eewLees DeOeee

87

~~ eer hejceelceves vece~~

~~DeLe elegLeexOeee:~~
eewLees DeOeee
DeOeee leervecee eesiesej eerke=<Ceues Deeemle ieveg&YeSkees efLeees efke
oes<eefjefnle YeSj kegvew ceeveJe eeege YeSj cesjes celekees Devegmeej euves,
lees kece&nkees yevOeveyee jecejer cege ngves~ kece&yevOeveyee cegefe efoueeGves
#ecelee eesie (%eeveeesie Jee kece&eesie ogyew) cee ~ eesiecee vew eg-mebeej efveefnle
~ emlegle DeOeeecee JeneBues YeVegngv efke eme eesiekees eCeslee kees ngved?
emekees eefceke efJekeeme kemejer ngv?
eerYeieJeevegJeee
Fceb efJeJemJeles eesieb eeseJeevenceJeeced~~1~~
efJeJemJeevceveJes een cevegefj#JeekeJesyeJeerled~~1~~
Depeg&ve! cewues eme DeefJeveeMeer eesieueeF& keuhekees Deeefocee efJeJemJeeved
(mete&kees) eefle Yeves, efJeJemJeevedues cevegmebie j cevegues F#Jeekegmebie Yeves~ kemeues
Yevees? cewues~ eerke=<Ce kees ngvegngvLees? SGe eesieer~ leJeefmLele ceneheg<eues vew
eme DeefJeveeMeer eesieueeF& keuhekees DeejcYecee DeLee&led Yepevekees DeejcYecee
efJeJemJeeved DeLee&led pees efJeJeMe ved, emlee eeCeernmebie Yevo~ megjecee mebeej
ieefjefov~ eneB mete& SGe eleerke nes; efkeveefke megjecee vew lees hejce ekeeMe
mJehe j leneR GmeueeF& heeGves efJeOeeve nes~ JeemleefJeke ekeeMeoelee (mete&)
lener nes~
ees eesie DeefJeveeMeer ~ eerke=<Ceues YeVegYeSkees efLeees efke emecee DeejcYekees
veeMe ngBowve~ eme eesieueeF& DeejcYe cee$e iejerefoScee ees hetCe&lJe efoSj vew Meevle
ngv~ Mejerjkees keuhe Deew<eOeerneje ngv, lej Deelceekees Yepeveeje ngv~
Yepevekees DeejcYe vew Deelce-keuhekees Deeefo nes~ ees meeOeve-Yepeve heefve kegvew
ceneheg<ekew osve nes~ ceesn-efveMeecee Deesle Deeefoce ceeveJe pemecee Yepevekees kegvew
mebmkeej vew wve, eesiekees efJe<eecee pemeues keefnues meeseskees heefve wve, emlees
ceeefvemeues kegvew ceneheg<eueeF& osKo Yeves Gvekees oMe&vecee$eues, Gvekees JeeCeereje,

88

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ts-hetskees mesJee j meeefVeOeeje eesiekees mebmkeej lemecee mebeeefjle ngvepeev~

ieesmJeeceer leguemeeroemepeer emewueeF& YeVegngv-pes efelees eYeg efpevn eYeg nsjs~,
les meye Yees hejce heo peesiet~ (jeceeefjleceeveme, 2/216/ 1-2)~
eerke=<Ce YeVegngv efke ees eesie cewues DeejcYecee mete&ueeF& Yeves~ e#ees
meteex Depeeele~ ceneheg<ekees efefve#eshe cee$eyee eesiekees mebmkeej megjecee
emeeefjle ngvepeevved~ mJeebekeeMe, mJeJeMe hejcesejkees efveJeeme meyewkees oecee
, megje (eeme)kees efvejesOeyee vew lemekees eeefhlekees efJeOeeve nes~ megjecee
mebmkeejnkees me=peve vew mete&eefle YeVeg nes~ mecee DeeScee ees mebmkeej cevecee
mhegefjle ngves~ ees vew mete&kees cevegmebie YeVeg~ cevecee mhegefjle YeSheef ceneheg<ekees
leme Jeekeeeefle Fe peeie=le ngves~ eefo cevecee kesner kegje Yeves GmeueeF&
heeGves Fe DeJeMe ngves, ees vew cevegkees F#Jeekegmebie YeVeg~ ueeuemee ngves
efke lees efveele kece& iejeQ pees DeefJeveeMeer , pees kece&yevOeveyee cees#e efoueeGBemlees Yeves ieveg&heNees j DeejeOeveeues ieeflemeceel~ ieeflemeceelesj ees eesie keneB
hegNeeGB? eme efJe<eecee YeVegngvSJeb hejchejeeehleefceceb jepe<e&ees efJeog~~1~~
me keeuesvesn cenlee eesiees ve hejvlehe~~2~~
emeekeej kegvew ceneheg<eeje mebmkeejjefnle heg<enkees megjecee, megjeyee
cevecee, ceveyee Fecee j Fe leere YeSj efeeelceke DeeejCecee {uesj ees
eesie eceMe: GlLeeve ieoe&-ieoz jepeef<e& esCeermecce hegio, leme DeJemLeecee ieSj
efJeefole ngv~ eme mlejkees meeOekecee $e+ef-efmeefnkees mebeej ngv~ ees
eesie eme cenlJehetCe&keeuecee emew ueeske (Mejerj)cee eee: ve ngvepeev~ eme
meercee-jsKeeueeF& kemejer heej ieve& meefkev? kes eme efJeMes<e mLeuecee ieSj meyew
ve ngvepeevved? eerke=<Ce YeVegngv- nesFve, pees cesjes Deeefele , cesjes efee Yee
, Deveve meKee , lees ve ngBowve~
me SJeeeb ceee lese eesie eese hegjeleve~~1~~
Yeeesefme ces meKee esefle jnmeb esleogececed~~3~~
lees vew ees hegjeleve eesie Deye cewues eflecees ueeefie JeCe&ve iejskees g, efkeveefke
efleceer cesjes Yee j meKee ew j ees eesie Gece, jnmehetCe& ~ Depeg&ve #eef$ee

eewLees DeOeee

89

esCeerkee meeOeke efLeS, jepeef<e&kees DeJemLeeJeeuee efLeS, peneB $e+ef-efmeefnkees

Lehes[ecee meeOeke ve ngvepeev~ eme keeuecee heefve eesie keueeCekees cegecee vew
; lej eee: meeOeke eneBmecce hegiesj nefve Leeuved~ emlees DeefJeveeMeer lej
jnmehetCe& eesie eerke=<Ceues Depeg&veueeF& YeVegYeees, efkeveefke vengves vew DeJemLeecee
Depeg&ve efLeees~ efkeve Yevees? emewues efke efleceer cesjes Yeeew, Deveve YeeJeues cesjes
Deeefeleew, efeeew, meKeeew~
DeOeeekees eejcYecee YeieJeevedues YeVegYeees efke eme DeefJeveeMeer eesieueeF&
keuhekees MegDeelecee cewues vew mete&mebie Yeveskees efLeSB~ mete&yee cevegueeF& lener
ieerlee eehleYeees~ cevegues emeueeF& Deehevees mce=efle (eeooeMle)cee Ieeskesj jeKes~
cevegyee lener mce=efle F#Jeekegues eehle iejs pemeeje jepeef<e&nues peeves; lej eme
cenJehetCe&keeueosefKe lees eesie njeFmekeskees efLeees~ lener hegjeleve mce=efle-%eeveueeF&
YeieJeevedues Depeg&vemebie YeVegYeees~ meejebMele: cevegueeF& pegve %eevekees eeefhle YeSkees
efLeees, lees vew ieerlee nes~ cevegues ees vew hegjKeewueer hecee heeGveg YeSkees efLeees~
emeyeenske De kegve mce=efleueeF& JeneBues OeejCe ieveg&Yeees~ ieerlee-%eeve megvesheef
De"ejneQ DeOeeekees Devlecee Depeg&veues Yeves efke ceueeF& mce=efle eehle YeSkees ,
pemejer cevegueeF& eehle YeSkees efLeees~ Dele: ees eerceieJeodieerlee vew efJeMeg
cevegmce=efle nes~
pegve hejceelceekees neceerueeF& eenvee , lees (meodieg) hejceelcee Deelceeyee
DeefYeVe YeSj peye efveoxMeve efove ueeivegngv, leye cee$e JeemleefJeke Yepeve DeejcYe
ngv~ eneB esjkekees DeJemLeecee hejceelcee j meodieg Ske-Dekee&kees heee&e ngved~
pegve melencee neceer GYeskeeeQ, lener mlejcee peye mJeeb eYeg oecee Deesuexj
jeskeLeece ieve& ueeivegngv, leye cee$e ceve JeMecee ngveheeGB- ceve yeme nesF
leyeefnb, peye esjke eYeg yejpes~ (efJeveeheef$ekee, 89) peyemecce FosJe
jLeer YeSj, Deelceeyee DeefYeVe YeSj esjkekees hecee GefYeveg ngVe leyemecce mener
cee$eecee eJesMe vew ngBowve~ lees meeOeke eleeMeer DeJeMe , lej Yepeve Gmebie
keneB j?
hetpe iegosJe YeieJeeved YeVes ieveg&ngvLees- nes! ce keeeQ heke ve Pevew
yeeBeW~ YeieJeevedues vew yeeeees~ YeieJeevedues emejer mebPeeS, ees Yeves~ cewues meesOeW,

90

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

cenejepepeer! kes YeieJeeved heefve yeesuvegngv, kegjekeeveer ieveg&ngv? leye Yevesnes, YeieJeeved emejer yeesuvegngv pemlees efke leheeF-neceer yeesueQ, IeCeQmecce
yeesuvegngv j ece gdowve~ ceueeF& Goemeer Yeees j Deeee& heefve ueeiees efke
YeieJeeved kemejer yeesuved nesuee~ ees le Oesjw veewuees kegje nes~ kesner meceeheef
cenejepepeerues Yeves- efkeve Deefeveew! efleceermebie heefve yeesuves~ De#ejMe:
mele efLeees Gvekees keLeve j ees vew meKe-YeeJe nes~ meKeepemlew Gveer efvejekejCe
ieoz jnvved, leye cee$e eme vengves efmLeefleyee meeOeke heej ngveheeGB~
Deefnuesmecce eesiesej eerke=<Ceues kegvew ceneheg<eeje eesiekees DeejcYe,
emecee DeeGves JeJeOeeve, lemeyee heej heeGves yeees osKeeGvegYeees~ emeceeefLe
Depeg&veues eMve iejsDepeg&ve GJeee
Dehejb YeJelees pevce hejb pevce efJeJemJele~~1~~
keLecesleefpeeveereeb
lJeceeoew
eeseJeeefveefle~~4~~
YeieJeved! leheeFkees pevce le Dehejced- Deye Yeees j ceefYe$e megjekees
mebeej Oesjw hegjevees , Deefve ce kemejer ceevetB efke eme eesieueeF& Yepevekees Deeefocee
leheeFues vew YeVegYeSkees efLeees? emeceeefLe eesiesej eerke=<Ce cenejepeues YeVegYeeeseerYeieJeevegJeee
yentefve ces Jeleerleeefve pevceeefve leJe eepeg&ve~~1~~
leevenb Jeso meJee&efCe ve lJeb JeslLe hejvlehe~~5~~
Depeg&ve! cesjes j eflecees Oesjw pevce YeFmekeskees ~ ns hejblehe! leer meyewueeF&
efleceer peevowveew; lej ce peevog~ meeOekeues peevowve, mJehemLe ceneheg<e peevo,
DeJeekees efmLeefleJeeuee peevo~ kes leheeF meyewkees pemlees pevce efuevegngv?
eerke=<Ce YeVegngv- nesFve, mJehekees eeefhle Mejerj-eeefhleosefKe efYeVe ~ cesjes
pevce eer DeeBKeenues nsve& meefkebowve~ ce Depevcee, DeJee, Meeele YeSleeheefve
Mejerjkees DeeOeej YeSkeesg~
DeJeOet peerJele ceW kej Deemee~
cegS cegefe ieg kens mJeeLeea, Pet"e os efJeeemee~~
Mejerj jnBow leme hejceleJecee eJesMe heeGve meefkev~ Deefuekeefle heefve keceer
Yeves pevce efuevegheo&~ Deefnuesmecce Depeg&ve eerke=<CeueeF& Deehevew meceeve osnOeejer

