You are on page 1of 52

Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau Kum 102-na


Editor Joint Editors

2 Bu 1,217-na

February 2014

: Rev. K. Lalpiangthara Ph. 2316411 (R) : Rev. Lalzuithanga Upa H. Ronghka Rev. Dr. Vanlalnghka Rlt Upa Snghlra Business Manager : Upa C. Lalbiaktluanga Synod Office, First Floor Mission Vng, Aizwl 796 001 Office Phone 2324590; e-mail: kristiantlangau@yahoo.co.in

Kum khat lk man : Rs. 50.00 A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First Floor, Mission Vng, Aizwl hriattr tr. Thu chhuahte hi Editor ngaih dn a ni vek kher lo.

A C H H N GA T H U A W MT E

1 . Editorial 2 . Chhiartute Huang 3 . Mizoram Synod 4 . Lwrkhawm 5 . Zawhna leh Chhnna 6. Sermon: (1) (2) (3) (4) 11. Snna Thuhril tthlk Isua Krista khenbeh thu Hnehna hlado Krista hnehna rimtui Rorlna dik (March thlaa mi zawmna)

1 2 4 12 16 21 25 30 34 39 44

7 . Hrislna huang Thisen pk (Blood donation)

Synod Puipate Moderator : Rev. K. Lalhmuchhuaka Secretaries : Upa H. Zoliana (Sr..) Rev. B. Sngthanga (Jr..) Finance Officers : Rev. Lalramliana Pachuau Rev. Dr. R. Lalbiakmawia Statistician : Upa Vanngliana
The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

TUARNA DAWNSAWN DN
Editorial

Good Friday thla kan lo thleng leh ta reng mai. He kan hunpui ropui tak lo thlengah hian Kristian Tlngau latu zawng zawng leh chhiartu zawng zawngte Isua Krista hmingin chibai ka bk a che u. Kan Lalpan kan tna a tawrh champha kan lo thlen hian tuarna dawnsawn dn i lo zir ve teh ang. Kan duh emaw, duh lo emaw tuarna laka fihlm thei tu mah kan awm thei wm lo ve! Amaherawhchu, kan dawnsawn thiam dn azirin malswmna ropui tak pawh a ni thei a. A dawngsawng thiam lo tn erawh chuan nchhia ang hialin a ngaih theihna lai a awm bawk. Josefa kha a unaute hmaa a inpuan khn, mite nunna chhandam nn Pathianin an hmaah a lo tr hmasa a ni, a ti mai a. Joba khn a neih thil tam tak a chn khn, Lalpa hming chu fakin awm rawh se,a ti hlauh a. Habakuka kha a sum hnr - huan thlai leh rante a chn vek pawh khn a lwm zl thei a. Lal Isua khn a thil tuarah thu wih a zir hlauh bawk a. Paulan, lungawi zl a chn thu a sawi bawk a. Tuarna dawnsawn dn an thiam tlng hle mai. Setana tn chuan deh an khirh viauin a rinawm. Tuar chunga kan lwma, kan lungawia, Lalpa kan fak hlauh theih phawt chuan Setanan tihngaihna vak min hre dwn lo a ni. Tuarna dawnsawn dn thiam apiangte hi mi nihlawh leh awhawm an lo ni mai \hn.

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

CHHIARTUTE HUANG Thu thawh duh chuan thu mal 50 aia tam lovin lehkhain emaw, sms-in emaw, e-mail in emaw thawh theih a ni. SMS thawn theihna phone no 9862331632 leh kristiantlangau@yahoo.co.in a ni e.

KT December thla Sermon Duh thlan dn mak tak chu Rev. P.C. Pachhnga ziak te, Upa Sanghlra ziak te, Rev. Lalsngbera ziak te leh a dang pawh a va \ha \hn em! KT-a thuziak hi mi tam tak tn thlarau chaw malswmna ni zl rawh se. KT Pathianin malswm zl rawh se. P.C. Lalhmingmawii, Armed Vng KT January 2014 chhuak kha a va han \ha hlawm tak m! A bkin, Bible-a mihring dam chen tr leh Synod Inkhwmpui vawi 90-na thlr ltna leh Chanchin |ha avnga kan ro hum him leh Kan hla thu \henkhatte hi, tihte ngat hi chu an ziak tawi mah mah a ni ka ti. KHB No. 103-na, chng hnihna tlar thumnaa tlu tih hi chu fuh lo tak a ni. Tin, No. 78-na thunawn tlar thumnaa Vn Lal Fapa sual tlantu tih hi, Vn Lal Fa, ka sual tlantu tih ni ta se. A satu a

kwk ang a; a in-rhyme chiah zwk awm mang e, ka ti...Kristian Tlangau dam reng rawh se Khaia, N. Hlimen KT February 2014 chhuaka Kohhran Inkhwm zai tih Lalhmingliana Saiawi ziaka hla hril nawn chungchng a rawn ziah kha, hla hril \hn leh mi hlim nuho zawng zawng chhiar ve atn \ha ka ti hle mai. Mi hlim \henkhat hla sak twp dwn lamah rawn lm chhuakin mi dang ngaihtuah lk lova, hla an han hril nawn mai \hn hi chu a ninawm hman deuh \hn rng a ni. Lalremruata Rlt, Srchhip Vngchung. Eng tin nge Bible kan chhiar tui ang? tih C. Lalrawngbwla, Tuikual ziak kha a \ha khawp mai. Ka hlwkpui tak zet a ni. K. Roliani, Zrkawt. KT February 2014 chhuaka K. Lalbulliana ziak,
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

'Kristianna leh hnam zia' tih kha a va ropui tak m! Kan Synod hian hma han la se kan zwm vek ngeiin ka ring. Tluangtluangi pa, Govt. Complex. KT February2014 a Pu Lalhmingliana thu ziak Biak In inkhwm zai tih laia hla chng sawi/ hril chungchng kha a hun leh boruak azira pawm tln mai kha a \ha lo maw? Kan Pathian faknaah hi chuan a leng vekin, boruak pawh a siam zwk lo maw? C. Lalsangluaia, Lungverh 5th Bn Kohhran Kristian Tlngau, Agape, Synod Newsletter, etc. kan han nei hi ka tn a va hlu m! Kan lo upa ve \an ta a, ka beng te a lo chht ve ta bawk nn chanchinbute hi ka bengdr \ha ber an ni a. A lo thlen hln hi ka nghkhlel \hn khawp mai. Keimah ang beng \ha lo tn chuan bengdr \ha ber a ni, chhiar ve trin ka swm e. P.C. Laltwna, Rlchwm. KT February 2014 chhuaka Lungchem T.Upa

zawhna 2-na kha, zawhna pakhata hman wm tak a ni. A zawhna pawh kha zawh wm tak a ni. A chhnna erawh kha chu, a fel twk lo deuh, a ziaktu chiang lo mah se Josua 11:16 a tih hian a chiang tho a ni lo'm ni? Chng 21-ah pawh a lo lang nawn leh si a. Tin, Jakoba hun leh Josua hun hi a inhlat m a ni. Chiang zwkin rawn chhn nawn leh ni se a va duhawm ve. F. Khama, Srchhp. Zu khapna dn hlih duhtu tlm tte avnga MLTPACT hlih a nih chuan a tuar tr chu Mizote kan ni. Khap chung pawhin kan chhiatpui a, khap loh a nih phei chuan kan chhiatpui leh zual ngei ngei ang. Sawisltute sawislna avng mai maia MLTPACT hlih a nih chuan a hlptu chu ram rorl tlk lo, ram mipuite hmangaih lo rorltu an ni ngei ang le. Chhnga, Chltlng. KT chhiar a manhla thei khawp mai; hrislna huang in ti tel te hi a lwmawm tak zet a ni. A thawktute Lalpan vengin awmpui zl che u rawh se vla

Chhiartute huanga thu thawhtute chungah kan lwm e. KT-a thu chhuak a\anga tuihnih wm chi rawn tuihnih zl teh u Editorial Board
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

Executive Secretary i/c Publicity, etc.

Rev. Lalramliana Pachuau, Executive Secretary a kal a, Centenary Lungphun a hawng. Chawhma inkhwmah Tho la ng rawh (Is 60:1) tih thupui hmangin Pathian thuchah a sawi bawk. E/S hi Tv. Albert Lalremsnga, Synfo Cameraman-in a \awiwm a ni. w February 1822 khn Manipur Area Committee, Churachandpur-a neihah Rev. K. Lalhmuchhuaka, Synod Moderator leh Rev. H. Lalrinsnga, Lungdai te an kal. w Feb. 1417 khn Accounts Training neihpuiin Saihaah Tv. Zaihmingthanga Fanai, Accountant leh Upa Vanlalswma Siakng, Office Assistant te an kal. w Feb. 27March 2 khn K|P General Conference & Diamond Jubilee, Khawzwla neihah Rev. K. Lalhmuchhuaka, Synod Moderator, Rev. Lalzuithanga, Senior E/S; Rev. P.C. Pachhnga, E/S te an kal. w Feb. 27March 2 khn Evangelical Church of Maraland (ECM) Inkhwmpui, New Saihaa neihah Synod aiawha
www.mizoramsynod.org

1. Zin w February 1113 khn Income Tax Office, Silchar dwrin Upa Lalswmliana, Finance Manager; Tv. Zaihmingthanga Fanai, Accountant leh Pu Vanlalsnga te an kal. w February 11 & 12 khn Presbyterian English School hnuaia HSLC, 2014 exam trte tlawhin Kawlkulh leh Khawzwlah Upa D.P. Biakkhma, Supervisor of Schools a kal. w February 14 & 15 khn Tuidam Pastor Quarters hawngin Rev. Lalzuithanga, Senior E/S a kal a, Feb. 16 (Pathianni) khn Phlpui Kohhran a tlawh nghl bawk. w Feb. 20 khn Muallungthu Kohhran Centenary lawmnaah

Kristian Tlangau

palaiin Upa H. Zoliana, Synod Secretary leh Rev. Lalchhwnkima, Ramhlun Vngthar te an kal. w March 510 khn Cachar Hill Tribes Synod Inkhawmpuiah Mizoram Synod aiawhin Rev. Dr. Lalbiakmawia, Finance Officer leh Upa B. Lalremliana te palaiin an kal. w March 510 khn Biateram Synod Inkhwmpuiah Mizoram Synod aiawhin Rev. B. Sngthanga, Synod Secretary (Jr.) leh Upa Vanlalchhnga te palaiin an kal. w March 611 khn KJP Synod Sepngi Inkhwmpui, Nongstoin-ah Mizoram Synod aiawha palaiin Rev. Lalzuithanga, Senior E/S leh Upa Lallianzla, Laipuitlng te an kal. w March 46 khn North East India Committee on Relief & Development (NEICORD) Board Meeting, Guwahati-a neihah Dr. Robert S. Halliday, Supdt., Synod Office a tel. 2. Synod Mission Board w February 1218 khn Patna Mission Field tlawhin Rev.

Lalramdinthara Colney, Champhai Vngthlang; Rev. Lalbiakhlra, Tuithumhnr; Upa H. Lalsngliana, Lunglng; Upa Thangvla, Chhingchhp; Upa Vanlaltluanga, Lngpui; Upa Lalsngliana, Dmpui; Upa R. Lianhnna, Lungkawlh; Upa Kpmawia, Hruiduk; Upa H. Siamhnna, Sihfa, Upa Lalzawmliana, Saiphai Chhim Vng; Pi Laltlanmawii, Chanmari; Upa H. Vanlalzuia, Lawipu Vng; Upa Laswmvla, Khawlian; Upa Tlangbuailiana, Vaphai; Upa R. Lalsngliana, Lungchhuan; Pastor H. Zalianchma, East Phailng; Upa Biakthansnga, Lungsen leh Upa C. Thachungnunga, Sakawrhmuituai (Ramthar Board Members)-te an kal. w February 1220 khn Delhi Mission Field tlawhin Rev. Lalzawmliana, Drlwn; Upa K. Lalchmreia, Seling; Upa F. Sikulrema, Bkpui; Upa R. Rosiama, Keifng; Upa Lianzla, Khawbl; Upa H. Tlngkunga, Tachhp; Upa B. Dngkhma, Bairabi South; Upa Vanlalhluna, Lungsum; Upa C. Lalmalswma,
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

Lungphun; Upa Zachula, Mmbung; Upa P.C. Chuau\huama, Khawzwl Vngsng; Upa Rosiama, Biate; Upa C. Pachhnga, Phlln; Upa Ngrvuana, Bngtlng Vngsng leh Upa Vanlalzma, Drlung (Ramthar Board Members)-te an kal. w February 1320 khn Lucknow Mission Field tlawhin Pastor. R.T. Lianthanga, Kwnpui; Rev. Lalduhsaka, Damparngpui; Upa B. Hrnghlra,Champhai Bethel; Upa K. Pazuala, Ramthar Lunglei; Rev. G. Chhun\huama, Bwngkwn; Upa H. Lianhnna, Srchhp; Rev. F. Lalrinnunga, Lunglei; Upa Lalremsiama, Lmchhp; Pastor H. Laltlanthanga, Sihphr; Upa Lalfakzuala, Srchhp Bkpui; Upa Laldangliana, Kwlkulh North; Upa R. Laltwna, Chawngtlai; Upa Lalmalswma, Chhpphr; Upa Lalrokhwma, Vnzau leh Upa H. Thangkima, West Phailng Dinthar (Ramthar Board Members)-te an kal. w February 26March 4 khn Kui Presbyterian Church

