SENI DALAM PENDIDIKAN KESENIAN Kesenian atau seni boleh dibahagikan kepada 4 bahagian iaitu :

Seni Suara Seni Gerak Seni Rupa Per ainan !radisional u(ik' dll) $ang

Menurut Ka us De"an Seni dide#inisikan sebagai kar$a %sa&ak' lukisan' di*ipta dengan bakat %ke*ekapan)' hasil daripada sesuatu *iptaan+

Manakala kesenian ber aksud perihal seni' $ang berkaitan dengan seni' keindahan %kehalusan)+ Kesenian ini en&adi tun&ang kepada kebuda$aan as$arakat Mela$u se&ak turun te urun lagi+ Dengan adan$a kesenian seperti ini identiti as$arakat Mela$u lebih terserlah dan dikenali ra ai+ Ke enterian Kebudan$aan dan Kesenian telah enga bil pebagai inisiati# bagi e antapkan dan e perke bangkan lagi kebuda$aan as$arakat Mela$u+ Kesenian bangsa Mela$u telah diakui dunia sebagai unik dan enarik+ SENI SUARA Kesenian engikut de#inisi ,erberth Read adalah suatu usaha untuk en*ipta bentukbentuk $ang en$enangkan dan seni itu di&alankan pula daripada estetika+ Dala

seni suara kesenian Mela$u dapat dibahagikan kepada dua bahagian iaitu : Seni .okal Seni .okal lahir daripada pita suara $ang boleh e beri kepuasan kepada pendengar+ Setiap seni /okal itu berbe(a engikut as$arakat+ Dala as$arakat Mela$u terdapat seni /okal tanpa u(ik dan seni /okal $ang bergabung dengan u(ik+ Seni .okal tanpa u(ik $ang sering din$an$ikan dala as$arakat Mela$u ialah

a+ Endoi atau dendang Siti Fatimah dan ulit anak Endoi atau dendang Siti 0ati ah terkenal di negerii Perak' Selangor dan Negeri Se bilan anakala ulit anak dinegeri !erengganu+ 1iasan$a dilagukan dala

upa*ara berbentuk keisla an seperti ber*ukur kepala+ b+ Nazam atau naban

en$a but kelahiran anak atau upa*ara

1erasal daripada !erengganu' Pahang dan Melaka+ Dikarang dala 1ahasa Mela$u $ang engisahkan ri"a$at Nabi Muha ad' para Nabi Allah dan para sahabat Rasul+ Perse bahan $ang tidak disertai alat u(ik ini e erlukan ke erduan suara+ *+ Marhaban, nasyid dan qasidah Merupakan n$an$ian keaga aan+ Marhaban ialah pu&ian kepada Nabi Muha ad dan din$an$ikan dala 1ahasa Arab+ Nas$id ialah n$an$ian dan berbentuk dak"ah Isla iaitu terdapat dala senikata Arab dan Mela$u+ 2asidah biasan$a din$an$ikan dala bahasa Arab $ang engandungi puisi e u&i Nabi Muha ad dan para sahabat+ Lagu $ang digabungkan dengan u(ik ikir Dikir dikenali dengan pelbagai na a seperti dikir aulud' dikir Pahang' dikir Rebana dan dikir berarak+ Dikir-dikir ini dilagukan dengan iringan pukulan rebana atau ko pang+ b+ !adrah Se&enis n$an$ian $ang berasal daripada dikir+ Din$an$ikan dengan iringan se&enis alat ber*orak rebana $ang ha pir sa a dengan ko pang+ *+ "eduan Se&enis na$n$ian rak$at negeri Perlis dan diringi dengan bun$i-bun$ian gendang+ 1eduan e pun$ai persa aan dengan bentuk (ikir dan burdah $ang diringi dengan pukulan rebana+ d+ ikir barat Se&enis n$a$ian $ang terkenal dinegeri Kelantan+ N$an$iann$a diringan dengan pukulan rebana+ e+ #hazal Se&enis puisi Arab $ang berbentuk per*intaan+ Gha(al din$an$iakan dengan iringan alat seperti s$eringgi' sitar' har oniu dan tabla+ Seni Muzik

a+

Menurut Ka us De"an Muzik dide#inisikan sebagai gubahan bun$i $ang enghasilkan bentuk dan ira a $ang indah dan en$enangkan' bun$i-bun$ian+ Mu(ik adalah satu da$a tarikan kepada anusia+ Ahli-ahli #alsa#ah berpendapat baha"a setiap anusia e pun$ai inat terhadap u(ik+ Keadaan ini &elas dilihat kepada reaksi anusia terhadap bun$i-bun$ian $ang sudah en&adi kege aran se&ak anusia dilahirkan+ Mu(ik sebenarn$a tidak dapat dilihat dan dinik ati dengan pan*aindera penglihatan' tetapi dirasai dengan hati atau perasaan+

