Borong Bible Papua New Guinea

Uumeleembaa Bua Tere Soomogo Gbilia
1 Korint
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
This version of Total HTML Converter is unregistered.
1 Korint 1 Korint
<<
00
>>
^
1 Korint
Poolno Korint yooojo Anutu kokae mepeseeja:
Korint kanagesono deema tuua tuua nanju.
Kraistno Anutuwaa ku-usua ano momo area ninisaano.
Kraist maripoono komurotiwaa qaaya jewe.
Ua Toroyaano momakooto ii qaita mo.
Anutuwaa gawo meme ejemba
Nono Kraistwaa aposoluruta koloojo.
Mono serowili anoti, ii mono batugianoga konjombu.
Uumelee alagia ii seleege yooo qaa jakeyano mende ambu.
Sele busugiano Anutuwaa jigo kowoga kolooja.
Loemba ano gbaworo sara laaligo rara
Anutuno ooonotiwaa so mono toroqe laligowu.
Gbaworo sara ano malo yooo gejanono qaagia
Nene tando lopiombaa nandu aaa ii newoa me qaago?
Aposol nomae koloowe sokonaga?
Israel wala laligogiti, iyooono gale meme qaa
Tando lopiombaa lomba ano Pombaa samo kowoga
Nononana ainana mesao Po mepeseewoa.
Emba oono mono wagia esuu Po mepeseewu.
Pombaa samo toroya newutiwaa silia
Gawo memewaa momo kale yooo kanagia
Kraistwaa selia motoogoto, kitiuruta mamaga.
Uuno jopago aoaowaa kalea
Gejatootoo qaa ano qaa qaita mo jejewaa kalea
Uumelee ajoajoroowaa area ii kokae:
Kraistno koomunoga waaro.
Anana koomunoga nomae gbili waaboa?
Sele busunanano gbili waama qaita mo koloowaa.
Jerusalemala ilailaa oombutiwaa jekootoya
Poolwaa gawoaa ano kana kekembaa area
Yeizozo qaa tetegoya
1 Korint 1 Korint
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
11
>>
Korint Tere 1
Poolno Korint yooo Tere mutuya ano.
Je-asa-asari
Poolno misin gawo me liligoro india woi kolooro Griik siti Korint kano keno.
Korint ii Akaia prowinswaa siti waa. Kawaa sunduya ii (Apo 18.1-6) iima weegowu.
Kamba kano Korint ii siti somata qatawo. Bisnisgia kania kania mamaga ama mekegi.
Korint yoono tando lopio ano be kania kania waegia me mepesee laligogi.
Aagolegia kania kania ama aisookegi. Mamagano serowili ama laligogi.
Tere koi kokaembaajo ooro: Poolno misin gawo me liligoro india karoo
kolooro Efesus sitino laligoro tosiano Korintnoga ka batugiano lombo kolooroti,
iikawaa bujuya ijogi moro. Lombo tosaaa kokae: Uumelee tuu yoono deema
siiserere qe laligogi (1.104.21), serowili la amakegi (5.1-13), loemba laaligowaa
kaniano sooro (Bo 7), tando lopiombaa bao newombaa niinogiino amakegi (Bo 8),
samo toroya newombaa ekalolo amakegi (11.17-34), zioz laaligowaa are mende otaa
ilino kooso laligogi, kantri tosiaa qaaya qaaya jena jewe ama jekegi (1214). Tosiano
qaa kokae jekegi: Komugiti, iyoono mombo mende waabuya. (15.12-33) Korint
yoono tere mo kaaagadee oogi Poolwaano karoti, iikano qiqisi tosaaa ama mugi,
(ii 7.1, 8.1, 12.1, 16.1 iikano weegowa).
Poolno qiqisigia ii meleema lombogiaa qambamamba qaa ooma tere koi ooro.
Uujopawaa qaa (Bo 13 ii awaa soro. Kanage ao Korint kema iiimambaa qaaya je ooro
(16.5-7).
Buk kokawaa bakaya waa 8 ii kokae:
Je-asa-asari qaa 1.19
Deema tuua tuua laligogi 1.104.21
Serowili ano loemba laaligo 5.17.40
Uumeleembaa ano uumeleembaa gadokopa laaligo 8.111.1
Uumelee laaligo ano mepemepesee are 11.214.40
Kraist ano kuuya anana koomunoga waaboa 15.1-58
Judia uumelee tuu yooojo nandu agi 16.1-4
Poolwaa area ano yeizozo qaaya tetegoya 16.5-24
1
1
Kraist Jiisasno Pool nii noono Anutuwaa jetaa so wasiwasi eja aposol kolooje.
Niino uumelee alana Soostenes iwo rajo.
2
Anutuwaano kanageso Korint sitino laligojuti, niino oowo Bua qaa ami
mobombaajo kaje. Kraist Jiisasno oo ooono iwo qokotaagi tak koto oono soraaya
kolooju. Kaaagadee ejemba dae yoono balo so Ponana Jiisas Kraistwaa qata qama
qama kooligi ii ano nono kaagadee po koma nonomakeji, mono kuuya ooojo Bua
Tere koi oojo.
3
Anutu Manana ano Po Jiisas Kraist yorono mono kalemoria ooni luaeno
laligowu. Kia.
2 Apo 18.1
laligowu. Kia.
2 Apo 18.1
Poolno Korint yooojo Anutu kokae mepeseeja:
4
Oo Kraist Jiisaswo qokotaa nagi Anutuno kalemoriaa oonoti, iikawaajo
mono kamba so ooojo Anutuna dagise je mepeseekeje.
5
Oo Kraistwo qokotaa
nagi gawo memewaa momo kalea kelemalele oono momo kania kania bua qe ao
saano Bua qaawaa kania kuuya jekeju.
6
Nono Kraistwaa kania nago jeni qaa iikawaa hoano koloo kotiiro nanjutiwaa
so momo kale kuuya ii oono. Kawaajo Anutu mepeseekeje.
7
Kawaajo gawo
memewaa momo kale mombaajo mende amamaa nama Ponana Jiisas Kraistno
mombo asugiwaatiwaajo mambomakeju.
8
Ponana Jiisas Kraistno me kotii ooma kamba tetegoyano asugano
asugiwaati, kamba iikano oo solaa koloo qaagia qaa nama ii iibuya.
9
Anutuno qaaya
tororo otaa ilaa oomakebaa. Iino oo iyaaa Meria Jiisas Kraist Ponanawo toroqe
laligowutiwaajo ooono. Kia.
Korint kanagesono deema tuua tuua nanju.
10
Oo uumelee alauruna, niino Ponana Jiisas Kraistwaa qatano kokae uukuukuu
me oonje: Oo mono korebore uumo-toogo ama batugiano deendee mende ama
laligowuto, uugia kululuugi motoogo kolooro momo motoogo otaa laligowu.
11
Oo
uumelee alauruna, oo batugiano agowowo mamaga ama laligojuti, iikawaa buju qaaya ii
emba Kloewaa sumauruta tosiano nijogi.
12
Kokaembaajoa ii jeje: Ooonoga tosiano kokae jekeju, Nonono
Poolwaano qaa otaakejo. Tosiano Nonono Apoloswaano qaa otaakejo,
jekeju. Toroqe tosiano kokae jekeju, Nonono Piitowaano qaa otaakejo.
Duano mombo tosiano kokae jekeju, Nonono Kraistwaano qaa otaakejo.
13
Kraistno juma mamaga kolooro me? Pool niino mono ooojo ama maripoono
komuwe me? Pool noo qanano oomulu me oogi me? Kae moma soowubo?
14
Niino ooonoga Gaius ano Krispus oomulu me orombeto, tosaaa ii mende me
oombetiwaajo Anutu dagise! jeje.
15
Kawaajo Poolwaa qatano oomulu me
nonogi, mono qaa omaya kae jewabo.
16
Oo oano, Stefanas ano iwaa sumauruta ii kaaagadee oomulu me oombeto,
iyooo gemagiano mo oomulu me mube me qaago, ii tororo mende moje.
17
Kraistno
nii ejemba oomulu me oomambaajo ama mende wasi nonoto, Oligaa Bua je
seimambaajo nijoro kema kakeje. Kraistno ananaajo ama maripoono komuroti,
gawo iikawaa esuano kamaa omaya koloowabo. Kawaajo Bua qaa ii balo ejawaa
momakooto qagano la mende jekeje. Kia.
12 Apo 18.24 14 Apo 18.8; 19.29;
momakooto qagano la mende jekeje. Kia.
12 Apo 18.24 14 Apo 18.8; 19.29;
Room 16.23

16 1 Kor 16.15 Room 16.23

16 1 Kor 16.15
Kraistno Anutuwaa ku-usua ano momo area ninisaano.
18
Ejemba gere siawaa bua koloowuti, iyoono maripooaa Bua qaaya moma
iikawaajo mogi uugia qaa yooo qaa taniaa kolooja. Kae koloojato, Siwewaa bua
koloojoi, nonoojo qaa iikano mono Anutuwaa ku-usua ninisaano momakejo.
19
Iikawaa qaaya Bua Tereno kokae oogita eja,
Niino momo ejemba yooo momakootogia kondeembe soowaa.
Moma asari yagokejo, jekejuti, iyooo momogia mono me soowe zolologo
omaya koloowaa.
20
Momakooto ejemba hoa ii dakano laligoju? Buk weego momowaa kania
mokoloogiti, ii dakano? Balono jenokooliwaa boi koloo qaa meleqeleema jekejuti, ii
mono oano qagiawo kolooju me? Balono momakooto somata eji, Anutuno mono
iyooo momogia me mokokowiro uugia qaa taniaa kolooja. Qaa ii oia.
21
Anutuno iyaaa momakootoyaa so namono laaligowaa area anoto, ejembano
iyagiaa momakootogia nago iikaaa kano Anutuwaa kania moma kotowombaajo
amamaa tompi laligogi. Amamaa laligo Kraistno maripoono komuroti, iikawaajo
Uugia qaa yooo qaaga! jegito, Anutuno Bua qaa ii nonono je seiwoiwaajo
ninijoro. Ii je asarini dae yoono uugia meleema moma laariwuti, ii dohamo qe
oomambaajo moro sokono.
22
Juuda yoono aiwese agoleto asugiwutiwaajo kapara
komakejuto, Griik kantri yoono momakootogiano somariwaatiwaajo moma janjari
riikeju.
23
Ii janjari riikejuto, nonono Kraist maripoono qegi komurotiwaa Bua qaaya je
seikejo. Juuda yoono qaa ii mogi uugia boliro iikano osi uugia mende meleemakeju.
Waba kantri yoono iikawaajo mogi qaa motoya kolooja.
24
Mamagano kae romogojuto, Anutuno nonoono uunana meleenii, Kraistno
mono nonoojo Anutuwaa momakootoya ninisaama iyao Anutuwaa ku-usua koloo
nonoma nanja. Juuda me kantri tosaaa koloojoi, ii kile Kraistwo qokotaa nama
motoogo koloojo.
25
Ejemba ananaa momakootonana ano esunana ii kamaaqeqeta. Anutuno uuta qaa
koloonagati ee, iikano mono kile ejemba momakootonana uugu uuta somata
koloonaga. Anutuno loolooria koloonagati ee, iikano mono kile ejemba esunana uugu
kotakota totoo koloonaga.
26
Uumelee alauruna, ooagiaa kanagia nomae ero Anutuno ooonoti, mono ii
romogowu? Oo mamagano balombaa momakooto somata mende me laligogi.
Mamagano ku-usu qagano esuhinagiawo mende laligogi. Maurugia mamagano
qabuagiawo mende laligogi.
27
Kae qaagoto, balo ejembano ooojo mogi uugia qaa
ejemba omaya koloojuti, Anutuno mono oo iikaaia meweego oono. Balombaa
momo ejemba geria ii gamu qe oono. Balo ejembano ooojo mogi loolooria
koloojuti, Anutuno mono oo iikaaa meweego oono. Balombaa ku-usu ejemba geria
ii gamu qe oono.
28
Balo ejembano jejewili ama ooma kanagiaajo mogi kamaaqeqeta koloojuti,
Anutuno mono oo iikaaia meweego oono. Balo ejemba yooo jaagiano somata
koloojuti, iyooo qabuagia me kamaa ano qaombaatiwaajo kamakamaata koloojuti,
mono ii meweego oono.
29
Mono Anutuwaa jaasewaano selia me ubabotiwaajo mono kae meweego
oono.
30
Anutuno nemu koma ooma uuano Kraist Jiisaswo qokotaa laligo
kotiikeju. Iino Anutuwaa momakootoya qaita mo ninisaano momakejo. Kraistno
dowenana me qaanana je tegoro solaani laligojo ano tak koto nonono soraaya
koloojo.
31
Bua Tereno qaa mo kokae oogita eja, Mono selia me ubaati, iino
mono Po moma mujiwaajo ama selia me uba. Qaa iikawaa so ani sokombaa. Kia.
19 Ais 29.14 20 Job 12.17; Ais 19.12; 33.18; 44.25 31 Jer 9.24 19 Ais 29.14 20 Job 12.17; Ais 19.12; 33.18; 44.25 31 Jer 9.24
1 Korint 1 Korint
<<
11
>>
1:3: 2 Apo 18.1
1:17: 12 Apo 18.24
1:17: 14 Apo 18.8; 19.29; Room 16.23
1:17: 16 1 Kor 16.15
1:31: 19 Ais 29.14
1:31: 20 Job 12.17; Ais 19.12; 33.18; 44.25
1:31: 31 Jer 9.24
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
22
>>
2
Kraist maripoono komurotiwaa qaaya jewe.
1
Uumelee alauruna, niino ooono ka Anutuwaa kania nago je asari
oombeti, ii qaana naa siisiiawo koloowaatiwaajo mende je laligowe me balombaa
momakooto uuta qendeema iikano selena mende me uma laligowe.
2
Niino ooo
batugiano momo morota kuuya goraayano ama Jiisas Kraistwaa qaaya ano maripoono
komurotiwaa kania iikayadee moma koto ii je seimambaajo qaa somogowe.
3
Qaa kae somogo ooono kaweti, kamba iikano eja loolooria koloo jenena
mamaga ororo keena moma laligowe.
4
Niino Bua qaa je asari oombeti, ii momakooto
somataa kele qaa kano mende iijo laligowe. Ii qaagoto, Ua Toroyano sololoo oono
esumumuyano uugiano inaawaatiwaajo kapara koma qaa iijo laligowe.
5
Balo
ejembawaa momakootogiano qaagoto, Anutuwaa ku-usuano nemu koma oono moma
laariwutiwaajo kapara koma laligowe. Kia.
3 Apo 18.9
laariwutiwaajo kapara koma laligowe. Kia.
3 Apo 18.9
Ua Toroyaano momakooto ii qaita mo.
6
Niino kile uumelee alauruna akadamugiawo laligojuti, iyooo batugiano rabe
Anutuwaa momakootoya keemeya ii saano ami momakejo. Balombaa momakootoyaga
mende ami momakejo. Baloa baloa gale koma ooma laligogi ku-usugiano
qaombaati, iyooo momakootogia ii kaaagadee mende ami momakejo.
7
Ii qaagoto, Anutuwaa momakooto aasagoya mono ii ami momakejo. Anutuno
Siwe namo mende mokoloo orono iikano waladee area kokae ama somogoro,
Ejembano kanage koloo akadamu mokoloowutiwaajo mono momakootona qaita mo
ii iisaamaa. Kae je ii aasagoyano ano ero.
8
Balombaa eja poa poa laligo kougiti,
iyooonoga mono momakooto ii mende moma kotoro. Ii moma kotowuyagati ee,
Ponana asamararaawo ii maripoono mende qegi komunaga.
9
Momakooto qaita mo
kawaajo qaa kokae oogita eja,
Mono iwoi ii jaa gejiano mende iima moro. Iikawaa momoyano mombaa
uutano mende kolooro moroto, ejemba Anutu uugiano jopago mukejuti,
iyooojo ii mono mozozogo anota eja.
10
Balo ejemba iwoi ii mende moma titou laligogito, Anutuno ii mono Uaya wasiro
nonoojo ninisaano moni. Iino qaa kuuyaa kania mogama mokolookeja. Anutuwaa
momo keemeya kaaagadee modaboroji, iino mono ii sololoo nonono moni.
11
Mombaa uuta mono mende moja. Uutaa uaya iinondee mono ii moma yagoja.
Kaaiadee Anutuwaa uuta ii mono mende mojato, Anutu iyaaa Ua Toroya iinondee
ii moma yagoja.
12
Nonono balombaa nanameme bologaa omeya mo mende bua qe
aoninto, Anutuno iwoi kale nononoti, iikawaa kania mobombaajo mono iyaaa Uaya
wasiro uunanano kemerota laligojo.
13
Iikawaa kania keemeya ii ajoroo ami momakejo. Balo ejembano
momakootogiaa qagano qaa kuma nonogi iikawaa so ii mende ami momakejo. Kae
qaagoto, Ua Toroyano qaa kuma nononoti, iikawaa so mono uuwaa qaa hoa gosini
sololoo nonono je asarikejo.
14
Ua Toroyano sololoo nonono qaa ii kae gosijoi
ee, kania mono mokoloo moma asariwoatiwaa so kolooja. Kawaajo Ua Toroyano
dae yooo uugiano mende laligoro ee la laligojuti, iyoono Anutu Uayaa bua ii
moma ago kombombaajo amamaakeju. Yoono Bua iikawaajo mogi qaa motoya
kaaa kolooro kania moma asariwombaajo amamaaju.
15
Yoono amamaajuto, Ua Toroyano sololoo nononji ee, mono qaa kuuyaa
kania gosi je tegowoatiwaa so koloojo. Kae koloojonto, uumelee ejemba mombaa
kania ii balo ejemba kuuyano tororo je tegowombaajo amamaakeju.
16
Iikawaa kania ii
Bua Tereno kokae oogita eja,
Pombaa uumomoya ii eja mono mo mende moro.
Kawaajo mono ii qambamamba mubaatiwaa so qaago.
Mono ii mende moroto, nonono Kraistwaa uumomoya me laligojo. Kia.
9 Ais
Mono ii mende moroto, nonono Kraistwaa uumomoya me laligojo. Kia.
9 Ais
64.4 16 Ais 40.13 64.4 16 Ais 40.13
1 Korint 1 Korint
<<
22
>>
2:5: 3 Apo 18.9
2:16: 9 Ais 64.4
2:16: 16 Ais 40.13
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
33
>>
3
Anutuwaa gawo meme ejemba
1
Oo uumelee alauruna, oo naamade kaaa Kraistwo qokotaa nagi. Kawaajo
niino oo balombaa nanameme metetereekejutiwaa tani Bua qaa je asari ooma
batugiano laligowe. Ua Toroyano sololoo oono laligojutiwaa tani kaaa
iijomambaajo amamaa laligowe.
2
Niino qaa moma asariwutiwaa so aju apuya kaaa
uuagi laligowe. Nene hoa nenetaa so mende koloogitiwaajo qaakeemeyaii mende
oombe. Kamba iikano nene hoa newombaa amamaagi ano kamba kokaamba
kaaagadee ii saano mende nekeju.
3
Oo toroqe balombaa nanameme bologa meteteree laligoju. Oo uugiano uuno
junju moma agowowo ama qaa jejegiano nuuguna guuguwe amakeju. Kae agi uu
selewaa siigia kombombaa bologano gale koma oono uumeleembaa gadokopa
ejemba omaya yooo tanigiae kolookeju.
4
Tosaaa oono kokae jekeju, Nono
Poolwaano qaa otaakejo. Tosiano kokae jekeju, Nono Apoloswaano qaa
otaakejo. Kae kae je mono balo ejemba omaya kolookejutiwaa tani kaaa laligoju.
5
Apolosno moroga kolooja ano Pool niino moroga kolooje? Norono mono
Anutuwaa gawoga me laligojo. Pono noroojo gawo aa aa noronoti, iikawaa so
ilaa ooni uugia meleema Po moma laari laligoju.
6
Niino kota komowe Apolosno apu me ka iikano maaroto, Anutuno mono
kondooro toomoria kolooro.
7
Kawaajo komoroti, iino qatawo mende kolooja. Apu
maaroti, iino kaaagadee qatawo mende koloojato, Anutuno kotuegoro toomoriaa
kouma somariikejuti, iinondee mono qabuayawo kolooja.
8
Kae koloojato,
komomakejei ano apu maamakeji, norono mono so motoogo koloojo. Motoogo
koloojoto, ii kile tawanara ii mono gawonara mekejotiwaa so aa aa mewota.
9
Norono Anutuwaa gawombaa neawoita koloo iwo gawo mekejo. Ooo uugia ii
Anutuwaano molale kaaa kolooro komakoomo gawoa kano mekeja. Anutuno miri
kaaa uugia inaa mindiri oono kotii waamakeju.
10
Anutuno kalemoria nonoti, niino
iikawaa so miri memewaa momo eja kaaa koloo Anutuwaa tando kombombaa uugiano
kuu komowe mono iikawaa qagano miri mekeja. Saano mekejato, motomotoo
nonono miriwaa gawoa awaagadee mewoatiwaa so koloojo. Iima koto
mewoatiwaajo mono jaa gale me aowoa.
11
Uuwaa tandoya ii Jiisas Kraist. Niino ii
mono uugiano komowe mono momalaariwaa tando mo mokoloomambaajo
amamaawaa.
12
Tando motoogo koloojato, iikawaa qagano tosiano mirigia goul silwano me
jamo hogiawo tosaaa kano mekeju. Tosiano mirigia gere kasano, towo boo
seano me gano mekeju. Silinana kae me kae nama mekejoi ee,
13
uuwaa
gawonanaa hoano mono iyaa iyaa asugano asugiwaa. Pono kambaano ka kuuro
iikano mono miri merotiwaa esuya luluumbaa. Miri esunanano mono Anutuwaa gere
bolaano asugiro je kamaaro hoano asugano iibombaa so koloowaa. Gere iikano
mono motomotoo nonoo mirinanaa tania hoa ii agoteteno ama gosiwaa.
14
Gereno je miri kuuya gosi oono megi hogiano kotii nambuyati ee,
iyoono mono gawogiaa tawaya bua qe aowuya.
15
Tosiano mirigia megi hogiano
je kamaawuti ee, iyoono mono tawa qaagoto, tiwitiwilaa mokoloowuya. Ii
mokoloowuyato, iyagio kile Siwewaa buaya laligowuya. Gere bolano je oooro
iikawaa tani uuguwombaajo janjari rii kok kogi Anutuno metogo oono Siweno
ubuya.
16
Ooagio Anutuwaa Bua jigo (tempel) koloogi Anutuwaa Uayano uugiano
laligoji, ii moju me qaago?
17
Anutuwaa Bua jigoya ii kowoga kolooji, iikawaa so oono
soraaya kolooju. Kawaajo mono Anutuwaa jigo me boliji ee, Anutuno mono iyaa
me boli mubaa.
18
Mono aaa balo momoya otaa tiligo aowabo. Ooo batugiano mono
iyaaajo moro Balombaa momakooto uuta me laligoje, jeji ee, iino mono wala uuta
qaa koloo iikaaa kano momakooto hoa mokoloonaga.
19
Anutuno balombaa momakooto uuta iikawaajo moro uugia qaa yooo qaaga
kolooja. Iikawaa qaaya Bua Tereno kokae oogita eja, Anutuno momakooto uuta me
laligojuti, ii gbadoo oono iyagiaa momo aigiano sipasipa koma osiwuya.
20
Kawaa
qaaya mo ii kokae eja, Pono momakooto ejemba yooo momo aregiaajo moro
omaya kolooja.
21
Kawaajo ooonoga mono mono ejemba nonoojo ama selia me
ubabo. Kuuya nonono mono ooo buaga koloojo.
22
Pool, Apolos, Piito
*Piito qata mo Siifas
nonono mono ooo buaga koloojo.
22
Pool, Apolos, Piito
*Piito qata mo Siifas
nonono mono ooo buaga koloojo.
Ejemba balo so laligojoi, nonono mono kuuya ooo bua koloojo. Kawaajo saano
qaa ii me ii gosi me iikaaa kano laaligogia laligowuya ano koomugia komuwuya.
Kamba kokaamba laligojoi, kuuya nonono mono ooo bua koloojo ano kanage
gawo meme ejemba laligowuyati, iyoono mono kaaagadee ooo bua koloowuya.
23
Kae koloo oonjonto, oono Kraistwaa bua koloogi Kraistno Anutuwaa bua
kolooja. Kia.
2 Hib 5.12-13 4 1 Kor 1.12 6 Apo 18.4-11, 24-28 16 1 Kor 6.19; 2
kolooja. Kia.
2 Hib 5.12-13 4 1 Kor 1.12 6 Apo 18.4-11, 24-28 16 1 Kor 6.19; 2
Kor 6.16 19 Job 5.13

20 Ond 94.11 Kor 6.16 19 Job 5.13

20 Ond 94.11
1 Korint 1 Korint
<<
33
>>
*3:22: Piito qata mo Siifas
3:23: 2 Hib 5.12-13
3:23: 4 1 Kor 1.12
3:23: 6 Apo 18.4-11, 24-28
3:23: 16 1 Kor 6.19; 2 Kor 6.16
3:23: 19 Job 5.13
3:23: 20 Ond 94.11
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
44
>>
4
Nono Kraistwaa aposoluruta koloojo.
1
Kawaajo ejemba kuuyano mono nonoojo kokae mogi sokombaa: Kraistno je
koto oono gawoa mekeju. Anutuno qaaya aasagoya nonono buanana kolooro
gale komakejo. Nonono miri galeaa tani kaaa koloojo.
2
Gale yooo togiano miri
iwoiya gale kombutiwaajo borogiano anji, iino mono qaa waa kokae kapara koma
je koto oomakeja, Gawogia mono meteqetetaa qaa nama ponda me laligowu.
Membiriqembiri mende ambu. Kae mokoloo oombe sokombaa.
3
Korint oono me
balombaa qaa jake mombaa galeano nii gosi je tego nombuyagati ee, niino mono
qaa iikawaajo mobe kamaaqeqeta totoo kolooja. Neeno kaaagadee neenaa qaana
mende je tegoje.
4
Uuna gosi qaa mo mende mobe me bimoo nonjato, iikawaajo
kile solaa mende kolooje. Ejembano qaagoto, Pono mono noo qaana gosi je
tego nomakeja.
5
Kawaajo oo mono kamba kokaamba mombaa qaaya mo ii mende je tegowu.
Pono kambaa ano ka kuuwaatiwaajo mono mambombu. Mamboma laligogi iikano
ka qaa iwoi mesagogita eji, ii mono asasagano isaano asugano asugiwaa. Iino ka
ejemba uunana me asariro nanamemenanaa kaniano asugano asugiro iibaa.
Nanamemenanaa kania iima motomotoo gosi nonono Anutuno mono iikawaa so
kamba iikano mepesee nononaga.
6
Oo uumelee alauruna, oo juma jaba-arambara ama la leelee aro qe nama utama
aokeju. Kae laligowubotiwaajo mono Apoloswo noro romogo noroma ooagiaa
aigia mesao qaa kokawaa kania moma kotowu, Bua qaa oogita eji, ii mono mende
uuguwu. Qaa ii moma kotogi uugiano ero te koma qeagowutiwaajo sundunara kae
ooje. Ii neena ano Apolos noroo kananara gosi romogo moma asariwutiwaajo ooje.
Deendeegiano kae tegowaa.
7
Balombaa iwoi mono mono mende me letoma gono tosaaa uuugu qaita mo
koloonaga me qaago? Ii qaago. Iwoi kuuya e gonji, ii mono Anutuno kale gono bua
qe aona me qaago? Ii kalega bua qe aonati ee, mono naambaajo kale ii qakooma
selega ee me umakeja? Ii mende sokonja.
8
Iwoi kuuya me laligowombaa siia mojuti, ii e oondaboroja. Anutuno Siwe
kowianoga kalea kalea maama oono simbawoawo kolooju. Nonono mende ilaa
ooni ooagio kile momalaariwaa ki po kaaa kolooju. Ooagiaajo kae romogo
aoju. Oo oano oo ki koloogi sokonaga. Kae koloogi nonono mono kaaagadee eja
pourugia koloo ooo koorogiano saano motoo selenana me uma awelego
aowonaga. Niino kae ambombaa siia moje.
9
Niino kae mojento, ananaa kanianana iibe tani kokae kolooja: Anutuno aposol
nono kuu nonono ejemba jaagiano kamaaqeqeta too koloo laligojo. Ejemba uugi
komuwutiwaajo je tegogitiwaa tania asugano kema kani la qama gamu qe
nonomakeju. Iwoi ii-iita qaita mo kolooni balo so yooo toya ano Siwe jakeya jakeya
yooo po qerewea gajoba yoono mono jaagiano niniima koto niniigigiikeju.
10
Kraistwaajo nama uuta sooro laligoji, noojo kae jekejuto, oono Kraistwo
nama momo ejemba akadamugiawo koloojutiwaa tani kolooju. Niino loolooria koloojento,
oono Ejemba kotiga koloojo, jekeju. Ejembano oo goda qe oomakejuto,
noojo mogi kamaaro jejewili ama nomakeju.
11
Kamba koi kaaano kaaagadee
nembanenewaa komu apuwaajo moma opo walaga junjuraa mouma laligoni manjano
la nunugi du mirinana qaa laligo toroqe kema kakejo.
12
Ananaa boronanano seleqeqe gawo mekejo. Ejembano la qasuaa
nonomakejuto, nonono mono kotuego ooma yooojo qama koolikejo.
Sisiwerowero ama nonomakejuto, nonono mono ii moma mokosigo kapara koma
laligojo.
13
Uuqeqe qaa tokorokota je nonomakejuto, nonono mono gumbonjonjo
qagano sosooda meleemakejo. Nonono balombaa gojejera roaa kaaa kolooni baloa
baloa yoono sisinana me gema nunukeju. Kaaa laligo kouma kamba koi kaaano
kae toroqe laligojo.
14
Gamu qe oomambaajo qaa koi mende oojento, wombo meraborauruna kaaa
mono qambamambagia oomambaajo moje.
15
Momalaariwaa boi 10,000 yoono
Kraistwo qokotaa kala koma kuma oombuyagati ee, ii kile niino mono Kraist
Jiisaswo qokotaa Oligaa Bua je asari magia koloowe uugia meleegi. Kawaajo
maurugia mamaga mende laligoju.
16
Kawaajo uugia kokae kuu oonje: Niino sili amakejei, iikawaa so oono
mono noo silina ii otaa laligowu.
17
Niino silina Kraist Jiisaswo qokotaa ama me baloa
baloa liligo uumelee kanageso so kuma oomakejei, iikawaajo mono duduuwubo.
Niino kawaajo ama wombo merana Timoti wasiwe ooono kawaa. Iino niwo ponda
laligo Pombo qokotaa nama ka kanana je koma gbili oombaa.
18
Ooonoga tosia yoono niino ooono mende kawenaga, kaaa moma selegia
mepesee jaba-arambara ama la laligoju.
19
Kae laligojuto, Pombaa siiano noojo
Kemba! jewaati ee, mono uulaawo ooono kamaa. Kamaati, kamba iikano jaba-
arambara ejemba yooo ku-usugiaajo qisi oombe jokoloogi momaa. Selegia me
uma qaa somasomata la jekejuti, ii niino mobe kamaaqeqeta kolookeja.
20
Anutuwaa
bentoto ii qaagadee jejetaa iwoiga qaagoto, hoa ii Anutuwaa ku-usua. Iikano mono
nemu koma nononja.
21
Kawaajo uugia mende meleema la laligowuyati ee, niino mono koobi me ka
qaano oootimaa. Uugia meleembuti ee, mono uubonjo qagano uujopa ama
oomambaajo kamaa? Qaa woi ii gosi noojo siigia nomae mojuti, ii mono moma
gosi nijowu. Kia.
12 Apo 18.3 16 1 Kor 11.1; Fil 3.17
gosi nijowu. Kia.
12 Apo 18.3 16 1 Kor 11.1; Fil 3.17
1 Korint 1 Korint
<<
44
>>
4:21: 12 Apo 18.3
4:21: 16 1 Kor 11.1; Fil 3.17
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
55
>>
5
Mono serowili anoti, ii mono batugianoga konjombu.
1
Qaa mo kokae jegi noo gejanano kemero: Tosiano uumelee kanageso
batugiano serowili amakeju. Mono maaa embia me laligoja. Serowili kaaa ii
uumeleembaa gadokopa ejemba yooo batugiano kaaagadee mo mende eja.
2
Mono
kae ano oo kile selegia me uma la jaba-arambara amakeju. Ii mende sokonjato, siliaa
wosobirino mono me komu oono sokonaga. Kae ama saano eja sigisogo kaaa
anoti, ii mono batugianoga konjogi seleege kamaabaa. Ii nomae ama mende otaaju?
3
Niino oano ooonoga korigano laligowe selena mende iimakejuto, kile
uanano mono oowo laligoja. Mono nanameme jekania boorogoya anoti, niino
mono iwaa qaaya gosi batugiano laligojeiwaa tani moma je tego kokae jeje:
4
Oo
mono Ponana Jiisaswaa qatano ajoajoroo agi noo uanano oowo toroqero Ponana
Jiisaswaa ku-usuano nemu koma oono ororo nama qaaya je mono kokae
somogowu:
5
Satano seliaa sii kombombaa bologa qero kamaawaatiwaajo mono
gema qe mu iwaa boriano agi mindigo mubaa. Mindigo muro loori uuta meleeno
Anutuno hamo qe mu Pombaa kambaano uaya metogoro Siwewaa bua koloonaga.
6
Selegia me umakejuti, ii awaa qaago. Oo qaa woi koi moma yagowu, Yiist kitia
melaa apuwo mindiri flauano ani me somariiro dis saa qekeja. Kaaagadee bao
woosoya kaambogawo kano jumakeji, iikano mono busia kuuya me bolikeja.
7
Qaa iikawaa so oo flaua dis soraaya kaaa koloogito, sigisogowaa yiistya mo ii
qaro kaaa batugiano kouma iikeja. Kuuya boliwubotiwaajo mono yiistgia walaga ii
gosi utegowu. Eja ii wooso kaambogawo kaaa otaa mono duano mombo yambu
gbiliaa flaua dis soraaya kaaa koloo laligowu. Kiakomu kendo kambaano lama
siimolo oo bered yiistya qaa nekejuti, iikawaa so Kraistno ananaa kiakomu lamanana
kolooro qegi komuro. Kawaajo oo saano flaua dis soraaya yiistya qaa kaaa koloowu
ano mombo oyaboya uutano kouma laligowu.
8
Kraist komurotiwaajo mono korisoro kendo ama laligowoa. Yiist me wooso
kaambogawo ii nanameme bologa umaqekamaaqeawo. Iikawaa qagano mono
korisoro kendo mende amboa. Kawaajo mono gbigbao mesao qaa hoa otaa
bered yiistya qaa kaaa koloo iikawaa qagano korisoro kendo ama laligowoa.
9
Niino Bua Tere oo ooma kokae iijowe: Oo serowili amakejuti, iyoowo
mono ainjolo mende rama ami mobu.
10
Balono uugia mende meleema nanameme
bologa amakejuti, iyooojo qaa ii mende oowe. Yoono serowili ama iwoiwaa dogo
koloo mego mewombaajo koposogokeju. Iwoi kalugo yogoro mekeju ano tando
lopio waegia me mepesee oomakeju. Yooojo ama kae oo oombenagati ee, oo
mono balono laligowombaajo amamaawuyaga.
11
Yooojoa qaagoto, kania kokaembaajo qaa ii oo oombe: Mono aaa qata
uumelee ala je kile serowili anja me iwoiwaa dogo koloo mego memambaajo
koposogokeja me tando lopio waeya me mepeseekeji, iwo mono ainjolo mende
rama ami mobu. Momalaari tuu ooo batugiano mono mepaqepae amakeja me apu
kotiga ne ekalolo amakeja me iwoi kalugo yogoro mekeji ee, iwo rama nembanene
mo mende newu.
12
Seleege laligojuti, niino iyooo qaagia mende je tegokeje. Ii noo gawoga
qaago. Oo kaaagadee kanageso kuuya yooo qaagia qaagoto, uugia meleema sopa
uutano laligojuti, mono iyooo qaagia iikayadee gosi je tegokeju.
13
Seleege la
laligojuti, Anutuno mono iyooo qaagia gosi je tegowaa. Kawaajo mono Bua qaa
kokawaa so ambu, Eja bologa ii mono batugianoga konjombu. Kia.
1 Dut 22.30 6
kokawaa so ambu, Eja bologa ii mono batugianoga konjombu. Kia.
1 Dut 22.30 6
Gal 5.9 7 Eks 12.5

8 Eks 13.7; Dut 16.3 13 Dut 13.5; 17.7 Gal 5.9 7 Eks 12.5

8 Eks 13.7; Dut 16.3 13 Dut 13.5; 17.7
1 Korint 1 Korint
<<
55
>>
5:13: 1 Dut 22.30
5:13: 6 Gal 5.9
5:13: 7 Eks 12.5
5:13: 8 Eks 13.7; Dut 16.3
5:13: 13 Dut 13.5; 17.7
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
66
>>
6
Uumelee alagia ii seleege yooo qaa jakeyano mende ambu.
1
Uumelee ejemba batugiano mono alia qaa jakeyano amambaajo moji ee,
iino Anutuwaa ejemba soraaya uuugu ejemba doogoya yooo jaagiano keno mende
sokonja. Qaago! Uumeleembaa gadokopa ejemba ilaa mubutiwaajo qisi oono
gamuyawo kolooja.
2
Anutuwaa ejemba soraaya nonono kantria kantria yooo qaagia
gosi je tegowoati, ii modaboroju. Oo balo kuuya yooo qaagia je tegowombaa so
koloojuti ee, mono nomae ama qaa melamelaa gosi je tegowutiwaa so mende
koloowuyaga? Oo mono oano iikawaa so kolooju.
3
Uumelee ejemba nonono Siwe
gajobaurunana yooo qaagia gosi je tegowoati, ii modaboroju. Iikawaa so koloojoi
ee, balono laaligowaa qaaya ii mono afaago gosi saano je tegokeboa.
4
Kawaajo balono laaligowaa qaaya batugiano kolookeji, qaagia ii mono
naambaajo seleege yooo qaa jakeyano uma je tegowutiwaajo qisi oomakeju?
Uumeleembaa gadokopa ejemba batugiano jejewili ama oomakejuti, iyooojo kile qaa
kambaano mogi umakeja. Ii mende sokonja.
5
Qaa ii gamu qe oomambaajo jeje. Momalaari ejemba ooo batugiano qaa eji,
ooonoga mombaa momakootoya sokono qaa ii saano je tegowaatiwaa so kolooja me
qaago? Mono saano batugianoga eja kaaa mokoloowu.
6
Qaago tani kolooro uumelee
ala mono alia seleege yooo qaa jakeyano amakeja. Kae ama ejemba Anutu mende
moma laarijuti, mono iyooo jaagiano kema qaa gawombaajo qisi oomakeja. Ii mende
sokonja.
7
Batugiano qaa jakeyano ama aokejuti, iikaaa kano mono ooagia kamaa
uuro Kraistwaa qabuayano mono kamaaqeqeta kolooro laligoju. Ejembano me boli
oogi uugia kawaajo waaro qaano ama oogi Anutuwaa jaano mende sokonja. Tiliqili
ama iwoigia horo megi oo kitia mende meleema oogi iikaaa kano Kraistwaa kaniano
mono akadamuyawo koloowaa.
8
Oo Kraistwaa qata kokae me bolikeju: Mono ooagio tiliqili ama ejemba me
boli ooma iwoigia horo mekeju. Uumelee alaurugia yooojo kaaagadee ama
oomakeju.
9
Ejemba iriqiria yoono mono Anutu bentotoaa uutano uma du mende
mewuyati, ii moju. Nanamemegiano mono tiligo ao jinjau ambubo. Tosiano
serowili ama tando lopio waegia me mepeseekeju. Tosiano loemba laaligo uugu
olokalu amakeju. Tosiano monembaajo la agimi ao laligoju ano eja iyagarodee
emba iyagarodee agimi ao laligoju. Kaaa yoono mono Anutuwaa bentotoaa bua
mende kolooju.
10
Tosiano yogoro me iwoiwaa dogo koloo mego mewombaajo
koposogokeju. Tosiano apu kotiga ne ekalolo ama la mepaqepae amakeju.
Tosiano iwoi kalugo yogoro mekeju. Ejemba kaaano mono Anutuwaa bentotoa
bua mende qe aowuya.
11
Ooonoga tosiano wala iikaaa laligogito, kanage Ponana
Jiisas Kraist bua qe aogi sayano sogbama tak koto ooma iwaa qatano soraaya
koloogi. Me solaani oono Anutunanaa Uayano mono inaa oono digo laligoju.
Kia.
Sele busugiano Anutuwaa jigo kowoga kolooja.
12
Niino iwoi kuuya saano memaatiwaa so koloojento, iwoi kuuyano mono mende
me qeago nombaa. Iwoi kuuya saano memaatiwaa so koloojento, iwoi mono
pona koloo nombabotiwaajo gale me aokeje.
13
Nene ii nenegadee. Ii
korojonanaajo raja. Korojonana ii nembanene neni kemebaatiwaajo raja. Mono kae
jenagato, Anutuno mono nene ano korojo ii motoo je tegoro qaombaota. Sele
busunana ii serowili ambombaajo qaagoto, Pombaa gawoa mewombaajo ama raja.
Kae raro ao sele busunana qeagowaatiwaajo nene iwoi nonomakeja.
14
Anutu iyaaa
ku-usuano Po me gbiliro koomunoga waaroti, iino mono nono kaaagadee me
gbili nonono waaboa.
15
Ooo sele busugiano Kraistwo toroqe iwaa sele kitia koloojuti, ii moju me qaago?
Kawaajo niino Kraistwaa sele busu kitia mo me kana somata embawo qokotaamaa
me qaago? Ii qaago totoo! Mono yamage!
16
Anutuno qaaya kokae jerota eja,
Yorono mono sele busu motoogo koloowao. Kawaajo mono kana somata
embawo qokotaaji, iino mono iwo sele busu motoogo koloowaota. Ii moju me qaago?
17
Motoogo koloowaoto, mono Pombo qokotaaji, iwaa uayano mono Pombaa
Uayawo mindiriro motoogo koloo laligowaota.
18
Serowili ii mono misigo mesaowu. Sigisogo tosaaa ii me ii amakejoi, ii
kuuya mono selenanaa seleegeano kolookeja. Mono serowili amakeji, iino mono
iyaaa selia me boli sigisogo amakeja.
19
Sele busugiano mono Ua Toroyaa Bua
jigoya (tempel) kolooja. Anutuno Uaya oono bua qe aogi uugiano laligoja. Kawaajo
ooagiaa bua mende koloojuti, ii moju me qaago?
20
Ooagiaa buaga qaagoto, Kraistno iwoi somatano sewagia mero iwaa bua
koloogi. Kawaajo selegiano mono nanameme soraaya agi Anutuwaa qabuayano sei
kembaa. Kia.
12 1 Kor 10.23 16 Jen 2.24 19 1 Kor 3.16; 2 Kor 6.16
kembaa. Kia.
12 1 Kor 10.23 16 Jen 2.24 19 1 Kor 3.16; 2 Kor 6.16
1 Korint 1 Korint
<<
66
>>
6:20: 12 1 Kor 10.23
6:20: 16 Jen 2.24
6:20: 19 1 Kor 3.16; 2 Kor 6.16
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
77
>>
7
Loemba ano gbaworo sara laaligo rara
1
Oo qaa tosaaa oo qisigiti, ii je asarimaa. Ejano emba mende me gbaworoga
laligoji, ii saano.
2
Ii awaa koloojato, sele busuwaa siiano serowili ambubotiwaajo oo
motomotoo mono aa aa loemba agimi ao laligowu.
3
Ejano mono embiaa siiaa so
loemba laaligowaa area otaawa. Embiano kaaagadee mono loyaa siia otaa laligowa.
4
Embiaa seliano mono aaa buaga mende kolooro aa ii mende gale komakejato,
loyano ii gale komakeja. Loyaa seliano kaaagadee aaa buaga mende kolooro aasiri
mende gale komakejato, embiano ii gale komakeja.
5
Kawaajo oroagara mono mende
ago koma ao laligowao. Yagorodee uumotoo ama ponda qamakooli gawo
mewojo saano aa aa laligowaoto, kamba tosaaa kae laligogo mono mombo
mindiri motoo laligowao. Uugara saano mende gale koni Satano agobato me orono
sigisogono kamaa uruwabotiwaajo mono iikae ama laligowao.
6
Kae ambaotiwaajo saano jejento, jojopa qaa kaaa ii mende ama oonje.
7
Niino ejemba korebore nii kaaa masaraa laligowutiwaajo mojento, oo tosaaa
Anutuwaa gawo memewaa momo kale kaaa ii mende me laligoju. Anutuno momo
kalea mendeeno motomotoo nonono ii me ii aa aa bua qe ao laligojo.
8
Loemba mende koloo malo laligojuti, ooojo kokae jeje: Oono nii kaaa
toroqe loemba mende koloo solaa laligowuti, ii mono awaa kolooja.
9
Awaa koloojato,
loemba koloowombaa uugia gere jero laligowubotiwaajo mono saano loemba koloogi
afaagowaa. Kawaajo yoono uugia gale kombombaajo amamaajuti ee, mono saano
loemba koloowu.
10
Loemba laligojuti, ooojo kokae je kotoje, niinondee qaagoto, Pono ao
mono qaa koi jeja: Embiano loya mende mesaowa.
11
Kae jejato, kile loya mesaowaati
ee, mono eja mo mende me ee laligowa me loyawo mombo ami moma somogo
ao laligowao. Kaaagadee loyano embia mende mesaowa.
12
Ii Pombaa qaagato, loemba tosaaa ooo gejanonogia ii Pono mende jejato,
neeno ii kokae jeje: Uumelee eja mombaa embiano uuta mende meleema kile iwo
laligomambaajo moji, iino mono embia ii mende mesaowa.
13
Kaaiadee uumelee emba
mombaa loyano uuta mende meleema kile iwo laligomambaajo moji, iino mono loya ii
mende mesaowa.
14
Iikawaa kania ii kokae: Mombaa loyano uumeleembaa gadokopa
ejaga kolooro Anutuno ii kile uumelee embiawo qokotaajiwaajo ama tak koto muro
soraaya kolooja. Kaaiadee mombaa embiano momalaaria qaagoto, uumelee loyawo
qokotaajiwaajo ama Anutuno ii tak koto muro soraaya kolooja. Mono soraaya mende
koloonagati ee, meraboragarano mono Anutuwaa sopa seleege laligowuyaga. Kae
laligowuyagato, Anutuno motoo tak koto oonotiwaajo mono soraaya kolooju.
15
Soraaya koloojuto, mono mende moma laari loya me embia mesaomambaajo
mojati ee, mono saano mesaowa. Kae kolooro noo qaanano uumelee alanana ii
mende somogowaa. Anutuno oo luaeno laligowutiwaajo ooono.
16
Emba, gii loga uu
kuu muna uuta meleembaa me qaagoti, ii mono nomae monaga? Me eja, gii embaga uu
kuu muna uuta meleembaa me qaagoti, ii mono nomae monaga? Kawaajo mono luaeno
laligowu. Kia.
10-11 Mat 5.32; 19.9; Maak 10.11-12; Luuk 16.18
laligowu. Kia.
10-11 Mat 5.32; 19.9; Maak 10.11-12; Luuk 16.18
Anutuno ooonotiwaa so mono toroqe laligowu.
17
Pono motomotoo ooo laaligogiaa are ano loemba me masaraa laligogi
Anutuno ooonoti, iikawaa so mono toroqe laligo laaligogiaa kania mende utegowu.
Uumelee kanagesoya kanagesoya liligo goma so kae je koto oomakeje.
18
Anutuwaa aiweseya eja mombaa seliano kotogi laligoro kaaa oonoti ee, ii mono
kotomambaajo mende kapara komba. Anutuwaa aiweseya mombaa seliano mende
kotogi laligoro kaaa oonoti ee, mono ii kotowutiwaajo mende kapara komba.
19
Anutuwaa aiweseya selenanano kotogita eja me mende eji, iikano Anutuwaa jaano iwoi
omaya koloojato, jojopa qaaya te koma otaani iikano mono hoawo kolooja.
20
Anutuno ooono kamba iikano loemba me masaraa laligogiti, oo motomotoo
mono iikawaa so toroqe laligowu.
21
Mombaa weleqeqe omaya koloona Anutuno
goonoti ee, iikawaajo mono majakaka mende ama laligowa. Uuga meleema saano solaa
koloo gawo mo mokoloonagati ee, ii mono saano mokoloowa me uuga afaagoro
saano toroqe weleqeqe omaya laligowa.
*Qaa kawaa kania mo ii kokae: Uuga
saano toroqe weleqeqe omaya laligowa.
*Qaa kawaa kania mo ii kokae: Uuga
meleema saano solaa koloo gawo mo mokoloojai ee, gii saano toroqe meleema saano solaa koloo gawo mo mokoloojai ee, gii saano toroqe
weleqeqe omaya laligowa. weleqeqe omaya laligowa.
22
Ii kokaembaajo: Mono weleqeqe omaya kolooro Pono kae oono uuta
meleeno sigisogoyaa kasia isano solaa koloo laligoja. Kaaiadee mono solaa
kolooro Pono kaaa oono uuta meleeno iyaaa aia qaagoto, Kraistwaa jeta te
kombaatiwaa kasano nama welea qe laligoja.
23
Kraistno tawa somatano sewagia
mero laligojutiwaajo mono balo ejemba yooo qaa baatano kema keegia moma
weleqeqegia omaya koloo laligowubo.
24
Kawaajo uumelee alauruna, Anutuno
ooono kamba iikano solaa kasagia qaa me weleqeqe togiaa kasa gbadono laligogiti,
oo motomotoo mono iikawaa so Anutuwaa jaano toroqe laligowu. Kia.
Gbaworo sara ano malo yooo gejanono qaagia
25
Emba sara jumua
Olokalu mende qeqeta
ooo gejanonogia ii Pono mende je
25
Emba sara jumua
Olokalu mende qeqeta
ooo gejanonogia ii Pono mende je
kotoro moje. Kawaajo Pono kiakomu nono qaana la qaagoto, moma laari nogi
sokonjiwaa so jekejei, mono iikawaa so gosi neenaa momonano kokae jemaa:
26
Kakasilili kambaa dodowijiwaajo eja gbaworo emba sara laligojuti, kuuya
oono mono iikawaa so toroqe laligogi awaa koloowaa. Kae romogoje.
27
Emba me
laligojai ee, embaga mesaomambaajo mende janjari riiwa. Embaga qaa masaraa
laligojai ee, mono embawaajo mende mogamba.
28
Kile emba mewaati, iikano mono
sigisogoyawo mende koloowaa. Kaaiadee emba sarano eja mewaati, iino sigisogo
mende ambaa. Sigisogo qaagoto, iikaaa ambuti, iyoono mono selegiano kakasilili
mamaga mokoloowuya. Oono ii mokoloowubotiwaajo mono ago koma
oomambaajo moje.
29
Kae moma gejanonogia jejento, kile qaa mo kokae iijomaa: Uumelee
alauruna, Po kawaatiwaa kambaano torijiwaajo ama emba me laligojuti, oono mono
kaaagadee kamba kokainoga kanai embagia qaa tani kaaa koloo laligowu.
30
Wosobiri moma saajuti, oono mono mende saabutiwaa tani kaaa koloo laligowu.
Uugia qeagoro aisoojuti, oono mono mende aisoowutiwaa tani kaaa koloo laligowu.
Iwoi sewaa mejuti, oono mono ii mende bua qe aowutiwaa tani kaaa koloo
laligowu.
31
Namono kamba kokaamba are otaa laligokejuti, iikano mono aliwaatiwaa so
kolooja. Kawaajo balombaa ilawoilaya kokororo ama gawombaajo amakejuti, oono
mono iikano uugia somogokejiwaa tani kaaa mende koloo laligowu.
32
Oo balombaa lombotaajo majakakagia qaa laligowutiwaajo moje. Ejemba
masaraa laligoji, iino mono Pombaa ilawoilawaajo majakaka momakeja. Ii moma
Nomae ambe Pombaa uutano qeagoro sokonaga, aaajo kae jekeja.
33
Kae
jekejato, emba me laligoji, iino mono balombaa ilawoilawaajo majakaka momakeja. Ii
moma Nomae ambe embanaa uutano qeagoro sokonaga, aaajo kae jekeja.
34
Pono leege embiano leege awarago momoya horori uutano deeno laligoja.
Kaaiadee emba loya qaa ano emba sara masaraa laligojaoti, iyorono mono Pombaa
ilawoilawaajo majakaka momakejao. Ii moma Nomae ambe uana ano sele busuna
soraaya kolooro Pombaajo sokonaga, iyagaraajo kae jekejao. Kae jekejaoto, eja
me laligoji, iino mono balombaa ilawoilawaajo majakaka momakeja. Ii moma Nomae
ambe lonaa uutano qeagoro sokonaga, aaajo kae jekeja.
35
Ooagia ilaa oomambaajo moma gejanono qaa ii oonje. Ii tosaaa kasa kaaa
somogo oombe lombo mokoloowutiwaajo qaagoto, kania kokaembaajo ii oonje:
Niino oo nanameme dindia otaa uudendee qaagoto, ponda Pombo qokotaa nama
kotiiwutiwaajo moje. Kawaajo gejanono qaagia ii iijoje. Kia.
36
Eja mono emba sarambo bua qe ao laligogo mesaomambaajo romogoji,
iwaa goro qaa ii kokae jemaa: Eja iikano kokae romogo jeja, Emba ii me sili awaa
mende ama mumambo. Kae jero emba mewaatiwaa siia moma kotiiro embawaa gbania
eja memewaa so kolooji ee, iino mono saano siia otaa agimi aori sokombaa. Iikaaa
kano sigisogoyawo mende koloowaa.
37
Mende koloowaato, ejano emba ii mende
mewaatiwaa qaaya aaa uutano somogo moma kotiiji, iikawaajo kokae jemaa:
Mono eja ii qaano mende kuuro osijato, saano aaa siia otaaro qaa mono mende
somogoji, ee, iino mono saano aaa siia otaa emba ii mende mewa.
38
Kae kolooro emba sara mewaati, iwaa siliano mono dindia koloowaato, ii
mende mewaati, iino mono kana awaa soro otaawaa. Kia.
36b Eja mono borata eja
mende mewaati, iino mono kana awaa soro otaawaa. Kia.
36b Eja mono borata eja
mumambaajo uuwoi moji, niino iwaa gejanono qaa kokae jemaa: Maano kokae mumambaajo uuwoi moji, niino iwaa gejanono qaa kokae jemaa: Maano kokae
romogo jeja, Borana mu sili awaa mende ama mumambo. Kae jero borataa gbania romogo jeja, Borana mu sili awaa mende ama mumambo. Kae jero borataa gbania
eja memewaa so kolooro eja mumambaa siia moma kotiiji ee, iino mono saano siia eja memewaa so kolooro eja mumambaa siia moma kotiiji ee, iino mono saano siia
otaa eja muro mero sokombaa. Maano iikaaa kano sigisogo mende ambaa 37b otaa eja muro mero sokombaa. Maano iikaaa kano sigisogo mende ambaa 37b
Mende ambaato, maano borata eja mende mubaatiwaa qaaya aaa uutano somogo Mende ambaato, maano borata eja mende mubaatiwaa qaaya aaa uutano somogo
moma kotiiji, iikawaajo kokae jemaa: Mono maa ii mende kuuro osijato, saano aaa moma kotiiji, iikawaajo kokae jemaa: Mono maa ii mende kuuro osijato, saano aaa
siia otaaro qaa mono mende somogoji ee, iino mono saano siia otaa borata siia otaaro qaa mono mende somogoji ee, iino mono saano siia otaa borata
ago komba 38b Kae kolooro bora saraa eja mubaati, iwaa siliano mono dindia ago komba 38b Kae kolooro bora saraa eja mubaati, iwaa siliano mono dindia
koloowaato, ii mende mubaati, iino mono kana awaa soro otaawaa. Kia. koloowaato, ii mende mubaati, iino mono kana awaa soro otaawaa. Kia.
39
Embano loyano jaawo laligowaatiwaa so me aoaowaa qaayano somogoro
laligojato, loyano komuwaati ee, qaa iikano kaaiadee komuro saano eja siiano
jewaatiwaa so mewaa. Uumeleembaa gadokopa ejaga qaagoto, eja Pombo qokotaaji,
iigadee mewaa.
40
Saano eja me korisoro qerewea mokoloowaato, toroqe masaraa
laligowaati ee, mono uukoisoro hoa mokoloo aisookebaa. Niino qaa ii gosi kae
jeje. Anutuwaa Uayano noo uunano kaaagadee laligoji, iikawaajo mono kae
romogo jeje. Kia.
1 Korint 1 Korint
<<
77
>>
7:16: 10-11 Mat 5.32; 19.9; Maak 10.11-12; Luuk 16.18
*7:21: Qaa kawaa kania mo ii kokae: Uuga meleema saano solaa koloo gawo mo mokoloojai ee, gii saano toroqe weleqeqe omaya laligowa.
7:25: Olokalu mende qeqeta
7:38: 36b Eja mono borata eja mumambaajo uuwoi moji, niino iwaa gejanono qaa kokae jemaa: Maano kokae romogo jeja, Borana mu sili awaa mende ama mumambo. Kae jero borataa gbania eja memewaa so kolooro eja mumambaa siia moma kotiiji ee, iino mono saano siia otaa eja muro mero sokombaa. Maano iikaaa kano sigisogo mende ambaa 37b Mende ambaato, maano borata eja mende mubaatiwaa qaaya aaa uutano somogo moma kotiiji, iikawaajo kokae jemaa: Mono maa ii mende kuuro osijato, saano aaa siia otaaro qaa mono mende somogoji ee, iino mono saano siia otaa borata ago komba 38b Kae kolooro bora saraa eja mubaati, iwaa siliano mono dindia koloowaato, ii mende mubaati, iino mono kana awaa soro otaawaa. Kia.
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
88
>>
8
Nene tando lopiombaa nandu aaa ii newoa me qaago?
1
Oo nene tando lopiombaa nandu aaa kawaa tere oogi gejanono kokae jemaa:
Uujopano mono ilaa oombaa. Niinogiino jegi tosiano kokae jekeju, Kuuya
nonono tando lopiombaa kanagia moma yagoni omaya kolooja. Qaa ii hoaboaga
kolooji, ii mojo. Oo momo kaaia je laligogi uugiano waaro koai kaaa tereree
awelegokeju. Kae ama deema sisau laligoju. Kana qaa waa ii uujopa. Kana iikaaa kano
mono ananaa uunana meago me kotii aowoa.
2
Mono Qaa mombaa kania moma
yagoje, ii jetano jeji, iwaa momakootoya hoano mono mende kolooro toroqe tompi
laligoja.
3
Ii qaanondee jejato, mono Anutu uutano jopagokeji, Anutuno mono
iwaajo moro hoa kolooja.
4
Nene tando lopio yooojo nandu agiti, ii newoa me qaago? Qaa kokae
jekeju, Tando lopio ii be hoa mende laligojutiwaa kaisaregia kolooju, ano qaa mo ii
kokae, Anutu motoogono laligoja. Alia mo qaago. Qaa woi ii oiaga koloojaoti, ii
mojo.
5
Qaa iikawaa kania ii kokae, Ome bea bea, qagia kae qamakejuti, ii mamaga
laligoju. Sombino me balono laligojuti, ii saano mende mojo. Oano omejiila, be
ano eja po ii mamaga laligoju.
6
Ii laligojuto, ii kile Anutu motoogo iinondee ananaa benana ano Manana
kolooja. Iino iwoi kuuya mokolooro asugiro. Laaligonana iwaajo laligowombaajo ama
nonono laligojo. Kaaagadee Po motoogo Jiisas Kraist laligoja. Iino Anutu ilaaro iwoi
kuuya mokoloori. Nono kaaagadee ilaa nonono laligo kotiikejo.
7
Kae moma laarijonto, ejemba kuuyano momakooto kaaa ii mende me laligoju. Ii
qaagoto, tosiano wala tando lopio waegia me moma kotiigitiwaajo ama koi kaaano
kaaagadee toroqe nene tando lopiombaa nandu aaa ii ne iikaaa kano afaago
beurugia ii romogo laligoju. Uugiano loolooria kolooro uuwoi ama negi uugia iikano
menjeregokeja.
8
Menjeregokejato, neneno nunuama Anutuwaa kosiano mende
nonoomakeja. Nene sigi laligowoati, iikano tiwitiwilaa mende mokoloowoa. Nene ne
laligowoati, qabuananano iikano mende somariiwaa.
9
Ii kile nene kuuya newombaajo afaagojuti, oono mono jeubaba la
laligowubotiwaajo gale me ao laligowu. Jeubaba kae laligogi tosiano iiima uugia
loolooria kano boliro kamaa uuwabo.
10
Kawaa kania ii kokae: Giino momakooto
hoa me laligo afaago tando lopio jigoyano kema rama nembanene nena alaga
mono giiro kokae bimoowaa: Uutano loolooria kolooro uuwoi anji, iino kae giima
uutano waaro afaago nene tando lopiombaa nandu aaa ii ne kamaa qenaga.
11
Goo momakootoga hoa kano mono geegaa uumelee alaga kuuro uuwoi
qagano loolooria koloojiwaajo mono afaago ne kamaa qenaga. Kraistno iwaajo
ama komuroto, nene ii ne kae kamaa qe tiwilaaro mende sokombaa.
12
Tiwilaawaato, uumelee alaurugia kae me boli ooma uugia loolooria ii qe
kondeema sigisogo amakejuti, iikaaa kano mono Kraist iyaa qotogo sigisogo
amakeju.
13
Kawaajo niino nene mo newe iikano uumelee alana kogoro muro kamaa
qe sigisogo anji ee, niino mono kamba mono nene ii mende toroqe nemaa.
Niino alana jologo kogoro mumambotiwaajo kapara koma nanje. Kia.
1 Korint 1 Korint
<<
88
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
99
>>
9
Aposol nomae koloowe sokonaga?
1
Naa kasano somogo nono solaa mende koloowenaga? Oono gosi nogi
aposol kolooje me qaago? Ponana Jiisasno asugi nono iibe me qaago? Niino
Pombaano nago gawo mewe oo mono gawo iikawaa hoa kolooju.
2
Pono ao
aposol gawo nono iwo nama mewe oo uugia meleema noo muge aasona kolooju.
Kawaajo tosiano gosi nogi aposol mende koloowenagati ee, oono mono kanana
iikaaa moma yagoju. Ii mono afaago nago jegi sokombaa.
3
Ejemba tosiano noojo Aposol mende kolooja, je ajoroo gemano qeqe ama
nomakejuto, niino mono ooono sundu je iikano neenaa kanana nago jekeje.
4
Kawaajo gere ano nembanene nonogi neauruna yoowo me ne laligowonaga,
iikano mono soyano koloonaga.
5
Piito, aposol tosaaa ano Po Jiisaswaa kouruta
yoono embaurugia momalaarigiawo uuama motoo kema kakeju. Niino kaaagadee
iikawaa so ambenagati ee, sili iikano mono kana waleema qetetagowenaga me qaago? Ii
qaago totoo.
6
Selewaa laaligoyano oo ejemba geria nago oomakejuto, nii ano Barnabas
qaago. Noro gawombaa tawaya mende norogi ee laligokejo. Ii mogi sokonja me qaago?
Tosiano uuwaa gawo megi tawa oogi selegiaa gawo mende mekejuto,
noroojogadee mono nagonagonara noronaro mokoloowotiwaajo jeju me?
7
Gawmambaa manjaqeqe gawo mekejuti, yooonoga mono aaa laaligoya nago
ao mekeja me qaago? Wain gawo komomakejuti, yoono kuuya iikawaa hoa me
nekeju me qaago? Kaaiadee bulmakao gale komakejuti, yoono kuuya iikawaa aju
apuya nekeju me qaago?
8
Qaa ii balo ejemba ananaa momonana iikayadee mondama otaa mende jejento,
Anutuno kaaagadee qaa iikayadee Mooseswaa Kana qaano jeja.
9
Mooseswaa Kana
qaano Juuda nooo gawo meme silinana ii je asari kokae oogita eja, Wiit dumu
kota ano kaawoya gosiwombaajo bulmakao ejia wama ka oogi dumu tuu qagano rii
rijijaakeji, iwaa qaa oota mono mende mejugowu. Kae wagigi saano nene kitia nero
sokombaa. Kawaa so kasuno tiwoju me oro metogoro qe nene kitia mugi nero
sokombaa. Anutuno kasu bulmakao yooojoa majakaka mende moma kae jeja. Ii
qaago.
10
Orowaajo qaagoto, qaa ii mono nonoojo jero eja. Qaa ii nonono kokae
ambombaajo ama oogita eja: Kinono gawo tetebaro meji, iino mono hoa
koloowaatiwaajo jejeromoromo qagano gawoa mekeba. Kaaagadee dumu
totono qe hoa ano kaawoya gosiji, iino mono bakaya me newaatiwaa mamboma
gawoa mekeba.
11
Nonono uuwaa qaa kota batugiano qosoma kororoo laligoni
oono laaaligowaa nagonago iwoi mende nonogi gamuyawo kolookeja. Niino me
qeago oombe oono iikawaa kitia meleema nogi soyano koloowaa.
12
Tosiano batugiano uuwaa gawo megi nago oogi soyano kolooji ee, nii
mono so ii uugu nago nogi sokombaa. Kitia ooni iikawaa kitia nonogi so konagato,
niino iikaa ambutiwaajo mende qisi oombe. Kraistwaa Oligaa Bua qaa seiwaatiwaa
kania somogowombotiwaajo mono iwoi nonombutiwaajo mende qisi ooni.
Qaagoto, nononanodee mono kapara koma kotii lombo kuuya bosima laligoni.
13
Qaa koi mono romogowu: Jiwowo jigono gawo mekejuti, iyoono mono jigo
iikanoa nembanenegia me nekeju. Siimolo oo alatawaa gere bolaa gale
kombutiwaajo kuu oogi nanjuti, iyoono ejemba nene nandugia alatano agi nene
iikawaa kitia tosia ii iikanoa bua qe aokeju.
14
Qaa iikawaa so Pono kaaagadee je
koto qaa kokae jero, Oligaa Bua je seigi ejembano mobuti, iyoono mono Oligaa
Buawaa kitia koti nandu agi laaligogiaa nagonagogia mokoloo laligowu.
15
Niino saano qaa iikawaa so romogo uuwaa gawo me tawa nombutiwaajo
qisi oombenagato, koti nandu ambutiwaa qaa kuuya ii mesaowe. Mone ambutiwaa
qaa oojei, ii oono kae ama nombutiwaajo mende ooje. Tawa memambaajo
romogowe bimooro koomuwaajo mobe afaagoja. Neenaajo ii qaa omaya qaagoto,
tawa mende nombutiwaa qaaya ii mono selena mepesee jeje. Noono qaa ii mono me
mono qewagomambaajo amamaaro laligomaa.
16
Oligaa Bua je seikejei, iikawaajo selena mepeseemambaa so mende kolooje.
Niino Anutuwaa jekooto baatano laligo ii je seimambaa so kolooje. Gawo ii mono
mesaomambaajo amamaaje. Oligaa Bua mende je seiwenagati ee, iikawaajo
lombono qanano uro niima ilipizi jewutiwaa so koloowenaga.
17
Neenaa siinaajo gawo ii meweego mewenagati ee, mono saano tawa
nombutiwaajo mambombenaga. Kaento, Anutuno kuu nono neenaa aina mende otaa
Buaya gale komakejei ee, ii mono Anutuno moma laari noma gawoa nono
laligojeiwaa so mekeje.
18
Kae kolooro naa iwoino mono tawana kolookeja? Oligaa
Bua je sei ii sewaa qaa amakejei, iikano mono noo tawana kolookeja. Anutuno
gawoaa kitia nombutiwaajo je kotoro Bua Tereno eji, qaa iikawaa so tawawaajo
mende kapara komakeje.
19
Ejemba mono me mono mende somogo nono saano neenaa aino
laligowenagato, ii kile neena me kamaa ao laligoje. Ejemba kuuyano uugia
meleembutiwaajo kapara komakeje. Kae ambutiwaajo ejemba kuuya welegia qe
laligojento, seiseiya yoono kile Kraistwaa buaya mende koloowutiwaa so kolooju.
20
Juuda yoono uugia meleembutiwaajo ilaa ooma batugiano Juuda tani koloo
laligowe. Mooseswaa Kana qaa baatano laligojuti, iyoono uugia meleembutiwaajo ilaa
ooma neeno Kana qaa kawaa baatano mende laligo kile qaa iikawaa gbadono
somogo nonjiwaa tani koloo batugiano laligowe.
21
Mooseswaa Kana qaa mende moma laligojuti, iyoono uugia meleembutiwaajo
ilaa ooma batugiano Kana qaa mende moma laligojeiwaa tani koloo laligowe. Neeno
Anutuwaa Kana qaawaajo tompi mende laligojento, Kraistwaa Kana qaa baatano kema ii
te komakeje. Ii kile yooo batugiano Anutuwaa Kana qaa mende moje tani koloo
laligowe. Ejemba seiseiyano uugia meleembutiwaajo kae ama laligowe.
22
Momalaarigiano loolooria laligojuti, iyoono uugia meleema kotiiwutiwaajo ilaa
ooma batugiano loolooria tani koloo laligowe. Ejemba tosaaa naa afaaaga kana iino
me iino uugia meleembutiwaajo ilaa ooma ejemba kania kania yooo batugiano tani
kania kania ama laligowe.
23
Tani kuuya ii Oligaa Buano seiwaatiwaajo amakeje. Seiro kotumotueyano
neenaa qanano uro neeno kaaagadee oyaboya koloomambaajo ama kae amakeje.
24
Qaa koi mono romogowu: Kuu aambaa kambaano kuuya yoono haamo
ambutiwaajo esugia me kululuu kemakejuto, motoogo mono mono haamo ama
tawa mewaa. Oo mono motoogo iikawaa so bobogari kema tawa mewombaajo
kapara koma laligowu. Mono iikawaa so momalaari koma gbili laligowu.
25
Ejemba aagoleno haamo ambombaajo kemakejuti, iyoono mono kuuyano
iyagia tororo gale koma aowombaajo koma gbilikeju. Yoono kasasoro juquma
gororogowaati, iikayadee mewombaajo kapara komakejuto, nonono ila wage mende
aliwaati, mono tawa ii mewombaajo kapara komakejo.
26
Kawaajo niino lansa kema
koma ka koma mende bobogari kemakeje. Borona kuma manja lansa mende
qekejento, kuu aa alauruna haamo ama oomambaajo mono dindiagadee tororo
qekeje.
27
Niino ejemba tosaaa Bua qaano uugia kuu laligowe tegoro Anutuno mono
gema nuro neeno ilawage mende memambo. Kawaajo mono neenaa sele busuna
mindigo tororo koma gbili gale komakeje. Kia.
9 Dut 25.4; 1 Tim 5.18 11
mindigo tororo koma gbili gale komakeje. Kia.
9 Dut 25.4; 1 Tim 5.18 11
Room 15.27

13 Dut 18.1 14 Mat 10.10; Luuk 10.7 Room 15.27

13 Dut 18.1 14 Mat 10.10; Luuk 10.7
1 Korint 1 Korint
<<
99
>>
9:27: 9 Dut 25.4; 1 Tim 5.18
9:27: 11 Room 15.27
9:27: 13 Dut 18.1
9:27: 14 Mat 10.10; Luuk 10.7
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
10 10
>>
10
Israel wala laligogiti, iyooono gale meme qaa
1
Oo uumelee alauruna, Israel nonoo ambosakonanano Mooseswaa gematano
otaa kagi iwoi kolooroti, iika-waajo poumapou laligowubo. Kawaajo Israel nonoo
kananana kokae toroqe oomaa: Yoono kuuya koosu baatano ka laligo Kowe
Osoga kotogi yooonoga mono mo mende tiwilaaro.
2
Anutuno oomuluya koosuno
ano koweno ano ii koto ka kuuyano uugia meleema Mooseswaano kanageso koloogi.
3
Kae koloo kuuya yoono uuwaa nene iikayadee mokoloo ne laligogi.
4
Kaaagadee kuuya yoono uuwaa apuya iikayadee mokoloo ne laligogi. Uuwaa
apuya ii jamo somata mono ootaa kanagiano karoti, mono iikanoa mokoloogi. Jamo
somata ii Kraistwaa sareya.
5
Kae laligogito, ii kile Anutuno kanageso hoa yooojoa
uukorisoro mende moma laligoro balo qararakokoano tiwilaagi qamogiano qeqelala
e gisaagi.
6
Kae kolooroti, ii ananaa gejatootoonanaga kolooja. Anutuno mono sare ii
nonoojo ama ano gale meme qaananaga kokae kolooja: Yoono uugia mende gale
koma bologa mewombaajo koposogogiti, nonono mono iikawaa so ama tiwilaawombo.
7
Kaaagadee Israel yooonoga tosiano tando lopio waegia me mepesee laligogiti,
oono mono iikawaa so ama laligowubo. Yooojo Bua Tereno qaa kokae oogita eja,
Kanageso yoono ne korisoro ama ajoroo ragi uugiano waaro iikano meleema
gejajojomba kokae kolooro: Yoono rii gbawe oro apu kotiga ne serowili la agi.
Qaa kae eja.
8
Yooonoga tosiano serowili agi Anutuwaa irisosooaajo ama ejemba 23,000
kawaa so wee motoogowaa uutano komu kamaagi. Nonono mono tosaaa yooo so
serowili ambombo.
9
Kaaagadee Israel yooonoga tosiano Po iijogogi mokole
yoono iigi komugi. Nonono mono tosaaa yooo so Po iijogo wombo.
10
Yooonoga tosiano galeurugia indi-unduru jemeesa ama gema uu laligogi
me tiwitiwilaa gajobano mono uuro komugi. Nonono mono tosaaa yooo so indi-
unduru jemeesa la ama laligowombo.
11
Kae koloo oonoti, sareqaa ii mono ananaa gejatootoonanaga kolooja. Namono
laaligowaa kamba tetegoyano ka kuu nonono laligojoi, sundu ii mono nonoojo ama
oogi gale meme qaananaga kolooja.
12
Kawaajo nama kotiimambaajo jejai, gii mono
kamaa guwabotiwaajo ama gale me ao laligowa.
13
Agobato qagiano umakejuti, iikayadee mono balo ejemba kuuya nonoo
qananano umakeju. Agobato tania mo mokoloowuyaga, iikano esugiano mende
sokombaatiwaajo kamaawuyagato, Anutuno qaaya somogorotiwaa so ii ponda otaa
amakeja. Iino agobato Toya ago kono agobato esugia mende sokombaatiwaa so ii
ama oomambaajo amamaakeja. Kawaajo agobato mogi Anutuno esua ooma
iikaaa kano olo kombombaa kana kaaagadee meleu oono kolookeja. Kawaajo
oono balombaa agobatoya iikano saano kotii haamo ambutiwaa so kolooju. Kia.
1 Eks 13.21-22; 14.22-29 3 Eks 16.35 4 Eks 17.6; Ja 20.11 5 Ja 14.29-30 6 1 Eks 13.21-22; 14.22-29 3 Eks 16.35 4 Eks 17.6; Ja 20.11 5 Ja 14.29-30 6
Ja 11.4

7 Eks 32.6 8 Ja 25.1-18 9 Ja 21.5-6 10 Ja 16.41-49 Ja 11.4

7 Eks 32.6 8 Ja 25.1-18 9 Ja 21.5-6 10 Ja 16.41-49
Tando lopiombaa lomba ano Pombaa samo kowoga
14
Kawaajo wombo alauruna, tosiano tando lopio waegia me mepesee
oomakejuto, oono ii kok koma mesaowu.
15
Niino momo ejemba akadamugiawo
koloojutiwaa so qaa jemaati, ii mono ooagio gosi iikawaa hoa mokoloowu.
16
Pombaano samo newoa, kae je kotumotuewaa qambiwaajo Anutu
dagise je qama kooli qambi iikanoa nekejoi, iikano mono Kraistwaano toroqe
saya nekejo. Bered moto iikanoa nekejoi, iikano mono Kraistwaano toroqe
busuya nekejo. Iikawaajo mono duduuwubo.
17
Kuuya nonono bered motoogo
iikanoa nekejo. Bered ii motoogo koloojiwaajo ama mamaga nonono Kraistwaa
hoa motoogo koloojo.
18
Oo mono Israel kanagesowaa laaligoya romogowu. Ejemba siimolo
oowutiwaajo nene agi tosiano iikawaa kitia nekejuti, iyoono alatano toroqe
gawoa Anutuwaajo mekeju.
19
Qaa iikawaa kania hoa ii mono nomae jewenaga?
Tando lopio ooojo bao qegi saya kamaaro siimolo ookejuti, iikano hoawo
koloojiwaajo jeja me qaago? Tando lopio ii hoa koloojutiwaajo jeja me qaago? Qaa
kawaa kania ii nomae?
20
Tando lopio ii hoa qaagoto, uumeleembaa gadokopa yoono kile siimologia
omejiila yooojo ookeju. Ii Anutuwaajo qaago. Niino oo ome yoowo toroqe
laligowubotiwaajo majakaka moje.
21
Oo Pombaa qambinoga ano omejiila yooo
qambinoga ororo newombaajo amamaawuya. Kaaagadee Pombaa nene du ano
omejiila yooono nene du ii ororo toroqewombaajo amamaawuya.
22
Nanameme
kaaano mono Pombaa uuta mero boliro iria soombaatiwaajo mojo me? Ku-
usunanano mono Po uugu uma laligojo me?
16 Mat 26.26-28; Maak 14.22-24; Luuk
usunanano mono Po uugu uma laligojo me?
16 Mat 26.26-28; Maak 14.22-24; Luuk
22.19-20 18 Lew 7.6 20 Dut 32.17 22 Dut 32.21 22.19-20 18 Lew 7.6 20 Dut 32.17 22 Dut 32.21
Nononana ainana mesao Po mepeseewoa.
23
Tosiano kokae jekeju, Nono saano nononana jaajaa ainana otaa iwoi kuuya
amakeboa. Qaa ii hoagato, nanameme kuuya kano mono mende ilaa nonomakebaa.
Nono saano nononana jaajaa ainana otaa iwoi kuuya amakeboa, kae jekejuto,
nanameme kuuyano mono uunana mende nago me kotii nonomakebaa.
24
Mono
mo iyaaajoadee romogo qeagomambaajo kapara kombaboto, alaurutano
qeagowutiwaajo kapara kono sokombaa.
25
Oro ii me ii maaketno ama qetego nene mirino (sii mirino) sewaa
mewutiwaajo amakejuti, ii mono uuwoi mesao nekebu. Orowaajo ama uugiano
menjeregowabotiwaa qisiqisia mo mono mende ambu. Qaago!
26
Qaa iikawaa kania ii
Bua Tereno kokae oogita eja, Balo ano iwoi kuuya kano eji, ii Pombaa buaga
kolooja.
27
Mo Kraist mende moma laariji, iino ooono iwaano kembombaajo moma kema
ragi nembanene ii me ii jaagiano ama oombuti, ii mono uuwoi mesao newu. Nenewaajo
ama uugiano menjeregowabotiwaa qisiqisia ii mono mende ambu. Qaago!
28
Ooagiaajo qaagoto, Nene koi tando lopio yooo nandu aaa kolooja, mono
kae iijoroti ee, ii iijoroti, iwaa uutano boliwabotiwaajo mono gale me ao mende
newu.
29
Geegaa uugano menjeregowabotiwaajo mende jejento, alagaa uutano
boliwabotiwaajo ii jeje. Niino neenaa aino iwoi ambe alanaa uutano boliro gosi
noma Anutuno qaana je tego kitia meleema nombabo. Ee kae mendeema aoni jawo
kolooro mende sokonja.
30
Niino ejemba yoowo toroqe rama nenegiaajo Anutu
dagise! je oro nemaati, tosiano iikaa ambe niima iikawaajo gema nugi mende
sokombaa. Orowaajo Anutu mepeseejei, iikawaajo mono qaa tokorokota je nogi
mende sokonja.
31
Kawaajo nene apu newuti, ano ii me ii ambuti, ii kuuya mono Anutuwaa
qabuayano seiwaatiwaajo ama amakebu.
32
Iwoi mo mende agi mombaa uutano
iikawaajo boliro momalaariano zolologo kamaawabo. Juuda me kantri tosiaa ejemba
me Anutuwaano kanageso yooo batugiano mombaa uutano mono ooojo ama
boliwabo.
33
Niino kaaagadee iwoi kuuya amakejei, iikano mono ejemba korebore
uugiano qeagowaatiwaajo kapara koma laligoje. Neenodee qeagomambaajo
mende nanjento, ejemba seiseiyano qeagowutiwaajo janjari riiwe mombo letoma
Siwewaa bua koloowutiwaajo kapara komakeje. Kia.
23 1 Kor 6.12 26 Ond 24.1
Siwewaa bua koloowutiwaajo kapara komakeje. Kia.
23 1 Kor 6.12 26 Ond 24.1
1 Korint 1 Korint
<<
10 10
>>
10:13: 1 Eks 13.21-22; 14.22-29
10:13: 3 Eks 16.35
10:13: 4 Eks 17.6; Ja 20.11
10:13: 5 Ja 14.29-30
10:13: 6 Ja 11.4
10:13: 7 Eks 32.6
10:13: 8 Ja 25.1-18
10:13: 9 Ja 21.5-6
10:13: 10 Ja 16.41-49
10:22: 16 Mat 26.26-28; Maak 14.22-24; Luuk 22.19-20
10:22: 18 Lew 7.6
10:22: 20 Dut 32.17
10:22: 22 Dut 32.21
10:33: 23 1 Kor 6.12
10:33: 26 Ond 24.1
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
11 11
>>
11
1
Niino Kraistwaa sili kaaa amakejei, iikawaa so oono mono noo silina otaa
laligowu. Kia.
1 1 Kor 4.16; Fil 3.17
laligowu. Kia.
1 1 Kor 4.16; Fil 3.17
Emba oono mono wagia esuu Po mepeseewu.
2
Niino iwoi kuuya amakejei, oo iikano romogo nomakejutiwaajo dagise je
oonje. Oo kuma oombetiwaa so qaana te koma otaakejuti, iikawaajo mono
mepesee oonje.
3
Niino oo qaa koi moma kotowutiwaajo moje: Kraistno eja kuuya
nonoo wanana kolooja. Ejano embawaa waa kolooja ano Anutuno Kraistwaa waa
kolooja.
4
Kawaajo eja oo mono wakougia qetego qama kooli Anutuwaa qaa jegi
sokombaa. Eja kuuyano wagia turu qama koolijuti, me Anutuwaa gejatootoo qaa je
asarijuti, Anutuno mono iyooo momogiaajo moro gamuyawo kolooro iyagia me
kamaa aokeju.
5
Kaento, emba mono waa mende esuu qenjaaro ajoajoroono qama kooliji me
Anutuwaa gejatootoo qaa je asariji, iino mono loya wa kolooji, ii gamu qe mu iyaa
me kamaa aowaa. Kae ama wa juya kuuya motogi asugano ee laligowaatiwaa so
koloowaa.
6
Embano waa mende esuuji ee, iino mono wa juya kaaagadee jero
motogi sokombaa. Ii sokombaato, embano wa juya jero motogi gamuyawo koloowabo.
Kawaajo mono waa esuu laligoro sokombaa.
7
Embano loyaa akadamuya koloojato,
ejano Anutuwaa uauaya ano akadamuya kolooja. Kawaajo ejano mono waa mende
esuuro sokombaa.
8
Ii kokaembaajo: Waladee ejano embanoga mende kolooroto, embano
ejawaanoa kolooro.
9
Anutuno eja ii embawaajo qaagoto, emba ii ejawaajo mokolooro
laligoju.
10
Kania kawaajo ama embano mono ku-usu baatano laaligowaa aiweseya ii
waa esuu laligoro sokombaa. Kae kolooro Siwe gajoba yoono godaqeqewaa sili
awaa iimakebu.
11
Kae sokombaato, Pombo qokotaa laligoni embano mono ejawaa qaaya mende
uugu aaa aiano la mende laligowa. Ejano kaaagadee embawaa qaaya mende uugu
aaa aiano la mende laligowa.
12
Embano ejawaa siitanoga kolooro kawaa so ejano
kaaagadee embawaa goro uutanoga koloo laligojonto, ilawoila kuuyaa kondomondoo
Toya ii Anutu.
13
Kawaajo embano waa mende esuu Anutu qama kooliro sokombaa me qaago?
Qaa ii mono ooagio gosi somogowu.
14
Anutuno ejemba mokoloo nonoma balono
motoo laaligo aregoroti, are ii iima gosi sili koi kaaa mono moma asarijo me qaago?
Ejano wa juya mende motoro koriji ee, iikano mono gamu qe aoja.
15
Anutuno embawaa wa juya koriga ii esuya koloowaatiwaajo muro laligoja.
Kawaajo embano wa juya mende motoro koriji ee, iikano mono akadamuya koloo
muja.
16
Mono qaa kawaajo niinogiino amambaajo moji ee, niino iikawaajo qaa
motoogo kokae jemaa: Anutuwaano kanagesoya kanagesoya Anutu
mepeseewombaajo ajorookejuti, iyoono mono nonowo uumotoogo ama sili
iikayadee otaa sili tosaaa togokeju. Kia.
7 Jen 1.26-27 8-9 Jen 2.18-23
iikayadee otaa sili tosaaa togokeju. Kia.
7 Jen 1.26-27 8-9 Jen 2.18-23
Pombaa samo toroya newutiwaa silia
Mat 26.26-29; Maak 14.22-25; Luuk 22.14-20
17
Oo uumelee ajoajoroono ajoroo kano mende qeagokejuto, mono toroqe
kileqileekeju. Kawaajo niino mende mepesee oonjento, are ama je koto oonje.
18
Qaa mutuya mo gejanano kemero kokae mobe, Oo uumelee kanagesowaa
ajoajoroono ajorookejuti, iikano mono batugiano agowowo amakeju. Qaa ii jegi
moma bakayagadee hoa kolooji, iikae moma laarije.
19
Batugiano deema tuu busubuusu agi Anutuno iiiro dae oono
momalaariwaa agoteteno nama kotiiwu ano dae oono mende sokombuti, qaa iikano
mono asugano kolookeja. Iikawaajo uuwoi mende moje.
20
Uumelee ajoajoroono
ajorookejuti, iikano mono Pombaa samo kowoga newombaa silia mende otaakeju.
21
Ii kokaembaajo jeje: Samo kowoga nekejuti, iikano ororo qaagoto, aa aa
nenegia me kanai la negi tegoro tosiano toroqe wosogia iiro tosiano apu kotiga
mamaga ne ekalolo kolooju.
22
Ee mirigia e oonja me qaago? Iikano saano nene ano
apu newu. Anutuwaa uumelee kanageso jejewili ama oombombaajo moju me ejemba
wanaya nembanenegia qaa ii me kamaa oombombaajo moju me? Kawaajo niino oo
mepesee oomaiwaajo moju me? Kae qaago totoo. Mono nomae je oombe
sokonaga?
23
Pono qaa nonoti, niino oono kaaagadee ii mobutiwaajo kokae jemaa:
Po Jiisas memelolo me mugi gomantiia kano bered mero.
24
Ii me kotuego dagise
je moto kokae jero, Koi neenaa busunaga. Ii ooojo ama togo oonje. Ii ne mono
nii romogo noma laligowu.
25
Kae jero negi tegoro kaaiadee qambi me kokae jero,
Qambi koi mono soomogo gbilia kolooja. Noo sana koi kano mono Anutuwaa
soomogoya me kotiiro ewaa. Ii nekebutiwaa so mono nii romogo noma laligowu.
26
Bered ano qambi iikanoa nekebuti, iikano mono kamba so Pono komuroti,
iikawaa buaya me asari laligo ugi eleema karo tegowaa.
27
Kawaajo mono bered me
Pombaa qambi iikanoa arambara qagano neji, iino mono Pombaa busuya ano saya
me kamaa ama sigisogoyawo kolooja.
28
Kawaajo ejemba nonono ananaa uunanaa
kania gosigo mono bered ano qambi iikanoa neni sokombaa.
29
Mono Pombaa busuya ano saya mende goda qe nembanene too kaaa la neji,
Pono mono iwaa qaaya je tegoro lombo qagano ubaa.
30
La ne laligogitiwaajo ama
ejemba seiseiyano batugiano loori ji mokoloogi mamagano goro qe komudaborogi.
31
Komudaborogito, ananaa uunana gosiwonagati ee, Anutuno qaanana gosi je
tegoro lombo mende mokoloowoa.
32
Ii mende mokoloowoato, Pono qaanana gosi
je tego kae mono kamba kokaamba mindigo nonomakeja. Kanage je tego
nonono ejemba uugia mende meleegiti, iyoowo ororo gere siano kemebombotiwaajo
mono mindigo nonomakeja.
33
Kawaajo uumelee alauruna, nene newombaajo ajorookebuti, iikano mono
ooagiaajo mamboma ao ororo nekebu.
34
Mono wosoya kiji ee, iino mono
iyaaa mirino nembaneneya newa. Ajoroo la negi Anutuno iiima qaagia je tegoro
lombo mokoloowubotiwaajo ii jeje. Qaa tosaaa ooono kamaati, kamba iikano je
koto oomaa. Kia.
25 Eks 24.6-8; Jer 31.31-34
koto oomaa. Kia.
25 Eks 24.6-8; Jer 31.31-34
1 Korint 1 Korint
<<
11 11
>>
11:1: 1 1 Kor 4.16; Fil 3.17
11:16: 7 Jen 1.26-27
11:16: 8-9 Jen 2.18-23
11:34: 25 Eks 24.6-8; Jer 31.31-34
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
12 12
>>
12
Gawo memewaa momo kale yooo kanagia
1
Oo uumelee alauruna, niino Ua Toroyaa momo kalea kalea iikawaa qaawaajo
poumapou laligowubotiwaajo moje.
2
Uumeleembaa gadokopa laligogiti, kamba iikano
iino me iino horo ooma uuano tando lopio omaya waegia me mepesee laligogi.
Kae me kae je jinjau kema la laligogiti, ii saano moju.
3
Kawaajo oo qaa koi mobutiwaajo jeje: Anutuwaa Uayano mo sololooro
Jiisas qasuaaje, qaa ii jemambaajo osiwaa. Kaaagadee Ua Toroyano eja me emba
mo mende sololoo muji ee, iino mono Jiisasno Pona koloo nonja, qaa ii
jemambaajo amamaawaa.
4
Gawo memewaa momo kalea ii kania kania koloojuto, Ua Toroya iino mono
motoogo kolooja.
5
Uumelee kanageso wele qe oombombaajo gawo kania kania
mekejonto, Pono mono motoogo kolooja.
6
Wele qe oombombaajo Anutuno
ku-usua kuuya nonoojo mendeema nonono afaago kotii gawo meni hoa kania
kania kolookeja. Hoa kuuya ii Anutuwaanoga kakejato, Anutuno mono motoogo
kolooja.
7
Ua Toroyano kanageso uunana nagoro kotiiwombaajo moma gawo memewaa
momo kalea ninisaano hoano mono motomotoo nonoono kokae me kokae
kolookeja:
8
Ua Toroyano mombaa uutano keme Anutu nemu koma mu
momakooto qaa jejewaa kalea muja. Ua motoogo iikanondee mono mo sololooro
momo qaita mo moma yagojiwaa kalea bua qe aoja.
9
Mono Ua motoogo ii qokotaa momalaariwaa kalea bua qe aoja. Toroqe
mono Ua Toroya iikanondee qokotaa me qeeagowaa kalea kalea bua qe aoja.
10
Mombaajo agoleto memewaa esua muja. Mombaajo Anutuwaa gejatootoo qaa
jejewaa kalea muja. Mombaajo ua ano ome mendeembombaa kalea muro ua awaano
me omejiila mono sololooro laligoji, ii saano gosikeja. Mombaajo qaaya qaaya qaita
mo jejewaa kalea muja. Toroqe mono qaa qaita mo jero mombaajo ii
meleembaatiwaa kalea muja.
11
Gawo memewaa momo kale kuuya ii Ua
Toroyamotoogo iikanondee mono sololoo moro sokonjiwaa so mendeeno kuuya
nonono aa aa bua qe ao laligojo. Kia.
4-11 Room 12.6-8
nonono aa aa bua qe ao laligojo. Kia.
4-11 Room 12.6-8
Kraistwaa selia motoogoto, kitiuruta mamaga.
12
Sele busunana motoogo koloojato, kile iikawaa uutano sele kitiuruta ii mamaga
kolooju. Kitia kuuya ii mamaga koloojuto, kile ii mindiri sele busu motoogo kolooju.
Kraistwaa seliano kaaagadee mono iikawaa so kolooja.
13
Kawaa kania ii kokae: Ua
motoogono mono kuuya nono sololoo koma konjorati kano mulu me nonono
Kraistwaa sele busu motoogo koloojo. Nono Juuda me kantri tosiaa toya laligojoi,
ananaa gawonana mekejoi me tonana ee wele qe oomakejoi, ii kile kuuya nono
mono Ua iikayadee bua qe aoni uunanano kemero moma mujo.
14
Sele busunanano mono sele kitia motoogowaa so mende koloojato, iikawaa
uutano kitiuruta mamaga kolooju.
15
Kanananano kokae jenaga, Nii boroga qaago.
Kawaajo sele busu mende toroqe laligoje. Kae jenagati ee, iikawaajo mono kile
sele busu mesao aodee mende laligonaga.
16
Gejananano kokae jenaga, Nii jaaga
qaago. Kawaajo sele busu mende toroqe laligoje. Kae jenagati ee, iikawaajo mono
kile sele busu mesao aodee mende laligonaga.
17
Selenanano kuuya jaa koloonagati ee, qaa momowaa gejananano mono dae
ranaga? Kaaagadee jumuano geja koloonaga, iikaya moro momowaa sewananano
mono dae ranaga?
18
Aa aa qaagoto, Anutuno sele busu kiti motomotoo ii arego moro sokonjiwaa
so mindiri oono sele busu motoogo kolooju.
19
Sele kiti kuuya ii kiti motoogo
koloowuyagati ee, mono nomae sele busu motoogo koloonaga?
20
Kae qaagoto, sele
kitinana ii mamagato, sele busuno motoogo kolooja.
21
Kawaajo jaano borowaajo kokae jemambaajo amamaaja, Nii goojo mende
amamaaje. Kaaagadee wano kanawaajo Nii goojo mende amamaaje, kae
jemambaajo amamaaja.
22
Simbirisambara qaagoto, sele kitinana moni loolooria
koloojuti, iyoono qaogi jaawo laligowombaajo amamaawoa.
23
Sele kitinana moni
qabuagia kamakamaata koloojuti, ii mono esuuni qabuagiawo kolooju. Sele kitinana
moni gamugiawo koloojuti, ii mono tororo esuuni ejemba jaagiano sokonja.
24
Sele kitinana asugano qendeembombaajo gamu mende mojoi, ii mende esuuni
sokonja. Kae amakejonto, Anutuno sele kitia kitia mindiri somogo ooma kitia omaya
ii qabua somata muro ororo kolooju.
25
Sele busu kiti yoono batugiano juma
agowowo me aowuboto, tani motoogo kala koma aowutiwaajo mono aregoro
ororo kolooju.
26
Sele busu kitia mono siimbobolo moji, tosaaa kuuya mono iwo
siimbobolo momakeju. Sele kitia mono qabua mokolooji, tosaaa kuuya mono iwo
aisookeju.
27
Oono Kraistwaa sele busuya kolooju ano motomotoo oono mono iwaa sele
kitiuruta kolooju.
28
Kawaa so Anutuno ama oono uumelee kanagesowaa gawo kokae
mekeju: Wala tosaaa kuu oono wasiwasi eja aposol kolooju. Kawaa gematano tuu
woiya kuu oono gejatootoo ejemba kolooju. Tuu karooa yoono boi qaqazu kolooju.
Kawaa gematano tosiano agoleto meme ejemba kolooju. Tosaaa yooojo momo
kale oono jia jia me qeagokeju. Tosiano afaago kotii tosaaa ala ilailaa ama
oomakeju. Tosaaa yooojo kale oono galekoko gawo mekeju. Tosiano qaa
qaita mo jekeju.
29
Kuuya oono wasiwasi eja aposol mende kolooju. Awawi totoo! Kuuya oono
gejatootoo ejemba mende kolooju. Kuuya oono boi qaqazu kolooju me qaago? Kuuya
oono agoleto meme ejemba kolooju me qaago?
30
Ji me qeagowombaa momo kalea kalea ii kuuya ooono eja me qaago? Kuuya
oono qaa qaita mo mende jekeju. Qaago. Qaaya qaaya qaita mo jegi oo kuuya ii
meleembombaajo afaagoju me qaago?
31
Oono mono gawo memewaa momo kalea
kalea awaa soro ii bua qe aowombaajo awelegokebu. Kae awelegogi niino kana
awaa soro qendeema iikawaa momo kalea ii kokae je asarimaa:
12 Room 12.4-5
awaa soro qendeema iikawaa momo kalea ii kokae je asarimaa:
12 Room 12.4-5
28 Ef 4.11 28 Ef 4.11
1 Korint 1 Korint
<<
12 12
>>
12:11: 4-11 Room 12.6-8
12:31: 12 Room 12.4-5
12:31: 28 Ef 4.11
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
13 13
>>
13
Uuno jopago aoaowaa kalea
1
Niino ejemba ano Siwe gajoba yooo qaaya qaaya qaita mo kano qaa je
laligowenagato, uujopanano mende kolooji ee, mono kile kokae koloowenaga: Go
qegi gogo qaro agotomaa momakejoi me goubire utugogi kiqororo qamakeji,
mono iikawaa so koloowenaga.
2
Gejatootoo qaa jejewaa momo kalea e nono qaa aasagoya kuuya mobenaga ano
qaa kuuyaa kania moma yagowenagati ee, iikano mono soyano kolooja me qaago? Ii
kile uujopanaa hoano mende asugiro iikaaa mono iwoi omayagadee koloo ee
totoo laligowenaga. Momalaari kotiga totoo mokoloo kawaa qagano baaaa Toya je
kotowe saano te koma baaa qetego moge anagato, uujopana mende asugiji ee,
iikano kile mono iwoi omayagadee koloo ee totoo laligowenaga.
3
Esuhinana kuuya ejemba wanaya yooojo mendeema oombenaga ano sele busuna
tosia yoono oogi jewaatiwaajo togo oombenagato, uujopanaa hoano mende asugiji
ee, iikano mono mende totoo ilaa nombaa.
4
Mono alia uutano jopagoji, iino mono uugereya qaa uubonjo qagano ala ama
mukeja. Gorokiki mende moma iwoiyaajo mende koposogokeja. Selia mende me
uma jaba-arambara mende laligoja.
5
Nanamemeano alia horo uree mende ama uuta
mende me bolikeja. Iyaa qeagomambaajondee mende kapara komakeja. Uuqeqe
ama mugi uu uugere uulaawo mende amakeja. Me boli mugi siimbobolo moroti, ii
mende romogo mesaokeja.
6
Tosiano bologa anjuti, iikawaajo mende aisoojato, qaa hoa otaakejuti, mono
iyoowo motoo aisookeja.
7
Kamba so alia sopa somogo kooroano nama kotii
moma laari mukeja. Kae me kae kolooro Anutuwaa jejeromoromo ama mamboma
awasakaka nama siimbobolo kuuya moma mokosigokeja.
8
Uujopa nanameme ii kamba tetegoya qaa e ubaa. Gejatootoo qaa je qaaya qaaya
qaita mo jekejuti, iikano qaombaa ano momo qaita mo iikano mono kaaagadee
omaya koloo tegowaa.
9
Momo qaita mo ii bakasasa moma yagokejo ano gejatootoo
qaa ii bakasasa jekejo.
10
Bakasasa amakejonto, Anutuwaa kalea kalea
akadamugiawo koloowuti, kamba iikano bakasasa laaligonanano mono qaono
oyaboya siiseweweya qaa laligowoa.
11
Niino naamade laligoweti, kamba iikano naamade qaa je laligowe.
Uumomonano naamade uu kolooro iikawaa so qaa gosi romogo laligowe. Eja somata
koloo kano naamade nanameme ii mesao gema qewe.
12
Kawaa so kamba kokaamba
Anutuwaa akadamuya ii saano mende iimakejo. Ii atatono uu ii-iitaa tani iima
bimbimgo tania tororo mende moma ee romogokejo. Kae romogokejonto,
kanage Anutuwo jaasewa qe ao iima sororogowoa. Kamba kokaamba momo qaita
mo ii bakasasa moma yagojento, kamba iikano ii mono kuuya moma yagodaboro
maa. Anutuno nii moma komu nonji, niino iikawaa so iwaa kania moma komudaboro
maa.
13
Qaa koi je kotiijo: Kale karoo momalaari, jejeromoromo ano uujopa ii kotii
e ubuto, uujopa nanameme iikano mono batugiano uuta kolooja. Kia.
2 Mat 17.20;
e ubuto, uujopa nanameme iikano mono batugiano uuta kolooja. Kia.
2 Mat 17.20;
21.21; Maak 11.23 21.21; Maak 11.23
1 Korint 1 Korint
<<
13 13
>>
13:13: 2 Mat 17.20; 21.21; Maak 11.23
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
14 14
>>
14
Gejatootoo qaa ano qaa qaita mo jejewaa kalea
1
Uujopawaa kania mono otaa laligowu ano gawo memewaa momo kale kania kania
ii mono bua qe aowombaajo kapara koma laligowu. Iikano awaato, gejatootoo qaa
jejewaa kalea mewombaajo mono kotii kapara koma laligowu.
2
Mono qaa qaita mo
jeji, iino ejemba nonoojo qaagoto, mono Anutuwaajoadee ii jekeja. Ua Toroyano
sololooro qaa aasagoya asugiro jekejiwaajo tosaaa nonono qaa ii mende moma asari
mukejo. Mono iyaa siri ilaa aokeja.
3
Tompi laligojonto, gejatootoo qaa jekeji, iino mono ejemba uunana me kotii
nago ulukole ama nonomambaajo ama qaa jekeja.
4
Mono qaa qaita mo je
iikano iyaaa uuta meago kotikotii mokolookejato, gejatootoo qaa jekeji, iino mono
uumelee kanageso kuuya uunana meago me kotii nonomakeja.
5
Oo kuuyano qaa qaita mo jewutiwaajo mojento, gejatootoo qaa jewutiwaajo
mono kapara koma mamaga moje. Gejatootoo qaa jekeji, iino mono qaa qaita mo
jekeji, ii uuguja. Qaa qaita mo je ii iikanondee ananaa qaano meleenji, iikaaa mono
ororo koloojao. Kae kolooro qaayano mono uumelee kanageso uunana meago me
kotii nonono sokonja.
6
Oo uumelee alauruna, niino ooono ka qaaya qaaya qaita mo jewenaga, iikano
mono nomae oo me qeago oombenaga? Kae qaagoto, Anutuwaano qaa
iisaamaa me momo qaita mo oomaa me gejatootoo qaa jemaa me gejanono qaa
kuma oomaati ee, iikano mono me qeago oomaa.
7
Awelo me gita kulele me iwoi mono riiwaa aroya mokolookejoi, iyoono mono
laaligogia qaagoto, kanagia mono kaaiadee kokae eja: Mono awelo la uu me gita
kulele la qero iikano qagia aa aa mende mokolookeji ee, riiwaa aroya mono nomae
moma asariwonaga?
8
Kaaagadee romo uu boligi qata tororo mende moma asarijoi
ee, morono mono manja qeqewaajo afaago jojorinaga?
9
Ooo kanagia ii kaaiadee eja: Neselagiano ejemba mende moma asariwutiwaa so
qaa la jejuti ee, mono qaa kaaa mono nomae moma asarinaga? Qaa kae jejuti,
iikano mono ee la haamono kemakeja.
10
Baloa baloa kano qaa morota morota
dawi jekejoi, ii morono monagato, kile kuuya yoono mono qaawaa kania moma
asariwoiwaajo eju.
11
Kania kawaajo ama jekejonto, mono qaa jero qaayaa kania mende mojei ee,
niino iwaa qaayaa wabaya koloowe iino kaaagadee noo qaanaa wabana kolooja.
12
Ooo kanagia ii kaaiadee eja: Oo gawo memewaa momo kalea kalea bua qe
aowombaajo awelegogi sokonja. Iikano mono kale koi kaaa mewombaajo kapara
koma laligowu: Momo kale uumelee kanageso uugia meago me kotiikejuti, mono ii
bua qe ao gawono agi awaa soro koloowaa.
13
Kawaajo qaa qaita mo jekeji, iino mono kokae qama kooliro sokombaa, Oo
Anutu, qaa jejei, ii meleemaiwaa momo kalea mono nomba.
14
Iikawaa kania ii kokae:
Niino qaa qaita mo je qama koolijei ee, noo uanano qaagadee je qama
koolikejato, uumomonano mono hoa mo mende mokolookeja.
15
Kawaajo mono nomae ambe sokombaa? Niino mono uananondee qaagoto,
uumomona kaaagadee iikano ama qama koolikemaa. Rii qama mepeseekejei, ii
uananondee qaagoto, uumomona mono kaaagadee iikano ama qamakemaa.
16
Gii
Anutu uagano mepesee mujai ee, ejemba omaya mono ajoajoroogiano ka rama
mepeseejaiwaa kania mende moma kotowaati, iino mono Qaa ii oano, ii nomae
jenaga? Naama jejai, iino ii mende moma asari ee tompi raja.
17
Gii saano Anutu
mepeseejanto, goo qaagano tosaaa yooo uugia mende meago me kotii oonja.
18
Niino kuuya oo uuugu qaaya qaaya qaita mo ii mamaga jekejei, iikawaajo
Anutu mepeseeje.
19
Anutu mepeseejento, uumelee kanageso uutano ejemba kuma
oomambaajo kapara koma moma asariwutiwaajo qaa jeta 5 jemambaajo mobe hoa
kolooja. Qaaya qaaya qaita mono qaa jeta 10,000 neenaajoadee jemambaajo mobe
kamakamaata kolooja.
20
Uumelee alauruna, oo qaa gosi romogokejuti, iikano mono naamade tani
mesao ejemba somata yooo tani koloo romogo laligowu. Bologa amboa jegi iikano
mono merasiisii kaaa koloo amamaawuto, momakootogiano mono ejemba somata
koloo laligowu.
21
Mooseswaa Kana qaano qaa mo kokae oogita eja,
Niino waba ejemba kuu oombe kanageso koi yooono ka jegiano qaa tania
mo jegi la waligokebuto, ii kile noo qaana mende moma kotowu. Po
niino kae jeje.
22
Qaa kawaa so qaa qaita mo jeni uugia mende meleegi yoono mogi Anutuwaa
aiweseya koloo oonjato, momalaari ejemba nonoojo iikano mono aiweseya mo
mende kolooja. Ii qaagoto, gejatootoo qaa jeni iikano momalaari ejemba nonoojo
Anutuwaa aiweseya kolooja. Uumeleembaa gadokopa yoono ii mogi Anutuwaa aiweseya
mo mende koloo oonja.
23
Uumelee kanageso oono ajoroo kuuya oono qaaya qaaya qaita mo kano
jegi tosiano Bua qaa mende kuma oogi uugia mende meleema ee kano ubuti,
iyoono mono aaru kokae jewuyaga me qaago, Wasoosoo mono koloo oonja.
24
Kae jewuyagato, kuuya oono gejatootoo qaaya qaaya jegi mono Bua qaa
mende kuma mugi momalaaria qaa ee ajoajoroogiano ubaati ee, kuuya oono mono
sigisogoya isaama uuta mende meleenotiwaa qaaya jedaborogi kaniaya moma kotoro
asugano asugiwaa.
25
Uutaa qaa aasagoya aasagoya asugano asugiro iino mono
dago kamaa Anutu waeya me mepesee kokae jokoloo qabaa, Anutu ii oano
ooo batugiano laligoja. Kia.
21 Ais 28.11-12
ooo batugiano laligoja. Kia.
21 Ais 28.11-12
Uumelee ajoajoroowaa area ii kokae:
26
Oo uumelee alauruna, kawaajo nono mono nomae jeni sokombaa? Oo Bua
qaawaajo ajorookebuti, iikano motomotoo oo mono kuuya aregia mo me mo ii
kokae amakebu: Mono Bua oosaawaa area ano mono Bua qaa kuma oono
mono Anutuwaa gejanono qaa dogoga iisaano mono qaa qaita mo iijoro mono
ii meleembaa. Are kuuya ii mono uumelee kanageso uunana kuu me kotiiwombaajo
ama amakebu.
27
Tosiano qaa qaita mo jewuti ee, ejemba 4 qaagoto, woi me karoo
yoonogadee mono ajoajoroo motoogowaa uutano kae jewu. Yoonogadee mono
aregiaa so awaao jegi mono ii meleembaa.
28
Mono qaa meleemambaa so mende
kolooji ee, iyoono mono uumelee kanagesowaa ajoajoroono qaagia bogoro rama
iyagiaajoadee qaagia qaita mo jegi Anutuno mobaa.
29
Gejatootoo ejemba
yooonoga woi me karoo yoonondee mono are oogi qaa iijogi tosiano mono
qaagia gosiwu.
30
Kae ambuto, mono ajoajoroono raro Anutuno gejanono qaa uutano isaano
moji ee, iino mono ii iijoro gejatootoo qaa wala jeji, iino qaaya mesao qaa bo raba.
31
Ejemba kuuyano Anutuwaano gejanono qaa mogi uugia nagoro qeagowutiwaajo
oo mono korebore saano kambagia me aregiaa so gejatootoo qaa jewu.
32
Gejatootoo
ejemba yoono mono saano uagia gale kogi uagiano qaa baatano kenjutiwaa so
kolooju.
33
Anutuno gijigaju Toya qaagoto, luae Toyaga kolooja. Kawaajo ajoajoroogia mono
areano otaa amakebu. Ejemba soraaya yooo batugiano kanageso so amakejuti, oo
kaaagadee mono iikawaa so kokae amakebu:
34
Emba oo mono uumelee
kanagesowaa ajoajoroogiano qaa bogoro rabu. Yoono qaa jewutiwaa so mende
koloojuto, Kana qaa ejiwaa so mono qaa baatano kema laligowu.
35
Embano uumelee kanagesowaa qaa je koto kuma oono mende sokonja.
Kawaajo qaa mombaa kania mobombaajo mojuti ee, iyoono mono mirigiano kema
rama agiaa lourugia qisi oombu.
36
Anutuwaano Bua qaa iikano ooo batugianoga kolooro me qaago? Qaa iikano
koloo sei ooono ka ooo buagadee kolooja me qaago?
37
Mono kokae jenaga,
Niino gejatootoo qaa jewe Ua Toroyano sololoo nono qaa iikawo uumotoogo
mende anje. Kae jeji, iino mono qaa koi moma yagowa: Niino embawaajo qaa oo
oonjei, iikano mono Pombaa jekooto qaaga kolooja.
38
Mono qaa iikawaa geja
mende ama silemale laligoji ee, oo mono eja iwaa qaawaajo geja mende ama laligowu.
39
Kawaajo uumelee alauruna, oo mono gejatootoo qaa jewombaajo awelego
laligowu ano qaa qaita mo jewubotiwaa sogoya ii mende ambu.
40
Ii mende ambuto, iwoi
kuuya mono tororo are ama otaa amakebu. Kia.
1 Korint 1 Korint
<<
14 14
>>
14:25: 21 Ais 28.11-12
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
15 15
>>
15
Kraistno koomunoga waaro.
1
Oo uumelee alauruna, niino Oligaa Bua je asari oombeti, ii
duduuwubotiwaajo mono me gbili oomaa. Oo ii bua qe ao momalaarigia iikano
ama rindago nanju.
2
Niino Oligaa Bua je asari oombeti, oo ii iikawaa so ponda
me ago kombuti ee, iikano mono me letoma oono Siwewaa bua koloowu. Kae
mende ambuti ee, uugia mono ee totoo meleema laligoju.
3
Niino qaa tosaaa kuuya goraayano ama neeno Bua qaa moma ago kombeti, ii
mobe uro iikawaa qaa kota mobutiwaajo ii kokae oombe: Kraistno Bua Tere ejiwaa
so nonoo sigisogonanaajo ama komuro.
4
Komuro Bua Tere ejiwaa so ro kogi
somaa karoo kolooro koomunoga waaro.
5
Koomunoga waama Piitowaano asugiro
ano kawaa gematano gowokouruta 12 yooono asugiro.
6
Kawaa gematano kamba motoogo iikanondee uumelee alaurunana jagogia 500
uuguroti, mono iyooono asugiro. Yooonoga ejemba hoa yoono toroqe kamba
kokaamba kaaagadee laligojuto, tosiano komudaborogi.
7
Kawaa gematano koga
Jeimswaano asugiro ano kawaa gematano aposol kuuya yooono asugiro.
8
Yooono kuuya asugigo konoga mono noono kaaagadee asugiro. Niino
aposol kolokolooyano qaagoto, paluga kaaa koloowe.
9
Kawaa kania ii kokae: Niino
aposol yooo batugiano mobe kamaaro daaburugiaga kolooje. Anutuwaa uumelee
kanageso sisiwerowero ama ooma laligoweti, iikawaajo noo qana aposol qagi mobe
gamuyawo kolooja.
10
Gamuyawo koloojato, kamba kokaamba iwoi anjei, ii mono Anutuwaa
kalemoriaano me letoma nemu koma nono laligoje. Iino kalemoriaa nono
lalabubu mende ambe kamaa qe omaya mende kolooroto, niino mono aposol kuuya
uuugu haamo ama ooma kotii gawo me laligowe. Ii neeno qaagoto, Anutuwaa
kalemoriaano mono inaa nono gawonaa hoa kae koloo seiro.
11
Niino meweti me yoono megi hoa kolooroti, ii kile. Nonono mono Oligaa
Bua qaa kae je asarikejo ano oo iikawaa so uugia meleema Kraist moma laari
laligoju. Kia.
3 Ais 53.5-12 4 Ond 16.8-10; Mat 12.40; Apo 2.24-32 5 Mat 28.16-
laligoju. Kia.
3 Ais 53.5-12 4 Ond 16.8-10; Mat 12.40; Apo 2.24-32 5 Mat 28.16-
17; Maak 16.14; Luuk 24.34, 36; Jon 20.19 8 Apo 9.3-6

9 Apo 8.3 17; Maak 16.14; Luuk 24.34, 36; Jon 20.19 8 Apo 9.3-6

9 Apo 8.3
Anana koomunoga nomae gbili waaboa?
12
Mobu! Kraistno koomunoga gbili waaroti, iwaa kania kae je asarikejoi ee,
ooonoga tosiano mono nomae ama kokae jekeju, Koomuya yoono mende gbili
waabuya.
13
Kae jekejuto, koomuya yoono mende gbili waabuyagati ee, Kraistno
mono kaaagadee mende gbili laligo kotiinaga.
14
Anutuno Kraist mende me gbiliro
koomunoga waanagati ee, nono Bua qaaya ii je asarikejoi ii mono qaa omaya
koloonaga. Ii moma laarigi momalaarigia iikano mono kaaagadee jago qaoma omaya
koloonaga.
15
Anutuno oano koomuya mende me gbili oono waabuyagati ee, Kraist
kaaagadee mende me gbiliro waanaga. Nono ii kile Anutuwaa kania kokae nago
jekejo, Anutuno mono Kraist me gbiliro koomunoga waaro. Qaa ii hoa mende
koloonaga, ejembano mono kawaajo ama kanianana mokoloogi qoologoya kolooro
saano nonoojo kokae jewuyaga, Anutuwaa kania mono nago je sookeju. Qaa
kano mono gamuyawo koloonaga.
16
Anutuno koomuya mende me gbili oono
waabuti ee, Kraistno kaaiadee mende gbili waanaga.
17
Anutuno Kraist mende me gbiliro waanagati ee, oo mono ee toontoo moma
laari mu toroqe sigisogogiaa kasagbadono laligowuyaga.
18
Kae kolooro
alaurunanano Kraistwo qokotaa komugiti, iyoono mono kaaagadee soo gere
siawaa bua koloowuyaga.
19
Anana Kraist jejeromoromo ama mu balono
laligowombaa so gale koma nonono kamba iikano tegowaatiwaajo mambonjoi ee,
nono mono ejemba tosaaa kuuya uuugu baagiano keme auta dawoyagadee laligoni
kuuyano woso momo ama nonomakejutiwaa so koloowonaga.
20
Kaaa koloowonagato, Kraistno mono oano gbili koomuya yooo jetamemegia
koloo koomunoga waaro.
21
Kawaa kania ii kokae: Eja mono koomu kondooro
asugiro kanai komu laligo kouni. Komu laligojoiwaajo ama eja mono komu
gbili laaligo kombombaa kondooro asugiro. Kawaajo anana kuuyano mono
kaaagadee gbili koomunoga waaboa.
22
Kuuya anono Aadam kaaa koloo
komuwoati, kaaiadee Kraistwo qokotaajoi, Anutuno anana kuuya laligo
kotiiwombaajo me gbili nonombaa.
23
Me gbili nonombaato, kuuya anono mono Anutuno kamba anotiwaa so gbili
waaboa. Kraistno jotamemenana koloo gbiliro iikawaa gematano iwaa bua koloojoi,
anono eleema karo kamba iikano gbili waaboa.
24
Kraistno mono eleema ka omejiila
kuuya balo so esumumu qagano gale komakejuti, iyooo usugia me kamaa ama
esugia kuuya kondeembaa. Ii kondeema bentotoa Anutu Mambaa boriano ano balono
laaligo kano tegowaa.
25
Kraistno gale koma laligo uro Anutuno Bua qaa ejiwaa so mono kereuruta
kuuya haamo ama iyaaa kana baatano ama oombaa. Kraistwaa galekoko
gawoano mono iikano tegowaa.
26
Kereuruta haamo ama oono kano koomu Toyano
mono konoga kolooro me kamaa mubaa.
27
Kawaa kania ii Bua Tereno kokae eja, Anutuno mono iwoi kuuya iwaa kana
baatano ano eja. Qaa kae ejato, Iwoi kuuya ano eja, qaa kae jero kania mono
asugano kokae eja: Anutuno iwoi kuuya Kraistwaa baatano ano ero iyaa mono mende
me kamaa Kraistwaa baatano ama aoro.
28
Kae qaagoto, Anutuno iwoi kuuya Meriaa
baatano ano gale koma kereuruta kuuya iyaaa ku-usuaa baatano ama oombaa. Ii
tegoro kano Anutuno mono Meria kaaagadee iyaaa ku-usuaa baatano ama gale
koma mubaa. Kae koloo Anutuno iwoi kuuyaa Poa koloodaboro laligo ubaa.
29
Qaa mo ii kokae: Ejemba tosiano uugia mende meleema ee komugitiwaajo
tosiano koomuya ii ilaa oombutiwaajo je kitigia koloogi duano mombo oomulu
me oomakeju. Koomuya yoono mende gbili waabuyagati ee, iyooo gawo
hoano mono nomae koloonaga? Anutuno komugiti, ii qaago totoo me gbili oono
waabuyagati ee, ejemba kaaa yoono mono nomaembaajo ama jegi yooo kitigia
koloogi oomulu me oomakeju? Gawogia ii mono ee mewubo.
30
Komu mende waabonagati ee, nonono kaaagadee mono uunana Anutuwaa
gawono mende ama somogowonaga. Anutuwaa gawombaajo ama komuwombotiwaa
lombo baatano suula mende kema laligowonaga. Qaago.
31
Koomuno mono kamba so gogo nomambaa so kolooja. Qaa ii oia. Oo
uumelee alauruna, niino Kraist Jiisas Ponana iwo nama ooojo ama selena me
umakejei, iikawaa sareqaa hoa ii asugano iijowe mobutiwaajo moje.
32
Neenaa ai otaa gawo koi memambaajo romogojuti ee, iwoi koi kano mono
nomae ilaa nombaa? Kae qisi oombe ii mono romogo meleembu: Niino Efesus
siti kokano ejemba jeraai kanjaawo kaaa mokoloo komumambotiwaajo yoowo ao
laligowe. Mono doomorona keno moma ao laligowe. Komugo mende gbili waaboati
ee, iikaaa mono mende ao orowenaga. Mono Efesus uulaawo mesaowenaga. Kae
kolooro saano tosaaa yoowo kokae jewenaga, Wora komuwoatiwaajo mono
saano nekorisoro ama apu kotiga ne laligowoa.
33
Jinjau mende ambu. Ejemba bologa yoowo ainjolo ragi nanamemegia awaa
iikano boliwaa. Qaa mo kae eja.
34
Ooo batugiano ejemba tosiano Anutu mende
moma mujuti, iikawaajo uumelee oono gamugia mobutiwaajo ama ii jeje. Kawaajo
mono poumapougia mesaowu. Uugiano letono tororo moma sigisogo mende toroqe
amakebu. Kia.
25 Ond 110.1 27 Ond 8.6

32 Ais 22.13
amakebu. Kia.
25 Ond 110.1 27 Ond 8.6

32 Ais 22.13
Sele busunanano gbili waama qaita mo koloowaa.
35
Mono kokae qisinaga, Anutuno koomuya ii nomae me gbili oono
waabuya? Sele busugiano letono mono tani nomae koloowuyaga?
36
Kae qisinaga,
mono uuta qaawaa qaa jenaga. Oo yago kota mende komuro komowuyati ee, iikano
mono mende juma waabaa.
37
Kotaa gowoya waabaati ii mende komojanto, kotagadee
komoja. Wiit me yago kota me waroga tosaaa komoma kororookeja.
38
Iikayadee komoma kororookejanto, Anutuno mono siiaa so gowoya mubaa.
Kota tania aa aa ii iyagiaa gowogia aa aa oomakeja.
39
Iwoi busugia ii tanigia motoogo qaago. Ejemba busugia aa, oro busugia aa, koo
busugia aa ano sora busugia ii aa.
40
Iikawaa so Siweno laaligowaa sele busu ii aa kolooja ano namono laaligowaa
sele busu ii aa kolooja. Aa aa koloojaoto, Siwe selewaa akadamuya ii namo selewaa
akadamuya uugu qaita mo kolooja.
41
Weembaa asamararaa ii aa, koimbaa asamararaa
aa ano segelao yooo asamararagia ii aa. Segelao asarigi tosaaa yooo
asamararagia ii segelao tosaaa yooo asamararagia ii uugukeja.
42
Koomunoga gbili waaboati, iikawaa kaniano mono iikawaa so eja. Sele busu
ro komboati, iikano gisaa qaombaato, Anutuno ii me gbiliro waabaati, iikano
mende komuwaa.
43
Sele busu ro komboati, iikano loolooria akadamuya qaa koloojato,
Anutuno ii me gbiliro waama kano mono kotiga koloo asamararaawo koloowaa.
44
Sele busu ro komboati, iikano namono laaligowaa selia koloojato, Anutuno ii
me gbiliro waama iikano mono ua gomano laaligowaa sele busuga koloowaa.
Namowaa sele busu eji ee, iikawaa so uawaa selia ii kaaagadee eja.
45
Kawaa qaaya ii
Bua Tereno kaaagadee kokae oogita eja, Eja mutuya Aadamiino letoma uaya
mokoloo sewa aaso horo laaligoyawo kolooro. Qaa ii moni bakaya kokae kolooro:
Aadam mo kanage asugi mono megbiligbiliwaa uaya kolooro.
46
Uawaa iwoiya ii
wala mende kolooroto, namowaa iwoiya kano mono mutuya kolooja. Uawaa iwoiyano
mono iikawaa gematano kolooro.
47
Anutuno eja mutuya sububunoga mero balo eja kolooro. Aadam kanagea iino
mono Siwenoga kamaa batunanano asugiro.
48
Namo ejembano eja balonoga
kolooroti, mono iwaa so kolooju. Siwewaa bua koloojoi, nonono eja Siwenoga
kamaa asugiroti, mono iwaa tani koloojo.
49
Anana namo eja mutuyaa kaitania me
laligojoi, iikawaa so Siwe ejawaa kaitania ii kaaagadee me laligowoa. Kia.
50
Oo uumelee alauruna, niino qaa kokae iijowe mobu: Sa busunanano mono
Anutuwaa bentoto uutano keuma du mewutiwaa so qaago. Ii amamaawao. Sele busu
koi kano gisaa qaombaati, iikano mono oyaboya mende mokoloowaa. Siwewaa du
mende aliwaati, sele busu koi kano mono ii memambaajo amamaawaa.
51
Mobu! Niino qaa aasagoya mo kokae iisaamaa: Kuuya nonono mono
mende goro qe komuwoa. Qaagoto, koomuya yoono letogi tosaaa nonono mono
sele busunanawo letomboa.
52
Anutuno koomuya me gbili oono romo qaita mo
konogano qaro iikano waagi anono bilisik ano uulaawodee letomboa. Wala komugiti,
iyoono mono mombo mende komuwu.
53
Sa busu koi gisaa qaombaati, iikano mono letoma mende aliwaatiwaa so
koloowaa. Sele busu koi komuwaati, Anutuno ii mono opo kaaa qetego kawaa kitiano
sele busu mende komuwaati, ii nonono me maleku kaaa mouboa.
54
Kae koloojato, letoqetoma ii asugidabororo sele busunana qaita mo meni mende
komu gisaawaati, kamba iikano mono aisoowoa. Bua Tereno qaa oogita eji, iikano
mono hoawo kolooro iikawaa so kokae jewu, Iino mono koomu Toya kondeema
haamo ano otokoria maajo.
55
Qaa iikawaa alia mo ii kokae, Oo koomu Toya, giino mono haamo
ambagatiwaa so qaago. Oo koomu Toya, goono wasa jeta kano mono ninimambaajo
amamaawaa.
56
Qaa kae ejato, koomuwaa wasa jeta ii sigisogo nanameme. Jojopa qaayano
mono sigisogo ambombotiwaa sogo ano kile ani sigisogono esuawo kolookeja.
57
Esuawo kolookejato, Ponana Jiisas Kraistno mono Anutuwaano nemu kono ala
ilailaanana kolooro iwaajo ama koomu haamo ama uugu laligowoa. Kawaajo Anutu
dagise! jeje.
58
Oo wombo alauruna, haamo amboatiwaajo oono mono nama kotii wasa-
wasa mesao uugia mende uma kamaa amakeba. Pombaano qokotaa gawoa megi
hoano mono kamaa omaya mende koloowaa. Ii moma yago Pombaa gawoa ii mono
uugere
*Uugere ii Pombaano awaawaajo jeja. Uugere bologa ii qaago.
qagano bo qe uugere
*Uugere ii Pombaano awaawaajo jeja. Uugere bologa ii qaago.
qagano bo qe
ponda me laligowu. Kia.
45 Jen 2.7 51-52 1 Tes 4.15-17 54 Ais 25.8 55 Hoos
ponda me laligowu. Kia.
45 Jen 2.7 51-52 1 Tes 4.15-17 54 Ais 25.8 55 Hoos
13.14 13.14
1 Korint 1 Korint
<<
15 15
>>
15:11: 3 Ais 53.5-12
15:11: 4 Ond 16.8-10; Mat 12.40; Apo 2.24-32
15:11: 5 Mat 28.16-17; Maak 16.14; Luuk 24.34, 36; Jon 20.19
15:11: 8 Apo 9.3-6
15:11: 9 Apo 8.3
15:34: 25 Ond 110.1
15:34: 27 Ond 8.6
15:34: 32 Ais 22.13
*15:58: Uugere ii Pombaano awaawaajo jeja. Uugere bologa ii qaago.
15:58: 45 Jen 2.7
15:58: 51-52 1 Tes 4.15-17
15:58: 54 Ais 25.8
15:58: 55 Hoos 13.14
2002, 2011 BSPNG
1 Korint 1 Korint
<<
16 16
>>
16
Jerusalem ala ilailaa oombutiwaa jekootoya
1
Judia kanageso soraaya yooojo ala ilailaa mone me kululuuwutiwaajo qisi
nogiti, iikawaajo kokae je koto oonje: Niino Galesia prowinswaa uumelee
kanagesoya kanagesoya je koto oombeti, oono kaaiadee mono iikawaa so kokae
amakebu:
2
Sonda so wee mutuya kano oo kuuya aa aa mono nandu amakebu.
Toomoria mekejutiwaa so monegia bakaya ii kowigiaa goraayano ama gale koma
laligowu. Kae agi niino kamba mono ooono kawe kano nandu sagabaga
ambutiwaa so mende ambuto, ii saano kowigianoga me alatano ambu.
3
Kae agi ooono kamaati, niino kamba iikano saano je-asa-asari tere oo
eja gawo kawaajo mogi sokonji, mono iyooo borogiano ama wasi oombe
kulukululuu kalegia ii me Jerusalem kembu.
4
Niino yoowo motoo kemambaajo
kemaati ee, iyoono mono saano niwo toroqe motoo kowe koto kemboa. Kia.
1 Room 15.25-26 1 Room 15.25-26
Poolwaa gawoaa ano kana kekembaa area
5
Niino Masedonia prowins uugu kemaa. Kawaajo Masedonia mesaogo mono
ooono kamambaajo moje.
6
Ooono ka kamba tosaaa oowo rabenaga me
kouru kamba (winter) ii kaaagadee ooo batugiano toroqe laligodaborowenaga.
Kae laligowe saano ilaa nogi dae dae kembenaga, iikano mono afaago kana
toroqe kemaa.
7
Kamba kokaamba ooono ka tatawagadee iiima uuugu
kemambaajo mende mojento, Pono oo jewaati ee, mono kamba tosaaa oowo
ramambaajo jojorije.
8
Kae jojorijento, wala Efesus siti kokano toroqe laligowe gbani jaayaqeqe dologa
(pentekost) kano ka kuuwaa.
9
Anutuno noojo gawombaa naguya somata hororo
saano gawo somata mewe hoa koloo seikejato, mamagano tuarenje ama nomakeju.
Kawaajo kokano toroqe laligomambaajo moje.
10
Timotino nii kaaa Pombaa eja geria koloo gawoa me laligoja. Kawaajo iino
ooono kawaati ee, oo mono kala koma mugi kee momoya qaa ooo batugiano
laligowaa.
11
Mono mo mende iima sisirii jejewili ambato, oowo laligoro tegoro
noono kamambaajo jewaati, iikano mono ilaa mugi luaeno oomesao eleema kawa.
Niino uumelee alauruna yoowo ii iibombaajo mambonjo.
12
Uumelee alanana Apolos iwaa qaa ii kokae jemaa: Iino uumelee alauruna
yoowo ooono kawaatiwaajo qaa kotakota ijo uu kuu mube. Kae kuu mubeto,
kamba kokaamba ooono kamambaajo uuta kotiiro togoja. Kanage kambaa saano
e mubaati, mono iikano kawaa. Kia.
5 Apo 19.21

8 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
e mubaati, mono iikano kawaa. Kia.
5 Apo 19.21

8 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
8-9 Apo 19.8-10 10 1 Kor 4.17 8-9 Apo 19.8-10 10 1 Kor 4.17
13
Oo mono uugbiligbili laligo momalaarigia me gbili kotii laligowu. Eja kotigaa
so mono uuwaa nagonago ejemba koloo Pombaa ku-usuawo nambu.
14
Iwoi kuuya
ama mewuti, ii mono uujopano agi koloowaa.
15
Stefanas iwaa mirino laligojuti, oo ii moma oonju. Akaia prowinsno gawo
meni uugia meleegi gawonanaa hoa mutuya kae kolooroti, ii moju. Yoono ejemba
soraaya ii ponda wele qe ooma uugia iikano somogo ama laligojuti, ii moju. Oo
uumelee alauruna, niino uugia kokae kuu oonje:
16
Oo kaaiadee ejemba kaaa ano
yoowo toroqe gawo motoo me Anutuwaa wele qekejuti, mono kuuya iyooo qaa
baatano kema laligowu.
17
Niino Stefanas Fortunatus ano Akaikus koi kagitiwaajo aisookeje. Oo niwo
Efesus koi mende laligogi yoono mono ooo kitigia koloo ainjolo ama nogi sokonja.
18
Yoono ooo uagia keraqeeago qe laligojuti, iikawaa so mono noo uana
kaaagadee keraqeeago qe noma laligogi. Kawaajo oo mono eja kaaa yooojo
mogi uro ii asuganogadee je qaagiaajo tororo geja ama laligowu.
19
Uumelee kanagesoya kanagesoya Eisia prowins kokano laligojuti, iyoono mono
yeizozogia agi ooono kaja. Akwila Prisila ano uumelee kanageso yoroo mirino
ajorookejuti, iyoono mono Pombaa qatano yeizozogia mamaga agi ooono kaja.
20
Uumelee alauruna kuuya Efesus koi laligojuti, iyoono mono yeizozogia agi ooono
kaja. Oo mono uumelee alaurugia yoowo jologia je ago ao buugia kito ne
laligowu.
21
Neenaa yeizozona ooono ama qana neenaa boronano kokae ooje: Pool.
22
Mono Po mende jopago uujopa mende ama laligoji ee, Pono mono
qasuaaa iwaa qagano ano ubaa. Ponana, gii mono kawa!
23
Po Jiisaswaa kalemoriaano mono oowo ewa.
24
Kraist Jiisaswo qokotaa nanjuti, noo uujopanano mono kuuya oowo e
kotuego oono laligowu. Qaa ii oano. Kia.
15 1 Kor 1.16 19 Apo 18.2
kotuego oono laligowu. Qaa ii oano. Kia.
15 1 Kor 1.16 19 Apo 18.2
1 Korint 1 Korint
<<
16 16
>>
16:4: 1 Room 15.25-26
16:12: 5 Apo 19.21
16:12: 8 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
16:12: 8-9 Apo 19.8-10
16:12: 10 1 Kor 4.17
16:24: 15 1 Kor 1.16
16:24: 19 Apo 18.2
2002, 2011 BSPNG
1 Jon
00
11
22
33
44
55
1 Jon 1 Jon
<<
00
>>
^
1 Jon
Laaligo kotigaa qaaya ii Jiisas Kraist
Pombaa asasagano laaligo
Jiisasno aworo koipu Tonana kolooja.
Tekoko ii kaiyaka dindia.
Uujopa amboatiwaa jojopa qaa gbilia
Anutuno sigisogonana qosologokeja.
Balombaa nanameme bologa mono yakariwu.
Kraistwaa tuarenjeuruta ii mono asugiju.
Anana Anutuwaanoa koloo meraboraaa koloojo.
Oo mono jopago ao laligowu.
Mono Anutuwaa jaasewaano saitige namboa.
Ua me ome ii mono kaniagara gosi mobu.
Anutuno uujopawaa kania kolooja.
Uumelee ejemba anana haamo amakeboa.
Anutuno Meriaa qaa kokae nago jero:
Laaligo kotigaa kania
Uumelee ejemba anana Anutuwo qokotaa nanjo.
1 Jon 1 Jon
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Jon 1 Jon
<<
11
>>
Jombaano Tere 1
Jono Tere mutuya ano.
Je-asa-asari
Jono uuno jopago aoaowaa qaaya ii kotii je laligoro. Uumelee ejemba anana
Anutu ano Jiisas Kraist yorowo qokotaa nama uunana somogo ao motoogo koloo
laligojo.
Tosiano qaa qolomologoya ii ejemba kokae kuma soo ooma laligogi:
Jiisasno Siwe ejagadee kolooja. Balono iwoi kuuya ii bologa kolooja. Kawaajo
Jiisasno balo eja hoa mende koloo laligoro. Qaa kawaajo ama tosiano Anutu
moma laarijo, je nanameme awaa mesao sisau silemale laligo ejemba tosaaa yo
kazi ama oogi ano qeze injarere laligogi. Qaa sea sea kaaano zioz me
boliwabotiwaajo Jono gejanono qaaya tereno kokae oo anota karo, Jiisasno Siwe
ano namo ejaga motoondee kolooja. Namono gawo meme ano momo meme ii iwoi
bologa qaago. Kawaajo Anutu moma laarijo, je Meria Jiisas mende mesaowoa ano
alaurunana oowo uunanano jopago aowoa. Uujopa ii mono kapara koma ama
aokeboa.
Tere kokawaa bakaya waa 6 ii kokae:
Laaligowaa kania ii Jiisas 1:1-4
Asasaga ano pagama uutano laaligo 1:52:29
Anutuwaano ano Satambaano merabora 3:1-24
Ua me ome ii mono kaniagara gosi mobu 4:1-6
Uujopawaa kania ano jekootoya 4:7-21
Momalaari anana bologa haamo amakeboa 5:1-21
1
Laaligo kotigaa qaaya ii Jiisas Kraist
1
Niino laaligo kotigaa qaaya jemambaajo tere koi ooje. Waladee laaligowaa qaa
Toyano laligorogo kanage ilawoila kuuya kolooro. Iino laligo kouma namono
kamaaro ii jaananano iima boronanano selia oosirini qaaya jero moma laligoni.
2
Oyaboya laaligowaa Toyano asugirota nonono ii iima kania nago je dagunu
kaaa nanjo. Laaligo tetegoya qaa iikawaa Toyano Maawo laligo kouma kamaa
asugi nononoti, nonono iikawaa Bua qaaya je asari uugia kuukejo.
3
Nonono
Manana ano Meria Jiisas Kraist yorowo uunana somogo motoogo koloo laligojo.
Oo kaaagadee uugia nonowo somogo motoogo laligowombaajo moma iwoi iima
monii, ii je asari oomakejo.
4
Korisorono uunana saa qero laligowombaajo qaa koi
neaurunawo je asari oojo. Kia.
1 Jon 1.1

2 Jon 1.14
neaurunawo je asari oojo. Kia.
1 Jon 1.1

2 Jon 1.14
Pombaa asasagano laaligo
5
Bua qaa iwaa Meriaanoga moma je asari oonjoi, ii kokae: Anutuno asasagaa
Toya kolooja ano iwaano pagama mo mende eja.
6
Nonono iwo uunana somogo
motoogo laligojo, kae jeno je kile kaiyakananano kematoukantou ama
pagamano laligojoi ee, mono qaa qolomologoya je nanamemenanano qaa hoa
mende otaakejo.
7
Anutuno asasagaa uutano laligoro nonono iikawaa so kaiyakanana
asasagaa uutano amakejoi ee, mono batunanano uunana somogo ao motoogo
laligoni Meria Jiisas Kraistwaa sayano mono sigisogonana kuuya sogbamakeja.
8
Uunanano sigisogo mende eja, kae jewonagati ee, mono anana tiligo aoni
qaa hoano uunanano mende nanja. Qaago!
9
Sigisogonana jokoloojoi ee, iino
mono uuta dindiaa so soomogo qaaya ponda otaa sigisogonana mesao
nanamemenana doogoya kuuya sogbamakeja.
10
Sigisogo mende ani, kae jewoati
ee, mono qaa Toya uuguni Anutuno qolomolo jeje eja kaaa kolooro qaayano
uunanano mende nanja. Kia.
1 Jon 1 Jon
<<
11
>>
1:4: 1 Jon 1.1
1:4: 2 Jon 1.14
2002, 2011 BSPNG
1 Jon 1 Jon
<<
22
>>
2
Jiisasno aworo koipu Tonana kolooja.
1
Oo kokouruna, oono sigisogo ambubotiwaajo qaa koi ooje. Ii oojento,
mono kile sigisogo anagati ee, aworo koipu Tonanano mono e nononja. Jiisas
Kraist iino Maaa kosiano laligo qaa kuuya dindiagadee gosi ama nonomakeja.
2
Aworo koipu Tonana iino sigisogonanaa tawaya koloo koma konjorati nonono. Ii
ananaa sigisogowaajoadee qaagoto, mono namono kuuya ananaa sigisogonana ii
kaaiadee koma konjoratimambaajo komuro. Kia.
Tekoko ii kaiyaka dindia.
3
Anutuwaa jojopa qaaya te komakeboati ee, iikaaa kano ii moma mujoi, ii
saano uuwoiya qaa moma yagojo.
4
Mono Anutu moma muje, je jojopa qaaya mende te koma otaakeji, iino
mono qolomolo qaa jeje ejembaga kolooro qaa hoano iwaa uutano mende eja.
5
Qaagoto, mono Anutuwaa qaaya te koma otaakeji, Anutuwaa uujopayano mono
oano iwaa uuta saa qero akadamuyawo laligoja. Iikaaa kano Anutuwo qokotaa
motoogo laligojoi, ii moma yagojo.
6
Mono Anutuwo qokotaa laligoje, jeji, iino
mono Jiisasno nanamemea anoti, iikawaa so mono otaa ama me laligowaatiwaa so
kolooja. Iikaa mende ama me laligoro mende sokonja. Kia.
Uujopa amboatiwaa jojopa qaa gbilia
7
Oo wombo alauruna, niino jojopa qaa gbilia qaagoto, jojopa qaa walaga
kanakanaiyanoga e oonji, mono ii oo oonje. Jojopa qaa walaga iikawaa Bua qaaya
ii mono moma laligo kougi.
8
Kile iikawaa jekootoya gbilia ii oo oonje. Pagamano
alimambaajo ano asasagaa hoa asari somariikejiwaajo jojopa qaa iikawaa hoa mono
Anutuwaano ano ooono koloo asugi eja.
9
Mono jetano Asasagano laligoje, jejato, alia kazi ama muji, iino mono
toroqe pagama uutano laligoja.
10
Mono alia jopago mukeji, iino mono asasagaa
uutano ponda laligoro siliano tosaaa sigisogo ambutiwaajo mende kondookeja.
11
Kaento, mono alia kazi ama muji, iino mono umukokoano kematoukantou laligo
nanamemea pagama uutano amakeja. Pagamano jaaya me gooro jinjau ama
laligojiwaajo dakano kembaati, ii ao mende moma kotokeja. Qaago.
7 Jon 13.34
laligojiwaajo dakano kembaati, ii ao mende moma kotokeja. Qaago.
7 Jon 13.34
Anutuno sigisogonana qosologokeja.
12
Oo meraborauruna, Jiisasno komu qa somata me laligojiwaajo ama Anutuno
ooo sigisogogia mesao qosologodabororo. Iikawaajo qaa koi oo oonje.
13
Oo
mauruna, morono kanakanaiyanoga laligo kouji, oo ii moma mu laligo kougi.
Kawaajo qaa koi oo oonje. Oo gbaworouruna, oo kileaa Toya haamo ama mu
laligojuti, iikawaajo qaa koi oo oonje. Meraborauruna, oo Mananaa kania moma
koto laligojuti, iikawaajo qaa koi oo oonje.
14
Mauruna, morono kanakanaiyanoga laligo kouji, oo ii moma mu laligo
kougita kouju. Kawaajo qaa koi oowe ooono kaja. Eja gbaworouruna, oo
Anutuwaano Bua qaa uugiano agi kotii nano esumumugiawo koloo kileaa Toya
haamo ama mu laligoju. Kawaajo qaa koi oowe ooono kaja. Kia.
Balombaa nanameme bologa mono yakariwu.
15
Oo balombaa nanameme bologa ano iwoi kuuya iikano eji, iikawaajo mende
na oomba. Mono uutano balombaa nanamemembaajo na muji ee, Mananaa
uujopayano mono iwaa uutano mende nanja.
16
Balombaa nanameme ii kokae: Ejembano sele busugiaa siigia kombombaa
bologa otaakeju. Iwoi jaagiano iima iimasii ama koposogokeju ano balombaa
laaligogiaajo biririgo tereree selegia me umakeju. Ii ano uugere tosaaa ii Maaanoga
mende kakeja. Qaago! Ii balombaa nanameme bologa kolooja.
17
Balombaa
nanamemeno goro qewaa ano iikawaa siia bologa bologa ii kaaagadee goro qewuto,
mono Anutuwaa uusiia te koma otaakeji, iino mono bo qe kamba tetegoya qaa
kotii laligo ubaa. Kia.
Kraistwaa tuarenjeuruta ii mono asugiju.
18
Oo kokouruna, Kraistwaa kitia
*Kraistwaa tuarenjea ii Antikraist. Griik qaa anti,
18
Oo kokouruna, Kraistwaa kitia
*Kraistwaa tuarenjea ii Antikraist. Griik qaa anti,
iikawaa kania ii woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist tuarenje ama mukeja.
nama
iikawaa kania ii woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist tuarenje ama mukeja.
nama
tuarenje ama mubaati, iino kamba tetegoyano asugiwaati, kae jegi momakeju. Qaa
iikawaa so kamba kokaamba Kraistwaa tuarenjeuruta mamagano mono asugi nanju.
Qaa iikawaa hoa kae koloorotiwaajo ama kamba tetegoyaa uutano kouma laligojo,
iikaa mojo. Iikawaa aiweseya kae.
19
Tuarenje ejemba iyoono ananaa tuunondee
laligo nonomesao kegi. Uugia nonowo selesele somogo momalaari kanageso
batunanano tondu laligo boratigi. Ananaano kanageso hoa koloowuyagati ee, mono
ananawo ponda qokotaagi motoo laligowonaga. Nonomesao sigesige nanjuti, sili
iikano mono kaniagia kokae qendeema nonono iima mojo: Iyooonoga mono
nonowo oano motoogo mende koloo laligoro.
20
Yoono sigesige nanjuto, Kraistno Uaya Toroya ooo uugiano maaro bedu
me inaa oono kuuya oono qaa hoa moma koto laligoju.
21
Oono qaa hoa mende
moma kotowubotiwaajo ama qaa koi mende oo oonje. Kawaajo qaagoto, oo qaa
hoa moma kotoju ano qaa hoano qaa qolomologoya mo kondoomambaajo
amamaakeja. Kawaajo qaa koi oo oonje.
22
Jiisasno Hamoqeqe Toya Kraist koloojato, mo morono qaa ii qakoonji, iino
agomokolo ejembaga kolooja. Iino Kraistwaa kitia nama tuarenje ama mu Ma ano
Meria ii motoo qakooma oromakeja.
23
Mono Mambaa Meria qakoomakeji, iino Maa
qaa ee laligoja. Mono Meria jokolookeji, iino mono Ma kaaagadee mokoloo iwo
laligoja.
24
Oo Bua qaa kanakanaiyanoga moma kougiti, ii uugiano kotii nambaatiwaajo
galegia me aowu. Bua qaa moma kougiti, iikano uugiano nambaati ee, oono
kaaagadee mono bo qe Ma ano Meria yorowo qokotaa nambu.
25
Kraistno
soomogo qaa kokae nononota eja, Niwo nambuti ee, mono laaligo oyaboyaawo
oombe tetegoya qaa kotii laligowuya.
26
Tosiano batogo jinjau me oomakejuti, niino iyooojo ama qaa ii oo
oonje.
27
Tosiano jinjau amakejuto, Kraistno Ua Toroya ooo uugiano maaro bedu
me inaa oomakeja. Ua Toroya iino uugiano bo nano mende looriwuti ee, oono
mono boi mombaajo mende amamaawuya. Ii kokaembaajo: Iwaa Ua Toroyano mono
nanameme awagaa qaa kuuya kuma oomakebaa. Bedu me inaa oomakeji, ii iwoi
qolomologoya mo qaagoto, momo qaa hoa tooga kolookeja. Kawaajo qaa hoa
kuma oonotiwaa so mono qaaya kuuya te koma Kraistwo ponda qokotaa nambu.
28
Oo kokouruna, oo mono Kraistwo koronso qokotaa nambu. Iwo nama laligoni
mombo asugiwaati, kamba iikano mende konjoma nonono gamu qagano mende
kokomomola me kemboato, saano iwaa jaano awasakaka qagano saitige
namboa.
29
Kraistno solaa kolooji, oono qaa ii moma kotojuti ee, mono qaa koi
kaaagadee saano moma asariwu: Ejemba kuuyano nanameme solaa amakejuti,
iyoono mono kaaagadee Anutuwaanoga koloo iwaa meraboraaa kolooju. Kia.
1 Jon 1 Jon
<<
22
>>
2:11: 7 Jon 13.34
*2:18: Kraistwaa tuarenjea ii Antikraist. Griik qaa anti, iikawaa kania ii woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist tuarenje ama mukeja.
2002, 2011 BSPNG
1 Jon 1 Jon
<<
33
>>
3
Anana Anutuwaanoa koloo meraboraaa koloojo.
1
Mobu! Siwe Mananano nonoojo Neenaa meraboraana, kae nonooma iikano
uujopaya somata qendeema nonomakeja. Anana oano Anutuwaa meraboraaa koloojo.
Ii koloojoiwaajo balo ejembano kanianana mende moma koto laligoju. Anutuwaa
kania mende moma kotojutiwaajo ananaa kaniananaajo kaaagadee kokobimbi ama
laligoju.
2
Oo wombo alauruna, kamba kokaamba anana Anutuwaa meraboraaa koloo
laligojo. Kae laligo kanage nomae koloo laligowoati, ii asugano mende asugija.
Qaa motoogo mojoi, ii kokae: Iino mombo asugano asugiro kaitania hoa jaananano
iiboati, kamba iikanondee mono letoma ii kaaa koloowoa.
3
Dae yoono
Kraistwaajo jejeromoromo iikaa ama mu laligojuti, iino mono ii koma konjorati
oono iwaa tani kaaa soraaya koloo laligowu.
4
Dae yoono sigisogo amakejuti, iyoono mono kana qaa qe waleemakeju.
Sigisogo ii jeulala nanamemega.
5
Kraist ao sigisogoya qaa iino mono ananaa
sigisogonana koma konjoratimambaajo kamaa asugiroti, ii moju.
6
Dae yoono
Kraistwo bo qe nanjuti, iyoono sigisogo mende ama laligoju. Mono sigisogo
toroqe amakeji, iino Jiisas mende iima kania mende moma koto laligoja. Kia.
7
Oo kokouruna, mono jinjau me oombabotiwaajo mono galegia me ao
laligowu. Kraistno solaa koloojiwaa so mono nanameme solaa tororo otaakeji,
iino solaa kolooja.
8
Kileaa Toyano kanakanaiyanoga sigisogo ama kouma laligoja.
Kawaa so dae yoono sigisogo amakejuti, iyoono mono Kileaa Toyaa buaga
kolooju. Anutuwaa Meriano mono iwaa gawoa kisiyae memambaajo kamaa asugiro.
9
Dae yoono Anutuwaanoga koloogiti, iyooonoga mono laaligo qaita
mombaa uutano ejiwaajo ama sigisogo mende toroqe amakeja. Kolokoloo dogoga
koloo laligojiwaajo ama sigisogo toroqe amambaajo amamaakeja.
10
Dae yoono
Anutuwaa meraboraaa koloo dae yoono Kilegaa Toyaa meraboraaa koloojuti, ii
kokae gosi moma asariwoa: Mono nanameme solaa mende otaakeji, iino
Anutuwaa bua mende kolooja. Kaaiadee mono alauruta mende jopago oomakeji,
iino Anutuwaa bua mende kolooja. Iikawaa aiweseya kae.
1 Jon 1.12

5 Jon 1.29
iino Anutuwaa bua mende kolooja. Iikawaa aiweseya kae.
1 Jon 1.12

5 Jon 1.29
Oo mono jopago ao laligowu.
11
Bua qaawaa kota kanakanaiyanoga moma kouma laligojoi, iikawaa jojopa qaaya
ii kokae: Anana mono uuno jopago ao laligowoa.
12
Kein (Kain) iino Kilegaa Toyaa
bua laligo koga qero komuro. Anana mono ii kaaa koloo laligowombo. Iino
kokaembaajo koga qero: Aaa nanamemeano bologa kolooroto, kogaano ii solaa
kolooro. Mono iikawaajoa qero.
13
Oo uumelee alauruna, balo ejembano kazi ama oombuti ee, iikawaajo mono
mende waligowu.
14
Anana uumelee alaurunana jopago oomakejoiwaajo ama qaa koi
moma asarijo: Anana koomu kotigaa jawoya waleema laaligo kotigano keuma laligojo.
Mono uujopa mende amakeji, iino mono toroqe koomu kotigaa uutano nambaa.
15
Ejemba alaurugia kazi ama oomakejuti, ii kuuyano mono koomuya uu-uu ejembaga
kolooju. Laaligo kotiga ii uu-uu ejemba kaaa mombaa uutano mende eji, ii saano
moma yagoju.
16
Jiisas Kraistno laaligoya ananaajo ama qeleema mesao jopago aoaowaa kania
kae qendeema nonono iima moma kotojo. Anana mono kaaiadee laaligonana uumelee
alaurunana yooojo ama qeleema mesaoni sokombaa.
17
Mono balombaa ilawoilaya
soyano me laligoro aliano iwoiwaajo amamaa memeqemea ano iijato, kile bone
koloo uuta somogoji ee, Anutuwaa uujopayano mono iwaa uutano nomae enaga?
18
Oo kokouruna, jopago aoao ii je buu susunananondee tiwirigo jekebomboto, ii
mono nanamemenanano qaa hoa otaa ama laligowoa.
11 Jon 13.34 12 Jen 4.8
mono nanamemenanano qaa hoa otaa ama laligowoa.
11 Jon 13.34 12 Jen 4.8
14 Jon 5.24 14 Jon 5.24
Mono Anutuwaa jaasewaano saitige namboa.
19
Anana qaa hoaa buaga koloojo me qaago? Koloojoi ee, mono saano uunana
bonjo kono Anutuwaa jaasewaano awasakaka namboa. Qaa ii anana gosi ao
kokae moma kotowoa:
20
Uunanano iwoi bologaajo ama je nononji ee, nono qaa koi
saano moma yagojo: Anutuno gosigosi Tonana koloo qaanana dindiagadee
gosiwaa. Anutuwaa roromogoyano mono ananaa roromogonana uugu uuta kolooro
qaa kuuya saano modaboroja. Kawaajo mono saano uunana bonjo kono laligowoa.
21
Oo wombo alauruna, uunanano mende je nononji ee, anana mono saano
Anutuwaa jaasewaano awasakaka koloo saitige namboa.
22
Anana Anutuwaano
jojopa qaa te koni nanamemenana ii iiro sokomakejiwaa so ama me laligokejoi ee,
iwoi mombaajo qama kooli qisi muboati, ii mono nonono bua qe aowoa.
23
Anutuwaano jojopa qaa woi ii kokae: Anana mono Meria Jiisas Kraistwaa qata
me moma laari uunana meleemboa ano jojopa qaa je koto nononotiwaa so jopago
ao laligowoa. Kaa mende ama laligowonagati, ii Anutuwaa jaano mende sokonaga.
24
Dae yoono Anutuwaano jojopa qaa te komakejuti, iyoono mono Anutuwo
qokotaa laligogi Anutuno yoowo rapigo nanja. Iino ananawo rapigo nanji, ii
Uaya Toroya nonono uunanano sae nunu laligojiwaajo moma kotojo. Kia.
23
Uaya Toroya nonono uunanano sae nunu laligojiwaajo moma kotojo. Kia.
23
Jon 13.34; 15.12, 17 Jon 13.34; 15.12, 17
1 Jon 1 Jon
<<
33
>>
3:10: 1 Jon 1.12
3:10: 5 Jon 1.29
3:18: 11 Jon 13.34
3:18: 12 Jen 4.8
3:18: 14 Jon 5.24
3:24: 23 Jon 13.34; 15.12, 17
2002, 2011 BSPNG
1 Jon 1 Jon
<<
44
>>
4
Ua me ome ii mono kaniagara gosi mobu.
1
Oo wombo alauruna, gejatootoo ejemba takapolakaya mamagano goma so liligo
laligojutiwaajo qaa kuuya ii uulaawo mende me moma laariwu. Anutuwaa Uano me
ome mono sololooro qaa jeji, ii mono wala agoteteno ama gosiwu.
2
Anutuwaa Uayaa
kania ii mono kokae gosi mokoloowu, Jiisas Kraistno kamaa sele busuwo koloo
laligoro, dae yoono qaa ii je asugikejuti, iyoono kuuya Anutuwaa bua kolooju.
3
Mono Jiisaswaa kania kae mende je asugikeji, iino Anutuwaa bua mende kolooja.
Kraist tuarenje Toyaa omeyano mono iwaa uuta sololooro qaa jekeja. Mono asugi
Kraistwaa kitia nama tuarenje ama mubaa,
*Kraistwaa tuarenje toya ii Antikraist. Griik qaa
Kraistwaa kitia nama tuarenje ama mubaa,
*Kraistwaa tuarenje toya ii Antikraist. Griik qaa
anti, iikawaa kania woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist hoa tuarenje ama mukeja. anti, iikawaa kania woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist hoa tuarenje ama mukeja.
qaa kae iijogiti, iino mono kamba kokaamba namono asugija.
4
Oo kokouruna, oo Anutuwaa bua koloogi Ua Toroyano uugiano nama
namowaa omejiilaa ii uuugu haamo ama oomakeja. Kawaajo gejatootoo ejemba
takapolakaya ii saano haamo ama ooma laligowutiwaa so kolooju.
5
Yoono balombaa
bua koloogi namowaa omeyano sololoo oomakeju. Kawaajo balombaa nanamemea
otaa qaa jegi uumeleembaa gadokopa ejemba yoono qaagiaajo geja ama momakeju.
6
Anana Anutuwaa bua kolooni Ua Toroyano sololoo nonomakeja. Anutu moma
mujuti, iyoono ananaa qaa jeni iikawaajo geja qe momakeju. Anutuwaa bua mende
koloojuti, iyoono anana qaa jeni iikawaajo geja mende ama momakeju. Qaa hoaa
Uaya ano agomokolombaa omeya yoroo kanagara ii mono iikae gosi moma
kotokebo. Kia.
Anutuno uujopawaa kania kolooja.
7
Oo wombo alauruna, Anutuno jopago aoaowaa wanjaleya kolooja. (Kawaajo
uujopa ii apu jaayaa e koumakeja.) Kawaajo anana mono jopago ao laligowoa. Kae
ama laligojoi, kuuya anana Anutu moma mu iwaanoga kolokoloo dogoga koloo
laligojo.
8
Anutuno uujopawaa kondokondoo Toya kolooja. Iikaa koloojiwaajo mono
ejemba mende jopago oomakeji, iino Anutu mende moma mu tompi laligoja.
9
Anutuno uujopaya batunanano asugano kokae qendeema nonono: Iino Meria
motoogo ii nemu koma nonono kotii laligowoatiwaajo ama wasiro namono
kamaaro.
10
Anana Anutu jopago mu iikano uujopa mende kondooni kolooroto,
uujopawaa kania ii kokae: Anutuno wala jopago nonoma sigisogonana koma
konjoratimambaajo Meria wasiro ananaano kamaaro.
11
Oo kokouruna, Anutuno kae honoa qaa jopago nononotiwaajo ama anana
mono kaaiadee uunanano jopago aokeboa. Uujopa mende ama aoni mende totoo
sokonja.
12
Mono Anutu kamba mono mende iiroto, jopago ao laligojoi ee,
Anutuno mono uunanano leigo nano uujopayano uunana saa qero akadamunanawo
koloo laligojo.
13
Anana Anutuwo qokotaa laligoni iino uunanano leigo nanji, ii Uaya Toroya
nononotiwaajo ama moma koto uuwoi mende amakejo.
14
Maano Meria gomaa
gomaa ananaa Hamoqeqe Tonana koloowaatiwaajo wasiro kamaaro. Nonono ii iima
moma nago jekejo.
15
Mono Jiisas Anutuwaa Meria kolooja, je asugikeji,
Anutuno mono iwaa uutano leigo nano iino Anutuwo qokotaa laligoja.
16
Anutuno uutano jopago nonomakeji, nono iikawaa kania moma koto iikano
moma laarikejo. Anutuno uujopawaa Toya kolooja. Kaaa koloojiwaajo mono
ejemba jopago ooma laligoji, iino mono Anutuwo qokotaa nano Anutuno iwaa
uutano leigo laligoja.
17
Kaa laligoni Anutuwaa uujopayano googo kala koma
nonoma uunana saa qero akadamunanawo laligojo. Kraistno namono tatawaga
laligoroti, anana tani kaaa laligojo. Iikaaa laligojoiwaajo ama Anutuwaa jenteego
kamba somatano Kraistwaa jaano keuma iikano awasakaka koloo saitige
namboa.
18
Anutuno jopago nonono nama ee too toroko mobombo. Sigisogo ejemba
Anutuno sigisogogiaa iroa meleema oombabotiwaajo toroko momakejuto,
Anutuwaa uujopayano uunana saa qeji ee, iikano mono toroonana kuuya
yakaridaborokeja. Kawaajo mono toroko momakeji, iino jopago nonomakejiwaa
kania ii tororo mende modaboroja.
19
Iino wala jopago nononotiwaajo ama anana uujopa amakejo.
20
Mono Anutu
jopagoje, jejato, alia kazi ama mukeji, iino mono ejemba qolomologoya kolooja.
Iikawaa kania ii kokae: Alia iima kile mende jopago muji ee, iino Anutu mende iima ii
mono nomae jopago munaga?
21
Mono Anutu jopago mukeji, iino mono alauruta
kaaagadee jopago ooma laligowa. Anutuno uujopawaa jojopa qaaya kae anota eja.
Kia.
12 Jon 1.18
Kia.
12 Jon 1.18
1 Jon 1 Jon
<<
44
>>
*4:3: Kraistwaa tuarenje toya ii Antikraist. Griik qaa anti, iikawaa kania woi. Iino Kraistwaa kitia nanja ano Kraist hoa tuarenje ama mukeja.
4:21: 12 Jon 1.18
2002, 2011 BSPNG
1 Jon 1 Jon
<<
55
>>
5
Uumelee ejemba anana haamo amakeboa.
1
Dae yoono Jiisas moma laari Hamoqeqe Tonanaga kolooja, jekejuti, ii
kuuyano mono Anutuwaanoga kolokoloo dogoga koloo laligoju. Dae yoono Maa
jopagokejuti, ii kuuyano mono iwaa Meria kaaagadee jopago mukeju.
2
Anutuwaa
meraboraaa jopago oonjo, jeni qaa iikawaa hoa ii anana kokaembaajo gosi ao
mojo: Anutu jopago mu jojopa qaaya te koma otaakejoi ee, mono Anutuwaa
meraboraaa kaaagadee jopago oomakeboa. Iikawaa aiweseya ii kae.
3
Anutu
jopago muboatiwaa hoa ii qaa tekoko. Anutuwaano jojopa qaa otaani sokonja.
Jojopa qaaya te koni lombotawo mende koloowaa.
4
Anutuwaanoga kolokoloo dogoga koloonii, anana kuuyano saano iwaa jeta te
koma balombaa nanameme bologa haamo amakeboa. Anutuno momalaari nonono
iikawaa qagano qama koolini Anutuno balombaa nanameme bologa ii qe yakariro
kamaadabororota laligojo. Haamo amboatiwaa kania morota mo mende eja.
5
Anana
haamo mende ambonagati ee, dae yoono ii ambuyaga? Jiisas Anutuwaa Meria kolooji,
mono ii moma laari mono balombaa nanameme bologa haamo amakebaa. Kia.
3
mono ii moma laari mono balombaa nanameme bologa haamo amakebaa. Kia.
3
Jon 14.15 Jon 14.15
Anutuno Meriaa qaa kokae nago jero:
6
Jiisas Kraist Anutuwaa Meria kolooji, ii nomae mojo? Jiisasno apuno kemero
Jono oomulu me muro Anutuno kamba iikano qaa ii jero mogi ano kanage saya
molaamambaajo ano iikano qa aro mo Siwenoga kolooro mogi. Qaa apuno indi
motoogo kolooroti, iikayadee qaago. Siwe Toyano qaa nago jeroti, iikawaa aiweseya
ii apu ano sa, woi ii. Toroqe Ua Toroyano qaa ii jekeja. Iino qaa hoaa Toya
koloojiwaajo ama qologomambaajo amamaakeja.
7
Nagonago qaa karoo ii kae monia eja.
8
Qaa karoo iikawaa aiweseya ii Ua,
apu ano sa. Qaagia ii ororo asugano moni sokondaboroja.
9
Qaa jakeyano kouma
nagonago amakejuti, ii saano moma aali ago komakejonto, Anutuwaa nagonago
qaayano mono ejemba qaanana uugu powowo kotakota kolooja. Anutuno Meriaajo
Neenaa Meranaga, qama kania kae asugano nago jero. Kawaajo qaa ii gema
qewombo.
10
Mono Anutuwaa Meria moma laarikeji, nagonago qaa Toyano mono ao
iwaa uutano laligoro iwaa kania saano moma yagokeja. Mono Anutu mende moma
laarikeji, iino mono nagonago qaa Toya aa me kamaa ao eja qolomologoya
kolookeja. Anutuno qaa kota Meriaajo nago jeroti, iino qaa ii mende moma
laarijiwaajo mono Anutu iyaa gema qe mukeja.
11
Anutuno qaaya kokae nago jero,
Niino laaligo kombombaa oomambaajo jeweti, neenaa Meranano mono laaligo
kombombaa iikawaa kondomondoo Toya kolooja.
12
Iwaa Meriawo qokotaa laligoji,
iino laaligo kombombaa bua qe ao laligoja. Anutuwaa Meriawo mende qokotaa
laligoji, iino laaligo kombombaa mende bua qe ao laligoja. Kia.
11 Jon 3.36
laligoji, iino laaligo kombombaa mende bua qe ao laligoja. Kia.
11 Jon 3.36
Laaligo kotigaa kania
13
Uugia meleema Anutu Meriaa qata ii moma laarikejuti, niino tere koi ooojo
ooje. Laaligo kotigaa bua koloojuti, oono iikawaa kania tororo moma kotowutiwaajo
ama koi ooje.
14
Anana saano awasakaka koloo Anutuwaa kosiano kema qama kooli
nama kokae moma yagokejo: Naa iwoiwaajo iwaa uusiia otaa qama kooli muboati,
iino mono qamakoolinana ii mobaa.
15
Ii me ii kawaajo qama koolini qamakoolinana
mobaatiwaajo mojoi ee, mono qaa koi kaaagadee moma kotojo: Naa iwoiwaajo
qama kooli mujoi, ii kuuya mono ananaa buananaga koloowaa.
16
Mono alia iiro sigisogo ano iikano koomu kotigaa bua mende koloowaati,
iino mono alia iwaajo Anutu qama kooliro hamo qe muro laaligo kotigano keubaa.
Sigisogo Anutuno mesaowaatiwaa so agiti, qaa koi mono iyooojo jeje. Tosiano
sigisogo agi iikano koomu kotigaa bua koloowuti, iyooojo qama kooliwutiwaajo ii
mende jeje. Qaago.
17
Nanameme bologa kuuya ii sigisogo kolooja. Koposo tosaaa
ani iikano koomu kotigaa bua mende koloowoa. Kia.
Uumelee ejemba anana Anutuwo qokotaa nanjo.
18
Dae yoono Anutuwaanoga kolokoloo dogoga koloogiti, iyooonoga
mono sigisogo mende toroqe amakeji, ii mojo. Anutuwaanoga kolokoloo dogoga
koloo laligoji, iino mono iyaa gale me aoro Kileaa Toyano ii mende qelanji
mewaa.
19
Anana qaa koi mojo: Anana Anutuwaa bua koloojonto, goma so yoono uugia
mende meleema Kilegaa Toyaa ku-usu baatano laligogi gale koma oomakeja.
20
Qaa koi kaaagadee mojo: Morono eja hoa too kolooji, anono ii moma
mubombaajo Anutuno Meria wasiro kamaa moma-asa-asari nonono. Morono eja hoa
too kolooji, anana iwo qokotaa motoogo koloo laligojo. Eja hoa too ii Anutuwaa
Meria Jiisas Kraist. Iino Anutu hoaboa ano laaligo kotigaa kondomondoo Toya kolooja.
21
Oo kokouruna, tando lopio ano be qolomologoya tosiano kokosii qelanji
oombubotiwaajo mono ooagia gale me ao laligowu. Kia.
1 Jon 1 Jon
<<
55
>>
5:5: 3 Jon 14.15
5:12: 11 Jon 3.36
2002, 2011 BSPNG
1 Piito
00
11
22
33
44
55
1 Piito 1 Piito
<<
00
>>
^
1 Piito
Oyaboyambaa jejeromoromonanaajo Anutu mepeseewoa.
Gejatootoo ejembano jejeromoromo ama laligogi.
Anutuno soraaya laligowombaajo nonoomakeja.
Jamo laaligoyawo iwo nama mono soraaya koloowu.
Anutuwaa weleqeqe ejemba kokae koloo laligowoa:
Kraistno siimbobolowaa sili awaa qendeema nonono.
Loemba ooo qambamamba qaa
Gawo awaa mekejuto, siimbobolo kile moju.
Mono letoma laaligo qaita mo laligowu.
Gawo memewaa momo kalea ii mono gale koma ubu.
Kraistwo nama mono siimbobolo moma laligowu.
Jotamemeya ooono qambamamba qaa
Sagbili ooono qambamamba qaa
Piitono yeizozo qaa tetegoya jero.
1 Piito 1 Piito
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Piito 1 Piito
<<
11
>>
Piitowaano Tere 1
Piitono Tereya mutuya ano.
Je-asa-asari
Piitono Bua Tere koi oo Kraistwaa alauruta Eisia prowinswaa Noot waage deema
laligogiti, iyooojo ano goma liligo keno. Kanai qagia kokae qama ooro, Anutuno
ejemba aaajo meweego oonoti, iyoono. Momalaari ejemba sisiwerowero
mokoloo siimbobolo moma laligogiti, iyooo uugia nagowaatiwaajo moma Tere koi
ooro. Kraistwaa Oligaa Buawaa kania duduuwubotiwaajo ama Jiisaswaa qaaya mombo
kokae je asariro, Jiisasno komuroto, mombo koomunoga gbili waama mombo
eleema kamambaajo je somogo oyaboya koloowombaa jejeromoromoa nonono
mambomakejo. Kawaajo siimbobolo momakejuti, ii mono moma ago koma kapara
koma kotii nama laligowu. Siimbobolo iikano momalaarigia gosiro hoawo koloowaati
ee, Anutuno mono tawaya meleema oombaa. Jiisas Kraistno asugiwaati, kamba
iikanondee mono akadamugiawo koloowuya. Qaa ii moma mono awasakaka nambu.
Kae qambamamba ooma ooro.
Koajili kambaano uugia nago ooma toroqe kotii kokae uukuukuu me
oono, Oo Kraistwaa bua koloojutiwaa so mono laaligo soraaya laligowu.
Qaa mutuya 1.1-2
Anutuwaa hamoqeqe gawombaa kania 1.3-12
Laaligo soraaya laligowombaa jekooto 1.132.10
Siimbobolo qagano gawo nomae bosimboa 2.114.19
Uugia meleema me kamaa gawo mewu 5.1-11
Bua tere kokawaa qaa kota waa 5.12-14
1
1
Anutuno ejemba iyaaajo meweego nonono nonoonoga tosia oono Israel
mesao prowins qagia Pontus, Galesia, Kapadosia, Eisia ano Bitinia kano deema kema
laligoju. Piito niino Jiisas Kraistwaa wasiwasi eja aposol koloo oowo qaa ami
mobombaajo tere koi ooje.
2
Manana Anutuno waladee monowaa monoyano momo
are ano ero iikawaa so Ua Toroyano oo me sorai oono Anutuwaa bua koloogi.
Anutuno oo Jiisas Kraistwaa jeta te kombutiwaajo meweego oono Kraistwaa
sayano qeesaaro oomori sogbama oomakeja.
Anutuwaa kalemoriaano mono uugia so seiro luaeno laligowu. Kia.
Oyaboyambaa jejeromoromonanaajo Anutu mepeseewoa.
3
Anana Ponana Jiisas Kraistwaa Maa Anutu ii kokaembaajo mepeseekeboa:
Anutuno kiakomu somata nonoma nunuano kolokoloo dologa kolooni. Kolokoloo
dologa koloo Jiisas Kraistno gbili koomunoga waaroti, anana iikawaa so gbili waama
oyaboya koloowombaajo jejeromoromo ama laligojo.
4
Oyaboya bua qe
aowombaajo jejeromoromo ama mambomakejo. Anutuno oyaboya ii uumelee
alauruta nonombaatiwaajo Siwe gomano anota eja. Iikano e mende sakaka kasukerajuju
me totowi gisaa aliwaa.
5
Momalaari koma gbiliwuti ee, Anutuwaa esuano sopa
somogo kokojiji oono Siwewaa bua laligogi Jiisasno saano uuano Siweno uma
oyaboya koloowuya. Anutuno Hamoqeqe Toyaa kania kamba tetegoyano kae
ninisaandabororo ejemba je asari oomboatiwaajo ama eja.
6
Oyaboya koloowombaajo aisoo laligojuto, namono laligoni Anutuno
agobato Toya mende somogoro lombo agosisiri kania kania kolooro siimbobolo
mokoloo moma laligoju. Kamba toroga kaaa laligowuto, ii kile korisoro ama laligoju.
7
Anutuno agobato mende somogoro qagiano uma momalaarigiaa tania gosikeja.
Jamo hoa kotakota qata goul kawaa sewaa ii maa sua uugujato, kile kamba mono
alidaborowaa. Kamba toroga ewaatiwaajo ama ejembano goul ii gereno dalasisi oo
hoano godomaruruya ewabotiwaajo gosi agotete mekeju. Iikawaa so oo oano
tororo moma laari nama kotiikeju me qaago, agoteteno mono iikawaa kania
qendeemakeja. Anutuno uugiaa hoano goul kokaembaajo uuguwaatiwaajo moma
gosikeja: Momalaarigiano powowo kotakota kolooro sewaa uuta iikano goul silwa
mamaga uugu kamba tetegoya qaa ilaa oono sokombaa. Kae iiiro sokombaati ee,
Jiisas Kraistno mombo asugiwaatiwaa kambaano mono mepesee oono Anutuwaa
jaano qabua mokoloo akadamugiawo koloowuya.
8
Oo Kraist mende iima kile jopago mu laligoju. Kamba kokaamba Kraist mende
iima kile moma laari mukeju. Kae ama korisoro akadamuyawo ama aisookeju.
Korisorogia iikano mono jeno mende jejetaa so kolooja.
9
Oo Jiisas moma laarigi hamo
qe oono letogi. Momalaarigiaa tooa ii Siwe gomano eu raja. Anutuno kokoosogia
mero oono eukano uma too ii uulaawo oosiriwutiwaajo moma korisoro amakeju.
Kia.
Gejatootoo ejembano jejeromoromo ama laligogi.
10
Gejatootoo ejemba yoono hamoqeqewaa kania mogama Anutu qama kooli
qiqisi ama moma gosi laligo kougi. Kae laligo Anutuno kalemoria oombaatiwaajo
moma asari iikawaa gejatootoo qaaya ii waladee je laligo kougi.
11
Kraistwaa Ua
Toroyano gejatootoo ejemba sololoo ooma asugiwaatiwaa qaaya iisaama sae qe
kokae iijoro, Kraistno siimbobolo moma iikawaa gematano asamarara
akadamuyawo mokoloo asari laligowaa. Kae iijoro moma Hamoqeqe Toyano naa
kambano ano nomanomae asugiwaati, iikawaa kania mogama qiqisi ama moma gosi
laligogi. Kae laligo buju qaaya qaaya waladee nago je laligo kougi.
12
Hamoqeqe Toyaa kania mogama qiqisi ama moma gosi laligogi Ua Toroyano
momo kokae iisaama iijoro, Oo mono ooagia wele mende qe aowuto, ejemba
kanage koloo qaagia weegowuti, mono ii ilaa ooma laligowu. Kae iijo gejatootoo
qaa oonoti, nono tosiano ii kamba kokaamba liligo je asari ooni mogi. Kraistno
Ua Toroya Siwenoa wasiro kamaa ejemba sololoo inaa oono Oligaa Bua je
uukuukuu me ooma laligogiti, iyoono Bua qaa iikayadee je laligogi. Gejatootoo qaa
iikawaa hoa kolooro Siwe gajobaurunanano kaaagadee ii uu iima kania moma
asariwombaajo awelego laligoju. Kia.
Anutuno soraaya laligowombaajo nonoomakeja.
13
Bua qaaya kae ejiwaajo oo mono uugia Anutuwaa gawo mewombaajo
opogia horogi kiro jojori me afaago ao nambu. Mono bo qe ooagiaa
nanamemegia gale koma ao laligowu. Jiisas Kraistno mombo asugiwaatiwaa
kambaano kalemoria oombaati, mono iikawaajo mamboma jejeromoromogia
kuuya iikano ama laligowu.
14
Anutuwaa meraboraurutano qaaya te komakejuti, oo
mono iikawaa so kana soraaya otaa laligowu. Wala lalabubu tompi laligogi ooagiaa
siigia kombombaa bologano yaiwisisi me oogi lansa laligogi. Kaaa laligogito,
kamba kokaamba nanamemegia mono sii iikawaa so mende toroqe ama me laligowu.
La sisau laligowubotiwaajo mono galegia me ao laligowu.
15
La sisau qaagoto, Anutu soraayano ooono oo mono kaaagadee iwaa so
nanamemegia kuuya kano soraaya koloo laligowu.
16
Bua Terewaa qaa mo kokae
oogita eja, Niino toroya soraaya laligojeiwaajo noo buauruna oo mono soraaya
koloo laligowu.
17
Anutuwaajo Manana, je ku-usua koma horokejoi, iino ma awagayaajo
ama ejemba tosaaa mende ninisoroo tosaaa mende suree oomakeja. Kuuya ananaa
nanamemenana mono keda motoogono gosi motomotoo ananaa qaanana je tegowaa.
Kawaajo Anutu toroyaa buauruta koloojuti ee, namono kusu laligowutiwaa so mono
soraaya koloo laligowu. Jegianondee qaagoto, nanamemegiano mono Anutuwaa jeta
uuguwombotiwaajo sombugia moma laligowu.
18
Kaaagadee Anutuno dowegia
merotiwaa kania momago mono soraaya koloo laligowu. Ambosakourunanano tando
lopio momo are tondu otaa nanameme omaya qendeema nonogiti, Anutuno oo
iyooo so toroqe tondu laligowubotiwaajo sewagia uuta gili dowegia mero. Sewagia
ii silwa goul uugu giliroti, ii moju. Balombaa mone hina aliwaatiwaa so kolooji, iwoi
iikaaa kano sewagia mende mero.
19
Iikano qaagoto, Kraistwaa saya sewaa uuta iikano mono wagia mero. Kraistno
lama meria solaa wiji buubuuya qaa kaaa kolooro ii siimolo oo-oombaa tani kaaa qegi
saya kamaaro. Kawaajo mono soraaya koloo laligowu.
20
Anutuno walawala Siwe namo
mende mokoloo oroma kamba iikanoa Kraist meweego dowenana mewaatiwaa
gawo are ii waladee ama aregoro. Ii aregodabororo ero laligo kouma laligogito,
kamba tetegoya kokano oono qeagowutiwaajo ama ninisaano asugano kolooro.
21
Kraistno nemu koma oono saano Anutu moma laari mukeju. Anutuno Kraist me
gbili muro koomunoga waaro asamarara muro laligoja. Iikaaa laligojiwaajo ama oo
Anutu moma laari nama qaa kuuya jeroti, iikawaa so ama mekebaatiwaajo
jejeromoromo ama mukeju.
22
Jejeromoromo ama mu qaa hoa te kogi Kraistwaa sayano koma konjorati
oono laligowu. Kaaa laligo saano uumelee alaurugia gbigbaoa qaa jopago ooma
laligowu. Uu wombogia kuuyano mono kapara koma tororo uujopa ama ao laligowu.
23
Laaligo kotigaa qaaya kano mono nemu koma oono kolokoloo dologa koloogi.
Balombaa qaa kusuga mono mende nemu koma oono Ma somataa meraborauruta
koloogi. Anutuwaa qaayano mende aliwaato, mono tetegoya qaa ze e ubaa.
24
Qaa
iikawaa kania ii Bua Tereno kokae oogita eja:
Ejemba kuuya oo mono gbojoja lolo tani kaaa kolooju. Akadamugia kuuya ii juraya
asasagagiawo tani kaaa kolooja.
Gbojoja lolono mono sooli gororogogi juragiano borati tegoqego kamaawuya.
25
Kae kamaawuto, Pombaa Bua qaa laaligo kombombaa nonomakeji, iikano
mono tetegoya qaa kotii e ubaa.
Bua qaa iikano Oligaa Buaya kolooro tosiano ii je asari oogi moju. Kia.
16
Bua qaa iikano Oligaa Buaya kolooro tosiano ii je asari oogi moju. Kia.
16
Lew 11.44-45; 19.2 24-25 Ais 40.6-8 Lew 11.44-45; 19.2 24-25 Ais 40.6-8
1 Piito 1 Piito
<<
11
>>
1:25: 16 Lew 11.44-45; 19.2
1:25: 24-25 Ais 40.6-8
2002, 2011 BSPNG
1 Piito 1 Piito
<<
22
>>
2
Jamo laaligoyawo iwo nama mono soraaya koloowu.
1
Bua qaa mojutiwaajo mono kileagia kuuya kotogo giliwu. Gbigbao
qalomalowe kuuya ii mono mesaowu. Uumeleembaa nanameme seleseleya ii mono sisia
me togowu. Gorokiki ano gemaqeqe qaa kiisa amakejuti, ii kuuya mono qetegogi
kamaa tegowa.
2
Merasisi gbigbaogia qaa yoono ajugadee newombaajo moma
awelegokeju. Oo mono iikawaa so Bua qaa mende meeragogiti, ii uu wombogiano
ambombaajo awelego laligowu. Kae laligo momalaarigia koma gbiligi somarii kotiiro
letoma laligo oyaboya koloowu.
3
Bua Terewaa qaa mo ii kokae eja, Nembanene
mo kisirii aia mogiti, iikawaa so mono Po awaa iwo qokotaa aia mobu. Qaa iikawaa
so Pombaa aia mojuti ee, mono Bua qaano somarii kotii laligowu.
4
Kraistwaa sareqaa mo kokae jemaa: Kraistno waama Anutuwaa tando
kombombaa koloo laaligo kotigaa wota kolooja. Oo mono iwaano ka mombo
letombu. Ejembano tando mombaajo Jamo omaya, je gema qe mesaogito, Anutuno
ii Hamoqeqe Toya koloowaatiwaajo meweego iwaajo moro sewaa uuta somata
kolooja.
5
Kraistwaano ka gbili ooagio kaaagadee mono jamo kowonji
laaligogiawo kaaa koloowu. Kae koloo kotii laligogi Siwewaa motoqeqe iino ooma
uugia meagoro kotikotii mokoloo uuwaa laaligowaa jiwowo jigo hoa koloowu. Ua
Toroyano uugiano laligo sololoo me letoma oono mono jiwowo jigo iikawaa jigo
gawo gale soraaya koloo nambu. Ua Toroyano nemu koma inaa oono te koma
Anutuwaa waeya me mepesee mu laligowu. Kae laligogi Anutuno iiima Jiisas
Kraistwaajo ama nanamemegia kaaaa aia moma laligowaa.
6
Bua Tereno qaa mo ii
kokae eja:
Iibu, Anutu niino kowonji tando mo meweego Zaion baaano Israel tuu
somata uugiano komowe ii jigbili tando kombombaa maa sua
damandaawo (milyon Kina kaaa) koloowaa.
Dae yoono tando powowo kotakota ii moma laari mukebuti, iyoono iwaajo
ama gamu mende moma laligowuya.
7
Moma laari mu laligojuti, ooo jaasewagiano ii tando kombombaa akadamuyawo
koloojato, tosiano uugia mende meleema ee laligojuti, iyooo jaagiano ii Bua qaa
kokawaa so eja:
Miri meme yoono Kowonji omaya, je tando ii gema qe mesaogiti, tando
iikano mono tando kombombaa kolooro.
Kanage tania ii ae kaaa mokoloogi. Tando powowo kotakota kaaa ii riinagati
ee, mirino mono ororogo kamaa konaga.
8
Bua qaa mo ii kokae eja,
Ejembano jamo kowonji iikano ritatago uuro iikano mono uu mizimizi ama
oombaa.
Yoono Bua qaa mende te koma iyagiaa aigia otaakejutiwaajo ama ritatago
kamaakeju. Anutuno kae arego oonotiwaa so kamaakeju.
9
Yoono kae kamaakejuto, oono ejemba tuu somata qaita mo kokae kolooju:
Anutuno oo iyaaajo meweego oono tak-kootoya kolooju. Anutuno
pagamanoga ooono asasaga damuyawo iikano keuma jigo gawo gale tuu soraaya
kolooju. Agoleto akadamuyawo me laligoroti, iikawaa Bua qaaya ii je asariwutiwaajo
ooono. Ooonota oono Anutuwaano kanageso buaya laligo Ki Pombaa jawiuruta
koloo gawoa liligo mekeju.
10
Wala Bua Terewaa qaa mombaa so Simbirisambara
la laligogito, kamba kokaamba uugia somogo ao mutulago Anutuwaa uumelee
kanageso tuu koloo laligoju. Wala Anutuwaa kiakomuwaajo Poumapou laligogito,
kamba kokaamba Iiima kobooro kalemoriaa saano moma koto laligoju. Kia.
3
kamba kokaamba Iiima kobooro kalemoriaa saano moma koto laligoju. Kia.
3
Ond 34.8

6 Ais 28.16 7 Ond 118.22

8 Ais 8.14-15; 9 Eks 19.5-6; Ais 43.20-21; Ond 34.8

6 Ais 28.16 7 Ond 118.22

8 Ais 8.14-15; 9 Eks 19.5-6; Ais 43.20-21;
Dut 4.20; 7.6; 14.2; Tai 2.1; Ais 9.2 10 Hoos 2.23 Dut 4.20; 7.6; 14.2; Tai 2.1; Ais 9.2 10 Hoos 2.23
Anutuwaa weleqeqe ejemba kokae koloo laligowoa:
11
Oo wombo alauruna, Siwewaa bua koloo namono koi tatawaga wabaya
laligojuti, niino ooo uugia kokae kuumaa: Selewaa siigia kombombaa bologano
gale koma oombabotiwaajo mono ooagia ago koma aowu. Sii morota morota
iikano uugia me boliwaatiwaajo manja qekeju.
12
Uugia mende meleegiti, iyooo
batugiano nanamemegia awaagadee ama me laligowu. Tosiano oo bologa meme
ejemba kaaa qaano je boli oomakejuti, iyoono nanamemegia awaa iima kaniagia
tororo moma asarigi roromogogiano utegowaa. Roromogogiano utegoro iyagiaa
sigisogogia ano momasoosoogia iima koto uugia meleema Kraist asugiwaatiwaa
kambaano ooojo ama Anutu mepesee mukebu.
13
Anutuno laaligo aregoro ejemba tosiano gale koma nonomakeju. Pombaa qata
bosinjuti ee, oo mono kuuya iyooo qaa baatano kema laligowu. Ki ano gawana
yoono wagia koloojuti, oo mono iyooo jegia te koma laligowu.
14
Kaunsol ano
komiti yooo jegia kaaagadee te koma laligowu. Yoono ejemba kaiyaka bologa
amakejuti, iyooo qaagia gosi iroa meleema oomakejuto, kaiyaka awaa amakejuti,
iyooo qagia mepeseekeju. Anutuno kawaajo ama gawman ejemba kuu oono laligoju.
15
Anutuwaa uusiia ii kokae eja: Gejajuju ejemba uugia qaa poumapou laligo ooojo qaa
omaya omaya jekejuti, oo mono nanameme awaa ama me iikano iyooo buugia
mejugogi olo laligowu.
16
Anutuno bologaa kasa gbadoyanoga isama oono loloogiti, oo mono iikawaa so
nanameme solaa ama me laligowu. Kaa laligowuto, kileagia koma turuwutiwaajo
kokae mende jewu: Kasa gbadonana qaa solaa (frii) laligojo. Kae je iikano
mondo ooagiaa aigia mende otaawu. Kae qaagoto, Anutuwaa jeta te koma wele
qekejuti, mono iikawaa so gbadoya qaa laligowu.
17
Ejemba kuuya ii mono goda qe
ooma laligowu. Uumelee alaurugia ii mono uu wombogiano jopago ooma laligowu.
Anutuwaa qaaya uuguwombotiwaajo mono sombugia moma laligowu. Ki ano
galeurugia yooojo mono mogi uro goda qe ooma laligowu. Kia.
Kraistno siimbobolowaa sili awaa qendeema nonono.
18
Weleqeqe oo mono somatagiaa qaa baatano kema goda kuuya qendeema
ooma laligowu. Uubonjono gale awaa koma oomakejuti, iyooojoadee qaagoto,
horo uree ama oomakejuti, ii kaaagadee tororo goda qe ooma laligowu.
19
Dae
yoono Anutuwaa jetaa so ejemba goda qe ooma laligogi kile kania qaato, ee
kakasilili ama oogi siimbobolo kapara koma moma mokosigokejuti, Anutuno ii iima
tawaya meleema kotuego oono simbawoawo kolooju.
20
Kaiyaka bologa agi koobino
uugi ii moma mokosigo nambuti ee, ooagiaajo mono nomae mogi unaga? Kaiyaka
amakegitiwaa so uugi qabuagiawo mende koloowu. Kae qaagoto, nanameme awaa
agitiwaajo ama siimbobolo mokoloo moma mokosigo laligowuti ee, Anutuno
mono iikawaa tawaya meleema kotuego oono simbawoawo kolooju.
21
Kraistno kaaiadee ooojo ama siimbobolo moma sili awaa qendeema oono.
Kawaajo oo iwaa kana tamboya kosi meteteree siimbobolo moma mokosigo
laligowutiwaajo ooono. Kae laligo simbawoawo koloowuya.
22
Bua Terewaa qaa
mo ii kokae eja, Iino sigisogo mo mende ano ano iwaa je buutanoga qaa
qolomologoya mo mende kamaaro. Oo qaa iikawaa so otaa agi sokombaa.
23
Ejembano uuqeqe qaa tokorokota Kraist mamaga je mugi kitia mo mende meleeno.
Siimbobolo ama mugi moma kitia metogomambaajo mende torogo oono. Kae
qaagoto, Anutuno qaa dindiagadee je tegokeji, mono ii moma laari qaaya iwaa
borono ama je tegowaatiwaajo mambono.
24
Kraistno ananaajo kapara koma sigisogo gema qe nanameme solaa otaa
laligowombaajo ama siimbobolo moro. Ii moro Bua Tereno ejiwaa so Selia qegi wiji
koloorotiwaajo ama Anutuno oo me qeago oono. Qeagowutiwaajo mono Ao
sigisogonana me sele busiano ago maripoono uma komuro. Kawaajo oo mono
Kraistwaa tani kaaa koloo siimbobolo moma mokosigogi awaa koloowaa.
Sigisogowaa agobatono horo nonono iikano mono qamo taniae koloo koomuya
laligowoa.
25
Wala oo Lama kaaa jinjau kema ka lansa laligogi. Kaa laligogito,
kamba kokaamba uugiaa galeaano eleema ka laligoju. Iino oo lama kaaa sopa
somogo kala koma oomakeja. Kia.
22 Ais 53.9 23 Ais 53.7 24 Ais 53.5 25
somogo kala koma oomakeja. Kia.
22 Ais 53.9 23 Ais 53.7 24 Ais 53.5 25
Ais 53.6 Ais 53.6
1 Piito 1 Piito
<<
22
>>
2:10: 3 Ond 34.8
2:10: 6 Ais 28.16
2:10: 7 Ond 118.22
2:10: 8 Ais 8.14-15;
2:10: 9 Eks 19.5-6; Ais 43.20-21; Dut 4.20; 7.6; 14.2; Tai 2.1; Ais 9.2
2:10: 10 Hoos 2.23
2:25: 22 Ais 53.9
2:25: 23 Ais 53.7
2:25: 24 Ais 53.5
2:25: 25 Ais 53.6
2002, 2011 BSPNG
1 Piito 1 Piito
<<
33
>>
3
1
Anutu wele qewombaa qaaya jedaborojento, emba oo mono kaaiadee lourugia
yooo qaa baatano kema laligowu. Kaaa laligogi lourugia tosiano Bua qaa mende te
koma laligojuti, iyoono mono kaaiadee embaurugia yooo nanamemegia iima uugia
meleembuyaga. Uugia meleema laaligogia Kraistwaa borono ambutiwaa Bua qaa
jegianondee mende jewuto, Kraistwaa kania mono siligiano qendeema oogi iima
asariwuyaga.
2
Nanameme soraaya dindia ama me Anutuwaa jeta uuguwubotiwaajo
keegia mogi ejano kae iiima yagogi Kraistwo qokotaa laligowombaa siigia asuginaga.
3
Selewaa akadamugiajoadee mono mende me umakebu. Wa sawagia qe gawasu
kania kania mende ama mizizii sele me mende awelego laligowu. Kasasoro goul
iwoino selegia mende menjerego aowu. Selekopaa awaa soro akadamuyawo ii mende
me aowu.
4
Kae qaagoto, akadamugia hoa ii mono ponda megi uugiano ewa. Uagiano
luaeno bonjo laligogi akadamugia hoa kano aasagoyano e mono kamba mono
mende aliwaa. Uubonjo laligogi Anutuno iiima moro umakebaa.
5
Wala eeano emba
soraaya yoono Anutuwo nama jejeromoromo ama mu iwoi kuuyaajo mamboma
laligogiti, iyoono kaaagadee uugiaa akadamugiano menjerego ao lourugia yooo
qaa baatano kema laligogi. Mono emba iyooo tani kaaa koloo laligowu.
6
Saarano
loya Aabrahamte koma mu Eja Pona, je mu laligoro. Oo kaaagadee ze nama
gawo awaa awaa me awasakaka nama iwoi mombaajo jenegia mende ororo
lourugiawo laligowuti ee, mono Saara kaaa emba akadamugiawo koloo laligowu.
7
Emba yoono esugia kamaaqeqeta koloojuto, kile laaligowaa kalemoriaa ii
ejawo ororo bua qe ao laligoju. Esugia kamaaqeqeta koloojutiwaajo eja
motomotoo oo mono embaurugia tororo kala koma loloogo ooma laligowu.
Anutuno eja ooo qamakooligia sureewabotiwaajo mono goda qe ooma laligowu.
Kia.
1 Ef 5.22; Kol 3.18 3 1 Tim 2.9 6 Jen 18.12 7 Ef 5.25; Kol 3.19
Kia.
1 Ef 5.22; Kol 3.18 3 1 Tim 2.9 6 Jen 18.12 7 Ef 5.25; Kol 3.19
Gawo awaa mekejuto, siimbobolo kile moju.
8
Qaana tegowaatiwaa qambamambaa ii kokae jeje: Oo mono kuuya uumotoo
ama uumelee alaurugia yoowo uubonjono jopago ao laligowu. Gumbonjonjo laligo
ooagia me kamaa ao uugiano somogo ao motoo nambu.
9
Jena jewe nuna guwe
ana ambe ii mende amakebu. Uuqeqe qaa tokorokota je oogi kitia mende meleembu.
Kae qaagoto, qaa bologaa kitia meleema mono kotuego ooma laligowu. Kae ama
laligogi Anutuno iikawaa tawaya meleeno kotumotueya bua qe aowutiwaajo ooono.
Kae ama laligo Po asugiwaatiwaa kambaano mono oyaboya koloowu.
10
Kaaa
koloowutiwaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja:
Mono laaligo naaawo laligomambaa aia koloo muro wee awaa awaa iima
laligomambaajo moji, iino mono neselaa qaa bologa jewabotiwaajo
somogo laligowa. Buu susuyanoga gbigbao qaa koloowabotiwaajo mono
gale me ao laligowa.
11
Nanameme bologa mono gema qe gawo awaa awaa me laligowa.
Luaeno laaligo iikawaajo mogama ii bua qe aomambaajo kapara koma namba.
12
Ii kokaembaajoa: Pono ejemba solaa iiima gale koma qamakooligiaajo geja
amakejato, ejemba doogoya ii ba mende koma oomakeja.
Qaa kae eja.
13
Oo gawo awaa mewombaajo uugere ama laligowuti ee, ejemba seiseiyano
gawogia siimberere me me boli oombombaajo mende mobuya.
14
Ii mende
mobuyato, kile nanameme solaa agitiwaajo ama siimbobolo mobuyagati ee, oo
mono kile Anutuno kotuego oono oyaboya mokoloowuya. Kakasilili me
oombubotiwaajo mono ee aaru lalaani keegia moma uugia kamaaro uubobooligiano
uuwabo.
15
Uugiano mende kamaawato, uugia mono Po Kraistwaano somogo kania
soraaya ponda romogogi uro laligowu. Mono kamba so jojori Kraistwaa kania ejemba
je asari ooma laligowu. Oyaboya koloowombaa jejeromoromo anjuti, ejembano
iikawaa kaniaajo qisi oogi mono kuuya iyooono qaa ii meleema ooma laligowu.
Mono gumbonjonjo qagano ejemba goda qe ooma uu kuu ooma laligowu.
16
Qaagia kae gale kogi Anutuno iiima Sokonja, jero uugejagiano kae
mobutiwaajo nambu. Kraistwo qokotaa nama nanameme awaa agi uuqeqe qaa
tokorokota tondu je oomakejuti, iyoono mono iyagiaano qaa bologaajo ama gamu
mewuya.
17
Gawo awaa awaa me laligogi ejemba tosiano kile kakasilili ama oogi
Anutuwaajo ama siimbobolo mogi sokonja. Iwoi bologa ama me iikano siimbobolo
mokoloogi gamuyawo kolooja.
18
Kraistno kaaagadee kamba motoogo
sigisogonanaajo ama komuro. Anana doogoya kolooni Dindia iino nunuano
Anutuwaano keubombaajo ama siimbobolo moro. Namo ejaga je selia qegi komuroto,
Ua Toroyano me gbili muro waama laligoja.
19
Ua Toroyano wano nonomesao
koomuwaa senjo gomano keme kokooso kasa gbadono laligogiti, iyooojo Bua
qaaya je asari oono.
20
Wala eeano Nooawaa kambano wago somata megi Anutuno uugia
meleembutiwaajo kapara koma moma mokosigo mambonoto, ejembano qaa mende
te koma tiwilaa koomuwaa kasa gbadono kemegi. Ejemba suma melaada 8:yano
Anutuwaa jeta te kogi jero ko kiro apuno waama balo qe turu wago elaaro
Anutuno ii gboulunoga gou gajogia koma wagia somogoro.
21
Iwoi kaaa kolooroti, ii
oomuluwaa sareya kolooja. Jiisas Kraistno koomunoga waama laligojiwaajo ama
kamba kokaamba apu nonomorigi Kraistwaa esuano turu nonoma wanana
somogokeja. Apu ii selewaa jewoa sogbambaatiwaajo ama mende ama nononjuto,
oomuluwaa hoa ii kokae: Anana Anutuwo laligowombaajo soomogo ama jojopa
qaano somogo kokae qama koolikejo, Anutu, gii mono uutaa gojejeraya sogbana
uuta soraaya kolooro goo jaano sokombaa.
22
Jiisas Kraistno Siwe gomano eu uma Anutuwaa boro dindiano buabuayawo
raja. Anutuno ku-usu muro rama Siwe gajoba ano Siwewaa be kawali kania kania
esumumugiano niniima gale kuu nonomakejuti, ii kaaiadee gale koma oono qaaya
baatano laligoju. Kia.
10-12 Ond 34.12-16 14-15 Mat 5.10; Ais 8.12-13 20 Jen
baatano laligoju. Kia.
10-12 Ond 34.12-16 14-15 Mat 5.10; Ais 8.12-13 20 Jen
6.1-7.24 6.1-7.24
1 Piito 1 Piito
<<
33
>>
3:7: 1 Ef 5.22; Kol 3.18
3:7: 3 1 Tim 2.9
3:7: 6 Jen 18.12
3:7: 7 Ef 5.25; Kol 3.19
3:22: 10-12 Ond 34.12-16
3:22: 14-15 Mat 5.10; Ais 8.12-13
3:22: 20 Jen 6.1-7.24
2002, 2011 BSPNG
1 Piito 1 Piito
<<
44
>>
4
Mono letoma laaligo qaita mo laligowu.
1
Kraistno aaa seliano siimbobolo morotiwaajo oo kaaagadee sele busugiano
siimbobolo mobombaajo jojori laligowu. Iwo momo motoogo kokae me
romogowu: Mono sigisogo amakeji, iino iyaaa seliaa siia kombombaa
otaamambaajo nama mukeja. Mono Kraistwaajo ama siimbobolo momakeji, iwaa
siia kombombaa bologano mono zolologo kamaaro sigisogo togo mombo mende
amamambaajo kapara koma laligowaa. Uuroromogogia iikano mono wogia mero
iikano rindago akadamugiawo koloo laligowu.
2
Uuroromogogia iikano rindago nama uuselewaa sii kombombaa bologa mono
somogo gale koma laligowu. Kamba kokaambadee kanai namono toroqe laligo
ubuti, iikano mono Anutuwaa uusiia te koma otaa laligowu.
3
Oo kamba laligo
kougiti, iikano ejemba agonjoragiawo uugia mende meleema nanameme bologa la
ambombaajo mojuti, iyooo tani kaaa kokae la laligogi: Serowili ama siigia
kombombaa bologa tondu otaa laligogi. Apu gisi (marihuana), goja deu iwoi ii
otoombora me wakasii negi wagia sooro ekalolo laligogi. Jejelomba oo ne rii
gbawe oro embaqemba me boli ooma gejajuju ama laligogi. Tando lopio liligo simi
kuma ooma iwoi kanjaawo amakegi. Kae amakegito, oo kamba kokaamba
nanameme kaaa ii mende toroqe amakeju.
4
Ejemba agonjoragiawono pagamano laaligowaa resa sumu pilipiligo eji,
iikano horo lugu kemekeju. Oo yoowo mende horo kemegi iima aaru uuqeqe qaa
tokorokota je oomakeju.
5
Kae amakejuto, Anutuwaa jaano keugi qisi oono kaniagia
asugano isaama je asarigi mondomondogia qewagowaa. Anutuno ejemba jaawo
laligojoi ano koomuya mono kuuya ananaa qaanana gosi je tegomambaajo jojorija.
6
Sele busunanano komuwoati, qaanana iikano mende tegowaa. Kawaajo Oligaa Bua ii
koomuwaa senjo gomano laligojuti, iyoono kaaagadee mobutiwaajo Pono wala
je asariro. Ii kokaembaajo: Anutuno nanamemegia gosi ejemba tosaaa nono kaaa
je tego oono sele busuwo laligogitiwaa iroa mokoloowuto, tosiano uugia meleema
kokoosogiano gbili laaligo kotigaa bua koloogi. Anutu ao kotii laligokeji,
iikaaiadee kuuyano laaligo kombombaa laligo ubutiwaajo moma kotiikeja. Tosiano
Bua qaa ii uugia kuu oombutiwaajo jegi. Kia.
Gawo memewaa momo kalea ii mono gale koma ubu.
7
Iwoi kuuyaa kambaano tegomambaajo dodowija. Kawaajo oo mono qama
kooliwombaajo imowamo mende laligowuto, ooagiaa nanamemegia gale koma ao
ze nama qamakooli gawo me laligowu.
8
Bua Terewaa qaa mo ii kokae eja, Ejemba
uunanano jopago ooma sigisogogia seiseiya kolelee gamugia turukejo. Kawaajo
alaurugia ooo batugiano mono ponda jopago ao laligowu.
9
Oo mono alaurugia
koma horo mirigiano ainjolo rama uugiano jejewenewene indi-unduruya qaa
kala koma ao laligowu.
10
Anutuno kalemoria kania kania iikawaa Toya kolooja. Iino gawo memewaa
momo kale morota morota mendeema oono laligoju. Oo motomotoo mono momo
kalegia awaagadee gale koma iikano kanagesourugia wele qe ooma laligowu. Ii
bua qe aogitiwaa so mono gawono ama tuu batugiano ilaa ao laligowu.
11
Gawo
memewaa momo kale woi ii kokae: Dae yoono Bua qaa je asarikejuti, iyoono ii
mono Anutuno sololoo oomakejiwaa so je laligowu. Dae yoono alaurugia wele
qe nago oomakejuti, iyoono mono Anutuno inaa esu oomakejiwaa so ala ilailaa
ama ooma laligowu. Jiisas Kraistwaa bua koloojutiwaajo iwoi kuuya kano mono Anutu
mepeseegi qabuayano akadamuyawo koloo e ubaa. Iino asamarara Toya ano ku-
usu Toya ii kambaa kambaa laligo kouma laligoja ano tetegoya qaa laligo ubaa. Qaa ii
oano.
8 Gba 10.12
oano.
8 Gba 10.12
Kraistwo nama mono siimbobolo moma laligowu.
12
Oo wombo alauruna, siimbobolo qagiano uro iwaa kukuano gere kaaa qetaali
agotete me oomakeji, iikawaajo mono mende aaru laligowu. Iwoi koloo oomakeji, ii
batugiano iwoi morota kaaa, iikae romogowubo. Ii namono laligojoiwaa so
kolookeja.
13
Mende aaruwuto, Kraistno kaiyaka awaa ano kakasilili ama mugi moroti,
oo mono siimbobolo iikawaa kitia mojutiwaa so korisoro ama laligowu. Iwo kaaa laligogi
eleema karo asamararaano asugiro kamba iikano kaaagadee aisoo oyaboya
mokoloowuya.
14
Ejembano iiima uugia Kraistwaano meleegitiwaajo ama uuqeqe qaa
tokorokota je oomakejuti ee, oono mono simbawoawo kolooju. Kae je
oomakejutiwaajo ama Anutuwaa Ua Toroya asamararaawo iino mono qagiano uma
ku-usuano turu ooma kotuego oomakeja.
15
Ooonoga mono iwoi bologa anotiwaajo siimbobolo mokoloo mobabo.
Mono kikekakasilili ama ejemba uu iwoi yogoro meroti me tosia siijaago me
oomanje yooono qaa la jero sipasipa qero gawo meme kaaa mondo la ewaewa
koma lombo mokolookeji, iino mono siimboboloya aaa soyano moja.
16
Mono
Kraistwaa alia koloojiwaajo agosisiri mokoloo siimbobolo moji ee, iino mono iikawaa
gamugamuya ee mende moba. Gamu qaagoto, Kraistwaa qata bosinjiwaajo mono Anutu
mepesee laligowa.
17
Anutuno ejemba qaanana gosiwaatiwaa kambaa ka kuuro iyaaano uumelee
kanagesouruta ananaa qaanana ii wala je tegowaa. Wala ananaa qaanana je tegowaati ee,
ejemba Anutuwaa Oligaa Bua mende te kogi lombo qagiano uro tetegoyano mono
nomae koloo oonaga?
18
Bua Tereno qaa mo ii kokae eja:
Solaa yoono Siwe gomano ubombaajo kupukapa ambuti ee, sigisogo
ejemba agonjoragiawo yooo qaagia mono nomae koloonaga?
19
Kawaajo alauruna Anutuwaa jeta te koma agosisiri mokoloo siimbobolo momakejuti,
oono mono kokoosogia mokomokoloo Toyaa borono ambu. Toya iino qaa jerotiwaa
so alauruta sopa somogo kokojiji koma kala koma oomakeja. Kokoosogia iwaa
borono ama mono jegea nama gawo awaa awaa ponda me laligowu. Kia.
18 Gba
borono ama mono jegea nama gawo awaa awaa ponda me laligowu. Kia.
18 Gba
11.31 11.31
1 Piito 1 Piito
<<
44
>>
4:11: 8 Gba 10.12
4:19: 18 Gba 11.31
2002, 2011 BSPNG
1 Piito 1 Piito
<<
55
>>
5
Jotamemeya ooono qambamamba qaa
1
Niino uumelee kanagesowaa jotamemeya mo koloo Kraistno siimbobolo
moroti, iikawaa qaaya nago jekeje. Kanage eleema karo asamararaano asugiro
qabua nono mokoloomambaajo moje. Ooo batugiano noo jotameme alauruna
koloojuti, niino ooo uugia kokae kuu oonje:
2
Anutuno moma laari ooma lama
tuua borogiano anoti, oono mono ii kala koma ooma laligowu. Gawo ii mojotiitii
qagano qaagoto, Anutuwaa jeta otaa uusiigia gawono ama afaago geregere qagano
ze me nambu. Mondomondo qagano injarere laligo mone iwoiwaajo mende kapara
koma laligowu.
3
Lama tuu baagiano ka nanjuti, ii mono eja po tani kaaa mende gale koma
oombu. Zioz gale koloojo, je totogiano mende qe me biwii aowuto,
nanamemembaa sili awaa ii lama tuu qendeema ooma laligowu.
4
Nanameme awaa ama
laligogi lama gale waano mombo asugiwaati, kamba iikano mono soro arogiano
kotogo ila wage akadamuyawo wagiano mouma somogogi bua qe aowuya.
Akadamu iikano mono kamba mono mende taali titiikota koloowaa. Kia.
2 Jon
Akadamu iikano mono kamba mono mende taali titiikota koloowaa. Kia.
2 Jon
21.15-17 21.15-17
Sagbili ooono qambamamba qaa
5
Sagbili oono kaaagadee galeurugia yooo qaa baatano kema laligowu.
Anutuno sewakiki ejemba tuarenje ama oomakejato, iyagia me kamaa aokejuti, ii
mono kalemoriaa oomakeja. Kawaajo oo mono korebore batugiano ooagia me
kamaa ao laligowu. Tani iikano mono maleku kaaa kotogogi kemero laligowu.
6
Kawaajo mono ooagia me kamaa ao Anutuwaa boro ku-usuawo iikawaa baatano
kegi kambaano ka kuuro saano me biwii oombaa.
7
Bua qaa mo ii kokae eja,
Iino oo kala koma oomakejiwaajo majakakagia kuuya mono iwaa borono ama
mesaowu.
8
Nanamemegia gale koma ao ze nama ponda uugbiligbili laligowu. Kileaa
Toyano la liligo ejemba tuarenje ama mogama nonomakeja. Mono uruambe qero
iino mono laion kaaa gogo nonomambaajo jojorija. (Laiono gbuu gbororo qama
silano moma bombogaogia waamakeja.)
9
Oo siimbobolo momakejuti, ooo uumelee
alaurugiano kaaiadee goma so kakasilili iikayadee moma mokosigo laligoju. Ii
romogo torokogia yakari momalaarino rindago nama laion ii kotakotagadee
tuarenje ama mu laligowu.
10
Oo kamba torodaamo siimbobolo moma laligogi mososogo nago me
kotii oonogo saano nendu powowo kotigano kogbaraya qaa nama laligowuya.
Kaaa Kraistwo nagigo akadamuya togo oono asamararaano uma tetegoya qaa asari
laligo ubuya. Anutu, kalemoria kuuyaa Toya kolooji, iino mono oo kae ama
laligowutiwaajo ooono.
11
Iino ku-usu Toya laligo kouma laligoja ano kamba
tetegoya qaa laligo uma laligowaa. Qaa ii oano.
5 Gba 3.34

