GheMece

341

GheMece
eee erkeencee ceeefvemen veeeB kegjen Keespoved; lej Jemlegle:
mele le mele nes~ lees ve veeeB ngv j ve hegjevees ngv~ veeeB kegjen le
DeKeyeejcee eefhebow jnvved, pegve cevex-Gceves Ieveen ngved~ mele DeheefjJele&veMeerue
, Yeves keesner Dekeex kes YeVes? eefo Yevo Yeves lemeues heeSkees wve~ eleske
ceneheg<e eefo efn[sj lees ue#emecce hegiees Yeves Gmeues SGw kegje Yevo~ Gmeues
meceepekees yeerecee ojej (heees) GlheVe ieozve~ eefo ojej GlheVe ie& Yeves efme
efke lemeues heeSkees wve~ eerke=<Ce heefve lener meleueeF& YeVegngv pees hetJe&
ceveeref<enues osKeskee efLeS, heeSkee efLeS j YeefJe<ecee ngves ceneheg<enues eefo
heeGBved Yeves ener YeVesved~
ceneheg<e j Gvekees keee&-eCeeueer- ceneheg<e mebmeejcee melekees veececee
hewefueSkees j melepemlees eleerle ngves kegjereflenueeF& Meceve iejsj keueeCekees heLe
eMemle ieefjefov~ ees heLe heefve mebmeejcee heefnuesosefKe vew jnv, lej lemewkees
meceeveevlej, lemlew eefckeuees DeveskeeQ heLe eeefuele ngvepeevved~ leerceOes meleueeF&
geeGve Deh"eejes ngv efke Jemlegle: mele kes nes~ ceneheg<e meleefmLele ngveeues
lemeceOes meleueeF& efevo, lemeueeF& efveefele ieo& j lees meleeflej DeefYecegKe
ngve meceepeueeF& esefjle ieo&~ emlew eeeme jeceues ieveg&Yeees, ceneJeerjues ieveg&Yeees,
cenelcee yegues ieveg&Yeees, F&mee j cegncceoues heefve ener iejs~ meeLew keyeerj, iegveeveke
Fleeefo meyewues ener iejs~ ceneheg<e eme mebmeejyee efJeoe YeSheef YeefJe<ekee
heer{erkee ceeefvemenues Gveues yeleeSkees ceeie&kees DevegmejCe veiejsj Gveernkees
pevcemLeue, ce=legmLeue j leer mLeuenueeF& hetpeve Leeuved peneB Gveern ieSkee
efLeS~ eceMe: Gveernues lemekees cetefle& yeveeSj hetpeve Leeuved~ eeefhe DeejcYecee
Gveues Gveernkees mce=efleueeF& vew Ske$e ie&ved, lej keeueevlejcee Yececee heo&ved j
lener Yece {erkees he efuev~
eesiesej eerke=<Ceues heefve lelmeeceefeke meceepecee melekees veececee heueeSkees
jerefle-efjJeepenueeF& KeC[ve iejsj meceepeueeF& eMemle heLecee Ke[e iejerefoS~

342

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

DeOeee 2/16cee JeneBues YeVegYeees, Depeg&ve! Demeled Jemlegkees DeefmlelJe vew wve j
meledkees Yeves leerveJew keeuecee DeYeeJe wve~ YeieJeeved YeSkeesues ce ees Deehevees
lehe&yee Yeefvejnskees wve ye emekees hejke leJeoMeeanues osKes j lemewueeF&
ce YeVe ieFjnskees g~ leseQ DeOeeecee JeneBues #es$e-#es$e%ekees JeCe&ve lemewekeej
ieveg&Yeees, pees $e+ef<eefYeye&ngOeeieerleced- $e+ef<eneje eee ieeFmeefkeSkee efLeS~
De"ejeQ DeOeeecee leeie j mebveemekees leJe yeleeGBow JeneBues eejJee celenceOes
SGekees eeve ieveg&Yeees j lemeueeF& Deehevees meceLe&ve efovegYeees~
mebveeme - ke=<Cekeeuecee Deefie>ueeF& mheMe& veievex leLee efevlevekees heefve
leeie iejsj eesieer, mebveemeer Yeefvevesnkees meceoee heefve hemeeF jnskees efLeees~
emekees KeC[ve ieoz JeneBues mhe ieveg&Yeees efke %eeveceeie& leLee Yeefeceeie&, ogyewceOes
kegvew heefve ceeie& Devegmeej kece&ueeF& leeives efJeOeeve wve~ kece& le ievez heo&~ kece&
ieoe&-ieoz meeOevee eefle met#ce ngvepeev efke meJe&-mebkeuhenkees DeYeeJe ngve
peev, lees hetCe& mebveeme nes~ yeere yeeescee mebveeme veecekees kegvew Jemleg vew wve~
cee$e efeeenueeF& leeiesj leLee DeefiveueeF& vegveeues ve keesner mebveemeer ngv, ve
eesieer- pemeueeF& DeOeee ogF&, leerve, heeBe, : j Keemeiejer De"ejeQ DeOeeecee
osKve meefkev~
kece& - emlew Yeeefvle kece&kees mecyevOecee heefve heeFv~ DeOeee 2/39cee
JeneBues yeleeGveg Yeees efke Depeg&ve! Deefnuesmecce ees yegef eflecees ueeefie meebKeeesiekees
efJe<eecee Yeefveees j Deye emewueeF& efleceer efve<keece kece&kees efJe<eecee megve~ ememebie
ege YeSj efleceer kece&nkees yevOeveueeF& jecejer veeMe ieve& mekeew~ emekees Leesjw
DeeejCe heefve ceneved pevce-cejCekees Yeeyee Gej iejeGves ngv~ eme efve<keece
kece&cee efveeeelceke efeee SGw , yegef SGw , efoMee heefve SGw , lej
DeefJeJeskeernkees yegef Devevle MeeKee YeSkees ngv, emewues lees kece&kees veececee
DeveskeeQ efeeenkees efJemleej ieefjefuevved~ Depeg&ve! efleceer efveele kece& iej~
DeLee&led efeeen Oesjw ved, Gveern kece& nesFveved~ kece& kegvew efveOee&efjle efoMee nes~
kece& kegvew SGe emlees Jemleg nes, pees pevce-pevceevlejyee YeFjnskees Mejerjkees
ee$eeueeF& Devle ieefjefov~ eefo SGe heefve pevce efueveg heNees Yeves ee$ee hetCe&
keneB ngv Yeees?

GheMece

343

e%e- lees efveele kece& kegve nes? eerke=<Ceues mhe ieveg&Yeees efke
e%eeLee&lkece&Ceesve$e ueeskeeseb kece&yevOeve- Depeg&ve! e%ekees eefeee
vew kece& nes~ emekees Deefleefje mebmeejcee pes peefle heefve ieefjv leer emew ueeskekee
yevOeve ngved, ve efke kece&~ kece&ues le eme mebmeej-yebOeveyee cees#e efoueeGB~
Deye lees e%e kes nes, pemeueeF& efeeeefvJele iejscee kece& mecheeefole ngve mekeesmed?
DeOeee eejcee eerke=<Ceues les-eewOe efJeefOenyee e%ekees JeCe&ve ieveg&Yeees
pegve meyew efceueeSj hejceelceecee eJesMe efoueeGvesJeeuee efJeefOe-efJeMes<ekees efe$eCe
nes- pees eemeyee, Oeeveyee, efevleve j Fefve-mebece Deeefoyee efme ngvesJeeuee
nes~ eerke=<Ceues ees heefve mhe heeveg&Yeees efke Yeewefleke Jenmebie eme e%ekees
kegvew mecyevOe wve~ Yeewefleke Jenyee efme ngves e%e Deleuhe ngved~ leheeF
kejes[eQkees nJeve vew efkeve veieveg&med~ mechetCe& e%e ceve j Fefvenkees Devle:efeeeyee
efme ngvesJeeuee ngved~ e%e hetCe& YeSheef e%e pemeueeF& me=ef ieo&, leme Dece=leleJekees
peevekeejerkees veece %eeve nes~ leme %eeveece=lekees heeve ievexJeeuee eesieer meveeleve
yeecee eJesMe heeGB~ pemecee eJesMe heeGveg efLeees heeFmekeees, hesefj leme
heg<eueeF& kece& ievee&ues kegvew eeespeve ngBowve~ emewues mechetCe& kece& mee#eelkeejmeefnle
%eevecee meceehle ngvepeevved~ kece& ievex yevOeveyee lees cege ngvepeev~ emeekeej
efveOee&efjle e%eueeF& keee&he efoveg kece& nes~ kece&kees Meg DeLe& nes DeejeOevee~
eme efveele kece&, e%eeLe& kece& DeLeJee leoLe& kece&yeenske ieerleecee De
kegvew kece& wve~ emewceeefLe eerke=<Ceuess "eGB-"eGBcee pees[ (yeue) efovegYeees~
DeOeee :cee emewueeF& JeneBues keee&ced kece& YeVegYeees~ DeOeee meescee
yeleeGvegYeees efke keece, eesOe j ueesYeueeF& leeiesheef vew lees kece& DeejcYe ngv,
pees hejceeseueeF& efoueeGvesJeeuee nes~ meebmeeefjke kece&ncee pes peefle Jemle ,
lememebie keece, eesOe j ueesYe leeflekew ye{ercee$eecee megmeefppele osefKevved, mece=
heeFvved~ emew efveelekece&ueeF& JeneBues Meee-efJeOeeveese kece&kees meb%ee efovegYeees~
ieerlee Deehewcee hetCe& Meee nes~ meJeexheefj Meee Jeso ngved, Jesonkees meej Gheefve<eod
ngved j leer meyewkee meejebMe eesiesej eerke=<Cekees ener JeeCeer ieerlee nes~ me$eeQ leLee
De"ejeQ DeOeeecee heefve Meee-efJeefOeyee efveOee&efjle kece&, efveele kece&, kee&Je
kece& j hegCe-kece&yee Fbefiele iejsj JeneBues heke-heke efJeemle iejeGvegYeees
efke kece& vew hejcekeueeCekeejke nes~

