SIeejeQ DeOeee

221

~~ eer hejceelceves vece~~

~~ DeLe SkeeoMeesOeee: ~~
SIeejeQ DeOeee
iele DeOeeecee eesiesej eerke=<Ceues Deehevees cegKe-cegKe efJeYeteflenkees
mebef#ehle efJeJejCe emlegle ieveg&Yeees; lej Depeg&veueeF& ueeiees efke Gveues efJemleejhetJe&ke
megefvemekes~ Gveues Yeves efke leheeFkee JeeCeer megvesj cesjes mechetCe& ceesn ve YeFmekeees
lej leheeFues pes YeVegYeees, lemeueeF& ce ele#e nsve& eenvg~ megVeg j osKvegcee
heefece j hetJe&kees Devlej ~ efn[sj osKescee Jemleg-efmLeefle kesner Dekez ngv~
Depeg&veues leme heueeF& osKesheef keeBhve ueeies, #ecee-eeevee ieve& ueeies~ kes
%eeveer YeeYeerle ngv? GmeueeF& kesner efpe%eemee jnve peev? nesFve, yeewefke
mlejkees peevekeejer meOeQ Oeefceuees jnv~ nes, lees eLeeLe& %eevekees ueeefie esjCee
DeJeMe efov~ emewues Depeg&veues efveJesove iejsDepeg&ve GJeeeceovegenee
hejceb
iegeceOeelcemeef_%eleced~~1~~
eJeeeseb Jeemlesve ceesneseb efJeielees cece~~1~~
YeieJeved! ceceeefLe Devegen ieve&kees ueeefie, pegve leheeFeje ieesheveere DeOeelcecee
eJesMe efoueeGves GheosMe Yeefveees, lemeyee cesjes ees De%eeve ve Yeees, ce %eeveer
YeSB~
YeJeeheeew efn Yetleeveeb egleew efJemlejMees ceee~~1~~
lJee keceuehe$ee#e ceenelceceefhe eeJeeced~~2~~
efkeveefke ns keceueves$e! cewues Yetlenkees Glheefe j euee leheeFmebie
efJemleejhetJe&ke megveskeesg leLee leheeFkees DeefJeveeMeer eYeeJe heefve megveskeesg~
SJecesleeLeelLe
lJeceelceeveb
hejcesej~~1~~
gefceeefce
les
hecewejb
heg<eesece~~3~~
ns hejcesej! leheeF DeehetueeF& pemlees YeVegngv, ees "erke emlew vew ,
emecee kegvew mevosn wve; lej cewues emeueeF& megveskees cee$eg~ Dele: ns heg<eesece!
leme Ssee&ege mJeheueeF& ce ele#e osKve eenvg~

222

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

cevemes eefo lekeeb ceee gefceefle eYees~~1~~

eesiesej lelees ces lJeb oMe&eelceeveceJeeced~~4~~
ns eYees! ceeje leheeFkees lees he osKve mecYeJe , eefo leheeF emlees
ceeVegngv Yeves ns eesiesej! leheeF Deehevees DeefJeveeMeer mJehekees oMe&ve ceueeF&
iejeGvegmed~ emeceeefLe eesiesejues kegvew eefleJeeo ieveg&YeSve; efkeveefke DeefIe heefve
GneBues mLeeve-mLeevecee YeVegYeSkees efke efleceer cesjes Deveve Yee j efee meKee
~ Dele: ye[es emeVeleekee meeLe GneBues Deehevees mJehe oMee&Gveg YeeeseerYeieJeevegJeee
heMe ces heeLe& heeefCe MeleMeesLe meneMe~~1~~
veeveeefJeOeeefve efoJeeefve veeveeJeCee&ke=leerefve e~~5~~
heeLe&! cesjes mewke[eQ leLee npeejeQ efJeefYeVe ekeejkees j efJeefYeVe JeCe& leLee
Deeke=efle YeSkees efoJemJeheueeF& nsj~
heMeeefoleevJemetveveefeveew
celemleLee~~1~~
yentvehetJee&efCe
heMeeeee&efCe
Yeejle~~6~~
ns Yeejle! Deefoeflekee yeew heg$en, Dee"w Jemegn, SkeeoMe n, ogyew
Deefeveerkegceejn j Gveveeme ceoddieCenueeF& nsj leLee Oesjw heefnues efleceereje
keefnues heefve veosKeskees Deeee&cee henueeF& nsj~
FnwkemLeb peielke=lmveb heMeee meejeejced~~1~~
cece osns ieg[ekesMe eeeveoddgefceefme~~7~~
Depeg&ve! Deye cesjes eme Mejerjcee SGw mLeevecee efmLele YeSkees ejeejmeefnle
mechetCe& peieledueeF& nsj leLee DePew kesner nsve& eevnvew Yeves lees nsj~
emeekeej leerve Mueeskenmecce YeieJeeved ueieeleej osKeeGBow peevegYeees lej
Depeg&veueeF& kesner osefKeSve (T DeeBKee efceow jns) Dele: emejer osKeeGBow YeieJeeved
Seemeer jesefkevegYeees j YeVegngvve leg ceeb Mekeemes gcevesvewJe mJee#eg<ee~~1~~
efoJeb ooeefce les e#eg heMe ces eesiecewejced~~8~~
Depeg&ve! efleceerues ceueeF& Deehevees DeeBKeeneje DeLee&led yeewefke efeje
nsve&cee meceLe& wveew, emewues ce efleceerueeF& efoJe DeLee&led Deueewefkeke ef efovg,
pemeyee efleceer cesjes eYeeJe j efoJe eesieMeefeueeF& nsj~

SIeejeQ DeOeee

223

elee eesiesej eerke=<Cekees ke=hee-emeeoues Depeg&veueeF& lener ef eehle

Yeees, Gveues nsjs j Glee eesiesej Jeemekees ke=hee-emeeoues lener ef mebpeeueeF&
efceueskees efLeees~ pegve kegje Depeg&veues osKes, De#ejMe: lener kegje mebpeeues heefve
osKes j lemekees eYeeJeues DeehegueeF& keueeCekees Yeeieer yeveeS~ mhe efke
eerke=<Ce Ske eesieerkees meceke#e ngvegngv~
meee GJeee
SJecegkelJee lelees jepevceneeesiesejes nefj~~1~~
oMe&eeceeme
heeLee&e
hejceb
hecewejced~~9~~
mebpeeues Yeves- ns jepeved! ceneeesiesej nefjues emeekeej Yevesj lemeheef
heeLe&ueeF& Deehevees hejce Ssee&ege efoJemJehe osKeeGvegYeees~ pees mJeeb eesieer
j DeueeF& heefve eesie eoeve ievex #ecelee pemecee ngv, pees eesiekees mJeeceer nes,
lemeueeF& eesiesej Yeefvev? emeekeej meJe&mJekees njCe ievex nefj ngvegngv~ eefo
cee$e og:Kekees njCe ieNees j megKeueeF& esef[efoees Yeves og:Ke DeeGves~ Dele:
meyew heehenkees veeMekees meeLew meJe&mJe njCe iejsj Deehevees mJehe efovecee pees
me#ece , lees vew nefj nes~ JeneBues heeLe&ueeF& Deehevees efoJemJehe osKeeS~ meecegVes
le GefYeSkee vew efLeS~
DeveskeJeke$eveeveceveskeegleoMe&veced~~10~~
DeveskeefoJeeYejCeb efoJeeveskeeseleeegOeced~~10~~
DeveskeeQ cegKe j ves$enuesege, DeveskeeQ Degle oMe&venJeeuee, DeveskeeQ
efoJeYet<eCenues ege j DeveskeeQ efoJeMeenueeF& nelecee G"eSkee leLeeefoJeceeueecyejOejb
efoJeievOeeveguesheveced~~10~~
meJee&ee&ceeb
osJecevevleb
efJeeleescegKeced~~11~~
efoJeceeuee j JeenueeF& OeejCe iejskee, efoJeievOekees Deveguesheve iejskee,
meyewekeejkee Deeee&nuesege, meerceejefnle efJejed mJehe hejceosJeueeF& ef
efceuesheef Depegg&veues osKes~
efoefJe
mete&meneme
YeJesegieheogeflLelee~~10~~
eefo Yee meMeer mee meeememleme cenelceve~~12~~

