me$eeQ DeOeee

297

~~ eer hejceelceves vece~~

~~ DeLe mehleoMeesOeee: ~~
me$eeQ DeOeee
DeOeee meeskees Devlecee eesiesej eerke=<Ceues mhe YeVegYeees efke keece,
eesOe j ueesYeueeF& leeiesheef vew kece& DeejcYe ngv, pemeueeF& cewues yeejcyeej
Yeveskees g~ efveelekece&ueeF& veiejer ve megKe, ve efmeef, ve hejceieefle vew efceu~
emewues Deye eflecees ueeefie kee&Je j Dekee&Jekees DeJemLeecee efke kes ieB, kes ve
ieB?- emekees mecyevOecee Meee vew eceeCe nes~ kegvew De Meee nesFve, ye
Fefle iegeleceb Meeeefceoced~ (15/20) ieerlee mJeeb Meee nes~ Deve
Meee heefve ved lej eneB ener ieerlee Meeecee ef jeKeeQ, Dekeex Meee ve KeespeeQ~
Dekeex "eGBcee Keespves nes Yeves ees eceyelee efceuves wve~ Dele: Deueceefueves eQ~
emeceeefLe Depeg&veues eMve iejs efke, YeieJeved! pees ceeefveme MeeeefJeefOeueeF&
leeiesj hetCe& eeyee ege YeSj, epevles- e%e ieo&ved, eflevekees ieefle kemlees
? meeefJeke , jepemeer DeLeJee leecemeer ? efkeveefke Deieeef[ DeOeeecee
Depeg&veues megveskee efLeS efke meeefJekeer, jepemeer DeLeJee leecemeer YeSheefve peyemecce
iegCe efJeeceeve ved, kegvew ve kegvew eesefvekew keejCe ngvved~ emewues emlegle DeOeeekees
DeejcYecee vew Gveues eMve jeKesDepeg&ve GJeee
es MeeeefJeefOeceglme=pe epevles eeeefvJelee~~1~~
les<eeb efvee leg kee ke=<Ce meJeceenes jpemlece~~1~~
ns ke=<Ce! pees ceeefveme MeeeefJeefOeueeF& es[sj eemeefnle e%e ieo&ved,
eflevekees ieefle kegve nes? meeefJekeer nes, jepemeer nes DeLeJee leecemeer? epevecee
osJelee, e#e, Yetle Fleeefo meyew DeeGBved~
eerYeieJeevegJeee
ef$eefJeOee YeJeefle ee osefnveeb mee mJeYeeJepee~~1~~
meeefJekeer jepemeer ewJe leecemeer esefle leeb e=Ceg~~2~~
DeOeee ogFcee eesiesejues yeleeGveg YeSkees efLeees efke Depeg&ve! eme eesiecee

298

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

efveOee&efjle efeee SGw ~ DeefJeJeskeernkees yegef Devevle MeeKeen YeSkee

ngvved emewues Gveern Devevle efeeenkees efJemleej ieefjefuevved~ osKeeJeer
MeesYeeege JeeCeercee lemeueeF& Jee heefve ieo&ved~ eflevekees JeeCeerkees ehe pemekees
efeecee heo&, Depeg&ve! Gvekees yegef heefve ve ngvepeev j kesner heefve eehle ngBowve~
"erke emewkees hegvejeJe=efe eneB heefve efke pees MeeeefJeefOeceglme=peMeeeefJeefOeueeF& leeiesj Yepoved, eflevekees ee heefve leerve ekeejkee ngvved~
emeceeefLe eerke=<Ceues YeVegYeees, ceeefvemekees mJeYeeJeyee GlheVe lees ee
meeefJekeer, jepemeer leLee leecemeer- emlew leerve ekeejkees ngvved, lemeueeF& efleceer
ceyee megve~ ceeefvemekees oecee ees ee DeefJejue ~
meJeeveghee meJe&me ee YeJeefle Yeejle~~1~~
eeceeeseb heg<ees ees e^ me SJe me~~3~~
ns Yeejle! meyew ceeefvemenkees ee Gveernkees efeekees Je=efenkees
Deveghe ngvved~ ees heg<e eecee , emewues pees heg<e pemlees eeJeeuee ,
lees mJeeb heefve lener nes~ eee: ceeefvemen meesOved- ce kees ngB? keesner Yevovedce le Deelcee ngB~ lej nesFve, eneB eesiesej eerke=<Ce YeVegngv- pemlees ee, pemlees
Je=efe, lemlew heg<e~
ieerlee eesie-oMe&ve nes~ cenef<e& helebpeefue heefve eesieer ngvegngvLees~ JeneBkees
eesieoMe&ve nes~ eesie kes nes? JeneBues yeleeGvegYeees, eesieefeeJe=efeefvejesOe~
(1/2) efeekee Je=efen meJe&Lee jesefkeveg eesie nes~ kemewues heefjece iejsj jeskeees
Yeves ueeYe kes ? leoe g mJehesJemLeeveced~ (1/3) leme mecee ees
e peerJeelcee Deehevees Meeele mJehecee efmLele ngvepeev~ kes efmLele ngvegYevoe
hetJe& ees ceefueve efLeees? helebpeefue YeVegngv- Je=efemeeheefcelej$e~ (1/
4) De meceecee pemlees Je=efekees he , lemlew vew lees e nes~ eneB eesiesej
eerke=<Ce YeVegngv- ees heg<e eecee nes, eeues heefjhetCe&~ keneR ve keneR ee
DeJeMe nesueer j pemlees eeJeeuee , lees mJeeb heefve lener nes~ pemlees Je=efe,
lemlew heg<e~ Deye leerveJew eenkees efJeYeepeve ieveg&ngvepevles meeefJekee osJeeve#ej#eebefme jepemee~~1~~
esleevYetleieCeebeeves epevles leecemee pevee~~4~~

