180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 1) Ngi bi t b!

" v #$c %h&' c(a ch)nh *+nh tr thnh ngi bit bo v sc khe ca chnh mnh, c n c! ba ng"#$n t%c c& bn' ( )*+ t,c v-i # b,c s. ca b/n0 ( 1ham gia trong m2i 3"#t 45nh v6 4i6" tr50 ( 1r thnh ngi hi" bit v6 # t0 7h8t 9*ng v +h t:n ch;m s!c # t t<# th"=c nhi6" vo b,c s. ca b/n0 1"# nhi$n, n" t">n th ? ng"#$n t%c tr$n, b/n s@ kim so,t 4*c ch8t 9*ng v +h t:n v6 ch;m s!c sc khe ca mnh0 ,-p tc v.i / bc #0 7,c mAi 3"an h tAt BCa tr$n mDc 4ch ch"ng, c<ng nE 9Cc v cm thFng v-i nha"0 G" b/n v b,c s. c! th thCc hin 4*c nhHng 4i6" n#, b/n s@ ch;m s!c sc khe tAt h&n v b,c s. s@ ch;m s!c cho b/n hi" 3" h&n0 7! I c,ch 4 tr thnh m=t ngi h*+ t,c tAt'

12 ch3* #4c ch)nh *+nh ch5 6"

7 b/n v b,c s. 46" khFng m"An b/n m%c 9/i chnh c;n bnh 4J b5 tr-c 4>#0 K n" chLng ma# m%c bnh th c hai 46" m"An b/n hMi +hDc sc khe cng s-m cng tAt0

Nh7n bi t 895 hi5 65 ti:n v; *<t v9n 6; #$c %h&'

)J# 4 N v ghi 9/i c,c tri" chng0 GhHng ghi chO ca b/n v6 c,c tri" chng s@ giO+ b/n v b,c s. chPn 4o,n chnh Q,c0 Kic ghi 9/i c,c tri" chng cng s-m cng giO+ b,c s. ca b/n chHa tr5 tAt v nhanh ch!ng h&n0 ( REi tri" chng n$n ghi rS thi gian Q"8t hin, mc 4= bi" hin000 ( Thi 9/i b8t kU 4i6" g kh,c thng c! th 9i$n 3"an 4n v8n 46 sc khe 4!0 ( 1heo BSi v ghi 9/i nhHng B8" hi" 3"an tr2ng0 ( 7V+ nhVt nhHng BiWn tin tnh tr/ng sc khe ca b/n0 7! c,c tri" chng no th"#$n gim hoXc Q8" h&n khFngY

12 ch3* #4c #$c %h&' t=i nh

Z ngi h*+ t,c c! N thc, b/n c! th ch;m s!c nhi6" v8n 46 sc khe thFng thng cho chnh mnh tr-c0 G$n tham kho s,ch b,o, nh sC giO+ 4[ ca ngi kh,c v kinh nghim ca chnh mnh 4 4Xt ra m=t k ho/ch tC ch;m s!c0

( 1m hi" m=t c,ch tch cCc v6 bnh tnh Q# ra0 ( Thi 9/i k ho/ch tC ch;m s!c v nhHng g b/n thCc hin0 ( Z" N c,ch chHa tr5 t/i nh0 ( ]%+ Q+ thi gian 4i b,c s. n" bnh ti+ tDc khFng th"#$n gim0

Ch5>n b 6i bc #0

^ Xt ra c,c c>" hi v6 v8n 46 m b/n c n c! N kin ca b,c s.0 ^ Thi nh- nhHng tri" chng v k ho/ch tC ch;m s!c ca b/n0 ^ Thi ra bnh tnh chnh ca b/n 4 c! th trnh b# rS rng0 ^ Thi ra nhHng 9inh cm hoXc 9o s* v6 tnh hnh sc khe b8t :n ca b/n0 ^ Thi ra ba c>" hi b/n m"An 4*c bit rS nh8t _thng b,c s. khFng c! thi gian 4 tr 9i 3", chi tit`0 ^ Rang theo 4&n th"Ac b/n c! N 45nh 4i6" tr50

?4ng vai tr t)ch c2c @ phng %h*

( 7ho b,c s. bit mAi 3"an t>m chnh ca b/n v chia sa nhHng 9inh cm v 9o >" ca b/n v-i b,c s.0 ( 1r"ng thCc v ci m' bhFng gi8" gim v s* Q8" h:0 G" b/n c! N 45nh khFng sc BDng theo 4 9i6" 9*ng ca 4&n th"Ac, cdng n$n n!i rS0 G" b/n 45nh tha# 4:i c,ch 4i6" tr5, chLng h/n nh ch>m c" hoXc b8m h"#t, hJ# cho b,c s. bit0 Z ngi h*+ t,c tAt, b,c s. ca b/n c n bit nhHng g s@ ti+ tDc Q# ra0 ( G" b,c s. ca b/n k$ 4&n th"Ac, #$" c " Qet nghim hoXc 4i6" tr5, v5 b,c s. 8# s@ c n th$m thFng tin0 ( 7 n hi kf b,c s. nhHng 4i6" b/n cha rS v6 chPn 4o,n, 4i6" tr5 v nhHng 4i6" b/n s@ thCc hin nh 4 b,c s. bit ch%c b/n ,+ BDng 4Ong0 bhi 4n b,c s. 9 n 4 ", b/n hJ# cho v5 b,c s. 8# bit b/n m"An tham gia v6 3"#t 45nh tr5 9i"0 )J# chO N Qem b/n cm th8# 9 n 4i b,c s. 8# nh th no' ( K5 b,c s. 8# c! ch5" 9%ng nghe b/n khFngY ( g/n c! ngh. mnh c! th t/o 4*c mAi 3"an h h*+ t,c tAt v-i v5 b,c s. 4! khFngY ( G" c>" tr 9i h khFngi, b/n c n tm m=t b,c s. kh,c0 bhFng +hi m2i ngi 46" m"An 9 ngi h*+ t,c v-i b,c s. ca mnh0 7! 9@ b/n khFng m"An hi b,c s. nhi6" v khFng m"An tham gia b8t kU 3"#t 45nh no0 g/n c! m"An 4 b,c s. cho
j

b/n bit nhHng g tAt nh8t giO+ b/n khFngY G" m"An nhHng 4i6" 4!, hJ# cho b,c s. bit0 kh n 9-n c,c b,c s. c! nhi6" bnh nh>n v khFng c! nhi6" thi gian0 )J# cho b,c s. bit b/n mong m"An g0 ABc n" cn tha/ 6Ci bc #0D G" b/n khFng blng 9mng v-i c,ch 4i6" tr5 ca b,c s., c! th 4! 9 9Oc b/n c n tha# 4:i b,c s.0 1r-c khi tm m=t v5 b,c s. m-i, b/n hJ# cho v5 b,c s. hin thi bit b/n cm th8# vic 4i6" tr5 nh th no0 7! 9@ v5 b,c s. 8# s@ blng 9mng h*+ t,c v-i b/n n" h2 bit b/n m"An g h20 1ha* gia *Ei F5/ t 6nh 6i;5 tr Ggo/i trn trong trng h*+ khPn c8+, b,c s. khFng th 4i6" tr5 hoXc kh,m bnh m khFng c! sC blng 9mng ca b/n0 g/n +hi 4*c thFng b,o v6 nhHng ng"# c& v blng 9mng v-i c,ch 4i6" tr5 8#0 1"# nhi$n, v-i vai trm h*+ t,c, b# t sC blng 9mng cha 40 RDc 4ch chnh 9 b/n +hi tham gia v tham gia tch cCc vo m2i 3"#t 45nh 4i6" tr50 1/i sao b/n +hi c<ng tham gia c,c 3"#t 45nh v-i b,c s. ca mnhY ]C 9Ca ch2n khFng +hi 9"Fn 9"Fn 9 tr%ng ha# 4en0 7hLng h/n, 4a con ba t":i ca b/n b5 nhc 4 " v cm sAt0 g,c s. n!i chLng c! g +hi 9o 9%ng, cmn b/n th 9/i 9inh cm con mnh c! th b5 vi$m mng nJo0 bhi n#, cho c! Qet nghim m-i cho kt 3" chnh Q,c0 1rong m2i trng h*+, 3"#t 45nh 4i6" tr5 m b/n ch2n 9Ca s@ c! nh hng 4n chnh c"=c 4i b/n0 po 4!, vic 4i6" tr5 tAt nh8t +hi 4*c kt h*+ giHa gi-i ch"#$n mFn v th,i 4= ca chnh c, nh>n b/n0 LTS' Cun "180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr ! " #$t c%# nang b&' v ()c *h'+ g,a -.nh /' 0h 1u2t b&n T3 4C5 2n hnh6 Tc g,& L7 5,nh C%n -8 b,7n ('9n th:' cun "4:a"th;,(: han/b''*" c<a ='na"/ >6 ?:#p:r6 T, ",u n@ /Aa tr7n cc thng t,n @ *h'a chBnh 1cC nhng t, ",u chu@7n ngnh hng -Du -8 -Ec cc chu@7n g,a @ tF 1:# 1GtC v gH# nhng hIng /Jn cKn b&n -L b9n tA nhMn b,Ft v -, phN vI, cc bnh thng thng nh2t6 Cun (ch *hng thL tha@ thF h'n t'n (A g,Op -P c<a g,I, @ tF chu@7n #n6 Tu@ nh,7nC nN cung c2p ch' b9n nhng *,Fn th)c cQ b&n -L cN thL hEp tc vI, bc (R tr'ng v,c chK# (Nc ()c *h'+ c<a b&n thSn v g,a -.nh0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn G) 1* cch tha* gia v" cc F5/ t 6nh 6i;5 trH 16 Ch' bc (R c<a b9n b,Ft b9n #un g.6 7 n cho b,c s. bit b/n m"An c<ng 3"#t 45nh v6 nhHng 4i6" 4*c thCc hin 4 gii 3"#t v8n 46 sc khoa ca b/n0 T6 TA ngh,7n c)u bnh c<a b9n6 1rong m=t sA trng h*+, b/n c n +hi tm hi" 4i6" 4! 4 c! th hi" rS v6 nhHng g b,c s. cho bit0
?

U6 4V, Wt9, (a'!6 khi 9"Fn hi t/i sao tr-c khi 4Mng N v-i b8t kU vic tr5 9i" no0 Kic 4Xt c>" hi n# c! th giO+ b/n kh,m +h, ra sC ch2n 9Ca kh,c c! th 4,+ ng 4*c nh" c " ca b/n0 X64V, vY cc "Aa chZn6 1m hi" c,c 9Ca ch2n m b,c s. cho 9 c! th thCc hin 4*c0 [6 Lu \ th, g,an ch -,Yu tr 6 )i b,c s. Qem c! ri ro hoXc +h t:n g khi +hi m8t thi gian ch 4i6" tr5 khFng0 ]6 Tr.nh b@ #, ^uan tS# c<a b9n6 )J# cho b,c s. bit n" b/n m"An ch2n m=t c,ch 4i6" tr5 kh,c0 _6 Tr.nh b@ @7u cDu6 7ho b,c s. bit b/n m"An g v6 vic 4i6" tr5 4!, n" Qet th8# thCc t0 G" thch h*+, tho 9"Vn v6 c,c t,c BDng +hD, 4a" nhc, thi gian +hDc hMi, thi gian +hi 4i6" tr5, v0v000 86 0hMn trch nh,#6 bhi b/n c<ng b,c s. 4i 4n c,c 3"#t 45nh, c hai +hi nhVn tr,ch nhim v6 hV" 3" ca c,c 3"#t 45nh 4!0 1)ch c2c v; cc F5/ t 6nh IJt nghi*H 7,c Qet nghim # khoa 9 nhHng cFng cD 3"an tr2ng0 R=t sA ngi cho rlng vic Qet nghim nhi6" 9 n s@ g># tAn kem, nhng 4i6" 4! 9 c n thit0 )J# giO+ b,c s. c! sC ch2n 9Ca tAt v6 c,c Qet nghim cho b/n0

1+* hiK5 nhng 6i;5 cL b!n

( 1$n ca Qet nghim 9 g v t/i sao b/n c n +hi Qet nghimY ( G" Qet nghim 9 B&ng tnh, b,c s. c! thCc hin 4i6" g kh,c khFngY ( GhHng g s@ Q# ra n" b/n khFng ch5" Qet nghimY

MJt cc r(i r" v N-i )ch

( qet nghim chnh Q,c t-i mc 4= noY G! c! b5 sai 9ch khFngY bt 3" c! th B&ng tnh khi b/n khFng c! bnh hoXc ng*c 9/i khFngY ( qet nghim c! g># 4a" 4-n nhi6" khFngY 7! nh hng Q8" g khFngY ( ]a" Qet nghim b/n s@ cm th8# th noY ( 7! sC ch2n 9Ca no t ri ro h&n khFngY
r

,&i v; ph) tCn

( 7hi +h cho Qet nghim 4! 9 bao nhi$"Y ( 7! Qet nghim no t tAn kem h&n m vsn cho thFng tin t&ng 4&ng khFngY

,O/ ch" bc #0 bi t

( RAi 3"an t>m ca b/n v6 Qet nghim 4!0 ( g/n m"An Qet nghim 4! s@ giO+ b/n 4i6" g0 ( 1nh tr/ng sc khoa hin na# _chLng h/n b/n 4ang c! thai` ( g/n 3"#t 45nh ch8+ nhVn Qet nghim 8#0 G" Qet nghim 3", tAn kem, c! ng"# c& ri ro v khFng th tha# 4:i 4*c 46 ngh5 4i6" tr5 8#, hJ# hi b,c s. Qem b/n c! th khFng +hi Qet nghim khFng0 G$n ch8+ nhVn 3"#t 45nh tAt nh8t m b,c s. 4a ra, v khFng c! Qet nghim no c! th thCc hin n" b/n khFng 4Mng N0 bhi 4Mng N Qet nghim, hJ# hi Qem b/n +hi 9m g 4 gim b-t ng"# c& b5 sai s!t0 )J# hi v6 thCc +hPm, vic tV+ th BDc, r*" hoXc c,c 4i6" tr5 c n tr,nh tr-c khi Qet nghim0 ]a" khi Qet nghim, c n tm hi" c,c kt 3"0 G" c,c kt 3" nlm ngoi N m"An v mc sai s!t cao, c n Qet nghim 9/i tr-c khi 4i6" tr5 theo kt 3" 4!0 1ha* gia nhng F5/ t 6nh v; cc phLng php 6i;5 tr Gg"#$n t%c 4 " ti$n trong 4i6" tr5 9 +hi bit t/i sao b/n c n sc BDng th"Ac tr-c khi "Ang th"Ac0 1&ng tC nh v-i c,c Qet nghim # khoa, c! m=t sA 4i6" v6 tr5 9i" m b/n 9"Fn 9"Fn c n bit0

1+* hiK5 nhng 6i;5 cL b!n

( 1$n th"Ac 9 g v t/i sao b/n c n sc BDngY ( 1h"Ac c! t,c BDng bao 9>"Y ( g/n c n +hi sc BDng trong bao 9>"Y ( ]c BDng th"Ac 4! nh th noY ( 7! th"Ac no tha# th khFngY

MJt cc r(i r" v N-i )ch

( 1h"Ac n# c! cFng hi" nh th noY ( 1h"Ac n# c! t,c BDng +hD hoXc nhHng ri ro kh,c khFngY ( 1h"Ac n# c! +hn ng v-i c,c th"Ac kh,c m b/n 4ang sc BDng khFngY
I

,&i v; ph) tCn

( 7hi +h cho th"Ac 9 bao nhi$"Y ( 7! th"Ac no cFng hi" t&ng tC m t tAn kem h&n khFngY ( 7! th b%t 4 " B<ng 4&n th"Ac trong t ng# 4 bit ch%c 4,+ ng khFngY

,O/ ch" bc #0 bi t

( RAi 3"an t>m ca b/n v6 9o/i th"Ac 8#0 ( g/n mong m"An 4i6" g n!0 ( 18t c nhHng +h&ng +h,+ 4i6" tr5 kh,c b/n 4ang 4*c tr5 9i"0 _cn t,Fp` LTS' Cun "180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr ! " #$t c%# nang b&' v ()c *h'+ g,a -.nh /' 0h 1u2t b&n T3 4C5 2n hnh6 Tc g,& L7 5,nh C%n -8 b,7n ('9n th:' cun "4:a"th;,(: han/b''*" c<a ='na"/ >6 ?:#p:r6 T, ",u n@ /Aa tr7n cc thng t,n @ *h'a chBnh 1cC nhng t, ",u chu@7n ngnh hng -Du -8 -Ec cc chu@7n g,a @ tF 1:# 1GtC v gH# nhng hIng /Jn cKn b&n -L b9n tA nhMn b,Ft v -, phN vI, cc bnh thng thng nh2t6 Cun (ch *hng thL tha@ thF h'n t'n (A g,Op -P c<a g,I, @ tF chu@7n #n6 Tu@ nh,7nC nN cung c2p ch' b9n nhng *,Fn th)c cQ b&n -L cN thL hEp tc vI, bc (R tr'ng v,c chK# (Nc ()c *h'+ c<a b&n thSn v g,a -.nh0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn P) 1ha* gia nhng F5/ t 6nh v; gi!i phQ5 R2i c"=c gii +hs" 46" c! ri ro0 g/n cho c! th 3"#t 45nh n" c"=c gii +hs" 8# thCc sC 4em 9/i 9*i ch cho mnh0 ]Ang v-i bnh tVt ha# ch8+ nhVn gii +hs"Y ]C ch2n 9Ca t<# th"=c vo b/n0

1+* hiK5 nhng 6i;5 cL b!n

( 7"=c gii +hs" 8# t$n 9 gY ( 1/i sao b,c s. 9/i ngh. 9 b/n c n 4*c gii +hs"Y ( Tii +hs" c! +hi 9 gii +h,+ tAt nh8t cho v8n 46 sc khe ca b/n khFngY g/n c! nhHng ch2n 9Ca no kh,c khFngY ( 7! c,ch Qet nghim no kh,c tr-c khi gii +hs" khFng _chLng h/n nh n=i soi`Y

MJt cc r(i r" v N-i )ch

( K5 b,c s. gii +hs" 4J c! nhi6" kinh nghim chaY ( Rc 4= thnh cFngY ]C thnh cFng c! N ngh.a gY ( 7! th Q# ra nhHng sai s!t gY i6" n# c! thng Q# ra khFngY ( ]a" gii +hs" b/n s@ cm th8# th noY gao 9>" sa" b/n s@ hMi +hDc hon tonY ( g/n c! th 9m g trong giai 4o/n ti6n +hs" v hMi scY ( kh&ng +h,+ g># t$ no tAt nh8t _t:ng 3",t, cDc b=, Q&ng sAng`Y

,&i v; ph) tCn

( 7hi +h cho c"=c gii +hs" 9 bao nhi$"Y ( 7! th 4i6" tr5 ngo/i trO khFng v c,ch 4! c! 4[ tAn kem khFngY

,O/ ch" bc #0 bi t:

( K8n 46 g># +hi6n to,i cho b/n 4n mc 4= noY ( 7,c mAi 3"an t>m ca b/n v6 c"=c gii +hs" 8#0 ( 1hi gian b/n m"An 4*c gii +hs"0 Ggoi ra, hJ# cho b,c s. bit n" b/n m"An thPm 45nh th$m v 46 ngh5 4*c gi-i thi" m=t b,c s. ch"#$n mFn0 GhHng N kin thPm 45nh th$m r8t c n thit n" b/n cmn nghi ng v6 c"=c gii +hs" m b,c s. 46 ngh50 bhi 4J bit rS +h t:n, ri ro v 9*i ch ca c"=c gii +hs", 3"#t 45nh s@ t<# th"=c vo chnh b/n0 8 cch 6K gi!* chi ph) / t (* %hng gi!* ch9t N-ng) 16 =u@ tr. ()c *hV:6 khmng bnh 9 c,ch tAt nh8t 4 gim chi +h # t0 T6 TA chK# (Nc *h, cDn6 REi 9 n gii 3"#t thnh cFng v8n 46 sc khe nh 9 b/n 4J gim 4*c chi +h # t cho mnh v gia 4nh0 U6 `,&# ch, phB 1Gt ngh,#6 bhFng n$n 4Mng N nga# v6 c,c Qet nghim 3", tAn kem cho t-i khi b/n hi" rS chOng s@ c! t,c BDng tch cCc cho mnh0 7! nhHng Qet nghim khFng c n thit 4*c thCc hin Bo uthFng 9u hoXc 4 b,c s. tr,nh s& s"8t trong 4i6" tr50 bhFng c! Qet nghim no 4*c thCc hin n" khFng c! sC 4Mng N ca b/n0 X6 `,&# ch, phB thuc #:n6
v

