Izmjenicne Struje Zadaci Pomorski Fakultet Rijeka

POMORSKI FAKULTET U RIJECI ZAVOD ZA ELEKTROTEHNIKU, AUTOMATIKU I INFORMATIKU
Studij: Preddiplomski sveuilini studij brodostrojarstva Kolegij: Brodska elektrotehnika

Podruje: Izmjenine struje 60
Zadatak 1:
Izvor izmjeninog napona daje napon u strujni krug opisan slijedeim izrazom:
u(t) = 33.84 sin (314t ) V
Treba odrediti efektivnu vrijednost napona, frekvenciju izvora kao i trajanje periode sinusne
veliine.
Koju trenutnu vrijednost bi imao napon u trenutku t = 4 ms uz fazni pomak od 30.
Uvodni pojmovi:
Opi zapis napona (struje) u vremenskoj domeni:
u (t) = U
max
sin (et + )
gdje je:
U
max
maksimalna vrijednost
e - kruna frekvencija; (rad/s) f 2 =
f frekvencija (Hz)
- fazni pomak.
Efektivna vrijednost napona:
V 24
41 . 1
84 . 33
2
U
U
max
ef
= = =
Frekvencija napona: Perioda:
Hz 50
3.14 2
314
2
f =
= =
ms 20
50
1
f
1
T = = =
Trenutna vrijednost napona u trenutku t = 4ms i fazni pomak od 30
) t f (2 sin 33.84 ) (t + = u
)
6
0.004 50 (2 sin 33.84 0.004) (t

+ = = u
)
30
17
( sin 33.84 0.004) (t

= = u
V 33.1 0.004) (t = = u
Napomena: Kod uvrtavanja kuteva paziti da se ne mijeaju stupnjevi i radijani!
Zadatak 2:
Svitak induktiviteta 0.5 H i omskim otporom od 21 O spojen je serijski s otpornikom od 100 O na
izmjenini napon od 220 V, 50 Hz. Koliki je prividni otpor strujnog kruga, jakost struje, napon na
svitku i napon na otporniku. Nacrtati vektorski dijagram i trokut otpora.
L = 0.5 H
R
L
= 21 O
R = 100 O
U = 220 V
f = 50 Hz
Z, I, U
L
, U
R
= ?
Induktivni otpor svitka
O = = = 157 0.5 50 3.14 2 L f 2 X
L

Prividni otpor (impedancija) svitka
O = + = + = 4 . 158 ) 157 ( (21) X R Z
2 2 2
L
2
L L
Ukupni prividni otpor (impedancija) strujnog kruga
O = + + = + + = 2 . 198 ) 157 ( 100) (21 X ) R (R Z
2 2 2
L
2
L
Struja
A 1 . 1
2 . 198
220
Z
= = =
U
I
Padovi napona
V 110 100 1.1 R
R
= = = I U
V 174 158.4 1.1 Z
L L
= = = I U
Vektorski dijagram:
2 2
L R
U U U + =
Trokut otpora:
a) sluaj idealnog svitka (R
L
= 0)
2
2
L
X R Z + =
b) sluaj realnog svitka (R
L
= 0)
2
2
L L
X R (R Z + + = )
Zadatak 3:
Izvor izmjeninog napona U = 10 V prikljuen je na serijsku kombinaciju otpora R i kondenzatora
C. Napon na otporu je U
R
= 2 V kod struje I = 10 mA i frekvencije f = 0.5 MHz. Kolike su
vrijednosti R i C.
U = 10 V
U
R
= 2 V
I = 10 mA
f = 0.5 MHz
R, C = ?
Iz vektorskog dijagrama:
2
C
2
R
2
U U U + =
2
R
2
U U U
C
=
2 2
2 10 =
C
U
V 8 . 9 96 = =
C
U
Otpori:
O = = = 200
01 . 0
2
R
R
I
U
O = = = 980
01 . 0
8 . 9
X
C
C
I
U
Odreivanje kapaciteta:
C
C
X f 2
1
C
C f 2
1
X