344

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

eesiesej eerke=<Ceues eefle pees[ (yeue) efoSj Yeves heefve leheeF leme efveele
kece&ueeF& veiejsj, eerke=<Cekees kegje veceevesj Gue-efmeOee keuhevee ieveg&ngv efke
mebmeejcee pes kesner heefve ieefjv kece& nes~ kesner heefve leeiveg DeeJeMeke wve, cee$e
heuekees keecevee veiej, YeFmekeees efve<keece kece&eesie~ kee&Je YeeJeveeues iej- YeFmekeees
kee&Jeeesie~ pes heefve iej, veejeeCeueeF& mecehe&Ce iej- YeFmekeees mecehe&Ce eesie~
emeekeej e%ekees veece DeeGBvee meeLe neceer Yetle-e%e, efhele=-e%e, hebe-e%e,
efJe<Cegkees efveefcee iejerves e%e yeveeFefueveQ j lemekees efeeecee mJeene Yevesj
Ke[e ngveQ~ eefo eerke=<Ceues mhe YeVegYeSkees wve Yeves neceer pes heefve ieveg&ngv~
eefo yeleeGveg YeSkees Yeves peefle YeefveSkees , leefle vew ceeve~ lej neceer ceeVe
heeGBowveeQ~ efJejemele (veemees)cee DeveskeeQ jerefle-efjJeepen, hetpee-heeflen necees
ceefmle<kecee YeefjSkee ved~ yeeefnjer JemlegnueeF& keoeefeled neceer yesesj
Yeeive heefve mekeeQ, lej eer hetJee&enn ceefmle<kecee yemesj neceermebiew efn[dved~
eerke=<Cekee MeyonueeF& heefve neceer lemewkees Deveghe {euesj enCe ieo&eQ~
ieerlee le Delevle yeesOeiece, mejue mebmke=lecee ~ leheeF DevJeeeLe& vew efuevegYeees
Yeves keefnues heefve Mebkee ngBowve~ ener eeeme emlegle hegmlekecee ieefjSkees ~
eg - eefo e%e j kece&- ener ogF& eMveueeF& eLeeLe& mebPescee eg, JeCe&JeJemLee, JeCe&mebkej, %eeveeesie, kece&eesie DeLeJee meb#eshecee mechetCe& ieerlee vew
leheeFues yegPvemekeveg ngv~ Depeg&ve ue[dve eenowveLes~ Gveues Oeveg<e heeeBkesj jLekees
heefs Yeeiecee yemes, lej eesiesej eerke=<Ceues SGe cee$e kece&kees efMe#ee efoSj
kece&ueeF& { cee$e iejeGvegYeSve, ye Depeg&veueeF& leme heLecee euve heefve
ueieeGvegYeees~ eg Yeees- emecee Mebkee wve~ ieerleekees hevOe-yeerme Mueesken
emlees ved, pemecee heke-heke JeneBues YeVegYeees, Depeg&ve! efleceer eg iej~ lej
SGe heefve Mueeske emlees wve, pegve yeeefnjer ceej-keekees meceLe&ve ieo&~ (Je
- DeOeee 2, 3, 11, 15 j 18) efkeveefke pegve kece&cee pees[ (yeue) efoFees
lees efLeees efveele kece&, pees Skeevle-osMekees mesJeveyee, efeeueeF& meyeweflejyee
mecessj Oeeve ievee&ues ngv~ peye kece&kees ener mJehe nes, efee Skeevle j
Oeevecee ueeieskees Yeves eg kemlees? eefo ieerleese keueeCe eg ievexJeeueekees

GheMece

345

ueeefie vew nes Yeves leheeF ieerleekees heef ueeive es[defovegme~ leheeFkees mece#e Depeg&vepemlees
egkees kegvew heefjefmLeefle le wve~ Jemlegle leye heefve lees efmLeefle efJeeceeve efLeees j
Deepe heefve pemleekees lemlew vew ~ peye efeeueeF& meyeweflejyee mecessj leheeF
oe-osMecee Oeeve ieve& ueeivegngv leye keece, eesOe, jeie, s<eeefo efJekeejn
leheeFkees efeeueeF& efkeve efobowveved~ leer efJekeejnmebie mebIe<e& ieveg&, efleveernkees
Devle ieveg& vew eg nes~ efJeecee eg YeF& vew jnvved, lej lemeyee keueeCe wve
ye efJeveeMe vew ngv~ lemeueeF& Meeefvle YeveeQ Jee heefjefmLeefle~ De kegvew Meeefvle
eme mebmeejcee heeFBowve~ Meeefvle leye efceuo, peye ees Deelcee Deehevew MeeeleueeF&
heeGB~ ener Skecee$e Meeefvle nes, pemekees heef DeMeeefvle wve~ lej ees Meeefvle
meeOeveiece , lemewkees ueeefie efveele kece&kees efJeOeeve nes~
JeCe& - leme kece&ueeF& vew eej Yeeiecee yeeBef[ees~ efevlevecee le meyew
ueeioved; lej kemewues eeme-eeemekees ieefle jeskevecee me#ece ngv, le kemewues
DeejcYecee ogF& IeCe efevlevecee yemesj ome efceve heefve Deehevees he#ecee heeGBowve,
emlees efmLeefle ngves Deuhe%e meeOeke Met esCeerkees nes~ lees Deehevees mJeeYeeefJeke
#ecelee Devegmeej heefjeee&yee vew kece& DeejcYe iejesmed~ eceMe: JewMe, #eef$ee j
efJee esCeerkees #ecelee Gmekees mJeYeeJecee {uow peeves~ lees ngVele ngBow peeves~
lej lees yeeeCe esCeer heefve oes<eege ; efkeveefke Deefnues lees yee e{e ~
yeecee eJesMe heeSheef lees yeeeCe heefve jnBowve~ JeCe&kees DeLe& nes Deeke=efle~ ees
Mejerj leheeFkees Deeke=efle nesFve~ leheeFkees Deeke=efle lemlew , pemlees leheeFkees
Je=efe ? eerke=<Ce YeVegngv- Depeg&ve! heg<e eecee , emewues keneR ve keneR
Gmekees ee DeJeMe nesuee~ pemlees eeYeSkees lees heg<e , mJeeb heefve Gner
nes~ pemlees Je=efe, lemlew heg<e~ JeCe& kece&kees #eceleekees Deevleefjke ceeheoC[ nes;
lej ceeefvemenues efveele kece&ueeF& es[sj yeeefnj meceepecee pevcekees DeeOeejcee
peeeflenueeF& JeCe& ceevesj Gvekees peerefJekee efveefele iejs, pees Ske meeceeefpeke
JeJemLee cee$e efLeees~ Gveern kece&kees eLeeLe& heueeF& yeieeGved, pemeyee
Gvekees {eWiehetCe& meeceeefpeke ceee&oe j peerefJekeecee yeeOee vehejesmed~ keeueevlejcee
JeCe&kees efveOee&jCe cee$e pevceyee ngve ueeiees~ emlees kesner heefve nesFve~ eerke=<Ceues
YeVegYeees efke eej JeCe&nkees me=ef cewues iejW~ kes Yeejlekees yeeefnj me=ef wve?

346

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Deve$e eer peeeflenkees DeefmlelJe vew wve~ Yeejlecee vew emekees Devleie&le ueeKeeQ
peeefle-Ghepeeeflen ved~ eerke=<Ceues kes ceeefvemeueeF& yeeB[dvegYeSkees efLeees? nesFve,
iegCekece& efJeYeeieMe- iegCekees DeeOeejcee kece&ueeF& yeeBef[ees~ kecee&efCe
eefJeYeeeefve- kece&ueeF& yeeBef[ees~ eefo kece& yegefPeees Yeves JeCe& heefve yegefPev
j JeCe& yegPesheef JeCe&mebkejkees eLeeLe& he heefve leheeF yegPveg ngves~
JeCe&mebkej - eme kece&-heLeyee egle ngveg vew JeCe&mebkej nes~ Deelceekees
Meg JeCe& nes hejceelcee~ lemecee eJesMe efoueeGves kece&yee nsj eke=eflecee efceefele
ngveg vew JeCe&mebkej nes~ eerke=<Ceues mhe ieveg&Yeees efke kece& veiejerkeve leme mJeheueeF&
kemewues heefve heeGowve j eeefhleJeeuee ceneheg<eueeF& kece& ievee&ues ve kegvew ueeYe
ve es[scee kegvew neefve~ leeheefve ueeske-mebenkees ueeefie T kece&cee Deemej ngv~
leer ceneheg<en pemlew ceueeF& heefve eehle ngves eesie kegvew Jemleg Deeehle wve,
leeheefve ce heefkee Jeefenkees efnlekees Feyee kece&cee vew Deemej g~ eefo
ieefo&ve Yeves meyew JeCe&mebkej ngvepeevved~ eernkees otef<ele ngveeues JeCe&mebkej
YeSkees le megefveees; lej eneB eerke=<Ce YeVegngv efke mJehemLe ceneheg<e kece&
veiejscee JeCe&mebkej ngv~ leme ceneheg<ekees vekeue iejsj DeejeOevee yevo iejscee
T eke=eflecee YeeQleeefjow jnves , JeCe&mebkej ngve peevesved efkeveefke eme kece&ueeF&
iejsj vew leme hejce vew<kece&kees efmLeefleueeF&, Deehevees Meg JeCe& hejceelceeueeF&
heeGve meefkev~
%eeveeesie leLee kece&eesie - kece& SGw - efveele kece&, DeejeOevee; lej
lemeueeF& ievex ogF& efkeesCen ved~ Deehevees MeefeueeF& mebPesj, neefve-ueeYekees
efveCe&e efueSj eme kece&ueeF& ieveg& %eeveeesie nes~ eme ceeie&kees meeOeke peevoDeepe cesjes ees efmLeefle , Deieeef[ eme Yetefcekeecee heefjCele ngvesg~ hesefj Deehevew
mJeheueeF& eehle ievexg~ eme YeeJeveeueeF& efueSj kece&cee eJe=e ngv~ Deehevees
efmLeeflekees %eeve jeKesj efn[d emewues %eeveceeieea Yeefvev~ mecehe&Cekees meeLe lener
kece&cee eJe=e ngveg, neefve-ueeYekees efveCe&e FceeefLe megchesj efn[dveg efve<keece kece&eesie,
Yeefeceeie& nes~ ogyewkee esjke meodieg ngved~ SGw ceneheg<eyee efMe#ee efueSj
SGe mJeeJeuecyeer YeSj leme kece&cee eJe=e ngv j oesees JeneByee efMe#ee
efueSj, JeneBcee efveYe&j YeSj eJe=e ngv~ eefle cee$e hejke ~ emewues eesiesej