)J# hi b,c s. ca b/n v6 m2i c,ch 4i6" tr5 4*c 46 ra, v6 nhHng g Q# ra n" b/n khFng m"An sc BDng c,ch 4i6" tr5 4!0 bhFng +hi m2i 4&n th"Ac 46" tr5 4*c bnh0 Fi khi, sC tC ch;m s!c hoXc c,ch chHa tr5 khFng B<ng th"Ac r8t tAt 4Ai v-i b/n0 [6 CDn (A g,Op -P c<a bc (R chu@7n #n vY cc ch)ng bnh -ac b,t6 7,c b,c s. ch"#$n khoa 4*c 4o t/o s>" v c! nhi6" kinh nghim v6 m=t 9.nh vCc ri$ng bit ca # khoa0 K BD, b,c s. ch"#$n khoa tim 4*c 4o t/o 4Xc bit v6 c,c bnh tim trong nhi6" n;m0 i b,c s. ch"#$n khoa thng tAn nhi6" chi +h h&n b,c s. gia 4nh, b/n +hi chi +h nhi6" h&n cho c,c Qet nghim v 4i6" tr50 &ng nhi$n, h2 s@ c"ng c8+ cho b/n nhHng thFng tin c n thit 4 3"#t 45nh v6 m=t v8n 46 sc khe 3"an tr2ng0 bhi b,c s. ca b/n 46 ngh5 4i b,c s. ch"#$n mFn, b/n n$n c! m=t chOt ch"Pn b5 v thFng tin 4 4[ tAn kem h&n0 1r-c khi 4n b,c s. ch"#$n khoa, b/n c n' ( )i" bit v6 chPn 4o,n c! th Q# ra0 ( 1m hi" v6 c,c ch2n 9Ca 4i6" tr50 ( )i" bit v6 46 ngh5 ca b,c s. gia 4nh v-i b,c s. ch"#$n mFn _v6 chPn 4o,n, c,c Qet nghim, c,c ch2n 9Ca +hs" th"Vt000` ( Z" giH c,c kt 3" Qet nghim hoXc hM s& bnh ,n v6 trng h*+ ca b/n cho b,c s. ch"#$n khoa0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn R) 8 cch 6K gi!* chi ph) / t (ti p) ]6 Sb /cng cc / ch vc c2p c)u #$t cch *hn ng'an6 1rong trng h*+ ng"# c8+, c,c B5ch vD c8+ c" hin 4/i r8t c! gi, tr50 1"# nhi$n, chi +h cho c,c +hmng c8+ c" 9-n g8+ nhi6" 9 n so v-i c,c B5ch vD # t bnh th&ng0 )&n nHa, Bo khFng c! swn hM s& bnh ,n cd ca b/n, c,c b,c s. c8+ c" khFng c! 4*c nhHng thFng tin v6 BiWn bin tnh tr/ng sc khe ca b/n tr-c 4>#0 khmng c8+ c" ca bnh vin 4*c thit 9V+ 4 gii 3"#t c,c trng h*+ ch8n th&ng v ng"# c8+ 4n tnh m/ng, khFng +hi 4 4i6" tr5 c,c bnh thFng thng0 1rong 9Oc bVn r=n, c,c trng h*+ khFng ng"# c8+ c! th +hi ch hng gi0 g/n c! th sc BDng B5ch vD ca b,c s. 4a khoa 4 4i6" tr5 an ton t/i nh, nhng trong nhHng trng h*+ ng"# c8+, b/n +hi 4*c 4a 4n +hmng c8+ c" cng s-m cng tAt0 7h"Pn b5 tr-c khi 4n +hmng c8+ c" ( G" c! th, g2i 4in tho/i t-i tr-c 4 cho bit b/n s@ 4n0 ( G" c! th, g2i cho b,c s. tr-c 4 h2 c! th 4!n b/n +hmng c8+ c", hoXc 4 h2 c! 4*c nhHng thFng tin 3"an tr2ng0 ( G" cmn thi gian, b/n c! th sc BDng c,c bng sa"'
x

^ ]c BDng bng kim 45nh 4 Q,c 45nh c,c c>" hi b,c s.0 ^ qem Qet 9/i bng kim 45nh v6 nhHng Qet nghim # khoa0 ^ ]c BDng c,c hM s& # khoa c! th c"ng c8+ kt 3" Qet nghim, thFng tin v6 B5 ng, 4i6" tr5 v c,c trng h*+ ng"# k5ch0 ( n +hmng c8+ c" cng s-m cng tAt 4 cho nh>n vi$n +hmng c8+ c" bit t/i sao b/n ngh. trng h*+ 4! 9 ng"# c8+0 _6 Chd -Fn bnh v,n *h, thMt cDn th,Ft6 G" b/n +hi 4i6" tr5 bnh vin, n$n cA g%ng 4 ra vin cng s-m cng tAt 4 4[ +h t:n v tr,nh ri ro 9># nhiWm0 86 4V, 1:# b9n cN thL -,Yu tr ng'9, trO *hnge G" b/n c! th t">n th 4*c nhHng 4i6" tr5 c n thit, b,c s. thng cho b/n 4i6" tr5 ngo/i trO0 7A tr,nh +hi nlm 9/i 4 # t, ch;m s!c hMi sc khi b/n c! th rOt ng%n thi gian nlm 4 Qin Q"8t vin, v bnh vin khFng +hi 9 ch2n 9Ca cho ngi 4J 9nh bnh0 G" +hi nlm vin, c n hi" bit 4 4*c ch;m s!c tAt h&n0 G" b5 bnh nXng, hJ# #$" c " ngi th>n giO+ theo BSi 4 b/n 4*c 3"an t>m tAt nh8t0 )J# 9"Fn hi ht/i saoi0 bhFng n$n 4Mng N b8t kU 4i6" g n" b/n khFng 4*c nghe 9N Bo chnh 4,ngy cho n$n 4Mng N v-i nhHng th tDc b/n bit rS0 7 n theo BSi cPn thVn mc 4= 4i6" tr5, Qet nghim, th"Ac ti$m v c,c 4i6" tr5 kh,c, Qem chOng c! ci thin 4*c tnh tr/ng sc khe ca b/n hin thi khFng0 ]C 3"an t>m ca b/n c! th ci thin 4*c ch8t 9*ng ch;m s!c sc khe ca mnh0

ST 8Ung 8ch vU c$5 thLng

)J# g2i 4in t-i c& 3"an # t hoXc +hmng c8+ c" g n nh8t 4 sc BDng Qe c" th&ng, n"' ( 7! nhHng tri" chng ca c&n 4a" tim' 4a" ngCc k5ch 9it, to,t mM hFi, th BAc0 ( g5 ch# m," 3", nhi6" hoXc m8t m,"0 ( g5 b8t tonh hoXc r8t kh! th0 ( Gg8t h&n n;m +hOt0 ( Gghi ch8n th&ng c=t sAng hoXc c:0 bhFng g2i Qe c" th&ng n" bnh nh>n khFng b5 b8t tonh, th khFng kh! v tnh tr/ng g n nh khFng tha# 4:i nhanh ch!ng0 1rong trng h*+ n#, n" sc BDng B5ch vD c8+ c" s@ r8t tAn kem0 ChLng G: Vhng trnh v pht hin #.* bnh t7t

Wi cch 6K b!" v #$c %h&' \0 1i$m +hmng' ># 9 c,ch t tAn kem nh8t 4 bo v sc khe0 bhi ti$m +hmng, b/n tr,nh 4*c bnh tVt cho chnh mnh v tr,nh 9># 9an bnh trong gia 4nh, c=ng 4Mng0 j0 Z"#n tV+ th 9Cc 4 giH th hnh khe m/nh0 ?0 {n "Ang 4i6" 4= v 4 Binh B[ng 4 bo v sinh 9Cc, c! kh n;ng 46 kh,ng v-i nhi6" bnh tVt0 r0 bim so,t stress, tV+ 9Ai sAng 9nh m/nh0 I0 bhFng hOt th"Ac0 t0 1r,nh B<ng c,c 9o/i th"Ac g># nghin v g># h/i 4n sc khe, khFng "Ang r*" 3", mc gi-i h/n0 v0 TiH gn an ton gia 4nh, n&i 9m vic v gii try 9,i Qe an tony tnh BDc an ton0 x0 Ggho ng&i v th giJn, ch;m s!c bHa ;n, 4,+ ng nh" c " Binh B[ng v gii tr0 z0 7! tinh th n 9/c 3"an' R=t viWn tng tAt v6 sc khe 9 n6n tng hMi +hDc tnh tr/ng sc khe tAt0 \|0 7 n n&i #$n t.nh _thng 9 gia 4nh`y tr,nh nhHng trng h*+ b5 Q"ng 4=t gia 4nh, n&i 9m vic hoXc n&i cFng c=ng0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn X) 1i:* phng Kic ti$m +hmng 4*c t: chc # t BC +hmng c"ng c8+ 4 nhanh ch!ng t8n cFng c,c bnh B5ch tr-c khi chOng c! th 9># 9an0 7! th ti$m +hmng m=t hoXc nhi6" 9 n vo c,c giai 4o/n kh,c nha", t<# tnng bnh0 WUc 6)ch c(a vic ti:* phng ( khmng bnh0 ( 1it kim chi +h 4i6" tr5 bnh0 ( }n ton v c! hi" 3"0 ( Tim ng"# c& khi c! B5ch bnh0 Y=ch h5Z 5[n vn v h" g g/ch h " v "An v,n 9 nhHng t,c nh>n g># tc vong khng khi+ tr-c khi vacQin pk1 4*c +h,t trin0 pka1 9 +hi$n bn m-i ca vacQin n#0 G! c! th g># ra +hn ng m/nh 4Ai v-i c& th ca ngi 4*c ti$m chng0
\|

7,c vacQin n# cdng +hmng 4*c bnh "An v,n _vi kh"Pn g># bnh khi vt th&ng b5 nhiWm tr<ng, Q>m nhV+ c& th 3"a vt th&ng v cho +h,t trin trong mFi trng him oQ#`0 bhi 4*c +hmng ngna thch h*+, c,c bnh n# him khi Q# ra0 7 n +hmng ngna c,c bnh tVt n# cho tra blng c,c 4*t ti$m chng b%t 4 " tn j th,ng t":i0 Z n ti$m chng b: s"ng 4*c thCc hin trong khong giHa \\(\t t":i0 ]a" 4!, 4 t;ng hi" 3" miWn B5ch, c mi n;m 9/i ti$m chng 1B _"An v,n v b/ch h "` b: s"ng0 7 n +hi theo BSi 95ch ti$m chng 1B v bnh "An v,n r8t ng"# him0 1rong I n;m k tn 9 n ti$m chng c"Ai c<ng, n" b/n b5 th&ng _nh8t 9 vt th&ng Bo gism 4inh`, BW nhiWm tr<ng hoXc nghi b5 nhiWm tr<ng, b/n c n ti$m +hmng 1B 9/i0 Ynh b=i Nit ># 9 m=t bnh Bo vi rOt g># ra, Bsn 4n m8t kh n;ng 4i 9/i hoXc b5 9it0 G$n ti$m +hmng b/i 9it 9 n 4 " vo 9Oc j th,ng t":i0 7,c 9 n ti$m chng ti+ sa" giO+ miWn B5ch v.nh viWn0 Ggi 9-n khFng c n ti$m chng b/i 9it, trn khi h2 c! ng"# c& b5 bnh b/i 9it cao0 Ynh #@iZ F5ai b v #@i ?$c RR~ 9 vacQin cho c,c bnh n#0 7 n ti$m +hmng hai 9 n _vo 9Oc \j(\I th,ng t":i, r(t t":i hoXc \j t":i`, khFng c n ti$m +hmng RR~ th$m v6 sa"0 G" con b/n 4*c t(\\ th,ng t":i, 9/i trong v<ng b5 b=t +h,t bnh si, hJ# g2i 4in cho b,c s. hoXc c& 3"an # t 4 s-m bit thFng tin v6 ti$m chng RR~0 Zi6" 9*ng vacQin 8# c n 4*c 9X+ 9/i vo 9Oc \I th,ng t":i0 G" b/n khFng c! +hi" ti$m chng cho bit 4J 4*c ti$m hai 9i6" RR~, con ca b/n khFng b5 c,c bnh n# khi cmn be, b/n c n hi N kin ca # b,c s. v6 ti$m chng0 Ynh th(/ 675 KacQin th# 4V" hin c! swn0 7! th ti$m +hmng cho tra em vo 9Oc \j th,ng t":i v B-i \| t":i0 RiWn B5ch keo Bi t nh8t \| n;m, nhng cha bit rS c! c n thit +hi ti$m +hmng b: s"ng khFng0 G" con b/n b5 th# 4V" khi cmn nh th n! s@ 4*c miWn B5ch v.nh viWn0 gnh th# 4V" ng"# him h&n 4Ai v-i 4= t":i thi" ni$n v ngi 9-n0 K vV#, n" cho t-i \\ t":i, con b/n cha b5 bnh th# 4V" th vic ti$m vacQin n# 9 r8t 3"an tr2ng0 K-i ngi 9-n, c n thc m," 4 Qem 4J b5 bnh th# 4V" cha, n" cha th c n +hi ti$m +hmng0 Ggi 9-n c n 4*c ti$m j 9 n0 \i:* gan Y Kir"s vi$m gan g g># ra bnh gan tr m tr2ng v 4Fi khi g># tc vong0 KacQin )gK +hmng 9># nhiWm v c,c bin chng ca bnh0 18t c tra em c n 4*c ti$m +hmng )gK ? 9 n 4 miWn B5ch v.nh viWn0 Ai t*ng c n 4*c ti$m +hmng' ( 1hanh ni$n cha 4*c ti$m +hmng, nh8t 9 c! ng"# c& m%c bnh cao0 ( b,c s.0
\\

( Ggi BC 45nh 4i 3"a 1r"ng "Ac, Fng Gam v c,c v<ng kh,c c! mc 9># nhiWm vi$m gan g cao0 \i:* *ng nO" Y (,iY) gnh vi$m mng nJo tr m tr2ng v c! th Bsn 4n b/i nJo hoXc tc vong0 kh n 9-n bnh nh>n 9 tra em khong tn s," th,ng t-i m=t t":i0 R2i tra em tn tn hai th,ng t-i n;m t":i +hi 4*c ti$m chng 4 chAng bnh )ig0 1ra tr$n I t":i v ngi 9-n cho c n ti$m chng n" b5 bnh thi" m," t bo 9[i 9i6m hoXc c,c v8n 46 v6 9, 9,ch0 Nhng ph!n $ng 6[i v.i tr] '* 6-c ti:* phng 1ra thng c! nhHng +hn ng nh v nh8t thi khi 4*c ti$m +hmng0 ]a" khi ti$m pk1, c,c em be thng sAt cao v chE ti$m c! th b5 cng0 1ri" chng n:i mPn 4 hoXc sAt c! th Q# ra trong \|(\r ng# sa" khi ti$m RR~0 Kt mPn 4 s@ ht m khFng c n chHa tr50 KacQin vi$m gan g g># ra nFn mca, h&i sAt, n:i mPn v 4a" nhc kh-+ m=t sA ngi 9-n t":i0 7,ch Qc 9Nu ( R=t sA b,c s. 46 ngh5 sc BDng acetamino+hen tr-c khi ti$m0 1h"Ac n# c! th 9m gim sAt v giO+ BW ch5"0 ( Thi 9/i nhHng +hn ng Q# ra 4Ai v-i con b/n0 ( 7ho # b,c s. bit n" b/n ngh. 9 c,c +hn ng s@ t;ng cao0 1i:* ch(ng #a5 ^X t5Ci KacQin cOm 4*c 46 ngh5 ti$m hlng n;m 4Ai v-i nhHng ngi 4= t":i tI hoXc 9-n h&n0 ) " ht c,c vacQin c! t,c BDng tAt vo m<a th"0 Kic ti$m +hmng vi$m +h:i m=t 9 n 4*c 46 ngh5 cho nhHng ngi tI t":i0 GhHng ngi m%c c,c bnh mJn tnh, nh8t 9 c,c bnh th"=c 4ng hF h8+ cdng n$n 4*c ti$m vacQin n# v m=t hoXc hai 9 n mEi n;m0 Cc ti:* ch(ng %hc G" b/n thng ti+ QOc v-i ngi b5 bnh tr"#6n nhiWm hoXc ngi v<ng c! bnh tr"#6n nhiWm _sAt ret, th&ng hn, sAt vng Ba`, b/n c n 4*c c& 3"an # t ti$m +hmng0 1hT Na" Kic thc 9ao 4*c thCc hin tr$n Ba 4 Q,c 45nh bnh 9ao +h:i0 bt 3" B&ng tnh khFng c! ngh.a 9 b/n b5 9ao, nhng vi kh"Pn 9ao c! th 4J Q>m nhV+ vo c& th ca b/n0 G" b/n c! kt 3" Qet nghim 9ao tr$n Ba B&ng tnh, Qet nghim 8# s@ khFng 4*c 9X+ 9/i0 GhHng Qet nghim ti+ theo 9"Fn 9"Fn B&ng tnh v c! th g># ra nhi6" +hn ng ng"# him0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn ^) 1h'" 8_i v pht hin bnh #.*

\j

 bo v sc khe, b/n c n +h,t hin bnh s-m, khi n! cmn BW 4i6" tr50 7! th thCc hin 4i6" n# blng hai c,ch' 4i kh,m bnh 45nh kU v theo BSi t8t c c,c tri" chng tr$n c& th mnh0 `h* bnh 6nh %a Ghi6" b,c s. kh"#$n m2i ngi n$n kh,m t:ng 3",t mEi n;m0 1"# nhi$n, hin na#, h " ht c,c b,c s. 46 ngh5 kh,m bnh BCa tr$n t":i, gi-i tnh v c,c #" tA g># ri ro0 7,ch kh,m bnh n# c! hi" 3" h&n trong vic +h,t hin s-m c,c bnh tVt0

N<i #"i

G=i soi 9 Qet nghim blng mn hnh 4 ch"Pn 4o,n khAi " giai 4o/n ti6n "ng th v "ng th trCc trng v r"=t kt0 7,c b,c s. 4a m=t BDng cD c! camera 3"a ming hoXc trCc trng bnh nh>n 4 ghi 3"an s,t v chPn 4o,n bnh0 18t c cho BiWn ra trong \|(\I +hOt, r8t an tony bnh nh>n cho cm th8# h&i kh! ch5"0 1n I| t":i, b/n n$n kh,m n=i soi \| n;m m=t 9 n 4 gim ng"# c& tc vong Bo "ng th r"=t0 Fi khi c,c b,c s. cmn kh,m +h n r"=t kt 4 kim tra ng"#$n nh>n g># ch# m," trCc trng, ti$" ch# hoXc t,o b!n0 ( g,c s. ch"#$n khoa khFng Q,c 45nh ch%c ch%n hi" 3" v6 Qet nghim thFng thng nh!m t":i n#0 ( g,c s. ch"#$n khoa khFng Q,c 45nh ch%c ch%n 4Ai v-i ngi c! ngi th>n mang c,c bnh 4Xc bit v v-i ngi c! ng"# c& m%c bnh cao0 G" c! ngi trong gia 4nh b5 m%c bnh "ng th hoXc bnh tim, b/n c n 4*c b,c s. t v8n0

Cc 6; ngh %h* v IJt nghi* %hc

( Tr+ :#0 7,c em be c n 4*c b,c s. kh,m vo hai t" n t":i v 9Oc 4*c j,r,t,z,\j,\I,\x v jr th,ng t":i0 1<# trng h*+, b,c s. cdng c! th 46 ngh5 95ch kh,m kh,c0 7,c em c! nhi6" ng"# c& m%c bnh 4*c Qet nghim vo thi gian n#0 1ra em tn j 4n I t":i c n c! sC t v8n thng Q"#$n ca gi-i # t0 Kic kim tra th5 9Cc 4*c 46 ngh5 vo 9Oc ?( r t":i0 R=t sA ti$m chng cdng c n 4*c thCc hin vo giai 4o/n n#0 ]a" ? t":i, tra c! th 4*c kim tra h"#t ,+ khi 4n b,c s. v c,c ng"#$n nh>n kh,c0 GhHng tra t(\x t":i c n 4*c gi-i # t t v8n thng Q"#$n Kic ti$m +hmng "An v,n 4*c 46 ngh5 vo t":i \I0 1ra cdng c n 4*c kim tra h"#t ,+ hlng n;m0 GhHng em g,i \x t":i n$n thc ka+y n" 4J 3"an h tnh BDc th c n thc s-m h&n0 ( 3hc n #ang tha,0 Ai t*ng n# c n 4*c b,c s. kh,m v t v8n thng Q"#$n0 bhi kh,m ti6n sn 9 n 4 ", c n 9m Qet nghim m,", +h>n tch n-c ti", h"#t ,+ v Qet nghim vi$m gan0 7,c Qet nghim kh,c cdng c n thit khi mang thai0 MJt nghi* 6K pht hin bnh #.*
\?

qet nghim )"#t ,+ 7h8t 7ho9estero9 G=i soi m6m khD nH 1C kh,m vO qet nghim ka+ bh,m vO +hmng kh,m 7hD+ vO blng q 3"ang

j|(?z \(j 9 n I^

r|(rz \(j 9 n I^

I|(tr \(j 9 n I

tI^ Thi chO \(j 9 n Ghi6" h&n n" c n0 g%t 4 " tn ?I t":i 4Ai v-i 4n Fng v rI t":i 4Ai I v-i +hD nH0 Ghi6" h&n n" c n ?(I 5nh kU )ng R-i b%t 4 " tC kh,m c n tham th,ng kho b,c s. \(?^ 7! th gi,n 4o/n n" 9 n kh,m tr-c bnh thng \(j \(j 7 n kh,m bnh tr-c t":i I| n" trong gia 4nh b/n c! ngi b5 "ng th vO0

)ng th,ng^ \(?