Annual Conference, Gilakuta-a neihah Rev. Lalchhuanmawia, SMB Secretary a kal. w March 414 khn Mission Field hrang hrang Jharkhand, Patna, Lucknow leh Delhi Field Committee-ah Rev. P.C. Pachhnga, Executive Secretary; Rev. Lalbiakvulmawia leh Rev. C. Lalsngliana (BEC Member) te an kal. 3. Kristian |halai Pwl w K|P Day (Feb. 22) khn CK|P hruaitu hluite pualin Synod Conference Centre, Mission Vngah nilngin hun hman a ni a, zanriah an klho nghl. w K|P General Conference vawi 55-na chanchin Mizorama |halai Inkhwmpui lian ber, Kristian |halai Pwl General Conference vawi 55-na leh Diamond Jubilee lawmna chu Khawzwlah February 27 March 2, 2014 chhng khn hlawhtling taka hman a ni. A thlengtu lamin an chhinchhiah dnin palai riak lt zt 24,146 a ni a, lnga kal mi 1000 chuang an ni bawk. K|P kum 60 tlin lawmna Diamond Jubilee a nih
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

bawk avngin Central K|P hruaitu hmasate pawh a bk taka sawm an ni a, hruaitu lo ni tawh 32 laiin an uap thei. Thupui atn Tho la, ng rawh (Is 60:1) hman a ni a, CK|P hruaitu hlui vek Rev. H. Lalrinmawia, Rev. Lalzuithanga leh Upa C. Ngurthantluanga ten an sawi. Ramthar lam hawi programmeah Dr. Ramdinthara Sailo-in thuchah a sawi bawk. Multiplex programme hmun li-ah neih a ni a, Biak In pathum leh YMA Hall pakhatah hman a ni a, hng hmun 4-ah hian a chhnga leng lo, pwna \hu pawh \hahnem tak an awm \heuh a ni. Kum 20142016 chhnga Central K|P hruaitu tr thlan thar an ni a, hetiang hian chanvo siam rem a ni Leader : Rev. J. Lalremsiama (Synod ruat) Asst. Leader: Pu Samuel Laldingliana General Secretary Upa Zonunmawia (Synod ruat) Asst. Secy.: Dr. Lalliansnga Treasurer: Dr. Julie Remsangpuii Fin. Secretary: Tv. R. Lalramnghaka

Committee members Upa K. Rorelkima, Ramhlun North Bial; Pu R. Lalruatkima, Dwrpui Bial; T. Upa Richard B. Lalhriatpuia, Armed Vng Bial; T. Upa T. Lalawmpuia, Ramhlun Vngthar Bial ; Pu Ngrhmingliana, Khatla Bial; Pu Vanlalpka, Chanmari Bial; Pu Zonunsnga Rlt, Mission Vng Bial ; Tv. Joseph Lalsngzuala, Chltlng Bial; Pu Lalthangvunga Sailo, Republic Vng Bial; Pu P.C. Biakmuanpuia, Mission Vngthlang Bial ; Pu C. Laldingliana, Kulikwn Bial; Pu V. Lalrinmawia, Vaivakwn Bial ; Pu Lalchhuanliana, Bngkwn Bial ; Pu K. Lalruatpuia, Vnghlui Bial; Pu Lalmuanpuia ( Asst. Coordinator, K|P) 4. Aizawl Theological College ATC Lecturer, Rev. P.R. Hmuaka chuan Senate Convocation vawi 68-na, February 8, 2014-a Serampore College (West Bengal)-a neih zawh tkah Doctorate Degree a dawng. A Doctoral Thesis chu
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

10

The Role of the Law in the Fourth Gospel: Jesus Revelation of God as the Fulfilment of the Law, tih a ni. Mizo \awngin Chanchin |ha Johana ziaka Isua nun leh thil tiha Dn thu a thlen famkimna thu chhuina a ni. 5. Music w Feb. 1820 khn Riangtlei Kohhranah khuang vuak training neih a ni a, hemi neihpui hian Pu Lalromawia, Synod Music Instructor a kal. w Synod School of Music chuan MarchMay, 2014 chhnga Tonic & Staff Notation zir tr an la thar a, an vaiin mi 109 lk an ni. March 3, 2014 zng dr 6:30 a\angin class neih \an a ni. w March 68 khn Bilkhawthlr Kohhranah khuang vuak training neih a ni a, hemi neihpui hian Pu Lalromawia, Music Instructor leh Upa Thanghuta, Dm Veng te an kal. 6. MSSU w Hetiang hian Sunday School Zirtrtu Training neih a ni w February 15 : Lunglei Chanmari Bial leh Zobwk

Bialah. Chanmari Bial hian Chanmari Kohhranah an nei a, Zobwk Bial hian Lungpuizwl Kohhranah an nei thung. T. Upa Lal\hahluna Rlt, MSSU Asst. Co-ord.; Upa C. Lalbiaksnga, Zemabwk Vngthar; Upa T.C. Lalmuanawma, Model Vng leh Upa Zohmangaiha, Zemabwk Vngthar (MSSU Trainers)-ten training hi an neihpui. w Feb. 15 : Vaivakwn Kohhranah Pu John Lalhruaitluanga, MSSU Asst. Coordinator; Upa Zrzokima, Chhnga Vng leh T. Upa F. Lalnghluna, Ramhlun Vngthar (MSSU Trainers)-te an kal. w February 2124 : Ambassa leh Noagang-ah T. Upa Lal\hahluna Rlt, MSSU Asst. Co-ord.; Upa Hrilthansnga, Upa B. Lalhmunliana leh Upa F. Zakhma (MSSU Trainers)-ten training hi an neihpui. w March 8 & 9 : Khawhai South Kohhranah. T. Upa Lal\hahluna Rlt, Upa B. Lalhmunliana, Bethlehem Vnglai leh Upa S. Kpzathanga, Armed Vng South (MSSU Trainers)ten an neihpui.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

11

w March 8 : Hmunthar Kohhranah Pu John Lalhruaitluanga, MSSU Asst. Co-ord.; Upa K. Vanlalnghka, Ramhlun East leh Pu R. Lalhmingthanga, Republic Vngthlang (MSSU Trainers)-ten an neihpui. 7. Synod Bookroom w February 17, 2014 khn Lawngtlai Bazar-a Synod Bookroom hmun tr ram en fiahin Upa R. Lalmalswma, General Manager, PRESCOM leh Pu Lalhruaitluanga Ralte, Synod Press Manager te an kal a, February 18, 2014 khn ` 30,00,000/- in lei fel a ni. Bookroom atna lei tk hi Lawngtlai Bazr ln lai Areopagi a\anga hmr lam hreta awm a ni a; 24 ft x 60 ft niin, Assam Type building a ding mk a ni. w March 4, 2014 khn Chawngte Pastor Bialin Synod Bookroom hawn ve an dlna en thlithlaiin Upa R. Lalmalswma, General Manager PRESCOM, Pu Lalniliana, Manager Synod Bookroom leh Rev. K. Lalpiangthara, PRESCOM Board member (Editor SL&PB ni bawk)-te Chawngtah an kal

a. March 5, 2014 khn Lunglei Bookroom Committee nn meeting an nei nghl bawk. 8. Senate of Serampore College (University) w February 47 chhnga Serampore College-a Senate/ Board meeting chuan Rev. Lalramliana Pachuau, Executive Secretary chu kum nga chhng Senator atn a ruat a, kum thum chhng atn Senate Executive Committee member-ah a ruat nghl bawk. India hmrchhak huam chhnga Principal ni lo, Kohhran hruaitu \ang lai Senator atna ruat hmasak ber leh Senate Executive Committee member ni hmasa ber a ni. Senate/Board meeting hian ATC Principal, Rev. Dr. Vanlalchhuanawma pawh kum thum atn Research Committee member-ah a ruat thar bawk. w Senate/Board meeting & Convocation denchhenin Feb. 5 khn Research/SATHRI building chu EMW Germany hotu, Rev. Martin Krieg-an a hawng a, Serampore College Master, Bishop Dr. John S. Sadanandan Pathian hnnah a hln. He
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

12

building sak nn hian Mizoram Synod chuan ` 20,00,000/(Chng nuai sawnhnih) a pe a ni. A hawnna leh hlanna inkhwmah hian Synod Moderator aiawhin Rev. Lalramliana Pachuau, E/S a tel. 9. SEC leh MLA-te inkwm February 25, 2014 khn Mizoram Presbyterian Church Synod Executive Committee (SEC) member-te leh Mizoram Legislative Assembly 2013 member thlan tharten JM Lloyd Hall, Synod Ofice-ah inkawmhona hun \ha tak an nei. MLAte hi Assembly Speaker Pu Hiphei leh Chief Minister Pu Lal Thanhwla hovin 31 an tel thei. MLA-te leh SEC memberte inkawmna hun hi Synod Moderator Rev. K. Lalhmuchhuakan kaihruaiin hunserh a hmang a. Synod Secretary Upa H. Zolianan MLA thlan tharte lawmpuina thu sawiin Mizoram Presbyterian Kohhranin sawrkr thar a beisei dn point panga a trlang a, chngte chu (1) Hleih nei lo va, dik taka rorl trin;

(2) Ram hmaswnna hnukpui kwlphetha, ei leh bra intodelh, vntlng hrislna, zirna, ram ngaw, nungcha leh leilung humhalh leh inkalpawhna \hate ngai pawimawh trin; (3) Mizorama Zu Khapna kalpui dn chungchng; (4) Mizoram leh Cachar inrina vn him thu; (5) Corruption tibo trin. Synod Secretary-in hun a hman zawhah MLA-te hnnah Lawmpuina thilpk (Mizo \awng Bible, Calendar & Memento) hlan \heuh an ni. Assembly Speaker Pu Hiphei leh Chief Minister Pu Lal Thanhwla ten thusawina hun an hmang leh a, CM thusawi zawh hian a duh apiang tn thusawina hun hawn leh a ni a, Rev. C. Vanlalhruaia, Rev. Zosngliana Colney, Pu R. Romawia, Pu Vanlalzawma, Pu Lalswta, Rev. Lalramliana Pachuau, Executive Secretary leh Rev. Dr. Lalchhuanliana ten an sawi. Senior Executive Secretary Rev. Lalzuithangan lwmthu sawiin, Upa R. Challiana a \awng\ai hnuin hun a khr a ni.

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

13

10. Campus Ministry w February, 2014 chhnga Campus Ministry-in Counselling rawngbwlna a neih dn hetiang a ni Helpline Counselling - 141 Outreach Counselling - 14 Total - 155 w March 7, 2014 khn Campus Ministry hmalknain Synod Committee Room No. 1ah Mizo & English Medium School (Class IXII) zirlaibu zirchian a ni. He hun hi zirlaibua Moral Education lam leh Pathian thu lam inzirtrna awm dn chungchng zirna a ni ber. College, University leh ATC Lecturer mi 24-ten chanvo insemin an zir chiang mk a, rawtna felfai tak nen May thlaah inhmuhkhawm leh a ni ang.

11. Moderator Programme Synod Moderator Rev. K. Lalhmuchhuaka chuan hetiang hian hun a hmang w Feb. 15 (Inrinni) Ramthar North Biak In a hawng w Feb. 16 (Pathianni) Chawhma: Zemabawk East Kohhran Chawhnu: Zemabawk South Kohhran Zan: ZemabawkKohhran w Feb. 23 (Pathianni) Chawhma : Airfield Kohhran Chawhnu: Bung Bangla Kohhran Zan : Berawlui Kohhran w Feb. 27March 3 K|P General Conference, Khawzwl w March 79 Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhwm vawi 7-na, Durtlang.

Isua hian a Lalram hlimpuitu tam tak a nei. Mahse kraws pua a tna tuartu chu tlm t an ni . Thomas A Kempis Kraws hian keimahniah hna a thawh a\ang chauh lo chuan, thil dang eng mah min tithianghlim thei a awm lo. C. Watt Mahni mihring hlui ngam tra kraws tlawhchhan nachng hre lo ringtu chuan nun thar zirtrna kawng hran a rek thar ve mai a ni. U. Usrer Thil dang eng mahin keimah hi min hmet bet zo lo reng reng; kraws thihna chauh lo chuan. W.T. Tozer
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

14

Kohhranin bn phar KIEV, Ukraine November, 2013 a\anga Ukraine ram buaina chuan ziaawm lam a la pan hleithei meuh lo. Russia ram nena inzawm leh duh pwl leh khawthlng ramte nna thawh ho duh pwlte inkra buainaah hian Kristiante chuan bn pharin puithiam pakhat Father Theodosiy Ivashko, Greek Catholic Church-a mi phei chu hng pwl pahnihte an inkah lai hian an inkrah tlazepin hliam tuar thi mai trte chu thlamuanin a \awng\aisak \hn. Hetiang hian mi 20 zet chu a dawm hlum a ni. Protestant, Catholic, Orthodox, leh Kristian dangte pawh kal khwmin hliam tuar leh \anpui ngai apiangte an lo \anpui a, thingpui in tr te an lo buatsaihsak \hn a ni. Maidan-a kohhrante chuan inremna a awm theih nn hma a la a. An inkhwm apiangin an

ram tna \awng\aina hmangin an ram rethei leh pachhe tak chu a lo din chhuah leh theih nn te, inremna a awm theih nn te leh mi tinin mahni theih ang anga a taka ke an pn theih nn te an \awng\aiin an inzirtr a ni. An ram Parliament member Alexandr Dubovoy, Kristian \ha tak mai chuan an ramin din chhuah leh theihna kawng zm t a nei a, a nih loh chuan chhiat vekna an hmabk nia sawiin, Mipui an lungawi lo hle; mahse, sual chu suala thungrulh tr a ni lo. Ngaihdamna thinlung kan put a pawimawh hle a ni, a ti. Sawrkr leh eptu lam chu ni eng emaw zt an inbei a, mi za chuang thiin, 600 chuangin hliam an tuar a. Chutih lai chuan kohhran chuan a mamawhte pan theih trin puan in an kaih a, tisa leh thlarauva harsatna neite an pui \hn. Rawngbwltu pakhat chuan |awng\aipui ngai mi tam takin an rawn pan a. |henkhat phei chu chhngkuaa rawn kalin engtin nge an ram chu hma lam pan tra an \anpui theih ang tih te an rawn zwt \hn. Hun khirh tak kan tawng mk a ni, a ti.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