6 Mat 23.12; Luuk
tetegoya qaa laligo uma laligowaa. Qaa ii oano.
5 Gba 3.34

6 Mat 23.12; Luuk
14.11; 18.14 14.11; 18.14
Piitono yeizozo qaa tetegoya jero.
12
Anutuwaa kalemoria ii kiakomu hoa too kolooja. Niino qaa ii kotii nago
je oono kalemoria iikano nago nama kotii laligowutiwaajo je koto oonje.
Kawaajo tere toroga koi jewe neana Sailasno oo oonja. Iino niwo ponda nama
uumelee neana kolooja. Iwaajo kae romogoje.
13
Anutuno uumelee kanageso oo kaaa iyaaajo meweego oono Babilon siti
bologa kano
*Babilon ii Room sitiwaa qa aasagoyaga. Isaisaa bukno kaaiadee qa ii
bologa kano
*Babilon ii Room sitiwaa qa aasagoyaga. Isaisaa bukno kaaiadee qa ii
iikawaa so oogita eja.
laligojuti, iyoono yeizozogia agi ooono kaja. Momalaariwaa
iikawaa so oogita eja.
laligojuti, iyoono yeizozogia agi ooono kaja. Momalaariwaa
merana Maak iino kaaagadee yeizozoya anja.
14
Oo batugiano waegia me ago ao
newogia kososoo laligowu.
Kamba kano jologia je waegia me buugia kito ne
newogia kososoo laligowu.
Kamba kano jologia je waegia me buugia kito ne
laligogiti, mono iikawaajo jeja. laligogiti, mono iikawaajo jeja.
Alaurunana Kraistwo qokotaa nanjuti, luaeno mono kuuya oowo ewa. Kia.
12
Alaurunana Kraistwo qokotaa nanjuti, luaeno mono kuuya oowo ewa. Kia.
12
Apo 15.22, 40 13 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; Kol 4.10; Flm 24 Apo 15.22, 40 13 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; Kol 4.10; Flm 24
1 Piito 1 Piito
<<
55
>>
5:4: 2 Jon 21.15-17
5:11: 5 Gba 3.34
5:11: 6 Mat 23.12; Luuk 14.11; 18.14
*5:13: Babilon ii Room sitiwaa qa aasagoyaga. Isaisaa bukno kaaiadee qa ii iikawaa so oogita eja.
5:14: Kamba kano jologia je waegia me buugia kito ne laligogiti, mono iikawaajo jeja.
5:14: 12 Apo 15.22, 40
5:14: 13 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; Kol 4.10; Flm 24
2002, 2011 BSPNG
1 Tesalonaika
00
11
22
33
44
55
1 Tesalonaika 1 Tesalonaika
<<
00
>>
^
1 Tesalonaika
Momalaari qe gbilijutiwaajo aisoojo.
Poolno Tesalonaika sitino gawo nomae mero?
Poolno Tesalonaika mombo kemambaajo moro.
Timoti wasiri Tesalonaika keno.
Timotino sundugia ano moni qeagoro.
Nanameme solaa uujopayawo ii sokombaa.
Pombaa kaka kambaano kokae koloowaa:
Pono kawaatiwaajo mono jojori laligowu!
Qambamamba ano gejanono qaa konoga
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
<<
11
>>
Tesalonaika Tere 1
Poolno Tesalonaika yooo Tere mutuya ano.
Je-asa-asari
Roommindimindiri kantriwaa prowins qata Masedonia kawaa siti waa ii Tesalonaika.
Poolno misin gawo me liligo Filipai siti mesao Tesalonaika ka gawo mero tosiano
uugia meleegi kuma oono uumelee tuu kolooro. Ii kolooroto, tuarenje iikanondee
kolooro. Poolno Kraistwaa Bua qaa je asari uugia kuuro iikano Griik ejemba Juuda
yoowo toroqe laligogiti, iyooonoga mamagano uugia meleegi tuu iikano
somariiro. Kawaajo Juuda ejemba uugia mende meleema uugiano boliro Pool gema qe
mugi. Gema qe mugitiwaajo bimooro kana mogama oomesao Berea taono keno.
Kanage Korint sitino laligoro neata Timotino ala ilailaaya koloo Tesalonaika sitiga ka
nomae moma laarigiti, iikawaa sunduya ijoro moro.
Poolno Tereya mutuya Tesalonaika anoti, ii Kraistwaa alauruta yooo uugia nago
momalaarigia me kotiiwaatiwaajo ooro. Po moma laari uuno jopago aokejuti,
iikawaa bujuya momago yooojo Anutu mepeseeja. Ao laaligo yoowo nomae ama
laligoroti, ii duduuwubotiwaajo ii papiano ooja. Tesalonaika uumelee tuu batugiano
qaa tosaaa kolooro jegiti, Poolno ii meleema je asari ooja. Qaa tosia ii kokae:
Kraistno eleema karo Siwe laaligono keuboati, iikano tosiano uugia meleema
koomuno ejuti, iyooojo mono nomae koloowaa? Kraistno naa kambano eleema
kawaa? Qaa ii meleema kokae je koto oono, Oo Kraist mombo kawaatiwaajo
jejeromoromo ama mamboma laligo iikano mono gawo awaa awaa ii jegea nama
ponda me laligowu.
Qaa mutuya 1.1
Dagise je aisoo mepeseeja 1.23.13
Nanameme dindia ambutiwaajo kuu oonja 4.1-12
Kraistno kawaatiwaa qaaya kuma oonja 4.135.11
Qambamamba qaa tetegoya tosaaa 5.12-22
Terewaa qaa kota waa 5.22-28
1
1
Pool, Sailas ano Timoti nonono Tesalonaika uumelee kanageso oowo qaa ami
mobombaajo tere koi oojo.
Oo Ma Anutu ano Po Jiisas Kraist yorowo qokotaa nagi mono kalemoria
ooni luaeno laligowu.
1 Apo 17.1
ooni luaeno laligowu.
1 Apo 17.1
Momalaari qe gbilijutiwaajo aisoojo.
2
Nonono suula romogo ooma kuuya ooojo Anutu keraqeeago dagise!
je mepeseekejo ano qamakooli gawo me iikano kamba so qagia qamakejo.
3
Oo
Jiisas Kraist jopago moma laarigi uujopayano nemu koma oono gawoa kotii
mekeju ano Ponanano eleema kawaatiwaajo jejeromoromo ama kapara koma
mambomakeju. Nonono ii kuuya Anutu Mananaa jaasewaano saano romogokejo.
4
Uumelee alaurunana, Anutuno jopago ooma oo iyaaajo kokae meweego
oonoti, ii mojo.
5
Nonono Jiisaswaa Oligaa Buaya me ooono ka batugiano
nomae ama laligonii, oo ii moju. Nonono Bua ii qaa toogadee mende jeni mogito,
Ua Toroyano sololoo nonono awasakaka nama esumumuyawo uugia kuu laligoni.
6
Kae laligoni oo koajili somataa uutano laligo Bua qaa moma aali ago kogi.
Ii ago kogi Ua Toroyano korisoro oono Po ano nonoo silinana otaa laligoju. Ii
nomae kolooroti, nonono ii saano mojo.
7
Kae gemananano ka laligo Masedonia
Akaia prowins woi kano Jiisas moma laarijuti, korebore yooojo sili awaa qendeema
oomakeju.
8
Ii kokae: Oo Pombaano qaa moma aali ago koma je laligogi tosiano ii
agotoma kaaa toroqe je seigi keno. Kema laligo Masedonia ano Akaia prowins woi ii
sokondabororo. Ii sokondabororoto, iikayadee qaago. Oo Anutu moma laari gawoa
megiti, iikawaa oano mono goma so kema ka seiro mamagano uugia meleegi. Ii
kilikalu qaago. Kawaajo nono iikawaa qaa mo mende toroqe jewoa.
9
Nono ooono kani nomae kolooroti, iikawaa sunduya ii goma tosaaa yoono
je seigi agotoma kaaa momakejo. Oo tando lopio ano be qologoya ii gema uu
Anutu hoaboa ano laaligo Toyaano eleema gawoa me laligoju.
10
Anutuno Meria me
gbiliro koomunoga waaroti, oo iino Siwe gomanoga kamaa asugiwaatiwaajo
mambomakeju. Anutuwaa irisosooano kanage asugano asugiro Jiisasno mono
kamaa jijau kanjaawo iikanoa metogo nonombaa. Kia.
6 Apo 17.5-9
kamaa jijau kanjaawo iikanoa metogo nonombaa. Kia.
6 Apo 17.5-9
<<
11
>>
1:1: 1 Apo 17.1
1:10: 6 Apo 17.5-9
2002, 2011 BSPNG
<<
22
>>
2
Poolno Tesalonaika sitino gawo nomae mero?
1
Oo uumelee alaurunana, nono ooono ka gawo menii, iikano mende jago
qaonoto, hoa saano kolooro. Ooagio ii kaaagadee saano moju.
2
Mende jago
qaonoto, wala Filipai sitino gawo meni horo uree ama nonogi siimbobolo monii, ii
moju. Siimbobolo ii momago ooono kani tosiano tuarenje kotakota ama nonogito, ii
kile Anutuno awasakaka nonono nama iwaano Oligaa Bua ii je asari ooma
laligoni.
3
Nonoo kanianana ii kokae: Uukuukuu qaanana ii agomokolo qagano mende
jekejo. Anano jinjau ani uunanano menjeregonaga, ii kaaa mende jekejo.
4
Kaaa
qaagoto, Anutuno Oligaa Bua je seiwoatiwaajo niniima uunana gosiro sokono moma
laari nonoma Buaya nononoti, iikawaa so mono qaaya me je asarikejo. Anutuno
uunana agotete me gosikeja. Kawaajo nonono iwoi kuuya ii Anutuwaa jaano
sokomboatiwaajo amakejo. Ii ejemba siigia otaawoatiwaajo qaago.
5
Nonono
kamba moge ejemba kelebele qaano kele qe oombombaajo mende kema kanii, ii
moju. Nono dogonana esuu mone iwoi nonombutiwaajo mondo qaa siliaa siliaa mende
jeni. Anutuno kanianana ii saano je nagowaa.
6
Oo me ejemba tosiano qabua
nonombutiwaajo mende kapara koma laligoni.
7
Kraistwaa aposoluruta koloojoiwaajo saano uugia kokae kuuwonaga, Oo
mono nago nonogi batugiano uuwaa gawo mewoa. Iikae jeni sokonagato,
nonono ooo batugiano migigii ooma laligoni. Merabora nemugiano aju ooma
kala koma oomakeji, iikawaa so mono nononana me kamaa ao bonjo ama ooma
laligoni.
8
Nonono nemuma kaaa mokokoli ooma laligoniiwaajo ama
Anutuwaano Oligaa Bua ooni ano toroqe ananaa laaligonana kaaagadee qeleema
oombombaajo jojori laligoni. Oono hoaga komunjua meraboraurunana koloogi.
9
Oo uumelee alaurunana, nono ooojo ama gawo me selenana qe laligonii,
mono ii romogowu. Nago nonombutiwaa lombotano ooonoga mombaa qagano
ubabotiwaajo gomantiia asasaga nononanaa boronanano gawo me Anutuwaano
Oligaa Bua je asari ooma laligoni. Ii mono duduuwubo.
10
Jiisas moma laarijuti, nonono ooo qaagia kuuya dindiagadee gosi soraaya
koposowaa qaanana qaa laligoni. Oo ii iima moma nago je nagowutiwaa so kolooju.
Anutuno kaaagadee ii je nago dagunu kaaa nanja.
11
Amano iyaaa meraboraaa
bonjobonjo ama oomakeji, iikawaa so nonono oo motomotoo ama ooma laligoni.
Ii kaaiadee saano moju.
12
Nonono uuwaa nagonago qaa je ulukole me ooma
laligoni. Anutuno oo iyaaa bentotono keuma asamararano asariwutiwaajo ooono.
Kawaajo nonono uugia kuu qaa kokae je asari laligoni, Nanamemegia mono
Anutuwaa jaano sokombaatiwaa so soraaya soro ama me laligowu.
13
Kawaajo nonono kaaagadee suula Anutu kokaembaajo mepeseekejo:
Anutuwaa Bua qaa oonii, ii balo ejemba ananaa qaa kaaa mende bua qe aogito,
oano Anutuwaa qaa jeta kaaa moma ii aali ago kogi. Ii moma laarigi iikano mono
me gbili oono letomakeju.
14
Juuda ejemba Judia prowinsno uugia meleegi Juuda
tosiano agosisiri ama oogi siimbobolo mogi. Yoono ii moma kile Kraist Jiisaswo
qokotaa nama Anutuwaano uumelee kanageso koloogi. Uumelee alaurunana, ooo
batugiano mono kaaiadee kolooro: Ooagiaa Griik ejembano Juuda yooo tani kaaa
ama oogi oono siimbobolo ororo moma Anutuwaano kanageso koloogi.
15
Juuda yoono gejatootoo ejemba uugi komugi Po Jiisas kaaagadee qegi
komuro nono sisiwerowero ama nonoma laligogi. Yoono Anutuwaa jaano mende
sokoma ejemba kuuya kere ama nonomakeju.
16
Nono waba kantri oono uugia meleema
letombutiwaajo Bua qaa jewombotiwaajo ama ago koma kojagi nonomakeju. Kae
sigisogo suula ama qeragogi qagiano umakeja. Sigisogogia qeragogi soya Anutuwaa
jaano saa qero irisosooa toroqe ago komambaajo amamaa kamba kokaamba
qendeeno qagiano udaboroja. Kia.
2 Apo 16.19-24; 17.1-9 14 Apo 17.5 15 Apo
qendeeno qagiano udaboroja. Kia.
2 Apo 16.19-24; 17.1-9 14 Apo 17.5 15 Apo
9.23, 29; 13.45, 50; 14.2, 5, 19; 17.5, 13; 18.12 9.23, 29; 13.45, 50; 14.2, 5, 19; 17.5, 13; 18.12
Poolno Tesalonaika mombo kemambaajo moro.
17
Oo uumelee alaurunana, anana kamba kokaamba kamba toroga deema laligojo.
Selenanano deema laligojonto, uunanano somogo motoo laligojo. Kawaajo ooo
jaasewagia iibombaajo mono kapara koma uuqeeago laligojo.
18
Kawaajo ooono
kawombaajo moma laligoni. Pool niino indi motoogo qaagoto, india woi
kamambaajo batogoweto, Satano somogo nonono amamaani.
19
Oo nononanaano
ila wage soronana kaaa nanju. Ponana Jiisasno eleema karo iwaa jaasewaano keuma
namboati, iikano iiima Uuwaa gawo eegereda mende me laligoni, kae
jewombaajo mojo. Nonono qaa ii oo ano tosaaa yooojo ama afaaagadee
jewombaajo jejeromoromo anjo. Kawaajo ooojo ama honoa qaa aisoo selenana
me umakejo.
20
Nonono ooojo ama qabua mokolooni korisoro ama nonomakeju.
Kia.
<<
22
>>
2:16: 2 Apo 16.19-24; 17.1-9
2:16: 14 Apo 17.5
2:16: 15 Apo 9.23, 29; 13.45, 50; 14.2, 5, 19; 17.5, 13; 18.12
2002, 2011 BSPNG
<<
33
>>
3
Timoti wasiri Tesalonaika keno.
1
Oo nomae ama laligojuti, ii mobombaa motoqoto somata moma bimbimgo
toroqe ee laligowombaajo amamaani. Kawaajo noronarodee Atens sitino
laligowotiwaa qaa somogo
2
alanara Timoti wasiri ooono karo. Iino Anutuwaa gawo
me norowo Kraistwaa Oligaa Bua je seikeja. Iino uu nagonago qaa ooma
momalaarigia me kotiiwaatiwaajo karo.
3
Anutuno arenana je tegoro tosiano qotogo
oomakeju, ii ooagio saano moju. Ooonoga mono konjili uutano kogbara ama
looriwabotiwaajo jeni karo.
4
Nonono Tesalonaika oowo laligo kamba iikano ooojo walawala qaa kokae
jeni, Pombaa uusiia te koni ejembano sisiwerowero ama nonogi konjili
mokoloowoa. Kae jeni iikawaa so oano kolooroti, ii saano moju.
5
Kae kolooro
agobato Toyano iijogoro loori kamaagi gawonanaa oano kamaa jago
qaombabo. Kawaajo nomae moma laari laligojuti, ii mobombaajo motoqoto somata
ani bimooro mombo ee laligomambaajo amamaa Timoti wasiwe qisi momambaajo
karo. Kia.
1 Apo 17.15
karo. Kia.
1 Apo 17.15
Timotino sundugia ano moni qeagoro.
6
Motoqoto moma laligoninto, Timotino kema oomesao eleema ka buagia awaa
me ka kokae ninijoro: Oo Po saano moma laari uujopago aokeju ano kamba so
nonoojo romogogi awaa kolookeja. Nonono iiibombaa sii moni oono
kaaagadee nono niniibombaajo kapara komakeju.
7
Oo uumelee alaurunana, nonono sisiwerowero koajili kania kania moni kamba
iikano ka moma laarijutiwaa sunduya awaa ninijoro moni qaa iikano mono oano
ulukole me nonono. Kawaajo kamba kokaamba ooojo ama afaago luaeno
awaagadee laligojo.
8
Oo Pombo qokotaa bo qe nambutiwaajo nonono mono
oano kotii laligojo.
9
Ooojo ama Anutuwaa jaasewaano honoa qaa aisookejoi,
korisoro kuuya iikawaajo mono nomae Anutu mepesee dagise jeni sokonaga?
10
Nonono asasaga gomantiia uunana me kululuu kapara koma kokae qama
koolikejo, Anutu, mono ilaa nonona Tesalonaika kema jaasewagia iima mondori
momalaarigiaa iwoiwaajo amamaajuti, ii oomboa. Qaa ii oano.
11
Kae qama koolini Anutu Manana aa ano Ponana Jiisas yorono mono kana
meleu nononi saano ooono kawoa.
12
Toroqe kokae qama koolikejo, Nono
honombonoa qaa uujopago oomakejoi, Po giino mono uujopaga toroqe oona
batugiano seiro agia qendeema ao ejemba kuuya kaaiadee qendeema oomakebu.
13
Po, giino mono uugia me kotiikeba. Ponana Jiisas giino kanage kanagesoga
soraaya kuuya yoowo mombo kawagati, kamba iikano Tesalonaika yoono soraaya
koposowaa qaagia qaa Manana Anutuwaa jaano nambu. Kae qama koolikejo.
6
koposowaa qaagia qaa Manana Anutuwaa jaano nambu. Kae qama koolikejo.
6
Apo 18.5 Apo 18.5
<<
33
>>
3:5: 1 Apo 17.15
3:13: 6 Apo 18.5
2002, 2011 BSPNG
<<
44
>>
4
Nanameme solaa uujopayawo ii sokombaa.
1
Uumelee alaurunana, qaa mo ii kokae: Nanamemegia Anutuwaa jaano agi
sokombaatiwaa kania kuma ooni ii koma gbili otaakejuto, ii toroqe mamaga
amakebutiwaajo uugia kuujo. Nonono qambamamba qaa iikae Po Jiisaswaa
qatano oonjo.
2
Nonono Po Jiisaswaa ku-usu qagano nama jojopa qaaya je
koto oonii, oono qaa kota motomotoo ii modaboroju.
3
Anutuno ooojo uusiia kokae moja: Oo mono serowili gema qe soraaya tak-
kootoya koloo laligowu.
4
Anutuwaano kana dindia ii mono kokae moma kotowu: Uu
selegiaa siigia kombombaa gale koma soraaya (laligo ooagiaa embagia aa aa me)
laligogi akadamuyawo koloowaa.
5
Uumeleembaa gadokopa yoono Anutuwaa kania
mende moma koto uugiano gere jero emba la mekeju. Iikawaa so mono mende ama
laligowu.
6
Kae qaagoto, emba loyano moge keno mono olo ka emba mende seigowa.
Mono bologa kaaa ano uugarano koboowabo. Wala qambamamba qaa ii je gale
me oonii, iikawaa so mono emba me boliro Pono sigisogoya kuuyaa iroa
meleema mubaa.
7
Anutuno anana qewolo laligowombaajo qaagoto, laaligo soraaya
laligowombaajo nonoono.
8
Kawaajo mono jojopa qaa ii mesaowaati, iino balo
ejembaga qaagoto, mono Anutu gema qewaa. Anutu Uaya Toroya oomakeji, ii mono
gema qewubo.
9
Batugiano jopago aokejuti, iikawaa kania Anutuno kuma oono ooagio
modaboro laligoju. Kawaajo nonono uuno jopago aowombaa qaaya mombo oo
oombombaajo mende amamaajo.
10
Oo uumelee alaurunana, oo Masedonia prowins
uutano uumelee alaurunana kuuya uuno jopago ooma laligojuto, ii mono toroqe
mamaga ama laligowutiwaajo uugia kuujo.
11
Mono osooso laligo ooagiaa laaligo
nagonagogia gale koma borogiano gawo me laligowu. Kae ama akadamugiawo
koloowombaajo mono kapara koma nambu. Wala kae je koto ooni iikawaa so
mono ama me laligowu.
12
Kae agi uugia mende meleema seleege nanjuti, iyoono nanamemegia solaa
iima yago goda qe ooma laligowu. Injarere la laligo nene iwoiwaa welema mombaa
qano mende laligowu. Kia.
Pombaa kaka kambaano kokae koloowaa:
13
Oo uumelee alaurunana! Tosiano uugia meleema komugita rono ejuti,
iyooojo nomae koloonaga? Oo qaa kae je iikawaajo poumapou laligowubo.
Ejemba uugia mende meleema jejeromoromogia qaa laligojuti, iyoono koomuya
yooojo ama wosobiri laligojuto, oono ii kaaa wosobiri laligowubotiwaajo qaa
kokae jewoa:
14
Jiisasno komu waaroti, nono qaa ii moma laari kokae jejo:
Anutuno Jiisas me gbiliro. Kawaajo ejemba iwo komu goro qegiti, Anutuno mono ii
kaaagadee me gbili ooma Jiisaswo motoo uuano asugano asugi waabuya. Qaa
leeya moma laarijoi ee, leeya mo ii kaaagadee moma laarini sokombaa.
15
Pono qaa kuma nononoti, nonono iwaa jo me oo kokae iijojo: Tosia
mende komu toroqe sele busuwo laligoni Pono eleema kawaati, anana kamba
iikano wala mende uboa. Anana ejemba koomuya mende uuuguwoa. Qaago.
16
Iikawaa
area ii kokae: Anutuno romoa qaita mo uuro otoa kolooro Siwe gajoba waano
jekooto qa qaro ejembano otoa mogi Po ao Siwenoga kamaawaa. Kraistno
kamaaro ii moma laari mu komugiti, iyoono mono wala koomunoga waabuya.
17
Yoono wala waagigo anana mende komu jaawo laligowoati, Anutuno mono
nunuano kanakeewa uboa. Waabuyati, iyoowo ororo koosuno uma Pombo aitogo
iwo Siwe gomano kambaa qaa laligowoa.
18
Kawaajo qaa kaaa je iikano mono
uugia nago ao laligowu. Kia.
15-17 1 Kor 15.51-52
uugia nago ao laligowu. Kia.
15-17 1 Kor 15.51-52
<<
44
>>
4:18: 15-17 1 Kor 15.51-52
2002, 2011 BSPNG
<<
55
>>
5
Pono kawaatiwaajo mono jojori laligowu!
1
Oo uumelee alaurunana, Kraistno eleema kawaato, naa gbanino ano naa
kambano asugiwaati, nono iikawaa qaaya oo oombombaajo mende amamaajo.
2
Ooagio mono qaa ii kokae moma komuju: Yogoro memeno gomantiiano olo
koumakeji, Pombaa kaka kambaano mono iikawaa so alanza ka kuuwaa.
3
Ejembano kokae jewuya, Kete kamba kokaamba luaeno siiseweweya qaa
laligojo. Kae jegi iikanondee kondemondeeno asugi qagiano ubaa. Embano
merabora memambaa masuya qero momakeji, mono iikawaa so kolooro misigo
kembombaajo amamaawuya.
4
Yoono amamaawuyato, uumelee alaurunana, oono
pagama uutano kematoukantou mende laligojutiwaajo ama kamba iikano mono utu
saago yogoro meme kaaa ooo qagiano umambaajo amamaawaa.
5
Kuuya oono
mono asasagaa ejembaya kolooju ano iwoi kuuya asugano ambombaa siia momakeju.
Anana pagamambaa ejemba mende koloojo ano umukokoaa iwoiya togo sisia
mekejo.
6
Kawaajo tosaaa ii kaaa uunanano mono gao ewabo. Kae qaagoto, mono
anana gale koma ao uugbiligbili laligowoa.
7
Gao ejuti, iyoono gomantiiano gao
ekeju. Ejemba apu kotiga negi ekalolo me oomakeji, iyoono mono pagama
uutano kae ama laligoju.
8
Pagama uutano kae amakejuto, asasagaa ejemba anana mono gale koma
aokeboa. Waajambaranana mono opo maleku kaaa kokae mouma namboa: Anana
momalaari ano uujopa koma gbili iikaaa kano totonanano ree maleku koosi
(ree
*Omejiila yoono sololoo nonombutiwaajo iwoi bologa bologa ii wasa kisare
(ree
*Omejiila yoono sololoo nonombutiwaajo iwoi bologa bologa ii wasa kisare
kaaa nonoojo moto gilikejuto, iikawaa jeta ii saano Jiisas moma laari uukale kaaa nonoojo moto gilikejuto, iikawaa jeta ii saano Jiisas moma laari uukale
qendeema ao nama leelee ree kaaa kojagi ao kokojinji komakeboa.
kaaa besaa)
qendeema ao nama leelee ree kaaa kojagi ao kokojinji komakeboa.
kaaa besaa)
sopa somogo ao namboa ano Siwe gomano ubombaajo mamboma
jejeromoromo ama iikaaa kano wanana ae wakou kaaa esuu turuwoa.
9
Anutuno nono kamaa nunuro irisosoo mobombaajo mende je tegoroto,
Ponana Jiisas Kraistno me letoma nonono oyaboya bua qe aowombaajo je
tegoro laligojo.
10
Jiisasno ananaajo ama komurotiwaajo laaligonana balono
laligowoati me komu goro qe ewoati, ii mono Jiisaswo kotii laligowoa.
11
Kawaajo
uu nagonago me mindigo ao kotikotii mokoloo mondorikejuti, ii mono toroqe
me laligowu. Kia.
2 Mat 24.43; Luuk 12.39; 2 Piito 3.10 8 Ais 59.17; Ef 6.13-17
me laligowu. Kia.
2 Mat 24.43; Luuk 12.39; 2 Piito 3.10 8 Ais 59.17; Ef 6.13-17
Qambamamba ano gejanono qaa konoga
12
Uumelee alaurunana, nonono kokae je koto oonjo: Ejembano togia Pombo
qokotaa nama batugiano gawo me qambamamba oomakejuti, ii mono goda qe
ooma laligowu.
13
Goda qe ooma gawogia mekejutiwaajo mono yooojo mogi uro
ponda jopago ooma waegia me laligowu. Kanageso batugiano mono luae qe ao
laligowu.
14
Uumelee alaurunana, nonono uukuukuu qaa tosaaa kokae oonjo: Tosiano
iyagiaa jaajaa injarere la laligojuti, ii mono je ooma gale meme qaa oombu. Ejemba
ziriziria mono uu nagonago qaa iijogi kotii awasakaka koloowu. Ejemba uugia
looriro laligojuti, ii mono kala koma oombu. Uugere mende ambuto, ejemba kuuya mono
uubonjo qagano ama oombu.
15
Jena jewe, nuna guwe me ana ambe ii mono mende
amba. Sogo ii waleembubotiwaajo mono gale me ao laligowu. Kamba so iwoi awaa
awaa ii kapara koma agia jopago ao ejemba tosaaa kuuya ii kaaiadee jopago
ooma laligowu.
16
Mono kambaa kambaa korisoro ama laligowu!
17
Mono Anutu suula qama kooli
mu laligowu!
18
Kaa me kaa koloowaati, iikano mono Anutu mepesee laligowu! Kraist
Jiisaswo qokotaa nanjuti, Anutuno ooojo uusiia iikaa momakeja.
19
Ua Toroyaa bolaa mono mende qowogowu.
20
Anutuwaano gejatootoo qaa
jekejuti, iikawaa jejewilia mono mende ambu.
21
Qaa kuuya mono gosi batogowu.
Batogo iigi qaa awaa koloowaati, ii mono aali ago koma laligowu.
22
Qaa ano
nanameme bologa kania kania ii mono gema qe laligowu.
23
Niino ooojo kokae qama koolikeje, Luaewaa be Anutu, gii geego mono
kuuya tak koto oona soraaya koloo laligowu. Giino mono uugia, kokoosugia ano sele
busugia ii kuuya sopa somogo oona koposowaa qaagia qaa koloo laligowu. Kae
kamba so laligogi Ponana Jiisas Kraistno eleema ka iikaaa mokoloo oombaa. Qaa ii
oano.
24
Ooonji, iino qaaya ponda otaakeja. Kawaajo mono qamakooli iikawaa so
ama oondaborowaa.
25
Uumelee alaurunana, oo mono nonoojo ama Anutu qama kooli laligowu.
26
Uumelee alaurunana kuuya batugiano mono ago ao qaqatetegia me laligowu.
27
Niino Pombaa qatano je koto ooma jojopa qaano somogo kokae ooje:
Tere koi mono uumelee alaurunana kuuya yooojo agi keno weego oogi mobu.
28
Ponana Jiisas Kraistwaa kalemoriaano mono oowo ewa. Kia.
<<
55
>>
*5:8: Omejiila yoono sololoo nonombutiwaajo iwoi bologa bologa ii wasa kisare kaaa nonoojo moto gilikejuto, iikawaa jeta ii saano Jiisas moma laari uukale qendeema ao nama leelee ree kaaa kojagi ao kokojinji komakeboa.
5:11: 2 Mat 24.43; Luuk 12.39; 2 Piito 3.10
5:11: 8 Ais 59.17; Ef 6.13-17
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti
00
11
22
33
44
55
66
1 Timoti 1 Timoti
<<
00
>>
^
1 Timoti
Ekalolo kuma oombubotiwaa gale meme qaa
Poolno Po kalemoriaaajo mepeseeja.
Bua gawombaa qamakooli are
Eja ano emba ooo laaligo aregia
Ziozwaa gawo gale ooo qaa are
Ewanjelis ano Bua gawo ejemba yooo qaa
Anutuno Buaya aasagoya ninisaano.
Qaa qolomologoya kuma oogi ekalolo kolooja.
Kraist Jiisaswaa weleqeqe awaa ii kokae:
Malo ano ejemba waa ii kokae gale koma oombu:
Ziozwaa jotamemeya ii kokae kala koma oomboa:
Weleqeqe yooono qambamamba are
Bua qaa je soogi uugere koloowubo.
Poolno Timoti gawombaa jekooto ama muro.
1 Timoti 1 Timoti
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
11
>>
Timotiwaa Tere 1
Poolno Timotiwaa Tere mutuya ano.
Je-asa-asari
Timoti sagbili eja iwaa nemua ii Juuda embaga ano maa ii Griik ejaga. Iino Eisia
prowinsno laligo uuta meleema Kraistwaa alia koloo laligoro. Kaaa laligo Poolwaa
neata koloo ilaa muro motoo liligo misin gawo me laligori. Poolno lombono
Timoti me kamaa mubabotiwaajo majakaka qaa waa karoo romogo Bua Tere koi
ooro.
Majakaka waa somata ii boi takapolakaya. Tosiano zioz uutano nama qaa doogoya
kuma soo ooma laligogiti, Poolno iyooojo ama gale meme qaa kotakota ooro. Boi
yoono Juuda yooono momo ano balombaa momo tosia mindiqindirigi kaniagia
siliqalu kolooro kokae moma laari je ejemba kuma ooma laligogi: Namo ano iwoi
kuuya iimakejoi, ii iwoi bologa. Kawaajo tosiano Siwewaa bua koloowombaajo
kapara koma momo aasagoya qaita mo mende bua qe ao nembanenewaa qizimizi
ama sogo tosaaa waleema loemba koloojuti ee, Anutuno mono qaa iikano osi hamo
qe oomambaajo amamaawaa.
Majakaka qaa waa mo ii: Nomae uumelee kanageso gale koma ooni tororo
Anutuwaa waeya me mepeseewuyaga. Poolno iikawaa qambamamba qaaya papiano
ooro. Kaaiadee zioz gale, babafi ano gawo meme ejemba tosiano nomae ama
laligogi sokonji, iikawaa qaa area ii je asari ooro.
Tetegoyano qaa waa karooa kano Timotiwaa gejanono qaa tosaaa ooro.
Mundaa iino mono nomae Jiisas Kraistwaa weleqeqe awaa koloo momalaari ejemba
tuua tuua oombosima ilaa oono sokombaati, iikawaa gejanonoya oo muro.
Qaa mutuya 1.1-2
Ziozwaa gawo meme yooo jekooto 1.33.16
Timotino gawoa mewaatiwaa jekootoya 4.16.21
1
1
Anutu, Hamoqeqe Tonana ano Kraist Jiisasno gale koma nonombaatiwaajo
jejeromoromo ama mamboma mujoi, iyorono Pool nii je koto noma kuu wasi
noni aposol kolooje. Kraist Jiisaswaa jotamemeya kaaa koloo giwo qaa ami mobojo
tere koi ooje.
2
Oo Timoti! Gii uuga meleema Jiisas moma laari momalaariwaa mera sorona koloo
laligoja. Ma Anutu ano Ponana Kraist Jiisas, yorono mono kiakomu kalemoria
goni luaeno laligowa.
Ekalolo kuma oombubotiwaa gale meme qaa
3
Masedonia prowinsno kemambaajo ambeti, kamba iikano kokae je koto
gombe, Gii mono Efesus sitino toroqe laligo uumelee tuu ilaa oomakeba.
Tosiano momalaariwaa qaa batuya tosaaa kuma sookejuti, ii toroqe ambubotiwaajo
gale me ao laligowu. Kae je koto ooma laligowagatiwaajo jewe.
4
Tosiano be
sosombaa sosombaa ano ambosako yooo qa area area ii tetegoya qaa ami mogi
sipasipa kono agowowo ano qaa qiqisi omaya kolooro romogokeju. Yoono uugia
iikano ama soowubo. Qaa sea sea jeje kaaa ii mende totoo ilaa oombaato,
Anutuwaa laaligo area ii kokae eja, Mono Jiisas moma laari uuta meleeno iino mono
ii hamo qe muro letombaa. Kete kae ama oombagatiwaajo mombo uuwaa-waataa
qaaya je gonje.
5
Je koto gonjei, iikawaa tooa ii uujopa. Niino uujopa koloowaatiwaajo manja
qe kokae je asari ooma laligowagatiwaajo kuu gonje: Yoono uugiano soraaya
ewaatiwaajo gale koma aogi momo bologano ii mende gojombaa. Mende gojono
Anutuno sae qekeji, ii uugejagiano saano moma laligowuya. Kae laligo Kraist
tororo moma laarigi Anutuno mono uujopaya uugiano ano saano kolookebaa. Uujopa
iikano batugiano asugiwaatiwaajo kapara komakeje.
6
Tosiano Anutuwaa laaligo area ii sogi jinjau ama qaa julujulu omaya omaya
tondu jekeju.
7
Yoono Anutuwaa Kana qaawaa boi koloowombaajo mojuto, iyagio
Bua qaawaa kania mende moma koto jaasewa qegadee jekeju. Ee ejemba jaagiano
awasakaka nama qaa kotii lansa je manja qekeju.
8
Anutuwaano Kana qaa ii awaa soro. Ii kania ejiwaa so tororo kuma ao otaani
saano meago nonomakeja, ii mojo.
9
Anutu Kana qaayaa kania mono kokae moma
yagowu: Ii ejemba solaa dindia yooojo ama qaagoto, Anutuno ii ejemba doogoya
mindigo oombaatiwaajo ama anota eja. Tosiano dogo kokae amakeju: Jeulala
jeubaba ama qaa qe yagise qagano ao jaasiisii amakeju. Agonjora ano
sigisogogiawo laligo kile Anutu telambela ama mugi uugia menjerego lolomoni
laligoju. Nemumagia ano tosaaa uugi komukeju.
10
Serowili amakeju. Sodom taono agiti, iikawaa so kana uugu eja iyagarodee
ano emba iyagarodee agimi aokeju. Ejemba me boli oombutiwaajo qelanji
somogo oomakeju. Qaa qolomologokeju. Qaa je jojopa qaano somogo kile
tiligokeju. Anutuno nanameme dindia ambombaajo Oligaa Bua nononoti, ii ii me woi
ama me iikano qetamakeju. Anutuwaa Kana qaa iikano ejemba momalaariwaa kana
dindia sogikejuti, mono ii mindigo oombaatiwaajo ama eja.
11
Anutu, oyaboya
Toya iino momalaariwaa kana dindia ii Bua qaano anota eja. Niino Oligaa Buaya
akadamuyawo je seimaatiwaajo moma laari noma Bua qaaya ii nono. Kia.
2 Apo
akadamuyawo je seimaatiwaajo moma laari noma Bua qaaya ii nono. Kia.
2 Apo
16.1 16.1
Poolno Po kalemoriaaajo mepeseeja.
12
Kraist Jiisasno uuna gosiro gawoa ponda memaatiwaa so koloowe niiro
sokono gawoa nono mekeje. Gawo memambaa ku-usu noma laligo kouji,
iikawaajo Ponana mepesee laligoje.
13
Niino wala Jiisaswaa alauruta mepaego
sisiwerowero molakota ama ooma laligowe. Kaaa laligoweto, iwoi ii Jiisas mende moma
laari silemale tompi laligo tondu ama me laligowe. Sigisogo kae ama
laligowetiwaajo mono kiakomu noma koloani nono letombe.
14
Ponanano kalemoriaa noma kelemalele maaro noo qanano uro. Kae uro
momalaarinano kolooro uujopawaa kondomondoo Toya Kraist Jiisas mokoloowe. Iwo
qokotaa nama uujopaya bua qe ao ejemba uunano jopago oomakeje.
15
Niino ejemba tosaaa kuuya uuugu sigisogowaa ejemba yooo batugiano
somatagia koloo laligowe. Kaaa laligoweto, Kraist Jiisasno sigisogo ejemba hamo qe
nonomambaajo ama namono kamaaro. Qaa kota ii noono hoawo kolooro. Kawaajo
qaa kota iikano mono powowo kotiga kolooja. Ii ejemba korebore moma laari me
aali ago komboatiwaa so kolooja.
16
Sigisogowaa ejemba yooo somatagia koloo laligoweto, Kraist Jiisasno nii
kokaembaajo kiakomu nono: Iino niwo uuluae qagano hamo qe noma Anutuwaa uu
tania asugano koloowaatiwaajo moma kotiiro. Noo gemanano ejemba tosiano Jiisas
moma laariwuti, tania ii iyooojo qendeema oomambaajo moro. Ii qendeema oono
saano afaago uugia meleema laaligo kotigaa bua koloowuya.
17
Kiakomu
nonotiwaajo ama Anutu mepeseekeje. Iino Ki Po tetegoya qaa koloo laligowaa.
Anutu motoogono goro mende qero kaitania mende iimakejo. Niino iwaa qabuaya
kamba so mepeseewe tetegoya qaa akadamuyawo koloo e ubaa. Qaa ii oano.
18
Oo momalaariwaa merana Timoti! Wala gejatootoo qaa tosaaa goojo jegiti, qaa
iikano kotigo gono saano akadamugawo koloo laligowa. Qaa iikawaa so kokae je
koto gonje: Giino mono laaligo soraaya laligowagatiwaajo manja kotakota qe
laligowa.
19
Manja qe iikano momalaariga zolologo soowabotiwaajo mono koronso
mewa. Uuga kala koma aona momo bologano mende gojono Anutuno uugejano sae
qekeji, ii saano moma laligowa. Ejemba tosiano uu kalakokogia mesao la laligogi
momalaarigiano loori koomuya koloo jago qaono. Wagono kowe torono kuu
jagoji, mono iikawaa so unjaqunjago boligi.
20
Momalaarigiano jago qaonoti,
iyooo batugiano eja woi qagara Himeneus ano Aleksander laligojao. Neeno mindigo
oromambaajo amamaa uugara meleembaotiwaajo ii Satambaa boriano oroombe.
Oroombe Satambaa ku-usua nanamemegara iikawaa so moma uugara siimbobolowaajo
looriro eleema mepaqepae mombo toroqe mende ambaoraga. Kia.
13 Apo 8.3; 9.4-5
looriro eleema mepaqepae mombo toroqe mende ambaoraga. Kia.
13 Apo 8.3; 9.4-5
1 Timoti 1 Timoti
<<
11
>>
1:11: 2 Apo 16.1
1:20: 13 Apo 8.3; 9.4-5
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
22
>>
2
Bua gawombaa qamakooli are
1
Iwoi waa ii qamakooli gawo. Niino iikawaa uuwaawaataa qaaya je uugia kokae
kuuje: Oo mono ejemba korebore ooojo qama kooli kapara koma welema Anutu
qisi mu dagise je laligowu.
2
Ki eja po ano gawmambaa gale ejemba kania kania yooojo ama qama kooli
laligowu. Kae kotigo oogi dindiagadee gale koma nonogi luae qagano
gumbonjonjo laligowoa. Kae laligo Anutuwaa jeta otaa nanameme dindia ama me
laligoni akadamuyawo kolookebaa.
3
Qamakooli gawo kaaa kano awaa soro kolooja.
Ii Anutu, Hamoqeqe Tonanaa jaasewaano saano sokonja.
4
Iino ejemba kuuyano
Bua qaa hoa moma koto uugia meleegi hamo qe oono letombutiwaa uusiia
momakeja.
5
Anutu motoogo raja ano ejemba Anutuwo mindiri nonombaatiwaajo eja
motoogo kaaagadee raja. Eja motoogo Jiisas Kraistno mindiri nonomambaajo
kotiiro tosiano ii amamaakeju.
6
Iino sigisogo ejemba kuuya ananaa dowenana
mewaatiwaajo laaligoya qeleema mesaoro. Bua qaa ii Anutuno kamba ano tosiano
kamba dindia iikano kanai nago je asarigi ananaano karo.
7
Kawaajo ama
Anutuno aposol koloomam-baajo kuu wasi nono qeleya qe kantri so liligokeje.
Ejemba Jiisas moma laariwutiwaa Bua qaa hoaboa kuma oomakeje. Kaniana kae je
qolomolo qaagoto, qaa hoaga kae jeje. Kia.
7 2 Tim 1.11
qolomolo qaagoto, qaa hoaga kae jeje. Kia.
7 2 Tim 1.11
Eja ano emba ooo laaligo aregia
8
Kawaajo uusiinano kokae jeje: Eja oono mono ponda goma so ajoroo
qamakooli gawo koronso me laligowu. Yo kazi ano agowowo mesao uugia sorairo
saano borogiano me waama Anutu qama koolikebu.
9
Emba ooo qambamamba
qaa ii kokae jeje: Oono mono kinisurugia mouma selegia tororo turu laligowu. Opo
suru soro akadamuyawo ii mesaowu. Wa jugia qe gawasu kania kania mende ama
mizizii hobo mewu. Kasasoro me goul kano mende menjerego aowu ano moumou
sewaa somata kano me aiweleqaiwele mende ambu.
10
Akadamugia hoa ii nanameme awaa. Emba Anutuwaa jeta uuguwomboje keegia
moma qata asugano jokolookejuti, iikawaa so oono mono gawo awaa awaa jegea
nama mekebu.
11
Ejano kuma oogi emba oono mono agia me kamaa ao Bua
qaa osooso moma nesela qagano takaporaka ama jegiano kooga mende meleembuto,
ii uu wombogiano ama laligowu.
12
Emba oono eja gale koma kuma oombutiwaajo niino Oo! mende jejento,
ajoroogi oo oso qaagia bogoro rabu.
13
Anutuno wala Aadam mokoloo iwaa
gematano Iiw (Eewa) mokolooro.
14
Mokoleno Aadammende tiligoroto, emba ii tiligo
muro qaa uugu sigisogo ano.
15
Kile emba yoono gawo aregia otaa merabora
me Kraist moma laari nanameme soraaya otaa uumelee alaurugia uuno jopago
ooma bonjo laligowuti ee, Anutuno mono saano hamo qe oono letoma Siweno
ubuya. Kia.
9 1 Piito 3.3 13 Jen 2.7, 21-22 14 Jen 3.1-6
ubuya. Kia.
9 1 Piito 3.3 13 Jen 2.7, 21-22 14 Jen 3.1-6
1 Timoti 1 Timoti
<<
22
>>
2:7: 7 2 Tim 1.11
2:15: 9 1 Piito 3.3
2:15: 13 Jen 2.7, 21-22
2:15: 14 Jen 3.1-6
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
33
>>
3
Ziozwaa gawo gale ooo qaa are
1
Mono uumelee kanagesowaa uu gale pasto koloomambaa ai moji, iino mono
gawo qabo akadamuyawo mokoloowaa. Qaa ii ho tooaga.
2
Kawaajo uumelee
kanagesowaa uu gale gawombaajo mono eja koi kaaa meweego kuugi sokombaa:
Mombaa seliano koposowaa qaaya qaa, emba motoogowaa loya, kepiriria qaa,
nanamemea tororo gale koma aoro goda qe mukeju. Iwaano kawuti, ii saano koma
horo kala koma ooma momo tororo kuma oomakeja.
3
Mono apu kotiga ne manja la qe agowowo ama monembaa otoko amakeji, ii
qaagoto, mono saano ejemba mondori migigii ooma gumbonjonjo ama oomakeji,
mono eja iikaaa kuuwu.
4
Mono iyaaa embameraaa saano gale koma gejanonogia
oono meraboraaano goda qe mu qaaya kuuya te koma laligojuti, mono iiga kuugi
nambaa.
5
Gale eja mono aaa sumauruta gale koma oomambaajo qetetagoji ee,
iino Anutuwaa uumelee kanagesouruta mono nomae kala koma oonaga? Ii mono
amamaanaga.
6
Eja mono kamba koriga uuta meleema ze nanji, iino saano mindimindiri gawo
meme galegiaga koloo laligowaa. Mono kamba toroga uuta meleema kemako
kako ama tewomawoo ama totoyano qe selia me ubabo. Kileaa Toyano gejajuju
ano Anutuno qaaya je tego hago mu konjono kamaaro. Iikawaa so ooo galegiano
selia me uro Anutuno ii Satan kaaa je tegoro kamaawabo.
7
Gale mono
uumeleembaa gadokopa yooo batugiano qabua awaa mende bosinagati ee, ejembano
ii la je boligi Kileaa Toyano moto siwaya ano iikano ritogoro qero kamaawabo. Kia.
2-7 Tai 1.6-9 2-7 Tai 1.6-9
Ewanjelis ano Bua gawo ejemba yooo qaa
8
Bua gawo ejemba
*Diikon ii eja ano diikones ii emba, yoono pasto
8
Bua gawo ejemba
*Diikon ii eja ano diikones ii emba, yoono pasto
koorogiano ilaa gawo me uumelee tuu kala koma ooma Bua qaano uuagi koorogiano ilaa gawo me uumelee tuu kala koma ooma Bua qaano uuagi
selewaa gawo tosaaa me kano nago oomakeju. Ewanjelis me uukuukuu ejemba selewaa gawo tosaaa me kano nago oomakeju. Ewanjelis me uukuukuu ejemba
yoono sopa seleegeano nanjuti, iyoono uugia meleembutiwaa Bua qaa kuma yoono sopa seleegeano nanjuti, iyoono uugia meleembutiwaa Bua qaa kuma
kano uugia kuu gejanono qaagia oomakeju.
yoono kaaagadee ejembano goda qe
kano uugia kuu gejanono qaagia oomakeju.
yoono kaaagadee ejembano goda qe
oombutiwaa so tahoragia qaa koloo laligowu. Tosiano qaa aro woiwoi je wain apu
mamaga ne mondomondo qagano injarere laligo mone iwoiwaajo kapara komakejuti,
ii mono mende kuu oogi nambu.
9
Ii qaagoto, ejemba momalaariwaa qaa hoa aasagoya Anutuno iisaanoti, iino
me iikano qokotaa uugia menjerego-wabotiwaajo gale me ao soraaya laligojuti,
mono iiga kuu oombu.
10
Ii mono kaaagadee wala gosi oogi qaa jejeiwaa so kotii
nagi sokombaati ee, mono saano kuu oogi nama Bua gawombaa ejembagiaga
koloo laligowu.
11
Yooo embaurugiano
Bua gawo emba ano Bua gawo ejawaa
koloo laligowu.
11
Yooo embaurugiano
Bua gawo emba ano Bua gawo ejawaa
embia yooo jekootogia jeja.
kaaagadee ejembano goda qe oombutiwaa so
embia yooo jekootogia jeja.
kaaagadee ejembano goda qe oombutiwaa so
tahoragia qaa ano gemaqeqe qaa jeno kiisa mende ama laligowuto, kepiririgia qaa nama
gawo kuuya membiriqembirigia qaa me laligowu.
12
Bua gawo ejano mono emba motoogowaa loya koloo iyaaa embameraaa
ano weleqeqeuruta ii saano gale koma oomakeba.
13
Bua gawo ejemba gawogia
awaagadee mekejuti, ejembano ii goda qe oogi qabua awaa mokoloowuya. Ii
mokoloo saano awasakaka nama ejemba uugia kuu Jiisas Kraist moma laariwombaa
qaa ii kotii jekebu. Kia.
Anutuno Buaya aasagoya ninisaano.
14
Oo Timoti, niino uulaawo goono ka giimambaajo jejeromoromo anjento,
kile tere koi goojo ooje.
15
Kambana qe kori kamambotiwaajo wala tere koi
kokaembaajo oo ambe kaja: Gii Anutuwaa uumelee kanagesouruta nomae gale koma
oona nanamemegiano digo awaa koloowaati, mono qambamamba qaa ii weego
moba. Anutuwaa kanagesouruta anana Anutuwaa kulukululuu zioz sopaya koloojo.
Laaligo Toyaano qokotaani mindiri nonono goma so ajoroo qaa hoa je seikejo.
Qaa hoano boli esua kamaawabotiwaajo iikawaa wota ano tandoya koloojo.
16
Anutuno hamoqeqewaa kania aasagoya ninisaanoti, nonono Bua qaa ii moma asari
kokae je mokolookejo:
Bua Toya iyao namo ejaga koloo batunanano asugiro.
Asugiro qaa jakeyano oombombaa qaaya tondu mogama bimbimgogi Ua
Toroyano kania solaa asugano qendeeno. Ii qendeema kuuro Po koloo
waama Siwe gajoba gale koma oono akadamuya uu iigi.
Ii iigi Anutuno wano Siweno uma Anutuwo rama gale koma nonomakeja. Gale
koma nonono Bua qaaya ii kantria kantria liligo je asarigi mamaga yoono
moma laari mukeju.
Kae jokolooni oano akadamuyawo kolooja. Kia.
1 Timoti 1 Timoti
<<
33
>>
3:7: 2-7 Tai 1.6-9
*3:8: Diikon ii eja ano diikones ii emba, yoono pasto koorogiano ilaa gawo me uumelee tuu kala koma ooma Bua qaano uuagi selewaa gawo tosaaa me kano nago oomakeju. Ewanjelis me uukuukuu ejemba yoono sopa seleegeano nanjuti, iyoono uugia meleembutiwaa Bua qaa kuma kano uugia kuu gejanono qaagia oomakeju.
3:11: Bua gawo emba ano Bua gawo ejawaa embia yooo jekootogia jeja.
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
44
>>
4
Qaa qolomologoya kuma oogi ekalolo kolooja.
1
Anutuwaa Uayano qaa kokae je asariro tororo moma yagojo: Balombaa
kambaa tegomambaajo ambaati, kamba iikano ejemba kelemalele yoono momalaari
mesao Po gema qe omejiila yooo borogiano kemebuya. Kae kemegi omejiilano
sololoo kuma oomakejuti, mono iyooono momo are otaa ekalolo laligowuya.
2
Sisau ii kokae koloowaa: Tosiano uumelee selesele agi Satano aaso aiweseya
uugiano ae geriawono qokotaa uugejagia gojono koomuya kolooro qaa
qolomologoya la je sookeju.
3
Yoono ejemba kokae kuma soo oomakeju,
Uumelee ejemba oono mono loemba kaaa mende agimi ao laligowu ano nene tosia
newubotiwaa qizimizi ama laligowu. Kae kuma soo oomakejuto, Anutuno
nembanene kuuya ii newombaajo mokolooro. Ii ejemba Anutu moma laari qaa hoa
moma yagojoi, iino ii kotuegoro saano dagise je newom-baajo ama nonono.
4
Anutuno iwoi kuuya mokolooroti, ii awaa kolooju. Ii gema qewombaa so qaagoto,
iwoi ama nonombaati, ii saano dagise je bua qe aowoa.
5
Iwoi ejemba jaagiano
qizimiziawo koloonagati ee, ii mono saano Anutuwaa qaa je qama koolini esuano
turu hamo qero saaa koloowaa. Kia.
Kraist Jiisaswaa weleqeqe awaa ii kokae:
6
Giino uumelee ejemba kae kuma ooma laligo Kraist Jiisaswaano Bua gawo
meme eja awaa koloo laligowa. Giino Bua qaa otaa laligo koujai, ii tosaaa kuma
ooma geego kaaiadee qaa awaa ii ano momalaariwaa qambamamba qaa kuuya
weego romogo iikano uuga wagi ao laligowa.
7
Balo ejembano be sosomba
qaaya julujulu jegi Anutuwaa Bua qaano bibiloko amambaajo anji, ii mono yakari gema
qewa. Ii gema qe Kraist kaaa koloo laligowagatiwaajo uuwaa komagbiligbili ama
laligowa.
8
Anutuno laaligo kamba kokaamba namono laligojoi, ii kotuego nonono
kanage oyaboya laligowombaa soomogo ano. Aagole ii sele busu gbiligbiliwaajo
melaada ilaa nonoma kamaaqeqeta koloojato, uuwaa komagbiligbilia ii tandonana
komboa kolooja. Kawaajo uuwaa nanamemea ii ponda koma gbili laligona iikano
mono iwoi kuuya kano nemu koma nago gomakebaa.
9
Qaa jejei, ii ejemba korebore
me aali ago komboatiwaa so powowo kotakota kolooja. Qaa powowo kotakota
mo ii kokae:
10
Anutu laaligo Toya iino ejemba korebore hamo qe nonomambaajo moja.
Uunana meleema moma laari mukeboati ee, mono oano hamo qe nonomakebaa.
Kae moma laarijo. Tosia nonono kae koloowaatiwaa jejeromoromo iikaaa Anutu
ama mu nama gawoa me selenana qe ao orokejo.
11
Gii mono ejemba qaa iikawaa so otaa ama mewutiwaajo je koto kuma ooma
laligowa.
12
Oo Timoti, sagbili laligojaiwaajo mono me kamaa gombabo. Kawaajo
mono uumelee ejemba batugiano sili awaa kokae qendeema ooma laligowa: Qaa
awaagadee je nanameme dindia otaa ejemba tororo jopago ooma laligowa.
Momalaariwaa komagbiligbili ponda me Anutuwaa gawoa me sororogona iikawaajo
moma laari goma laligowu. Kaaa soraayagadee koloo mena ejembano saano goda
qe gogi laligowa.
13
Mono ponda Uumeleembaa Bua Tere ii jegea weego kapara koma je asari
kanageso uugia iikano kuu kuma ooma laligowa. Kamba batuya kokano kae ama
laligona niino kawe sokombaa.
14
Jotamemeya yoono borogia goo qagano ama qama
kooligi Anutuwaa gejatootoo qaa goojo kolooro Anutuno gawo memewaa momo kale
gono uugano eji, ii mende kolatiwato, iikawaa qagano gawo me laligowa.
15
Mende
kolatiwato, Bua Tere weego je asari kuma ooma laligowa. Iwoi karoo ii mono
kapara koma jegea nama koma gbili laligowa. Ataqata mende ambagati ee, uugaa
toomoriaano mono somariiro kotii awasakaka koloowaati, ii kuuyano iima kotowuya.
16
Oo Timoti, mono geegaa uu selega gale koma ao uumelee gawo tororo kuma
oombagiwaajo galega me ao laligowa. Kae ama laligowaati ee, mono geega
oyaboya qe aowaga ano qaaga momakejuti, ii kaaadee oyaboya qe oona
Siweno ubuya. Kia.
1 Timoti 1 Timoti
<<
44
>>
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
55
>>
5
Malo ano ejemba waa ii kokae gale koma oombu:
1
Eja waa ii geriawo mende je mindigo oombato, maga kaaa arobonjoano
qaa jena mobu. Eja sagbili ii daremuuruga kaaa ama ooma laligowa.
2
Emba waa ii
nemuga kaaa arobonjoano qaa jena mobu. Emba sara ii naauruga kaaa nanameme
soraaya otaa goda qe ooma laligowa.
3
Malo tinitosagia qaa ii mono godaqeqe qagano ama ooma laligowa.
4
Malo
mombaa esamerauruta laligojuti ee, iyoono mono mutuya koloo wa kuu ii gale
koma mubu. Anutuno je koto nononoti, iyoono mono iikawaa so iyagiaa
sumaurugia kala koma oombombaa kania moma kotowu. Nemumaurugia-no wala
kamba koriga kala koma ooma laligogiti, oono iikawaa kitia meleema tosagia metogo
oogi Anutuwaa jaano sokombaa.
5
Malo emba hoa, tinitosaya qaa aodee laligoji, iino jejeromoromoa Anutu ama
mu ii suula asaga gomantiia qisi qama kooli mukeja.
6
Iino kae laligojato, emba
malo tosiano uugiano gere tooro siigia kombombaaa so iwoi lansambaajo boroja
mekejuti, iyoono namono selewo laligojuto, kile uuno koomuya kolooju.
7
Kawaajo
malo yooo selegiano koposowaa qaaya mende ero laligowutiwaajo mono kaaagadee
je asari ooma laligowa.
8
Mono aaa tinitosauruta mende kala koma oomesaoro gua laligojuti, iwaa
nanamemeano mono bolidaboroja. Iino Po moma laarijiwaa qaaya ii siliano qakooma
uumeleembaa gadokopa tani uugu kileqilee laligoja.
9
Uumelee kanageso oono malo tosaaa kululuu kala koma oomakejuti, malo
mono iyooo areno koubaatiwaa (aplikesin) qiqisi ambaati ee, emba ii mono gosiwu.
Gosigi kokae kolooro iigadee mono qa are iikano toroqe oo ambu: Mono gbania
60 uugu eja motoogowaa embiaga laligoro.
10
Kae laligoro tosiano kaniaajo kokae
nago jekeju: Iino gawo awaa awaa me laligo merabora gale koma gejanono qaa
oono somariigi. Ejemba wabaya miriano koma horo kala koma oono Kraistwaa
alauruta soraayano kagi wijigia sogbama esuu nene apu oo uuagi laligoro. Konjili
uutano laligogiti, ii me qeago ooma gawo awaa kuuya memambaajo uuta ponda
somogo jegea nama laligoro. Malo kaaa mono are papiano oo kala koma
laligowu.
11
Malo emba waa mende koloojuti, iyooo qagia mono qa are papia iikano mende
amba. Ii anagati ee, iyooo siigia kombombaano gere jero eja mombo mewombaajo
uugia waaro Kraist silemale ama mu zioz gawo mesaowubo.
12
Ii mesao wala Kraist te
kombombaajo jojopa qaagia asugano je somogogiti, ii qegi jago qaono Kraistno
qaagia je tego gamu qe oono ee la laligowubo.
13
Nepinepi la laligo toroqe kokae boliwubo: Miria miria la liligo kamba
tiwilaawutiwaa kania me aali ago kombubo. Toroqe boli qaa kisama la je qaa
baatano mende kema iyagiaa aigia otaa gawo meme tanitani ewaewa kombubo. Iino
woino la mondo gawo hoa mende me tosaaa yooono iwoi me soowubo. Qaa
tosia yooono iwoiga qaagoto, kile ii ee la je seiwubo.
14
Kae ambubotiwaa siina moma kokae jeje: Malo emba waa mende koloojuti,
iyoono mono eja me merabora me gawo mirigia gale koma laligogi sokombaa. Kae
agi tuarenjenanano je boli nonomambaa kania mogama ii mende mokoloowaa.
15
Malo tosiano gale mende me ao Kraist gema qe kamaa Satambaa kanano
keme otaa laligoju.
16
Uumelee kanageso anana emba malo too, tinitosagia qaa
laligojuti, ii mono kala koma oombombaajo amakejo. Kawaajo uumelee emba
mombaa tinitosaurutano malo koloojuti, iino mono ii kala koma ooma laligowa.
Iikawaa lombotano mono zioz tuu ooo qagiano mende uba. Kia.
Ziozwaa jotamemeya ii kokae kala koma oomboa:
17
Jotamemeurunana uumelee kanageso saano gale koma oomakejuti, oono
mono iikawaa tawaya meleema godaqeqe uuta qendeema ooma laligowu. Yooonoga
tosiano Bua qaa je asari kuma oomakejuti, iikawaajo mono kotigia toroqegi uro
ooma laligowu.
18
Bua Terewaa qaa mono kawaa kania ii kokae jeja,
Wiit dumumbaa kota ano kaawoya mendeembombaajo bulmakao ejia wagi dumu
tuu qagano rii rinjanjagokeji, iwaa qaa oota mono mende mejugowu. Kae
wagigi saano nene kitia nero sokombaa.
(Kawaa so kasuno tiwoju me oro metogoro qe oo kitia mugi nero sokombaa.) Qaa
mo kokae eja,
Mono gawo mero tosiano tawaya mugi sokombaa.
19
Jotamemeya mombaa seliano qaa la ama je mugi woi me karoono ii mende
nagowuyagati ee, ii mono qaa jakeyano mende amba.
20
Dae yoono sigisogo
amakejuti, giino mono ii asugano temboma je oona korebore qaaga ii moma
sigisogo ambombotiwaa toroko moma galegia me aokebu.
21
Oo Timoti, qaa oo je koto gonjei, ii mono te koma otaa laligowa. Eja me
emba mo mende isosoroo tosaaa mende suree oomba. Kawaajo mombaa qaaya ii
waladee la mende somogowa. Ejemba korebore mono ororo gosi oomba. Kae
ambagatiwaa qaaya ii mono Anutu, Kraist Jiisas ano Siwe gajobaurugara soraaya yooo
jaasewagiano je ii jojopa qaano somogona mobe sokombaa.
22
Tosaaa yooo sigisogogiano goo qagano uro gamu mokoloowabo. Kawaajo
mono Pombaa gawo memaa, me Uumelee tuu toroqemaa, jeji, iwaa kaniaya
wala mende gosi boroga ili ala iwaa qagano mende ama kotuego muba. Geego
soraaya laligowagatiwaajo mono gale koma ao laligowa.
23
Oo Timoti, gii kamba tosaaa ji koloo gono Yaemae! qama ekeja.
Kawaajo mono apugadee mende newato, wain apu tosia kaaagadee nena korojoga
ilaaro afaagowaa.
24
Qaa mo ii kokae: Ejemba tosiano sigisogo agi uulaawo asugano asugiro
ejembano iima walawala je tegogi kamba kokaamba gamugiawo nanju. Kae nanjuto,
tosiano sigisogo ama mesago ao laligo daandaa Anutuwaa jaano keugi asugano
asugiro je tego oombaa.
25
Ejemba gawo awaa akadamuyawo mekejuti, gawo
iikano kaaagadee kamba kokaamba asuganondee eja. Gawo awaa tosaaa asugano
mende ewuyagati ee, ii mono kaaagadee aasagoyano ewombaajo amamaa
daandaa asugiro iiboa. Kia.
18 Dut 25.4; Mat 10.10; Luuk 10.7 19 Dut 17.6; 19.15
daandaa asugiro iiboa. Kia.
18 Dut 25.4; Mat 10.10; Luuk 10.7 19 Dut 17.6; 19.15
1 Timoti 1 Timoti
<<
55
>>
5:25: 18 Dut 25.4; Mat 10.10; Luuk 10.7
5:25: 19 Dut 17.6; 19.15
2002, 2011 BSPNG
1 Timoti 1 Timoti
<<
66
>>
6
Weleqeqe yooono qambamamba are
1
Weleqeqeurugia kuuya togiaa qaqa bosima gawo tawagia qaa mekejuti, oono
mono tourugia jeulala la mende ama oombuto, godaqeqe kuuya qendeema
oombombaa so iiima laligowu. Oono mono tosia yoono Anutuwaa qata mepaego
jewubotiwaajo kapara koma nambu. Anutuwaa Bua qaaya ejemba kuma ooni ii ooo
nanamemegiaajo ama gema qegi boliwabo.
2
Tourugia tosiano uumelee alaurugia
koloojuti, iikawaajo mono godaqeqegiaajo mogi kamaaqeqeta mende koloowa. Kae
qaagoto, tourugia wele qe oogi gawogia awaa kolookeji, iyoono Kraist moma
laarigi wombo ala koloo oogi iikawaajo mono kapara koma tourugiaa qaa baatano
kema uugia gawono ama awaagadee me laligowu. Mono kae je koto kuma ooma
laligowa. Kia.
Bua qaa je soogi uugere koloowubo.
3
Ponana Jiisas Kraistno uuwaa komagbiligbili ambombaajo Bua qaaya nononoti,
nonono mono iikawaa so ejemba qeagowutiwaajo kuma oomakejo. Mono Bua
qaa hoa qiwitigo qaa batuya morota ejemba kuma oomakeji, iino mono gadokopa
kolooja.
4
Iino selia me umakejato, qaawaa kania mende moma kotoja. Mende moma koto
momalaariwaa qaa batuya batuya je meleqeleema jenokooli ambombaajo
koposogokeja. Kae moma tosaaa yoowo mondogosi agi hoa kokae koloowaa:
Leelee uuno motoqoto agowowo ama ao uuqeqe qaa tokorokota je me boli
aowubotiwaa sombu momo amakeju.
5
Kae ama momogia sooro kaamaa ama laaligo
hoaa kania sogi kokae romogokeju: Uuno komagbiligbili ani iikano donana
kolooro iikano rii mone hina mokoloowoa Kae romogo ajoroo suula jenokooli
amikeju.
6
Kae amakejuto, anana Anutu Buayaa komagbiligbili ama mone hina e nononji,
iikano uu luae qe aokejo. Ua Toroyano donana koloo me bonjo ama
nonomakejiwaajo mono oano oyaboya somata mokoloo simbawoawo laligojo.
7
Kawaa kania ii kokae: Anana wala boronanano iwoi mo mende me ee toontoo
namono asugini. Kanage kaaagadee komu namo koi mesao bobora kemboa.
8
Kae kemboato, kamba kokaamba nene ano opo maleku e nonono iikawo mono me
bonjo ama luae qe aokeboa.
9
Kae amboato, ejemba mone esuhina somata mokoloowombaajo momakejuti,
iyoono mono agobatono siwa kaaa ritogogi kamaa uukeja. Kamaa uuro siigia
kombombaa bologa bologa ii mamaga asugi uugia ekalolo megi gejajuju amakebu.
Siigia kombombaa doogoya iikano mono horo somogo oogi ulugo
kondemondee mokoloo tiwilaawuya.
10
Mone hinawaa sii kombombaa kano mono
iwoi bologa kuuyaa wanjaleya kolooja. Mamaga yoono mone hinawaa uusiigia moma
ewaewa koma jinjau agi momalaarigiano jago qaono la laligoju. Uugere somata
mogi iikano mono gbagia qosono siimbobolo mamaga moma wosobiri laligoju. Kia.
Poolno Timoti gawombaa jekooto ama muro.
11
Mamagano kaaa laligojuto, Anutuwaano eja gii mono iwoi kaaa ii misigo
gema qe laaligo koi kaaa laligowagatiwaajo kapara koma laligowa: Nanameme dindia
otaa Anutuwaa laaligo kombombaa koma gbili laligowa. Momalaariwaa komagbiligbili
ponda me ejemba oano jopago ooma laligowa. Mono kapara koma kotii nama
ejemba gumbonjonjo qagano ama ooma laligowa.
12
Aagole ejano kuu agi iikano haamo ambaatiwaajo esua kuuya me kululuu
kenji, gii mono iikawaa so momalaariga koma gbili Anutuno kuu akadamuyawo ano
iikano kotii ponda manja qe laligowa. Anutuno laaligo kotigano keubagatiwaajo
goonoti, gii mono laaligo ii koronso me bua qe ao laligowa. Laaligo kotigaa bua
koloojai, giino qaa ii awaagadee jokoloona mamagano ii moma saano nago jekeju.
13
Anutu iwoi kuuya me gbilikeji, gii iwaa jaano kaniaga jokoloona ano Kraist Jiisaswaa
jaano ii kaaagadee jokoloona moro. Jiisasno gawana Pontius Pailotwaa jaasewaano
nama kaniaya je asari qaa awaa soro jokolooroti, mono Kraist iikawaa jaano kokae je
koto gonje:
14
Gii mono Bua qaa koma gbili ponda te koma otaa laligowa. Kae laligona
mono Gii kana sogi bolina, qaa kae je gomambaajo amamaawaa. Ponana Jiisas
Kraistno mombo asugiwaatiwaa moti, kamba batuya kokano mono uuwaa gawo kae
me laligowa.
15
Anutuno oyaboya Toya koloo kambaa ano ka kuuro iikano Jiisas Kraist
wasiro asugano asugiro iiboa. Anutu yaodee Uutanana kolooro kuuyano iwaa newo
baatano nanjo. Iino ki po yooo Pogia ano jawi yooo wagia kolooja.
16
Anutu,
oyaboya Toya iino motoogo kamba mono mende komuwaa. Iino asamarara
gomano eukano laligoro kuuya nono nononano iikano ubombaajo qagojo. Namowaa
ejemba mono ii jaayano mende uu iiro ano iimambaajo amamaawaa. Iwaa
qaqabuaya mepeseeni ku-usu Toya akadamuyawo koloo kamba tetegoya qaa iwoi
kuuya gale koma laligowaa. Qaa ii oano.
17
Ejemba qaqabuagiawo kamba kokaamba namono uuta laligojuti, ii giino mono
kokae je koto ooma laligowa: Mone esuhinano kamba moge qaondaborowaa.
Kawaajo yoono mono uugia iikano mende ama laligowu. Mone esuhina qagano
nama awelego sewakiki koloojuti ee, jejeromoromogiano mono jago qaombaa.
Uugia namowaa tiwomalekuno mende ambuto, Anutuno iwoi kuuya kano kala koma
oombaatiwaajo ama mambogi sokombaa. Anutuwo qokotaa nagi iino saano iwoi
kania kania ii kelemalele laaligono aisoowoiwaajo nonomakeja.
18
Kokae je koto ooma laligowa: Yoono mono gawo awaa awaa jegea nama
me iikaaa kano akadamugiawo koloowu. Anutuwaa jaano akadamugiawo koloo
afaago jojoritosaaa ilaa ooma kale sei mendeema laligowu.
19
Kae Anutuwaa
jaano qaqabuagiawo koloo laaligowaa maa sua hoa mokoloo me seikebu. Maa
sua kaaa ii laaligowaa tando wota kotakota kolooja. Ii me sei gale koma saano
kanage tando wota iikano nago nama laaligo hoaboa bua qe ao laligowu.
20
Oo Timoti, Anutuno moma laari goma gawo memewaa momo kale uugano
anoti, ii mono gawono ama soowaboti-waajo gale me laligowa. Balombaa qaa julujulu
omaya ano agowowo sipasipa koma jegi sookeji, ii mono mesao gema qe laligowa.
Tosiano Momakooto ami moboa, je qaa sea sea je seigi kemakeja. Momakooto
hoa ii kae je sookeju.
21
Tosiano momo soosooya bua qe ao jokoloo titua agi
momalaarigiano zolologo loori sooro.
Anutuwaa kalemoriaano mono oowo ewa.
13 Jon 18.37
Anutuwaa kalemoriaano mono oowo ewa.
13 Jon 18.37
1 Timoti 1 Timoti
<<
66
>>
6:21: 13 Jon 18.37
2002, 2011 BSPNG
2 Korint
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
2 Korint 2 Korint
<<
00
>>
^
2 Korint
Poolno Anutu ulukoleaajo mepeseeja.
Poolno kana kekeaa area utegoro.
Mono kana uuguroti, iwaa sigisogoya mono mesaowu.
Poolno Troas laligo Taituswaajo majakaka moro.
Kraistno ku-usu nonono haamo amakejo.
Soomogo are gbiliaa gawo meme ejemba koloojo.
Soomogo are gbiliaa gawoa ii akadamuyawo.
Nono koworae kaaa kolooni Ua Toroyano hoa kolooja.
Momalaarino laaligowaa tania ii kokae:
Poolno Siwewaa oyaboya kuuno kemambaajo moro.
Ejemba Anutuwo uumotoo ambutiwaa gawoa mekejo.
Poolno kakasilili kania kania mokolooro.
Momalaarigia qaa yoowo mende qokotaawu.
Uugia meleegitiwaajo Poolno keraqeeago moro.
Masedonia prowinsno kema Taituswo aitogori.
Uumelee alaurunana nago oombombaa qaaya
Neauruna karoo wasi ooni ka ilaa oombu.
Mono uumelee alaurugia ilaa oombu.
Kota afaago mamaga qosoma kororoowu.
Poolwaa gawombaajo qaa jegi kitia meleeno.
Aposol takapolakaya yoono tiligo oombubo.
Poolno aposol gawo me siimbobolo mamaga moro.
Poolno jaamelee ua iima isaisaa qaa moro.
Poolno Korint yooojo majakaka moro?
Poolno Anutuwaa ku-usu qagano kawaa.
Gale meme qaa konoga
Mono ooagia gosi ao uugia meleembu.
2 Korint 2 Korint
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
11
>>
Korint Tere 2
Poolno Korint yooo Tere ano 2 kolooro.
Je-asa-asari
Pool ano Korint uumelee kanageso yoono uumotoo awaa mende agi kamba
iikano Poolno Masedonia laligo tereya koi ooro. Tosiano Pool tuarenje kotiga ama
mugito, Poolno kile agowowo me kamaa ama yoowo uumotoo ambombaajo
kapara kono. Agowowogia tegowaatiwaa uukoisoroya qendeema oono.
Tere bakaya mutuya (Bo 1-7) iikano Poolno Korint uumelee kanageso yoowo
soomogo anotiwaa qaaya jeja. Kania naata uumelee kanageso ii kotakotagadee je
oono? Kae ano uugia meleema uumotoogo agiti, iikawaa korisoroya qendeema je
asarija.
Tere bakaya 2 (Bo 8-9) iikano Judia uumelee kanageso ilaa ooma nandu
oombutiwaajo kuu oonja.
Tere bakaya 3 (Bo 10-13) iikawaa qaaya ii kokae: Boi takapolakaya tosiano
iyagiaa qagia Aposol hoa je Poolwaajo aposol qolo-mologoya jegi Poolno qaa
iikawaa kitia meleema oono.
Je-asa-asari qaa 1.1-11
Pool ano Korint uumelee kanageso 1.127.16
Judia uumelee tuu yooojo nandu ambu 8.19.15
Poolno aposol hoa koloojiwaa ku-usua 10.113.10
Qaa tetegoya 13.11-13
1
1
Anutuno uusiiaa so Pool nii kuu nono Kraist Jiisaswaa wasiwasi eja aposol
kolooje. Niino uumelee alanana Timotiwo rajo. Korint sitino Anutuwaa uumelee
kanageso laligojuti ano ejemba soraaya kuuya Akaia prowinsgia sokoma laligojuti, norono
oowo Bua qaa ami mobombaajo ka tere koi oojo.
2
laligowu.
1 Apo 18.1
laligowu.
1 Apo 18.1
Poolno Anutu ulukoleaajo mepeseeja.
3
Nono Ponana Jiisas Kraistwaa Maa Anutu mepeseekejo. Iino kiakomu Toya
ano ulukole kuuya nonomakejiwaa Anutuya kolooja.
4
Nono kakasilili kania kania mokolookejoi, kamba iikano Anutuno uunana me
saalikeja. Uunana me saaliro moma iikawaa qagano nani tosiano kakasilili kania kania
mokolookejuti, ii saano afaago me saali oomakeboa.
5
Kawaa kania ii kokae:
Kraistwo qokotaani iwaa siimboboloyano qananano uro kelemalele momakejonto,
iikawaa so uunana kaaiadee me saaliro Kraistwo qokotaani ulukoleano uunanano
kemero kelemalele momakejo.
6
Nonono konjili uutano laligojoi ee, Anutuno mono ooo uugia me saaliro
uugia mombo meleema oyaboya koloowutiwaajo moja. Anutuno uugia me saaliro
oono ii iima ooagio uugia me saali ao laligowu. Me saali oomakejiwaa hoano
mono uugiano kokae kolookeja: Nono siimbobolo moni oono kaaiadee
siimbobolo iikayadee mokoloowuti ee, ii mono saano moma mokosigo kotii
laligowu.
7
Siimbobolono qagiano uro momakejuti, ulukoleno mono kaaiadee ooo
qagiano uro laligojuti, ii mojo. Ii moma kawaajo oono nama kotiiwutiwaajo
mamboma jejeromoromo kotakota amakejo.
8
Oo uumelee alauruna, nono Eisia prowins uutano gawo me laligo gawombaa
siimbobolo moma kakasilili mokoloo monii, oo iikawaajo poumapou laligowuboje
mojo. Gawombaa lombotano esunana uugu uuta koloo mendugo nonono nama
kotiiwombaajo amamaaninto, kile kapara koni me kamaa nonono laligoni. Kae
kolooro toroqe jaananawo laligowonaga me qaago, iikawaajo kaaagadee doomoronana
keno laligoni.
9
Kae laligo uunanano kokae romogoni: Mono komuwoatiwaa qaaya je
tegoro qaa iikano qananano uro tiwilaawoatiwaajo mamboni. Ananaa esunanano
laari laligowomboto, Anutuwaa ku-usu qagano laari laligowombaajo ama kae
kolooro. Anutuno koomuya me gbili oono waabuti, iino mono afaago nono
kaaagadee ilaa nonomakebaa.
10
Komuwombotiwaa torokonana somata totoo moninto, Anutuno iikanoa
metogo nonono. Metogo nonono ano toroqe metogo nonomakebaa. Nono
jejeromoromonana Anutuwaano ama kae moma laari mu nanjo.
11
Oo kaaagadee
ilaa nonoma nonoojo ama qama kooligi metogo nonomakebaa. Mamagano nonoojo
ama qama kooligi Anutuno moma iikawaa kitia meleeno kalemoriaano sokoma nonono
niniima kobookebaa. Kae metogo nonono alauruna mamagano ii moma nonoojo ama
mindiri mepesee mugi qamakooligiano otokoria kaaa uma Anutuwaa gejiano
kemekebaa. Kawaajo mono toroqe noojo ama Anutu qama koolikebu. Kae qisije.
8 1 Kor 15.32 8 1 Kor 15.32
Poolno kana kekeaa area utegoro.
12
Tosaaa oono noo kanianaajo uuwoi anjuti, iikawaajo qaa kokae jemaa:
Anutuno solaa laligowombaajo momakeji, nonono mono iikawaa so gomaa gomaa
liligo kano nanameme soraaya ii ponda otaa laligoni. Ooo batugiano ii mono
kapara koma tororo otaa laligoni. Ii balo ejemba momakootonanaa so qaagoto,
Anutuwaa kalemoriaano inaa nononotiwaa so ii ama me laligoni. Anutuno
nanamemena ii iima nago Sokonja, jero uugejanano qaa ii momakeje ano iikawaajo
selenana me umakejo.
13
Tere ookejei, iikawaa qaaya kuuya mono saano weego moma asariwutiwaa so
kolooja. Qaana ii gbigbaoa qaa. Qaa kania aasagoya mo mende ookeje. Ii
asuganondee eja. Kawaajo noo kaniana ii kuuya moma asaridaborowutiwaajo moma
jejeromoromo anje.
14
Noo kaniana ii bakasasa kokae moma asariju: Ponana
Jiisasno mombo asugiwaati, niino mono kamba iikano ooojo ama selena me
umaa. Kawaa so oono kaaagadee saano noojo ama ooagiaa selegia mepeseegi
sokombaa. Oo noo kaniana kae moma asaridaborowutiwaajo moje.
15
Niino qaa iikawaa qagano awasakaka nambetiwaajo ama wala ooono ka
iiimambaa area ambe. India woi ka iiibe kotumotue mewutiwaajo ama kana
kamambaa area kokae ambe ero:
16
Masedonia prowinsno kemambaa kanano wala oo
iiima toroqe Masedonia kema eleema mombo ooono kamambaajo jewe. Ka laligowe
iwoi tosia ilaa noma wasi nogi oomesao Judia prowinsno kemambaajo mobe.
17
Arena kae ambe eroto, ii utegowe. Kae ama kemakokako qagano mondo
la mende ambe. Neenaa arena ii balo ejemba yooo so neenaajo la romogo mende
ambe. Kae mende romogowu. Qaa aaso motoogo iikanondee Oo, saano
kamaa, ano Mende kamaa, qaa woi ii mindiri mende jewe. Mono nanameme
soraaya otaakeje.
18
Anutuno qaa je iikawaa so ponda amakeji, nonono mono iwaa jaano kokae
je kotiijo: Nonono kamba mono Oo, ii saano amboa, je somogo iikawaa
gematano Ii mende amboa, potagororo kae meleqelee mende je laligoni.
19
Anutuwaa Meriaa kania ii kokae: Nii, Sailas ano Timoti nonono ooo batugiano
Kraist Jiisaswaa kania je asari laligonii, Kraist ii Anutuwaa jeta te komaa, ano
Mende te komaa, qaa aro woiwoiwaa qagano meleqelee amambaajo mende asugi
laligoroto, Anutuno qaa je somogoroti, iikawaa so mono Oo! je ama mero hoawo
kolooro.
20
Anutuno soomogo qaa (promis) seiseiya dawi nononoti, jagogia mende
mojonto, Kraistno qaa kuuya iikawaajo Oo! je me kotiirota powowo eja.
Kawaajo Kraistno kaaagadee nemu koma nonono qaa iikawaa hogiano kolooro
moma Qaa ii oano, jewoa. Kae ani Anutuwaa qabuayano seikebaa.
21
Anutu ao mono nono ano oo kaagadee me kotii nonono Kraistwo qokotaa
nama kotiiwoa. Iino mono Bua qaa je seiwombaajo ama bedu me nonono laligojo.
22
Anutuno uunanano Ua Toroya mokotaaro iino oyaboya laligowombaa qaaya
nago je kotiikeja. Anutuno kae ama buaya koloojoiwaa muge aasoya ii
mokotaa nonono.
23
Niino temboma lombo oomambotiwaajo moma uulaawo Korint ooono
mende eleema kawe. Kae je Anutuwaa qata qabe saano qaana ii nago jewaa.
24
Sili
nomae ama Anutu moma laarikejuti, iikano pogia koloowaatiwaajo mende moje.
Momalaarigiano rindago oono nama kotiikeju. Kawaajo korisoro qagano
laligowutiwaajo ilaa oomambaajo moma oowo motoo uuwaa gawo mekeboa.
Kia.
16 Apo 19.21

19 Apo 18.5
Kia.
16 Apo 19.21

19 Apo 18.5
2 Korint 2 Korint
<<
11
>>
1:2: 1 Apo 18.1
1:11: 8 1 Kor 15.32
1:24: 16 Apo 19.21
1:24: 19 Apo 18.5
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
22
>>
2
1
Wala ooono ka sisau agitiwaajo je oombe gamugia moma wosobiri agi.
Kawaajo ama ooono kawe mombo iikaa ambubotiwaajo moma uunano qaa
somogo kana kekeaa arena utegowe.
2
Kawaa kania ii kokae: Gamu qe oombe
wosobiri ambuyagati ee, morono saano uuna me saali nono mombo korisoro
mokoloowenaga? Jinjaugiaajo ama je oombe wosobiri ambuyagati ee, tosiano
korisoro qe nombombaajo amamaagi neeno kaaagadee wosobiri ama laligomambo.
Kawaajo uulaawo ka gamu qe oomambaajo togoje.
3
Tere kotakota ii kania kokaembaajo oo ambe: Niino aisoowe kuuya oono
mono niwo aisoowu. Niino oo kuuya kae uuwoiya qaa moma laari oonje. Niino
tosaaa ooojo korisoro mokoloomambaajo mojento, kawe kanagia sooro la laligogi
iiima wosobiri momambo.
4
Wosobiri ambutiwaajo tere ii mende ooweto, honoa qaa uu
jopago oomakejei, oo iikawaa kania moma yagowutiwaajo mono qaa kotakota ii
tereno oowe. Uunano ooojo ama majakaka somata moma koajili qagano rama
jaunano kamaarota oowe. Kia.
Mono kana uuguroti, iwaa sigisogoya mono mesaowu.
5
Mono sigisogo anota oono gamugia mogi wosobiri asugiroti, iikano mono
noo qananondee qaagoto, kuuya ooo qagiano kaaagadee uro. Qaa ii je somariiwe
soowabotiwaajo mono kokaaadee jemaa: Gamu iikano mono kuuya sokoma oono
iikawaajo mamaga me boroa mo wosobiri agi.
6
Kanageso hoa oono qaayaa kitia
meleema mugiti, iikano mono sokoma muro uuta mombo meleeno.
7
Kamba kokaamba gamu ano wosobiri somata qatawo moro iikano je
kelelegowabotiwaajo mono lombo mende toroqe mubu. Lombo qaagoto, mono
kapara koma sigisogoya mesao ulukole ama mubu.
8
Kawaajo kokae uukuukuu
me oonje: Oo mono qaa somogo uujopagia mombo toroqe kotii qendeema mu
laligowu.
9
Niino terena ii kokaembaajo oowe: Oo noo qaana kuuya te koma
agobatono nama kotiiwu me mende te koma riporogo kamaawuti, iikawaa kania gosi
momambaajo moma ii oowe.
10
Oo mombaa sigisogoya mesaojuti ee, niino ii kaaagadee mesao muje.
Bologa ama nonoti, iikawaajo mende mobe ujato, oono mombo qeago mindiri
aowutiwaajo moje. Kawaajo kileaya ii Kraistwaa jaano oano mesao mube tegoro.
11
Satano area ama seleno kuukuu kania kania amakeji, iikawaajo tompi mende
laligoje. Kawaajo Satano haamo ama nonombaboti-waajo ama eja iikawaa
sigisogoya mono mesaodaborowu. Kia.
Poolno Troas laligo Taituswaajo majakaka moro.
12
Niino Kraistwaa Oligaa Buaya je seimambaajo ama Troas taono kembe
Pono nagu horo nono gawoa iikano memambaajo afaagoro.
13
Kae afaagoroto,
uumelee alana Taitus mende mokoloowe qaagia mende nijoro mobetiwaajo ama
majakaka moma luae uunano mende ero. Kawaajo yeizozogia je oomesao Taitus
mogamambaajo Masedonia prowinsno kembe. Kia.
12-13 Apo 20.1
mogamambaajo Masedonia prowinsno kembe. Kia.
12-13 Apo 20.1
Kraistno ku-usu nonono haamo amakejo.
14
Nonono Anutu kokaembaajo mepeseekeboa: Kraistwaa bua koloo welea
qeni Anutuno kamba so kawali gale kaaa nunuano kema otokoria maamakejo.
Haamono japujari jurayaa moroa awaa me karo momakejoi, iikawaa so Anutuno
nemu koma nonono goma dae dae liligo Kraistwaa kania je asarini asugano
koloo sei keno goma so momakeju. Kawaajo Anutu mepeseekejo.
15
Iikawaa kania ii kokae: Nonono ejemba Siweno ubuti ano gere siano kemebuti,
iyooo batugiano kema kani mozo moronana soraaya momakeju. Kraistwaa kania je
seini Anutuno gawonanaa moroa moro awaa kolookeja.
16
Gere siano kemebuti, iyoono Bua qaanana mogi iikano qaagia je tegoro
komu kotiiwutiwaajo mogi qamowaa mumu moroa kaaa kolookeja. Siweno ubuti,
iyoono Bua qaanana mogi oyaboya oombaatiwaajo mogi laaligo kombombaaa
moroa ukoowayawo kaaa kolookeja. Morono gawo kaaa mewaatiwaa so kolooja?
17
Ejemba tosaaa mamagano nii kaaa mende kolooju. Yoono laaligogia
nagowombaajo moma Anutuwaano qaa ii komahooro gawo kaaa la me ama
jekeju. Niino iyooo so mende koloo amakejento, Kraistwo qokotaa qalomalowe
mesao uuna soraaya kolooro nanje. Anutuno wasi nonoti, ii moma iwaa jaasewaano
nama Bua qaaya tororo je seikeje. Kia.
2 Korint 2 Korint
<<
22
>>
2:13: 12-13 Apo 20.1
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
33
>>
3
Soomogo are gbiliaa gawo meme ejemba koloojo.
1
Neeno kaniana mombo kanai je qeagomaatiwaajo romogoju me? Kae qaago.
Gawo meme ejemba tosiano Korint oo iyooo kaniagia mobutiwaajo moma
jeqeeago tere oowombaajo kapara komakeju. Tosiano Korint oo iyooo kanagia
nago jeqeeago tere mamaga oowutiwaajo oo kuu oomakeju. Niino gawona
dindiagadee mewetiwaajo jeqeeago tere kaaaajo mende amamaaje.
2
Anutuno
Korint oo noo boronano ooono letoma noo wombo alauruna koloo ooagio neenaa
jeqeeago terena kaaa kolooju. Anutuno neenaa jeqeeago terena kae oorota ejemba
kuuyano ooo kaisiligia gbilia ii iima weegokeju.
3
Oo Kraistwaa tere papia kaaa koloojuti, iikano asugano eja. Moosesno Kana
qaaya nai apuya ik kano jamo tafeno ooroti, oo iikawaa so mende koloojuto,
Kraistno tereya ooo uugiaa tafeyano kokae oorota nanju: Nonono gawo meni hoa
kolooro Kraistno Anutu laaligo kombombaa Toyaa Uaya uugiano ano letogi.
Ejembano gawonanaa hoa ii iigi iikano ilaa oono gawonanaa kania moma asarikeju.
4
Kraistwo qokotaani Anutuno gawonanaa tania moja. Kawaajo gawo meni oo
Kraistwaa buaya koloogiti, ii saano Anutuwaa jaano awasakaka nama jejo.
5
Anana
kotikotii qagano gawo awaa koi Anutuwaa jaano mewoatiwaa so koloojoi, iikae
saano mende jewoa. Anana iwoi mono mende rapigokejonto, Anutuno aodee
inaa nonoma momo nonono gawo koi mekejo.
6
Anutuno inaa nonoma momo nonono soomogo are gbiliaa gawo meme ejemba
koloojo. Mooseswaa Kana qaawaa tereya motomotoombaajo uugere ambonagati ee,
qaa iikano mono qaanana je tegoro koomu kotigaa bua koloojo. Ua Toroyaa gawo
area je asarini iino me gbili nonono kotii laligojo. Kawaajo Kana qaawaa area
iikayadee otaawutiwaajo mende kapara komakejonto, Ua Toroya moma ago
kombutiwaajo uu kuu oomakejo. Kia.
3 Eks 24.12; Jer 31.33; Eze 11.19; 36.26 6
kombutiwaajo uu kuu oomakejo. Kia.
3 Eks 24.12; Jer 31.33; Eze 11.19; 36.26 6
Jer 31.31 Jer 31.31
Soomogo are gbiliaa gawoa ii akadamuyawo.
7
Anutuno Kana qaaya je tereya jamono kondogo ooroto, ejembano ii mende
te kogi Anutuno qaa iikawaa so gosi iroa meleema oono komu koomuya laligo
kougi. Anutuno wala Kana qaaya nonono kamba iikano asamararaano Mooseswaa
jaasewaa qero asariro. Asamarara iikano wazii aliwaatiwaa so kolooroto, ii kile Israel
ejemba yoono jaasewaa tororo uu iibombaa so mende koloogi. Mamaga
asarirotiwaajo ii amamaagi. Kana qaawaa Bua are walagano iikaaa asamararaawo
asugiro.
8
Iikaaa asugiroto, Ua Toroyano Bua are gbilia nonono iikawaa asamararaano
asugiwaati, iikano mono soomogo are walagaa asamararaa uugu honoa qaa asari
jaanana gamugamuyawo qekebaa.
9
Wala Mooseswaa Kana qaa ii asugi gosi nonono
iikawaa so gere siawaa bua koloojo. Bua qaa ii akadamuyawo asugiro. Kawaajo
Anutuno qaanana gosi je tegoro solaaniwoati, Bua qaa iikawaa akadamuyano mono
uuta kolooja. Iikano soomogo are walagaa akadamuya ii mamaga uugu qaqabuayawo
kolooja.
10
Bua gawo walagano wala akadamuyawo kolooroto, ii Bua gawo are gbiliawo
mindiri gosini walaga iikano mono qabuaya qaa kolooja. Ua Toroyaa gawo are
iikawaa akadamu-yano uuta koloojiwaajo gawo are walagano mono iwoi omaya kaaa
kolooja.
11
Anutu hamoqeqeyaa kana walagano aloweewaatiwaa so kolooro. Iikano
asamararaawo asugidabororo. Kawaajo kana dologa tetegoya qaa e ubaati, iikawaa
asamararaano mono kana mutuyaa asamararaa ii honoa qaa uugu jaanana
gamugamuyawo qekeja.
12
Soomogo gbiliano tetegoya qaa ilaa nonono asamararaano asugiwaati, iikae
Anutu jejeromoromo ama mukejo. Kawaajo keenana qaago totoo moma
awasakaka nama qaa ii kuma oomakejo.
13
Moosesno Israel ejemba asamarara e
aloweeroti, ii iigigiiwubotiwaajo majakaka moma jaasewaa opo jakaano esuuro.
Nonono iikawaa so mende amakejonto, Buanana qenjaarono jekejo.
14
Bua walagaa asamararaa iigito, uugiano kile gojono la laligo kougi. Kamba
kokaamba kaaagadee iwoi mono mono opo jokaa iikawaa so Juuda ejemba mamaga
yooo uugia gojono laligoju. Kawaajo Soomogo Walagaa Bua qaaya qaaya weegojuti,
iikawaa kanagia ii tororo mende moma asarikeju. Uugia meleema Kraistwo toroqegi iikaaa
kano mono opo jakagia ii qetegoro moma asariwuya.
15
Kamba kokaamba kaaagadee
Mooseswaa Kana qaaya weegogi iwoi mono mono opo jokaa kaaa uugia gojono
momogiano bimooro laligoju.
16
Kaaa laligojuto, Bua Terewaa qaa mo kokae eja, Moosesno Pombo ami
mobo, je opo jakaa jaasewaanoga qetegokero. Qaa kae ero yooonoga mono
uuta meleema Pombo toroqeji, kamba iikanondee mono iwoi opo jakaaa so ii qetegoro
Anutuwaa hamoqeqeyaa kania moma asariwaa.
17
Pombaajo jeji, qaa ii Pombaa
Uayaajo jeja. Pombaa Ua Toroyano dae yooo uugiano laligoji, iino mono
sigisogogiaa kasia isano solaa (frii) laligoju. (Kaaa laligo solaa dindia
koloowombaajo Kana qaa otaawombaajo mende kapara komakeju.)
18
Kawaa so uunana meleeni Pombaa asamararaano kuuya ananaa jaa
wambusoonanano kuuro bilibili ano jaanana mende esuuni ejembano niniima Anutuwaa
akadamuya awaa soro ii atatono uu ii-iitaa tani iimakeju. Nono ii somarii sei
iimakebutiwaa so letomakeboa. Kae letoma akadamuya awaa soro ii somarii asari
Pombaa tanitani kolookeboa. Pono Uaya kolooji, iwaa asamararaano mono kae
me letoma nonomakeja. Kia.
7 Eks 34.29 13 Eks 34.33 16 Eks 34.34
me letoma nonomakeja. Kia.
7 Eks 34.29 13 Eks 34.33 16 Eks 34.34
2 Korint 2 Korint
<<
33
>>
3:6: 3 Eks 24.12; Jer 31.33; Eze 11.19; 36.26
3:6: 6 Jer 31.31
3:18: 7 Eks 34.29
3:18: 13 Eks 34.33
3:18: 16 Eks 34.34
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
44
>>
4
Nono koworae kaaa kolooni Ua Toroyano hoa kolooja.
1
Anutuno kiakomu nononotiwaa so gawo koi qananano ano mekejoi,
iikawaajo mono bo qe nani uunanano mende kamaabaa. Qaago!
2
Nonono gawo
memewaa kana aasagoya gamugiawo ii kuuya gema qeni. Tiliqili mende ama Anutuwaa
qaaya mende meeragokejonto, qaa hoa ii asuganondee je silia qekejo. Iikaa ani
Anutuwaa jaasewaano ejemba keraqeeago moma nonombutiwaajo nani jeqeeago
qaananano kolooro kuuyano qaa tororo je nonombombaajo amamaakeju.
3
Kae amakejonto, tosia oono kokae jekeju, Poolno Oligaa Buaya ii esuyawo
jekeja. Kae jewenagati ee, esu iikano gere siano kemebuti, mono iyooo uugiano
ejiwaajo gojono osikeju.
4
Kraistno Anutuwaa uauaya kolooja. Kraistwaa akadamuya ii aaa Oligaa
Buayano ninisaama asasaga kaaa asarikejato, yooo jaagiano umu kono titua
qekeju. Kamba kokaamba bologaa Poa goma so gale koma oomakeji, iino
uumeleembaa gadokopa ejemba yooo uagiaa jaaya me gooro la laligoju. Kawaajo
Oligaa Buawaa asasaga iima asariwombaajo amamaakeju.
5
Neenaa qabuanano somariiwaatiwaajo Bua qaa ii mende je asarikejento,
oono Po Jiisas Kraistwaa kania moma jeta te kombutiwaajo uu kuu oomakeje.
Nonono Pombaa jeta otaa oo wele qe oomakejo.
6
Kania kokaembaajo wele qe
oomakejo: Anutuno kanakanaiyano kokae je kotoro, Asasagano mono pagama
qero asariwa. Kae jeroti, iino mono Buayaa asasaga ano uunana kuuro asariro.
Kraistno nanamemea ama mero Anutuwaa asamararaano jaasewaano asariro iigiti,
Anutuno nono iikawaa kania moma kotowombaajo kapara komakeja. Asasagaa kania
je seiwombaajo ama asasaga ii nonono.
7
Asasagano uunana kuuro asarini momakooto iikawaa sewaa ii milyon kina uugu
uuta koloojato, sele busunana ii koworae kaaa afaago jumakeja. Anutuwaa
asasagano mono sele busu kaaaa uutano eja. Ejembano iikawaa kania iibutiwaajo
Anutuno area ama nonono. Sareqaa iikawaa kania ii kokae: ku-usu honoa qaa ama
nonomakeji, ii nonoonoga ee kolookejiwaa so qaagoto, Anutuno mono iikawaa Toya
kolooja.
8
Eu emu lee lee iikanoa lombo kania kania qananano uma qololombi nonogi
koajili momakejo. Ii momakejonto, kile iikano mende qezejaa nonogi kamaakejo.
Kamba tosaaano ju kaaa wagoano osi kana mende mokolookejonto, kile
titiboronana tegoro doomoronana mende momakejo.
9
Ejembano sisiwerowero ama nonomakejuto, Anutuno gema mende nunukeja.
Ejembano me kamaa ama rii nonomakejuto, kile mende tiwilaakejo.
10
Jiisas qegi
komuroti, iikawaa so nono kaaiadee buaya je seikejoiwaajo ama nunugi
komuwombotiwaa moma kema ka laligojo. Jiisaswo kotii laligoni inaa nonomakeji,
ejembano iikawaa kania moma kotowutiwaajo ama kae laligowombaajo uumotoo
anjo.
11
Balono jaawo laligo Jiisaswaa gawoa mekejoiwaajo ama kamba so
komuwombaa so koloojo. Sele busunanano komuwaatiwaa so koloojato, Jiisasno
uunanano kotii laligo sele busunana me gbilikeji, ejembano iikawaa hoa iima
asariwutiwaajo ama nanjo.
12
Nono kamba so siimbobolo moma komuwombaa so
kolookejonto, niino ooo batugiano gawo me laligoweti, oono iikawaajo ama
gbili laaligo kotigano keuma laligo ubuya.
13
Ondino (Buk Song) mono qaa kokae oogita eja, Anutu moma laari
koomunoga metogo nombaatiwaa qama kooli laligowe. Nonono qaa iikawaa so
koomunoga metogo nonombaatiwaajo moma laarijo. Momalaariwaa Ua Toroya
iikayadee bua qe aojoiwaajo nonono mono kaaagadee qaanana je qama
koolikejo.
14
Anutuno Po Jiisas me gbiliro koomunoga waaroti, iino mono nono
kaaagadee me gbili nonono waama Jiisaswo uni jaasewaano ama nonono oowo
motoo laligo uboa. Ii mojoiwaajo ama qaanana je qama koolikejo.
15
Qaanana je qama koolini Anutuwaa kalemoriaano toroqe ejemba seiseiya
sokoma oombaa. Kae kolooro yoono afaago Anutu kelemalele mepeseegi
qaqabuayano sei e ubaa. Oono kaaagadee Anutu mepesee seiwutiwaajo moje.
Kawaajo lombo kania kania bosima ao oro laligojo.
6 Jen 1.3 13 Ond 116.10
Kawaajo lombo kania kania bosima ao oro laligojo.
6 Jen 1.3 13 Ond 116.10
Momalaarino laaligowaa tania ii kokae:
16
Anana me gbili nonombaatiwaajo moma mono bo qe nani uunanano mende
kamaawa. Oano selenanaage wazii soolikejonto, ii kile uunanaage kamba so
koloanikejo.
17
Ii kokaembaajo: Namono kakasilili kamba torodaamo moma
laligowoato, iikawaa gematano asamarara honoa qaa mokoloo tetegoya qaa
oyaboya laligowoa. Asamarara ano kakasilili woi ii gosi oroni asamarara iikano
mono uuta kolooro namowaa kakasilili kania kania ii moni afaaa ano kamaaqeqeta
kolooja.
18
Ejemba ano ilawoila jaano ii-iita ii kambagia tegoro aliwuto, Siwe gomambaa
ilawoilaya kamba kokaamba mende iimakejoi, iyoono mono kamba tetegoya qaa e
ubu. Kawaajo nonono jaananano ii-iita ii qaagoto, mende ii-iita mono iikaa baage uu
iiimakejo. Kia.
2 Korint 2 Korint
<<
44
>>
4:15: 6 Jen 1.3
4:15: 13 Ond 116.10
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
55
>>
5
Poolno Siwewaa oyaboya kuuno kemambaajo moro.
1
Nonono qaa koi mojo: Namo sele busuwaa opo sel kuuano laligoni koomuno
ii kondeeno kamaawaati, Anutuno kamba iikano sele busuwaa miri dogoga ao mero
Siweno ewaati, ii bua qe nonono iikano laligowoa. Sele busuwaa miri qaita mo ii
tetegoya qaa kotakota e ubaa.
2
Qaa ii moma kamba biiwiano kokano letombombaa aia moma osogo nunuro
Siwe laaligo gomananano ubombaajo awelegokejo.
3
Siweno uni sele busu qaita mo
mouma nonono raboati, kamba iikano mono bombola mende mokoloo nonombaa.
4
Namo sele busu koi qetegowutiwaajo mende mojonto, Siwe laaligo gomananano
uma sele busunana dogoga mewombaajo awelegokejo. Sele busu koi komuwaati, ii
laaligo kotigano gogoro qaono Anutuno kitia oyaboya sele busuga nonombaatiwaajo
mojo. Kawaajo kamba kokaamba sel kuu kokawaa uutano laligo uulombonana
bosima letombombaa aia moma osogo nunukeja.
5
Anutu ao Siwe sele busu
mewombaajo moma mokoloo nonoma Ua Toroya uunanano ano oyaboya
koloowombaa dagunuya kolooja.
6
Kawaajo nono mono kamba so qaqabuabuananawo satii laligo kokae
momakejo: Sele busunanaa laaligo kuunanano koi laligowoati, kamba iikawaa so eu
Siwe laaligo gomananano Po Jiisaswo mende laligowoa.
7
Kamba kokaamba Siwe
gomambaa ilawoilaya mende uu iiimakejonto, kile ii moma laari iikawaa so ama me
laligoni nemu koma nonomakeju.
8
Kawaajo qaqabuabuananawo kotii sele
busunanaa laaligo kuua koi mesaowombaajo kapara koma gomanana hoano eu uma
Pombo laligowombaajo mojo.
9
Kawaajo gomananano koi me eu laligowoati, nonono mono uunana Po Jiisas
keraqeeago ama mubombaajo somogo iikawaajo kotii kapara komakejo.
10
Iikawaa kania ii kokae: Kuuya anana mono Kraistwaa qaa jakeyano asugiwoa.
Namono sele busuwo laligo Pombaa uusiia soyano te konii me qetemeteta anii me
ee la laligonii, ao mono qaanana ii gosi iikawaa so tawanana aa aa nonono bua
qe aowoa. Kia.
10 Room 14.10
qe aowoa. Kia.
10 Room 14.10
Ejemba Anutuwo uumotoo ambutiwaa gawoa mekejo.
11
Kraistwaa qaa jakeyano namboati, nonono ii moma Pombaa momoya
uuguwombotiwaajo keenana momakejo. Ii mojoiwaajo ejemba kanianana soraaya
mobutiwaajo kapara koma uu kuu oomakejo. Kanianana ii Anutuwaa jaano
asugano eja. Niino tiliqili ejaga qaago, oono kaaagadee ii uugiano moma
yagowutiwaajo moma jejeromoromo amakeje.
12
Kae je ananaa jeqeeago qaanana mobutiwaajo mombo mende kapara
komakejento, kanianana iikayadee je asari oomambaajo moje. Oo ii moma saano
nonoo selenana ii boi takapolakaya yooo jaagiano mepeseegi sokombaa. Yoono iwoi
ooo uugiano eji, iikawaajo qaagoto, selegiaa iwoiya jaano iibombaa so kolooji, mono
iikawaajo awelego ooagiaa selegia me uma qaa la jekeju. Kawaajo qaana koi jeje.
Oono yooo qaagia auta (gorosoa) mojutiwaajo mono nonoo kanianana je asari
tororo meleema oombu.
13
Oono noojo Uusoo tani kaaa kolooja, jegiti ee, niino mono Anutuwaa
gawombaajo ama uugere moma laligowe. Tosiano noojo kokae jeju, Uugereya
qaagoto, qaaya bonjoa-gadee jekeja. Kae jejuti ee, ii mono oo ilaa
oombombaajo ama ambe. Mono ii duduuwubo.
14
Kawaa kania ii kokae: Kraistno jopago nonomakeji, iikano mono kondoo kuu
nonono gawoa mekejo. Eja motoogono kuuya ananaa kitinanaga dunana me
komuro. Kawaajo sigisogonanaa iroa mende meleema nononoto, kuuya ananaa
sigisogonana mesaoro toroqe koomuya mende koloojo. Qaa ii moma asari moma
yagojoi, Kraistwaa uujopayano mono kuuya anana jologo gawoa mewombaajo kuu
nonomakeja.
15
Iino mono kokaembaajo kuuya ananaa dunana me komuro: Namono jaawo
laligojoi, anana mono laaligonana toroqe ananaajoadee laligowombo. Kae qaagoto,
mo ananaajo ama komu waaroti, laaligonana mono iwaajo togo mu laligowombaajo
komuro.
16
Kawaajo uunana meleenii, kamba iikanoadee kanai ejemba selesele mende
gosi oonjo. Ejemba mo namono siliaa so mende moma koto mujo. Wala Kraist
gosi moni balo eja too kolooroto, kamba kokaamba moma koto muni Siwewaa
Hamoqeqe Tonanaga kolooja.
17
Kawaajo mono Kraistwo qokotaaji ee, iino mono
kolokoloo dologa koloo doa dogoga kolooja. Laaligo walagano aliro laaligo gbiliano
mono duano koloo asugi muja.
18
Kaaa laligojato, iwoi kuuya iikawaa kondomondoo Toya ii Anutu. Iino Kraist
wasiro tawanana me aali nonoma Anutu iyaawo uumotoogo amboiwaa kania
mesasariro. Kana kae asugiro Anutuno gawo nonono ejemba Anutuwaa alauruta
koloowutiwaajo jologo kuu oomakejo.
19
Anutuwo uumotoogo amboiwaa kania ii kokae: Kraistno kamaa gomaa
gomaa ananaa tawanana mero sokono Anutuno aali nonono alauruta kolooni. Kana
uugu laligo kounii, sigisogo iikawaa qaagia mende weego romogo iroa mende
meleema nonono. Anutuwaa alauruta kolooni moma laari nonoma Kraistwaa tawawaajo
ama Anutuwo uumotoogo ambombaa Bua qaaya ii boronanano ano.
20
Ii ano Kraistwaa jotamemeuruta koloojo. Anutuno qaa sae ama nonono iikawaa
so ejemba uugia kuu oomakejo. Kraistwaa jeta me kapara koma kokae qisi
oomakejo: Mono Kraistwaa tawaya bua qe ao Anutuwaa alauruta koloowu.
21
Anutuno kuuya ananaa sigisogonanaa qaaya je tego iroa meleema Kraist
sigisogo mo mende anotiwaa qagano ano uro dunana me siimbobolo moro.
Kraistwaa siimboboloyaajo ama iwaano qokotaani Anutuno saano qaanana je tegoro
solaaniwoa. Kia.
2 Korint 2 Korint
<<
55
>>
5:10: 10 Room 14.10
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
66
>>
6
1
Nono Anutu iyaaa gawo meme alauruta koloojoiwaajo ama uugia kokae kuujo:
Anutuwaa kalemoriaano omaya koloowabotiwaajo ii mono bua qe aowu.
2
Anutuno qaa mo kokae jerota Bua Tereno eja,
Giima koboomambaa kambanano mono ka kuuro niino qamakooliga mobe.
Hamoqeqe kambanano ka kuuro iikano ilaa gombe.
Qaa kae eji, ii mobu! Kamba keteda koi kano mono Anutuwaa hamoqeqe kambaa
kolooja. Anutuno iiima koboomambaajo moro kambaano ka kuuro kiakomuya ii
mono keteda koi bua qe aowu. Kia.
2 Ais 49.8
mono keteda koi bua qe aowu. Kia.
2 Ais 49.8
Poolno kakasilili kania kania mokolooro.
3
Mo nonoojo ama uuta boliro kamaawabotiwaajo galenana me ao laligokejo.
Je nonogi gawonanano qaayawo koloo kamaawabotiwaajo kae amakejo.
4
Anutuwaa gawo meme ejemba awaa soro koloojoi, ii nanamemenana kuuyano
qendeemakeja. Kakasilili ama jaabamagege kania kania ama nonogi koajili uutano
laligojonto, iikano mono mokosigo kapara koma kotii namakejo.
5
Ooli waayawono nunu kapuare miria miria kano nonoogi laligoni. Karea
karea asugigi kawaa uutano komuwombotiwaajo doomoronana keno keenana moma
laligoni. Gao gbili rama nenewaajo wosonana niniro laligoninto, kile selenana qe
gawo me laligoni.
6
Nanameme soraaya otaa Anutuwaa uusiia moma asari lombo ago
mokosigo ejemba ala me oomakejo. Ua Toroyano uunana saa qero batugiano
gbigbaoa qaa jopago ooma laligojo.
7
Qaa hoagadee jeni Anutuwaa ku-usuano
nemu koma nonono nanameme solaaa tiwo sumaa meni boro dindinanano ano
qaninanano me nanjo. Kae nama leege Bua qaa je seini, leege qaa
qolomologoya selenanano agi iikawaa kitia je mindigo laligoni.
8
Qabua nonogi selenana mende mepeseekejo. Yo je gamu qe nonogi
uunanano mende kamaakeja. Nonoojo sundu awaa ano bologa ii la jekeju. Ejemba
qaa qolomologoya jekejuti, iikaaa ama nonomakejuto, kile qaa hoagadee kuuya
jekejo.
9
Ejembano kanianana saano moma kotokejuto, kile tosiano lolomoni
telambela ama nonomakeju. Kamba tosaaano komuwombaajo ama laligoninto, kile
toroqe jaawo laligojo. Kikekakasilili eja kaaa nunu laligogito, kile mende komuni.
10
Wosobirino nunuro kile kamba so aisoo laligojo. Wanaya laligo kile ejemba
mamaga ilaa ooni uugiano qaqabuagiawo kolookeju. Namowaa esuhinanana
qaagoto, kile oyaboya kuuya bua qe ao simbawoawo laligojo.
11
Oo Korint ejemba, nonono uunanaa naguya ooojo horo qaa mo mende koni
kemero kanianana asuganondee iijowe moju.
12
Oono nonoo uumomonana
mobubotiwaajo ii mende ago komakejonto, nonono ooo uugia mobombotiwaajo
mono ooagiodee ago koma aokeju.
13
Niino uumomona oombe oono mono iikawaa kitia kaaagadee tororo nombu.
Niino meraborauruna kaaa tani qaa kokae iijo ooje: Oo kaaagadee mono
ooagiaa uugiaa naguya horo uujopagia ii mombo momboga qendeema nonombu. Kia.
5 Apo 16.23 5 Apo 16.23
Momalaarigia qaa yoowo mende qokotaawu.
14
Ejemba uugia mende meleegiti, iyoowo mono uugia mende somogo
*Qaqa
14
Ejemba uugia mende meleegiti, iyoowo mono uugia mende somogo
*Qaqa
(yoke) ii hoos me bulmakao woi yoroo arogarano agi kemero kare me kino iwoi (yoke) ii hoos me bulmakao woi yoroo arogarano agi kemero kare me kino iwoi
horokejao. Kae oroagaraa aigara ambotiwaajo amamaakejao. Kae jinjau kembabo. horokejao. Kae oroagaraa aigara ambotiwaajo amamaakejao. Kae jinjau kembabo.
ororo mende laligowu. Laaligo solaa ano laaligo doogoya ii aa aa koloojao. Ii mindiri
orombombaajo amamaawoa. Pagama ano asasaga ii motoo mende koloojao. Qaago!
15
Kraist ano Iimola (Satan) yorono uumotoo ama motoo laligowowaajo
amamaawaota. Kawaajo uumelee ejemba mono nanamemea uumeleembaa gadokopa
ejemba mo iwo motoo mindiri ambowaajo amamaakebaota.
16
Anutu ao qaaya mo
kokae jerota eja,
Niino kanagesouruna yooo uugiano laligo batugiano kema ka Pogia koloowe
yoono nii wele qe mepesee noma laligowuya.
Qaa iikawaa so Anutuwaa Uayano uugiano laligoro sele busunanano Anutu laaligo
kombombaaa Toyaa jigo kolooja. Anutuno iyaaa jiwowo jigoyano tando lopio
mepeseewombaa sogo ano erota amamaakejo. Anutuwaano jigo ano asa jigo ii aa
aa. Iikawaa so nonono uumeleembaa gadokopa ejemba yoowo qokotaawombaa sogo
ano erota amamaakejo.
17
Kawaajo oo mono Pono qaa kokae jerotiwaa so otaa ambu,
Ii mono oomesao seleege ka tuu iyaa mo laligowu.
Agonjoragiawo kolookejuti, ii mono mende ooosirigi niino moma ago koma
kala koma ooma laligomaa.
18
Niino Magia koloowe oo noo meraborauruna koloo laligowuya.
Po ku-usu kuuyaa Toyano kae jeja. Kia.
16 Lew 26.12; Eze 37.27; 1 Kor
Po ku-usu kuuyaa Toyano kae jeja. Kia.
16 Lew 26.12; Eze 37.27; 1 Kor
3.16; 6.19 17 Ais 52.11 18 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13; Ais 43.6; Jer 31.9 3.16; 6.19 17 Ais 52.11 18 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13; Ais 43.6; Jer 31.9
2 Korint 2 Korint
<<
66
>>
6:2: 2 Ais 49.8
6:13: 5 Apo 16.23
*6:14: Qaqa (yoke) ii hoos me bulmakao woi yoroo arogarano agi kemero kare me kino iwoi horokejao. Kae oroagaraa aigara ambotiwaajo amamaakejao. Kae jinjau kembabo.
6:18: 16 Lew 26.12; Eze 37.27; 1 Kor 3.16; 6.19
6:18: 17 Ais 52.11
6:18: 18 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13; Ais 43.6; Jer 31.9
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
77
>>
7
1
Oo wombo alauruna, Anutuno kala koma nonomambaa qaaya kae somogo
nonono eja. Kawaajo iwoi sele uanana me tilooji, anana mono ii kuuya
qetegowombaajo Kraist qama koolini hamo qe nonombaa. Anutuwaa jeta
uuguwombotiwaajo mono keenana moma kapara koni me solaani nonono soraaya
koloodaborowoa. Kia.
Uugia meleegitiwaajo Poolno keraqeeago moro.
2
Nonono mo mende je kondemondee ama muni tiwilaaro. Mombaano iwoi
mende qenjamenjagoni. Mo mende tiligo jaameesa ama muni. Kawaajo oono
mono uugiaa naguya horo nono uugiano somogo nonoma laligowu.
3
Tosiano
batugiano gawo me seleno kuukuu qaa kae je je nonogito, niino qaa koi ooo
qaagia je tego iroa meleema oomambaajo ama mende jeje. Niino qaa kokae jewe
modaborogi: Nonono uunanaa naguya horo oo uunanano somogo oomakejo.
Kae ama saano oowo ororo somogo komuwoa ano ororo kotii laligowoa.
4
Uuwoiya qaa momalaarina somata ooono ama laligoje. Ooo selegia mamaga
mepeseekeje. Ooojo ama ulukolena somata mokoloojeiwaajo kakasilili kania kania
moma iikano kile honoa qaa aisooje.
Masedonia prowinsno kema Taituswo aitogori.
5
Taitus mogama laligowetiwaajo
*2 Kor 2.13 kano Taituswaajo jero.
jeweti, qaa ii
5
Taitus mogama laligowetiwaajo
*2 Kor 2.13 kano Taituswaajo jero.
jeweti, qaa ii
toroqe jemaa. Masedonia prowinsno kouma kano kaaagadee uuluae
mokoloomambaajo amamaawe. Dae dae kembeti, iikano konjili kania kania
mokoloowe. Anutuwaa manja qe tosaaa yoowo agowowo ama ooojo majakaka
moma laligowe.
6
Kaa laligoweto, Anutuno uukamakamaa ejemba nago nonomakeji,
iino Taitus karoti, iikano ulukole ama nono.
7
Taitusno karoti, iikanondee qaagoto, Korint oono ulukole ama mugi iino
nijoro Anutuno iikano kaaagadee ulukole ama nono. Ooo sundugia kokae nijoro,
Oono nii niibombaajo koposogo laligoju. Wosogia oano moma noma lombo
nogitiwaa qaaya je noo kitina nago jewombaajo jojorikeju. Sundu ii nijoro moma
uukoisoro somata qatawo mobe.
8
Niino uugia Bua qaano kuu tere ii oowe weego ooagia moma boli aogiti,
iikawaajo mende moma boli aoje. Wala moma boli aoweti, ii kile kamba kokaamba
kokaembaajo mombo aisooje: Tere qaanano uugia me boliro wosobiri agito,
wosobiri iikano mono meleema kamba torodaamonda e tegoro. Kaniagia kae iibe.
9
Kamba kokaamba oo moma boli aogitiwaajo ama mende aisoojento,
kokaembaajo aisooje: Oo nanamemegiaajo ama moma boli aogi gamu
wosobirigiano ilaa oono uugia mombo meleema digogi. Ii Anutuwaa jetaa so kolooro
uugiano mono nonoojo ama mende boliroto, oano ilaa oombe.
10
Sigisogonanaajo ama moma boli aojoi ee, gamu wosobiri iikano mono ilaa
nonono uunana mombo meleema digowoa. Digowoati, Anutuno mono nunuano
Siweno uboa. Mono uuta meleema iikawaajo mende moma boli aowaa. Balo
ejemba tosiano sigisogogiaa wosobiri momakejuto, Anutuno ii mesaowaatiwaajo
mende qisiwuti ee, iino mono iroa meleema oono koomu kotiga kumuwuya.
11
Oono Anutuwaa uusiiaa so wosobiri mokoloogi gamu iikawaa hoa ii uugiano
kolooro letogiti, ii gosi iima waligo kokae jegi, Anana go-aagolenana mesao
uunana me kululuu uugere qagano waama kanianana soosooya gosi mindigoni.
Ejemba sigisogo agiti, iyooojo uunana waaro sisigia me je ooni. Anutuwaa jeta
uuguwombotiwaajo aaru lalaani keenana moni. Poolno ka uunana meleeniiwaa
hoa iibaatiwaajo koposogo laligojo. Uunana nanameme dindia ambombaajo ani
ano mono kana qiwitigoroti, ii mindigo mubombaajo jojori laligoni. Kae jegi
sokombaa. Kamba kokaamba kana dindia otaajuti, ii qendeema nogi iije.
12
Kawaajo mono batugiano boliroti, iigadee mindigo mubutiwaajo ama
terena mende oowe me mo ii me boli muroti, iigadee ilaa oombutiwaajo tere ii
mende oo ambe. Ii kokaembaajo oowe: Oo Anutuwaa jaasewaano niwo uumotoo
ambombaajo kapara komakejuti, sili iikano asugano asugiwaatiwaajo tere ii oowe.
13
Neenaa ulukolena iikayadee mende mojento, Taituswaa uuta batugiano qeagoro
iini iikano kaaagadee uuna nagoro honoa qaa aisookeje. Oono korebore Taitus
keraqeeago qe mugitiwaajo aisookeji, korisoro iikano kaaagadee nago nono
iikawaajo honoa qaa aisooje.
14
Niino ooo siligiaajo ama selegia Taituswaa jaano
mepesee laligoweti, oono iikawaa so agi niino gamu mende mewe. Niino ooo
batugiano laligo qaa kuuya iijoweti, ii hoagadee. Kawaa so ooo qaagia Taituswaa
jaano je mepesee laligoweti, qaa iikano mono kaaiadee kaniagia mindigogi hoa
kolooro.
15
Oo korebore noo qaana te koma Taitusno karo sombugiawo moma jenegia
ororo koma horo mugi. Taitusno siligia ii romogo qaa nijoro uuqeeagoyano
ooojo ama somariiro kotii mepesee oomakeja.
16
Niino nanamemegia kuuya
romogo iikano saano ooojo ama qaqabuabuanawo kae moma kotii satii
laligomaa. Kawaajo aisookeje. Kia.
5 2 Kor 2.13
laligomaa. Kawaajo aisookeje. Kia.
5 2 Kor 2.13
2 Korint 2 Korint
<<
77
>>
*7:5: 2 Kor 2.13 kano Taituswaajo jero.
7:16: 5 2 Kor 2.13
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
88
>>
8
Uumelee alaurunana nago oombombaa qaaya
1
Oo uumelee alauruna, Anutuno kalemoriaa uumelee kanagesoya kanagesoya
kano nonono hoa mono Masedonia prowins uutano awaagadee kolooro. Niino oo
kawaajo poumapou laligowubotiwaajo moma sundugia kokae jemaa:
2
Yoono
kakasilili kania kania mokoloogi agotete lombotawono qagiano uro wanaya totoo
laligojuto, ii kile honoa qaa aisoogitiwaajo ama uumelee alaurunana nago
oombombaajo mone nandu somata qatawo agi.
3
Yooo kaniagia kokae nago jemaa: Mono mende kuu oono iyagiaa
siigiaajo kile afaago esugiaa so nandugia agi ano ii kaaiadee uugu oogi.
4
Yoono kapara koma mamaga kuu nonoma kokae welema ninijogi, Nono
kaaiadee Judia prowinswaa ejemba soraaya ilaa oombombaajo mojo. Kawaajo
Pool, gii saano Oo! jena mono simbawoawo moma gawo iikawaa bakaya afaago
mewoa.
5
Kae jegi jewe nandu ambutiwaajo mambombeti, iikawaa so iikayadee qaagoto, ii
uugu kokae agi: Yoono wala nagonago Pombaa jaano sokonji, ii ambombaajo
uugia somogogi ano iikawaa gematano Anutuwaa jeta te kombombaajo moma iyagiaa
laaligogia ii kaaagadee nonoo boronanano agi.
6
Kawaajo Taitus kokae je koto
mube, Gii nagonago gawo ii kanai menati, iikawaajo ii mono toroqe Korint
kanageso ilaa oona uukalegia qendeema mone nandu somata ii mombo toroqe agi
batugiano tegowaa.
7
Uuwaa iwoi kania kania ii kelemalele bua qe ao kokae ama laligoju:
Awaagadee Kraist moma laari Bua qaa hoa je sororogo Anutuwaa uusiia moma
koto tosaaa nago oombombaajo ponda koposogokeju. Oono tosaaa
uuugu awaagadee jopago nonoma awaa soro kolooju. Kawaa so nagonago gawo
koi kaaagadee mono saano me sororogo tosaaa uuugugi awaa soro koloowaa.
8
Kae je mone ambutiwaajo mende je koto oonje. Ii qaagoto, uukalegia
gbigbaoawo kolooja me qaagoti, mono ii agoteteno ama kaniagia momambaajo
moje. Kanageso tosiano goaagole mesao nagonago gawogia hoa tooa me ze
nanjuti, qaa ii je iikano oo agotete ama oonje.
9
Nandu dawi ambutiwaajo gosiwuti, iikano mono Ponana Jiisas Kraistwaa kaniaa
tania romogowu. Oo iwaa kalemoriaa somata ii kokae moju: Iino Siwewaa ilawoila
kuuyaa Toya uuta kolooroto, kile oo oyaboyambaa qaqabuagiawo koloowutiwaajo
ama namono kamaa kamaaqeqeta koloo laaligoya togo qeleeno.
10
Mone ambutiwaajo mende je koto oonjento, Jiisasno sare anoti, iikawaa so
qambamambana iikayadee oonje. Oono gbani emugeano mutuya koloo
nagonago gawo kapara koma megi ano ii toroqe mewombaa sii kotiga mogi.
11
Kamba kokaamba gawogia ii mono medaborowu. Wala nagonago gawo
mewombaajo kapara koma awelegogiti, iikawaa so ii mono toroqe medaborowu. Iwoi
e oonjiwaa so mono nandugia mamaga ambu.
12
Kawaa kania ii kokae: Nandu
ambombaa siigiano koloo eji ee, mono iwoi e oonjiwaa so agi Anutuno moma
ago kono sokombaa. Iwoi mende e oonjiwaa so mono mende gosi je oomakeja.
13
Nandu somata agi alaurunana yooo laaligogiano afaagoro ooagiaa qagiano
lombo ubaatiwaajo mende mojonto, alaurunana amamaa memeqemea mejuti, iyoowo
mendeema ororo laligowoatiwaajo mojo.
14
Kawaajo kamba kokaamba iwoi kelemalele e oono tosiano laaligogiaa
iwoiwaajo amamaajuti, oo mono ii ilaa oogi soyano koloowaa. Kae ama ooagia
kanage iwoiwaajo amamaagi yooo ilawoilagiano kelemalele ewaati, kamba iikano
mono iidamo ilaa oombuya. Kae ama aogi ala ilailaa siligiano ororo koloowaa.
15
Ii
Bua qaa koi oogita ejiwaa so koloowaa, Mamaga me kululuu laligoroti, iino aaa so
nero qaa suruya mende raro ano borombooro me kululuu laligoroti, iino nene
iwoiwaajo mende amamaaro. Kia.
1-4 Room 15.26

15 Eks 16.18
iwoiwaajo mende amamaaro. Kia.
1-4 Room 15.26

15 Eks 16.18
Neauruna karoo wasi ooni ka ilaa oombu.
16
Anutuno Taituswaa uuta sololooro ooojo nii kaaa majakaka moma ilaa
oomambaajo kapara koma laligoja. Kawaajo Anutu dagise! jeje.
17
Niino Taitus
ooono kawaatiwaajo qisi uuta kuuwe waa meleeno. Iikayadee qaagoto, ao oo
ilaa oomambaajo moma koposogo iyaaa siia otaa nonomesao Korint ooono
kamambaajo jero.
18
Nonono uumelee alanana mo wasini iwo kawaota. Kokano
Oligaa Bua je seikejiwaajo ii uumelee kanageso so mepesee mukeju.
19
Iwaa qaa toroqe kokae jemaa: Masedonia uumelee kanageso yoono ii
meweegogi nagonago nandua ii me nonowo motoo kana kemboa. Nonono Po
iyaaa qabuayano seiwaatiwaajo moma nandu somata ii saano gale koma Judia
prowinsno kema oomboa. Ala ilailaa oombombaa uukalenana kae asugano
qendeema oomboa.
20
Kae ama nagonago nandu somata ii tiliqili agi soowabotiwaajo saano gale
koma sororogowoa. Mono silinana iikawaajo je nonombabotiwaajo moma kapara
koma nanjo.
21
Qaa kawaa kania ii kokae: Nonono sili Pombaa jaano dindia kolooji, ii
qetetagowombotiwaajo gale me aokejo. Iikayadee qaagoto, sili ejemba jaagiano
sokonji, ii kaaagadee ambombaajo moma kapara komakejo.
22
Yorowo uumelee alanana mo ii kaaagadee wasini kawaa. Ii kamba mamaga
agotete me mu tania kokae iini: Iino kambaa kambaa Pombaa gawo
memambaajo geregere amakeja. Kamba kokaamba oo tosaaa ala ilailaa
oombombaajo mojuti, iikae moma laari oonjiwaajo mono ooono ka ilaa
oomambaajo moma uuwaawaa somata momakeja.
23
Niino Taitus kokaembaajo meweegowe: Iino noo ala ilailaana ano gawo meme
neana kolooja. Uumelee kanagesoya kanagesoya yoono alawoinana woi ii meweego
orogi jotamemegia koloojao. Kraistwaa qabuayano mono yoroojo ama somariikeja.
24
Kawaajo eja karoo kawuti, ii mono uugiano jopago ooma kaniagia kae ii qendeegi
iibuya. Kae ambuti ee, nonono siligiaajo selegia mepeseenii, qaa iikawaa hoano
mono asugano kolooro iigi uumelee kanageso mamagayano mobuya. Kia.
21 Gba
mono asugano kolooro iigi uumelee kanageso mamagayano mobuya. Kia.
21 Gba
3.4 3.4
2 Korint 2 Korint
<<
88
>>
8:15: 1-4 Room 15.26
8:15: 15 Eks 16.18
8:24: 21 Gba 3.4
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
99
>>
9
Mono uumelee alaurugia ilaa oombu.
1
Anutuwaa ejemba soraaya ala ilailaa mone oombutiwaajo oomambaajo mojento,
oo qaa ii modaborojutiwaajo qaa mombo jemambaajo mende amamaaje.
2
Oo ala
ilailaa ambombaa uusiigia eja. Niino ii moma iikawaajo ooo selegia me uma
Masedonia uumelee kanageso yooo jaano mepesee ooma kokae jewe, Korint ano
Akaia uumelee alaurunana tosiano mono gbani emugendee kanai Judia ala ilailaa ama
oombombaajo jojori laligoju. Kae jewe ooo uugeregiaajo mogi qaa iikano mono
uugia kuuro. Kawaajo kanageso hoa yooo uugia waaro ala ilailaa ambombaajo
afaagogi.
3
Ooagiaa sii koloo oono mojuto, kile neauruna karoo koi wasi oonje.
Korint yoono mone me kululuuwombaajo jojori laligoju, kae je qaa iikawaajo
ooo selegia mepeseewe. Qaa iikano omaya kolooro mamagano mobuboto, qaagia otaa
mone oano agi ozo esuno raro kuuyano kaa iiibutiwaajo moje.
4
Qaa iikano omaya kolooro monegiano mawosusuno mende raro ee laligogi
Masedonia neauruna tosiano niwo ka kaa mokoloo oombuyagati ee, niino mono
ooojo ama gamu mokoloomambo. Te kombutiwaajo moma laari ooma laligowe
hoa mende koloonagati ee, oo mono kaaiadee qaagia omayaajo ama gamu
mokoloowubo.
5
Kawaajo uumelee alaurunana karoo ii uu kuu oomambaajo mobe sokono
kokae iijowe, Oo mono waladee Korint yooono kema nagonago nandu somata
ambutiwaa qaa somogogiti, are ii otaa andaborowutiwaajo mono uukuukuu me
oombu. Kae agi ala ilailaa nandugia ii kikuyawo otoko qagano qaagoto, mono
loloogendee afaago mamaga ambu. Ii mindirigi ziozwaa ozo esuno raro ka saano
mewoa. Kae jewe.
Kota afaago mamaga qosoma kororoowu.
6
Qaa koi mono romogo laligowu: Nene kota afaaagadee qosoma kororooji, iino
mono hoa kaaagadee afaaagadee mewaa. Nene kota mamaga qosoma kororooji,
iino mono hoa kaaagadee mamaga mewaa. Kawaajo mamaga agi Anutuno kitiano
mamaga oombaa.
7
Oo aa aa nandugia mono uugiano somogogitiwaa so amakebu.
Korisorono afaago mojoqojoro ejemba kale oonjuti, Anutuno ii jopago
oomakeja. Kawaajo nandugia mono kuu oonjiwaajo ama uuwoi qagano mende
ambu. Ii kikuwo mende ambu.
8
Uuafaa qagano kotigia mamaga agi Anutuno mono kotii kalemoriaa kuuya
me sei oomakebaa. Kae oono laaligo kuuya kano iwoiwaajo amamaawuti, ii kuuya
mono kamba so bua qe aogi sokoma oomakebaa. Kae kolooro gawo awaa kania
kania ii afaago megi hoa kelemalele koloowaa.
9
Otokoya qaa nandu somasomata
amakejuti, ii Bua Tere qaa koi oogita ejiwaa so kolooju,
Iino afaago kalea kalea mendeema ejemba wanaya oomakeja.
Nanamemea dindia kikuya qaa kano mono kamba tetegoya qaa Anutuwaa jaano
e ubaa.
10
Anutuno qosomakororoo ejawaajo nene kota muro nene kolooro nekejoi, iino
mono nembanenewaa mojoqojoro amakebuti, ii kaaagadee oomakebaa. Ii oono
uugiano lolooro saano afaago qaa kota qosoma kororoo seigi nanameme solaaa
hoa kolooro Anutuno ii me somariiro seikebaa.
11
Kae agi Anutuno mono laaligo
kuuya kano kotuego me sei oono qeagokebu. Kano saano afaago ejemba
kamba so gbigbaoa qaa kale mamaga oomakebu. Kae agi ii me (Jerusalemkema)
ooni ejemba mamagano kotigiaajo ama Anutu mepeseegi hoa ooono
kolookebaa.
12
Nagonago gawo koi mekebuti, iikano mono Anutuwaa ejemba soraaya
yoono iwoiwaajo memeqemea agi ilaa oomakebaa. Iikayadee qaagoto, iikawaajo
Anutu dagise! qaa ii mamaga jewutiwaajo ama hoa ooono kolookebaa.
13
Kawaa kania ii kokae: Nagonago gawo koi me iikaaa kano momalaarigiaa
kania qendeegi ejemba mamagano ii iima Anutu te kombutiwaajo mepesee mu
kokae jewuya, Korint yoono Kraistwaa Oligaa Bua ii qaanondee mende jokoloojuto,
Poolwaano qaa ii gbigbaoa qaa te koma afaago loloogendee nono ano tosaaa
kuuya nooojo kale jaasoogo nonomakeju.
14
Kae je ooojo qamakooli gawo me iikano waegia mamaga me ooma
kokae jewuya, Iiya! Anutuno mono kalemoriaa kelemalele Korint oono uujopagiaa
hoa mamaga nonogi. Kae jegi Anutuwaa kaleano asugano koloowaa.
15
Oo anana
Anutu kaleaajo ama mono mepeseekeboa. Iwaa kalea Jiisas Kraistno mono awaa
soro kolooja. Nagonago ambutiwaa qaaya ii kae ka tegoja.
9 Ond 112.9 10 Ais
soro kolooja. Nagonago ambutiwaa qaaya ii kae ka tegoja.
9 Ond 112.9 10 Ais
55.10 55.10
2 Korint 2 Korint
<<
99
>>
9:15: 9 Ond 112.9
9:15: 10 Ais 55.10
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
10 10
>>
10
Poolwaa gawombaajo qaa jegi kitia meleeno.
1
Tosiano ooo batugiano noojo kokae jekeju: Jaasewa qe ao geregere
mende amakejato, moge kema kano mono qaa kotakotagadee je nonomakeja. Kae
jekejuto, Kraistno kiakomu gumbonjonjo nomakeji, niino mono iikawaa qagano
neeno uugia kokaembaajo kuumaa:
2
Tosaaa yoono nonoojo kokae romogo jekeju, Pool ano iwaa neauruta
yoono balombaa nanamemeaa taniga otaa iyagiaajo romogo amakeju. Niino
ooono ka qaa kae jekejuti, ii mono temboma ooma awasakaka nama je
oomambaajo mojento, kile uugia kotakota totoo kuu je oomambaajo togoje.
Kawaajo oo ejemba noojo qaa kaaa jekejuti, ii mono uulaawo gema uuwu. Qaagia
kaaa ii mindigogi iiibe uunano mono luae qero batugiano ka bonjo laligomaa.
3
Oano, nanamemena namono amakejento, ii kile neenaajo ama balombaa
nanameme bologa mende otaa manja mende qekeje. Kae qaagoto, Anutuwaa kawali
gale koloo kereuruta kiropo kuu ooma kano are soraaya otaa manja qekeje.
4
Balo ejemba yoono uugia walaga otaa manjawaa iwoiya kuuya iikawo manja
qekejuto, nonono kae qaago. Manjaqeqe eja yoono jikaro jake kiripoya kiripoya
sime aeno memeta ii ido kondeegi kamaakejuto, Anutuno tiwo suma qaita mo
usuawo ii nonono inaa nonono iikano mono kere yooo qaa aregia powowo kotiga ii
kuu qewagoni kamaakeju.
5
Uumeleembaa gadokopa yoono Anutuwaa kania moma kotowubotiwaajo ama
ooagiaa selegia me uma momogia dindia kojagiro lalabubu laligojuto, nonono
iyooo roromogo aregia doogoya kiripoyawo ii kuuya qewago kondeeni kamaakeju.
Ejembano qaa momogia bologa ii menago somogowutiwaajo kana qendeema ooni
saano qaagia kuuya Kraist te koma mukeboatiwaa so romogokebu.
6
Kae romogo Korint oono wala Kraistwaa qaa kuuya te koma aposol gawona
nagowutiwaajo mambonjo. Oono uugia mombo kae meleegigo nonono mono qaa
qootogo ejemba yooo qaagia kuuya gosi je tego iroa meleema oombombaajo
jojori laligojo. Kia.
7
Oo iwoi kuuya mono selewaajoadee mende iima gosiwu. Batugiano nanameme
sookeji, iikawaa kaniaa hoa ii mono romogowu. Tosiano batugiano nii me kamaa
nooma iyagio Kraistwaa jotamemeuruta koloojutiwaajo uuwoi mende ama moma kotiijuti
ee, iyoono mono toroqe noojo kaaagadee kokae romogowu: Yoono
Kraistwaa bua koloojuti, niino mono kaaagadee Kraistwaa bua kolooje.
8
Pono kokaembaajo ku-usu nono: Oo me kamaa ooomambaajo qaagoto,
mono uugia meagowe kotiiwutiwaajo ama laligoje. Kawaajo ku-usu iikawaajo
awelego koai kaaa selena me uma terereewenagati ee, ii kile mono gamu mo
mende mokoloowenaga.
9
Tereya tereya oo ambe weego ku-usunaajo toogia mobubo.
Iikawaa toroko mobutiwaajo mende moje. Kawaajo qaa ii kamba kokaamba mende
toroqe jemaa. Kia.
10
Tosiano qaa kokae jekeju: Poolno tereya kano qaa lombotawo oo uunana
oano kuukejato, batunanano nano iini eja loota kolooja ano qaaya jero moni piapiaya
kolooja.
11
Niino qaa iikawaa kitia kokae jemaa: Qaagia omaya mono mesaowu. Noo
kanianaajo mono kokae romogowu: Nii moge kema tereno qaana kotiga ookejei,
iikawaa so mono batugiano laligo kaaagadee kotakota mindigo oomaa.
12
Umbuqumbuli yoono iyagia je qeago aokejuto, oano nii nuugu aposol
qabuagiawo koloowuyagati ee, niino mono gamuna mobenaga. Kae kolooro neenaa
ano yooo nanamemegia leelee ama iima gosimambaajo qetetago kokodundu
ambenagato, yoono mono momogia toroga otaa iyagiaa aigiaa so uugia kedaya ama
gosikeju. Nanamemegia kae la gosi Pool uugujo, je uuqeeago momakeju. Qaa
omaya kae je uugia qaa kolooju. Anutuwaa kedano gosi nogi saano uuugu
laligoje.
13
Anutuno gawo memewaa jawoya ama nonoti, ii mende uugu selena mamaga
mepeseemambaajo mende moje. Anutuno gawo meme arena ama nono mekejei,
iikawaa so mono ooo batugiano kaaagadee gawo mekeje ano iikawaa
hoaajoadee selena mepeseekeje.
14
Tosiano qaa kokae je sookeju, Poolno Korint batugiano gawo
merotiwaajo selia mepeseero mende sokonja. Anutuno balo mosoma gawo
mewaatiwaa jawo ama muroti, Poolno ii uugu lansa waleemakeja. Yoono waladee
gawo ooo batugiano mende megito, kile nii me kamaa nooma iyagiaa selegia
qaanondee mepeseekeju. Niino Kraistwaa Oligaa Bua je sei kema laligo wala Korint
ooono ka uuwaa gawo mewe. Wala mende kawenagati ee, umbuqumbuli boi
yoono noo qaana kae jegi sokono niino neenaa kaniana jema je je soowenaga.
15
Anutuno balo mosoma gawo memewaa jawo ama oonoti, iyoono jawogia ii
waleema ooo batugiano ka uuwaa gawo mekeju. Neeno jawona mende waleema
tosaaa yooo batugiano gawo mewetiwaajo selena mepeseekeje. Boi tosiano
uuwaa gawo me laligogiti, iikawaajo selena mende mepeseekeje. Ooo batugiano
wala kanai gawo mewetiwaajo kae ambe saano sokonja. Anutuwaa area otaa
batugiano gawo me laligoni momalaarigiano toroqe somariiro nago
nonombutiwaajo mamboma jejeromoromo anje.
16
Nago nonogi saano gomaa gomaa Korint leegeano Noot waage ejuti,
mono endukano kaaagadee kema Oligaa Bua je asariwoa. Gawonanano kae
somariiro gemaqeqe qaagiano tegowaa. Anutuno tosaaa yooo gawo meme jawogia
ama oono megi hoa koloodabororoti, iikawaajo neenaa selena mepeseemambaajo
mende moje.
17
Kae qaagoto, Bua qaa koi otaa amambaajo moje, Mono selia
mepeseemambaajo moji, iino mono Pombaa gawombaa hoaajo ama selia mepeseero
sokombaa.
18
Qaa iikawaa kania ii kokae: Iyagia je qeago aokejuti, iyoono
Anutuwaa jaano mende sokonjuto, Pono moroga je qeago mubaati, iino mono
agoteteno kotii nambaa. Kia.
17 Jer 9.24
agoteteno kotii nambaa. Kia.
17 Jer 9.24
2 Korint 2 Korint
<<
10 10
>>
10:18: 17 Jer 9.24
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
11 11
>>
11
Aposol takapolakaya yoono tiligo oombubo.
1
Niino uuna qaa taniaa qaa boroa mo je selena me ube iikawaajo mono
mende moma bimoowu. Ii kile nii gema mende nuwuyati, ii moje.
2
Niino oo eja
motoogo Kraist iwaa bua koloogi emba sara jumua soraaya kaaa ooombe iinondee
uuambaatiwaa qaaya je somogowe. Kawaajo Anutuno ooojo ama uutano
motoqoto moma uugereya waamakeji, niino mono iikawaa so tosiano qaano tutugo
ooma kele qe horo oogi boliwubotiwaajo majakaka momakeje.
3
Kokaembaajo majakaka momakeje: Mokoleno osokakale ano Iiwno (Eewano)
boliroti, iikawaa so umbuqumbuli yoono kae me kae je tiligo ooogi uugiano
menjeregoro jinjau ambubo.
4
Iikawaa kania ii kokae: Tosiano ka Jiisas je asarinii, ii qaagoto, Jiisas morota
mombaa kania je sei laligogi oono yooojo mende mogi bimookeja. Ua Toroya
bua qe aogiti, ii qaagoto, ome mono tosaaa ooo uugiano kemero melokanji laligo
iikawaajo kile konjili mende moju. Oligaa Bua moma ago kogiti, ii qaagoto, qaa
tania aa so mo qatagadee Oligaa Bua qama la jegi tosiano ii afaaagadee moma
ago komakeju. Kae kolookejiwaajo oono kile majakaka mo mende momakeju. Ii
mende sokonja.
5
Kawaajo majakaka momakejento, nanamemena kae me kae gosigi niino
kamaaqeqeta mende kolooje. Tosiano aposol qa me umbuqumbuli la amakejuti,
niino mono iyooo newo baagiano qaago totoo laligoje.
6
Qaa nomakejutiwaa kitia ii
kokae jeje: Qaa awaga jejetaa tania ii saano mende mojento, Bua qaawaa kania ii mono
moma sororogoje. Ii kambaa kambaa ponda asugano iisaambe moma yagoju.
7
Oo metaama oomambaajo moma neena me kamaa ao laaligona
nagomambaajo gawo me laligowe. Kawaajo Anutuwaano Oligaa Bua ii ooojo
sewaa qaa ee je asari ooma laligowe. Kae ama laligowetiwaajo tosiano noojo
uuduuduu qaa kokae jekeju, Poolno kana uugu sigisogo amakeja.
8
Uumelee
kanageso tosiano gawo mende mewe kile nandugia ee nogi mewe nago nono oo
ee wele qe ooma laligowe. Tosiano iikawaajo kokae jekeju, Poolno yogoro
meme sili kaaa ama ooma laligoja. Kawaajo iino aposol mende koloojato, aaa
gawoga mekeja. Noojo kae je sookeju.
9
Oowo laligo iwoiwaajo amamaa memeqemea me iikano ooonoga mo
mende kuu me bimoo mu nene iwoiya mende me laligowe. Kae qaagoto, uumelee
alauruna Masedonia prowinsnoga ka iwoiwaajo amamaaweti, ii iima asari mone nogi
sokono. Nanamemena kuuya kano me bimoo oomambotiwaajo moma gale me ao
laligoweta mombo toroqe kae laligomaa.
10
Me bimoo oomambotiwaa qaana iikawaajo mono neenaa selena me uma
laligoje. Mono qaana ii Akaia prowinsgiaa gomaa gomaa kuuya kano
qewagomambaajo amamaawaa. Kraistwaa qaa hoano mono nemu koma nono qaa
kae somogo je nanje.
11
Ii naambaajo? Ii oo mende jopago oombenaga,
iikawaajo me? Mono oano jopago oomakejei, ii Anutuno moja.
12
Aposol sosoae kaaa kolookejuti, iyoono nonowo Ororo koloowombaa
gawo tania iikayadee mekejo, kae jewombaajo moju. Kawaajo kokae kuu
ooma jekeju, Poolwaa tani kaaa gawo mekejoi, iikawaajo mono Pool kaaa
nago nonombu. Gawogiaajo selegia mepeseewombaajo moma iikawaa kania
mogamakejuto, ii saano mende mokoloowu. Niino ii kaaa mende kolooje. Kawaajo
me bimoo oomambotiwaajo mono neena gale me ao laligokejea mombo toroqe
iikaaa laligomaa.
13
Yoono aposol hoa qaagoto, aposol takapolakaya ano gawo meme ejemba
osokakalegiawo kolooju. Kraistwaa aposol nonoo tanitani koloo qendeema ao gawo
la mekeju.
14
Satan ao asasagaa gajoba tani kaaa qendeema ao gawo la mekeja.
Kawaajo umbuqumbuli yoono kae koloogitiwaajo mende waligokeboa.
15
Kawaajo Satambaa weleqeqe ejembauruta yoono ejemba welegia qewombaa
tanitani ama Kana qaa otaa iikaaa kano solaa koloowutiwaajo je soo qendeema
aokeju. Gawo kaa la mekejutiwaajo nono mende aaru waligokejo. Selememe
kae amakejuto, kamba tetegoyano Anutuno tawagia nanamemegiaa so meleema
oombaa. Kia.
3 Jen 3.1-5, 13 9 Fil 4.15-18
oombaa. Kia.
3 Jen 3.1-5, 13 9 Fil 4.15-18
Poolno aposol gawo me siimbobolo mamaga moro.
16
Qaana mombo kokae jemaa: Ooonoga tosiano noojo Uuta qaaga laligoja,
kae je romogowuyaga. Kae romogowuyagati ee, nii eja uuta qaa kaaa mono koma
horo nombu. Kae agi saano ii kaaa neenaa selena me uma batugiano laligomaa.
17
Awasakaka somata moma selena me uma qaana jejei, ii Pombaa momono mende
otaa jejento, qaa ii eja uuta qaano jewagee jeje.
18
Ejemba mamagano batugiano balombaa nanameme bologa otaa selegia me
umakejuti, iikawaajo niino kaaiadee ama qaana iikawaa so jeje.
19
Ooagio Momo
ejemba uuta koloojo, jejutiwaajo oono ejemba uugia qaa yooojo mogi mende
bimookeja.
20
Oono hoa toontoo kokae kolooju: Ejemba koi kaaa yooojo mogi uugiano
mende bimookeja: Mono uuama somogoro weleqeqeuruta kamaaqeqeta kolooju.
Mono tutugo ooma nenegia nedaborokeja. Mono je kelekele ama oono iwaa
bua kolooju. Mono iyaaa selia me uma qaa tokorokota je urugia qetaalikeja.
21
Ii kaaa horo uree ama oomambaajo mono loolooria koloo laligowe. Bonjoa
ama oombetiwaajo Kee momo meraga kolooja, je noojo kae romogoju me qaago?
Qaa kae je iikano saano gamu qe nombutiwaa so kolooja me? Qaa jemaati, ii eja
uuta qaano jewagee jemaa. Umbuqumbuli yoono gawo mekejutiwaajo selegia
me uma gamugia mende mojuti ee, niino mono kaaagadee gawonaajo ama selena
me umambaajo kotiikeje.
22
Yoono qaa kokae je selegia me umakeju, Nono Juuda ejemba koloo Hibruu
qaa jekejo. Kae jekejuto, niigago mono kaaiadee kolooje. Israel ejemba
koloojo, jekejuto, niigago mono kaaiadee kolooje. Aabrahambaa esa ambouruta
koloojo, jekejuto, niigago mono kaaiadee kolooje.
23
Qaa mo ii eja uuta qaano jewagee jemaa, Yoono Kraistwaa gawoa
mekejo, jekejuto, niino ii mono ii haamo ama uuugu mekeje. Niino mono
ejemba ii uuugu gawo kotii me laligowe. Kraistwaa gawombaajo ama kapuare
mirino noogi kano ii uuugu kamba mamaga rabe. Ooli waayawono geriawo
geriawo nu laligogi. Kambaa kambaa lombo mokoloo komumambaajo ama laligowe.
24
Juuda jigo gale tosiano jegi arawambu no nugi indea 39 kolooro siimboboloya
moma laligowe. Kae ama nogi area 5 kolooro.
25
Room gawman yoono jegi
oporondaayano nugi india karoo kolooro. Somaa motoogo jamono nugi
komumambaajo ambe. Wago somatano laligowe kowe toroano kuu qago jagoro
india karoo kolooro. Kamba mono wago jagoro koweno keme wee motoogo
ano gomantiia mo kowe qagano la laligowe.
26
Kambaa kambaa kana kema ka laligowe. Apu somasomata mamaga koto
iikano lombo mokoloo tiwilaamambaajo ama laligowe. Kikekakasilili ejemba yooojo
ama koomuwaa toroko moma laligowe. Juuda kanagesouruna yooojo ama lombo
mokoloo tiwilaamambaa ama laligowe. Waba kantri yooojo ama lombo mokoloo
tiwilaamambaa ama laligowe. Taoa taoa kano lombo mokoloo tiwilaamambaa ama
laligowe. Duuyaa gomaa gomaa kano lombo mokoloo tiwilaamambaa ama laligowe.
Kowe koto kema kano lombo mokoloo tiwilaamambaa ama laligowe. Alauruna
takapolakagiawo yoono nugi komumambotiwaajo wosona (ba kukuuna) kouma gojono
laligowe.
27
Laaligona nagomambaajo gawo kotii me laligowe. Gao gbili mamaga
laligowe. Gawo mamaga mewetiwaajo nenewaa kambana mende ero nene apuwaa komu
laligowe. Nene qaono kamba mamaga bodi laligowe. Opo malekuwaajo amamaa
totoga ari laligowe.
28
Iikayadee qaagoto, toroqe kokae moma laligowe: Uumelee
kanagesoya kanagesoya kuuya yoono majakaka qaagia nijogi uunano mono kamba so
moma bimoo laligowe.
29
Momalaari alauruna dae yoono sologo loorijuti ee, niino mono kaaiadee ii
mobe bimooro uuna loorikeja. Mono kogoro ano uumelee alanano sigisogo anji,
sigisogo iikawaa geriano mono noo uuna kaaagadee nooro tembomakeje.
30
Oono sele me-uu qaagadee mobombaa siia momakeju. Kawaajo niino
selena me ubenagatiwaa so koloowenagati ee, nii selenaa iwoiwaajo qaagoto, mono
uunaa iwoiwaajo kamaaqeqeta koloowe esuna kamaakejiwaajo ama selena me
ubenaga.
31
Anutu Po Jiisaswaa Maa kamba so mepeseeni tetegoya qaa akadamuyawo
laligo ubaati, iino mono noo kaniana moro qaa qolomologoya qaagoto, qaa hoa too
ii jeje.
32
Damaskas sitino laligowe ki Aretaswaa kiapyano goondomouruta noma
somogo nombutiwaajo je koto oono Damaskas ejemba yooo siti sopa naguyano
emboma olo koma kemambotiwaajo gale me nagi.
33
Kae nagito, alauruna yoono
noma konde uutano nooma kasano somogo siti kiropo jegenanoga sosooda agi
namono kamaa koma borianoga olo koma kawe. Kia.
23 Apo 16.23 24 Dut 25.3
namono kamaa koma borianoga olo koma kawe. Kia.
23 Apo 16.23 24 Dut 25.3
25 Apo 16.22; 14.19 26 Apo 9.23; 14.15 32-33 Apo 9.23-25 25 Apo 16.22; 14.19 26 Apo 9.23; 14.15 32-33 Apo 9.23-25
2 Korint 2 Korint
<<
11 11
>>
11:15: 3 Jen 3.1-5, 13
11:15: 9 Fil 4.15-18
11:33: 23 Apo 16.23
11:33: 24 Dut 25.3
11:33: 25 Apo 16.22; 14.19
11:33: 26 Apo 9.23; 14.15
11:33: 32-33 Apo 9.23-25
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
12 12
>>
12
Poolno jaamelee ua iima isaisaa qaa moro.
1
Ooo selememe alaurugiano jaameleembaa qaaya qaaya jekejuti, iikawaajo niino
kaaagadee selena mepesee jaameleembaa qaana jemaa. Qaa ii saano mende ilaa
oombaato, kile qaa toroqe jaamelee uaya uaya ii Pono qaagia nisaano mobeti,
iikawaa sunduya jemaa.
2
Eja mo moma mube Kraistwo qokotaa laligoja. Ua
Toroyano ii wano namowaa koosu haamo jawoya uugu uma segelao jawoya uugu uma
Anutu iyaaa Siwe goma uutano eu uro. Kamba iikanoadee gbani 14 tegoro laligojo.
Seliawo me selia qaa ua kokoosoyagadee uroti, ii mende moje. Anutuno ii moja.
3-4
Ua Toroyano eja ii wano Anutuwaa oyaboya gomaano uro qaa qaita mo
jegi moro. Balo eja niino qaa ii jemambaajo sogo eja ano qaa ii balo ejemba ananaa
qaananano jewombaa so qaago. Seliawo me selia qaa uroti, ii Anutuno moja. Niino ii
mende mojento, iwaa sunduya moje.
5
Niino eja iwaano iwoi kolooroti, iikawaajo selena me umaatiwaa so kolooje.
Neenaajo ii kolooroto, kile iikawaajo ama neenaa selena mende mepeseekeje.
Kawaajo qaagoto, esukamakamaa koloojeiwaajo kae amakeje.
6
Neenaajo selena kaaagadee me umambaajo mobenagati ee, qaana mono qaa
hoaa so jewenaga. Kae qaa omaya jeje ejaga mende koloowenagato, ii kokaembaajo
kolati aokeje: Kuuya oono jaamelee ii iibetiwaajo qaa dindia uugu noojo mogi
uuta koloomambo. Nanamemena ambe iigi qaa jewe mogiti, mono iikawaa sogadee gosi
nombutiwaajo moje.
7
Nisanisaa qaa uuta mobe qaa tosaaa uugukeji, iikawaajo awelego
aomambotiwaajo Anutuno iwoi jetawo noo sele busunano ano sosoro somambaa so
nukeja. Satambaa gajobano siimbobolo ii nono momakeje.
8
Kawaajo Pono ii sele
busunanoga itagowaatiwaajo qama kooliwe india karoo kolooro.
9
Kae qama kooliweto, qaa kokae nijoro, Qaago. Esukamakamaa koloona noo
ku-usunano mono afaago uuga saa qero akadamugawo kolookebaa. Kawaajo noo
kalemoriana mono bua qe aona sokombaa. Qaa ii nijo Kraistwaa ku-usuano
qanano ubaatiwaajo momakeje. Kawaajo esukamakamaa kolookejeiwaajo selena
mepeseekeje. Lombo ii qaombaatiwaajo mende toroqe qama koolikeje.
10
Kraistno nii esukamakamaa kolookejei, kamba iikano esu nono kotii
namakeje. Kawaajo esukamakamaa koloojeiwaajo kile mobe sokono kiku mende
amakeje. Tosiano uuqeqe qaa tokorokota je nogi mobe sokoma nonja. Kraistwaajo
ama kakasilili sisiwerowero ama nogi koajili moma kano kile uubonjo
mokolookeje. Kia.
Poolno Korint yooojo majakaka moro?
11
Selena me uma eja uuta qaa taniaa kolooje. Digowutiwaajo ama kana morota
mo mende mokoloo noojo mogi ubaatiwaajo ii jeje. Oano, Anutuno mende ilaa
nonagati ee, neeno mono iwoi mo mende ambe gemaqeqe qaagiano hoa koloonaga.
Hoa koloonagato, nanamemena kae me kae gosijei, mono kamaaqeqeta mende
kolooje. Tosiano aposol qabuagiawowaa qa me umbuqumbuli la laligojuti, niino
mono iyooo newo baagiano mende totoo laligoje.
12
Ooo batugiano gawo me lombo mamaga moma mokosigo laligoweti, iikano
Anutuwaa ku-usuano sololoo nono agoleto aiwese kania kania asugiro. Nanameme
iikano aposol koloojeiwaa kania qendeema oonota iigi.
13
Oo ilaa oombe ano uumelee kanageso tosaaa ii oowo ororo ama oombe.
Tosaaa oombe waagita oo mono nomae oomesaowe ee laligowuyaga? Oano,
nago nombutiwaa lombota ii ooo qagiano mende ambe. Aposol takapolakagiawo
yoono lombo ii ooo qagiano amakejuto, niino ii tosaaa yooo qagiano ambe
bosimakeju. Nago nombutiwaajo mende kuu ooma iikano koposo ama oombe me?
Kawaajo Poolno koposo ejaga kolooja, jewuyaga, mono qinjina ii mesaowutiwaajo
qisi oonje.
14
Mobu, kamba kokaamba mombo ooono kamambaajo jojoriwe india karoo
koloowaa. Ka gawona nagowutiwaa lombota ii duano mombo ooo qagiano mende
amaa. Ii qaago. Ooagiaa esuhinagiaajo mende koposogokejento, ooagio noo sii
mobutiwaajo moje. Merabora yoono nemumaurugia nago esuhina me kululuu
oombutiwaa so mende koloojuto, nemuma yoono ii meraboraurugia yooojo me
kululuugi sokombaa. Iikawaa so uuwaa gawo baage niino magia kolooje. Kawaajo
uuno baage ilaa oomambaajo moje.
15
Kawaajo oono qeagowutiwaajo iwoina kuuya ii korisoro qagano togo
oombe ooo bua koloowaatiwaajo moje. Neenaa laaligona kaaiadee
qeagowutiwaajo qeleemambaajo moje Kae honoa qaa jopago oombe
uujopanano somariikejato, ooo uukalegiano mono kile naambaajo waziikeja?
16
Oano, nago nombutiwaa lombota ii ooo qagiano mende ambe. Noo
tuarenjeurunano qaa iikawaajo uumotoogo anjuto, tosiano kokae jewuyaga, Pool ii
momo eja koloojiwaajo tiliqili ama uugia mejago kokosii ooma monegia kae me
kae horokeja. Qaa ii hoa qaago!
17
Ii nomaembaajo jeju? Neauruna wasi oombe
ooono kagiti, iyooonoga mono Pool esuhina mubutiwaajo kuu oono me qaago?
Qaago.
18
Taitus ooono kawaatiwaajo kuu mu uumelee ala mo iwo wasiwe kari.
Taitusno nii esuhina nombutiwaajo kuu oono me qaago? Qaago. Ua Toroya
motoongono mono sololoo norono gawo nagonagowaa kana motoondee kema ka
laligori. Kia.
Poolno Anutuwaa ku-usu qagano kawaa.
19
Tere koi weego iikano noojo kokae romogowubo, Qaa je munii, mono
iikawaa kitiaga kapara koma je kae ooja. Oo wombo alauruna, niino iikawaajo
kokae jemaa: Niino Kraistwo qokotaa qaana Anutuwaa jaasewaano je oowe.
Gawonana kuuya ii oono uugia meago kotikotii mokoloowutiwaajo mekejo.
20
Ooono ka iibe nanamemegia togokejei, ii mombo otaa laligowubo. Kae
mokoloo oomambotiwaajo majakaka moje. Nanamemegiaa iroa meleema oombe
qagiano ubaati, oono tani amaati, ii togowuya, iikae moje. Batugiano nanameme
kokae ambubotiwaajo toona moje: Uuno motoqoto moma juma andoruru jewubo.
Uuduuduu ama yo jewubo. Seleno kuukuu ama ao deema ooagiaa tuumbaajoadee
romogo laligowubo. Gemaqeqe qaa tokorokota je iikano me boli aowubo.
Tosaaa yooo qaagia aasagoyano jegi dimboawo kembabo. Jaba-arambara ama
area tororo mende otaa ooagiaa aigiano la laligowubo.
21
Kae ama laligowuti ee, niino kokae koloowaatiwaajo majakaka moma kamaa:
Ejemba mamagano wala sigisogo ama laligogiti, niino iyooojo uukondu ama
saamambo. Nanameme jewoawo la otaa siigia kombombaa mokoloowutiwaajo
serowili ama gamugia moma mende moma boli aogi. Batugiano kawe uugia mombo
mende meleegi iiibe Anutuno uuna kuuro mombo uukamakamaa amambo. Kia.
2 Korint 2 Korint
<<
12 12
>>
2002, 2011 BSPNG
2 Korint 2 Korint
<<
13 13
>>
13
Gale meme qaa konoga
1
Kamba kokaamba ooono kawe india karoo koloowaa. Qaawaa jakeyano
aambaa qaaya kuuya ii ejemba woi me karooano nago jegi kotiikeja.
2
Niino Bua
qaa iikawaa so anje. Ooo batugiano laligowe india woi kolooro kamba iikano gale
meme qaa oombe. Qaa ii kamba kokaamba mombo qe gbili waladee jejei, iikano
tegoja. Kawaajo mombo kamaati, kamba iikano ejemba sigisogo wala agiti me
anjuti, ii mende iiima koboomaa. Kileagiawo oo mono kuuya mindigo oomaa.
3
Kraistno esukamakamaa qagano mende ama oomakejato, ku-usua ooo
batugiano qendeemakeja. Kraist iikanondee mono sololoo nono aposol koloo qaa
jekejei, oo iikawaa kaniaajo uuwoi ama kapara koma qisi aokeju. Kawaajo siligiaa
so mono qaa je ooma mindigo oomaa.
4
Kraist maripoono qegi komuroti, kamba iikano esukamakamaa tani laligoroto,
kile Anutuwaa ku-usuano nemu koma muro kotii laligoja. Niino kaaiadee iwo
qokotaa neena esukamakamaa koloo laligojento, Anutuwaa ku-usuano mono nemu
koma nono Kraistwaa jeta te koma mindigo oomambaajo kotii laligoje.
1 Dut
koma nono Kraistwaa jeta te koma mindigo oomambaajo kotii laligoje.
1 Dut
17.6; 19.15 17.6; 19.15
Mono ooagia gosi ao uugia meleembu.
5
Mono ooagia tororo gosi aowu. Uugia meleema oano Kraist moma laariju me
qaago, iikawaajo mono agoteteno ama gosi aowu. Kraist Jiisaswaa Uayano
uugiano kotii laligoji, ii moma kotoju me qaago? Uugiano mende laligoji ee, oo mono
agotete iikano kamaa uuro Kraistwaa bua mende kolooju.
6
Niino ooono aposol
hoa kolooje me qaago, oo kae gosi nogi agotete iikano mende kamaa nuwaa,
iikae moje. Oo noo kaniana kae asugano iima moma kotowutiwaajo jejeromoromo
ama laligoje. Kawaajo mindigo oombe oano sokombaa.
7
Qaa kuuya oo koujei, ii agi soowabotiwaajo Anutu qama koolijo. Qaa mo je
soo laligogi ka mindigo oombe tuarenjeurunano mono aposol ku-usuna oano
iima asariwuya. Kae koloowaatiwaajo mende qama koolije. Oo mende mindigo
oomaatiwaa so niibubotiwaajo mende qama koolijento, oono uugia dindia
meleembutiwaajo qama koolije. Uugia oano meleembuti ee, niino mende mindigo
oombe tuarenjeurunano noojo toroqe Eja loolooriaga! je mobuyagato, ii kile.
8
Nono qaa hoa qotogo mo utegowombaajo amamaawoato, qaa hoano
seiwaatiwaajo saano namboa.
9
Niino ku-usuna mende qendeema esukamakamaa tani
laligowe oono kotii nambuti, kamba iikaaano mono korisoro amakeboa.
Uumeleembaa akadamugia kuuya mokoloo kotii nambutiwaajo nonono Anutu qama
kooli mukejo.
10
Pono oo me kamaa oomambaajo qaagoto, uugia meagowe
kotiiwutiwaajo moma ku-usua ii nono. Ku-usu iikawaa qagano nama ooono
kamaati, kamba iikano geriawo ama oomambotiwaajo mono qaa koi korigano
laligo ooojo tere koi ooje. Ooagio mindigo aowuti ee, mono bonjoa ama
oomaa. Kia.
11
Oo uumelee alauruna, qaana je tego qambamamba kokae oonje: Mono
aisoo laligowu. Kaniagia sooroti, ii mono kuuya mindigodaborowu. Uukuukuu qaa
oonjei, ii mono bua qe ao te kombu. Qaa jeweti, iikano mono uumotoo ama
luaeno laligowu. Kae agi Anutu jopago aowutiwaajo inaa nonoma luae qe
nonombaati, iino mono oowo laligowa.
12
Oo uumelee alaurugia yoowo mono jologia je ago ao kana soraaya otaa
buugia kito ne ao laligowu. Anutuwaa ejemba soraaya kuuya koi laligojuti, iyoono
yeizozogia agi ooono kaja.
13
Po Jiisas Kraistno mono kalemoriaa oono Anutuwaa uujopayano nemu
koma oono Ua Toroyano kuuya inaa oono uumotoo ama ainjolo laligowu. Kia.
2 Korint 2 Korint
<<
13 13
>>
13:4: 1 Dut 17.6; 19.15
2002, 2011 BSPNG
2 Jon
00
11
2 Jon 2 Jon
<<
00
>>
^
2 Jon
Uujopa ano qaa hoa ii motoo otaawu.
Qaa tetegoya
2 Jon 2 Jon
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
2 Jon 2 Jon
<<
11
>>
Jombaano Tere 2
Jono Tereya ano 2 kolooro.
Je-asa-asari
Bua Tere kokawaa toya iino iyaaa qata Jotamemeya mo, qaro. Iino tere ii
Wombo emba ano iwaa meraborauruta, yooojo ano. Qaa aasagoya ii uumelee
kanageso mombaa sareqaaya. Merabora ii kanageso ano wombo emba ii yooo galegiaga.
Bua Terewaa qaa toroga kokano jopago aowombaajo uu kuu nonomakeja ano boi
takapolakaya yoono ejemba kuma oogi qaagiano seiwabotiwaa gale meme qaaga
kolooja.
Qaa mutuya 1-3
Uujopa ii iwoi waa 4-6
Qaa doogoyano seiwabotiwaa gale meme qaa 7-11
Terewaa qaa kota waa 12-13
1
1
Oo emba soro, Anutuno meweego gono uumelee kanagesouruga gale koma
ooma nanja. Niino oo qaa hoaa so uu wombonano jopago oomakeje.
Neenodee qaagoto, ejemba qaa hoa moma kotojuti, kuuya iyoono mono kaaagadee
oo jopago ooma laligoju. Niino jotamemeya kolooje ano giwo qaa ami mobojo ka
tere ooje.
2
Qaa hoano uunanano nama ananawo tetegoya qaa e ubaa. Niino Bua
qaa iikawaajo ama jopago oonje.
3
Anana qaa hoa otaa uuno jopago ao laligojoi ee, Ma Anutu ano Meria Jiisas
Kraist yorono mono kiakomu ano kalemoria nononi luaeno laligowoa.
Uujopa ano qaa hoa ii motoo otaawu.
4
Mano uujopawaa jekooto qaaya nononoti, iikawaa sogadeegoo kanagesouruga
tosiano qaa hoaa so nanamemegia ama me laligoju. Niino siligia kaaa iibe korisoro
somata nomakeja. Kia.
5
Oo wombo alana emba somata, kamba kokaamba jekooto qaa oo gonjei, ii qaa
dologa qaago. Qaa kanakanaiyanoga kanai moma kounii, niino qaa ii mombo oo
kokae je koto gonje: Anana mono uunanano jopago ao laligowoa.
6
Jopago ao
laligowombaa qaaya jejei, iikawaa hoa ii kokae: Anana mono Anutuwaa jojopa qaa
kuuya te koma nanamemenana ama me laligowoa. Kuuya oono jojopa qaa
kanakanaiyanoga moma laligo kougiti, ii kokae: Oo mono uugiano jopago ao
laligowu.
7
Agomokolo ejembano Jiisas Kraistwaajo kokae je asugikeju: Hamoqeqe
Toyano balo eja sele busuwo asugimambaajo amamaaro. Kae je asugi tiliqili agi
ekalolo kolookeja. Agomokolo ejemba kaaa ii Kraistwaa kitia nama tuarenje ama
mukeju. Ejemba kaaa mamagano mono baloa baloa liligo la kema ka laligoju.
8
Nonono uuwaa gawo meni hoa uugiano kolooroti, iikano soo jago
qaombabotiwaajo moje. Kawaajo agomokolo ejembano ekalolo ama
oombubotiwaajo mono galegia me ao laligowu. Kae laligogi uugiaa hoano mende
sooro Pono tawagia kuuya oondaborowaa.
9
Kraistno qaa kuma nononoti, mono ii mende qokotaajato, ii uugu qaa toroqero
melokanji jekeji, iino Anutuya qaa ee laligoja. Dae yoono Kraistwaa Bua qaano
qokotaajuti, iyoono mono Ma ano Mera yorowo kotii laligoju.
10
Mono Bua qaa
jumua ii mende me ooono kaji, oo mono iwaa joloa mende je mirigiano mende
horogi uba.
11
Mono iwaa joloa jewaati, iino mono kileaa biawo hororo qagano uro
ororo bosimbaota. Kia.
5 Jon 13.34; 15.12, 17
ororo bosimbaota. Kia.
5 Jon 13.34; 15.12, 17
Qaa tetegoya
12
Niino ooojo qaa seiseiya oomambaajo sii mojento, ii papia seano ikno
oomambaajo mende moma mesaoje. Ooono kusu ka jaasewa qe qaa ami
mobombaajo mamboma jejeromoromo anje. Aitogowoati, kamba iikano ainjolo
rama ami moma korisoronana asugidaboro uunana saa qero laligowombaajo moje.
13
Anutuno emba alaga gale gawombaajo meweegoroti, emba soro iwaa
kanagesourutano yeizozogia agi goono kaja. Kia.
2 Jon 2 Jon
<<
11
>>
1:11: 5 Jon 13.34; 15.12, 17
2002, 2011 BSPNG
2 Piito
00
11
22
33
2 Piito 2 Piito
<<
00
>>
^
2 Piito
Anutuno ooonoti, iikano mono kotii nambu.
Kraistwaa asamararaa ii jaananano iima nago jekejo.
Boi takapolakayano mono laligo tiwilaawu.
Po kawaatiwaa soomogo qaaya
2 Piito 2 Piito
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
2 Piito 2 Piito
<<
11
>>
Piitowaano Tere 2
Piitono Tereya ano 2 kolooro.
Je-asa-asari
Piitono Tere koi Kraistwaa alauruta balo so rama kegiti, iyooojo ano liligo
keno. Tosiano qaa soosooya mokoloo ejemba kuma soo oogitiwaajo laaligo
soraaya mesao serowili nambonambo iwoi la ama me laligogi. Boi takapolakaya ii
Anutuwaa qaa baatano mende kema (2.10) jeulala (3.17) ama selegia mepesee (2.18)
jaba-arambara (2.10) ama iyagiaa jaajaa laligogi. Kaiyakagiano Jiisas qakooma mugi.
Yoono mepaqepae ejemba godaqeqegia qaa laligo wasawasa ejemba (2.3)
loolooria (2.18) jinjau me oogi. (3.3-4)
Piitono qaa ano nanameme iikawaajo majakaka somata moma digowaatiwaajo
manja qe hamoqeqewaa kania je asarija. Uugia kuu jekootoya kokae ooro, Anutu
ano Po Jiisas Kraist ii oano moma laari oroma yorowo qokotaani lombo ii me
kamaa ano afaagowaa. Momo kaaa ii jembiri qaagoto, ejemba iyagiaa jaagiano Jiisas
iigi ejemba kuma ooma laligoroti, ii moma ninijogi karo moni. Kawaajo mono laaligo
soraaya laligo gadokopa laaligo ano uuwoi ii gema qewu.
Tosiano kapara koma kokae la je ejemba kuma soo ooma laligogi, Kraistno
mombo mende eleembaa. Qaa ii jembiri qaaya. Piitono qaa iikawaajo majakaka somata
moma kitia kokae meleema je ooro, Kraistno eleembaatiwaa kambaa qero ujiwaa tani
kolooji, ii kokaembaajoa: Anutuno ejemba ananaanoga mono tiwilaawaatiwaajo
mende mojato, kuuya anana uunana meleema sigisogo laaligonana mesaowombaajo
moma kapara komakeja.
Qaa mutuya 1.1-2
Anutuno soraaya laligowombaajo nonoono 1.3-21
Boi takapolakaya yooo kaniagia 2.1-22
Tetegoyano Kraistno eleema kawaa 3.1-18
1
1
Saimon Piito niino oowo qaa ami mobombaajo tere koi ooje.
Jiisas Kraistno wasi nono aposol koloo wele qe mu laligokeje. Be
Anutunanano Hamoqeqe Toya Jiisas Kraist wasiro kamaaro iwaajo ama qaanana je
tegoro solaanini momalaarinanano kolooro. Oo momalaari iikayadee bua qe aogi
sewaa uuta kolooro nono kaaa simbawoawo laligoju.
2
Oo Anutu ano Ponana Jiisas moma koto oronjuti, iyorono mono kalemoriaa
kelemalele ooni luaeno laligowu. Kia.
Anutuno ooonoti, iikano mono kotii nambu.
3
Anutuno asamarara Toya akadamuyawo kolooja. Kawaa so anana soraaya
tataakota koloo laligowoatiwaajo nonoono. Kania kae moma yagoni kale
nonomakejiwaa kania kolooro. Anana laaligo kombombaa laligo uuwaa komagbiligbili
tororo ambombaajo iwoi amamaakeboati, iwaa be esuano mono ii kuuya nonono
buananaga kolookebaa.
4
Asamarara Toya iino uunanano gawoa gawoa damuyawo me kalea kuuya
nonomambaajo momakeja. Anutuno soomogo qaaya nononoti, iikawaa sewaano
mono uuta kolooja. Oo wala balombaa siigia kombombaa bologa tondu otaa
agonjora uutano laligogito, Anutuno oo iikanondee metogo wagia somogoro.
Kae kolooro gadokopa laaligo sereree gema qewutiwaajo hamoqeqe area anota eja.
Momo ano nanameme akadamuyawo Anutuwaano eji, iino oo iikawaa so letoma gbilia
koloowutiwaajo kapara komakeja. Oo soomogo qaaya somata qatawo iikano
qokotaajuti ee, iino mono inaa oono mombo letoma Siwewaa akadamuya mokoloo
bua qe ao laligowuya. Akadamuya iikano saano rijojoo sokoma oombaa.
5
Anutuwaano soomogo qaa kaaa ejiwaajo ama oo mono momalaariwaa hoa
koloo oono qendeema laligowu. Kaaa laligowutiwaajo mono kapara koma ze nama
manja qe laligowu. Hoa koloo oombaati, iikae saano Anutuwaa kania toroqe moma
kotowuya.
6
Momakootogiano somariiro saano nanamemegia toroqe gale koma
aokebuya. Gale koma aoaogiano somariiro saano nama kotii lombo mokosigo
bosima laligowuya. Nama kotikotiigiano somariiro saano mombo Anutuwaa jetaa so
uuwaa komagbiligbili ama laligowuya.
7
Uuwaa koma gbiligbiligiano koloo somariiro saano uujopagiano seiro uumelee
alaurugia ala-ala me kala koma ao laligowu. Uujopagiano seiro saano ejemba kuuya
jopago ooma laligowu.
8
Oo Anutuwaa akadamu kaaa bua qe ao me sei
laligowuti ee, mono gorosoa mende laligowu. Kaaa qaagoto, akadamuya iikano mono
nemu koma oono afaago Ponana Jiisas Kraistwaa kania moma koto saano gawoa
jegea nama megi hoa kolookebaa.
9
Saano kolookebaato, dakaya yooono
Anutuwaa akadamu kaaa mende e oonji ee, iyooo momakootogiano mono toroga
kolooro bao jaagoo kaaa kemakuukakuu amakeju. Anutuno sigisogogia walaga
sogbano soraaya koloogiti, ii duduu imowamo laligoju.
10
Oo uumelee alauruna, Anutuno meweego ooma ooonoti, oo iikano rii
rindago nambuti ee, mono kamba mono mende tama kamaa kombuya. Kawaajo
oono mono iikano kotakota rindago nambombaajo kapara koma laligowu.
11
Kae
ama laligogi Anutuno iiiro sokono koma horo oono Siwe goma naguyano kuuya
tano saanogadee uutano ubuya. Ponana Jiisas Kraistno Hamoqeqe ano bentoto
Toya kolooja. Iwaa bentoto uutano ugi kamba tetegoya qaa gale koma oono
oyaboya koloo laligowuya.
12
Bua qaa hoano kana kaaa qendeema oonji, oo ii mono bua qe ao iikano
bo qe nama kotiiju. Kawaajo qaa are jejei, ii saano moma asarijuto, niino kile
iikawaajo kamba so je gbili oomambaajo moje.
13
Kae moma sele busu kokawaa
kala kuuno laligomaatiwaa so qaa are ii duduuwubotiwaajo momogia je gbili kuu
oomambaajo mobe sokonja.
14
Niino sele busuna kusuga koi kala kuu kaaa luluuma
uulaawo komu koomu gomano umaati, kae moma yagoje. Ponana Jiisas Kraistno
kaaagadee buju qaa kaaiadee nisaano mobe.
15
Qaa are kuma oombeti, iikano uu
wombogiano ero niino goro qe koomu gomano kembe iikawaa gematano
kaaagadee ii saano kamba so romogo laligowu. Niino iikawaajo kotii kapara
komakeje. Kia.
Kraistwaa asamararaa ii jaananano iima nago jekejo.
16
Ponana Jiisas Kraistno qabuaya uuta me gawo ku-usuawo me laligoroti,
nonono ii nononanaa jaananano uu iima laligoni. Kae laligo iikawaa so ku-usuaa
kania ano eleema kawaatiwaa qaaya ii je asari ooma laligoni. Ii be sosomba
sundu
*Be sosomba iikawaa kania mo ii kokae: Momo ejemba yooo uugiano jembiri
sundu
*Be sosomba iikawaa kania mo ii kokae: Momo ejemba yooo uugiano jembiri
momo letono qaa kania kania la romogo gisomaso agi kolookeju.
kaaa mende
momo letono qaa kania kania la romogo gisomaso agi kolookeju.
kaaa mende
jembiri ani roromogo giraboga kaaa ii la mende otaa laligoni.
17
Niino Jiisaswaa
qabuaya uuta ii nononano kokae kolooro iini: Asamarara Toya uuta iino qaa ijoro qa
kokae kolooro moro: Eja koi neenaa wombo merana kolooro iwaajo uunano qeagoro
iimasii moje. Kae ijoro moro Ma Anutuno asamarara muro akadamuya bua qe
ao laligoro.
18
Nonono iwo baaa kowoga kano uma laligoni qa iikano Siwenoga
kolooro moni.
19
Gejatootoo ejemba waladee Bua qaa je oogiti, ii kamba kokaamba moma
sorogo ago koni powowo kotakota koloo nononja. Kawaajo Bua Tere walagaa
qaaya ii mono tororo geja ama bua qe ao laligowu. Kiwano goma sisigoro
asarikeji, gejatootoo qaa iikano mono iikawaa so je asari oomakeja. Oo iikawaa
asasagano qokotaa nambuti ee, mono saano Anutu-waa kana hoa iima pagamambaa
nanamemea yakari mesao laligowu. Kaaa laligo uma mambogi goma wegera
suluro gomaambawaa widia asugiro uuwombogiano asariwaa. Ponanano eleema
kawaatiwaa widiano mono me asari oono iima Anutuwaa iwoi kuuya iima
asaridaborowu.
20
Qaa waa mutuya koi mono moma asari mende duduuwu: Balo ejemba mono
Bua Terewaa gejatootoo qaaya ii iyaaa roromogo qagano je asarimambaajo
amamaakebaa.
21
Ii kokaembaajo amamaakebaa: Balo ejemba mombaa uusiiano
kamba mono mende nemu kono gejatootoo qaa kolooro jegi. Kae qaagoto, Ua
Toroyano gejatootoo ejemba uugiano sololoo oono Anutuwaa jetanoga qaa me jegi.
Kia.
17-18 Mat 17.1-5; Maak 9.2-7; Luuk 9.28-35
Kia.
17-18 Mat 17.1-5; Maak 9.2-7; Luuk 9.28-35
2 Piito 2 Piito
<<
11
>>
*1:16: Be sosomba iikawaa kania mo ii kokae: Momo ejemba yooo uugiano jembiri momo letono qaa kania kania la romogo gisomaso agi kolookeju.
1:21: 17-18 Mat 17.1-5; Maak 9.2-7; Luuk 9.28-35
2002, 2011 BSPNG
2 Piito 2 Piito
<<
22
>>
2
Boi takapolakayano mono laligo tiwilaawu.
1
Gejatootoo ejemba takapolakaya ii kaaagadee Israel kanageso batugiano asugigi.
Iikawaa so ooo batugiano boi soosooya kaaagadee asugiwuya. Asugi nama ooo
momalaarigia tiwilaawaatiwaajo ekalolo qaa batuya batuya ii aasagoyano me
batugiano kawuya. Somatananano dowegia meroti, Po ii kaaagadee qakooma mu
iikaaa kano iyagia kondeema ao uulaawo tiwilaawuya.
2
Kaento, ii kile ejemba seiseiyano yooono serowili siligia otaa iyagiaa jaajaa
laligowuya. Kaaa laligowuyatiwaajo ama ejembano roromogogia agi qetetagoro
uumeleembaa kana hoaajo mogi gamuyawo kolookebaa.
3
Boi takapolakaya yoono
mono otoko qagano sundu kania kania jembiri (qaa aisea) la je sei laligowuya. Kaaa
laligogi oono ii moma afaago mone iwoi me kululuugi la amanagaju me
laligowuya. Anutu-no ejemba kaaa yooo qaagia mono monowaa monoyano je
tegorota iroa meleeno qagiano ubaatiwaajo eja. Anutuno kondemondeema
oomambaajo ataqata imowamo mende ambaato, ho tooaga siimbobolo moma
laligowuya.
4
Kondemondee koloowaatiwaa gale meme qaa tosaaa ii kokae: Siwe gajoba
tosiano Anutuwaa jeta qotogo sigisogo agiti, Anutuno ii mende iiima kobooroto,
hago oono gere siano emukano kemegi. Hago pagama ziwiziwi dutano oooma
ae gbadono (tape) gbadoo oono. Gbadoo gale koma oono qaagia je
tegowaatiwaajo mamboma ragita rama kouju.
5
Monowaa monoyano ejemba
agonjoragiawo namono laligogiti, Anutuno ii kaaagadee mende iiima kobooroto,
gboulu somata jero waama uu turu oono. Turu oonoto, kile eja Nooa iino
uumeleembaa qaa je nanameme dindia ambutiwaajo ama uukuukuu me ooma
laligoroti, ii ano ejemba 7 ii laaligogia ago koma sopa somogo oono.
6
Kaaagadee Sodom Gomora tao woi ii tiwilaawaotiwaa qaaya je tego gereno
oooro gere sogogaragadee eri. Ejemba agonjoragiawo yooojo iwoi nomae
koloowaati, iikawaa sareya iibutiwaajo ii ano koloojao.
7
Gereno kuuya ooomambaajo
anoto, kile eja solaa Loot ii wala batugianoga metogo ago koma muro. Jeulala
ejemba serowili nambonambo ama iyagiaa jaajaa nanameme tosaaa tondu agi iima
yooojo moma boli uuta kamaaro laligoro.
8
Eja solaa ii yooo batugiano laligo
nanameme jeulala kanjaawo iima moma laligoroti, iikawaajo mono wee so moma
jinjigo laligoro. Iwaa uuta solaano mono suula boliro laligoro.
9
Gale meme qaa jejei, iikano Anutuwaa kania kokae qendeemakeja: Pono
ejemba Anutuwaa laaligo kombombaa koma gbilikejoi, anana saano agobatonoga
metogo wanana somogomambaajo momakeja. Iikaa momakejato, ejemba doogoya ii
qaagiaa iroa meleeno qagiano uro gajobaurutano gale koma oogi laligowuya. Kaaa
laligo ugi kamba somatano karo qaagia je tegoro toroqe siimbobolo moma
laligowuya.
10
Ejemba selegiaa sii kombombaa bologa otaa agonjora-giawo koloo jeulalano
Anutuwaa ku-usua me kamaa amakejuti, Anutuno ii mono waladee je tego oonota
siimbobolo somata moma laligowuya. Boi takapolakaya yoono mono jaba-arambara
qagano iyagiaa jaajaa laligo Siwewaa besako kawali asamararagiawo eukano
laligojuti, iyooojo sombugia mende momakeju. Ii qaago totoonto, ii kaaagadee uuqeqe
qaa tokorokota je oomakeju.
11
Kae amakejuto, Siwe gajoba ku-usugiawo boi
soosooya ii uuugu uuta koloojuti, ii kile Siwewaa besako kawali ejemba ii Pombaa
jaasewaano qotogo uuqeqe qaano tokorokota mende je tego oomakeju.
12
Gajoba yoono kae mende amakejuto, ejemba yoono selegia me uma Bua
qaa mende moma koto ii kile yooojo uuqeqe qaa tokorokota la jekeju. Oro sooa
kaaa momakootogia hoa mende kolooro oro laaligowaa sii iwoi qerewea iigadee
momakeju. Oro sooa ii koloogita ejembano la uugi komukejuti, iyoono mono
iikawaa so lansa tompi laligo tiwilaawuya. Iyagiaa sii roromogogia
igomagoano mono kondeema oogi tiwilaadaborowuya.
13
Tosaaa horo uree
ama oogi kakasilili mogito, Anutuno iyagiaa qaagiaa iroa meleema oono
siimbobolo iikayadee qagiano ubaa. Uumelee oono uukale qendeema aowombaajo
ajoroo lomba agi boi takapolakaya yoono mono iikano kaaagadee kakeju. Ka
dogogia asugano qendeema iyagiaajoadee romogo baono newagee nepaqepalo
nekeju. Kae ama ooo sele jewogia boroa boroa gamugiawo kaaa kolooju. Iyagio
sele busugiaa siia metogowombaajo ajoajoroo iwoi asasagano ama serowili asugano
ama lansa aisookeju. Ziozwaa eja toya koloojo, je tosia ooojo mende romogo
tiligo oombombaa korisoro momakeju.
*Boi yoono toro kaaa asago rajuto,
tiligo oombombaa korisoro momakeju.
wagogiano iyooono qago jagowabo. wagogiano iyooono qago jagowabo.
14
Jaagiano kaisero jaajaa uu emba iiimakejuti, ii serowiligadee ambombaajo
momakeju. Serowili iwoi ambombaa siia ii mende totoo mesaowombaajo momakeju.
Ejemba kogbara komakejuti, ii horo oogi kana goraayano kemegi horombobo me
arogia mosomakeja. Otoko ama uuroromogogia kotakota iikano eja. Kae
amakejutiwaajo Anutuno seigo oono tiwilaawuya.
15
Yoono kana dindia gema qe uusoosoo titua kema gejatootoo eja Balaam
Beorwaa meria iwaa uugere kana otaakeju. Kere eja po mono BalaamIsrael ejemba
tiliqili ama oombaatiwaajo tawa muroti, uusiiano mono mone ii memambaajo koloo
muro.
16
Koloo muroto, dogi mono kileayaajo terego je muro. Dogi qaa mende
jejeta kano mono eja arono qaa je gejatootoo eja iikawaa uusoo nanameme ii
somogo muro amamaaro.
17
Ejemba yoono mono apu jaaya juuguya kaaa tani laligoju. Raidimbo haamono
koosu omaya koa qaa ii utitii oomakeji, mono iikawaa so ee lansa kema kakeju.
Anutuno yooojo pagama ziwiziwiwaa uutano miri arego oonoti, mono dutano
emukano keme laligo ubuya.
18
Yoono gejajuju qaa omaya je selegia me uma la
aweqawele ama teregokeju. Sele busuwaa siigia kombombaa bologa otaa serowili
nambonambono ejemba la horo oomakeju. Titua laligojuti, tosiano iyooo
batugianoga olo kogiti, mono ii kele qaano kuu oogi kana goraayano kemegi
horombobo me arogia mosomakeja.
19
Iwoi mono ejemba mo somogo gale koma mukeji, iikawaa kasayano mono
ii somogoro ii tawaya qaa ee wele qe laligoja. Iikawaa so boi takapolakaya yoono
kele qaa kokae la jekeju, Oo mono nono toroqe nonogi saano kasagia qaa solaa
(frii) koloo ooagiaa jaajaa laligowu. Qaa kae jekejuto, ii kile iyagio agonjoragiaa
weleqeqeya koloo iikawaa kasano laligoju.
20
Yooo kaniagiano kokae dogoro laligoju: Ponana Jiisas Kraist Hamoqeqe
Tonana ii moma koto iikaaa kano balombaa nanameme agonjorayawo ii misigo
gema qego mono mombo iikawaa kasano kokosii ao osi raju. Kawaajo
kanakanaiyano kilekilenda laligogito, tetegoyano kileqileedaboro laligoju.
21
Anutuno
qaanana je tegoro solaaniwombaa kania wala mende moma koto tompi laligowuyaga,
iikano mono afaaa koloo oonaga. Kae koloonagato, Bua ii oano iijogi kania
moma kotogi buagiaga kolooro. Uugia meleema iikawaa gematano jojopa qaa kowoga
gema qegiti, iikano mono iwoi kanjaawo koloo gamu qe oomakeja.
22
Gema qe
kokosii ao kamaa uuroti, ii gbaqooso qaa hoaboa woi iikawaa so kolooja. Qaa jeta
mo ii kokae, Kasuno loma mombo eleema loloa nekeja. Qaa jeta mo ii kokae,
Bao apu morinigo mono mombo eleema sumu pilipilino lugu keme lomu aokeja.
Kia.
5 Jen 6.17.24 6 Jen 19.24 7 Jen 19.1-16 15-16 Ja 22.4-35 22 Gba
Kia.
5 Jen 6.17.24 6 Jen 19.24 7 Jen 19.1-16 15-16 Ja 22.4-35 22 Gba
26.11 26.11
2 Piito 2 Piito
<<
22
>>
*2:13: Boi yoono toro kaaa asago rajuto, wagogiano iyooono qago jagowabo.
2:22: 5 Jen 6.17.24
2:22: 6 Jen 19.24
2:22: 7 Jen 19.1-16
2:22: 15-16 Ja 22.4-35
2:22: 22 Gba 26.11
2002, 2011 BSPNG
2 Piito 2 Piito
<<
33
>>
3
Po kawaatiwaa soomogo qaaya
1
Oo wombo alauruna, niino tere indi woi koi ambe ooono kaja. Qaa jejei, oo ii
modaborojuto, niino Bua qaawaa hoa koloowaatiwaajo uugia soraaya ii kuu je gbili
ooma tere india woi koi kokaembaajo ooje:
2
Gejatootoo ejemba soraaya yoono
eeano Bua qaa je laligogiti, ii mono duduuwubo. Kaaagadee Po Hamoqeqe
Toyano jekooto nonono ooagiaa wasiwasi eja aposolurugia nonono kuma oonii,
mono ii romogo koma gbili ao me laligowu. Kawaajo niino qaa iikayadee oowe
india woi kolooja.
3
Qaa mutuya mo ii kokae moma asariwu: Kraistno eleemambaajo ano kamba
tetegoya kano mepaqepae ejemba asugi nanamemegiano iyagiaa siigia kombombaa
bologa ii otaa mepaqepae qaa je laligowuya.
4
Tosiano eleema kawaatiwaa qaaya kokae
je qewago laligowu: Kawaatiwaa soomogo qaaya ii mono dakano eja?
Ambosakonanano laligo kouma komugiti, kamba iikanoa iwoi mono mende meleeno
kemero. Anutuno Siwe namo mokoloo orono ilawoila kuuya kanai eroti, ii mono
kaaiadee e kouro laligojo.
5
Kae je qaa kota koi duduukeju: Anutuno monowaa monoyano je koto
qaayaa ku-usuano siwe namo mokoloo orono. Kaaagadee je kotoro apu deema
horo kegi apu uutanoa namo asugi kouro. Yoono qaa kota ii mojuto, ii mende
mojo tani mondo la je lolomoni amakeju.
6
Kanage je kotoro apu gbouluno waama
balo tururo ejemba kamba iikano namono laligogiti, ii apu ne moto komugi.
7
Yoono apuno uuro komugito, namo sombi kamba kokaamba iriimakejoi, ii
gereno tiwilaawaatiwaa so kolooja. Anutuno iikawaa qaaya ii gbonto gbonto je
kotodabororota eja. Qaa iikawaa hoa koloowaatiwaa kambaano ka kuuro Anutuno
ejemba agonjoragiawo laligowuti, iyooo qaagia je tego kondeema oono tiwilaawuya.
8
Kae koloowaato, wombo alauruna, nononano iini gbani 1,000 ii kamba koriga
koloojato, Bua qaa motoogo koi mono mende duduuwu, Wee motoogo ii Pombaa
jaasewaano gbani 1,000:baa so kolooja ano gbani 1,000 iiro wee motoogowaa so
kolooja.
9
Pombaa soomogo qaa ii hoawo koloowaato, iikawaa kambaa ii tororo
mende mojo. Tosiano kamba ii qero ubaatiwaajo romogo la jekeju. Ao kambaa
mende qero ubaato, moma mokosigo ejemba kuuyano uunana meleemboatiwaajo
mambomakeja. Mono gere siano kemebabotiwaajo mono kapara komakeja.
10
Qaayaa hoa koloowaato, Pombaa kaka kambaano mono yogoro meme ejawaa
tani ka kuuwaa. Ii obaba kota bananano riiro amamaawoa. Kamba iikano namo
sombimbaa iwoi ii-iita kuuya ii mono gere too je sogoyagadee ewaa. Wee koi,
segelao ano sombimbaa iwoiya kuuya ii juquma oto jinjerereawo qama ali qaombuya.
Namo ano ejembano iwoi kuuya iikano me agita eji, Anutuno ii kuuya
kondemondeema meleeno kemebaa. Keme je tegoro iwoi mo mende totoo ewaa.
Awawi totoo!
11
Ilawoila kuuya ii tani kaaa juquma qaombutiwaajo oono mono ejemba nomaaa
koloo laligogi sokonaga? Kawaajo mono nanameme soraaya otaa Kraist kaaa koloo
laligowombaajo koma gbili ao laligowu.
12
Oo Anutuwaa kamba somata ii ka
kuuwaatiwaajo mamboma uulaawo kawaatiwaa gawoa kapara koma me laligoju.
Kamba iikano namowaa ilawoilaya ano wee koi, segelao ano iwoiya ii gere too
taururu jewaa. Anutuno sombimbaa ilawoilaya ii kuuya kondemondeeno juquma
jedaborowaa.
13
Kae jedaborowaato, Anutuno iwoi asugiwaatiwaa qaa somogorota eji,
nonono iikawaa so namo sombi dologa mokoloo orombaatiwaajo mambomakejo. Ii
mokoloo orono iikano keuma nanameme dindia otaa laligowoa.
14
Oo wombo alauruna, oo kamba somata ii ka kuuwaatiwaajo mamboma laligoju.
Kawaajo mono kokae ambombaajo kapara koma nambu: Uugia soraaya kolooro
Anutuno jewogia boroaa qaaya mo mende mokolooro iwo ososogojutiwaajo luaeno
laligowu.
15
Mamboma Ponanaa uu taniaajo kokae romogo laligowu: Iino oo uugia
meleema mombo letombutiwaa kambaa qe koriro uro mamboma ooma mokosigo
laligoja. Wombo alanana Poolno kaaagadee qaa iikayadee oo oonoto, Anutuno
momakooto uuta murotiwaa so qaa ii oo oono.
16
Iikawaa qaaya ii tereya kuuya kano je
ookejato, Bua Tereyaa uutano qaaya tosia ii lombotawo. Kawaajo tosiano ii moma
asariwombaajo janjari rii bimookeju. Poumapou ejemba kogbara qe kokobimbi la
laligokejuti, iyoono tereya tereya ii tondu meeragokeju. Iikawaa so Poolwaano qaa ii
kaaagadee meleqelee agi sipasipa koma sookeja. Kae meerago nama iyagia me
boli ao gere siano kemebuya.
17
Yoono kemebuto, wombo alauruna, oono kae koloowaatiwaa qaaya ii mono
waladee modaborogita laligoju. Kawaajo mono ooagia gale me ao laligowu.
Jeulala ejemba kana sogi qiwitigokejuti, oono mono iyooo kele qaagiano horo
oono ootaa jijau kembubo. Laaligowaa tando powowo kotakota iikanoa kae
ligisoo tama kamaa uuwabo.
18
Ponana Jiisaswaa kalemoriaano nanjuti, iikano
mono mombo toroqe me somarii laligowu. Hamoqeqe Tonana Kraistwaa kania moma
kotojuti, ii mono toroqe moma sororogo laligowu. Ii mepeseeni qatano kamba
kokaamba akadamuyawo koloo kanage tetegoya qaa kaaa e ubaa. Qaa ii oano.
3
kokaamba akadamuyawo koloo kanage tetegoya qaa kaaa e ubaa. Qaa ii oano.
3
Juud 18 5 Jen 1.6-9 6 Jen 7.11 8 Ond 90.4

10 Mat 24.43; Luuk 12.39; 1 Tes 5.2; Juud 18 5 Jen 1.6-9 6 Jen 7.11 8 Ond 90.4

10 Mat 24.43; Luuk 12.39; 1 Tes 5.2;
Isa 16.15 13 Ais 65.17; 66.22; Isa 21.1 Isa 16.15 13 Ais 65.17; 66.22; Isa 21.1
2 Piito 2 Piito
<<
33
>>
3:18: 3 Juud 18
3:18: 5 Jen 1.6-9
3:18: 6 Jen 7.11
3:18: 8 Ond 90.4
3:18: 10 Mat 24.43; Luuk 12.39; 1 Tes 5.2; Isa 16.15
3:18: 13 Ais 65.17; 66.22; Isa 21.1
2002, 2011 BSPNG
2 Tesalonaika
00
11
22
33
<<
00
>>
^
2 Tesalonaika
Siimbobolo momago mono oyaboya mokoloo laligowoa.
Pono kamambaajo ano Jeulala Toyano asugiwaa.
Qaa hoa te koma kapara koma kotii nambu.
Saano nonoojo qama kooli laligowu.
Injarere laligowombotiwaa gale meme qaa
Qamakooli ano yeizozo qaa tetegoya
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
<<
11
>>
Tesalonaika Tere 2
Poolno Tesalonaika yooo Tereano 2 kolooro.
Je-asa-asari
Tesalonaika uumelee tuu uutano Kraist kawaatiwaajo mambogi tosiano Mono
karo, jegi tosiano Qaa ii qolomologoya, kae lansa je sisau ama laligogi. Tosiano
Pombaa kaka kambaano mono ka kuuro, je moma laarigi. Kawaajo Poolno Tere
Tesalonaika ano 2 kolooro, buk ii oo qaa ii je asariro. Poolno qaa qolomologoya ii
mindigo kania kokae iisaano: Kraistwaa kaka kambaano dodowiwaati, kamba
iikano ejemba nanamemegiano dogo boliwaa. Kae boliro eja tania mo qata Jeulala
Toya iino asugi wala aasagoyano laligo kanage Kraist asugano tuarenje ama mu
ejemba kantri so gale koma oombaa.
Tosiano Tesalonaika uumelee tuu kakasilili me oogi siimbobolo moma
laligogi. Kawaajo aposol Poolno qaa waa tosaaa kokae je asari oono, Oo mono
kapara koma kotii Pombo qokotaa nama moma laari laligowu. Qaa kota mo ii
kokae je asariro, Niino neauruna yoowo laaligonana nago aowombaajo gawo
me laligonii, oo mono iikawaa so injarere laaligo mesao ooagia nene apu mokoloo
ii ne laligowu ano gawo awaa awaa kapara koma jegea nama me laligowu.
Qaa mutuya 1.1-2
Keraqeeago moma ooma aisoo mepeseeja 1.3-12
Kraistno kawaatiwaa qaaya kuma oonja 2.1-17
Nanameme dindia ambutiwaajo kuu oonja 3.1-15
1
1
Pool, Sailas ano Timoti nonono Tesalonaika uumelee kanageso oowo qaa ami
mobombaajo tere oojo. Oono Manana Anutu ano Po Jiisas Kraist yorowo qokotaa
nanju.
2
Ma Anutu ano Po Jiisas Kraist yorono mono kalemoria ooni luaeno
laligowu. Kia.
1 Apo 17.1
laligowu. Kia.
1 Apo 17.1
Siimbobolo momago mono oyaboya mokoloo laligowoa.
3
Uumelee alaurunana, ooo momalaarigiano mamaga kotiiro korebore uukale ama
aokejuti, sili iikano motomotoo ooo uugiano seikeja. Kawaajo nonono ooojo
kamba so Anutu dagise! je mepesee mukejoi, ii awaagadee sokonja. Bua qaa
koma gbiligitiwaajo dagise jekejoi, ii mono gawonanaga.
4
Sisiwerowero agosisiri
kania kania ama oogi momakejuti, ii kuuya kapara koma mokosigo bo qe nagi
momalaarigiano mende sologo loorija. Nononana kaaagadee iikawaa sunduya ii
Anutuwaa kanagesoya kanagesoya yooo jaagiano je selenana ooojo ama me uma
mepeseekejo.
5
Anutuno qaa dindiagadee gosi je tegokeji, agosisiri momogiano mono
iikawaa aiweseya kolooja. Anutuwaa bentoto uutano kouma laligojutiwaajo siimbobolo
mogi iiiro Siwe gomano ubutiwaa so soraaya soro koloowutiwaajo kapara komakeja.
Kawaajo koajili mende ago kono kamba kokaamba qagiano umakeja.
6
Anutuno
dindia koloojiwaajo nama kakasilili ama oomakejuti, ii mono kakasilili iikayadee
meleeno iyagiaa qagiano ubaa.
7
Qagiano ubaato, kakasilili moma laligojuti, oono mono oyaboya
mokoloowuya. Po Jiisasno gajobauruta ku-usugiawo uuama yoowo Siwenoga
kamaa asugiwuti, kamba iikano mono nonowo motoo haamo mewuya.
8
Jiisasno gere
bola uutano kamaawaa. Kae kamaa ejemba Anutu mende moma mu Ponana
Jiisaswaa Oligaa Buaya mende te komakejuti, ii mono iroa meleema oono siimbobolo
kokae moma laligowuya:
9
Pono mono Yamage (kozige)! je jaasewaanoga
konjoma oono Anutuwaa ku-usua asamararaawono mende ubuyato, seleege laligo
gere siawaa siimboboloya tetegoya qaa moma laligowu.
10
Pono eleema kawaati, kamba iikano tuuuruta soraaya anana mono iwaa
asamararaa iima iikawaa so letoma Oowe, Jiisas Ponana oowe! jewoa. Moma laari
munii, kuuya anana kae waligoni ejemba omayano niniima Yei! je aaru nambuya.
Nonono Jiisaswaa kania nago jeni oono kaaagadee ii moma laari uugia
meleegitiwaajo mono letoma jiilalegiawo asari nonowo motoo nambuya.
11
Kae koloowaatiwaajo nonono kamba so ooojo kokae qama koolikejo,
Anutunana, geego oooma iikawaa so mono nemu koma oona soraaya soro koloo
laligowu. Mono ku-usuga ama inaa oona iwoi awaa kuuya ama mewombaa uusiigia
kuuya koloodaborowa. Kae momalaariwaa gawogia megi hoa kuuya koloowa.
12
Kae
qama koolini Ponana Jiisas mepeseegi qatano ooojo ama batugiano akadamuyawo
koloowaa. Ananaa Anutunana ano Po Jiisas Kraist yorono kalemoria ooni
laligojutiwaa so mono ooagio kaaagadee akadamugiawo koloowuya. Kia.
9 Ais
laligojutiwaa so mono ooagio kaaagadee akadamugiawo koloowuya. Kia.
9 Ais
2.10 2.10
<<
11
>>
1:2: 1 Apo 17.1
1:12: 9 Ais 2.10
2002, 2011 BSPNG
<<
22
>>
2
Pono kamambaajo ano Jeulala Toyano asugiwaa.
1
Uumelee alaurunana, Ponana Jiisas Kraistno eleema ka nunuano iwaano eu
ajoroowoati, oo qaa ii mojuto, nonono kokae qisi qambamamba oonjo:
2
Pombaa kaka kambaano ka kuuja, haamo qaa kae jegi doomorogiano mono
iikanondee keno oopopo qe rabubo. Qaa ii nomae kolooro? Omejiilaa mono eja
mo qagano uro umbeumbeano tururo uaua iima gejatootoo qaa je sogiro me
mono uugia kuumanje qaa ii je sogiro kolooro? Tosiano kokae jewubo, Pool
alauruta yoono qaa ii tereno oo agi karo. Qaa omaya iikawaajo mono ee totoo
aaru lalaani jenegia ororo laligowubo.
3
Mono mo kae me kae tiligo oombabotiwaajo mono galegia me ao
laligowu. Ii kokaembaajoa: Wala aiwese woi kokae asugiri Pono iikawaa gematano
kawaa: Ejemba kelemalele yoono Po jeulala ama gema qewuya ano Jeulala Toyano
ao kaaagadee asugano asugiwaa. Anutuno ii je tegoro gere siano kemebaa. Aiwese
woi ii wala asugiri iikawaa gematano kamba somata ii kawaa.
4
Tuarenje Toya iino jaba-
arambara ama aaa selia momboga me ubaa. Ejembano iwoiwaa waeya me
mepeseekejuti me qata be qajuti, iino mono ii kuuya uuugu selia me uma laligowaa.
Kaaa laligo Anutuwaa jiwowo jigono uma jikaro dua koma Anutu kolooje, je
kantri kuuya gale koma nonoma laligowaa.
5
Niino Tesalonaika oowo laligoweti, kamba iikano qaa ii jewe modaborogi.
Oono ii duduuwubo.
6
Jeulala Toyano alanza asugiwaatiwaajo amamaawaa. Naa
iwoino kania ago komakeji, oono ii kamba kokaamba moju. Kambaa tororo ka
kuuwaati, iikanoadee mono asugiwaa.
7
Kamba kokaamba Jeulala Toyaa ku-usua aasagoya iikano mono koloo ejemba
sololoo oomakeja. Asugano asugiwabotiwaa kania kojagiji, iino ii mesaoro kana
koloowaatiwaajo mamboma laligoja.
8-9
Mambono kania kolooro iikanoadee mono
afaago asugiwaa. Satano Jeulala Toya sololoo nemu koma muro agoleto
qolomologoya ano aiwese tere kania kania mero iima laligowuya. Ii iima laligowuyato,
Po Jiisasno asamararaawo asugi ao ii buu aasoano qe japalele me mubaa.
10
Ejemba Anutuno hamo qe oombaatiwaajo togo qaa hoa bua qe aowombaa
siia mende moma tondu laligo gere siano kemebuti, iyoono Jeulala Toyaa
agoletoya ii iigi kaitere kania kania qendeema oono jinjau amakebuya.
11
Kawaajo
Anutuno momo are jinjaua uupaawo ii ano kolooro ejembano ii ku-usugiawo je
seigi kanageso hoa yoono sosogo jo kelega gogo qaaya qolomologoya ii oano
je moma laariwuya.
12
Kaniagiano asugano asugiwaatiwaajo Anutuno momo are
jinjaua ii ano karo qagowuya. Ejemba qaa hoa mende moma laari uusiigia nanameme
doogoyano ama osigiti, Anutuno mono kuuya iyooo qaagia je tegoro gere siano
kemebuya. Kia.
1 1 Tes 4.15-17

4 Dan 11.36; Eze 28.2 8 Ais 11.4 9 Mat 24.24
kemebuya. Kia.
1 1 Tes 4.15-17

4 Dan 11.36; Eze 28.2 8 Ais 11.4 9 Mat 24.24
Qaa hoa te koma kapara koma kotii nambu.
13
Yooono kae koloowaato, Pombaa wombo alauruna, ooojo kamba so
Anutu dagise! je mepeseeni sokonja. Ii gawonanaga. Anutuno oo
kanakanaiyanoga Siwewaa bua koloo letombutiwaajo meweego oono. Iikawaa so
qaa hoa moma laarigi Ua Toroyano me sorai oono laligoju.
14
Kaa laligowutiwaajo
ama Oligaa Bua ano nonoono karo je asarinii, iikano oo ooono. Kaa toroqe
laligo Ponana Jiisas Kraistwaa asamararano uma akadamugiawo koloowuya.
15
Kawaajo uumelee alaurunana, kogbara mono mende qe laligowu. Nonono qaa
kuma ooma jenanano jeni me tereno ooni iima mogiti, qaa kota ii mono qokotaa
otaa laligowu. Kia.
16
Ponana Jiisas Kraist ao ano Anutu Manana yorono jopago nonoma
kalemoria qagano oyaboya koloowombaajo jejeromoromoa nononi iikawaajo
mamboma ulukole tetegoya qaa moma laligojo.
17
Yorono mono uugia nagori gawo
awaa kuuya me qaa awaa kuuya je laligowuti, iikano mono me kotii ooni laligowu.
Kia.
<<
22
>>
2:12: 1 1 Tes 4.15-17
2:12: 4 Dan 11.36; Eze 28.2
2:12: 8 Ais 11.4
2:12: 9 Mat 24.24
2002, 2011 BSPNG
<<
33
>>
3
Saano nonoojo qama kooli laligowu.
1
Qaa tetegoya mo koi: Pombaa qaano sei ooo batugiano akadamuyawo
kolooroti, iikawaa so mono uulaawo goma tosiano kaaiadee kema je seini hoawo
koloo kembaa. Kawaajo uumelee alaurunana, oono mono nonoojo ama Anutu qama
kooli laligowu.
2
Ejemba kelemaleleano Anutu mende moma laarikeju. Kawaajo
ejemba kaamaaya doogoya yoono kakasilili ama nonombubotiwaajo mono Anutuwaa
qama kooli laligogi sopa somogo nonombaa.
3
Kelemalele yoono bolijuto, Po qaaya ponda otaakeji, iino mono me kotii
ooma bologanoga sopa somogo oombaa.
4
Qaa je koto oonii, oono ii kamba
kokaamba ano kanage te koma laligowuti, ii moma uuwoi mende anjo. Nonono
Pombo qokotaa nama kae mojo.
5
Pono mono uugia meleema Anutuwo somogoro uujopaya moma yago Kraist
kaaa kapara koma mokosigo laligowu. Kia.
Injarere laligowombotiwaa gale meme qaa
6
Uumelee alaurunana, nono ooagiaa aigia otaa lansa laligowubotiwaajo kuma
ooninto, tosiano kile qaa baatano mende kema nepinepi tondu laligoju. Kawaajo nono
Po Jiisas Kraistwaa qatano kokae je koto oonjo: Oo mono uumelee alaurunana
kaaa kuuya ii oomesao misigo sigesige laligowu.
7
Nonono ooo batugiano
nononanaa aino lansa qaagoto, qaa baatano laligoni. Kawaajo nonoo kana lasunana
otaawutiwaa kania ii ooagio saano moju.
8
Nono injarere mende laligoni ano
ooonoga mombaano nene iwoi ii ee mende ne laligoni. Qaago. Nago
nonombutiwaa lombotano ooonoga mombaa qagano ubabotiwaajo mono asaga
gomantiia gawo suulasuula me selenana qe laligoni.
9
Anutuno gawoa mewombaa ku-usua nonono laligojoiwaajo saano nago
nonombutiwaa qaano uugia kuu oombonagato, nonoo kana lasunana otaawutiwaa sili
awaa qendeema oombombaajo mojo.
10
Oowo laligonii, kamba iikano kokae je
koto ooni: Gawo memambaajo togoji, iino mono nene kaaagadee mende newa.
11
Ooo batugiano tosiano qaa baatano mende kema iyagiaa aigia otaa lansa
laligoju. Yoono gawo hoa mende mekejuto, gawo meme tanitani ee la ewaewa
koma iino waino mondo tosia yooono iwoi me soo qewolo qe silemale la
laligokeju. Ooo buju qaa mo ii kae karo moni.
12
Nonono ejemba kaaa ii Po Jiisas
Kraistwaa qatano je koto uugia kokae kuujo: Oo mono kemaqokotaakaqokotaa
mesao ze laligo gawo megi hoa kolooro ooagiaa nene apugia ne laligowu.
13
Oo uumelee alaurunana, oono gawo awaa awaa me iikano mono ataqata
mende ambu.
14
Nonono tere koi oo je koto oonjoi, mono ii mende te kombaati
ee, oo mono uuta meleembaatiwaajo gamu qe mu iima tii iwo qaa qaa mende ama
ainjolo mende rama laligowu.
15
Kaaa laligo kere qaagoto, ala kaaa me mu
qambamamba koma mu laligowu. Kia.
Qamakooli ano yeizozo qaa tetegoya
16
Po luae Toyano ao mono kamba so nanameme kuuya kano luae qe oono
bonjo laligowu. Pono mono kuuya oowo laligowa.
17
Pool neeno yeizozogia neenaa boronano ooje. Tere kuuya ookejei, iikano
neenaa yeizozo qa tere koi neeno amakeje. Qana kokae ooje: Pool
*Wala mono tiligo
neenaa yeizozo qa tere koi neeno amakeje. Qana kokae ooje: Pool
*Wala mono tiligo
Poolwaa qatano tere mo ano sisau kolooro. Kawaajo iyaaa boriano qata ooro. Poolwaa qatano tere mo ano sisau kolooro. Kawaajo iyaaa boriano qata ooro.
18
Ponana Jiisas Kraistwaa kalemoriaano mono kuuya oowo ewa. Kia.
<<
33
>>
*3:17: Wala mono tiligo Poolwaa qatano tere mo ano sisau kolooro. Kawaajo iyaaa boriano qata ooro.
2002, 2011 BSPNG
2 Timoti
00
11
22
33
44
2 Timoti 2 Timoti
<<
00
>>
^
2 Timoti
Poolno Timoti uuta nago qaa jero.
Kraist Jiisaswaajo mono manja qe laligowa.
Anutuwaa Bua gawombaa ejia kokae koloo laligowa:
Kamba tetegoyano laaligo boli agonjorayawo koloowaa.
Poolwaano jekooto qaa tetegoya
Poolno gawoa mundaa Timotiwaa qagano ano.
Neaurunano nomesao qeqelala kegi.
2 Timoti 2 Timoti
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
2 Timoti 2 Timoti
<<
11
>>
Timotiwaa Tere 2
Poolno Timotiwaa Tere ano 2 kolooro.
Je-asa-asari
Poolno mundaa ano gbaworo ala ilailaaya Timotiwaajo Ando qambamamba
qaana konoga muma, je Bua Tere koi ooro. Qaa area waa ii awaawaa
kaparakoko. Poolno ii je asari uuta nago qambamambaa kokae mu ooro:
Timoti giino mono ponda nama Jiisas Kraistwaa kania nago je laligowa. Oligaa Bua
ano Soomogo Are Walaga mojai, mono iikano qokotaa iikawaa qaaya hoaboa ii
ejemba kuma ooma uukuukuu gawo mekeba. Tuarenje ama gogi siimbobolo kania
kania mokoloo monagati ee, mono kile Anutuno gawo gonotiwaa so ii kapara koma
mekeba.
Poolno gale meme qaa kotiga Timoti kokae muro: Tosiano poumapou qagano
agowowo omaya ama gejajojomba amakejuti giino mono iikawaa qaano keuma
kambaga mesoqesoo tiwilaawabo. Agowowo qaa kaaa kano ejemba mende totoo
ilaa oomakejuto, ejemba geja ama momakejuti mono ii me boli oono tiwilaawuya.
Poolno qambamamba qaaya kuuya nagomambaajo aaa laaligoyaa sunduya
ooro. Naambaajo nomae gawo area ama manja qe laligoroti Timotino iikawaa qaaya
duduuwabotiwaajo ii kokae je asariro, Niino Jiisas moma laari lombo moma
mokosigo uujopa ama laligowe. Sisiwerowero ama nogi siimbobolo moma kapara
koma kotii nambe.
Qaa mutuya 1.1-2
Anutu mepesee Timoti qambamamba muro 1.32.13
Gejanono ano gale meme qaa tosaaa 2.144.5
Pool horo uree ama mugi laligoro 4.6-18
1
1
Anutu uusiiano je koto Pool nii kuu nono Kraist Jiisaswaa aposol kolooje.
Kraist Jiisaswo qokotaa nani laaligo kombombaa nonombaatiwaa qaaya
somogorotiwaa Bua qaaya je asarimambaajo wasi nono laligoje.
2
Timoti giino momalaariwaa wombo merana kolooja. Niino giwo qaa ami
mobojo tere koi ooje.
Manana Anutu ano Ponana Kraist Jiisas, yorono mono kiakomu kalemoria
2 Apo 16.1
2 Apo 16.1
Poolno Timoti uuta nago qaa jero.
3
Noo ambosakonurunano Anutu wele qe mu laligogi niino toroqe gawoa
mewe Anutuno Giibe sokonja, nijoro uugejanano kae momakeje. Uuna soraaya
kolooro Anutu mepeseekeje. Mepesee asaga gomantiia qama kooli gii suula
romogo gomakeje.
4
Gomesaowe saana jauga kamaaroti, niino ii romogo
giimambaajo awelego kapara komakeje. Giima ainjolo rari korisorono uuna saa
qewaatiwaajo moje.
5
Giino gbigbaoa qaa oano Jiisas moma laari laligojai, qaa ii uu wombonano
ero romogokeje. Wala auga Lois ano nemuga Yunis yorono uugara meleeni
momalaarigarano kolooro. Yoroo gemagarano giino kaaagadee ama laligojai, iikaya
moma laari kotiije.
6
Kawaajo imowamo laligowabotiwaajo qaa kokae qe gbili gijoje: Niino wala
borona wagano ama qama kooliwe Anutuno gawo memewaa momo kale gonota
uugano eji, ii mono me gbilina gere bola kaaa kotii je mende ililigowa.
7
Qaa koi
mono romogowa: Anutuno Ua Toroya ii jirijiri ama qarasombunana moboatiwaajo
qaagoto, iyaaa ku-usumbaa Uaya nonono saano uunanano jopago ao
nanamemenana tororo gale koma ao namboa.
8
Kawaajo Ponanaa qaaya nago je seimambaajo ataqata mende amba. Kae
qaagoto, mono nii kaaa koloo laligowa. Niino Pombaa gawoa me laligowe iikawaajo
kapuare mirino noogi rajento, kile noojo ama kuukamakamaa mende moma laligowa.
Mono kotii nii kaaa awasakaka nama uuwaa gawo me laligowa. Oligaa Buawaajo
ama agosisiri ama gombuyagati ee, mono iikawaa siimboboloya moma mokosigo
bosima laligowa. Anutuno ku-usu gomakejiwaa so ii saano niwo motoo kapara koma
bosima laligowota.
9
Anutuno monowaa monoyano Siwe namo mende mokoloo oroma kamba
iikano ananaajo romogo are kokae ano: Anutuno Kraist Jiisaswaajo ama
kalemoria nonombaa. Are ii ano ero laligo kouma laligogi anana kolooni. Kolooni
Anutuno anana iwaa bua koloo soraaya laligowombaajo nonooma hamo qe nonono.
Anano iwoi awaa aniiwaajo ama mende meweego nonoma nonoonoto, iyaaa are
walaga ii otaa nama iikano nonoono.
10
Are walaga iikawaa hoa ii kamba kokaamba
asugano kolooro. Hamoqeqe Tonanano asugi Anutuwaa kalemoriaa maama nonono.
Kraist Jiisasno asugi koomuwaa esua qe melugoro kemero Oligaa Buaya ninisaano
asariro. Bua qaa ii moma laari saano laaligo kombombaa mokoloo tetegoya qaa kotii
laligo kamba mono mende koomu komboa mende komuwoa.
11
Anutuno nii Oligaa Bua je asari ejemba kuma oomaatiwaajo kuu nono
wasiwasi eja aposol kolooje.
12
Aposol koloojeiwaajo ama gawoa kotii mewe
tosiano agosisiri na nogi siimbobolo momakeje. Siwe Eja moma laari mukejei,
niino iwaa kania awaagadee moma yagoje. Kawaajo awasakaka nama kuukamakamaa
mende momakeje. Qaago totoo! Anutuno moma laari noma Bua gawoa ama
nonotiwaa so nii gale koma nomambaa kotii laligoji, ii moma yagoje. Kae moma
yagowe gawoano mende sooma kamaaro laligo uma kamba somatano keuboa. Kae
moma laari iikawaajo uuwoiwoi mende anje.
13
Momalaariwaa qaa ii uunana
meagowaatiwaa soga kolooji, niino qaa hoa ii kuma goma sili awaa qendeema goma
laligowe. Ii mono uu konogano ama kaaiadee otaa laligowa. Nono Kraist Jiisaswo
qokotaa motoo nani jopago nonomakeji, giino mono uujopa iikawaa uutano
laligowa.
14
Anutuno giima moma laari goma iwoi awaa kuuya gono buaga kolooji, iikano
mesoqesoowabotiwaajo mono ii gale me laligowa. Ua Toroyano uunanano nama
laligoji mono iwaa ku-usu qagano iwoi hoa ii agokaya kona ewaa.
15
Eisia prowinswaa neauruna yoono kuuya nomesao gema nugi, ii moja. Eja
qagara Figelus ano Hermogenes yorono iyooo batugiano laligojao.
16
Tosiano
nomesaogito, Onesiforus iino qaago. Kawaajo Po, gii mono Onesiforuswaa sumauruta
kiakomu oona laligowu. Eja kano noo gbadonaajo (tape) gamu mende qe
nomakejato, kamba mamaga kano keraqeeago qe nono uuna bonjo kono.
17
Onesiforusno Room sitino koi kouma kamba iikanondee noojo kapara koma
mogama laligo mokoloo nono.
18
Iino wala Efesus sitino nomae ilailaa somasomata
ama me afaago noma laligoroti ii geego saano moma komuja. Kawaajo kamba
somatano Pombaa kooroano keuni Onesiforusno kiakomuwaa tawaya
mokoloowaatiwaajo qama koolije. Kia.
5 Apo 16.1

11 1 Tim 2.7
mokoloowaatiwaajo qama koolije. Kia.
5 Apo 16.1

11 1 Tim 2.7
2 Timoti 2 Timoti
<<
11
>>
1:2: 2 Apo 16.1
1:18: 5 Apo 16.1
1:18: 11 1 Tim 2.7
2002, 2011 BSPNG
2 Timoti 2 Timoti
<<
22
>>
2
Kraist Jiisaswaajo mono manja qe laligowa.
1
Oo uumelee merana Timoti, gii mono Kraist Jiisaswo qokotaa kalemoria
uutano bo qe kotii namba.
2
Niino Bua qaa kuma gombe mamagano niima nago
jegi monati, ii ejemba moma laari oo-oombaa so koloojuti, mono iyooo bua
ewaatiwaajo oomba. Kae ama oona ero saano ejemba tosaaa toroqe kuma
oombutiwaa so koloowu.
3
Oo Timoti, gii mono Kraist Jiisaswo nama iwaa manjaqeqe eja akadamugawo koloo
kapara koma kotii manja qe laligowa. Agosisiri ama gombuti, iikawaa siimboboloya
mono moma mokosigo bosima laligowa.
4
Manjaqeqe ejawaa tania ii kokae: Kawali
gale wagiano eja ooono manjaqeqe tuumbaa areno keuma kema ka gawo ponda
me laligojuti, iyoono kuuya galegiano je kotokejiwaa so te koma ambombaajo
jojori nanju. Kae nama iyagiaa laaligowaa nagonagowaajo iwoi mo mende me
laligoju. Uu deendee mende laligoju.
5
Kawaa sareqaaya mo ii kokae: Aagole ejano kuu aano keuma jekooto
galeaano qaa uugu la bobogari kenji iino akadamuyawo mende koloowaa. Iwaa
waano haamo aambaa ila mo mende kogi kemebaa. Kawaajo gii mono dindiagadee
kemba.
6
Kaaiadee komakoomo ejano gawo somata mero hoa kolooro wala kema
jaaya qe nero sokombaa. Tosiano loorigiti, iyoono iwaa gematano kawuya. Gii mono
iikawaa so kotii gawo me laligowa.
7
Qaa oojei, ii weego moma bimoona Pono
mono momakooto gono ii kuuya saano moma asariwa. Kawaajo ii mono uu konogano
ama romogo laligowa.
8
Mono Jiisas Kraist romogo laligowa. Niino Oligaa Bua je asarikejei,
Jiisasno qaa iikawaa so ki Deiwidwaa gbiliga koloo Hamoqeqe Toya kolooro Anutuno
me gbiliro koomunoga waaro.
9
Niino Oligaa Bua qaa ii kapara koma je asari agosisiriwaa siimboboloya mobe
kikekakasilili eja kaaa kasano gbadoo nogita raje. Kae rajento, Anutuwaano Bua
qaa ii mende gbadoo somogogi.
10
Kania kawaajo ama niino siimbobolo kuuya moma
mokosigo kotii nanje. Anutuno ejemba iyaaajo meweego oonoti, niino mono
iyooojo ama kapara koma manja qe laligoje. Kraist Jiisasno hamo qe oono
yoono kaaagadee letoma oyaboya koloowutiwaajo moje. Uugia meleema
laligowuti ee, mono Siwewaa asamararano uma tetegoya qaa kotii laligo ubu.
11
Qaa
koi mono powowo kotakota kolooja:
Anana uunana walagano iwo motoo komuro laligojoi ee, mono kaaiadee iwo
kotii laligowoa.
12
Iwo motoo siimbobolo moma mokosigo laligojoi ee, mono kaaiadee iwaa
bentoto uutano iwo galekoko gawo mewoa.
Anana ii qakoonjoi ee, iino mono kaaiadee qakooma nonoma niniima tiiwaa.
13
Anana gema qe muni iroa meleema nonombaatiwaa qaa somogoro eji, iino ii
qewagomambaajo amamaawaa.
Mindiqindi ama iyaaa kania utegomambaajo qetetagokeja.
Kawaajo ezelobezelo ama qaanana ponda mende otaawoati ee, iino mono kile
(dindia nama) qaaya ponda otaa iikawaa so ama nonombaa. Kia.
12 Mat
(dindia nama) qaaya ponda otaa iikawaa so ama nonombaa. Kia.
12 Mat
10.33; Luuk 12.9 10.33; Luuk 12.9
Anutuwaa Bua gawombaa ejia kokae koloo laligowa:
14
Oo Timoti, qaa koi duduuwabotiwaajo ii mono je gbili ooma Anutuwaa
jaasewaano kokae je koto ooma laligowa: Momalaariwaa qaa aro kania kania ii mono
meleqeleema mondo mende gosi nambu. Jenokoolino mono mende totoo ilaa
nonomakejato, tosiano niinogiino qaa kaaa moma elokalo agi momalaarigiano
sooro tiwilaawubo.
15
Giino mono Bua gawombaa agotete kania kania ii haamo ana
Anutuno giima Sokonja, jewaatiwaajo kapara koma namba. Gii Kraistwaa
gawombaajo gamuga mende moma laligowato, Bua qaa hoa mono tororo mendeema
uugia kuu ooma laligowa.
16
Balombaa qaa julujulu omaya omaya ii mono yakari gema qewa. Tosiano ii je
sei laligo iikaaa kano balombaa agonjorayano qokotaa Anutu toroqe lolomoni
kaamaa amakeju.
17
Wiji kotiga (qata kensa) kano sele busugia siriawo qe kiro somarii
kemakeji, yoono iikawaa so qaa omaya je iikano ejemba me boli oomakeju. Yooo
tuunoga eja woi qagara Himeneus ano Filetus laligojao.
18
Yorono qaa hoaa kania
mesao jinjau qe qaa sea kokae jekejao, Uumelee ejemba anono mono gbili
waama laligojo. Kawaajo kanage koomunoga mombo mende gbili waaboa. Kae
je tosaaa ekalolo me ooni momalaarigiano bolikeja.
19
Kae bolikejato, Anutuno tando powowo kotakota kuuroti iikano mono kile
mende joloma nanja. Iikawaa mugea ii kokae oogita eja, Pono aaa bua koloojuti ii
moma koto oonja. Mugea mo ii kokae, Ejemba Pombaa qata me qamakejuti,
kuuya iyoono mono nanameme bologa qe yakari laligowu.
20
Miri somata kano juu, monjo, amanene, komanene, kosonene, uunene kania kania
eja. Tosia gereno ano gbako namono memeta, ii kamba so me gawono amakejo.
Tosia goul ano silwano memetaga. Akadamugiawo kaaa ii korisoro kambaanondee
gawono amakejo.
21
Kawaa so mono qaa omaya mesao iyaa koma konjorati aoji,
iino mono monjo goulno memeta kaaa koloowaa. Toyano ii me gawo
akadamuyawono ano mekebaa. Ii mero toomoriaawo kolooro Somatayano iwaajo
aisookebaa. Anutuno me sorai muro tiri koto nama gawo awaa kuuya
memambaajo jojori nambaa.
22
Sagbili laaligowaa sii kombombaa bologano gale koma gombabotiwaajo
mono gale me ao laligowa. (Gawogaa hoano kamaawabotiwaajo ii jeje.)
Agobatono horo gomakejuti, ii mono misigo gema qe laaligo koi kaaa
laligomambaajo kapara koma laligowa: Ejemba uu soraayaa qagano Po ilaa
oombaatiwaajo qamakejuti iyoowo mono nanameme dindia otaa Anutu tororo
moma laari oano jopago ao luaeno laligowu.
23
Tosiano gejajojomba qaa oyomakandowe je niinogiino jenokooli agi
agowowo kolookeji, ii oano moja. Kawaajo ii mono yakari gema qe laligowa.
24
Pombaa gawo meme eja kolooji, iino mono agowowo ambaatiwaa so qaagoto,
ejemba kuuya gumbonjonjo qagano ama ooma afaago kuma ooma laligowa.
Agosisiri ama mugi ii kotii mokosigo laligowa.
25
Tosiano tuarenje ama mugi ii
saano uuluae qagano metulago mindigo oomakeba. Kae ama oono Anutuno
uugia me looriro saano Bua qaa moma koto uugia meleembuyaga.
26
Tuarenje ejemba
yoono Bologa Toyaa moto siwano ritogogi oono jeta te koma amakeju. Kae ama
uugia tooro uuroromogogia kolooro Bologa Toyaa kasa gbadonoga loloo
kamaawuyaga. Kia.
19 Ja 16.5
kamaawuyaga. Kia.
19 Ja 16.5
2 Timoti 2 Timoti
<<
22
>>
2:13: 12 Mat 10.33; Luuk 12.9
2:26: 19 Ja 16.5
2002, 2011 BSPNG
2 Timoti 2 Timoti
<<
33
>>
3
Kamba tetegoyano laaligo boli agonjorayawo koloowaa.
1
Qaa kota koi mono moma koto laligowa: Jiisas kakataa kambaano toriro ejemba
kaniagiano boliro tetegoyano laaligo kanjaawo kokae koloowaa:
2
Ejembano
agiaajoadee romogo mone iwoi buuju mego mewombaajo otoko (greed)
amakebuya. Selegia mepesee momoso kaaa egagia qereree sewakiki laligo uuqeqe
qaa tokorokota la jekebuya. Nemumaurugia yooo jegia mende te koma iwoi
awaawaajo dagise mende je nesaqesa (nehololo) amakebuya. Anutuwaa telambela
ama lolomonikebuya.
3
Aaa lomboga, je woso momo mende amakebuya. Tosaaa yooo sigisogogia
mende mesao iikawaa uuboolia bosimakebuya. Gemaqeqe qaa kisama je iyagia mende
gale koma ao ejemba horo uree ama oomakebuya. Nanameme awagaajo mojogia
tiiro togokebuya.
4
Memelolo ama iyagiaa aigia otaa jeubaba qekebuya. Sewakiki laligo jaba-
arambarano uugia utitiiro uugere amakebuya. Sele busuwaa sii korisorogiaajo sii
mamaga moma Anutuwaajo mogi kamaaqeqeta kolooro gogoraage amakebuya.
5
Anutuwaa Bua gawo bakasasa bosima silemale ama Sonda are la otaa
mondokejuto, nanamemegiano Anutuwaa ku-usua ii kondama qakoomakeju. Ejemba
kaaa ii mono jawo ama misigo gema uu laligowa.
6
Yooonoga tosiano la liligo
ejemba mirigiano uma qaa keleno uuqeqe me ooma gejagia qeduukeju. Gejagia
qeduugi emba tosiano loori yooono qokotaakeju. Emba sigisogogiaa gamuwaajo
kamaa uuro siigia kombombaa kania kania iikano yaiwisisi me oogi sisau anjuti,
iyoono ii gbawii fua manera me kokosii oogi qaa motogiano kamaa uukeja.
7
Emba kaaa yoono moma bimoo suula qaa kuma oom-butiwaajo mondo
momakejuto, Bua qaa hoaa kania ii kamba so moma kotowombaajo amamaakeju.
8
Iijipt kantriwaa tiriqoonjo eja qagara Janes ano Jambres yorono Mooses tuarenje ama
muri. Ejemba takapolakaya yoono iyoroo so Bua qaa hoaajo tuarenje amakeju.
Ejemba kaaa yooo momogiano sooro kaamaa koloojuti, ii mono Anutuno
momalaarigia agotete mero kamaa uuro Pombo nanagiano sologowaa.
9
Kamba toroga selegia me umakebuto, gawogiaa hoa ii kamba mende koriro
jago qaombaa. Iijipt eja yoroo kaniagara asugano kolooroti, iyooo kaamaagiaa
kaniano mono iikawaa so asugano kolooro ejemba kuuyano ii iima asariwuya. Kia.
8
kaniano mono iikawaa so asugano kolooro ejemba kuuyano ii iima asariwuya. Kia.
8
Eks 7.11 Eks 7.11
Poolwaano jekooto qaa tetegoya
10
Yooono kae koloowaato, niino laaligonaa tooa morota kuu are ambe.
Ejemba Bua qaa kuma ooma nanamemena ama me laligoweti giino ii iima
modaboroja. Laaligonaa tooa otaa momalaariwaa komagbiligbili ponda me
siimbobolo mokosigo laligoweti iikawaa sunduya je jegi moma sorogoja. Uumelee
alauruna uunano jopago ooma laligowe. Tuarenje agosisiri ama nogi iikano kapara
koma kotii nama laligowe.
11
Sisiwerowero kakasilili kania kania ama noma laligogiti, ii
moja. Antiokia, Aikoniamano Listra tao karoo kano siimbobolo noo qanano uro
koajili mobeti, ii iwoi kanjaawo kolooro. Yei, magaa siita! Agosisiri mokosigo
bosima laligoweto, Pono ii kuuya kanoa metogo nono.
12
Qaa koi mono moba: Ejemba Kraist Jiisaswo qokotaa nama laaligo kombombaa
laligo iikawaa komagbiligbilia ambombaajo momakejuti, ii kuuyano sisiwerowero
mokoloowuya. Nii agosisiri ama nogiti, ee, tosaaa oo kaaagadee ama oombuya.
13
Tiriqoonjo ejemba bologa Bua gawo selesele me oompopo qekejuti, iyoono
toroqe kileqileekebuya. Yoono ejemba tosaaa tiligo ooma iyagia kaaagadee
tiligo ao laligowuya.
14
Yoono kae laligowuyato, Timoti gii Bua qaa hoa moma uu konogano ama
uuwoiwoiya qaa moma laarijai, mono iikano toroqe bo qe nama kotii laligowa. Dae
yoono kuma gogiti, giino iyooo kaniagia moma kotoja. Ii moma laari
oonjaiwaajo mono Bua qaa koronso me mende zolologo mesaowa.
15
Uumeleembaa Bua Tere Toroya ii meraaganoadee moma sorogo laligo kouna.
Giino mono ii weego romogona momakootoga asariro iikawaa qagano nama
Hamoqeqe Toyaa kania moma asariwa. Ii moma asari Kraist Jiisas moma laari muna
hamo qe gono toroqe letoma laligowa.
16
Anutuno Bua Terewaa qaaya kuuya ii ejemba tosaaa sololoo oono oogita
kokae me qeago nonombaatiwaajo eja: Ii weegoni Anutuno uunana sololoo kana
hoa kuma nonoma kileananaajo temboma je nonoma mindigo nonomakeja ano
laaligo solaa laligowombaajo gejanono nonoma koma gbili nonomakeja.
17
Anutuwaa
ejemba anana ii weego koma gbili Anutu jetaa so kotii akadamunanawo koloo gawo
awaa kuuya mewombaajo jojori laligowoa. Kia.
11 Apo 13.14-52; 14.1-7, 8-20
awaa kuuya mewombaajo jojori laligowoa. Kia.
11 Apo 13.14-52; 14.1-7, 8-20
2 Timoti 2 Timoti
<<
33
>>
3:9: 8 Eks 7.11
3:17: 11 Apo 13.14-52; 14.1-7, 8-20
2002, 2011 BSPNG
2 Timoti 2 Timoti
<<
44
>>
4
Poolno gawoa mundaa Timotiwaa qagano ano.
1
Ki Ponana Kraist Jiisasno asugi jaawo laligowoati, me komu ewoati ananaa
qaanana gosi je tego tosaaa anana bentotoano ama gale koma nonombaa. Niino
Jiisas ii ano Anutu yoroo jaasewagarano nama gii uuwaa gawo mewagatiwaajo je
koto gonje. Ii otaamambaajo je qaa ii jojopa qaano somogona mobe sokombaa.
2
Kokae je koto gonje: Giino Bua qaa je ejemba uugia kuu ooma laligowa.
Mobutiwaa kambaaajo mogi sokonja me mende sokonji, mono kile kapara koma
waama qaa je asari laligowa. Ejemba kileagiaajo je ooma mindiqindi ama gale
meme qaa je uuwaa qaa ooma laligowa. Qaaga mobu me mende mobuti, ii kile mono
mokosigo nama kana hoa kamba so kuma ooma laligowa.
3
Anana momalaariwaa qaa kamba kokaamba ejemba qeagowutiwaajo kuma
oomakejonto, kamba mo ka kuuro iikano momalaariwaa qaa batuya mo
mobubotiwaajo togo gejagia gojombuya. Qaa morota morota mobombaajo gejagia
koriro ejawaa eja kelemalele horo oogi ka ejemba qaa ii me woi mobombaa siia
mobuti, iikawaa so kuma oogi laligowu.
4
Kae laligo Bua qaa hoa mobubotiwaajo lolomoni ama gejagia gojoma be
sosomba la jekejuti, iyoooge meleema geja ama moma laligowu.
5
Laaligo kae me
kae utego koloowaati, Timoti gii mono kile bo qe ze nama nanamemega tororo
gale koma ao laligowa. Agosisiri ama gombuti, iikawaa siimboboloya mono moma
mokosigo bosima laligowa. Uukuukuu (ewanjelis) ejawaa gawo are ii sokoma kuuya
medaborowa.
6
Kamba koriga ilaa gomambaajo amamaamaatiwaajo kae jeje. Tando lopio
mepeseewombaajo oro qe jakeno ama oogi kaasono umakero. Iikawaa so niino
laaligona Anutuwaajo ama qeleema gawoa me laligowetiwaajo gawman yoono qaana
somogo nugi neenaa sana maamaatiwaajo dodowije. Namo koi mesaomaatiwaa
kambaano mono ka kuumambaajo dodowi karo moje.
7
Aagole ejano kuu aa kambaano haamo amambaajo esua kuuya me kululuu
bobogari kenji, niino iikawaa so momalaari koma gbili kuu aa akadamuyawo
andaboroje. Kraist moma laari jeta te komambaa qaa je somogoweti ii mende kolati
qakoombeto, iikawaa manjaya mono ponda kotii qe laligowe.
8
Pono jenteego Toya dindia koloo laaligona gosi solaa koloo laligoweti,
iikawaa ila soroa ii je tego nonota noojo mamboma eja. Pono eleema kawaati
kamba iikano ii noma aronano kono kemero qabuanawo koloomaa. Ii noojoadee
mende nombaato, ejemba jopago mu mombo asugiwaatiwaajo mambomakejuti, ii
iyooo arogiano kaaagadee kono keme oombaa. Kia.
Neaurunano nomesao qeqelala kegi.
9-10
Kamba kokaamba balombaa nanameme ama mekejuti, neana Deemas iino
uuta iikano somogo nomesao Tesalonaika sitino keno. Neana Kresens iino Galesia
prowinsno keno. Taitusno Dalmesia balono keno. Kawaajo gii mono uulaawo
noono kamambaajo kapara komba.
11
Luuk iino aodee niwo laligojo. Maakno
wele qe nombaatiwaajo mamaga moma iwaajo amamaaje. Kawaajo Maak wama
motoo kawao.
12
Neana Tikikus wasi mube Efesus sitino keno.
13
Troas taono laligo
malekuna eja qata Karpus iwaa mirino mesaoweti, mono ii me kawa. Kaaagadee tere
lama seliano oo lipigiti, noono lama selia ii mono kapara koma mewa ano kawaa
gematano buk tosaaa ii mujo me kawa.
14
Aleksander, silwa kopa oo qokoqokotaa eja mojai, iino bologa kania kania
mamaga ama noma laligoro. Pono nanamemea gosi iikawaa so iroa meleeno qagano
uro siimbobolo mobaati ii moje.
15
Iino qaananaajo mamaga tuarenje ama nonoma
laligoro. Kawaajo gii kaaagadee mono iwaajo gale me ao laligowa.
16
Indi mutuya mindimindiri qaa jake waano ama nogi qaana kitia jewe mono
mo mende ka nii nago noma jeroto, alauruna kuuya yoono borati nomesaogi.
Anutuno sigisogogia iikawaa kitia qagiano ambabotiwaajo qama koolije.
17
Yoono nomesaogito, Pono ilaa nono. Niino Bua qaa je ejemba uu kuu
ooma gawo ii kuuya medaboroatiwaajo ama me kotii nono. Kantri kuuya yoono
Bua ii mobutiwaajo moma ilaa noma laion kawalia yooo qaa oogiano gili
nombubotiwaajo ago koma jegianoga metogo nono kamaawe.
18
Pono bologa kania kania me nombubotiwaajo metogo nono saano Siwe
bentotoaa uutano eu umaa. Pombaa qata mono suula mepeseeni kamba tetegoya
qaa akadamuyawo koloo e ubaa. Qaa ii oano.
10 Kol 4.14; Flm 24; 2 Kor 8.23; Gal
qaa akadamuyawo koloo e ubaa. Qaa ii oano.
10 Kol 4.14; Flm 24; 2 Kor 8.23; Gal
2.3; Tai 1.4 11 Kol 4.14; Flm 24; Apo 12.12, 25; Apo 13.13; 15.37-39; Kol 4.10

12 2.3; Tai 1.4 11 Kol 4.14; Flm 24; Apo 12.12, 25; Apo 13.13; 15.37-39; Kol 4.10

12
Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8 13 Apo 20.6

14 1 Tim 1.20; Ond 62.12; Room 2.6 Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8 13 Apo 20.6

