You are on page 1of 73

U

U
U

-
UEU , U
U, U
U, U

U
o , U
U , U
, U
c S, U
,
U,

U ,
U EU,
o mU,


U. . $U $, U
U ,
, ,
,
U, SU
U ,


E m,

U U
U U U

U
S, UU
UUU
, U
U
$
-
wvy
2

(U U U )
Hindi Pracharini Sabha & Hindi Chetna
ID No. 84016 0410 RR0001
Financial support provided by Dhingra Family Foundation

16, 62
- 2014
5 UU ($5)

U ,
U ,
h UU,
$ ,
U U U U... U U!
-

HINDI CHETN
A
CHETNA
6 Larksmere Court, Markham Ontario, L3R 3R1
Phone : (905) 475-7165, Fax : (905) 475-8667
e-mail : hindichetna@yahoo.ca
Hindi Pracharini Sabha & Hindi Chetna
ID No. 84016 0410 RR0001

Hindi Chetna is a literary magazine published quarterly in Toronto, Ontario


under the editorship of Mr. ShiamTripathi. Hindi Chetna aims to promote the
Hindi language, Indian culture and the rich heritage of India to our children
growing in the Canadian society. It focuses on Hindi Literature and encourages
creative writers, young and old, in North America to write for the magazine. It
serves to keep readers in touch with new trends in modern writing. Hindi Chetna
has provided a forum for Hindi writers, poets, and readers to maintain
communication with each other through the magazine. It has brought local
and international writers together to foster the spirit of friendship and harmony.

v{, {w
- wvy

y
z

. {


vv

vz

. v~

ww
$
wz
U U
U U U U
hU w~


xw
S-U S
xy

E
-47 U
x{

vy

. wy
S
m {z
$
U x|
U U
( )
x}
S

yw
C
S
yy


. y{

zv
zw
zx

m zy
c S zz

. z{
c z{
z{

z|

$
z}
S
z~

U
. {
El
{v
S
S
E {y

{z
U$U {{
S {{
U U {}
|v
|w
$
UU |x

U U, U

U S U U U U
U U U U U U U
http://hindi-chetna.blogspot.com
MU U
U
U A U
U U U
Visit our Web Site :
U U, , U UU U
http://www.vibhom.com/hindi chetna.html
U Q U UU U U
U U
U S U U U
https://www.facebook.com/hindi.chetna
U SU SU U U U U
U S
U U U U U

U U U
http://www.shabdankan.com
http://www.vibhom.com/hindi chetna.html

U U
U U U U U
- wvy


,
; . S v~~}
-
S ; S
k
,
, - Z
;

S S v{
; - $
S ; -

{w



S S
Q S
, c S
S
S
D ,
;
, ,

$ $ m
E M
!
wvy
-
h m Q ,
wv wvx , $ $- UCU

( U)
. ( -)
$ $- UCU

- ( )
- ( )
w{ wvy

C S ,
M
M
$

,

- wvy




, S



?
SC
,
M

, !


Q
$
Q
, c
$
$ -


,
()

, $ ,


c
,
$$

, U $


!
()

C

C

, , $$

S S S



; N
S
-
!

S ()
- wvy

-
, - - ,

$

,
E , p
- $
,
$ S $ m



S , g


, L ,
,
()

S
-


S
()


U
U,


S
S
.
, S

( US)

$
2013
$
22 2014

Z


$ $ $
;
S

()

- wvy

...
.
U U. UU

. U
(c), , S, U,
$ ..
Sociolinguistics (S) Q
h U E , ..
- c U
D, , c U- U-,
, , , ,
, z S ,
SU, , U
U -
D - UU
w{ U c
S c
U (wz )

EUU U
S-, Examiner ()at
University of Cambridge (CIE), U,
U - U (
)

sb12@columbia.edu
6

- wvy

CU
Q
, U U U U
Sc UU- U .
SC
U, S E
- 2;
,
UU U
, ,
S
,
, h

, S ,
S .....
, _U
Z ?
UU 2006 ,
m S

1978-1979

1995



S , -
S
S
?
$ S
, -
S

S
p

S 6-6 8-8 Z

S Z
-- m
Q
,
m
- - -
S S

1998 M

,
, $
$ S
S $
S
M


$ l
-


M
2006 360


,
g
, 25-50
-,
S, w|
360
2008

p
S$;


2008 E

C 810 ,
2007 -

-


, g M
- ,
, S
M

_U

UU


? _
,
, ,
S _
, ,


-

;
$ ;




,

,
2008 http:
www.hindi-bharat.com

-
Q
, , S
M

..?
UU
SC
-

, S


KS Q
, S ,
, S
m




-
?
UU m
, S ,
5-6 ,
- Q
Q l
S 8-9

S
S -

p
10-11
M
1617

l l

UU ,
,
,


,
S
Z -
- SM
Q
, SM,
-


?
U U D, C ,
S
,
1930
- ,



, S

- , S , Q
g ,
-


D , (
)

D ,
...
Z -

p
, C ,



, Z ,


, , , C,
- wvy

, , , ,
C , S
^
, ,
S ,
Q

Q , -
Q-
,
,

M
, ,
, Q ,
;


, ,

-
S


,
,

-
-


-
, - ,
,

-

,

-
,

- ! S
8

- wvy


,

...


h ?
UU
,
- , -


,
-



g - ,

S

,
, S- ,



M ?
UU ,
-
- ,


, ,

Q
Q
, Q
, - ,

Q ,
l
,
,
p



g


SM

UU

N
,

N
Q , !
E ..
,
m S
...

