TRKYEDEK ALMAN VAKIFLARI RAPORU

Dr. Necip Hab lemitolu Almanyadaki Trkleri biliriz de, Trkiyedeki Almanlar bilenimiz var mdr? Kastedilen, Almanyadaki 2.5 milyon Trk vatandana karlk Trkiyede yaayan ou emekli- yaklak 100.000 Alman deildir: Trkiyede her trl etnik, dinsel-mezhepsel ajitasyonu gerekletiren; toplumsal-siyasal-ekonomik ve hatta genetik alanlarda hazrlatt projelerle her trl espiyonaj faaliyetini srdren; yerel basnda-yerel ynetimlerde- niversitelerde-sendikalarda-kamu kurum ve kurulularnda, ksaca stratejik neme sahip birimlerde etki ajan ve Alman sempatizan yetitire n; eriat yaplanmalardan evreci rgtlere, blc yaplanmalardan terr rgtlerine, legal derneklerden siyasal partilere kadar uzanan izgide, Trkiyeye, Atatrk ilke ve devrimleri ile Cumhuriyetin tm deerlerine kar olan, ulus-devletin paralanmasn isteyen tm rejim kartlarna lojistik destek vererek bu lkeyi alttan oyan deyim uygunsa- bir avu Alman istihbarat sdr. Trkiyede istihbarat kurulular, Almanyann Trkiye iindeki Beinci Kol faaliyetlerinin farknda mdrlar? Elbette ki evet!.. Ne var ki, klasik brokrat uzlamaclk anlay, bu i benim boyumu aar mant, siyasal basklar, siyasal erke gvensizlik, mevcut istihbarat kurulular arasndaki olumsuz rek ab et ve koordinasyonsuzluk gibi nedenlerle nlem alnamamaktadr. nlemden vazgetik, kamuoyu bilgilendirilememektedir. Bu acizlikte, hi phesiz, szkonusu istihb arat kurulularmz iindeki eriat ve de etnik grntl kadrolamalarn payn da yadsmamak gerekmektedir (1). Trkiyedeki Alman Derin Devletinin temsilcileri, gerekte Alman D stihb arat Servisi olan Bundesnachrichtendienst (BND) mensubu olup, bir ksm diplomatik dokunulmazlk kapsamnda, bir ksm gazeteci, akademisyen (arkeolog, dilbilimci, Trkolog, siyasetbilimci, evrebilimci, ekonomi st, sosyolog, etnolog ve ilahiyat arlkl), serbest aratrmac, sendikac kimliinde ve dierleri de vakf temsilcisi olarak kesintisiz faaliyet gstermektedirler (2). Bu aratrmann konusunu, sadece Alman vakflar oluturmaktadr (3). Alman istihb arat larnn Trkiyede vakf temsilcisi statsnde de olsa grev yapmalarna, vakflar mevzuat olanak tanmamaktadr (4). Buna ramen, Trkiyedeki Sivil Toplum rgtleri (NGO) olgusunu ok iyi kullanan, zaaflar ve mevzuat aklarn ok iyi deerlendiren Alman istihb arat lar, Trkiyeyi tanmakla ie balayp, ksa srede hemen her alanda Trkiyeyi ynlendirecek aamalara gelmilerdir. Konunun daha iyi anlal abilmesi iin ncelikle, emperyalizmin hedefi konumundaki ulusdevletlerde ve bu dorultuda Trkiyede mevcut ibirliki NGOlara yklenen misyonlarn aklanmas gerekmektedir.

1. TRKYEDEK KRESELLEMEC YA DA BRLK NGOLAR

Kreselleme srecinde, uluslararas sermayen in serbest dolamnn nnde en byk engel oluturan ulus-devletlerin zayflatlmas ve mmknse yklmas dorultusunda AB D, Almanya, ngiltere gibi lkeler ile AB, NGOlara (Non-Governmental Organizations) yani hkmetd sivil toplum rgtlerine aadaki grev ve sorumluluklar ngrmektedirler: (a) Yerel kltrlerin yaatlmas kapsamnda alt kltr kimliklerinin siyasallatrlmas ve etnik kartlklarn belirginletirilmesi; (b) misyoner faaliyetlerine kar toplumsal reaksiyonu trpleyecek srecin balatlmas ve gelitirilmesi; (c) dinsel zgrlkler kapsamnda dinleraras diyalog ve hogr sylemlerinin kullanlmasyla, tarikat-cemaat ve benzeri yaplanmalarn farkl hukuklarnn yaam a geirilmesi ve eitimretim birliine son veren giriimlerin desteklenmesi; (d) hkmet politika larn ve kamuoyunu nemli lde ynlendirme gcne sahip siyasal partilerin, meslek odalarnn, medya kurulularnn, sendikalarn, birliklerin, vakflarn, derneklerin, tarikat ve cemaatlerin ve de illegal rgtlerin, rejim-devlet aleyhine -farkl siyasal kamplarda yeralsalar da- asgari mtereklerde buluturulmas ve kullanlmas; (e) demokratik kitle rgtlerinin sratle NGOlatrlmas ve sivil itaatsizlik arlar ile kitlelerde kamu dzeni-devlet otoritesi aleyhine bakaldr refleksinin oluturulmas; (f) sivil denetim stratejisi ile devlet kurum ve kurulularnn denetlenmesi ve hedeflenen gizli bilgilere dorudan ulalmas; (g) bal NGOlarn bask grubu olarak kullanlmasyla hkmetlerin siyasal, toplumsal, kltrel, hukuksal ve de ekonomik politika larnn dorudan ya da dolayl etkilenmesi; (h) resmi ideoloji-sivil ideoloji ayrm ile mevcut sistemden honut olmayan, ezildiine, smrldne inanan kitlelerin toplumsal dayanma balamnda ynlendirilmesi ve resmi ideolojiyi temsil eden tm kurum ve kurululara, deerlere, resmi politikalara dmanlatrlmas; (i) etnik ve dinsel amalarla yerel ynetimlerin nplana karlmas; () kresel vatandalk kavramnn etki ajanl ile istismar edilmesi, hedef lkedeki etki ajanl potansiyelinin bylece gelitirilip glendirilmesi vs. vs.. Kresellemeci NGOlar, ulusal dzeydeki demokratik kitle rgtlerinden ayran en nemli kriterler ise yle belirlenmektedir: Kresellemeci NGOlar, hibir ekilde hkmetten yani resmi makamlardan yardm almayacaklardr. Bu balayc zellik, onlarn devlet tarafndan teslim alnmalarnn ve de kullanlmalarnn nne geecektir. Ancak, ayn NGOlarn d lkelerden yardm almalarnda ve ynlendirilmelerinde-kullanlmalarnda ise hibir saknca bulunmamaktadr. Bir baka ifadeyle, yasal demokratik kitle

rgtleri (dernekler, vakflar, meslek odalar ve birlikleri, sendikalar vd.) ne kadar ulusal grntye ve nitelie sahiplerse, kresellemeci NGOlar da o lde ulusallk kart-ibirliki (agent) grnt ve nitelie sahiptirler. Dier taraftan, kresellemeci NGOlar iin, gelir dalmndaki adaletsizlikler, lke ekonomi sinin gelimesi, retimde ve igcnde verimlilik, ii-memur-kylrenci-esnaf-kadn haklar, sendikal mc adel e, devletin lkesi ve ulusuyla blnmezlii, bilimsel aktiviteler, smr, smrgeler gibi konu ve kavramlar pratikte hibir anlam ve deer ifade etmemektedir. Buna karlk, kresellemeci NGOlarn kaytsz artsz savunduklar iki temel zgrlk vardr: Dinsel zgrlkler (mezhep, tarikat, cemaat ve hatta yasad radikal dinci yaplanmalar arasndaki farkllklar derinletirme, kkrtma) ve de etnik paralama-paralanma zgrl. Laik hukuk sisteminin kmesiyle ya da alt kltr kimliklerinin siyasallatrlmasyla ortaya kacak i sava ve bu i savata ortadan k alkacak olan bata yaama hakk olmak zere, yokolacak tm temel insan hak ve zgrlklerinin hesab hi nemli deildir. rnein, Yugoslavyann paralanma srecinde yaanan etnik temizlik operasyonlarnda ldrlen, tecavz edilen, ikence gren kadnlarn, ocuklarn envanterini karan, haklarn arayan ve sorumlularn gerekten izini sren ka kresellemeci NGO vardr kreselletii sylenen dnyada? Keza, Irak, eenistan, Kosova, Filistin ve Afganistan gibi lkelerdeki yansmalar izleyen ve kamuoyunu bilgilendiren, gerekten takipi kresellemeci NGOlardan sz edebiliyor muyuz? Kuzey Irak deneyimi gstermitir ki, insani yardm amal yz akn NGOnun neredeyse tamam, AB D, Almanya ve ngiltere gibi lkelerin istihb arat servislerinin tamamlayc ve kamufle edici unsuru olarak grev stlenmiler; bu servislere ajan pemerge devirmilerdir (5). Bu balamda blgeye en ciddi insani yardm, NGOlar arasnda ad bile gemeyen Trk Kzlayndan gelmitir. Bunca yaananlar ortadayken, kresellemeci NGOlar, eylem yerine, insan haklar ve zgrlkleri sylemlerini yelemektedirler. Kimlere kar? Sadece kendi devletine ya da dier ezilen devletlere kar, tabii kendilerini yneten-ynlendiren emperyalist devletin ya da devletlerin verdikleri izin lsnde!.. elikiler sadece bu kadar m?!. Elbette ki hayr!.. Tpk, rgt ii demokrasinin (seimle ibana gelmek, kaydhayat artyla ynetimde kalmamak, grev ve sorumluluklar paylamak, kiisel kar salamamak vb.) olmad yaplanmalarn NGO kabul edilemeyeceine ilikin genel tanm ve tutuma ramen, tarikat ve cemaatlerin bir nevi NGO olarak (Sivil Toplum Cemaatleri) tannmaya zorlanmas gibi. Kresellemeci NGOlar, dinsel mrit-militanln ya da etnik faizmin yolaaca sorunlar deerlendirmek yerine, ikenceye hayr, dnceye zgrlk gibi temelde tm insanlarn katlacaklar sloganlar, sadece hedef hkmetleri keye sktrma arac olarak kullanmaktadrlar. rnek mi?!. Trkiye bata olmak zere tm hedef lkelerde, kresellemeci-ibirliki NGOlar, haftalk-aylk ve yllk insan haklar raporlar hazrlayp bunu kendi lkesini kk drecek, aalayacak, ikyet edecek biimde yaynlamaktadrlar. Bu raporlarn sunumu, ynetilip ynlendirildikleri lkelerin dileri bakanlklarnadr. Bu balamda, Trkiyedeki nsan Haklar Derneinin ya da Mazlum-Derin ya da Trkiye nsan Haklar Vakfnn, ABD, Almanya ya da AB lkelerindeki insan haklar ihlllerine ilikin rapor hazrlamalar kesinlikle szkonusu deildir. Daha ak ifadeyle, insan haklar ve zgrlklerine ilikin konular, kresellemeci NGOlarla, kendilerini yneten-ynlendiren, para aldklar yab anc devletlerin mdahale-bask-antaj arac olarak srekli gndemde tutulmaktadr, yoksa gerekten samimi olduklar iin deil. Tm bu fonksiyonlar ile kresellemeci NGOlar, kendilerini yneten-ynlendiren lke silahl kuvvetlerinin, casuslarnn yapamayacaklar tm alanlarda hizmet sunmaya, dolaysyla da kendi devletine ynelik ok ynl vatana ihanet suunu hem de alenen- ilemeye deva m etmektedirler. Satn alnmann ad, proje bedeli olmutur. Buna karlk, Trkiye dahil hedef lkeler, kresellemeci NGOlara kar yasal nlemleri alamaz konuma getirilmilerdir. rnein, ilgili devlet ya da hkmet bakanlarnn ve parlamenter heyetlerinin Trkiyeye ziyaretlerinde, szkonusu kresellemeci NGOlarn yneticileri ile grmeleri rutin kabul edilmekte ve gezi programnn st sralarnda yer almaktadr (6). Bu olgu, szkonusu NGOlara bir nevi itibar kazandrmakta ve rtl dokunulmazlk salamaktadr. Btn bu olumsuz gelimelere kar Trk Devleti ne yapmaktadr? Ulusuna ve tarihine lyk olmayan ya da etki ajan konumundaki kimi politika clarn, kimi istihb arat larn, kimi medya mensuplarnn, kimi akademisyenlerin, kimi tarikat eyhlerinin, kimi iadamlarnn varl, Trk Devletinin szkonusu kresellemeci NGOlar karsnda sadece seyirci konumuna gelmesine neden olmutur ve olmaktadr. Tipik bir rnek olmak zere, Babakanla bal olarak kurulan nsan Haklar st Kurulunun kresellemeci benzerlerinden farkl hibir fonksiyonu bulunmamaktadr. Ekonomik nlemler iin hkmet, milyonlarca yesi olan ulusal nitelikli sivil toplum kurulular yerine, sradan bir dernek statsndeki TSADdan ncelikle gr alrken, eletirilerinin gereini de annda yerine getirmektedir. Ksaca, Trk Devleti, kendini savunma mekanizmasn altramadndan, kendi NGOlarn da kuramamaktadr. zellikle kurulan devlet kaynakl vakflarn, kamu karlar yerine, kimi devlet brokratlarna hareket daha dorusu harcama- esneklii ve serbestisi salamas, uluslararas literatrde GONGO olarak nitelendirilen Governmental NGOlarn artna yol amaktadr (7). Tapu-Kadastro, Adalet, Polis, MEB, niversiteler bata olmak zere hemen hemen tm kamu kurum ve kurulularnn katrilyonlara hkmeden GONGOlar, kamu kaynaklarndan ve halkn srtndan haksz kazan salamaya devam etmektedir. Sorun sadece bu kadarla kalsa yine kabul edilebilir boyutlarda. Daha kts, srf kamu kaynaklarn hortumlamak amac ile kurulan yzlerce NGOya en tipik rnek, vakf niversiteleridir. Devlet malna vakf olunamayacana ilikin tarihsel ilkeye ramen, kurulan vakf niversiteleri, kimi sermaye sahiplerine ya da cemaat eyhlerine, reklmn yannda, yzbinlerce metrekarelik bedava arsa, hatta boaz manzaral orman arazisi, vergi indirimleri, cari harcamalarn % 45ine varan llerde devlet destei de salanmaktadr. Harcama faturalar biraz iirildiinde, vakf niversitelerinin neredeyse cari harcamalarnn tamam devlete ykletilirken, zaten maddi olanakszlklar iinde kvranan devlet niversitelerine bte iinde ayrlan pay da giderek azalmaktadr. zetle sylemek gerekirse, Trk Devletinin ne kresellemeci NGOlara, ne kendi GONGOlarna ve ne de halk deyimi ile hortumcu NGOlara kar belirlenmi bir politika s bulunmamaktadr. Bu acizlik grnts, 21-22 Haziran 1919 tarihli

Amasya Genelgesinde ilk maddede yer alan aadaki yargy hatrlara getiriyor: ...hkmet, zerine ald sorumluluun gereklerini yerine getire memektedir. Bu durum ulusumuzu yok olmu gibi gsteriyor (8).

1. TRKYEDEK ALMAN VAKIFLARININ GENEL KARAKTERST

AB Dnin hedef lkelerdeki kresellemeci NGOlara dolayl parasal destek iin, NED (Demokrasi Milli Fonu) zerinden Cumhuriyeti Partiye bal IRI (Uluslararas Cumhuriyeti Enstits) ve Demokrat Partiye bal NDI (Ulusal Demokrasi Enstits) arlkta olmak zere, CIPE (Uluslararas zel Giriimciler Merkezi), ACILS (Amerikan Uluslararas i Dayanmas Merkezi), Hoover Enstits gibi merkezlere sahip olduu biliniyor. NED, AB D Kongresi denetiminde oluturulmu resmi bir para fonu olduundan, harcamalarnn gizlilii bulunmuyor. Bu fona sadece Federal Bteden kaynak aktarlmyor, ilveten uluslararas irketler ve stratejik mttefik lkeler de destek salyor. Dolaysyla, Trkiye dahil hangi nc dnya lkesinin hangi ibirliki NGOsu bu merkezlerden hangi miktarda nakit yardm alm, internet e yklenmi resmi kaynaklardan kolaylkla reniliyor (9). AB lkelerinin de ayn amal birinci snf NGOlar bulunuyor; ancak Trkiyeye baktmzda, en etkin Avrupal NGOlar arasnda, zellikle Almanlarn ba ektikleri gzlemleniyor. Trkiyede faaliyet gsteren Alman Kltr Merkezlerinin yansra, Beyrut merkezli Morgenlaendische Gessellschafta bal Orient Institutun stanbul ubesi ve Goethe Enstits, Alman NGOlarnn Trkiyedeki ilk srama noktalar olarak k abul ediliyor. Trkiyede faaliyet gsteren Alman vakflar ve enstitleri, gerekte Alman stihb arat Servisi BNDnin kontrolnde alan, tm masraflar Federal Bteden karlanan taeron NGOlardr. in ilgin taraf, hemen her vakf, -ar sac CSU ve solcu PDS dnda- rejime entegre sorunu olmayan mevcut siyasal partilerin birer yan kuruluudur. rnein, Almanyann en byk partilerinden biri olan Hristiyan Demokratik Birlii-CDU, Konrad Adenauer Vakfna, Yeiller ise Heinrich Bll Vakfna sahiptir. Ayn ekilde, Sosyal Demokrat Partisi-SPDnin Friedrich Ebert Vakf, Hr Demokrat Parti-FDPnin Friedrich Naumann Vakf da ayn stat iindeki vakflar arasnda yer almaktadr. Alman Parlamentosunda grubu bulunan partilerin bnyesi iindeki bu vakflarn tamam, iktidar-muhalefet ayrm yaplmakszn Federal Hkmetin Politik Eitim Fonundan finanse edilmektedir. Bu vakflarn yurtd faaliyet giderleri de tamamiyle Federal Hkmet tarafndan karlanmaktadr. Resmen Alman Hkmetinden yardm alan szkonusu vakflar, d lkelere Hkmetd Sivil Toplum rgtleri yani NGO olarak takdim edilmektedir. te bu vakflar, 1984den itibaren Trkiyeye gelerek ve de yasal boluklardan yararlanarak, her biri birer taeronun taeronu legal Trk NGOsunun tab els ardnda faaliyetlerini srdrmektedirler. Szkonusu Alman vakflarnn ykc-blc ve de espiyonaj faaliyetlerine kar ilk kez Trk kamuoyunu bilgilendirerek uyaran Trkiyenin tek Doubilimcisi Tamer Bacnolu, szkonusu vakflarla ilgili u ok nemli deerlendirmeyi yapmaktadr: ... Alman parti vakflar, devlet finansmanl ok zel NGOlardr ve Alman d politika snn nemli bir arac durumuna gelmilerdir. Alman Dileri Bakanlnn ... yaynnda, lkelerin iilerine sorun y arat madan kar abilmek iin ne tr kamuflaj projeleri kullanab ilecei zerine bir dizi pratik rnek verilmektedir. Politik Vakflarn bu balamda diyalog programlar ile yapc bir rol oynayacaklar en yetkili azlardan itiraf edilmektedir. Ankara ve stanbulda ubeleri bulunan tm Alman parti vakflarnn programlar k ab aca u maddeden oluur: Birinci maddedeki etkinlikler, Kemalizmin iflas ettiini ve sorunun geici bir hkmet sorunu deil, yapay ve uyduruk Trk ulusunu tepeden inme yntemlerle yaatmaya alan Trk devleti olduunu kantlamay amalar. Bu erevede l bir strateji izlenir: A- Toplumun deiik katmanlarn Krt sorunu zerine tartmaya ve zm retmeye altrmak ve buna paralel olarak krt gruplar ile Almanya arasnda kpr kurmak. B- Toplumun deiik katmanlar ile siyasal islmclar bir araya getirmek ve buna paralel olarak islmclar ile Alman devleti arasnda kpr kurmak. C- Alevilerin ar islma kar olularn dikkate alarak, Aleviler ile zel grmek ve konuyu gerektiinde Krt sorununa kaydrmak. kinci maddedeki etkinlikler, Trkiyede yerel ynetimlere ilerlik kazandrmak amacyla Almanyada ad var, kendi yok federal sistemi Trkiyeye tantmay hedefler. FDPnin Friedrich Naumann Vakf, federalizmi tantma ab alarn genelde Bat Anadoluda yrtrken, Yeillerin Heinrich Bll Vakf federal ynetimin nimetlerini Dou Anadolu konusunda gndeme getirmektedir. Yeillerin bu vakf u sralar, Trkiyenin etnik etelesini tutmakla megul ve hem Alman Dileri Bakan ile hem de ayn bakanla bal Alman resmi aratrma enstitleri ile ortak almakta. SPDnin Friedrich Ebert Vakf da, daha global bir yaklamla Trkiyede sivil toplum kurulabilmesi iin aba gsterirken, daha ok ekonomi arlkl diyalog araynda olduu izlenimini vermek istiyor. Trkiyede slm demokrasiyle bartrmak yolunda en kapsaml projeler ise CDUnun Konrad Adenauer Vakfnca yaam a geiriliyor. Vakf ajandasnn nc maddesi, yerli kprbalar oluturmay ngrr. Almanyaya davet edilen Trk akademisyenleri, aydnlar, burs verilen doktora rencileri, vakf ubelerine alnan Trk elemanlar iin denen Alman kalkndrma yardm, baz duyumlara gre yldan yla katlanarak artrlmaktadr. Etkinlik alanlarnn farkll, parti programlarnn farkllndan deil, aralarndaki grev dalmndan kaynaklanr....

Almanya kkenli vakflar, biz NGOyuz diyor. Ancak sivil toplum, kresel ekonomi ve insan haklar iin ura verdiklerini iddia ederken, Trk devletinin varl sorundur, Trk ulusu uyduruk bir yapdr da diyebiliyorlar. Hepsi de dost ve mttefik Almanya hesab na alyor. Sylevdeki Her tarafta ecnebi z ab it ve memurlar ve hususi adamlar faaliyette... szlerini hep anmsamalyz (10).