15

Zenya Venidiktova, college zirlai pawh \awng\aina puan ina rawngbwltute znga mi a niin an ram dinhmun chuan mi tam tak rilru a tibeidawng tih a sawi a. Kawtthlrah Thuthlung Thar bu leh Chanchin |ha Johana bu te a sem kual a. Khua lah chu a vawtin minus 23 degrees te a ni a. Mahse a zawngtute hnna Chanchin |ha thlentu nih ve theihna kawng a ni a, tawrhna tih tham a ni lo ve, tiin CBN News a hrilh. Marina Kerusenko leh a \hian ringtute pawhin \awng\aina puan inah a \l ang ang tiin thingpui te an sem a. Sawrkr dodltute hi thla eng emaw zt khaw vawt hnuaiah khawlaiah an awm tawh a. Thingpui pek pahin, Lalpan awmpui che rawh se. I tn leh kan ram tn hian kan \awng\ai reng a nia. Beidawng mai suh, tiin kan thlamuan \hn, tiin CBN News a hrilh ve bawk. Pastor Oleg-a chuan mi za tam takin an puan in chu an rawn tlawh tawh thu leh mi tam takin Lal Isua hnna an nun an hlan tawh thu a sawi bawk. Hma lam pana kan ram kaihruaitu tr mi \ha min pe trin Pathian hnnah

ka \awng\ai \hn, tiin Pastor Oleg-a hian an rama remna leh muanna a awm hma chuan Kiev khawpui kawtthlrah rawngbwlna kalpui zl a tum thu a sawi bawk. CBN News, Feb. 2, 2014 Isua lemchan (Jesus film)-in ram a zauh zl Mayan mi 400 aia tamin Jesus film an en a\angin Kristian nih an duh. He lemchan hi Mexico rama Yucatn Peninsula-a thingtlang khaw pathumah an chhuah a ni. Erick Schenkel, Jesus Film Project executive director leh a thawhpuite hian The Message for Mayans pawl nn \ang kawpin he rawngbwlna hi an kalpui a ni a. Jesus film bkah hian The Story of Jesus for Children leh Magdalena film te pawh an entr bawk a. An film en tr hian mi 250 500 inkr an rawn kal khwm \hn a ni. Heng film-te hi Mayan \awngin an letling a, film an en zawhah hian swmna an siam \hn a ni. Chanchin |ha Luka ziak behchhana buatsaih Isua film hi
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

16

drkr hnih daih a ni a, \awng za aia tama lehlin a ni tawh. Khawvl hmuh hrang hrangah kum 1979 a\ang khn The Jesus Film Project hian rawngbwl nn an lo chhuah tawh a ni. Kan tum ber chu hnam tin hnna an hriatthiam theih tr \awnga Isua chanchin hriattr hi a ni, tiin an website-ah an tr lang.
Christian Post, March 7, 2014

kawr hma ipta a Bible ah chuan a lo chhan him a ni. Dayton police-te pawhin Wagoner-a Bible ah hian silai mu hnih hi a lo dang a ni tih chu an finfiah thlap bawk. Pathianin a vng tlat a ni tih a chiang hle, an ti. Sgt. Michael Pauley-a pawhin thu thar la khwmtute hnnah, Thuthlung Thar bu a kawr hmaa a ah chuan a wma an kahna silai mu hnih chu a lo dang a ni. He thil thlengah hian rawn inrawlha Wagoner-a humtu an awm tih chu a chiang a ni, a ti. Wagoner-a hi damdawi inah dah a ni a. Amah beitute hi hriat chhuah an la ni lo.
Christian Headlines.com - 4.3.2014

Bible-in a chhan him Bus driver Ricky Wagonera, Ohio, USA-a mi chuan Feb. 24, 2014 khan a motor-ah thil fel lo deuh awma a hriat avngin kawng srah a tiding a. A din hnu lawk hian tleirwl pathumin rawn tibuaiin a wmah vawi hnih leh a keah vawi khat an kp a. Hetia an kah hnu hian silai hi a chuhpui ta a. Hetia an inchai buai lai hian pakhatin a bnah chemtin a rawn vit a, a dangin a rawn hnek bawk a. Wagoner-a hian a pen pai lai nn heng tleirwlho hi a bei lt ve leh a, heng tleirwl pathumte hi an tlnchhe ta a ni. A wm chu na deuh riauvin a hria ; mahse, a

Isua hnnah Mike Miller-a tn chuan Harley-Davidson motorcycle han lei chu a nun tihlimtu tr a ni ngei mai. Amaherawhchu motorcycle gang-ho nn intawngin zu leh ruih theih thil dang nn a nun chu a chawhpawlh ta tlat mai a. Chu mai ni lovin chung ruihhlo neih theih nn chuan pawi khawih a ngai fo bawk.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

17

A fapa a rawn pian chuan a nun chu eng emaw chen chu a han danglam ve a. Ama chakna ringawt chu a lo twk hauh lo mai. Zu in a chng \an leh a, a chhngte a chn phah ta bawk. Bul \an \hat leh tumin nupui a han nei leh a; mahse, a ngawl veina chuan a thlah tak tak thei chuang lo. A nupui Biak Ina inkhwm \hn tra a swmna chu pawmin hlau rng rnga nun hman chu a tih tr a ni lo tih te a zir chhuak ta a. Chu hlauhna chuan zu in tra nawrin ngaihdamna awmzia hre thei

hauh lo trin a lo siam reng mai tih te a hre chhuak ta zl a. Kristaah zalnna leh thlamuanna a hmu tain Isua chakna ringin a kal a, chhngte bulah thlamuang takin a awm leh ta a ni. Isuan ka tna min tihsak hi a tam lutuk a, dl nachang ka hriat loh leh beisei phk hauh loh thlengin min pe a ni, tiin Mikea hian a sawi hial a ni. Min thlahthlam lo va. Min mzui a. Min hmu ta, tiin hlim takin mittui tla zawih zawih a sawi!.
Christian Post, February 23, 2014

W.E. Sangster-a, England rama rawngbwltu lr tak chu kum 1950 chho vl khn a ke a zeng a, a \awng ri thei tawh mang lo bawk a. Hrehawm leh rpthlk ka tih ber chu Isua thawh leh ni (Easter Sunday) tka Chhandamtu a tho leh ta tihna tr aw ka nei ta lo hi a ni a. Chu ai mahin aw nei reng sia au chhuahpui loh hi a lo rpthlk zawk, a ti a. A thil tum hetiang hian a sawi zui a 1. Ka vui ngai lo vang; 2. Inah malswmna ka ni ang; 3. Malswmna ka dawnte ka chhiar \hn ang; 4. |hatnaah ka hmang ang.

Easter thuchah hi hun kal tawh thuchah a ni ngai lo; vawiin leh nakin atn a ni zwk. Frank D. Getly
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

18

C. Lianzama, Electric Veng, TKV zawhna Z. Pathianin chhandam tr leh thiam loh chang tr a ruat lwk vek (Nikum Nilai zn Thupui Feb. 20, 2013) tih hian mi tin ta tr Chanchin |ha (Lk 2:10) tih te, Paula ruat lwk (Rom 8:2830; Eph 1:15) leh Pathian chu hleih nei lo leh mi duhsak bk nei lo a nih thu (Deut 10:17; Tirh 10:34; Rom 2:11) te hi a kalh lo maw? He Calvin-a zirtrna firfiak ang reng tak hi Presbyterian Kohhran ze pui langsr znga telh a nih dn leh ruat lwk thu hi, mi mwl zwkte tn pawh hriat thiam trin han sawi fiah teh a. Ch. A inkalh lo trah i ngai ang. John Calvin-a hian ruat lwk thurin a puan chhuah chhan hlwm thum, tawi t tin lo sawi ila; a tlngpui kan hriat theihna trin

1. Roman Catholic-hoten Protestant-hote an tihduhdah laia rinna avnga mi tam takin tihduhdah an tuar lai thlamuan ngai taka an awm lai khn an hnnah chhandamna nghehzia tu man Pathian kut ata an chhuhsak loh trzia ruat lwk thurin hian a puang chhuak a ni. 2. Roman Catholic-hotena chhandamna chungchnga thil tih \hat emaw, mihringin a duha a thlan vng nia an zirtr \hin dodlna a ni. Chhandamna hi Pathian hnathawh leh a khawngaihna avng a ni ber zwk tih puan chhuah a tumna a ni. Chhandamnaah hian mihring thil tih aiin Pathian khawngaihna a bul zwk tih sawi lan a tum a ni. 3. Chhandamnaa Pathian khawngaihna bulpuizia Calvin-an a sawi rualin chu khawngaihna azra miin a duhthlanna ngeia chhandamna a chan thu a sawina a ni bawk. Pathian khawngaihna chu a bul zwk (Ultimate Cause) a ni a, chumi azra mihring mawhphurhna lo awm chu a lr zwk (Secondary Cause) tiin a zirtr a ni.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

19

Upa Laihnna, Champhai zawhnate Z.1. Exodus 24:10-ah, Israela Pathian chu an han hmu a, a kephah hnuai chu saphir lungrem ang mai, a thianzia chu vn thiang vek ang mai hi a ni a, tih kan hmu a. Tu man Pathian an hmu lo; vn a\anga lo chhuk mihring fapa chauh lo chuan. Ani chuan Pa chu a hmu, tih a ni si a. Pathian hi hetianga hmuh theih hi em ni? Ch. Ex 33:23-ah Pathianin Mosia a biakna ... Ka hnung lam chu i hmu ang; ka hml erawh chu hmuh tr a ni lo ve, tih kan hmu a. Isaia 6:1-ah chuan, Lal Uzia a thih kum khn Lalpa chu lal\hutphah sng tak chawisna \hu ka hmu a, a silhfn hmwr fual chuan Biak In chu a tikhat ta vek a, tih a ni a. Thupuan 4:3-ah chuan, Tin, a chunga \hua chu Jaspi leh Sardian lung ang maiin a lang a... tih a ni a. Thupuan 1:16-ah chuan, ... a hml chu ni sat vnglai tak ang a ni, tih a ni a. Hng a\angte hian a pumrua hrim hrim chu hmuh

theih niin a lang a. Lal Isua sawi hi chu mihringte hmai chhana kan inhmu thei ang zwnga tu man Pathian an hmuh theih loh thu sawina a nih hml khawp mai. Z.2. Matthaia 14:13-a Isua thlalr hmunah lawngin a kal hrang tih hi, tui chung lovah lawng a kal thei dwn em ni? Ch. A ziak dn ang ngau ngau hi chuan thlalr hmunah lawngin a kal theih dwn em ni? tih mai wm tak pawh a ni rng a. Lal Isuan fianrial hmun lam a pan tihna niin a lang. Z.3. Chhandamna bo leh theih leh theih loh thuah hian kan Pathian thu thiam \henkhat sawi dn hi a inpersan thei viau mai a. A eng zwk hi nge kan Kohhran (Presbyterian) hian a pawm? Ch. Heb. 6:5&6-ah chian, Pathian thu \ha leh hun lo la awm tra thiltihtheihna tem tawh zeta, tlksante kawng thu zawng - chu mite chu an simna trin siam thar leh rual an ni lo, Pathian fapa chu anmahni tn khngbet nawn leha timualpho an nih avngin, tih kan hmu a. Bung 10:26&27-ah, Thutak hriatna famkim chu kan
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

20

chan hnua thil kan tihsual tawh si chuan, sualte tna inthawina a awm tawh hauh lo vang a, rorlna hlauhawm tak lo thleng tr leh dotute kng ral tr thinurna mei kan hmabk a ni mai, tih kan hmu bawk. Thupuan 2:1-7-ah Ephesi khuaa kohhranho tirhkoh hnna thuchahah khn a hmangaihna hmasa a bnsan avnga a tlksan tak hre reng a, sima hawi kr leh trin a hriattr thu kan hmu bawk a. Hng a\angte hian rinna kan tlksan theihzia a chiang hle a. Lal Isuan chhandamna min buatsaihsak hi a bo thei lo a nih pawhin chhandamna chang tawhte hi chu kan bo thei niin a lang a. Hetiang hian kan kohhran pawh kan inzirtr tlngpui zwk \hn. LN Pachuau, Lallen zawhnate Z.1. Matthaia 2-a nausn Isua chibai bk tra mi fingte thwm Lal Herodan a lo hriat ve khn a thin a rim a. Nausn kum hnih hnuai lam suat thu a puang ta a ni a. Nausn Isua chu Aigupta-ah tln bopui a ni a. Ni riat nia Temple-a hlan a ni vein a rinawm si a. Khawiah nge, eng tik lai khn

nge an hlan ang? Heroda kha a che tlai viau em ni ang? Ch. Matthaia ziak a\anga a lan dn chuan Isua pian hlima a zn a zna Aigupta ram lama tln bopui chk chk angin a ngaih theih a. Luka ziak lamah chuan ni riat a lo tlin khn a serh tansak niin a lang a. Heroda hi a che rum rum lo deuh a nih hml a. Chanchin |ha hi Lal Isua thawhleh hnu kum 40 vlah ziak a ni a, an thu lkna pawh a inang lo nual. Eng pawh ni se, Aigupta ram lama an tln bopui hi chu a hming sak leh a serh an tan hnu niin a lang. Z.2. Sam 90-naah Mosian mihring dam chen kum 70/80 niin a sawi a. A hun lai khn mihring an la dam rei viau va; amah ngei pawh kum 120 a dam si a (Deut 34:7). Eng nge a awmzia? Ch. Gen. 6:3-nain mihring dam chen tr a sawi chu kum za leh sawmhnih a ni a. Hei hian a dam reiten an tawng tr chin tlngpuiah ngai ila. Mosia hian mihring tam berte thih hun a sawi a ni maiah ngai ila a hahdamthlk mai wm e.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

21

R. Malswma Bethlehem zawhna Z. Synod Inkhwmpui te, Presbytery Inkhwmpui te hi kohhran mipuiin kan inkhwmpui kan tih theih nn palaite hian hmun dangah rorl sela, kohhran mipuiin Biak Inah inkhwm hmangin sermon te pawh kan ngaithla ang a, a \ha viau long maw? Kohhran mipui hun a tlm m mai. Ch. Kohhran hian kal zl dn tr ngaituaha rorl inkhwm neih a mamawh \hn a. Chuvngin, Pastor Bial a\anga Gen. Assembly thlengin inkhwmpui a nei \hn a. A theih chen chenah kohhran mipui thlarau nun chwmna lam pawh a buatsaih \hn tih kan hre wm e. Presbytery \henkhatah chuan rorl inkhwm neih laiin hmun dangah inkhwm a buatsaih \hn a, a \ha hle pawhin a lang. I ngaih dn ang deuh hian mipui chanvo lam hi siam tam deuh ilang chuan kohhran mipuiah pawh inkhwmpui hlutna a nasa lehzual mai thei. Rorl inkhwm luahlna Biak In lama inkhwm hlauh erawh chu thil harsa a niin a rinawm.