... S Sc

UU - S
Q
m - ,
S,
, S p
S
, , - M

Q
,

85 Q
,
85



,
..

- wvy

$ $- UCU
. UUU U U $ $- UCU
U UU
U $ $- UCU
$ $ m U h m
Q wv wvx - ,
- $ $- UCU ( U) . (
-), $ $- UCU - ( )
, - ( ) USU
UU , , , S qU U ( xv UU L) UU
U U U UU UU U U UU UU, , UU
U U U U S U

U UU
U
U U U,
U-, S, UL, UU
U UU U UU UU, U
, U U
U U U USU
U U
,
EU , U U U
Q U U
USU U
,U .. (U)
10

- wvy


U U,
, U U,
U , U,
U , h
U
($ ) c U,
U
U S U-U c
USU U
mU US USU,
US
U U

. UUU
v}
U, , U ,
Q , U, U
(S-), UU,
U U, , U,
U , #
#, U, , U
U ,
, U U U U
Q, U, c U, U,
U c, U U
U,
, U U U

D
. 5,
, (
), ( ),
-- (), . ,
, (
S ) ,
,
S S

. 56,
,- ,140 603( -)
098722 06135
monitribune@gmail.com

,
-
S

;

,

S S
$
S S
- $M
,
- ,




;



,
$M


-
,







25
S




S

- -
?
,

$ -

11


S
$ - Z







, $M
, $M
E , $M





_





,
$
- wvy

11




- ,


?
-
?

,
,
?
...

,



M

S




S S
$
$
S ,
- ,
$

-







-
12

- wvy

?
-

$
...
,


$M

?
, -

? ,
,
-
?
,
- ?
r -
- ?

-

,

M
,
-
-
M
-
-

Q $M
- -

?
-

-





M -




$


$M


-

S
S

$
,


-

,
S


Q $M

,
$M
$
S
S


,

S ,
S

Z ,
,


S


S ,
$

$M
$ S


,
-

$
-


$
-


-












- ?



,







S

-
S
$



-

,

-
?





$
$ $
,



S _
- S ^
,





,
-



-
- wvy

13





$M

?
,
-?
, ,
,

-


, S







M


, ...



?

,


- ,

- -

,
14

- wvy



p

?





L



Q




-

?
?
-
?
,
?
, -


-


, $



,

$ ,

-
, ?

?

!
,
?

?

?
,

?
$M , ....

, ,
$
, ....

$

^
- ,
!...

,


,

L

$
$,




, ,
M



$

...
,
S
,
S
,
1971



..
$
,
-

,
1976 15 Z
K
jaiverma777@yahoo.co.uk

-S

S




$
,
?


$ , ,
S
,
^ ,
S$
$ , S


$ - $
, S $


-

S
S , S
, , S S, Z,
, , S
$
$
Q
-
S
;
h ,
S
- wvy

15



, ,


M ,
-




$
S








?
S


$


...?
$

S

j M
S S
$

-

S
p
S
-
16

- wvy

- Mm

_U
,
? ?
.....
, , , ,

?




S
,

-
?
$ ?


? $ ,


,
?
?

, -
S E
-

$ , S $Z

?
,
$
?
?
? ,
?

S


,

$


S,
$M

$
, Z ...,
.
$
$
, ?

$ $ $
$ $, $
-
-

?
S


? ?
-

S ?
?

$ , $
...?
$
?
$
?
$ $
-
S
S

S

,
, ,
, ,
$$



$

S ,
$$ ,
?
S
$$
p
$
$ S
$ ?
E S
-

,
?
-

$ ,

S
,


$
$ $
E

$
- , $
$ $

S

,


$


U


-
! ...


S
,




-


$
,

S
-
^
j
;
S E

S
S
$ S
p


,
SU S
S

S, , , S
Sh $
S



$ $ ,
-
S ,
, ,

M
S

,
$

S


$
^
$



- S $
-

- -,
$
S S
- wvy

17

,
E
$ -
S
S

S $
S -


$ S ,
, ?
,

S
,

S ,
, ?

,
? $ ?
-

-

$

$
- $
L
$

? Sc
, -
$ S$
U

$


$ ?
S
18

- wvy




S ,
? $
?

$
M? $


S $
?

,


S

$

$



$




?
?
? $ M?
S -
$
?
S ?.....
S ?