me$eeQ DeOeee

299

leerceOes meeefJeke heg<e osJeleenueeF& hegpoved, jepemeer heg<e e#e j

je#emenueeF& hegpoved leLee De leecemeer heg<e esle j YetlenueeF& hegpoved~
efleveern hetpevecee DeLeke heefjece heefve ieo&ved~
DeMeeeefJeefnleb Ieesjb lehevles es lehees pevee~~1~~
ocYeenejmebegee
keecejeieyeueeefvJelee~~5~~
leer ceeefveme Meee-efJeefOeues jefnle Ieesj keefuhele (keefuhele efeeen jesj)
lehe ieo&ved~ ocYe j Denbkeejues ege, keecevee j Deemeefekees yeueues yeeBefOeSkeekeMe&evle
MejerjmLeb
Yetleeececeesleme~~1~~
ceeb ewJeevleMejerjmLeb leeefvJeeemegjefveeeeved~~6~~
Gveern Mejerjhecee efmLele Yetle mecegoeeueeF& j Devle:kejCecee efmLele ce
Devleee&ceerueeF& heefve ke=Me ievexJeeuee ngved DeLee&led ogye&ue ievexJeeuee ngved~ Deelcee
eke=eflekees efejencee hejsj efJekeejnyee ogye&ue j e%e-meeOeveeyee meyeue
ngv~ leer De%eeveern (DeeslenueeF&) efveee vew efleceer Demegj peeve DeLee&led leer
meyekee meye Demegj ngved~ eMve hetje Yeees~
Meee-efJeefOeueeF& leeiesj Yepeves meeefJeke heg<e osJeleenueeF&, jepemeer
heg<e e#e-je#emenueeF& j leecemeer heg<e Yetle-eslenueeF& hegpoved~ hetpee
cee$e vew ieozveved Ieesj lehe heefve ieo&ved; lej Depeg&ve! Mejerjheues YetlenueeF& j
Devleee&ceer hecee efmLele ce hejceelceeueeF& ogye&ue heevex ngved~ ceyee otjer GlheVe
ieo&ved ve efke Yepoved~ GveueeF& efleceer Demegj peeve DeLee&led osJeleenueeF& hetpeves
heefve Demegj vew ngved~ emeYevoe ye{er keesner kes YeVes ? Dele: pemekees eer meyew
DebMecee$e ngved, lees cetue Ske hejceelceekees Yepeve iejeQ~ emeceeefLe eesiesej eerke=<Ceues
heke-heke pees[ (yeue) efovegYeees~
DeenejmlJeefhe meJe&me ef$eefJeOees YeJeefle efee~~1~~
e%emlehemleLee oeveb les<eeb Yesoefceceb e=Ceg~~7~~
Depeg&ve! pemejer ee leerve ekeejkee ngvved, lemejer vew meyewkees DeeDeehevees eke=efle Devegmeej Yeespeve heefve leerve ekeejkee efee ngvved j lemejer vew
e%e, lehe j oeve heefve leerve ekeejkee ngvved~ Gveernkees Yeso efleceer ceyee megve~
heefnuees emlegle Deenej-