eewLees DeOeee

91

mebPev~ Gmeues Devlejbie eMve jeK- kes leheeFkees pevce lemlew nes, pemlees meyewkees
? kes leheeF heefve Mejerjn pemlew pevceveg ngv? eerke=<Ce YeVegngvDepeesefhe meVeJeeelcee Yetleeveeceerejesefhe meved~~1~~
eke=efleb mJeeceefOeee mecYeJeeceelceceeeee~~6~~
ce efJeveeMejefnle, hegve: pevcejefnle j mechetCe& eeCeernkees mJejcee mebeeefjle
YeSj heefve Deehevees eke=efleueeF& DeOeerve iejsj Deelce-ceeeeeje eke ngvg~
SGe ceeee le DeefJeee nes, pees eke=eflecee vew efJeeeme efoueeGBefved, veere SJeb
DeOece eesveernkees keejCe yevoefved~ Dekeex ceeee nes Deelceceeee, pees Deelceecee
eJesMe efoueeGBefved, mJehekees pevcekees keejCe yevoefved, emewueeF& eesieceeee
heefve Yeefvev~ pemeyee neceer Deueie eQ, leme Meeele mJehemebie pees[doefved,
efceueve iejeGBefved~ leme Deeeflceke eefeeeeje ce Deehevees ef$eiegCeceeer eke=efleueeF&
DeOeerve iejsj vew eke ngvg~
eee: ceeefvemen Yevoved efke YeieJeevedkees DeJeleej ngves leye oMe&ve
ievexg~ eerke=<Ce YeVegngv efke, emlees kesner ngBowve efke keesner Dekeex osKve vemeketved~
mJehekees pevce efheC[hecee ngBowve~ eerke=<Ce YeVegngv- eesie-meeOeveeeje,
Deelceceeeeeje Deehevees ef$eiegCeceeer eke=efleueeF& mJe-JeMe iejsj ce eceMe: eke
ngvg~ lej kegve heefjefmLeeflencee?eoe eoe efn Oece&me iueeefveYe&Jeefle Yeejle~~1~~
DeYeglLeeveceOece&me leoelceeveb me=peecenced~~7~~
ns Depeg&ve! peye-peye hejceOece& hejceelceekees ueeefie oe iueeefveyee Yeefjve
peev, peye DeOece&kees Je=efyee YeeefJeke heejngves osKowve, leye ce DeelceeueeF&
jeve ueeiog~ emlew iueeefve cevegueeF& heefve YeSkees efLeeesoe yengle ogKe ueeie, pevece ieeG nefj Yeieefle efyeveg~~
(jeceeefjleceeveme, 1/142)
peye leheeFkees oe Devegjeieues hetCe&nesmed, leme MeeeleOece&kees ueeefie ieoieo
efieje veeve yen veerje kees efmLeefle DeeDeesmed, peye eelve iejsj heefve Devegjeieer
DeOece&kees heej heeGve mekeowve emlees heefjefmLeeflecee ce Deehevew mJeheueeF& jog~
DeLee&led YeieJeevedkees DeeefJeYee&Je cee$e Devegjeieerkees ueeefie nes~

92

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

mees kesJeue Yeieleve efnle ueeieer~ (jeceeefjleceeveme, 1/12/5)

ees DeJeleej kegvew YeeieJeeved meeOekekees Devlejeuecee ngv~ leheeF eie
YeSj kes ieveg&ngv?heefj$eeCeee meeOetveeb efJeveeMeee e og<ke=leeced~~1~~
Oece&mebmLeeheveeLee&e mecYeJeeefce egies egies~~8~~
Depeg&ve! meeOetveeb heefj$eeCeee- hejcemeeOe Skecee$e hejceelcee ,
pemeueeF& meeOesheef kesner heefve meeOveg yeeBkeer jnBowve~ leme meeOecee eJesMe efoueeGves
efJeJeske, Jewjeie, Mece, oce Fleeefo owJeer mecheodueeF& efveefJe&Ive eJeeefnle ieve&keesueeefie
leLee og<ke=leeced- pemeyee otef<ele keee&he efuevved, leer keece, eesOe, jeie,
s<e Deeefo efJepeeleere eJe=efenueeF& mecetue ve ieve&kees ueeefie leLee Oece&ueeF&
jecees ekeejues efmLej ieve&kees ueeefie ce egie-egiecee eie ngvg~
egiekees leelhee& meleegie, $eslee, ehejcee nesFve, egieOece&nkees GlLeeveheleve ceeefvemenkees mJeYeeJeceeefLe ved~ egieOece& meOeQ jnskee ved~ ceevemecee
mebkesle efvele pegie Oece& neseEn meye kesjs~ oe jece ceeee kes esjs~~
(jeceeefjleceeveme, 7/103Ke/1)
egieOece& meyewkees oecee efvele YeFjnvved~ DeefJeeeyee nesFve lej efJeeeeje,
jececeeeekees esjCeeyee oecee ngvved~ pemeueeF& emlegle Mueeskecee Deelceceeee
Yeefveees lees vew jececeeee nes~ oecee jecekees efmLeefle efoueeGves jeceyee esefjle
lees efJeee~ kemejer mebPeveg efke Deye kegve egie keee& ieoz,le meg melJe mecelee
efJeieevee~ ke=le eYeeJe emeVe ceve peevee~~ (ceeveme, 7/103Ke/2)
peye oecee Meg melJeiegCe vew keee&jle ngv, jepeme leLee leeceme ogyew iegCe Meevle
Yewmekeskees ngv, efJe<ecelee meceehle YeSkees ngv, pemeueeF& kemewmebie s<e wve,
efJe%eeve DeLee&led Feje efveoxMeve efueves j lemeceeefLe efkeves #ecelee ngv,
cevecee emeVeleekees hetCe& mebeej ngv- peye emlees eesielee DeeGB, leye meledegiecee
eJesMe heeGB~ emewekeej ogF& De egienkees JeCe&ve ieveg&Yeees j Devleceeleeceme yengle jpeesiegve Leesje~ keefue eYeeJe efJejesOe engB Deesje~~
(jeceeefjleceeveme, 7/103Ke/5)

eewLees DeOeee

93

leecemeer iegCe Yejhetj , Deefuekeefle jepemeer iegCe heefve lemecee , eejweflej

yewj j efJejesOe ngv Yeves emlees Jeefe keefueegieerve nes~ peye leecemeer iegCeues keee&
ieo& Yeves ceeefvemecee Deeueme, efvee, eceeokees yeengue ngv~ T kele&JeueeF&
peevoe-peevow heefve lemecee eJe=e ngvemekeowve, efveef<e kece& peevoe-peevow heefve
lemeyee efveJe=e ngvemekeowve~ emeekeej egieOece&kees vetveeefOekee ceeefvemekees
Deevleefjke eesieleecee efveYe&j ved~ kemewues eer eesieleenueeF& eej iegCe Yeveskees
Yeves kemewues efevewueeF& eej JeCe&nkees veece efovved, kemewues emewueeF& vew Deefle
Gece, Gece, ceOece j efveke= eej esCeerkees meeOeke Yevesj mecyeesefOele ieo&ved~
eleske egiecee F meeLe efovved~ nes, GeesCeercee Devegketueleekees heefjhetCe&lee
eleerle ngv, efvecve egiecee meneesie #eerCe eleerle ngv~
meb#eshecee eerke=<Ce YeVegngv efke meeOeJemleg efoueeGves efJeJeske, Jewjeie
FleeefoueeF& efveefJe&Ive eJeeefnle ieve&kees ueeefie leLee ot<eCekees keejke keece, eesOe,
jeie, s<e Fleeefokees hetCe& efJeveeMe ieve&kees ueeefie, hejceOece& hejceelceecee efmLej
jeKvekees ueeefie ce egie-egiecee DeLee&led eleske heefjefmLeefle, eleske esCeercee eie
ngvg, emecee Mele& efke iueeefve ngveg he&~ peyemecce F meceLe&ve efobowve, leyemecce
leheeF mebPevemekeveg ngVe efke efJekeej meyew ve Yeees DeLeJee Deefnues keefle yeeBkeer
? eJesMeyee hejekeeehee&vle F eleske esCeercee eleske eesieleemebie jnvved~
Gvekees eekee Devegjeieerkees oecee ngv~ YeieJeeve eie ngvved, leye le meyewues
oMe&ve ie&ved nesuee? eerke=<Ce YeVegngv, nesFvepevce kece& e ces efoJecesJeb ees Jesefe leJele~~1~~
lekelJee osnb hegvepe&vce vewefle ceecesefle meespeg&ve~~9~~
Depeg&ve! cesjes lees pevce DeLee&led iueeefvemebie mJehekees jevee leLee cesjes
kece& DeLee&led og<ke=eflenkees keejCekees efJeveeMe, meeOe JemlegueeF& efoueeGves #eceleekees
efveoex<e mebeej, Oece&kees efmLejlee ees kece& j pevce efoJe DeLee&led Deueewefkeke nes,
ueewefkeke nesFve~ eer ece&e#egyee GmeueeF& osKve meefkebowve~ ceve-yegefyee GmeueeF&
veehve meefkebowve~ peye eefle iet{ , Yeves GmeueeF& ns&ved kees? kesJeue ees Jesefe
leJele- cee$e leJeoMeea vew cesjes ees pevce j kece&ueeF& ns&ved j cesjes mee#eeled iejsj
lees hegvepe&vceueeF& eehle ieozve, ye ceueeF& eehle ngv~

94

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

peye leJeoMeea vew YeieJeevedkees pevce j keee& osKve heeGB Yeves ceeefveme
ueeKeeQkees mebKeecee Yeer[ ueieeSj efkeve GYeskee ved efke kelew DeJeleej YeScee
oMe&ve ievexg? kes leheeF leJeoMeea ngvegngv? cenelcee Yes<ecee Deepe heefve efJeefJeOe
egefeeje, cegKele: cenelcee-Yes<ekees Dee[cee Oesjw ceeefveme eeej ieoz efn[dved
efke Gveer DeJeleej ngved Jee Gmekees oueeue eeej ieefjefovved~ ceeefveme Yes[epemlew
DeJeleejueeF& nsve& ceejeceej ieo&ved; lej eerke=<Ce YeVegngv efke cee$e leJeoMeea vew
nsve& mekeved~ Deye leJeoMeea kemeueeF& YeVegngv?
DeOeee ogFcee meled-Demeledkees efveCe&e efobow eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeees
efke Depeg&ve! Demeled Jemlegkees DeefmlelJe wve j meledkees leerveJew keeuecee keefnues
DeYeeJe wve~ leye kes leheeF emlees YeVegngv? JeneBues YeVegYeees- nesFve,
leJeoMeeanues emeueeF& osKes~ ve kegvew Yee<eeefJeodues osKes, ve kegvew mece=Meeueerues
osKes~ eneB hesefj pees[ (yeue) efovegngv efke cesjes DeeefJeYee&Je le ngv lej lemeueeF&
leJeoMeeaues vew nsve& heeGB~ leJeoMeea SGe eMve nes~ emlees kesner heefve wve efke
heeBe leJe ved, heeerme leJe ved- emekees ieVe efmekeees j YeFmekeees leJeoMeea~
eerke=<Ceues Deieeef[ YeVegYeees efke Deelcee vew hejceleJe nes~ Deelcee hejcemebie
mebege YeSj hejceelcee ngvepeev~ Deelcemee#eelkeej ievexJeeueeues cee$e eme
DeeefJeYee&JeueeF& yegPve heeGB~ efme efke DeJeleej kegvew efJejner Devegjeieerkees
oecee ngv~ DeejcYecee lemeueeF& Gmeues yegPve mekeowve efke ceueeF& kemeues
mebkesle efov? kemeues ceeie&-oMe&ve ieo&? lej hejceleJe hejceelceekees oMe&vekees
meeLe vew lees osKve heeGB, yegPve heeGB j hesefj MejerjueeF& leeiesj hegvepe&vceueeF&
eehle ieozve~
eerke=<Ceues YeVegYeees efke cesjes pevce efoJe nes, emeueeF& osKvesJeeuee ceueeF&
eehle ngvved, leye ceeefvemenues Gvekees cetefle& yeveeSj hetpee ieve&ueeies, DeekeeMecee
kegvew mLeevecee Gvekees efveJeemekees keuhevee iejs~ emlees kesner heefve nesFve, lees
ceneheg<ekees DeeMee cee$e eefle efLeees efke eefo leheeF efveOee&efjle kece& ieveg&Yeees
Yeves heeGveg ngv efke leheeF heefve efoJe ngvegngv~ leheeF pees ngve mekeveg ngv, lees
ce YeFmekeskees g~ ce leheeFkees mebYeeJevee ngB, leheeFkew YeefJe<e ngB~ DeehetefYe$e
leheeF pegve efove emlees hetCe&lee heeGveg ngv, leye leheeF heefve lener ngvegngv, pees