224

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

(De%eeveheer Oe=leje^, mebeceheer mebpee- pemlees efke Deieeef[ DeeSkees

) mebpeeues Yeves- ns jepeved! DeekeeMecee SkemeeLe npeejeQ mete&nkees Goe
ngveeues peefle ekeeMe ngv, lees heefve efJeMJehe leer cenelceekees ekeeMekees meMe
keoeefeled vew ~ eneB eerke=<Ce cenelcee vew , eesiesej efLeS~
le$ewkemLeb peielke=lmveb eefJeYeeceveskeOee~~10~~
DeheMessJeosJeme
Mejerjs
heeC[Jemleoe~~13~~
heeC[gheg$e Depeg&veues (hegCe vew heeC[g nes~ hegCe vew DevegjeieueeF& pevce efov)
leme mecee DeveskeeQ ekeejues efJeYee YeSkees mechetCe& mebmeejueeF& leer hejceosJekees
Mejerjcee Ske "eGBcee efmLele YeSkees osKes~
lele me efJemceeeefJees jescee Oeveee~~10~~
eCece efMejmee osJeb ke=leeeefuejYee<ele~~14~~
lelheeeled Deeee&ues ege, nef<e&le jesceJeeuee (jesceebe) YeSkee Depeg&ve
hejceelceosJeueeF& eGkeeseje eCeece iejsj (heefnues heefve eCeece ieo&Les, lej eYeeJe
osKesheef meeoj eCeece iejsj) nele peesjsj Yeves~ eneB Depeg&veues Devle:kejCeues
veceve iejs j YevesDepeg&ve GJeee
heMeeefce osJeebmleJe osJe osns
meJeemleLee YetleefJeMes<emeeved~
yeeeCeceerMeb keceueemevemLece=<eeRe meJee&vegjieebe efoJeeved~~15~~
ns osJe! leheeFkees Mejerjcee ce mechetCe& osJenueeF& leLee DeveskeeQ Yetlenkees
mecegoeeueeF&, keceuekees Deemevecee yemeskee yeeeueeF&, ceneosJeueeF&, mechetCe&
$e+ef<enueeF& leLee efoJe mehe&nueeF& osKog~ ees ele#e oMe&ve efLeees, cee$e
keuhevee nesFve; lej emlees leye cee$e mebYeJe , peye eesiesej, hetCe&lJeeehle ceneheg<e
oeosefKe ef eoeve ieved~ ees meeOeveiece ~
DeveskeyeentojJeke$eves$eb
heMeeefce lJeeb meJe&leesvevleheced~
veevleb ve ceOeb ve hegvemleJeeefob
heMeeefce efJeesej efJeehe~~16~~

SIeejeQ DeOeee

225

efJeekee mJeeceer! ce leheeFueeF& DeveskeeQ nele, hes, cegKe j ves$enues ege

leLee meyeweflejyee Devevlehen YeSkees osKog~ ns efJeehe! ve ce leheeFkees
DeeefoueeF&, ve ceOeueeF& j ve DevleueeF& vew osefKejnskees g DeLee&led leheeFkees Deeefo,
ceOe j Devlekees efveCe&e ieve& meefkejnskees wve~
efkejerefveb ieefoveb eefeCeb e
lespeesjeefMeb meJe&lees oerefhlecevleced~
heMeeefce lJeeb ogefve&jer#eb mecevleeerhleeveueeke&egefleceeceseced~~17~~
ce leheeFueeF& cegkegege, ieoeege, eeege, meyeweflejyee ekeeMeceeve
lespehegbpe mJehe, epJeefuele Deefie> j mete&kees meMe nsve&cee og<kej DeLee&led keef"veeF&ues
nsve& meefkeves j meyeweflejyee yegef Deeefoues enCe vengvemekeves Deecese nsg&~ emeekeej
mechetCe& Fefveneje hetCe&leee meceefhe&le YeSj eesiesej eerke=<CeueeF& eme hecee
nsjsj Depeg&ve Gvekees mlegefle ieve& ueeieslJece#ejb hejceb JesefoleJeb
lJeceme efJeeme hejb efveOeeveced~
lJeceJee MeeeleOece&ieeshlee
meveelevemlJeb heg<ees celees ces~~18~~
YeieJeved! leheeF peeVeseesie hejce De#ej DeLee&led De#ee hejceelcee ngvegngv~
leheeF eme peieledkees hejce Deeee ngvegngv, leheeF Meeele Oece&kee j#eke ngvegngv
leLee leheeF DeefJeveeMeer meveeleve heg<e ngvegngv- emlees cesjes cele ~ Deelceekees
mJehe kes nes? Meeele nes, meveeleve nes, DeJee he nes, DeefJeveeMeer nes~ eneB
eerke=<Cekees kemlees mJehe ? lener Meeele, meveeleve, DeJee, DeefJeveeMeer!
DeLee&led eeefhleheeeled ceneheg<e heefve lener DeelceYeeJecee efmLele ngv~ lemewues le
YeieJeeved j Deelcee SGw ue#eCeJeeuee ngved~
DeveeefoceOeevlecevevleJeere&cevevleyeengb MeefMemete&ves$eced~
heMeeefce lJeeb oerhlengleeMeJeke$eb
mJelespemee efJeeefceob lehevleced~~19~~

226

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ns hejceelceved! ce leheeFueeF& Deeefo, ceOe j Devlejefnle, Devevle meeceLe&ues

ege, Devevle nelenYeSkee (heefnues npeejeQ efLeS, Deye Devevle YeS), evcee j
mete&heer ves$en YeSkee (leye le YeieJeeved SkeDeeBKes YeS~ SGe DeeBKee evcee
pemlees #eerCe ekeeMe YeSkees oesees mete&PeQ melespe, lej emlees kesner nesFve~ mete&PeQ
ekeeMe eoeve ievexJeeuee j evceePeQ Meerleuelee eoeve ievexJeeuee iegCe kesJeue
YeieJeevedcew ~ ev-mete& kesJeue eleerke cee$e ngved DeLee&led evcee j mete&kees
efJeeuee) leLee yeuoes Deefiveheer cegKe YeSkee leLee Deeheveg lespeues eme peieledueeF&
lehle heeefjjnskee osKog~
eeJeehe=efLeJeesefjocevlejb efn
Jeehleb lJeewkesve efoMee meJee&~
dJeegleb hecegeb leJesob
ueeske$eeb eJeefLeleb cenelceved~~20~~
ns cenelceved! Devleefj#e j he=LJeerkee ceePekees mechetCe& DeekeeMe leLee meyew
efoMeen Skecee$e leheeFyee vew heefjhetCe& ~ leheeFkees ees Deueewefkeke, Yeebkej
he osKesj leerveJew ueeske Delevle JeefLele YeFjnskee ved~
Deceer efn lJeeb megjmee efJeMeefvle
kesefeerlee eeeueees ie=Ceefvle~
mJemleerlegeJee cenef<e&efmemee
mlegJeefvle lJeeb mlegefleefYe heg<keueeefYe~~21~~
leer osJeleenkees mecetn leheeFcew eJesMe ieefjjnskee ved j kesner YeeYeerle
YeSj nele peesjsj leheeFkee iegCenkees ieeve ieefjjnskee ved~ cenef<e& j efmenkees
mecegoee mJeefmleJeeeve DeLee&led keueeCe nesmed, emlees Yevesj mechetCe& mlees$eneje
leheeFkees mlegefle ieefjjnskee ved~
eefolee JemeJees es e meeOee
efJeesefeveew celeees<ceheee~
ievOeJe&e#eemegjefmemee
Jeer#evles lJeeb efJeefmceleeewJe meJex~~22~~
, Deeefole, Jemeg, meeOe, efJeesosJe, Deefeveerkegceej, JeeegosJe, G<cehee:-