14 1 Tim 1.20; Ond 62.12; Room 2.6
19
Gii mono noo yeizozona Prisila ano loya Akwila yoroojo ano Onesiforuswaa
sumauruta yooojo jena mobu.
20
Neana Erastus mesaowe Korint sitino laligoja.
Trofimus ii Miletus sitino mesaowe ji kiro eja.
21
Kawaajo kouru kamba mende karo
mono baatano kokano noono kamambaajo kapara komba. Eja qagia Yubulus,
Pudens, Linus, Kloodia ano uumelee alaurunana kuuya yoono yeizozogia je agi
goono kaja.
22
Oo Timoti, Pono uaga kotuego giwo namba.
Anutuwaa kalemoriaano mono oowo ewa. Kia.
19 Apo 18.2; 2 Tim 1.16-17
Anutuwaa kalemoriaano mono oowo ewa. Kia.
19 Apo 18.2; 2 Tim 1.16-17
20 Apo 19.22; Room 16.23; Apo 20.4; 21.29 20 Apo 19.22; Room 16.23; Apo 20.4; 21.29
2 Timoti 2 Timoti
<<
44
>>
4:18: 10 Kol 4.14; Flm 24; 2 Kor 8.23; Gal 2.3; Tai 1.4
4:18: 11 Kol 4.14; Flm 24; Apo 12.12, 25; Apo 13.13; 15.37-39; Kol 4.10
4:18: 12 Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8
4:18: 13 Apo 20.6
4:18: 14 1 Tim 1.20; Ond 62.12; Room 2.6
4:22: 19 Apo 18.2; 2 Tim 1.16-17
4:22: 20 Apo 19.22; Room 16.23; Apo 20.4; 21.29
2002, 2011 BSPNG
3 Jon
00
11
3 Jon 3 Jon
<<
00
>>
^
3 Jon
Jono gale eja qata Gaius mepeseeja.
Diotrefes kaaa koloowabotiwaa gale meme qaa
3 Jon 3 Jon
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
3 Jon 3 Jon
<<
11
>>
Jombaano Tere 3
Jono Tereya ano 3 kolooro.
Je-asa-asari
Bua Tere kokawaa toya iino iyaaa qata Jotamemeya mo, qaro. Iino Tere ii
uumelee kanageso mombaa jotamemeya mo qata Gaius iwaajo ano. Gaiusno uumelee
ejemba tosaaa miri ano nembanene iwoino ilaa ooma laligoro. Kawaajo ii mepesee
muro ano tompe eja mo qata Diotrefes iwaajo gale meme qaa jero.
Qaa mutuya 1-4
Jono Gaius mepeseeja 5-8
Diotrefeswaa gale meme qaa 9-10
Demitriuswaa korisoro qaa 11-12
Buk kokawaa qaa kota waa 13-15
1
1
Oo wombo alana Gaius, niino jotamemeya mo koloo giwo qaa ami mobojo
ka tere ooje. Niino qaa hoaa so uunano jopago goma laligoje.
2
Oo wombo alana, goo kokoosogano Anutuwo qokotaa qeagoro laligojai, ii
moje. Kaaiadee sele gbiligbili laligo iwoi kuuya kano toomoria mokoloo
laligowaatiwaajo Anutu qama koolije.
3
Uumelee alaurunana tosiano goonoga ka goo
sunduga kokae nago nijogi, Giino Anutuwaano qaa hoa ii ponda otaa ama me
laligoja. Kae nijogi mobe korisoro somata kondoo nono.
4
Noo kokourunano
Anutuwaano qaa hoa otaa ama me laligojuti, niino buju kaaa moma honoa qaa
aisookeje. Buju morota mono korisoro uuta ii mende uuguro moje. Kia.
1 Apo
aisookeje. Buju morota mono korisoro uuta ii mende uuguro moje. Kia.
1 Apo
19.29; Room 16.23; 1 Kor 1.14 19.29; Room 16.23; 1 Kor 1.14
Jono gale eja qata Gaius mepeseeja.
5
Oo wombo alana, gii uumelee alaurunana wele qe ooma iikano ponda nama
laligokeja. Yooonoga tosiano goma liligo ooono kakejuti, ii kala koma
oomakeja. Moma oonjai me qaago, ii kile awaagadee ilaa oomakeja.
6
Gii uugano jopago ooma laligonati, iyooonoga tosiano koi ka momalaari
tuumbaa jaagiano kaniaga kae nago jegi moni. Kawaajo alaurunana kaaano
ooono kawuti, ii mono ilaa ooma laligona saano afaago gawo me kanagia
toroqe kembu. Gawo kaaa ii Anutuwaa jaano sokombaatiwaa so mono toroqe me
laligowa.
7
Yoono Kraistwaa buaga koloojutiwaajo ama iyagiaano goma mesao
liligo qabuaya je seikeju. Gawo kae me uumeleembaa gadokopa ejemba
yooonoga nembanene iwoi mo mende aali mekeju.
8
Kawaajo Jiisaswaa alauruta
nononanodee alaurunana kaaa ii koma horo nago ooni sokombaa. Anana gawo
bakaya ii me iikano qaa hoaa Toya motoo wele qe muni qaaya hoano seikebaa.
Kia.
Diotrefes kaaa koloowabotiwaa gale meme qaa
9
Niino momalaari tuu ooojo tere mo ooweto, Diotrefes jotameme eja iino
batugiano gale wa laligomambaa siia moji, iino qaanaa geja mende ama telambela
amakeja.
10
Kawaajo niino ooono kawenagati ee, mono iwaa nanamemea bologa ii
asugano jewe kokae mobuya: Iino nonoojo andoqeqe qaa je qologo kisama jekeja
ano qaagadee mende jekeja. Qaagoto, uumelee alaurunana gomalili gawo mekejuti,
iino ii mende koma horo oomakeja ano alaurunana tosiano koma horo
oombombaajo mojuti, iino ii ago koma ooma momalaari tuugianoga utama oono
seleege kamaakeju.
11
Oo wombo alana, gii nanameme bologa qaagoto, nanameme awaa ii mono otaa
laligowa. Dae yoono nanameme awaa ama me laligojuti, iyoono Anutuwaa
meraboraaa kolooju. Dae yoono nanameme bologa ama me laligojuti, iyoono
Anutuwaa kania mende moma koto sopa seleegeano laligoju.
12
Demitrius eja iikawaa kania ii awaa. Alaurunana kuuyano kae jekeju. Qaa hoaa
Toya ao qaa ii kaaiadee nago jekeja ano nonono toroqe iwaajo qaa ororo
jekejo. Nonono qaa jekejoi, ii qaa hoa too kolooji, ii moja. Kia.
13
Niino goojo qaa seiseiya oomambaajo siia mojento, ii kirifi ano ikno oo
gomambaa so mende moma mesaoje.
14
Niino uulaawo goono ka giimambaajo
mamboma jejeromoromo anje. Aitogowoati, kamba iikano saano jaasewa qe
ao qaa qaa ami moboa.
15
Anutuno luae qe gono laligowa!
Momalaari alaurunana koi laligojuti, iyoono yeizozogia agi goono kaja. Giino
kaaiadee uumelee alaurunana giwo nanjuti, ii aa aa noono yeizozona iijona mobu.
Bonjo!
3 Jon 3 Jon
<<
11
>>
1:4: 1 Apo 19.29; Room 16.23; 1 Kor 1.14
2002, 2011 BSPNG
Aposol
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 23
24 24
25 25
26 26
27 27
28 28
Aposol Aposol
<<
00
>>
^
Aposol
Jiisasno zioz kanairo.
Jiisasno Siweno uro.
Juudas Iskariotwaa kitia Matias meweegogi.
Ua Toroyano kamaa gowoko uugiano kemero.
Piitono Ua Toroyaa kania je asariro.
Momalaari yoono uugia somogo ao laligogi.
Piitono eja meendagoya mo me qeagoro.
Piitono jiwowo jigono Bua qaa jero mogi.
Piito Jon yorono jigo kaunsol tuuno nani.
Uumelee yoono qama kooli nama kotiigi.
Uumelee ejembano uugia somogo aogi.
Ananaias Safaira yoroono tiliqili
Aposol yoono ejemba mamaga me qeago oogi.
Gajobano aposol kapuare mirinoga uuano kamaagi.
Gamalielno alauruta je me loori oono.
Gawo ilailaa eja (diikon) 7 metogo oogi.
Stiiwen qelanji me somogogi.
Stiiweno qaa kitia meleema jero mogi.
Stiiweno Aabrahambaa sunduya jero.
Aisak, Jeikob ano Joosef yooo sundugia jero.
Moosesno Iijipt kantrino koloo laligo kouro.
Moosesno balo qararakokoano gbani 40 laligoro.
Moosesno Israel uuano gbani 40 kanano laligogi.
Stiiweno opo sel jigowaa qaaya jero.
Stiiweno kaunsol yooo uugia kuuro.
Stiiwen jamono qegi komuro.
Soolno uumelee tuu sisiwerowero ama oono deegi.
Filipno Samaria sitino Bua gawo mero.
Sele gale eja Saimono umbuqumbuli ano.
Ua Toroyano Samaria yooo uugiano kemero.
Saimono Ua Toroya sewaa memambaajo jero.
Filipno Afrika eja mo ii Bua qaa ijoro.
Pono Sool asugi muro uuta meleeno.
Ananaiasno Sool oomulu me muro.
Soolno Damaskas sitino Bua gawo mero.
Soolno Jerusalemtatawaga kema laligoro.
Uumelee tuu yoono luaeno laligogi.
Piitono Lida eja mo me qeagoro.
Piitono Jopa kema Tabita me gbiliro.
Korniliusno Piito qaro karo uuta meleeno.
Pono Piito koto kondooro jaamelee ua iiro.
Piitono waba ejemba yoowo ajoroogi.
Piitono Korniliuswaa mirino Bua qaa jero.
Ua Toroyano waba ejemba yooono kamaaro.
Piitono Jerusalemkema gawoaa sunduya jero.
Waba kantrino uumelee tuu mutuya kolooro.
Waba kantriwaa uumelee yoono Juuda nago oogi.
Herodno Jeims qe Piito kapuare mirino ano.
Siwe gajobano Piito isama wama kamaaro.
Piitono kapuare miri mesaoro ki Herodwaa iria soono.
Anutuno ki Herod iroa muro komuro.
Barnabas Sool yorono misin gawo kanai me keni.
Saiprus watono kema gawo megi.
Pisidiawaa Antiokia taono misin gawo megi.
Aikoniamsitino uugia kuuri.
Listra taono Pool Barnabaswaajo be qagi.
Siriawaa Antiokia sitino eleema kari.
Waba kantri yooojo ama ziozno deemambaajo ano.
Jerusalem ajoajoroo ama agowowo qaa mindigogi.
Bisop Jeimsno qaa iijoro.
Jerusalem ajoajoroono waba kantri yooojo tere oogi.
Qaa me kegi Antiokia siti yoono aisoogi.
Pool ano Barnabas yorono deeni.
Timotino Pool ano Sailas yorowo toroqero.
Anutuno Pool gaono koto kondooro Yurop kegi.
Filipai emba Lidiano uuta meleeno.
Pool Sailas yorono kapuare mirino rari.
Kapuare miri galeano uuta meleeno.
Kapuare mirinoga konjoma orogi kamaari.
Tesalonaika gawo megi sisiwerowero agi.
Berea kegi Baibel stadi ama qaagara gosigi.
Poolno Atens sitino gawo mero.
Poolno Areopagus sombeno nama qaa jero.
Poolno Korint sitino keno uugia meleegi.
Poolno aaa gomano Antiokia sitino eleeno.
Apolosno Efesus ano Korint gawo mero.
Poolno Efesus laligo gawo mero.
Sewa meraurutano omejiila konjombombaajo amamaagi.
Poolno gawoaa area ano.
Efesus yoono manja kare aogi.
Poolno Masedonia ano Griik kema gawo mero.
Poolno kamba konoga Troas laligoro.
Poolno Troas mesao Miletus keno.
Poolno Efesus yooojo qaa konoga jero.
Poolno Jerusalem keno.
Poolno Jerusalem sitino kouro.
Jiwowo jigowaa toto uutano Pool me somogogi.
Poolno qaayaa kitia kanai meleema jero.
Poolno aaa uumeleeaa kania jero.
Misin gawo waba kantri yoowo memambaajo noono.
Roomgawmambaa manjaqeqe eja yoono Pool gale kogi.
Poolno jigo kaunsol tuu yooo jaagiano nano.
Pool qewombaajo agona megi.
Pool wagi Sisaria taono keno.
Pool qaano agi gawana Fiilikswaa jaano nano.
Poolno qaa kitia meleeno Fiiliksno moro.
Poolwaa qaaya mende je tego kapuare mirino oogi.
Poolno qaaya jero Fiiliks ano Drusila mori.
Poolno gawana Festuswaa jaano qaa kitia jero.
Poolno ki Agripawaa jaano nano.
Poolno qaayaa kitia ki Agripawaa jaano jero.
Poolno uuta meleenotiwaa sunduya jero.
Poolno uuwaa gawoaa sunduya jero.
Pool wagono oogi kanai Roomkeno.
Raidimbono kowe mero boliro.
Gomantiia 14 kolooro balo dodowigi.
Wagono kowe torono kuu osi jagoro.
Malta watono mamboma laligoni.
Malta mesao kema Room sitino keuni.
Poolno Roomrama Juuda ejemba uugia kuuro.
Aposol Aposol
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
11
>>
Aposol Gawo Meme
Ua Toroyano aposol inaa oono gawo megi.
Je-asa-asari
Dokta Luukno buk qata Kraistwaa Oligaa Bua oo sunduya toroqe buk qata
Aposol gawo meme ooro. Jiisasno gowokouruta mutuya kuma oono Ua Toroyano
sololoo oono Kraistwaa buju qaa je seigiti, Luukno iikawaa sunduya asugano
amambaajo moma kokae (1.8) ooro, Yoono ii Jerusalemsitino kanai Judia prowins
sokoma Samaria prowinsno kema toroqe balo goraayano eu emu leelee kegi
sokondaboro keno. Wala Juuda kanageso uutano gawo megi uugia meleema gbiligi
Kraistwaa qemburu kanai qe sei kema kema kantria kantria sokono uumelee kanageso
yooo wagiaga kolooro. Sunduya weegojuti, Luukno iyooo uugia me
kamaamambaajo kapara koma qaa kota woi kokae oo asariro,
1) Kraistwaa alaurutano Roommindimindiri gawman ii tuarenje mende ama ooma
laligoju. Yoono ii me kamaa ambutiwaajo toropere mende anju. Tosiano kae
mobuyagati, ii bombogaoya ee waababo.
2) Juuda yoono jigo gawo megi qerewea kolooro hoa asugiwaatiwaajo
mamboma laligogiti, Jiisasno mono hoa ii me ka oono. Qaa kota ii.
Jiisaswaa Bua qaaya kuu je sei zioz kanai me kotiigi toroqe keno uumelee
yooo tuugiano somariiro. Iikawaa so Aposol gawo meme, sundu ii juno qaa bakaya
waa karoo kokae kolooju: 1) Jiisasno Siwe gomano uro gowoko yoono Jerusalem
laligogi Kraistwaa Bua qaayano kanai qemburu qero 2) E somarii Palestain
balombaa prowins tosiano keno 3) Mombo somarii kantria kantria Batugarano Kowe
liligo rama kenjuti, ii sokoma tetegoyano siti waa Room kano keno.
Aposol gawo meme iikawaa qaa waa ii Ua Toroyaa kania ano gawo meme.
Aposol ano momalaari ejemba yoono Yambuyambu dologaa (Pentekost) kambaano
Jerusalemqama kooligi Ua Toroyano ku-usuawo uugiano kemero. Uugiano keme
sololoo me kotii oono deema kantri liligo gawo megi hoa kania kania kolooro. Zioz
ejemba ano yooo jotamemeya yoono Kraistwaa Bua qaa ii kanakanaiyano nomae je
laligogiti, Luukno iikawaa qaaya ooro ii saano buk kokano weego moboa. Ejemba
uugia meleema mindiri nago ao laligogiti, iyoono Bua qaawaa ku-usua moma
kotogi goma so asugiro. Nomae asugiroti, Luukno iikawaa sunduya oo Ua Toroyaa
ku-usua qendeema nononja.
1. Bua qaa nago jewombaajo jojorigi 1.1-26
a) Jiisasno jekooto ama Ua oomambaajo jero 1.1-14
b) Juudas Iskariotwaa kitia Matias metogogi 1.15-26
2. Jerusalemsitino Bua qaa nago jegi 2.18.3
3. Judia ano Samaria Bua qaa nago jegi 8.412.25
4. Poolno misin gawo me laligoro 13.128.31
a) Misin gawo liligo megi indi 1 kolooro 13.1-14.28
b) Jerusalem ajoajoroo ama qaa somogogi 15.1-35
c) Misin gawo liligo megi indi 2 kolooro 15.3618.22
d) Misin gawo liligo megi indi 3 kolooro 18.2321.16
e) Pool Jerusalem, Sisaria ano Room kapuare mirino raro 21.1728.31
1
Jiisasno zioz kanairo.
1
Oo Tiofilus, Luuk niino sunduna mutuya ooweti, iikano Jiisasno gawo kanai
me liligo ejemba kuma ooma laligoroti, iikawaa sunduya kuuya arego ambe iina.
2
Jiisasno gawo me wasiwasi eja aposoluruta meweego kuma ooma laligo Ua
Toroyaa ku-usu qagano gawo mewutiwaajo je koto oono. Ii oono Anutuno
wano Siweno uro. Niino sunduna ooweti, ii iikano oodaborowe. Kete iikanoa sundu ii
toroqe oomaa.
3
Jiisasno siimbobolo moma komu koomunoga waama wee 40 namono toroqe
laligoro. Laligo kamba iikano aposoluruta india mamaga asugi ooma Anutu
bentotoaa kania toroqe je asari ooma laligoro. Kae laligo aiwese tani kania kania
me qendeema oono. Yoono ii iima Jiisasno gbili laligoji, ii saano moma yagogi.
Aiwese iigiti, iyoono ii nago je dagunu kaaa nanju ano mono ii
qewagomambaajo amamaawaa.
4
Kamba mono yoowo motoo laligo kokae je koto ooma iijoro, Oo
Jerusalemsiti koi uulaawo mende mesaowu. Manano Kale uugiano ama oomaa,
je qaaya somogoro iijoweti, ii mono hoawo koloowaa. Oono mono iikawaajo
mamboma laligowu.
5
Wala Jono ejemba oo toono mulu me ooma laligoroto,
Anutuno kamba mende koriro Ua Toroya uugiano ama iikano mulu me oombaa.
Kia.
1 Luuk 1.14 4 Luuk 24.49 5 Mat 3.11; Maak 1.8; Luuk 3.16; Jon 1.33
Kia.
1 Luuk 1.14 4 Luuk 24.49 5 Mat 3.11; Maak 1.8; Luuk 3.16; Jon 1.33
Jiisasno Siweno uro.
6
Aposol yoono kamba mono ajoroogi Jiisasno batugiano asugiro kokae
qisi mugi, Po, giino kamba kokaamba me naa kambano Israel kantriwaa toto ii
mombo kuu me kotiiwaga?
7
Qisi mugi kokae iijoro, Amano iyaaa ku-usu qagano gbani ano aua kamba
arego anota eji, ii oono mobutiwaa so qaago.
8
Ii qaagoto, Ua Toroyano kamaa
uugiano kemebaati, iino mono ku-usu oono letoma noo kaniana nago je laligowu. Ii
Jerusalemsitino kanai Judia prowins sokoma Samaria prowinsno kema liligo toroqe
balo goraayano eu emu leelee kegi sokondaboro kemba.
9
Jiisasno qaa ii
iijondabororo Anutuno jaagia qagano me waaro koosuno kamaa esuuro eukano
uro iibombaajo uugi uro ayayoogagadee kono mogama nagi.
10
Kae uro sombino eu iigigii nagi iikanondee eja woi malekugara tualalakota
yorono kosogiano asugi nani.
11
Nama kokae iijori, Galili eja oo mono naambaajo
sombino eu uugadee nanju? Anutuno Jiisas koi ooo batugianoga wama Siwe
gomano eu uro iijuti, iino mono tani kaaiadee mombo eleema kamaawaa. Kia.
8
gomano eu uro iijuti, iino mono tani kaaiadee mombo eleema kamaawaa. Kia.
8
Mat 28.19; Maak 16.15; Luuk 24.47-48 9 Maak 16.19; Luuk 24.50-51 Mat 28.19; Maak 16.15; Luuk 24.47-48 9 Maak 16.19; Luuk 24.50-51
Juudas Iskariotwaa kitia Matias meweegogi.
12
Kae iijori aposol yoono Jerusalem siti kosiano baaa qata Oil gere baaa
kanoa eleema kamaa 1 kilomiitawaa so ka sitino kougi
*Juuda yoono 1,100 miita ii
kanoa eleema kamaa 1 kilomiitawaa so ka sitino kougi
*Juuda yoono 1,100 miita ii
Sabat kendono mende uugu kemakegi. Kawaajo Kana qaa mende uugu kagi. Sabat kendono mende uugu kemakegi. Kawaajo Kana qaa mende uugu kagi.
13
Jerusalemkouma miri uuta mo qagano kano rama laligogiti, iikano kema ugi. Ugiti,
iyooo qagia ii kokae: Piito, Jon, Jeims ano Andruu; Filip, Tomas, Bartolomyuu ano
Matyuu, Jeims Alfiuswaa meria, Saimon Zelot politik ejaga ano Juudas Jeimswaa
meria
Zelot paati yoono agiaa nana mewombaajo Roommindimindiri gawmambo
meria
Zelot paati yoono agiaa nana mewombaajo Roommindimindiri gawmambo
toropere ano uugere ama laligogi.
14
Eja kuuya yoono uumotoo ama emba yoowo
toropere ano uugere ama laligogi.
14
Eja kuuya yoono uumotoo ama emba yoowo
kapara koma qama kooli laligogi. Yooo batugiano Jiisas kouruta ano nemua Maria
yoono kaaagadee laligogi.
15
Qama kooli laligo wee mono momalaari ejemba jagogia 120 kawaa so
ajoroogi Piitono batugiano waama qaa kokae jero,
16
Eja alauruna, Jiisas me
somogogiti, Juudasno iyooojo kana qendeeno. Ua Toroyano Juudaswaa qaa ii
waladee ki Deiwidwaa uutano sae ano jetano jero Ondino buk (Buk Song) kano
oogita eji, iikano mono hoawo kolooro.
17
Jiisasno Juudas meweegoro ananaa tuuno
mo laligoro gawoa mewaatiwaajo kuuro wasiwasi eja waa aposol kolooro.
18
Juudasno nanameme bologa ano sewaa mugi me iikano balo koria mo
sewaa mero. Ii me iikano aro ao waano meleema balono kuuro tomea juno kera
korojoa data koga ii kuuya ujugo kouma kamaaro.
19
Kae kolooro Jerusalem ejemba
kuuya iikawaa bujuya modaboro balo iikawaa qata iyagiaa qaano Akeldama qagi. Ii
ananaa qaano Sa Balo koria.
20
Piitono toroqe kokae iijoro, Ondino (Buk Song) kano qaa mo kokae
oogita eja,
Miria mono bembea koloo gbamea namba. Ii mono toya mende koloo
laligoro mirigadee namba,
ano qaa mo kokae eja,
Mono saano iwaa dunduano gale gawo me namba.
21-22
Kawaajo ama nono eja mo meweego kuuni nonowo jotamemeya koloo
dagunu kaaa nama Jiisasno koomunoga waaroti, iikawaa Buaya nago je laligoro
sokombaa. Jono Jiisas oomulu me muro Pono kamba iikanondee qenjaarono kema
gawoa kanai me nonoo balono liligo kema ka laligoro Anutuno batunananondee
wama uro. Eja kamba kuuya iikano tuunanano motoo laligo kounii, mono
iyooonoga mo meweegoni sokombaa.
23
Piitono kae iijoro ejawaa mogama eja woi qagara qagi. Mo qata Joosef, qata
mo Barsabas ano qata mo Jastus. Eja mombaa qata Matias.
24
Qagara qama kokae
qama kooli jegi, Oo Po, gii ejemba uunana korebore moma kotoja. Kawaajo gii eja
koi yoroonoga moroga meweegojai, ii mono qendeema nonomba.
25
Juudasno
gbigbao ama dogo kamaa aposol gawo mesao kileaa so tiwilaa kemeroti, iwaa
dunduano eja mono mono aposol koloo nama wasiwasi ejawaa gawo me
laligowaa. Qaa ii oano.
26
Kae je yoroo unju (kaas, lot) kuugi Matias asugiro. Asugiro aposol 11 yooo
batugiano du mo mugi tuugiano toroqero. Kia.
13 Mat 10.2-4; Maak 3.16-19;
batugiano du mo mugi tuugiano toroqero. Kia.
13 Mat 10.2-4; Maak 3.16-19;
Luuk 6.14-16 18-19 Mat 27.3-8 20 Ond 69.25; 109.8 22 Mat 3.16; Maak 1.9; 16.19; Luuk 6.14-16 18-19 Mat 27.3-8 20 Ond 69.25; 109.8 22 Mat 3.16; Maak 1.9; 16.19;
Luuk 3.21; 24.51 Luuk 3.21; 24.51
Aposol Aposol
<<
11
>>
1:5: 1 Luuk 1.14
1:5: 4 Luuk 24.49
1:5: 5 Mat 3.11; Maak 1.8; Luuk 3.16; Jon 1.33
1:11: 8 Mat 28.19; Maak 16.15; Luuk 24.47-48
1:11: 9 Maak 16.19; Luuk 24.50-51
*1:12: Juuda yoono 1,100 miita ii Sabat kendono mende uugu kemakegi. Kawaajo Kana qaa mende uugu kagi.
1:13: Zelot paati yoono agiaa nana mewombaajo Roommindimindiri gawmambo toropere ano uugere ama laligogi.
1:26: 13 Mat 10.2-4; Maak 3.16-19; Luuk 6.14-16
1:26: 18-19 Mat 27.3-8
1:26: 20 Ond 69.25; 109.8
1:26: 22 Mat 3.16; Maak 1.9; 16.19; Luuk 3.21; 24.51
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
22
>>
2
Ua Toroyano kamaa gowoko uugiano kemero.
1
Jiisasno komuroti, kamba iikanoa sonda 7 tegoro wee 50
*50 ii Griik qaano
1
Jiisasno komuroti, kamba iikanoa sonda 7 tegoro wee 50
*50 ii Griik qaano
Pentekost.
iikano yambuyambu kambaa ka kuuro uumelee ejemba kuuya yoono
Pentekost.
iikano yambuyambu kambaa ka kuuro uumelee ejemba kuuya yoono
ajoroo kendo ragi.
2
Ragi Sombinoga iwoi mo obaba bilisik kaaa kamaaro oto
somata asugiro mogi. Raidimbono qekeji, mono iikawaa tani kaaa asugi kamaa miri
ragiti, ii kuuya saa qero.
3
Miri saa qe iwoi iikano deeqeema sei gere bola kaaa
wagia qagano uro iigi.
4
Kae asugiro Ua Toroyano kuuya yooo uugia saa qero kantri tosia yooono
qaa kanai jegi. Ua Toroyano sololoo qaa sae anotiwaa so asugano jegi.
5
Juuda ejemba tosiano Anutu goda qe kantri kania kania sombi baatano rama
kenjuti, iikano deema kema laligo Jerusalemeleema kagiti, tosia iikaaa ii sitino laligogi.
6
Kae laligo oto somata ii moma ejemba tuu mamagano kouma ajoroogi. Ajoroo
nagi momalaari ejembano qaa morota morota jegiti, ii kuuya moma ao ao moma asari
iikawaajo aaru kiko agi.
7
Kiko ama waligo kokae jegi, Mobu! Eja koi qaaya qaaya jejuti, iyoono mono
kuuya Galili ejembaga kolooju me?
8
Nono kantri morota morota kano koloo kouma
laligoni yoono mono nomae ama laligo somarii kantrinanaa so qaanana aa aa jegi
mojo?
9
Nono Partia ejemba, Midia ejemba ano Eelamejemba koi nanjo. Nono tosiano
Mesopotemia laligoni. Tosiano Judia laligoju ano tosiano Kapadosia gomano laligogi.
Ejemba tosiano Pontuswaajo, tosiano Eisia prowinswaajo koloojo ano yoono
ananaa qaano qaa jegi mojo.
10
Tosiano Frigia goma mesao koi ka laligoju. Tosiano Pamfilia tao mesaogi.
Tosiano Iijipt kantrino laligogi. Tosiano Sairini goma leege Libia kantrino laligogi.
Tosaaa nono Room sitiga tawatawaga koi ka laligojo.
11
Nono tosiano Juuda ejemba
koloo laligojo ano tosiano kantri tosiano koloo kanage Juuda ejemba kolooni.
Kaaa nanjo ano yoono qaa jegi nono qaanana motomotoo ii saano moma kotojo.
Nonoonoga tosiano wato qata Kriit mesao kowe koto kagi. Tosiano Arebia qaa
jekeju. Nono kaaano laligojonto, yoono aisoo Anutuno agoleto uuta anoti, iikawaa
kania ii ananaa qaano aa aa jegi mojo.
12
Kae je kuuya yoono aaru mogi sooboo
kono iyagia kokae je qisi aogi, Koi kawaa kania mono nomae? Kae qisi ao qaa
mogama tompi nagi.
13
Tompi nagito, tosiano mepaqepae ama kokae jegi, Yoono wain apu
naaawo mamaga ne ekalolo kolooju. Kae.
1 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
naaawo mamaga ne ekalolo kolooju. Kae.
1 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
Piitono Ua Toroyaa kania je asariro.
14
Kae jegi Piitono aposol 11 yoowo motoo waama nama kotakota qama ejemba
tuu ii kokae iijoro, Alauruna, Juuda ejemba ano ejemba kuuya Jerusalemlaligojuti,
niino iwoi koloojiwaa kania jewe mono geja ama mobu.
15
Oo tosiano nonoojo kokae
jeju, Yoono apu kotiga negi uugiano ekalolo kolooja. Kae romogojuto, nonono
iikaaa mende koloojo. Koi gomaambawaa 9 kilok kolooja. Gomaamba ii apu nene
kambaa qaago.
16
Qaagoto, gejatootoo eja Joelno Bua qaa kokae jeroti, iikano mono
hoawo kolooja,
17
Anutuno jeja: Pombaa kaka kambaano toriwaati, niino kamba iikano Uana
Toroya maabe ejemba kuuya yooo qagiano ubaa. Uma sololoo koto
kondoo oono kokae koloowaa:
Ooo meraboraurugiano gejatootoo qaaya qaaya jekebuya.
Ooo gbaworo saraurugiano jaagia meleeno uaya uaya iimakebuya.
Ooo ejemba waa yoono gao kuukuu iimakebuya.
18
Uana Toroya maamaati, ii eja ano emba noo wele qe laligowuti, iyooo
qagiano kaaagadee uro gejatootoo qaa jekebuya.
19
Niino agoleto sombino ambe uugi eu uro iibuya ano namono aiwese ii kokae
iibuya:
Iwoi sayawo, gere bola uuta ano kaaso konduawo ii asugiwuya.
20
Wee jaayano pagama mero koino ososaa sa kaaa koloowaa.
Kae kolooro iikawaa gematano Pombaa kamba somatano mono ka kuuwaa.
Wee ii akadamu ano qabuayawo.
21
Dae yooonoga mono Pombaa qata qama kooliwaati, Anutuno mono ii hamo
qe muro letombaa. Joelno kae oorota eja.
22
Oo Israel ejemba, oo mono geja ama qaa koi mobu: Anutuno Jiisaswaa laaligo
kambaano sololoo muro laligoro agoleto, aiwese ano kaiyaka esumumuyawo ii ooo
batugiano balono asugano asugiro. Oo ii saano moju. Anutuno iwoi ii koloo mu
iikaaa kano Nazaret eja iikawaa kania nago je qendeema ooma laligoro.
23
Anutuno wala eeano Jiisaswaa qaa waladee somogo moma koto kokae
jerota eja, Hamoqeqe Toyano mono eja jotamemeya ooo borogiano kamaawaa.
Qaa iikawaa so Anutuno Jiisas mende ago kono ooo borogiano kamaaro. Kae
kamaaro oo komuwaatiwaajo qagi waba kantri gawman yoono Mooseswaano Kana
qaa mende moma kile je kotogi borogiano Jiisas qelanji me maripoono qegi komuro.
Komuroto, sayano mono ooo qagiano urota eja.
24
Jiisasno komuroto, koomuwaa
kasa gbadoyano kamaaro koomu Toyano ii somogo kamba koriga gale koma
mumambaajo amamaaro. Ii Anutuwaano mende sokono. Kawaajo iino ii me gbili
koomuwaa siimboboloyanoga metogoro waaro.
25
Ki Deiwidno Jiisaswaajo kokae
jerota eja,
Niino taraturu ama tama nuwabotiwaajo Pono boro dindinano laligoja.
Iino kamba so kooronano nano uaua kaaa iima laligoje.
26-27
Kae laligo komumaato, koomuwaa gomano kemebe gema mende nuwaa.
Giino geegaa wombo eja soraaya tak-kootoya nii mono metogo nona qasirino e
mende gisaamaa.
Kawaajo uunano korisoro moma buunano rendu rii qama laligoje.
Selenano kaaagadee gbili waabaatiwaajo ama mamboma jejeromoromo ama
haamo me ewaa.
28
Giino laaligo kotigaa kania qendeema nona moma kotomaa.
Niino goo jaasewagano ponda laligowe giino uuna korisorono me saa qewaa.
Deiwidno Jiisaswaajo kae jerota eja.
29
Oo alauruna, Piito niino be ambonana ki Deiwidwaa kania ii awasakaka
qagano asugano kokae je asarimaa: Deiwidno komuro ro kogi qasiriano kete
batunanano koi eja.
30
Deiwidno gejatootoo ejaga koloo laligoroti, iino kokae moro:
Anutuno gbiliuruta yooonoga mo meweego kuuro iyaa kaaa eja pombaa du
rarayano rabaa. Anutuno qaa ii somogo jojopa qaano je kotii laligoro.
31
Mono
rabaati, ii waladee iima moro. Hamoqeqe Toya Kraist iino koomunoga waabaati,
Deiwidno ii moma kokae jero,
Kraistno laligo komuwaato, koomuwaa gomano kemero Anutuno ii gema mende
qero ewaa.
Iwaa sele busuya ii mende mesaoro qamoyano qasirino mende gisaawaa.
32
Anutuno Jiisas me gbiliro waaro iikaaa kano qaa ii hoawo kolooro. Nono kuuya ii
jaa konanano iima nago je dagunu kaaa nanjo.
33
Jiisasno waama laligo Anutuno
wano uma boro dindiano raja. Iikano rama Maano Ua Toroya wasiwaatiwaajo je
somogoroti, iino (promis) ii moma ii maaro kamaaro hoa kete koi asugiro iima moju.
34
Deiwidno Siweno mende uro. Iino ao qaa kokae jerota eja,
Anutuno Siwe goma uutano neenaa Ponaajo kokae je kotoro moro:
Giino mono ka boro dindinano asamarara koi kano kamaa rama laligowa.
35
Kae rama laligona niino kamba biiwiano koi kano tuarenjeuruga rii riitama
haamo ama oomaa.
Haamo ama oombe yoono tama keme siimbobolo moma saama kana doga kaaa
koloowuya.
Kaaa koloogi giino saano waama yooo qagiano rii aisoo laligowa.
36
Oo Israel ejemba, oo Jiisas maripoono qegi komuroto, Anutuno Jiisas ii kuuro
Po ano Hamoqeqe Toya Kraist koloo nonoma laligoja. Israel tuu kuuya oo mono
iikawaa kania moma yagowu.
37
Piitono kae jero ejemba tuuno moma uugia qosono Piito ano aposol tosaaa ii
kokae iijogi, Eja alaurunana, nono mono nomanomae ani sokombaa?
38
Iijogi Piitono kokae iijoro mogi, Oo mono uugia meleembu. Motomotoo
uugia meleegitiwaa so nonono mono Jiisas Kraistwaa qatano oo mulu me oomboa.
Ii ooni Anutuno sigisogogia sogbama mesao Ua Toroyaa kalea ii bua qe
oombaa.
39
Anutuno Ua ii oomambaajo je somogoroti, qaa ii mono ooagia ano
ooo gbiliurugia ooojo ama jero. Ooojo ama tosaaa korigano kema laligogi Anutu
Ponanano ooombaati, iino soomogo qaa (promis) ii mono kuuya ooojo ama
kaaagadee je somogorota eja.
40
Piitono kae iijo toroqe qambamamba qaa tosaaa mamaga iikano uugia
kuu kokae jero, Ejemba iriqiria koi namono laligojuti, Anutuno ii hamo qe oono
letombutiwaajo moja. Yoowo siimbobolo mokoloowubotiwaajo mono uugia meleema
ejemba doogoya ii jawo ama oomesaowu.
41
Piitono kae jero ejemba jaasoogoyano
qaaya moma ago kogi oomulu me oogi. Ii me oogi kanagesogiano toroqegi
jagogiano wee iikanoadee 3,000 kawaa so somariiro. Kia.
17-21 Joel 2.28-32 23
jagogiano wee iikanoadee 3,000 kawaa so somariiro. Kia.
17-21 Joel 2.28-32 23
Mat 27.35; Maak 15.24; Luuk 23.33; Jon 19.18 24 Mat 28.5-6; Maak 16.6; Luuk 24.5 Mat 27.35; Maak 15.24; Luuk 23.33; Jon 19.18 24 Mat 28.5-6; Maak 16.6; Luuk 24.5
25-28 Ond 16.8-11 30 Ond 132.11; 2 Sml 7.12-13 34-35 Ond 110.1 25-28 Ond 16.8-11 30 Ond 132.11; 2 Sml 7.12-13 34-35 Ond 110.1
Momalaari yoono uugia somogo ao laligogi.
42
Uugia meleegiti, iyoono uumotoo ama uugia somogo ao kamba so aima
ajoroogi aposol yoono Bua qaa kuma oogi samo kowoga ano nembanene moto
ne qamakooli gawo me laligogi. Ponda laaligo kaaa laligogi.
43
Kae nama Anutuwaa qatano boliwabotiwaajo jeneooro ama laligogi. Kaaa
laligogi Anutuno sololoo oono aposol yoono jetamemegia koloo gawo megi
agoleto aiwese morota morota asugiro.
44
Anutu moma laarigiti, iyoono kuuya laaligogia
motoo laligo esuhina (tiwomaleku) iwoigia kuuya mindiri motoo me laligogi.
45
Kae me laligo balo esuhina iwoigia sewaa mewutiwaajo agi sewaa oogi
karoti, ii batugiano mojoqojoro ama amamaagitiwaa so mendeema agu laligogi.
46
Kae
mindiri laligo suula uumotoo ama kamba so jiwowo jigono ajoroo laligogi. Bered
ii miri so moto ne laligogi ano nembanenegia ii gbigbaogia qaa korisoro qagano rama
ne laligogi.
47
Kaiyakagia kae ama Anutu mepesee laligogi ejemba kuuya yoono ii
iisosoroo laligogi. Iisosoroo laligogi tuugiano somariiro Pono kamba so ejemba
tosaaa me letoma oono uugia meleema mindimindiri aregiano toroqegi. Kia.
44
tosaaa me letoma oono uugia meleema mindimindiri aregiano toroqegi. Kia.
44
Apo 4.32-35 Apo 4.32-35
Aposol Aposol
<<
22
>>
*2:1: 50 ii Griik qaano Pentekost.
2:13: 1 Lew 23.15-21; Dut 16.9-11
2:41: 17-21 Joel 2.28-32
2:41: 23 Mat 27.35; Maak 15.24; Luuk 23.33; Jon 19.18
2:41: 24 Mat 28.5-6; Maak 16.6; Luuk 24.5
2:41: 25-28 Ond 16.8-11
2:41: 30 Ond 132.11; 2 Sml 7.12-13
2:41: 34-35 Ond 110.1
2:47: 44 Apo 4.32-35
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
33
>>
3
Piitono eja meendagoya mo me qeagoro.
1
Juuda yoono mare so 3 kilok qama koolikegi. Mare mono Piito Jon yorono
qamakooli kamba iikano jiwowo jigono uri.
2
Uri iikano eja mo nemu goro
uutanoga meendagoya koloo rama laligoroti, ii ago ka jiwowo jigowaa kiropo
naguyano agi. Alaurutano wee so ka demberuno ago kiropo nagu qata Nagu
Iimasiisiiawo qagiti, iikano agi raro. Rama ejemba jigo gorano ugiti, iyoono mone
kale mubutiwaajo welema ooma laligoro.
3
Kae agi raro Piito ano Jon yorono jiwowo jigono ubo jeri dodobobo iriima ii
kaaadee kalembaajo welema orono.
4
Welema orono jaasewaano uu iima Piitono
kokae ijoro, Mono noro niriiba.
5
Kae ijoro jaa suaa irigigii iwoi mo borogaranoga nombaotiwaajo mambono.
6
Irigigiiro Piitono kokae ijoro, Noono silwa me goul mone mende ejato, noono iwoi
mo eji, ii saano gomaa: Gii mono Nazaret eja Jiisas, Hamoqeqe Toya Kraistwaa qatano
waama kemba!
7
Kae ijo boria dindiano me kobibiiro waaro. Waaro kania ano gbako siita mono
iikanondee kotiiro.
8
Kotiiro waama lugu yorowo jiwowo jigono uma iikano kema ka
tori qe oro Anutu mepeseero.
9
Kae kema ka Anutu mepesee muro ejemba tuu
kuuya yoono ii iigi.
10
Ii iima kokae jegi, Eja koi kale muboiwaajo jigowaa kiropo
Nagu Iimasiisiia-wowaa kosiano rama welema laligoroti, mono ii. Kae je moma mu
Seliano naa iwoiga kolooja? je aaru newogia tegoro waligogi. Kia.
Piitono jiwowo jigono Bua qaa jero mogi.
11
Waligogi jejewelenwele eja iikano suula Piito Jon yorowo motoo kema karo
ejemba tuu korebore yoono uulaawo kosogiano ka jiwowo jigowaa toto uutano
uma ki Solomombaa sombe saraawono ajoroo nama iigigiigi.
12
Kae iigigiigi Piitono iiima kanai kokae iijoro, Oo Israel alauruna, oo mono
naambaajo iwoi koi iima aaruju? Naambaajo noro uu nirigigiiju? Eja koi kano qeago
kana kema kaji, ii noroo esuno me Anutuwaa Bua qaa tororo moma otaakejotiwaajo
ama qaago. Kae mende romogowu.
13
Ananaa ambosakonana Aabraham, Aisak ano
Jeikob yooo be Anutuno mono Meria Jiisas asamarara muro jotamemeya uuta kolooro
hoa asugiro iiju. Oo Jiisas ii me balo gale yooo borogiano agi gawana Pailotno
isamambaa qaaya somogo jeroto, oono Jiisas ii iwaa jaano qakooma gema qe mugi.
14
Oo eja dindia ano soraaya ii gema qe mu borosa meme eja mo
isambaatiwaajo kapara koma qama silama qisigi.
15
Kae qama qisi iikaaa kano
laaligowaa Toyano komuwaatiwaa qaaya jegi komuro. Komuroto, Anutuno ii me gbiliro
koomunoga waaro. Norono ii jaanarano iima nago je iwaa dagunu kaaa nanjo.
16
Kae nama Jiisaswaa qata moma laari mu laligojo. Eja koi iima moma mujuti, ii mono
qa iikawaa ku-usuano me kotiiro nanja. Jiisasno sololoo norono momalaarinarano
kolooro iikawaa qagano nama je kotori kana gbakoyano qeagoro oo kuuya ii iiju.
17
Oo alauruna, Jiisas komumambaajo kapara kogiti, oono ii mono poumapou
qagano agi, ii moje. Ooagia ano galeurugiano kaaagadee iwoi ama mugiti,
iikawaa kania mende moma koto la agi.
18
Kae agito, iikawaa kitia Anutuno kokae
ano: Anutuno qaaya wala eeano gejatootoo ejembauruta kuuya sololoo oono
waladee kokae je oogi, Anutuwaa Hamoqeqe Toya Kraistno mono siimbobolo
mobaa. Kawaajo oo kae agi Anutuwaano qaa iikano mono hoawo kolooro.
19
Kawaajo mono uugia meleema Anutuwaano eleema kagi sigisogogia koto
sogbambaa.
20
Anutuno oyaboya Toya kolooja. Oo ee la laligowubotiwaajo Anutuno
Jiisas waladee meweegoro. Kawaajo oo mono uugia meleegi Hamoqeqe Toya Kraist
wasiro ooono karo iwo qokotaagi laaligogiano gbiliro oyaboya kambagia ka
kuuwaa.
21
Anutuno monowaa monoyano kanai qaaya gejatootoo ejembauruta tak-
kootoya kuuya ii sololoo oono waladee kokae je laligogi,
Anutuno Hamoqeqe Toya ago koma muro Siwe gomano rama laligoro iwoi
kuuya mombo arego koloaniwaati, mono kamba iikanoadee wasiro Siwe
mesao kamaawaa.
Jiisasno qaa iikawaa so kamaa nonoono karo.
22
Moosesno kokae iijoro,
Po Anutuno Juuda tuu ooo batugianoga gejatootoo eja mo me gbiliro waama
Mooses nii kaaa koloowaa.
Iino geregiaga nama qaa iijowaati, mono ii kuuya geja ama moma te koma laligowu.
23
Mono gejatootoo eja iikawaa qaaya mende te kombaati,
Anutuwaano kanageso oono mono iwaa qaaya je tego tiwilaa mubu.
24
Gejatootoo ejemba Samuelwaanoa kanai kouma qaa jegiti, iyoono mono korebore
kaaagadee gejatootoo qaa kamba kokaamba hoawo kolooji, ii waladee je laligogi.
25
Anutuno ambosakourunana yoowo soomogo area ama Aabraham kokae ijoro,
Goo gbiliuruga yooonoga mono koloo waabaati, Anutu niino mono iwaajo
ama namowaa ejemba tuua tuua kuuya kotuego oombe oyaboya
koloowuya.
Anutuno soomogo qaaya ninisaano gejatootoo ejembano ii toroqe je kotii laligogiti,
ii mono ooojo ama anota eja.
26
Anutuno Meria me gbiliro waaro kotuego
oombaatiwaajo wasiro wala ooono kamaaro. Kawaajo mono keteda koi uugia
meleema aa aa laaligogiaa kana bologa gema qewu. Kae ama oyaboya koloowuya.
Kae jero.
13 Eks 3.15 14 Mat 27.15-23; Maak 15.6-14; Luuk 23.13-23; Jon 19.12-15
Kae jero.
13 Eks 3.15 14 Mat 27.15-23; Maak 15.6-14; Luuk 23.13-23; Jon 19.12-15
22 Dut 18.15, 18 23 Dut 18.19 25 Jen 22.18 22 Dut 18.15, 18 23 Dut 18.19 25 Jen 22.18
Aposol Aposol
<<
33
>>
3:26: 13 Eks 3.15
3:26: 14 Mat 27.15-23; Maak 15.6-14; Luuk 23.13-23; Jon 19.12-15
3:26: 22 Dut 18.15, 18
3:26: 23 Dut 18.19
3:26: 25 Jen 22.18
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
44
>>
4
Piito Jon yorono jigo kaunsol tuuno nani.
1
Piito ano Jon yorono ejemba tuu ii qaa kae iijori jigo gawo gale yoono,
jigowaa kiropo gale waa ano Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) yoono waama
jaagarano kougi.
2
Gowokowoiyano ejemba tuu kuma ooma kokae jeri, Jiisasno
koomunoga waaro. Kawaa so komugiti, iyoono kaaadee gbili waabuya. Kae jeri
uugia boliro yoroono kougi.
3
Kouma uruama goma tiirotiwaajo ama kapuare mirino
orooma jegi, Goma anogo qaa jakeyano oroomboa.
4
Kae jegito, Bua qaagara mogiti, iyooonoga kelemaleleano uugia meleema
Jiisas moma laarigi. Moma laarigiti, iyooo jagogiano somariiro 5,000:baa so koloo
laligogi.
5
Goma ano galekoko ejaurugia, Juuda yooo jetamemeurugia ano Kana qaawaa
boi yoono Jerusalem ajoroogi.
6
Ajoroo jigo gawo gale waa qata Anas iino
batugiano raro. Kaaagadee Kaiafas, Jon, Aleksander ano jigo gawo gale waaa
sumauruta tosaaa kuuya ii motoo ragi.
7
Ragi Piito Jon uruama jaagiano oroogi nani
kokae qisi orogi, Orono mono nomae anjaota? Morowaa qataga qari esuano
turu muro letonjaa?
8
Qisi orogi Ua Toroyano Piitowaa uuta saa qero nama kokae iijoro,
Kantriwaa galekoko eja ano jotamemeurunana, mobu.
9
Noro eja meendagoya
nomae ala ilailaa ama muri kania gbili qeagoro, kete kae qisi noronju.
10
Kawaajo
iikawaa kitia ii saano jewe oo ano Israel ejemba kanageso kuuya mobu. Oono Nazaret
eja Jiisas, Hamoqeqe Tonana maripoono qegito, Anutuno ii me gbiliro koomunoga
waaro. Jiisaswaa qataa ku-usuano mono eja koi meagoro ooo jaagiano qeago nanja.
11
Qaa mo ii kokae,
Miri meme eja yoono kowonji tando mo gema qe mesaogito,
Anutuno ii komoro ae tando kombombaa waa kolooja.
Ae tando waa ii Jiisas.
12
Jiisas motoogono mono hamo qe nononja. Qa mo qama
koolini ii amamaawuto, Jiisaswaa qatano mono sokonja. Anutuno qa mo Sombimbaa
baatano mende nononota eja. Qaago! Qa motoogo ii qama letoma Siwewaa bua
koloowoa.
13
Kae jendabororo kaitanigara iima kokae jegi, Eja woi koi yorono momo mirino
mende uma kile qaa kotiga kotiga je awasakaka nama kawali kaaa koloojao. Kae je
kiko ama waligo kaniagara moma koto jegi, Oano! Eja woi yorono mono Jiisaswo
laligo letoni.
14
Kanagara moma koto eja meendagoyano qeago yorowo nanoti, ii
iima qaagara qewagowombaajo amamaagi.
15
Ii amamaa jigo kaunsol tuu oomesao
seleege kemebaotiwaajo je kotogi kemeri agiodee qaa mogama gejanonogia amigi.
16
Gejanonogia amigi, Nono eja woi koi mono nomae ama orombonaga? Yorono
je kotori agoleto qaita mo asugiroti, ii Jerusalem korebore yoono modaboroju ano
nono ii kaaagadee qakoombombaajo amamaajo.
17
Ii amamaajonto, iikawaa qaaya
ejemba batugiano mombo sei kembabotiwaajo mono saano kokae je koto oroni
sokombaa, Oro mono Jiisaswaa qatano qaa mombo mende jewao. Kae je kotakota
je qetego oroni sologori mono mo ii mende mobaa.
18
Kae je somogo oroogi uri kokae je koto orogi, Oro mono Jiisaswaa
qatano qaa mo mende toroqe je ejemba kuma oombao. Kae je sogo kotakota
ama orogi.
19
Kae je koto orogito, Piito Jon yorono meleema kokae iijori,
Norono ooo jekootogia te kombojo Anutuwaano qaa me kamaa ani omaya
koloowabo. Ii Anutuwaa jaasewaano sokonja me qaagoti, ii mono ooagio gosi je
somogowu.
20
Kae me kae je somogowuyagato, norono iwoi iima moriti, ii kolati
qaa bogoro laligowotiwaa so qaago.
21
Kae iijori mogi ejemba kuuyano agoleto asugiroti, iikawaajo Anutu mepeseegi.
Kae mepeseegitiwaajo ama Kitia nomae ama orombonaga? je kana mo mende
mokoloogi. Mende mokoloo gale meme qaa kotii je oroma oromesaogi kamaari.
22
Agoleto asugiro eja meendagoya qeagoroti, ii gbania 40 uugu laligoro. Kawaajo
mono Anutu mamaga mepesee laligogi. Kia.
11 Ond 118.22 24 Eks 20.11; Neh 9.6;
mono Anutu mamaga mepesee laligogi. Kia.
11 Ond 118.22 24 Eks 20.11; Neh 9.6;
Ond 146.6 Ond 146.6
Uumelee yoono qama kooli nama kotiigi.
23
Jigo gawo gale waa ano jotamemeya yoono Piito ano Jon gale meme qaa je
oroma oromesaogi iyagaraa alaurugara yooono eleema keni. Kema qaa kuuya jegiti, ii
iijori mogi.
24
Ii iijori moma uumotoo ama uugia me kululuu arogia me waama Anutu
kokae qama kooli mugi, Oo Po uuta somata, giino Siwe, namo, kowe ano iwoi kuuya
iikano eji, ii mokoloo ooma Togia kolooja.
25
Giino eeano geegaa Ua Toroya
wasina kamaa gawo ejaga Deiwid, nonoo ambonana iwaa buutano qaaga ana goo jega
me kokae jero,
Uumeleembaa gadokopa yoono mono naambaajo guju mamaga mekeju?
Kantria kantria yoono mono nomaembaajo ama momo omaya omaya
romogokeju?
26
Namowaa ki poa poa yoono balogiaa so waamakeju.
Po jawia jawia yoono mindiri ajorookeju. Kae qemburu ero Po ano iwaa
Hamoqeqe Toya qetama oromakeju.
27
Oano, qaa iikawaa so siti kokano kolooro. Gii Meraga Toroya Jiisas kuuna
Hamoqeqe Tonana kolooja. Iino asugiro eja po woi Herod ano Pontius Pailot yorono
Room gawman gale koloo ananaa Israel isiurunana yoowo mindiri ajoajoroo ama
tuarenje ama mugi.
28
Gii geego ku-usuga ano jegaa so iwaajo iwoi koloowaatiwaa
qaaya je waladee somogo aregona. Yoono iwoi ii ama mugi qaa are kuuya ii kae
hoawo kolooro.
29
Oo Po, nono gii wele qe goni kete gale meme qaa nononjuti, gii mono ii iima
nago nonona saano goo Bua qaaga kawali kaaa awasakaka nama je laligowoa.
30
Giino mono boroga suluna ji ejemba ii Meraga Toroya Jiisaswaa qa ku-usuano
qeagowu ano agoleto aiwese morota morota asugikebu. Qaa ii oano.
31
Kae qama kooligi miri ajoroo ragiti, balo ii memenjali utugoro Ua Toroyano
korebore uugia saa qero kema kawali kaaa awasakaka nama Anutuwaa Bua qaa je
laligogi. Kia.
25-26 Ond 2.1-2 27 Mat 27.1-2; Maak 15.1; Luuk 23.1, 7-11; Jon 18.28-
laligogi. Kia.
25-26 Ond 2.1-2 27 Mat 27.1-2; Maak 15.1; Luuk 23.1, 7-11; Jon 18.28-
29 29
Uumelee ejembano uugia somogo aogi.
32
Uumelee tuu somata yoono uuroromogo motoogo ama laligogi. Iwoi kuuya
e oonoti, ii goonoga me noonoga, iikae mende jegito, iwoigia kuuya ii metulagogi
motoogia kolooro laligogi.
33
Kae laligogi Anutuwaa ku-usuano turu oono kotiigi
aposol yoono jeta me dagunu kaaa nama Po Jiisasno koomunoga gbili waaroti,
qaa ii nago je laligogi. Kae laligogi Anutuno kalemoriaa somata maama oono
ejembano goda qe oogi.
34
Kaaa laligogi iikawaa so batugiano mono iwoi mombaajo mende memeqemea
me amamaa laligoro. Korebore nene gawoa gawoa ano miria miria yooo toya
koloogiti, iyoono ii sewaa mewutiwaajo agi. Kae agi sewaa megi mone karo ii
me kagi.
35
Me ka aposol yooo borogiano agi korebore memeqemea me
amamaagitiwaa so ii batugiano mendeema ooma laligogi.
36
Eja mo qata Joosef, aposol yoono qata Barnabas qagiti, ii ananaa qaano: Uu-
nagonago eja, iino wato qata Saiprus kano koloo somarii jigo gawo ejaga (Liwait)
laligoro.
37
Iino kaaagadee nene gawo baloa sewaa mewutiwaajo ano mone karo
sewaa ii me aposol yooono ka borogiano ano. Kia.
32 Apo 2.44-45
sewaa ii me aposol yooono ka borogiano ano. Kia.
32 Apo 2.44-45
Aposol Aposol
<<
44
>>
4:22: 11 Ond 118.22
4:22: 24 Eks 20.11; Neh 9.6; Ond 146.6
4:31: 25-26 Ond 2.1-2
4:31: 27 Mat 27.1-2; Maak 15.1; Luuk 23.1, 7-11; Jon 18.28-29
4:37: 32 Apo 2.44-45
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
55
>>
5
Ananaias Safaira yoroono tiliqili
1
Kae ama laligogito, eja mo qata Ananaias embia qata Safaira yorono gawo
balogaraa bakaya sewaa mewutiwaajo ani.
2
Ani sewaa karo ejano mone bakaya
iyaaajo ago koma mesagoro embiano ii modabororo bakaya mo me ka aposol
yooo borogiano ano.
3
Borogiano anoto, Piitono kokae ijoro, Oo Ananaias, gii mono naambaajo
Satan mende qetana uuga saa qeja? Iino uuga saa qero giino batogo Ua Toroya
agomokolo ama mu geegaa balombaa mone bakaya ago koma mesagoja?
4
Gii
iikawaa toya koloonati, kamba iikano ii geegaa buaga kolooro me? Geegaa baloga
sewaa megi sewaa karoti, mone ii mono goo buaga kolooro me qaago? Gii mono
naambaajo uugano qaa somogo iwoi koi anja? Gii qaa qolomologoya je iikaaa
kano ejemba mende tiligo nononjanto, Anutu iyaa mono tiligo muja!
5
Kae ijoro qaa ii moma tama kamaa namono keme komuro. Kae komuro ejemba
kuuya iikawaa bujuya moma sombugia mamaga mogi.
6
Komuro eja gbaworo yoono
kouma qamoya me esuu ago kema ro kogi.
7
Aua karoo tegoro embiano iwoi kolooroti, ii mende moma karo.
8
Karo Piitono
embia Safaira kokae qisi muro, Oro gawo meme balogara bakaya sewaa
mewutiwaajo ani mone karoti, ii iikawaa so me qaago? Ii mono nijona moma!
Qisi muro kokae meleeno, Mone ii oano iikawaa so karo.
9
Kae meleeno je muro, Oro mono naambaajo uumotoo ama Pombaa Ua
Toroya tiligo mujaota? Moba, logano komuro ejano me kema ro konjuti, iyoono
mono nagu koi dodowigi otoa moja. Yoono gii kaaagadee esuu ago goma
kembuya.
10
Kae je muro iikanondee tama Piitowaa batano keme komuro. Komuro
eja gbaworo yoono kouma qamoya mokoloo me ago kema loyaa kooroano ro
kogi.
11
Ro kogi uumelee tuu kuuya yoono moma awawaligi bujuya seiro korebore
moma sombugia mamaga mogi. Kia.
Aposol yoono ejemba mamaga me qeago oogi.
12
Kae agi Anutuwaa ku-usuano aposol inaa oono gawo me borogia ejemba
qagiano agi Anutuno aiwese agoleto kania kania mero batugiano mamaga kolooro.
Ejemba Jiisas moma laarigiti, kuuya iyoono jiwowo jigowaa toto uutano uma ki
Solomombaa sombe saraawono ajoroo tuu motoogo koloo laligogi.
13
Kae ajoroo laligogi ejemba tosiano keegia moma jirijiri ama mono
iyooono mende toroqero. Kae qaagoto, ejemba tuu yoono goda mamaga qe
ooma laligogi.
14
Kae ajoroo laligogito, kile ejemba seiseiya yoono tuugia toroqe
ooma laligogi. Eja ano emba tuua tuua yoono Jiisas moma laari uugia meleegi
tuugiano somarii seiro.
15
Aposol yoono gawo kae megi ejemba seiseiyano
qeagogi. Kae qeagogitiwaajo ama tosiano ji ejemba uuama demberu koma ago
kana goraayano kaaagadee du meago maki tamboma kano oooma kokae jegi,
Piitono ka nunuuguwaati, uauayano mono kamba iikano yooonoga mombaa
qagano uro qeagonaga.
16
Kaaagadee tao ano goma Jerusalemsiti liligo rama kenjuti, iyooonoga
ejemba tuu mamagano horo kagi. Kae ka ejemba ji iiroti ano omeno qaamuu
me
*Qaamuu ii kokae: Omeno buuta muugoro qaa bogoro laligoja.
kokojinji ama me
*Qaamuu ii kokae: Omeno buuta muugoro qaa bogoro laligoja.
kokojinji ama
oogiti, ii uuama ka kougi. Kougi kuuya yoono qeagogi. Kia.
Gajobano aposol kapuare mirinoga uuano kamaagi.
17
Kae ama laligogi jigo gawo gale waano ano iwaa alauruta Sadusii (Jigo
gawombaa kaparakoko) paati nago mugiti, kuuya iyooo irigia soono uuduuduu
agi.
18
Uuduuduu ama aposol ooma somogo gawmambaa kapuare mirino ooogi.
19
Ooogito, gomantiia kano egi Pombaano gajoba mono kapuare miri naguya
naguya horo uuama seleege kamaa kokae iijoro,
20
Mobu, oo mono kema
jiwowo jigono uma ejemba jaagiano nama laaligo gbiliaa kania kuuya asugano iijowu.
21
Kae iijoro goma ano jiwowo jigono uma nama Bua qaa kuma oogi. Kae
nama kuma oogi jigo gawo gale waa ano alauruta nago mugiti, iyoono keuma
jigo kaunsol tuu ano Israel jotamemeurugia koma horo oogi motoo ajoroogi. Ajoroo
nama opotoro tosaaa aposol uuambombaajo wasi oogi kapuare mirino kegi.
22
Kegito, ii iikano mende mokoloo ooma ee eleema sundugia kokae agi,
23
Nono
oano kapuare mirino keuma nagu kotakota kogi nangi eja waagiawo yoono nagu so
nagi iiijo. Ii iiijonto, naguya horo uma kano eja mo mende mokoloojo.
24
Kae sundugia agi jigowaa kiropo gale waa ano jigo gawo gale waa yoono
qaa ii moma uugia sooboo kono jegi, Oopopoo! Kete kae koloo kanage mombo
sipasipa kono mono nomae koloowabo?
25
Kae jegi mono kouma kokae iijoro,
Mobu, eja kapuare mirino ooogiti, iyoono mono jiwowo jigono nama ejemba
Bua qaa kuma oonju!
26
Kae iijoro jigowaa kiropo gale waano opotoro uuano
kegi. Kema Ejembano jamo gili nunuwubo, je toroko moma lolookotagadee
jiwowo jigono uma aposol uuama kagi.
27
Kae uuama ka jigo kaunsol tuu yooo jaagiano ooogi nagi jigo gawo
gale waano kokae qisi oono,
28
Oo Jiisaswaa qatano qaa mo mende kuma
oombu. Nonono kae je sogo kotakota ama ooninto, qaa iikawaa oano mono
nomae kolooro? Oono mono kile toroqe Jiisaswaa sundu kuma oogi Jerusalemsiti
kuuya sokoma wagia me saa qero laligojo. Ano eja iikano komu saya maaro oono
kokae ninijokeju, Iwaa qaayano mono Juuda nonoo qananano urota eja.
29
Kae qisi oonoto, Piito ano aposol tosiano kokae meleegi, Nonono ejemba
ooo jekootogia te kombombaajo ama Anutuwaano qaa uuguni mende sokombaa.
Qaago!
30
Anutuno ananaa ambosakourunanaa begiaga kolooja. Oo Jiisas gere
batuyano mondo qegi komuroto, Anutuno ii me gbiliro waaro.
31
Anutuno ii me
gbili wama uma iyaaa boro dindiano anota raja. Eukano raro Anutuno
sigisogonana mesao nonomambaajo kuuro Ponana ano Hamoqeqe Tonana kolooja.
Iikaaa koloo Israel kanageso me letoma nonono uunana meleembombaajo moja.
32
Nono iwoi ii iima qaa kuuya ii nago je dagunuya koloo nanjo. Ua Toroyano
kaaagadee qaa ii nago jekeja. Anutuno Ua Toroya ejemba jeta te koma mukejuti,
mono iyooo uugiano ama bua qe oonja.
33
Piitono qaa kae meleeno jigo kaunsol tuu yoono mogi uugia soono
kotowagee kaaa kotoro. Kotoro uugia gere jero aposol uugi komuwutiwaajo mogi.
Kia.
28 Mat 27.25
Kia.
28 Mat 27.25
Gamalielno alauruta je me loori oono.
34
Kae mogito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) eja mo qata Gamaliel iino jigo
kaunsol tuu yooo batugiano raro. Iino Kana qaawaa boi ejaga laligoro ejemba kuuya
goda qe mugi jotamemegiaga kolooro. Kaa koloo waama aposol uuagi seleege
keme boroa mo mambombutiwaajo je kotoro.
35
Kae je kotoro kemegi jotameme alauruta kokae iijoro, Israel ejauruna, oo eja
koi nomae ama oombuyaga, iikawaajo mono awaagadee toogia moma gale me
aowu.
36
Wala emukano eja mo qata Teudas iino waama Niino somatagiaga kolooje,
jero kete gbani tosaaa tegoro laligojo. Teudasno kae jero eja 400:waa so iwo toroqe
somogo ao laligogito, mono ii qero komuro tosiano ejauruta wambelaa mugiti, ii
kuu oogi boratigi qemburugiano jago qaondabororo.
37
Iwaa gematano Galili eja mo qata Juudas asugiro. Iino takis mewutiwaajo
ejemba qagia oo aregogiti, (sensus) kamba iikano asugiro. Asugi ejemba tutugo me
loori oono kare ambutiwaajo ala ilailaauruta koloogi. Kae koloogito, ii kaaagadee
qegi komuro ano alauruta wambelaa mugiti, tosiano ii kuugi toroko moma boratigi.
38
Kae kolooro niino kokae iijowe mobu: Oo mono eja koi yooo selegiano iwoi la
mende ambu. Yoono gawo koi megi qemburu kolooji, ii balo ejemba yooo momo
aregianondee kolooji ee, ii mono soo jago qaombaa. Kawaajo ii mono oomesaogi
kamaawu.
39
Ii qaombaato, Anutuwaa momo arenoga koloonagati ee, oono mono
qemburu ii somogowombaajo amamaawuya. Oo Anutu iyaa qetama tuarenje ama
mu laligowubo. Ooagiaa kaniagia kaaa mokoloowubotiwaajo mono toogia moma
galegia me aowu.
40
Gamalielno kae iijoro gejanono qaaya aali ago koma otaagi. Ii otaa aposol
ooogi kougi opotorowaajo jegi raunakapa me oogi. Raunakapa me oogi jigo
kaunsol tuu yoono aposol ii Jiisaswaa qatano qaa mo toroqe jewubotiwaa sogo
kotakota ama ooma Kamaa kembu, jegi.
41
Kae jegi jigo kaunsol tuu mesao kegi. Kanano kema kokae jegi, Jiisaswaa
qataajo ama qabuanana kae me soojuti, ii Anutuno moja. Iino nono siimbobolo
iikaaa mobombaa so moma niniiro saano sokonja. Kae je uugiano kawaajo
qeagoro aisoogi.
42
Aisoo gawo toroqe me wee so jiwowo jigono ugi ano miria
miria kano kema Bua qaa kuma ooma laligogi. Jiisasno Hamoqeqe Toya Kraist
kolooji, yoono iikawaa Oligaa Buaya je iikano ejemba uugia kuu laligogi. Kia.
Aposol Aposol
<<
55
>>
*5:16: Qaamuu ii kokae: Omeno buuta muugoro qaa bogoro laligoja.
5:33: 28 Mat 27.25
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
66
>>
6
Gawo ilailaa eja (diikon) 7 metogo oogi.
1
Gowoko jagogiano somarii uro Juuda ejemba tuu woi koloo laligogi. Tosiano
kantri tosianoga ka Griik qaa jegi ano tosiano iyagiaa balogiano laligo kouma
Arameik ano Hibruu qaa jekegi. Kae laligogi kamba iikano niinogiino kolooro. Griik
qaa jegiti, iyoono kokae jegi boliro, Aposol yoono kamba so nene hina mendeema
nonomakejuto, Griik qaa jeje emba malo nonoo nene hina bakaya ii bakasasa nonomakeju.
Ororo mende mendeegi mende sokonja.
2
Kae jegitiwaajo ama aposol 12 yoono gowoko tuu ii koma horo oogi
ajoroogi kokae iijogi, Nonono selewaa gawo me nembanene mendeema ooma
Anutuwaa Bua gawombaajo kambanana saano mende sokono uuwaa gawonanano
kamaawabo. Ii mende sokonja.
3
Kawaajo alaurunana, mobu! Oono mono ooagiaa
batugianoga gawo ilailaa mokoloo oombu. Ua Toroyano eja uugia saa qero
Anutuno momakootoya qaita mo oono qabua awaa me nanjuti, mono eja iikaaa 7
meweego oombu. Ii meweego oogi gawo ii ooni ii gale koma me laligowuya.
4
Yoono kae laligowuyato, nononano kamba so ponda qama kooli Anutuwaano
Bua qaa jegea nama je sei laligowoa. Gawo iikano mono ponda namboa.
5
Kae iijogi tuu kuuya yoono Saano sokonja, jegi. Kae je eja qata Stiiwen
meweegogi. Stiiwen ii Anutu kotakota moma laari muro Ua Toroyano uuta saa qero
laligoro. Toroqe eja kokaa meweego oogi: Filip, Prokorus, Nikanor, Timon,
Parmenas ano Nikolas. Nikolas ii waba kantriwaa siti qata Antiokia kano koloo kanage
Juuda ejaga koloo uuta Kraistwaano meleeno.
6
Ii meweego oogi aposol yooo
jaasewagiano uma kegi borogia wagiano ama qama kooli kotuego oogi.
7
Anutuwaano qaa je seigi toomoriaawo kolooro gowoko yooo jagogiano
Jerusalemsitino somarii seiro. Jigo gawo gale yooo tuunoga seiseiya yoono
kaaagadee uugia meleema Jiisas moma laarigi. Kia.
Stiiwen qelanji me somogogi.
8
Anutuwaa kalemoriaa ano ku-usua kano gawo ilailaa eja Stiiwembaa uuta saa
qero nama aiwese agoleto somasomata ii ejemba batugiano mero asugiro.
9
Ii asugiroto,
Juuda tosiano waama Stiiwen tuarenje ama mugi. Loloo kagiti, iyooo qamakooli miri
tuu
*Qamakooli miri tuu mombaa qata ii kokae kolooro qagi: Ejemba qabuagiawo
tuu
*Qamakooli miri tuu mombaa qata ii kokae kolooro qagi: Ejemba qabuagiawo
yoono tosaaa sewagia megi buagia koloo togiaa wele ee qe laligo (sleiw) yoono tosaaa sewagia megi buagia koloo togiaa wele ee qe laligo (sleiw)
borogianoga loloo kagiti, iyoono iyagiaa qamakooli miri tuugia ama qagia kae qagi. borogianoga loloo kagiti, iyoono iyagiaa qamakooli miri tuugia ama qagia kae qagi.
yooo batugiano Juuda tosiano Sairini ano Aleksandria Iijipt siti woi kanoa eleema ka
nagi. Eja kaaiano mindiri waama Silisia ano Eisia prowinsnoga kagiti, iyooo
tuunoga Juuda eja tosaaa uuama motoo Stiiwembo mondo niinogiino ama
jenokooli amigi.
10
Kae amigito, Ua Toroyano Stiiwen sololooro momakooto somataa qagano
qaaya meleema iijoroti, ii Juuda yoono qewagowombaajo amamaa kamaagi.
11
Amamaa kamaa kokomomola me kema eja tosaaa mokoloo kuu ooma ka
kokae jegi, Iino mepaqepae qaa je iikano Mooses ano Anutu qetama orono moni.
12
Kae je kema ejemba tuu, iyooo jotamemeyagia ano Kana qaawaa boi yooo
uunokeeme qaa jegi uugia gere jero. Gere jero tililuaa ka Stiiwen horo qelanji me jigo
kaunsol tuu yooo jaagiano kegi.
13
Kema eja tosaaa uuagi kouma Stiiwembaa
seliano qaa qolomologoya kuu kokae nago jegi, Eja koi kano mono jiwowo
jigonana ano Mooseswaano Kana qaa tuarenje ama mende mesaokejato, ii toroqe
jekeja.
14
Tuarenje ama kokae jero moni, Jiisas, Nazaret ejano mono jiwowo jigo koi
kondeeno qeqelala ewaa ano Moosesno Kana qaa nononota eji, ii utegowaa.
15
Kae jegi jigo kaunsol tuumbaa ajoajoroono ragiti, ii kuuyano Stiiwen tororo uugi
kaitaniano Siwe gajoba tani kaaa kolooro iima mogi. Kia.
Aposol Aposol
<<
66
>>
*6:9: Qamakooli miri tuu mombaa qata ii kokae kolooro qagi: Ejemba qabuagiawo yoono tosaaa sewagia megi buagia koloo togiaa wele ee qe laligo (sleiw) borogianoga loloo kagiti, iyoono iyagiaa qamakooli miri tuugia ama qagia kae qagi.
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
77
>>
7
Stiiweno qaa kitia meleema jero mogi.
1
Stiiwen qaa jakeyano oogi nano jigo gale waano kokae qisi muro, Qaa ii
hoa me qolomologoyaga?
Stiiweno Aabrahambaa sunduya jero.
2
Qisi muro kitia kokae meleeno, Ejauruna, ma daremuna, niino kokae iijowe
mobu: Ananaa ambonana Aabrahamno Mesopotemia balono laligoro asamarara Toya
Anutu iino asugi muro Mesopotemia mesao Haran gomano kema laligoro.
3
Anutuno
kokae ijoro,
Gii geegaa goma baloga ano tinitosauruga oomesao balo mo qendeema
gomaati, mono iikano kema laligowa.
4
Kae ijoro moma Kaldia goma mesao Haran gomano kema laligoro. Iikano laligoro
maano komuro Anutuno wasi murota oo kamba kokaamba koi laligojuti, mono
balo kokano ka kanai rama laligoro.
5
Balo kokano rama laligoro Anutuno balo
kitia boroa mo kana tamboyaa so ii mende bua qe muro. Balo koi kawaa toya mende
totoo kolooroto, Aabrahambaa gbilia mende kolooro Anutuno kamba iikanondee iwaa
qaa waladee kokae je somogoro,
Niino goma koi ii gii ano goo gemagano gbiliuruga koloowuti, mono iyooojo
oombe iikawaa toya koloowuya.
6
Kae je toroqe qaa kokae jero,
Goo gbiliurugano goma moge kema wabaya koloo laligowuya. Wabaya koloo
laligogi goma iikawaa toya yoono somogo oogi togiaa wele ee qe
laligowuya. Kae laligogi ama rii oogi gawo biawo biawo ee megi
sewaa mende oogi gbani 400:waa so koajili qagano laligowuya.
7
Kae laligowuyato, niino kanage balo ejemba welegia qe laligowuyati, ii qaano
ama je tego oomaa.
Anutuno toroqe kokae jero,
Kae kolooro gbiliurugano goma ii mesao goma kokano eleema ka waena
me mepesee noma laligowuya. Kia.
2-3 Jen 12.1 4 Jen 11.31; 12.4 5
me mepesee noma laligowuya. Kia.
2-3 Jen 12.1 4 Jen 11.31; 12.4 5
Jen 12.7; 13.15; 15.18; 17.8 6-7 Jen 15.13-14; Eks 3.12 Jen 12.7; 13.15; 15.18; 17.8 6-7 Jen 15.13-14; Eks 3.12
Aisak, Jeikob ano Joosef yooo sundugia jero.
8
Anutuno Aabraham kae ijo aiwese kokae ambutiwaajo jero moro, Oo niwo
soomogo ambutiwaajo mono noo aiwese asa koma eja selegia koto laligowu. Iikawaa
so Aabrahamno meria Aisak kolooro wee 8 tegoro kano Anutuwaa aiweseya me selia
kotoro. Aisakno meria Jeikob mekoloo aiwese ii kotoro ano Jeikobno merauruta
mekoloo ooma iikawaa so koto oono. Jeikobwaa merauruta 12 yoono Israel nonoo
ambosakourunanaga koloogi.
9
Ambosakourunanano kogia Joosef ii gema qe mu sewaa mewutiwaajo agi
tosiano sewaa me wama Iijipt kantrino kema oogi laligoro. Iikano laligoroto,
Anutuno iwo laligoro.
10
Iwo laligoro koajili kania kania qagano uro moroti, kuuya
iikanoga mono metogo muro. Metogo mu kalemoriaa muro momakootoya awaa
kolooro. Ii kolooro Iijipt kantriwaa faarao ki iwaa jaano keuro iiro sokono eja po kuu
muro Iijipt kantri ano faarao kimbaa jikaro miri iwoiya gale koma ooma laligoro.
11
Gale koma oono bodi kambaa ka kuuro Iijipt kuuya ano Keinan goma ii sokono.
Kawaajo ejemba yoono majakaka somata moma koroweborowe laligogi. Kae laligo
ananaa ambourunanano nembanene mokoloowombaajo memeagogi.
12
Kae memeagogi Iijipt gomano dumu kota eja, kae jegi Jeikobno moro.
Kae moma merauruta, ananaa ambourunana ii indi mutuya wasi oono kano kegi.
13
Kae kema laligo eleema magiaano kagi. Kanage india mo mombo kegi
Joosefno kaniaya iisaano mogi. Mogi faarao kino kaaiadee tinitosaya iiima kaniagia
moma kotoro.
14
Moma kotoro Joosefno qaa ama maa Jeikob ano tinitosauruta kuuya ii
koma horo oono iwaano kegi. Ejemba kegiti, iyooo jagogia ii 75 kolooro.
15
Jeikob kae wagi Iijipt gomano keno. Kema laligo iikano komuro.
Ambourunanano kaaagadee komudaborogi.
16
Komudaborogi qamogia me ago
Keinan gomano eleema Sekem gomano ka ro koma oogi. Wala eeano
Aabrahamno Sekem(Sikem) laligo balo mo eja qata Haamor iwaa gbiliuruta
yooonoga moneno sewaa meroti, mono iikawaa qasiriano jamo kobaa uroroo
kano ama oogi. Kia.
8 Jen 17.10-14; 21.2-4; 25.26; 29.31-35.18 9 Jen 37.11, 28;
kano ama oogi. Kia.
8 Jen 17.10-14; 21.2-4; 25.26; 29.31-35.18 9 Jen 37.11, 28;
39.2, 21 10 Jen 41.39-41 11 Jen 42.1-2 13 Jen 45.1, 16 14 Jen 45.9-10, 17-18; 39.2, 21 10 Jen 41.39-41 11 Jen 42.1-2 13 Jen 45.1, 16 14 Jen 45.9-10, 17-18;
46.27 15 Jen 46.1-7; 49.33 16 Jen 23.3-16; 33.19; 50.7-13; Joos 24.32 46.27 15 Jen 46.1-7; 49.33 16 Jen 23.3-16; 33.19; 50.7-13; Joos 24.32
Moosesno Iijipt kantrino koloo laligo kouro.
17
Stiiweno toroqe kokae jero, Anutuno wala eeano soomogo qaa Aabraham
muroti, ii hoawo koloowaatiwaa kambaa tori dodowiro. Dodowiroti, iikawaa so Israel
yoono Iijipt gomano koloo sei laligogi tuugiano somarii uro.
18
Somarii uro
faarao ki mono waama kanai Iijipt gale koma oono. Faarao ki gbilia iino
Joosefwaa kania mende moma laligoro.
19
Iwaa kania mende moma ananaa kanageso ii
agomokolo qagano tiligo ambourunana ama rii oono laligogi. Kae laligogi kino
Israel yooo jekooto kotakota kokae ano, Oo mono meraurugia bubuga ii ooma
yamage kema apuno giligi keme komuwu.
20
Jekooto kae ano kamba iikanoadee mera mo qata Mooses kolooro.
Anutuno ii iima moro sokono. Mooses kolooro nemumaano ii koi karoombaa so
mirigarano gale koma laligori.
21
Koi karoo ii tegoro nemuano me yamage kema
kondeno apu qagano ama mesagoro. Mesago keno faarao kimbaa boratano
mokoloo mero meria kolooro gale koma muro laligoro.
22
Kae laligoro Iijipt yooono
momo ano kaiyaka kuuya ii kuma mugitiwaa so Iijipt yooono momakooto eja somata
kolooro. Iino qaaya ano nanamemea ii esumumu qagano je ama laligoro.
23
Mooses gbania 40 tegoro kano Israel daremuuruta yooo prowinsno kema
iiimambaajo romogo qaaya somogo keno.
24
Kema Iijipt ejano Israel eja mo iwo
ee toontoo agowowo ama horo uree ama mu qero iiro. Iima kema Israel eja ii ilaa
mu gematano kema iroa meleema Iijipt eja ii qe qero komuro.
25
Qero komuro
Anutuno Mooseswaano laari Israel ejemba faarao kimbaa boronoga metogo
oomambaajo ku-usu muro karo. Yoono Mooses iima kaniaya iikae saano moma
asariju, iikae romogoroto, yoono ii mende moma asari ee tompi laligogi.
26
Goma ano mombo yooono keno Israel eja woiyano aori iriiro. Iriima batogo
batugarano luae koloowaatiwaajo moma kokae irijoro, Eja woi, oro daremuga.
Oroagara motoono mono naambaajo kae tiwilaa aojao?
27
Kae irijoroto, ejano alia
me boli muroti, iino mono Mooses geriawo utama mu kokae je muro, Gii
nonoono galekoko ano jenteego ejaga kolooja me? Morono kuu gonota nanja?
28
Gii wora Iijipt eja qena komuroti, mono kaaadee nii numambaajo jeja me?
29
Kae qisi muro qaa kawaajo ama Iijipt kantri mesao olo koma Midian gomano
kema wabaga laligoro. Iikano laligo emba me merawoita woi mekoloo orono laligogi.
Kia.
17-18 Eks 1.7-8 19 Eks 1.10-11, 22 20 Eks 2.2 21 Eks 2.3-10 23-29 Eks
Kia.
17-18 Eks 1.7-8 19 Eks 1.10-11, 22 20 Eks 2.2 21 Eks 2.3-10 23-29 Eks
2.11-15 29 Eks 18.3-4 2.11-15 29 Eks 18.3-4
Moosesno balo qararakokoano gbani 40 laligoro.
30
Stiiweno qaa toroqe kokae jero, Kaa laligogi gbani 40 tegoro kano
Moosesno balo qararakokoano liligo baaa qata Sainai iikawaa kaniano laligoro
Siwe gajoba mono asugiro. Ii gere jerende batuyano gere bola koloo mende je
kotoroti, iikano asugi muro.
31
Kae asugi muro tani iikawaajo waligo kania iima
moma kotomambaajo kosiano keno Anutuwaanoa qaa mo kokae kolooro moro,
32
Niino goo ambosakouruga yooo Anutugiaga kolooje. Niino Aabraham, Aisak,
Jeikob yooo Pogiaga laligo kouma laligoje. Qaa kae kolooro moma jenea kanai
ororo iikaa baage uu iimambaajo toroko moro.
33
Toroko moroto, Pono kokae ijoro, Balo rii nanjai, ii balo kowogaga.
Kawaajo gii mono kana esuga qetegowa.
34
Noo ejemba tuuuruna Iijipt laligojuti, ii ama
rii oogi siisiiwaewae qagano ao oro laligoju. Niino ii iima koto laligoje. Yoono
osogo uuro saama welenjuti, niino ii modaboroje. Niino yooo borogianoga
metogo oomambaajo kamaaje. Kawaajo gii mono keteda koi waama kana wasi
gombe Iijipt kemba! Kae ijoro.
30-34 Eks 3.1-10
gombe Iijipt kemba! Kae ijoro.
30-34 Eks 3.1-10
Moosesno Israel uuano gbani 40 kanano laligogi.
35
Stiiweno qaa toroqe kokae jero, Yoono Mooses qakooma kondama mu
kokae ijogi, Gii galekoko ano jenteego ejaga kolooja me? Morono kuu gonota
kaya nanja? Kae qakooma ijogito, Anutuno Mooses ii wasi muro yooo eja pogia
kolooro. Siwe gajobano gere jerendeno bola jero kano asugi muroti, iino mono
Anutuwaano buju qaa ii me ka uuta kuuro mootogo ejagiaga kolooro.
36
Israel mootogo
ejagia koloo ejembauruta ii aiwese agoleto kania kania me Iijipt kantrinoga metogo
uuano mesao Kowe Osoga iikano kagi. Emu kagi kano ano balo qararakokoano
kaaiadee toroqe aiwese agoleto morota morota ii gbani 40:waa uutano me qendeeno
iima laligogi.
37
Moosesno eja pogia laligo Israel kanageso ii kokae iijoro, Anutuno
Juuda tuu ooo batugianoga gejatootoo eja mo meweego kuuro nii kaaa koloowaa.
38
Israel yoono balo qararakokoano ka laligogi eja pogia koloo ananaa
ambosakourunana yoowo laligo kanagesogia gale koma oono. Gale koma ooma
baaa qata Sainai iikano uro Siwe gajoba mono qaa ijoro moma iwo laligoro. Kae
laligo Anutuno laaligo kotigaa qaaya suula ijoro moma laligoroti, iino qaa ii iikawaa so
jero nonoo Bua kolooro.
39
Iino eja pogia laligoroto, ananaa ambosakourunana yoono qaaya te koma
mubombaajo mojogia tiiro gema qegi. Gema qe utama mu uugia meleeno Iijipt kantrino
mombo eleembombaa siia mogi.
40
Kae moma Mooseswaa data Aaron ii kokae ijogi,
Moosesno eja Ponana koloo Iijipt kantrinoga metogo nunuano kanii, iino
baaano uma tani nomae kolooji, nono ii mende mojo. Ii mende mojoiwaajo giino
saano tando lopio mena iikano jotamemenana koloogi kanagiano toroqe kemboa.
41
Kae ijo iikanondee goul me kano lopio mo bulmakao meriaa tani megi. Ii
me siimolo me ka ama mu lomba oo iwoi borogiano megiti, iikawaa korisoro ama
mepeseegi.
42
Kae agito, Anutuno ii iima mojoya tiiro gema uuro Sombimbaa segelao
Toya waegia me mepesee oombutiwaajo oomesaoro. Gejatootoo eja Aamosno qaa
mo ooro Buju Tereno eji, mono iikawaa so kokae agi,
Oo Israel ejemba, oo balo qararakokoano ka gbani 40:waa so laligo
kamba iikano oro siimolo oo nandu tosaaa me ka noma laligogi me
qaago?
43
Ii qaagoto, oono mono be qata Moolek iwaa opo sel kuua ii agogi ano be
qata Refan iwaa segelao uaya ii ago ka laligogi.
Oono ua lopio ii waegara me mepesee orombombaajo megi buagia kolooro.
Kawaajo ama niino mono konjoma oombe kereurugiano ka uuagi kema laligo
korigano Babilon kantriwaa gematano uma laligowu. Kia.
35 Eks 2.14
korigano Babilon kantriwaa gematano uma laligowu. Kia.
35 Eks 2.14
36 Eks 7.5; 14.21; Ja 14.33 37 Dut 18.15, 18 38 Eks 19.120.17; Dut 36 Eks 7.5; 14.21; Ja 14.33 37 Dut 18.15, 18 38 Eks 19.120.17; Dut
5.1-33 40 Eks 32.1 41 Eks 32.2-6 42-43 Aam5.25-27 5.1-33 40 Eks 32.1 41 Eks 32.2-6 42-43 Aam5.25-27
Stiiweno opo sel jigowaa qaaya jero.
44
Ambosakourunana yoono balo qararakokoano ka laligo Anutuwaa
dagunu kuu opo sel jigo me ago laligogi. Ii me ago Anutuno jigoya
mewutiwaajo Mooses je koto mu ua sareya qendeema muro iiroti, mono iikawaa so
megi nano.
45
Moosesno ambosakourunana gale koma oono yoono opo sel jigo ii
ago laligogi. Kanage Joosuano waama gale koma oono gbiliurugiano jigo ii bua
qe ago toroqe ka laligo kantri kokano kougi. Kantri kokano kougi Anutuno
balo toya tuua tuua ootaaro kegi gomagia ago koma megi. Me rama laligogi ki
Deiwid kolooro.
46
Iino koloo Anutu jaasewaano kalemoriaa mokoloo kokae qisi muro,
Anutu Jeikobwaa bea, giino saano jena niino je kotowe nono goojo jiwowo jigo
waa mewoa.
47
Kae qisi muroto, Solomono je kotoro Anutuwaajo jiwowo jigo
megi.
48
Ii megito, Uuta Somata iino ejano miri borogiano megiti, iikano mende laligoja.
Kawaa qaaya gejatootoo eja mono kokae oorota eja,
49
Pono jeja: Noono jikaro du rarana ii Siweno ero namo ii kananaa doya
kolooro iikano rii raje.
Oo mono noojo miri tania nomae megi sokonaga?
Me miri dakano mokoloo nogi iikano uma haamo me laligowenaga?
50
Iwoi kuuya ii mono neeno neenaa boronano mokoloo oombeti, ii moju. Kia.
44 Eks 25.9, 40 45 Joos 3.14-17

46 2 Sml 7.1-16; 1 Hist 17.1-14 47 1 44 Eks 25.9, 40 45 Joos 3.14-17

46 2 Sml 7.1-16; 1 Hist 17.1-14 47 1
Ki 6.1-38; 2 Hist 3.1-17 49-50 Ais 66.1-2 Ki 6.1-38; 2 Hist 3.1-17 49-50 Ais 66.1-2
Stiiweno kaunsol yooo uugia kuuro.
51
Oo qaaqeqe ejemba, ooo uugiano mono duuro gadokopa kolooju. Gejagiano
hogo mende totoo tooja! Ii duujiwaajo Anutuwaano qaa qotogo gejajojomba
amakeju. Ambosakourugiano Ua Toroya tuarenje ama mu laligogi oono mono
yooo so toroqe kaaiadee Ua Toroya suula gema qekeju!
52
Ooo
ambosakourugiano gejatootoo ejemba afaaa qaago sisiwerowero ama ooma laligogi.
Yooonoga morono kakasilili mende mokolooro? Yoono Eja Solaano
asugiwaatiwaa gejatootoo qaaya jegi ii uugi komugi. Yoono komugi Eja Solaano ao
asugiro oono ii memelolo me mu qegi komuro.
53
Anutuno gajobauruta wasi oono
Siwenoga kamaa Kana qaa oogi Buagia kolooroto, oono ii mende te koma otaa
laligogi. Kia.
51 Ais 63.10
laligogi. Kia.
51 Ais 63.10
Stiiwen jamono qegi komuro.
54
Stiiweno qaa kae jero jigo kaunsol yoono mogiti, ii uugia soono kootoya
kaaa kotoro. Kotoro uugia gere jero ambari ki waama nagi.
55
Kae agito, Ua
Toroyano Stiiwembaa uuta saa qero jaaya Siweno uuro uro Jiisas Anutuwaa asamarara
uutano eukano Anutuwaa boro dindiano nano iiro.
56
Jiisas iima jero, Mobu! Siwe
aantano Siwe gomambaa Eja hoano mono Anutuwaa boro dindiano nano iije.
57
Kae jero moma qa gigilaagi guju somata waaro gejagia borogiano gojoma
kuuyano lugu kema qelanji megi.
58
Kae me tao goraayano ororaa kema seleege
ama jamono kanai gili qegi. Kae qegi tosiano ii iima nama malekugia qetego
meloloo eja gbaworo Soolwaa kosiano agi.
59
Kae ama jamono gili qegadee nagi
Stiiweno Anutuwaa qama kooli kokae jero, Oo Po Jiisas, gii mono kokoosona me
ago komba!
60
Kae je keme simi kuma qa gigilaa jero, Po, sigisogo koi anjuti,
iikawaa lombota mono yooo qagiano mende amba! Kae je goro qe komuro. Kia.
Aposol Aposol
<<
77
>>
7:7: 2-3 Jen 12.1
7:7: 4 Jen 11.31; 12.4
7:7: 5 Jen 12.7; 13.15; 15.18; 17.8
7:7: 6-7 Jen 15.13-14; Eks 3.12
7:16: 8 Jen 17.10-14; 21.2-4; 25.26; 29.31-35.18
7:16: 9 Jen 37.11, 28; 39.2, 21
7:16: 10 Jen 41.39-41
7:16: 11 Jen 42.1-2
7:16: 13 Jen 45.1, 16
7:16: 14 Jen 45.9-10, 17-18; 46.27
7:16: 15 Jen 46.1-7; 49.33
7:16: 16 Jen 23.3-16; 33.19; 50.7-13; Joos 24.32
7:29: 17-18 Eks 1.7-8
7:29: 19 Eks 1.10-11, 22
7:29: 20 Eks 2.2
7:29: 21 Eks 2.3-10
7:29: 23-29 Eks 2.11-15
7:29: 29 Eks 18.3-4
7:34: 30-34 Eks 3.1-10
7:43: 35 Eks 2.14
7:43: 36 Eks 7.5; 14.21; Ja 14.33
7:43: 37 Dut 18.15, 18
7:43: 38 Eks 19.120.17; Dut 5.1-33
7:43: 40 Eks 32.1
7:43: 41 Eks 32.2-6
7:43: 42-43 Aam5.25-27
7:50: 44 Eks 25.9, 40
7:50: 45 Joos 3.14-17
7:50: 46 2 Sml 7.1-16; 1 Hist 17.1-14
7:50: 47 1 Ki 6.1-38; 2 Hist 3.1-17
7:50: 49-50 Ais 66.1-2
7:53: 51 Ais 63.10
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
88
>>
8
Soolno uumelee tuu sisiwerowero ama oono deegi.
1
Stiiwen qegi komuroti, ii Soolno kaaagadee moro sokono. Kamba iikanoadee
sisiwerowero somata kolooro Jerusalem sitiwaa uumelee tuu kazi ama oogi. Kawaajo
yoono korebore siti mesao deema Judia ano Samaria prowins woi ii sokoma kegi
aposol yoonondee kapara koma sitino laligogi.
2
Ejemba Anutu goda qe waeya me
laligogiti, iyooonoga tosiano Stiiwen komurotiwaajo jige qama mamaga saama
qamoya me kema ro kogi.
3
Ro kogito, Soolno uumelee kanageso jaabamagege me ooma miria miria
liligo uma uumelee eja ano emba ororaa uuama gili oono kamaagi jero kapuare
mirino ooogi. Kia.
3 Apo 22.4-5; 26.9-11
mirino ooogi. Kia.
3 Apo 22.4-5; 26.9-11
Filipno Samaria sitino Bua gawo mero.
4
Uumelee ejembano deema goma so kema ka liligo laligogiti, iyoono Oligaa
Bua je iikano ejemba uugia kuu laligogi.
5
Filipno Samaria prowinswaa siti mono
keme Hamoqeqe Toya Kraistwaa kania je asari oono mogi.
6
Ii je asari ooma
agoleto mero letono ejemba tuu yoono ii iima qaa jeroti, ii uumotoo ama geja ama
moma ago kogi.
7
Filipno gawo mero Anutuwaa ku-usuano omejiila mamaga ii ejemba
uugianoga ootaaro. Ootaaro qa bobolo qama kouma kegi. Gawo mero ejemba
seiseiya bakagia koomuya koloo meendagoya laligogiti, ii qeagogi.
8
Kae kolooro
Samaria sitino korisoro uuta koloo ero. Kia.
Sele gale eja Saimono umbuqumbuli ano.
9
Korisoro eroto, Samaria siti kano owe jena eja mo qata Saimon laligoro. Iino
gbani tosaaa suuqagoro hamoqeqe gawo me Samaria ejemba waligo oono
laligogi. Kae laligogi Eja uuta kolooje, je iyaaajo moro uro.
10
Ejemba uuta ano
kamaaqeqeta yoono korebore Saimombaa qaawaajo geja ama moma kokae je
laligogi, Anutuwaa esua qata Ku-usu somata, qajuti, iikano mono eja kawaa uutano
kemerota eja.
11
Saimono suuqagoro hamoqeqe gawo ii kamba koriga mero
ejembano waligo laligogi. Kae ano waligo laligotiwaajo ama iwaano qokotaa
laligogi.
12
Kae laligogito, Filipno ka Anutuwaa bentotono keubombaa Oligaa Bua ano
Jiisas Kraist qataa kania ii je asari oono. Ii je asari oono ejemba mamagano Bua
qaa moma laari uugia meleegi oomulu me oono.
13
Kae agi Saimono kaaagadee
qaa ii moma laariro oomulu me mugi Filipwaa kosiano ka laligo otaaro. Kae kolooro
Filipno agoleto aiwese somasomata mero asugiro ii iima waligo laligoro. Kia.
Ua Toroyano Samaria yooo uugiano kemero.
14
Samaria ejembano Anutuwaano Bua qaa kae moma aali ago kogiti,
iikawaa bujuyano sei Jerusalemsitino keno aposol yoono mogi. Yoono ii moma
Piito ano Jon meweego wasi orogi yooono keni.
15
Kema keuma yooojo ama
qama kooli Ua Toroyano uugiano kemebaatiwaajo Po qisiri.
16
Kania kokaembaajo
qisi qama kooliri: Yoono Po Jiisaswaa qatano oomulu me oogito, Ua
Toroyano yooonoga mombaa uutano mende kemero ee laligogi.
17
Kawaajo qama
kooli borogara wagiano ani Ua Toroyano uugiano kemero megi. Kia.
Saimono Ua Toroya sewaa memambaajo jero.
18
Aposol yorono borogara ejemba wagiano ani Anutuno iikawaa so Ua Toroya
yooo uugiano ano Saimono ii iima mone me ka kokae irijoro,
19
Oro mono ku-
usu kaaa ii nii mo noni me borona dae yooo wagiano amaati, Ua Toroyano
mono iyooo uugiano kemebaa.
20
Kae irijoroto, Piitono kokae je muro, Ae! Yamage! Giino Anutuwaa kalea
ii moneno sewaa memambaajo jeja. Kawaajo gii mono monegawo gere siano
kemeba.
21
Goo uugano Anutuwaa jaano mende digoja. Kawaajo gii Bua qaa kokawaa
hoa mo mende totoo mewaga.
22
Kileaganoga mono uuga meleema Po qama koolina
iino uumomogaa sigisogoya ii mesaonaga.
23
Goo uugano kobooro
tomembombombo kaaa juma saa qe gonja. Sigisogogano mono kasa kaaa
kokosii gono osija.
24
Piitono kae je muro owe jena eja Saimono kokae meleema orono, Oro
mono noojo ama Pombaajo qama kooliri qaa jejaoti, iikawaa hoa mo mende koloo
nonaga.
25
Aposol yorono Pombaa Bua qaa ii siti iikano nago je je asari oomesao
keni. Kanano kema Samaria prowinswaa gomaa gomaa liligo ejemba uugia Oligaa
Bua qaano kuu ooma laligo Jerusalemsitino eleema keni. Kia.
Filipno Afrika eja mo ii Bua qaa ijoro.
26
Pombaano gajoba mono Filip qaa kokae ijoro, Gii mono Jerusalem siti
mesao Saut waage kemba. Balo qararakokoano kana isia (walaga) Gaza taono
kemekejuti, mono iikano kemba.
27
Kae ijoro Filipno afaago mesao keno. Kema
Afrika eja mono gomaano eleema keno kanano mokolooro. Iino Etiopia kantriwaa
kandasi kwiimbaa jawia uuta koloo emba pombaa jikaro miriano mone ano esuhina
iwoiya gale koma laligoro. Seliaa iwoiwaajo ama Juuda eja koloomambaajo
amamaaroto, kile Anutuwaa waeya me mepeseemambaajo Jerusalemsitino karo.
28
Ka gomaano eleemambaajo hoos kareno uro hoosno horogi kanano keno.
Iikano kema gejatootoo eja Aisaiawaa buk kotuma weego raro.
29
Kae kolooro Ua
Toroyano Filip sae qe mu qaa kokae ijoro, Gii mono hoos kare iikawaa kooroano
kema meteteree kemba.
30
Ua Toroyano kae ijoro iikanondee bobogari kosiano
keno. Kema ejano gejatootoo eja Aisaiawaa buk iikanoa Bua qaaya weegoro moro.
Moma kokae qisi muro, Qaa weegojai, ii saano moma asarija me qaago?
31
Qisi muro ijoro, Mono mende je asariro neeno ii nomae moma asariwenaga?
Kae ijoro hoos kareno uro motoo rari.
32
Bua Tere weegoroti, ii kokae,
Ejano lama qe kotowombaajo me wanjuti, ii mono iikawaa so oso sororogo
ero.
Galeano lama meriaa juya biakatino motoro kooroano goro qe otoa qaa
nanji, iwaa so mono mende qama waugoro.
33
Me kamaa mugi mono qaa jakeyano qaayaa kitia mende nago jero ee la
je tegogi. Namono laaligoya kae wagi komuro.
Gbiliuruta qaa komuro. Kawaajo mono qa area kanage mende weego jewaa.
34
Jawino ii weego Filip kokae qisi muro, Gejatootoo ejano qaa ii morowaajo
jeja? Ii iyaaajo me eja mombaajo jeja? Gii saano iikawaa kania nijowa.
35
Kae qisi
muro gejatootoo yooono Buju Terenoga kanai Jiisaswaa Oligaa Bua ii kaniawo je
asariro moro.
36
Kae ami moma kanano kema apu kosiano keuri kwiin jawiano ijoro,
Iiba, apu berea koi eja. Kawaajo gii saano oomulu me nomba. Qaa mono ago
koma gonja me qaago?
37
(Kae ijoro Filipno jero, Gii qaa gijojei, ii uuga kuuya
Anutuwaano ama moma laarijai ee, ii saano amaa. Jero qaa kokae meleeno, Jiisas
Kraistno Anutuwaa Meria kolooja, niino ii moma laarije.
38
Kae meleema je kotoro hoos kare somogogi agaraku apuno keme Filipno
oomulu me muro.
39
Ii me muro apunoga kouri Pombaa Ua Toroyano Filip wano
uma aliro kwiin jawiano ii mombo mende iiro. Mende iiroto, toroqe korisoro qagano
goma baloano Etiopia keno.
40
Filipno ali kema tao qata Asdod kano asugiro
mokoloogi. Iikanoadee toroqe taoa taoa liligo kano Oligaa Bua qaano ejemba
uugia kuu kema laligo Sisaria taono kouro. Kia.
32-33 Ais 53.7-8
uugia kuu kema laligo Sisaria taono kouro. Kia.
32-33 Ais 53.7-8
Aposol Aposol
<<
88
>>
8:3: 3 Apo 22.4-5; 26.9-11
8:40: 32-33 Ais 53.7-8
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
99
>>
9
Pono Sool asugi muro uuta meleeno.
Apo 22.6-16; 26.12-18
1
Kamba biiwia kano Soolno uugere qagano nama uu selia bola qetano Pombaa
gowokouruta uu uree ooma laligoro. Kae laligo jigo gawo gale waa iwaano
keno.
2
Iwaano kema kokae kuu qisiro, Kana gbilia otaa laligojuti, iyooonoga
tosiano korigano Damaskas sitino laligoju. Kawaajo niino saano endu kema
mogama ooma mo mokoloomaati, ii mono somogo wama Jerusalemsitino
kamaa. Damaskas sitino Juuda nonoo qamakooli miri gale komakejuti, iyoono ii
ago koma oombubotiwaajo mono jenteego tere oo nona me kema qendeema
oomaa. Kae jero ooro me keno.
3
Kanano kema kema Damaskas siti dodowimambaajo ano iwoi mo uulaawo
kokae kolooro: Asamarara mo Siwenoga oobili kaaa asugi kamaa liligo muro.
4
Liligo muro tama namono keme e oto mo moro qaa kokae ijoro, Sool Sool, gii
mono naambaajo sisiwerowero qagano ama nonja?
5
Kae ijoro Soolno qisi jero, Po, gii morono? Kae jero meleeno, Nii Jiisas
sisiwerowero qagano ama nomakejai, nii mono ii.
6
Ii koloojento, saano waama sitino
kemba. Iikano kema naa iwoiga ambagati, mono iikawaa bujuya gijowaa.
7
Eja iwo kegiti, iyoono qaagia bogoro totomi nagi. Yoono qaa oto oano
mogito, eja mo mende iigi.
8
Qaa meleeno Soolno namonoga waaroto, jaaya uu iwoi
mo mende iima titou kuu nano. Kae nano boriano me Damaskas sitino wama kegi.
9
Kegi wee karoo kawaa so titou rama apu me nene mo mende ne ee raro. Kia.
Ananaiasno Sool oomulu me muro.
10
Damaskas sitino Jiisaswaa gowoko mo qata Ananaias laligoro. Pono koto
kondooro jaamelee ua iiro Ananaias! qaro. Qata qaro jero, Oo Po, nii koi raje.
11
Kae jero Pono kokae ijoro, Gii mono waama kana qata Kana Dindia
jekejuti, iikano kemba. Iikano kema Juudaswaa mirino uma Tarsus eja qata Soolwaajo
qisiwa. Moba, iino nii qama kooli noma raja.
12
Qama kooli rama uutano jaamelee ua
mo kokae iiro: Eja qata Ananaiasno miria uutano kouma jaaya mombo toowaatiwaajo
boria waano ambaa.
13
Pono qaa kae ijoro kokae meleeno, Oo Po, ejemba mamagano eja iikawaa
sunduya jedaborogi mobe. Iino Jerusalemsitino goono kanagesouruga soraaya ii
mamaga uu uree ooma laligoro.
14
Jigo gawo gale waa yoono nemu koma ku-
usu mugi Damaskas siti kokano kaaagadee gawo iikayadee memambaajo karo.
Ejemba goo qaga qama koolikejoi, iino mono nono korebore nonoma somogo
nonomambaajo moja.
15
Kae meleenoto, Pono kokae ijoro, Niino eja ii meweego mube qana
bosima noo manja qe laligowaa. Kae laligo gomaa gomaa liligo noo Buana je seiro
Israel ano waba kantri ejembano momakebuya. Qaa jakeya jakeya kano horogi eja po
mamaga yooo jaagiano keuma noo Buana iijoro mobuya. Kawaajo mono kile
kemba.
16
Iino qana bosima kawaajo siimbobolo mamaga mobaa. Niino iikawaa area
qendeema mumambaajo moje.
17
Kae ijoro Ananaiasno kema miri iikawaa uutano uma borowoita Soolwaa
waano ama ijoro, Sool alana, kana somatano kana Jiisasno asugi gonoti, Po
iikano mono wasi nono kaje. Goo jaagano mombo tooro Ua Toroyano uuga saa
qewaatiwaajo nijoro kaje.
18
Kae ijoro iikanondee iwoi sunuyawo tani kano
jaayanoga tama kamaadabororo jaaya tooro. Jaaya tooro uuro asariro waaro. Waama jero
oomulu me muro.
19
Oomulu me muro nene ne kotiiro. Soolno kotii gowoko yooo
batugiano Damaskas sitino wee tosaaa laligoro. Kia.
Soolno Damaskas sitino Bua gawo mero.
20
Laligo iikanoa waama Juuda yooo qamakooli miria miria kano uma Jiisaswaa
kania je asari ejemba uugia kuu kokae iijoro, Jiisasno Anutuwaa meria kolooja.
21
Kae iijoro moma kuuya yoono aaru waligo jegi, Jerusalemsitino qa ii
qama kooligiti, eja koi kano ii uu uree ooma laligoro me qaago? Kaaiadee koi
kano karoti, ii mono nono somogo nunuama jigo gawo gale waa yooo borogiano
nonoomambaajo karo. Kawaajo mono nomae letoma ao Anutuwaa qaa iikayadee
nago jekeja?
22
Kae jegito, Anutuno Sool esumumu muro mombo kotii laligoro. Kotii laligo
Juuda ejemba Damaskas sitino laligogiti, iyooo uugia kuu kokae je laligoro, Jiisasno
oano Anutuwaano Hamoqeqe Toya Kraist kolooja. Qaa ii je kotii kania qendeema
laligoro yoono kiko qe qaa ii qewagowombaajo amamaa laligogi.
23
Wee mamaga tegoro Juuda yoono ajoroo qaa gawo me Sool qegi
komuwaatiwaajo agona agi.
24
Agona agito, iikawaa bujuya ii Soolwaa gejiano
kemero moro. Soolno Damaskas siti mesaomambaajo ano iikano qegi
komuwaatiwaajo siti kiropo naguyano iwaajo asaga gomantiia jaa gale me laligogi.
25
Kae me laligogito, gowokourutano gomantiia mono konde (misa) somata me
kasano somogo Sool kondeno ama siti sopawaa ootanoga agi keme keno. Kia.
23-25 2 Kor 11.32-33 23-25 2 Kor 11.32-33
Soolno Jerusalem tatawaga kema laligoro.
26
Soolno kema Jerusalemsitino keuma Jiisaswaa gowokouruta yoowo batogo
toroqeroto, kuuya yoono Sool gowoko koloo laligoroti, ii mende moma laarigitiwaajo
ama iwaajo toroko mogi.
27
Toroko mogito, eja qata Barnabas iino ala me mu kala
koma wama aposol yooono kema qendeema sunduya kokae je asari oono, Sool
eja koi kano kanano karo Pono asugi muro iiro qaaya ijoro ano kanage Jiisaswaa
qata ii Damaskas sitino je asari uugia kotakota kuu laligoro.
28
Sunduya kae je asari oono yoowo toroqe Jerusalemsiti uutano liligo
awasakaka nama Pombaa qata asugano qama ejemba uukuukuu kotakota ama ooma
laligoro.
29
Ii ama ooma laligo Juuda ejemba Griik qaa moma laligogiti, iyoowo ami
moma mondogosi qaa meleqelee anoto, yoono Sool kapara koma qegi
komuwaatiwaajo mogi.
30
Ii batogi alaurutano Sool mokoloo wama Sisaria taono kema
nama wasigi yaodee toroqe kolokoloo taoa qata Tarsus kano keno. Kia.
Uumelee tuu yoono luaeno laligogi.
31
Soolno uuta meleeno iikawaa gematano uumelee kanageso kuuya Judia, Galili
ano Samaria prowins sokoma laligogiti, iyoono luae mokoloogi Ua Toroyano ii me
kotii nago oono laligogi. Kae metulago Pombaa qaaya uuguwombotiwaa keegia
moma gawo megi uumelee kanagesogiano somarii seiro laligogi. Kia.
Piitono Lida eja mo me qeagoro.
32
Piitono gomaa gomaa liligo Jiisaswaano kanageso soraaya iiima kema laligo
kamba mono tao qata Lida kano keuro.
33
Keuma kano eja mo qata Ainias
mokolooro. Bakaya koomuya kolooro dunondee e laligoro gbani 8 tegoro.
34
Piitono ii
mokoloo kokae ijoro, Ainias, Jiisas Kraistno gii me qeago gonja. Kawaajo mono
waama tambomaeega me kululuuwa. Kae ijoro iikanondee waaro.
35
Kae kolooro Lida
ano Saaron ejemba kuuya yoono ii iima uugia meleema Pombaano qokotaagi. Kia.
Piitono Jopa kema Tabita me gbiliro.
36
Jopa taono gowoko emba mo qata Tabita laligoro. (Qa ii Griik qaano Dorkas,
ananaa qaano nembaro, Iglis qaano deer.) Iino kamba so gawo awaa awaa me
kale seiseiya mendeema ejemba kamaaqeqeta ilaa ooma laligoro.
37
Piitono goma
kano laligoro Tabitano kamba iikano ji koloo muro komuro. Komuro qamoya
sogbama me miri uuta mono uma agi.
38
Lida ii Jopa tao kosiano raro. Kawaajo Piitono Lida laligoroti, gowoko
yoono ii moma eja woi wasi orogi kema Piito kokae qisi muri, Gii mono uulaawo
kana norowo Jopa taono kemboa.
39
Qisi muri iikanondee afaago yorowo kegi.
Kema keugi qamo miri uutano erotiwaano wama ugi. Ugi emba malo kuuya Piito liligo
saama Dorkasno yoowo laligo opo maleku uu me oonoti, ii qendeema mugi.
40
Qendeema mugito, Piitono jero kuuya yoono kemedaborogi simi kuma qama
kooliro. Qama koolindaboro qamo jaasewa qe kokae ijoro, Tabita, mono waaba.
Kae ijoro jaaya uu Piito iima waama raro.
41
Raro Piitono boriano me kobibiiro waama nano. Nano uumelee alauruta ano
emba malo ooono ugi. Ugi koomunoga gbili waaroti, emba ii jaasewagiano ano iigi.
42
Iikawaa buju qaa ii Jopa uutano miri so keno moma ejemba mamagano kanai Po
moma laari mugi.
43
Piitono Jopa kano somaa tosaaa toroqe laligo Saimombaa
mirino rama ero. Eja ii kana esu mewutiwaajo bulmakao selia orasi sogbama meago
laligoro. Kia.
Aposol Aposol
<<
99
>>
9:25: 23-25 2 Kor 11.32-33
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
10 10
>>
10
Korniliusno Piito qaro karo uuta meleeno.
1
Tao qata Sisaria kano kawali gale wabaya mo qata Kornilius laligoro. Iino
manjaqeqe tuu bakaya mo qata Italiwaa manjaqeqe tuu qagiti, iikano manjaqeqe eja
100 yooo galegia laligoro.
2
Iino sumauruta kuuya yoowo Anutu goda qe waeya me
mepesee laligogi. Kae laligogi Juuda ejemba wanaya yooojo kale seiseiya ooma
Anutu pororo qama kooli laligoro.
3
Mare mono 3 kilok kawaa so kolooro Pono
Kornilius koto kondooro jaamelee ua mo iiro. Ua ii tororo iima iikano Anutuwaano
gajoba mono miriano uro iiro. Gajoba kano uma Kornilius! je qata qaro.
4
Kae qaro gajoba iigigii sombuya moma ijoro, Somatana, naambaajo koi kaja?
Kae ijoro meleeno, Gii qama kooli laligona qaaga Anutuwaano uro moro awaa kolooja.
Gii ejemba wanaya kalea kalea mendeema oomakejai, ii Anutuno moma ago koma
goojo romogo wasi nono kaje.
5
Kawaajo mono keteda koi qele ana Jopa taono
keno eja qata Saimon, qata mo Piito qajuti, iiga wama kawu.
6
Iino oro seliano gawo
meme eja qata Saimon iwaa mirino kowe goraayano laligoja.
7
Siwe gajobano Kornilius qaa kae ijo mesao keno. Mesao keno weleqeqeya
woi oroono kari. Kari koipuya manjaqeqe eja mo kosiano kapara koma Anutu
motoogara goda qe laligoriti, ii kaaagadee oono karo.
8
Kagi gajobawaano qaa ii
kuuya iijoro wasi oono Jopa taono kegi. Kia.
Pono Piito koto kondooro jaamelee ua iiro.
9
Eja yoono kanano kegi goma ano tao dodowigi wee biiwia kano Piitono
miri uuta mo eu kano uma nama qama kooliro.
10
Nama qama kooli nenewaa komu
iwoi nemambaajo moma jero oogi. Oogi kamba kano Pombaa umbeumbeano qero
rama jaamelee ua mo kokae iiro:
11
Siweno aantano iwoi somata mo kamaaro. Iwoi ii
opo taaa somataa tani kaaa kolooro. Gajoba yoono iwoi iikawaa wagoa 4 iikano
me nagowuyaga, iikawaa tani kaaa balono kamaaro.
12
Iwoi iikawaa uutano oro kania
kania ragi. Oro tosiano kana 4:yano rii kemakeju. Tosiano wosogiano kondondogo
kemakeju. Kaaagadee kooa kooa kanakeewa elelao kemakejuti, iwoi kaaa kaaa ii
opo iikawaa uutano motoo kamaagi.
13
Kamaagi iikano qa mo koloo qaa kokae
ijoro, Piito, gii mono waama iwoi koi qe oo newa.
14
Kae ijoroto, Piitono jero, Oo Po, kae qaago totoo! Ii qizimiziawo. Nii
kamba mono iwoi agonjorayawo ii mende newe. Nii iikawaajo arokuukuu moje.
15
Kae ijoro qa iikano mombo koloo iwaajo jero, Anutuno iwoi je konjoratiro
eji, giino iikawaa qata agonjorayawo kae mende qaba.
16
Iwoi kaaa ii mombo asugiro
india karoo kolooro. India karoo kolooro iikanondee opo ii mombo horogi Siweno
uro.
17
Piitono jaamelee ua ii iima iikawaa kaniaajo kiko qe momambaajo moma
bimbimgo raro. Kae raro kamba iikanondee Korniliusno eja wasi oono ka
Saimombaa miri mogama kawaajo qiqisi ama mokoloo kouma miri naguyano nagi.
18
Miri naguyano nama kokae qama qisigi, Saimon qata mo Piito qajuti, iino miri koi
kano laligoja me qaago?
19
Piitono toroqe jaamelee ua iikawaa kaniaajo moma bimbimgo raro Ua
Toroyano kokae ijoro, Moba, eja karoono ka gii mogama gonju.
20
Niino eja ii
wasi oombe koi kaju. Kawaajo mono keteda koi waama keme uuwoi ezelobezelo
mesao yoowo kemba.
21
Kae ijoro Piitono eja iyoono keme iijoro, Mobu, oo
eja moganjuti, niino ii kolooje. Mono naambaajo kaju?
22
Iijoro meleegi, Kawali gale Kornilius ii eja dindia kolooja. Iino Anutu waeya
me mepesee laligoro Juuda ejemba tuu kuuya yoono goda uuta qe mukeju.
Anutuwaa gajoba toroya mono asugi mu kokae je kotoro moro, Gii mono qele ama
Piito koma horo muna mirigano uma qaa uutanoga jewaati, ii geja ama moba.
23
Kae
meleegi horo oono miri uutano ugi kala koma oono ainjolo rama egi. Egi goma
ano Piitono waama yoowo keno. Jopa tao kanoa ala tosaaa uuano iwo motoo
kegi. Kia.
Piitono waba ejemba yoowo ajoroogi.
24
Motoo kema somaa motoogo e kema laligo Sisaria taono keugi. Keugi
Korniliusno yooojo mamboma laligoro. Kae laligo tinitosa ano alauruta awaa ii koma
horo oono miriano ajoroo ragi.
25
Keuma Piitono mirino umambaajo ano
Korniliusno waama kamaa joloa je kaniano keme usugo muro.
26
Usugo muroto,
Piitono boriano me kobibiiro waaro kokae ijoro, Mono waaba, nii kaaiadee balo
ejaga kolooje.
27
Kae ijoro iwo ami moma miri uutano uri ejemba mamagano ajoroo ragiti, ii
iiiro.
28
Iiima kokae iijoro mogi, Oo Juuda ejemba nonoo kanianana moju. Juuda
nono ejemba wabaya ooo mirino uma oowo ainjolo rarawaa sogo ero amamaakejo.
Ii amamaakejonto, Anutuno qaaya mo qendeema noma kokae nijoro, Giino ejemba ii
me woi yooo qagia ii agonjora arokuukuuyawo kae mende qaba.
29
Kawaajo oo qele
ama koma horo nogi niino mende qotogo ka kouje. Kouma kokae qisije: Oo
mono naambaajo qele ama koma horo nogi? Ii saano jegi momaa.
30
Kae iijoro moma Korniliusno meleeno, Nii mare mono kamba kokaamba 3
kilok kano mirinano rama qamakooli gawo me laligo koube kete somaa 4 kolooja.
Qamakooli gawo me laligowe iikanoadee eja mo selekopaaya asamararaawo kano
asugi banano nano.
31
Banano nama kokae nijoro, Kornilius, gii qama kooli laligona
qaaga Anutuwaano uro moro awaa kolooja. Gii kalea kalea ejemba wanaya mendeema
oomakejai, ii Anutuno moma ago koma goojo romogo wasi nono kaje.
32
Kawaajo mono keteda koi qele ana Jopa taono keno eja qata Saimon, qata mo Piito
qajuti, iiga wama kawu. Iino oro seliano gawo meme eja Saimon iwaa mirino kowe
goraayano laligoja.
33
Kae nijorotiwaajo ama niino iikanondee qele ambe goono kagi. Giino qaana
moma kajaiwaajo uuna qeagoja. Pono qaa kuuya jewagiwaajo je koto gonoti,
giino ii saano jena moboa. Nono kuuya keteda koi iikawaajo ajoroo Anutuwaa
jaasewaano koi rajo. Kia.
Piitono Korniliuswaa mirino Bua qaa jero.
34
Korniliusno kae jero Piitono kanai kokae jero, Ahaa! Anutuno ejemba
tosaaa mende iiisosoroo tosaaa mende suree oomakejato, so motoogono gosi
nonomakeja. Iwaa jaano mono agonjorayawo mende kolooja. Niino ii keteda koi
oano moma kotoje.
35
Kae qaagoto, ejemba tuua tuua kuuya nooo batunanano dae yooonoga
mono Anutu waeya me mepesee kaiyakayano kana dindia otaaji, iino mono
Anutuwaa jaano sokonja.
36
Jiisas Kraistno ejemba kuuya ananaa Ponana koloo luae
qe nonomakeji, Anutuno Bua qaaya ii Israel kanageso nonoono ano karo. Bua
iikano karo nono iikawaa Oligaa Buaya je asari laligojo.
37
Jono ejemba uugia kuu
kokae jero, Oo mono uugia meleegi niino oomulu me oomaa. Kae jero kawaa
gematano qaa ii Galili prowinsno kanai jegi sei kema Judia prowinsno keuma kuuya
sokono. Oo ii modaboroju.
38
Anutuno Ua Toroya Nazaret eja Jiisaswaa uutano maaro ku-usu bua qe ao
goma so liligo laligoroti, ii iwo nano kema ejemba kiakomu oono. Kileaa Toyano
ejemba esuano somogo horo oono kemegiti, iino ii kuuya me qeago
oondabororo.
39
Iwoi ii Juuda nonoo gomano ano Jerusalem sitino ama me laligoro
gere batuyano mondo qegi komuro. Nono ii kuuya iima nago je dagunuya koloo
nanjo.
40
Komu ero somaa karoo kolooro Anutuno me gbiliro waaro. Waama india
mamaga ejemba asugi oono.
41
Iino ejemba tuu kuuya yooojo mende asugiroto, Anutuno waladee nono
meweego nonono Jiisasno koomu-noga waama laligoroti, kamba iikano iwo qaa
ami moma nembanene ago ne laligonii, mono nonoojo asugiro nono iikawaa qaaya
nago je namakejo.
42
Kae nani Jiisasno kokae je koto nonono, Anutuno kuu
nono niino ejemba laligojuti ano komugiti, iyooo jenteego Togiaga kolooje. Kawaajo
oono mono noo kaniana ii ejemba tuu so yooono nago je asari laligowu.
43
Ejemba dae yoono Jiisas moma laari mu qata qamakejuti, Anutuno mono qa ii
moma yooo sigisogogia mesao sogbamakeja. Iwaa kania kae eji, ii gejatootoo
ejemba kuuya yoono nago je asari oogita eja. Kia
34 Dut 10.17
ejemba kuuya yoono nago je asari oogita eja. Kia
34 Dut 10.17
Ua Toroyano waba ejemba yooono kamaaro.
44
Piitono qaa kae jegadee nano Ua Toroyano ejemba geja ama mogiti, iyooo
uugiano kemero.
45
Anutuno Ua Toroya kalea ii waba ejemba yooo uugiano
kaaagadee maaro kemeroti, ii Piitowaa alaurutano iima aarugi. Juuda ejemba selegiano
Anutuwaa aiwese me kotogi uugia meleema Jiisas moma laari Piito otaa ka ragiti,
iyoono mono aaru kokaembaajo waligogi:
46
Yoono kantri tosaaa yooo qaagia
morota morota kanai je Anutu mepeseegi. Kawaajo waligogi Piitono kokae qisi
ooma jero,
47
Yoono Ua Toroya ii nonono ani kaaa ago koma bua qe aojuti,
ii mojo. Kawaajo ii saano oomulu me ooni sokombaa. Ii ani morono qotogo
nononaga?
48
Kae je je koto oono Piitowaa alaurutano nama Jiisas Kraistwaa qatano
Kornilius sumauruta oomulu me oogi. Oomulu me oogi Piito ago koma mugi
toroqe wee tosaaa yoowo laligoro. Kia.
Aposol Aposol
<<
10 10
>>
10:43: 34 Dut 10.17
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
11 11
>>
11
Piitono Jerusalem kema gawoaa sunduya jero.
1
Waba kantri yoono kaaagadee Anutuwaano qaa me ago kogiti, iikawaa
bujuya ii aposol ano uumelee alaurugia Judia prowins sokoma laligo mogi.
2
Kawaajo
Piitono Jerusalemsitino eleema uro Juuda selegiano Anutuwaa aiwese me kotogi uugia
meleegiti, iyoono jejewili (jaaliki) ama je mugi.
3
Je mu kokae ijogi, Waba kantri eja
Anutuwaa aiwesewo mende laligojuti, gii mono naambaajo kema yoowo ainjolo rama
nembanene nena? Ii mende sokonja.
4
Kae ijogi kanakanai-yanoga kanai iwoi kolooroti,
ii korebore areawo je asari ooma kokae iijoro,
5
Niino Jopa sitino laligo qama kooliwe Pombaa umbeumbeano nuro rama
jaamelee ua mo kokae iibe: Siweno aantano iwoi somata mo kamaaro. Iwoi ii opo
taaa somataa tani kaaa kolooro. Gajoba yoono iwoi iikawaa wagoa 4 iikano me
nagowuyaga, iikawaa tani kaaa noo kosonanondee kamaa ero.
6
Kamaa ero iwoi
iikawaa uutano tororo iibe oro kania kaniano ragi. Oro tosaaa ii namono kana 4:yano
rii kemakeju. Tosaaa kawalia geregiawo kolooju. Tosiano wosogiano kondondogo
kemakeju. Kaaagadee koo kania kania kanakeewa elelao kemakejuti, iwoi iikaaa ii
opo iikawaa uutano motoo kamaagi iiibe.
7
Iiibe qa mo kaaagadee koloo kokae
nijoro mobe, Piito, mono waama iwoi koi qe oo newa.
8
Kae mobeto, niino kokae jewe, Oo Po, nii iikawaajo arokuukuu moje. Iwoi
qizimizi agonjorayawo kaaa ii kamba moge noo buunano mende oosiriro.
Kawaajo ii mono mende totoo nemaa.
9
Kae jewe qa iikano mombo Siwenoga
koloo kokae nijoro, Anutuno iwoi je konjoratiro eji, giino iikawaa qata
agonjorayawo kae mende qaba.
10
Iwoi kaaa ii india karoo kolooro. Kae kolooro
iwoi kuuya ii mombo horogi Siweno eleema uro.
11
Uma ayayooga kono kamba
iikanoadee Korniliusno Sisaria taonoga eja karoo wasi oono noono kagiti,
iyoono miri ranii, iikawaa naguyano nagi.
12
Naguyano nagi Ua Toroyano kokae je koto nono mobe, Gii mono uuwoi
ezelobezelo yakari yoowo kemba. Qaa ii mobe uumelee alauruna 6 yoono
kaaagadee Jopa mesao niwo Sisaria taono keni. Sisaria keuma kawali gale iikawaa
mirino uni.
13
Uni qaa sundu kokae me nonono, Gajoba mono noo mirino
asugiro iibe nama kokae nijoro: Gii mono Jopa gomano qele ama eja qata Saimon, qata
mo Piito ii wama kawu.
14
Iino ka Bua qaa jero gii ano sumaurugano ii moma laari
uugia meleegi kuuya hamo qe oono letombu.
15
Sundu ii me nonono niino kanai Bua qaa jewe. Ii jewe mogi Ua Toroyano
kanakanaiyano nonoo uunanano kemeroti, mono iikawaa so geja ama mogi iyooo
uugiano kaagadee kemero.
16
Iino kemero iibe iikanondee Pombaa qaa mo noo
momono kouro romogowe. Qaa ii kokae, Jono oo toono mulu me oonoto,
niino Ua Toroya uugiano ama iikano mulu me oomaa.
17
Nonono Po Jiisas
Kraist moma laari muni Anutuno kalea nononoti, ano yoono moma laarigi Anutuno
kalea iigadee yooo uugiano kaaagadee ano. Kawaajo ama nii kaaano mono
nomae Anutu ku-usu Toya batogo qetama mubenaga? Iino kae ama oonota niino
ago koma mumambaajo amamaawe.
18
Piitono sunduya kae jero moma uugia olomooro bonjo kolooro Anutu mepesee
kokae jegi, Oano, nono uunana meleema laaligo kotigaa buaya koloojo mojonto,
Anutuno kana motoogo ii waba kantri ejemba yooojo kaaagadee ama oonota eja. Ii
mono keteda koi asari moma kotojo. Kia.
16 Apo 1.5

19 Apo 8.14

28 Apo
mono keteda koi asari moma kotojo. Kia.
16 Apo 1.5

19 Apo 8.14

28 Apo
21.10 21.10
Waba kantrino uumelee tuu mutuya kolooro.
19
Stiiwen qegi komurotiwaajo ama kakasilili kolooro uumelee ejembano deema
liligo kema kagi. Kema kagi tosiano kowe goraayano Fonisia gomano kegi. Tosiano
kowe koto wato qata Saiprus kano kegi. Tosiano Siria prowinswaa sitia qata Antiokia
kegi. Kae deema kegito, ejemba batugiano Jiisaswaa Bua qaa ii Juuda ejembagadee
iijogi mogi. Waba kantri ii mende iijogi.
20
Mende iijogito, Saiprus ano Sairini eja
tosiano yooo batugiano laligogi. Yoono waba balono somarii Antiokia sitino
kouma balo toya yoowo Griik qaano ami moma Po Jiisaswaa Oligaa Bua ii kae
Juuda qaago yooojo kaaagadee je asari oogi.
21
Ii je asari oogi Pono
yoowo laligoro ku-usuano ejemba uugia kuu oono mamaga yoono Po Jiisas
moma laari uugia meleema iwaano qokotaagi tuugia somarii somata kolooro.
22
Kae kolooro iikawaa bujuyano kema Jerusalem kanageso yooo gejagiano
kemero mogi. Ii moma Barnabas wasigi Antiokia sitino keno.
23
Kema keuma Anutuno
kalemoriaa ejemba oono qeagogiti, ii jaayano iima moro uro aisoo qambamambaa
kokae jero, Oo mono korebore uugia me kululuu kotii Pombo qokotaa nambu.
24
Barnabasno eja awaa kolooro Ua Toroyano uuta saa qero uuwoi yakari gema qe
uuta kuuya kano Jiisas moma laari mu laligoro. Kawaajo ejemba mamagano uugia
meleema Pombaa tuuno toroqegi somariiro.
25
Barnabasno Antiokia mesao Sool mogamambaajo Tarsus taono keno.
26
Kema mokoloo wano Antiokia sitino kari. Ka iikano motoogara gbani motoogo
kuuya laligo zioz gawo me uugia meleegiti, ii tuua tuua kuma ooni ejemba
mamagano momo me uu wombogiano agi. Antiokia ejembano mutuya kanai
gowoko qagia Kraistwaa ejemba (kristen, Kraistwaa bua) qama laligogi. Kia.
Waba kantriwaa uumelee yoono Juuda nago oogi.
27
Kamba kano gejatootoo ejemba tosiano Jerusalem mesao Antiokia sitino
kamaa kougi.
28
Yooonoga mo qata Agabus ii waama Ua Toroyano sololooro buju
qaa kokae iijoro, Bodi somatano koloo gomaa gomaa sokoma ewaa. Kae jero
iikawaa so Siisaki qata Kloodius iwaa galekoko kambaano kolooro.
29
Ii kolooro
gowoko yoono mindiri uumelee alaurugia Judia prowinsno laligogiti, ii nago ooma
kulukululuu nandu somata agi kembaatiwaa qaa somogogi.
30
Qaa ii somogogi ano
iikawaa so oano agi. Yoono mone ano iwoi me kululuu Barnabas Sool yoroo
borogarano ama wasi orogi Jerusalemkema uumelee kanageso yooo jotamemeurugia
iiima ooni. Kia.
Aposol Aposol
<<
11 11
>>
11:18: 16 Apo 1.5
11:18: 19 Apo 8.14
11:18: 28 Apo 21.10
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
12 12
>>
12
Herodno Jeims qe Piito kapuare mirino ano.
1
Kamba iikano ki Herodno
*Ki Herod Agripa I (mutuya) iino gbani 37-44
1
Kamba iikano ki Herodno
*Ki Herod Agripa I (mutuya) iino gbani 37-44
kano Palestain kuuya gale koma ooma laligoro.
uumelee kanageso sisiwerowero me
kano Palestain kuuya gale koma ooma laligoro.
uumelee kanageso sisiwerowero me
oomambaajo moma jero uumelee ejemba tosaaa ooma somogo oogi.
2
Kino
je kotoro Jombaa data Jeims ii manjawaa soo somatano kiagi.
3
Kae je kotoro qegi komuro Juuda ejemba tosiano ii mogi awaa kolooro iiro. Ii
iima kawaajo toroqe jero Piito kaaagadee me somogogi. Iwoi ii bered yiistya qaawaa
kendo kambaano jero kolooro.
4
Kawaajo kino kokae jero, Niino kiakomu
kendo
Kiakomu kendo ii Iglis qaano Passover. Ananaa qaano qata mo ii
kendo
Kiakomu kendo ii Iglis qaano Passover. Ananaa qaano qata mo ii
goukoko kendo. Israel ejemba yoono Iijipt laligo nagugia sano morigi Anutuwaa goukoko kendo. Israel ejemba yoono Iijipt laligo nagugia sano morigi Anutuwaa
gajobano iiima koboo uuugu mutu meragia mende uuro komugi.
tegoro Juuda
gajobano iiima koboo uuugu mutu meragia mende uuro komugi.
tegoro Juuda
yooo qaa jakeyano oomaa. Kae je je kotono kapuare mirino oogi. Oogi
manjaqeqe eja 16 yoono batugiano tuu 4 koma kamba utekute agita eja 4:yano
asaga gomantiia suula nama gale me mu laligogi.
5
Piito kae gale me mu laligogi
kapuare mirino eroto, uumelee kanageso yoono suula iwaajo ama Anutu kapara
koma qama kooli laligogi. Kia.
4 Eks 12.1-27
koma qama kooli laligogi. Kia.
4 Eks 12.1-27
Siwe gajobano Piito isama wama kamaaro.
6
Qama kooli laligogi kiakomu (Passover) kendo tegoro gomantiia kano
manjaqeqe eja woiyano Piito gbado (tape) woino kotakota somogori batugarano gao
ero ano eja waagiawo tosiano nagu gematano nama kapuare miri gale megi. Ki
Herodno goma ano Piito wama qaa jakeyano oomambaajo romogo are ano gao
egi.
7
Gao egito, Pombaa gajoba mono uulaawo asugi Piitowaa kooroano nano
kasa miriwaa uuta asaridabororo Piitowaa maroano qe ijoro, Mono uulaawo waaba.
Kae ijoro gbado (tape) woiyano iikanondee Piitowaa borianoga ee suni.
8
Suni
gajobano ijoro, Mono opoga somogo kana esuga mouba. Ijoro moma iikae ano. Ii
ano toroqe ijoro moro, Mono malekuga mouma nii notaa kawa.
9
Kae ijoro moma miri uuta mesao otaaro. Ii otaa kenoto, gajobano iwoi anoti, ii
oano kolooro me qaagoti, Piitono iikawaajo moro sisau kolooro. Iino gao e gao
iiroti, iikawaa tanitani moro kolooro.
10
Miri uuta mesao nagu mutuyano gale me naniti,
ii uruugu nagu mono keuma uruugu koto kema kapuare miri seliaa ae kiropoyano
keuri. Keuri nagu somata kotakota iikano mono aodee ee tano seleege siti kana qaa
ootano kemeri. Keme kana somata striit mo toroqe keni gajobano uulaawo Piito
mesao aliro.
11
Aliro Piitowaa uuta tooro kokae jero, Oo Pono mono gajobaya wasiro ka
Herodwaa boronoga metogo nonja, ii moje. Juuda ejembano noo selenano iwoi
koloowaatiwaajo mambonjuti, iino mono iwoi kuuya iikanoa noo wana somogoja.
Niino keteda koi ii oano moma kotoje.
12
Kae moma kotoro asariro Jombaa nemua Mariawaa mirino baage keno. Jon
iikawaa qata mo Maak qagi. Miri iikano ejemba mamagano ajoroo Anutu qama kooli
laligogi.
13
Kae laligogi Piitono ka toomaano nama naguno qero. Naguno qero
weleqeqe emba qata Roda iino ka Gii morono? je qisiro.
14
Qisi nama Piitowaa
aroya moma koto Ii-ia kaja! je aisoo lugu nagu mende horo uulaawo miri
uutano uma iijoro, Piitono ka naguno nanja.
15
Iijoro moma iwaajo Uuga sooro
jeja, jegi. Jegito, iino wa qe Qaa oia jeje! iijoro. Kae iijoro jegi, Ii mono
Piitowaa gajobayano nanja.
16
Kae ami mogito, Piitono nagu qegadee nano horo iima aarugi.
17
Aarugi
boriano sare ama olo ambutiwaajo jero. Je Pono kapuare mirinoga wama seleege
kamaaroti, sundu ii iijoro, Oo buju koi mono bisop Jeims ano uumelee alaurunana
tosaaa ii iijogi mobu. Kae iijo oomesao goma moge keno. Kia.
Piitono kapuare miri mesaoro ki Herodwaa iria soono.
18
Goma ano manjaqeqe eja yoono Piito mogama Dae iliolo koma ali kenja?
je kawaajo konjili ano majakaka somata mogi.
Room gawman gawombaa area
je kawaajo konjili ano majakaka somata mogi.
Room gawman gawombaa area
kokae: Kapuare ejano olo konagati ee, eja waagiawo ii mono uugi komukegi. kokae: Kapuare ejano olo konagati ee, eja waagiawo ii mono uugi komukegi.
Kawaajo konjili ama majakaka somata mogi.
19
Herodno kaaagadee Piito
Kawaajo konjili ama majakaka somata mogi.
19
Herodno kaaagadee Piito
mokoloowutiwaajo jero mogama bimbimgo mende mokoloogi eja waagiawo Piitowaa
gale megiti, ii qaa jakeyano oooma mamaga qisi ooma je tego uuama uugi
komuwutiwaajo je koto oono. Kawaa gematano Judia prowins mesao Sisaria taono
keme kano laligoro. Kia.
Anutuno ki Herod iroa muro komuro.
20
Fonisia prowinswaa tao qagara Taia ano Saidon yoono nene gawogia
mewombaajo amamaa ki Herodwaa kantri yooonoga nene iwoigia sewaa me
laligogi. Kaaa laligogi Herodwaa iria soono Taia Saidon kere ama ooma nembanene
oombutiwaa sogo ano. Kawaajo yoono kululuu jotamemeurugia wasi oogi tuu
me ki Herod iibombaajo kegi. Kegi jawia qata Blastus jikaro miriaa galeano ii
wala iiiro. Iiiro ijogi, Nono qaa je solaanini luae koloowaatiwaa qisiwombaajo
kajo. Kae ijo je me loori mugi iijoro, Saano qaagia kotigo gemagiano
namaa.
21
Kae iijoro kino qaa meleema oomambaajo kamba me oono kano
ajoroogi iyaaa selia menjerego ki eja po malekuya mouma jikaro du rarayano
rama korisoro qaa iijoro.
22
Iijoro ejemba tuu yoono moma kokae je qagi, Qaa ii
Anutuwaano qaaga. Ii balo ejawaa qaaya qaago.
23
Kae qagito, kino kae ama
Anutuwaa qabuaya qakooma mende mepesee iyaaajo moro uro. Kawaajo
Pombaano Siwe gajoba mono iikanondee qero doono ki ki kema kiro komuro.
24
Kae kolooroto, Anutuwaano Bua qaa ii je laligogi toomoriaawo koloo seiro.
25
Antiokia siti yoono Barnabas ano Sool nagonago misin gawo mo
Antiokia
25
Antiokia siti yoono Barnabas ano Sool nagonago misin gawo mo
Antiokia
yooono nagonago mone ii me kema Jerusalemuumelee kanagesowaa yooono nagonago mone ii me kema Jerusalemuumelee kanagesowaa
jotamemeurugia yooo borogiano ani. Kawaajo qata nagonago misin gawo mo jotamemeurugia yooo borogiano ani. Kawaajo qata nagonago misin gawo mo
jejo. Apo 11.30
orogiti, iyorono ii Jerusalemlaligo metogori. Ii metego Jon qata mo
jejo. Apo 11.30
orogiti, iyorono ii Jerusalemlaligo metogori. Ii metego Jon qata mo
Maak qagiti, ii wama motoo Jerusalem mesao Antiokia sitino eleema kagi. Kia.
Aposol Aposol
<<
12 12
>>
*12:1: Ki Herod Agripa I (mutuya) iino gbani 37-44 kano Palestain kuuya gale koma ooma laligoro.
12:4: Kiakomu kendo ii Iglis qaano Passover. Ananaa qaano qata mo ii goukoko kendo. Israel ejemba yoono Iijipt laligo nagugia sano morigi Anutuwaa gajobano iiima koboo uuugu mutu meragia mende uuro komugi.
12:5: 4 Eks 12.1-27
12:18: Room gawman gawombaa area kokae: Kapuare ejano olo konagati ee, eja waagiawo ii mono uugi komukegi. Kawaajo konjili ama majakaka somata mogi.
12:25: Antiokia yooono nagonago mone ii me kema Jerusalemuumelee kanagesowaa jotamemeurugia yooo borogiano ani. Kawaajo qata nagonago misin gawo mo jejo. Apo 11.30
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
13 13
>>
13
Barnabas Sool yorono misin gawo kanai me keni.
1
Antiokia sitino tosiano uugia meleema uumelee kanageso koloogi jotamemegia
kokaaano gejatootoo qaa je kuma ooma laligogi: Qagia Barnabas ano Simeon qata
mo Injaa (Griik qaano Naija) ano Lusius (Sairini gomambaajo), Manai (ii po gawana
Herod
*Herod Antipas iino gbani 4 B. C. -39 A. D. kano Galili ano Perea prowins woi ii
Herod
*Herod Antipas iino gbani 4 B. C. -39 A. D. kano Galili ano Perea prowins woi ii
gale koma ooma laligoro.
iwo motoo laligo somariiri) ano Sool.
2
Uumelee kanageso
gale koma ooma laligoro.
iwo motoo laligo somariiri) ano Sool.
2
Uumelee kanageso
yoono Pombaa waeya me mepesee nene sigi laligogi iikano Ua Toroyano kokae
iijoro, Niino Barnabas ano Sool gawo qaita mo mewaotiwaajo meweego
oroombe. Kawaajo oono mono ii je tego wasi orogi kembao.
3
Kae iijoro qama kooliwombaajo nene sigi laligo borogia wagarano agi
Pombaa ku-usuano turu orono wasi orogi keni. Kia.
Saiprus watono kema gawo megi.
4
Ua Toroyano kae wasi orono goma qata Selusia kano kemeri. Kano keme
wagono uri opo sel horo mororogogi haamono nagoro kema wato Saiprus kawaa
wee koukoutano keugi.
5
Keugi siti qata Salamis kano kema Juuda ejemba yooo
qamakooli miria miria kano uma Anutuwaa Bua qaa je uu kuu ooni. Eja qata Jon ii
kaaagadee wani yorowo kema ka ala ilailaagaraga laligoro.
6
Kae laligo wato kuuya
liligo koto leege wee kemekemetano Pafos sitino keugi. Kano keuma Juuda eja qata
Barjiisas mokoloogi. Iino owe jena ejaga koloo gejatootoo eja takapolakaya laligoro.
7
Owe eja ii wato kawaa kiapya qata Sergius Pool iwaa mirino rama laligoro. Kiap
iikano momakooto ejaga laligoro. Kaaa laligo Anutuwaano Bua qaa momambaa siia
e muro Barnabas Sool koma horo orono iwaano kari.
8
Karito, Elimas, (owe
memewaajo qata Griik qaano kae jekegiti,) iino kiapno Anutu moma laari
mubabotiwaajo tuarenje ama oroma kiap uuta qaano ekalolo memambaajo agobato
mero.
9
Agobato mero Sool, qata mo Pool qagiti, Ua Toroyano iwaa uuta saa qero
Elimas tororo iima kotoro.
10
Iima koto kokae je muro, Yei! Umbuqumbuli eja, gii mono Kileaa Toyaa
mera kolooja. Satano uuga osokakale ambembo me gono seleno kuukuu kania kania
ama laligokeja. Qaa dindia kuuyaa kereya koloo Pombaano kana dindia meeragona
dogokeji, ii mono mesaowaga me?
11
Kawaajo moba! Pono mono boria qagano ano
esuano turu gono jaaga gooro wee asasaga iimambaajo amamaawaga. Iino kamba
merotiwaa so mono jinjau qe laligowa. Je muro iikanondee pagamano qagano
kamaa tururo umu koma titou kuu iliwali qe kema ka boriano mewutiwaajo qisi
boriano koromojoro ano.
12
Iwoi ii kolooro kiapno ii iima Pombaa Bua qaa
momoyaajo waligo moma laari muro. Kia.
Pisidiawaa Antiokia taono misin gawo megi.
13
Poolno neauruta yoowo Pafos goma mesao wagono ugi opo sel horo
mororogogi haamono nagoro kema laligo Pamfilia prowinswaa siti qata Perga kano
keugi. Kano keuma nama Jono oromesao eleema Jerusalemsitino karo.
14
Eleema
karoto, yorono Perga siti mesao toroqe kema Pisidia prowinswaa tao qata Antiokia
kano keuri. Kano keuma Sabat kendono qamakooli mirigiano uma rari.
15
Rari
qamakooli miriwaa gale yoono Mooseswaa Kana qaa ano gejatootoo yooono Buju
Tere weego wele agi kamaa kokae qisi orogi, Alawoinana, oroono qaa mo
kanageso uunana kuuwaotiwaajo eji ee, ii mono saano jeri moboa.
16
Kae qisi orogi Poolno waama boro kuma kokae jero, Israel wabaurunana ano
balo toya nonowo Anutu waeya me mepeseekejuti, oo mono geja ama mobu.
17
Israel
ejemba tuu ananaa benana ii Anutu. Iino bemunjaleurunana meweego oono
ambosakourunanano Iijipt gomano kema waba koloo laligogi. Anutuno kamba
kano Israel ejemba tuu ii toomoria oono sei qabuagiawo koloogi. Kae koloogi
Anutuno agoleto me ku-usua qendeema iikano uuano Iijipt kantri mesao seleege
kagi.
18
Ka laligo balo qararakokoano koto ka nanameme bologa ama me
laligogi Anutuwaa iria soono gbani 40:waa so uubooli moma laligoro.
19
Moma laligoroto,
kile ka laligo Keinan gomano kougi. Kougi iikano kanageso tuu 7 konjoma
kondeema ooma balogia me mendeema isiurunana toya toya koloowutiwaajo bua qe
oono.
20
Kae kolooro gbani 450 kawaa so keno. Iikawaa gematano Anutuno
jenteegowaa eja poa poa (Judge) kuu oono. Ii kuu oono laligo kougi Samuelno
kolooro. Iino jenteegowaa eja po konoga koloo gejatootoo ejaga laligoro.
21
Samuelno koloo laligoro kamba iikano ki pombaajo Anutu welema mugi eja
qata Sool oono. Sool iino Benjamin isi yooonoga eja qata Kiis iwaa meriaga kolooro
ano gbani 40:waa so ki pogia laligoro.
22
Ii laligoroto, Anutuno Sool utego kitiano eja
qata Deiwid ki eja pogia koloowaatiwaajo meweego kuuro. Kuu kania je asari
kokae jero, Niino Jesiwaa meria Deiwid mokolooje. Iwaa uuta gosi mobe saano
sokoma nonja. Iino nanamemea kuuya kano noo jena te koma laligowaa.
23
Anutuno
wala eeano Hamoqeqe Toya wasi nonombaatiwaajo jeroti, soomogo qaa iikawaa
oano mono kokae kolooro: Deiwidwaa gbiliuruta yooonoga eja qata Jiisas kolooro
Anutuno ii Israel tuu nonoo Hamoqeqe Tonana koloo laligowaatiwaajo kuuro.
24
Jiisasno mende asugiro waladee iikano Jono ka kokae je laligoro, Oo
mono uugia meleembu. Uugia meleegi niino oomulu me oomaa. Kae je Israel
ejemba tuu kuuya uu kuu ooma laligoro.
25
Kae laligoroto, iino gomalili gawoa
mendaboromambaajo ama iikano kokae iijoro, Oo noojo nomae romogoju? Iwoi
romogojuti, niino ii qaagoto, mobu, noo gemanano eja mo kawaa. Iino karo niino
iwaa kooroano kamaaqeqeta laligojeiwaajo wayagesoya besaa kana esu kasia
isamambaajo moma bimbigomaa.
26
Oo alauruna, Aabrahambaa gbiliuruta ano balo toya oono nonowo Anutu
waeya me mepeseekejuti, Anutuno hamo qe nonombaatiwaa Buaya ii ano nonoono
kaja.
27
Iikawaa kania ii kokae: Jerusalemtoya ano galeurunana yoono Jiisaswaa kania
mende moma kotogi. Gejatootoo yooono Buju Tere Sabat kendo so weegokejuto,
iikawaa kania ii mende moma asarikeju. Kaaa tompi laligojuto, kile galekoko
ejaurunanano Jiisas komuwaatiwaa qaaya je tegogi gejatootoo ejemba yooono qaa ii
iikaaa kano hoawo kolooro.
28
Yoono Jiisas koomuwaa bua koloowaatiwaa so qaa
kania mogama mo mende mokoloo kile Kozige! qagi. Qama Pailotno je tegoro
komuwaatiwaajo qama welegi.
29
Iwaajo qaa kuuya oogita eji, yoono mono iikawaa so agi hoa koloodabororo
Jiisas gerenoga metogo kamaa qasirino kema jamo kobaa uutano agi.
30
Agito,
Anutuno ii koomu-noga me gbiliro waaro.
31
Waaro iwo Galili prowinsnoga Jerusalem
sitino kagiti, ii mono wee boria mamaga asugi oono. Alauruta asugi oonoti,
iyoono kamba kokaamba ejemba batugiano dagunu kaaa nama kania nago je
asari laligoju.
32
Anutuno Juuda ambosakourunana yoowo iwoi amambaa qaa je
somogorota nono iyooo gbiliurugia kolooni qaa walaga iikawaa oano mono kamba
kokaamba nonoojo kokae kolooro: Iino Jiisas me gbiliro waama laligoja. Kawaajo
nonono iikawaa Oligaa Bua ii je asari oonjo.
33
Anutuno Jiisaswaajo qaa jero Deiwidno moro Ondino (Buk song) jago woi
kano kokae oorota eja,
Giino neenaa meranaga koloojai, ii kete ejemba qendeema oombe iima kotoju.
Iino qaa iikawaa so Jiisas me gbiliro waaro.
34
Jiisas me gbiliro koomunoga waama
kotii laligo kanage mombo mende komuwaa. Iikawaa qaaya Anutuno kokae jerota eja,
Nii kalemoriana ki Deiwid mu laligowe soraaya koloo powowo kotii nanoti,
iikawaa so ii mono ooojo togo oomaa.
35
Deiwidno iikawaa qaaya ii Ondino (Buk song) mono kaaagadee kokae anota eja,
Geegaa wombo ejaga soraaya ii mende mesaona koomuwaa rono mende
gisaawaa.
36
Nono ki Deiwidwaa kania mojo: Iino laaligoya laligo Anutuwaa jeta otaa gawo
muroti, ii medaboro goro qe komuro. Komuro ambosakouruta yooo kosogiano ro
kogi qamoyano e gisaa qaono.
37
Deiwidno gisaa qaonoto, Anutuno eja me gbiliro
waaroti, iino mende gisaaro.
38
Eja alauruna, kawaajo qaa koi mono mobu: Anutuno Jiisaswaajo ama
sigisogogia mesao sogbambaa. Nonono iikawaa Buaya je asari oonjo.
39
Wala
Mooseswaano Kana qaa otaa iikaaa kano solaa koloowoa, jeninto, iikano iino
woino osi amamaa laligoni. Kae laligoninto, kamba kokaamba dae yoono Jiisas
moma laari iwo qokotaawuti, Anutuno mono kuuya yooo qaagia je tegoro
solaaniwuya.
40
Gejatootoo ejembano qaa je oogita eji, Anutuno iikawaa so iroa
meleeno qagiano ubabotiwaajo mono toogia moma galegia me aowu. Qaa kaaa mo
ii kokae,
41
Niino ooo laaligo kambaano agoleto qaita mo memaa.
Mono iikawaa buju qaa jero mobuyaga, ii qaa hoa koloowaatiwaajo mende moma
laariwuyaga.
Kawaajo qaa ii me kamaa ama jejewili amakejuti, oo mono ee uu iima waligo
tiwilaawu.
42
Poolno kae jero Barnabaswo qamakooli miri mesao kamaari tosiano kokae
qisi orogi, Nono qaa koi mombo mobombaajo mojo. Kawaajo ii Sabat kendo mo
eukano saano toroqe jeri mobonaga.
43
Qamakooli mirinoga kamaa deegi ejemba
mamagano Pool ano Barnabas kanagarano orotaagi. Tosiano Juudaga koloogi ano
tosiano waba kantrinoa koloogito, Juuda yoowo toroqe laligogi. Yoono orotaagi
ami moma qambamamba qaa kokae ooni, Anutuno kalemoria oonoti, iikano
mono bo qe nambu.
44
Sabat kendo mo ka kuuroti, iikano tao balo iikawaa ejembaya ii kololoo
Anutuwaa Bua qaa moboa, je kouma ajoroogi.
45
Kouma ajoroogi Juuda yoono
ejemba tuua tuua iiima irigia soondabororo. Soondabororo Poolwaano qaa
qewombaajo jenokooli ama niinogiino je mepaqepae ama orogi.
46
Kae ama orogi
Pool Barnabas yorono awasakaka kotii nama qaa kokae jeri, Anutuno gawo
noronotiwaa so Buaya wala Juuda ejemba iijoni sokonagato, oo ii gema qe la
kokae jeju, Nono laaligo kotiga uutano keuboatiwaa so qaago. Kawaajo mobu,
norono mono oomesao waba kantria kantria yooono eleema kembota.
47
Pono
iikawaa qaaya kokae je koto nonono,
Niino kuu gombe waba kantri yooo asasagiaga koloo hamoqeqewaa kania je
asari laligona balo goraaya kuuya sokondabororo leelee eu emu yoono
letoma Siwewaa bua koloowuya.
48
Kae jeri balo toya Juuda mende laligogiti, iyoono moma uugia qeagoro
Pombaa Buaya mepeseegi. Mepesee laaligo kotigaa bua koloowutiwaajo Anutuno
moma gosi oonoti, iyoono iikawaa so uugia meleema Jiisaswaa Buaya moma laarigi.
49
Moma laarigi Pombaa Bua qaa je seigi prowins kuuya sokoma keno.
50
Saano
kenoto, Juuda yoono taombaa eja geria ano emba uuta Anutu goda qe laligogiti, iyooo
uugia qaano oso kuu Pool Barnabas motoo sisiwerowero ama oroma goma
mirigianoga orotaagi.
51
Kembaotiwaajo ama telambelagia qendeema kokae iijori,
Noro ooo balono kari sububu kana tambonarano mokotaaji, ii mono qesaari
ooagiaage eleema kemebaa. Kae iijori kaniagara solaa moma kotogi kema Galesia
prowins uutano siti qata Aikoniamkano keuri.
52
Keurito, gowokourunana Antiokia
taono laligogiti, Ua Toroyano iyooo uugia saa qero honoa mende aisoo laligogi.
Kia.
17 Eks 1.7; 12.51 18 Ja 14.34; Dut 1.31 19 Dut 7.1; Joos 14.1 20 Po
Kia.
17 Eks 1.7; 12.51 18 Ja 14.34; Dut 1.31 19 Dut 7.1; Joos 14.1 20 Po
2.16; 1 Sml 3.20 21 1 Sml 8.5; 10.21 22 1 Sml 13.14; 16.12; Ond 89.20 24 Maak 2.16; 1 Sml 3.20 21 1 Sml 8.5; 10.21 22 1 Sml 13.14; 16.12; Ond 89.20 24 Maak
1.4; Luuk 3.3 25 Mat 3.11; Maak 1.7; Luuk 3.16; Jon 1.20, 27 28 Mat 27.22-23; Maak 1.4; Luuk 3.3 25 Mat 3.11; Maak 1.7; Luuk 3.16; Jon 1.20, 27 28 Mat 27.22-23; Maak
15.13-14; Luuk 23.21-23; Jon 19.15 29 Mat 27.57-61; Maak 15.42-47; Luuk 23.50-56; 15.13-14; Luuk 23.21-23; Jon 19.15 29 Mat 27.57-61; Maak 15.42-47; Luuk 23.50-56;
Jon 19.38-42 31 Apo 1.3

33 Ond 2.7

34 Ais 55.3 35 Ond 16.10 41 Hab 1.5 Jon 19.38-42 31 Apo 1.3

33 Ond 2.7

34 Ais 55.3 35 Ond 16.10 41 Hab 1.5
47 Ais 42.6; 49.6 51 Mat 10.14; Maak 6.11; Luuk 9.5; 10.11 47 Ais 42.6; 49.6 51 Mat 10.14; Maak 6.11; Luuk 9.5; 10.11
Aposol Aposol
<<
13 13
>>
*13:1: Herod Antipas iino gbani 4 B. C. -39 A. D. kano Galili ano Perea prowins woi ii gale koma ooma laligoro.
13:52: 17 Eks 1.7; 12.51
13:52: 18 Ja 14.34; Dut 1.31
13:52: 19 Dut 7.1; Joos 14.1
13:52: 20 Po 2.16; 1 Sml 3.20
13:52: 21 1 Sml 8.5; 10.21
13:52: 22 1 Sml 13.14; 16.12; Ond 89.20
13:52: 24 Maak 1.4; Luuk 3.3
13:52: 25 Mat 3.11; Maak 1.7; Luuk 3.16; Jon 1.20, 27
13:52: 28 Mat 27.22-23; Maak 15.13-14; Luuk 23.21-23; Jon 19.15
13:52: 29 Mat 27.57-61; Maak 15.42-47; Luuk 23.50-56; Jon 19.38-42
13:52: 31 Apo 1.3
13:52: 33 Ond 2.7
13:52: 34 Ais 55.3
13:52: 35 Ond 16.10
13:52: 41 Hab 1.5
13:52: 47 Ais 42.6; 49.6
13:52: 51 Mat 10.14; Maak 6.11; Luuk 9.5; 10.11
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
14 14
>>
14
Aikoniam sitino uugia kuuri.
1
Pool Barnabas yorono Aikoniamsitino keuma kaaiadee Juuda yooo qamakooli
mirino uma Bua qaa jeri. Jeri Juuda ano waba kantri ejemba yooonoga tuu seiseiya
yoono uugia meleema Jiisas moma laarigi.
2
Moma laarigito, Juuda ejemba mende moma
laarigiti, iyoono balo toya Juuda mende laligogiti, iyooo uugia oso aposol
uunokeeme ama orombutiwaajo uugia kuugi.
3
Kuugi kile kamba koriga kano laligo
Po moma laari awasakaka nama Buaya je laligori. Po kalemoriaaa qaaya je asariri
qaagara nago ku-usua borogarano ano aiwese agoleto meri asugiro.
4
Kae asugiro
taombaa kanagesoyano juma deegi. Tosiano Juuda jotamemeya yoowo motoo
somogogi tosiano aposol yorowo toroqe nagi.
5
Kae aro qe nagi balo toya ano Juuda ejemba wabaya yoono waama
jotamemeurugia yoowo uumotoo ama wasiwasi eja aposol ii Jamono gili uruwoa!
je romogogi.
6
Kae romogogi moma olo koma togo Likaonia prowinsno keni.
Kano kema tao qagara Listra ano Derbe ano goma liligo oroma rama kegiti, iikano
keuri.
7
Kano keuma Oligaa Bua je asari uukuukuu me ooma laligori. Kia.
Listra taono Pool Barnabaswaajo be qagi.
8
Listra taono eja mo kanawoita koomuya laligoro. Ii nemu goro uutanoga
meendagoya koloo kamba moge kana mende rii ee ramakero.
9
Poolno Bua qaa
jero moma raro uu kania kokae iima romogoro, Iwaa uutano momalaaria e
murotiwaajo ama saano qeagowaa, kae jero.
10
Kae romogo qa somata qama
ijoro, Mono waama namba. Kae ijoro porazak waama kema ka nano.
11
Poolno kae ano ejemba tuu yoono ii iima Likaonia qaagiano kokae silama
qagi, Be yorono letoma eja selewo koloo batunanano asugi nonoono kamaa
laligojao.
12
Kae je Barnabas qata be wagia qata Zuus qagi ano Poolno jetano me
qaa jerotiwaajo ama be qata Hermes qagi.
13
Kae qagi be Zuus iwaa jiwowo jigoya
tao batano eroti, iikawaa jigo gawo galeano bulmakao ejia uuama karo. Kae ka ila
kasasoro me ka tao kiropo naguyano nama ejemba tuu yoowo jakeno ama
siimolo oo orombombaajo agi.
14
Kae agi aposolwoi yorono ii moma Mende sokonja, je qotogo
selekopaagara menjurama uulaawo ejemba tuu uutano kema qari.
15
Qama kokae jeri,
Ejaurunara, oo mono nomaembaajo ama iwoi kaaa anju? Noro kaaagadee oo kaaa
balo eja tooga koloojo. Noro Anutuwaa Oligaa Bua je asari oonjo. Kawaajo oo
mono be omaya gema uuwu ano uugia meleema Anutu laaligo Toyaano qokotaawu.
Anutu laaligo Toyano Siwe, namo, kowe ano iwoi kuuya iikawaa uutano eji, ii mokoloo
oonota laligoju.
16
Gomaa gomaa kuuya yoono wala eeano laligo kougiti,
Anutuno ii mende ago koma oono iyagiaa jaajaa iliwali laligogi.
17
Mende ago koma oonoto, kile tompi mende laligogi. Qaagoto, Anutuno
iwoi awaa awaa ama ooma laligoro. Iino jero ko kiro wee qero toomoriaano
kambaa kambaa kolooro nekorisoro ama iikaaa kano uugia kuu oono laligogi. Kae
laligogi aaa kania mobutiwaajo kalea ii qendeema ooma iikaaa kano dagunuya ano
laligogi.
18
Yorono kae je ejemba tuu siimolo oo orombutiwaajo jarambara rii je
susugo ooni loori mesaogi. Kia.
19
Listra yoono Pool Barnabas oromesaogito, Juuda ejemba tosiano Antiokia tao
ano Aikoniamsiti woi iikanoa kouma ejemba tuu uunokeeme ama oogi. Ama ooma
yoowo ororo lugu Pool jamono qe Mono komuja! jegi. Kae je ororaa tao
gematano kamaa mesaogi ero.
20
Eroto, gowoko yoono kouma liligo mugi waama
kema taono uro. Kano uro eri goma ano Barnabaswo Derbe sitino keni.
15 Eks
kema taono uro. Kano uro eri goma ano Barnabaswo Derbe sitino keni.
15 Eks
20.11; Ond 146.6 20.11; Ond 146.6
Siriawaa Antiokia sitino eleema kari.
21
Derbe sitino Oligaa Bua je asari uugia kuu ooni mamagano uugia meleema
Jiisaswaa gowokouruta koloogi. Kae koloogi Derbe tao mesao Listra, Aikoniamano
Antiokia tao iikano eleema kema iiiri.
22
Iiima rama goma so liligo Jiisaswaa
gowokouruta yooo uugia nago me kotiiri. Po moma laarigiti, iwo qokotaa
nambutiwaa qambamamba qaaya ooma kokae iijori, Nono mono koajili qagano
(lombo kania kania mokoloo) laligo papago Anutuwaa bentotono eu keuboa.
23
Uumelee kanageso so jotamemeurugia meweego gale laligowutiwaa kania kuma
ooma kuu ooni. Kuu ooma Anutuwaajo nene sigi laligo gowoko tuu yooojo
qama kooli Po moma laarigiti, iwaa borono oooni.
24
Oooma oomesao Pisidia prowins koto kema Pamfilia prowinsno keuri.
25
Kano keuma Perga sitino rama Bua qaa je uugia kuu ooma Atalia taono kemeri.
26
Kano keme wagono uri opo sel horo mororogogi haamono nagoro kema
laligo Antiokia sitino keuri. Antiokia uumelee kanageso yoono ii Anutuwaa
kalemoria uutano misin gawo mewaotiwaajo wala Anutuwaa borono ama orogi
oomesao keni. Kema liligo gawogara ii medaboro mombo iyagaraa sitino eleema
kari.
27
Kano ka uumelee kanageso koma horo ooni. Koma horo ooni ajoroogi qaa
sundugara kokae iijori, Anutuno norowo laligo agoleto somasomata ama me
laligoro. Iino nemu koma norono gawo meri waba kantria kantria yoono Jiisas moma
laariwutiwaa nagu horo oono uugia meleegi.
28
Sundugara kae iijo gowoko tuu
yoowo kamba koriga qe kori rama laligori. Kia.
Aposol Aposol
<<
14 14
>>
14:20: 15 Eks 20.11; Ond 146.6
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
15 15
>>
15
Waba kantri yooojo ama ziozno deemambaajo ano.
1
Antiokia laligorito, Judia prowinsnoga ejemba tosiano kamaa ka kanai
uumelee ejemba kokae kuma oogi, Oo Mooseswaano Kana qaawaa so Anutuwaa
aiwese me selegia mende kotowuti ee, iikaaa mono Siwewaa bua koloowombaajo
amamaawuya.
2
Kae kuma oogitiwaajo ama agowowo kolooro Pool Barnabas
yorono tuarenje ama ooma geriawo je ooni. Je ooni uumotoo mende ama qaa
kokae somogo jegi, Nono mono Pool, Barnabas ano jotamemeya tosaaa wasi
ooni Jerusalemsitino uma qaa ii me aposol ano Jerusalem uumelee kanagesowaa
jotamemeya yooono kema iijowu.
3
Qaa kae somogo jegi uumelee kanageso yoono ii wasi oogi kanano
kegi. Kema laligo Fonisia ano Samaria prowins woi ii koto kanano kanagesoya
kanagesoya iiigi. Iiima waba kantri tosaaa yoono uugia meleegitiwaa bujuya je
uumelee tuu yooojo korisoro somata ama oogi.
4
Ama ooma kema kema Jerusalem
sitino keugi. Keugi aposol ano jotamemeya yoono uumelee kanageso yoowo koma
horo oogi. Koma horo oogi sundugia kokae jegi, Anutuno nemu koma nonono
misin gawo meni nonowo laligo agoleto somasomata ama me laligoro.
5
Sundu ii
jegito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tuunoga uumelee eja tosiano waama
kokae jegi, Waba kantri yoono uugia meleegiti, iyooojo mono kokae je
kotowoa: Yoono mono Anutuwaa aiwese me selegia koto Mooseswaano Kana qaa
kuuya otaa laligowu. Kia.
1 Lew 12.3
kuuya otaa laligowu. Kia.
1 Lew 12.3
Jerusalem ajoajoroo ama agowowo qaa mindigogi.
6
Kae jegi aposol ano jotamemeya yoono qaa ii je gosiwombaajo ajoroogi.
7
Ajoroo niinogiino qaa mamaga je jenokooli agi. Ii agi Piitono waama kokae
iijoro, Alauruna, Anutuno wala batunanano gawo mendeema meweego noma
noojo kokae jero, Gii mono waba kantrino kema Oligaa Bua qaa je asari oona
yoono uugia meleema Po moma laariwu. Oo qaa ii moju.
8
Anutuno ejemba kuuya
uunana moma kotoji, iino kania qendeema Ua Toroya Juuda ejemba nonoojo wasiro
kamaaroti, iikawaa so mono waba kantri ejemba yooojo kaaiadee ii wasiro uugiano
kemero.
9
Wasiro kemero iikaaa kano Juuda ejemba mende iisosoroo kantri tosia mende
suree oono. Qaagoto, yoono Anutu moma laarigi sigisogogia mesao uugia
sogbano soraaya koloogi.
10
Kawaajo oo mono naambaajo Anutu agobato me
mubuyaga? Naambaajo gowoko gbilia yooo arogiano qaqa toroqe ani agowuyaga?
Qaqa kaaa ii ananaa ambosakonanano me nononano kaaagadee agowombaa so
mende koloo laligoni.
11
Kae qaagoto, kokae moma laarijo: Po Jiisaswaa
kalemoriaano mono Anutu nemu koma muro hamo qe nonono Siwewaa bua
koloowoa. Waba kantri yoono kaaagadee kana motoogo iikayadee otaa letoma
Siwewaa bua koloowombaajo moma laarikeju.
12
Kae iijoro tuu yoono kuuya qaa mogama qaa bo ragi. Ragi Pool Barnabas
yorono qaa sundugara kokae jeri, Anutuno nemu koma norono waba kantrino kema
batugiano misin gawo meri aiwese agoleto somasomata asugiro. Kae jeri geja ama
mogi. Kia.
7 Apo 10.1-43 8 Apo 2.4; 10.44*Bisop, Griik qaano episkopos, ananaa
mogi. Kia.
7 Apo 10.1-43 8 Apo 2.4; 10.44*Bisop, Griik qaano episkopos, ananaa
qaano jaagale me inspekta. Iino zioz gawo kuuyaa mindimindiri galea kolooja. Jeims qaano jaagale me inspekta. Iino zioz gawo kuuyaa mindimindiri galea kolooja. Jeims
koi kano Jiisaswaa gowokoya qaagoto, Jiisaswaa koga. koi kano Jiisaswaa gowokoya qaagoto, Jiisaswaa koga.
Bisop Jeimsno qaa iijoro.
13
Pool Barnabas yorono sundugara jedaborori mogi Jeimsno qaa kokae jero,
Alauruna, niino qaa jewe mono geja ama mobu.
14
Anutuno kamba mutuya waba kantri
ejemba jaasewa qe ooma batugianoga ejemba iyaaajo meweego oono qata
bosima kanagesoya toroqegi. Anutuno kae ama kaniaya qendeema nononoti, Saimon
Piitono iikawaa qaaya ninijoro.
15
Qaa kaaa ii gejatootoo ejemba yoono kaaagadee
nago jekeju. Yoono qaa mo kokae oogita eja,
16
Kawaa gematano niino eleema ka ki Deiwidwaa kantri totoa mombo me
waamaa.
Iino wala jikaro kuua qe ambosakonana gale koma oono kuuano borati
rii kamaaroto, niino ii mombo meago kuuwe kantrino qeago nambaa.
17
Ii kokae koloowaatiwaajo amaa: Ejemba tuu tosaaa kuuya yoono Po
mogambuya.
Waba kantri kuuya neenaa buana koloowutiwaajo ooombeti, iyoono Po nii
mogama nombuya.
Po niino kae jeje ano iikawaa so kantrigia me qeagomaa.
18
Kae amakejei, ii mono monowaa monoyanoga moma kouma laligoju.
19
Kawaajo Jeims niino qaa ii gosi momonano kokae romogo jeje: Waba
kantri ejemba uugia Anutuwaano meleenjuti, nonono mono lombo qaqa somata iyooo
qagiano ani mende sokombaa.
20
Kae qaagoto, iyooojo tere kokae ooni sokombaa:
Yoono oro busuya be lopiombaa nandu bua qe kanagiano agi esugiano
tururoti, ii mende newu. Serowili mende ambu. Oro aroya qoosoaa busuya ano sa ii
mende newu. Iwoi 4 ii mesaowutiwaajo je kotiiwonaga.
21
Mooseswaa Kana qaa ii
monowaa monoyanoga goma so je asari kouma laligojo. Ii Sabat kendo so
qamakooli mirinanano weego momakejo. Kawaajo qaa 4 ii saano mende
mesaowoa. Kia.
16-18 Aam9.11-12 20 Eks 34.15-17; Lew 17.10-16; 18.6-23
mesaowoa. Kia.
16-18 Aam9.11-12 20 Eks 34.15-17; Lew 17.10-16; 18.6-23
Jerusalem ajoajoroono waba kantri yooojo tere oogi.
22
Jeimsno kae jero aposol ano jotameme yoono kanageso kuuya yoowo qaa ii
mogi sokono. Mogi sokono batugianoga eja tosaaa meweego ooma Pool Barnabas
yorowo motoo Antiokia sitino wasi oombombaajo jegi. Kae je eja qata Juudas qata
mo Barsabas ano Sailas meweego orogi. Eja woi ii uumelee tuumbaa jotameme ejaga
koloori.
23
Eja ii wasi oromboa, je tere mo kokae oo borogarano agi,
Momalaariwaa waba alaurunana, Antiokia siti ano Siria ano Silisia balono laligojuti,
nonono ooo jologia jejo. Aposol nonono momalaari kanagesowaa
jotamemeya yoowo ooo uumelee alaurugiaga koloojo. Kae oowo qaa
ami mobombaajo tere ama oonjo.
24
Ananaa ejemba tosaaa mende je koto ooni agio nonomesao ooono ka
uugia kuu qaa morotano lolowawa me oogi uu momogia sisau kolooro
moni.
25
Kawaajo nono korebore ajoajoroo ama uumotoo ani sokono. Sokono eja woi
meweego wasi oroni wombo alawoinana Barnabas Pool yorowo ooono
kawuya.
26
Barnabas Pool yorono ananaa Po Jiisas Kraistwaa qataajo ama laaligogara
qeleeni tosiano urugi komuwowaajo ani.
27
Nono Juudas Sailas wasi oroni ka qaa iikayadee toroqe jegarano jeri
mobuya.
28
Ua Toroya ano nonono qaa kokaembaajo uumotoo ani sokonja: Ooo
qagiano lombo qaqa mende toroqe amboa. Qaa waa 4 iikayadee mono
otaawu. Ii uugugi juma deembombo.
29
Qaa 4 ii kokae: Oro busuya be lopiombaa nandu bua qe kanagiano agi
esugiano tururoti, ii mono mende newu. Kaaagadee sa me oro aroya
qoosoaa busuya ii mende newu. Serowili mono mende ambu. Iwoi 4 ii mesao
gema qegi uumotoo ani Anutuno kotuego oono qeago laligowu. Mono
uu bonjo laligowu. Kia.
Qaa me kegi Antiokia siti yoono aisoogi.
30
Tere kae oo wasi oogi kegi. Kana kema keme Antiokia sitino keugi.
Keuma uumelee kanageso koma horo oogi ajoroogi. Ajoroogi tere ii oogi weegogi.
31
Ii weegogi iikawaajo afaago ulukole qagano moma aisoogi.
32
Juudas Sailas
yorono iyagoro gejatootoo ejaga laligo qambamamba qaa mamaga ooma uuwaa
nagonago qaa je me kotii ooni.
33
Me kotii ooma kamba tosaaa kano toroqe
laligori. Laligori tegoro uumelee alaurugara yoono Luaewo kembao, je wasi orogi.
Jerusalemlaligori wasi orogiti, Juudasno yooono eleeno.
Tosiano toroqe jawo 34
Jerusalemlaligori wasi orogiti, Juudasno yooono eleeno.
Tosiano toroqe jawo 34
kokae anju: Eleenoto, Sailasno qaaya somogo toroqe kano laligoro. kokae anju: Eleenoto, Sailasno qaaya somogo toroqe kano laligoro.
35
Pool ano Barnabas yorono toroqe Antiokia sitino laligo ejemba tosaaa
mamaga yoowo Pombaano Bua qaa kuma ooma uugia kuu ooma laligogi. Kia.
Pool ano Barnabas yorono deeni.
36
Kae laligogito, kamba tosaaa tegoro Poolno Barnabas kokae ijoro, Anara
tao ano goma kuuya liligo Pombaano Bua qaa je asari laligoriti, mono iikano
eleema uumelee alaurunarano nomae laligojuti, ii saano kema iiima mobota.
37
Kae
ijoro Barnabasno Jon qata mo Maak qagiti, ii kaaagadee wama motoo
kembombaajo moro.
38
Kae moroto, Jono wala Pamfilia taono loori oromesao yorowo toroqe
gawo mende mero. Kawaajo Poolno ii wama kembombaajo moro mende sokono.
39
Mende sokono agowowo ama uugara gere jero deeni. Deema Barnabasno Maak wama
keme wagono uri opo sel horo mororogogi haamono nagoro Saiprus watono
keni.
40
Kenito, Poolno eja qata Sailas meweegoro uumelee alaurugara yoono Pombaa
borono ama oroma kalemoriaano sopa somogo orombaatiwaajo jegi mesao keni.
41
Kema laligo Siria ano Silisia prowins woi ii koto liligori. Liligo Poolno uumelee
kanagesoya kanagesoya iiima me kotii ooma laligoro. Kia.
38 Apo 13.13
kanagesoya kanagesoya iiima me kotii ooma laligoro. Kia.
38 Apo 13.13
Aposol Aposol
<<
15 15
>>
15:5: 1 Lew 12.3
15:12: 7 Apo 10.1-43
15:12: 8 Apo 2.4; 10.44
*15:12: Bisop, Griik qaano episkopos, ananaa qaano jaagale me inspekta. Iino zioz gawo kuuyaa mindimindiri galea kolooja. Jeims koi kano Jiisaswaa gowokoya qaagoto, Jiisaswaa koga.
15:21: 16-18 Aam9.11-12
15:21: 20 Eks 34.15-17; Lew 17.10-16; 18.6-23
15:33: Tosiano toroqe jawo 34 kokae anju: Eleenoto, Sailasno qaaya somogo toroqe kano laligoro.
15:41: 38 Apo 13.13
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
16 16
>>
16
Timotino Pool ano Sailas yorowo toroqero.
1
Poolno liligo kema laligo tao qagara Derbe ano Listra kano keuro. Listra keuma
kano gowoko mo qata Timoti mokolooro. Nemuano Juuda uumelee embaga
kolooroto, maano Griik ejaga.
2
Poolwaa eja alaurutano Listra ano Aikoniamlaligogiti,
iyoono Timotiwaa kania je qeagogi moro.
3
Kae jegi moma wama motoo
kemambaajo moro. Ii moroto, Timotiwaa maano Griik ejaga laligoroti, ii kuuyano
modaborogi ano miri goma kano Juuda ejemba mamaga laligogi. Kawaajo yoono
Pool je mububotiwaajo Timoti wama Anutuwaa aiwese me selia kotoro.
4
Kotoro kema
tao ano goma so keugiti, iikano Jerusalemmindimindiri ajoajoroowaa qaaya jegi.
Aposol ano Jerusalem uumelee kanagesowaa jotamemeya yoono qaa somogo
kotiigiti, ii otaawutiwaajo je koto oogi.
5
Kae liligogi Jiisaswaano kanagesoya
kanagesoya goma so laligogiti, iyooo momalaarigiano kotiiro. Kae kotii Bua qaa jegi
tosiano uugia meleema wee so ka toroqegi tuugiaa jagoyano somarii uro. Kia.
Anutuno Pool gaono koto kondooro Yurop kegi.
6
Liligo laligo Eisia prowinsno kema Bua qaa je asariwoa, jegito, Ua
Toroyano sogo ama ago koma oono. Kawaajo yoono toroqe kema Frigia ano
Galesia prowins woi ii ee koto uruugu kegi.
7
Kema laligo Misia goma goraayano
keuma Bitinia prowinsno keubombaajo mogito, Jiisaswaa Ua Toroyano iikano
kembutiwaajo uumotoo mende ano.
8
Uumotoo mende ano mesao kema Misia goma
ee koto kowe goraayano keme Troas taono keugi.
9
Troas keuma gomantiiano
gao egi Anutuno Pool koto kondooro jaamelee ua mo kokae iiro: Yurop eja
mono Masedonia leege nama ooma kokae je qama kooli muro, Gii mono kowe
koto Masedonia gomano ka ilaa nonomba.
10
Poolno jaamelee ua ii iiro nono iikawaa kania kokae moma koto jeni,
Anutuno mono nonooma kowe koto Yurop uutano kema Oligaa Bua Masedonia
prowinsno je asari oombombaajo jeja. Kae je iikanondee mesao kembombaajo
romogo afaagoni. Kia.
Filipai emba Lidiano uuta meleeno.
11
Nonono afaago keme wagono uni opo sel horo mororogogi haamono
nagoro Troas siti mesao kema dindiagadee Samotres watono keuni. Keuma e
goma ano toroqe kema Neapolis sitino keuni.
12
Kano keuma wagonoga kamaa
kana kema Filipai sitino keuni. Room ejemba yoono eeano ka Filipai siti ii me
kano laaligo raragia agi Masedonia prowinswaa siti somata kolooro.
*Masedonia
kano laaligo raragia agi Masedonia prowinswaa siti somata kolooro.
*Masedonia
prowinswaa siti waa ii Tesalonaika. Distrik mutuyaa siti waa ii Amfipolis ano siti somata prowinswaa siti waa ii Tesalonaika. Distrik mutuyaa siti waa ii Amfipolis ano siti somata
qatawo mo Filipai. Room yoono Filipai ii Itali kaaa gale koma oogi. Griik goma qatawo mo Filipai. Room yoono Filipai ii Itali kaaa gale koma oogi. Griik goma
toya yoono iyagiaa balono waba kaaa koloo laligogi.
Nono Filipai keuma wee
toya yoono iyagiaa balono waba kaaa koloo laligogi.
Nono Filipai keuma wee
tosaaa kano laligoni.
13
Kano laligo Sabat kendono siti kiropo seleege keni. Kano kema Juuda
yoono apu sakasiano ajoroo Anutu qama koolikejuti, kae romogo keme
rooqeqe mono keni. Kema emba ajoroo ragiti, ii iiima rama ami moma
Anutuwaano Bua qaa ii jeni mogi.
14
Mogiti, iyooo batugiano emba mo qata Lidia
raro. Iino Taiataira sitinoga Filipai ka opo osoga nezogbala akadamuyawo me
kululuu sewaa mewutiwaajo ama laligoro ano Anutu waeya me mepesee laligoro.
Pono uuta me afaagoro Poolno qaa jeroti, iikawaajo siia kolooro geja ama moma
ago kono.
15
Ago kono iyaa ano sumauruta oomulu me ooni qisi nonoma
kokae ninijoro, Oo noojo Po moma laarija, jejuti ee, mono saano ka noo
mirino uma rama nene ne ewu. Kae je kapara koma qisi nonono. Kia.
Pool Sailas yorono kapuare mirino rari.
16
Nono kamba mono qamakooli rooqeqeyano kemebombaajo kana
somatano keni weleqeqe emba mono mokoloo nonono. Emba ii andoleiawo
laligo ejemba kaniagia asugano je mokoloomambaajo moro. Ii moma gejatootoo qaa
aasagoya je koloo iikaaa kano mone iwoi ii mamaga horo laligoro touruta yooo
borogiano kemero.
17
Iino Pool ano nono niniima nonoo gemananano ka kokae je
qaro, Eja koi yoono Anutu uuta somataa welea qe Siwewaa buaya koloowombaa
kania je asari oomakeju.
18
Kae je somaa mamaga qama laligoro. Ii laligoroto,
Poolno togo iikawaajo siimbobolo moro. Ii moma kamba mono eleema omeya
kokae je koto muro, Nii Jiisas Kraistwaa qatano gijoje: Gii mono emba kokawaa
uutanoga kouma kemba! Kae je koto muro iikanondee kouma mesao keno.
19
Ii kenoto, emba tourutano ii moma mone iwoi horowombaa kania juguroti, ii
mokoloo irigia soono. Irigia soono Pool Sailas oroma somogo maaket sombeano
horo orogi gale eja yooo jaagiano kegi.
20
Kema qaa jake gale yooo jaagiano
orooma selegarano qaa kokae kuu jegi, Nono siti koi kano luaeno laligojonto, eja
woi koi yorono ka ekalolo ama nonomakejao. Yorono Juuda ejaga koloojao
21
ano
Juuda siligia kuma nonomakejao. Nono Roommindimindiri kantriwaa toto toya koloojo.
Kawaajo nono siligia ii saano mende moma ago komboa. Ii me otaawombaa sogo
ero amamaajo.
22
Selegarano qaa kae kuu je orogi ejemba tuu yoono kaaagadee waama
mindiri kotii qotogo orogi. Qotogo orogi gale yoono kuu oogi selekopaagara
horo menjuqen-juragi ano je koto oogi arawambuno urugi.
23
Mamaga urugi tegoro
kapuare mirino oroombombaajo uruama eja waayawono awaagadee gale me
orombaatiwaajo je koto mugi.
24
Kae je koto mugi moma uruama kapuare miri
biiwiano miri uuta mono kema kanawoigara gere ozozopa
Gere ozozopano kanagara
biiwiano miri uuta mono kema kanawoigara gere ozozopa
Gere ozozopano kanagara
melanjiro amamaa rari. Uaya iiba.
batugarano ama kasano somogo miri uuta iikawaa
melanjiro amamaa rari. Uaya iiba.
batugarano ama kasano somogo miri uuta iikawaa
naguya woi ii kii kugi kiro rari. Kia.
Kapuare miri galeano uuta meleeno.
25
Pool Sailas yorono kae rari. Rama goma ruuano kolooro kano Anutu qama
kooli rii qama mepesee rari kasa eja kuuyano geja ama mogi.
26
Kae agi iikanondee uulaawo na somata me giliro kapuare miriwaa tandoya
kuuya wasawasa qegi. Kae qegi iikanondee nagu kuuya tagi kasa eja kuuya yooo
ae gbadogiano (tape) loloo kamaaro.
27
Kae kolooro kapuare miri gale iino gao
uutanoga waaro. Waama kapuare miriwaa naguya kuuya tandaborogiti, ii iima jero, Yei!
Kasa ejano togo kendaboroju me nomae? Kae je romogo jenea ororo manjawaa
soo somata ii kopianoga horo iyaa aomambaajo ano.
Kasa ejano olo kono galea
soo somata ii kopianoga horo iyaa aomambaajo ano.
Kasa ejano olo kono galea
ii qaa jakeyano ama qegi iroa siimbobolo moma komukegi. Iyaa gamuya moma ii qaa jakeyano ama qegi iroa siimbobolo moma komukegi. Iyaa gamuya moma
aonaga, kae afaago komunaga.
28
Aa aomambaajo anoto, Poolno gbagba terego
aonaga, kae afaago komunaga.
28
Aa aomambaajo anoto, Poolno gbagba terego
kokae jero, Nono korebore koi rajo. Mono geegaa selega ee mende tiwilaawa.
29
Kae jero moma kiwa mubutiwaajo qisiro mugi uulaawo kapuare miri uutano
kema jenea ororo Pool Sailas yoroo kosoga-rano kema simi kuma orono.
30
Simi kuma
oroma kapuare mirinoga uruama kamaa kokae qisi orono, Eja somata woi, nii mono
nomae ambe Anutuno hamo qe nono letombenaga?
31
Qisi orono ijori, Mono uuga meleema Po Jiisas moma laari muna gii ano
sumaurugano kaaagadee letoma Siwewaa bua koloowu.
32
Kae ijori miriano kegi
kanagesouruta kuuya yoowo ajoroogi Anutuwaano Bua qaa jeri mogi.
33
Jeri moma
gomantiiaa aua iikanondee uruama kema wijigara sogbano. Sogbano iikanondee ii ano
sumauruta kuuya ii oomulu me ooni.
34
Oomulu me ooni uruano nene mirino uma
nene oo ama orono. Oroma iyaa ano sumauruta yoono kuuya Anutu moma
laarigitiwaajo korisoro agi. Kia.
Kapuare mirinoga konjoma orogi kamaari.
35
Goma ano qaa jake gale (majistreit) yoono opotoro wasi oogi kapuare
mirino ka kokae jegi, Eja woi ii mono isama orona kamaawao.
36
Kae jegi eja waayawono ka buju ii Pool kokae ijoro, Majistreit gale yoono
qaa kokae agita kaja: Oro mono kasagara isambe kamaawao. Kawaajo orono mono
keteda koi mesao kamaa luaeno kembao.
37
Kae ijoroto, Poolno opotoro ii kokae iijoro, Roommindimindiri gawmano
sopa somogo noroma kawaa (jekooto) paaspoot norogi laligojo. Kawaajo yoono
qaanara mende gosi je tego kile asugano ejemba jaagiano ee la arawambu
koobino nuru kapuare mirino noroogi. Ii gamuyawo. Kae noroogi rari keteda koi
nomaembaajo wasi norogi ee olo kamaaworaga? Ii mende sokonja. Noro qaago
totoo kamaawoto, yoono mono agio ka nuruagi kamaaworaga.
38
Poolno opotoro ii kae iijoro qaa ii me majistreit gale yooono kema iijogi. Ii
moma Room gawmambaa (jekooto) paaspoot me laligoriti, ii moma aaru sombugia
mogi.
39
Sombugia moma kapuare mirino ka bonjo susugo kele ama kuu orogi
kemeri. Kemeri Filipai siti mesaowaotiwaajo welema orogi.
40
Welema orogi Pool Sailas
yorono kapuare miri mesao Lidiawaa mirino keni. Kano kema uumelee alaurugara
iiima uuwaa nagonago qaa je oomesao keni. Kia.
Aposol Aposol
<<
16 16
>>
*16:12: Masedonia prowinswaa siti waa ii Tesalonaika. Distrik mutuyaa siti waa ii Amfipolis ano siti somata qatawo mo Filipai. Room yoono Filipai ii Itali kaaa gale koma oogi. Griik goma toya yoono iyagiaa balono waba kaaa koloo laligogi.
16:24: Gere ozozopano kanagara melanjiro amamaa rari. Uaya iiba.
16:27: Kasa ejano olo kono galea ii qaa jakeyano ama qegi iroa siimbobolo moma komukegi. Iyaa gamuya moma aonaga, kae afaago komunaga.
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
17 17
>>
17
Tesalonaika gawo megi sisiwerowero agi.
1
Kema laligo Amfipolis ano Apolonia siti woi ii koto Tesalonaika sitino keugi. Siti
waa iikano Juuda yoono qamakooli mirigia megi nano.
2
Poolno nanamemea ama
laligoroti, iikawaa so qamakooli mirigiano uma Sabat kendo karoo kano yoowo
Uumeleembaa Bua Tere weego kania ami moma laligogi.
3
Kae laligo Bua Terewaa
kania je asari kokae jero, Anutuno are ama Hamoqeqe Toyano siimbobolo moma
komu koomunoga waabaatiwaajo jero. Kae je iikawaa kania Bua Terenoga
qendeema uugia kuu kokae iijoro, Eja Jiisas je asari oonjei, iino mono Hamoqeqe
Toya Kraist kolooja.
4
Kae iijoro Juuda kanageso yooonoga tosiano moma laari uugia meleema Pool
Sailas yorowo toroqe nagi. Griik ejemba tosiano Anutu waeya me mepeseegiti,
iyooonoga kaaagadee tuu somatano yoowo toroqegi ano emba uuta qabuagiawo
yooonoga mamagano uugia meleegi.
5
Uugia meleegito, Juuda eja geria yoono uugia soono uuno motoqoto moma
gemaqeqe qaa jegi. Kae jegi injarere ejemba rooqeqeno la laligogiti, iyooono kema
eja doogoya tosaaa oogi. Ii ooma mindiri ejemba tuu uugia kuu horo oogi
ajoroogi. Ajoroo la qagi qemburu gujubaju kolooro siti sokonda-bororo. La qama
lugu eja qata Jeison iwaa miri rijugo Pool Sailas ejemba tuu jaagiano ama
orombombaajo mogama orogi.
6
Mogama orogito, mende mokoloo oroma Jeison
ano uumelee alauruta tosaaa somogo horo ooma sitiwaa galekoko eja yooo
jaagiano keuma kokae qagi, Yei! Eja baloa baloa liligo goma so uu kuu oogi
kaamaa qe sookejuti, iyoono mono koi kano kaaagadee kari.
7
Koi kano kari
Jeisono ii oroma ago koma orono. Ejemba kaaa kuuya yoono kokae jekeju, Eja
mo qata Jiisas iino ki Ponana kolooja. Kae je Room Siisa-kimbaa jekootoya
qotogo me kamaa amakeju.
8
Kae qagi ejemba tuu ano galekoko eja yoono mogi uugiano kamaa
raidimbo kaaa sisau kolooro.
9
Sisau kolooro Jeison ano uumelee alauruta tosaaa kuu
qisi oogi mone ama wa taraagara megi kamaa kegi. Kia.
Berea kegi Baibel stadi ama qaagara gosigi.
10
Kamaa kegito, uumelee alaurugara yoono Pool ano Sailas iikanondee wasi
orogi mesao gomantiia kana goma qata Berea kano keni. Kema keuma Juuda yooo
qamakooli mirigiano uri.
11
Qamakooli mirigiano uma Bua qaa jeriti, ii siia somata
moma aali ago kogi. Juuda kanageso Berea laligogiti, iyoono Tesalonaika kanageso
uuugu awaa soro koloogi. Qaa tororo jeri me qaago, ii wee so Bua Terewaa qaano
gosi weego ami moma laligogi.
*Berea yoono Baibel stadi awaa agi.
Sili awaa gosi weego ami moma laligogi.
*Berea yoono Baibel stadi awaa agi.
Sili awaa
kaaia otaa Juuda ejemba Tesalonaika laligogiti, ii haamo ama oogi.
12
Bua qaa jeri
Juuda yooonoga kelemaleleano moma laari uugia meleegi. Griik ejemba yooonoga
kaaagadee mamagano Jiisas moma laarigi batugiano emba uuta qabuagiawo ii
mamaga laligogi.
13
Jiisas moma laarigito, Poolno Berea kano kaaagadee Anutuwaano Bua qaa
je asari laligoroti, iikawaa bujuyano sei Tesalonaika kema Juuda jotamemeya yooo
gejagiano kemero. Gejagiano kemero moma waama Berea ka kaaiadee ejemba uugia
oso kuugi.
14
Kuugi uumelee alaurugara yoono ii moma iikanondee Pool wasigi kowe
goraayano kemero. Kemeroto, Sailas Timoti yorono toroqe Berea laligori.
15
Eja Pool
oogiti, iyoono toroqe wama kema Atens sitino keugi. Keugi kokae je koto oono
mogi, Oo mono eleema Sailas ano Timoti jegi uulaawo noono kawao. Qaa ii moma
mesao kegi. Kia.
Poolno Atens sitino gawo mero.
16
Poolno Atens sitino rama Sailas Timoti yoroojo mamboma laligo liligoro.
Liligo siti ii tando lopioa lopioa kano saa qegi kana goraaya goraaya nagi iiima
awawali temboma uuta gere jero.
17
Poolno Juuda yooo qamakooli mirigiano uma
Juuda waba ejemba ano balo toya Anutu waeya me mepeseegiti, iyoowo nama ami
mogi. Poolno wee so rooqeqe sombegia so kema ejemba mokoloo ooma yoowo
aitogo ami mogi.
18
Ami mogi Epikuros ano Stoik momo jake woi kanoa boi tosiano ka Poolwo
qaa silia siliaa je niinogiino ama jenokooli amigi.
Momakooto boi qata Epikuros iino
qaa silia siliaa je niinogiino ama jenokooli amigi.
Momakooto boi qata Epikuros iino
keraqeeago mobombaa kania kuma oono. Stoik momo jake (akademi) kawaa boiya qata keraqeeago mobombaa kania kuma oono. Stoik momo jake (akademi) kawaa boiya qata
Zeno iino sii awaa ano bologa qowogo bo qe kotii nambombaa kania kuma oono. Zeno iino sii awaa ano bologa qowogo bo qe kotii nambombaa kania kuma oono.
Tosiano toroqe Poolwaa qaaya moma kokae jegi, Momo kitia kitia zezego kaaa
usuma uu mogama la me kululuu motoogo woi mokoloo bimbimgo me kaja. Ii
me ka sosoae kaaa la jejato, qaayaa hoa naama jemambaajo moji, ii mende mojo.
Poolno Jiisaswaa Buaya je asari uugia kuu koomunoga waaro
Jiisas ano
Poolno Jiisaswaa Buaya je asari uugia kuu koomunoga waaro
Jiisas ano
Koomunoga waawaataa qaa woi ii mende moma asari tompi nama kokae jegi, Iino Koomunoga waawaataa qaa woi ii mende moma asari tompi nama kokae jegi, Iino
mono be eja ano emba yoroo qagara kae qaja.
jero. Kawaajo tosiano toroqe kokae
mono be eja ano emba yoroo qagara kae qaja.
jero. Kawaajo tosiano toroqe kokae
jegi, Be wabaya me ka yoroo kanagara je asarija, iikawaa tania kaa kolooro iijo.
19
Kae lansa jegi Pool wama maaket sombe somata qata Areopagus
Areopagus
19
Kae lansa jegi Pool wama maaket sombe somata qata Areopagus
Areopagus
qaa iikawaa kania ii manjaqeqewaa bea qata Ares iwaa baaa.
iikano uma kaunsol yooo
qaa iikawaa kania ii manjaqeqewaa bea qata Ares iwaa baaa.
iikano uma kaunsol yooo
jaagiano agi nano kokae jegi, Gii momo are gbilia asugano kuma nonomakejai,
iikawaa kania ii nomae? Ii saano jena moboa.
20
Giino waba kantri yooono qaa
morota me ka jena gejananano kemero mojo. Kawaajo goo qaa aregaa kania ii
tororo mobombaajo mojo.
21
Atens toya ano waba iikano laligogiti, iyoono kuuya
ee lansa laligo momo qaa dologa dologa nuuguna guuguwe ama je moma uugia iikano
ama kambagia tiwilaa laligogi. Kia.
Poolno Areopagus sombeno nama qaa jero.
22
Poolno waama Areopagus sombe biiwiano kema kaunsol yooo jaagiano nama
kokae jero, Atens ejauruna, niino koi ka iwoi kuuya iima kaniagia kokae ero moje:
Oo beurugia goda awaa qe mepesee ooma laligoju.
23
Niino liligo ooono miri
kowoga kowoga iima iikawaa batuyano alata tereyawo mo mokoloowe. Iikano kokae
oogita ero iibe, Be kania mende mojoi, iwaajo koi meni. Kawaajo oo be mo
kania mende moma kile waeya me mepeseekejuti, niino mono iwaa kania iisaama jewe
mobu.
24
Be Anutuno Siwe namo ano iwoi kuuya iikawaa uugarano eji, ii mokoloo
oono. Iino Siwe namowaa Poaga kolooja. Iino jiwowo jigo borono memeta kano
mende rama laligoja.
25
Iyao laaligowaa kania kolooja. Ii ano anana balono
laligowoatiwaajo sele, kokooso ano iwoi tosaaa kuuya nonono sewa aaso
horokejo. Kae nonomakejiwaajo ama ao nembanene me iwoi mombaajo mende
amamaakeja. Kawaajo ejemba anana ii wagiwombaajo amamaajo. Anana boronanano
iwoi mende me nandu ama munii ee, iino mende komuwaa. Iino balo eja kaaa
mende laligoja. Qaago.
26
Iino wala eja motoogo mokolooro iwaanoga sei deema gbala injaa ano sele
tosaaa koloo baloa baloa kuuya sokoma laligojo. Iino kambanana kuuya tororo
arego nonono iikawaa so laligojo ano miri goma daege daege e rama laligojoi,
iikawaa goraaya ano aasoya ama je kotoro iikawaa so laligojo.
27
Anana mono Anutu
iyaa moma mogama mubombaajo iwoi kuuya ii arego nonono. Iino korebore
kosonananondee laligojato, kile koromojoro ama Anutu mogama laligo
mokoloowonaga me qaago?
28
Ooagiaa Griik momo ejembano qaa kota arego oogiti,
iyooonoga woiyano kaaagadee qaa kota mo kokae jeri,
Nono kaaagadee iwaa gbiliuruta koloo laligojo.
Eja kaaa mono qaa kota mo kokae ooro,
Iino mono me letoma nonono iwaa aoano laaligonana laligokejo, kananana
kema kakejo ano e waawaanana amakejo.
**Momo eja somata Pool iino
kema kakejo ano e waawaanana amakejo.
**Momo eja somata Pool iino
momo jakeya jakeya uma Griik yooono buk morota morota weego moma momo jakeya jakeya uma Griik yooono buk morota morota weego moma
koto iikanondee qaa kota kota afaago me asugano jero. koto iikanondee qaa kota kota afaago me asugano jero.
29
Qaa iikawaa so anana Anutuwaa gbiliuruta koloo laligo kosiano nanjo. Kosiano
nanjonto, kile iwaa kania moma soo jinjau qewombo. Ua meme eja (artist) yoono
momo qagano nama be mombaa tania romogo goul, silwa me jamo kowonji me
uroroo tando lopioa sogo menjerego mekejuti, iino mono iikawaa tani mende
kolooja.
30
Ejembano poumapou ama jibijabu laligo kougi Anutuno kamba kano
nanamemegiaajo moma boli iroa mende meleema laligoroto, kamba kokaamba qaaya
iisaama kokae iijoja, Ejemba korebore gomagia so rama kenjuti, oo mono uugia
meleema noono kawu.
31
Anutuno kamba somata ano ka kuuwaa. Iino kamba iikano ejemba gomaa
gomaa kuuya laligo kenjuti, ii me kululuu nonoma qaanana gosi tororo je tegowaa.
Iino eja mo qaanana je tegowaatiwaajo meweego jenteegowaa ku-usua boriano
ano. Iino eja ii me gbiliro koomunoga waaro iikaaa kano ku-usua somata ii ejemba
kuuya qendeema nonono iima mojo. Eja koomunoga waaroti, iino mono jenteego
Tonanaga kolooja.
32
Anutuno eja mo koomunoga me gbiliro waaroti, tosiano qaa ii moma
mepaqepae agi. Kae agito, tosiano kokae jegi, Qaa jejai, nono ii mombo
mobombaajo mojo. Kawaajo gii saano kamba mono qaa ii toroqe je asariwa.
33
Kae agi Poolno yooo batugianoga waama oomesao keno.
34
Kenoto, tosiano
ka Jiisas moma laari iwo toroqegi. Moma laarigiti, iyooo batugiano Areopagus kaunsol
tuu yooo jotamemeya eja mo qata Dionisius laligoro. Kaaagadee emba somata mo
qata Damaris ano tosiano yorowo toroqe moma laari uugia meleegi. Kia.
24-25 1
qata Damaris ano tosiano yorowo toroqe moma laari uugia meleegi. Kia.
24-25 1
Ki 8.27; Ais 42.5; Apo 7.48 Ki 8.27; Ais 42.5; Apo 7.48
Aposol Aposol
<<
17 17
>>
*17:11: Berea yoono Baibel stadi awaa agi.
17:18: Momakooto boi qata Epikuros iino keraqeeago mobombaa kania kuma oono. Stoik momo jake (akademi) kawaa boiya qata Zeno iino sii awaa ano bologa qowogo bo qe kotii nambombaa kania kuma oono.
17:18: Jiisas ano Koomunoga waawaataa qaa woi ii mende moma asari tompi nama kokae jegi, Iino mono be eja ano emba yoroo qagara kae qaja.
17:19: Areopagus qaa iikawaa kania ii manjaqeqewaa bea qata Ares iwaa baaa.
**17:28: Momo eja somata Pool iino momo jakeya jakeya uma Griik yooono buk morota morota weego moma koto iikanondee qaa kota kota afaago me asugano jero.
17:34: 24-25 1 Ki 8.27; Ais 42.5; Apo 7.48
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
18 18
>>
18
Poolno Korint sitino keno uugia meleegi.
1
Iwoi ii kolooro Poolno Atens siti mesao Griik siti mo qata Korint kano keno.
2
Korint kema Juuda eja mo qaya Akwila mokolooro. Akwila iino Eisiawaa prowinsya
qata Pontus kano koloo kanage mindimindiri siti Roomkema laligoro. Kano laligoro
Siisaki qata Kloodius iino jekootoya kokae ano, Juuda ejemba oo mono korebore
Room siti mesao deembu. Kae jekooto anotiwaajo ama Itali kantri mesao Griik
keme kamba kano Korint kouro. Kouro Poolno mokoloo ii ano embia qata Prisila
yoroono keno.
3
Laaligogara nagowaotiwaajo opo kuua kuua meri. Poolno
kaaagadee opo sel kuu meme ejaga. Kawaajo yoroono keno gawogia ororo ero
yorowo laligo e opo sel kuu gawo motoo megi.
4
Me laligogi Sabat kendo so
qamakooli mirino uma Juuda ano Griik ejemba yoowo Jiisaswaa kania ami mosoma
uugia meleembutiwaajo kuu ooma laligoro.
5
Kuu laligoro alawoita Sailas Timoti yorono Masedonia prowinsnoga kouri
Jiisaswaa Buaya kamba so je asari laligoro. Kae laligo Jiisasno Hamoqeqe Toya
Kraist kolooji, iikawaa kania asugano qendeema qaa iikano Juuda ejemba uugia kuuro.
6
Uugia kuuroto, Pool tuarenje ama uuqeqe qaa tokorokota je mugi boriano jaagiano
kuu sububu qesaaro kamaaro kokae iijoro, Niino koposo mende ambe oo tiwilaa
iikawaa iroa ii mono noo qanano ambombaajo amamaawuya. Ii ooagio bosimbu.
Oo Bua qaa qotogogi niino saano oomesao kete nama ubaati, iikano waba kantri
ejemba yooono eleema kemaa.
7
Kae iijo oomesao qamakooli miri goraayano eja mo qata Titius Jastus iwaa
mirino uma laligoro. Iino Juuda ejaga qaagoto, kile Anutuwaa waeya me mepesee
laligoro.
8
Goraayano kenoto, qamakooli miriwaa gale qata Krispus ano iwaa embameria
yoono kuuya uugia meleema Po moma laarigi. Kaaiadee Korint ejemba tosaaa
Poolwaano qaa mogiti, iyooonoga mamagano Jiisas moma laari uugia meleegi
oomulu me oogi.
9
Poolno gomantiia mono gao ero Pono koto kondooro jaamelee ua iiro
kokae ijoro, Gii toroko mende mobato, Bua qaa mono kotii je laligowa.
10
Siti
kokano ejemba tuu mamaga yoono noo bua kolooju. Kawaajo niino giwo laligowe
mono iwoi mo mende kanai me boli gombaa.
11
Kawaajo Poolno kambaa me
kori yooo batugiano gbani motoogo ano koi 6 kawaa so laligo Anutuwaano Bua
qaa kuma ooma laligoro.
12
Kuma ooma laligoroto, Room yoono eja Galio kuugi Akaia prowinswaa kiap
gawana laligoroti, kamba iikano Juuda jotamemeya yoono mindiri Pool tuarenje ama
mu horo qaa jakeyano oogi.
13
Qaa kokaembaajo oogi, Eja koi kano ejemba
ekalolo me oomakeja. Room yoono jekootogia agi eji, iino ejemba kana ii uugu
Anutuwaa waeya me mepeseewutiwaajo uukuukuu me nonomakeja.
14
Qaa kae seliano kuu jegi Poolno qaa kitia jemambaajo ano kiap gawana Galio
iino Juuda ejemba ii kokae iijoro, Juuda ejemba ooo batugiano mono eja qero
komunaga me qinji bologa totoo mo anagati ee, iikawaajo niino saano qaagia geja
ama mobenaga.
15
Kaanto, ooo batugiano momalaariwaa qaa kolooro qa morota morota
qama agowowo ama jekootogia nomae ambuti, ii mono ooagiaa lombogiaga. Niino
iwoi kaaa ii gosi je tegomaatiwaa so qaago.
16
Kae iijo qaa jakeyanoga ootaaro
kamaagi.
17
Kamaa iyagiodee mindiri motoo lugu qamakooli miriwaa gale qata
Soostenes ii qelanji me ka qaa jakeyaa kana qaa ootano ama qegi. Qegi kiap gawana
Galiono ii iima kawaajo jaaya soogoro hoa mo mende kolooro. Kia.
Poolno aaa gomano Antiokia sitino eleeno.
18
Poolno kile toroqe Korint sitino wee mamaga laligoro. Laligodaboro
uumelee alauruta yeizozogia je oomesao Prisila ano Akwila uruama koweno keme
wagowaajo mamboma ragi. Wala Anutuwaa jaano kokae jero, Niino Anutuwaa
gawoa ponda kapara koma memaa. Qaa kae je ii jojopa qaano somogo
laligoro. Kamba ii tegoro koweno goma qata Sekria kano keme jojopa qaayaajo
jero wa juya motogi. Wago mo Siria prowinsno kemambaajo anoti, ii mokoloo
iikano uma opo sel horo mororogogi haamono nagoro kegi.
19
Kema Efesus taono keuma Poolno Prisila ano Akwila oromesaoroto, aa
qamakooli mirino uma Juuda yoowo Jiisaswaa kania ami mogi.
20
Ami moma kokae
qisi mugi, Gii saano kamba koriga nonowo laligowa. Kae qisi mugito, Poolno
iikawaa uumotoo mende ano.
21
Kawaajo yeizozo kokae iijoro, Anutuno iikawaajo
Oo, jewaati ee, mono saano eleema ooono kamaa. Kae iijo wago mono
ugi opo sel horo mororogogi haamono nagoro Efesus mesao kegi.
22
Kema tao mo qata Sisaria kano keuma wago mesao balo kana Jerusalem uro.
Uma eleema uumelee kanageso jologia iijoro. Ii iijo rama waama keme Antiokia
sitino keno.
23
Antiokia sitino kema laligoro sonda tosaaa tegoro oomesao kanano
keno. Kanano kema Galesia ano Frigia prowins woi ii uugu goma so liligo gowoko
kuuya iiima koma gbili oono kotiigi. Kia.
18 Ja 6.18
kuuya iiima koma gbili oono kotiigi. Kia.
18 Ja 6.18
Apolosno Efesus ano Korint gawo mero.
24
Kamba kano Juuda eja mo qata Apolos ii Efesus karo. Apolos iino Iijiptwaa siti
qata Aleksandria kano koloo laligo momo mirino uro tegoro Bua Tere Walagaa qaaya
awaagadee moma kotoro. Ii moma koto kania jero qaayaa tania kawaajo ejemba goma
so aia mamaga moma aisoogi.
25
Pombaa kania otaawombaa kania kuma mugi
Anutuwaano gere bolaano uutano jero. Jiisaswaa kania tororo dindia kuma ooma
Jono oomulu me oonoti, iikawaa kania saano moma sorogo jero. Ii jeroto, iikawaa
batuya mo mesaoro. Ua Toroyano mulu me nononji, ii mende moro.
26
Iino ka qamakooli miri uutano kanai qaa esumumu-yawo jero. Jero Prisila
Akwila yorono qaaya moma nama wani yoroo mirino kegi. Kema Anutuwaa kania
awaagadee toroqe je asari ijori moro.
27
Apolosno Griik kantriwaa bakaya qata Akaia
kano kemambaajo moro Efesus uumelee ala yoono kotigo mugi. Kotigo mu
Akaia gowokourugia yooojo tere kokae oogi, Eja koi mono koma horo mubu.
Apolosno tere ii me Akaia prowinsno kema ejemba Anutuwaa kalemoriaa moma
asari uugia meleegiti, ii mamaga ilaa oono.
28
Ilaa ooma Jiisasno Hamoqeqe Toya
kolooja, je iikawaa kania ii Bua Terewaa qaaya qaaya weego kano qendeema oono
mogi. Juuda yoono qaa ii moma jenokooli agi niinogiino kolooroto, Apolosno
Anutuwaa ku-usu qagano nama qaagia asugano qewagoro kamaagi. Kia.
Aposol Aposol
<<
18 18
>>
18:23: 18 Ja 6.18
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
19 19
>>
19
Poolno Efesus laligo gawo mero.
1
Apolosno Korint sitino laligoro Poolno Antiokia siti mesao prowins
tosaaa
*Balo ii kamba kokaamba kantri qata Tooki (Turkey) kawaa uutano eja.
uugu tosaaa
*Balo ii kamba kokaamba kantri qata Tooki (Turkey) kawaa uutano eja.
uugu
kema kema kowe goraayano Efesus sitino keuro. Keuma kano gowoko tosaaa
mokoloo iiiro.
2
Iiima kokae qisi oono, Oo moma laari uugia meleegiti, Ua
Toroyano mono kamba iikano uugiano kemero me qaago? Kae qisi oono kokae
meleema jegi, Ua Toroyano laligoji, nono iikawaa qaaya ii mende totoo moni.
3
Meleema jegi kokae iijoro, Oo mono naa oomuluga me oogita laligoju?
Kae iijoro meleegi, Nono Jono oomuluwaajo je laligoroti, mono iikaya me
nonogi meni.
4
Kae meleegi Poolno jero, Jono Jiisaswaajo qaa je ejemba tuu uugia kuuro
kokae mogi, Noo gemanano eja mo kawaati, oo mono ii moma laari uugia
meleembu. Kae jero moma uugia meleegiti, Jono ii oomulu me ooma laligoro.
5
Kae jero mogi Poolno Po Jiisaswaa qatano oomulu me oono.
6
Me ooma
boria wagiano ano Ua Toroyano uugiano kemero kantri tosiaa qaa morota morota
kanai je gejatootoo qaa jegi.
7
Eja ii mindiri 12 kawaa so laligogi.
8
Poolno qamakooli mirino uma nama Anutuwaa bentotombaa kania ami moma
awasakaka nama kawali kaaa uugia kuuro qaaya qewagowombaajo amamaa laligogi.
Kae laligogi koi karoo tegoro.
9
Qewagowombaajo amamaagito, tosiano yagise
ama mende moma laari Pombaano kania asugano je boli ejemba jaagiano qaa kisama
je nagi. Kae je nagi Poolno gosi mendeema ooma oomesao gowokouruta
uuano korikori kegi. Korikori kema eja qata Tiranus iwaa qenjaaro momo jakeno wee
so (aua 5 ajoroo) kuma oono ami momo ama laligogi.
10
Kae ama laligogi Pombaa
Bua qaayano seiro gbani woi tegoro. Ii tegoro Bua qaa ii Eisia prowins uutano goma
toya ano Juuda ejemba kuuya yooo gejagiano kemero modaborogi. Kia.
4 Mat 3.11;
toya ano Juuda ejemba kuuya yooo gejagiano kemero modaborogi. Kia.
4 Mat 3.11;
Maak 1.4, 7-8; Luuk 3.4, 16; Jon 1.26-27 Maak 1.4, 7-8; Luuk 3.4, 16; Jon 1.26-27
Sewa meraurutano omejiila konjombombaajo amamaagi.
11
Anutuwaa ku-usuano Poolwaano keuro gawo me boria ejemba wagiano ano
Anutuno agoleto morota morota mero asugiro.
12
Kae laligoro ejemba ji iiro laligogiti,
tosiano Poolwaa selianoga nogo motomoto ano opo jokaa tosaaa kaaagadee me
kema ka qagiano agi jigia oomesaoro omejiilaurugia kouma kegi qeagogi.
13
Juuda
sele gale tosiano liligo omejiila ootaa kema ka laligogiti, iyoono kaaiadee
kanai omeno kokojinji me oogiti, iyooo qagiano Po Jiisaswaa qata qama esua
koma horowombaajo agobato megi. Agobato me kokae jegi, Poolno Jiisaswaa
qata qama uukuukuu me nonomakeji, niino mono Po iikawaa qatano omejiila kouma
togowutiwaajo je koto oonje.
14
Jiisaswaa qata kae qagiti, iyooo batugiano Juuda
jigo gawo gale waa qata Sewa iwaa merauruta 7 yoono kaaagadee laligogi.
15
Yoono ome mo kae je koto mugito, iino meleema kokae je oono, Nii
Jiisas moma muje ano Pool moma mujento, oo mono moroga?
16
Kae je ooma eja uutano nanoti, iino mono lugu qagiano uma qelanji oono.
Kae korebore haamo ama japalele me ooma selegia motoqoto opo malekugia
menjuqenjurano. Menjuqenjurano aa aa selegiano sagorogoro kamaa nano togo
kesagia me miri uuta ii mesao selegia tomaa kamaa kemaligi.
17
Kae kolooro Juuda
waba ano balo toya Efesus laligogiti, kuuya yoono iikawaa bujuya moma mamaga aaru
awawaligi. Awawaligi tosiano Po Jiisaswaa qata kapara koma mepeseegi akadamuyawo
kolooro.
18
Moma laari uugia meleegiti, iyooonoga mamagano kema sigisogogia
iisaama je koloogi.
19
Tosiano suuqagoro hamoqeqe me laligogiti, iyooonoga
mamagano buk papiagia me ka me kululuu ejemba kuuya yooo jaagiano nama
asugano gereno giligi jero. Buk papia iikawaa sewagia weego kululuugi mindimindiri
jagogia ii silwa mone (Kina) 50,000 kawaa so kolooro.
20
Tani kae agi Pombaa Bua
qaaya ii esumumuyawo sei kotii keno. Kia.
Poolno gawoaa area ano.
21
Iwoi kuuya ii koloodabororo Ua Toroyano Pool sololoo muro qaaya somogo
kokae jero, Nii kowe koto Griik kantriwaa leegea woi Masedonia ano Akaia kano
liligowe tegoro mesao Jerusalemsitino kemaa. Kae je toroqero, Kano kema rama
Jerusalem mesao Room siti kaaiadee kema iimaa.
22
Kae je neawoita Timoti ano
Erastus wasi orono Masedonia keni aa toroqe kamba tosaaa Eisia prowins uutano
laligoro. Kia.
Efesus yoono manja kare aogi.
23
Efesus sitino Pombaano kana otaagitiwaajo kamba kano ekalolo gujubaju
somata qatawo kolooro.
24
Silwa gawo meme eja mo qata Demitrius iino silwa ooro
bolbolgoro qokotaa be emba qata Artemis iwaa jiwowo jigowaa so ua busubuusu me
laligoro. Ii mero sewaa me laligogi mone uuta hororo kokororo alaurutano mendeema
megi.
25
Megi Demitrius ano tuu tosiano gawo kaaa me laligogiti, ii motoo ooono
ka ajoroogi kokae iijoro, Alauruna, nono gawo koi meni sewaa awaa koloo
kakeji, ii mojo.
26
Ii mojonto, Pool eja iikano Efesus koi kano kouma ejemba uugia
oso ii ano Eisia prowins kuuya sokoma ejemba tuua tuua kuu oono jinjau koloojuti,
ii kamba kokaamba saano iima kotoju. Iino kokae jekeja, Be borono memeta ii
be hoa qaago.
27
Kae je laligoro nono komahooro gawonana mekejoi, iikawaa qata me boliro
jejewili ambubotiwaa uulombo kolooja. Ano iikayadee qaagoto, uulombo mo kokae eja:
Ejemba kuuya Eisia prowins uutano ano baloa baloa kuuya kano be emba uuta
Artemis waeya me mepeseekejuti, iwaa be qabuaya somatano tiwilaa esuano
kamaawabo ano jiwowo jigoyaa qatano boli ejemba jaagiano kamaa omaya
koloowabo. Uulombo kae eja. Kawaajo majakaka moma qaa koi jeje.
28
Demitriusno kae jero gawo alaurutano ii moma irigia soono kokae je qa
gigilaagi, Efesus nonoono Artemis ii uuta!
29
Qa gigilaagi ekalolo gujubaju kano sei
kema siti kuuya sokono. Kae kolooro Masedonia eja woi qagara Gaius ano Aristarkus
Poolwaa neawoita ii qelanji uruama ororaa oroma kulukululuu mirino kema ajoajoroo
megi.
30
Ajoajoroo megi Poolno kaaagadee ejemba tuulelembe yooo batugiano
kemambaajo moroto, uumelee ejembano ii ago koma mugi.
31
Eisia prowinswaa galekoko eja tosiano Poolwaa alauruta koloogiti, iyoono
kaaagadee qele ama kokae welema mugi, Kulukululuu mirino ajoajoroo mejuti, gii
mono geega iikano mende asugina giibu.
32
Ajoajoroo megiti, iikano ejemba
mamagano nama ajoroogitiwaa kania mo mende mogitiwaajo aa aa lansa qa gigilaa
sisau ekalolo somata megi sei keno.
33
Kae keno Juuda yoono eja qata Aleksander
kuu nagogi tuu yoono horo kana megi qaitano eu uma nano. Uma nama ejemba
jaasewagiano qaa kitia metogo jemambaajo moma boro ara kuma aiwese me oono.
34
Aiwese me oonoto, Juuda ejaga kolooji, iikaya moma koto iikanondee buugia
mindiri kuuyano kanai qaa kokae qagi, Efesus nonoono Artemis ii uuta! Kae qama
silama nagi aua woiwaa so keno.
35
Qama nagi siti (klaak) po qereweano ejemba tuu uugia me kamaaro goro
qegi nama kokae iijoro, Efesus ejemba, nono ananaa siti kokano Artemis uuta ii
mepesee laligojo. Nono iwaano jiwowo jigo ano jamo uaya kowoga Siwenoga
kamaaroti, ii gale koma laligojo. Qaa ii oo kuuya saano moju.
36
Ii mono
qakoombaatiwaa so qaago. Kawaajo oo mono uugia oso me kamaa ama bonjo
laligowu. Gejajojomba iwoi mo mende ambu.
37
Eja woi koi jiwowo jigono uma iwoi
mo mende luluuma qe me boliri. Be embanana mende mepaego muri. Oo kile ii
uruagi koi nanjao.
38
Demitrius ano iwaa komahooro alaurutano tosia yoowo agowowo ama qaa je
aowuyagati ee, kiap mono raju ano qaa jakewaa ajoajorooya ajoajorooya ii qaa
mindigowombaajo amakeju. Kawaajo mono saano iikano kema qaa jakeyano ama
ao aro qe nagi sokombaa.
39
Oo iwoi mo toroqe jewombaajo mobuyagati ee, siti
kokawaa toya tosiano saano kanageso horo oogi qenjaaro sombeno ajoroo qaa
gosi je tegowoa.
40
Kete ekalolo gujubaju somata koi kania qaato, kile tondu kolooji,
ii Room gawman yoono moma kokae jewubo, Efesus yoono Roommindimindiri
gawman qetama manja kare anju. Kae je qaa jakeyano nonoombubo. Kawaa
uulombota kolooji, ii moje. Qaa jakeyano nonooma kare koi kawaa kaniaajo qisi
nonombuyagati ee, nono mono kitia meleema ago koma jewombaa so mende mojo.
41
Efesus siti po qereweano qaa kae je ejemba tuu kondeema oono zolologo
deema kegi. Kia.
Aposol Aposol
<<
19 19
>>
*19:1: Balo ii kamba kokaamba kantri qata Tooki (Turkey) kawaa uutano eja.
19:10: 4 Mat 3.11; Maak 1.4, 7-8; Luuk 3.4, 16; Jon 1.26-27
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
20 20
>>
20
Poolno Masedonia ano Griik kema gawo mero.
1
Efesus kano gujubaju kano zolologodabororo Poolno gowokouruta ooono
kagi uuwaa nagonago qaa qambamamba ooma yeizozo je oomesao Masedonia
prowinsno keno.
2
Masedonia kema gomaa gomaa koto liligo kano qambamamba
qaa mamaga je laligo Griik kantrino karo.
3
Griik ka koi karoo laligoro. Ii laligoro
tegoro wago me kowe koto Siria kemambaajo moro. Kaaa moroto, Juuda
jotamemeya yoono kanano qewombaa agona agi gejiano kemero moro. Ii moma
kawaajo Masedonia prowins koto balo kana gomaano eleemambaa qaaya uutano
somogoro.
4
Qaaya somogoro neauruta kokaaano iwo kegi: Berea eja qata Soopater
Piruswaa meria, Tesalonaika eja woi qagara Aristarkus ano Sekundus, Derbe eja qata
Gaius, Timoti ano Eisia prowinsga eja woi qagara Tikikus ano Trofimus.
5
Yoono
waladee Troas kema kano nonoojo mamboma laligogi.
6
Troas kema laligogito, Luuk nii
ano tosaaa nonono bered yiistya qaawaa kendo ii Filipai sitino rani. Ii rani tegoro
wagono uni opo sel horo mororogogi haamono nagoro kema wee 5 kolooro
Troas yooono keuni. Troas keuma kano wee 7 toroqe laligoni. Kia.
Poolno kamba konoga Troas laligoro.
7
Wee 7 laligoni tegoro Poolno wee 8 kano oomesao kemambaajo moro. Ii
moma gomantiia konoga Sondameraano ajoroo Jiisas romogo samo kowoga
motowombaajo rani. Kae rani Poolno yoowo ami moma qaaya je raro raro
goma ruuano keno.
8
Nono miri uuta mombaa qagano eu uma ajoroo rani lambe
mamagano je asarigi.
9
Ajoroo rani eja gbaworo mo qata Yutikus iino jegenano
raro. Raro Poolno qaa je raro moro kamba koriro gaoaajo moma e gbororo moto
kanakeewanoga tama uuta mende moma miri uuta karoo uugu balono keme qero.
Keme qero lugu keme me waani komuroti, iini.
10
Kae iininto, Poolno keme kepelaa mu jero, Mombo sewa aaso ama gbilija.
Kawaajo mende awawaliwu.
11
Kae je mombo eleema miri uutano eu uma samo
kowoga moto nero. Ne yoowo kamba koriga qaa je raro goma anogo oomesao
kanano keno.
12
Keno eja gbaworo ii wagi gbili laligoroti, ii iima ulukole somata moma
kegi. Kia.
Poolno Troas mesao Miletus keno.
13
Yoono kegito, Poolno aa balo kana kemambaajo moma kokae Luuk nii
ano tosia je koto nonono, Oo mono waladee kowe kana goma qata Asos kano
kegi aitogo nuagi wagono uboa. Kawaajo nonono mesao wagono uni opo
sel horo mororogogi haamono nagoro kema Asos kano keuni.
14
Asos keuma
nonowo aitogo Pool wani wagono uma goma qata Mitilini kano keni.
15
Mitilini
kema kano opo sel mombo horo mororogogi haamono nagoro kema laligo e
waama wato qata Kios kawaa kosiano keuni. Keuma toroqe koto kema e waamago
goma qata Samos kano keme mombo kema e waama goma qata Miletus kano
kokaembaajo keuni:
16
Poolno Yambuyambu dologa (Pentekost) ii batogo kema
Jerusalemsitino ramaa, je kamba tiwilaawombotiwaajo uulaawo kembombaajo
moro. Kawaajo Eisia prowinsno kamba koriga tiwilaawombotiwaajo moma wagono
uma Efesus siti uuguwombaa qaaya somogoro laligoni. Kia.
Poolno Efesus yooojo qaa konoga jero.
17
Miletus keuni Poolno Efesus yooojo qele ama uumelee kanagesowaa
jotamemeurugia yoono kamaa kawutiwaajo koma horo oono.
18
Koma horo oono
goma qata Miletus kano kougi iiima kokae iijoro, Niino kamba mutuya Eisia
prowinsno kaweti, iikanoadee kanai kamba kuuya oowo laligo kouma gawo
meweti, oo iikawaa tania saano moma yagoju.
19
Niino Pombaa jaano uuna me
kamaa aodaboro gawoa nomae me kouma laligoweti, oo ii saano moju. Gawoa
me ejemba ooojo saama jauna kamaaro laligowe. Juuda yoono uugia mende
meleegiti, iyoono kamba tosaaa kano seleno kuukuu ama nuwombaajo agona
ama laligogi. Kae ama laligogitiwaajo ama agobato morota morota mokoloo
siimbobolo moma laligowe.
20
Niino Bua qaa me qeago oomakeji, ii je asari ooma laligowe. Ii
qenjaarono ajoroo ano miria miria kano uma kuma ooma laligowe. Niino kawaajo
kokodundu koma gawo mende mesaowe.
21
Gawo mende mesaoweto, Juuda waba ano
balo toya ooojo kaaagadee qaa kota kokae nago je laligowe, Oo mono uugia
meleema Anutuwaano qokotaa Ponana Jiisas Kraist moma laari mubu. Oo ii kuuya
saano modaboroju.
22
Mobu, kete Ua Toroyano nii Jerusalemsitino kemambaajo kuu nonja. Kano
kembe naa iwoiga koloo nombaati, ii mende moje.
23
Mo kokae moje: Niino tao
dae dae kema laligoweti, Ua Toroyano iikano sae nu kokae nago nijoro moma
laligowe, Gii kakasilili moma laligona kapuare mirino googi rabaga.
24
Kae nijoro
moma laligoweto, ii kile. Niino toroqe laligowenaga me komuwenaga, ii qaa mo mende
koloo nonja. Ii qaago totoonto, Po Jiisasno gawo nonoti, niino mono ii me
yagomambaajo moma kotiije. Iino kokae nijoro, Anutuno kalemoriaa ejemba
oomambaajo moji, gii mono iikawaa Oligaa Buaya je asari laligowa. Kawaajo
balono laligomaati me komumaati, ii iwoi omaya totoo koloo nonja. Ejemba
aagoleno kuuwaajo kenjuti, mono iikano batuyano koto haamo mende ambaa.
Niino mono iikawaa so gawoa me batuyano koto mesaomambotiwaajo esuna
kuuyano kapara koma kema laligomaa.
25
Kae laligomaato, mobu, niino ooo batugiano kema ka Anutu bentotoaa
kania je asariwe mogiti, oo noo jaasewana ii mombo mende iibuya. Ooonoga mono
mo mende niibaati, kete kae moje.
26-27
Kawaajo niino oo Anutuwaa jeta kuuya
otaawutiwaajo je uukuukuu me ooma laligowe. Ii mende kokodundu koma mesaowe.
Kawaajo ooonoga mono mo sigisogoyaajo ama soo komu gere siano
kemebaati ee, oo nii je nombombaajo amamaawuya. Niino ii kete ooojo asugano
nago je kotiije.
28
Pono iyaaa saya maama iikano kanagesouruta sewagia mero buaya
koloodaborojuti, oo mono ii lama kaaa gale koma kala koma ooma laligowu. Ua
Toroya ao gawo ii oono. Kawaajo oo mono ooagia ano Pombaano lama tuu
yooojo galegia me ao laligowu.
29
Niino kembe iikawaa gematano ejemba
kanjagiawo ii kasu kawalia kaaa ooo batugiano asugiwuya. Yoono asugi lama tuu
ooojo mende moma titiikota koloo la ka iiwuyati, ii moje.
30
Ooagiaa
batugianoga eja tosiano waama nama Jiisas gowokourutano goraayano kembutiwaajo
horo ooma qaa qolomologoya je laligowuya.
31
Kawaajo oo mono uugbiligbili
laligo qaa koi uu konogiano ama romogowu: Niino gbani karoombaa so asaga
gomantiia qambamamba qaaya qaaya ii oo motomotoo pororo kuma ooma laligowe
jauna kamaakero.
32
Niino kete oo Anutuwaa borono oooma kokae iijoje: Iwaa Bua qaayano
mono kalemoriaa iisaama kala koma oomakeba. Anutuno kotii uugia nago
meagoro saano kotikotii mokoloo metulagokebu. Oo Anutuwo rapigogi alauruta
kuuya tak koto oono soraaya koloojuti, mono iyooo batugiano keuma du raragia me
oyaboya koloo laligowu.
33
Nii ooonoga mombaa maa sua me mone opo ii mende
bua qe aomambaajo moma laligowe.
34
Nii ano neauruna iwoiwaajo amamaa
laligonii, ii neenaa borona koi kano gawo me mokoloo laligowe.
35
Ii kuuya ama me sili awaa qendeema ooma laligowe. Oo mono kaaiadee
gawo me laligowu. Kae laligo ejemba loori gawo mewombaajo amamaawuti, ii
saano kala koma ooma laligowu. Gawo megi hoa kolooro Po Jiisaswaano qaa koi
mono romogowu: Iino ao qaa mo kokae jero, Hina iwoi bua qe aogi jago
qaono ee laligowuyato, tosaaa yooojo iwoi kalegiaga oogi Anutuno kitia meleeno
oyaboya mokoloowuya. Kia.
36
Poolno qaa kae je kamaa simi kuma kuuya yoowo Anutu qama kooliro.
37
Qama kooliro kuuya yoono amburere me urusaa qe ago mu buuta kito negi.
38
Poolno wala qaa mo kokae iijoro, Oo noo jaasewana mombo mende iibuya. Qaa
kae moma kawaajo wosobiri uuta moma nama wama wagono uma yeizozo je oogi.
Kia.
24 2 Tim 4.7
Kia.
24 2 Tim 4.7
Aposol Aposol
<<
20 20
>>
20:38: 24 2 Tim 4.7
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
21 21
>>
21
Poolno Jerusalem keno.
1
Yeizozo je nonomesaogi opo sel horo mororogogi haamono nagoro kema
wato qata Koos iikaa baage dindiagadee kema keuni. Keuma e waama toroqe wato
qata Rodos kano keni. Iikanoa toroqe Lisia prowinswaa gomaa mo qata Patara
kano keuni.
2
Keuma nama wago mo Fonisia gomano kemambaajo anoti, ii
mokoloo kano uni opo sel horo mororogogi haamono nagoro keni.
3
Kema laligo wato mo qata Saiprus iikawaa kosiano ka iima misigo Saut
waagega uugu toroqe haamono nagoro Siria prowins waage keni. Kema
Wagowaa hinaya ii Taia taono kema wagonoga me amboa, jegitiwaajo iikano
keni. Iikano kema wago mesao kemeni.
4
Keme gowoko tosia mokoloo ooma
yoowo toroqe wee 7 laligoni. Kano laligoni Ua Toroyano sololoo oono Pool
Jerusalemsitino kembabotiwaajo gale meme qaa jegi.
5
Ii jegito, nono wee 7 ii yoowo
laligoni tegoro oomesao kana keni. Kana kemboa jeni yoono korebore
embameraurugiawo nonoombonje tao mesao seleege kagi. Tao seleege ka kowe
sakasiano kamaa simi kuma Anutu qama koolini.
6
Qama kooli yeizozonana je
aoni Jerusalem kembombaajo wagono uni yoono mirigiano eleegi.
7
Pool ano neauruta nono kae Taia mesao toroqe kema goma qata Tolemes
kano keuma wago mesaoni. Wago mesao uumelee alaurunana jologia jeni ano
yoowo wee motoogo laligoni.
8
Laligo e waama oomesao balo kana kema Sisaria
taono kouni. Jerusalemuumelee tuu uutano uukuukuu eja (ewanjelis) sewen metogo
oogiti,
*Aposol gawo meme bo 6 kano eja 7 ii meweego oogi nagonago
oogiti,
*Aposol gawo meme bo 6 kano eja 7 ii meweego oogi nagonago
gawo ano ewanjelis gawo ii mindiri megi.
yooonoga mo qata Filip iino Sisaria
gawo ano ewanjelis gawo ii mindiri megi.
yooonoga mo qata Filip iino Sisaria
laligoro. Nonono Sisaria kouma iwaa mirino kema rama eni.
9
Filipwaa borauruta 4
laligogi. Anutuno emba sara yooo uugiano gejatootoo qaa jejewaa momo kale ano
laligogi.
10
Nonono Sisaria tao kano wee mamaga toroqe laligoni. Kano laligoni Juuda
prowinsnoga gejatootoo eja mo qata Agabus kamaaro.
11
Nonoono kamaa
Poolwaano iikasa me kano aaa kana boria somogo kokae jero, Ua Toroyano
kokae jeja, Juuda jotamemeya yoono iikasa kokawaa toya ii Jerusalemsitino kokae
somogo waba kantriwaa gale
Waba kantri yooo borogiano ambuya, ii Room
somogo waba kantriwaa gale
Waba kantri yooo borogiano ambuya, ii Room
gawman yooojo jeja.
yooo borogiano ambuya.
12
Kae jero moma nono ano
gawman yooojo jeja.
yooo borogiano ambuya.
12
Kae jero moma nono ano
uumelee alaurunana kano laligogiti, iyoono kaagadee Poolno Jerusalem
kembabotiwaajo welema qotogo muni.
13
Qotogo muni kokae meleema jero, Oo
mono nomae anju? Saama qaa je iikaaa kano noo uuna menjuranju. Niino Jerusalem
kembe gbadoo nombutiwaajo jojorije ano iikayadee qaagoto, Po Jiisas qataajo ama
nugi komuwenagati, niino mono iikawaajo kaaagadee jojori nanje.
14
Kae jero me loori mubombaajo amamaa uunana bonjo kono kokae jeni, Ii
mono Pombaa uusiiaa so koloowa.
15
Sisaria taono laligoni kamba ii tegoro afaago mozozogo oomesao kema
Jerusalemsitino uni.
16
Sisaria iikanoa gowoko tosiano kaaagadee nonoo koipunana
kagi. Kagiti, yoono kokae jegi, Oo Saiprus eja qata Naason iwaa mirino e
laligowu. Kae je nunuagi iwaa mirino keni. Naasono waladee uuta meleema
Jiisaswaa gowokoya koloo laligo kouro. Kia.
8 Apo 6.5; 8.5