Federal Alman ktisadi birlii ve Kalknma Bakanl tarafndan hazrlanan ve Aralk 2000de yaynlanan Yeni Trkiye Konsepti, Alman vakflarna, rutin faaliyetlerinin yannda zellikle espiyonaj arlkl- yeni grevler yklemektedir: Kyllerde evre bilincini gelitirmek; kyl kadnlar politika ya duyarl hale getirmek; sistem kart eletirel ve alternatif medya cl tevik; evre dman yatrmlara zellikle turizm blgelerinde gereksiz endstri tesislerine, otoyollara ve baraj inaatlarna kar sivil itaatsizlik eylemleri organize etmek vs. vs. (11). te bu vakflardan birka ve saptanan faaliyetlerinden bazlar: 2.1. KONRAD ADENAUER VAKFI

Halihazrda Dr. Wulf Schnbohm ve yardmcs Dirk Trndle gibi iyi derecede Trke ile, Trkiyenin zaaf boyutlarndaki etnikdinsel-ekonomi k-siyasal ve de toplumsal sorunlarn ok iyi bilen iki servis eleman tarafndan ynetilen bu vakf, 1984den bu yana lkemizde faaliyet gstermektedir. Vakf Temsilcilii, Ankarada mstakil bir binaya sahip olup, stanbulda da ube dzeyinde temsil edilmektedir. Vakf, faaliyetlerini, Trk yasalar izin vermediinden dolay, Trk Demokrasi Vakfnn ibirlii erevesinde kamufle etmeye almaktadr (12). Vakf Temsilcisi Dr. Wulf Schnbohmun lkemizdeki etkinlii konusunda, bizzat kendi yazd u satrlar, bir fikir verecek dzeydedir:

Bu yln 6 Temmuzunda Ardahan Subay Gazinosunda akam yemeindeydim, telefonla arayp Cumhuriyet Gazetesinde Trkiyedeki Alman vakflarnn almalarn kt bir biimde yanstan bir makale yaymlandn bildirdiler. Bize ev sahiplii yapan Ardahan Valisi, nezaket gsterip kendi zel Cumhuriyet nshasn bana verdi, bylece ben de bilgi sahibi ol abildim. Ardahan ilinde belediye bakanlar ve belediyede ve idarede alanlar iin iki gnlk bir seminerin aln yapmtm. Bu semineri uzun yllar birlikte altm Trk ortamz Trk Belediyecilik Dernei (TBD) ile birlikte dzenlemitik. Seminerin konular arasnda ehircilik, ihaleler, belediye bakannn, belediye meclisinin ve belediyenin grevleri ve birbirleriyle ilikileri vard. Ortamz TBD, her yl Trkiyenin btn yre ve illerinde aa yukar 100e yakn bu tr meslek eitimi semineri dzenlemektedir. TBD ve Konrad Adenauer Vakf (KAV), iyi ileyen bir ynetim ve demokrasi iin yerel dzeyde nitelikli yneticilerin bulunmasn ve bamsz yetkilerle donanm bir yerel ynetimin varlnn nemli bir nkoul olduu grnde birleiyorlar. Bu ziyaret vesilesiyle Ardahan ve Artvin il merkezleri ve ilelerinden saysz memurla konuma frsat da bulmu, ak yreklilikleri, ehliyetleri ve cokular karsnda etkilenmitim. Bu konumalar, daha sonraki almalarmz iin bana bir esin kayna oldu. Ayn zamanda bu yredeki doann gzellii, Trkiyenin bu cra kesindeki insanlarn zel dostluk ve candanlklarn da tanmak frsatn buldum (13). Wulf Schnbohmun yazdklar, dev bir gerein kk bir yansmasdr. Alman vakflar, deyim yerindeyse, ellerini kollarn sallayarak, Trkiyenin hemen her yerine rahata girebilmekte; faaliyet gsterebilmektedirler. Dier yandan biliyoruz ki, Almanlarn Artvin, Ardahan ve Rize illerine olan zel ilgisinin gemii 1960l yllara dayanmaktadr. Wolfgang Feurstein adl bir istihb arat akademisyen (halkbilimci) bu yllarda blgede alm ve sonuta kaybolan laz ulusunu kurtarmak misyonu adna, zel bir alfabe (Lazuri Alfabe) yarat mtr. Almanlarn blgedeki etnik almalar, daha sonra giderek younlamtr. Trkiyede 47 ayr etnik halk syleminden yola kan Alman istihb arat akademisyenleri, kendi lkelerinde iki laz rgtnn yansra, niversitelerde krsler oluturmulardr (14). nceleri, Almanyada baslan laz alfabesiyle yazlm kitap lar valizlerine gizleyerek blgeye ge tiren bu istihbarat lar, artk Alman vakflar sayesinde rgtsel faaliyetlerini alenen yrtmektedirler, hem de konaklamalarn orduevlerinde yapara k, valiler tarafndan arlanarak...

2.1.1. K.A.V.NIN BASIN VE KAMUSAL LKLER Dr. Schnbohm ve yardmcs Trndlenin iliki kurmad, kuramad sivil toplum kuruluu ya da resmi kurum ve kurulu neredeyse szkonusu deildir. rnein, sadece Trk Belediyecilik Dernei deil, tab els ardnda faaliyet gsterdii Trk Demokrasi Vakf, Trkiye Gazeteciler Cemiyeti, Ar Hareketi, TSK, TOSYV, KA-DER ve daha yz akn sivil toplum rgtnn yansra, niversiteler ile de Konrad Adenauer Vakf (KAV) mterek etkinlikler dzenlemilerdir (15).

Vakf, asl gvde gsterisini 29-30 Haziran 2000de dzenledii Trkiyede Anayasa Reformu-Prensipler ve Sonular adn tayan kongrede yapmtr. Bu kongreye, Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezer, Yargtay Bakan Sami Seluk gibi kamuoyunun yakndan takip ettii isimler katlmtr. Katlmclarn temsil dzeyi, vakf iin adeta aklanma, prestij artrma, dokunulmazlk salama, ilgi oda olma yorumlarna yolamtr. Tpk bildirilerin topland kitap n nsznde Dr. Schnbohmun yazd gibi:

... Yeni seilen Trkiye Cumhuriyeti Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezer, Trkiye Cumhuriyeti Adalet Bakan Hikmet Sami Trk ve Trkiye Byk Millet Meclisi Bakan Yldrm Akbulutun kongrenin al ile ilgili olarak Trkiye Byk Millet Meclisindeki siyasi bir takdim konumas yapmalar konunun nemini vurgulam ve etkinlii dzenleyenleri ve katlanlar onore etmitir (16). Kongrede, BND danmanlarndan Prof.Dr. Kay Hailbronner, Trkiye asndan en kritik konulardan biri AB yesi Olarak, Egemenlik Haklarnn Devri Sorunu zerine katlmclar Almanyadan edinilen deneyimler (!) erevesinde bilgilendirmitir (17). Alman i istihbarat rgt olan Federal Anayasay Koruma Tekiltnn (BfV) en gzde hukukularndan Avukat Dr. Christian Rumpf ise, teblileri deerlendirirken u mesajlar vermeyi ihmal etmemitir: Temel haklar konusu herhalde Trk anayasa sistemindeki en ar yaradr.... Ordunun Trk anayasa dzeni ierisindeki rol, ska Trkiyenin gizli iktidar olarak grlen Milli Gvenlik Kuruluyla balantl olarak dile getirilmitir. ncelikle anayasann birok balamda orduyu da katt tespit edilmelidir.... Milli Gvenlik Kurulu kararlarnn hukuki adan balayc kararlar deil, sadece hkmete tavsiye niteliinde olmas da nemli deildir. Gerekten bugne kadar Milli Gvenlik Kurulunun tm tavsiyelerinin yerine getirildiini ve 28 ubat 1997 tarihli kktencilie kar mc adel e hususundaki tavsiyelerinin ok ar gerekletirilmesinin de o zamanki Erbakan hkmetinin sonu olduu grlmtr. Aslnda ordu Trk siyaset sisteminin Avrupallamas konusunda pek ok siyasal parti veya hkmetten daha fazla katkda bulunmu olsa da, bylece egemen bir ordunun Avrupann zgrlk demokratik temel dzeniyle badaamayaca phesizdir. Oturumlarda gzken yaklamla doal olarak Milli Gvenlik Kurulu yapsnn yeniden dzenlenmesi istenmi, sivillerin etkili egemenlii talep edilmitir.... Kemal Atatrkn kendisinin ve o zamanki partisinin temel dncelerini bugnk Avrupann entegrasyon gelimeleriyle badatrmak zorunludur. Zira bu temel dncelerin, zellikle Kemalist milliyetiliinin an gereksinimlerine aykr olan yorumu, ABye entegrasyonun berab erinde getirdii milliyeti strktrlerin bir ksmnn tasfiyesine eliki arz etmektedir (18). Dr. Rumpf, Atatrkn yaad dnem itibariyle an koullarna ve gereksinimlerine tamamiyle zt anti-emperyalist bir mc adele sonrasnda lkesine bamszlk kazandrd gereini es gemekte ve Kemalizmin yorumunun saptrlarak AB talepleri erevesinde yeniden yaplmasn ima etmektedir. Ancak, Trkiyenin erge yola gireceinin kant ve emaresi olarak tm Trkiyede faaliyet gsteren nsan Haklar Dernei ilk defa ikence vakalarnda belirgin bir azalma tespit etmi diyerek gvenilir, hatta MGKdan da gvenilir bir kaynaa (!) atfta bulunmaktadr.

2.1.2. TEHLKENN BOYUTU: K.A.V.NIN NEML ETKNLKLER Konrad Adenauer Vakf Trkiye Temsilcilii, her yl ok sayda konferans, seminer, atlye almas ve sempozyum dzenlemektedir. Vakfn sadece 2000 ylnda saptanan 33 etkinliine katlan davetli says 3.000 olup, toplam 281 etkinlie katlan davetli says ise 23.400dr. 2000 Yl itibariyle tartma forumu dzenlenmitir. Siyasal diyalog kapsamndaki bu tartma forumlarnn her birine, kendi alanlarnda sivrilmi 100er davetli katlmtr: Orta lekli Sanayinin ve Modern Teknolojinin Bavyera Eyaletinde Teviki konulu forumun konumacs Mstear Hans Spitzner, Yksek Teknoloji lerdeki Devrimsel Gelimeler-Silahl Kuvvetler in Sonular konulu forumun konumacs Dr. Holger Mey ve Trkiyede nsan Haklarna Sayg Eitim i konulu forumun konumacs Prof.Dr. onna Kuuradidir. Vakfa gre, siyasi diyaloun dier nemli bir bileeni, siyasi maveredir. Bu hususta Alman siyasetilere, nemli siyasetiler ve ahsiyetler ile yerinde grme ve durum hakknda yerinde fikir edinme imkn salanr. Bu temaslarn her iki tarafn almalar iin ok faydal olmakla kalmayp, ayn zamanda nyarglarn tasfiye edilmesi ve karlkl diyaloun salamlatrlmasna nemli bir katk salad gemiteki uygulamalarda grlmtr. 2000 Ylnda Avrupa Halk Partisi (EVP) milletvekili Bayan Dr. Renate Sommerin ziyareti, Bay Dr. Norbert Lammertin ziyareti (Milletvekili ve Alman Federal Parlamentoda Hristiyan Demokrat Partisi/Hristiyan Sosyal Birlii CDU-CSU d siyasi szcs) ve milletvekili Manfred Grund bakanlnda Thring Eyalet Grubunun ziyareti gereklemitir (19) . Konrad Adenauer Vakf, 2000 yl iinde aadaki uluslararas kongreleri dzenlemitir: Turkey on Her Way to EU-Membership balkl bir yuvarlak masa tartmas; Trkiyede Okul Reformu Sonrasnda Yab anc Dil Dersi Reformu konulu sempozyum; Kreselleme ve Modernleme Srecinde Kltrel Kimlik konulu kongre; Trkiyede Anayasa Reformu-lkeler ve Sonular konulu kongre; Karadeniz/Erelide Blgesel Gelime konulu kongre; Almanyann Birlemesinin 10. Yl konulu etkinlik; Alman Okullarnda slm Din Dersi konulu kongre; Trkiye ve AB -Ulusal Egemenlik Haklarnn Devri konulu kongre; Globalleme-

Trkiye in ktisadi Zorluklar ve anslar konulu kongre; Trkiyede Yerel Ynetimlerin Snrtesi birlii-Strateji ve Projeleri konulu kongre vd. Vakf, bu etkinliklerle ulamak istedii hedefi ise u cmlelerle ifade etmektedir: Partnerimiz TDV sayesinde, Ankaradaki Alman Bykelilii ile birlikte organize edilen Almanyann Birlemesinin 10. Yl konulu etkinlikte olduu gibi geen yl dzenlediimiz etkinlikler iin konumac olarak nemli siyasetiler kazanlmtr. Bahsi geen bu etkinlik iin, Almanya birlemesini Trk bak asndan inceleyen Babakan yardmcs Mesut Ylmaz KAZANIL AB LMTR (20) . Geri Vakf, Mesut Ylmazn kazanlmasyla ilgili bilinenlere yeni bir ekleme yapmamaktadr. Ancak nemli olan, bu etkinlikler sayesinde nemli siyasetilere kanca atlarak kazanlmas hedefinin alenen ifade edilmesidir. Kald ki, yukarda da ifade edilen, Federal ktisadi birlii ve Kalknma Bakanlnca hazrlanan Alman NGOlarnn 2001 Trkiye Konseptinde Konrad Adenauer Vakfndan ANAP merkeziyle ve tara brokratlaryla iliki a kurmas istenilmektedir. TDV yani Trk Demokrasi Vakfnn Bakannn ANAP milletvekili Blent Akarcal olduu, keza Vakf Ynetim Kurulunda iki ANAP milletvekilinin Emre Kocaolu ve Trkiyede etnik hobileri ile tannan Ylmaz Karakoyunlunun da bulunduu gznne alnacak olursa, KAVnn Almanyadan gelen resmi direktiflere nasl bal kalmakta duyarllk gsterdii anlalacaktr. KAV, nemli politika clarn yansra, genlerin de kazanlmasna byk nem vermektedir. Kendi cmleleriyle ite amalar: Genlerin tevik edilmesi, zellikle de genlerin siyasi fikir oluturma srecine katlm, Trkiyede youn olarak ihmal edilen bir sahadr. Bu husus, Trkiye nfusunun % 70inin 35 yan altnda bulunduu dikkate alndnda zellikle artcdr. KAV bu nedenle geen yl toplam genlik konferans (09.04.2000 tarihinde Gaziantep, 17.05.2000de Mardin ve 19-21.05.2000de Van) ve 23-25.11.2000 tarihleri arasnda Kuadas/Aydnda genlik gnleri konulu bir forum dzenlemitir. zellikle Trkiyenin Gelecei, Gelecein Trkiyesini Konuuyoralma konusu altnda dzenlenen Vandaki etkinlik, katlanlar iin bir tartma forumu sunmutur. Foruma katlan 140 kii, 4 alma grubuna ayrlm ve muhtelif konularn ele alnmas ile grevlendirilmi olup, sonular bir komnikede toplanmtr. En nemli sonu, FARKLI MENELERE ramen, kltrel bir birlikte yaamann temeli saylab ilecek mterek ideallerin ve fikirlerin var olduu ynndeki tespit olmutur (21) . Konrad Adenauer Vakfnn Gneydouya ilgisi, farkl menelerle ilgilenmesi, Bykeli Dr. Rudolf Schmidtin daha gven mektubunu sunmadan KDP Temsilcilik Resepsiyonuna katlmas; Diyarbakrda biji Apo, krdara azadi pankartlar ve sloganlar altnda ehir imesuyu tesislerinin temelini atmas gibi ayrntlar (!) Trk istihb arat kurumlarnn engin hogrs (!) altnda yeni yeni etkinliklerin davetiyesini karmaktadr (22). KAVnn Trkiyeye, Trkiyenin sorunlarna (!) ilgi yelpazesi ylesine genitir ki, Trkiye dar gelmekte ve kimi zaman faaliyetler lke dna tamaktadr: KAVn faaliyetleri sadece Trkiye ile snrl kalmamtr. KAV, dier partnerleri ile birlikte Almanya ve Belikada etkinlik dzenlemitir. Bunlar mnferit olarak: Berlinde 21-24.09.2000 tarihlerinde Helsinkiden Sonra Almanya-Trkiye likileri in Gelecek Perspektifleri: Gelimeler ve artlar konulu uzman toplants; Klnde Yapsal Dnm erisinde Bulunan Orta lekli letmeler konusunda Alman/Trk ekonomi toplants ve 09.12.2000 tarihinde Brkselde Trkiye ve AB konulu uluslar aras sempozyum. KAVn konsepsiyonel katkda bulunduu bu etkinlikte Almanya, Belika ve Trkiyeden gelen siyasetiler ve karar organlar, fikir alverii frsat bulmutur (23). KAV ayrca, Trkiyenin de iinde bulunduu Karadeniz Ekonomi k birlii Sekreteryasna sponsor olarak da destek vermektedir (24). Konrad Adenauer Vakf, yerel medya ile ylesine sk bir iliki kurmutur ki, Vakf Temsilcisi Dr. Schnbohm, ok iddial biimde basna grmediim yerel basn kalmad biiminde demeler vermektedir. Bu kapsamdaki faaliyetlerde, Trk ve Alman yerel gazetecilerin katldklar seminerler, Trk gazetecilerinin bilgi ve grglerini artrmaya ynelik Almanya ziyaretleri arlkl yer igal etmektedir. KAV, bu alanda tek burnunu sokmad alana da el atm ve 22-23 Haziran 2000de Kemer/Antalyada Uluslararas htilaflarn zm Konusunda Medya nn Rol konulu seminere Trk, Alman ve Yunan gazetecilerinin katlmn salamtr (25). Vakfn, destek verdii projelerin yansra, yaynlar da mevcuttur. 2000 Ylnda vakf yaynlar arasnda kan kitap says 14tr (26). Vakfn 2001de yapt ok sayda etkinlikler arasnda, 4 Nisan 2001de Ankarada Trk Kadnlar Konseyi Dernei ile mterek dzenlenen ve Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi retim yesi Prof.Dr. Beyza Bilginin konumac olarak katld slamda Kadnn Rol-Trkiyede Kadn konulu konferans, bu defa 11 Nisan 2001de Ka-Der (Kadn Adaylar Destekleme Dernei) ile mterek olarak stanbulda yinelenmitir. 27 Nisan 2001de TOSYV Bakan In elebi ki o da ANAP milletvekilidir- Alman Bykelisi Dr. Rudolf Schmidt ve de Vakf Temsilcisi Dr. Wulf Schnbohmun mtereken aln yaptklar AlternatifYenilenebilen Enerji Kaynaklarna ilikin sempozyum gerekletirilmitir (27). 3 Mays 2001de ise, KAV Temsilcisi Dr. Schnbohm ile stanbul Goethe Enstits yneticisi Dr. Rdiger Bolz tarafndan mtereken gerekletirilen Konrad Adenauer Vakfnn 20. Tartma Forumunun konusu ise, 1930lu Yllarda Trkiyedeki Alman Gmenler olarak belirlenmitir (28). 31.05/1.06.2001de stanbulda Konrad Adenauer Vakfnn nclnde gerekletirilen Almanya ve Trkiyede Devlet, Vatanda ve Sivil Toplum Kurulular konulu Uluslararas Kongrenin davetiyesinde, alta sz alacak konumaclar arasnda Dr. Wulf Schnbohmun yansra, dnemin iki Bakan, Yksel Yalova ve Sadettin Tantann isimleri zikredilmitir. Kongredeki konumaclar arasnda zellikle BNDnin stanbuldaki Krt ve Arap uzman kadrolu eleman Gottfried Plagemann ile BNDnin Trkiye etnik ve dinsel aznlklar uzman Dr. Gnter Seufert dikkati ekerken, Alman Federal Anayasay Koruma Tekilt BfV balantl faaliyetleri ile yakndan tandmz Prof.Dr. Roland Eckert, Prof.Dr. Gerd Mutz, Dr. Konrad Hummel, Christopher Kubaseck, Gisala Anna Erler de

Alman Devletinin resmi politika larn anlatmlardr. Trk konumaclar arasnda ise u isimler zellikle dikkatleri ekmitir: Sermaye kesimini temsilen AB Dden proje baznda destekli TESEVin Ynetim Kurulu Bakan Ylmaz Argden, uluslararas faaliyetleri ile yakndan izlenmesi gereken Ar Hareketinin Bakan Kemal Kprl, muhafazakr sylemleriyle tannan Merkez Valisi Recep Yazcolu, ikinci cumhuriyeti izgide k ab ul gren Ali Bayramolu, Prof.Dr. Burhan enatalar, Prof.Dr. Zafer skl ve Alman vakflarnn gedikli konumacs Prof.Dr. brahim Kab olu vd. (29). Konrad Adenauer Vakfnn tm bu etkinlikleri gerekletirmedeki niyet ve emellerini bir kenara brakp, sadece otel, kokteyl, yemek, ay gibi organizasyon masraflarn hesaplamaya kalktnzda bile, bu vakfn ve de vakfn arkasndaki Alman Devletinin Trkiyeyi ne kadar sevdii (!) ve dnd (!) ortaya kacaktr... Ama daha da dndrc olan gerei, KAVn Trkiyedeki en nemli ibirlik partneri olan Trk Demokrasi Vakfnn Bakan Blent Akarcalnn aadaki szlerinde bulmak mmkndr:

Son iki yldr vakf Trkiye Temsilcisi olan Wulf Schnbohm, uzun yllardr lkemize gelenler iinde tandm en dengeli ve sorunlarmza ok mspet bakab ilen, ciddi siyasi gemii ve inandrcl olan kiidir. BUNA NANARAK YAZIYORUM... Dolaysyla sorun, BAKALARININ LKEMZDE NE YAPTII DELDR. KALDI K GTTKE BTNLEEN DNYADA BU KAINILMAZDIR. Esas sorun, bizim niye darda hi ama hibir ey yapmadmzdr. Tembelliin mazereti y ab ancya kzmak olmamaldr (30). Unutmadan ekleyelim ki, Blent Akarcal, yukarda da ifade edildii zere, ayn zamanda T.B.M.M. yesidir ve uzun yllardr iktidara ortak olmu milliyeti-muhafazakr (!) sylemli bir partinin, ANAPn mensubudur. Ve tabii ki, yeminini Alman Parlamentosunda deil, tpk Mesut Ylmaz, Ercan Karaka, Gkhan apolu, Leyla Zana, evki Ylmaz, Sadettin Tantan, Blent Ecevit, Hasan Mezarc ve benzerleri gibi T.B.M.M. krssnde yapmtr...