300

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Deeeg
meJeyeueejesiemegKeeerefleefJeJeOe&vee~~8~~
jmee efmveiOee efmLeje ee Deeneje meeefJekeefeee~~8~~
Deeeg, yegef, yeue, Deejesie, megKe j eerefleueeF& ye{eGves, jmeege efeuuees j
efmLej jnvesJeeuee leLee mJeYeeJeyee vew oeueeF& efee ueeives Yeespe-heoeLe&
meeefJeke heg<eueeF& efee ngvved~
eesiesej eerke=<Cekees Devegmeej mJeYeeJeyee oeueeF& efee ueeives, yeue,
Deejesie, yegef j Deeeg ye{eGves Yeespe heoeLe& vew meeefJeke nes~ pees Yeespe heoeLe&
meeefJeke nes, lener meeefJeke ceeefvemeueeF& efee ngv~ emeyee mhe ngvepeev
efke kegvew heefve Yeespe heoeLe& meeefJeke, jepemeer DeLeJee leecemeer ngBowve~ ve otOe
meeefJeke nes ve heepe jepemeer j ve uemegve leecemeer nes~
peneBmecce yeue, yegef, Deejesie j oeueeF& efee ueeives eMve Yeves
efJeeYeefjcee ceeefvemenueeF& Dee-Deehevees eke=efle, JeeleeJejCe j heefjefmLeeflekees
Devegketue efJeefYeVe Keee meeceeern efee ngvved~ pemlew- yebieeueer leLee
ceemeer n ueeF& eeceue ef ee ng v j heb p eeyeer n ueeF& jes er ~ Skeeef l ej
DejyeJeemeernueeF& ogcyee, eerefveeeBnueeF& ceeieglees le Dekeexeflej OegJe pemlew
efemees eosMencee ceemeg efyevee iegpeeje vew ngBowve~ me j cebieesefueeekee DeeefoJeemeern
Keeecee Iees[e eeesie ieo&ved~ etjesheJeemeer ieeF& leLee megBiegj ogyew Keevved, hesefj
heefve efJeee, yegefefJekeeme leLee GVeeflecee Decesefjkee j etjesheJeemeer eLece esCeercee
ieefveSkee ved~
ieerleekees Devegmeej jmeege efees j efmLej jnves Yeespe heoeLe& meeefJeke nes~
ueecees Deeeg, Devegketue, yeue-yegef ye{eGves DeejesieJe&ke heoeLe& meeefJeke nes~
mJeYeeJeues oeueeF& efee ueeives Yeespe heoeLe& meeefJeke nes~ Dele: keneR kegvew
Keee heoeLe&ueeF& IeeGveg-ye{eGveg wve~ heefjefmLeefle, heefjJesMe leLee osMekeeuekees
Devegmeej pees Yeespe Jemleg mJeYeeJeues efee ueei j peerJeveer Meefe eoeve ieo&,
lener meeefJeke nes~ Jemleg meeefJeke, jepemeer DeLeJee leecemeer ngBowve, lemekees
eeesie meeefJeke, jepemeer DeLeJee leecemeer ngv~
emew Devegketuevekees ueeefie pees Jeefe Iej-heefjJeej leeiesj F&ejejeOevecee
cee$e efuehle ved, mebveeme Deeececee ved, Gvekees ueeefie ceemeg-ceefoje leepe

me$eeQ DeOeee

301

ved; efkeveefke DevegYeJeyee osefKeSkees efke eer heoeLe& DeeOeeeflceke ceeie&cee