10 Apo 11.28
Jiisaswaa gowokoya koloo laligo kouro. Kia.
8 Apo 6.5; 8.5

10 Apo 11.28
Poolno Jerusalem sitino kouro.
17
Nonono Jerusalemkeuni uumelee alaurunana yoono nunuama aisoo jolonana
jegi.
18
Jolonana jegi e waama Poolno nonowo bisop Jeims iibombaajo moma keni.
Keni uumelee kanagesowaa jotamemeya yoono korebore iikano kouma ragi.
19
Ragi Poolno jologia je sunduya ano. Anutuno koipu koloo nemu koma
nonono waba kantri yooo batugiano kema liligo misin gawo meni hoa kolooroti,
iikawaa sunduya kaniawo motogo motomotoo ii korebore iijoro.
20
Ii iijoro moma
Anutu mepeseegi eja geria mono kokae jero, Pool alanana, Juuda ejemba tausea
tausea yoono Jiisas moma laari uugia meleema kile korebore toroqe Mooseswaa
Kana qaa ii tororo otaawombaajo kapara komakeju.
21
Kae kapara komakejuto, goo
bujuga ii kokae la jegi mogi, Juuda ejemba deema waba kantri yooo batugiano kema
laligojuti, giino liligo ii kokae kuma ooma laligoja, jekeju, Oo mono Mooseswaa
kana qaa gema qe Anutuwaano aiwese ii mende me merasisi selegia mende kotowu ano
Juuda nanameme tosaaa ii mende otaawu.
22
Kae jekejutiwaajo ama giino kajai, iyoono ii moma iikanondee horo tuu
somata me ajoroowuyaga. Kawaajo nono majakaka moma mono nomae ani sokonaga?
23
Kawaajo nonono keteda koi qaa goojo jewoati, giino mono iikawaa so amba. Eja
4:yano iwoi ambombaa qaagia Anutuwaano je jojopa qaano somogogi.
24
Ii qaano
somogogito, monembaajo amamaa mamboma batunanano koi laligoju. Kawaajo
giino mono ii uuama yoowo koma konjorati ao yooojo ama nandu ana sokono
saano wa jugia motogi qaagia kotiiwaa. Giino kae ama Mooseswaa Kana qaa te koma
otaa laligojai, koreboreyano goo kanaga ii tororo iima moma asariwuya. Ii moma asari
goojo qaa jegi mogiti, ii hoa mo mende mokoloogi omaya kolooro komuwaa.
25
Goono qaa komuwaato, waba kantri yoono Jiisas moma laari uugia meleegiti,
nonono iyooojo qaa kokae somogo tere oo ani keno, Oro busuya be lopio
yooo nandu bua qe kanagiano agi esugiano tururoti, ii mono mende newu.
Kaaagadee sa me oro arogia qoosoa iikawaa busuya ii mende newu. Serowili mono
mende ambu. Iwoi kanjaawo 4 ii mono mesao gema qegi sokombaa.
26
Jotamemeya yoono kae jegi Poolno eja 4 ii uuama e waama yoowo koma
konjorati aogi. Aogi jiwowo jigono uma eja motomotoo yooojo nandu ama
siimolo oogi koma konjorati kambagia tegowaati, iikawaa kamba bujuya iijoro. Kia.
23-24 Ja 6.13-21 25 Apo 15.29 23-24 Ja 6.13-21 25 Apo 15.29
Jiwowo jigowaa toto uutano Pool me somogogi.
27
Poolno ii iijoroto, wee 7 ii tegomambaajo ano Juuda tosaaa Eisia
prowinsnoga kagiti, iyoono Pool jiwowo jigono uro iigi. Iima ejemba tuu kuuya
uugia kuu oogi waaro Pool qelanji megi.
28
Qelanji me kokae qagi, Israel ejemba,
mono ilaa nonombu! Eja koi kano baloa baloa liligo goma so kuma ooma uugia
kokae kuu oomakeja: Oo kuuya mono Israel ejemba tuu qotogo me boli
nonombu. Ananaano Kana qaa mesao jiwowo jigonanano la uma jeulala ama
laligowu. Kae kuma ooma laligoro ano kete Griik eja Anutuwaa aiweseya qaa ii
kaaiadee wama jiwowo jigono uro miri kowoga koi kano mono totowi
kokojinjiawo koloowabo.
29
Ii kokaembaajo qagi: Efesus eja Trofimus iino wala siti
kanano Poolwo keno iriima kokae romogogi: Poolno ii wano motoo jiwowo jigono
ubaobo.
30
Kae qagi ejembano ekalolo ama esugiagadee luluuma ka ajoroo qemburu
somata me guju megi siti kuuya sokono. Kae kolooro Pool qelanji somogo jiwowo
jigonoga horo seleege kamaa iikanondee jigowaa kiropo naguya kuuya ii uulaawo
koma somogogi.
31
Pool somogo qewombaajo kapara kogi bujuya sei Room
manjaqeqe tuumbaa kawali gale waa iwaa gejiano qaa kokae kemero moro, Jerusalem
kuuya yoono kare ama manja qeju.
32
Kae moma iikanondee manjaqeqe eja tuu
tosia kawali galegiawo uuama lugu yooono kemegi. Kemegi ii iiima Pool qegiti, ii
mesaogi.
33
Mesaogi kawali gale waano batugiano kema je kotoro Pool me gbado (tape)
woino somogogi. Somogogi kokae je qisi oono, Eja koi moroga? ano Nomae
ano qeju?
34
Qisi oonoto, ejemba tuunoga qaa morota morota meleema lansa qagi.
Kae lansa qama guju megitiwaajo ama kania tororo momambaajo amamaaro. Ii
amamaa kawaajo je kotoro Pool wama manjaqeqe eja yooo ae kiropo uutano kegi.
35-36
Wama kegi ejemba tuu somata yoono kanagiano ootaa ka kokae qagi,
Mono qegi komuwa. Yamage! Kae qagi manjaqeqe eja yooo ae kiropo naguyano
keuro uulaawo kema ka gujubaju somata megitiwaajo bimooro. Kawaajo manjaqeqe
eja yoono Pool me ago kegi. Kia.
29 Apo 20.4
eja yoono Pool me ago kegi. Kia.
29 Apo 20.4
Poolno qaayaa kitia kanai meleema jero.
37
Ago ka manjaqeqe eja yooo kiripo uutano ubombaajo agi Poolno kawali
gale waa kokae qisi muro, Nii qaa mo saano gijomaa me qaago? Qisi muro
moma kiko ama ijoro, Oo, gii Griik qaa moja me?
38
Kawaajo gii Iijipt ejaga kolooja me
qaago? Iijipt eja mono indige tuarenje eja tiwogiawo 4,000 ii ekalolo me ooma
Roomgawman tuarenje ama manja kare kanai uu uuama balo qararakokoano
kegi. Gii gale eja ii kolooja me qaago?
39
Kae ijoro Poolno jero, Nii Juuda ejaga. Nii Silisia prowinswaa tao qata Tarsus
mojai, mono iikano koloo laligo koube. Kawaajo qisi gomaa: Gii saano jena
niino ejemba tuu koi yooojo qaa jewe mobu.
40
Kae jero Saano jewa, ijoro Poolno dono nama ejemba ooojo boro kuno.
Boro kuno guju mesao qaagia bogoro nagi Hibruu qaano qaa kokae jero,
Aposol Aposol
<<
21 21
>>
*21:8: Aposol gawo meme bo 6 kano eja 7 ii meweego oogi nagonago gawo ano ewanjelis gawo ii mindiri megi.
21:11: Waba kantri yooo borogiano ambuya, ii Room gawman yooojo jeja.
21:16: 8 Apo 6.5; 8.5
21:16: 10 Apo 11.28
21:26: 23-24 Ja 6.13-21
21:26: 25 Apo 15.29
21:35-36: 29 Apo 20.4
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
22 22
>>
22
1
Poolno nama kokae jero, Eja alauruna, niino qaa kitia jemaati, ii mono geja ama
mobu.
2
Hibruu qaano qaa jero moma qaagia kuuya bogodabororo nagi toroqe jero,
3
Nii Juuda ejaga. Nii Silisia prowinswaa tao qata Tarsus kano koloowe Jerusalem
siti kokano gale koma nogi laligo somariiwe. Laligo somarii kouma boi qata
Gamaliel iwaa qaa baatano rabe iino Juuda ambosakourunana yooono Kana qaa ano
nanameme ii tororo kuma nono iikawaa momoya moma laligowe. Kete oono korebore
Anutuwaa qaa baatano keuma kapara koma iwaajo manja qe laligojuti, niino mono
iikawaa so koloo laligowe.
4
Kae laligo ejemba Pombaa kania otaa laligogiti, ii uu
kondeema sisiwerowero ama oombe siimbobolo moma tosiano komugi. Niino
ejembaya ejembaya uuama gbadono (tape) somogo kapuare mirino ooombe.
5
Jigo
gawo gale waa ano jotamemeya kuuya yoono ii saano moju ano yooono kema
qisi ooni ii saano nago jewuyaga. Yoono Juuda eja geria Damaskas sitino
laligojuti, iyooojo tere oo nogi me laligowe. Iikano ejemba Pombaa kania otaa
laligogiti, niino ii kaaiadee Iroa meleema oombutiwaajo gbadoo ooma Jerusalem
koi uuama kamaa, je kanano kembe.
3 Apo 5.34-39 4-5 Apo 8.3; 26.9-11; 9.1-
koi uuama kamaa, je kanano kembe.
3 Apo 5.34-39 4-5 Apo 8.3; 26.9-11; 9.1-
19; 26.12-18 19; 26.12-18
Poolno aaa uumeleeaa kania jero.
6
Kanano kembeto, Damaskas siti dodowiwe kano iwoi mo kokae kolooro:
Wee biiwia kano asamarara somata mo Siwenoga oobili kaaa asugi uulaawo
kamaa turu nono.
7
Turu nono tama balono kamaa ewe Siwenoga qaa mo kokae
kolooro mobe, Sool Sool, gii mono naambaajo sisiwerowero qagano ama nomakeja?
8
Ii moma meleembe, Po, gii morono? Kae meleembe nijoro, Nii Nazaret eja Jiisas,
sisiwerowero me nomakejai, nii mono ii.
9
Eja niwo ka nagiti, iyoono asamarara ii
iigito, qaa nijoroti, qaa ii zoobooya mo mende mogi.
10
Kae nijoro niino qisi jewe,
Po, nii mono nomae amaa? Jewe nijoro, Gii mono keteda koi waama Damaskas
sitino kena Anutuno naa iwoiga ambaagiwaajo jewaati, ii mono gijowaa.
11
Asamarara iikano jaana kuuro titou kuu nambe eja niwo kagiti, iyoono boronano
me nuagi Damaskas sitino keni.
12
Iikano eja mo qata Ananaias laligoro. Iino Anutu goda qe Mooseswaano
Kana qaa tororo otaa laligoro. Kawaajo Juuda ejemba Damaskas laligogiti, iyoono
kuuya godaya awaa qe mu laligogi.
13
Iino noono ka kosonano nama kokae nijoro,
Sool alana, jaaga mono mombo toowa. Kae nijoro aua kamba iikanondee jaana tooro
uu iibe.
14
Iibe Ananaiasno nijoro, Giino nanameme dindia solaaa Toyaga iina qaa
jetano gijoro aro konoa mona. Ananaa ambosakonana yooono Anutu iino gii
meweego gono iwaa uusiia moma kotowa.
15
Gii naa iwoi iima mojai, mono ii nago
je iwaa jotamemeya koloo baloa baloa ejemba jaagiano dagunu kaaa nama laligowa.
16
Kawaajo gii naambaajo ezelobezelo ama mambonja? Mono waama iwaa qata qama
qama kooli jena oomulu me goni sigisogoga sogbano solaaniwa. Ananaiasno
kae nijoro.
Misin gawo waba kantri yoowo memambaajo noono.
17
Damaskas siti mesao Jerusalemsitino eleema jiwowo jigono qama kooliwe
Pombaa umbeumbeano turu nono nama jaamelee ua mo iibe.
18
Ua iikano Jiisas
iibe noono ka kokae nijoro, Gii kantri kokano noo kaniana ano Bua qaana ii ponda
mende je laligowa. Ii nago jena telambela ama gema qewuya. Kawaajo Jerusalemsiti
koi mono uulaawo mesao kemba.
19
Kae nijoro jewe, Po, yoono noo kanana moju. Niino wala liligo ejemba gii
moma laari gogiti, ii qamakooli miria miria kano uma mokoloo ooma somogo ooli
waayawono oooti tosaaa kapuare mirino oooma laligowe.
20
Goono gawo ilailaa
eja Stiiweno kaniaga nago jero qegi saya kamaaro niino kamba kano kaaagadee
kosogiano nama wambelaa malekugia gale koma nambe qegi komuro.
21
Kae jewe
Pono nijoro, Niino wasi gonjea gii mono korigano waba kantri ejemba yooono
kemba. Kia.
20 Apo 7.58
kemba. Kia.
20 Apo 7.58
Room gawmambaa manjaqeqe eja yoono Pool gale kogi.
22
Poolno qaa kitia jeroti, ii ejemba tuu yoono geja ama mogito, (Pono waba
kantri ejemba yooono kemambaajo jeroti,) qaa ii moma iikanondee kotigagadee
silama qagi, Yamage! Eja kaaa ii mono qegi komuwa. Ii balono nonowo laligowaatiwaa
so qaago.
23
Kae silama qama opo kere qetego gili (kanagiano rimbombogo rii)
sonjo orasi kanakeewa lansa giligi.
24
Kae agi Room yooo kawali gale waano je
kotoro manjaqeqe eja yoono Pool wama kema manjaqeqe eja yooo ae kiropo uutano
agi. Kiropo uutano agi Juuda yoono ii naambaajo ama guju me qajuti, iikawaa kania
momambaajo kokae je kotoro, Oo mono Pool me ooli waayawono qe qisi mugi
kania asugano jero moboa.
25
Kae je kotoroto, Pool me somogo ooli
waayawono qewombaajo agi Roomkawali gale mono kosiano nano Poolno
kokae ijoro, Room mindimindiri gawman yoono sopa somogo nogi borogiano
laligoje. Niino iikawaa (jekooto) paaspoot me laligoje. Kawaajo oo noo qaana
mende moma gosi la je tego ee ooli waayawono nuwuti, ii mono Room jekooto
toya yooo jaagiano sokombaa me qaago?
26
Poolno kae ijoro kawali galeno moma iikanondee kawali gale waa iwaano
kema buju qaa kokae ijoro, Eja iikano Room gawmambaa (jekooto) paaspoot me
laligoja. Kawaajo gii mono nomae ambaga?
27
Kae ijoro kawali gale waano Poolwaano kema qisi muro, Gii oano Room
gawmambaa (jekooto) paaspoot me laligoja me qaago? Ii jena moma. Qisi muro
Poolno meleeno, Oano, niino ii me laligoje.
28
Kae meleeno ijoro, Nii mone somata gili Roommindimindiri gawmambaa
(jekooto) paaspoot sewaa mewe nogi laligoje. Ijoro Poolno jero, Ii awaato, noo
manano Room gawmambaano paaspoot me laligoro niino iwaa meria koloo
iikanoa qa ii me laligoje.
29
Kae jero eja qisi mubombaajo agiti, iyoono iikanondee mesao eleema
kegi. Poolno Nii Room gawmambaa paaspoot me laligoje, jero kawali gale
waano ii moma Room ejaga gbadoo murotiwaajo ama awawali sombuya moro.
*Mo
waano ii moma Room ejaga gbadoo murotiwaajo ama awawali sombuya moro.
*Mo
Room gawmambaa paaspoot me laligoroti, ii kasano gbadoo mububotiwaajo sogo Room gawmambaa paaspoot me laligoroti, ii kasano gbadoo mububotiwaajo sogo
ero. Mono sogo ii waleenoti ee, ii mono qaa jakeyano oomakegi. Kawaajo sombuya ero. Mono sogo ii waleenoti ee, ii mono qaa jakeyano oomakegi. Kawaajo sombuya
moro.
Kia.
moro.
Kia.
Poolno jigo kaunsol tuu yooo jaagiano nano.
30
Goma ano kawali gale waano waama Juuda yoono naambaajo Pool qaano
ama mu jegiti, iikawaa kania tororo momambaajo moma jigo gawo gale waa ano jigo
kaunsol tuu kuuya yoono ajoroowutiwaajo je koto oono. Kae ajoroogi jero
Poolwaa gbadoya (tape) isagi wama kamaa yooo jaasewagiano ano nano. Kia.
Aposol Aposol
<<
22 22
>>
22:5: 3 Apo 5.34-39
22:5: 4-5 Apo 8.3; 26.9-11; 9.1-19; 26.12-18
22:21: 20 Apo 7.58
*22:29: Mo Room gawmambaa paaspoot me laligoroti, ii kasano gbadoo mububotiwaajo sogo ero. Mono sogo ii waleenoti ee, ii mono qaa jakeyano oomakegi. Kawaajo sombuya moro.
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
23 23
>>
23
1
Poolno nama jigo kaunsol tuu ii uu iiima kokae jero, Alauruna, niino
nanamemena kuuya ii Anutuwaa jaasewaano ama me laligowe iino iima Sokonja, jero
uunaa gejanano moma qeago kouma laligo kete koi nanje.
2
Poolno kae jeroto, jigo
gawo gale waa qata Ananaias iino kosiano nagiti, ii je koto oono urua qetaaligi.
3
Qetaaligi Poolno ijoro, Anutuno mono gii qetaali gomba. Giino miri sopa taaa
kaaa kolooja. Selia mundano oogi taaa koloojato, uuta jewo me injaa kolooja.
Giino Mooseswaa Kana qaa me kano gosi noma qaana je tegomambaajo rajanto,
kile geego Mooseswaa Kana qaa iikayadee qe je koto oona nuju. Ii mende
sokonja.
4
Poolno kae ijoro kosiano nagiti, iyoono ijogi, Gii Anutuwaano jigo gawo
gale waa mepaqepae me gamu qe muja me?
5
Kae ijogi jero, Oo alauruna, iino jigo gawo gale waa kolooji, ii mende moma
jeje. Bua Terewaa qaa mo kokae eja, Gii mono kanageso tuugaa eja poa mende
qasuaawa.
6
Kae jeroto, jigo kaunsol tuu yooonoga tosiano Sadusii (Jigo gawombaa
kaparakoko) paati qokotaagi tosiano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) paati ejaga
laligogi. Poolno ii moma kawaajo jigo kaunsol tuu yooo jaagiano qaa kokae qama
jero, Alauruna, niino Farisii ejaga kolooje. Manano kaaagadee Farisii paati ejaga.
Koomuya yoono gbili waabuyati, niino iikae koloowaatiwaajo mamboma
jejeromoromo ama laligoje. Kae laligojeiwaajo ama qaa jakeyano noogi gosi
noma jeju.
7
Kae jero iikanondee Farisii ano Sadusii paati yooo batugiano agowowo
kolooro jigo kaunsol tuu yoono juma tuu woi koloogi.
8
Sadusii (Jigo gawombaa
kaparakoko) yoono kokae jekegi, Ejemba koomuya yoono mende gbili
waabuya. Siwe gajoba mende laligoju. Omejiila ano ua ii mende laligoju. Kae jegito,
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) paati yoono qaa karoo iikano qokotaa iikawaa
so moma laari namakegi.
9
Tuu woi kae koloo qagi guju somata kolooro Kana qaawaa
boi tosiano Farisii tuu yooo batugianoga waama geriawo terego kokae jegi, Nono
eja kokawaa qinjita mo mende mokoloojo. Siwe gajoba me ua mono qaa koto
kondoo iwaa uutano ano jenaga, ii mono nomae sokoma oonaga?
10
Kae jegi agowowo iikano mombo gere too somariiro. Somariiro aworago
Pool leelee horogi kema karo mosoma tagogi. Tani kae kolooro. Kae kolooro kawali
gale waano iikawaa toroko moma manjaqeqe tuu mo je koto oono keme Pool
batugianoga horo wama manjaqeqe eja yooo ae kiropo uutano agi.
11
Agito, gomantiia kano gao ero Pono Poolwaa kooroano nama kokae
ijoro, Mono qaqabuabuagawo koloo satii laligowa. Noo kanana Jerusalem kokano
nago je laligonati, iikawaa so mono Room sitino kaaagadee kema ii nago je
asari laligowa. Kia.
3 Mat 23.27-28 5 Eks 22.28 6 Apo 26.5; Fil 3.5 8 Mat
asari laligowa. Kia.
3 Mat 23.27-28 5 Eks 22.28 6 Apo 26.5; Fil 3.5 8 Mat
22.23; Maak 12.18; Luuk 20.27 22.23; Maak 12.18; Luuk 20.27
Pool qewombaajo agona megi.
12
Pono kae ijoroto, goma ano kano Juuda eja tosiano olo ajoroo Pool
komuwaatiwaa agona megi. Yoono are ii agi ano ii jojopa qaano somogo kotii
kokae jegi, Nono Pool komuwaatiwaajo mamboma kamba biiwia kokano nene sigi
laligowoa. Sigi laligo qeni komuro iikawaa gematano saano nene me apu mo
mombo newoa.
13
Eja 40 ano jago ii uugugiti, iyoono mindiri jojopa qaa ii
somogo kotii jegi.
14
Ii jego jotamemeya ano jigo gawo gale yooono kema kokae jegi, Nono Pool
komuwaatiwaajo mamboma kamba biiwia koi kano nene sigi laligowoa. Poolno
mende komuwaati ee, ejembano mono oano qasuaa nonogi sokombaa. Kawaajo
nono mono ajoroo jojopa qaa kokae somogo kotii laligojo: Pool qeni komuro
iikawaa gematano saano nene me apu mo mombo ne laligowoa.
15
Kawaajo ama oo
mono keteda koi jigo kaunsol tuu yoowo motoo mindiri kawali gale waaano kema
qaa kokae je qisiwu, Nono Poolwaano qaa kania mombo qisini jero hoa
mobombaajo mojo. Tani kae kolooro qisigi saano Pool wama ooono kamaawaa.
Kamaanagato, kanano ka ooono koumambaajo ambaati, iikano mono ii qeni
komuwaatiwaajo jojori laligowoa.
16
Kae jegito, qeni komuwaatiwaa agona agitiwaa bujuya ii Poolwaa beetaa
gejiano kemero moro. Ii moma manjaqeqe eja yooo ae kiropo uutano kema Pool
raroti, iikano uma ijoro.
17
Jero moma kawali gale mo qaro karo kokae ijoro, Eja
gbaworo koi kano qaa mo me kajiwaajo giino ii saano wama kawali gale waaano
kena qaa ii ijowaa.
18
Kae ijoro ii wama kawali gale waaano keni jero, Kasa eja
Poolno noono iwaano kembe eja gbaworo koi wama goono kawaatiwaajo qisi nonja.
Iino goojo qaa mo me kaja.
19
Kae je keno gale waano boriano me wama goraayano kema qisi muro,
Gii naa qaaga me kaja?
20
Qisi muro ijoro, Juuda jotamemeya yoono qaa mo qisi gombombaajo
somogo goono ka kokae jewuya: Nono Poolwaa qaa kania tororo mende moma
komujo. Kawaajo gii saano Pool wora wana jigo kaunsol tuu yooono kamaaro
mombo qisi muna jero kaniayaa hoa moboa. Yoono kae koloowaatiwaajo moju.
21
Kae ka jewuyato, giino qaa iikawaajo mende wambelaawa. Juuda kanageso yooo
batugianoga eja 40 ano jago ii uugugiti, iyoono mindiri Poolwaajo kokae je ii
jojopa qaano somogo kotiigi, Nono Pool komuwaatiwaajo mamboma kamba biiwia
koi kano nene sigi laligowoa. Sigi laligo qeni komuro iikawaa gematano saano
nene me apu mo mombo newoa. Kae je giino wambelaawagatiwaajo mamboma
jojori embonju.
22
Kae jero eja gbaworo ii wasi kokae ijoro, Buju koi jena mojei, ii mono mo
mende jena moba. Kia.
Pool wagi Sisaria taono keno.
23
Kawali gale waano ii moma kawali galewoita oroono kari kokae irijoro mori,
Oro mono tiwo eja 200, hoos manjaqeqe eja 70 ano wasa manjaqeqe eja 200 ii je koto
ooni kete gomantiiaa 9 kilok kano Sisaria kembutiwaajo jojoriwu.
24
Kaaagadee hoos
tosaaa meweego meago ooma Pool mombaa qagano ama kala kogi gomantiia
kokano gawana Fiilikswaano kemba.
25
Kae irijoro mori gawanawaajo tere mo
kokae ooro,
26
Oo Uuta sorona gawana Fiiliks! Kloodius Lisias, niino jologa jeje.
27
Juuda yoono eja koi me somogo qegi komuwaatiwaajo agi. Kae agito,
Roommindimindiri gawmambaa (jekooto) paaspoot me laligoji, niino ii
moma iikanondee manjaqeqe tuu yoowo kouma sopa somogo mu
metogo waa somogowe.
28
Naa qaawaajo qaa jakeyano anjuti, niino iikawaa kania momambaajo moma
wama Juuda yooo jigo kaunsol tuu yooo jaagiano oombe.
29
Oombe qaa jakeyano uma iyagiaa Kana qaawaa kesaawara qaaya qaaya
kawaajo agowowo ano tuarenje ama je mugi mokoloowe. Iikaa
mokolooweto, iwoi bologa komuwaatiwaa so me kapuare mirino ani
rabaatiwaa so ii mende kolooro. Yoono qaa kaaaga mo mende jegi mobe.
30
Ii mende mobeto, mono iwaa buju qaaya ii kokae nijoro mobe: Tosiano Eja ii
qeni komuwaa, je agona agita eja. Buju qaa ii moma keteda koi kanoga
wasiwe goono kaja. Qaa jakeyano ama mubombaajo mojuti, niino ii
kaaagadee je koto oombe goo jaasewagano kouma qaagia kuuya
asugano je mokoloogi moba.
31
Tere kae ooro manjaqeqe eja je koto oogiti, iyoono qaa ii otaa Pool me
wama pagamano goma qata Antipatris kano kegi.
32
Kema goma ano manjaqeqe eja
hoosgiawo yoono Pool wama kana toroqe kegito, tiwo eja yoono iyagio eleema
manjaqeqe eja yooo ae kiropo uutano kagi.
33
Manjaqeqe eja hoosgiawo yoono
Sisaria taono keuma tere ii gawana mu Pool kaaagadee iwaa jaano oogi.
34
Oogi
tere weego Pool ii naa prowinswaajo? je qisi oono. Qisi oono Silisia prowins
ejaga, kae ijogi.
35
Kae jegi moma ijoro, Qaa jakeyano ama gombombaajo mojuti,
iyoono kaaagadee kougi iikano saano qisi gomaa. Kae ijo je kotoro Pool
wama ki Herodwaa jikaro miriwaa kiropo uutano ama jaagale me mugi. Kia.
Aposol Aposol
<<
23 23
>>
23:11: 3 Mat 23.27-28
23:11: 5 Eks 22.28
23:11: 6 Apo 26.5; Fil 3.5
23:11: 8 Mat 22.23; Maak 12.18; Luuk 20.27
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
24 24
>>
24
Pool qaano agi gawana Fiilikswaa jaano nano.
1
Gawo memeya 5 tegoro jigo gawo gale waa qata Ananaias iino jotamemeya
tosaaa ano Kana qaawaa momo eja (looya) qata Tertulus yoowo aitogo Sisaria taono
keme gawana Fiilikswaa jaano uma Pool qaa jakeyano ambombaa qaaya jegi moro.
2
Ii moma Pool koma hororo kouro Kana qaawaa momo eja Tertulusno kanai
Poolwaa seliano qaa kuu gawanawaa jaasewaano qaa kokae jero, Oo Fiiliks, giino
gale koma nonoma laligonati, nono kamba iikano luae somata moma gumbonjonjo
laligoni. Giino awaagadee kala koma je koto nonona laaligo raranana leelee meagogi
kantri koi kano utego waaro qeagojo.
3
Oo somatanana Fiiliks, nono ii goma so
awaagadee moma koto goojo aisoo kilikaluya mo mende moma dagise je gonjo.
4
Dagise je gonjonto, niino qaa koriga jewe mojoga tiiwabotiwaajo kokae qisi
gonje: Nono qaa me kani toroga jemaati, ii mono awutamba koma nonoma geja ama
moba.
5
Nono eja kokawaa kania ii kokae iima mokolooni: Iino kikekakasilili eja
torokoyawo kolooja. Iino baloa baloa liligo Juuda ejemba uugia oso kuu oono
karea karea goma so kolooro gujubaju qama amakeju. Tosiano toropere me Nazaret
eja mombaa qatano paati anjuti, iino mono iyooo somatagia kolooja.
6
Iino jiwowo
jigo ii kaaagadee kapara koma me totowi me kamaa amambaajo ano. Kawaajo
nono ii me somogoni. Nono qaaya gosi ananaano Kana qaa otaa je
tegowombaajo moni.
7
(Ii moninto, kawali gale waa Lisias iino manjaqeqe eja yoowo
ka ku-usu somata kano geriawo boronananoga metogo wagi.
8
Wama qaa seliano
kuu je mujuti, ii goo jaasewagano koubutiwaajo je koto nonono.) Gii geego qisi
muna kania ninisaama jewa. Ii jero qaa me kajoi, iikawaa hoa kuuya saano asugiro
moba.
9
Kae jero Juuda ejemba yoono kaaagadee Qaa kuuya ii oano, je
wambelaa ii nago toroqe seliano kuu je mugi. Kia.
Poolno qaa kitia meleeno Fiiliksno moro.
10
Pool je mugi gawanano qaa jewaatiwaajo borojuula kuuro kokae meleema jero,
Giino gbani mamaga ejemba tuu koi kawaa jenteego toya koloo laligona moje.
Kawaajo niino qaanaa kitia ii goo jaagano awasakaka jemaa.
11
Niino indige Anutu
waeya me mepeseemambaajo Jerusalemsitino ube. Ii wee 12 iikayadee tegoro kete
koi nanje. Geego qisi oonagati ee, ii saano nago jewuya.
12
Niino jiwowo
jigono me qamakooli miri moge uma eja me emba mombo niinogiino qaa je
jenokooli ambe iikaaa mende mokoloo nogi. Siti uutano kana me sombe mono
ejemba uugia kuuwe orogo liligo nogiti, iikaaa mende niigi.
13
Kae mende niima keteda koi qaa selenano kuu je nonjuti, yoono iikawaa
hoa qendeema gombombaajo amamaaju. Qaa omaya jeju.
14
Ii amamaajuto, qaa mo ii
oano jokoloo gomaa: Yoono Nazaret paati qata qajuti, niino mono iikawaa kana
otaa laligo ananaa ambosakourunana yooono be Anutu ii waeya me mepeseekeje
ano Mooseswaano Kana qaa ano gejatootoo yooono Buju Tere iikano qaa oogita eji, ii
kuuya moma laari kotiije.
15
Anutuno ejemba dindia ano doogoya ii korebore me
gbili oono koomunoga waabuti, Juuda eja koi yoono iikawaajo mambonju. Niino
yoowo toroqe ororo nama kae koloowaatiwaajo jejeromoromo ama mamboma
laligoje.
16
Kae laligo Anutu ano ejemba jaagiano dindia nambe Anutuno qaana
nago jero uunaa gejiano momakeje. Jenena mende oroja. Mono soraaya koloo
laligomambaajo kamba so kapara koma kotii laligokeje.
17
Niino moge laligowe gbani tosaaa tegoro eleema goma tosaaa yooonoga
kale me indige kawe. Kae ka Ii neenaa kanagesourunana wanaya yooojo
mendeema oomaa, je Anutuwaa siimolo oo nandu ama mumambaajo Jerusalem
ube.
18
Kano uma koma konjorati ao solaa laligo jiwowo jigono ube. Iwoi ii oo
Anutu mube mokoloo nogi. Mokoloo nogiti, iikano ejemba tosiano mende ka
liligo orogo noma guju megi.
19
Juuda ejemba tosiano Eisia prowinsnoga ka jigono
uma niigiti, iyoono mono keteda koi goo jaagano koi kano kouma nama qaa mo e
oonagati, ii asugano selenano kuu je nogi sokonaga.
20
Me jigo kaunsol tuu yooo jaagiano nama qaa jeweti, kamba iikano naa Kana
qaaga uugu qinji ambeta qaa jakeyano noombombaa qaaya mokoloogi? Eja koi rajuti,
iyoono mono ii jegi sokombaa.
21
Niino yooo batugiano nama qaa motoogo je qaa
tokorokota qabe bimooro. Koposo mo kae ambe me qaago? Ii nomae gosigita eja?
Qaa kokae qama jewe, Koomuya yoono gbili waabuyati, niino iikaya moma
laarijeiwaajo ama qaa jakeyano noogi kete qaana gosi je tego nombombaajo
anju. Kia.
17-18 Apo 21.17-28 21 Apo 23.6
anju. Kia.
17-18 Apo 21.17-28 21 Apo 23.6
Poolwaa qaaya mende je tego kapuare mirino oogi.
22
Poolno kae jero gawana Fiiliksno Jiisaswaa kania otaa laligojuti, iikawaa kania
saano moma sororogo Poolwaa qaaya batuyano koto kokae jero, Kawali gale
waa Lisiasno kouro kamba iikano Poolwaa qaa ii je tegomaa.
23
Kae je kawali
gale je kotoro Pool mende somogo ee jaagale mero kasa mirino raro.
Tinitosaurutano Pool kala koma iwoi amamaaroti, ii me mubutiwaajo mende qotogo
oono.
Poolno qaaya jero Fiiliks ano Drusila mori.
24
Wee tosaaa tegoro Fiiliksno embia qata Drusila, Juuda emba somata ii wama kari
Poolwaajo qaa ano karo qaayaajo geja ano Kraist Jiisas moma laari mubombaa kania je
asariro moro.
25
Ii moroto, Anutuwaa qaa tosia toroqe ami mogi bimooro. Poolno
Anutuwaa jaano solaaniwombaa kania je asari ananaa nanamemenana gale koma
aowombaajo jero ano Anutuno kamba mo ano iikano gosi nonoma qaanana je
tegowaati, qaa karoo iikano uuta kuuro. Poolno qaa iikaa jero aaru lalaani bo
qosoma jero, Yamage! Mono ii mesaowa. Keteda koi saano mesao kena kamba mo
mobe sokombaati, iikano saano mombo koma horo gombe kawa.
26
Kae je kile
toroqe Poolno aa wantaaya mone mubaatiwaa romogoro. Kae mamboma
jejeromoromo ama indi mamaga koma horo muro karo qaa qaa je rari.
27
Poolno kapuare mirino raro gbani woi tegoro. Ii tegoro eja qata Porsius Festus
iino Fiilikswaa mundaaga gawana koloomambaajo ano. Kae ano Fiiliksno Juuda
ejembano nisosoroowutiwaajo moma Pool mende isano kapuare mirino toroqe raro.
Kia.
Aposol Aposol
<<
24 24
>>
24:21: 17-18 Apo 21.17-28
24:21: 21 Apo 23.6
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
25 25
>>
25
Poolno gawana Festuswaa jaano qaa kitia jero.
1
Festusno gawana koloo prowins uutano keuma raro wee karoo tegoro Sisaria
tao mesao Jerusalemsitino uro.
2
Uro jigo gawo gale waa ano Juuda jotamemeya
yoono jaasewaano kouma Pool qaa jakeyano ambombaajo je aro qe nagi.
3
Aro qe nama kokae je welegi, Oo gawana, giino saano nonono moni
sokombaatiwaajo je tegona qaa agi Pool wama Jerusalemsitino koi kawu. Yoono
wala qaa kokae somogo jegi, Poolno kanano karo iikano mono qeni komuwaa.
Kae je jojori embogitiwaajo ama ka kae welegi.
4
Kae welegito, Festusno
kokae meleema oono, Pool ii Sisaria taombaa kasa mirino raro gale komakeju. Nii
neeno kamba mende koriro iikano eleema kemambaajo moje.
5
Kae je toroqero,
Kawaajo eja iikano qinjita mo anagati ee, saano ooo jotamemeurugia tosiano niwo
Sisaria keme kano qaa seliano kuu je mugi momaa.
6
Kae je wee 8 me 10 kawaa so Jerusalem sitino yoowo laligoro tegoro eleema
Sisaria taono kemero. Keme e waama iikanondee qaa jenteegowaa du rarayano rama
je kotoro Pool wama kagi jaayano kouma nano.
7
Poolno kouma nano Juuda
jotamemeya Jerusalemsitinoga kagiti, iyoono liligo mu nama kazi qagano qaa
bologa mamaga seliano kuu jegi. Ii jegito, qaagiaa hoa ii qendeembombaajo amamaagi.
8
Kazi qaa ee je nagito, Poolno ii qewago kokae jero, Niino iwoi bologa mo
mende ambe. Juuda nonoono Kana qaa mende qotogowe. Jiwowo jigo mende me
totowiwe ano Room Siisakimbaano qaawaajo tuarenje mende ambe.
9
Kae jero Festusno Juuda yoono iyaaajo mogi ubaatiwaajo moma Pool
kokae qisi muro, Seleno kuukuu qaa koi jejuti, gii saano iikawaa kitia ii Jerusalemuma
kano noo jaasewanano nama jewaga me qaago?
10
Qisi muroto, Poolno jero, Room Siisakino je kotoro qaa jake koi kuugita koi
nambe gosi noma qaana je tegona sokombaa. Nii Juuda ejemba bologa mo mende ama
oombe. Ii geego saano moma yagoja. Mono naambaajo mombo yooono
kembenaga?
11
Bologa mo mende ambeto, Kana qaa mo uugu iwoi mo ama boli
kawaajo koomuwaa bua koloowenagati ee, Niino komumambo, je mende olo
koma kemaa. Ii qaagoto, yoono kazi qaa ee toontoo je qaagiaa kania
qendeembombaajo amamaajuti ee, qaa omayaajo ama mono nuama yooo borono
amambaajo amamaawaa. Room Siisakino mono qaana mindigo je tegoro digowaa.
Kawaajo niino mono iwaa jaano kemambaajo kotii qisije.
12
Kae jero Festusno jawiuruta yoowo qambamamba qaa mogama gosi
kokae meleema muro, Gii Siisakimbaano kemambaajo moma qisijai, iikawaajo mono
saano Room kema iwaa jaano namba. Kia.
Poolno ki Agripawaa jaano nano.
13
Wee tosaaa tegoro ki Agripa ano naaa Bernaisi yorono Festus iima godagara
qendeembaotiwaajo Sisaria taono kari.
14
Ka kano wee mamaga laligori Festusno
Poolwaano qaa ii ki pombo ami moma kokae jero, Fiiliksno eja mo mende isano
kapuare mirino kokano rama laligoja.
15
Niino Jerusalem kembe Juuda yooo jigo gawo
galegia waa ano jotamemeurugiano noono kouma kokae qisi nogi, Nono eja
iikawaa qaa me kani giino mono saano iwaa kania gosi qaaya je tegowa.
16
Kae qisi nogito, niino kokae iijowe mogi, Room gawman nonoono kana ii
kokae: Mombaa seliano qaa bologa kuu jejuti, nono ejemba mombaa qaa ii la mende
je tegokejo. Wala horo qaa jakeyano ani kaziurutano kagi leelee ororo aro qe
nagi qaa seliano kuu je mugi kitia saano jewaa. Qaa kitia jero ii gosi hoa kolooro
iikawaa so saano qaaya je tegokejo.
17
Yoono koi ka ajoroogi niino kamba
mende koriro e waama iikanondee jenteegowaa du rarayano rama je kotowe eja ii
wama kagi noo jaanano kouro.
18
Kouroto, qaa me kagiti, iyoono liligo mu aro qe nama qaa seliano kuu
je mugi. Kae agi iwoi bologa totoo mo anagati, kae jewuyatiwaajo mambombeto,
qaa iikaaa mo mende jegi mobe.
19
Ii mende jegi mobeto, kitiano eja ii qetama iyagiaa
momalaarigiaa qaa batuya tosaaa ano eja mo qata Jiisas iwaajo agowowo megi.
Jiisasno komuro, jegito, Poolno Gbili laligoja, je kapara koma kotiiro.
20
Kae je
kazi agi niino Qaa kaaa ii nomae gosiwenaga? je kana mogama uuwoi mobe. Ii
moma nama kokae qisi mube, Seleno kuukuu qaa jejuti, gii saano iikawaa kitia ii
Jerusalemuma kano jenaga me qaago?
21
Qisi mubeto, Poolno Uutananaa jaano
kemambaajo kapara koma kokae qisiro, Mono jena gale koma nogi Siisakimbaano
kembe qaana mindigoro digowaa. Kae qisiro eja waagiawo je koto oombe gale
kogi raja. Era wasi mube Siisa-kimbaa jaasewaano kembaa.
22
Festusno kae jero Agripano ijoro, Niida mo eja iikano qaaya jero momambaa
siia moje. Ijoro kokae meleeno, Worago saano qaaya mobaga.
23
Kae meleeno e waagi kantriwaa jawi, kawali gale somata ano jotamemeya uuta
yoono ka Agripa ano Bernaisi yoroojo jura soro arogarano mouma korisoro rii
qama koma horo orogi qaawaa jake miri uuta iikawaa uutano keugi. Festusno je
kotoro Pool wagi iikano kouro.
24
Poolno kouro Festusno waama nama kokae jero,
Ki Agripa ano eja somata kuuya nonowo koi rajuti, oo mono eja koi iibu. Juuda ejemba
tuu kuuya yoono iwaajo ama noo uuna kuugi. Sisaria tao kokano ano Jerusalem
sitino oano qaano kuu noma qa gigilaa kokae je laligogi, Eja koi kano mono
balono laligowaatiwaa so qaago. Mono yamage!
25
Kae qama laligogito, niino gosiwe iwoi mo koomuwaa bua koloowaatiwaa so
ii mende ano. Niino kania kae mokoloo iibeto, ao Room Uutananaa jaano keno qaaya
mindigoro digowaatiwaajo kapara koma qisiro. Kawaajo qaa somogo wasiwe
Room kembaa.
26
Room sitino kembaato, iwaano qaa ii nomae oo Room eja
Ponaajo ambe kenaga? Iwaajo qaa la jejuto, qaa kaniawo mo ii tororo mende moma
asarije. Kawaajo jewe wama ka ki Agripa goo jaagano ano oo tosaaa ki pombaa
gematano koi rajuti, ooo jaasewagiano agi nanja. Oo saano boroja me qaaya
gosigi hoa kolooro mono ii moma saano tereno oowenaga.
27
Eja mo kasano
somogo qaa jakeyano oombombaa qaaya nomae jejuti, ii asugano jewombaajo
amamaa kile ee wasiwombo. Sili ii noo momono gejajojomba tani kaaa kolooja.
Kia.
Aposol Aposol
<<
25 25
>>
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
26 26
>>
26
Poolno qaayaa kitia ki Agripawaa jaano jero.
1
Kae ragi ki Agripano Pool ijoro, Gii saano geegaa qaa kitia jena moma.
Kae ijoro Poolno nama boro koto mu iyaaa qaaya nago kokae kanai jero,
2
Oo ki Agripa, Juuda jotamemeya yoono qaa selenano kuu je nonjuti, niino
qaa kuuya iikawaa kitia ii kete saano goo jaagano asugano jemambaajo simbawoawo
moje.
3
Giino Juuda nonoono nanameme ano agowowo qaanana kuuya ii tororo
moma yagoja. Kawaajo niino oano simbawoawo moje. Kae kolooro qisi gonje:
Qaa jemaati, ii saano moma mokosigo geja amba.
4
Niino Juuda ejemba tuu uutano koloo kanakanaiyanoga kanai neenaa kantri
koi ano sitinana Jerusalemkano laligo koube. Kawaajo Juuda ejemba kuuya yoono
laaligona gbaworonanoga nomae kouma laligoweti, ii saano moma kotoju.
5
Yoono
kaniana kamba koriga moma kotoju. Siigia ero ii saano kokae nago jewuyaga:
Ananaa jigo gawo uutano Farisii paati nonono asa yooono jigo momo ii tororo
toontoo otaa laligokejo. Niino wala yooo tuu paatino keuma Kana qaa kapara
koma otaa laligowe.
6
Anutuno ambosakourunana yooojo soomogo qaa anoti,
niino iikawaa hoa koloowaatiwaajo mamboma jejeromoromo ama laligoje. Kawaajo
ama kete qaa jakeyano noogi nanje.
7
Ananaa Israel ejemba tuu 12 nonono korebore soomogo qaa iikawaa hoa
koloowaatiwaajo mambomakejo. Ii mamboma jejeromoromo ama asaga gomantiia
pororo Anutu waeya me mepeseekejo. Oo Uutana, niino jejeromoromo kaa
amakejeiwaajo Juuda jotamemeya yoono qaa bologa bologa selenano kuu je
nomakeju.
8
Anutuno ejemba koomuya me gbili oono waabuyati, oo ii mono
nomaembaajo ama mende moma laariju?
9
Neeno kaaagadee kokae romogo laligowe, Nii Jiisas Nazaret ejawaa
qabuaya sogbambe qaombaatiwaajo manja mamaga qemaatiwaa so kolooje Kae
romogo kazi ama laligowe.
10
Kazi ama Jerusalemkano oano manja qe laligowe. Jigo
gawo gale waa yoono nemu koma nogi je kotowe Anutuwaa ejemba soraaya ii
mamaga uuama kapuare mirino ooomakegi ano tosaaa komuwutiwaa qaa jegi niino
kaaagadee qaa ii kotigo wambelaa (wout ama) laligokebe.
11
Kambaa kambaa
liligo qamakooli miri so boroja me oombe uugia meleegiti, iyoono asugigi. Asugigi
Jiisas qakooma mepaego mubutiwaajo kuu qaa tokorokota je horo uree oombe.
Kae ama oombe oolino geriawo talugo uugi siimbobolo moma laligogi. Uunano
gere je sorogoro sisiwerowero ama oomambaajo korigano waba kantriwaa sitia sitia
kano kema laligowe. Kia.
5 Apo 23.6; Fil 3.5 9-11 Apo 8.3; 22.4-5
kano kema laligowe. Kia.
5 Apo 23.6; Fil 3.5 9-11 Apo 8.3; 22.4-5
Poolno uuta meleenotiwaa sunduya jero.
Apo 9.1-19; 22.6-16
12
Kaiyaka kae ama laligowe kamba mono jigo gawo gale waa yoono niwo
uumotoo ama nemu koma nogi Damaskas sitino kemambaajo kanano kembe.
13
Oo
Uutana, niino kanano kembe wee biiwia kano Siwenoga asamarara mo uulaawo
kamaaro. Kamaa oobili kaaa asugi wee jaaya uugu asariro iibe. Asasaga iikano mono
nii ano eja niwo kenii, nono turu nonono.
14
Turu nonono kuuya tama namono kamaa
koni. Kamaa koma eni noojo qaa mo kolooro Hibruu qaano kokae nijoro mobe,
Sool, Sool, gii naambaajo sisiwerowero ama nomakeja? Gii mono bulmakao ejia kaaa
koloowabo. Toyano balo mozozogowaatiwaajo bulmakao ejia kinono somogoro
sosooda hororo sokonjato, la horo geriawo yakari horo ureero oolino qero
siimbobolo momakeja. Gii mono iikawaa so la lugu geegaa gemaga ee toontoo
kotowabo.
15
Ii moma qisiwe, Oo Po, gii morono? Qisiwe nijoro, Nii Jiisas sisiwerowero
qagano ama nomakejai, mono ii kolooje.
16
Ii koloojento, gii saano waama namba. Nii
ano iwoi iijai ano kanage toroqe asugi goma qendeemaati, ii mono nago je
dagunu kaaa nama noo jotamemena koloo welena qe laligowa. Gii gawo ii me
laligowa. Niino kawaajo ama asugi gonje.
17
Niino mono geegaa Israel kanageso tuu
yooo borogianoga metogo gomaa ano waba kantri ejemba yooono wasi gombe
kembagati, iyoono guwubotiwaajo kaaagadee reeree koma gomaa.
18
Niino wasi
gombe kema ejemba jaagia metoona uugia meleema pagamanoga asasagano koubuya.
Jaagia tooro uugia meleema Satambaa ku-usunoga loloo Anutuwaa sopa uutano
kawuya. Kae ka moma laari nogi sigisogogia sogbama mesaomaa. Mesaowe
Anutuno alauruta tak koto oono soraaya koloojuti, mono iyooo batugiano keuma du
raragia me oyaboya koloo laligowuya. Jiisasno kae koto kondoo noma nijoro.
Poolno uuwaa gawoaa sunduya jero.
19
Oo ki Agripa, Jiisasno kae nijoro niino Siwenoga jaamelee ua iima kania
moma ii kolati laligomambaajo moma osiwe. Kawaajo niino jaamelee ua iikawaa
qaaya ii te koma gawo me laligowe.
20
Ii te koma liligo Bua qaa kokae je sei
laligowe: Oo mono uugia meleema Anutuwaano eleema ka uumeleegitiwaa hoa ii
nanamemegiano qendeema laligowu. Bua qaa ii wala Damaskas ano Jerusalemsiti woi
iikano laligojuti, iyooojo je asari laligowe. Iikawaa gematano Juuda kantri kuuya
yooojo jewe ano waba kantri yooojo je uugia kuu laligowe.
21
Kania kawaajo ama
Juuda ejemba tosiano jiwowo jigono uma iikano qelanji noma kapara koma
koomuya nuwombaajo agi.
22
Kae agito, uuna meleembeti, iikanoa laligo koube Anutuno ilaa noma
laligoro kamba kokaamba toroqe saano laligoje. Ilailaa kawaajo ano koi nama uuta
ano kamaaqeqeta ooo jaano nama qaana koi jeje. Mooses ano gejatootoo ejemba
yoono iwoi koloowaatiwaajo jegiti, niino mono yooono qaa iikayadee tororo otaa
qaa kokae nago jeje:
23
Anutuno are ano Hamoqeqe Toya Kraist iino siimbobolo
moma komu eja mutuya koomunoga waabaa. Waama Anutu asasagaa kania ii Juuda tuu
ano waba kantri ii iisaama je asari ooma laligomambaajo nijoro.
24
Poolno qaayaa kitia kae jero gawana Festusno terego qaa batuyano koto
jero, Pool, gii kaamaa anja. Papia miria miria kano una momogano sei waga me
soorota laligoja.
25
Kae jeroto, Poolno meleeno, Oo po sorona Festus, niino wana soosooya
mende kolooje. Qaa jejei, ii momakooto qaa hoaga kolooja.
26
Ki Agripano qaa
kokawaa kania moma yagoja, kae moje. Iwoi kuuya ii aasagoyano wago mono
mende kolooro. Kawaajo buju qaa kuuya ii mono ki pombaa gejiano kemero
modaboroji, iikae moma kotiije. Kawaajo niino qaana koi saano awasakaka qagano
nama jewe moja.
27
Oo ki Agripa, Juuda eja gii gejatootoo yooono Buju Terewaa qaaya
moma laarija me qaago? Ii moma laarijai, iikae moje.
28
Poolno kae jero Agripano meleema jero, Oo Pool, giino kamba torodaamo
kokaamba uuna kuuna niino uuna meleema Kraistwaa alia koloowenagatiwaajo moja
me? Kae romogoja me?
29
Kae jero Poolno meleeno, Oo ki, qaa koriga me toroga jewenagati, ii kile.
Giinondee qaagoto, keteda koi qaana geja ama mojuti, kuuya oono kaaagadee
Kraistwaa alauruta koloowutiwaajo uusiinano moma kokae qama koolije: Oo Anutu,
uugia meleema oona niino koi laligojei, mono iikawaa so koloowu. Gbado (tape)
iikayadee ooo borogiano ubaatiwaajo mende moje.
30
Kae meleeno kino waaro gawana ano Bernaisi yorono kaaagadee waari ano
yoowo ragiti, iyoono kuuya waagi.
31
Waama mesao kegi eja geria yoono
iyagiodee ami moma kokae jegi, Eja koi kano bologa mo mende ano naambaajo
ee too gbadoo mugi? Iino koomuwaa bua koloowaatiwaa so mende kolooja, kae
mojo.
32
Kae je ami moma Agripano Festus ijoro, Siisakimbaano kembe qaana
mindigoro digowaatiwaajo mende kapara koma qisi jenagati ee, mono saano isani
kemenaga. Kia.
20 Apo 9.20, 28-29 23 Ais 42.6; 49.6; 1 Kor 15.20
kemenaga. Kia.
20 Apo 9.20, 28-29 23 Ais 42.6; 49.6; 1 Kor 15.20
Aposol Aposol
<<
26 26
>>
26:11: 5 Apo 23.6; Fil 3.5
26:11: 9-11 Apo 8.3; 22.4-5
26:32: 20 Apo 9.20, 28-29
26:32: 23 Ais 42.6; 49.6; 1 Kor 15.20
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
27 27
>>
27
Pool wagono oogi kanai Room keno.
1
Eja geria yoono nonoojo qaa kokae somogogi: Nono wagono uni
haamono nagoro Itali kantrino kemboa. Qaa kae somogogi Pool ano kapuare eja
tosaaa ii kawali gale mo qata Julius iwaa borono nonoogi. Julius iino manjaqeqe tuu
bakaya mo qata Room Siisakimbaa manjaqeqe tuu qagiti, iikano manjaqeqe eja 100
yooo galegiaga laligoro.
2
Goma mo qata Adramitiumiikanoa wago mo ka Eisia
prowinswaa kowe goraaya meteteree wago doya motomotoo kano kembaatiwaajo
ama jojoriroti, iikano uni. Uni opo sel horo mororogogi haamono nagoro koweno
keni. Masedonia prowinswaa siti qata Tesalonaika iikanoa eja mo qata Aristarkus iino
koipunana kolooro motoo keni.
3
Kema e waama kano Saidon gomano keuni. Keuni Juliusno Pool ala me mu
je tegoro wago mesao alauruta yooono kema iiiro naa iwoiwaajo amamaaroti, ii
ilaa mugi.
4
Iikanoa mombo koweno keni haamono kana kembo jenii, iikaa
baagega qe gilirotiwaajo bimooro toroqe wato qata Saiprus kawaa aasagoyano
keme koorogo meteteree keni.
5
Keni haamono nagoro kowe koto Silisia ano
Pamfilia prowins woi ii uruugu Lisia prowinswaa siti qata Maira kano keuni.
6
Keuma
kano kawali galenanano wago mo mokolooro. Wago iikano Iijiptwaa siti qata
Aleksandria kanoa ka Itali kantrino kemambaajo ama jojoriro. Ii mokoloo je koto
nonono iikano uni.
7
Uma koweno keni haamono saano mende nagoro wee mamaga ii osooso
keni. Kae keni tegoro kano kupukapa koma kowe kano Nidas tao kosiano keuni.
Kosiano keuni haamo kotakota qe kaa baage toroqe kembombaa kania somogoro.
Somogoro bimooro Kriit watowaa masuya qata Salmone ii uugu kema wato gematano
keme koorogo meteteree keni.
8
Kowe goraaya kosere meteteree osiqosiwo kema
laligo Lasea tao kosiano goma qata Wago suuluya iimasiisiiawo, Fair Hafens
qamakejuti, iikano keuni.
9
Iikano keuma kamba koriga mesoqesoo laligoni. Kae laligoni sigisogo
soogbambaa kendoa qata Yom Kippur
*Yom Kippur korisoro kendo ii Septembe
soogbambaa kendoa qata Yom Kippur
*Yom Kippur korisoro kendo ii Septembe
tetegoyano me Oktobe kanakanaiyano amakeju.
iikawaa kambaano tegoro haamoqeqe
tetegoyano me Oktobe kanakanaiyano amakeju.
iikawaa kambaano tegoro haamoqeqe
kambaano mono ka kuuro keuni. Haamoqeqe kambaano ejemba koweno kema
Tiwilaawombo, je wagogia somogo laligokegi. Kawaajo Poolno gale meme qaa
mo kokae iijoro,
10
Ejauruna, anana kowe qagano toroqe kembombo. Kupukapa
qagano kema tiwitiwilaa mokoloowombo. Raidimbono qero wagonana jagoro
esuhinaya sooro nononano kaaagadee komuwombo. Goma taniano kae kolooro
iije.
11
Gale meme qaa kae jeroto, kawali galenanano Poolwaano qaa ii qotogo wago
toya ano meleqelee loqa (steer) galea yorono Saano kemboa, jeriti, kawali
galenanano qaagara ii moma laariro.
12
Goma qata Wago suuluya iimasiisiiawo
iikawaa wago doya ii haamoqeqe kamba rarawaa so mende kolooro. Kawaajo ama eja
mamagano kembombaa qaa kotigo kokae jegi, Koi rabombaajo mojonana tiija.
Saano opo sel horo mororogogi koweno kemboa. Kema kapara koma laligo kana
kolooro Fiiniks wago dono keubonaga. Iikano keuma haamoqeqe kamba koi saano
rama laligoni tegowaa. Wago do qata Fiiniks ii Kriit wato kawaa goraayano wee
kemekemetaage eja. Kia.
Raidimbono kowe mero boliro.
13
Kembombaa qaa kae jegi haamono osooso kanai Saut waagega qero. Qero
Saano kema arenana otaa Fiiniks iiboa, je romogo nama wagowaa kasa
mindaa mesugi kouro. Kouro wagono lolooro haamono nagoro sosooda nunuano
Kriit watowaa goraaya meteteree kosere keni.
14
Kae keninto, kamba mende koriro
haamo esua kotakota qata yoware, Noot Iistwaa raidimbo (momosia) kano mono wato
iikawaa qaganoga qe gili nunu karo.
15
Nunu karo wagonana gale kombombaajo me bimbimgogi haamo qe
karotiwaage kemambaajo amamaaro. Amamaaro mesaogi haamonondee wago kuu
me wano ao ee keno utugo nonono la keni.
16
Utugo nonono laligo wato melaa
mo qata Kauda kawaa gematano Saut waage keni. Iikano kema gomba kasano
somogogi wago gematano apu koto karoti, ii ao oro kowenoga horoni mamaga
bimooro kile kapara koma horoni kouro.
17
Gomba ii horoni kouro wago somatano ani. Wagono utugo
jagowabotiwaajo moni kasa me wago kokosii somogo kotiigi. Kae kema kema
sakasi bambaaa qata Sirtis
Sirtis ii Afrika kantri qata Libia iikaa baage eja. Sirtis kano
sakasi bambaaa qata Sirtis
Sirtis ii Afrika kantri qata Libia iikaa baage eja. Sirtis kano
kowe dutano sakasi bambaaa bambaaa eja.
iikano kowe koria koriga mende eja.
kowe dutano sakasi bambaaa bambaaa eja.
iikano kowe koria koriga mende eja.
Nono iikano kuu osiwombotiwaajo toroko moni. Kae moniiwaajo ama wagowaa
opo sel iwoiya ii metogo kamaa ama wago galekoko mesaogi. Ii mesaogi haamono
wago kuu nagoro ee la keni.
18
Ee la keninto, raidimbo iikano mono geriawo
toroqe qe utugo nonono. Kae utugo nonono goma ano iikano kanai wagowaa
esuhina tosaaa me koweno giligi kemero.
19
Wee karoo kolooro kano wagowaa
ilawoila akadamuyawo ii agio me giligi koweno kemero.
20
Kae memenjali kema kema
gomantiia wee mamaga iikano wee me segelao mo mende iini. Raidimbo kano
kaaagadee kotakota toroqe qe ero. Qegadee ero bimooro Mono qaomboa! je
laaligo soomogowaajo moma uunanano kamaaro titiboronana tegoro rani.
21
Raidimbo uutano kamba koriga ka laligo nembanene mo mende neni.
Kawaajo ama Poolno batugiano waama nama kokae iijoro, Ejauruna, niino Kriit
wato mende mesaowombaa gejanono iijoweti, oo noono qaa ii otaagi sokonaga. Kae
ani tiwitiwilaa koi kano mono qananano mende unaga.
22
Gejanonona mesaogito, keteda
koi qambamamba qaa kokae oonje: Ooonoga mono laaligoya mende tiwilaawaa.
Ii qaagoto, wagogadee tiwilaawaa. Kawaajo oo mono qaqabuabuagia moma rabu.
23
Niino be qata Anutu iwaa bua koloo welea qe laligoje. Gomantiia gao
ewe iino Siwe gajobaya mo wasiro noo kosonano ka nanja.
24
Nama kokae nijoja,
Pool, gii toroko mende moba! Gii saano Room Siisakimbaa jaasewaano kena gosi
gombaa. Moba! Anutuno keraqeeagoya qendeema goma ejemba kuuya giwo wagono
motoo laligojuti, iyooo laaligogia mono goo borogano ano giwo nama mono mende
komuwaa.
25
Siwe gajobano qaa nijoji, mono iikawaa so koloowaa. Niino Anutu kae
moma laari muje. Kawaajo ejauruna, oo mono qaqabuabuagia moma rabu.
26
Kae
koloowaato, haamono qe utitii nonono wato mombaa goraayano keuboatiwaa so
kolooja. Kia.
Gomantiia 14 kolooro balo dodowigi.
27
Wagonanano Kowe Balo Batugarano (Mediterranean Sea) iikawaa bakaya qata
Adria Kowe iikano ee la keno gomantiia 14 kolooro. Ii kolooro gomantiia biiwia
kano wago gawo meme eja yoono Mono balo mo dodowijo, je uugiano kae
mogi.
28
Kae moma nama keda kasa mo ae kitiawo somogo giligi keme kowe dusiita
oosiriro. Oosiriro kowe koriaa jagoya kolooroti, ii 40 miita (120 fiit) kawaa so. Boroa
mo toroqe kema tani motoo ii kaaiadee agi jagoya iikano 30 miita (90 fiit) kawaa
so kolooro mokoloogi.
29
Ii mokoloo wagonanano jamo toro batuyano
kuuwabotiwaajo toroko mogi. Kae moma wagowaa kasa mindaa 4 ii wago
gematanoga isama oso me kamaa agi ano goma asariwaa-tiwaajo mamboma qama
kooli ragi.
30
Kae ragito, wagowaa gawo meme eja yoono mondomondo qaa kokae jegi,
Nono wago waaage wagowaa kasa mindaa tosaaa gilini kemebaa. Kae mondo
je wago melaa, gomba mo wagonoga metogo me kamaa agi koweno kamaaro
wago mesao agobato me aasagoyano olo koma kembombaajo agi.
31
Kae
agito, Poolno kawali gale ano manjaqeqe eja ii kokae irijoro, Yoono wagono
mende meselati nambuti ee, ooo laaligo soomogowaa kania mo mende koloowaa.
32
Kae irijoro manjaqeqe eja yoono kema gombaa kasia kotogi aodee keno gawo
meme eja yoono olo koma kembombaajo amamaagi.
33
Wegera suluro kano Poolno korebore nene newutiwaa qambamamba qaa je
koto ooma kokae jero, Oo mono kamba koriga uuwoi mamboma nembanene mo
mende kisirii laligogi kete wee 14:a kolooja.
34
Kawaajo nii kokae je koto oonje:
Anana laaligonana somogowombaajo ao orowoati, iikano esunana
kamaawabotiwaajo mono kotii nama qeagoni sokombaa. Kawaajo oo mono
nembanene newu. Ooonoga mono mo selia mende tiwilaawaa. Wa jugia melaa mo
ii mende totoo soowaa.
35
Kae je Poolno bered me korebore yooo jaasewagiano
Anutuwaa dagise je moto kanai nero.
36
Kae nero iima kuuya yoono awasagia
kamaaro kaaagadee nene me negi.
37
Nono wago uutano mindiri jago 276 kawaa so
laligoni.
38
Yoono korebore nene ne ne timbirigogi. Kae ama wagono
afaagowaatiwaajo wiit dumu kota taruyawo me giligi koweno kemero. Kia.
Wagono kowe torono kuu osi jagoro.
39
Goma ano balo iima ii mende moma kotogi. Mende moma kotogito, kowe
wagoa (bay) sakasiawo mo mokoloo iigi. Ii iima Mono wago meleema batogo
iikano keubonaga, je qaa somogogi.
40
Qaa kae somogo nama wagowaa kasa
mindaaa kasia kotogi suno mesaogi kowe dutano ero. Ii koto iikanondee leelee
meleqelee (steer) loqa woi eroti, iyoroo kasagara isagi lolooro. Ii isama wago bataa
opo selya horo mororogogi haamono nagoro wago meleegi sakasino baage keni.
41
Kae keninto, wagono kowe torono kembabotiwaajo somogowombaajo
amamaa mesao giligi kema kuuro. Iikano kuu wago waano torono qe osi kema
kamambaajo amamaa raro. Kae raro kowe sirino wago gooano kotakota gili qe
qosomosono.
42
Kae kolooro jegi, Kapuare eja yooonoga mono apu qe koto olo koma
kembabo. Kae jegi manjaqeqe eja yoono kapuare eja nono kuuya nunuwombaajo
mogi.
43
Kae mogito, kawali galenanano Poolwaa laaligoya somogomambaajo moma
manjaqeqe ejaurutano kae ambubotiwaajo ago koma oono. Ago koma ooma
kokae je koto nonono, Dae oono kowe aoti kekembaa kania mojuti, oo mono
wala lugu keme kowe aoti kema goraayano ubu.
44
Yoono wala kegi tosiano
gemagiano pala tapia qelanji mewu me wagowaa kitia kania kania mokoloo iikawaa
qagano e kowe aoti kembu. Kae je koto nonono tani kae ama kuuyano
laaligonana somogo kowe goraayano keudaboroni. Kia.
Aposol Aposol
<<
27 27
>>
*27:9: Yom Kippur korisoro kendo ii Septembe tetegoyano me Oktobe kanakanaiyano amakeju.
27:17: Sirtis ii Afrika kantri qata Libia iikaa baage eja. Sirtis kano kowe dutano sakasi bambaaa bambaaa eja.
2002, 2011 BSPNG
Aposol Aposol
<<
28 28
>>
28
Malta watono mamboma laligoni.
1
Laaligonana somogo kowe goraayano kouma kano wato qata Malta qagi moni.
2
Kouni kono kanai kamaaro goma olomooroto, Malta ejemba yoono ala awaa
toontoo koloo nonoma gere agi jero nunuagi korebore gere kosiano kema konama
rani.
3
Poolno gere akado me kululuu borago gereno ano. Ii ano jero qato mono
gere kukuano kosuro kouma boriano somogo kiro.
4
Mokoleno kae somogo
boriano mondo kamaa nano watowaa toya yoono iima iyagiodee ami moma
kokae jegi, Eja koi kowenoga laaligoya somogo kouroto, Sogorino kile iroa
meleema laaligoya koto muro komuwaa. Kawaajo mono uuro koomu ejaga kolooja.
Kae moma kotiijo.
5
Kae jegito, Poolno soromaa utugo nama giliro gere uutano kemero Poolwaa
seliano tiwitiwilaa mo mende kolooro.
6
Kae je iigigii Selia somarii osaawaa me
uulaawo komu balono tama kamaa kombaa, kae je akakari iima mamboma nagi.
Kamba koriga mamboma nagito, Poolwaa seliano iwoi bologa mo mende kolooro.
Kae kolooro roromogia meleeno jegi, Oo, eja koi mono be ejaga kolooja.
7
Malta sakasino kouma la uu kosiano nene gawo balo koria koria ano bao
bulmakao tuua tuua egi iini. Ii watowaa eja pogia qata Publius iwaanoa ero. Balo
toya iikano koma horo nonono miriano uni uukale qagano kala koma nonono iwo
ainjolo rani wee karoombaa so keno.
8
Rani Publiuswaa maano selegere ano kerauru
sayawo ji (dysentery) kano kiro dunondee ero. Ero Poolno iwaano kema qama kooli
boria waano ama me qeagoro.
9
Kae kolooro iikanondee ji ejemba tosaaa kuuya
wato iikano egiti, iyoono kaaagadee kougi Poolno Anutu qama kooliro qeagogi.
10
Yoono kale kania kania mamaga nonoma iikaaa kano goda qe nonoma laligogi.
Kanage wagono ubombaajo anii, kamba iikano kowe qagano kana laaligowaa
iwoiyaajo amamaanii, ii me nonoojo wagono agi. Kia.
Malta mesao kema Room sitino keuni.
11
Koi karoo tegoro wago mo qata Be Sunesune mokoloogi. Wago iikawaa
waano sunesune bewoi qagara Kastor ano Poluks yoroo uagara menjerego agi
nani. Wago kano Iijipt kantriwaa siti qata Aleksandria iikanoa karo wato kano
somogo haamoqeqe kambaa ii ragi. Ii ragi tegoro uni opo sel horo mororogogi
haamono nagoro mesao keni.
12
Kema kema siti qata Sairakyus kano keuma balono
kamaa wee karoo rani.
13
Rama wagono uni opo sel horo mororogogi kema
Regiumsitino keuni. Keuma e waama haamo Saut waagega kanai qero. Qero kema
wee boria woi kolooro kano Room leege Puteoli taombaa wago dono keuni.
14
Keuma kano uumelee alaurunana tosaaa mokoloo iiini. Iiini kokae qisi
nonogi, Oo saano nonowo sonda motoogo laligowuyaga me qaago? Qisi nonogi
Saano, je yoowo laligoni. Laligoni tegoro oomesao Room sitino uni.
15
Uumelee alaurunanano Roomsiti laligogiti, iyoono kaniiwaa buju qaa mogi. Ii
moma mokoloo nonombombaajo tosiano waama (kana 43 mail ka) goma qata Apius
Forummaaket iikano kagi. Tosiano (33 mail ka) goma qata Ala miri karoo, iikano
ka mokoloo nonogi aitogoni. Aitogo Poolno Anutu dagise! je mepesee
uuta qeagoro. Kia.
Poolno Room rama Juuda ejemba uugia kuuro.
16
Room sitino kouma kano Poolno miri mono aodee rabaatiwaajo je tego
mugi manjaqeqe eja mono gale me mu laligoro.
17
Kae je tego mugi miri iikano raro wee karoo tegoro Juuda ejemba geria koma
horo oono ka ajoroogi. Ajoroogi Poolno kokae iijoro, Alauruna, niino ananaa
Juuda ejemba tuunana mende qetama kazi ama oombe me ambosakourunana
yooonoga nanameme moma laligojoi, ii mende me boliwe. Kae qaagoto, kile
Jerusalemsitino qelanji noma somogo noma kapuare mirino noogi rabe Room
gawman yooo borogiano noogi.
18
Noogi boroja me kanianaa qisi gosigi qeagoro.
Niino iwoi bologa mo mende ama koomuwaa bua koloowenagatiwaa so mende
kolooro. Yoono kae iima koto isama nombombaajo mogi.
19
Kae mogito, Juuda jotamemeya yoono Judia kano qaa ii qewago tuarenje
agi. Kae agi sisau koloo bimooro niino kana mogama mo mende mokoloo kokae
kapara koma qisiwe, Niino saano Room sitino kembe Siisakino qaana mindigoro
digowaa. Kae qisiwe wasi nogi koi kawe. Neenaa Juuda tuu yoono kazi ama
nogito, kile yooo selegiano qaa bologa mo kuu je oomambaajo mende moje.
Kae qaago.
20
Anutuno eja mo koloowaatiwaa soomogo qaa nonono Israel nonono
qaa iikawaa hoa koloowaatiwaajo mamboma jejeromoromo amakejoi, niino mono
eja soro iwaajo ama gbadoo nogi gbado (tape) koi bosinje. Kaniana kae. Kawaajo
ama kete iiima qaa qaa ama ami mobombaajo koma horo oombe koi kagi ajoroojo.
21
Kae iijoro moma jegi, Judia balono goojo qaa je laligogito, nonoojo tere
mo mende agi karo iini. Kaaagadee alaurunanano iikanoa koi kagiti, iyooonoga
mono goo qaa buju me sundu bologa mo mende jegi moni.
22
Ii mo mende jegi
moninto, uugano qaa eji, nono ii saano mobombaajo mojo. Goono Nazaret paati tuu
iikawaa qaaya ii balo so jegi ejembano qotogogi leelee iikano niinogiino qaa mamaga
je kazi amakeju. Paati tuu iikawaa bujuya ii gejananano kae kemero mojo.
23
Kae je Poolno qaa mombo jewaatiwaa kamba mo aregogi. Ii aregogi Juuda
ejemba jaasoogono kamba iikano ka Pool miri raroti, iikano ajoroogi. Ajoroogi
umugawodee kanai Anutu bentotoaa kania je asari laligoro goma tiiro. Jiisaswaa
kania moma yago moma laari uuwoi mesaowutiwaajo kapara koma uukuukuu me
ooma laligoro. Wala Mooseswaano Kana qaa ano gejatootoo ejemba yooono Buju
Tere weego qaa iikanoadee kanai Jiisaswaa kania iisaama iikano qendeema nago
je laligoro.
24
Bua qaa kae je laligoro tosiano uuwoi mesao moma laarigito, tosiano
ii mende moma laari tompi laligogi.
25
Agia uumotoo mende ama ao batugiano
roromogo tuu woi koloo deembombaajo agi. Deembombaajo agi Poolno qaa
kokaaagadee iijoro, Ua Toroyano qaa mo gejatootoo eja Aisaiawaa uutano sae
qero ambosakourugia iijoroti, ii mono ooo saregiaga tororo jero.
26
Aisaiano qaa ii
kokae jerota eja,
Gii mono ejemba tuu koi yooono kema kokae iijona mobu:
Oo gejagia ama qaa oano momago kania moma bimbimgo kile mende moma
asariwuya.
Jaagiano uu iwoi oano iimago kania iima bimbimgo kile mende iima kotowuya.
27
Ejemba tuu koi yooo uugiano mono kotii gojoma eja.
Gejagiano qaa moma bimbimgo jaagia komujulaa laligoju.
Kae mende koloowuyagati ee, mono jaagiano iwoi saano iima koto gejagiano
qaa moma uugiano kania moma asari uugia meleegi niino ii saano me
qeago oombenaga.
28
Poolno qaa ii jendaboro kokae iijoro, Kawaajo oo mono qaa kota koi
saano moma yagowu: Anutuno hamoqeqewaa Bua qaaya ii mono waba kantri
yooono ano kembaa. Yooono keno yoono ii saano geja ama mobuya.
29
(Poolno
kae jendabororo Juuda yoono agiodee geriawo jenokooli ama niinogiino amigi
uma kamaa ano mesao kegi.)
30
Poolno iyaaajo miri mo tatawaga sewaa me iikawaa uutano gbani woi
kuuyagadee e laligoro. Iikano laligo ejemba dae yoono iibombaajo kagiti, iino ii
kuuya saano koma horo ooma laligoro.
31
Awasakaka qagano nama Anutu
bentotoaa kania je asari uukuukuu me ooma laligoro. Po Jiisas Kraist moma
mubutiwaajo Anutu hamoqeqewaa kania kuma ooma laligoro. Kae laligoro mono
mende qotogo muro laligo kouma laligoro. Kia.
19 Apo 25.11 26-27 Ais 6.9-10
mende qotogo muro laligo kouma laligoro. Kia.
19 Apo 25.11 26-27 Ais 6.9-10
Aposol Aposol
<<
28 28
>>
28:31: 19 Apo 25.11
28:31: 26-27 Ais 6.9-10
2002, 2011 BSPNG
Kolosi
00
11
22
33
44
Kolosi Kolosi
<<
00
>>
^
Kolosi
Ooojo Anutu mepesee qama koolikejo.
Kraistno iwoi kuuyaa kania ano waa kolooja.
Poolno zioz tuumbaa gawo nomae me laligoro?
Poolno Kolosi yooojo majakaka moro.
Balombaa momoyano somogo oombabotiwaa gale meme qaa
Kraistwo nagi namowaa momoyano gale koma oombabo.
Kraistno laaligo gbiliano laligowombaa esua nonomakeja.
Uu walaga ano uu gbilia ii aworago aojao.
Loemba, nemuma ano weleqeqe ooo qambamamba qaa
Qambamamba qaa tosia
Poolno Tikikus Onesimus wasi orono kawao.
Kolosi Kolosi
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Kolosi Kolosi
<<
11
>>
Kolosi Tere
Poolno Kolosi yooo Tere ano.
Je-asa-asari
Kolosi ii Eisia prowinswaa taoa mo. Ii Efesus sitiwaa wee koukoutano baage
eja. Poolno Kolosi kamba moge mende kenoto, Eisiawaa siti somata Efesus kano
gbani karoo Bua gawo me Kolosi yooojo kaaiadee majakaka moma laligoro.
Kanage Kolosi tosiano uugia meleegi (1.7, Apo 19.10). Poolno Room sitiwaa kapuare
mirino raro neata Epafras iino Kolosi uumelee tuumbaa buju qaaya me iwaano karo.
(1.7-8) Sundugia tosaaa ii awaa koloogito, Kolosi kano boi takapolakaya kaaiadee
laligogi.
Boi yoono ejemba kokae kuma soo ooma laligogi: Uumelee kanageso oono
Anutu waeya mewombaa kana qaa kania kania ii saano otaawu. Oono saano uugia me
kamaa selegia qe siimbobolo mobu. (2.16, 20-21, 23) Toroqe kokae je koto
oogi, Momalaarigiawo oono mono simi kuma gajoba waegia me laligowu. (2.18)
Jiisas kaaagadee me kamaa mu kokae jegi, Ii Anutuwaa Meria qaagoto, gajoba
waa mo. Kae je kokae toroqegi, Nonoo qaanana otaawuti, iyoono mono momo
aasagoya qaita mo mokoloowuya.
Kawaajo Poolno Tere koi oo Kolosi uumelee tuu kokae kuma oono, Iwoi
kuuya mono Jiisaswaa baatano ero iino Anutu hoa too koloo (1.15-17) uumelee tuu
ananaa Wananaga laligoja. (1.18) Toroqe qaa kokae qendeema oono, Kraist Jiisas
moma laarigi iino Anutuwaa momo ano momakooto aasagoya saano qendeema
oombaa. Anutuwaa momoya ii momo tosia kuuya uugu qaita mo kolooja. (2.2-3, 9-10)
Poolno kaaagadee uumelee ejemba laaligogiaa jekooto qaa tosaaa oo ano Kolosi
keno. (3.14.1)
Qaa mutuya 1.1-8
Kraistwaa laaligoya ano gawoa 1.92.19
Kraistwo laaligo gbilia 2.204.6
1
1
Anutuno Pool nii wasi nono jetaa so Kraist Jiisaswaa aposol kolooje. Uumelee
alanana Timoti iino niwo rajo.
2
Oo uumelee alaurunana soraaya Kolosi taono laligo Kraistwo qokotaagi
momalaarigiano mende sologoro ze nanjuti, niino oowo qaa ami mobombaajo tere
koi ooje. Anutu Mananano mono kalemoria oono luaeno laligowu.
Ooojo Anutu mepesee qama koolikejo.
3-4
Oo Kraist Jiisas ponda moma laari ejemba soraaya kuuya uu wombogiano
jopago oomakejuti, iikawaa buju qaaya jegi moni. Kawaajo ooojo qama
koolikejoi, iikano mono kamba so Anutu, Ponana Jiisas Kraistwaa Maa
mepeseekejo.
5
Oligaa Buawaa qaa oano wala ooono karo jegi
jejeromoromonanaa kania moma moma asaridaborogi. Moma asari Anutuno ooojo
iwoi ano Siwe gomano ozo esuno eji, oo ii bua qe aowombaajo mamboma
jejeromoromo amakeju. Jejeromoromo kano nemu koma oono afaago Anutu
moma laari uugiano jopago ao laligojuti, mono iikawaajo mepesee mukejo.
6
Oligaa Bua qaa iikano sei gomaa gomaa sokoma hoawo koloo somariikeja.
Kawaa so ooono karo oo Anutuwaa kalemoriaaa kania hoa ii moma moma asarigi. Ii
waladee moma asarigiti, wee iikanoadee kanai ooo batugiano kaaiadee hoawo
koloo kotuego oomakeja.
7
Wombo neanana Epafras iino Kolosi ooojo Oligaa
Bua ii kuma oono mogi. Epafras iino nonoo kitinana nama Kraistwaa gawoa ponda
kapara koma mekeja.
8
Ua Toroyano sololoo oono jopago aokejuti, Epafrasno
ooo kaniagia kae iima ninijoro moni.
9
Kawaajo buju qaa ii monii, nonono kaaagadee kamba iikanoadee kanai
ooojo Anutu qama kooli laligo koujo. Oono Anutuwaa uusiia moma yagogi
momo iikano uugia saa qewaatiwaajo welema mukejo. Iikano saa qe oono Ua
Toroyano mono sololoo momo oomakebaa. Iikaaa kano mono saano Anutuwaa
siia kuuya dindiagadee moma koto laligowuya.
10
Ooojo kokae qama koolikejo: Momakooto kano nemu koma oono saano
laaligogia Pombaa jaano sokombaatiwaa so laligowu. Uusiia ejiwaa so nanamemegia
kuuya ama me laligowu. Kae saano gawo awaa kania kania ponda megi kawaa hoa
kolookeba. Momakootogia kae koma gbiligi saano kotiikebu ano Anutuwaa kania
toroqe moma sororogo laligowu.
11
Anutuwaa ku-usua ii akadamuyawo. Iikawaa so iyaaa esumumuya kuuya togo
oono turu me kotii oomakebaatiwaajo qama koolikejo. Anutuno kae me kotii
oono saano kotii kamba so kapara koma uubonjono nama lombo moma
mokosigo aisoo laligowu.
12
Aisoo laligo Magiaa dagise je laligowutiwaajo
qama koolikeje. Mananano alauruta soraaya ananaajo iwoi oyamboyaawo arego
ano asamararaaa uutano eja. Iino oo kaaagadee me letoma oono iwoi
oyamboyaawo ii bua qe aowutiwaa so kolooju.
13
Pagamano gale koma nononoti, Mananano iikanoa metogo nunuama ka
wombo Meriaa bentoto uutano nonoma nonoono.
14
Meria iino dowenana me
sigisogonana sogbama mesaowaatiwaajo momakeja. Kawaajo dagise je
mukejo. Qaa ii oano.
7 Kol 4.12; Flm 23 14 Ef 1.7
mukejo. Qaa ii oano.
7 Kol 4.12; Flm 23 14 Ef 1.7
Kraistno iwoi kuuyaa kania ano waa kolooja.
15
Kraistno Anutu mende ii-iita iwaa uauaya kolooja. Monowaa monoyano laaligo
kuuya mende kolooro Kraistno mono waladee Maawo eja wa koloo laligoro. Kae
laligo Maa Anutu ilaa muro ilawoila kuuya mokoloo ooni koloogi.
16
Meriano Anutu ilaa muro ilawoila kuuya mokoloo ooni. Iwoi tosaaa Siwe
gomambaa jakeya jakeya kano egi mende iiimakejoi ano iwoi tosaaa namono egi
iiimakejoi, ii Kraistno jero letogi. Iwoi kuuya ii gale koma oombutiwaajo ua kawali
(ome) galea galea mokoloo oono Siwe namo batugarano jikarogiano nama
jekootogia amakeju. Yooo newogiano po qerewea jawigia uuta ano kamakamaata ii
kuu oono jakegiano ku-usugiawo nama tosaaa po kaaa gale koma oomakeju.
Meriano iwoi kuuya koloowaatiwaa bemunjaleya koloorota Anutuno ua (ome)
mokoloo oonoti, ii Kraist mepeseegi akadamuyawo kolookebaatiwaajo kuu oonota
raju.
17
Kraistno waladee laligorogo ilawoila kuuya ii iwaa gematano koloogi. Iino
mono iwoi kuuya mindiri nemu koma oono metulago iwaano rii rindago nanju.
18
Kraistno bemunjalenana kolooja. Ilawoila kuuya anana horo nonoma wanana koloo
laligowaatiwaajo koomunoga waaro. Komugiti, iyooo batugianoga iino wala jota me
gbili waaro. Kae jotamemenana mutuya kolooro anana kanageso walagaa zioz gbilia
koloo nanjo. Kawaajo uuwaa, sele busuwaa, iwoi kuuyaa wanana kolooro uumelee
kanageso anana iwaa sele busuya kuuya koloojo.
19
Anutuno Meria aaa so korondo kine laligowaatiwaajo modabororo sokono.
Kawaajo iyaaa momoya ano akadamu iwoiya kuuya ii korebore Kraistwo qokotaa
nanjiwaajo keraqeeago moma laligoja.
20
Ilawoila kuuya namono ano sombino
Anutuwo kazi amakejuti, ii Anutuno kuuya tawagia me uuano iyaawo qokotaa
uumotoogo ambutiwaajo moma kokae je tegoro sokono, Mono neenaa Meranaga
wasiwe keme maripoono komu saya maama luae nemu kono koloowaa.
21
Oo kaaagadee wala nanamemegia bologa erotiwaajo ama uugiano Anutuwo
uumotoogo mende ama kere moma mu sigesige laligogi.
22
Wala kae laligogito,
kamba kokaamba Anutuno aawo uumotoogo ama nambutiwaajo Meria wasiro balo
sele busuwo komu koma konjorati oono. Kae nagi qewomewologia sogbano
laligogi uuama iyaaa jaano soraaya koposogiaa qaaya qaa ooono keubutiwaajo
mamboma jejeromoromo amakeju.
23
Jejeromoromo amakejuto, laligo wasawasa qe kamaa uuwabotiwaajo
mono Kraist ponda moma laari nambu. Anutuno Oligaa Buaya iikano tando kuuroti,
oo iikawaa qaaya mogi. Uugiano iikano nago rindago nama kotii laligowuti ee,
mono oyaboya koloowu. Nono Oligaa Buaya ii je seikejo. Anutuno ejemba
mokoloo oono Siwe baatano laligo kenjuti, iyooo batugiano ii liligo je asari
laligojo. Pool niino kaaagadee Oligaa Buawaa gawoa ii me laligoje. Kia.
18 Ef
laligojo. Pool niino kaaagadee Oligaa Buawaa gawoa ii me laligoje. Kia.
18 Ef
1.22-23 20 Ef 2.16 1.22-23 20 Ef 2.16
Poolno zioz tuumbaa gawo nomae me laligoro?
24
Kraistwaa sele busuya kuuya ii uumelee kanageso anono koloojo. Kraistno
ananaajo ama koajili moro kitia e uumelee kanageso qananano umakeja. Niino
Kraistwaa sele busuya ilaa oomambaajo ama sele busunano koajili kitia ii me moma
laligokeje. Kae koloo nono ooojo ama siimbobolo moma laligoweti, iikawaajo
kamba kokaamba aisookeje.
25
Anutuno kuu nono uumelee kanagesoya kanagesoya wele qe ooma gawo
me laligoje. Anutuno kalemoriaa ejemba mendeema nonomambaa area anoti, iikawaa
so Bua qaaya je seidaboromaatiwaajo jero. Oono qeago kotiiwutiwaa gawo ii
nono.
26
Anutuno Bua qaa ii monowaa monoyanoga mesagoro ejemba qe sei ama
komugi gbiliurugia waama kaaagadee komugi kaandee kaa ama laligo kouma tompi
laligogi. Kae laligogi qaa ii kambaa kambaa aasagoyano eroto, kamba kokaamba
kanagesoya kanagesoya soraaya anana ninisaama jero mojo.
27
Anutuno kalemoriaaa area kokae je anota eja, Niino qaana aasagoya ii
neenaa kanagesouruna oo iisaama iijowe mobutiwaajo moje. Yoono ii moma yago
kema je seigi Buana aasagoyaa akadamuyano mono waba kantria kantria yooo
batugiano somarii qaqabuayawo koloowaa. Qaa kota aasagoya ii kokae: Kraistno
ooo uugiano laligoji ee, mono asamararano keubombaa jejeromoromo ama
oomakebaa.
28
Anana Anutuwaa are iikawaa so Kraistwaa kania ejemba kuuya ooojo je asari
laligojo. Yoono kuuya Kraistwo qokotaa nama kotii akadamugiawo koloowutiwaajo
kuma oomakejo. Kae uuani Anutuwaa jaasewaano keubutiwaajo mojo. Kawaajo
momakootonana kuuya me kululuu qambamamba qaaya qaaya oomakejo.
29
Niino
iikawaajo ao orokeje. Kraistno ku-usuaa qagano sololoo inaa nomakeji, niino
mono iikawaa so manja qe laligokeje. Kia.
Kolosi Kolosi
<<
11
>>
1:14: 7 Kol 4.12; Flm23
1:14: 14 Ef 1.7
1:23: 18 Ef 1.22-23
1:23: 20 Ef 2.16
2002, 2011 BSPNG
Kolosi Kolosi
<<
22
>>
2
Poolno Kolosi yooojo majakaka moro.
1
Niino Kolosi ooojo ama manja qe laligoje. Kaaagadee Laodisia sitino
laligojuti ano uumelee alauruna tosiano noo jaasewana mende iigiti, mono kuuya
yooojo qama kooli mamaga ao orokeje. Niino oo iikawaa kania mobutiwaajo
moje.
2
Kokae qama koolikeje: Anutu, gii mono uugia nago oona ororo somogo
jopago ao motoo uuwaa akadamugia kuuya mokoloowu. Ii mokoloo saano kotii
iwoi kuuya moma kotodaborowuya. Kae ama saano Anutuwaa Bua aasagoya,
Kraistwaa kania ii kuuya moma asaridaborowuya.
3
Anutuno momoya ano momakootoya
ii kuuya Kraistwaano ama mesagorota eja. Anutuwaano momakootoyaa kowia ii maa
sua kaaa kowi aasagoyano ero Kraistno iikawaa kiiya meria kolooja. Kraistwaa jeta
te koma iikaaano saano momakootoya ii mokoloowoa.
4
Mono mondokondoro ama qaa kele je uugia kuu tiligo oombabotiwaajo
Kraistwaa qaa ii jeje.
5
Seleno oowo motoo mende laligojento, ua kokoosonano
mono oowo nanja. Oo kotii Kraist moma laari qaaya te koma batugiano aregiaa so
bonjo laligojuti, ooojo kae moma romogo aisookeje. Kia.
Balombaa momoyano somogo oombabotiwaa gale meme qaa
6
Kawaajo oo Kraist Jiisas me aaligi Pogia koloo nanji, mono iwo
qokotaakejutiwaa so nanamemegia ama me laligowu.
7
Qaa kuma oogiti, iikawaa so
mono kosogia Kraistwaano mondogo iwo qokotaa nama uugia nago ao
momalaariwaa esumumuya toroqe mokoloo laligowu. Dagisegia mono apu sasago
kamaakejiwaa so je mepesee laligowu.
8
Ambosako yoono balombaa momakooto kuma oogi kana walaga mokoloo
tosiano ii otaakeju. Kaaagadee be kawali gale sombi namo batugarano laligo
yoroo ilawoilagara kuuya gale koma oomakejuti, tosiano Kraist uugu iyooono
qokotaa qaa kuma oomakeju. Kae amakejuti, iyooonoga mono ooma tiliqili
omaya kawaa kasiano somogo oono kamaa boi iyooo bua koloowubo.
9
Anutuwaa momoya ano akadamu iwoiya kuuya ii korebore Kraistwaano ero balo
sele busu me asugiro. Kawaajo boi takapolakaya kaaa yooojo mono gale me ao
laligowu.
10
Kraistno ua kawali gale ano po qerewea ano jawi kuuya yooo wagia
kolooja. Kraistwo qokotaagi iino Anutuwaa momoya ano akadamu iwoiya kuuya ii saano
sogiano oono laligojuya.
11
Kae laligo Kraistwo qokotaagi iino aiweseya hoa ii ooono kaaagadee
koto oono laligoju. Aiwese ii borono selenanano kotokejutiwaa so qaagoto,
Kraistno sele kotokoto qaita mo ama oonoti, ii kokae: Iino selewaa nanameme wala-
gano gale koma oombabotiwaajo mono siigia kombombaa bologa ii somogoro
laligoju.
12
Kraistwaa qamoya rono agiti, ooo uu walagano mono iikaaa tanitani
komu oomulu iikano koomu rono kemero. Kae kemeroto, Anutuno Kraist me
gbiliro koomunoga waaroti, iwaa ku-usuano mono oo kaaia-dee inaa oomulu
iikano nemu koma oono gbiligi. Oo Anutuwaa ku-usua ii me aali moma laari
mugitiwaajo ama Kraistwaa kooroano gbili kotii laligoju.
13
Wala mono ooo siigia kombombaa bologa ii mende somogoro uugia
walagano gale koma oono laligogi. Sigisogo agitiwaajo ama uu koomuya laligogito,
Kraistwo qokotaagi Anutuno iwaa kooroano me gbili oono. Sigisogonana mono
kuuya sogbandabororo kotii laligojo.
14
Kileanana ano iikawaa iroaa jekootoya ii
Siwe gomano lopo tereno oogita ero. Kraistno loponana ii korebore koto qewagoro.
Lopo iikano Anutuwo nama gemananano qe tuarenje ama nonoma eroti, iino ii
kotogo maripoono kosigoro tegoro.
15
Maripoono komu be kawali gale ano ua po qerewea namo sombi
batugarano ilawoila kuuya gale komakejuti, Kraistno iyooo ku-usugia ii lua jagbe
jeta kaaa qewago riligo rijogodabororo. Kae ama kaziuruta kasano gbadoo ooma
gamu qe oono. Kae ama uuama otokoria maama rendu hororo qenjaaroyano kagi
haamo ama oonotiwaa kania ii asugano asugiro iigi.
16
Kraistno haamo ama oonoti, iikawaajo oo mono Kraistwo nama
qaqabuabuagiawo satii laligowu. Kae laligogi ooo batugiano mono naa nene
apuga oo nekejuti, iikawaa sogoya ee ama je koto oombabo. Gbani so kendo
kowoga mo ano koi so koi dologa koujiwaa korisoroya ii amakeju me qaago,
iikawaajo ee je boli oombubo. Sabat kendo ii Sondameraano me wee mono
ramakejuti, iikawaajo ee wambusoogiano qe je oombubotiwaajo mono galegia
me ao laligowu.
17
Sogo kaaa kawaajo mono geja mende ambu. Iwoi ii sareyagadee
kolooju. Eja oano dodowiro uauayano wala kakeji, iikawaa so hoa ii Kraist. Nene
sogo ano kendo rarawaa qaaya ii Kraistwaa sareya koloo kamaaqeqeta kolooja.
Kraistno mono asugiroto, oo kile kema kana sareya walagano ee qokotaa
laligowubo.
18
Tosia oono siigiano kokae amakeju: Ooagiaa uugia me kamaa ama Siwe
gajoba waegia me be kaaa mepesee oomakeju. Kaaagadee jaagia meleeno
uauagia iima iikawaajo sewakiki amakeju. Kae ooagiaa namowaa momoyano kuu
oono selegia ee totoo me uma selememe amakeju. Yooonoga mono tiligo
ooma Kraistwaanoga utu oombabo. Kae ano oo momalaariwaa kuuno haamo
mende ama tawagia mende mewubo. Kawaajo mono galegia me ao laligowu.
19
Yoono Kraist wanana kolooji, iwo nanagia ii mesao la laligoju. Kraistno wanana
koloo iyaaa sele busuya kuuya anana gale koma nonono saano qokotaa ao laligojo.
Sii toroqeqeya ano tokotokoya iikano mono sele busuyaa dondomouruta mindiri
somogo nonogi metulago motoogo koloojo. Kae koloo Anutuno nemu koma
nonomakejiwaa so somarii kotiikejo.
12 Room 6.4

13 Ef 2.1-5 14 Ef 2.15 16
nonomakejiwaa so somarii kotiikejo.
12 Room 6.4

13 Ef 2.1-5 14 Ef 2.15 16
Room 14.1-6

19 Ef 4.16 Room 14.1-6

19 Ef 4.16
Kraistwo nagi namowaa momoyano gale koma oombabo.
20
Oo Kraistwaano qokotaagi uu walagagiano komuro be kawali gale yooo kasa
gbadonoga loloogi. Yoono namo sombi batugarano laligo iwoigara kuuya gale
koma oomakejuto, oo mende gale koma oomakeju. Kawaajo boi takapolakaya
kaaano jekooto la ama oomakejuti, ii mono naambaajo ee otaakeju? Siwewaa
bua koloojuto, kile namowaa qaaya otaagi sisau kolookeja.
21
Sogogia kokae amakeju, Ii mende gajugo mewa. Mo ii mende kisiriiwa. Iwoi ii
mende oosiriwa.
22
Balo ejembano iyagiaa wagiano kae je koto tosaaa kuma
oomakejuto, Anutuno kaaa qaago. Anutuno iwoi kuuya ii ama mewoatiwaajo ama
jero me neni qaombutiwaajo ano eju. Ii balombaa iwoi tatawaga.
23
Ii kile tosiano be kawali gale ano gajoba waegia me be kaaa mepesee
oombutiwaajo kapara komakeju. Ii kapara koma Ananaa uunana me kamaa anjo,
je iikano mondo selewaa siigia kombombaa bologano gale koma
oombabotiwaajo sogoya sogoya ama selegia qe sembe ao aokeju. Kae ama
jekootogia amakejuti, ii momakooto qagano aambaa tani kolooro mamagano siligia ii
iima mogi umakeja. Umakejato, ii kile kae selewaa siigia kombombaa bologa ago
kombombaajo amamaa ii la otaakeju. Kawaajo jekooto qaagia iikano mono iwoi
omaya totoo kolooja. Kia.
Kolosi Kolosi
<<
22
>>
2:19: 12 Room 6.4
2:19: 13 Ef 2.1-5
2:19: 14 Ef 2.15
2:19: 16 Room 14.1-6
2:19: 19 Ef 4.16
2002, 2011 BSPNG
Kolosi Kolosi
<<
33
>>
3
Kraistno laaligo gbiliano laligowombaa esua nonomakeja.
1
Kraistno eukano uma Anutuwaa boro dindiano jikaro jakeya me
qaqabuayawo raja. Anutuno Kraist me gbili muroti, iikawaa tani kaaagadee oo me
gbili oono koomuyanoga waama laligoju. Kawaajo oo Siwe gomano eu ilawoila eji,
uugia mono iikano somogo laligowu.
2
Balombaa ilawoilaya kano qaagoto, eukano ilawoila eji, uugia mono iikano
somogo kotii laligowu.
3
Ooo uugia walagano komuro Anutuwaano dugo laligoju.
Kae Anutuwaa aoano kema laaligo kotigaa kania mokoloogi. Kraistno Siwe laaligo
aasagoyano laligoji, ooo uulaaligogiano mono iikawaa so aasagoyano eja. Kawaajo
uugia mono Kraistwo somogo laligowuya.
4
Kraist laaligo kotigaa Tonanano mombo
karo asamararaano asugiwaati, kamba iikano oo mono kaaagadee asugigi uuano
iwo Anutuwaa asamararaano keubu.
1 Ond 110.1
iwo Anutuwaa asamararaano keubu.
1 Ond 110.1
Uu walaga ano uu gbilia ii aworago aojao.
5
Balombaa siigia kombombaa bologa kania kania ii uugiano e yayasese me
oomakejuti, iyooo wagia mono kuuya rinjagodaborowu. Bao kasu kaaa serowili ano
qewolo agonjorayawo ii mono gema qewu. Uuselewaa sii kombombaa bologa ii mono
mesao uugere bologa qowogogi bogowa. Iwoi mego mewombaajo mamba koloo
koposogokejuti, iikano tando lopio waegia me mepesee oonjutiwaa tania kolooja.
6
Ii agitiwaajo ama Anutuwaa iriano soono uukazia qagiano ano umakeja.
7
Siigia kombombaa bologa kaaano mono wala ooagiaa laaligogia kaaagadee
gale kono kana bologa ii rii otaa laligokegi.
8
Kae laligogito, kamba kokaamba oo kaaagadee iwoi iikaaa kuuya ii mono
giligi kemba: Uuduuduu moma uugeregiano juma oooro uugiano ao uubooli mojuto, ii
unjuma giligi kemba. Kaaagadee uuqeqe qaa tokorokota ano qaa agonjorayawo je
uugia menjeregojuti ii mono kuuya gema qe mesaowu.
9
Oo uu walaga ano iikawaa
nanamemea agonjora-yawo ii yakari qe komu laligojuti ee, qaa qolomologoya
mono mende ami mobu.
10
Oo uu walaga kotogo mombo letoma uu dologa mouma laligoju. Mokomokoloo
Tonanano iyaaa kania moma asariwombaa sareya anoti iino mono iikawaa so uu dologa
ii letoma muro toroqe koloanikeja.
11
Kawaajo anana Juuda me kantri tosiaa ejemba
laligojoi, ii mono so motoogo koloojo. Anutuwaa aiweseya selenanano kotogi me
qaago, ii kile Anutuwaa jaano so motoogo koloojo. Tao ejemba momogiawo me
qandaya (bus kanaka) laligo iyagiaa qaagiano irikawaraka je poumapou laligojuti ii kile
Kraistno uunanano nano motoogo koloojo. Ananaa gawonana mekejoi me
tourunana ii tawaya qaa ee wele qe oomakejoi, iikano iwoi qerewea koloojato,
hoaboa ii Kraist. Iino mutulago kuuya nunuugu uma Ki Ponana uuta motoogo
kolooja.
12
Anutuno meweego oono uu dologa otaa Anutuwaa wombo alauruta soraaya
kolooju. Kawaajo oo mono batugiano kiakomu ama ala me ao laligowu. Uugia me
kamaa tosaaa gumbonjonjo qagano ama ooma lombo moma mokosigo laligowu.
Sili iikano mono malekugia kolooro kogi kemero ii ponda me laligowu.
13
Mono lologo bologaa kitia mende meleembuto, mono qaqa-ago ao laligowu.
Kala koma aogi batugiano qaa koposo kolooro mono alia je mumambaajo moji, ii
mono mesao aowu. Pono sigisogogia sogbama mesaoroti, oo mono batugiano
kaaiadee ama aokebu.
14
Kae ama uujopawaa malekugia ii kogi kemero iikawaa
qagano mono uukale ama jopago aogi qabo koloowaa. Uujopa kano akadamu
kuuyaajo jejei, ii qoogo mindiri wagiaga nanja.
15
Kraistno oo luaeno sele busu motoogo koloo laligowutiwaajo ooono.
Kawaajo iwaa luaeno mono uugiano e awaawaa qawa loqagia kolooro uubonjono je
mepeqepesee ama laligowu.
16
Kraistwaano Bua qaa iikano mono uugiano e batugiano mamaga asugi
seiwaa. Mono momakooto qaa kuuya je kuma ao qambamamba qe aokebu. Ua
Toroyano sololoo oomakejiwaa so mono Bua Rii Ondino (Buk Song), mepemepesee
rii (oosaa) ano uuwaa rii tosia ii uu wombogiano Anutu mepesee qamakebu.
17
Nanameme ii me ii jeno me silino ama mewuti ii kuuya mono Po Jiisaswaa qano
amakebu. Kae agi Kraistno nemu koma oono Ma Anutu oewae je mu laligowu.
Kia.
9 Ef 4.22 10 Jen 1.26; Ef 4.24 12-13 Ef 4.2 13 Ef 4.32 16-17 Ef 5.19-20
Kia.
9 Ef 4.22 10 Jen 1.26; Ef 4.24 12-13 Ef 4.2 13 Ef 4.32 16-17 Ef 5.19-20
Loemba, nemuma ano weleqeqe ooo qambamamba qaa
18
Emba oo mono lourugia yooo qaa baatano kema laligowu. Pombaa bua
koloojutiwaajo mono kae agi sokombaa.
19
Eja oo mono embaurugia uukaleno jopago ooma goroooso wosokondu
qagano mende ama ooma laligowu.
20
Merabora oo Pombo qokotaa nama nemumawoigia yoroo jegara otaagi
Pono iiiro sokombaa. Kawaajo oo mono qaagia jewutiwaa so kuuya te koma ooma
laligowu.
21
Maurunana ooo meraboraurugiano awasakakagia mesaowubotiwaajo mono
mende uu uree horo kito ooma laligowu.
22
Weleqeqe oo mono namono galeurugia yooo qaagia kuuya te komakebu.
Kondokondoowaa wa agi ejembano iisosoroowutiwaajo qaagoto, gbigbao mesao
Pombaa jeta uuguwombotiwaajo sombugia moma uugia gawono ama me laligowu.
23
Iwoi ama mekebuti uugia mono iikano somogo kokae romogowu: Balo
ejembagadee qaagoto, Po iyaa mono wele qe mu laligoju.
24
Po Kraist wele qe mu laligogi iino tawagia Siwe gomano ano eji, ii oono
buagia koloowaa. Mono kae romogo laligowu.
25
Mono gawoa me soowaati
Anutuno kaaiadee me soosooyaa iroa meleema mubaa. Anutuno tosaaa mende
iisosoroo tosaaa mende suree oomakejato, kuuya anana so motoogono gosi
nonoma qaanana je tegowaa.
18 Ef 5.22; 1 Piito 3.1 19 Ef 5.25; 1 Piito 3.7 20 Ef
nonoma qaanana je tegowaa.
18 Ef 5.22; 1 Piito 3.1 19 Ef 5.25; 1 Piito 3.7 20 Ef
6.1 21 Ef 6.4 22-25 Ef 6.5-8 25 Dut 10.17; Ef 6.9 6.1 21 Ef 6.4 22-25 Ef 6.5-8 25 Dut 10.17; Ef 6.9
Kolosi Kolosi
<<
33
>>
3:4: 1 Ond 110.1
3:17: 9 Ef 4.22
3:17: 10 Jen 1.26; Ef 4.24
3:17: 12-13 Ef 4.2
3:17: 13 Ef 4.32
3:17: 16-17 Ef 5.19-20
3:25: 18 Ef 5.22; 1 Piito 3.1
3:25: 19 Ef 5.25; 1 Piito 3.7
3:25: 20 Ef 6.1
3:25: 21 Ef 6.4
3:25: 22-25 Ef 6.5-8
3:25: 25 Dut 10.17; Ef 6.9
2002, 2011 BSPNG
Kolosi Kolosi
<<
44
>>
4
1
Galeurunana ooono Po somata ii Siwe gomano laligoji, ii moma kotojutiwaajo
mono weleqeqeurugia yoowo wasombura maayano ao so motoogo ama ooma
laligowu. Kia.
1 Ef 6.9
laligowu. Kia.
1 Ef 6.9
2
Qamakooli gawo mono kapara koma me laligowu. Iikano mono uugbiligbili
laligo je mepeqepesee ama laligowu.
3
Mepeqepesee ambuti iikano mono nonoojo
kaaagadee kokae qama kooli laligowu, Anutu, gii mono Pool neauruta kana me
oona saano Kraistwaa Bua qaa aasagoya ii je asarigi seiwaa. Niino Bua gawo
mewetiwaajo gbadoo nogi kapuare mirino raje.
4
Niino Bua qaa Anutuwaa siiaa so
jewe asariwutiwaajo mono qamakooligiano nago noma laligowu.
5
Ejemba uumelee mende ama seleege laligojuti ii mono momakooto qagano ama
ooma laligowu. Uuwaa gawo mewombaa kana mo koloowaati kamba ii mono mende
mesoqesoo tiwilaawuto, ejemba koorogiano kema bonjo qambamamba koma
oombu.
6
Qaa ami mobuti, ii mono kamba so siiyawo mindiri iijogi naaawo
kolookeba. Qaa iijogi ejemba motomotoo siigia kolooro kuuya yooono qaa nomae
meleema oombuti ii mono moma yago iikawaa so jekebu. Kia.
5 Ef 5.16
meleema oombuti ii mono moma yago iikawaa so jekebu. Kia.
5 Ef 5.16
Poolno Tikikus Onesimus wasi orono kawao.
7
Wombo alana Tikikus iino Pombo qokotaa nama niwo gawoa tororo me neana
kolooja. Iino ooono ka nomae ama laligokejei, iikawaa sunduya kuuya iijoro
mobu.
8
Nomae ama me rama laligojoi, oo sundu ii mobutiwaajo wasi mube
ooono kawaa. Iino ka saano ulukole ama oombaa.
9
Kaaagadee wombo alanana
Onesimus Kolosi ooonoga ka Pombaa qaaya ponda otaa me yagokeji, niino ii
wasiwe eleema kawaa. Eja woi yorono ka kokano iwoi kuuya nomae kolooro
laligojoi, iikawaa sunduya saano jedaborori mobuya. Kia.
7 Apo 20.4; 2 Tim 4.12
laligojoi, iikawaa sunduya saano jedaborori mobuya. Kia.
7 Apo 20.4; 2 Tim 4.12
7-8 Ef 6.21-22 9 Flm10-12 7-8 Ef 6.21-22 9 Flm10-12
10
Aristarkus niwo kapuare mirino raji ano Barnabaswaa niwita Maak yorono
yeizozogara je ani ooono kaja. Maakwaajo qaana kokae je kotowe mogi: Ooono
ka koubaati ee, ii mono saano koma horo ala me mubu.
11
Joosua qata mo Jastus
qajuti iino kaaagadee yeizozoya je ano ooono kaja. Neaurunano niwo Anutuwaa
bentotoaa gawo me laligojuti iyooo batugiano eja karoo yoonoga Juuda ejaga
laligoju. Yoono ulukole ama noma laligogi.
12
Agiaanoa eja Epafras Kraist Jiisas wele qe mukeji, iino yeizozoya je ano
ooono kaja. Iino kamba so ooojo ama qama koolikeja. Qaa kuuya Anutuwaa jetaa
so koloo eji, oo iikano rindago nama kotii akadamugiawo koloo laligowutiwaajo
ao orokeja.
13
Niino iwaa kania moma kokae nago jeje: Iino oo ilaa
oomambaajo gawo mamaga mekeja. Kaaagadee Laodisia ano Hierapolis tao woi
kano moma laari laligojuti iyooojo ama gawo naa afaaaga me ao orokeja.
14
Wombo doktanana Luuk ano Deemas yorono kaaagadee yeizozogia je ani ooono
kaja.
15
Niino yeizozogia je oojei, ii mono uumelee alaurunana Laodisia taono
laligojuti, ii iijogi mobu. Kaaagadee Nimfa ano iwaa mirino kanageso ajorookejuti
mono ii iijogi mobu.
16
Tere koi weego oogi mogi tegoro iikawaa gematano ii mono
agi Laodisia uumelee kanageso yooono keno weegowu. Laodisia yooojo tere mo
oowe kenoti ii agi ooono karo oo ii kaaagadee weegowu.
17
Arkipus eja ii mono
kokae ijogi moba, Pono Bua gawo mewaatiwaajo je koto goma koipuga raro
laligojai, giino mono gawo ii romogo kuuya medaborowa.
18
Pool niino yeizozogia je neenaa boronano qana kokae ooje: Pool. Oo mono
kasa gbadonawo nii romogo noma laligowu. Kalemoriano mono oowo ewa. Kia.
10 Apo 19.29; 27.2; Flm 2-4; Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39 12 Kol 1.7; Flm 23 14 10 Apo 19.29; 27.2; Flm 2-4; Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39 12 Kol 1.7; Flm 23 14
2 Tim 4.10, 11; Flm 24 17 Flm2 2 Tim 4.10, 11; Flm 24 17 Flm2
Kolosi Kolosi
<<
44
>>
4:1: 1 Ef 6.9
4:6: 5 Ef 5.16
4:9: 7 Apo 20.4; 2 Tim 4.12
4:9: 7-8 Ef 6.21-22
4:9: 9 Flm10-12
4:18: 10 Apo 19.29; 27.2; Flm 2-4; Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39
4:18: 12 Kol 1.7; Flm 23
4:18: 14 2 Tim 4.10, 11; Flm 24
4:18: 17 Flm2
2002, 2011 BSPNG
^^
<<
>>
The New Testament and portions of the Old Testament in the
Borong Language of Papua New Guinea
Sampela hap Buk Baibel long tokples Borong long Niugini
Copyright 2002, 2011 The Bible Society of Papua New Guinea
Language: Borong
Dialect (if applicable):
Language in English: Borong
Print publisher: The Bible Society of Papua New Guinea
Electronic publisher: PNG Bible Translation Association
Translation by:
Wycliffe Bible Translators
This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons
Attribution-Noncommercial-No Derivative Works license. In addition, you have
permission to port the text to different file formats, as long as you don't change any of
the text or punctuation of the Bible.
Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for
use with those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respective
copyright owners.
You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this
work, provided that:
You include the above copyright information and that you make it clear that the
work came from http://pngscriptures.org/.
You do not sell this work for a profit.
You do not make any derivative works that change any of the actual words or
punctuation of the Scriptures.
Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with
your request. If you want to revise a translation, use a translation in an adaptation, or use
a translation commercially, we will relay your request to the appropriate copyright
owner.
If you have further questions about this web site or the Terms of Use, please contact us.
Tok Orait
Dispela Buk Baibel i kamwantaimtok orait na lo bilong Creative Commons Attribution-
Noncommercial-No Derivative Works license. Em i tok olsem yu ken givim kopi long
narepela manmeri. Yu ken wokim kopi na givim long husat i laikim. Tasol, yu mas tok
klia dispela samting i kamlong http://tokplesbaibel.org. Yu no ken kisimmani na salim
dispela. Yu mas givim nating. Na tu, yu no ken senisim Tok.
Ol piksa i kam wantim ol Baibel na narapela buk i stap long dispela sait i gat tok orait
long usim wantaim dispela samting tasol. Sapos yu laik narapela tok orait, yu mas askim
husat i papa bilong copyright long dispela ol piksa.
Sapos yu laik stretim samting i no orait long dispela tok orait, stretim tok, salim Buk
Baibel, o tainim Tok bilong God long nupela tok ples, yu ken askimmipela.
Olgeta tok orait na lo long tok ples English i stap long
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/legalcode.
Sapos yu gat askim long dispela, plis askimmipela.
2012-09-26
^^
<<
>>
2002, 2011 BSPNG
^^
<<
>>
Go!
The New Testament and portions of the Old Testament in the
Borong Language of Papua New Guinea
Sampela hap Buk Baibel long tokples Borong long Niugini
Copyright 2002, 2011 The Bible Society of Papua New Guinea
Language: Borong
Dialect (if applicable):
Language in English: Borong
Print publisher: The Bible Society of Papua New Guinea
Electronic publisher: PNG Bible Translation Association
Translation by:
Wycliffe Bible Translators
This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons
Attribution-Noncommercial-No Derivative Works license. In addition, you have
permission to port the text to different file formats, as long as you don't change any of
the text or punctuation of the Bible.
Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for
use with those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respective
copyright owners.
You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this
work, provided that:
You include the above copyright information and that you make it clear that the
work came from http://pngscriptures.org/.
You do not sell this work for a profit.
You do not make any derivative works that change any of the actual words or
punctuation of the Scriptures.
Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with
your request. If you want to revise a translation, use a translation in an adaptation, or use
a translation commercially, we will relay your request to the appropriate copyright
owner.
If you have further questions about this web site or the Terms of Use, please contact us.
Tok Orait
Dispela Buk Baibel i kamwantaimtok orait na lo bilong Creative Commons Attribution-
Noncommercial-No Derivative Works license. Em i tok olsem yu ken givim kopi long
narepela manmeri. Yu ken wokim kopi na givim long husat i laikim. Tasol, yu mas tok
klia dispela samting i kamlong http://tokplesbaibel.org. Yu no ken kisimmani na salim
dispela. Yu mas givim nating. Na tu, yu no ken senisim Tok.
Ol piksa i kam wantim ol Baibel na narapela buk i stap long dispela sait i gat tok orait
long usim wantaim dispela samting tasol. Sapos yu laik narapela tok orait, yu mas askim
husat i papa bilong copyright long dispela ol piksa.
Sapos yu laik stretim samting i no orait long dispela tok orait, stretim tok, salim Buk
Baibel, o tainim Tok bilong God long nupela tok ples, yu ken askimmipela.
Olgeta tok orait na lo long tok ples English i stap long
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/legalcode.
Sapos yu gat askim long dispela, plis askimmipela.
2012-09-26

HTML generated 3 Jul 2014 fromsource files dated 3 Jul 2014
^^
<<
>>
2002, 2011 BSPNG
Efesus
00
11
22
33
44
55
66
Efesus Efesus
<<
00
>>
^
Efesus
Kraistno Anutuwaa kotumotueya nonomakeja.
Poolno Anutu mepesee kokae qama kooliro:
Koomuyanoga gbili Kraistwo kotii laligojo.
Kraistwo qokotaa sele busu motoogo koloojo.
Poolno waba kantri yooono kema Bua gawo mero.
Poolno Efesus yooojo kokae qama kooliro:
Kraistno mindiri nonono sele busu motoogo koloojo.
Asasagaa nanameme gbilia ama me laligowu.
Anutuwaa asasagano laaligo ii kokae:
Merabora ano nemuma ooo uusoomogo
Weleqeqe ano gale ooo qambamamba qaa
Anutuwaa jurujamba kuuya me laligowu.
Efesus Efesus
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
11
>>
Efesus Tere
Poolno Efesus yooo Tere ano.
Je-asa-asari qaa
Poolno Room sitiwaa kapuare mirino rama Efesus uumelee tuu yooojo Tere
koi ooro. Efesus ii Eisia prowinswaa siti waa. Siti iikawaa uutano kokororo mamaga
ama me laligogi. Poolno misin gawo me liligoro india karoo kolooro Efesus ka
gbani karoo kano Bua qaa je laligoro. Efesus sitino Juuda ejemba tosaaa goma
toya yooo batugiano laligogitiwaajo Poolno tere koi oo kokae kuma oono,
Kraistno tuu woi mindiriro uumelee tuu motoogo koloojao. (2.15-16), (3.6)
Anutuno uusiia ano kalemoriaa uumelee tuu ananaajo nomae ano eji, ii mamaga je
asarija. (3.10) Iikawaa sare-qaaya karoo ii kokae jero:
1. Uumelee kanageso oono sele busu motoogo koloogi Kraist ao wagia
kolooja. (1.23; 4.15-16)
2. Uumelee kanageso oono miri motoogo kaaa koloogi Kraistno ooo tandogia
kombombaa kolooja. (2.21-22)
3. Uumelee kanageso oono emba bua kaaa koloogi Kraistno logia kolooja.
(5.25-27) Kaaagadee Kraistno Efesus ooo tuu woi mindiri orono iikawaajo sele
busu motoogo kolooju. Asasagaa ejemba koloogitiwaajo laaligogiaa gejanono qaaya
qaaya ooro. Kia.
Qaa mutuya 1.1-2
Kraist ano uumelee kanageso 1.3-3.21
Kraistwo laaligo gbilia 4.1-6.20
1
1
Anutuno Pool nii uusiiaa so wasi nono Kraist Jiisaswaa aposol kolooje.
Momalaari alauruna soraaya Kraist Jiisaswo qokotaa Efesus sitino laligojuti, niino
oowo qaa ami mobombaajo tere koi ooje.
2
Anutu Manana ano Po Jiisas Kraist yorono mono kale-moria ooni luaeno
laligowu.
1 Apo 18.19-21; 19.1
laligowu.
1 Apo 18.19-21; 19.1
Kraistno Anutuwaa kotumotueya nonomakeja.
3
Anana Ponana Jiisas Kraistwaa Maa Anutu mepeseekeboa. Iino anana
Kraistwo qokotaani uunanano qeagowaatiwaajo Siwewaa kotumotueya ano kalea
kania kania ii uunanano anota laligo koujo.
4
Anutuno anana wala monowaa
monoyanoga kokae koloowombaajo meweego nonono: Kraistno nemu koma
nonono anana iwaa bua soraaya koloo Anutuwaa jaase-waano koposowaa qaanana
qaa namboa. Kae meweego nonoma iikawaa gematano Siwe namo mokoloo ama
oroono. Kamba iikanoadee kanai ejemba jopago nonoma laligo kouro.
5
Jopago nonoma uusiiaa so walawala qaa je area ama qaanana kokae je tegoro:
Jiisas Kraistno nemu koma nonono Anutuno nonoono iyaaa meraboraaa koloowoa.
6
Wombo Meria ii ananaajo wasiro kamaa Anutuwaa kalemoriaaa ku-usua
buabuayawo qeleema sewaa qaa ee nonono. Anana mono kalemoriaa iikawaajo
Anutu mepesee mukeboa.
7
Anutuwaa kalemoriaaa kowia ii somata qatawo. Kawaa
so Jiisasno saya maama iikano dowenana mero. Ii merotiwaajo Anutuno saano
sigisogonana mesao sogbama nonomakeja.
8
Iino kalemoriaa ii kowianoga kelemalele maaro qananano uro. Momakootoya
uuta kuuya iikawaa so kokae me asari nonono:
9
Anutuno wala iyaaa uutano qaa are
somogo moro awaa kolooro qaa area ii aasagoyano ero ee laligo kougito,
Kraistno Anutuwaa qaa jetaa so otaa kamaa anana ninisaano iima moni.
10
Anutuno
waladee kalemoria areaa kania ii kokae romogoro, Anutu niino are ii otaa laligo
laligowe kambaa tororo ka kuuro iikano hoawo kolooro kokae asugi-waa: Kuuya
Siwe gomambaa jakeya jakeya iikano me namono koloo laligojuti, niino mono ii kuuya
mindiri somogo oomaa ano Kraist kuu mube kuuya yooo wagia motoogo
koloo laligowaa.
11
Anutuno waladee iyaaa uutaa so qaa somogorota eji, mono are iikawaa so
kuukuu qaaya jero iwoi kuuya kolookeja. Iyaaa area iikawaa so walawala Juuda
kanageso nono iyaaa bua koloo laligowombaajo je tego nonoono. Kawaa so tosia
anana Kraistwo qokotaani metogo nonono iwaano oyaboya akadamu ii borosamo
kaaa bua qe ao laligojo.
12
Juuda kanageso nonono Kraistno gale koma
nonombaatiwaajo mamboma walawala jejeromoromo ama mu laligo kounii, iino
anana Anutuwaa ku-usua buabuayawo ii mepesee laligowombaajo ama meweego
nonono.
13
Waba kantri ooonoga tosiano kaaagadee Kraistwo toroqe qokotaagi.
Hamoqeqewaa Oligaa Buaya jegi qaa hoa ii moma uugia meleegi. Ua Toroya iino
Anutu qaqabuayaa muge aiweseya kolooja. Ua ii wasiro kamaawaatiwaa qaa
somogoroti, iino mono ii uugiano ano kemero. Kraist moma laari mugi Anutuno
aiweseya kombombaa ii mokotaa oono laligoju.
14
Anutuno kanagesouruta Siwewaa
oyaboya akadamu nonomambaa qaa somogoroti, ii mewombaa aiweseya Ua Toroya ii
wala ama nonono. Ua Toroya uunanano ano laligojiwaajo mono kokae moma kotiijo:
Anutuno dowenana me buauruta kolooni era namonoga nunuano Siweno uma
oyaboya mokoloowoa. Kawaajo mono Anutuwaa ku-usua buabuayawo ii
mepeseekeboa. Kia.
7 Kol 1.14
mepeseekeboa. Kia.
7 Kol 1.14
15
Kano oyaboya mokoloowombaajo ama niino Efesus ooojo qama
koolikeje. Oono Po Jiisas ponda moma laari ejemba soraaya kuuya uugiano
jopago oomakejuti, tosiano iikawaa buju qaaya jegi mobe.
16
Kawaajo buju qaa ii
mobeti, niino kaaagadee ooojo ama Anutu mepesee laligoweti, ii mende mesaowe.
Qaago. Niino qama kooli kano romogo oomakeje.
17
Romogo ooma Ponana Jiisas Kraistwaa Anutuya ii kokae qama kooli
mukeje, Oo Manana ku-usu Toya, gii mono Uaga Toroya ii Efesus alaurunana
oomba. Ua ii uugiano ana momakootogia qaita mo kolooro Anutuwaa kania
awaagadee iisaano moma yagowuya.
18
Anutu, gii mono uugiaa jaaya me asarina
geegaa Buagaa kania moma yagowuya. Anutuno iyaaa ejemba soraaya nonoojo
Siwe Bua ku-usua buabuayawo ii nonomambaa qaa somogoro oo iwoi ii
mokoloowutiwaajo mamboma jejeromoromo ambutiwaajo ooono. Jejeromoromo
agi Jiisasno mombo asugiro akadamugiawo koloowuti, oo oyaboya iikawaa kania
moma sorogowutiwaajo qama koolikeje.
19
Moma laari muni Anutuwaa ku-usua kotakotano uunanano sei gawo
mekeji, iikano mono somata qatawo tetegoya qaa kolooja. Oo iikawaa kania moma
kotowutiwaajo qama koolikeje. Esumumuya damuyawo kano selenana koto inaa
nonomakeji, Anutuno iikawaa usua ii kokae qendeema nonono:
20
Anutuno ku-usua gawono ama Kraist me gbili muro koomunoga waaro ano
wano Siwe gomano uma sopaya sopaya liligo jakeya jakeya uuugu uro Anutuno
iyaaa boro dindiano du rara mutuyano anota raja.
21
Ano jikaro duano rama
ilawoila kuuyaa wananaga nanja. Be kawali gale ano yooo newogiano jawi, po
qerewea ano gawman kiap uuta ano kamakamaata ku-usugiawo gale koma
nonomakejuti, Kraistno mono iyooo wanjalegia koloo korebore gale koma oomakeja.
Siwe gomano, namono ano yoroo batugarano gale qa kuuya qama oogi bosinjuti,
Kraistno mono ii kuuya uuugu uja. Balombaa kamba kokaaanondee qaagoto,
kanage kamba qaita mo kolooro laligo uboati, iikano kaaagadee ilawoila kuuya
gale koma laligo ubaa.
22
Anutuno ua, ome, ejemba ano ilawoila kuuya ii me kamaa Kraistwaa baatano
ama nonono laligoni Ponana uuta kolooja. Anutuno Kraist ii uumelee kanageso
nonooma wanana nambaatiwaajo kuu muro laligoja.
23
Iino kopago nonoma zioz
ananaa wanana kolooro anana iwaa hoaa kana boboria koloojo. Kraistno wanana
koloo aodee raro mende sokonagato, anana iwaa dondomouruta koloo iwo toroqeni
hoano asugiro sokonja. Kraistno kaaiadee ilawoila kuuyaa dondomoa mo koloo
toroqero korebore anana mono Anutuwaa akadamunanawo asugini sokoma kemakeja.
Kia.
20 Ond 110.1 22 Ond 8.6

22-23 Kol 1.18
Kia.
20 Ond 110.1 22 Ond 8.6

22-23 Kol 1.18
Koomuyanoga gbili Kraistwo kotii laligojo.
Efesus Efesus
<<
11
>>
1:2: 1 Apo 18.19-21; 19.1
1:14: 7 Kol 1.14
1:23: 20 Ond 110.1
1:23: 22 Ond 8.6
1:23: 22-23 Kol 1.18
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
22
>>
2
1
Waladee kana uugu sigisogoya sigisogoya agiti-waajo laaligo koomuya
laligo kougi.
2
Oo kamba iikano balombaa nanameme bologa otaagi. Omejiila yooo
Pogiano kamba kokaamba Siwe namo batugarano laligo qootogo ejemba uugia
sololoo gale koma oomakeji, mono iwaano qokotaa te koma mu laligogi.
3
Anana kuuya kaaiadee wala yooo batugiano silemale ama la laligoni. Uu
selewaa siinana kombombaa bologa otaa ananaa jaajaa laligoni. Kae la laligoni
Anutuno niniiro mende sokono irisosooa qananano ano laligoni. Qaa qootogo
ejemba tosaaa yooo so kaaa Anutuwaa irisosooaa bua koloo laligoni.
4
Kaa laligoninto, kamba kokaamba iikaa qaago. Anutuno kiakomuya tetegoya
qaa kano jopago nonono.
5
Kana uugu Anutu qetama mu iikawaajo koomuya koloo
laligoninto, Anutuno Kraist me gbiliroti, anana mono kaaiadee me gbili nonono
kotii laligojo. Iwaa kale moriaano mono hamo qe oono mombo letogi.
6
Kraistno waaroti, anana mono kaaiadee nonomindiiro koomuyanoa waani.
Anutuno Kraist Jiisas wano Siwe gomano uroti, anana kaaiadee Siwe laaligowaa jake
ejuti, mono iikano nonoono iwo tosaaa gale koma ooma laligojo.
7
Anutuno kokaembaajo kae nonoono: Anutuwaa kale-moriaaa kowia tetegoya
qaa iikano asugano asugiro moma asariwombaajo moro. Moma asari kanage
kambaa kambaa qaita mo asugiro tetegoya qaa laligo uboati, kamba iikano ii me
somarii nonomambaajo moro. Anutuno Kraist Jiisas wasiro ka uujopaya kae
qendeema nonono.
8
Anutu moma laari mugi kalemoriaano mono hamo qe oono
mombo letogi. Ooagio nemu koma ao iikaaa kano mende letogito, Anutuno
kaleaajo ama me letoma oono.
9
Agio iwoi mo ama me sororogogitiwaajo mende
letogi. Mono mo aaa selia me ubabotiwaajo mono kalemoriaaajoadee kae
ama oono.
10
Anana Anutuwaa borosowoga laligojo. Kraist Jiisaswo qokotaani Anutuno uu
dologa mokoloo nonono. Anutuno walawala gawo awaa awaa meweego
mozozogoroti, anana ii me laligowombaajo kae mokoloo nononota laligojo. Kia.
1-5 Kol 2.13 1-5 Kol 2.13
Kraistwo qokotaa sele busu motoogo koloojo.
11
Kawaajo Efesus oo wala Juuda ejemba mende koloo Anutuwaano kanageso
mende laligogiti, mono ii romogo laligowu. Tosiano ooojo kokae je je ooma
laligogi, Nono Anutuwaa aiwesenanawo laligojonto, kantri tosaaa oo ejemba omaya
aiwesegia qaa! Qa ii eja borono aiwese selenanano kotokejuti, mono ii romogo je
laligogi.
12
Oo kamba iikano uugia Kraistwo mende jopago ao ee yamage laligogi.
Waba kantri oo Juuda kanageso nonoo too leeurunanaga laligogi. Anutuno ejemba
iyaaajo meweego nonono laligojoi, oo nonoo batunanano qagia qaa laligogi.
Anutuno Buaya alauruta oomambaajo je qaa somogoroti, oo ii mende totoo
moma koto tompi laligogi. Oyaboya koloowombaa jejeromoromogia qaa. Anutugia
qaa kaaa namono ee la laligogi. Mono ii romogo laligowu.
13
Oo wala sigesige laligogito, Kraist Jiisaswo qokotaagi sayano sogbama oono
kamba kokaamba afaago Anutuwaa kosiano ka laligoju.
14
Kraist ao luae Tonana
kolooja. Iino Juuda kanageso ano waba kantri ejemba tuu woi anana mindiri nonono
mutulagokejo. Batunanano kere e sopa renje kotiga kuu mendeema nononoti, iino
mono sogo ii riwagoro uumelee kanageso motoogo koloojo.
15
Jiisasno iyaaa balo
seliano komuro iikaaa kano Juuda nonoono Kana qaa ano iikawaa jojopa qaaya ano
jekooto tosia ii kondeeno. Tuu woi mindiri nonoma kanageso gbilia motoogo
koloowombaajo ii kondeeno. Kawaajo uu gbilia mokoloo nonono Kraistwo qokotaani
batunanano luaeya kolooro.
16
Kraistno komu kere nanamemenana maripoono qero komu kamaaro. Sele
busuno motoogo komurotiwaa sayano mono ejemba tuu woi nunuano saano eleema
Anutuwaa kosiano kawoa. Kae mindiri nonono saano boroqeqe amboa. Ii
andaboro Kraistwo sele busu motoogo koloo laligojo.
17
Kraistno ka luae
koloowaatiwaa Buaya ii waba kantri ejemba Anutu gema qe sigesige laligogiti, ooojo
je asari oono ano Juuda ejemba Anutuwaa kosiano laligonii, mono nonoojo
motooadee je asari nonoma laligoro.
18
Kraistno Juuda ano waba kantri ejemba anana
kuuya nemu koma nonono Ua Toroya motoogono kana qendeema nonono saano
afaago Mananaa jaasewaano keuboa.
19
Kawaajo oo Juuda ejemba qaagoto, kile waba ejemba tawatawaya ii mende
toroqe laligoju. Anutuwaa goma balo toya soraaya koloogi nonowo motoo Anutuwaa
uumelee kanageso koloojo.
20
Gejatootoo ejemba yoono waladee Anutuwaa qaano tando oso kuugi Kraist
Jiisas ao ka tandonana kombombaa koloo aposol wasi nonoma wanana nano
Anutuwaa uumelee jigo koloojo. Oo kaaagadee tando iikano keuma nagonago
ama ao kotikotii mokolookeju.
21
Iino miri ii muzugo mindiri somogoro namakeja.
Anana Pombo qokotaa nama mutulagoni momalaarinanano kotii somariiro Anutuwaa
uumelee jigo kowoga koloojo.
22
Oo kaaagadee Pombaano qokotaa uumelee
alaurunana tosaaa yoowo mutulago motoo nama uugia nago ao kotikotii
mokolookeju. Kae nama Anutuwaa uumelee jigo koloogi Ua Toroya uugiano anota
ao jigoya iikawaa uutano laligoja. Kia.
15 Kol 2.14 16 Kol 1.20 17 Ais 57.19
ao jigoya iikawaa uutano laligoja. Kia.
15 Kol 2.14 16 Kol 1.20 17 Ais 57.19
Efesus Efesus
<<
22
>>
2:10: 1-5 Kol 2.13
2:22: 15 Kol 2.14
2:22: 16 Kol 1.20
2:22: 17 Ais 57.19
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
33
>>
3
Poolno waba kantri yooono kema Bua gawo mero.
1
Kania iikawaajo ama Pool niino waba kantri ejemba oo ilaa oomambaajo
gawo me laligoje. Kae laligowe Kraist Jiisaswaa gawo mewetiwaajo kapuare mirino
noogi rama simi kuma qama koolikeje.
2
Anutuno kalemoriaa kantri tosaaa
ooojo mendeema oono qeagowutiwaa gawo nonoti, oo ii oano modaboroju.
3
Anutuno qaa area aasagoya nisaama jero moma yagojei, qaa iikawaa kania
torodaamonda oo oombe.
4
Oo oombeti, oo tere ii weego saano noo kaniana
kokae moma asariwu: Niino Kraistwaa kania aasagoya ii awaagadee moma kotoje.
5
Monowaa monoyanoga ejembano kanai laligo kouma laligogiti, iyoono
kamba iikano Bua aasagoya iikawaajo tompi laligogi. Kaaa laligo kougito, kamba
kokaamba Ua Toroyano ii Anutuwaa aposol ano gejatootoo ejemba tak-kootoya
nonoojo je ninisaano mojo.
6
Bua aasagoya ii kokae: Kraist Jiisasno oyaboya
bua qe nonombaatiwaajo je qaa somogoroti, oo ii Juuda nonowo ororo ago
koma me laligoju. Oligaa Buano iikawaa kania ii waba kantri ejemba ooojo
kaaagadee qendeema oomakeja. Oo uugia meleema saano nonowo motoo
kotumotueyaa Buaya so motoondee bua qe ao laligoju. Uugia Anutuwo somogo
motoo Kraistwaa sele busuya koloo nonowo tuu motoogo nanjo.
7
Iwaa ku-usuano mono noo uuna sololooro uuna meleembe Anutuno
kalemoriaa sewaa qaa nono. Ii nono kana kolooro Oligaa Buawaa gawo meme ejaga
koloowe.
8
Niino Anutuwaano kanageso soraaya kuuya ooo newo baagiano
kamaaqeqeta totoo laligoje. Kae laligojento, Anutuno kile kalea uuta koi kaaa
nono: Niino Kraistwaa oyaboyaaa Buaya ii waba kantri ejemba ooojo je
asarimambaajo simbawoawo moje. Oyaboya iikawaa kania ii kuuya oso moma
kotodaborowoatiwaa so qaago.
9
Anutuno monowaa monoyano iwoi kuuya mokoloo Buaya aasagoya kojagiro
ejembano laligo kouma laligogiti, kamba iikano tompi laligogi. Kawaajo niino
Anutuwaa Bua are aasagoya ii gale koma laligowe hoawo kolookeja. Niino iikawaa
kania asugano jewe ejemba kuuyano moma sorogowutiwaajo simbawoawo moje.
10
Anutuno momakootoya kania kania qaita mo ninisaano kamba kokaamba
uumelee zioz tuu batunanano ami moni asugano koloo seikeja. Anutuno uusiia
kokae momakeja: Be kawali gale ano po qerewea gajoba uuta ano kamaaqeqeta
Siwe namo batugarano ilawoila kuuya gale komakejuti, iyoono kaaagadee Anutuwaa
momakootoya ii geja ama mobutiwaajo momakeja.
11
Yoono ii mobutiwaajo Anutuno
Bua area ii monowaa monoyanoga kambaa qaano uutano je kotii ano ero. Iikawaa
so Ponana Kraist Jiisas wasiro hoa mokolooro kanagesouruta koloo mindiri nanjo.
12
Kraistwo qokotaa nama moma laari muni Anutuwaa nagu-no kae tano saano
iwaa jaasewaano keubombaajo awasakaka nanjo.
13
Kawaajo kokae welema
oonje: Niino kapuare mirino rama oo qeagowutiwaajo ama konjili moma
laligokejei, iikawaajo uugia mono mende kamaawa. Oo noo siimbobolona iikawaajo
ama saano akadamugiawo koloowuya. Kia.
4-6 Kol 1.26-27
ama saano akadamugiawo koloowuya. Kia.
4-6 Kol 1.26-27
Poolno Efesus yooojo kokae qama kooliro:
14
Kania iikawaajo niino Manana simi kuma mu qama koolikeje.
15
Iinondee
mono manana mutuya kolooja. Iwaa so Siwe ano namowaa kanageso kuuya anana ama qa
ii me qamakejo.
16
Kokae qama koolikeje, Anutu, gii mono Uaga Toroya ama
oona uugiano kotiikebaa. Goo Buaga ku-usua buabuayawo ii tetegoya qaa
kowigano eji, gii mono ku-usuga iikawaa so me kotii oomakeba.
17
Me kotii oona
saano Kraist moma laari mugi uugiano du me laligowaa. Kae laligoro kosogia
Kraistwaa uujopano mondogo mendugogi kemero rindago nambu.
18
Uujopayano nemu koma oono kanageso soraaya kuuya yoowo saano
Kraistwaa uujopayaa kania moma kotowu. Jopago nonomakeji, uujopa iikawaa soya ii
kokae: Goraaya leelee tetegoya qaa kema bimbimgoja. Koriga enduwaa enduyano
kemalija. Koriga euwaa euyano uja. Kaaagadee dutano emuwaa emuyano keme eja.
19
Kraistwaa uujopayano mono balombaa momonanaa soya uuguja. Ii moma
komuwutiwaajo kokae qama koolikeje: Anutu, gii mono akadamuga kuuya kano
uumomogia saa qe musulugo oomba.
20
Anutu kae qama kooli mu kokaembaajo mepeseekeje: Anana momonana
uugu iwoiwaajo qama kooli qisiwonaga me jaamelee ua iima romogowonagati ee,
iino mono iwoi ii saano me kotii nonombaa. Anutu ku-usuano uunanano gawo
mekeji, iino mono iikawaa so qamakooli ano momonanaa soya ii uugudaboro afaago
iwoi kuuya saano nonomakebaa. Kawaajo mepesee mukeboa.
21
Uumelee kanageso
anana ajoroo Kraist Jiisaswaajo ama Anutuwaa qabuaya mepeseeni akadamuyawo
koloo ewaa. Ii be isiurunana yoono me kotii tetegoya qaa e ubuti, kamba iikano
mono kaaiadee akadamuyawo koloo ewaa. Qaa ii oano.
Efesus Efesus
<<
33
>>
3:13: 4-6 Kol 1.26-27
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
44
>>
4
Kraistno mindiri nonono sele busu motoogo koloojo.
1
Niino Pombo qokotaa nama gawoa mewetiwaajo kapuare ejaga kolooje. Qaa ii
jedaboro uugia qaa kokano je kuuje: Anutuno nanameme akadamuyawo ama me
laligowutiwaajo ooonoti, iikawaa so oo mono laaligo qaita mo laligowu.
2
Mono uugia
me kamaa ama qaa baatano kema ejemba gumbonjonjo qagano ama ooma laligowu.
Lombo mokosigo laligowu. Mono lologo bologaa kitia mende meleembuto,
qaqaago jopago ao laligowu.
3
Ua Toroyano uugia me kululuu luaewaa kasano
somogo mindiri oomakeji, oo mono uusoomogo ii batugiano ewaatiwaajo
kapara koma nambu.
4
Anutuno ooonoti, iikano mono ororo oyaboya koloowombaajo
jejeromoromogia motoogo iikayadee ama oono mamboma laligoju. Iikawaa so oo
kaaiadee Kraistwaa hoa sele busuya motoogo koloogi mono Ua Toroya
motoogono inaa oono laligowu.
5
Ponana motoogono gale koma oono ororo
moma laari mugi oomulu motoogo iikayadee me oogi motoo koloo laligoju.
6
Anutunana motoogono kuuya ma koma nonomakeja. Iino iwoi kuuya kore nunuugu
Ponana uuta kolookeja. Kae koloo jeta te kombombaajo kuuya kuu inaa nonoma
uunana so laaligo ano rama momo nonomakeja.
7
Iikawaa so ororo Kraistwaa sele busu motoogo laligojonto, Kraistno
kalemoriaa uusiiaa so maama nonono. Gawo memewaa momo kalea kania kania ii
motomotoo sonanano mendeema nonono laligojo.
8
Kawaa qaaya ii kokae jegita Bua
Tereno eja,
Iino eukano uma nama kapuare ejemba mamaga oono buauruta koloogi kalea
kalea ii ejemba ananaajo nonono.
9
Eukano uro, Anutuno qaa ii mono nomaembaajo jero? Iikawaa kania ii kokae:
Kraistno wala Siwenoga kamaaro. Mono namo dutano emukano kemero.
10
Kamaaroti,
iino mono kaaagadee eleema eu uro. Uma Siwe gomambaa jakeya kuuya uuugu
qagano eukano uma laligoja. Iikano laligo Siwe ano namowaa ilawoilaya kuuya ii
esuano me saa qe kuuya sokondaboro laligoja.
11
Kraistno ejemba ananaajo momo
kalea kania kania kokae mendeema nonono: Gawoa mendeema nonono tosiano
wasiwasi ejemba waa (aposol) koloogi. Tosiano gejatootoo ejemba (profet) koloogi.
Tosiano uukuukuu ejemba (ewanjelis) koloogi. Tosiano eja to pasto ano boi qaqazu
koloogi.
12
Kraistwaa sele busuya ii uumelee kanagesouruta. Nonono yooo uugia nagoni
kotikotii mokoloowutiwaajo gawoa kae mendeema kuu nonono. Kanageso soraaya
anana kuuyano uuwaa gawo mewombaajo jojoridaboro laligowombaajo ama kae
inaa nonono.
13
Kaano kae gawo morota morota me laligo Anutu moma laari
kanage Meria moma yago iikano me kululuu ao motoogo koloo namboa.
Anutuwaa momoya ano akadamu iwoiya kuuya ii koreyano Kraistwaano eja. Nonono
Kraistwaa kowinoa momoya ano esua horoni musulugo nonono somarii sei kotii
laligoni akadamuya maama nonono kuuya asugiro laligowoa.
14
Toroqe naamade kaaa laligowombotiwaajo Kraistno uunana kuu iyaa kaaa
akadamunanawo koloowoatiwaajo inaa nonomakeja. Naambora kaaa laligoni qewolo
ejembano are ii me ii ama mondo tutugo nonogi tama kamaa nunuroti, oo mono
iikawaa so koloo la laligowubo. Haamono momosii ewaewa kono koweno qindiiro
sirino godomaruru la wama kemaqe-kaqe ama simbirisambara amakeja. Kawaa so
balo ejembano seleno kuukuu ama unju me momo tiliqiliawo mokoloo ejemba la
kuma oogi jinjau amakeju.
15
Iikawaa so la mende laligowuto, qaa hoagadee ponda je jopago ao laligowu.
Kaaa laligo Kraistno wanana kolooji, kosogia mono iwaano mondogogi kemero
rindago iwoi kuuya kano somarii kotii akadamugiawo koloo laligowu.
16
Kraistno
wanana koloo aaa sele busuya anana kuuya gale koma nonono tokotokoya kuuyano
sele busuya ano kana boria toroqe somogo metulago nonogi motoo koloojo.
Esu motomotoo e nononjiwaa so mono gawonana me kotigo jopago aoni hoa
sele busuya iikano kotii somariikeja. Kia.
2 Kol 3.12-13 8 Ond 68.18

16 Kol
sele busuya iikano kotii somariikeja. Kia.
2 Kol 3.12-13 8 Ond 68.18

16 Kol
2.19 2.19
Asasagaa nanameme gbilia ama me laligowu.
17
Kaaa koloojoiwaajo niino Pombaa jeta me gale meme qaa kokae jewe moma
yagowu: Uumeleembaa gadokopa ejemba uumomogia sooro kikisi kaaa koloo ee
omaya la laligokejuti, oo mono iyooono tani bologa ii mende toroqe ama me
laligowu.
18
Uumeleembaa gadokopa ejemba yooo uumomogia-no tiiro Anutuwo
laaligowaajo sisau ama sooju. Momo bologano uugia gojoma duurotiwaajo ama
poumapou ama tompi laligoju. Kawaajo Anutuwaano laaligo kotigano mende
qokotaakejuto, iyagiodee la toontoo laligoju.
19
Galegia mende me aogi uugia
gojondabororo gamu sayawo uuro laligoju. Uugia kaiserono somogo me tiloo
oono iwoi kaaaajo la aisookeju. Iwoi mego mewombaajo otoko ama
koposogokeju.
20
Yoono kae amakejuto, oo Kraistwo laaligowaa kania ii kaaa mende kuma
oogi mogi.
21
Oo qaa hoaa Toya Jiisaswo qokotaagi iikawaa so kania kuma oogi
hoa kokae moma yagogi:
22
Wala nanamemegia walaga otaagi siigia kombombaa
bologano agomokolo ama oono tiwilaa aowombaajo agi. Kana kuma oogi
mogiti, iikawaa so mono uugia walaga motogo gili gema qewu.
23
Uumomogia me gbiligi koloani laligowutiwaajo kana kuma oogi.
24
Anutuno
anana aaa kaitaniaa so soraaya koloo kotii laligowombaajo mokoloo nonono. Uu
gbiliaa laaligo solaa otaawombaajo mono nonoono. Kawaajo uu gbilia iikayadee mono
bo kogi kemero laligowu. Kana ii kae kuma oogi moma yagogi.
25
Kana kae ero anana Kraistwaa sele busuya motoogo iikawaa uutano daremu
kaaa toroqe ala-ala koloo laligojo. Kawaajo qaa qolomologoya ii mono motogo
giligi kemero batugiano qaa hoagadee kuuya ami moma laligowu.
26
Temboma
kukupirino ambuti ee, mono kile sigisogo mende ambu. Irigia soombaati, qaagia ii
mono uulaawo wee jaayano mende tego kemero je tegogi solaaniwa.
27
Kae Kileaa
Toyano batugiano koubabotiwaajo qewago kamba mo mende mu uulaawo
yakariwu.
28
Mono yogoro meme laligoroti, iino kaaa mombo mende amba. Kae qaagoto,
mono iyaaa boriano gawo kapara koma me laligowa. Gawo me aaa nene hinaya
mokoloo saano afaago ejemba wanaya nago oomakeba.
29
Qaa saga mo jegianoga mende kamaawato, qaa ejemba uugia nago me
kotiiwaati, mono iikayadee je laligowu. Ejemba qaagia moma uugia ejiwaa so
qambamambambaajo amamaajuti, mono iikawaa so gejanono qaagia oogi naaa moma
qeagowuyaga.
30
Anutuno buauruta dowenana mero Siweno uboati, kamba
iikawaajo aiweseya kombombaa mokotaa oono uugiano keme Anutuwaa mugea
kolooja. Kawaajo Anutuwaa mugea Ua Toroya ii mono wosobiri mende qe mubu.
31
Oo mono uukaambo ano uuduuduu kuuya ii qetego giligi korigano raba.
Uugereno mende juma oooro uugiano ao yo qama je aowubo. Kaaagadee
gemaqeqe qaa tokorokota ii mende jewu. Agonjora kania kaniano uugia me
tiloowabotiwaajo ii mono kuuya gema qegi korikori ewa.
32
Korikori ewato, ala-ala me
migigii ao gumbonjonjo qagano ama ao laligowu. Kraistwo qokotaagi Anutuno
sigisogogia mesao sogbama oonoti, oo mono iikawaa so toroqe koposogia
mesao ao laligowu. Kia.
22 Kol 3.9 24 Jen 1.26; Kol 3.10 25 Zek 8.16 26 Ond
mesao ao laligowu. Kia.
22 Kol 3.9 24 Jen 1.26; Kol 3.10 25 Zek 8.16 26 Ond
4.4 32 Kol 3.13 4.4 32 Kol 3.13
Efesus Efesus
<<
44
>>
4:16: 2 Kol 3.12-13
4:16: 8 Ond 68.18
4:16: 16 Kol 2.19
4:32: 22 Kol 3.9
4:32: 24 Jen 1.26; Kol 3.10
4:32: 25 Zek 8.16
4:32: 26 Ond 4.4
4:32: 32 Kol 3.13
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
55
>>
5
Anutuwaa asasagano laaligo ii kokae:
1
Anutuwaa wombo meraboraaa koloojutiwaajo siligia mono kapara koma
Anutuno amakejiwaa so ama otaa laligowu.
2
Kraistno jopago nonoma laaligoya
nonoojo ama qeleema mesaoro. Siimolo oogi kaasoyano umakeroti, Anutuno iikawaa
so Kraist laaligoyaa kalea ii moma ago kono moroa ukoowayawo kaaa koloo iwaa
jaano pumpugoro aisooro. Oo mono kaaagadee uujopano nama Kraistwaa so
jopago ao ama me laligowu.
3
Serowili ano agonjora kania kania me otokowaa (greedy) silia ii Anutuwaa jaano
mende sokonja. Kawaajo Anutuwaa ejemba soraaya koloojutiwaa so iwoi kaaaa qaaya
mo ii batugiano mende oosiri jegi mobu. Awawi!
4
Go koma jonosisi ama qaa saga arokuukuuyawo ano qaa sea sea ii mende jewu.
Iikano uugia me tilooro mende sokonja. Kawaajo ii mono mesaodaboro mepemepesee
qaa je sei laligowu.
5
Qaa kota koi mono moma komuwu: Mono serowili me agonjora me otoko
koloo iwoiwaajo koposogokeji, iino mono Anutuwaa bentotoa bua qe
aomambaajo amamaawaa. Nanameme iikano be qolomologoya me tando lopio
mepesee oomakejutiwaa tania kolooja. Kae anji, iino mono Kraist ano Anutu yoroo
bentoto uutano keumambaajo amamaawaa.
6
Anutuno sigisogo iikaaaajo ama temboma irisosooa qaa qootogo ejemba
yooo qagiano ano umakeja. Kawaajo mono qaa omaya kaaa je kele ama tutugo
tiligo oombabo.
7
Kawaajo ejemba kaaa mono gema uu yoowo ainjolo mende
laligowu.
8
Wala pagamano laligogito, kamba kokaamba Pombo qokotaa nama iwaa
asasagawo laligoju. Nanamemegia mono asasagaa buaya koloojutiwaa so ama me
laligowu.
9
Asasagaa bua koloojutiwaa toomoriaa hoa ii kokae: Oo nanameme awaa
otaagi Anutuno qaagia je tegoro solaaniwu ano qaa hoa toogadee je laligowu.
10
Naa iwoi Pombaa jaano sokombaati, iikawaa kania mono mogama gosi moma
asariwu.
11
Pagamambaa nanameme gorosoa ama mekejuti, iyoowo mono ainjolo mende
toroqe laligowu. Yooo kileagia ii mono iisaama asasagano ama je oombu.
12
Tosiano sigisogo aasagoyano amakejuti, ii asugano jeni gamuyawo koloowabo.
13
Anutuwaa asasagano sigisogogia kuuya me asariro kaniagia hoano mono
asugano asugiwaa.
14
Asasagaa Toyano mono aasagoyaa iwoiya kuuya iisaano
asasagano asugi ewaa. Kawaajo qaa mo kokae jegita eja,
Gao ejai, gii mono uuga tooro moba.
Mono koomuyanoga gbili waana Kraistno me asari gombaa.
15
Qaa iikawaa so nanamemegia mono momakooto qagano ama me laligowu. Moto
koloo tompi laligowubotiwaajo mono awaagadee gale me ao laligowu.
16
Kamba
kokaamba bobooli kamba koloojiwaajo ama uuwaa gawo mewombaa kana mo
koloowaati, kamba ii mono mende mesoqesoo tiwilaawuto, ejemba koorogiano kema
oso qambamamba koma oombu.
17
Kawaajo eja uugia qaa kaaa la mende
laligowuto, Pombaa uusiia ii awaagadee moma asari nambu.
18
Wain apu kotiga ne ekalolo ambubo. Agiaa jaajaa laligogi momogia bologano
asugiro pagama laaligono ritego keme tiwilaawubo. Kawaajo ekalolo ambuboto,
Ua Toroyano uugia saa qewaatiwaajo mono kapara koma nambu.
19
Mono Bua qaa
ami moma ondino (Buk so), mepemepesee rii (oosaa) ano uuwaa rii tosia ii uu
wombogiano qama Po mepeseekebu.
20
Kae me kae kolooro iikawaajo mono
Ponana Jiisas Kraistwaa qata qama Manana Anutu suula dagise je mu laligowu.
Kia.
2 Eks 29.18; Ond 40.6

16 Kol 4.5 19-20 Kol 3.16-17
Kia.
2 Eks 29.18; Ond 40.6

16 Kol 4.5 19-20 Kol 3.16-17
21
Kraistwaa jeta uuguwubotiwaajo mono keegia moma batugiano qaa baatano
keme ao laligowu.
22-23
Kraistwaa sele busuya ii uumelee kanageso. Iino iikawaa waa ano Hamoqeqe
Toya kolooja. Iikawaa so ejano kaaagadee embiaa waa kolooja. Kawaajo emba oo
mono Pombaa qaa baatano kekembaa so ooagiaa lourugia goda qe ooma qaagia
baatano kema laligowu.
24
Uumelee kanageso anana Kraistwaa qaa baatano nanjoi,
iikawaa so emba oono kaaagadee mono lourugia yooo qaa kuuya otaa laligowu.
25
Kraistno iyaaa uumelee kanagesoya jopago nonoma ananaajo ama laaligoya
togo qeleenoti, iikaaa eja oono mono kaaagadee embaurugia jopago uukale ama
ooma laligowu.
26
Kraistno uumelee kanagesoya Bua qaayano tak koto emba buaya
soraaya koloowombaajo apu kaaa kano sogbama me solaani nonono.
27
Iino
anana bumbua awaa soro koloowombaajo moma uunanaa sunuya me solaani jewo
gojejeraya qaa koloowombaajo kapara komakeja. Kanageso soraaya koposowaa qaanana
qaa koloowombaajo momakeja. Kraistno ka nunuano asamararaano eu keuni
jiilaano kuuro asari emba buaya kaaa iyaaa jaasewaano nonoma nonoono
akadamunanawo ano iimasiisiinanawo namboa.
28
Eja oo kaaagadee mono Kraistwaano tani ii otaa embaurugia jopago ooma
laligowu. Embia jopagokeji, iino mono iyaa kala koma aokeja. Kawaajo ooagiaa
sele busugia kala koma aokejuti, iikaaa mono embaurugia kala koma oogi
sokombaa.
29
Mono mo aaa sele busuya kamba mono kazi mende ama muroto,
kuuya anana sele busunana wagi kala komakejo. Kraistno kaaagadee uumelee
kanagesouruta anana sele busuya kaaa qaayano nunuagi kala koma nonomakeja.
30
Uumelee kanageso anana Kraistwaa sele busuya koloojo. Anana Kraist sele
busuyaa dondomouruta koloo laligojo. Kawaajo nunuagikeja.
31
Bua qaa mo
kokae eja, Kawaajo ejano mono nemumaa oromesao embiawo qokotaa woi
yorono selemotoogo koloo laligowao.
32
Qaa ii sareqaa aasagoya. Ii Kraist ano
uumelee kanageso ananaa uu soomogonanaajo je ooje. Qaa are iikawaa kania ii
aasagoya ano dusiita keemeya.
33
Kae koloojato, ooojo qaa ii kokae jeje: Oo
motomotoo mono kaaagadee embaurugia ooagia kala koma aokejutiwaa so
jopago ooma laligowu. Emba oono mono kaaagadee lourugia goda qe ooma
laligowu. Kia.
22 Kol 3.18; 1 Piito 3.1 25 Kol 3.19; 1 Piito 3.7 31 Jen 2.24
laligowu. Kia.
22 Kol 3.18; 1 Piito 3.1 25 Kol 3.19; 1 Piito 3.7 31 Jen 2.24
Efesus Efesus
<<
55
>>
5:20: 2 Eks 29.18; Ond 40.6
5:20: 16 Kol 4.5
5:20: 19-20 Kol 3.16-17
5:33: 22 Kol 3.18; 1 Piito 3.1
5:33: 25 Kol 3.19; 1 Piito 3.7
5:33: 31 Jen 2.24
2002, 2011 BSPNG
Efesus Efesus
<<
66
>>
6
Merabora ano nemuma ooo uusoomogo
1
Merabora ooono nanameme dindia ii kokae: Oo mono Pombo qokotaa
nemumawoigia yoroo jegara te koma otaa laligowu.
2
Anutuno jojopa qaa 1-2-3
kawaa tetegoyano tawaya nonomambaajo mende jero ejato, jojopa qaa jago 4 ii
dondomoawo. Wala kokae jeja, Nemumawoiga mono goda qe oroma laligowa.
Qaa ii te koni Anutuno iwaa tawaya nonomambaa qaaya kokae somogoro oogita eja,
3
Goda qe orona Anutuno toomoria gono toroqe namono kamba koriga
laligowaa.
4
Meraboraurugiano uukanjagiawo koloowubotiwaajo ma oono mono qaano
soya uugu mende horo kito ooma laligowu. Kae qaagoto, Pombaa Kana qaa te
kombutiwaajo kuma ooma iikawaa so mindigo oogi somariiwu. Kia.
1 Kol 3.20
kombutiwaajo kuma ooma iikawaa so mindigo oogi somariiwu. Kia.
1 Kol 3.20
2-3 Eks 20.12; Dut 5.16 4 Kol 3.21 2-3 Eks 20.12; Dut 5.16 4 Kol 3.21
Weleqeqe ano gale ooo qambamamba qaa
5
Weleqeqe oo mono namono galeurugia yooo qaagia Kraistwaa qaa kaaa te
koma siijaago siimeme mende amakebu. Qaagia uuguwubotiwaajo sombugia moma
jenegiawo ororo laligowu. Uugiano gbigbao mende ambuto, mono bo qe nama ama
me laligowu.
6
Tourugiano kondokondoowaa wa agi ejembano iisosoroowutiwaajo
qaagoto, jaaqasue mesao uugia gawono ama mekebu. Kae ama Anutuwaa uusiia
otaa Kraistwaa weleqeqe kaaa kolookebu.
7
Balo ejembaga wele qe oonjonje Po
aa wele qe mukejo. Kae moma gawogia mono Pombaa jaano sokombaatiwaa so
uuqeeagowo me laligowu.
8
Qaa koi mobu: Ooo batugiano tosiano gawo toya laligoju ano tosiano tourugia
ii tawagia qaa ee wele qe ooma kamaaqeqeta laligoju. Ii kile dae yoono gawo
awaa ii me ii mekejuti, Anutuno mono iikawaa tawaya oono bua qe aowuya. Qaa ii
mono romogo laligowu.
9
To ano weleqeqe ooo Pogia motoogo iino Siwe gomano laligoja. Iino
ejemba tosaaa mende iisosoroo tosaaa mende suree oomakejato, so motoogono
gosi qaanana je tego nonombaa. Gale oo ii moma kotojutiwaajo mono weleqeqe
alaurugia yoowo wasombura maayano ao so motoogo ama ooma horo uree
memetorotoro mesao laligowu. Kia.
5-8 Kol 3.22-25 9 Dut 10.17; Kol 3.25; 4.1
memetorotoro mesao laligowu. Kia.
5-8 Kol 3.22-25 9 Dut 10.17; Kol 3.25; 4.1
Anutuwaa jurujamba kuuya me laligowu.
10
Terena oodaboromambaajo ama qaa kokae ooje: Oo Pombo qokotaa nagi
ku-usua somatano mono inaa nago oono kotiikebu.
11
Kileaa Toyano seleno kuukuuwaa momo are kania kania amakeji, oo ii
jaasewa qe kotakota nambutiwaajo mono Anutuwaa jurujamba kuuya me kogi
kemero laligowu.
12
Nonono balo ejemba sa busugiawo yoowo manja mende aokejonto, be kawali
gale ano kohaamo bologa bologa tuarenje ama oombombaajo nanjo. Be kawali
gale bologa namo sombi batugarano jikaro dugiano nama po kaaa gale
komakejuti, ii mono qotogo qetama oomakejo. Kaaagadee po qerewea boi uuta
ano kamaaqeqeta batunanano pagamambaa ometotombaa eja geria laligo ilawoila
kuuya gale komakejuti, nonono mono iyoowo manja qekejo.
13
Kawaajo tuarenje
ama oombombaajo mono Anutuwaano jurujamba kuuya me kogi kemero nambu.
Kae nagi kereurugia kamba bologano uuwombaajo alanza koumakebuti, kamba
iikano mono saano afaago manja qe riitama oombu ano manja qegi tegoro saano
goma balogiano wakasii nambu.
14
Jurujambagia mono kokaaa kaya mouma aowu: Qaa hoagadee jejeta iikano
mono irimuga kaaa iigiano somogo nambu. Nanameme solaa soro ii totogiano
ree maleku kaaa koma sopa somogo ao nambu.
15
Kana esu mouma saano
rindago rii kemakejo. Kawaa so oo mono luaewaa Bua je seiwombaajo jojorigi
iikano nemu koma oombaa.
16
Jurujamba iikawo toroqe suma waa qata momalaari ii
mono bua qe ao suula besaa namakebu. Kileaa Toyano ninido siwisewe
nonomambaajo moma tiwo wasaya motokeji, iikawaa agobato geria kuuya mono ree
iikano qewago ago koma aokebu.
17
Anutuwaa Hamoqeqe Toya ii mono bua qe aowu. Bua qe ao mombo
letombuti, dohamo ii mono wagiano ae wakou kaaa mougi turu ago koma
oomakebaa. Ua Toroyano manjawaa soo somata nononji, ii Anutuwaano Bua qaa. Ii
kaaagadee mono bua qe ao uu wombogiano ama manja iikano qekebu.
18
Jurujambagia kuuya ii mouma ao mono kamba so Anutu qama kooli qisi laligowu.
Ua Toroyano kondoo inaa oomakejiwaa so mono welema saama mukebu. Mono
ponda uugbiligbili laligo suula Anutuwaa ejemba soraaya kuuya yooojo ama kapara
koma qama koolikebu.
19
Noojo kaaagadee kokae qama koolikebu, Anutu, gii mono qaa kota dindia
Pool muna goo Oligaa Buaga aasagoya ii qaa jetano jewaatiwaa so je asari
awasakakagadee nama uukuukuu me oomakeba.
20
Niino Oligaa Bua iikawaajo
ama Anutuwaa jotamemeya eja waa koloojento, gawoa mekejeiwaajo ama kamba
kokaamba kapuare mirino raje. Kawaajo Bua qaa ii Anutuwaa jaano sokombaatiwaa
so awasakakagadee je laligomambaajo mono qama kooli laligowu. Kia.
14 Ais
so awasakakagadee je laligomambaajo mono qama kooli laligowu. Kia.
14 Ais
11.5; 59.17 15 Ais 52.7 17 Ais 59.17 11.5; 59.17 15 Ais 52.7 17 Ais 59.17
21
Wombo alana Tikikus iino noo sunduna ano mobuya. Iino Pombo qokotaa
gawoa membiri-qembiria qaa mekeja. Kokano nomae ama me ramakejei, ii kuuya
iijoro oo kaaagadee ii mobu.
22
Nonono nomae rama laligojoi, oo sundu ii
mobutiwaajo Tikikus wasi mube Efesus ooono kawaa. Iino ka ulukole me
oono saano bonjo laligowu.
23
Manana Anutu ano Po Jiisas Kraist yorono mono uumelee alaurunana oo luae
qe uuno jopago ooma momalaarigia me kotiikeba.
24
Ejemba Ponana Jiisas Kraist
kamba tetegoya qaa jopago laligowuti, Anutuwaa kalemoriaano mono kuuya oowo
e e ubaa. Kia.
Efesus Efesus
<<
66
>>
6:4: 1 Kol 3.20
6:4: 2-3 Eks 20.12; Dut 5.16
6:4: 4 Kol 3.21
6:9: 5-8 Kol 3.22-25
6:9: 9 Dut 10.17; Kol 3.25; 4.1
6:20: 14 Ais 11.5; 59.17
6:20: 15 Ais 52.7
6:20: 17 Ais 59.17
2002, 2011 BSPNG
Soomogo Gbilia Soomogo Gbilia
<<
11
>>
Uumeleembaa Bua Tere
Soomogo Gbilia
The New Testament in the Borong (Kosorong) language
Finschhafen District and Lae,
Morobe Province, Papua New Guinea.
Ethnologue Code: [KSR]
BSPNG 2002
ISBN: 9980 63 933 4
263P-2002-2,568
Qaa mutuya
Anutuwaa qaano asugano asugiro mondomondonana kuuya tegoja. Toroqe
yagise ani Anutuno mananana mende mewaa. Uume-leembaa Bua Terewaa ku-usua
ii uuta. Ii laaligonana utegowaatiwaa so.
Bo motomotoombaa uutano geego jawo motoogo meweego goo qaa kota
kombombaa (memory verse) koloowa. Kaaiadee jawo tosia geegaajo meweego
kirifino oowa (underline). Ii 1) geegaa praiwet Baibel stadi gawo.
2) Famili diwousen: Miri motoogowaa uutano ejuti, oo mono kamba so ajoroo
Bua qaa batuya weego ami moma qama kooli laligowu 3) Baibel stadi ii ejemba 2-10
yoono ajoroo stadi gawo me batugiano ami mobu 4) Baibel leson ii kokae:
Mono kuma oono tosiano ajoroo qaa moma uu wombogiano ambu 5) Baibel
konferens me Baibel kemp kano Baibel leson mamaga amboa 6) Baibel momo jake
(Baibel akademi) ii tere miri qaita mo.
Sundu motomotoo iikawaa qaa alia (referens) tosia ii sundu tetegoyano me
sunduwaa qaa waaa baatano eja. Iikano saano buk qata torodaamo, bo ano jawo
jagoya mokoloowa.
Soomogo Gbiliaa uutano bo (chapter) 260 eja. Kae kolooro wee motoogowaa
uutano bo motomotoo weegowaati ee, Soomogo Gbiliaa qaaya kuuya ii saano
gbani so weego laligowa. Jawoya (verse) 7957 ero wee so jawo 23 weegowaati ee, ii
saano gbani motoo-gowaa uutano weegodaborowa.
Melemelee gawombaa jekootoya (translation principles)
Jekooto (rule) waa ii kokae: Qaa je (word) motomotoo mende meleekejonto,
qaawaa kania (meaning) motomotoo ii meleekejo. Qaa je (word) motomotoo otaa
meleembonaga, mono sisau kolooro osi amamaawonaga. Ananaano qaa ii Iklis me
Koo qaawaa taniaa qaago. Kawaajo Boro qaawaa sii area (grammar) otaani kania
digowaa (natural).
Qaawaa kania moma asarigo Ii ananaano qaano nomae amboa? je kana
mogamakejo. Qaa simia tosia ii Boro qaano mende eja. Kawaajo kamba tosaaa ii
je asarini koriga koloowaa. Iklis qaano qaa motoondee kolooro Boro qaano qaa
koriga mindirii jejo. Iikawaa sareya mo ii 'selfish'. Ii ananaa qaano: Iyaaajoadee
romogo kiririjaba laligoja me buuju.
Qaa lombotawo (key terms) tosia iikawaa kaniagia (diksenari, glossary) ii buk
tetegoyano anjoa saano iima weegowa. Qaa mo ii holy. Ii Boro qaano nomae, ii
iikano kema iiba. Qaa tosaaa ii momalaari, uujopa, Farisii ano kaa kaa.
Qaawaa kania (meaning) kitia mende mesaokejo ano qaawaa kania (meaning)
tosaaa ii mende toroqe amakejo (streit tru, accurate). Qaawaa kania kitia tosaaa ii
aasagoyano eju (implied information). Ii osiqosi qagano oso mokoloo asugano
amakejo. Kae ani kaniano asugano kolookeja (kilia, clear).
Qaa tosia ii ambosako yooo kambano mende ero jegi iwoi ii kanage kolooro qata
kaaiadee karo kamba kokaamba qamakejo. Iikawaa sareya tosaaa ii kantri, gawman,
prowins, gawana, zioz, bisop, pasto, maaket, mone ano kaa kaa. (Loan word) ii
kamba kokaamba ananaa qaaga kolooja.
Qaa tosia ii kamba kokaamba sopa ( ) uutano ani kanage kuuyano iikawaa kania
mogigo ii saano mesaowoa. Iikawaa sareya mo ii meme (noni), farisii (Kana qaawaa
kaparakoko).
Yaeboro ooono qaa tosia morota jekejuto, kile kuuya koi ii saano moma
asariwoa.
<<
11
>>
2002, 2011 BSPNG
Galesia
00
11
22
33
44
55
66
Galesia Galesia
<<
00
>>
^
Galesia
Oligaa Bua ii mende je soo modoqodowagowu.
Kraistno me letoma nono aposol koloowe.
Aposol yoono Pool horogi batugiano karo.
Poolno Piito je qotogo muro.
Juuda ano waba kantri anana Anutuwaa jaano ororo koloojo.
Kana qaawaajondee nambu me Jiisas moma laariwu?
Aabrahambaa kana otaani sokombaa.
Jiisasno kitinana kolooro Anutuwaa qasumasuwaa bua qe aoro.
Kana qaa ano oyaboya mokoloowoatiwaa soomogo qaa
Kana qaawaa gawo hoa ii nomae?
Anutuwaa meraboraaa koloo laligojo.
Anana Kraistwaajo ama Anutuwaa meraborata kolooni.
Poolno Galesia yooojo majakaka moro.
Galesia yoono Pool gema qewombaajo agi.
Haagar ano Saara yoroo sareqaa
Lologo Kraistwo nana solaano nambu.
Ua Toroyano gale koma oono laligowu.
Lombogia mono bosima ilaa aokebu.
Gale meme ano yeizozo qaa tetegoya
Galesia Galesia
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
11
>>
Galesia Tere
Poolno Galesia yooo Tere ano.
Je-asa-asari
Poolno Bua Tere koi Galesia prowinswaa uumelee kanageso yooojo ooro.
Galesia prowins ii Eisia Maino (Turkey) uutano Room yoono je koto oogi
baagiano laligogi.
Aposol yoono Anutuwaa Bua qaa je seigi wala Juuda tosaaa ano kanage waba
kantri tosiano kaaagadee uugia meleegi. Kamba iikano Juuda yoono kapara
koma qaa woi kokae jegi bimooro:
1) Waba kantri yoono Mooseswaano Kana qaawaa so Anutuwaa aiweseya
selegiano mende kotowuti ee, iyoono mono uumelee kanageso hoa mende
koloowuya. Anutuno ejemba iyaaajo mewee-go oonoti, iyooo aiweseya ii sele
kooto. Jen 17.10-12. Poolno ii moma Qaa ii hoa qaago! je kokae je koto oono,
Waba kantri yoono Jiisas moma laarigi Anutuno momalaarigia iikawaajo ama qaagia
je tegoro solaani uumelee tuu hoa koloowuya.
2) Boi takapolakaya yoono Poolno Ua Toroyaa ku-usuno gawo meroti, ii
me kamaa ama kokae jegi, Pool ii aposol hoa mende koloojiwaajo ama qaaya mende
mobu. Kae jegito, Poolno kotii jero, Niino Jiisaswaa Oligaa Bua jeje ejaga koloowe
Anutuno metogo kuu nono aposol hoaga laligoje. Kae je Galesia yooo uumelee
tuua tuua nanamemembaa qambamamba qaa ooro. Uunana meleemboati ee, mono
afaago Kraist jopago gawoa meni hoa koloowaa.
Qaa mutuya 1.1-10
Pool nii aposol hoa kolooje 1.112.21
Anutu kalemoriaaa Bua qaa 3.14.31
Nononanaa ainanaa sogoya 5.16.10
1
1
Pool niino qaa ami mobombaajo Galesia uumelee kanageso ooojo tere koi
ooje. Wasiwasi eja koloojeiwaa kania ii kokae: Ejembano aposol gawombaajo mende
kuu nogi me laligoje. Balo eja mono mende wasi nonoto, Jiisas Kraist ano Ma
Anutu ii koomunoga me gbiliroti, iyorono mono arego aposol gawo noni me
nanje.
2
Neauruna kuuya niwo nanjuti, iyoono nii kotigo nogi tere koi ambe Galesia
prowinsno uumelee kanageso tuua tuua ooono kaja.
3
laligowu.
4
Jiisasno ananaa Anutu ano Ma iwaa je buuta otaa ananaa sigisogonanaajo ama
laaligoya qeleeno qegi. Kamba kokaamba namowaa kamba bologano laligokejoi,
iino mono kokainoga hamo qe metogo nonombaatiwaajo ama komuro.
5
Kawaajo
Anutuwaa qabuaya kambaa kambaa mepeseeni tetegoya qaa akadamuyawo e e
ubaa. Qaa ii oano.
Oligaa Bua ii mende je soo modoqodowagowu.
6
Niino ooo kanagiaajo ama aaruwe jaa kona luguja. Anutuno Kraistwaa
kalemoriaa bua qe aowutiwaajo ooono iwo laligogito, niino oomesaowe tosiano
ka Oligaa Bua morota jegi kamba mende koriro eleema qaa doogoya kano qokotaa
ekalolo laligoju. Kawaajo mono aaru tililigoje.
7
Qaagia ii Oligaa Bua hoa mende
totoo koloojato, ejemba tosiano Kraistwaa Oligaa Bua ii ekalolo me meeqeera agi
dogoja. Kae kolooro la liligo ejemba kuu oogi uugia sisau kolooro laligoju.
8
Ejemba kaaa ii mono yamage (kozige)! Nonono Oligaa Bua je asari ooma
laligonii, mono ii qewago bua qaa morota je asarinagati ee, iino mono Anutuwaa
jaano gere siawaa bua kolooja. Ii nonoonoga mono me Siwewaa gajoba mono
kamaa jenaga, ii kile qaa kaaa mono mende totoo te kombu. Qaa doogoya ii kile.
9
Qaa wala je laligonii, iikayadee mono keteda koi mombo jeje: Oono Oligaa Bua
aali moma ago kondaborogiti, mono ii qewago bua qaa morota je asarinagi ee,
Anutuno mono ii qasuaa muro gere siano kemeba.
10
Qaa kae jejei, ii ejembano nisosoroogi neeno yooo jaano sokomambaajo ama
mende jejento, Anutuno niiro iwaa jaano sokomambaajo ama ii jeje. Niino balo
ejemba uuqeeago moma nombutiwaajo mende totoo kapara komakeje. Toroqe
ejemba kele ama ooma usugowenagati ee, niino mono Kraistwaano gawo
memambaajo amamaawenaga. Kia.
Kraistno me letoma nono aposol koloowe.
11
Oo alauruna, Oligaa Buawaa kania ii kokae moma yagowu: Bua qaa je
asarikejei, ii balo eja mono mende uuno junju qaa jerota eja.
12
Mono mo ii
mende kuma nono. Ii balo eja mombaanoga mende moma ago kombeto, Jiisas
Kraistno iyao asugi noma Oligaa Buaya nisaano moma asariwe noo buaga kolooro.
13
Oono noo kaniana saano moju. Juuda ejembano Anutuwaa Kana qaawaajo
uugere amakejuti, niino waladee iyooo momogia otaa yooo so koloo me laligowe.
Kaaa laligo Anutuwaano uumelee kanageso ii uu uree jaabamagege me ooma
laligowe. Geriawo sisiwerowero ama ooma me tiwilaa oomambaajo agobato me
laligowe.
14
Juuda ejemba gbaworo alauruna gbaninana motooano laligonii, niino
iyooonoga seiseiya ii haamo ama ooma Kana qaawaajo uugere me laligowe. Kae
laligo Juuda nanamemenanaa kania tororo otaa ambosakonanaa jekooto qaa
kamaawabotiwaajo mono honoa qaa kapara koma laligowe.
15
Kae ama laligoweto, Anutuno walagadee nemu goro uutanoga niima
iyaaajo meweego nono ano kanage kalemoriaaajo ama noono. Noonoti, iino
mono noojo are kokae moro sokono:
16
Iino Meriaa kania nii nisaano momambaajo
moma Jiisaswaa Oligaa Buaya me waba kantri tosiano kema yooo batugiano je
asari laligomambaajo nijoro. Iino kae nijorotiwaajo ama niino waama
kanakanaiyanoga kanai balo ejemba yooo gejanono qaagiaajo mende totoo
mogama qisi ooma laligo koube.
17
Kaaiadee Jerusalemsitino mende uma wasiwasi eja aposol wala laligo kougiti,
iyooono mende kema asugiwe. Kae qaagoto, iikanondee Arebia gomano kema laligo
mombo Damaskas sitino eleembe.
18
Damaskas eleembe gbani karoo tegoro Piito iima
moma kotomaa, je Jerusalemsitino uma iwo somaa 15 kawaa so laligowe.
19
Kano
laligoweto, wasiwasi eja aposol tosaaa ii mende iiibe. Pombaa koga Jeims iigadee iibe.
20
Kawaajo mobu, qaa oo oonjei, ii qaa hoaga kolooja. Qolomologoya mo
qaago. Qaa ii Anutuwaa jaasewaano jeje.
21
Jerusalem mesao Siria ano Silisia balono kema goma tosaaa liligo laligowe.
22
Kae kema laligoweto, Judia prowinswaa uumelee kanageso tuua tuua Kraistwo
qokotaa nanjuti, iyoono mende niigitiwaajo kamba iikano nii mende moma koto
noma laligogi.
23
Noono buju qaa kokaenda ii yooo gejagiano kemero mogi, Wala
sisiwerowero me nonoma laligoroti, iino mono letoma laligoja. Momalaari qaa
aliwaatiwaajo jaabamagege me nononoti, iino mono kamba ketada kokaamba ao qaa
iikayadee je asarikeja.
24
Kae moma noojo ama Anutu mepesee mu laligogi. Kia.
13 Apo 8.3; 22.4-5; 26.9-11 14 Apo 22.3 15-16 Apo 9.3-6; 22.6-10; 26.13-18 18 13 Apo 8.3; 22.4-5; 26.9-11 14 Apo 22.3 15-16 Apo 9.3-6; 22.6-10; 26.13-18 18
Apo 9.26-30 Apo 9.26-30
Galesia Galesia
<<
11
>>
1:24: 13 Apo 8.3; 22.4-5; 26.9-11
1:24: 14 Apo 22.3
1:24: 15-16 Apo 9.3-6; 22.6-10; 26.13-18
1:24: 18 Apo 9.26-30
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
22
>>
2
Aposol yoono Pool horogi batugiano karo.
1
Kawaa gematano gbani 14 tegoro kano Barnabaswo Jerusalem sitino mombo
umaa, je Taitus kaaagadee wambe motoo uni.
2
Anutuno wala noono asugi kemaatiwaa qaa nisaanotiwaajo ama yorowo kema
Jerusalemkeuma gawonaa kania je asari oombe. Gawo ponda me kouma laligojei,
iikano aposol yooono mende sokono gawonaa hoano kamaa qero pogowabo. Kae
romogo sunduna ejemba omaya yooojo la mende iijoweto, jotamemeurunana goda
qe oomakejoi, iigadee horo oombe ajoroogi. Ajoroogi kano Oligaa Bua waba
kantri batugiano liligo je seikejei, ii asugano je asariwe mogi.
3
Yoono ii moma
Saano! jegi. Kae je neana Taitus Griik eja iino niwo laligoroto, kile somataurunana
yoono Anutuwaa aiweseya seliano kotowutiwaajo mende je koto mugi. Juuda
nonoono Kana qaa ii mende me kotii mugi.
4
Juuda somata yoono qaagoto, tosiano eja selia kotowombaajo moma batuyano
batuyano kuu jegiti, boi takapolakaya iyooo kanagia ii kokae: Yoono Uunana
meleenjo, je kae mondo nonoo kanianana iima kotowutiwaajo olo ja qe ka ala
kaaa batunanano kouma laligogi. Nono Kraist Jiisaswo qokotaani laaligo walagaa
kasanoga isama nonono solaa laligojoi, iikawaa silia iima kotowutiwaajo nagi.
Yoono nonoojo kokae moma koposogogi: Saano laligogi ooni ananaa sopa
uutano kougi Mooseswaa Kana qaa baatano oooni ananaa weleqeqeurunana
koloowuya.
5
Kae koposogo metama nonogito, nonono Oligaa Buawaa qaa
hoano meeqeesoo koloowabotiwaajo nanjo. Ii ooo batugiano agokaya koni kotii
ewaatiwaajo nanjo. Kawaajo kamba mono mende loori qaagiaa baatano
kembombaajo mende totoo wambelaani.
6
Ajoajoroono nii Bua qaana je asariwe jotamemeya yoono Saano! je niino
Bua qaa mo toroqe jemaatiwaajo mende jegi. Eja ii geregiaga koloogi goda qe
oomakeju. Qabuagia kae me kae kolooji, niino iikawaajo mobe so motoogo
kolooja. Anutuno ejemba tosaaa mende ninisosoroo tosaaa mende suree oomakeja.
Keda motoogono gosi nonomakeja.
7
Bua qaana mende totoo utegogito,
Anutuwaano gawo area iikawaajo mono Ahaa! je kokae iima asarigi: Anutuno
moma laari nonoma Oligaa Bua je asariwombaa gawoa ii kokae mendeeno: Niino ii
waba kantri batugiano je seiwe Piitono Bua qaa iikayadee Juuda kanageso yooojo
je asari uugia kuu oomakeja.
8
Gawoa kae mendeema aposol Piito inaa muro Juuda eja selegia kotogiti, iyooo
batugiano uukuukuu gawo mekeja ano nii kaaiadee inaa nono wasiwasi ejaga koloo
waba kantri batugiano liligo gawo iikayadee mekeje.
9
Kawaajo Jeims, Piito ano
Jon, eja geria qabuagiawo yoono Pono kalemoria kaaa nono laligoweti, qaa ii
moma kotogi uumotoogo ani. Gawo kae mendeema iikawaa kaisareyaga Barnabaswo
noro boronara qegi kokae je kotiini, Noro waba kantri yooono kema gawo meri
ooagia Juuda kanageso yooo batugiano toroqe gawo mekebu.
10
Qaa motoogo
qisi noroma kokae toroqe nirijogi, Ejemba wanaya ilaa oombojo mono toroqe
romogo laligowao. Kae nirijogi niino iikaaagadee ama oomambaajo kapara
koma laligoje. Kia.
1 Apo 11.30; 15.2 6 Dut 10.17
koma laligoje. Kia.
1 Apo 11.30; 15.2 6 Dut 10.17
Poolno Piito je qotogo muro.
11
Kae je kotiininto, Piitono Antiokia sitino ka meleqelee ano ejemba uugiano
mamaga boliro. Kawaajo Piitono karo iibeti, kamba iikano niino jaayano kuu
kokaembaajo tuarenje ama mube:
12
Piitono wala waba kantri yoowo laligo nene
motoo ne laligogito, eja tosiano Jeims mesao Jerusalemga kagi iikawaa gematano
ejemba ii iiima sisirii sigesige nano. Anutuwaa aiweseya selegiano kotogi yooojo
toroko moma ziriziri ama Juuda tuu yoowo qokotaa laligoro.
13
Kae waba kantri ejemba ii mojogia tiiro kogbara qegi Juuda uumelee ejemba
tosiano kaaagadee Piitowo qokotaa uumeleembaa selesele qe nagi. Selesele qe
nama Barnabas kaaagadee horogi yoowo jibijabu qero.
14
Kae ama nanamemegiano
Bua qaa hoa dindiagadee mende otaagiti, niino ii iima ejemba kuuya yooo
jaasewagiano nama kokae ijowe, Piito, gii Juuda ejagato, kile waba kantri yooono
nanamemegia otaa laligoja. Gii Juuda ananaano nanameme mende otaa kile waba
kantri ejemba ii otaa nambutiwaajo kuu ooma uugere amakeja? Ii mende sokonja.
Kia.
Juuda ano waba kantri anana Anutuwaa jaano ororo koloojo.
15
Juuda koloo uunana meleenii, nonono waba kantri ejemba sigisogogiawo
kaaa mende koloo laligojo.
16
Kaaa laligojonto, hamoqeqewaa kania ii kokae erota
moma yagojo: Jiisas Kraist moma laarini qaanana je tegoro solaanijo. Mono Kana
qaa otaa iikaaa kano solaa mende koloowaa. Kawaajo nonono kaaiadee solaa
koloowombaajo moma Kraist Jiisas moma laari muni qaanana je tegoro solaanini. Ii
Kana qaa te kombonagatiwaajo ama qaago.
17
Kae ama Kraistwo qokotaa Anutuwaa jaano solaaniwombaajo kapara koni
Anutuno kile mokoloo nonono nononano kantri tosaaa yooo tani kaaa
sigisogonanawo laligojoi ee, Kraistno sigisogo ambombaajo nemu koma
nononja me qaago? Qaago totoo! Qaa ii yamage (kozige)!
18
Kana qaa otaa solaa
koloowombaa qaaya ii kondeema qewagowe. Qewagoweto, ii mombo agobato me je
kuuwenagati ee, mono Kana qaa iikayadee qotogo sigisogo ejaga koloo kaniana
mombo iikae mokoloomambo.
19
Wala kaniana iikae mokoloo Kana qaawaajo ama
koomuya tani kaaa koloowe. Kae koloowe Kana qaano mende toroqe gale koma
nono solaa laligoje. Niino laaligona Anutuwaano ambe Kraistwo maripoono nugi
kaaa komu nama iwo kotii laligoje.
20
Kawaajo neeno mende toroqe laligojento, Kraistwaa Uayano mono noo
uunano kotii laligoja. Kraistno uu jopago noma laaligoya noojo qeleema dowena
mero. Kawaajo toroqe jaawo laaligo laligomaati, ii mono Anutuwaa Meria moma laari
mu laligomaa.
21
Kana qaa otaa iikaaa kano solaa koloowonagati ee, Kraistno
mono ee toontoo komunaga. Komuroti, ii moma laari Anutuwaa kalemoriaa kae
mende qewagokeje. Iikano mono nemu koma nonono solaanikejo. Kia.
16 Ond
mende qewagokeje. Iikano mono nemu koma nonono solaanikejo. Kia.
16 Ond
143.2; Room 3.20, 22 143.2; Room 3.20, 22
Galesia Galesia
<<
22
>>
2:10: 1 Apo 11.30; 15.2
2:10: 6 Dut 10.17
2:21: 16 Ond 143.2; Room 3.20, 22
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
33
>>
3
Kana qaawaajondee nambu me Jiisas moma laariwu?
1
Oo Galesia kaamaa ejemba, uugia qaa! Niino Jiisas Kraist maripoono qegitiwaa
kania ii jaagiano ama je qendeema oombeto, mono noo gemanano ka uusoosoo
me oono jinjau qeju. Ii mende sokonja.
2
Iwoi motoondago qisi oombe nijogi
momambaajo moje: Oono Ua Toroya ii mono nomae ama bua qe aogi? Ii Kana
qaa otaagitiwaajo ama qaagoto, Oligaa Bua moma Jiisas moma laarigi Ua ii uugiano
ano bua qe aogi. Niino qaa ii duduuwubotiwaajo nama uugia kuuje.
3
Ii duduugitiwaa
tanitani meleema momogia mesao uugia sooro kaamaa anju. Wala Ua Toroyano
uugiano keme inaa oono kania kanai kegito, mombo Mooseswaa Kana qaawaa
kaniano keme kemakeju. Kamba kokaamba ooagiaa esu qagano solaa
koloowombaajo agobato mekeju me? Esugia iikano mende sokonja.
4
Kraistwaajo ama siimbobolo mamaga ama oogi qagiano uroti, ii mono ee
toontoo moma bosima laligogi me? Hoa mende kolooro ii mono oano ee toontoo
bosigi. Kawaajo oo mono ejemba uugia qaaga laligoju.
5
Kawaajo Anutuno Ua
Toroya ooma batugiano agoleto kania kania esumumuyawo mekeji, ii oono Bua
qaaya moma Jiisas moma laarikejutiwaajo ama mekeja. Kana qaa otaakejutiwaajo ama
ii mende mekeja. Qaago. Qaa ii mono mende duduuwu. Kia.
Aabrahambaa kana otaani sokombaa.
6
Qaa iikawaa so Anutuno Aabrahamama muro ii Bua qaano kokae oogita eja,
Aabrahamno Anutu moma laari muro iima qaaya je tegoro solaaniro.
7
Kawaajo Aabrahambaa kania romogo kokae mobu: Dae yoono Anutu moma
laarikejuti, iyoono mono Aabrahambaa mundauruta koloo laligoju.
8
Anutuno
walawala area kokae ano, Ejemba Juuda qaago yoono nii moma laari nogi qaagia
je tegowe solaaniwuya. Area kae ama iikawaa so Aabrahambaajo Oligaa Bua qaa
walawala kokae ijoro, Goojo ama noo kotuemotuenano mono namowaa ejemba tuu
kuuya yooo qagiano ubaa. Tosiano qaa ii waladee iima asari Bua qaano oogi.
9
Aabrahamno Anutu moma laari muro kotuego muro momalaariwaa wanjaleya kolooro.
Iikawaa so dae yoono Aabraham kaaa moma laarijuti, Anutuno ii kaaagadee
kotuego oono Aabrahambaa mundauruta koloowuya.
6 Jen 15.6; Room 4.3

7
kotuego oono Aabrahambaa mundauruta koloowuya.
6 Jen 15.6; Room 4.3

7
Room 4.16

8 Jen 12.3 Room 4.16

8 Jen 12.3
Jiisasno kitinana kolooro Anutuwaa qasumasuwaa bua qe aoro.
10
Kae koloowuyato, kuuya yoono Kana qaa otaa kawaa qagano laari laligojuti,
Anutuno mono qasuaa oono laligowuya. Qaa ii Bua qaano kokae oogita eja, Kana
qaa Tereno qaa kuuya oogita eji, mono mo ii kuuya mende te koma otaakeji,
Anutuno mono ii qasuaa murota laligowaa.
11
Bua qaa mo kokae oogita eja, Ejemba
solaa mombaa momalaariano mono nemu koma muro kotii laligowaa. Kawaajo
mono Kana qaa otaa iikano solaa koloomambaajo moji, iino mono Anutuwaa
jaano mende solaaniwaa. Qaago. Qaa ii asugano qendeema oombe tegoja.
12
Momalaarino Mooseswaa Kana qaa mende nemu konja. Qaa iikano jojopa qaa
kuuya te kondaborowombaajo uunana kuukeja. Kana woi ii aa aa. Kana qaawaa kania
ii kokae jero oogita eja, Kana qaa kuuya te koma otaakeji, iino mono kotii
laligowaa.
13
Kana qaa mende waleembonaga, kaeano laaligo kombombaa mokoloowonaga.
Kaento, Anutuno anana iyaaa Kana qaayaa so qasuaa nonomambaajo togo Kraist
wasiro ala ilailaanana koloo dowenana mero. Bua Tereno qaa mo kokae oogita eja,
Ejemba gere batuyano mondo oonjuti, Anutuno ii kuuya qasuaa oono laligoju.
Iikawaa so Kraist gereno mondogi ananaa kitinana kolooro Anutuno qasuaa muro
iikaaa kano dowenana mero. Qasumasuaa ananaa qananano uroti, ii qetegoro.
14
Benana Aabrahamno Anutu moma laariro kotuego muroti, iikawaa so kotumotue
iikano waba kantri kuuya sokoma yooo buagiaga koloowaatiwaajo moro. Kae moma
kuuya ananaa dowenana mero. Dowenana mero Kraist moma laarini kana kokae
koloowaa: Anutuno Uaya Toroya nonomambaa qaaya somogoroti, nono uunana
meleema Ua ii saano bua qe aowoa. Kia.
10 Dut 27.26 11 Hab 2.4 12 Lew
meleema Ua ii saano bua qe aowoa. Kia.
10 Dut 27.26 11 Hab 2.4 12 Lew
18.5 13 Dut 21.23 18.5 13 Dut 21.23
Kana qaa ano oyaboya mokoloowoatiwaa soomogo qaa
15
Oo uumelee alauruna, niino balono laaligowaa sareqaaya mo kokae jemaa:
Mono borosamoya tosia yooo buaga koloowaatiwaa qaaya tuuno jero somogogita
eji, ii mono mo qewago kanage qaa mo qagano toroqemambaajo amamaawaa.
16
Mobu, Anutuno soomogowaa qaaya ii Aabrahamano gbilia mo yoroojo je
somogorota eja. Bua qaa iikano gbiliuruga mamaga ananaajo tani kaaa mende
jejato, eja motoogowaajo kokae jeja, Ii goo gbilinoa mo ii mumaa. Eja motoogo
ii Kraist.
17
Qaa iikawaa kaniaajo kokae jeje: Soomogowaa qaa iikawaa hoa ii mono
kamaawaatiwaajo amamaawaa. Anutuno ii walawala je somogo gbani 430 tegoro
kano Kana qaaya mokoloo Mooses muro. Kana qaa iikano soomogo qaaya wala
jeroti, ii qewagomambaajo amamaawaa.
18
Oyaboya koloowombaa kotumotueya ii Kana
qaa otaa mokoloowonagati ee, Anutuwaa soomogo qaawaajo mende toroqe
amamaani ee toontoo ewabo. Bua qaaya Aabrahammuroti, ii ee totoo mende eroto,
Anutuno qaaya iikawaa so Aabraham kotuego muro oyaboya mokoloo laligoro.
19
Aabrahamee kotuego mu Kana qaa ii mono nomaembaajo anota eja? Kawaa
kania ii kokae: Ejembano kana uugu jinjau qe laligogitiwaajo Anutuno Kana qaa ii
kanage toroqe je asugiro. Je asugiro Siwe gajoba yoono ii me kamaa ala ilailaa eja
(namel man, mediator) Mooseswaajo isaama boriano agi Anutuwaa je me ejemba
batunanano nama je kotoro. Kana qaa iikano kamba so e uma gale koma
nonombaatiwaajo ama qaagoto, kanage Kana qaawaa esuano kamaawaatiwaajo ii
nonono. Aabrahambaa gbili mombaa soomogo qaaya nonono eja iikano asugiroti,
kamba iikano Kana qaawaa esuano mono kamaaro.
20
Ala ilailaa eja iino Anutu ano ejemba batunanano nama qaa gawo mekeja.
Anutuno soomogo qaaya ii ala ilailaaya qaa, mono ao Aabraham muro. Kawaajo
oyaboya koloowombaa soomogo qaaya ii uuta ano Kana qaa iikano mono newo
baatano raja. Kia.
16 Jen 12.7 17 Eks 12.40 18 Room 4.14
baatano raja. Kia.
16 Jen 12.7 17 Eks 12.40 18 Room 4.14
Kana qaawaa gawo hoa ii nomae?
21
Kae raro Kana qaa ano oyaboya koloowombaa soomogo qaa ii aojao me
qaago? Awawi! Anutuno kotii laligowombaa Kana qaaya nononagati ee, mono oano
Kana qaa otaa Anutuwaa jaano solaa koloowonaga. Kawaajo qaa woi ii mende aojao.
22
Qaagoto, qaa woi ii aa aa. Anutuno soomogo qaaya ii uumelee ejemba oyaboya
mokoloo nonomambaajo ama anota eja. Soomogo qaa iikano Jiisas Kraist moma
laarijoi, mono ananaano hoawo koloowaatiwaajo moma kokae arego jero,
Sigisogo ejemba uugia mende meleembuti ee, mono ee toontoo Anutuwaa jaano
mende solaaniwuya. Kawaa kania ii Bua qaano kokae jerota eja, Sigisogono
mono goma so ejemba kuuya gbadoo nonono laligojo.
23
Wala uunana mende meleeni momalaarinanano mende kolooro Kana qaano
somogo gale koma nonoma kapuare uutano nonoono. Kanage Anutuno
momalaariwaa kania ninisaano kolooroti, kamba iikano kasa gbadono laaligonana ii
tegoro.
24
Kae rani Kana qaa ii boinanaga koloo Kraistwaa kania mobombaajo kuma
nonomakeja. Boi eja gbaworo kuma oogiti, iikawaa so qaa iikano nunuama solaa
koloowombaajo mindigo gale koma nonomakeja. Kae ama Kraistwaa kania moma
asari moma laari muni qaanana je tegoro solaaniwombaajo kuu nonomakeja.
Uunana meleeni boiwaa gawoa ii mono kamba iikano tegowaa.
25
Uunana meleeni
momalaarinanano kolooro Kana qaa baatano mende laligoni iikano boi kaaa mende
toroqe gale koma nonomakeja. Kia.
Anutuwaa meraboraaa koloo laligojo.
26
Kuuya oono Jiisas moma laari mugi kolokoloo dologa oono Anutuwaa
meraboraaa koloo Kraistwo qokotaa nanju.
27
Kraistwo nambutiwaajo oomulu me
oogiti, kuuya oo mono Kraist moma ago koma iikano maleku taaa kaaa esuu ao
iwo qokotaa nanju.
28
Oo korebore Kraist Jiisaswo qokotaa nagi mindiri oono
motoogo koloo laligoju. Kawaajo Juuda ano kantri tosaaa yoono Anutuwaa jaano
tuu woi ii mombo mende kolooju. Iyagiaa gawogia mekejuti ano weleqeqe omaya
koloojuti, Anutuno mono iiiro tuu woi mende toroqe kolooju. Ejemba oono
Anutuwaa jaano tuu woi mende toroqe kolooju.
29
Oo Kraistwaa bua koloojuti ee, mono Aabrahambaa gbilia iwaanoga koloo
tinitosauruta laligoju. Kae koloo soomogo qaayaa hoa oyaboya ii bua qe
aowutiwaa so kolooju. Kia.
29 Room 4.13
aowutiwaa so kolooju. Kia.
29 Room 4.13
Galesia Galesia
<<
33
>>
3:9: 6 Jen 15.6; Room 4.3
3:9: 7 Room 4.16
3:9: 8 Jen 12.3
3:14: 10 Dut 27.26
3:14: 11 Hab 2.4
3:14: 12 Lew 18.5
3:14: 13 Dut 21.23
3:20: 16 Jen 12.7
3:20: 17 Eks 12.40
3:20: 18 Room 4.14
3:29: 29 Room 4.13
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
44
>>
4
Anana Kraistwaajo ama Anutuwaa meraborata kolooni.
1
Qaa ii toroqe kania kokae jemaa: Merano maaa borosamoya bua qe
aowaatiwaa so koloojato, mera gbaworo laligo kamba kano weleqeqe omaya yoowo
ororo kaaa kolooja. Maaa borosamo iwoi kuuyaa toya koloowaato, kile weleqeqe
yooo koorogiano alagiaga koloo gawo tawaya qaa ee mekeja.
2
Kae mera laligo galeuruta yooo newo baagiano nano yoono laaligoya kuuya
arego gale koma je koto mukeju. Maano kamba ama muro ka kuuwaati,
iikanoadee kanai ao borosamo toya koloo laligowaa.
3
Nononana kaaiadee wala
uuwaa leegeano mera gbaworo kaaa laligoni. Kamba iikano be ano kawali gale
Siwe namo batugarano iwoi kuuya gale koma oomakejuti, iyoono mono nono
kaaagadee gale koma nonogi ee yooo welegia qe newo baagiano laligoni.
4
Kae laligoninto, Anutuwaa kambaano ka kuuro Meria wasiro embawaanoga
kolooro. Juuda ananaa Kana qaa baatano laligomambaajo kolooro.
5
Kana qaa
baatanoga isama nonoma dowenana memambaajo asugiro. Kaaano Anutuwaa
meraboraaa koloo buaya moma aalidaboro laligojo.
6
Kae Anutuwaa meraboraaa koloojutiwaajo ama Anutuno Meriaa Uaya wasiro
uunanano keme kokae qamakeja, Oo Aba Amana!
*Aba ii Arameik qaano Ama.
uunanano keme kokae qamakeja, Oo Aba Amana!
*Aba ii Arameik qaano Ama.
7
Kae qamakejiwaajo ama mende toroqe weleqeqe omaya koloojanto, Anutuwaa
meraboraaa koloo laligoja. Kae laligojaiwaajo ama Anutuno oyaboya Buaya
gono bua qe ao gale koma laligowaga. Kia.
5-7 Room 8.15-17
gono bua qe ao gale koma laligowaga. Kia.
5-7 Room 8.15-17
Poolno Galesia yooojo majakaka moro.
8
Oo wala Anutu mende moma koto laligogi. Kamba iikano tando lopio ano be
kawali gale be hoaa laaligoya mende me laligojuti, ii tawagia qaa ee wele qe ooma
kamaaqeqeta laligogi.
9
Kae laligogito, uugia meleema kamba kokaaano Anutuwaa
kania moma koto laligogita Anutuno moma koto oono laligoju. Anutuno moma
oonji, qaa iikano waa koloo oonja. Kae laligojuto, duano mombo naambaajoa
be kawali gale iwoi kuuya gale komakejuti, mono iyooono meleema jaasewa qe
ooma laligoju? Be kawali gale ii esugia kamaaqeqeta koloojuto, oono mono kile ii
wele qe ooma kamaaqeqeta koloowombaa siia moju. Ii mende sokonja.
10
Ii wele qe ooma kendo rara kamba kania kania iikawaajo mogi uro tororo
otaakeju. Sabat kendo ramakeju. Koi gbilia kouro begia romogo koi so aisookeju.
Yambuyambu korisoro ama kendo tosia ii gbani so tororo otaakeju.
11
Niino ooojo
ama toroko kokaembaajo moje: Niino ooo batugiano gawo mewe hoa mende
kolooro ee toontoo seleqeqe amambo.
Galesia yoono Pool gema qewombaajo agi.
12
Oo uumelee alauruna, niino kokae kuu qisi oonje: Niino oo kaaa koloo
laligowetiwaajo oono mono noo so koloowu. Iwoi bologa mo mende ama nogi.
13
Niino wala ooono ka ji niro selena kamaaro laligoweti, kania iikawaajo rama Oligaa
Bua je asariwe mogi. Oono ii moma komuju.
14
Niino selekamakamaa laligowe gema
nuwombaa agobatoya mokoloogi, ii mojento, kile mende jejewili ama suree nogi. Kae
qaagoto, nii niigi Anutuwaa gajoba kaaa koloowe nogi. Oopopoo, noojo Kraist Jiisas
iyaaa tani romogo horo noma Oowe oowe! jegi.
15
Oowe oowe! je selenano gemanano poupou qe jaa korogia qonjoma
nombombaajo mogito, ii mende sokono mesaogi. Ooo kaniagia moma ii oano kae
nago jeje. Yei! Kamba iikano qaakorisoro honoa qaa agiti, ii mono nomaembaajo
kamba kokaamba qaonota ee laligoju? Ii mende sokonja.
16
Ooo Bua qaa hoa
jekejeiwaajo mono kere ama nonju me?
17
Ejemba tosaaa yoono ooojo ama uugere amakejuto, ii uugere awaaga qaago. Ii
awaaga qaagoto, yoono oo nonoonoga uuama batunanano jawo ama togo
nombutiwaajo moju. Kae mendeema nonogi uugere qagano iyagia nago oom-
butiwaajo kapara komakeju.
18
Oo nanameme awaa ambutiwaa uugereya amakejuti, ii
awaa soro. Niino ooo batugiano laligowe kamba iikanoadee qaagoto, mono kamba
so kae agi sokombaa.
19
Oo kokouruna, nii kolokoloo dologa koloowutiwaajo masu kaaa nuro siimbobolo
mobeti, iikaaagadee mono duano mombo moje. Kraistwaa nanamemeano ooono
koloo kotowaatiwaajo siimbobolo ii moma laligoje.
20
Noo uunano mono ooojo ama
sisau kolooja. Kawaajo niino kamba kokaamba ooo batugiano laligomambaajo
motoqoto moje. Oowo laligo qaa arona me kamaa ama qaa bonjo jemambaajo
moje. Kia.
Haagar ano Saara yoroo sareqaa
21
Tosaaa oono Juuda nonoo Kana qaa Tere otaawombaajo mojuto, qaa iikawaa
kania ii oano moma kotoju me qaago? Kania ii moma asariwutiwaajo qisi kuu
oonje.
22
Bua qaa mo kokae oogita eja: Aabrahambaa merawoita woi koloori: Mo
weleqeqe emba kamaaqeqetano (sleiw) mero ano mo ii aaa suujari embia (frii)
solaa laaligoya iino mero.
23
Weleqeqe embano meria meroti, iikano mera
kolokoloowaa kanano kolooroto, mo emba (frii) solaa laaligoyano meroti, iino
Anutuno mera koloowaatiwaa qaa somogoroti, mono qaa iikawaa hoa
koloowaatiwaajo kolooro.
24
Qaa iikawaa kania ii aasagoya. Emba woi ii Anutuno ejemba ananawo soomogo
are woi anoti, mono iyoroo saregaraga. Soomogo are mo ii Sainai (Sinai) baaano
anoti, iikawaa sareya ii emba qata Haagar. Ejemba soomogo are ii otaakejuti, iyoono
mono Kana qaawaa jekooto baatano laligoju ano gbiliurugiano qaa iikawaa welea
qekebutiwaajo kolookeju.
25
Haagar ii Sainai baaa, Arebia balono nanjiwaa sareya kolooja. Sainai iikawaa alia ii
Juuda gomambaa siti qata Jerusalem. Siti iikawaa kanagesoya somata melaa yoono
kamba kokaamba Kana qaa baatano laligogi somogo oono solaa (frii) mende
kolooju. Kawaajo sogara motoogo koloojao.
26
Solaa (frii) mende koloojuto, Jerusalem
siti mo eukano laligojuti, iyoono mono kasa gbadogia qaa solaa laligoju. Nonoo
nemunana Saara iino siti iikawaa sareya kolooja.
27
Iikawaa gejatootoo qaaya ii kokae
oogita eja,
Emba ejano mojoya tiiroti, iino mono merabora oono seigi iikano emba loyawo
ii uugu haamo ambaa.
Kawaajo emba arua merabora mende menati, gii mono kile aisoo laligowa.
Masu mende guro laligonati, gii mono kile qa gigilaa merabora koloowaatiwaajo
otokoria maama laligowa.
28
Oo uumelee alauruna, oo Aisakwaa so Anutuwaa soomogo qaano nemu koma
oono kolokoloo dologa koloo laligoju.
29
Kamba iikano merabora kolokoloowaa
kanano kolooroti, iino koga Ua Toroyano nemu koma muro kolooroti, ii
sisiwerowero ama mu laligoro. Kamba kokaamba kaaiadee sisiwerowero kaaa ii eja.
30
Kae ejato, Bua qaa mo ii toroqe kokae jegita eja, Weleqeqe embawaa
meriano mono Maaa borosamoya mende mewaa. Emba solaa laaligoya iwaa meriawo ii
motoo mende mendeema ago kombao. Kawaajo weleqeqe emba kamaaqeqeta ii
mono konjona meriawo kembao.
31
Oo uumelee alauruna, sareqaa kaaaa so anana mono
weleqeqe embawaa mundauruta gbadonanawo mende koloojonto, emba solaa
laaligoyaa mundauruta koloojo. Kawaajo meloqelokanji nanameme ii mono
konjombu. Kia.
22 Jen 16.15; 21.2 27 Ais 54.1 29 Jen 21.9 30 Jen 21.10
konjombu. Kia.
22 Jen 16.15; 21.2 27 Ais 54.1 29 Jen 21.9 30 Jen 21.10
Galesia Galesia
<<
44
>>
*4:6: Aba ii Arameik qaano Ama.
4:7: 5-7 Room 8.15-17
4:31: 22 Jen 16.15; 21.2
4:31: 27 Ais 54.1
4:31: 29 Jen 21.9
4:31: 30 Jen 21.10
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
55
>>
5
Lologo Kraistwo nana solaano nambu.
1
Kraistno Kana qaa baatanoga isama nonono solaa laligojo. Iikaaa laligo
tosiano oo mombo horo Kana qaawaa qaqa iikano
*Gere batuya (yoke) ii bulmakao
tosiano oo mombo horo Kana qaawaa qaqa iikano
*Gere batuya (yoke) ii bulmakao
woiwaa arogarano ama somogogi mindiri orono iikano motoo kare me baloqeqewaa woiwaa arogarano ama somogogi mindiri orono iikano motoo kare me baloqeqewaa
kino horokejao. Kawaa so Kana qaa gbadono laligojai ee, gawoa mono ponda kino horokejao. Kawaa so Kana qaa gbadono laligojai ee, gawoa mono ponda
mewa.
somogo oombubotiwaajo mono gale me ao laligowu. Weleqeqe omaya
mewa.
somogo oombubotiwaajo mono gale me ao laligowu. Weleqeqe omaya
kaaa koloowubotiwaajo mono kotii bo qe nambu.
2
Mobu! Pool niino kokae iijowe mobu: Tosiano Anutuwaa aiweseya selegiano
kotowutiwaajo jegi wambelaawuti ee, Kraistno mono ilaa oomambaajo amamaawaa.
3
Qaa ii toroqe kokae nago jemaa: Eja kuuya ooo selegia koto aiwese
mewutiwaajo mogi oono wambelaawuti, iyoono mono Kana qaa kuuya te koma
otaawutiwaa so kolooju. Ii mende otaagi mende sokombaa.
4
Oo Kana qaa te koma otaa
iikaaa kano solaa koloowombaajo mojuti, oono mono Kraistwaano sopa qisigo
iwo mende toroqe nanju. Oo mono Anutuwaa kalemoriaa mesao seleege kamaa
la laligoju.
5
La laligojuto, anana mono Anutuwaa jaano dindia koloowombaajo
jejeromoromoa ama awelegokejo. Kae ani Ua Toroyano inaa nonono Anutu
moma laari muni qaanana je tegoro solaaniwombaajo mambomakejo.
6
Kraist
Jiisaswo nani uuwaa hoa momalaari ii motoogono mono ilaa nonomakeja. Anutu
moma laarini inaa nonono afaago uujopa ama aoni sokonjato, momalaari hoa qaa ii
mende ilaa nonomakeja. Kaaagadee Anutuwaa aiweseya selenanano kotogita eja me
qaago, ii so motoogo kolooja. Selewaa mo me mo ii Anutuwaa jaano mende ilaa
nonombaa.
7
Wala uu melemeleembaa kuu aano aagole kaaa uulaawo kegi. Awaagadee
kegito, boi takapolakaya mono ka sisau me ooma batuyano kotoro qaa hoa
mende toroqe te komakeju.
8
Anutuno ooomakeji, iino batuyano kotowutiwaajo
mende tutugo kuu oomakeja. Ii qaago.
9
Yiist melaada monjono ama flauawo meleeni
korebore mero somarii waamakeja. Iikawaa so sisau melaano mono sokoma oono
korebore jinjau qewubo.
10
Boi takapolakaya iino sisau me oono jinjau amakejuti, Anutuno mono iwaa
nanamemeaa iroa meleema muro siimbobolo moma laligowaa. Niino Pombo nama
moma laari ooma ooojo kokae moma awasakaka kolooje: Oo Kraistwaa Bua qaa
tororo otaa momo morota kuuya yakariwombaajo moma kotii laligowu.
11
Oo uumelee alauruna, oo kae laligowuyato, niino Kraist maripoono
komurotiwaa kania je seiwe Juuda yooo uugiano iikawaajo bolikeja. Maripoombaa
qaaya mesaowenagati ee, mono sisiwerowero mende ama nombuyaga. Anutuwaa
aiweseya eja selegiano koma kotowutiwaa Bua qaaya toroqe je uukuukuu me
oombenagi ee, mono kakasilili mende ama nombuyaga.
12
Tosiano kuu ooma sisau
mekejuti, iyoono mono koma kootowaa qaagia otaadaboro iyagiaa sele kitigia kuuya
koto aogi mobe sokonaga.
13
Oo uumelee alauruna, Anutuno oo kana walagaa qaanoga loloo gbadogia qaa
laligowutiwaajo ooonoto, kokaembaajo mono gale me ao laligowu, Mono
gbadonoga loloo solaa laligojo, kae je mondo uugiano waaro selewaa siigia
kombombaa bologano mono gale koma oombabo. Ooagiaa aigiano qaagoto,
mono uujopa qagano nama wele qe ao laligowu.
14
Kana qaa waa motoogo otaagi
Anutuwaano qaa kuuya mono kaaagadee hogiawo koloowuya. Qaa waa motoogo ii
kokae, Geega jopago aokejai, iikawaa so mono ejemba kuuya uugano jopago
oomakeba.
15
Kae jejato, bao kasu kaaa ai ao memesoso me aokejuti ee, mono
ooagia tiwilaa aowubotiwaajo toogia ponda moma laligowu. Kia.
9 1 Kor 5.6 14
ooagia tiwilaa aowubotiwaajo toogia ponda moma laligowu. Kia.
9 1 Kor 5.6 14
Lew 19.18 Lew 19.18
Ua Toroyano gale koma oono laligowu.
16
Niino kokae jemaa: Ua Toroyano mono nanamemegia gale kono laligowu.
Kae laligogi iino uu selewaa siigia kombombaa bologa ii qero kamaaro mende te
koma otaakebu.
17
Kawaa kania ii kokae: Uu selewaa sii kombombaa bologano mono
Ua Toroya qetama la koposogoro Ua Toroyano uu walagaa ku-usua qemambaajo
moro batugarano deendee ero aokejao. Kae aokejaotiwaajo oono iwoi awaa ama
mewombaajo moma ii amamaakeju.
18
Ii amamaakejuto, Ua Toroyano uuano kema
laligojuti ee, mono Kana qaa baatano mende laligoju.
19
Uu selewaa nanameme walagaa gawo hoa ii asugano ero mojo. Ii kokae:
Kaisero alia-alia la agi uugiano menjeregoro serowili amakeju.
20
Tando lopio waegia
me begia mepesee oogi uugia sololoo oono owe jena amakeju. Kere kolooro
agowowo ama aokeju. Mombaano iwoiwaajo uutano motoqoto moma baago yo
je uuduuduu momakeju. Iyagiaajoadee romogo iwoi horo kiririnjaba mekeju. Juma
mendeema ao tuua tuua me jejewili ama aokeju.
21
Tosaaa yooo iwoiwaajo iimasii moma gorokiki ama jejelomba ama nene
jabujabu ne apu kotigano ekalolo amakeju. Ii ano sili tosaaa kaaia amakejuti,
iyooojo wala jewe ano iikawaa so gale meme qaa ii walawala jeweta duano mombo
kokae jeje: Ejemba sili kaaia amakejuti, iyoono mono Anutuwaa bentoto uutano
mende ubuya.
22
Yoono qaagoto, Ua Toroyano gawo mekejiwaa hoa ii uujopa, korisoro,
luae ano nanameme awaa kokae: Lombo kuuya moma mokosigo tosaaa ala me
ooma nanameme lolooge amakeju. Qaagia ponda otaakeju.
23
Gumbonjonjo
qagano tosaaa ama ooma iyagia tororo gale koma aokeju. Ejemba sili kaaa
amakejuti, iyoono Kana qaa mende qotogokeju.
24
Ejemba Kraist Jiisaswaa bua koloo
laligojuti, iyoono uu selegiaa siigia kombombaa bologa ano bologaa uugeregia ii kuuya
Jiisaswo maripoono agi me komurota laligoju.
25
Ua Toroyano uunanano kemero laligojoi ee, nanamemenana mono
kaaagadee Ua iikano gale koma nonono ama me laligowoa.
26
Kae laligo qabua
omaya nonombutiwaajo mende kapara koma ee totoo mende awelego aokebu.
Uubooli ama aowubotiwaajo mono uuwaawaa ano uuhoogo qagano mende ama
aokebu. Kaaagadee gorokiki mende amakebu. Kia.
17 Room 7.15-23
aokebu. Kaaagadee gorokiki mende amakebu. Kia.
17 Room 7.15-23
Galesia Galesia
<<
55
>>
*5:1: Gere batuya (yoke) ii bulmakao woiwaa arogarano ama somogogi mindiri orono iikano motoo kare me baloqeqewaa kino horokejao. Kawaa so Kana qaa gbadono laligojai ee, gawoa mono ponda mewa.
5:15: 9 1 Kor 5.6
5:15: 14 Lew 19.18
5:26: 17 Room 7.15-23
2002, 2011 BSPNG
Galesia Galesia
<<
66
>>
6
Lombogia mono bosima ilaa aokebu.
1
Oo uumelee alauruna, mono kana uugu sigisogo ano mokoloojuti ee,
uumelee alauruna oono mono ala kaaa ii migigii mindigo mugi mombo kana
mokoloowaa. Kae ama geega kaaagadee agobatono kamaa guwabotiwaajo mono
gale me ao laligowa.
2
Lombogia mono ilaa ao bosimakebu. Iikaaa kano Kraistwaa
Kana qaaya otaagi hoawo kolookebaa.
3
Mono kamaaqeqeta laligo kile aaajo
moro uuta kolooji, iino mono iyaa tiligo aokeja.
4
Kae mende ambuto, motomotoo oono mono ooagiaa nanamemegia gosi
agotete megi sokombaa. Kae ama alagia uugu qabuagiawo koloojutiwaajo mende
awelegowuto, mono ooagiaa kanagiaajondee selegia mepeseegi sokombaa.
5
Anutuno
lombonana morota morota mendeema nonono aa aa bosimakejo. Kawaajo anana
tosaaa yoowo leelee ama gosi aowombaajo amamaakejo.
6
Boi qaqazuno mombaajo Bua qaa kuma mukeji, iino mono iikawaa tawaya
meleema iwoiya awaa kuuya mendeema bakaya mukeba.
7
Ooagia mono mende tiligo aokebu. Mono nene waroga komoro hoa iikawaa
so kolooro mokoloowaa. Qaa iikawaa so Anutuno kileanana iima iroa iikawaa so
nonombaa. Kawaajo Anutu ii eja omaya kaaa mepaqepae me mubombaajo
amamaakejo.
8
Uu selewaa sii kombombaa bologano mo nemu koma muro iikawaa
waroga la komomakeji, iino mono iikawaa kondemondeea mokoloo bolikebaa. Iino
bolikebaato, Ua Toroyano mo sololoo muro iikawaa waroga komomakeji, iino
mono hoa iikawaa so mokoloo laaligo kotigaa bua koloo laligowaa.
9
Anana jegea nama gawo awaa awaa me laligo iikano mono loori tanzololo
mende amboa. Ataqata ama gawo mende mesaowoati ee, hoa meme kambaano
ka kuuro iikano mono gawonanaa tawaya mokoloowoa.
10
Kawaajo namono
laligowoatiwaa so anana mono ejemba awaa ama oombombaajo jegea nama
laligowoa. Uumelee kanageso uutano laligojuti, ii wala ala ilailaa ama oomakeboa ano
yooo gemagiano ejemba tosaaa kuuya kana kolooro me qeago oomakeboa.
Gale meme ano yeizozo qaa tetegoya
11
Pool niino kirifi me neenaa boronano tere waa somata koi ooojo oojei, ii
iibu.
12
Ejemba Anutuwaa aiweseya selegiano kotowutiwaajo kuu oomakejuti, iyoono
kuuya sele megi balo ejembano yooojo mogi ubaatiwaajo kapara komakeju.
Kraistno maripoono komuroti, qaa iikawaajo sisiwerowero ama oombubotiwaajo
mono kae kuu oomakeju. Iikawaa kania morota mo qaago.
13
Anutuwaa aiwesegiawo
yoono mono agio kaaagadee Kana qaa mende otaadaboro laligoju. Kae qaagoto,
ooo selegia kotowutiwaajo mojuti, iyoono mono ooo sele kitigiaajo ama iyagiaa
selegia me uma qabuagiawo koloowombaajo momakeju.
14
Kae momakejuto, niino Ponana Jiisas Kraist maripoono komuroti, mono Bua
iikawaajo ama selena mepeseekeje. Qabua morota mo mende mogamakeje. Ii
yamage (kozige)! Kraistno maripoono komuro iwo toroqewe momo arenano
utegoro sili bologaa sisia mekeje. Balo ejembano selewaa nanameme bologa
mewombaajo romogo qaa jekejuti, niino mono iikaa baage koomuya tani kolooje.
Mepesee nombuti me selenano qaa ambuti, iikawaa kitia ii mende meleemaa. Namono
qaa gosi tosia mogi uro tosia mogi kamaaqeqeta kolooji, ii noo momo arenawo so
motoogo mende koloojao.
15
Selenanano aiwese kotogi me qaagoti, iikano mono so motoogo kolooja.
Iikano gorosoa koloojato, kolokoloo dologaa doa koloojoi, iikano mono hoa too
kolooja.
16
Ejemba kolokoloo dologaa jekooto qaa otaa laligojuti, Anutuno Juuda kuuya
ii ano Anutuwaa uumelee kanageso kuuya oo mono kiakomu oono luaeno laligowu.
17
Qaa tetegoya ii kokae jeje: Niino Jiisas qegitiwaa lopoya ii neenaa selenano ero
bosimakejeiwaajo mono mono uulombo mende toroqe nomba.
18
Oo uumelee alauruna, Ponana Jiisas Kraistwaa kalemoriaano mono oowo e
uagia kotuegokeba. Qaa ii oano.
Galesia Galesia
<<
66
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 23
24 24
25 25
26 26
27 27
28 28
29 29
30 30
31 31
32 32
33 33
34 34
35 35
36 36
37 37
38 38
39 39
40 40
41 41
42 42
43 43
44 44
45 45
46 46
47 47
48 48
49 49
50 50
Jen Jen
<<
00
>>
^
Jen
Anutuno je kotoro iwoi kuuya letoma koloogi.
Anutuno eja ano emba mokoloo orono.
Anutuno kendo raro.
Oyaboya gawo qata Eeden
Aadamano IiwAnutuwaano qaa qotogo kamaa ururo.
Anutuno iroa meleema oombaatiwaajo jero.
Anutuno AadamIiwEeden jolotowonoa konjoma orono.
Keino Aabel qero komuro.
Keimbaa gbiliuruta
Seet ano Enos
Aadambaa gbiliuruta yooo qa aregia
Namo ejembano boli agonjoragiawo koloogi.
Wago memewaa area
Ejemba ano oro kuuya ii wagono ugi.
Gbouluno ejemba turu oono komugi.
Gbouluno horo kamaaro namono toboriro.
Nooano Anutuwaajo siimolo oo dagise jero.
Anutuno Nooawo soomogo are ano.
Nooawaa merauruta
Nooawaa merauruta yooo kerasuru tuu aregia
Jaafetwaa gbiliuruta
Haambaa gbiliuruta
Seembaa gbiliuruta
Anutuno ejemba qaagia mendeeno.
Qa are Seembaanoa kanai Abrambaano kenja.
Terawaa gbiliuruta.
Anutuno Abramoono.
Abramno Iijipt kantrino kema laligoro.
Loot ano Abramyorono deeni.
Abramno Hebron gomano kema rama laligoro.
Abramno Loot ii kere yooo borogianoa metogoro.
Melkizedekno Abramkotuegoro.
Anutuno Abrambo soomogo are ano.
Haagar ano Ismael
Soomogo arembaa aiweseya ii selekooto.
Saara mera mewaatiwaa qaaya Anutuno jero.
Aabrahamno Sodomtaombaajo qama kooliro.
Sodomano Gomora yooo agonjora laaligogia
Lootno Sodomgoma mesaoro.
Pono Sodomano Gomora kondemondeeno.
Moab ano Amon kanageso yooo kanagia
Aabrahamano Abimelek.
Aisak kolooro.
Saarano Haagar ano Ismael konjoma orono.
Aabrahamano Abimelek yorono uusoomogo ani.
Anutuno Aabrahamagotete me muro.
Naahorwaa gbiliuruta
Saarano komuro.
Aisakwaa embia Rebeka ii wama kagi.
Aabrahambaa esa ambouruta tosaaa
Aabrahamno komuro ro kogi.
Ismaelwaa kanagesouruta
Iisoo ano Jeikob yorono koloori.
Iisoono borosamo mewaatiwaa qabuaya qewagoro.
Aisakno Gerar taono laligoro.
Aisak ano Abimelek yorono batugarano soomogo ani.
Iisoono waba emba woi orono.
Aisakno Jeikob kotuego muro.
Iisoono maano kotuego mubiwaajo weleno.
Aisakno Jeikob wasiro Labambaano keno.
Iisoono ala-ala emba mo mero.
Jeikobno Siwewaa doya gaono iiro.
Jeikobno Labambaa mirino keuro.
Jeikobno Lea ano Reizel embawoitaga orono.
Jeikobwaa merauruta koloogi.
Jeikobwaano lama tuuano seiro.
Jeikobno Laban mesao olo koma keno.
Labano Jeikob otaa keno.
Jeikob ano Laban yorono soomogo ani.
Jeikobno Iisoowo aitogowowaajo joroqoro ano.
Jeikobno Siwe gajobawo ao orori.
Jeikobno Iisoowo aitogori.
Sekemyoono Daina me boli mugi.
Jeikobno Betel keno Anutuno kotuego muro.
Reizelno komuro.
Jeikobwaa merauruta
Aisakno komuro.
Iisoowaa gbiliuruta
Seir kanagesowaa qa area
Edomyooono ki po are
Joosef ano daremuuruta
Joosef sewaa me wama Iijipt balono kegi.
Juuda ano Taamar
Joosef ano Potifarwaa embia
Joosefno eja woi yoroo gaogaraa kania jero.
Kino gao iiro Joosefno kanagara je asariro.
Faarao kino Joosef Iijiptwaa eja poa kuuro.
Joosefwaa dauruta Iijipt balono kegi.
Joosefwaa dauruta Keinan balono eleegi.
Joosefwaa daremuuruta eleema Iijipt kegi.
Joosefno daremuuruta qambiwaa agobato me oono.
Juudano Benjamimbaajo Joosef welema muro.
Joosefno iyaaa kania iisaano.
Jeikobno kanatuuru-uruta yoowo Iijipt kegi.
Jeikobno kanagesouruta yoowo Iijipt keugi.
Joosefno kimbaa jaano kouro.
Bodi kamba lombotawo.
Jeikobno qamoyaajo Joosef qisiro Oo jero.
Jeikobno Manase ano Efraimkotuego orono.
Jeikobno merauruta kotuego oono.
Jeikobno komuro.
Jeikob ro kogi.
Joosefno iroa mende meleemambaajo mombo jero.
Joosefno komuro.
Jen Jen
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
11
>>
Jenesis (Letoqeto)
Anutuno jero iwoi kuuya letogi.
Jeasa-asari
Buk koi kano sundu koi kaaa jeja: Anutuno siwe, namo, iikawaa iwoiya kuuya ano
ejemba mokoloo orono sigisogono kamaa ururo lombo siimboboloyawo ii balo so
ananaa qananano uro. Kae kamaa nunuro Anutuno oyaboya mokoloo
laligowombaajo kana nomaaa ii arego ano. Letoqeto (Jenesis) buk kokawaa uutano
bakaya woi kokae ejao:
1) Bo 1-11 Sundu kanakanaiya: Anutuno siwe ano namo mokoloo orono ejemba
yooo laaligogiano wala eeano nomae kolooro. Aadam ano Iiw, Kein ano Aabel
yooo sundugia. Nooawaa kambaano gboulu somata waama namo tururo. Babilon
kano taua koriga totoo megi.
2) Bo 12-50 Israel yooo bemunjaleurugia yooo sundugia: Wala Aabrahamno
Anutu moma laari qaaya te koma laligoro qaaya je tegoro solaaniro. Iwaa gematano
meria Aisak, esia Jeikob qata mo Israel ano iwaa merauruta 12 yooo sundugia kania
kania. Eja 12 ii Israel kanagesowaa tuu 12 yooo bemunjalegiaga koloogi. Bemunjale
Joosefwaa sundu ii qaita mo. Nomae kolooro Joosefno wala Iijipt keno iwaa gematano
maa Jeikob ano daremuuruta kuuya yoono kanage kaaagadee sumaurugia
iyoowo Iijipt kantrino kema waba laligogi.
Buk koi kano ejemba yooo laaligogiaa sunduya mamaga jejato, Anutuno nomae
ama oonoti, iikano sundu iikawaa bakaya waa kolooja. Laaligowaa sundu kuuya iikawaa
nanameme eja waa ii Anutu. Kanakanaiyano siwe, namo ano iyoroo iwoigara kuuya
mokoloo oono sigisogono kamaa ururo ponda Magia oa laligo kileagia gosi
qaagia je tego irogia meleema oono qagiano uro laligogi. Tosiano Anutuwaa qaa
baatano kegiti, ii awaagadee kala koma uuano laaligogiano iikawaa so utego
asugiro. Nooawaa kambano sumauruta 8 yoono qaagoto, ejemba tosaaa kuuya
yoono komugi. Kanage soomogo qaaya ii Aabrahamano gbiliuruta kanage koloogiti,
ii oono. Soomogo qaa iikawaa so Anutuno kanagesouruta oyaboya
mokoloowutiwaajo gale koma oono laligo kouma laligo kougi. Ejembano wala
eeano nomae Anutu moma laari mugiti, sundu towoya iikano kamba kokaamba
kaaagadee momalaarinanano kotii gbilia ewaatiwaajo ilaa nonomakeja.
1) Siwe, namo ano iwoi kuuya mokolooro 1.12.25
2) Sigisogowaa lombo siimboboloyawo kanairo 3.1-24
3) Aadambaa kambaanoga kanai Nooawaano kouro 4.15.32
4) Nooawaa kambaano apu gboulu somatano waaro 6.110.32
5) Babilon miri koriga totoo megi 11.1-9
6) Seembaa kambanoga kanai Abrambaano kouro 11.10-32
7) Bemunjale karoo Aabraham, Aisak ano Jeikob 12.135.29
8) Iisoowaa gbiliuruta ii kokae: 36.1-43
9) Joosef ano iwaa daremuuruta 37.145.28
10) Israel kanageso yoono Iijipt laligogi 46.150.26
1
Anutuno je kotoro iwoi kuuya letoma koloogi.
1
Kanakanaiyano Anutuno Siwe ano namo mokoloo orono.
2
Mokoloo orono
namo ii gbamea ano kijikajuyawo ero. Ero apu ago dusiitawo ii pagamano esuuro ero.
Kae ero Anutuwaa Ua Toroyano apu iikawaa qagano kema ka laligoro.
3

2 Kor 4.6
Kae ero Anutuwaa Ua Toroyano apu iikawaa qagano kema ka laligoro.
3

2 Kor 4.6
Kae laligoro Anutuno kokae je kotoro: Asasaga mono asugiwa. Kae je kotoro
goma mono asariro.
4
Asariro iiro awaa kolooro asasaga ano pagama mendeema orono.
5
Asasagaa qata wee ano pagamambaa qata gomantiia kae oroono. Kae oroono
weemboria mutuya tegoro goma tii ano.
6

2 Piito 3.5
Ano Anutuno kokae je kotoro: Mono apu batugiano sombimbaa
6

2 Piito 3.5
Ano Anutuno kokae je kotoro: Mono apu batugiano sombimbaa
jawo kotiga asugi apu mendeeno euge ano emuge ewao.
7
Kae je koto sombimbaa
jawo kotiga mokoloo iikano apu mendeeno deema jawo qagano euge ano jawo
baatano emuge eri. Kae kolooro.
8
Anutuno sombimbaa jawo kotiga eugeaa qata
sombi qaro. Kae qaro weemboria woiya tegoro goma mombo tii ano.
9
Ano Anutuno kokae je kotoro: Apu sombi baatano ejuti, ii mono me
kululuugi tuu motoogo kolooro namo toboga asugiwa. Kae je kotoro mono kae
asugiro.
10
Kae asugiro tobogaa qata namo qama apu tuu somata kululuugiti, iikawaa qata
kowe oroono. Orooma iriiro iikano mono awaa kolooro.
11
Awaa kolooro kokae je
kotoro: Namo qagano mono iwoi togoa kuuya kokae asugi waabu: Loloo gbojoja
iwoi kogiawo ii mono asugi waama kuu sogokebu. Gere kasa tanigia kania kania mono
namono asugi hogia kogiawo kuu sogokebu. Kae je kotoro mono kae asugiro:
12
Namo qagano iwoi togoa kuuya asugi waagi. Loloo gbojoja iwoi kogiawo tanigia
kania kania ii asugigi. Gere kasa tanigia kania kania ii namono asugi hogia kuu sogogi.
Kae asugiro Anutuno iiiro iikano mono awaa kolooro.
13
Weemboria karooa tegoro
goma mombo tii ano.
14
Ano Anutuno kokae je kotoro: Sombimbaa jawo kotigano mono asasaga
asugi wee ano gomantiia ii mendeema oroma nama (yara) yambu, kouru kamba ano
wee kamba, gbani kamba ano weemboria motomotoombaa aiweseyaga ewu.
15
Iikano
mono sombimbaa jawo kotakota kano asasaga ano namo me asariwu. Kae je kotoro
mono kae asugigi:
16
Anutuno asasaga somata woi mokoloo orono: Asasagaa galea
wee jaaya nano iikawaa kamakamaata koi ii gomantiiaa galeaga nama e ubao.
Segelao ii kaaiadee mokoloo oono.
17
Anutuno ii sombimbaa jawo kotiga iikano
namo me asariwutiwaajo ooono.
18
Ii namo me asari wee ano gomantiiaa galegiaga
nama asasaga ano pagamaa mendeema orombutiwaajo ooono. Kae asugiro Anutuno
iiiro iikano mono awaa kolooro.
19
Weemboria 4:ya tegoro goma mombo tii ano.
20
Ano Anutuno kokae je kotoro: Apu kowe iikawaa uutano mono iwoi
isiosogiawo asugi sokoma apu qe kondondogo la kema ka laligowu. Kaaiadee
kooa kooa namo qagano kanakeewa elelao koto kema ka laligowu.
21
Kae je
kowewaa oroya somasomata ano iwoi isiosogiawo tanigia kania kania apu qe
kondondogo qeqelala kema kakejuti, ii mokoloo oono. Kaaagadee koo tanigia
kania kania egagiawo ii mokoloo oono. Mokoloo ooma iiiro iikano mono awaa
kolooro.
22
Awaa kolooro kotuego ooma qaa kokae je kotoro: Oo mono ko
meragiawo juma sei apu kowe sokoma laligowu ano koo oo mono kaaiadee namo
qagano koloo seiwu.
23
Qaa kae je kotoro weemboria 5:ya tegoro goma mombo tii
ano.
24
Ano Anutuno kokae je kotoro: Namo qagano mono iwoi kuuya laaligogiawo
tanigia kania kania asugiwu. Miriwaa oroya, iwoi bagiano koma kondondogokejuti ano
duuyaa oroya tanigia kania kania, ii mono asugiwu. Kae je kotoro mono kae asugigi:
25
Anutuno duuyaa oroya tanigia kania kania ii mokoloo oono. Miriwaa oroya tanigia
kania kania ii mokoloo oono ano iwoi kuuya bagia namono koma kondondogokejuti,
tanigia kania kania ii mokoloo oono. Mokoloo ooma iiiro iikano mono awaa
kolooro. Kia.
Anutuno eja ano emba mokoloo orono.
26

1 Kor 11.7
Kawaa gematano Anutuno kokae je kotoro: Ayo, anana mono eja
26

1 Kor 11.7
Kawaa gematano Anutuno kokae je kotoro: Ayo, anana mono eja
ananaa tani kaaa meni iwoi kuuya gale koma ooma laligowa. Iwoi kuuya ii kowewaa
soraya, sombimbaa kooa ano miriwaa oroya, namo kuuya ano iwoi kuuya bagia namono
koma kondondogokejuti, mono iyooo galegiaga koloo laligowa.
27

Mat 19.4, Maak
koma kondondogokejuti, mono iyooo galegiaga koloo laligowa.
27

Mat 19.4, Maak
10.6 Jen 5.1-2
Kae je koto iyaaa kaitaniaa so eja mokolooro. Anutuwaa kaitania kaaa
10.6 Jen 5.1-2
Kae je koto iyaaa kaitaniaa so eja mokolooro. Anutuwaa kaitania kaaa
laligowaatiwaajo ii mokoloo muro. Eja ano emba laligowaotiwaajo ii mokoloo orono.
28
Mokoloo oroma ii kotuego kokae je koto orono: Oro mono gbili mokoloori
koloo sei ama balo sokoma laligowu. Kae laligo balo toya koloowu. Kae koloo
kowewaa soraya, kanakeewambaa kooa ano oro mokole lagiso buubuu namono kema
kakejuti, mono ii kuuya gale koma pogia koloo laligowu.
29
Kae je koto qaa
kokae irijoro: Mobu, niino monja logoya kania kania balo kuuya sokoma asugi
waama kogia kuu sogokejuti ano gere kasa kuuya ho kogiawo kuu sogokejuti, iikano
nembanenegia koloowaatiwaajo anje.
30
Duuyaa oroya kuuya, kanakeewambaa kooa
kuuya ano iwoi kuuya namono kema kakejuti ano tosia kuuya sewa aaso horokejuti,
iyooojo loloo gbojoja togoa kania kania ii nenegia koloowaatiwaajo anje. Qaa kae
jero mono kae asugiro.
31
Asugiro Anutuno iwoi kuuya mokolooroti, ii iiro awaa totoo
kolooro keraqeeago moro. Weemboria 6:ya tegoro goma mombo tii ano. Kia.
Jen Jen
<<
11
>>
1:3: 2 Kor 4.6
1:6: 2 Piito 3.5
1:26: 1 Kor 11.7
1:27: Mat 19.4, Maak 10.6
1:27: Jen 5.1-2
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
22
>>
2
Anutuno kendo raro.
1
Goma ano siwe jakeya jakeya ano namo yoroo iwoigara akadamugarawo kuuya ii
mono mokoloo oondabororo.
2

Hib 4.4,10 Eks 20.11
Anutuno gawoa ii mero tegoro mono mokoloo oondabororo.
2

Hib 4.4,10 Eks 20.11
Anutuno gawoa ii mero tegoro
weemboria 7 iikano kendo raro. Gawoa kuuya merotiwaajo weemboria 7 kano haamo
mero.
3
Mokomokoloo gawoa kuuya merotiwaajo ama weemboria iikano haamo mero.
Kawaajo weemboria 7:a ii kendo je kotuego je kobooro. Kia.
Oyaboya gawo qata Eeden
4
Anutuno siwe namo mokolooro asugiritiwaa sunduya ii kia. Po Anutuno siwe
namo mokoloo oronoti, kamba iikano
5-6
Po Anutuwaa uuaiaajo namo qagano ko
mende kiro gawo komakoomowaajo eja mo mende laligoroto, namo uutanoa bedu
iikanoadee kouma namo qaga sokoma me samoriro. Kawaajo duuyaa gere kasa mo
me sombembaa loloo gbojoja iwoi mo ii namono mende asugi ero.
7

1 Kor 15.45
Kamba kano Po Anutuno balo sububu me iikano eja me
7

1 Kor 15.45
Kamba kano Po Anutuno balo sububu me iikano eja me
yago laaligowaa buu aasoa sewaano upipiiro kemero horo gbili laaligowaa uayawo
kolooro.
8
Kae kolooro Po Anutuno wee koukoutano baage goma qata Eeden kano
oyaboya gawo (paradais) komoma eja mokolooroti, ii iikano oono laligoro.
9

Isa 2.7,
oyaboya gawo (paradais) komoma eja mokolooroti, ii iikano oono laligoro.
9

Isa 2.7,
22.2,14
Oono laligoro je kotoro namonoga gere tanigia kania kania asugi waagi. Gere ii
22.2,14
Oono laligoro je kotoro namonoga gere tanigia kania kania asugi waagi. Gere ii
iimasiisiigiawo kolooro hogia neneya ii naagiawo. Oyaboya gawo biiwiano laaligo
kotigaa geria ano momakootowaa geria ii motoo je kotoro asugiri. Momakootowaa geriaa
kania ii kokae: Hoa ne iikano awaa ano bologa iikawaa kania ii moma kotowaobo.
10
Gere kaa waagi apu mo ii Eedenoa kanai oyaboya gawo koto kelekele me
iikanoadee kamaa juma apu boria gowoya 4 koloo kegi.
11
Apu gowoya mutuyaa qata
Piison, ii Hawila balo kuuya liligo e kenja. Balo kano goul eja.
*Hawila: ii Babilonia
Piison, ii Hawila balo kuuya liligo e kenja. Balo kano goul eja.
*Hawila: ii Babilonia
balombaa jawo kosiano eja.
12
Balo iikawaa goulya ii awaa soro kolooja. Selemoro
balombaa jawo kosiano eja.
12
Balo iikawaa goulya ii awaa soro kolooja. Selemoro
ukoowayawo qata bedelion ano jamo hoawo qata oniks ii kaaagadee iikano ejao.
13
Apu gowoya woiyaa qata Giihon. Ii (Mesopotemiawaa) balo qata Kuus ii kuuya liligo
kenja.
14
Apu gowoya karooaa qata Taigris. Ii Assiria balo batano wee koukoutano
baage keme kenja. Apu gowoya jago 4 iikawaa qata ii Yufreitis.
15
Kae kolooro Po Anutuno eja wama oyaboya gawo Eeden koma komoma
gale kombaatiwaajo je oono.
16
Ooma kokae je koto muro: Oyaboya gawo
uutano gere kuuya nama kenjuti, iyooo hogia ii saano afaago me ne laligowa.
17
Kaento, momakootowaa gere hoa ii mono mende newa. Ii ne awaawaa kania ano
bologaa kania moma kotowagati ee, gii mono weemboria iikanoadee koomu kotiga
komuwaga. Kawaajo ii mono mende newa.
18
Kae je Po Anutuno jero: Eja aodee laligoro awaa mende kolooja. Kawaajo
nii mono iyaa kaaa ala-ilailaaya mokoloomaa.
19
Kae je duuyaa oro kuuya ano
kanakeewambaa koo kuuya ii namono mokoloo ooma ejawaa kosiano uuama ejano
qagia nomae qabaati, ii iima mobaatiwaajo iwaa baatano ooono. Ooono ejano iwoi
laaligogiawo kuuya iyooo qagia motomotoo qaro Anutuno kae ewaatiwaajo je
kotiiro.
20
Kae kolooro ejano miriwaa oro kuuya, kanakeewambaa koo kuuya ano
duuyaa oro kuuya ii qagia qadabororo. Qadaboroto, iyaa kaaa ala-ilailaaya
laligowaatiwaajo mo mende mokolooro.
21
Mende mokolooro Po Anutuno kae iima koto eja me bimooro komunagbiili
gao ero. Ero maro siita mo horo siitaa dua busuyano me kojagiro.
22
Kojagi
maro siita ejawaanoga meroti, iikano emba mero. Me nama ejawaano wama karo.
23
Wama karo ejano ii iima kokae jero: Yai! Koi neenaa taninaga. Iwaa sii busuya ii
neenaa sii busunoga asugija. Anutuno ii ejawaa sele kitianoga mero letoma eja tani kaaa
laligojiwaajo qata emba (= ejawaa alia) qabu.
Ejawaa alia: Iklis qaa iiba: man ano
laligojiwaajo qata emba (= ejawaa alia) qabu.
Ejawaa alia: Iklis qaa iiba: man ano
woman qaa woi ii ororo tani koloojao.
24

Mat 19.5, Maak 10.7-8, 1 Kor 6.16, Ef 5.31 woman qaa woi ii ororo tani koloojao.
24

Mat 19.5, Maak 10.7-8, 1 Kor 6.16, Ef 5.31
Kae jero Anutuno je koto orono: Kae kolooro ejano mono nemumaa oromesao
embiawo qokotaa selemotoogo koloo laligowao.
25
Eja iikano embiawo opo surugara qaa bombola laligorito, kile iyagaraajo
gamugara mende moma laligori. Kia.
Jen Jen
<<
22
>>
2:2: Hib 4.4,10
2:2: Eks 20.11
2:7: 1 Kor 15.45
2:9: Isa 2.7, 22.2,14
*2:11: Hawila: ii Babilonia balombaa jawo kosiano eja.
2:23: Ejawaa alia: Iklis qaa iiba: man ano woman qaa woi ii ororo tani koloojao.
2:24: Mat 19.5, Maak 10.7-8, 1 Kor 6.16, Ef 5.31
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
33
>>
3
Aadam ano Iiw Anutuwaano qaa qotogo kamaa ururo.
1

Isa 12.9, 20.2
Po Anutuno namowaa oro laaligogiawo kuuya mokoloo oonoti,
1

Isa 12.9, 20.2
Po Anutuno namowaa oro laaligogiawo kuuya mokoloo oonoti,
iyooo batugiano mokoleno osokakale momono oro kuuya uuugu uro. Kae uma
emba kokae ijoro: Oyaboya gawono gere kuuya nama kenjuti, iyooo hogia mo
mende newaotiwaajo Anutuno oano je koto orono me qaago?
2
Kae ijoro embano meleema mokole kokae ijoro: Oyaboya gawono gere
tosia nama kenjuti, iyooo hogia ii saano newotiwaajo jero.
3
Jeroto, gawo biiwiano
gere mo nanji, iikawaa hoa ii ne komuwobotiwaajo mono kokae jero: Ii mono mende
newao. Ii mende oosiriwao. Kae je koto norono laligojo.
4
Kae meleema jero mokoleno emba kokae ijoro: Ii awawi totoo! Oro mende
komuwaota.
5
Kaento, gere iikawaa hoa neri weemboria iikanondee mono jaagarano
tooro Anutu kaaa koloo awaawaa kania ano bologaa kania moma kotowaota. Anutuno
kae koloowabotiwaajo moma qaa kae jero.
6
Kae ijoro embano gere ii uu iigigiiro hoa awaa nenetaa so kolooro. Ii iima-
aiaiawo nano momakooto somata afaakota nombaa, kae romogo hoa mo
metogo nero. Ne loya iwo laligoroti, ii kaaiadee muro nero.
7
Nero jaagarano mono
iikanondee tooro bombola laligoriti, ii iima koto aori. Kae iima koto ao nama fig
gerewaa sea memburati opo suru kaaa uu lama rari.
8
Rari wee jaaya kemero goma gooriro Po Anutuno oyaboya gawono rii karo
kana otoa mori. Ii moma loemba yorono Po Anutuwaa jaasewaanoga kokomomola
me oyaboya gawombaa gere uugiano kema asagori.
9
Asagorito, Po Anutuno
Aadambaajo kokae qaro, Gii dakano laligoja?
10
Kae qaro kokae meleeno: Gii oyaboya gawo uutano rii kana goo kana
otoga moma selena bombola rajeiwaajo toroko moje. Kawaajo kokomomola me
asagoje.
11
Kae meleeno kokae ijoro: Gii bombola laligojai, ii morono gijoro moja? Nii
gere mombaa kota newabotiwaa sogo ama gombeti, gii iikanoa mo nejaa me qaago?
12
Kae ijoro ejano jero: Emba niwo laligowaatiwaajo nonati, iino gere iikawaa
kota nono nejea.
13