2. HEINRICH BLL VAKFI

Alman Yeiller Partisine bal Heinrich Bll Vakf, BNDnin espiyonaj faaliyetleri kapsamnda en ok kulland vakf olarak dikkat ekmektedir. Trkiyede son yllarda gerekletirilen rejim kart pek ok etkinliin ardnda Bll Vakf yeralmaktadr. lkemizde en ar sadan en ar soluna, ikinci cumhuriyetilerden etnik blclere uzanan izgide, ortak paydas Trkiye Cumhuriyeti dmanl olan tm birey ve rgtleri biraraya getirme, ortak platformlar oluturma ab as iinde grnen vakf, Trk istihb arat kurulular nezdinde dikkat ekmemek iin de, zelllikle espiyonaj faaliyetleri dnda tutulan normal bir Trk vatandan Temsilci olarak gstermektedir (31). 1988de Berlinde kurulan Heinrich Bll Vakfnn, tpk dier vakflar gibi, Alman i politika sna karmas yasaktr. Hkmetin ngrd snrlar iinde, misyonunun gereini yerine getirmede ise, tpk dier vakflar gibi, olduka zgrdr. Vakfn Almanya faaliyetleri, iki blmden olumaktadr: Gerek Almanlara ynelik faaliyetler; yab anclara ynelik faaliyetler. Birinci blme ynelik faaliyetler, apolitik evre projelerinden ibarettir. kinci blmdeki faaliyetlerin arlk noktasn ise Trkler oluturmaktadr. Bll Vakf, bu kapsamda, Trkiye kart tm etnik, ideolojik ve dinsel yaplanmalarn (PKK, Ermeniler, Sryaniler, Pontusular, Keldaniler, Yezidiler, Milli Grler, Kaplanclar, Fethullahlar, Sleymanclar, Nizam- Alemciler, DHKP-C ve Tikkocular vd.) yansra, Federal Anayasay Koruma Tekilt, ileri ve Dileri Bakanl, Protestan ve Katolik Kilise Akademileriyle yine bunlara bal h ab er ajanslar ve dier medya kurulular ile koordineli organik iliki iindedir. Vakfn Almanya faaliyetlerinin finansman, ileri Bakanlnn global fonlar ve deiik bakanlklarn proje gdml kaynaklarndan karlanmaktadr ki, 1999 yl iin -sadece Almanya ii faaliyetlere- Devletten alnan yardm tutar 67 milyon marktr. Bll Vakfnn asl faaliyet alan, Almanya iin stratejik neme sahip olan, bata Trkiye olmak zere, arka bahe lkeleridir. Yurtd faaliyetlerinin tamam, Federal Dileri Bakanl ve Federal stihb arat Servisinin (BND) rtl fonlarndan karlanmaktadr. Bll Vakf, Trkiyede uzmanlat balca konuda faaliyet gstermektedir: Birincisi, insan haklar konusu ki, en youn ibirlii yaptklar Trk sivil toplum kurulular arasnda stanbul Barosu, nsan Haklar Dernei, Helsinki Yurttalar Dernei, KOMKAR, Dnce Suuna Kar Giriim, Alternatif Toplum Merkezi, Mazlum-Der, Trkiye nsan Haklar Vakf vd. bulunmaktadr. Bu kurulularla mterek panel, sempozyum, atlye almalar ve benzeri etkinliklerde, Ycel Sayman, Hsn ndl, Hasip Kaplan, Murat Bozlak, anar Yurdatapan gibi isimlerin yansra, Claudia Roth, Angelika Graf, Jonathan Sugden gibi Trkiye kart olarak tannan Avrupal parlamenterlere, gazetecilere vd. rastlamak genellikle olanakldr. Bu etkinliklerin birinde, davetlilere datlan kendi devletini ihbar anketi, ierii itibariyle su boyutu tamasna ramen, sradan bir belgeymiesine kamuoyunda tartlmam; Cumhuriyet Savclar da ilem yapmamtr (32). Benzeri bir ihbar hatt da Mazlum-Der tarafndan yaam a geirilmitir (33).Vakf, ayrca kadn haklar ile ilgili etkinliklere de ilgi gstermektedir. Vakf brorlerinde Trkiye, Mali, Sudan ve Msrn yannda kadn haklarnn ezildii lkeler listesinde yer almaktadr. Ayrca, vakfn stanbulda Pazartesi adl feminist ve ordu dman bir periyodii finanse ettii kaydedilmektedir. Kald ki, Yeiller

Partisinin yayn organ olan TAZn Perembe adl ekinin ierii de, aa yukar ayndr (34). Vakf, AB ve Kopenhag Kriterleri erevesinde Trkiyedeki insan haklar-aznlk haklar konusunu sk sk gndeme getirmektedir (35). Son olarak, stanbul Barosu nsan Haklar Merkezi Aznlk Haklar alma Grubunun Heinrich Bll Vakf ibirliiyle 8-9 Haziran 2001de stanbulda gerekletirdii etkinliklerden biri olan Ulusal, Ulusalst ve Uluslararas Hukukta AZINLIK HAKLARI (Birlemi Milletler, Avrupa Birlii, Avrupa Konseyi, Lozan Antlamas ) konulu sempozyum, gerek zamanlama, gerek katlmclar ve gerekse tebli konular itibariyle olduka dikkat ekmektedir (36). Bir uzmann bu sempozyumla ilgili son derece nemli deerlendirmeleri yledir: Sempozyumun yab anc konumaclar, lkelerinin aznlk konseptlerini savunan kiilerden oluuyor. rnein, Pakistan asll ngiliz Javaid Rehman, Leeds niversitesinde retim grevlisi olup, alma alan, Pakistandaki etnik ve dini aznlklardr. Steven Wheatley, ulus-devletleri etno- kltrel kimliklerle paralama projesinin Anglosakson mimarlarndan biri olarak tannyor. Nicole Guismazenesin ilgilendii alan, y ab anclar ve ilticaclar. Diran Bakar, Trkiyedeki Ermeni vakflarnn avukat. Trkiye gibi ulus anlay dil temeline dayanan bir lkede, Almanya nclnde bir aznlk haklar sempozyumu yapl ab ilmesi, aymazln ve aptalln zirvesi olsa gerek. Zira, etnik ulus dncesine Hitler dnemindeki kadar bal ada Federal Almanyann tand ulusal aznlklarn toplam nfusu toplam 100 bin kii!.. Bu rakamn % 60, yani 60 bini Schleswig Eyaletinde oturan Danimarka kkenliler. Almanya Danimarka kkenli yurttalarna aznlk statsn mtek ab iliyet esasna gre ve daha da nemlisi, galip glerin basksyla verdi. Geriye kalan 40 bin kiilik Sorb aznl ise, istisnasz tamam kendisini Alman olarak gren insanlardan oluuyor. Bir baka deyile Almanya srf d dnya ya aznlk haklar dayatab ilmek amacyla- Sorblar gstermelik aznlk olarak pazarlyor. Almanya Kopenhag Kriterlerini eksiksiz uygulad iin, Sorblar, kendi dillerinde eitim hakkna sahipler. Ne var ki, 40 bin kiilik Sorb aznl iinde Sorba bilenlerin says ikibin; ilk okullarda Sorb dili dersi alan rencilerinki ise, sadece ikiyz civarnda. Almanya bu harikulde aznlk sistemini Trkiyeye nerirken, biz nasl Sorblara, Danimarkallara aznlk stats verdiysek, siz de ayn haklar Krtlere ve dier aznlklara vermelisiniz diyor. Not: Museviler, ingeneler, Polonya aslllar Almanyada aznlk k ab ul edilmiyor. Almanyada milyona yakn Trk toplumunu aznlk olarak k ab ul etmedii gibi, byle bir aznln domamas iin, Alman slm projesi uyguluyor (37). Ayrca, vakfn ibirlii iinde olduu dier d kurulular arasnda, Uluslararas Af rgtnn (Amnesty International) stanbul Ofisi ve zellikle de Almanya ubesi (38), stanbul Orient Enstits, Konrad Adenauer Vakf ve dierleri (Kurdish Human Right Projects, ERNK, International Comittee of the Red Cross, International Centre for Human Rights and Democratic Development) ba ekmektedir. Vakfn ikinci faaliyet konusu, evre sorunlar zerinedir. Vakfn bu konudaki hedefi, Trkiyede sanayilemenin, madenciliin ve enerji kapsamnda hidroelektrik santrallerin karsnda, bilimsel ve aklc bir evrecilik yerine; salt tepkisel ve duygusal boyutlarda bir evrecilik hareketine dinamizm kazandrmak ve oluturulan bu dinamik gleri, Almanyann karlar lehinde, Trkiyeye kar koz kullanmak olarak zetlenebilir. Bu balamda, stanbul evre Konseyi, Dou Akdeniz evrecileri, Bat Akdeniz evre Platformu, Karadeniz evre Platformu, Karadeniz Ulusal Sivil Toplum Kurulular Forumu ile yakn ilikiler kurulmutur ve amaca uygun etkinlikler dzenlenmektedir. Bll Vakf, Almanyann ekonomi k karlar dorultusunda ifte standart esasna gre faaliyet gsteren szde evreci FIAN rgt ile de paslamaktadr (39). Vakfn nc uzmanlk konusu ise, Trkiyedeki sivil toplum kurulularn, sratle kresellemeci NGO izgisine ekmektir. rnein, 15-16 Aralk 2000de, stanbul Teknik niversitesi Maka Sosyal Tesislerinde gerekletirilen Trkiye-AB Btnlemesinde STKlarn Rol konulu 8. STK Sempozyumunun ilk arsnda konumuzla ilgili u bilgiler verilmektedir: Sekretaryas Tarih Vakf tarafndan yrtlen bu sempozyumda da, daha nceki yedi sempozyumda uygulanan alma yntemi izlenecek ve ilk gn uzman sunumlar, y ab anc lkelerden tecrbe aktarmlar ile genel tartmalar yer alacaktr. kinci gn ise nceden belirlenmi konularda atlye almalar gerekletirilecektir. Sempozyumun zorunlu giderleri Heinrich Bll Vakfnn destei ve katlmyla karlanmaktadr, bu kurulua teekkrlerimizi sunuyoruz (40) . Szkonusu sempozyumun Dzenleme Kurulunda, Bll Vakfnn yansra, Ar Hareketi, Beyaz Nokta Vakf, Atlanta Ana Merkezi Uzay ve Teknoloji Dernei, areSZ Hareketi, Doa ile Bar Dernei, Doal Hayat Koruma Dernei, Helsinki Yurttalar Dernei, stanbul Avrupa Genlik Forumu Dernei, TESEV, Tarih Vakf, Trkiye ocuklara Yeniden zgrlk Vakf, Trkiye nsan Haklar Vakf, Yeil Admlar evre ve Eitim Dernei, 21. Yzyl Eitim ve Kltr Vakf, Yret Vakf gibi sivil toplum kurulularnn yerald anlalmaktadr. Keza, yine ayn adreste 2-3 Haziran 2001de toplanan Sivil Toplum Kurulularnda rgtii Demokrasi ve Gnlllk konulu 9. STK Sempozyumunun Dzenleme Kurulunda ise nceki katlmclara ilveten Marmara Vakf da yer almaktadr (41). Bll Vakf, zetle ifade etmek gerekirse, Almanyann emperyalist politika larndan h ab ersiz Trk NGOlarn, sivil

itaatsizlik balamnda merkezi otoriteye kar dinamik bir g olarak rgtlemeye almaktadr.

3. FREIDRICH EBERT VAKFI VE DERLER

Bll Vakf gibi ilgi ve sorumluluk yelpazesi hayli geni olan Alman vakflarndan bir dieri, SDPye bal, merkezi Bonnda bulunan Friedrich Ebert Vakfdr (42). Vakfn asli grevlerinden biri, Almanyadaki Trklerin arasnda yrtlen almalarn yansra, Trkiyedeki faaliyetlerin bilimsel sonularnn raporlatrlarak Alman Hkmetine sunulmasdr. Bu raporlara bakldnda, Ebert Vakfnn Alman emperyalizmine mi, yoksa Trk halkna m hizmet sunmakta olduu aka grlmektedir (43). Vakfn Trkiyedeki arlkl faaliyet alan, alma ekonomi si ve sendikalar zerinedir: Trkiyede i g, iiler, sendikalar, toplumsal ve ekonomik deiim, sendikalarda kadn eitimi, sendikal eitim teknikleri, endstri ilikileri, isizlik ve eksik igc sorunlar, niversiteler ve sendikalar arasndaki ilikiler, sosyal demokrat istihdam politika lar gibi konu balklarn ieren ok sayda bilimsel toplant dzenlenmitir (44). Ayrca, Bll Vakfnn alma alanna girilerek, slmi yaplanmalara ilikin konularn yansra, NGOlar ve niversitelerle ortak olarak, etnik tarih, medya , d politika ve de Avrupa Birlii konularn ieren konferanslar, paneller, atlye almalar, yaynlar ve benzeri etkinlikler gerekletirilmitir. Ebert Vakf, Trkiyedeki siyasal partiler iinde en ok CHP ile iliki iindedir (45).

Krber Vakf ve Georg Ecker Enstits , Trkiyedeki 47 ayr etnik halk sylemini yaam a geirmeye ynelik olarak etnik farkllklarn ortaya karlmas ve mevcut farklarn derinletirilmesine ynelik faaliyetlerde bulunmaktadrlar. zellikle Tarih Vakfnn projelerine verilen destein yansra, Trkiyede kimlik ve normlarn deiimi konusu, zellikle Krber Vakfnn ilgi alanna girmektedir. Krber Vakf, Trk-Alman ilikilerinin gelitirilmesi yolunda, Trkiyede lise dzeyinden itibaren Alman sempatizan bir nesil yarat mak gibi geni vizyonlu (!) bir misyona da sahiptir (46). Friedrich Naumann Vakf ise, Trkiyeyi etnik ve dinsel adan para mpara federal bir yaplanmaya gtrecek stratejinin taeronluunu stlenmitir. Yerel ynetimlerin merkezi hkmet aleyhine glendirilmesi, merkezden kopmak isteyen halklarn (!) kendi kaderlerini tayin hakknn ifadesi olarak yerel ynetimleri kullanmas, ormanclk, kobiler, alan ocuklar, demokratikleme, insan haklar gibi konular, Naumann Vakfnn etkinlik konular arasnda yer almaktadr (47). Gerek Almanyadaki ve gerekse Trkiyedeki etnik blc yaplanmalara Alman Devletinin tm olanaklarn dolayl olarak sunan bir baka merkez ise, Tehdit Altndaki Halklar Derneidir (48). Ayrca, Trkiyede misyonerlik faaliyeti yrten Alman merkezleri de mevcuttur. rnein, BND kadrolu rahiplerin en nls olan Wolfgang Jungheimin temsilciliini yapt Uluslararas Katolik Bar Hareketi, Alman Protestan Kilisesi Konseyi ise, lke snrlar iinde PKK ile zdeletirilen Trk ve Trkiye dman alevilik hareketinin yansra, bata sleymanclar, fethullahlar ve milli grler olmak zere, Alman slm y arat ma projesi dorultusunda tm snni ve afii yaplanmalara lojistik destek salamaktadr (49). Tm Trkiyede faaliyet gsteren BND orijinli Alman misyonerleri, farkl kilise gruplarn temsil ediyorlarsa da, ki deprem sonras Sakaryada insani yardmla gelip, ksa bir sre sonra ruhani yardm (!) aamasna geen Alman Protestan Kilisesi, TrkiyeAlman Kiliseleri Birlii ve Federal Alman Kilisesi buna rnek gsterilebilir, ortak olarak Almanyann Trkiyedeki Bykeliliinin korumas altnda bulunmaktadrlar. Ayrca, tm bu istihb arat -misyonerlerin ikmet adresi olarak gsterdikleri evlerin her nedense tamam Alanyadadr. Mardin, Urfa ve evresinde Yezidilik, Sryanilik, Asurilik, Keldanilik dorultusunda destek almalarnda bulunan Alman misyonerleri, Dou ve Gneydounun yansra, Karadeniz blgesinde de -hedef kitle Krtler, Lazlar ve Aleviler- din deitirme faaliyetlerini srdrmektedirler. Mrted yani din deitirmi Trk asll misyonerleri ise, hedef blgelerde i yapan Alman ya da ibirliki Trk irketlerinde istihdam ederek kamuflaj salamaktadrlar (50). Trkiyedeki Alman kkenli etnik blcln en nemli lojistik merkezlerinden biri olarak kabul edilen Orient (Dou) Enstits , 1961de Beyrutda kurulmutur. Enstitnn tm masraflar Federal Hkmet (Eitim ve Aratrma Bakanl) tarafndan finanse edilmektedir. Almanyann Trkiye dahil Orta Douda gz-kula olan ve BNDnin kadrolu elemanlarna bilimadam kamuflaj salayan; 1987de Lbnandaki i sava nedeniyle tm ajan kadrosunu stanbula nakleden Enstit, 1994den itibaren tekrar Beyruta tanmtr. Alman Dileri Bakanl bnyesinde faaliyet gsteren Ebenhaussen Bilim ve Politika Vakfnn yansra, Volkswagen Vakf, Fritz-Thyssen Vakf gibi BND ile koordineli ilgili Alman Vakflar, szkonusu Enstitye ek kaynak oluturmaktadrlar. Trkiyede Cumhuriyet kart tm blc unsurlarn entelektel dzeydeki yazar, sanat ve gazetecileri, Enstitnn stanbul ubesi tarafndan desteklenmekte, sevk ve idare edilmektedir. Enstit, ayrca,Tarih Vakfna amalar dorultusunda proje destei de sunmaktadr. Trkiyenin etnik ve dinsel yapsn en iyi bilen y ab anc istihb arat olarak nitelendirilen Dr. Gnter Seufertin ynetimindeki Enstit ubesi, kimi projelerin finansmannda ve gerekletirilmesinde, stanbuldaki Fransz Anadolu Aratrmalar Enstits ve AB organlar arasndaki koordinasyonu da stlenmektedir (51). Hamburgdaki Alman Orient Enstits, yine BNDnin dorudan gzetiminde, Almanya ve AB lkelerinde yaayan Trk vatandalar arasndaki dinsel ve etnik blcln yansra; Trkiye kart tm rgt, tarikat ve cemaatlerle ilgilenmektedir (52). Trkiyedeki Goethe Enstits ve Alman Kltr Merkezleri ise, Alman istihbarat larnn en nemli barndrma-kamuflaj ilevine sahip merkezler olarak nitelendirilmektedir (53).

1. TRKYEDEK ALMAN VAKIFLARININ ALIMA YNTEMLER

Trkiyeye ynelik d tehditleri kategorize ettiinizde, iki temel yntemin kullanldn grrsnz. rnein, Yunanistan, ran, Suriye gibi lkelerin dmanl nettir. Dost grnmek iin arada bir zorlasalar da, buna kendileri bile inanmazlar. Tanrsnz, bilirsiniz ve nlemini alrsnz. A.B.D. gibi mttefik lkelerin dostluk anlaylar ise, sadece kendi karlar asndan szkonusudur. Dostluk ya da dmanln nerede balayp ne zaman ve nerede biteceine tek tarafl kendileri karar verirler. Ekonomik-siyasal-kltrel bir egemenlii ve smry hedeflediklerinden, son derecede gelimi yntemlerle hareket ettiklerinin farkna varrsnz. rnein, hedef lkeleri igal etmek yerine, dardan Bakan atamak ya da kendi etki ajanlarn dorudan ynetime getirmek... te, Almanyann konumu, bu iki temel kategorinin arasndadr. Hem mttefiktir, hem ucundan dostluk gsterir ama buna karlk en k ab a ve srad yntemlerle sizi nce paralamaya ve sonra arka bahesi iinde sindirmeye alr... Dmanl, dorudan ulus-devlete ve ulusal btnlmzedir. Bu balamda Alman vakflarnn yukarda aklanan faaliyetleri, Trkiyedeki yerli ibirlikilerin yani etki ajanlarnn temini ile glendirilmesi amacna yneliktir. Tipik bir rnek olmak zere, Alman Bykeliliinin bnyesinde mevcut Trkische Medien birimi, ulusal ve yerel dzeydeki Trk Basnnda Alman sempatizan ve de tetikisi gazetecileri aratrmak, bulmak, yetitirmek ve bunlar gndem belirleyici olarak etkili medya kurulularnda desteklemekle ykmldr. Bu birimin yaptrd bilimsel aratrmalardan birinin sonucuna gre, Trk Basnnda Almanya aleyhine en ok yaz ve h ab er yaynlanan gazete Hrriyet, Almanya aleyhine hi yaz ve h ab er yaynlanmayan gazete ise fethullahlarn Zaman gazetesidir. Szkonusu birimin temel grevi, Almanya kart medya kurulularn ve mensuplarn pasifize ederek, Zaman gibi medya kurulularnn saysn arttrmaktr. GTZ biriminin grevi ise, etnik blcl tevik kapsamnda Gneydou ve Karadeniz arlkl tm prestij yatrmlarnn takibi ile, Trkiyedeki devlet ihaleleri bata olmak zere, Almanyann kar olan tm ekonomi k gelimeleri izlemek ve gereini yerine getirmektir (54). Yine yukarda rnekleri verildii zere, Alman vakflar, ibirlii yapt Trk NGOlarna proje bana para vererek kendi yanna ekmekte ve ynlendirmektedir. Yaplan i hi phesiz legaldir, casusluk deildir. Proje bana para alan Trk NGOlarnn ulusal duyarllklar szkonusu olmadndan, yaplan ibirlii etikd olarak da alglanmamaktadr. Ve hibir Trk NGOsu da, kendilerine proje hazrlatan veya sponsorluk yapan Alman vakflarnn Trk mevzuatna gre yasal konumda olup olmadn sorgulamamaktadr. Bu yzden, ulusal ya da uluslararas etkinliklerini be yldzl otellerde yapmak isteyen iddial NGOlardan, etkinliklerinde sadece salon tahsisi ve ay-pasta ikramna raz (!) mtevazi NGOlara kadar uzanan izgide, Alman vakflar, tm taleplere cevap verecek ekonomik serbestiye sahiptirler. Bu ekonomi k serbestinin her yl yzmilyonlarca mark harcanarak elde edildiinin altn izmek gerekmektedir. Bu arada, bata kobiler, ksmen evrecilik ve kadn sorunlar olmak zere, Alman vakflarnn arada bir gerekletirdikleri sakncasz ve zararsz etkinliklerinin de hakkn teslim etmek icap etmektedir. Almanya, Trk niversitelerinde ve de brokraside etki ajan (en olumsuz halde Alman sempatizan) yetitirmek iin de byk meblalar harcamaktadr. rnein, Alexander von Humboldt Vakf, Boehringer Ingelheim Fonds Vakf, Carl Duisberg Gessellschaft e.v. , Deutscher Akademischer Austauschdienst e.v. , Friedrich Naumann Vakf, Fritz Thyssen Vakf, Hanns Seidel Vakf v.d. Elbette ki bu vakflardan burs alan Trk vatandalarn potansiyel Alman etki ajan olarak kab ul etmek yanltr. Kesin olan gerek u ki, Trk bursiyerler iin her yl yzmilyonlarca mark harcayan Alman vakflar, AB D vakflar kadar sonu almada baarl (!) deillerdir ama bu ileride baarl olmayacaklar anlamna da gelmemektedir. imdilerde, eski bursiyerlerle ilikiyi koparmamak iin DAAD yani Alman Akademik Deiim Servisi harekete geirilmitir. Tm bu alandaki faaliyetler, Ankaradaki Bykelilik (Kltr Ataesi) ve stanbul Bakonsolosluu zerinden gerekletirilmektedir. BND, tm bu orta ve uzun vadel i yatrmlarn meyvelerini toplama aamasna gelmitir. rnein, Trk niversitelerinde grevli ok sayda akademisyene, projelendirilen kritik konularda almalar yaptrlmtr ve yaptrlmaya da devam edilmektedir: Trkiyedeki etnik, dinsel, ekonomik, siyasal, toplumsal ve kltrel farkllklar ve deiimlerle ilgili, bir baka ifadeyle istihb arat deeri tayan konularda bugne kadar yzlerce proje, Trk akademisyenlerine yaptrlmtr. Trkiyenin gl ve zaaf (yumuak karn) noktalarn ortaya koyan bu bilimsel dosyalar, bugn Alman Devletinin istihbarat arivinde temel bavuru kaynaklar arasnda yer almaktadr. Ksaca, Almanya, proje bedeli, erefiye, burs, bedava tatil, inceleme gezisi, aratrma bedeli, masraf, telif gibi adlar altnda Trk NGOlarna, gazetecilere, akademisyenlere, mlki ve yerel yneticilere, bata memur sendikaclar olmak zere tm sendikaclara, meslek odalar yneticilerine, evrecilere adeta para datmakta; teknik deyimle engel atmaya almaktadr. Ama, bu lkede en az AB Dnin olduu kadar gl etki ajan kadrosuna sahip olmaktr. BND, bu ama dorultusunda, zmir Karab urun ve Ayvalkn yansra, Alanya, Mersin ve skenderunda oteller kapatmakta; Trk Devletinin istihb arat birimlerinin acizliinden ve siyasal irade yoksunluundan istifadeyle, bu otellerde, Trke renecek Alman istihb arat larna dil eitiminin yannda, kendilerini anarist, blc, sosyalist olarak tanmlayan en marjinal siyasal gruplar dahil tm Trkiye Cumhuriyeti kartlarna bedava hizmet sunmaktadr. Btn bunlar, alenen ve k ab aca, gzmze adeta soka-soka yaplrken; ilgililer ve de yetkililer, gzlerini yummaya, kulaklarn tkamaya devam etmektedirler.