efJehejerle ceveesYeeJe GlheVe ieo&ved~ Dele: emeues meeOeve-heLeyee Ye ngves ye{er
mecYeeJevee ~ pees Skeevle-osMekees mesJeve ievex efJeje ved, Gveernkees ueeefie
eesiesej eerke=<Ceues DeOeee :cee Deenejkees ueeefie SGe efveece efovegYeees efke
egeenej efJenejme- emewueeF& Oeevecee jeKesj DeeejCe ieveg& heo&~ pees
Yepevecee meneeke lener Deenej enCe ieveg& heo&~
ked d J ecueueJeCeeleg < Celeer # Ce#eef J eoeef n ve~~8~~
Deeneje
jepememese
ogKeMeeskeeceeeoe~~9~~
efhejes, Deefceuees, ye{er vegveeruees, Delevle leelees, leerKees, Kees, oenkeejke j
og:Ke-efevlee leLee jesien GlheVe ievex Deenej jepeme heg<eueeF& efee ngvved~
eeleeeceb ielejmeb hetefle heeg&ef<eleb e eled~~10~~
Gefceefhe eecesOeb Yeespeveb leecemeefeeced~~10~~
pees Yeespeve peeoe mecee heefnues leeej YeSkees , ielejmeb- jmejefnle,
ogie&vOeege, yeemeer, Gef (pet"es) j DeheefJe$e heefve , lees leeceme heg<eueeF&
efee ngv~ eMve hetje Yeees~ Deye emlegle e%eDeHeueekee*ddef#eefYee&%ees efJeefOees e Fpeles~~10~~
eJecesJesefle ceve meceeOeee me meeefJeke~~11~~
pees e%e efJeefOe- MeeeefJeefOeues efveOee&efjle ieefjSkees ~ (pemlees heefes
DeOeee leervecee e%ekees veece efueFees, DeOeee eejcee e%ekees mJehe yeleeGvegYeees
efke Oesjw eesieer eeCeueeF& Deheevecee, DeheeveueeF& eeCecee nJeve ieo&ved~ eeCeDeheevekees ieefle efvejesOe iejsj, eeCenkees ieefle efmLej ieefjefuevved, mebeceeefivecee
nJeve ieo&ved~ emeekeej e%ekees eewOe meesheeve yeleeGvegYeees, pees meyew yeemeccekees
otjer lee iejeGves SGw efeeekees Ge-veere DeJemLeen ngved~ meb#eshecee e%e
efevleve-efJeMes<ekees eefeeekees efe$eCe nes, pemekees heefjCeece meveeleve yeecee
eJesMe nes~ pemekees efJeOeeve eme Meeecee ieefjSkees ) lemew Meee-efJeOeeveceeefLe
hegve pees[ (yeue) efovegngv efke, Depeg&ve! MeeeefJeefOeues leeskeskees, pemeueeF& ieveg& vew
kee&Je nes leLee pees cevekees efvejesOe ievexJeeuee nes, pees heuekees Fe vejeKves
heg<eneje ieefjv, lees e%e meeefJeke nes~

302

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

DeefYemevOeee leg Heueb ocYeeLe&ceefhe ewJe eled~~10~~

Fpeles Yejlees leb e%eb efJeef jepemeced~~12~~
ns Depeg&ve! pees e%e cee$e ocYeeejCekees ueeefie vew nes Jee heueueeF& GsMe
yeveeSj ieefjv, lemeueeF& jepeme e%e peeve~ ees keee& e%ekees efJeefOe peevo; lej
ocYeeejCe Jee heueueeF& GsMe yeveeSj ieo& efke heueevees Jemleg efceuves leLee
ceeefvemen osKegved efke e%e ieo&, eMebmee ievex- emlees e%ekeee& Jemlegle:
jepemeer nes~ Deye leeceme e%ekees mJehe yeleeGveg ngvefJeefOenerveceme=eVeb
cev$enerveceoef#eCeced~~10~~
eeefJejefnleb e%eb leecemeb heefje#eles~~13~~
pees e%e MeeeefJeefOeues jefnle , pees DeVe (hejceelcee)kees me=ef ieve&cee
DemeceLe& , ceveueeF& Devlejeuecee efve ievex #eceleeyee jefnle , oef#eCee
DeLee&led meJe&mJekees mecehe&Ceyee jefnle leLee pees eejefnle , emlees e%e leeceme
e%e Yeefvev~ emlees heg<e JeemleJecee e%eueeF& peevowve~ Deye emlegle leheosJeefpeiegee%ehetpeveb
Meeweceepe&Jeced~~10~~
yeeee&ceefnbmee e Meejerjb lehe Geles~~14~~
hejceosJe hejceelcee, wleceeefLe pee eehle ievex efpe, meoddieg j %eeveerpevenkees
hetpeve, heefJe$elee, mejuelee, yeeee& leLee Deefnbmee Mejerj-mecyevOeer lehe Yeefvev~
Mejerj meOeQ Jeemeveeneflej Deemej ngv, emeueeF& DevlekejCekees Gheeg&e
Je=efenkees Deveghe jeKve mekeveg Meejerefjke lehe nes~
Devegsiekejb Jeekeeb meleb efeeefnleb e eled~~10~~
mJeeOeeeeYemeveb ewJe Jee*ddceeb lehe Geles~~15~~
Gsie GlheVe veievexJeeuee, efee, efnlekeejke j mele-Yee<eCe leLee hejceelceecee
eJesMe efoueeGvesJeeuee Meeenkees efevlevekees DeYeeme, veece-pehe emeueeF&
JeeCeer-mecyevOeer lehe Yeefvev~ JeeCeer efJe<eeesvcegKe efJeeejnueeF& heefve Jee
ieoz jnv~ emeueeF& lemeyee hejce mele hejceelceekees efoMeecee ueieeGveg JeeCeermecyevOeer lehe nes~ Deye ceve-mecyevOeer lehe nsjeQceve emeeo meewcelJeb ceewveceelceefJeefveen~~10~~
YeeJemebMeggefefjlesleehees
ceevemecegeles~~16~~