GheMece

347

eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! meebKeeje pegve hejcemele eehle ngv, lener

hejcemele efve<keece kece&eesieeje heefve eehle ngv~ pees ogyewueeF& SGw osK,
Gmeues vew eLeeLe& osK~ ogyewueeF& efeee yeleeGves leJeoMeea Ske , efeee heefve
SGw - DeejeOevee~ keeceveenkees leeie ogyew ieo&ved j heefjCeece heefve SGw
~ cee$e kece&ievex efkeesCe ogF& ved~
Ske hejceelcee - efveele kece& ceve j Fefvenkees SGe efveOee&efjle
Devleefeee nes~ peye kece&kees ener mJehe nes Yeves yeeefnj ceefvoj, ceefmpeo, ee&
yeveeSj osJeer-osJeleenkees cetefle& Jee eleerke yeveeSj hetpveg keneBmecce mebiele nes?
Yeejlecee efnvot Yeefveves meceepe (Jemlegle: leer meveeleveOeceea ngved~ Gveernkee hetJe&peues
hejcemelekees MeesOe iejsj osMe-efJeosMecee lemekees eeej iejs~ leme heLecee efn[dves
efJeecee peneB YeS heefve leer meyew meveeleveOeceea ngved~ eefle ieewjJeMeeueer efnvot meceepe)
keeceveeyee efJeJeMe YeSj efJeefJeOe Yeeefvlencee hejs~ eerke=<Ce YeVegngv- Depeg&ve!
osJeleenkees mLeevecee osJelee veecekees kegvew Meefe wve~ peneB keneR heefve ceeefvemekees
ee Pegke, lemekees heeef[ GefYeSj ce vew heue efovg~ lemekees eeueeF& heg
ieo&g; efkeveefke ce vew meJe&$e g~ lej Gmekees lees hetpeve DeefJeefOehetJe&ke , Gvekees
heue veeMeJeeved ~ keeceveeyee pemekees %eeve DehenjCe YeSkees , leer cet{yegef
vew De osJeleenueeF& hetpoved~ meeefJeke ceeefvemen osJeleenueeF& hetpoved,
jepemeer e#e-je#emenueeF& leLee leecemeer Yetle-eslenueeF& hetpoved~ Ieesj lehe
ieo&ved~ lej Depeg&ve! Gveern Mejerjcee efmLele Yetlemecegoee j Devle:kejCecee
efmLele ce hejceelceeueeF& ke=Me ieo&ved, ve efke hetpoved~ GveueeF& efleceer efveee vew
Deemegjer mJeYeeJeues mebege peeve~ emeYevoe ye{er eerke=<Ce kes YeVegngv? JeneBues
mhe YeVegYeees- Depeg&ve! F&ej meyew eeCeerkees oecee jnv~ cee$e Gmewkees MejCecee
peeT~ hetpeekees mLeueer oecee , yeeefnj nesFve~ leeheefve ceeefveme {ge, heeveer,
ceefvoj-ceefmpeo, osJeer-osJeleenkees heef ueeieskew ngv~ Gveernkees meeLecee
eerke=<Cekees heefve SGe eeflecee ye{eFefovved~ eerke=<Cekew meeOeveecee pees[ efoves
leLee peerJeveYeefj cetefle&-hetpeekees KeC[ve ievex yegkees heefve cetefle& Gvekee
Devegeeeernues yeveeS j hetpee ieve& ueeies, peyeefke cenelcee yegues YeVegYeSkees
efLeees- Deevevo! leLeeielekees Mejerj-hetpeecee mecee ve veieveg&~

348

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ceefvoj, ceefmpeo, ee&, leerLe&, cetefle&n leLee mceejkenyee hetJe&Jeleea

ceneheg<enkees mce=efle mepeeFvved, pemeyee Gveernkees GheueefyOekees mcejCe
ngBow jnesmed~ cenehegg<ecee ceefnuee-heg<e ogyew ngBow DeeSkee ved~ pevekekeer kevee
meerlee hetJe&pevcecee Ske yeeeCe-kevee efLeFved~ Deehevees efheleekees esjCeeyee
hejyeeueeF& heeGve Gveues lehemee ieefjved; lej meheue ngve meefkeve~ Dekeex pevcecee
Gveues jeceueeF& eehle ieefjved j efevcee, DeefJeveeMeer DeeefoMeefekees hecee eefleefle
YeFved~ "erke emewekeej jepekeguecee GlheVe ceerjecee hejceelceekees Yeefekees emhegve
Yeees~ meyewkegje es[sj Gveer YeieJeevedkees efevlevecee ueeefieved~ efJeefYeVe yeeOeenueeF&
heej ieoz meheue YeFved~ efevekees mce=efle mebPevekees ueeefie ceefvoj yevees, mceejke
yevees; pemeyee meceepe Gvekees GheosMenyee DevegeeefCele ngve mekeesmed~ ceerje,
meerlee DeLeJee eme he#ekees MeesOekeee& eleske ceneheg<e necees DeeoMe& ngved~
neceerues Gveernkees heoefevnueeF& DevegmejCe ieveg& he&; lej ees Yevoe "tuees Yetue
kes ngv, eefo neceer cee$e Gvekees heeTcee hetue e{eSj, evove ueieeSj Deehevees
kee&Jekees Fefleeer ceeveQ~
eee: pees pemekees DeeoMe& ngv, lemekees cetefle&, efe$e, KejeT, mLeeve
DeLeJee lememebie mevoefYe&le kesefn heefve osKoe-megvoe cevecee ee GlheVe ngv~
ees Gefele vew nes~ neceer heefve Deehevees iegosJe YeieJeevedkees efe$eueeF& heesnesjcee
heeeBkeve mekeowveew; efkeveefke lees necees DeeoMe& nes~ JeneBkew esjCee leLee keLeveevegmeej
neceerues euveg ~ pegve mJehe JeneBkees nes, eceMe: lemekees eeefhle necees heefve
DeYeer nes j lener lemekees eLeeLe& hetpee heefve nes~ eneBmecce le "erke efke pegve
Jemlegle: DeeoMe& ngved, lemekees efvejeoj veiejeQ; lej lemeceeefLe he$e-heg<he e{eSj
Yeefe ceevescee, leefleueeF& vew keueeCe-meeOeve ceevescee neceer ue#eYevoe Oesjw
e{e Deueceefueve mekeeQ~
Deehevees DeeoMe&kees GheosMenueeF& oebiece ieveg& leLee leme Devegmeej euvegkees
esjCee enCe ieve&kees ueeefie vew mceejkekees Gheeesie nes, lemeueeF& Deeece, ceefvoj,
ceefmpeo, ee&, ce", efJenej, iegeje Jee kegvew heefve veece efovegmed~ eefo leer kesvnkees
mecyevOe Oece&mebie ~ pemekees eeflecee , Gmeues kes iejs j kes heeees? kemlees
lehemee ieNees? kemejer eehle ieNees? cee$e eeflevew efmekevekees ueeefie neceer leneB

GheMece

349

hegieQ j hegiveg heefve he&; lej eefo eer mLeevencee ceneheg<enkees heoefevnkees
yeejscee YeefveSve, iejsj efmeKeeFSve, keueeCekees JeJemLee efceuowve Yeves lees mLeeve
ieuele nes~ leneB leheeFueeF& cee$e ef{ efceuves~ leneB ieScee leheeFkees neefve
ngves~ Jeefeiele heyee Iej-Iej, ieueer-ieueer ieSj GheosMe hegNeeGvegYevoe
meecetefnke GheosMe kesvnkees hecee eer Oeeefce&ke mebmLeevenkees mLeehevee
ieefjSkees efLeees; lej keeueevlejcee eer esjCeemLeuenyeew cetefle&-hetpee leLee
ef{nues Oece&kees mLeeve enCe iejs~ eneRyee Yece GlheVe Yeees~
evLe - emewekeej hegmlekekees DeOeeve DeeJeMeke , pemeyee leheeF
leme efveefo& efeeeueeF& yegPve mekeveg ngv, pemeueeF& eesiesej eerke=<Ceues efveele
kece& YeVegYeSkees j peye jecejer yegefPev leye ieve&cee eeB[w ueeieeQ~ efJemce=le ngve
ueeies Yeves hegve: DeOeeve iejeQ~ hegmlekeueeF& nele pees[sj De#elee, evove kexj
jeKves nesFve~ hegmleke ceeie&-efveoxMeke efe nes, pemeues hetefle&hee&vle meeLe efov~
nsoz Deiee[er ye{dow peeT- Deehevees ievleJeeflej~ peye FueeF& oeyee meceeleQ
leye lees F vew hegmleke yeVes~ Dele: mce=efle meBieeuveg neefvekeejke nesFve; lej eer
mce=efle-efevnnkees hetpeeyee vew mevleg ngveg neefvekeejke nes~
Oece& - (DeOeee 2/16-29) eesiesej eerke=<Cekees Devegmeej- Demeled
Jemlegkees DeefmlelJe wve j meledkees keefnues DeYeeJe wve~ hejceelcee vew mele nes,
Meeele nes, Depej, Decej, DeheefjJele&veMeerue j meveeleve nes; lej lees hejceelcee
Deefevle j Deieesej , efeekees lejbienyee hej ~ Deye efeekees efvejesOe
kemejer ievex? efeekees efvejesOe iejsj leme hejceelceeueeF& heeGves efJeefOe-efJeMes<ekees
veece kece& nes~ eme kece&ueeF& keee&he efoveg vew Oece& nes, oeefelJe nes~
ieerlee (DeOeee 2/40) cee efke Depeg&ve! eme kece&eesiecee DeejcYekees veeMe
wve~ eme kece&heer Oece&kees Deefuekeefle heefve meeOeve pevce-ce=legkees ceneved Yeeyee
Gej ievexJeeuee ngv DeLee&led eme kece&ueeF& keee&he efoveg vew Oece& nes~
eme efveele kece& (meeOeve-heLe)ueeF& meeOekekees mJeYeeJecee GheueyOe
#eceleekees Devegmeej eej Yeeiecee yeeBef[Skee ved~ kece&ueeF& mebPesj ceeefveme peefnuesosefKe
DeejcYe ieo&, leme DeejefcYeke DeJemLeecee lees Met ~ eceMe: efJeefOeueeF&
peevescee lees JewMe ngv~ eke=eflekees mebIe<e&ueeF& Kehves #ecelee j Meewe& DeeScee

350

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

lener Jeefe #eef$ee j yeekees lethe ngves #ecelee, %eeve (JeemleefJeke peevekeejer),
efJe%eeve (F&ejere JeeCeer eehle ngveg), leme DeefmlelJeceeefLe efveYe&j jnves #eceleeemlee eesieleen DeeSheef vew lees yeeeCe nes~ emewues eesiesej eerke=<Ce (ieerlee,
DeOeee 18/46-47)cee YeVegngv efke mJeYeeJecee heeGves #eceleekees Devegmeej
kece&cee ueeiveg mJeOece& nes~ nueges YeS heefve mJeYeeJeyee GheueyOe mJeOece&
eselej nes j #ecelee Deefpe&le veiejerkeve vew Dekee&kees GVele kece&kees heefjheeueve heefve
neefvekeejke nes~ mJeOece&cee ceveg& heefve esemkej nes; efkeveefke uegiee hesvee&ues lees
hesvex Jeefecee heefjJele&ve ngBowve~ lemekees meeOevekees ece leneRyee hegve: DeejcYe
ngv, peneByee meceehle YeSkees efLeees~ meesheeveMe: efn[sj Gmeues hejceefmeef
DeefJeveeMeer heo eehle ievex~
emewceeefLe hegve: pees[ (yeue) efovegngv efke pegve hejceelceeyee meyew
eeefCenkees Glheefe YeSkees , pees meJe&$e Jeehle , mJeYeeJeyee GlheVe YeSkees
#eceleekees Devegmeej lemeueeF& jecejer hetpesj ceeveJe hejceefmeef eehle ieo&~ DeLee&led
efveefele efJeefOeyee SGe hejceelceekees efevleve vew Oece& nes~
Oece&cee eJesMe kemeueeF& ? emeueeF& ievex DeefOekeej kemeueeF& ? emeueeF&
mhe ieoz eesiesejues yeleeGvegYeees- Depeg&ve! Delevle ogjeeejer heefve eefo Deveve
YeeJeues ceueeF& Yepo (Deveve DeLee&led Deve ve), ceueeF& es[sj De kemewueeF&
veYepesj ceueeF& cee$e Yepescee ef#eeb YeJeefle Oecee&lcee- T eeB[w Oecee&lcee ngve
peev, Gmekees Deelcee Oece&yee mebege ngvepeev~ Dele: eerke=<Cekees Devegmeej
Oecee&lcee lees nes, pemeues SGe hejceelceecee Deveve efveeues ueeieskees ~ Oecee&lcee
lees nes, pemeues SGe hejceelceekees eeefhlekees ueeefie efveele kece&kees DeeejCe
ieo&~ Oecee&lcee lees nes, pees mJeYeeJeyee efveele #ecelee Devegmeej hejceelceekees
MeesOecee mebueive ~
Devlecee YeVegngv efke meJe&Oecee&vheefjlepe ceeceskeb MejCeb epe~Depeg&ve! meyewOece&nkees efevleeueeF& es[sj cee$e cesjes MejCecee DeeT~ Dele: Ske
hejceelceeeefle meceefhe&le Jeefe vew Oeeefce&ke nes~ SGe hejceelceecee ee efmLej
ieveg& vew Oece& nes~ leme SGe hejceelceekees eeefhlekees efveefele efeee ieveg& Oece& nes~
eme efmLeefleueeF& eehle ceneheg<e, Deelcele=hle ceneheg<enkees efmeevle vew me=efcee