4. TRKYE VE ALMANYA: ATIAN POLTKA LAR

Tm bu olumsuz gelimeler karsnda Trk Devletinin Almanyaya kar uygulad bir strateji var m? Kesinlikle yok!.. Trkiye, faist Almanyann emperyalist politika larn etkisizletire cek bir stratejiye maalesef sahip deil!.. Hibir konuda alnm nlemi ya da misilleme politika s bulunmamakta!.. Almanyann, Yugoslavyann paralanmas aamasnda Hrvatistan ve Slovenyann bamszlklarn kazanmalar iin- D stihb arat Servisi BNDye tahsis ettii bte 12.000.000.000 (onikimilyar) DM. BND, bu bteyi kullanarak Yugoslavyay etnik atmaya srkledi ve amacna ulat. Ya Trkiye iin bugne kadar harcanan milyarlarca mark?!. stelik ellerinde, Trk Toplumunun minimize halini oluturan, adeta toplumsal lab oratuvar gibi altklar 2.5 milyon Trk var. Sorun, onlarn Trklkten ve Trkiyeden koparlmas olsa, belki bu acizlii bir dereceye kadar ho gren nemelzmclar k ab ilir. Ancak sorun, Trk Devletinin lkesi ve milletiyle blnmezliinin, bamszlnn tehlikede olmas!.. Trkiyede ynetenler deimedii srece, bu ksr dng bir karayazg biimde tecelliye deva m edecek. Tpk, tarafmdan yazlan ve geen yl yaynlanan Trkiyede Etki Ajanlar-Nfuz Casuslar ve Fethullahlar Raporu balkl makalede yeralan aadaki satrlara ramen hibir eyin deimedii gibi: Trkiye dahilinde kontr-espiyonaj faaliyetlerini yrtmek MT'nn asli grevidir. Askeri alanlarda da hi phesiz TSK istihb arat kurulular faaliyet gsterme yetkisine sahiptir? Ya etki ajanlar ya da nfuz casuslar iin?!. Trkiye'de maalesef byle bir misyonu olan resmi kurum yok!.. Olmad iin de Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kendini savunma mekanizmas fel olmu durumda!.. te, hedef lkelerde etki ajanlarn en youn biimde kullanan ve kendi lkesinde ise hasm lkelerin etki ajanlarna hayat hakk tanmayan rnek: Almanya!.. Almanya'da kontr-espiyonaj, etki ajanl ve benzeri faaliyetlerle mc adel eyi stlenen Federal Anayasay Koruma Tekilt BfV (Bundesamt fr Verfassungsschutz)'n yansra, ulusal polis rgt ve de d istihb arat servisi BND (Bundesnachrichtendienst) arasnda koordinasyonu salamakla ykml ve de geni yetkiye sahip -Ernest Uhrlau'nun ynetiminde- ayr bir birim daha bulunmaktadr. Almanya'daki Trklere ynelik olarak bu istihb arat servislerinin koordineli biimde yrttkleri faaliyet sonrasnda, Trkiye'deki siyasal-dinsel ve de etnik blnmln kk bir modeli oluturulmutur. Almanya'da faaliyet gsteren her trl eriat-mezhepi, nizm- lem lkcs, ikinci cumhuriyeti, blc, marksist terr rgtleri, yine Trk kimliine, Trk Devletine, Cumhuriyete, laik hukuk sistemine, ksaca Trkiye'ye kardrlar. Yalnz bir farkla, kuklalatrlm szkonusu rgtlerin tamam, Alman istihbarat servislerince smsk kontrol altnda -Trkiye'ye kar- sevk ve idare edilmektedirler. Alman istihb arat servislerinin kontr-espiyonaj ve etki ajanl faaliyetlerine kar kendi lkesindeki duyarll, k ab ul edilebilir snrlar dnda, adeta paranoya derecesindedir. rnein, kendi vatandalarnn sorunlar ile ilgilenmek gibi asli grevlerini yerine ge tire n diplomatlarmzdan yedisi, getiimiz yln banda, iki grup halinde (nce , sonra drt) olmak zere- casusluk sulamasyla snrd edilmek istenmitir. Trkiye, bu i iin bizzat Ankara'ya gelen Almanya stihb arat Servisleri Koordinatr Ernest Uhrlau'nun basklarna -koullu da olsasonuta boyun emi; diplomatlarmz geri ekilmitir. Resmi gereke her ne kadar, szkonusu diplomatlarmzn, 350 Trk vatandann lmnden dorudan sorumlu olan PKK'nn szde komutan Cemal kod adl Murat Karaylan' izleyerek casusluk (!) faaliyetinde bulunmalar ise de, gerek gerekenin bir misillemeden ibaret olduu yadsnamayacak lde aktr: nceki MT Mstear dneminde, MT'i kontrol altnda tutma ve ynlendirme ab alarndaki baarlar bilinen BND, halihazrdaki MT Mstear dneminde -ki bu dnemde Almanya'nn desteindeki PKK'nn st dzey yneticilerine ynelik iki baarl snrd operasyonu: " Yarasa Operasyonu" (emdin Sakk ve Arif Sakk), "Safari Operasyonu" (Abdullah calan) gerekletirilmitir- kendilerine ynelik tm bilgi aknn kesilmesinden dolay paniklerken, stne stlk PKK'nn bir baka katili olan Cevat Soysal'n 21 Temmuz 1999'da Moldova'da MT grevlilerince derdest edilerek Trkiye'ye getirilmesi ile tm dnya istihbarat servislerinin nnde resmen aalanmtr. Zira, Soysal'n yakalanmasnn aklamas, Almanya'nn Dileri Bakan Joschka Fisher'in Trkiye ziyareti srasnda -zellikle- yaplmtr. Ve Alman Bakana, cani Soysal'n zerinden kan Mnchengladbach (Eyalet Ofisi-LfV) mahreli 0790937 No.lu seyahat belgesi gsterilerek aklama istenmitir. Ve MT Mstear, bu gelimelere tavr olarak Almanya'ya yapaca planl gezisini iptal etmitir. lk kez Trkiye'ye ynelik dmanca faaliyetlerden dolay hem de resmi bir belgenin hesab nn sorulmas ve de tavr konulmas, ite szkonusu misillemenin kaynan oluturmutur. Bu konularda Almanya'nn tek yanl kural tanmazl, diplomatik nezaketsizlii, hatta saldrganl yeni bir olgu deildir, tpk son olmayaca gibi. Hl hatrlardadr, 1989'da Stuttgart Bakonsolosluumuzda grev yapan iki, Berlin Konsolosluumuzda grev yapan iki, Bonn'da, Nrnberg'de, Hamburg'da ve Kln'de grev yapan birer diplomatmz olmak zere, toplan sekiz diplomatmzn "casus" sulamas ile Trkiye'ye dnmeleri salanmt. Keza, 1994'de Bonn'daki Bykeliliimizde iki, Berlin'de ise bir diplomatmz, yine "casusluk" sulamas ile geri gnderilmiti. Gelelim Trkiye'deki "Almanya"ya. Trkiye'nin Almanya'nn ulusal btnl aleyhine hibir amac ya da giriimi yok. Almanlarn irredandist-oven rkl ise, sadece insan haklar ve de iilerimizin can gvenlii ile snrl olarak takip ediliyor, hepsi o kadar. Trkiye'nin 2.500.000 vatandann mevcu diyet ine karn, Almanya'da geerli bir etki ajanl program bile bulunmuyor. Her ne kadar tek yanl alan Gmrk Birlii Anlamas dolaysyla aksi mmkn olmasa da, Alman irketlerine ynelik ihale ya da ithal kstlamas szkonusu deil. Ksaca hibir olumsuz nyargmz olmad gibi, olumsuz yaptrm politika mz da yok. Trkiye'nin Almanya'daki vatandalarnn ulusal kimliklerinin korunmas, huzur ve can gvenliklerinin salanmas yolunda izlemede bulunmas sadece bir hak deil, uluslararas mevzuata gre de k ab ul edilmi bir ykmllk. Tpk, Almanya'nn Trkiye'de yaayan 100.000 civarndaki etnik Alman vatandan izleme, koruma, hak ve hukukunu savunma ykmll gibi. Trkiye Almanya'nn bu ykmllne sayg duyuyor. Almanya ise asla. Almanya, Rusya Federasyonu, AB D, in, ran gibi stratejik nemi olan lkeler gibi Trkiye'de de grev yapan tm diplomatlarn (Bykeli, Mstear, Bakonsolos ve tm Konsoloslar, her derecedeki Sekreterler, Basn-Eitim -Kltr Ataeleri) BND kadrosundan atamaktadr. Askeri ataelerinin bile ANBw (Amt fr Fernmeldwesen Bundeswehr) mensubu olduu tm ilgililerce bilinmektedir. rnein, bu lkenin Ankara Bykelilii'ne getiimiz yln banda atanan Dr. Rudolf

Schmidt'in ilk ii, KDP'nin rtibat Brosu'nda (szde Krdistan Bykelilii) verilen izinsiz nevruz resepsiyonuna katlmak olmutur. Arkasndan, Alman Dileri Mstearnn "artk krtler iin federasyonun tartmaya almas" talebi gelmitir. Bykeli, 27.6.2000'de, Diyarbakr'da 39.5 milyon DM'a malolacak atksu artma tesisinin temel atma trenine, "krdistan" mizanseni iinde katlarak ov yapmtr. Bir baka deyile, blge halkna lkesi adna dorudan destek mesaj vermitir. Ak ab inde, Alman Kalknma Enstits Bakan Prof.Dr. Peter Trevner bakanlndaki heyetin szde yatrm amal gezisi -hem de iki ay iinde iki kezszkonusu olurken, bunu dier Alman heyetleri izlemitir. Nedense ziyaretler, Mondros Mtarekesi ile Sevr Antlamas'nda yeralan "vilyat- sitte"ye yaplmaktadr, yoksa ekonomi k adan ok daha geri olan Kastamonu'ya, Bolu'ya, Yozgat'a deil. Trkiye'deki eriat yaplanmalarla dorudan iliki iinde bulunan BND ajanlar, bir baka koldan "misyonerlik" kisvesi altnda da faaliyet srdrmektedirler. Alman Sefaretinin diplomatik dokunulmazl ile gerekten dokunulamayan BND misyonerleri, binlerce Trk vatandan slmiyetten koparmay baarmlardr. rnein, szde depremin yaralarn sarma gibi son derecede insancl amalarla izin alarak Adapazar'na gelip de burada psikolojik sorunlarn deva m eden depremzedelere din deitirme telkinat yapan BND balantl rgt: "Alman Protestan Kilisesi ", "Federal Alman Kilisesi " ve "Trkiye-Alman Kiliseleri Birlii", ykc faaliyetlerini el'an srdrmektedirler. Trkiye, bugne kadar hibir Alman diplomatn ve de grevlisini snrd etme irade ve kararlln gsterememitir. Bu, nasl bir sorumsuzluk ve onursuzluktur? Kaydedilen o ki, BND'nin kontrolnde Trkiye'de etki ajan bulan-yetitire n, sevk ve idare eden "Humboldt Vakf", "Konrad Adenauer Vakf", "Heinrich Bll Vakf" gibi vakflarn yansra, gazeteci, aratrmac, arkeolog, sosyolog, iadam, evreci vb. kimliinde yzlerce deil- binlerce BND ajan Trkiye'de, Trkiye aleyhine faaliyet yrtmektedir. Ama Trkiye, misilleme politika s uygulamamaktadr; daha doru deyile, -karar mekanizmalarna yuvalanan Alman etki ajanlarnn engellemesiyleuygulayamamaktadr. Hatta o kadar ki, ileri Bakanl'nn 24.3.2000 tarihinde yrrle koyduu, Trkiye'ye girilmesine izin verilmeyecek 56 kiilik sakncallar listesinde, Yeni Zellanda'dan Romanya'ya kadar pek ok lkeden isim bulunurken bir tek Alman'n ismine rastlanlmamaktadr. Bunun ad, vatanseverlik ya da devlet adamll deildir. Bamszln, bamsz d politika nn olmazsa olmaz trnden en nemli ilkesinin biri ulusal g kaynaklarn harekete geirmekse, en az onun kadar nemli olan bir dieri misilleme yapmaktr. Hem ulusal g kaynaklarn harekete geiremeyeceksiniz ve hem de misilleme politika larn retip yrrle koyamayacaksnz. Bunun ad, olsa olsa manda zihniyetli maalktr, etki ajanldr ya da gafilliktir (55) .

Trkiyedeki Almanyann gcn ifade etmek iin, yukarda verilen bilgiler son derecede yetersiz ve yzeyel kalmaktadr. Almanya tehlikesini grmek, sahip olduu bilgi ve kadro gcnn Trkiyenin karlar aleyhine nasl kullanlab ileceini anlamak iin, ncelikle Fian rgt-Bergama Dosyasnn sayfalarn amanz gerekecektir. Bu dosya bilinmeden, hasm Almanyay tanmak, anlamak ve de Almanyaya kar salkl politika lar retmek tek kelime ile olanakszdr. Alman emperyalizmi adna, emperyalist kart sylemlerin nasl ifade edildii; Trk ulusalclarnn, antiemperyalist kesimlerin, evrecilerin, alevi kkenli protest karakterli Trk kyllerinin nasl kullanld, tm belge ve ayrntlar ile ikinci blmdeki dosya iinde yeralacaktr.

DPNOTLAR :

1. Trk istihbarat birimleri arasnda yllardr var olduu bilinen erkezci, Grcc, Arnavutu vb. kadrolama

2.

hareketi, 12 Eyll 1980 sonrasnda Fethullahlarn ve Nakibendilerin de devreye girmesiyle daha da sakil bir eitlilik kazanmtr. Son polis eyleminde atlan sloganlar, stanbul Emniyet Mdr ve Valisi arasnda yaanan gerginlikle ortaya kan belgeler, bu olgunun hl var olduunu ortaya koyan somut gelimelerdir. Tipik ve gncel bir rnek olmak zere bkz. Zbeyr Kndra, Fethullahn Coplar. (stanbul: Su Yayn, 2000). Trkiyede yrtlen Alman ve ABD orijinli espiyonaj faaliyetlerinin zerine gidilmemesi de, istihbarat birimlerindeki bu etnik ve dinsel zaafiyetin bir sonucudur. Grnen acizliin sorumluluk almama, inisiyatif kullanmama boyutu ayr bir aratrma konusudur. Ayrca ilgili dier bilgiler iin internet zerinden bkz. http://www.hablemitoglu2002.cjb.net Almanya'nn birbirleriyle koordinasyonlu biimde faaliyet gsteren, genel emniyet hizmet snfndan ayr grupta kmelenen farkl istihbarat rgtleri bulunmaktadr: Babakanla bal Federal stihbarat Servisi ( Bundesnachrichtendienst-BND ); ileri Bakanl'na bal Federal Anayasay Koruma Tekilt ( Bundesamt fr Verfassungsschutz-BfV ) ile 16 ayr Anayasay Koruma Eyalet Tekilt ( Landesamt fr Verfassungsschutz-LfV) ve ayrca Enformasyon Teknolojisi Gvenlii Federal Tekilt ( Bundesamt fr Sicherheit in der Informationstechnik-BSI ); Savunma Bakanl'na bal Federal Silhl Kuvvetler stihbarat Tekilt ( Amt fr Nachrichtenwesen der Bundeswehr-ANBw ), Federal Silhl Kuvvetler Radyo zleme Tekilt ( Amt fr Fernmeldwesen Bundeswehr-AFMBw ), Askeri Gvenlik Servisi ( Militaerischer Abschirmdienst-MAD ). Federal Hkmete yaynlanan 27.6.1973 tarihli birlii Tz ile tm bu rgtlerin ibirlii esaslar belirlenmi olup, bir de yetkili koordinatrlk tesis edilmitir. Almanya'nn Federal stihbarat Servisi

3.

olan BND (Bundesnachrichtendienst), dorudan Babakanla baldr ve Almanya d Espiyonaj, K/Espiyonaj faaliyetlerini yrtmekle ykmldr. BND , Almanya'nn d lkelerdeki g ve imaj ile doru orantl kadroya, ekipmana ve bteye sahip prestijli bir istihbarat servisidir. II. Dnya Sava sonrasnda C.I.A. tarafndan yeniden yaplandrlan BND , zellikle Sovyetler Birlii ve Dou Almanya'ya kar faaliyet gsterdii "Souk Sava" dneminde, 7.600 personele sahip, anti-komnist karakterde ancak Almanya'nn ksmen mttefik igali altnda bulunmas nedeniyle baml bir statye sahiptir. A.B.D. tarafndan Sovyetler Birlii ve Varova Pakt yelerine ynelik espiyonajajitasyon-propaganda amacyla Alman topraklarnda konulandrlan "Hr Avrupa Radyosu", "zgrlk Radyosu", "Sovyetler Birlii'ni renme Enstits" gibi kurulular, BND iin deneyim kazanlan "staj yeri" olarak nem tamtr. Bugn, ok iyi yetimi 6.300 kadrolu personele ve mkemmel tesi teknolojik olanaklara sahip bulunmaktadr. 2000'li yllarda personel saysn 4.500'e ekmeyi planlayan BND 'nin Almanya dnda 1500 kadrolu personeli mevcuttur. Personelinin yaklak 1/10'unu askeri istihbaratlar oluturmaktadr (askeri h aberalma, izleme, ANBw-AFMBw ve MAD ile koordinasyonu salamak zere). Toplam kadrolu personelinin yarsna yakn szlemeli personel de altran BND 'nin merkezi Mnih - Pullach'tadr. Batl istihbarat servislerinin yansra ve onlardan farkl olarak, ran, Irak, Libya ve in Halk Cumhuriyeti istihbarat servisleri ile de ikili istihbarat antlamalarna (eitim ve bilgi deiimi dahil) taraf olarak byk g ve etkinlik kazanan BND, dnya nn hemen her tarafndaki istasyonlarndan online olarak gelen durum raporlarn, deerlendirme ile birlikte, GNDE 2 KEZ, Babakanlk, Dileri, ileri ve dier ilgili departmanlara iletmekle ykmldr. BND, Sovyetler Birlii dalncaya kadar, gerek bu lkede ve gerekse Dou Almanya'da, Romanya'da, Yugoslavya'da, Polonya'da, Trkiye'de arlkl espiyonaj faaliyetleri gsterirken; Sovyetler Birlii'nin dalmasndan sonra faaliyetlerini globalletirmitir. Ancak, blgesel faaliyetlere de zel bir nem verilmitir. Dou Almanya'nn koparlmas ve iki Almanya'nn birletirilmesi; Slovenya'nn ve Hrvatistan'n bamszln iln etmesi; Arnavutluk, Bosna ve Kosova'daki gelimeler, Trkiyedeki etnik ve dinsel ayrlklarn derinletirilmesi, BND 'nin rdn ispat ettii blgesel faaliyetler kapsamndadr. BND, ayrca, Belika snrndaki Hoefen'de ok iyi kamufle edilmi bir telekomnikasyon istasyonu altrmaktadr. Ayrca, telekomnikasyon istatistikleri iin zel bir birim oluturmutur. BND'nin toplanan tm verileri kaydettii yksek kapasiteli ve ok gelimi bir bilgisayar sistemi bulunmaktadr. BND, mttefiki olmasna ramen, A.B.D.'ni ve tm Atlantik tesini izleyen gl bir istasyonu, Schleswig-Holstein'in bat kysnda tesis ile iletmektedir. Bu tesis, A.B.D.'nin tm dnyadaki telefon, faks, e-mail dahil elektronik hab erlemeyi ve elektronik ariv belgelerini -hem de gizli belgelerin ifrelerini zerek- izleyen ve bu dorultuda srekli kendini gelitiren "Echelon a"n kullanan Ulusal Gvenlik Ajans'na ( NSA ) muadil olarak ina edilmitir. ngiltere'nin AB lkesi olmasna ramen NSA'ya lojistik destek vermesinden rahatsz olan Almanya, benzeri bir istasyonun Fransa'da da kurulmas iin bu lkeye telkinin yansra, teknik yardmda da bulunmaktadr. Yine Schleswig-Holstein'deki Husom'da bir bilgi toplama merkezi ve arivi yeralmaktadr. Ayn ekilde, Alman diplomatlarn yansra, Federal Hkmetten maa alarak yurtdna grevlendirilen grevlilerin tm, BND "hizmetii akademisi"nde gidecekleri lke ile ilgili eitime tab i tutulmaktadr. Ayrca, Almanya'nn yurtdndaki sefaretlerinde grev yapan genellikle 2., 3. ve 4. sekreterlerin; ataelerin ve mstearlarn tamamnn, hedef lkelerde ise Bykelilerin de BND'nin kadrolu-balantl elemanlar arasndan atanmasna dikkat edilmektedir. 1970'li yllardan bu yana Trkiye'de grev yapan Alman Bykelilerinin tamamnn balantl BND eleman olduklar; Trkiye'de grev yapan Alman gazetecilerin ise dorudan szlemeli BND eleman olduklar kaydedilmektedir. BND, kuruluu ve tm kadrosu itibariyle rk eski-yeni Nazilerden olumaktadr. Zamann Almanya Babakan Konrad Adenauerin, BNDnin bana, Hitlerin Dou Cephesi stihbarat efi General Reinhard Gehleni getirmesi ile balayan rk gelenek, bugn de dnsz srdrlmektedir. rnein, en son atanan Almanya Bykelisi Dr. Rudolf Schmidt, daha Trk Dileri Bakan smail Cem'i ziyaret bile etmeden, -tab iri caizse- ayann tozu ile, 21 Mart 2000'de, szde Krdistan Devleti'nin lideri Barzani'nin Temsilcisi tarafndan Ankara'da verilen skandal resepsiyona katlmtr. Ayn diplomatik nezaketsizlik, hi phesiz Rusya Federasyonu, A.B.D., ngiltere, sve dahil pek ok lke iin de szkonusudur. stihbarat diplomatlara en tipik bir rnek olarak, grev sresi iinde HADEP yneticileri ile sk ilikileriyle dikkat eken ve ubat 2000'in son haftasnda Trkiye'deki grevi sona eren Fransa'nn Ankara'daki Bykelisi Jean Claude Cosserand, dorudan Fransa stihbarat rgt Bakanl'na getirilmitir. Geni bilgi iin bkz. Dr. Necip H ablemitoglu, Trkiye (M..T.) ve Almanya (B.N.D./BfV) Arasndaki Yzyllk G Kavgas, http://www.hablemitoglu2002.cjb.net Bu vakflar arasnda Konrad Adenauer Vakf, Krber Vakf, Alexander von Humboldt Vakf, Friedrich Ebert Vakf, Friedrich Naumann Vakf, Heinrich Bll Vakf, Hans Seidel Vakf zellikle dikkat ekenleridir. Ayrca, Alman Orient Enstits, Goethe Enstits, Alman Kltr Merkezi, Georg Eckert Enstits, Fian rgt de mutlaka izlenmesi gereken Alman merkezleri arasndadr. Alman derin devletini en iyi tanyan Trk akademisyenlerinden Dr. Yavuz Dedegil, BND ve Alman vakflar arasndaki organik ilikiyi u cmlelerle deerlendirmektedir: Eyaletler ve zellikle federal dzeyde ise, kamuoyunu ynlendirme daha byk boyutlardadr. Prof.Dr. Schmith-Eenboom, Undercover isimli kitab nda, btn Alman medya s ile devlet istihb arat tekilt arasndaki geni ilikileri sralamtr. Alman stihb arat Tekilt (BND), medya iinde dorudan elemanlara sahip olduu gibi, Dpa veya Reuter gibi enternasyonal alan h ab er ajanslar ile organik balar iindedir. stihb arat tekilt kendi iinde h aber fab rikalar kurmutur ve istedii h ab erleri deitirmekte veya kendisi retmektedir. Bu meyanda Alman siyasi partilerinin kendi vakflarnn da, birinci derecede federal ynetim tarafndan finanse edildii ve devletin sivil toplum rgtlerini oluturduklar da bilinmelidir. Dr. Dedegilin Ankarada 16-17 Aralk 2000de gerekletirilen AB ve Trkiye Sempozyumuna sunduu Almanyada Kamuoyu Oluumu ve Yab anclama balkl tebliden.