SIeejeQ DeOeee

227

F&ejere G<cee enCe ievexJeeuee, efhele= leLee ievOeJe&, e#e, je#eme j efmenkees
mecegoee meyew Deeee&ues leheeFueeF& nsefjjnskee ved DeLee&led nsjsj heefve yegPve
meefkejnskee wveved efkeveefke Gveernmebie lees ef vew wve~ eerke=<Ceues heef
YeVegYeSkees efLeees efke Deemegjer mJeYeeJe YeSkee ceeefvemen ceueeF& leg Yevesj
mecyeesefOele ieo&ved, meeceeve ceeefveme pemlees ceevoved, peyeefke ce hejceYeeJecee
hejcesej hecee efmLele g~ eeefhe g ceeefveme-Mejerjkees DeeOeejJeeuee~ lemewkees
efJemleej eneB efke Gveern Deeee&ues nsefjjnskee ved, eLeeLe&le: mebefPejnskee
wveved- nsve& heeFjnskee wveved~
heb cenes yengJeke$eves$eb
ceneyeenes yengyeentheeoced~
yentojb yengob^ekejeueb
dJee ueeskee eJeefLeleemleLeenced~~23~~
ceneyeenes! (eerke=<Ce ceneyeeng ngvegngv j Depeg&ve heefve~ eke=efleyee hej
ceneved meeecee pemekees keee&#es$e , lees ceneyeeng nes~ eerke=<Ce ceneveleekees
#es$ecee hetCe& ngvegngv, DeefOekelece meerceecee ngvegngv~ Depeg&ve lemewkees eJesefMekeecee
, yeeescee ~ ue#e yeeeskees Dekeex ghhee vew nes) ceneyeeng eesiesej! leheeFkees
Oesjw cegKe j ves$enJeeuee, Oesjw nele-efleIee j heeGnJeeuee, Deveske GojnJeeuee
leLee Oesjw efJekejeue oee YeSkee ceneved he osKesj meyewueeske Jeekegue YeFjnskee
ved leLee ce heefve Jeekegue YeFjnskees g~ Deye Depeg&veueeF& kesner Yee YeFjnskees
efke eerke=<Ce eefle ceneved ved~
veYemhe=Meb oerhleceveskeJeCe
Jeeeeveveb oerhleefJeMeeueves$eced~
dJee efn lJeeb eJeefLeleevlejelcee
Oe==efleb ve efJevoeefce Meceb e efJe<Cees~~24~~
efJeecee meJe&$e DeCegheues Jeehle ns efJe<Ceg! DeekeeMeueeF& mheMe& ieefjjnskee
ekeeMeceeve, Deveske henues ege, hewueeFSkees cegKe j ekeeMeceeve efJeMeeue
ves$enues ege leheeFueeF& osKesj efJeMes<eheues YeeYeerle Devle:kejCeJeeuee ce
Oewe& j cevekees meceeOeeveheer Meeefvle heeFjnskees wve~

228

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ob^ekejeueeefve e les cegKeeefve

wJe keeueeveuemeefVeYeeefve~
efoMees ve peeves ve ueYes e Mece&
emeero osJesMe peieefVeJeeme~~25~~
leheeFkees efJekejeue oee YeSkee j keeueeefive (keeuekees heefve Deefive ngved
hejceelcee) PeQ Jeuoes cegKen osKesj ce efoMeenueeF& peeVe meefkejnskees wve~ eejweflej
ekeeMe osKesj efoMeeYece YeFjnskees ~ leheeFkees ees he osKesj ceueeF& megKe heefve eehle
YeFjnskees wve~ ns osJesMe! ns peieefVeJeeme! leheeF emeVe ngvegnesmed~
Deceer e lJeeb Oe=leje^me heg$ee
meJex menwJeeJeefveheeuemew~
Yeer<cees esCe metleheg$emleLeemeew
menemceoerewjefhe eesOecegKew~~26~~
leer meyew Oe=leje^kee heg$en jepeenkees mecegoeemeefnle leheeFcee eJesMe
ieozved j Yeer<ce efheleecen, esCeeeee& leLee lees keCe& (peesmebie Depeg&ve Oesjw YeeYeerle
efLeees, lees keCe&) SJeced necees he#ekee heefve eOeeve eesen mecesle meyewJeke$eeefCe les lJejceeCee efJeMeefvle
ob^ekejeueeefve Yeeevekeeefve~
kesefeefueivee oMeveevlejs<eg
mevMevles etefCe&leweceew~~27~~
"tuees Jesieues leheeFkees efJekejeue oeeYeSkee Yeeeveke cegKencee eJesMe
ieefjjnskee ved leLee leerceOes keeflehee etCe& (Oetuees) YeSkees eGkeesmeefnle leheeFkee
oeBlenkee yeerecee DeuPeskee osefKeSkee ved~ efleveern keefle Jesieues eJesMe
ieozved? Deye Gveernkees JesieueeF& nsjeQeLee veoerveeb yenJeescyegJesiee
mecegcesJeeefYecegKee Jeefvle~
leLee leJeeceer vejueeskeJeerje
efJeMeefvle Jeke$eeCeefYeefJepJeueefvle~~28~~

SIeejeQ DeOeee

229

pemlew veoernkees efJeMeeue peue-eJeen (DeeheQcee efJekejeue YeS heefve)

mecegeflej oew[ved, mecegcew eJesMe ieo&ved, "erke lemewekeej leer MetjJeerj
ceeefvemenkee mecegoee leheeFkee epJeefuele cegKencee eJesMe ieefjjnskee ved~
DeLee&led Gveern DeeheQcee MetjJeerj ved lej leheeF mecegJeled ngvegngv~ leheeFkees
mece#e Gveernkees yeue Deleuhe ~ Gveern efkeve j kemejer eJesMe ieozved?
emekees ueeefie GoenjCe emlegle eLee eoerhleb pJeueveb helee
efJeMeefvle veeMeee mece=Jesiee~
leLewJe veeMeee efJeMeefvle ueeskeemleJeeefhe Jeke$eeefCe mece=Jesiee~~29~~
pemlew hegleueer ve ngvekees ueeefie epJeefuele Deefivecee DeefleJesieues eJesMe
ieo&ved, lemlew eer meyew eeCeern heefve Deehevew veeMekees ueeefie leheeFkees cegKencee
Delevle ye{skees Jesieues eJesMe ieefjjnskee ved~
uesefueemes emeceeve mecevleeuueeskeevmeceeevJeovewpJe&ueef~
lespeesefYejehete& peielmeceeb
YeememleJeesee eleheefvle efJe<Cees~~30~~
leheeF leer mecemle ueeskenueeF& epJeefuele (Jeuoes) cegKeneje meyeweflejyee
eedow efveefuejnveg YeSkees , DeemJeeove ieoz ngvegngv~ ns JeeheveMeerue hejceelceved!
leheeFkees Ge eYee mechetCe& peieledueeF& Deeheveg lespeues Jeehle iejsj leleeF& jnsefved~
leelhee& ees efke heefnues Deemegjer mecheod hejceleJecee efJeueerve ngvepeev, lelheeeled
owJeer mecheodkees kegvew eeespeve jnve peeBowve, emewues lees heefve lemew mJehecee
efJeueerve ngvepeev~ Depeg&veues osKes efke keewjJe he#e, lemeheef Gmekees Deehevew
he#ekee eese eerke=<Cekees cegKecee efJeueerve ngBow ieFjnskee ved~ Gveues meesOesDeeKeeefn ces kees YeJeevegehees
veceesmleg les osJeJej emeero~
efJe%eelegefceeefce YeJevleceeeb
ve efn epeeveeefce leJe eJe=efeced~~31~~

230

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ceueeF& YeVegmed efke Yeebkej Deekeej YeSkees leheeF kees ngvegngv? ns osJencee
es! leheeFueeF& vecemkeej , leheeF emeVe ngvegnesmed~ DeeefomJehe ce leheeFueeF&
jecejer peeVe eenVeg (pemlew, leheeF kees ngvegnvg ? kes ieve& eenvegnvg ?); efkeveefke leheeFkees
eJe=efe DeLee&led esenueeF& mebePf ejnskees wve~ emeceeefLe eesiesej eerke=<Ceues YeVeggYeeeseerYeieJeevegJeeekeeueesefmce ueeske#eeke=leJe=es
ueeskeevmeceenleg&efcen eJe=e~
$e+lesefhe lJeeb ve YeefJe<eefvle meJex
esJeefmLelee eleveerkes<eg eesOee~~32~~
Depeg&ve! ce ueeskenueeF& veeMe ievexJeeuee ye{skees keeue ngB j eme mecee eer
mebhetCe& ueeskenueeF& ve ieve&kees ueeefie eJe=e YeSkees ngB~ eeflehe#eernkee mesveecee
efmLele peefle eesen ved, leer meyew efleceer veYeS heefve jnBowveved, peerefJele heefve
jnveswveved, emewues eJe=e YeSkees g~
lemceeJecegefe eMees ueYemJe
efpelJee Me$etvYeg*d#Je jepeb mece=ced~
ceewJewles efvenlee hetJe&cesJe
efveefceecee$eb YeJe meJemeeefeved~~33~~
emewues Depeg&ve! efleceer egkees ueeefie Ke[e nesT, eMe eehle iej~ Me$egnueeF&
efpele, mece=efmecheVe jepeueeF& Yeesie~ eer meyew MetjJeerj cesjeseje DeefIevew ceeefjSkee
ngved~ meJemeeefeved! efleceer kesJeue efveefcee cee$e yeve~
eee: meJe&$e eerke=<Ceues YeVegYeees efke lees hejceelcee ve kesner mJeeb ieo&,
ve iejeGBo, ve mebeesie vew pees&~ ceesneJe=e yegefues ieoe& vew ceeefveme Yevoved efke
hejceelceeues iejeGB; lej eneB Gveer mJeeb leeue "eskesj Ke[e ngvegngv efke Depeg&ve!
kelee&-Oelee& le ce ngB~ ceeje Fveern DeefIevew ceeefjSkee ngved~ efleceer Ke[e cee$e nesG
j eMeueeF& uesG~ emlees eme keejCe efke mees kesJeue Yeieleve efnle ueeieer~
Depeg&ve lener DeJemLeeueeF& eehle iejskees efLeees efke YeieJeeved mJeeb leeue "eskesj
Ke[e ngvegYeees~ Devegjeieer vew Depeg&ve nes~ Devegjeieerkees ueeefie YeieJeeved meOeQ Ke[e
ngvegngv, Gveernkees ueeefie keee& ngvegngv, jLeer yeVegngv~