GheMece

351

SGecee$e Oece& nes~ Gvekees MejCecee peeveg he& efke Gveernues kemejer hejceelceeueeF&
eehle iejs? kegve ceeie&yee efn[s? lees ceeie& meOeQ SGw , lener ceeie&yee efn[dveg
Oece& nes~
Oece& ceeefvemekees DeeejCekees Jemleg nes~ lees DeeejCe cee$e SGw JeJemeeeeeflcekee yegefjskesn kegvevove~ (2/41) eme kece&eesiecee
efveeeelceke efeee SGw - Fefvenkees ese j cevekees JeeheejueeF& mebeefcele
iejsj Deelceecee (hejelhej yeecee) eJeeefnle ieveg& (4/27)~
Oecee&vlejCe- meveeleveOece&kees DeeefoosMe Yeejlecee kegjereflen eneBmecce
hewefueS efke cegmeueceevenkees DeeeceCekees mecee Gveernkees Oece& Deeeecekeneje Ske ieeBme Yeele j ogF& Ieg[dkee heeveer efheGveeues ve ngve ueeiees~ Oece&Ye
Ieesef<ele npeejeQ efnbotnues Deelcenlee iejs~ Oece&kees ueeefie Gveern ceve& peevoLes,
lej Oece&ueeF& yegPve mekesveved~ Oece& le ueppeeJeleerkees efyeJee pemlew Yeees~ ueppeeJeleer
gves efyeeflekew Kegefcev j heef hegve: heefnues pemlew ngv~ Gvekees meveeleve Oece& le
emlees Kegefceees efke keefnues heefve keesefheuee DeeSve~ pegve meveeleve DeelceeueeF&
Yeewefleke Jemlegnues mheMe& heefve ieve& heeGve Yeves lees keneR gveg-Keevegues ve
ngv? leheeF lejJeejyee ceveg&med, Oece& le gves efyeeflekew ceNees? kes JeemleJecee Oece&
ve YeSkees efLeees? keefnues heefve nesFve, Oece&kees veececee kegvew kegjerefle eefue jnskees
efLeees lees ve Yeees~ efhejespe legieuekekees Meemevekeeuecee yeeevekees keepeer
cegieermegerveues JeJemLee efoees efke, efnvotnues Deehevees cegKe Keesefueefoveg he&, eefo
kegvew cegmeueceeve Legkeve eenv Yeves lees efnvot oerveoej ngve peeves; efkeveefke
Gmemebie kegvew Oece& vew wve~ Kejeye kes Yevees Gmeues? cegKecee Legkeveeues SGw
cegmeueceeve yevoLees, kegJeeBcee Legkeveeues npeejeQ yeVe peevLes~ Jemlegle: lees Deeleleeeer
efLeees Jee leme meceekee efnvot meceepe?
pemeues eme ekeejues Oece&-heefjJele&ve ieNees, kes kemewues Oece&ueeF& heeees?
efnvotyee cegmeueceeve yeVeg Jee Skeekeejkees jnve-menveyee Dekeex jnve-menvecee
eJesMe ieveg& Oece& le nesFve~ emeekeej eespeveeye <e[deb$ekees efMekebpee yeveeSj
pemeues GveernueeF& yeouees, kes Gveern Oecee&lcee efLeS? Gveern le DePew "tuees
kegjereflenkees efMekeej efLeS~ efnvot lemewcee ieSj DeefuPeS~ DeefJekeefmele j iegcejen

352

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

(yeees efJeme&ves) keyeerueenueeF& meYe yeveeGvekees ueeefie cegncceoues efJeJeen,

leueeke, Jemeerele, uesve-osve, meto (yeepe), ieJeener, kemece, eeeefMele, jespeerjeser, Keeve-heeve, jnve-menve Fleeefo efJe<eecee SGe meeceeefpeke JeJemLee
efoees leLee cetefle&-hetpee, efMeke&, JeefYeeej, eesjer, jkemeer, petDee, Deecee-npegjDeecee
Fleeefomebie efJeJeenceeefLe eefleyevOe ueieeees~ meceueQefieke leLee jpemJeuee cewLegvekees
efve<esOe iejsj, jespeekee (Gheemeveekee) efovencee heefve emekees ueeefie t efoees,
peVele (mJeie&)cee Oesjw meceJeemke, DevegF& ntj (megvojer) j efkeMeesj yeeuekenkees
eueesYeve efoees~ ees kegvew Oece& efLeSve, Ske ekeejkees meeceeefpeke JeJemLee efLeees~
emlees kesner Yevesj JeneBues Jeemeveecee [gyeskees meceepeueeF& leleeyee IegceeSj Deeheteflej
GvcegKe iejs~ eernueeF& peVele (mJeie&)cee keefle heg<en efceuvesved? emeceeefLe
JeneBues meesveg YeSve~ ees Gvekees oes<e nesFve, oes<e leme osMe-keeue j heefjefmLeeflekees
efLeees, pemecee eernkees Deekeeb#eenceeefLe kemewkees Oeeve peeBowveLees~
cegncceo meenyeues pemeueeF& Oece& Yeves, Glee kemewkees Oeeve vew wve~ JeneBues
YeVegYeSkees efLeees- pegve heg<ekees SGe heefve eeme leme ]Kegoe (F&ej)kees veeGB
veefueFkeve Keeueer peev, lememebie Kegoe keeecelecee (cejsheef) lemlew vew mees
pemlew kegvew heeheermebie heehekees yeoueecee meesefOev~ pemekees mepeee - meOeQmeOeQkees ueeefie oes]peKe (veke&)~ keefle meee cegmeueceeven ved, pemekees SGe
heefve eeme jerees peeBowve? kejes[eQcee keoeefeled vew keesner nesuee~ yeeBkeer le meyewkee
eeme jerees vew peevved, pemekees mepeee lener nes pegve heeheernkees ueeefie nes~ YeVes
DeeJeMekelee wve oes]peKe (veke&)~ cegncceoues JeJemLee efoees efke pees kemewueeF&
meleeGBowve, heMegnueeF& heefve kegvew og:Ke efobowve, Gmeues DeekeeMeyee Kegoe (F&ej)
kees DeeJeepe megv~ ees meyew mLeevenkees ueeefie efLeees; lej heefkee Jeefenues
SGe yeees efvekeeues efke ceeecee SGe ceefmpeo , pemecee nefjees IeeBme keedveg
ngBowve, leme ceefmpeocee kegvew heMegnueeF& ceeveg& ngBowve, kemewueeF& og:Ke efoveg nBgowve j
Iegcow-efheoz T lener oeeje (Iesje)cee Ke[e Yeees~ kes Kegoekees DeeJeepe megVegYevoe
heefnues cegncceoues kegvew ceefmpeo yeveeSkees efLeees? keefnues kegvew ceefmpeocee keesner
Deeele Deesuex? ees ceefmpeo le Gvekees mLeueer jnskees , pemecee Gvekees eeoieej
(mecPevee) megjef#ele ~ cegncceokees DeeMeeueeF& leyejspeues peeveskees efLeees, cebmegjues

GheMece

353

peeveskees efLeees, Fkeyeeueues peeveskees efLeees; lej Gveern ce]penyeer ceeefvemenkees

efMekeej yeves, GveueeF& efJeefYeVe eeleveen efoFees~ megkejeleueeF& efJe<e KegJeeFees;
efkeveefke Gveues ceeefvemenueeF& veeefmleke yeveeFjnskees efLeees~ emlew Deejeshe F&meeceeefLe
heefve ueieeFees, GveueeF& heeBmeer efoFees; efkeveefke JeneB efJeeece meyyeeLekees efove
heefve keece ieefjjeKveg ngvLees, DevOeenueeF& ef eoeve ieo&Les~ emlees Yeejlecee
heefve ~ peye keesner ele#eoMeea ceneheg<e meleeflej Fbefiele ieo&, leye eer ceefvojceefmpeo, ce"-meceoee j leerLe&nyee pemekees peerefJekee euo nee-nee
ieve& ueeioved, DeOece&-DeOece& kejeGve Leeuoved~ kemewueeF& le emeyee ueeKeeQkejes[eQkees Deee ngv, Yeves kemewkees oeue-jeser cee$e euo~ JeemleefJekeleekees
eeejyee Gvekees peerefJekeeueeF& Keleje osKeehe&~ Gveernues meleueeF& hewefueve
efobowveved j ve efovemekeved~ emekees Deefleefje Gvekees efJejesOekees kegvew keejCe vew
wve~ megotjkeeuecee ees mce=efle efkeve megjef#ele ieefjSkees efLeees, emekees GveueeF&
DeeYeeme vew wve~
ie=nmLenkees DeefOekeej- eee ceeefveme meesOoved efke peye kece&kees
ener mJehe nes, pemecee Skeevle osMe (mLeeve)kees mesJeve, Fefve-mebece, efvejvlej
efevleve j Oeeve ieveg& nes Yeves ieerlee ie=nmLekees ueeefie Devegheeesieer nes~ leye le ieerlee
cee$e meeOegnkees ueeefie nes~ lej emlees kesner heefve nesFve~ ieerlee cetuele: Gmekees
ueeefie nes, pees eme heLekees heefLeke nes j DebMele: Gmekees ueeefie heefve nes, pees eme
heLekees heefLeke yeVe eenv~ ieerlee ceeveJe cee$ekees ueeefie meceeve DeeMee jeKoefved~
meodie=nmLenkees ueeefie le emekees efJeMes<e Gheeesie ; efkeveefke leneRyee kece&
DeejcYe ngv~
eerke=<Ceues YeVegYeSkees efLeees Depeg&ve! eme efve<keece kece&eesiecee DeejcYekees
heefve veeMe ngBowve (emekees Leesjwcee$e meeOeve pevce-cejCekees ceneved Yeeyee Gej
iejsj vew es[do~)~ leheeF vew YeVegmed- Leesjw meeOeve kemeues ieo&? ie=nmLe DeLeJee
efJeje? ie=nmLe vew emekees ueeefie kesner mecee efov~ ees Gmewkees ueeefie nes~
DeOeee 4/36cee YeVegYeees- Depeg&ve! eefo efleceer mechetCe& heeheernYevoe heefve
ye{er heehe ievexJeeuee ew, leeheefve %eeveheer [gbieeyee efve:mevosn heej ngvesew~ ye{er
heeheer kees ? pees DeveJejle ueeieskees lees DeLeJee pees Deye ueeive eenv?