=

=

980 10 0.5 2
1
C
6

=
3077200000
1
C=
F 10 325 C
12
=
pF 325 C=
Zadatak 4:
Svitak induktiviteta 0.2 H i kondenzator kapaciteta 10 F vezani su serijski u strujnom krugu
izmjenine struje od 220 V, 50 Hz. Koliki su induktivni i kapacitivni otpori, impedancija, jakost
struje, fazni pomak izmeu napona i struje ako ukupni otpor vodia u strujnom krugu iznosi 20 O.
Pri kojoj frekvenciji izvora bi nastupila serijska (naponska) rezonancija. Kolika je pri tome
vrijednost struje u krugu. Nacrtati vektorski dijagram.
L = 0.2 H
C = 10 F
R = 20 O
U = 220 V
f = 50 Hz
X
L
, X
C,
Z, I, , f
o
= ?
Reaktivni otpori Trokut otpora
L f 2 X
L
=
O = = 62.8 0.2 50 3.14 2 X
L
C f 2
1
X
C

=
10 10 50 14 . 3 2
1
X
6 -
C

=
318.5
10 50 14 . 3 2
10
X
6
C
O =

=
Prividni otpor (impedancija)
2
C L
2
) X X ( ) (R Z + =
O = + = 257 ) 318.5 62.8 ( ) (20 Z
2 2
Struja
A 856 . 0
257
220
Z
= = =
U
I
Fazni pomak
Z
R
cos =
o
85.54 0778 . 0
257
20
cos = = =
Rezonantna frekvencija - frekvencija pri kojoj se izjednae induktivni i kapacitivni otpor. Pojava
se naziva serijska ili naponska rezonancija.
C L 2
1
f
0

=
Vektorski dijagram
6 -
0
10 10 0.2 2
1
f

=
Hz 6 . 112 f
0
=
Struja u rezonanciji
A 11
20
220
R
= = =
U
I
Zadatak 5:
Elektromotor je prikljuen na izmjenini napon 220 V, 50 Hz, i daje uz faktor snage cos = 0.7
djelatnu snagu 7.5 kW. Kolika je njegova jalova i prividna snaga? Koliki mora biti kapacitet
kondenzatora koji bi potpuno kompenzirao jalovu snagu motora. Koliki kapacitet bi trebalo spojiti
paralelno motoru da se faktor snage pobolja na cos
2
= 0.95 ( vrijednost koju propisuje isporuitelj
elektrine energije HEP).
U = 220 V
f = 50 Hz
cos
1
= 0.7
P = 7.5 kW
cos
2
= 0.95
Q, S, C
1
, C
2
= ?
Trokut snage:
Izrazi za izraunavanje snage izmjenine struje: Faktor snage izmjenine struje:
I U = S
S
P
cos =
cos P = I U
sin Q = I U
Izraunavanje snaga:
cos
P
S
S
P
cos = =
2 2
P S Q =
kVA 10.7
0.7
7.5
S = = kVAr 7.5 10.7 Q 6 7
2 2
. = =
Kapacitet kondenzatora za potpunu kompenzaciju (djelatna snaga jednaka prividnoj):
U f 2
Q
C
2
1

=
F 0.0005
220 50 14 . 3 2
7600
C
2
1
=

=
F 500 C
1
=
Potrebna kapacitivna snaga za djelominu
kompenzaciju:
) tg (tg P Q
2 1 C
=
) 33 . 0 02 . 1 ( 7.5 Q
C
=
kVAr 2.5245 Q
C
=
Kapacitet kondenzatora za djelominu kompenzaciju
U f 2
Q
C
2
C
2