2 Kor 11.3, 1 Tim 2.14
Kae ijoro Po Anutuno emba kokae qisi muro: Gii
13

2 Kor 11.3, 1 Tim 2.14
Kae ijoro Po Anutuno emba kokae qisi muro: Gii
mono naambaajoa kae anjaa? Qisi muro kokae meleeno: Mokoleno niijogoro
nejea.
Anutuno iroa meleema oombaatiwaajo jero.
14
Kae meleeno Po Anutuno mokole kokae je muro: Kae anjaiwaajo ama
gii mono miriwaa oro kuuya ano duuyaa oro kuuya yooo batugiano kokae je qasuaa
gombe laligowa: Gii mono namono laligowagatiwaa so bagano kondondogo kema ka
sububu uutano laligo kikisi iwoi nekeba.
15

Isa 12.17
Kae ne embawo batugarano sububu uutano laligo kikisi iwoi nekeba.
15

Isa 12.17
Kae ne embawo batugarano
kere ama orombe ii moma laligowaga. Kere ii goo gbiliuruga ano iwaa gbiliuruta yooo
batugiano toroqe e uro kokae koloowaa: Yooonoga eja mono goo waga
rinjagoro gii iwaa kana gbakoyano kikebaga.
16
Toroqe emba kokae je muro: Gii koro ama laligona masu guro siimbobolo
somata gombe ii moma merabora oomakebaga. Ii kile naaga mono logaage e gono
iino galega koloo laligowaa.
17

Hib 6.8
Toroqe eja kokae je muro: Nii gere mombaa hoa newabotiwaajo Ii
17

Hib 6.8
Toroqe eja kokae je muro: Nii gere mombaa hoa newabotiwaajo Ii
mende newa, je sogo ama gombeto, giino kile embagaano qaa otaa nejaa.
Kawaajo nii namo ii goojo ama seigowe ewaa. Kae ero gii namono laligowagatiwaa so
mono ure ao siimbobolo moma gawo mamaga me nenega mokoloo laligowa.
18
Gawo me laligona goo nene gawono jo kowororo iwoi ii kouro duuyaa logoya iwoi
ne laligowa.
19
Kae laligo nogo ari gawo mena gbamo yakaga hoa kolooro ne
laligowa. Kae laligowagato, namono me gombetiwaajo namo iikanondee mombo
eleema kemeba. Selega sububunono me gombeta laligo umago mono mombo sububu
koloowaga. Kae je muro.
20
Ejano embia iwoi kuuya laaligogiawo laligojuti, iyooo nemugia kolooro ejano
qata Iiw (Eewa) qaro.
*Iiw: qaa iikawaa kania ii Jaawo laligojuti, iyooo nemugia.
21
Po qata Iiw (Eewa) qaro.
*Iiw: qaa iikawaa kania ii Jaawo laligojuti, iyooo nemugia.
21
Po
Anutuno oro seliano opo suru me Aadamembiawo lama orono laligori.
Anutuno Aadam Iiw Eeden jolotowonoa konjoma orono.
22

Isa 22.14
Kaaa laligori Po Anutuno kokae jero: Yai! Ejemba ii nonoonoga
22

Isa 22.14
Kaaa laligori Po Anutuno kokae jero: Yai! Ejemba ii nonoonoga
mombaa so koloo awagaa kania ano bologaa kania mendeema orombaotiwaajo mojao.
Kae kolooro laaligo kotigaa gere kota mende newaotiwaajo sogo ambeto, yorono
kamba kokaamba toroqe borogara boraama ii kaaagadee me ne iikaaano mende
komu tetegoya qaa kotii laligo ubaobo.
23
Kae je kawaajo oyaboya gawo Eeden
iikanoa konjoma oroma namonoa me oronoti, mono namo iikanoadee komakoomo
gawo mewaotiwaajo wasi orono seleege keme keni.
24
Ejemba kae konjoma oroma
oyaboya gawo Eedembaa leegeano wee koukoutano baage zerubim gajoba
tosaaa kuu oono laaligo kotigaa gere iikawaa kania utu gale kogi. Yooo borogiano
manjawaa sooya somata ano iikano gere bola kaaa bilibiliawo je batano gematano
liligo bilisikwaa so kolooro nama gale koma laligogi. Kia.
Jen Jen
<<
33
>>
3:1: Isa 12.9, 20.2
3:13: 2 Kor 11.3, 1 Tim 2.14
3:15: Isa 12.17
3:17: Hib 6.8
*3:20: Iiw: qaa iikawaa kania ii Jaawo laligojuti, iyooo nemugia.
3:22: Isa 22.14
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
44
>>
4
Keino Aabel qero komuro.
1
Aadamno embiawo laligo agimi aori Iiwno (Eewa) koro ama Kein (Kain) mero.
Me Kein qawaajo kokae jero: Anutuno ilaa nono merana mejea.
2
Iiwno kanage
Aadambaa meria Aabel, Keimbaa koga mero. Aabelno laligo somarii lama galegiaga
kolooro Keino komakoomo ejaga koloo laligoro.
3
Kae laligori kamba mono Keino
gawonoa nene tosia me ka Pombaajo siimolo oo muro.
4

Hib 11.4
Aabelno gawonoa nene tosia me ka Pombaajo siimolo oo muro.
4

Hib 11.4
Aabelno
kaaagadee lama tuuanoa mutu kolokolooya mo me ka qe kitia kelegawono
Pombaa siimolo ooro. Ooro Pono Aabel aa ano iwaano siimolo iima moro naaawo
kolooro.
5
Naaawo kolooroto, Pono Kein ano iwaano siimolo ii iima togoro. Kae
kolooro Keimbaa iria soono uuta katitigoro jaasewaano bosoleero.
6
Bosoleero Pono
Kein kokae ijoro. Iriga mono naambaajo soono jaasewagano bosoleeja?
7
Gii iwoi
awaa ana me aali gombe saano jaasewaga hak otaambaga me qaago? Iwoi awaa
mende ana sigisogowaa Toyano mono uugaa naguyano nama koumambaajo
awelego embomakeja. Kae embomakejato, gii mono iikawaa sogo ama gale me
haamo amba.
8

Mat 23.35, Luuk 11.51, 1 Jon 3.12
Pono Kein kae ijoroto, Keino kile koga
8

Mat 23.35, Luuk 11.51, 1 Jon 3.12
Pono Kein kae ijoroto, Keino kile koga
Aabel kokae ijoro: Mono kana anorodee gawono kembo. Kae ijoro gawono kema
Keino lugu koga Aabel qelanji me qero komuro.
9
Komuro Pono Kein kokae qisi muro: Koga Aabel ii dakano laligoja? Qisi
muro kokae meleeno: Nii mende moje. Nii konaa galea qaago.
10

Hib 12.24
Kae meleeno Pono ijoro: Gii naa iwoiga anjaa? Moba, kogaa
10

Hib 12.24
Kae meleeno Pono ijoro: Gii naa iwoiga anjaa? Moba, kogaa
sayano mono namonoga asugi qaro moje.
11
Namo kokawaa qaa oota aantama kogaa
saya boroganoga meji, niino mono kokanoa konjoma gombe kemba. Joramoraa
agonjora ii mono goo qagano ambe uja.
12
Konjoma gombe komakoomo gawo mena
namono moriaaa hoa ago koma gono balo so momolago keqele ama olo koma
la kema ka laligowa.
13
Kae jero Keino Po kokae ijoro, Qaanaa iroa meleena qanano uji, iikano
mono esuna uugu bimooro bosimambaajo amamaamaa.
14
Moba, gii kete nii
gawoqeqe balonoa notaana jaasewaganoa momolago balo so keqele ama olo
koma la kema ka laligomaa. Kawaajo mono nii niima afaago nuro komumambo.
15
Kae ijoroto, Pono kokae jero moro: Kae qaago! Mono Kein qero
komuwaati ee, iikawaa iroa mono iwaa qagano uro ambea 7 koloowaa. Kae je
mono Kein mokoloo qero komuwabotiwaajo seliano aiwese tere mo ano.
16
Kae
ano Pombaa jaasewaa mesao kema kema balo qata Lansa ewaewa (Nood) kano
keuma laligoro. Balo ii Eeden wee koukoutano baage eja. Kia.
Keimbaa gbiliuruta
17
Keino embiawo laligo agimi aori koro ama Henok mero. Keino tao mo me
meriaa qata Henok qaro.
18
Henokwaa meria qata Irad. Iradwaa meria Mehujael.
Mehujaelwaa meria Metusael. Metusaelwaa meria Lamek. Kae koloogi.
19
Lamekno emba
woi orono: Mo qata Ada, mo qata Zila.
20
Adano koro ama Jaabal mero. Iino ejemba
opo sel kuugiano e laligo bao bulmakao gale koma ooma laligojuti, iyooo beisigia
kolooro.
21
Jaabalwaa kogaa qata Juubal. Iino ejemba gita kulele qe awelo uu laligojuti,
iyooo beisigia kolooro.
22
Zilano kaaagadee meria qata Tuubal-Kein mero. Iino
somarii gawombaa tulsya ano manjaqeqewaa iwoiya kania kania ii braas ano aino ooro
bolbolgoro qokotaa mekero. Tuubal-Keimbaa naaa qata Nama.
23
Lamekno kamba mono embawoita ii kokae irijoro,
Ada ano Zila embawoina, oro mono geja ama qaana koi mobao:
Mono nii nu qijiriro iikawaa iroaajo
mono eja mo qewe komuwaa.
Mono nii gbilibuuru nuro sa iikawaa
iroaajo mono eja gbaworo mo qewe komuwaa.
24

Mat 18.22
Mono Kein qero iroa iwaa qagano uro ambea 7 koloowaato,
24

Mat 18.22
Mono Kein qero iroa iwaa qagano uro ambea 7 koloowaato,
mono Lamek nii nuro iikawaa iroa mono iwaa qagano uro ambea 77 koloowaa.
Kia.
Seet ano Enos
25
Eja mutuya Aadamiino mombo embiawo laligo agimi aori meragara mo
kolooro kokae jero: Keino Aabel qero komurotiwaajo Anutuno Aabelwaa kitiano
merana mo nonja. Kawaajo qata Seet (Nonja) qaro.
26
Seetwaa meria kaaagadee
kolooro qata Enos qaro. Kia.
Kamba iikano ejemba yoono kanai Pombaa qata qama kooli laligogi. Kia.
Jen Jen
<<
44
>>
4:4: Hib 11.4
4:8: Mat 23.35, Luuk 11.51, 1 Jon 3.12
4:10: Hib 12.24
4:24: Mat 18.22
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
55
>>
5
Aadambaa gbiliuruta yooo qa aregia
1 Hist 1.1-4
1

Jen 1.27-28
Aadambaa esameraaa ano amboisiuruta yooo qa aregia koi.
1

Jen 1.27-28
Aadambaa esameraaa ano amboisiuruta yooo qa aregia koi.
Anutuno eja mokolooroti, iino ii iyaaa kaitaniaa so mero.
2

Mat 19.4, Maak 10.6
Kae Anutuno eja mokolooroti, iino ii iyaaa kaitaniaa so mero.
2

Mat 19.4, Maak 10.6
Kae
me eja ano emba laligowaotiwaajo mokoloo oroma kamba kano qagara ejemba
*Aadam: ii Hibruu qaano ejemba.
qama kotuego orono.
3
Aadamno laligoro yambuya
*Aadam: ii Hibruu qaano ejemba.
qama kotuego orono.
3
Aadamno laligoro yambuya
130 tegoro meria mo kolooro. Ii Aadam iyaaa kaitaniaa so laligoro qata Seet qaro.
4
Seet
kolooro kamba iikanoadee Aadamno toroqe yambu 800 laligo kouma laligoro
kamba batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
5
Aadamno kae laligo uro
yambuya mindiri 930 motogo komuro.
6
Komuro meria Seet iino yambuya 105 tegoro meria Enos kolooro.
7
Enos kolooro
kamba iikanoadee Seetno toroqe yambu 807 laligo kouma laligoro kamba batuya
kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
8
Ugi Seetno laligo kema kema uro yambuya
mindiri 912 motogo komuro.
9
Komuro meria Enos iino yambuya 90 tegoro meria Keinan kolooro.
10
Keinano
kolooro kamba iikanoadee Enosno toroqe yambu 815 laligo kouma laligoro kamba
batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
11
Ugi Enosno laligo kema kema uro
12
Komuro meria Keinan iino yambuya 70 tegoro meria Mahalalel kolooro.
13
Mahalalel kolooro kamba iikanoadee Keinano toroqe yambu 840 laligo kouma
laligoro kamba batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
14
Ugi Keinano
laligo kema kema uro yambuya mindiri 910 motogo komuro.
15
Komuro meria Mahalalel iino yambuya 65 tegoro meria Jared kolooro.
16
Jared
kolooro kamba iikanoadee Mahalalelno toroqe yambu 830 laligo kouma laligoro
kamba batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
17
Ugi Mahalalelno laligo kema
kema uro yambuya mindiri 895 motogo komuro.
18
Komuro meria Jared iino yambuya 162 tegoro meria Enok kolooro.
19
Enok
kolooro kamba iikanoadee Jaredno toroqe yambu 800 laligo kouma laligoro kamba
20
Ugi Jaredno laligo kema kema uro
21
Komuro meria Enok iino yambuya 65 tegoro
meria Metusela kolooro.
22
Metusela kolooro kamba iikanoadee Enokno yambu 300:waa so uuta Anutuwo
somogo kema ka laligoro kamba batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
23
Ugi
Enokno laligo uro yambuya mindiri 365 motogoro.
24

Hib 11.5, Juud 14
Motogo uuta Enokno laligo uro yambuya mindiri 365 motogoro.
24

Hib 11.5, Juud 14
Motogo uuta
Anutuwo somogo kema ka laligoro Anutuno ee jaa seliawo mero.
25
Mero meria Metusela iino yambuya 187 tegoro meria Lamek kolooro.
26
Kolooro
kamba iikanoadee Metuselano toroqe yambu 782 laligo kema kema uro kamba
27
Ugi Metuselano laligo kema kema uro
28
Komuro meria Lamekno yambuya 182 tegoro meria mo kolooro.
29
Kolooro qata
Nooa (ulukole) qama kokae jero: Anutuno balo seigoro nono boronanano gawo
koma komoma seleqeqe ama siimbobolo moma laligoni mera koi kano mono saano
ulukole nonomakebaa.
30
Nooa kolooro kamba iikanoadee Lamekno toroqe
yambuya 595 tegoro kamba batuya kano meraboraaa tosaaa koloo ugi.
31
Ugi
Lamekno laligo kema kema uro yambuya mindiri 777 motogo komuro.
32
Lamekno komuro meria Nooa iino yambuya 500 tegoro merauruta karoo qagia
Seem, Haam ano Jaafet koloogi. Kia.
Jen Jen
<<
55
>>
5:1: Jen 1.27-28
5:2: Mat 19.4, Maak 10.6
*5:2: Aadam: ii Hibruu qaano ejemba.
5:24: Hib 11.5, Juud 14
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
66
>>
6
Namo ejembano boli agonjoragiawo koloogi.
1

Job 1.6, 2.1
Ejemba namo qagano laligogi jagogiano kanai somariiro boraurugia
1

Job 1.6, 2.1
Ejemba namo qagano laligogi jagogiano kanai somariiro boraurugia
ii kaaagadee koloogi.
2
Koloogi kamba kano Anutuwaa merauruta yoono ejemba
yooo boraurugia iisosoroogi. Iisosoroogitiwaa so ii oogi embaurugia koloogi.
3
Kae
koloogi kamba iikano Pono qaa kokae jero: Namo ejembano jaa selewo kamba
tetegoya qaa laligo ubuto, yoono mono komuwu. Aregia kae ama oonje. Kamba
kokaamba kanai laaligogia mono yambu 120 jago ii mende uugu laligo ubuya.
4

Ja
kokaamba kanai laaligogia mono yambu 120 jago ii mende uugu laligo ubuya.
4

Ja
13.33
Anutuwaa merauruta yoono balo ejemba yooo boraurugia oogi embaurugia
13.33
Anutuwaa merauruta yoono balo ejemba yooo boraurugia oogi embaurugia
koloo merabora oogiti, kamba iikano ano kanage kaaagadee eja damubiribirigiawo
koloo somarii namono laligogi. Monowaa monoyanoga beurugia qabuawo laligogiti,
iyoono mono ii koloogi.
5

Mat 24.37, Luuk 17.26, 1 Piito 3.20
Balo ejemba yooo kileagia ii somata qatawo
5

Mat 24.37, Luuk 17.26, 1 Piito 3.20
Balo ejemba yooo kileagia ii somata qatawo
kolooro uugiaa momo aregia kuuya ii kamba so bologagadee suula (pororo) ama
laligogiti, ii Pono iiro.
6
Ii iima ejemba mokoloo oono namono laligogiti, iikawaajo
Anutuno moma boli wosobirino uuta saa qero siimbobolo moma laligoro.
7
Kae moma
laligo qaa kokae jero: Ejemba mokoloo oombeti, niino mono ii balonoa uu
tiwilaa oomaa. Ejemba, miriwaa oroya, iwoi bagiano koma kondondogokejuti ano
kanakeewambaa kooa mokoloo oombetiwaajo moma boli ao ii mono uu tiwilaa
oomaa.
8
Kae jeroto, eja Nooa iino Pombaa jaano kiakoomuya mokoloo laligoro.
9-10

2 Piito 2.5
Nooawaa gbiliuruta yooo sundugia ii kokae: Merauruta karoo qagia
9-10

2 Piito 2.5
Nooawaa gbiliuruta yooo sundugia ii kokae: Merauruta karoo qagia
Seem, Haam ano Jaafet koloogi. Nooano ejemba batugiano eja solaa koposowaa qaaya
qaa laligo uuta Anutuwo somogo kema ka laligoro.
11
Nooano kae laligoroto, ejemba
tosaaa kuuya ii Anutuwaa jaano dogo bolidaborogi. Kawaajo ejemba pororo uu
tiwilaa oogi, iikano balo kuuya sokoma ero.
12
Ejemba kuuya namono kema ka
laaligogia me bolidaborogi goma balo kuuya yooo nanamemegia ii dogo
agonjorayawo kolooro Anutuno namono uu tanigia kaaa ii iiro.
Wago memewaa area
13
Kae iima Anutuno Nooa qaa kokae ijoro: Ejemba yooojo ama uu
tiwitiwilaa aoao ii namo kuuya sokoma eja. Kawaajo niino ejemba kuuya me komu
oomambaajo qaana somogowe. Moba, niino apuno balo meleembe kemero iwoi
kuuya isiosogiawo ii komudaborowuya.
14
Kawaajo gii mono geego ree gere koma
kano wagoga mewa. Iikawaa uuta kotona uuta melamelaa koloowa. Wagowaa uuta ano
selia ii qandono kuu mokotaadaborowa.
15
Wago ii kokaaa mewa: korigaya 133 miita
(450 fiit), aaregea 22 miita (75 fiit) ano koaya 13 miita (45 fiit) kae mewa.
16
Waarea
mejugo sopa ano waare batugarano liligo jegena tintia 44 sentimiita (18 ins) ii koto
mesaowa. Wagowaa uuta mosona uuta qaga, batuya ano dusiita karoo koloowu. Wago
naguya ii nemuaage amba.
17
Moba! Niino mono jewe gboulu somatano kouma balo
kuuya qe tururo ejemba ano iwoi laaligowaa aasogiawo kuuya sombi baatano laligojuti,
iyoono mono apu nemoto komuwu. Kae komugi namowaa iwoiya kuuya ii mono
qaondaborowuya.
18
Kae asugiwaato, niino giwo soomogo are kokae anje: Gii mono wagono
uba. Gii, embaga ano mera earouruga oono mono motoo wagono ubu.
19
Uma
laligogi iwoi laaligogiawo kuuya ii qaondaborowubotiwaajo yooonoa woi woi ejia ano
embia ii sogiano uuana giwo motoo wagono ubu.
20
Koo tanigia kania kania, miriwaa
oroya tanigia kania kania ano namowaa mokole, loloo iwoi tanigia kania kania kuuya
yooonoga woi woi ii mono komuwubotiwaajo otana goono kagi wagono ubu.
21
Kaaagadee ooagia ano koo, oro iwoi kuuya yoono newutiwaa so mono
nembanene kania kania mokoloo korama me kululuu wagono ana kala kokoa
ewaa.
22

Hib 11.7
Anutuno Nooa kae ambaatiwaajo je koto muroti, iikawaa so mono ewaa.
22

Hib 11.7
Anutuno Nooa kae ambaatiwaajo je koto muroti, iikawaa so mono
te koma ii kuuya ama medabororo.
Jen Jen
<<
66
>>
6:1: Job 1.6, 2.1
6:4: Ja 13.33
6:5: Mat 24.37, Luuk 17.26, 1 Piito 3.20
6:9-10: 2 Piito 2.5
6:22: Hib 11.7
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
77
>>
7
Ejemba ano oro kuuya ii wagono ugi.
1
Nooano wago medabororo Pono qaa kokae ijoro: Gii ejemba tuu koi yooo
batugiano solaa koloo laligoja. Niino goo kanaga kae mokolooje. Kawaajo gii ano
sumauruga kuuya oo mono wagono ubu.
2
Oro neneya, doqizizigia qaa ii kuuya
yooonoa sewen sewen, ejia 7 ano embia 7:baa so ooona goono koubu. Kaaagadee
oro agojoragiawo kuuya yooonoga woi woi ejia ano embia kaaa ooona goono
koubu.
3
Toroqe koo kania kania kuuya yooonoga kaaagadee sewen sewen, ejia 7
ano embia 7 ii ooona giwo wagono ubu. Kae ana oro ano koo tanigia kania kania
kuuya ii mende qaombuto, toroqe namono koloo seisei ama laligowuya.
4
Ugi
weemboria 7 tegoro je kotowe ko rombu somatano mono namono kamaaro
gomantiia weemboria 40:waa so toroqe ko kiwaa. Kae kiro iwoi isiosogiawo kuuya
namono mokoloo oombeti, ii mono motoo je tegowe qaombuya.
5
Pono Nooa
kae ambaatiwaajo je koto muro iikawaa sogadee mono te koma ii kuuya
andabororo.
6
Kae ama mero Nooawaa yambuyano 600 kolooro gboulu somatano namo
qagano kouro.
7

Mat 24.38-39, Luuk 17.27
Koubaatiwaajo ano Nooa embiawo ano mera qagano kouro.
7

Mat 24.38-39, Luuk 17.27
Koubaatiwaajo ano Nooa embiawo ano mera
earourugara yoono motoo gbouluno komuwubotiwaajo olo koma wagono ugi.
8
Kaaagadee oro neneya, doqizizia ano oro agojoragiawo ano koo ano iwoi kuuya
bagiano koma kondondogokejuti,
9
ii woi woi kuuya ejia ano embia ii sogiano ka
wagono Nooawaano ugi. Anutuno Nooa je koto muroti, ii mono iikawaa so
kolooro. Kia.
Gbouluno ejemba turu oono komugi.
10
Kae kolooro weemboria 7:baajo jeroti, ii tegoro gboulu somatano balo qagano
kouro.
11

2 Piito 3.6
Nooawaa yambuyano 600 kolooro yambu iikawaa koia 2 kawaa kouro.
11

2 Piito 3.6
Nooawaa yambuyano 600 kolooro yambu iikawaa koia 2 kawaa
weemboria jago 17 kano apu jaaya kuuya, apu diigiawo iikawaa nemugia kuuya ii
emugega somarii bogu waagi. Kaaagadee eukano kanakeewambaa apuya iikawaa
qaa oogia ii aantagi.
12
Ko rombu somata ii balono kamaa ki ero kema gomantiia
asaga 40 keno.
13
Kono kanai kimambaajo ano weemboria kano Nooa ano merauruta
Seem, Haam ano Jaafet, Nooa embiawo ano earourugara karoo yoono motoo
wagono udaborogi.
14
Toroqe duuyaa oroya ano miriwaa oroya kuuya, iwoi kuuya
bagiano koma kondondogokejuti, koo kuuya ano iwoi egagiawo kuuya ii ejemba
yoowo motoo wagono udaborogi.
15
Anutuno iwoi kuuya mokoloo oono
laaligowaa aaso horokejuti, iyooonoga woi woi (2-2) ii Nooawaano kouma wagono
udaborogi.
16
Anutuno Nooa je koto murotiwaa so iwoi isiosogiawo kuuya wagono
udaborogiti, ii ejia ano embia koloori. Kuuyano udaborogi Po ao Nooawaa gematano
wagowaa naguya kono.
17
Naguya kono iikanondee gboulu somatano kanai gomantiia asaga 40:waa so
toroqe namono waaro. Apuno somarii waama balo koma turu uma wago
namonoa metaano uro.
18
Uro apuno balo qagano somarii saa qe ugi wagono apu
qagano aodee ee la kema karo.
19
Kae kolooro apuno balo qagano mombo
somarii uro. Baaa koriga koriga sombi baatano nama kenjuti, ii kuuya musulugo
oono.
20
Musulugo ooma uma baaa kuuya koma turu 8 miita (25 fiit) kawaa so
uuugu ero.
21
Kae ero iwoi isiosogiawo kuuya namo qagano kema ka laligogiti, iyoono
apu nemoto komudaborogi. Iwoi kuuya ii koo me miriwaa oroya me duuyaa oroya me
mokole, lagiso ano iwoi kuuya tuu me balono qeqelala kema kakejuti ano ejemba
kuuya ii motoo qaondaborogi.
22
Iwoi kuuya balo tobogano laligo laaligowaa aasoa
sewagiano horo laligogiti, ii koreyano komudaborogi.
23
Iwoi laaligogiawo kuuya
namono laligogiti, ii Anutuno uudabororo. Iwoi kuuya ii ejemba, oro me iwoi bagiano
koma kondondogokejuti me kanakeewambaa kooa kooa ii mono Anutuno
uudabororo. Nooa ano sumauruta wago uutano laligogiti, iyoogadee mono iiima
koboo ago koma gou gajogia kono.
24
Apu gboulu kano balo qe turu mende horo
kemeroto, weemboria 150:waa so ero.
Jen Jen
<<
77
>>
7:7: Mat 24.38-39, Luuk 17.27
7:11: 2 Piito 3.6
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
88
>>
8
Gbouluno horo kamaaro namono toboriro.
1
Weemboria 150 ii tegoro kano Anutuno Nooawaa ano duuyaa oroya ano miriwaa
oroya ano iwoi kuuya iwo wagono laligogiti, ii romogo ooma haamo somata ano
namo qagano qero apuno kanai horo kamaaro.
2
Anutuno emuge apu diigiawo
iyooo jaagia ano eukano kanakeewambaa apuya iikawaa qaa oogia ii kojagi sogo ano
kono riima tobori sombinoga mombo mende kamaaro.
3
Mende kamaaro apu
somatano kanai namo qagano erotinoa eleema horo kamaa kemero. Weemboria
150:waa so apuno horo kamaa keme egi.
4
Kae egi wagono koi 7 kawaa
weemboria 17 kano baaa qata Ararat kawaa waano mokotaa kotii raro.
5
Kano raro
apu kano toroqe horo kamaa kamaa keno. Kema koi 10 kawaa weea mutuya kano
baaa iikawaa wagia ii asugano asugigi.
6
Asugigi weemboria 40 tegoro Nooano wagowaa jegenaa wala memeta ii metano.
7
Metama aoao koo mo wasiro kanakeewa la elelao kema ka mende eleema laligoro
balombaa apuya kano juguro.
8
Kawaa gematano Nooano kewo mo wasiro keno.
Namo qagano apuno horo kemeja me qaago, iikawaa kania momambaajo ii wasiro
keno.
9
Kewono kema ka apuno toroqe balo sokoma turu erotiwaajo haamo
memeyaa raraa mende mokoloo wagono eleeno Nooano boria boraama me wago
uutano oono.
10
Oono weemboria 7:baa so toroqe mamboma laligo kano kewo ii
mombo wagonoga wasiro keno.
11
Kema mare kano eleema oil gere sea gbiligbili mo
ii motogo jetano kisama Nooawaano karo. Kae karo Nooano ii iima kokae moma
asariro: Apuno mono horo kamaaro namono asugidaboroja.
12
Kae moma asari
mombo weemboria 7:baa so mamboma nama kewo ii mombo wasiro elelao keno.
Kenoto, kamba iikano ii iwaano mombo mende eleema karo.
13
Nooawaa laaligo yambuya 601 kawaa koi mutuyaa weemboria mutuya kano
apuno namo qagano jugu tobori ero. Kae kolooro Nooano wagowaa waarea
mero keno kokae uu iiro: Namo qagano mono tobori ero.
14
Ii iiroto, mombo
mambogi tobori koi woiyaa weemboria 27 kano toboridaboro ero.
15
Anutuno Nooa qaa kokae ijoro:
16
Gii embagawo ano mera earouruga, oo
mono wago mesao kamaawu.
17
Kamaa oro iwoi laaligogiawo kuuya giwo wagono
laligojuti, ii kooa kooa, miriwaa oroya ano mokole iwoi kuuya bagia namono koma
kondondogokejuti, ii mono kuuya uuama kamaawu. Kae ana saano balono koloo
seisei ama deema balo sokoma laligowuya.
18
Kae ijoro Nooa embiawo ano mera earouruta yoono motoo wago mesao
kamaagi.
19
Kamaagi duuyaa oroya kuuya, mokole iwoi kuuya, koo kuuya ano iwoi kuuya
namono kema kakejuti, iyoono mono kaaiadee isigiaa so wago mesao awaao
ka kamaadaborogi. Kia.
Nooano Anutuwaajo siimolo oo dagise jero.
20
Kamaadaborogi Nooano Pombaajo siimolo alata mo me miriwaa oroya
doqizizigiawo ii kuuya ano koo doqizizigia qaa ii kuuya yooonoa tosia ooma
alatano ama Anutuwaajo siimolo ooro.
21
Ooro Pono moro ukoowaya aiawo ii
moro sokono uutano qaa kokae jero: Ejemba yooo uugiaa momo aregiano mono
meraboraagianoga kanai bologa koloojuto, kile namo ii kamba mono ejemba
yooojo ama mombo mende qasuaamaa. Iwoi kuuya laaligogiawo laligojuti, niino ii
uudaboroweto, iikawaa so kamba mono mombo mende je tego uumaa.
22
Namono e ubaatiwaa so mono namono koma komogi hoa kolooro megi iikano
mono mende qaondaborowaa. Goma olomooro sagoa momakebu ano geriawo kolooro
gere tooro momakebu. Kouru kamba ano wee kamba, gomantiia ano asasaga ii
kambaa kambaa ewaewa ama awaao e kembao. Ii kuuya tetegoya qaa e uro
laligowu. Kaaano mono kae toroqe ewaa. Kia.
Jen Jen
<<
88
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
99
>>
9
Anutuno Nooawo soomogo are ano.
1

Jen 1.28
Kae je Anutuno Nooa ano merauruta kokae je kotuego oono: Oo
1

Jen 1.28
Kae je Anutuno Nooa ano merauruta kokae je kotuego oono: Oo
mono koloo seisei ama goma sokoma laligowu.
2
Kae agi balombaa oroya kuuya,
kanakeewambaa kooa kuuya, iwoi kuuya bagiano namo koma kondondogokejuti ano
kowewaa soraya kuuya ii mono ooo borogiano ooombe oono ii gale koma ooma
laligogi yoono ooojo keegia moma jenegia ororo laligowuya.
3
Iwoi kuuya
isiosogiawo kema ka laligojuti, ii ooo nenega koloo ewaa. Wala logoya iwoi togoa
nenegiaga oombeta kete iwoi kuuya koi kaaagadee oonje.
4

Jen 7.26-27, 17.10-14,
nenegiaga oombeta kete iwoi kuuya koi kaaagadee oonje.
4

Jen 7.26-27, 17.10-14,
Lew 19.26, Dut 12.16, 23, 15.23
Motoogo ii mono mende newu. Ii oro sayawo. Sa ii
Lew 19.26, Dut 12.16, 23, 15.23
Motoogo ii mono mende newu. Ii oro sayawo. Sa ii
laaligowaa sareya koloojiwaajo ama sogo koi ama oonje.
5
Ooagiaa sagia ii mono
mo mende maaba. Mono sa ii maabaati, iikawaa iroano mono iyaaa qagano ubaa.
Oro mono me ejemba mono ejemba mo qero laaligoyaa sareya maabaati, iikawaa
iroano mono iyaaa qagano uro komuwaa.
6

Jen 1.26, Eks 20.13
Anutuno ejemba iroano mono iyaaa qagano uro komuwaa.
6

Jen 1.26, Eks 20.13
Anutuno ejemba
iyaaa kaitania kaaa merotiwaajo ama mo morono ejemba mo qero komuwaati,
mono mono ii kaaiadee qero komuwaa.
7

Jen 1.28
Oo mono koloo sei laligowu. Kae namo qagano koloo seigi
7

Jen 1.28
Oo mono koloo sei laligowu. Kae namo qagano koloo seigi
jagogiano somarii ubaa.
8
Anutuno toroqe Nooa ano merauruta iwo laligogiti, iyooojo qaa kokae jero:
9
Niino kete oo ano ooo kerasuru-urugia kanage koloowuti, oowo soomogo are
anje.
10
Kaaiadee iwoi laaligogiawo kuuya, ii miriwaa me duuyaa koo oroya kuuya giwo
laligo wagonoa kamaajuti, mono balombaa ilawoila laaligogiawo kuuya yoowo
soomogo are kokae anje:
11
Niino soomogo arena ii oowo kokae ama kotiije:
Niino apu gbouluno ilawoila isiosogiawo kuuya ii mombo mende uuwe qaombuya.
Apu gboulu ii namo tiwilaawaatiwaajo mombo mende ambe kawaa.
12
Anutuno toroqe
qaa kokae jero: Niino mono soomogo are koi ii neenaa ano oo ano ilawoila
laaligogiawo kuuya oowo laligojuti, ananaa batunanano ambe tetegoya qaa kotii e ubaa.
Soomogo are iikawaa aiweseya ii kokae:
13
Niino marilolona ii koosuno ambe ewaa. Niino neena ano namono laligojuti,
ananaa batunanano soomogo are anjei, marilolo kano mono iikawaa aiweseya
koloo ewaa.
14
Niino kamba mono koosuya namo qagano horo oombe kamaa
ajoroogi marilolonano koosuno asugiwaati,
15
kamba iikano niino soomogo arena ii
romogomaa. Ii neena ano oo ano ilawoila laaligogiawo kuuya tanigia kania kania ananaa
batunanano ambeti, mono ii romogomaa. Kawaajo apu yoono mombo kaa mende
somarii iwoi isiosogiawo kuuya tiwilaawutiwaajo gboulu somata mende koloowaa.
16
Kamba mono marilolonano koosuno asugiwaati, niino ii iima iikanondee
soomogo arena ii romogomaa. Ii tetegoya qaa neena ano ilawoila laaligogiawo kuuya
tanigia kania kania namo qagano laligojuti, ananaa batunanano ama me kotiiwe ewaa.
17
Anutuno Nooawaajo kae je toroqe kokae ijoro: Niino soomogo are koi ii
neena ano namowaa ilawoila laaligogiawo kuuya ananaa batunanano ama me kotiije.
Soomogo are iikawaa aiweseya ii mono kia.
Nooawaa merauruta
18
Nooawaa merauruta wagonoa kamaagiti, iyooo qagia ii Seem, Haam ano Jaafet.
*Jaafet: = seija
Haamii Keinambaa maaga.
19
Yoono Nooawaa merauruta karoo
*Jaafet: = seija
Haamii Keinambaa maaga.
19
Yoono Nooawaa merauruta karoo
koloogi. Ejemba kuuya deeqeema balo sokoma laligojoi, anana iyooonoa kolooni.
20
Nooano komakoomo ejaga koloo wain apu kasa gawo mutuya komoro.
21
Ii
komoroto, kamba mono wain apu tosia me nero uuta ekalolo kolooro iyaaa opo
sel kuu uutano opoqiisia qetego bombola ero.
22
Keinambaa maa Haamiino
maano bombola eroti, ii iima seleege keme daremuwoita irijoro moriti, iikano
maa gamu qe muro.
23
Seem ano Jaafet yorono ii morito, maleku mo me
sawigarano ama gemagema uma magarano bombola eroti, ii esuuri. Jaagara moge
uuritiwaajo ama magarano asugano eroti, ii mende iiri.
24
Nooano ekaloloa qaono
uuta tororo moma waama meria meraano sili ama muroti, ii moro.
25
Ii moma uuta duuro
Haambaajo kokae jero: Keinan ii je qasuaa muje. Iino mono daremuwoita yoroo
weleqeqeurugara yooo weleqeqegia omaya koloo laligowaa.
26
Toroqe kokae jero:
Anutu, Seembaa Poa, ii mono mepeseeje. Keinano mono Seembaa weleqeqeya
omaya koloo laligowaa.
27
Anutuno mono Jaafetwaa baloa me somariiro Seembaa opo
sel kuuno laligowuya. Keinan yoono mono Seem yooo weleqeqeurugia omaya
koloo laligowu.
28
Gboulu somatano tegoro Nooano toroqe yambu 350:waa so laligo uro.
29
Laaligoyaa yambuya ii mindiri 950 kawaa so laligo kouma komuro. Kia.
Jen Jen
<<
99
>>
9:1: Jen 1.28
9:4: Jen 7.26-27, 17.10-14, Lew 19.26, Dut 12.16, 23, 15.23
9:6: Jen 1.26, Eks 20.13
9:7: Jen 1.28
*9:18: Jaafet: = seija
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
10 10
>>
10
Nooawaa merauruta yooo kerasuru tuu aregia
1 Hist 1.5-23
1
Nooawaa merauruta Seem, Haam ano Jaafet yooo gbiliurugia gboulu tegoro
koloogiti, iyooo qa aregia kokae:
Jaafetwaa gbiliuruta
2
Jaafetwaa merauruta yooo qagia ii Goomer, Maagog, Maadai, Jaawan, Tuubal,
Mesek ano Tiiras.
3
Goomerwaa merauruta yooo qagia ii Askenas, Riifat ano Togarma.
4
Jaawambaa merauruta yooo qagia ii Elisa, Tarsis ano Saiprus kanageso ano Rodos
kanageso.
5
Yooo esameraurugia ii juma deeqeema (goma leelee) Batugarano Kowe
goraayano ano kowe iikawaa watoya watoya kano iyagiaa balogiano kema laligoju.
Yoono isigia so, tuugia so ano qaagia so iyagiaa gomagiano kema laligogi. Jaafetwaa
kanagesouruta kia.
Haambaa gbiliuruta
6
Haambaa merauruta yooo qagia ii Kuus,
*Kuus ii Sudan kantriwaa qata.
Iijipt, Libia
6
Haambaa merauruta yooo qagia ii Kuus,
*Kuus ii Sudan kantriwaa qata.
Iijipt, Libia
ano Keinan.
7
Kuuswaa merauruta yooo qagia ii Seba, Hawila, Sabta, Raama ano Sabteka.
Raamawaa merawoita yoroo qagara ii Saba ano Dedan.
8
Kuuswaa meria mo qata Nimrod
kolooro. Iino somarii waama manjaqeqewaa kawali eja kotiga totoo koloo namono
laligoro.
9
Iino Pombaa jaasewaano boroja eja kotiga laligorotiwaajo ama qaa saaa
kokae jekeju: Mono Pombaa jaasewaano Nimrod kaaa boroja eja kotiga
kolooja.
10
Nimrodwaa bentotoa ii balo koi kaaano kanaigi: Baabel, Erek, Akad ano
Kalne. Tao 4 ii Babilonia (Sinar) gomano eju.
11
Nimrodno Babilonia balo mesao
Assiria kema goma somasomata qagia Niiniwe, Rehobotir ano Kala ii mero.
12
Kaaagadee Resen ii Niiniwe ano siti somata qata Kala yoroo batugarano mero.
13
Iijiptwaa gbiliuruta yoono Libia (Luud) kanageso, Anam kanageso, Lehab
kanageso ano Naftu kanageso kolooju.
14
Kaaagadee Patrus, Kaslu ano Kriit. Kriit ii
Filistia kanageso yooo beisigia kolooro.
15
Keinambaa meria mutuya ii Saidon. Iwaa gematano Keinano kanageso koi kaaa
yooo beisigia kolooro: Hit kanageso,
16
Jebus kanageso, Amor kanageso, Girgas
kanageso,
17
Hiwi kanageso, Arka kanageso, Siini kanageso,
18
Arwad kanageso, Zemar
kanageso ano Hamat kanageso. Keinano korebore yooo wanjale beisigia kolooro
yoono kanage juma deeqeegi.
19
Kae deeqeegi Keinan kanageso yooono balo goraaya ii goma qata Saidon
iikanoa kanai kema Gerar gomano kema Gaza kano tegoja. Kaaagadee Sodom
baage kema Gomora kema Adma ano Zeboim kema Lasa kano tegoja.
20
Haambaa
merauruta ii isigia so, qaagia so, balogia so ano kanageso tuugia so kae laligogi.
Seembaa gbiliuruta
21
Jaafetwaa data Seemiwaa merauruta kaaiadee koloogi. Seemno kae Eberwaa
merauruta kuuya yooo wanjale beisigia kolooro.
22
Seembaa merauruta yooo qagia ii
Elam, Asur, Arfaksad, Lidia (Luud) ano Aram.
23
Arambaa merauruta yooo qagia ii Uuz,
Huul, Geter ano Mas.. Kae laligogi.
24
Arfaksadwaa meria Sela kolooro Selawaa meria
Eber kolooro.
25
Eberwaa merawoita woi koloori. Mono koloo laligo kouroti, kamba
iikano namo ejembano juma deeqeegi. Kawaajo iwaa qata Peleg (Siiserere) qagi.
Kogaa qata ii Joktan.
26
Joktambaa merauruta kokae koloogi: Almodad, Selef,
Hazarmawet, Jera,
27
Hadoram, Uuzal, Dikla,
28
Oobal, Abimael, Saba,
29
Oofir, Hawila ano
Joobab. Eja kuuya ii Joktambaa meraurutaga.
30
Yooo rama laaligo balogia ii goma qata
Meesa iikanoa kanai goma qata Sefar kano baage kema wee koukoutaa balo
baaayawo kano tegoja.
31
Seembaa merauruta ii isigia so, qaagia so, balogia so ano
kanageso tuugia so kae laligogi.
32
Nooawaa esameraauruta ii isigia so, kanagesogia ano balogia so kae koloogi.
Yoono juma sei deeqeema kanageso tuua tuua koloogi gboulu somatano tegoro
kema balo sokoma laligogi. Kia.
Jen Jen
<<
10 10
>>
*10:6: Kuus ii Sudan kantriwaa qata.
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
11 11
>>
11
Anutuno ejemba qaagia mendeeno.
1
Wala eeano baloa baloa kuuya yoono qaa motoogo jegi iikano mindiri
oono laligogi.
2
Kae laligo mesao wee koukoutano baage kema Babilon uutano
balo koria somata mo mokoloo kano mirigia me ragi.
3
Kano rama iyagiodee
kokae ami mogi: Mono kawu. Anana mono gbako me mozozogo gereno ooni
kotakota koloowaa. Kae je miri sopaya mewombaajo jamo kowonji qaagoto, birik
ama batugiano namo saposapo qando kaaa agi iikano birik ii mokotaa oono.
4
Gawo kae me toroqe kokae jegi: Mono kawu. Anana mono ananaajo siti mo
me iikano miri koriga totoo (taua) meni waareano sombi oosiriwaa. Kae oosiriro
mende deeqeema balo kuuya sokoma la kema laligowombotiwaajo mono anana
qabuananawo koloowoa.
5
Kae je gawo megito, Pono ejemba siti ano miri koriga megiti, ii iimambaajo
kamaaro.
6
Kamaa ii iima kokae jero: Yoono siiserere qaagoto, kanatuuru aregia
motoogo qaagia motoogo je nama iwoi koi kanai mejuti ee, kanage ii me woi
mewombaa aregia ambuyati, ii mono iikawaajo mende amamaa osiwuya.
7
Ayo, anana
mono balono keme qaagia me sooni tuu mo yoono tuu tosia yooo qaagia
mende moma asari laligowu.
8
Pono kae je ejemba kano mendeqendeema oono goma kuuya sokoma kema
ka siti memewaa gawoa somogo mesaogi.
9
Pono ejemba kuuya yooo qaagia me
sooroti, iikawaajo goma iikawaa qata Baabel (ekalolo sisau) jegi. Iikanoa Pono ii
mendeqendeema oono deema balo kuuya sokoma kegi. Kia.
Qa are Seembaanoa kanai Abrambaano kenja.
1 Hist 1.24-27
10
Seembaa gbiliuruta yooo qa aregia koi. Gboulu gematano yambu woi tegoro
Seemno yambuya 100 tegoro kamba kano meria Arfaksad kolooro.
11
Arfaksadno
kolooro kawaa gematano Seemno toroqe yambu 500 laligoro kamba batuya kano
meraborauruta tosaaa koloogi.
12
Arfaksadno yambuya 35 tegoro meria Sela kolooro.
13
Selano kolooro kawaa
gematano Arfaksadno toroqe yambu 403 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
14
Selano yambuya 30 tegoro meria Eber kolooro.
15
Eberno kolooro kawaa
gematano Selano toroqe yambu 403 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
16
Eberno yambuya 34 tegoro meria Peleg kolooro.
17
Pelegno kolooro kawaa
gematano Eberno toroqe yambu 430 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
18
Pelegno yambuya 30 tegoro meria Reu kolooro.
19
Reuno kolooro kawaa
gematano Pelegno toroqe yambu 209 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
20
Reuno yambuya 32 kolooro meria Serug kolooro.
21
Serugno kolooro kawaa
gematano Reuno toroqe yambu 207 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
22
Serugno yambuya 30 tegoro meria Naahor kolooro.
23
Naahorno kolooro kawaa
gematano Serugno toroqe yambu 200 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
24
Naahorno yambuya 29 kolooro meria Tera kolooro.
25
Terano kolooro kawaa
gematano Naahorno toroqe yambu 119 laligoro kamba batuya kano meraborauruta
tosaaa koloogi.
26
Terano yambuya 70 tegoro meria Abram, Naahor ano Haran koloogi.
Terawaa gbiliuruta.
27
Terawaa gbiliuruta yooo qa aregia koi. Terawaa merauruta Abram, Naahor ano
Haran koloogi. Harambaa meria Loot kolooro.
28
Harano Kaldia yooo balono laligo
iyaaa kolokoloo gomaa qata Uur iikano komuro Harambaa maa Terano toroqe
laligoro.
29
Abram ano Naahor yorono ororo emba meri. Abrambaa embia qata Saarai
kolooro Naahorwaa embia qata Milka.. Milkano Harambaa borataga kolooro. Harano
Milka ano Iska yoroo magaraga.
30
Saaraino emba aruaga meria qaa ee laligoro.
31
Terano meria Abram, esia Loot Harambaa meria ano earoya Saarai, meria
Abrambaa embia ii uuano motoo Kaldia balombaa goma qata Uur mesao Keinan
balono kembombaajo kegi. Kae kegito, Haran goma balono ka nama kano
mirigia me ragi.
32
Ragi Terano yambuya 205 kolooro Haran goma kano rama komuro.
Kia.
Jen Jen
<<
11 11
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
12 12
>>
12
Anutuno Abram oono.
1

Apo 7.2-3, Hib 11.8
Pono Abram kokae ijoro: Gii gomaga, kanatuuruga ano
1

Apo 7.2-3, Hib 11.8
Pono Abram kokae ijoro: Gii gomaga, kanatuuruga ano
magaano miri iwoi mesao balo qendeema gomaati, mono iikano kemba.
2
Niino
koloo seisei gombe gbiliurugano kanageso somata koloowuya. Niino kotuego nago
gombe qabuagano somarii somata koloowaa. Kae kolooro Anutu niino goojo ama
kanageso tosaaa kotuego ooma laligowaa.
3

Gal 3.8
Dae yoono gii kotuego kanageso tosaaa kotuego ooma laligowaa.
3

Gal 3.8
Dae yoono gii kotuego
gombuti, niino mono ii kotuego ooma laligomaa. Dae yoono gii je qasuaa
gombuti, niino mono ii kaaagadee je qasuaa ooma laligomaa. Goojo ama noo
kotumotuenano mono namowaa kanageso tuu kuuya yooo qagiano uro oyaboya
mokoloowuya.
4
Kae ijoro Abramno Pono jerotiwaa so Haran goma mesao keno Lootno iwo
keni. Abramno yambuya 75 kolooro kano Haran goma mesao keno.
5
Kema je
embia Saarai, beeta Loot, esuhinaya kuuya me kululuugi seiroti ano weleqeqe ejemba
Haran gomano laligo oogiti, ii uuama gomagia mesao Keinan balono
kembombaajo kema kema iikano keugi.
6
Abramno balo kano kema laligo goma qata Sekem kano kouma jujuu gere
somata qata More kawaa kosiano kuu me raro. Kamba kano Keinan ejemba yoono
balo iikano laligogi.
7

Apo 7.5, Gal 3.16
Kae laligogi Pono Abram asugi mu balo iikano laligogi.
7

Apo 7.5, Gal 3.16
Kae laligogi Pono Abram asugi mu
kokae ijoro: Balo koi ii mono goo gbiliuruga bua qe oomaa. Kae ijoro Abramno
Po iwaano asugiroti, iwaajo siimolo oooombaa alata mo mero.
8
Iikanoadee mesao toroqe Beetel gomambaa wee koukoutano baage balo
baaawo kano kema opo sel kuua mororogo mero nano. Kae nano Beetel goma
kano wee kemekemetano baage raro Ai taono wee koukoutano baage raro. Kae
rari batugarano nama Pombaa siimolo alata mo iikano me Pombaa qata qama kooli
muro.
9
Kawaa gematano balo ii mesao toroqe Saut waage kema distrik qata Negew
kano rama laligogi. Kia.
Abramno Iijipt kantrino kema laligoro.
10
Kamba kano Keinan balono bodi kolooro. Bodi iikano kotii biawo kolooro
Abramno Iijipt kantrino tawayagadee laligowombaajo kegi.
11
Kanano kema Iijipt
dodowigi Abramno embia Saarai qaa kokae ijoro: Moba, giino emba iimasiisiigawo
koloojai, ii moje.
12
Kawaajo Iijipt eja yoono gii giima kokae jewuya: Koi iwaa
embiaga. Kae je nii nugi komumaato, gii giima koboogi laligowaga.
13

Jen 20.2, 26.7
embiaga. Kae je nii nugi komumaato, gii giima koboogi laligowaga.
13

Jen 20.2, 26.7
Kawaajo gii mono kokae jewa: Nii iwaa naaaga. Kae jenago goojo ama awaagadee
ama noma noo laaligona gou gajona kogi laligomaa.
14
Abramno Iijipt keuro Iijipt ejemba yoono Saarai iigi emba iima-aiaiawo awaa
soro kolooro.
15
Iikanondee Faarao ki pombaa po qerewea jawiuruta yoono ii
iigitiwaajo Faarao kimbaano kema Saaraiwaa selia mepeseegi moro. Ii moma jero Saarai
wama ki pombaa jikaro miri uutano ugi.
16
Ugi Faarao kino Saaraiwaajo ama Abram
awaagadee ama muro. Kae ama muro iwoi koi kaaa ii Abrambaa bua kolooro: lama,
bulmakao, dogi ejia ano embia, weleqeqe eja ano emba ano kamel jaasoogoya ii Abram
muro bua qe aoro.
17
Ii bua qe aoroto, Pono Abrambaa embia Saaraino Faarao kimbaa mirino
laligorotiwaajo ama jero ji bologa kotigano Faarao ki ano ejemba iwaa jikaro mirino
laligogiti, iyooo qagiano uro.
18
Kae uro Faarao kino Abram koma hororo karo
kokae qisi muro: Gii mono naa terega ama nona? Naambaajo Ii embanaga, kae
mende jena mobe?
19
Naambaajo Ii noo naanaga, jena? Kae jena niino ii embanaga
kolootiwaajo oombe? Embaga koi. Mono ii wama kembao.
20
Kae je ejauruta je koto oono Abram wama kanano kema ooogi embia ano
ilawoilaya kuuya e muroti, ii me uuama kegi. Kia.
Jen Jen
<<
12 12
>>
12:1: Apo 7.2-3, Hib 11.8
12:3: Gal 3.8
12:7: Apo 7.5, Gal 3.16
12:13: Jen 20.2, 26.7
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
13 13
>>
13
Loot ano Abram yorono deeni.
1
Abramno Iijipt balo mesao embia ano bao hina iwoiya kuuya me uuama
Lootwo motoo eleema kema Keinan balombaa leeya Saut waage qata Negew kano
kougi.
2
Abrambaano lama bulmakao ano goul silwa ii ambembo e muro eja
kindibiriawo laligoro.
3
Kae laligo Negew distrik uutano rama mesao tawayagadee
rooqeqegiano e waama kema laligo Beetel gomano kougi. Opo sel kuua wala Beetel
ano Ai goma iyoroo batugarano kuu mero nanoti, mono iikano kougi.
4
Wala siimolo
alata meroti, mono iikano kouma Pombaa qata qamago qama kooliro.
5
Lootno Abrambo rama mesao laligoroti, iino kaaiadee lama bulmakao tuua
tuua ano opo sel kuua kuua ii mamaga me laligoro.
6
Kae laligo oro esuhina iwoigara
mamaga e orono balono mende sokono. Ii motoo uuagiwaotiwaa so mende kolooro
kile motoo rama laligowotiwaajo amamaari.
7
Amamaa Abram ano Loot yoroono oro
galeurugara yooo batugiano balombaa agowowoya asugiro. Kamba kano Keinan
kanageso ano Periz kanageso yoono balo iikawaa toya koloogi yoowo motoo
laligogi.
8
Kae laligo Abramno beeta Loot kokae ijoro: Anara mono ma mera laligojo.
Kawaajo nii ano gii batunarano me oro galeurunara yooo batugiano andoruru mono
mende ewa.
9
Kawaajo saano deembo. Balo kuuya mono goo jaasewagano asugano
e kenji, ii saano iija. Kae ano giino qaninaraage kemaa jewagi ee, niino saano
dindinaraage kemaa. Me giino dindinaraage kemaa jewagati ee, niino saano
qaninaraage kemaa.
10

Jen 2.10
Kae ijoro Lootno Jordan balombaage uu balo koria somata kuuya
10

Jen 2.10
Kae ijoro Lootno Jordan balombaage uu balo koria somata kuuya
iiro Anutuno ii awaa bedu mero Pombaano oyaboya urukisi kelegawo kaaa kolooro.
Ii Iijipt yooono balo kaaa e Zoar goma baage keno. Wala Pono Sodom ano
Gomora mende tiwilaa orono kamba kano balo ii kaaa ero.
11
Kae ero Lootno ii
iima gosi Jordambaa balo koria somata kuuya ii meweego wee koukoutano baage
keno. Kae ama deeni.
12
Deema Abramno Keinan balono kema laligoroto, Lootno
balo koria somataa taoa taoa yooo batugiano kema ka laligoro. Kae laligo opo sel
kuua metogo me kuu kema nama tetegoyano Sodom kosiano keuma laligoro.
13
Kano laligoroto, Sodom kanatuuru yoono kanageso bologa koloo Po qetama
sigisogo jekania boorogia ama me laligogi.
Abramno Hebron gomano kema rama laligoro.
14
Lootno Abram ooma keno kamba kano Pono Abram qaa kokae ijoro:
Mono jaaga hak ataama bagaage uu waama eleema gemagaage uu kaaagadee wee
koukoutano ano wee kemekemetano baage uuwa.
15

Apo 7.5
Balo kuuya koi iijai, ii koukoutano ano wee kemekemetano baage uuwa.
15

Apo 7.5
Balo kuuya koi iijai, ii
mono gii ano goo gbiliuruga ooo bua qewe kamba tetegoya qaa buagiaga e ubaa.
16
Niino gbiliuruga koloo seisei mamaga oombe jagogiano somarii namowaa
sakasia kaaa koloowaa. Morono sakasi jagoya weegonagati, iino saano gbiliuruga
yooo jagogia mewaa.
17
Niino balo koi mono goo buaga qe gonje. Kawaajo
saano waama kema ka balo kuuya koi bakabaka euge emuge iima koto laligowa.
18
Kae ijoro Abramno waama opo sel kuua qetego me kuu kema Hebron
gomano ka Mamre gomano jujuu gere somata nama kegiti, iikawaa kosogiano raro.
Kano rama Pombaajo siimolo alata mo mero. Kia.
Jen Jen
<<
13 13
>>
13:10: Jen 2.10
13:15: Apo 7.5
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
14 14
>>
14
Abramno Loot ii kere yooo borogianoa metogoro.
1
Kamba kano Babilombaa (Sinarwaa) kia qata Amrafel, Elasarwaa kia qata Ariok,
Elambaa kia qata Kedorlaomer ano Goimbaa kia qata Tidal laligogi.
2
Yoono ki koi
yoowo kanai manja aogi: Sodom taombaa kia qata Bera, Gomora taombaa kia qata
Birsa, Adma taombaa kia qata Sinab, Seboim taombaa kia qata Semeber ano Bela (qata
mo Zoar) tao kawaa kia.
3
Ki kuuya koi yoono dondooa qata Sidim kano ajoroo
ku-usugia mindiri soomogo agi. Sidim dondooano kamba kokaamba Sii Kowe
Koomuya ii eja.
4
Yoono yambu 12:waa so Kedorlaomerwaa jekooto baatano laligo
kouma yambu 13:a kano iwaa qaa baatano kembombaajo qotogo kare moto manja
qegi.
5
Kae agi yambu 14:a kano Kedorlaomer ano ki tosaaa iwo soomogo ama
laligogiti, iyoono ka kanageso koi kaaa yoowo manja qe haamo agi: Refa kanageso
ii Asterot Karnaimgomano uu haamo agi. Zuzi kanageso ii Haamgomano ano Eme
kanageso ii Kiriataimgoma kano uu haamo agi.
6
Hoor kanageso ii Seir balo
baaawo kano uu ootaa kema kema El Paran goma kano keuma haamo ama
oogi. El Paran ii balo qararakokoaa goraayano eja.
7
Haamo ama ooma
iikanondee eleema En Mispat (qata mo Kaades) kano ka Amalek kanageso haamo ama
ooma balogia kuuya ago kogi. Amor kanageso Hazezon Taamar balono laligogiti, ii
kaaiadee uu haamo ama oogi.
8
Kae kolooro Sodombaa kia, Gomorawaa kia, Admawaa kia, Zeboimbaa kia
ano Bela (qata mo Zoar) kawaa kia yoono waama asasa rii Sidim dondooano
keuma ki koi kaaa yoowo manja qewombaa jawoya ama aro qe nagi:
9
Elambaa kia
Kedorlaomer, Goimbaa kia Tidal, Babilombaa (Sinarwaa) kia Amrafel ano Elasarwaa
kia Ariok. Ki 4 yoono ki 5 yoowo aro qegi.
10
Kae aro qegito, Sidim balo dondooa kano ro resa saposapoyawo kano saa
qe raro. Kae raro Sodom ano Gomora tao yoroo ki pogiano manjaqeqe ejaurugara
yoowo unjurama kemaligi eja tosiano ro iikano ritoo keme uuro. Kae uuro
alaurugia tosaaa kuuya yoono olo koma unjurama balo baaawo kano ugi.
11
Ugi ki
4 yoono Sodom ano Gomora kema esuhinagia ano nembanenegia kuuya ii lei qe me
togo kegi.
12
Abrambaa beeta Lootno Sodom laligorotiwaajo ama ii kaaiadee
esuhinayawo wama kegi.
13
Kae kegi eja mono olo koma misigo ka iikawaa buzu qaaya ii Hibruu
(waba) eja Abram ijoro. Kamba kano Abramno Amor eja qata Mamre iwaano jujuu
gere somasomata iikawaa kosogiano laligoro. Mamreno kowoita qagara Eskol ano Aner
yorowo motoo Abrambo soomogo ama laligogi.
14
Abramno beeta Loot wama kegiti,
iikawaa qaaya moma ejauruta 318 aaa mirino koloo momo moma manjaqeqe koma
gbili laligogiti, ii ooono ajoroo kere tuu ootaa Noot waage kema laligo Dan
gomano keugi.
15
Abramno ejauruta mendeema oono yoono gomantiia kano konjoma kere
tuu qelanji uu haamo ama oogi. Haamo ama ooma ootaa kema laligo
Damaskaswaa Noot leege goma qata Hoba kano keugi.
16
Kano keuma esuhina kuuya
lei qe me kegiti, ii mokoloogi. Beeta Loot ano iwaano ilawoila ii me wama eleema
kagi. Sodom ano Gomora yooo emba meraaurugia ano ejemba tosaaa ii kaaiadee
kuuya uuama kagi.
Melkizedekno Abram kotuegoro.
17
Abramno kae Kedorlaomer ano ki tosaaa iwo soomogo ama laligogiti, ii uu
haamo ama ooma eleema karo Sodombaa kia iino Sawe dondooa (qata mo Kimbaa
dondooa) kano mokoloo iimambaajo keno.
18

Hib 7.1-10
Kamba kano Melkizedek dondooa) kano mokoloo iimambaajo keno.
18

Hib 7.1-10
Kamba kano Melkizedek
Saalembaa kia iino bered ano wain apu me karo. Iino Anutu uutaa jigo gawo galea
kolooro.
19
Kae ama Abram kotuego mu qaa kokae ijoro: Anutu uuta Siwe namo
mokoloo oronoti, iino mono Abram gii kotuego gono laligowa.
20
Anutu uutano
kereuruga goo borono ama oonoti, mono ii mepeseejo. Kae ijoro Abramno
ilawoilaya kuuya mendeeno tuu ten kolooro iikanoga motomotoo (10%) me
mamatewooya muro.
21
Ii muro Sodombaa kiano Abram kokae ijoro: Ejembauruna ii nombagato,
esuhina ii mono geegaa bua koloowa.
22
Kae ijoroto, Abramno Sodombaa kiaajo kokae jero: Qaana kotiiwaatiwaajo
niino borona Po Anutu uuta Siwe namo mokoloo oronoti, iwaano baage me waama
jojopa qaa kokae jeje:
23
Nii goono iwoi mo ii mende totoo memaa. Beweso
kasagaa kitia me kana esugaa kasia ii kaaiadee mende memaa. Kae ambe giino
kanage kokae jewabo: Niino Abramiwoi mube iino eja esuhina qaqabuayawo
koloo laligoja. Gii mono kae jemambaajo amamaa laligowa.
24
Nii iwoi mo mende
toroqe memaato, ejaurunano naa iwoiga negiti, ii meleema nonogi sokondaboroja.
Kaaagadee eja alauruna Aner, Eskol ano Mamre niwo kagiti, iyoono mono tawagia
soya jejeya mewu. Kia.
Jen Jen
<<
14 14
>>
14:18: Hib 7.1-10
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
15 15
>>
15
Anutuno Abrambo soomogo are ano.
1
Kae ama Abrambaa jaaya meleeno jaamele ua iiro Pono qaa kokae je
asugiro, Abram, gii toroko mende moba. Niino goo ree kolooje. Goo tawaga mono
somata qatawo koloo e ubaa.
2
Qaa kae ijoroto, Abramno kokae jero, Oo Po somatana, nii meraborana qaa
laligowego tawa nona iikano mono nomae ilaa nonaga? Niino komuwe Damaskas eja
Eliezer iino noo esuhinanaa toya koloowaa.
3
Kae je toroqe kokae jero, Giino gbili
mo mende nonatiwaajo gawo ejana waa noo mirino laligoji, iino mono noo
ilawoilana kuuya bua qe aowaa.
4
Kae jero Pombaano qaa je mo ii iwaano kokae asugiro moro, Eja iikano
esuhinagaa toya mende koloowaato, geegaa seleganoga mera mo koloowaati, iino
mono goono ilawoila kuuya bua qe aowaa.
5

Room 4.18, Hib 11.12
Qaa kae asugiro mono goono ilawoila kuuya bua qe aowaa.
5

Room 4.18, Hib 11.12
Qaa kae asugiro
Anutuno Abramwama seleege keme qaa kokae ijoro, Mono sombino uuna uro
segelao weego oombaatiwaa so koloowaati ee, ii mono saano weego oomba.
Kae ijo kokae toroqe jero, Goo gbiliuruga yooo jagogiano mono iikawaa so
koloowaa.
6

Room 4.3, Gal 3.6, Jei 2.23
Kae jero Abramno Po moma laari muro
6

Room 4.3, Gal 3.6, Jei 2.23
Kae jero Abramno Po moma laari muro
momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro.
7
Pono toroqe qaa kokae ijoro, Niino Po kolooje. Gii Kaldia balombaa
goma qata Uur kano laligona guambe koi kari. Balo koi gombe bua qe aowaatiwaajo
ama gii guama koi kawe.
8
Kae jeroto, Abramno kokae ijero, Oo Po somatana, balo koi kano noo
buaga koloowaati, ii mono naa aiwesega iima moma kotomaa?
9
Kae jero Pono iwaajo kokae jero, Gii mono kema bulmakao embia kowia
yambuya karoo, meme (noni) embia yambuya karoo ano lama ejia yambuya karoo ano
kewo mo ano kewo susu gbilia mo ii me noono kawa.
10
Kae jero Abramno kema ii korebore me ka oro ii biiwiano qosoma ooma
leege leege ii aregoro kana leelee areno egi.
*Soomogo: Kamba kano soomogo
leege leege ii aregoro kana leelee areno egi.
*Soomogo: Kamba kano soomogo
are ama ii sili kaaa kano me kotiikegi. Ejano oro leeya woi iikawaa batugarano nama are ama ii sili kaaa kano me kotiikegi. Ejano oro leeya woi iikawaa batugarano nama
mindiri oroma soomogo ii doogo gale kono.
Kae anoto, koo ii mende qosono.
mindiri oroma soomogo ii doogo gale kono.
Kae anoto, koo ii mende qosono.
11
Mende qosoma qamogia lee lee arego oono koo kawalia yoono ka qamo yooo
qagiano kamaa kogito, Abramno ii konjoma oono kegi.
12

Job 4.13, 14
Wee jaaya tego kememambaajo anoti, kamba iikano Abrambaa
12

Job 4.13, 14
Wee jaaya tego kememambaajo anoti, kamba iikano Abrambaa
jaayano kamaa mero gao biawo ero. Kae ero pagama ziwiziwiwaa kanjaa kano
ka turu muro.
13

Eks 1.1-14, Apo 7.6
Turu muro Pono kokae ijoro, Qaa hoa koi ka turu muro.
13

Eks 1.1-14, Apo 7.6
Turu muro Pono kokae ijoro, Qaa hoa koi
mono geja ama moba: Goo gbiliurugano mono balogia mesao kantri mono kema
wabaga laligo ubuya. Kae laligo yooo weleqeqeurugia omaya koloogi ii yambu
400:waa so melugo ooma laligowuya.
14

Eks 12.40-41, Apo 7.7
Kae laligowuyato, niino kantri weleqeqeurugia omaya
14

Eks 12.40-41, Apo 7.7
Kae laligowuyato, niino kantri weleqeqeurugia omaya
koloo laligowuyati, iyooo qaagia kaaagadee je tego iroa meleembe qagiano ubaa.
Kae uro isama oogi kantri ii mesao esuhinagia mamaga me eleema kawuya.
15-
16
Niino Amor kanageso ii balo kokano uulaawo mende ootaamaa. Wala
sigisogoya sigisogoya ama bolidaborogi i iroa tororo meleema oomaatiwaa
kambaano koloowaati, kamba iikano mono ii ootaamaa. Kawaajo goo esauruga
yooo esaurugia koloo laligowuyati,
Yambu 430 kamba ii kokae je weegogi:
yooo esaurugia koloo laligowuyati,
Yambu 430 kamba ii kokae je weegogi:
Liwaino laaligo yambuya 137 iikanoadee yambu 80 ii Iijipt laligoro. Iwaa gematano eja Liwaino laaligo yambuya 137 iikanoadee yambu 80 ii Iijipt laligoro. Iwaa gematano eja
koi kaaano yambugia kokae Iijipt laligogi: Kehat 133, Amram137, Mooses 80. (Iikawaa koi kaaano yambugia kokae Iijipt laligogi: Kehat 133, Amram137, Mooses 80. (Iikawaa
gematano Moosesno Iijipt mesao toroqe yambu 40 laligoro.) Ii mindiri yambu 430 gematano Moosesno Iijipt mesao toroqe yambu 40 laligoro.) Ii mindiri yambu 430
kolooro. Eks 6.16, 18, 29 Dut 34.7
kamba kano goo gbiliurugano mono eleema koi
kolooro. Eks 6.16, 18, 29 Dut 34.7
kamba kano goo gbiliurugano mono eleema koi
kawuya. (15) Yoono kae kawuto, geego wala yambugaa kambaano wazii komuro
luaeno maasauruga yooono kena ro koma gombuya.
17
Pono kae jero wee jaayano tego kemero pagama mero iwoi kokae
kolooro iiro: Monjo mombaa uutano gere bolaano kokobilibiliawo je asariro kowa
kondukonduawo pumpugoro. Iwoi iikano asugi oro koomuya qoosoa iyooo
batugiano nama kema karo.
18

Apo 7.5
Pono oro leelee iikawaa batugiano kema ka somaa kano Abrambo
18

Apo 7.5
Pono oro leelee iikawaa batugiano kema ka somaa kano Abrambo
soomogo are ama (kaisareyano ii me kotii) qaa kokae ijoro, Niino balo koi ii goo
gbiliuruga ii bua qe oomaa. Iikawaa jawoya ii Iijiptwaa apu gowoya (Nail) iikanoa
kanai ka koi uugu kema apu berea somata qata Yufreitis iikano tegowaa.
19
Kamba
kokaamba ii kanageso koi kaaa yooo balo eja: Kin kanageso, Kenas kanageso, Kadmon
kanageso,
20
Hit kanageso, Periz kanageso ano Refaim kanageso,
21
Amor kanageso, Keinan
kanageso, Girgas kanageso ano Jebus kanageso. Yooono balo kuuya ii mono me
sokoma laligowu. Kia.
Jen Jen
<<
15 15
>>
15:5: Room 4.18, Hib 11.12
15:6: Room 4.3, Gal 3.6, Jei 2.23
*15:10: Soomogo: Kamba kano soomogo are ama ii sili kaaa kano me kotiikegi. Ejano oro leeya woi iikawaa batugarano nama mindiri oroma soomogo ii doogo gale kono.
15:12: Job 4.13, 14
15:13: Eks 1.1-14, Apo 7.6
15:14: Eks 12.40-41, Apo 7.7
15:15-16: Yambu 430 kamba ii kokae je weegogi: Liwaino laaligo yambuya 137 iikanoadee yambu 80 ii Iijipt laligoro. Iwaa gematano eja koi kaaano yambugia kokae Iijipt laligogi: Kehat 133, Amram137, Mooses 80. (Iikawaa gematano Moosesno Iijipt mesao toroqe yambu 40 laligoro.) Ii mindiri yambu 430 kolooro. Eks 6.16, 18, 29 Dut 34.7
15:18: Apo 7.5
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
16 16
>>
16
Haagar ano Ismael
1
Abrambaa embia Saaraino arua laligo merabora mende meroto, Saaraiwaa wele
embia qata Haagar laligoro. Ii Iijipt embaga.
2
Iino laligorotiwaajo Saaraino Abram
kokae ijoro: Pono sogo somogo nono merabora mende mewetiwaajo gii mono
wele embana mena koro ama merabora mo mero noo buaga koloonaga. Kae ijoro
Abramno Saaraiwaa qaayaajo uumotoogo ano.
3
Abramno Keinan balono yambu 10
laligoro tegoro kamba kano Abrambaa embia Saaraino Iijiptga wele embia Haagar me
loyawo motoo ewaotiwaajo muro.
4
Kae muro me laligoro koro ano. Koro anje, kae
moma gale embia Saarai ii kanai jejewili ama muro.
5
Kae ama muro Saaraino Abram kokae ijoro: Uunano boliro siimbobolo
momakejei, iikawaa qaayano mono goo qaano uma ewaa. Niino wele embana goo
borogano ambe koro ama ii moma iikanondee kanai jejewili ama noma laligoja.
Kawaajo Pono mono nii ano gii anaraa batunarano qaa gosi je tegowa.
6
Kae ijoro Abramno kokae jero: Wele embagano mono geegaa borogano
laligojiwaajo nomae mona sokonji, mono iikawaa so ii ama muba. Kae jero Saaraino
Haagar la horo uree ama muro mesao togo olo koma keno.
7
Keno Pombaano gajoba mono balo qararakokoano apu jaaya mombaa
kosiano mokoloo muro. Apu jaaya ii Suur gomano kekembaa kana goraayano eja.
8
Iikano mokoloo mu kokae jero: Haagar, Saaraiwaa wele embia, gii mono daekaya
kajaa dakano kembaga?
Kae jero kokae meleeno:
Nii gale embana Saaraiwaanoga asago olo koma kaje.
9
Kae jero Pombaa gajobano Haagar kokae je koto muro: Gii mono mombo
Saaraiwaano kema welea qe iwaa qaa baatano laligowa.
10
Qaa ii toroqe kokae jero
moro: Haagar, nii mono goo gbiliuruga kolooseiseigia oombe jagogia mende
weeweegoyaa so kaaa laligowuya.
11
Pombaa gajobano mombo toroqe Haagar kokae ijoro:
Gii kokowo koloojaa meraga mewaga.
Dologo koi tapekokoro moma saana
ii mono Pombaa gejiano kemero moja.
Kawaajo merawaa qata Ismael qaba.
*Ismael: = Anutuno gejiano moja.

12
Iino eja Kawaajo merawaa qata Ismael qaba.
*Ismael: = Anutuno gejiano moja.

12
Iino eja
dogi bao kombo kaaa koloo (aaa jaajaa la kema ka) laligowaa. Iino
boriano ejemba kuuya qetaama oono ejemba kuuya yoono ii qotogo mu
laligowuya. Iino kouruta kuuya yoowo kerekere aodee ama kanawae qe
laligowaa.
13
Kae ijoro Haagarno kokae jero: Niino mono keteda koi mono nii niimakeji, ii
iije. Kawaajo Po iwaajo qaa jeroti, iwaa qata kokae qama muro: Gii Po nii
niimakejai, ii kolooja. Qata kae qaro.
14
Kania kawaajo ama apu ro iikawaa qata ii
Beer Lahai Roi (Laaligoyawo laligo niimakejiwaa apu roa) qagita eja. Apu ro ii toroqe
goma woi qagara Kaades ano Bered iyoroo batugarano eja.
15

Gal 4.22
Haagarno Abrambaa meria mero. Abramno iyaaa meria Haagar meroti,
15

Gal 4.22
Haagarno Abrambaa meria mero. Abramno iyaaa meria Haagar meroti,
iwaa qata Ismael qaro.
16
Abramno yambuya 86 kolooro Haagarno Ismael mera ii
Abrambaanoa mero. Kia.
Jen Jen
<<
16 16
>>
*16:11: Ismael: = Anutuno gejiano moja.
16:15: Gal 4.22
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
17 17
>>
17
Soomogo arembaa aiweseya ii selekooto.
1
Abramno yambuya 99 kolooro Pono asugi mu qaa kokae ijoro: Niino
Anutu ku-usu kuuyaa Toya kolooje. Kawaajo gii mono noo qaana te koma ponda
nanameme dindia otaa laligowa.
2

Hib 13.2
Nii soomogo are gii ano nii anaraa nanameme dindia otaa laligowa.
2

Hib 13.2
Nii soomogo are gii ano nii anaraa
batunarano ambeti, ii me kotii kolooseisei gombe gbiliuruga yooo jagogiano mono
somata totoo koloowaa.
3
Kae ijoro Abramno simi kuma usugoro Anutuno iwaajo qaa kokae jero:
4
Moba, niino soomogo arena giwo kokae anje: Giino kanatuuru mamaga yooo
wanjale beisigiaga koloowaga. Qaa kae je somogowe ewaa.
5

Room 4.17
Goo qaga wanjale beisigiaga koloowaga. Qaa kae je somogowe ewaa.
5

Room 4.17
Goo qaga
Abram ii mende toroqe qagi ewaato, giino kanatuuru mamaga yooo beisigiaga
koloowaatiwaajo kuu gonjei, iikawaajo ama qaga mono Aabraham qagi ewaa.
*Abram:
koloowaatiwaajo kuu gonjei, iikawaajo ama qaga mono Aabraham qagi ewaa.
*Abram:
ii ma uuta. Aabrahamii kanatuuru mamaga yooo beisigia.
6
Niino koloo seisei gombe
ii ma uuta. Aabrahamii kanatuuru mamaga yooo beisigia.
6
Niino koloo seisei gombe
gbiliuruga ii honoa qaa koloowuya. Yoono juma deema kanageso tuua tuua mamaga
koloowuya. Goo gbiliuruga yooonoa tosiano ki poa poa koloowuya.
7

Luuk 1.55
Niino mono soomogo arena ii neena ano gii ano gbiliuruga goo
7

Luuk 1.55
Niino mono soomogo arena ii neena ano gii ano gbiliuruga goo
gemagano toroqe koloo ubuti, ananaa batunanano ambe kotii tetegoya qaa e uma
ewaa. Niino goo Anutuga ano gbiliuruga goo gemagano koloo ubuti, mono iyooo
Anutugiaga koloo laligomaa.
8

Apo 7.5
Gii Keinan balono wabaga laligojai, niino Anutugiaga koloo laligomaa.
8

Apo 7.5
Gii Keinan balono wabaga laligojai, niino
balo ii jinoa qaa gii ano goo gbiliuruga ooo buaga qe oombe buagia tetegoya qaa
e uma ewaa. Kae ero niino mono ooo Anutugiaga koloo laligomaa.
9
Anutuno Aabrahambaajo kae je toroqe qaa kokae ijoro: Kae laligomaato,
giino mono noono soomogo arenaa qaaya ii te koma otaa laligowa. Goo gbiliuruga
goo gemagano toroqe koloo ubuti, iyoono mono kaaiadee ii te koma otaa laligo
ubu.
10

Apo 7.8, Room 4.11
Gii ano goo gbiliuruga oowo soomogo arena ama ii ubu.
10

Apo 7.8, Room 4.11
Gii ano goo gbiliuruga oowo soomogo arena ama ii
otaawutiwaajo jejei, iikawaa aiweseya ii kokae: Ooo batugiano eja kuuya yooo
selegiano mono noo aiwesena kotowu.
11
Noo aiwesena mono selegiano kotowu. Iikano
soomogo are nii ano ooo batunanano ambe eji, iikawaa aiweseyaga e ubaa.
12
Kamba koi kanoa kanai eja kuuya ooo batugiano toroqe koloo ubuti,
iyooo selegiano mono goma boria 8 kolooro kano noo aiwesena koto laligowu.
Ooagiaa goma uutano ooagiaa ano weleqeqeurugia yooo meraurugia koloowuti, ii
mono ororo ama ooma laligowu. Weleqeqe tosaaa ii waba yooonoga moneno
sewagia megi yooo meragia koloowu. Yoono iyagiaa gbiliurugia mende koloojuto, ii
kile noo aiwesena ii mono yooo selegiano kaaiadee koto laligowu.
13
Weleqeqe
tosiano ooagiaa goma uutano koloogi weleqeqe tosaaa ii moneno sewagia megi
yooo meragia koloowu. Noo aiwesena ii mono yooo selegiano kaaiadee koto
laligowu. Noono soomogo arenaa aiweseya selegiano kotowuti, ii mono soomogo
are tetegoya qaa e ubaatiwaajo je kotiije.
14
Eja mo morono noo aiwesena seliano
mende kotogi ee laligowaati, iino mono noo soomogo arena uugu qetamakeja.
Kawaajo eja kaaa ii mono ejemba tuu ooo batugianoga yakari mugi seleege
kamaa laligowaa.
15
Anutuno toroqe Aabraham kokae ijoro: Gii embagaa qata Saarai ii mende
toroqe qama laligowato, iwaa qata mono Saara (jawi emba) qama laligowa.
Saarai: Qata
toroqe qama laligowato, iwaa qata mono Saara (jawi emba) qama laligowa.
Saarai: Qata
kokaembaajo utegoro: Iino ejemba tuua tuua mamaga ano ki po tosaaa yooo kokaembaajo utegoro: Iino ejemba tuua tuua mamaga ano ki po tosaaa yooo
nemu beisigiaga koloowaa.

16
Niino Saara kotuego mube iino goojo mera mo
nemu beisigiaga koloowaa.

16
Niino Saara kotuego mube iino goojo mera mo
mewaa. Niino kotuego mube iino ejemba tuua tuua mamaga yooo nemu beisigiaga
koloowaa. Iwaa gbiliuruta yooonoga tosiano kanageso tuu yooono eja poa poa
koloowuya.
17
Pono kae ijoro Aabrahamno ii moma simi kuma usugo uutano kokae
romogo kawaajo jomoro, Eja yambuna 100 kolooro mera mono nomae
mokoloowenaga? Kaaagadee Saarano yambuya 90 kolooro mono nomae mera
menaga?
18
Aabrahamno kae romogo waligo Anutu kokae qisi muro: Gii saano
Ismael kuu muna qaga bosino noo gbiliuruna ii iwaanoga koloowu.
19
Kae qisiro Anutuno kokae meleeno, Embaga Saarano mono geegaa mera
dindia mewaa. Ii mero qata Aisak (jomoja) qaba. Niino Aisakwo ano iwaa gbiliuruta
yoowo soomogo arena ambe kotii tetegoya qaa e ubaa.
20
Ismael kotuego
mumambaajo qisi nonjai, ii kaaiadee saano moma goma kotuego mumaa. Iino eja
po 12 iyooo nemu beisigia koloowaa. Niino koloo seisei mube gbiliuruta yooo
jagogiano mono somata totoo koloowaa. Yoono sei kanageso tuu somata
koloowuya.
21
Kae koloowuyato, Saarano geegaa meraga Aisak ii yambu eugeano kamba
kokaamba mewaati, niino mono neenaa soomogo arena ii iwo ama me kotiimaa.
22
Anutuno Aabrahambo qaa kae amiri tegoro ii mesao waama uro.
23
Weemboria iikanoadee Aabrahamno Anutuwaano qaa te koma aaa meria
Ismaelwaa seliano Anutuwaa aiweseya kotoro. Kaaagadee weleqeqeuruta aaa miri
uutano koloogi tosaaa moneno sewagia mero laligogiti, eja kuuya ii iwaa miri uutano
ragiti, ii mono kuuya kaaiadee ama oono.
24
Aabrahamno yambuya 99 kolooro seliano
aiwese ii kotogi.
25
Meria Ismael ii yambuya 13 kolooro seliano ii kotogi.
26
Aabraham ano
meria Ismael yoroo selegarano aiwese ii somaa motoogo iikanondee kotogi.
27
Eja
kuuya Aabrahambaa miri uutano ragiti, tosiano iyaaa miri uutano koloogi tosaaa ii
waba yooonoga sewagia mero laligogiti, kuuya iyooo selegiano aiwese ii kaaiadee
kotogi. Kia.
Jen Jen
<<
17 17
>>
17:2: Hib 13.2
17:5: Room 4.17
*17:5: Abram: ii ma uuta. Aabrahamii kanatuuru mamaga yooo beisigia.
17:7: Luuk 1.55
17:8: Apo 7.5
17:10: Apo 7.8, Room 4.11
17:15: Saarai: Qata kokaembaajo utegoro: Iino ejemba tuua tuua mamaga ano ki po tosaaa yooo nemu beisigiaga koloowaa.
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
18 18
>>
18
Saara mera mewaatiwaa qaaya Anutuno jero.
1
Aabrahamno Mamre gomano jujuu gere somasomata iyooo batugiano laligoro
Pono asugi muro. Weemboria mo iikano wee jeta kotakota qero Aabrahamno opo
sel kuuaa qaayano raro.
2
Rama ataama uu iiro eja karooano bataage nagi. Nagi
iiima opo sel kuu qaayanoga alanza waama joujologia je uuamambaajo sararago
bobogari keno. Kema waegia me simi kuma namono usugo kemero.
3
Keme kokae jero: Oo pouruna, niino ooo weleqeqegia koloo ooo
jaagiano kale moria mokoloo laligojei ee, oo mono nii mende nuugu kembu.
4
Nii
ooo weleqeqegia koloo saano apu mo me ka oombe kanagia sogbama gere
kokawaa umugano rama haamo mewu.
5
Nii saano nene melaa mo me ka oombe
newuya. Iikano me kotii oonogo saano kana mombo toroqe kembuya. Niino koi
kaandiaga laligowe oo nii goda qe noma kajutiwaajo saano wele qe oomaa. Kae
jero meleema kokae jegi: Dagise, jejaiwaa so kae saano amboa.
6
Kae jegi Aabrahamno uulaawo bobogari sel kuu uutano kema uma Saara
kokae ijoro: Gii mono uulaawo flaua awaa totoo gomba (sapala) karoombaa so me
meleema yooojo bered oowa.
7
Kae je uulaawo bulmakao tuuno kema bulmakao
doa busuya loota meweego weleqeqeya mo muro kanai uulaawo qe kojogo
ooro.
8
Ii ooro tegoro ii, kele kosiga ano aju apuya tosia me kema eja ragiti, iyooo
bagiano ano. Bagiano ano ne ragi iyaa kamba kano kosogiano gere kaniano
galegia nano.
9
Nano kokae qisi mugi: Embaga Saara ii dakano? Qisi mugi jero: Ii opo sel
kuu uutano endu raja.
10

Room 9.9
Kae jero eja yooonoga mono kokae ijoro: Yambu motoogowaa
10

Room 9.9
Kae jero eja yooonoga mono kokae ijoro: Yambu motoogowaa
so tegoro niino oano eleema koi kawe embaga Saarano mono meriawo koloo
laligowaa. Kae ijoroto, Saarano opo sel kuumbaa qaa ootayano loyaa gematano nama
qaa ii gejiano kemero moro.
11
Aabraham ano Saara yorono ejemba waa koloori
yambugaraa jagoyano somata kolooro laligori. Saarano koimbaa aima laligoroti, iikawaa
kambaano mono uugudabororo.
12

1 Piito 3.6
Kawaajo Saarano ii moma uutano kambaano mono uugudabororo.
12

1 Piito 3.6
Kawaajo Saarano ii moma uutano
kokae romogo jomoro: Niino mono emba waa soosooliya koloowe lona eja
ponano kaaiadee eja waa kolooro iwo ewotatiwaa naaano mombo asugi nonaga
me qaago?
13
Kae romogoro Pono Aabraham qisi mu kokae ijoro: Saarano naambaajo
jomoma kokae romogoja: Nii emba waa totoo koloo oano merabora mewenaga
me?
14

Luuk 1.37
Pono iwoi mombaajo mende totoo osikeja. Kawaajo jejei, me?
14

Luuk 1.37
Pono iwoi mombaajo mende totoo osikeja. Kawaajo jejei,
Yambu motoogowaa so tegoro niino oano eleema koi kawe Saarano mono meriawo
koloo laligowaa.
15
Saarano keeta moma ii qalowee kokae ijoro: Nii mende jomoje.
Kae jeroto, Pono kokae ijoro: Qaago, gii mono oano jomojaa. Kae.
Aabrahamno Sodom taombaajo qama kooliro.
16
Kae jero eja karoo yoono waama oromesao Sodom taono baage eleema
kembombaajo agi. Aabrahamno kaaiadee ii ooomambaajo yoowo motoo kegi.
17
Pono iyaaajo kokae jero: Nii iwoi amambaajo mojei, qaa ii alana Aabrahambaa
jaano saano mende mesagomaa.
18
Kokaembaajo ii mesagomambaajo amamaaje:
Aabrahamno noo alana qaita mo. kolooja. Iino koloo seisei kondooro kanageso
somata ku-usugiawo koloo laligowuya. Noo kotumotuenano mono iwaajo ama
namowaa kanageso tuua kuuya yooo qagiano uro oyaboya mokoloowuya.
19
Niino ii
kokaembaajo meweego muwe: Iino meraborauruta ano gbiliuruta iwaa gematano
koloo laligo ubuti, ii mono Pombaano kana iisaama nanameme dindia sokomakeji, ii
otaawutiwaajo je koto ooma laligowaa. Kae laligoro qaaya te koma otaa laligowuti
ee, Po niino Aabrahambaajo iwoi asugiwaatiwaajo je somogoweti, iikano mono
kuuya hoawo kolookebaa.
20
Pono aodee kae je toroqe Aabraham kokae ijoro: Sodom ano Gomora
yoono sigisogo lombotawo biawo ama laligogi kakasilili somata uuta asugiro
mamagano iikawaajo qama saamakeju. Kawaajo yooo sigisogogiaa qaayano mono
somarii uuta totoo kolooja.
21
Kawaajo nii mono yooono keme kaniagia iimaa.
Kakasilili agitiwaajo ama mamagano noo jaanano qama saama laligogiti, ii kuuya
oano agi me qaago, niino ii gosi momambaajo moje.
22
Kae jero eja woiyano eleema Sodom baage kenito, Aabrahamno toroqe
Pombaa jaasewaano nano.
23
Nama Pombaa kosiano kema kokae qisi muro: Gii
ejemba solaa ano ejemba agonjoragiawo ii motoo tiwilaa oomambaajo jeja me?
24
Tao iikano ejemba solaa 50 laligojuti ee, gii ii oano me kilee oomambaajo
jeja me? Tao ii yooojo ama iiima koboonaga me qaago?
25
Gii mono kae
amambaajo amamaanaga. Ii yamage! (qaago totoo!) Giino ejemba solaa ii ejemba
agonjoragiawo yoowo motoo mindiri uuna mende sokombabo. Iyoowo motoo
komuwubo. Giino namo ejemba kuuya nonoo qaanana je tegokejai, iikawaajo mono
geegaa kanaga dindia otaana sokombaa.
26
Aabrahamno kae ijoro Pono meleema kokae jero: Niino Sodom taono
ejemba solaa 50 mokoloo oomaati ee, iyooojo ama tao kuuya ii saano iiima
koboomaa.
27
Kae jero Aabrahamno mombo kokae ijoro: Po, nii kikisi sububu omaya
kaaa koloojento, kile qaa kotiga Pona goono kuu jeje. Ii mende sokonjato, ii kile
moma nomba.
28
Tao iikano ejemba solaa 50 qaagoto, 45 laligowuyagati ee, giino
ejemba 5 yooojo ama tao kuuya ii kile tiwilaa oombaga me qaago? Kae ijoro
Pono kokae jero: Niino ejemba solaa 45 iikano mokoloo oomaati ee, tao ii
mono mende me kileemaa.
29
Aabrahamno duano mombo qaa kokae ijoro: Ejemba solaa 40 tao iikano
mokoloo oombagati ee, mono nomae anaga? Kae ijoro kokae meleeno: Ejemba
40 yooojo ama tao ii mende me kileemaa.
30
Kae ijoro jero: Oo Po, uuga waababoto, niino mombo qaa gijomambaajo
moje. Ejemba solaa 30 tao iikano mokoloo oombagi ee, mono nomae anaga?
Kae ijoro kokae meleeno: Ejemba solaa 30 tao iikano mokoloo oomaati ee,
niino mono tao ii mende me kileemaa.
31
Aabrahamno toroqe kokae ijoro: Po, nii qaa kotiga Ponaajo kuu jeje. Ii
mende sokonjato, ii kile moma nomba. Ejemba solaa 20 ii tao kano mokoloo
oombagi ee, gii mono nomae anaga? Kae ijoro kokae meleeno, Ejemba 20
iyooojo ama tao ii mende me kileemaa.
32
Kae jero Aabrahamno mombo kokae qisiro: Oo Po uuga waababoto, niino
mombo somaa motoogo koi qaa gijomambaajo moje. Ejemba solaa 10 iikano
mokoloo oombagi ee, mono nomae anaga? Kae ijoro kokae meleeno, Ejemba 10
iyooojo ama tao ii mende me kileemaa.
33
Kae ami mori tegoro Pono Aabraham
mesao keno iino mombo eleema miriano karo. Kia.
Jen Jen
<<
18 18
>>
18:10: Room 9.9
18:12: 1 Piito 3.6
18:14: Luuk 1.37
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
19 19
>>
19
Sodom ano Gomora yooo agonjora laaligogia
1
Siwe gajoba woi ii Aabrahammesao kema mare kolooro Sodom keuri. Keuri
Lootno taombaa kiropo naguyano raro. Rama iriima waama joujologara je
uruamambaajo kema namono simi kuma usugo kemero.
2
Keme kokae jero: Oo eja
powoina, oro saano weleqeqegara noo mirino ka kanagara sogbambe niwo motoo
ewoa. E waama saano umugawodee kana toroqe kembao. Kae jeroto, yorono
kokae ijori: Qaago, noro saano qenjaaro sombe mono kema ewota.
3
Kae ijorito, Lootno kotii kapara koma uruama aaa miriano kema ugi. Uma
weleqeqeuruta je koto oono bered yiistya qaa oogi. Kaaagadee nembanene naaawo
meago oo orogi neri.
4
Ii ne gao ewowaa ani iikanondee Sodom ejembano ka miri ii liligogi. Sodom
taombaa bakaya kuuya iikanoa ejemba waa ano sagbili ii dono dono ambembo horo
kougi.
5

Po 19.22-24
Kouma Lootwaajo kokae qagi: Eja woi mare goono kajaoti, ii kougi.
5

Po 19.22-24
Kouma Lootwaajo kokae qagi: Eja woi mare goono kajaoti, ii
daege? Eja nono yorowo serowili ambombaajo mojo. Kawaajo mono ii uruama
nonoono kamaawu.
6
Kae qagi Lootno nagu metama yooono keme gematano nagu kono.
7
Nagu
koma kokae iijoro: Alauruna, kae qaago. Sili kilega ii mono mende ambu.
8
Mobu. Noo
borawoina woi sara laligo kamba mono ejawo mende eri. Ii saano ooojo uruama
kamaawe naa iwoiga ambombaajo mojuti, ii saano siigia metogowu. Kaento, noo miri
waareano eja woi urualeema sopa somogo oronji, iiga mono iwoi kilega mo mende
totoo ama orombu.
9
Kae iijoroto, yoono kokae meleema tereema qagi: Mono togowa. Giino koi
ka wabaya laligo geegaajo moroga je mona uro nonoga ponda je koto
nonomambaajo moja? Yorono mende kamaawaoti ee, mono geego nonoono
kana kakasilili tokorokota ama gomboa. Kae je Loot utagi gemagema keno uma
miri naguya qosombombaajo ama nagi.
10
Kae ama nagito, eja woi yorono borogara boraama Loot horo giliri miri
uutano uro nagu koni.
11

2 Ki 6.18
Nagu koma nama eja somata melaa miri naguyano uutano uro nagu koni.
11

2 Ki 6.18
Nagu koma nama eja somata melaa miri naguyano
seleege nagiti, ii qaagarano jeri jaagia gooro jibujabu qe nagu mokoloowombaajo
koromojoro ama mogama amamaagi. Kia.
Lootno Sodom goma mesaoro.
12
Eja woi yorono Loot kokae ijori: Gii merauruga, qegaborauruga ano
tinitosauruga tosaaa kuuya tao kokano laligojuti, ii mono uuana tao koi mesao
kembu.
13
Nono tao koi me kilee kondemondeemboa. Kanageso koi yooo
kakasililimbaajo mamagano Pombaa jaano honoa qaa qama saama laligogi. Kawaajo
iino wasi norono goma koi me kilee kondemondeembojo koi kajo.
14
Kae ijori moma Lootno kema qega buawoita borawoita orombaotiwaajo jero
laligoriti, ii kokae irijoro: Oro mono alanza waari goma koi mesao kemboa. Pono
tao koi tiwilaa kondemondeemambaajo anja. Kae irijoro yorono qaa ii mori
gogeegee tani kolooro.
15
Goma wegera suluro Siwe gajoba woi yorono Loot horo kuu mu kokae
jeri: Anutuno Sodom yooo sigisogogiaa iroa meleema taogia kondemondeembaa.
Giino yoowo motoo tiwilaawabotiwaajo mono uulaawo waama embaga ano
borawoiga giwo rajaoti, ii uuama tao koi mesaowu.
16

2 Piito 2.7
Kae jeri Lootno toroqe ezelobezelo ano eja woi yorono Lootwaa
16

2 Piito 2.7
Kae jeri Lootno toroqe ezelobezelo ano eja woi yorono Lootwaa
boria qelanji me embia ano borawoita yooo borogia kaaiadee qelanji me uuama
tao seleege kegi. Pono kae kiakomu oono.
17
Tao seleege kegi eja woi
iyoroonoga mono qaa kokae jero: Laaligogia ago kombutiwaajo oo mono
uulaawo misigo kemaliwu. Gemagiano mende eleema uu dindiagadee kema balo
koriano endu keuma kano kaaagadee doro mende ambu. Tiwilaawubotiwaajo mono
baaano eu uma misigo kemaliwu.
18
Kae jeroto, Lootno kokae jero mori: Oo Pona, gii mono kae ambombaajo
mende jewa.
19
Gii wa taraana somogo kiakoomu somata qendeena goo jaano oano
kale moria mokoloo weleqeqega koloojento, moba, niino baaano eu misigo
kemalimambaajo amamaamaa. Kondemondee koino noo qanano uro
komumambotiwaa toroko moje.
20
Moba, tao melaa mo endu ero iijai, iikano koriga
qaagoto, saano kemboatiwaa so kolooja. Kawaajo saano jena iikano misigo
kemali qeago laligowoa. Goma melaada ii iina kosere ero iikano saano kema wa
taraanana somogowoa.
21
Kae jero moma mono kokae meleeno: Ii awaa! Qaa jejai, iikawaajo
kaaagadee saano wambelaa gomaa. Tao melaa iikawaajo jejai, ii mende me
kileemaa.
22
Ii mende me kileemaato, oo mono uulaawo iikano misigo kemaliwu.
Iikano mende keugi kamba batuya kokaamba niino iwoi mo amambaajo
amamaamaa. Oo wala iikano keugi iikawaa gematano saano je kotowe
kondemondee asugiwaa. Lootno taombaajo melaada jerotiwaajo ama tao iikawaa
qata ii Zoar (melaada) qagita eja.
Pono Sodom ano Gomora kondemondeeno.
23
Wee kouro Lootno Zoar taono keuro.
24

Mat 10.15, 11.23-24, Luuk 10.12,
23
Wee kouro Lootno Zoar taono keuro.
24

Mat 10.15, 11.23-24, Luuk 10.12,
17.29, 2 Piito 2.6, Juud 7
Keuro Pono jero sombinoa salfa jamo geriawono ii ko
17.29, 2 Piito 2.6, Juud 7
Keuro Pono jero sombinoa salfa jamo geriawono ii ko
kaaa Sodom ano Gomora yooo qagiano kamaa turu oono.
25
Turu ooma kano
tao woi ii ano goma koria kuuya kosogarano eji, ejemba kuuya iikano laligogiti ano
gere kasa iwoi togoa balo iikano eroti, ii me kilee oondabororo.
26

Luuk 17.32
gere kasa iwoi togoa balo iikano eroti, ii me kilee oondabororo.
26

Luuk 17.32
Lootwaa embiano loya otaa kema mombo eleema gematano uu iikanondee letoma sii
jamo koloo tando kaaa nano.
27
Aabrahamno umugawodee waama wala Pombaa jaasewaano nama qaa ami
moriti, iikano keno.
28
Iikano kema nama Sodom, Gomora ano goma koria somata
kuuya kaambaage uuro keno balo iikano kaaso injaa somatano kululuu waaro iiro. Ii
gere somata je kaaso somata waamakeji, iikawaa so kolooro.
29
Anutuno balo koria
iikawaa taoa taoa me kilee kondemondeenoti, kamba iikano Aabraham romogo
muro. Beeta Lootno tao iikano laligoro ii meleeno kemebombaajo agi Anutuno
kamba iikanoadee je kotoro Loot kondemondee iikawaa uutanoga wama kagi. Kia.
Moab ano Amon kanageso yooo kanagia
30
Lootno Zoar taono laligomambaa toroko moro. Kawaajo borawoita uruama
Zoar mesao balo baaawo kano kema ragi. Borawoita woi yorowo kobaa uutano e
waama laligogi.
31
Iikano laligo borata somatano kamba mono kogaajo kokae jero:
Anaraa manarano eja waa kolooja. Ejembano goma so agimi ao merabora
mokoloo oomakejuto, balo kokano eja mo norombaatiwaajo mende laligoja.
32
Kawaajo saano kana manara wain apu muri ne uuta ekalolo kolooro iwo e koro
ama gbili mokoloori kanagesonanano toroqe laligowuya.
33
Kae je gomantiia iikanoadee magara wain apu muri nero. Ne uuta ekalolo
kolooro datano kema iwo ero. Naa kambano kooroano karoti ano naa kambano
waaroti, ii maano mende moro.
34
E waama borata somatano koga kokae ijoro: Niino wora gomantiia
manawo ejea. Saano kete gomantiia kaaagadee wain apu mombo muri ne uuta
ekalolo kolooro giino mono kema iwo ewao. Kae e manaraanoa koro ama gbili
mokoloori kanagesonanano toroqe laligowuya.
35
Kae je gomantiia iikano kaaagadee magara wain apu muri nero. Ne uuta
ekalolo kolooro kogano kema iwo ero. Naa kambano kooroano karoti ano naa
kambano waaroti, ii maano mende moro.
36
Kae anitiwaajo motoogara magaraa koro ani.
37
Borata somatano mera ejaga
me qata Moab (manaanoa) qaro. Moab iwaa gbiliurutano koloo seisei ama kougi
kamba kokaamba kaaagadee qagia Moab kanageso qamakejo.
38
Borata gosogano
kaaiadee mera ejaga me qata Ben Ami (kanagesonaa meria) qaro. Eja iikawaa
gbiliurutano koloo seisei ama kougi kamba kokaamba kaaagadee qagia Amon
kanageso qamakejo. Kia.
Jen Jen
<<
19 19
>>
19:5: Po 19.22-24
19:11: 2 Ki 6.18
19:16: 2 Piito 2.7
19:24: Mat 10.15, 11.23-24, Luuk 10.12, 17.29, 2 Piito 2.6, Juud 7
19:26: Luuk 17.32
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
20 20
>>
20
Aabraham ano Abimelek.
1
Aabrahamno Mamre goma mesao toroqe Saut waage distrik qata Negew
kano kema goma qagara Kaades ano Sur iyoroo batugarano laligoro. Kawaa gematano
toroqe tao qata Gerar kano kema tawagadee laligoro.
2

Jen 12.13, 26.7
Kano laligo toroqe tao qata Gerar kano kema tawagadee laligoro.
2

Jen 12.13, 26.7
Kano laligo
ejemba ii kokae iijoro mogi: Saara ii naanaga. Kae iijoro Gerarwaa kia Abimelek
iino qaa ano keno Saara wama jikaro miriano kagi.
3
Kae agito, Anutuno gomantiia mono Abimelekwaano ka gaono kokae
ijoro: Emba bua qe aojai, ii eja mombaa embiaga. Kawaajo gii mono iwaajo ama
koomuwaa buaga koloowaga.
4
Kae ijoroto, ki Abimelekno Saara mende merotiwaajo ama kokae jero: Po,
nii sigisogowaa qaana qaa. Kawaajo giino nii ano kanagesouruna nono ee totoo
tiwilaa nonombabo.
5
Aabrahamno mono ao kokae nijoro: Emba ii naanaga.
Embano kaaagadee kokae nijoro: Aabrahamii naanaga. Kawaajo uunano
gbigbao mende ero emba ii jewe karo boronano kaamaa mo mende anjea.
6
Kae jero Anutuno gaono kitia kokae ijoro: Qaa jejai, ii oano. Goo uugano
gbigbao mo mende ero goono karoti, ii moje. Kawaajo giino emba ii oosiri noo
jaanano sigisogo ambabotiwaajo sopa somogo goma laligowe.
7
Kawaajo emba ii
mono mombo meleema loya muba. Eja ii gejatootoo ejaga. Ii saano goojo qama kooliro
mende komuwaga. Ii mombo mende mubagi ee, qaa koi mono oano moba: Gii ano
tinitosauruga oo mono kuuya komuwuya.
8
Qaa kae ijoro kino moma umugawodee waama po jawiuruta kuuya ooono
ajoroogi Pono qaa kuuya jeroti, ii iijoro moma aaru lalaani toroko mamaga mogi.
9
Kae moma ki Abimelekno Aabrahambaajo qaa ano uro kokae je qisi muro: Gii
mono naa terega ama nonona? Niino naa bologa mo ama gombe giino kondoona
sigisogowaa qaa lombotano mono nii ano kanagesona noo sopa toto uutano
laligojuti, nonoo qananano umambaajo anja? Giino iwoi mende aaaa so ii sogo
waleema ama nona.
10
Giino mono kania naambaajo sili ii anja? Ki Abimelekno
Aabrahamkae qisi muro.
11
Qisi muro kokae meleeno: Niino qaa ii kokae romogo jewe: Balo kokawaa
kanageso oono Anutuwaa jeta uuguwubotiwaajo toroko mende mobuyaga. Kawaajo
nii embanaajo ama nugi komumambo.
12
Iino oano naanaga, manaa borata kolooja.
Nemunaa borata mende koloojiwaajo ii embana mewe.
13
Anutuno manaano miri
mesao moge kemaiwaajo nijoroti, niino kamba iikano Saara kokae ijowe: Anara
dae dae kemboti, iikano noojo naanaga jewa. Kae ama iikano nii uujopa qendeema
noma laligowa.
14
Kae ijoro moma Abimelekno Aabrahambaa embia Saara meleema muro.
Kaaiadee lama bulmakao ano weleqeqe ejemba ii kaaiadee muro.
15
Mu qaa kokae
jero: Moba. Noono balo koi wosogano eji, iikano mono geegaa naagaa so
laligowa.
16
Kae je Saara kokae ijoro: Moba. Niino mone silwa jamo 1000:baa so
naaga mube kano tawaga kolooja. Tawa kano kaniaga qendeeno ejemba kuuya giwo
laligojuti, iyoono ii iima kokae je moma yagowu, Sigisogowaa qaaya ii
Saarawaano mende eja. Kae jero.
17-18
Aabrahambaa embia Saarawaajo ama Pono emba kuuya ki Abimelekwaa miri
uutano laligogiti, iyooono mera memewaa kania somogoro. Kawaajo Aabrahamno
Anutuwaajo qama kooliro Abimelek me qeagoro. Kaaagadee embia ano weleqeqe
embauruta me qeago oono mombo meraboragiawo koloogi. Kia.
Jen Jen
<<
20 20
>>
20:2: Jen 12.13, 26.7
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
21 21
>>
21
Aisak kolooro.
1
Pono Saara kale moria mumambaa qaaya je somogoro eroti, iikawaa so ii
gale koma muro laligoro. Qaa jeroti, iikawaa so ii kokae ama muro:
2

Hib 11.11
Saarano gale koma muro laligoro. Qaa jeroti, iikawaa so ii kokae ama muro:
2

Hib 11.11
Saarano
koro ano Aabrahamno eja waa kolooro kile iwaa meria ejaga mero. Anutuno mera
koloowaatiwaa qaaya walawala je somogorotiwaa so ii mono kamba iikanoadee
kolooro.
3
Saarano Aabrahambaa meria mero qata Aisak (jomoja) qaro.
4

Jen 17.12, Apo
kolooro.
3
Saarano Aabrahambaa meria mero qata Aisak (jomoja) qaro.
4

Jen 17.12, Apo
7.8
Qaro Aisakno weea 8 kolooro kamba kano Anutuwaa aiweseya seliano kotoro.
7.8
Qaro Aisakno weea 8 kolooro kamba kano Anutuwaa aiweseya seliano kotoro.
Anutuno qaa je kotoro erotiwaa so ii kotoro.
5
Aabrahamno yambuya 100 kolooro
meria Aisak kolooro.
6
Kolooro Saarano qaa kokae jero: Anutuno jomo mokoloo
nono. Kawaajo dae yoono noo sunduna mobuyati, iyoono mono niima jomowuya.
7
Kae je toroqe kokae jero: Saarano mera galekokoaga koloowaati, morono qaa
ii walawala moma Aabrahambaajo jenaga? Kae qaagoto, kamba kokaamba iino eja
waa kolooro niino kile iwaa meria meje. Kia.
8
Aisakno somarii aju mesaoro
weemboria iikanoadee Aabrahamno nene lomba somata ano.
Saarano Haagar ano Ismael konjoma orono.
9
Iijipt emba Haagarno Aabrahambaa meria Ismael meroti, iino kamba mono
koga Aisak mepaego gogeegee ama muro Saarano ii iiro.
10

Gal 4.29-30
Kae iima Aabrahamkokae ijoro: Wele embawaa meriano mono
10

Gal 4.29-30
Kae iima Aabrahamkokae ijoro: Wele embawaa meriano mono
noo merana Aisakwo goono ilawoila ii mende mendeema bua qe aowaota. Wele emba
ii ano meria ii mono konjona kembao.
11
Saarano qaa ii jeroti, iikano Aabrahambaa uuta
qero Ismael ii meria koloorotiwaajo ama uukamakamaa moro uuta kaambogawo kolooro.
12

Room 9.7, Hib 11.18
Kae kolooro Anutuno ii qaa kokae ijoro: Meraga ano
12

Room 9.7, Hib 11.18
Kae kolooro Anutuno ii qaa kokae ijoro: Meraga ano
wele embaga Haagar yoroojo mono uugoojo somata mende moba. Aisakwaa gbiliuruta
yoonondee mono goo qabuaga bosima laligowuya. Kawaajo Saarano qaa gijoji, ii
kuuya mono moma te komba.
13
Wele embagaa meriano goo gbiliga koloojiwaajo
niino ii kaaiadee koloo seisei mube gbiliurutano kanageso somata koloowuya.
14
Kae jero moma Aabrahamno e gomaamba totooano waama nene tosia me
apu jua lama seliano memeta kano apu koso ka Haagarwaa sawiano ama meriawo
wasi orono mesao keni. Kema Beerseba balo qararakokoano keuma liligo laligori.
15
Laligori lama seliano apu me kenoti, iikano qaono meria ii bamba mombaa baatano
ano ero.
16
Ano ero nama kokae romogoro: Meranano jaana qagano komuwaati, ii
iimambaajo amamaa doomorona moje. Kae romogo mou motogi kenjiwaa so
sigesige kema rama silama saaro.
17
Mera saaroti, ii Anutuno moro gajobayano siwenoga Haagarwaajo qama
kokae jero: Haagar, gii naa lombowaa uutano laligoja? Keega mono mende moba.
Merano endu e saaji, Anutuno saaya ii moja.
18
Mono waama meraga balonoga
kobibiina waaro boriano me migigii muba. Niino ii kanage kolooseisei mube
gbiliurutano sei kanageso somata qabuagiawo koloowuya.
19
Siwe gajobano kae jero
Anutuno jaaya metooro uu apu roa mo iiro. Ii iima lama selia me kema kano apu
koso ka meria muro nero.
20
Anutuno Ismaelwo nano somarii balo
qararakokoano laligo ido nene ejaga kolooro.
21
Balo gbagbarasia qata Paran
kano laligoro nemuano Iijipt kantrinoga emba mo me embiaga muro. Kia.
Aabraham ano Abimelek yorono uusoomogo ani.
22

Jen 26.26
Kamba kano Abimelek ano iwaa manjaqeqe tuuaa kawali galea qata
22

Jen 26.26
Kamba kano Abimelek ano iwaa manjaqeqe tuuaa kawali galea qata
Fikol yorono Aabrahambaajo kokae jeri: Giino ilawoila kuuya ama mekejai,
Anutuno mono iikano giwo namakeja.
23
Kawaajo giino mono kete kokaamba
Anutuwaa jaano jojopa qaa kokae jego je kotiiwa: Niino gii, merauruga ano
gbiliuruga oowo osokakale mo mende ama laligomaa. Kae je kotii niino
kiakomu goma laligoweti, iikawaa so giino mono kaaiadee balo koi ano nii
kiakoomu noroma laligowa. Gii goma kokano wabaga koloo laligoja.
24
Kae jeri Aabrahamno kokae jero: Niino jojopa qaa ii saano jego je
kotiimaa.
25
Kae jeroto, Abimelekwaa weleqeqeurutano apu ro mo iyagiaajo ago
kogiti, Aabrahamno iikawaajo Abimelek je muro.
26
Je muroto, Abimelekno kokae
meleema jero: Morono sili ii anoti, ii niino mende moje. Geego iikawaa qaaya mo
wala mende jena moma laligo keteda koi qaa ii moje.
27
Kae meleema jero Aabrahamno kema lama ano bulmakao me ka Abimelek
muro kamba iikanondee batugarano soomogo ani.
28
Iikae ama Aabrahamno lama
tuugianogaga lama embia melaa 7 metogo mendeema oono yagiodee nagi.
29
Kae nagi Abimelekno Aabraham kokae qisi muro: Lama embia melaa 7 gosi
endu ama oona yagiodee nanjuti, ii kania naambaajoa?
30
Qisi muro kokae meleeno: Niino apu roa koi osowetiwaa qaaya jeweti, ii
moma laarija i ee, lama melaa 7 koi mono noo boronanoga bua qe aona noo qaanaa
dagunuya koloowaa.
31
Kae meleema eja woi ii balo kano nama jojopa qaagara jego
je somogo aori. Kawaajo goma iikawaa qata Beerseba qamakeju.
*Beerseba: qaa
je somogo aori. Kawaajo goma iikawaa qata Beerseba qamakeju.
*Beerseba: qaa
iikawaa kania woi: jago sewembaa apu roa ano jojopa qaawaa apu roa. iikawaa kania woi: jago sewembaa apu roa ano jojopa qaawaa apu roa.
32
Beerseba gomano soomogo kae ani tegoro Abimelek ano iwaa manjaqeqe
tuuaa kawali galea Fikol yorono waama eleema Filistin yooo balono keni.
33
Keni
Aabrahamno bere gere mo Beerseba goma iikano komoma Po Anutu be
kombombaa iwaa qata qama kooliro.
34
Qama kooli nama Filistin yooo balono kamba
koriga wabaga koloo laligoro. Kia.
Jen Jen
<<
21 21
>>
21:2: Hib 11.11
21:4: Jen 17.12, Apo 7.8
21:10: Gal 4.29-30
21:12: Room 9.7, Hib 11.18
21:22: Jen 26.26
*21:31: Beerseba: qaa iikawaa kania woi: jago sewembaa apu roa ano jojopa qaawaa apu roa.
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
22 22
>>
22
Anutuno Aabraham agotete me muro.
1

Hib 11.17-19
Iwoi ii kolooro kamba tosia tegoro Anutuno Aabraham agotete
1

Hib 11.17-19
Iwoi ii kolooro kamba tosia tegoro Anutuno Aabraham agotete
me muro. Qata Aabraham! qaro iino Nii koi nanje, je meleeno.
2

2 Kor 3.1
Kae meleeno kokae ijoro: Motoo mera soroga Aisak uugano
2

2 Kor 3.1
Kae meleeno kokae ijoro: Motoo mera soroga Aisak uugano
jopago mukejai, ii mono wama Mooria balono kema baaa mo qendeema gomaati,
iikano uma ii noo siimolo oowa.
3
Kae ijoro Aabrahamno e gomaamba totooano waama dogi qagano du
raraya meago weleqeqeya woi ano meria Aisak uuano. Siimolombaa geria soyano
kondaboro borago ama uuama Anutuno balo ijoroti, iikano keno.
4
Kema laligo
weemboria karooa kano jaayano uu waama balo ii iiro korigano ero.
5
Ii iima
weleqeqewoita ii kokae irijoro: Oro dogiwo koi rari nii ano mera norono endu kema
Anutu waeya me mepesee mombo eleema oroono kawota.
6
Aabrahamno kae irijo siimolo oooombaa gere boraawo me meria Aisakwaa
sawiano ano uro ao gere jo ano soo mero. Kae mero motoogara keni.
7
Kae kema
Aisakno doro ama maa Aabraham kokae ijoro: Ama! Kae ijoro kokae meleeno:
Wae, merana naama? Kae meleeno kokae qisiro: Gere jeta ano gere ii koi me kajoto,
siimolo oooombaa lamaya ii dakano?
8
Kae qisiro maano kokae meleeno: Merana, Anutu ao mono siimolo
oooombaa lamaya mo mokoloo norombaa. Kae meleeno toroqe motoogara keni.
9

Jei 2.21
Kema Anutuno balo jeroti, iikano keuma nama siimolo oooombaa
9

Jei 2.21
Kema Anutuno balo jeroti, iikano keuma nama siimolo oooombaa
alataya mo me gere iikawaa qagano ama aregoro. Arego meria Aisak somogo
alatano gere qagano ano.
10
Ama meria uumambaajo boria boraama soo kopianoa
horomambaajo ano.
11
Soo horomambaajo ano iikanondee Pombaa gajobano
Siwenoa Aabrahambaajo kokae qaro: Aabraham, Aabraham! Kae qaro Nii koi
nanje, je meleeno.
12
Kae meleeno kokae ijoro: Boroga mono merawaa qagano mende amba. Iwaa
qagano iwoi mo mende amba. Giino meraga motoogo soro ii noojo mende ago
konjaiwaajo kanaga kete kokae moma yagoje: Gii Anutuwaa qaa jeta
uuguwabotiwaajo keega momakeja.
13
Kae ijoro iikanondee ataama uu iiro lama ejia mo iliano gere bambaawono
giliro kemero nano. Ii iima kema me ka meriaa kitiano lama iikano siimolo ooro.
14
Kawaajo Aabrahamno balo iikawaa qata ii Pono mokoloo norombaa, je qaro.
Kamba kokaamba kaaiadee qaa kokae qamakeju: Pono ii baaano mokoloo
norombaa.
15
Pombaa gajobano Aabrahambaajo Siwenoa mombo kokae qaro india woi
kolooro:
16

Hib 6.13-14
Po niino kokae jeje: Neeno neenaa qanano qama jojopa kolooro:
16

Hib 6.13-14
Po niino kokae jeje: Neeno neenaa qanano qama jojopa
qaa kokae jego je kotiije: Giino sili koi ama meraga motoondago ii noojo mende
ago konjai,
17

Hib 11.12
iikawaajo niino oano gii kotuego goma kolooseisei ago konjai,
17

Hib 11.12
iikawaajo niino oano gii kotuego goma kolooseisei
gombe gbiliuruga yoono honombonoa qaa seiwuya. Seigi jagogiano mono sombi
kanakeewambaa segelaoya kaaa koloowaa ano kowe goraayano sakasi e kenjuti,
iikawaa so koloowaa. Goo gbiliuruga yoono mono kotii kereurugia uu haamo ama siti
balogia uuama ago koma laligowuya.
18

Apo 3.25
Giino noo qaana te konjai, balogia uuama ago koma laligowuya.
18

Apo 3.25
Giino noo qaana te konjai,
iikawaajo goo gbiliuruga yooonoga mombaajo ama noo kotumotuenano mono
namowaa kanageso tuu kuuya yooo qagiano uro oyaboya mokoloowuya.
19
Pombaa gajobano kae ijoro Aabrahammeriawo eleema weleqeqewoita
yoroono kema aitogo motoo Beerseba gomano kegi. Aabrahamno Beerseba
goma kano opo sel kuua mororogo laligoro. Kia.
Naahorwaa gbiliuruta
20
Kamba tosia tegoro buzu qaa mo kokae agi Aabrahambaano karo: Milkano
kaaiadee nemuga kolooja. Iino koga Naahorwaa merauruta tosaaa oono.
21
Meria
mutuyaa qata ii Uz, iwaa koga Buz ano iwaa kaniano Kemuel, Arambaa maa.
22
Kemuelwaa kaniano Kesed, Hazo, Pildas, Jidlaf ano Betuel.
23
Betuelno Rebekawaa
maaga kolooro. Milkano Aabrahambaa koga Naahorwaa merauruta 8 ii oono.
24
Naahorwaa embia sewaa mende memeta qata Reuma iino kaaiadee merauruta
tosaaa oono. Yooo qagia ii Tebe, Gaham, Tahas ano Maaka. Kia.
Jen Jen
<<
22 22
>>
22:1: Hib 11.17-19
22:2: 2 Kor 3.1
22:9: Jei 2.21
22:16: Hib 6.13-14
22:17: Hib 11.12
22:18: Apo 3.25
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
23 23
>>
23
Saarano komuro.
1
Saarano laligo uro yambuya 127 kolooro. Saarano yambu iikawaa so laligoro.
2
Laligo Keinan balono goma qata Kiriat Arba, qata alia Hebron qamakejuti, iikano
komuro. Komuro Aabrahamno iikanondee embiaajo jige qama saamambaajo keno.
3
Kema saaro tegoro waama embiaa qamoya mesao kema nama Hit ejemba ii qaa
kokae iijoro:
4

Hib 11.9, 13, Apo 7.16
Nii ooo batugiano waba ka tawatawa kokae iijoro:
4

Hib 11.9, 13, Apo 7.16
Nii ooo batugiano waba ka tawatawa
laligoje. Kawaajo oo mono balogiaa bakaya mo kokaamba nogi sewaa mewe
qasirina kolooro alauruna yooo qamogia iikano ama ro koma oomakemaa.
5
Qaa kae iijoro Hit yoono meleema kokae jegi:
6
Oo eja po, gii saano
nonoono qaa koi moba. Gii nonoo batunanano Anutuwaa eja jawia laligojaiwaajo ama
qasiriga aigano daekaya iima sororogo mewaatiwaajo mojai, iikano mono saano
qamoga ro komba. Giino qamoga oso ro komaa jena nonoonoga mono ii mende
ago koma gombaa.
7
Kae jegi Aabrahamno waama balo toya Hit ejemba yooo wosogiano keme
usugo oono.
8
Usugo ooma nama yooojo qaa kokae jero: Niino qamona oso
ro komaiwaajo saano jewuti ee, mono noono qaa koi moma Zoharwaa meria Efron
iwaano kema qaa jena koi toroqe je kuu mubu.
9
Kuu mugi moma kobaa qata
Makpela iwaa bua koloo gawoaa jaaaage eji, mono ii je tegoro sewaa memaa.
Mono qisigi sewaa dawi je tegoro sewaa kuuya mewe noono qasirina ooo batugiano
ewaa.
10
Kae jero Efrono alauruta Hit kanageso kuuya taogiaa kiropo naguyano ka
sombeno ajoroogiti, iyooo batugiano raro qaa geja ama mogi Efrono Aabraham
kokae meleema muro:
11
Oo eja pona, kae qaagoto, mono jewe geja ama moba. Niino
balo koria ii ano kobaa iikano nanji, ii kalenaga gonje. Neenaa kanagesouruna yooo
jaagiano nama ii gombe iiju. Qamoga ii saano iikano oso ro komba.
12
Kae jero Aabrahamno balo toya yooo wosogiano mombo keme usugo
oono.
13
Usugo ooma nama yooo jaagiano Efron kokae ijoro mogi: Noono qaa
koi mono geja ama moba. Giino saano kae anagato, niino mono balo koria iikawaa
sewaa ii gomaa. Ii saano je tawa mena niino qamona iikano oso ro komaa.
14
Kae ijoro mogi Efrono Aabraham kokae meleema muro:
15
Oo eja pona,
noono qaa koi mono geja ama moba. Balo iikawaa sewaa ii 400 silwa kota (50
kilogram). Ala-ala koloojotiwaajo ama kano mono anaraa batunarano iwoi omaya
kolooja. Kawaajo qamoga saano iikano oso ro komba.
16
Kae meleema muro moma Aabrahamno balo sewaaa jagoya Efrono Hit
kanageso yooo jaagiano jero mogiti, iikawaa uumotoo ano. Jagoya silwa kota 400 ii
kokororo ejembano kamba kano sewaaa soya jegi eroti, iikawaa so mone ii gosi
muro.
17
Kae muro Efrombaano balo koria Mamre kosiano Makpela kano eroti, kobaa
iikano nanoti ano gere kuuya balo kawaa jawo uutano nagiti, iikawaa qaaya je tegoro.
18
Qaaya je tegoro Aabrahambaa bua kolooro. Hit kanageso kuuya taogiaa kiropo
naguyano ka sombeno ajoroogiti, iyoono tawa ii iigi buaya kolooro.
19
Kawaa gematano Aabrahamno embia Saarawaa qamoya ii Keinan balombaa
kobaayano oso ro kono. Kobaa ii Mamre qata alia Hebron kawaa kosiano balo koria
qata Makpela kano eja.
20
Kae kolooro balo koria ano kobaa iikano nanji, ii Hit kanageso yoono
Aabrahambaa bua qe mugi qasiria kolooro. Kia.
Jen Jen
<<
23 23
>>
23:4: Hib 11.9, 13, Apo 7.16
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
24 24
>>
24
Aisakwaa embia Rebeka ii wama kagi.
1
Aabrahamno eja waa kolooro Anutuno iwoi kuuya ama meroti, iikano ii
kotuego muro laligo kouro.
2
Kae ama kamba mono miriaa weleqeqe jawia waa,
miria uutano ilawoila e muroti, iikawaa galea iwaajo qaa kokae jero, Gii mono qaaga
je kotiiwaatiwaajo boroga noo tawonaa baatano amba.
3
Kae ama Po, Siwe ano namo
yoroo Anutugaraa qatano jojopa qaa kokae jewa: Niino Keinan kanageso yooo
batugiano koi laligojento, giino mono meranaa embia ii yooo naa boragiaga mo
mende me muba.
4
Kae qaagoto, gii mono neenaa kantrino kema tinitosauruna
yooonoga merana Aisakwaa embiaga wama kawa.
5
Kae jero weleqeqe jawiano kokae qisi muro: Kema jewe emba kano niwo
balo kokano kamambaajo togowaati ee, niino mono nomae amaa? Meraga Aisak
wama kantri kanati, iikano mombo eleema kembota me qaago?
6
Kae qisi muro Aabrahamno kokae meleeno: Qaago totoo! Gii noo merana
wama kano mombo mende kembao.
7
Siwewaa Poa Anutuno nii manaa mirino ano
kolokoloo kantrinanoga qaa kokae jero mobe jojopa qaano somogo nuano kawe:
Niino balo koi mono goo gbiliuruga yooo bua qe oomaa. Kawaajo iino mono
Siwe gajobaya wasiro wala keno giino saano meranaa emba ii iikanoa wama kawa.
8
Kema jena emba kano giwo kamambaa togowaati ee, jojopa qaaga koi kano mono
mende toroqe somogo gombaa. Noo merana ii mono mende totoo wama iikano
eleema kembaota.
9
Kae jero weleqeqe jawiano qaa ii je somogo mu jojopa qaano je
kotiimambaajo boria somataya Aabrahambaa tawo baatano ano.
10
Kae je kotii nama somatayaano kamel 10 ano iwaa kowianoa iwoi
akadamugiawo kania kania motoo mero. Ii me mesao Noot Mesopotemia (Aram
Naharaim)
*Aram: qa ii kamba kokaamba Siria qamakeju. Naharaim = apu gowoya woi
Naharaim)
*Aram: qa ii kamba kokaamba Siria qamakeju. Naharaim = apu gowoya woi
(Yufreitis ano Taigris) iyoroo batugarano.
kantrino kema Naahorno tao laligoroti,
(Yufreitis ano Taigris) iyoroo batugarano.
kantrino kema Naahorno tao laligoroti,
iikano keuro.
11
Keuma tao seleege apu roa eroti, iikawaa kosiano kameluruta
ooono simigia misigo keme haamo megi. Wee jaaya kememambaajo ano taonoa
emba yoono apu kosowombaajo apu roano kaka kambagia ii kolooro.
12
Iikano
nama kokae qama kooliro: Oo Po, somatana Aabrahambaa Anutuya, gii mono kete
toomoria noma somatana Aabrahambaajo qaa je somogonati, iikawaa hoano
asugiwaa.
13
Moba, nii apu ro kosiano kokano nambe taombaa emba saraurugia
yoono apu kosowombaajo kawuya.
14
Kagi kokae koloowaatiwaajo qama koolije: Niino emba sara mombaajo
kokae jemaa: Gii saano koworaega meeragona apu newenaga. Kae jewe iino
kokae meleema nijowaa: Saano nena kameluruga kaaagadee apu uuagimaa. Kae
nijowaati, emba sara iikaya giino weleqeqe ejaga Aisakwaa bua qenati, iino mono ii
koloowaa. Kae kolooro giino somatanaajo qaa je somogonati, iikano hoawo
kolooja, kae momaa.
15
Qamakooli ii qama kooliro mende tegoro iikanondee emba mo qata Rebeka iino
koworae sawiano ago apu roano karo. Iino Aabrahambaa koga Naahor ano
embia Milka, yoroo meragara qata Betuel iwaa borataga.
16
Emba iikawaa kaitania ii iima-
aiaiawo totoo kolooro emba sara jumua ejano mende memetaga laligoro. Iino
kamaa apu rono keme apu koso kouro.
17
Kouro iikanondee weleqeqe jawiano
uulaawo iwaa kosiano kema kokae jero: Gii saano koworaeganoa apu mo nona
newenaga.
18
Kae jero kokae meleeno: Oo pona, saano newa. Kae je uulaawo
koworaea boriano me kamaa meeragoro apu nero.
19
Ii nero kokae jero: Niino
kameluruga yooojo kaaagadee apu koso oombe ne kema negi uuro mesaowu.
20
Kae je uulaawo koworaeanoa apu molaaro kuuya juuno kemero mombo
qikqigo kema apu rono apu kosomambaajo keme kameluruta kuuya yooojo apu
sogiano kosoro.
21
Kae ano weleqeqe jawiano goro nama ii tororo iima kokae
moma romogoro: Oano, Pono kana koriga koi kajeatiwaa moriaa ii mono kokae
kondooro asugija me nomae?
22
Kae romogo nano kamel yoono apu nedaborogi weleqeqe jawiano mopo
(pinjo) goulno memeta mo lombota 5 gramii me emba sarambaa sewaano ama
borojeje goulno memeta woi lombogara 110 gram ii boriano kotogoro uro.
23
Kotogoro uro kokae qisi muro: Gii morowaa borataga? Magaa miri uutano
nonono gomantiia ewonagatiwaa titia mo nanja me qaago, ii saano jena mobenaga.
24
Kae qisi muro kokae meleema muro: Nii Betuelwaa borataga. Au asana qagara
Milka ano Naahor.
25
Kae je toroqe kokae jero: Nonoono lolo hai ano kamel yooo
loloo qaqano neneya ii mamaga raja ano gomantiia gao ewutiwaa titia ii kaaagadee
saano nanja.
26
Kae jero weleqeqe jawiano namono keme usugo Pombaa waeya me
mepeseero.
27
Mepesee kokae jero: Oo Anutu, somatana Aabrahambaa Poa, niino gii
mepesee gonje. Giino somatanaajo kale moriambaa qaaga je somogonati, ii tororo
otaana mende looriro. Iikawaa so Po giino nuana kana koriga koi ka laligo somatanaa
tinitosauruta yooo mirino kouje.
28
Kae asugiro emba sarano uulaawo qiqigo kema iikawaa sunduya ii nemuaa
sumauruta mirino laligogiti, ii iijoro mogi.
29
Rebekawaa naaa qata Laban laligoro. Iino
ii moma Aabrahambaa weleqeqe jawia iimambaajo uulaawo seleege apu roano
qiqigo keno.
30
Naaaa boriano goul borojeje ano sewaano goul mopo raro iiro
naaa Rebekano weleqeqe jawiano qaa jero moroti, iikawaa sunduya jero moma
iwaano keno. Kema apu roano keuma eja ii iiro kano kameluruta yooo koorogiano
nano.
31
Nano kokae jero: Pono kotuego gono laligojai, gii mono kana mirino
kembo. Seleege kokano mende namba. Niino ooagia ewutiwaa miria ano kameluruga
yooo du kaaiadee meweegoje.
32
Kae jero weleqeqe jawiano mirino karo kamel qagiano esuhina raroti, ii
Labano mesuma mero kamaaro jero kamel yooojo loloo hai ano qaqano nene me ka
oogi. Weleqeqe jawi ano iwaa ejaurutano kanagia sogbambutiwaa apuya ii
kaaiadee motoo koso ka oogi.
33
Kawaa gematano nene weleqeqe jawimbaa
batano kogito, iino kokae jero: Wala qaa me kajei, ii jewe mogigo mono nene koi
nemaa. Kae jero Labano kokae jero: Ii saano jena moboa.
34
Kae jero kokae iijoro: Niino Aabrahambaa weleqeqe ejaga kolooje.
35
Pono somatana honoa qaa kotuego muro eja uuta esuhinawo koloo laligoja.
Pono lama ano bulmakao, silwa ano goul, weleqeqe eja ano emba ano kamel, dogi ii
mamaga muro laligoja.
36
Somatanaa embia Saara iino emba waa totoo koloo kamba
kano somatanaajo meria mo mero. Maano esuhinaya kuuya ii meriaajo bua qe
muro laligoja.
37
Somatanano niino jojopa qaa kokae jemambaajo je koto nono: Niino
Keinan yooo balono koi laligojento, giino mono meranaa embia ii Keinan yooo
naamboragiaga mo mende me muba.
38
Kae qaagoto, gii mono manaa goma mirino
neenaa tinitosauruna yooono kema meranaa emba ii iikanoa wama kawa.
39
Kae nijoro somatana ii kokae qisi mube, Niino kema jewe emba kano niwo
mende kawaati ee, niino mono nomae amaa?
40
Kae qisi mube kokae meleeno:
Niino Pombaa jaano kema ka ama me laligoweti, iino mono Siwe gajobaya wasiro
giwo keno kana kembagi, iikano toomoriaawo koloowaa. Kae neenaa manaa goma
mirino kema tinitosauruna yooonoga meranaa emba ii me kawa.
41
Noo tinitosauruna
yooono kema jojopa qaa noojo jenati, iikano mono kawaa gematano mende toroqe
somogo gombaa. Emba mo mende gombuti ee, giino kile jojopa qaa iikawaa
kasanoga loloowaga.
42
Kae jero kete apu roano kouma nama kokae qama koolije: Oo Anutu,
somatana Aabrahambaa Poa, nii kana koriga kajei, ii mono uuaigaa so mona
toomoriaawo koloowaa.
43
Iiba, niino apu ro kokawaa kosiano nanje. Kokae nambe
emba sara mono apu kosomambaajo karo niino ii kokae ijomaa: Gii saano
koworaeganoga apu melaa mo nona newenaga?
44
Kae jewe iino kokae meleema jewaa: Saano nena kameluruga yooo apu
kaaiadee koso oomaa. Kae meleema jewaati ee, niino iikawaajo kokae
momaa: Po giino ii somatanaa meriaa embiaga koloowaatiwaajo meweegoja.
45
Uunanoga qamakooli ii mende qama koolidaborowe iikanondee Rebeka iino
koworae sawiano ago iikano kajaa. Ka apu roano keme apu kosoro niino
iwaajo kokae jejea: Saano apu mo nona newenaga.
46
Kae jewe iino uulaawo koworaea sawianoga mero kamaaro kokae jejaa:
Saano nena kameluruga yooo apu kaaiadee oombe newuya. Kae jero newe
kameluruna ii kaaagadee apu uuagija.
47
Uuagiro kokae qisi muje, Gii morowaa
borataga? Qisi mube kokae meleenja: Nii Betuelwaa borataga. Au asana qagara Milka
ano Naahor. Kae meleeno niino mopo sewaano mondo borojeje boriano mewe
uja.
48
Kamba iikanondee namono keme usugo Pombaa waeya me mepeseejea.
Anutu somatana Aabrahambaa Poano mono kana dindia nuano somatanaa kogaa
mirino ka esia meriaa embiaga koloowaatiwaajo mokolooje. Kawaajo Po mepesee
muje.
49
Kae ka koi nanje. Kawaajo oo somatana isosoroo sakitiuruta koloojutiwaa
qaaya ponda otaa kiakomu mujuti ee, ii mono qendeema jegi momaa. Kae mende
ambuti ee, qaa ii kaaiadee jegi momaa. Ii moma moge eleema kemambaajo
romogomaa.
50
Kae jedabororo Laban ano Betuel yorono kokae meleema jeri, Qaa koi
Pombaanoga kaja. Kawaajo norono qaa kae me kae jewotiwaa so qaago.
51
Moba,
Rebekano koi nanja. Pono jemindi anjiwaa so saano ii wama kema somatagaa meria
muna embia koloowaa.
52
Kae jeri qaagara moma Aabrahambaa weleqeqe jawiano kamaa Pombaa
jaano namono keme usugoro.
53
Usugoro tegoro waama gesianoga goul ano silwa
akadamuya iima-aiaigiawo ano opo maleku teregiawo unjuma Rebeka muro. Kaaiadee
kale iwoi tosia sewagia somata ii nemu naaa orono.
54
Oroma ii ano ejauruta iwo kagiti, iyoono nene qaa ne rama rama goma tiiro
egi. Egi goma ano waagi weleqeqe jawiano kokae jero: Saano wasi nogi
somatanaano kemaa.
55
Kae jeroto, nemu naaa yorono kokae meleeni, Saano naamboranara
mesaona toroqe kamba tosaaa weemboria ten kae nonowo laligowaa. Kawaa
gematano saano ii wama kembu.
56
Kae meleenito, weleqeqe jawiano kokae meleema jero mogi, Wele kanana
kajei, ii Pono kotuegoro toomoriaawo kolooja. Kawaajo kambana mono mende qe
koriiwu. Mono wasi nogi saano eleema kema somatanaano keumaa.
57
Kae jero moma kokae jeri, Saano emba sara ii qaji karo iyaa qisi muboa.
58
Kae je Rebeka qari karo kokae qisi muri, Gii eja kokawo kemambaa moja me
qaago?
Qisi muri Saano kemaa, jero.
59
Kae jero nama naamboragara ii wele embiawo wasi orogi Aabrahambaa
weleqeqe jawi ano iwaa ejauruta yoono ii uruama kembombaa agi.
60
Kembombaa
agi kano nemuma naa koaurutano Rebeka kotuego mu kokae jegi,
Oo naa boranana, Pono saano kolooseisei gono giino
gbiliuruga milyoa milyoa yooo bemunjalegiaga koloowa.
Yoono mono kotii kereurugia uu haamo ama
siti balogia uuama ago koma laligowu.
61
Kae jegi tegoro Rebekano weleqeqe embauruta yoowo waama kamel qagiano
uma rama weleqeqe jawia otaa kegi. Jawi iino Rebeka wama gale kono eleema kana
kegi.
62
Kema kema Keinan balono kougi. Aisakno balo kawaa Saut leege distrik qata
Negew kano laligo kamba iikanondee apu ro qata Ber Lahai Roi
Apu ro:
Negew kano laligo kamba iikanondee apu ro qata Ber Lahai Roi
Apu ro:
Laaligoyawo laligo niimakejiwaa apu roa
ii mesao balo qararakokoano ka
Laaligoyawo laligo niimakejiwaa apu roa
ii mesao balo qararakokoano ka
laligoro.
63
Ka laligo goma tiimambaa ano kano kuua mesao balo koria somata
kano kema liligo qaa romogo jaa ri waama iiro tosiano kamel qagiano rama iwaa
kosiano kawombaajo kagi.
64
Kae kagi Rebekano jaa ri waama Aisak iima kamel qagano raroti, iikanoadee
uulaawo lugu namono kamaaro.
65
Kamaa weleqeqe jawiaajo qisi kokae jero,
Eja balo koriano endu nama jaasewa qe nonoma kaji, ii morono? Kae jero kokae
meleeno, Iino mono somatanaa meriaga. Kae meleeno moma wa kawasea horo
jaasewaa esuuro.
66
Esuuro aitogo weleqeqe jawiano iwoi kuuya ama me laligoroti,
iikawaa sunduya ii Aisak jero moro.
67
Moro tegoro Aisakno Rebeka wano nemua
Saarawaa opo sel kuuano uma laligoro kanage mero embia kolooro uutano jopago
mu laligoro. Aisakwaa nemuano komuro wosobiri uutano laligorotiwaajo ama
ulukolea kae mokolooro. Kia.
Jen Jen
<<
24 24
>>
*24:10: Aram: qa ii kamba kokaamba Siria qamakeju. Naharaim = apu gowoya woi (Yufreitis ano Taigris) iyoroo batugarano.
24:62: Apu ro: Laaligoyawo laligo niimakejiwaa apu roa
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
25 25
>>
25
Aabrahambaa esa ambouruta tosaaa
1 Hist 1.32-33
1
Aisakno emba mero maa Aabrahamno embia mo qata Ketura mero.
2
Mero
Keturano Aabrahambaa merauruta kokae oono: Zimran, Joksan, Medan, Midian, Isbak
ano Suua.
3
Joksano merawoita qagara Seba ano Dedan yoroo magaraga kolooro. Dedan
iino Asur kanageso, Letus kanageso ano Leum kanageso yooo beisigiaga kolooro.
4
Midiambaa merauruta ii Efa, Efer, Hanok, Abida ano Elda. Ii kuuya Keturawaa esauruta
koloo laligogi. Kia.
5
Aabrahamno esuhinaya kuuya ii meria Aisak bua qe muro.
6
Ii muroto, embauruta
wagia mende memeta yooo meraurugia yooojo kale iwoi ja qe mendeema oono.
Mendeema ooma jaawo laligo wasi oono dagia Aisak mesao balo mo wee
koukoutano baage kano kegi. Kia.
Aabrahamno komuro ro kogi.
7
Aabrahamno laligo kouro mindimindiri yambuya 175 kolooro komuro.
8
Laaligo
yambuyaa jagoyano uuta koloo sokono wazii eja waa koloo sewa aaso konoga
horo goro qe komuro Anutuno wano tinitosauruta komugiti, iyooono kema
toroqero.
9
Komuro merawoita Aisak ano Ismael yorono magaraa qamoya me kema
Makpela kobaano ro koni. Kobaa ii Hit eja Efron Zoharwaa meria iwaa balo koriano
Mamre goma mirinoa wee koukoutano baage eja.
10

Jen 23.3-16
Aabrahamno balo Mamre goma mirinoa wee koukoutano baage eja.
10

Jen 23.3-16
Aabrahamno balo
koria ii Hit kanageso yooonoga sewaa meroti, iikano ii ano embia Saara ii ro koma
orogi.
11
Aabrahamno komuro Anutuno meria Aisak kotuego mu laligoro. Iino
Negew balono apu ro qata Ber Lahai Roi (Laaligoyawo laligo niimakejiwaa apu roa)
iikawaa kosiano rama laligoro. Kia.
Ismaelwaa kanagesouruta
1 Hist 1.28-31
12
Iijipt emba Haagar iino Saarawaa wele embia laligoro Aabrahamno mero koro
ama meria Ismael mero. Ismaelwaa merauruta yooo qa aregia kokae:
13
Ismaelwaa
merauruta yooo qagia ano koloogitiwaa aregia ii kokae: Meria mutuya qata Nebaiot.
Iwaa gematano Kedar, Adbel, Mibsam,
14
toroqe Misma, Duma ano Masa,
15
Hadad,
Tema, Jetur, Nafis ano Kedema.
16
Ismaelwaa meraurutano kae koloo asa tuugia 12
koloo laligo kougi. Asa qagia qagiti, iikawaa so opo kuu tambogia ano jigo mirigia
kaaagadee qama me laligo kougi.
17
Ismaelno laligo kouro yambuya mindiri 137 kolooro komuro. Kae eja waa
koloo sewa aaso konoga horo goro qe komuro Anutuno wano tinitosauruta
komugiti, iyooono kema toroqero.
18
Ismaelwaa gbiliuruta yoono korigano korigano
deema kema laligo balo qagara Hawila ano Suur yoroo batugarano goma me laligogi.
Gomagia ii Iijipt kantriwaa jawoyanoga kanai wee koukoutano Assiria waage kegiti,
kana iikawaa kosiano kano eja. Ismaelwaa gbiliuruta yoono Aabrahambaa gbiliuruta
tosaaa kuuya ii kerekere ama ooma laligogi. Kia.
Iisoo ano Jeikob yorono koloori.
19
Aabrahambaa meria Aisak iwaa gbiliuruta yooo qa aregia ii kokae: Aabrahambaa
meria Aisak.
20
Aisakno yambuya 40 kolooro Mesopotemia (Padan Aram) kantrinoa
Aram eja qata Betuelwaa borata Rebeka embia mero. Rebekawaa naaa ii Arameja qata
Laban.
21
Aisakwaa embiano arua laligorotiwaajo ama Po qama kooli muro. Qama
kooli muro qamakoolia moro Rebekano koro ano.
22
Koro ano merawoi yorono
nemugaraa goro uutano utama aori. Ii moma kokae jero: Iwoi koi kaaa ii mono
naambaajo asugi nonja? Kae je kema iikawaajo Po qisi muro.
23

Room 9.12
Qisi muro kokae ijoro:
23

Room 9.12
Qisi muro kokae ijoro:
Goo goro uugano tuu woi yooo beisigiaga ejao.
Iyoroonoga kanageso woi asugi deema laligowuya.
Ejemba tuu mono tuu alia uuugu ku-usugia kotakota koloowuya.
Datano koga wele qe mu laligowaa.
24
Mera meme kambaano ka kuuro goro uutano mera sunesune woi eri.
25
Wala
goroanoga asugiroti, iwaa seliano jejegbili kolooro sele juyano selia kuuya sokoma ero.
Kawaajo qata Iisoo (juyawo) qagi.
26
Iwaa kaniano kogano Iisoowaa kana gbakoyano
boriano me asugiro. Kawaajo iwaa qata Jeikob qagi. (Jeikob qaa kawaa kania woi:
gbako ano tiligoja.) Aisakno yambuya 60 kolooro kamba kano Rebekano merawoita
woi ii orono. Kia.
Iisoono borosamo mewaatiwaa qabuaya qewagoro.
27
Mera woi iyorono asugi somariiri Iisoono boroja gawombaa kania tororo
moma yago ponda jolono laligomambaajo moroto, kogano eja bonjoa koloo
kapara koma mirino laligoro.
28
Aisakno duuyaa oroya nemambaa moma laligoro.
Kawaajo uutano Iisoo mamaga jopago mu laligoroto, Rebekano uu womboyano
Jeikob mamaga jopago mu laligoro.
29
Kamba mono Jeikobno kozi me iyaaajo nene qaa oo raro datano
jolonoga ka selia bimooro wosoya mamaga kiro.
30
Kae kiro Jeikob kokae ijoro:
Selena bimooro wosona mamaga nijiwaajo mono uulaawo kozi qaaa nejogbala ii
nona nemaa. Kawaajo qata Edom (nejogbala) qagi.
31
Kae ijoro Jeikobno jero: Dana, gii wala asuginagi, qabuaga ii mono wala togo
nona nene qaa ii saano gombe newa.
*Mutu mera ii wagia: Wala kolooroti, iino
nona nene qaa ii saano gombe newa.
*Mutu mera ii wagia: Wala kolooroti, iino
kouruta yooo batugiano wagia kolooro goda qe qabua mu kalea kalea mu kouruta yooo batugiano wagia kolooro goda qe qabua mu kalea kalea mu
laligogi. Nemu magiano komuri buagara mendeegiti, kamba iikano wala laligogi. Nemu magiano komuri buagara mendeegiti, kamba iikano wala
koloorotiwaa borosamoya ii somaa woi toroqe mugi. koloorotiwaa borosamoya ii somaa woi toroqe mugi.
32
Kae jero qaa kokae meleema muro: Kona moba, nii komumambaajo anje.
Kawaajo wala asugiwetiwaa qabuanano mono nomae ilaa nonaga?
33

Hib 12.16
Kae meleema muro kokae ijoro: Iikawaa qaaya ii mono wala jojopa
33

Hib 12.16
Kae meleema muro kokae ijoro: Iikawaa qaaya ii mono wala jojopa
qaano je kotiina momaa. Kae ijoro ii jojopa qaano je kotii mu wala asugirotiwaa
qabuaya ii Jeikob togo muro neneno sewaa mero.
34
Sewaa me bered ano kozi
qaaa Iisoo muro ne waama nama mesao keno. Iisoono wala asugirotiwaa qabuaya ii
iikawaajo moro kamakamaata kolooro. Kia.
Jen Jen
<<
25 25
>>
25:10: Jen 23.3-16
25:23: Room 9.12
*25:31: Mutu mera ii wagia: Wala kolooroti, iino kouruta yooo batugiano wagia kolooro goda qe qabua mu kalea kalea mu laligogi. Nemu magiano komuri buagara mendeegiti, kamba iikano wala koloorotiwaa borosamoya ii somaa woi toroqe mugi.
25:33: Hib 12.16
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
26 26
>>
26
Aisakno Gerar taono laligoro.
1
Wala Aabrahambaa kambaano bodi kolooro. Kaaagadee Aisakwaa kambano
bodi mombo koloo goma sokoma ero. Bodi kolooro Aisakno mesao Filistin yooo
ki pogia qata Abimelek iwaa gomano Gerar kano keno.
2
Kema laligoro Pono asugi
mu kokae jero: Gii Iijipt balono mende kemba. Goma koi buaga koloowaatiwaajo
je kotoweti, mono kokano rama laligowa.
3

Jen 22.16-18
Niino maga Aabrahambaajo soomogo qaa mu ii jojopa qaano
3

Jen 22.16-18
Niino maga Aabrahambaajo soomogo qaa mu ii jojopa qaano
je kotiiweti, ii mono gale kombe hoawo koloowaa. Niino balo kuuya koi ii gii ano goo
gbiliuruga ooo buaga qe oomaa. Kawaajo saano balo kokano rama waba
laligona niino giwo laligo kotuego gombe laligowaga.
4
Niino gbiliuruga kolooseisei
oombe jagogiano sombino segelao rama kenjuti, mono iikawaa so koloowuya. Kae
agi balo kuuya koi ii ooo buaga qe oomaa. Goo gbiliuruga yooonoga
mombaajo ama noo kotumotuenano mono namowaa kanageso tuu kuuya yooo
qagiano uro oyaboya mokoloowuya.
5
Niino kokaembaajo kae amaa:
Aabrahamno noo qaana te koma laligoro. Jojopa qaana, jekooto qaana ano kana qaana
muweti, iino ii kuuya otaa laligoro.
6
Anutuno kae jero Aisakno toroqe Gerar taono rama laligoro.
7

Jen 12.13, 20.2
6
Anutuno kae jero Aisakno toroqe Gerar taono rama laligoro.
7

Jen 12.13, 20.2
Laligoro goma iikawaa ejia yoono embiaajo qisi mugi kokae jero, Ii naanaga. Kae
je uutano kokae romogoro: Rebekawaa kaitaniano iima-aiaiawo koloojiwaajo eja
iyoono mono iwaajo ama nii nugi komumambo. Kae romogo Ii embanaga, kae
jemambaajo keeta moma laligoro.
8
Aisakno iikano kamba koriga laligo kouma
kamba mono embiawo suugo ago aori Filistin yooo kigia Abimelek iino
jegenanoga seleege jaa riro kemero ii iriiro.
9
Iriima Aisak oono karo kokae ijoro
moro: Moba, iino mono goo embaga kolooja. Mono naambaajo Ii naanaga, jena?
Kae moma kokae meleema muro: Nii iwaajo ama nugi komumambotiwaajo romogo
kae jewe.
10
Meleema muro ki Abimelekno kokae ijoro: Gii mono naa terega ama
nononjaa? Noo ejauruna yooonoa mono mono afaago goo embagawo enaga. Kae
kolooro giino kondoona sigisogowaa qaa lombotano mono nonoo qananano unaga.
11
Kae je kanageso tuua kuuya yooojo jekooto kokae ama oono: Mono mo
eja koi me iwaa embia me boli orombaati, ii mono koomuwaa buaga je tegoni
komuwaa. Kia.
12
Aisakno balo iikano nene gawo koma komoro Pono kotuego muro yambu
iikano hoa komoroti, ii 100:waa so sei kolooro.
13
Kae kolooro toomoria somasomata
mokoloo laligoro esuhinayano toroqe somarii uro kindibiri eja qaqabuayawo
kolooro.
14
Iwaano lama, meme (noni) ano bulmakao tuua tuua ii koloo seigi.
Kaaiadee weleqeqeuruta mamaga oono laligogi. Kawaajo Filistin yoono ii iima
kanai gorokiki ama gemaqeqe qaa jegi.
15
Gemaqeqe qaa je maa Aabrahambaa
weleqeqeurutano apu ro iwaa kambano osogiti, ii kuuya balono qe turudaborogi.
16
Kae kolooro ki Abimelekno Aisak kokae ijoro: Gii ku-usugawo koloo
mamaga nunuugujaiwaajo mono kololoo nonomesao moge kemba.
17
Kae jero
moma balo ii mesao Gerar dooano kema keme opo sel kuu mororogo kuu
kano rama laligogi.
18
Rama laligo apu ro maa Aabrahambaa kambano osogito,
Aabrahamkomuro Filistin yoono qe turugiti, ii Aisakno jero mombo oso luluuma
meagogi. Meagogi maano apu ro qagia qaroti, Aisakno ii iikayadee mombo qaro.
19
Kae qaro weleqeqeurutano dondooano apu ro oso laligo apu ro mo
apuya soraaya ujugo kouroti, ii mokoloogi.
20
Ii mokoloogito, Gerar yooo lama
bulmakao galegiano Aisakwaa lama bulmakao galeuruta yoowo kanai agowowo ama
qaa kokae jegi, Oo ii nonoonoga! Iyaawo agowowo qaa kae jegitiwaajo ama
Aisakno apu ro iikawaa qata Esek (Agowowo) qaro.
21
Iikawaa gematano apu ro mo
mombo osogi iikawaajo kaaagadee agowowo agi. Kae agitiwaajo ama apu ro
iikawaa qata Sitna (Kerekere) qaro.
22
Kae qama balo ii mesao kema apu ro mo mombo jero osogi. Apu ro
iikawaajo agowowo qaa mende kolooro kawaajo qata Rehobot (Tintia awaa) qama
qaa kokae jero: Kete Pono tintia awaa nonono saano balo kokano laligokoloo
seisei amboa.
23
Kae je kano laligo mesao Beerseba gomano keno.
24
Beerseba keno
gomantiia iikano Pono asugi mu kokae ijoro: Niino maga Aabrahambaa
Anutuya kolooje. Niino giwo laligo kotuego goma laligomaa. Kawaajo toroko
mende moba. Niino gawo ejana Aabrahambaajo ama goo gbiliuruga kolooseisei
oombe jagogiano uuta koloowaa.
25
Kae ijoro Aisakno siimolo alata mo iikano me Pombaa qata qamago qama
kooliro. Qama kooli opo kuua mororogo me rama laligogi. Laligo jero wele
ejaurutano apu ro mo iikano osogi. Kia.
Aisak ano Abimelek yorono batugarano soomogo ani.
26

Jen 21.22
Aisakno Beerseba laligoro kamba mono ki Abimelek iino Gerar
26

Jen 21.22
Aisakno Beerseba laligoro kamba mono ki Abimelek iino Gerar
tao mesao iwaano karo. Goro qaa jeje alia Ahuzat ano manjaqeqe tuuaa kawali galea
Fikol yorono iwo motoo kagi.
27
Kagi Aisakno kokae qisi oono: Oo kere moma
noma balogianoga konjoma nogito, kile mono naambaajoa noono koi kaju?
28
Qisi oono kokae meleegi: Pono giwo nanji, nono ii asugano iima moma
kotojo. Kawaajo kokae romogojo: Nonono giwo soomogo ambombaajo ainana
mojo. Saano gii ano nonoo batunanano soomogo ama ii jojopa qaano je kotiini
kokae ewaa:
29
Nono kakasilili mo mende ama goninto, kamba so awaa ama goma
gomesaoni luaeno miriga mesao kema ka laligona. Iikawaa so giino kaaiadee nono
iwoi bologa mo mende ama nonoma laligowa. Kamba kokaamba Pono kotuego
gono laligoja.
30
Kae jegi Aisakno jejelomba mozozogo oo ano nene qaa ne ragi.
31
Rama e gomaamba umugawo waama soomogogia somogo ao ii jojopa qaano
je kotiigi. Je kotiigi Aisakno ii wasi oono luae qagano mesao kegi.
32
Kegi wee iikanoadee Aisakwaa wele eja yoono ka apu ro mo osogiti,
iikawaa sunduya kokae ijogi:
33
Nono apu mokoloojo. Kae ijogi moma apu ro
iikawaa qata Siba qaro.
*Siba qaa: iikawaa kania woi: jojopa qaa ano jago sewen. Jen 21:
iikawaa qata Siba qaro.
*Siba qaa: iikawaa kania woi: jojopa qaa ano jago sewen. Jen 21:
31
Kawaajo tao iikawaa qata ii kamba kokaamba kaaagadee toroqe Beerseba
31
Kawaajo tao iikawaa qata ii kamba kokaamba kaaagadee toroqe Beerseba
qamakejo. Kia.
Iisoono waba emba woi orono.
34
Iisoono yambuya 40 kolooro Hit emba woi orono. Qagara Judit, maa qata Beeri
ano Basemat, maa qata Elon.
35
Emba iyorono Aisak ano Rebeka uukondu ano
wosobiri somata totoo mokoloo oroma laligori. Kia.
Jen Jen
<<
26 26
>>
26:3: Jen 22.16-18
26:7: Jen 12.13, 20.2
26:26: Jen 21.22
*26:33: Siba qaa: iikawaa kania woi: jojopa qaa ano jago sewen. Jen 21: 31
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
27 27
>>
27
Aisakno Jeikob kotuego muro.
1
Aisakno laligo kouma eja waa kolooro jaaya umu kono iwoi mombo iima
kotomambaajo amamaaro. Kae amamaa mutu meria Iisoo koma horo muro karo
kokae ijoro: Merana moba. Ii moma kokae meleema muro: Amana, nii koi nanje.
2
Meleema muro kokae ijoro: Moba, nii eja waa kolooje. Naa kambano
komumaati, ii mende moje.
3
Kawaajo gii saano tiwo wasaga ano kisare gesoga me
jolono kema orowaa boroja me qe noono kawa.
4
Ka nene naaawo ainaa so oo
mozozogo me ka nona nemaa. Ii ne nama kotumotue gomaa. Ii wala gombe tegoro
niino iikawaa gematano saano komumaa.
5
Aisakno meria Iisoowaajo qaa kae jero Rebekano ii geja ama moro. Moro
Iisoono mesao tiwoju me oro qe maa mumambaajo juno keno.
6
Keno
Rebekano meria Jeikob qaa kokae ijoro: Merana moba, magano daga Iisoo qaa
kokae ijoro mojea:
7
Gii mono oro me ka noma nene naaawo oo mozozogo nona
nemaa. Nego Pombaa jaasewaano kotumotue gomaa. Ii wala gombe tegoro iikawaa
gematano saano komumaa.
8
Kawaajo merana, mono geja awaagadee ama moba.
Qaa dologo koi je koto gomaati, gii mono iikawaa so amba.
9
Mono meme tuuno
kema iikanoa meme (noni) doa kelegawo woi me ka nona niino iikano magaa
aiaa so nembanene naaawo oo mozozogomaa.
10
Oo mozozogowe me kema
amaga muna ne kotumotue gonaga. Iikawaa gematano saano komuwaa.
11
Kae jero Jeikobno moma nemua Rebeka kokae ijoro: Nemuna moba, dana
Iisoono sele juyawo koloojato, noo selenano solaa kolooja.
12
Manano nii noosiri
monagati ee, nii iwaa jaasewaano tiliqili eja kaaa koloowe moma nombabo. Kae
moma nono kotumotue qaagoto, qasumasuaa horowe neenaa qanano ubabo.
13
Kae ijoro nemuano kokae jero moro: Merana, qasuaa gonagati ee, iikano
mono saano noo qanano ubaa. Giino mono kile qaa jejei, ii moma te koma kema
iwoi ii me kawa.
14
Kae jero kema meme (noni) woi me ka nemua muro. Muro nene aiawo
maano naaa moroti, iikawaa so oo mozozogoro.
15
Oo mutu meria Iisoowaa
opoqiisi malekuya awaa totoo opo kowiano gale konoti, ii me meria kanagea Jeikob
muro mouro.
16
Mouro meme (noni) selia ii me boria kokosii aroya solaa esuuro.
17
Esuu nene aiawo ano bered ooroti, ii me Jeikobwaa boriano ano.
18
Ano me maaano kema Ama! jero.
Jero kokae meleeno: Oo merana, gii morono?
19
Kae meleeno maa kokae ijoro: Nii mutu meraga Iisoo. Je koto nonjai, nii
mono iikawaa so andaboroje. Saano waama rama orona me kajei, ii ne kotuego
nomba.
20
Kae ijoro moma meria kokae qisi muro: Merana, ii mono nomae uulaawo
mokoloojaa? Qisi muro kokae meleeno:
Anutu, goo Pogano mono ilaa nono ii uulaawo mokoloojea?
21
Kae meleeno Aisakno Jeikob kokae ijoro: Merana, gii oano merana Iisoo
kolooja me qaago, ii momambaajo mono saano kosonano koi kana goosirimaa.
22
Kae ijoro maa Aisakwaa kosiano keno oosiri moma kokae jero: Qaa arogano
Jeikobwaa aroya koloojato, borogano Iisoowaa boria kaaa.
23
Boria juyawo data
Iisoowaa boro tani kaaa koloorotiwaajo Aisakno ii mende moma koto mu kotuego
mumambaajo ano.
24
Kile mombo kokae qisi muro: Gii oano merana Iisooga me
qaago?
Qisi muro kokae meleeno: Nii mono Iisooga.
25
Kae meleeno kokae ijoro: Merana saano oroga tosaaa nona ne kotumotuena
gomaa. Kae ijoro ii muro nero. Nero wain apu tosaaa motoo maama muro nero.
26
Ne nama meria kokae ijoro: Gii saano kosonano ka buuna kito newa.
27

Hib 11.20
Kae ijoro kosiano kema buuta kito nero. Nero opoqiisi malekuyaa
27

Hib 11.20
Kae ijoro kosiano kema buuta kito nero. Nero opoqiisi malekuyaa
moroa moma kotuego mu kokae jero:
Aha merana, Pono ju kotuegoro eji, noo meranaa
seliano ukoowa awaa soro kaaa kolooro moje.
28
Anutuno mono siwewaa bedu ujijiya ano
namowaa toomoriaa togo gono yaka logoyaga,
yago dumu kota ano wain apu iwoiga ii honoa qaa asugi seiwu.
29

Jen 12.3
Kantria kantria yoono mono wele qe goma laligowu.
29

Jen 12.3
Kantria kantria yoono mono wele qe goma laligowu.
Kanageso tuua tuua yoono mono simi kuma goma laligowu.
Giino mono geegaa daremunuruga yooo eja pogia koloo laligowa.
Nemugaa merauruta yoono mono simi kuma goma laligowu.
Mono qasuaa gombaati, qasumasuaano mono iwaa qagano ubaa.
Mono kotuego gombaati, kotumotueno mono iwaa qagano ubaa. Kia.
Iisoono maano kotuego mubiwaajo weleno.
30
Aisakno Jeikob kotuego mudabororo maaano miri uuta mesao seleege keno
alanza iikanoadee data Iisoono tiwoju laligoro tegoro mirino karo.
31
Ka iino
kaaagadee nene naaawo oo mozozogo me ka maa mu kokae ijoro: Amana,
saano waama rama orona tosaaa ne kotumotuega nomba.
32
Kae ijoro maa Aisakno kokae qisi muro: Gii morono? Qisi muro kokae
meleema ijoro: Nii mutu meraga Iisoo.
33
Kae ijorotiwaajo Aisakno aaru lalaani
jenea mamaga ororo kokae ijoro: Gii mende kana iikano tiwoju eja mono oro me
ka nonjaati, ii mono morono? Iino ii nono ne kotumotuena mono mudaborojea. Ii
mudaborojeatiwaajo iikano mono oano iwaa qagano e ubaa.
34
Iisoono maaa qaa jeta ii moma uukondu ama amburere me silama saama
maaajo kokae weleno: Amana, nii mono kaaagadee kotuego nomba.
35
Kae welenoto, maano meleema ijoro: Kogano mono tiliqili qagano ka
goono kotumotue tago me kenja.
36

Jen 25.29-34
Kae ijoro Iisoono kokae jero: Konano mono india woi tiligo
36

Jen 25.29-34
Kae ijoro Iisoono kokae jero: Konano mono india woi tiligo
nono laligoje: Iino wala asugiwetiwaa qabuaya ii wala nuandabororo ano kete noono
kotumotue ii kaaagadee tago nuama meja. Kawaajo qata Jeikob (tiliqili eja) qamakejoi,
ii mono soyano kolooja. Kotumotue mo mono noojo e gonja me qaago?
37
Kae jero maano Iisoowaajo kokae meleeno: Moba, niino koga goo eja
poga laligowaatiwaajo kuu muje. Tinitosauruta kuuya yoono ii wele qe mu
laligowutiwaajo je koto oonje. Yaka logoya, yago dumu kota ano wain apu iwoi ii
mono jedaborojea Anutuno ii mu laligowaa. Oo merana, naa kotumotuena mo toroqe
e nonagi, ii gombenaga? Ii mono amamaaje.
38

Hib 12.17
Kae meleeno maaajo kokae jero: Oo amana, kotumotue motoogo
38

Hib 12.17
Kae meleeno maaajo kokae jero: Oo amana, kotumotue motoogo
iigadee mono e gonja me nomae? Oo amana, mono nii mo kotuego nomba. Kae
je kanai silama saaro.
39

Hib 11.20
Saaro maano kokae meleema ijoro:
39

Hib 11.20
Saaro maano kokae meleema ijoro:
Moba, giino mono balo toomoriaawo mesao korigano kema laligowa.
Iikano sombimbaa bedu ujijiya ii kanakeewaga mende kamaakebaa.
40

Jen 36.8, 2 Ki 8.20
Gii manjawaa soo somatano ejemba la uu
40

Jen 36.8, 2 Ki 8.20
Gii manjawaa soo somatano ejemba la uu
laaligoga ago koma kogaa weleqeqeya kamakamaata koloo laligowa.
Kae laligowagato, kanawae qe koga utama mu kamba iikano
kare moto iwaa gale kokoa uu yakari geegaa nana laligowa.
41
Maano Jeikob kotumotueya muroti, Iisoono iikawaajo ama kanai koga uukazi
moma mu laligoro. Aaa uutano kae moma alia mombaajo kokae jero: Manaraa
koomuyaa kambaano mono torija. Iino komuro jige qama saama kamba iikano
saano kona Jeikob qewe komuwaa.
42
Iisoowaa momoyano kaaa kolooro mono iikawaa buzuya moma
Rebekawaano kema jero moma meria kanagea Jeikobwaajo qaa ano kema wama karo
kokae ijoro: Moba, daga Iisoono mono iroa meleeno qagano uro guro
komuwagatiwaajo romogoja.
43
Kawaajo merana, niino qaa gijomaati, ii mono te
komba. Mono keteda koi waama olo koma Haran gomano naana Labambaano kemba.
44
Kema iwo kamba tosaaa toroqe laligona dagaa uuduuduuyano olomoowaa.
45
Uuduuduuya olomoo kamaaro iwoi ama munati, ii duduurogo niino kawaa gematano
goojo qaa ambe karo guama kawu. Iino guro komuna mono ii qero komuwabo. Mono
naambaajo kamba motoogo iikanondee ororo qaoni oromesao saamambo. Kia.
Aisakno Jeikob wasiro Labambaano keno.
46
Rebekano loya Aisakwaano kema kokae ijoro: Niino earowoina Hit emba
yoroojo ama toroqe laligomambaajo mojona tiiro siimbobolo momakeje. Jeikobno
kaaagadee Hit yooo boraurugia yooonoga mo earowoinara kaaa embiaga
mewabo. Balo kokano koloogiti, iyooo siligia mono kaaagadee eja. Kaaa mo me
kawaboti ee, niino mono laaligona naambaajo toroqe laligowenaga? Siimbobolonano
mono toroqe honoa qaa koloowabo. Rebekano kae jero.
Jen Jen
<<
27 27
>>
27:27: Hib 11.20
27:29: Jen 12.3
27:36: Jen 25.29-34
27:38: Hib 12.17
27:39: Hib 11.20
27:40: Jen 36.8, 2 Ki 8.20
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
28 28
>>
28
1
Kae jero Aisakno Jeikob koma hororo karo kotuego kokae je koto muro:
Merana, gii Keinan yooo naamboragia yooonoga mo embaga mende mewa.
2
Kae
qaagoto, mono waama Mesopotemia (Padan Aram) balono kema nemugaa maa
Betuelwaa mirino keuma owaga Labambaa borauruta yooonoga mo embaga mewa.
3
Embaga mena Anutu, ku-usu kuuyaa Toyano mono gii kotuego kolooseisei gono
gbiliuruga yooo jagogiano seiro kanageso tuu mamaga yooo ma begiaga koloowa.
4

Jen 17.4-8
Anutuno mono gii ano gbiliuruga oo Aabrahambaa kotumotueya ii toroqe
4

Jen 17.4-8
Anutuno mono gii ano gbiliuruga oo Aabrahambaa kotumotueya ii toroqe
oombaa. Kaaagadee balo asaga Aabraham muro giino iikano waba koloo laligojai,
ii bua qe aowaga.
5
Kae je Jeikob wasiro mesao Mesopotemia (Padan Aram) balono Labambaano
kemambaajo keno. Laban ii Aram eja Betuelwaa meriaga, Jeikob ano Iisoo yoroo
nemugara Rebekawaa naaaga. Kia.
Iisoono ala-ala emba mo mero.
6
Aisakno Jeikob kotuego mu embia mewiwaajo Mesopotemia balono wasiroti, ii
Iisoono moro. Kotuego mu kokae je koto muro: Gii Keinan yooo naamboragia
yooonoga mo embaga mende mewa.
7
Kae je kotoro nemumaa yoroo qaa jegara te koma mesao Mesopotemia
(Padan Aram) balono kenoti, Iisoono ii kaaagadee moro.
8
Ii moma maa Aisakno
Keinan emba togo moma boli ao laligoroti, Iisoono ii iima moma kotoro.
9
Ii moma
koto maaa jaano sokombaatiwaajo asia Aabrahambaa meria Ismaelno komuro iwaa
mirino kema borata Malahat, Nebaiotwaa naaa ii mero embauruta karoo koloogi. Kia.
Jeikobno Siwewaa doya gaono iiro.
10
Jeikobno Beerseba goma mesao Haran gomano kemambaajo keno.
11
Kema
laligo balo mono keuma wee jaaya kemerotiwaajo ama iikano jamo ragiti, iikanoa
mo me wa qemboa qe gomantiiano gao ero.
12

Jon 1.51
Gao e iikano gao mo me wa qemboa qe gomantiiano gao ero.
12

Jon 1.51
Gao e iikano gao
kuku mo kokae iiro: Do mombaa kitia namono kuugi kema qaga ii Siweno uma kuu
nano Anutuwaa gajobauruta yoono iikano rii uma kamaa agi.
13

Jen 13.14-15
Kae agi Pono iwaa kosiano nama qaa kokae ijoro: Niino
13

Jen 13.14-15
Kae agi Pono iwaa kosiano nama qaa kokae ijoro: Niino
Po, asaga Aabrahambaa Anutuya ano maga Aisakwaa Anutuya kolooje. Balo koi ejai,
niino ii gii ano goo gbiliuruga ooo buaga qe oomaa.
14

Jen 12.3, 22.18
Goo niino ii gii ano goo gbiliuruga ooo buaga qe oomaa.
14

Jen 12.3, 22.18
Goo
gbiliuruga yoono koloo seisei agi jagogiano namowaa sububu kaaa koloowaa.
Kae kolooro juma deema balo wee koukoutano ano kemekemetano, Saut ano Noot
lee lee, eu ano emu iikano baage sokoma kema laligowu. Goojo ama goo gbiliuruga
yooonoga mombaajo ama noo kotumotuenano mono namowaa kanageso tuu kuuya
yooo qagiano uro oyaboya mokoloowuya.
15
Moba, niino giwo laligo dae dae
kema ka laligowagati, iikawaa so mono sopa somogo goma laligo uma guambe balo
kokano mombo eleema kawaga. Niino gii mende gomesao qaa je somogo gombeti,
iikawaa so ambe hoa koloodaborowaa.
16
Kae ijoro Jeikobno gao uutanoga uuta tooro moma waama kokae jero:
Pono mono oano balo koi kano laligojato, niino ii wala mende mojea.
17
Kae
jero jenea ororo qaa kokae jero: Balo koi mono kowoga ano keemomoyawo kolooja.
Koi kano mono oano Anutuwaano du raraya ano Siwewaa naguya kolooja.
18
Kae je goma ano umugawodee waama jamo qemboa qe eroti, ii me waama
jawo too oso kuu qagano kele apuya maama moriro.
19
Mori goma iikawaa qata
Betel (Anutuwaa miri) qaro. Wala tao iikawaa qata ii Luz qama laligogi.
20
Jeikobno balo
iikawaa qata dogoga Betel qama qaa kokae je somogo jojopa qaano je kotiiro:
Oo Anutu, giino niwo laligo kana koi kemaati, iikano nii gale koma noma
nembanenena ano selenaa esuya mokoloo nona
21
saano luae qagano manaa mirino
mombo eleema kamaati ee, niino mono goo uuaiga te koma laligowe giino noo Po
Anutuna koloo laligowa.
22
Jamo koi me waama jawo too oso kuujei, iikano mono goo du raraga ero
iwoi kuuya togo noma laligowagi, niino ii oano mendeembe tuu 10 koloogi iikanoa
motomotoo me leu goma laligomaa. Kia.
Jen Jen
<<
28 28
>>
28:4: Jen 17.4-8
28:12: Jon 1.51
28:13: Jen 13.14-15
28:14: Jen 12.3, 22.18
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
29 29
>>
29
Jeikobno Labambaa mirino keuro.
1
Jeikobno kae je mesao kana toroqe kema wee koukoutaa kanageso yooo
balono keuro.
2
Kano keuma balo koriano apu ro mo iiro. Miri toya yoono lama
tuugia uuama iikano apu ooma laligogi. Kamba kano apu ro kawaa kosiano lama
tuu karoo egi apu ro qaa ootano jamo somata ii mende metagi.
3
Lama gale yoono
wala lama tuugia kuuya iikano me kululuu ooma jamo ii apu ro qaa ootanoga
gbililigogi kenogo lamaurugia apu oogi negi jamo ii mombo duano komakegi.
4
Jeikobno lama gale ii kokae qisi oono: Eja alauruna, oo dakaya? Qisi
oono Nono Harambaajoa, kae meleema mugi.
5
Meleema mugi kokae qisi oono: Oo Naahorwaa esia Laban moma muju me
qaago?
Qisi oono Saano moma mujo, jegi.
6
Jegi kokae qisi ooma jero: Ii saano laligoja me qaago?
Kae jero kokae ijogi: Ii saano laligoja. Iiba, iwaa borata Reizelno mono endu
lama uuama kaja.
7
Kae ijogi Jeikobno jero: Iibu, wee somata ero lama ii gomantiiaajo kululuu
oombombaa kambaano mende torija. Kawaajo saano lamagia apu oogi negi
mombo uuama laaligogiano kema ooogi nenegia newu.
8
Kae jero kokae meleegi: Kae saano mende amboa. Wala lama tuu kuuya
kululuu ooma jamo ii apu ro qaa ootanoga gbililigoni kenogo mono lamaurunana
apu ooni newuya.
9
Jeikobno yoowo qaa kae ami moma nagi iikanoadee Reizelno maaano
lama tuu uuama karo. Reizel iino lama gale gawo me laligoro.
10
Karo Jeikobno
owayaa borata Reizel ano owayaano lama tuu iiima apu ro qaa ootano kema jamo ii
metaama owaya Labambaano lamauruta apu uuagiro.
11
Uuagidaboro Jeikobno Reizel
buuta kito ne kanai kotakota qama saaro.
12
Saama Reizelwaajo jero: Nii goo magaa tinitosaya kolooje. Nii Rebekawaa
meriaga. Kae jero Reizelno moma uulaawo bobogari maaano kema buzu ii jero
moro.
13
Labano naaaa meria Jeikobwaa buzuya moma ii uulaawo mokoloomambaajo
keno. Kema mokoloo iima suugo agomu buuta kito ne wama miriano uri. Uma
iwoi kuuya kolooroti, Jeikobno iikawaa sunduya jero moro.
14
Ii moma kokae jero:
Saano, giino neenaa sakitina kolooja. Kae jero koi motoogowaa so iwo rama
laligoro. Kia.
Jeikobno Lea ano Reizel embawoitaga orono.
15
Kae laligoro Labano Jeikob kokae ijoro: Gii tinitosana laligojaiwaajo tawaga
qaa ee wele qe nombabo. Ii mende sokombaa. Kawaajo tawaga dawi mewagiwaajo
mojai, ii saano jena momaa.
16
Labambaa borawoita woi laligori. Somataa qata Lea.
Kogaa qata Reizel.
17
Leawaa jaayano iima-aiaiawo kolooroto, Reizel seliaa kaitania ano
jaasewaa ii kuuya iima-aiaiawo totoo kolooro.
18
Jeikobwaa uunaaa ii Reizelwaano erotiwaajo ama qaa kokae jero: Niino
boraga kanagea Reizel memambaajo saano yambu 7 wele qe goma laligomaa.
19
Kae jero kokae ijoro: Ii eja morota mo mube mende sokombaboto, gii gombe
sokombaa. Kawaajo saano niwo koi laligowa.
20
Kae jero Reizel memambaajo yambu
7 wele qe mu laligoro. Uunaaano Reizelwaajo erotiwaajo ama yambu iikawaajo
moro wee afaaa tani kolooro. Kia.
21
Yambu 7 tegoro Jeikobno owaya Laban kokae ijoro: Noo gawo meme
kambanano mono tegojiwaajo saano embana Reizel nona iwo e laligomaa.
22
Labano qaa ii moma miri toya kuuya horo kululuu ooma lomba ano ne korisoro
agi.
23
Ii agi tegoro goma tiiro Labano borata Lea wama kema Jeikob muro miri
uutano uma motoo eri.
24
Labano wele embia qata Zilpa ii borata Leawaa
weleqeqeyaga laligowaatiwaajo muro.
25
Motoo eri goma ano Jeikobno embia iima
moro Reizel qaagoto, ii Lea kolooro yooyaano kema kokae je muro: Gii mono naa
terega ama nonjaate? Nii Reizel memambaajo wele qe goma laligoweto, gii mono
naambaajo tiligo nonja?
26
Ii moma meleema kokae ijoro: Goma kokano data ee laligoro kogano eja
mewaatiwaa nanamemea ii nonoono mende eja.
27
Kawaajo saano mara korisoro ii
Leawo sonda motoogowaa so laligo aisoona tegoro koga kaaagadee gomaa. Ii
mewaatiwaajo mono kaaagadee yambu 7 toroqe wele qe noma laligowa.
28
Kae ijoro uumotoogo ama Leawo mara korisoro kamba ii sonda motoogowaa
so laligoro tegoro Labano borata Reizel kaaagadee embia koloowaatiwaajo muro.
29
Labano wele embia qata Bilha ii borata Reizelwaa weleqeqeyaga laligowaatiwaajo
muro.
30
Jeikobno Reizel ii kaaagadee embiaga mero. Uunaaano Reizelwaajo
erotiwaajo ama Reizel ii Lea uugu jopago mu laligoro. Kawaajo yambu 7 toroqe
Laban welea qe mu laligoro. Kia.
Jeikobwaa merauruta koloogi.
31
Jeikobwaa uutano Leawaajo mamaga mende ero zizi togoro Pono iiro mende
sokono Lea koro ambaatiwaajo ilaa muroto, koga Reizelno arua laligoro.
32
Leano
korowo koloo laligo mera ejaga me qaa kokae jero, Pono tapekokorona iiro
lonano saano kanai jopago noma laligowaa. Kae je qata iikawaa so Ruuben qaro.
(Ruuben = Tapekokorona iiro.)
33
Kanage mombo koro ama mera eja mo me qaa
kokae jero: Lonano melaada jopago nono Pono ii moma mera koi kaaagadee
nonja. Kae je qata iikawaa so Simeon qaro. (Simeon = Gejiano moro.)
34
Kawaa gematano mombo koro ama mera eja mo me qaa kokae jero: Nii
merauruta karoo lonaajo oonjeiwaajo iino mono kanai uuta niwo somogowaa.
Kae je qata iikawaa so Liwai qaro. (Liwai = Uuta somogowaa.)
35
Kawaa gematano
duano mombo koro ama mera eja mo me qaa kokae jero: Nii kamba kokaamba
Po mepeseeje. Kawaajo qata iikawaa so Juuda (mepemepesee) qaro. Kawaa
gematano mera mombo mende mero. Kia.
Jen Jen
<<
29 29
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
30 30
>>
30
1
Reizelno arua laligo Jeikobwaajo merabora mo mende me iyaaa kania kae
iima data Lea gema qe uutano motoqoto moma Jeikobwaajo qaa kokae jero: Gii
mono mera mokoloowa. Ii mende mokoloona niino mono laligomambaajo amamaa
komumaa.
2
Kae jero Jeikobno iria soono uuduuduu moma mu kokae ijoro: Nii mono
mera nomae mokoloowenaga? Anutuno gii mera mewagatiwaajo somogo goma
laligojanto, niino Anutuga qaago.
3
Kae jero Reizelno kokae ijoro: Noo wele embana Bilha ii koi. Saano iwo ena
noo mera mo mewaa. Iino nemu kono niino kaaagadee iwaanoga merabora
mokoloo ooma nemugia koloo laligomaa.
4
Kae je wele embia Bilha muro
embiaga me iwo ero.
5
Ero Bilhano koro ama Jeikobwaa meria mero.
6
Meria mero
Reizelno kokae jero: Anutuno gosi nono sokombe qamakooli qaana moma mera
ejaga nonja. Kawaajo qata Dan qaro. (Dan = Gosi nono sokonje.)
7
Reizelwaa wele
embia Bilhano mombo koro ama Jeikobwaa meria mo mero woi kolooro.
8
Kae mero Reizelno kokae jero: Danawo mamaga aooro haamo anje. Kae
je iikawaa so mera qata Naftali (Aoorowe) qaro.
9
Leano mombo koro mende ama ii
iima kawaajo iyaaa wele embia qata Zilpa me Jeikob muro embiaga kolooro.
10
Embiaga koloo Jeikobwaa mera ejaga mero.
11
Mero Leano Simbawoawo! je qata
Gad (simbawoawo) qaro.
12
Zilpa, Leawaa wele embia kano Jeikobwaa meria mo
mombo mero woi kolooro.
13
Kae kolooro Leano qaa kokae jero: Niino keraqeeago somata moje. Emba
yoono mono noojo oyaboya qama laligowuya. Kae je iikawaa so mera qata Aser
qaro. (Aser = Oyaboya qabu.)
14
Wiitno masu qero kooto kambaano somaa
mono Ruubeno seleege kema balo koriano asagbale hamo
*Asagbale: Emba
mono Ruubeno seleege kema balo koriano asagbale hamo
*Asagbale: Emba
yoono asagbale hamo ne afaago koro ambombaajo agiti, iikaa moma laarigi. yoono asagbale hamo ne afaago koro ambombaajo agiti, iikaa moma laarigi.
mokolooro. Hamo ii mokoloo me ka nemua Lea muro. Muro Reizelno data kokae
ijoro: Goo meragano hamo me kaji, iikawaa tosaaa mono nona nemaa.
15
Kae ijoro Leano kokae jero: Giino lona nuana sokombaatiwaajo
romogoweto, gii mono meranaano asagbale hamo koi ii kaaiadee nuamambaajo
moja. Ii mende sokonja. Kae jero Reizelno kokae ijoro: Saano! Meragaano hamo
ii nombaati ee, mono saano Jeikobwo gomantiia koi ewao.
16
Kae jero Jeikobno mare iikano gawo mesao karo Leano kema mokoloo
mu kokae ijoro: Niino meranaano asagbale hamo kano mono goo sewaga mejea.
Kawaajo mono niwo ewota. Kae ijoro Jeikobno gomantiia iikano iwo eri.
17
Iwo eri Anutuno Leawaano qaa qamakoolia moro koro ama Jeikobwaa meria 5:ya
mero.
18
Ii me qaa kokae jero: Niino wele embana ii lona muwetiwaajo Anutuno
iikawaa tawaya koi nonja. Kae je iikawaa so qata Isakar (tawa) qaro.
19
Kawaa
gematano Leano mombo koro ama Jeikobwaa meria 6:ya mero.
20
Ii me qaa kokae
jero: Anutuno kale awaa soro nonja. Lona Jeikobwaa merauruta 6 mewetiwaajo iino
mono ponda niwo laligo qabua noma laligowaa. Kae je iikawaa so mera qata
Zebulun qaro. (Zebulun = qabua)
21
Kamba tosia tegoro Leano bora me qata Daina
qaro.
22
Anutuno mombo Reizel kaaagadee romogo mu qaa qamakoolia moma koro
ambiwaajo ilaa muro.
23
Ilaa muro koro ama mera mo me qaa kokae jero: Anutuno
gamuna metogoja.
24
Kae je toroqe kokae jero: Pono mono merana mo toroqe nombaa. Kae
je iikawaa so mera qata Joosef (= Toroqe nombaa.) qaro. Kia.
Jeikobwaano lama tuuano seiro.
25
Reizelno meria Joosef mero iikawaa gematano Jeikobno Laban kokae ijoro:
Nii neenaa goma mirinano kemambaajo moje. Kawaajo saano wasi nona eleema
kemaa.
26
Emba meraauruna koi yooojo ama goo welega qe laligoweti, mono ii nona
motoo kemboa. Nii gawo somata totoo me laligoweti, ii geego saano moja.
27
Kae ijoro Labano kokae jero: Gii moma qeago nonjai ee, mono saano koi
laligowa. Pono goojo ama nii kotuego noma laligoroti, nii unju qewe qaa kae kolooro
moje.
28
Kae je toroqe kokae jero: Mono gawogaa tawayaa jagoya jena sewaa ii
saano gomaa.
29
Kae jero Jeikobno kokae ijoro: Nii goo wele nomae qe laligo
goo gomano miriwaa oro tuua tuua gale koma oombe somariigiti, ii geego saano
moja.
30
Wala nii koi mende kawe iikano oro iwoiga mamaga mende e gonoto, iikano
mono nii kawe kamba kano sei jaasoogo kolooju. Nii daege daege kema kaweti,
iikano Pono kotuego gono laligona. Kae laligonato, nii mono naa kambano saano
neenaa kanagesouruna nago oomambaajo ama gawo iwoi kanai mewenaga?
31
Kae ijoro Labano kokae qisiro: Nii mono naama gombenaga? Kae qisiro
Jeikobno meleema kokae jero: Iwoi mo mende nombato, iwoi motoogo koigadee
noojo ambagati ee, nii saano toroqe goono lama tuua tuua ii kala koma jaagale
me ooma laligomaa.
32
Nii saano goono lama ano meme tuuga kuuya ii kete iiima
gosimaa. Ii gosi lama meria baro kuuya ano meme (noni) doa titogiawo ano teregia
diriwe, soojinjiri me korombogi ii kuuya mendeema iyagia me kululuu oomba.
Iyoono saano gawo me laligowetiwaa tawana koloowu.
33
Kanage gawonaa tawana,
lama ano meme ii iiima gosimambaajo kawagati, kamba iikano uuna dindiaa kania ii
afaago kokae mokoloowa: Meme (noni) titogia qaa ano diriwe, soojinjiri me
korombogia qaa ii kuuya ano lama baroa qaago kuuya noo tuuano nambuti, ii niino
yogoro meje, kae moma kotowa.
34
Kae jero Labano kokae meleeno: Nii saano uumotoogo anje. Qaa jejai
iikaa kana ii ewaa.
35
Kae meleema weemboria iikanondee Labano meme (noni) ejia
teregia jirijooro ano diriwe soojinjiri me korombogia ano meme embia kuuya teregia
titogiawo ano diriwe soojinjiri me korombogi me sele jugiano iwoi taaa raroti, ii kuuya
ano lama meria baro kuuya ii gosi metogo ooma aaa merauruta yooo borogiano
ama ooono.
36
Labano ii ama oooma yoowo Jeikobwaano lama ano meme tuu ii
uuama weemboria karoo kekembaa so kema kano laligogi. Korigano kae laligogi
Jeikobno toroqe Labambaano lama ano meme tuua tuua ii gale koma ooma
laligoro.
37
Kae laligo komo, wakato ano gou gere iikawaa boria gbiligbili koto me selegia
jinjororo kombolatiro biiwiano taaliro jirijooro kolooro.
Gere boria: ii sopawaajo
jinjororo kombolatiro biiwiano taaliro jirijooro kolooro.
Gere boria: ii sopawaajo
mende ano. Kaaagadee tiriqoonjo me jena amambaajo qaago. Anutuno aa yawe mende ano. Kaaagadee tiriqoonjo me jena amambaajo qaago. Anutuno aa yawe
ano owe jena ambombaajo mende jeroto, Jeikobwaa uutano digoro te koma ano owe jena ambombaajo mende jeroto, Jeikobwaa uutano digoro te koma
laligorotiwaajo toomoriambaa kania kae kuma muro. laligorotiwaajo toomoriambaa kania kae kuma muro.
38
Kae kolooro gere borogia koombolatia ii me oro yooo apu juugia kuuya kano
ano apu newombaajo kagi wosogianondee ero. Kae ero lama ano meme tuu yoono
ejiano uualeembutiwaa ai geriawo moma apu newombaajo ka mokoloo iigi.
39
Kae
iima meme ejia yoono gere boria iikawaa kosogiano embia uualeegi. Kae uualeegi
koro ama laligogitiwaajo meraboraurugia kawetetere, titogiawo ano diriwe, soojinjiri me
korombogi ii ooma laligogi.
40
Kae laligogi Jeikobno lama ano meme (noni) meria kaaia ii gosi mendeema
ooma aa aa tuugia so oonoto, oro somata ii arego oono jaagia Labambaano oro
baro ano teregia titogiawo yooono baage uu nagi. Kae ama aaajo lama ano
meme (noni) tuua tuua metogo mokoloo oono. Ii mokoloo somogo oono
Labambaa lama tuuano mende kema toroqe oogi.
41
Oro embia kotakota yoono ejiano uualeembutiwaa ai geriawo mogi Jeikobno
kamba so iikano gere boria ii apu juuno ano. Kawaajo oro ejia yoono ka ii
wosogiano mokoloo iima kosiano kano embia ii uualeema laligogi.
42
Kae laligogito, oro embiano esugia kamaaqeqeta koloogiti ee, iino gere boria
ii iyooo wosogiano mende ama laligoro. Kae ama laligoro oro esugia kamakamaata
yoono Labambaa tuuano toroqegi esugia kotakota yoono Jeikobwaa tuuano
kema toroqegi.
43
Jeikobno kae ama kindibiri eja qaqabuayawo koloo toomoria
mokolooro. Lama ano meme tuu mamaga bua qe ao weleqeqe ejemba uuano kamel
ano dogi tuua tuua asugi seigi togia kolooro. Kia.
Jen Jen
<<
30 30
>>
*30:14: Asagbale: Emba yoono asagbale hamo ne afaago koro ambombaajo agiti, iikaa moma laarigi.
30:37: Gere boria: ii sopawaajo mende ano. Kaaagadee tiriqoonjo me jena amambaajo qaago. Anutuno aa yawe ano owe jena ambombaajo mende jeroto, Jeikobwaa uutano digoro te koma laligorotiwaajo toomoriambaa kania kae kuma muro.
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
31 31
>>
31
Jeikobno Laban mesao olo koma keno.
1
Labambaa meraurutano qaa kokae jegi Jeikobwaa gejiano kemero moro:
Mananano iwoi bua qe laligoroti, Jeikobno ii kuuya kalugo konjorati ago kono.
Mananaa esuhinaya gale koma iikawanoa hinaya kuuya ii iyaaajo mokoloo kindibiri
kolooja.
2
Qaa ii moro ano looyaa jaasewaa iima kokae moma asariro: Labano wala
ala awaa koloo noma laligo kouroto, kaaa mende toroqe ama laligoja.
3
Kae moma asariro Pono Jeikob kokae ijoro: Gii mono eleema maasauruga
yooo balono kema tinitosauruga yoowo laligowa. Kema laligona niino giwo nama
laligomaa.
4
Jeikobno qaa ii moma Reizel ano Lea yoroojo qaa ano keno balo koriano lama
tuua tuua gale koma oonoti, iikano kari.
5
Kari kokae irijoro: Niino magaraa
jaasewaa iima kokae moma asarije: Iino wala ala awaa ama noma laligo kouroto,
iikaaa mombo mende ama laligoja. Manaa Anutuyano mono kile niwo nama laligo
kouro.
6
Nii ku-usuna kuuya kululuu iikawaa so magara wele qe mu laligo koubeti,
oro ii saano mojao.
7
Kae laligoweto, iino agomokolo qagano ama noma laligo gawonaa tawaya ii
somaa 10:baa so utequte ama laligoro. Kae ama noma laligoroto, Pono ago koma
muro tiwitiwilaa mo mende ama nono laligowe.
8
Kamba mono kokae jero, Lama
ano meme (noni) titogiawo koloowuti, ii mono goo gawo tawaga koloowu. Kae jero
oro tuu kuuya yoono meraboraagia titogiawo oogi. Kamba mono kokae jero,
Lama ano meme (noni) kawetetere koloowuti, ii mono goo gawo tawaga koloowu.
Kae jero oro tuu kuuya yoono meraboraagia kawetetere oogi.
9
Anutuno kae
ano asugiro magaraa tuuanoga oro konjorati uuama nono seigi.
10
Oro ejiano embia uualeema laligogiti, kamba iikano gao iima jaana uu waama
iibe meme (noni) ejiano embia uualeema nagiti, iyooo selegia ii kawetetere, titogiawo
ano diriwe, soojinjiri me korombogi kuuya koloogi.
11
Nii gao iibe kano Anutuwaa
gajoba mono noojo Jeikob! qaro. Kae qaro Koi nanje, je meleembe.
12
Meleembe kokae toroqe nijoro: Labano iwoi kuuya ama gomakeji, niino ii iima
moje. Kawaajo saano jaaga otaama uu iiba: Meme (noni) ejia kuuya embia uualeema
nanjuti, iyooo selegiano kawetetere, titogiawo ano diriwe, soojinjiri me korombogi
kolooja.
13

Jen 28.18-22
Niino Betel kano asugi gombe jamo dagunu mo kuu kele kolooja.
13

Jen 28.18-22
Niino Betel kano asugi gombe jamo dagunu mo kuu kele
mori niwo qaa somogo jojopa qaano je kotiina. Niino Anutu ii ano goojo qaa
kokae jeje: Gii mono keteda koi waama kantri koi mesao geegaa kolokoloo
gomagano mombo eleema kemba.
14
Jeikobno qaaya kae jero Reizel ano Lea yorono kokae meleema mu ijori:
Manaraa mirino borosamowaa bakaya mo ii noroono mende toroqe raja.
15
Iino eja
norono sewanarano karo ii aaajogadee me gilidabororo. Kawaajo noro mono waba
tani ama norono laligo kouri.
16
Kawaajo Anutuno manaraa tuuanoa esuhina ilawoila
konjorati wano seiroti, ii kuuya mono oano anana ano meraboraurunana ananaa buaga
kolooja. Kawaajo Anutuno je koto gonoti, giino mono ii kuuya te koma otaawa.
17
Kae ijori waama me mozozogo me embamerauruta kobibii oono kamel
qagiano ugi.
18
Miriwaa oro tuua kuuya konjoma oono wala kegi. Esuhina iwoiya kuuya
Mesopotemia (Padan Aram) balono laligo mokolooro seiroti, ii korebore kololoo maa
Aisakwaano kembombaajo Keinan balono baage kegi.
19
Kamba kano Labano
lama jugia motomambaajo keno Reizelno maaa mirino dolopio bubuga yogoro
mero.
20
Yogoro mero Jeikobno toroqe looya Arameja Laban ii kokae tiligo muro:
Kembombaa qaaya ii mende jero moroto, mono olo mesao kegi.
21
Kae olo kegi
kamel yoono ilawoilaya kuuya me bosigi. Kema Yufreitis apu gowoya koto Gilead
balo baaawo iikano baage kegi. Kia.
Labano Jeikob otaa keno.
22
Kegito, weemboria karooa kolooro kano qaa kokae jegi Labano moro,
Jeikobno mono togo olo koma keno.
23
Ii moma waama tinitosa ejauruta uuama
weemboria 7:baa so ootaa kema kema Gilead balo baaawo kano mokoloo oogi.
24
Oogiti, gomantiia iikanoa Anutuno Arameja Laban ii gaono asugi qaa kokae
ijoro: Gii Jeikobwaajo kotumotue me qasumasuaa qaa mo jewabotiwaajo mono moma
koto gale me aowa.
25
Uuagi Jeikobno opo sel kuua Gilead balo baaawono
mororogo kuuro Laban ano ejauruta yoono kaaagadee opo sel kuugia iikano kuu
egi.
26
E waama qegia Jeikobwaano kema kokae jero moro: Gii mono naa terega ama
nona? Gii tiligo nonja. Kere yoono manja qe emba yogoro horokejuti, mono
iikawaa tani noo borawoina olo uruama koi kana.
27
Gii naambaajo agomokolo ama
noma uulaawo olo koma nomesao kana? Gii mono naambaajo qaa mo mende jena
mobe la kana? Ii mobenagati ee, nii saano rii gbawe ambe koma koma gita kulele qegi
korisoro qagano ooombe kawuyaga.
28
Ii mobenagati ee, mono saano esauruna ano borawoina buugia kito ne
yeizozogia jewenaga. Gii mono uuga qaawaa tere kaaa anjaa.
29
Niino ku-usunawo ka
saano tiwilaa gombenagato, gomantiia ewe magaa Anutuyano qaa kokae nijojaa: Gii
Jeikobwaajo kotumotue me qasumasuaa qaa mo jewabotiwaajo mono moma koto
gale me aowa.
30
Kawaajo mesaowa, geegaa magaa goma mirino eleemambaa
uuaiga somata moma laligogo mesaodaboro kanano ka laligoja. Kawaajo saano
kembato, noono dolopiouruna ii mono naambaajo yogoro me kana?
31
Labano kae ijoro Jeikobno kokae meleema muro: Giino borawoiga
manjaqeqe ku-usu qagano nuambabotiwaajo romogo keena moma olo koma kani.
32
Kaninto, mono dolopio bubuga mero mokoloowagi, ii saano qena komuwaa.
Ilawoila kuuya me laligojei, ii saano tinitosaurunara yooo jaano iima gosi nama
goono iwoiga mo mokoloo iima ii saano mewa. Jeikobno kae ijoroto, embia
Reizelno dolopio ii yogoro meroti, loyano ii mende morotiwaajo ii haqa qe jero.
33
Kae jero qegia Jeikobwaa opo sel kuuano uma qegama mogama Leawaa opo
sel kuuano uma toroqe wele embawoi yoroo opo sel kuugarano uma qegama
mogama iwoi mo mende mokolooro. Leawaano kuu mesao kawaa gematano
Reizelwaa kuuano uro.
34
Uroto, Reizelno dolopio bubuga ii me gesono mouma
kamel qagano du rarawaa uutano ama qagano uma qelanji raro. Kae raro maano
opo kuuaa uuta kuuya qeganoto, ii mende mokolooro.
35
Reizelno maa kokae ijoro:
Somatana, nii koino niiro rajeiwaajo ama goo jaasewagano saano mende waamaa.
Kawaajo uuduuduu mende moma nomba. Kae ijoro miriwaa dolopio bubuga
iikawaajo moganoto, ii mende mokolooro.
36
Mende mokolooro nama Jeikobno iria soono temboma Laban kokae je qisi
muro: Niino naa kanaga ama sogiwe? Mono naa sili bologa ama gombetiwaajo
kakasililino tiwowasano tigo nonja?
37
Noo esuhinana kuuya qegan daborogo mono
naa iwoiga mo mokoloona goo miri uutaa buaga koloonaga? Ii saano me koi ka
tinitosaurunara yooo jaagiano ana iigi batunarano qaa lombo enagati, ii gosi je tego
mindigo norombuya.
38
Niino giwo yambu 20 laligo waabe. Kamba iikawaa uutano gawoga mewe
goono lama ano meme (noni) yoono mende jago qaogito, awaagadee koloo
seisei ama laligogi. Kaaagadee lama ejia mo goo oro tuunoa mende qe newe.
39
Kamba tosaaano oro kawaliano lama qe kitomitooroti, ii mende me ka goma
laligoweto, iikawaa kitia ii neenaa tuunoga me kitiano ama laligowe. Lamaga
gomantiiano me asasagano yogoro me laligowuyagati, kile iikawaa kitia amambaajo
jekooto ana ii otaa laligowe.
40
Wee biiwiano goma geriano nooro gomantiiano memetotoano nuro
sagoa moma laligowe. Kamba mamaga gao gbiligbili laligowe.
41
Yambu 20:waa so
iikaa goo gomano laligo waabe tegoja. Yambu 14 ii borawoiga oromambaajo wele
qe goma laligowe. Iikawaa gematano yambu 6 ii lama bulmakao mokoloomambaajo
goono gawo me laligowe. Kae laligoweto, giino gawo memewaa tawana ii somaa
10:baa so utequte ama laligona.
42
Asana Aabrahambaa Anutuya amana Aisakno waeya me mepeseekeji, iino
gemanano aworo koloo mende kotigo nonagi ee, giino mono bobora wasi nona
kawenaga. Kae ama nonagato, Anutuno noono siimbobolo kakasilili iiro gawo
boronano seleqeqe ama me laligoweti, ii iima kete gomantiiano noo qaana gosi je
tegoro moja. Kia.
Jeikob ano Laban yorono soomogo ani.
43
Jeikobno kae jero Labano kokae meleema muro: Emba woi koi mono noo
borawoinaga. Yoroo meraboraurugara ii noonoa. Lama bulmakao tuua tuua koi ii
noonoa. Iwoi kuuya koi iijai, ii kuuya noo buagadee kolooja. Kaento, mesaowa niino
kete borawoina koi ano meraboraurugara ooniti, yoono kembutiwaa qaagia jegi ii
qewagomambaajo moma bimooje.
44
Kawaajo saano ka gou koma ao batunarano
soomogo ambo. Ii qendeembotiwaajo romogo noroma dagunu kaaa batunarano
ewaa.
45
Kae jero Jeikobno jamo mo me kuuro moroalimba dagunu kaaa sodogara
koloo nano.
46
Iikano nano Jeikobno tinitosauruta yooojo jamo me
kululuuwutiwaajo jero. Kae jero jamo me qano qano ama kululuugi uro iikawaa
kosiano nene lomba oo negi.
47
Labano jamo tuu kawaa qata Jegar Sahaduta qaro
Jeikobno qata Galed qaro.
*Dagunu jamo tuu: ii Hibruu qaano Galed ano Arameik
Jeikobno qata Galed qaro.
*Dagunu jamo tuu: ii Hibruu qaano Galed ano Arameik
qaano Jegar Sahaduta. qaano Jegar Sahaduta.
48
Kae qama looyano qegia Jeikob kokae ijoro: Jamo tuu koi mono kete anaraa
batunarano moroalimba dagununaraga ewaa. Kawaajo Jeikobno iikawaa qata Galed
qaro.
49
Labano qaa toroqe kokae jero: Pono deema laligowoti, kamba iikano
batunarano jaayano niriima rii gale me noroma laligowaa. Kawaa so balo iikawaa
qata mo Mizpa qaro. (Mizpa = Gale meme miri koriga.)
50
Labano qaa ii toroqe kokae ijoro: Giino borawoina horo uree ao ama
oromba me toroqe emba tosaaa oombagati ee, mono qaa koi moma laligowa: Balo
eja mono kosonarano mende laligo niriiro Anutuno mono kile saano niriima
batunarano soomogo ejiwaa qaaya ii nago je laligowaa.
51
Kae ijo mombo toroqe kokae jero: Qegana moba, jamo tuu koi ano too koi
kuujei, iikano mono anaraa batunarano dagunu kaaa rama ubao.
52
Jamo tuu koi
mono dagununara koloo rama ubaa ano too koi ii kaaagadee dagununara koloo
rama ubaa. Iikano soomogonaraajo kokae romogo noroma rama ubao: Niino me
boli gomambaajo moma jamo tuu koi mende uugu goono kamaa. Giino kaaiadee
me boli nomambaajo moma jamo tuu ano too koi mende uruugu noono kawa.
53
Aabraham, Naahor ano yoroo magaraa begia Anutu iino mono qaa batunarano
kolooro ii gosi je tego norombaa. Labano kae ijoro Jeikobno qaa ii somogo
Anutuwaa qano jojopa qaano je kotiiro. Maa Aisakno Anutu iikawaa waeya me
mepesee laligoro.
54
Jeikobno kae ama balo baaano oro qe iikano siimolo oo tinitosauruta
horo oono lombano kagi. Ka nene ne gomantiiano rii oro baaano kano egi.
55
Egi goma asariro Labano umugawodee waama esauruta ano borawoita buugia kito
ne kotuego ooma yeizozogia jero. Ii je oomesao eleema gomaano keno. Kia.
Jen Jen
<<
31 31
>>
31:13: Jen 28.18-22
*31:47: Dagunu jamo tuu: ii Hibruu qaano Galed ano Arameik qaano Jegar Sahaduta.
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
32 32
>>
32
Jeikobno Iisoowo aitogowowaajo joroqoro ano.
1
Looyano keno Jeikobno kaaagadee kanano keno Anutuwaa gajobauruta
tosiano mokoloo mugi.
2
Mokoloo mugi iiima kokae jero: Ii Anutuwaano
manjaqeqe tuu kolooju. Kawaa so goma iikawaa qata Mahanaim(manjaqeqe tuu woi)
qaro.
3
Jeikobno kanano kema laligo qele ejauruta tosaaa wala wasi oono Edom
kantrino balo qata Seir kano data Iisoo iibombaajo kegi.
4
Wasi ooma kokae je
koto oono: Oo mono kema da pona Iisoo kokae jegi moba: Somatana moba, nii
wele ejaga Jeikob. Nii owanara Labambo laligo kouma laligodaboro kamba kokaamba
ii mesao kaje.
5
Iikano laligo bulmakao, dogi, lama, meme (noni) tuua tuua ano
weleqeqe ejemba mokoloo uuama kanano kaje. Oo eja pona, niino goo jaano
kiakoomu mokoloomambaajo moma qaa buzuna koi wala ambe goono kaja.
6
Kae je koto oono kema eleema ka kokae jegi moro: Nono daga Iisoowaano
keni. Iino mono ejauruta 400 uuama kanano ka giwo aitogowombaajo jojori
laligoju.
7
Kae jegi moma awawali konjili somata moro. Kae moma nama
kanagesouruta iwo kagiti, ii ano lama meme tuua tuua, bulmakao tuua tuua ano
kameluruta ii mendeema oono tuu woi koloogi.
8
Kokae romogo kae ano: Iisoono
ka manja qe tuu mo uu tiwilaawaati ee, tuu mo yoono mono saano olo
koma kembuyaga.
9
Kae romogo kokae je qama kooliro: Oo Anutu, asana Aabraham ano mana
Aisak yoroo begara, gii saano moma nomba. Po, gii geego qaa kokae nijona mobe:
Gii mono waama geegaa balono eleema geegaa tinitosauruga yooono kemba. Endu
kena niino toomoria gombe laligowa. Kae nijona mobe.
10
Wala eeano neenaa taa
gbarunanondee me Jordan apu gowoya koi koto kembeto, saano koloo sei kete
eleema tuu woi koloo koi kaje. Nii wele ejaga kamaaqeqeta koloo laligoweto, giino
kile qaaga ponda otaa kiakoomuga kuuya qendeema noma laligona. Nii kamakamaata
koloo uujopaga ii bua qe aomambaa so mende koloo laligowe.
11
Dana Iisoono kanano ka neena, nemu ano meraboraurunana nono nunu
tiwilaa nonombabotiwaajo nii keena moje. Kawaajo giino mono ilaa nonoma iwaa
borianoga metogo nonomba.
12

Jen 22.17
Gii geego qaa kokae nijona: Niino borianoga metogo nonomba.
12

Jen 22.17
Gii geego qaa kokae nijona: Niino
toomoria goma gbiliuruga kolooseisei oombe jagogiano somariiro kowewaa sakasia
ejiwaa so koloowu. Ii kelemalele ewaatiwaajo ama weeweegoyaa so qaago. Qaa ii
oano.
13
Kae qama kooli gomantiia ii balo iikano ero. Ego oro tuua tuua
yooonoga data Iisoo kale mumambaajo oro kokae gosi mendeema ooma aatitiga
ooono:
14
Meme (noni) embia 200, ejia 20, lama embia 200, ejia 20,
15
kamel 30
meraboraurugia ajuno, bulmakao embia 40, ejia 10, dogi embia 20, ejia 10.
16
Tuu kae kae gosi mendeema tuu aa aa ii weleqeqeuruta yooo borogiano
ama ooma kokae iijoro: Oo saano wala kema oro tuua tuua koi yooo batugiano
tiri koto uuama awaao kembu.
17
Kae iijo tuu mutuya kembutiwaa galea kokae je koto muro: Kanano
kegi dana Iisoono mokoloo ooma kokae qisi gombaa: Gii morowaa weleqeqe
ejaga kolooja? Gii dakano kema je kaja? Oro bagano kajuti, ii morowaanoa?
18
Kae qisi gono kokae jewa: Ii wele ejaga Jeikobwaanoga. Ii somataya Iisoo kale
mumambaajo ano kaju. Ao mono gemananano kanano kaja.
19
Kae je koto mu oro tuu 2:ya, tuu 3:a ano oro tuu tosia kuuya yooo
galegia gemagiano kagiti, ii kaaagadee je koto oono mogi: Oo dana Iisoo
mokoloowuti, mono qaa tania iikayadee jegi mobaa.
20
Kae je koto ooma kokae
romogoro: Niino batogo uuta me kamaa ala kale mumambaajo oro tuua tuua
wasi oombe wala kembu. Danano ii iiima uuta bonjo kono olomoonaga. Uuta
olomooro saano neeno iwaa jaasewaano oso keube sigisogona mesao ala me
nonaga. Kae romogo toroqe kokae jegi mobaatiwaajo jero: Goo wele ejaga
Jeikobno mono gemananano sosooda kaja.
21
Kae je kalea oono wala kanano kegito, ao gomantiia ii opo kuuno
ramaa je iikano raro. Kia.
Jeikobno Siwe gajobawo ao orori.
22
Gomantiia kano Jeikobno waama embawoita, wele embawoita ano merauruta
11 ii uuano kema Jabok apu sakasia qeleqeleeya ii kotowombaajo agi.
23
Uuano apu
koto kema esuhina iwoiya kuuya buaya eroti, ii kaaagadee me kendaborogi.
24

Hoos 12.3-4
Kendaborogito, Jeikobno aodee apu leege kano mombo raro.
24

Hoos 12.3-4
Kendaborogito, Jeikobno aodee apu leege kano mombo raro.
Aodee raro eja mono karo iwo gomantiiano ao oro nani goma ano.
25
Eja iikano
haamo ama mumambaajo amamaa iima kawaajo Jeikob ii kupu siitano qero. Qero
motoo ao oro laligori iikano Jeikobwaa kupu siitano suno.
26
Siitano suno eja iikano
kokae ijoro: Goma amambaajo anjiwaajo mono saano nomesaona kemaa. Kae
ijoroto,
Jeikobno kokae meleema muro:
Nii mende kotuego nombagi ee, nii mono mende gomesaowe kembaga.
27
Kae meleema muro Gii qaga moro? je qisi muro Jeikob, jero.
28

Jen 35.10
Kae jero qaa kokae ijoro: Gii Anutu ano ejemba nonowo ao oro
28

Jen 35.10
Kae jero qaa kokae ijoro: Gii Anutu ano ejemba nonowo ao oro
laligo haamo ama nonona. Kawaajo goo qaga mono toroqe Jeikob qaagoto, Israel
qabu. (Israel = Anutuwo aoororo.)
29

Po 13.17-18
Kae ijoro kokae jero: Gii saano qaga qana momaa. Kae
29

Po 13.17-18
Kae ijoro kokae jero: Gii saano qaga qana momaa. Kae
jeroto, gajobano kokae meleema muro: Gii nomaembaajo noo qanaajo qisija? Kae
meleema mu iikano nama kotuego muro.
30
Kotuego muro Jeikobno kokae jero: Nii Anutuwo jaasewa qe ao jaaya
tororo iijento, kile niima kobooro jaawo laligoje. Kae je kawaajo balo iikawaa qata
Penuel qaro. (Penuel = Anutuwaa jaasewaa)
31
Wee jaayano kouro Jeikobno Penuel
goma ii mesao uugu ka kupu siita sunotiwaajo ama rii korikori keno.
32
Eja kano
Jeikobwaa kupu sii toroqeqetaa tokotokoyano qerotiwaajo ama Israel kanatuuru
yoono kamba kokaamba kaaagadee oro ne kano kupu sii toroqeqetaa tokotokoya
ii togo mende nekeju. Kia.
Jen Jen
<<
32 32
>>
32:12: Jen 22.17
32:24: Hoos 12.3-4
32:28: Jen 35.10
32:29: Po 13.17-18
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
33 33
>>
33
Jeikobno Iisoowo aitogori.
1
Jeikobno jaaya uu waama Iisoono ejauruta 400 yoowo motoo kanano kagiti, ii
iiiro. Kawaajo meraborauruta mendeema ooma Lea, Reizel ano wele embawoita yooo
borogiano oono.
2
Kae ama ooma kokae arego oono: Wele embawoita yorono
meraboraurugara uuama wala kegi. Yooo gemagiano Leano meraborauruta yoowo
kegi Reizel ano meria Joosef yorono daandaa keni.
3
Sumaa kae arego ooma ao yooo wosogiano wala kema simi kuma
namono usugo waaro india 7 kolooro kema dataa jaasewaano keuro.
4
Keuroto,
Iisoono koga iimambaajo uulaawo bobogari ka suugo mu boriano aroyano
giliro kemero buuta kito nero urusaa aori.
5
Iisoono jaaya uu waama Jeikobwaa
embamerauruta iiima koga qisi muro: Koi dae yoono giwo kaju? Qisi muro
kokae meleeno: Anutuno kale moriaa qagano merabora koi wele ejaga nii nonota
kajo.
6
Kae meleeno wele embawoita yorono meraboraurugara yoowo kosere kouma
simi kuma namono usugogi.
7
Kawaa gematano Lea ano meraborauruta yoono
kaaiadee kosere kouma simi kuma namono usugogi. Tetegoyano Joosef ano Reizel
yorono kosere kouma simi kuma namono usugori.
8
Kae agi Iisoono kokae qisi muro: Eja ano oro tuu kuuya kanano mokoloo
oonjei, ii kania naata wasi oona kajuya? Kae qisi muro kokae ijoro: Oo eja
pona, niino ii goo jaagano kiakoomu mokoloomambaajo ama wasi oombe.
9
Kae jeroto, Iisoono qaa kokae ijoro: Oo kona, ii noono mamaga sonano raju.
Kawaajo ii saano toroqe geegaa bua koloo ewaa.
10
Kae ijoro Jeikobno kokae jero: Kae qaago. Giino niimanaa ama ala awaa
me nona goo jaasewaga iibe Anutuwaa jaasewaa kaaa kolooja. Kawaajo nii goo
jaagano kiakoomu mokoloojei ee, mono kalena koi saano bua qe aowa.
11
Anutuno kale moria qendeema nono laligo koube iwoi kuuya amamaakejei, ii
kuuya saano e nonja. Kawaajo keraqeeago kalena me kagiti, ii saano mewa. Kae
ijo kapara koma nanotiwaajo Iisoono keraqeeago kalea ii bua qe aoro.
12
Bua qe ao kokae jero: Mono saano toroqe kemboa. Niino koipugia
koloowe oo saano niwo kagi kemboa.
13
Kae jeroto, Jeikobno kokae ijoro: Eja pona, moba. Meraborauruna yoono
esugia kamakamaata kolooju ano lama nemua ano bulmakao nemua meraboragia aju
oomakejuti, niino ii kala koma oomakeje. Kae kolooro ii kana kembuwaajo
weemboria motoogowaa so molakota ootaawonagati ee, yoono mono esugia
kamaaro korebore komuwuyaga.
14
Kawaajo eja pona, gii saano wala kena wele ejaga
niino sosooda gemagano gotaa kamaa. Oro ootaawe wosonano wala kembuti ano
meraborauruna esugiaa so osooso ka ka era Seir gomano somatana goono
kouboa.
15
Kae ijoro Iisoono kokae jero: Kae kolooro nii saano ejauruna tosaaa
oomesaowe giwo oso kawu. Kae jero Jeikobno kokae qisiro: Gii mono
naambaajo kae anaga? Oo eja pona, nii goo jaano kiakoomu mokoloowe mono
sokoma nono tegoja.
16
Kae jero Iisoono weemboria iikanoadee eleema kema Seir gomaano keuro.
17
Jeikobno Sukot gomano kema iikano aaa miria oso orouruta yooojo kuua
kuua mero. Kawaajo goma miri iikawaa qata Sukot (Halihali) qamakeju. Kia.
18
Jeikobno tani kaaano Mesopotemia (Padan Aram) balo mesaoro. Mesao ka
Keinan balombaa tao qata Sekem kano awaagadee kouro. Kouma opo sel kuua tao
kosiano balo koriano mororogo kuu ragi.
19

Joos 24.32, Jon 4.5
Opo sel kuua kosiano balo koriano mororogo kuu ragi.
19

Joos 24.32, Jon 4.5
Opo sel kuua
balo koriano kuuroti, iino goma kitia ii Sekembaa maa Hamor iwaa merauruta
yooonoga silwa kota 100 kano sewaa mero.
20
Sewaa me kano jiwowo alata mo
me qata El, Israelwaa be Anutuya, kae qaro. (El = be)
Jen Jen
<<
33 33
>>
33:19: Joos 24.32, Jon 4.5
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
34 34
>>
34
Sekem yoono Daina me boli mugi.
1
Leano Jeikobwaa borata Daina meroti, iino kamba mono Keinan emba sara
iiimambaajo keno.
2
Keno balo iikawaa eja poa Hamor iino Hiwi kanagesowaa ejaga
laligoro. Iwaa meria Sekemiino Daina iima iikanondee iimanaanaa moma horo me
kilee muro.
3
Sekemno wombota Jeikobwaa borata Dainawaajo pororogo somogo
uukaleano jopago mu kele qaayano je tutugo mu laligoro.
4
Tutugo mu laligo
maa Hamor kokae ijoro: Ama, gii saano emba sara koi noo embanaga
koloowaatiwaajo qaa gawo mewa.
5
Kamba kano Jeikobwaa meraauruta yoono balo koriano kema miriwaa
orourugia gale koma ooma laligogi Sekemno Daina me kileero maa Jeikobno borataa
buzu qaa ii kae moro. Ii moroto, ii mesago merauruta mirino koubutiwaajo qaaya
bogoro mamboma raro.
6
Mamboma raro Sekembaa maa Hamor iino qaa gawo
memambaajo Jeikobwaano karo.
7
Ka raro Jeikobwaa meraurutano balo korianoga
kougi. Kouma iikanondee iwoi asugirotiwaa sunduya ii kokae mogi: Sekemno
Jeikobwaa borata me kileero Israel kanatuuru batugiano sili gamuyawo kolooro. Sili ii
mende aaaa so kolooro. Ii moma uugiano kobooro wosobiri moma goroooso agi.
8
Goroooso mokoloogito, Hamorno kokae iijoro: Merana Sekembaa
uuwombotaa naaa ii ooo naamboragiaajo mokotaa raja. Kawaajo saano je tegogi
Dainano iwaa embia koloonaga.
9
Saano nonowo naamboraurunana utequte ama aoni
kema karo laligowoa. Kae saano qenaqena koloo laligowoa.
10
Kae ama saano
nonoo batunanano rama laligowu. Nono balonana koi ii mende ago komboato, oo
saano iikano la kema ka aigiaa so balo kitia kitia bua qe ao mirigia me nonowo
agune-qagune ama laligowoa.
11
Kae jero Sekemno Dainawaa manaauruta ii kokae iijoro: Niino ooo jaano
kiakoomu mokoloomambaajo moma qisi oonje. Kawaajo ii me woiwaa qisi
nombuti, nii saano ii oomaa.
12
Emba sewaa ano kale me ka oomaati, iikawaa
jagoya ii saano aigiaa so me ubu. Ii me woiwaa qisi nombuyagati, niino ii saano
oomaa. Qaana kota koi: Oono mono je tego naamboragia nogi noo embanaga
koloowaa.
13
Sekemno naagia Daina me kileerotiwaajo ama Jeikobwaa merauruta yoono
osokakale qagano Sekem ano maa Hamor meleema oroma
14
qaa kokae jegi mori: Eja
mombaa seliano Anutuwaa aiweseya mende kotogiti, nono naamboranana eja iikaaa
saano mende muboa. Kae ani gamugamu qananano ubabo. Kawaajo nono ii
mubombaajo amamaajo.
15
Oo sili motoogo kokae agi nono uumotoogo amboa:
Wala Anutuwaa aiweseya ii ejaurugia kuuya ooo selegiano kotogi tegoro nono laligojoi
kaaa koloowuti ee, mono naamboranana saano oomboa.
16
Kae agi saano oowo
naamboraurunana utequte ama aoni kema karo laligowoa. Kae saano ooo batugiano
rama kanageso tuu motoogo koloo laligowoa.
17
Kae laligowoato, Anutuwaa
aiweseya selegiano kotowombaajo uumotoogo mende ambuti ee, nono mono
naamboranana wama moge kemboa.
18
Qaa kae jegi Hamor ano meria Sekem yorono qaa kaaa kawaajo mori sokono.
19
Kae mori eja gbaworo Sekemno maaa sumauruta yooo batugiano tosaaa
uuugu qabua somata me laligoro. Iwaa uunaaano Jeikobwaa borataajo mamaga
erotiwaajo ama qaa jegiti, ii otaamambaajo isinabisina mende ama kamba mende qe
koriro uro.
20
Kae kolooro Hamor ano meria Sekem yorono Sekemtaombaa eja alauruta
yoowo qaa jewombaajo taombaa nagu kosiano ajoajoroo sombegiano kema kokae
jeri:
21
Eja koi yoono ananawo ala awaa me aokeju. Kawaajo anana saano je
tegoni yoono ananaa balono rama lansa kema ka mirigia me ananawo agune-
qagune ama laligowoa. Yoono balo kitia mewuwaajo titia mamaga eja. Anana
saano yoowo naamboraurunana utequte ama aoni kema karo laligowoa.
22
Anana sili
motoogo kokae ani eja yoono ananawo laligowombaajo uumotoogo ambu:
Anutuwaa aiweseya ii eja iyooo selegiano kotogi eji, iikawaa so ii wala kuuya ananaa
selenanano kaaagadee kotoni tegoro anana saano yoowo kanageso tuu motoogo
koloo laligowoa.
23
Kae ani yooono miriwaa oro tuugia ano esuhina iwoigia kuuya ii mono
ananaa bua koloowuya. Kawaajo qaa ninijogiti, ii saano moma wambelaani yoono
ananaa batunanano rara dundugia mokoloo laligowu.
24
Kae iijori taombaa kiropo naguyano ka ajoroogiti, iyoono kuuya Hamor ano
meria Sekem yoroo qaawaajo uumotoogo ama jegi Anutuwaa aiweseya ii Sekem
taombaa eja kuuya yooo selegiano kotodaborogi.
25
Kotodaborogi weemboria 3:a kolooro kano wijigiaa siimboboloya ii kaaiadee
toroqe moma ragi Jeikobwaa merawoita woi Simeon ano Liwai, Dainawaa naawoita
yorono manjawaa soogara somata me tao iikano sagabaga kema toogia mende
moma ragi alanza manja qe eja kuuya japalele uuri komudaborogi.
26
Hamor ano meria
Sekemii kaaiadee manjawaa soo somatano ururi komuri. Komuri Sekembaa mirinoga
naagara Daina ii horo kamaa wama keni.
27
Kae ani Jeikobwaa meraurutano Sekemno naagia me kilee murotiwaajo ama
taono sararago kema eja qamogia iiima taombaa esuhina iwoiya luluuma qe yogoro
megi.
28
Lama, meme, bulmakao ano dogi tuua tuua ano ilawoilagia kuuya tao uutano
ano balo koriano egiti, ii kuuya kalugo medaborogi.
29
Esuhina iwoigia kuuya korama
emba meraboraurugia kuuya uuama mirigiano iwoigia tosaaa eroti, ii kololoo luluuma
qe yogoro me togo kegi.
30
Kae agi Jeikobno Simeon ano Liwai kokae irijoro: Oro kae ani kakasilili
somataa qaayano mono noo qanano uro laligomaa. Balo kokawaa toya Keinan
kanageso ano Periz kanageso yoono mono kazi moma noma laligowu. Nii ooo
kanatuuruna nono afaaano laligojo. Kawaajo yoono manjaqeqe ejaurugia kululuu
ooma qotogo nonoma manja qe nombuti ee, yoono mono saano japalele nu nii
ano kanatuuruna tiwilaa nonombuya.
31
Jeikobno kae irijoroto, iyorono qaa kokae ijori: Mono nonoo naanana kana
somata emba tani ama muroti, nono mono iikawaa iroa meleema ooni sokonja. Kia.
Jen Jen
<<
34 34
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
35 35
>>
35
Jeikobno Betel keno Anutuno kotuego muro.
1

Jen 28.11-17
Anutuno Jeikob qaa kokae ijoro: Gii mono waama Betel gomano
1

Jen 28.11-17
Anutuno Jeikob qaa kokae ijoro: Gii mono waama Betel gomano
kema rara dunduga mokoloo kano Anutuwaajo siimolo alata mo mewa. Daga
Iisoowaajo olo koma kena Anutuno kamba iikano asugi gonoti, mono iwaajo alata
ii mewa.
2
Kae ijoro Jeikobno sumaa ano ejemba kuuya iwo laligogiti, ii kokae je koto
oono: Be dolopio iwoi towoya batugiano ejuti, ii mono qetego giligi keno koma
konjorati me ao selegia sogbama opo malekugia utegowu.
3
Nii koajili uutano
laligo Anutu qama kooliwe meleema nono ano dae dae kema ka laligoweti, iino
iikano niwo laligo kouro. Kawaajo oo mono kagi Betel gomano kemboa. Nii iikano
Anutuwaajo siimolo alata mo memaa.
4
Kae je koto oono borogiano dolopio
iwoi towoya kuuya egiti ano gejagiano magu sulugiti, ii qetego kololoo Jeikob mugi.
Mugi kema jujuu gere mo Sekem gomano nanoti, iikawaa kaniano namono oso ro
kono.
5
Kae ama waama kegi taoa taoa liligo ragiti, Anutuno kanatuurugia iyooo
uugia kuuro sombugia kanjaawo moma elegia kamaaro Jeikob ano merauruta ii mende
ootaagi.
6
Kae kema laligo Jeikobno ano kanatuuruya kuuya iwo laligogiti, ii uuama
Luz gomano keugi. Luz qata mo Betel ii Keinan balono eja.
7
Kano keuma Jeikobno
siimolo alata mo mero. Dataajo olo koma kenoti, kamba iikano Anutuno balo
iikano asugi muro. Kawaajo Jeikobno goma miri iikawaa qata El Betel qaro. (El Betel
= Betelwaa Bea)
8
Betel kano laligogi Rebekawaa wele embia Debora ii komuro.
Komuro Betel goma baatano jujuu gere mombaa kaniano ro kogi. Jige qama
saagitiwaajo ama jujuu gere iikawaa qata Jige saawaa jujuu kae qagi.
9
Jeikobno Mesopotemia (Padan Aram) balonoa eleema karo Anutuno mombo
asugi mu kotuego muro.
10

Jen 32.28
Kotuego mu kokae jero moro: Goo qaga asugi mu kotuego muro.
10

Jen 32.28
Kotuego mu kokae jero moro: Goo qaga
Jeikob (tiliqili eja) qamakejuto, iikaaa toroqe mende qama laligowu. Kete kanai uma
qaga mono Israel ewaa. Pono kae je qata Israel qaro. (Israel = Anutuwo ao orori.)
11

Jen 17.4-8
Qata kae qama toroqe Jeikob kokae ijoro: Nii Anutu ku-usu
11

Jen 17.4-8
Qata kae qama toroqe Jeikob kokae ijoro: Nii Anutu ku-usu
kuuyaa Toya kolooje. Gii saano koloo seisei ana gbiliuruga yooo jagogiano somarii
ubaa. Goonoga kanatuuru mamaga koloo kanageso tuua tuua asugiwu. Gii kia kia
yooo bemunjalegiaga koloowaga.
12
Niino balo Aabraham ano Aisak bua qe
orombeti, ii mono goo bua qemaa ano goo gemagano gbiliuruga yooo buagia
kaaagadee koloowaatiwaajo ii qemaa.
13
Anutuno qaa kae ijo Jeikob mesao goma miri iikanoa kanakeewa uro.
14

Jen
13
Anutuno qaa kae ijo Jeikob mesao goma miri iikanoa kanakeewa uro.
14

Jen
28.18-19
Anutuno qaaya ijoro moroti, Jeikobno balo iikano jamo mo me waama
28.18-19
Anutuno qaaya ijoro moroti, Jeikobno balo iikano jamo mo me waama
too kuu ii wain ooyano mamatewooya me mori iikawaa qagano oil gerewaa kelega
maaro kemero.
15
Anutuno qaa ijoroti, Jeikobno goma miri iikawaa qata Betel
(Anutuwaa miri) qaro. Kia.
Reizelno komuro.
16
Kawaa gematano Jeikobno sumauruta uuama Betel goma mesao kema laligo
Efrata goma dodowigi Reizelno mera meme kambaano ka kuuro masu jekania
boorogia qero.
17
Masu qenje-mamjeawo somata qeroti, kamba iikano koipu
embano qaa kokae jero moro: Oo Reizel, toroko mende moba. Gii mono kamba
kokaamba kaaagadee mera ejaga mo mombo mewaga.
18
Kae jero mera me komumambaajo ama tomoya me kuuro e qata iikawaajo
Benoni qaro. (Benoni = siimbobolonaa merana) Kae qaroto, maano qata Benjamin
qaro. (Benjamin = Simbawo merana)
19
Reizelno kae komuro Efrata kana goraayano Betlehemkano ro kogi.
20
Ro
kogi Jeikobno too jamo mo me Reizelwaa qasirino kuuro. Reizelwaano too jamo
ii kamba kokaamba kaaagadee toroqe nanja.
21
Kae kolooro Israelno goma ii mesao toroqe kema laligo Eder miri
*Eder: =
21
Kae kolooro Israelno goma ii mesao toroqe kema laligo Eder miri
*Eder: =
lama tuumbaa jaagale meme miri koriga
korigaa teege keuma opo sel kuua iikano
lama tuumbaa jaagale meme miri koriga
korigaa teege keuma opo sel kuua iikano
mororogo kuuro. Kia.
22
Jeikobwaa sumauruta yoono balo iikano rama laligo
mutu meria Ruuben iino maaa embia sewaa mende memeta Bilha iwaano kema motoo
eri maa Israelno iikawaa buzuya moro.
Jen 49.4
eri maa Israelno iikawaa buzuya moro.
Jen 49.4
Jeikobwaa merauruta
1 Hist 2.1-2
23
Jeikobwaa merauruta 12 ii kokae: Leawaa merauruta Ruuben ii Jeikobwaa meria
mutuya. Iwaa gematano Simeon, Liwai, Juuda, Isakar ano Sebulun.
24
Reizelwaa
merawoita qagara Joosef ano Benjamin.
25
Bilha Reizelwaa wele embawaa merawoita ii
Dan ano Naftali.
26
Zilpa Leawaa wele embawaa merawoita ii Gad ano Aser. Jeikobwaa
merauruta kaaa ii Mesopotemia (Padan Aram) balono koloogi. Kia.
Aisakno komuro.
27

Jen 13.18
Jeikobno kema laligo Kiriat Arba (qata mo Hebron) kawaa kosiano
27

Jen 13.18
Jeikobno kema laligo Kiriat Arba (qata mo Hebron) kawaa kosiano
Mamre gomano maa Aisakwaano keuro. Asia Aabraham ano maa Aisak yorono wala
balo iikano waba koloo laligori.
28
Maa Aisakwaa laaligo kambaa ii yambu 180
kolooro komuro.
29
Eja waa kolooro yambuyano momogoro goro qe komu
ambosakouruta yooono toroqero. Merawoita Iisoo (Eesau) ano Jeikob yorono
qamoya ii ro koni. Kia.
Jen Jen
<<
35 35
>>
35:1: Jen 28.11-17
35:10: Jen 32.28
35:11: Jen 17.4-8
35:14: Jen 28.18-19
*35:21: Eder: = lama tuumbaa jaagale meme miri koriga
35:22: Jen 49.4
35:27: Jen 13.18
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
36 36
>>
36
Iisoowaa gbiliuruta
1 Hist 1.34-37
1
Iisoo qata mo Edomiwaa gbiliuruta yooo qa aregia ii kokae:
2

Jen 26.34
1
Iisoo qata mo Edomiwaa gbiliuruta yooo qa aregia ii kokae:
2

Jen 26.34
Iisoono Keinan emba karoo oonoti, iyooo qagia ii kokae: Ada ii Hit eja Elon iwaa
borataga, Oholibama ii Hiwi eja Zibeombaa meria Ana iwaa borataga.
3

Jen 28.9
Basemat ii borataga, Oholibama ii Hiwi eja Zibeombaa meria Ana iwaa borataga.
3