E

-




, h
M?
..... ?
S
$ ?
? $

$
$ ?
S
S




E
M
E
Q -
....


$ ?
...!
$ -



$S
?....



S
U $ ,

..............

(
), ( ),
( ),
-
. U.. l,

D.No:371, 6th Cross
Opp.Nehru Park,Udayagiri,
Mysore-19 Karnataka-India.


.
S
,

$ $

S , ,
,

, S

Z

D

,
S

S

S

Z
$ $,
S
S
,
Z S M

K
p S M

S
M
Q
p
$ M
p S

-


-
Z ,

S

S, $$
M $

$
$ $
!
?
! .....
$
$


S S
S
$-$


S $ ,

......

.....
S


Q ,


$
M
- wvy

19

U
-
M Q ,
, E
$ ,
!
-
.... ,
$


,
$
M
, ....
,
S
S S

$S
- , $
$ Z $
,


,
S,
$
S
, $
$
,


, S
!
S
$ $
S
..... m
U
,
20

- wvy

.... $
,
$ ..... $ $ - $
,


$
$ $

M
!
$
$
$
$

$
$
S




$

$$
$
S S


$
$ $ $
$ U

$ $

, $

!
,
-

, !
, $
$ $
.....
M
S E
Q $
$
; U
U
,
$ , pC


$

,
U , ,

$

- ;
$
M

m
S ,
M

$
$ S $


$ ,
$


$

-
S


p
E



Q

S
, C
$ $
S
; qU
$

,
$ S
..... $
....
$
$....

Q
, ?
.....
, S

$

p $
$ D
-

^ -

-


$ -


- SS
h $ m
S

p c



$,
- $ $
$ , ,
$
.....
$
M !
$
$
.... L ,
$ L , $ , S
L , ........

Sc $
!
$

$
S


...... $ ,
,
......

,

.....
$ $
;

$
$

p
S

; $

$
! ! Z
,
, ,
$
! ,
,
,
! -

,
S
! ,
$,

Z ,
-
$
$ C

, $ ,, S L ,
$ , !
, , ,
S L , $ , $
S$ E
j ! -
$
!!

- wvy

21

, ,
,

,
,
,
ZU
.109 30 , ,
09425016025,
brajeshrajputbhopal@gmail.com
22

- wvy

L






M






,
-

;



,
, !


,
,

Z

-







Q


-




,


Z



,


-
U,
US



S









-




L
L
L U














-










;

;

-
,

,

,


,




-

S


,


,




-






-

;
-


;













, Q






-








_
- wvy

23


,
,
U ,


S

, ,
;












S










-
;
,






24

- wvy

;
S
S











,





S
M
S
M



,






,







.

$
.

, S , ,
, ; c
- -
.... S C
, ,
$ -
$ Q ,

$
$ ,
$ -
!
$ Q ,
N
,
- ,
!
$ -
, , -
S
....!
,
,
,
...
-,
.... ... ....Q
...
-
- . $. !

$$

D ,

( ), (-),
$ ( S ),
- () S
S, ()
1341 Parsons Court,
Folsom, CA-95630
pratibha_saksena@yahoo.com


...
, ,.
, -
S
,
- S ? ,
S

!
?
-, - !
C $
, S
...
?
, !

,
, !


!
,


?
?

, -
,

S
$ ?
,
, -

S !
,



?
- ?
? ?
.. ..?
, ,
!
!
,
.. .... -
$ ? $



, , - - .. $ ,

-
, ,
- $
_ , ,
- -

... ...
.....,
... ...
?... $ ..., ...
... ?
- $, $
... ,
... $$
-
, -,
!
- ,
- ,
- ?
- wvy

25

? U -
U U U U U
U - U
, U
U ,

U
- ...
...,
$
,
,
-
, -
- !
$
-
- ?
.. ? S
? ? ?

- $
?
, !
-
,
- ,
-

- ?


$


,
$ ,
! ?
- ,
?
S , S

?
26

- wvy

,
,

?



,


?
,

-


...
,
! ?


, -

, -



$

,

, , ,
, $
,

$M
, ? ,
?
,
p !




,
? -
? ?


?
?

.... ...
- ,
p p
$ ,

-
, ,
,
$




,



$

-
-
-

,
, S



- ?
-
, a
$ S
$ $



?

$ !
a ?
?
!
! 6-7
..
,
$ - !

$

- -
?
,
$ ,
-



, pC
-
$
, !



-


, , ..
-
.... - ?..

,



$
S
,
, $

;
, $
?
M ,
? -
_ -
?
, ! ?

-
?
$,
?
$ -

--
? !

.. ..?,
!
, ? , $
? - a
,
$ $
?
,
? ,
, , ,

,
- ,
, L!
- ,

$

M




$ !

- ,
$
,
! ?

?
...? , !
M
s



- wvy

27

- ,
$
,
?
?
p ,
? ?

-
? -
$ ,

- ?

S
-

$M

,
?
-
$ , $ S
-

!
?

....! ,

U - ,
?