=
F 0.000166
220 50 14 . 3 2
2524.5
C
2
2
=

=
F 166 C
2
=
Zadatak 6:
Tri jednaka omska otpora po 25 O spojena su:
a) u zvijezdu,
b) u trokut
na trofaznu mreu iji je linijski napon 380 V. Odrediti jakost struje u faznim i linijskim vodiima,
kao i snagu u jednom i drugom primjeru.
Spoj: Zvijezda Spoj: Trokut
3
U
U
L
F
= ; I
F
= I
L
;
L F
U U = ;
3
I
I
L
F
=
cos I U 3 P
L L
= cos I U 3 P
L L
=
a) V 380 U
L
= b) V 380 U
L
=
3
U
U
L
F
=
L F
U U =
V 4 . 219
3
380
U
F
= = V 380 U
F
=
R
U
I
F
F
=
R
U
I
F
F
=
A 776 . 8
25
4 . 219
I
F
= = A 2 . 15
25
380
I
F
= =
A 776 . 8 I I
F L
= = A 3264 . 26 I 3 I
F L
= =
cos I U 3 P
L L
= cos I U 3 P
L L
=
1 8.776 380 3 P = 1 26.3264 380 3 P =
W 5776 P = W 17327 P =
Spoj: ZVIJEZDA Spoj: TROKUT
L1
F
I
U
F
I
L
U
L1 L2
L
L3 N
I
L
U
F
F
I
L2
UL
L3
ZADACI ZA DOMAU ZADAU
Zadatak 1.
Izvor izmjeninog napona daje na izlaznim stezaljkama napon opisan slijedeim izrazom:
u (t) = U
m
sin ( t ) |V|
a) odrediti efektivnu vrijednost napona,
b) odrediti frekvenciju izvora kao i trajanje periode sinusne veliine,
c) odrediti trenutnu vrijednost napona izvora u (t) u trenutku t,
d) nacrtati vremenski dijagram zadanog napona u mjerilu.
Druga
oznaka
Prva
oznaka
1 2 3
A
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= + 30
t = 6 ms
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= + 45
t = 6 ms
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= + 60
t = 6 ms
B
U
m
= 16,92 V
e = 628 rad/s
= + 30
t = 4 ms
U
m
= 16,92 V
e = 628 rad/s
= + 45
t = 4 ms
U
m
= 16,92 V
e = 628 rad/s
= + 60
t = 4 ms
C
U
m
= 67,68 V
e = 314 rad/s
= + 30
t = 6 ms
U
m
= 67,68 V
e = 314 rad/s
= + 45
t = 6 ms
U
m
= 67,68 V
e = 314 rad/s
= + 60
t = 6 ms
D
U
m
= 33,84 V
e = 1256 rad/s
= + 30
t = 1 ms
U
m
= 33,84 V
e = 1256 rad/s
= + 45
t = 1 ms
U
m
= 33,84 V
e = 1256 rad/s
= + 60
t = 1 ms
E
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= + 30
t = 1 ms
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= + 45
t = 1 ms
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= + 60
t = 1 ms
F
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= - 30
t = 8 ms
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= - 45
t = 8 ms
U
m
= 16,92 V
e = 314 rad/s
= - 60
t = 8 ms
G
U
m
= 141 V
e = 1256 rad/s
= - 30
t = 2 ms
U
m
= 141 V
e = 1256 rad/s
= - 45
t = 2 ms
U
m
= 141 V
e = 1256 rad/s
= - 60
t = 2 ms
H
U
m
= 67,68 V
e = 628 rad/s
= - 30
t = 2 ms
U
m
= 67,68 V
e = 628 rad/s
= - 45
t = 2 ms
U
m
= 67,68 V
e = 628 rad/s
= - 60
t = 2 ms
Druga
oznaka
Prva
oznaka
1 2 3
I
U
m
= 33,84 V
e = 3140 rad/s
= - 30
t = 0,5 ms
U
m
= 33,84 V
e = 3140 rad/s
= - 45
t = 0,5 ms
U
m
= 33,84 V
e = 3140 rad/s
= - 60
t = 0,5 ms
J
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= - 30
t = 1 ms
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= - 45
t = 1 ms
U
m
= 50,76 V
e = 1570 rad/s
= - 60
t = 1 ms
Zadatak 2.
Tekst A: Odredite vrijednost struje u krugu prema slici 1. Koliki je fazni pomak izmeu napona i struje.
Nacrtati trokut otpora i vektorski dijagram u mjerilu.
Tekst B: Odredite vrijednost induktiviteta svitka da bi krugom na slici 1. protjecala struja jakosti I. Koliki je
fazni pomak izmeu napona i struje. Nacrtati trokut otpora i vektorski dijagram u mjerilu.
Tekst C: Odredite vrijednost struje u krugu prema slici 2. Koliki je fazni pomak izmeu napona i struje.