V. Lalngzma, Lunglei Chanmari zawhna Z. Mi dang aiawha \awng\aina hmangtu a \awng\ai laia mi dangin mm kan lo ti \hn hi eng nge a awmzia? Ch. Hei hi kan lo Amen-puina a ni a, mm ti lovin Amen lo ti thei ngei zwk i lang chuan a \ha zwk daih ang. |awng\ai laia Amen lo ti thei hi hriat tr an awm zauh zauh a, mm lo tite ai chuan \awng\aina hmangtu pawh an chwm lt zwk \hn. Laithangpuia, Khawzwl zawhnate Z.1. Kan Kohhran hian corruption (ei rkna) hi kan duh lo kan ti si a, Kohhran Upa thlan dwnah hian thlanpuitu trte hian, corruption laka fihlm lo, hlawh phu lova in leh lo din leh tlng hriata ei rute chu Upaah thlan loh a \ha tiin, mi mal hming lam lovin puang ta sela kohhran tn a \ha zwk lo vang maw? Ch. A \ha viau mai thei a. Amaherawhchu, dn lamah a lan tel si loh chuan mitmei kan invng tawn deuh \hn zawng a nih hi maw!
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

22

Z.2. Kohhran Pm Lehkhaah hian an pm laia an dinhmun chauh tihlan a ni a, a hmain Upaa thlan theih loh chia an lo awm tawh leh tawh loh a hriat loh va. An pmna te phei chuan anmahni an insawi loh chuan an hre lo leh zual a. Hetiang mi hi kan nemnghet tawh a (A mi mal sawi lo ila). Hei vng hian Pm Lehkhaah Upaa thlan theih an nih leh nih loh hi tilang ila. Kohhran thianghlim nn a \ha mai lom ni? Ch. Upa thlan dwn apiangin thlanpuitu trten thlan theih leh thlan theih lohte fiah takin an puang hmasa \hn a. Thlan theih loh trte pawhin hai chi a ni lo va; an thlan tlina, an pha duh lo a nih chuan a mawh chu anmahni phurh tr a ni tawh mai ang chu. Pm lehkhaah hian ziah tel \hin ni ta se a \hatna lai chu a awm mai thei a. Amaherawhchu, Upa atna thlan hlawh lo tr wm tak tak, an dinhmun anga ding tam takte thlengin kan tihmingchhe \hn fo dwn tihna a ni ang a. Pm lehkha chhiar znah a tuartute tn a zahthlk duh viau mai long maw le?

Z.3. Sunday School Training neihpui tr hian Synod Officea thawk leh sawrkr office-a thawkte kan hmang \angkai hle a. Hetih lai hian office an chhuahsan fo leh sawrkr hna thawk pawh an hna bka kohhranin lo pawh pn fo ai chuan Pastor pension leh Upa, officer pension, fel leh la chak tak tak kan ngah si a, hng mite hi hman \angkai a \ha viau lom ni? Sawrkr hnathawk lai, kan Upate hian sawisl an hlawh si \hn a. Ch. Sunday School Training hi MSSU rawngbwlnain a ken tel pawimawh tak, Zospte hun lai a\anga chhunzawm zl a ni a. Tn hma chuan phungbawm swm lovin MSSU office-a thawkten an neihpui mai \hn a. Swmna lo pung chho zl avng leh MSSU rawngbwlna \hang zlah thawktu indaih lohna avngin helama tui leh \hiante trainer atn hman an lo ni ta a. I rawn sawi ang hian Pastor leh Kohhran Upa, officer pension fel leh la chak tak tak te hman \angkai a \hat viau rualin, rawngbwlnaah chuan a thiam leh tuichilh te, Synod leh sawrkr
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

23

hnuaia thawkte pawh hi an hotute remtihnain chawlh (casual leave) la thlapa chhuak \hn an ni e. Eng pawh ni se, i zawhna hi kohhran leh a rawngbwl hna ring lote leh pwl dangte laka hminghliau hlauh vng a ni a, i \hahnemngaihna hi a fakawm khawp mai. I zawhna hian Sunday School lama kan hotute pawh a tifmkhur lehzual trah i ngai ang. Upa Hrnga Colney, Mualchng zawhnate Z.1. Kumin (2014) Puitling S.S. Zirlai ziaktu Thuhmahruaia Synod duhsakna ka dawng khwm hnuhnawh nasa hle, tih te, pa narnin vntlng tna ziak, tih te hi eng tihna nge? Kohhran mi rawih znga thiam chungchuang ber pwla ngaih a ni si a. Ch. Principal hna pawh thawh tham tak a awm laiin zirlaibu buatsaih a lo \l bawk si a, Principal ka nih hma khn lo ziak zwk ni ilang chuan ka buai np deuh tur, a tihnaah i ngaihsak mai ang hmiang. Tin, kumin (2014) Puitling SS zirlai ziaktu hi ATC-a kan

Principal ni thei khawpa lehkha thiam a ni a. Hetiang mi a nih rual hian pa inngaitlwm leh kawm nuam tak a ni a. Pa narnin mi vntlng tna an ziak, a tih pawh hi tlwm ngam khawpa a huaisen vngah pawmsak mai ila a \ha ang e. Z.2. Zirlaibu phk 6-na tlar 6naa Ephesi hi Kolossa Lehkhathawn pawh fn a ang ber, tih hi eng nge a awmzia? Ch. Thlarau mite thu leh hla hi hrilhfiah a ngai ve fo a nia! Ephesi lehkhathawn leh Kolossa lehkhathawnah hian Paula lehkhathawn dangte aiin thu inang a tam bik a, chng 55 aia tlm lo thu inang chiah a awm a; hun khata ziak niin a lang bawk a. Kolossa lehkhathawn leh Ephesi lehkhathawn hi a inang viau a, Ephesi lehkhathawn hi a chipchiar zwk deuh hlek, tihnaah i ngai ang. Z.3. Zirlaibu phk 11-naarah nei lo muanna dul ruih, tih hian eng nge sawi a tum? Ch. Mahni ram zalnna a \ha zwnga hmang \angkai chuang si lo va, rlmuang ve satliah ringawt a tihna a nih hml khawp mai.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

24

THU HRIL TTHLK - ISUA KRISTA KHENBEH THU


- Rev. Challianngra Kraws thu chu boral mkte tn chuan tna a ni si a; keini chhandam mkte tn erawh chuan Pathian thiltihtheihna a ni zwk e, (1 Kor 1:18). Tin, unaute u, kei zawng Pathian thurk hrilh che uin in hnna ka lo kal lai khn, thusawi ropui leh finna ropui nna lo kal ka ni lo. Isua Krista, amah ngei khenbeha awm thu chauh lo chu in zngah eng mah rng hriat ka tum loh kha (1 Kor 2:12). Hmnlai, kan naupan deuh lai khn, Good Friday Chawhnu inkhwm hi mitthi dr angin an vaw \hn. Pulpit vlah hian puan dum an zr khup a, nuho \henkhat an \ap rwih rwih \hn a ni. Sermon hrethiam pha lo naupangte hnnah pawh mita hmuh leh a boruakte hian Lal Isua tuarna natzia min hrilh nghl hle. Khatiang kha \l lo leh tthlk kan ti emaw ni tnah chuan kan ti ngai tawh lm lo. Amaherawhchu, Good Friday hi Ni pawimawh pakhat, hunbi inhera lo thleng, cham lawmna leh kt chi khat (Festival) anga lantr mai \hin a hlauhawm ta hle mai. 1. Thihna rpthlk: Tnlaia kan ram leh India sawrkrin mi sual chungchuang an hrem dn rpthlk ber chu khai hlum hmiah a ni mai. Mizoramah \um khat bk inkhaihlum a thleng tawh lo. Mahse, mipui thinlung a \hwng a, a rp hlen tlat. Krawsa inkhenbeh hi Phoiniki-ho chin \an niin an sawi a. Persia leh Rom hovin an chng ve ta a ni. Judate hian kraws-a inkhenbeh hi an ti ve lo va, lunga denhlum leh khandaiha sahhlum an ti ber. An thih hnuah erawh chuan thinga khai te, kulh banga tr te erawh an chng a; chuti a nih pawhin zankhuaa mihring ruang khai reng phal a ni lo. Mi sual tawpkhwk lei leh vna hmun
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

25

chang ve tlk lova ngaih, Thinga khaikn apiang chu Pathian nchhe dawng an ni (Deut 21:22; Gal 3:13). Tnlai khawvl ram changkngte chuan mi sual thi tlka an ngaihte pawh khaihlum an ti ve lo. Na tuar rei lo tra kahhlum te, electric current hmanga deh te, damdawi hmanga chiu te an ti ta ber. Rom hun laia thihna rpthlk ber, kraws-a khenbeh chu kan Lal Isuan a tuar ta a ni. Chutianga tihhlum Pathiana betute chu an ti a, an hmusit hle a ni. Palestinaah thu ziak hlui tak, lunga ker, khenbeh lem, a lu sakawr l ang puttr, a hnuaia thu ziak, Alexandramenos-an a Pathian a bia, tih an hmuh chhuah hian a tifiah hle mai. Mahse, Lal Isuan khawvl a tiletling daih a, kraws pawh a tihlu a, thil mawi berah a chang ta a ni lwm ni? 2. Tuarna mak : Thuhriltu ropui, harhna hruaitu Charles Wesley (1707-1788) chuan,
A va mak m, thi thei lo thi A tuarzia mak tu nge sawi thei? Hmangaihna mak engtin nge ni, Ka tn Pathian i lo thih le?

Lal Isua tuarna hi a mak a ni. Juda miten an pawm thei lo. An Messia beisei nn a inmil tlat lo, an sawisl tr chhinchhiahna (Lk 2:34) a ni miau va, an hnwl ta a ni. Khawvla mi ril hnam Grik-ho finna pawhin a hrethiam phk hek lo. Lal Isua tuarna, Pathian thi chu an pawm thei tlat lo a ni. Pilata ngei pawh hian Lal Isua thi ta thuai chu mak a ti hle (Mk 15:44). Hetih lai hian thinlung tihvra awm sipai za hotu chuan thil awmzia a hmuhin, He mi hi Pathian Fapa a ni ngei mai, (Mk 15:39; Mt 27:54) a ti thung a ni. Thi thei lo Pathian thi, tuarna mak hi a thil siamten an hre chiang ngei mai. Khawvl a lo thim ta vek a, ni ng a reh a, lr a nghng a, lungpui a khi chat a, thlan a inhawng a, mi thianghlim muhl tawhte kaihthawhin an awm a, Pathian Biak In puanzr a thlr chhuak vek bawk a ni. Lal Isua tuarna makah hian thu ril inthup a awm, Pathian leh mihring inzawm lehna thurk chu. Tirhkoh Paula chuan, Kan mihring hlui chu a hnnah khenbehin a awm ve ta, (Rom 6:6), Krista rualin min tinung
www.mizoramsynod.org

a ti.

Kristian Tlangau

26

ve a,... ama rual vka min kai thovin a ti (Eph 2:56). Kan pian ve hma daih khn khenbeh, kaihthawh kan lo ni tawh em ni tak le? Chuti lam ni lovin, suala thi, Pathian laka hrang tawh mihringten Pathian kan zawm leh theih nn Krista thihna leh thawhlehna hi Pathian chatuan remruat lungphm chu a ni e tihna a ni. Ama rual vka tih hi amah avng chauhvin, amah avng zlin, mahni hun \heuhvah Lal Isua hi kan hma hruaitu, nun kan neihna bul, a tuarna te pawh kan \wmpuia, kan chanpui ve tihna lam a ni. Lalpa zanriah sakramen inkhwm (1963)-a Pastor Chhwna \awng\ai ka bengah a chm reng mai, Aw... kan chatuan Lalpa, Jerusalem-ah mipui an insl tak zut zut a, tu man ka ui ka r an ti lo che maw, Kalvari beramnot... tiin. Puitu tu mah nei lova keimah avnga chau taka Isua kraws pu lai bulah min kai pheiin ka hria. Tnlai chuan a no leh lungchhe zwnga kal hi tthlkah kan ngai ta emaw ni, kan tum ve ta hlei lo va! 3. Krista khenbeh thu hian a hneh \hn: Chanchin |ha, Lal

Isua leh a tuarna kraws thuchah hi chhandamna tra Pathian thiltihheihna a ni. Kan missionary hmasa Rev. D.E. Jones (1970-1947) chuan, Kraws thisenin mi chak thei lo, Huai berah a chantr thei; Kraws thisenin mi huai ber pawh, Tam tak a ti tlwm dr thei, tiin hla min siamsak. Kum 250 chhng lai Rom sawrkr tihduhdahna namn lo Kristianten an tuar a ni. October 312 A.D khn General naupang tak Constantine-a chu sipaite nn Bristain leh Gaul a\angin Rom khawpui an pan mk a, lal\hutthlng luah tumtu dang Maxentius-a a do dwn a ni. Constantine-a chuan vn lam a thlr a, kraws ng pup, a hnuaia thuziak, Hei hian hneh rawh, tih a hmu. A mumangah Krista a inlr leh a, Krista hming hmasa pahnih KR chu rlthuam phaw-ah ziak trin a hriattr a ni. Indonaah chuan hnehna a chang ta ngei a, Rom ram chu Krista ram a lo ni ta.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