eewLees DeOeee

95

eerke=<Ce ngvegngv~ pees eerke=<Cekees mJehe , lener leheeFkees heefve ngvemeke~

DeJeleej kelew yeeefnj ngBowve~ nes, eefo Devegjeiehetefjle oe , leye leheeFefYe$e heefve
DeJeleejkees DevegYetefle mebYeJe ~ JeneB leheeFueeF& eeslmeeefnle ieveg&ngv efke Oesjw
ceeefvemen emew yeeescee efnb[sj cesjes mJeheueeF& eehle ieefjmekeskee vedJeerlejeieYeeeesOee cevceee ceecegheeefelee~~10~~
yenJees %eevelehemee hetlee ceeJeceeielee~~10~~
jeie j efJejeie ogyewyee hej Jeerlejeie leLee emewekeej Yee-DeYee, eesOeDeeesOe ogyewyee hej, DeveveYeeJeyee DeLee&led Denbkeejjefnle cesjes MejCeeiele Oesjw
pemees ceeefvemen %eeve-leheyee heefJe$e YeSj cesjes mJeheueeF& eehle ieefjmekeskee
ved~ Deye emlees ngve ueeiees, emlees kegje wve~ ees efJeOeeve meOeQ jefnDeeSkees ~
Oesjw pemees heg<e emewekeejues cesjes mJeheueeF& eehle iejskee ved~ kegve ekeej?
peme-pemekees oe DeOece&kees Je=ef osKesj hejceelceekees ueeefie iueeefveues YeNees,
leme efmLeeflecee ce Deehevees mJeheueeF& jog~ Gveern cesjes mJeheueeF& eehle
ieo&ved~ pemeueeF& eesiesej eerke=<Ceues leJeoMe&ve YeVegYeSkees efLeees, lemewueeF& vew
Deye %eeve YeVegngv~ hejceleJe nes hejceelcee, lemeueeF& ele#e oMe&vekees meeLe
peeVeg %eeve nes~ emlees peevekeejerJeeuee %eeveern cesjes mJeheueeF& eehle ieo&ved~
eneB ees eMve hetCe&Yeees~ Deye JeneBues eesieleekees DeeOeejcee YepevesJeeueekees
esCeer-efJeYeepeve ieveg&ngv~
es eLee ceeb eheevles leebmleLewJe Yepeecenced~~10~~
cece Jelcee&vegJele&vles ceveg<ee heeLe& meJe&Me~~11~~
heeLe&! pemeues ceueeF& peefle ueieveues pemlees ekeejues Yepoved, ce heefve
GveueeF& lemlew ekeejues Yepog, leeflekew cee$eecee meneesie efovg~ meeOekekees
ee vew ke=hee yevesj GmeueeF& eehle ngv~ eme jnmeueeF& peevesj megOeerpeve
mechetCe& YeeJeeje cesjes ceeie&-Devegmeej vew DeeejCe ieo&ved~ pemlees ce DeeejCe
ieg&, pegve ceueeF& efee , lemlew vew DeeejCe ieo&ved~ ce pes iejeGve eenvg,
lener ieo&ved~
YeieJeeved YeeueeF& kemejer Yepo? JeneB jLeer yevesj Ke[e ngv, mebie-mebiew
efn[dve ueeivees ngv~ ees vew JeneBkees Yepveg nes~ otef<ele pemeyee GlheVe ngvved,

96

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efleveueeF& efJeveeMe ieve&kees ueeefie JeneB Ke[e ngvepeev~ melecee eJesMe efoueeGves
meodiegCekees heefj$eeCe ieve&kees ueeefie JeneB Ke[e ngvepeev~ peyemecce FosJe
oeosefKe hetCe&le: jLeer ngBowve j eleske heeFueecee meeJeOeeve ieozve, leyemecce
keesner pemlees megkew Yepeveevevoer efkeve venesmed, ueeKe DeeBKee yevo iejesmed, ueeKeeQ
eelve iejesmed, lees eme eke=eflekees vyee heej ngvemekeowve~ lees kemejer mebPeves
efke ce keefle yeees hetje ieefjmekeW, keefle yeeBkeer ? F vew DeelceeosefKe DeefYeVe
YeSj Ke[e ngv j lemekees ceeie&oMe&ve ieo& efke efleceer eneB ew, emlees iej,
emejer efn[d~ emeekeej eke=eflekees Keeues hegoz efJemleejw-efJemleejw Deieeef[ ye{dow
mJehecee eJesMe iejeGves ~ Yepeve le meeOekeues vew ieveg&heo&, lej lemeeje eme
heLecee peefle otjer lee ngv, lees Fkees osve nes~ emlees peevesj meyew ceeefveme
meJe&leesYeeJesve- mechetCe& YeeJeues cesjes DevegkejCe ieo&ved~ Gveern kemejer
DeeejCe ieo&ved?
kee*d#evle kece&Ceeb efmeefb epevle Fn osJelee~~10~~
ef#eeb efn ceeveg<es ueeskes efmeefYe&Jeefle kece&pee~~12~~
leer heg<e eme Mejerjcee kece&kees efmeef eenBow osJeleenueeF& hegpoved~
kemlees kece&? eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! efleceer efveele kece& iej~ efveele
kece& kes nes? e%ekees eefeee vew kece& nes~ e%e kes nes? meeOeveekees efJeefOe-efJeMes<e,
pemecee eeme-eeemekees nJeve, Fefvenkees yeefnceg&Keer eJeenueeF& mebeceeefivecee
nJeve ieefjv, pemekees heefjCeece nes- hejceelcee~ kece&kees Meg DeLe& nes DeejeOevee,
pemekees mJehe eme DeOeeecee Deieeef[ efceuves~ eme DeejeOeveekees heefjCeece
kes nes? mebefmeefced- hejceefmeef hejceelcee, eeefvle yee meveelevecedMeeele yeecee eJesMe, hejce vew<kece&kees efmLeefle~ eerke=<Ce YeVegngv- cesjes Deveghe
DeeejCe ievex ceeefvemen eme ceveg<eueeskecee kece&kees heefjCeece hejce vew<kece&
efmeefkees ueeefie osJeleenueeF& hegpoved DeLee&led owJeer mecheodueeF& yeueMeeueer
yeveeGBved~
lesees DeOeeecee JeneBues YeVegYeSkees efLeees efke eme e%eeje efleceer
osJeleenkees Je=ef iej, owJeer mecheodueeF& yeueMeeueer yeveeT~ pemees-pemees oeosMecee
owJeer mecheodkees GVeefle ngves, lemees-lemees eflecees GVeefle ngves~ emeekeej hejmhej

eewLees DeOeee

97

GVeefle ieoz hejceeseueeF& eehle iej~ Devlemecce GVeefle ieoz peeves ees Devle:efeee
nes~ emeceeefLe pees[ (yeue) efobow eerke=<Ce YeVegngv efke cesjes Devegketue DeeejCe
ievex ceeefveme Mejerjcee kece&kees efmeef eenBow heefve owJeer mecheodueeF& yeueMeeueer
yeveeGBved, pemeyee lees vew<kece& efmeef eeB[w eehle ngv~ lees Demeheue ngBowve,
meheue vew ngv~ eeB[wkees leelhee&? kes kece&cee eJe=e ngBow efyeeflekew lel#eCe ees
hejceefmeef eehle ngv? eerke=<Ce YeVegngv- nesFve, eme YeNeebiecee eceMe:
e{dvegkees efJeOeeve nes~ keesner Gesj YeeJeeleerle Oeeve-pemlees ecelkeej ngBowve~
emecee nsjeQeelegJe&Ce ceee me=b iegCekece&efJeYeeieMe~~10~~
leme kelee&jceefhe ceeb efJeekelee&jceJeeced~~13~~
Depeg&ve! eelegJe&Ce ceee me=ced- eej JeCe&kees jevee cewues iejs, leye kes
ceeefvemenueeF& heefve eej Yeeiecee yeeBef[ees? eerke=<Ce YeVegngv- nesFve, iegCekece&
efJeYeeieMe- iegCekees ceeOeceeje kece&ueeF& eej Yeeiecee yeeBef[ees~ iegCe SGe
ceeheoC[ nes~ leecemeer iegCe YeScee Deeueme, efvee, eceeo, kece&cee eJe=e vengves
mJeYeeJe, peevesj heefve Dekee&Jeyee efveJe=efe ngve veheeGves efJeJeMelee jnves~
emlees DeJemLeecee meeOeve DeejcYe kemejer ievex? ogF& IeCe leheeF DeejeOeveecee
yemveg ngv, eme kece&kees ueeefie eelveMeerue ngve eenveg ngv; lej oMe efceve heefve
Deehevees he#ecee heeGveg ngVe~ Mejerj DeJeMe yemeskees ; lej pegve ceveueeF& yemveg
heo&Lees lees neJeemebie kegje ieozved, kegleke&nkees peeue yegvow~ lejbie ceeefLe
lejbie eSkees , leye leheeF efkeve yemveg YeSkees ? mecee efkeve ve ieLeez?
leme yesuee cee$e heefjeee&lcekeb kece& Metmeeefhe mJeYeeJepeced~, pegve
DeJeekees efmLeefleJeeuee ved, DeefJeveeMeer leJecee efmLele ved, Gvekees leLee eme
heLecee Deemej DeehetYevoe GVele ceeefvemenkees mesJeecee ueeie~ emeyee otef<ele
mebmkeejkees Meceve ngBow peeves, meeOeveecee eJesMe efovesJeeuee mebmkeej meyeue ngBow
peeves~
eceMe: leecemeer iegCe vetve YeScee jepemeer iegCekees eOeevelee leLee meeeflJeke
iegCekees mJeuhe mebeejkees meeLe meeOekekees #ecelee JewMe esCeerkees ngvepeev~
leme yesuee lener meeOekeues Fefvenkees mebece, Deeeflceke mecheefekees meben

98

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

mJeYeeJele: ieve& ueeives~ kece& ieoe&-ieoz lener meeOekecee meeeflJeke iegCekees

yeengue ngve peeves, jepemeer iegCe kece jnve peeves, leecemeer iegCe Meevle jnves,
leme mecee lener meeOeke #eef$ee esCeercee eJesMe heeGves~ Meewe&, kece&cee eJe=e
jnves #ecelee, heef vendves mJeYeeJe, meJe&YeeJencee mJeeceerYeeJe, eke=eflekees
leerveJew iegCenueeF& keedves #ecelee Gmekees mJeYeeJecee meceeJesMe ngves~ lener
kece& De met#ce YeScee cee$e meeeflJeke iegCe keee&jle jnscee cevekees Meceve,
Fefvenkees oceve, Skeeelee, mejuelee, Oeeve, meceeefOe, F&ejere efveoxMe,
Deeefmlekelee Fleeefo yeecee eJesMe efoueeGves mJeeYeeefJeke #eceleekees meeLe lener
meeOeke yeeeCe esCeerkees kenueeGB~ ees yeeeCe esCeerkees kece&kees efvecvelece
meercee nes~ peye lener meeOeke yeecee efmLele ngvepeev, leme Deefvlece meerceecee
lees mJeebcee ve yeeeCe jnv, ve #eef$ee, ve JewMe, ve Met, lej Dekee&kees ceeie&oMe&vensleg lener yeeeCe nes~ kece& SGw - efveele kece&, DeejeOevee~ DeJemLeeYesoyee emew kece&ueeF& Ge-veere eej meeR{erncee yeeBef[ees~ kemeues yeeB[ees?
kegvew eesiesejues yeeB[ees, DeJee efmLeefleJeeuee ceneheg<eues yeeBef[ees~ Gmekees
keee& ce DeefJeveeMeerueeF& Dekeee& vew peeve~ efkeve?ve ceeb kecee&efCe efuecheefvle ve ces kece&Heues mhe=ne~~10~~
Fefle ceeb eesefYepeeveeefle kece&efYeve& me yeOeles~~14~~
efkeveefke kece&kees heuecee cesjes ueieeJe wve~ kece&kees heue kes nes? eerke=<Ceues
heeef[ YeVegYeSkees efLeees efke e%e pemeyee hetjengv, leme efeeekees veece kece&
nes j hetefle&keeuecee e%e pemekees jevee ieo&, leme %eeveece=lekees heeve ievexJeeuee
Meeele, meveeleve yeecee eJesMe heeGB~ kece&kees heefjCeece nes hejceelcee, leme
hejceelceekees eenvee heefve Deye ceueeF& wve, efkeveefke lees ceyee yesiuew wve~ ce
DeJee mJehe ngB, lemewkees efmLeefleJeeuee ngB~ Deye Deieeef[ kegvew meee wve,
pemekees ueeefie eme keee&ceeefLe mvesnjeKetB~ emewues kece& ceueeF& efueheeeceeve ieozve
j emew mlejyee pemeues ceueeF& peevo DeLee&led pees kece&kees heefjCeece hejceelceeueeF&
eehle ieo&, lemeueeF& heefve kece&ues yeeBOowve~ pemlew eerke=<Ce, lemlew leme mlejyee
peeVesJeeuee ceneheg<e~