... ? ^
- ,

...
?

28

- wvy

L
- , -
M ?
,
,
- ,
Q- , -
?
,
- , ?
,
?


, ,
!
!
- ,
$

,


-
, $


!




!
? mm
, ?
..?.,

? M ?
, , - $
,
!
-,

, ?
? $
!
,

,
,
S ?

-

, p! ?
S
- ?

,
, $
-
,,
?
S !
,
! !
,

!
, -
-
!



...
...
, ,
$$ ,
.. -
-
!
,

,

- -
,
?

Z !


-
,
,
$
,

....

S
S ?
S ..?
L , ,


!
, $ - ,


..
,
,
?
, ,
, ,


,
!
$ . ?


?

,

-

Z -$



M
-


$
L S

!
! Q
!


, -

, !
,
Z,

- , ,
$
-
- !
h

, !

, ,
-
!
,

-
- ,,

?
S
! ? ,
- ,
, - ,
S,
- -
?
? L !
c ! ..
? ,
- S $
!
-,

?
, ! ..
,..
-
, ,, ,
,



,M
S
, ?
ES !


- wvy

29

U U U

U U U U
hU

.-2/8, ,
,
-110035
U 09868076182
sushilsiddharth@gmail.com

U U U U U
U UU UU Q
U U U U U U
U UU U US, U U
Z U U U
U- U UU
U U U U
U UU -w U
U U U U
Z / /U
U U UU U
U U U
U # M
U U U U UU
Z U U U U U U ? U
UU , U U U U
U U U U U U
UUU U
U UU UU U Q
UU U
U U S U
U U U U
U U U S
UU U U UU U U
30

- wvy

U U S
U L L S
U U U S
U UU U, U SCU U
U U S S ,U
U U U
U p U
S US
U UU U S U U
U, U U hU U U
U U U U
U S UU
UU U U U U S
U c U
U UU U
U U U
U U U
U U U U
U U U
U U U U U
U S U U .... U
U U
U U, U U U U U U
U U U U
U U S
U
U U
US U U U
l U
U U U U
U S U
L U U .
U UU U
U U U
U U U
UU U U U
$ U U U U
U U U
U U UU U U

U U U UU U U mUU U U
U U U U U
U S U U U U
U UU
U U
U U
S U U U, U U
U U U U U U U U
UUU U U ....
U U U U
U U U U U
U ? U oA U U
S U CU U
S UU U U U
UU U U UU U
S U UU U
U U U U
S UU
U U U U U U
U CU SCU U U
U U U U U L
S U UU UU U S
U U U
U U U U U U
U U U U U
U UU M U U
S U
S M U U
U S U U
, U U
U U UU
Z U U -U
U U U L S
S UU

UU U U U
.. U
U U U, U U
UU U UU UU SU

UU SU UU
U U U U
U U U U
U Q U U U U
U U U L U %
- U
U U U !
U Q U UU
U U U U
U U UUU
U U U UU
U U
S
, U
UU U U U
U U
U
U U U U U
U U U
U U UU U
U U U U
U U U
U U U UU
UU , U U U U
Q U U
U U cU
U SU ,
U U U
U U
U U
U$U U
S U UU U
U U U U , U,
UU U U U
UU UU U
U U
U S U U UU U, U U UU U
U U UU U U
UU U U US
U S U
U U U
U U ,U U, U,
US U UU U U U U UU

S U CU U U
U U U U U U
U .. U U U
U S U U U U U
U S UU U
UU U, U U U U U ....
U . U UU
U U U
U U U
S U S
S U UU U U
U UU U U U
U U S c
U U U
U ^U U U U U
U U U
U E U U U
U U U U
U U
U U
U U S U ,
U U S U
UU oA U UU U U
U U S S
U U S UU
E U UU U
U U U
UU UU U U S U UU
U U U ? U U U
U U U U? U U
U U U U
UU U U
U U U ....
U Q U UU
U UU U E
U U U, U U U UU
U UU U
U U U U U U U
UUU U U
SU U U UU
UU
U U, U U U U U
U U

U U
U U U U U
U U U
... U UU U U
U U U U
U U U L Z
U UU U U
U S U U
U S U U
U U U U
U U
U U U
Q U U U U
U U UUU
UU U U S U U
mUU U U - U
U U U U UU UU
UU UU U U U
U U U U
U U CU U U UU
U S, ,
S U U, U U U
U UU U... U U
U UU U U
S U
U U U
UU U U U
S U
U U
U UU U U
U U U
U
hU U U U U Q U
U U U
U UU U
U U UUU U U -U
U U U U,
U U U U
U U U
U U U U UU U U U
U UU U

- wvy

31

73 -3
p
-110063


,




M
,
, -

S ,


-h h



,

$


? ,
, -
, , S

32

- wvy


$
, , - C
,
,

,

S, ,
C ,


-C
C ,
-

- ,
,
,
,
-


-


S


,

,
S, ,
;
$
$


, S S
m

,
S C
, -



!
,
- - $

, -
!


