DARÜŞŞAFAKA LİSESİ BİNASI

İlk adı Darüşşafakatü’l-İslamiye’dir. “Şefkat yurdu” anlamını taşır. Yetim ve yoksul

Müslüman çocukların yetiştirilmeleri amacıyla açılan parasız yatılı, özel statülü ilk okuldur.
Mektebi Sultani’nin(Galatasaray Lisesi) açılması ve bu okula çoğunlukla zengin çocukların
devam etmeleri yeni bir girişimin nedeni olup, yoksul ama yetenekli çocuklar için bir kampanya
başlatılmıştır. Başlangıçta okulun kurulmasındaki amaç, Kapalıçarşı ve çevresindeki
işyerlerindeki çalışan çırakları okutmakken ama daha sonra herkese açık olan sosyal eşitliği
sağlayan bir eğitim merkezi haline geldi. İlk olarak Fatih’te Maşuk paşa konağı ve arsası satın
alındı. Mimar Ohannes Kalfa’nın hazırladığı projenin inşaatına 14 Ağustos 1868’de başlandı. 17
Haziran 1873’te Darüşşafaka binası inşaatı tamamlandı. Okula ilk olarak 54 öğrenci alındı.
İptidai sınıflarıyla 8 yıl olan okulda ilk 6 yıl iptidai-rüştiye-idadi sınıflarını, son 2 yıl ise “ali”
sınıflarını oluşturmaktaydı. 1912’ye kadar okuldan 615 genç mezun oldu. Bunların büyük bölümü
İstanbul’un iş, sanat, siyaset ve kültür yaşamında önemli yer edindiler. Tarihi okul binasının
yanına ve arkasına inşa edilen yeni hizmet binası 1953’te hizmete girdi. Eski binada ise okul
müzesi ve kütüphane birimleri korundu. 1971-1972 yıllarında yeni hizmet binasına bir ek daha
yapıldı. 1914 yılında Ayazağa’da hizmete giren yeni kampüsüyle Darüşşafaka Lisesi Binası terk
edildi.
Darüşşafaka bir ana bina ve ek binalardan oluşmuştur. Bunlardan bazıları, tarihi binanın
planında; eski odalar, eski ahır mahalli, eski köşk ve limonluk, eski bahçıvan odası olarak geçer.
Darüşşafaka Lisesi ana binası arsanın tam ortasında dört köşe hacimli bir blok olarak
düzenlenmiştir. Bir bodrum katı ve bunun üzerinde yükselen 3 kat olarak oluşturulmuştur.
Bodrum katını yarısı yerin altında yarısı yerin üstündedir. Mimarisi 19.yy Osmanlı rüştiye
binalarını andırır. Plan düzlemi tamamen simetriktir. Bina aynı blokta iki bitişik bina biçiminde
bir merkezi aydınlık çevresinde gelişen iki birimden oluşur. Bu kütlelerin binaya giriş kapıları
ayrıdır. Bu da kız ve erkek öğrencilerin ayrılması sonucudur. Giriş ve merdiven koridor aksının
her iki tarafında odalar bulunmaktadır.
Bina cephe düzeni yine 19.yy. resmi binalarıyla benzerlik gösterir. Bina yatay çizgilerle
bölümlenmiştir. Yarı yarıya yükseltilmiş bodrum katı ve giriş katı cephede bütüncül olarak ele
alınmıştır. Diğer katlar, katlar arası yatay kat kornişleriyle ayrılmıştır. Binanın cephesindeki
girinti çıkıntılar ve binanın köşelerinin rustik taş işleme kaplanması cephedeki yatay etkiyi
düşeylikle dengelemiş ve cepheye hareket katmıştır.