eewLees DeOeee

99

SJeb %eelJee ke=leb kece& hetJezjefhe cegceg#egefYe~~10~~

keg kecezJe lemceeJeb hetJez hetJe&lejb ke=leced~~15~~
Depeg&ve! heefnues ngves cees#ekees Feievex heg<eneje heefve ener peevesj kece&
ieefjees~ kes peevesj? ener efke peye kece&nkees heefjCeece hejceelcee Deueie jnBowve,
kece&nkees heefjCeece hejceelceekees mhe=ne ve jnscee leme heg<eueeF& kece&ues yeeBOowve~
eerke=<Ce emlew efmLeefleJeeuee ngvegngv emewues JeneB kece&cee efueheeeceeve ngBowve j
lener mlejyee neceerues heefve peevescee neceerueeF& heefve kece&ues yeeBOowve~ pemlees
eerke=<Ce, "erke lemew mlejyee pemeues heefve peeVes, lemlew vew lees heg<e heefve
kece&yevOeveyee cege ngvepeeves~ Deye eerke=<Ce YeieJeeved, cenelcee, DeJee,
eesiesej Jee ceneeesiesej pes megkew YeS heefve, lees mJehe meyewkee ueeefie ngved~ ener
mebPesj heefnueskee cegceg#eg heg<enues, cees#ekees Fe YeSkees heg<enues kece&cee
heeFuee jeKes~ emewues Depeg&ve! efleceer heefve hetJe&peneje meOeQosefKe ievex ieefjSkees
emew kece&ueeF& iej~ ees vew keueeCekees Skecee$e ceeie& nes~
Deefnuesmecce eesiesej eerke=<Ceues kece& ieve&cee vew yeue (pees[) efovegYeees,
lej ees mhe ieveg& YeSve efke kece& kes nes? DeOeee ogFcee JeneBues kece&kees veece
cee$e efuevegYeees efke Deye emewueeF& efleceer efve<keece kece&kees efJe<eecee megve~ lemekees
efJeMes<eleenkees JeCe&ve ieveg&Yeees efke, ees pevce-cejCekees ceneved Yeeyee j#ee
ieo&~ kece& ievex yesueecee meeJeOeeveerkee JeCe&ve ieveg&Yeees; lej ees YeVegYeSve efke
kece& kes nes? DeOeee leervecee JeneBues YeVegYeees efke %eeveceeie& jecees ueeieesmed Jee
efve<keece kece&eesie, kece& le ieveg& vew heo&~ ve kece&ueeF& leeiesj keesner %eeveer ngv j
kece&ueeF& vew DeejcYe veievee&ues kegvew efve<keceea~ n"JeMe pees ieozve, T ocYeer nes~
emewues ceveeje FefvenueeF& JeMecee jeKesj kece& iej~ kegve kece& ieB? Deefve
YeVegYeees, efveele kece&~ Deye ees efveOee&efjle kece& kegve nes? YeVegYeees- e%ekees
eefeee vew efveele kece& nes~ Ske veJeerve eMve efovegYeees efke e%e kes nes, pemeueeF&
iejsheef kece& ngve mekeesmed? leneB heefve e%ekees Glheefe yeleeGvegYeees, Gmekees
efJeMes<eleenkees JeCe&ve ieveg&Yeees; lej e%ekees yeejscee YeVeg YeSve pemeyee kece&ueeF&
mebPeve meefkeeesmed~ Deefnuesmecce ees mhe YeSve efke kece& kes nes? Deye YeVegngv
efke, Depeg&ve! kece& kes nes? Dekece& kes nes? eme efJe<eecee "tuee-"tuee efJeeved
heefve ceesefnle ved, emeueeF& jecees {bieues yegPveg heo&-

100

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efkeb kece& efkecekecexefle keJeeeshe$e ceesefnlee~~10~~

lees kece& eJe#eeefce ep%eelJee cees#emesMegYeeled~~16~~
kece& kes nes j Dekece& kes nes?- eme efJe<eecee yegefceeved heg<e heefve ceesefnle
ved~ emewues ce lees kece& eflecees ueeefie jecees {bieues YeVesg, pemeueeF& peevesj efleceer
DeMegYeeled cees#emes- DeMegYe DeLee&led mebmeej-yevOeveyee cege ngvesew~ kece&
kegvew emlees Jemleg nes, pees mebmeej-yevOeveyee cegefe efoueeGB~ emew kece&ueeF&
peeVekees ueeefie eerke=<Ce hegve: YeVegngvkece&Cees eefhe yeesJeb yeesJeb e efJekece&Ce~~10~~
Dekece&Cee yeesJeb ienvee kece&Cees ieefle~~17~~
kece&kees mJehe heefve peeVeg heo&, Dekece&kees mJehe heefve yegPveg heo& j
efJekece& DeLee&led efJekeuheMetve efJeMes<e kece&, pees Deehleheg<eneje ngv, GmeueeF&
heefve peeVeg heo&; efkeveefke kece&kees ieefle ienve ~ keeflehee ceeefvemenues efJekece&kees
DeLe& efveef<e kece&- ceveueieeSj iejskees kece& Fleeefo iejskee ved~ Jemlegle:
eneB efJe Ghemeie& efJeefMeleekees eesleke nes~ eeefhlekees heeeled ceneheg<enkees
kece& efJekeuheMetve ~ DeelceefmLele, Deelcele=hle, Deehlekeece ceneheg<enueeF&
ve le kece& ievee&ues kegvew ueeYe , ve es[dveeues kegvew neefve vew ngv~ leeheefve Gveern
heefkees heeR{ernkees efnlekees ueeefie kece& ie&ved~ emlees kece& efJekeuheMetve ,
efJeMeg j ener kece& efJekece& Yeefvev~
GoenjCeeLe& ieerleecee peneB heefve kegvew keee&cee efJe Ghemeie& ueeieskees ,
lemekees efJeMes<eleekees eesleke nes, efveke=leekees nesFve~ eLee- eesieegees
efJeMegelcee efJeefpeleelcee efpelesefve~ (ieerlee 5/7) pees eesieege ,
lees efJeMes<eheyee Meg DeelceeJeeuee, efJeMes<eheyee efpeleskees Devle:kejCeJeeuee
Fleeefo efJeMes<eleekees vew eesleke nes~ emeekeej ieerleecee "eGB-"eGBcee efJe kees
eeesie YeSkees , pees efJeMes<e hetCe&leekees eesleke nes~ emewekeej efJekece& heefve
efJeefMe kece&kees eesleke nes, pees eeefhlekees heeeled ceneheg<eneje mecheeefole
ngv~ pemeues MegYe-DeMegYe mebmkeej efobowve~ Deefnues leheeFues efJekece&ueeF& nsveg&Yeees,
jees kece& j Dekece&, pemeueeF& Deieeef[kees Mueeskecee yegPves eeeme ieveg&med~ eefo
eneB kece&-Dekece&kees efJeYeepeve yegPveg YeSve Yeves keefnuew heefve yegPveg ngVe-

eewLees DeOeee

101

kece&Cekece& e heMesokece&efCe e kece& e~~10~~

me yegefceevceveg<es<eg me ege ke=lmvekece&ke=led~~18~~
pees heg<e kece&cee Dekece& osKo, kece& Yeveskees DeejeOevee DeLee&led DeejeOevee
ie& j ees heefve mebPeveg efke ievexceeefveme ce nesFve ye iegCenkees DeJemLee vew
efevlevecee ceueeF& efveege ieo&, ce Feje mebeeefuele ngB- emlees nsjesmed j peye
emeekeej Dekece& nsvexkees #ecelee DeeGB j OeejeJeeefnke hecee kece& ngBow jnv,
leye mebPeveg efke kece& mener efoMeecee YeFjns~ lener heg<e ceveg<ecee yegefceeved ,
ceeefvemecee eesieer , eesieyee ege yegefJeeuee j mechetCe& kece& ievexJeeuee ~
lemeeje kece& ieve&cee Deefuekeefle heefve $egef jnve peeBowve~
meejebMele: DeejeOevee vew kece& nes~ leme kece&ueeF& iejeQ j ieoe&-ieoz Dekece&
nsj efke ce le ev$ecee$e ngB, iejeGvesJeeuee F nes j ce iegCeeje GlheVe DeJemLeekees
Devegmeej vew ese ieve& heeGBg~ peye Dekece&kees ees #ecelee DeeGB j OeejeJeeefnke
kece& nBgow jnesmed leye cee$e hejce keueeCekees efmLeefle efoueeGves kece& ngveheeGB~
hetpe cenejepepeer YeVegngvLees efke peyemecce F jLeer nBgowve, jeskeLeece ieozve,
leyemecce mener cee$eecee meeOeveekees DeejcYe vew ngBowve~ emekees hetJe& pes peefle heefve
ieefjv, kece&cee eJesMekees eeemeYevoe ye{er kesner heefve nesFve~ nueeskees mechetCe&
Yeej ieeskees keeBOecee vew jnv leeheefve Keslekees peesleeF& nueespeeslveskees vew osve nes~
"erke emewekeej meeOevekees mechetCe& Yeej meeOekeceeefLe vew jnv, lej JeemleefJeke
meeOeke le F nes pees Gmekees heeef[ ueeieskees , pees Gmekees ceeie&-oMe&ve ieo&~
peyemecce F efveCe&e efobowve, leyemecce leheeF mecPeve mekevegngVe efke neceeryee kes
Yeees? neceer eke=eflecee YeeQleeefj jnveQ Jee hejceelceecee? emeekeej Fkees efveoxMevecee
pees meeOeke eme Deeeflceke heLecee Deemej ngv, DeehetueeF& Dekeee& mebPesj
OeejeJeeefnke kece& ieo& lees yegefceeved nes, Gmekees peevekeejer eLeeLe& nes, lees vew
eesieer nes~ efpe%eemee mJeeYeeefJeke efke kece& ieoz jnvesg Jee kegvew efove kece&yee
gkeeje heefve efceuves? emeceeefLe eesiesej YeVegngveerke=<Cekees Devegmeej pes peefle ieefjv, lees kece& nesFve~ kece& SGe efveOee&efjle
ieefjSkees efeee nes~ efveeleb keg kece& lJeb- Depeg&ve! efleceer efveOee&efjle kece&ueeF&
iej~ efveOee&efjle kece& kes nes? Deefve YeVegYeees, e%eeLee&lkece&Ceesve$e ueeskeeseb

102

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

kece&yevOeve~- e%eueeF& keee&he efoveg vew kece& nes~ leye emekees Deefleefje pes
peefle ieefjv, kes lees kece& nesFve? eerke=<Ce YeVegngv, Deve$e ueeskeeseb
kece&yevOeve- eme e%eueeF& keee&he efoves yeenske pes peefle ieefjv, lees emew
ueeskekees yevOeve nes, ve efke kece&~ leoLe kece&- Depeg&ve! leme e%ekees hetefle&keesueeefie
jecejer DeeejCe iej j peye e%ekees mJehe YeVegYeees, leye lees Megheues
DeejeOeveekees SGe efJeefOe-efJeMes<e nes, pees leme DeejeOeosJemecce hegNeeSj lemecee
efJeuee efoueeGB~
eme e%ecee Fefvenkees oceve, cevekees Meceve, owJeer mecheodkees Depe&ve
Fleeefo Yevow Devlecee YeVegYeees- Oesjw eesieer eeCe j Deheevekees ieefleueeF& efvejesOe
iejsj eeCeeeecekees hejeeCe ngvepeevved, peneB ve efYe$eyee mebkeuhe G"d ve
yeeefnjer JeeleeJejCekees mebkeuhe ceveefYe$e eefJe ngveheeGB~ emlees efmLeeflecee efeekees
meJe&Lee efvejesOe j efve efeekees heefve efJeueekeeuecee lees heg<e eeefvle yee
meveeleveced- Meeele, meveeleve yeecee eJesMe heeGvepeev~ eer meyew e%e ngved,
pemeueeF& keee&he efoveskees veece kece& nes~ Dele: kece&kees Meg DeLe& nes DeejeOevee,
kece&kees DeLe& nes Yepeve, kece&kees DeLe& nes eesie-meeOeveeueeF& jecees {bieues mecheeefole
ieveg&, pemekees efJeMeod JeCe&ve emew DeOeeecee Deieeef[ DeeGBow~ eneB kece& j
Dekece&ueeF& cee$e efJeYeepeve ieefjees, pemeyee kece&ievex yesueecee lemeueeF& mener
efoMee efove meefkeeesmed j leme Devegmeej efn[dve meefkeeesmed~
eme meJex meceejcYee keecemeuheJeefpe&lee~~10~~
%eeveeefiveoiOekecee&Ceb leceeng heefC[leb yegOee~~19~~
Depeg&ve! eme meJe&s meceejcYee- pegve heg<eeje mechetCe&leeyee DeejcYe
iejskees efeee (pemeueeF& heefuees Mueeskecee Yeves efke- Dekece& nsvex #ecelee DeeSheef
kece&cee eJe=e ngvesJeeuee heg<e mechetCe& kece&nueeF& ievexJeeuee nes~ pemekees iejeF&cee
kesner heefve $egef wve) keecemeuheJeefpe&lee- eceMe GlLeeve ngBoe-ngBow eefle
met#ce Yeees efke Jeemevee j cevekees mebkeuhe-efJekeuheyee ceeefLe G"ees (keecevee
j mebkeuhekees efvejesOe ngveg cevekees efJeefpeleeJemLee nes~ Dele: kece& kegvew emlees Jemleg
nes, pemeues eme ceveueeF& keecevee j mebkeuhe-efJekeuheyee ceeefLe G"eGB),
leme mecee %eeveeefie>oiOekecee&Ceced- Deefvlece mebkeuhekees heefve Mecevekees

eewLees DeOeee

103

meeLe, pemeueeF& neceer peevowVeeQ, pemeueeF& peeVekeesueeefie neceer Fgke efLeeeQ,