)ng th,ng \(? Y Y

?(I )ng th,ng \(? \(j \(j

Cc 895 hi5 ng5/ hiK* 6 n t)nh *=ng K-i m=t t BDng cD # khoa v 4Fi m%t, b/n c! th +h,t hin v gi,m s,t c,c v8n 46 sc khe trong gia 4nh mnh0 R2i ngi c n bit c,ch 4o th>n nhit, 4m m/ch, nh5+ th v 4o h"#t ,+0 g/n c! th B<ng Ang nghe 4 kh,m m=t c,ch 4&n gin0 7,c BDng cD n# khFng 3", 4%t v thng c! h-ng Bsn sc BDng0

?" thbn nhit

1h>n nhit bnh thng mc tn ?t,r 4n ?v,t 4= 70 1h>n nhit tha# 4:i theo c,c thi 4im trong ng# v c,c #" tA kh,c0 K vV#, b/n 4nng 9o ng/i khi c! c,c tha# 4:i nh v6 th>n nhit0 G" b/n ch/m vo m=t ngi m cm th8# n!ng hoXc 9/nh, ngi c n 4*c 4o th>n nhit0 bhi +hi g2i b,c s., vic bit chnh Q,c th>n nhit bnh nh>n s@ r8t hH" ch0 7! bAn n&i 4 4o th>n nhit, 4! 9 ming, hV" mFn, n,ch v ming hoXc tai0 G" 4o n,ch hoXc tai, cho 4*c B<ng nhit k 4in tc0 1h>n nhit 4*c 4o hV" mFn 9 chnh Q,c nh8t0 ( f' nh,t -$ g #,ng: *c ,+ BDng cho ngi 9-n v tra em tr$n t t":i0 7,ch 9m' ^ ~ca s/ch nhit k blng Q +hmng hoXc blng cMn0 ^ 7 m ch%c 4 " nhit k _+h n khFng c! b " th# ng>n` v 9%c cho th# ng>n Q"Ang ?I 4= 7 hoXc B-i0 ^ bhFng ng>m nhit k vo n-c n!ng hoXc 9/nh tr-c khi sc BDng0 ^ Xt gAc nhit k _c! b " th# ng>n` Q"Ang B-i 9[i v ngVm mFi giH n!0 bhFng 4*c B<ng r;ng 4 c%n giH0 1h blng mdi v khFng n!i ch"#n0 ^ 7h tn ? t-i I +hOt0
\r

( f' thSn nh,t g hMu #n' *c ,+ BDng cho c,c tra em B-i t t":i hoXc b8t c ai khFng th giH nhit k blng ming0 ^ ~ca s/ch nhit k v 9%c 4 h/ c=t th# ng>n Q"Ang0 ^ gFi va&9in hoXc ch8t bFi tr&n kh,c _4*c sc BDng trong # khoa` +h n gAc ca nhit k0 ^ mFng em be ngang v-i v/t ,o ca b/n0 7 m nhit k c,ch b " th# ng>n khong j cm v nhet nh nhng vo hV" mFn _khFng s>" h&n j,I cm`0 nng b 4i, hJ# giH nhit k v5 tr thch h*+ v khFng 4 n! tr*t Qa h&n0 ^ 7h khong ? +hOt0 ( o nhit 4= n,ch' t chnh Q,c h&n nhng an ton h&n 4Ai v-i nhHng em nh khFng giH nhit k 4*c #$n0 ^ Z%c 4 h/ c=t th# ng>n Q"Ang0 ^ Xt nhit k vo n,ch, khe+ ta# em be vo ngang ngCc v giH +h n c,nh ta# tr$n0 ^ 7h I +hOt0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn c) Ydt *=ch R/ch 9 mc 4= ca nh5+ tim0 1im b&m m," t-i kh%+ c& th n$n b/n c! th cm th8# m/ch ch"#n 4=ng mEi khi ch/m vo s,t Ba0 7! th b%t m/ch c: ta#, c: hoXc c,nh ta# tr$n0 kh n 9-n c,c bnh c! th 9m t;ng m/ch, v vV# vic bit 4*c m/ch nh th no khi khe m/nh 9 r8t hH" ch0 bhi b5 sAt, m/ch t;ng khong \| nh5++hOt0 ( m sA m/ch sa" khi ngMi ngho n&i #$n t.nh trong I(\| +hOt0 ( Xt hai ng!n ta# 4 nh 9$n c: ta#0 ( G" kh! cm th8# m/ch c: ta#, hJ# 45nh v5 4=ng m/ch cnh c:, nga# c/nh kh 3"n, 8n nh0 ( m sA nh5+ trong ?| gi>#, sa" 4! nh>n 4Fi kt 3" 4 c! sA nh5+ trong \+hOt0 R/ch bnh thng \ t":i' \||(\t| nh5++hOt \(t t":i' tI(\r| nh5++hOt \(t t":i' \x(jt nh5+ th+hOt v(\| t":i' t|(\\| nh5++hOt v t":i tr 9$n' \j(jr nh5+ th+hOt \\ t":i tr 9$n' I|(\|| nh5++hOt ? * nhp th@
\I

)F h8+ bnh thng \ t":i' r|(t| nh5+ th+hOt

Rc 4= hF h8+ 9 sA nh5+ th trong m=t +hOt0 G! t;ng khi b5 sAt v b5 chng bnh no 4!0 1hi 4im tAt nh8t 4 4m nh5+ th 9 vo 9Oc ngho ng&i, c! 9@ sa" khi b%t m/ch, 9Oc c,c ng!n ta# b/n cmn tr$n c: ta#0 Gh5+ th ca con ngi tha# 4:i n" bit mnh 4ang 4m0 ( m sA 9 n ngCc +hMng 9$n trong 4 m=t +hOt0 ( N Qem c! b5 th%t 9/i B-i Q&ng sn, th khm kh hoXc kh! th khFng0 ?" h5/ t p )"#t ,+ 9 ,+ 9Cc m," t,c 4=ng 4n hMi vo c,c thnh 4=ng m/ch0 + 9Cc tim 4/t 4*c g2i 9 ,+ 9Cc t>m th"0 + 9Cc giHa c,c nh5+ tim khi tim tr/ng th,i ngho 4*c g2i 9 ,+ 9Cc t>m tr&ng0 + 9Cc m," bnh thng 4Ai v-i ngi tr$n \x t":i 9 B-i \r|z|0 )"#t ,+ ca h " ht m2i ngi c! th nghe 4*c blng Ang nghe khi sc BDng m,# 4o0 R,# 4o h"#t ,+ 4in tc khFng 4mi hi +hi sc BDng Ang nghe hoXc c! thnh gi,c tAt0 ( )i B*c s. v6 b= 4o h"#t ,+ v 46 ngh5 cho cho b/n c,ch sc BDng0 ( 1hng Q"#$n 4o h"#t ,+ nh 4 theo BSi b8t kU ngi no b5 bnh tim hoXc h"#t ,+ cao0 Nhng 895 hi5 c!nh b" R=t sA tri" chng 4*c coi 9 B8" hi" cnh b,o m=t bnh tr m tr2ng 4ang +h,t trin0 G" bit nhHng B8" hi" n# v 4 N chOng, b/n c! th +h,t hin bnh tr-c khi n! tr n$n 4e B2a 4n tnh m/ng0 R=t sA bnh nh "ng th thng c! th chHa tr5 n" 4*c +h,t hin s-m0 K-i c,c bnh khFng th chHa khi nh ti" 4ng, vic +h,t hin v 4i6" tr5 s-m c! th 9m gim th&ng t:n0 ]a" 4># 9 m=t sA B8" hi" cnh b,o v6 bAn chng bnh m n" +h,t hin s-m, ta c! th ng;n chXn hoXc ki6m ch 4*c'

eng th

)=i "ng th Rf 9it k$ b# B8" hi" cnh b,o sa" 4Ai v-i bnh "ng th0 )J# cho b,c s. bit nga# n" b/n th8# nhHng B8" hi" n#0 ( 1ha# 4:i th!i 3"en v6 4ng r"=t v bng 3"ang0 kh n 9-n ngi ta 46" c! 9Oc b5 t,o b!n, ti$" ch# hoXc tha# 4:i v6 th!i 3"en 4/i tin trong thi gian ng%n0 i6" n# c! th Bo c,c c&n cOm, sAc, c,c tha# 4:i v6 ;n "Ang g># n$n000 G" sC tha# 4:i th!i 3"en v6 4ng r"=t hoXc bng 3"ang keo Bi hai t" n, b/n c n +hi 4i kh,m b,c s.0 ( ]ng m khFng 4a"' 7! th 9 B8" hi" "ng th Ba0 ( 7h# m," hoXc m b8t thng, hoXc ra m,", nFn ra m,", ti" ra m," nhi6"0 G" c! t m," khi 4/i tin th c! th Bo bnh tr.0 1rong trng h*+ n# cdng c n +hi 4i b,c s. n" trong vi ng# khFng ht0 ( G:i c=m, c! cDc vO hoXc n&i kh,c' ) " ht c,c cDc, " vO khFng +hi 9 "ng th, t"# nhi$n khFng 4*c b 3"a0
\t

( bh! n"At hoXc kh! ti$" keo Bi h&n m=t th,ng, 4Fi khi g># kh! ch5"0 ( 1ha# 4:i hnh B/ng v kch th-c ca mDn c!c hoXc nAt r"Mi0 ( )o Bai BLng hoXc ho khan' 1hng Bo b5 cm 9/nh0 1"# nhi$n, n" ho keo Bi m=t vi t" n, c n +hi 4i b,c s.0 Ynh tiK5 6ng GhHng B8" hi" cnh b,o v6 bnh ti" 4ng thng khFng rS rng v khFng 9m cho b/n ngh. mnh c n +hi 4n b,c s.0 1"# nhi$n, n" Q"8t hin nhHng tri" chng sa" m khFng c! ng"#$n nh>n rS rng kh,c _nh mt mi Bo 9m vic 3", sc, 4i ti" nhi6" Bo "Ang nhi6" ch8t 9ng`, b/n c n 4*c b,c s. t v8n' ( )a# kh,c n-c0 ( 1hng 4i ti" _nh8t 9 v6 4$m`0 ( 1hm ;n0 ( ]Dt c>n khFng c! ng"#$n nh>n rS rng0 ( Rt mi0 ( GhiWm tr<ng Ba khFng rS ng"#$n nh>n0 ( Kt th&ng 9>" 9nh0 ( 1hng nhiWm tr<ng >m 4/o0 ( p&ng vVt kh! c&ng0 ( 1h5 9Cc gim 9i$n tDc0 ( tai hoXc t$ ta# ch>n ng# cng t;ng0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 8) CLn 6a5 ti* )J# 9V+ tc g2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc c,c B5ch vD c8+ c" kh,c n" b/n hoXc ngi no 4! m b/n th8# c! nhHng B8" hi" cnh b,o v6 c&n 4a" tim _4a" ngCc 9m cho ngJ 3", co 3"%+, c&n 4a" ng# cng gia t;ng` hoXc' ( 1o,t mM hFi0 ( 1h BAc0 ( a" ngCc 9an r=ng ra c,nh ta#, c: hoXc hm0 ( g"Mn nFn, nFn mca0
\v

( 7ho,ng v,ng, ch!ng mXt0 ( R/ch nhanh v khFng 46"0 ?<t F5f )J# g2i khPn c8+ cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc B5ch vD c8+ c" kh,c n" b/n hoXc ngi no 4! m b/n th8# c! nhHng tri" chng 4=t 3"0 ]a" 4># 9 n;m B8" hi" cnh b,o v6 4=t 3" Bo )i+ h=i khoa Rf v6 4=t 3" 9it k$' ( ]"# nh*c, t$ hoXc 9it v<ng mXt, c,nh ta# hoXc ch>n, nh8t 9 m=t b$n ca c& th0 1ri" chng n# keo Bi h&n vi +hOt0 ( 1h5 gi,c gim, nhn khFng rS m=t hoXc hai, ha# b5 hoa m%t0 ( -, nghe khFng hi"0 ( Ghc 4 " k5ch 9it, b8t ng v khFng c! ng"#$n nh>n rS rng0 ( 7ho,ng v,ng, 9o 4o, m8t th;ng b;ng, nh8t 9 c! B8" hi" cnh b,o kh,c Q"8t hin c<ng 9Oc0 G" tri" chng rS rng v trong t +hOt khFng ht, c n g2i b,c s. nga#0 G" c,c tri" chng ch8m Bt trong t +hOt sa", c! th 4! 9 bi" hin ca chng thi" m," cDc b= nh8t thi _c! ng"# c& g># ra 4=t 3" s-m`0 ChLng P: SL c$5 v c9p c$5 7h&ng n# vna 46 cV+ 4n nhHng c8+ c" nghi$m tr2ng v nhHng trng h*+ s& c", giO+ b/n bit c,ch Qc tr khi 4Ai Bin v-i m=t trng h*+ c8+ c" hoXc c" th&ng0 ]C hi" bit ca b/n v6 c,c trng h*+ s& c" v c8+ c" s@ giO+ gii 3"#t 4*c cho ngi b5 n/n0 GhHng c8+ c" # khoa 4*c 46 cV+ trong ch&ng n# gMm' ( 7h# m,"0 ( g5 th&ng vo 4 "0 ( Gg= 4=c0 ( )F h8+0 ( ]Ac0 ( g8t tonh0 MT Ng cc trng h-p c9p c$5 ( 1h s>", 4m tn \ t-i \|, tC nh b/n c! th gii 3"#t 4*c tnh h"Ang n#0 ( ,nh gi, tnh hnh ng"# him0
\x

( go v v 4a ngi b5 th&ng ra khi ha ho/n, c,c vD n: hoXc c,c ri ro kh,c0 G" nghi ng n/n nh>n b5 th&ng c=t sAng, b/n 4nng Bi ch"#n n/n nh>n v 4i6" n# s@ cng g># ng"# him0 ( G" m=t ngi b8t tonh hoXc ng8t Qo", hJ# 4 n&i tho,ng m,t, hF h8+ nh>n t/o, Qoa b!+0 G" m=t ngi ngnng th, hJ# c8+ c" blng hF h8+ nh>n t/o0 ( GhVn B/ng v chHa tr5 vt th&ng nghi$m tr2ng nh8t0 GhHng t:n th&ng 4e B2a 4n tnh m/ng _ch# m,", sAc` c n 4*c c8+ c" 4 " ti$n0 ( bim tra Qem c! b5 gJ# Q&ng hoXc c! c,c vt th&ng kh,c khFng0 G" c n +hi 4a 4i c8+ c", hJ# g2i cho c& 3"an # t g n nh8t0 A57t c$5 ngi G" gX+ m=t trng h*+ c n c8+ c", b/n hJ# 9m nhHng g c! th 4 c" ngi 8#0 ) " ht c,c n-c 46" c! 9"Vt c" ngi 4 bo v nhHng ngi ra ta# c8+ c", giO+ h2 khFng b5 kin c,o khi 4J s& c" ngi b5 n/n nhng vF tnh g># ra s& s"8t0 hO/ r3ng ( T2i nha s. nga# trong trng h*+ c8+ c"0 G" 4*c trMng r;ng trong vmng ?| +hOt, c& ma# thnh cFng s@ cao0 G" 4 sa" hai gi th kh! c! th thnh cFng0 ( Za" s/ch r;ng gJ# v 4a n! tr 9/i ch>n r;ng hoXc giHa 9*i v m, _cPn thVn 4 khFng n"At n! vo bDng`, hoXc 4 n! trong m=t h=+ sHa nh0 bhFng 4a 4i rca blng vmi n-c0 ( G" r;ng ca em be b5 gJ#, c! th n,n 9/i trong hai t" n 4 Q,c 45nh khong c,ch r;ng c n thit cho t-i khi nhHng chic r;ng v.nh viWn nhO ra0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn i) Y #Bc v7t h"jc ngi cdn bhi b5 sOc vVt c%n, m2i ngi 46" m"An bit h2 c! c n ti$m +hmng bnh B/i khFng0 7,c thO hoang ha# mang bnh B/i 9 g8" trOc Rf, chMn hFi, c,o v B&i0 Ro v ch! n"Fi trong nh n" 4J 4*c ti$m +hmng ngna him khi mang bnh B/i0 1"# nhi$n, nhi6" thO vVt 4i hoang 9/i cha 4*c ti$m0 gnh B/i r8t ng"# him n" khFng 4*c chHa tr50 Kt c%n tr$n Ba, nh8t 9 vt mo v ngi c%n thng BW b5 nhiWm tr<ng, c! th Bsn 4n "An v,n n" b/n ti$m chng 4J 9>"0

Vhng trnh

( 1i$m +hmng t8t c thO n"Fi 4 tr,nh bnh B/i0 bhFng n"Fi thO hoang trong nh0 ( bhFng tr$" 4<a thO khi chOng 4ang ;n, nga# c v-i thO n"Fi trong nh0 ( bhFng 4 tra em 4n g n hoXc tr$" 4<a ch!, mo hoang0 ( bhFng 4Dng ch/m thO hoang hoXc tr$" ch2c chOng0 bhFng tC 4i6" tr5 cho thO b5 bnh hoXc b5 th&ng0
\z

Cha tr t=i nh

( ~ca s/ch vt c%n blng n-c v Q +hmng0 i6" tr5 nh trng h*+ b5 vVt ben nh2n 4>m0 ( G" b5 ch!, mo n"Fi trong nh c%n, c n kim tra Qem chOng 4J 4*c ti$m +hmng B/i cha0 ( G" b5 thO n"Fi khe m/nh c%n, +hi Q,c 45nh ch%c ch%n v theo BSi thO trong mi ng# 4 Qem n! c! tri" chng g ca bnh B/i khFng0 G" ch ca con thO khFng th bit rS 9 n! 4J 4*c +hmng B/i cha, c n +hi nh # b,c s. Q,c 45nh v theo BSi con vVt 4!0 ( G" b/n b5 thO hoang c%n, hJ# 9i$n h v-i c& 3"an # t0 )2 c! th cho b/n bit con thO 8# c! b5 bnh B/i khFng v c! sC 4i6" tr5 c n thit0

Cn 6 n/ bc #0 %hi

( Kt c%n Bo thO hoang g># ra0 ( Kt c%n Bo ch! hoXc mo 9/ c! n-c BJi v s<i b2t ming g># ra, hoXc b5 c%n m khFng bit rS ng"#$n nh>n0 ( g5 thO n"Fi c! ch c%n nhng khFng bit rS 4J 4*c ti$m +hmng B/i cha0 ( Kt c%n tr m tr2ng, c! th c n +hi kh>" hoXc vt c%n tr$n mXt, ta#, ch>n0 Kic kh>" vt th&ng c n 4*c thCc hin v trong vmng x gi0 ( 7! c,c B8" hi" nhiWm tr<ng nh' ^ a" nhc h&n, sng 9-n, t8# 4 hoXc th8# 4a" khi 4Dng nh0 ^ G!ng hoXc t8# 4 9an r=ng tn vt c%n0 ^ 7h# m0 ^ ]At cao m khFng rS ng"#$n nh>n0 Ch!/ *5 8.i *4ng ta/Z chbn 7,c m!ng ta# v m!ng ch>n thng b5 k+, va, 4V+ +hi0 GhHng vt th&ng n# thng khFng 3", nghi$m tr2ng, nhng n" ch# m," B-i m!ng, ,+ 9Cc m," c! th khin b/n r8t 4a" 4-n0 7,ch B"# nh8t 4 9m B5" b-t 4a" nhc 9 Qoi m=t 9E vo m!ng 4 cho m," ch# ra0 g/n c! th cm th8# kh! thCc hin 4i6" n# nh, nhng # b,c s. cdng s@ 9m t&ng tC0 Kic kh&i m," ra r8t hH" ch nhng cho n$n thCc hin khi vt th&ng tr m tr2ng _khi b/n c! th cm th8# ,+ 9Cc m," B-i m!ng, 4a" 4n khFng ng 4*c` nhlm 9m B5" b-t c&n 4a"0