4. Trkiye, Vakflar mevzuatnn kesinlikle izin vermemesine ramen, gelmi gemi hkmetlerin siyasal irade ve

5.

6.

7.

8.

9.

kararllk gsterememeleri nedeniyle, Alman vakflarnn espiyonaj ve ajitasyon faaliyetlerine gzyummak konumundadr. Ayn ekilde, Alman ya da AB D vakf ya da resmi kurumlar ile birebir parasal iliki ve ibirlii iinde olan Trk dernek ve vakflarnn da yerine getirmeleri gereken zorunlu prosedrlere uymadklar bilinmektedir. Siyasal irade ve kararllk yokluu, y ab anc istihbaratlar ve yerli ibirlikilerini giderek pervaszlatrmaktadr: Tam bamszlk kavramnn ii boaltlrken, ulusal egemenlik ilkesi ise, giderek Berline veya Washingtona ya da Brksele koulsuz teslimiyet ilkesine dntrlmektedir. Yab anc vakflarn ve yerli ibirlikileri kresellemeci NGOlarn yaratt bu rahatszlk, 8. Be Yllk Planda da ifadesini bulmutur ancak nedense gerei bir trl yaplmamaktadr. Sorumlulardan eski ileri Bakan Sadettin Tantan, sadece bir tek giriimde bulunmutur; o da yab anc istihbarat servisi elemanlarna ya da sahte NGOlarna deil, ahsma. Konuyla ilgili bir makalemden dolay 25.000.000.000 TL manevi tazminat davas aarken, Basn Savcl vastasyla da stanbul 2. Ar Ceza Mahkemesinde yarglanmam salamtr. Dava konusu makale iin bkz. Dr. Necip H ab lemitolu, Etki Ajanlar-Nfuz Casuslar ve Fethullahlar Raporu, Yeni Hayat, 6:70, Austos 2000, s. 13-29. Ayrca internet zerinden bkz. http://www.hablemitoglu2002.cjb.net 1990l yllarn banda, Kuzey Irakda bir Krt Devletinin oluumu iin faaliyet gsteren szde insani yardm amal NGOlarn says 100 gemekteydi (Zaho, Duhok, Erbil Sleymaniye vd.). Birlemi Milletlerin ve ABnin insani yardmlar, Kzlha zerinden deil de szkonusu NGOlar zerinden ulatrlmaktayd. atmalarn iddetlenmesiyle, btn bu NGOlar sessizce blgeden ekilirken, blgede en gl kadroya sahip olan CIA de, szkonusu elemanlarnn dnda, yaklak 7.500 yerli ajann Trkiye zerinden bir operasyon gerekletire rek Guam adasna nakletmitir. Halen Batl istihb arat servislerinin sevk ve ynetimindeki bu NGOlarn byk blm tekrar geri dnerek insani yardm faaliyetlerini srdrmeye balamlardr. Konunun en ac olan taraf, bu NGOlarn iyzlerinin bilinmesine ramen, bir tek istihb arat ya ynelik bir tek saldr bile szkonusu olmazken; Trk Kzlaynn grevlileri, pemergelerin vahi saldrsna uramtr. Trk Kzlaynn bu blgede insani yardm faaliyeti gstermesini istemeyen szkonusu NGOlar, ikence ile vahice ldrlen Trk Kzlaynn mensuplar iin en kk tepki gstermemilerdir. rnek oluturacak tipik bir h aber: Alman Cumhurbakan Johannes Rau, dn insan haklar rgtleri ile bir toplant yapt. Toplantya, Mazlum-Der Genel Bakan Ylmaz Ensarolu, HD Genel Bakan Hsn ndl, THV Genel Bakan Yavuz nen, HD Gn. Bakan Ali Ersin Gr, THAK Bakan Nevzat Helvac, Avukat Yusuf Alata ve nsan Haklar Eitimi Ulusal Komitesi Bakan Prof.Dr. onna Kuuradi katld. Trkiyedeki insan haklar, dnce zgrl, idam cezasnn kaldrlmas, demokratikleme, yarg reformu ve ikence konularnn gndeme geldii toplantda Alman Cumhurbakan Rau, insan haklarndan sorumlu Devlet Bakan M. Ali rtemelikin getiimiz yl Kasm aynda NGOlarla yapt toplantnn deva mnn gelip gelmediini sordu. Trkiyede NGOlarla siyasi irade arasnda bir kopukluk olduu ve NGOlarn dncelerinin kaale alnmad tespitini yapan Raunun, siyasi irade NGOlarn dncelerini dikkate almas gerekir dedii belirtildi. Trkiyedeki insan haklar sorunlarnn zmlenmesinde asl grevin Trkiyenin i kamuoyuna dtn belirten Mazlum-Der Genel Bakan Ylmaz Ensarolu, bu balamda DI DNAMKLERN de nemli olduunu kaydetti. Ensarolu, AB yesi lkelerin, Trkiyenin insan haklar ihlallerine ilkeli ve KUATICI yaklamalarn, seici davranmamalarn, insan haklarnn uluslararas karlara feda edilmemesini istedi. nsan haklar alanndaki admlarda ulusal ve uluslararas demokratik kamuoyuna gvendiklerini belirten HD Genel Bakan Hsn ndl ise, bu faktrn insan haklar standardnn gelimesinin nn aan ifade etti (Zaman, 8 Nisan 2000). Gnll kurulularn (NGOlarn) kazandklar prestij, sahip olduklar cazibe, brokrasinin kat kurallarndan uzak olan esneklik ve hareket kab iliyeti, zaman zaman hkmetleri, daha dorusu kamu otoritesini de NGOlar kurmaya yneltiyor. Bunlara, yine ngilizcede, azck aka yollu, Governmental Non-governmental Organization veya Governmental NGO, daha da ksaltlarak GONGO deniyor. GONGOlar; gnll kurulu kavramn, dernek ve vakf kavramn zedeleyen, zaman zaman belli lde kamu gcnn devredildii, ama; brokratik kurallara uymadan at oynatlan kurululardr. Bkz. Gongolar Ayklayalm, evre, 86, Mart 2001, s. 1. Ayrntl bilgi iin bkz. Atatrkn Sylev ve Demeleri , Ankara, 1961, s. 22-23; Tayyib Gkbilgin, Milli Mcadel e Balarken, Ankara, 1959, s. 146-148. Uzun Vadel i Strateji ve Sekizinci Be Yllk Kalknma Plan 2001-2005 de mevzuat ve uygulamadaki boluklara dikkat ekilmektedir: (1972) zellikle uluslararas balarn ve teknik yardm salayanlarn, yardmlarn belirli artlara balamalar, idari kontrol salama ve ynlendirme gayretleri Sivil Toplum Organizasyonlarnn inisiyatif kullanmalarn etkileyebilmektedir. Bu durum, lke karlarnn gzetilmesi ve milli politika larn gsterdii hedefler dorultusunda faaliyette bulunmalarnn salanmas asndan STOlarn demokratik bir ekilde yaplanmalarn, idari ve mali adan effaf olmalarn gerektirmektedir. (1974) Ulusal ve uluslararas kaynaklarn harekete geirilerek kalknma ab alarnn glendirilmesi amacyla, STOlarn milli politika hedefleri istikametinde faaliyet gstermeleri salanacaktr. (1978) STOlarn katk yaptklar kesimlere, kendi yelerine ve devlete ynelik olarak demokratik, effaf ve sorumlu bir erevede faaliyetlerini srdrmesi salanacaktr. (1979) Sivil Toplum Organizasyonlaryla ilgili gerekli yasal dzenlemeler yaplacaktr (s. 203). CIA balantl merkezlerden sadece NEDden proje bedeli ad altnda para alan Trk STKlarndan TESEV, TSES, TUSAD, Ka-Der, Trk Parlamenterler Birlii, TESAV, Trk Demokrasi Vakf en tannmlar. Elaltndan verilen

10.

11.

12.

13.

14.

15.

yardmlarn (!) kantlanmas mmkn olmamakla birlikte, resmen verilenler bellidir. rnein, Dou Ergilin TOSAVna Trk-Krt sorunu zm almalar iin 92.000 ABD dolar ile 6250 pound, Gkhan apolunun ANSAVna parti rgtlenmesi iin 189.604 dolar, Stratejik Aratrmalar Vakfna 190.193 dolar, Blent Akarcalnn Trk Demokrasi Vakfna 106.100 dolar, Liberal Dnce Topluluuna 111.500 dolar, Trk Ekonomi k ve Sosyal Etdler Vakfna 1.111.000 dolar vd. IRIden proje bedeli alanlar arasnda ise ARI Grubu 278.500 dolar ile dikkat ekmektedir. NDInin dier Trk STKlarna verdii 824.900 dolarn yansra, Yeni FORUM Dergisine verilen bedel 150 bin dolar ve ayrca 11.766 dolar, vs. vs. Szkonusu merkezler hakknda derli toplu bilgi iin bkz. Mustafa Yldrm, ifre zc: Project Democracy 1, Mdafaa-i Hukuk, 32: Mart-Nisan 2001, s. 23-39; 33: Mays 2001 s. 39-56; Attila lhan, ok Veren Maldan m?, Cumhuriyet, 26.1.2001. Ve de bu yardm (!) merkezlerinin internet teki web sayfalar. lkemizdeki Alman vakflarnn programn en zl ifade eden kii sanrm Stei nbachdr. 15 Eyll 1998 gn Katolik Kilisesine bal Lingen Akademisinin ars zerine verdii slmn Avrupa in nemi konferansnda yle demitir: Sorun, Atatrkn bir Paa fermanyla y arat t yapay bir rn Trk devleti ve Trk ulusudur. Sorun, Kemalizm ve Kemalizmin ulusuluk ve laiklik ilkeleridir. Sorun, uyduruk, zorlama ve yapay Trk ulusudur. Byle bir ulus yoktur. Olmadn, Trkiyede yaayan Krt/Trk, Mslman/Laik, Alevi/Devlet atmalarnda grmekteyiz. Bu uyduruk ulusu Atatrk nasl kurdu? nce Ermenileri yokettiler, sonra da Rumlar. Krtleri u gne kadar neden yok etmediler, bilinemez... Alman devletinin finanse ettii Stei nbachn enstitsnn Trkiyede balants olmad Alman vakf ya da aratrma kurumu yoktur. rnein, Stei nbachn elemanlarndan Alevilik ve Krtlk uzman Heidi Wedel, hem SPDnin Friedrich Ebert Vakf ile yakn ilikidedir, hem de Amnesty International adna Trkiye raporlar hazrlar. Alman Dou Enstitsnn stanbul ubesi bnyesinde Gazi Mahallesi Aratrmasn da yapmtr. Bu enstit, Trkiyede alan tm Alman vakflarna bilimsel yol gstericilik grevini stlenmitir. Geni bilgi iin bkz. Tamer Bacnolu, Trkiyede Alman Vakflarnn Marifetleri, Cumhuriyet, 6 Temmuz 1999. Konseptin mesaj ak: Lider sultas altndaki partilerle Trkiyede sivil toplum ina edilemez. rgtlenme tabandan balatlmal; yerel dzlemde rgtlenmelere gidilmeli, zellikle kyl hareketlerine ncelik tannmaldr. Trk halk bu konularda tecrbesiz olduu iin, Alman NGOlar teorik, para sal ve lojistik yardm sunmaldrlar : Argun Erbay, Alman NGOlarnn 2001 Trkiye Program, Aydnlk, 21 Ocak 2001. Konrad Adenauer Vakf ile en youn iliki iinde olan Trk Demokrasi Vakfnn ynetiminde, Blent Akarcal, Ylmaz Karakoyunlu, Emre Kocaolu gibi ANAP mensubu milletvekilleri yer almaktadr. Ayn binadaki bu iki vakf arasndaki koordinasyonu, Proje Koordinatr Zuhal Yeilyurt salamaktadr. Vakfn AB projeleri bata olmak zere dier enternasyonal faaliyetlerini ise Kamil B. Raif ve Jlide Mollaolu yrtmektedir. Konrad Adenauer Vakfnn adresi: Ahmet Rasim Sok. No. 27 06550 ankaya-Ankara. Vakfn telefonlar: (312) 440.40.80, Fax: (312) 440.32.48 ve 441.27.82 e-posta: kas konrad.org.tr, kaswulf dominet.in.com.tr Vakfn stanbul Brosu ise Yeni ar Cad. No. 52 Beyolu adresinde faaliyet gstermektedir. Vakf Brosunun telefonlar: (212) 249.54.36-91, 292.96.24. Fax: (212) 292.96.25. Wulf Schnbohm, Alman-Trk Dostluunu Glendirme, Cumhuriyet , 23.7.1999. Dr. Wulf Schnbohm, 1941de Dou Almanyada Bad Saarowda (Berlin) dodu. Sovyetler Birliinden Bat Almanyaya getikten sonra, yl Orduda temen olarak grev yapan Schnbohm, kendisini Batya geiren BfV-BND ekseninde ve kontrolnde ar solcu kimlikle rencilik hareketlerinde rol ald. Master ve Doktorasn Bonn niversitesinde yapan Schnbohm, daha sonra sosyal demokrat kimlikle CDUda ve Konrad Adenauer Vakfnn bir departmannda ynetici olarak alt. Anayasay Koruma Eyalet Tekiltnn (LfV) Stutgart Ofisinde de alan Dr. Wulf Schnbohm, 1997den bu yana Trkiyede K.A.V. Temsilcisi olarak grev yapmaktadr. Schnbohm, Dr. Gnter Seufert ile birlikte, Trkiyede ikmeti acilen gzden geirilecekler arasnda yer almaktadr. AB D, Feursteini Dr. Neal Achersonun Black Sea adl kitab yla tand. Kit ab n 7. Blm u cmlelerle balamaktayd: Laz memleketine ulamak iin 75 km. kadar Trab zonun dousuna gitmek gerekir. Frtna nehrinin mavi yeil akan sular kprerek talarn zerine dklr, Ardeenden nce bir kpr grnr. Pontus Alplerinin zirvelerinden gelen bu su Kakar Dandan kar. Bu Laz addr, Lazlar ve Heminliler Trk deildir.... Karaormanlarn Schopflock kynde yaayan Wolfgang Feurstein adnda bir Alman Akademisyen, 1960larda Lazlarn memleketine gitti. Bir millet yaratmak istiyordu. BND, bir millet yaratma (!) ab as sergileyen Wolfgang Feursteina bir de Gney Kafkas Dilleri ve Kltrleri Dernei kurdurmutur (1992). Laz alfabesi ile baslan kitap ve dergiler de, mevcut iki dernekte olduu gibi, BND btesinden finanse edilmektedir. Ayn ekilde, Pontus amacna ynelik faaliyet yrten rgtlerin ve web sitelerinin yarsndan ou Almanyada bulunmaktadr. Ayrca bkz. Ali hsan Aksamaz, DilTarih-Kltr-Gelenekleriyle Lazlar. (stanbul: Sorun Yayn, 2000). ok saydaki mterek etkinliklerden rastgele seilmi birka: K.A.V.-Trkiye Gazeteciler Cemiyeti ile birlikte 1998den bu yana her yl dzenlenen Yerel Gazetecilik dl yarmasnn (birinciye 2000 DM.) yansra, her yl blge blge Yerel Gazetecilik Meslekii Eitim Seminerleri dzenlenmektedir. rnein, 1997de orumda dzenlenen seminere, Amasya, Ardahan, Artvin, Bartn, Bayburt, Bolu, ankr, Erzurum, Erzincan, Giresun, Gmhane, Kar ab k, Kars, Kastamonu, Krkkale, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Tr abzon, Yozgat ve Zonguldak illerinden gelen yerel gazete sahipleri katlmlardr. 9-10 Temmuz 1998de spartada gerekletirilen ve Akdeniz-Ege blgesindeki yerel gazetecilerin katld 6. Yerel Medya Meslekii Eitim Semineri , katlmclar asndan rekor dzeyde olmutur. 7. Seminer, 10 Ekim 1998de Elazda (9 ilden 70e yakn gazeteci katlm ile) gerekletirilmitir. 25 Haziran 1999da ise Ktahyada 12. Yerel Televizyonculukta Meslekii Eitim Semineri

dzenlenmitir. Olduka eski bir kurulu mzisine (10 Haziran 1946) sahip olan Trkiye Gazeteciler Cemiyetinin K.A.V. ile ibirliinin tarihesi, ancak 1997 ylna dayanmaktadr. Bu ibirliini kantlayan 14 kitap yaynlanmtr. K.A.V., 22-23 Haziran 2000de, yine Trkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Alman-Trk Vakf ile mtereken Antalyada htilflarn Azaltlmasnda Medya nn Rol konulu bir seminer dzenlemitir. Bu seminere, BND Trkiye ve Balkan uzmanlarndan Jean Pierre Froehly, Alman D politika Kurumu adna konumac olarak katlmtr. Deutsche Welleden Trkiye kart yazlarndan tandmz Dieter Weirichin ve K.A.V. Trkiye Temsilcisi Dr. Wulf Schnbohmun yansra, Yunanistandan akademisyen ve gazeteciler de konumaclar arasnda yer almlardr (Trkiyeden Zaman gazetesi Danma Kurulu yesi kr Elekda, Alpay ahin, Nail Greli vd.). K.A.V., Ankara niversitesi letiim Fakltesi Medya zleme Grubu ile mtereken hazrlanan Trkiyede Medya ve Seimler balkl aratrma sonularn 1999da kitap olarak bastrmtr. Ayn ekilde istihbari deer ve nem tayan Media Scape Trkiye 98 Raporu, Kltr-letiim Haritas da K.A.V. katklar ile ortaya karlmtr (tpk gizlilikle yrtlen Karadeniz, Dou ve Gneydou Gen Haritasnn karlma almalar gibi). TSK ile mtereken yaplan AB ve Trkiyede Sosyal Diyalog, Ekonomik ve Sosyal Konseyler Semineri ise 14-15 Haziran 1996da Ankarada gerekletirilmitir. Trk Belediyecilik Dernei ile de ok sayda ibirlii yaplmtr: Yerel Ynetimlerin Ekonomi k levleri konulu sempozyuma sunulan tebliler, 1993de kitap haline dntrlmtr. Ayn ekilde, Trk Belediyecilik Dernei ile ile 27 Kasm 1998de Ankara Sheraton Otelinde Yerel Ynetimler ve Organize Sanayi Blgeleri konulu bir panel gerekletirilmitir. Trk Demokrasi Vakf ile Demokrasi Eitim i Projesi dahilinde ok sayda konferans, panel ve sempozyum dzenlenmitir. Ayn ekilde, Trk Alman Parlamenterler Semineri , Trk Alman Gazeteciler Diyaliz Program kapsamnda ok sayda etkinlik gerekletirilmitir. Farkl konularda da etkinlikler dzenlenmitir. rnein, 18 Aralk 1997de Trkiyede ve Almanyada Sosyal Gvenlik Sistemleri Reformu toplants gibi. Almanyada da gerekletirilen etkinlikler de szkonusudur (Berlinde dzenlenen Trkiye-AB konulu toplant gibi). Keza, merkezi Almanya Hessende bulunan ve finansman Federal Bteden salanan Trkiye Aratrmalar Merkezi ile K.A.V.nn 21 Haziran 1999da gerekletirdii Almanyadaki Trk Genlii toplants, Alman Kltrevinde yaplmtr. Ayrca, 1995den bu yana yine Trk Demokrasi Vakf ile birlikte yrtlen ve halen deva m etmekte olan projeler bulunmaktadr: rnein, Demokrasi ve nsan Kalkndrma Projesi (DKAP), turizm etkisindeki krsal blgeler, byk kent lerdeki gecekondular, da kyleri ve sosyo- ekonomik yaplar gdml olarak deiime tab i tutulan yrelerde, bir baka ifadeyle en ok ajitasyona ve provokasyona ak blgelerde uygulanmaktadr. Ayn ekilde, insan haklar, demokratikleme, ikence gibi sylemlerle Trkiye Cumhuriyetinin niter yapsn ve laik hukuk sistemini ortadan kaldrmaya alan rgt ve tarikat-cemaatlara gz krpan bir dier proje de Demokrasi ve nsan Haklarn Glendirme Halk Eitim i Projesi dir (DHGHEP). Bu projede 100 retim elemannn altrlmas (legal kar salanmas) ngrlmektedir.