leme hejceelceekees ele#e peevekeejer ngvepeev~ efeeelceke heLecee efnb[sj
hejceelceekees ele#e peevekeejerkees veece vew %eeve nes~ leme %eevekees meeLew
oiOekecee&Ceced- kece& meOeQkees ueeefie oiOe ngvepeevved~ pemeueeF& heeGveg efLeees
heeFmekeees, Deieeef[ kegvew meee wve pemeueeF& MeesOe ieB~ emewues kece& iejsj Keespves
heefve kemeueeF&? leme peevekeejerkees meeLe kece&kees DeeJeMekelee meceehle ngve
peev~ emlees efmLeefle ngvesueeF& vew yeesOemJehe ceneheg<eues hebef[le Yevesj mecyeesefOele
ieveg&YeSkees ~ Gmekees peevekeejer hetCe& ~ emlees efmLeefle YeSkee ceneheg<e kes
ie&? kemejer yem? JeneBkees mJeYeeJeceeefLe ekeeMe heeveg&ngvlekelJee kece&Heueemeb efvelele=hlees efvejeee~~10~~
kece&CeefYeeJe=eesefhe vewJe efkeefelkejesefle me~~20~~
Depeg&ve! lees heg<e meebmeeefjke Deeeeyeejefnle YeSj efveleJemleg hejceelceecee
vew le=hle YeSj, kece&kees heue hejceelceekees DeemeefeueeF& heefve leeiesj (efkeveefke
hejceelcee heefve Deye Deueie wve) kece&cee jecees {bieues ueeiesj heefve kesner ieozve~
efvejeMeere&leefeeelcee
leemeJe&heefjen~~10~~
Meejerjb kesJeueb kece& kegJe&Veehe>esefle efkeefuye<eced~~21~~
pemeues Devle:kejCe j MejerjueeF& efpeleerefueees, Yeesiekees mechetCe& meeceeer pemeues
leeieerefoees, emlees DeeMeejefnle heg<ekees Mejerj cee$e kece& iejskees osefKev~ Jemlegle:
Gmeues kesner heefve ieozve, lemewues heeheueeF& eehle ngBowve~ lees hetCe&lJeueeF& eehle ,
emewues DeeJeeieceveueeF& eehle ngBowve~
eeueeYemevleges veleerlees efJecelmej~~10~~
mece efmeeJeefmeew e ke=lJeeefhe ve efveyeOeles~~22~~
pes peefle mJele:heues eehle , lemecee mebleg jnvesJeeuee, megKe-og:Ke,
jeie-s<e j n<e&-Meeske Deeefo vyee hej, efJecelmej- F&<ee&jefnle leLee efmeef
j Deefmeefcee meceYeeJeYeSkees heg<e kece&ueeF& iejsj heefve yeeBefOevowve~ efmeef DeLee&led
pemeueeF& heeGveg efLeees lees Deye hejke wve j lees keefnuew efJeueie heefve ngves wve,
emewues Deefmeefkees heefve Yee wve; emeekeej efmeef j Deefmeefcee meceYeeJengves
heg<e kece& iejsj heefve yeeBefOevowve~ kegve kece& lees ieo&? lener efveele kece&,
e%ekees eefeee~ emewueeF& oesnesNeeGBow YeVegngv-

104

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ielememe cegeme %eeveeJeefmLeleesleme~~10~~

e%eeeeejle kece& meceeb eefJeueereles~~23~~
Depeg&ve! e%eeeeejle kece&- e%ekees DeeejCe vew kece& nes j
mee#eelkeejkees veece vew %eeve nes~ eme e%ekees DeeejCe iejsj mee#eelkeejkees meeLe
%eevecee efmLele, mebie-oes<e j Deemeefeyee jefnle cege heg<ekees mechetCe& kece&
jecejer efJeueerve ngvepeev~ lees kece& kegvew heefjCeece GlheVe ieve& heeGBowve; efkeveefke
kece&kees heue hejceelcee lemeyee Deueie jnsve~ Deye heuecee kegve heue ueeives?
emewues leer cege heg<enueeF& Deehevees ueeefie kece& ievex DeeJeMekelee meceehle ngve
peev~ hesefj heefve ueeske-mebenkees ueeefie T kece& ieefjjnv j ieoe&ieoz heefve T
eer kece&ncee efuehle ngBowve~ peye ie&ved, leye efuehle efkeve ngBowve? emecee YeVegngvyeeehe&Ceb yee nefJeye&eeie>ew yeeCee ngleced~~10~~
yeewJe lesve ievleJeb yeekece&meceeefOevee~~24~~
lemlee cege heg<ekees mecehe&Ce yee nes, nefJe yee nes, Deefive heefve yee vew
nes DeLee&led yeehe Deefivecee yeeheer kelee&eje pees nJeve ieefjv, lees heefve
yee nes~ yeekece& meceeefOevee- pemekees kece& yeekees mheMe& iejsj meceeefOemLe
YeFmekeskee ved, lemecee efJeuee YeFmekeskee ved, lemlee ceneheg<ekee ueeefie
pees eehlengves eesie , lees heefve yee vew nes~ T Deehet kesner ieow&ve, ueeskemebenkees
efveefcle kece&cee ueeefiejnv~
ees le eeefhleJeeuee ceneheg<ekee ue#eCe ngved, lej kece&cee eJesMe ievexJeeuee
eejefcYeke meeOeke kegve e%e ieo&ved?
heefuuees DeOeeecee eerke=<Ceues YeVegYeSkees efLeees- Depeg&ve! kece& iej~
kegve kece&? JeneBues YeVegYeees efveelekece&- efveOee&efjle ieefjSkees kece& iej~ efveOee&efjle
kece& kegve nes? leye e%eeLee&lkece&Ceesve$e ueeskeeseb kece&yevOeve~ (3/9)
Depeg&ve! e%ekees eefeee vew kece& nes~ ees e%eyeenske De pes peefle ieefjv, lees
emew ueeskekees yevOeve nes, kece& nesFve~ kece& le mebmeej-yevOeveyee cees#e eehle
iejeGB, Dele leoLe kece& keewvlese cegeme meceeej~~- leme e%ekees
hetefle&keesueeefie mebieoes<eyee Deueie jnsj jecejer e%ekees DeeejCe iej~ eneB SGe
veJeerve eMve eesiesejues efovegYeees- lees e%e kes nes, pemeueeF& iejeQ j kece& ceyee
heej ueeieesmed? JeneBues kece&kee efJeMes<eleencee yeue efovegYeees j YeVegYeees- e%e

eewLees DeOeee

105

Deeees keneByee? e%eues kes efov? lemekee efJeMes<eleenkees efe$eCe ieveg&Yeees,

lej Deefnuesmecce ees YeVegYeSve efke e%e kes nes?
Deye eneB lener e%eueeF& mhe heeveg&ngvowJecesJeehejs e%eb eesefieve heeg&heemeles~~10~~
yeeeie>eJehejs
e%eb
e%esvewJeeshepegefle~~25~~
ieleMueeskecee eesiesej eerke=<Ceues hejceelce-efmLele ceneheg<ekees e%ekees
efveheCe ieveg&Yeees, lej Dekeex eesieer pees Deefnues leme leJecee efmLele wve, efeeecee
eJesMe ievexJeeuee ngved, Gveernues DeejcYe keneByee ieBved? emeceeefLe YeVegngv
efke Dekeex eesieer owJeced e%eced- DeLee&led owJeer mecheodueeF& Deehevees oecee yeueMeeueer
yeveeGBved, pemekees ueeefie yeeekees efveoxMe efLeees efke eme e%eeje efleceern
osJeleenkees GVeefle iej~ peye-peye oe-osMecee owJeer mecheod Deefpe&le ngves
lener eflecees eieefle ngves j hejmhej GVeefle iejsj hejceeseueeF& eehle iej~ owJeer
mecheodueeF& oe-osMecee yeueMeeueer yeveeGveg eJesefMekee esCeerkees eesieernkees
e%e nes~
lees owJeer mecheod DeOeee 16kees DeejefcYeke leerve Mueeskecee JeefCe&le ved
pees ngve le meyewcee , cee$e cenlJehetCe& kee&Je mebPesj lemekees peeie=efle iej,
lemecee ueeie~ emewueeF& Fbefiele ieoz eesiesejues YeVegYeees efke Depeg&ve! efleceer Meeske
ve iej, efkeveefke efleceer owJeer mecheodueeF& eehle YeSkeeew, efleceer cecee efveJeeme
ievexew, cesjw Meeele mJehe eehle ievexew, efkeveefke ees owJeer mecheod hejce keueeCekees
ueeefie vew nes j emekees efJehejerle Deemegjer mecheod veere j DeOece eesefvenkees
keejCe nes~ emew Deemegjer mecheodkees nJeve ngveueeio, emewues ees e%e nes j
eneRyee eesiekees DeejcYe ngv~
Dekeex eesieer yeeeiveew- hejyee hejceelcehe Deefivecee e%ekees eje vew
e%ekees Devegeve ieo&ved~ eerke=<Ceues Deieeef[ YeVegYeees efke eme Mejerjcee DeefOee%e
ce ngB~ e%ekees DeefOeelee DeLee&led e%e pemecee efJeuee ngvved, lees heg<e ce ngB~
eerke=<Ce Ske eesieer ngvegngvLees, meodieg ngvegngvLees~ emeekeej Dekeex eesieerpeve
yeeheer Deefivecee e%e DeLee&led e%emJehe meodiegueeF& GsMe yeveeSj e%ekees
Devegeve ieo&ved; meejebMele: meodiegkees mJehekees Oeeve ieo&ved~

106

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ees$eeoerveerefveeCeves
mebeceeefie><eg
pegefle~~10~~
MeyoeoerefvJe<eeeveve
Fefveeefie><eg
pegefle~~26~~
De eesieerpeve ees$eeefoke (ees$e, ves$e, lJeee, efpee, veeefmekee) meyew
FefvenueeF& mebeceheer Deefivecee nJeve ieo&ved~ DeLee&led FefvenueeF&
efJe<eeeefoyee mecessj mebele ieo&ved~ eneB Deeiees yeuowve~ pemlew Deeieescee neuesheef
meyew Jemleg Yemcemeeled ngvved, "erke lemew iejer mebece heefve SGe Deefive nes, pees
Fefvenkee mechetCe& yeefnceg&Keer eJeen (Jesie)ueeF& oiOe heeefjefov~ Dekeex eesieer
Meyoeefoke (Meyo, mheMe&, he, jme, ievOe) efJe<eenueeF& Fefveheer Deefivecee
nJeve ieefjefovved DeLee&led Gvekees DeeMee yeouesj meeOeveehejke yeveeFefuev~
meeOekeues mebmeejcee yemesj vew Yepeve ieveg&~ meebmeeefjke ceeefvemenkees jeceesvejecees Meyo lememebie "ej KeeF& vew jnvved~ efJe<eeesespeke lemlee Meyon
megVeemeeLe meeOeke eflevekees DeeMeeueeF& eesie, Jewjeie meneeke, Jewjeieesespeke
YeeJencee yeouesj Fefveheer Deefivecee nJeve ieefjefovved~ pemlees efke Skeheu
Depeg&ve Deehet efevlevecee ueeieskee efLeS, Dekemceeled Gmekees keCe&-efJeJejcee mebieerle
uenjer Pebke=le Yeees~ Gmeues eGkees G"eSj nsjs, GJe&Meer GefYeSkeer efLeFved, pees
SGe JesMee efLeFved~ meyew lemekees hecee cegiOe YeSj nefuuejnskee efLeS, lej
Depeg&veues GmeueeF& mvesnege efues ceele=Jeled nsjs~ leme Meyoheyee eehle ngves
efJekeej efJeueerve YeS~
eneB Fefve vew Deefive nes~ Deefivecee neefueSkees Jemleg pemlew Yemcemeeled
ngv, lemew iejer DeeMee yeouesj Fkees Devegketue {eefue mekesheef efJe<eeesespeke
Meyo he, jme, ievOe, mheMe& j Meyo heefve Yemce YeSj peevved, meeOekecee
og<eYeeJe heeve& meewveved~ meeOeke leer Meyoeefoncee kegvew efe efuebowve j enCe
heefve ieozve~
eme Mueeskecee Dehejs, Deves Meyo SGw meeOekekees Ge-veere
DeJemLeen ngved~ SGw e%ekeee&kees Ge-veere mlej ngved, ve efke DehejsDehejs YeVeeues yesiuee-yesiuew e%e~
meJee&Ceerefvekecee&efCe
eeCekecee&efCe
eehejs~~10~~
Deelcemebeceeesieeiveew
pegefle
%eeveoerefheles~~27~~