Cha tr t=i nh

( 7hm 4, 9/nh v n>ng cao v<ng c! vt th&ng cng nhi6" cng tAt cho t-i khi gim sng 4a"0 }cetamino+hen cdng s@ 9m b-t kh! ch5"0
j|

( bh&i m=t 9E m!ng 4 9m b-t 4a" theo c,c b-c sa"' ^ An thLng ghim k+ gi8# v h& 4 " ghim blng ng2n 9ca cho t-i khi n! n!ng 4 9$n0 ^ 4 " ghim k+ vo m!ng v n! s@ tC B<i m!ng m khFng c n 9Cc 4P#0 g/n s@ khFng 4a" v m!ng khFng c! B># th n kinh0 G" m!ng B#, c! th 9m nhi6" 9 n0 ^ Gga# khi c! m=t 9E, m," s@ tho,t ra v 4a" nhc s@ B5" b-t0 ( Gg>m m!ng ta# ? 9 nng# vo hEn h*+ nca h#Brogen +eroQiBe _n-c oQ# gi` v n-c 8m0 ( G" ,+ 9Cc t;ng 9$n 9/i m=t vi ng# sa", hJ# 9X+ 9/i tin trnh tr-c tr$n c<ng m=t 9E0

Cn6 n / bc #0 %hi

( Ggi b5 th&ng khFng ch5" cho thCc hin kh&i 9E0 ( 7! c,c B8" hi" nhiWm tr<ng' ^ a" nhc h&n, sng 9$n, t8# 4 hoXc 4Dng nh th8# 4a"0 ^ G!ng r,t hoXc t8# 4 9an tn v<ng b5 vt th&ng0 ^ 7h# m0 ^ ]At cao m khFng rS ng"#$n nh>n0 ( 7! B8" c,c hi" vt th&ng nXng h&n0

j\

180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 1^) Ch$ng th@ 8[c bhi b/n th r8t nhanh v s>" mc 7j trong c& th ca b/n c! th tDt Q"Ang th8+0 7,c tri" chng c! th Q# ra Bo th BAc' ( 1$ hoXc n!ng ran ta#, ch>n hoXc ch"ng 3"anh ming0
jj

( Gh5+ tim BMn BV+ v hMi h=+0 ( 7m th8# nght th0 ( R$ sng0 1rong m=t sA trng h*+ nXng, b/n c! th ng8t Qo"0 k Vhng trnh ( Gh ngi kh,c 4 N n" b/n b%t 4 " th 3", nhanh0 ( Gga# khi th8# mnh th nhanh hoXc c! c,c tri" chng kh,c, hJ# cA th chVm 9/i _c I gi># th m=t 9 n hoXc 4 chVm 4 9m gim b-t c,c tri" chng`0 k Cha tr t=i nh ( GgMi Q"Ang, tV+ tr"ng th chVm 9/i0 ( 1hCc hin +h&ng +h,+ th giJn0 ( 1h ra v ht vo trong m=t bao gi8# tr<m 9$n mdi v ming0 i6" n# s@ giO+ 9m gim 9*ng 7j trong m," tr 9/i bnh thng0 1i+ tDc 9m nh vV# tnng hMi tn I t-i \I +hOt0 k Cn 6 n / bc #0 %hi ( 1h BAc khi khFng b5 c;ng thLng hoXc hMi h=+0 7 n Q,c 45nh trng h*+ b5 hMi h=+0 ( ]C hMi h=+ v th BAc thng Q# ra, cn tr cFng vic hlng ng# ca b/n0 ,= thbn nhit )/ th>n nhit 9 hin t*ng nhit 4= ca c& th Q"Ang B-i mc bnh thng, Q# ra khi c& th m8t nhit 9*ng nhanh h&n nhit 9*ng m c& th c! th sinh ra0 GhHng tri" chng ban 4 " gMm' ( ~"n 9P# bP# _c! th ht n" th>n nhit h/ B-i ?I,t 4= 7`0 ( pa t,i 9/nh0 ( 1h thsn0 ( kh,n 4o,n thi" chnh Q,c0 GhHng tri" chng keo theo' ( gDng 9/nh0 ( R/ch v nh5+ th chVm0 ( Rt mi hoXc " oi0
j?

( g8n 9o/n0 )/ th>n nhit 9 m=t trng h*+ khPn c8+0 G! c! th nhanh ch!ng Bsn t-i b8t tonh v tc vong n" nhit 9*ng ti+ tDc b5 m8t0 ]Dt gim th>n nhit c! th Q# ra nhit 4= v,j 4= 7 hoXc cao h&n n" tri ma gi!0 GhHng ngi #" 4"Ai v thi" ho/t 4=ng c! th nhanh b5 sDt gim th>n nhit trong nh n" h2 khFng 4*c giH 8m0 ]-m nhVn bit sC sDt gim nhit 4= 9 c,ch chHa tr5 r8t 3"an tr2ng0 1hng nhHng hnh kh,ch 4ng Bi s@ m8t nhit 9*ng t-i mc nh hng 4n sc khe tr-c khi nhVn bit 4*c0 G" c! ngi b%t 4 " b5 r"n 9P# bP#, 4i 9o/ng cho/ng hoXc c! +h n 9i$n 3"an 4n c,c tri" chng n#, c! th nghi ng h2 b5 h/ th>n nhit v c n nhanh ch!ng giH 8m cho ngi 4!0 k Vhng trnh g8t kU khi no BC 45nh 4i khi nh nhi6" gi thi tit 9/nh, b/n c n 46 +hmng nh sa"' ( RXc 3" n ,o 8m, 3" n ,o chAng n-c v gi!0 G$n mXc 9o/i vi s*i vsn giH 4*c 8m nga# khi b5 -t _chLng h/n nh 9en hoXc +o9#+ro+#9ene`0 ( =i md 8m, 4 " c n +hi tr,nh -t hoXc 9/nh0 Kic 4 " khFng 4*c giH 8m c! th 9m m8t r8t nhi6" nhit 9*ng ca c& th0 ( {n no tr-c khi 4i v mang th$m thCc +hPm theo0 ( bhFng "Ang r*" khi tri 9/nh, v r*" 9m cho c& th m8t nhit 9*ng nhanh h&n0 ( Ggi gi #" hoXc t 9ao 4=ng c! th tr,nh b5 h/ th>n nhit blng c,ch mXc 3" n ,o 8m trong nh0 k Cha tr t=i nh RDc 4ch chHa tr5 t/i nh 9 ng;n m8t th$m nhit 9*ng v tn tn 9m 8m 9/i ngi b5 9/nh0 7 mEi gi 8m 9$n 4*c m=t 4= 9 tAt nh8t0 ( Ai v-i c,c trng h*+ nh, c n 4a ngi b5 9/nh vo n&i kh"8t gi! v giH 8m0 Za" khF ngi 8# hoXc cho mXc 4M 9en v "Ang n-c n!ng0 ( Ai v-i c,c trng h*+ kh, nXng, tr-c ht hJ# th,o b 3" n ,o -t, 9/nhy sa" 4! 9m 8m ngi 8# blng c,ch 4%+ ch;n hoXc tOi ng, c! th sc BDng c nhit 9*ng ca ngi c8+ c" khi s,t nha"0 ( 7ho "Ang n-c n!ng v thc ;n gi" n;ng 9*ng, chLng h/n nh ko0 bhFng cho ;n hoXc "Ang n" ngi 8# b5 9o/ng cho/ng hoXc b8t tonh0 bhFng cho "Ang r*" bia0 ( Kic 9m 8m bnh nh>n blng n-c n!ng c! th g># sAc hoXc c&n 4a" tim0 1"# nhi$n, trong c,c trng h*+ khPn c8+ khFng c! swn +h&ng tin, hoXc c,c 4i6" kin chHa tr5 t/i nh kh,c khFng c! t,c BDng, b/n c! th sc BDng +h&ng c,ch c"Ai c<ng 9 t%m n-c n!ng_?x(r\ 4= 7` k Cn 6 n / bc #0 %hi

jr

( G/n nh>n b5 b8t tonh hoXc vsn cmn tonh nhng Bng nh b5 b8n 9o/n0 ( G/n nh>n 9 tra em hoXc ngi gi #"0 1At nh8t hJ# g2i # b,c s., b8t k mc 4= nghi$m tr2ng ca c,c tri" chng0 ( 1h>n nhit khFng tr 9/i bnh thng sa" r gi 9m n!ng0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 1c) Y cn trlng v nhn cdnZ ch)ch Kt c%n ca cFn tr<ng v nhn, vt chch ca ong b " v ong b%+ c# thng g># sng cDc b=, t8# 4 v 4a" nh!i0 m=t sA ngi, nh8t 9 tra em, tnh tr/ng t8# 4 v sng c! th t h&n v +hn ng cDc b= c! th keo Bi m=t vi ng#0 1rong m=t sA trng h*+, vt c%n v chch khFng g># +hn ng ton th>n0 R=t sA ngi b5 c,c +hn ng ngoi Ba nXng khi b5 cFn tr<ng hoXc nhn c%n, chchy m=t t ngi b5 B5 ng g># nh hng ton th>n0 7,c tri" chng c! th Q# ra tr$n ton th>n 9 th BAc, tc ngCc, cho,ng v,ng, th khm kh hoXc sng 9[i v mXt0 G" c,c tri" chng gia t;ng, bnh nh>n c n 4*c # b,c s. ch;m s!c nga#0 R=t sA nhn g># ng"# him, vt c%n ca nhn thng cdng c! th ng"# him n" ngi 8# b5 B5 ng0 Zo/i nhn g%c Rf g9ackiBo _b g!a 4en` c! kch th-c 9-n, c! m" 4en nh,nh, c! hnh 4Mng hM c,t m" 4 B-i bDng0 7,c vt c%n c! th 9m -n 9/nh, sAt, b"Mn nFn v c& bDng b5 4a"0 khn ng tr m tr2ng c! th g># ra v8n 46 hF h8+0 Ggi b5 h"#t ,+ cao, ngi gi #" v tra em c! ng"# c& b5 +hn ng nXng h&n0 Ghn c"a n>" be h&n nhn b g!a 4en v c! ch>n Bi0 7hOng c! m" n>" +ha tr%ng, c! hnh 4n vio9on 9ng0 Kt c%n ca chOng 9m cho 4a" b"At _t"# nhi$n, chnh vt c%n khFng 4a" nhc m8#` v c! th 9m bng r=+, khin 4a" nhc 9an r=ng0 7,c vt c%n ca chOng cmn c! th 9m cho b"Mn nFn, nFn mca, nhc 4 " v -n 9/nh0

Vhng trnh

( khFng b5 ong chch, n$n mXc 3" n ,o c! m" 9*t hoXc tr%ng0 " n ,o m" tAi v c! in hoa BW 9Fi c"An ong0 ( 1r,nh Qc n-c hoa v B " th&m n&i BW gX+ ong0 ( 7 vi gi 9/i sc BDng th"Ac bFi p1 4":i cFn tr<ng n" b/n c,c v<ng c! cFn tr<ng hoXc nhn _c! 9o/i Bnh ri$ng cho tra em v +hD nH c! thai` v rca s/ch th"Ac khi tr v60 Kic t%m v-i B " }9+hakeri v ]kin(]o(]ot cdng c! t,c BDng 4":i cFn tr<ng0 ( i g;ng v mXc 3" n 9i6n ,o khi rnng thFng v c,c t ng h m BW c! nhn0

Cha tr t=i nh

jI

( Z8# ngmi ra blng c,ch nh: nh hoXc B<ng B># cho r tr$n mXt Ba b5 chch _n" khFng th8# ngmi`0 bhFng sit m/nh ngmi chch v n" 9m nh vV#, b/n c! th khin n2c 4=c th8m vo Ba0 ( G" b5 nhn b g!a 4en hoXc nhn c"a n>" c%n, hJ# sc BDng 4, 9/nh chm vt c%n rMi g2i b,c s.0 ( p<ng g!i 4, 9/nh 4 chm vt c%n hoXc chch0 R=t sA ngi cho bit, b=t hM natri cacbonate, ch8t 9m m6m th5t hoXc than ho/t tnh +ha v-i chOt n-c giO+ 9m B5" 4a" v 9m gim +hn ng0 ( 1h"Ac kh,ng histamin _genaBr, 7h9ortrimeton` c! th giO+ 9m B5" 4a" v b-t sng, 9m b-t 4a" b"At n" c! nhi6" vt c%n0 1h"Ac rca ca9amine hoXc kem h#Brocortisone cdng c! t,c BDng0 ( Ggi b5 B5 ng nXng v-i n2c 4=c ca cFn tr<ng n$n mang theo b= c8+ c" cha Ang ti$m v aBrena9ine0 )i b,c s. hoXc B*c s. v6 c,ch sc BDng BDng cD c8+ c" 8#0 ( 7%t ng%n m!ng ta# 4 tr,nh g># tr # Q-c Ba, Bsn 4n nhiWm tr<ng0

Cn 6 n / bc #0 %hi

( 7,c B8" hi" B5 ng nXng gia t;ng nga# sa" khi b5 cFn tr<ng chch' ^ 1h khm kh, kh! th0 ^ ]ng ch"ng 3"anh mFi, 9[i hoXc mXt, ha# sng 9-n ch"ng 3"anh v<ng b5 cFn tr<ng chch _v BD c c,nh ta# hoXc cLng ch>n b5 sng`0 ^ G:i mPn Ba 9an r=ng, 4a" b"At, cm th8# sAt hoXc t$0 ( G" vt c%n giAng nh vt c%n ca nhn hoXc cFn tr<ng tr-c 4># 4J g># +hn ng nXng0 ( g5 bng r=+ chE b5 nhn c%n hoXc v<ng Ba ch"ng 3"anh vt c%n bin m"0 ( 7,c tri" chng khFng th"#$n gim trong j(? ng# hoXc c! c,c B8" hi" nhiWm tr<ng0 G$n hi b,c s. Qem c! th B<ng b= c8+ c" blng th"Ac aBrena9ine hoXc Ang ti$m chAng B5 ng 4Ai v-i cFn tr<ng c! n2c 4=c khFng n" b/n b5 B5 ng nXng0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 18) Y&ng #$a G2c sa g># 4a" r,t v b5 sng0 G" b5 nhiWm 4=c nXng, bnh nh>n c! th th BAc, b"Mn nFn, co th%t bDng, ch"=t rOt, ng8t, nFn mca v kh! th0

Cha tr t=i nh

( ~ca nga# chE b5 bng sa blng n-c bin0 bhFng B<ng n-c ng2t v khFng ch Q,t v 9m nh vV# s@ BW g># nhiWm th$m n2c 4=c0

jt

( 1hVn tr2ng g[ b QOc t" ca sa Bnh vo0 )J# b2c ta# blng kh;n v, B<ng n-c bin, b=t c,t hoXc b=t soBa 4 rca chE b5 n2c say sa" 4! 9m bong QOc t" ca sa ra blng kh;n hoXc c/nh tha 4in tho/i0 ( ]c BDng n-c rca ca9amine 4 9m B5" b-t cm gi,c n!ng r,t0 ( G" b/n b5 bng sa Bo 9m tr!c nhHng QOc t" ca n! th tm # b,c s. nga#0

Cn 6 n / bc #0 %hi

( 7,c B8" hi" b5 B5 ng gia t;ng nga# sa" khi b5 sa chch0 ^ 1h khm kh, kh! th0 ^ ]ng ch"ng 3"anh ming, 9[i hoXc mXt, ha# sng nhi6" ch"ng 3"anh vt bng sa _v BD sng c c,nh ta# hoXc cLng ch>n`0 ( g5 sng ch"ng 3"anh v<ng nhiWm n2c sa0 ( pa ch"ng 3"anh chE b5 nhiWm n2c sa bin m"0 ( 1h"Ac sc BDng khFng c! t,c BDng ki6m ch c&n 4a"0 )J# g2i b,c s. 4 hi Qem c! th sc BDng aBrena9in hoXc B<ng 9i" +h,+ chAng B5 ng n2c sa khFng n" b/n b5 B5 ng nXng0 Ch!/ *5 ca* R=t sA ngi b5 ch# m," cam Bo 4= Pm th8+, cm 9/nh v B5 ng, b5 4,nh vo mdi, B<ng th"Ac _nh8t 9 as+irin`, n&i r8t cao, va ch/m hoXc c/# mdi0

Vhng trnh

( = Pm th8+ thng g># ch# m," cam0 K vV#, c n t;ng 4= Pm nh, +hmng ngy giH nhit 4= th8+ +hmng ng0 ( G" mdi b/n b5 3", khF, hJ# ht nhi6" khFng kh Pm m=t 9Oc _v BD nh khi t%m`, bFi va&9in vo b$n trong mdi 4 tr,nh ch# m," cam0 )=+ Q5t B"ng B5ch m"Ai sc BDng cho mdi cdng c! th hH" ch0 ( Ti-i h/n sc BDng th"Ac as+irin v n! c! th 9m ch# m," cam0

Cha tr t=i nh

( GgMi thLng 9ng v h&i ng 4 " v6 +ha tr-c, nghi$ng 4 " v6 +ha sa" 4 9m cho m," ch# Q"Ang c: h2ng0 ( )o t8t c c,c cDc ngh@n trong mdi0 g!+ hai 9E mdi blng ng!n c,i v ng!n tr hoXc 8n khFng cho 9E mdi ch# m," trong vmng \| +hOt0 t +hOt sa" 4 N Qem c! c m 4*c m," khFng0

jv

( ]a" \| +hOt, kim tra Qem mdi cmn b5 ch# m," khFng0 G" cmn, ti+ tDc giH n! th$m \| +hOt nHa0 kh n 9-n trng h*+ m," ngnng ch# sa" \|(?| +hOt b5t mdi0 ( Glm ngho m=t vi gi v khFng 4Dng ch/m vo mdi t nh8t \j gi sa" khi m," cam ngnng ch#0

Cn 6 n / bc #0 %hi

( R," khFng ngnng ch# sa" ?| +hOt b5t mdi0 ( R," ch# ng*c vo c: h2ng khi mdi 4*c b5t0 ( Rdi b5 bin B/ng sa" khi b5 th&ng, c! th b5 gJ#0 ( )in t*ng ch# m," cam thng t,i +h,t0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn 1i) C4 cc v7t tr"ng tai Fi khi tra em 4 c,c vVt nh be 92t vo trong tai ca chOng, hoXc b5 cFn tr<ng bm vo tai0 1ra em kh! c! th bit 9 chOng b5 cFn tr<ng vo tai, cho c! th n!i 9 htai ca con b5 <i0

Cha tr t=i nh

( nng cA git cFn tr<ng trong tai0 )ch tai 9$n 4 ,nh n%ng mXt tri hoXc ,nh 4in r2i vo tai0 7,c cFn tr<ng thng 4*c ,nh s,ng 9Fi c"An, v vV# cFn tr<ng c! th bm ra ngoi0 ( G" cFn tr<ng khFng bm ra ngoi, 4: n-c kho,ng, B " F9i" hoXc B " B<ng cho em be vo tai0 7Fn tr<ng c! th trFi ra ngoi0 ( 98# c,c vVt kh,c trong tai ra, hJ# nghi$ng 4 " sang m=t b$n v 9%c0 )ch tai 9$n Q"Ang 4 c! vVt BW r&i ra0 ( G" vVt trong tai m6m v c! th BW th8#, hJ# sc BDng nh+ cPn thVn 4 g%+ ra0 nng thCc hin nh vV# n" n/n nh>n khFng giH 4*c tai #$n m=t chE hoXc n" b/n vsn khFng th nhn th8# hai 4 " ca nh+0 1hVn tr2ng 4nng 4P# vVt trong tai vo s>" th$m0

Cn 6 n /bc #0 %hi

)J# g2i 4in tho/i cho # b,c s. n" b/n khFng th 98# vVt hoXc cFn tr<ng ra khi tai0 C4 cc v7t tr"ng *dt )/t bDi hoXc vVt be nh n" 92t vo m%t th n-c m%t thng c! th tC 9m cho n! ra ngoi0 G" vVt 8# khFng 4*c n-c m%t 4a ra, c! th B<ng ti" +hs" gi,c m/c, vt th&ng thng tC 9nh trong m=t hoXc hai ng#0 G" vVt trong m%t b5 b%n vo m/nh _th BD Bo m,#`, hJ# tm B5ch vD c8+ c" nga#, nh8t 9 n" m%t b5 4>m0
jx