Nacrtati trokut otpora i vektorski dijagram u mjerilu.
Tekst D: Odredite vrijednost kapaciteta kondenzatora da bi krugom na slici 2. protjecala struja jakosti I.
Koliki je fazni pomak izmeu napona i struje. Nacrtati trokut otpora i vektorski dijagram u mjerilu.
Slika 1. Slika 2.
Prva
oznaka
Druga
oznaka
A B C D
1
U(t) =282 sin(314t)
R = 30 O
L = 127,39 mH
I = 4 A
U(t) = 282 sin(314t)
R = 30 O
U(t) =282 sin(314t)
R = 30 O
C = 79,62 F
I = 4 A
U(t) = 282sin (314t)
R = 30 O
2
U(t) =282sin(1256t)
R = 80 O
L = 47,77 mH
I = 2 A
U(t)= 282sin(1256t)
R = 80 O
U(t) =282 sin(628t)
R = 80 O
C = 26,54 F
I = 2 A
U(t) = 282sin (628t)
R = 80 O
3
U(t)=916,5sin(1256t)
R = 120 O
L = 39,81 mH
I = 5 A
U(t)=916,5sin(1256t)
R = 120 O
U(t) =916,5sin(1256t)
R = 120 O
C = 15,92 F
I = 5 A
U(t) =916,5sin (1256t)
R = 120 O
4
U(t)= 141 sin(628t)
R = 120 O
L = 254,78 mH
I = 0,5 A
U(t)= 141 sin(628t)
R = 120 O
U(t) =141 sin(628t)
R = 120 O
C = 9,95 F
I = 0,5 A
U(t) = 141sin (628t)
R = 120 O
5
U(t) = 141 sin(1256t)
R = 40 O
L = 23,89 mH
I = 2 A
U(t)= 141 sin (1256t)
R = 40 O
U(t) =141 sin(628t)
R = 40 O
C = 53,08 F
I = 2 A
U(t) = 141sin (628t)
R = 40 O
6
U(t) =282 sin(3140t)
R = 60 O
L = 25,48 mH
I = 2 A
U(t) = 282 sin(3140t)
R = 60 O
U(t) =282 sin(628t)
R = 60 O
C = 19,90 F
I = 2 A
U(t) = 282sin (628t)
R = 60 O
7
U(t) =916,5sin(1570t)
R = 50 O
L = 76,43 mH
I = 5 A
U(t) =916,5sin(1570t)
R = 50 O
U(t)= 423 sin(1256t)
R = 60 O
C =8,19 F
I = 3 A
U(t) = 423sin (1256t)
R = 60 O
8
U(t)= 423 sin(1256t)
R = 60 O
L = 63,69 mH
I = 3 A
U(t)= 423 sin(1256t)
R = 60 O
U(t) =282 sin(314t)
R = 40 O
C = 106,16 F
I = 4 A
U(t) = 282 sin(314t)
R = 40 O
ZADACI ZA VJEBU I PRIPREMU
1. Izraunati trenutnu vrijednost izmjenine struje frevencije 8 Hz u trenuku t = 0.4 s, ako je
maksimalna vrijednost 120 mA.
2. Koliko vremena traje jedna perioda izmjenine struje ija je frekvencija 120 kHz.
3. Nakon kojeg vremena od poetka periode vrijednost struje dosegne 12 A ako je efektivna
vrijednost struje 10 A, a frekvencija 50 Hz.
4. Koliki je maksimalni napon ako je trenutni napon nakon 0.003 sekunde od poetka periode
180 V, a frekvencija 60 Hz.
5. Dva otpornika R
1
= 40 O i R
2
= 60 O spojena su u paralelu i prikljueni na napon izvora
U = 192 V, 50 Hz. Odredite efektivnu I
ef
i maksimalnu I
max
struju izvora te vrijeme trajanja
jedne pune periode T. Kolika je trenutna vrijednost struje i
t
u trenutku t = 0.008 s. Isto tako
odredite efektivni i maksimalni naponizvora U
ef
i U
max
.
6. Dva izmjenina napona fazno su pomaknuta za 90, a veliina jednog 150 V. Koliki mora
biti drugi napon da dobijemo rezultantni napon od 200 V.
7. Ako neki svitak prikljuimo na istosmjerni napon od 220 V, kroz njega tee struja jakosti
0.44 A. Ako taj svitak prikljuimo na izmjenini napon od 220 V, 50 Hz jakost struje iznosi
u svemu 0.2 A. Koliki je omski otpor svitka, induktivni otpor svitka kao i prividni otpor.
Koliki je induktivitet svitka.
8. Na izmjenini napon od 110 V, 50 Hz spojeni su u seriju otpornik od 50 O, svitak
induktiviteta 0.75 H i kondeenzator kapaciteta 10 F. Izraunajte induktivni otpor svitka,
kapacitivni otpor kondenzatora, a zatim odredite impedanciju strujnog kruga kao i jakost
struje u njemu.