eewLees DeOeee

107

Deefnuesmecce eesiesejues pegve e%ekees eee& ieveg&Yeees, lemecee eceMe: owJeer

mecheodueeF& Deefpe&le ieefjv, Fefvenkees mechetCe& esenueeF& mebece ieefjv,
yeueeled efJe<eeesespeke Meyoeefoken kejeSheef lemekees DeeMee yeouesj
lemeyee yeves ieefjv~ emeyee GVele DeJemLee YeScee Dekeex eesieerpeve mechetCe&
Fefvenkees esen leLee eeCekees JeeheejueeF& mee#eelkeejmeefnle %eeveeje
ekeeefMele hejceelce-efmLeleheer eesieeefivecee nJeve ieo&ved~ peye mebecekees heke[
Deelceemebie lethe ngvepeev, eeCe j Fefvenkees Jeeheej heefve Meevle ngve
peev, leme yesuee efJe<eeueeF& Gerhle ievex j Fcee eJe=efe efoueeGves ogyew Oeejen
Deelcemeeled ngvepeevved~ hejceelceecee efmLeefle efceuvepeev~ e%ekees heefjCeece
efveefmkev~ ees vew e%ekees hejekeee nes~ pegve hejceelceeueeF& heeGveg efLeees, lemewcee
efmLeefle Deeees Yeves yeeBkeer kes jees? hesefj eesiesej eerke=<Ce e%eueeF& jecees {bieues
yegPeeGveg ngvJee%eemleheese%ee
eesiee%eemleLeehejs~~10~~
mJeeOeee%eevee%eee elee mebefMeleelee~~28~~
DeveskeeQ ceeefveme Je-e%e ieo&ved DeLee&led DeelceheLecee, ceneheg<enkees
mesJeecee he$e-heg<he Dehe&Ce ieo&ved~ efleveern mecehe&Cekees meeLe ceneheg<ekees mesJeecee
Je ueieeGBved~ eerke=<Ce Deieeef[ YeVegngv- Yeefe-YeeJeyee he$e-heg<he, heue,
peue pes peefle heefve ceueeF& efovew, lemeueeF& ce Keevg j Gmekees hejcekeueeCeme=peve ievexJeeuee ngvg, ees heefve e%e vew nes~ eleske Deelceekees mesJeeieveg&, yeees
efyejeSkeeueeF& Deelce-heLecee ueeGveg Jee%e nes; efkeveefke eeke=efleke
mebmkeejnueeF& Yemce ieve&cee meceLe& ved~
emewekeej keweeQ heg<e leheese%ee- mJeOece& heeuevecee FefvenueeF&
leheeGves ie&ved DeLee&led mJeYeeJeyee GlheVe #eceleekees Devegmeej e%ekees efvecve j
GVele DeJemLeenkees lehved~ emew heLekees Deuhe%eleecee heefnuees esCeerkees meeOeke
Met heefjeee&eje, JewMe owJeer mecheodkees mebeneje, #eef$ee keece-eesOeeefokees
Gvcetueveeje j yeeeCe yeecee eJesMekees eesieleekees mlejyee FefvenueeF&
leheeGBved~ meyewueeF& Skeveemes heefjece ieveg&heo&~ JeemleJecee e%e SGw ~
DeJemLeekees Devegmeej Ge-veere esCeern heej ngBow peevved~

108

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

hetpe cenejepepeer YeVegngvLees- cevemeefnle Fefven j MejerjueeF& ue#ekees

Deveghe leheeGveg vew lehe kenueeGB~ efeveern ue#eyee e{e Yeeivesved,
efeveernueeF& mecessj Gleweflej ueieeT~
Deveske heg<e eesie-e%ekees DeeejCe ieo&ved~ eke=eflecee YeeQleeefjow iejskees
Deelceekees eke=efleosefKe hej hejceelceemebie efceuevekees veece eesie nes~ eesiekees
heefjYee<ee DeOeee 6/23cee Je ~ meeceevele: ogF& Jemlegnkees efceueve eesie
kenueeGB~ keeiepeyee keuece efceuees, Leeueer j cese efceuees, Deefve kes eesie
Yeees? nesFve, eer le hebeYetlenyee efveefce&le heoeLe& ngved; SGw ngved, ogFe nesFveved?
ogF& eke=efle j heg<e ved~ eke=eflecee efmLele Deelcee Deehevew Meeele he hejceelceecee
eJesMe heeGBved leye eke=efle heg<ecee efJeueerve ngvepeev, ees vew eesie nes~ Dele:
Deveske heg<e eme efceuevecee meneeke Mece, oce Fleeefo efveecenueeF& jecees
{bieues DeeejCe ieo&ved~ eesie-e%e ievex leLee Deefnbmeeefo leer#Ce eleyee ege
elveMeerue heg<e mJeeOeee %eevee%eee- mJeebkees DeOeeve, mJe-hekees
DeOeeve ievexn %eevee%ekee keee& ngved~ eneB eesiekee Debien (ece, efveece,
Deemeve, eeCeeeece, eleenej, OeejCee, Oeeve j meceeefOe) ueeF& Deefnbmeeefo leer#Ce
eleyee efveefo& ieefjSkee ved~ Deveske ceeefveme mJeeOeee ieo&ved~ hegmleke he{dveg
le mJeeOeeekees DeejefcYeke mlej cee$e nes, efJeMeg mJeeOeee nes- mJeebkees
DeOeeve, pemeyee mJehekees GheueefyOe ngv, pemekees heefjCeece nes %eeve DeLee&led
mee#eelkeej~
e%ekees Deieeef[kees ejCe yeejscee YeVegngvDeheeves pegefle eeCeb eeCesheeveb leLeehejs~~10~~
eeCeeheeveieleer oddOJee eeCeeeecehejeeCee~~29~~
Oesjw eesieern Deheeve Jeeegcee eeCeJeeegkees nJeve ieo&ved j emewekeej
eeCeJeeegcee Deheeve Jeeegkees nJeve ieo&ved~ emeyee met#ce DeJemLee YeScee
De eesieerpeve eeCe j Deheeve ogyewkees ieefle jeskesj eeCeeeece hejeeCe ngvepeevved~
pemeueeF& eerke=<Ce eeCe-Deheeve YeVegngv, lemewueeF& cenelcee yeg Deveeheeve
YeVegngv~ emewueeF& JeneBues eeme-eeeme heefve YeVegYeees~ eeCe lees eeme nes,
pemeueeF& leheeF efYe$e efuevegngv j Deheeve lees eeme nes, pemeueeF& leheeF yeeefnj

eewLees DeOeee

109

es[dveg ngv~ eesieernkees DevegYetefle efke leheeF eememebie yeeefnjer JeeegceC[uekees

mebkeuhe heefve enCe ieveg&ngv j eeemecee emewekeej Deevleefjke jecees-vejecees
efevlevekee uenj heeeBkeveg ngv~ yeeefnjer kegvew mebkeuheueeF& enCe veieveg& eeCekees
nJeve nes leLee efYe$e mebkeuhenueeF& G"dve veefoveg Deheevekees nJeve nes~ ve efYe$eyee
kegvew mebkeuhekees mhegjCe nesmed j ve yeeefnjer mebmeejcee euves efevleve efYe$e kegvew
#eesYe GlheVe ieve& mekeesmed~ emeekeej eeCe j Deheeve ogyewkees ieefle mece YeSheef
eeCekees eece DeLee&led efvejesOe ngvepeev, ees vew eeCeeeece nes~ ees cevekees
efJeefpeleeJemLee nes~ eeCeueeF& jeskeveg j ceveueeF& jeskeveg SGw kegje ngved~
eleske ceneheg<eues eme ekejCeueeF& efueSkee ved~ Jesocee emekees GuuesKe
- elJeeefj Jeeked heefjefcelee heoeefve- ($e+iJeso 1/164/45, DeLeJe&Jeso
9/15/27) emewueeF& hetpe cenejepepeer YeVegngvLees- nes! SGw veece eej
esCeerneje peefhev- yewKejer, ceOecee, heMevleer j heje~ yewKejer lemeueeF&
Yeefvev- pees Jee ngvemekeesmed~ veecekees emeekeejues GeejCe nesmed efke leheeFueeF&
megveeF& hejesmed j GmeueeF& heefve megveeF& hejesmed~ ceOecee DeLee&led ceOece mJejcee
pehe, pemeueeF& leheeFues cee$e megVegmed, sGcee yemeskees Jeefeues heefve leme
GeejCeueeF& megVe vemekeesmed~ ees GeejCe keC"yee ngv~ efJemleejw-efJemleejw
veecekees Oegve yeVe peev, [esjer ueeivepeev~ meeOevee De met#ceYeSheef heMevleer
DeLee&led veece nsvex DeJemLee DeeGB, hesefj veeceueeF& pehve heozve~ ener veece eemecee
{u~ ceveueeF& e yeveeSj GYeeS efoves cee$e nsjer jeKveg efke eemeues kes Yev?
eeme keefnues DeeGB? yeeefnj keefnues efvemkev? kes Yeefvved? ceneheg<enkees
YeveeF& efke eeme veeceyeenske De kesner Yevowve~ meeOekeues veecekees pehe ieozve,
lemeyee GlheVe OJeefveueeF& cee$e megv, eemeueeF& cee$e ns&, emewues emeueeF&
heMevleer Yeefvev~
heMevleercee ceveueeF& ekees hecee GYeeGveg heo&, lej meeOeve De
GVele YeScee megveveg heefve heozve~ Ske heke megjle ueieeF&efoScee mJele: megveeF&
hevex~ pehew ve peheeJew, Deheves mes DeeJew~- ve Deeheg pehe, ve ceveueeF&
megVekeesueeefie yeeOe iej, pehe euow jnesmed emewkees veece Depehee nes~ emlees
nesFve efke pehe eejcYe vew veievex j Depehee DeeFhegiees~ eefo kemewues pehe DeejcYe
iejsve Yeves Depehee veece iejskees kegvew Jemleg lememebie jnBowve~ Depeheekees DeLe& nes-

110

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

neceer vepehves, lej pehe necees meeLe vees[esmed~ Skeheke megjlekees keebe ueieeScee
pehe eJeeefnle ngv j DeveJejle eefuevew jnv~ eme mJeeYeeefJeke pehekees veece nes
Depehee j ener nes hejeJeeCeerkees pehe~ ees eke=efleyee hejkees leJe hejceelceecee
eJesMe efoueeGB~ emekees Deieeef[ JeeCeercee kegvew heefjJele&ve wve~ hejcekees efoioMe&ve
iejeSj lemewcee efJeueerve ngvepeev, emewues emeueeF& heje Yeefvev~
emlegle Mueeskecee eesiesej eerke=<Ceues cee$e eemecee Oeeveefove YeVegYeees,
peyeefke Deieeef[ mJeeb Deescedkees pehecee yeue efovegngv~ ieewlece yeg heefve Deveeheeve
meleercee eeme-eeemekees vew eee& ieveg&ngv~ Devlele: leer ceneheg<e YeVe kes
eenvved? Jemlegle: eejcYecee yewKejer, lemeyee ceOecee j GVele YeSheef pehekees
heMevleer DeJemLeecee eeme heke[cee DeeGB~ leme yesuee pehe eemecee meceeefnle
YeSkees heeFv, hesefj kes pehves? hesefj eemeueeF& nsveg& cee$e, emewues eeCe-Deheeve
cee$e Yevees, veece pehe- emlees Yevesve, keejCe YeVegkees DeeJeMekelee wve~ eefo
YeVegngv Yeves DeueceefueSj leuekees esCeerncee Iegefce jnves~ cenelcee yeg,
iegosJe YeieJeeved leLee eleske ceneheg<e, pees eme ceeie&yee efn[ermekeskee ved,
meyew SGw kegje YeVegngv~ yewKejer j ceOecee veece-pehekees eJesMe-ej cee$e nes~
heMevleeryee vew veececee eJesMe efceu~ hejecee OeejeJeener ngvepeev, pemeyee
peheues meeLe es[dowve~
ceve eememebie peesef[Skees ~ peye eemecee ef , eemecee veece meceeefnle
YeFmekeskees , efYe$eyee ve kegvew mebkeuhekees GlLeeve j ve yeeefnjer JeeegceC[uekees
mebkeuhe efYe$e eJesMe ieve& heeGB, ees vew ceveceeefLe efJepeekees DeJemLee nes~ emewkees
meeLe e%ekees heefjCeece efvemkesj DeeGB~
Dehejs efveeleeneje eeCeeveeCes<eg pegefle~~10~~
meJexhesles e%eefJeoes e%e#eefhelekeuce<ee~~30~~
Dekeex efveeefcele Deenej ievex meeOeke eeCekees eeCecee vew nJeve ieo&ved~
hetpe cenejepepeer YeVegngvLees efke eesieerkees Deenej {, Deemeve { j efvee
{ ngveghe&~ Deenej-efJenejcee efveev$eCe DeefleDeeJeMeke ~ emlees Deveske
eesieer eeCeueeF& eeCecee vew nJeve ieefjefovved DeLee&led eemeefuevegcee vew Oeeve kesefvle
jeKoved, eeemecee Oeeve efobowve~ eeme DeeScee megves Deesced, hesefj eeme DeeSkees