Cha tr t=i nh

( nng giDi m%t, v hnh vi n# c! th 9m tr # Q-c gi,c m/c0 g/n c! th giH khFng cho tra em giDi m%t0 ( nng cA 98# vVt tr$n trmng 4en hoXc vVt b5 Bnh vo trmng tr%ng0 )J# +h che hai m%t v g2i # b,c s.0 ( ~ca ta# tr-c khi 4Dng ch/m vo m%t0 ( G" vVt 8# m=t b$n ca m%t hoXc m B-i, hJ# th8m -t m=t ming g/c hoXc B<ng 4 " ca ming gi8# 9Da m6m 4J g8+ 9/i 4 98# vVt 8# ra0 KVt 8# s@ b,m vo ming g/c hoXc gi8# 9Da0 Fi khi sa" khi 98# h/t bDi ra khi, m%t thng h&i b5 QAn0 ( ~ca nh m%t blng n-c m,t0 Gh m=t hai gi2t th"Ac nh m%t0 ( bhFng bao gi sc BDng nh+ cX+, t;m hoXc nhHng vVt cng kh,c 4 98# bDi ra khi m%t, n! s@ 9m t:n th&ng t-i m%t0

Cn 6 n / bc #0 %hi

( GhJn c " b5 4>m trOng0 ( KVt 4>m trOng vo con ng&i hoXc g;m vo m%t0 nng keo vVt 8# ra 0 ( bhFng th 98# 4*c vVt trong m%t ra0 ( g5 4a" nXng hoXc khFng ht, cm th8# c! vVt g 4! trong m%t hoXc nhn th8# m sa" khi vVt trong m%t 4*c 98# ra0 Ti,c m/c c! th b5 tr #0 Gh%m m%t 9/i0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn G0) C4 cc v7t @ tr"ng *mi Fi khi tra em b c,c vVt be nh _nh b,nh m hoXc ngF` vo 9E mdi ca chOng0 G" em be khFng cho b/n bit 4i6" 4!, B8" hi" 4 " ti$n b/n c! th +h,t hin 9 n-c mdi m" vng hoXc Qanh v c! m<i hFi _ch# ra tn cho m=t 9E mdi`0 7dng c! th mdi m6m v sng t8# 9$n0

Cha tr t=i nh

( ]c BDng th"Ac Q5t thFng vo mdi b5 nhiWm tr<ng 4 9m gim sng0 ( 7ho tra em b5t m=t 9E mdi 9/i v cA ho m/nh vVt trong mdi ra0 ( G" b/n c! th th8# vVt trong mdi, c! th sc BDng nh+ ch"#$n B<ng 4 98# vVt trong mdi ra0 TiH cho 4 " em be cA 45nh v 4nng 4P# vVt vo s>" trong mdi th$m0 G" em be chAng cC, 4nng cA B<ng nh+0 R=t t m," ch# mdi khFng nghi$m tr2ng0

Cn 6 n / bc #0 %hi

jz

)J# g2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t n" b/n khFng th 98# 4*c vVt trong mdi ra sa" nhi6" 9 n cA g%ng0 Ng< 6<c 1ra s@ n"At nga# b8t kU th g, k c ch8t 4=c0 bhi nghi ng, n$n cho 4! 9 trng h*+ ng"# him0 p< sa" n# v[ 9@ ra 4a tra khFng n"At +hi ch8t 4=c, b/n cdng n$n thCc hin c,c b-c sa" 4 tr,nh t,c h/i 4,ng tic Q# ra0

Vhng trnh

bhong x| +h n tr;m tra em b5 ng= 4=c th"=c 4= t":i tn \ t-i x0 7 n +h,t h"# nhHng th!i 3"en +hmng tr,nh ng= 4=c tra em tr-c khi chOng 4*c sinh ra v nh8t 9 khi chOng bit bm0 1ra 9-n r8t nhanh 4n mc 4Fi khi chOng bit bm hoXc 4i tr-c khi chOng ta c! thi gian 4 +hmng tr,nh ng= 4=c cho chOng0 ( nng bao gi 4 c,c ch8t 4=c m khFng chO N, nga# c cho m=t 9Oc0 ( 78t giH t8t c th"Ac v vitamin Qa n&i tra c! th 98# 4*c0 }s+irin thng g># ng= 4=c cho tra em, nh8t 9 th"Ac as+irin Bnh cho tra em c! m<i th&m0 )J# +h>n thnh c,c 9i6" nh v c8t giH cPn thVn0 ( bhFng 4 cho tra c! th ti+ cVn kh!a m n-c, b=t giXt, ch8t tP# rca 4M B<ng nh b+ hoXc h!a ch8t n"Fi c>#0 ( 78t giH c,c ch8t vo 4Ong 4M cha ca chOng0 bhFng bao gi 4 ch8t c! 4=c vo c,c 4M cha B<ng cho thCc +hPm0 ( ]c BDng chAt cca t b+ 4 tr,nh tra em c! th m ra0

Cha tr t=i nh

( T2i 4in tho/i cho c& 3"an # t nga#0 G" b/n c! chai 92 cha ch8t 4=c, hJ# cho cho chOng bit ch8t 4! 4=c h/i nh th no v +hi 9m th no 4 4*c an ton khi nFn mca0 ( bhFng 4 n/n nh>n nFn mca n"' ^ 7o giVt0 ^ g8t tonh0 ^ 7h,# bng ming hoXc c: h2ng0 ^ J n"At +hi ch8t ;n mmn hoXc Q;ng B " _b=t giXt, ch8t tP#, ch8t tP# ", ch8# tP# B " m[, s,+ 4,nh b!ng n6n nh`0 ( G" 4*c 46 ngh5 4i6" tr5 ng= 4=c, 4 cho nFn blng' ^ 7h8t "Ang QirF i+ecac, n" c! swn0

?|

^ a m=t tha c +h$ hoXc ng!n ta# vo c"Ang h2ng0 ^ bhi b%t 4 " nFn, 4 4 " th8+ h&n ngCc 4 tr,nh 4M nFn ch"i vo +h:i0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn G1) \ t thLng 8" v7t bJn nhEn gb/ ra Kic c,c vVt ben nh2n 4>m vo Ba _nh 4inh, 4inh md, Bao, kim kh>"` v cFn tr<ng c%n 46" g># ra vt th&ng b5 4>m 3"a Ba0 Kt th&ng b5 4>m 3"a Ba BW nhiWm tr<ng v chOng kh! c! th 9m s/ch v giH 4= Pm th8+, khin cho vi kh"Pn +h,t trin0 n Cha tr t=i nh ( khi ch%c ch%n khFng cmn th g vt th&ng, chLng h/n nh 4 " kim0 bim tra Qem vVt 4>m 8# c! b5 st ma khFng0 ( cho vt th&ng ch# m," 4 tC 9m s/ch n" 9*ng m," khFng nhi6" hoXc m," khFng tia ra0 ( ~ca s/ch vt th&ng blng n-c v Q +hmng0 ( 1rong r(I ng#, mEi ng# ng>m vt th&ng trong n-c 8m nhi6" 9 n0 i6" n# giO+ 9m s/ch vt th&ng b$n trong0 G" vt th&ng khe+ kn, nhiWm tr<ng B-i Ba khFng th +h,t hin 4*c trong nhi6" ng#0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( Kt th&ng 9-n 4 ", c:, ngCc hoXc bDng0 ( pa 9/nh, t,i nh*t, t$, 4a" r,t, m8t cm gi,c hoXc vt th&ng 9m n/n nh>n 4i 9/i khFng 4*c0 ( Kt th&ng Bo sOc vVt c%n nXng v c! th c n +hi kh>" hoXc n" n! tr$n ta#, mXt0 Kic kh>" vt th&ng +hi 4*c thCc hin trong vmng x gi0 ( bhFng th Bi ch"#n Bo vVt trong vt th&ng0 ( 1i$m +hmng "An v,n 4J ht thi h/n, nh8t 9 n" vt th&ng b5 nhiWm bPn, chLng h/n nh 4/+ +hi 4inh han ro hoXc c"Ac, Qang0 ( Kt th&ng s>"0 ( p8" hi" nhiWm tr<ng gia t;ng' ^ a" nhc h&n, sng t8# hoXc 4Dng nh th8# 4a"0 ^ G!ng r,t hoXc t8# 4 9an r=ng tn vt th&ng0 ^ 7h# m0 ^ ]At cao m khFng c! ng"#$n nh>n rS rng0
?\

180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn GG) , h9p nhbn t=" C&nh b'' 7ho thCc hin hF h8+ nh>n t/o cho ngi b5 n/n m tim cmn 4V+ _nhng c! th g># ra th&ng t:n ng"# him`0 bhFng bao gi hF h8+ nh>n t/o n"' ( G/n nh>n 4J ngnng th0 ( 1im n/n nh>n ngnng 4V+0 ( g/n khFng bit c,ch hF h8+ nh>n t/o0 0gu@7n thc c2p c)u cKn b&n' bhai thFng kh 3"n, hF h8+ v t" n hon m,"0 g/n +hi khai thFng kh 3"n v +hi 9m ti+ c" hF h8+ tr-c khi c! th b%t 4 " 8n ngCc ca n/n nh>n0 Y.c 1: `iK* tra I'* n=n nhbn cn tonh %hng V+ hoXc vE nh vo n/n nh>n v het 9-n hc! sao khFngYi0 G" n/n nh>n khFng tr 9i, 9Vt ngca n/n nh>n 9$n _n" khFng b5 th&ng vo c=t sAng`0 G" n/n nh>n b5 th&ng c=t sAng, hJ# 9Vt 4 ", c:, hai vai c<ng m=t 9Oc, tn tn cho t-i khi n/n nh>n nlm ngca0 ]a" 4! hJ# thCc hin theo h-ng Bsn sa"' ( 09n nhSn " ng, "InC tr+ :# i tuj, h'ac "In hQn ' T2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc B5ch vD c8+ c"0 ]a" 4! hF h8+ nh>n t/o _8n ngCc n" m8t m/ch`0 ( 09n nhSn " tr+ :# 8 tuj, v nhV hQn ' )F h8+ nh>n t/o _v 8n ngCc n" m8t m/ch`y sa" 4! g2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc B5ch vD c8+ c" 0 Y.c G: `hai thng %h) F5!n ( "U b$n n/n nh>n, B<ng ta# 98# ra b8t kU vVt no trong ming ca n/n nh>n0 ( Xt m=t ta# 9$n tr,n ca n/n nh>n v h&i nghi$ng 4 " n/n nh>n v6 +ha sa"0 ( Xt c,c ng!n ta# ca b/n b$n B-i clm ca n/n nh>n v n>ng n! v6 +ha tr-c0 Ai v-i tra em' bhFng 3", nghi$ng 4 " n/n nh>n v6 +ha sa"0 ( N Qem ngCc ca n/n nh>n c! +hMng 9$n v h!+ Q"Ang khFng0 Z%ng nghe v Qem c! cm th8# h&i th ca n/n nh>n khFng0 ( Fi khi, cho c n khai thFng kh 3"n th n/n nh>n s@ th 4*c0 G" n/n nh>n khFng th 9/i, b%t 4 " hF h8+ nh>n t/o nga#0 Y.c P: Ydt 65 h h9p nhbn t=" ( g5t hai mdi ca n/n nh>n blng ng!n c,i v ng!n tr _ca bn ta# 4 tr$n tr,n`0 gn ta# kia ti+ tDc n>ng clm n/n nh>n 9$n 4 ming v kh 3"n m ra0

?j

( )t s>" v 4 ming ca b/n 9$n ming ca n/n nh>n sao cho thVt kn0 Ai v-i tra em' ming ca b/n 9$n c ming v mdi ca em be0 ( 1h:i tn tn khFng kh vo cho t-i khi ngCc ca n/n nh>n +hMng 9$n0 REi 9 n th vo khong \j t-i j gi>#0 g ming ca b/n ra khi ming ca n/n nh>n v ht vo s>" mEi 9 n th c8+ c"0 cho ngCc ca n/n nh>n h!+ Q"Ang v cm th8# h&i th tho,t ra0 ( 1h c8+ c" cho n/n nh>n 4 hai 9 ny rMi kim tra m/ch t" n hon0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn GP) , h9p nhbn t=" (ti p) Y.c R: `iK* tra *=ch t5n h"n n 5nh v5 4=ng m/ch cnh c: ( 1m tr,i h "0 a nh hai 4 " ng!n tr v ng!n giHa vo rJnh b$n c/nh n!0 ( 7m th8# m/ch trong I t-i \| gi>#0 ( G" khFng c! m/ch' g%t 4 " 8n ngCc _Qem b-c I`0 G" m8t m/ch' 1i+ tDc hF h8+ nh>n t/o cho t-i khi n/n nh>n b%t 4 " tC th 4*c0 p< b%t 4 " th 9/i 4*c, n/n nh>n vsn c n 4*c # b,c s. ch;m s!c0 , h9p nhbn t=" ( gnh nh>n tn z t":i tr 9$n' 7 I gi># th c8+ c" m=t 9 n0 ( 1ra em B-i x t":i' 7 ? gi># th c8+ c" m=t 9 n0 Y.c X: Ydt 65 9n ng2c n Ai v-i ngi 9-n ( "U b$n n/n nh>n0 ]c BDng c,c ng!n ta# 4 45nh v5 tVn c<ng ca Q&ng c, n&i c,c Q&ng sn gX+ nha"0 Xt hai ng!n ta# vo 4 " ca Q&ng c0 Xt 9mng bn ta# ca m=t ta# s,t nga# tr$n hai ng!n ta# 45nh v50 ( Xt bn ta# kia 9$n m" ca bn ta# 4J 45nh v50 bhFng 4 c,c ng!n ta# ch/m vo ngCc, v c! th 9m nh hng Q&ng sn0 ( p"Ei thLng cLng ta#, giH cng kh"" ta# v hai vai c>n blng giHa hai ta#0 ( n Q"Ang theo nh5+ 46" blng c,ch sc BDng sc nXng ca th>n v giH cho hai kh"" ta# thLng0 ZCc 8n mEi 9 n s@ t,c BDng trCc ti+ 9$n Q&ng c0 7! th 4m tn \ t-i \I, mEi 9 n 8n Q"Ang, b/n 4m m=t sA0 G>ng th>n ca b/n 9$n, nhng khFng nh8c hai ta# 9$n khi ngCc n/n nh>n mEi 9 n b/n 4m ti+0

??

( ]a" \I +hOt 8n, 4 4 " n/n nh>n nghi$ng 9$n, n>ng clm n/n nh>n v th c8+ c" 4 hai 9 n chVm0 ( ZX+ 9/i \I 9 n 8n v hai 9 n th c8+ c" thnh bAn ch" kU0 bim tra m/ch tr 9/i0 G" vsn khFng th8# m/ch, ti+ tDc hF h8+ nh>n t/o cho t-i khi nh>n vi$n c8+ c" t-i hoXc khi m/ch v nh5+ th ca n/n nh>n ho/t 4=ng tr 9/i0 n ?[i v.i tr] '* ( Xt hai ng!n ta# 9$n Q&ng c b$n B-i, ngang hai 4 " vO, 8n nh, e+ Q"Ang0 ( Ai v-i tra s& sinh v tra nh' 1/o ,+ 9Cc 9$n ngCc I 9 n, rMi th c8+ c" m=t 9 n0 ZX+ 9/i j| 9 n _m=t +hOt` v kim tra m/ch tr 9/i0 G" vsn khFng th8# m/ch, ti+ tDc th c8+ c" v t/o ,+ 9Cc ngCc cho t-i khi nh>n vi$n c8+ c" t-i hoXc cho t-i khi m/ch v nh5+ th 4*c +hDc hMi0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn GR) 1r/ I.c )in t*ng tr # Q-c hoXc tr # Ba Q# ra nhi6" 4n nEi Bng nh khFng cmn 4*c coi 9 3"an tr2ng0 Kic chHa tr5 t/i nh s@ 9m gim ng"# c& 4 9/i so v tr,nh nhiWm tr<ng0 Cha tr t=i nh ( Kt tr # Q-c thng ha# b5 bPn0 p<ng nh+ 98# nhHng th B& bPn ra, sa" 4! B<ng kh;n 9a" rca thVt s/ch blng n-c v Q +hmng0 Ggi b5 th&ng c! th s@ r$n 9a, nhng +hi rca s/ch 4 tr,nh nhiWm tr<ng v 4 9/i so0 G" b/n B<ng vmi n-c ca bMn rca, cdng c n +hi c2 rca thVt s/ch0 ( p<ng b;ng g/c hoXc vi s/ch 8n nh 4 c m m,"0 ( , 9/nh cdng c! th 9m gim sng v b m tm0 ( G" vt tr # Q-c 9-n hoXc v<ng 3" n ,o c2 Q,t, hJ# sc BDng th"Ac m[ kh,ng sinh v b;ng khFng Bnh tr$n vt th&ng _9o/i b;ng n# cho Bnh v<ng ch"ng 3"anh vt th&ng`0 1hoa th"Ac m[ 9$n b;ng s@ 9m gim 4a"0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( Rdi ti$m +hmng "An v,n khFng cmn t,c BDng0 ( Kt tr # Q-c 3", 9-n v b5 bPn0 ( bhFng th 9m s/ch vt th&ng v mnh vDn g;m vo B-i Ba0 7hOng c! th 4>m vo s>" v nhiWm tr<ng n" khFng 4*c 98# ra0 ( 7! c,c B8" hi" nhiWm tr<ng +h,t trin' ^ G!ng r,t hoXc t8# 4 9an r=ng tn vt tr #0
?r

^ 7h# m0 ^ ]At cao khFng c! ng"#$n nh>n rS rng0 S[c ]Ac c! th Q# ra Bo bnh 4=t Q"8t hoXc b5 th&ng0 bhi h thAng t" n hon khFng th Bsn 4 m," t-i c,c c& 3"an 3"an tr2ng, c& th s@ b5 sAc0 7! trng h*+ b5 th&ng nh cdng Bsn t-i sAc0 ]Ac c! c,c B8" hi" sa"' ( pa 9/nh, Pm v t,i nh*t0 ( ]"# nh*c, m/ch nhanh0 ( )&i th nhanh v n!ng0 ( )"#t ,+ th8+0 ( bh,t n-c, b"Mn nFn hoXc nFn mca0 ( g8n 9o/n hoXc hMi h=+0 ( Gg8t Qo", s"# kit, cho,ng v,ng hoXc b8t tonh0 ]Ac 9 tnh tr/ng 4e B2a 4n tnh m/ng0 7hHa tr5 t/i nh nga# c! th c" sAng0 n Cha tr t=i nh ( cho n/n nh>n nlm Q"Ang v n>ng hai cLng 9$n cao0 G" vt th&ng 4 ", c: hoXc ngCc, giH cho hai ch>n B"Ei thLng0 G" n/n nh>n b5 nFn, hJ# 9Vt sang m=t b$n 4 nFn0 7 n thVn tr2ng n" b5 th&ng c=t sAng0 ( 7 m m," v B<ng thanh n+ chE gs# Q&ng0 ( TiH 8m n/n nh>n, nhng 4nng 3", n!ng0 1ri ch;n b$n B-i n/n nh>n v +h 9$n ngi t<# theo thi tit0 G" ngi 8# n&i n!ng bc, cA giH m,t cho h20 ( 7 mEi +hOt b%t m/ch m=t 9 n v ghi 9/i0 ( }n i v 9m cho n/n nh>n an t>m 4 gim b-t 9o 9%ng0 )J# g2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc tm B5ch vD c8+ c" n" c,c B8" hi" sAc gia t;ng0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn GX) pdn cdn REi n;m Rf c! hng nghn ngi b5 r%n c%n, nhng cho c! khong \| ngi b5 cht0 kh n 9-n r%n 4=c 9 r%n r"ng ch"Fng0 7mn g%c Rf, r%n 4=c ch #" 9 r%n h: mang, r%n h: mang
?I

n-c v r%n h: chOa0 7! khi b/n b5 r%n 4=c c%n nhng con r%n 9Oc 4! khFng c! n2c 4=c0 1"# nhi$n, n" Ba b/n c! vt c%n nXng, b/n +hi ngh. rlng mnh 4J b5 nhiWm n2c 4=c0 G" b5 r%n c%n nhng git 4*c con r%n 4! th hJ# 4a n! theo khi t-i c& s # t 4 # b,c s. Q,c 45nh t$n 9o/i r%n g 4J c%n n/n nh>n v c! th nhanh ch!ng ch2n 4*c +h&ng thc 4i6" tr5 chnh Q,c0 7 n thVn tr2ng v B< con r%n 4! 4J cht, n2c 4=c ca n! vsn cmn t,c BDng trong vmng t| +hOt sa"0 gnh nh>n c n 4*c chHa tr5 cng s-m cng tAt0 Kic 4i6" tr5 blng th"Ac gii 4=c n2c r%n +hi 4*c thCc hin tAt nh8t trong bAn gi 4 "0 G$n sc BDng 9i6" 9*ng t n" \j gi 4J trFi 3"a0 n Vhng trnh ( 7nh gi,c n" b/n v<ng c! r%n 4=c c trO0 ( Rang gi# cao c: v 3" n Bi khi 4i vo kh" vCc c! r%n c trO0 ( bhi v<ng c! th c! r%n, +hi thVn tr2ng khi 4i b= hoXc khi c n sc BDng ta#0 nng t-i g n chE r%n c! th 4ang Pn n8+ n" b/n khFng th8# an ton0 nng b-c 9$n gE hoXc 4, m mnh khFng th8# 4*c b$n kia0 ( 1r,nh 4i b= vo ban 4$m c,c v<ng c! r%n0 ( nng c m r%n blng ta# hoXc B<ng ta# b%t r%n, B< chOng 4J b5 cht, n" b/n khFng bit c,ch v khFng bit th!i 3"en ca chOng0 n Cha tr t=i nh ( gnh t.nh0 K<ng vs# cho 9m cho n2c 4=c 9an tr"#6n nhanh h&n0 ( G" c! th, nlm Q"Ang v 4 chE b5 r%n c%n th8+ h&n tim0 ( p<ng b;ng hoXc B># vi c=t ch"ng 3"anh ta# ch>n giHa vt c%n v tim0 pi b"=c +hi 4 chXt 4 9ln Q"Ang Ba nh b"=c blng B># th"n _mDc 4ch 4 ng;n khFng cho m," 9" thFng`0 ( bhFng cho ngi b5 n/n ;n "Ang, nh8t 9 r*" bia0 ( 7 n 4a 4n c& 3"an # t cng s-m cng tAt0 ( 7ho 4*c sc BDng BDng cD +hmng r%n c%n khi 4*c b,c s. h-ng Bsn0 n Cn 6 n / bc #0 T2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc tm B5ch vD c8+ c" n"' ( 7! ngi b5 r%n 4=c c%n hoXc cm th8# c! c,c tri" chng b8t thng sa" khi b5 r%n c%n0 ( g/n khFng bit rS r%n 4=c hoXc r%n thng c%n, B< vsn cm th8# khe0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn G^)
?t