Muzik $radisi %arisan Istana Dala as$arakat terdapat dua kelo pok !radisi tinggi %great tradition) !radisi rendah %little tardition) as$arakat iaitu :

Ku pulan as$arakat tradisi tinggi terdiri daripada golongan bangsa"an $ang erupakan golongan kelas pe erintah $ang en&adikan istana sebagai pusat kebuda$aan+ Ra&a-ra&a enubuhkan ku pulan-ku pulan u(ik diistana dan latihan dian&urkan untuk eningkatkan utu perse bahann$a+ Mu(ik nobat en&adi satu pasukan u(ik istana se&ak abab ke 34 lagi+ Mu(ik ini di ainkan dala upa*ara pertabalan' ke atian ra&a dan upa*ara engadap oleh para pe besar di hadapan balairung+ Selain nobat u(ik $ang berke bang elalui tradisi istana di Mala$sia ialah ga elan+ Ga elan $ang terkenal di!anah Mela$u berasal dari kera&aa RiauLingga dan 5ohor+ Alat-alat u(ik $ang digunakan dala ga elan ter asuklah saron' bonang' kero pong' gendang dan gong+

$radisi Muzik Rakyat Disa ping tradisi tinggi $ang berpusat diistana' terdapat pula tradisi rendah dikalangan rak$at biasa $ang terdir daripada kau petani dan nela$an+ Perke bangan seni u(ik diperingkat as$arakat tradisi rendah lahir daripada inat anggota as$arakat itu sendiri+ Sebahagian daripada ereka e"arisi keahlian ber ain alat-alat u(ik itu daripada keluargan$a+ Alat-alat u(ik ini diperbuat daripada bahan-bahan $ang diperolehi disekeliling ereka seperti buluh' ka$u' kulit binatang dan lain-lain+ Mu(ik rebana erupakan se&enis alat u(ik $ang berke bang dala as$arakat Mela$u tradisional+ Rebana di ainkan dala perse bahan $ang berunsur keisla an seperti dikir' ratib' na(a ' hadrah' rodat' aulut dan lain-lain+ $radisi Muzik Melayu yang lain !radisi u(ik ela$u $ang lain seperti u(ik ak$ong dan gendang keling di"arisi dari (a an praisla +Gendang keling dan Mek Mulung di Kedah dan Perlis enggunakan alat u(ik seperti Gong' rebab' gendang dan serunai+ Di