Jen 28.9
Basemat ii
Ismaelwaa borata Nebaiotwaa naaa.
4
Adano Iisoowaa meria Elifaz mero Basematno iwaa meria Reuel mero.
5
Oholibamano Jeus, Jalam ano Kora oono. Iisoowaa merauruta kae ii Keinan
balono koloogi.
6-7
Jeikob ano Iisoo yoroono miriwaa oro tuua tuua mamaga egitiwaajo balo
wabaga laligoriti, iikano mende sokono. Esuhinagarano somata totoo kolooro
motoo rama laligowombaajo amamaagi. (6) Kawaajo Iisoono embauruta,
meraborauruta ano kanagesouruta kuuya iwaa mirino laligogiti, ii uuano. Ii uuama
lama bulmakao tuua tuua, dogi kameluruta ano esuhina iwoiya kuuya Keinan
balono laligo mokolooroti, ii me koga Jeikob mesao balo mono keno.
8
Iisoo
qata mo Edom iino kae ama Seir balo baaayawo kano kema laligogi.
9
Iisoono Seir balo baaayawo kano laligo Edom kanageso yooo bemunjalegia
kolooroti, iwaa gbiliuruta yooo qa aregia ii kokae:
10
Iisoowaa merauruta yooo qagia ii kokae:
Embia Ada iwaa meria qata Elifaz. Embia Basemat iwaa meria qata Reuel.
11
Elifazwaa merauruta 5 ii
Teman, Omar, Zefo, Gatam ano Kenaz.
12
Iisoowaa meria Elifaz iwaa embia sewaa mende memeta qata Timna iino
Elifazwaa meria Amalek mero. Iisoowaa embia Ada iwaa esa ejauruta ii kia.
13
Reuelwaa merauruta 4 ii
Nahat, Zera, Sama ano Miza. Iisoowaa embia Basematwaa esauruta eja ii kia.
14
Iisoowaa embia Oholibama iino Iisoowaa merauruta
karoo oonoti, ii qagia Jeus, Jalamano Kora qagi.
Oholibama ii Zibeombaa meria Ana iwaa borata kolooro.
15
Iisoowaa gbiliuruta tuua tuua yooo eja pogia
ii kokae: Iisoowaa meria mutuya Elifaz iwaa merauruta
eja po koloogiti, ii qagia Teman, Omar, Zefo, Kenaz,
16
Kora, Gatam ano
Amalek. Elifazwaa gbiliuruta eja po Edom balono koloogiti, ii kia. Ii Iisoowaa embia
Ada iwaa esaurutaga koloogi.
17
Iisoowaa meria Reuel iwaa merauruta eja po koloogiti,
ii qagia kokae: Nahat, Zera, Sama ano Miza. Reuelwaa gbiliuruta eja po Edom
balono koloogiti, ii kia. Ii Iisoowaa embia Basemat iwaa esaurutaga koloogi.
18
Iisoowaa embia Oholibama iwaa merauruta eja po koloogiti,
ii qagia kokae: Jeus, Jalamano Kora. Eja po ii Iisoowaa embia Oholibama,
Anawaa borata iwaa merauruta koloogi.
19
Iisoo (Esau) qata mo Edomiwaa merauruta kia ano yooo kanagesourugia ano
eja pogia ii kia.
Seir kanagesowaa qa area
1 Hist 1.38-42
20
Hoor kanagesowaa eja Seir iwaa merauruta wala Edom balono laligogiti, iyooo
qagia ii kokae:
Lotan, Sobal, Zibeon, Ana,
21
Dison, Ezer ano Disan. Seirwaa merauruta ii wala
Edom balono Hoor kanageso yooo eja pogiaga laligogi Iisoono kanage karo.
22
Lotambaa merawoita woi ii qagara
Hori ano Heman. Lotambaa naaa qata Timna.
23
Sobalwaa merauruta qagia ii kokae:
Alwan, Manahat, Ebal, Sefo ano Onam.
24
Zibeon iwaa merawoita woi qagara Aiya ano Ana. Anawaa sunduya ii kokae: Iino
maa Zibeombaa dogia balo qararakokoano gale koma oono nene mogama negi
iikano apu jaaya jaaya geriawo mokolooro.
25
Anawaa meraborawoita woi ii
meria Dison ano borata Oholibama.
26
Disombaa merauruta qagia ii kokae:
Hemdan, Esban, Itran ano Keran.
27
Ezerwaa merauruta qagia ii kokae:
Bilhan, Zaawan ano Akan.
28
Disambaa merawoita woi ii qagara
Uuz ano Aran.
29
Hoor kanagesoya kanagesoya yooo eja pourugia yooo qagia ii
Lotan, Sobal, Zibeon, Ana,
30
Dison, Ezer ano Diisan.
Hoor kanagesoya kanagesoya yooo eja pourugia ii aregiaa so Seir balono kae
laligogi. Kia.
Edom yooono ki po are
1 Hist 1.43-54
31
Israel kanageso yooono ki po mo mende gale koma oono walawala kamba
kano ki po kokaeano Edom balo kano gale koma ooma laligogi:
32
Beorwaa
meria Bela iino Edom yooo ki pogia kolooro. Iwaa sitiaa qata Dinhaba.
33
Belano komuro Bozra gomambaa eja qata Jobab, Zerawaa meria iino Belawaa
duano ki koloo laligoro.
34
Jobabno komuro Teman balombaa eja qata Husam iino
duano ki koloo laligoro.
35
Husam komuro Hadad, Bedadwaa meria iino duano ki
koloo laligoro. Hadadno Moab balono kema Midian eja yoowo manja qe uu
haamo ano. Iwaa sitiaa qata ii Awit.
36
Hadadno komuro Masreka gomambaa eja qata
Samla iino duano ki koloo laligoro.
37
Samlano komuro Saul iino kitiano ki koloo laligoro. Iwaano goma miri
Rehobot ii Yufreitis apu gowoyaa kosiano ero.
38
Saulno komuro Baalhanan, Akborwaa
meria iino Saulwaa kitiano ki koloo laligoro.
39
Akborwaa meria Baalhanan komuro
Hadarno kitiano ki koloo laligoro. Iwaa sitiaa qata ii Pau. Embiaa qata Mehetabel. Ii
Matredwaa borata ano Mezahabwaa esiaga laligoro.
40
Iisoowaa gbiliuruta yooo eja po qa aregia ii isigiaa so ano goma miri balogiaa
so kokae kolooro:
Timna, Alwa, Jetet,
41
Oholibama, Ela, Pinon,
42
Kenaz, Teman, Mibsar,
43
Magdiel ano Iram. Eja ii Edom kanagesowaa eja pourugiaga
laligogi qagiaa so goma miri balogiaa qagia qagi.
Edom qata mo Iisoo iino wala balo me rama laligo Edom kanagesowaa
bemunjaleya kolooro. Kia.
Jen Jen
<<
36 36
>>
36:2: Jen 26.34
36:3: Jen 28.9
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
37 37
>>
37
Joosef ano daremuuruta
1
Aisakno Keinan balono waba koloo laligoro meria Jeikobno iikano toroqe
laligoro.
2
Jeikobwaa gbiliuruta iyooo sundugia kokae:
Joosefno eja gbaworo yambuya 17 kolooro daremuuruta, maaa embawoita
sewagara mende memeta Bilha ano Zilpa yoroo merauruta yoowo lama ano meme
(noni) tuua tuua gale koma ooma laligogi. Kae laligo daremuurutano sili agiti,
iikawaa sunduya bologa bologa ii maa ijoro moma laligoro.
3
Jeikobno eja waa kolooro meria Joosefno kolooroti, iikawaajo maano ii
merauruta tosaaa kuuya uuugu uutano jopago mu laligoro. Kamba mono maleku
koriga iima-aiaiawo boria koriga ii me Joosef muro.
4
Maano ii daremuuruta kuuya
uuugu uutano jopago mu laligoroti, iwaa daremuurutano ii iima kanai kazi ama
mu iwo ala-alawaa qaaya mo mende ami moma laligogi.
5
Gomantiia mono Joosefno gao mo iima iikawaa sunduya ii daremuuruta
iijoro mogi. Ii mogi uugiano waaro kazi mamaga moma mu laligogi.
6
Sunduya ii kokae
jero mogi: Mobu, nii gao mo iijei, ii kokae:
7
Anana gawono laligo wiit padi
boranana somogowombaa tani anjo. Kae ani noono wiit padi borana iikano waama
koa nano ooono bora kano mono noono bora liligo sigo nanjuya.
8
Kae iijoro moma daremuurutano Joosef kokae ijogi: Gii nonoono ki poga
koloonaga me? Gii oano gale koma nonomambaajo moja me? Joosefno gaoa iima
kawaa sunduya iijoroti, iikawaajo yooo uugiano mombo toroqe waaro kazi somata
totoo moma mu laligogi.
9
Kawaa gematano gao mo mombo iima iikawaa sunduya daremuuruta kokae
iijoro mogi: Niino gao mo iibe iikano wee, koi ano segelao 11 kano noono
usugogi.
10
Sunduya ii maa ano daremuuruta iijoro mogi maano temboma kokae je
muro: Gii gao tania kaaa ii nomaembaajo iijaa? Nii, nemuga ano daremuuruga nono
mono nomaeano goono ka jaasewagano simi kuma namono usugowonaga?
11
Apo 7.9
Kae kolooro daremuurutano uugiano motoqoto moma mu laligogito,
Apo 7.9
Kae kolooro daremuurutano uugiano motoqoto moma mu laligogito,
maano qaa ii uu konoano ano ero romogo laligoro. Kia.
Joosef sewaa me wama Iijipt balono kegi.
12
Kamba mono Joosefwaa daremuuruta yoono magiaano lama tuuuruta
gale koma oombombaajo Sekem goma kosiano kema laligogi.
13
Iikano laligogi
Israelno Joosef kokae ijoro: Merana, goo daremuurugano Sekem kosiano lama
tuunana gale koma ooma laligojuti, ii moja. Saano koi kana wasi gombe yooono
kemba. Kae ijoro Saano kemaa, jero.
14
Jero kokae ijoro: Gii mono kema daremuuruga ano lama tuunana iiima nomae
laligojuti, iikawaa qaa sunduya ii me eleema ka jena momaa. Kae jero moro Hebron
dondooanoga wasi muro kema kema Sekem balono keuro.
15
Sekem balono keuma balo koriano kana mogama la kema laligoro eja mono
mokoloo iima kokae qisi muro: Gii naa iwoiga mogama laligoja?
16
Qisi muro kokae meleeno: Nii daremuuruna yooojo moganje. Yoono
dakano liligo lamaurugia gale koma oonjuti, ii saano jena momaa.
17
Kae meleeno kokae jero: Yoono mono goma koi mesao kegi. Dotan
gomano kembombaajo jegi mobe. Kae jero moma daremuuruta yooo kanagiano
ootaa kema Dotan goma kosiano kema mokoloo oono.
18
Mokoloo ooma kosogiano mende keuroto, sigesige endu karo daremuano ii
iima ajoroo Joosef qewombaajo agona agi.
19
Agona ama iyagiodee kokae ami
mogi: Iibu, gao ii-ii eja iikano mono endu kaja.
20
Ayo, mono kagi kema qeni komuro
qamoya apu roa mono gilini kemero kokae jewoa: Oro kawaliano mono ii qero
komuro. Gaoaa hoano nomae koloowaati, ii mono iikawaa gematano iiboa.
21
Kae ami mogi Ruubeno ii moma Joosef borogianoga metogo laaligoya
somogomambaajo moma kokae jero: Ii mono mende qeni komuwaa.
22
Toroqe
kokae jero mogi: Saya mono mende maabu. Balo qararakokoano apu ro koi nanji,
ii saano iikano giligi kemewaato, borogiano mono iwaa seliano mende oosiri qewu.
Ruubeno Joosef borogianoga metogo ago koma wama maaano eleema kembojo
moma qaa kae jero.
23
Kae jero moma nagi Joosefno daremuuruta yooono kouro. Kouro malekuya
koriga iima-aiaiawo boria koriga mouma karoti, ii la horo menjuqenjuragi.
24
Ii
menjurama kogia qelanji me kema apu rono giligi kemero. Apu ro ii apuya qaa
gbameaga nano.
25
Kae ama nene newombaajo kamaa ragi. Kamaa rama jaagia uugi keno Ismael
kanagesowaa komahooro eja tosiano Gilead goma mesao kamelgia dono dono kuu
ooma awaao kagi iiigi. Yoono kamel qagiano dae rombo, sele morimoriwaa kelega
ano marasi gere tokoya qata mor bala ii agi bosima Iijipt kantrino kembombaajo kagi.
26
Kae iiima Juudano daremuuruta kokae iijoro: Anana konana qeni komuro
sayaa qaaya kolati asagowoati ee, iikano mono nomae ilaa nononaga?
27
Iino
ananaa konana koloo ananaa sakitinana koloojiwaajo mono boronanano seliano mende
oosiri qewoato, saano kagi kema Ismael eja yoono ii sewaa mewutiwaajo
oomboa. Kae iijoro daremuurutano ii moma uumotoogo ama wambelaagi.
28

Apo 7.9
Kae agi Midian balombaa Ismael kanagesowaa komahooro eja yoono
28

Apo 7.9
Kae agi Midian balombaa Ismael kanagesowaa komahooro eja yoono
ka kouma uuuguwombaajo agi. Kae agi kogia Joosef ii apu ronoga horogi kouro
silwa kota 20:no sewaa mewutiwaajo oogi. Oogi Ismael eja yoono ii sewaa me
wama Iijipt kantrino kegi.
29
Kegi Ruubeno mogega eleema apu rono karo Joosef iikano mombo mende
nano iima wosoya juno wosobiria qendeema malekuya menjurano.
30
Malekuya menjurama
kouruta yooono eleema ka kokae iijoro: Mera gbaworono mono daege ali
sooja? Yei, magaa siita! Iikawaa qaaya ananaa qanano uro mono nomae ambenaga?
31
Kae iijoro meme (noni) ejia mo me qegi komuro Joosefwaano maleku me
meme iikawaa sayano qendugo me boligi.
32
Me boli malekuya koriga iima-aiaiawo
boria koriga ii me mirino kema maa qendeema kokae ijogi: Nono koi mokoloojo. Ii
meraga Joosefwaanoga me qaago, ii saano iima gosiwa.
33
Kae jegi iima gosi kokae jero: Koi ii meranaano malekuga. Oro kawalia
mono mono japalele qero komuro gogoro. Oano, Joosef ii kitomitoro borombooro
kolooro.
34
Kae je amburere ama wosobiria qendeema malekuya menjurama selia
namono me boli meriaajo kamba koriga jige qama saama laligoro.
35
Kae laligoro
meraborauruta kuuya yoono ka ulukole me mubombaajo agito, iino ii qetama
togo uukondugadee moma kokae jero: Qaago! Niino mono jige qama saama
laligo komu koomu gomano meranaano kememaa. Kae je Joosefwaajo saama
laligoro.
36
Kae laligoro kamba kano Midian balombaa komahooro eja yoono Joosef
wama Iijipt kantrino keuma sewaa mewutiwaajo agi Faarao kimbaa jawia mo qata
Potifar, kimbaa laaligoyaa sikiriti yooo kawali galegiaga laligoroti, iino ii sewaa mero
weleqeqeya omaya kolooro. Kia.
Jen Jen
<<
37 37
>>
37:11: Apo 7.9
37:28: Apo 7.9
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
38 38
>>
38
Juuda ano Taamar
1
Kamba kano Juudano daremuuruta oomesao yagomaano Adulam gomano
keme eja mo qata Hira iwo rama laligoro.
2
Kano laligo Juudano Keinan eja mo qata
Sua iwaa borata iima embiaga mero motoo eri.
3
Motoo eri embiano koro ama mera
me qata Er qaro.
4
Kae qama mombo koro ama mera mo me qata Oonan qaro.
5
Kawaa baatano mombo toroqe mera mo me iwaa qata Sela qaro. Mera ii Kezib
gomano laligo kano mero.
6
Kae laligogi Juudano meria mutuya Er iwaajo emba mo qata Taamar muro
embiaga kolooro.
7
Embiaga kolooroto, Juudawaa meria mutuya Er iino Pombaa jaano
kilega meme koloo laligoroti, iikawaajo Pono je tego muro komuro.
8
Komuro
Juudano meria Oonambaajo kokae jero: Gii saano dagaano malo me qambota
koloojaiwaa kana qaaya otaa iwo e dagaajo gbili mekoloowa.
9
Kae jeroto, Oonano gbili ii iwaa bua mende koloowaati, kae moma sili kokae
ama laligoro: Dataajo gbili mekoloowabotiwaajo iwaa emba maloyawo e laligoriti,
kamba iikano kamba so mera mekomekoloowaa sele apuya ii ee namono maama
laligoro.
10
Sili kaa ama laligoroti, ii Pombaa jaano kilegamo kolooro. Kawaajo Pono
ii kaaagadee je tego muro komuro.
11
Komuro Juudano earoya Taamar kokae ijoro:
Gii mono magaa miri gomano eleema kema maloya laaligo laligona merana Selano
somarii somata koloogo gii gombaa. Keeta kokae romogo kae ijoro: Selawaa
dawoita komuri iino iikawaa so laligo kaaagadee komuwabo. Kae romogo Taamar
ijoro maaa gomano eleema kema kano rama laligoro.
12
Kano rama laligoro kamba koriga tegoro Suawaa borata, Juudawaa embia iino
komuro. Komuro jige qama saama laligoro tegoro Juudano goma balo qata Timna
kano eja tosiano iyaaa lamauruta yooo jugia motogiti, ii iiimambaajo uro. Adulam
gomambaa eja alia Hira iwo motoo iikano uri.
13
Uri Taamar buzu qaa kokae jegi moro:
Moba, goo eja earogano mono lamauruta yooo jugia motomambaajo ama Timna
goma balono kenja.
14
Kae jegi moro. Juudawaa meria Selano mono somarii somata kolooro kile ii
embia koloowaatiwaajo mende muro. Kawaajo Taamarno malo laligomambaa malekuya
qetego wa kawoseseno wa jaaya esuu turu aoro. Kae ama Timna kekembaa
kanano kema tao qata Enaim kano keuma kiropo nagu kosiano raro.
15
Raro Juudano ka iima jaasewaa esuurotiwaajo ii mende iima koto ii kana
somata embaga kae romogoro.
16
Earoyaga raroti, ii mende moma kotorotiwaajo ama
kana goraayano iwaano kema kokae ijoro: Saano kana niino giwo ewota.
Kae ijoro moma kokae qisiro: Niwo ewagatiwaa tawaya mono naa iwoiga nomba?
17
Kae qisiro kokae ijoro: Nii neenaa tuunoa meme meria gbaworoya mo ambe
goono kawaa. Kae ijoro kokae qisiro:
Ii wala mende ka kouro qaagaa hoa koloowaatiwaa iwoi mo ii nomba me qaago?
18
Kae qisiro kokae jero: Noo qaanaa hoa koloowaatiwaa iwoi mo ii mono naa
iwoiga gombenaga?
Kae jero kokae meleeno: Muge aasogano qaga mokotaakejai, ii ano iikawaa
kasa wota ano gbaruga borogano me nanjai, mono ii nomba. Kae meleeno iwoi ii mu
iwo ero koro ano.
19
Iwo e waama miriano kema wa kawosesea luluuma qetego malo
laligomambaa malekuya ii mombo mouma laligoro.
20
Kae laligoro Juudano kamba mono Adulamgomambaa eja alia Hira wasi
kokae ijoro: Gii mono meme (noni) meria gbaworoya me kema emba ii muna noo
qaanaa hoa koloowaatiwaa iwoi ii meleema gono me kawa. Gawo kae mewaatiwaajo
Hira wasiro kenoto, Hirano emba ii mende mokolooro.
21
Mende mokoloo Enaimeja
tosaaa kokae qisi ooma jero: Siimolo jigowaa kana somata embano Enaim
kokaamba kana goraayano raroti, ii dakano?
Kae jero kokae meleema ijogi: Emba kaaa mo ii kokano mende laligoro.
22
Kae jegi Hirano ee eleema Juudawaano ka ijoro: Niino kema emba ii mende
iibe. Goma iikawaa toya yoono kaaagadee qaa kokae jegi mobe: Siimolo jigowaa
kana somata embia mo ii kokano mende laligoro.
23
Kae ijoro Juudano kokae jero: Oo alana, mesaowa! Iino iwoi ii saano me
laligowaa. Iwoi mo amboraga, mono jomoma norogi gamuno turu norombabo. Niino
meme meria gbaworoya koi ii saano ambe kenoto, giino emba ii mende mokoloona.
24
Kae jero koi karoombaa so tegoro tosiano Juuda buzu qaa kokae ijogi moro:
Goo earoga Taamarno mono serowili ama koro ama laligoja.
Kae ijogi Juudano ii moma Mooseswaa kana qaawaa so jekooto kokae ano: Ii
mono wama ororaa gereno giligi keme jewaa.
25
Ii wama ororaa kegi earoyano Juudawaajo qaa kokae ano keno: Oo
earona, iwoi kokawaa toyano mono nono koro ama laligoje. Kawaajo muge aaso
koi, iikawaa kasa wota ano gbaru koi mono iima gosi toya mokoloowa.
26
Qaa kae ano keno moma aaa iwoiya ii iima gosi kokae jero: Iino qaa ii oia
jeja. Niino ii merana Selawaa embia koloowaatiwaajo mende mube. Kawaajo iino mono
nii nuugu emba dindia koloo qaa ii jeja. Kae je emba iikawo mombo mende ero.
27
Kanage merabora memambaa kambaano ka kuuro mera gesoyaa uutano
sunesune eja meria woi rari.
28
Rari mera memambaajo ano mono boria suluro kamaaro.
Kamaaro koipu embano ii iima moma kasa oso popola me boriano somogo kokae
jero: Iino wala asugija.
29
Kae jeroto, mera kano boria mombo hororo uro aliano wala asugiro. Iino
asugiro koipu embano kokae jero: Oo mono iikaaa ama kanaga menjurama asugija.
Kae jero qata Perez qagi. (Perez = Kania menjuranja.)
30
Kawaa gematano aliaa boriano
beweso kasa oso popola eroti, iino asugiro qata Zera qagi. (Zera = oso popola) Kia.
Jen Jen
<<
38 38
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
39 39
>>
39
Joosef ano Potifarwaa embia
1
Kamba batuya kano Ismael kanagesowaa komahooro eja yoono Joosef wama
Iijipt kantrino keuma sewaa mewutiwaajo agi. Agi Iijipt eja mo qata Potifar, Faarao
kimbaa jawia mo ano laaligoyaa sikiriti yooo kawali galegiaga laligoroti, iino ii sewaa
mero weleqeqeya omaya kolooro.
2

Apo 7.9
Kae ama laligoro Pono Joosefwo nano iwoi kuuya ama me laligoroti,
2

Apo 7.9
Kae ama laligoro Pono Joosefwo nano iwoi kuuya ama me laligoroti,
iikano toomoria mokolooro. Iino toya Iijipt eja iwaa mirino laligoro.
3
Kae laligoro
Pono Joosefwo nama kondoo muro iwoi kuuya boriano me laligoroti, iikano
toomoriaawo kolooro. Kae kolooro toyano ii iiro.
4
Toyano ii iiro awaa sokono iwaa
jaano iima-ai mokolooro ijoro aaa laaligoyaa galea kolooro. Potifarno Joosef kuu
muro miriaa iwoi kuuya gale kono esuhina buaya kuuya iwaa borono ano kala koma
laligoro.
5
Miriaa iwoiya ano esuhina buaya ii kuuya Joosefno gale kombaatiwaajo
boriano ano laligoroti, Pono kamba iikanoadee kanai Iijipt eja iwaano miri iwoiya
ii Joosefwaajo ama kotuego laligoro. Potifarwaa miriano ano gawoano ilawoilaya
kuuya eroti, ii kotumotue qagano ero.
6
Kae ero Potifarno ilawoilaya e muroti, ii kuuya
Joosefwaa boriano andaboro nama ao ii me woi iikawaa majakakaya mo mende moro.
Iino nene nemambaajo kaagadee motoqoto mende moma siiseweweya qaa laligoro.
Joosefwaa selia onjonbonjo somariiro kaitaniano iima-aiaiawo ero laligoro.
7
Kae laligoro kamba tosia tegoro Potifarwaa embiano Joosef iima iimanaaa
moma kokae ijoro: Gii mono kana niwo ewo.
8
Kae ijoroto, iino ii togo toyaa embia kokae ijoro: Qaago! Moba, tona ao
miriano ilawoila ejiwaa majakakaya mende momakejato, esuhina buaya kuuya ii mono
niino gale koma laligomambaajo noo boronano andabororota eja.
9
Kae ero miri kokawaa uutano ii ano nii noroo ku-usunarano mono ororo eja.
Giino iwaa embia koloojaiwaajo gii ago koma nonoto, iwoi tosia mo ii noojo
mende ago kono. Kawaajo nii nomaembaajo ama nanameme bologa totoo kaaa ii
ama iikano Anutu qotogo sigisogo ambenaga? Awawi totoo
10
Kae ijoro moma qaa
kaaa ii weemboria so Joosef ijo laligoroto, iino kile ii qotogo kema iwaa du eeno
kema iwo ewotiwaajo mende wambelaaro. Kae iwo motoo laligowotiwaajo
kaaagadee togoro.
11
Kae togo laligoro weemboria mono miriwaa weleqeqeuruta yooonoga
mono miri uutano mende laligoro Joosefno gawoa jejeta memambaajo miri uutano
uro.
12
Uro emba iikano Joosefwaa malekuyano qelanji me kokae ijoro: Gii mono
kana niwo ewo. Kae ijoroto, Joosefno malekuya ii iwaa boriano mesao olo koma
qiqigo kema sombeno seleege kamaaro.
13
Malekuya iwaa boriano mesao olo koma
sombeno kamaaroti, emba iikano ii iiro.
14
Ii iima miriwaa weleqeqeuruta ooono kagi ii kokae iijoro: Mobu, lonano
Hibruu eja ii wama mirinanano karoti, iino mono gogiso gogegee ama nonoma laligoja.
Iino niwo ewojo noono koujato, niino qama gigilaaje.
15
Qama gigilaawe moma
malekuya noo wosonano mesao olo koma qiqigo kema seleege kemeja.
16
Kae iijo Joosefwaano maleku kosiano ano ero Joosefwaa toyano eleema
kawaatiwaajo mamboma raro karo.
17
Karo sundu ii kaaagadee ijoro: Hibruu weleqeqe
eja ii wana ananaa mirino karoti, iino mono niwo goaagole amambaajo noono
koujaa.
18
Koujaato, niino qa gigilaawe malekuya noo wosonano mesao olo koma
qiqigo kema seleege kemejaa.
19
Kae ijoro Joosefwaa toya ii embiano sundu kae jero moro kokae ijoro: Goo
weleqeqegano mono kae ama nonja. Kae ijoro iria soono uuta gere jero.
20
Uuta gere
jero je kotoro Joosef me Faarao kimbaa kapuare mirino eja gale koma ooma laligogiti,
mono kapuare miri iikano oogi keme e laligoro.
21

Apo 7.9
Joosefno kapuare miri mono kapuare miri iikano oogi keme e laligoro.
21

Apo 7.9
Joosefno kapuare miri
iikano laligoroto, Pono Joosefwo nama kotuego kiakoomu mu laligoro kapuare
miriwaa gale waano ii iima iwaajo iima-aiai moro.
22
Iima-aiai morotiwaajo eja
kuuya kapuare mirino ragiti, ii Joosefno gale koma oombaatiwaajo iwaa borono
ooono. Iwoi kuuya kano ama me laligogiti, ii Joosefno je koto oonotiwaa so otaa
ama me laligogi.
23
Pono Joosefwo nama kotuego mu kondooro iwoi kuuya ama me laligoroti, ii
toomoriaawo asugi ero. Kawaajo kapuare miriwaa gale waano Joosef iwoi kuuya
nomae gale koma je koto ooma laligoroti, iikawaa majakakaya mo mende totoo
moma laligoro. Kia.
Jen Jen
<<
39 39
>>
39:2: Apo 7.9
39:21: Apo 7.9
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
40 40
>>
40
Joosefno eja woi yoroo gaogaraa kania jero.
1
Kamba tosia tegoro Iijiptwaa ki poaa wain apu qambiwaa galea ano bered
oooombaa galea yorono somatagara Iijiptwaa kia qotogo kana sogiri.
2
Kae ani
Faarao kino jawia woi, wain oo qambiwaa galea waa ano bered oooombaa galea
waa iyoroojo iria soono.
3
Iria soono je kotoro uruama kimbaa laaligoyaa sikiriti
yooo kawali galegiaa kapuare mirino iwaa boriano oroogi kemeri. Joosefno kapuare
miri iikanoadee laligoro.
4
Sikiriti yooo kawali galegiano Joosef je koto muro ii
wele qe oroma laligoro. Kae laligoro kamba tosaaa toroqe kapuare mirino e
waama laligogi.
5
Kae e waama laligogi Iijipt kimbaa wain apu qambiwaa galea ano bered
oooombaa galea yorono gomantiia motoogo iikanoadee gaogara iyaa iyaa iiri.
Gaogaraa kania ii aa aa.
6
Ii iiri Joosefno umugawodee yoroono uma iriiro
uukamakamaa ama bosolee rari.
7
Kae rari Faarao kimbaa jawiwoita iyorono Joosefwaa somatayaa kapuare mirino
iwo motoo rariti, ii kokae qisi orono: Oro kete nomaembaajo jaasewagara wosobiri
jaajaa uu rajao?
8
Qisi orono kokae meleema ijori: Noro gaonara aa aa iijotato, iikawaa kanagara
ii morono jero moboraga? Kae ijori Joosefno kokae jero: Anutuno mono gao
kanagia jejetaa Toya koloojato, saano kile gaogara nijori momaa.
9
Kae jero wain apu qambiwaa gale waano gaoa iiroti, iikawaa sunduya ii Joosef
kokae qero moro: Nii gaonaa uutano wain apu gere mo ii noo wosonano nano iije.
10
Wain apu gerewaa boria karoo nagi kanai sota juma kouma kuuji, kamba
iikanoadee juraya kouma tuno kagea kagea asugi momogogi hoaa kota osaajuya.
11
Osaagi nii Faarao kimbaa qambia boronano me nama hoaa kota me mejejaawe apuya
Faarao kimbaa qambino kemero kimbaa boriano anjea.
12
Kae qero moma Joosefno kokae ijoro: Gaogaa kania ii kokae: Gere boria
karoo ii mono weemboria karoombaa sareya kolooja.
13
Weemboria karoo tegoro Faarao
kino goo waga metaama isama goma mombo gawogano goombaa. Gii wala iwaano
wain apu qambiwaa galeaga laligo qambi Faarao kimbaa boriano ama laligonati, iikawaa
so mono mombo ama laligowaga.
14
Kae laligowagato, siiseweweya qaa laligowagati, kamba iikano mono nii
romogo kiakoomu noma sunduna Faarao ki ijona moba. Kae ama ilaa nona kapuare
miri koi mesao kamaabenaga.
15
Moba, nii Hibruu kanagesowaa balonoga esumumu
qagano yogoro nuagi ka kokaamba kaaagadee iwoi bologa mo kapuare miri
koikawaa dutano noogitiwaa so ii mende ambe.
16
Joosefno kae jero moro bered oooombaa gale waano aliaa gaoaa kania
awaa je asariroti, ii iima kokae jero moro: Niino kaaagadee gao iibe iikano bered
konde karoo noo wanano qindii kajea.
17
Niino kawe konde qagano eu raji, iikano
bered iwoi naagiawo kania kania Faarao kimbaajo ejato, kooa kooa yoono kouma
konde qindii kajeati, iikanoadee ii nedaborojuya.
18
Kae jero moma Joosefno kokae meleema ijoro: Gaogaa kania ii kokae:
Konde karoo ii weemboria karoombaa sareyaga.
19
Weemboria karoo tegoro Faarao
kino je kotoro wasano guu qetoo goma waga ano qamoga metaama gere
taloawono mondogi kooa kooa yoono kouma busuga nedaborowuya.
20
Kae meleema jero weemboria karoo tegoro Faarao kimbaa kolokoloo
kambaano ka kuuro jawiuruta kuuya ii nene lomba oo ooono. Ii oo oooma wain
apu qambiwaa gale waa ano bered oooombaa gale waa iyoroo wagara ii jawiuruta
yooo jaano metaano.
21
Wain apu qambiwaa galeano wala gawoa me laligoroti, ii
toroqe mewaatiwaajo kuu muro mombo toroqe qambi ii Faarao kimbaa boriano ama
laligoro.
22
Kae laligoroto, kino bered oooombaa gale waaa qaaya je tegoro Joosefno
gaogaraa kania jero moritiwaa so ii wasano uu qetoo waa ano qamoya ii metaama
mondogi nano.
23
Iikawaa gematano wain apu qambiwaa gale waa iino Joosef mende
romogo muroto, ii duduu qemasologe laligoro. Kia.
Jen Jen
<<
40 40
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
41 41
>>
41
Kino gao iiro Joosefno kanagara je asariro.
1
Yambu woi tegoro Faarao kino gao mo kokae iiro: Iino Nail apu gowoyaa
goraayano nano
2
bulmakao doa 7 awaa soroya kele busugiawo ii apu gowoya iikanoa
kouma bowololoo batugiano nama temba kegba negi.
3
Iyooo gemagiano bulmakao
tosaaa 7 sii gbaragiagadee kaitanigia kaapiroa ii apu gowoya iikanoa kouma bulmakao
mutuya iyooo kosogiano kema apu gowoyaa goraayano nagi.
4
Bulmakao kaapiroa sii
gbaragiagadee iyoono bulmakao doa awaa soroya kele busugiawo 7 ii gogo oogi.
Faarao kino gao ii iima iikanondee uuta tooro moma waaro.
5
Waama gaoaajo
mombo moma keme kema e gao mo kokae iiro: Wiit dumu kota gowoya
motoogowaa batuyano hoa kota somasomata kagegiawo 7 awaa totoo ii togbama
giliro kamaa nagi.
6
Iyooo gemagiano hoa kagegiawo 7 ii mombo togbama giliro kamaa nagi
balo qararakokoaa haamo geriano oooro sooli gipeya (auta) koloogi.
7
Hoa
boloboolo kagegiawo yoono hoa kagegiawo kogia somasomata kuukuuya ii gogo
oogi. Faarao kino iikanondee uuta tooro moma pora ama waama moro hoa
qaagoto, ii gaoga kolooro.
8

Dan 2.2
Goma asariro Faarao kino gaoaajo motoqoto qaagoto, ii gaoga kolooro.
8

Dan 2.2
Goma asariro Faarao kino gaoaajo motoqoto
moma Iijipt kantriwaa tiriqoonjo ano momakooto eja kuuya horo oono iwaa
jaasewaano kougi. Kougi gao iirotiwaa sunduya ii jero mogito, kuuya yoono gaoaa
kanagara ii Faarao kimbaajo je asariwombaajo amamaagi.
9
Amamaagi wain apu qambiwaa gale waano nama Faarao ki kokae ijoro: Oo
ki, nii kana sogiweti, iikawaa qaayano keteda koi uunano kouro romogoje.
10
Kamba mono Faarao kino jawiwoita noroojo ama iria soono noma laaligoyaa
sikiriti yooo kawali galeaa kapuare mirino noono rabe. Nii ano bered oooombaa gale
waa ii niwo iyaaa kapuare miriano noroono rari.
11
Iikano rama laligo norono gomantiia motoogo iikanoadee gaonara aa
aa iiri. Gaonaraa kania ii iyaa iyaa.
12
Gaonara iiri Hibruu eja gbaworo mono iikano
norowo laligoro. Iino sikiriti yooo kawali galeaa weleqeqeya laligoro noro gaonara ii
ijori. Iino gaonaraa kanagara ii iyaa iyaa je asari norono.
13
Kanagara jero moritiwaa so
hoa mono tororo kokae asugiro: Niino gawona wala me laligoweti, Faarao kino nii
gawo iikano mombo noonoto, alana bered oooombaa galeaa qaaya je tegoro
wasano ido qetoo waa ano qamoya ii metaama mondogi nano.
14
Kae jero Faarao kino moma Joosefno jaasewaano koubaatiwaajo je koto
tosaaa wasi oono kema kapuare miriwaa dutanoga uulaawo wama kagi. Kagi jero wa
juya motogi opoqiisi malekuya utego Faarao kimbaa jaasewaano kouro.
15
Kouro
Faarao kino Joosef kokae ijoro: Niino gao mo iibe kuuyano iikawaa kania
jewombaajo amamaajuto, mono goo kanaga kokae nijoro moje: Mono gaoa
gijoro moma giino iikawaa kania saano je asarikeja.
16
Kae jero Joosefno Faarao ki kokae meleema muro: Oo Faarao ki, niino
qaagoto, Anutuno mono gaogaa kania je asari qaa awaa gono uugano qeagowaa.
17
Kae meleema muro Faarao kino kokae jero: Nii gao iijei, iikawaa uutano
neeno Nail apu gowoyaa goraayano nanje.
18
Kano nambe bulmakao doa 7 awaa
soroya busugia omakelegagiawo ii apu gowoya iikanoa kouma bowololoo batugiano
nama temba kegba nejuya.
19
Iyooo gemagiano bulmakao tosaaa 7 sii
gbaragiagadee kaitanigia kaapiroa totoo ii apu gowoya iikanoa koujuya. Niino
bulmakao bologa totoo kaaa ii kamba mono Iijipt balo kuuya kokano mende iiibe.
20
Bulmakao sii gbaragiagadee kaitanigia kaapiroa iyoono bulmakao doa busugia
omakelegagiawo 7 wala koujuti, ii gogo oonju.
21
Ii gogo oonjuto, ii kile kaitanigiano gogo oonjutiwaa so utequte mende
kolooro iiijento, wala kaitanigiano kaapiroa totoo kouma nanjuyati, iyoono
kaaiadee toroqe nanjuya. Nii gao kae iima uuna tooro pora ama waajea.
22
Waama
mombo e gao mo kokae iijea: Wiit dumu kota gowoya motoogowaa batuyano
hoa kota somasomata kagegiawo 7 awaa totoo ii togbama giliro kamaa nanjuya.
23
Iyooo gemagiano hoa kagegiawo tosaaa 7 ii unjuta juma kouma togbama
giliro kamaa nagi namo qararakokoaa haamo geriano ii oooro sooli melaada ano
gipeya (auta) koloojuya.
24
Hoa boloboolo gipeya kagegiawo ii hoa kagegiawo awaa
soroya ii gogo oonjuya. Niino gao woi ii iima tiriqoonjo ejauruna iijojento, kuuya
yoono iikawaa kanagara je asari nombombaa amamaaju.
25
Faarao kino kae jero Joosefno qaa kokae ijoro: Oo Faarao ki, goono
gaowoi iikawaa kanagara ii motoogo koloojao. Anutuno iwoi kanage amambaajo
moji, iino ii Faarao ki gii gisaanja.
26
Bulmakao doa 7 awaa soroya ii yambu 7:baa sareya
kolooju. Wiit dumu kota hoa kagegiawo awaa totoo 7 ii kaaagadee yambu 7:baa
sareyaga. Kanagara ii ororo ano motoogo koloojao.
27
Bulmakao sii gbaragiagadee kaitanigia kaapiroa 7 kanage koujuti, ii yambu
7:baa sareyaga kolooju. Wiit dumu kota hoa kagegiawo 7 balo qararakokoaa
haamo geriano oooro sooli gipeya (auta) koloojuti, ii bodi laaligowaa yambu 7 iikawaa
sareyaga kolooju.
28
Anutuno iwoi kanage amambaajo moji, iino ii gi gisaama
qendeenja. Faarao kimbaajo qaa keteda koi kae jejei, ii mono iikawaajo ama jeje.
29
Oo ki, yambu 7:baa so nene moria somata qatawo asugi Iijipt balo kuuya sokoma
ewaa.
30
Ii ewaato, yambu 7 iikawaa gemagiano bodiwaa yambu 7 koloo tiwitiwilaa
somata kondooro Iijipt kantrino boliwaa. Iikano asugiro nene moria wala Iijipt balono
eroti, ii balo so yoono duduudaborowuya.
31
Bodi ii kotakota totoo ewaatiwaajo ama
goma so ejemba yoono nene moriambaa yambuya 7 wala Iijipt balono eroti, iikawaa
qaaya ii mombo mende romogo laligowuya.
32
Anutuno gao kania motoogo ii ambea
woi gono iijai, ii kania kokaembaajo: Anutuno qaa ii mono somogo je kotii anota
raja. Ii je kotii anoti, kawaajo iikano mono uulaawo asugiwaa.
33
Kawaajo Faarao ki gii saano momakooto eja mo qaa tororo gosikeji, ii
meweego kuuna Iijipt kantri koi gale koma laligowaa.
34
Kaaiadee kia waa waa kuu
oona goma sokoma galegiaga laligowu. Yoono nene moriambaa yambuya 7 iikaaaa
uugiano nene hogiawo Iijipt balono asugiwuti, iikawaajo jero mendeegi bakagia 5
koloogi yooonoga motoogo motoogo me gawmambaa kowino me kululuu
laligowu.
35
Yoono nama mono jekooto agi yambu awaa 7 koloowuti, iikaaaa uugiano
nene hogia korebore me kululuu gosi laligowu. Kae ama wiit dumu kota ii Faarao
kimbaa kowi miria miria kano me kululuu laligowu. Ii tao so gawmambaa kowi miria
miria kano me kululuu gale koma laligogi kanagembaa neneyaga ewaa.
36
Nene kae
me kululuu laligowuti, ii mono gawmambaa kowi miri so gale kogi mawosusuno ero
kanage bodiwaa yambu 7 Iijipt balo so koloowaati, kamba iikano ii saano me
mendeema ne laligowuya. Kae agi kantriwaa kanatuuru nonono bodi iikawaa
kambaano nenewaa mende komu gororogowoa. Kia.
Faarao kino Joosef Iijiptwaa eja poa kuuro.
37
Joosefno qaa kae jero Faarao ki ano jawiuruta kuuya yoono are iikawaajo
mogi sokono aia mogi.
38
Kae mogi Faarao kino jawiuruta kokae iijoro: Eja kokawaa uutano be
yooo uayano nano laligoji, nono ii kaaa eja mo saano mende mokoloowoa.
39
Kae iijoro mogi Joosef kokae ijoro: Anutuno qaa are kuuya koi gisaanji,
iikawaajo gii kaaa momakooto eja qaa tororo gosinagati, ii mo mende laligoja.
40

Apo
iikawaajo gii kaaa momakooto eja qaa tororo gosinagati, ii mo mende laligoja.
40

Apo
7.10
Kawaajo gii mono naa jikaro mirinaa galea waa koloo laligowa. Giino noo
7.10
Kawaajo gii mono naa jikaro mirinaa galea waa koloo laligowa. Giino noo
kanagesouruna kuuya je koto oona yoono mono goono qaa te koma qaagaa
baatano laligowu. Niino jikaro du rarano ramakejei, iikayadee romogo kawaajo
ama gii guugu somataga koloo laligomaa.
41
Kae ijo toroqe kokae ijoro: Moba, niino gii Iijipt kantri kuuya kokawaa eja
pogia laligowagatiwaajo kuu gonje.
42

Dan 5.29
Kae ijo boro susuyaa jeje kano pogia laligowagatiwaajo kuu gonje.
42

Dan 5.29
Kae ijo boro susuyaa jeje kano
aaso muge kaaa qata mokotaa laligoroti, ii qetego Joosefwaa boro susuyano mouro.
Opoqiisi maleku iima-aiaiawo opo taaano memeta ii mouma mu soro goulno
memeta mo ii me Joosefwaa aroyano kono kemero.
43
Kae ama hoos kare qabo soroya aaa kareyaa qerewea ii iwaajo je tegoro
iikano uro hoosno horogi kema ka laligoro. Kae kema laligoro kimbaa sikiriti
manjaqeqe eja mono wala qele kema goda qe mubombaajo kokae qaro qagi laligoro:
Geja! Mono kesaambu! Kae ama mu Iijipt kantri kuuyaa eja poga kuu muro.
44
Faarao kino Joosef kokae ijoro: Niino Faarao ki koloojento, Iijipt kantri kuuya
kokaamba mono mo mono goo jega qotogo boria me kania mende metaambaa.
45
Kae ijo Joosefwaa qata gbilia (Iijipt qaano) Zafenat-Panea qaro. Kae qama
Heliopolis taombaa jigo gawo gale qata Potifera iwaa borata Asenat ii embiaga
koloowaatiwaajo muro. Kae kantriwaa eja poga koloo Iijipt kantri iimambaajo kema
liligoro.
46
Joosefno yambuya 30 kolooro kano Faarao Iijiptwaa kia iwaa jikaro
gawoa kanai mero. Ii me Faarao kimbaa sitia mesao Iijipt uutano sokoma liligo
laligoro.
47
Nene moriambaa yambuya 7 iikawaa kambaano balogiano nene honombonoa
qaa asugi oono.
48
Nene moriambaa yambuya 7 ka kuugiti, iikawaa kambaano
Joosefno je kotoro nene kania kania Iijipt balono asugigiti, ii me kululuu taogia so
kema gawmambaajo agi. Namo koria tao so liligo rama kegiti, iikano nene hoa
asugigi ii me taogia so kema qenjaaro kowi mirigiano agi.
49
Joosefno je kotoro wiit
padia ano dumu kota tosia ii qenjaaro kowi mirigiano honoa qaa me kululuu agi. Ii
sakasi kowe goraayano ejiwaa so uma nano. Nene moria kelemalele asugi toroqe
erotiwaajo nene tarugia ii toroqe weego bimbimgogi bimooro amamaa mesaogi.
50
Bodi kambaano mende ka kuuro walawala kano embia Asenatno Joosefwaa
merawoita woi orono. Asenat ii Heliopolis taombaa jigo gawo gale qata Potifera iwaa
borataga.
51
Meria mutuya kolooro Joosefno qaa kokae jero: Anutuno ilaa nono
kakasilili majakakana kuuya ano amanaa gomambaa iwoiya kuuya ii duduu laligojei,
iikawaajo. Kae je meriaa qata Manase (Duduuje.) qaro.
52
Meria kanagea kolooro
Joosefno qaa kokae jero: Nii siimbobolonaa baloano laligowe Anutuno kolooseisei
nonji, iikawaajo. Kae je qata Efraim qaro. (Efraim = Kolooseisei nonja.)
53
Nene moria somataa yambuya 7 Iijipt balo sokoma ka kuugiti, ii e kougi tegoro.
54

Apo 7.11
Yambu 7 ii tegoro Joosefno qaa jerotiwaa so bodiwaa yambuya 7 ii kanai
54

Apo 7.11
Yambu 7 ii tegoro Joosefno qaa jerotiwaa so bodiwaa yambuya 7 ii kanai
ka kuugi. Bodi ii balo tosia kuuya sokoma koloo eroto, Iijipt balono nene ii goma so
kowigiano ero.
55

Jon 2.5
Iijipt kanageso korebore yoono kanai bodi moma Faarao kowigiano ero.
55

Jon 2.5
Iijipt kanageso korebore yoono kanai bodi moma Faarao
kimbaa qama nene oombaatiwaajo welegi. Welegi moma Faarao kino ii kuuya
kokae iijoro: Oo mono Joosefwaano kegi iwoi ii me ii ambutiwaa je koto
oombaati, ii mono te koma otaa amakebu.
56
Bodino kantri kuuya sokoma e Iijiptwaa gomaa gomaa kuuya kano toroqe
mamaga bimooro. Kae kolooro Joosefno je kotoro qenjaaro kowi miria miria iyooo
nagugia horo nene ii Iijipt yoono sewaa mewutiwaajo agi.
57
Bodi ii balo kuuya
sokoma bimoo erotiwaajo ejembano goma so kanoa Iijipt ka Joosefwaano kouma
nene sewaa me laligogi. Kia.
Jen Jen
<<
41 41
>>
41:8: Dan 2.2
41:40: Apo 7.10
41:42: Dan 5.29
41:54: Apo 7.11
41:55: Jon 2.5
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
42 42
>>
42
Joosefwaa dauruta Iijipt balono kegi.
1
Iijipt kano nene eroti, qaa ii Keinan balo kano jegi tuno Jeikobno moma
merauruta kokae iijoro: Oo mono naambaajo silemale ama kuru jaa aima laligoju?
2
Apo 7.12
Iijipt kano wiit dumu kota eji, niino qaa kae mobe. Anana mende komu
Apo 7.12
Iijipt kano wiit dumu kota eji, niino qaa kae mobe. Anana mende komu
laaligo toroqe laligowombaa oo mono waama Iijipt keme kano nene tosia sewaa me
kagi ne laligowoa.
3
Kae iijoro moma Joosefwaa dauruta 10 ii mirigia mesao nene sewaa
mewombaajo Iijipt balono kembombaa agi.
4
Magia Jeikobno Joosefwaa koga
Benjamimbaa qagano tiwitiwilaa mo ubabotiwaajo toroko moro. Kawaajo ii dauruta
yoowo mende wasi muro kegi.
5
Keinan balono bodi ii kaaiadee erotiwaajo Israelwaa merauruta yoono Keinan
eja tosiano kegiti, iyooo batugiano wiit dumu kota sewaa mewombaajo motoo
kegi.
6
Kegito, Joosefno Iijipt kantriwaa eja pogia rama laligoro. Iino wiit dumu kota
ii kanagesoya kuuya yoono sewaa mewutiwaajo ano iwaano kouma laligogi.
Kawaajo dauruta kagiti, iyoono kouma iikanoadee iwaa batano simi kuma namono
usugogi.
7
Kae usugogi Joosefno dauruta iiima moma koto oonoto, iyaaa kania
kolati ooma waba eja tani ama ooma horo uree ooma qaa geriawo je kokae qisi
oono: Oo mono dakaya naambaajoa kajuya? Qisi oono kokae meleegi: Nono
Keinan balonoga nene sewaa mewombaajo kajo.
8
Kae meleegi Joosefno dauruta iiima moma koto oonoto, yoono ii mende
moma koto mugi.
9

Jen 37.5-10
Mende moma koto mugi Joosefno eeano gaoa moma koto mugi.
9

Jen 37.5-10
Mende moma koto mugi Joosefno eeano gaoa
yooojo iiroti, ii momoyano kouro romogo so jaa susugia moto kokae iijoro:
Yei, magaa siita! Oo kike kakasilili ejaga kolooju. Nono kantrinana dakano baage
loolooria ero aworo (defence) ama manja qewombaajo bimoojoi, oono ii iima gosi
mobombaajo koi kajuya!
10
Kae iijoro kokae meleegi: Oo eja ponana, kae qaago. Weleqeqeuruga nono
nene sewaa mewombaajo kajoa.
11
Nono kore eja motoogowaa merauruta koloojo.
Nono eja dindia laligo qolomolo mende jekejo. Goo weleqeqeuruga nonono balo
iimagoosiwaa manjaqeqe ejaga mende koloojo.
12
Kae meleegi totorokota Qaago totoo! qama kokae toroqero: Nono
kantrinana dakano baage aworo (defence) ama manja qewombaa bimoojoi, oo ii iima
gosi mobombaajo koi kajuya!
13
Ii moma kokae meleegi: Weleqeqeuruga nono Keinan balombaa eja
motoogowaa meraurutaga, daremu 12 koloojo. Konana konogano kamba kokaamba
mananawo mirino raro mono mende toroqe laligoja.
14
Kae meleegi kokae je oono: Kae koloorogo oo oano goma
iimagoosiwaa manjaqeqe ejaga koloojuti, ii mono iijodaborowe tegoja.
15
Kae laligojutiwaajo niino kokae agotete me oomaa: Faarao kino jaawo
laligoji, niino qaa ho toontooa iikawaa so jojopa qaa kokae je kotiije: Kogia
konogano koi mende kawaati ee, oo mono balo koi mende mesao kembuya.
16
Oo
qaa hoa jeju me qaago, niino ii agotete memambaajo kokae jeje: Oo mono
batugianoga mo wasigi kema kogia konoga wano koi kawao. Tosaaa oo mono koi
mamboma kapuare mirino rama laligowu. Kae mende ambuti ee, oo oano balo
iimagoosiwaa manjaqeqe ejaga kolooju. Faarao kino jaawo laligoji ee, niino qaa hoa
too iikawaa so jojopa qaa ii je kotiije.
17
Kae je ooma jero kapuare miriano ooogi weemboria karoombaa so ragi.
18
Weemboria karoo koloorogo Joosefno ka qaa kokae iijoro: Jaagiawo toroqe
laligowombaajo mobuti ee, oo mono iwoi jemaati, ii agi niino saano laaligogia
somogomaa. Niino kaaagadee oo kaaa Anutuwaa jeta uugumambotiwaajo keena
momakeje. Kawaajo oo mono kokae ambu:
19
Oo eja dindia qolomologia qaa
laligojuti ee, daremu ooonoga mono mono kapuare mirino toroqe raro tosaaa
oo saano wiit dumu kota me gomagiano eleema kembu. Iikano kema mirigiano
kanagesourugia bodi qagano laligojuti, ii nene oombu.
20
Oo mono kae kema kogia
konoga wama noono kawu. Kagi qaagiaa hoano kae asugiro iima moma koto mende
uuwe komuwuya. Qaa kae iijoro mono iikawaa so agi.
21
Yoono Hibruu qaagiano batugiano qaa kokae ami mogi: Nono konana sili
ama munii, iikawaa iroa kilegano mono oano qananano uja. Iino laaligoya
somogo kiakoomu mubombaajo welema kuu nonono kakasililia somata iininto, iwaa
qaaya moma ii tondu mende otaani. Kawaajo kakasilili lombotawo koi kano ananaa
qananano uja.
22

Jen 37.21-22
Kae ami mogi Ruubeno kokae jero: Nii kamba kano kokae
22

Jen 37.21-22
Kae ami mogi Ruubeno kokae jero: Nii kamba kano kokae
iijowe: Oo eja gbaworo ii mono sili bologa mende ama mubu. Kae iijoweto, oo
noono qaa ii qewago silemale agi. Mobu, kamba kokaamba iwaa sayaa iroano mono
qananano uro kakasilili mojo.
23
Kae ami mogi Joosefno yoowo Iijipt qaano qaa jero mono meleeno.
Kawaajo yoono qaagia jegi saano moma asariroti, ii daurutano mende moma kotogi.
24
Joosefno qaagia moma asari eleema saaro. Saama mombo eleema iiima yoowo qaa
jero. Yoowo qaa jego Simeon batugianoga me jero yooo jaagiano somogogi. Kia.
Joosefwaa dauruta Keinan balono eleegi.
25
Joosefno jekooto kokae ano: Weleqeqe oo mono eja iyooo taru gesogiano
wiit padi mougi qaa ootano kouro motomotoo yooono mone esugia ii totogiano aa
aa tarugiano moubu ano kana kekembaa nene samoa ii kaaiadee oombu. Kae je
koto oono iikawaa so otaa agi.
26
Kae otaa agi wiit padi tarugia ii dogi qagiano
somogo mesao kegi.
27
Kema kema gao ewombaajo miri mono keuma daremu
yooonoga mono dogia wagimambaajo ama taru kasia isama mone esuya ii taru qaa
ootano nene qagano raro iiro.
28
Ii iima daremua kokae iijoro: Hei! Iibu, noono
mone koi mono meleema tarunano mougi rajaa. Kae moma wosogia juno aaru
tililigo aima ao kokae jegi: Anutuno koi mono naa iwoiga ama nononja aa?
29
Kema kema Keinan balono magia Jeikobwaano keuma iwoi koloo oonoti,
iikawaa sunduya ii kuuya kokae ijogi moro:
30
Kantri iikawaa eja poa iino horo uree
qaa molakota je goma iimagoosiwaa manjaqeqe ejaga koloowonagati, iikawaa tani kaaa
ama nonono.
31
Kae ama nononoto, nono ii kokae ijoni: Nono eja dindia qolomolonana qaa
laligo balo iima gosiwombaajo ama mende kajo. Qaago totoo!
32
Nono eja
motoogowaa meraurutaga, daremu 12 koloo laligojo. Mono mende toroqe laligoro
konana konogano kamba kokaamba Keinan balono mananawo mirino raja.
33
Kae ijoni balo iikawaa eja poano nonoojo qaa kokae jero: Oo eja dindia
me qolomologoya laligojuti, ii kokae gosi ooma momaa: Ooonoga daremugia
mo ii mono mesaogi niwo koi raro tosaaa oo saano wiit padi me eleema kembu.
Kema mirigiano kanagesourugia bodi laligojuti, ii nene oombu.
34
Oo goma
iimagoosiwaa manjaqeqe ejaga qaagoto, eja dindia qolomologia qaa laligojuti, ii kokae
gosi ooma momaa: Oo mono kema kogia beju ii wama noono kawu. Kae kagi
daremugia meleema oombe saano balo kokano agune-qagune ama laligowu.
35
Kae je taru gesogianoga nene kowigiano maagi mone esugia monegiawo ii
tarugiano motomotoo totogiano raro mokoloogi. Mone esugia mokoloo iima ii ano
magia motoo aaru lalaani toroko mogi.
36
Kae mogi magia Jeikobno kokae
iijoro: Oo merauruna korebore nuambombaajo moju: Joosefno mende laligoja.
Simeon ananawo mende laligoja. Benjamin ii kaaiadee nuama wama kembombaajo jeju.
Siimbobolo kuuya kano mono noo qanano uja.
37
Kae iijoro moma Ruubeno maa qaa kokae ijoro: Nii Benjamin mende wama
eleema ka gomaati ee, gii saano neenaa merawoina woi ii uruna komuwao. Benjamin ii
saano noo boronano ana ii mono gale koma kema laligo wama eleema ka gomaa.
38
Kae ijoroto, Jeikobno meleema jero: Merawoina konoga woi iyoroonoga
datano komuro kogano motoogo laligoja. Oo kanano kembombaajo mobuti, iikano
tiwitiwilaa mono iwaa qagano ubaati ee, oo mono kondoogi wosobiri uutano mono
noo qanano uro komu wa juna lagoawono koomu gomano kememaa. Kawaajo
noo meranano mono nomesao oowo mende kembaa. Kia.
Jen Jen
<<
42 42
>>
42:2: Apo 7.12
42:9: Jen 37.5-10
42:22: Jen 37.21-22
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
43 43
>>
43
Joosefwaa daremuuruta eleema Iijipt kegi.
1
Keinan balono bodi lombotawo ii toroqe ero.
2
Jeikobwaa kanagesourutano wiit
padi Iijipt kantrinoa me kagiti, ii kuuya nedaborogi qaono magiano merauruta kokae
iijoro: Oo mono mombo eleema kema nenenana tosaaa sewaa mewu.
3
Kae iijoro Juudano kokae jero: Eja po iino kapara koma nonoo gale meme
qaa kotakota kokae jero: Kogiano oowo mende kawaati ee, oo mono noo
jaasewanano mombo koubombaajo amamaawu.
4
Kawaajo giino konana wasina
nonowo kawaati ee, nonono saano gomesao nenenana sewaa mewombaajo
kemboa.
5
Eja iikano qaa kokae ninijoro: Kogiano oowo mende kawaati ee, oo
mono noo jaasewanano mombo koubombaajo amamaawuya. Kawaajo giino
Benjamin ago kombagati ee, nono mende kemboa.
6
Juudano kae jero Israelno kokae jero: Oo mono naambaajo kogia mo
laligojiwaa qaaya eja ii ijogi morotiwaajo nii uulombo somata nonju?
7
Kae jero kokae meleema jegi: Eja iikano anana ano kanagesourunana ananaajo
tororo qiqisi kania kania nonoma kokae ninijoro, Magiano jaawo laligoja me qaago?
Daremugia mo laligoja me qaago? Kae jerotiwaajo qiqisiya ii nonono oanondee je
meleeni. Iino kanage konana wama kawutiwaajo jenagati, ii mono walawala kamba
kano nomae mobonaga?
8
Kae jegi Juudano maa Israel kokae ijoro: Kawaajo eja gbaworo ii mono noo
boronano ama wasina motoo kemboa. Kae ana afaago uulaawo gomesao
kanano keni nono, gii ano embameraurunana anana mende komu gororogowoa.
9
Benjamimbaa laaligoyaa doweya iikawaa qaaya mono noo borono ero eleema ka
gomambaajo je kotiije. Niino ii mende wama eleema koi ka goo jaasewagano
mende oomaati ee, iikawaa iroano mono noo qanano uro goo jaano bosima laligowe
namono laaligona tegowaa.
10
Kamba koriga ezelobezelo ama mende mambombonagati
ee, nonono mono endu kema eleema koi kani ambea woi koloonaga.
11
Kae jero amagia Israelno kokae jero mogi: Kae kolooji ee, oo mono kokae
ambu: Goma kokawaa toomoriaa awaa totoo tosia koi kaaa ii me taru gesogiano
mouma kema eja ii kale mubu: Sele morimoriwaa kelega tosia, moro apuya, dae riki,
marasi gere tokoya qata mor gipi, komo, gou ano seu wakato iikawaa hogia.
12
Silwa
mone walaga taru gesogiaa qaa oogiano mougi me kagiti, ii ano iikawaa so qagano
toroqe ama mindirigi jagoyano somarii 2:waa so kolooro ii me eleema kema mubu.
Tosiano koposo ama ii gesogiano agi me nomae?
13
Kogia kaaagadee wama
uulaawo waama eja iikano mombo eleema kegi.
14
Anutu ku-usu kuuyaa Toyano
mono eja iikawaa jaano kiakoomuya oono iino daremugia mo ano Benjamin ii
oowo mirino koi eleema kawutiwaajo wambelaawaa. Noo meraurunano komuntiwilaa
ambuti ee, niino mono ee totoo laligomaa.
15
Kae iijoro kale iwoi ii me silwa mone me kagiti, iikawaa so qagano toroqe
ama mindirigi jagoyano somarii 2:waa so kolooro. Ii me Benjamin motoo wama
waama uulaawo Iijipt kema Joosefwaa jaano keugi.
16
Keugi Joosefno Benjamin ii yooo
batugiano iima iikanondee miriaa galea kokae je koto muro: Gii mono eja koi
uuama neenaa mirino kema ooona rabu. Ragi kema oro mo qe oo weembaa neneya
mozozogona yoono saano niwo motoo nene newoa.
17
Joosefwaa miriaa galeano
je koto murotiwaa so eja ii uuano Joosefwaa miriano kegi.
18
Uuano Joosefwaa miriano kema jenegia ororo toroko moma kokae romogo
batugiano jegi: Wala kani monenana meleema taru gesonanano mougi me kenii,
iikawaajo yoono mono nunuama ka koi nonoogi rajo. Yoono mono qelanji
nunu uree haamo ama nonoma nonoogi weleqeqeuruta omaya kolooni dogiurunana
kalugo ago koma oombubo.
19
Kae je nama Joosefwaa miriwaa galea iwaano
uma kegi miri naguyano nano iwaajo qaa kokae jegi:
20
Oo somatanana, nono kamba
mutuya nene sewaa mewombaajo koi kani.
21
Ka nene sewaa me mombo eleema
kema kanano miri mono kema ewombaajo rama taru gesonanaa kasia isama monenana
totonanano ii kore gesonana aa aa qaa oogiano nene qagano raro iini. Kawaajo
mone ii kete mombo meleema me kajo.
22
Silwa mone ii morono taru gesonanano
meleema mombo anoti, ii nono mende mojo. Nonono ii ano silwa mone tosaaa ii
qagano torokuu nene sewaa mombo mewombaajo gesonanano mouma me kajo.
23
Kae jegi miri galeano kokae jero: Majakaka mende mobu. Ooagiaa ano
magiaa Anutugiano mono mombaa uuta kuuro silwa mone ii taru gesogiano mouro
mokoloogi. Niino ooono silwa mone ii medaborowe. Kawaajo keegia mende moma
mono uubonjo rabu. Kae je Simeon wama yooono kari.
24
Kari motoo uuama Joosefwaa mirino ugi kanagia sogbambutiwaajo apu oono
ano dogigia loloo gbojoja nenegia uuagiro.
25
Yoono weembaa neneya Joosefwaa
mirino motoo newutiwaa qaaya mogi. Kawaajo Joosefno wee biiwiano miriano
koubaatiwaajo mamboma kale iwoigia ii asugano arego ragi.
26
Ragi Joosefno
mirino karo kale iwoigia me ka miriano ugiti, ii mu batano simi kuma namono
usugogi.
27
Usugo waagi jologia iijo nomae laligojuti, qisi ooma kokae iijoro:
Magia eja waaajo nijogiti, iino nomae laligoja? Toroqe jaawo laligoja me qaago?
28
Kae jero kokae meleegi: Goo weleqeqega, nonoo amananano saano laligoja.
Mono toroqe jaawo laligoja. Kae meleema goda qe mu simi kuma namono
usugogi.
29
Kae agi jaaya uuro kema karo koga Benjamin, iyaaa nemuaa meria ii iima
kokae qisi oono: Kogia konogaajo nijogiti, iino koi kolooja me nomae? Qisi
ooma toroqe kokae ijoro: Merana, Anutuno mono kiakoomu gono laligowa.
30
Kae ijo koga iima wosoya pororogoro jaaya kaliligoro saamambaajo moma
iikanondee alanza eleema oomesao uulaawo miri uuta oloa mono uma aodee
rama saaro.
31
Saadaboro jaaua sogbama miri uuta oloa ii mesao ka tororo
mokosigo nama iyaa gale koma ao nembanene kombutiwaajo jero.
32
Iijipt yoono
Hibruu ejemba yoowo motoo nene newombaajo mogi arokuukuuyawo koloojiwaajo ii
amamaakeju. Kawaajo Joosefwaa neneya ii iyaa koma mugi raro daremuuruta yooo ii
iyaa koma oogi ragi Iijipt ejemba iwo nene newombaajo ka ragiti, iyooo nenegia ii
iyaa kogi ragi.
33
Joosefno jero daremuuruta ii koloogitiwaa so arego oogi
mutuyano jaaqeqeyano raro bejugiano konogano raro Joosefno jaasewa qe ooma
raro. Kae rama iyagia aima koto ao waligo ragi.
34
Kae ragi Joosefno jero iyaaa nene dunoa nene tosaaa mendeema me ka
koma oogi koga Benjamimbaajo ambea 5:waa so toroqe kogi nero. Kae ne
Joosefwo jejelomba ama afaakota apu kotiga ne korisoro qagano ragi. Kia.
Jen Jen
<<
43 43
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
44 44
>>
44
Joosefno daremuuruta qambiwaa agobato me oono.
1
Kawaa gematano Joosefno miriaa galea je koto mu kokae jero: Gii mono
eja iyooo taru gesogiano wiit padi ii elaawutiwaa so mouna qaa oogiano koubu.
Kaaiadee motomotoo yooono mone esugia ii aa aa toto qe taru gesogiaa qaa
oogiano amba.
2
Kogia konoga iwaa taru gesoyaa qaa ootano neenaano qambi silwano
memeta ii mono wiit padiwaa monea me karoti, iikawo amba. Kae je koto muro
iikawaa so ano.
3
Goma asariro umugawodee eja ii wasi oogi dogigia uuama kanano kegi.
4
Kema siti mesao korigano mende kegi Joosefno miriaa galea kokae je koto
muro: Gii mono uulaawo waama eja ii ootaa kema mokoloo iiima kokae qisi
oomba: Eja Pono awaa ama oono oo mono naambaajo iikawaa kitia kilegamo
meleema mu kaju?
5
Noo somatanano qambia qaa nekeji ano qambia iikano unju qe
qaa aasagoyaa kania mokolookeji, oo qambi ii mono naambaajo yogoro me kaju?
Oo mono sili ii bologa totoo anju!
6
Joosefno miriaa galea kae je koto muro kema mokoloo ooma qaaya ii
jerotiwaa so ijoro.
7
Iijoro moma kokae meleegi: Somatananano qaa tania kaaa ii
mono naambaajo jeja? Goo weleqeqeuruga nonono sili bologa kaaa ii mende totoo
anjo. Ii yamage!
8
Moba, nono taru gesonanaa qaa oogiano silwa mone esu
mokoloonii, ii kaaagadee Keinan balonoa me ka goni. Nono mono naambaajo
silwa me goul ii somatagaa mirinoga yogoro mewonaga?
9
Weleqeqeuruga nonoonoga
mombaa taru gesoyano silwa qambi ii mokoloowagati ee, iino mono koomuwaa buaga
kolooro tosaaa nonono somatanana, goo weleqeqe omaya koloo laligowoa.
10
Kae meleegi kokae jero: Iikaaa kano awaa. Jejutiwaa so ii saano amboa.
Mombaa taru gesonoa silwa qambi ii mokoloomaati, iino mono noo weleqeqena
omaya koloowaato, tosaaa ooo selegiano qaa mo mende ero saano ooagiodee
mirigiano kembu.
11
Kae jero moma kuuyano gesogia aa aa uulaawo qetego me
kamaa namono ama qaa oogiaa kasia isagi.
12
Isagi Joosefwaa miriaa galeano dagia
mutuyaa taru gesoyanoga kanai qegama mogama kema kema ko bejugia Benjamimbaa
taru gesoyano tetegoyano iima qambi ii iikano mokolooro.
13
Ii mokolooro yoono
uugia kouma eligoro wosobirigia qendeema malekugia menjuqenjuragi. Kae ama
esuhinagia dogi qagiano ama mombo eleema sitino kegi.
14
Juuda ano daremuuruta yoono eleema Joosefwaa mirino kegi iino kaaiadee
miriano raro. Raro batano keuma simi kuma namono usugogi.
15
Usugogi Joosefno
kokae iijoro: Oo mono naa siliga anjuya? Eja nii kaaano mono saano unju me iwoi
yogoro megi ii mokolookejei, oo ii mende moju me?
16
Kae jero Juudano kokae meleeno: Oo somatanana, nono mono naa qaaga
gijowonaga? Nono qaawaajo moganjo. Nonono iwoi bologa mende anii, ii qendeema
gomboatiwaa so qaago. Anutuno mono weleqeqeuruga, nonoo koposowaa qaaya
iisaanota asugano eja. Kawaajo mombaa taru gesoyanoga qambi ii mokolooji ano
tosaaa nonono kaaagadee eja ponanaa weleqeqeuruta omaya koloo laligowoa.
17
Kae meleenoto, Joosefno kokae jero: Niino iwoi kaaa ii mende ama
oomaa. Ii awawi totoo! Eja morowaa taru gesoyano qambi ii mokolooji, iinondee
mono noo weleqeqena koloo laligowaato, tosaaa oo saano luaeno eleema
magiaano kembu.
Juudano Benjamimbaajo Joosef welema muro.
18
Kae jero Juudano Joosefwaa batano kema qaa kokae jero: Oo eja pona,
saano wambelaana weleqeqega niino qaa tosia eja pona goojo jewenaga. Giino
Faarao ki aawo ororo koloojanto, kile weleqeqega nii kazi mende ama nomba.
19
Eja
pona giino weleqeqeuruga nono wala kani kokae qisi nonona: Ooo magia ano
daremugia mo laligojao me qaago?
20
Kae qisi nonona nonono eja pona goojo kokae meleeni: Nonoo manana
eja waa koloo konana eja gbaworoga mo mirino rajao. Konana kano mananano eja
waa kolooro kamba kano kolooro. Nemuano mera woi orono datano komuro
aodee laligoja. Iino mono maaa wombo (komunjua) meriaga kolooja.
21
Kae meleeni
giino weleqeqeuruga qaa kokae ninijona, Oo mono kogia wama noono koi kagi ii
saano neenaa jaano uu iimaa.
22
Kae ninijona nonono eja ponana goojo kokae meleeni: Eja gbaworo ii maa
mesaomambaajo amamaawaa. Maa mesaonagi ee, maano mono komunaga.
23
Kae
meleeninto, giino weleqeqeuruga nonoojo qaa kokae je kotona: Kogia konogano
oowo koi mende kawaati ee, oo mono noo jaasewanano mombo mende asugiwuya.
24
Kae je kotona mirinanano eleema kema noo mana, goo weleqeqega eja pona
goono qaa ii ijoni.
25
Ii ijoni moma mananano kanage kokae jero: Oo mono
mombo Iijipt kema ananaajo nene tosaaa sewaa me kawu.
26
Kae jeroto, nono kokae jeni, Nonono nononanodee kembombaajo
amamaawoa. Konana konogano nonowo motoo kembaatiwaajo jewagi ee, mono
saano kemboa. Konana bejuya mende wama kemboati ee, nonono mono eja po
iikawaa jaasewaano asugiwombaajo amamaawoa.
27
Kae jeni noo mana goo weleqeqega iino kokae jero: Embana Reizelno
merawoina woi orono. Ii ooagia saano moju.
28
Datano nomesao kema sooro kokae
jewe, Oro kawaliano mono kitoqitoro komuro me nomae? Kamba iikanondee kanai
ii mende iibe.
29
Kete koga koi kaaagadee nuama kegi kanano tiwitiwilaa mono iwaa
qagano unagati ee, oo mono kondoogi wosobiri uutano noo qanano uro koajili
moma komu wa juna lagoawono koomu gomano kememaa.
30
Juudano toroqe qaa kokae jero: Oo eja ponana, niino konana eja gbaworo ii
mende wama kema mana, goo weleqeqega iwaa mirino keubenagi ee, amananano
mono tiwilaawabo. Iino mono uuta kuuya meria bejuya iwaano somogoro laaligogara
motoondee laligokejao.
31
Kawaajo eja gbaworo ii mende wama keni mananano ii
iima mono koomu mokoloowabo. Goo weleqeqeuruga nonoono kae asugiro nono
mono kondooni wosobiri uutano amanana, goo weleqeqega iwaa qagano uro komu
wa juya lagoawono koomu gomano kemebaa.
32
Goo weleqeqega niino eja
gbaworono mende tiwilaawaatiwaa qaaya ii manaajo je somogo kokae ijowe: Ii
mende wama goono eleema kamaati ee, iikawaa qaa lombotano mono goo jaano noo
qanano uma ero namono laaligona kae laligo umaa.
33
Kawaajo gii saano je
tegona niino eja gbaworo iwaa kitiano eja pona goo weleqeqega omaya koloo koi
laligowe iino dauruta yoowo eleema mirigiano kembu.
34
Eja gbaworo kano niwo mende kawaati ee, niino mono nomae ama
manaano kembenaga? Wosobiri uutano manaa qagano unagati, niino mono ii
iimambaajo togo kotiije. Kawaajo ii mono mende somogowa.
Jen Jen
<<
44 44
>>
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
45 45
>>
45
Joosefno iyaaa kania iisaano.
1

Apo 7.13
Juudano kae jero ejemba liligo ooma nama iiigiti, Joosefno kuuya
1

Apo 7.13
Juudano kae jero ejemba liligo ooma nama iiigiti, Joosefno kuuya
iyooo jaagiano toroqe kania kolati aa gale koma aomambaajo bimoo amamaaro.
Kawaajo Joosefno kokae silama qaro: Oo mono kore nomesao deembu. Kae
qaro deegi Iijipt eja mono kosogiano mende nano Joosefno iyaaa kania ii
daremuuruta ii kokae iisaano:
2
Iino amburere me otombee qama saaro Iijipt ejemba
seleege laligogiti, iyoono ii moma Faarao kimbaa jikaro miriano kema buzu qaaya ii
jegi mogi.
3
Joosefno saama nama daremuuruta ii kokae iijoro: Nii Joosef! Amanano
kaaiadee jaawo laligoja me qaago? Kae iijoro mogito, daremuurutano uugia kouma
gojono aaru tililigo jaayano ee nama qaa mo mende romogo meleema
mubombaajo amamaagi.
4
Amamaa nagi Joosefno kokae iijoro: Oo mono noo
kosonano koi kawu. Kae iijoro kagi kokae iijoro: Nii Joosef, ooo daremugia
sewana mewutiwaajo agi Iijipt kaweti, ii mono niino.
5
Mono uuno koajili mende mobu. Anutuno oo komuwubotiwaajo nii wala
wasi nono walawala koi kaweta oono kaju. Nii sewana mewutiwaajo ama nogi koi
kaweti, iikawaajo mono ooagiaajo irisoosoo mende moma aowu.
6
Bodi koi kano
mono yambu woiwaa so namo sokoma eja. Ii toroqe mombo yambu 5:waa so ewaa.
Kamba iikawaa uutano balo qe koomo mende ama nene hoa mende mokoloo me
kululuu laligowoa.
7
Anutuno mono kana damubiribiriawo otaa ooo laaligogiaa sewaa somogoro
toroqe jaawo laligo gbili mokoloo ooma namo qagano laligowutiwaajo moja.
Kawaajo ama nii wala wasi nono walawala koi kaweta oo kaju.
8
Kawaajo oono
mende wasi nogi tanitani koloojato, Anutuno mono oano wasi nono koi kawe. Iino
kuu nono Faarao kimbaa jawia mutuya koloo jikaro miriano naa gawo mekejuti,
kuuya iyooo somatagiaga kolooje. Kae koloowe Anutuno Iijipt kantri kuuya koi ii noo
boronano anota eja pogiaga kolooje.
9

Apo 7.14
Oo mono kete koi waama uulaawo amanaano eleema kema qaa
9

Apo 7.14
Oo mono kete koi waama uulaawo amanaano eleema kema qaa
kokae jegi mobaa: Goo meraga Joosefno qaa kokae jeja: Anutuno nii kuu noma Iijipt
kantri kuuya ii noo borono anota eja pogiaga kolooje. Kawaajo giino mono kamba
mende qe koriwato, uulaawo noono kawa.
10
Koi ka saano rara dunduga Goosen
balono meago neenaa kosonano laligowaga. Gii ano esameraauruga, goono lama
bulmakao tuua tuua ano ilawoila kuuya buaga eji, ii mono me kololoo kawu.
11
Bodi koi kano mono mombo toroqe yambu 5:waa so e ubaa. Kamba iikawaa
uutano gii, mirigaa sumauruga me tinitosauruga tosaaa yooonoga mono bodi
laligo nenewaa mojoqojoro ama komu gororogowabo. Kawaajo mono Goosen
balono ka laligo naa iwoiwaajo amamaawuti, niino ii ooma laligomaa.
Amananaajo qaa ii mono kae jegi mobaa.
12
Nii neeno oano koi nama ooojo qaa jejei, ii saano ooagiaa jaagiano niima
kotoju ano kona Benjamin ao kaaagadee niima kotoja.
13
Kawaajo oo mono
manaano kema Iijipt kantrino qabua somata kuuya nogita laligojei ano iwoi kuuya
iigiti, iikawaa sunduya ii amana jegi mobaa. Ii moro mono uulaawo wama kamaa koi
kawu.
14
Kae iijo boria koga Benjamimbaa aroyano giliro kemero saaro Benjamino
kaaiadee ago mu saaro.
15
Toroqe boria dauruta kuuya yooo arogiano giliro
kemero saama buugia kito nero. Iikawaa gematano daremuurutano iwo qaa ami mogi.
16
Joosefwaa daremuurutano kagiti, iikawaa buzuyano Faarao kimbaa jikaro mirino
keno Faarao ki ano jawiuruta kuuya yoono ii moma keraqeeago mogi.
17
Kae moma Faarao kino Joosef kokae ijoro: Daremuuruga mono jena kokae
ambu: Esuhinagia mono dogi qagiano ama mombo eleema gomagiano Keinan
balono kembu.
18
Kema magia ano sumaurugia uuama eleema noono kawu. Koi kagi
niino balo awaa totoo Iijipt kantri uutanoga meweego oombe saano iikawaa kelega
mokoloo ne korisoro ama laligowuya.
19
Kaaagadee kokae je koto oona ambu: Iijipt kokanoga mono hooswaa
kareya kareya tosia me kema embameraurugia iikano oooma magia wama motoo koi
kawu.
20
Mirigiaa iwoiya tosia Keinan balono mesaowuti, iikawaa majakakaya mende
ambu. Niino iikawaa kitiano Iijipt kantri kuuya kokawaa iwoiya awaa totoo ii oombe
buagia koloowaa.
21
Faarao kino kae jero Israelwaa meraurutano iikawaa so otaa agi. Joosefno
Faarao kimbaa jekooto qaaya otaa hooswaa kareya tosia oono. Kaaagadee kana
kekembaa nene samo tosaaa oono.
22
Ii oomago dauruta motomotoo yooo opo
malekugia dologa totogiano oonoto, koga Benjamimbaajo opo maleku dologa boro
mo (faiw) mu mone silwa kota 300 muro.
23
Maaajo Iijipt kantriwaa iwoi awaa soroya
jaasoogo me dogi ten yooo qagiano ano kegi. Kaaiadee dogi embia ten yooo
qagiano wiit dumu kota, bered ano nene tosia maaa kana samoa ano bosima kegi.
24
Kegi Joosefno daremuuruta wasi oono kembombaajo agi qaa kokae iijoro:
Oo kanano kema agowowo mono mende ambu.
25
Kae iijoro Iijipt mesao kema Keinan balono magia Jeikobwaano keugi.
26
Keuma magia qaa sundu kokae ijogi: Joosefno toroqe jaawo laligoja. Iijipt kantri
kuuya ii iwaa boriano ero eja pogiaga koloo laligoja. Kae ijogi qaa ii mende moma
laarirotiwaajo uuta toroqe olomooro raro.
27
Kae raroto, Joosefno qaa kuuya jeroti, ii jegi moro ano hooswaa kare tosia ii
wama Iijipt kembaatiwaajo ano karoti, magia Jeikobno ii iima nama uu seliano qeleeno
geregere ano.
28
Geregere ama kokae jero: Oo, ii oano! Ii moma kotiije. Merana
Joosefno mono toroqe jaawo laligoja. Niino mono kema ii iimago kanage saano
komumaa. Kia.
Jen Jen
<<
45 45
>>
45:1: Apo 7.13
45:9: Apo 7.14
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
46 46
>>
46
Jeikobno kanatuuru-uruta yoowo Iijipt kegi.
1
Israelno esuhina iwoiya kuuya kopeperee me waama keno. Kema Beerseba
gomano keuma nama kano maa Aisakwaa Po Anutuyaajo siimolo ooro.
2
Ii oo gomantiia ero jaaya meleeno ua iima iikano Anutuno Israel qaa ijo qata
Jeikob, Jeikob! qaro
Nii koi, je meleeno.
3
Meleeno kokae ijoro: Nii Anutu, goo magaa besakoa. Gii Iijipt
kememambaajo toroko mende moba. Niino iikano kotuego gombe kanagesoga
tuulelembe somata koloowuya.
4
Niino giwo Iijipt kememaa ano kaaagadee gbiliuruga
iikanoa uuambe mombo eleema koi kawuya. Giino komuna Joosef iyaaa boriano
mono goo jaa juga kuno kamaawaa.
5
Kawaa gematano Jeikobno Beerseba goma mesaowoa jero Israelwaa
meraurutano magia ano embameraurugia ii kojojoo oogi hoos kareno ugi. Faarao
kino hoos kare iikano uuama kawutiwaajo je tego anota me kegi.
6

Apo 7.15
kino hoos kare iikano uuama kawutiwaajo je tego anota me kegi.
6

Apo 7.15
Esuhinagia ano miri orogia kuuya Keinan balono laligo bua qe me laligogiti, ii
kaaiadee motoo me kegi. Jeikob ano gbiliuruta kuuya yoono kae Iijipt kegi.
7
Gbiliuruta kuuya, esameraauruta eja ano emba ii kuuya uuama Iijipt kegi.
8
Israel qata mo Jeikob ano iwaa gbiliuruta Iijipt kegiti, iyooo qagia ii kokae:
Jeikobwaa meria mutuya Ruuben.
9
Ruubembaa merauruta qagia
Hanok, Palu, Hezron ano Karmi.
10
Simeombaa merauruta qagia
Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar ano Saul. Saulwaa nemua ii Keinan emba mo.
11
Liwaiwaa merauruta qagia
Gerson, Kohat ano Merari.
12
Juudawaa merauruta qagia
Er, Onan, Sela, Perez ano Zera.. (Er ano Oonan yorono Keinan balono
komuri.)
Perezwaa merawoita ii
Hezron ano Eer.
13
Isakarwaa merauruta qagia
Tola, Puwa, Jasub ano Simron.
14
Zebulumbaa merauruta qagia
Sered, Elon ano Jalel.
15
Jeikobwaa merauruta embia Leano Mesopotemia (Padan Aram) balono oonoti,
iyooo qagia kia. Boragara Daina ii kaaagadee mero. Jeikob ano Lea yoroo
esameraaurugara ii kae weego mindirigi 33 kolooro.
16
Gadwaa merauruta qagia
Zefon, Hagi, Suni, Ezbon, Eeri, Arodi ano Areli.
17
Aserwaa merauruta qagia
Imna, Iswa, Iswi ano Beria.
Naagiaa qata Sera.
Beriawaa merawoita qagara ii
Heber ano Malkiel.
18
Labano emba qata Zilpa borata Leawaa wele embaga laligowaawaajo muroti,
iino Jeikobwaa merauruta kae oono. Jeikob ano Zilpa yoroo esameraaurugara ii kae
weego mindirigi 16 kolooro.
19
Jeikobwaa embia Reizelwaa merawoita ii Joosef ano Benjamin.
20

Jen 41.50-52
19
Jeikobwaa embia Reizelwaa merawoita ii Joosef ano Benjamin.
20

Jen 41.50-52
Joosefwaa merawoita Iijipt kantrino kolooriti, ii qagara Manase ano Efraim. Nemugaraa
qata Asenat ii Heliopolis (On) taombaa jigo gawo gale qata Potifera iwaa borataga.
21
Benjamimbaa merauruta qagia
Bela, Beker, Asbel, Geera, Naaman, Eehi, Ros, Mupim, Hupim ano Ard.
22
Jeikobwaa merawoita Reizelno oronoti, iyoroo qagara kia. Jeikob ano Reizel
yoroo esameraaurugara kae weego mindirigi korebore 14 kolooro.
23
Dambaa meria qata
Husim.
24
Naftaliwaa merauruta qagia
Jaziel, Guni, Jezer ano Silem.
25
Labano emba qata Bilha borata Reizelwaa wele embaga laligowaatiwaajo muroti,
iino Jeikobwaa merauruta kae oono. Jeikob ano Bilha yoroo esameraaurugara ii kae
weego mindirigi korebore 7 kolooro.
26
Jeikobwaa esameraauruta dindia too iwo Iijipt kegiti, iyooo jagogia weego
mindirigi korebore kanatuuru 66 koloogi. Meraauruta yooo embagia ii jago iikano
mende toroqegi.
27

Apo 7.14
Joosefwaa merawoita Iijipt kantrino kolooriti, ii woi. mende toroqegi.
27

Apo 7.14
Joosefwaa merawoita Iijipt kantrino kolooriti, ii woi.
Jeikobwaa kanatuuruuruta Iijipt kegiti, iyooo jagogia ii kae weego mindirigi 70
kolooro. Kia.
Jeikobno kanagesouruta yoowo Iijipt keugi.
28
Kanano kema laligo Jeikobno Juuda wala wasi kokae ijoro: Gii mono
Joosefwaano kema Goosen balono kekembaa kaniaajo qisi muba. Kae ijoro kema
karo Goosen prowinsno keugi.
29
Joosefno keugitiwaa buzuya moma jero hoos kareno
somogo mozozogogi qagano uma maa Israelwo aitogowowaajo Goosen balono
keno. Kema iima iwaa jaano keuma boria aroyano giliro kemero ago mu kamba
koriga qaqateteya me urusaa qero.
30
Israelno Joosef kokae ijoro: Giino toroqe
jaawo laligojai, ii neeno giijea kamba kokaamba saano jojori komumaa.
31
Kae ijoro Joosefno daremuuruta ano maaa kanagesoya kokae iijoro mogi:
Niino mono Faarao kimbaano uma qaa kokae ijomaa: Daremuuruna ano manaa
kanagesoya Keinan balono laligogiti, iyoono mono noono kajuya.
32
Daremuuruna
yoono lama bulmakao galegia koloo ii gale koma ooma laligojutiwaa kawombaajo
ama lama tuugia, bulmakao tuugia ano esuhina ilawoilagia kuuya ii uuama kajuya.
33
Kawaajo Faarao kino ooono jaasewaano keugi kokae qisi oombaa: Oo naa
gawoga mekeju?
34
Kae qisi oono oo kokae meleema mubu: Weleqeqeuruga nonono mono
au asaurunana wala me laligogitiwaa so meraanananoga lama bulmakao galekoko
gawoa me laligo kouma laligojo. Kae meleema mugi iino saano Goosen
prowinsno rara dundugia meagowutiwaajo Oo! jero laligowuya. Iijipt ejemba
yoono lama bulmakao gale koko ejemba kuuya yooojo mogi arokuukuugiawo
kolookeju. Joosefno qaaya kae iijoro.
Jen Jen
<<
46 46
>>
46:6: Apo 7.15
46:20: Jen 41.50-52
46:27: Apo 7.14
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
47 47
>>
47
Joosefno kimbaa jaano kouro.
1
Joosefno kema Faarao ki kokae ijoro: Noo ma daremuuruna yoono lama
bulmakao tuugia ano esuhina ilawoilagia kuuya me Keinan balo mesao ka ka kete koi
Goosen balono kouma laligoju.
2
Iino daremuuruta yooonoga eja 5 uuama Faarao
kimbaa jaano uma nagi iiiro.
3
Iiima kokae qisi oono: Oo naa gawoga mekeju?
Kae qisi oono kokae meleema ijogi: Weleqeqeuruga nono maurunanano wala
laligogitiwaa so lama bulmakao galekoko gawoa me laligo kouma laligojo.
4
Kae ijo toroqe kokae jegi: Keinan balono bodi lombotawo ejiwaajo
weleqeqeuruga nono lama bulmakao tuunana yooojo nene mende mokolooni.
Kawaajo nono balo kokano tatawaga laligowombaajo kajo. Kae kolooro
weleqeqeuruga saano Oo! jego je tego nonona nono Goosen prowins kano rara
dundunana meagowoa.
5
Kae jegi Faarao kino Joosef kokae ijoro: Ma daremuurugano goono kaju.
6
Iijipt kantri koi asugano goo jaano ejiwaajo saano ma daremuuruga balo bakaya
kelega awaa iikano ooona laligowu. Saano Goosen prowinsno laligowu. Batugiano
gawo awaa soro meme eja tosaaa laligojuti, ii moma oombagati ee, saano noo
miriwaa oro tuuna ii iyooo borogiano ama oona gale koma ooma laligowu.
7
Kae ijoro Joosefno maa Jeikob Faarao kimbaa jaano wama karo iiro Faarao ki
ii kotuego muro.
8
Kotuego muro kokae qisi muro: Goo yambuga dawi kolooja?
9
Qisi muro kokae meleeno: Noo yambuna 130:waa so namono liligo laligo
kouma laligoje. Noo laaligonaa yambuya kuuya ii afaagoya ano osiqosigiawo kolooro.
Maurunano yambu seiseiya namono liligo laligogiti, noo yambu jagonano yooono
kawo so motoogo mende kolooja.
10
Kae je Faarao ki ii mombo kotuego mu jaasewaanoga kamaa keno.
11
Joosefno ma daremua ii Faarao kino je kotorotiwaa so Iijipt kantrino ooma
Iijiptwaa balo bakaya kelega awaa mo ii Rameses prowins (Goosen) kano oono.
12
Joosefno kaaagadee ma daremuuruta ano maaa kanagesouruta kuuya ii nenegia
embameraurugia laligogiti, jagogiaa so sogiano ooma laligoro.
Bodi kamba lombotawo.
13
Bodi somata ii lombotawo ero neneno balo so qaono Iijipt ano Keinan kantri
iyoroo kanagesogarano mono nenewaa komu jambedego laligogi.
14
Kae laligo Joosefwaano ka wiit dumu kota sewaa megi iino mone kuuya
Iijipt ano Keinan kantri uutano eroti, ii me kululuu Faarao kimbaa jikaro miriwaa
kowiano ano.
15
Iijipt kanageso ano Keinan kanageso yooono mone qaondabororo
Iijipt kuuya yoono Joosefwaano ka kokae ijogi: Monenanano qaondaborojiwaajo
giino mono nene nonomba. Nene mende nonombagati ee, nono goo jaasewagano
komuwoa.
16
Kae ijogi Joosefno kokae jero: Monegiano qaonjiwaajo ooono lama ano
bulmakao ejuti, ii mono me ka nogi niino nene oomaa.
17
Kae jero kema lama bulmakaogia uuama ka Joosef mugi. Yoono hoosgia,
lamagia, memegia, bulmakaogia ano dogigia ii uuama ka nenewaa sewaaga Joosef mu
nene me laligogi. Lama bulmakaogia kuuya ii Joosef mugi iino nene ooma iikaaa kano
yambu motoogowaa uutano laaligogia nagoro mende komugi.
18
Mende komugi yambu kano tegoro. Tegoro yambu gbiliano duano mombo
iwaano ka kokae jegi: Eja ponana, monenana qaonjiwaajo kanianana hoa ii goo
jaagano saano mende kolatiwoa. Nonoono lama bulmakaonana ii kaaagadee goni
goo buaga koloodaboroja. Nono ii kuuya eja ponana gii gondaboroniiwaajo nononana
ano balonana iikayadee e nononja. Kawaajo mono naa iwoi mo gombonaga?
19
Nono
mono kania naambaajo goo jaano tondu komuwonaga? Nono komuni balonanano
mono naambaajo ee e gbagbarasi bolinaga? Kawaajo mono nononana ano balonana
sewanana me iikano nembanene nonona nono saano Faarao kimbaa weleqeqe omaya
kolooni balonanano kaaagadee iwaa buaga koloowaa. Nono toroqe jaawo laligo
komuwombotiwaajo mono nene kota nonomba. Nonona balo gawo muni ee mende
e qanda kotiga koloowaa.
20
Bodi kotiga totoo iikano Iijipt kanatuuru yoowo erotiwaajo yoono kuuya
motomotoo gawo balogia koria ii sewaaajo agi Joosefno Iijipt balo kuuya ii
sewaa mero Faarao kimbaa buaga koloodabororo.
21
Joosefno Iijipt kanatuuru goma
so kantriwaa jawo tetegoya uutano laligogiti, ii kuuya uuano gawmambaa weleqeqe
omaya koloo laligogi.
22
Faarao kino jigo gawo gale yooo footnait tawagia oono
me iikano laaligogia nago laligogi. Kae kolooro nenegiaajo mende bimooro balogia
Joosefno sewaa mewaatiwaajo mende agi. Kawaajo jigo gawo gale yooono
balo iikano motoogo ki Faaraowaa bua mende koloogi..
23
Joosefno kanageso kokae iijoro: Mobu, niino ooagia ano balogia sewagia
mewe tegoro Faarao kimbaa buaga kolooja. Kawaajo niino nene kota oombe ii saano
me namono komowu.
24
Komogi hoa kolooro ii mono gosigi tuu 5 koloogi kanoga
motomotoo ii Faarao kimbaajo ama mu laligowuto, tuu 4 ii mombo namono
komowutiwaajo ano nenegiaajo ewaa. Ii ooagia, embameraurugia ano tosaaa
mirigiano laligojuti, mono ooo nenega ewaa.
25
Kae iijoro kokae jegi: Giino nonoo laaligonana bodinoga metogona.
Kawaajo eja ponanaa jaano kiakoomu mokoloowoati ee, nono saano Faarao
kimbaa weleqeqe omaya koloo laligowoa.
26
Joosefno Iijipt yooo balombaajo
jekooto ano e waama koi oojei, kamba kokaamba kaaagadee toroqe eja. Jekooto
ii kokae: Nene gawombaa hogia ii mono mendeegi tuu 5 kolooro iikanoa
motomotoo ii Faarao kimbaa buaga koloowaatiwaajo ama laligowu. Jigo gawo gale
yooono balo iikano motoogo Faarao kimbaa bua mende koloogi.
Jeikobno qamoyaajo Joosef qisiro Oo jero.
27
Israel yoono Iijipt balombaa prowins qata Goosen kano rara dundugia me
balo ago koma laligogi. Kano laligo koloo seisei agi jagogiano mamaga
somariiro.
28
Jeikobno laaligoya yambu 17 ii Iijipt balono laligoro. Laaligoya kuuyaa
yambuya ii mindiri 147 kolooro.
29

Jen 49.29-32, 50.6
Israelwaa koomu kambaano dodowiro meria Joosef jero karo
29

Jen 49.29-32, 50.6
Israelwaa koomu kambaano dodowiro meria Joosef jero karo
kokae ijoro: Niino goo jaano kewoogo mokoloojei ee, giino mono keteda koi
uukale qendeema qaa kokae ponda otaa me yagomambaajo je boroga noo tawonaa
baatano ama kokae je somogowa: Niino komuwe qamona ii Iijipt balo kokano
mende ro komba.
30
Niino komu ma asaauruna yoowo haamo me emaati, kamba
iikano noo qamona ii mono Iijipt kantrinoa me kema ma asaana ro koma oogiti,
iyooo qasirigiano oso ro komba. Kae jero kokae ijoro: Jejaiwaa so ii saano
otaa amaa.
31
Kae ijoro maano kokae jero: Qaa ii mono jojopa qaano je kotii nomba.
Kae jero Joosefno ii jojopa qaano je kotiiro Jeikobno ii moma ligo waa me
keme gbaruyaa kitiano ama laari Anutuwaa waeya me mepeseero. Kia.
Jen Jen
<<
47 47
>>
47:29: Jen 49.29-32, 50.6
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
48 48
>>
48
Jeikobno Manase ano Efraim kotuego orono.
1
Kamba tosia tegoro Jeikobno ji mokolooro qaa ii Joosef ijogi moro. Ii moma
merawoita woi Manase ano Efraimii uruama maaano keno.
2
Keno tosiano Jeikob
kokae ijogi, Meraga Joosefno giimambaajo kaja. Israelno qaa ii moma ku-usua
eroti, ii kululuu ee duayanoa waama raro.
3

Jen 28.13-14
Waama rama Joosef kokae eroti, ii kululuu ee duayanoa waama raro.
3

Jen 28.13-14
Waama rama Joosef kokae
ijoro: Anutu ku-usu kuuyaa Toya iino Keinan balombaa Luz goma kano noono
asugi kotuego nono.
4
Ii noma kokae nijoro: Niino kolooseisei gombe gbiliuruga yooo jagogiano
mono somarii somarii uro giino kanageso tuua tuua mamaga yooo bemunjalegiaga
koloowaga. Gbiliuruga kanage koloo ubuti, niino balo koi ii bua qe oombe iyooo
buagiaga tetegoya qaa e ubaa.
5
Anutuno kae nijoro. Wala nii Iijipt balono goono mende kaweti, kamba iikano
embagano merawoiga woi Iijipt kokano oronoti, iyorono mono noo bua koloowao.
Manase ano Efraim yorono mono Ruuben ano Simeon kaaa noo bua koloowao.
6
Kae
koloori kanage balo mosoma yoroojo distrik woi orombu. Efraim ano Manase yoroo
bagarano meraborauruga tosaaa koloogiti, iyoono mono geegaa buaga koloowuya.
Yoono balo bakaya bua qe aowuti, ii mono Efraim ano Manase yoroono distrik woi
iikawaa uutano egi yorono wagia koloori dawoigara yoroo newo baogarano
laligowuya.
7

Jen 35.16-19
Niino Mesopotemia (Padan Aram) mesao eleema Keinan laligowuya.
7

Jen 35.16-19
Niino Mesopotemia (Padan Aram) mesao eleema Keinan
balono ka Efrata tao dodowiwe embana Reizelno komuro wosobiri somata koloo
nono. Komuro qamoya ii Efrat kekembaa kana goraayano ro kombe. Efrat gomambaa
qata mo ii Betlehem.
8
Israelno kae je Joosefwaa merawoita iriima kokae qisi muro: Mera woi koi ii
morono morono?
9
Qisi muro Joosefno maa kokae ijoro: Noo merawoina Anutuno Iijipt kokano
nonoti, mono ii. Kae ijoro Israelno jero: Niino kotuego oromambaajo ii saano
uruana noo kosonano kawao.
10
Kae ijoro Joosefno merawoita uruama kosiano kagi
boria giliro arogarano kemero buugara kito nero. Israelno eja waa kolooro jaaya umu
kono iwoi mo iima kotomambaajo haqa qe amamaaro.
11
Buugara kito ne Joosef
kokae ijoro: Niino wala goo jaasewaga mombo giimambaajo mende mamboma
laligoweto, Anutuno kana meleuro kete koi geega ano merawoiga kaaagadee iiije.
12
Kae ijoro Joosefno merawoita maaa tawoyanoga uruama simi kuma usugo
kemero.
13
Usugo keme waama merawoita borogarano me uruano aaa maaa batano
kari. Efraimii boria dindiano me Israelwaa boria qaniano ama Manase ii boria
qaniano me Israelwaa boria dindiano ano.
14
Kae ama oronoto, Efraim koga kolooro
asiano kile boria dindiano boraama iwaa waano ano. Manaseno Joosefwaa meria
mutuya kolooroto, asiano kile boria qaniano iwaa waano ano. Kae ama boria
maripoo kaaa ama koto wagarano ano.
15
Kae ama rama Joosef kotuego mu
kokae jero:
Asana Aabraham ano mana Aisak yorono Anutuwaa jaano
kema ka ama me laligori.
Niino koloo laligo koubeti, Anutuno mono
kamba iikano ponda kala koma noma laligo kouro.
16
Siwe gajobano nii bologa kuuya iikanoa metogo ago koma noma
laligoroti, iino mono eja gbaworo woi koi
kotuego oroma laligowa.
Ejembano yoroo qagara qagi iikano mono nii ano ma asana
Aisak ano Aabraham nonoo qabuanana bosima laligowao.
Yoroo kanagesogarano mono namo qagano honoa qaa sei laligowuya.
17
Kae jeroto, Joosefno maano boria dindiano Efraimbaa waano ano ii iiro
mende sokono kawaajo moma boli maaa boria dindiano me Efraimbaa waanoga
metogo Manasewaa waano amambaajo ano.
18
Kae ama maa kokae ijoro: Amana,
kaa mende mewa. Mera koi kano mutu merana kolooja. Kawaajo boroga dindiano
mono iwaa waano amba..
19
Kae ijoroto, maano ii amambaajo qetama Joosef kokae ijoro: Merana, ii
saano moje. Niino ii moje. Manaseno kaaagadee waaawo kolooro iwaa
gbiliurutano kaaagadee koloo seisei ama kanageso somata koloowuyato, Efraimbaa
qaqabuayano mono Manasewaano qabua uugu ewaa. Iwaa gbiliurutano mono
koloo seisei somata ama kanageso tuua tuua mamaga koloo laligowuya.
20

Hib 11.21
Kae ijoro moro weemboria iikanoadee kotuego oroma kokae jero:
20

Hib 11.21
Kae ijoro moro weemboria iikanoadee kotuego oroma kokae jero:
Israel yoono mono oroo qagara qama kanagesogia
kotuego ooma kokae jewuya:
Anutuno mono oyaboya ama oonota
oono Efraim ano Manase kaaa koloowu.
Kae je Manase ii Efraimbaa newo baatano ano.
21
Israelno kotuego oono tegoro Joosefwaa qaa kokae jero: Moba, niino
komumambaajo anjento, Anutuno oowo laligo ubaa. Iino mono uuano ma
asaurugia yooo balono eleema kembuya.
22
Iikano kema batugiano balo mosogi
niino goono balo toroqe Sekem balo kelegawo ii gonje. Niino balo bambaaa ii
Amor kanageso yoowo manja qe neenaa tiwo ano manjawaa soo somata iikano
yooonoga mewe. Joosef gii daremuuruga yooo wagia koloojaiwaajo ii
daremuuruga yooojo qaagoto, goo buaga je tegoweta ewaa. Kia.
Jen Jen
<<
48 48
>>
48:3: Jen 28.13-14
48:7: Jen 35.16-19
48:20: Hib 11.21
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
49 49
>>
49
Jeikobno merauruta kotuego oono.
1
Kawaa gematano Jeikobno merauruta ooono kagi qaa kokae jero: Oo mono
horo ajoroogi niino laaligogiano kanage nomae koloowaati, iikawaa gejatootoo qaaya
iisaama jewe mobu:
2
Jeikobwaa merauruta, oo mono ka ajoroo
amagia Israelwaano qaa geja ama mobu.
3
Oo Ruuben, giino neenaa mutu meranaga kolooja.
Giino noo ku-usuna ano emba mewe esumumunaa hoa mutuya koloona.
Qabuagaa akadamuya ano ku-usua kano
kouruga yooono uuuguja.
4
Haamono kowe siri qindiiro kalumalu kema kakeji,
goo uugano mono iikawaa so waaro kalugo la kema kakeja.
Giino maga noo du eenano uma qembonano qe embanawo ena
du kano mono agonjorayawo koloo tilooro.
Kawaajo goo qabuagaa akadamuyano mono
kouruga mende toroqe uuugu ewaa.
5
Simeon ano Liwai yorono daremuwoiga koloojao.
Yoroo tiwo wasa gawogarano mono kike kakasilili kondookeja.
6
Yorono irisoosoo qagano eja uuri komugi
ee totoo aiaajo bulmakao ejia iyooo
kana boro iwoigia la uu kotori meendagoya koloogi.
Kawaajo yorono qaa are somogokebaoti,
niino iikawo uumotoogo mende amakemaa.
Ajoajoroo ambaoti, niino iikano iyorowo mende toroqe ramaa.
7
Uukazigarano geriawo koloojiwaajo ii je qasuaa oronje.
Uuduuduugarano kanjaawo koloojiwaajo ii je jororaa oronje.
Niino kanagesogara kondeema oombe yoono Jeikobwaa balo sokoma kembu.
Niino mendeema oombe yoono Israel batugiano la goopora ama laligowu.
8
Oo Juuda, goo daremuurugano gii mepesee goma laligowuya.
Goo borogano mono kereuruga yooo aro kokogiano rabaa.
Magaa merauruta yoono mono goojo usugo simi kuma laligowu.
9

Ja 24.9, Isa 5.5
Oo Juuda, giino laion gbaworoya kaaa laligoja.
9

Ja 24.9, Isa 5.5
Oo Juuda, giino laion gbaworoya kaaa laligoja.
Oo merana, gii boroja me oro qe ne laligo
iikanoadee eleema kaja.
Iino laion kaaa selia ama qeteteree
laion embia kaaa kamaa koma ekeja.
Kuuyano ii kawali koloo utu mondowombaajo keegia momakeju.
10
Ku-usumbaa aiweseya ii mono
Juuda yooo borogianoga mende uuambaa.
Eja pombaa gbaruyano kania batugarano nano
mono ii mende qetegowaa. Qaago!
Iyaa ano gbiliuruta jikaro duano rama
laligo ugi kanage mono asugiro kanageso
tuua tuua yoono iwaa jeta te koma laligowu.
11
Iino dogia wain apu gere batuyano somogoro nambaa.
Dogia meria ii wain apu kasa batugarano gbadooro ewaa.
Iino opoya ii wain ooyano sogbambaa.
Malekuya ii wain kotaa oo sayano qesaama qejaambaa.
12
Wain oo nero jaayano wain oo apu kaaa osaa inja kombaa.
Aju tokoya nero jetano aju ooya kaaa taaliwaa.
13
Zebulun kanageso yoono kowe goraayano laligowu.
Yooo gomano wagoya wagoya sulukebu.
Balogiaa jawoya iikano mono Saidon tao baage kema ewaa.
14
Isakar ii dogi siita koukouya iikawaa so kolooja.
Dogi qagano du rarawaa gesoya woi iikawaa batugarano
ama qeteteree lokoli sologo ekebaa.
15
Lokoli sologo haamo me ero du miria ii
saano sokono gomaano naa totoo koloowaa.
Ii iima gemata iwoi lombotawo agomambaajo usugo kemero
tosiano weleqeqe gawo mewaatiwaajo kuu somogo mukebuya.
16
Tosiano Dambaa kanagesouruta mendugo oogi
Dan iino mono aworo (defence) nama qaa dindiaajo manja qe laligowaa.
Dan tuu yoono Israelwaa tuu tosaaa iikaaa koloo laligowuya.
17
Dan iino qato mokole kaaa kanano e
hooswaa gbakotano kiro aaru lalaani giliro
qagano rabaati, iino mono tama gemagema namono kemebaa.
18
Oo Po, giino nii kasa gbadonoga metogo
ago koma nombaatiwaajo jaa ri mambomakemaa.
19
Kike kakasilili tuu yoono Gad kanageso
uu ooo laligowuto, Gad yoono mono meleema
kanagiano ootaa iyagia uu ooo laligowuya.
20
Aserwaa balono nene moria mamaga asugikebaa.
Ki yoono nene naagiawo nekejuti, iino mono
nene kaaa ii baloano komoro sei iikano
tosaaa ilaa ooma laligowaa.
21
Nembarono aaa jaajaa naaaajo uulaawo lansa goopora amakeji,
Naftalino mono iikawaa so koloo meraboraauruta
iiima-aiaigiawo ii ooma laligowaa.
22
Wain gere apu jaayaa kosiano komogi kota mamaga kuu
boria giliro kema sopa qisigo seleege kemakeji,
Joosefno mono iikawaa so kolooja.
23
Iwaa kereurutano tiwo jagbegia me uugere qagano
Joosefwaa tuu ii ootaa iido uu ooo laligowu.
24
Kae laligowuto, Jeikobwaa bea Anutu ku-usuawo
iwaa boriano mono me kotii muro iino tiwo tokoya mende mesao
boro siita sombaa qaa qero laligowaa.
Anutuno mono uuwaa lama galea koloo
Israelwaa agokoko Toya kolooja.
25
Magaa Anutuyano mono ilaa goma laligowaa.
Be ku-usu kuuyaa Toyano mono
kokae kotuego gono laligowa:
Kombaa kotumotueyano mono kanakeewaga goono kamaaro
namo dusiita emuyaa apuyano mono goono kouro
merabora ano oro mamaga mokoloo ooma laligowa.
26
Baaa baaa iyooo kotumotuegiano
kambaa kambaa ejemba sokoma oono laligo kougi.
Baaaa sorogano yambu so nene gawogia me laligogi
nene moria asugiro laligo kougito,
goo amagaa kotumotueyano mono ii kuuya uuguwaa.
Kotumotue kaaa kaaano mono Joosefwaa waaa qagano ubu.
Daremu batugiano po qerewea jawi tak-kootoya koloojiwaa laaligoyano ii
kuuya mono e ubu.
27
Benjamin ii kasu kawalia kaaa kolooja.
Gomaamba so tiwoju tigo oro uu
ne gogo oomakeja.
Wee asagano iwoi luluuma qekeji,
ii gomantiia so mendeemakeja. Kia.
28
Israelwaa tuu kuuya jagogia 12 ii kia. Magiano kotuego ooma qaa kaaa
kaaa jero mogi. Kotumotuegia morota morota ii aa aa mendeema kuuya kotuego
oono. Kia.
Jeikobno komuro.
29
Kotuego ooma nama qaa kokae je koto oono: Anutuno mono nuano
niino isi alauruna komugiti, iyoowo toroqemambaa anje. Noo qamona ii mono
mauruna yooo koorogiano kobaa Hit eja Efrombaa balo koriano eji, iikano ro
koma nombu.
30

Jen 23.3-20
Kobaa ii Keinan balono Makpela balo koriano Mamre koma nombu.
30

Jen 23.3-20
Kobaa ii Keinan balono Makpela balo koriano Mamre
kosiano eja. Aabrahamno balo koria kobaayawo ii isinanaa qasiria ewaatiwaajo Hit eja
qata Efron iwaanoga sewaa mero.
31

Jen 25.9-10, 35.29
Aabraham ano embia Saara ii kobaa iikano ro koma orogi.
31

Jen 25.9-10, 35.29
Aabraham ano embia Saara ii kobaa iikano ro koma orogi.
Kaaagadee Aisak ano embia Rebeka ii iikano ro koma orogi. Niino toroqe Lea
iikano ro kombe.
32
Aabrahamno namo koria kobaayawo ii wala Hit yooonoga
sewaa merota eja.
33

Apo 7.15
Jeikobno merauruta qaa kae je koto oono tegoro sewaa merota eja.
33

Apo 7.15
Jeikobno merauruta qaa kae je koto oono tegoro
kanawoita hororo du eeyano uro goro qe komuro Anutuno wano isi alauruta
yooono toroqero. Kia.
Jen Jen
<<
49 49
>>
49:9: Ja 24.9, Isa 5.5
49:30: Jen 23.3-20
49:31: Jen 25.9-10, 35.29
49:33: Apo 7.15
2002, 2011 BSPNG
Jen Jen
<<
50 50
>>
50
Jeikob ro kogi.
1
Jeikobno komuro Joosefno lugu maa kepelaa mu ligo kema aroyano giliro
kemero buuta kito nero.
2
Kawaa gematano Joosefno doktauruta jekootoyaa baatano
laligogiti, ii maaa qamoya sele me kotikotii kelegano moriwutiwaajo je koto oono.
Je koto oono yoono Israelwaa qamoya kae ama mugi.
3
Gawo ii me laligogi
weemboria 40 kuuya tegoro. Qamogia keleno morikegi, iikawaa gawoa ii kamba koriga
kae me laligokegi. Iijipt kanatuuru yoono Jeikobwaajo weemboria 70:waa so jige
qama saama laligogi.
4
Saama jige koma wosobiri laligogitiwaa kambaa iikano tegoro Joosefno Faarao
kimbaa jikaro mirino gawo me laligogiti, ii qaa kokae iijoro: Niino ooo jaagiano
kiakoomu mokolooweti ee, oo mono noo jenano me Faarao ki qaa kokae jegi
mobaa:
5

Jen 47.29-31
Manano jaawo laligo qaa kokae somogo jojopa qaano je mobaa:
5

Jen 47.29-31
Manano jaawo laligo qaa kokae somogo jojopa qaano je
kotiimambaajo je koto nono: Niino komumambaajo anje. Nii neenaajo jamo kobaa
Keinan balono osoweta nanji, noo qamona ii mono iikano kema ro komba. Kawaajo
saano kete je kotona nii iikano kema manaa qamoya ro komago mombo eleema
kamaa.
6
Kae iijoro jegi Faarao kino ii moma kokae jero, Gii magaajo qaa somogo
jojopa qaano je kotiinati, iikawaa so saano kema magaa qamoya ro komba.
7
Kae jero Joosefno maaa qamoya ro komambaajo uro. Faarao kimbaa
jawiuruta qabuagiawo kuuya, jikaro miriaa ano Iijipt kantriwaa jotamemeuruta
qabuagiawo ii kuuya iwo motoo kegi.
8
Joosefwaa miriwaa sumauruta korebore, iwaa
daremuuruta ano maaa kanagesouruta yoono kaaagadee motoo kegi.
Embameraurugia, lama, meme ano bulmakao tuua tuua iigadee mono oomesaogi
Goosen gomano ragi.
9
Hooswaa kareya kareya ano eja hoos qagiano ragiti, ii
kaaagadee kegi. Kae mindiri tuu somata totoo kegi.
10
Kema kema Jordan apu gowoya koto leege toroqe kema Atad gomano wiit
dumu kotawaa hoa ano kaawoya mendeema gosigiti, miri balo iikano keuma jige aro
metaama qama silama saama boli laligogi. Joosefno maaajo weemboria 7:baa so jige
qama saama laligoro.
11
Atad gomano jige qama saagi balo toya Keinan kanageso
yoono ii iima moma kokae jegi, Iijipt yoono mono jige saawaa area uuta anju.
Kae jegi miri balo iikawaa qata ii kanai Aabel Mizraim
*Abel: = Jige saawaa area.
Kae jegi miri balo iikawaa qata ii kanai Aabel Mizraim
*Abel: = Jige saawaa area.
Mizraim= Iijipt. Hibruu qaa kaaa.
qagi. Ii Jordan apu gowoyaa wee koukoutaage eja.
Mizraim= Iijipt. Hibruu qaa kaaa.
qagi. Ii Jordan apu gowoyaa wee koukoutaage eja.
12
Jeikobno merauruta je koto oonoti, yoono iikawaa so otaa ama mugi.
13
Apo 7.16
Yoono qamoya ago Keinan balono kema Mamre kosiano Makpela balo
Apo 7.16
Yoono qamoya ago Keinan balono kema Mamre kosiano Makpela balo
koriano kobaa eji, iikano kema ro kogi. Aabrahamno waladee balo koria
kobaayawo ii qasirigia ewaatiwaajo Hit eja Efron iwaanoga sewaa mero.
14
Joosefno
maaa qamoya ro kono tegoro aa, daremuuruta ano tosaaa kuuya iwo maaa qamoya
ro kombombaajo kegiti, iyoono mombo Iijipt balono eleema kagi. Kia.
Joosefno iroa mende meleemambaajo mombo jero.
15
Joosefwaa daremuurutano magia komuro rama iima koto kokae romogo
jegi: Joosef sili bologa kuuya ama munii, iino iikawaajo uuduuduu moma nonoma
kamba kokaamba kanai iroa meleema nonombabo.
16
Kae je Joosefwaa qaa kokae
agi keno, Magano komumambaa ama nonoojo qaa kokae je kotoro:
17
Oo mono
Joosefwaajo qaa kokae jegi mobaa: Daremuurugano sili bologa ama tiwilaa
gombombaajo agiti, giino mono iyooo sigisogogia ano kakasililigia ii mesaowa.
Kawaajo giino saano magaa Anutuyaa weleqeqeuruta nonoo sigisogonana
mesaowa. Yoono qaa ii agi Joosefwaano karo moma mono qama saaro.
18
Kawaa gematano Joosefwaa daremuuruta iyagio ka balono tama batano
usugo kamaa kokae ijogi: Moba, nono goo weleqeqeuruga omaya koloojo.
19
Kae ijogito, Joosefno meleema kokae jero: Mono keegia mende mobu. Niino
Anutuwaa kitiano mende nanje.
20
Oano, oo sili bologano tiwilaa nombombaajo
kapara koma agito, Anutuno ii meleeno kitiano iwoi awaa asugiwaatiwaajo kapara
koma ano. Kae ama kondoo kuu nono kanatuuru mamaga ooo laaligogia somogowe
iikawaa hoano kamba kokaamba asugano kolooro iima kotojo.
21
Kawaajo mono
keegia mende mobu. Niino mono ooagia ano embameraurugia ooo laaligogia kuuya
nago ooma laligomaa. Kae je kileagiaa iroa ii mende meleemambaajo mombo
je kotii gumbonjonjo ama oono. Kia.
Joosefno komuro.
22
Joosefno maaa kanagesouruta yoowo toroqe Iijipt balono laligogi. Joosefno
laligo uro yambuya 110 kolooro komuro.
23
Joosefno esa amboaaa Efraimbaanoga
koloogi ii iiiro. Kaaagadee Manasewaa meria Makir iwaa meraboraaa koloogi
Joosefwaa tawoyano ooogi doogo oono.
24
Kawaa gematano Joosefno daremuuruta yooojo qaa kokae iijoro, Nii
komumambaajo anjento, Anutuno mono kala koma oono laligowuya. Iino oo balo
kokainoga uuama balo Aabraham, Aisak ano Jeikob yooo buaga koloowaatiwaajo
je tego jojopa qaano je kotiiroti, mono iikano kema laligowu.
25

Eks 13.19, Joos 24.32, Hib 11.22
Kae iijoro Israelwaa meraurutano qaa je
25

Eks 13.19, Joos 24.32, Hib 11.22
Kae iijoro Israelwaa meraurutano qaa je
somogo jojopa qaano kokae je kotiiwutiwaajo je koto oono: Anutuno kala
koma oono laligogi niino komuwe noo siina ii mono balo kokainoga ago Keinan
balono kembu.
26
Kae je yambuya 110 kolooro komuro. Komuro Iijipt kano qamoya
ii sele me kotikotiiwaa kelegano mori qamo bokisno agi ero. Kia.
Jen Jen
<<
50 50
>>
50:5: Jen 47.29-31
*50:11: Abel: = Jige saawaa area. Mizraim= Iijipt. Hibruu qaa kaaa.
50:13: Apo 7.16
50:25: Eks 13.19, Joos 24.32, Hib 11.22
2002, 2011 BSPNG
Diksenari Diksenari
Diksenari Diksenari
<<
11
>>
Diksenari (glossary)
Qaa kota waa iikawaa kaniagia
1) toroya, qaita mo, soraaya, kowoga, solaa, tak-kootoya, Anutuwaa bua,
tirikootoya, (holy, set apart, clean)
Anutu ano iwaano iwoi ii 1) toroya ano 2) qaita mo: Anutuno toroya laligoro
sigisogonanaa iroa nonombabotiwaajo toroko moma ku-usua romogoni jenenana
orokeja. Zioz ano ejemba ii 3) soraaya, jewogia qaa. Miri, jigo, kamba ano samo ii 4)
kowoga: Miri kowoga ii me tiloowoatiwaa so qaago. Kamba kowogano gawo
mewombotiwaa sogo eja. Samo kowoga ii sigisogonana mende jokoloo ee tondu
newoatiwaa so qaago. Nanameme ano gawo ii 5) solaa: Gawo solaa ii sigisogo
qagano mewombaajo amamaawoa. Nanameme solaa iikayadee mono Anutuwaano
sokonja. Anutuwaa gejatootoo ejemba ii 6) tak-kootoya ano 7) tirikootoya kolooju. Holy
(set apart) qaa tosaaa ii 8) Anutuwaa bua, 9) tirikootoya. Bua Tere Buk ii tirikootoya.
Holy qaawaa kania ii kokae: Iwoi mo ii bologa kuuya iikanoa gosi
mendeegi sigisogonoga sorai qaita mo koloo yaodee (set apart) Anutuwaajo
no qe eja. Anutuno mombaa sigisogoya mesaoji ee, iino mono solaani digoro
Uaya Toroya uutano ano koloani morota ano soraaya koloowaa.
2) Ua Toroya (Holy Spirit)
Ua Toroya ii Anutuwaano Uaya. Iwaano jewoa me kokojinjia mo mende
totoo eja. Iino ejemba uugia meleegiti, ii inaa sololoo nonono uumelee laaligo
laligojo.
Ua Toroyano bedu me inaaja (anointing of the Holy
Spirit)
Kae ano uuta geregere kolooro Anutuwaa gawoa awaagadee mekeja.
3) Kalemoria (grace, marimari)
Anana iwoi awaa bua qe aowoatiwaa so mende koloojonto, Anutuno kile
uusiiaa so ee kiakomu niniima koboo kalea honoa qaa nonomambaajo moja.
4) Kiakomu (mercy)
Mono iwoi ano qaananano komuja. -Pasowa: Kiakomu kendo,
Goukoko kendo
5) akadamu, qabua, asamarara, ku-usu, (glory)
Iwoi ii akadamuyawo. Ejemba qabuagiawo. Anutu asamararaawo ano ku-
usuawo.
6) Anutuwaa irisosoo, kazi, uuduuduu (God's wrath)
Jon 3.36 Sigisogo ani Anutuwaa iria soono kazia qananano ano uma ewaa.
Jopago nonomakejato, sigisogonanaajo iria soomakeja.
7) Sigisogo (sin)
Anutu Toroyaa uusiia qe uugujoi, ii iwoi kanjaawo. Iria soono iroa
meleeno qananano uja. Koposo (mistake) ii qaa afaaa. Anutuwaa qaa jakewaajo oano
jenenana orokeja.
Sigisogonana kokae jokoloowoa:
Oo Anutu toroya, nii ejemba doogoyano goo jaasewagano nanje. Nii
koloowetinoa kanai bologa kania kania ama tomegano me laligowe. Kawaajo giino
mono Jiisaswaa kalemoriaaajo ama sigisogona mesao nomba. Mesao noma Bua
qaaga dindia noo uunano ama mindigo nomba. Ku-usugano laaligona mindigoro
saano gbili goo laaligo gbiliano keuma laligomaa. Ii oano.
Iisa qaa
Anutuno sigisogogia mesao oonja. Iino Meria motoogo ii ananaa
sigisogonanano solaaniwaatiwaajo ama wasiro namono kamaaro. Kamaa
kalemoriaa nonoma sigisogonana sogbanja. Ii mono moma laariwu. Ii moma laarigi
iino uuano gowokouruta koloogi Uaya Toroya uugiano ama oombaa. Oo Po, ii
nonoono mono kae koloowa.
8) kokojinjiawo, qaamuuawo, (demon possessed)
omeyawo, andoleiawo, omeno buuta somogoro qaamuu kolooja
9) 1) hamo qero 2) letoma 3) oyaboya kolooja, 4) uuta meleema 5) Siwewaa bua
kolooja, 6) waa somogo 7) metogo 8) wama 9) ago kono 10) qeagoja. Salvation,
save, get saved, rescue, kisim bek
Mono kere yooo borogiano kemero aliano ii metogo waa somogoja.
Iikawaa so bologa ama Satambaa borono keme tiwilaawombaajo ama uunana
meleemboati ee, Jiisasno mono sigisogonana mesao hamo qe nonoma
koomunoga metogo nunuama laaligo kotigano nonoombaa. Gere siano
kemebombotiwaajo ago koma nonono letoma qeago Siwewaa bua koloo eu uma
oyaboya oompelele laligowoa.
10) Hamoqeqe Toya (Hibruu qaano) Mesia, (Griik qaano) Kraist. (Saviour,
Messiah, Healer, Restorer)
Iino sigisogo, qinji, ji, kokojinji, lombo, jijau, siiserere toroko momo,
koomu ano bologa tosaaa kuuya iikanoa dohamo qe nonoma laaligo dogoga nonono
kotii laligowoa. Gejatootoo ejembano Hamoqeqe Toyano asugiwaatiwaa qaa waladee
jegiti, Jiisasno iikawaa so asugiro.
11) moma boli aoja (regret, feel sorry, be penitent, repent, do penance, rue)
Mono kania bologa moma kotogo sigisogo laaligoya gema qe Anutuno ii
mesaowaatiwaajo qama kooli uusiia otaamambaajo jeja.
12) Siwewaa kii meria (confession)
Kawaa leeya woi: I) Sigisogonana je asugini (jokolooni) II) Anutuno ii
mesaoro moma laarijo. Moma laari Ii oano, je moni Anutu Siweno laligoji, iino
ao je solaani nononja, mono iikae koloowaa.
Tania karoo: 1) Kana soginii, ii nononanodee aasagoyano Anutuwaajo
je asugiwoa (jokoloowoa), 2) Anutuwaa gawo meme mombaajo lombonana je
asugini (jokolooni) aasagoyano ewaa, 3) uumelee kanageso yooo jaagiano
sigisogonana asugano je koloowoa. Kraistno sigisogo somogowombaajo ama
isambombaa ku-usua me kiiya woi ii gowoko nonoo boronanano anota eja. Mat 16.19,
Jon 20.22-23
Uuwaa ala ilailaa nonono Anutuwaa uusiiaa qaawaa so gawo meni balono
ano Siweno hoawo kolookeja. Po Jiisasno ao mekeji, mono iikawaa so amakeja.
Kawaajo jojopa qaa qotogo sigisogo anjoi, ii mono moma boli ao laaligo bologa
gema qekeboa. Kae ani sigisogonana je solaanigi mombo horo uumelee
kanagesowaa sopa uutano nonoomakeja. Kaento, mo morono uumelee mende ama la
laligoji, iwaa sigisogoya mono ano qagano e samo toroya kowoga newombotiwaajo
ago koma nonomakeja.
13) Momalaari (faith, bilip, trust, mamanasi)
Nonoo momonana kotiga kania kania ejato, Anutu moma laarijoi, iikano mono
uunana koloaniro laaligonanano utegoro letomboa. Selenana meleqelee ama wanana
qembono laarikejoi, iikawaa so uunana meleema Anutuwaano laariwoa. Anutuno
momalaari kaleaga nonono iikano mono nago nonoma nunuama iyaaa bentoto
uutano nonoombaa. Momalaari qagano qama koolini agoleto kolookeja.
Momakotikotii qaa ii mesaowoa. Ii uuwoiyawo.
Momalaari qaa (Mamanasi d)
Nii Ma Anutu moma laari muje. Iino ku-usu kuuyaa Toya laligo Siwe
namo mokoloo orono.
Nii Jiisas Kraist moma laari muje. Iino Anutuwaa Meria motoogono laligo
Ponana kolooja. Ii Ua Toroyano me letoma muro emba sara Mariano koro ama
mero. Mero laligo gawana Pontius Pailotwaa kambano siimbobolo moro maripoono
qegi komuro ro kogi. Ro kogi koomuwaa senjo gomano keme laligo wee karoo
kolooro koomunoga waaro. Waama laligo Siweno uma Ma Anutu, ku-usu kuuyaa
Toyaa boro dindiano raja. Rama laligo iikanoa eleema kamaa laligojoi ano koomuya
ananaa qaanana je tegomambaajo kawaa.
Nii Ua Toroya moma laari muje. Iino ejemba soraaya mindiri somogo
nonono uumelee kanageso tak-kootoya somata motoo koloo laligojo. Kae laligoni
sigisogonana mesaokeja. Mesao laligoro komuni koomunoga me gbili nonono
selewo waama laaligo kombombaa tetegoya qaa laligo uboa. Qaa ii oano.
14) qaa qootogo, yagise, momalaaria qaa (unbelief)
Ejemba tuu woi laligojo: uumelee me momalaari ejemba ano leegeano
uumeleembaa gadokopa me yagise ano qaa qootogo ejemba.
15) jejeromoromo (hope)
(iwoi koloowaatiwaajo) jejeromoromo ama mambonja
16) qamakooli (prayer)
Anutuwo amimomo. Anutuwaajo qaanana ijoni qaaya jero momakejo.
Mindimindiri qa qamakooli iikawaa uutano qamakooli koi kaaa kaaa eja: Uunana me
kululuu ananaajo 1) welema 2) qisi 3) dagise je 4) mepesee (praise) 5) Anutuwaa
waeya me (worship) 6) tosaaa yooojo ama qama koolikejo (intercession) .
Pombaano qamakooli
Nonoo Manana, gii Siweno laligoja. Goo qaga mono toroya ewa. Mono gale
koma nonona bentotogaa hoa koloowa. Goo uusiiga Siweno te komakejuti, ii mono
namono kaaiadee koloowa. Ketewaa neneya ii mono sonanano nonomba. Tosiano
sigisogo ama nonogiti, nono ii mesao oonjoi ee, iikawaa so mono nonoono
sigisogo sogbama nonomba. Agobatono kamaa nunuwabotiwaajo mono ago
koma nonoma Kilegaa Toyaa boronoa metogo nonomba. Gii geego bentoto Toya, ku-
usu Toya ano asamarara Toya ii kambaa kambaa laligo kouma laligona ano tetegoya
qaa laligo ubaga. Ii oano.
17) uujopa, uukale (love, pasin bilong givim bel, majau)
Anutu uujopa Toyano jopago nonono moma meleema Anutu jopago qaaya
te koma ejemba tosaaa kaaagadee jopago oomakeboa. Uujopawaa ku-usua ii uuta
ano tetegoya qaa. Ii kazi ano bologa kuuya haamo ama uuugukeja. 1 Kor 13
Anutu jopago muboa me qaago, iino kile (tawaya qaa) ponda jopago
nonomakeji, ii agape love . Ejano embawaajo siia moro horoji, ii eros love . Agimi
aojaoti, ii sex love . Ala-ala me aokejoi, ii fileia love . Kantrinana me gomanana uukale
ama mukejoi, ii uusoomogo (filantropic love) . -Dear: wombo ala, komunjua ala,
jojopa ala.
18) Oligaa Bua (Gospel, Bie Bia)
Oligaa Bua ii motoogo ano eja fooyano ii oogiti, qagia Matyuu, Maak, Luuk
ano Jon. -Law: Kana qaa. -Prophets: Gejatootoo yooono Buju Tere
19) takapolakaya (false)
Gejatootoo ejemba me qaa takapola-kaya ii gisomaso, doogoya, iriqiria,
umaqe-kamaaqeawo; fruitless: gipeya, auta, gorosoa
20) Anutuwaano bentoto (God's Kingdom, Anuture uuma)
Ii goma me toto mo qaagoto, ejemba uugia meleema Satambaa ometotoa
mesao Anutuwaano qokotaagi gale koma oono qaaya baatano toto iikano laaligo
kombombaa laligoju. Kanage iikawaa tania kuuya qaita mo ii Siwe uutano uma iiboa.
21) Satambaa ometoto (Kingdom of Satan) ,
Satan ii be qaago. Kawaajo iwaa totoaajo ometoto jejo. Deiwidwaa kantri
toto (Kingdom of David) ; Papua Nuginiwaa kantri toto
22) doweya meja (redemption, ransom)
Kereno alanana qelanji mero tawa ama doweya meni isano eleema kawaa.
Jiisasno iyaaa sele busuya ama dowenana mero.
23) Anutuno tawanana me nunuano alauruta koloowoa, Room 11.15,
(reconciliation, atonement)
Ao tawa ano qaanana komuro Anutuwo ala-ala koloowoa, qewolonana koma
konjoratija.
24) Anutuno qaaya je tegoro solaaniwaa. (justification, be put right with God, get
righteous, pasin bilong kamap stretpela)
Mono moma boli aoro Jiisaswaa sayano turu muro Anutu-no sa
iikawaajo ama sigisogoya mesamesaoya ii mombo mende iibaa. Sigisogono uuwaa
opo malekuya me jewo-awo kolooro sayano sogbano tualalakota kolooro iikayadee
iibaa. Kae kolooro Anutuwaa irisosooano olomooro uuta-no tegowaa. -
Unrighteous: doogoya qewoloawo
25) (tak koto) me soraija (sanctification, pasin bilong kamap holi)
Nononano jewo agonjorananawo laligojonto, Jiisaswaa sayano sogbama
nonono Anutuwaa jaano soraaya koloowoa. Soraaya koloo nanameme solaa (holy)
otaawoa. Laaligo jewoawo ii oano sisia me togokeboa. Ii uuwoi qaagoto, ponda
Jiisaswo qokotaa namboa. Hib 10:10
26) uugeja (conscience)
Anutuno sae amakeji, ii uugejananano moboa. 1 Tim 1.5, 19 Uugejananano
kanianana ninisaama qaanana nago jekeja. Apo 24.16 Aaa uu(geja) iikano Anutuwaa
qaa nago jekeja. Jon 8.9 Anutuno mo iima Sokonja, jero uugejiano moro
qeagoja. Apo 23.1 Uuwoi mesao uunanano tiloowabotiwaajo gale me aokeboa. 1
Tes 3.9
27) uumelee eja ano emba, Kraistwaa alia (Christian, kristen)
Uumelee kanageso (congregation) , uumelee miri (toroya miri), uumelee
ajoajoroo (Sande lotu) , Uumeleembaa Bua Tere (Bible, Christian Sriptures) , uumelee
ejemba (Christians)
28) gowoko (disciple, disaipel)
Gowoko ii boiwaa gematano otaa ainjolo laligo momoya kuma ao gawo
me koma gbiligi laaligogiano letoma utegokeja.
29) gejatootoo ejemba (prophet)
Gejatootoo ejemba ii iwoi koloowaa, kolooja me kolooroti, iikawaa bujuya ano
kania ii Anutuno uugiano ano moma iwaa jetamemeya koloo ejemba ananaajo
ninisaama asugano jekeju. Kamba tosaaano ejembano gejanono ii togo temboma
kema uugi komugi. Jiisas iyaaa gomaurutano gejatootoo qaaya me kamaa agi.
30) Siwe gajoba (angel, ensel, aelo)
Siwe gajoba yoono Anutu-waa jeta te koma omejiila tuarenje ama ejemba
ilaa wele qe nonomakeju. Hib 1 Tosiano qele agi tosiano manja qegi tosiano
gawogia kania kania mekeju.
31) Oomulu (baptism)
Kamba so apu arikejonto, oomulu ii Anutuwaano muge aiwese. Ii iwoi
somata. Ii onjonbonjo laaligoyawo (sacrament) . Bua qaawo mende mindiri
apunondee mulu me nonombuyagati ee, ii mono apu too omayaga koloonaga. Bua
qaano apu too iikano jeni turu kotuegoro iikano hoa kolookeja. Oomulu menii,
nonono mono wee so sigisogonanaajo moma boli ao uunana meleemakeboa.
Uunana walagano mono apuno keme ne olaa powogoro tani kolooro kitiano uu
dologano koloani somariiro Anutuwo kooro laligokeboa. Room 6: 4 Taitus 3:5-7
Oomulu ii uunana meleembombaajo india motoogo me nonogi Ua Toroyaa
esuano uunanano gawo mekeja. Oomuluwaa kania mende te koma uunana mende
meleemboati ee, mono kile tiwilaawoa.
32) Samo Kowoga (Holy Communion)
Pombaa samo kowoga (toroya): Ponana Kraist Jiisas iyaaa sa busuya alauruta
anana bered ano wain apuyawo newombaajo ao ama je tego nonono. Luuk 22:14-20 Ii
onjonbonjo laaligoyawo (sacrament) . Qaa koi kano hoaga je asarija: Ooo dowegia
me togoro ano ooo sigisogogia solaaniwaatiwaajo je tego ano. Mono qaa
iikawaajo uuwoi anji ee, iino samo newaatiwaa so mende kolooja. Kawaajo
Pombaano qaa moma laari hoa mokoloowoa. Uunana oano mende gosi meleema
Pombaano samo kowoga tondu newoati ee, Anutuno mono iroa meleeno lombo
qananano ubaa. Tosiano mono komugi. 1 Kor 11.30, Apo 5.5,10
33) kotumotue (blessing)
Kotumotue ii jeqeeago qaa. Iwoiwaajo Anutu qama koolini iyaaa ku-usu
qagano jero me kotuegoro toomoriambo koloowaa. Wala mosogoja jeninto, Jiisasno
moso jeje ejaga qaago. Iino ku-usu kuuyaa Toya koloojiwaajo moso mende anjato,
kotumotueya mendeema nonomakeja.
Aarombaano kotumotue qaa, Jago 6.24-26
Pono mono kotuego sopa somogo gomba. Pono mono jaayaa asasagano
me asari goma kalemoriaa gomba.
Pono mono jaasewa qe goma luae qe gomba. Ii oano.
Aposol yooono kotumotue qaa, 2 Kor 13.13
Po Jiisas Kraistno mono kalemoriaa oono
Anutuwaa uujopayano nemu koma oono
Ua Toroyano kuuya inaa oono uumotoo ama ainjolo laligowu.
34) Siwe gomambaa Eja hoa (Son of Man, Man tru)
Gejatootoo eja Daniel ano Ezekiel yorono qa ii qama Anutuno Hamoqeqe
Toya wasiro namono asugiwaa, je oori. Jiisasno iyaaa qata aasagoya kae qaro
Juuda yoono ii mende moma asarigi. Eja kuuya anana ejawaa meriaga laligojoi,
iikawaajo mende jeja. Jiisasno balo eja ananaa so sa busuyawo koloo kile Anutuwaa
Meria kaaagadee laligoro. Kawaajo Anutuwaa jeta kamba so te koma sigisogo mo
mende ama laaligo kombombaa namono laligoro. Balo eja hoa laligorotiwaajo ama
ejemba ananaa lombonana saano modaboro bosimakeja.
35) mara (agimi aoao) ano loemba laaligo (marriage)
Jen 2.24 Loemba laaligo ii Anutuno je kotoro loemba koloowotiwaa qaa ii
Anutu ano ejemba jaagiano asugano jewoatiwaa so. Uusiigarano asugano asugiro
jojopa qaagara jeri yoroojo qama koolini Anutuwaa kotumotueyano yorowo nambaa.
Kae goda qe oroni sisau olokalu mende koloowaa. Loemba laaligo ii soraaya,
(kowoga) ano kana sogiri lombo qagarano ubaa. Tosiano ji somata mokoloogi. Jen
12.17 Mamagano tapekokoro ama laligogi. Hib 13.4 Loemba ii kala koma qaqaago
ao laligo uma komuwao. Jiisasno me sorai sopa somogo oroma Pogaraga
kolooja. Mesao aoao ii Anutuwaa uusiia qaagoto, olokaluwaajo ama kile kolookeja.
Maak 10.2-12. Mono uuta meleema uumeleembaa gadokopa emba me eja mo mende
mewa. 1 Kor 7.39b
36) nagonago ama ao kotikotii mokoloowoa (edification, build up ourselves)
uunana meago me kotii aowoa, uunana nago mozozogo me kotiiwoa
37) Baal
Baal ii Keinan kantri yooo begia. Yoono ii usugo waeya me mepeseegi
Israel yoono kagi. Anutuno gadokopa kanageso ii uu Baal alatagia ama tando
lopiogia kondeembutiwaajo je koto oonoto, yoono qaa ii qotogogi tosiano kanai
Baal qama kooli mepesee laligogi Anutuwaa iria soono.
38) Soomogo are (walaga ano gbilia) (Covenant)
Hib bo 8, 9 Sigisogo ani ejemba ano Anutu batunanano jawo kolooro iria
soono kazi qananano uma eji, ii morono qewagoro Anutuwo uumotoo ama ala-ala
amboati, iikawaa soomogo qaa area. Mooseswaa kambano Anutuno soomogo are
ano walaga kolooroto, Jiisasno soomogo are gbiliaa galea koloo komuro. -Ark of
Covenant: soomogo arembaa bokisya. Iikawaa uutano soomogo arembaa iwoiya kuuya
gale kogi.
39) jiwowo jigo (temple)
Kamba kokaamba siimolo mende ookejoiwaajo uumelee jigo jekejo.
Siweno siimolo mende oo uumelemelee tegoro iikawaa jigoya qata mepemepesee jigo
jekejo. Isa. 3.12, 21.22
40) waeya me mepeseeja (worship) ,
Awutamba (bow down, kneel before God) Anutu awutambaa qe kosiano
keni kiakomu nonoma kalemoriaa nonombaa.
41) opo sel kuu (tabernacle)
Balo qarara kokoano ka jiwowo jigo tawatawaya ii opo selno megi. Ii
afaago kokosii me ago kema kemp gbiliano mombo kuu korerego laligogi.
Keinan balono ka Jerusalem kano jiwowo jigo kotiga me opo sel kuu ii mesaogi.
42) je asari uugia kuuja (preach)
Anutuwaano qaa gawo iikawaa leeya woi.
43) Jigo gawo gale (priest, pris)
Iino ejemba ano Anutu batunanano komakonjorati gawo me qama kooli
gejanono je siimolo ooro nandu agi me kululuu batuya iyaaajo me laligoro.
44) Jigo gawo eja (levite)
Anutuno je kotoro Liwaiwaa kera-suru yoono jiwowo jigowaa
weleqeqeuruta koloogi. Kawaa-jo balo bakaya mende oogi tuu tosaaa yoono
balo-giawo laligo nago ooma laligogi. Hamoqeqe gawombaa areano utegoro
soomogo are gbiliaa kamba kokaamba qagia Bua gawo eja (deacon) ano Bua
gawo emba (deaconess) jekejo.
45) Uukuukuu eja (evangelist)
Uukuukuu eja iino Anutuwaa qaaya je asari ejembano uugia
meleembutiwaajo kuu oomakeja. Tosiano uugia meleema sigisogogia jokoloogi ilaa
qambamamba oomakeja.
46) Jigo kaunsol tuu (Sanhedrin, kaunsil)
Kantriwaa jetame-meya yooo qaa jake uuta ii Juuda yooono parliament.
Qaa galegia ii jigo gawo gale waa. Kantriwaa jetamemeya 70, paatigia kania kania,
yoono ajoajoroogia ama qaa gawo me je somogo kanageso je koto ooma
laligogi. Ku-usu hoa ii Room waba ejemba yooo borogiano ero.
47) Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) (Pharisee)
Farisii yoono paati mo laligogi. Yooonoga mamagano jigo kaunsol tuu
(sanhedrin) uutano kantriwaa jetamemeya koloo laligogi. Mooseswaa Kana qaaya
awaagadee moma toroqe iyagiaa jekootogia seiseiya mokoloo mindiri ii kaaagadee
otaagi. Qaa kuuya ii kapara koma Anutuwaa jaano sokonja, je kae moma laari
ejemba kuma oogi. Kuma ooma ejemba tosiano jekooto qaagia ii mende moma
haqa laligogiti, ii me kamaa ama ooma iyagiaa selegia me uma (selememe) laligogi.
Kae laligo awaagadee Anutuwaa qama kooli nene sigi laligo nandu ama borogia
sogbama iikaaa kano dohamo me ao laligogi. Iikaaa kano Anutu hamoqeqeyaa
kania hoa mende moma asari Jiisas uugu jinjau agi. Ejemba tosiano Jiisaswaa
gematano kema otaagiti, ii iiima tembogi. Jiisasno Anutuwaa agoleto mero mepaego
Kana qaa uuguja, jegi. Jiisas qaawaa timbino horo agobato me mubombaajo ka
osokakale qaa mamaga je tuarenje ama mugi.
48) Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) (Saducee)
Yoono Mooseswaa Kana qaaya qokotaa Farisii yoono jigo gawo
awaagadee mende mekejuti, jegi paati gbilia kanaigi. Farisii yoono qamakooli miri so
kuma oogi Sadusii boi yoono mindimindiri jiwowo jigo waano kapara kogi.
Yooo kondokondoogia ii jigo gawo gale qata Saadok. Komugi yoono mende
waabuya, je Ua Toroya ano Siwe gajoba mende laligojuti, iikaa moma laarigi. Yoono
kantriwaa jetamememeya koloo jigo kaunsol uutano Farisii yoowo jenokooli je
agowowo ama laligogi. Kae laligogito, Jiisas qegi komu-waatiwaa qaaya je tego
kamba iikano uumotoo agi.
49) Herodwaano paati (Herodians, lain bilong Herot)
Gawana qata Herod iino kanagesoya ano alauruta yoowo paati mo ama
Room gawma yooono politik te koma otaa laligogi.
50) Zelot paati (Zealot, Selot)
Nesenel Zelot paati yoono Roommindimindiri gawma tuarenje ama
agiodee nana mewom-baajo tompe politik me laligogi. Jiisaswaa gowokoya mo qata
Saimon ii Zelot politik ejaga laligoro.
51) Siisa-ki (Ceasar, emperor, sisa)
Siisa-ki ii Roommindimin-diri kantri (empire) gale koma ooma eja pogiaga
laligoro. Ki Herod ano gawana Pailot ii iwaa jawiwoita koloo Juuda ejemba gale koma
oogi.
52) Teuteuhalihali (Feast of Shelters or Booths)
Jon 7.2 Juuda yooono yambuyambu korisoro kendo ii gbani so kokae agi:
Wain gawogiano kema gere sea me halihali qe iikano e wee 8 aisoo kendo rama
laligogi. Wee konogano korisoro uuta agi. Wala eeano balo qararakokoano
gbani 40 kawaa so opo kuugiano e ka laligogiti, ii romogo aisoogi. Lew 23.33-36,
39-43, Dut 16.13-15
53) ponda nanja, kapara koma anja, qaaya ponda otaa me yagoja (faithful)
Faithful qaa tosaaa: membiriqembiria qaa, misi metetaa qaa nama kapara
koma megadee meja, no mekeja, tororo gawo meja, momalaariano mende sologoro
ze nanja
54) kogbaraya qaa (firm)
koronso mekeja, nama kotiija, pek nanja
55) kelebele (flattery, pretended friendship, deceit)
Ala-ala tani qaa awaa saano jero koloojato, hoa qaa.
56) tapekokoro (miserable)
Sigisogowaa tawaya ii tapekokoro.
57) dogo, bone (stingy)
seguru kawalia, qebugo nene, iimabaago. Mono iwoiya eji, ii tosaaa
yooojo mendeema oomambaajo togo iyaaajogadee ago komakeja. Ii
loloogendee (generous) qaago.
58) otoko ama mego memambaajo koposogoja, kasumamba anja (greedy)
(do) nepaqepalo, iimabaago. Iwoiya (balo, nene, apu, gere, miri gawo)
edaborojato, kile tosaaa yooonoga ii toroqe bua qe aomambaajo
koposogokeja. Iyaaajo amanagaju orogaju amakemambaajo momakeja. Iwoi kuuya
iyaaajoadee bua qe aomambaajo bobo momakeja. Ef 4.19 Iwoi e mujato, kile ii
toroqe amanagaju orogaju memambaajo kapara komakeja. Tosaaa mende romogo
oomakejato, iyaaa buayano somariiwaatiwaajo manja qekeja. Ii kantri kuuya
ananaano lombonana waa.
59) baagoja (covet, mangalim)
iimasii moja, iima siia moja
60) gorokiki (envy)
mombaa iwoiya memambaajo koposogoja
61) momo eja tiliqiliawo (cunning)
Tosaaa tiligo oombaatiwaa so momakootoya somata e muja.
62) uuno junju, uuno motoqoto (jealousy)
Mono aliano uugu qeago toomoria awaa mokolooro iwaajo ama
momaboboli momakeja. Qaa jejeno nuuguna guuguwe, qaa kiisa je gemaqeqe anja,
mombaajo uuta qeja.
63) uumeleembaa komagbiligbili (religion)
Ejemba kuuyano Bua gawo ii me woi mekeju. Tosiano omejiila me loori
oombombaajo gawo mekejuti, iikawaa qata animism. Maslim, Hindu, Komyunist ano
tuu tosia yoono momogiaa so bua gawogia me uumeleembaa komagbiligbiligia
(religion) amakeju. aa gawo yoono ii momogiaa so mekeju. Mamagano
Anutuwaano qaa ano balombaa momo tosia ii mindiri orogi siliqalu kolookeja
(syncretism) .
64) uuwaa komagbiligbili (godliness)
Kraist kaaa laligomam-baajo koma me gbilija, Anutuwaa laaligo kombombaa
koma gbilija, Anutu bua qaayaa so laaligo soraaya laligoja, Anutuwaa buayano pitiri
laligoja. 2 Piito 1.3
65) Oyaboya goma (paradise)
Aadam ano Iiw yorono oyaboya gomano laligo koisoro ama sigisogo
ani Anutuno konjoma orono kamaarito, kanage uumelee yoono Siweno uma
oyaboya gomano laligowuya.
66) laaligo agonjorayawo (ungodliness)
gadokopa laaligo, Anutu gema qe laaligo, ananaa jaajaa laaligo
67) koomu goma (Hades, ples bilong daiman)
koomu goma (uumelee yooono koomu goma), koomuwaa senjo goma
(uumeleembaa gadokopa yooono koomu goma)
68) salfa jamo (sulfa, brimstone)
Salfa jamo goota ii oogi bolaa kotakota jero moroa bologa kolookeja. Ii
saano mejejaagi paora kolooro iikano gbala tiwowaa kotaa paoraya mekeju.
69) doomoro, (desperation)
Toroqe laligomambaajo amamaamaa. Kae romogo majakaka moma
konjili somata moja.
70) koposowaa qaaya qaa (blameless)
Tosaaa yooo jaagiano solaa kolooja.
71) masuqeqeta (ripened, mellow)
Nene ambembo mono masu qeja. Gawo toya qama koolini gawo ejemba
mokoloo oono kema hoa me kululuuwu. Matyuu 9.37-38
72) jaamele ua (vision)
Uano ejemba mo kondooro jaaya meleeno ua(ua) iija.
73) uumeleembaa selesele laaligo (hypocricy)
Uuta bakasasa (qaano me sili tosiano) meleenjato, hoa qaago. Skin kristen ii
uu walagano laligoju. Jiisasno qaa kotakota totoo iikano je oono. Mat 23, Mat 6.2,
5,16
74) kakasilili (trouble, affliction, suffering)
(uuwaa) konjili, (selewaa) koajili, siimbobolo, jambalili
75) jojopa qaa (commandment, oath, vow)
Qaaya jojopa qaano je kotiija. Qaa ii uuguwoatiwaa so qaago. Mat 5.33-37
Anutuwaano jojopa qaa boro woi (10) Eks 20:1-17
1. Niino Anutu, goo Poga kolooje. Noo kooronano besako iwoi tosaaa mo
mono mende me laligowa.
2. Anutu Pogaa qata mono ee mende qama me kileewa. Mono qata me
kileewaati, ii Pono manaya mende mewaa.
3. Kendo kambaa mono koboo ewaatiwaajo romogokeba.
4. Nemu maga mono goda qe oromakeba. Kae ana Anutuno toomoria gono
namono kamba koriga laligogo komuwaga.
5. Mo mono mende qena komuwa.
6. Serowili mono mende amba.
7. Iwoi mono yogoro mende mewa.
8. Mo jenokuukuu mono mende ama muba.
9. Mombaano borosamo iwoiwaajo mono mende koposogowa.
10. Mombaano emba, weleqeqe me bao oro iwoiwaajo mono mende
koposogowa.
Anutuno jojopa qaayaajo nomae ninijorota eja:
Niino Anutu goo Poga kolooje. Niino ku-usunawo laligo-jeiwaajo ama
gema nukejuti, iyooo sigisogogiaa iroa ii esamera ano gbiliurugia meleema
oomakemaa. Kaaagadee ejemba tuua tuua uugiano jopago noma qaana te
komakejuti, ii kotuego oomakemaa.
76) soomogo qaa (promise)
Iwoi amambaajo qaa somogoja. -God's will: Anutuwaa uusiia.
77) uumeleembaa gadokopa, qaa qootogo, jeulala (heathen, haiden)
Ejemba kaaa ii Israel ano kantri kuuyano mamaga laligoju.
78) (Juuda qaagoto,) waba kantri nonono (gentiles)
Nonoonoga tosiano uunana meleeni tosiano toroqe uumeleembaa
gadokopaya laligoju.
79) solaa kasia qaa (free)
Qaawaa kasa me kasa monoga lolooro. (Free men and) slave: (tosiano
iyagiaa gawoa megi tosiano) togiaa wele ee qekeju. Weleqeqe toyano kasano
somogoro welea tawaya qaa ee qe kamaaqeqeta kolooja. Gal 5.1
80) keraqeeago qe muja (refresh)
Mombaa uutano bimooro aliano keraqeeago qe muro sokonja. Filemon 7,
20
81) sii kombombaa mokolooja me metogoja (satisfy)
Sii kombombaa tosia ii awaa, tosia bologa kolooja. Ii metogogi uugiano
tegoja.
82) jenokooli, mondogosi, niinogiino (debate, dispute)
mondo niinogiino ama jenokooli amiju Apo 6.9, mondogosi qaa
meleqelee jegi uma kamaakeja Apo 9.29
83) uuqeqe qaa tokorokota (revile, insult)
uuqeqe qaa tokorokota je nononja 1 Piito 2.23
84) uuta qeagowaatiwaajo janjari riija (please)
Mombaa uutano qeagowaatiwaajo janjari rii qaaya kapara koma otaaja. 1
Kor 7.32
85) uutano boliro osi qagoja (stumbling block)
iwoiwaajo uutano boliro osija, momalaariano sologo kamaaja.
86) Ejemba qe sei ama komugi gbiliurugia waama kaaagadee komugi kaandee
kaa ama laligo kougi.
(from generation to generation) 1 Tes 2.2
87) kapara koma, nemu koma (especially)
kotii meja, wala qeja
88) Kilegaa Poa goma so gale koma oomakeja (Prince of the World)
Ii Satambaa qata mo.
89) oro kawalia, jenemba (beast)
Oro bologa jereai kaaa. Jenemba (giant) ii jekania boorogia.
90) tosaaa iisosoroo tosaaa suree ooma keda motoogono mende gosi
oomakeja (discriminate)
Anutuno kae mende amakeja. Uuta dindia, gbigbaoa qaa.
91) lolomoni (indifference)
Qaa iikawaa alia ii telambela, nesambure, nehololo, kosimosi, koyamoya,
kotamotota. Isaisaa 15.1
92) lombo kanjaawo (plague)
93) siijaago siimeme (resistance, reluctance, recalcitrance, arguing)
Kae me kae jena iino mono afaago qaa qotogo qaa jekeja.
94) tawatawa (temporary)
tatawaga, tawaya, lageta, lagita
95) aasagoya (private)
aodee, yaabuju -qenjaaro (public)
96) te, qaqa (yoke)
Woiyano motoo gawo meri teno mindiri oronja. Qaqa ii bulmakao
woiwaa arogarano ama somogogi iikano kare me kino horojao.
97) tere pipipipiiya aasoyawo (scroll with seal)
Wala eeano papiawaa kania mende mokoloo laligogi. Tere ii lama seliano
oo lipima pipiigi. Seleege yoono ii yogoro weegowubotiwaajo tosiano ii sapo
kaaa aasono somogo aiwese aasoya iikano mokotaagi. Mono ii olo menjurano
iikawaa kania mono mokoloogi.
98) BalaamBeorwaa meria (Balaam son of Beor)
2 Piito 2.15, Juuda 11 Balaam ii gejatootoo eja mo. Kanage aa gawo uugere
ejaga kolooro. Kamba mono Moab balo yoono Israel kanageso kere ama mugi.
Yooo ki pogia qata Baalak Ziporwaa meria iino weleqeqeuruta wasi oono
Balaambaano ka qaaya kokae jegi, Giino mono Israel kanageso qasuaa oona
afaago uuni kamaawu. Kae je kino mone mubaatiwaajo jegi. Kae jegi wala
qasuaa oomambaajo qetama togoroto, toroqe kele qaano moriro monembaa siia
moma loori soo uumotoo ama Israel goma iimambaajo baaa mono umambaajo
ano. Kae kolooro Anutuwaa iria soono kanano dogi qagano rama keno gajobaya
wasiro ka kana somogo nano. Dogino ii iima komuwabotiwaajo toroko moma
toroqe kembaatiwaajo amamaaro Balaamno gajoba ii mende iima iria soono dogia
oolino qero. Qero qaa ootano aantano balo ejawaa qaa je Balaamje muro. Anutuno
Israel kanageso kotuego oono laligogiti, Balaamno ii moma wala qasuaa
oomambaajo togo kanage ii kile batogo amamaaro. Jago bo 22-24, Isa 2.14
99) Koora (Korah)
Juuda jawo 11. Koora eja ii Israel jotamemeyagiaga kolooro Mooses Aaron
qotogo oroma kare agi. Kawaajo Anutuwaa iria soono balo kuuro ronda mero
aantano sia ro asugiro Koora ano neauruta qaaqeqe kuuya ii iikano gororogo kemegi
gogo oono tiwilaagi.
100) Naaman (Naaman)
Luuk 4.27 Naaman ii Siria kantriwaa kawali galegia waa. Iino kamba mono
manimba jino kiro gejatootoo eja Elaisawaa bujuya moma Juuda yooo balono ka
Elaisano selia me solaaniwaatiwaajo qisiro. Elaisano ii Jordan apu gowoyano kema
apu ariro india sewen koloowaatiwaajo je koto muro uuwoi yakari te koma kae ano
seliano solaanidabororo.
Momalaari qaawaa je-asa-asari
I Mokomokoloo Tonanaa kania kokae:
Anutuno nii ano ilawoila laaligogiawo kuuya mokoloo nonondabororo. Nii kia
ua kokoosu ano selenawo, jaa gejanawo, kana boronawo mokoloo nono. Ii iima Moma
kotomaa, je selena me sororogo uumomonawo nono. Kae gale koma noma laligo
sele esu iwoi me apu ano nene, jigo miri, embamera nomakeja. Komakoomo, bao oro,
mone hina ii kuuya selewaa nagonagoya, somaa somaa nomakeja. Jetawono
umambotiwaajo kala koma noma kakasilili tiwitiwilaa iikanoga sopa somogo
nomakeja. Nii iwaano gawo mende me injarere laligowe Anutu Ma soraayano
kalemoriaaajo ama kae ama nomakeja. Kawaajo iikawaa tosaya noono ejiwaajo
mono mepesee uusiia te koma weleqe mu laligomaa. Qaa ii ho toontooaga
moma laarije. Jon 1.18, Isa 1.8, Jei 2.14-17, Room 8.28
II Dowenana meme Tonanaa kania kokae:
Jiisas Kraist Anutugadee koloo Maawo kamba qaa iikano laligoro. Kae
laligo kouro emba sara Mariano mero balo eja koloo noono Po kolooja. Eja sooa
koloowe nomesaonagatiwaa so ii kile noo dowena me sewana mero. Bologanoga ano
Satambaa gbadonoga mone gbili iwoino qaagoto, iyaaa saya soraaya iikano koto
nono siimbobolo moma komu isama nono. Kae ama tona koloorotiwaajo nii iwaa
bentoto uutano keuma dindia koloo soraaya laligo jeta te koma mukemaa. Ao
koomunoga waama Siweno uma Ponana laligo uma laligokeja. Niino kaaiadee
laligo koomunoga waama iwo kamba tetegoya qaa laligo uma laligomaa. Qaa ii ho
toontooaga. Ii moma laarije. Gal 3.26, Ais 25.8, 1 Kor 15.54-56, Ef 3.18-19, Mat 25.40
III Me sorai nononono Tonanaa kania kokae:
Nii neenaa esuno Jiisas Kraist moma laari mu iwo qokotaamambaajo
amamaakejento, Ua Toroyano Bua qaano koma horo noma uuna kuu me asari
nomakeja. Iino Jiisaswaano noono moma laari mu soraaya koloo Anutuwaa
meraboraaa koloo laligoje. Balo so Kraistwaa kanageso laligojuti ano nono kaaiadee
kokae ama nonomakeja: Horo nonoma mindiri uu soraaya me nonoma Kraist
Jiisaswaano toroqe nonono uumelee kanageso motoon koloo laligojo. Kae laligoni
Ua Toroyano nii ano ejemba soraaya kuuya ananaa sigisogonana somaa somaa
kalemoriaano sogbama nonomakeja. Kae laligo kamba tetegoyano nii ano
komugiti, me gbili nonoma Kraistwaa uumelee ejemba kuuya laaligo kombombaa
tetegoya qaa bua qe nonondaborowaa. Qaa ii ho toontooaga. Ii moma laarije. Jon
16.13a, Ef 4.4-5, 1 Kor 3.16-17, Joel 2.28-29
Jojopa qaa boro woiwaa je-asa-asari
1. iikawaa kania kokae:
Anana be tosaaa yooojo moni omaya kolooro Anutu motoogo iigadee
goda qe mu moma laari muboa. 1 Jon 2.15-17, Maak 12.29-31, Mat 4.10b
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu laligowoa. Qata
qasumasuwaano me qolomolo qaano me jemeesano me omejiila qaano mende ama
jewoa. Ii awawi totoo! Kamba so mono iwaa je mepemepesee ama qama kooli
mukeboa. Jei 3.10-12, Mat 5.37, Ef 5.4, Room 12.14
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu kendo weea mende me
kileewoa. Qaaya moni siiawo kolooro kendo ii mono kowoga ewaatiwaajo
romogowoa. Ond 26.6-8, Eks 20.11
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu nemuma me
jotamemeurunana tuarenje mende ama oomboa. Uugia kae mende me boliwoato,
kamba so jegia te komakeboa. Ef 6.1-3, 1 Tim 5.4, Apo 5.29
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu ejemba mende uu komuwoa
me siimbobolo mende oomboa. Mono ala me ooma ilaa oomakeboa. Mat 5.21-22,
1 Jon 3.15, Ond 10.8
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu sero yogoro me qaa
gamuyawo iwoi mo mende je ama mewoa. Uu soraaya laligo loemba soomogo ama
laligowoa. Mat 19.6, Hib 13.4
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu tosaaa yooono mone hina
me borosamo iwoiwaajo mende koposogowoa. Komakoomo me tiwo jumemewaajo
koposogo tuarenje mende jewoa. Ilawoilagia tororo e oombaatiwaajo kala koma
oomakeboa. Ef 4.28, Mat 6.3-4, 2 Kor 9.7
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu uuooso me jenokuukuu mende
ama tiliqili qaa mende jewoa. Kae qaagoto, kaniagia moma asari iwoi awaa mo agiti
ee, ii je asugi oomboa. Mat 7.1-5, 12.37
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu tosaaa yooono borosamo
me gawo bombaajo mende koposogowoa. Ii tororo sogiano ewaatiwaajo kala
komakeboa. Ond 10.30, 119.36, Joos 7.19-21
Anana Anutu goda qe uunanano jopago mu ala yooono weleqeqeyaajo
uuqeqe mende ama horo oomboa. Bao orogiaajo mende koposogowoa. Kae
qaagoto, togiawo laligo nago mubutiwaajo nago oomboa. Mat 5.28, 2 Piito 2.14
Diksenari Diksenari
<<
11
>>
2002, 2011 BSPNG
Hibruu
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
Hibruu Hibruu
<<
00
>>
^
Hibruu
Anutuno Meria wasiro qaaya ninisaano.
Anutuwaa Meriano Siwe gajoba uuuguja.
Uunana mende meleembombotiwaa gale meme qaa
Jiisasno danana koloo Siweno nunuamambaajo moja.
Jiisasno Mooses uugu uuta kolooja.
Yagise ama laligowombotiwaa gale meme qaa
Anutuno kanagesoya sonda kendo nonombaa.
Jiisasno jigo gawo galenana uuta kolooja.
Gale wanana Jiisasno ilaa nonomakeja.
Momalaariwaa hoa soowabotiwaa gale meme qaa
Anutuwaa soomogo qaa ii uuwoiya qaa.
Jigo gawo gale Melkizedekwaa sundu
Melkizedek ii Jiisaswaa sareya kolooja.
Jigo gawo gale Melkizedek kaaa mo
Soomogo are gbiliaa jigo gawo gale waa
Balombaa opo sel jigono Anutu kokae mepeseegi:
Kraistwaa sayaa kania
Kraistwaa sayano sigisogonana koma konjoratikeja.
Indi motoogo koomuno ama aoro sokondaborota eja.
Anutuwo kapara koma laligowombaajo nonoono.
Ejemba momalaarigiaajo ama iwoi kokae kolooro:
Aabel, Eenok, Nooa yooo momalaarigia
AabrahamSaara yoroo momalaarigara
Ejemba kokaamba Siwe gomambaajo awelego laligogi:
Aabraham, Aisak, Jeikob, Joosef yooo momalaarigia
Mooseswaa momalaaria
Reihab ano momalaariwaa ejemba geria tosia
Anutuno ma koma mindigo nonomakeja.
Qambamamba ano gale meme qaa tosia
Qambamamba qaa tetegoya
Kokae qama koolikejo:
Qaa tetegoya
Hibruu Hibruu
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
11
>>
Hibruu Tere
Mono Hibruu yooo Tere agi.
Je-asa-asari
Jiisasno Siweno uro iikawaa gematano gbani 35 kawaa so tegoro eja mo qata
mende mojoi, iino Tere koi oo Juuda uumelee ejemba yooono ano. Juuda yoono
Hibruu (waba) qaa jegitiwaajo qagia Hibruu qagi. Tosiano Juuda uumelee ejemba ii
sisiwerowero mamaga ama oogi Jiisaswaano kana dindia mesaowombaajo romogo
Juuda yooo kana walagano duano mombo keubombaajo mogi. Kana walaga ii Kana
qaawaa kaparakoko.
Tere kokawaa qaa kota 3 ii kokae:
1. Jiisas, Anutuwaa Meria iino siimbobolo somata moma iikaaa kano Maa te
komambaa kania moro. Kawaajo Siwe gajoba, Mooses ano gejatootoo ejemba kuuya
uuugu uuta kolooja.
2. Anutuno Jiisas kuuro kamba tetegoya qaa jigo gawo galenana waa koloo
laligowaa. Aaa saya molaarotiwaajo siimolo oo-oono tegoro jigo gawo gale
tosaaa yooojo mende amamaawoa.
3. Uumelee anono Jiisas moma laarini sigisogonana mesao hamo qe nonoma
koomunoga metogo nonono toroko mende mojo. Jigo gawo walaga ii uaua kaaa
kolooro megi Jiisasno hamoqeqewaa kania hoa ninisaama aaa siimolo oooo kaaa
ambutiwaajo ama aoro.
Momalaari ejemba somata yooo siligiaa sunduya ii tetegoyano (Bo 11) oo
momalaarigiano zolologowabotiwaajo kokae kuu oonja, Sisiwerowero ama oogi
kawaa siimboboloya ii mono kapara koma mokosigo moma Jiisaswo haamo ambu.
Buk kokawaa qambamambaa ano gale meme qaaya ii aiawo.
Qaa mutuya: Kraistno Anutuwaa kania ninisaandabororo 1.1-3
Kraistno gajoba kuuya uuuguja 1.42.18
Kraistno Mooses ano Joosua uruuguja 3.14.13
Kraistno jigo gawo gale kuuya uuuguja 4.147.28
Kraistwaa soomogo area ii soomogo are walaga uuguja 8.19.28
Kraistwaa sa busuyano siimolo kuuya uuuguja 10.1-39
Momalaari ii iwoi mutuya ano waa 11.1-12.29
Nanamemenanano Anutu keraqeeago me mubu 13.1-19
Qamakooli tetegoya 13.20-21
Uuwaawaa qaa ano yeizozo qaa tetegoya 13.22-25
1
Anutuno Meria wasiro qaaya ninisaano.
1
Anutuno monowaa monoyanoga kanai kana morota morota otaa qaaya
ninisaamambaajo moro. Kae moma qaaya kamba mamaga gejatootoo ejemba sololoo
uugiano ano asugano jegi ambosakourunanano moma laligo kougi.
2
Kaa laligo
kougito, kamba tetegoyano laligoni kokaamba mono Meria wasiro qaaya ninisaama
asugano jero moni. Meria iino Maa ilaaro Siwe, namo ano iikawaa ilawoilagara kuuya
mokoloori Meriano kamba tetegoyano iwoi kuuyaa Toya koloowaatiwaajo je tegoro
laligoja.
3
Anutuwaa kaitaniano Meria e muro kamaa qendeeno. Anutuwaa
asamararaano mono ii kuuro bilisik ano uaua kaaa iini. Sigisogonana koma
konjoratidaborogo mono Siwe gomano uma dua me Uutananaa boro dindiano raja.
Iikano rama Siwe namowaa ilawoila kuuya ii qaaya ku-usuawono bosima gale koma
laligoja.
Anutuwaa Meriano Siwe gajoba uuuguja.
4
Anutuno Meria qa muro iikano mono Siwe gajoba yooo qagia uugu
akadamuyawo kolooji, iikawaa so Meriano Siwe gajoba uuugu somatagia kolooro newo
baatano laligoju.
5
Anutuno kamba mono Siwe gajobauruta yooonoga mombaajo
qaa kokae mende jero,
Giino noo Merana koloona niino kete goo Maga kolooje.
Kaaagadee qaa mo kokae jerota eja,
Niino iwaa Maa koloowe iino noo Merana koloowaa.
6
Qaa ii mombo toroqe mutu Meria je tegoro namono kamaamambaajo anoti, kamba
iikano waladee kokae jero,
Oo Siwe gajobauruna, oo mono korebore iwaa waeya me mepesee laligowu.
7
Siwe gajoba ii qaa kokae iijorota eja,
Anutuno gajobauruta me letoma oono haamo kaaa koloo kema kawuya.
Weleqeqeurutano letoma gere bola kaaa koloo kema kawuya.
8
Ii kae iijoroto, Meria ii qaa mo kokae ijorota eja,
Oo Po, giino mono jikaro du raragano kamba tetegoya qaa rama uba. Taa
gbaruga ku-usuawo iikano qindigo nonona nanameme dindiano mono
bentotogaa mugea koloo e ubaa.
9
Giino nanameme solaaa sii e gono nanameme doogoyaajo iriga soono kazi
ama laligo kouna.
Kawaajo goo bega Anutu iino mono goo sii e muro gii korisoro keleno
alauruga uuugu honombonoa qaa gomoriro laligoja.
10
Meriaa qaa mo ii kokae,
Oo Po, giino kanakanaiyano namowaa tandoya kuuna Siwewaa jakeya jakeya
iikano mono goo boroterega kolooju.
11
Siwe balo kuuya kano opo maleku kaaa walaga koloo aliwuyato, giino mono
kotii nama uba.
12
Maki pipiikejoi, giino mono kawaa so siwe ii-iita ii opo suru somogojo kaaa
pipii oona letombu.
Iwoi kuuya utegowaato, giino mono tani motoogo kayadee koloo gbaniga
tetegoya qaa laligo uba.
13
Anutuno kamba mono Siwe gajobauruta yooonoga mombaajo qaa kokae
mende jero,
Giino ka boro dindinano rana niino mono tuarenjeuruga kamba batuya
kokano rii riitama oombe kamaa uuro goo kanagaa doya koloogi otokoria
maaboa.
14
Meriaajo qaaya qaaya kae jeroto, Siwe gajoba ii moroga kolooju? Kuuya yoono
Anutuwaa weleqeqe uauruta kolooju. Kaaa koloo ejemba oyaboya bua qe aowuti,
ii ilaa oombutiwaajo wasi oono laligoju. Kia.
5 Ond 2.7; 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13
ii ilaa oombutiwaajo wasi oono laligoju. Kia.
5 Ond 2.7; 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13
6 Dut 32.43 7 Ond 104.4 8-9 Ond 45.6-7 10-12 Ond 102.25-27 13 Ond 110.1 6 Dut 32.43 7 Ond 104.4 8-9 Ond 45.6-7 10-12 Ond 102.25-27 13 Ond 110.1
Hibruu Hibruu
<<
11
>>
1:14: 5 Ond 2.7; 2 Sml 7.14; 1 Hist 17.13
1:14: 6 Dut 32.43
1:14: 7 Ond 104.4
1:14: 8-9 Ond 45.6-7
1:14: 10-12 Ond 102.25-27
1:14: 13 Ond 110.1
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
22
>>
2
Uunana mende meleembombotiwaa gale meme qaa
1
Kawaajo Bua qaa monii, ii mono tororo moma asariwombaajo kapara koma
geja ambu. Namono laaligowaa iwoiya mono nunuano la kema ka lalabubu
laligowoati ee, mono Jiisaswaa hamoqeqe gawoa uugu ee laligo tiwilaawombo.
2
Qaa
ii kokae je asarimaa: Wala Siwe gajoba yoono Bua qaa jegi iikano ejemba
somogo oono laligogi. Kae laligo dae yoono Kana qaa mende te koma sogo
waleegiti, Anutuno mono kuuya iyooo qaagia dindiagadee je tego iroa meleema
oono lombo qagiano uro laligo kougi.
3
Yoono lombo mokoloogi nonono kaaiadee qaa qewoati ee, iikawaa
iroaajo mono nomae olo kombonaga? Hamoqeqe gawo somata ii telambela
qagano lolomoni amboati ee, mono iikawaa iroanoga olo kombombaajo
amamaawoa. Pono kanai hamoqeqewaa kania iisaano tosiano qaa ii jetanoga moma
nago je kotiigi sei sokoma nonono.
4
Ii nago je asarigi Anutuno yoowo motoo
nama qaagia nago jero agoleto aiwese kania kania ii ku-usuawo asugiro Ua Toroya
molaa uusiiaa so mendeeno sokoma nonono. Kia.
Jiisasno danana koloo Siweno nunuamambaajo moja.
5
Siwe namo gbilia koloowutiwaa qaaya jekejoi, Anutuno anana iikano Siwe
gajoba newo baagiano laligowombaa area mende je kotoro.
6
Kae qaagoto, qaa ii
mono nago jerota Bua Terewaa batuya mono kokae eja,
Namo ejano mono moroga kolooro ii romogo mukeja? Siwe gomambaa Eja
hoano mono moroga kolooro ii kala komakeja?
7
Giino ii me kamaa muna kamba toroga Siwe gajoba yooo newo baagiano
kamaa kamaaqeqeta koloo laligoro. Laligoro wana asamararaano uro
kasasoro ilawage muna akadamuyawo koloo qabuayawo laligoja. Kaaa
laligo ilawoila kuuya gale koma laligoja.
8
Boroterega kuuya mono iwaa jekootoyaa baatano laligowutiwaajo me kamaa
oona laligowu.
Qaa iikawaa so iwoi kuuya ii iwaa ku-usu baatano laligowutiwaajo me kamaa ooma
iikano iwoi mo mende mesaoro iwaa qaayaa baatano mende enaga. Are kae anoto,
kamba kokaamba borotereya kuuya ii iwaa ku-usu baatano me kamaa oono qaaya
te komakejutiwaa so mende iiimakejo.
9
Kaaa mende iiimakejonto, Jiisasno mono kokae letoma laligoro iimakejo:
Koomuwaa siimboboloya morotiwaajo Anutuno wano asamararaano uro kasasoro
ilawage muro iini akadamuyawo koloo qabuayawo laligoja. Anutuno kalemoriaa
qendeema nonomambaajo moma kuuya ananaajo ama koomuwaa siimboboloya
mobaatiwaajo je tegoro. Kawaajo me kamaa muro kamba toroga Siwe gajoba yooo
newo baagiano kamaa kamaaqeqeta koloo laligoro. Kaaa laligoroto, kamba
kokaamba qabua uuta me laligoja.
10
Anutuno ilawoila kuuyaa kania kolooja. Iino kuuya
anana iyaa mepesee mubombaajo ama mokoloo nonono laligojo. Iino ejemba
seiseiya nunuano asamararaano ubombaajo moja. Kae moma hamoqeqenanaa Toya ii
mende ago kono siimbobolo moma iikaaa kano gawoa ii medabororo asamararaa
kuuya mokoloowaatiwaajo moro sokono.
11
Mono me sorai nonomakeji ano ejemba soraaya kolookejoi, kuuya ananaa
kondomondoo Tonanano mono motoogo kolooja. Kawaajo Jiisasno qanana
Alauruna, kae qamambaajo gamuya mende momakeja.
12
Kaniananaajo Bua qaa mo
kokae jerota eja,
Niino goo qaga ii neenaa alauruna yooojo qama asari ooma uumelee kanageso
batugiano nama mepesee gomakemaa.
13
Kaaagadee iikawaa Bua qaaya mo kokae jerota eja, Niino momalaarina
Anutuwaano ama laligomaa. Duano mombo iikawaa Bua qaaya mo ii kokae jerota
eja, Moba, nii ano Anutuno merabora nonoti, nonono koi laligojo.
14
Mono me komu nonomambaa ku-usua me laligoji, Jiisasno mono ii
melugoro kemebaatiwaajo ama komu iikano haamo ano. Kileaa Toya
melugomaa, je ejemba sa busunanawo laligojoi, iikawaajo iino kaaagadee
ananawo tani motoogo iikayadee namo ejaga kolooro.
15
Ejemba laaligogia namono
laligojutiwaa so komuwombaa torokogiano somogo oono laligo kougiti, ii kuuya
mono isama oono solaaniwutiwaajo ama namo ejaga kolooro.
16
Siwe gajoba kala
koma oombaatiwaajo balo ejaga mende kolooroto, Aabrahambaa gbiliuruta anana
moma ago koma ilaa nonomakebaatiwaajo mono iikaaa kolooro.
17
Kania kawaajo ama iino ilawoila kuuya kano alauruta ananawo tani motoogo
iikayadee kolooro. Jigo gawo galenana waa koloo gawoa no me kiakomu
nonoma laligowaatiwaajo mono ananawo tani motoo kolooro. Tani motoogo koloogo
mono saano jotamemenana koloo jigo gale waaa gawoa mekeja. Ii memambaajo
sigisogonanaa tawaya ama Anutuwaa jaano ii koma konjoratiro.
18
Balo ejaga kolooro
ijogo agobato me mugi ao siimbobolo moma laligoroti, iikawaajo ejemba agobato
me nonomakejuti, anana mono saano ilaa nonomakebaa. Kia.
6-8 Ond 8.4-6 12
me nonomakejuti, anana mono saano ilaa nonomakebaa. Kia.
6-8 Ond 8.4-6 12
Ond 22.22 13 Ais 8.17, 18 Ond 22.22 13 Ais 8.17, 18
Hibruu Hibruu
<<
22
>>
2:18: 6-8 Ond 8.4-6
2:18: 12 Ond 22.22
2:18: 13 Ais 8.17, 18
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
33
>>
3
Jiisasno Mooses uugu uuta kolooja.
1
Kawaajo uumelee alaurunana soraaya, Siwe Toyano ooono nonowo tuu
somata motoogo laligojuti, oono mono uuroromogogia ponda Jiisaswaano ama
laligowu. Anutuno ii wasiro aposol koloo jigo gawo galenana waa kolooji, iwaajo
kae jokolookejo.
2
Moosesno Anutuwaano kanageso kuuya ii membiriqembiria qaato,
ponda gale koma ooma laligoro. Iikawaa so Jiisasno kaaagadee morono kuu
muroti, iwaa qaaya misi metetaa qaa tororo otaa membiriqembiria qaato, ponda me
laligoro.
3
Miri ano eja miri meroti, ii gosi oroni motoqeqe ejawaa qabuayano mono
miriwaa qabuaya mamaga uugu nanja. Iikawaa so Mooses ano Jiisas gosi oroni
Jiisaswaa asamararaa uutano mono Mooses mamaga uuguja. Kania kaaa iima
mokolookejo.
4
Miri kuuya ii mombaa borosowoya koloojuto, iwoi kuuya ii Anutuwaa borosowoya
kolooja.
5
Moosesno Anutuwaano kanageso kuuya ii membiriqembiria qaato, ponda
wele qe ooma laligoro. Kae laligo Anutuno kanage eja qaita mombaajo jeroti,
mono qaa iikawaa sareya ii waladee isaama dagunuyaga nano.
6
Kaaa nanoto, Kraistno
Anutuwaa Meria koloo Maaa qaaya (misi metetaa qaa) no me kanagesoya ponda
gale koma nonoma laligoja. Anutuwaano kanageso ii anono koloojo. Oyaboya
mokoloowombaajo jejeromoromo ama iikano qokotaa selenana me uma
awasakaka nama kotiidaborowoati ee, mono Anutuwaa uumelee kanageso koloo
laligowoa. Kia.
2 Ja 12.7
laligowoa. Kia.
2 Ja 12.7
Yagise ama laligowombotiwaa gale meme qaa
7
Kawaajo oono mono Ua Toroyano qaa kokae jekejiwaa so koloowu,
Keteda kokaamba Anutuno oooma qaaya sae ano mojuti ee,
8
uugia mono roromogo bologano mende gojombu. Ooo ambosakourugiano
balo qararakokoano ka kamba mono Anutu qetama agobato me
mu kare agiti, oo mono iikawaa so Anutu qetama ambubo.
9
Yoono balo qararakokoano ka Anutu nii agobato me noma laligogi.
Agoleto ama me laligoweti, oono ii gbani 40 kawaa so iima laligo ii kile nii
mende moma laari nogi uunano boliro laligowe.
10
Kawaajo ejemba tuu somata kamba iikano namono laligogiti, iyooojo ama
irina soono kokae jewe, Yoono mono suula uugiano kaamaa ama jinjau
kemakeju. Laaligowaa kana kuma ooma laligoweto, ii mende moma koto
kougi. Qaago!
11
Kae je irisosoo qagano qaana je koto jojopa qaanano ii somogo
kokae jewe,
Haamo me laligowutiwaa are ama oombeto, yoono mono oyaboya iikano
mende keubu.
12
Oo uumelee alauruna, oono mono kokaembaajo gale me ao laligowu:
Ooonoga mombaa uutano doogoro momalaariano zolologo kamaaro Anutu laaligo
Toya gema qe laligowabo.
13
Kae qaagoto, sigisogowaa agomokoloano tiligo
oono iikano ooonoga mombaa uuta gojombabotiwaajo mono wee so batugiano
uugia kuu ao laligowu. Kete qaa ii jekejoi, iikawaa so mono jologo ao laligowu.
14
Anana Kraist moma ago koma iwo tuu somata motoogo koloo laligojo. Wala
uunana meleema uuwoi yakari awasakaka mokoloo laligonii, iikaaa namono
laligowoatiwaa so kapara koma kotii namboati ee, mono oyaboya koloowoa.
15
Bua qaa ii mombo je kokae ooje,
Kete Anutuno oooma qaaya sae ano mojuti ee, uugia mono mende gojombu.
Ooo ambosakourugiano Anutu qetama kare agiti, oono mono iikawaa so
Anutu qetama ambubo.
16
Ejemba dae yoono Bua qaa moma Anutu qetama kare agi? Moosesno
kanageso uuano Iijipt mesao kagiti, iyoono mono kuuya kaa agi.
17
Ejemba dae
yooojo ama gbani 40 kawaa so iria soono kazi ama oono laligogi? Ejemba sigisogo
agi me komu oono sele busugiano balo qararakokoano kamaa kogiti,
iyooono mono kae kolooro.
18
Luaeno haamo me laligowutiwaa are ama iyagiaa
balogiano mende keubutiwaa qaaya je koto jojopa qaayano somogoroti, qaa ii
mono dae yooojo jero? Ejemba qaaya qotogo yagise laligogiti, ii mono iyooojo
ama jero.
19
Qaa iikawaa kania ii kokae iima asarijo: Yoono Anutu mende moma laari
yagise agitiwaajo ama iyagiaa balogiano keubombaajo amamaagi. Kia.
7-11
yagise agitiwaajo ama iyagiaa balogiano keubombaajo amamaagi. Kia.
7-11
Ond 95.7-11 15 Ond 95.7-8 16-18 Ja 14.1-35 Ond 95.7-11 15 Ond 95.7-8 16-18 Ja 14.1-35
Hibruu Hibruu
<<
33
>>
3:6: 2 Ja 12.7
3:19: 7-11 Ond 95.7-11
3:19: 15 Ond 95.7-8
3:19: 16-18 Ja 14.1-35
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
44
>>
4
Anutuno kanagesoya sonda kendo nonombaa.
1
Anutuwaano keuma luaeno haamo me laligowombaa qaa somogoroti, qaa
iikano mono powowo kotakota e nononja. Kawaajo ooonoga mono loori iyaaa
Siwe kana kekea ii batuyano kotoro iikaaa mokoloo mubombo. Kawaajo mono
batunanano gale me aowoa.
2
Balo qararakokoano kagi Oligaa Bua je asari
nonogi kaaa jegi mogito, qaa ii mono ee selegianondee mogi uugiano mende kemero.
Kawaajo moma-laarigia mende mekolooro tompi ee laligogi mende ilaa ooma jago
qaono.
3
Uunana meleema moma laari laligojoi, anana mono Anutuwaano keuma haamo
me oyaboya laligowoa, ii mojo. Anutuno iikawaa Bua qaaya ii kokae jerota eja,
Kae je irisosoo qagano qaana je koto jojopa qaanano ii somogo
kokae jewe, Haamo me laligowutiwaa are ama oombeto, yoono mono
oyaboya iikano mende keubuya.
Anutuno Siwe namo mokoloo orono kamba iikanoa kanai oyaboya gomaano
mono medaborogita ejato, kile qaa kae jero.
4
Anutuno wee 7:baa qaaya jerota Bua
Terewaa batuya mono kokae eja, Somaa 7 kolooro Anutuno gawoa kuuya
medabororotiwaa haamo me kendo rama moro.
5
Anutuno Bua qaa ii toroqe kokae
jerota eja, Haamo me laligowutiwaa are ama oombeto, yoono mono oyaboya
iikano mende keubuya.
6
Ejemba tosiano Anutuwaa oyaboya mokoloo haamo me laligowuti, qaa iikano
powowo kotakota e nononja. Oligaa Bua wala kanageso je asari oogiti, iyoono
qootogogiaajo ama oyaboyano mende keuma haamo mende megi.
7
Haamo mende
megitiwaajo ama Anutuno mombo kamba mo ama qata Kamba keteda koi, kae
qaro. Kamba koriga tegoro kamba iikawaa Bua qaaya keteda koi je oojei, ii mono
Deiwid isaano kokae jero,
Ketada koi kaaano Anutuno oooma qaa sae ano mojuti ee, uugia mono
nanameme bologano mende gojombu.
8
Kae jero Joosuano uuano oyaboyano keuma haamo mewuyagati ee,
Anutuno mono kamba qaita mombaa qaaya ii kanage mende jenaga.
9
Ii mende jenagato,
Anutuno oano kanagesoya haamo meme nonono oyaboya mokoloowoa. Qaa
iikano mono powowo kotakota e nononja.
10
Iikawaa kania ii kokae: Anutuno aaa
gawoa merotiwaa haamo me kendo raroti, iikawaa so mono Anutuwaa oyaboyano
keuma haamo mewaati, iino mono iyaaa gawoa merotiwaa haamoya ii kaaiadee me
oyaboya laligowaa.
11
Kawaajo anana mono Anutuwaa oyaboyano keuma haamo
memeta mokoloowombaajo kapara komboa. Ooonoga mono kamaa qe
kanageso walaga yooo qootogo tanigia iikayadee otaawabotiwaajo mono kapara
komboa.
12
Anutuwaa qaaya ii megbiligbiliwaa kania ano ku-usuawo kolooja. Manjawaa soo
somata ii leelee jetawo koloojato, Anutu qaayaa jetano mono soo somata kuuya uuugu
jebombo kolooro jeta leelee ii jetawo koloojao. Qaa iikano mono uu kokoosonana koto
omeno me Anutuwaa Uayano inaa nonomakeji, ii undeema kuu nonomakeja. Sele
busu kiti toroqeqenana ano siinanaa aladawoya ii kaaagadee gosi (qaanana aasagoya
mokoloo) awaa ano bologa mendeema oromakeja. Uuwombonana ano momakooto
arenana ii gosi qaanana je tegokeja.
13
Anutuno iwoi kuuya mokolooro eji, iikanondee iwoi mo ii aasagoyano mende
ero awaagadee iimakeja. Iwoi mo esuuni Anutuno esunana ii saano luluuma iiro iwaa
jaasewaano asuganogadee eja. Nanamemenanaa lopoya kuuya ii mono iwaano je
asariwombaa so koloojo. Kia.
3 Ond 95.11 4 Jen 2.2 5 Ond 95.11 7 Ond 95.7-
asariwombaa so koloojo. Kia.
3 Ond 95.11 4 Jen 2.2 5 Ond 95.11 7 Ond 95.7-
8 8 Dut 31.7; Joos 22.4 10 Jen 2.2 8 8 Dut 31.7; Joos 22.4 10 Jen 2.2
Jiisasno jigo gawo galenana uuta kolooja.
14
Jiisasno jigo gawo gale waa uuta koloo nononjiwaajo ama anana Moma
laari mujo, je jokolookejoi, iikano mono kotii namboa. Jiisas Anutuwaa Meriano
mono Siwe jakeya jakeya uuugu urota raja.
15
Uuroromogonana tosia loolooria kolooro
jigo gawo gale tosiano kawaajo wosomomo mende ama nonomakejuto, ananaa jigo
gawo galenanano mono qaita mo kokae kolooja: Iino anana kaaa nanameme kuuya
kano ananawo tani motoogo ijogo agobato me mu laligogito, ii kile sigisogo
mo mende ano.
16
Jigo galenanano mono eu kalemoriambaa du rarayano rama kiakomu
nonomambaajo momakeja. Kawaajo mono awasakaka qagano nama iwaa kosiano
kemboa. Iwaa kosiano keni kalemoriambaajo amamaajoi, iwaa kambaa dindiano
mono ilaa nonono ii saano mokoloowoa. Kia.
Hibruu Hibruu
<<
44
>>
4:13: 3 Ond 95.11
4:13: 4 Jen 2.2
4:13: 5 Ond 95.11
4:13: 7 Ond 95.7-8
4:13: 8 Dut 31.7; Joos 22.4
4:13: 10 Jen 2.2
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
55
>>
5
Gale wanana Jiisasno ilaa nonomakeja.
1
Namowaa jigo gawo gale waa kuuya ii ejemba batugianoga meweego ooma
gawo kokae mewutiwaajo kuu oomakejo: Iino ejemba jotamemenana koloo
Anutuwo uumotoogo ama laligowombaa gawoa me sigisogo aniiwaa oro kalea
kalea ii Anutuwaajo ama iikano siimolo ookeja.
2
Iyaaa uuroromogoya tosiano
kaaagadee loolooria kolooja. Kawaajo ejemba lalabubu qagano jinjau amakejuti, ii
saano wosomomo qagano ama nonomakeja.
3
Loolooria koloojiwaajo mono iyaaa
sigisogoya ano kanagesouruta yooo sigisogogia kaaagadee koma
konjoratiwaatiwaajo orono siimolo ookeja.
4
Mono qabua ii aaajo mende bua
qe aowaato, Anutuno Aaron oonoti, iikawaa so mono ii kaaagadee oonja.
5
Iikawaa so Kraistno kaaagadee ao jigo gawo gale waa koloowaatiwaa
qabuaya ii aaajo mende bua qe aoroto, Anutuno kokae je koto muro,
Giino noo Merana koloona niino kete goo Maga kolooje.
Qaa iikawaa so jigo gawo gale wanana kolooro.
6
Qaa iikayadee jerota Bua Terewaa batuya mono kokae eja,
Giino Melkizedek kaaa jigo gawo gale koloo kamba tetegoya qaa laligo
ubaga.
7
Jiisasno sele busuwo namono laligo iikano kambaa kambaa qama kooli kotakota
qaro jauano kamaaro Anutu koomunoga metogowaatiwaajo kotiiroti, ii qisi mu
laligoro. Qisi mu laligo Anutu goda qe qaayaa baatano ama ao laligorotiwaajo
Anutuno qamakoolia moro.
8
Meria kolooroto, Anutuno ii kile siimbobolo mende
somogoro qagano uro moma kano tekokombaa kania mokoloo moma sororogoro.
9
Ii moma akadamuya kuuya mokoloogo oyaboya tetegoya qaa laligowombaa
kondomondoo Toya kolooro. Kawaajo ejemba iwaa jeta te koma laligojuti, ii kuuya
mono saano kondoo oono oyaboya koloowuya.
10
Toya ii kolooro Anutuno ii
Melkizedek kaaa jigo gawo gale waa koloowaatiwaajo je tego kuu muro. Kia.
3
Melkizedek kaaa jigo gawo gale waa koloowaatiwaajo je tego kuu muro. Kia.
3
Lew 9.7 4 Eks 28.1 5 Ond 2.7

6 Ond 110.4

7 Mat 26.36-46; Maak 14.32-42; Luuk Lew 9.7 4 Eks 28.1 5 Ond 2.7

6 Ond 110.4

7 Mat 26.36-46; Maak 14.32-42; Luuk
22.39-46 22.39-46
Momalaariwaa hoa soowabotiwaa gale meme qaa
11
Qaa ii saano toroqe mamaga je somariiwonagato, oono qaa moma
otaawombaajo gaonjaajaa ama taqa anju. Kawaajo ii je asari oombombaajo
osiqosi anjo.
12
Oono kamba koriga kanageso walaga laligo saano kamba
kokaamba boi qaqazu koloowutiwaa so koloowuyagato, ooagio Anutuwaa qaa kota
mutuya ii mono duano mombo kuma oombaatiwaajo amamaakeju. Oono mono
osi Bua qaa ii aju kaaa newombaajo momakeju. Nene kotiga kaaa ii newombaajo
amamaakeju.
13
Mono ii aju kaaa ne laligoji, iino mono toroqe merasisi kaaa
kolooja. Anutuwaa jaano solaa koloowombaa qaa kuma ooninto, iino iikawaa kania
mende moma koto tompi laligoja.
14
Merasisi kaaa laligojato, nene kotiga ii ejemba momogiano somariiroti, iyoono
newutiwaajo ama eja. Ejemba Bua qaa suula koma gbili laligogi uumomogiano
meleendabororo saano afaago sili kuuya gosi awaa ano bologa mendeema oroma
awaaya otaakeju. Nene kotiga ii iyooojo ama eja.
12-13 1 Kor 3.2
awaaya otaakeju. Nene kotiga ii iyooojo ama eja.
12-13 1 Kor 3.2
Hibruu Hibruu
<<
55
>>
5:10: 3 Lew 9.7
5:10: 4 Eks 28.1
5:10: 5 Ond 2.7
5:10: 6 Ond 110.4
5:10: 7 Mat 26.36-46; Maak 14.32-42; Luuk 22.39-46
5:14: 12-13 1 Kor 3.2
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
66
>>
6
1
Kawaajo Kraist kaniaa qaa kota mutuya modaboro iikano mono mende osiwoa.
Kae qaagoto, mono toroqe somarii akadamunanawo koloowombaajo kapara koma
laligowoa. Momalaariwaa tandoya kuudaboro ii mono duano mombo kanai
kuuwombo. Tando ii uugiano kokae kuuni: Nanamemenana koomuya mesao uunana
meleema Anutu moma laari muni.
2
Uunana meleeni momalaariwaa qaa batuya batuya kokae kuma nonogi moni:
Sigisogonana koma konjoratiwutiwaa oomulu ano hamoqeqe kania kania iikawaa kania
kuma nonogi. Borogia qananano aambaa kania kuma nonogi. Gbili koomunoga
waaboatiwaa kania kuma nonogi. Anutuno qaanana je tegoro kamba tetegoya qaa
kotakota ewaatiwaa kania kuma nonogi.
3
Momalaariwaa tandoya iikaya kuugo mono
toroqe te koma qe gbiliwombaajo momakeboa. Anutuno esumumu nonomakejiwaa
so mono akadamunana kuuya mokoloowombaajo kapara koma namboa.
4
Kae nambombaajo moma iikano osi kamaawombotiwaajo ama nanboa.
Ejemba koi kaaa ii uugia meleembutiwaajo oombombaajo amamaakejo: Tosiano
uugia kamba mono asariro Anutuno Siwe kalea oono moma aisoogi Ua Toroyano
susugo oono laligogi.
5
Anutu Bua qaayaa naaa mogi oyaboya kamba kanageaa
ku-usuano uugiano kemero mogi.
6
Ii kuuya momago momalaarigia mesao Anutu gema
qegi. Ejemba kaaa ii uugia mombo meleembutiwaa oombombaajo amamaakejo.
Yoono Anutuwaa Meria mepaego duano mombo maripoono qeqe kaaa me
kamaa ama asugano gamu qe mukeju. Iikaaa kano Kraist qenjaarono je gamu qe
mukeju.
7
Ii sareqaa kokawaa so: Kono kamba mamaga ki namo qagano kamaa uutano
keme balo me kelekele mero gawo toyaa weleqeqeurutano nene komogi Anutuno
balo kotuegoro hoa kolooro komakoomo toya yoono ii me kowigiano amakeju.
8
Kae amakejuto, kowororo ano oro waayawo kano namono asugi waamakeji, balo
iikano mono nesambureya kolooja. Toya yoono ii seigowombaajo momago kapara
koma mambogi hoa mende kolooro iima tetegoyano mono kuugi jewaa.
9
Oo wombo alauruna, nonono sareqaa kae jejonto, ii kile oo uugia meleema
laligowutiwaajo uuwoi mende anjo. Ooo uugiano Bua qaawaa hoano asugi
somariiwaatiwaajo moma awasakaka nanjo. Anutuno hoa ii iima metogo oono
letoma Siweno ubuya.
10
Anutuno kalembone qagano doogoya mende kolooja. Oono
Anutuwaa ejemba soraaya ilaa ooma laligo kouma toroqe ilaa ooma gawo me
laligokeju. Kae uujopagia Anutu qendeema mugi qabuayano somariikeji, iino
gawogia ano uujopagia kawaajo mende duduu tawaya meleema oombaa.
11
Anana oyaboya koloowombaajo jejeromoromo ama iikano awasakaka
uuwoi qaa nambutiwaa siinana moma kokae awelegokejo: Oono aa aa Anutuwaa
uugere amakejuti, iikayadee mono toroqe qendeema laligowu. Akadamugiawo
koloowombaajo kapara koma namono laligodaborowutiwaa so iikano mono mende
looriwu.
12
Qeze koloowubotiwaajo mono awelegokejo. Anutuno oyaboya iwoi
nonomambaa qaa somogoroti, tosiano Anutu moma laari siimbobologia moma
mokosigo iikaaa kano ii bua qe aokeju. Oono iyooo siligia otaawutiwaajo
mojo. Kia.
8 Jen 3.17-18
mojo. Kia.
8 Jen 3.17-18
Anutuwaa soomogo qaa ii uuwoiya qaa.
13
Anutuno Aabraham soomogo qaa mu ii iyaaa qata qama jojopa qaayano je
kotiiro. Mono Anutu uugu uuta laligonagati, saano iwaa qata qanagato, iikaaa mo
mende laligorotiwaajo mono iyaaa qata qama jojopa qaaya jero kotiiro.
14
Jojopa qaaya
ii Aabrahambaajo kokae je ijoro, Niino mono oano kotuego gomaa. Mono
oano gbiliuruga gombe seiwuya.
15
Kae ijoro Aabraham iwoi mubaatiwaa qaa somogoro eroti, iino ii hoawo
koloowaatiwaajo kapara koma mamboma laligo hoa bua qe aoro.
16
Ejembano
somatagiaa qata qama jojopa qaa jegi momakeju. Jojopa qaagiano qaa jejuti, ii me
kotiiro qewagowombaajo amamaagi qaa jejegiano tegoja.
17
Iikawaa so Anutuno qaaya
Aabrahambaa gbiliuruta anana mobombaajo somogo jero. Qaa area ii mono
qewago utegomambaajo amamaaji, gbiliuruta anana soomogo qaa iikawaa kania ii
tororo moma yagowombaajo moro. Kawaajo soomogo qaaya ijoro mutuya kolooro
qaa ii mombo jojopa qaayano je kotiiro indi woi kolooro.
18
Anutuno qaa ii je iikawaa qolomoloa jemambaajo amamaaro. Iino qaa utekuteya
qaa ii jego je kotiiroti, iikano mono uunana nagowaatiwaajo moro. Kawaajo ijogo ii
mono je kotiiro. Anana balombaa nanameme bologanoga olo koma Anutuwaano
keuma oyaboya nonombaatiwaajo jejeromoromo nononoti, ii mono koro me
mamboma laligojo.
19
Oyaboya koloowombaajo ama mamboma iikawaa uuwoi mo
mende amakejo. Jejeromoromonana iikano uunanaa kasa mindaa tani kaaa koloo
nono Jiisaswo somogo nonomakeja. Jejeromoromonanaa kasa mindaa koriga iikano
mono nonoonoga kanai Siwe jigo gorawaa uutano uma jigo uuta leelee batugarano opo
sopa eji, ii kaaagadee koto toroqe Jiisas jikaro du kowogano raji, iwaano kenja.
20
Jiisasno jotamemenana koloo wala eukano uma jikaro dua me kamba tetegoya
qaa rama ubaa. Kae Melkizedek kaaa jigo gawo galenana waa koloo laligoja. Kia.
14 Jen 22.16-17 19 Lew 16.2 20 Ond 110.4 14 Jen 22.16-17 19 Lew 16.2 20 Ond 110.4
Hibruu Hibruu
<<
66
>>
6:12: 8 Jen 3.17-18
6:20: 14 Jen 22.16-17
6:20: 19 Lew 16.2
6:20: 20 Ond 110.4
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
77
>>
7
Jigo gawo gale Melkizedekwaa sundu
1
Melkizedek eja ii goma qata Saalemkawaa ki poa koloo Anutu uutaa jigo gawo
galeaga laligoro. Kaaa laligoro Aabrahamno ki poa poa manja qe haamo ama
ooma eleema gomaano karoti, kamba iikano ka Aabraham mokoloo kotuego
muro.
2
Kotuego muro esuhinaya kuuya mendeema tenoa motomotoo (1/10) me
nanduaga ama muro. Melkizedek qa iikawaa kania ii Nanameme solaaa ki poa.
Qataa so wala Nanameme solaaa ki poa kolooro ano toroqe kaaagadee
Saalembaa ki poa laligoro. Saalembaa ki po qa iikawaa kania ii Luaewaa ki po.
3
Melkizedekno nemumaa qaa, sakitiuruta qaa, kolokoloo kambaa qaa ano koomuya
qaa.
*Bua Qaano Melkizedekwaa nemumaa ano sakitiuruta, kolokoloo ano koomu
qaa.
*Bua Qaano Melkizedekwaa nemumaa ano sakitiuruta, kolokoloo ano koomu
kambaa ii mende je asarija.
Kae jigo gawo gale waa koloo kamba tetegoya qaa
kambaa ii mende je asarija.
Kae jigo gawo gale waa koloo kamba tetegoya qaa
laligo ubaa. Iino Anutuwaa Meriaa tani kaaa kolooja.
4
Wanjalenana Aabrahambaa godaqeqe siliano Melkizedekwaa kania qendeeno ii
mono kokae iima asariwu: Aabrahamao esuhina iwoi akadamuyawo kalugo me karoti,
iyooonoga boro woi (10) kuuya gosi bakaya motoogo me Anutuwaa nandu ano.
Kawaajo Melkizedekno oano uuta somata qaita mo kolooja.
5
Anutuno Kana qaano
qaa kokae je koto nononota eja, Liwaiwaa gbilinoa eja kuu oogi jigo gawo meme
(Liwait) koloogi kanageso oono mono esuhinagia boro woi (10) kuuya gosi iikanoa
bakaya motoogo me Anutuwaa nandu ama oomakebu. Yoono oo kaaa
Aabrahambaa gbiliuruta koloojuto, ii kile iyagiaa kanagesourugia ooo borogianoga
nandunana ii bua qe aokebu.
6
Jekooto qaa kae ejato, Melkizedekno Liwaiwaa gbiliga mo mende kolooja. Ii
kile Aabrahamno Anutuwaa soomogo qaa moma ago koma laligo esuhinaya gosi
tenoga motoogo (1/10) me Anutuwaa nandu anoti, ii bua qe ao kotuego muro.
7
Somatananaa newo baagiano laligojoi, iyoono mono kotuego nonogi laligojo. Qaa
ii qakoombombaajo amamaakejo.
8
Kanageso anana tenoga motoogo (1/10) me Anutuwaa nandu amakejoi, ii
balombaa jigo gawo meme (Liwait) yoono bua qe aokeju. Yoono namono
laligo komukejuto, Siweno eukano mombaajo nago jegi kotii laligo ubaati, iino
mono ii bua qe aokeja.
9
Aabrahamno esuhinaya gosi boro woi kuuya iikanoa
bakaya motoogo (1/10) me Anutuwaa nandu anoti, iino ii gbilia Liwaiwaajo
kaaagadee waladee ano. Kae jeni saano sokonaga. Kamba kokaamba tenoga
motoogo (1/10) me Anutuwaa nandu amakejoi, ii benana Liwaiwaa gbiliurutano
bua qe aokeju.
10
Kaaagadee mundua Liwai koloowaatiwaa romogo iwaa nandu
anoti, iikawaa kania ii kokae: Liwaino amboyaa sele busuno raro Melkizedekno mono
kamba iikano ka Aabrahambo aitogori. Kia.
1-2 Jen 14.17-20 5 Ja 18.21
kamba iikano ka Aabrahambo aitogori. Kia.
1-2 Jen 14.17-20 5 Ja 18.21
Melkizedek ii Jiisaswaa sareya kolooja.
11
Anutuno Kana qaano Israel kanageso je koto nonono iikawaa so Liwai
tuunoga eja kuu ooni jigo gawo galenana kolookegi. Gawo ii megi iikaaa kano
akadamunana kuuya mokoloowonagati ee, anana jigo gawo gale qaita mombaajo
mende amamaawonaga. Gawo iikawaa hoano mende sokonotiwaajo ama Jiisasno
mono Melkizedek kaaa asugiro. Ejembano ii Aarombaa areaa so mende kuugi asugiro.
12
Jigo gawo gale gawoaa kaniano utegoji, kamba iikano Kana qaano mono
kaaiadee utegoja.
13
Jigo gawo gale qaita mo, qaa ii Ponanaajo jejonto, iino Liwai
tuunoga qaagoto, mono tuu monoga kolooro. Tuu iikawaa eja mono jiwowo
jigowaa alatano nama gawo mende me laligoro.
14
Ponanano Juuda tuunoga
kolooroti, qaa ii asugano eja. Moosesno Juuda tuu yoono jigo gawo gale
kombutiwaa qaa mo mende jero.
Jigo gawo gale Melkizedek kaaa mo
15
Kawaajo jigo gawo gale mo Melkizedekwaa tani kaaa asugiji, iikano mono
qaa jejoatiwaa hoa ii asuganondee qendeeno sokonja.
16
Iino namo ejembano Kana
qaa otaa tuuaa so je kotogitiwaajo ama jigo gawo gale mende kolooroto, laaligo
kombombaa mende aliwaati, iikawaa ku-usuano mono nemu koma muro jigo gawo
gale kolooro.
17
Mono iwaa kania nago jero Bua Tereno kokae eja, Giino
Melkizedek kaaa jigo gawo gale koloo kamba tetegoya qaa laligo uba.
18
Anutuno
kae je jekooto mutuya ii qewagoro. Qaa mutuya iikawaa ku-usuano qaono ilaa
nonombaatiwaajo amamaakeji, iikawaajo ii qewagoro.
19
Kana qaano ejemba
akadamunana mokoloowombaajo mende ilaa nonono. Qaago. Kawaajo qaa are
mutuya qetego kitiano jejeromoromo awaa soro nononja. Anana jejeromoromo
iikawaa qagano nama saano Anutuwaa kosiano kema qama koolikeboa.
20
Anutuno jigo gawo gale dogogaa qaaya je ii jojopa qaayano je kotiiro.
Kae anoto, jigo gawo gale tosaaa yooo qaagia ii jojopa qaano mende je kotiigi
kile kae agi.
21
Tosiano jigo gawo gale ee koloogito, Anutuno Jiisas kuu qaaya ii
jojopa qaayano je kotii kokae ijoro,
Giino mono jigo gawo gale koloo kamba tetegoya qaa laligo uba. Pono
jojopa qaa je kotiiroti, qaa ii mombo mende utegowaa.
22
Jojopa qaa iikawaajo ama Jiisasno mono soomogo are gbiliaa hoa koloowaatiwaa
galea koloo nanja. Kae Anutu ano ejemba batunanano gawo me laligoja. Soomogo
are iikano walaga uugu awaa soro kolooja.
23
Jigo gawo gale tosaaa ii wala eeano mamaga laligogi. Komu gawogia
toroqe mewombaajo amamaagiti, iikawaajo ii mamaga laligogi.
24
Yoono mamaga
laligogito, Jiisasno kamba tetegoya qaa laligo ubaati, iikawaajo jigo gorawaa gale
gawo ii tetegoya qaa me laligo ubaa.
25
Gawo ii me laligojiwaajo ama Jiisasno
ejemba iwaano kagi uuano Anutuwaa kosiano kemakejuti, ii saano kotii hamo qe
oono qaagiano komukeja. Kamba so yooojo ama Anutu qama koolikejiwaajo
laligoji, iikawaajo mono saano hamo qe nonondaborokeja.
26
Jigo gawo gale waa kaaano mono saano sokoma nononja. Iino toroya
koposowaa qaaya qaa ano soraaya kolooja. Anutuno Jiisas sigisogo ejemba
ananaanoga tiri koto wano Siwe jakeya kuuya koto euwaa euyano uma qaita mo
koloo laligoja.
27
Jigo gawo gale tosiano somaa somaa wala iyagiaa
sigisogogiaajo ama iikawaa gematano kanageso yooo sigisogogiaajo ama orono
siimolo oo laligokegi. Jiisasno aaa sele busuya qeleeno siimolo oooo kaaa ama
mugi iikaaa kano kanageso ananaa sigisogonana ii indi motoogo iikanondee koma
konjoratiro sokondabororo. Kawaajo Jiisasno ii jigo gawo gale tosaaa kaaa kamba
so amakebaatiwaajo mende amamaaja.
28
Anutuno Kana qaaya Mooses muro kawaa so ejembano eja ii kuu oogi jigo
gawo gale waa kolookeju. Balo eja yoono ku-usugia qaa laligojuto, Anutuno
oyaboya koloowombaa qaaya ii kanage nonoma ii jojopa qaayano je kotiiroti,
iikawaa so Meria kuuro wanana kolooja. Wanana iino mono akadamuya korebore
mokoloo kamba tetegoya qaa kotiga laligo uma laligowaa. Kia.
17 Ond 110.4 21
mokoloo kamba tetegoya qaa kotiga laligo uma laligowaa. Kia.
17 Ond 110.4 21
Ond 110.4 27 Lew 9.7 Ond 110.4 27 Lew 9.7
Hibruu Hibruu
<<
77
>>
*7:3: Bua Qaano Melkizedekwaa nemumaa ano sakitiuruta, kolokoloo ano koomu kambaa ii mende je asarija.
7:10: 1-2 Jen 14.17-20
7:10: 5 Ja 18.21
7:28: 17 Ond 110.4
7:28: 21 Ond 110.4
7:28: 27 Lew 9.7
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
88
>>
8
Soomogo are gbiliaa jigo gawo gale waa
1
Qaa jejoi, iikawaa qaa kota waa ii kokae: Anana jigo gawo gale wananawo
koloojo. Wanana iino Siwe gomano uma Uutanana iwaa jikaro du rara kooroano
boro dindiano raja.
2
Opo sel jigo hoa ii Siweno eja. Ii namo ejano memeta qaagoto,
Pono ao ii mero. Jigo gawo gale wanana iino opo sel jigowaa uuta leege qata
kowoga totoo iikano laligo Anutu welea qemambaa gawoa mekeja.
3
Balombaa jigo gawo gale waa kuuya ii nandu kale Anutuwaajo ama orono
siimolo oo laligowutiwaajo kuu oomakejo. Iikawaa so jigo gawo gale wanana
Jiisasno kaaiadee aa Anutuwaa nandu ama muro.
4
Mooseswaa Kana qaawaa so
nandu kale Anutuwaajo amakeboatiwaajo eja kuu oogi laligoju. Kawaajo jigo
gawo gale wanana iikano namono laligonagati ee, iino mono balombaa jigo gawo
galea koloomambaajo amamaanaga.
5
Balombaa jigo gawo gale yoono balombaa jiwowo jigono Anutu welea
qewombaa gawoa mekeju. Jigo iikano Siwe jigo gorogaa sareya ano uaya kolooja.
Moosesno jigo opo selno memambaajo anoti, kamba iikano Anutuno Siwe jigoyaa
area ii isaano. Isaandaboro gale meme qaaya kokae ijoro, Moba, baaano laligona
are qendeema gombeti, iwoi kuuya mono iikawaa so tororo otaa mewa. Iikawaa so opo
selno jiwowo jigo gora mero iikano Siwe jigowaa qerewea kolooro.
6
Anutuno
oyaboya koloowombaa soomogo qaa gbilia nonono iikano soomogo qaa walaga
uugu awaa soro kolooja. Soomogo qaa iikano are gbiliaa tandoya kolooja. Soomogo
are gbilia iikano mono are walaga uugu qabuayawo kolooja. Qabua iikawaa so
Jiisasno soomogo are gbiliaa gawoa awaa soro ii bua qe ao Anutu ano ejemba
batunanano nama ilaa nonomakeja. Gawoa iikano mono balombaa jigo gawo meme ii
mamaga uugu akadamuyawo kolooja.
7
Soomogo are mutuyano koposowaa qaaya qaa koloo sokonagati ee,
soomogo are kanageano koloowaatiwaajo mono ee mende mambombonaga.
8
Kaento, ejembano kile boligi Anutuno kanagia mokoloo je ooma kokae jero,
Po niino kokae je kotoje: Mobu! Kamba mo ka kuuwaati, iikano Israel
tuu ano Juuda tuu oowo soomogo are gbilia amaa.
9
Niino ambosakourugia borogiano me Iijipt kantrinoga uuambe seleege kagi
yoowo soomogo are ambeto, yoono noo soomogo are ii mende
qokotaa te kogi. Kawaajo niino kaaiadee ii gema uuwe. Po niino kae
je kotoje. Soomogo are gbilia amaati, ii Bua qaa walagaa so qaago.
10
Kaaa qaagoto, kamba iikano ka kuuro Po niino Israel kanageso yoowo
soomogo are gbilia kokae ama jemaa: Niino mono neenaa Kana qaana
kuuya ii yooo roromogogiano ama uugiano tere kaaa oowe ewaa. Kae
ama yooo Anutugia koloowe yoono mono noo kanagesona koloo
laligowuya.
11
Kamba iikano somata ano melaa ii korebore noo kanana moma yago laligowuya.
Kawaajo boi mono Pombaa kania mobutiwaajo batugiano mende kuma
ooma laligowaa. Datano koga kokae mende ijowaa, Gii mono Po moma
yagowa.
12
Kokaembaajo nii moma yago noma laligowuya: Niino nanamemegia bologa ii
sogbama mesaomaa. Sigisogogia mono duduu ii mende toroqe
romogomaa.
13
Anutuno soomogo area kanageaajo Gbilia je iikaaa kano soomogo are
mutuyaajo Mono walaga kolooro, jero kania kae kolooro. Qaa are mono kamba
koriga e walaga kolooji, iikano mono alimambaa anja. Kia.
1 Ond 110.1