Y thLng @ c<t #[ng g8t kU tai n/n no 9i$n 3"an 4n c: hoXc 9ng 46" +hi 4*c coi 9 c! th 9m t:n th&ng 4n c=t sAng0 G/n nh>n c! th tr,nh b5 9it v.nh viWn n" khFng b5 9a# 4=ng hoXc Bi ch"#n m=t c,ch khFng chnh Q,c0 7,c B8" hi" b5 th&ng c=t sAng gMm' ( a" nh!i m/nh c: v 9ng0 ( g m tm 4 ", c:, hai vai hoXc 9ng0 ( ]"# kit, t$ b"At ta# ch>n0 ( bhFng cmn 4i6" khin 4*c 4/i ti" tin0 ( 7h# m," hoXc n-c tai hoXc mdi _m khFng trCc ti+ vt th&ng`0 ( g8t tonh0 n Cha tr t=i nh ( G" b/n nghi ng b5 th&ng c=t sAng, 4nng 9a# 4=ng n/n nh>n trn trng h*+ 4e B2a nga# 4n tnh m/ng _chLng h/n nh ha ho/n`0 nng keo 9$ n/n nh>n khi b5 tai n/n Qe h&i0 ( G" n/n nh>n 4ang tnh tr/ng ng"# him, hJ# 4[ 4 " v c: cho thLng hng khi b/n Bi ch"#n h2 t-i n&i an ton0 ( G" b5 tai n/n B-i n-c, 4nng keo ngi b5 th&ng 9$n khi n-c, v c! th 9m h2 t:n th&ng v.nh viWn0 cho mXt n/n nh>n n:i tr$n mXt n-c cho t-i khi # b,c s. c8+ c" t-i v giH #$n c=t sAng0 )J# g2i 4in tho/i cho c& 3"an # t g n nh8t hoXc tm B5ch vD c8+ c" 4 4a n/n nh>n t-i n&i c8+ c" n" b/n ngh. n/n nh>n b5 th&ng c=t sAng0 Ch/ ndng 7h,# n%ng thng 9 bng c8+ m=t v cho 9i$n 3"an 4n 9-+ Ba b$n ngoi0 7h,# n%ng g># cm gi,c kh! ch5", t ng"# him n" n! khFng 9an r=ng0 7h,# n%ng nXng c! th ng"# him 4Ai v-i tra s& sinh v tra em0 Ggoi ra, vic thng Q"#$n ngoi n%ng v ch,# n%ng c! th 9m t;ng ng"# c& "ng th Ba0 n Vhng trnh G" b/n 4i ra ngoi n%ng h&n \I +hOt, c n thCc hin' ( ]c BDng kem chAng n%ng v bo v Ba tr-c \I +hOt0 ( 7 hai gi ngoi n%ng trCc ti+, b/n +hi thoa th$m kem chAng n%ng v bo v Ba _]k`0 ( G" b/n b5 B5 ng k}g} _thnh +h n ch #" trong nhi6" kem chAng n%ng`, hJ# hi B*c s. 4 tha# th 9o/i kem chAng n%ng khFng c! k}g}0
?v

( RXc 3" n ,o m" 9*t, tho,ng m,t, ,o Bi ta# v md r=ng vnh 4 che kh"8t mXt0 ( Ang nhi6" n-c0 Kic tho,t mM hFi s@ giO+ 9m m,t Ba0 ( 1r,nh n%ng g%t vo khong \| gi t-i j gi chi6", khi cng 4= tia tc ngo/i m/nh nh8t0 ( 1hVn tr2ng 4Ai v-i tra em, v tri n%ng r8t ng"# him 4Ai v-i Ba non ca chOng0 )-ng Bsn tra em c! th!i 3"en tr,nh n%ng _nh 4=i md v B<ng kem chAng n%ng`0 n Cha tr t=i nh ( 1heo BSi c,c B8" hi" m8t n-c 4Ai v-i tra s& sinh v tra em khi b5 ch,# n%ng, 4Mng thi 4 N c,c B8" hi" b5 sAc n%ng0 7ho "Ang nhi6" n-c0 ( 1%m n-c m,t hoXc Qoa c! th 9m B5" r,t0 7ho "Ang actamino+hen hoXc as+irin 4 tr5 4a" r,t0 bhFng cho tra em v thi" ni$n B-i j| t":i "Ang as+irin0 ( ]At nh v nhc 4 " c! th 9 c,c tri" chng 4i km theo ch,# n%ng0 )J# nlm ngho n&i tho,ng m,t, #$n t.nh 4 9m B5" c&n nhc 4 "0 ( bhFng c! c,ch no 4 tr,nh b5 9=t Ba, v n! 9 m=t +h n trong tin trnh 9m 9nh Ba0 1h"Ac m[ c! th giO+ 9m gim 4a" r,t0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( 7,c B8" hi" sa# n%ng gia t;ng _Ba khF, b8n 9o/n`0 ( ~=+ Ba nXng _h&n nca c& th` v b5 sAt, hoXc cm th8# r8t #"0 ( ]At cao0 ( Ksn cho,ng v,ng hoXc c! v8n 46 th5 gi,c sa" khi 4J 4*c 9m m,t0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn Gc) Y9t tonh Ggi b8t tonh hon ton khFng nhVn bit 4*c nhHng g 4ang Q# ra v khFng th cc 4=ng theo N m"An0 Gg8t Qo" 9 hnh thc nh8t thi ca b8t tonh, 9 sC hFn m$ s>"0 1r/ng th,i n# n" keo Bi s@ tr thnh b8t tonh0 Gg"#$n nh>n g># ra b8t tonh gMm sAc, 4=ng kinh, sa# n%ng, b5 th&ng t:n vo 4 " v c=t sAng, nght th v c&n 4a" tim0 Ggi ng8t Qo" thng khFng nhVn thc 4*c trong m=t thi gian ng%n, thng Bo gim 9*ng m," nh8t thi t-i !c0 bhi b/n b5 ngJ hoXc nlm, 9*ng m," s@ t;ng 9$n v b/n tr 9/i tnh tr/ng c! N thc0 g5 m$ sng 9 hnh thc sAc nh v thng khFng nghi$m tr2ng0 Ghng n" Q# ra thng Q"#$n, hin t*ng n# c! th tr thnh v8n 46 tr m tr2ng0 7ho,ng v,ng v ng8t Qo" cdng c! th Bo tnh tr/ng c;ng thLng tinh th n 4=t ng=t v b5 th&ng g># n$n0

?x

n Cha tr t=i nh ( khi bit ch%c ngi b5 b8t tonh cmn th ha# khFng0 bim tra nh5+ th, n" c n thit, 4 thFng tho,ng kh 3"n v b%t 4 " hF h8+ nh>n t/o0 ( g%t m/ch0 G" m8t m/ch, g2i c8+ c" v b%t 4 " +hDc hMi +h:i, tim m/ch0 n/n nh>n t th nlm0 ( 1m Qem c! gi8# t g 9i$n 3"an 4n bnh tr/ng, nh b5 chng 4=ng kinh, ti" 4ng hoXc B5 ng th"Ac0 ( 7hHa tr5 b8t kU vt th&ng no0 ( bhFng cho n/n nh>n ;n "Ang b8t c th g0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( G/n nh>n vsn cmn b8t tonh0 ( G/n nh>n hon ton b8t tonh, nhng hin 4J tonh 9/i0 ( G/n nh>n b8t tonh Bo b5 th&ng 4 " v hin 4J tonh 9/i0 G/n nh>n b5 th&ng 4 " c n +hi 4*c 3"an s,t kf 9[ng0 ( G/n nh>n 9 ngi b5 bnh ti" 4ng v hin 4J tonh 9/i0 Ggi 4! c! th b5 sAc ins"9in _h/ th8+ 9*ng 4ng trong m,"` hoXc hFn m$ Bo bnh ti" 4ng _3", nhi6" 4ng trong m,"`0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn G8) ChLng R: Cc v9n 6; v; bUng Gg"#$n nh>n c,c v8n 46 v6 bDng thng kh! Q,c 45nh0 Ghng ma# 9 h " ht chng 4a" bDng khFng nXng v c! th chHa tr5 t/i nh0 bhi b5 4a" bDng, c n 4 N v5 tr v mc 4= 4a", cdng nh b8t kU tri" chng no kh,c, chLng h/n nh sAt0 "an s,t ca b/n r8t hH" ch 4 giO+ b,c s. Q,c 45nh ng"#$n nh>n0 Gh- 9 nga# c v-i b,c s., chng 4a" bDng cdng r8t kh! Q,c 45nh0 )J# g2i b,c s. khi' ( a" k5ch 9it hoXc khFng Bt0 ( a" keo Bi trong nhi6" gi0 Ynh vi:* r5<t tha ~"=t thna 9 m=t tOi nh ch/# tn r"=t gi0 G! thng tC 9m s/ch 4*c v khFng g># ra v8n 46 g0 1"# nhi$n, n" h ra, n! s@ BW b5 nght _thng Bo c,c ch8t tn r"=t`, vi kh"Pn c! th th>m nhV+, g># vi$m v nhiWm tr<ng0 1nh tr/ng n# 4*c g2i 9 bnh vi$m r"=t thna0 gnh vi$m r"=t thna thng Q# ra 4= t":i tn \| t-i ?|0 1"# nhi$n, n! cdng c! th Q# ra ngi tra h&n v ngi 9-n h&n, him khi Q# ra tra B-i j t":i0 K tra em khFng th n!i rS
?z

chOng b5 4a" nh th no n$n bnh c! th tr thnh nghi$m tr2ng tr-c khi chOng 4*c chPn 4o,n0 bhi r"=t thna b%t 4 " vi$m, tnh tr/ng bnh thng tr n$n Q8" h&n cho t-i khi b5 tho,t v5 r"=t thna, nhiWm tr<ng c,c c& 3"an v<ng bDng0 1"# nhi$n, r"=t thna him khi tho,t v5 trong vmng jr gi 4 " ti$n0 7 n 3"an s,t c,c tri" chng trong x t-i \j gi 4 BW Q,c 45nh khi chPn 4o,n0 1rong h " ht c,c trng h*+, r"=t thna vi$m c n +hi m:0 7,c tri" chng vi$m r"=t thna c! th gMm' ( g%t 4 " 4a" ch"ng 3"anh rAn hoXc +ha tr$n B/ B#, 4a" Bi ch"#n Q"Ang +h n B-i b$n +hi bDng, keo Bi tn j t-i \j gi0 ( g"Mn nFn, nFn mca, ;n m8t ngon v b5 t,o b!n0 Fi khi 4i ti$" ch#0 ( )&i sAt0 n Cha tr t=i nh ( bim tra c,c B8" hi" ng"# him 4n tnh m/ng0 ( Thi 9/i cPn thVn c,c tri" chng0 ( a" bDng v 4Dng nh vo bDng th8# 4a"0 ( g"Mn nFn, nFn mca, t,o b!n hoXc ti$" ch#0 ( ]At0 ( ngi bnh #$n t.nh v t th thoi m,i0 ( 7A nhVn B/ng hoXc 9o/i trn c,c ng"#$n nh>n 9m 4a" bDng kh,c, chLng h/n nh vi$m B/ B#( r"=t hoXc ;n 3", mc0 ( nng cho "Ang th"Ac nh"Vn trng0 7hOng c! th kch thch r"=t v 9m cho r"=t thna tho,t v5 s-m h&n0 ( bhFng cho "Ang th"Ac gim 4a"0 K5 tr v mc 4= ca c&n 4a" 9 c,c 4 " mAi 4 chPn 4o,n v th"Ac gim 4a" c! th g># 9 m 9sn0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( Gghi 9 b5 vi$m r"=t thna0 )J# cho b,c s. bit c,c tri" chng 4J Q# ra0 ( a" nXng, ng# cng t;ng v 4a" 9an ra +h n bDng B-i b$n +hi h&n r gi0 ( 7! b8t kU c&n 4a" bDng no 9an Q"Ang m=t 4im cA 45nh bDng B-i0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn Gi) Ch$ng t" b4n
r|

1,o b!n Q# ra khi sC vVn 4=ng ca r"=t kh! 4a +h>n ra ngoi0 R=t sA ngi 9o 9%ng th,i 3", khi khFng 4i 4*c mEi ng# \ 9 n, v h2 cho rlng ngi khoa m/nh +hi 4/i tin 46" 4Xn mEi ng#0 ># 9 m=t nhVn thc sai 9 m0 GhHng ngi bnh thng c! th 4i 4/i tin tn ? 9 nng# 4n ? 9 nt" n, miWn 9 +h>n m6m v 4i BW Bng0 7hng t,o b!n c! th 4i c<ng chng co th%t v 4a" trCc trng Bo co b!+ 4 4P# +h>n khF ra ngoi0 7! th m=t sA trng h*+ b5 sng hoXc b"Mn nFn0 kh>n c! th c! Bnh m=t t m," t&i Bo b5 Q-c khi 4P# +h>n ra khi hV" mFn0 1nh tr/ng n# s@ ht khi chng t,o b!n 4*c chHa tr50 )im khi +h>n c! th t,c 4=ng m/nh vo trCc trng0 G" 4i6" n# Q# ra, ch8t nh # hoXc ch8t 9ng c! th tit ra ch"ng 3"anh +h>n hoXc b/n khFng th kim so,t 4*c 4/i tin0 Kic thi" ch8t Q& v n-c thng g># ra t,o b!n0 7,c ng"#$n nh>n kh,c nh 4i Qa, thi" tV+ th BDc, khFng ch5" 4i 4/i tin 4Ong 9Oc, sc BDng th"Ac, tr. v 9/m BDng nh"Vn trng, h=i chng r"=t b5 kch thch 000 cdng Bsn 4n hin t*ng n#0 n Vhng trnh ( {n nhi6" thCc +hPm c! ch8t Q&, chLng h/n nh tr,i c>#, ra" hoXc ngd cAc0 7,c c,ch kh,c 4 b: s"ng ch8t Q& gMm' ^ R=t chen ngd cAc tr=n v-i c,m0 ^ )ai tha c,m v-i ngd cAc hoXc sO+0 ( 1r,nh c,c thCc +hPm c! nhi6" ch8t beo v 4ng0 ( REi ng# "Ang tn \,I t-i j,I 9t n-c hoXc ch8t 9ng kh,c _t"# nhi$n, m=t sA ngi b5 t,o b!n Bo "Ang sHa`0 ( 1V+ th BDc nhi6" h&n0 i b= khi vic chHa tr5 b%t 4 " c! hi" 3"0 ( i 4/i tin khi b/n cm th8# b"Mn, 4! 9 9Oc r"=t gci tn hi" cho bit +h>n c n 4*c 4a ra ngoi0 G" b/n b 3"a, c"Ai c<ng +h>n s@ tr thnh khF v kh! 4i0 n Cha tr t=i nh ( thi gian ngho 4 4i v sinh0 Ggi ta thng b"Mn 4/i tin sa" bHa ;n0 1V+ th!i 3"en 4i v sinh hng ng#, sa" bHa 4im t>m 9 tAt nh8t0 ( Ang tn j t-i r 9# n-c 9-n mEi ng#, nh8t 9 vo b":i s,ng0 ( G" c n thit, sc BDng ch8t 9m m6m +h>n hoXc h&i nh"Vn trng, nh sHa magi$0 nng sc BDng B " kho,ng hoXc c,c ch8t nh"Vn trng kh,c 9>" h&n hai t" n m khFng c! cho 45nh ca b,c s.0 ( Ai v-i tra s& sinh v tra em B-i j t":i' ^ khi cho chOng "Ang 4 9*ng n-c 3"# 45nh cho tra s& sinh0 ^ 7ho "Ang t| g n-c tr-c khi cho ;n0
r\

^ ]a" t th,ng t":i, cho "Ang tn nca tha c +h$ t-i ?| g n-c e+ mVn tm _v t;ng 9$n tn tn`0 Ko z th,ng t":i, b: s"ng th$m \j t-i ? tha n-c mVn e+ mEi ng#0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( 1,o b!n c8+ tnh sa" khi 4J chHa tr5 nh tr$n trong m=t t" n _4Ai v-i ngi 9-n` hoXc ba ng# _4Ai v-i tra em`0 ( 7h# m," nhi6" _khFng cho 9sn t m,"`, +h>n c! m" 4 thsm hoXc n>", m," b5 +ha 9sn v-i +h>n0 ( 7h# m," keo Bi h&n j(? ng# sa" khi chng t,o b!n 4J 4*c chHa tr5, hoXc 4i c " ra m," nhi6" 9 n0 ( a" nh!i hoXc 4a" nhi6" v<ng bDng0 ( g5 t,o b!n v c,c rAi 9o/n kh,c v6 4ng r"=t keo Bi h&n hai t" n m khFng bit rS ng"#$n nh>n0 ( bhFng kim so,t 4*c vic 4/i tin0 ( bhFng th 4i v sinh m khFng sc BDng th"Ac nh"Vn trng 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn P0) W9t n.c bhi b/n khFng "Ang n-c hoXc m8t nhi6" n-c Bo ti$" ch#, nFn mca, ra mM hFi, nhHng t bo ca c& th giH 9/i ch8t 9ng trong m," v c,c ch8t 9ng kh,c ca c& th0 bhi m8t 3", nhi6" n-c, c,c t.nh m/ch c! th b5 Q+0 G" khFng 4*c 4i6" tr5 nga#, n/n nh>n c! th tc vong0 R8t n-c r8t ng"# him 4Ai v-i tra s& sinh, tra em v ngi 9-n t":i0 K vV#, c n theo BSi s,t c,c B8" hi" ban 4 " khi b5 c,c bnh g># sAt cao, nFn mca hoXc ti$" ch#0 7,c tri" chng' ( bhF ming v n-c b2t se 9/i0 ( 1i" t v n-c ti" c! m" vng 4Vm0 n Vhng trnh ( 7hHa tr5 nga# t/i nh khi b5 bnh 9m cho ti$" ch#, nFn mca hoXc sAt 4 tr,nh m8t n-c0 ( tr,nh m8t n-c khi thi tit n!ng bc hoXc tV+ th BDc, hJ# "Ang khong \| 9# n-c mEi ng#0 Ang th$m n-c tr-c khi tV+ th BDc v c nca gi m=t 9 n khi 9m vic0 n Cha tr t=i nh 7hHa tr5 m8t n-c nh nhlm khFng 4 m8t n-c v tn tn b< 4%+ 9*ng n-c 4J b5 m8t0

rj

( 7hAng nFn, khFng ;n trong nhi6" gi hoXc cho t-i khi b/n cm th8# khe h&n0 1hng Q"#$n "Ang m=t vi ngDm n-c hoXc n-c +ha m"Ai kho,ng0 ( 7hAng m8t n-c, b%t 4 " "Ang m=t vi ngDm n-c +ha m"Ai kho,ng B< b/n vsn cmn ti$" ch# hoXc nFn0 ( G" nFn mca hoXc ti$" ch# keo Bi h&n jr gi, cho sc BDng n-c kho,ng 4 b< 4%+ c,c ch8t 4in 9#0 ( 1heo BSi c,c B8" hi" b5 m8t n-c nghi$m tr2ng0 Ai v-i tra s& sinh v tra em B-i r t":i, c n cho "Ang m=t vi ngDm n-c kho,ng _keBia9#te, Z#tren` nga# sa" khi b%t 4 " b5 nFn hoXc ti$" ch#0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( bhFng "Ang 4*c chOt n-c no sa" \j gi0 ( 7! c,c B8" hi" m8t n-c nghi$m tr2ng nh sa"' ^ ZSm m%t, khFng c! n-c m%t, ming v 9[i khF0 ^ 7! c,c vt 9Sm tr$n 4 " _v-i tra em`0 ^ 1i" t hoXc khFng ti" trong x gi0 ^ pa khFng 4n hMi khi b5 8n0 ^ 1h BAc v nh5+ tim nhanh0 ^ Gg kh! 4,nh thc, 9 4 v BW c," konh0 ( i ti$" ch# nhi6" 9 n _c \(j gi 4i m=t 9 n ` keo Bi h&n hai ng#0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn P1) Ynh ti:5 ch!/ gnh ti$" ch# Q# ra khi r"=t 4P# +h>n 9ng c! n-c ra tr-c khi c& th c! th h8+ thD n-c0 ! 9 c,ch c& th tAng vir"s hoXc vi kh"Pn ra0 Ggi b5 ti$" ch# c! th b5 co th%t bDng v b"Mn nFn0 7,c ng"#$n nh>n g># ti$" ch#' ( Kir"s' 7him h " ht c,c trng h*+ ti$" ch#0 ( 1h"Ac, nh8t 9 th"Ac kh,ng sinh0 ( 7;ng thLng th n kinh, 9o 9%ng hoXc khFng ch5" 4*c 9o/i thc ;n no 4!0 ( )=i chng 4ng r"=t b5 kch thch0 ( Ang n-c khFng 4"n sFi, nhiWm kN sinh tr<ng giarBia9ambia0
r?