16. Trkiyede Anayasa Reformu Prensipler ve Sonular. (Ankara: Konrad Adenauer Vakf Yayn, 2001), s. 5. 17. a.g.e., s. 57-70. 18. Dr. Christian Rumpfn, tm Alman rk kamu grevlileri (istihbarat lar, diplomatlar, hukukular, sendikaclar,

19. 20.

misyonerler, gazeteciler vd.) gibi, lkelerinde yaamakta olan 2.5 milyonluk Trk Toplumunun, bata paralanm aileler, ocuk yardm, seme-seilme, Trke eitim ve retim haklar gibi temel insan hak ve zgrlklerine getirilen kstlamalara hi atfta bulunmad grlmektedir. Bkz. a.g.e., s. 129-43. Yl 2000 Konrad Adenauer Vakfnn Trkiyedeki Faaliyetleri, s. 3. a.g.e., s. 4. Mesut Ylmaz, Konrad Adenauer tarafndan 25 Haziran 1997de Almanyaya Bonna gtrlmtr. Mesut Ylmazn Alman vakflar tarafndan ka kere Almanyaya davet edildii bilinmemekle birlikte, Almanyada vakflarca arlanan ilk ve tek parti lideri olduu kesin. Kendisi, ayn zamanda Alman parlamenterlerin rahata ziyaret edebildikleri bir isim. Tpk, aadaki h ab erde olduu gibi: Madam Roth Memnun Kald- Trkiyeye her seyahatinde yapt aklamalarla tepkilere yol aan Alman Yeiller Milletvekili Claudia Roth, dn Mesut Ylmaz ile yapt grmeden memnun ayrld. Roth, Babakanlktaki grmeyi, youn, ayrntl ve akszl eklinde tanmlayarak, aznlklar konusunun da konuulduunu syledi. Ylmazn daha nce AB ye giden yol Diyarbakrdan geer szlerine atfta bulunan ve bu erevede Krtlerin kltrel haklarn da konutuklarn belirten Roth, Ylmaz, bana Krte TV ve radyo yaynlarnn yaplmasna kar olmadn syledi dedi. Grmede, idam cezas konusunun da ele alndn anlatan Roth, Ylmaz, Trkiyede siyasi yetkililerin lm cezas kaldrlmadan AB ye yeliinin mmkn olmayacann bilincinde olduunu syledi dedi. Bu erevede insan haklarn da ele aldklarn belirten Roth, Ylmazn af konusunda, Af toplumsal bar asndan fevkalde nemlidir yorumunda bulunduunu aktard (Hrriyet, 23 Kasm 2000) . Kald ki, Mesut Ylmazn Almanyann Trkiyedeki etnik ve dinsel farkllklara ynelik emperyalist politika larnn yansra, Alman politika clarnn bu yoldaki saldrgan tavr ve sylemlerini eletiren ya da Almanyadaki Trk Toplumuna uygulanan ayrmc ve baskc uygulamalara kar kan sylemleri hi olmu mudur? Ariv taramasnda byle bir bulguya rastlanamamtr. Tpk, Claudia Rothun Smrge Valisi edasyla yapt u aklamalarna Babakan Yardmcs olarak tepki vermemesi gibi: Krtlerin krte yayn haklar olduuna inanyorum. Herkesin anadilini konumas hakkdr. Krtlerin kltrlerinin garan ti altna alnmasn talep ediyorum. Bugn Diyarbakrda ok gzel bir hava var. Krt gnei parlyor. Bu gnein bar getirmesini umuyorum. Bu gneten bir para hapiste bulunan arkadam Leyla Zanaya gnderiyorum. karlan af sadece belli bir kesimi deil, hapiste

21. 22.

23. 24. 25. 26.

27. 28. 29.

bulunan Krtleri ve Leyla Zanay da kapsamaldr. Olaanst Hal tekrar uzatld. Bunu iyi bir gelime olarak deerlendirmiyorum. Trkiye ayn zamanda etnik ve aznlk gruplarnn insan haklar konusunda nemli rol oynamaktadr... Diyarbakr Belediye Bakan Feridun elik iyi bir ynetici ve iyi bir bykeli olab ileceine inanyorum. a.g.e., s. 3. Almanyann Trkiyedeki etnik farkllklara gsterdii derin ve anlaml (!) ilginin en nemli kant iin bkz. Peter Alford Andrews - Rdiger Benninghaus, Ethnic Groups in the Republic of Turkey. (Wiesbaden: 1989). Ayrca Tbingen niversitesinin pafta pafta etnik haritalar da grlmeye deer. 28.6.2000 Tarihli Hrriyet Gazetesinde yaynlanan h aber (yorumsuz): Alman Eliye Apolu Slogan Diyarbakrda tamam Alman Kalknma Bankasndan salanan finansmanla projelendirilen 39.5 milyon marklk Atksu Artma Tesislerinin temel atma treni, HADEPin mitingine dnt. Almanyann Ankara Bykelisi Dr. Rudolf Schmidtin ei Uttoyla birlikte katld temel atma treninde, Apoya zgrlk slogan atld. Nfusu 1 milyonu bulan Diyarbakrda altyap sorunlarnn giderilmesi amacyla Almanya tarafndan finansman salanan Atksu Artma Tesisinin temel atma trenine katlan davetliler, HADEP bayraklar ve sar, krmz, yeil renkli flamalar eliinde zafer iaretleri yapara k halay ekti. Tren alannda zm idam deil, demokratik cumhuriyet, Anadilde eitim, dama hayr, tutsaklara zgrlk, Sorunumuz ekonomi k deil, siyasidir, OHAL ve koruculuk kaldrlsn, Yaasn demokratik cumhuriyet pankartlar ald. Trende bir konuma yapan Bykeli Dr. Rudolf Schmidt, Gneydouda iddetin etkisini yitirmeye baladn belirterek, bar iin tm engellerin kalkmas gerektiini syledi. Daha sonra krsye gelen HADEPli Diyarbakr Bykehir Belediye Bakan Feridun elik, drst ve effaf bir anlayla hizmet yrtmelerine ramen, saysz engellerle karlatklarn ileri srd, Trkiyede hibir belediyenin maruz kalmad n yargl tutum ve davranlarla kar karyayz dedi. Yaplan konumalardan sonra havaifiekler atld, havaya gvercin uuruldu. Tab ii ki, Dr. Schmidt bu konumasnda, Almanyada bulunan 100.000den fazla PKK mensubuna kendi snrlar iinde ve dnda verilen lojistik destekleri; ERNKya saladklar diplomatik ayrcalklar; gzyumduklar snmac, narkotik madde, beyazkadn ticaretini ve hara toplama eylemlerini ve benzeri dmanlk rneklerini elbette ki sralayamazd. Ya da PKKnn Trk gvenlik kuvvetlerine kar kulland, herhalde bara katk (!) iin imal edilen Alman maynlar ile hayatn ya da organlarn kaybeden binlerce ehidimizi ve gazimizi de anamazd... Yl 2000 ... s. 5. Yl 2000 ... s. 5. Grlecei zere, Almanya, arka bahesi olarak nitelendirdii blgedeki tm siyasal- ekonomik organizasyonlara bir ekilde dahil olmann yolunu bulmaktadr. ye olamamasna karn Almanya, DEK iinde Trkiyeden daha fazla ynlendirme gcne sahip bulunmaktadr. Yl 2000 ... s. 6. Ayrca bkz. dpn. 15. 1. Yerel Gazetecilik Yarmas dl ve Mansiyonlar Trke; 2. Yerel Gazetecilik Yarmasnda dl ve Mansiyonlar (Trke); Almanya ve Trkiyede Yerel Gazetecilik (Trke); Mutlu Binark-Bar Klbay, Tketim Toplumu Balamnda Trkiyede rtnme Pratii (Trke); Hsn Erkan, Trkiye in Sosyal Piyasa Ekonomisi (Trke); Trkiye ve Almanyada slam Din Dersi Tartmalar (Trke); Ionna Kuuradi, Trkiyede nsan Haklarna Sayg in Eitim (Trke); Kemal M. ke-nal Mtercimler, Globalleme ve Trkiye (Trke); zelletirme ve Mali Gcn Glendirilmesi-21. Yzylda Yerel Ynetimler (Almanca-Trke); XIV. Alman-Trk Gazeteciler Semineri-Trkiye ve Almanyada Gazetecilikte Etik (Almanca-Trke); Paul-Josef Raue-Wolf Schneider, Gazeteciliin El Kitab (Trke); Hermann Schlapp, Gazetecilie Giri (Trke); Trkiye ve Avrupada Genlik (Trke) ve Trkiyede Anayasa Reformu-Prensipler ve Sonular (Trke). Konrad Adenauer Vakfnn 1999da yaynlad kitap lardan en ilgin olan World, Islam and Democracy. ngilizce yaynlanan bu kitap ta, fethullahlara yakn sylemleriyle dikkati eken isimlerden Prof.Dr. Mehmet Aydn, Prof.Dr. erif Mardin, Dr. Nilfer Narlnn yansra, Konrad Adenauer Vakfnn Msr Temsilcisi Dr. Thomas Scheben ile Hannover niversitesinden Prof.Dr. Peter Antes ve de tab ii ki Prof.Dr. Ionna Kuuradinin bulunmas, kesinlikle artc gelmemektedir. Vakfn, 2001 yl iinde kard kitap larn en ilginci ise, Kreselleme ve Modernleme Srecinde Kltrel Kimlik. (Ankara: K.A.V. Yayn), 127 s. stanbul Taksimde Armada Otelinde gerekletirilen bu etkinlikte, Bykeli Dr. Rudolf Schmidt ve Dr. Wulf Schnbohmdan baka, iki Alman konumac tebli sunarak katlmtr (Stefan Kohler ve Gerd Ketelhake). Enerji ve Tab ii Kaynaklar Bakanl adna da Mstear Do.Dr. Halil Yurdakul Yiitgden tebli sunmutur. Szkonusu etkinlik, stanbuldaki Goethe Enstitsnn Galipdede Cad. No. 85 Tnel-Beyolu adresindeki eski merkezinde gerekletirilmitir. ki katlmcdan biri Prof.Dr. Mete Tuncay (Bilgi niversitesi), dieri Prof.Dr. Norman Stonedur (Bilkent niversitesi). Bu etkinlik de stanbul-Taksim Armada Otelinde gerekletirilmitir. Toplantnn dzenleyicileri arasnda K.A.V.nn yansra, Trk Demokrasi Vakf, Ar Hareketi ve Uluslararas Kongre de bulunmaktadr. ABD derin devletinin nc dnya lkelerine ynelik faaliyetlerde kulland Demokrasi in Ulusal Fona (NED) bal National Democracy Institute tarafndan desteklenen Trk Demokrasi Vakf ve TESEVin yansra, Uluslararas Cumhuriyeti Enstit (IRI) tarafndan proje baznda desteklenen Ar Hareketi, szkonusu etkinlii K.A.V. ile dzenlemekle, uluslararas hareket alanlarn ve vizyonlarn (!) geniletmi olmaktadrlar. Bu toplantnn katlmclar arasnda yer alan TESEVin Ynetim Kurulu Bakan Ylmaz Argdenin, nl RAND irketine bal RGS (The Rand Graduate School)da doktora yapt

30.

31. 32.

nesrlmektedir. Ayrntl bilgi iin bkz. Mustafa Yldrm, ifre zc: Project Democracy (4), Mdafaa-i Hukuk, 33: Mays 2001, s. 50-51. Blent Akarcal, Batyla likilerimiz, Cumhuriyet, 4.8.1999. Blent Akarcal, bu aklamay Atatrk dneminde yapm olsayd, hi phesiz -bu dorultudaki icraatlaryla birlikte- derdest edilerek stikll Mahkemesine sevkedilirdi. Ne var ki, Atatrk dneminin koullar ile gnmz koullar bir deil. nsanlar, kurumlar, kavramlar, deerler genel olarak srekli deiim halinde. Bu balamda demokrasi ve hogr kavram ne kadar deiip gelise de, aile kavram gibi, vatan kavram gibi, devlete sadakat kavram gibi, ulusal onur ve gurur gibi, bayraa sayg gibi, tam bamszlk gibi kavramlar hi deimiyor. Tpk AB Dde, Almanyada, ngilterede olduu gibi. Deiirse de, ancak Blent Akarcal gibi olunuyor... Akarcalnn K.A.V. ile ilikisi hakknda kk bir bilgi: Blent Akarcal dostumuz, Bilgi niversitesine bir grup Alman parlamenter getirdi. Konrad Adenauer Vakf tarafndan gnderilmiler. Merkez San biri lke apnda, dieri yalnzca gneyde sz sahibi CDU (Hristiyan Demokrat Birlii) ve CSU (Hristiyan Sosyal Birlik) kllar. Aralarndan bazlar da Dou Almanya kkenli Halit Kakn, Trkiye... Almanya..., Star , 1.05.2000. Genel Merkezi Berlinde bulunan Heinrich Bll Vakfnn stanbul Temsilcisi olarak gsterilen Figen Uur, vakfn sadece sekreterya ilerine bakmaktadr. Adresi: nn Cad. Hachanm Sok. 10/12 Gmsuyu Taksim-stanbul. Telefonlar: (212) 249.15.54 ve 293.05.45. e-posta: hbsist superonline.de Rvetin belgesi olur da Trkiye Cumhuriyeti'ne ihanet belgesi olmaz m? Elbette olur. Heinrich Bll Vakfnn sponsorluunda gerekletirilen bir panelde datlan tipik bir belgeden rastgele alntlar: Aratrmanz srasnda insan haklarnn bozulmas konusunda bilgi toplarken, askeri veya polis birliinin hangi blmnn bu ile ilgisi olduunu sorunuz. Biz sulu, suun mahiyeti, hangi tarihte ilendii, suun nerede ilendii ve kurbann ad hakknda bilgi toplamaa alyoruz. Eer dorudan bir birlii tespit edemezseniz, birlie iaret edebilecek baka bilgiler toplamaa alnz. rnein: Ne tip silahlar kullanld? Askeri birlik operasyonunu hangi ehirden yrtt? ss neredeydi? Askerler hangi yoldan ilerlediler? niformalar nasld? Onlarn niformalarnn zerindeki rtbeler ve aralarnn zerindeki iaretler nelerdi? Bilgilerinizi u adrese gnderiniz: Officer for Turkey, Department of Democracy, Human Rights and Labor, United States Department of State, Washington, DC 20520. Bu belgede, Trk vatandalarndan Trk Silahl Kuvvetler ve Polis Tekilt mensuplar hakknda -muhbirlik deilresmen casusluk yapmalar istenilmektedir. Kim tarafndan? Szde dost ve mttefik AB D tarafndan. Trk insann lkesi ve devleti aleyhine casuslua azmet tire n bu Trke belge, gizli yntemlerle mi datlmaktadr? Hayr!.. Tam aksine halka ak meknlarda, izinli toplantlarda, tarikat ve cemaat meknlarnda, kamu kurum ve kurulularnda, legal dernek ve siyasal partilerde, ksaca hemen her yerde. Sorumlular hakknda MT, Emniyet ya da Cumhuriyet Savclklarnca balatlm yada hl srdrlmekte olan -bilinen- resmi bir takibat szkonusu mudur? Kesinlikle hayr!.. Bu belge, u gerei ortaya koymutur: Trkiye, ok acdr ama bir casus cennetidir. AB D, Almanya, ngiltere, ran ve benzeri lkelerin casuslar, Trkiye szkonusu olduunda, alm olduklar eitimlerindeki "gizlilik" gibi teknik dzeydeki temel hususlar bir kenara brakarak, pervaszca "icra-i faaliyet" gsterebilmektedirler. Anlalan, casusetki ajan bulmak iin klasik yntemlere, rnein, Fulbright, Konrad Adenauer, Heinrich Bll, Georgetown, Hoover, Tubingen gibi vakf, enstit, niversitelerde zel seime ve eitime gerek kalmamtr. nk, lke ynetiminde mevcut yerli ibirlikilerinin saladklar "dokunulmazlk" sayesinde casusluk meslei, teknie ihtiya duyulmayacak yntemlerle adeta arab eskletirilerek dejenere edilmitir, tab iri caizse ayaa drlmtr. Nasl m? Gnll casus aday adaylarnn irtibat kur ab ilecekleri adres ve telefonlar verilerek!..te, Washington'da telefonla ulaab ileceiniz iyi derecede Trke bilen resmi grevlinin ad Mauerau Greenwood. Kendisiyle grmek, pardon Trk Silahl Kuvvetlerini ve Trk Polisini ikyet etmek iin nce 600 Pennsylvannia Avenue. SE, 5. Washington DC 20003 adresindeki "Amnesty International USA" binasna giderek 5. kattaki odasnda yzyze konuabilirsiniz. sterseniz, (202) 544.02.00 nolu telefondan dahili 222 numaral telefonu isteyerek bizzat bir ngrme ile randevu da alabilirsiniz. Diyelim ki, Trkiye'desiniz. Ve yol para nz yok, ABD sefaretinden vize alabilmek iin deklare edebileceiniz bir mal beyanna da sahip deilsiniz. te bu durumda, aresiz olduunuzu hi dnmeyin, nk Greenwood ile ngrmeyi yaptktan itibaren CIA'nn "mfik kanatlar" tarafndan efkatle (!) sarldnz ve tm kaplarn -Delta ve TWA'ya ait uak kaplar dahil- size aldn grrsnz. ... Her neyse, biz yine szkonusu belgemize dnelim. Diyelim ki, AB D'ne gitmek iin artlarnz uygun deil. stelik ille de Trkiye Cumhuriyeti'ne ihanet etmek ya da en azndan devletinizi gammazlamak istiyorsunuz. Belge, size bu olana da hazr altn tepsi iinde sunuyor. Hem de ingilizce bilmenize bile gerek yok. Trke ihbar mektubunuzun formu bile hazr:

MEKTUP RNE (BURAYA TARH KOYUN) Sayn Madeleine Albright Dileri Bakan Amerika Birleik Devletleri D leri Bakanl Vaington, DC 20520 Sayn Bakan Albright, D Operasyonlara denek Ayrlmas hakkndaki kanunun 570 ci maddesi olan Leahy Kanunu ile ilgili olarak bir gvenlik birlii tarafndan insan haklarna aykr hareket edildii dikkatimizi ekmi bulunuyor. Bu kant konusunda size bilgi vermek istiyor ve burada ad geen birlie Leahy Kanununun uygulanp uygulanmamas gerektiine karar vermek amacyla bir tahkikat balatlmasna gereini arz ediyoruz. (BELRL GVENLK BRLNN NSAN HAKLARINA AYKIRI DAVRANMASI HAKKINDA DETAYLI BLGY YAZIN) Bu konuyu gzden geireceiniz iin ok teekkr ediyoruz. (MZALAYIN). Drt sayfalk bu ihanete azmettirici belgenin alenen datld ilk yer, stanbul Barosu'nca dzenlenen uluslararas bir toplant. Toplantnn davetlilerine bakldnda, hibirinin bu belgenin ieriine ters dmeyecek isimlerden olutuu grlyor: Anne Burley (Amnesty International USA Avrupa Seksiyonu Bakan), Ycel Sayman (yorumsuz), Akn Birdal (yorumsuz), Ylmaz Ensarolu (yorumsuz), P. Dankert (Avrupa Parlamentosu Trkiye Delegasyonu Bakan), Derek Evans (A.I.-USA Avrupa Seksiyonu Sekreteri), anar Yurdatapan (yorumsuz), Helsinki Yurttalar Dernei, HADEP, HD, Mazlum-Der gibi kurulularn Gneydou ube yneticileri, Almanya D stihbarat Servisi BND'nin kontrolnde Trkiye'de etnik ve dinsel blclkle dorudan ilgili espiyonaj ve provokasyon faaliyetlerini srdren, Trkiye'nin Gney Dousunda "Krdistan" ve de bakenti olarak da Diyarbakr' "de facto" pozisyonunda k abul ve iln eden Konrad Adenauer Vakf ile Heinrich Bll Vakf temsilcileri-uzmanlar ve daha pekoklar.... Trkiye, bu haliyle -pardon vurdumduymazlyla- dnya nn zgrlkleri en snrsz lkesidir. Trkiye, Cumhuriyeti zgrlkler adna ykmaya alanlarn, savunmaya alanlardan daha zgr ve gl olduu garip bir lkedir. Dnya nn hibir demokratik lkesi, ABD ve AB lkeleri dahil, kamu gvenlii gerekesiyle kaytlara gemi, srekli izlemede tutulan bireylerine snrsz zgrlk tanmazlar. IRA taraftar olduundan kuku duyulan birinin szde zgr ve zerk BBC'den konuma yapmas mmkn deildir, hatta dolayl h ab er olarak bile verilmesi olanakszdr. AB D'nde "sol" damgas vurulan aydnlarn maruz kaldklar basklar (taciz lsnde izleme, kamu grevi ve askerlik yaptrmamak, pasaport snrlamalar vd.) artk hi kimsenin mehul deildir. Keza, kamu dzeninin korunmas, Almanya'da Anayasa dokunulmazl lsndedir; rejim kartlarnn tipik ve bilinen bir rnek olarak Bader Meinhoff etesi yelerinde olduu gibi yaama haklar bile szkonusu edilemez ve kimse de Alman Devleti'ni imaen bile olsa sulayamaz. Ayrntl bilgi iin bkz. Dr. Necip Hab lemitolu, Siyasal Gerekeleri ve AB D rnei erevesinde Ulusal And Raporu, Yeni Hayat, 74: Aralk 2000, s. 20-39; http://www.hablemitoglu2002.cjb.net

33. Heinrich Bll Vakfnn en nemli partneri Mazlum-Der, anlalan yukardaki rnekten ald esinle, kendi ihbar

hatt projesini yaama geirmitir. (212).534.22.47 No.lu telefon, ihbarlara tahsis edilmitir (ihbarlarda kullanlacak eposta adresi ise yle: ihlalihbarhattihotmail.com). Dernekte oluturulan Hak hlallerini zleme Komitesi, 16 Mart-15 Mays tarihleri arasnda, ihlal ihbar hattna yaplan 155 bavurunun, 90n inan zgrl yani niversitelerdeki trban yasa uygulamas ile ilgili olduunu saptamtr. hbarlarn dalmna bakldnda, en az ikyet bavurusunun yapld blge, sadece 4 adet ihbarla Gneydou Anadolu Blgesidir. Oysa, Almanyadaki rkl, insan haklar ihlllerini gndeme ge tire n, eletirip yarglayan, uluslararas bask talep eden bir tek Alman vakf ya da dernei grlemez. Trkiyeye insan haklar dersi vermeye gelen Alman vakflarnn yok sayd gereklerden bazlar, hem de Almanyada yaayan bir Cumhuriyet aydnnn kaleminden: ... Irkl gslemek, AB deki yurttalarmzn gnlk hayatnn ayrlmaz bir parasdr. Bu gerei diri diri yaklarak rendiler. kinci snf konumundadrlar. ada toplumda olmas gereken en temel yurttalk haklar yoktur. Irklk Avrupa merkezli, Bat kaynakldr. Irkln Avrupa lkelerindeki bugnk biimi yab anc dmanldr. Gelimekte olan lkelerden almak iin Avrupaya gelen

34.