me$eeQ DeOeee

303

cevekees emeVelee, meewceYeeJe, ceewve DeLee&led Fkees Deefleefje De

efJe<eenkees mcejCe heefve venesmed, cevekees efvejesOe, DevlekejCekees meJe&Lee heefJe$elee
ees ceve-mecyevOeer lehe Yeefvev~ Gheeg&e leerveJew (Mejerj, JeeCeer j ceve) lehe
efceueeSj SGe meeefJeke lehe nes~
eee hejee lehleb lehemleefl$eefJeOeb vejw~~10~~
DeHeueekee*ddef#eefYeeg&ew meeefJekeb heefje#eles~~17~~
Heuekees Fe veieoz DeLee&led efve<keece kece&ues ege heg<eneje hejce
eeues iejskees Gheeg&e leerveJew lehenueeF& efceueeSj SGe meeefJeke lehe Yevoved~
Deye emlegle jepemeer lehemelkeejceevehetpeeLe lehees ocYesve ewJe eled~~10~~
efeeles leefon eeseb jepemeb eueceOegJeced~~18~~
pees lehe melkeej, ceeve j hetpeekees ueeefie DeLeJee cee$e heeKeC[ues ieefjv,
lees Deefveefele SJeb ebeue HeueJeeuee lehe jepeme kenueeGB~
cet{eensCeelcevees elheer[ee efeeles lehe~~10~~
hejmeeslmeeoveeLe
Jee
leeecemecegoeleced~~19~~
pees lehe cetKe&leehetJe&ke n"ues ceve, JeeCeer j Mejerjkees heer[emeefnle DeLeJee
Dekee&kees Deefve ieve&kees ueeefie eeflejesOekees YeeJeveeues ieefjv lees lehe leeceme keefnv~
emeekeej meeefJeke lehecee Mejerj, ceve j JeeCeerueeF& cee$e Fkees Deveghe
{euveg ~ jepeme lehecee lehekees efeee lener nes; lej ocYe, ceeve-mecceevekees
Feues lehoved~ eee: cenelceen Iej-yeej es[sj heefve eme efJekeejkees efMekeej
ngvepeevved j lesees leecemeer lehe DeefJeefOehetJe&ke ngv, Dekee&ueeF& heer[e hegNeeGves
efkeesCeyee ngv~ Deye emlegle oeveoeleJeefceefle
eeveb
oerelesveghekeeefjCes~~10~~
osMes keeues e hee$es e leeveb meeefJekeb mce=leced~~20~~
oeve efoveg vew kee&Je nes- eme YeeJeues pees oeve osMe (mLeeve), keeue
(meceeevegketue) j mele-hee$e eehle YeScee yeoueecee Ghekeejkees YeeJeveeues
jefnle YeSj efoFv, lees %eeve meeefJeke Yeefvev~

304

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

eeg eleghekeejeLe HeuecegefMe Jee hegve~~10~~

oereles e heefjefkeueb leeveb jepemeb mce=leced~~21~~
pees oeve keuesMehetJe&ke (pees oeve efove efceuowve lej efoveg heefjjnskees ) leLee
eleghekeejkees YeeJeveeues, ees iejscee lees efceuves DeLeJee heueueeF& GsMe
yeveeSj efoFv lees oeve jepeme Yeefvev~
DeosMekeeues
eevecehee$esYee
oereles~~10~~
Demelke=leceJe%eeleb
leeecemecegoeleced~~22~~
pees oeve melkeej veiejerkeve DeLeJee eflejmkeejhetJe&ke Pekeex ceevesj Deeesie
osMe-keeuecee DeveefOekeejernueeF& efoFv, lees oeve leeceme Yeefvev~ hetpe
cenejepe peer YeVegngvLees- nes, keghee$eueeF& oeve efoScee oelee ve ngve peev~
"erke emew ekeej eerke=<Cekees keLeve - oeve efoveg vew kee&Je nes~ osMe, keeue j
hee$e eehle YeScee lemekees meecee Ghekeej veeenves YeeJeveeues GoejleemeeLe efoves
oeve meeefJeke nes~ keef"veleemeeLe efveefmkeves, meecee heuekees YeeJeveeues efoves
oeve jepeme nes j melkeej efyevee Pekeex ceevesj eefleketue osMe-keeuecee keghee$eueeF&
efoves oeve leeceme nes, lej nes oeve vew; lej pees osn-iesn j meyewkees cecelJeueeF& leeiesj
Skecee$e Fcee vew efveYe&j Yeves Gmekees ueeefie oevekees efJeOeeve eesYevoe DePew
GVele j lees nes meJe&mJekees mecehe&Ce, mechetCe& Jeemeveenyee nsj cevekees
mecehe&Ce, pemlees efke eerke=<Ceues YeVegYeSkees , ceesJe ceve DeeOelmJe~
Dele oeve efveleevle DeeJeMeke ~ Deye emlegle , leled j meledkees mJehe lelmeefoefle efveoxMees yeeCeefeefJeOe mce=le~~10~~
yeeeCeemlesve Jesoee e%eee efJeefnlee hegje~~23~~
Depeg&ve! , leled j meled- emlees leerve ekeejkees veece yeeCe efveoxMe
mce=le- yeekees efveoxMe ieo&, mce=efle efoueeGB, mebkesle ieo& j yeekees heefjeeeke
nes~ lemeweje hegje- hetJe&cee (DeejcYecee) yeeeCe, Jeso j e%eeefo jefeSkee ved~
DeLee&led yeeeCe, e%e j Jeso Deescedyee GlheVe ngvved~ eer eesiepeve ngved~ Deescedkees
meleled efevleveues vew efeveernkees Glheefe YeSkees , Dekeex kegvew lejerkee vew wve~
lemceeoesefcelegoele
e%eoeveleheefeee~~10~~
eJele&vles efJeOeeveesee meleleb yeeJeeefoveeced~~24~~