sa ping berbagai 6 bagai &enis u(ik $ang din$atakan ' u(ik "a$ang kulit' kuda kepang dan gha(al &uga erupakan u(ik ela$u tradisional dari (a an sila + Mu(ik "a$ang kulit engandungi alat u(ik seperti ga elan dan e pun$ai hubungan dengan tradisi dan keper*a$aan as$arakat pribu i+ Gha(al pula berasal dari pengaruh Arab Parsi ' $ang diba"a elalui India sebelu berke bang di ala ela$u+ Mu(ik ela$u asli ialah u(ik $ang en$ertai tarian ronggeng atau &oget $ang e pun$ai hubungan dengan dongdang sa$ang $ang berke bang di Melaka dan *anggung di Perlis+ Dala !arian kuda kepang pula terdapat alat 6 alat u(ik paluan $ang dibun$ikan engikut rentak kuda berlari+ !arian kuda kepang ini berke bang di 5ohor di kalangan as$arakat ela$u keturunan 5a"a+ SENI #ERAK Seni gerak engandungi segala gerakan tubuh badan $ang e pun$ai unsur 6 unsur keindahan + Seni ini dapat dilihat pada gerakan tangan ' kaki ' badan ' ata dan anggota badan $ang lain+ seni gerak orang ela$u dapat dibahagikan kepada dua &enis iaitu seni tari dan seni dra a+ SENI $ARI Seorang ahli se&arah tarian dan u(ik 5er an berna a 7+ Sa*hs telah e berikan de#inisi seni tari sebagai gerakan $ang berira a+ Seni tari adalah pengu*apan &i"a anusia elalui gerak 6 geri berira a $ang indah+ Dala kebuda$aan ela$u terdapat berbagai 6 bagai &enis tarian ' sa a ada tarian asli ataupun tarian $ang telah dipengaruhi oleh unsur 6 unsur oden+ Menurut 5aa#ar Ma pak' tarian ela$u asli terbahagi kepada dua &enis+ Perta a ' tarian $ang ber*orak le ah le but seperti tarian ak inang dan siti pa$ung+ Kedua ' tarian ran*ak $ang erupakan hasil daripada pengaruh tarian Portugis seperti tarian Ronggeng ' Sera pang Laut dan Singapura Dua+ Seni tari boleh dikategorikan dala berbagai 6 bagai &enis+ Antara pe bahagian $ang boleh dibuat terhadap seni tari ela$u adalah seperti berikut : 3+ !arian 6 tarian $ang ber*orak seni tari istana $ang diperse bahkan pada "aktu perkah"inan ' pertabalan ' istiadat en$e bah dan sebagain$a+ !arian 6 tarian ini ter asuklah tarian siti pa$ung ' ak inang ' as$ik ' ga elan dan sebagain$a+ 8+ !arian 6 tarian $ang e perlihatkan "u&udn$a pengaruh Arab dan Parsi seperti tarian rodat ' hadrah dan sebagain$a+ 9+ !arian rak$at seperti dondang sa$ang ' ronggeng ' &oget dan sebagain$a+ 4+ !arian $ang khusus ditarikan oleh kau lelaki saha&a seperti tarian kuda kepang ' tarian labi 6 labi ' tarian berda$ung dan sebagain$a+ $ARIAN AS&I !arian ini di*ipta berdasarkan lagu 6 lagu ela$u asli dengan engikuti ira a lagu 6 lagu ela$u asli $ang tertentu+ Seni tari &enis ini ialah tarian $ang di*ipta daripada lagu

Makan Sirih ' Gunung 1anang ' Sapu !angan ' Asli Selendang ' 1entan ' !elani ' Asli Abadi dan sebagain$a+ $ARIAN AS'IK !arian ini adalah se&enis tarian klasik dari daerah 6 daerah di Kelantan $ang ditarikan di istana ra&a 6 ra&a Kelantan dan Patani+ As$ik bererti kekasih ' oleh itu tarian ini bersesuaian dengan gerak 6 geri bersi#at le ah le but dan penuh dengan ketertiban+ !arian ini di ulai dengan sepuluh orang penari asuk ke de"an tarian terlebih dahulu ' lalu duduk bersi puh dengan tertibn$a+ Ke udian ta pillah Puteri As$ik dan ereka pun ula enari+!arian as$ik ini ditarikan dala upa*ara perkah"inan dan pada ala berinai+ !iga alat u(ik penting $ang digunakan ialah rebab ' ga bang dan gedo bak+ $ARIAN A'AM I IK !arian ini dikatakan berasal daripada gerakan berlaga a$a ' iaitu se&enis sukan $ang di inati oleh orang Mela$u pada asa la pau+ !arian ini di*ipta oleh ahli tarian dinegeri Perlis+ !arian ini diringi dengan n$an$ian lagu a$a didik+ $ARIAN "A&AI !arian ini berasal dari daerah-daerah dinegeri !erengganu+ !arian ini ditarikan oleh gadis-gadis ka pung dala bentuk si bolik seperti elakukan peker&aan sa"ah+ Penaripenari akan enari engelilingi balai' iaitu se&enis pa$ung pan&ang ber"arna-"arni $ang diletakan diba"ah gelanggang+ (AN##UN# Kata tanggung berasal dari bahasa !hai $ang bererti enari+ !arian 7anggung berasal dari negeri Perlis dan en&adi popular di negeri Kedah' Perlis dan Pulau Pinang+ !arian ini di*ipta oleh seorang ahli tarian dari Kangar selepas perang dunia kedua $ARIAN SI$I %AU "U&AN !arian ini berasal dari negeri Kelantan' ditarikan pada te as$a dan per ainan "au+ $ARIAN (IN$A SA'AN# !arian ini berasal dari $ang engga barkan keluarga nela$an+ !arian ini enun&ukan bagai ana keluarga nela$an engu*apkan sela at &alan kepada para nela$an sebelu turun ke laut+ $ARIAN A"US usi enuai se pena dengan