27

Mihring thinlung chapo leh sak tak tikehtu chu Krista tuarna kraws bawk hi a ni \hn. Sermon hlawhtling ber kan hre duh em? Pentikos nia Petera sermon, mi 3000 zet Krista hnna inpktrtu kha maw le. Isua Krista khenbeh thu, a thi a, a tho leh a ni tih mwl tak fiah chiang takin a sawi mai a ni. Tirhkoh Paula pawh hian hei bawk hi a thupui ber a ni. Thusawi ropui leh fing aia Krista khenbeh thu a sawi uarna hmun Korinth khuaah kohhran nung tak a piang a; thu ril leh fing tak sermon a thlkna Atheni khuaah kohhran chak a ding tih kan hre lo. Vawi khat chu Kohhran Upa pakhat sermon lama hlawhchham ve tak, mite hmuhsit nia inhria, chapo ru tak lawi si, beidawng chuan Upa a\anga bn daih a tum a. Pastor hnnah a kal a ni wm e. Pastor chuan, Miin an hau che em ni? tihhlum hial an tum che em ni? tiin a zwt vl a. Tum lm lo ve a ti. Pastor chuan, I zuia hi i hre lo a ni ang. Ani chu an man a, chil an chhk a, nuihza siam nn an hmang a, an bng a, a twpah

kraws-ah an khngbet ta asin, tiin a hrilh. Amah inhre chhuakin Upa thinlung chu a lo keh a, lungchhe takin, Kalvari tlngah ka lng kht m a lo ni, a ti chhuak phawng mai. 4. Aw tlng mawi Kalvari: Lal Isua an khenbehna tlng hming Bible-a lang lo deuh ber hi a lr ta ber e. Golgotha (Heb), Gulgolta (Aramaic), Kranion (Greek), Calvari (Latin). English Bible znga pakhat (A.V) chiah hian hmun khatah Calvari (Lk 23:33) a ti a, hmun dangah chuan Golgotha a ti ve vek tho (Mt 27:33, Mk 15:22, Jn 19:17). Hei hi Latin (Vulgate) a zui vng a ni ang. Kalvari tlng mawina chhan chu Lal Isua thihna hmun a nih vng a ni. A hming leh Lal Isua tuarna kraws a inzawm tlat si a. Bible thuchah laimu chu Lal Isua Krista-ah a inphm tlat. Lal Isuan chhandamna kawng a hlen chhuah hna leh a inpkna vwrtwp, a thih thu Chanchin |ha ziaktu palite hian an ziak sei vek a ni. Khawvl mi ropuite thih dn nn a inang hauh lo. America mi ropui Daniel Webster-a chanchin ziakna phek 863-ah
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

28

chuan a thih thu ziakna phk nga chauh a awm. President ropui Abrahama Lincoln-a chanchin ziakna phk 5000-ah pawh tihhlum a nih dn chu phk 25 chauh a ni bawk. Mi ropui dang chanchin ziakna pawh chutiang deuh vek a ni. Chanchin |ha ziaktu 4-te hian, Lal Isua hun hnuhnng, hapta khat vl chauh ziak nn hmun an pe tam hle mai. Matthaia leh Markan 1/3 (Bung 8,6) an pe a; Lukan (Bung 6), Johana phei chuan deuh thaw (Bung 10) a hmang a ni. Lal Isua tuarna chanchin hi a pawimawh m a ni e. Kalvari tlng tih hian chng thil zawng zawng chu a rawn pho lan nghl vek vng a ni ngei ang. Mizoram harhna \um thumna khn Lal Isua tuarna a rawn keng zual a, kraws thiltihtheihna chuan a thawk nasa ngei mai. Kum 1919 Thiltlng Presbytery a hming thang a ni. Missionary Pu Buangan a ho va, hmr lam a\angin Rev. Liangkhaia te an kal bawk. Thu mak ka sawi nih theih loh chu, Thisen hlu thisen hlu tih hla te hi a siam thar hlim, an tuipui nghl tluk tluk a ni. Lal Isua

tuarna thu - kraws thuchah lungrun takin a sawi. Pu Buanga meuh pawh a insm thei lo. Biak In stpui (Hmnlai Mizo rp in sak, a chhnga ban phun) nghngin a chair an dahsakah a \hu a. Mittui sr zung zung chungin heti hian thu a sawi a, Ka unaute u, tnah hian ka thinlung hi lwmin a khat a ni. Hei hi hrilh che u ka duh. Jerusalem khuaa Kalvari tlngah chuan ka kal tawh. Kraws pawh ka hmu a, ka ke ngei hian chu tlngah chuan ka ding tawh a ni. Mahse, Krista kraws chu vawiina Lungrng Biak In chhnga ka hmuh chian ang hian ka la hmu chiang ngai rng rng lo, hetah hian Kalvari a lo hnai ber mai! a ti a ni. Unaute u, thu hril tthlak hmanga a ringtute chhandam hi Pathian \ha tih zwng tak a ni e. Aw ka thlarau, chu tlngah chuan, Chhn znin va lng fo la; I Lalpa, kraws lra awm chu, Nungin i va hmu ang a, Kalvari tlng chanchin a lo hrilh ang che! Amen, Haleluiah!
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

29

HNEHNA HLADO
Upa Prof. Laltluangliana Khiangte Lal Isua thawhlehna thu hi rin a har ngang ni tr a ni, sakhaw dang pawhin wih har an ti. Thil la awm ngai lo a ni miau va. Kalvari thing kraws lra mualpho taka khenbeh tk Juda tlangvl hml\ha Isua kha tho leh thei trah miten an ngai lo. A tho leh dwn tih a hrilh chanchin a zirtirhote pawh khn an wih mai thei bk lo. Emau kawnga khualzin pahnih pawh khn anmahni mit a tihvrsak hma kha chuan Isuan a pwl tih an hre lo. Mit lwnga hmuh fiah kha a har a ni ang, thinlung lam a vr tel a ngai tlat \hn a ni. A zirtir swm leh pakhat znga Thoma ngat phei kha chuan wih har a ti lehzual a nih kha. A nka ka zen meuh loh chuan ka ring lo vang a ti hmiah. Chutah Lal Isua khn mi luhlulte zirlai thar zirtr a duh ta. Thoma hnnah, Ka nkah zen rawh... Nang chuan mi hmuh avngin i ring a ni. Hmu lova ring apiangte chu an eng a thwl e, a tih hnan ta hial a nih kha. Chu chu tn thlengin a la dik ta reng, rinna nung neih a hlu. Rinna dampuihote hi he khawvla mi vnnei ber an ni. Thawhlehna (Easter) zngah khn ringtute rizal a chhuak a, an puanna hmun chu Jerusalem a ni. Kan aiawha ekzam bei Lal Isua chu pakhatna, a chungnung ber (topper) a ni tih an sawi. Thlalkna \ha mi, pawh hnaih theihna (Zoom lens) hmangin han thlr ila, thln ruak kan hmu thei. Pawt hnaia enlennaa kan thlr chuan lian takin, chiang deuhin thil a hmuh theih. Luruh tlnga thing kawkalha tuar Isua hmel pawh kha nungin a hmuh theih tih hla siamtun min hrilh. Jerusalem-ah a hmun boruak a chiang. Jerusalem ngeiah Judaten kt hman an duh \hn. Tn thlengin Jerusalemah ngei hun hman an duh a, zin mi (tourist) sng tam takin kuminah pawh Jerusalem an tlawh. Chng tam tak sngin luruh hmun hlui an thlr a. Eng teh vak mah hmuh tr an nei dr tawh si lo. Thlarau mit nna kan thlr chuan keini hian rl khat
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

30

a\angin kan hmu chiang zwk. Kalvari tlng in zm (zoom) teh ang u le. Aw ka thlarau chu tlngah chuan Chhn znin va lng ta la I Lalpa kraws lra awm chu Nungin i va hmu ang a.. Kalvari tlng chanchin a lo hrilh ang che. Chu chu a fiah m m. Mahse, tnah chutiang chu a hmunah pawh hmuh mai tr a awm tawh lo. A tak ang chiah a awm lo. A rovin a ro vek tawh. Rinna Camera hmangin a hnuh hnaih theih chauh. Chu chu i hnk hnai thiam ve em le? Thisen chhuaka tlanna hi a hlu. Damlo thisen kan pe \hn a, an \hat phah a, an mamawh tak thisen dawng chuan an dam phah \hn. Lal Isua thisen chhuak kha dampui thiam a ngai. Kha thisen hlu, thisen hlu kha a thianghlim twk a, lk ve mai tr a ni. Dawn ve mai tr a ni, kan tna chhuak a ni si a. Kan pi pute hun laia chawimawina nopui dawmtute chu mi l leh sa l hwn theite kha an ni. Thisen an va chhuah

a, khuaah mi l/sa l an rawn hwn a. Khaw daiah hnehna hlado an chham vang vang tawh chuan tu mah mahni in chhngah an awm mai mai thei tawh lo. An chhuak a, an va hmuak a. An va lwm a, arkeziak an bn a, ei tr leh in tr an hlui \hn. Khata hlado chham thei chin kha zawngin ngaihsn an hlawh a, khuaah mi ngaihsn leh mi dang aia ropui bk an ni. Mizo Kristiante hian thawhlehna Hlado hi kan chham a hun tawh lo maw? Hnam ze mila Pathian fak leh chawimawi kan duh tlng tawh a, khuang hnihin Pathian kan chawimawi ta tluk tluk mai a nih hi! Engah nge Isua thawhlehna pawh hi hnehna hlado nn kan lawm loh lm ang ni? Thihna hneha a thawhlehna chu kan pi puten mi l leh sa l an hawn \um ai khn a lwmawm zwkah kan ngai thei tawh lom ni? Chuti a nih chuan thihna hnehtu chu Zofate chuan thawhlehna leh lwmna hlado nn kan lwm dwn lom ni? Kei chu e, thlafam changin piallei dai hrt ing e, Zuang tho ve, hringmi
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

31

sual thawi kawlpui st thla e Chung Khuanu e, Chhandam kawng hawng e. tiin Kalvari hlado han chham vang vang a va chkawm em! Kristiante hian hnehna hlado kan

chham chhoh reng a ngai tawh zwk a ni hial lo maw? Tho leh Lal Isua thu wihin, kan rl do hnehna hlado chham ila, kan hnam ze \ha lai apiang hmang \angkai chung zlin Lalpa rawng i bwl zl ang u. Amen.

I TN A THI VE EM? German lemziak thiam Steinberg-a chu Isua lem ni wm tak ziak thiam bera ngaih a ni a. Vawi khat chu hmeichhe naupang duhawm deuh mai hi a hmu a. A lem ziahsak tumin a hruai haw a. A lemziahna pindanah chuan Isua an khngbet lai lem hi a intr a. Naupang t chuan Isua hi an khenbeh si chuan mi sual tak a nih dwn hi, a ti a. Steiberg-a chuan, Isua chu sualna nei lo, mi zawng zawng tlan nna thi a nih thu a hrilh a. Naupang t chuan, Chu, i tn a thi ve em? a ti ta reuh va. Kristian la ni lo Steinberg-a chu chu thu chuan a dng na hle mai a. A ngaihtuah zui a, a piangthar ta a. Tichuan a thil ziah chu chhunzawmin, kraws hnuaiah chuan, I tn hetiang hian ka tuar a; ka tn eng nge i tih ve dwn? tih a ziah belh a. Chu chu Court Zinzendort-an a lo hmu a, Moravian Movement ropui tak a din chhuak ta a. Moravian-ho nun a\angin John Wesley-a chuan piantharna a lo chang ve bawk a; rawngbwltu ropui tak, mi tam tak Krista hnna hruai thlengtu a lo ni ta hial a ni!

Isua an phumna Jospha thlna thil lang chiang tak pakhat chu, kha thln kha thln ni lovin tihdanglamna pindan a ni. Isua chu a ropuina hmuna a haw lehna atna a inthlkna pindan a ni. HRL Shepperd

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

32

KRISTA HNEHNA RIMTUI Chhir tur : 2 Kor 2:14-17 Chang thlan : 2 Kor 2:15 P.B. Lalzuithanga Ramhlun North Chhandam mkah leh boral mkah te chuan Pathian tn Krista rimtui kan ni si a. Pathian thu kan ngaihtuahho atn ka thlan hi ka sawi chhuak phk dwn lo tih ka hre reng a, sawi ka chk si avngin huphurh chung chungin sawi ka tum a ni. Korinth hnihna hrilhfiahna siamtu Rev. C. Rosiama chuan, Rom sipaiho rl rna kalten sal tam tak mana hnehna nn an lo haw lai chuan Rom khawpui an lo luh niah chuan mi tam takin an lo hmuak \hn a, ropui takin an lo chawimawi \hn a. An puithiam eng emaw ztin, hnehna rimtui an hl khu vut vut a, a rim chu hmun tinah a nam rum rum \hn a. Chumi chu hre rengin kan Bible innghahna lai thu hi Paula hian a ziak a nih a rinawm, tiin a ziak a. Rom sipaite chuan Rom ram tihzauhna tr leh anmahni intihropuina atn, anmahni rawn el phk tr nia an rin apiangte chu huaisen takin an do \hn a. An chakna leh tihluihna hmangin theihtwp chhuahin rl an do \hn a, an rl dote chu an hneh zl \hn a. An hneh phawt chuan an thil neih zawng zawng an chhuhsak a, mahni intlan thei lote chu sal atn an man a, an ram hausakna zawng zawng nn Rom khawpuiah an thiar lt vek \hn, tiin a sawi a ni. 1. Krista hnehna: Krista hnehna thu kan sawi dwn chuan, Krista chuan eng nge ni a hneh tih leh tute tn nge a hneh tih pawh ngaihtuah tel ila. Rom sawrkr chuan an ram, Rom ram din tumin huaisen takin rl an do \hn a. Krista erawh chuan he khawvl ram, tisa lalna ram din tum lovin, thlarau ram din hi a tum a ni. Chutiang din tr chuan tihluihna leh hnehnaa awp behna
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

33

lam ni lovin, thuhnuairawlh leh inngaitlwm takin mi thinlung chhngah hmangaihnaa thusawiin, an thinlungah chatuan lal ram din a tum a ni. Amaherawhchu, mihring chu Eden bawhchhiatna avngin a pumin a ngaihtuahna zawng zawng nn sualin a lo tihchhiat tawh avngin chatuan boralnaah luh hmabkin sual bwihah a lo tng tlat a. Dik taka rorlnaah chuan sual man chu thihna a ni a, ngaihdam tr pawhin thisen tel lo chuan ngaihdamna rng a awm thei lo . Chuvangin, Pathian hmangaihna chuan a fapa mal neih chhun Krista chu khawvl tn a rawn pe ta a. Krista chuan Pa thu zwmin mihringte a hmangaih vngin an sual mawh zawng zawng phurhsakin, a nunna chu kraws-ah an tn a hln a. Kraws-ah chuan a thi a, thlnah an phm a, ni thum niah thihna chu hnehin, thln thim tak ata chu Pathian thiltihtheihnaa nungin, kaihthawhin a awm ta a. Sual vnga chatuan thihna chu, Krista thihna leh thawhlehna chuan a hneh ta. Haleluiah! Lalpa chu fakin awm rawh se.