9. Koliki je ukupni otpor strujnog kruga koji je prikljuen na struju frekvencije od 50 Hz, a u
kojem je serijski otpornik od 10 O, kapacitivni otpor od 8 O i svitak sa 500 zavoja, promjera
10 cm i duljine 60 cm. Treba uzeti u obzir i omski otpor svitka. ica je od bakra
( = 0.0175 Omm
2
/m) i ima presjek 0.2 mm
2
.
10. Prema shemi na slici poznata je veliina prividnog otpora Z = 250 O, induktivni otpor
X
L
= 494 O, kapacitivni otpor X
C1
= 200 O kao i faktor snage kombinacije cos = 0.352.
Odredite vrijednost drugog kapacitivnog otpora X
C2
i radnog otpora R.
11. Serijski titrajni krug je u rezonanciji pri emu ampermetar pokazuje jakost struje I = 0.9 A.
Ako su poznate veliine otpora R = 122.5 O, induktiviteta 0.78 H i kapaciteta C = 13 F.
Odredite: a) napon izvora,
b) frekvenciju izvora.
12. Na izvor izmjeninog napona preko ampermetra je prikljuen serijski spoj radnog otpora
R = 47 O, kapacitivnog otpora X
C
= 27 O i induktivnog otpora X
L
= 13.5 O. Ako
ampermetar (koji mjeri efektivnu vrijednost) pokazuje 4.5 A odredite napon izvora U. Da li
struja prethodi ili kasni prema naponu izvora.
13. Zadan je serijski spoj otpornika omskog otpora R = 10 O, dva svitka induktivnog otpora
X
L1
= 20 O i X
L2
= 22 O te kondenzator kapacitivnog otpora X
C
= 18 O. Izraunati padove
napona na svim elementima kao i napon izvora ako je struja izvora I = 6 A.
14. Elektromotor izmjenine struje prikljuen je na napon od 220 V, uzima iz mree struju
2.4 A i ima faktor snage 0.72. Odredite prividnu, djelatnu i jalovu snagu elektromotora.
15. Elektromotor ima djelatnu snagu 0.8 kW, a troi pri naponu od 220 V struju jakosti 5 A.
Kolika je njegova prividna i jalova snaga i koliki mora biti kondenzator kojim bi se
kompenzirala ta jalova snaga.
16. Koliki mora biti kompenzacioni kondenzator u ureaju ija djelatna snaga pri naponu 220 V
iznosi 18 kW ako elimo faktor snage poveati od cos = 0.6 na cos = 1.
17. Grijae spirale nekog bojlera spojene su u trokut i prikljuene na trofaznu struju napona
380 V. Kolika struja tee kroz fazne vodie, a kolika kroz spirale ako je ukupna snaga
spirala 3.5 kW.
18. Tri grijae spirale elektrine pei od kojih svaka ima otpor od 70 O spojene su u zvijezdu na
trofaznu mreu iji je linijski napon 380 V. Kolika struja tee kroz fazne vodie te kolika je
snaga pei.
Rjeenja:
1. i(t) = 113.74 mA;
2. T = 8.333 s;
3. t = 3.24 ms;
4. U
m
= 198.93 V;
5. I
ef
= 8 A, I
m
= 11.314 A, i(t) = 6.65 mA, U
ef
= 192 V, U
m
= 271.53 V, T = 20 ms;
6. U
2
= 132.3 V;
7. R = 500 O, Z = 1100 O, X
L
= 980 O, L = 3.12 H;
8. X
L
= 235.6 O, X
C
= 318.5 O, Z = 97 O, I = 1.14 A;
9. Z = 24.65 O;
10. R = 88 O, X
C
= 60 O;
11. U = 110.25 V, f = 50 Hz;
12. U = 220 V, Z = 48.9 O, struja prethodi naponu izvora;
13. U = 156 V;
14. S = 528 VA, P = 380 W, Q = 366 kVAr;
15. S = 1100 VA, Q = 755 VAr, C = 49.65 F;
16. Q = 23.994 kVAr, C = 1578 F;
17. I
L
= 5.32 A, I
F
= 3 A;
18. I
L
= I
F
= 5.32 A, P = 2060 W;

Izmjenicne Struje Zadaci Pomorski Fakultet Rijeka

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Izmjenicne Struje Zadaci Pomorski Fakultet Rijeka

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POMORSKI FAKULTET U RIJECI ZAVOD ZA ELEKTROTEHNIKU, AUTOMATIKU I INFORMATIKU

Studij: Preddiplomski sveuilini studij brodostrojarstva Kolegij: Brodska elektrotehnika

You might also like