( 1rong trng h*+ ti$" ch# Bo vir"s g># ra, bnh s@ ht trong vi ng# n" 4*c chHa tr5 t/i nh 4Ong +h&ng +h,+0 n Cha tr t=i nh ( {n thc ;n 9ng nhi6" 9 n trong ng#, mEi 9 n m=t chOt0 1hng Q"#$n "Ang tnng ngDm n-c hoXc n-c kho,ng0 ( gnh ti$" ch# 4Fi khi c! th khi m=t c,ch nhanh ch!ng, v vV# n$n tr,nh "Ang th"Ac chAng ti$" ch# trong s," gi 4 "0 ]a" 4!, cho sc BDng chOng n" khFng c! c,c B8" hi" bnh kh,c _chLng h/n nh sAt` v n" ti+ tDc b5 co th%t hoXc kh! ch5"0 ( g%t 4 " ;n thc ;n 9ng _chLng h/n nh ch,o` hoXc b,nh m, b,nh 3"i gimn, ch"Ai v mt t,o000 t<# theo b/n cm th8# nh th no0 1r,nh c,c thc ;n nhi6" gia v5, tr,i c>#, r*" v c +h$ cho t-i rx gi sa" khi t8t c c,c tri" chng 4J ht0 1r,nh sc BDng sHa v sn +hPm c! sHa trong ba ng#0 ( 1r,nh 4 m8t n-c0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( i ti$" ra m," hoXc +h>n c! m" 4en0 7 n 9" N 9 th"Ac ke+to(gismo9 hoXc nhHng th"Ac kh,c c! ch8t bism"th cdng c! th khin +h>n c! m" 4en0 ( a" bDng hoXc r8t kh! ch5" km theo ti$" ch#y cm gi,c 4! khFng ht sa" khi 4i ti$"0 ( 1i$" ch# v sAt cao, -n 9/nh, nFn mca hoXc ng8t Qo"0 ( 7,c B8" hi" m8t n-c Q# ra' ^ Ggi 9-n ti$" ch# nXng _c \(j gi 4i m=t 9 n` keo Bi h&n hai ng#0 ^ 1i$" ch# nh ti+ tDc \(j t" n m khFng c! ng"#$n nh>n rS rng0 ^ 1i$" ch# Q# ra sa" khi "Ang n-c khFng 4*c n8" sFi0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn PG) Ch$ng - ch5a )in t*ng * ch"a Bo aQt ca B/ B# 9" trH +h n B-i ca thCc 3"n g># ra0 1h"Vt ngH # khoa g2i 4># 9 chng bnh ch# ng*c thCc 3"n0 7,c aQt t/o ra cm gi,c n!ng g%t v kh! ch5" nga# b$n B-i Q&ng c0 R=t tri" chng kh,c 9 ch"a hoXc ch"a g%t BMn 9$n h2ng hoXc ming0 7hng * ch"a c! th Q# ra sa" khi ;n 3", nhi6" v 4Fi khi Bo +hn ng ca th"Ac0 nng 9o 9%ng n" b/n thonh thong b5 * ch"a, v g n nh m2i ngi v jI +hD nH mang thai 46" c! 9 n b5 chng n#0 1"# nhi$n, n" Q# ra thng Q"#$n, chng * ch"a c! th 9m t:n th&ng 4n ni$m m/c thCc 3"n0 kh n 9-n c,c trng h*+ * ch"a c! th ht khi 4*c chHa tr5 t/i nh0

rr

n Cha tr t=i nh ( {n t h&n v tr,nh ;n vXt vo chi6" tAi0 ( 1r,nh thCc +hPm BW 9m * ch"a0 bo choco9ate, n-c cam, n-c c ch"a, c,c 4M ;n c! h&ng v5 b/c h, thCc +hPm c! ch8t caeine, ch8t beo, n-c "Ang c! cacbonate000 c! th 9m cho chng * ch"a nXng th$m0 ( 1r,nh r*" v n! c! th kch thch B/ B# v thCc 3"n, 9m cho tri" chng ca b/n Q8" h&n0 ( g hOt th"Ac0 i6" n# r8t 3"an tr2ng v th"Ac 9, 9m t;ng chng * ch"a0 ( G" b/n 3", beo th n$n gim c>n0 1nh tr/ng beo +h c! th 9m chng * ch"a nXng th$m0 ( 1r,nh mXc 3" n ,o b! s,t, chLng h/n nh th%t B># 9ng chXt v c/+ 3" n 3", chXt0 ( bhi nlm, hJ# gAi blng gAi cao0 ( nng 4i nlm nga# sa" khi ;n0 ]a" mEi bHa ;n, cA ngMi t nh8t j(? gi0 1r,nh ;n no v ;n vXt tr-c gi ng0 ( p<ng th"Ac acetaminno+hen tha# cho as+irin, ib"+roen, na+roQen hoXc c,c th"Ac kh,ng vi$m kh,c c! th g># ra chng * ch"a0 ( p<ng th"Ac tr5 chng * ch"a _hi N kin B*c s. khi ch2n m=t trong c,c 9o/i th"Ac n#, "Ang theo v cho Bsn ca b,c s.`' ^ 1h"Ac 9m gim nMng 4= aQt trong B/ B# nh Raa9oQ, R#9anta, 1"ms v Te9"si9000, c! t,c BDng tr"ng hma aQit ca B/ B#0 ^ 1h"Ac ki6m ch aQit nh ke+ciB }7, 1agamet )g000 c! t,c BDng 9m gim tit aQit B/ B#0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( 7! c&n 4a", th BAc hoXc c! c,c tri" chng kh,c 9i$n 3"an 4n c,c v8n 46 v6 tim0 ( kh>n c! m" 4 thsm, 4en hoXc 4en thsm, hoXc c! m=t t m," t&i tr$n +h>n, gi8# v sinh0 ( g/n nghi ng c,c th"Ac tr5 bnh mnh 4ang B<ng g># ra chng * ch"a0 1h"Ac kh,ng histamin, Ka9i"m, vi$n th"Ac tr,nh thai, th"Ac kh,ng vi$m _nh as+irin, ib"+roen v na+roQen` 4Fi khi c! th g># ra chng * ch"a0 ( 1h8# kh! ch5" khi ;n, nh8t 9 b,nh m v th5t0 ( 7hng * ch"a keo Bi tn \ t-i j t" n B< 4J chHa tr5 t/i nh0 )J# 4n b,c s. cng s-m cng tAt n" c,c tri" chng t;ng nXng hoXc khFng th"#$n gim sa" khi 4J B<ng th"Ac gim nMng 4= aQit hoXc ki6m ch aQit0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn PP)
rI

Ynh tr0 gnh tr. g># ra Bo vi$m t8# c,c t.nh m/ch ch"ng 3"anh hV" mFn0 gnh c! th b$n trong hV" mFn _tr. n=i` hoXc b$n ngoi hV" mFn _tr. ngo/i`0 Kic kh! 4i ti$", +h>n b5 nen cng 4Fi khi 9m cho nhHng t.nh m/ch n# b5 giJn n v vi$m0 7,c tri" chng ca bnh tr. gMm nh/# cm, 4a", 4a" r,t v 4Fi khi ch# m,"0 bhi 4i ti$", m=t cDc nh c! th 9Mi ra ngoi hV" mFn0 gnh tr. thng keo Bi nhi6" ng# v ha# t,i +h,t0 1nh tr/ng nga r,t hV" mFn thng Bo c,c tnh tr/ng kh,c g># n$n0 7hLng h/n nh Bo Ba b5 kch thch bi +h>n hoXc c,c thCc +hPm c! ch8t kch thch _thc ;n c! gia v5 hoXc c +h$`, hoXc hV" mFn khFng 4*c rca s/ch0 Gg"#$n nh>n +h: bin nh8t 9 sc BDng gi8# v sinh khF cng hoXc B<ng nhi6" Q +hmng 4 rca s/ch v<ng n#, g># t:n th&ng Ba0 K vV#, c n 9m v sinh nh nhng v<ng hV" mFn0 Vhng trnh ( TiH +h>n 4*c m6m0 Ang nhi6" n-c, t;ng cng tr,i c># t&i v ra", ngd cAc trong ch 4= ;n "Ang0 p<ng hai tha c,m hoXc Retam"ci9 trong bHa ;n mEi ng#0 ( bhFng cA rXn m/nh khi 4i ti$"0 nng BMn nen v nn th0 ( 1r,nh ngMi 3", 9>" 9m BMn nen m," 9" ch"#n ch"ng 3"anh hV" mFn0 ( TiH v<ng hV" mFn s/ch, nhng +hi nh nhng 4 tr,nh 9m t:n th&ng0 Cha tr t=i nh ( Ai v-i bnh tr., vic t%m ngMi blng n-c n!ng _cho c n n-c 4 8m v ngMi ng>m hV" mFn vo` s@ 9m bnh nh>n cm th8# s/ch s@ v BW ch5", nh8t 9 sa" khi 4/i tin0 kh&ng +h,+ n# hH" ch 4Ai v-i bnh tr., nhng c! th 9m nga r,t hV" mFn h&n0 G$n sc BDng gi8# v sinh m6m tha# v gi8# v sinh thng0 ( RXc 3" n 9!t vi v r=ng0 ( Zm B5" nga r,t blng g/c 9/nh trong \| +hOt, r 9 n mEi ng#0 ( Zm B5" nga r,t v kch thch blng oQit k@m, va&9in, h#Brocortisone _|,I` hoXc th"Ac bFi tim th"Ac t># ha# th"Ac nhet hV" mFn _}n"so9, 1"cks, kre+aration )000`, tr,nh B<ng th"Ac g># t$ cDc b= v chOng c! th g># B5 ng0 7,c th"Ac n# c! c,c 4"Fi h(cainei t$n th"Ac hoXc cFng thc0 Cn 6 n / bc #0 %hi ( 1r. ngoi hV" mFn c! kch th-c t;ng hoXc ng# cng 4a" h&n0 ( a" nXng v keo Bi h&n m=t t" n0 ( 7h# m," khFng rS ng"#$n nh>n v khFng 9i$n 3"an 4n rXn khi 4i ti$"0

rt

( 7h# nhi6" m," _khFng cho chOt t vt m," t&i`, m," c! m" 4 thsm hoXc n>", ha# m," +ha 9sn v-i +h>n0 ( i ra m," 9i$n tDc h&n m=t t" n0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn PR) Ch$ng #a r5<t 7hng sa r"=t 9 hin t*ng mF b$n trong bDng 9Mi ra m=t 4im c& thnh bDng b5 #"0 n Fng ha# m%c chng n# h&n so v-i +hD nH0 K5 tr sa r"=t thng nlm v<ng g n h,ng, hoXc c! th +hnh ra v<ng b" B,i0 7hng sa r"=t thng Bo ,+ 9Cc bDng b5 t;ng 9$n sa" khi n>ng v,c nXng, ho hoXc cA rXn 9Oc 4i ti$"0 m=t sA ngi, m=t 4im c& thnh bDng 4J b5 #" tn khi sinh ra0 7,c tri" chng sa r"=t c! th Q"8t hin tn tn hoXc 4=t ng=t, mc 4= 4a" kh,c nha" c,c bnh nh>n0 Ggi bnh c! th cm th8# c! vVt g 4! 9Mi ra0 7,c tri" chng c! th gMm' ( 7m th8# b5 #", 4 nXng, n!ng r,t hoXc 4a" bDng B-i _v<ng bDng g n h,ng` hoXc b" B,i0 ( g5 9Mi hoXc n:i cDc bDng B-i, b" B,i0 7,c chE 9Mi n# c! th tr n$n BW th8# khi bnh nh>n ho v c! th bin m8t khi ngi 8# nlm Q"Ang0 ( a" v<ng bDng B-i khi tr/ng th,i c;ng thLng, n>ng v,c hoXc ho0 7hng sa r"=t s@ gim b-t n" c! th 4P# r"=t tr 9/i 4Ong v5 tr bDngy v khFng th gim b-t n" khFng thCc hin 4i6" 4!0 7hng sa r"=t b5 nght _tho,t v5` Q# ra khi mF b5 v-ng th%t ngoi thnh bDng0 G" vic c"ng c8+ m," b5 cn tr Bo m/ch m," th%t 9/i, chng sa r"=t 4! 4*c g2i 9 k+ th%t m/ch m,"0 bhi 4i6" n# Q# ra, mF s@ sng 9$n v ho/i tc0 RF cht s@ nhanh ch!ng g># nhiWm tr<ng n$n bnh nh>n c n 4*c 4i6" tr5 nga#0 7&n 4a" 4=t ng=t Q"8t hin bDng B-i hoXc b" B,i 9 B8" hi" cho th8# chng sa r"=t 4J tr thnh k+ th%t m/ch m,"0 n Vhng trnh ( ]c BDng kf th"Vt n>ng v,c thch h*+ v tr,nh n>ng c,c vVt 3", nXng 4Ai v-i b/n0 ( 1r,nh chng t,o b!n v khFng cA rXn khi 4i 4/i ti" tin0 ( g hOt th"Ac, nh8t 9 n" b/n b5 ho mJn tnh0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( g5 4a" nh bDng B-i hoXc 9Mi, sng 9$n v<ng bDng g n h,ng h&n m=t t" n m khFng rS ng"#$n nh>n0 ( a" k5ch 9it v 4=t ng=t, 4a" v<ng b5 tho,t v5, b" B,i hoXc bDng B-i0
rv

( 7hE r"=t b5 sa khFng th 4P# vo BW Bng khi t th nlm0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn PX) ,<i ch$ng r5<t b %)ch th)ch ># 9 m=t trong c,c rAi 9o/n thFng thng v6 4ng ti$" h!a0 7,c tri" chng bnh thng Q"8t hin sa" khi ;n, bao gMm' ( 7h-ng bDng, 4a" v 4 # bDng0 ( ~a n-c nh # +h>n0 ( 7m th8# 4i ti$" khFng ht0 ( 1h!i 3"en 4i 4/i tin b8t thng, chng t,o b!n, ti$" ch# hoXc c hai0 )=i chng r"=t b5 kch thch 9 rAi 9o/n chc n;ng 4ng r"=t, ngh.a 9 chc n;ng ti$" h!a b8t :n0 gnh khFng chPn 4o,n 4*c blng Qet nghim0 )Fi chng n# c! th keo Bi trong nhi6" n;m0 REi giai 4o/n c! th nh h&n hoXc nXng h&n giai 4o/n tr-c 4!, nhng tnh hnh khFng 9m Q8" th$m theo thi gian0 G! khFng Bsn 4n c,c bnh nghi$m tr2ng0 Vhng trnh bhFng c! c,ch no 4 tr,nh h=i chng r"=t b5 kch thch0 1"# nhi$n, c,c tri" chng c! th Q8" th$m hoXc 4*c ci thin t<# th"=c vo ch 4= ;n "Ang, mc 4= c;ng thLng, th"Ac men, tV+ th BDc0 GhVn 45nh nhHng 4i6" 9m +h,t sinh c,c tri" chng c! th giO+ b/n tr,nh hoXc 9m gim thi" 4*c c,c kch thch ca n!0 Cha tr t=i nh k 0Fu ch)ng t' bNn " tr,u ch)ng chBnh' ( g: s"ng ch8t Q& hoXc t,c nh>n 9m +h>n h!a cha h/t +s#99i"m B/ng nh"#Wn hoXc meth#9ce99"9ose, v BD nh Retam"ci9, ibera99 v 7itr"ce90 ( g: s"ng tn tn thc ;n gi" ch8t Q& vo ch 4= ;n "Ang 4 chOng khFng 9m 4 # bDng v co th%t r"=t0 ( ]c BDng th"Ac nh"Vn trng _nh een(a(Rint, 7orrecto9` theo cho 45nh ca b,c s.0 k 0Fu t,7u ch&@ " tr,u ch)ng chBnh' ( Kic b: s"ng ch8t Q& 4 chAng t,o b!n 4Fi khi c! th hH" ch 4Ai v-i bnh ti$" ch# Bo ch8t Q& h8+ th" ch8t 9ng r"=t gi0 ( 1r,nh c,c thCc +hPm 9m cho ti$" ch# nXng h&n0 )J# gim B n, sa" 4! b: s"ng 9/i tn tn0 bhFng c n ki$ng n" thCc +hPm Bng nh khFng 9i$n 3"an 4n c,c tri" chng0 Ghi6" N kin cho rlng c,c 9o/i thCc +hPm sa" 9m cho c,c tri" chng Q8" th$m'

rx

^ M "Ang c! cMn, caein, nicotine ^ V", b%+ ci, t,o ^ 1hCc +hPm c! aQit cao, chLng h/n nh cam, 3"t0 ^ 1hCc +hPm c! ch8t beo nh th5t m"Ai, th5t QFng kh!i, QOc Qch, b&, B " ;n v thCc +hPm r,n0 ( bi$ng sHa c! 4ng 9actoa n" chOng Bng nh 9m c,c tri" chng nXng th$m0 1"# nhi$n, c n c! ch 4= ;n 4 canQi tn c,c ng"Mn thc ;n kh,c0 ]Ha ch"a ti$" h!a v g># men 4ng r"=t tAt0 ( 1r,nh thCc +hPm c! 4ng nh>n t/o _m=t sA ko cao s"`0 ( g: s"ng thCc +hPm tinh b=t _b,nh m, c&m, khoai t>#, m` vo ch 4= ;n0 ( G" cmn ti$" ch#, sc BDng th"Ac nh 9o+eramiBe _moBi"m`0 G$n hi N kin b,c s. Qem c! th sc BDng n! m=t th,ng j 9 n hoXc h&n khFng0 ?K gi!* c3ng thqng: ( Thi 9/i c,c sC kin Q# ra c<ng v-i c,c tri" chng ca b/n0 i6" n# c! th hH" ch khi hi" 4*c mAi 9i$n 3"an giHa c,c tri" chng v c,c trng h*+ c;ng thLng0 ( 1V+ th BDc thng Q"#$n _nh 4i b= hoXc b&i 9=i` 4 giO+ gim c;ng thLng0 Cn 6 n / bc #0 %hi ( Zi$n ti+ b5 4a" tn nh t-i nXng 4im no 4! tr$n v<ng bDng, nh8t 9 4i c<ng v-i sAt0 ( g5 4a" k5ch 9it, c n +hi 4i6" tr5y c,c tri" chng B n B n hoXc 4=t ng=t nXng th$m0 ( i ti$" ra m," m khFng c! ng"#$n nh>n rS rng 9i$n 3"an bnh tr. 4J 4*c b,c s. chPn 4o,n0 ( J 4*c chPn 4o,n h=i chng r"=t b5 kch thch v c,c tri" chng tha# 4:i kh,c thng0 G" m=t trong nhHng tri" chng tr$n khFng k5ch 9it h&n, c n 9o/i trn c,c ng"#$n nh>n v6 B/ B# _;n 4M ;n 9/, rAi 9o/n, vi$m B/ B#(r"=t`0 )J# thc chHa tr5 t/i nh trong m=t hoXc hai t" n0 G" c,c tri" chng ca b/n khFng 4*c ci thin hoXc Q8" th$m, b/n c n +hi 4i b,c s.0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn P^) Y5rn nn v nn *Ta g"Mn nFn 9 cm gi,c r8t kh! ch5" 9Sm th*ng v50 R=t sA ngi b5 b"Mn nFn c! th cm th8# mt, to,t mM hFi v tit ra nhi6" n-c b2t0 g"Mn nFn gia t;ng thng Bsn 4n nFn mca, 4P# thCc +hPm B/ B# 9$n thCc 3"n v ra ngoi ming0 7hHa tr5 t/i nh s@ 9m b-t kh! ch5"0 g"Mn nFn v nFn mca c! th Bo'