...
, ...
...
...
...
S h



,

S ,
S ,
, $

$
, ,


S

S , C -
- -

-
,
...
....
... ... ...?
$ , Z $

- !

-
... ...
...
...



L ,
-
S -
-

...
, ?
!
S
?
, - h
c, , S

$
S ...
$ S
,
20
-


-
, h 10

, ,


$

$

- !
S


L
-

,

,
L
...
,
L $ -

h



S S S
$ $

- wvy

33

S-U S

110 ,
() 285001


-

S
,





?



S - ?
?

Q


S
m

- ?
S

Z
34

- wvy



?

, , -

?

S
U

$
- !


-





-S U-

S


S, S -
S ?




, ?


-


c

-, -
; -
,
, , -S,
........!!!


? ,
?
S
S S
U
,

, Z
S-U ;
S ?
SC
Z C, ,
, , , , , ,
, E, -
, C
, Z
,
, ..........
, ?
S U
,



S -
, S-U
S




-S
C, ,
, E, ,


S S
S M M
-, , L,
, -

-
,
? ,
, S



C

- S

Q M S
M

S S

, ,

S
,





-

S -
S
U


S

-


-
S
c m
m

S
S


S


,

- wvy

35

-47

-19 , ,
-1
-110091
0-9891349058
agrawalsadhna2000@gmail.com

S


;



S ;


, -
$
$M
-
,
Q


,
Q



36

- wvy


(S M) S
-

l

,
SM
,
$

S
-47


-47 $
47

m

$ $
; c


$
-$
S
$
S
$ $
? M

$ -
- $ S
$ S ?
$M
S ;


$M
$
S

- $



E
S

,
$ $ $ E



,
, Q
, Q ,
p M



S












p





S

Z
Z
;
,
,
$

$ ,


-

? ,
$ S $

S

, $


- ,



,
E
-
$
?
$
S

;
$

,


, ,
l

,

S ,
? ,
? ,

,
? -47
-

-




SC
-



-
, $ ,
, ,
Q

$

$M
$M

$ M
$
$ $M
S
$M
--$
$ S $M

$
S
! $ $
, , ,$, ,
, ,
$

;
;

- wvy

37

( )

L S


- S
S





,
( )

38

- wvy


-
$


,
$
- , ,
$
...
- - ,
$
$
, S
! $



S

C
C
$


S


S , $
S Z

S $




$


$

-
,
-





,

,

M $
1947 -


S S
-
S


- $
,



...
........

-S ?
C
S
$
$

- , S
S



c
-



$


-


..... c
Z

-


$ -
$ ,

,

$

?


S

, ! $ $

$


$ ! ,
! $
$ $

-- , $
, $ h ,
-
, S ,
$ ... ...
$ ;
...
$ , ,
,
! ...
$
,
S



...

... $

,
!
$ ?
...?

! S
K
50-50 S

M
,
, ...
-
$
$











$
$




Z

S

$

M



$
$M


$
1970
1971

...

- wvy

39

;
-
- , S
K


S
,




S
-
E
,
,
- ,
,


S , S

M L


S S

- _

U

a
$

-

Q

S
D
40

- wvy


$
-
-

S

$



S, $
S, $
,

-

$
c

... ,

S
-

c
$



, , -
,



...

r
h



S
,
,
$



$







S


$

, $ ... !
$
S $


-

$ ...
,
,
-





, 1948


$
S
,
, S -



! S ,
S, S S...

, ,
$,
S



!
,

? ?
? ...
...

S ,

$


S , S



? !
S

? ! $ !
!
$

$
$
...
... h
, $M $


$
$






S




-

-
$
!
!


,
$$

?
! !
$$
$$ _
,

$
$
SS

$,
!
$
,
S

? ...

; !






...
,

, - m
S

$-$ $

,
...
$
, $
$

$
...

S S
,


-

- wvy

41

S
L $
, , S ,
, -
-
L , c, S
, S ( )
,
L
S ,

^

L


L
L -
, ,
Z L
N
- -

L ,
, L 42

- wvy


,


,

; C

, a ! , ,

- L

, , S

? c
S
,
?
-


S
w - ww
N h
M SC
p

( )

Z S
S
- $


-


,



(S )



,
$




L ,
?
? $
L
S S

-
!

(L)
M h
,
$ m



a

L


L
S M

L S

S-


S

M



Z ?


S $

$
S Z
- ! $

$
- U U
S S U
SC U

U U cZ U
L U, U
- U
U U U
L U U L
U U
U, U !

SQ U U
C U U G
SU U
h U ;
U U
, U UUU U
SU UU U
U
! L
U U , U U
U U U
S
U U U U
U
U
$ U
U
p U U U
U U
U 1936 1938

- wvy

43

CU

,
. Q
Q
;
C

,

,
,
-
- S

S - - ,
- , , , U
,

$ ,
S-S mm


,



M

, Q ,
Q

,

-




^- Q
, ,
44

- wvy

S , ,
, $ U ,
,


,
, .......
- , ,
, ,
S - S
,
S,


-
S
;
S

S
S

S
,
- ;
L
,
S
S
,


M ,





$

,

- Q
;

-



$ , $
Q
$ , ,
L, ,
,
,



,
Q
,
, ,
-M, -,

?
,





; S - mm
,
C
.