me$eeQ DeOeee

305

emewues yeekees keLeve ievex heg<enkees Meee-efJeefOeeje efveele iejskees

e%e, oeve j lehe efeeen efvejvlej Deesced eme veeceueeF& GeejCe iejsj vew
ieefjv, pemeyee lees yeekees mcejCe nesmed~ Deye leled Meyokees eeesie yeleeGveg
ngvleefoleveefYemevOeee
Heueb
e%eleheefeee~~10~~
oeveefeeee efJeefJeOee efeevles cees#ekee*ddef#eefYe~~25~~
leled DeLee&led lees (hejceelcee) vew meJe&$e ved, eme YeeJeues HeueueeF& ve
eensj Meeeeje efveefo& veevee ekeejkees e%e, lehe j oeve efeeen hejce keueeCekees
Fe ievex heg<eneje ieefjv~ leled Meyo hejceelceekees eefle mecehe&Cemeteke nes~
DeLee&led pehe le Deescedkees ieveg&med, e%e, oeve j lehekee efeeen lemeceeefLe efveYe&j
YeSj ieveg&med~ Deye meledkees eeesie-mLeue yeleeGveg ngvmeeJes meeOegYeeJes e meefolesleleegpeles~~10~~
eMemles kece&efCe leLee meyo heeLe& egpeles~~26~~
j meled; eesiesejues yeleeGveg Yeees efke meled kes nes? ieerleekees DeejcYecee vew
Depeg&veues eMve G"eSkee efLeS efke kegueOece& vew Meeele nes, mele nes, leye eerke=<Ceues
YeVegYeees- Depeg&ve! efleceerueeF& emlees De%eeve keneByee GlheVe Yeees? meled Jemlegkees
leerveJew keeuecee keefnues heefve DeYeeJe ngBowve, lemeueeF& meceehle heefve ieve& meefkebowve
j Demeled Jemlegkees leerveJew keeuecee DeefmlelJe wve, lemeueeF& jeskeve meefkebowve~
Jemlegle: lees kegve Jemleg nes, pemekees leerveJew keeuecee DeYeeJe wve? lees Demeled
Jemleg kes nes, pemekees DeefmlelJe wve? leye YeVegYeees- ees Deelcee vew mele nes j
Yetleeefonkee mechetCe& Mejerj veeMeJeeved ngved~ Deelcee meveeleve nes, DeJee nes,
Meeele j Dece=lemJehe nes~ ener hejcemele nes~
eneB YeVegngv meled emlees hejceelceekees ees veece meoddYeeJes- melekees
eefle j meeOegYeeJecee eeesie ieefjv j ns heeLe&! peye kece& meebieesheebie, jecees {bieues
ngve ueeiesheef meled Meyokees eeesie ieefjv~ meledkees DeLe& ees nesFve efke eer
Jemlegn necees ngved~ peye Mejerj vew necees wve Yeves emekees GheYeesiecee DeeGves
Jemlegn necees keefnues ngv~ ees meled nesFve~ meled kees eeesie cee$e SGw efoMeecee
ieefjv- meeJecee~ Deelcee vew hejce mele nes~ eme melekees eefle YeeJe nesmed,