!arian ini berasal dari negeri Perak dan dengan kepahl"anan Sa$idina Ali+ $ARIAN #AM"US

engandungi unsur keaga aan $ang berkait

!arian ini berasal dari daerah Kuala Kangsar Perak+ !arian ini dikatakan telah dikenali didaerah ini se&ak 4: tahun $ang lalu' diper*a$ai berasal dari negeri Arab+ $ARIAN INAI !arian ini adalah tarian istana $ang ditarikan se asa a&lis berkhatan anak pe besarpe besar istana+ Ian$a diperse bahkan kepada kanak-kanak ini se asa ereka hendak dikhatankan dan duduk diatas pela in+ $ARIAN )*#E$ !arian ini diperngaruhi oleh kebuda$aan Portugis dan di&adikan sebagai tarian sosial serta diteri a oleg berbagai-bagai kau di Mala$sia+ $ARIAN KU A KE+AN# !arian ini ialah tarian "arisan buda$a 5a"a $ang terpengaruh dengan isla + 7iri ke&a"aan itu &elas pada pakaian penari-penari dan unsur isla &elas se asa *erita itu ditarikan iaitu engisahkan pepernagan Rasullollha dan para sahabat+ $ARIAN MAK INAN# Pada (a an kesultanan Mela$ui Melaka' tarian ak inang sangat popular ditarikan pada hari-hari ker&a kah"in tetapi kini ditarikan a&lis- a&lis sosial+ $ARIAN ,A+IN !arian ini dikatakan berasal dari negeri Parsi + Ian$a diringi dengan alat-alat seperti dabus dan ar"as+ Pakaian $ang digunakan ialah ba&u ela$u+

u(ik

RAMA $RA IS*ANA&

Dra a tradisional engikut pendapat A in S"eene$ ialah kar$a dra a $ang dianggap oleh as$arakat $ang e"arisin$a sebagi hasil $ang di"arisi se*ara turun te urun dari generasi $ang la pau+ Antara seni dra a tradisinal $ang popular dala as$arakat ela$u adalah seperti berikut : MAIN +U$ERI Dra a tradisinal ini berke bang dengan popular sekali didesa-desa dinegeri Kelantan+ Dra a ini digunakan untuk engubati orang sakit+ !ok Puteri e ainkan peranan

sebagai pa"ang atau bo oh untuk se angat &ahat+ MAK'UN#

enga"al pen$akit $ang diba"a oleh roh-roh atau

Mak$ung ialah dra a tradisional $ang popular dinegeri Kelantan+ Dra a ini berasal daripada ritual e u&a roh datuk nenek+ Per ianan ak$ung ini dikatakan berasal dari negeri Patani+ MEN*RA Menora ialah se&enis dra a tradisioanal Mela$u $ang dikatakan dipengaruhi oleh seni dara a Sia + Menora telah en&adi popular dinegeri Perlis' Kedah dan Kelantan+ %A'AN# KU&I$ ;a$ang kulit erupakan se&enis dra a tradisoanl ela$u $ang terbahagi kepada beberapa &enis seperti "a$ang golek' "a$ang "ang' "a$ang topeng dan "a$ang beber+ Kini han$a "a$ang kulit $ang asih kekal+ SENI RU+A Seni rupa dala as$arakat ela$u eruapakan *iptaan $ang egandungi unsur-unsur seni $ang dihasilkan oleh orang ela$u elalui ukiran' an$a an' tenunan' seni bina dan sebagain$a+ SENI UKIR Seni <kir dala as$arakat ela$u e pun$ai hubungan rapat dengan hasil-hasil ker&a tangan $ang di*ipta elalui kepandaian engukir+ 7iri-*iri ukiran itu dihasilkan elalui ukiran ti bul' ukiran terbena ' ukiran tebuk dan ukiran ti bus+ SENI KRAF$AN#AN Seni kra#tangan adalah hasil seni $ang di*ipta untuk digunakan' tetapi digubah dengan e asukkan unsur-unsur seni untuk e beri bentuk $ang indah dan enarik hati+ Pen*iptaan kra#tangan itu e erlukan keahlian dan ke*ekapan dala penggunaan bahan-bahan asas $ang teratur se&ak dari proses a"al hinggalah sesuatu hasil kra#tangan itu ter*ipta+ Proses pen*iptaan kra#tangan tersebut e erlukan da$a estetika de i untuk e berikan rekabentuk $ang indah dan enarik+ SENI $EM"IKAR Seni te bikar erupakan se&enis hasil kra#tangan orang ela$u $ang enggunakan tanah liat $ang dibakar dan digilap+ Reka bentukn$a di*ipta berdasarkan #ungsi sesuatu barang itu seperti periuk nasi' bekas air' bekas enn$i pan akanan seperti &eruk'