Krista thihna leh thawhlehna chuan thisena lei, kohhranhote tn chatuan thihna chu a hnehsak ta a ni. Hei hi Krista hnehna chu a ni. Gospel hla satute hla sak \hin pakhatah chuan Lirpuite lo nghngin, lungpui a lo khi a, Puanzr lo thlr chhuakin khawvl pawh a thim zo, Tiang ma thiltithei-kraws chanchin hi; Chhuan tr rng ka nei lo, sawi tr pawh ka nei lo, Ka damna Lal Krista kraws thu chauh lo chu. He hla hian Krista kraws thiltihtheihzia leh ropuizia chu a puang chiangin rilru a va hneh tak m! Chuvngin, unaute u, vawiinah hian kan damna chu Lalpa kraws thu chauh hi a ni. Krista kraws chu thi mkte tan damna a ni. Krista kraws chu taksa, rilru leh thlarau damna bulpui a ni. Tihdam kan ni tawh em? 2. Krista rimtui: Kan chng thlan kha, Chhandam mkah te leh boral mkah te chuan Pathian tn Krista rimtui kan ni si a, tiin
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

34

a ziak a ni. He lehkha thawntu Paula chu amah insawi telin, a thawnte nn Krista rimtui kan ni si a tih a ni a. Ringtu, kohhranho, Krista thisena lei, sual lak ata a tlan chhuah te chu nihna sng tak, Krista hnehna azrah Krista rimtui nihna a hln a. Chu nihna chu hmun tinah chhandam mk, kohhranhovah leh boral mk, ring lote zngah pawh hriattrtu ni zl tr kan ni. He mawhphurhna hi a sn m avngin em ni ang? Chng ang atn chuan tu nge tling zo vang? tiin a ziak chhunzawm a. A phua phu zwngah leh a tlina tlin zwngah chuan tu mah tling zo kan awm lo vang. He thu hi i ngaihtuah hmasa teh ang u. Isuan rawng a bwl lai khn, ni khat chu tlangvl hausa tak hi Isua hnnah a lo kal a (Mk 10:17-31), Zirtrtu \ha, chatuana nunna ka chan theih nn eng nge ni ka tih ang? tiin a zwt a. Isuan a hnnah, Engah nge \ha mi tih? |ha chu pakhat chauh a awm, chu chu Pathian a ni. Thupkte chu i hria alwm, chu chu zwm la, i nung ang, a ti a. Tlangvl chuan, Chng chu ka naupan tt a\angin ka zwm

\hn, tiin a chhng a. Isuan amah chu a en a, a hmangaih ta a, a hnnah, Kawng khat i la bk e, kal la, i neih apiang hralh la, pachhiate hnnah pe rawh; tichuan, vnah ro i nei ang. Tin, lo kal la, mi zui ang che, a ti a. Chu thu chu a hriat chuan a hml a lo dur ta a, lungngai takin a kal bo ta a, sum tam tak a neih avngin, tih thu kan hmu a. Chumi hnuah chuan, Isuan a zirtrte chu mi hausa tn vnram luh harsatzia a zirtr ta a. Mi hausa vanrama luh ai chuan sanghwngsei, hriau bengah luh tlang a awl zwk ang, tih thu a hrilh a. A zirtrte chuan mak an ti m m a. A hnnah, Chutiang chu a nih chuan, tu nge chhandam chu tling thei ang? tiin an zwt a. Isuan anni chu a en a, Mihring tna tih rual loh hi Pathian tn chuan tih theih a ni. Pathian nn chuan engkim tih theih a ni, tiin a chhng a. Hng thute ngaihtuah hian Krista rimtui nihna chu kan phu phk lo, mahni chaknaa kan tlin phk loh, mihring tna tih theih rual loh ni mah se, Pathian tn chuan engkim tih theih a ni. Pathianin, Krista rimtui in ni e,
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

35

a tih tawh ber chuan chu chu kan nihna a ni mai. A phu zawng chuan kan phu lo a ni. Pu Buonglienkung RIP hlaah chuan, Roluahtu tr Krista silhfna min thuam mai hi, Lalpa, kan phu lul lo a ni e, a tih angin he nihna hi kan phu lo a ni e. Krista rimtui kan nih theihna chu, Pathian hnn a\anga a dawna dawn, Pathian hmangaihna zra dawn a ni e. A twp berah chuan hei hi i hre reng ang u.

A ropuina silhfn hlpa mi zawngtu chuan, Thil dang zawng zawng chnin, nang leh kei hi mi rawn thlang ta; Keini pawhin kan hlwkna trte chu kalsanin, Krista chu Lal leh Chhandamtu atn Ropuina leh chawimawina zawng nn kan hlan theih nn. Lalpan malswm rawh se. Amen.

KRISTA CHAUH Kum 1495 khn Duke Ludovico of Milan chuan Florentine khuaa lemziak thiam Leonardo da Vinci-a chu, Isua leh a zirtrten zanriah hnuhnng an kl lai lem a ziahtr a. Chu chu Santa Maria delle Crazie hmun, Milan khawpuia mi tr a ni a. Tichuan kum 43 zeta upa Da Vincia chuan kum thum lai a ziak ta a. Isua chu no a kentr bawk a. A zawh hnu chuan a \hianpa Duke (Diuk) chu a entr a. Duke chuan, A nalh hle mai. A bk takin no khi a ang lutuk, ka mit ka la sawn phal lo, a ti a. Da Vinci-a chuan a lemziahna brush a la a, no lem chu a tireh ta nghl a, Hetiang a nih chuan a \ha lo vang. Krista lem aia mit la a awm tr a ni lo, a ti a.

Sir Michael Faraday-a kha a thih dwn hnaih khn chanchinbu miten an kwm a. Ani chuan, Ka kalna trah ka chiang, ka chhandamtu hi a nung a, kei pawh ka nung ang, tiin a chhng Gospel Trumpet.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

36

RORLNA DIK
Chhiar tr: Amos 5:24; Is 1:10-17; Deut 1:17; Lev 19:15. (Chhunzawmna) Rev. P.C. Pachhunga Synod Office, Aizawl (He thu hi Kristian Tlangau March 2014-a chhuak Rorlna Dik tih thu chhunzawmna a ni a, \um khata chhuah atn a sei deuh avngin \um hnih chhuahah kan han hmang a ni e Editor) Ram changkngte changknna bul chu rorlna dik a ni a, dnin mi lian leh mi t a thliar lova, dn chuan mi tin chungah ang khatin ro a rl \hn. Dn siamtute ngei pawh a hl chuang lo. Keini ramah ve zwng kan dn siamtu pwl chu sawi loh, an laina hnaite leh sawrkr hna lian thawkte hmaah chuan kan ram dn hi meikhupin a tlanchhe zl a ang khawp mai, an ti. Kan police, uisathiam ropui taka kan ngaih \hinte pawh hmnlai pasal\ha satliah ang an ni ta em? Hmnlai pasal\ha, a satliah deuhte chuan sa hnu an chhuiin chhui \hat ngam loh an ngah \hn, 'a hnu a rlchuk e' tiin an krsan leh \hn. Tnlaia kan rama pawikhawihna \henkhat pawh hi a pawikhawitute chu sapui, hlauhawm tham deuh an ni ta pawh a ni ang, an hnu a rlchuka an hloh thuai thuai mai niin an sawi. Singapore-ah han kal teh, paih lohna trah bawlhhlawh i paih emaw, lrthei tlan dn tr (traffic rules) i bawhchhia emaw, rk i ru emaw, dn i bawhchhia emaw a nih chuan eng minister pawh ni la, eng officer pawh ni la, i lakah dn a tlanchhe lo vang a, hremna i pumpelh lo vang. Zoram rorlna ang lek hian Singapore-ah pawh dn chunga lng leh dn hnuaia lngte awm nuai mai sela chuan Singapore an nih vng ringawtin an changkng bik hauh lo vang. An ni zawng chutiang an ni lo va, rorlna dik avngin an fai vk mai a, an thianghlim vung mai a; an changkngin an tuallnna te chu kan suangtuahnaa vnram tluk dwn a nih mai hi. Unaute u, changknna leh hmaswnna hi
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

37

anni tn chauh a ni lo va, anni chauhvin an neih theih a ni bk hlei nm, Zoram ngei pawh hi rorlna dik hmang chuan khawvl ram changkng berah pawh chantr theih a ni asin, rorlna dik leh \ha nen, hleihneihna awm lovin ram nuamah kan siam thei ngei ang. Rorlna dik lo leh hlemhltna (corruption) a inzawm: Bible a\anga khawvl chanchin kan hriat \antirh lamah chuan rorlna chu Pathian mite kutah a awm a. Pathian rwn chung zl leh a duh zwng ngaihtuah chung zlin ro an rl \hn. Hlemhltna hi Pathianin a duh lo hle tih Bible a\angin kan hria. Pathian mite rorlna chu khawpkham lovin lal neih an dl a, lal pkin an awm. Lal an neih tirh lamah chuan Pathianin a zwlneite hmangin an lal tr a ruatsak \hn. Mahse, Pathian ruatsak pawh nghk zo lovin an zngah lal inchuhna a lo chhuak thuai a, lal inchuhnaah chuan inphiar rkna leh tual thahna hial a lo awm phah ta \hn a ni. Chutianga Pathianin a zwlneite hmanga a ruatna pawh nghk zo

lo khawpa lal inchuhna a lo nasat tk hnuah chuan Pathian duh zwng ngaihtuah lovin duhmna khawvlah an lut a, mi retheite rapbetin an chan ai an lksak a. Duhmnaa khatin corruption hmangin an inti lian a ni ber mai. An thuneihna hmangin mi ram te an neih luihsak a (1 Lal 21). Duhmnain an khat a, "Ram lailiah anmahni chauh an awm theihna tra mi tel vena hmun rng rng awm lo khawp hiala in leh in an inzawmtr zl leh, lo leh lo inzawmtr zl \hntute chung chu a pik e" (Is 5:8). 'Kei zawngin ka neih tawh hi, la nei ve loten nei ve tawh rawh se' tihna rng rng awm lova thiltihtheihna hmachhuana mahni tna hui zl duhna chu kan ramah pawh hian a bo chuang bk em ni? Chutianga lalna leh thuneihna inchuhna a lo nasata, rorlnaah dikna an hnuchhawn tk chinah chuan corruption te chu ka pa hawn emaw ti ni wm takin, an sakhaw biakna zawng zawng pawh Lalpa lawm tlk lova chantr khawpin an corrupt a. "In inthawina zozai hi ka tn eng nge a \angkaina awm?
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

38

Inkhwmpuia inswm khwm te mai mai chu ka ngaithei tawp lo mai; khawlohna a ni, inkhwm ropui tak pawh hi... a ni, vawi tam tak in \awng\ai hunah pawh ka ngaithla tawh lo vang... sual tih hi bng tawh ula, thil \ha tih zir tawh rawh u; rorlna fel zawng ula, pa nei lote chu ro rlsak ula, hmeithaite chu sawipui rawh u" Lalpan a ti (Is 1:10-17). " mi retheite rapbetin buh in lk luihsak a... in bawhchhiatnate tamzia leh in sualnate nasatzia ka hre si a, mi felte tiduhdaha, thamna la a, kulh kawngkaa tlachhamte chanpual ngei pawh pe phal lote u In nun theih nan that lohna zawng lovin thatna zawng ula; Sualna chu hua ula, thatna ngaina ula, kawngkaah rorlna chu tung ding nghet rawh u rorlna dik chu lui angin luang sela, felna chu luipui kang ngai lo angin luang rawh se" (Amos 5:4-24) tiin thuneihna hmang sualho, corruption-a tuihlte hnnah Lalpan a sawi a ni. Eirkna nasa lutuk chuan Lalpa a tithinur a, Temple-a Pathian biakna lamah nasa takin thil ti mah se Lalpa an tilwm zo tawh lo.