5 Eks
koriga e walaga kolooji, iikano mono alimambaa anja. Kia.
1 Ond 110.1

5 Eks
25.40 8-12 Jer 31.31-34 25.40 8-12 Jer 31.31-34
Hibruu Hibruu
<<
88
>>
8:13: 1 Ond 110.1
8:13: 5 Eks 25.40
8:13: 8-12 Jer 31.31-34
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
99
>>
9
Balombaa opo sel jigono Anutu kokae mepeseegi:
1
Anutuno soomogo are mutuya ama iikano kaaagadee waeya me
mepeseewombaa area ii je kotoro otaagi. Ii otaa namono opo sel jigo gora megi ero.
2
Anutuwaa opo sel jigo gora ii kokae megi: Jigo uuta mutuya kano lambewaa du rarata
ano bered kowoga ii Anutuwaa jaasewaano nene duno Anutuwaa bua agi raro. Jigo
uuta iikawaa qata ii jigo uuta toroya
3
Kawaa gematano uuta mo qata jigo kowoga totoo
ii ero. Jigo uuta woi yoroo batugarano opo sopa nano.
4
Jigo uuta kowoga totoo iikano jini oooombaa alata ano soomogo arembaa
bokis ii eri. Alata ii goulno memeta ano bokis selia ii kuuya goulno tuuruya kolooro.
Paora qata mana ii goul monjono ama bokis iikawaa uutano gale komakegi.
Kaaagadee Aarombaano taa gbaru sota junjua ano Anutuno soomogo area
jamono ooro ilaa ii bokis iikawaa uutano gale komakegi. Bokis uutano iwoi karoo ii
kae egi.
5
Bokis qagano borosowo gajoba woi goulno memeta ii nani. Ii Anutuno
kosere laligoro asamararaaa sareya ii kolooro. Borosowo woi ii egagara kotuma bokis
unua turu nani. Bokis unua ii Anutuwaa koma konjoratiwaa dua kolooro. Qaa
motomotoo ii kamba kokaamba aa aa tororo ami moboatiwaa so qaago.
6
Anutuwaa opo sel jigo gorawaa iwoi kuuya ii kae aregogi ero jigo gawo gale
yoono kamba so jigo uuta mutuya kano uma Anutu welea qe gawogia me laligogi.
7
Kaaa laligogito, jigo gawo gale waa iinondee gbani so india motoogo kano jigo
uuta kowoga totoo iikano uma laligoro. Sa me iikano uma aaajo ano kanageso
yoono poumapou qagano sigisogo agiti, mono iikawaajo ama siimolo oo sa
maaro kamaaro.
8
Kae arego agi Ua Toroyano sare ii qendeema iikano ejemba kokae kuma
nonoma laligoro: Jigo uuta mutuyano toroqe nanji, kamba iikano Anutuno jigo uuta
kowoga totoo iikawaa kania ii asugano mende iisaano laligogi.
9
Qaa ii kamba
kokaambaa sareya kolooja. Kania ii kokae: Ejembano kalea kalea nandu ama siimolo
me kagi ookejuto, uugiano kile luae mokoloowombaajo amamaakeju. Uugiano
sigisogo agitiwaajo ama tilooro siimolo me ka Anutuwaa jigo gorano uma qama
koolikejuto, iikano mono sigisogogia koma konjoratiwombaajo amamaakeju.
10
Nene kale ano apu kale me ka kema koma ka koma agi oomulu kania kania me
oomakejuto, kae selewaa jekootoya kayagadee otaakeju. Iwoi ii wala sokono ama
laligogito, Anutuwaa are gbiliaa kambaano ka kuuro iikanondee kanai mende
toroqe sokombaa. Kia.
2 Eks 26.1-30; 25.31-40, 23-30 3 Eks 26.31-33 4 Eks
toroqe sokombaa. Kia.
2 Eks 26.1-30; 25.31-40, 23-30 3 Eks 26.31-33 4 Eks
30.1-6; 25.10-16; 16.33; Ja 17.8-10; Eks 25.16; Dut 10.3-5 5 Eks 25.18-22 6 Ja 18.2- 30.1-6; 25.10-16; 16.33; Ja 17.8-10; Eks 25.16; Dut 10.3-5 5 Eks 25.18-22 6 Ja 18.2-
6 7 Lew 16.2-34 6 7 Lew 16.2-34
Kraistwaa sayaa kania
11
Kraistno ka oyaboya nonomakejiwaa jigo gawo gale waa kolooroti, iino
balombaa opo sel jigo ejano memeta iikano mende uro. Kae qaagoto, Siweno jigo gora
raji, mono iikano uro. Jigo gora iikano uuta qaita mo kolooja. Asamararaano mono
akadamuyawo.
12
Iikano uma jigo uuta mutuya koto meme ano bulmakao meria yooo
sagia mende me keno. Kae qaagoto, iyaaa saya maaro iikano nemu koma muro
Siwewaa jigo uuta kowoga totoo iikano uro. Iikano kamba motoogowaa so uro tego
sokonota eja. Dowenana kae me oyaboya koloowombaajo kondooro kamba
tetegoya qaa sokoma e ubaa.
13
Wala namono meme ano bulmakao ejia uu sagia me ka bulmakao embia
kowia kano siimolo oo iikawaa bugaajoa kaaagadee me ka ejemba
kokojinjigiawo iikano qeesaa oomorigi sokoma oono. Kae hamo qe oogi iikano
selegia sogbama me sorai oono laligogi.
14
Kae agiti ee, Kraistwaa sayano mono
kamba kokaamba hamoqeqe tani ii mamaga uugu kokae ama nonomakeja: Sayano
mono uunana tilooro sogbama nanamemenana koomu kotigaa bua koloowoatiwaa so ii
koma konjoratikeja. Kae ama nonono laaligo Toya Anutu welea qewombaa gawoa ii
mono afaago me laligowoa. Ua Toroyano laligo kouma tetegoya qaa laligo ubaati,
iino mono Kraist ilaa muro koposoya qaa laligoroto, ananaajo ama iyaa qeleema ao
Anutuwaa siimolo lama kolooro.
15
Kania kokaembaajo Kraistno soomogo are gbiliaa gale waa kolooja:
Anutuno ejemba oyaboya koloo kamba tetegoya qaa kaaa laligowombaa qaa
somogo ooonoti, iyoono iwoi ii bua qe aowutiwaajo moja. Kawaajo ama Kraist
kuuro Anutu ano ejemba batunanano uumotoo ambombaa gawoa me laligoja.
Soomogo are mutuyaa kambaano ejembano kana uugu sigisogo agi iikano
somogo oono laligogiti, Kraistno ii iikanoa isama oomambaajo ama komu
dowegia mero.
16
Mono ilawoilaya kuuya laaligoya tegowaati, kamba iikano aliaa buaya
koloowaatiwaajo je kotorota qaa eji, aliano iwoi ii uulaawo mende mewaa. Uulaawo
qaagoto, qaa toyano komuro kaniano asugano asugiro iigigo kamba iikano ii saano
mewaa.
17
Jaawo laligoro kamba iikano qaaya iikano hoawo mende koloowaato, qaa
toyano komurogo qaayano mono esuawo koloowaa.
18
Qaa iikawaa so soomogo are
mutuya ii kaaagadee oro saya mende maabuyagati ee, mono hoawo mende koloonaga.
19
Are mutuyaa hoa ii kokae kolooro: Moosesno Kana qaawaa jekooto qaa
kuuya ii kanageso kuuya yooojo weegogo bulmakao meria ano meme uuro sagiano
kamaaro. Kamaaro ii me apuwo mindiri lama juya osoga nezogbala me gumio
susuyano somogo sano qendugo qeesaaro Kana qaa Tere lama seliano oo
lipigiti, ii moriro. Ii morigo kanageso kuuya batugiano liligo sa apuno qendugo
qeesaa giliro iikano oomoriro.
20
Kae oomori kokae iijoro, Anutuno qaaya te
kombutiwaajo je koto ooma oowo soomogo anji, mono iikawaa sayaga koi.
21
Kae iijo toroqe opo sel jigo gora ii kaaiadee sa iikano qendugo giliro moriro.
Hamoqeqe gawo mewutiwaa akadamu ilawoila kuuya ii kaaagadee qendugo giliro
moriro.
22
Anutuwaa Kana qaano je kotojiwaa so ii me woi kuuya ii mono sano
sogbani soraaya kolookeja. Kawaajo mono sa mende maanagati ee, Anutuno
sigisogonana mende mesaonaga. Kia.
13 Lew 16.15-16; Ja 19.9, 17-19 19-20 Eks
sigisogonana mende mesaonaga. Kia.
13 Lew 16.15-16; Ja 19.9, 17-19 19-20 Eks
24.6-8 21 Lew 8.15 22 Lew 17.11 24.6-8 21 Lew 8.15 22 Lew 17.11
Kraistwaa sayano sigisogonana koma konjoratikeja.
23
Namowaa jigo goraya ii Siwewaa jigo gorawaa sareya ano uauaya. Namono jigo
ano iwaa borotere ano borosowo ii siimolo oooo ama iikaaa kano hamo uugi
soraaya koloogi sokonoto, Siwe jigo gorawaa ilawoilawaajo ii mende sokonja. Kawaajo
Kraistno siimolo oooo qaita mo anoti, iikano mono Siwe jigono uma iwaa
ilawoilaya kuuya hamo uuro soraaya koloogi sokono. Siimolo oooo qaita mo iikano
mono namowaa siimolo ooooa ii uugu akadamuyawo kolooro.
24
Iikawaa kania ii
kokae: Kraistno jiwowo jigo uuta kowoga totoo ejano memeta iikano mende uro.
Namowaa jigo goraya ii Anutuwaa jigo goraya hoaa uauaya kolooro. Kraistno mono
Siwe goma hoa iikano uma kamba kokaamba ilaa nonomakebaatiwaajo
jotamemenana koloo Anutuwaa jaasewaano asugikeja.
25
Namowaa jigo gawo gale waano gbani so oro sagia me jiwowo jigo uuta
kowoga totoo iikano uma laligoro. Kraistno iikawaa so mende amakeja. Iino Siwe
gomano indi mamaga mende uro. Anutuwaa siimolo lama kolooro gbani so
qekebutiwaajo ama eu mende uro.
26
Indi motoogono mende sokonagati ee, iino mono Anutuno Siwe namo
mokoloo oronoti, kamba iikanoa kanai siimboboloya kanjaawo moro indi seiseiya
koloonaga. Kae qaagoto, namowaa kambaano tegomambaajo ano kamba kokaamba
indi motoogogadee sigisogo koma konjoratiwaatiwaajo ama asugiro. Asugi iyaa
siimolo oooo kaaa ama mubutiwaajo ama aoro.
27
Namo ejemba ananaa arenana ii
kokae eja: Anana kamba mono komuwoa ano iikawaa gematano Anutuno qaanana
gosi je tego nonombaa.
28
Are iikawaa so Kraistno kaaiadee ejemba seiseiya ananaa sigisogonana koma
konjoratiwaatiwaajo indi motoogowaa so ka iyaa siimolo oooo kaaa ama
mubutiwaajo ama aoro. Iino kamba mono eleema kawaa. Sigisogowaajo ama
mombo mende kawaato, ejemba asugiwaatiwaajo mambomakejoi, mono anana
oyaboya nonoma nunuambaatiwaajo ama asugiwaa. Kia.
28 Ais 53.12
oyaboya nonoma nunuambaatiwaajo ama asugiwaa. Kia.
28 Ais 53.12
Hibruu Hibruu
<<
99
>>
9:10: 2 Eks 26.1-30; 25.31-40, 23-30
9:10: 3 Eks 26.31-33
9:10: 4 Eks 30.1-6; 25.10-16; 16.33; Ja 17.8-10; Eks 25.16; Dut 10.3-5
9:10: 5 Eks 25.18-22
9:10: 6 Ja 18.2-6
9:10: 7 Lew 16.2-34
9:22: 13 Lew 16.15-16; Ja 19.9, 17-19
9:22: 19-20 Eks 24.6-8
9:22: 21 Lew 8.15
9:22: 22 Lew 17.11
9:28: 28 Ais 53.12
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
10 10
>>
10
Indi motoogo koomuno ama aoro sokondaborota eja.
1
Kana qaa walaga iikano oyaboya koloowombaa kania hoa ii mende kolooroto,
oyaboya asugiwaatiwaa uauaya iikaya ero. Anutuwaa Kana qaawaa kania kae
ejiwaajo ama ejemba Anutu mepeseewombaajo jigo gorano kamba so umakejuti,
iyoono mono letoma akadamugiawo koloowombaajo amamaakeju. Yoono kamba
tetegoya qaa nandu kale me ka ama siimolo oooo iikayadee gbani so toroqe ama
laligogito, iikano mende sokono.
2
Iikano sokonagati ee, siimolo oooo ii saano
mesaowuyaga. Jigo gorano Anutu waeya me mepeseegiti, iyoono indi motoogo
hamo uugi soraaya koloodaborowuyagati ee, iikae mono sigisogogiaa gamuya ii
mende toroqe mobuyagato, ii toroqe mogi. Kawaajo oro kale ii toroqe nandugiaga
amakegi.
3
Gbani so siimolo oo laligogiti, iikano mono toroqe sigisogogiaa gamuya ii je
gbili oono laligogi.
4
Bulmakao ejia ano meme yooo sagiano mono sigisogo koma
konjoratiwaatiwaajo amamaakeja. Ii batogogito, osi laligo kougi.
5
Kawaajo Kraistno namono kamaa asugiroti, kamba iikano kokae jero,
Anutu, giino nandu kalembaajo ano siimolo oowutiwaajo mende koposogo
laligonato, namono laaligowaa selia ii mozozogo nona.
6
Siimolo oo sigisogogiaajo ama nandu kalea kalea ama laligogiti, ii iima
kawaajo mende aisoo laligona.
7
Kamba iikano kokae ijowe, Anutu, moba, niino koi kaje.
Noo kanana ii papia liipia iikano oogita eja. Iikawaa so mono goo uusiigaa so ama
me laligomaa.
8
Wala kokae jero, Nandu kale ama siimolo oo sigisogogiano
solaaniwaatiwaajo iwoi kania kania ama laligogiti, iikawaajo mono siigano mende
kolooro moma laligona. Ii iima kawaajo mende aisoo laligona. Iwoi ii Kana qaa walagaa
so toroqe amakejuto, ii kile kae jero.
9
Kawaa gematano qaa kokae jero, Anutu
moba, niino mono koi ka goo uusiigaa so ama me laligomaa. Kae je Anutu waeya
me mepeseewombaa kania mutuya ii qewago kana gbilia kuuro.
10
Anutuwaa uusiiano
nemu koma muro seliano siimolo oooo kaaa agi tegorotiwaajo mono tak koto
nonono soraaya koloodaboroni. Indi motoogowaa so selia qeleenoti, iikano mono
kamba so sokoma e ubaa.
11
Kambaa kambaa jigo gawo gale kuuya yoono nama jigo gawogia mekeju.
Suula siimolo iikayadee oogo oo amakejuto, iikano sigisogogia koma
konjoratiwombaajo amamaakeju.
12
Iikano amamaakejuto, Siwewaa jigo gawo gale
waa Jiisasno mono indi motoogowaa so sigisogowaajo ama selia qeleeno kamba
tetegoya qaa sokoma e ubaa. Namono siimolo oooo kaaa nama mugi Siwe jigono
uma Anutuwaa boro dindiano raja.
13
Iikano rama kamba batuya kokano Anutuno
tuarenjeuruta riitano kamaa uuro Kraist kaniaa doya
*Kereuruta me kamaa ooma
tuarenjeuruta riitano kamaa uuro Kraist kaniaa doya
*Kereuruta me kamaa ooma
haamo ama gamu qe oombombaajo kanagiano riiwago qagiano do kaaa rilanji haamo ama gamu qe oombombaajo kanagiano riiwago qagiano do kaaa rilanji
laligogi. Juuda yooo kanagia kia.
koloogi otokoria maabombaajo mamboma laligoja.
laligogi. Juuda yooo kanagia kia.
koloogi otokoria maabombaajo mamboma laligoja.
14
Indi motoogowaa so koomuno ama aoro siimolo oooo kaaa ama mugi iikano
sokondabororo saano ejemba tak koto nonono soraaya koloowombaa so koloojo.
Kae saano me letoma nonono akadamunana kuuya mokoloo kamba tetegoya qaa
iikaaa laligo uboa.
15
Ua Toroyano kaaagadee qaa ii nago jero mojo. Wala qaa kokae jerota eja:
16
Po niino kokae jeje: Kamba tosiano tegoro iikano mono soomogo are
gbilia yoowo amaati, ii kokae: Niino Kana qaana kuuya ii uu konogiano
ama momogiano tere kaaa oomaa.
17
Kae je kokae toroqero, Niino yooo sigisogogia ano nanamemegia jeulalaa
agiti, iikawaajo duduu ii mende toroqe romogo laligomaa.
18
Qaa iikawaa so hoa
kolooro Anutuno sigisogonana mesaoro qaananano tegorotiwaajo
sigisogonanaajo siimolo oowombaa so mende kolooja. Kia.
5-7 Ond 40.6-8 11
sigisogonanaajo siimolo oowombaa so mende kolooja. Kia.
5-7 Ond 40.6-8 11
Eks 29.38 12-13 Ond 110.1 16 Jer 31.33 17 Jer 31.34 Eks 29.38 12-13 Ond 110.1 16 Jer 31.33 17 Jer 31.34
Anutuwo kapara koma laligowombaajo nonoono.
19
Kawaajo uumelee alaurunana, Jiisaswaa sayano sogbama nonono mono saano
Anutuwaa jigo uuta kowoga totoo iikano uboa. Kae moma laari kotii uuwoi mende
amakejo.
20
Jiisasno kana kekeaa kana gbilia meleuro ao laaligo kotigaa kania koloo
nononja. Kana ii iyaaa selia qeleema iikaaa kano meleurota eja. Kana ii rii Anutuwaa
jigoyaa opo sopaya koto jigo uuta kowoga totoo iikano uboa. Jiisaswaa seliano
nemu koma nonono opo sopaya ii saano kotowoa.
21
Jiisasno jigo gawo gale uuta
koloo nonomakeja. Iino Anutuwaano kanageso kuuya gale koma nonoma laligoja.
22
Kaaa laligojiwaajo anana mono gbigbao mesao uuwoi kuuya yakari
pondagadee momalaari qagano nama Anutuwaa kosiano kema qama kooli
laligowoa. Sayano qeesaaro nonomori uutilotiloonana sogbano soraaya koloo
laligowoa. Uunanano mende toroqe je nonono mono awasakaka laligowoa. Apu
taaa arini me taali nonono iikaaa mono Anutuwo qokotaa laligowoa.
23
Anutuno
oyaboya koloowombaa qaa somogo nononoti, iino mono qaaya ponda otaa
ananawo nanja. Kae nanjiwaajo ama iikaaa koloowombaajo mamboma
jejeromoromo ama jokolookeboa. Iikano mono kogbara mesao ze nama kotii
laligowoa.
24
Uujopa ano nanameme awaa ambombaajo mono uukuukuu me nago
ao laligowoa. Kaaa laligowombaajo mono ponda gale me ao laligowoa.
25
Tosiano iyagiaa uumelee kanagesowaa ajoajoroogia mesaokejuti, anana mono sili
iikawaa so mende ama laligowoa. Kae qaagoto, Po kawaatiwaa aiweseya iima
kambaano dodowiji iikaa mojoi, iikawaa so mono kapara koma kotii uukuukuu me
ao laligowoa.
26
Bua qaa hoa momago ananaa aino sigisogo la amboati ee,
sigisogonana iikawaajo mono nandu jiwowo mo ambombaajo amamaawoa.
Siimolo oooo mo ii mende ilaa nonombaa.
27
Ii mende ilaa nonombaato, Anutuno
qaanana ii je tego iroa meleeno qananano ubaatiwaajo mamboma jenenana ororo
keenana moma laligowoa. Anutuno tuarenjeuruta gere gagirino ooowaati, iikawaa
usua kayadee koloowaatiwaajo mono mamboma laligowoa.
28
Mono Mooseswaa
Kana qaa gema qeji, ii mono qaa jakeyano oogi woi karoono qaaya nago jegi
qaayawo koloowaati ee, ii mono mende kiakomu mugi koomuwaa bua koloowaa.
29
Kae koloowaato, ejemba mo kokaaa iwaa qaayaajo mono nomae romogoju?
Mono Anutuwaa Meriaa qaaya kaniano rikotaa gilikeja. Soomogo are gbiliaa
sayano tak koto muro soraaya kolooroto, sa ii iwoi omaya kaaa me kamaa amakeja
ano kalemoria Toya Ua Toroya ii mepaego mukeja. Mono kaaa kolooro
Anutuno qaaya gosi iroa dawiwaa so muro sokonaga? Kana qaa qotogo koomuwaa
bua koloowombaa so koloojonto, Anutuno ejemba kaaaa iroa ii mono gere gagiriawo
kuu muro qagano uro siimbobolo honombonoa mende moma laligowaa. Naa
siimbobolono sokoma munaga? Iwaa kaniaajo mono nomae romogoju?
30
Qaa mo kokae eja, Jena jewe, nuna guwe, ana ambe ii noo gawoga. Niino
mono ejemba qaagiaa iroa meleemaa. Toroqe qaa mo kokae jerota eja, Pono
kanagesouruta ooo qaagia gosi je tegowaa. Mo morono kae jeroti, nonono ii
moma mujo.
31
Anutu laaligo Toyaa jaano nama kamaa nunuro boria-no nunuwaati,
iikano mono kanjaawo totoo koloowaa. Kia.
32
Looriwubotiwaajo kokae jeje: Anutuwaa asasagano karo bua qe ao asarigiti,
mono kamba mutuya ii romogo laligowu. Kamba iikano momalaariwaa manja qe
siimbobolo mamaga mokoloo ii kile ao oro nuuguna guuguwe ama nama kotiigi. Ii
mende duduuwu.
33
Kamba tosaaano gamu qe oogi koajili mogi qenjaarono
iiigigii laligogi. Kamba tosaaano alaurugia tani kaaagadee ama oogi yooo
koorogiano nagi.
34
Tosaaa kapuare mirino ooogi ragiti, mono ii iiima
siimbobologia motoo moma laligogi. Esuhinagia kisiyae qe kopeperee megiti, ii mono
korisoro qagano moma ago koma laligogi. Siwewaa tiwomaleku qaita mo mende
aliwaati, ii e oonjiwaajo moma iikawaajo ulukole moma laligogi.
35
Kawaajo awasakakagia mono kamba kokaamba mende gili mesaowu. Ii mende
mesaogi Anutuno mono iikawaa tawaya somata oombaa.
36
Anutuno iwoi
oombaatiwaa qaa somogorota eji, oono ii bua qe aowutiwaajo nanju. Kawaajo
Anutuwaa uusiia otaa lombo moma mokosigo kapara koma laligowuti ee, Siwewaa
buaya iikano mono ooo bua koloowaa.
37
Kokaembaajo mono nama kotii laligowu:
Kamba torodaamo iikayadee mono toroqe mamboni
Mombo kawaati, iino mono ka kuuwaa. Kambaa mende qe koriro ubaato,
kambaaa so tororo kawaa.
38
Tororo kawaato, noo alanano nanameme dindia otaakeji, iwaa momalaariano
mono nemu koma muro kotii laligo ubaa. Mombo eleema momalaaria
mesaowaati ee, ii mende sokono uunano iwaajo mende aisoowaa.
39
Qaa kae ejato, nonono ejemba uugia mombo eleema momalaarigia mesao gere siawaa
bua koloowuti, iyooo tuugiano mende nanjo. Kae qaagoto, momalaarinana ii mono
gale koni Anutuno hamo qe nonono laligo Siwe gomano uboatiwaa so koloojo.
Kia.
22 Lew 8.30; Eze 36.25 27 Ais 26.11 28 Dut 17.6; 19.15 29 Eks 24.8 30
Kia.
22 Lew 8.30; Eze 36.25 27 Ais 26.11 28 Dut 17.6; 19.15 29 Eks 24.8 30
Dut 32.35, 36 37-38 Hab 2.3-4 Dut 32.35, 36 37-38 Hab 2.3-4
Hibruu Hibruu
<<
10 10
>>
*10:13: Kereuruta me kamaa ooma haamo ama gamu qe oombombaajo kanagiano riiwago qagiano do kaaa rilanji laligogi. Juuda yooo kanagia kia.
10:18: 5-7 Ond 40.6-8
10:18: 11 Eks 29.38
10:18: 12-13 Ond 110.1
10:18: 16 Jer 31.33
10:18: 17 Jer 31.34
10:39: 22 Lew 8.30; Eze 36.25
10:39: 27 Ais 26.11
10:39: 28 Dut 17.6; 19.15
10:39: 29 Eks 24.8
10:39: 30 Dut 32.35, 36
10:39: 37-38 Hab 2.3-4
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
11 11
>>
11
Ejemba momalaarigiaajo ama iwoi kokae kolooro:
1
Momalaariwaa kania ii kokae: Iwoiwaajo jejeromoromo anjoi, ii
koloowaatiwaajo mono kotii uuwoiya qaa moma laarijo. Iwoi mende ii-iita iikawaa so
ama me hoa iibombaajo mamboma awasakaka nanjo.
2
Monowaa monoyanoga
kanai ejemba momalaarigiano nemu koma oono uugia meleegi Anutuno iiiro
sokono je qeago oono laligogi.
3
Momalaarinanano nemu koma nonono iwoi kuuyaa
kania ii kokae moma asarikejo: Anutuno qaaya je koto iikano Siwe namowaa
ilawoilaya kuuya mokolooro. Kawaajo kamba kokaamba iwoi iimakejoi, ii iwoi ii-iita
iikanoa mende letoma kolooro.
3 Jen 1.1; Ond 33.6, 9; Jon 1.3
iikanoa mende letoma kolooro.
3 Jen 1.1; Ond 33.6, 9; Jon 1.3
Aabel, Eenok, Nooa yooo momalaarigia
4
Kein (Kain) Aabel yorono Anutuwaajo siimolo oori Aabelno uuta meleeno
momalaariano nemu koma muro tororo te kono kaasoyano dindia uro. Kae uro
Anutuno siimoloa iiro sokono je qeagoro. Je qeago Aabelno solaa kolooroti,
Anutuno qaaya ii nago jero momalaariano nemu koma muro moro. Kaaa moma
laligo komuroto, ii kile kamba kokaamba nanamemea moni qaa iikano mono toroqe
uunana kuu nago nonomakeja.
5
Eja qata Eenok iino wala eeano uuta meleeno Anutuno qaaya nago je
qeagoro moma iwaa jaayano sokoma laligoro. Kae laligo kouro momalaariano Eenok
nemu koma muro Anutuno jaawo wano Siweno uro. Anutuno wano eu uro toroqe
mokoloowombaajo amamaagi. Bua Tere iikawaa so Eenok momalaariano ago koma
muro mende komuro.
6
Uuta Anutuwaano meleenji, iino qaa kokae moma laariwaa:
Anutuno laligoja ano Anutuno ejemba iwaa jaayano sokombombaajo moganjuti, ii
tawa qe oombaa. Qaa woi ii moma laari saano Anutuwaa kosiano kawaato, mende
moma laari mu ee iwaa jaayano sokombombaajo amamaawoa.
7
Anutuno Nooawaajo iwoi koloowaatiwaa gale meme qaaya isaano. Isaano
Nooano moma asari sombuya qaita mo moma hoa mende iiro momalaariano nemu
koma muro te koma wago mero. Anutuno iyaa ano sumauruta ago koma oom-
baatiwaajo moma wago ii mero. Nooa momalaariano nemu koma muro wago meroti,
nanameme iikano mono namo ejemba kanagia doogoya iisaano Anutuno qaagia je
tegoro tiwilaagi. Uugia mende meleema tiwilaagito, Nooawaa momalaariano nemu koma
muro Anutuwaa jaano solaa koloowombaa kalea ii bua qe aoro. Ejemba Anutu moma
laari muni qaanana je tegoro solaanikejoi, Nooano mono iikawaa so solaa
kolooro. Kia.
4 Jen 4.3-10 5 Jen 5.21-24 7 Jen 6.13-22
kolooro. Kia.
4 Jen 4.3-10 5 Jen 5.21-24 7 Jen 6.13-22
Aabraham Saara yoroo momalaarigara
8
Anutuno Aabraham balo mo iwaa bua koloowaatiwaajo je iikano
kembaatiwaajo oono. Oono momalaariano nemu koma muro qaa ii te kono. Dakano
kema keunaga ii mende moroto, ii kile iyaaano balo mesao keno.
9
Kema kema Anutuno balo iwaa bua koloowaatiwaajo je somogoroti, mono
iikano keuro. Keuma waba koloo ejemba nanamemegia mende moroto, momalaariano
nemu koma murotiwaajo mono kile opo kuu me maama kano e laligogi. Esameria
Aisak Jeikob yorono kaaagadee Anutuno balo oombaatiwaajo soomogo qaaya
iikayadee bua qe ao balo iikano toroqe opo kuugia me maama e laligogi.
10
Siwe siti tandoyano mende gisaawaati, Aabrahamno ii iimambaajo mamboma laligoro.
Anutuno siti iikawaa area ama uaya me miri tandogia oso mero powowo kotakota e
ubaati, mono iikano keumambaajo ama mamboma opo kuuno laligoro.
11
Kaaa laligo eja waa kolooroto, momalaariano nemu koma muro kotii ma kolooro.
Aabrahambaa embia Saara iino kopi laligoroto, ii kile koro ama mera mero. Anutuno
Aabrahambaa kanagesoya somata koloowaatiwaa qaa somogo muroti, iwaajo ama
qaayano hoawo koloowaatiwaajo moma laari laligoro. Momalaaria iikano nemu
koma muro meria kolooro iiro.
12
Eja motoogo iwaa momalaariano nemu koma muro
koomuwaa so kolooroto, ii kile iwaanoga kanageso somata qatawo koloogi. Segelao
sombino asarigi jagogia weegowombaajo amamaajoi, me sakasi kowe goraayano
ejuti, gbiliurutano mono iikawaa so sei koloogi.
8 Jen 12.1-5 9 Jen 35.27 11 Jen
ejuti, gbiliurutano mono iikawaa so sei koloogi.
8 Jen 12.1-5 9 Jen 35.27 11 Jen
18.11-14; 21.2 12 Jen 15.5; 22.17; 32.12 18.11-14; 21.2 12 Jen 15.5; 22.17; 32.12
Ejemba kokaamba Siwe gomambaajo awelego laligogi:
13
Ejemba sundugia ii jejoi, ii kuuya uugia meleema Anutu moma laari mu laligo
komugi. Anutuno balo oombaatiwaa qaa somogo oono laligogito, balo iikano
mende keugi. Kae qaagoto, balogia ii korigano nama uu iima waeya me aisoogi. Iima
ee aisoo kokae je asari jegi, Namono wabaga koloo qanda laligojo.
14
Ejemba
iyagiaa miri gomagiano keubombaajo janjari riikejuti, iyoono qaa kae jekeju.
15
Balo mesaogiti, iikawaajo romogo qaaya jewuyagati ee, yoono mono saano
eleema iikano kegi uugiano tegonaga.
16
Mono saano eleembuyagato, yoono iikawaajo mende romogo laligogi.
Iikawaajo qaagoto, kantri qaita mo Siweno eji, mono iikano keubombaajo awelego
laligogi. Anutuno yooojo siti merotiwaajo Anutu qata Ananaa Anutu! jegi ii moma
aisoo yooojo ama gamu mo mende momakeja.
13 Jen 23.4; 1 Hist 29.15; Ond 39.12
aisoo yooojo ama gamu mo mende momakeja.
13 Jen 23.4; 1 Hist 29.15; Ond 39.12
Aabraham, Aisak, Jeikob, Joosef yooo momalaarigia
17
Anutuno Aabraham agoteteno ama muro momalaariano nemu koma mu
Aisak Anutu kalega muro. Anutuno Aisakwaajo balo mumambaajo ijoro
Aabrahamno soomogo qaa ii bua qe aoroto, kile meria motoogo ii moma tego
iikano siimolo oomambaajo ano.
18
Anutuno Aabrahambaajo qaa kokae ijoro,
Aisakno mono gbiliuruga nemu koma oono koloo goo qaga bosima laligowuya. Qaa
ii moroto, kile meria alatano ano.
19
Ama kokae gosi romogoro, Komuwaato,
Anutuno saano kotii me gbiliro koomunoga waabaa. Sareqaa kae jeroti, iikawaa so
meriano mombo toroqe koomunoga kaaa waaro wano.
20
Momalaariano Aisak nemu koma muro merawoita Jeikob ano Iisoo (Eesau) ii
kotuego orono. Anutuwaa kotumotueya iikano mono kamba kanageano kaaagadee
sokoma orono qagarano umakebaatiwaajo qama kooliro.
21
Jeikobno komumambaajo anoti, kamba iikano momalaariano nemu koma
muro meria Joosefwaa merawoita woi ii kotuego oroma taa gbaruyaa kitiano laari Anutu
waeya me mepeseero.
22
Joosefwaa koomuyano dodowiroti, kamba iikano momalaariano nemu koma
muro Israel kanageso Iijipt mesao kagiti, iikawaa sunduya ii je gbili iijoro. Kae iijo
kanage qamoya dakano ro kombutiwaa qaaya ii je koto oono. Kia.
17 Jen 22.1-
kanage qamoya dakano ro kombutiwaa qaaya ii je koto oono. Kia.
17 Jen 22.1-
14 18 Jen 21.12 20 Jen 27.27-29, 39-40 21 Jen 47.3148.20 22 Jen 50.24-25; Eks 14 18 Jen 21.12 20 Jen 27.27-29, 39-40 21 Jen 47.3148.20 22 Jen 50.24-25; Eks
13.19 13.19
Mooseswaa momalaaria
23
Momalaarigarano Mooseswaa nemumaa nemu koma orono Moosesno
kolooroti, ii kamba iikanoa kanai koi karoombaa so mesagori. Mera ii iimasiisiiawo
tania mo kolooroti, ii iima ki pombaa jekootoya uuguwobotiwaajo toroko mende
moma meragara mesago gale koni.
24
Moosesno somariiro qata faarao kimbaa borataa meria qagi momalaariano nemu
koma muro qa ii bosimambaajo togo faarao kimbaa miria mesao kemaliro.
25
Saano
toroqe Iijipt yoowo sigisogowaa korisoroya mokoloo ii kamba toroga la
aisoonagato, laaligoya kaaa ii gema qero. Ii gema qe Anutuwaa uumelee kanageso
yoowo toroqero kakasilili ama oogi ii motoo moma ao orowombaajo moro uuta
kolooro.
26
Anutuno tawa mubaatiwaage uu nama kotiiro. Kawaajo Iijipt yoono maa
suagiawo koloo siiseweweya qaa laligogiti, iikawaajo moro iwoi kamaaqeqeta kolooro.
Iikano iwoi kamaaqeqeta kolooro gema qe Hamoqeqe Toyawo toroqero iwaajo ama
mepaqepae ama mu laligogito, ii moro kile hoawo ano uuta kolooro.
27
Momalaariano Mooses nemu koma muro Iijipt ki pogiaa iria
soombabotiwaajo toroko mende moma kantria mesao karo. Anutu ii-iita qaago ii ii-iitaa
tani romogo mu laligoroti, iikawaajo mono kapara koma nama kotiiro.
28
Momalaariano nemu koma muro kiakomu kendo
*Anutuwaa gajobano Israel ejemba
28
Momalaariano nemu koma muro kiakomu kendo
*Anutuwaa gajobano Israel ejemba
iiima koboo uuuguroti, iikawaa kendoa ii ananaa qaano kiakomu kendo jeni Koo iiima koboo uuuguroti, iikawaa kendoa ii ananaa qaano kiakomu kendo jeni Koo
qaano Pasowa jeju.
ama iikawaa area je koto oono aisoo ragi. Koomuwaa
qaano Pasowa jeju.
ama iikawaa area je koto oono aisoo ragi. Koomuwaa
gajobano Iijipt uutano mutu meraurugia uugi Israel yooo meraurugiano
komuwubotiwaajo mono je koto oono nagugiano sa morigi.
29
Momalaarigiano Israel ejemba nemu koma oono Kowe Osoga ii balo
kerasiano kekeaa so koto kagi. Iijipt manjaqeqe eja yoono ii kotowombaajo
batogogito, mono apuno nemoto tiwilaagi.
23 Eks 2.2; 1.22 24 Eks 2.10-12 28
batogogito, mono apuno nemoto tiwilaagi.
23 Eks 2.2; 1.22 24 Eks 2.10-12 28
Eks 12.21-30 29 Eks 14.21-31 Eks 12.21-30 29 Eks 14.21-31
Reihab ano momalaariwaa ejemba geria tosia
30
Momalaarigiano Israel kanageso nemu koma oono Jeriko taono ka kiropo
sopaya wee 7:baa so liligo motoo kema kagi kiropo sopaya sopaya kotakota iikano
mono ororogo kamaagi.
31
Momalaariano kana somata emba Reihab nemu koma muro
kokae ano Anutuno iima kobooro: Israel jotamemeya yorono balo iima mobowaajo
olo kari ala me koma horo orono. Anutuno ii iima kanage yagise ejemba uuro
tiwilaagi Reihab iima kobooro yoowo motoo mende komuro. Kia.
32
Naa qaaga mombo toroqe jewenaga? Deiwid, Samuel ano gejatootoo ejemba
tosaaa yooo sundugia toroqe jewenagati ee, noo kambanano mono mende sokonaga.
33
Momalaarigiano tosaaa nemu koma oono galekoko totoa totoa melugo me
ejemba mindigo oogi nanameme dindia otaa laligogi. Anutuno iwoi
nonombaatiwaa qaa somogorota eji, mamagano qaa iikawaa so qama kooli moma
laarigi hoa kolooro megi. Tosiano laion oro batugiano qama kooli moma laarigi
Anutuno laion qaa oogia somogoro.
34
Tosiano gere bola uutano qama kooli moma laarigi Anutuno gere esua
qowogoro mende oooro. Tosaaa manjawaa soo somatano uuwombaajo agi
Anutuno yooono soo jeta me mooniro kok kogi. Mamagano loolooria koloo qama
kooli moma laarigi Anutuno esu oono kotiigi. Tosiano manja qe qama kooli moma
laarigi Anutuno esu oono kawali kotakota koloogi. Waba yooo manjaqeqe tuugiano
kagi tosaaano qama kooli moma laari kanoa mono ootaagi unjurama kegi.
35
Emba tosiano kitigiano komuro qama kooli moma laarigi Anutuno me gbili
muro koomunoga waaro mombo toroqe aitogogi. Ejemba tosiano koomu gematano
oyaboya uuta mokoloowombaajo moma kapara koma nagi. Kaaa nagi qanjono
uu kakasilili kania kania ama ooma kokae iijogi, Anutu qakoona uulaawo isama
gomboa. Kae iijogito, yoono ii togogi toroqe jaabamagege me ooma laligogi.
36
Tosiano Anutu moma laarigi mepaqepae ama ooli waayawono uugi siimbobolo kania
kania mokoloo laligogi. Toroqe tosaaa gbadoo kapuare miria miria kano ooogi
laligogi.
37
Tosaaa jamono uugi komugi. Tosaaa segeno moto oogi woi koloogi.
Tosaaa manjawaa soo somatano uugi komugi. Tosiano lama selia ano meme selia
kano opo kaaa mouma la kema liligogi. Kaaa wanaya too koloogi sisiwerowero ano
kakasilili tondu me oogi laligogi.
38
Siwewaa akadamugiawo koloo balombaa
nanameme bologaajo mogi mende sokoma oono iikano mende toroqegi. Mende
toroqe la liligo balo qararakokoano kema ka baaa baaa uma kamaa kobaa me
namo riiriitaa uutano e laligogi. Kia.
39
Ejemba sundugia jejei, ii kuuya momalaarigiano nemu koma oono uugia meleegi
Anutuno iiiro sokono je qeago oono laligogi. Kaaa laligogito, ii kile Anutuno
oyaboya qaita mo nonombaatiwaa qaa somogorota eji, iikano iyooonoga mono
mo mende keuro. Qaago.
40
Anutuno ii agiodee qaagoto, mono ananawo motoo
akadamunanawo koloodaborowoatiwaajo moja. Kae moma kawaajo oyaboya qaita
mo nonono mokoloowombaa qaa area ano eja. Kia.
30 Joos 6.12-21 31 Joos 2.1-
mo nonono mokoloowombaa qaa area ano eja. Kia.
30 Joos 6.12-21 31 Joos 2.1-
21; 6.22-25 32 Po 6.118.32; 4.65.31; 13.2-16.31; 11.1-12.7; 1 Sml 16.11 Ki 21; 6.22-25 32 Po 6.118.32; 4.65.31; 13.2-16.31; 11.1-12.7; 1 Sml 16.11 Ki
2.11; 1 Sml 1.1-25.1 33 Dan 6.1-27 34 Dan 3.1-30 35 1 Ki 17.17-24; 2 Ki 4.25-37 2.11; 1 Sml 1.1-25.1 33 Dan 6.1-27 34 Dan 3.1-30 35 1 Ki 17.17-24; 2 Ki 4.25-37
36 1 Ki 22.26-27; 2 Hist 18.25-26; Jer 20.2; 37.15; 38.6 37 2 Hist 24.21 36 1 Ki 22.26-27; 2 Hist 18.25-26; Jer 20.2; 37.15; 38.6 37 2 Hist 24.21
Hibruu Hibruu
<<
11 11
>>
11:3: 3 Jen 1.1; Ond 33.6, 9; Jon 1.3
11:7: 4 Jen 4.3-10
11:7: 5 Jen 5.21-24
11:7: 7 Jen 6.13-22
11:12: 8 Jen 12.1-5
11:12: 9 Jen 35.27
11:12: 11 Jen 18.11-14; 21.2
11:12: 12 Jen 15.5; 22.17; 32.12
11:16: 13 Jen 23.4; 1 Hist 29.15; Ond 39.12
11:22: 17 Jen 22.1-14
11:22: 18 Jen 21.12
11:22: 20 Jen 27.27-29, 39-40
11:22: 21 Jen 47.3148.20
11:22: 22 Jen 50.24-25; Eks 13.19
*11:28: Anutuwaa gajobano Israel ejemba iiima koboo uuuguroti, iikawaa kendoa ii ananaa qaano kiakomu kendo jeni Koo qaano Pasowa jeju.
11:29: 23 Eks 2.2; 1.22
11:29: 24 Eks 2.10-12
11:29: 28 Eks 12.21-30
11:29: 29 Eks 14.21-31
11:40: 30 Joos 6.12-21
11:40: 31 Joos 2.1-21; 6.22-25
11:40: 32 Po 6.118.32; 4.65.31; 13.2-16.31; 11.1-12.7; 1 Sml 16.11 Ki 2.11; 1 Sml 1.1-25.1
11:40: 33 Dan 6.1-27
11:40: 34 Dan 3.1-30
11:40: 35 1 Ki 17.17-24; 2 Ki 4.25-37
11:40: 36 1 Ki 22.26-27; 2 Hist 18.25-26; Jer 20.2; 37.15; 38.6
11:40: 37 2 Hist 24.21
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
12 12
>>
12
Anutuno ma koma mindigo nonomakeja.
1
Ejemba tuu somata qatawo kaaano momalaariwaa kania nago je koosu kaaa
liligo nonoma nanjuti, ii mojo. Kawaajo anana kaaiadee mono lombonana kuuya ano
sigisogo afaaagadee kokosii nonomakeji, ii gilini kemba. Anutuno anana
momalaariwaa manjaya qe Satan haamo ama mubombaa area anota eja. Kawaajo laaligo
batuya koi laligogo komuwoati, batuya ii mono nuuguna guuguwe kaa kapara koma
manja qe bobogari kemboa.
2
Jiisasno momalaarinana me letono kolooro me
somariiro kotii akadamuyawo kolookeji, Toya ii mono jaananano uu tororo
iimakeboa. Iino saano toroqe Siwe gomano laligo aisoonagato, ii mesao kamaa
iikawaa kitia siimbobolo moro. Maripoono kikekakasilili kaaa komumambaa gamu
moma ii mende togoroto, ii qenjaarono moma mokosigo komuro. Komu Anutuwaa
jikaro du rarano uma boro dindiano raja.
3
Sigisogo ejemba yoono kae tuarenje ama mugi siimbobolo moroti, oono
mono ii romogo laligowu. Zolologo loori uukamakamaa koloo nama momalaarigia
ano jejeromoromogia mesaowubotiwaajo mono kae amakebu.
4
Sigisogo
ambombotiwaajo ao oro manja qe laligogi iikano sigisogowaa Toyano mono
sagorogoro (gbilibamba) mende uuro.
5
Amano meraborauruta yooojo
qambamamba qaa oonji, Anutuno iikawaa so qaa mo kokae iijoro mono ii duduu
laligoju,
Oo merana, Pono mindigo gomakeji, iikawaajo mono mona geegee mende
koloowa. Qaa je gono iikano mono uukamakamaa mende koloo laligowa.
6
Pono ejemba jopago oomakeji, ii mono mindigo oomakeja.
Ejemba merabora kaaa uuama kala koma oomakeji, ii kuuya koobino uukeja.
7
Merabora mo amayano mende mindigoro la laligonaga, iikaaa mono iwaa
meraborata mende koloonaga. Kawaajo Anutuno oo merabora kaaa ama oomakeja.
Kawaajo lombo oono ii mono mindigo oombaatiwaa tania romogo moma
mokosigo digo laligowu.
8
Anutuno meraborauruta kuuya mindigo oomakejiwaa
so oo mende mindigo oonagati ee, mono iwaa meraborauruta hoa mende
koloowuyaga. Kae mono ooagiaa jaajaa gua merabora magia qaa kaaa koloowuyaga.
9
Qaa ii mombo kokae jemaa: Namowaa maurunanano mindigo nonogi ii goda
qe ooma laligoni. Selewaa maurunanano qerewea koloojuto, uunanaa Amananano
mono hoa ano uuta kolooja. Kawaajo mono iwaa qaa baatano kema digo laligo
kotiini sokombaa.
10
Selewaa marunanano mono iyagiaa momogiaa so kapara koma
namono kamba toroga laligowombaajo ama mindigo nonoma laligokeju. Yoono
kaaa laligokejuto, Anutuno mono tak koto nonono iwaa so soraaya koloowombaajo
ama mindigo nonomakeja. Kae ama oano awaa ano oyaboya koloowombaajo
moja.
11
Mono mindigo nonono kamba iikanondee korisoro tani mende amakejonto,
wosobiri siimboboloyawo momakejo. Qaa ii hoato, iikawaa hoa ii kanage kokae
koloowaa: Anutuno ejemba iikaaa kano me gbili oomakeji, iyooo
nanamemegiano digoro luae qe oono moma laligowuya. Kia.
5-6 Job 5.17; Gba
nanamemegiano digoro luae qe oono moma laligowuya. Kia.
5-6 Job 5.17; Gba
3.11-12 3.11-12
Qambamamba ano gale meme qaa tosia
12
Kawaajo Sawigia tegoro borogia bimoo sororogo nanji, ii mono me waama
mindigowu. Tawogia juma simigia sunji, ii mono me kotiiwu. Bua qaa mo kae eja.
13
Korikoriawono ligisoo kamaa qero kaniano suma bolidaborowabo. Qaa iikawaa
so alagia qotogo mende ama mubuto, mono qeagowaatiwaajo kapara koma laligowu.
Bua qaa mo kokae eja,
Kana rii kekeaa kanagia mono me qeleleegi dindia koloowu.
Qaa iikawaa so mono uuqeago qe ao laligowu.
14
Ejemba kuuya yoowo luaeno uumotoo laligowutiwaajo mono kotii kapara
koma laligowu. Mono laaligo soraaya mende mokoloowaati, mono ee Po mende iibaa.
Kawaajo Anutuno me sorai oombaatiwaajo mono kapara koma nambu.
15
Mono
Anutuwaa kalemoriaa uugu mende bua qe aowabotiwaajo mono gale me ao
laligowu. Nene gawono oro kaambogawo ii tiitawo qonjomakejo. Iikawaa so
uukaambowaa kania kuuya ii mono qewagowu. Mende qewagogi iikano somarii kouma
ekalolo me oono mamaga ooo uugiano tiloowabo.
16
Kaaagadee mono serowili ambabo me Iisoo (Eesau) kaaa agonjorayawo
laligowabotiwaajo mono gale me ao laligowu. Iisoono mutu mera koloorotiwaa
borosamo toya kolooroto, qaa ii nene indi motoogo newaatiwaajo ama qewagoro.
Qewagoro koga Jeikobno borosamowaa qaaya ii nene iikano sewaa me bua qe
aoro.
17
Kanage soomogo qaagaraa so kolooro Maaa kotumotueyano mono Jeikob
qagano uro, oo ii moju. Kae uro Iisoono kotumotue ii bua qe aomambaajo moma
welema saaro jauano kamaaro. Kae kapara koma welenoto, kile qaa kogawo
somogoriti, ii utegomambaa kania mo mende mokolooro. Kawaajo mutu meriaa
kotumotueya ii bua qe aomambaajo moroto, iikano osi amamaaro.
18
Wala eeano Israel kanageso yoono Sainai (Sinai) kosiano ka nagi baaa
iikano gere bolano jero. Je kaaso kondundugo kamaa pagama mero raidimbo
qero Anutuno iikano yoowo soomogo are ano. Sainai (Sinai) baaa iikano borono
oosiriwoatiwaa so koloojato, oono baaa kaaa iikawaa kosiano mende ka kouma
laligoju.
19
Anutuno soomogo area ii Sainai baaano kokae ano: Gajobaurutano
romo qaita mo uugi agotomaa ajoma karo qaa kotakota jerotiwaa otoa mogi. Ii moma
qaa kaaa mombo mende jero mobutiwaajo welegi. Oono baaa kaaa kawaa
kosiano mende ka kouma laligoju.
20
Anutuno qaa kotiga je kokae je koto oono,
Mono ejemba me bao oro mono baaa ii oosiriwaati ee, ii mono jamono qegi
komuwa. Kae je koto oono qaa ii otaawombaajo moma bimoo amamaagi.
Kawaajo qaa mombo mende jewaatiwaajo welegi.
21
Iwoi kanjaawo totoo ii uu iigi
Moosesno kokae jero, Nii mono toroko moma jenena ororo nanje.
22
Oono kae qaagoto, mono uugia meleema Zaion baaa dodowi kouma laligoju.
Anutu laaligo Toyaa sitia qata JerusalemSiweno eji, iikano gajobauruta ten tausea ten
tausea yoono tuua tuua me rii oro korisoro amakejuti, oono mono siti ii dodowi
laligoju.
23
Wala kolokoloo dogoga koloo uumelee kanageso koloogi qagia Laaligowaa
bukno oogita Siweno eji, oono mono iyooo tuugia somata ii toroqe laligoju.
Anutuno ejemba kuuya ananaa qaanana gosi je tegokeji, oono mono benana iwo
toroqe laligoju. Anutuno ejemba me solaani oono letoma akadamugiawo koloo
komugiti, oono mono iyooo kokoosogiawo toroqe laligoju.
24
Oono soomogo are
gbiliaa galea Jiisas iwaano ka iwo qokotaa nanju. Iino sayano qeesaaro
oomorikeji, mono laaligo iikaaano kouma laligoju. Aabelno saya maaroto, Jiisaswaa
sayano Aabelwaa saya uugu qaa akadamuyawowaa mugea kolooja.
25
Wala eja mono namono laligo Anutuwaa uusiia ejemba iisaama oono
mamagano ii mobombaajo togogi Anutuno iroa meleeno qagiano uro. Yoono
iikanoa kok kombombaajo amamaagiti ee, anana mono nomae kok komboaga?
Kamba kokaamba alanana mono Anutuwaa uusiia Siwenoga ninisaama jekeji, anana
ii silemale ama mesaojoi ee, mono lombonoga kok mende totoo komboa.
Qootogonanaa iroa mono oano qananano ubaatiwaajo mojo. Kawaajo mono
sae qero mojuti, oono qaa ii moma te kombombaajo gejajuju me mondomondo
mende ambu. Gejajuju laligowubotiwaajo mono gale me ao laligowu.
26
Wala eeano qaaya iijoro namo utugo memenjaliroto, gejatootoo qaaya mo je
somogorota kamba kokaamba kokae eja, Kamba mono namo mombo utugo
memenjalimaa. Namogadee qaagoto, iwoi ambe sombino kaaagadee utugowaa.
27
Qaa kae ejato, Kamba mono mombo jeji, qaa iikawaa kania ii kokae: Anutuno
ilawoila mokoloorota eji, iikanogadee mono utugo utegowaato, Siwewaa ilawoila mende
utugowaati, iikano mono nama kotii e ubaa.
28
Anana bentoto mende utugowaati, ii bua qe ao nanjo. Kawaajo mono Anutu
dagise! je iikaaa kano waeya me mepesee uuqeeago me mukeboa. Ii jeta
uuguwombotiwaa keenana moma goda qe laligowoa.
29
Ananaa Anutunanano mono
gere bola kaaa kolooja. Kawaajo gereyano nonooro siimbobolo mobombotiwaajo
mono toroko qagano goda qe mukeboa. Kia.
12 Ais 35.3 13 Gba 4.26 15 Dut
mono toroko qagano goda qe mukeboa. Kia.
12 Ais 35.3 13 Gba 4.26 15 Dut
29.18 16 Jen 25.29-34 17 Jen 27.30-40 18-19 Eks 19.16-22; 20.18-21; Dut 4.11-12; 29.18 16 Jen 25.29-34 17 Jen 27.30-40 18-19 Eks 19.16-22; 20.18-21; Dut 4.11-12;
5.22-27 20 Eks 19.12-13 21 Dut 9.19 24 Jen 4.10 25 Eks 20.22 26 Hag 2.6 29 5.22-27 20 Eks 19.12-13 21 Dut 9.19 24 Jen 4.10 25 Eks 20.22 26 Hag 2.6 29
Dut 4.24 Dut 4.24
Hibruu Hibruu
<<
12 12
>>
12:11: 5-6 Job 5.17; Gba 3.11-12
12:29: 12 Ais 35.3
12:29: 13 Gba 4.26
12:29: 15 Dut 29.18
12:29: 16 Jen 25.29-34
12:29: 17 Jen 27.30-40
12:29: 18-19 Eks 19.16-22; 20.18-21; Dut 4.11-12; 5.22-27
12:29: 20 Eks 19.12-13
12:29: 21 Dut 9.19
12:29: 24 Jen 4.10
12:29: 25 Eks 20.22
12:29: 26 Hag 2.6
12:29: 29 Dut 4.24
2002, 2011 BSPNG
Hibruu Hibruu
<<
13 13
>>
13
1
Uumelee alaurunana ooagia mono jopago ao laligowu.
2
Waba ejemba
batugiano kawuti, ii mono kala koma oogi ainjolo mokolookebu. Kae
ambombaajo mono mende duduukebu. Tosiano kaaa agiti, iikano Siwe gajoba
tosaaa mende moma asari motoo koma horo oogi mirigiano laligogi.
3
Tosiano
kapuare mirino laligojuti, ii romogo oomakebu. Ooagio yoowo gbadoo oogi
laligowuyagati, tani ii moma mono ii romogo oomakebu. Tosaaa me boli oogi
iikawaa siimboboloya mojuti, ii mono ooagio kae laligowuyagati, iikaaa moma
romogo oomakebu.
4
Ejemba olokalu ano serowili anjuti, Anutuno ii je tego oombaa. Kawaajo
kuuya oono mono loemba laaligo ii goda qegi soraaya kolooro loemba batugarano
kiiqetete qaa jewoa mo mende ewa.
5
Anutuno ao qaa mo kokae jerota eja, Niino mono kamba mono mende
gomesao gema gumaa. Qaa kawaajo ama nanamemegiano mego mewombaajo
otoko mende koposogokebuto, iwoi e oonji, iikawaajo mono mogi sokoma oono
korisorowo laligowu.
6
Kae moma saano qaqabuabuananawo satii nama kokae je
laligowoa,
Pono ilailaana kolooro namo ejembano tiwilaa nombutiwaa so mende kolooju.
Kawaajo keena mo mende moma laligoje.
7
Galeurugiano Anutuwaa qaa iijogiti, ii mono romogo ooma laligowu.
Nanamemegia nomae ama megi laaligogiano tegoroti, mono ii romogo momalaarigiaa
siligia otaa laligowu.
8
Jiisas Kraist utekuteya qaago. Wala laligoroti, iikayadee kete
laligoja ano kamba tetegoya qaa laligo ubaa.
9
Kalemoria toroqe bua qe aoni
uunana me kotiiro qeagokebaato, nene newombaa silia ii me iikano mono uunana me
kotiiwaatiwaajo amamaakeja. Tosiano nenewaa qizimizi kania kania otaagi nanameme
iikano mono mende totoo ilaa oono porogoro. Kawaajo tosiano qizimizi morota
morota ejemba kuma oomakejuti, oono mono qaa ii mesaowu. (Siliwaa qaayano mono
jijau mende ama oomba.)
10
Siimolo oooo alata qaita mo ii ananaano eja. Balono opo sel jigo gorawaa
gawo mekejuti, iyoono siimolo qaita mo iikawaa bakaya me newombaajo
amamaakeju. Anutuno iyooojo qaa kae mende je tegorota eja.
11
Namono jigo
gawo gale waano nama ejemba sigisogogia koma konjoratiwaatiwaajo ama oro qe
saya me jigo gorawaa uuta kowoga totoo iikano umakejato, oro hogia ii me goma
tawatawa laligojuti, iikawaa kiropo seleegeano kema iikano oogi je aloweekeja.
12
Iikawaa so Jiisas kaaagadee kanagesouruta iyaaa sayano me sorai
oombaatiwaajo ama siti kiropowaa nagu seleegeano qegi siimbobolo moma komuro.
13
Kawaajo goma tawatawa
*Balono kusu laligojoi, iikawaa qata tawatawa.
13
Kawaajo goma tawatawa
*Balono kusu laligojoi, iikawaa qata tawatawa.
laligojoi, anana mono iikawaa kiropo seleegeano kema Jiisaswaano toroqewoa.
Iwaajo ama mepaqepae ama nonomakejuti, mono ii bosima laligowoa.
14
Ii
kokaembaajo: Siti tetegoya qaa e ubaati, ii namono mende e nononjato, siti kanage
asugi nonombaati, ii iibombaajo mono janjari rii laligojo.
15
Kawaajo mono suula
Jiisasno nemu koma nonono Anutuwaajo mepemepesee nandu ama laligowoa. Jiisas
qata mepeseekejuti, iyooo je buugiaa hoano mono Anutuwaa nandua kolooja.
16
Iwoi
e oonji, ii mendeema ao me qeago aokejuti, iikano mono Anutuwaa nandua mo
kolooja. Anutuno nandu ii iiro uutano qeagoro sokomakeja. Kawaajo kae
ambutiwaajo mono mende duduuwu.
17
Galeurugia mono te koma ooma ku-usugia baatano kema laligowu. Gawo
megitiwaa sundugia Anutuwaa jaano ambuti, iyoono mono iikaaa iiima uugia gale
komakeju. Yoono gawogia ii uulombo qagano mewubo. Iikano oo mende ilaa
oonaga. Kawaajo mono qaagiaa baatano kema laligogi korisoro qagano gawogia megi
sokombaa.
18
Mono nonoojo ama Anutu qama koolikebu. Iwoi kuuya kano nanameme
qabuayawo ambombaa siia e nonono Anutuno niniima Sokonja, jero uugejananano
moni qeagokeja. Qaa ii moma yagojo.
19
Noojoa qama koolikebutiwaajo mono
kapara koma kokaembaajo kuu oonje: Oo qama kooligi Anutuno kamba mende
me koriro qeago saano mombo ooono kamaa.
2 Jen 18.1-8; 19.1-3 5 Dut
me koriro qeago saano mombo ooono kamaa.
2 Jen 18.1-8; 19.1-3 5 Dut
31.6, 8; Joos 1.5

6 Ond 118.6 11 Lew 16.27 31.6, 8; Joos 1.5

6 Ond 118.6 11 Lew 16.27
Kokae qama koolikejo:
20
Jiisasno komurotiwaajo ama lama gale qabuayawo koloo laligoja. Saya molaa
iikawaa mugeano Anutuwaa soomogo area qokotaa me kotiiro kamba tetegoya
qaa e ubaa. Anutuno Ponana ii me gbiliro koomunoga waama kotii laligoja.
21
Anutu luae Toyano mono inaa ooma uusiiaa so ama me laligowutiwaa
akadamuya kuuya oomakebaa. Iikaa saano kotii gawo awaa kania kania me laligowu.
Iino meweego kuu oono Jiisas Kraistwaano nago laaligo Anutuwaano sokonji,
mono iikaaa laligowu. Kraistwaa qabuaya mono kamba so mepeseeni kamba tetegoya
qaa akadamuyawo e ubaa. Qaa ii oano.
Qaa tetegoya
22
Oo uumelee alauruna, niino kokae qisi oonje: Bua Tere toroga koi oo
oonje. Kawaajo qambamamba qaana koi mono kapara koma bua qe aowu.
23
Buju koi mono mobu: Uumelee alanana Timoti ii kapuare mirinoga isagi kamaaro.
Uulaawo koi koubaati ee, mono iwo ka iiibota.
24
Yeizozo qaa ambe galeurugia kuuya ano Anutuwaa ejemba soraaya kuuya ii
iijowu. Itali alaurunanano yeizozogia agi ooono kaja.
25
Anutuwaa kalemoriaano mono kuuya oowo e uma ewa.
Hibruu Hibruu
<<
13 13
>>
*13:13: Balono kusu laligojoi, iikawaa qata tawatawa.
13:19: 2 Jen 18.1-8; 19.1-3
13:19: 5 Dut 31.6, 8; Joos 1.5
13:19: 6 Ond 118.6
13:19: 11 Lew 16.27
2002, 2011 BSPNG
Go!
Download and unzip
ksr_html.zip to read this
offline.
Linguistic publications
Ethnologue

HTML generated 3 Jul 2014 fromsource files dated 3 Jul 2014
Jen Jen
Ruut Ruut
Joona Joona
Matyuu Matyuu
Maak Maak
Luuk Luuk
Jon Jon
Aposol Aposol
Room Room
1 Korint 1 Korint
2 Korint 2 Korint
Galesia Galesia
Efesus Efesus
Filipai Filipai
Kolosi Kolosi
1 Timoti 1 Timoti
2 Timoti 2 Timoti
Taitus Taitus
Filemon Filemon
Hibruu Hibruu
Jeims Jeims
1 Piito 1 Piito
2 Piito 2 Piito
1 Jon 1 Jon
2 Jon 2 Jon
3 Jon 3 Jon
Juuda Juuda
Isaisaa Isaisaa
Diksenari Diksenari
2002, 2011 BSPNG 2002, 2011 BSPNG
Jeims
00
11
22
33
44
55
Jeims Jeims
<<
00
>>
^
Jeims
Moma laari qama kooli momo hoa mokoloowoa.
Wanaya ano qabuawo laaligo
Agobato (manambato) ano agotete
Bua qaa ee moboa me te koma mewoa?
Kamaaqeqeta ii mende suree oombu.
Momalaari hoa qaa ii koomuya kolooja.
Neselananano mono tiwilaa nonombabo.
Momakooto hoa ano qolomologoya
Balombaa momakooto mesao Anutuwaa ala koloo laligowu.
Uumelee alaurugia yooo qaagia mende je tegowu.
Sele memewaa gale meme qaa
Ejemba esuhinagiawo yooo gale meme qaa
Bi mokosigo bosima qama kooli laligowu.
Momalaari qagano qama kooligi hoa koloowaa.
Mono jinjau keno aliano ilaaro sokombaa.
Jeims Jeims
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Jeims Jeims
<<
11
>>
Jeimswaano Tere
Jeimsno Tereya ano.
Je-asa-asari
Gomaa gomaa kano ejemba kania kania uugia meleema letoma-kejuti, iyooo
nanamemegiano sisau siliqalu kolooro metetago kamaa uuro Anutuwaa
qabuayano kamaawabo. Kawaajo Jerusalem bisop Jeims iino gejanono qaa morota
morota me kululuu koi ooja. Gejanono qaaya tosia ii kokae: Momakooto hoa ii
nomae? Zioz gawo hoa ano qolomologoya. Agotete uutano laaligo. Tosia mende
iiima sureewu. Je buu susugia mono gale kombu. Selegia mepeseewu me uugia me
kamaa aowu? Agowowo me ala ilailaa ambu? Kapara koma qamakooli gawo mewu.
Majakakaya waa ii kokae: Kraistwaa Bua qaayano somarii akadamuyawo
koloowaatiwaa qata bosima qaaya koma gbili meni hoa koloowaa me qaago? Je buu
susunananondee moma laarijo jeni mende sokonja. Zioz gawo hoa qaa, ii zioz
koomuya.
Tere kokawaa bakaya waa 10 ii kokae:
Qaa mutuya 1.1
Momalaari ano momakooto 1.2-8
Ejemba wanaya ano qabuayawo 1.9-11
Agobato (manambato) ano agotete 1.12-18
Bua gejanondee momo me tekoko 1.19-27
Kamaaqeqeta ii mende iiima sureewu 2.1-13
Momalaari gawoa qaa ii omaya kolooja 2.14-26
Neselananano mono tiwilaa nonombabo 3.1-18
Luaeno laaligo me balombaa nanameme 4.15.6
Lombo bosima qama koolini hoa koloowaa 5.7-20
1
1
Jeims niino Anutu ano Po Jiisas Kraistwaano gawo me laligoje.
Israel tuu 12 ananaanoga tosaaa oo Israel mesao gomaa gomaa deema kema
laligojuti, niino oowo qaa ami mobombaajo tere koi oo jologia jeje.
Moma laari qama kooli momo hoa mokoloowoa.
2
Oo uumelee alauruna, momalaariwaa agotete kania kania qagiano umakeji,
iikawaajo uugiano mono mende kamaaro simbawoawogadee moma aisoo laligowu.
3
Agoteteno qagia-no uro iikano momalaarigia kotiiro mono kapara koma moko-
sigo nambu. Ii mojutiwaajo mono aisoo laligowu.
4
Kapara koma nambuti ee,
iikano mono toroqe me letoma oono nanamemegiaa hoa kuuya ii akadamuyawo
kolookebaa. Iikae kolooro Anutuno oyaboyaano uugia me saa qero uuwaa iwoi
mombaajo mende memeago laligowuya.
5
Ooonoga mono Nomae ambenaga? je momakootowaajo amamaaji, iino
mono Anutu qama kooliro ii mubaa. Anutuno kalea ii lolooge kuuya nonoma sologe
mende je nonomambaajo momakeja. Kawaajo ii saano muro bua qe aowaa.
6
Qama
kooliwaati, iikano nombaati, mono iikae moma laari uuwoi mende totoo amba.
Mono uuwoi anji, iino kowe siri kaaa uma kamaakeja. Haamono kowe qindiiro
lansa kema kakeja. Iikawaa so koloowabotiwaajo mono qamakooliaajo uuwoi mende
amba.
7
Uuwoi ejemba kaaa Pono iwoi mubaatiwaajo mono mende romogowa.
8
Iwaa
uutano mono juquno kaiyakaya kuuya kano kikololo ama kogbara qe qaa kemame-
kame jekeja. Kia.
1 Mat 13.55; Maak 6.3; Apo 15.13; Gal 1.19
kame jekeja. Kia.
1 Mat 13.55; Maak 6.3; Apo 15.13; Gal 1.19
Wanaya ano qabuawo laaligo
9
Uumelee alauruna, ooo batugiano tosiano kamaaqeqeta laligogi Anutuno
ooojo moro uuta kolooja. Kawaajo mono saano ooagia mepesee aokebu.
10
Tosiano uuta laligojuto, mone hinagiaajo mende mogi umakejiwaajo ama
kamaaqeqeta tani laligo mono ooagia mepesee aokebu. Yooo laaligogiano mono
bura juraya kaaa koloo sooliwaa. Kamaaqeqeta ano uuta anana komuwoati, iikano
ororo koloowoa.
11
Weeno kouma bura je kotoro qararago sooli jurayano suma
kamaakeja. Jurayano kamaaro batuyaa kaitania iimasiisiiawo kano titiikota kolookeja.
Qabuagiawo yoono esuhinagia me seiwombaajo ewaewa komakejuto, laligo bura
kaaa gororogowuya. Kia.
10-11 Ais 40.6-7
kaaa gororogowuya. Kia.
10-11 Ais 40.6-7
Agobato (manambato) ano agotete
12
Anutuno qaaya kokae somogorota eja, Ejemba uugiano jopago nomakejuti,
niino ii laaligo kombombaa ooma wagiano goul ila koma oomaa. Qaa iikawaa so
bologaa agobatono mombaa qagano uro iikano kapara koma kotiiro tegoro mono
laaligo kotigaa ila soro bua qe ao oyaboya koloowaa. Iwaajo Mono
simbawoawo! jejo.
13
Kileaa Toyano Anutu agobato me mubaatiwaa so mende
kolooro Anutuno mo sigisogo ambaatiwaajo mende agobato me muja. Kawaajo
mono agobato uutano laligo kokae mende jewa, Anutuno agobato me nono
sigisogo amambaajo anje.
14
Anutuno qaagoto, ananaa siinana kombombaa bologano mono potiti kaaa
horo nonono motowaa bitibitiano osini sigisogowaa agobatoya kae
motomotoo ananaano kolookeju.
15
Mono siia kombombaa bologa mende
somogoji, ii sigisogo kondooja. Kondooro siia kombombaano koro ama sigisogo
ii merabora kaaa mero kolookeju. Sigisogono koloo somariidabororo koomu kotiga
koloo mukeja.
16
Oo wombo alauruna, siigia kombombaa bologano mono mende tiligo oomba.
17
Kale awaa akadamugiawo kuuya ii Anutuno ano Siwe eukanoa asugikeja. Koi ano
wee jaagara kouma koto kemeri ua-uagarano kori tori amakejato, asa-saga kuuyaa
Toya ao mende utegowaa. Aua me uaua mo ii iwaano mende eja.
18
Anutuno iwoi
kuuya mokolooroti, nono iyooo batugiano yambu dologa koloo laligowoatiwaajo
moro. Kawaajo aaa siiaa so qaa hoaa kota uunanano komoro iikano kolokoloo
dogoga nonono kolooni. Kia.
Bua qaa ee moboa me te koma mewoa?
19
Oo wombo alauruna, mono qaa koi romogo mende duduuwu: Oo mono kuuya
qaa mobombaajo geja uulaawo qewu. Qaa la ii uulaawo mende jewu. Irigiano mono
uulaawo mende soomba.
20
Anutuno nanameme dindia ambombaa siia momakejato,
irisosoono ii mende kondookeja. Kawaajo mono irisosoo mesao qaa bonjo je
laligowu.
21
Qewolo kania kania ano nanameme jewoawono qokotaajuti, ii mono
mesaowu. Mono yagisegia mesao Anutuwaa qaa baatano kema qaa kota uugiano
komomakeji, ii mono moma ago koma laligowu. Kae agi qaa iikano saano hamo qe
oono letoma Siweno ubuya.
22
Bua qaa ii ee too mogi hoa mende koloowabo. Kaaa silemale ama tiligo
aowuboto, qaa ii mono koma gbili laligowu.
23
Mono qaa ee too moma iikawaa so
mende amakeji, iino eja kokawaa so kolooja: Mono jaasewaa atatono (jaino)
aimakeja.
24
Aima mesao moge kema kaitania nomaea, ii uulaawo duduukeja.
25
Ii
awaa qaagoto, mono kana qaa akadamuyawowaajo geja ama iigigii iikano qokotaa
sigisogowaa kasanoga lolookeji, iwaa nanamemeaajo mono Eeso simbawoawo!
jewoa. Iino qaa moma ii mende duduukejato, ii oano te koma iikawaa so amakeja.
26
Mono uumeleembaa komagbiligbili amambaajo je je buu susuya mende gale
koma aa kae tiligo aokeji, iwaa uumeleembaa Bua gawoano mono iwoi omaya,
hoa qaa kolookeja.
27
Anutu Magaa jaasewaano uumeleembaa Bua gawo soraaya
silemaleya qaa memambaajo jejai ee, mono kokae amba: Gua mera ano malo konjili
qagano laligojuti, mono ii kema iiima kala koma ooma laligowa ano balombaa
nanamemeaa qewoloano uuga tiloowabotiwaajo mono gale me ao laligowa. Kia.
Jeims Jeims
<<
11
>>
1:8: 1 Mat 13.55; Maak 6.3; Apo 15.13; Gal 1.19
1:11: 10-11 Ais 40.6-7
2002, 2011 BSPNG
Jeims Jeims
<<
22
>>
2
Kamaaqeqeta ii mende suree oombu.
1
Oo uumelee alauruna! Jiisas Kraist Ponana qaqabuayawo moma laariwombaajo
jejuti ee, mono ejemba tosaaa mende iisoroo tosaaa mende suree oombuto, keda
motoogono ama ooma laligowu.
2
Iikawaa sareqaaya mo ii kokae: Eja qabuayawo mo, boro susuya goul biniawo
ano opo malekuya iimasiisiiawo, iino qaa mirigiano uro eja wanaya mo selekopaaya
junjuraa jewoawo iino kaaagadee unaga.
3
Uri oo eja geria iimasiisiiawo ii koma
horo mu kokae jewuyaga, Oo somatanana, gii saano jaaqeqeyano eu kema du rara
qemboawo iikano raba. Kae je eja kamaaqeqeta ii iima tii mu jewu, Gii saano
goraayano kema namba me kana qembono kamaa raba.
4
Sili kaaa kolooro oo
kanageso batugiano bo jawo ama mendeema ao qemasologe ama qaagiawo kolooju.
Roromogogia bologa otaa jenteego ejemba doogoya kolooju.
5
Oo wombo alauruna, mobu! Anutuno bentotoa ejemba jopago mukejuti, iyooo
bua ewaatiwaa qaaya je kotii somogoro. Qaa iikawaa so tosiano balo ejemba yooo
jaagiano kamaaqeqeta koloojuto, Anutuno ii iyaaajo meweego oono
momalaarigiaajo ama uuta kolooju. Yoono bentotoaa uutano keugi gale koma oono
esuhinagiawo koloowuya.
6
Hoano uuta koloojuto, oo ejemba wanaya iiima tii sisirii ooma laligoju.
Ejemba qabuagiawo yoono oo mone hinagia qaawaajo me kamaa ooma olokalu
ama oogi kamaaqeqeta kolookeju. Yoono oo horo oogi qaa jakeya jakeya
kano keumakeju.
7
Oo Kraistwaa bua koloogi qa awaa soro ii ooma iikawaa so
ooomakejuto, qabuagiawo yoono mono uumelee (kristen) qa ii la je boli kisama
kema ka jekeju? Namowaa uuta yoono ii kuuya amakeju.
8
Kae amakejuto, oono Anutu bentotoaa kana qaa waa te koma otaagi
sokombaa. Anutuwaano qaa ii Bua Tereno kokae eja: Geega jopago aokejai,
iikawaa so mono ejemba tosaaa kaaiadee uugano uukale ama jopago oomakeba.
9
Iikano sokombaato, oo ejemba tosaaa iisoroo tosaaa suree ooma keda
motoogono mende ama oomakejuti ee, mono sigisogo amakeju. Anutuwaano kana
qaa waleegi iino mono qaagia ii mokoloo je tego oombaa.
10
Mono kana qaa
kuuya te koma otaakejato, iikanoga jojopa motoogono kamaa qeji, iino mono
kana qaa korebore waleema qaayawo kolooja.
11
Kawaa kania ii kokae: Anutu Serowili mono mende amba, jeroti, iino
kaaiadee jojopa qaa kokae je kotoro, Mo mono mende qena komuwa. Gii
serowili mende anjanto, kile mo qena komuji, iikano mono kana qaa kuuya
waleendaboro laligoja.
12
Anutuwaano kana qaa ii sigisogowaa kasanoga loloo
laligowombaajo eja. Anutuno kana qaa iikano gosi nonoma qaanana je tegoro
solaaniwutiwaajo romogo qaagia iikawaa so jekebu ano nanamemegia uujopa
qagano amakebu.
13
Mono ejemba uujopa qagano mende kiakomu ooma
laligowaati, Anutuno mono iwaa qaa gosi kiakomu qagano mende je tego mubaa.
Mono ejemba uujopa qendeema ooma laligowaati, Anutuno ii gosi mu saano
kiakomu muro simbawoawo koloo selia me ubaa. Kia.
8 Lew 19.18 11 Eks
kiakomu muro simbawoawo koloo selia me ubaa. Kia.
8 Lew 19.18 11 Eks
20.13, 14; Dut 5.17, 18 20.13, 14; Dut 5.17, 18
Momalaari hoa qaa ii koomuya kolooja.
14
Oo uumelee alauruna, mono Jiisas moma laarije, je iikawaa gawoa mende
mero momalaaria iikano mono nomae ilaa munaga? Qaayanondee moma laariro
Anutuno iima hamo qero letombaa me qaago? Ii qaago!
15
Iikawaa qaaya mo ii kokae:
Uugia meleegiti, ooo batugiano ejemba mono opo kerembaajo amamaa
memeqemea me wee motoogowaa so nembaneneya qaa laligonaga.
16
Kae laligoro
ooonoga mono iwo aitogo selewaa nagonago mende mu kokae ijoro monaga,
Gii saano kema nembanene ne gere konama bonjo raba. Qaa omaya ii moro iikano
mono nomae ilaa munaga? Ii qaago totoo!
17
Kaaiadee momalaari omaya too ii koomuya kolooja. Momalaari gawoaa hoa
mende mejiwaajo momalaariano mono qamo kaaa kolooja.
18
Mono kokae jenaga, Giino uuga meleena niino nanameme dindia
otaakeje. Niino kawaajo kokae gijoje, Giino Anutu moma laarije, je iikawaa
gawoa mende me ee momalaarigaa hoa mono nomae qendeema nonaga? Niino
uumeleembaa gawoa mewe iina kano mono saano neenaa momalaarinaa hoa qendeema
gombaa.
19
Gii Anutu motoogo raji, ii moma laarije, jejai, ii awaa! Omejiila yoono
kaaagadee ii moma laariju. Ii moma laarijuto, iikano qindii oono Anutuwaajo jenegia
orokeja.
20
Oo eja uuga qaa, gii omejiila yooo tani kaaa moma laarikeja me?
Momalaariwaa gawoa mende mena hoa mende kolooro qaa ii ee omaya jena
momalaarigano mono iwoi omaya, hoa qaa kolookeja. Iikawaa kania ii sareqaana
iikano qendeema gonja me qaago?
21
Qaago! jewabotiwaajo ama sareqaa mo jemaa.
Momalaariwaa wanjalenana Aabrahamiino dindia nomae kolooro? Iino Anutuwaa jeta
te koma meria Aisak wama kema alatano ama kano siimolo oomambaajo ano. Kae
ama momalaari qagano gawo mero Anutuno ii iima qaaya je tegoro solaaniro.
22
Sareqaa iikawaa kania ii iima asarija me qaago? Aabrahamno moma laari qaagadee
mende jeroto, momalaari qagano nama iikawaa silia kaaagadee qero nemu kono
sokono. Nanameme dindia ama me laligoro momalaariano iikaa somarii
akadamuyawo kolooro.
23
Bua Tereno qaa mo ii kokae eja, Aabrahamno Anutu moma laari muro qata
Eja Dindia jero. Qaa ii eeano hoawo koloorotiwaa so ii oogita tosiano Aabrahambaa
qata Anutuwaa aliaga, kae qama je laligogi.
24
Solaa koloowombaajo momalaariwaa
qaa ii jenananondee jeni mende sokonja. Silinanano momalaariwaa nanameme hoa
amboati ee, Anutuno mono qaanana je tegoro solaaniwoa. Sundunano mono
iikawaa kania qendeenja.
25
Sareqaa mo ii kaaagadee jewe uumelee gawombaa kania ii qendeema gombaa:
Israel yoono goma iima kotowaotiwaajo eja woi wasi orogi keni kana somataa emba
qata Reihab iino uruama kala koma oroma kana mono oromesaoro keni. Iino
momalaariwaa nanameme kae ano Anutuno ii iima qaaya je tegoro solaaniro. Kia.
26
Niino qaana koi kokae je tegomaa: Eja kokoosoya qaa ii qamoya. Iikawaa so
momalaari gawomemeya qaa ii mono koomuya kolooja. Kia.
21 Jen 22.1-14 23 Jen
momalaari gawomemeya qaa ii mono koomuya kolooja. Kia.
21 Jen 22.1-14 23 Jen
15.6; 2 Hist 20.7; Ais 41.8 25 Joos 2.1-21 15.6; 2 Hist 20.7; Ais 41.8 25 Joos 2.1-21
Jeims Jeims
<<
22
>>
2:13: 8 Lew 19.18
2:13: 11 Eks 20.13, 14; Dut 5.17, 18
2:26: 21 Jen 22.1-14
2:26: 23 Jen 15.6; 2 Hist 20.7; Ais 41.8
2:26: 25 Joos 2.1-21
2002, 2011 BSPNG
Jeims Jeims
<<
33
>>
3
Neselananano mono tiwilaa nonombabo.
1
Oo uumelee alauruna, ooonoga mamagano uugia waaro Tosaaa yooono
koposo mindigowoa, je boi qaqazu, eja to koloowombaajo uugia waambabo. Nono
tosaaa kuma ooma ananaa roromogonana mende mindigowoati ee, Anutuno ii iiro
mende sokono qaanana gosi kotakota je tego iikawaa so iroa uugu nonombaa.
2
Ii
kokaembaajo jeje: Anana kuuyano kana qaa mamaga qiwitigokejo. Mono neselaa
gale koma qaa mende qiwitigokeji, iino mono eja akadamuyawo soro kolooja. Iino
saano kotii laaligoya kuuya kaaagadee gale koma laligowaa.
3
Hoos ii siinana te kombutiwaajo ama ae qawa qaa oogiano sulu somogo
kasano horo kano saano hogia somata kuuya ii mindiqindi ama ooni kemakeju.
4
Kaaagadee wago somata iikawaa siligia romogowu. Wago tosia ii somasomatato,
kile haamo kotigano ii nago oogi kowe koto kemakeju. Somata qatawo koloojuto,
ii kile kekeaa galea kapten iino wago giliano rama siia otaa stia (steer) loqaya
melaa iikayadee meleqelee ano wago somatano kawaa so meleema kemakeja.
5
Neselambaa kania ii kaaiadee. Ii sele busunanaa kitia melaadaga koloojato, kile
saano qaa somata kania kania iikano selenana me uma jekejo. Mono koi romogo
laligowa:
Gere lokota melaadano tereema keme saano jolono mondo duuya somata
qatawo jedabororo kamaanaga.
6
Neselananano kaaagadee gere bola kaaa kolooja. Ii sele busunanaa kitia kitia
iikawaa batugiano rama qewolombaa kondomondoo nemua kolooja. Kae kolooro gere
siawaa Toyano jiilaano ootiri iikano upipiiro afaaagadee uugereno mondo jero
uuta kuuya kotomoto tilooro laaligoyano nanamemea kuuya ii jewo kaaa totowiwaa.
7
Anutuno iwoi kuuya mokolooroti, ii oro kania kania, koo me iwoi baagiano koma
kondondogokejuti me koweno laligojuti, ii ejembano me loori oombutiwaa so
kolooju. Tosaaa ii koma tutugo me loori oogi miriwaa oroya kolooju.
8
Kaa koloojuto, neselananano mono oro kawalia kaaa kolooja. Ii nombe warabe
kaaano saa qeqeta koloo oomumu kaaa oogo nini me komu nonomambaajo
jojorikeja. Ejemba kuuyano ii me loori somogo mubombaajo amamaakeju.
9
Neselananano Po Jiisas ano Ma Anutu mepesee oromakejo ano leege ejemba
iyaaa kaitani kaaa mokoloo oonoti, ii qaa seino la qasuaa oomakejo.
10
Nesela motoogo iikano Anutuwaa qata mepeseekejo ano qaa seino tosaaa
qasuaa ooma jekejo. Oo uumelee alauruna, kaniagiano kaaa ero mende sokonja.
11
Apu saaa ano kaambogawo ii apu jaaya motoogonoa ujugo koumakejao me qaago?
Kaa qaago.
12
Oo uumelee alauruna, joganoga pandigbamo (sa) ii saano kolookeja
me qaago? Kaaagadee jao gerenoga mandariina saano kolookeja me qaago? Iikawaa
so apu saaa ii kou kaambogawonoga ujugomambaajo amamaakeja. Mono ii.
9 Jen
so apu saaa ii kou kaambogawonoga ujugomambaajo amamaakeja. Mono ii.
9 Jen
1.26 1.26
Momakooto hoa ano qolomologoya
13
Ooo batugiano morono momakootowo koloo qaa mindigowaatiwaa so
kolooja? Mono Kaaa kolooja, jewuti ee, iino mono uuta ii momakootoyaa so me
kamaa siliano gumbonjonjo nanamemea qendeeno asugano asugiro iini sokombaa.
14
Iikano sokombaato, uugiano motoqoto koloo uuno junju ero irisosoo
kaambogawo moma gemaqeqe ama aokejuti ee, momakootogia iikawaajo mono selegia
ee too mende me ubu. Qaa hoa otaajo, je mono iikawaa hoa kolatiwubo.
15
Yooo-no momakooto kaaa ii balombaa momakootoyaga. Ii Siwenoga mende
kamaakejato, omejiila yoono ejemba sololoo oogi jegi Ua Toroyano iikawaajo
wosobiri momakeja.
16
Dae yooo uugiano motoqoto koloo uuno junju ero irisosoo moma
gemaqeqe ama aokejuti, iyooo laaligogiano sisau iliwali ero sili agonjorayawo kania
kania otaakeju.
17
Ii otaakejuto, momakooto Siwenoga kamaakeji, iikawaa kania mutuya
ii nanameme soraaya. Momakooto soraayaa silia tosaaa ii kokae: Luaeno
laligowombaa siia e oono gumbonjonjo qagano tosaaa uujopa ama ooma qaa
baatano kegi Ua Toroyano uugia saa qero tosaaa kiakomu ama oogi
uumomogiaa hoa awaa awaa ii mamaga asugikeja. Gbigbao mesao ejemba qaagia
bakasasa mende gosi selenondee ala-ala mende laligoju.
18
Luaeqeqe ejembano luaeno
laligowombaajo moma iikawaa kota komogi hoa nanameme dindia kolooro oyaboya
laligokeju. Kia.
Balombaa momakooto mesao Anutuwaa ala koloo laligowu.
Jeims Jeims
<<
33
>>
3:12: 9 Jen 1.26
2002, 2011 BSPNG
Jeims Jeims
<<
44
>>
4
1
Naa iwoino manja ano agowowo kondooro batugiano kolookeja? Ooagiaa
siigia kombombaano mono waama sele busugia sokono awaa ano bologa iikano
aworagori manja ano agowowo kolookeja.
2
Oo iwoi kania kania mewombaa siia
kotakota bobo momakejuto, ii ooo bua mende kolookeja. Iwoiwaa iimasii ama baago
uugiano gere jero ejemba uugi komukejuto, kile ii mende mekeju. Kawaajo yo je
ago-wowo ama manja qekeju. Oo Anutuwaajo mende qama kooli ooagio ee
mewombaajo mojuti, iikawaajo ii mende bua qe aokeju.
3
Anutuwaajo qama koolikejuto, kile ii kokaembaajo mende mekeju: Uugiano
mende digoro iwoi oono ii mesoo ooagiaa siigia kombombaa bologa metogo sele
busugiaa korisoro ambombaajo moma welemakeju. Ii mende sokono Anutuno ii ago
komakeja.
4
Oo oo olokalu ejemba kaaa kolooju. Loemba kana dindia mesao
serowili amakejuti, oo mono iikawaa so Anutu mesao uumeleembaa gadokopa ejemba
yoowo ala-ala me mone hinanondee uugia somogo laligoju. Tani kaa ama iikano
mono Anutuwo kerekere amakeju. Ii moma kotoju me qaago? Kawaajo mono uuta
balombaa sii kombombaa bologa metogomambaajo amakeji, iino mono Anutuwaa
kereya kolooja.
5
Bua Terewaa qaa mo ii kokae oogita eja, Uaya Toroya uunanano ama
nononota laligoji, Anutuno ii siia kombombaa iikano saa qero laligoja.
*Bua Tere qaa
nononota laligoji, Anutuno ii siia kombombaa iikano saa qero laligoja.
*Bua Tere qaa
iikawaa kania mo ii kokae, Ua Toroya uugiano anota laligoji, iino jopago iikawaa kania mo ii kokae, Ua Toroya uugiano anota laligoji, iino jopago
nonomambaa siia kombombaa moma ananaajo motoqoto momakeja.
Qaa ii omayaga
nonomambaa siia kombombaa moma ananaajo motoqoto momakeja.
Qaa ii omayaga
kania qaa kae romogowubo.
6
Qaa ii omayaga qaagoto, oo iikawaa so siigia tororo
Anutuwaano ambuti ee, iino mono kalemoriaa honoa qaa oomakebaa. Kawaajo
Bua Tere koi je oogita eja:
Anutuno sewakiki ejemba tuarenje ama oomakejato, uugia me kamaakejuti,
iiga mono kalemoria oomakeja.
7
Kawaa so oo mono uugia gosi Anutuwaa qaa baatano kema laligowuto, Kileaa
Toya tuarenje ama mugi oomesao misigo kemaliwaa.
8
Mono Anutuwo soomogo
ama kosiano kagi iino oowo soomogo ama kosogiano nambaa. Sigisogo megi
borogia-no totowiro Jiisaswaa sayano ii sogbambaatiwaajo qama kooliwu. Uugiano
juquno kemaqe-kaqe la agi uugiano tilooro koma konjorati oono soraaya
koloowutiwaajo qama koolikebu.
9
Mono tapekokorogia moma koto jige qama woso-
biri moma silama saabu. Jomo ainjologia mesao meleema amburere ambu. Korisorogia
mono mesao wosobiri moma aowu.
10
Mono Pombaa jaano me kamaa aogi iino
metaama oombaa. Kia.
6 Gba 3.34
metaama oombaa. Kia.
6 Gba 3.34
Uumelee alaurugia yooo qaagia mende je tegowu.
11
Uumelee alauruna, gemaqeqe qaa mono mende je ao laligowu. Mono qaa
kaaa je kisama uumelee aliaa qaaya je tegoji, iino mono Anutuwaano kana qaa je
tego me kamaa anja. Gii Anutuwaano kana qaa je tego gogoraage ama iikaaa
kano ii mende te komakejanto, ii silemale ama umbuqumbuli ejaga koloo laligoja.
12
Anutuno kana qaa je koto nonoma iikawaa so mono qaanana gosi je tegoro
tiwilaawoa me kiakomu nonono oyaboya koloowoa. Iinondee jenteego Tonana
koloojato, gii mono geegaajo Moroga kolooje? je alaga gosi qaaya je tegokeja?
Kia.
Sele memewaa gale meme qaa
13
Mono geja ambu! Tosaaa oo selegia me uma kokae jekeju, Nono kete me
wora koi mesao tao ii me ii kano kema kokororo ama mone somata horo gbani
motoogo laligoni tegoro kanoga eleema kawoa. Niino kawaajo kokae iijowe
mobu:
14
Laaligogia wora nomae laligowuti, oo ii mende moma kotoju. Ooo laaligogiaa
kania ii nomae? Ii kaaso koosuwaa soga kamba torodaamo asugi e aliwaa.
15
Kawaajo oo mono kokae jegi sokombaa, Pombaa uusiiano ananaajo kae ero
jaawo laligowoati ee, mono kaa kaa ama mewoa.
16
Kae mende jekejuto, ee too
jaba-arambara ama ooagiaa selegia me uma mepeseekeju. Nanameme kuuya kaaa
kano mono bologa kolooja.
17
Qaana je tegomambaajo ama kokae jeje: Mono sili awaa qe mewaatiwaa
kania moma kotogo ii mende ama mewaati, iino mono sigisogo anja. Kia.
13-14
kania moma kotogo ii mende ama mewaati, iino mono sigisogo anja. Kia.
13-14
Gba 27.1 Gba 27.1
Jeims Jeims
<<
44
>>
*4:5: Bua Tere qaa iikawaa kania mo ii kokae, Ua Toroya uugiano anota laligoji, iino jopago nonomambaa siia kombombaa moma ananaajo motoqoto momakeja.
4:10: 6 Gba 3.34
4:17: 13-14 Gba 27.1
2002, 2011 BSPNG
Jeims Jeims
<<
55
>>
5
Ejemba esuhinagiawo yooo gale meme qaa
1
Oo ejemba esuhinagiawo, oo mono geja ama qaana koi mobu: Kakasilili
siimbobolo qagiano ubaati, iikawaajo mono amburere ama qama silama saabu.
2
Mone
esuhinagiano mono gisaadaboroja. Gejalolo ano dumunja yoono opo malekugia
kitomito nekeju.
3
Oo kamba tetegoya kokaamba miri, kare ano esuhina tosaaa goul, silwano
memeta ii qano qano me kululuugi eji, ii kasukerajujuno turudabororo tonoreawo (rost)
me eja. Tonorea ano kasukerajuju iikano dagunu kaaa e kaniagia kamba tetegoya
kokano kokae qendeembaa: Oo laaligogia mone hinano somogo mesoqesoogi
jago qaono tiwilaawuya. Tonorea ano kasukerajuju iikano mono gere bola kaaa sele
busugia kaaagadee me boliwaa.
4
Mono koi romogowu: Gawo meme ejemba
gawogiano tetebaro me timitame ano oro qinji qonjoma laligogiti, oono iyooo
tawagia ii bone qagano ago kogi. Oo iyooo saa indi-undurugia moju me qaago?
Qamasilagia iikano mono Po Anutu, ku-usu kuuyaa Toyaa gejiano kemedabororo
moja.
5
Oono namono koi iwoi kania kania jaasoogo bua qe ao siiseweweya qaa
laligo sele busuwaa korisoro ama siigia metogo ao laligogi. Balombaa omakeleyano
somogo oono jejelomba mamaga la ama baono newagee nepaqepalo ne laligogi.
Anutuno qaagia je tegoro uugi komuwutiwaa kambagiano ka kuuwaati, mono
kamba iikawaajo jojori kelegiawo koloo laligoju.
6
Ejemba koposowaa qaagia qaa oo
mende tuarenje ama oogi kile qaagia je tego la uugi komu komu laligogi.
*Qaa
mende tuarenje ama oogi kile qaagia je tego la uugi komu komu laligogi.
*Qaa
iikawaa kania mo ii kokae: Oo eja koposowaa qaaya qaa kile qaaya je tego qegi iikawaa kania mo ii kokae: Oo eja koposowaa qaaya qaa kile qaaya je tego qegi
komuroti, iino oo mombo mende qotogo oomakeja.
Kia.
2-3 Mat 6.19 4 Dut komuroti, iino oo mombo mende qotogo oomakeja.
Kia.
2-3 Mat 6.19 4 Dut
24.14-15 24.14-15
Bi mokosigo bosima qama kooli laligowu.
7
Oo uumelee alauruna, oo Pono koubaatiwaajo mamboma kamba biiwia
kokano mono mokosigo bi bosima nambu. Kae nama komakoomo ejawaa tania ii
romogowu: Iino nembanene namono komoma nama hoa sewaa uuta
asugiwaatiwaajo kapara koma mambomakeja. Kapara koma mamboma laligoro ko
bedu kambaano karo mombo mambono kouru kambaano ka kuukeja.
8
Oo
kaaiadee mono bi bosima mokosigo nambu. Pono mombo kawaatiwaa
kambaano torijiwaajo ama mono uugia me kululuu bo qe nambu.
9
Oo uumelee alauruna, Anutuno qaagia je tegoro lombo mokoloowubotiwaajo
mono ooagiaa batugiano qaa jemeesa ama uugiano indi-unduru mende je
aokebu. Mobu, jenteego Toyano mono dodowi naguno nanja. Kia.
10
Uumelee
alauruna, gejatootoo ejemba yoono wala eeano Pombaa qatano Bua qaa jegi
kakasilili me oogi moma kile mokosigo bi bosima kapara koma laligogi. Oo
mono iyooo tanigia romogo kana lasugia otaa laligowu.
11
Tosiano kapara koma bi
bosima laligo haamo agiti, nono iyooojo Ii-a simbawoawo! jejo. Eja qata Job
iino kakasilili moma kile kapara koma haamo anoti, ii moju. Haamo ano tetegoyano
Po kiakomu Toya koloo niniima kobookeji, iino oyaboyaa muro laligoro. Mono ii
romogowu. Kia.
12
Oo uumelee alauruna! Qaa kota uuta mo koi jemaa. Oo qaa ii me ii jewuti, ii
jojopa qaano kokae mende je kotiiwu, Qaana hoawo mende kolooji ee, Siwe
Toyano saano lombo ano qanano ubaa me balombaa omejiilaano balo mewagoro
mere me turu nomba. Qaa ii me jojopa qaa tosaaa iikaaa kano mono qaagia
mende je kotiiwu. Kae qaagoto, oo-qaawaajo moma Oo! iigadee jewu ano qaago-
qaawaajo Qaago! jewu. Potagororo qaa jegi Anutuno qaagia je tego iroa meleeno
qagiano ubaa. Kia.
11 Job 1.21-22; 2.10; Ond 103.8

12 Mat 5.34-37
qagiano ubaa. Kia.
11 Job 1.21-22; 2.10; Ond 103.8

12 Mat 5.34-37
Momalaari qagano qama kooligi hoa koloowaa.
13
Uumelee ejemba ooonoga mono qenjemanjeawo laligoji ee, iino mono
Anutu qama kooliwa. Mono korisorono laligoji ee, iino mono rii qama Anutu
mepeseewa.
14
Ooonoga mono ji kiro laligoji ee, iino mono uumelee kanagesowaa
jotamemeya horo oono ka Pombaa qatano kele seliano mori iwaajo qama kooliwu.
15
Momalaari qagano qama kooligi Pono ejemba jiawo ii hamo qe muro qeago
mombo waabaa. Sigisogo ama ji mokolooroti ee, Anutuno mono sigisogoya ii
sogbama mesaowaa.
16
Kae kolooro Anutuno hamo qe oono qeagowutiwaajo mono sigisogogia
jokoloo ao Anutuwaa qama koolikebu. Ejemba solaa mono uuta me kululuu
Anutu qama kooliwaati, iikawaa hoano mono damuyawo ano usuawo koloowaa.
17
Iikawaa sareya mo ii gejatootoo eja qata Elaija. Iino balo eja anana kaaa laligoro.
Iino ko mende kawaatiwaajo uuta me kululuu kapara koma qama kooliro kono
gbani karoo ano koi 6 kawaa uutano namono mende kamaaro.
18
Kamba ii tegoro
mombo qama kooliro sombi inja kono ko ki bedu mero nembanene mombo togoni
kolooro. Kia.
14 Maak 6.13 17 1 Ki 17.1; 18.1

18 1 Ki 18.42-45
kolooro. Kia.
14 Maak 6.13 17 1 Ki 17.1; 18.1

18 1 Ki 18.42-45
Mono jinjau keno aliano ilaaro sokombaa.
19
Uumelee alauruna, ooonoga mono qaa hoaa kania qiwitigo jinjau keno
mono ii mokoloo kana dindiano mombo wama ambaati ee,
20
iikawaajo mono
kokae romogowu: Sigisogo ejemba mono jinjau kaniano keno aliano ii iikanoa
wano uuta looriro mombo meleembaati, iino mono koomu kotiga mende komuwaa.
Aliano ii gere siano kemebabotiwaajo ago koma muro Anutuno sigisogoya
seiseiya ii sogbama koma turuwaa. Kia.
20 Gba 10.12; 1 Piito 4.8
seiseiya ii sogbama koma turuwaa. Kia.
20 Gba 10.12; 1 Piito 4.8
Jeims Jeims
<<
55
>>
*5:6: Qaa iikawaa kania mo ii kokae: Oo eja koposowaa qaaya qaa kile qaaya je tego qegi komuroti, iino oo mombo mende qotogo oomakeja.
5:6: 2-3 Mat 6.19
5:6: 4 Dut 24.14-15
5:12: 11 Job 1.21-22; 2.10; Ond 103.8
5:12: 12 Mat 5.34-37
5:18: 14 Maak 6.13
5:18: 17 1 Ki 17.1; 18.1
5:18: 18 1 Ki 18.42-45
5:20: 20 Gba 10.12; 1 Piito 4.8
2002, 2011 BSPNG
Jon
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
Jon Jon
<<
00
>>
^
Jon
Anutuwaa qaa jeta laaligoyawo.
Jon Oomulu ejano iyaaa kania je asariro.
Jono Jiisaswaajo Anutuwaano lama meriaga, jero.
Jiisasno gowokouruta mutuya ooono.
Jiisasno Filip ano Natanael oroono.
Jiisasno apu me letono wain kolooro.
Jiisasno jiwowo jigo je kobooro.
Jiisasno ejemba kananana modaboroja.
Jiisasno Nikodeemus uumeleembaa kania kuma muro.
Jon Oomulu ejano Jiisaswaa kania jokolooro.
Jiisasno Siwenoga kamaarotiwaa kania jero.
Jiisasno Samaria emba mombo qaa amiri.
Gowoko yoono ka yorowo toroqegi.
Samaria ejemba mamagano uugia meleegi.
Jiisasno kawali gale mombaa meria me qeagoro.
Jiisasno Betesda ago teru goraayano eja mo me qeagoro.
Laaligo gbiliwaatiwaa ku-usua ii Jiisaswaano eja.
Tosiano Jiisaswaa kaniaya nago jegi.
Jiisasno eja 5,000 nene uuagiro.
Jiisasno apu ago qagano rii rii keno.
Ejemba yoono Jiisaswaajo uu mogama bimbimgogi.
Jiisasno laaligo kotigaa neneya kolooja.
Gowoko mamagano uugia boliro Jiisas mesaogi.
Jiisasno kouruta yoowo qaa ami mogi.
Jiisasno teuteuhalihali korisorono laligoro.
Jiisasno aaa kania ejemba kuma oono.
Jiisasno Hamoqeqe Toya kolooja me qaago?
Jiisas me somogowutiwaajo nagu gale wasi oogi kagi.
Laaligo kotigaa apuyano mono jaaya too koubaa.
Ejemba batugiano deendee kolooro laligogi.
Juuda gale yoono Jiisas mende moma laari mugi.
Emba mono serowili ano mokoloogi.
Goma so ananaa asasaganana ii Jiisas.
Dakano umaati, oo iikano ubombaajo amamaawuya.
Aabrahambaa gbiliuruta qolomologoya ano Jiisas.
Oo Kileaa Toyaa bua kolooju, jero.
Jiisasno iyaaajo nomae jokolooro?
Jiisasno eja jaagoo mo me qeagoro.
Farisii yoono jaaya toorotiwaajo qiqisi agi.
Uuwaa jaano gooro kematou-kantou ama laaligo.
Lama ano galegia awaa.
Jiisasno lama gale awaa kolooja.
Juuda jotamemeya yoono Jiisas gema qegi.
Jiisaswaa alia Lazarusno komuro.
Laaligo Toyano naawoita uugara me saoliro.
Jiisasno saaro jauano kamaaro.
Jiisasno Lazarus me gbiliro koomunoga waaro.
Juuda gale yoono Jiisas komuwaatiwaa agona agi.
Mariano Jiisas kowu ukoowayawono moriro.
Lazarus qewombaa qaa somogo agona agi.
Jiisas Jerusalem uro mare kogi.
Griik ejemba tosiano Jiisas mogagi.
Jiisasno komu gbiliwaatiwaa qaa saaa jero.
Juuda somata yooo uukotiigiano mende looriro.
Jiisaswaa qaayano ejemba gosi qaanana je tegowaa.
Jiisasno gowoko yooo kanagia sogbano.
Mono memelolo me mubaatiwaa qaa waladee jero.
Jiisasno jojopa qaa dogoga je kotoro.
Piitono Jiisas qakoombaatiwaa qaa waladee jero.
Jiisasno gowokouruta ulukole me oono.
Amawaano kekeaa kana ii Jiisas.
Jiisasno Ua Toroya wasimambaajo je somogoro.
Jiisasno wain gere wanjaleya, anono boria koloojo.
Uumeleembaa gadokopaya yoono oo kazi ama oombu.
Jiisaswaa gowokouruta manja kigi utama oombu.
Ua Toroyano gawoa kokae mekeja:
Wosobiri laligogi meleeno uukoisoro mobuya.
Jiisasno balombaa nanameme bologa ii haamo amakeja.
Jiisasno iyaaajo Ama qama kooliro.
Jiisasno gowokouruta yooojo ama qama kooliro.
Jiisasno uumelee ejemba kuuya ananaajo qama kooliro.
Jiisas me somogogi.
Jiisas kuugi Anaswaa jaano nano.
Piitono Jiisas kanai qakoono.
Jigo gawo gale waano Jiisas qisi muro.
Piitono Jiisas qakoono indi woi karoo kolooro.
Jiisasno gawana Pailotwaa jaano nano.
Jiisas komuwaatiwaajo je tegogi.
Pailotno Jiisas maripoono komuwaa je je tegoro.
Jiisas maripoono qegi.
Jiisasno maripoono nama komuro.
Jiisaswaa maroa wasano utoogi.
Jiisaswaa qamoya jamo kobaano ro kogi.
Jiisaswaa kobaa qasiriano gbamea ero.
Jiisasno Magdala emba Mariawaano asugiro.
Jiisasno gowokouruta asugi oono.
Jiisasno Tomas asugi muro.
Jono Oligaa Bua koi kokaembaajoa ooro:
Jiisasno gowoko 7 yooono asugiro sora ambembo horogi.
Jiisasno Piito mombo kuu me kotiiro.
Jiisasno Piitowo gowoko mombaa qaaya ami mori.
Neeno ii kuuya jaanano iima nago oo oonje.
Jon Jon
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
11
>>
Jon
Oligaa Bua Jono Ooro.
Je-asa-asari
Jono iyaaa qata Oligaa Bua kokano asugano mende ooroto, iyaaajo kokae
jeja, Gowoko Jiisasno uutano jopago muroti. (19.26) Jono uujopa uukalembaa
qaaya ii kapara koma jekeja. Jono Oligaa Bua koi ii ejembano qaa kokae moma
kotowutiwaajo (20.31) ooro, Jiisas Kraist ii balo ejagadee mende laligoroto, oano
Anutuwaa Meria ano Hamoqeqe Toya kolooja. Oo mono ii moma laari iikano laaligo
kombombaa mokoloowu. Jiisasno wala Maaa kosiano laligo qaa jetaga laligoro.
(1.1) Kae laligo namo ejaga koloo esumumuya ano momoya ii aiwese agoleto me
iikano qendeeno. Ii qendeema bentotombaa kania je asariro tosiano uugia meleegi
tosiano kile yagise agi.
Jiisasno kokae kolooja, jero: Hamoqeqe Toya (4.26), laaligowaa nene wota (6.35),
Siwe goma eukawaa buaga (8.23), besako tetegoya qaa (8.58), namowaa asasaga
(9.5), nagu (10.7), lama gale awaa (10.11), Anutuwaa Meria (10.36), Po ano Boi (13.13),
koomunoga waawaataa Toya ano laaligo kombombaaa Toya (11.25), kana hoa, qaa
hoa ano laaligo kombombaa (14.6), wain gere hoa (15.1), tere waa mutuya ano
tetegoya A ano Z (Isa 1.8), Mutuya ano Konoga (Isa 1.17) ano kaa kaaa.
Jiisasno gowokouruta oano jopago ooma laligoroti, gejanono qaa konogano
(Bo 13-17) ii tororo qendeenja. Qaa ii naaawo. Koomunoga waamago Piito me
kotiiwaatiwaajo kokae qisiro: Nii jopago nonja me qaago? Kae koloojai, kia mono
alauruna kala koma oomba.
Qaa mutuya 1.1-18
Jon Oomulu eja ano gowokouruta mutuya 1.19-51
Jiisasno qenjaaro gawo mero 2.112.50
Tetegoyano Jerusalemka laligo komuro 13.119.42
Gbili waama alauruta koloo oono 20.1-31
Galili ka gowokouruta koloo oono 21.1-25
1
Anutuwaa qaa jeta laaligoyawo.
1
Kanakanaiyano monowaa monoyanoga qaa je laligoro. Iino laaligowaa kania
nago je waama laligoro. Qaa je iino Anutuwaa kooroano laligo waaro ano ao
besako Anutugadee kolooja.
2
Qaa je iino kanakanaiyano Anutuwaa kooroano
laligoro.
3
Iwaa kooroano laligo ilaa muro iwoi kuuya kolooro. Iwoi mo mende ilaa
munaga, ii mende koloonaga.
4
Qaa je iino laaligowaa bemunjaleya kolooja. Iwaano
laaligo kombombaa iikano ejemba me asari oono iima laligo waagi.
5
Asasagayano
pagama uutano asarikejato, pagamano laligogiti, iyoono asasagaa kania ii mende
moma asari laligo kougi. Kia.
6-7
Anutuno ejemba kuuya asasagaya moma laariwutiwaajo moma qele eja qata Jon
wasiro asugiro. Asugi ka asasagaa kania iisaama nago je laligoro.
8
Jon ao asasaga
ii mende koloo laligoroto, iino asasagaa kania ii nago je laligoro.
9
Asasaga oaboa
iino ejemba goma so me asari nonomakeji, iino namono asugimambaajo ano.
10
Iino kanakanaiyano gomaa gomaa iikawaa ilawoilaya kuuya ii nemu koma
oono koloogi. Koloogi ao batugiano laligo kouroto, balo ejembano kile ii mende
moma koto mu tompi laligogi.
11
Kae tompiriri laligogi iyaaa goma miriano karo
kanagesourutano zizi togo telambela ama gema qe mugi.
12
Kae agito, dae yoono
koma horo mu qabuaya moma moma laarigiti, iino mono kuuya iyooojo kana
meleuro kokae kolooro: Ao nemu koma ku-usu oono kolokoloo dogoga koloo
Anutuwaa meraboraaa koloogi.
13
Anutuwaa uusiiano nemu koma oono koloogi.
Namo ejano siia otaa embiawo qaa somogoro koro ama mera mero kolooji, iyoono
kana kaaa iikano Anutuwaa meraboraaa mende koloogi. Kia.
14
Qaa je iino eja sele busuwo koloo batunanano kema ka laligoro. Kae laligoro
akadamuya uu iima laligoni. Maano Meria motoogowaajo akadamuya kuuya ama
ao koma muro qaita mo laligoji, iino mono iikawaa so kalemoriaano uuta saa qero
akadamuyawo koloo kamba so qaa ho toontooa je laligoro.
15
Jono eja iikawaa kania nago kokae qama je laligoro, Niino mombaajo qaa
je laligoweti, iino mono ii kolooja. Kokae je laligowe: Noo gemanano eja mo
kawaati, niino mende koloowe iino wala laligoro. Kawaajo iwaa qabuayano mono nii
nuugu uuta kolooja. Jon Oomulu ejano kae je laligoro.
16
Kalemoriaano eja iikawaa uuta saa qero akadamuyawo laligoroti, iino mono
iikawaa so kotuego nonoma laligoro. Kotumotueya ii kambaa kambaa maaro kuuya
nonoo qananano uro laligoni.
17
Moosesno Kana qaanana nemu kono kolooroto, Jiisas
Kraistno qaa hoa ninisaama Anutuwaa kalemoriaa nemu kono asugano kolooro.
18
Namo eja mono Anutu kamba mono mende iiro. Meria motoogono Maaa
wosoyano laligo kouma laligoroti, iino mono namono kamaa kania ninisaano moni.
Kia.
6 Mat 3.1; Maak 1.4; Luuk 3.1-2
Kia.
6 Mat 3.1; Maak 1.4; Luuk 3.1-2
Jon Oomulu ejano iyaaa kania je asariro.
Mat 3.1-12; Maak 1.1-8; Luuk 3.1-18
19
Juuda jotamemeya yoono jigo gawo gale ano jiwowo jigowaa weleqeqe
tosaaa Jerusalemsitinoga wasi oogi Jombaano kagi. Ka qisi mu jegi, Gii naa
ejaga kolooja? Kaniaga nomae? Kae jegi kaniaya iisaama iijoro.
20
Kaniaya mende qakoonoto, asugano kokae jokolooro, Niino Hamoqeqe Toya
Kraist mende kolooje.
21
Kae jokolooro kapara koma qisi mugi, Gii mono eja moroga kolooja? Gii
Elaija kolooja me qaago? Qisi mugi Qaago! jero. Gii gejatootoo eja mo kolooja
me qaago? Kae qisigi Kaa qaago! meleeno.
22
Meleeno qisigi, Gii moroga kolooja? Wasi nonogi kajoi, iyooojo mono
nomae meleema iijowonaga? Gii geegaa kaniaga nomae je asariwaga?
23
Qisigi kokae iijoro,
Gejatootoo eja Aisaiano qaa mo kokae jerota eja, Nii gajoba koloo balo
qararakokoano laligo kokae qamakeje: Pono kawa-oo!
Kawaajo oo mono uugia mindigo kania meleu meagowu. Nii kawaa qele
gajobaya kolooje.
24
Eja wasi oogi Jombaano kagiti, ii Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ejaga
koloogi.
25
Yoono mombo kokae je qisi mugi, Gii Hamoqeqe Toya Kraist mende
kolooja ano Elaija me gejatootoo eja yooonoga mo mende koloojai, iikawaajo mono
naambaajo ejemba oomulu me oomakeja?
26
Qisi mugi kokae meleema oono, Niino apu toono oomorikejento, eja mo
oo mende moma kotojuti, iino koi batugiano nanja.
27
Eja mo noo gemanano
kawaatiwaajo je laligoweti, iino mono ii kolooja. Iino ka nii nuugu somatana koloo
laligowaatiwaajo niino iwaa kosiano kema wayagesoya besaa kana esuyaa kasia
isamambaa amaqamamaa amaa.
28
Jono Jordan apu leegeano goma qata Betani
iikano laligo ejemba oomulu me ooma laligoro. Iwoi ii iikano kolooro. Kia.
21 Dut
iikano laligo ejemba oomulu me ooma laligoro. Iwoi ii iikano kolooro. Kia.
21 Dut
18.15, 18; Mal 4.5 23 Ais 40.3 18.15, 18; Mal 4.5 23 Ais 40.3
Jono Jiisaswaajo Anutuwaano lama meriaga, jero.
29
Ii kolooro goma ano Jono Jiisas sigesige karo iima jero, Iigi, eja ii
Anutuwaano lama meriaga. Iino mono baloa baloa ananaa sigisogonana koma
konjoratiro solaaniwoa.
30
Niino mombaajo qaa je laligoweti, iino mono ii kolooja.
Kokae je laligowe: Noo gemanano eja mo kawaati, niino mende koloowe iino
walagadee laligo waaro. Kawaajo iwaa qabuayano mono nii nuugu uuta kolooja.
31
Niino ii wala mende moma kotoweto, Anutuno kaniaya Israel ejemba nono ninisaano
moboatiwaajo moja. Ii moma nii wasi nono ka oomulu me oomakeje.
32
Jono kae je dagunu kaaa nama nago kokae iijoro, Ua Toroyano mono
Siwenoga kamaa kewo koo kaaa iwaa waano kamaa koma raro iibe.
33
Niino ii
wala mende moma koto laligoweto, mono ejemba oomulu me oomaatiwaajo wasi
nonoti, iino kokae nijoro, Ua Toroyano mombaa waano kamaa koma raro iibagati,
iino mono Ua Toroya ejemba uugiano ama iikano mulu me oombaa.
34
Niino ii
iibetiwaajo ama kaniaya kokae nago jeje, Iino Anutuwaa Meria kolooja. Kia.
35
Kae iijoro goma ano Jono mombo apu goraayano iikanondee keno
gowokouruta yooonoga woino iwo motoo nagi.
36
Nagi Jiisasno iikano uuugu
kenoti, ii tororo uu iigigii jero, Eja ii mono iibao. Iino Anutuwaano lama meriaga
kolooja.
37
Kae jero gowoko woi yorono qaa ii moma Jiisaswaa gematano keni.
38
Keni
Jiisasno eleema gematano kariti, ii iriima kokae qisi orono, Oro moroga mogama
kajao? Iikae moma meleema ijori, Somatanara, gii miri dakano e laligoja? (Juuda
yoono Somatanana qaa ii boiwaajo jekegi.)
39
Kae ijori meleeno, Mono ka iibao! Kae meleeno wee jaaya eleeno 4 kilok
kawaa so kolooro. Wee jaaya meleeno iikano motoo kema miri dakano e laligoroti, ii
iigi. Ii iima kano iwo laligori goma sisigo tiiro mesao kari.
40
Jono qaa jero gowoko woita moma Jiisaswaa gematano keniti, iyoroonoga
mombaa qata Andruu, dataa qata Saimon Piito.
41
Andruu iino wala data Saimon
mokoloo kokae ijoro moro, Noro mono Hamoqeqe Toya mokoloojota. Hamoqeqe
Toya ii Griik qaano Kraist.
42
Kae je data wama Jiisaswaano keni. Keni Jiisasno
Saimon tororo uu iigigii jero, Gii Saimon, Jombaa meria koloojanto, niino qaga Siifas
qabe ewaa.
*Siifas ii Griik qaano Piito, ananaa qaano jamo karanja.
Kia. qabe ewaa.
*Siifas ii Griik qaano Piito, ananaa qaano jamo karanja.
Kia.
Jiisasno Filip ano Natanael oroono.
43
Goma ano Jiisasno Galili prowinsno kemambaajo kema kanano eja qata Filip
mokoloo kokae ijoro, Gii mono nii notaa kawa!
44
Filipno Andruu ano Piito yorowo
gomagia motooa. Taogia qata Betsaida.
45
Filipno eja qata Natanael mokoloo kokae ijoro, Moosesno eja mombaajo
Kana qaano oorota gejatootoo yoono toroqe oogita eji, nono mono eja ii
mokoloojoa. Eja ii qata Jiisas, maaa qata Joosef, gomaa qata Nazaret.
46
Natanaelno ii moma waligo jero, Oo Nazaret! Ii goma qandayaga. Iikanoa
iwoi awaa mo koloowaatiwaa so qaago. Kae jero Filipno ijoro, Mono ka geego
iima kotowa!
47
Kae ijoro moma Jiisaswaano ka kouro iima iwaajo qaa kokae jero, Iibu! Eja
koi kano mono Israel eja hoa kolooja. Uutano gbigbao qolomologoya qaa.
48
Kae jero Natanaelno qisi mu jero, Gii mono nomaeano nii moma koto
nonja? Kae jero Jiisasno meleema ijoro, Gii fig gere
Fig ii sambi kaaaya. Ii
nonja? Kae jero Jiisasno meleema ijoro, Gii fig gere
Fig ii sambi kaaaya. Ii
gawogiano komogi kota naaawo kolooro kamba mamaga ne laligoju.
umugano rana
gawogiano komogi kota naaawo kolooro kamba mamaga ne laligoju.
umugano rana
giima kotowe. Wala giima kotowego Filipno kawaa gematano giima goono.
49
Kae ijoro Natanaelno meleema ijoro, Oo Somatana, gii mono oano Anutuwaa
Meria kolooja. Gii Israel nonoono eja Poga laligoja.
50
Kae jero moma Jiisasno meleema ijoro, Nii wala kokae jeje, Gii fig umugano
rana giibe. Kae je asugijeiwaajo moma laari nonja. Anutuwaano ku-usu koi iima
mojai, ii mono iwoi melaada kolooja. Hoa somata ii mono kanage iima moma
laligowaga.
51
Kae ijo toroqe ijoro, Niino qaa ho tooa mo kokae jewe moba: Kanage
noo gowokouruna koloogi koto kondoo oombe jaamelee ua kokae iibuya: Siwe
naguno tano Anutuwaa gajobaurutano asugi Siwe gomambaa Eja Hoaano uma
kamaa agi iiibuya. Kia.
51 Jen 28.12
kamaa agi iiibuya. Kia.
51 Jen 28.12
Jon Jon
<<
11
>>
1:18: 6 Mat 3.1; Maak 1.4; Luuk 3.1-2
1:28: 21 Dut 18.15, 18; Mal 4.5
1:28: 23 Ais 40.3
*1:42: Siifas ii Griik qaano Piito, ananaa qaano jamo karanja.
1:48: Fig ii sambi kaaaya. Ii gawogiano komogi kota naaawo kolooro kamba mamaga ne laligoju.
1:51: 51 Jen 28.12
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
22
>>
2
Jiisasno apu me letono wain kolooro.
1
Jiisasno Filip ano Natanael oroono wee karoo tegoro laligogi mono agomi
aoaowaa mara lomba ano ajoroogi. Ii Galili prowinswaa goma qata Kaana iikano agi.
Jiisaswaa nemuano kano motoo kema ragi.
2
Jiisas ano iwaa gowokouruta ii
kaaagadee horo oogi lombano motoo ragi.
3
Iikano ragi wain apuno qaono
Jiisaswaa nemuano meria ijoro, Yooono wain apu qaonja.
4
Kae ijoro kokae ijoro, Nemuna, ii nomae amaatiwaajo jeja? Je koto nonja
me? Noo agoleto meme kambanano mende ka kuuro laligoje.
5
Kae jero moma weleqeqeuruta kokae iijoro, Iino iwoi mombaajo je koto
oombaati, ii mono otaa ambu.
6
Juuda yoono hamo qe aowombaajo Kana qaagia otaa borogia sogbama
laligokegi. Iikawaa so miri iikano koworae somata 6 raro. Koworae motomotoo ii
apu kono 8 me 12 iikano keme saa qenagiwaa soga ragi.
7
Jiisasno ii iima kokae iijoro, Oo mono apu koso ka maagi koworae koi saa
qewa. Kae jero moma jerotiwaa so agi.
8
Koworae ii saa qegi kokae je koto
oono, Mono apu qaga koso me kema lomba gale mubu. Je koto oono me
kegi.
9
Koso kegito, galeno apu letoma wain kolooroti, ii ne naaa moma daekaya me
kagiti, ii mende moma asari aaruro. Aaruroto, weleqeqe apu kosogiti, iyoono ii moma
jegi galeno mara lomba toya oono karo.
10
Karo kokae ijoro, Mara kambaano
kuuya yoono wain apu awaa ii wala me ka oomakeju ano ii ne ekalolo me aogigo
wain apu naaa qaa ii kanage oomakeju. Giino wain apu awaa ii wala ago koma
mende ooma ketego koi kamba uugu me kaja. Ii sili morota mo anja.
11
Jiisasno agoleto mutuya koi ii Galili prowinswaa gomaa qata Kaana iikano
mero. Ii me iikano ku-usua asugano iisaano. Kae iisaano gowokourutano moma
laari mugi.
12
Jejelombano laligogi tegoro Jiisaswaa nemukoaaa ano gowokouruta yoono
gomagiano Kaperneam kegi. Iikano kema somaa tosia toroqe laligogi. Kia.
12
gomagiano Kaperneam kegi. Iikano kema somaa tosia toroqe laligogi. Kia.
12
Mat 4.13 Mat 4.13
Mat 21.12-13; Maak 11.15-17; Luuk 19.45-46
13
Kamba kano Juuda nonoono kiakomu kendo kambaa dodowiro. Anutuno
wala eeano niniima koboo nunuuguroti,
*Anutuno Iijipt kano Israel ejemba niniima
wala eeano niniima koboo nunuuguroti,
*Anutuno Iijipt kano Israel ejemba niniima
koboo nunuuguroti, iikawaa korisoroya ii Koo qaano Pasowa. Eksodus, Mootogo koboo nunuuguroti, iikawaa korisoroya ii Koo qaano Pasowa. Eksodus, Mootogo
12.15
iikawaajo aisoowombaajo agi Jiisasno kaaagadee gomaa mesao Jerusalem
12.15
iikawaajo aisoowombaajo agi Jiisasno kaaagadee gomaa mesao Jerusalem
sitino uro.
14
Sitino uma jiwowo jigowaa toto uutano keuma iwoi kokae mokolooro:
Ejemba bulmakao ejia, lama ano kewo koo ii sewaa mewutiwaajo agi ano tosiano
mone utekute ambombaajo ragiti, ii iiiro.
15
Ii iiima kasano tape (qoilomu) mizizii iikano oooti uuro. Uu ejemba ii
kuuya konjoma ooma lama bulmakaogiawo jiwowo jigonoga ootaaro. Utekute ejemba
yooono soojaakota qewagoro kamaaro peragia metama maaro keno.
16
Kewo sewagia
mewutiwaajo agiti, ejemba ii kokae je oono, Iwoi ii mono me togo seleege
kembu. Oo noo Manaa jiwowo jigo koi mono naambaajo utegogi kokororo miri
kaaa kolooja?
17
Kae je oono Bua qaa mo gowoko yooo momogiano kouro romogogi. Qaa
ii kokae oogita eja, Noo uunano goono jigo ii kowoga ewaatiwaajo kapara kombe
iikano uunano neqa gere kaaa jero majakaka iikano ji mokolookeje.
18
Ii konjoma oono Juuda jotamemeya yoono temboma waama Jiisaswaano
kouma kokae qisi mugi, Gii mono naa agoleto mo ana ku-usuga iini sokoma
nononogo tere kaaa anaga?
19
Kae qisi mugi kokae meleema oono, Oono jiwowo jigo koi kondeegi
namono kamaaro niino ii wee karoombaa uutano metaama kuumaa.
20
Meleema oono kokae ijogi, Gbani 46:waa uutano jiwowo jigo koi me laligo
medaborogita nanja ano giino ii wee karoombaa uutano mono nomae ama metaama
kuunaga?
21
Kae ijogito, Jiisasno jigowaa qaa ii iyaaa seliaa sareaga jero.
22
Jiisasno kanage
koomunoga waaro sareqaa jeroti, ii kamba iikano gowokouruta yooo
roromogogiano ka kono moma asarigi. Ii romogo Jiisasno qaa jeroti, ii ano Bua
qaa oogiti, ii kuuya moma laarigi. Kia.
13 Eks 12.1-27 17 Ond 69.9

19 Mat 26.61;
qaa oogiti, ii kuuya moma laarigi. Kia.
13 Eks 12.1-27 17 Ond 69.9

19 Mat 26.61;
27.40; Maak 14.58; 15.29 27.40; Maak 14.58; 15.29
Jiisasno ejemba kananana modaboroja.
23
Jiisasno Jerusalemsitino kiakomu kendombaa kambaano laligo agoleto ku-
usuawo meroti, ii ejemba mamagano iima qata moma laari iwaano rapigogi.
24
Rapigogito, Jiisasno ejemba kuuya yooo kanagia moma kotodabororo. Kawaajo
ejemba kuuya mende moma laaridaboro ooma qaagiaa baatano mende kema laligoro.
25
Ejemba uugiano qaa iwoi eroti, Jiisas mono ejemba uugiaa kania ii isaama qendeema
mubaatiwaa so mende kolooro. Mono ao ii moma kotoro. Kia.
Jon Jon
<<
22
>>
2:12: 12 Mat 4.13
*2:13: Anutuno Iijipt kano Israel ejemba niniima koboo nunuuguroti, iikawaa korisoroya ii Koo qaano Pasowa. Eksodus, Mootogo 12.15
2:22: 13 Eks 12.1-27
2:22: 17 Ond 69.9
2:22: 19 Mat 26.61; 27.40; Maak 14.58; 15.29
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
33
>>
3
Jiisasno Nikodeemus uumeleembaa kania kuma muro.
1
Juuda kanagesowaa jigo kaunsol batugiano jotamemeya eja mo qata Nikodeemus
laligoro. Iino Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tuuno nano.
2
Iino gomantiia
mono Jiisaswaano kouma kokae ijoro, Somatana, gii agoleto mekejai, ii eja
mono Anutu iwo mende nano aodee memambaa amamaakeja. Kawaajo gii
Anutuno nemu koma gono boi kolooja, iikae mojo.
3
Kae jero kokae je meleema muro, Niino qaa hoa too mo kokae jewe
moba: Mono Anutuwaanoga kolokoloo dogoga mende koloowaati ee, iino mono
Anutuwaa bentotono keuma iimambaa amamaawaa.
4
Meleema muro kokae ijoro, Mono ejemba waa koloo laligogo kolokoloo
dogoga ii mono nomae koloonaga? Iino mono nemu goro uutano keuro mombo
koro ama memambaa amamaawaa.
5
Kae ijoro kokae meleeno, Niino qaa hoa too mo kokae jewe moba:
Mono oomulu me mugi Ua Toroyano uutano kemero iikano kolokoloo dogoga
mende kolooji ee, iikaaano mono Anutuwaa bentoto uutano keumambaa amamaawaa.
6
Balombaa nemuma ooonoga merabora koloojuti, ii balombaa meraboraaaga. Ua
Toroyano inaa nemu kono merabora kolookejuti, ii mono Siwewaa meraboraaaga.
7
Kawaajo oo kolokoloo dogoga Anutuwaanoga mende koloowuyati, ii mono
mende sokonja. Qaa ii jewe iikawaajo mono mende aaruwa.
8
Haamono aaa jaajaa la
giliro otoa momakejanto, ii dakaya qe kakeji ano dakaa baage qe kemakeji, giino
iikawaa kania mende moma asarija. Ua Toroyano ejemba nemu koma oono
kolokoloo dogoga koloogiti, kuuya iyooo kaniagia mono haamo kawaa so kolooja.
9
Kae meleeno Nikodeemusno kiko qe kokae jero, Ii mono nomae koloonaga?
10
Kae jero Jiisasno ijoro, Gii Israel kanageso kuma nonomakeja ano kile qaa
iikawaa kania mende moma asarija. Ii mende sokonja.
11
Niino qaa hoa too mo
kokae jewe moba: Nonono naama moma kotojoi, ii je iisaamakejo ano naama
jaananano iima mojoi, ii nago jekejo. Kae amakejonto, oono kile Bua qaanana
ii mende moma ago komakeju.
12
Balombaa iwoiya jaano ii-iita kawaa qaaya jewe moma mende moma laari nonjuti
ee, niino Siwewaa iwoiya mende ii-iita kawaa kania iijowe ii mono nomae moma
laariwuya?
13
Balombaa eja mono Siweno mende uroto, Siwe gomambaa Eja hoano
Siwe gomano laligo kamaa koloo asugiroti, iino mono eleema Siweno ubaa.
14
Anutuno Mooses balo qararakokoano je kotoro kopa aeno mokole
uaya me toono kosigoro nanoti, iikawaa so Siwe gomambaa Eja Hoa ii kosigogi uma
nambaa.
15
Ejemba ii moma laari mujuti, iyoono kuuya laaligo kombombaa mokoloo
laligowutiwaajo ama eu ubaa.
16
Iikawaa kania ii kokae: Ejemba ii moma laari mukejuti, iyooonoga mono
tiwilaawaabotiwaajo Anutuno balo so jinoa qaa jopago nonono. Anana kuuya letoma
laaligo kotigaa bua koloowoatiwaajo ama Meria motoogo soro ii nonono.
17
Ejemba
goma so laligo kenjoi, Anutuno Meria ananaa qaanana je tegowaatiwaajoa qaagoto,
Meriano hamo nunuro kantri so letoma oyaboya koloowoatiwaajo ama wasiro
namono kamaaro.
18
Ejemba mono Meria moma laariji, Anutuno iwaa qaa je tegoro mende
tiwilaawaato, mono Jiisas mende moma laari muji, Anutuno iwaa qaa je tegoro
laligoja. Anutuwaa Meria motoogowaa qata mende moma laarijiwaajo ama gere siawaa
bua koloowaa.
19
Anutuno balo ejemba qaanana je tegokeji, iikawaa kania ii kokae:
Asasagano namono kamaa kolooroto, ejembano nanameme bologa bologa ama me
laligogi. Kae laligo Anutuwaa asasaga togo uugia pagamambaa nanamemeno la
somogo laligo kougi.
20
Kuuya nanameme bologa amakejuti, iyoono Anutuwaa asasaga togo gema
qekeju. Anutuno nanamemegia bologa bologa ii iisaama je oono gamugia
mobubotiwaajo toroko momakeju. Ii moma asasagaa uutano mende keumakeju.
21
Mende
keumakejuto, mono qaa hoa otaa laligoji, iino saano asasagayaa uutano keubaa.
Anutuno sololoo muro nanamemea ama me laligoroti, iikawaajo nanamemea iikano
asugano koloowaatiwaajo moja. Kia.
14 Ja 21.9
asugano koloowaatiwaajo moja. Kia.
14 Ja 21.9
Jon Oomulu ejano Jiisaswaa kania jokolooro.
22
Jiisasno kae jedaboro nama gowokouruta uuama Jerusalemsiti mesao Judia
prowinswaa goma gematano kegi. Iikano kema gowokouruta yoowo sonda tosia
toroqe laligo ejemba oomulu me ooma laligoro.
23
Jiisasno kae laligoroto, Jono
kaaagadee goma qata Salim kawaa kosiano laligoro. Goma qata Ainon kano apu
mamaga ero ano ejembano Jombaano kouma oomulu me oombatiwaajo qisigi
afaago me ooma laligoro.
24
Kamba iikano Jon ii kapuare mirino mende oogi raro.
25
Juuda yoono hamo qe aowombaajo borogia sogbama laligokegi. Kawaajo
Jombaa gowokouruta yoono Juuda eja mombo qaa iikawaa niinogiino je kanai
jenokooli agi.
26
Kae agi bimooro Jombaano ka kokae ijogi, Somatanana moba,
eja Jordan apu leegeano giwo laligoro geego kaniaya nago jenati, iino ejemba
oomulu me oono tuu somasomatano mono iwaano kemakeju.
27
Jono ii moma kokae meleeno, Anutuno eja mombaajo iwoi mo Siwenoga
mende ama munagati ee, iino mono ii bua qe aomambaa amamaawaa.
28
Iwo laligo
kokae jewe, Nii Hamoqeqe Toya Kraist mende koloojento, Anutuno wasi nono wala
kajea iino gemanano kawaa. Niino qaa ii jeweti, oo ii saano ooagio nago je
laligowuyatiwaa so kolooju.
29
Iikawaa sareya ama kokae jemaa: Eja mono emba
buayawo koloo emba memambaajo korisoro qaa je sei laligoja. Kae laligoro eja
aliano kosiano nama korisoro qaayaa aroya moma iwaajo jinoa qaa aisookeja. Kawaa
so niino Jiisaswaa alia koloo iwaajo aisoowe korisoro iikano keteda koi uuna saa qero
laligoje.
30
Jiisaswaa qabuayano somarii seiro Jon noono waziiro sokombaa. Kia.
24 Mat 14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20 28 Jon 1.20 24 Mat 14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20 28 Jon 1.20
Jiisasno Siwenoga kamaarotiwaa kania jero.
31
Morono eukanoa kamaaroti, iino ejemba kuuya uuugu uuta kolooja. Mono
namono asugi namowaa bua kolooja ano namono laaligowaa qaaya jekeja. Siwenoga
kamaa karoti, iino mono kuuya uuugu uuta kolooja.
32
Iino iwoi iima moma koto
laligoroti, iikawaa kania je nago dagunu kaaa nanja. Kae nanjato, nagonago qaaya
ii ejemba mono mo mende moma ago konja.
33
Ejemba mono nagonago qaaya moma ago konji, iino Anutu oaboa
koloojiwaa qaaya me kotiiro powowo koloowaa.
34
Anutuno qele ejia wasi Uaya
Toroya dogo qagano qaagoto, kelemalele mukeja. Kawaajo qele ejiano mono
Anutuwaano qaa hoa ii iisaama jekeja.
35
Maano Meria uuno jopago
mukejiwaajo ama iwoi kuuya bua qe mu boriano ano eja.
36
Ejemba mono Meria moma laari uuta meleenji, iino mono mombo letoma
laaligo kotigaa bua kolooja. Mono Meriaa qaaya mende te komakeji, Anutuwaa
irisosooano mono iwaa qagano uma ponda nano laaligo kotigaa kania mende iima
koto ee la laligoja. Kia
35 Mat 11.27; Luuk 10.22
koto ee la laligoja. Kia
35 Mat 11.27; Luuk 10.22
Jon Jon
<<
33
>>
3:21: 14 Ja 21.9
3:30: 24 Mat 14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20
3:30: 28 Jon 1.20
3:36: 35 Mat 11.27; Luuk 10.22
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
44
>>
4
Jiisasno Samaria emba mombo qaa amiri.
1
Jiisasno ejemba kae kuma oono gowokouruta koloogi oomulu me ooma
iikano Jon Oomulu eja uugu haamo ama laligoroti, qaa ii Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yooo gejagiano kemero mogi. Yoono ii mogiti, buju ii jegi sei
Pombaa gejiano kemero moro.
2
Jiisasno ao ejemba mende oomulu me oonoto, iino
jero gowokourutano ii agi.
3
Ii moma Judia prowins mesao eleema mombo Galili
prowins waage kegi.
4
Kana kae kema Samaria prowinsno keuma uugu kegi.
5
Uugu kema Samaria prowinswaa tao mo qata Sikar iikano keuro. Sikar tao ii
Jeikobno balo bakaya mo meria Joosef muroti, iikawaa kosiano eja.
6
Jeikobwaano
apu ro koriga ii Sikar taono nanja. Jiisasno kana karotiwaajo ama selia bimooro wee
jiji kolooro apu ro iikano keuma kosiano kamaa raro.
7
Apu ro kosiano raro Samaria emba mono apu kosomambaajo karo. Karo
Jiisasno iima kokae ijoro, Gii saano apu nona newenaga.
8
Kamba kano
gowokourutano nene sewaa mewombaajo ii mesao taono kegi iyagarodee nani.
9
Juuda ejembano Samaria prowins suree ooma yoowo ainjolo mende
laligokegi ano pake motoogono apu mende koso laligokegi. Kawaajo iyagarodee
nani kano emba iino kokae ijoro, Gii Juuda ejaga ano nii Samaria embagato,
nomaembaajo Apu nona newenaga, je qisi nonja?
10
Jiisasno qiqisi ii moma kokae meleema muro, Gii Anutu kaleaa kania moma
kotona sokonaga. Morono Apu nona newenaga, je qisi gonji, iwaa kania moma
asarinagati ee, ii mono qisina laaligowaa apuya gonaga.
11
Kae ijoro kokae ijoro, Oo somatana, apu kosomaatiwaa pakeya mo mende
raja ano apu ro koi kano mono koriga kolooja. Kawaajo laaligowaa apuwaajo jejai, ii
mono daakaya mokoloonaga?
12
Be isinana Jeikobno apu roa koi nonono. Iino wala
ao ano iwaa gematano meraurutano koi ka apu koso ne laligokegi ano bulmakao
tuua tuua apu oogi ne laligokegi. Gii Jeikob uugu uuta koloo ejemba apu me sei
oomambaajo jeja me?
13
Kae jero moma Jiisasno kokae meleeno, Ejemba kuuyano apu koi nego
mombo apuwaa newombaajo momakebuya.
14
Kae laligowuto, niino mombaajo apu
mumaati, iino ii nego kamba mono apuwaa mombo mende mobaa. Kae qaagoto,
apu mumaati, ii mono iwaa uutano letoma laaligowaa apu jaaya jujuguya qaa kolooro
laligowaa. Ujugo kouma laaligo kombombaa tetegoya qaa ii mukebaa.
15
Kae meleeno embano jero, Oo somatana, gii mono apu ii nona nema. Ii nego
kambaa kambaa mombo apuwaa moma apu kosomambaajo koi kanasoso mende
riiwenaga.
16
Kae jero kokae je koto muro, Gii mono kema loga wama koi kawao.
17
Kae je koto muro Nii lona qaa, je meleeno. Meleeno kokae ijoro, Gii Lona
qaa, qaa ii oano jeja.
18
Gii wala eja 5 ooma laligona ano kete mo mena rajaoti, iino
goo loga mende kolooja. Qaa jejai, ii ho tooaga.
19
Embano ii moma kokae ijoro, Somatana, gii mono gejatootoo eja qaita mo
kolooja. Niino taniga kae giima kotoje.
20
Nonoo ambosakourunanano baaa
qendeema kokano uma simi kuma qama kooli laligogito, Juuda oono kokae jekeju,
Samaria oo mono Jerusalem sitino uma jiwowo jigono usugo qama kooligi
sokombaa.
21
Ii moma Jiisasno kokae je kotoro, Oo emba, kamba mo ka kuuwaati, oo
kamba iikano Ama waeya me mepesee-wombaajo baaa kokano me Jerusalem kano
mende uma laligowuya. Gii qaa ii moma laarina sokombaa.
22
Samaria oo Anutuwaa kania
tororo mende moma koto kile iwaa waeya tondu me mepeseekeju. Hamoqeqewaa
kania ii Juuda nonoo batunanano asugano koloo eja. Kawaajo Juuda nonono
Anutunanaa kania moma koto waeya me mepeseeni sokonja.
23
Kile kamba mo kokae koloowaa: Kamba iikano Ua Toroyano ejemba
sololoo inaa oono qaa hoa otaa Ama waeya me oano mepesee laligowu.
Mananano ejemba kaaa mogama ooma asugiwutiwaajo siia moma laligoja. Kamba
morota iikano mono ka kuu kete koi eja.
24
Anutuno Uaga kolooja. Kawaajo Ua
iikawaa waeya me mepeseekejuti, iyoono mono Ua Toroyano sololoo inaa oono
qaa hoa otaa mepesee laligowu.
25
Jiisasno kae je kotoro embano ijoro, Hamoqeqe Toya qata Kraist qajuti, iino
asugimambaajo anja, ii moje. Iino kawaati, kamba iikano mono qaa kuuya ninisaano
iima moboa.
26
Jiisasno qaa ii moma kania kokae isaano, Giwo koi nama qaa ami mojoti, niino
mono iikaya kolooje. Kia.
5 Jen 33.19; Joos 24.32 9 Esra 4.1-5; Neh 4.1-2
mono iikaya kolooje. Kia.
5 Jen 33.19; Joos 24.32 9 Esra 4.1-5; Neh 4.1-2
Gowoko yoono ka yorowo toroqegi.
27
Kaniaya isaano gowoko yoono iikanondee eleema kagi. Ka embawo qaa ami
mori, ii iima waligogito, mono kokae mende qisiro, Gii nomaembaajo iwo qaa qaa
anjao? me Gii naama gombaatiwaajo moja? Kae qisiwombaajo mogito, kuuyano
kokodundu koma ragi.
28
Kaa ragi embano apu pakeya mesao eleema taono kema ejemba kokae iijoro
mogi,
29
Mobu! Niino eja mo mokoloowe iwoi kuuya ama laligoweti, iikawaa kania
nisaama jero moje. Kawaajo iino Hamoqeqe Toya Kraist koloowabo. Mono ooagio
ka eja ii iibu.
30
Qaa ii moma tao mesao luluuma horo Jiisaswaano kegi.
31
Gowoko yoono kamba biiwiano kano Jiisas kuu mu kokae ijogi,
Somatanana, nene newa.
32
Kae ijogito, kokae iijoro, Niino nenena qaita mo me laligojei, oono
iikawaa kania mende moma kotoju. Qaago.
33
Kae iijoro iyagia qisi ao kokae jegi, Mono nene mo me ka mujaa me
nomae?
34
Kae jegi kokae iijoro, Wasi nono kaweti, niino iwaa jeta te koma gawoa
me sororogokejei, iino noo neneana kolooja.
35
Oono qaa kokae jewubo, Koi 4
tegoro oli-izizii kambaano toriwaa. Mobu, niino iikawaajo kokae jejei, moma geja
ambu: Gawo boa boa yooo hogiano mumugodabororo qememetaa kambaano
mono ka kuuja. Oo mono uugiaa jaayano meleeno uugi keno ii iima kotowu.
36
Tosiano
wala qaa kota qosoma kororoo laligogi hoano kamba kokaamba asugiro tosiano ii
me kululuu tawagia megi ejembaya ejembaya laaligo kotigaa bua kolookeju. Kae
kolooro hoa qememe yoono qosomakororoo ejemba yoowo ajoroo motoo
jejelomba ama aisoo oyaboyaawo mobuya.
37
Mono kota qosoma kororooro mono hoa qe meji, qaa kae jekejuti, ii qaa
hoaga. Ii Anutuwaa gawo memewaa kania iisaanja.
38
Niino oo wasi oombe gawo
qaita mono ooagio iwoi kota mende komogiti, mono gawo iikano kema hoa qe
mewu. Tosiano wala selegia qe gawo me laligogi oono yooo gemagiano kema
gawo megitiwaa hoa mokoloo qe mekebu. Niino kae wasi oonje. Kia
Samaria ejemba mamagano uugia meleegi.
39
Samaria embano qaa kokae nago jero, Niino eja mo mokoloowe iwoi kuuya
ama laligoweti, iino iikawaa kania nisaama jero moje. Kae jerotiwaajo ama Samaria
ejemba mamagano Sikar tao kano uugia meleema Jiisas moma laari mugi.
40
Moma
laari mu iwaano ka yoowo toroqe laligowaatiwaajo kapara koma qisigi wee
woiwaa so toroqe kano laligoro.
41
Kae laligo qaa je laligorotiwaajo ama mamagano Jiisas moma laari toroqegi
tuugia somariiro.
42
Toroqe emba ii kokae ijogi, Eja koi kano oano gomaa gomaa
ananaa Hamoqeqe Tonanaga kolooja. Nonono ii goo qaawaajoadee mende toroqe
moma laarijonto, ii nononano geja ama moma moma kotojo. Kia.
Jiisasno kawali gale mombaa meria me qeagoro.
43
Jiisasno Samaria laligoro wee woi tegoro oomesao Galili prowinsno keno.
44
Jiisas ao kamba mono qaa mo kokae nago jero, Gejatootoo ejemba mono
iyaaa goma balono laligoro iwaajo mende mogi uro goda mende qe mukeju.
45
Kae jeroto, kile kamba kano aaa prowinsno Galili kouro iikano kaaagadee
tosiano joloa jegi. Yoono kiakomu kendombaajo Jerusalemsitino uma Jiisasno
kendo kambaano agoleto meroti, ii kuuya iima mogi. Kawaajo kamba iikano
saanoa koma horo mugi.
46
Galili prowins yoono koma horo mugi goma qata Kaana wala kano apu me
letono wain kolooroti, iikano mombo karo. Tao qata Kaperneam kano kimbaa kawali
gale mo laligoro. Iwaa meriano ji kiro ero.
47
E komumambaajo ano. Kawaajo Jiisasno Judia prowins mesao Galili uutano
karoti, iino iikawaa bujuya moma Jiisaswaano kema kokae qisi muro, Gii saano ka
merana me qeago mubaga.
48
Qisi muro kokae ijoro, Oo nii ee mende moma
laari nombutiwaa so koloojuti, ii mende sokonja. Niino agoleto aiwese mewe iimago
mono afaago nii moma laari noma uugia meleembuyaga.
49
Kae ijoroto, kawali galeno kokae ijoro, Somatana, meranano
komuwabotiwaajo mono uulaawo kawa.
50
Kae ijoro meleema muro, Meragano mono qeago laligowaa. Kawaajo mono
saano eleema kemba. Kae meleema muro iino ii moma laari eleema keno.
51
Kanano
keno weleqeqeurutano ka mokoloo kokae ijogi, Meragano mono qeagojaa.
52
Kae ijogi qisi ooma jero, Naa kambano kanai qeagojaa? Kae jero ijogi,
Wora mare wan kilok kano sele gereya mesaojaa.
53
Ijogi momoya kokae koloo
asariro: Ahaa! Jiisasno Meragano mono qeago laligowaa, jeroti, mono aua
iikanondee qeagojaa. Qaa ii moma asari ii ano sumauruta kuuya yoono uugia
meleema Jiisas moma laari mugi.
54
Jiisasno Judia mesao Galili prowins uutano ka agoleto mo koi mero india
woi kolooro. Kia.
44 Mat 13.57; Maak 6.4; Luuk 4.24 45 Jon 2.23 46 Jon 2.1-11
woi kolooro. Kia.
44 Mat 13.57; Maak 6.4; Luuk 4.24 45 Jon 2.23 46 Jon 2.1-11
Jon Jon
<<
44
>>
4:26: 5 Jen 33.19; Joos 24.32
4:26: 9 Esra 4.1-5; Neh 4.1-2
4:54: 44 Mat 13.57; Maak 6.4; Luuk 4.24
4:54: 45 Jon 2.23
4:54: 46 Jon 2.1-11
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
55
>>
5
Jiisasno Betesda ago teru goraayano eja mo me qeagoro.
1
Kanage kamba mono Juuda yooo kendo somata mo toriro Jiisasno
Jerusalemsitino uro.
2
Jerusalemsitiwaa kiripono nagu mo ii lama ooojo ero. Kawaa
kosiano ago teru mo qata Hibruu qaano Betesda qagiti, ii ero. Iikawaa goraayano
haamo miri koriga somata 5 nagi.
3
Haamo miri 5 iikawaa uutano ji ejemba tuu somata
ekegi. Tosiano jaagia gooro ragi. Tosiano kanaborogia meendagoyaga egi. Tosiano
bakagia koomuyaga egi.
*Yoono apu agono eligo orowaajo mamboma ramakegi.
bakagia koomuyaga egi.
*Yoono apu agono eligo orowaajo mamboma ramakegi.
Tosiano qaa ii jawo 3:waa tetegoyano ama ooju. Tosiano qaa ii jawo 3:waa tetegoyano ama ooju.
4
Kamba tosaaano Pombaano gajoba mono kamaa ago teruno
rinjanjagoro orokero. Apuno ororo kamba iikanondee mono wala ago teruno
kemekero jia ii me ii iikano mono qeagokero. Kawaajo mamboma ragi.
5
Iikano eja
mo gbani 38:waa so ji kiro ekero.
6
Iikano ero Jiisasno kouma iima kamba koriga
totoo ji kiro e laligoroti, ii moma kokae qisi muro, Gii qeagomambaajo moja me
qaago?
7
Qisi muro kokae meleeno, Oo Po, apuno oro oto aoro alana morono mono
ago teruno noma noonaga? Alana kaaa mo mende laligoja. Neeno kemambaajo
moma batogo laligoweti, kamba iikanondee tosaaa yooonoga mono nii nuugu
kemekeju.
8
Meleema muro Jiisasno ijoro, Gii mono waama tambomaeega me kemba.
9
Kae
ijoro moma iikanondee qeago tambomaeeya me keno. Kenoto, iwoi ii Sabat kendono
kolooro.
10
Iikawaajo Juuda yoono eja qeagoroti, ii kokae ijogi, Kete Sabat kendo
kolooja. Kawaajo tambomaeega me ago kana mende sokonja.
11
Ijogi kokae meleeno mogi, Meago nonji, iino kokae je tego nonja, Gii
mono waama tambomaeega me kemba.
12
Ii moma kokae qisi mugi, Eja morono goojo Tambomaeega me kemba,
jejaa?
13
Qisi mugito, Jiisasno me qeagoro ejemba tuu somatano ologogi yooo
batugianoga iliolo koma keno. Kawaajo morono ii ama muroti, ii mende moma
tompiriri qe nano.
14
Iikawaa gematano jiwowo jigo toto uutano uro Jiisasno iikano mokoloo
mu qambamamba qaa kokae ijoro, Moba, gii qeagojaa. Kawaajo tiwitiwilaa
seiyawo bologa mo koloo gombabotiwaajo mono sigisogo mombo mende toroqe
ama laligowa.
15
Eja qeagoroti, iino Jiisas iima koto kema Juuda jotamemeya ii kokae iijoro,
Eja me qeago nonoti, iwaa qata Jiisas.
16
Ii moma Jiisasno Sabat kendono gawo
kaaa meroti, Juuda jotamemeya yoono iikawaajo ama sisiwerowero ama mu laligogi.
17
Kae laligogito, Jiisasno kokae meleema oono, Noo Amanano suula gawo
mekeja ano niino kaaiadee ii mekeje.
18
Kae meleema ooma ejemba Sabat kendombaa qaa tosaaa toroqe agi Jiisasno
ii nanamemeano qewago yooo jaagiano sigisogo ano. Sigisogo ii toroqe
Anutuwaajo Amana! je Anutu tani kaaa laligojiwaa so koloo iyaa me uma aoro.
Juuda ejemba yoono iwoi woi iikawaajo ama moma koboo kapara koma Jiisas
qewombaajo je kotiigi. Kia.
10 Neh 13.19; Jer 17.21
qewombaajo je kotiigi. Kia.
10 Neh 13.19; Jer 17.21
Laaligo gbiliwaatiwaa ku-usua ii Jiisaswaano eja.
19
Kae agito, Jiisasno qaa kokae iijoro, Niino qaa hoa too mo kokae
iijowe mobu: Merano iyaaa uutaajo iwoi mo mende mekejato, Maano iwoi
mekeji, Meriano mono ii kaaiadee mekeja. Kawaajo Maano iwoi mero iimakeji,
iino mono iikayadee mekeja.
20
Maano Meria uuno jopago mu laligo ao gawo
mekeji, ii kuuya qendeema mukeja. Kawaajo agoleto iima laligojuti, ii iwoi
kamaaqeqeta. Iikawaa hoa ii kanage qendeema oono iima newogia tegoro waligo
laligowuya.
21
Mo kokaembaajo waligowu: Amano ejemba koomuya oomindiiro gbilikeju.
Meriano mono iikawaa so kaaiadee ejemba koomuya moroga gbiliwutiwaa moji, ii mono
oomindiiro gbilikeju.
22
Kaaiadee Amano mombaa qaaya mende je tegokejato,
jenteego gawombaa ku-usua kuuya ii kokaembaajo Meriaa boriano anota eja:
23
Ejemba Ama goda qe mukejuti, iikawaa so kuuyano Meria goda qe
mubutiwaajo moja. Amano Meria wasi muro. Kawaajo mono Meria mende goda
qe muji, iino mono Ama kaaagadee goda mende qe muja.
24
Kawaajo niino qaa
hoa too mo kokae iijowe mobu: Mono noo Bua qaana moma nii wasi nonoti, ii
moma laari muji ee, iino mono laaligo kotigaa bua kolooja. Niino qaaya je tegowe
gere siawaa bua mende koloowaa. Koomu kotigaa leeya mesao jawo waleema laaligo
kotigaa leege keuma laligo ubaa.
25
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Kamba qaita mo kawaati, ii
mono noojo ama ka kuudaboroja. Kamba iikano sigisogo ama uuno koomuya
koloojuti, iyoono Anutuwaa Meriano qaro qaa aroya mobu. Ii moma te kombuyati,
iyoono mono gbili kotii laligowu.
26
Ii kokaembaajo: Ama ao laaligo kombombaa
kondookeji, iikawaa so laaligo gbili kotiiwaatiwaa ku-usua ii Meria muro iino
kaaagadee ejemba me gbili oomakeja.
27
Iino Siwe gomambaa Eja Hoa
laligojiwaajo ama Amano ejemba qaagia je tegowaatiwaa ku-usua kaaagadee iwaa
borono ano iwaa bua kolooro.
28
Niino qaa kota jejei, iikawaajo mono mende aaruwu. Kamba mo ka
kuuwaati, iikano kuuya qasirino ejuti, yoono kaaagadee qa qabaati, ii mobuya.
29
Qata ii moma waama asugano asugigi nanameme awaa ama laligogiti, iyoono laaligo
kotigano keubuto, nanameme bologa ama laligogiti, niino iyooo qaagia je tegowe
koomu kotigaa bua koloowuya.
30
Niino neenaa uunaajo iwoi mo neeno ama
memambaajo amamaakeje. Nii Amawaa jetanoga qaa momakejei, mono iikawaa so
ejemba qaagia je tego oomakeje. Neenaa uunaajo tondu mende mekejento, wasi
nonoti, mono iwaa qaaya otaakeje. Kawaajo jenteego qaana jekejei, ii mono
soyanogadee kolookeja. Kia.
29 Dan 12.2
soyanogadee kolookeja. Kia.
29 Dan 12.2
Tosiano Jiisaswaa kaniaya nago jegi.
31
Niino neenaa kaniana nago jewenagati ee, qaana iikano saano mende
kotiinaga.
32
Alana mono noo kaniana nago jekeja. Iino noojo qaa jekeji, iikano
mono kotii hoawo kolooja, ii moje.
33
Oo jotamemeya wasi oogi Jombaano kagi
qaa hoaa so noo kaniana iisaama je nagoro.
34
Je nagoroto, niino namo ejawaa nagonago qaaya ii moma mende mobe uja.
Mende ujato, Jombaa nagonago qaawaajo jekejei, ii mono oo kamba kokaamba
letogi Anutuno wagia somogowaatiwaajo ama jekeje.
35
Jono kiwa somata koloo
awaagadee je asariroto, oo kamba koriga qaagoto, kamba torodaamo iwaa
asasagano tondu aisoowombaajo siia mogi.
36
Jono noo kaniana torodaamo iijoro mogito, mono ii nago jekeji, iwaa
qaayano mono Jombaano nagonago qaa uuguja. Neenaa Amanano gawoa nono
mewe hoa kolookeja. Hoa iikano mono kaniana kokae nago iisaamakeja: Amano
wasi nono iwaa jeta memeya kolooje.
37
Amano wasi nono kamaaweti, iino kaniana
nago je laligoro. Oo kamba mono iwaa qaa aroya mende mogi ano kaitania mende
iigi.
38
Iino moroga wasiro kamaaroti, oo ii mende moma laari muju. Kawaajo iwaa
qaayano mono ooo uugiano mende eja.
39
Oo laaligo kotigaa kania ii Bua Tereno e oonja, iikae romogo ii weego
uu konogiano ama Siwewaa bua koloowombaajo moju. Kae mojuto, tereya tereya
kuuya yoono mono noo kaniana nago iisaamakeju. Ii moma yagoju me qaago?
40
Nagonago qaa mamaga ejato, oo laaligo kombombaa bua qe aowombaajo
noono kawombaajo togokeju.
41
Balono ejemba yoono qabua nogi somariiwaatiwaajo mende mambonje. Ii
nogi mobe mende uro laligoje.
42
Kae laligojento, ooo kaniagia ii kokae eji, ii moje:
Oo uugia Anutuwaano qaago totoo somogo uujopa mende ama mu laligoju.
43
Niino Amanaa qata qama kawe oo gema nukejuto, mono iyaaa qata qama kawaati,
oo mono ii saano moma ago koma horo mubu.
44
Oo oo ooagia mepesee ao qabuagia somariiwaatiwaa mogi umakeja.
Umakejato, be motoogono Anutu hoa kolooji, iino qabua oombaatiwaajo kapara
mende komakeju. Kae ama akadamugiawo koloowutiwaajo mende janjari rii nanju.
Kawaajo nomae nii moma laari nombuyaga? Ii mono amamaawuyaga.
45
Niino oo Amawaa jaasewaano qaa jakeyano ama oomaa, kae mobubo.
Oo Mooseswaa qaawaa jejeromoromo ama Siwe gomano ubombaajo mamboma
laligojuto, Anutuwaa jaano keugi Mooses ao Anutuwaa qaa jakeyano oooma qaa
selegiano kuu oono gamugia mobuya.
46
Ii kokaembaajo: Moosesno noo kaniana je asari Bua Tereno oorota eja.
Kawaajo Mooses moma laari mubuyagati ee, mono nii moma laari nombuyaga.
47
Kaanto, Mooseswaano tere ii mende moma laari te konjutiwaajo mono noono qaa ii
nomae moma laariwuyaga? Ii kupukapayawo koloowabo. Kia.
33 Jon 1.19-27; 3.27-
nomae moma laariwuyaga? Ii kupukapayawo koloowabo. Kia.
33 Jon 1.19-27; 3.27-
30 37 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22 30 37 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22
Jon Jon
<<
55
>>
*5:3: Yoono apu agono eligo orowaajo mamboma ramakegi. Tosiano qaa ii jawo 3:waa tetegoyano ama ooju.
5:18: 10 Neh 13.19; Jer 17.21
5:30: 29 Dan 12.2
5:47: 33 Jon 1.19-27; 3.27-30
5:47: 37 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
66
>>
6
Mat 14.13-21; Maak 6.30-44; Luuk 9.10-17
1
Kawaa gematano Jiisasno Galili apu ago, qata mo Taiberias apu ago ii koto
leege keuro.
2
Ji ejemba me qeago oono agoleto kolooro iigitiwaajo ama ejemba
tuulelembe jaasoogoyano Jiisaswaa gematano otaa kagi.
3
Jiisasno gowokouruta
uuama baaano uma ragi.
4
Kamba kano Juuda nonoono kiakomu kendono toriro.
*Anutuno wala
4
Kamba kano Juuda nonoono kiakomu kendono toriro.
*Anutuno wala
eeano iiima koboo uuuguroti, Juuda yoono kawaajo gbani so kamba ama eeano iiima koboo uuuguroti, Juuda yoono kawaajo gbani so kamba ama
aisookeju. Koo qaano qata Pasowa jeju. Eksodus 12.15

5
Jiisasno jaa uuro keno
aisookeju. Koo qaano qata Pasowa jeju. Eksodus 12.15

5
Jiisasno jaa uuro keno
ejemba tuulelembe jaasoogoyano iwaano kougiti, ii iiima Filipwaajo jero, Nono
nembanene daekaya sewaa meni tuu somata kaaa ne timbirigogi sokonaga?
6
Iwoi
amambaa anoti, ii ao moroto, qaa ii Filip agotete ama mu ijoro.
7
Kae ijoro kokae meleeno, Nene bered wee 200:waa tawaya (Kina 4,000) iikano
sewaa me mendeeni kuuya yoono kitiagadee negi kile mende sokoma oonaga.
8
Kae meleeno gowokouruta yooonoga mo qata Andruu, Saimon Piitowaa
kogano kokae ijoro,
9
Mera melaa mo koi kano raja. Iwaano baali
Baali ii dumu,
kogano kokae ijoro,
9
Mera melaa mo koi kano raja. Iwaano baali
Baali ii dumu,
wiit, out ano yago yooo alagia mo.
bered 5 ano sora woi rajato, ejemba ambembo
wiit, out ano yago yooo alagia mo.
bered 5 ano sora woi rajato, ejemba ambembo
kokaaa ii mende sokombuya.
10
Kae ijoro Jiisasno iijoro, Oo mono ejemba tuu koi je mendeema oogi
nene newombaajo kamaa rabu. Balo kano kegba lolo mamaga ero. Kawaajo eja
jagogia 5,000:waa so yoono namono kamaa ragi.
11
Kamaa ragi Jiisasno bered ii me dagise je qama kooli ejemba ragiti, ii
mendeema oono ano sora ii kaaagadee mendeema siigiano jegitiwaa so oono.
12
Mendeema oono ne timbirigogi Jiisasno gowokouruta kokae iijoro, Nene kitia
tiwilaawabotiwaajo ii mono me kululuuwu.
13
Kae iijoro baali bered 5 iikanoa ne
kitia reremoa mesaogi raroti, ii me kululuugi konde 12 kano keme saa qero.
14
Jiisasno agoleto kae mero ejembano iima waligo jegi, Gejatootoo eja
namono asugiwaatiwaajo jegiti, iino mono oano ii kolooja.
15
Kae je Jiisaswaajo
otokoria maama ki pogia koloowaatiwaajo romogogi. Romogo ka liligo mu
waligo ki kuu mubombaajo agi. Kae agi moma koto iiima togo oomesao
mombo baaano uma aodee laligoro. Kia.
Mat 14.22-33; Maak 6.45-52
16
Negi tegoro mare kolooro Jiisaswaa gowokouruta yoono apu ago goraayano
kemegi.
17
Keme wagono uma goma ii mesao apu ago koto leege Kaperneam
goma baage kegi. Kegi goma tiiro Jiisasno kile yooono mende asugiro.
18
Kegi
haamo kotakota qero apu agono geriawo qindiima uma kamaaro.
19
Uma kamaaro loqano qe nago 5 me 6 kilomiita kawaa so kegi Jiisasno apu
ago qagano rii rii wago kosiano karo iima aaru toroko mogi.
20
Kae mogi kokae
iijoro, Neeno kaje. Toroko mende mobu.
21
Kae iijoro Jiisasno wagono
ubaatiwaajo ijogi uro. Uro wagogiano iikanondee uulaawo uuama balo goraayano
kembombaa agiti, iikano keugi. Kia.
Ejemba yoono Jiisaswaajo uu mogama bimbimgogi.
22
Iikano keugi goma ano ejemba tuu somata yoono apu ago leege toroqe
laligo kokae romogogi, Wora wago motoogono raro iini Jiisasno gowokouruta
yoowo wago iikano mende uma kenjaa. Jiisas ooma agiodee kegi. Wago morota
mo mende iini. Kawaajo Jiisasno mombo koi laligoja.
23
Kae romogo tosiano kokae jegi, Wago motoogono kegito, oano,
Taiberias taonoa wago tosaaa kagi. Wago ii Pono beredwaajo dagise je qama
kooliro ne ranii, mono goma iikawaa kosiano kagita Jiisasno wago iyooonoga
mono uma keno me nomae?
24
Ejemba tuu yoono kae je Jiisas ano gowokouruta
kano mende mokoloo oogi. Kae iima moma kaaiadee wagono uma Kaperneam
taono kema Jiisas mogagi. Kia.
Jiisasno laaligo kotigaa neneya kolooja.
25
Ejembano Jiisas mogama apu ago leege luage baage mokoloo iima
kokae ijogi moro, Oo Somatanana, gii mono naa kambano koi kajaa?
26
Kae ijogi kokae meleema oono, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe
mobu: Oo agoleto mewe iigitiwaajo ama nii mende mogama nonjuto, nene bered
kotuegowe ne timbirigogiti, mono iikawaajo nii notaa koi kaju.
27
Nene aliwaati, ii
mokoloowombaajo janjari mende rii laligowuto, uuwaa neneya laaligo kombombaa
oomakeji, mono ii bua qe aowombaajo kapara koma laligowu. Ama Anutuno
muge silimbaa Siwe gomambaa Eja Hoa muro ku-usuano tururo uuwaa nene oono
oyaboya mokoloowu. Kae ama laligo kotii komu toroqe tetegoya qaa laligowu.
28
Kae meleema oono kokae qisi mugi, Anutuwaa uusiia otaa nanameme tania
mono nomae ani sokonaga?
29
Qisi mugi kokae meleeno, Anutuno eja wasi muroti, oo ii moma laari mu
laligowu. Nanameme iikano mono Anutuwaa uusiia otaa kolooja.
30
Kae meleeno kokae qisi mugi, Kae kolooro gii mombo naa agoletoga
esuawo mo mena iima moma laari gombonaga? Gii mono naa iwoi mo Moosesno
ano, iikawaa so ama mewaga?
31
Bua Tere mo kokae oogita eja, Iino Siwenoga nene
bered oono negi. Qaa iikawaa so ananaa ambosako yoono balo qararakokoano
kema laligo nene qata mana ne laligogi ano gii mono kaniaga Mooses uugu nomae
qendeenaga?
Balo qararakokoano Anutuno gomaamba so gomaambawaa iwoi
qendeenaga?
Balo qararakokoano Anutuno gomaamba so gomaambawaa iwoi
jokaa taaa ano afaaa aju paora kaaa ano namono ero iima seleege sombeno kema jokaa taaa ano afaaa aju paora kaaa ano namono ero iima seleege sombeno kema
me kululuu kuugiano ka bered loolooria me nekegi. Eks 16.13-36 me kululuu kuugiano ka bered loolooria me nekegi. Eks 16.13-36
32
Qisi mugi Jiisasno kokae iijoro, Oo iikawaa kania saano mende moma
kotoju. Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Moosesno agoleto Toya
mende kolooro. Iino nene bered ii Siwenoga mende oono negito, neenaa Amanano
mono Siwenoga bered oaboa ii oomakeja.
33
Anutuwaano nene bered ii Siwenoga
kamaa asugi goma so ejemba laaligo kombombaa oomakeja.
34
Kae iijoro kokae jegi moro, Oo Po, gii kamba so nene bered ii nonona ne
laligowoa.
35
Jiisasno ii moma kokae iijoro, Niino laaligo kombom-baaa neneya kolooje.
Mono noono kaji, iino ne timbirigo wosoya kamba mono mende kiwaa.
Mono nii moma laari nomakeji, iino apuwaajo mende mobaa.
36
Kae anogo oo nii
niima kotojuto, kile mende moma laari nonju. Ii jewe moju.
37
Ano kile Amano ejemba
tosaaa nomakeji, iyoono kuuya noono kawu. Mono noono kawaati, niino mono ii
mende yakarimaa.
38
Niino Siwenoga kamaa neenaa siinano iwoi la ama me laligomambaajo
mende asugiwe. Kae qaago. Wasi nonoti, mono iwaa uusiia otaa gawo me
laligomambaajo kamaawe.
39
Wasi nonoti, iwaa uusiia ii kokae eja: Iino ejemba noo boronano ama oono
laligojuti, niino ii kuuya kala koma ooma laligowe iyooonoga mono mo mende
soo tiwilaawaa. Mende tiwilaagi niino ii kamba somatano oomindii me gbili
oomaa.
40
Amanaa uusiiano kokae eja: Tosiano Meria iima moma laari mujuti, iyoono
kuuya kamba kokaamba letoma laaligo kombombaa bua qe ao laligowuya. Kae
laligo komugi niino ii kamba somatano oomindii me gbili oomaa.
41
Jiisasno kae iijo qaa kota mo kokae jero, Niino laaligowaa nene hoa
koloo Siwenoa kamaa asugiwe. Kae jerotiwaajo ama Juuda jotamemeya yoono
moma boli uugiano indi-unduru je je mugi.
42
Je mu jegi, Eja koi Jiisas,
Joosefwaa meriaga. Iwaa nemumaa ii saano moma oronjonto, mono nomaembaajo
Siwenoa kamaa asugiwe, jeja?
43
Kae jegi moma kokae meleeno, Uugiano mono mende indi-unduru je je
nombu.
44
Ama nii wasi nonoti, iino ejemba mende horo oonji ee, ooonoga
mono noono kamambaajo amamaawaa. Hororo kanagi ee, niino ii mono kamba
somatano oomindii me gbili mumaa.
45
Gejatootoo yooo Buju Tereno qaa mo kokae oogita eja, Anutuno ii kuuya
kuma oono mobu. Amano ejemba kuma oono qaa moma uu konogiano ama
laligojuti, iyoono mono korebore noono kawuya.
46
Ejemba mono Ama mende iima
laligoja. Amawaanoa kamaaroti, ii motoogono mono ii iima laligoja.
47
Niino qaa hoa
too mo kokae iijowe mobu: Mono nii moma laari nonji, iino mono laaligo
kombombaa bua qe ao laligo ubaa.
48
Niino laaligo kombombaaa nene hoa kolooje.
49
Mobu! Ooo
ambosakourugiano balo qararakokoano kema laligo nene qata mana ne
laligogito, kile komu gisaagi.
50
Yoono komugito, nene bered kamba kokaamba
Siwenoa kamaa laligoji, mono ii ne laligo koomu kombombaa mende komuwaa.
51
Nene bered laaligoyawo Siwenoa kamaaroti, ii niino kolooje. Mono nene ii
ne laligowaati, iino mono tetegoya qaa kotii laligowaa. Nene mu laligomaati, ii noo
busuna. Gomaa gomaa yoono kotii laligowutiwaajo ii ama oomaa.
52
Jiisasno kae meleeno Juuda jotamemeya yoono batugiano uugereno je qisi
ao jegi, Yei! Eja koi kano mono nomae ama busuya nonono newonaga?
53
Ii moma jegi kokae iijoro, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Oo
Siwe gomambaa Eja Hoaa saya ano busuya mende newuyati ee, laaligo kombombaa
iikano mono ooo uugiano mende ewaa.
54-55
Noo sanano apu hoa kolooja ano noo
busunano nene hoa kolooja. Kawaajo mono noo sa busuna nekeji, iino mono
letoma laaligo kombombaaa bua koloo laligo ubaa. Kae laligo komuro niino ii
kamba somatano mindii me gbili mumaa.
56
Mono noo sa busuna nekeji, iino mono niwo qokotaa namakeja ano niino
iwo namakeje.
57
Amano Laaligo Toya koloo wasi noma wona koloo nemu koma
nono kotii laligoje. Kaaiadee mono nii ne nomakeji, niino mono kaaiadee iwaa
wota koloo nemu koma mube saano kotii laligowaa.
58
Nene hoa Siwenoa kamaaroti,
ii niino kolooje. Ooo ambosakourugiano Anutuwaano nene ne laligo komugito,
kamba kokaamba ooonoga mono bered koi ne laligowaati, iino mono tetegoya qaa
kotii laligowaa.
59
Jiisasno Kaperneamtaombaa qamakooli miriano nama qaa ii je kuma oono.
Kia.
31 Eks 16.4, 15; Ond 78.24

45 Ais 54.13
Kia.
31 Eks 16.4, 15; Ond 78.24

45 Ais 54.13
Gowoko mamagano uugia boliro Jiisas mesaogi.
60
Jiisaswaa gowokouruta yooonoga mamagano qaa ii moma jegi, Qaa je jeji,
iikano mono qaa kota lombotawo kolooja. Ii moni uunanano bimoo bolidaboroja.
Kawaajo ii mombo mobombaajo mojonana tiijiwaajo ii mono mesaowoa.
61
Gowoko yoono Jiisaswaa qaawaajo moma boli uugiano indi-unduru je
je mugi Jiisasno ii uutano moma kokae jero mogi, Qaa jejei, ii moma boliju me
qaago?
62
Qaa iikawaajo moma bolijuti ee, kanage mono nomae koloonaga? Siwe
gomambaa Eja hoano wala goma laligo kouroti, eukano mombo eleema uro iibuti ee,
kamba iikano mono nomae mobuya?
63
Ua Toroya iino ejemba me gbili oomakeja. Oo namo embawaanoa koloo
busugiawo koloojuto, kolokoloo dogogano mende koloo ooagiaa esugiano ee
letoma Siwewaa bua mende kolooju. Ii qaago totoo. Ua Toroyano laaligo
kombombaa oonji, niino qaa kota ii je asariwe moma laligogi.
64
Kae moma laligogito,
ooonoga tosiano kile nii mende moma laari noma laligoju. Dae yoono mende
moma laari mugiti ano morono kanage memelolo me mubaati, Jiisasno ii
kanakanaiyanoga moma kouro. Iikawaajo qaa kae jero.
65
Kae je toroqe jero, Kawaajo niino kokae iijowe mobu: Noo Amanano
ejemba mo mende inaa muji ee, iino mono noono kamambaajo amamaawaa.
66
Qaa iikawaajo ama gowoko iyooonoga mamagano piriri ama ziriziri koloo
mesao iwo mende toroqe kema kagi.
67
Kawaajo Jiisasno gowoko 12 ii kokae iijoro,
Oono mono kaaiadee nomesao kembombaajo moju me qaago?
68
Kae jero Saimon Piitono meleeno, Oo Po, nonono mono morowaano
kembonaga? Laaligo kombombaaa Bua qaaya ii mono goono eja.
69
Giino
Anutuwaano eja soraaya koloojai, nonono ii moma laari moma asari laligojo.
70
Kae meleeno Jiisasno moma iijoro, Niino eja 12 oo meweego oombe ano
ooonoga mono bologaa waa kolooja.
71
Juudas Saimon Iskariotwaa meria iino
gowoko 12 yooo batugiano laligo kanage memelolo me muro. Jiisasno qaa ii
iwaajo moma iijoro. Kia.
68-69 Mat 16.16; Maak 8.29; Luuk 9.20
iwaajo moma iijoro. Kia.
68-69 Mat 16.16; Maak 8.29; Luuk 9.20
Jon Jon
<<
66
>>
*6:4: Anutuno wala eeano iiima koboo uuuguroti, Juuda yoono kawaajo gbani so kamba ama aisookeju. Koo qaano qata Pasowa jeju. Eksodus 12.15
6:9: Baali ii dumu, wiit, out ano yago yooo alagia mo.
6:31: Balo qararakokoano Anutuno gomaamba so gomaambawaa iwoi jokaa taaa ano afaaa aju paora kaaa ano namono ero iima seleege sombeno kema me kululuu kuugiano ka bered loolooria me nekegi. Eks 16.13-36
6:59: 31 Eks 16.4, 15; Ond 78.24
6:59: 45 Ais 54.13
6:71: 68-69 Mat 16.16; Maak 8.29; Luuk 9.20
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
77
>>
7
Jiisasno kouruta yoowo qaa ami mogi.
1
Juuda jotamemeya yoono Jiisas qewombaajo kapara kogitiwaajo Judia
prowins uutano kema kamambaajo togoro. Kawaajo Judia mesao Galili prowins
uutano kema liligo laligoro koi tosaaa tegoro.
2
Ii tegoro Juuda yooono kendo mo
qata teuteuhalihali kawaa kambaano toriro.
*Teuteuhalihali ii kokae: Wain gawogiano
qata teuteuhalihali kawaa kambaano toriro.
*Teuteuhalihali ii kokae: Wain gawogiano
kema gere sea me kuu qe iikano e wee 8 aisoo kendo rama laligogi. Wee kema gere sea me kuu qe iikano e wee 8 aisoo kendo rama laligogi. Wee
konogano korisoro uuta agi. Wala eeano balo qararakokoano gbani 40 kawaa so konogano korisoro uuta agi. Wala eeano balo qararakokoano gbani 40 kawaa so
opo kuugiano e ka laligogiti, ii romogo aisoogi. Lew 23.33-36, 39-43; Dut 16.13-15 opo kuugiano e ka laligogiti, ii romogo aisoogi. Lew 23.33-36, 39-43; Dut 16.13-15
3
Kawaajo Jiisaswaa kourutano kokae ijogi, Gii kokano laligo agoleto
mekejai, ii gowokourugano kaaagadee iima kotowutiwaajo gii mono goma koi
mesao Judia kena sokombaa.
4
Mono ao asugano asugimambaajo momakeji, iino
iwoi mo aasagoyano mende mekeja. Agoleto kaaa mekejai-waajo mono ejemba
tuua tuua yooo jaagiano kema asugi kaniaga iisaamba.
5
Kourutano mende moma
laari mu tompi laligogitiwaajo ama kae la ijogi.
6
Kae ijogi kokae iijoro, Niino uuwaa gawo asugano memaatiwaa
kambaano mende ka kuuro laligojento, ooo kambagiano mono suula kembutiwaa
so eja.
7
Balo ejembano kazi ama oombombaajo amamaakejuto, niino iyooo nana-
memegia bologa iisaama nago jewe mojutiwaajo mono nii kazi ama nomakeju.
8
Kemaatiwaa kambanano mende ka kuuja. Kawaajo niino korisoro kendo kokano
mende umaa. Niino mirino rabe oono saano kema uma aisoowu.
9
Qaa kae iijo
Galili prowins uutano toroqe laligoro. Kia.
2 Lew 23.34; Dut 16.13
Galili prowins uutano toroqe laligoro. Kia.
2 Lew 23.34; Dut 16.13
Jiisasno teuteuhalihali korisorono laligoro.
10
Jiisaswaa kourutano teuteuhalihali kendombaajo kegito, ao mirino rama
kanage asugano qaagoto, asago kema Jerusalem uro.
11
Juuda yooo
jotamemeurugiano korisoro kambaano Jiisaswaa jaaya mogama qisiqisi ama kokae
jegi, Eja ii dakano raja?
12
Ejemba tuu yoono batugiano Jiisaswaajo sae qaa mamaga jegi. Tosiano
Eja ii awaa soro, jegito, tosiano kokae jegi, Qaago! Iino mono ejemba tuulelembe
ekalolo ama me oono kaamaa kolookeju.
13
Kaa kaa la jegito, Juuda jotamemeya
yooojo toroko moma laligogitiwaajo mono iwaa qaaya asugano mende jero. Kia.
Jiisasno aaa kania ejemba kuma oono.
14
Kendo korisoro biiwiano laligogi Jiisasno jiwowo jigo toto uutano uma
kanai ejemba kuma oono.
15
Kuma oono Juuda yoono waligo kokae jegi, Eja koi
momo jake uutano mende uma kile Bua Terewaa kania nomae moma sororogoja?
Kae je waligogi.
16
Waligogi kokae iijoro mogi, Momo Bua jekejei, niino iikawaa Toya mende
kolooje. Neeno qaagoto, wasi nonoti, niino mono iwaa momoya me ka jekeje.
17
Ejemba mono Anutuwaa uusiia otaa ama memambaajo moji, iino momo qaa jewe
iikawaa Toya morono kolooji, ii moma kotowaa. Anutuno Buaya noo uunano ano
asugija me neenaa uunaajo qaa la jekeje?
18
Mono iyaaa uutaano romogo qaa jekeji, iino ao qabuayawo
koloomambaajo moja. Kae mojato, wasiwasi eja mo toyano qabuayawo
koloowaatiwaajo kapara konji, iino mono jotamemeya hoaboa gbigbaoa qaa
kolooja.
19
Moosesno Kana qaa ama oonota ii eja me qaago? Ii ejato, ooonoga
mono ii mende te koma otaakeja. Oo mono naambaajo kapara koma nii
nuwombaajo romogoju?
20
Kae iijoro moma ejemba tuu yoono kokae meleegi, Omejiilano mono
uugano keme nanja. Morono kapara koma gii gumambaajo romogoja?
21
Kae meleegi iijoro mogi, Niino agoleto motoogo mewe oo korebore aaru
kiko qeju.
22
Moosesno selegiano Anutuwaa aiwese kotowombaajo je koto oonoti,
oo Moosesno ii wala mende je kotoroto, ambosakourunana yoono ii kanai me
laligogi sili ii nonoono karo Sabat kendono kaaagadee eja selegia kotokeju.
23
Anana Mooseswaa Kana qaa waleeni sigisogo koloowa-botiwaajo kotakota
mojo. Ii mojonto, qaa ii qetama Sabat kendono kaaagadee eja selegia koto kile
ooagia mende je ao silemale laligoju. Kae laligojuto, niino eja jumua Sabat
kendono me qeago mubeti, iikawaajo mono naambaajo nii yo je nonju?
24
Oo
ejemba selegia iikayadee iima iikaaa kano bakasasa gosi qaa la je tegokejuti, ii
mono mesaowu. Ii mesao uugia tororo moma gosi qaa hoagadee je tegowu. Kia.
22 Jen 17.10; Lew 12.3 23 Jon 5.9 22 Jen 17.10; Lew 12.3 23 Jon 5.9
Jiisasno Hamoqeqe Toya kolooja me qaago?
25
Jerusalem toya yooonoga tosiano kokae jegi, Eja kapara koma qewombaajo
romogojuti, iino mono ii me?
26
Iibu, iino ejemba jaagiano asugano qaa jero mende je
muju. Kawaajo eja koi kano Hamoqeqe Toya Kraist kolooji, qaa ii hoa galekoko eja
yooo gejagiano kemero moju me qaago?
27
Hamoqeqe Toya Kraistno kawaatiwaajo je
kouma laligogiti, iino Daekaya koloowaati, ii mono mo mende mobaa, jejuto, eja koi
kano daekaya kolooroti, ii saano mojo.
28
Kae ami mogi Jiisasno jiwowo jigowaa toto uutano nama aroya me metaama
kuma ooma qaa kokae jero, Oo noojo kokae jeju, Eja ii moma mu gomaa
dakanoga ii saano mojo. Neenaa ku-usu qagano mende koloo nanje. Wasi
nonoti, iino wasiwasi Toya hoa kolooro ii mende moma koto mu laligoju.
29
Iino
wasi nono iwaanoga kamaawetiwaajo ii saano moma muje.
30
Kae jero ii me somogowombaajo mogito, kambaano mende ka
kuurotiwaajo ama mono seliano mende mero.
31
Kae mogito, ejemba tuu somata
yooonoga mamagano moma laari mu kokae jegi, Kraistno kawaati, iino mono eja
koi uugu agoleto me laligowaa me nomae? Kae taniaa kolooja. Kia.
Jiisas me somogowutiwaajo nagu gale wasi oogi kagi.
32
Ejemba tuu yoono Jiisaswaajo kae niinogiino je jenokooli agiti, ii Farisii
(Kana qaawaa kaparakoko) yoono mogi. Ii moma jigo gawo gale yoowo nama
kiropo gale (sikiriti) tosaaa wasi oogi me somogowombaa kagi.
33
Kagi Jiisasno
kokae jero, Niino oowo kamba torodaamo toroqe laligomaa. Ii laligogo
oomesao wasi nono kamaawetiwaano eleema umaa.
34
Ube iwaa noma laligowuto,
nii mende mokoloo nombuya. Niino goma laligomaati, oo iikano kawombaajo
amamaawuya.
35
Kae jero Juuda jotamemeya yoono batugiano kokae amigi, Nono mokoloo
mubombaajo amamaawoa, jeja. Iikawaajo mono dakano umambaajo jeja? Juuda
ejemba tosiano deema kantri tosiano kema Griik yooo batugiano laligojuti, mono
iyooono kema Griik ejemba kuma oomambaajo moma jeja me?
36
Qaa kokae jeja,
Iwaa noma laligowuto, nii mende mokoloo nombu, ano qaa mo kokae jeja, Niino
goma laligomaati, oo iikano kawombaajo amamaawuya. Qaa woi yoroo kanagara
nomae?
Laaligo kotigaa apuyano mono jaaya too koubaa.
37
Kae amigito, kendo aisoogiti, iikawaa wee konoga somata kano ka kuuro
Jiisasno nama kotakotagadee qama kokae jero, Mono apuwaajo moji, iino mono
noono ka newa.
38
Bua Tereno qaa mo kokae oogita eja, Mono nii moma laari
nonji, iwaa uutanoga laaligo kotigaa apuyano mono too sasago koumakebaa.
39
Kae
jeroto, qaa ii Ua Toroyaajo sare ama kokae jero, Dae oono nii moma laari nonjuti,
oono mono Ua Toroya bua qe ao laligowuya. Anutuno Jiisas namono
laligorotiwaa so Siwewaa asamararaa mende muro laligoro. Iikawaajo Ua Toroya mende
wasiro kamaa uugiano kemero ee laligogi. Kia.
37 Lew 23.36 38 Eze 47.1; Zek
wasiro kamaa uugiano kemero ee laligogi. Kia.
37 Lew 23.36 38 Eze 47.1; Zek
14.8 14.8
Ejemba batugiano deendee kolooro laligogi.
40
Jiisasno kae jero ejemba tuu somata yooonoga tosiano qaa ii moma kokae
jegi, Eja koi kano mono oaga gejatootoo eja asugiwaatiwaajo jegiti, mono ii kolooja.
41
Tosiano jegi, Iino Hamoqeqe Toya Kraist kolooja. Kae jegito, tosiano
qewago jegi, Kraistno mono nomae Galili prowinsnoga kanaga? Ii mende sokonja.
42
Bua Tereno kokae jeja, Ki Deiwidno Judia prowinswaa tao melaa Betlehem
kano laligoroti, Kraistno iikanoa koloo Deiwidwaa gbiliuruta yooonoga mo
koloowaa.
43
Kaa kaa la jegi ejemba tuu yoono Jiisaswaajo ama juma deegi.
44
Yooonoga tosiano me somogowombaajo mogito, mono seliano mende mero.
Kia.
42 2 Sml 7.12; Mai 5.2
Kia.
42 2 Sml 7.12; Mai 5.2
Juuda gale yoono Jiisas mende moma laari mugi.
45
Jiwowo jigowaa kiropo gale (sikiriti) yoono eleema jigo gawo gale ano Farisii
(Kana qaawaa kaparakoko) yooono kagi kokae je oogi, Oo naambaajo ii
mende me kaju?
46
Je oogi kokae meleegi, Eja iikano qaa jekeji, mono kamba mono qaa
tania kaaa mende jero.
47
Kae meleegi Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono qisi je oogi,
Oo kaaiadee ekalolo me oono laligoju me?
48
Galekoko eja nonoonoga
mono mono ii mende moma laari muro. Ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko)
nonoonoga mono mo uuta iwaano baage meleeno me qaago?
49
Kae qaago
totoonto, ejemba tuulelembe Mooseswaa Kana qaa mende moma koto Jiisaswaa qaa
moma gadokopa qaa la jekejuti, iyooono qaa sea ii mesaowoa! Anutuno mono ii
qasuaa oono tiwilaawuya.
50
Kae je oogi eja qata Nikodeemus wala Jiisaswaano karo qambamamba qaa
muroti, iino kaaagadee iyooonoga mo koloo batugiano rama kokae iijoro,
51
Eja mono sigisogo anoti, ii mende qisini jero momago kile gosini sokonja me
qaago? Mende gosi qaaya ee la je tegowoati ee, mono anono Kana qaanana qewoa
me? Ii mende sokombaa.
52
Kae jero moma kokae meleema mugi, Gii kaaagadee Jiisas kaaa meleema
Galili qanda ejaga kolooja me? Galili prowinsnoga gejatootoo eja mo mende
koloowaati, ii mojo. Kaya ii geego Bua Tere weego kania mogama moma kotowa.
53
Kae jenokooli ama juma deema mirigiano kegi. Kia.
50 Jon 3.1-2
53
Kae jenokooli ama juma deema mirigiano kegi. Kia.
50 Jon 3.1-2
Jon Jon
<<
77
>>
*7:2: Teuteuhalihali ii kokae: Wain gawogiano kema gere sea me kuu qe iikano e wee 8 aisoo kendo rama laligogi. Wee konogano korisoro uuta agi. Wala eeano balo qararakokoano gbani 40 kawaa so opo kuugiano e ka laligogiti, ii romogo aisoogi. Lew 23.33-36, 39-43; Dut 16.13-15
7:9: 2 Lew 23.34; Dut 16.13
7:24: 22 Jen 17.10; Lew 12.3
7:24: 23 Jon 5.9
7:39: 37 Lew 23.36
7:39: 38 Eze 47.1; Zek 14.8
7:44: 42 2 Sml 7.12; Mai 5.2
7:53: 50 Jon 3.1-2
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
88
>>
8
Emba mono serowili ano mokoloogi.
1
Mirigiano kegito, Jiisasno kema Oil gere baaano uro.
2
Uma e goma ano
umugawodee mombo eleema jiwowo jigono uro ejemba tuu kuuya ka liligo mugi
kamaa rama kuma oono.
3
Kuma oono Kana qaawaa boi ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono
emba mo wama iwaano kagi. Emba iino serowili mero iikawaajo me somogogiti, ii
wama tuu jaagiano agi.
4
Jaagiano ama Jiisaswaajo jegi, Boi, emba koi kano
olokalu ama mero mono iikanondee mokoloo me kajo.
5
Mooseswaa Kana qaano
emba kaaa ii jamono gili qeni komuwaatiwaajo je koto nononota eja. Kae ejato,
giino iwaajo nomae jewaga?
6
Kae je iikano mondo Jiisas qaawaa timbino horoni amamaaro kania mokoloo
qaa jakeyano ama qewombaajo jegi. Kae jegi usugo kamaa boriano tere mo
namono ooro.
7
Ooroto, toroqe kapara koma qisi mugi hak otaama waama dindia nama kokae
iijoro mogi, Ooonoga mono sigisogo mo mende ama laligoji, iino mono saano
jamo mutuya me gili qewaa.
8
Kae iijoro mogi mombo usugo kamaa tere mombo
namono ooro.
9
Jiisasno qaa jeroti, iikano ooma somogoro iyagia sigisogogia gamuyawo
agiti, ii Anutuno qendeema iyagiaa uugiano nago jero isiosogia qaono. Iikano
qaono qaa bok nagi wagiano wala oomesao keno iwaa qereweano gematano keno
tosaaa motomotoo yoono kokomomola me kuuya kendaborogi. Konogano keno
Jiisasno penjo kuu raro embano yaodee iwo nano.
10
Jiisasno otaama waama
dindia nama emba ii iima kokae ijoro, Emba, gii qaa jakeyano ama gombombaajo
jejuti, iyoono mono daege gii geega nii neena kenju? Yooonoga mono nama gii
komuwagatiwaa qaaya mende je tegoja me?
11
Ijoro moma meleeno, Oo Po, mono mende je tego nonja. Kae meleeno
ijoro, Niino kaaagadee gii mende je tego gonje. Gii mono keteda koi kanai
sigisogo mombo mende ama laligowa. Kia.
5 Lew 20.10; Dut 22.22-24
sigisogo mombo mende ama laligowa. Kia.
5 Lew 20.10; Dut 22.22-24
Goma so ananaa asasaganana ii Jiisas.
12
Jiisasno qaa mombo toroqe kokae iijoro mogi, Niino ejemba gomaa
gomaa rama kenjuti, ooo asasagagia kolooje. Mono nii notaa kawaati, iino mono
pagamano umbuqumbula mende kuu laligowaato, laaligo kotigaa asasaga iikawaa
uutano laligowaa.
13
Kae iijoro Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono kokae ijogi,
Geegodee kaniaga nago je asarikejai, iikaaa ii mende sokonja. Qaago.
14
Kae ijogi kokae iijoro, Niino daakaya kamaa kaweti ano dakano kema
umaati, ii modaboroje. Kawaajo neeno kaniana nago je asarikejei, qaa ii mono
saano sokonja. Ii sokonjato, oo noo kaniana ii oano mende moma kotoju.
15
Oono
ejemba selegia iikayadee iima iikaaa kano bakasasa gosi ooma qaagia tondu je
tegokejuto, niino ejemba mombaa qaaya mende je tegokeje.
16
Nii neenodee mende laligojento, Ama wasi nono kaweti, iino mono niwo nano
laligojo. Iikawaajo mombaa qaaya je tegowenagati ee, ii mono dindiagadee gosi
soyano je tegowenaga.
17
Woino qaa mo uumotoo ama nago jeri kotiikeja. Qaa ii
ooo Kana qaano kaaagadee oogita eja.
18
Niino neenaa kaniana nago jekeje ano Ama wasi nonoti, iino kaaagadee
noo kaniana nago jekeja. Kawaajo woi koloojo iikano saano kotii sokondaboroja.
19
Jiisasno kae jero moma kokae qisi mugi, Goo Maga ii dakano laligoja?
Qisi mugi meleeno, Oo nii ano Mana noroo kanianara mende moma laligoju. Oo noo
kaniana moma kotowuyagati ee, mono noo Mana kaaagadee moma mubuyaga.
20
Jiisasno jiwowo jigowaa nandu du kosiano nama ejemba kuma ooma qaa ii
jero. Ii jeroto, kambaano mende ka kuurotiwaajo ama mono ii mende me
somogoro. Kia.
12 Mat 5.14; Jon 9.5 13 Jon 5.31 17 Dut 19.15
somogoro. Kia.
12 Mat 5.14; Jon 9.5 13 Jon 5.31 17 Dut 19.15
Dakano umaati, oo iikano ubombaajo amamaawuya.
21
Jiisasno qaa mo kokae toroqe iijoro, Niino oomesao kema laligowe oo
nii mogama noma laligowuya ano sigisogo agiti, iikano qokotaa nama koomu
kombombaa komuwu. Iikawaajo dakano umaati, oo iikano ubombaajo
amamaawuya.
22
Juuda jotamemeya yoono ii moma jegi, Kokae jeja, Dakano umaati, oo
iikano ubombaajo amamaawuya. Qaa ii nomae? Aro aomambaajo jeja me?
23
Kae jegi iijoro, Oo namo kokawaa toya koloo laligojuto, niino goma balo
eukawaa buaga kolooje. Oono balono koloo namo kokawaa bua koloo laligojuto,
niino waladee namo koi kano mende koloowe.
24
Mende koloo laaligowaa kania
kamba so laligo koubeti, niino mono ii kolooje. Noojo kae mende moma laarijuti
ee, mono sigisogo agiti, ii mende mesao iikano qokotaa nama koomu
kombombaa komuwuya. Kania iikawaajo ama kokae iijowe moju, Oo sigisogo
agiti, mono iikano qokotaa nama koomu kombombaa komuwuya. Qaa ii oano.
25
Qaa ii moma kokae qisi mugi, Gii mono moroga kolooja? Qisi mugi meleeno,
Kaniana iisaambe modaborojuti, niino mono ii kolooje.
26
Niino ooojo qaa mamaga
saano toroqe jewenaga ano sigisogo mamaga agiti, iikawaa qaaya saano je
tegowenagato, wasi nonoti, iino mono noo wasiwasi Tona hoa kolooja. Iino qaa jero
iwaanoga moma kouma laligojei, niino mono qaa ii asugano jewe gomaa gomaa
yoono momakebuya.
27
Kae meleenoto, Amawaajo qaa toroqe jeroti, iyoono ii mende moma asarigi.
28
Jiisasno toroqe kokae iijoro, Niino laaligowaa kania kamba so laligo koubeti,
mono ii kolooje. Iikawaa kania ii kanage saano moma asariwuya. Niino iwoi mo
neenaa esunano me neenaa uunaajo mende amakejento, Amanano qaa kuma noma
laligoroti, mono iikawaa so qaa jena koi jekeje. Qaa kota woi iikawaa kania ii kanage
moma asariwuya. Oo Siwe gomambaa Eja Hoa kosigogi eu uma komuwaati, kamba
iikano ii saano moma asariwuya.
29
Wasi nonoti, iino mono niwo nano laligojo. Nanameme moro sokoma mukeji,
niino mono suula ii amakeje. Kawaajo iino mende nomesaoro neenodee mende
laligoje.
30
Qaa kae jerotiwaajo ama ejemba mamagano uugia meleema Jiisas moma laari
mugi. Kia.
Aabrahambaa gbiliuruta qolomologoya ano Jiisas.
31
Jiisasno Juuda ejemba tosiano moma laari mugiti, iyooojo qaa kokae iijoro,
Noo Bua qaanano uugiano kemero kano qokotaa silia qe nanjuti ee, mono oano
noo gowokouruna kolooju.
32
Kae laligo qaa hoaa kania moma kotogi Bua qaa
hoano oo bologagiaa kasanoga isama oono solaa (frii) koloo laligowuya.
33
Kae jero moma meleema kokae jegi, Nono Aabrahambaa gbiliuruta laligo
kanageso walaga koloojo. Kawaajoa eja mono kasa gbado me nonono
laligojoiwaajo jejai, ii qaago. Nono mono kamba mono kamaaqeqeta kaaa mende
koloo laligoni. Ano gii nomaembaajo ama kokae jeja, Kasanoga isama oono
solaa koloo laligowuya? Qaa ii mende sokonja.
34
Kae jegi kokae meleema oono, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe
mobu: Sigisogo anjuti, kuuya iyoono sigisogowaa weleqeqe omaya tawagia qaa
laligogi iikawaa kasano kokosii oomakeja.
35
Kokosii oomakejato, weleqeqeno
toyaa miri uutano kamba so mende laligo ubaa. Iyaaa Meriano saano miriano
kamba tetegoya qaa laligowaa.
36
Meriano bologaa kasanoga isama oono solaaniwuti ee, oono mono
oano kasa gbadoya qaa solaa (frii) koloo laligowuya.
37
Oo Aabrahambaa gbiliuruta
laligojuti, mojento, bologano uugia gojonjiwaajo noo Bua qaanano qososoni ooma
kondondogo kamaakeja. Kania kawaajo mono kapara koma nii nuwombaajo moju.
38
Niino Amanaa kooroano laligo iwoi iima laligo koubeti, iikawaa qaayaga jekeje.
Oono kaaagadee magiano qaa iijoroti, iikawaa so amakeju.
39
Jiisasno kae meleema oono kokae jegi moro, Aabrahamno mono ananaa asa-
ambonana kolooja. Kae jegi moma jero, Oo Aabrahambaa gbiliuruta koloowuyagati
ee, mono iwaano nanameme otaagi sokonaga.
40
Iikawaa tania kokae kolooja: Niino
Anutuwaa jetanoga qaa moma iikawaa so qaa oaboa ii jewe momakeju. Kamba
kokaamba oo kapara koma eja nii nuwombaajo mojuto, Aabrahamno kaaa mende
ano.
41
Ooagiaa maurugiaa nanamemegia iikayadee otaa laligoju. Kae jero ijogi,
Serowili kanano koloo manana qaa (gua mera) mende koloojonto, Mananawo
laligojo. Anutu iyaa motoogono mono ma koma nononja. Kia.
33 Mat 3.9; Luuk
laligojo. Anutu iyaa motoogono mono ma koma nononja. Kia.
33 Mat 3.9; Luuk
3.8 3.8
Oo Kileaa Toyaa bua kolooju, jero.
42
Jiisasno kokae iijoro, Anutuno ao ma koma oonagati ee, niino
iwaanoga kamaa koloowetiwaajo mono saano nii uu jopago nombuyaga. Neenaa
esuno nemu kono mende kolooweto, Anutuno wasi nono kamaa laligoje.
43
Qaa
jekejei, ii naambaajo moma asariwombaajo bimookeju? Noo qaanano uugia
undeenjiwaajo ii moma kotowombaajo mojogia tiiro zizi togokeju. Kawaajoa ii moma
asariwombaajo amamaakeju?
44
Mono magia Bologa Toyaa bua kolooju. Siigia kombombaano mono
magiaa siia bologa otaawutiwaajo eja. Iino kanakanaiyanoga ejemba uugi koomu
ejaga koloo kouma laligoja. Qaa hoano uutano mende nanjiwaajo ama qaa hoa
uugu siliqalu nanja. Qolomolo jeje ejaga koloo qolomolo jejewaa wa koloojiwaajo
qolomolo jekeji, ii mono aaa uutaajo jekeja.
45
Iino qolomolo jekejato, niino qaa hoa jekejei, oo iikawaajo nii mende
moma laari nomakeju.
46
Oo kuuyano noo kaniana kokae qendeembombaa
amamaakeju: Iino sigisogo ano qaayawo laligoja. Kaniana iikaya moganjuto, niino
qaa hoa jekejei, ii mono naambaajo mende moma laari nonju?
47
Mono Anutuwaa bua kolooji, iino mono Anutuwaano qaa geja ama
momakeja. Oo Anutuwaa bua mende koloojutiwaajo ama qaa ii mende moma
asarikeju. Kia.
Jiisasno iyaaajo nomae jokolooro?
48
Jiisasno Juuda ejemba yooo kanagia iisaano kitia meleema kokae ijogi, Gii
Samaria prowinswaa siliqalu ejaga koloona omeno uugano kemero laligoja. Kae jeni
sokonja me qologojo, ii saano geego jena mobo.
49
Kae ijogi kokae meleeno, Omeno uunano mende kemero laligoje. Nii
Amanagadee goda qe mu laligowe oono kile nii gamu qe nomakeju.
50
Kae
amakejuto, neeno qabuanawo koloomambaajo janjari mende riikeje. Motoogono
kaa koloomambaajo manjaya qe laligoja. Eja iino motoogo gosi noma sokonja,
je je tego nomakeja.
51
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Mono noo
Bua qaana te koma otaakeji, iino mono kamba mono koomu kotigaa bua mende
koloowaa.
52
Kae meleeno Juuda jotamemeya yoono Jiisas kokae jegi moro, Aabraham ano
gejatootoo ejemba yoono komugi ano giino kile kokae jena sisau kolooja, Mono
noo Bua qaana te koma otaakeji, iino kamba mono koomu kotigaa bua mende
koloowaa. Kae jejaiwaajo gii ome mono uugano kemero laligoja. Ii keteda koi
saano moma asarijo.
53
Nonoo benana Aabrahamkomuroti, giino mono ii uugu iwaa
somataya kolooja me? Gejatootoo yoono kaaagadee komugi. Gii geegaajo mona
uro Somata moroga kolooje? je moja?
54
Kae jegi moma kokae meleeno, Neenaajo mobe uro Anutuwaa akadamuya ii
neeno bua qe aowenagati ee, qabuana ii mono kikisi kaaa koloonaga. Amanano
iyaaa akadamuya nonotiwaajo ama qabuanawo koloo laligoje. Oono iwaajo
Nonoo benana Anutu kolooja, jeju.
55
Oono kania ii saano mende moma
kotokejuto, niino ii saano moma muje. Ii mende moma muje, jewenagati ee, mono
oo kaaa tiliqili eja koloowenaga. Nii eja kaaa mende koloojento, ii saano moma muje
ano iwaa qaaya te komakeje.
56
Ooo begia Aabrahamno nii namono kamaa
laligomaatiwaajo mamboma kamba ii iimambaajo uu korisoro moma laligoro. Kamba
kokaamba Siweno laligo kotiiro niino asugiwe noo kambana ii iima kawaajo aisooro.
57
Kae meleeno Juuda jotamemeya yoono kokae jegi moro, Gbaniga 50 mende
uugu iikawaa baatano laligoja ano Aabraham iibe, jena mende sokonja.
58
Ii moma iijoro, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Aabrahamno
mende kolooro niino mono kamba kano laligowe.
59
Kae jero moma jamono gili qewombaajo jamo amborago megito, Jiisasno
asago jiwowo jigowaa tooa mesao olo koma keno. Kia.
Jon Jon
<<
88
>>
8:11: 5 Lew 20.10; Dut 22.22-24
8:20: 12 Mat 5.14; Jon 9.5
8:20: 13 Jon 5.31
8:20: 17 Dut 19.15
8:41: 33 Mat 3.9; Luuk 3.8
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
99
>>
9
Jiisasno eja jaagoo mo me qeagoro.
1
Jiisasno toroqe kana kema eja mo nemuaa goro uutanoga jaagoo kolooroti, ii
iiro.
2
Ii iiro gowokourutano qisi mu jegi, Somatanana, iino mono morowaa
sigisogo-waajo ama jaagoo kaaa kolooro? Iyaaa sigisogowaajoa me nemumaa
yoroo sigisogowaajoa?
3
Jegi kokae meleeno, Ao sigisogo mo mende ano nemumaano sigisogo
mende anito, Anutuwaa ku-usuano iwaa laaligoyano asugano asugiwaatiwaajo kaaa
kolooro.
4
Wee asari ejiwaa so mono wasi nonoti, iwaano gawo ponda me
laligowoa. Goma tiiwaati, iikano kuuya gawo mewombaajo amamaawoa.
5
Niino
namono laligomaatiwaa so gomaa gomaa ooo asasagagia koloo asari laligomaa.
6
Kae je balono sulaaro kemero gbako meleema eja jaagoowaa jaayano
timimearo.
7
Timimea kokae je kotoro, Gii mono Siloam apu agono kema jaaga
sogbambaa. (Siloam qa ii ananaa qaano Wasiwasi eja.) Kae je kotoro kema jaaya
sogbano tooro uuro asariro eleema miriano karo.
8
Kae karo alauruta kosiano laligogiti ano tosiano wala nene iwoiwaajo welema
ooma laligoro iigiti, iyoono ii iima jegi, Jaagoo eja nenewaa welema rama laligoroti, eja
iino me?
9
Tosiano jegi, Eja inaa ii. Tosiano jegi, Qaago, kaitania ii kaaa koloojato, iino
qaago. Kaandee kaa jegi ao jero, Niino mono iiga kolooje.
10
Kae jero kokae qisigi, Jaaga mono nomae ana tooja?
11
Qisigi kokae meleema iijoro, Eja qata Jiisas qamakejuti, iino sulaaro balo
gurujuyano kemero meleema jaanano timimea je koto kokae jero, Gii mono Siloam
apu agono kema jaaga sogbambaa. Kae jero apu iikano kema jaana sogbambe
tooro uuwe asariro.
12
Kae meleema oono kokae qisigi, Eja ii dakano laligoja? Qisi mugi Mende
moje, jero. Kia.
5 Mat 5.14; Jon 8.12
moje, jero. Kia.
5 Mat 5.14; Jon 8.12
Farisii yoono jaaya toorotiwaajo qiqisi agi.
13
Eja jaagoo laligoroti, iino Mende moje, jero ejembano ii wama Farisii (Kana
qaawaa kaparakoko) yooono kegi.
14
Jiisasno sulaayano balo gurujuyawono
meleema jaayano timimea metooroti, ii mono Sabat kendo kambaano mero.
15
Kawaajo Farisii yoono kaaagadee kokae qisi mugi, Jaaga mono nomae ana
tooja? Qisi mugi kokae meleema oono, Eja iikano mono sulaayano balo
gurujuyawono meleema jaanano timimearo kema jaasewana sogbama jaana uuwe
asarija.
16
Kae meleema oono Farisii yooonoga tosiano jegi, Eja iikano Sabat kendo
kotogoji, iikawaajo mono Anutuwaano ejaga mende kolooja. Tosiano jegi, Kaa
qaago! Eja doogoya mono mono nomae ama agoleto kaaa memambaajo kotiinaga?
Kaa kaa je iyagia juma deegi.
17
Kae deema eja jaagoo iikawano mombo eleema ka jegi, Jaaga metooroti,
iwaajo mono nomae jewaga? Kae jegi Gejatootoo ejaga kolooja, jero.
18
Kae jero jaaya hoaga goorota tooro uuroti, Juuda jotamemeya yoono ii mende
moma laarigi. Mende moma laari uuwoi nama nemumaa horo orogi kari.
19
Kari
kokae qisi orogi, Eja koi oroo meragaraga me qaago? Jaagoo kolooro, jejaoto,
nomae ama keteda koi jaaya uu iija?
20
Qisi orogi kokae meleeni, Eja koi noroo meranaraga kolooja ano jaagoo
kolooroti, ii saano mojo.
21
Ii mojoto, nomae ama keteda koi jaaya tooro uu iiji, ii mende
mojo. Morono jaaya metooro uuji, noro kaaagadee mende mojo. Kokoga qaago, mono
somarii gowia jorak-aaaga ano momakootoyawo kolooja. Kawaajo mono iyaaajo
qisigi kaniaya saano jewaa.
22
Juuda jotamemeya yooojo toroko moma kae iijori. Yoono batugiano qaa
kokae somogo uumotoogo ama nagi, Mono Jiisas Hamoqeqe Toya Kraist
kolooji, kae je asugiwaati ee, ii mono qamakooli miri tuu somatanoga konjoma
muboa.
23
Qaa kawaajo ama kokae iijori, Kokoga qaago, ii uugejiawo. Kawaajo
mono iyaa qisi mubu.
24
Kawaajo eja jaagoo laligoroti, ii mombo horogi karo kokae jegi moro, Eja ii
sigisogo ejaga kolooja, ii mojo. Iikawaajo mono Anutuwaa qabuaya mepeseena
akadamuyawo kolooro sokombaa.
25
Ii moma kokae meleeno, Sigisogo ejaga kolooja me qaago, niino ii mende
moje. Motoogo kokaea kaya moje: Niino jaagoo laligoweto, keteda koi kano saano
uu iije.
26
Kae meleeno kokae qisi mugi, Naa iwoiga ama gonja? Jaaga mono nomae
metooja?
27
Qisi mugi kokae meleema oono, Niino mono meleema oonjento, oono qaa
jejeati, ii mende mojuya. Naambaajo ii oa kosiga mombo jewe mobombaajo kapara
konju? Oono mono kaaagadee iwaa gowokouruta koloowombaajo moju me qaago?
28
Kae meleema oono mepaqepae ama uuqeqe qaa tokorokota kokae je mugi,
Gii mono iwaa gowokoyaga koloojanto, nonono Mooseswaa gowokourutaga laligojo.
29
Anutuno Mooses Bua qaa muroti mojonto, eja iikano mono iikanoa me kanoa
kolooroti, ii mende mojo.
30
Kae jegi qaa kokae iijoro, Iino dakaya kolooroti, oo iikawaajo kaaiadee
tompiriri ama kiko qejutiwaajo moma waligoje. Oano waligojento, kile noo jaana
metooro saano uu iije.
31
Ejemba doogoya yoono Anutu qama kooligi mende moma
oomakeja, ii mojo. Ii mojonto, mono Anutu goda qe mu uusiia otaakeji, iwaano
qamakooli mono geja ama momakeja.
32
Mo jaagoo kolooro mono ka jaaya metooroti,
sundu kaaa ii walagadee mende moma laligoni. Siwe balono koloori, kamba iikanoa
kanai kouma kete laligojoi, iikano sundu kaaa mo mende moni.
33
Anutuwaanoga
mende kanagati ee, iino mono iwoi kaaa memambaajo amamaanaga.
34
Kae jero moma kokae je mugi, Nemumagano sigisogowo laligori gii
sigisogo kuuya kawo koloo somariina ano giino kete nono kuma nonomambaajo
moja. Ii mende sokonja. Kae je mu konjogi seleege kamaaro. Kia.
Uuwaa jaano gooro kematou-kantou ama laaligo.
35
Konjogi seleege kamaaroti, qaa iikano Jiisaswaa gejiano kemero moma eja ii
mokoloo kokae ijoro, Gii Anutuwaa Meria moma laari muja me qaago?
36
Kae ijoro kokae meleema qisiro, Oo Somatana, eja ii morono? Ii jena momago
ii saano moma laari mumaa.
37
Meleeno kokae je koto muro, Gii kokae uu niiba. Giwo qaa jejei, eja ii mono
niino kolooje.
38
Ii moma jero, Oo Po, nii moma laari gonje. Kae je usugo qama kooli
muro.
39
Jiisasno jero, Niino ejemba gosi qaagia je tegomambaajo ama kamaa
namono koloowe. Noojo ama tosiano jaagoo koloojuti, yooo jaagia tooro saano uu
iima kotowuya. Tosaaa jaagia awaa laligojuti, yoono noojo ama bao jaagoo koloo
laligowuya.
40
Kae jero Farisii tosiano kosiano iikano nama qaa ii moma kokae qisigi, Wae!
Nono kaaiadee jaagoo ejaga koloojo me? Nonoojoa jeja me?
41
Kae qisigi kokae iijoro, Oo Jaagoo koloojo, jewuyagati ee, mono
sigisogo mende e oonagato, kamba kokaamba Saano iima kotojo, kae
jekejutiwaajo ama sigisogogiano mono e ali e oombaa. Kia.
Jon Jon
<<
99
>>
9:12: 5 Mat 5.14; Jon 8.12
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
10 10
>>
10
Lama ano galegia awaa.
1
Jiisasno gale meme qaa kokae jero, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe
mobu: Tosiano lama toto uutano keubombaajo naguno qaagoto, sopa waleema
kemejuti, yoono mono kikekakasilili ano yogoro meme ejemba kolooju.
2
Mono
naguno keuji, iino lama yooo galegia kolooja.
3
Iino kouro nagu galeano ii iima nagu
horo muro kamaa qaro lama yoono qaa aroya saano moma kotokeju. Galegiano
aaa lamauruta oooma qagia qama uuano totogia mesao saano seleege kemakeju.
4
Aaano lamauruta kuuya uuano totogia mesao seleege kegi iino
jotamemegia koloo wala keno qaa aroya moma kotojutiwaajo gematano otaa kemakeju.
5
Iyagiaa galegia saano otaakejuto, waba mono ka qaro ii mende totoo otaawuya.
Waba yooo qaa arogia mende moma kotojutiwaajo mono jirijiri ama iwaajo keeta
togo deembuya.
6
Jiisasno qaa aasagoya ii iijoroto, qaa iikawaa kania mende moma asari kiko qegi.
Kia.
Jiisasno lama gale awaa kolooja.
7
Kiko qegi toroqe yooojo kokae jero, Niino qaa hoa too mo kokae
iijowe mobu: Niino lama totombaa naguya kolooje.
8
Noo gemanano tuu gale kuuya
wala kagiti, iyoono kike ano yogoro meme ejembaga koloogi. Kae koloogitiwaajo
lama yoono ii mende moma koto ooma laligogi.
9
Niino motoogo lama totombaa naguya kolooje. Dae oono Anutuwo kotii
laligowombaajo je niwo qokotaa laligojuti, niino mono hamo qe oombe letombuya.
Kae koloo lama toto uutano uma kamaa seleege kema nene gomaa moriaawo
mokolookebuya.
10
Yogoro meme yoono naambaajo kakeju? Yoono yogoro
me nunu tiwilaa nonombombaajo kakeju. Iwoi morota ambombaajo qaago. Niino
iikaaa mende kolooje. Niino oo laaligo kombombaa mokoloo oyaboya
laligowutiwaajo ka laligoje.
11
Niino lama gale awaa kolooje. Lama gale awaano mono lamauruta yooojo
ama laaligoya qeleema oombaa.
12
Mono lama toya mende koloo tawaya
mewutiwaajogadee ka tondu gale koma oomakeji, ii kokae: Kasu kawaliano karo
iima lama oomesao unjurama keno kasu kawaliano lama kisiyae me ii uu
mendeema oombaa.
13
Iino seleegega ka sewa memewaajoadee Lama gale koma
oomaa, ii jetano je lama ooojo majakaka mende moma telambela qagano tondu
laligo unjurama kembaa.
14-15
Niino lama gale awaa kolooje. Amanano nii moma nono niino Amana
moma mu laligoje. Iikawaa so niino neenaa lamauruna moma oombe yoono nii
moma nomakeju. Niino laaligona lamauruna ooojo ama qeleema mesaomaa.
16
Noono
lama tuu tosia ii kaaagadee koloo laligowuya. Yoono lama toto kokawaa toya
mende laligojuto, kile noo qaa arona momakebuya. Niino ii kaaagadee uuambe kawaa
so kema kakebuya. Kanage tuua tuua yoono kululuu tuu somata motoogo
koloogi gale motoogono gale koma oono laligowuya.
17
Amano kokaembaajoa ama nii uutano jopago nomakeja: Niino laaligona
mesao mombo gbili laligo umaa. Ii Amawaa jaano sokonja.
18
Laaligona mono
mende nuambaato, ii neeno qeleema mesaomaa. Amanano je koto nono neeno
laaligona qeleema mesaomaa ano iikawaa gematano mombo gbili laligo umaa. Ku-
usu kaaa ii noono eja.
19
Jiisasno qaa ii jerotiwaajo ama Juuda jotamemeya yooo batugiano niinogiino
mombo kolooro.
20
Yooonoga mamagano kokae jegi, Omeno uutano kemerota
laligo kaamaa anja. Mono naambaajo qaaya mobonaga? Mono mesaowoa.
21
Tosiano jegi, Qaa kaaa ii kokojinji ejawaa qaa kaaa qaago. Omeno mono
jaagoo ejemba yooo jaagia nomae metoonaga? Kae amigi.
15 Mat 11.27; Luuk 10.22
jaagoo ejemba yooo jaagia nomae metoonaga? Kae amigi.
15 Mat 11.27; Luuk 10.22
Juuda jotamemeya yoono Jiisas gema qegi.
22
Wala eeano jiwowo jigo koma konjorati naguya horogi. Ii gbani so romogo
kendombaa aisoowombaajo
*Kendo qata Hanuka ii Disemba 25 kanai wee 8 kawaa so
kendombaa aisoowombaajo
*Kendo qata Hanuka ii Disemba 25 kanai wee 8 kawaa so
rama aisoogi. Miri kuuyano kiwa ootirigi asariro gere sea kululuu rii qama korisoro agi. rama aisoogi. Miri kuuyano kiwa ootirigi asariro gere sea kululuu rii qama korisoro agi.
Jerusalem ajoroogi. Kamba iikano ka kuuro kouru kamba sagoaa uutano laligogi.
23
Jiisasno jiwowo jigowaa toto uutano ki Solomombaa sombe saraawo qagiti,
kano kema liligoro.
24
Kema liligoro Juuda jotamemeya yoono ka liligo mu kokae
qisi mugi, Kaniaga kolatina mono kamba dawi toroqe mambombom-baajo moja?
Gii Hamoqeqe Toya kolooja me qaago, ii mono asugano jena mobo.
25
Kae je qisi mugi Jiisasno kokae meleema oono, Nii jewe mogito, oo noo
qaana ii mende moma laariju. Niino Amanaa qatano agoleto amakejei, iikano mono
kaniana iisaama nago qendeema oomakeja.
26
Ii nago qendeema oomakejato, oo
noo lama tuu uutano mende laligojutiwaajo ama qaana mende moma laarikeju.
27
Niino lamauruna moma oombe yoono kaaagadee noo qaa arona moma nii
notaakeju.
28
Niino laaligo kombombaa oombe letoma kamba mono mende totoo
tiwilaawuya. Mono mo ii noo boronanoga mende horo kondeema oombaa.
29
Noo
Amanano ii noo boronano ooonoti, iino kuuya uuugu uuta kolooja. Kawaajo
kuuyano ii noo Amanaa borianoga horo kondeema oombombaajo amamaawuya.
30
Nii ano Ama norono mono motoogo koloo laligojo.
31
Jiisasno kae jero Juuda jotamemeya yoono mombo namonoga jamo
amborago iikano gili qewombaajo agi.
32
Kae agito, kokae je oono, Amano
nemu koma nono agoleto somata mamaga ama mewe iigiti, iyooonoga mono naa
mombaajoa romogo nii jamono gili nuwombaajo moju?
33
Je oono Juuda yoono meleema jegi, Nonono agoleto somata anatiwaajo
ama mende jamono gili guwombaajo anjonto, Anutu mepaqepae ama mujaiwaa iroa
ama gomboa. Gii balo ejaga ano selega ee me uma Anutu kaaa koloomambaajo
jeja.
34
Kae jegi Jiisasno meleema oono, Bua Tereno Kana qaa mo kokae oogita
eja, Anutu niino jewe: Oo mono noo besakouruna kolooju.
35
Bua Terewaa qaa ii
mono mende jago qaombaato, powowo ewaa. Kawaajo Anutuno qaaya ano ka
ejemba buagiaga kolooroti, Anutuno yooo qagia besakouruna kae qama oono.
36
Ejemba omaya kae qama oonoto, Amano eja me sorai wasiro namono kamaaroti,
oono mono nomae ama iwaajo kokae jeju, Gii Anutu mepaqepae ama mu
laligoja. Niino Anutuwaa meria kolooje, qaa kae jewe oono mono naambaajo ii
mogi mende sokonja? Oo Anutuwaano Bua qaa ii qeju me?
37
Gawo mekejei, ii iigi Amanaa nanamemembaa so mende amakeji ee, mono
mende moma laari nombu.
38
Amanaa nanamemembaa so ama me laligojei ee, kaniana
kaa iima mono moma laari nombu. Ii qaanaajo ama mende moma laariwuyagati ee,
mono agoletonaajo ama kile moma laari nombuya. Amano niwo qokotaa nanja ano
niino Amawo qokotaa nanjei, oo iikawaa kania moma sorogo asariwuti-waajo koi
jeje.
39
Jiisasno kae jero mombo me somogowombaajo mogito, boro baagianoga
qosoma kamaa keno.
40
Oomesao Jordan apu gowoya koto mombo leege kema Jono wala oomulu
me ooma laligoroti, kano keuma kamba tosaaa toroqe iikano laligoro.
41
Iikano
laligoro ejemba mamagano iwaano kouma iima kokae jegi, Jono agoleto motoogo
mo mende meroto, qaa kuuya eja koi kawaajo jeroti, ii mono qaa hoa je laligoro.
42
Kougiti, iyooonoga mamagano uugia meleema moma laari mugi. Kia.
33 Lew
42
Kougiti, iyooonoga mamagano uugia meleema moma laari mugi. Kia.
33 Lew
24.16 34 Ond 82.6

40 Jon 1.28 24.16 34 Ond 82.6

40 Jon 1.28
Jon Jon
<<
10 10
>>
10:21: 15 Mat 11.27; Luuk 10.22
*10:22: Kendo qata Hanuka ii Disemba 25 kanai wee 8 kawaa so rama aisoogi. Miri kuuyano kiwa ootirigi asariro gere sea kululuu rii qama korisoro agi.
10:42: 33 Lew 24.16
10:42: 34 Ond 82.6
10:42: 40 Jon 1.28
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
11 11
>>
11
Jiisaswaa alia Lazarusno komuro.
1
Betani taonoa eja mo qata Lazarus iikano ji kiro ero. Maria ano Marta daremu
yorono Betani tao iikano laligori.
2
Maria iikano Po apu koowayawono mori wa
juyano kania kere mero. Lazarus ji kiro eroti, ii iwaa naaaga.
3
Lazarusno ji kiro ero
naawoitano buju qaa kokae ani Jiisaswaano keno, Po moba, wombo alagano mono
ji kiro eja.
4
Buju ii kenoto, Jiisasno ii moma kokae jero, Ji iikano eja alana komuwaatiwaajo
ama mende koloo muro eja. Iikawaajo qaagoto, Anutuwaa Meriano ii me qeagoro
ejembano kania ii iima koto Anutu mepeseegi qabuayano asari seiro Siwewaa
akadamuyawo koloowaa. Ji ii iikawaajo ama koloo muro.
5
Jiisasno Marta, iwaa koga ano naagara Lazarus yooojo uuta ero laligoro.
6
Kae
laligoroto, kile jiaa bujuya moma goma laligoroti, iikanondee wee woi toroqe laligoro.
7
Ii laligoro kamba ii tegoro gowokouruta yooojo kokae iijoro, Anana mono Judia
prowinsno eleema kemboa.
8
Kae jero meleegi, Somatanana, Juuda yoono indige kapara koma jamono
gili guwombaajo agi. Kawaajo mombo Judia eleema kemambaajo jejai, ii mende
sokonja.
9
Kae meleegi Jiisasno qaa kokae jero, Weembaa auaya 12 ejuti, mono kawaa
asasagano kana kembaati, ii mono iwoi mono qe mizimizi mende me mubaa.
Balombaa asasagano asari muro saano iima kembaa.
10
Saano kembaato, mono
kiwaya mende e muro gomantiiano kematou-kantou kembaati, iino mono kema qe
mizimizi mewaa.
11
Qaa ii jego kokae iijoro, Alanana Lazarusno gao ejato, niino
kema gaonoga mindiiwe waabaa.
12
Qaa ii moma kokae jegi moro, Po, oano gao eji ee, mono saano e
qeagowaa.
13
Jiisasno Lazarus komurotiwaa qaa saaa jeroto, gowoko yoono Gaoga eja,
jeroti, iikawaa moma bimbimgo qaa kania mende moma kotogi.
14
Mende moma
kotogitiwaajo Jiisasno asugano jokoloo jero, Lazarusno komurota eja.
15
Niino iwo
mende laligowe komurotiwaajo niino kema me gbiliwe waaro iigi momalaarigiano
kotiiwaa. Kae kolooro ooojo aisoo oyaboyaawo moma jeje. Mono waagi iwaano
kemboa.
16
Kae jokolooro Tomas qata mo Sunesune qagiti, iino gowoko alauruta yooojo
kokae iijoro, Anana saano motoo iikano kemboa. Kemago iwo komuwoa. Kia.
1 Luuk 10.38-39 2 Jon 12.3 1 Luuk 10.38-39 2 Jon 12.3
Laaligo Toyano naawoita uugara me saoliro.
17
Lazarusno komu wee 4 mono qasirino ero tegoro Jiisasno kouro bujuya kae
jegi moro.
18
Betani tao ii Jerusalemsiti mesao 3 kilomiita kekeaa so kosere ero.
19
Kawaajo Juuda ejemba mamagano Marta Maria naagara komurotiwaajo Sogo
iriiboa, je ka ragi.
20
Ragi Martano Jiisas kaja, jegi moma miri mesao kanano kema mokolooroto,
Mariano mirino raro.
21
Kanano mokoloo kokae ijoro, Po, gii kokano laligonagati
ee, naanano mono mende komunaga.
22
Mende komunagato, giino kamba kokaamba
kaaiadee Anutuwaajo iwoi mombaajo qama kooliwaati ee, ii kuuya saano moma
gono mokoloowaga, iikaa moje.
23
Qaa ii moma Jiisasno ijoro, Goo naagano mono gbili waabaa.
24
Ii moma Martano jero, Balombaa kamba tetegoyano koomuya yoono
waabuti, iino mono kamba somata iikano gbili waabaati, ii moma yagoje.
25
Kae jero Jiisasno ijoro, Koomunoga waawaataa Toya ii niino kolooje. Neeno
Laaligo kotigaa Toya kolooje. Iikawaajo mono nii moma laari nonji, iino
komuwaato, kile toroqe laligo kotii laligowaa.
26
Mono mo namono laligo moma
laari nombaati ee, iino mono kamba mono koomu kom-bombaa mende komuwaa.
Qaago. Qaa ii moma laarija me qaago?
27
Martano qaa ii moma jero, Oo Po, ii moma laarije. Giino Anutuwaa Meria
kolooja. Hamoqeqe Toya Kraist namono asugiwaatiwaa jegiti, giino mono ii kolooja.
Kae moma laarije. Kia.
Jiisasno saaro jauano kamaaro.
28
Martano qaa kae je miriano eleema kema koga Mariawaajo olo jero
goraayano karo ijoro, Boino ka kanano nama goojo endu kema iibagiwaajo jeja.
29
Kae jero Mariano qaa ii moma iikanondee ii mesao Jiisaswaano keno.
30
Kenoto, Jiisasno miri sombeno mende kouro endu Martano kana somatano
mokoloo iiroti, iikanondee nano.
31
Juuda ejemba yoono Mariawo miri uutano uuta
me saoliwombaajo ragi Mariano uulaawo waama seleege kamaa keno iima kokae
romogo jegi, Iino mono qasirino kema saabaa. Kae je iwaa gematano otaa
kegi.
32
Mariano kema Jiisas nanotino keuma iima kaniano usugo kamaa kokae ijoro,
Oo Po, giino koi laligonagati ee, naanano mono mende komunaga.
33
Kae je silama qama saaro Juuda ejemba iwo ka nago motoo saagiti, Jiisasno
ii iima basusuya kolaano jaaya kaliligoro kana boria jeneawo ororo.
34
Jeneawo ororo
qisi oono, Ii dakano agi eja? Qisi oono jegi moro, Po, kokae ka iiba!
35
Kae jegi Jiisasno saaro.
36
Saaro Juuda ejemba yoono iima jegi, Yei! Mono
aliaajo sii mamaga e muro laligokeja
37
Kae jegito, tosiano qaa ii qe kokae jegi, Jaagoo ejemba jaagia metoo laligoroti
ee, mono saano Lazarus jero mende komunaga me? Kia.
Jiisasno Lazarus me gbiliro koomunoga waaro.
38
Kae tondu jegi Jiisaswaa wosoya mombo popoliiro jaaya kaliligoro qasirino
keno. Qasirino kema iwoi kokae iiro: Jamo oota uroroo qamoya iikawaa uutano ama
naguya jamo somatano koma kojagigi raro.
39
Ii iima kokae jero, Mono jamo
qizizigogi kemba. Kae jero eja komurotiwaa naaa Marta iino kokae ijoro, Oo
Pona, wee 4 ejiwaajo mono moroawo kolooja.
40
Jiisasno ii moma Martawaajo kokae jero, Gii moma laari nonagati ee,
Anutuwaa ku-usuano akadamuyawo asugiro iinaga. Wala qaa kae gijowe me qaago?
41
Kae jero jamo qizizigogi keno Jiisasno eu uuro uro kokae jero, Ama, gii
qamakoolina mojaiwaajo ama Keraqeeago awaa! je gonje.
42
Gii kamba so
qamakoolina momakejai, mojento, giino wasi nona namono kamaaweti, ejemba tuu
somata liligo noma koi nanjuti, iyoono ii moma moma laariwutiwaajo ama qaa koi
jeje.
43
Kae je aroya me waama kotakota qama kokae jero, Lazarus, gii mono waama
kawa!
44
Kae qaro eja koomuya iino gbili waama kaaro. Kana boria opo jakaa
taaano esuu jaasewaa sibeno pipii somogogi ero. Erota waama opo dunduawo
karo. Kae karo Jiisasno jero, Mono dundua isagi saano kemba. Kia.
Juuda gale yoono Jiisas komuwaatiwaa agona agi.
Mat 26.1-5; Maak 14.1-2; Luuk 22.1-2
45
Juuda ejemba Mariawaano kouma Jiisasno iwoi ano iigiti, iyooonoga
mamagano uugia meleema Jiisas moma laari mugi.
46
Moma laari mugito, tosiano Farisii
(Kana qaawaa kapara-koko) yooono kema Jiisasno iwoi anoti, iikawaa sunduya
iijogi.
47
Ii iijogi jigo gawo gale ano Farisii yoono jigo kaunsol jotamemeya horo
oogi ajoroogi kokae jegi, Eja iikano agoleto ku-usuawo ambembo mekejiwaajo ii
mono nomae ama muni sokonaga?
48
Kondiago iwoi mo mende ama muni toroqe
kae ama laligowaati ee, mono ejemba korebore ii moma laari mubuyaga. Kae agi Rom
gawman yooo irigia soono ka nononana jiwowo jigonana ano ejemba tuu somata koi
nunuagi ee totoo laligowombo.
49
Kae je ragi yooonoga mo qata Kaiafas iino gbani iikano jigo gawo gale
waa koloo gawo ii me laligoro. Iino waama gejatootoo qaa kokae iijoro, Oo uu
momogiaa oota kaaiadee mende tooja.
50
Oo qaa koi saano mende gosiju: Nono
ejemba tuu somata korebore tiwilaani lombo somata qatawo koloowabo. Kawaajo eja
motoogono Juuda tuu somata nonoo aisenana me dowenana komuro sokombaa.
51
Iino qaa ii iyaaa aroyano mende kolooro jeroto, gbani iikano jigo gawo gale
waa laligorotiwaajo ama ao qaayaa kania mende moma gejatootoo qaa jero, Jiisasno
ejemba tuu somata nonoojo ama komuro sokombaa. Qaa ii hoaga jero.
52
Juuda
ejemba tuu somata nonoojoadee mende komuroto, Anutuwaano uumelee kanageso
balo so deeqeema laligojoi, anana kaaagadee mindiri nonono uumelee tuu
motoogo koloo laligowombaajo komuro. Komuwaatiwaa qaaya ii waladee jero.
53
Wee iikanondee kanai jotamemeya yoono ajoroo kae ami moma Jiisas
komuwaatiwaa qaaya je kotii area agi.
54
Kawaajo Jiisasno toroqe Juuda yooo
batugiano asugano mende kema ka laligoro. Kae qaagoto, oomesao balo
qararakokoaa goraayano keno. Iikano kema tao qata Efraim kano keuma
gowokouruta yoowo iyagiodee laligogi.
55
Juuda nonoono kiakomu kendono toriro.
*Kendo qata Koo qaano Pasowa
55
Juuda nonoono kiakomu kendono toriro.
*Kendo qata Koo qaano Pasowa
jeju. Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo nunuuguroti, iikawaajo gbani jeju. Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo nunuuguroti, iikawaajo gbani
so kamba ama aisookegi. Eksodus 12.15
Kawaajo Juuda ejemba mamagano goma so
so kamba ama aisookegi. Eksodus 12.15
Kawaajo Juuda ejemba mamagano goma so
mirigia mesao koma konjorati aowombaajo moma Jerusalemsitino ugi.
56
Jiisas
mogama laligo jiwowo jigowaa toto uutano nama ami moma kokae qisi aogi,
Jiisasno korisoro kendombaajo koi kanaga me qaago? Nomae moju?
57
Kae qisi aogito, jigo gawo gale ano Farisii yoono jekooto qaa kokae agi
seiro, Mono Jiisaswaa e raraya iima mobaati, iino mono nonoono ka bujuya jero
moma kema me somogowoa. Kia.
Jon Jon
<<
11 11
>>
11:16: 1 Luuk 10.38-39
11:16: 2 Jon 12.3
*11:55: Kendo qata Koo qaano Pasowa jeju. Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo nunuuguroti, iikawaajo gbani so kamba ama aisookegi. Eksodus 12.15
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
12 12
>>
12
Mariano Jiisas kowu ukoowayawono moriro.
Mat 26.6-13; Maak 14.3-9
1
Anutuno wala eeano niniima koboo nunuuguroti, iikawaa kiakomu kendoano
tori wee 6 tegoro kano ka kuumambaajo ano. Jiisasno kamba kano goma qata
Betani kano keno. Wala eja qata Lazarus me gbiliro koomunoga waama laligoroti, mono
iwaa mirino keuro.
2
Iikano keuro Jiisas goda qe mubombaajo miri mono nene oo
mozozogogi. Martano oo rindeema koma oonoto, eja Jiisaswo motoo rama nene
negiti, Lazarusno iyooo batugiano raro.
3
Kae ragi Mariano kele kaaro mo bia 500 gramii me Jiisaswaano karo. Kaaro ii
apu ukoowagawo hoa qata naad sewaa uuta somataga iikano saa qeqetaga. Iino ii
me ka simi kuma Jiisas kaniano qibibiri mori wa juyano motoro toboriro. Kae
kolooro miri uutano ragiti, ii apuwaa moroano pumpugo sokoma ero mogi.
4
Kae kolooro Jiisaswaa gowokouruta yooonoga mo qata Juudas Iskariot,
kanage Jiisas memelolo meroti, eja iikano qotogo mu kokae jero,
5
Apu
ukoowagawo ii mono naambaajo sewaa mewutiwaajo mende anja? Yei, magaa siita! Ii
anagati ee, mono wee 300:waa tawaya (Kina 6,000) kawaa so kitonaga. Ii ejemba wanaya
ooni sokonaga.
6
Kae jeroto, qaa ii ejemba wanaya yooojo majakaka morotiwaajo
ama mende jero. Yooojo ama qaagoto, yogoro meme ejaga laligo kulukululuu mone
gesogia gale kono mone agi kemero iikanoa kitia iyaaajo me laligoro. Mono
kawaajo ama ii jero.
7
Kae jero Jiisasno iijoro, Oo emba koi mono mende je mubu. Niino komuwe
ro koma nombutiwaa kambaa torijiwaajo saano selena apu ukoowayawono
nomorija.
8
Ejemba wanaya ii mono kamba so batugiano laligokejuto, niino oowo
kambaa kambaa mende laligomaa. Kia.
3 Luuk 7.37-38; Dut 15.11
kambaa kambaa mende laligomaa. Kia.
3 Luuk 7.37-38; Dut 15.11
Lazarus qewombaa qaa somogo agona agi.
9
Jiisasno Betani gomano laligoroti, ii Juuda ejemba tuu mamagano moma kano
kagi. Jiisaswaajogadee mende kagito, Lazarus koomunoga me gbiliro waaroti, ii
motoo iibombaajo leelee mujo horo kougi.
10
Kae kougito, jigo gawo gale yoono
Lazarus kaaagadee qeni komuwa, je qaa somogogi.
11
Juuda ejemba mamagano
Lazaruswaajo ama Betani kema uugia meleema Jiisas moma laarigi. Kawaajo qaa kae
somogogi. Kia.
Mat 21.1-11; Maak 11.1-11; Luuk 19.28-40
12
Kae agi e waama iikano ejemba tuulelembeno kiakomu kendombaajo
Jerusalemsitino kouma laligogiti, iyoono buju qaa kokae mogi, Jiisasno Jerusalem
kamambaajo kanano kaja.
13
Qaa kae moma tombi boria seawo me kanano
mokoloo iibombaajo kema kokae je qagi,
Hoosana! Oowe oowe! Anutu mepeseejo. Pombaa qano kaji, Anutuno mono ii
kotuegowa! Israel nonoo Ki Ponana oowe oowe!
14
Jiisasno dogi melaa mo mokoloo kawaa qagano uma raro. Ii gejatootoo qaa
mo kokae oogita ejiwaa so kolooro,
15
Oo Jerusalem ejemba Zaion baaa liligo rajuti, oo mono mobu, ooo Ki
Pogiano mono kawaa.
Dogi melaawaa qagano rama kawaa. Kawaajo keegia mono mende mobu.
16
Jiisaswaa gowokourutano iwoi kolooroti, iikawaa kania wala mende moma
kotogito, kanage saano moma asarigi. Jiisasno Siweno uma asamararaawo laligoroti,
qaa ii kamba iikano romogo kokae jegi, Ahaa! Qaa ii mono Jiisaswaajoa oogita eja
ano ejembano qaa iikawaa so ama mugi hoawo kolooro.
17
Ejemba Jiisaswo Betani laligogiti, iyoono dagunu kaaa nama bujuya je seigi.
Jiisasno Lazarus qaro koomunoga gbili waama qasiriwaa jamo kobaa mesao kouro
ejemba tuuno iigiti, iyoono Jiisaswaa kania nago je je asarigi.
18
Jiisasno agoleto
ii meroti, qaa ii mogitiwaajo ama ejemba tuu somatano luluuma koma horo
mubombaajo kegi.
19
Kae kegi Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono iyagiodee ami moma
kokae jegi, Mobu. Baloa baloa ejemba yoono mono luluuma horo iwaa gematano
kemakeju ano nono qaa gawo iikayadee me bimbimgoni hoa mo mende kolooja.
Kia.
13 Ond 118.25, 26; Zek 9.9
Kia.
13 Ond 118.25, 26; Zek 9.9
Griik ejemba tosiano Jiisas mogagi.
20
Juuda ejemba kiakomu kendombaajo Jerusalemsitino uma Anutu waeya me
mepeseegiti, iyooo batugiano Griik ejemba tosaaa motoo laligogi.
21
Yoono gowoko
qata Filip iwaano kagi. Filipno Galili prowinswaa tao qata Betsaida kawaa ejaga laligoro.
Griik yoono iwaano ka qisi kokae ijogi moro, Somatanana, nono ainanano Jiisas
iibombaajo mojo.
22
Kae ijogi moma Andruuwaano kema qaa ii ijoro. Jero moma motoo kema Jiisas
jeri moro.
23
Qaa ii moma meleema kokae jero, Siwewaa asamararaano Siwe
gomambaa Eja Hoa iwaano mombo asugi kotoro asariwaati, iikawaa kambaano mono
torija.
24
Niino koomunaa sare qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Yago kota
namono mende keme jumbaati ee, mono ee iikayadee ewaa. Kae ee ewaato, keme
jumbaati ee, kuragayano mono juma ondobondo waaro hoa mamaga sogowaa.
25
Kawaa so dae yoono laaligogia iyagiaajo ago koma iyagiaa jaajaa
siiseweweya qaa laligowombaajo siia momakeji, iyooo laaligogiano mono soowaa.
Kae soowaato, mono mo iyaaa laaligoya goragora ama niijegea ama nombaati, iino
mono laaligo hoa ondobondoawo mokoloo tetegoya qaa kotii laligo ubaa.
26
Mono nii wele qe nomambaajo jeji, iino mono nii notaa laligoro sokombaa.
Welena qekeji, mono nii kema ka laligomaati, iikano kaaagadee niwo laligowaa.
Mono niwo laligo welena qe nomakeji, Amano mono ii goda qe muro laligowaa.
Kia.
25 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33
Kia.
25 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33
Jiisasno komu gbiliwaatiwaa qaa saaa jero.
27
Jiisasno jero, Wosona keteda koi kouma gojono bana kuuro laligoje. Mono
nomae jewenaga? Qaa moganje. Oo Ama, gii saano konjili aua kamba kokanoa
metogo nomba. Kile kokaembaajo kae mende qama koolimaa: Aua koi kawaa
siimboboloya ii mokosigo bosimaiwaajo ama geego qanano anja.
28
Oo Ama, gii
mono geegaa akadamuga ama noma qabuaga me somariiwa. Kae qama kooliro
Siwenoga qaa kokae kolooro, Niino akadamuna ama goma kano qabuana me
somariiwe ano toroqe me somariiwe sei kembaa.
29
Qaa ii kolooro ejemba tuu nagi yoono ii moma jegi, Pilisik qenda qaja.
Tosiano jegi, Siwe gajoba mono iwaajo qaa ijoro otoa mojo.
30
Kae kae jegi kokae iijoro, Oto ii noojo ama mende koloojato, ii ooojo
ama kolooja.
31
Kamba kokaamba gomaa gomaa ejemba nanameme bologa otaakejuti,
iyooo gosigosi kambagiano mono ba koma oonja. Anutuno yooo qaagia je tego
iroa meleema oono qagiano ubaatiwaajo anja. Kamba kokaamba Anutuno Kileaa
Poa goma so gale koma oomakeji, mono ii konjono seleege kamaawaatiwaajo anja.
32
Iino kamaawaato, noojoa kokae koloowaa: Ejembano balonoga noma kanakeewa
kosigogi uma nambe kana kolooro ejemba goma so horo oombe luluuma noono ka
tuu me nambuya.
33
Ii koomu nomaaa komuwaati, iikawaa qaa saaa kae iijoro mogi.
34
Ejemba tuu yoono ii moma kokae ijogi, Nono Kana qaa weego kokae
mojo, Kraistno mende komu tetegoya qaa laligo uma laligowaa. Giino naambaajoa
kokae ninijoja, Siwe gomambaa Eja Hoa namonoga me kosigogi kanakeewa uma
nambaa. Siwe gomambaa Eja Hoa ii morono?
35
Ii moma meleema oono, Asasagano kamba torodaamo mombo batugiano
asari laligowaa. Pagamano qagiano uma turu oono kawaa bua koloowubotiwaajo
mono asasagano kema ka laligowu. Asasagano e oombaatiwaa so mono asasagano
laligowuya. Morono pagamano jibujabu kema kakeji, mono dakano keubaati, ii
mende moja.
36
Kawaajo asasagano kamba dawi oowo laligowaati, kamba iikano ii
mono uutano moma ago koma laligowu. Asasagaa kanageso koloo laligowutiwaajo
mono asasaga ii moma laari laligowu. Jiisasno qaa kae je oomesao asago keno.
Kia.
34 Ond 110.4; Ais 9.7; Eze 37.25; Dan 7.14
Kia.
34 Ond 110.4; Ais 9.7; Eze 37.25; Dan 7.14
Juuda somata yooo uukotiigiano mende looriro.
37
Jiisasno agoleto mamaga me laligoro Juuda gale yoono ii jaagiano iigito,
kile ii mende moma laari mu silemale laligogi.
38
Kae laligogi gejatootoo eja
Aisaiawaano qaa mo ii hoawo kolooro. Iino qaa ii kokae oorota eja,
Oo Po, nonono Bua qaa je asari uugia kuu oomakejonto, morono ii moma
laarinaga?
Pono ku-usua ii mono morowaajoa isaano moma asariwaa?
39
Hamoqeqe Toya moma laari mubombaajo bimoo amamaagiti, Aisaiano iikawaa
kania moma qaa mo waladee kokae je oorota eja,
40
Iyagiaa jaagiano iwoi iima kania iima kotowubo me uugiano qaa kania moma
asariwubo. Ii moma asari uugia meleembubo.
Uugia meleegi me qeago oomambo. Iino kae koloowabotiwaajo ejemba
jaagia me goo uugia gojono laligoju.
41
Jiisasno Siwewaa asamararano asari laligoro Aisaiano kae iima kania je asari
qaa ii jero.
42
Jotamemeya ano galekoko eja yooonoga mamagano kaaagadee Jiisas
moma laarigito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono qamakooli miri tuunoga
konjoma oombubotiwaajo ii asugano mende jokoloogi.
43
Ejembano mepesee
oombutiwaajo kapara kogito, Anutuno mepesee oombaatiwaajo ii qemasologe
agi. Kia.
38 Ais 53.1; 6.10
agi. Kia.
38 Ais 53.1; 6.10
Jiisaswaa qaayano ejemba gosi qaanana je tegowaa.
44
Tosiano kae agito, Jiisasno qama kokae jero, Mono moma laari nonji,
iino niigadee mende moma laari nonjato, morono wasi nonoti, ii kaaagadee moma
laari muja.
45
Mono nii niima mono wasi nonoti, ii kaaagadee iimakeja.
46
Ejemba
mo nii moma laari nonji, iino mono pagamano qokotaa laligowabo. Kawaajo niino
kamaa asugi gomaa gomaa ooo asasagagiaga kolooweta laligoje.
47
Niino kamaa asugi gomaa gomaa ooo qaagia je tegomambaajo ama
mende kaweto, ejemba balo so hamo qe oombe kamba kokaamba letoma Siwewaa
bua koloowuti-waajo ama kaweta laligoje. Kawaajo ejemba noo Bua qaana moma
mende te koma otaakejuti ee, niino iyooo qaagia mende je tegomaa.
48
Dae
yoono jejewili ama noma Bua qaana mende moma ago konjuti, iyooo je
teegogiano mono kokae koloowaa: Niino Bua qaa jewe mogiti, qaa iikano mono
kamba somatano qaagia je tegoro siimbobolo iikawaa so mobuya.
49
Kania kokaembaajo kae koloowaa: Niino Bua qaa je laligoweti, ii qaa omaya
qaagoto, ii neenaa ainanoga mende kolooro je laligo koube. Kae qaagoto, Ama wasi
nonoti, ii ao qaa je nomae jemaati, iikawaa je koto nono je laligo kouje.
50
Amawaano jekooto iikano mono oo laaligo kotakotano ama oomakeja, ii moje.
Kawaajo Amanano ii jemaatiwaajo je koto nonoti, mono iikawaa so Bua qaa
jekeje. Kia.
Jon Jon
<<
12 12
>>
12:8: 3 Luuk 7.37-38; Dut 15.11
12:19: 13 Ond 118.25, 26; Zek 9.9
12:26: 25 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33
12:36: 34 Ond 110.4; Ais 9.7; Eze 37.25; Dan 7.14
12:43: 38 Ais 53.1; 6.10
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
13 13
>>
13
Jiisasno gowoko yooo kanagia sogbano.
1
Kiakomu kendono
*Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo
1
Kiakomu kendono
*Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo
nunuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa jeju. Eksodus 12.15
toriro
nunuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa jeju. Eksodus 12.15
toriro
Jiisasno kania kokae moma yagoro, Namo mesao Amanaano umambaa kambaano
mono torija. Kae moma yago iyaaa alauruta namono laligogiti, ii uutano jopago
ooma laligo tetegoyano iikano kaaagadee uujopaya ii qendeema oono.
2
Komuwaatiwaa kambaano ka kuumambaajo ano kamba mono gomantiiaa
nene newombaajo ajoroo motoo ragi iwoi kokae kolooro: Saimon Iskariotwaa meria
qata Juudas ii Satano sololoodabororo. Jiisas memelolo me mubaatiwaa qaaya ii sae
anota uutano kemero moma raro.
3
Jiisasno iyaaa kania ii kokae moma kotoro,
Amano iwoi kuuyaa ku-usua ii noo boronano ano Anutuwaanoga kamaa laligo
mombo iwaano umambaajo anje.
4
Kania kae moma koto nene ne ragitinoga waama malekuya kotogo gawombaa
opo jokaa mo me batuyano kokosii somogoro.
5
Ii somogo apu juuno molaaro
kemero kanai gowokouruta yooo kanagia sogbano. Sogbandaboro kere jokaa
(selemooto) batuyano kokosii somogoroti, iikano kanagia motoro.
6
Sogbama kema
Saimon Piitowaa kaniano kouro kokae ijoro, Oo Po gii weleqeqe kamaaqeqeta
qaago. Giino noo kanana sogbana mende sokombaa.
7
Kae jero moma kokae meleeno, Iwoi keteda koi anjei, giino iikawaa kania
kamba kokaamba mende moma kotojanto, kanageno ii saano moma asari laligowaga.
8
Meleeno kokae kapara koma jero, Gii mono noo kanana kamba mono qaago
totoo sogbambaga. Kae jero kokae ijoro, Niino gii mende sogbama gomaati ee,
gii mono noo gowokona toroqe laligomambaajo amamaawaga.
9
Kae ijoro Saimon Piitono birindi aaru meleeno, Po, kawaajo gii
kananagadee qaagoto, borona ano wana ii motoo sogbamba.
10
Kae meleeno kokae ijoro, Mono apu ari karo kania kaaiadee sogbani
jewoa qaa tataakota koloowaa. Oo kuuya soraaya koloodaborojuto, motoogoyano
soraaya mende kolooja.
11
Morono memelolo me mumambaajo anoti, Jiisasno ii
moma kawaajo kokae jero, Oo kuuya soraaya mende kolooju.
12
Kanagia sogbandaboro malekuya mombo mouma kamaa raro nene negi kokae
qisi ooma jero, Niino iwoi ama oonjei, oo iikawaa kania moma asariju me qaago?
13
Oo noojo Boi! ano Po! kaa noomakeju ano niino ii hoa kolooje. Kawaajo ii
soyano jekeju.
14
Niino ooo Po Boigia koloo weleqeqe kamaaqeqetaa sili me
kanagia sogbanjei ee, oono mono kaaiadee me kamaa ao weleqeqe koloo
kanagia sogbama ao laligogi sokombaa. Ii mono gawogiaga.
15
Niino ama qendeema oonjei, oo mono iikawaa so nago wele qe ao
laligowu. Kae laligowutiwaajo iikawaa silia niino kete qendeema oombe iiju. Ii
romogo iikawaa tania otaagi sokombaa.
16
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe
mobu: Weleqeqeno kamaaqeqeta kolooro toyano uuta kolooja. Gowokono boiya
uugu uuta koloomambaajo amamaawaa. Kaaagadee eja po mono gajobaya wasiro
qele kema gawo mekeji, iino mono poaa baatano laligokeja.
17
Oo qaa kota ii kete
moma kotoju. Kawaajo selememe mesao alaurugia yooo newo baagiano kema
laligowuti ee, niino mono ooojo Iia simbawoawo! jemaa. Kia.
12-15 Luuk
laligowuti ee, niino mono ooojo Iia simbawoawo! jemaa. Kia.
12-15 Luuk
22.27 16 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 15.20 22.27 16 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 15.20
Mono memelolo me mubaatiwaa qaa waladee jero.
Mat 26.20-25; Maak 14.17-21; Luuk 22.21-23
18
Qaa jejei, ii mono oo kuuya mende uuanja. Niino moroga meweego
uuambeti, yooo kaniagia ii saano moma kotoje. Kae laligojento, Bua Tere mo
iikano hoawo kolooro sokombaa. Qaa ii kokae, Mono niwo nene motoo nejoti,
iino mono kelebele ama gbakoyano riitama noma numambaajo jojorija.
Gbakoyano
iino mono kelebele ama gbakoyano riitama noma numambaajo jojorija.
Gbakoyano
riitama noma numambaajo jojorija, qaa ii Israel yooono sareqaa mo. Kania kokae: riitama noma numambaajo jojorija, qaa ii Israel yooono sareqaa mo. Kania kokae:
Iino uutano qetama nonja. Iino uutano qetama nonja.
19
Nii hoa kanage koloowaatiwaa qaayaga wala jeje. Kawaajo hoa koloowaati,
oo kamba iikano noo kanana moma asari kokae jewuya, Ahaa! Laaligowaa kania
kamba so laligo kouma laligoroti, iino mono ii kolooja. Kae je moma laari
nombutiwaajo niino qaa ii waladee asugano jewe moju.
20
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Niino ejemba mo wasiwe
gawo memambaajo karo mono ii koma horoji, iino mono nii kaaiadee koma horo
nombaa. Kaaiadee nii koma horo nonji, iino morono wasi nonoti, mono ii
kaaagadee koma horo mubaa.
21
Jiisasno qaa kae je wosia kouma gojoma jumambaajo ano qaa iisaama kokae
iijoro, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Ooonoga mono nii
memelolo me nombaa.
22
Kae iijoro gowokourutano iyagia kukalili uu aigigii aa aa kokae
romogogi, Mono morowaajoa jeja? Kae romogo uuwoi tompiriri ragi.
23
Tompiriri rama nene negi Jiisaswaa wombo gowokoyano iwaa kooroano raro.
24
Iino raro Saimon Piitono waanondee gowoko ii sare ama mu kokae ijoro moro,
Qaa ii morowaajo jeji, ii qisi mu jena moma.
25
Kae ijoro moma rapigo Jiisaswaa totoyano nago kokae qisiro, Po, eja ii
morono?
26
Kae qisiro meleema muro, Bered kitia qaano qendugo mo mumaati, iino
mono ii. Meleema mu bered kitia me qaano qendugo Juudas muro. Juudaswaa
maa qata Saimon Iskariot.
27
Bered kitia ii muro Satano iikanondee Juudaswaa uutano
kemero. Kawaajo Jiisasno ii je koto mu kokae ijoro, Iwoi ambagati, ii mono
uulaawo amba.
28
Qaa kae ijoroto, ii naambaajo ijoroti, ii gowoko tosiano motoo
rama nene negiti, iyooonoga mono mo mende moma asariro.
29
Gowoko tosiano
iikawaajo kokae romogogi, Juudasno mone gesowaa galeaga laligoroti, iikawaajo
kendo kambaano iwoi amamaawoati, ii sewaa mewaatiwaajo wasija me ejemba
wanaya mone iwoi mo me oombaatiwaajo jeja.
30
Juudasno qaa ii saano moma asari bered kitia ii me iikanondee mesao
seleege keno goma tiiro. Kia.
18 Ond 41.9

20 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48;
seleege keno goma tiiro. Kia.
18 Ond 41.9