SIeejeQ DeOeee

231

eneB ieerleecee lesees heke meeceepekees ekejCe Deeees~ heefnues Depeg&ve

ue[dve eenBowveLes~ Gmeues Yeves efke, he=LJeerkees Oeve-OeevemecheVe DekeCke meeceepe
leLee osJeleenkees mJeeceerheve DeLeJee $ewueeskeekees jepecee heefve ce leme GheeeueeF&
nsefo&ve, pees FefvenueeF& megKeeGves cesjes eme MeeskeueeF& neGve mekegved~ peye
le[heve yeveskew ngv Yeves ceueeF& eeefnbowve~ eesiesejues Yeves- eme egcee nejsheef
osJelJe j efpelesheef ceneceefncekees efmLeefle efceuves j eneB SIeejeQ DeOeeecee
YeVegngv efke, eer Me$egn ceeje ceeefjSkee , efleceer efveefceecee$e YeSj yeme,
eMeueeF& eehle iej j mece= jepeueeF& Yeesie~ hesefj lener kegje, pegve kegjeyee
Depeg&ve Peefmkev, pemeyee Gmeues Meeske meceehle YeSkees osKowve, kes eerke=<Ce
hesefj heefve lener jepe efoveg ngves? nesFve, Jemlegle: efJekeejnkees Devlekees meeLe
hejceelcemJehekees efmLeefle vew JeemleefJeke mece=ef nes, pees efmLej mecheefe nes~
pemekees keefnues efJeveeMe ngBowve- jepeeesiekees heefjCeece nes~
esCeb e Yeer<ceb e peeLeb e
keCe leLeeveeveefhe eesOeJeerjeved~
ceee nleebmlJeb peefn cee JeefLee
egOemJe pesleeefme jCes mehelveeved~~34~~
eer esCe, Yeer<ce, peeLe j keCe& leLee Deveeve Oesjwpevee ceeje ceeefjSkee
MetjJeerj eesenueeF& efleceer ceej, Yee veiej~ mebeececee efJejesOeernueeF& efleceer
DeJeMe efpelvesew, emewues eg iej~ eneB heefve eesiesejues YeVegYeees- efeveern
ceeje ceeefjSkee ngved~ eer ceeefjSkeenueeF& efleceer ceej~ mhe ieveg&Yeees efke ce
keee& ngB, peyeefke heeBeeQ DeOeeekees 13, 14 SJeb 15 Mueeskecee GneBues
YeVegYeSkees efLeees- YeieJeeved Dekeee& ngvegngv~ De"ejeQ DeOeeecee GneB YeVegngvMegYe DeLeJee DeMegYe eleske keee& ngvecee heeBe ceeOecen ved- DeefOeeve,
kelee&, kejCe, ese j owJe~ pees Yevoved- kewJeue mJehe hejceelcee ieo&,
Gveern DeefJeJeskeer ngved, eLeeLe& peevowveved DeLee&led YeieJeevedues ieozve~ emlees
efJejesOeeYeeme efkeve?
Jemlegle: eke=efle j leme hejceelce-heg<ekees yeere SGw meerceejsKee ~
peyemecce eke=eflekee hejceeCegnkees oyeeJe ye{er jnv, leyemecce ceeee esjCee

232

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efoefvved j peye meeOeke leesYevoe ceeefLe G"d, F&ej, F DeLeJee meodiegkees

keee&#es$ecee eJesMe ie&, lelheeeled meodieg F (eeo jnesmed efke esjkekees mLeevecee
meodieg, Deelcee, hejceelcee, F, YeieJeeved heee&eJeeeer ngved~ pees Yeves heefve YeieJeevedues
vew Yev) oecee jLeer ngvepeev, DeelceeosefKe peeie=le YeSj leme Devegjeieer
meeOekekees mJeeb heLe-mebeeueve ieve& ueeio~
hetpe cenejepepeer YeVegngvLees- nes, pegve hejceelceekees neceerueeF& eenvee
, pegve melencee neceer Ke[e eQ, leme melencee mJeeb Deesuexj peyemecce Deelceeyee
peeie=le ngBowve, leyemecce mener cee$eecee meeOevekees DeejcYe ngBowve~ leme heeef[ pes
peefle meeOekeyee heej ueei, lees Gvekees osve nes~ meeOeke le efveefcee cee$e YeSj
Gvekees mebkesle j DeeosMeevegmeej efn[dves cee$e ie&~ meeOekekees efJepee Gvekees osve
nes~ emlees Devegjeieerkees ueeefie F&ej Deehevees efues osK, osKeeGB j Deeheveg
mJehemecce hegNeeGB~ ener eerke=<Ce YeVegngv efke ceeje ceeefjSkee eer
Me$egnueeF& ceej~ efveee vew eflecees efJepee ngves, ce eflecees mece#e Ke[e g~
meee GJeee
SlelJee Jeeveb kesMeJeme
ke=leeeefueJexheceeve efkejerer~
vecemke=lJee Yete SJeen ke=<Ceb
meieob YeerleYeerle eCece~~35~~
mebpeeues Yeves- (pes peefle Depeg&veues osKes, "erke lemlew vew mebpeeues osKeskees
~ De%eeveues Deeeefole ceve vew DevOees Oe=leje^ nes, lej emlees ceve heefve mebecekees
ceeOeceues jecejer osKo, megv j yegPo) kesMeJekees eer Gheeg&e JeeveueeF&
megvesj efkejerOeejer Depeg&ve YeeYeerle YeSj keecow nele pees[sj, vecemkeej iejsj hesefj
eerke=<Cemebie emeekeej ieodieod YeSkees JeeCeerues vew YevesDepeg&ve GJeee
mLeeves <eerkesMe leJe ekeerlee&
peiele<elevegjpeles e~
j#eebefme Yeerleeefve efoMees Jeefvle
meJex vecemeefvle e efmemee~~36~~

SIeejeQ DeOeee

233

ns Devleee&efceved <eerkesMe! ees Gefele vew efke leheeFkees keerefle&ues mebmeej