, S,
, ,


C
, -S
, - ,
, S
S

.
. -
M
S ,
C S Q

M S
, - wv,
,
- ,
- U.
( El )

, D
U UEU
U
w} , wvy U U
UU , UU ( U )
S ~w c
U
SC U
c US
U -
UU U
UU

U
U
U
U UU USU U U
U mUU U $ S
UU $ U
U ,
$MU , U
# U
U U
S S U ,
UU -

U U U U UU U
S U U U U U
U UUU U ~xvx|w|y~x
U ~~||}zzx~~

- wvy

45


D l,
-vv, , yxvx
C
. ~yww|xyxz
vishalasharma22@gmail.com
h
S p



-, ,
e

, ,
,
E h

L v~{~

, E, Q,



p
h




46

- wvy

( ) v~|y
C S


S


,
L S L

;
?
S
L
h
,
, ,
$
L
v
E
$
E
S, ,
Q
,






C
S

SK





C
j
E
-
, , S
v~{z


Z
Z
m ,
v~{{

C



,
w

C
- ^,
- E , - ,
- , - ,
, - , ,
, ,
m C
v~{{ C S , v~{|
C S, v~{| S C
S m


,
C,
$
m


$
-
S ^
, ,


-
m S


L

- , ,



,
S

?

L ! !
- ?
L
m
,
!
L,

, p S Q



S
; M
S ,
, p S ,

$ ,

$, p S,



E- S
$ S S
,
C , S C


$
, , Q
E

, ,
- ,

,


-
,


SQ, Q
; S
x
S


U ,
,

U
, U

g

,

U
, ; -
! ! ,
! $

S $
U
,

!
y

U


$
$

$
-





U ;


- -
L
U
- wvy

47



-

$


U
U


$M
; U
$


U


$
U

-
,
U


U
.
E
,
S S

- z



S U
S, $

SS
-
48

- wvy

U p
$
mZm
S
U
L
U S
S
U




S
- $


$

, ,
, S ,


C E
U $


m
,
$

,
{
$ , L
D
, ,

Q U
, ?
U S

,



S


$ S
U
S , L,
!
S
M
,


| -

CU





M


v. , , ..
vx{
w. , tU
, , .. ~v
x., , w{,
-, L ,
.. vwz
y. ,
z. , , ..
|{
{., wvx, ,
, .. |
|. , tU
, , .. ~w

- wvy

49



, ,
S S
S S


Q
10804, Sunset Hills Rd,
Reston, VA 20190
shashipadha@gmail.com




, S

50

- wvy

Z


S

-

-
m




?



-


?






?



,


?






?



S ,


S
.....
S !
l
,

S
-
Q S $
!

P.R. CHINA, SHANGHAI, PU DONG ,


NEW AREA, 1188 YANG GAO (N)
,
ROAD, YANG MING GARDEN,
,.
BUILDING NO. 1, ROOM NO. 1511
Q
ZIP-200135
,
anitasmexico@hotmail.com
?

?
,
$,

?

,
..
!
,

-
!
$ ,

?


?
,
,

, .....








M,
- ,
,
.






$

s

- wvy

51

D
-
,
, ,
S


m S
c
557 B,
Civil Lines TII Oppsite Bus Stop,
Ambala City-134003
Haryana. India
vikeshnijhawan@rediffmail.com


$

..


..



S

$



....

Q $


r .....


C
.....
Q
S ....
Q $




U

c
.....
-

52

- wvy




El l S
El, S ( )
p
,
, , ,

E
D -
$ S

wvw ,
m
w~ m S
S -
41 Quai de la Loire
Apt- 446 Paris 75019, France
mashal.com@gmail.com







,



, ,
^






$









, , ,
- ,

,
-

$
-
$

$

$
$

-
Q

- wvy

53

m


-..



M






$




S


C





$



54

- wvy

,
L -
- $
S
$ , ..

- -
$ S

..
S M
$

, -
The Last

Truth in English, S
- , $ - $
El M.Phil l

S Q
,


.. ...


$ S ,


, ..
, $
$ S ,

..
- ,

..
-
-
- ,

,



- ,


, ..
Z
- -

- -



...
-


S
,

-
$ $ , ...

c S
-
-



-
c M

d

-,

c S
S ,
, E, N
-
C C
, C
S


...



Director Hindi UniverseFoundation
Winterkoning 28, 1722 CB Zuid

Scharwoude, Netherlands.

pushpita.awasthi@bkkvastgoed.nl

U

...



-,


-

-

-

...
-
E


-

-

-



....




...