354

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Dele: meodie=nmLe Deeeceyee vew kece&kees DeejcYe ~ DeOeee 6/37-45cee

Depeg&veues meesOes- YeieJeved ! efMeefLeue eelveJeeuee eeJeeved heg<e hejceieefleueeF&
veheeSj kegve ogie&efleueeF& eehle ngv? eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! eesieyee
eueeeceeve YeSkees efMeefLeue eelveJeeuee heg<ekees heefve keefnuew efJeveeMe ngBowve~
lees eesieYe eerceeved (Megeerveeced - Meg (mele) DeeejCeJeeuee vew eerceeved
nes) kees Iej pevce efueSj eesieer-keguecee eJesMe heeGB, meeOeveeflej Deekeef<e&le
ngv j DeveskeeQ pevcecee efn[sj leneR hegio, pemekees veece hejceieefle DeLee&led
hejceOeece nes~ emlees efMeefLeue eelve kemeues ieo&? eesieYe YeSj lees keneB
pevce efuev? lees ie=nmLe vew le yevees~ leneRyee lees meeOeveesvcegKe ngv~
DeOeee 9/30cee JeneBues YeVegYeees efke Delevle ogjeeejer heefve eefo DeveveYeeJeyee
ceueeF& Yepve ueeiees Yeves lees meeOeg vew nes; efkeveefke lees efveeemebie mener yeeescee
ueeefiemekeskees ~ Delevle ogjeeejer kees ngves? pees Yepevecee eJe=e YeSkees
lees DeLeJee pemeues Deefnues DeejcYe vew iejskees wve? DeOeee 9/32cee YeVegYeeeseer, JewMe, Met leLee heeheeesefveJeeuee vew efkeve venesmed, cesjes Deeefele YeSj meeOeve
ievee&ues hejceieefle heeGBved~ efnvog nesmed, F&meeF& nesmed, cegmeueceeve nesmed; eerke=<Ce
emlees kesner YeVegYeSve~ Delevle ogjeeejer heelekeer vew efkeve venesmed cesjes MejCe YeSj
hejceieefle eehle ieo&ved~ Dele: ieerlee ceeveJe cee$ekees ueeefie nes~ meodie=nmLe Deeeceyee
vew eme kece&kees DeejcYe nes~ eceMe: lener meodie=nmLe eesieer yevo, hetCe&leeieer
ngvepeev j leJekees efoioMe&ve iejsj hejcecee eJesMe heeGB, pemeueeF& eerke=<Ceues
YeVegYeees efke %eeveer cesjes mJehe nes~
Yeewefleke mece=ef - ieerlee hejcekeueeCe efovegkees meeLew ceeefvemenkees
ueeefie DeeJeMeke Yeewefleke Jemlegkees efJeOeeve ieo&~ DeOeee 9/20-22cee eesiesej
eerke=<Ce YeVegngv- Oesjw ceeefveme efveOee&efjle efJeefOeyee ceueeF& hetpesj lemekees meecee
mJeie&kees keecevee ieo&ved~ GveernueeF& efJeMeeue mJeie&-ueeske efceuo, ce vew
efovg~ pes ceeBioew, lees ceyee efceuves; lej GheYeesiekees heeeled meceehle ngve
peeves, efkeveefke mJeie&kees Yeesie heefve veej ngved~ Gmeues hegve: pevce efuevew heo&~
nes, ceyee mecyeefvOele YeSkees ngveeues T ve ngBowve; efkeveefke ce keueeCemJehe
ngB~ ce GmeueeF& Yeesie efovg j efJemleejw-efJemleejw efveJe=e iejeSj hegve: keueeCecee
ueieeFefovg~

GheMece

355

#es$e - pegve hejceelceekees eercegKekees JeeCeer ees ieerlee nes JeneBues mJeeb
heefjee efoSkees , Fob Mejerjb keewvlese #es$eefceleefYeOeereles~- Depeg&ve! ees
Mejerj vew #es$e (Kesle) nes, pemecee jesefheSkees jecees j vejecees kece&yeerpe mebmkeejhecee
mebeefnle ngv leLee keeueevlejcee megKe-ogKekees he efueSj Yeesiekees hecee
efceu~ Deemegjer mecheod DeOece eesefvencee uewpeevekees ueeefie nes~ emekees efJehejerle
owJeer mecheodues hejceelceecee eJesMe iejeGB~ meoddiegkees meeefVeOeyee efeveerncee
efveCee&eke egkees DeejcYe ngv~ ener vew #es$e-#es$e%ekees ue[eF& nes~
erkeekeejn Yevoved- SGe keg#es$e yeeefnj j Dekeex cevekees efYe$e
, ieerleekees Ske DeLe& yeeefnjer nes Dekeex efYe$eer; lej emlees kesner nesFve~ Jeee
SGe kegje Yevo lej eeslee Deehevees yegefkees Deveghe vew lemeueeF& meceelve
heeGBved~ emewues DeveskeeQ DeLe& eleerle ngvved~ meeOeve-heLecee eceMe: efn[sj
pegvemegkew Jeefe heefve eerke=<Cekees mlejcee Ke[e YeSheef pegve Me eerke=<Cekees
meecegVes efLeees, lener Gmekees meecegVes heefve ngves~ lener ceneheg<eues JeneBkees
ceveesiele YeeJeueeF&, ieerleekees mebkeslen mecPeve meke, mecPeeGve meke~
ieerleekees SGe heefve Mueeske yeeefnjkees efe$eCe ieozve~ Keeveg, ueeGveg, jnveg
leheeF peeVeg vew ngv~ jnve-menve, ceevelee, ueeskejerefle-veereflecee osMe-keeue j
heefjefmLeeflekees Devegketue heefjJele&ve eke=eflekees osve nes~ emecee eerke=<Ceues leheeFueeF&
kemlees JeJemLee efoves? keneR keveenkees yeengue , yeng-efJeJeen ngv, le
keneR Gveernkees mebKee kece ~ keneR DeveskeeQ oepet-YeeF&nkees efyee SGw
mJeemveer yeefmved- emecee eerke=<Ce kemlees JeJemLee efoves? efleere efJeeegheef
heeeled peeheevecee pevemebKeekees keceer SGe mecemee yeveskees efLeees, lemeyesuee
leermeJee yeeen pevceefoves ceefnueeueeF& ceojuewC[ (je^keer Deecee) kees
GheeefOeues mecceeefvele ieefjSkees efLeees~ Jewefokekeeueerve Yeejlecee heefnues oMeJee
yeee pevceeGves efJeOeeve efLeees, Deye SGe Jee ogFJee yeee, ngv Iejcee
Deekees veeje ueeefiejnskees ~ kesefn iejer lees heefve jnsve Yeves osMekees ueeefie
efevleekees efJe<ee nesFve, mecemeekees nue ngv~ eerke=<Ceues emecee kemlees
JeJemLee efoves?

356

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

ese - keece, eesOe, ueesYe, ceesnkees mketue keneR Kegueskees wve leeheefve eer
efJekeejncee kesen "tuees leLee yegpegie&Yevoe kesnerye{er eJeerCe efvemkevved~
emecee eerke=<Ceues kes efMe#ee efoves? lees meyew eke=efleeje mJeeeefuele ved~ keefnues
Jeso he{eFvLees, OevegJexo-ieoeeg efmekeeFvLees, Deepe efeveernueeF& kemeues
efmekeeGB? Deepe le efhemleesue eueeFjnsved~ mJeeeefuele ev$enkees eggie nes~
keefnues jLe-mebeeueve efmekeveg heo&Lees, Iees[ekees efueoer heeeBkeveg heo&Lees, Deepe
iee[ernkees lesue mehee ieefjv~ emecee eerke=<Ce kes yeleeGves? Iees[eueeF& emejer
veceue YeVes~ yeeefnj leheeFueeF& kemlees JeJemLee efoves? heefnuee mJeene Yevesj Je<ee&
ngvLees, Deepe Fefle hemeue efueve ueeieskee ved~ eesiesej YeVegngv efke eke=efleyee
GlheVe iegCeneje hejJeMe YeSj ceeefveme heefjefmLeeflekees Devegmeej yeoefuejnv~
iegCe mJele: GveueeF& {euve (leeej heeve&) me#ece ved~ YeeweflekeMeee, meceepeMeee,
efMe#eeMeee, DeLe&Meee, leke&Meee T jow jnv~ SGw Jemleg emlees pemeueeF&
ceeefveme peevowve, efevowve~ pees ved le Gmewmebie, lej GmeueeF& efJemce=le ~ ieerlee
megvesj Depeg&veueeF& lener mce=efle hegve: hekexj DeeSkees efLeees~ lees mce=efle nes
hejceelceekees, pegve oe-osMecee jnsj heefve leme Yevoe Oesjw hej ~ lemewueeF&
ceeefvemeues heeGve eenv, lej yeees heeGBowve~ keueeCe-heLeyee vew ceeefveme
DeveefYe%e ~ ceesnkees DeeJejCe eefle yeekeuees efke Gee meesves mecee vew
heeGBowve~ leer ceneheg<eues leheeFkees ueeefie mecee efoSkee ved, leme kece&ueeF&
mhe iejskee ved, pemeueeF& ievex efveoxMe ieerleecee ~ ieerlee cegKele: ener efov~
Yeewefleke Jemlegn heefve GmeueeF& efceuo, lej esekees legueveecee ese veieCe ved~
eesie-eoelee - eesiesej eerke=<Cekees Devegmeej keueeCe-heLekees peevekeejer,
lemekees meeOeve j lemekees eeefhle meoddiegyee ngv~ elee-Glee leerLe&n Iegcescee
Jee ye{er heefjeceyee ees leyemecce eehle ngBowve, peyemecce kegvew mevleeje eehle
venesmed~ DeOeee 4/34cee eerke=<Ceues Depeg&veueeF& YeVegYeees- Depeg&ve! efleceer kegvew
leJeoMeea ceneheg<e vepeerke ieSj, jecejer oC[Jeled iejsj, efve<kehe YeeJeyee
mesJee iejsj, eMve iejsj leme %eeveueeF& eehle iej~ eeefhlekees SGe cee$e Gheee neskegvew ceneheg<ekees meeefVeOe j Gmekees mesJee~ Gmekees Devegmeej euesj eesiekees
mebefmeefkeeuecee heeGvesew~ DeOeee 18/18cee JeneBues yeleeGvegYeees efke heefj%eelee