nef<e&le ngv j DevegjeieueeF& eehle ie&~ leheeFkew ceefnceeues YeeYeerle YeSkees
je#eme efoMeencee Yeeioved j meyew efmeieCenkees mecegoee leheeFkees ceefnceeueeF&
osKesj vecemkeej ieo&ved~
kemceee les ve vecesjvcenelceved
iejeremes yeeCeesheeefoke$ex~
Devevle osJesMe peieefVeJeeme
lJece#ejb meomeelhejb eled~~37~~
ns cenelceved! yeeekees heefve Deeefokeee& j meyewYevoe "tuees leheeFkees ueeefie
leer meyew kemejer vecemkeej veieved; efkeveefke ns Devevle! ns osJesMe! ns peieefVeJeeme!
meled, Demeled j lees Yevoe heefve hej De#ej DeLee&led De#eemJehe leheeF vew ngvegngv?
Depeg&veues De#eemJehekees ele#e oMe&ve iejskee efLeS~ kesJeue yeewefke mlejcee
keuhevee ievex Jee ceeefveefueveeues cee$e emlees efmLeefle efceuowve pees De#ee nes~ Depeg&vekees
ele#e oMe&ve Gmekees Deevleefjke DevegYetefle nes~ Gmeues meefJevee YeveslJeceeefoosJe heg<e hegjeCemlJeceme efJeeme hejb efveOeeveced~
Jeseeefme Jeseb e hejb e Oeece
lJeee leleb efJeecevevlehe~~38~~
leheeF DeeefoosJe j meveeleve heg<e ngvegngv~ leheeF eme peieledkee hejce
Deeee j peeVesJeeuee leLee hejceOeece ngvegngv~ ns DevevlemJehe! leheeFyee eer
mechetCe& peieled Jeehle ~ leheeF meJe&$e ngvegngv~
Jeeege&ceesefiveJe&Ce MeMee
epeeheeflemlJeb eefheleecene~
vecees vecemlesmleg meneke=lJe
hegvee Yeteesefhe vecees vecemles~~39~~
leheeF vew Jeeeg, ecejepe, Deefie>, JeCe, evcee leLee epeekee mJeeceer yeee
j yeeekee heefve efhelee ngvegngv~ leheeFueeF& npeejeQ heke vecemkeej ~ hesefj heefve
heke-heke vecemkeej ~ DeefleMee ee j Yeefekees keejCe veceve ieozpeeBoe
heefve Depeg&veueeF& le=efhle YeFjnskees wve~ Gmeues Yevo-

234

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

vece hegjmleeoLe he=lemles

veceesmleg les meJe&le SJe meJe&~
DevevleJeeree&efceleefJeecemlJeb
meJe meceehveesef<e leleesefme meJe&~~40~~
ns Delevle meeceLe&Meeueer! leheeFueeF& DeefIe j heefyee heefve vecemkeej
~ ns meJee&lceved! leheeFueeF& eejweflejyee vecemkeej , efkeveefke ns Delevle
hejeeceMeeueer! leheeFues meyeweflejyee mebmeejueeF& Jeehle ieveg&YeSkees , emewues
leheeF vew meJe&he j meJe&$e ngvegngv~ emeekeej heke-heke vecemkeej iejsj
YeeYeerle Depeg&ve Deeheveg Yetuenkees ueeefie #eceeeeevee ieo&meKesefle celJee emeYeb eogeb
ns ke=<Ce ns eeoJe ns meKesefle~
Depeevelee ceefnceeveb leJesob
ceee eceeoeleCeesve Jeeefhe~~41~~
leheeFkees eme eYeeJeueeF& ve peevesj leheeFueeF& meKee, efce$e ceevesj ceeje
esce DeLeJee eceeoues heefve ns ke=<Ce, ns eeoJe, ns meKee- emeekeej pes peefle heefve
n"hetJe&ke YeefveSkees leLeeeeeJenemeeLe&cemelke=leesefme
efJenejMeeemeveYeespeves<eg~
SkeesLeJeeheegle lelmece#eb
lel#eecees lJeecenceeceseced~~42~~
ns Deegle! pees leheeFueeF& neBmeeskees ueeefie efJenej, Meee, Deemeve leLee
Yeespeveeefoncee Skeuew DeLeJee leer ceeefvemenkees mece#e heefve Deheceeefvele ngveg YeSkees
, lees meyew DehejeOe Deefevle eYeeJeJeeuee leheeF mebie ce #ecee iejeGBg~ kemejer
#ecee ieB?efheleeefme ueeskeme ejeejme
lJeceme hetpee iegie&jereeved~
ve lJelmeceesmleYeefOeke kegleesvees
ueeske$eesheeefleceeYeeJe~~43~~

SIeejeQ DeOeee

235

leheeF eme ejeej peieledkee efhelee, iegYevoe heefve "tuee ieg j Deefle
hetpeveere ngvegngv~ pemekees kegvew eeflecee wve, emlee Deeeflece eYeeJeJeeuee!
leheeFkees meceeve leerveJew ueeskencee Dekeex keesner wve, hesefj ye{er kemejer
ngves? leheeF meKee heefve nesFve, meKee le meceke#e ngv~
lemceeleCece eefCeOeee keeeb
emeeoes lJeecenceerMeceer[eced~
efhelesJe heg$eme meKesJe meKeg
efee efeeeeen&efme osJe mees{gced~~44~~
leheeF ejeejkee efhelee ngvegngv, emewues ce Deehevees MejerjueeF& jecejer leheeFkee
heeTBcee jeKesj eCeece iejsj, mlegefle ievex eesie leheeF F&ejueeF& emeVe ngvekees
ueeefie eeLe&vee ieo&g~ ns osJe! efhelee pemejer heg$ekees, meKee pemejer meKeekees j heefle
pemejer efee eerkees DehejeOenueeF& #ecee ieo&, lemlew leheeF heefve cesjes
DehejeOenueeF& menve ievex eesie ngvegngv~ DehejeOe kes efLeees? cewues keefnues ns
eeoJe! ns meKee! ns ke=<Ce! Yeveskees efLeSB~ meceepekees mece#e DeLeJee Skeevlecee
Yeveskees efLeSB~ Yeespevekees mecee DeLeJee meglves meceecee Yeveskees efLeSB~ kes ke=<Ce
YeVeg DehejeOe efLeees? keeuees efLeS vew, ieesjes kemejer Yeefveeesmed? eeoJe YeVeg heefve
DehejeOe efLeSve, efkeveefke eogkeguecee le pevce vew YeSkees efLeees~ meKee YeVeg heefve
DehejeOe efLeSve efkeveefke mJeeb eerke=<Ce heefve DeehetueeF& Depeg&vekees meKee
ceevoLes~ peye ke=<Ce YeVeg DehejeOe vew nes, Ske heke ke=<Ce Yeveskees ueeefie Depeg&ve
Devevle yeej efie[efie{eSj #eceeeeevee ieozved, Deefve pehe kemekees ieB? veece
kemekees efueves?
Jemlegle: efevlevekees pemlees efJeOeeve mJeeb eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeSkees
lemlew leheeF ieveg&med~ GneBues heeef[ YeVegYeees- Deesefceleskee#ejb yee Jeenjved
ceecevegmcejved~- Depeg&ve! yeme eefle vew De#ee yeekees heefjeeeke nes~
emekee efleceer pehe iej j Oeeve cesjes iej; efkeveefke leme hejceYeeJecee eJesMe
heeSheef lees ceneheg<ekees heefve lener veece nes, pees leme DeJeekees heefjeeeke
nes~ eYeeJe osKesheef Depeg&veues Leene heeS efke ees ve le keeuee ve ieesje, ve meKee
ve eeoJe, ees le De#ee yeekees efmLeefleJeeuee cenelcee ngved~

236

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

mechetCe& ieerleecee eesiesej eerke=<Ceues heeBe heke Deescedkees GeejCe ceeefLe

pees[ (yeue) efovegYeees~ Deye eefo leheeFueeF& pehe ieveg& Yeves ke=<Ce-ke=<Ce
veYevesj Deescedkees vew pehe ieveg&med~ eee: YeeefJeke ceeefveme kegvew ve kegvew Gheee
efvekeeueer neu~ keesner Deesced peheves DeefOekeej j DeveefOekeejkees eee&ues YeeYeerle
, le keesner cenelceenkees ogneF& efovved DeLeJee keesner eerke=<Ce cee$ew nesFve,
GYevoe heefnues jeOee j ieesheernkees veece heefve GneBkees MeerIe emeVeleekees
ueesYecee pehved~ heg<e eecee , emewues Gmekees emlees pehveg cee$e YeeJegkelee
nes~ eefo leheeF JeemleJecee YeeefJeke ngvegngv Yeves JeneBkees DeeosMekees heeueve
ieveg&med~ GneB DeJeecee efmLele YeSj heefve Deepe leheeFkees mece#e ngvegngve lej
GneBkees JeeCeer leheeF mece#e ~ JeneBkees Dee%eekees heeueve ieveg&med DeveLee leheeF
vew yeleeGvegmed efke ieerleecee leheeFkees kes mLeeve ? nes eefle DeJeMe efke
DeOes<eles e e Fceb eeJeevevemetee e=Cegeeoefhe ees vej:~ pemeues
DeOeeve ieo&, megvo, lees %eeve leLee e%eueeF& peevo, MegYeueeskeueeF& heeGB~
Dele: DeOeeve DeJeMe ieveg&med~
eeCe-Deheevekees efevlevecee ke=<Ce veecekees ece heke[cee DeeGowveved~
Oesjw ceeefvemen cee$e YeeJegkeleeJeMe kesJeue jeOes-jeOes YeVe ueeieskee ved~
DeepeYeesueer DeefOekeejerneje keece ve YeScee Gmekees mecyevOeernyee, esceer
Jee helveermebie meesme& ueieeSj keece iejeGves hejcheje ~ ceeefvemen meesoved
efke keoeefeled YeieJeevedkees Iejcee heefve emlew eu nesuee Dele: Gveernues ke=<Ce
YeVeg yevo iejsj jeOes-jeOes YeVe DeejcYe iejs~ Gveern Yevoved- jeOes-jeOes!
Meece efceuee os~ jeOee Ske heke efJees[ YeSheef Meecemebie Yesdve meefkeveved
Yeves lees leheeFueeF& kemejer YeseFefoves ved~ Dele: Deve kemewkees kegje veceevesj
eerke=<Cekees DeeosMeueeF& De#ejMe: ceeveer Deescedkees pehe iejeQ~ nes, eneBmecce Gefele
efke jeOee necees DeeoMe& ngved, leeflekew ueieveyee neceerueeF& heefve ueeiveg he&~
eefo heeGveg Yeves jeOee pemleer efJejefnveer yeVeghe&~
Deieeef[ heefve Depeg&veues ke=<Ce Yeves~ ke=<Ce Gvekees eeefuele veece efLeees~
emlew DeveskeeQ veece efLeS, pemlew ieesheeue, lej Oesjw meeOeke ieg-ieg Jee iegkees
eeefuele veece YeeJegkeleeJeMe pehve eenvved; lej eeefhleheeeled eleske ceneheg<ekees