35.

36.

emekilere kar sistemli olarak yrtlmektedir. Irklk en yaygn biimiyle Almanyadadr ve esas olarak yurttalarmz hedef almaktadr.... Almanyada tespit edebildiimiz kadaryla 15 adet ar sac ve NAZ partisi, ayrca da birok mahalli dazlak grubu vardr. Bu partilerin 1993te ye saylar 100 bin civarnda idi ve bir o kadar satan yayn organlar vard. Bugn bu rgtlerin ye saylar olduka artm durumda. Ordu ve polis iinde ok sayda kaytsz ye ve taraftarlar var.... Almanyada 1983-1986 aras drt ylda, yllk rk saldr ortalamas 119dur. 19901993 aras yllk saldr ortalamas ise 1580dir. Yani Byk Almanya ile birlikte yurttalarmza ynelik saldrlar on misli artmtr.... Irk saldrlara dnersek, 1999a gre 2000de Trklere ynelik saldrlarda % 20 art oldu.... Sk sk yurttalarmza ait iyerleri kundaklanmaktadr. Duvarlarda Trkler defolun, y ab anclar defolun gibi sloganlar her tarafta grlebilir. Yaygn bir saldr biimi de tehdit ve aalamay ieren mektuplardr. Bu mektuplarda, kapitalistemperyalizmin biimlendirdii insan msveddelerinin sefillii grlr. Genlerin sk sk urad diskoteklerin nnde nbet tutanlar, kara kafalar geri evirir.... Avrupa medya snn y ab anc ve Trklerle ilgili btn h ab erlerine rklk ok ince ve sinsi bir ekilde gizlenmitir. rnein, istenmeyen bir olaya karm Trk kkenli bir gencin h aberi ncelikle kkenine vurgu yaplarak veriliyor. Oysa genlerin bir ou Alman pasaportu tayor. Medya da ok youn olarak lkemiz aleyhinde yayn yaplyor. nsan haklar, etnik sorunlar, Ermeni szde soykrm, Krt sorunu, inanlara bask yaplmas vb. gibi.... Aydnlkta h ab eri yaynland, 7 Alman gazetesinde sadece drt gn iinde lkemiz ve yurttalarmz aleyhinde 65 h ab er ve yorum km. eriinde, Trkiyeye kar insan haklar sopas sallanyor, ordu ve 28 ubat hedef alnyor, Trklerin slm en iyi Almanyada yaad yazlyor.... Almanyann geleneksel politik glerini oluturan Birlik Partilerinin (CDU ve CSUnun) yrttkleri ynetici veya hakim-st kltr (Leit Kltr) tartmas da, rkln derinlere inen kklerine iaret etmektedir. Alman slm, Krt politika s, Ermeni Soykrm tasarlar ve her trl kltrel-etnik farkllklar kamalar, mlteci solu ajanlatrp Trkiye aleyhine eitli biimlerde ynlendirilmeleri, rkl besleyen etmenlerdir. Bu politika lar irdelediimizde, rkln yle mnferit saldrlardan ibaret olmayp, ulusal devlet bilincimiz, ulusal kltrmz ve dilimizi hedef alan Almanya ve Batnn geleneksel politika sndan kaynaklanan derin kklere sahip olduunu grrz.... Yeiller ve Sosyal Demokratlarn ok kltrl toplum (multikltrel) projesiyle st kltr kavram birbirini tamamlyor. Her kltr ve farklla sayg gstermekgibi lanse edilen bu kavram, ezilen dnya nn etnik ve dinsel farkllklarnn kurcaland bir proje olarak hayata gemektedir. Bu teorinin ampiyonluunu yapan Yeiller , Yugoslavyann paralanmasnn mimarlarndan olan Fischer gibi politika clar kartt. Alman medya s ve bu politika y savunan evrelerde, zellikle Atatrk ve ulus devletle ilgili her trl kavram saldrya urayp aalanmaktadr. Daniel C. Bendit ve Claudia Roth gibi lkemize ve sorunlarna tam bir smrge valisi ve misyoner gibi yaklaanlarn bu teorilerin ba savunucular olmas, durumu yeterince aklamaktadr. Multi kltr kavram, vatandalarmzn ulusal kltr bilincini paralarken, st kltrkampanyas, bunun yerine Avrupann emperyalist kltrn pompalyor. Geni bilgi iin bkz. Ali Mercan, Avrupada Irklk ve Yab anc Dmanl, Teori, ubat 2001, s. 57-66. Heinrich Bll Vakf, bir dier vazgeilmez partneri stanbul Barosunun Kadn Haklar Uygulama Merkezi, Amerikan Bakonsolosluu Basn Kltr Merkezi ve British Council ile 11-13 Mart 2000de Kadna Ynelik Cinsel iddete Karlatrmal Hukukun Yaklam konulu bir sempozyum dzenlemitir. 29-30 Nisan 2000 tarihleri arasnda yne Bll Vakf ile Ege Kadn Dayanma Vakf, Kadna Ynelik iddet ve Toplumsal Boyutlar: nlenmesi ve Ykmllkler konulu bir baka etkinlik gerekletirmilerdir. Bu iki etkinlik, Bll Vakfnn sayca az olan yarar getirici etkinlikleri arasndadr. Heinrich Bll Vakf ve stanbul Barosu nsan Haklar Merkezinin ibirlii ile 24-25 Haziran 2000de stanbul Taksim Dorint Park Plaza Otelinde gerekletirilen Kopenhag Kriterleri: Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliinin Ortak Paydas m? konulu sempozyuma, konumac olarak Karen Fogg (Avrupa Birlii Trkiye Bykelisi), Ulu Grkan, Ycel Sayman, Prof.Dr. brahim Kab olu, Prof.Dr. Baskn Orann yansra, AB lkelerinden yedi konumac katlmtr. Sempozyumun ikinci gnnde, esas dikkat eken AZINLIK HAKLARI: Kltrel Haklar m, Siyasal Haklar m? konulu oturumun bakanln, herhalde ilgisi nedeniyle olacak, Abdullah calann avukatlarndan Hasip Kaplan yapmtr. stanbul Barosu nsan Haklar Merkezinin yine Heinrich Bll Vakf ibirliiyle gerekletirdii etkinliklerden biri olan Ulusal, Ulusalst ve Uluslararas Hukukta Aznlk Haklar sempozyumu, 8-9 Haziran 2001de stanbul Taksim Dorint Park Plaza Otelinde yaplmtr. Al konumalarn brahim Kab olu, Karen Fogg ve Volkan Vuraln yapt sempozyumda, alt oturumda ( nsan Haklar, Demokrasi ve nsan Haklar-Uluslararas Hukukta ve Ulusalst Hukukta Aznlk Haklar-Lozan Antlamas ve Dier Uluslararas Belgeler Inda Trkiyedeki Mevzuat ve UygulamaUlusal zmler-Trkiye in zm nerileri-Genel Deerlendirme ) 20 tebli sunulmutur. Konumac ve oturum bakanlar arasnda, Alman milletvekili Cem zdemir, Ionna Kuuradi, Tark Ziya Ekinci, Zafer skl, Ycel Sayman gibi isimlerin yansra, yedi y ab anc davetli de yer almtr. Katlmclardan Cem zdemirin Alman derin devletinin hizmetinde gerekletirdii eylem ve sylemler, Sayn Ersen Bayhann makalesiyle deifre ile kamuoyuna da malolmutur. Bu arada, Sempozyum davetiyesinde, katklar iin ngiliz Konsolosluuna teekkr edilmitir. Bylece, stanbul Barosu ynetimi, BNDden MI6ya uluslararas bir alm (!) sergi lemitir. Bu sempozyum, stanbul Barosuna kaytl Cumhuriyet aydn-yurtsever avukatlar tarafndan aadaki aklamayla knanm ve protesto edilmitir: DUYURU- Bizler, stanbul Barosuna kaytl avukatlar olarak, stanbul Barosunun 8-9 Haziran 2001 tarihinde dzenledii Aznlk Haklar sempozyumunu protesto ediyoruz. nk: lkemize Sevr Planlarnn dayatcs vakflarla ibirlii yaplmaktadr. ngiltere Konsolosluunun katklar alnmaktadr. Karen Fogg gibi, Viladimir Goati gibi, Slobodan Milocic gibi, Cem zdemir gibi, insan haklar ad altnda yeni Sevr dayatclarna platform

37.

38.

39. 40.

hazrlanmasna Baromuz arac olmaktadr. 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozanda zme ulatrlan sorunlar, yeniden Sevr amalar dorultusunda gndeme getirilmekte, alt kimlikler tahrik edilerek etnik atma ortam y arat lmak istenmektedir. Rengine, rkna, dinine baklmakszn tm insanlarn kardee yaama ve insan haklarndan yararlanma kutsal mcadel esini emperyalist saptrma ile Aznlk Haklar ad altnda daraltmaya ve kardee yaam bozmaya ynelik giriimlere stanbul Barosu hizmet edemez. Yzyllardan beri smrge olmay reddederek bamsz ve zgr yaayan Anadolu insan onurludur; emperyalistlerden ve ibirlikilerinden renecei hi bir ey yoktur. stanbul Barosunun ezici ounluu, Cumhuriyetin kazanmlarn koruma azmiyle ayn dnceleri paylamaktadr- nce lke ada Avukatlar Grubu. Yine bu grup tarafndan, yeleri bilgilendirmek amacyla datm yaplan yazar belirsiz bir makalede, Alman Birlik 90/Yeiller Partisine dorudan bal Heinrich Bll Vakfnn Krtlere olan zel ilgisi ile ilgili olarak u nemli bilgiler verilmektedir: ...Yeil Alman vakfnn en ilgin faaliyeti ise, insan ve aznlk haklar alannda gzlemleniyor. Alman devleti, bu hassas konuyla urama grevini, teden beri Yeil vakfa havale etmi durumda. Krt sorununun yansra vakfn en ilgi gsterdii etnik aznlk Tibetliler. Almanyann Tibete duyduu ilgi, en az Krtlere duyduu ilgi kadar eski ve derin. 1941de Himmlerin talimatyla kurulan Hedin Enstits, sekiz bin Tibetlinin kafatasn inceledikten sonra, bu % 70 mongolid, % 30 euro poid millet, hem bizim, hem de Japonyann desteinde Rusya ve ine kar kurulacak Mool m para torluunu idare edecek k ab iliyettedir sonucuna varmt. Nazi kurmaylarnn planlarnda Krtlere de ayn rol biilmiti. Trklerden ok, Cermenlere yakn bu halkn Trklere ve Araplara duyduu tiksintiye yakn nefretten yararlanmalyz. Bamsz bir Krdistan, Yakn Douda muhteem bir kpr ba olmaya namzettir deniliyordu. Yeil vakfn ayn anda hem Tibet, hem de Krt sorunuyla ilgilenmesi, Almanyada bir eylerin hi deimediini gsteriyor. Heinrich Bll Vakfnn sahibi Yeiller Partisinin 29 Ocak 2001de Bonnda bir basn toplants ile aklad TrkKrt atmasna zm Konsepti , Sevrin Krt Sorununu dzenleyen 62, 63 ve 64. maddelerinin sadece geni bir zetinden ibaret. Konsept zetle diyor ki: Trkiye, birbirinden etnik, linguistik ve dinsel snrlarla ayrlm farkl halk gruplarn ieren ve bu nedenle homojen olmayan bir nfusu barndrmaktadr . Yeil Sevr grubunun talepleri unlar: Demokratikleme, merkezi devletin kaldrlmas, etnik gruplarn dil kimliinin gvenceye alnmas, Trk/Krt toplumlarnn barmas . Bakalm Yeiller demokratiklemeden neyi anlyorlar: ... Blclk propagandas gibi dnce sular kaldrlacak, etnik partilerin kurulmasna izin verilecek. Partiler Yasas nn partileri Kemalist ilkelere sadk kalmaya mecbur eden hkmleri kaldrlacaktr . Merkezi devletin kaldrlmas erevesinde ise, Krtlere ve dier etnik aznlklara yerel ve kltrel zerklik verilmesi talebi bata geliyor. Dil kimliinin gvenceye alnmas talebinin birinci maddesi, bata Krtler olmak zere dier etnik aznlklarn ocuklarna kendi ana dillerinde eitim verilmeye balanmas oluyor. Btn bunlarn ardndan Krtlerle Trklerin barmas safhas balyor, zira yllar boyu sren sava sadece Krtlerle Trkler arasnda deil, bizzat Krtler arasnda da derin bir kin ve nefret dourmu mu ve Gney Afrika rnek alnmalym (Ersan Bayhan). Ksaca, Heinrich Bll Vakf, bal olduu partinin konseptinin gereklerini yerine getirirken, yerli ibirlikileri de Trk Devletinin lkesi ve milletiyle blnmezlii ilkesini yoketme, bir baka ifadeyle, vatan satma yarndadrlar. Trkiye Cumhuriyeti kart tm kresellemeci NGOlarn sevk ve idare edildii merkezlerden biri olan Uluslararas Af rgtnn stanbul adresi: Muradiye Bayr Sok. 50/1 Tevikiye. Tel: (212) 258.43.67 Fax: (212) 258.44.59 ve eposta: amnestysuperonline.com. Uluslararas Af rgtnn Almanya ubesi, kendi lkesindeki Trkler bata olmak zere yab anclarn sorunlar ve de onlara ynelik insan haklar ihllleri uramak yerine, temel ilgi alan olarak Trkiyeye odaklanmtr. En ok Heinrich Bll Vakf ile paslaan BND kontrol altndaki ube, 2001 nsan Haklar dln, Av. Eren Keskine vermitir. dl aklamasnn Trke evirisi aynen yledir: Bonn, 28 Mays 2001 Uluslararas Af rgt Almanya ubesinin (Amnesty International Deutschland) ilk kez 1998 ylnda verdii nsan Haklar dl, bu yl 27 Mays Pazar gn avukat ve insan haklar savunucusu Eren Keskine verildi Gzaltnda tecavz ve cinsel tacize urayan kadnlara hukuki yardm sunan bir projenin kurucularndan biri olan Eren Keskin, ayn zamanda Eyll 1998den bu yana nsan Haklar Derneinin stanbul ubesinde Bakanlk grevini yrtmektedir. nsan Haklar 2001 dl ile Uluslararas Af rgt Almanya Seksiyonu (AI-Almanya), Av. Eren Keskinin insan haklar mc adel esindeki byk kiisel ab alarn ve katklarn takdir etmek istemektedir. AI-Almanya tarafndan ikinci kez verilen bu dl, ikencesiz bir dnya adl uluslararas kampanyann erevesinde yer alyor ve insan haklar ihlallerinden sorumlu olanlarn cezasz kalmalarna kar verilen mc adel enin nemini vurguluyor. Af rgtnn nsan Haklar dl, btn dnya daki binlerce insan haklar savunucusunun byk kiisel ab alarn ve ou kez hayati tehlikeler altnda verdikleri insan haklarndan yana mc adel eyi sembolik olarak onurlandrmay amalyor. Uluslararas Af rgt, dl adaylarn belirlerken, cinsiyet, blge, tannmlk ve faaliyet alanlarnn ieriini dikkate alrken, adayn u anki koruma gerekliliini de bir kriter olarak belirlemitir . Adayn kimden ya da kimlerden koruma gereklilii, st kapal bir mesaj olarak geitirilirken, sembolik onurlandrmann para sal bedelinden de bahsedilmemitir. rnein, Alman Fian rgtnce her yl verilen evrecilik dlnn alt snr 150.000 marktr. dlle ilgili geni bilgi iin bkz. http://www.amnesty.de ubeden bizzat bilgi almak isteyenler iin telefon: 0.0.49.228.983.73.306. Merkezi Almanya-Heidelbergde bulunan ve Birlemi Milletler rgtne akredite olmas nedeniyle BND tarafndan ekonomik taeron olarak kullanlan Fian kuruluu hakknda ikinci blmde geni bilgi verilecektir. Fian, Bergamada altn retimini engelleme programnda Bll Vakfn partner olarak kullanmaktadr. Trkiye-AB Btnlemesinde STKlarn Rol konulu 8. STK Sempozyumunun organizasyonunu, Dzenleme Kurulu adna Tarih Vakf stlenmitir.

41. Heinrich Bll Vakfnn katklaryla dzenlenen STK Sempozyumlarnn birincisi 16-17 Aralk 1994 tarihinde

42. 43.

44.

45.

46.

gerekletirilmitir. kincisi Klen Dnya mzda Byyen Sivil Toplum konu bal ile 23-24 Haziran 1995de; ncs Sivil Toplum Kurulular Arasndaki letiim Sorunlar ve zmleri konu bal ile 7-9 Aralk 1995de; drdncs Sivil Toplum Kurulular ve Yasal ereve konu bal ile 4-6 Nisan 1996da; beincisi Sivil Toplum Kurulular ve Etik konu bal ile 1-2 Temmuz 1999da; altncs 17 Austos Depreminden STKlar Olarak Neler rendik? konu bal ile 12-13 Kasm 1999da; yedincisi Sivil Toplum Kurulular ve Devlet konu bal ile 2-4 Haziran 2000 ve dokuzuncusu da Sivil Toplum Kurulularnda rgt i Demokrasi ve Gnlllk konu bal ile 23 Haziran 2001de gerekletirilmitir. Sonuncu sempozyumun sekreteryasn Trkiye ocuklara Yeniden zgrlk Vakf stlenmitir. Genel Merkezi Bonnda olan Friedrich Ebert Vakfnn stanbul Temsilcisi Jrg Lange olup, adresi yledir: Asariye Cad. Orhan han, No. 33, Kat: 5, Beikta. Farkl bir dier adres de u: Serencebey Yokuu, Mehmet Ali Bey Sokak, No. 10/5, Beikta. Tel: (212) 258.70.01, Fax: (212) 258.70.91, e-posta: fesist superonline.com Alman Hkmetinin en byk orta SDP tarafndan kendisine bal olan Friedrich Ebert Vakfna hazrlatt ve Alman arivlerine devlet raporu olarak geen Almanyada slmi rgtler balkl rapora gre: DTB-Diyanet leri Trk slm Birlii en byk Trk slm rgtdr ve Trkiye Cumhuriyetinin kontrolndedir. Eer Almanyada bir caminin lokalinde Atatrk resmi varsa, o cami DTBe baldr. DTBin imamlar maalarn Trkiye Cumhuriyetinden almakta, anadili Trke olmayan mslmanlara yardm edememektedirler. DTBin varl, dier mslmanlarn aleyhinedir. DTBle ilikilerde mesafeli olunmaldr.... slmi rgtler bir g faktrdr. Alman Devleti, ad istihb arat raporlarnda adgeen GMG ve Sleymanc rgtlerle diyalog kurmaldr. Diyalog, rgtlerin merkezleriyle deil, yerel ubeleriyle kurulmaldr. Haklarnda istihb arat kaynakl uyarlar var diye Milli Grlerle diyaloa girmemek hatadr. Bu tr rgtlerle diyaloa girmemek, Alman taraf iin bumeranga dnebilir. Yerel ynetimler, slmi rgtlerin ihtiyalar konusunda ibirlii yapmaldr. Raporda ilgin tespitlerde bulunulmaktadr. Nitekim, slma bu kadar nem verilmesi, Almanyann yeni entegrasyon politika s karsnda Trk ulusal kimliinin y arat t endieden kaynaklanmaktadr. Vatandalk yasas reformuna gre Alman yurttalna geiin kolaylaaca dnldnde, bu yeni vatandalarn dini kimliklerine nem verilerek ulusal kimliklerinden uzaklatrlacaklardr. Bylece bu kiiler karsnda Trkiye Cumhuriyetinin sz syleme hakk kaybolacaktr. Ayrca, dini talepleri karlanan mslmanlar devlete kar daha sadk olacaklardr gr savunulmaktadr. Raporda, Nurculuk, Sleymanclk ve Milli Gr gibi tm irticai oluumlar vlrken, Almanyadaki vatandalarmzn Trk kimliinden uzaklamas amacyla din eksenli alternatif entegrasyon modeli ngrlmektedir. Buna gre, mslmanlarn giysilerine karlmayacak; kurban kesimi, slmi mezarlk, slmi defin, cami yapm, ezan, slmi okul, Almanca din dersi gibi haklar tannacaktr. Modelde ayrca slmc eriat rgtlere imam nikh kyma hakk verilmesi ve bu nikhn Alman resmi makamlarnca da tannmas yer almaktadr. Rapora gre bu uygulamalarla, Alman Hkmetinin entegrasyon modelindeki temel hedefler yle olacaktr: Mslman Trkler ulusal kimlik ve kltrlerinden uzaklatrlmaldr. Bu insanlara temel sorunlarnn dini ihtiyalar ve talepleri olduu alanmal ve gndemde tutulmaldr. Mslmanlar anayasal haklar saland gerekesiyle sevindirilmeli, Trkiyeden mmkn olduunca uzaklatrlmaldr. Nitekim, Alman Hkmetinin tanmas ve tevikiyle Milli Gr Mnih slm Merkezine bal slmi lkokul kurulmutur. Bu modelin yrrle girmesiyle slmi anaokulu da kurulab ilecektir. Alman Hkmetinin, szkonusu raporda belirtilen hususlarn bir ksmn uzun sredir uygulamaya alt, Almanyann neden bu lkede din dersi verme yetkisini Milli Gr yanls slm Federasyonuna verdii daha net olarak anlalmaktadr. Raporun tam anlamyla uygulamaya konulmasyla irtica iin Almanyann ideal lke olaca sanlmaktadr. Ebert Vakfnn rastgele seilmi etkinliklerinden birka: Gndelik Yaamn Mzelere Yansmas Sempozyumu (16 Aralk 1995); nde Gelen Sivil Toplum Kurulular Aratrmas (Ocak 1997); Trkiyede G: Sorun Alanlar ve Aratrma Metotlar Sempozyumu (6-8 Haziran 1997); Sendikal Eitim Teknikleri Atlye almas (11-12 Haziran 1998); Sendikalarda Kadn Eitim i Atlyesi (22-23 Haziran 1998); Sendikalarda Uzmanlk Grubu Eitim leri Atlye almas (17-18 Eyll 1998); Yazl Malzemelerin Sendikal Eitimde Kullanlmas Olanaklar Atlye almas (1 Ekim 1998); Yeni Teknolojilerin Sendikal Eitimde Kullanlma Olanaklar Atlye almas (2-3 Ekim 1998); 90larda Trkiyede Endstri likileri Aratrma Projesi (Mart-Ekim 1998); Trkiyede sizlik ve Eksik gc Aratrma Projesi (Nisan-Ekim 1999); niversiteler ve Sendikalar Sempozyumu (24-25 Eyll 1999); alma Ekonomi si ve Endstri likileri Bibliyografyas Aratrma Projesi (Balang 15 Mays 2000); Ankara niversitesi Ataum Merkezi ile Dr. Emil Mintchev, Prof.Dr. Peter Ludlow, Prof.Dr. Jrg Becker, Dr. A. Atilla Doan gibi akademisyenlere verdirilen konferanslar; TSES (Trkiye Sosyal Ekonomi k Siyasal Aratrmalar Vakf) ile ortak dzenlenen Sosyal Demokrat stihdam Politikalar etkinlikleri (Ekim 1997) vd. CHP ynetimlerinde bulunan kiilerce kurulan vakflarn da Friedrich Ebert gibi Alman vakflaryla eitim programlar dzenledikleri grlyor. CHP Genliinin sosyal demokrasi eitiminin sonunda, Ebert Vakfna katklar nedeniyle bir de plaket veriliyor (Cumhuriyet 6 Ekim 2000). Aralk 2000de CHPnin Alman Sosyal Demokratlaryla birlikte bir dostluk dernei kurma giriimlerinin Bakanlar Kurulunun onayndan gemedii gazetelerde yer alyor. SODEV adl vakfn tantm metninde u ilgin aklama yer alyor: Ayrca, uluslararas planda Alman Friedrich Ebert vakfyla da nemli almalar yrtlmektedir . Ayrntl bilgi iin bkz. Mustafa Yldrm, ifre zc: Project Democracy, Mdafaa-i Hukuk, 32: Mart-Nisan 2001, s. 29 ve dpn. 20. Merkezi Hamburgda bulunan Krber Vakfnn Bakanln Dr. Wolf Schmidt, Konrad Adenauer Vakfnn ajandasna

47.