GheMece

357

DeLee&led leJeoMeea cenehegg<e, %eeve DeLee&led peeVes efJeefOe j %ese hejceelcee- leerveJew
kece&kees esjke ngved, Dele: eerke=<Cekees Devegmeej ceneheg<e ves kece&kees ceeOece nes
ve efke hegmleke cee$e~ hegmleke le SGe vegmKee nes, lees he{dveeues keesner veerjesie
yevowve, ye lemeueeF& Deceue (JeJenej) cee ueeGveg ~
vejke - DeOeee 16/16cee Deemegjer mecheodkees JeCe&ve ieoz eesiesej eerke=<Ceues
yeleeGvegYeees efke efJeefYeVe ekeejues Yeefcele efeeJeeuee, ceesncee HeBmeskees, Deemegjer mJeYeeJe
ngves ceeefveme DeheefJe$e vejkecee Kemved~ eMve mJeeYeeefJeke efke vejke kemlees j
kemeueeF& Yeefvev? emew ececee mhe ieoz YeVegngv efke ceefmele s<e jeKves vejeOeceueeF&
ce hegve:-hegve: Deemegjer eesefvecee hegNeeGBg, Depee Deemegjer eesefvecee hegNeeGBg~ ener
vejke nes~ eme vejkekees {eskee kes nes? JeneBues yeleeGvegYeees- keece, eesOe j ueesYe
vejkekee leerve {eskeen ved, pemeeje Deemegjer mecheodkees ie"ve ngv~ Dele: hekeheke keerje-heee*dee, heMeg Fleeefo eesefvencee DeeGveg vew vejke nes~
efheC[oeve - eLece DeOeeecee efJe<eeoemle Depeg&veueeF& Mebkee efLeees efke
egpeefvele vejmebnejues efhele=n efheC[oeve j lehe&Ceyee Jebefele ngvesved, efhele=n
leue Pevexved~ emeceeefLe YeieJeeved eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve! efleceerueeF& emlees
De%eeve keneByee Yeees? efheC[esoke efeeeueeF& eesiesejues De%eeve YeVegYeees j
yeleeGvegYeees efke pemejer peerCe&-MeerCe& kehe[eueeF& leeiesj MejerjueeF& veeeB kehe[e
ueieeGB, "erke emewekeej iejer ees Deelcee peerCe& MejerjueeF& es[sj lelkeeue
Mejerjheer veJeerve kehe[e OeejCe ieo&! eneB Mejerj cee$e SGe Jee nes j peye
Deelceeues cee$e Jee yeouees, T cejsve, veej MejerjueeF& vew yeoueskees , Gmekee
JeJemLeen hetJe&Jeled ved leye eme Yeespeve (efheC[oeve), Deemeve, Mewee, meJeejer,
DeeJeeme Jee peue Fleeefoues kemeueeF& le=hle ieefjv? ener keejCe nes efke eesiesejues
emeueeF& De%eeve YeVegYeees~ DeOeee 15/7cee emewceeefLe pees[ (yeue) efobow YeVeg
ngv efke ees Deelcee cesjes meveeleve DebMe nes, mJehe nes j cevemeefnle heeBew
Fefvenkees keee&keueehepeve mebmkeejueeF& efueSj Dekeex Mejerj OeejCe ieo& j
cevemeefnle <ed-Fefveneje Deiee[erkees Mejerjcee efJe<ee-Yeesien Yeesio~
Deelceeues pegve MejerjueeF& OeejCe ieNees leneB heefve Yeesie-meeceeer GheueyOe ,
hesefj efheC[oeve efkeve efoFv?

358

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

elee SGe MejerjueeF& es[ees, Glee Dekeex Mejerj OeejCe ieNees, lees meesPew
leme Mejerjcee peev, yeerecee kegvew efJejece wve, kegvew mLeeve wve leye npeejeQ
heeref{nkee efhele=nues DeveeefokeeueosefKe jefnjnveg j Gvekees peerefJekee JebMehejchejekees nele efveOee&efjle ieveg& leLee efhebpe[ekees eje pemlew lemekees ove, heleve
SGe De%eeve cee$e nes~ emewues eerke=<Ceues emeueeF& De%eeve YeVegYeees~
heehe j hegCe - eme eMveceeefLe meceepecee efJeefYeVe Yeeefvlen ved; lej
eesiesej eerke=<Cekees Devegmeej jpeesiegCeyee GlheVe ees keece j eesOe Yeesienyee
keefnues le=hle vengves ceneved heeheer ngved~ DeLee&led keece vew SGe cee$e heeheer nes~
heehekees Gce keece nes, keeceveen ngved~ eer keeceveen jnvved keneB? eerke=<Ceues
yeleeGvegYeees efke Fefve, ceve j yegef emekees Jeeme-mLeeve kenueeGBved~ peye
efJekeej levecee nesFve, cevecee vew ngvved, leye Mejerj Oegveeues kes ueeYe?
eerke=<Cekees Devegmeej eme cevekees Megef ngv veece-peheyee, Oeeveyee,
mecekeeueerve kegvew leJeoMeea ceneheg<ekees mesJeeyee, Gvekees eefle mecehe&Ceyee,
pemekees ueeefie JeneB 4/34cee eeslmeeefnle ieveg&ngv efke leoddefJeef eefCeheelesve
mesJee j eMve iejsj leme %eeveueeF& eehle iej, pemeyee meyew heehe ve ngvepeevved~
DeOeee 3/13cee JeneBues YeVegYeees efke e%eyee yeeBkeer jnskees DeVeueeF&
Keeves mevlepeve mechetCe& heehenyee cege ngvved j pees Mejerjkees ueeefie keecevee
ieo&ved, leer heeheer heehe vew Keevved~ eneB e%e efevlevekees SGe efveefele efeee nes,
pemeyee cevecee efveefnle ejeej peieledkees mebmkeej [{sj peevved~ cee$e yee vew jnv~
Dele: Mejerjkees pevcekees pegve keejCe , lener heehe nes j pees leme Dece=le leJeueeF&
efovesJeeuee nes, pemeheef keefnues Mejerj OeejCe ieve& vehejesmed, lener hegCe nes~
DeOeee 7/29cee JeneBues YeVegngv efke cesjes MejCe YeSj pevce-cejCe j
oes<enyee gdvekees ueeefie elveievex hegCekeceea pegve heg<enkees heehe ve
YeFmekeskees , leer mechetCe& yeeueeF&, mechetCe& kece&, mechetCe& DeOeelce leLee jecejer
ceueeF& peevoved, j ceueeF& peevesj cecee vew efmLele jnvved~ Dele: hegCekece& lees
nes, pees pevce-cejCe j oes<enyee ceeefLe G"eSj Meeelekees peevekeejer j lemewcee
meOeQkees ueeefie efmLeefle efoueeGB j pees pevce-ce=leg, og:Ke-oes<enkees heefjefOecee
IegceeSj jeKo, lener heehekece& nes~

GheMece

359

DeOeee 10/3cee YeVegngv- pees ce pevce-ce=legyee jefnle, Deeefo-Devleyee

jefnle leLee meyew ueeskenkees ceneved F&ejueeF& mee#eelkeejmeefnle efJeefole ieefjefuev,
lees heg<e cejCeOecee& ceeefvemencee %eeveJeeved nes j lemlees peeVesJeeuee mechetCe&
heehenyee cege ngvepeev~ Dele mee#eelkeejkees meeLew mechetCe& heehenyee
efveJe=efe efceuo~
meejebMele hegve:-hegve: pevce-ce=legkees keejCe vew heehe nes j pees lemeyee
yeeeSj Meeele hejceelceeeflej IegceeGB, hejceMeeefvle eehle iejeDeesmed, lener hegCekece&
nes~ meeBees yeesuveg, cee$e Deehevew heefjecekees Keeveg, eerncee ceele=-YeeJe, Fceevoejer
Fleeefo heefve eme hegCe-kece&kee meneeke Debie ngved; lej meJeexlke= hegCe neshejceelceekees eeefhle~ pees Skecee$e hejceelceekees eeueeF& lees[do, lener
heehe nes~
mevle meyew Ske - ieerlee, DeOeee 4/1cee YeieJeeve eerke=<Ceues yeleeGveg
Yeees efke eme DeefJeveeMeer eesieueeF& keuhekees Deeefocee cewues mete&ueeF& Yeveskees
efLeSB, lej eerke=<Cekees hetJe&keeueerve Fefleneme DeLeJee De kegvew heefve Meeecee
ke=<Ce-veecekees GuuesKe efceuowve~
JeemleJecee eerke=<Ce SGe hetCe& eesiesej ngvegngv~ JeneB SGe DeJee j
DeefJeveeMeer YeeJekees efmLeeflekees ngvegngv~ peefnues heefve hejceelceeefmele efceueeGves
efeee DeLee&led eesiekees met$eheeled ieefjees leye ener efmLeefle YeSkees kegvew ceneheg<eues
iejs, eens lees jece ngved Jee ke=<Ce, $e+ef<e pejLege vew efkeve ve jnskee ngved~
hejJeleeakeeuecee ener GheosMe F&mee, cegncceo, iegveeveke Fleeefo pemeeje efveefmkeees,
YeVegYeees eerke=<Ceues vew~
Dele: meyew ceneheg<e SGw ngved~ meyew SGw efyevogkees mheMe& iejsj SGw
mJeheueeF& heeGBved~ ees heo SGe SkeeF&& nes~ DeveskeeQ heg<e eme heLecee euvesved,
lej peye heeGves ved, SGw heo heeGvesved~ emlees DeJemLeeueeF& eehle mevlekees
Mejerj SGe Iejcee$e jnve peev~ JeneB Meg DeelcemJehe ngvegngv~ emlees
efmLeefle ngves Jeeueeues peefnues heefve kesefn Yevees Yeves SGe eesiesejues vew YeVegYeees~
mevle keneR ve keneR pevce le efuev vew~ hetJe& DeLeJee heefececee, Meece
DeLeJee MJesle heefjJeejcee, hetJe&-eeefuele kegvew Oecee&Jeuecyeernkees yeere DeLeJee