306

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

lemeueeF& meeOvekees ueeefie meeOegYeeJe nesmed j lemekees eeefhle iejeGves kece& eMemle
cee$eecee ngve ueeieesmed, leneR meled Meyokees eeesie ieefjv~ emeceeefLe eesiesej
eerke=<Ce Deieeef[ YeVegngve%es leheefme oeves e efmLeefle meefoefle eeseles~~26~~
kece& ewJe leoLeeaeb meefolesJeeefYeOeereles~~27~~
e%e, lehe j oeve iejsj pees efmLeefle efceuo, lees heefve meled vew nes- emlees
Yeefvev~ leoLeeaeb- leme hejceelceekees eeefhlekees ueeefie iejskees kece& vew meled
nes, emlees Yeefvev~ DeLee&led leme hejceelceekees eeefhleJeeuee kece& vew meled nes,
e%e-oeve-lehe eme kece&kee hetjke ngved~ Devlecee efveCe&e efobow YeVegngv efke eer
meyewkee ueeefie ee DeeJeMeke ~
Deeee ngleb oeb lehemlehleb ke=leb e eled~~26~~
Demeefolegeles heeLe& ve e lelesle vees Fn~~28~~
ns heeLe&! ee efyevee iejskees nJeve, efoSkees oeve, leheeSkees lehe j pes peefle
heefve ieefjSkees kece& nes, lees meyew Demeled ngved- emlees YeefveSkees ~ lees ve le eme
ueeskecee j ve hejueeskecew ueeYeoeeke ~ Dele: mecehe&Cekees meeLe ee efveleevle
DeeJeMeke ~
efve<ke<e&
DeOeeekees DeejcYecee vew Depeg&veues eMve iejskee efLeS efke, YeieJeved! pees
Meee-efJeefOeueeF& leeiesj j eeues ege YeSj epeve (e%e) ieo&ved (ceeefvemen
Yetle-YeJeeveer kesefn ve kesefn hetefpejnskee vew ngvved) Yeves lemekees ee kemlees nes?
meeefJekeer nes, jepemeer nes DeLeJee leecemeer? emecee eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeees,
Depeg&ve! ees heg<e eekees mJehe (hegleuee) nes, keneR ve keneR Gmekees ee
ngv vew~ pemlees ee lemlew heg<e, pemlees Je=efe lemlew heg<e~ Gvekees lees ee
meeefJekeer, jepemeer j leecemeer leerve ekeejkee ngvved~ meeefJekeer eeJeeuee
osJeleenueeF&, jepemeer eeJeeuee e#e (pees eMe, Meewe& eoeve ie&), je#emen
(pees megj#ee efove meke) kees heef ueeived j leecemeer eeJeeuee Yetle-eslenueeF&
hetpoved~ MeeeefJeefOeues jefnle eer hetpeeneje eer leerveJew ekeejkee eeueg
Mejerjcee efmLele Yetlemecegoee DeLee&led Deehevees mebkeuhe j oe-osMecee efmLele ce