-

- wvy

55

56




0



0
-


0



0


$
0

N

0



0



0



10
-


-
-
0



0
- S


0
E
,

0



0



0
-
- M

0


Q -
0


$
0
S




0



0



0


S
0
$


0



0

-

0



0

N

0


- wvy


S ,

Z
c



,
- ...
,
- ...?
,

,
, S
.. , $
- ...?
,
, UU
, , - S
,
, S
- ...?
$,
,
,
$$, -

, $
- ...?


..?

,
-, -
$g
, S
S
- ...?

.
...
...
$ ...
$ - ...
..
$S ...
...!

,

,

,

- ,
S
,

- ...?
,
$
- ,

,
-
,

, - ,

.....???
,

-,

-- ,

, , $ ,
-
- ,

.....
- ,
- !
,
S !
M M,
!
$ $,

$ ,
.....!
..
-
..!!

, $ , $
, ,
$
, ,
Q?
, !
S
,
Q
..!

- wvy

57

$
13 1900
20 1971
S--, S, (
)
- (1931),
(1932), S (1944),
(1966)
--
1963 S

aniljanvijay@gmail.com

58

- wvy

$ -


S




, E

$ -

-


$ -

$





$
-


SU

L,
L
,
,

,

-
,


L

(v~vv v~{x) h

U
U U, U, ,
U
1962

Q
, , ,
U h
vv
S, v~vv U p
U
U v|
, v~{x
v~xx

U U
U U
U
U
U ,
U U

, U

,
, ,
-

,
,
,
-, ,


,
,
,
,
-

,
,
-
,
,
,
,
,
,
,
,

,
,

,
,


,
,
,
- ,


,
,
-S L ,
, E


,
,
,
,

-
,
,
-, -
,
O ,

, -
,
- , -
-
,

,
,
L,
L
,
,

- wvy

59

, ...
.

,
h , -,
, h ,
- 201 312
renuyadav0584@gmail.com

,
, ,
, ... $ ,

$

- $


- -S g
, -, , -, -, ,
, S,
, -,
, , ,
h
, ,
,
$

$
-

S , ,
, ,
S C C
60

- wvy

,
, ,

p
,
-
S


- -
E S ,
.. h S ,


g , S



S
$S ,



p



,
M
p M

, ,
S
!!


, -
, S
,

- ( -
, )
h
- ,
h
!( , S ,
-2), S
(
- - 2),
m ( , , ),

S ( -
$ , , - ),
( - ),
, S ,
( )

,
, ,
, ,
, ,
$ Q

S
-
,
, S
p
p
,
,
- ,



,

c
,

,
?
M
,
S, , , -

S
S
,

, E,
$ -

S
, -
g


El

..

University of Toronto,
Scarborough Campus

g ,




C Q
,
$ ,
U


, E ,


S,
S
M
S


S- S
,

S, j

LS
Q ,
,

S ;
S

S

S-

,
Q k
S

S S- ,
S, , , ,

- .?



C



C
$M ; $
,
L,
,
-


h
C
S

,
S

,
Z
$



,



,
-,


$
( ) L
E

- wvy

61

S S
E

62

- wvy

z-|-z
U .
c U $MU
U ,
U o ,
M U U U o .
U .
U , U
U
, ,
UU M U U
h UU
-U U U G
G
h G G
zv G
U S ;
o E
U ; U U
U E c
U U
U . U
, - h
U M
U , z-|-z
U
U
U U
UU U
. #, US, ,
U, . U oS,
, UD UU
U U
. U cU,
U ,U G ,
^
- U

U U c U U
P
U ,
C M
U U U
U Q UU
- . U, . U
, , U%U, F
, . , , U
oS, . , UU , S
US, c U , #,
U, o, U $,
. F , S, U,
, US U, . U ,
c , U, G, c
, c U, UU , UU U,
# UU ,
-U (
) U

Q U U oS
NS c U
G U Q
U U
, U U U
C, UU , ,
U U U
U
U U
o U U
U U U U oS
U ,
Q SU U G
M
mU $U( xy U
) U U


U S -
S v-U -U, w- , x-
U, y- , z-U U, {- U
U |- U
c U
U
U -U U U
U U M
--U / /U


M Q U U
U U G U
U ,
,
S U
U U U U
U ! U
U
--U /U M /
-U
U G U

- M
G U
G -- /
UU /
M ,
c
U - - /
U !/
U U , U U
U U
M U oS
UU
U c U z-|-z
U G $MU

- G
S U
U ,

U
S Q
- $

M Q -- U / U
U / / L /
U M
S
S U
Q - / U /

U U - G
U U U
U , U U
U tU
M SUU
U
U ! - /
U / /
U/
U U
U M S - c / /U
U
U N
S v|
Z U U U
U U N
U - /
U / U U
, U ,
U , U U U
U
/ / U
U L
U
, U
U U U
, U U U G U oS
G G U U
S U -- /U