48.

49.

50.

gre de stanbul temsilciliini Esther Karay-Din yapmaktadr. Genel Merkez adresi: Kurt A. Krber, Chausse 10 21033 Hamburg-Deutschland, Tel: 040.72502457, E-posta: turkeistiftung.koerber.de Dier vakflar gibi bu vakfn da internet te sitesi bulunmaktadr. Vakfn Trkiyedeki faaliyetleri iin bkz. http://www.stiftung.koerber.de/tuerkei Krber Vakfnn dorudan ya da mtereken gerekletirdii etkinliklerden bazlar: 2. Uluslararas Tarih Kongresi (8-10 Haziran 1995); Trkiyede Kimlik ve Normlarn Deiimi Sempozyumu (27 Eyll 1995); Bilano: 1923-1998 Uluslararas Kongre (1998); Liseliler Tarih Bilinci-Anket (1995) ve ayrca Hamburg, Bonn gibi farkl ehirlerde yaplan, Yerel Tarih, Uluslararas likiler, Almanya ve Trkiyede Sivil Toplumun Gelecei gibi eitli konu balklar altndaki yarmalar, atlye almalar vd. Konrad Adenauer Vakfnn ajandasna gre, Friedrich Naumann Vakfnn Ankara Temsilciliini Dr. Wilhelm Hummen yapmaktadr. Vakfn adresi: Kukondu Sok. 7/8 ankaya/Ankara. Tel: (312) 440.47.04, Fax: 438.18.88, e-posta: fnst ada.net.tr. Vakfn etkinliklerinden bazlar: Ar Grubu, Dou-Bat Enstits ile birlikte 8 Haziran 2000de stanbulda The Marmara Otelinde gerekletirilen Building a Secure Eurasia for the 21. Centry konulu sempozyum; 18 Ekim 2000de Akdeniz Belediyeler Birlii ile Yerel Ynetimlerin Deien Rol konulu sempozyum; 19-21 Nisan 1996da Bursada Doal Kaynak Kullanmnda Alternatif Yntemler ve Yeni Yaklamlar konulu sempozyum; 1996da Ankarada Rekab etin Korunmas Hakknda Kanunun Kobilere Etkisi konulu seminer; 1996da Hacettepe niversitesi Sosyal Hizmetler Y.O. ile gerekletirilen Trkiyede alan ocuklar Sorunu ve zm Yollar konulu toplantnn teblilerinin kitap olarak yayn; AB nin katksyla, Antalya Barosu ile mterek yrtlen Demokratikleme Bilincinin Artrlmas, Modern Demokratik Devletin ve AB nsan Haklar Standartlar Kavramlarnn Tantlmas projesi vd. Merkezi Almanya-Gttingende bulunan Tehdit Altndaki Halklar Dernei, BNDnin rtl fonlarndan finanse edilen ve kadrolu elemanlarndan oluan bir rgt olup, rdn Yugoslavyada ispatlamtr. Tilman Zlch, Tessa Hoffmann, Klaus Peter Volkman gibi azl Trk dman Alman istihb arat larn bnyesinde barndran bu rgt, Trk Silhl Kuvvetleri aleyhine, PKK-ERNK bata olmak zere tm blc etnik yaplanmalarn lojistik desteklenmesinden ve aralarndaki koordinasyondan dorudan sorumludur. Katolik ve protestan kiliseleri Almanyada, ruhani konularn ok uzanda, devlet politika snn btn konularnda aktif rol oynar ve kamuoyunu en ok etkileyen bir altyapya sahiptir. Bu kiliseler, kendi bnyelerinde kurduklar akademi ve seminerlerde i, d ve ekonomik politika larn her alannda almalar yaparlar. Bu seminerlerde Almanyann yakn gelecee ilikin politika larnn temelleri atlr, ideolojileri gelitirilir, literatr oluturulur ve hatta grevlendirilecek kiiler tespit edilerek ilerideki grevlerine hazrlanr. ocuk bahelerinden balayp, okul, hastahane, yetim ve bakevleri, huzurevleri ileten kiliseler, btn bu kurulularna dattklar zel yayn organlarna da sahiptirler ve bu kurulularn da kamuoyu monopolne sahip olduklar sylenebilir. Kiliseler bu monopollerini garan tiye almak iin yukarda saylan kurulularda, deil baka dilden, baka mezhepten dahi insan altrmazlar. rnein, tamamen devlet veya hastalk sigortalar tarafndan iletilen bir hastahanede, Alman vatanda olsa bile, bir Trk doktor veya bahvan alamaz. Klcal damar gibi topluma yaylan bu enformasyon ana ek olarak, kiliseler kk h ab er ajanslarna da sahiptirler. Almanyadaki hab er ajanslarnn % 50si kiliselerin mal olup, dier h ab er ajanslarndan ucuz olduklar iin, hemen btn Alman medya snca kullanlr. Dr. Yavuz Dedegil, Almanyada Kamuoyu Oluumu ve Yab anclama, Teori, Ocak 2001, s. 73-76. Alman kiliseleri, gerek Almanyadaki Trk Toplumu ve gerekse Trkiyeye ynelik devlet politika larnn oluturulmasnda ve yaama geirilmesinde aktif biimde rol oynamaktadrlar. Ama, Trk Toplumunu ulusal kimlikten koparmak ve Trkiyeyi paralamak olduunda, kiliseler hibir ayrm yapmamaktadrlar. Kaplanclardan Sleymanclara, Nakibendilerden Fethullahlara kadar tm kktendinci yaplanmalara lojistik destek salayan kiliselerin son giriimlerinden biri, getiimiz yl, TCK 312. maddeye gre bir yllk hapis cezas kesinleen Necmeddin Erbakan iin kampanya balatmalardr. rnein, Uluslararas Katolik Bar Hareketi Almanya Sorumlusu Rahip Wolfgang Jungheim, 1.8.2000 tarihli bir basn bildirisi ile, Erbakann yansra, ayn yurtseverlik (!) izgisinde yeralan dava arkadalar Akn Birdal, Leyla Zana, Tayyip Erdoan ve smail Beikiye zgrlk talep etmi; ardndan Heinrich Bll Vakfnn sponsorluunda dzenlenen Dnce zgrl in 2. stanbul Bulumasnn katlmcs olarak, 20.11.2000de Erbakan Ankara-Balgattaki evinde ziyaret etmitir. Son bir gelime olarak, BND ve Kiliseler, Fethullahlara lojistik destek konusunda gr birliine varmlardr. Buna gre, Fethullahlarn Almanya ve AB snrlar iinde rgtlenmelerine, himmet para s toplamalarna, irketlemelerine ve okul amalarna izin verilecek; karlnda da Fethullahlar, Balkanlarda, Trkiyede, Kafkasyada ve Orta Asyada Alman dilinde eitim veren okullar aacaklardr. Geni bilgi iin bkz. Attil lhan, Manzara-i Umumiye, Cumhuriyet, 12.7.2000. Ayrca, kamuoyuna malolan eitli istihbarat raporlarnda da bu konuda ayrntl bilgiler mevcuttur. Bu arada, din derslerinin Milli Grlere verilmesine ilikin yarg kararndan sonra, Alman Protestan Kilisesi Konseyi Bakan Manfred Kock, 27 ubat 2000 tarihli basn aklamasyla slm dininden ayr bir cemaat olan Alevilerin, Alman okullarnda kendi dinlerini renme ve retme hakknn verilmesini istemitir. Tab ii, iki artn yerine getirilmesi kaydyla: Trkiyeye mesafeli olmak; dersin Almanca verilmesini kabul etmek . Dikkat eken bir baka nemli konu, Trkiyedeki misyonerlerin faaliyetlerine, eriat evrelerin kesinlikle hibir biimde tepki gstermemesidir. Mrtedlerin saysnn yzbinlerle ifade edilmesine karn, bata Fethullahlar olmak zere Nakibendiler, Sleymanclar ve dier tarikat-cemaat ve radikal gruplar, dinleraras hogr, diyalog ve uzlama sylemleri erevesinde tepki vermeyerek, hangi d odaklara tab i olduklarnn iaretini vermektedirler. Misyonerlerin Trkiyedeki faaliyetlerini ortaya koyan mkemmel bir alma iin bkz. Ergn Poyraz, Dnden Bugne Hristiyanln ve Yahudiliin Analizi: MSYONERLER ARASINDA ALTI AY. (Ankara:

51.

52.

Turna Yay. 2001), 382. s. Merkezi Beyrutta bulunan Orient Enstitsnn stanbul ubesi, Susam Sok. No. 16-18, Cihangir adresinde faaliyet gstermektedir. Tel: (212) 292.60.67, (212) 252.19.83, Fax: (212) 249.63.59, e-posta: olisim.net.tr ve internet adresi: http://www.sim.net.tr~oli olup, ube Mdr ise deneyimli bir istihb arat olduu ifade edilen Dr. Gnter Seuferttir. Enstitnn asli grevlerinden biri de, ilerki yllarda Trkiyede diplomat, gazeteci, arkeolog ya da vakf temsilcisi olarak grev yapacak gen istihbarat lar aratrma grevlisi kimlii altnda yetitirmektir. Yaknda Trkiyedeki grev sresi bitecek olan Dr. Seufertin yerine, asistan Christopher Kubaseckin getirilecei ne srlmektedir. Enstitnn, BNDnin rtl fonlarnn yansra, AB fonlarndan da karlanan projelerle hedef kiilere para datt bilinmektedir. rnein, MHP ve lk Ocaklar konulu aratrmasndan dolay CNN muh abiri Kemal Cana, Futbol ve Milliyetilik konulu aratrmasndan dolay Birikim dergisi yazar Tanl Boraya, Merkez Sa konulu aratrmasndan dolay Tansu illerin eski danman kra Karacaya, Deprem Sonrasnda Devlet ve Siviller, Sarsnt konulu aratrmasndan dolay mit Kvana deme yapld.... Etyen Mahupyan, deme yaplmasnn bir mahzuru olduunu sanmyorum. Her yer bilgi ald zaman bir ey deyecek yani. Bedava kimse bir ey yapmayacak muhakkak ki . demeler hakknda bilgi iin bkz. Avrupadan Para Alan Gazeteciler, Aydnlk, 13.2.2000. Enstitnn stanbul ubesi, ortak amalar dorultusunda AB organlar ve zellikle de Dr. Paul Dumontun ynetimindeki Fransz Anadolu Aratrmalar Enstits ile youn bir iliki srdrmektedir. Ersen Bayhan, Enstitnn stanbul ubesini u cmlelerle deerlendirmektedir: Alman Devleti: Trkiyede rk merkezli etnik atmalar yaandn ispatlas n diye, stanbul Susam Sokakta (No: 16-18 D. 8)bilimsel bir aratrma kurumuna milyonlarca mark aktyor. stanbul Susam Sokakta meskn Alman Dou Enstitsnn 1998 projesi olan Milliyetilikle Avrupa Entegrasyonunun Gerilim Alannda Trkiye projesi, kimi altar aylk, kimi birer yllk en az onbe aratrma yaplmasn ve u konularn aratrlmasn ngryor: a) Snni rgtlerin resmi ideolojiye baklar, b) Trk kkenli Alevilerin T.C.nin ulus anlayna kar tavrlar, c) Krt kkenli Alevilerin resmi ideolojiye baklar, d) Gelir durumu yksek Krtlerin devletin Krtlerin geleneksel yerleim blgelerinde takip ettii Krt dman uygulamalara kar tavrlar, e) Sendikalar ve meslek gruplar gibi fonksiyonel rgtlenmelerde, etnik ayrm srecinin younluu, f)Sosyal Demokrat kesimde birbiriyle atan zt etnik mensubiyetler, g) Resmi ideolojiyi reddeden Alevi/Snni, Trk/Krt gruplarnda alternatif ulus tasarmlar, h) TCnin resmi ideolojisi ve geleneksel ulus tasarm gibi tartmalar tevik yollar. rnein Avrupadan bilim adamlar davet edilebilir ya da yerli aydnlar Avrupaya seminerlere arlabilir... vs.. te blcln resmi belgesi ve de kayna!.. Onbinlerce ehidimizin ve yzmilyarlarca dolar terr kaybnn, yaadmz ve yaayacamz tm olumsuzluklarn ba sorumlusu olan Almanyann szde akademik faaliyet gsteren kuruluu!.. Merkezi Hamburgda bulunan Orient Enstits, BNDnin think thank ilevi gren bir yan kuruluu ve dorudan Alman Denizar Enstitsne baldr, tpk Asya Aratrmalar Enstits gibi. Grevi, kendi alannda Alman Devletinin politika lar oluturmasna yardmc olmak; raporlar hazrlamak, brifing hizmeti sunmaktr. Bakan Udo Steinbach, arlkl olarak Trkiyedeki etnik ve dinsel blnme sorunlaryla urarken, laboratuvar olarak da Almanyadaki Trk Toplumunu kullanmaktadr: DTBin etkisizletirilmesi; Kaplanclar dahil en marjinal slmi cemaatlerin bile tevik ile glendirilmesi ancak birbirlerine drlmesi; mezhep-tarikat-cemaat farkllklarnn belirginletirilmesi; din derslerinin Trkiyenin kontrolnden karlarak en byk slmi rgt olan slam Toplumu Milli Gr Tekiltna (IMGT) verilmesi ve son aamada bu derslerin Almanca verilmesinin salanmas; ayn ekilde Aleviliin ayr din dersi olarak okul programlarnda yer almas; Trk mslmanl kavramndan Alman mslmanl kavramna geilmesi ve bunun iin de Almanyadaki Trk Toplumunun, Trkiyeden, siyasal-dinsel ve etnik gerekelerle kesin biimde koparlmas; bu amaca uygun olarak minare inaatlarna ve ezan okunmasna izin verilmesi ve de tesettrn tevik edilmesi vs. vs... Snni ve afii kkenli vatandalarmz zerinde oynanan ve nemli lde sonu alnan bu oyunlara siyasetilerimizin eriatlar, Trk slam sentezcileri, merkez sa dahil- hibirinden tepki gelmemi; Trk Devleti de kar strateji gelitire memitir. Hamburgdaki Orient Enstits ile stanbuldaki Beyrut merkezli ubenin ezamanl ve egdml alt ortadadr. imdilerde ayn oyun, Alevi kkenli vatandalarmz zerinde oynanmaktadr. nce Aleviler Trk kimliinden koparlp PKK benzeri blc yaplanmalarla zdeletirilecek; sonra da halk deyimi ile 72 paraya- blnecek: Ege Alevileri-Dou Alevileri, Krt Alevileri-Trk Alevileri, Tahtaclar-Kzlbalar, Zaza Alevileri-Arap Aleviler, Alili Aleviler-Alisiz Aleviler vs. vs... Bu sonu olmayan blcln yorumunu, bir Cumhuriyet aydn olan Aye Demir yle yapmaktadr: Etnik parsellemede dnya ampiyonluuna oynayan Alman derin devleti, insanmz farkl dinsel kimlikli beklere ayrmakla neyi amalyor? Oyunun bir yz Alman ipolitika sna ynelik, dier yz Trkiyeye. Trkiye Krtlerinin etnik uyannda Almanya s grevi grmtr diyen Udo Steinbach, benzer tehisi Trkiye Alevilii iin de yapyor: Trkiyede 90l yllarda ykselie geen Alevi rnesansnn merkezi Almanya olmutur. Hedef sadece Almanya Trk toplumunu yamal bohaya dndrmek deil. Trkiyedeki ulusal devlet iin de ayn senaryo ngrlm. Merkezi devleti kaldrp farkl kltrlere otonomi vermedii taktirde, Trkiye ikinci bir Yugoslavya olacaktr tehditini savuran Dietrich Junga gre, Trkiyenin birlii u an iin, iddetle ayakta tutulan ulus st bir kimlikle korun ab iliyor. iddet faktr ortadan k alkar kalkmaz, Trkiye deiik uluslara blnecektir. Alevilik dersi, Alman slam bahane. Ad ister Milli Gr olsun, ister AAB F, ister slam Konseyi... Bu rgtler birer taerondan ibaret. Almanyann derdi, Trk ulus-devletiyle. Almanya Trk toplumu ise, -Almanyada kalmaya deva m ettii srece- Trkiyede oynanmas ngrlen oyunlar iin bir lab oratuvar ilevi grecektir. Almanyann Alevilere ynelik din dersi ve benzeri blc kkrtmalarna tepki veren tek siyaseti, Dou Perinek olmutur, hem de tutarl bir deerlendirmeyle: ... Laiklik, ulus devlet programnn bir

53.

54. 55.

parasyd. Ulusal piyasa nn ideolojisi, ancak laiklik ol ab ilirdi. Demokratik devrimler anda, Snnilik, Alevilik vb. deil, ulus vard ve zgr yurtta vard. Artk emperyalist hakimiyet sisteminde, laiklik deil, 72 cemaate 72 eit, ama hepsi de Almanca cemaat ideolojisi vardr. Artk tarihsel olgular arasndaki i balantlar aratran toplumbilimi deil, dinsel menkbeler ve hurafeler vardr. Kerbelnn 72 eit bilimd yorumunu yapab ilirsiniz, ancak Kerbelnn ne olduunu renmeniz nlenmektedir. Kreselleme srecinde, Alman Devleti Muaviyeleir ve Yezidleirken; Ali, Fatma, Hasan ve Hseyinler de Almanlatrlyor. Varsn Almanlasn, doal zmlemenin ne zarar var diyenler oluyor. Gzel ama bugn Amerikanlamak ve Almanlamak, emperyalist sistemin itaatli kullarna dntrlmek anlamna geliyor. Avrupa devletlerinin bu sreci adm adm yrttklerini gnlk temaslarda bile grmek mmkndr. Bir gn Almanyann Offenburg ehrinde bir Alevi genci, bana Cumhuriyet Devrimi bana ne verdi ki? diye fkeyle sormutu. Dede soyundanm. Kendisine Cumhuriyet, seni dede olmaktan kurtard, daha ne istiyorsun diye cevap vermitim. Cumhuriyeti, emperyalizmle savaarak kurmutuk. Ve emperyalizm, Cumhuriyetle savaarak bizi kullatrmak istiyor. Emevi sultanlarnn Kerbels tarihe karrken, bamza Alman Reichnn Kerbels geldi... Alman Kltr Merkezi, Yeniar Cad. No.52 Beyolu-stanbul adresinde faaliyet srdrmektedir. Binann ilk kat Goethe Enstitsne (Temsilci Kurt Scharf) tahsis edilmitir. Ayrca, Enstitye ait Ktphane, Avusturya Blge Merkezi, Avusturya Liseliler Vakf, stanbul Erkek Liseliler Eitim Vakf, stanbul Bat niversitesi rtibat Brosu, Konrad Adenauer Vakf Brosu da ayn binada bulunmaktadr. Tel: 0212.249.54.63 (santral). Ankaradaki Alman Kltr Merkezi ve Goethe Enstits (Temsilci Dr. Kristin Vlker) de, Atatrk Bulvar No: 131 Kzlay adresindeki mstakil binada faaliyet srdrmektedir. zmirdeki Goethe Enstitsnn adresi ise Gaziosman Paa Bulvar No.13 olarak gsterilmektedir. Tel: (232) 484.16.36. Alman Kalknma birlii Kurumu (GTZ), Filistin Sok. 21/2 Gaziosmanpaa-Ankara adresinde faaliyet gstermektedir. Tel: (312) 447.46.64, Fax: (312) 447.46.63. http://www.hablemitoglu2002.cjb.net