SIeejeQ DeOeee

237

lener veece nes, pegve DeJeecee lees efmLele ~ Oesjw efMe<eues eMve ieo&vediegosJe! peye Oeeve leheeFkees ieo&g leye hegjevees veece Deesced Fleeefo efkeve
pehves, ieg-ieg DeLeJee ke=<Ce-ke=<Ce efkeve ve YeveeQ~ lej eneB eesiesejues mhe
ieveg&Yeees efke, DeJee mJehecee efJeueekee meeLew ceneheg<ekees heefve lener veece
, pemecee lees efmLele ~ ke=<Ce mecyeesOeve efLeees, pehves veece nesFve~
eesiesej eerke=<Cemebie Depeg&veues Deehevees DehejeOekees ueeefie #eceeeeevee
iejs, GneBueeF& mJeeYeeefJeke hecee DeeGvekees ueeefie eeLe&vee iejs~ eerke=<Ceues ceeVeg
Yeees, menpe ngvegYeees DeLee&led GmeueeF& #ecee heefve ieefjefovegYeees~ Gmeues efveJesove
iejsDehetJe ef<eleesefmce dJee
Yeesve e eJeefLeleb cevees ces~
leosJe ces oMe&e osJeheb
emeero osJesMe peieefVeJeeme~~45~~
Deefnuesmecce Depeg&vekees mece#e eesiesej efJeehecee ngvegngv~ Dele: T
Yevo efke heefnues vensjskees leheeFkees eme Deeee&cee heueeF& osKesj nef<e&le
YeFjnskees g leLee cesjes ceve Yeeues DeefleJeekegue heefve YeFjnskees ~ heefnues le
meKee mebPevLeW, OevegefJe&eecee keoeefeled DeehetueeF& kesner Deieeef[ vew heeGBoLes; lej
Deye eYeeJe osKesj [j YeFjnskees ~ heefes DeOeeecee eYeeJe megvesj Gmeues
DeehetueeF& %eeveer ceevoLes~ %eeveerueeF& keefle heefve Yee ngBowve? Jemlegle: ele#e
oMe&vekees eYeeJe vew efJeue#eCe ngv~ meyew kegje megvesj j ceevesj heef efn[sj meyewLeeske
peeVe yeeBkeer vew jnv~ T Yevo- henues vensjskees leheeFkees emlees he osKesj ce
nef<e&le YeFjnskees g~ cesjes ceve Yeeues Jeekegue heefve YeFjnskees ~ Dele: ns osJe!
leheeF emeVe ngvegmed~ ns osJesMe! ns peieefVeJeeme! leheeF Deehevees leneR heueeF&
osKeeGvegmed~ kemlees he?efkejerefveb ieefoveb eenmleefceeefce lJeeb gcenb leLewJe~
lesvewJe hesCe elegYeg&pesve
meneyeenes YeJe efJeecetlex~~46~~

238

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ce leheeFueeF& lemlew DeLee&led heefnues pemlew eGkeecee cegkeg OeejCe iejskees,

nelecee ieoe j ee efueSkees nsve& eenvg~ emewues ns efJeehe! ns meneyeeng!
leheeF Deehevees lener elegYeg&pe mJehecee DeeGvegmed~ kemlees he nsve& eens? elegYe&gpe
he~ Deye osKveg efke elegYeg&pe he kes nes?
eerYeieJeevegJeee
ceee emeVesve leJeepeg&vesob
heb hejb oefMe&leceelceeesieeled~
lespeesceeb efJeecevevleceeeb
evces lJeovesve ve hetJe&ced~~47~~
emeekeej Depeg&vekees eeLe&vee meggvesj eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! cewues
DevegenhetJe&ke Deehevees eesieMeefekees eYeeJeues Deehevees hejce lespeescee, meyewkees
Deeefo j meerceejefnle efJeehe efleceerueeF& osKeeSB pemeueeF& efleceeryeenske De kemewues
heefnues osKesveved~
ve Jesoe%eeOeevewve& oevewve& e efeeeefYeve& leheesefYeew~
SJebhe Mekee Denb ve=ueeskes
gb lJeovesve kegeJeerj~~48~~
Depeg&ve! eme ceeveJe-ueeskecee emeekeej efJeeheJeeuee ce ve Jesoues, ve
e%eues, ve DeOeeveues, ve oeveues, ve efeeeues, ve Ge leheues j ve efleceeryeenske
Deeje osefKeve mebYeJe g, DeLee&led efleceeryeenske ees he De kemewues nsve& Jee
osKve meewveved~ leye le ieerlee leheeFkees ueeefie yeskeej ~ YeieJeoddoMe&vekee eesieleen
Depeg&vemecce meerefcele jees, peyeefke heeef[ Yeefvemekeveg YeSkees efke Depeg&ve!
jeie, Yee j eesOeyeejefnle Deveve ceveues cesjes MejCe YeSkee Oesjw ceeefveme %eeveheer
leheyee heefJe$e YeSj mee#eeled cesjes mJeheueeF& eehle YeFmekeskee ved~ eneB
YeVegngv- efleceeryeenske ve kemewues osKve mekeskee ve YeefJe<ecee osKve meefkeves~
Dele: Depeg&ve kees ngved? kes kegvew efheC[Oeejer ngved, kegvew MejerjOeejer ngved? nesFve,
Jemlegle: Devegjeie vew Depeg&ve nes~ DevegjeieefJenerve heg<eues ve keefnues osKve mekeskee
ved j ve YeefJe<ecee osKvemekeuee~ meyeweflejyee efee mecessj Skecee$e Fkees
Deveghe jeie vew Devegjeie nes~ Devegjeieerkee ueeefie vew eeefhlekees efJeOeeve ~