eewLees DeOeee

111

yesuee Deesced megvow jnveg~ emeekeej e%eneje ve heeheJeeuee eer meyew heg<e
e%ekee peevekeej ngved~ eer efveefo& efJeefOenceOes eefo kelewyee ie&ved Yeves leer
meyew e%ekee %eelee ngved~ Deye e%ekees heefjCeece YeVegngve%eefMeece=leYegpees eeefvle yee meveeleveced~~10~~
veeeb ueeskeesmlee%eme kegleesve kegmeece~~31~~
keges Depeg&ve! e%eefMeece=leYegpees- e%e pemekees me=ef ieo&, pemeueeF&
DeJeMes<e es[d, lees nes Dece=le~ Gmekees ele#e peevekeejer %eeve nes~ leme
%eeveece=leueeF& Yeesives DeLee&led eehle ievex eesieerpeve eeefvle yee meveelevecedMeeele meveeleve hejyeecee eehle ngvved~ e%e kegvew emlees Jemleg nes, pees hetCe&
ngveemeeLe meveeleve hejyeecee eJesMe iejeGB~ e%e veiejscee Deeheefe kes ? eerke=<Ce
YeVegngv efke e%ejefnle heg<eueeF& hesefj ees ceveg<eueeske DeLee&led ceeveJe-Mejerj
heefve megueYe ngBowve, hesefj De ueeske kemejer megKeoeeer ngvesved? lemekeesueeefie
eflee&ked eesefven megjef#ele ved, emeYevoe ye{er kesner wve~ Dele: e%eieveg&
ceveg<ecee$ekees ueeefie efveleevle DeeJeMeke SJeb yengefJeOee e%ee efJelelee yeeCees cegKes~~10~~
kece&peeefvJeef leevmeJee&vesJeb %eelJee efJecees#emes~~32~~
emeekeej Gheeg&e Oesjw ekeejkee e%e Jesokees JeeCeercee YeefveSkee ved,
yeekees cegKeues efJemleeefjle ved~ eeefhlekees heeeled ceneheg<ekees MejerjueeF& hejyeeues
OeejCe ieefjefuevved~ yeeyee DeefYeVe DeJemLeeJeeuee leer cenelceenkees yegef
cee$e ev$e ngv~ Gveerneje lees yee vew yeesuo~ Gveernkees JeeCeercee eer
e%enkees efJemleej ieefjSkees ~
eer meyew e%enueeF& efleceer kece&peeved efJeef- kece&yee GlheVe YeSkees
peeve~ emeueeF& heefnues heefve YeefveSkees - e%e kece&mecegodYeJe (3/
14)~ GveueeF& emeekeej efeeelceke peevesheef (Deefnues YeefveSkees efLeees, e%e
iejsj pemekees heehe ve YeFmekeskees , JeneB vew e%ekee eLeeLe& %eelee ngved~)
Depeg&ve! efleceer efJecees#emes- mebmeej-yevOeveyee hetCe&le: gkeeje heeGvesew~
eneB eesiesejues kece& mhe ieefjefovegYeees~ lees njkele (efeee-keueehe) kece& nes,
pemeyee Gheeg&e e%e hetCe& ngv~

112

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Deye eefo owJeer mecheodkees Depe&ve, meodiegkees Oeeve, Fefvenkees mebece,

eemekees eeemecee nJeve, eeemekees eemecee nJeve, eeCe-Deheevekees ieeflekees
efvejesOe Kesleer ievee&ues ngv, Jeeheej-veewkejer Jee jepeveerefle ievee&ues ngv, leye leheeF
ieveg&med~ e%e le emlees eefeee nes, pees hetCe& ngves efyeeflekew lel#eCe hejyeecee eJesMe
efoueeGB~ yeeefnjer kegvew heefve keee&yee leheeF lel#eCe yeecee eJesMe heeGvegngv
Yeves ieveg&med~
Jemlegle: eer meyew e%e efevlevekee Devle:efeeen ngved, DeejeOeveekees efe$eCe
nes, pemeyee DeejeOeosJe efJeefole ngv~ e%e leme DeejeOemeccekees otjer lee ievex
efveOee&efjle eefeee-efJeMes<e nes~ ees e%e eeme-eeeme, eeCeeeece Fleeefo pegve
efeeeyee mecheVe ngv, leme keee&-eCeeueerkees veece kece& nes~ kece&kees Meg
DeLe& nes- DeejeOevee, efevleve~
eee: ceeefvemen Yevoved efke mebmeejcee pes heefve ieveg&med, YeFmekeees kece&~
keeceveeyeejefnle YeSj pes heefve ieozpeeDeeQ, Yewmekeees efve<keece kece&eesie~ keesner
Yevoved efke ye{er ueeYekees ueeefie efJeosMeer Jee yesvegngv Yeves leheeF mekeeceer
ngvegngv, osMe-mesJeekees ueeefie mJeosMeer yesvegngv Yeves leye Yeees efve<keece kece&eesie~
efveehetJe&ke veeskejer ievex, neefve-ueeYekees efevleeyee cege YeSj Jeeheej ievex,
Deefve Yeees efve<keece kece&eesie~ pee-hejepeekees YeeJeveeyee cege YeSj eg
ievex, egveeJe ue[dves, Deefve Yeees efve<keceea? cevexew YeVes cegefe ngves? Jemlegle:
emlees kesner heefve wve~ eesiesej eerke=<Ceues mhe Meyocee YeVegYeees efke eme
efve<keece kece&cee efveOee&efjle efeee SGw nes- JeJemeeeeeflcekee yegefjskesn
kegvevove~ Depeg&ve! efleceer efveOee&efjle kece&ueeF& iej~ e%ekees eefeee vew kece&
nes~ e%e kes nes? eeme-eeemekees nJeve, Fefvenkees mebece, e%emJehe
ceneheg<ekees Oeeve, eeCeeeece- eeCenkees efvejesOe~ ener cevekees efJepesleeJemLee
nes~ cevekees emeej vew peieled nes~ eerke=<Cekees Meyocee FnwJe lewefpe&le meieex es<eeb
meeces efmLeleb ceve~ (5/19)- leer heg<eneje ejeej mebmeej eneR
efpeefleees, pemekees ceve mecelJecee efmLele ~ cevekees mecelJe j mebmeejueeF& efpelvegmebie
kes mecyevOe ? eefo mebmeejueeF& vew efpelees Yeves efkeees keneB? Deefve YeVegngv,
lees yee efveoex<e j mece ngved elee ceve heefve efveoex<e j mecelJekees efmLeefleJeeuee
Yeees Dele: lees yeecee efmLele ngvepeev~

eewLees DeOeee

113

meejebMele: cevekees emeej vew mebmeej nes~ ejeej mebmeej vew nJeve-meeceeerkees
hecee ~ cevekees meJe&Lee efvejesOe ngveemeeLe mebmeejkees efvejesOe ngvepeev~ cevekees
efvejesOekees meeLew vew e%ekees heefjCeece efveefmkev~ e%e pemekees me=ef ie&, leme
%eeveece=lekees heeve ievexJeeuee heg<e meveeleve yeecee eefJe ngvepeev~ ees meyew
e%e yeeefmLele ceneheg<enkees JeeCeereje YeefveSkees nes~ emlees nesFve efke yesiueeyesiuew meceoeekees meeOeke yesiuee-yesiuew e%e ieo&ved, lej eer meyew e%e SGw
meeOekekees Ge-veere DeJemLeen ngved~ ees e%e pemeeje ngveueei, leme
efeeekees veece kece& nes~ mechetCe& ieerleecee SGe heefve Mueeske emlees wve efke pees
meebmeeefjke keee&-Jeeheejkees meceLe&ve iejesmed~
eee: e%ekees veece DeeSheef ceeefvemen yeeefnj SGe e%e-Jesoer yeveeSj
efleue, peew efueSj mJeene Yevow nJeve DeejcYe ieefjefov~ ees SGe OeesKee nes~
Je-e%e Dekeex nes, GmeueeF& eerke=<Ceues keweeQ heke YeVegYeees~ heMeg-yeefue,
Jemleg-oen Fleeefoyee emekees kegvew mecyevOe vew wve~
eseevJeceeee%eep%eevee%e
hejvlehe~~10~~
meJe kecee&efKeueb heeLe& %eeves heefjmeceeheles~~33~~
Depeg&ve! meebmeeefjke Jenyee efmengves e%eYevoe %eeve-e%e (pemekees
heefjCeece %eeve (mee#eelkeej) nes, e%e pemekees me=ef ieo&, leme Dece=le leJekees
peevekeejerkees veece %eeve nes~ emlees e%e) esemkej nes, hejcekeueeCekeejer nes~ ns
heeLe&! mechetCe& kece& %eevecee meceehle ngvepeevved, heefjmeceeheles- jecees {bieues
meceeefnle ngvepeevved~ %eeve e%ekees hejekeee nes~ lelheeeled kece& iejscee ve kegvew
ueeYe , ve es[sheef leme ceneheg<ekees kegvew #eefle vew ngv~
emeekeej Yeewefleke Jeyee ngves e%e heefve e%e vew ngved; lej leme e%ekees
legueveecee, pemekees heefjCeece mee#eelkeej , leme %eeve-e%eYevoe Delevle Deuhe
ved~ leheeF kejes[eQkees nJeve ieveg&med, mewke[eQ e%eJesoer yeveeGvegmed, melheLecee Je
ueieeGvegmed, meeOeg-mevle-ceneheg<enkees mesJeecee Je ueieeGvegmed; lej eme %eevee%eYevoe Delevle Deuhe ved~ Jemlegle: e%e eeme-eeemekees nes, Fefvenkees
mebecekees nes, cevekees efvejesOekees nes, pemlew eerke=<Ceues Deefnues YeVegYeees~ eme
e%eueeF& eehle keneBievex? lemekees efJeefOe keneByee efmekeves? ceefvoj, ceefmpeo,
efiejpeeIejcee efceuves Jee hegmlekecee? leerLe&ee$eencee Jee vegneGveeues efceuves?

114

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

eerke=<Ce YeVegnvg - nesFve, lemekees le SGw eesle leJeefmLele ceneheg<e; eLeeleefef eefCeheelesve heefjeMvesve mesJeee~~10~~
Gheos#eefvle les %eeveb %eeefvevemleJeoefMe&ve~~34~~
emewues Depeg&ve! efleceer leJeoMeea ceneheg<ekees veefpeke ieSj, jecees {bieues eCele
YeSj (oC[Jeled-eCeece iejsj, Denbkeej leeiesj, MejCe YeSj) jecees {bieues mesJee iejsj,
efve<kehe YeeJeeje eMve iejsj efleceer leme %eeveueeF& peeve~ leer leJeueeF& peeVes %eeveerpeve
efleceesueeefie leme %eevekees GheosMe ievexved, meeOeve-heLecee ueieeGves ved~ meceefhe&le
YeeJeues mesJee iejsheef vew eme %eeveueeF& efmeKves #ecelee DeeGB~ leJeoMeea ceneheg<e
hejceleJe hejceelceekees ele#e efoioMe&ve ievexJeeuee nes~ JeneB e%ekees efJeefOe-efJeMes<ekees
%eelee ngvegngv j JeneBues vew leheeFueeF& heefve efmeKeeGves ~ eefo De e%e ngvLees Yeves
%eeveer lelJeoMeeakees kes DeeJeMekelee efLeees?
mJeeb YeieJeevedkees meecegves vew Depeg&ve GYeskee efLeS, YeieJeeved GmeueeF& leJeoMeeakees
mece#e efkeve he"eGveg ngv? Jemlegle: eerke=<Ce SGe eesieer ngvegngvLees~ Gvekees DeeMee
efke Deepe le Devegjeieer Depeg&ve cesjes mece#e GheefmLele , YeefJe<ecee DevegjeieernueeF&
Yece venesmed efke eerke=<Ce ieFmekes, Deye kemekees MejCecee peeTB? emewues JeneBues mhe
ieveg&Yeees efke leJeoMeeakees mece#e peeT~ leer %eeveerpeve efleceerueeF& GheosMe ievexved jep%eelJee ve hegveceexncesJeb eemeefme heeC[Je~~10~~
esve YetleeveMes<esCe #emeelceveLees ceefe~~35~~
leme %eeveueeF& JeneBeje mebPesj efleceer emeekeej hesefj keefnues heefve ceesnueeF&
eehle ngveswveesw~ Gveues efoSkees peevekeejereje, lemekees DevegkejCe iejscee efleceer
Deehevees Deelceekees Devleie&le mechetCe& YetlenueeF& nsvexew DeLee&led meyew eeCeerncee
emew Deelceekees emeej nsvexew~ peye meJe&$e SGw Deelceekees emeej nsvex#ecelee
DeeGB leye efleceer ceefYe$e eJesMe ievexew~ Dele: leme hejceelceeueeF& heeGves meeOeve
leJeefmLele ceneheg<e kew eje nes~ %eevekees mecyevOecee, Oece& j Meeele melekees
mecyevOecee eerke=<Cekees Devegmeej kegvew leJeoMeeayee vew meesOves efJeOeeve nes~
Deefhe esoefme heehesYe meJexYe heeheke=ece~~10~~
meJe %eevehueJesvewJe Je=efpeveb mevleefj<eefme~~36~~
eefo efleceer meyew heeheernYevoe heefve DeefOeke heeheer , leye heefve %eeveheer
[gbieeeje meyew heeheyee efve:mevosn jecejer heej ngvesew~ emekees DeeMee leheeF ees