pekasa dan lain-lain+ Perusahaan e buat te biran se*ara tradisoanl ini dilakukanoleh orang ela$u khususn$a di Sa$ung' Perak+ SENI AN'AMAN

asih

Mengan$a eruapakn proses en&alin &aluran daun' lidi' rotan' akar' buluh dan beberapa &enis tu buhan $ang lain+ 1eberapa &enis reka bentuk kra#tangan dihasilkan elalui n$a an de i untuk en*ipta sesuatu alat keperluan harian *ontohn$a engahsilkan topi' tudung sa&i' bakul dan enga$a tikar untuk engalas te pat duduk+ $EKA$AN !ekatan dikenali &uga dengan na a su&i dan erupakan se&enis seni kra#tangan $ang popular dala as$arakat ela$u+ !ekatan enggunakan kain baldu sebagai kain dasar dan bentuk hiasann$a enga barkan rekabentuk bunga dan pohon 6 pohon+ !ekatan digunakan untuk e buat kasut ' kipas + uka bantal dan balutan tepak sirih+ ,asil tekatan ini dibuat bagi tu&uan upa*ara tertentu seperti di&adikan hiasan pada upa*ara perkah"inan ' upa*ara berkhatan ' pertabalan ra&a dan upa*ara 6 upa*ara kebesaran $ang lain+ SENI $ENUNAN Seni tenunan terbahagi kepada tiga &enis iaitu tenunan biasa ' tenunan ikat *elup dan songket+ !enunan songket erupakan tenunan $ang paling lengkap dan *antik+ !enunan ini erupakan satu perke bangan daripada proses tenunan biasa+ Se entara tenunan ikat pula diper*a$ai berke bang di istana ra&a 6 ra&a+ Pen*iptaann$a lebih ru it teruta a dala proses en$ongket solek atau en$olek+ 5enis kain tenunan ini dikenali &uga dengan panggilan kain benang e as+ SENI "A$IK 1atik erupakan seni tekstil $ang dihasilkan elalui proses enerapkan lilin dan en*elup kain+ Pada per ulaann$a kain putih $ang hendak diproses en&adi kain batik itu direbus dan dikeringkan+ Ke udian kain batik itu diterapkan dengan blok te baga $ang di*elupkan ke dala lilin *air $ang dipanaskan+ Selepas diterapkan kain itu akan di"arnakan dengan *ara *elupan $ang berperingkat 6 peringkat+ Selan&utn$a kain itu direbus dan di/asuh sehingga bersih lalu di&e ur hingga kering+ SENI $EM"A#A Seni te baga erupakan satu lagi kra#tangan orang ela$u+ Seni ini diperkenalkan denagn tu&uan untuk en*ipta alat-alat daripada te baga $ang *anti dan indah bentukn$a+ Alat-alat $ang di*ipta dala proses seni te baga ini digunakan dala upa*ara-upa*ara adat khususn$a diistana ra&a-ra&a ela$u seperti alat-alat pertabalan ra&a' upa*ara perlkah"inan atau upa*ara dira&a $ang lain+ Alat-alat te baga ini digunakan