me$eeQ DeOeee

307

Devleee&ceerueeF& heefve ke=Me ieo&ved, ve efke hetpee ieo&ved~ leer meyewueeF& efleceer
efveee vew Demegj peeve DeLee&led Yetle-esle-e%e-je#eme leLee osJeleenkees hetpee
ievex Demegj ngved~
osJelee-emebieueeF& eerke=<Ceues eneB lesees heke G"eGveg Yeees~ heefnues
DeOeee meelecee JeneBues YeVegYeSkees efLeees- Depeg&ve! keeceveenues pemekees %eeve
Keesmeskees , lener cet{yegef De osJeleenkees hetpee ieo&ved~ Dekeex heke
DeOeee veewcee lener eMveueeF& oesnesNeeGBow YeVegYeees- pees Deveeve osJeleenueeF&
hetpee ieo&, T heefve ceueeF& vew hegpo; lej Gmekees lees hetpveg DeefJeefOehetJe&ke
DeLee&led Meeecee efveOee&efjle efJeefOeyee efYeVe , Dele: lees ve ngve peev~ eneB
DeOeee me$ecee efleveueeF& Deemegjer mJeYeeJeJeeuee Yevesj mecyeesefOele ieveg&Yeees~
eerke=<Cekees Meyocee SGe hejceelceekees vew hetpeekees efJeOeeve ~
lemeheef eesiesej eerke=<Ceues eejJee eMve efueveg Yeees- Deenej, e%e,
lehe j oeve~ Deenej leerve ekeejkee ngvved~ meeefJeke heg<eueeF& Deejesie eoeve
ievex, mJeeYeeefJeke efee ueeives, efmveiOe Deenej efee ngv~ jepemeer heg<eueeF&
ke[e, leer#Ce, G<Ce j cemeeuesoej, jesieJe&ke Deenej efee ngv~ leecemeer heg<eueeF&
pet"es, yeemeer j DeheefJe$e Deenej efee ngv~
MeeeefJeefOeues efveefo& e%e (pees DeejeOeveekee Devle:efeeen ngved ), pees
ceveueeF& efvejesOe ieo&, heuekees Deekeeb#eeues jefnle lees e%e meeefJeke nes~
ocYe-eoMe&ve leLee heuekees ueeefie ieefjves lener e%e jepemeer nes j MeeeefJeefOeues
jefnle, cev$e, oeve leLee efyevee ee iejskees e%e leecemeer nes~
hejceosJe hejceelceecee eJesMe efoueeGves meyew eesieleen pemecee ved,
leer ee%e meodiegkees Dee&vee, mesJee j Devle:kejCeyee Deefnbmee, yeeee& j
heefJe$eleekees Deveghe MejerjueeF& leheeGveg Mejerjkees lehe nes~ mele, efee j efnlekej
yeesuveg JeeCeerkee lehe ngved j ceveueeF& kece&cee eJe=e jeKveg, Fyeenske De
efJe<eenkees efevlevecee ceveueeF& ceewve jeKveg ceve-mecyevOeer lehen ngved~ ceve,
JeeCeer j Mejerj leerveJew efceueeSj emeeflej ueieeGveg meeefJeke lehe nes~ jepemeer
lehecee keeceveenkees meeLe lemewueeF& ieefjv, peyeefke leecemeer lehe MeeeefJeefOeues
jefnle mJeseeej nes~

308

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

kee&Je ceevesj, osMe-keeue j hee$ekees efJeeej iejsj, eehetJe&ke efoFSkees

oeve meeefJeke nes~ kegvew ueeYekees ueesYecee kehetJe&ke efoFves oeve jepemeer nes j
Pemkesj, keghee$eueeF& efoFves oeve leecemeer nes~
, leled j meledkees mJehe yeleeGBow eesiesej eerke=<Ceues YeVegYeees- eer
veecen hejceelceekees mce=efle efoueeGBved~ MeeeefJeefOeyee efveOee&efjle lehe, oeve j
e%e DeejcYe ieve&cee Deescedkees eeesie ngv j hetefle&cee vew Deesced efheC[ es[d~
leledkees DeLe& nes- lees hejceelcee~ lemekees eefle meceefhe&le YeSj vew lees kece& ngv
j peye kece& OeejeJeener ngve ueeio, leye meledkees eeesie ngv~ Yepeve vew meled nes~
meledkees eefle YeeJe j meeOeg YeeJecee vew meledkees eeesie ieefjv~ hejceelceekees eeefhle
iejeGves kece&, e%e, oeve j lehekees heefjCeececee heefve meledkees eeesie ngv j hejceelceecee
eJesMe iejeGves kece& efveeehetJe&ke meled nes, lej eer meyewkees meeLe ee DeeJeMeke
~ eeues jefnle YeSj iejskees kece&, efoFSkees oeve, leheeSkees lehe ve eme
pevcecee ueeYekeejer ngv ve Deieeef[kees pevcecee vew ngv~ ee Deheefjnee& ~
mechetCe& DeOeeecee eeceeefLe ekeeMe heeefjees j Devlecee , leled j meled
ceeefLe efJeMeod JeeKee emlegle ieefjees, pees ieerleekees Mueeskencee heefnuees heke
DeeSkees ~ Dele: lelmeefoefle eerceodYeieJeodieerleemetheefve<elmeg yeeefJeeeeeb eesieMeees
eer k e= <Ceepeg & v emecJeeos lelmeled ee$eeef J eYeeieees i ees veece
mehleoMeesOeee~~17~~
emeekeej eerceoddYeieJeoddieerleeheer Gheefve<eodd SJeb yeeefJeee leLee eesieMeee
efJe<eeke eerke=<Ce j Depeg&vekees mebJeeocee lelmeled ee$ee efJeYeeie eesie
veeceke me$eeQ DeOeee hetCe& ngv~
Fefle eerceledhejcenbme hejceevevome efMe<e mJeeceer De[ie[evevoke=les
eer c eod d Y eieJeod d i eer l eeee eLeeLe& i eer l ee Yee<es lelmeled
ee$eeefJeYeeieeesiees veece mehleoMeesOeee~~17~~
~~nefj lelmeled~~