eewLees DeOeee

115

veueieeGvegmed efke ye{erYevoe ye{er heehe iejsj heefve kegvewyesuee heej ngvesew~ eerke=<Cekees
DeeMee cee$e eefle nes efke kelew leheeF Yececee veheveg&med efke neceer Oesjw heeheer ,
neceeryee heej ueeives wve~ emlees kegvew iegpeebFMe ve efvekeeuvegme, emewues eerke=<Ce
eeslmeenve j Deeeemeve efobow YeVegngv efke meyew heeheernkees heehekees mecetnYevoe
heefve ye{er heehe ievexJeeueeew, leeheefve leJeoMeeanyee eehle %eeveheer [gbieeeje
efleceer efve:mevosn mechetCe& heehenueeF& jecejer heej ievexew~ kemejer?eLewOeebefme
meefceesefiveYe&mcemeelkeglespeg&ve~~10~~
%eeveeefive meJe&kecee&efCe Yemcemeelkegles leLee~~37~~
Depeg&ve! pegveekeej epJeefuele Deefive oeGjeueeF& Yemce ieefjefov, "erke
lemewekeej %eeveheer Deefive mechetCe& kece&nueeF& Yemce ieefjefov~ ees %eevekees
eJesefMekee nesFve, peneByee e%ecee eJesMe efceu ye ees %eeve DeLee&led mee#eelkeejkees
hejekeeekees efe$eCe nes, pemecee heefnues efJepeeleere kece& Yemce ngvved j hesefj
eeefhlekees meeLe efevleve-kece& heefve lemewcee efJeueerve ngvepeev~ pemeueeF& heeGveg
efLeees heeFmeefkeees, Deye Deieeef[ efevleve iejsj kemeueeF& KeespeeQ? emlees
mee#eelkeejJeeuee %eeveer mechetCe& MegYeeMegYe kece&kees Devle ievex~ lees mee#eelkeej
keneB ngves? yeeefnj ngv Jee efYe$e? emeceeefLe YeVegngvve efn %eevesve meMeb heefJe$eefcen efJeeles~~10~~
lelmJeeb eesiemebefme keeuesveelceefve efJevoefle~~38~~
eme mebmeejcee %eevekees meceeve heefJe$e ievexJeeuee efve:mevosn kesner heefve wve~
leme %eeve (mee#eelkeejueeF&) efleceer mJeeb (Dekeex nesFve) eesiekees heefjhekeJe
DeJemLeecee (DeejcYecee nesFve) Deehevees Deelceekees Devleie&le oe-osMecee vew
DevegYeJe ievexew, yeeefnj nesFve~ eme %eevekees ueeefie kegve eesielee Dehesef#ele nes?
eesiesejkees MeyoceeeeJeeBuueYeles %eeveb lelhej mebelesefve~~10~~
%eeveb ueyOJee hejeb MeeefvleceefejsCeeefOeieefle~~39~~
eeJeeved, lelhej leLee mebelesefve heg<e vew %eeve eehle ieve& heeGBved~
YeeJehetJe&ke efpe%eemee wve Yeves leJeoMeeakees MejCecee ieS heefve %eeveeehle ngBowve~
cee$e ee vew heee&hle ngBowve, eeJeeved efMeefLeue eelve heefve ngvemeke~ Dele:
ceneheg<eeje efveefo& heLecee lelhejleekee meeLe Deemej ngves ueieve DeeJeMeke

116

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

~ emekees meeLew mechetCe& Fefvenkees mebece heefve DeefveJeee& ~ pees

Jeemeveenyee efJejle wve, Gmekees ueeefie mee#eelkeej (%eevekees eeefhle) keef"ve
~ cee$e eeJeeved, DeeejCejle mebelesefve heg<e vew %eeve eehle ieo&ved~ %eeveueeF&
eehle iejsj lees lel#eCe hejceMeeefvleueeF& eehle ngvepeev, lemeheef kesner heefve
heeGve yeeBkeer jnBowve~ ees vew Deefvlece Meeefvle nes~ hesefj lees keefnuew heefve DeMeevle
ngveg heozve~ j peneB ee wveDe%eeeeOeevee mebMeeelcee efJeveMeefle~~10~~
veeeb ueeskeesefmle ve hejes ve megKeb mebMeeelceve~~40~~
De%eeveer pees e%ekees efJeefOe-efJeMes<eyee DeveefYe%e j eejefnle leLee
mebMeeege heg<e eme hejceeLe& heLeyee Ye ngvepeev, lemecee heefve mebMeeege
heg<ekee ueeefie ve megKe , ve hegve: ceveg<e-Mejerj j ve hejceelcee vew~ Dele:
leJeoMeea mece#e ieSj eme heLekees mebMeekees efveJeejCe ieefjveg heo& nesFve Yeves
Jemlegkees heefjee Gmeues keefnues heefve heeGveg ngVe~ hesefj kees heeGBved?eesiemeVemlekecee&Ceb
%eevemeef_VemebMeeced~~10~~
DeelceJevleb ve kecee&efCe efveyeOveefvle Oeveee~~41~~
pemekees kece& eesieeje YeieJeevedcee meceeefnle YeFmekeskees , pemekees mechetCe&
mebMee hejceelceekees ele#e peevekeejereje ve YeFmekeskees , hejceelceeyee
mebege emlees heg<eueeF& kece& yeeBOedowve~ eesieeje vew kece&kees Meceve ngves~ %eeveyee
vew mebMee ve ngves~ emewues eerke=<Ce YeVegngvlemceeo%eevemecYetleb lmLeb %eeveeefmeveelceve~~10~~
efJewveb mebMeeb eesieceeefleesefe Yeejle~~42~~
emewues YejleJebMeer Depeg&ve! efleceer eesiecee efmLele nesT j De%eeveyee GlheVe
YeSkee oecee efmLele Deehevees eme mebMeeueeF& %eeveheer lejJeejues kee~ egkees
ueeefie leweej nesT~ peye mee#eelkeejcee yeeOeke mebMeeheer Me$eg cevekees efYe$e ,
le yeeefnj keesner kemewmebie efkeve ue[dvesved? Jemlegle: peye leheeF efevleve-heLecee Deemej
ngvegngv, leye mebMeeyee GlheVe yeeefnjer eJe=efen yeeOeekees hecee mJeeYeeefJeke
ved~ ees Me$egkees hecee Yeebkej DeeeceCe ieo&~ mebecekees meeLe e%ekees
efJeefOe-efJeMes<ekees DeeejCe ieoz eer efJekeejnyee heejheeGveg vew eg nes, pemekees
heefjCeece hejceMeeefvle nes~ ees vew Deefvlece efJepee nes, pemeheef kegvew nej vew wve~

eewLees DeOeee

117

efve<ke<e&
eme DeOeeekees DeejcYecee eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeees efke, eme eesieueeF&
DeejcYecee cewues mete&ueeF& YeveW, mete&ues cevegueeF& j cevegues F#JeekegueeF& YeveW j
jepeef<e&nues Leene heeS~ cewues DeLeJee DeJee efmLeefleJeeueeues YeveW~ ceneheg<e
heefve DeJee mJeheJeeuee vew nes~ Mejerj le Gmekees yemves Iej nes~ emlees ceneheg<ekees
JeeCeercee hejceelcee vew eJeeefnle ngv~ emlees kegvew ceneheg<eyee eesie mete&eje
mebeeefjle ngv~ leme hejce ekeeMehekees emeej megjekees Devlejeuecee ngv,
emewues mete&ueeF& YeveW~ eemecee mebeeefjle YeSj lees mebmkeejhecee Deeees~ megjecee
mebefele jnsj, mecee DeeSheef lener cevecee mebkeuhe yevesj DeeGB~ lemekees
cenee yegPesheef cevecee leme Jeekeeeefle Fe peeie=le ngv j eesie keee&he
efuev~ eceMe: GlLeeve ieoe&-ieoz ees eesie $e+ef-efmeefnkees jepeef<e&lJe esCeermecce
hegiesj ve ngves efmLeeflecee hegivepeev, lej pees efee Yee , Deveve meKee ,
lemeueeF& ceneheg<eues vew mecYeeuved~
Depeg&veues eMve iejs efke, leheeFkees pevce le Deefnues YeSkees ~ eesiesej
eerke=<Ceues YeVegYeees efke DeJee, DeefJeveeMeer, Depevcee j mechetCe& Yetlencee
eJeeefnle YeS heefve Deelce-ceeee, eesie-eefeeeeje Deehevees ef$eiegCeceeer eke=efleueeF&
JeMecee iejsj ce eie ngvg~ eie YeSj kes ieveg&ngv? meeOe Jemlegnkees heefj$eeCe
efoves leLee pemeyee otef<ele GlheVe ngvved lemekees efJeveeMe ieve&kees ueeefie, hejceOece&
hejceelceeueeF& efmLej ieve&kees ueeefie ce DeejcYeosefKe hetefle&hee&vle hewoe ngvg~ cesjes
lees pevce j kece& efoJe nes, lemeueeF& cee$e leJeoMeeaues Leene heeGBved~ YeieJeevedkees
DeeefJeYee&Je le keefueegiekees DeJemLeeosefKe vew ngvepeev, eefo meeBefekew ueieve
Yeves lej DeejefcYeke meeOeke yegPve heeGBowve efke ees YeieJeeved yeesuowved Jee lemew
mebkesle DeeFjns~ DeekeeMeyee kemeues yeesu? cenejepepeer YeVegngvLees efke peye
YeieJeeved ke=hee ieveg&ngv, Deelceeyee jLeer YeFneuvegngv, leye heeleyee, Keyee,
Metveyee, KebYeeyee- eleske mLeeveyee yeesuvegngv j mebYeeuveg ngv~ GlLeeve ngBoengBow peye hejceleJe hejceelcee efJeefole ngv, leye cee$e mheMe&kees meeLew Gmeues mhe
yegPve heeGB~ emewues Depeg&ve! cesjes lees mJeheueeF& leJeoMeeanues osKes j ceueeF&
peevesj Gveer ceefYe$e vew eefJe ngvepeevved, peneByee hegve: DeeJeeiecevecee DeeGBowve~

118

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

emeekeej JeneBues YeieJeevedkees DeeefJeYee&Jekees efJeefOe yeleeGvegYeees efke lees

kegvew Devegjeieerkees oecee ngv, yeeefnj nesFve~ eerke=<Ceues YeVegYeees efke ceueeF& kece&ues
yeeBefOevowve j eme mlejyee ceueeF& pemeues peevo, lemeueeF& heefve kece&ues yeeBOedowve~
ener mebPesj cegceg#eg heg<enues kece& ieve& DeejcYe iejskee efLeS efke leme mlejues
peevesheef, leye pemlees eerke=<Ce lemlew vew leme mlejyee peeveves lees heg<e j peevesheef
lemlew lees cegceg#eg Depeg&ve~ ees GheueefyOe efveefele , eefo e%e ieefjees Yeves~
e%ekees mJehe yeleeGvegYeees~ e%ekees heefjCeece hejceleJe, hejceMeeefvle yeleeFees~
eme %eeveueeF& heeGveg keneB? emeceeefLe kegvew leJeoMeea mece#e ieSj j lener
efJeefOenyee emlegle ngveYeefveees, pemeyee lees ceneheg<e Devegketue ngvepeeDeesmed~
eesiesejues mhe ieveg&Yeees efke lees %eeve efleceer mJeeb DeeejCe iejsj heeGvesew,
Dekee&kees DeeejCeyee efleceerues eehle ievex wveew~ lees heefve eesiekees efmeefkees
keeuecee eehle ngves, eejcYecee nesFve~ lees %eeve (mee#eelkeej) oe-osMecee
ngves, yeeefnj nesFve~ eeueg, lelhej, mebelesefve SJeb mebMeejefnle heg<eues vew
emeueeF& eehle ieve& meke~ Dele: oecee efmLele Deehevees mebMeeueeF& Jewjeieheer
lejJeejues kee~ ees oe-osMekees ue[eF& nes~ yeeefnjer egmebie ieerleese egkees
kegvew eeespeve wve~
eme DeOeeecee eesiesej eerke=<Ceues cegKehecee e%ekees mJehe mhe
ieveg&Yeees j YeVegYeees efke e%e pemeyee hetje ngv, GmeueeF& ieves& (keee&-eCeeueer)kees
veece kece& nes~ kece&ueeF& jecees {bieues eme DeOeeecee mhe ieveg&Yeees, Dele lelmeefoefle eerceieJeodieerleemetheefve<elmeg yeeefJeeeeeb eesieMeees
eerke=<Ceepeg&vemecJeeos e%ekece&mheerkejCeced veece elegLeexOeee~~4~~
emeekeej eerceoddYeieJeoddieerleeheer Gheefve<eod SJeced yeeefJeee leLee eesieMeee
efJe<eeke eerke=<Ce j Depeg&vekees mebJeeocee e%ekece& mheerkejCe veeceke eewLees
DeOeee hetCe& ngv~
Fefle eercelhejcenbme hejceevevome efMe<e mJeeceerDe[ie[evevoke=les
eerceoddYeieJeoddieerleeee eLeeLe&ieerlee Yee<es e%ekece&mheerkejCeced veece
elegLeexOeee~~4~~
~~nefj lelmeled~~