Zoram ngei pawh hi han ngaihtuah chiang ila, corruption hi eng anga nasa tak ni maw?! Keini anga duang zawngin kan hre phk lo ve, sawrkar hnathawk \henkhat hi chu an in ropui leh a chhng bungraw man tam pui puite hi \henawmten mak tia an thlr laiin motor car changkng leh chhuak thar ber ber te, tu leh fate sum tam tak snga ram hla tak taka an dah te nn hian an thil tih puangtuah mi'n an ngai a nih hi. Political Party lamah ni se thlan lalte chu sawi loh Unit hruaitu leh Block hruaitute thlengin mipuiin hausa chak an ti deuh a nih hi mawle. A chhngril hmu phak lote pawh an ngaih zawng a \ha lo a nih hi. Sawrkrna fung vawn loh laia corruption haw m ma insawite kha rorlna an han chan meuh chuan anmahni bkah an chhngkhat lainate chenin an hausa chak lutuk deuhin mipuiin an hria. Thawkrimte aia party belbultute an dingchang zat zat mai te hian corruption tamzia a lantr em? Sawi tr tam tak a awm ang, eng pawh nise corruption hi Lalpa huat zwng tak a ni tih kan hriat a \l a, corrupwww.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

39

tion avngin an Pathian biakna pawhin lawm a hlawh tawh lo ang kha kan ram hian kan tawng ve mai ang tih a hlauhawm hle. Ni tin hna lama Lalpa tithinur chunga Biak Ina tihlwm leh kan tum a nih chuan kan tilwm zo hauh lo ang le. Tnlaia kohhran thlarau lam nun tla hniam mk te, ram pum huap harhna lo thleng ngai ta lo te hian sakhaw biakna kan thlahthlam vng aiin kan ni tin thiltihin Pathian a tilwm ta lo tihna a ni thei ang em? Sakhaw biakna thil a nih avngin kan ni tin thiltih hian a nghawng phak lova ngaih tr a ni lo vang, Bible hi i bih ngun ang u. Sawrkr hnathawk lk dnte hian corruption an puang zr a ni mai em? Hna dl dwna hna atna mi tling nih aia hmlhriat \ha neih kan chhuangin kan thlamuanpui tawh zwk em? Ram vng himtu tr police leh excise force-ah te hian vn himna hna thawk thei lo tr, ngawlvei eng zat nge kan neih le? Vngtua hman tlk loh, vn ngai zwkte hi kan nei \euh mai lo maw? Chutiang zlin department dang dangah pawh? Aw Zoram harh la, mawlna leh retheihna ata

chhan chhuaka khawvl changknna dai phk tra hruai chhuaktu che i Pathian duh zwng hi ngaihtuah la, simin hawikr rawh; chuti lo zawng i chunga rorltu tr chu amah ngei hi a ni e. I ram, i thlamuanpui m m pawh hi hnam dang hnnah a pe daih thei asin! Tnlai Zoram kohhran nun hi ngaihtuah ila, hruaituten an thiam dn chi tinrng hmangin kohhran nun a hlim theih nn, a lo chak theih nn, member-te Isua hnna hruai trin theih twp an chhuah \heuh mai. Thilpk a pung thr thr a, Biak In a \ha tawlh tawlh a, Biak In chhng bungrua leh thil neihte a changkng tawlh tawlh bawk. Kohhran miten inkhwm an chk sawt chuang lo va, inkhwm ngai lo mi an pung tual tual emaw tih a awl hle. Tin, khawtlngah \hatna ni lovin sualna a pung tual tual a, a za rual camping-a an pianthar pawhin khawtlng nun a siam \ha phk ta lo a ang hle mai; hlimna lahin thla hnih, thla thum pawh a daih thei ta meuh lo zawng a nih hi. |awng\ai ni se tn hma zawng aiin kan \awng\ai nasa a, thil \ha tih tr chi hrang
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

40

hrang lah kan hre hnem tawlh tawlh bawk, a enga mah hi kan \hatpui tak tak thei lo emaw tih a awl hle. Rorlnain dikna a bosal a, corruption-a kan tuihl huam huam chhng chuan kohhran a\anga biakna pawh Lalpa lawm tlk a tling zo ta lo a ang hle mai. Sum leh pai chungchng hi mihring nun leh ni tin khawsakna khawihtu pawimawh tak a nih avngin hemi chungchng zirtrna hi Bible-ah kan hmu hnem hle, sum ngainatna sual laka fmkhur trin min zirtr a ni - "Sum tam tak aiin hming \hat hi thlan zwk tr a ni" (Thuf 22:1). " hausak tumte chu thlmnaah te, thangah te, tthlak leh tikhawlo thei duhna tam takah te a tipil \hn. Tangka sum ngainat hi sual tinrng bul a ni si a; chu chu \henkhatten an awt a, rinna chu an kal bosan a, anmahni leh anmahni lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk a" (1 Tim 6:9,10). "Mi, kut tling lova lo hausa chu varung, mahni tui ni lote awp keu ang a ni a, a la dam laiin amah an hransan ang a, a twpah chuan mi a lo ni mai ang" (Jer 17:11). Hetiang hian sum lk luhna dik lo lakah fmkhur trin min zirtr

a, sum lk luhna dik lo chuan chhiatna a thlen \hn tih min hrilh. Chutih rual chuan amah Pathian ringtute chu an mamawh pk a tiam thung. " A ram leh a felna chu zawng hmasa zwk rawh u, tichuan chng zawng zawng chu a pk belhchhah dwn che u nia" (Mt 6:25-33). Chutianga Pathian duh zwnga hausakna chu hausakna tlo leh hlun a ni dwn (Thuf 8:17-19, 22:4). "Mi fel thawhrimna chuan nunna a thlen a, Mi suaksual hlwkna chuan sualna" tiin Bible-in min hrilh a (Thuf 10:16). Kan ramah hian mi suaksual hlwkna hi a nasa ta hle em ni ang le, sualna a pung nasa m mai! Bible thu hi wih loh rual a ni si lo. Bible-ah hian tangka sum chungchnga kan rilru put dn tr min zirtr hnem hle mai, ngun taka chhiarin Bible a\ang hian nun dn i zir ang u. Rorlna dik hnuaiah chuan mipui an lungawi a, hnathawh an phur \hn - Hleih nei rorlnaah chuan rorltute zr zo phk tlmte an lwm a. An zr zo ve phk lova inngai mi tam zwk chu an rm \hn. Mi dikte dinhmun a
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

41

derthwng a, rorlnaa thiam channa atn dikna aiin rorltute hml hriat nih a pawimawh zwk, thawkrimten hlwkna an hmu lo va, hotute khabe liam chng taima apiangin hlwkna an hmu \hn. Chutiang hunah chuan mi dikte an tawmim a, mi felten ngawih an chuh a, mi awkhrwlte an inluling a, mi sualte an zaln \hn. Rorlna dik hnuaiah erawh chuan hleih neihna a awm lo va, dn leh rorlnain mi tin ang khatin a enkawl a, mi dikte an him a, thawkrimten hlwkna an hmu \hn. Chutiang hunah chuan rorltu leh mi lian tlawnin awmzia a nei lo va, dikna chu a dingchang \hn. Mi dikten zalnna an hmu a, thawkrimte an lo ding chhuak \hn. Hleih nei rorlnaah chuan thawh phu lova hausa leh thawh phu lova rethei an tam \hn. Thawhrim loh rah sengtute avngin sual a pung a, chu chuan vntlng tn phurrit a thlen si. Rorlna dik hnuaiah erawh chuan hleih neihna a awm lo va,

thawkrimten an thawhrimna rah an seng a, mi dwngdahten dwt hmanga rorltu tlawn lungawi theih a ni lo tih an hriatin thawhrimna khurah an intllut zwk \hn. Sawrkr \anpuina pawh a phute ngeiin an dawn \hn avngin intlnnsiakna \ha hmangin mipui an intlnsiak \hn. "Thawhrimna zawng zawngah hian hlwkna a awm a" (Thuf 14:23a) tih angin rorlna dik hnuaiah chuan mi taima leh thawkrimten hlwkna an hmuh avngin mipuiin phr takin hna an thawk \hn. Sawrkr \ha kan neih leh neih loh lan chianna tr pawimawh tak pawh mipuiin hna kan thawh nasat leh nasat lovah hian a chiang ang. Kan hna hi awmhmun hna a ni emaw, ram hna a ni emaw, dik tak, taima leh rinawm taka thawh hi mi tinin kan tih tr, Pathian duh zwng a ni. Hei hi ram hmaswnna leh din chhuahna hnukpui chu a ni a, chu chu rorlna dik rah chhuah chu a ni \hn.

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

42

Hris

lna huang (Blood Donation) Dr. Thangchungnunga, M.S.(Ortho)

THISEN PK

Thisen pk hi tnah chuan kan uar in petu pawh kan tam hle a, a lwmawm e. Mahse tam tak thisen pk a\anga chak ta lo leh dam lohna neia inngai an awm nual \hn. Hei hi chu ngaihbel mai a ni. A pe tlk lo, thisen nei tlm leh pianpui thisen dik lohna- thalaceamia, etc. chu an awm a, hng hi chu an la ngai lo a ni. Thisen pk a hlauhawm lohna chu, kan thisena, a sen tak (red blood cells) hi a rawn insiam a\anga ni 120 (thla 3) a nung a, chumi hnu chuan a keh darh a, kan zunah leh kah a chhuak zo mai mai \hn a ni. Tin, mi pangngai pian dik kan mamawh ni a la thleng ve tn chuan a tlm berah thisen thei tih hre reng bawk ila a \ha hi litre nga aia tlem lo nei tra khawp mai. Chutih laiin ngaih kan ni. Thisen an lk hian hmeichhe thisen hi lk ni bawk thisen bwmah thisen vawng mah se, anni hi chu thla tin thi \hatu, damdawi chi khat 150ml nei an nih vngin, \halai fit \ha vl awm sa a awm a, thisen tak an nih loh chuan lk lohvah 350 - 450ml hi he tui awm sa an \ang tlangpui \hn tih erawh avng hian a lang tam ta m m chu hriat ve atn a \ha ang e. a ni. Thisen litre nga vl a\anga Hetih lai hian kan hriat fiah 450ml vl aia tam hi a thi ral loh vngin, Eng pwl emawten tho tho dwn. A thar \ha, thin leh thlng leh a dangten an rawn thisen unit chuti zt chu an pe a, siam leh mai a, chutiang chuan engati nge damdawi inah thisen kan thisen hi a inthlk kual vl a awm loh? tih zawhnate a awm \hin a ni. Hei vng hian a nia, fo \hn. Damdawi in (Civil mi pakhatin thih raltr mai mai Hospital)-ah hian thisen an ai chuan tu nunna emaw mamawh hnem m m a, chawh chhanna a nih hre rengin pe ve rualin ni tin bag 40 vl hman a ni \hin ila, keimahni ngei pawhin a, chutih laiin damdawi in dang
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

43

(Private Hospital)-ten an la ve reng bawk a, rinrwla han neih ve meuh atn chuan a tam har hle a ni. Thisen hi lk chhuah hnu hian dah \hatna-ah hian ni 35 (chawlhkr 5) chhng a hman tlk a, hei aia rei a nih chuan a chhe ve leh tho tih hriat tr. Thisen hi A, B, O, leh AB a awm a, tam takin O (AW) hi zero an ti \hn; a ni lo va, ABC kan chhiar a O ang a lam tr a ni. Tin, thisen pe tawh \hn chu anmahni leh an chhngten an mamawh hun a lo thlenin a awm ngang lo a nih loh chuan rulh kher ngai lova pk an ni \hn. |um khat chu Bethlehem Vng thisen mamawh pawh, In vngin an pe hnem tawh a, nangni chu rulh a ngai lo an ti mai a ni. Rulh han tih hian ba rulh anga rulh a ni lo a, mi dang pk leh zl tr a awm theih nna dah khah leh (replace) a ni zwk. Rl thei lo an tam hian damlo tna thisen hman tr a tlm phah \hn a ni. Chuvngin thla thum hnua thi ral mai mai

tr kan thisen, tu nunna emaw chhan nna kan pk hian Lal Isua hniakhnung zuia mi dangte tna thil \ha kan tih ve theih kan ti a lo ni. Thisen (Red Blood Cell) kehchhia a tamzia chu mtliamah hian a hriat mai a, mtin a paih chhuah tr, thisen keh darh kha a paih theih loh chuan rei lo tah mit a lo eng a, taksa thlengin a eng chhuak vek \hn. Taksa pum pui tieng khawp chu a keh darh tam hle ang tih chu a hisp thiam theih mai a ni. Chuvngin thisen keh chhe mai tr hmanga mi nunna i lo chhan kha tlwmngaihna dik tak, lwmman beisei lova thil \ha tih dik tak chu a ni. Kan thlarau pawh Krista thisena chhandam a ni a, he lei taksa pawh hi i thisen ngei khn a chhandam thei asin. Mizo pasal\ha, mi hrng sa hrng hmaa zm ngai lo kha hriau t tak t hmaah hian i zm mai dwn em ni? I sa hliam m te chu damdawi ina thlr diai duai khawp accident twkte hi an ni tawh asin!

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

44

UPA S. LALPIANGA MISSION VNGTHLANG (JUBILI)

Presbytery-in Chhiahtlng Kohhran Upa atn a nemnghet a. Kohhranah chanvo pawimawh tak Treasurer leh S.S. Supdt. hna te a chelh a, Bial leh Presbytery Standing Committee member a ni tawh a, Synod Music Committee-ah kum thum chhng a tel bawk. Mission Vngthlanga an rawn awm hnu hian kohhranah leh khawtlngah a inhmang hle a, Upa Pwl Committee-ah a thih ni thlengin a tel a, zai mi leh solfa thiam a nih avngin kohhran inkhwmah hla hruaitu a ni \hn. Kum 2010 Krismas ni khn thisen sng avngin a lu a hai a, a thisen sng hian a mit lamah harsatna a thlen a. Tin, kum 2012 a\ang khn cancer-in a tlkbuak leh tk avngin \hat chhuah leh nei lovin 22.12.2012 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. A tkah a vuina hun Bialtu Pastor Lalbiakvulmawian a hmang a, kohhranhoten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa H.C. Than\huama Mission Vngthlang Jubili Kohhran Ziaktu
www.mizoramsynod.org

Upa S. Lalpianga (88), Upa Thanzuala Sailo (L) fapa hi kum 1924 November ni 24 khn Pwlrng khuaah a piang a. Sept. 31, 1947-ah Lallti Pachuau nn an innei a, fa 11 an nei. Pi Lallti hian 27.4.2000 khn a boralsan a. Kum 1994ah Chhiahtlng a\angin Mission Vngthlangah an rawn pm a, Jubili Kohhranah an lawi a ni. Kum 1980 khn Tual Upaa thlan a ni a, kum 1981-ah Kohhran Upa atn thlan a ni leh a, kum 1982 khn Chhimchhak

Kristian Tlangau

45

UPA C. TWNLIANA KLKNG VNGTHAR

chungin 17.8.2013 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. A tkah amah thlahna hun in lamah Upa H. Lalmawian a hmang a, Biak Inah Upa Darrokhma, Champhai South Presbytery Moderator-in a vui leh a, Bial Zaipwl te, Kohhran Zaipwl te, Presbytery chhnga Upa \hahnem tak leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa F. Laldokhuma Klkng Vngthar Kohhran Ziaktu UPA H. LALREMRUATA BNGZUNG