sebagi hiasan atau perkakasan kegunaan diru ah seperti dulang' te pat letak sireh' sudu' te pat bara' bekas peren&is air a"ar dan sebagain$a SENI "INA Reka bentuk seni bina ela$u lahir daripada bentuk ru ah-ru ah $ang en&adi te pat penginapan orang ela$u+ ;alaupun terdapat berbagai &enis ru ah ela$u na un struktur binaan$a tdiak ban$ak berbe(a + Reka bentuk ru ah-ru ah ela$u &uga eperlihatkan "u&udn$a unsur-unsur seni bina dari daerah-daerah lain diala ela$u atau dari luar ala ela$u+ 7ontohn$a ru ah-ru ah orang ela$u di negeri Se bilan adalah ber*orak seni bina ru ah inangkabau +ERMAINAN RAK'A$ Dala tradisi lisan' per ainan ini $ang dikenali &uga sebagai pe ainan asa lapang atau sukan rak$at ter asuk dala kategori =#olk ga es=+ Per ainan ini bukan saha&a ber#ungsi sebagai alat hiburan tetapi &uga berperanan dala akti/iti sosial untuk en$erikan a&lis- a&lis kera aian' perkah"inan dan sebagain$a+ Per ainan asa lapang dan sukan rak$at $ang lahir di dala kebuda$aan Mela$u' alah dala kebuda$aan se ua dikatakan sebagai satu *ara untuk pelepasan e osi anusia itu sendiri+ Di sa ping ber#ungsi diatas per ainan tradisional dala as$arakat Mela$u e ainkan beberapa peranan $ang lain seperti bertindak sebagai alat ko unikasi di kalangan anggota as$arakat+ Per ainan asa lapang bagi orang Mela$u boleh dibahagikan kepada per ainan untuk orang de"asa dan per ainan untuk kanak-kanak+ Per ainan untuk orang de"asa ter asuklah per ainan "au' sepak raga' gasing' en$abung a$a ' laga buah keras' *ongkak' berlaga kerbau dan lain-lain+ Per ainan untuk kanak-kanak pula ter asuklah ain telaga buruk' guli-guli' ain kapal terbang' *ina buta' ketup atau se bun$i dan lain-lain+ +ERMAINAN #ASIN# Gasing ialah per ainan rak$at $ang popular dikalangan orang Mela$u+ Di negeri-negeri Pantai 1arat gasing diperbuat daripada ka$u' se entara di negeri-negeri Pantai !i ur khususn$a dinegeri Kelantan gasing diperbuat daripada ti ah+ Per ainan gasing dapat dibahagikan kepada tiga &enis iaitu : 3+ Per ainan untuk bersuka ria ain galah'

8+ Pertandingan gasing 9+ Per ainan untuk pertun&ukkan+ +ERMAINAN &A'AN#-&A'AN# A$AU %AU Per ainan la$ang-la$ang atau "au e pun$ai hubungan dengan keper*a$aan kepada se angat padi+ Per ainan "au diper*a$ai telah dilakukan sebagai satu *ara untuk e ohon aa# kepada se angat padi $ang telag en&el a en&adi seorang anak gadis+ Per ainan "au diadakan sebagai hiburan untuk pelabagi peringkat u ur+ Per ainan "au &uga diadakan untuk pertandingan+ Pertandingan $ang elihat bentuk ke*antikann$a diukur dari segi keindahann$a kepada bentuk' *orak *iptaan' "arna' keaslian *iptaan dan ukran$a+ +ERMAINAN (*N#KAK Per ainan *ongkak ialah se&enis per ianan Mela$u tradisional $ang dige ari oleh kau "anita dan kanak-kanak+ Per ainan ini diper*a$ai ula berke bang di istana iaitu dikalangan "anita-"anita istana dan para pe besar+ Mereka e ainkan per ainan ini untuk enghiburkan hati pada "aktu lapang dan &uga bagi engisi asa $ang ban$ak terluang+ Per ainan *ongkak enggunakan dua bahan' iaitu papan *ongkak dan buah *ongkak+ Kadang-kadang sebagai ganti papan *ongkak' lubang-lubangn$a dibuat diatas tanah+ Se entara bi&i-bi&i *ongkak pula ialah guli-guli ka*a' buah getah' bi&i saga' batu-batu ke*il dan sebagain$a+ Setiap papan *ongka han$a boleh di ainkan oleh dua orang saha&a+ MEN'A"UN# A'AM Salah satu per ianan ber*orak pertandingan $ang dige ari oleh as$arakat Mela$u tradisional ialah per ainan en$abung binatang-binatang ternakan seperti le bu' kerbau dan a$a + Per aina sabung a$a isaln$a diadakan se penan sesuatu upa*ara tertentu $ang disa but oelh as$arakat Mela$u tradisional seperti ketika en$a but kelihiran ba$i' perkah"inan dan pentabakan ra&a+ Per ainan an$abung a$a elibatkan pertaruhan "ang atau se&enis per&udian+ !etapi pe ilik a$a boleh endapat ba$aran tanpa turut serta dala pertaruhan en$abung dengan *ara en$e"akan a$a na$ &ika a$a n$a itu telah terkenal sering beroleh ke enangan+ SE+AK RA#A Sepaka raga ialah se&enis per ianan $ang enggunakan bola $ang diperbuat daripada rotan $ang dinan$a dua hingga tiga lapis+ Sepak raga di ainkan oleh beberpapa orang pe ain $ang berdiri e bentuk bulatan+ Per ainan ini di ulaid engan salah sorang

pe ian ela bugkan bola kepada salah seorang pe ian $ang lain+ Pe ain lain kan eni bang bola terbut sebelu dia bil oleh orang lain+