rz

( Ki$m 9oet B/ B# Bo vir"s hoXc ng= 4=c thCc +hPm0 ( 7;ng thLng hoXc b8n 9o/n0 ( ]c BDng th"Ac, nh8t 9 c,c th"Ac kh,ng sinh v kh,ng vi$m _v BD nh as+irin, ib"+ro+een, na+roQen000` ( 7! thai0 ( gnh ti" 4ng0 ( 7hng 4a" nca 4 "0 ( Kt th&ng 4 "0 g"Mn nFn v nFn mca cdng c! th 9 c,c B8" hi" ca nhHng bnh ng"# him kh,c0 n Cha tr t=i nh ( G" nFn mca nhi6" v 9i$n ti+, khFng n$n ;n trong nhi6" gi hoXc cho t-i khi b/n cm th8# khe h&n0 7! th "Ang vi ngDm n-c hoXc n-c kho,ng0 ( 7ho "Ang c,c ch8t 9ng khFng c! cacbonate, chLng h/n nh n-c 4"n sFi, n-c tr nh/t, n-c tr,i c># 9oJng hoXc n-c th5t 9oJng trong \j(jr gi ti+ theo0 g%t 4 " "Ang m=t vi ngDm v t;ng B n 9$n0 ( G" tnh tr/ng nFn mca keo Bi h&n jr gi, n$n "Ang n-c kho,ng 4 hMi +hDc ch8t 9ng v ch8t Binh B[ng b5 m8t0 ( Glm ngho cho t-i khi b/n cm th8# khe h&n0 ( 1heo BSi v chHa tr5 s-m c,c B8" hi" m8t n-c0 1ra s& sinh, tra em v ngi 9-n t":i nFn mca c! th m8t n-c nhanh h&n0 ( bhi b/n cm th8# khe h&n, hJ# b%t 4 " ;n ch,o 9oJng, thCc +hPm m6m v ch8t 9ng cho t-i khi t8t c c,c tri" chng ht hLn _trong \j( rx gi`, t<# theo b/n cm th8# nh th no0 7 n ;n nhHng thCc +hPm nh b,nh m, b,nh 3"# gimn v ngd cAc n8" chn0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( GFn mca nhi6" hoXc k5ch 9it _nFn ra 9*ng 9-n`0 ( GFn ra m,"0 G! c! th nhn giAng nh m" c +h$0 ( GFn mca Q# ra c<ng v-i sAt v 4a" BMn v<ng bDng B-i b$n +hi0 ># c! th 9 B8" hi" vi$m r"=t thna0 ( a" m=t v<ng tr$n bDng tha# v 4a" th%t thFng thng0 ( GFn mca Q# ra c<ng v-i nhc 4 " k5ch 9it, b"Mn ng, hFn m$ hoXc c: b5 cng0
I|

( GFn mca keo Bi h&n jr gi ngi 9-n0 ( 7,c B8" hi" b5 m8t n-c nhi6" gia t;ng0 ( g"Mn nFn v nFn mca vsn cmn sa" khi b5 th&ng 4 " h&n j gi, hoXc nFn mca BH B=i keo Bi h&n \I +hOt0 g"Mn nFn v nFn mca n" ban 4 " t th thng Bsn 4n tnh tr/ng nghi$m tr2ng0 ( Gghi 9 th"Ac g># ra v8n 460 7,c th"Ac kh,ng sinh v kh,ng vi$m _nh as+irin, ib"+roen, na+roQen000` c! th 9m b/n b"Mn nFn hoXc nFn mca0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn Pc) \i:* N"Jt 8= 8/ s r5<t v ng< 6<c th2c ph>* Ki$m 9oet B/ B# ( r"=t v ng= 4=c thCc +hPm 9 c,c bnh kh,c nha" c! c,c ng"#$n nh>n kh,c nha"0 1"# nhi$n, nhi6" ngi BW nh m 9sn hai chng n# Bo m=t sA B8" hi" tr<ng nha" nh b"Mn nFn, nFn mca, ti$" ch# v 4a" bDng0 Ki$m 9oet B/ B# ( r"=t thng Bo nhiWm vir"s 4ng r"=t g># ra0 +hmng bnh, b/n +hi tr,nh b5 9># nhiWm vir"s0 Gg= 4=c thCc +hPm thng Bo 4=c tA ca vi kh"Pn +h,t trin trong thCc +hPm khFng 4*c Qc 9N hoXc bo 3"n h*+ v sinh0 Ki kh"Pn c! th +h,t trin nhanh khi thCc +hPm _nh8t 9 th5t, sHa v n-c sAt` khFng 4*c bo 3"n v ch bin h*+ v sinh hoXc khFng 4*c giH nhit 4= c n thit0 Ki kh"Pn tit ra 4=c tA 9m vi$m r"=t ,c tnh0 1hCc +hPm b5 nghi ng nhiWm 4=c tA khi nhHng ngi c<ng ;n thCc +hPm 4! c! c,c tri" chng b8t thng giAng nha", hoXc nhHng thCc +hPm khFng 4*c giH 9/nh0 7,c tri" chng ng= 4=c c! th Q"8t hin trong \ hoXc j gi hoXc keo Bi 4n rx gi sa" khi ;n0 g"Mn nFn, nFn mca v ti$" ch# c! th keo Bi tn \j t-i rx gi 4Ai v-i ng= 4=c thCc +hPm thFng thng0 7hng ng= 4=c thCc +hPm ch bin swn _QOc Qch v 4M h=+ b5 h` t khi Q# ra nhng thng g># tc vong0 G! thng Q# ra Bo +h&ng +h,+ 4!ng h=+ khFng h*+ v sinh, nh8t 9 4Ai v-i c,c thCc +hPm kem aQit nh 4V" v ngF0 Ki kh"Pn sAng s!t trong tin trnh 4!ng h=+ c! th +h,t trin v tit 4=c tA trong v h=+0 n Vhng trnh ( 1hVn tr2ng khi ;n nhi6" th5t 4J 4*c n8" 4 ng"=i0 ( bhFng 4 th5t tan 4Fng 9/nh ngoi bn b+0 ( ~ca ta#, th-t, mXt bn b+ s/ch s@ thng Q"#$n0 ]a" khi 9m th5t sAng, nh8t 9 th5t g, +hi rca ta# v BDng cD s/ch s@ tr-c khi 9m m!n ;n0 ( khi h>m n!ng th5t 4 tit tr<ng0 ( G8" kf th5t b;m vi$n, th5t g cho t-i khi n-c ca n! ch# ra0

I\

( bhFng ;n trng sAng hoXc n-c sAt 9m blng trng sAng0 ( TiH 4Fng 9/nh thCc +hPm BC trH0 ( bhi 4i ;n nh hng, tr,nh ;n th5t t,i0 ( g nhHng 4M h=+ b5 tr&ng +hnh n%+ v b5 Q ro0 n Cha tr t=i nh Ki$m 9oet B/ B# ( r"=t Bo vir"s g># ra thng ht trong vmng jr t-i rx gi0 7h;m s!c tAt t/i nh c! th +hDc hMi nhanh0 Ai v-i ngi 9-n v tra em r t":i tr 9$n, n$n Qem Y5rn nn v nn *TaZ bnh ti:5 ch!/0 Ai v-i tra em B-i r t":i' ( 1heo BSi v chHa tr5 nga# c,c tri" chng m8t n-c0 1ra s& sinh, tra em v ngi 9-n t":i c! th m8t n-c nhanh ch!ng khi b5 ti$" ch# v nFn mca0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( GFn mca keo Bi h&n m=t ng# ngi 9-n0 ( 1i$" ch# nXng _c hai ting 4i +h>n 9ng \ 9 n` keo Bi h&n hai ng# ngi 9-n0 ( 7,c B8" hi" m8t n-c nhi6" gia t;ng0 ( Gghi ng b5 ng= 4=c Bo thCc +hPm 4!ng h=+ hoXc c! c,c tri" chng ng= 4=c th5t _nh m m%t, b5 o gi,c, kh! ti$" hoXc kh! th`0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn P8) \i:* N"Jt Ki$m 9oet 9 hin t*ng sng hoXc 9oet ni$m m/c 4ng ti$" h!a, thng Q"8t hin B/ B# hoXc t, trng _+h n tr$n ca r"=t non`0 Ki$m 9oet +h,t trin khi ni$m m/c bo v 4ng ti$" h!a b5 t:n th&ng, khin B5ch v5 v en#m ;n mmn v,ch B/ B# hoXc t, trng0 7,c #" tA 9m t;ng ng"# c& vi$m 9oet gMm' ( )a# sc BDng th"Ac as+irin, ib"+roen v c,c th"Ac kh,ng vi$m khFng c! ch8t steroiB _nh inBomethancin, na+roQen, c9inori9000`0 ( )Ot th"Ac0 ( GhiWm tr<ng )e9icobacter+#9ori0 GhHng tri" chng vi$m 9oet c! th 9 4a" r,t hoXc 4a" nh!i v<ng bDng, giHa rAn v 4 " Q&ng c0 7&n 4a" thng Q# ra giHa c,c bHa ;n v c! th 4,nh thc b/n BV# vo ban 4$m0 7&n 4a" c! th gim b-t n" bnh nh>n ;n hoXc "Ang m=t ch8t 9m gim nMng 4= aQit B/ B#0 Ki$m 9oet cdng c! th g># * ch"a, b"Mn nFn hoXc nFn mca, khin bnh nh>n cm th8# ch-ng, 4 # bDng khi ;n v sa" khi ;n0 Ki$m 9oet c! th 9m ch# m," B/ B# _4i ti$" +h>n c! m"
Ij

4 thsm hoXc 4en`0 G" khFng 4*c 4i6" tr5, vi$m 9oet c! th 9m thng thnh B/ B#0 q"8t h"#t v thng B/ B# 9 c,c tnh h"Ang ng"# him +hi 4*c chHa tr5 nga#0 n Cha tr t=i nh ( 1r,nh bia, r*", caein v c,c thCc +hPm c! c,c gia v50 7 n tr,nh sHa v c,c sn +hPm tn sHa v chOng 9m 9>" 9nh vt th&ng0 ( {n t 4i, ;n thnh nhi6" 9 n h&n0 G" khFng mang 9/i kt 3", hJ# tr 9/i ch 4= ;n bnh thng0 ( g hOt th"Ac0 Kic hOt th"Ac c! th 9m t;ng g8+ 4Fi ng"# c& vi$m 9oet B/ B# ( r"=t so v-i ngi khFng hOt th"Ac0 )Ot th"Ac cdng 9m 9>" 9nh vt th&ng0 ( bhFng B<ng th"Ac as+irin, ib"+roen hoXc na+roQen0 1ha# th blng th"Ac acetamino+hen0 ( p<ng th"Ac 9m gim nMng 4= aQit B/ B# 4 9m cho vi$m 9oet ma" 9nh0 Zi6" 9*ng Bo b,c s. cho 45nh, thng +hi sc BDng 9i6" cao0 7,c th"Ac gim nMng 4= aQit khFng c! thPm th8" nh Raa9oQ, R#9anta v Te9"si9 r8t tAt0 G" b/n ki$ng mXn, +hi Qin N kin ca b,c s. v B*c s. khi ch2n th"Ac gim nMng 4= aQit B/ B# v m=t sA th"Ac n# hm 9*ng m"Ai cao0 ( 1nh tr/ng c;ng thLng c! th 9m 9>" 9nh vt th&ng, v vV# n$n tV+ +h&ng +h,+ th giJn0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( a" v th BAc, hoXc c! c,c B8" hi" chng t c! c,c v8n 46 v6 tim0 ( a" cDc b= bDng0 ( a" BMn b$n +hi bDng B-i c<ng v-i nFn mca v sAt0 ( kh>n c! m" 4 thsm, 4en hoXc m" h%c n _c! ngh.a 9 b5 ch# m," 4ng ti$" h!a`0 Ki$m 9oet 9 m=t trong nhi6" ng"#$n nh>n c! th g># ra tnh tr/ng n#0 ( Ki$m 9oet gia t;ng 4=t ng=t, g># 4a" bDng k5ch 9it0 ( Gghi ng b5 vi$m 9oety c,c tri" chng khFng 4*c ci thin sa" hai t" n chHa tr5 t/i nh0 g,c s. c! th chPn 4o,n c,c tri" chng v k$ 4&n 4i6" tr5, trong 4! c! th c! th"Ac tr"ng hma nMng 4= aQit B/ B# hoXc c,c th"Ac kh,c0 gnh nh>n +hi c! N kin ca # b,c s. khi B<ng c,c 9o/i th"Ac kh,ng vi$m0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn Pi) `hng n)n tiK5 6-c 7hng m8t kh n;ng kim so,t bng 3"ang _khFng nn ti" 4*c` kh, +h: bin0 1nh tr/ng khFng nn ti" 4*c t/m thi c! th Bo th"Ac 9*i ti" v nhi6" 9o/i th"Ac thFng thng kh,c0 1,o b!n, vi$m 4ng tit ni", si 4ng tit ni" hoXc nn ti" ban 4$m cdng g># ra chng

I?

bnh n#0 Ggoi ra, bnh khFng nn ti" 4*c c! th Bo vi$m 4ng tit ni" g># ra _n" b/n cm th8# 4a" hoXc r,t khi 4i ti"`0 G" ng"#$n nh>n c& bn 4*c chPn 4o,n chnh Q,c, chng khFng nn ti" 4*c c! th chHa khi0 7! ? B/ng bnh chnh' ( g5 s!n n-c ti" ra 3" n khi tV+ th BDc hoXc khi ho, ci, nh# mdi0 i6" n# thng Q# ra +hD nH v 4n Fng sa" khi gii +hs" t"#n ti6n 9it0 p/ng bnh n# c! th chHa tr5 blng c,ch tV+ +h&ng +h,+ bege90 ( bhFng nn ti" 4*c khi b5 b"Mn ti", +hi 4i ti" 3", nhanh 4n nEi khFng k5+ 4i0 ( bhFng nn ti" 4*c Bo b5 42ng, Q# ra khi bng 3"ang khFng th tC thi ra ht0 n Cha tr t=i nh ( nng che gi8" bnh0 7 n cho b,c s. bit c,c tnh tr/ng c& bn g># ra v8n 460 ( bhFng 4 c;n bnh g># +hi6n to,i cho cFng vic ca b/n0 )J# sc BDng 4m hoXc 3" n 9!t th8m n-c _4*c b,n hi" th"Ac t># hoXc si$" th5`0 ( 1r,nh "Ang c +h$ v c,c thc "Ang cha caeine, ch8t c! t,c BDng kch thch bng 3"ang0 nng gim 9*ng n-c "Ang bnh thng _khong j,I 9t m=t ng#` ( 1V+ th!i 3"en ti" ra ht, th giJn m=t +hOt rMi ti" ti+0 ( 1i" 46" 4Xn, c ?(r gi 4i ti" m=t 9 n, B< c! b"Mn ti" ha# khFng0 i6" n# c! th giO+ b/n +hDc hMi 4*c0 ( TiH cho Ba v<ng sinh BDc khF 4 tr,nh b5 n:i mPn 40 ]c BDng va&9in hoXc th"Ac m[ pesitin0 ( 1hVn tr2ng khi sc BDng b8t kU 9o/i th"Ac "Ang no, k c th"Ac m"a theo 4&n, v m=t sA 9o/i c! nh hng 4n kh n;ng 4i6" khin ca bng 3"ang0 n Cn 6 n / bc #0 %hi ( g5 ti" son, B< 9 m=t 9*ng nh0 ( 7m th8# khFng th thi ht n-c ti" trong bng 3"ang0 ( 1nh tr/ng khFng nn ti" 4*c ti+ tDc keo Bi m=t vi th,ng hoXc g># tr ng/i cho sinh ho/t0 180 bnh thng thng: Cch phng nga v cha tr (phn R0) ChLng X: ?a5 Nng v 6a5 cC ?a5 Nng

Ir

Zng gMm c,c Q&ng ca c=t sAng, kh-+ nAi ca chOng, 4m t,ch c,c 4At Q&ng sAng v ch5" t,c 4=ng khi b/n Bi ch"#n, c,c c& v B># chlng 4 giH chOng 9/i v-i nha"0 R=t hoXc nhi6" c8" trOc n# c! th b5 t:n th&ng, g># 4a" 9ng0 g/n c! th t,c 4=ng 3", sc cho c,c B># chlng hoXc c,c c& Bo vVn 4=ng 4=t ng=t hoXc vVn 4=ng khFng thch h*+0 g/n c! th 9m t:n th&ng 4n c,c 4m kh-+ Q&ng khi 9m chOng b5 r,ch hoXc b5 giJn0 G" b5 r,ch 9-n, 4m Q&ng n# c! th t,c 4=ng 4n B># th n kinh0 p># th n kinh cdng c! th b5 t:n th&ng Bo sng hoXc vi$m c,c +h n kh,c ca 9ng0 g8t kU t:n th&ng no ca chOng 46" c! th Bsn 4n c&n 4a" c8+ tnh trong hai hoXc ba ng# mF b5 t:n th&ng, sa" 4! gim B n0 7&n 4a" c! th 9an Q"Ang v<ng 9ng B-i hoXc ch>n _4Fi khi 4*c g2i 9 4a" th n kinh t2a`0 gnh vi$m kh-+, 9oJng Q&ng cdng c! th g># 4a" 9ng0 n Vhng trnh 7hng 4a" 9ng ng# cng gia t;ng nhi6" n-c 4ang +h,t trin Bo ngi ta +hi ngMi nhi6"0 1 th v h thAng ca c& th tAt s@ 9m gim c;ng thLng v<ng 9ng0 Kic tV+ th BDc _giang r=ng, t;ng sc ch5" 4Cng v th BDc nh5+ 4i"` s@ giO+ B"# tr sc Bao Bai, 4= cng tr,ng ca c,c c& c! nhim vD n>ng c=t sAng ca b/n v ca ton b= c& th0 p"# tr tr2ng 9*ng c& th 9N tng cdng 9 c,ch gim sc nXng m +h n 9ng B-i +hi g,nh ch5"0 l T thF "ng 1 th khFng thch h*+ 9m cho 9ng ca b/n +hi ch5" 3", nhi6" sc nXng v c! th Bsn 4n kh! ch5", t:n th&ng0 7 n c! t th 9ng h*+ 9N 4 B"# tr 4= cong ca +h n 9ng B-i0 1nh tr/ng 3", cong _vSng 9ng` hoXc h&i cong m=t chOt _ thLng 9ng` 46" c! th g># h/i0 1 th htr"ng hmau 4*c coi 9 h*+ 9N nh8ti0 ( f)ng v -, b$ bhi b/n 4ng v 4i b= v-i t th h*+ 9N, tai, vai, hFng v m%t c, nh>n +hi thnh m=t 4ng thLng0 bhFng cng 4& hai 4 " gAi0 TiH cho +h n 9ng B-i t th tr"ng hma0 ( 0gH, ^ bhFng 4 hai vai b"Fng Q"Fi0 p,ng ngMi thSng hai vai c! th g># c;ng thLng c,c B># chlng v c,c c& +h n 9ng B-i0 ^ 1r,nh ngMi m=t t th h&n \ gi0 7 n 4ng 9$n hoXc tha# 4:i t th thng Q"#$n0 ^ G" b/n +hi ngMi nhi6", vic tV+ th BDc r8t c n thit0 ^ G" 9ng gh tCa ca b/n n>ng khFng vna, n$n sc BDng m=t gAi nh hoXc kh;n t%m 3"8n 9/i 4 n>ng +h n bDng B-i0 ^ ng BV# tn m=t gh tCa, giH 9ng v5 tr tr"ng hma v h&i Qoi ngi v6 +ha tr-c ca c/nh gh0 p<ng sc c& ch>n 4 4ng 9$n m khFng BCa vo +h n th%t 9ng0
II

It