/U --U /U U/U
U - U SM C
M-, S, M, U,

U U
U h
U
, L -- U ,U,
, --U U
,U , U U
U U -- ,/ U , /
- / U /
U
U U
!
U , c
c
, U-U -U
/ U U / U/
SU / G
U -
U
-
U S ,
U U U U
S , U
-- / /
U - / S, /

$U U U
U ,
UU
U U
U S - /U /U
-, ,
, c U U
U o S U
U oS
N -
US U

- wvy

63

- ()
- $
- $$
,
S- wvx
- wz M. D- vy

64

- wvy



-



M
h





Q

$

S
D
$ L

;

$ S ,

$
,
S
h $
,
k
$

M
$$

$ ,


, ,

, L S

S
$


, K,
-
,

S
p ,
M h



$

L ,
- ^

, $
-
-
, ,

S



$

$
S

$
L
n
n , S




,

$

M
h
S Q

S
$


S


Q
,

$
M M


S
$


$

S



$ M M
$
M
S m
_U , $
Q
-
M

L
-

Q S m
, S
,
$
S C

M


S


$ $


$
SC
g S

S

S |

-

$ ,
, S, l
SL l
$

$
S S
$ l
M
$M
, $
C

S
m

,
! !

!
? ?
!
! ,
, !
?
, ...!
! ?
?
,
!
, ,
S S ..!
!
! !
!
! ?
....!
, , $
, !
S !
!

- wvy

65

U$U

66

( )
.
# 3, $, ,
-171004 ( .)

-
zz| , U
SU
U vxyx
UU

.
.

16 ,
( ..)246701

--
3, 3223 , -10070

-( )


-
73,
-3, p ,
-110063
premjanmejai@gmail.com

, U Z

v~z. L

. . , U U
SUU, UU -y{{v(..)

- wvy

- h
537/121, ( )
, -226024
dusariparampara@gmail.com
U 08604365535

- (-)

,
2 /255 , ,
-226010
175L

-. . ,
, 120,
- 110 030
750 L

- wvy

67

U U

, U U U
U



DU U S U wvy U
, U U U
hU U UU ,U
U U U US UU
, S qU U zv UU xv UU U

S D


,
-
- e h

l, 26
Q


,
Z g D
h S

S
S
- S
, , S

$ ,

S , S $
68

- wvy

E S

D ,
, h
S

$
,



$
$
S ,





Q

h
l
,



, , ,
, , ,
S
m


- .U

S

S
Center for French and Linguistics,
UTSC m 24 , 2014

S
M S
g
S

S S

S
S
S l
m
S
S
S
S

$

S
, ,
S

.
.

S U
US U U


Q #
U U U
U U eU .U 4 U 2014 o
US U U o ..U El
S
U U Q S U S h U
c oS S c -U U
S U U U U
S U .U U
mU U U mU S U
USU SM U $U L U SqU, o
U - U
S USU U U
U U p
UU U U UD U U
c - U S
U
,U, S

()

- wvy

69

U U - c UU U
U, U U U
US
U (U S), (U ), E

UU ( U)
mU
D o
, U UD U o
U U U o
U U S
S U
M
U o c C
M U U SU,
U U U
U UD
o , U
UD o U S ,
U h U o U
S U
U U G U
c
o U U U
U , o U h
U o U SU o
U U U o U
p UU U
c c o, S
U U

U U l
S U ($$
U S), ($$
70

- wvy

U ), E UU
(U U)
mU

c U
U UU
U U
o c
U U
U U LU U
U U
U
o , o U
U o U S,
o U U
U
U U
U Q U U U

S S mU
S
o ,
, , o , U,
U , S
S
UU hU, , U,
U o S
U

mU
U UU U
US
hU UU mU U. U U
U. S U M
US

U
U p UU
U ,
U U US
U U U U U U
U U U
U U U U U U. S
U U U S
U U M
U U U U
U U U
U o S
U


U
U U


-

, h ,
,
, !

,

,

,

,

?



h

,



Q,
,


( )

^ ?
^
- S
, , ,
,
,
-, -

S

-



E


-

M

-
^

?
^



^ ,


E ()

-

$

( )













?


U U U
U Q U- UU U, U
, U U $ $ UUU
U U U UU
U

HINDI CHETNA
6 Larksmere Court, Markham,
Ontario, L3R 3R1,
e-mail : hindichetna@yahoo.ca
- wvy

71

72

- wvy

U
U
U

E $,
, E
,
,
,
,
, $$
, E !
$ , ,
,
, $
, S
, E
,
-
E , !

UU U
E $, Z
S, Z
- ,
,
, M
S ,
,
- ,
, E
, - - M

$U
E

US UU UU U U U
U U UU U US U U
U UU U U
U U U U
U, U US U U U
U U U

Z . ,
S .
Q
; E c
$ w Z
$
$
M E
Z
M

;
S S
S
$
$ S g -, , SS
h S m
-
C S $ $
g ;
Z , m $

S -
, D U, U U
U U U U
U #
$ $
S Z
, $

S ..

U
- wvy

73

You might also like