360

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

DeyeesOe keyeerueencee, meeceeve peerJeve efpeGves iejerye heefjJeejcee DeLeJee Oeveer

heefjJeejcee pevce efueSj heefve mevle Gvekees hejchejeJeeuee ngBowve~ lees le Deehevees
ue#e hejceelceeueeF& meceelesj mJeheeflej Deemej ngvepeev, lener ngvepeev~
Gvekees GheosMencee peeefle-heeefle, JeCe&Yeso j Oeveer-iejeryekees cele-efYeVelee Jee
leieejes jnBowve~ eneBmecce efke Gmekees efcee Yeeues-heesLeerkees Yeso heefve jnBowve~
(nsjeQ- ieerlee-15/16- eefJeceew heg<eew ueeskes)~
ceneheg<ekees heeeled Gvekees Devegeeeern Deehevees meceoee yeveeSj mebkegefele
ngvepeevved~ kegvew ceneheg<ekees heef ueeives entoer ngvepeev, Yeves kemewkees Devegeeeer
F&meeF&, cegmeueceeve, meveeleveer Fleeefo ngvepeevved; lej eer hejJee&uenmebie mevlekees
mecyevOe keefnues heefve ngBowve~ mevle ve le kegvew meeceoeefeke nes, ve kegvew peeefle~
mevle, mevle nes~ GveueeF& kegvew meeceeefpeke mebie"vecee meefcceefuele ve iejeQ~
Dele mebmeejYeefjkee mevlenkees, eens kegvew keyeeruee (mecetn) cee Gvekees
pevce YeSkees nesmed, eens kegvew ce]penye (meceoee)Jeeuee Gvekees hetpee ye{er
iejesmed, kegvew meeceoeefeke eYeeJecee DeeSj emlees mevlekees Deeueesevee ieveg& ngBowve;
efkeveefke leer efvejhes#e ngved~ mebmeejkees kegvew heefve mLeevecee GlheVe mevle efvevoekees
eesie ngBowve~ eefo keesner emlees ieo& Yeves lees DeehetefYe$e efmLele Devleee&ceer
hejceelceeueeF& ogye&ue ieo&, Deehevees hejceelceeyee otjer GlheVe ieo&, mJeeb Deehevees
#eefle ieo&~ mebmeejcee pevceefuevesncee eefo leheeFkees keesner meee efnlew<eer
Yeves lees mevle vew nes~ Dele: Gvekees eefle meoe jnveg mebmeejYeefjkee ceeefvemenkees
cetue kee&Je nes~ emeyee Jebefele ngveg DeehewueeF& OeesKee efoveg nes~
Jeso - ieerleecee Jesokees JeCe&ve Oesjw DeeSkees ; lej meyew efceueeSj Jeso ceeie&
efveoxMeke efevn (Mile Stone) cee$e ngved~ ievleJemecce hegiesheef leme Jeefekees
ueeefie Gmekees Gheeesie meceehle ngvepeev~ 2/45cee eerke=<Ceues YeVegYeees- Depeg&ve!
Jeso leerveJee iegCenmecce cee$e ekeeMe ieve& meke, efleceer Jesokees keee&#es$eyee
ceeefLe G"~ DeOeee 2/46cee YeVegYeees- meyeweflejyee heefjhetCe& mJe peueeMee
eehleYeScee meevee peueeMeeyee ceeefvemekees peefle eeespeve jnv, jecejer yeekees
%eelee ceneheg<e DeLee&led yeeeCeueeF& Jesonyee eeflevew eeespeve jnv, lej
Dekee&kees ueeefie le Gvekees eeespeve ~ DeOeee 8/28cee YeVegYeees- Depeg&ve!

GheMece

361

ceueeF& leJeyee jecejer peevescee eesieer Jeso, e%e, lehe, oeve Fleeefokees
hegCeheuenueeF& heej iejsj meveeleve heoueeF& eehle ieo&ved~ DeLee&led peyemecce
Jeso peerefJele ved, e%e ieveg& yeeBkeer , leyemecce meveeleve heokees eeefhle wve~
DeOeee 15/1cee yeleeGvegYeees- ceeefLe hejceelcee vew pemekees cetue , leue
keerje-heee*deemecce eke=efle pemekees MeeKee-eMeeKee ved, mebmeej emlees
heerheuekees SGe DeefJeveeMeer Ke nes~ pemeues emeueeF& cetuemeefnle peevo, lees
Jesokees %eelee nes~ eme peevekeejerkees eesle ceneheg<e nes, JeneBeje efveefo& Yepeve
nes, hegmleke Jee hee"Meeuee heefve JeneBeflej vew esefjle ieo&ved~
Deesced - eerke=<Cekees efveoxMevecee kees pehekees efJeOeeve heeFv~ DeOeee
7/8- DeeWkeej ce ngB, 8/13- kees pehe j cesjes efevleve iej~ DeOeee 9/17peeVeseesie heefJe$e DeeWkeej ce ngB~ DeOeee 10/33- De#ejncee Dekeej ngB~
10/25- Jeevencee Ske De#ej ce ngB~ DeOeee 17/23- , leled j meled
yeekees heefjeeeke nes~ 17/24- e%e, oeve j lehekees efeeen yee eejcYe
ngv~ Dele: eerke=<Cekees Devegmeej kees pehe efveleevle DeeJeMeke , pemekees
efJeefOe kegvew DevegYeJeer ceneheg<enyee efmekeeQ~
ieerleese %eeve vew efJeMeg cevegmce=efle - ieerlee DeeefoceeveJe cenejepe
cevegYevoe heefve Deiee[er eie YeSkeer efved- Fceb efJeJemJeles eesieb eeseJeevenceJeeced~ (4/1) Depeg&ve! eme DeefJeveeMeer eesieueeF& cewues keuhekees eejcYecee
mete&mebie Yeves j mete&ues cevegmebie Yeves~ cevegues lemeueeF& megvesj Deehevees eeooemlecee
OeejCe ieveg&Yeees; efkeveefke megveskees Jemleg cevekees mce=eflecee vew jeKve meefkev~
emewueeF& cevegues jepee F#Jeekegmebie Yeves~ F#Jeekegyee jepeef<e&nues peeves j eme
cenlJehetCe&keeueosefKe ees DeefJeveeMeer eesie emew he=LJeercee njeSj ieees~ Megcee
Yeveves ve megveves hejcheje efLeees~ efueKve heefve meefkev- emlees keuheveemecce heefve
efLeSve~ ceveg cenejepeues emeueeF& ceeveefmeke mce=eflecee OeejCe ieveg&Yeees j mce=eflekees
hejcheje efovegYeees~ emekeejCe ees ieerleese %eeve vew efJeMeg cevegmce=efle nes~
YeieJeevedues eme %eeveueeF& cevegYevoe heefve heefnues mete&mebie YeVegYeees, leye
emeueeF& mete&mce=efle efkeve Yeefveowve? JeemleJecee mete& peeseflece&e hejceelceekees
lees DebMe nes pemeyee eme ceeveJe-me=efkees jevee Yeees~ YeieJeeved eerke=<Ce

362

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

YeVegngv- ce vew hejceesleve yeerpeheues efhelee g, eke=efle ieYe& OeejCe ievex ceelee
efved~ lees yeerpehe efhelee mete& nes~ mete& hejceelceekees lees eMeefe nes pemeues
ceeveJekees mebjevee ieNees~ lees kegvew Jeefe nesFve j hejceelceekees leme peeseflece&e
lespeyee ceeveJekees Glheefe ngves efJeeflekew leme lespecee ieerleese %eeve heefve emeeefjle
iejs DeLee&led mete&mebie Yeves~ mete&ues Deehevees heg$e cevegmebie Yeves, emekeejCe ees
cevegmce=efle nes~ mete& kegvew Jeefe nesFve, ye yeerG nes~
YeieJeeved eerke=<Ce YeVegngv- Depeg&ve! lener hegjeleve eesie ce eflecees ueeefie
YeVe ieFjnskees g~ efleceer efee Yee ew, Deveve meKee ew~ Depeg&ve cesOeeJeer efLeees,
meeBefekew DeefOekeejer efLeees~ JeneBues eMve-heefjeMvenkees e=bKeuee GYeeF efoees~
leheeFkees pevce le Deefnues YeSkees j mete&kees pevce Oesjw heefnuew YeSkees ~ emeueeF&
leheeFues vew mete&mebie YeVegYeees, emeueeF& ce kemejer ceeveerefueGB? emeekeej yeermeheeerme eMve JeneBues ieveg&Yeees~ ieerleekees meceehevemecce JeneBkees mechetCe& eMve
meceehle Yeees, leye YeieJeevedues pegve eMve Depeg&ve ieve& mekeowvLes, pegve Gmekees efnlecee
efLeS efleveernueeF& JeneBues Deehew G"eGvegYeees j meceeOeeve ieveg&Yeees~ Devlecee
YeieJeevedues YeVegYeees, Depeg&ve! kes efleceerues cesjes GheosMeueeF& Skeeeefee YeSj
eJeCe ieNeeQ? kes ceesnues GlheVe YeSkees eflecees De%eeve ve Yeees? Depeg&veues Yevesvees ceesn mce=efleue&yOee lJelemeeoevceeeegle~~18/73
efmLeleesefmce ielemevosn keefj<es Jeeveb leJe~~18/73
YeieJeved! cesjes ceesn ve Yeees~ cewues mce=efleueeF& eehle iejskees g~ megveskees
cee$e wve, ye mce=eflecee OeejCe iejer mekeskees g~ ce leheeFkees DeeosMekees heeueve
ievexg, eg ievexg~ JeneBues Oeveg<e G"eGveg Yeees, eg Yeees, efJepee heeGvegYeees,
SGe efJeMeg Oece&-meeceepekees mLeehevee Yeees j SGe Oece&Meeekees hecee lew
DeeefoOece&Meee ieerlee hesefj emeejCecee Deeees~
ieerlee leheeFkees DeeefoOece&Meee nes~ ees vew cevegmce=efle nes, pemeueeF& Depeg&veues
Deehevees mce=eflecee OeejCe iejskee efLeS~ cevegkees mece#e ogFJee ke=eflenkees GuuesKe
- SGe le efheleeyee GheueyOe ieerlee, Dekeex Jeso ceveg mece#e Deesuex~ lesees kegvew
heefve ke=efle cevegkees meceecee eie YeSkees efLeSve~ lemeyesuee uesKve-uesKve ueieeGves
eeueve efLeSve, keeiepe-keuecekees eeueve efLeSve, lemewues %eeveueeF& egle DeLee&led

GheMece

363

megveves j mce=efle-heuecee OeejCe ievex hejcheje efLeees~ pemeyee ceeveJekees eeogYee&Je