SIeejeQ DeOeee

239

cee les JeLee cee e efJecet{YeeJees

<dJee heb Ieesjceer*ddcecesoced~
JehesleYeer eerlecevee hegvemlJeb
leosJe ces heefceob eheMe~~49~~
emeekeejkees cesjes eme efJekejeue heueeF& osKesj efleceerueeF& Jeekeguelee
venesmed j cet{YeeJe heefve ve nesmed efke DeeBefeSj Deueie nesT~ Deye efleceer Yeejefnle
j eerefleege ceveues cesjes lener heueeF& DeLee&led elegYeg&pe heueeF& hesefj nsj~
meee GJeeeFlepeg&veb JeemegosJemleLeeskelJee
mJekeb heb oMe&eeceeme Yete~
Deeeemeeeceeme e Yeerlecesveb
YetlJee hegve meewceJehegce&nelcee~~50~~
mebpeeues Yeves- meJe&$e Jeeme ievex osJe leer JeemegosJeues Depeg&veueeF& emeekeej
Yevesj hesefj lemlew Deehevees he osKeeGvegYeees~ hesefj cenelcee eerke=<Ceues meewceJeheg:
DeLee&led emeVe YeSj YeeYeerle Depeg&veueeF& Oewe& efovegYeees~ Depeg&veues YevesDepeg&ve GJeee
dJesob ceeveg<eb heb leJe meewceb peveeo&ve~~10~~
Foeveerceefmce mebJe=e meeslee eke=efleb iele~~51~~
peveeo&ve! leheeFkees eme Delevle Meevle ceeefvemeheueeF& osKesj Deye ce
emeVeefee YeSB Deehevees mJeYeeJeueeF& eehle iejskees g~ Depeg&veues Yeveskee efLeS
efke, YeieJeved! Deye leheeF ceueeF& lener elegYeg&pe mJehekees oMe&ve iejeGvegmed~
eesiesejues iejeGveg heefve Yeees; lej Depeg&veues peye osKes leye kes heeS? ceeveg<eb
heb- ceeefvemekees heueeF& osKes~ Jemlegle: eeefhlekees heeeled ceneheg<e vew elegYeg&pe
j DevevleYegpe kenueeGveg ngv~ ogF& YegpeeJeeuee ceneheg<e le Devegjeieerkees mece#e
yemvegYeSkew ; lej Deve$e kelewyee kemewues mcejCe ie& Yeves lener ceneheg<e
leme mcejCekeee&yee peeie=le (jLeer) YeSj lemekees heefve ceeie&-oMe&ve ieveg&ngv~
Yegpee keee&kees eleerke nes~ JeneB efYe$e heefve keee& ieo&, yeeefnj heefve, ees vew
elegYeg&pe mJehe nes~ Gvekees nelecee MebKe, ee, ieoe j heoddce eceMe JeemleefJeke

240

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ue#eIees<e, meeOeve-eekees eJele&ve, Fefvenkees oceve j efvece&ue-efveuexhe

keee&#eceleekees eleerke cee$e nes~ ener keejCe efke elegYeg&pe hecee GveueeF&
osKesj heefve Depeg&veues GveueeF& ceeefvemehecew heeS~ elegYeg&pe ceneheg<ekees Mejerj j
mJeheyee keee& ievex efJeefOe-efJeMes<ekees veece nes, ve efke eej neleJeeuee kegvew
eerke=<Ce ngvegngvLees~
eerYeieJeevegJeee
megogo&Me&efceob
heb
Jeeveefme
evcece~~10~~
osJee Deheme heme efveleb oMe&vekeeef*d#eCe~~52~~
cenelcee eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! cesjes emlees he osKve Deefleogue&Ye
, pemlees efke efleefceues osKeskee ew, efkeveefke osJelee heefve meOeQ eme hekees
oMe&vekees Fe jeKoved~ Jemlegle: meyew ceeefveme mevleueeF& efeVe mekeowveved~ hetpe
melmebieer cenejepe DevleesjCee YeSkees hetCe& ceneheg<e ngvegngvLees; lej ceeefvemen
JeneBueeF& Jeewueene mebPevow jns~ kegvew-kegvew hegCeelceeueeF& DeekeeMeJeeCeer Yeees efke
JeneB meodieg ngvegngv~ cee$e Gveernues GveueeF& oeues meceeles Gvekees mJeheueeF&
heeS j Deehevees ieefleueeF& heeS~ ener eerke=<Ce YeVegngv efke pemekees oecee owJeer
mecheod peeie=le , leer osJelee heefve meOeQ eme hekees oMe&vekees Deekeeb#ee jeKoved~
Deefve kes e%e, oeve DeLeJee JesoeOeeveyee leheeFueeF& nsve& meefkev? lees cenelcee
YeVegngvveenb Jesowve& lehemee ve oevesve ve espeee~~53~~
Mekee SJebefJeOees gb Jeeveefme ceeb eLee~~53~~
ve Jesoues, ve leheues, ve oeveues j ve e%eues ce emeekeej osefKevecee megueYe
g, pemejer efleceerues osKeew~ leye kes leheeFueeF& osKvekee ueeefie kegvew Gheee wve?
lees cenelcee YeVegngv, SGe Gheee Yekelee lJeveveee Mekee DencesJebefJeOeespeg&ve~~54~~
%eelegb gb e leJesve eJesgb e hejvlehe~~54~~
ns es leheJeeuee Depeg&ve! Deveve Yeefeeje DeLee&led ceyeenske De kegvew
osJeleekees mcejCe veieoz, Deveve eeues ce emeekeej ele#e osefKevekees ueeefie,

SIeejeQ DeOeee

241

leJeyee mee#eeled peeVekees ueeefie leLee eJesMe ieve&kees ueeefie heefve megueYe g
DeLee&led lemekees eeefhlekees Skecee$e megiece ceeOece Deveve Yeefe nes~ Devlecee
%eeve heefve Deveve Yeefecee heefjCele ngvepeev, pemlees efke heefes DeOeee
meelecee Je ~ heeef[ JeneBues YeVegYeees efke efleceeryeenske ve De kemewues
osKeskees ve YeefJe<ecee osKves, peyeefke eneB YeVegngv efke Deveve Yeefeues ve
kesJeue ceueeF& osKve meefkev, Deefheleg mee#eeled peeVeg j cecee eJesMe heefve heeGve
meefkev, DeLee&led Depeg&ve Deveve Yeekees veece nes, SGe DeJemLeekees veece nes~
Devegjeie vew Depeg&ve nes~ Devlecee eesiesej eerke=<Ce YeVegngvcelkece&ke=vcelhejcees ceoddYee meJee|pele~~55~~
efveJezj meJe&Yetles<eg e me ceecesefle heeC[Je~~55~~
ns Depeg&ve! pees heg<e ceeje efveefo& kece& DeLee&led efveele kece& e%eeLe& kece&
ieo&, celhejce cesjes hejeeCe YeSj ieo&, pees cesjes Deveve Yee , meJeefpe&lelej mebie-oes<ecee jnsj lees kece& ngvemekeowve~ Dele mebie-oes<eyee jefnle YeSj
mechetCe& YetleeeCeerncee Jewj-YeeJeues jefnle , lees ceueeF& eehle ngv~ leye kes
Depeg&veues eg iejs? eCe iejsj kes Gveues peeLeeefoueeF& ceejs? efveJezj meJe&Yetles<egeefo Gmeues cee& Yeves YeieJeevedueeF& osKve heeGBowve, peyeefke Depeg&veues osKeskee
ved~ emeyee efme ngv efke ieerleecee SGe heefve emlees Mueeske wve, pees yeeefnjer
ceej-keekees meceLe&ve iejesmed~ pees efveefo& kece& e%ekees eefeeekees DeeejCe
ievex, pees Deveve YeeJeues Gveeryeenske kemewkees mcejCemecce ieozve, pees mebieoes<eyee Deueie jnv Yeves eg kemlees? peye leheeFmebie keesner wve Yeves leheeF
keesmebie eg ieveg&ngv? mechetCe& YetleeeCeerncee pees yewj-YeeJeyee jefnle ,
ceveues heefve kemewueeF& meleeGves keuhevee heefve ieozve, lener ceueeF& eehle ngv,
Deefve kes Depeg&veues eg iejs? keefnues heefve nesFve~
Jemlegle: mebie-oes<eyee Deueie jnsj peye leheeF Deveve efevlevecee ueeiveg
ngv, efveOee&efjle e%ekees efeeecee eJe=e ngvegngv, leme mecee heefjhebLeer jeie-s<e,
keece-eesOe Fleeefo ogpe&e Me$eg yeeOeekees hecee ele#e vew wved~ Gvekees heej
heeGveg vew eg nes~