Upa C. Twnliana (63), Pu Zairema (L) leh Pi Zai\huami (L) te fapa hi 1950 December thla khn Kelkng khuaah a piang a, kum 1974-ah Lalhmingliani nn inneiin fa paruk an nei. Kum 1995-a Klkng Vngthar Kohhran a lo din khn Kohhran Committee atn ruat a ni a, kum 2004-ah Tual Upaa thlan a ni a, kum 2010-ah Upaa thlan a ni leh a, hemi kum vk hian nemngheh a ni. A thih hian Bial Standing Committee, tualchhng kohhranah Chairman leh S.S. Supdt. ni lai a ni. Amah hi a hrislna a \hat vak loh avngin vawi tam tak a inentr a, a natna hi a zual zl avngin Aizwl lamah a inentr leh a, hetah hian Pneumonia, kal n, thinro, vng leh natna dang dang a nei tih hmuh chhuah a ni a, theihtwp chhuaha enkawl a ni

Upa H. Lalremruata (67), Pu Sngliana leh Pi Kpmawii te fapa hi April 4, 1946 khn Bngzungah a piang a. Kum 1978 January ni 14-ah Thangliani nn an innei a, fa panga an nei. Kum 1990-ah Tual Upaa thlan a ni a, kum 1997-ah Upa
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

46

atn thlan a ni leh a. Hemi kum vk hian Tuipuiral Presbytery Inkhwmpuiin Bngzung Kohhran Upa atn a nemnghet. Kohhranah chanvo hrang hrangChairman, Treasurer, Ramthar Comt. Chairman leh S.S. Suptd. hna te a chelh \hn a, Bial Chairman leh Treasurer a ni tawh a, Presbytery-ah committee hrang hrangah a tel tawh bawk. Zai ngaina tak a ni a, kohhranho hla lama kaihruaitu ber a ni a, MSSU chawimawina (Diploma) a dawng tawh bawk. A pum lam \hat loh avng hian vawi tam tak doctor a rwn \hn a, ziaawm lam a pan theih loh avngin kum 2013 July thla khn a inentr leh a, pumpui cancer a ni tih hmuh chhuah a ni a. A natna hi a lo nasat deuh tawh avngin in lamah a inenkawl a, theihtwp chhuaha enkawl a ni chungin ni 21.8.2013 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. Amah thlahna hi hemi ni vk hian in lamah Upa Sawithangan a hmang a, Biak Inah Tuipuirl Presbytery Moderator Rev. R. Lalawmpuian a vui a, kohhran

zaipwl te, Presbytery huam chhnga Upa \hahnem tak leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa T. Vnlalngra Bngzung Kohhran Ziaktu UPA LALKHMA ZOHMUN

Upa Lalkhma (72), Pu Lalauthanga leh Pi Dngkngi te fapa hi 1.6.1941 khn Khawpuarah a piang a. Ni 14.4.1971-ah Chawngthanchhngi nn an innei a, fa pariat an nei. Kum 1971-ah Zohmun Grouping Centre supply godown-ah hna a thawk \an a, a thih ni thlengin a khawsa ta a ni. Kum 1982-ah Tual Upaa thlan a ni a, kum 1987 khn Hmarphei Presbytery Inkhwmpuiin Zohmun Kohhran Upa atn a nemnghet. Kohhranah chanvo hrang hrangVice Chairman, S.S. Supdt., Ramthar Comt. Chairman, Treawww.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

47

surer, Fin. Secy. (Tualchhng leh Synod) te a ni tawh a, Bial Chairman leh Secretary a ni tawh bawk. Presbytery Standing Comt. leh Sub-Pastoral Comt.-ah a tel tawh a, Synod Literature & Publication Boardah a \hu tawh bawk. Bible Society Life member a ni a, MSSU chawimawina (Diploma) a dawng tawh bawk. Inneihna kawltu term khat (2006-2008) a ni a, nupa tuak li a inneihtr. Kum 2009 a\angin thisen sng natnain a tlkbuak a, ni 11.8.2013 a\angin a damlo zual a, in lamah enkawl a ni a, \hat chhuah leh awm lovin 26.8.2013 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. Amah thlahna hun hemi ni vk hian in lamah P/P Solomon L. Chuaungo, Bial Chairman-in a hmang a, Biak Inah Hmarphei Presbytery Moderator, Pastor Jerry Zoliansngan a vui leh a, Bial leh Presbytery huam chhng Upa te, kohhran zaipwl leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa Lalhualknga Zohmun Kohhran Ziaktu

UPA ZUILIANA LUNGDAI HMARVENG

Upa Zuiliana (85), Upa Chalkima leh Kwli te fapa hi April 7, 1929 khn Buhbn khuaah a piang a, kum 1950 January ni 31-ah Rohmingthangi nn an innei a, fa pakua an nei. Kum 1959-ah Tual Upaa thlan a ni a, kum ruk chhng a \ang. kum 1964-ah Hmrthlang Presbytery Inkhwmpuiin Lungmuat Kohhran Upa atn a nemnghet a. Kohhranah chanvo hrang hrang- Chairman, Vice Chairman, Treasurer leh inneihna kawltu a ni tawh a, Bial leh Presbytery committee hrang hrangah telin Synod Pastoral Committee-ah a tel tawh bawk. Lungdai Bialah Chairman hmasa ber a ni a, S.S. zirtirtu-ah kum 70 a \ang a, BSI Patron member a ni bawk. Thisen sng a neih chu zun kawng \ha lo leh typhoid-in a
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

48

belhchhah a, \ha taka zai a ni a; mahse, \hat chhuah leh tak tak awm lovin Aug. 29, 2013 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. A tkah amah thlahna hun in lamah Upa Lalmuanan a hmang a, Biak Inah Sakawrhmuituai Presbytery Moderator Rev. Lalnunziran a vui leh a, Bial Zaipwl leh Kohhran Zaipwl te, Presbytery chhng leh pwna Kohhran Upa te leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa R. Lalrawngbwla Lungdai Hmrvng Kohhran Ziaktu UPA H. ZODINLIANA HERMON Upa H. Zodinliana (53), Upa Khawzaua leh Nubuangi te fapa hi 9.2.1960 khn Bngzung khuaah a piang a. Kum 1992 February thlaah Biakhmingmawii nn an innei a, fa pathum an nei. Eizawnna avngin Khawzwlah a awm a, a awm hlen ta a ni. Kum 1999-ah Tual Upaa thlan a ni a, kum 2001-ah Upa atn thlan a ni leh a, hemi kum

vk hian Tuichng Presbytery Inkhwmpuiin Hermon Kohhran Upa atn a nemnghet a ni. Kohhran Chairman, Secretary, Ramthar Comt. Chairman, Tualchhng sum leh Synod sum vawngtu a ni tawh a, BSI Local Chairman leh collector hlun a ni bawk. Bial Inkhwmpui sum vawngtu a ni tawh a, Bial S.S. Asst. Secretary ni lai a ni bawk. July 2013 thla twp lam a\ang khn hritlng wm nin a insawisl \an a, Khawzwl damdawi inah a inentr a, x-ray an tih a\angin lung lam \ha lo a ni tih hmuh chhuah a ni a. Aizawl lam pan nghlin Civil Hospitalah admit a ni a, \ha chho leh mai tra kan beisei laiin 2.9.2013 khn Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. A tkah amah thlahna hun in lama hman a nih hnuah Biak Inah Vngthar Bialtu, Pastor HS Remmawian a vui a, kohhran zaipwl te, Tuichng Presbytery huam chhnga Kohhran Upa te leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa C. Pazwna Hermon Kohhran Ziaktu
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

49

UPA THUAMKAIA SELM

Upa Thuamkaia (78), Singpaua (L) leh Awinmi (L) te fapa hi kum 1935 khn Selm khuaah a piang a. Kum 1960ah Nmvungi nen an innei a, fa pasarih an nei. A nupui Nmvungi hian kum 1992 khn a boralsan a, a fapa Pastor G.S. Ropianga chu Barak Area Mission Field Kabuganj-ah Missionary Pastor-in a awm mk. Kum 1979 khn Khawchhak Presbytery-in Selm Kohhran Upa atn a nemnghet a. Kohhranah Chairman, rethei thawhlwm sum vawngtu, S.S. Suptd. leh a thih ni thleng hian Vice Chairman a ni. Bial Chairman leh Standing Committee Member a ni tawh a, Presbytery Standing Committee-ah a tel tawh bawk. Inneihna kawltu kum kua a \ang a, MSSU chawimawina (Diploma) a dawng tawh bawk.

Kum 2012 a\angin damlohnain a tlkbuak a. Aizwlah te kalin dktawr a rwn \hn a, damdawi inah te a inenkawl bawk a. Kum 2013 February leh March thla chho vl a\angin a natnain zual lam a pan a, September 12, 2013-ah Lalpa hnnah min chawlhsan ta a ni. Hemi ni vk hian amah thlahna hun in lama hman a nih hnuah Biak Inah Bial Chairman Upa K.C. Dailovan a vui a, Bial chhng Upate leh kohhran mipuiten ui takin kan thlah liam ta a ni. Upa K.C. Dailova Selm Kohhran Ziaktu REV. C. LALRAMPARA AIZWL VNGLAI

Rev. C. Lalrampra (80), Upa Kpliana Chhakchhuak fapa hi July 11, 1933 khn
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

50

Baktwng khuaah a piang a, a nu |huamliani Vnchhawng hi Bible Women a ni. 1954-ah Zaikngi nn Pastor Kwlkhma, Rlden (Thntlng) kutah an innei a, fa pakua an nei. A nu leh pain Pastor ni trin an beisei a, March 1964-ah Aizwl Theological School-ah a nupui fanaute kalsanin G.Th. a zir a, 1966-a ram a lo buai khn thla hnih khat chawlh a nei a, 1967 April thlaah a zirlai chu \ha takin a zo va, June 1967-ah Pro. Pastor atn lk a ni. 1970 Synod-in Pastor atn Mission Vngah a ordained a, a rawngbwl chhnga a awm tawhnate (1) Chhingchhp Bial (1967-1970 Pro. Pastor); (2) Suangpuilwn Bial (1971-1977 Pastor); (3) Phuaibuang Bial (1977 Bial hmui); (4) Keikhm (Satek) Bial (1978-1987 Pastor); (5) Sialsk Bial (1983 Bial hmui); (6) Sairng Bial (19881992 Pastor); (7) Armed Vng Bial (1993-1994 Pastor).

Bial Chairman-ah kum 10, Presbytery Moderator-ah vawi ruk, Synod Comt. hrang hrang Press & Bookroom kum ruk, Sunday School kum thum, Pastoral kum 11, SEC kum 9, Hospital Board kum thum, Nomination kum hnih lai a \ang bawk. Rev. C. Lalrampra hi 1994-a pension tr a ni a, a service extend a nih avngin 1995ah pension-in a chhuak a. Pa nunnm leh kawm nuam, rual pwl thiam, a bula awm hahdam tak a ni. Feb. 2013 a\angin a bawksawp \an a, 14.9.2013-ah a lo chau zual a, a thaw te a hah a, Synod Hospital, Durtlngah kalpui nghl a ni a, Pneumonia a ni tih hmuh chhuah a ni a, theihtwp chhuaha enkawl a nih laiin 15.9.2013-ah Lalpa hnnah a chwl ta a. 16.9.2013-ah a lawina Aizwl Vnglai Kohhran Biak Inah kohhranhoten a thlahna hun an hmang a, Rev. Vanlalzuata, Sr. Executive Secretary-in a vui hnuah chatuana chwl trin kan thlah liam ta a ni. Rev. H. Lalrinmawia Synod Secretary

www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

51

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR


1. A kin ta: Bible-a thumal, Mizo \awng ni lm lo, Mizo \awng anga kan hman tkte leh Bible-a thumal lr zualte chu Ng. Kpliana chuan mi tin hriatthiam trin a hrilhfiah a. Thlarau lam chaw leh Sermon puitu \ha tak a ni thei. A ziaktu hian he lehkhabu a\anga hlwkna awm apiang chu misionary chwm nn leh Kohhran \han lenna atn hman a tum nghe nghe a ni. A man ` 100. 2. Ka sulhnu ngei chu: A va pawi tak m! Vai a zui ta chu a ni si a...mahse, keima thiam loh a ni, fate kal dn tr zirtr thei dinhmunah ka lo ding lo a ni. Ka kal dn leh tih dn i zir lai ka hmuh meuh chuan ka slhnu chu hmuh tlk leh fate tn zir ve tlk rng a awm si lo.. Ka slhnu ngei chu ka hmu lt leh ta a nih hi... Lalhmingmawii Rwihte ziah ` 110 man a ni e. 3. Khawvl mi tumruh hmingthangte Vol-2: He lehkhabu Zomawia Khiangte buatsaihah hian khawvl mihring piang tawh znga mi tumruh bk pariatte, an chanchina zir tr awm, ngaihnawm piaha a chhiartute thinlunga tumruhna thar siamsak theite tr lan a ni a. A ziaktu hian 2011 khn Vol-1 a lo tichhuak tawh. ` 80 man a ni e. 4. Inpumphalna: Tnlaiin Drama lam lehkhabu chhiar tr a vn chho tawlh tawlh laiin C. Lalhruaitluanga chuan thupui 11 zet hmangin drama hlang lehkhabu min rawn hlui leh ta. Mi dangte tna Krismas, I liam ta si, Beiseina mei si leh Pu Khma leh Pu Zaua tih te phei hi chu ngaihnawm leh pui tak a ni. A man ` 100. 9. I tan ka ti: |halaite hian thupui dangdai, article sei lutuk lo leh hlimawm lam hi kan lwm tlngpui. Chutiang tak lehkhabu chu C. Lalrochharan a rawn peih fel ta. Ka kekawrt Nang awm lo la chuan, Kan khuaah Krismas leh Aizawlah in kan luah e tihte hi a heading a\ang pawhin chhiar a chkawm. A man ` 150. 10. Schedule Caste and the Schedule Tribe (Prevention of Atrocities ) Act 1989: India ram laili lamah Tlngmite en hranna, diriamna leh tihduhdahna hial a thlen lai hian India ram dnpui lamah engtia humhalh nge an nih? English leh Mizo \awnga Robert Hrngdwla buatsaih hi tnlai mamawh lehkhabu a ni e. A man ` 120.
www.mizoramsynod.org

Kristian Tlangau

52

www.mizoramsynod.org

You might also like