Yeees, me=efkees eLece ceeveJe leer ceveg cenejepeues JesoueeF& egefle leLee ieerleeueeF&
mce=eflekees mecceeve efovegYeees~
Jeso cevegkees mece#e Deesuexkee efLeS, eerveueeF& megve, eer megveves eesie ved~
heef ieSj emeueeF& efyeefme& efoS heefve kesner neefve ngves wve; lej ieerlee mce=efle nes,
meOeQ mcejCe jeKe~ emeues eleske ceeveJeueeF& meOeQ jefnjnves peerJeve, meOeQ jefn
jnves Meeefvle j meOeQ jefnjnves mece=ef, Ssee&mecheVe peerJeve eehle iejeGves F&ejere
ieeeve nes~
YeieJeevedues YeVegYeees- Depeg&ve! eefo efleceerues Denbkeejyeme cesjes GheosMe
megvesveew Yeves efJeve ngvesew DeLee&led ieerleekees GheosMenueeF& nsuee ievexn ve ngve
peeves~ DeOeee hebnkees Deefvlece Mueeske (15/20) cee YeieJeevedues YeVegYeeesFefle iegeleceb Meeeefceocegeb ceeeveIe~ ees ieesheveere Yevoe heefve Deefle
ieesheveere Meee ceeje YeefveSkees ~ emeueeF& leJemecesle peevesj efleceer mechetCe&
%eeve j hejceesekees eeefhle ievexew~ DeOeee meeskees Deefvlece ogF& Mueeskecee YeVeg
Yeees- e MeeeefJeefOeceglme=pe Jele&les keecekeejle~ ees MeeeefJeefOeueeF&
leeiesj, keeceveenyee esefjle YeSj De De efJeefOeneje pemeues Yepo;
lemekees peerJevecee ve le megKe , ve mece=ef j ve hejceieefle ~
lemceeeeb eceeCeb les keeee&keee&JeJeefmLeleew~ leme keejCe Depeg&ve!
eflecees kele&Je j Dekele&Jekees JeJemLeecee ees Meee vew eceeCe nes~ emeueeF&
jecejer DeOeeve iej, lemeheef DeeejCe iej~ efleceer ceefYe$e efveJeeme ievexew,
DeefJeveeMeer heo eehle ievexew~ meOeQ jefnjnves peerJeve, meOeQ jefnjnves Meeefvle j
mece=ef heeGvesew~
ieerlee cevegmce=efle nes j YeieJeeved eerke=<Cekees Devegmeej ieerlee vew Oece&Meee nes~
De kegvew Meee nesFve, De kegvew mce=efle wve~ meceepecee eeefuele DeveskeeQ
mce=eflen ieerlee efJemce=le ngvegkees og<heefjCeece nes~ mce=eflen efJeefYeVe jepeenkees
mebj#eCecee uesefKeSkees meceepecee GBe-veere (meevees-"tuees) kees hejJee&ue me=pevee
ieve&, emeueeF& peejerjeKves Gheee nes~ cevegkees veeceyee eeefuele leLeekeefLele
ceveg-mce=eflecee cevegkeeueerve JeeleeJejCekees efe$eCe wve~ cetue cevegmce=efle ieerlee

364

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

SGe hejceelceeueeF& vew mele ceevoefved, lemecee efJeuee iejeGBefved; lej Jele&ceeve
keeuecee eeefuele kejerye 164 mce=eflen hejceelceekees veecemecce efueowve, ve le
hejceelceeueeF& eehle ievex Gheeen ceeefLe ekeeMe heeo&efved~ leer cee$e mJeie&kees
Deej#eCemecce meerefcele jnsj ve Deefmle- pees Bowwve, lemewueeF& eeslmeenve efoefvved~
lemecee cees#eyeejs GuuesKemecce heefve wve~
ceneheg<e - ceneheg<e yeeefnjer leLee Deebleefjke, JeeJeneefjke leLee
DeeOeeeflceke, ueeskejerefle j eLeeLe& Jeso-jerefle ogyewkees peevekeejer jeKoved~ ener
keejCe nes efke mecemle meceepeueeF& ceneheg<enues jnve-menvekees efJeOeeve
yeleeGvegYeees j SGe ceee&efole JeJemLee efovegYeees~ JeefMe, Megeeeee&, efJeeeefce$e,
Jeeueefcekeer, mJeeb eesiesej eerke=<Ce, ceneJeerj mJeeceer, cenelcee yeg, cetmee, F&mee,
cegncceo, jeceoeme, oeevevo, ieg ieesefJevo efmebn Fleeefo menme ceneheg<enues
emlees iejs; lej eer JeJemLeen meeceefeke ngvved~ heeref[le meceepeueeF& Yeewefleke
Jemleg eoeve ieveg& eLeeLe& nesFve~ Yeewefleke PebPe #eefCeke ngved, Meeele nesFveved,
lemewues Gvekees meceeOeeve heefve lelmeeceefeke ngv~ lemeueeF& efejbleve JeJemLeekees
hecee enCe ieve& meefkebowve~
JeJemLeekeej - meeceeefpeke efJeke=eflenueeF& ceneheg<eues meguPeeGves
ieo&ved~ eefo emeueeF& meguPeeFSve Yeves %eeve-Jewjeiepeefvele hejcekees meeOeve
kemeues megVes? Jeefe pegve JeeleeJejCecee DeefuPeSkees , lemeueeF& leneByee
neSj eLeeLe&ueeF& peeVes efmLeeflecee ueeGvekees ueeefie DeveskeeQ eueesYeve efoFvved~
eme DeLe&cee ceneheg<e pegve Meyokees eeesie ieo&, kegvew JeJemLee efov, lees
Oece& nesFve~ lemeyee mee-ogF& mee Je<e&kees JeJemLee efceuo, eej-: mee
Je<e&kees ueeefie GoenjCe yeVe peev j npeej-ogF& npeej Je<e&cee lees meeceeefpeke
DeeefJe<keej veJeerve heefjefmLeeflenkees meeLe-meeLew efve<eeCe ngvepeev~ ieg ieesefJevo
efmebnkees meeceeefpeke JeJemLeecee Mee DeefveJeee& efLeees~ kes Deye leme lejJeejkees
Meekees mLeevecee Deewefele ? F&mee ieoneceeefLe yemoLes~ (ceeer 21) ieonekees
mecyevOecee Gmeues efoSkees JeJemLeenkees Deepe kes Gheeesie ? Yeves- kemewkees
ieone ve eesj~ Deepe ieone kemeues heeuo? emewekeej eesiesej eerke=<Ceues
leme meceekees meceepeueeF& meceked JeJeefmLele ieveg&Yeees, pemekees GuuesKe

GheMece

365

ceneYeejle, YeeieJele Fleeefo evLencee ved, meeLew eer evLencee JeneBues

eLeeLe&kees heefve peleelelew efe$eCe ieveg&Yeees~ hejcekeueeCekeejer meeOevee j Yeewefleke
JeJemLeenkees efveoxMeueeF& SGwcee meceeJesMe iejscee meceepe leJeefveCee&eke eceueeF&
hetCe&hesCe yegPve heeGBowve~ Yeewefleke JeJemLeenueeF& lees pemleekees lemlew nesFve,
ye ye{eF&-e{eF& enCe ieo&; efkeveefke lees Yeewefleke nes~ ceneheg<eues Yevesemlees Yevesj eer JeJemLeenkees ueeefie ceneheg<enkees GoenjCe heefve efovved~
Gveern ceneheg<ekees JeemleefJeke efeeeueeF& yebieeSj YeeBesj lemeueeF& Yeeceke
yeveeF& efovved~ Jeso, jeceeeCe, ceneYeejle, yeeFyeue, kegjeve meyew eefle hetJee&enege
Oeefceuees OeejCeen yeeBkeer ved~
yeeefnjer Oejeleuecee peerJeveeeheve ievexJeeuee meceepe JeneBkees YeveeFkees mLetue
DeeMee cee$e ieve& mekeved~ lemewues YeieJeeved eerke=<Ceues Meeele Oeece, Devevle
peerJeve meOeQ jefnjnves Meeefvle eoeefeveer ieerlee MeeeueeF& Yeewefleke JeJemLeenyee
Deueie jeKes~ ceneYeejle Yeejlekees ye=nled Fefleneme leLee ieewjJeMeeueer mebmke=efleMeee nes~ JeneBues eme efJeMeeue Feflenemekees efyeecee emekees ieeeve ieveg&Yeees,
pemeyee YeefJe<ecee DeeGves mechetCe& mevleeflen eme Oece&MeeeueeF& Oeeefce&ke
OejeleueceeefLe pemleekees lemlew yegPve mekeesmed~ keeueevlejcee cenef<e& heleeefue
Fleeefo Deveske ceneheg<enues heefve hejceesekees eLeeLe& efJeefOeueeF& meeceeefpeke
JeJemLeeyee neSj Deueie emlegle iejs~
ieerlee ceveg<e cee$ekees ueeefie - YeieJeevedues eme Oece&Meeekees GheosMe
eJe=es Mee mecheeles (ieerlee, 9/20)- "erke Mee-mebeeuevekees meceecee
ieveg&Yeees; efkeveefke JeneB jecejer peeVeg ngvLees efke Yeewefleke mebmeejcee keefnues heefve
Meeefvle j megKe ngve mekeowve~ DejyeeQ ceeefvemenkees Deengefleheef heefve pegve efJepeslee
ngves, lees heefve efJeheue ceveesjLe j DeeefKejcee Goeme vew ngves, lemewues JeneBues
emlees Meeele egkees heefjee ieerleekees ceeOeceues efovegYeees pemecee Ske heu
efJepee YeSheef, meOeQ jefnjnves efJepee, Devevle efJepee j De#eeOeece , pegve
ceeveJe cee$ekees ueeefie meOeQ megueYe , pees #es$e-#es$e%ekees ue[eF& nes, eke=efle j
heg<ekees mebIe<e& nes, Devle:kejCecee DeMegYekees Devle j MegYe hejceelce-mJehekees
eeefhlekees meeOeve nes~

366

eLeeLe& ieerlee eerceoddYeieJeoddieerlee

Gece DeefOekeejerkees mece#e cee$e JeneBues Jee ieveg&Yeees~ eerke=<Ceues hekeheke YeVegYeees efke efleceer Deefle vew esce jeKvesJeeuee Yeekees efnlekees Feues
Yevowg~ ees Delevle ieesheveere ~
Devlecee JeneBues YeVegYeees- pees Yee nesFveew Yeves eleer#ee iej~ lemeueeF&
eme yeeescee ueeT j hesefj Gmewkees ueeefie Yeve~ ener ceeefveme cee$ekees ueeefie
eLeeLe& keueeCekees SGecee$e meeOeve , pemekees eceye JeCe&ve eerke=<Ceese
ieerlee nes~
emlegle erkee - eesiesej eerke=<Cekees DeeMeeueeF& pemleekees lemlew Jee
ieveg&kees keejCe emlegle erkeekees veece eLeeLe& ieerlee nes~ ieerlee DeeheQcee hetCe&
meeOeve-evLe nes~ mechetCe& ieerleecee Mebkeekees SGe heefve mLeue wve~ peneB keneR
Mebkee , lees yeewefke mlejcee emeueeF& peeVe meefkebowve, emewues Mebkee eleerle
ngv~ Dele: yegPve meefkeSve Yeves kegvew leJeoMeea ceneheg<ekees meeefVeOecee
yegPves eeeme iejeQ~
leefef eefCeheelesve heefjeMvesve mesJeee~~
Gheos#eefvle les %eeveb %eeefvevemleJeoefMe&ve~~
Meeefvle! Meeefvle!! Meeefvle!!!