242

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efve<ke<e&
eme DeOeeekees DeejcYecee Depeg&veues Yeves- YeieJeved! leheeFkees efJeYeteflenueeF&
cewues efJemleejhetJe&ke megveW, pemeyee cesjes ceesn veYeees, De%eevekees MeceveYeees; lej
pemlees leheeFues yeleeGvegYeees efke ce meJe&$e g, lemeueeF& ce ele#e osKve eenvg~
eefo ceeje osKve mecYeJe Yeves ke=heee lener mJehe osKeeGvegmed~ Depeg&ve efee
meKee efLeS, Deveve mesJeer efLeS, DeleSJe eesiesej eerke=<Ceues kesner eefleJeeo veiejsj
legvlew osKeeGve eejcYe ieveg&Yeees efke Deye ceefYe$e Ke[e YeSkee mehleef<e& j lemeYevoe
heefve hetJe& ngvesJeeuee $e+ef<enueeF& nsj, yeee j efJe<CegueeF& nsj~ meJe&$e hewefueSkees cesjes
lespeueeF& nsj~ cesjes Mejerjcee Ske mLeevecee Ke[e YeSkee ejeej peieledueeF& nsj; lej
Depeg&ve DeeBKee ceuow jns~ emewekeej eesiesej eerke=<Ce ogF&-leerve Mueeskemecce DeveJejle
osKeeGvegYeees, lej Depeg&veues kesner osKve heeSve~ meyew efJeYeteflen eesiesejcee leme
mecee heefve efLeS, lej Depeg&veueeF& JeneB meeceeve ceeefveme pemlew osefKeFjnskee efLeS~
leye emeekeej osKeeGBoe-osKeeGBow eesiesej eerke=<Ce Seemeer jesefkeveg ngv j YeVegngvDepeg&ve! eer DeeBKeeneje efleceerues ceueeF& osKve mekeowveew, Deehevees yegefues efleceer
ceueeF& efeVe mekeowveew~ Deye ce efleceerueeF& lees ef efovg, pemeues efleceer ceueeF& osKve
mekevesew~ YeieJeeved le meecegVescee vew GefYeveg YeSkees efLeees~ Depeg&veues osKes, JeemleJecee
osKes~ osKesheef #eg $egefnkees ueeefie #eceeeeevee ieve& ueeies, pees JeemleJecee $egef
efLeSve~ GoenjCekees ueeefie- YeieJeved! kegvewyesuee cewues leheeFueeF& ke=<Ce, eeoJe j
kegvewyesuee meKee Yeveskees efLeSB, emekees ueeefie leheeF ceueeF& #ecee ieveg&med~ eerke=<Ceues
#ecee heefve ieveg&Yeees, efkeveefke Depeg&vekees eeLe&vee mJeerkeej iejsj JeneB meewce mJehecee
DeeGveg Yeees, Oewe& OeejCe iejeGvegYeees~
Jemlegle: ke=<Ce YeVeg DehejeOe efLeSve~ JeneB Meece JeCe&kees vew ngvegngvLees, ieesjes
kemejer YeefvevLes~ eogJebMecee pevce YeSkew efLeees~ eerke=<Ce mJeeb DeehetueeF& meKee
ceeVeg ngvLees~ JeemleJecee eleske meeOeke ceneheg<eueeF& heefnues emlew mebPev~ keesner
JeneBueeF& he j Deekeejeje mebyeesefOele ieo&, keesner JeneBueeF& Je=efeyee mebyeesOeve
ieo& j keesner JeneBueeF& Deehevew meceke#e ceevo~ JeneBkees eLeeLe& mJeheueeF& yegPve
mekeowve~ JeneBkees Deefevle mJeheueeF& Depeg&veues yegPes j Leene heeS efke JeneB ve MeeceJeCe& ve ieesjes ngvegngv~ ve kegvew keguekee, ve kemewkee efce$e vew , JeneBkees meceeve keesner

SIeejeQ DeOeee

243

Bo
w vw e, Deefve meKee kemlees? ees le Deefevle mJehe nes~ pemeueeF& JeneB mJeeb osKeeGveg
ngv, lener ceeefveme JeneBueeF& osKve heeGB~ Dele: Depeg&veues Deehevees eejefcYeke Yetuekees
ueeefie #eceeeeevee iejs~
eMve G"d efke peye ke=<Ce YeVeg DehejeOe nes, leye JeneBkees veece pehves kemejer?
pemeueeF& eesiesej eerke=<Ceues pehvekees ueeefie mJeeb pees[ (yeue) efovegYeees, pehves
pegveefJeefOe yeleeGvegYeees, lener efJeefOeyee leheeF efevleve-mcejCe ieveg&med~ lees nesDeesefceleskee#ejb yee Jeenjvceecevegmcejved~- Deesced De#ee yeekees heee&e
nes~ Dees Denced me Deesced- pees Jeehle , lees meee cecee uegkeskees - ener nes
kees DeeMee~ leheeF emekees pehe ieveg&med j Oeeve cesjes iej~ he Deehevees, veece
yeleeGvegYeees~
Depeg&veues eeLe&vee iejs efke elegYeg&pe hecee oMe&ve efovegmed~ eerke=<Ceues lener
meewce mJehe OeejCe ieveg&Yeees~ Depeg&veues Yeves- YeieJeved ! leheeFkees eme meewce
ceeveJe mJeheueeF& osKesj Deye ce eke=eflemLe YeSB~ ceeBieskees efLeees elegYeg&pehe,
osKeeGvegYeees ceeveg<eb heb~ JeemleJecee Meeelecee eJesMeJeeuee eesieer Mejerjues eneB
yemeskees , yeeefnj ogyewneleues keee& ieo& j meeLew Devlejelceeyee peeie=le YeSj
peneByee heefve pees YeeefJeke mcejCe ieo&ved, SkemeeLe meJe&$e Gmekees oeyee
peeie=le YeSj esjkekees hecee keee& ieo&~ nele Gvekees keee&kees eleerke nes- ener
vew elegYeg&pe nes~
eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! efleceeryeenske cesjes eme heueeF& ve kemewues osKeskee
ved j ve YeefJe<ecee keesner osKvesved~ leye ieerlee neceesueeefie JeLe& ~ lej nesFve,
eesiesej YeVegngv- SGe Gheee ~ pees cesjes Deveve Yee , ceyeenske pees De
kemewkees mcejCe ve iejsj efvejvlej cesjes vew efevleve ievexJeeuee , lemekees Deveve Yeefeeje
ce ele#e osKveueeF& (pemlees efleceerues osKeskee ew), leJeues peeVe j eJesMe ievexueeF&
heefve megueYe g~ DeLee&led Depeg&ve Deveve Yee efLeS~ Yeefekees heefjceeefpe&le he nes
Devegjeie, Fkees Deveghe ueieeJe~ efceueefnb ve jIegheefle efyeveg Devegjeiee~DevegjeieefJenerve heg<eues ve keefnues heeSkees, ve keefnues heeGves~ Devegjeie wve Yeves
keesner ueeKeeQ eesie iejesmed, lehe iejesmed, oeve iejesmed lees eehle ngBowve~ Dele: Fkees
Deveghe jeie DeLeJee Deveve Yeefe efveleevle DeeJeMeke ~

244

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Devlecee eerke=<Ceues YeVegYeees - Depeg&ve! ceeje efveefo& kece&ueeF& iej, cesjes

Deveve Yee YeSj iej, cesjes MejCe hejsj iej; lej mebie-oes<eyee Deueie YeSj~ mebieoes<ecee ees kece& ngvew mekeowve~ Dele: mebie-oes<e eme kece&kees mecheeefole ngvegcee yeeOeke
~ pees yewj-YeeJeues jefnle , lemewues ceueeF& eehle ieo&~ peye mebie-oes<e wve,
peneB neceerueeF& es[sj Dekeex keesner Bowwve, JewjlJekees ceeveefmeke mebkeuhe heefve wve,
Deefve eg kemlees? yeeefnj mebmeejcee ue[eF&-Peie[e YeFjnvved; lej efJepee efpelvesueeF&
heefve efceuowve~ ogpe&e mebmeejheer Me$egueeF& Demebieleeheer Meeues keesj hejcecee eJesMe
heeGveg vew JeemleefJeke efJepee nes, pemekees heef nej wve~
eme DeOeeecee heefnues le eesiesej eerke=<Ceues Depeg&veueeF& ef eoeve ieveg&Yeees,
hesefj Deehevees efJeehekees oMe&ve iejeGvegYeees~ Dele: lelmeefoefle eerceodYeieJeodieerleemetheefve<elmeg yeeefJeeeeeb eesieMeees
eerke=<Ceepeg&vemecJeeos efJeeheoMe&veeesiees veecewkeeoMeesOeee~~11~~
emeekeej eerceoddYeieJeoddieerleeheer Gheefve<eodd SJeb yeeefJeee leLee eesieMeee
efJe<eeke eerke=<Ce j Depeg&vekees mecJeeocee efJeehe-oMe&veeesie veeceke SIeejeQ
DeOeee hetCe& ngv~
Fefle eerceledhejcenbme hejceevevome efMe<e mJeeceerDe[ie[evevoke=les
eerceoddYeieJeoddieerleeee eLeeLe&ieerlee Yee<es efJeeheoMe&veeesiees
veecewkeeoMeesOeee~~11~~
~~nefj lelmeled~~