20 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48;
10.16 10.16
Jiisasno jojopa qaa dogoga je kotoro.
31
Juudasno mesao seleege keno Jiisasno kokae iijoro, Keteda koi Anutuno
akadamuya Siwe gomambaa Eja Hoa ama tego muro iino Anutuwaa qabuaya me
somariiro asugija.
32
Iino Anutuwaa qabuaya me somarii Anutuwo qokotaaji-waajo
Anutuno mono kaaiadee iwaa qabuaya me somariiwaa. Ii kamba mende koriro me
somariiro asamararaano asugiro laligo ubaa.
33
Oo kokouruna, niino kamba torodaamo mombo oowo laligomaa. Ii laligo
oomesaowe kanage mogama noma laligowuya. Juuda yooojo kokae iijowe mobu,
Nii goma kemaati, oo iikano kawombaajo amamaawuya. Qaa iikayadee keteda koi
ooojo kaaagadee jeje.
34
Niino jojopa qaa gbilia je koto oonje: Oo mono uugiano jopago ao
laligowu. Niino jopago ooma laligoweti, oo mono iikawaa so jopago ao laligowu.
35
Batugiano uugiano jopago ao laligowuti ee, ejemba kuuya yoono iiima kaniagia
moma koto kokae je laligowuya, Ahaa! Mono Jiisaswaa gowokouruta kolooju. Kia.
33 Jon 7.34 34 Jon 15.12, 17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5 33 Jon 7.34 34 Jon 15.12, 17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5
Piitono Jiisas qakoombaatiwaa qaa waladee jero.
Mat 26.31-35; Maak 14.27-31; Luuk 22.31-34
36
Saimon Piitono Jiisas kokae qisi muro, Po, gii dae kembaga? Qisi muro
meleeno, Nii dakano kemaati, gii iikano notaa kamambaajo amamaawaga. Kamba
kokaamba amamaawagato, kanage ii saano notaa kawaga.
37
Meleeno kokae qisiro, Po, nii mono naambaajo kamba kokaamba gii gotaa
kamambaajo amamaamaa? Niino mono laaligona goojo ama qeleema mesaomaa.
38
Qisiro kokae meleeno, Gii hoaga laaligoga noojo ama qeleema
mesaomambaajo jeja me? Qaa ii jeganondee jeja. Niino qaa hoa too mo kokae
gijowe moba: Kete kuruno qamambaajo dodowiro giino kamba iikano qakooma nona
india karoo koloowaa. Kia.
Jon Jon
<<
13 13
>>
*13:1: Anutuno wala eeano Israel ejemba niniima koboo nunuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa jeju. Eksodus 12.15
13:17: 12-15 Luuk 22.27
13:17: 16 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 15.20
13:18: Gbakoyano riitama noma numambaajo jojorija, qaa ii Israel yooono sareqaa mo. Kania kokae: Iino uutano qetama nonja.
13:30: 18 Ond 41.9
13:30: 20 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48; 10.16
13:35: 33 Jon 7.34
13:35: 34 Jon 15.12, 17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
14 14
>>
14
Jiisasno gowokouruta ulukole me oono.
1
Uugiano mono majakaka qagano wosobiri mende moma laligowu. Mono Anutu
moma laariwu ano nii kaagadee moma laari noma laligowu.
2
Noo Amanaa goma
waano miri uuta seiseiya raja. Ii mende ranagati ee, mono ooojo qaa kokae
jewenaga: Niino mono iikano uma ooo du miri me meagomaa.
3
Niino wala kema uma ooo du mirigia me meagomaato, niino goma
laligomaati, oono kaaagadee niwo iikano motoo laligowombaa siia moje.
Kawaajo niino mono mombo eleema ka uuambe eukano ubuya.
4
Niino goma
daege kemaati, oono iikawaa kania moma kotodaboroju. Kia.
Amawaano kekeaa kana ii Jiisas.
5
Jiisasno kae iijoro gowoko qata Tomas iino kokae jero, Oo Po, gii goma
dakano kembaati, nonono ii mende mojo. Kawaajo iikawaa kania ii mono nomae
moma kotowonaga?
6
Ii moma kokae ijoro, Niino Kana kolooje. Niino Qaa hoa ano Laaligo
kotakota kolooje. Mono Amawaano keumambaajo moma noono kawaati ee, iino
mono kana mokoloowaa. Kana morota mo mende raja.
7
Oono nii oano moma koto
nombuyagati ee, mono neenaa Amana kaaiadee moma koto mubuyaga. Oono
kamba kokaamba kanai noo Amana iima modaboroju.
8
Kae jero Filipno kokae ijoro moro, Oo Po, gii Ama qendeema nonona
nonono ii uu iini sokoma nonombaa.
9
Ii moma Jiisasno ijoro moro, Oo Filip, nii kamba koriga totoo oowo ponda
laligowego niima kile kanana mende moma kotoja me? Mono nii niima kotoroti, iino
mono Amana kaaagadee iima koto laligoja. Kawaajo gii mono nomaembaajo Ama
qendeema nonona iibombaajo jeja?
10
Niino Amawo qokotaa nambe Amano niwo qokotaa nanji, ii moma laarija me
qaago? Qaa Bua jewe momakejuti, niino qaa ii neenaa uunanoga mende me jekeje.
Qaago! Gawo mekejei, ii kaaagadee Amanano niwo qokotaa nanji, iino nemu
koma nono hoa kolookeja. Kawaajo gawo mekejei, ii mono iwaa gawoga
mekeje.
11
Niino Amawo qokotaa nambe Amano niwo qokotaa nanja. Oono mono
kae moma laari nombu. Qaa ii jenano jewe moma mende moma laari nombuyagati ee,
ii mono agoletona iijutiwaajo ama moma laari nombuya.
12
Niino qaa hoa too mo
kokae iijowe mobu: Dae yoono nii moma laari nonjuti, yoono kaaagadee nii
agoleto me laligoweti, iikayadee mekebuya. Iikaaadee mekebuya ano kamba
tosaaano niino meweti, iikawaa soya uugu ii mekebuya. Niino Amawaano uma
laligomaatiwaajo ama agoleto uuta somata megi asugiwuya.
13
Amanano noojo ama qabuayawo koloowaatiwaajo moje. Kawaajo ama
oono noo qanano naa iwoiwaajo qama kooliwuyati, niino mono ii amaa. Kae
ambego iikano Amanaa qabuaya jegi somariikebaa.
14
Oono iwoi mombaajo noo
qanano qama kooli qisi nombuyati ee, niino mono ii amaa.
15
Oono nii uugiano
jopago nomakejuti ee, mono noo jojopa qaana te koma otaa laligowu. Kia.
Jiisasno Ua Toroya wasimambaajo je somogoro.
16
Niino Ama qama kooli mube iino nemu koipu Toya mo oono kamaa noo
kitina tetegoya qaa oowo laligo ubaa.
17
Nemu koipu Toya ii Ua Toroya. Iino qaa
hoaa Toya kolooja. Uugia mende meleegiti, iyoono ii mende iima koto mende moma
muju. Kawaajo yoono ii koma horo mu ago kombombaajo amamaakejuto, Ua
iino mono oowo laligoja ano kanage uugiano keme oowo nambaa. Kawaajo ii
wabaga qaagoto, ii saano moma koto muju.
18
Niino oomesaowe gua mera kaaa mende koloo laligowu. Nii mono ooono
eleema kamaa.
19
Kamba torodaamo tegorogo balo ejemba omaya yoono nii mombo
mende niima laligowuya. Yoono qaagoto, uugia meleegiti, oono nii saano
niimakebuya. Niino kotii laligojeiwaajo oono kaaiadee gbili kotii laligowuya.
20
Ama, nii ano oo, anono motoogo koloo laligojo. Niino Amanawo qokotaa nambe
oono niwo qokotaa nagi niino oowo qokotaa nanje. Iikawaa kania ii Ua
Toroyano uugiano kemebaatiwaa kamba kano saano moma asariwuya.
21
Mono noono jojopa qaana kuuya moma ago koma te komakeji, iino
mono uutano nii jopago nomakeja. Mono nii jopago nono noo Amanano mono ii
jopago mukeja ano niino ii jopago mukeje. Niino ii jopago kaniana isaambe moma
kotowaa.
22
Jiisasno kae jero Juudas Iskariotwaa wakaa Juudas iino kokae ijoro, Po, gii
nomaembaajo kaniaga nonogadee ninisaambaga ano ejemba uugia mende meleegiti,
yooojo ii kolati oomambaajo jeja?
23
Kae ijoro kokae meleema muro, Mono uutano jopago nomakeji ee, iino
mono noo Bua qaana te koma otaa laligowaa. Kae laligoro Amanano ii jopago muro
Amawo norono mono iwaa uutano keme ponda iwo motoo laligowoa.
24
Mono
nii uutano mende jopago nomakeji ee, ii mono noo Bua qaana mende te koma otaa
laligowaa. Qaa jewe momakejuti, ii neenaa Buaga qaagoto, Ama wasi nonoti, iino ii
nono jekeje.
25
Niino qaa kuuya ii oowo ponda laligoweti, kamba iikano kuma ooma
laligowe.
26
Kae laligoweto, Amano Ua Toroya noo qanano wasiro kamaa nemu
koipu Togia koloo rijojoo oomakebaa. Iino qaa kuuya kuma ooma niino
qambamamba qaa kuuya oombeti, ii duduuwubotiwaajo koma gbili oomakebaa.
27
Niino luae oonje. Neenaa luae soro qaita mo ii ambe uugiano ewaa. Balono
ejemba yoono luae qe aokejuti, niino iikawaa tani kaaa mende qe oomakejento, ii
uugu luae qaita mo oomakemaa. Kawaajo uugiano mono wosobiri qagano keegia
mende moma laligowu.
28
Niino qaa kokae iijowe mobu, Niino oomesao uma laligo mombo
ooono eleema kamaa. Oono uugiano nii hoaga jopago nombuyagati ee, qaa
jejei, iikawaajo saano aisoowuyaga. Amano noo somatana kolooja. Kawaajo nii
Amanaano umaa, jejei, oono ii moma saano uukoisoro mokoloogi sokonaga.
29
Qaa keteda koi jewe mojuti, iikawaa hoa era koloowaa. Hoa koloowaati, oono
kamba iikano ii saano romogo moma laariwuya. Kawaajo ii waladee iijowe moju.
30
Kambana torijiwaajo oowo qaa mamaga mombo jemambaajo mende moje.
Kileaa Poano goma so gale koma oomakeji, iino mono kamambaajo jojorija. Iwaa
esuano mono haamo mende ama noma kondondogowaa. Noono kana ii iino je
kotowaatiwaa so mende eja.
31
Mende ejato, niino Ama jopago mukejeiwaajo iwoi
kuuya qaa je koto nomakejiwaa so amakeje. Balo ejembano noo kaniana kaya je
kuma oogi moma asariwutiwaajo moje. Kawaajo mono mesao waama kagi
kemboa. Kia.
Jon Jon
<<
14 14
>>
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
15 15
>>
15
Jiisasno wain gere wanjaleya, anono boria koloojo.
1
Jiisasno gowokouruta ii kokae iijoro, Niino wain gere hoa koloowe noo
Manano wain gawombaa toya kolooja.
2
Niino gere kaaa qa boronawo kolooje. Gere
boria kuuya hogia mende mokoloo gorosoa koloojuti, Amanano ii koto gili
oombaa. Gere boria kuuya noono ragi hogia koloo elaakejuti, Amanano ii mono
koma konjorati oombaa. Nanamemembaa hoa somarii qebulugo seiseiyawo
koloowuti-waajo mono me solaani oombaa.
3
Oo Bua qaa iijowe iikano mono me solaani koma konjorati oono soraaya
koloo laligoju.
4
Kawaajo oono mono niwo qokotaa nambu. Kae nagi niino
oowo namaa. Wain boria mono gere batuyano mende rama tama kamaaji ee, ii
mono iyaa nemu koma ao hoa koloomambaajo amamaawaa. Iikawaa so oono
kaaiadee niwo mende qokotaa nanjuti ee, mono ooagiodee nanamemembaa hoa
ee mokoloowom-baajo amamaawuya.
5
Nii wain gere koloowe oono iikawaa boria kolooju. Oono nomesao
ooagiodee nama iwoi mo ambombaajo amamaa-wuya. Kawaajo mono niwo
qokotaa nano niino iwo qokotaa nambe iino mono nanamemembaa hoa
honombonoga mende mokoloo laligowaa.
6
Dae yoono niwo mende qokotaa nanjuti
ee, wain gere toyano mono ii gere boria kaaa koto ooma giliro seleege kembuya.
Kema sooligi me kululuu gereno giliro keme jewuya.
7
Yoono jewuto, leege oono mono niwo qokotaa nambu. Kae nagi noo
Bua qaanano ooo uugiano qokotaa nanji ee, oono ii me woi bua qe
aowombaajo mojuti, ii mono Ama qama kooli mugi oombaa.
8
Oono noo
gowokouruna koloo nagi nanamemegiaa hoa honombonoga qaa koloo kamaa ragi
laligowuya. Kae me laligowuyatiwaajo Amanaa qatano mono akadamuyawo koloo
ewaa.
9
Amanano nii jopago noma laligoroti, niino mono iikawaa so kaagadee
jopago ooma laligowe. Oo mono noo uujopa uutano nambu.
10
Niino Amanaano
jojopa qaa te koma laligo kouma iwaa uujopa uutano nanje. Kawaa so oo noono
jojopa qaana me te koma laligowuti ee, mono saano noo uujopa uutano nagi
jopago ooma laligomaa.
11
Niino uu korisoro ooono ambe koto uugia saa qe ero honombonoa qaa
aisoo laligowutiwaajo qaa ii iijowe moju.
12
Noono Kana qaa ii kokae: Niino uunano
jopago ooma laligoweti, oo mono iikawaa so ooagia jopago ao laligowu.
13
Mono alauruta yooojo ama aaa laaligoya togo mesaowaati, iikano mono uujopa
uuta somata kolooja. Mono ii uugu jopago oomambaajo amamaawaa. Uujopa
tosaaa ii iikawaa kamakamaaya.
14
Niino iwoi ambutiwaajo je koto oomakejei, oono iikawaa so amakejuti
ee, mono noo alauruna kolooju.
15
Weleqeqewaa kania kokae: Galeano gawoa
nomae ama mekeji, ii weleqeqeyano mende momakeja. Kawaajo ooo qagia
Weleqeqeuruna, kae mende toroqe je ooomaato, Amanaanoga Bua qaa mobeti,
ii kuuya mono ooojo iisaambe moju. Kawaajo qagia Alauruna, kae ooombe
sokonja.
16
Oo alauruna, oono nii mende meweego nogito, niino oo meweego kuu
oombe nanju. Kawaajo oono liligo kema hoa kokae mokoloo ponda elaagi e
uro sokombaa: Noo qana qama iwoi ii me ii kawaajo Ama qama kooliwuti, ii mono oono
buagia koloowaa.
17
Oo mono batugiano jopago ao laligowu. Niino jojopa qaana
kae je koto oonje. Kia.
12 Jon 13.34; 15.17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5
kae je koto oonje. Kia.
12 Jon 13.34; 15.17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5
Uumeleembaa gadokopaya yoono oo kazi ama oombu.
18
Balono uugia mende meleegi yoono kazi ama oombuti ee, mono qaa
kokae moma kotowu: Yoono wala nii kaaiadee kazi ama noma laligogi.
19
Oo
uumeleembaa gadokopa tuuno laligowuyagati ee, tuuurugia yoono mono iyagiaa
alaurugia uukale ama oombuyaga. Ii ama oombuyagato, niino oo meweego yooo
arenoga uuambe morota koloo laligoju. Yooono nanameme bologa ii gema qe
laligojutiwaajo ama kazi ama oomakeju.
20
Niino qaa mo kokae iijowe mogiti, ii mono uu wombogiano ama
romogowu, Weleqeqeno kamaaqeqeta kolooro toyano somataya kolooja.
Gowokono boiya uugu uuta koloomambaajo amamaawaa. Kawaa so tosiano nii
sisiwerowero ama noma laligo kougiti ee, tosaaa yoono mono noo munduuruna oo
kaaiadee sisiwerowero ama ooma laligowuya. Yoono noono Bua qaa moma ago
koma laligogiti ee, oono noo qaana je sei laligogi mono kaaiadee saano moma
ago koma laligowuya.
21
Kae laligowuyato, nii wasi nonoti, iyoono ii mende moma
muju. Kawaajo silemale qagano iwoi kania kania tondu ama oombuti, ii mono noo
qabuanaajo ama koloo oombaa.
22
Niino yooono mende kamaa Bua qaa iijowe mobuyagati ee, iyoono
mono sigisogogiaa gamuya mende moma laligowuyaga. Kae ee laligowuyagato,
kamba kokaamba sigisogogia modaboro koma turuwombaajo amamaawuya.
Mondomondo qaagia mono nomae mokoloowuyaga?
23
Mono nii kazi ama nonji, iino
mono Amana kaaiadee kazi ama muja.
24
Agoleto uuta somata meweti, ii mono mo
ooo batugiano mende me laligoro. Niino ii mende mewenagati ee, iyoono mono
sigisogogiaa gamuya ii mende moma laligowuyaga. Tompiriri qe laligowuyagato,
kamba kokaamba niino ii mewe iidaborogo kile nii ano Amana kaaiadee ee totoo
kazi ama noroma laligoju.
25
Kae ama noroma laligogi Bua qaa mono hoawo kolooro. Moosesno kana
qaa oonoti, iikano qaa ii kokae oogita eja, Yoono ee toontoo kazi ama noma
laligogi. Qaa iikano mono hoawo kolooro.
26
Niino Amawaano uma koipu Toya wasiwe ooono ka uugiano keme nago
oombaa. Ua Toroya iino qaa hoaa Toya kolooja. Iino Amawaanoga kamaa noo
kaniana nago je asari ooma laligowaa.
27
Iino kae laligowaa ano oono kaaiadee
noo kaniana nago je asari laligowuya. Niino kanai uuwaa qenjaaro gawo me
laligoweti, oono mono kanakanaiyanoga niwo laligo waagi. Kawaajo oo mono ii
saano je asari laligowu. Kia.
20 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 13.16 25 Ond 35.19;
saano je asari laligowu. Kia.
20 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 13.16 25 Ond 35.19;
69.4 69.4
Jon Jon
<<
15 15
>>
15:17: 12 Jon 13.34; 15.17; 1 Jon 3.23; 2 Jon 5
15:27: 20 Mat 10.24; Luuk 6.40; Jon 13.16
15:27: 25 Ond 35.19; 69.4
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
16 16
>>
16
Jiisaswaa gowokouruta manja kigi utama oombu.
1
Jiisasno toroqe kokae jero, Oo kamaa uuro jijau qewubo. Kawaajo
niino qaa ii waladee jewe moju.
2
Uugia mende meleegi iyoono mono qamakooli miri
tuugianoa utama oogi seleege kamaa laligowuya. Kanage kamba mo ka
kuuwaati, iikano oo noojoa ama uugi komuwuya. Kae uu kokae jewuya, Iikaaa
kano Anutuwaa welea qeni Anutuwaa uutano qeagoja. Kuuyano kae moma soo
jewuya.
3
Yoono Ama ano nii noroo kanianara mende moma asarikejutiwaajo ama
iikaa ama ooma laligowuya.
4
Kae tompiriri qe laligowuyato, niino qaa ii waladee iijowe moju. Kawaajo
kamba ii ka kuuro qaa iikawaa hoa koloowaati, oo kamba iikano saano kokae
jewuya, Kraistno kokawaa buju qaaya mono waladee ninijoro moni. Neeno oowo
laligowetiwaajo ama qaa ii kamba koriga ero wala mende jewe moma kougi. Kia.
Ua Toroyano gawoa kokae mekeja:
5
Niino kamba kokaamba wasi nono kamaaweti, mono iwaano umambaajo
ambe ooonoga mono mo kokae mende qisi nonja, Gii dae kembaga?
6
Qaa kae
jejei, oono ii moma kawaajo wosobirino uugia saa qero laligoju.
7
Kae laligojuto, kile niino iikawaa kitia qaa hoa mo kokae iijowe mobu:
Niino oomesao eleema umaati, iikawaa hoano koloo mono kokae me qeago
oombaa: Niino uma koipu Toya wasiwe ooono kamaa uugiano kemebaa. Niino
mende oomesao ubenagati ee, Toya iino mono ooono kamaamambaajo
amamaanaga.
8
Koipu Toya iino kamaa laaligowaa kania kokae qendeema ooma laligowaa:
Goma so sigisogogia iisaano Anutuno qaagia je tegoro solaaniwu me uugia mende
meleegi qaagia je tego iroa meleema oombaa. Ejembano kaniagia kae iima moma
kotowuya.
9
Nii mende moma laari nonjutiwaajo sigisogowaa kania iisaano moma
kotowuya.
10
Anutuwaano kana solaa ii moma soo noojoa qaa la jekeju. Kawaajo iino
noo kaniana iisaama qendeema oono kokae moma koto nombuya: Niino solaa
laligo Amanaano eleema ube nii mombo mende niima laligowuya.
11
Kilegaa Poa goma
so gale koma oomakejato, Anutuno iwaa qaaya mono je tegorota gere siawaa Toya
koloowaa. Kawaa so kuuya ananaa qaanana kaaagadee je tegowaa.
12
Niino saano qaa mamaga toroqe jewenagato, ii kamba kokaamba jewe
otoombora ama koma gbiliwombaajo amamaawubo.
13
Ii amamaawuboto, qaa hoaa
Toya, Ua Toroya iino kamaa uugiano keme qaa sae qero mobuya. Ii iyaaa uutaajo
tondu mende je laligowaato, Anutuwaano qaa geja ama moji, iino mono iikayadee
jekebaa ano kanage iwoi koloowaati, ii waladee iisaama jewaa. Iikawaajo iino ooma
qaa hoa kuuya iikawaa apu agoano mendugo oono qaa hoaa kaniagadee rii
kembu.
14
Iino mono neenaa kowinoa qaa me je asari uu kuu ooma laligowaa.
Kawaajo mono noo kanana iisaano niino qabuanawo kolookemaa.
15
Amanaano
iwoi kuuya eji, ii mono noo boronano anota eja. Iikawaajo jeje, Iino mono neenaa
kowinoga qaa me je asari uugia kuu ooma laligowaa. Qaa ii kia.
Wosobiri laligogi meleeno uukoisoro mobuya.
16
Kamba torodaamo tegoro oo nii mombo mende niibuya. Kawaa gematano
kamba torodaamo tegorogo mono koloo oombe saano mombo niibu.
17
Kae jero gowokouruta yooonoga tosiano iyagiodee kokae ami mogi, Qaa
kokae jeja, Kamba torodaamo tegoro oo nii mende niibuya. Kawaa gematano
kamba torodaamo tegorogo mono koloo oombe saano mombo niibuya, ano qaa
mo kokae jeja, Nii Amanaano umaa. Kae jero mojoi, qaa woi iikawaa kania ii
nomae?
18
Kae ami moma qejejaa jegi, Iino Kamba toroga tegorogo, jejato, qaa
iikawaa kania nomae? Ii naambaajoa jeji, ii mende moma asarijo.
19
Kae je qisi mubombaajo mogi Jiisasno iiima koto kokae iijoro, Qaa
kokae jeje, Kamba torodaamo tegoro oo nii mende niibuya. Kawaa gematano
kamba torodaamo tegorogo mono koloo oombe saano mombo niibuya, Oo mono
qaa iikawaa kaniaga mogama ami moju me?
20
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Niino kembe oo jige qama
saabuyato, uugia mende meleegiti, yoono tondu boru me korisoro ama laligowuya.
Oo wosobiri ama laligowuyato, wosobirigia iikano mono noojo ama meleema korisoro
ama laligowuya.
21
Embano merabora memambaa kambaa ka kuuro masu qero qenje
qagano merabora mejato, merabora dogoga me nama ii iima korisoroyaajo mono
siimboboloya ii duduukeja.
22
Iikawaa so oo kaaagadee kamba kokaamba wosobiriwo
laligojuto, niino kanage mombo koloo iiibe oo saano uukoisorowo laligowuya.
Uukoisorogia ii mono mo mende uuambaa.
23
Kamba iikano iwoi mombaajo nii mende qisi nombuto, qamakooligia
Amawaano agi dindiagadee keno afaagoro laligowuya. Niino qaa hoa too mo
kokae iijowe mobu: Oo noo qano iwoi mombaajo Ama qama kooli mubuti ee,
iino ii mono togo oombaa.
24
Niwo laligo kagiti, oo kamba iikano iwoi mombaajo
noo qanano mende qama kooli laligogi. Mono Ama qama kooli laligowu. Qama kooligi
saano meleema oombaa. Ii oono korisorogiano koloo sei uugia saa qero
laligowuya. Kia.
Jiisasno balombaa nanameme bologa ii haamo amakeja.
25
Qaa iijowe moma kakejuti, ii qaa seiyawo jewe moma laligogi. Kanage kamba
mo ka kuuwaati, iikano qaa saaa ii mombo mende qe iijowe mobuya. Qaagoto,
Amanaa kania ii asugano je asari laligomaa.
26
Kamba kano oo noo qana qama Ama
qama kooli laligowu. Kawaa kania ii kokae: Oo qamakooligia Amawaano
ambombaajo noono mombo mende kakebuto, ooagio Amawaano dindia qama
kooli laligowu. Niino ooo je me Amawaa mende qama koolimaa.
27
Amano ao uutano jopago ooma qamakooligia kokaembaajoa moma
laligowaa: Niino Anutuwaanoga kamaaweti, oo noo kanana kae moma laari ponda
uugiano jopago noma laligo kougi kana kae kolooro qamakooligia moma laligowaa.
28
Niino Ama mesao namono kamaa laligo namo mesao mombo eleema Amanaano
umaa.
29
Kae jero gowokourutano jegi, Moba, qaa kete koi jejai, ii saaa mende qe
jeja. Ii mono asuganogadee jena saano moma asarijo.
30
Nono kete kaniaga kokae
moma yagojo: Giino mono geegodee iwoi kuuya moma tegona mono mo qisi
kuma gombaatiwaajo mende amamaaja. Kawaajo gii Anutuwaanoga kamaanati, nono ii
moma laarijo.
31
Kae jegi Jiisasno meleema jero, Kete saano moma laari nonjuto,
32
mobu,
kamba tania mo kawaa ano iikano mono jaasewa qe naguno nanja. Kamba iikano
ka kuuro oono toroko moma nomesao deeqeegi neenodee laligomaa. Kile
neenodee totomi mende laligomaato, Amanano niwo laligowaa. Amano niwo
laligowaatiwaajo ama neenodee totookota mende laligomaa.
33
Oono toroqe
balono laligo kakasilili qagano laligowuyato, niwo qokotaa luaeno laligowutiwaajo
moma qaa konoga koi jewe moju. Qaagadee mende jejento, niino balombaa nanameme
bologa ii mono haamo ama waajambaraa kundaborowe kamaaro. Iikawaajo mono
qaqabuabuagiawo satii laligowu. Kia.
Jon Jon
<<
16 16
>>
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
17 17
>>
17
Jiisasno iyaaajo Ama qama kooliro.
1-2
Jiisasno qaa kae je tego Siweno baage uuro uro kokae qama kooliro,
Amana, giino goma so ejemba kuuya Meraga noo baanano ama oona ku-usu
qagano Po koma oonje. Ejembano Meraga noo qaana saano mende gema qe
uugu laligowuya. Giino ejemba batugianoga tosaaa metogo noo boronano oooma
kokae je koto nona, Gii mono ii kuuya kuma oona laaligo kombombaa mokoloo
laligowu. Gawo ii medaborowe Meragano qabuaga me somariiwaati-waajo mono
akadamuga nomba. Noo kambana ii keteda koi ka kuuro nama kae qama koolije.
3
Laaligo kotigaa kania ii kokae: Giino motoogo Anutu hoa kolooja ano eja
Jiisas Kraist nii wasi nona kamaaweti, ejembano anaraa kanianara kae moma kotowuya.
Laaligo kombombaa kae mokoloowuya.
4
Gawo noma Mewa, je je koto nonati,
niino ii te koma me laligo metogoje. Akadamugawo laligo qabuaga namono
iisaama je seiwe akadamuyawo kolooro.
5
Oo Ama, niino balo mende kolooro Siwe gomano kano goo koorogano
asamararambo asari laligowe. Asamarara iikayadee mono kete koi mombo ama nona
asugi koto nono mombo goo koorogano asamararambo asari laligoma. Kia.
Jiisasno gowokouruta yooojo ama qama kooliro.
6
Oo Amana, giino balo ejemba tosaaa gosi noo boronano ama oonati, niino
goo qabuaga ii yooojo iisaama qendeema laligowe. Yoono goo buaga koloogi
giino ii noo boronano ama oona yoono goo Bua qaaga ii moma ago koma
laligoju.
7
Giino iwoi nonagi, ii kuuya goonoga kakeji, iyoono ii kamba kokaamba
mono moma kotoju.
8
Giino qaa Bua nonati, niino ii gowokouruna kuma oombe moma
ago koma laligoju. Nii gomesao namono kamaaweti, iyoono ii oano moma
yagoju. Giino wasi nona asugiweti, iyoono ii kaaagadee moma laariju.
9
Nii yooojo ama qama kooli gonje. Uumeleembaa ejemba motoya yooojo
mende qama koolijento, kanageso noo boronano ama oona uugia meleema goo bua
koloojuti, mono iyooojo ama qama kooli gonje.
10
Ejemba kuuya noo bua koloojuti,
iyoono mono goo bua kolooju ano ejemba goo bua koloojuti, iyoono mono noo
bua kaaagadee kolooju. Neenaa akadamuna ama oombe iikawaa qagano nama
nanamemegia agi noo qabuanano somarii seikebaa.
11
Nii namono laaligona tegoro
goono koumambaajo anjento, iyoono toroqe namono laligowuya. Oo Ama Toroya,
giino qaga nona iikawaa esuano mono sopa somogo oona mende jumbu. Anoro
motoogo koloo laligojoti, iyoono iikawaa so motoogo koloo laligowu-tiwaajo
qama koolije.
12
Niino yoowo namono laligo koubeti, kamba iikano qabuaga nona iikano
sopa somogo ooma laligowe. Bua Terewaa qaa mono hoawo koloowaatiwaajo
eja motoogono soo gere siawaa bua koloo siimbobolo moma laligowaa. Niino gale
koma oombetiwaajo yooonoga tosiano mende jijau ama soogi.
13
Tosiano mende
soogito, niino keteda koi namono laligo goono kamambaajo ka qaa koi jeje: Noo
uukori-soronano mono yooono kotoro megi uugia saa qero aisoo laligowuya. Kae
koloowaatiwaajo qama koolije.
14
Niino goo Bua qaa kuma oombe moma laligoju.
Niino balombaa nanameme bologa ii mende otaakejei, iyoono mono kaaagadee ii
mende otaa gema qekeju. Iikawaajo namono uugia mende meleegiti, yoono kazi
ama oomakeju.
15
Niino namonoga uuamambaajo mende qisi gonjento, Kileaa Toyaanoga
ago koma sopa somogo ooma laligo-wagatiwaajo qama koolije.
16
Niino
balombaa nanameme bologa gema qe ii mende otaawe yoono kaaagadee ii gema
qe mende otaakeju.
17
Qaa hoa iikano mono me sorai oono laligowu. Goo Bua
qaagano mono qaa hoa toontoo kolooja.
18
Giino wasi nona balo ejemba batugiano
kamaa gawo me laligoweti, niino kaaiadee ii wasi oombe balo ejemba yooo
batugiano deema kembuya.
19
Oo Amana, iyoono qaa hoaa so laaligogia kuuya togo
gombutiwaajo ama ilaa ooma neenaa laaligona kuuya togo gonje. Kia.
12 Ond
gombutiwaajo ama ilaa ooma neenaa laaligona kuuya togo gonje. Kia.
12 Ond
41.9; Jon 13.18 41.9; Jon 13.18
Jiisasno uumelee ejemba kuuya ananaajo qama kooliro.
20
Oo Amana, niino gowokouruna yooojoadee ama mende qama koolijento,
Bua qaa je seigi ejemba moma laari nombuti, iyooojo ama kaaagadee qama
koolije.
21
Ama giino niwo qokotaa nana niino kaaagadee giwo qokotaa nanje.
Iikawaa so yoono kaaagadee anarawo qokotaa nambutiwaajo moje. Geego wasi
nona kamaaweti, namo ejembano ii moma laariwutiwaajo ama yoono korebore
motoogo koloo laligowutiwaajo qama koolije.
22
Anara motoogo koloo laligojoti,
iyoono kaaiadee motoogo koloo laligowutiwaajo ama akadamuga ama nonati,
niino ii iyooojo ama oondaborowe.
23
Niino iyoowo qokotaa nambe giino niwo qokotaa nanja. Iikawaa so
yoono qaagia je somogo ao motoogo koloo laligowutiwaajo qama koolije.
Motoogo koloo nagi balo ejembano kaniana kokae moma asariwuya: Giino
jopago noma laligonati, iikawaa so ii kaaagadee jopago ooma laligo nii wasi nona
kamaawe.
24
Oo Amana, giino namo mende mokoloonati, waladee kamba iikano uugano
jopago noma asamarara ama nona laligo koube. Kanage alauruna nonati, niino
iyoono kaaagadee asamarara ii iibutiwaajo moje. Kawaajo niino goma laligo-
maati, yoono kano niwo motoo laligowutiwaajo siia moje.
25
Oo Ama solaa, balo ejemba uugia mende meleegiti, yoono gii mende moma
koto goma laligo kougito, niino gii saanogadee moma koto gonje. Geego wasi
nonati, noo uumelee alaurunano ii modaboroju.
26
Niino goo qaga ii je asari oombe
moma laligogi. Giino uugano jopago noma laligonati, uujopa iikano uugiano ero mogi
niino yoowo qokotaa nambe laligowutiwaajo mono toroqe qaga je asari ooma
laligomaa. Kia.
Jon Jon
<<
17 17
>>
17:19: 12 Ond 41.9; Jon 13.18
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
18 18
>>
18
Jiisas me somogogi.
Mat 26.47-56; Maak 14.43-50; Luuk 22.47-53
1
Jiisasno qaa ii jedaboro gowokouruta uuano siti mesao keme apu qata Kidron
koto leege keuma urukisi mo eroti, iikano kegi.
2
Jiisas ano iwaa gowokouruta
yoono suula iikano ajoroo laligokegi. Kawaajo Juudas memelolo me
mumambaajo anoti, iino kaaagadee urukisi ii saano moro.
3
Jigo gawo gale ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono jiwowo
jigowaa kiropo gale (sikiriti) tosaaa wasi oogi Juudasno ii ano gawmambaa
manjaqeqe eja tuu mo uuano motoo kagi. Yoono kiwa lambe ano tiwo wasagia me
ka urukisino kougi.
4
Kougi Jiisasno iwoi kuuya kae koloo mubaati, ii saano
morotiwaajo ama waama asugano ka kokae qisi oono, Oo morowaajoa
moganju?
5
Qisi oono kokae meleegi, Nono Jiisas Nazaret toya ii moganjo. Meleegi
kokae iijoro, Nii kia koi. Juudas memelolo meme eja iino kaaagadee yoowo
nano.
6
Nii kia koi. Jiisasno qaa kae iijoro gemagema kema namono tama kamaa
uuro.
7
Kae agi mombo qisi oono, Oo mono morowaajo moganju? Qisi oono
jegi, Nono Jiisas Nazaret toya iiga moganjo.
8
Kae jegi meleeno, Nii kia koi, iijowe mojuya. Oo niiga mogama nonjuti ee,
mono eja koi saano oomesaogi kembu.
9
Wala qama kooli gowokouruta yooojo qaa
mo kokae iijoro, Ejemba noo boronano ama oona laligojuti, niino ii kala koma
ooma laligowe yooonoga mono mo mende soo aliro. Qaa iikano hoawo
koloowaatiwaajo Jiisasno jotamemeya yooojo qaa kae jero.
10
Kae jero Saimon Piitono manjawaa soo somata me laligoroti, iino ii
kopianoga horo jigo gawo gale waaa wele ejia qe gejia dindiaage kotogoro
kamaaro. Weleqeqe eja ii qata Malkus.
11
Kaa ano Jiisasno Piito kokae je koto muro,
Gii manjawaa soo somata ii mono mombo ana kopigano kemeba. Amanano
siimbobolowaa qambi apu kokoawo noo bua qeroti, ii saano moma mokosigo
wambusoo qemaa. Kia.
11 Mat 26.39; Maak 14.36; Luuk 22.42
wambusoo qemaa. Kia.
11 Mat 26.39; Maak 14.36; Luuk 22.42
Jiisas kuugi Anaswaa jaano nano.
12
Kawali galegiano jero manjaqeqe eja tuu ano Juuda yooo nagu gale (sikiriti)
yoono Jiisas me somogogi.
13
Somogo wama wala jigo gawo gale qata Anas iwaa
mirino kegi. Anaswaa qegaya qata Kaiafas iino jigo gawo gale waa koloo gbani
iikano gawo ii me laligoro.
14
Kaiafasno wala Juuda ejemba yooojo qambamamba
qaa kokae jero, Ejemba tuu kuuya alidaborowombotiwaajo eja motoogono
nonoojo ama komuro sokombaa. Kia.
14 Jon 11.49-50
nonoojo ama komuro sokombaa. Kia.
14 Jon 11.49-50
Piitono Jiisas kanai qakoono.
Mat 26.69-70; Maak 14.66-68; Luuk 22.55-57
15
Jiisas me kegi Saimon Piito ano gowoko alia mo yorono gemagiano keni.
Kema alia iikano jigo gawo gale waa moma murotiwaajo ama saano afaakota Jiisas
otaa jikaro miri sopa uutano kemero.
16
Iino kemeroto, Piitono sopa seleege naguno nano. Kae nano gowoko aliano
jigo gawo gale waa moma muroti, iino seleege keme nagu gale emba iwo qaa ijoro
nagu hororo Piito wama sopa uutano kemeri.
17
Kemebotiwaajo ani iikano weleqeqe
emba sopa naguya gale konoti, iino Piito iima kokae qisi muro, Gii oano
kaaagadee eja iikawaa gowoko yooonoga mo kolooja me? Kae qisi muro moma
Nii qaago! jero.
18
Wele eja ano nagu gale (sikiriti) yoono sagoaajo ama gere agi je
urorogo ero konama nagi. Kae nagi Piitono kaaagadee yooo batugiano kema
gere konama nano. Kia.
Jigo gawo gale waano Jiisas qisi muro.
Mat 26.59-66; Maak 14.55-64; Luuk 22.66-71
19
Jigo gawo gale waa Anas iino Jiisas qisi mu kokae jero, Gii ejemba
nomae kuma ooma gowokouruga moro moro uuama laligokeja?
20
Kae jero kokae meleema muro, Nii kamba so asugano ejembaya ejembaya
kuma ooma laligowe. Juuda kanageso kuuya nonono jiwowo jigono uma qamakooli
mirinana so ajorookejoi, nii mono iikano nama kuma ooma laligowe. Bua qaa
aasagoya mo mende jewe.
21
Niino qaa nomae ejemba kuma ooma laligoweti,
naambaajo nii iikae qisi nonja? Niino qaa jewe ejemba moma laligogiti, iyoono
mono qaanaa kota modaboroju. Kawaajo ii qisi oona sokombaa.
22
Kae meleema muroto, jigowaa kiropo gale (sikiriti) mono kosiano nama Jiisas
uruano qetaali jero, Jigo gawo gale waano qisi gono gii qaa silia kaaa mono
naambaajo meleema muja? Godaqeqega qaa.
23
Kae jero kokae meleema muro, Qaa bologaga jewenagati, ii nisaana sokombaato,
qaa hoa jejei ee, mono naambaajo nii ee nuja?
24
Kae meleema muro Anasno Jiisas wasi jero gbadoya kaaiadee boriano raro
wama jigo gawo gale waa Kaiafas iwaano kegi. Kia.
Piitono Jiisas qakoono indi woi karoo kolooro.
Mat 26.71-75; Maak 14.69-72; Luuk 22.58-62
25
Saimon Piitono gere konama nano tosiano qisi kokae ijogi, Gii oano
kaaagadee iwaa gowokouruta yooonoga mo kolooja me qaago? Kae ijogi
qakooma Nii qaago! jero.
26
Piitono jigo gawo gale waaa wele ejia qe gejia kotegoro kamaaroti, iwaa
tinitosaya weleqeqe alia mono ii moma qisi ijoro, Oo gii mono urukisino iwo
motoo laligori giijea me nomae?
27
Kae ijoro Piitono mombo qakoono kamba iikanondee kuruno kanai qaro
moro. Kia.
Mat 27.1-2, 11-14; Maak 15.1-5; Luuk 23.1-5
28
Goma ano umugawodee Jiisas Kaiafaswaa mirinoga wama kamaa Room
gawanawaa jikaro mirino kegi. Juuda yoono uugia tiloo kokojinji
koloowombotiwaajo majakaka moma kokae jegi,
*Room gawman yooojo Juuda
koloowombotiwaajo majakaka moma kokae jegi,
*Room gawman yooojo Juuda
yoono kokae moma laarigi: Nono Room yooo jikaro mirino uni uunana tilooro yoono kokae moma laarigi: Nono Room yooo jikaro mirino uni uunana tilooro
esunana kamaaro kokojinjinanawo koloo kiakomu kendombaa lama toroya esunana kamaaro kokojinjinanawo koloo kiakomu kendombaa lama toroya
newombaajo amamaawoa. Kawaajo sombeno seleege laligogi.
Kiakomu
newombaajo amamaawoa. Kawaajo sombeno seleege laligogi.
Kiakomu
kendombaa lama newombaajo amamaa-wombo. Kae je moma bimoo gawanawaa
jikaro miri uutano mende ugi.
29
Kawaajo gawana Pailotno seleege kamaa iiima
kokae qisi oono, Eja koi kano mono naa qinjitaga ano qaa je mu wama kaju?
30
Qisi oono meleegi, Eja iikano kikekakasilili me bologa meme eja mo mende
koloonagati ee, nonono mono ee toontoo ii wama goono mende kawonaga.
31
Kae meleegi Pailotno iijoro, Oo mono ooagio qaa jakeyano ama mu
Kana qaagiaa so gosi qaaya je tegowu. Kae iijoro moma ijogi, Nonono eja mo
komuwaatiwaa qaaya je tegowombaajo sogo ero amamaajo.
32
Juuda yoono kae
ijogi Jiisas ao koomu nomaaa komuwaatiwaa qaaya ii iisaama jeroti, iikaaa kano
hoawo kolooro.
33
Pailotno Juuda yooo qaagia moma mombo jikaro miri uutano uma Jiisas oono
karo kokae qisi muro, Gii Juuda yooono ki pogiaga kolooja me qaago?
34
Kae qisi muro meleema kokae qisiro, Qaa ii mono geegaa uuganoga jeja me
tosiano noojoa qaa kae je jegano agi jeja?
35
Kae qisiro Pailotno meleeno, Yei! Nii Juuda ejaga koloo Juuda ooo qaagia
nagokeje me? Qaago totoo! Nii Roomgawana laligowe geegaa ejembauruga ano jigo
gawo gale yoono mono guama ka noo borono ama gonju. Giino mono naa iwoiga
ana?
36
Kae meleeno jero, Noo bentotonaa kania ii balo kokoino mende eja. Niino
balombaa ki-toto mombaa ki poa koloowenagati ee, noo kerasuru-urunano mono
saano waama noojo ama manja qewuyaga. Manja qe niino Juuda jotamemeya yooo
borogiano kememambotiwaajo kapara koma manja qegi nombombaajo
amamaawuyaga. Ii amamaawuyagato, noo ki-totonaa kania ii goma moge eja. Nii balo
eja po mende kolooje.
37
Qaa ii jero Jiisas kokae qisi muro, Gii kile eja po qaita mo koloojai, ii
oano me qaago? Kae qisi muro meleeno, Nii eja po qaita mo koloojei, ii geego
jeja. Niino qaa hoa nago je asarimambaajo ama namono kamaa asugiwe. Kuuya
yoono qaa hoaa leegea laligojuti, iyoono mono noo qaana geja ama momakeju.
32 Jon 3.14; 12.32 32 Jon 3.14; 12.32
Jiisas komuwaatiwaajo je tegogi.
Mat 27.15-31; Maak 15.6-20; Luuk 23.13-25
38
Kae meleeno Pailotno mepaqepae ama qisiro, Qaa hoa ii mono naama? Kae
qisi mombo Juuda yooono keme atapano nama kokae iijoro, Niino eja iikawaa
qinjita mogama mo mende mokolooje.
39
Mo mende mokoloojento, noo nanamemena
mo kokae ero moju: Gbani so kiakomu kendo kambaano kapuare mirinoga eja
motoogo ooojo isambe kamaakeji, ii moju. Kawaajo Juuda ooo ki pogia saano
ooojo isambe kamaanaga me qaago? Kawaajo oo siigiano nomae moju?
40
Kae iijoro meleema kokae qagi, Qaago, ii qaagoto, Barabas isana nonoono
kamaawa! Kae qagito, Barabas iino kikekakasilili ejaga koloo manja kare mo qegiti,
iikawaa wa kolooro. Kia.
Jon Jon
<<
18 18
>>
18:11: 11 Mat 26.39; Maak 14.36; Luuk 22.42
18:14: 14 Jon 11.49-50
*18:28: Room gawman yooojo Juuda yoono kokae moma laarigi: Nono Room yooo jikaro mirino uni uunana tilooro esunana kamaaro kokojinjinanawo koloo kiakomu kendombaa lama toroya newombaajo amamaawoa. Kawaajo sombeno seleege laligogi.
18:37: 32 Jon 3.14; 12.32
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
19 19
>>
19
Pailotno Jiisas maripoono komuwaa je je tegoro.
1
Silama qagi Pailotno Jiisas wama kema jero manjaqeqe eja yoono ooli
waayawono molaakota ootigi.
2
Manjaqeqe eja yoono talugo mepaqepae kokae
ama mugi: yoono Jiisas qe kasa waayawo me pipii ila meago waano kogi kemero
maleku osoga nezogbalawo ii koma mugi kemero.
3
Kae ama kosia-no arego nama
jegi, Oowe oowe! Juuda yooo Ki Pogia, oowe! Kae je uruano mamaga qetaaligi.
4
Kae mepaqepae ama mugi Pailotno mombo seleege keme kokae iijoro,
Mobu! Niino eja ii gosi qinjita mo mende mokolooje. Kawaajo ii mombo wama
ooo jaagiano kamaawe kania kae moma koto iibuya.
5
Kae iijoro Jiisasno kamaa
atapaano nano kokae iigi: Tosiano kasa waawono ila pipii waano koma maleku
osoga nezogbalayawo koma mugi nano Pailotno kokae iijoro, Mono eja hoa koi
iibu!
6
Kae iijoro jigo gawo gale ano nagu gale (sikiriti) yoono ii iima qaa wowombo
qama jegi, Maripoono qegi komuwa. Maripoono qegi komuwa. Kae jegi Pailotno
jegiano me kokae iijoro, Niino qinjita mo mende mokolooje. Kawaajo oo mono
ooagiodee ii me maripoono qegi komunaga.
7
Juuda jotamemeya yoono qaa ii moma kapara koma kokae jegi, Nonoono
Kana qaa eja. Qaa iikawaa so gosini komuwaatiwaa so kolooja. Iyaa me uma
Anutuwaa meria kolooje, jekeja. Kawaajo mono koomuwaa bua kolooro
sokombaa.
8
Kae kapara koma jegi Pailotno moma bombogaoya waaro jenea ororo toroko
moro.
9
Kae moma Jiisas wama mombo jikaro miri uutano uma kokae qisi muro,
Gii daakaya? Qisi muroto, iino kitia mo mende meleema qaaya bogoro nano.
10
Qaaya
bogoro nano kokae ijoro, Gii noono qaa kitia mo meleembaga me qaago? Niino je
tegowe isama gombuya me maripoono gugi komuwaga. Iikawaa ku-usua ii noono eja.
Kawaa kania moja me qaago?
11
Kae jero moma kokae meleema muro, Mono eukanoa ku-usu mende ama
gonoti ee, gii mono eja omaya laligo iwoi ama nomambaajo amamaanaga. Kawaajo eja
mo morono nii goo borono noonji, iwaa sigisogoyano mono goono qinji uugu
somata kolooja.
12
Kae meleema murotiwaajo ama Pailotno Jiisas isano kamaawaatiwaa kapara
kono. Kae kapara konoto, Juuda yoono qa gigilaa kokae jegi, Isana kamaawaati
ee, mono Siisa-kimbaa alia mende toroqe koloo laligowa. Mono neenaajo moro uro
Ki po kolooje jeji, iino mono Siisa-ki tuarenje ama muja.
13
Kae jegi qaa ii moma je kotoro Jiisas wama seleege kamaagi. Kamaagi gawana
Pailotno jake mo jamono ama tambogi eroti, iikano uma qaa jenteegowaa du
rarayano kamaa raro. Jake kawaa qata Hibruu qaano Gabata je laligogi. Ii ananaa
qaano Jake Jamono me taamboa.
14
Kamaa raroti, Juuda ejembano wee iikano
kiakomu kendo rabombaajo jojorigi. Wee ii kolooro wee biiwia dodowiro Pailotno
du rarayano rama Juuda yooojo kokae iijoro, Iigi, ooo ki pogia koi!
15
Kae jero moma qa gigilaagi, Qaomba! Qaomba! Maripoono qegi komuwa! Qa
gigilaagi kokae jero, Ooo ki pogiaa qaa je tegowe maripoono ubaatiwaajo jeju me?
Kae jero jigo gawo gale yoono meleema jegi, Siisa-kino motoogo ki ponana
kolooja. Nonoono eja po morota mo mende raja.
16
Kae meleema jegi Pailotno Jiisaswaa qaa je tego maripoono qegi
komuwaatiwaajo borogiano ano. Borogiano ano manjaqeqe eja yoono Jiisas me
gale kogi.
Mat 27.32-44; Maak 15.21-32; Luuk 23.26-43
17
Gale kogi iyaaa maripooa ao ago siti koto seleege keme goma mo
qata Wasii qamakejuti, kano kegi. Wasii qa ii Hibruu qaano Golgota qamakeju.
18
Iikano kema maripoono qegi ano iwo eja woi teetee motoo uru Jiisas batugarano
agi nagi.
19
Kae qegi Pailotno tere oo jero maripoono Jiisaswaa waano eu ama qegi. Tere
ii kokae ooro nano, Jiisas Nazaret toya, Juuda yooo ki pogiaga koi.
20
Jiisas
maripoono qegiti, goma ii siti kosiano ero ano tere ii qaa karoo, Hibruu, Latin ano
Griik qaano oogi nano. Kawaajo Juuda ejemba mamagano uugu kema ka eu uu tere
ii weegogi.
21
Kae ooro Juuda yooo jigo gawo gale yoono Pailot kokae ijogi,
Juuda yooo ki pogiaga koi, kae mende oowato, kokae oowa, Iyaaajoa Juuda
ki Pogiaga kolooje, jero.
22
Ii moma Pailotno qaa kokae meleeno, Qaa
oodaborojeiwaajo ii mono kae ewaa.
23
Manjaqeqe eja yoono Jiisas maripoono qego opo selekopaa ilawoilaya me eja
4 batugiano mendeema 4 kolooro totogiano megi. Kae megi malekuya ero megito, ii
kokaembaajoa saano mende mendeegi: Ii kuuyagadee opo jakaa motoogono
memetaga. Opo kitia kitia mende mindiri eukaya lililili uu megi emu kemekemeta ero.
Kawaajo ii boliwabotiwaajo mendeembombaajo amamaagi.
24
Amamaa ami moma
kokae jegi, Ii motoni mende sokombaa. Kawaajo saano iikawaa unju qeni toya
koloowaa. Kae je unju qegi Bua qaa mo hoawo kolooro. Qaa ii kokae oogita eja,
Yoono opo selekopaana me batugiano mendeema totogiano me malekunaa
unju aagole agi mono haamo ambaa.
Manjaqeqe eja yoono qaa iikawaa so agi.
25
Jiisas maripoono qegi nano emba kokaaano kaniano nagi: Jiisaswaa nemu
naseya ano Kloopaswaa embia qata Maria ano Maria Magdalaga.
26
Jiisasno nemua ano
wombo gowokoya kosiano nani iriima nemuaajo kokae jero, Nemuna, mono meraga
koi iima kala koma rijojoo laligowa.
27
Kae je gowoko ii kokae ijoro, Mono nemuga koi iima kala koma rijojoo
laligowa. Kae jero moma Jiisaswaa nemua kamba iikanondee wano miriano kema
motoo laligori. Kia.
24 Ond 22.18
motoo laligori. Kia.
24 Ond 22.18
Jiisasno maripoono nama komuro.
Mat 27.45-56; Maak 15.33-41; Luuk 23.44-49
28
Jiisasno gawoa kuuya medabororoti, ii moma iikano Bua Terewaa qaaya
mono hoawo koloowaatiwaajo kokae jero, Nii apuwaajo moje.
29
Kano jua mo wain apu aasoawo iikano saa qe raro. Ii raro kowe momondo
mo suu taniae ii me wain apuno qendugo sepere susuyano qesago megi uro
buutano agi.
30
Agi wain apu aasoawo ii ne jero, Mono tegoja. Kae je laaligoya
mesao-mambaajo aroya sigo kamaaro kokoosuya kouro no qero. Kia.
28 Ond
mesao-mambaajo aroya sigo kamaaro kokoosuya kouro no qero. Kia.
28 Ond
69.21; 22.15 69.21; 22.15
Jiisaswaa maroa wasano utoogi.
31
Jiisasno no qero Juuda ejembano wee iikano kiakomu kendo rabombaajo
jojorigi. Kiakomu Sabat kendo ii kendo kamba somata kolooro. Kawaajo Juuda
jotamemeya yoono majakaka moma kokae jegi, Qamo yoono Sabat kendo
kambaano maripoono nagi mende sokonja. Kae je gawana Pailotwaano kema
kokae qisi mugi, Gii saano je tegona kema maripoono uujuyati, iyooo tawo siigia
kugi qamogia metogoni kamaawuya?
32
Qisi mugi je tegoro manjaqeqe ejano kougi.
Kouma Jiisaswo maripoono urugiti, ii uulaawo komuwaotiwaajo wala yoroonoga
mombaa tawo siita kuma leege kema mombaano kaaiadee agi.
33
Kae agito, Jiisaswaano kouma iigi mono komuro. Kae iima siita mende kugi.
34
Mende kugito, manjaqeqe eja yooo-noga mono wasa me maroa utooro
iikanondee sa ano apu kamaaro.
35
Kae agi mono iwoi ii jaayano iiroti, iino ii nago je koi oorota ero keteda
koi weegoju. Qaa nago je oorota eji, ii mono qaa hoa kolooja. Oo kaaagadee ii
moma laariwuti-waajo moma qaa hoa mojiwaa so jeja.
36
Iwoi ii kolooroti, ii Bua
Terewaa qaa mono hoawo koloowaatiwaajo kolooro. Qaa ii kokae,
Iwaa siita mono mende kumbu.
37
Ano Bua Terewaa qaa mo kokae eja,
Eja utoogiti, iyoono mono iwaage jaagia uu iibu.
Oo qaa woi iikawaajo ama ii moma laariwu. Kia.
36 Eks 12.46; Ja 9.12; Ond 34.20
Oo qaa woi iikawaajo ama ii moma laariwu. Kia.
36 Eks 12.46; Ja 9.12; Ond 34.20
37 Zek 12.10; Isa 1.7 37 Zek 12.10; Isa 1.7
Jiisaswaa qamoya jamo kobaano ro kogi.
Mat 27.57-61; Maak 15.42-47; Luuk 23.50-56
38
Kawaa gematano Arimatia tao toya qata Joosef karo. Iino Jiisaswaa gowokoya
koloo laligoroto, Juuda jotamemeya yooojo ama toroko moma momalaaria kolati
laligoro. Iino ka gawana Pailotwaano kema Jiisaswaa qamoya metogomambaajo qisi
muro. Qisi muro moma je tegoro ka metogoro.
39
Eja qata Nikodeemus wala Jiisaswaano gomantiiano karoti, iino kaaagadee
karo. Ka qamo morimambaajo kele koowagawo qata mor ii repa apuyawo meleegiti, ii
esu mo bia 30 kilowaa so sewaa me ka Joosef ilaa muro.
40
Ilaa mu motoo
Jiisaswaa qamoya metogori. Metogo jini moroa awaa me qamo seliano ama opo
taaa iikano momosiiri. Juuda ejemba nonono qamonana kaa ama mozozogo ro
koma oomakejo.
41
Jiisas maripoono qegiti, goma iikawaa leegeano urukisi mo ero. Urukisi
iikano qasiriwaa jamo kobaa dologa mo uroroogi nano. Iikano qamo mo mende agi
gbamea ero.
42
Gbamea koloo kosiano ero Juuda ejembano kiakomu kendo
rabombaajo jojorigi kambagia toriro. Kawaajo Jiisaswaa qamoya me iikano ama ro
koni. Kia.
39 Jon 3.1-2
koni. Kia.
39 Jon 3.1-2
Jon Jon
<<
19 19
>>
19:27: 24 Ond 22.18
19:30: 28 Ond 69.21; 22.15
19:37: 36 Eks 12.46; Ja 9.12; Ond 34.20
19:37: 37 Zek 12.10; Isa 1.7
19:42: 39 Jon 3.1-2
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
20 20
>>
20
Jiisaswaa kobaa qasiriano gbamea ero.
Mat 28.1-8; Maak 16.1-8; Luuk 24.1-12
1
Sabat kendo ragi tegoro Maria Magdala emba iino Sonda umugawodee wegera
suluro qasirino keno. Kema jaaya uuro keno jamo somata iiro iikano mono kobaa
urorooya iikawaa qaa ootanoga qetagi ka ero.
2
Kae iima iikanondee mesao
uulaawo kema Saimon Piito ano Jiisaswaa wombo gowokoya yoroono ka kokae
irijoro, Mono Pombaa qamoya qasirinoga me kema dakano agi eji, ii mende mojo.
3
Kae irijoro mesao qasirino keni.
4
Motoo bobogari kenito, gowoko aliano
bobogari kema Piito uugu wala qasirino keuro.
5
Keuma jamo kobaa urorooya iikawaa
uutano mende uma qaa ootano ee akakari uuro keno opoya momosigiti, iikayadee ero
iiro.
6
Ii iiro Saimon Piitono kaaagadee gematano kouma jamo kobaa uutano uma
opoya momosigiti, iikayadee ero iiro.
7
Ii iiro ano waa opo jakaa mono momosii
esuugiti, ii tosiano kuma selewaa opoya kawo mende mindiri aaso agi raro iiro.
8
Kae iiro gowoko aliano wala qasirino kouroti, iino kaaagadee jamo kobaa
uutano uma iwoi ii iima moma laariro.
9
Jiisas gbili koomunoga waabaati, iyorono Bua
Terewaa qaa kaaa ii waladee mende moma asari tompiriri laligo kouri. Kia.
Jiisasno Magdala emba Mariawaano asugiro.
Mat 28.9-10; Maak 16.9-11
10
Rama kouma iikanondee moma laari eleema mirigarano keni.
11
Yorono kenito,
Mariano aodee qasiriwaa jamo kobaa qaa ootano nama saaro. Kae saama kobaa
urorooya iikawaa uutano akakari uuro keno.
12
Uuro keno Siwe gajoba woi malekugara
tualalakota iriiro. Yorono Jiisaswaa qamoya eroti, iikano rari. Mono waa eroti, iikano
raro mono kaniano raro.
13
Kae rama kokae ijori, Emba, gii naambaajoa saaja? Ijori moma jero, Ponaa
qamoya me kema dakano agi eji, ii mende moje.
14
Kae je eleema Jiisasno kosiano nano iiroto, kaitania ii mende iima koto haqa
qe nano.
15
Haqa qe nano Jiisasno kokae qisi muro, Emba, gii naambaajoa
saaja? Morowaajoa moganja? Kae qisi muro urukisi galeano nanja me nomae,
iikae romogo kokae ijoro, Oo somatana, gii qamoya me ago moge kema
anjaati ee, mono nijona kema memaa.
16
Kae ijoro Jiisasno qata qama Maria! jero. Ii qama jero iwaano eleema Hibruu
qaano qama Raboni! jero. Ii ananaa qaano Boina!
17
Kae jero kokae ijoro, Nii Amanaano mende uma koi nanje. Kawaajo nii
mende noosiriwato, noo kouruna yooono kema buju kokae iijowa: Niino mono
Mana Anutu ano ooo Magia Anutuwaano eleema umaa.
18
Kae ijoro Magdalaga emba Maria iino eleema kema gowo-kouruta kokae iijoro,
Niino Po iibe qaa kaa kaa nijojaa. Kia.
Mat 28.16-20; Maak 16.14-18; Luuk 24.36-49
19
Sonda iikanondee goma tiiro gowoko yoono ruuano ajoroo Juuda
yooojo toroko moma miri naguya koma kii me ragi. Kae ragi Jiisasno asugi
batugiano nama kokae iijoro, Alauruna, luae mono oowo raba!
20
Kae je
borowoita ano maroa qendeema oono iima korisorono uugia saa qero.
21
Saa qero
mombo kokae iijoro, Alauruna, luae mono oowo raba! Amano nii wasi nono
kaaiadee niino oo wasi oonje.
22
Kae je buu aasoa uulago jero, Mono Ua Toroya mewu.
23
Oo ejemba
sigisogogia mesaowuyati ee, ii mono Anutuwaa jaano solaanidaborowaa. Ejemba
sigisogogia mende mesaowuti ee, ii mono Anutuwaa jaano mende solaaniwuya.
Kia.
23 Mat 16.19; 18.18
Kia.
23 Mat 16.19; 18.18
Jiisasno Tomas asugi muro.
24
Jiisasno gowokouruta kae asugi oonoto, gowoko 12 yooonoga mo qata
Tomas, qata mo Didimus qagiti, iino kamba kano batugiano mende laligoro.
25
Tomasno karo gowoko tosiano Nono Po iijoa, jegi moma kokae jero, Jaanano
biri lopoya boriano iima boro susunano maroano oosirimaati ee, ii saano moma
laarimaa. Nii neeno ii mende oosirimaati ee, mono qaagadee nijogi ii mende moma
laarimaa.
26
Kae jero sonda motoogo tegoro gowoko yoono Sonda iikano mombo
mirino kululuu nagu koma kii me Tomaswo motoo ragi. Motoo ragi Jiisasno
mombo asugi batugiano nama kokae jero, Alauruna, luae mono oowo raba!
27
Kae
je Tomas ijoro, Gii mono boroga boraama borowoina me iima boro susugano
maronano oosiriwa. Kae ama yagise mesao uuwoiga yakari nii moma laari nomba.
28
Kae ijoro kokae meleeno, Oo, gii noo Po Anutunaga!
29
Kae meleeno kokae ijoro, Gii niijaiwaajo nii saano moma laari nonjanto,
ejemba mende niima kile nii moma laari nomakejuti, iyoono mono simbawoawo
kolooju. Kia.
Jono Oligaa Bua koi kokaembaajoa ooro:
30
Jiisasno gawo esumumuyawo me laligoro agoleto seiseiya tosaaa ii gowoko
yooo jaagia qagano asugiroto, ii buk koi kano mende oowe.
31
Qaa tosaaa ooweti, ii
kokaembaajoa oowe: Jiisasno Anutuwaa Meria koloo Hamoqeqe Toya Kraist kolooji,
oo qaa ii moma laari iikaaa kano Jiisaswaa qabuayaajo ama laaligo kombombaa
bua qe aowuya. Kae ama laligowutiwaajo niino Oligaa Bua tere koi oowe ooono
kaja. Kia.
Jon Jon
<<
20 20
>>
20:23: 23 Mat 16.19; 18.18
2002, 2011 BSPNG
Jon Jon
<<
21 21
>>
21
Jiisasno gowoko 7 yooono asugiro sora ambembo horogi.
1
Kanage Jiisasno mombo gowoko tosaaa yooono asugiro. Taiberias apu ago
goraayano kano kokae asugi oono:
2
Gowoko eja kokaaano motoo laligogi:
Saimon Piito, Tomas qata mo Sunesune (Didimus) qagiti, Natanael eja ii Galili
prowinswaa taoa Kaanaga ano Zebediwaa merawoita woi ano gowoko tosaaa
yooonoga woi.
3
Motoo laligogi Saimon Piitono iijoro, Nii mono sora horomambaajo kemaa.
Kae jero tosiano jegi, Nono saano giwo motoo kemboa. Kae je mesao
wagono uma kema gomantiia iikano sora mo mende horogi.
4
Sora mende horo ee
laligogi goma ano Jiisasno sakasino nano. Nanoto, iwaa kaitania ii mende iima kotogi.
5
Jiisasno nama oooma qaro, Alauruna, sora mo horoju me qaago? Jero meleema
Qaago! jegi.
6
Qaago! jegi kokae je koto oono, Oo mono misagia wago dindiaage
giligi kemero saano sora mokoloowuya. Ii moma misagia giligi sora seiseiya keme
ologogitiwaajo horoni koubaje amamaa horo susugogi.
7
Kae kolooro Jiisaswaa wombo gowokoya iikano Saimon Piito kokae ijoro, Ii
mono Poga! Kae jero Pombaa qata moma opoqiisiagadee somogo laligorotiwaajo
selekopaaya kokosii iikanondee apu agono lugu kemero.
8
Yoono sakasi
kooroano 100 miita kawaa so kosiano kema laligogi. Kawaajo Piitono keme keno
gowoko tosaaa yoono wago loqano qe nago kema misa sorayawo horogi wago
gematano karo.
9
Kae ka sakasino rii iikano iwoi kokae iigi: Gere jero lokotano sora jejeta ano
bered raro.
10
Ii iigi Jiisasno kokae iijoro, Oo keteda koi sora horojuti, mono iikanoa
tosaaa me koi kawu.
11
Ii jero Saimon Piitono moma wagono uma misa hororo sakasino uro. Uro hoa
153 iigi. Misa ii sora somata seiseiya yoono saa qegito, misano kile mende riiro.
12
Hoa ii iigi Jiisasno kokae iijoro, Mono ka gomaambawaa neneya newu. Kae jero
moma ka Ii Ponanaga, kae moma kotogito, gowoko yooonoga mono Gii
morono? kae qisimambaajo uulombo moma mende qisiro.
13
Mende qisiroto, Jiisasno
kema bered me ooma sora kaaagadee mendeema oono.
14
Jiisasno koomunoga waama gowokouruta asugi oono indi karoo kolooro.
Kia.
3 Luuk 5.5 6 Luuk 5.6
Kia.
3 Luuk 5.5 6 Luuk 5.6
Jiisasno Piito mombo kuu me kotiiro.
15
Gomaambawaa neneya negi tegoro Jiisasno Saimon Piito-waajo kokae ijoro,
Saimon Jombaa meria, alauruga koi yoono nii uugiano jopago nomakejuti, giino ii
uuugu mamaga jopago nomakeja me qaago? Ii moma kokae meleeno, Oo Po, nii
uunano jopago gomakeje. Gii noo wombo alana kolooja. Ii geego saano moja.
Kae meleeno Jiisasno ijoro, Gii mono noo lamauruna melaa uuagi laligowa.
16
Kae ijoro india woi qisi muro, Saimon Jombaa meria, gii oano jopago
nomakeja me qaago? Ii moma kokae meleeno, Oo Po, nii goojo ama nomakeja. Gii
noo wombo alana kolooja. Ii geego saano moja. Kae meleeno Jiisasno ijoro, Gii
mono noo lamauruna gale koma ooma laligowa.
17
Kae ijoro india karoo qisi muro, Saimon Jombaa meria, gii mono oano
wombogano noojo ama gomakeja me qaago? Kae qisi muro uujopawaa qiqisia
motoogo iikayadee qisiro india karoo koloorotiwaajo Piitono wosobiri moma
meleema kokae jero, Oo Po, gii iwoi kuuya saano modaboroja. Gii wombo alana
kolooja. Giino mono geego ii awaagadee moja. Kae jero Jiisasno ijoro, Gii mono
noo lamauruna uuagi laligowa.
18
Niino qaa hoa too mo kokae jewe moba: Gii sagbili laligo geego
selekopaaga somogo kana kano me kano kemanje sii mobagatiwaa so saano kema
ka laligona. Kae laligo waanato, eja waa koloowagati, kamba iikano boroga boraana
mono ka opo selekopaaga somogo goma kana moge mende kemambaajo
mobagati, mono iikano guama kembaa.
19
Jiisasno gejatootoo qaa kae je Piito komuwaatiwaa qaa saaa iisaano. Iino
koomu tania mo komuro Anutuwaa qabuaya somariiwaatiwaajo romogo ii jero. Qaa ii
je iwaajo ijoro, Gii mono ka nii notaa laligowa! Kia.
Jiisasno Piitowo gowoko mombaa qaaya ami mori.
20
Piitono Jiisaswo kema eleema Jiisaswaa wombo gowokoyano gemagarano karo
iiro. Gowoko iikano kiakomu lama negiti, iikano waano Jiisaswaa totoyano laari
jero, Po, goono memelolo eja ii morono?
21
Gowoko iikano kanagarano karo
Piitono ii iima Jiisas kokae qisi muro, Po, gowoko koi kawaano mono nomae
koloowaa?
22
Qisi muro kokae ijoro, Niino iwaa laaligo area kae me kae ambenagi, ii
mono goo majakakaga qaago. Niino kokae moma jewenaga, Iino mende koomu laligo
uro niino namono mombo kamaatiwaa kambaano toroqe jaawo laligo unaga, qaa ii
iwaa qaaga koloonaga. Gii mono iwaa qaa mesao geegaa laaligoga meago gale koma
ao noo gemanano ka nii notaa laligowa.
23
Qaa kae jero tosiano tondu moma je seigi uumelee alaurunana yooo
batugiano qaa ii kokae je soogi, Gowoko iikano mende komuwaa. Kae je soogito,
Jiisasno jaawo tetegoya qaa laligo ubaatiwaajo mende jeroto, qaa kokae jero, Niino
iwaa laaligo area kae me kae ambenagi, ii mono goo majakakaga qaago. Niino kokae
moma jewenaga, Iino mende koomu laligoro niino namono mombo kamaatiwaa
kamba-ano toroqe jaawo laligo unaga, qaa ii iwaa qaaga koloonaga. Gii mono iwaa
qaaya mesao geegaa laaligoga meago gale koma ao laligowa. Kia.
Neeno ii kuuya jaanano iima nago oo oonje.
24
Gowoko iikano iwoi ii jaayano iima laligo iikawaa so ii nago je asari Oligaa
Bua koi ooro. Korebore oono gowoko iikawaa kania mojutiwaajo ama saano nago
kokae je laligowu, Iino qaa nago jeroti, iikano mono qaa hoa too kolooja.
25
Jiisasno gawo me agoleto tosaaa seiseiya ii kaaa-gadee ama me laligoro.
Iikawaa sundugia motomotoo ii kuuya tororo oowonagati ee, mono buk papia boraa
boraa seiseiya koloogi kantri so papia kowi miri (laibreri) kuuya kano ani saa qe
ologoro tintia mo mende sokonaga. Kae romogoje.
Jon Jon
<<
21 21
>>
21:14: 3 Luuk 5.5
21:14: 6 Luuk 5.6
2002, 2011 BSPNG
Joona
00
11
22
33
44
Joona Joona
<<
00
>>
^
Joona
Joonano Po qetama kokomomola mero.
Joonano gajugaju korojoano e qama kooliro.
Joonano Anutuwaa gawo Niiniwe kema mero.
Joonano temboma iria soono.
Joona Joona
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Joona Joona
<<
11
>>
Joonawaano gejatootoo qaa
Joona
Jeasa-asari
Buk koi kano gejatootoo qaa qaita mo kolooja. Ii Joonawaano nomae asugiroti,
iikawaa sunduya. Anutuno qaa kokae je koto muro: Gii mono Assiria kantriwaa siti
waa qata Niiniwe kano kema uukuukuu gawo mewa. Assiria yoono kakasililigia
somata ero Israel yoono kere yooo borono komuwombotiwaajo toroko moma
laligogi. Anutuno Joona kae je koto muroto, Joonano togo Anutuwaa qele koloo
Niiniwe kemambaajo qotogoro. Ii kokaembaajo togoro: Anutuno siti ii tiwilaamambaa
gale meme qaa ijoroto, Joonano iikawaa so oano koloowaatiwaajo mende moma
kotiiro.
Joonano togo qotogoro lombo uuta qagano uro iikawaa gematano iyaaa jaajaa
amambaa aia me kamaa ama te koma keno. Kema uukuukuu gawo mero Niiniwe
seiseiyano uugia oano meleegi. Kawaajo Anutuwaa uuta olomooro mende tiwilaa
oono. Kawaajo Joonawaa uutano boli kobooro komumambaajo moro. Ki mono
yambu 782753 Kraist mende koloorotino galegiaga laligoro Joonano kamba kano
gawoa mero. Joonawaano goma qata Gat Hefer ii Nazaret kosiano, 5 kilomiita
kekembaa so. Niiniwe ii korigano, 500600 kilomiita kekeaa so.
Kanage Israel yoono iyagio gejatootoo ejemba yooono qaa moma mende te
koma yagise laligogi Anutuno je tegoro Assiria yoono ka uu uuama kegi
iyagiaa nanagia ii kae sooro. Buk koi ii Anutuwaa kania woi kokae ninisaanja: Nono
kuuya Anutuwaa uuaia tororo te komboatiwaa so koloojo. Kae mende amboati ee,
lombo mono oano qananano ubaa. Anutuwaa kania waa mo ii kiakoomu ano
uujopa. Anutuno aaa kaziuruta Assiria gadokopa yooo sigisogogia kaaiadee
mesao iimaleinoga metogo oombaatiwaajo kapara komakeja. Iroa bologano
qagiano ubabotiwaajo moma kotii uunana meleemboatiwaajo kuu nononja.
1) Anutuno Joona oono yagise ano 1.1-17
2) Joonano uuta meleema saranoga lolooro 2.1-10
3) Joonano Niiniwe kanageso uugia kuuro 3.1-10
4) Uugia meleegi Anutuno kiakoomu oono 4.1-11
1
Joonano Po qetama kokomomola mero.
1

2 Ki 14.25
Israel kano Pombaano qaa ii Amitai iwaa meria Joonawaano kokae
1

2 Ki 14.25
Israel kano Pombaano qaa ii Amitai iwaa meria Joonawaano kokae
kolooro:
2
Assiria kantriwaa siti somata Niiniwe ii wee koukoutano eja. Yoono bao
jaagoo kaaa koloo kileagia lansa nama me tintua laligokeju. Iikawaa qaaya ii noo
jaasewanano kouro moje. Kawaajo gii mono waama eu kema noo bua qaana iijo
uugia kuuwa.
3
Kae ijoroto, Joonano Pombaa jaasewaanoga olo kok koma wee
kemekemetano baage kemambaajo keno. Kema goma qata Jopa (Jaffa) kano keme
wago mo mokoloo jero, Yoowo saano Tarsis gomano Spein kantrino kemaa.
Kae je kana sewaa me wagono uro. Kae uma Pombaa jaasewaanoga
kokomomola me keno.
4
Kenoto, Pono haamo kotakota wasiro koweno keme kuuro
siri dimbo somata waama wago qero jagomambaajo ano.
5
Kae kolooro wago
gawo eja yoono toroko moma iyagiaa beurugiaa so aa aa qama kooli oogi.
Kae ama wagono afaagowaatiwaajo kawaa hina iwoi kuuya me borogi koweno
kemeroto, Joonano wago dutaa uutano keme iikano olo koma gao komunagbiili
ero.
6
Iikano ero wago galeano iwaano ka kokae je muro: Gii mono naambaajo
koi gao eja? Mono waama geegaa bega qama koolina iino ilaa nonono mende
tiwilaawonaga.
7
Kae je mu batugiano ami moma jegi: Ayo, mono kawu! Mono unju kuuwoa.
Eja morowaa sigisogoyaajo ama iimalei koi qananano uji, iikawaa kania
mokoloowoa. Kae je unju kuugi Joona asugiro.
8
Asugiro jegi karo kokae qisi mugi:
Iimalei tiwitiwilaa koi ii morowaa sigisogoyaajo ama qananano uji, gii mono iikawaa
kania ninijowa. Gii naa gawoa mekeja? Gii daakaya kajaa? Goono kantri ii dae?
Goo kanagesouruga ii dakano laligoju?
9
Kae qisi mugi kokae meleeno: Nii Israelga. Hibruu ejaga kolooje. Nii Po,
Siwewaa Anutuya waeya me mepeseekeje. Iino kowe ano namo toboga mokoloo
orono.
10
Iino gawo osiqosiawo nono togo Pombaa jaasewaanoa olo kok koma
kaje.
Kae meleeno moma aaru lalaani kokae ijo je mugi: Yei! Gii mono
naambaajo ama kae anjaa?
11
Koweno toroqe boli kotii qindii ero. Kawaajo
kokae qisi mugi: Nono mono iwoi nomae ama goni iroa mena koweno goro
qenaga?
12
Kae qisi mugi kokae meleema iijoro: Siri dimbo koi mono noojo ama
qananano uma qeji, niino ii moma kotoje. Kawaajo mono nii noma koweno borogi
kemebe goro qewaa.
13
Kae meleeno gawo eja yoono kile wago mombo namo goraayano
keubaatiwaajo loqano nago qe bimbigogito, koweno bolidaborotiwaajo ama
amamaagi.
14
Amamaa Israel Ponanaa qata kokae qama kooligi: Oo Po, mono
geegaa qaa joga otaa iwoi koi anja. Kawaajo Po, eja koi komuwaatiwaajo ama mono
mende tiwilaa nonomba. Sayaa qaaya ii mono nonoo qananano mende ana uba. Qaa ii
oano.
15
Kae qama kooli kema Joona me borogi koweno kemero. Kemero
kowewaa usuano iikanoadee kamaaro bo qero.
16
Bo qero eja yoono
Anutuwaajo aaru lalaani nandu somata ama Po siimolo oo mu qaagia kokae
somogogi: Anana mono Pombaano qaa apaa te koma laligowoa.
17

Mat 12.40
Joonano koweno kemero Pono sara somata mo wasiro kema
17

Mat 12.40
Joonano koweno kemero Pono sara somata mo wasiro kema
Joona gogoro. Gogoro sara iikawaa uutano weemboria karoo e laligoro. Kia.
Joona Joona
<<
11
>>
1:1: 2 Ki 14.25
1:17: Mat 12.40
2002, 2011 BSPNG
Joona Joona
<<
22
>>
2
Joonano gajugaju korojoano e qama kooliro.
1
Joonano sara uutano e Po Anutuya qama kooli mu
2
kokae ijoro:
Oo Po, nii kokojinji uutano qama kooli gombe
gii qaana moma leeya meleemba.
Nii koomuwaa senjo dusiitano e komu tago welema gombe
gii geja ama jejewelenwelena moja.
3
Gii monago kowe biiwi jabiriano (jauano) hago nogi kamaa eje.
Geego riiwago nona goma sisigoyaa dutano kamaabe
gboulu somatano esuu nonja.
Goo apu kokopa kuuya ii musulugo nonja.
Goo kowe siriga ii turu ne olaa nonja.
4
Nii kokae romogoje: Gii geegaa jaasewaganoa
konjoma nona soo tintua eje.
Ii kile nii mombo jaanano goo jiwowo jigo kowogaage
uuwe keno jejeromoromo anje.
5
Apu ano omanjareya ii qanano uma turu nondaboroja.
Kowe biiwi jauagadee liligo nondaboroja.
Kowewaa tokoleya ii jamojuju kaaa wana momosii esuuja.
6
Nii kowe biiwi jauaa dusiitano koi kano ulugo kamaaje.
Kowe biiwi jauaa jaa unua ii kogi
ponda qanano eu somogo nonja.
Oo Po Anutuna, nii koi laligojento,
gii mono koomuwaa senjo dusiita
koi kanoa gou koma nona
saano mombo laaligono kouma.
7
Noo laaligonano qaomambaajo ano kamba koi kano
oo Po, nii romogo gombe qamakoolinano keuma
goo Siwe jigo kowogano eu uma gejagano kemebaati, ii moje.
8
Ejemba gadokopa be lopio omaya goda qe usugo oomakejuti,
iyoono kae ama kalemoria Toya gii gema gukejuto,
9
nii mono mepemepesee oosaa qama
mamatewoo ama siimolo oo gomambaajo moje.
Nii iwoi amambaa qaa je somogobeti,
iikawaa so mono ama sorogokemaa.
Oo Po, gii gou koko Tona kolooja. Qaa ii oano.
10
Kae qama kooliro Pono sara ii je koto muro
ka kouma Joona lono namo tobogano kamaaro. Kia.
Joona Joona
<<
22
>>
2002, 2011 BSPNG
Joona Joona
<<
33
>>
3
Joonano Anutuwaa gawo Niiniwe kema mero.
1
Namo tobogano kamaaro Pombaano qaa koi ii mombo Joonawaano kolooro:
2
Giino mono waama siti somata Niiniwe kano kema Bua qaa gomaati, ii iijo uugia
kuuwa.
3
Qaa kaaa kolooro Joonano waama Pombaa qaa jeta te koma Niiniwe keno.
Niiniwe sitiwaa soya ii kokae: Gii goraayanoa kanai kema laligona wee karoo tegoro
teege endu keubaga.
4

Mat 12.41, Luuk 11.32
Joonano kanai siti uutano kema laligoro teege endu keubaga.
4

Mat 12.41, Luuk 11.32
Joonano kanai siti uutano kema laligoro
wee motoogo tegoro bua qaa qama kokae iijoro:
Weemboria 40 mombo eja. Ii tegoro Niiniwe siti koi mono meleeno kemebaa.
5
Qaa
kae qama iijo keno Niiniwe kanatuuru yoono Anutuwaano buzu qaa ii moma laari
uugia meleema nene sigi laligowombaa kamba koma je kotiigi. Ii je kotii ejemba
somata melaa korebore yoono uumeleembaa samo megi selegiano uro too arigi.
6
Kae agi iikawaa buzu qaaya ii Niiniwewaa ki (praimminista) iwaano keuro.
Keuro moma jikaro du rarayanoga kamaa malekuya kotogo samo me aturaa too
utu ari raro.
7
Rama jekooto kokae ano Niiniwe siti sokondaboro keno: Oo mono
ki ano jawiuruta nonoono jekooto koi mobu: Mono mono nene qaa mende newa.
Ejemba me bao kuru, lama bulmakao, oono nene qaa newombaajo mende moma
oombu.
8
Nene sigi kae laligo samo medaboro Anutu kotakotagadee saama qama
kooli mu aa aa kaniagia bologa ii mesaowu! Ejemba uu tiwilaa oogi sagiano
borogia tiloo eji, sili ii mono gema qedaborowu.
9
Kae ani Anutuno irisoosooaa
uugeria qelanji sigisogonana mesaonaga. Ii mesaoro mende tiwilaawonaga. Kae jejo.
10
Ii moma asari kaniagia bologa gema qe uugia meleegi Anutuno nanamemegia ii
iima wosoya moma ooma roromogoya eleeno sigisogogiaa iroa meleema
oomambaajo moroti, ii mesaoro. Uutano kae kamaaro mende me kilee oono. Kia.
Joona Joona
<<
33
>>
3:4: Mat 12.41, Luuk 11.32
2002, 2011 BSPNG
Joona Joona
<<
44
>>
4
Joonano temboma iria soono.
1
Kae kolooroto, Joonano iikawaajo uubooli somata moma iria soono.
2

Eks 34.6
1
Kae kolooroto, Joonano iikawaajo uubooli somata moma iria soono.
2

Eks 34.6
Iria soono Po welema mu kokae ijoro: Ae! Po, gii kiakoomuwaa bea laligo
saano niniima kobookeja. Goo kalemoriaga ii honoa qaa ero iriga ii uulaawo
mende sookeja. Kae uuga uulaawo olomooro wosomomo ama kanageso mo me
kilee oomambaajo mende momakeja. Ii neenaa gomano laligo moma yago gijoweti,
ii duduuja me qaago? Kania kawaajo ama kamba kano Tarsis kemaa, je uulaawo
kokomomola me kema laligowe.
3

1 Ki 19.4
Kete jaawo laligomambaajo togo kokomomola me kema laligowe.
3

1 Ki 19.4
Kete jaawo laligomambaajo togo
koomunaajo uugu mobe awaa kolooja. Kawaajo Po, gii mono laaligona doloda koi
nuamba. Qaa ii oano.
4
Kae welenoto, Pono kokae meleema ijoro: Joona, gii kiakoomuwaajo
irisoosoo mojai, ii sokonja me qaago?
5
Kae ijoro Joonano siti mesao kamaa wee koukoutano baage kema kana
goraayano endu kuu qe iikawaa umugano raro. Rama sitiwaajo kae me kae
koloowaati, ii iimambaajo uu uu raro.
6
Kae raroto, Po Anutuno Joona keraqeeago
qe mumambaajo moma jero aloalo mo asugi kori kouma Joonawaa waa ao koma
muro. Ao koma muro aloalombaajo keraqeeago somata moma raro.
7
Rama
gomantiia mo ero goma ano kano Anutuno taro mo wasiro ka aloalo ii kiririiro
sea sooliro.
8
Weeno kouro Anutuno jero haamo geriawo totoo ii goma jaaya
koukoutanoga qero wee jaayano waano kuuro kuuro iria soono komumambaajo
moma mogandaboro qama kooli kokae jero: Nii laligomambaajo togo
komumambaajo mobe afaaa kolooja. Qaa ii oano.
9
Kae jeroto, Anutuno Joona kokae ijoro: Gii aloalombaajo iriga soonji, ii
sokonja me qaago?
Kae ijoro kokae meleeno: Irina soonji, ii mono sokonjaa. Noo irisoosoona ii
somata kolooro uunano mende olomoowaa. Kawaajo saano komumaa. Qaa ii
oano.
10
Joonano kae meleeno Pono kokae ijoro: Gii aloalombaa gawoa mo
mende me ii mende gale kona koriro. Ii gomantiia motoogowaa uutano asugiro ano
gomantiia motoogowaa uutano sooli komuro. Kile geego iwoi omaya kaaa
iikawaajo ama saama majakaka moja.
11
Kae kolooro nii mono nomaembaajo siti
somata kokawaa kanatuuruya yooojo majakaka mende mobenaga? Iikawaa uutano
ejemba 120.000 (handet twenti tause) jago ii uugu laligojuti, ii awagaa ano bologaa
kanagara mende moma gosi oromakejuti ano bao kuru iwoi ii kaaiadee kelemalele
laligoju. Ii ejemba yoowo kaagadee me kilee oomambotiwaajo ama mono
uuainano Niiniwe iiima kobooje. Kia.
Joona Joona
<<
44
>>
4:2: Eks 34.6
4:3: 1 Ki 19.4
2002, 2011 BSPNG
Juuda
00
11
Juuda Juuda
<<
00
>>
^
Juuda
Bua qaa meeqeeragowaa gale meme qaa.
Gale meme ano qambamamba qaa tosia
Mepemepesee qaa
Juuda Juuda
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Juuda Juuda
<<
11
>>
Juudawaano Tere
Juudano Tereya ano.
Je-asa-asari
Juuda ii Jiisas ano Jeims yoroo kogara. Tosiano Kraist moma laarijo, je qaa
doogoya ejemba kuma soo ooma laligogiti, Juudano iyooojo ama gale meme qaa
ooro. Bua Tere koi torodaamo. Qaaya ii 2 Piito 2 qaa iikawaa so. Juudano Kraistwaa
alauruta ananaa uunana kokae kuuro, Anutuno anana kamba so moma laariwombaajo
momalaari nonono kanagesouruta koloojoi, oono mono momalaarigiano sei
kotiiwaatiwaajo toroqe manja qe laligowu.
Qaa mutuya 1-2
Boi takapolakaya yooo kanagia ano jenteegogia 3-16
Toroqe ponda moma laariwombaa jekootoya 17-23
Kotumotue qaa 24-25
1
1
Juuda bisop Jeimswaa koga niino Jiisas Kraistwaa wele qe mu uumelee
alauruna oowo qaa ami mobombaajo ka tere koi ooje.
Anutu Mananano oooma uu konoano jopago oono Jiisas Kraistno sopa
somogo oono laligoju.
2
Anutuno mono kiakomu uujopaya kelemalele oono luaeno laligowu. Kia.
1
2
Anutuno mono kiakomu uujopaya kelemalele oono luaeno laligowu. Kia.
1
Mat 13.55; Maak 6.3 Mat 13.55; Maak 6.3
Bua qaa meeqeeragowaa gale meme qaa.
3
Oo wombo alauruna, Anutuno hamo qe nonono letoma motoo Siwewaa bua
koloojoi, niino iikawaa qaaya je asari oo oomambaajo siia somata moma laligowe.
Laligo laligowe bimooro toroqe mambomambaajo amamaaje. Kawaajo tere oo uugia
kokae kuu oonje: Anutuno momalaariwaa qaa batuya kuuya ii ejemba soraaya
tataakota anono me gale koni mende utegowaatiwaajo ano buananaga kolooja.
Kawaajo boi takapolakaya tosiano Bua qaa melokanji ambubotiwaajo mono bo
nama manja qe laligowu.
4
Ejemba tosiano mondo uumelee tuu batugiano olo kondondogo kougi
kaniagia doogoya ii asugano mende asugiro laligoju. Anutuno ejemba kaaa yooo
qaagia mono wala eeano je tegoro oogita siimbobologiano yooo qagiano
umambaajo anja. Anutunanano qaaya ama kalemoriaaa kania hoano ninisaamakejato,
ejemba agonjoragiawo yoono mono iyagiaa serowili nambonambogia
turuwutiwaajo ama kalemoriambaa qaaya ii meeqeerago meleqeleegi bolikeja. Kae
ama ananaa Somatanana motoogo Jiisas Kraist Ponana koloo namakeji, ii qakooma
gema qekeju.
5
Oo qaa kuuya ii mono kamba koriga modaboro laligojuto, kile gale meme qaa
koi duduuwubotiwaajo mombo kokae je gbili oomambaajo moje: Pono
kanagesouruta Iijipt kantrinoga metogo uuano kagito, kanage tosiano kamba
mono mende moma laari mugiti, ii kondemondee ama oono tiwilaagi. Gale meme
qaa iikaaa ii ooojo ama mombo jeje.
6
Kaaagadee Anutuno Siwe gajobauruta galekoko toogia ama oono
laligogito, iyooonoga tosiano uugere ama qaa baatano mende kema iyagiaa
galekoko toogia gale koma oombombaajo uumotoo mende ama sopagia
kororoogi. Qaa qootogo agitiwaajo ama Anutuno ii hago oono jikaro du mirigia
mesao kamaagi. Kamaagi Kamba somatano qaagia je tegomaa, je gbadono
gbadoo ooma pagama uutano ooono rama kougita kamba tetegoya qaa rama
ubuya. Gale meme qaa ii ooojo ama mombo jeje.
7
Tani motoogo iikano Sodom,
Gomora ano goma tosaaa liligo ragiti, iyooono kolooro. Ejemba yoono kaaiadee
serowili ama selewaa siigia kombombaa meerago tania mo kokae agi: Eja woi
iyagarodee ano emba woi iyagarodee agimi ao laligogi. Kae laligogi Anutuno
irogia meleema oono gere jeta tetegoya qaa oooro siimbobolo moma laligo kouma
laligowuya. Kae laligo boi takapolakaya yooo gale me aowombaa kaisarenanaga
kolookeju.
8
Ejemba takapolakaya yoono kamba kokaamba tani motoogo kaaiadee
amakeju. Jaagia meleeno iwoi uauaya la iima iikano mondo otaa iyagiaa selegiaa
laaligogia ii me boli kokojinji mokolookeju. Iikaaa kano Anutu jejewili ama
jekokogo je mu ku-usua me kamaa amakeju. Kae ama Siwewaa besako
kawali ejemba asamararagiawo eukano laligojuti, iyooojo uuqeqe qaa tokorokota je
oomakeju.
9
Kae amakejuto, Siwe gajoba waa qata Maikel iino kaaagadee kae amambaajo
moma bimoo amamaaro. Maikelno Mooseswaa qamoyaajo Kileaa Toyawo agowowo
ama mondogosi ano. Ii ama uma kamaaroto, kile uuqeqe qaa tokorokota ii je tego
mumambaajo awasakaka mende mokoloo amamaaro. Amamaa kokaaadee je muro,
Po ao mono mindigo gomba.
10
Maikelno kaaagadee ii amamaaroto, ejemba soosooya yoono mono selegia
me uma Bua qaa mende moma kotokejuto, kile iikawaajo uuqeqe qaa tokorokota la
jekeju. Tompi laligo oro sooa kaaa lansa laligoju. Momakootogia hoa mende
kolooro oro laaligowaa siigia qerewea iikayadee momakeju. Iyagiaa sii momogia
igomagoa iikano mono kondeema oono tiwilaawuya.
11
Anutuno boi takapolakaya
yooo irogia meleema oono siimbobolo somata mobutiwaajo qama wanjinjigo Yei!
jeje. Ejemba soosooya yoono eja Kein (Kain) iwaa kania meteteree kemakeju. Kanage
kere eja po mono eja qata Balaamtawa muro Israel ejemba tiligo oono jijau kegi.
Boi takapolakaya yoono Balaambaa silia otaa mone mokoloowombaajo uugere
moma iwoi iliala ama bimbigo la sookeju. Eja qata Koora iino Mooses ano Aaron
yagise qagano tuarenje ama oroma iikano tiwilaaroti, boi iyoono mono Koora
kaaa gejajuju ama laligo tiwilaawuya.
12
Uumelee oono uukale qendeema aowombaajo ajoroo lomba agi boi
takapolakaya yoono iikano kaaagadee kakeju. Ka dogogia asugano qendeema
iyagiaajoadee romogo baono newagee nepaqepalo nekeju. Kae ama ooo sele
jewogia boroa boroa gamugiawo kaaa kolooju. Ziozwaa eja toya koloojo, je ala
ooojo mende romogo kele qaa la jekeju.
ooojo mende romogo kele qaa la jekeju.
wagogiano iyooono qago jagowabo.
Koosu omaya toontoo koa qaa kaaa
wagogiano iyooono qago jagowabo.
Koosu omaya toontoo koa qaa kaaa
laligogi haamono utitii oono lansa kema kakeju. Hoa koloowaatiwaa kambaano
geria geria araroga hogia qaa kaaa nanju. Gulu sea kaaa koloo wala koomuya koloo
tiigia laaligo kotigaa kanianoga qonjoma tama mombo komu kotiigi indi woi kolooro
koomuya totoo koloo laligoju.
13
Yoono kowe siri usuawo kaaa la qindiigi nanamemegia gamuyawo iikano
kokopa godomaruruyawo kaaa asugano asugikeja. Segelao tosia kanagia sogi la
kamaakejuti, yoono mono iikawaa so jijau qekeju. Segelao iikawaa so kamaa
Anutuno yooojo pagama ziwiziwiwaa uutano mirigia aregoroti, mono dutano
emukano keme kamba tetegoya qaa rama ubuya.
14
Aadambaa sakoaa esia qata Eenok iino kaaagadee ejemba takapolakaya yooo
gejatootoo qaagia waladee kokae jerota eja: Mobu, Pono Siwe kawali ejemba toroya
tausea tausea jagogia uuta somata ii uuama kamaa asugiwuya.
15
Asugi korebore
ananaa qaanana je tegowaa. Ejemba agonjoragiawo yoono nanameme agonjorayawo
otaa sigisogogia agonjoragiawo ama kougiti, ii kuuya gosi iikawaa iroa meleema
oono kuuya yooo qagiano ubaa. Qinji ejemba agonjoragiawo yoono qaa jaano
kemekeme gamuyawo iikano Anutu je qewago mu kougiti, iikawaa iroa kuuya
meleema oono siimbobologia moma laligowuya. Eenokno gale meme qaa kae jero.
16
Boi soosooya yoono jekokogo temboma sosoae kaaa indi-unduru la
je aokeju. Iyagiaa siigia kombombaa bologa otaa tereqereree selegia me uma jaba-
arambara amakeju. Ejemba tosaaa goda qe kele uujuti ee, ii iwoi meleema iyagiaajo
oombutiwaa siia moma kelebele amakeju. Kaaa laligoju.
5 Eks 12.51; Ja 14.29-30
oombutiwaa siia moma kelebele amakeju. Kaaa laligoju.
5 Eks 12.51; Ja 14.29-30
7 Jen 19.1-24 9 Dan 10.13, 21; 12.1; Isa 12.7; Dut 34.6; Zek 3.2 11 Jen 4.3-8; Ja 7 Jen 19.1-24 9 Dan 10.13, 21; 12.1; Isa 12.7; Dut 34.6; Zek 3.2 11 Jen 4.3-8; Ja
22.1-35; 16.1-35 14 Jen 5.18, 21-24 22.1-35; 16.1-35 14 Jen 5.18, 21-24
Gale meme ano qambamamba qaa tosia
17
Kae laligojuto, wombo alauruna, Ponana Jiisas Kraistwaa aposolurutano boi
takapolakaya yooo qaagia mono waladee jedaborogita eja. Oo yooo qaagia
duduuwubotiwaajo mono galegia me ao laligowu.
18
Aposol yoono qaa kokae jegi,
Jiisaswaa kaka kambaano toriro kamba tetegoya kano mepaqepae ejemba
koloowuya. Yoono iyagiaa siigia kombombaa bologa otaa laaligo agonjorayawo
laligowuya. Kae jegi.
19
Ejemba takapolakaya yoono batugiano uudendee ama oogi siiserere
ambubo. Ua Toroyano mende sololoo oono balombaa sii kombombaa bologano
gale koma oono ii otaakeju.
20
Oo wombo alauruna, Anutuno momalaari qaita mo
oonoti, ii mono tandogia sewaa uuta kaaa kolooja. Oono mono momalaari iikawaa
qagano nama nago ao kotikotii mokolookebu. Ua Toroyano inaa oomakejiwaa
so mono iwaa ku-usuno nama qama kooli laligowu.
21
Anutuno jopago oomakeji,
oo mono iwaa uujopayano bo qe nambu. Ponana Jiisas Kraistno kiakoomu ooma
mombo asugiro laaligo kotigano keuma oyaboya laligowu. Oo mono kamba ii ka
kuuwaatiwaajo kapara koma mamboma laligowu.
22
Ejemba uugia meleembombaajo uuwoi anjuti, ii mono kiakomu ooma uujopa
qagano laligowu.
23
Tosiano gere bolano keme tagowombaajo anjuti, ii
kemebubotiwaajo mono uulaawo horo wagia somogo oogi letombuyaga.
Tosiano siigia kombombaa bologano gale koma oono qemasologe laligojuti, ii
mono kiakomu ooma laligowu. Kaaa laligowuto, ooagiaa laaligogiano
boliwabotiwaajo mono keegia moma laligowu. Qemasologe yoono sigisogoya
sigisogoya agi iikano uugia selegia saa qero asugano totowi laligojuti, iyooojo
mono galegia me ao laligowu. Kokojinji ambubotiwaajo mono opo surugia jewoawo
ii kaaiadee sisigia me mende oosiriwu. Kia.
18 2 Piito 3.3
ii kaaiadee sisigia me mende oosiriwu. Kia.
18 2 Piito 3.3
Mepemepesee qaa
24
Mono Anutu mepeseekeboa. Iino oo tama kamaa uuwabotiwaajo ama sopa
somogo oomambaajo kotiija. Iino saano uuama iyaaa jaasewaano ooono
keuma solaa koposowaa qaagia qaa nama asamararaa iima aisoo otokoria maama
laligowu.
25
Anutu motoogo iino Hamoqeqe Tonana kolooja. Ponana Jiisas Kraistno
nemu koma nonono Anutu mepesee muni qata akadamuyawo koloo e ubaa. Iino
monowaa monoyanoga kanai kouma Uutanana ku-usuawo kolooja ano kamba
kokaamba toroqe iwoi kuuya esumumuyano gale koma kamba tetegoya qaa Po
koloo nonoma laligo ubaa. Qaa ii oano.
Juuda Juuda
<<
11
>>
1:2: 1 Mat 13.55; Maak 6.3
*1:12: Boi yoono toro kaaa asago rajuto, wagogiano iyooono qago jagowabo.
1:16: 5 Eks 12.51; Ja 14.29-30
1:16: 7 Jen 19.1-24
1:16: 9 Dan 10.13, 21; 12.1; Isa 12.7; Dut 34.6; Zek 3.2
1:16: 11 Jen 4.3-8; Ja 22.1-35; 16.1-35
1:16: 14 Jen 5.18, 21-24
1:23: 18 2 Piito 3.3
2002, 2011 BSPNG
Luuk
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 23
24 24
Luuk Luuk
<<
00
>>
^
Luuk
Luukno tere Tiofiluswaa ooro.
Jon koloowaatiwaa qaaya Geibrielno jero.
Jiisas koloowaatiwaa qaaya Geibrielno jero.
Mariano Elisabetwaano kusu kema iiro.
Mariano korisoro rii qaro.
Jon Oomulu ejano kolooro.
Zekaraiano gejatootoo qaa jero.
Jiisas Betlehem taono kolooro.
Lama gale yoono Siwe gajoba iiigi.
Lama gale yoono kema Jiisas iigi.
Mera qata Jiisas qagi.
Jiisas wama Anutuwaa bua agi.
Simeombaa korisoro rii
Simeombaano gejatootoo qaa
Ana embawaano gejatootoo qaa
Jiisaswo Nazaret eleegi.
Jiisas gbania 12 kolooro jiwowo jigono ugi.
Jon Oomulu ejano Bua qaa jero.
Jono Jiisas oomulu me muro.
Jiisaswaa ambosakoa yooo qa aregia
Satano Jiisas agobato me mu laligoro.
Jiisasno kanai hamoqeqe gawo mero
Nazaret yoono Jiisas gema qegi.
Kaperneamtaono ome mo konjono.
Jiisasno ji ejemba mamaga me qeago oono.
Hamoqeqe gawoa ii Galili sokono.
Jiisasno eja manimbayawo mo me solaaniro.
Jiisasno eja sele bakaya koomuya ii meagoro.
Jiisasno Matyuu (Liwai) oono.
Nene sigi laaligowaa qaaya
Jiisasno Sabat kendombaa Poa kolooja.
Jiisasno eja boria soorogoya me qeagoro.
Gowokouruta 12 meweego oono.
Jiisasno ji ejemba me qeago oono.
Simbawoawo ano gejajuju aambaa qaaya
Kereuruga mono jopago oomba.
Jenteego toya kaaa mende koloowu.
Ejembano agiaa kanagia iima mobu.
Gerewaa kania ii hoa iima gosi moma kotowu.
Miri tando kotakota ano loolooria
Jiisasno kawali gale mombaa gawo ejia me qeagoro.
Jiisasno malo mombaa meria me gbiliro.
Jombaa gowokowoita Jiisaswaano kari.
Sigisogo embano Jiisaswaa kania kele moriro.
Emba tosiano Jiisas nago kegi.
Qosomakororoo ejawaa sareqaa
Jiisasno nomaembaajo sareqaawaa kania jero.
Jiisasno sareqaawaa kania jero.
Iwoi aasagoya kuuya ii asugano koloowaa.
Jiisaswaa nemukouruta.
Jiisasno jero raidimbo goro qero.
Omeno bao uugiano kemegi ejano qeagoro.
Jairusno borataajo Jiisas qama kooliro.
Emba jiawono Jiisaswaa malekuya oosiriro.
Jiisasno Jairuswaa borata me gbiliro.
Jiisasno gowokouruta 12 wasi oono.
Herodno Jiisaswaajo sisau ano.
Piitono Jiisaswaa kania jokolooro.
Jiisasno komumambaa qaaya jero.
Kraist otaawombaa sewaa.
Jiisaswaa seliano letono.
Jiisasno ome otaaro merano qeagoro.
Jiisasno koomuyaa Bua jero indi woi kolooro.
Gowoko batugiano morono uuta kolooja?
Mono kerega qaago, iino mono alaga kolooja.
Samaria goma mo yoono Jiisas gema qegi.
Jiisas otaawombaa mondomondo qaaya.
Jiisasno gowoko 72 wasi oono kegi.
Jiisasno tao 3 yooojo Yei wosobiri! jero.
Gowoko 72 yoono eleema aisoogi.
Jiisasno aisoo Anutu mepeseero.
Jojopa qaa waa woi ii nomae?
Samaria ejano gbilibuuru eja kiakomu muro.
Jiisasno Marta Maria yorowo kusu raro.
Jiisasno qamakooliwaa kania kuma oono.
Jiisasno ome yooo esugia uugu qero kamaaja.
Omejiilano eja uutano eleembombaajo kapara konju.
Dae yoono simbawoawo kolooju?
Boi tosiano agoletowaajo kapara koma welegi.
Kiwa ii asasaga nonombaatiwaajo eja.
Uumeleembaa selesele taniwaajo Yei! jero indi 6 kolooro.
Uumeleembaa selesele laaligowaa gale meme qaa
Morowaajo toroko moni sokombaa.
Kraist jokoloowu me qakoombu?
Eja otokoyaa sareqaa
Anutu moma laari majakaka mende mobu.
Buanana Siweno me namono me kululuuni sokonja?
Uugbili laligo gawo megi sokombaa.
Gawo ejano silemale laligo tiwilaaro.
Jiisasno gere bola me kamaaro deeno.
Kamba laligojoi, ii moma gosiwu.
Agowowogia mindigogi solaaniwaa.
Uugia meleembu me komu tiwilaawu.
Muli gere gorosoaa sareqaa
Jiisasno Sabat kendono emba mo me qeagoro.
Nejo kotaa sareqaa
Yiistwaa sareqaa
Mono nagu gogoano janjari rii keubu.
Ki Herodno kasu sooa kawaa so kolooja.
Jiisasno Jerusalem sitiwaajo saaro.
Jiisasno ji eja mo me qeagoro.
Jiisasno sele me-uu ii qetano.
Lomba ano mondomondo qaa je togogi.
Jiisaswaa gowoko laaligowaa kania
Sii naaa qaa ii iwoi omaya totoo.
Lamano soorotiwaa sareqaa
Mone kota soorotiwaa sareqaa
Qewolo ejano uugonja ama uuta meleeno.
Esuhina gale tiliqiliawowaa sareqaa
Monembaa uugere ambubotiwaa qambamamba qaa
Eja qaqabuayawo ano Lazarus
Sigisogowaa kogoro mono qotogowu.
Momalaariwaa hoa ii ku-usuawo.
Weleqeqe awaa ii nomae?
Jiisasno eja 10 selegia me solaaniro.
Anutuwaa bentotoa ii nomae koloowaa?
Malono kapara koma weleno eja somatano ilaaro.
Farisii ano takis meme yoroo qamakooligara
Jiisasno merabora kotuego oono.
Jiisasno eja qabuayawo mombaa qambamamba qaa jero.
Jiisaswaa gawo memewaa tawaya
Jiisasno komuwaatiwaa qaaya jero karoo kolooro.
Jiisasno eja jaagoo mombaa jaaya metooro.
Zakiusno uuta meleeno.
Mone esu 10 mendeema oonotiwaa sareqaa.
Jiisaswaajo mare kogi Jerusalem uro.
Jotamemeya yoono Jiisaswaa ku-usuaajo qisigi.
Wain kasa gawo gale bologa, yooo sareqaa
Takis aambaa Jiisas agobato me mugi.
Koomunoga waawaataa Jiisas agobato me mugi.
Kraist ii ki Deiwidwaa Poa ano gbiliga.
Emba malo mono nandu hoa ano.
Jiwowo jigono kondemondee koloowaa.
Kakasilili ano sisiwerowero koloowaa.
Oligaa Buawaajo kere koloowaa.
Jerusalemsitiwaa kondemondee uuduuduuyawo
Siwe gomambaa Eja hoano asugiwaa.
Tao gerewaa sareqaa
Uugbili mesao koomuya laligowombo.
Jiisas qeni komuwaa je agona agi.
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaajo uumotoo ano.
Jiisasno gowoko yoowo Pasowa lama negi.
Pombo samo konoga negi.
Gowoko yoono batugiano niinogiino agi.
Piitono Jiisas qakoombaatiwaajo ijoro.
Geso ano manjawaa soo somata iikayadee me kembu.
Jiisasno Gezemane urukisino qama kooliro.
Jiisas qelanji me somogogi.
Piitono Jiisas qakoono.
Jiisas je jonosisi ama mugi.
Jigowaa jotamemeya yoono Jiisaswaa qaa gawo megi.
Jiisasno ki Herodwaa jaano nano.
Pailotno Jiisas komuwaatiwaajo je tegoro.
Jiisasno komuro.
Jiisaswaa qamoya ro kogi.
Jiisasno koomunoga waaro.
Gowoko woiyano Emeus kanano keni.
Jiisasno gowoko tuua asugi oono.
Jiisasno Siwe gomano uro.
Luuk Luuk
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
11
>>
Luuk
Oligaa Bua Luukno ooro.
Je-asa-asari
Uumelee yoono miti dologa mende me kajuti, dokta Luukno ii eja uuta
Tiofiluswaajo qendeemambaajo ama Oligaa Bua koi ooro. Luuk ii Jiisaswaa gowokoya
12 yooonoga mo qaagoto, Griik ejaga koloo ji ejemba meqeeago gawono laligoro.
Luukno Jiisaswaa kania woi ii kokae qendeema nononja: 1) Anutuno Hamoqeqe Toya
wasimambaa qaa somogoroti, ii Israel iyooono kolooro, 2) Iino kantria kantria me
qeago nonomambaajo karo. Pombaa Ua Toroyano Jiisas oono Ejemba
kamaaqeqeta yooojo Oligaa Bua je asari laligoro. Ejemba iwoi kania kania
kawaajo memeqemea ama laligogiti, Jiisasno iyooojo majakaka moma ilaa ooma
laligoro. Luukno sundu kaaa seiseiya arego oodabororo. Luukno korisorowaa
sunduya mamaga ooro. Jiisasno wala namono kamaaro ano tetegoyano namo mesao
Siweno uro. Kawaajo korisoro seiseiya ii bo 1-2 ano bo 24 iikano eja. Jiisasno
Siweno uro Bua gawo me seigi momalaari tuuno somarii somarii keno. Luukno
iikawaa sunduya ii buk qata Aposol gawo meme, iikano oorota eja.
Luukno Oligaa Bua ooroti, iikawaa qaa waa ii kokae sokoma ano eja: Qamakooli
gawo megi hoa kolooro. Ua Toroyano ejemba sololoo oono laligogi. Emba
yoono Jiisaswo gawo mamaga nago megi. Anutuno sigisogogia mesao laligoro.
Buk kokawaa kania Luukno ooro bo 1.1-4
Jon Oomulu eja ano Jiisas koloo somariiri 1.52.52
Jon Oomulu ejano Anutuwaa gawo mero 3.11-20
Jiisas oomulu me muro agobato mokolooro 3.214.13
Jiisasno qenjaaro gawoa Galili prowinsno mero 4.149.50
Galili mesao kana kema Jerusalem keuro 9.5119.27
Jerusalem keuma sonda konoga laligoro 19.2823.56
Waama asugi ooma Siweno uro 24.1-53
Matyuu, Maak, Jon yoono sundu tosia mende oogiti, ii Luukno iyaodee ooro
bakaya 2 ano 6 iikano eja. Sundu tosia ii kokae: Gajoba yoono rii qagi. Lama gale
yoono Jiisas kolooro ka iigi. Jiisasno melaadiano jiwowo jigono uro. Samaria
ejano gbilibuuru eja kiakomu muro ano qewolo ejano sigisogono keme sooroti,
iikawaa sareqaaya.
1
Luukno tere Tiofiluswaa ooro.
1
Gejatootoo ejembano Hamoqeqe Toya koloowaatiwaa qaa jegi iikawaa hoa
batunanano asugiroti, ejemba mamagano kawaa sunduya kanai oogi.
2
Iwoi hoa ii
batunanano asugiro tosiano ii kanakanaiyanoga kanai kouma iyagiaa jaagiano iima
moma yagogiti, yoono iikawaa so kawaa bujuya toroqe je seigi gejananano keme
ananaa bua kolooro. Ejemba kaaa yoono Bua ii kanai papiano oo aregogita eja.
3
Niino kaaagadee iwoi kuuya asugi kouroti, ii tororo qisi oombe kanianoga
kanai jegi moma kotoje. Oo Tiofilus niino goojo mobe uuta kolooja. Niino giwo qaa
ami mobotiwaajo mobe awaa kolooro Jiisaswaa sunduya ii kuuyagadee arego ooje.
4
Bua qaa hoa kuma gogi mojai, giino iikawaa kania weego korebore moma
komuwa. Kia.
Jon koloowaatiwaa qaaya Geibrielno jero.
5
Judia prowinswaa ki qata Herod iwaa kambaano eja mo qata Zekaraia laligoro.
Iino jigo gawo gale laligo Abaiawaa gawo areno nano. Embia qata Elisabet iino
kaaagadee jigo gawo gale Aarombaa gbili mo kolooro.
6
Yorono Anutuwaa jaano
laaligo dindia laligo Pombaa jojopa qaa ano jekooto ii kuuya tororo otaa koposowaa
qaagara qaa laligori.
7
Laligorito, Elisabetno kopimbaajo gbiligara qaa laligo ejemba
waa koloori.
8
Kamba mono Abaiawaa gawo are kambaano karo Zekaraiano jigono gale
gawo mewaatiwaajo Anutuwaa jaasewaano kouro.
9
Kouro jigo gawo gale yoono
kaiyakagia otaa batugiano gawo mendeema Zekaraia metogogi Pombaa alatano uma
jini moroawo ooro.
10
Jini marae oooo kambaano ka kuuro iino iwoi moroawo
ii ooro ejemba tuu kuuya yoono jiwowo jigo seleege mamboma Anutu qama kooli
ragi.
11
Jini ooro moroano pumpugo miri uuta sokono kano Pombaa gajoba mono
alatano eu asugi mu boria dindiaage nano.
12
Nano Zekaraiano iima aaru toroko
moro.
13
Toroko moroto, gajobano kokae ijoro moro, Zekaraia, gii toroko mende
moba. Anutuno qamakooliga modaboroja. Kawaajo embagano koro ama koko meraga
mewaa. Ii mero giino qata Jon qaba.
14
Meraga kolooro uugano iwaajo qeagoro aisoona ejemba mamagano korisoro
mobuya.
15
Ii nemuaa goro uutano raro Ua Toroyano iikanondee kanai uuta saa
qero somarii wain me apu kotiga ii mende ne Pombaa kooroano eja uuta koloo
laligowaa.
16
Kae laligo Israel ejemba mamaga uugia meleeno Pogia Anutuwaano eleembuya.
17
Anutuwaa Uano gejatootoo eja Elaija inaaro ku-usu qagano gawo meroti, iino
mono iikawaa so waladee keno Pono gematano kawaa. Iino kema kanageso uu kuu
oono Pono kawaatiwaajo jojori nambuya. Ma ano merabora juma deegi uukuukuu
me oono mombo metulago aowuya ano qootogo ejemba ii dindia yooo momo
areno keubuya.
18
Siwe gajobano kae ijoro Zekaraiano jero, Embanawo norono ejemba waa
koloojotiwaajo qaagano mono nomae hoawo koloonaga?
19
Kae jero meleeno, Nii Geibriel. Niino Anutuwaa wambu-sooano nambe wasi
nono buju awaa koi me ka gijowe moja.
20
Noo qaa jena hoawo koloowaati, giino ii
jewe mende moma laarijaiwaajo qaaga mono muugoro neko laligowa. Kae laligona
buju qaa kokawaa hoa koloowaatiwaa kambaa ka kuuro iikano neselaga lolooro qaa
mombo jewaga.
21
Kamba biiwiano kano ejembano mamboma rama Zekaraiano jiwowo jigono
eu kamba koriga nanotiwaajo uugiano motoqoto mogi.
22
Kae ama ragi seleege
kamaa qaa jemambaajo amamaaro moma asari kokae jegi, Iino jiwowo jigono
nama jaaya meleeno Siwenoga ua mo iija. Kae jegi borianondee kaisare ama ooma
neko koloo laligoro.
23
Kae laligo jigo gawo meme kambaano tegoro eleema miriano keno.
24
Wee
tosia tegoro Elisabetno koro ama koi 5 kawaa so mirino asago kokae je rama
laligoro,
25
Merana qaawaajo ejembano me kamaa nogi Pono wambusoo qe
noma iikawaa lombota me gili kiakomu nonja. Kia.
5 1 Hist 24.10 15 Ja 6.3
noma iikawaa lombota me gili kiakomu nonja. Kia.
5 1 Hist 24.10 15 Ja 6.3
17 Mal 4.5-6 19 Dan 8.16; 9.21 17 Mal 4.5-6 19 Dan 8.16; 9.21
Jiisas koloowaatiwaa qaaya Geibrielno jero.
26
Elisabetno koro anotiwaa koia 6 kolooro Anutuno gajobaya qata Geibriel wasiro
Galili prowinswaa gomaa mo qata Nazaret kano kamaaro.
27
Kamaa emba sara
jumua qata Maria iwaano keno. Iino eja qata Joosef iwaa emba buaga laligoro.
Joosefno ki Deiwidwaa gbilia mo kolooro.
28
Gajobano Mariawaano kema kokae
ijoro, Oo Maria, weega awaa. Pono kalemoria goma giwo namba.
29
Kae ijoroto, Mariano jolo iikawaajo mamaga aaru kania mogama motoqoto
moro.
30
Motoqoto moro kokae ijoro, Maria, Anutuno kalemoria gono iwaa jaano
sokonja. Kawaajo toroko mende moba.
31
Moba, giino koro ama koko meraga mewaga.
Me qata Jiisas qaba.
32
Jiisas iino somarii eja qabuayawo kolooro qata Uuta somataa
Meria, qagi laligowaa. Kae laligoro Po Anutuno amboya ki Deiwidwaa jikaro du
muro ejemba gale koma ooma laligowaa.
33
Jeikobwaa kanageso yooo kigia koloo
tetegoya qaa gale koma ooma laligowaa. Bentotoa iikano mono kamba mono
mende qaombaa.
34
Gajobano kae ijoro Mariano jero moro, Yei! Nii ejawaa kania mende moje.
Kawaajo qaa jejai, iikawaa hoa mono nomae koloowaa?
35
Kae jero moma meleeno, Ua Toroyano mono ago koma gono Anutu uuta
somataa esuano sokoma turu gombaa. Kawaajo mera mewagati, iino toroya kolooro
ejembano qata Anutuwaa Meria, je qamakebuya.
36
Moba. Tinitosaga Elisabet iino
kaaagadee Kopi laligo mera memambaajo amamaaja, jegito, kile emba waa
koloo kamba kokaamba koko merawaa koroyawo kolooro koia 6 kolooja.
37
Anutuno
iwoi mo amambaajo je ii mende amamaakeja.
38
Kae jero Mariano ijoro, Moba, niino Pombaa weleqeqe emba kolooje.
Kawaajo qaa jejai, iikawaa so saano koloo nomba. Kae ijoro Siwe gajobano
mesao keno. Kia.
27 Mat 1.18 31 Mat 1.21 32-33 2 Sml 7.12, 13, 16; Ais 9.7 37
mesao keno. Kia.
27 Mat 1.18 31 Mat 1.21 32-33 2 Sml 7.12, 13, 16; Ais 9.7 37
Jen 18.14 Jen 18.14
Mariano Elisabetwaano kusu kema iiro.
39
Mariano ii moma kamba koriga mende kolooro waama uulaawo jojori goma
baaano uma Judia prowinswaa taoa mono keno.
40
Kema Zekaraiawaa mirino uma
embia Elisabet iima aisoo joloa jero.
41
Joloa jero iikanondee moro koko merano
goro uutano lugu uma kamaaro Ua Toroyano Elisabetwaa uuta saa qero.
42
Saa qero qa somata qama kokae jero, Oo alana, Anutuno kotumotueya uuta ama
gono emba batunanano laligowaga ano mera mewagati, ii kaaiadee kotuego mubaa.
43
Nomaembaajo Ponaa nemuano ka niiro kae koloo nonja?
44
Moba, gii jolona jena
qaa aroga gejanano kemero merano goronano kaaagadee korisoro qagano lugu
uma kamaaja.
45
Pono buju qaaya jero moma iikawaa hoa asugiwaati, ii moma
laarijaiwaajo goojo mobe simbawoawo kolooja. Kia.
Mariano korisoro rii qaro.
46
Mariano qaa ii moma kokae jero,
Ii-ia! Noo uu kononano mono jinoa qaa Po mepeseeja.
47
Noo uanano Anutu, Hamoqeqe Tonaajo aisoo koria maaja.
48
Niino weleqeqe emba kamaaqeqeta laligojento, Anutuno kile ba koma
kiakomu nonja.
Moba, ejemba tuua tuua kete kanai koloowuti, yoono mono noojoa
Simbawoawo! je mepesee noma laligowuya.
49
Ku-usu Toyano mono agoleto uuta me nono laligoje.
Iwaa qata ii Toroya.
50
Ejemba kete namono laligojuti ano kanage koloo seiwuti, iyooo batugiano isi
dae yoono Anutuwaa jeta uuguwubotiwaa toroko mobuti, iwaa
kiakomuyano mono yoowo ponda ewaa.
51
Anutuno boriano agoleto me iikano usua
qendeema nonono iini.
Ejemba iyagia me biwii ao sewapiri laligojuti, Anutuno mono ii kondeema
oono simbirisambara koloo laligoju.
52
Ki poa poa jikaro dugiano rama ejemba gale
koma ooma laligogiti, Anutuno ii iikanoa qetego utama oono kamaagi.
Kamaagito, kamaaqeqeta iiga mono me uma oono.
53
Ejemba iwoiwaa memeqemeya ama laligogiti, iyooo uugia mono
iwoi awaa awaano saa qeroto,
ejemba qaqabuagiawo ii wasi oono borogia bobora ee kegi.
54-55
Anutuno ambosakourunana metogo uuano Israel koloogi nono
toroqe Anutuwaa weleqeqeuruta laligojo.
Anutuno wala eeano jojopa qaaya kokae je somogo nonono, Niino
Aabramano iwaa gbiliuruta tetegoya qaa laligo uma laligowuti, ii kiakomu
ooma laligomaa.
Kae je qaaya ii mende duduu laligo kouro.
Qaagoto, iino mono qaa jeta ii otaa laligo kete baago nonomambaajo kaja.
Mariano kae jero.
56
Mariano koi karoo kawaa so Elisabetwo laligo mombo miriano eleeno. Kia.
46-55 1 Sml 2.1-10 48 1 Sml 1.11 52 Job 5.11; 12.19

55 Jen 17.7 46-55 1 Sml 2.1-10 48 1 Sml 1.11 52 Job 5.11; 12.19

55 Jen 17.7
Jon Oomulu ejano kolooro.
57
Elisabetwaa mera meme kambaano ka kuuro koko meraga mero.
58
Koko meraga
mero miri kosiano laligogiti ano tinitosauruta yoono Pono kiakomu uuta qendeema
muroti, ii moma asari iwo motoo korisoro agi.
59
Korisoro ama wee 7 tegoro waama kema Anutuwaa aiweseya mera seliano
kotowutiwaajo ajoroogi. Ajoroo maaa qata Zekaraia ii wase me muwombaajo jegi.
60
Jegito, nemuano jero, Ii qaagoto, qata mono Jon qaboa.
61
Jero kokae ijogi moro, Jon qajanto, goo tinitosaga yooonoga mombaa qata
kae mende eja.
62
Kae ijogi nama maano iwaa qata qabaatiwaa qisi borogiano
kaisare agi.
63
Kaisare agi tafewaajo qisiro mugi iikano tere kokae ooro, Qata ii Jon. Kae
ooro iikawaajo kuuya aaru tililigogi.
64
Aaru tililigogi iikanondee buuta afaagoro
neselaa lolooro qaa je Anutu mepeseero.
65
Mepeseero alaurugia kuuya yoono
qarasombugia mamaga mogi. Mogi iwoi kolooroti, iikawaa bujuya ami mogi sei Judia
baaa goma kuuya sokono.
66
Bujuya ami mogi kuuyano ii moma uu konogiano ama ago kogi. Pono
ku-usua kokosaposapo qagano maaro laligoroti, iikawaa kania moma asari kokae jegi,
Mera koi kano somarii mono naa iwoiga mo nomae ama menaga? Kia.
59 Lew
Mera koi kano somarii mono naa iwoiga mo nomae ama menaga? Kia.
59 Lew
12.3 12.3
Zekaraiano gejatootoo qaa jero.
67
Kae jegi Ua Toroyano maa Zekaraiawaa uuta saa qero gejatootoo qaa kokae
jero,
68
Nono Israel nonoono Po Anutu mepeseewoa. Ii-ia!
Iino mono kanagesouruta ba koma nonoma dowenana memambaajo jojori kawaa.
69
Anutuno wele ejia ki Deiwidwaa kanageso nonoo batunananoga
eja ku-usuawo kuuro waama Hamoqeqe Tonanaga koloowaa.
70
Monowaa monoyanoga gejatootoo ejembauruta tak-kootoya
ii sololoo oono qaa je kokae je laligogi,
71
Niino mono kereurugia yooo esugia qewe kamaaro ooo sewagia
somogomaa.
Dae yoono kazi ama oombuti, niino mono kuuya iyooo borogianoga metogo
sopa somogo oomaa.
72
Qaa kae je beurunana kiakomu ooma yoowo soomogo
are tania mo somogoroti, ii romogo otaaro hamoqeqewaa hoa asugiwaa.
73
Soomogo qaa ii benana Aabrahambaajo je jojopa qaano je kotiirota eja.
74
Soomogo qaa iikawaa hoa kokae:
Iino nono kereurunana yooo borogianoga metogo nonono yooojo toroko
mende moma welea qe mu laligowoa.
75
Iino qaanana je tegoro solaani iwaa jaano soraaya koloo
laaligonana hoa dindia kae laligo komuwoa.
76
Oo kokona Jon, giino somarii laligo waladee kema ejemba uugia mindigo
iikaa ama Pombaa kania meleuna kawaa.
Kawaajo qaga Anutu uuta somataa gejatootoo ejaga, kae qagi laligowaga.
77
Kae laligo hamoqeqe Toyaa kania ii Anutuwaa kanagesouruta kuma
oona ii moma koto uugia meleegi Anutuno sigisogogia sogbama mesaowaa.
78
Anutunanano uutano jopago kiakomu nonomakeja.
Kae ama ba koma nonoma widia eukanoa ano bilikbilik anja.
Kawaajoa nonono mono wegera suluro asugano asariwombaa anjo.
79
Nono pagamano titua rani koomuwaa kondomondo Toyano ago koma
nonomakejato, wee jilijola kouma qananano kuu me asari nonombaa.
Me asari nonono luaewaa kania asugano asugiro iima iikano keuma rii
namboa. Zekaraiano kae jero.
80
Mera Jon iino somarii waaro Ua Toroyano inaa muro Anutuwaa qele eja
kotakota kolooro. Kae koloo balo qararakokoano laligoro kambaano ka kuuro
Israel kanageso yooo jaagiano asugano asugi qenjaaro gawoa kanai mero. Kia.
76 Mal 3.1 79 Ais 9.2 76 Mal 3.1 79 Ais 9.2
Luuk Luuk
<<
11
>>
1:25: 5 1 Hist 24.10
1:25: 15 Ja 6.3
1:25: 17 Mal 4.5-6
1:25: 19 Dan 8.16; 9.21
1:38: 27 Mat 1.18
1:38: 31 Mat 1.21
1:38: 32-33 2 Sml 7.12, 13, 16; Ais 9.7
1:38: 37 Jen 18.14
1:56: 46-55 1 Sml 2.1-10
1:56: 48 1 Sml 1.11
1:56: 52 Job 5.11; 12.19
1:56: 55 Jen 17.7
1:66: 59 Lew 12.3
1:80: 76 Mal 3.1
1:80: 79 Ais 9.2
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
22
>>
2
Jiisas Betlehem taono kolooro.
Mat 1.18-25
1
Jon Oomulu ejano kolooro kamba kano Siisa-ki Oogastus iino Room sitino
gomaa gomaa gale koma oono. Gale koma ooma takis kanai mewutiwaajo
gawmambaa jekooto ano gomaa gomaa kuuya yoono ajoroogi kuskus (sensus eja)
yoono qagia papiano oo aregogi.
2
Are gawo ii kamba mutuyaga megi. Megiti, kamba iikano eja qata Kwirinius
iino Siria prowinswaa gawana laligo gale koma oono.
3
Oogastusno jekooto ano
ejemba korebore horo keuma qagia areno oowutiwaajo iyagiaa kolokoloo gomagia
waa so kegi.
4
Galili prowinswaa tao qata Nazaret iikano eja qata Joosef laligoro. Iwaa amboya ii
ki Deiwid. Ki Deiwidwaano tao qata Betlehemii Judia prowinsno ero. Kawaajo
Joosefno Nazaret mesao uma keme Betlehem keno.
5
Kema jero kamba kano emba
buaya qata Maria ii koroyawo laligoro. Laligoro ii aima ao qagara oowutiwaajo
motoo keni.
6
Kema Betlehemkeuri Mariawaa mera meme kambaano ka kuuro.
7
Ka kuuro
qenjaaro ee mirino keuma iikawaa uutano tintia mo mende mokoloori. Kawaajo bao
bulmakao miriano uma rari. Rama iikano mutu meria me opono esuu bulmakao
juuyano ano keme ero. Kia.
Lama gale yoono Siwe gajoba iiigi.
8
Betlehemtao goma kano eja tosiano gomantiia so balo koria iikano kema
lama tuugia gale koma ooma laligogi.
9
Kae laligogi gomantiia kano Pombaa gajoba
mono kosogiano asugi oono. Asugi oono Pombaa asamararaano liligo ooma
asariro sombugia moma jenegia ororo.
10
Jenegia ororoto, Siwe gajobano iijoro,
Mono geja ambu! Niino korisoro Bua somata ejemba korebore yooojo me kaje, ii
iisaama oomaa. Kawaajo jenegia mono mende orowa.
11
Bua ii kokae: Ooo
Hamoqeqe Togiano keteda koi kolooja. Iino ki Deiwidwaa taono koloo Po qata
Kraist kolooja.
12
Qaa iikawaa aiweseya ii kokae: Oo mono kema mera sayawo opono
esuu bulmakao juuyano agi eji, ii mokoloowu.
13
Gajobano kae jero iikanondee gajoba tuu somatano Siwenoga asugi iwo
aitogo Anutuwaa mepemepesee rii qama kokae jegi,
14
Anutuwaa qabuaya mepeseeni Siweno eukano uja.
Iino ejemba iyaaajo meweego oonoti, iyooojo uuqeeago moma balono
luae ama oonja. Kia.
Lama gale yoono kema Jiisas iigi.
15
Gajoba yoono oomesao Siweno eleema ugi lama gale yoono agio kokae
jegi, Ayo, Betlehemkano iwoi kolooro Pono iikawaa qaaya jero mojoi, nono mono ii
kema iiboa.
16
Kae je esugiagadee kema Maria Joosef ano mera sayawo bulmakao juuyano
eroti, mokoloo iigi.
17
Iima nama gajobano merawaa qaa jero moma kagiti, ii iisaama je
asarigi.
18
Je asarigi mogiti, iyoono korebore aaru waligogi.
19
Waligogito, Mariano qaa kuuya ii uu konoano ama dugu somogo kania
romogo laligoro.
20
Waligogito, iwoi kuuya Siwe gajobano jerotiwaa so asugiroti, ii
lama gale yoono iima moma kawaajo Anutuwaa korisoro rii qama mepeseegi.
Mepesee mesao eleema kegi. Kia.
Mera qata Jiisas qagi.
21
Jiisas kolooro Sonda motoogo kawaa so tegoro Anutuwaa aiweseya seliano
kotowombaa kambaa karo qata Jiisas qagi. Siwe gajobano qa ii waladee qama murogo
kamba iikanondee nemuaa goro uutanoa kolooro. Kia.
21 Lew 12.3; Luuk 1.31
kamba iikanondee nemuaa goro uutanoa kolooro. Kia.
21 Lew 12.3; Luuk 1.31
Jiisas wama Anutuwaa bua agi.
22
Mooseswaa Kana qaano qaa kokae eja, Embano koko meria mutuya me wee
40 kuuano laligoro tegoro suru guluga koma konjorati mu oo mono jiwowo jigono
uma mera ii Pombaa jaano agi iwaa bua koloowaa. Kawaajo kamba ii ka kuuro
Joosef Maria yorono qaa ii te koma Jiisas wama Pombaa bua koloowaatiwaajo
Jerusalemuri.
23
Pombaa Kana qaano qaa kokae oogita eja, Mera mutuya kuuya ii mono qegi
Pombaa bua soraaya koloowuya. Yorono qaa ii otaari.
24
Kaaagadee Pombaa Kana
qaano jekooto qaa ejiwaa so kewo me kewosusu koo woi ii siimolo oowaotiwaajo
Jerusalemsitino uma keni.
25
Kamba iikano eja mo qata Simeon Jerusalemlaligoro. Iino uuta jumua
Anutuwaano qokotaa uumeleembaa komagbiligbili ano Ua Toroyano iwo nano
Hamoqeqe Toyano Israel uutano asugiwaatiwaajo mamboma laligoro.
26
Mamboma
laligoro Ua Toroyano qaa kokae isaano, Gii Pombaa Hamoqeqe Toya Kraist asugiro
wala iimago koomuwagatiwaa siimboboloya mobaga.
27
Nemumaano Mooseswaa
Kana qaa otaa Jiisas wama jiwowo jigono uri. Uri Ua Toroyano Simeon sololooro
kamba iikanondee kaaagadee jigono uro.
28
Uma mera ii iima me doogo Anutu
mepesee kokae jero,
22-24 Lew 12.6-8 23 Eks 13.2, 12
mepesee kokae jero,
22-24 Lew 12.6-8 23 Eks 13.2, 12
Simeombaa korisoro rii
29
Oo Po, kete wele ejagano saano kema uuluaeno laligo komuwaa.
30
Goo qaaga eji so Hamoqeqe Toya wasina asugiro ii neenaa jaanano
iima simbawoawo moje.
Kawaajo saano kema komumaa.
31
Giino hamoqeqe gawombaa kania mozozogo kantri kuuya yooojo iisaama
oona ii iima moma kotowu.
32
Giino Hamoqeqe Toyaa asasaga iisaana waba kantri yooo
uugia kuuro asariwu
ano qabuagano geegaa kanagesoga Israel nonoo batunanano kaaiadee
somariiwaa.
32 Ais 42.6; 49.6; 52.10
somariiwaa.
32 Ais 42.6; 49.6; 52.10
Simeombaano gejatootoo qaa
33
Simeono merawaajo qaa kae jero nemumaano moma kiko ama waligori.
34
Waligori kotuego ooma nemua Maria kokae ijoro,
Moba, Anutuno mera koi kuu ano Israel ejemba seiseiyano ii gema qe kamaa
uuro
mamagano uugia meleema qeagowuya.
Anutu ao ii ano aiwese kolooro mamagano ii toropere je mubuya.
35
Toropere je mugi uumomogia aasagoya ii kae asugano asugiwaa.
Geegaa uugano kaaagadee wosobiri kolooro iikano soo sulutuk aaa kaaa uuga
kuu qosombaa. Kia.
Ana embawaano gejatootoo qaa
36
Jerusalemkano gejatootoo emba waa mo qata Ana laligoro. Iwaa isia qata Aser,
maa qata Fanuel. Emba kano saraano eja me laligoro gbani 7 motoo laligori.
37
Laligori loya komuro malo koloo laligo kouro kamba iikano gbania 84 kolooro.
Iino kamba so jiwowo jigono uma ii wee mo mende mesaoroto, gomantiia asasaga
Anutuwaajo nene sigi laligo qama kooli waeya me mepesee laligoro.
38
Iino kamba iikanondee kouma mera ii iima Anutu mepeseero. Anutuno
Jerusalemejemba dowegia mewaatiwaajo mamboma laligogiti, kuuya iyooojo mera
iikawaa kania je asariro mogi. Kia.
Jiisaswo Nazaret eleegi.
39
Joosef Maria yorono Pono area je kotoro Kana qaano eji, ii kuuya ani tegoro
Galili prowinsno eleema taogara Nazaret kano keni.
40
Merano somarii waama kotii
momakootoyano asugi saa qero Anutuwaa kalemoriaano turu muro laligoro.
39
momakootoyano asugi saa qero Anutuwaa kalemoriaano turu muro laligoro.
39
Mat 2.23 Mat 2.23
Jiisas gbania 12 kolooro jiwowo jigono ugi.
41
Jiisaswaa nemumaano gbani so kiakomu
*Anutuno Iijipt kano Israel ejemba
41
Jiisaswaa nemumaano gbani so kiakomu
*Anutuno Iijipt kano Israel ejemba
iiima koboo uuuguroti, kiakomu kendo iikawaa qata mo Pasowa.
kendo
iiima koboo uuuguroti, kiakomu kendo iikawaa qata mo Pasowa.
kendo
kambaano Jerusalemsitino uma kemakegi.
42
Kae laligo Jiisas gbania 12 kolooro
siligia amakejutiwaa so kambaa ka kuuro kaaagadee uma kegi.
43
Kema laligo kendo
kamba iikano tegoro eleema mirigarano keni. Kenito, mera gbaworo Jiisasno Jerusalem
raro nemumaano ii mende moma kotori.
44
Iino ejemba tuulelembe yoowo kenja,
je wee motoogowaa so kana kema sakiti ano alaurugara yooo uugiano qama
mogani.
45
Qama moganito, mende mokoloo mombo eleema Jerusalem kema mogani.
46
Mogama laligori wee karoo tegoro jiwowo jigono uma iikano mokoloori.
Mokoloori eja somata yooo batugiano raro. Raro kuma mugiti, ii moma qisi ooma
raro.
47
Rama Bua qaawaa kania tororo moma asari dindiagadee meleeno korebore
yoono ii moma waligogi.
48
Nemumaano iima aaru nemuano ijoro, Merana, gii
nomaembaajo kae ama noronja? Moba, magawo noro goojo majakaka moma qama
mogama laligori.
49
Kae ijoro kokae meleema orono, Oro mono naambaajo nii mogama nonjao?
Nii neenaa Amanaa mirino rabe sokonji, ii mojao me qaago?
50
Kae meleema oronoto,
yorono qaa jeroti, iikawaa kania ii mende moma asariri.
51
Mende moma asaririto, kile waama yorowo eleema Nazaret taono kema
nemumaa te koma oroma laligoro. Jiisasno qaa jeroti, nemuano ii kuuya moma uu
konoano ama somogo ago kono.
52
Jiisasno laligo somariiro gbania uro
momakootoya asari seiro Anutuno kalemoriaa muro kotii ejemba ano Anutu yooo
jaagiano sokoma oono. Kia.
41 Eks 12.1-27; Dut 16.1-8 52 1 Sml 2.26; Gba 3.4
jaagiano sokoma oono. Kia.
41 Eks 12.1-27; Dut 16.1-8 52 1 Sml 2.26; Gba 3.4
Luuk Luuk
<<
22
>>
2:21: 21 Lew 12.3; Luuk 1.31
2:28: 22-24 Lew 12.6-8
2:28: 23 Eks 13.2, 12
2:32: 32 Ais 42.6; 49.6; 52.10
2:40: 39 Mat 2.23
*2:41: Anutuno Iijipt kano Israel ejemba iiima koboo uuuguroti, kiakomu kendo iikawaa qata mo Pasowa.
2:52: 41 Eks 12.1-27; Dut 16.1-8
2:52: 52 1 Sml 2.26; Gba 3.4
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
33
>>
3
Jon Oomulu ejano Bua qaa jero.
Mat 3.1-12; Maak 1.1-8; Jon 1.19-28
1
Zekaraiawaa meria Jon iino gawoa kanairo. Kamba kano Siisa-ki qata Taiberius
iino Room sitino laligo gomaa gomaa mindiri gbani 15 eja po koloo toroqe gale
koma oono laligogi. Gale koma oomambaajo gomaa gomaa Israel liligo ejuti, ii
mosogi bakaya 4 kolooro yooo kigia 4 ii kokae kuu oogi:
Pontius Pailot, Herod, Filip ano Lisanias. Pontius Pailot ii Judia prowinswaa
gawanagia laligoro. Ki Herodno Galili prowins gale koma oono ano data Filipno
Ituria ano Trakonitis prowins woi yooo pogiaga laligoro ano Lisanias iino Abilene
goma me laligoro.
2
Jigo gawo gale waa woi laligori, qagara Anas ano Kaiafas. Kamba kano
Zekaraiawaa meria Jon iino balo qararako-koano laligoro Anutuwaano Bua qaa
kolooro moro.
3
Anutuwaa Bua moma kema Jordan apu bereaa kosiano goma so
liligo laligoro. Liligo laligo Bua qaano uugia kuu kokae je laligoro, Oo mono
uugia meleegi niino oomulu me oomaa. Kae agi Anutuno sigisogogia sogbama
mesaowaa.
4
Kawaa qaaya ii gejatootoo eja Aisaiano oorota iwaa Buju Tereno kokae eja,
Qele gajoba mono balo qararakokoano qama laligoro kema qata kokae
mobu,
Pono kawa-oo! Kawaajo mono jojori kania meleuwu. Mono uugia mindigo
kania qeleleewu.
5
Kana dondooa kuuya mono qe riigi dindia koloowa.
Baaa wanjaleya kuuya ii mono qetego koma qeleleegi koria koloowa.
Kana misiqisiawo ii mono meagogi digowa.
Haamono kana kuno simbirisambara eji, ii mono koto meleugi solaaniwa.
6
Anutuno oyaboya Toya wasiro karo gomaa gomaa kuuya
yoono ii iima moma kotowuya.
7
Jono kawaa so uugia kuuro ejemba tuua tuua yoono oomulu me
oombaatiwaajo iwaano kagi iiima kokae iijoro, Oo qato mokolembaa gbiliuruta,
oo uugia mende meleegi Anutuwaa iria soono iroa meleema oomambaajo anja. Ii
olo kombombaa gejanono qaaya ii mono morono iijoro sombugia moma koi kaju?
8
Kawaajo mono oano uugia meleembu. Kileagianoga eleegi hoa kolooro ii
mono nanamemegiano asugano qendeema laligowu. Uugiano mondomondo qaa
kokae mende romogowu, Nonono Aabrambaa gbiliga laligoni Anutuno mende
tiwilaa nonombaa. Kae totogiano qekejuto, hoa ii mende amakeju. Niino kawaajo
kokae iijomaa: Anutuno jamo koi saano je koto oono letoma Aabrambaa
gbiliuruta koloo Anutu mepeseekebuto, oo mono nomae?
9
Uugia mende meleembuti ee, Anutuno mono oo gere kaaa kono
kamaawombaajo anju. Gere kuuya hoa awaa mende kuukejuti, ii mono kono kamaagi
gere gagirino giliro kemebuya. Gere kaaa komambaa wea mono jeta sua ama gere
kaniano ano jojori eja. Anutuno mono kileagiaa iroa meleema oombaa.
10
Kae iijoro ejemba tuua tuua yoono kokae qisi mugi, Kawaajo nono
mono nomae ani sokombaa?
11
Qisi mugi kokae meleeno, Mono maleku woi me laligoji, iino mono
yoroonoga mo ii malekuya qaa ii mubaa ano dae yoono nenegiawo laligojuti,
iyoono mono kaaagadee nenegia qaa yooojo mendeema oombu.
12
Takis meme eja tosiano kaaagadee oomulu me oombaatiwaajo ka qisi
mugi, Boi, nonono mono nomae ani sokombaa?
13
Qisi mugi iijoro, Gawmano
takiswaa jagoya je koto oonota eji, so ii mono mende uugu mewu.
14
Manjaqeqe eja tosiano kaaagadee qisi mugi, Nonoto? Nonono nomae ani
sokombaa? Qisi mugi kokae iijoro, Mombaano monembaajo kuu ubeqube ama
luluuma mende ambuto, ooagiaa tawagia mekejuti, iikawo mono uumotoo ama bonjo
laligowu.
15
Ejemba kuuya yoono Jono Hamoqeqe Toya Kraist koloowabo, kae je
uugiano romogogi. Kawaa kania mobombaajo geja qe qe laligogi.
16
Kae agi Jono ii kuuya kokae iijoro, Niino apu toono mulu me oonjento,
eja ku-usua kotakota mo kawaa. Iwaa ku-usua uutano mono noono uuguwaa. Iino
eja uuta koloowaatiwaajo niino iwaa kana esuyaa kasia ilaa isamambaajo amamaamaa.
Iino mono Ua Toroya uugiano ano gere bolaano koma konjorati oono iikaaa
kano mulu me oombaa.
17
Iino hoa ano kaawoya mendeema oromambaa saraya me
kouma koso korerego gosiwaa. Gosi wiit kota me kululuu kowiano ambaato,
kaawoya ano bulaaya ii mono usuno gere gagirino keme tetegoya qaa jewaa.
18
Qaa kaaa kaaa mamaga toroqe je uugia kuu Oligaa Bua ejemba tuulelembe ii
je asari ooma laligoro.
19
Laligoroto, goma bakayaa ki poa Herodno dataa embia
qata Herodias ii olo mero ano bologa kania kania ama laligoroti, ii Jono iisaama
asugano je muro.
20
Je muro kileaya mo toroqe ama Jombaano gawoa riijugo
kawali galea jero Jon me kapuare mirino agi. Kia.
4-6 Ais 40.3-5 7 Mat 12.34;
kawali galea jero Jon me kapuare mirino agi. Kia.
4-6 Ais 40.3-5 7 Mat 12.34;
23.33 8 Jon 8.33 9 Mat 7.19 12 Luuk 7.29 19-20 Mat 14.3-4; Maak 6.17-18 23.33 8 Jon 8.33 9 Mat 7.19 12 Luuk 7.29 19-20 Mat 14.3-4; Maak 6.17-18
Mat 3.13-17; Maak 1.9-11
21
Jono ejemba kuuya oomulu me ooma Jiisas kaaagadee oomulu me muro.
Me muro qama kooliro iikanondee sombino aantano.
22
Aantano Ua Toroyano
meleema kewo koo kaaa koloo Jiisaswaa qagano kamaaro. Kae kamaaro Siwenoga
qa aro mo kokae kolooro, Giino neenaa komunjua meranaga koloona kerana qeagoro
giimasii moma gonje. Kia.
22 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; Maak 1.11;
giimasii moma gonje. Kia.
22 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; Maak 1.11;
Luuk 9.35 Luuk 9.35
Jiisaswaa ambosakoa yooo qa aregia
Mat 1.1-17
23
Jono Jiisas oomulu me muroti, ii gbania 30 kawaa so kolooro hamoqeqe gawoa
kanai me laligoro. Me laligoro Joosefwaa meriaga kolooji, ejembano kae romogogi.
Jiisas maa Joosef, asaya qata Heli.
24
Jiisas amboya qata Matat, jariria qata Liwai. Liwai
maa Melki, asia Janai, amboya Joosef,
25
jariria Matatias. Matatias maa Aamos, asia
Naahum, amboya Esli, jariria Nagai.
26
Nagai maa Mat, asia Matatias, amboya Semen,
jariria Joosek. Joosek maa Jooda,
27
asia Joanan, amboya Reesa, jariria Zerubaabel.
Zerubaabel maa Sealtiel, asia Neeri.
28
Amboya Melki, jariria Adi. Adi maa Koosam, asia Elmadam, amboya Eer,
29
jariria
Joosua. Joosua maa Eliezer, asia Joorim, amboya Matat, jariria Liwai.
30
Liwai maa
Simeon, asia Juuda, amboya Joosef, jariria Joonam. Joonam maa Eliakim,
31
asia Melea,
amboya Mena, jariria Matata. Matata maa Naatan, asia Deiwid,
32
amboya Jesi, jariria
Oobed. Oobed maa Boaz, asia Salmon, amboya Naason.
33
Jariria Aminadab. Aminadab maa Admin, asia Arni, amboya Hezron, jariria Perez.
Perez maa Juuda,
34
asia Jeikob, amboya Aisak, jariria Aabraham. Aabrahammaa Teera,
asia Naahor,
35
amboya Seruk, jariria Reu. Reu maa Pelek, asia Eber, amboya Seela,
36
jariria Kainan. Kainan maa Arpaksad, asia Siem, amboya Nooa, jariria Laamek.
37
Laamek maa Metusela, asia Eenok, amboya Jared, jariria Mahalalel. Mahalalel maa
Keenan
38
asia Enos, amboya Seet, jariria Aadam. Aadam ii Anutuno mero kolooro. Kia.
Luuk Luuk
<<
33
>>
3:20: 4-6 Ais 40.3-5
3:20: 7 Mat 12.34; 23.33
3:20: 8 Jon 8.33
3:20: 9 Mat 7.19
3:20: 12 Luuk 7.29
3:20: 19-20 Mat 14.3-4; Maak 6.17-18
3:22: 22 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 9.35
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
44
>>
4
Mat 4.1-11; Maak 1.12-13
1
Jono Jiisas oomulu me muro Ua Toroyano uuta saa qero Jordan apunoga
eleeno wama balo qararakokoano keno.
2
Kema kano laligoro Kileaa Toyano
agobato me mu laligoro wee 40 tegoro. Kamba 40 kano nene mo mende ne
laligoro tegoro neneyaajo komuro.
3
Neneyaa komuro Kileaa Toyano kokae ijoro, Gii Anutuwaa meriaga koloojai
ee, ii mono qendeema jamo koi je kotona letoma bered kolooro newa.
4
Ijoro meleeno, Qaago! Bua Tereno qaa kokae oogita eja, Nenenondee ejemba
laaligo mende nonomakeja.
5
Meleeno Satano wama baaa koriga mono uma namowaa kantria kantria kuuya ii
uulaawo qendeema muro.
6
Qendeema mu kokae ijoro, Niino kantri kuuya ii gale
koma oomambaa ku-usua ano esuhina iwoiyaa akadamuya ii noo boronano aaaga eja.
Kawaajo ii neenaa ainaano moroga mumanje saano ii mumaa. Kawaajo iwoi kuuya
koi mono goo borogano amaa.
7
Kawaajo gii waena me mepesee nombaati ee, ii
kuuya mono goo buaga koloodaborowaa.
8
Kae ijoro kokae meleeno, Qaago! Bua Tereno qaa kokae oogita eja, Gii
mono Po Anutugaa waeya me mepesee ii motoogo wele qe mu laligowa.
9
Meleeno Satano Jiisas mombo wama Jerusalem sitino kema jiwowo jigowaa
waareano eu uma kokae ijoro, Gii Anutuwaa meria koloojai ee, mono kokainoga
lugu emu kemeba.
10
Bua Tereno qaa mo kokae oogita eja, Anutuno gajobauruta je
koto oono saano gale koma sopa somogo gombu,
11
ano qaa mo ii kokae,
Yoono borogiano ama nonogoli gogi keme jamono kanagano gu mijimiji
mende ambaa. Kawaajo saano keme mende tiwilaa gombaa.
12
Kae ijoroto, Jiisasno kokae meleema muro, Qaago! Anutuno jeja, Gii mono
Po Anutuga agobato mende me muba.
13
Kileaa Toyano agobato kuuya ii Jiisas ama muro tegoro mesao keno. Kia.
4
13
Kileaa Toyano agobato kuuya ii Jiisas ama muro tegoro mesao keno. Kia.
4
Dut 8.3 8 Dut 6.13 10 Ond 91.11 11 Ond 91.12 12 Dut 6.16 Dut 8.3 8 Dut 6.13 10 Ond 91.11 11 Ond 91.12 12 Dut 6.16
Jiisasno kanai hamoqeqe gawo mero
Mat 4.12-17; Maak 1.14-15
14
Jiisasno balo qararakokoa mesaoro Ua Toroyaa ku-usuano iwo nano Galili
prowinsno eleeno. Eleeno qaa bujuyano sei goma miri liligo rama kegiti, ii kuuya
sokoma keno.
15
Sokono gomaa gomaa liligo qamakooli mirigiano uma Bua qaa kuma
oono. Kuma oono mogiti, kuuya iyoono aisoo mepesee mugi. Kia.
Mat 13.53-58; Maak 6.1-6
16
Jiisasno eleema somasomarii taoa Nazaret kano keno. Sonda kendono karo
amakejiwaa so qamakooli mirino uma Bua Tere weego oomambaajo waaro.
17
Waaro gejatootoo eja Aisaiawaa Buju Tere mugi metuma qaa batuya kokae oogita eji, ii
mokolooro:
18
Pombaa Ua Toroyano noo uunano keme gawo memewaajo bedu me noma
ejemba
kamaaqeqeta yooojo Oligaa Bua je asarikeje. Iino wasi nono qaa kokae
je seikeje:
Bologano gbadoo oono laligojuti, Anutuno mono ii isama metogo oono laligowu.
Anutuno jaagoo ejemba jaagia metooro mombo uu iibuya.
Kike taribari ama mendugo me kamaa agi laligojuti, Anutuno mono ii metogo
oono siiseweweya qaa laligowuya.
19
Pono hamoqeqewaa gbani awaa ano ka kuuwaati, niino iikawaa qeleyaga ka ii
je asarikeje.
20
Qaa kae weego tere pipipipiiya ii pipii galea mu kamaa raro. Raro
qamakooli mirino ragiti, iyoono kuuya dorondo ama jaasapo iigigiigi.
21
Iigigiigi kanai
kokae iijoro, Buju Terewaa qaa koi weegowe gejagiano kemero mojuti, iikawaa hoa
mono kete koi asugija.
22
Kae iijoro kalemoria qaaya qaaya buutanoga kamaaro kuuyano ii moma
waligo je sororogo mu qaa iikawaa jekelekeleya ii kokae jegi, Eja koi Joosefwaa
meriaga me?
23
Jegi kokae iijoro, Oo kambaa kambaa gbaqooso qaa koi jekeju,
Meqeeago eja gii mono geega me qeago aowa. Oo gbaqooso qaa ii keteda koi
nijowombaajo mojuti, ii moje. Ii je kokae jewuyaga, Gii Kaperneam taono kema
agoleto uuta mena bujuya monii, iikawaa so mono geegaa gomano koi kaaagadee
mewa.
24
Kae je iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijomaa: Gejatootoo ejemba
mo iyaaa somasomarii taono mende moma uma mubuya.
25
Niino qaa hoaboa mo kokae iijomaa: Elaijawaa kambano Anutuno Siwe
naguya kono gbani karoo ano koi 6 kawaa uutano ko mende kiro bodi somata kolooro
namo kuuya sokono. Kamba kano emba malo mamaga Israel uutano laligogi.
26
Mamaga laligogito, Anutuno Elaija yooonoga mombaano kembaatiwaajo mende
wasiroto, waba balo Saidombaa goma qata Sarefat iikano emba malo motoogoya
iwaano wasiro keno.
27
Gejatootoo eja Elisawaa kambano manimbano Israel eja mamaga
turu oono laligogito, iyooonoga mono mo mende solaaniro. Qaagoto, waba balo
Siriaga eja qata Naeman ii motoogono mono Elisawaa qaaya moma laari solaani
qeagoro.
28
Jiisasno kae iijoro qamakooli mirino ragiti, iyoono kuuya qaa ii moma irigia
soono uuduuduu koloo oono.
29
Uuduuduu koloo oono waama Jiisas konjoma otaagi
tao seleege keno. Taogia ii baaaa sia kosiano megi nanoti, mono iikano hagogi
kemebaatiwaajo kegi.
30
Kegito, batugiano qendeema oomesao keno. Kia.
18-19
kemebaatiwaajo kegi.
30
Kegito, batugiano qendeema oomesao keno. Kia.
18-19
Ais 61.1-2 24 Jon 4.44 25 1 Ki 17.1

26 1 Ki 17.8-16 27 2 Ki 5.1-14 Ais 61.1-2 24 Jon 4.44 25 1 Ki 17.1

26 1 Ki 17.8-16 27 2 Ki 5.1-14
Kaperneam taono ome mo konjono.
Maak 1.21-28
31
Jiisasno Galili prowins uutano Kaperneam taono kamaa keuma Sabat kendono
ejemba tuu kuma oono.
32
Kuma oono qaayano ku-usuawo kolooro jero. Kawaajo
kanageso yoono ii iima aaru waligogi.
33
Qamakooli miri iikano eja mo omeyawo raro. Raro omeyano terego silama qa
kokae qaro,
34
Ae! Jiisas, Nazaret eja! Gii nomae ama nonomambaajo anjae? Mono
tiwilaa nonomambaajo kaja me? Nii kaniaga moma kotoje. Gii Anutuwaano eja Tak-
kootoya kolooja.
35
Kae qaro Jiisasno temboma kokae je muro, Gii mono qaaga bogoro eja koi
mesao togowa. Kae je muro omeno eja ii me giliro tama batugiano namono
kemero qe mizimizi mende totoo koloo kouma mesao keno.
36
Keno kuuyano newogia tegoro waligo batugiano ami moma kokae jegi, Yei!
Qaa koi naa qaaga? Iino mono esumumu qagano ome je koto oono te koma
kouma kenju.
37
Kae kolooro Jiisaswaa qabuayano sei goma kuuya kosere rama
kegiti, iikano kema sokono. Kia.
32 Mat 7.28-29
kegiti, iikano kema sokono. Kia.
32 Mat 7.28-29
Mat 8.14-17; Maak 1.29-34
38
Jiisasno waama Kaperneamqamakooli miri ii mesao Saimon Piitowaa mirino
uro. Uro Saimombaa seuano selegere ji uuta kiro ero. Ero iwaajo ama Jiisas qama
kooli mugi.
39
Qama kooli mugi kema usugo keme selegere je koto muro mesaoro
iikanondee waama nene oo uuagiro.
40
Wee jaaya tego kemero kano ejemba dae yoono alaurugia ji kania kania
kano iiro egiti, ii kuuya uuama Jiisaswaano kagi. Kagi boria kuuya yooo qagiano aa
aa ano qeagodaborogi.
41
Ome yoono kaaagadee ejemba mamaga yooo
uugianoga kouma silama kokae qagi, Gii Anutuwaa meria kolooja.
Jiisasno Hamoqeqe Toya Kraist kolooji, iyoono ii mogitiwaajo Jiisasno je
ooma buugia muugu ootaaro. Kia.
Hamoqeqe gawoa ii Galili sokono.
Maak 1.35-39
42
Jiisasno gao ero goma wegera suluro waama iyaa tiri koto keme goria
mono keno. Kenoto, ejemba yoono iwaa mu kema mokoloo mende oomesao
kembaatiwaajo batogo ago koma mugi.
43
Ago koma mugito, kokae iijoro,
Niino Anutu bentotoaa Oligaa Bua ii tao tosia yooojo kaaagadee je asari
oombe sokombaa. Anutuno mono iikawaajo wasi nono.
44
Kae je kema Galili prowins liligo qamakooli mirigiano Bua qaano uu kuu
ooma laligoro. Kae.
Luuk Luuk
<<
44
>>
4:13: 4 Dut 8.3
4:13: 8 Dut 6.13
4:13: 10 Ond 91.11
4:13: 11 Ond 91.12
4:13: 12 Dut 6.16
4:30: 18-19 Ais 61.1-2
4:30: 24 Jon 4.44
4:30: 25 1 Ki 17.1
4:30: 26 1 Ki 17.8-16
4:30: 27 2 Ki 5.1-14
4:37: 32 Mat 7.28-29
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
55
>>
5
Mat 4.18-22; Maak 1.16-20
1
Kamba mono Jiisasno Genesaret apu ago goraayano nano ejembano ka
tuu tuu koma Anutuwaa Bua qaa mobombaajo oloqologo liligo mugi.
2
Liligo mugi
nama wago woi kowe goraayano rari iriiro. Sora hooro yoono wago ii mesao keme
misagia qeesaa sogbagi.
3
Wago mo ii Saimombaanoa. Jiisasno iikano uma toya
kokae qisi muro, Giino mono nagona boroa mo nuama apuno baage kemba.
Qisi muro nagoro keno wagono rama ejemba tuulelembe kuma oono.
4
Kuma oono tegoro Saimon ijoro, Giino mono wago koi nagona apu ago
biiwiano keno alauruga yoowo misagia sorawaajo giligi kemeba.
5
Ijoro Saimono meleeno, Somatana, nono gomantiia koriga misa gili bimbimgo
hoa mo mende mejoa. Qaagoto, giino je kotojaiwaajo mono kile kema gilini
kemebaa.
6
Kae meleeno jerotiwaa so agi sora ambembo misagiano kemegi misano
boratiwombaa agi.
7
Kae agi alaurugia wago mono laligogiti, iyooojo ka ilaa
oombutiwaa boro kaka kogi kagi. Kagi wago woi ii sorano saa qegi nemoto tagori.
8-9
Sora honombonoa mende me iima iikawaajo kuuyano waligogi. Waligo
Saimon Piitono ii iima Jiisaswaa batano keme simi kuma ijoro, Oo Po, nii
sigisogo ejaga koloojei-waajo mono nomesao kemba.
10
Saimombaa alawoita Jeims
ano Jon Zebediwaa merawoita yorono kaaagadee newogara tegoro waligori. Saimono
qaa ii ijoroto, Jiisasno kokae meleeno, Mono keega mende moba. Gii kokawaa
gematano ejemba ii sora kaaa horo oona giwo toroqegi laligowuya.
11
Kae ijoro wagogia horo kouma sakasino ama ilawoilagia kuuya mesao
Jiisaswaa gematano otaa kegi. Kia.
1-3 Mat 13.1-2; Maak 3.9-10; 4.1 5 Jon 21.3
Jiisaswaa gematano otaa kegi. Kia.
1-3 Mat 13.1-2; Maak 3.9-10; 4.1 5 Jon 21.3
6 Jon 21.6 6 Jon 21.6
Jiisasno eja manimbayawo mo me solaaniro.
Mat 8.1-4; Maak 1.40-45
12
Jiisasno tao mono laligoro kano eja mo selia manimbano me bolidabororo
raro. Rama Jiisas iima kosiano simi kuma keme kokae qama kooli muro, Oo Po,
giino siigano me qeago nomambaajo mojai ee, mono nii saano me solaani
nomba.
13
Kae jero boria boraama selia oosiri ijoro, Niino ii amambaajo moje. Gii mono
solaaniwa. Kae jero manimbaya ii iikanondee solaaniro.
14
Solaaniro kokae je
koto muro, Moba, kokawaa buju qaaya ii mo mende jena mobu. Qaagoto, gii mono jigo
gawo galembaano kema selega qendeema mu Mooseswaano jekootoya otaa
solaanijaiwaa dagise nandua ama siimolo oowa. Ii oona iiro ejembano kaniaga
moma kotowu.
15
Kae ijoroto, ii kile Jiisaswaa qabuaya je seiro goma so asari keno. Kenotiwaa
so ejemba tuua tuua yoono qaaya mobombaajo ano jigia me qeagowaatiwaajo
iwaano ka ajoroogi.
16
Kagito, Jiisasno oomesao balo qararako-koano kema
laligo qama kooliro. Kia.
14 Lew 14.1-32
laligo qama kooliro. Kia.
14 Lew 14.1-32
Mat 9.1-8; Maak 2.1-12
17
Jiisasno wee mono Bua qaa kuma oono Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) ano Kana qaawaa boi tosiano Galili ano Judia prowinswaa gomaa
gomaa ano Jerusalemga ka ejemba tuulelembe batugiano ragi. Pombaa ku-usuano
Jiisas nemu koma muro ejemba jigia mero qeagogi.
18
Kamba kano eja tosiano alagia sele batuya koomuya ii demberuno ama ago
kagi. Ka koto Jiisaswaa kosiano miri uutano uma ambombaajo batogogi.
19
Batogogito, ejemba tuulelembeno ologo nagitiwaajo kuu papago miri uutano
ubombaa kana mo mende mokoloo me miri qagano ugi. Uma waare jamono memeta
ii oso luluugi oota kolooro ji eja demberuyawo kasano somogo iikano agi ejemba
batugiano Jiisaswaa batano kemero.
20
Kaa kemero Anutu moma laari mugiti, Jiisasno
iyooo tanigia ii iiro sokono ji eja kokae ijoro, Alana, niino sigisogoga mesaoje.
21
Kae ijoro Kana qaawaa boi ano Farisii yoono ii moma kanai kokae je
romogogi, Eja koi moroga? Iino mono Anutu mepaego mepaqepae anja. Anutu
motoogono sigisogonana mesaokejato, eja mono ii qaago.
22
Kae romogogito, Jiisasno uugia iima koto kokae iijoro, Tosaaa oo
uugiano naambaajo qaa jejei, iikawaajo mamaga romogoju? Ii mende sokonja.
23
Niino sigisogoga mesaoje, jejei, qaa iikano mono afaaagadee jejetaga.
Mono kae jero tosiano qaa iikawaa hoa mende iibu. Kawaajo ii qaa afaaaa so.
Niino qaa mo kokae jemambaajo moje, Mono waama kemba. Qaa ii mono
lombotawo jejetaga kolooja. Kae jewe hoa koloowaa me qaagoti, iikano mono
asugano asugiro iibu.
24
Mobu, balono sigisogo mesamesaowaa ku-usua ii Siwe gomambaa Eja
hoaano eji, oo iikawaa kaniaajo titua laligowubo. Kawaajo qaa lombotawo ii eja koi
ijowe hoa iibu. Kae je eja sele batuya koomuya ii ijoro, Niino gijoje: Gii mono
waama tambomaeega me mirigano kemba. Qaa biawo ii hoawo koloowaati ee, qaa
afaaa ii mono kaaagadee nomaembaajo omaya koloonaga?
25
Kae ijoro iikanondee jaagiano waama tambomaeeya eroti, ii me Anutu
mepesee mesao miriano keno.
26
Kae kolooro ejemba kuuyano waligo sombugia
moma Anutu mepesee jegi, Yei! Kete iwoi awaa soroga iijo. Kia.
Mat 9.9-13; Maak 2.13-17
27
Kawaa gematano Jiisasno Kaperneam mesao kema takis ofis uugumambaajo
ano kano takis meme eja qata Liwai raro iima ijoro, Gii mono noo gemanano kawa.
28
Kae ijoro gawoa kuuya mesao waama Jiisaswaa gematano keno.
29
Kema Jiisas miriano koma horo iwaajo jejelomba somata mozozogoro.
Mozozogo takis meme tiliqiligiawo ano alauruta tosaaa horo oono tuu somatano
yoowo rama nembanene negi.
30
Kae negi Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano
yooono boi yoono ii iima indi-unduru je Jiisaswaa gowokouruta kokae je
oogi, Ae! Oo mono naambaajo takis meme tiliqiligiawo ano sigisogo ejemba
yoowo rama nene apu neju? Ii mende sokonja.
31
Kae je oogi Jiisasno kitia kokae iijoro, Ejemba jigia qaa yoono doktawaa
sii mende amakejuto, ji ejembano mono doktawaano kemakeju.
32
Niino sigisogo
ejemba uugia meleembuti ooomambaajo ka laligojento, ejemba iyagiaajo mogi solaa
koloojuti, ii qaago.
30 Luuk 15.1-2
koloojuti, ii qaago.
30 Luuk 15.1-2
Mat 9.14-17; Maak 2.18-22
33
Ejemba tosiano Jiisaswaano ka qisigi, Jon Oomulu ejawaa gowokouruta
nonono kamba mamaga Anutuwaajo nene sigi laligo qamakooli ajoajoroo koriga
amakejo. Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yooo gowokourugiano kaaiadee ama
laligojuto, geegaa gowokourugano mono ponda nene apu nekeju.
34
Kae qisigi kokae meleeno, Oano! Nono naa kambano nene sigi
laligokejo? Emba meme kambaano ejawaa gemakootaurutano gereya agi embawaa
sakitiurutano iwoi ii togokeju me qaago? Niino neenaa gowokouruna yooo eja bua
koloo yooo batugiano ainjolo ramakeje. Rabe nene sigi laligowombaajo jegi
yoono ainjolo aisoo rama sigi laligowombaajo amamaakeju.
35
Amamaakejuto,
Anutuno laaligona nuano komuwe yoono mono kamba iikano saano nene sigi
laligokebuya.
36
Oo laaligo walaga ano korisoro Bua gbilia ii mindiri orombombaajo
amamaawuya. Iikawaa sareqaa gemata mo ii kokae iijomaa: Moumou walaga jurano
mono moumou gbilia moto opo jakaa kano mende ama uumbinaakeja. Kaa anagati
ee, opo jakaa gbiliano mono walagawo ororo mende koloo ii horo menjurano
boliqoliwabo.
37
Kaaiadee mono wain apu gbilia ii boko me taru walaga lama seliano memeta
iikano mende koso maaro kemekeja. Kae anagati ee, wain apu gbiliano mono
somarii taru qenjumenjurama molaaro namono kamaaro taruyano kileqileewubo.
38
Kawaajo wain apu gbilia ii taru gbilianondee molaani kemero sokombaa.
(Kaaiadee mono apu awaa ii kono qamogano mende kosokejo. Kae
kosowonagati ee, iikano mono juma siisororo kamaaro ne ji niniwabo. Kae
koloowaboti-waajo apu awaa ii kono awaano kosokejo. Oo kaaagadee laaligo
walaga ano Oligaa Bua gbilia ii mindiri orombombaajo amamaawuya.)
39
Mono wain
apu walaga mepesee ne laligokeji, iino wain apu gbilia nemambaajo siia mende
moma mojotiitii amakeja. Kia.
Luuk Luuk
<<
55
>>
5:11: 1-3 Mat 13.1-2; Maak 3.9-10; 4.1
5:11: 5 Jon 21.3
5:11: 6 Jon 21.6
5:16: 14 Lew 14.1-32
5:32: 30 Luuk 15.1-2
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
66
>>
6
Mat 12.1-8; Maak 2.23-28
1
Kawaa gematano Sabat kendo mono Jiisasno wiit dumu gawo koria somata
koto keno. Keno gowokouru-tano wosogia iiro wiit hoa motomotoo borogiano
kuma osasaa negi.
2
Kae negitiwaajo Farisii (Kana qaawaa kapara-koko) tosiano ii
iima kokae iijogi, Oo mono naambaajo Sabat kendombaa gawo meme sogoya
uuguju?
3
Kae iijogito, Jiisasno kokae meleeno, Ki Deiwidno manjaqeqe ejauruta
yoowo liligo wosogia iiro iwoi agiti, ii weegogi me qaago?
4
Iino Anutuwaa opo sel
jigono uma bered kowoga Anutuwaa jaasewaano alatano agi raro esuano tururo
qetegogiti, ii mero negi. Bered kowoga mesamesaoya ii jigo gawo gale yoonondee ne
laligogi. Iino ano iwaa kerasuru-urutano ii newubotiwaajo sogo eroto, ii kile negi.
5
Kae je kokae iijoro, Siwe gomambaa Eja hoano mono Sabat kendombaa
Poa kolooja. Kia.
1 Dut 23.25 3-4 1 Sml 21.1-6 4 Lew 24.9
Poa kolooja. Kia.
1 Dut 23.25 3-4 1 Sml 21.1-6 4 Lew 24.9
Mat 12.9-14; Maak 3.1-6
6
Jiisasno Sabat kendo mono qamakooli mirino uma Bua qaa kuma oono.
Iikano eja mo boria dindia sooliro raro.
7
Kana qaawaa boi ano Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yoono Jiisas iima qaa jakeyano ama mubombaa kania mogama Eja ii
Sabat kendono meagowaa me qaago? kae je jaa gale me ragi.
8
Ragito, Jiisasno
roromogogia ii moma koto eja boria soosoolia ii kokae ijoro, Mono waama
jaananano namba. Kae ijoro waama nano.
9
Nano Jiisasno kae jero, Kana qaa otaa Sabat kendono iwoi awaa me bologa
amboa? Saano mombaa waa somo-gowoa me mesaoni tiwilaawaa. Nomae ani
sokombaa? Ii qisi oombe jewu.
10
Kae je eleqeleema korebore iiidaboro eja ii ijoro,
Gii mono boroga qetetereewa. Kae ijoro boria qetetereero mombo awaa kolooro.
11
Awaa kolooroto, gale yoono irigia mamaga soono Jiisas nomae ama
muboa? je iyagia ami mogi. Kia.
Gowokouruta 12 meweego oono.
Mat 10.1-4; Maak 3.13-19
12
Kamba kano Jiisasno baaano qama koolimambaajo uma gomantiia koriga ii
Anutu qama kooli mu laligoro goma ano.
13
Goma ano gowokouruta oooma
yooonoga 12 meweego ooma wasiwasi eja aposol qa ii oono.
14
Qagia ii kokae qaro: Saimon, Jiisasno qata Piito muro, iwaa koga Andruu ano
Jeims, Jon, Filip, Bartolomyuu,
15
Matyuu, Tomas, Jeims Alfiuswaa meria ano Saimon qata
mo Tompe eja qagi.
*Nesenel paati zelot yoono Room gawman tuarenje ama iyagiaa
mo Tompe eja qagi.
*Nesenel paati zelot yoono Room gawman tuarenje ama iyagiaa
nana mewombaajo tompe me laligogi.
16
Juudas Jeimswaa meria ano Juudas Iskariot.
nana mewombaajo tompe me laligogi.
16
Juudas Jeimswaa meria ano Juudas Iskariot.
Kariot eja kano kanage memelolo ejaga kolooro.
Mat 4.23-25
17
Jiisasno aposoluruta yoowo baaanoga kamaa balo koriano kema nagi.
Nagi gowoko tuu somata ano ejemba tuulelembe yoono iwaajo ajoroo mambogi.
Yoono Buaya jero moni jinana me qeagowaa, je iikawaajo Judia prowins kuuya,
Jerusalem siti ano kowe goraayanoga Taia ano Saidon tao iikanoa ka ajoroogi.
18
Omejiilano kokojinji me oonoti, iyoono kaaagadee ka qeagogi.
19
Ku-
usuano iwaanoga koto yooono uro kuuya me qeago oono. Kawaajo ejemba
kuuyano Jiisas oosiriwombaajo janjari riigi. Kia.
Simbawoawo ano gejajuju aambaa qaaya
Mat 5.1-12
20
Jiisasno gowokouruta otaama iiima kokae iijoro,
Anutuwaa bentoto ii wanaya ooo buaga. Kawaajo wanaya oo mono
simbawoawo kolooju.
21
Kamba kokaamba nenewaa kaaa komu qenje qe laligojuti, Anutuno mono
siigia ii uuagiwaa. Kawaajo oo mono simbawoawo kolooju. Kamba
kokaamba saajuti, oono mono korisoro ama jomo jomowu. Kawaajo
wosobiri laligojuti, oo mono simbawoawo kolooju.
22
Ejembano oo Siwe gomambaa Eja hoaajo ama kazi ama yakari seliano kuu
uuqeqe qaa tokorokota je ooma kasu seibolo kaaa qagia koto
kondeembuti, oo mono simbawoawo kolooju.
23
Ambosakourugiano iikawaa so gejatootoo ejemba yooojo ama ooma laligogi.
Mobu! Anutuno tawagia uuta Siwe gomano anota eja. Kawaajo kae ama
oogi kamba iikano mono aisoo otokoria maabu.
24
Oo simbawoawo laligojuto, qabua esuhinagiawo oo laaligo siiseweweya qaa
laligojuti, ii mono tegowaa. Kawaajo niino ooojo qama wanjinjigo Oo
yei! jeje.
25
Kamba kokaamba ne timbiri ama laligojuti, oo mono wosogia iiro bodi
laligowuya. Kawaajo niino ooojo qama wanjinjigo Oo yei! jeje.
Kamba kokaamba korisoro ama jomo jomojuti, oo mono amburere me
saabuya. Kawaajo niino ooojo qama wanjinjigo Oo yei! jeje.
26
Ambosakourugiano gejatootoo ejemba takapolakaya je mepesee ooma
laligogi. Ejemba kuuya iikawaa so ama oogi niino ooojo qama wanjinjigo
Oo yei! jeje. Kia.
22 1 Piito 4.14 23 2 Hist 36.16; Apo 7.52
Oo yei! jeje. Kia.
22 1 Piito 4.14 23 2 Hist 36.16; Apo 7.52
Kereuruga mono jopago oomba.
Mat 5.38-48; 7.12a
27
Bologa ama oombuyato, oo qaana moma laligojuti, niino ooojo kokae
iijowe mobu: Mono kereurugia uugiano jopago ooma laligowu. Dae yoono kazi
ama oonjuti, ii mono awaagadee ama ooma laligowu.
28
Dae yoono qasuaa jirigo oonjuti, ii mono kobibii kotuego oombu.
Horo uree ama oonjuti, iyooojo mono Anutuwaa qama kooliwu.
29
Mono uruga lee qetaaliro leege kaaagadee meleema muba. Mono
malekuga qaga guama opoga duta kaagadee memambaajo moro giino mono ii mende
ago komba.
30
Iwoiwaa welema gogi ii mono kuuya oomba. Mono goo hina iwoiga mero ii
mono meleema gombaatiwaajo mende kapara koma qisiwa.
31
Ejembano oo iwoi ama
oombutiwaa momakejuti, iikawaa so mono yooojo kaaagadee ama oomakebu.
32
Namowaa sigisogo ejembano alaurugiano jopago oogi kitia meleema
jopago ooma mepesee aokeju. Oo iikawaa so balombaa tania otaakejuti ee,
Anutuwaano tosa mende kolooro mono nomae oo mepesee oonaga? Alaurugia ano
kereurugia ii mono motoo jopago oogi tawa oono oyaboya koloowuya.
33
Namowaa sigisogo ejembano alaurugiano iwoi awaa ama oogi kitia meleema
ooma ala me ao mepesee aokeju. Oo iikawaa so ama balombaa tania otaakejuti
ee, Anutuwaano tosa mende kolooro oo mende mepesee oombaa.
34
Namowaa sigisogo ejembano mone iwoi ii sigisogo ejemba tosaaa
yooojo ooma kitia iikayadee meleema oombutiwaajo kapara komakeju. Ii balombaa
nanamemea. Oo tosiano tosagia meleema oombutiwaa mambogi Anutuno mono
nomae mepesee oonaga? Tosiano tosagia mende meleema oogi Anutuno mono
kitia ii meleema tawa oombaa.
35
Oo mono Siwe Toyaa nanamemea ama me laligowu. Balo ejembano bologa
ama dagise mende jekejuto, Anutuno kile ii awaa ama oomakeja. Kawaajo oo
mono kereurugia uugiano jopago awaagadee ama ooma mone iwoi ooma iikawaa
kitia mo meleema oombutiwaajo mende moma mambombu. Kae ama laligogi
tawagiano sei uuta kolooro Anutu uutaa meraboraaa koloo laligowuya.
36
Siwe Magiano korebore kiakomu oomambaajo moji, oo mono iikawaa so
ejemba kuuya kiakomu ooma laligowu. Kia.
31 Mat 7.12
ejemba kuuya kiakomu ooma laligowu. Kia.
31 Mat 7.12
Mat 7.1-5
37
Ejemba tosia yooo qaagia ii mende gosi je tegowu. Ii mende je tego oogi
Anutuno mono ooagia kaaagadee mende je tego oombaa. Oo tosia yooo
sigisogogiaa iroa ii mende meleema oombu. Ii mende meleema oogi Anutuno
mono ooagiaa sigisogogiaa iroa ii kaaagadee mende meleema oombaa. Oo
mono tosia yooo sigisogogia mesaowu. Ii mesaogi Anutuno ooagiaa sigisogogia
kaaagadee sogbama mesaowaa.
38
Oo ejemba tosia yooo iwoi ama oogi Anutuno mono iikawaa so gosi iwoi ii
meleema oo kaaiadee ama oombaa. Kawaajo oo mono iwoi kale oomakebu. Kae
oogi Anutuno mono kaaiadee kale oomakebaa. Oano, Anutuno ii kalembone
mende moma ilaa oomakebaa. Anutuno gosi oo iwoi oogiti, iikawaa soya kuuya
me qambino maaro qaa ootano kouro utugoro ororo kolooro mendugoro kemero
toroqe qagano maaro soya uugu qeqelala kamaaro ii mono gesogiano mouma
oombaa. Anutuwaa kania ii kaaia.
Ejembano agiaa kanagia iima mobu.
Mat 7.35
39
Jiisasno sareqaa mo kokae iijoro, Jaagoo ejemba mono jaagoo alia mo
saano boriano me wambaa me qaago? Kae kembaoraga mono motoo rono keme
urunaga.
40
Gowokono boiya mende uuguja. Boigiano momo kuuya tororo kuma oono
moma komuwuti, kuuya iyoono mono boigia kaaa koloowuya.
41
Gii naambaajo alagaa jaayano godomaruru melaada iijanto, geegaa jaagano
gere tapia somata eji, ii nomae mende iima kotoja?
42
Geegaa jaagano gere tapia somata
eji, ii mende iima koto nomaembaajo alagaajo kokae jenaga, Alana moba! Jaagano
euge godomaruru keme raji, ii saano itagowe kamaawaa. Oo uumeleembaa selesele eja,
gii mono wala geegaa jaaganoga gere tapia somata ii me giliwa. Ii me giligo tororo
iima koto alagaa jaayano godomaruru keme raji, ii saano itagona kamaawaa. Kia.
39 Mat 15.14 40 Mat 10.24-25; Jon 13.16; 15.20 39 Mat 15.14 40 Mat 10.24-25; Jon 13.16; 15.20
Mat 7.16-20; 12.33-35
43
Gere awaa mono hoa bologa mende kuukeja. Kaaiadee gere bologa
mono hoa awaa mende kuukeja.
44
Jao kota ii kasuneselano kolooro mewombaajo
amamaakejo ano muli hoa ii kowororono kolooro qetegowombaajo amamaakejo.
Iikawaa so gerewaa hoa iima gosi mono kania moma kotowu.
45
Eja uutano iwoi saa qero eji, ii mono buutano asugano jekeja. Kawaajo eja
awaawaa uu kowiano iwoi awaawaa moriaa eji, iino mono awaa ii asuganondee jekeja.
Eja bologaa uu kowiano iwoi bologa eji, iino mono bologa ii asugano jekeja. Kia.
44 Mat 12.33 45 Mat 12.34 44 Mat 12.33 45 Mat 12.34
Miri tando kotakota ano loolooria
Mat 7.24-27
46
Oo noojo Po Po! qa ii mono naambaajo qamakejuto, niino iwoi
mewutiwaajo jekejei, ii mende te koma mekeju.
47
Dae yoono noono ka qaana moma te koma mejuti, niino iyooo kaniagia
qendeema sareqaano jemaa.
48
Iino motoqeqe eja kokawaa so kolooja: Eja iikano miri
memanje ro koriga oso keme tandoya jamo kowonji (sime) qagano kuu me
kotiiro nano. Kae nano kouru kambano apu gboulu somata qe miri batuyano kuuroto,
awaagadee me mejugoro nanotiwaajo kumambaajo qe bimbimgoro kotii nano.
49
Qe bimbimgoroto, mono qaana moma mende te koma meji, iino mono motoqeqe
eja kokawaa so kolooja: Iino miri memanje tandoya mende oso komoma namo qagano
teku manjagadee ama mero. Mero nano kouru kambano apu gboulu somata qe miri
batuyano kuuro miri ii iikanondee kuno ororogo kamaaro. Kia.
Luuk Luuk
<<
66
>>
6:5: 1 Dut 23.25
6:5: 3-4 1 Sml 21.1-6
6:5: 4 Lew 24.9
*6:15: Nesenel paati zelot yoono Room gawman tuarenje ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
6:26: 22 1 Piito 4.14
6:26: 23 2 Hist 36.16; Apo 7.52
6:36: 31 Mat 7.12
6:42: 39 Mat 15.14
6:42: 40 Mat 10.24-25; Jon 13.16; 15.20
6:45: 44 Mat 12.33
6:45: 45 Mat 12.34
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
77
>>
7
Mat 8.5-13
1
Jiisasno ejemba tuulelembe batugiano laligo Bua qaaya kuuya ii iijo
oomesao Kaperneam taono kouro.
2
Iikano Roomkawali gale mombaa gawo
ejiano ji kiro komumambaa ano. Galeano iwaajo moro uuta kolooro.
3
Kawaajo Jiisaswaa bujuya moma Juuda yooo jotamemeya tosaaa wasi oono
Jiisaswaano kema kokae qisigi, Mono ka wele ejia me qeagowa.
4
Kema
Jiisaswaano keuma kapara koma qama kooli jegi, Somatanana, kawali gale iikano
mono ilaa mubaatiwaa so awaa soro kolooja. Kawaajo mono kawa.
5
Moba, iino Juuda
ejemba tuu somata nonoojo sii ano Qamakooli mirinana mewoa, jeni waba iino
mone ano megi.
6
Kae jegi moma yoowo keno. Kenoto, kawali galembaa miria dodowiro iino
alauruta wasi ooma Jiisaswaajo qaa kokae ano, Oo Po, nii kaandiaga laligowe noo
miri waareano gualeembaatiwaajo gamuna moje. Kawaajo mono mende ao komu
kawa.
7
Nii neenaa mobe kamaaqeqeta koloojiwaajo goono kamambaa so mende
mojento, qaa jegagadee jena wele ejanano qeagowaa.
8
Ii kokaembaajo: Nii neeno
kaaagadee galenaa ku-usu baatano ama nogi laligoje. Noo baanano manjaqeqe eja
laligogi ii je koto oomakeje. Yooonoga mombaajo Kemba! je kotowe iino
kembaa. Mombaajo Kawa! je kotowe iino kawaa ano wele ejana mombaajo
Gawo koi mewa! jewe iino ii mewaa.
9
Jiisasno qaa ii moma kawali galembaajo waligo ejemba tuu otaa kagiti,
iyooono eleema kokae jero, Niino kokae iijowe mobu: Israel kanageso batugiano
kaaagadee momalaari somata kaaa ii mombaa uutano mende mokoloowe.
10
Kae jero kawali galembaa qele ejaurutano eleema mirino keuma wele eja
mokoloo iigi qeago raro. Kia.
Jiisasno malo mombaa meria me gbiliro.
11
Kawaa gematano Jiisasno tao qata Nain kano keno gowokouruta ano ejemba
tuulelembeno otaa kegi.
12
Iikano tao kiropo naguya dodowiro qamo mo ago
kagi. Malo mombaa meriaga motoogono komuro taombaa ejemba tuu somatano
ajoroo ro kombombaajo kagi.
13
Pono malo ii iima wosoya moma ijoro, Mende saaba.
14
Kae je kema bokis
ago kagiti, ii jero doro agi bokis oosiri kokae jero, Eja gbaworo, mono waaba.
Niino gii kae gijoje.
15
Kae jero qamo kano gbili waama kanai qaa jero. Qaa jero
Jiisasno ii nemua mu kembaotiwaajo jero.
16
Ejemba kuuya yoono ii iima qarasombugia moma Anutu mepesee jegi,
Gejatootoo eja somata mono mono batunanano asugi laligoja. Tosiano jegi,
Anutuno kanagesoya ba koma nonono laligojo.
17
Iwaa buju qaa ii sei Judia prowins kuuya so koma gomaa gomaa leelee kano
kema tegoro. Kia.
Jombaa gowokowoita Jiisaswaano kari.
Mat 11.2-19
18
Jon Oomulu ejano kapuare mirino raro gowokourutano iwoi kuuya ii kolooroti,
iikawaa sunduya ijogi.
19
Ijogi moma gowokowoita woi oroono kari Pombaano kema
kokae qisi mubaotiwaajo wasi orono, Meqeeago eja kawaatiwaajo mamboni
giino ii kolooja me eja mo kanage kawaatiwaajo mambomboa.
20
Wasi orono Jiisaswaano keuma ijori, Jon Oomulu ejano kokae qisi
gombojo wasi norono kajo, Meqeeago eja kawaatiwaajo mamboni giino ii
kolooja me eja mo kanage kawaatiwaajo mambomboa.
21
Jiisasno kamba iikanondee ejemba mamaga ji wiji loko ano omejiilagiawo
(isinabisina) ii me qeago oono ano ejemba jaagia googa mamaga jaagia metooro uu
iigi.
22
Jombaa gowokowoitano keuma qisi muri kokae meleeno, Iwoi iima mojaoti,
iikawaa sunduya mono kema Jon kokae ijowao: Jaagia googa yoono uu iiju.
Meendagoya yoono kana kema kaju. Manimbagiawo yoono solaaniju. Gejaduu
yoono qaa moju. Koomuya yoono gbili waaju. Kamaaqeqeta yooojo Oligaa Bua
je asariwe momakeju.
23
Kae kolooro iigi mombaa uutano mende boliro gema mende
nuwaati, iino mono simbawoawo kolooja.
24
Kae meleeno Jombaa gowoko yorono keni Jiisasno kanai Jombaa kania ejemba
tuulelembe yooojo kokae je asariro, Oo balo qararakokoano kano naa
iwoiga iibombaajo kegi? Haamono bowo utitii metano kema kakeji, oo eja iikaaa
iibombaajo kegi me?
25
Me naa iwoiga iibombaajo kegi? Eja malekuya akadamuyawo mouma laligoroti, ii
iibombaajo me? Mobu, ejemba malekugia tereya iimasiisiiawo mouma kema ka
siiseweweya qaa laligojuti, iyoono mono ki yooo jikaro mirigiano laligoju. Ii balo
qararakokoano qaago.
26
Me naa iwoiga iibombaajo kegi? Gejatootoo eja mo iibombaajo me? Oano,
niino kokae iijowe mobu: Eja iigiti, iino mono gejatootoo ejemba tosaaa uuugu
qaita mo kolooja.
27
Iwaa kania ii waladee kokae oogita eja, Moba, niino qelena gajoba
mo wasiwe waladee kema ejemba uugia mindigo goo kana meleuro giino mono iwaa
gematano namono emu kemeba.
28
Qaa kae ejato, niino kokae iijowe mobu:
Embanoga meraurugia kuuya megiti, iyooo batugiano Jono mono kuuya uuugu
qabuayawo nanja. Nanjato, Anutuwaa bentoto uutano keuma Anutuwaa qabuaya
mokolookejuti, iyooo batugiano kamaaqeqeta konoga iino mono Jon uuguja.
29
Ejemba kanageso kuuya ano yooo batugiano takis meme yoono kaagadee
Jombaa Bua qaaya mogi oomulu me oonotiwaajo Jiisaswaa Bua qaaya moma je
qeleema jegi, Ahaa! Anutuwaa kana dindia je asarija. Kae je uugia meleegi.
30
Kae
meleegito, Jono Farisii ano Kana qaawaa boi oomulu mende me oonotiwaajo
yoono Anutuwaa area mende te koma Buaya gema qe silemale agi.
31
Ejemba kete namono laligojuti, ii mono naamombo so ama oombenaga? Yooo
siligia ii nomae?
32
Yoono naamade kaaa kolooju. Yoono maaket sombeno rama
qaa jomo me tondu qama kokae jekeju, Nono awelo uuni oo rii gbawe mende orogi.
Nono jige qani oo mende toroqe saagi.
33
Iikawaa kania ii kokae: Jon Oomulu
ejano ka nene sigi laligo wain apu mende nero oo iwaajo jekeju, Ome mono
uutano kemerota laligoja.
34
Siwe gomambaa Eja hoano ka nene ne korisoro agi oono jekeju, Mobu,
iino baono newagee nene qozozogo ne wain apu mamaga ne takis eja tiliqiligiawo
ano kilea meme yooo alagiaga laligoja.
35
Korebore Anutuwaa momakooto koma
gbilikejuti, iyooo nanamemegiaa hoano mono momakooto-giano sokonji, ii
qendeemakeja. Kia.
22 Ais 35.5-6; 61.1 27 Mal 3.1 29-30 Mat 21.32; Luuk 3.12
qendeemakeja. Kia.
22 Ais 35.5-6; 61.1 27 Mal 3.1 29-30 Mat 21.32; Luuk 3.12
Sigisogo embano Jiisaswaa kania kele moriro.
36
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) eja yooonoga mono Jiisas ii iyaaa
miriano ka nene newaatiwaa koma hororo. Koma hororo kema miriano uma nene
duno raro.
37
Tao kano sigisogo emba mo laligoro. Iino Jiisas Farisii ejawaa
mirino uma rama nene neroti, iikawaa bujuya moma kele ukoowayawo maaro jamo kaaro
mo saa qeroti, ii me uma karo. Kaaro ii lalu lagoawo qata alabasta iikano memetaga.
38
Uma ka Jiisaswaa kaniano keme rama kanai saaro jauano riima keme
kaniano moriro. Moriro wa juyano kere, selemooto me kotoro toboriro kania
buutano kito ne kele ukoowayawono moriro.
39
Moriroto, Farisii ejano Jiisas koma
hororoti, iino ii iima uutano kokae romogoro, Emba koi sigisogoyawoga. Eja koi
kano gejatootoo ejaga laligonagati ee, iino mono emba kaniano oosirijiwaa kania moma
kotonaga.
40
Jiisasno ii moma koto kokae meleema jero, Saimon, niino qaa mo
jemambaajo moje. Jero ijoro, Boi, saano jena momaa.
41
Ijoro Jiisasno kokae ijoro, Ejemba woino benkno kema kiti ambowaa mone
galeaa qisiri. Mono wee 500:waa tawaya (Kina 5,000), mono wee 50:waa tawaya
(Kina 500) kawaa so kiti ambotiwaa qisiri. Qisiri iikawaa so orono.
42
Oroma kanage
kitigara kumbao jero monegara qaono amamaari. Amamaari benk galeano kitigara
qetego koto mesao orono. Mesao orono iyoroonoga morono ii uutano mamaga
jopago mukeja?
43
Kae qisiro Saimono kokae meleeno, Noo momono kiti somata koto mesao
muroti, iino. Kae meleeno jero, Gii qaa tororo gosi jeja.
44
Kae je embawaano eleema kokae ijoro, Emba koi iiba. Niino mirigano
koube giino kanana sogbamambaajo apu mo mende nonjanto, emba koi kano mono
kanana jauano mori wa juyano selemooto me kotoro toborija.
45
Giino buuna
mende kito nejanto, emba koi kano mono mirino koube iikanondee kapara koma
kanana kito ne laligoja.
46
Giino wana kele mende morijanto, emba koi kano mono
kele ukoowayawono kananano nomorija.
47
Kawaajo niino kokae jewe moba:
Anutuno emba kokawaa sigisogoya mamaga ii mesao sogbano kawaajo uutano nii
mamaga jopago nonja. Mono sigisogo melaada mo ano Anutuno sigisogoya
melaada mesaoro iino uutano boroa mo iigadee jopago nomakeja.
48
Kae je emba ii kokae ijoro, Niino goo sigisogoga sogbama mesaoje.
49
Kae jero eja motoo nene ne ragiti, iyoono kanai iyagiodee kokae jegi,
Sigisogo sogbama mesaoji, iino mono moro ejaga koloomambaa moja?
50
Kae jegito, Jiisasno embawaajo jero, Momalaarigano mono hamo qe gonja.
Saano luaeno kemba. Kia.
37-38 Mat 26.7; Maak 14.3; Jon 12.3
Saano luaeno kemba. Kia.
37-38 Mat 26.7; Maak 14.3; Jon 12.3
Luuk Luuk
<<
77
>>
7:35: 22 Ais 35.5-6; 61.1
7:35: 27 Mal 3.1
7:35: 29-30 Mat 21.32; Luuk 3.12
7:50: 37-38 Mat 26.7; Maak 14.3; Jon 12.3
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
88
>>
8
Emba tosiano Jiisas nago kegi.
1
Kawaa gematano Jiisasno liligo taoa taoa ano gomaa gomaa kano kema
Anutuwaa bentotombaa kania je asari Oligaa Bua qaano ejemba uugia kuu laligoro.
Gowokouruta 12 yoono iwo motoo kegi.
2
Kaaagadee emba tosiano iwo kegi.
Emba ii wala ji iiro omeno kokojinji me oono laligogi Jiisasno me qeago oono.
Emba ii kokae: Magdalaga emba mo qata Maria qagi. Jiisasno iwaa uutanoga ome 7
ootaaro kouma kegi.
3
Emba mo qata Joana. Iwaa loya qata Kuza iino ki Herodwaa
jikaro miri kano gawmambaa mone galeaga laligoro. Emba mo qata Susana.
Yoono ano emba tosaaa mamaga yoono iyagiaa mone esuhinagiano Jiisas ano
gowokouruta kanano gale koma nago oogi. Kia.
2-3 Mat 27.55-56; Maak 15.40-
gowokouruta kanano gale koma nago oogi. Kia.
2-3 Mat 27.55-56; Maak 15.40-
41; Luuk 23.49 41; Luuk 23.49
Mat 13.1-9; Maak 4.1-9
4
Ejembano tao so kanoa horo Jiisaswaano ka tuulelembeno ajoroogi
Jiisasno sareqaa mo kokae jero:
5
Eja mono nene kota qosoma kororoomambaajo keno. Kema qosono kota
tosiano kana goraayano keme kogi. Keme kogi ejembano rii rikotaagi
kanakeewaaa (warawe) kooa kooa kouma ii nedaborogi.
6
Kota tosiano jamo
kowonjino keme kogi. Keme koma kano namo apuyawo mende mokoloo kuragagia
kouma sooli gororogogi.
7
Kota tosiano komuntiri waayawono keme kogi. Keme kogi iikano ororo
kouma uuugu qe turu bibiloko me oogi.
8
Kota tosiano namo awaano keme
kogi. Keme koma juma waama hogia awaa koloo handewaa so koloo seigi.
Qaa ii jedaboro qa somata kokae qaro, Mono uugejiawo laligoji ee, iino mono
sareqaa koi geja ama moma kotowa. Kia.
Jiisasno nomaembaajo sareqaawaa kania jero.
Mat 13.10-17; Maak 4.10-12
9
Kae jero gowokourutano sareqaa kokawaa kaniaajo Jiisas qisi mugi.
10
Qisi
mugi jero, Anutuwaa bentotoano keuma laligowoatiwaa qaa aasagoya ii oo
asugano iijowe moma kotojuto, tosaaa yooojo ii sareqaano jewe momakeju. Kae
moma iyagiaa jaagiano iwoi iimago kania kile mende iima kotowuya. Iyagiaa gejagiano
qaa tororo momago kania kile mende moma asariwuya.
10 Ais 6.9-10
qaa tororo momago kania kile mende moma asariwuya.
10 Ais 6.9-10
Mat 13.18-23; Maak 4.13-20
11
Sareqaa iikawaa kania ii kokae: Kota qosoma kororooji, ii Anutuwaano Bua
qaa.
12
Nene kota kana goraayano keme kogiti, ii kokae: Ejemba tosiano Bua qaa
mojuto, ii mogi Kileaa Toyano ka uugia meleema Siwewaa bua koloowubotiwaajo
qaa kota ii uugianoga qetego uuamakeja.
13
Nene kota qosono jamo kowonjino keme
kogiti, ii ejemba sareya mo. Yoono Bua qaa moma ii uuqeeago qagano moma
ago komakejuto, uugiano keme tiigia mende megitiwaajo kamba torodaamo-adee
moma laari laligogi agobatowaa kambaano mono tama uuwaa.
14
Nene kota qosono kumuntiri waayawono keme kogiti, ii kokae: Yoono
Bua qaa mogi uugiano kemekejato, balono laaligowaa majakakaya ano mone hina
memewaa uugereya koloo bimoo oomakeja. Qabuagiawo koloowombaajo
koposogogi sii kombombaa bologa tosiano kaaagadee uugiano dugu Bua qaa
bibiloko me mukeju. Kae kolooro hogia qaa auta (gipeya) koloowuya.
15
Kaento, nene
kota namo awaano keme kogiti, ii ejemba koi kaaa: Yoono Bua qaa geja ama mogi
uugia awaa gbigbaoa qaa iikano kemero soowabotiwaajo mokosigo kapara koma
gale kogi hogia awaa awaa mokolookeju. Kia.
Iwoi aasagoya kuuya ii asugano koloowaa.
Maak 4.21-25
16
Mono lambe me kiwa ootiri monjono mende koma turuwaa me du baatano
mende ambaa. Ii qaagoto, ii iikawaa du qagano ano rabaa. Rama asariro tosiano miri
uutano ubombaajo mojuti, yoono iikawaa asasaga iima saano ubuya.
17
Kaaiadee uunanano iwoi mo mesagoni aasagoyano eji, ii mono asugano
koloowaa. Iwoi mo koma turuni eji, ii mono luluugi asugano ewaa.
18
Kawaajo Anutuwaa qaa mojuti, ii mono uu wombogiano ama romogo koma
gbili laligowu. Mono momakootoyawo laligoji, Anutuno mono ii toroqe muro
somariiwaato, mono momakootoya qaa laligojato, Kawo laligoje, jeji, Anutuno mono
momoya melaa ii kaaagadee qetego wambaa. Kia.
16 Mat 5.15; Luuk 11.33 17
momoya melaa ii kaaagadee qetego wambaa. Kia.
16 Mat 5.15; Luuk 11.33 17
Mat 10.26; Luuk 12.2 18 Mat 25.29; Luuk 19.26 Mat 10.26; Luuk 12.2 18 Mat 25.29; Luuk 19.26
Jiisaswaa nemukouruta.
Mat 12.46-50; Maak 3.31-35
19
Jiisasno kae je laligoro nemu kourutano ii iibombaajo kagito, ejemba tuu
somatano ologo eligogitiwaajo kosiano kembombaajo amamaagi.
20
Amamaa nagi
mono kokae ijoro, Goo nemukoaga mono seleege nama gii giibombaajo moju.
21
Ijoroto, Jiisasno kokae meleema iijoro, Ejemba koi Anutuwaa Bua qaa moma
te koma koma gbilikejuti, iyoono mono noo nemuna ano kouruna kolooju. Kia.
Mat 8.23-27; Maak 4.35-41
22
Wee mono Jiisasno gowokouruta kokae iijoro, Mono mesao apu ago
koto leege keuboa. Kae jero wagono motoo uma apu ago qagano kegi.
23
Kema opo sel mororogogi haamono nagoro kegi Jiisasno gao ero. Ero haamo
raidimbo apu agono gili siri qindiiro wago uutano kemero. Keme saa qemambaajo
ano tiwilaawombaajo agi.
24
Tiwilaawombaajo ama gowokourutano kema mindii ijogi, Po Somatanana,
mono nono agono tiwilaawombaajo anjo. Kae ijogi uuta tooro musu ano apu
agombaa siria kokae je koto orono esugarano kamaaro goro qe ero.
25
Kae kolooro iijoro, Ooo momalaarigia ii dakano? Kae iijoroto, yoono
awawali qarasombugia moma jegi, Yei! Eja koi naa ejaga laligoja? Iino musu ano kowe
siri je koto orono jeta te konjao. Kia.
Mat 8.28-34; Maak 5.1-20
26
Jiisasno gowokouruta yoowo toroqe opo sel mororogogi haamono nagoro
kema apu ago koto Galili prowins leege Gerasa gomano keugi.
27
Iikano keuma
sakasino uro eja omeyawo mo taonoga ka Jiisas mokolooro. Eja ii qasirino laligo
qamowaa jamo kobaa oso uroroogi egiti, iikano e laligoro. Kamba koriga opo maleku
mende mouma miri mombaa uutano mende e laligoro.
28-29
Omeno kamba koriga horo uree muro eja mamagano boria bota qe kania
gbadono (tapeno) somogo gale koma laligogito, tapeya ii hororo riiqiiro omeno
kuuro balo qararakokoano kema la laligoro. Kawaajo Jiisasno omeya ii kokae je
koto mumambaajo ano, Ome bologa, gii mono kouma eja koi mesao kemba. Kae
jemambaajo ano Jiisas iima silama namono kosiano keme qa gigilaa kokae qaro, Ae
Jiisas, gii Anutu uutaa meria kolooja. Gii mono nomae ama nomambaajo koi kaja?
Niino welema gonje: Gii siimbobolo geriawo mende ama nomba.
30
Kae qaro kokae qisiro, Gii qaga moro? Omejiila mamaga uutano keme
laligogitiwaajo Qanana Liijon jejo, jegi. Ii ananaa qaano Kere tuu somata.
31
Kae je
Jiisas kokae welema mugi, Gii nonotaa ome ro dusiita qaa iikano kemebombaajo
mende je koto nonomba.
32
Kosogiano maroa kano bao tuu somata mo gbojoja uutano kuluuma laligogi.
Kawaajo ome yoono kokae je welema mugi, Gii saano jena nono bao yooo
uugiano kemeboa. Welema mugi Mono kema kemebu, je koto oono.
33
Je koto
oono eja uutanoga kouma kema bao uugiano kemegi. Kemegi bao tuu yoono lugu
newonewono kema jororogo apu agono keme nemoto komugi.
34
Iikae kolooro bao gale yoono ii iima tao ano goma boleboole kano kok
koma unjurama kema buju qaa ii jegi.
35
Jegi moma ejemba jaasoogo yoono iwoi
kolooroti, ii iibombaajo kagi. Ka Jiisaswaano kouma eja uutanoga omeno kougiti,
iino Jiisaswaa kaniano raro mokoloogi. Opo selekopaaya tororo somogo uuta tooro
roromogoya kuuya asugiro iima awawaligi.
36
Eja omeyawo iino nomae qeagoroti, ii
iigitino iijogi.
37
Iijogi moma mamagano awawali qarasombugia mogi. Kawaajo Gerasa
gomambaa ejemba tuu kuuya yoono Jiisasno oomesaowaatiwaajo welema mugi.
Welema mugi eleema kemambaajo wagono umambaa ano.
38
Umambaa ano eja
uutanoga ome kougiti, iino ka Jiisaswo motoo kema laligomambaajo qisiro. Kae
qisiroto, Jiisasno qotogo wasi mu kokae ijoro,
39
Gii mono eleema mirigano kema Anutuno agoleto somasomata me gonoti,
iikawaa sunduya jena mobu. Kae ijoro kema Jiisasno agoleto somasomata me muroti,
iikawaa qaaya ii tao uutano liligo goma so je seiro. Kia.
Mat 9.18-26; Maak 5.21-43
40
Ejemba kuuya Jiisaswaajo mambogi eleema karo tuua tuua koma aisoo horo
mugi.
41
Qamakooli miriwaa qaa gale mo qata Jairus iino ka Jiisaswaa batano keme
simi kuma miriano kawaatiwaajo qama kooli muro.
42
Merauruta qaato, borata gua
motoogo gbania 12:waa so laligo komumambaajo ano. Jiisas koma horo mugi keno
ejembano leelee ologo utama mugi. Kia.
43
Utama mu kegi kano batugiano emba mo laligoro. Iino koisa gbani 12
kawaa so iima ji kiro laligoro. Iino selegale yooo tawagia mone hinaya kuuya gili
laligoro selegale kuuyano me qeagowombaajo amamaagi.
44
Emba kano Jiisaswaa
gematano kema malekuyaa kiti susuya oosiriro iikanondee saya juguro.
45
Jiisasno qisi jero, Morono noosirija? Kae jeroto, ejemba kuuyano ii
qakoogi Piitono ijoro, Somatana, ejemba tuuno ologo utama ao ka goosiriju.
46
Ijoro Jiisasno jero, Qaago, mono noosiriro esuna mo keno moje.
47
Kae
jero embano Kaniana mokolooja, je jenea ororo ka Jiisaswaa batano simi kuma
jiaa kania ano oosiri iikanondee qeagoroti, iikawaa kania asugano jero ejemba tuu
kuuyano mogi.
48
Mogi Jiisasno kokae ijoro, Borana, momalaarigano mono me
qeago gonja. Saano uubonjono kemba. Kia.
49
Qaa kae ijo nano qamakooli miriwaa qaa galeaa mirinoga mono wele ka
Jairus ijoro, Boragano komuja! Kawaajo mono boiwaa qagano lombo toroqe mende
amba.
50
Ijoroto, Jiisasno qaa ii moma qamakooli miriwaa qaa gale kokae ijoro, Toroko
mende moba. Mono uumotoo ama nii moma laari nona boragano qeagowaa.
51
Kae ijo iwaa mirino kema ejemba tosaaa oomesao Piito, Jon, Jeims ano
borawaa nemumaa iigadee uuano iyagiodee miri uutano ugi.
52
Ugi ejemba
kuuyano jige qama saama amburere megito, Jiisasno jero, Iino mende komujato,
gaoga eja. Kawaajo mono saa mesaowu.
53
Kae jero jonosisi kaaa kolooro Mono komuja! qaa ii moma jomoma mugi.
54
Jomoma mugito, bora ii boriano me qama ijoro, Borana, mono waaba.
55
Kae ijoro
kokoosuyano eleeno iikanondee waama nano. Nano nene mugi newaatiwaajo jero.
56
Nemumaano ii iima waligorito, Jiisasno iwoi kolooroti, iikawaa bujuya mo jegi
mobubotiwaajo sogo ama oono. Kia.
Luuk Luuk
<<
88
>>
8:3: 2-3 Mat 27.55-56; Maak 15.40-41; Luuk 23.49
8:10: 10 Ais 6.9-10
8:18: 16 Mat 5.15; Luuk 11.33
8:18: 17 Mat 10.26; Luuk 12.2
8:18: 18 Mat 25.29; Luuk 19.26
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
99
>>
9
Mat 10.5-15; Maak 6.7-13
1
Jiisasno gowokouruta 12 ii ooono ajoroogi omejiila kuuya konjoma
oombutiwaajo ama ji wiji me qeagowutiwaajo ku-usua esumumuyawo oono.
2
Ku-
usu ooma kokae je wasi oono, Oo mono kema Anutuwaa bentotombaa kania
ejemba je asari ooma ji ejemba me qeago ooma laligowu.
3
Wasi ooma iijoro,
Oo kana kembutiwaajo iwoi mo mende me kembu, taa gbaru mende, geso mende,
kana samo mende ano soojaakota mende. Maleku samoa mendeto, motoogo mewu.
4
Kema mirino dae dae keubuti, mono iikanondee laligo gawo me tao ii
mesao kana kembu.
5
Kema laligo miri mono keugi mende koma horo ooma qaagia
mende mogi telambelagia mono kokae je qendeema oombu, Nono ooo balono
kani sububu kana tambonanano mokotaaji, ii mono qesaani ooagiaano eleema
kemebaa. Kae jegi kaniagia solaa moma kotogi saano tao ii mesao toroqe kembu.
6
Kae iijoro mesao kema gomaa gomaa liligo miri so Oligaa Bua je asari ji
ejemba me qeago ooma laligogi. Kia.
3-5 Luuk 10.4-11; Apo 13.51
ejemba me qeago ooma laligogi. Kia.
3-5 Luuk 10.4-11; Apo 13.51
Herodno Jiisaswaajo sisau ano.
Mat 14.1-12; Maak 6.14-29
7
Iwoi kuuya kolooroti, iikawaa qabuayano sei balo bakayaa (Galili prowinswaa)
ki Herodwaa gejiano kemero moro. Ejemba tosiano kokae jegi, Jon Oomulu ejano
mono koomunoga waama laligoja. Kawaajo kino qaawaa mogama sisau ano.
8
Anoto, tosiano jegi, Elaijano mombo asugi laligoja. Tosiano toroqe jegi,
Gejatootoo eja walaga yooonoga mono mono gbili waama laligoja.
9
Kae jegito,
ki Herodno kokae jero, Jon Oomulu eja ii niino jewe aroya kotogito, mombaa qaaya
kae jegi mojei, ii mono morono? Kae je Jiisas iimambaajo kapara koma
jejeromoromo ano. Kia.
7-8 Mat 16.14; Maak 8.28; Luuk 9.19
jejeromoromo ano. Kia.
7-8 Mat 16.14; Maak 8.28; Luuk 9.19
Mat 14.13-21; Maak 6.30-44; Jon 6.1-14
10
Wasiwasi eja aposol yoono Jiisaswaano eleema iwoi ama megiti, iikawaa
sunduya kuuya ijogi. Ijogi uuama ejemba qenjaaro sombegia mesao tao qata Betsaida
kawaa kosiano iyagia siri gbameano laligowombaajo kegi.
11
Kegito, ejemba tuu
yoono ii moma Jiisas gematano otaa kegi. Kema Jiisas-waano kagi koma horo
ooma Anutu bentotombaa kania je asari ji ejemba me qeago oono.
12
Kae ama laligoro wee jaaya tego kememambaajo ano. Kae kolooro gowoko
12 yoono ka Jiisas kokae ijogi, Nono balo gbamea koi kano laligojoiwaajo gii
saano ejemba tuu koi wasi oona goma miri kosere kosere rama kenjuti, iikano kema
eemiri ano nembanene mokoloowu.
13
Kae ijogito, kokae iijoro, Oono mono ooagio ii nene uuagiwu. Kae
iijoro meleegi, Nono bered 5 ano sora woi iikayadee me laligojo. Kawaajo nomae
ambonaga? Nono saano kema ejemba tuu koi kuuya yooojo nene sewaa mewonaga
me?
14
(Yoono eja 5,000:baa so laligoju.) Kae meleegi gowokouruta kokae iijoro,
Oono mono ejemba iijo mendeema oogi tuu so 50:waa so nene newombaajo
ajoroo kamaa rabu.
15
Iijoro iikae ama mendeema oogi ejemba kuuyano kamaa tuua tuua rama
kegi.
16
Rama kegi bered 5 ano sora woi ii me Siweno uuro uro kotuegoro. Kotuego
bered moto gowokouruta oono ejemba tuu so mendeema batugiano agi.
17
Batugiano agi korebore ne ne timbirigogi. Nene kitia reemoa mesaogiti, ii gowoko
yoono me kululuugi konde 12 kano keme saa qero. Kia.
Mat 16.13-20; Maak 8.27-30
18
Kamba mono Jiisasno iyaodee goma moge qama kooliro
gowokourutano iwo laligogi qisi ooma kokae iijoro, Ejembano noojo nomae
jekeju? Nii moroga kolooje?
19
Iijoro meleema kokae jegi, Tosiano Gii Jon Oomulu ejaga kolooja, jekejuto,
tosiano Gii Elaija kolooja, jekeju ano tosiano toroqe kokae jekeju, Gii gejatootoo
eja walaga yooonoga mono koomunoga waama laligoja.
20
Kae jegi kokae qisi oono, Ano ooagio noojo nomae jeju? Nii moroga
kolooje? Qisi oono Piitono meleema ijoro, Gii Anutuwaano Hamoqeqe Toya
Kraist kolooja. Kia.
19 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8 20 Jon 6.68-69
Kraist kolooja. Kia.
19 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8 20 Jon 6.68-69
Mat 16.20-28; Maak 8.309.1
21
Kae qisi oono kania asugano jegi mono mobutiwaajo sogo kotakota ama
oono.
22
Jiisasno jero, Siwe gomambaa Eja hoano mono siimbobolo mamaga mobaa.
Kantriwaa jotamemeya, jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono mono gema qe
qegi komuwaa. Komu wee karoo kolooro koomunoga waabaa. Kia.
Kraist otaawombaa sewaa.
23
Jiisasno ejemba kuuya ii qaa kokae iijoro, Mono noo gemanano notaa
kamambaajo moji, iino mono iyaaa uuseliaa sii kombombaa bologa gema qero Bua
gbilia me kaja, je sisia megi siimbobolo ii bisimakeba. Ii maripoono komuwaatiwaa so
mokosigo nii notaa kawa.
24
Mono laaligoya iyaaajo ago koma iyaaa jaajaa laligoji, iino mono laaligoya
hoa somogoro soowaa. Soowaato, mono balombaa laaligoya noojo ama qeleema
togo nombaati, iino mono laaligo hoaa kania mokoloo kotii laligowaa.
25
Mono baloa baloa iyooo ilawoilaya kuuya koma hororo buaya kendabororo
uutaa laaligoya me soo silemale laligo komuro Anutuno qaaya je tegoro gere siano
keme uayano tiwilaaro mende sokombaa. Esuhinaya iikano mono uukoisoro mende
ama mubaa. Qaago totoo!
26
Mono noo qana ano Bua qaana me kamaa anji, ii Siwe gomambaa Eja
hoano kaaagadee iima tiiwaa. Iino kanage Siwe gajoba toroya yoowo koi kamaagi
iyooono, aaa ano Maaa asamararagia iima aaruwuya. Kamba iikano eja me emba
kaaa mono iima tii mubaa.
27
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Koi nanjuti,
ooo batugianoga tosiano Anutuwaa bentotoaa hoano koloowaati, ii iima kotowuya.
Jaawo laligo koomuwaa siimboboloya mende mogi asugiro ii iibuya. Kia.
23 Mat
Jaawo laligo koomuwaa siimboboloya mende mogi asugiro ii iibuya. Kia.
23 Mat
10.38; Luuk 14.27 24 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25 10.38; Luuk 14.27 24 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25
Mat 17.1-8; Maak 9.2-13
28
Qaa ii iijoro wee 8:waa so tegoro Jiisasno Piito, Jon ano Jeims uuama baaano
uma Anutu qama kooliro.
29
Qama kooliro iikano jaasewaaa kaitaniano letoma qaita mo
kolooro. Malekuyano tualalakota koloo kokobilibiliawo asariro.
30
Iikanondee iigi eja
woino asugi Jiisaswo qaa qaa amigi. Ii Mooses ano Elaija.
31
Asamarara uutano asugi
Jiisaswo qaa kokae ami mogi, Anutuno Jiisas siimbobolo moma komuwaati-waajo
wasiro kamaa uulaawo Jerusalemsitino keno are iikano hoawo koloodaborowaa.
32
Kae ami mogito, Piitono alawoita yorowo jaagiano bimooro gao egi. Egito,
gaonoga uugia tooro jaagia uu Jiisaswaa asamararaa ano eja woi iwo naniti, ii iiigi.
33
Iiigi nama Jiisas mesaowotiwaajo ani Piitono Jiisas ijoro, Somatanana, nonono koi
kano keraqeeago mojo. Kawaajo nonono saano kuu karoo mewoa: Goojo
mo, Mooseswaajo mo ano Elaijawaajo mo. Piitono kae ijoroto, iyaaa qaayaa
kania ii mende moma kotoro.
34
Kae je nano kokolo mono kamaa aoano esuu oono koosu uutano
laligo awawali jenegia ororo.
35
Jenegia ororo nagi koosu uutanoga qa aro mo
kokae kamaaro mogi, Eja koi ii neenaa meranaga. Ii ejemba hamo qe oomambaajo
meweego mube. Mono iwaa qaaya moma laligowu.
36
Qa aro iikano kamaaro moma gowoko yoono iikanondee uu Jiisasnondee
nano iigi. Baaano iwoi iigiti, iikawaa bujuya ii kamba iikano mende je qaagia bogoro
laligogi mono mo mende moro. Kia.
28-35 2 Piito 1.17-18 35 Ais 42.1; Mat 3.17;
laligogi mono mo mende moro. Kia.
28-35 2 Piito 1.17-18 35 Ais 42.1; Mat 3.17;
Mat 17.14-21; Maak 9.14-29
37
E waagi Jiisasno gowokouruta karoo yoowo baaanoga kamaa rogano
ejemba tuulelembe iiigi.
38
Iiigi ejemba tuunoga eja mono qama kokae ijoro, Boi,
noo merana guaga koloojiwaajo mono ka ii iiba. Kawaajo qama kooli gonje.
39
Moba, ome mono ii mendugoro iikanondee qa gigilaaro utugo muro wolaza hororo
buutanoga kokopa kamaakeja. Ome iikano horo uree mu kamba mamaga mende
mesaokeja.
40
Kae kolooro goo gowokouruga ome ii otaawutiwaajo welema oonjento,
yoono ii amamaaju.
41
Kae ijoro Jiisasno meleema mu jero, Yei, balombaa ejemba yagise ano
iriqirigiawo, niino mono kamba dawi oowo laligo qato uuwe Anutu mende moma
laarigi siimbobolo momakemaa? Meraga mono wama koi kawao.
42
Mera ii wama karo kamba iikano kaaagadee omeno mera utugo orogo muro
wolaza hororo. Kae kolooroto, Jiisasno ome ii je muro mesaoro mera me qeago
maa muro.
43
Anutuwaa ku-usua somatano kae asugiro kuuyano ii iima newogia
tegoro waligogi. Kia.
Mat 17.22-23; Maak 9.30-32
Jiisasno iwoi kuuya ii meroti, iikawaajo ejemba kuuyano waligogi Jiisasno
kamba iikano gowokouruta qaa kota kokae iijoro,
44
Qaa koi mono geja ama mobu:
Anutuno Siwe gomambaa Eja hoa ii balo ejemba sisiwerowerogiawo yooo borogiano
ama muro kemebaa.
45
Qaa kota ii iijoroto, ii mende moma kotogi. Anutuno ii koma
tururo aasagoyano ero ii mende moma asarigi ano kania nomae, ii qisiwombaajo
kokodundu agi. Kia.
Mat 18.1-5; Maak 9.33-37
46
Gowoko nonoonoga Morono uuta kolooja? je qaa ii romogogi.
47
Ii
romogogito, Jiisasno uuroromogogia moma koto naamade melaa mo me
kooroano ano nano.
48
Nano kokae iijoro, Kuuya ooonoga mono kamaaqeqeta
konoga kolooji, iino mono uuta kolooja. Kawaajo mono naamade koi noo qanano
miriano koma horo kala kombaati, iino mono nii koma horo nombaa. Mono nii
koma horo nombaati, iino wasi nonoti, mono ii kaaagadee koma horo mubaa.
Kia.
46 Luuk 22.24 48 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20
Kia.
46 Luuk 22.24 48 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20
Mono kerega qaago, iino mono alaga kolooja.
Maak 9.38-40
49
Kamba kano Jono kanai qaa kokae ijoro, Somatana, eja mono goo qano
omejiila konjoma oono iini. Iino nonowo mende liligo laligojiwaajo nono ii qotogo
muni.
50
Kae ijoroto, Jiisasno kokae ijoro, Ii mende qotogo mubu. Mono mende
qotogo oomakeji, iino mono ooagiaa areno laligoja. (Kawaajo oo mono noo
alauruna tosaaa ii agosisiri me oombubo.) Kia.
Samaria goma mo yoono Jiisas gema qegi.
51
Jiisasno Siweno umambaajo ano. Kawaa kambaa torijiwaajo Jiisasno nama
Jerusalemsitino kemaa, je je kotii kanai kanano keno.
52
Kema qele waladee ano
wala kegi. Kanano kema laligo Samaria prowinswaa goma mono keuma Jiisas
kawaatiwaajo mozoqozojo amboatiwaajo kajo, jegi.
53
Jegito, Samaria yoono
Juuda ano Jerusalemjejewili ama oomakegitiwaajo Jiisasno Nii Judia prowinsno
Jerusalemjigo waage kemaa, jerotiwaajo miri ago koma yeizozogia mende iijogi.
54
Kae agi gowokowoita Jeims ano Jon yorono ii iima jeri, Oo Po, sombinoga gere
kamaa oooro qaombuyaga, kae qama kooliwombaajo moja me qaago?
55
Kae jerito, Jiisasno eleema temboma je orono.
56
Kanoa toroqe goma
mono kegi. Kia.
54 2 Ki 1.9-16
mono kegi. Kia.
54 2 Ki 1.9-16
Jiisas otaawombaa mondomondo qaaya.
Mat 8.18-22
57
Kanano kegi eja mono ka Jiisas ijoro, Gii dae dae kembaati, niino mono
iikano gii gotaa kamaa.
58
Ii moma Jiisasno kokae ijoro, Duuyaa kasu yoono jamo diigiano egi
kanakeewa koo yoono haigia me laligokejuto, Siwe gomambaa Eja hoano mono
daege kema waa naa qembono laari haamo menaga?
59
Jiisasno eja mombaajo ijoro, Gii mono ka nii notaawa. Ijoroto, kokae
meleeno, Po, ii saanonto, manano komumambaajo anja. Kawaajo mono wala jena
kema gale kombe komuro ro kombego.
60
Kae meleenoto, Jiisasno qaaya meleema ijoro, Mesaowa! Koomuya yoono
qamogia koomuya ii saano ro kombuto, giino mono kema Anutu bentotombaa kania je
asari ooma laligowa.
61
Mombo eja mono kouma ijoro, Po, niino gii gotaamambaa siia mojento,
moba, gii saano jena wala mirino kema tinitosauruna yeizozogia jewego.
62
Ijoroto, Jiisasno meleeno, Mono balo meenjagowaa kino ii hoos gematano
somogo boriano kino maayano me nano keno mombo eleema gematano uuji, iino
mono Anutuwaa bentotono keuma gawoa mewaatiwaa so mende kolooja. Kia.
61 1
mono Anutuwaa bentotono keuma gawoa mewaatiwaa so mende kolooja. Kia.
61 1
Ki 19.20 Ki 19.20
Luuk Luuk
<<
99
>>
9:6: 3-5 Luuk 10.4-11; Apo 13.51
9:9: 7-8 Mat 16.14; Maak 8.28; Luuk 9.19
9:20: 19 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8
9:20: 20 Jon 6.68-69
9:27: 23 Mat 10.38; Luuk 14.27
9:27: 24 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25
9:36: 28-35 2 Piito 1.17-18
9:36: 35 Ais 42.1; Mat 3.17; 12.18; Maak 1.11; Luuk 3.22
9:48: 46 Luuk 22.24
9:48: 48 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20
9:56: 54 2 Ki 1.9-16
9:62: 61 1 Ki 19.20
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
10 10
>>
10
Jiisasno gowoko 72 wasi oono kegi.
Mat 9.37-38, 10.7-16
1
Kawaa gematano Pono gowoko tosaaa 72
*Tosiano weego 70 jeju. Tosiano
1
Kawaa gematano Pono gowoko tosaaa 72
*Tosiano weego 70 jeju. Tosiano
72 jeju.
ii meweego oono. Ao Taoa taoa gomaa gomaa kemaa, je kano woi
72 jeju.
ii meweego oono. Ao Taoa taoa gomaa gomaa kemaa, je kano woi
woi metogo wala wasi oono.
2
Wasi oomaa, je kokae iijoro mogi, Anutuwaa
gawono nene hoa mamaga momogo ejato, ii me kululuuwombaajo gawo meme
ejemba anana afaaano laligojo. Kawaajo mono nene hoa masuqeqetaa Poa qama
kooli mugi gawo meme ejemba wasi oono hoa me kululuuwu.
3
Oo mono kembu. Mobu, lama yoono duuyaa kasu kawalia yooo batugiano
kemegi lugu iiwuboti, niino oo iikawaa tani kaaa wasi oombe kembu.
4
Oo mone
irimu kasa me geso mo me kana esu ii mende me kembu. Kema kanano ejemba iiima
jekelekele ama yeizozogia mende jewu.
5
Kema miri mono uma wala kokae iijowu, Anutuno mono miri koi kano luae
qero bonjo laligowu.
6
Kae jegi mono luae ago komambaa so kolooji ee,
luaegiano mono iwaa qagano ubaato, mono ii mende ago kombaati ee, luaegiano
mono eleema ooagiaa qagiano ubaa.
7
Miri ubuti, mono iikanondee laligo gawo
mewu. Ejembano gawo meme ejemba laaligogia nagowutiwaa so kolooju. Kawaajo
yoono nene ano apu oombuti, ii mono newu. Miri tosiano lansa mende ewu. Miri
sue mende kema kawu.
8
Tao iikano me iikano keugi koma horo nene oombuti, ii mono newu.
9
Ne
tosiano kano ji iiro ewuti, ii mono me qeago oombu. Kae ama kokae jegi mobu,
Anutuwaa bentotoano mono kosere karo iikawaa uutano keubu.
10
Kae ambuto, tao
mono keugi gema uuwuti, iikano mono maaketno me sombeno kema kokae jegi
mobu,
11
Nono ooo taono kani sububu iwoi kana tambonanano mokotaaji, ii mono rii
konjoratini ooagiaano eleema kemebaa. Kemebaato, qaa koi mono moma yagowu:
Anutuwaa bentotoano mono kosogiano asugija.
12
Niino kokae iijowe mobu:
Anutuno kamba somatano qemasologegiaa iroa meleeno tao iikawaa qagano
ubaati, so iikano mono Sodom yooo siimbobolo soya uugu toroqe
oombaa.
Sodom yoono bologa kanjaawo me laligo uugia mende meleegi
oombaa.
Sodom yoono bologa kanjaawo me laligo uugia mende meleegi
Anutuno gereno kondeema oono.

2 Mat 9.37-38 3 Mat 10.16 4-11 Mat 10.7-14; Anutuno gereno kondeema oono.

2 Mat 9.37-38 3 Mat 10.16 4-11 Mat 10.7-14;
Maak 6.8-11; Luuk 9.3-5 7 1 Kor 9.14; 1 Tim 5.18 10-11 Apo 13.51 12 Jen 19.24- Maak 6.8-11; Luuk 9.3-5 7 1 Kor 9.14; 1 Tim 5.18 10-11 Apo 13.51 12 Jen 19.24-
28; Mat 10.15; 11.24 28; Mat 10.15; 11.24
Mat 11.20-24
13
Oo Korazin toya, niino ooojo Yei! je saaje ano Betsaida toya, ooojo
kaaagadee Yei! je saaje. Niino yooono kembe qaana jewe sosoniro agoletona
ku-usuawo asugiroto, uugia kile mende meleegi. Agoleto ii waba balono Taia ano
Saidon sitino asuginagati ee, iyoono mono kamba koriga uugia meleembombaajo
kaisareya qendeema resano lumu ao too ari saabuyaga.
14
Saabuyagato, Anutuno kanage Korazin ano Betsaida yooo qaagia je tego
iroa meleeno siimbobolo mobuti, kamba somata iikano ii mono Taia ano Saidon yooo
siimbobolo soya uugu mobuya.
15
Ano Kaperneam toya, Anutuno oo saano metaama
oono Siwe gomano ubuyaga me qaago? Qaago totoo! Oo mono koomuwaa senjo
gomano kemebuya.
16
Mono qaagia mobaati, iino mono noo qaana mobaa. Mono gema uuwaati,
iino mono nii gema nuwaato, mono nii gema nuwaati, iino wasi nonoti, mono ii gema
qewaa. Kia.
13 Ais 23.1-18; Eze 26.128.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4 15
qewaa. Kia.
13 Ais 23.1-18; Eze 26.128.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4 15
Ais 14.13-15 16 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48; Jon 13.20 Ais 14.13-15 16 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48; Jon 13.20
Gowoko 72 yoono eleema aisoogi.
17
Gowoko 72
Tosiano weego 70 jeju. Tosiano 72 jeju.
yoono laligo eleema
17
Gowoko 72
Tosiano weego 70 jeju. Tosiano 72 jeju.
yoono laligo eleema
ka aisoo kokae jegi, Po, nono goo qagano omejiila je koto ooni yoono
kaaagadee qaanana baatano kema togo kegi.
18
Kae jegi Jiisasno meleeno, Niino Satan aagogi Siwenoga lugu oobili kaaa
hago kemero iibe.
19
Mobu, niino ku-usu oombe oo saano mokole, soromaa,
kuakua ano kerenanaa esumumuya jetawo kuuya riigi kamaaro haamo ambuya.
Kawaajo iwoi mono uu mizimizi mende mewaa.
20
Kawaajo omejiila yoono qaagia baatano kenjuto, kile ooono korisoro
waa ii iikawaajo mende aisoowu. Ooo qagia Siwe gomano oogi Anutuwaa bukno eji,
iikawaajo mono honombonoga qaa aisoowu. Kia.
19 Ond 91.13
iikawaajo mono honombonoga qaa aisoowu. Kia.
19 Ond 91.13
Jiisasno aisoo Anutu mepeseero.
Mat 11.25-27; 13.16-17
21
Kamba kano Ua Toroyano Jiisas inaa muro aisoo qaa kokae jero, Oo
Amana, giino Bua qaaga momakooto ejemba momo somata megiti, iyooono
mesagonato, ejemba merabora kaaa iyagiaajo mogi poumapou kolooji, ii mono ii
iisaana moma asariju. Kawaajo niino Siwe gomambaa Poa gii mepesee gonje. Oo
Amana, gii geego kae koloowaatiwaajo mona sokono awaa kolooro.
22
Amanano mono iwoi kuuya je kotoro noo buaga kolooro. Amanano meriaa
kania aodee moma yagoro mono ii mende moja. Kaaagadee mono Amayaa kania
mende moma yagoro Merianondee ii moja ano ejemba meweego ooma yooojo ii
iisaambaati, iyoono mono Ama moma mubuya.
23
Jiisasno kae je gowokouruta yooono eleema iyagiodee olo kokae iijoro,
Dae yoono oo iwoi iijuti, ii iima mono jaagiaajo ama simbawoawo kolooju.
24
Iikawaa kania ii kokae: Niino qaa kokae iijowe mobu, Gejatootoo ejemba ano ki eja
po mamagano oo iwoi koi iijuti, ii iibombaajo awelego laligogito, ii mende iigi. Oo
qaa koi mojuti, iyoono ii mobombaajo awelego laligogito, ii mende mogi. Kia.
22
qaa koi mojuti, iyoono ii mobombaajo awelego laligogito, ii mende mogi. Kia.
22
Jon 3.35; 10.15 Jon 3.35; 10.15
Mat 22.34-40; Maak 12.28-31
25
Kana qaawaa boi mono waama Jiisas timbi ama kokae qisi mu ijoro, Boi,
niino mono nomae ama laaligo kombombaa tetegoya qaa bua qe aowenaga?
26
Ijoro
Jiisasno kokae meleema qisiro, Mooseswaa Kana qaano qaa nomae oogita eja?
Iikawaa kania ii nomae?
27
Qisiro meleema jero, Gii uugabaga, uaga, ku-usuga ano
roromogoga jumua iikano mono Po Anutuga jopago laligowa, ano Geega jopago
aokejai, iikaaiadee mono ejemba kuuya jopago ooma laligowa.
28
Jero Jiisasno meleeno, Dindia meleenja. Ii te koma laaligo kombombaaa bua
koloowaga.
29
Kae meleenoto, Kana qaawaa boino Ii te koma solaa kolooje, kae
romogo kaniaya qendeemambaajo moma Jiisas ijoro, Ejemba batugiano laligo
koubeti, iyooonoa mono morowaajo jeja? Nii mono moroga mende jopago
mubenaga?
25-28 Mat 22.35-40; Maak 12.28-34 27 Lew 19.18; Dut 6.5 28 Lew
mubenaga?
25-28 Mat 22.35-40; Maak 12.28-34 27 Lew 19.18; Dut 6.5 28 Lew
18.5 18.5
Samaria ejano gbilibuuru eja kiakomu muro.
30
Kae jero Jiisasno meleema jero, Eja mono Jerusalem siti mesao Jeriko
gomano keme kanano kikekakasilili yooo borogiano kemero megi. Me hina iwoiya
wama opoya qetego gbilibuuru qe gili kegi komumambaajo ama ero.
31
E
mambono jigo gawo gale mono kana iikayadee kema iima iima sisirii kana leegega
kema uugu keno.
32
Keno mambono jigo gawo eja (Liwait) mono iikano kouma iima
kaaiadee iima sisirii uugu keno.
33
Kenoto, Samaria prowinswaa eja
Juuda yoono
kaaiadee iima sisirii uugu keno.
33
Kenoto, Samaria prowinswaa eja
Juuda yoono
Samaria ejemba jejewili ama ooma laligogi.
mono kana iikayadee kema eroti, iikano
Samaria ejemba jejewili ama ooma laligogi.
mono kana iikayadee kema eroti, iikano
keuma iima wosoya moma iima kobooro.
34
Iima koboo kosiano keme wijia kele ano wain apuyano mori esuuro. Wijia
esuu me kobibii dogiya qagano ama wama qenjaaro ee mirino kema ama kala koma
muro.
35
Kala koma mu e waama umugawodee wee woiwaa tawaya (Kina 20) unjuma
qenjaaro miriwaa toya mu ijoro, Eja koi mono kala koma mu laligona mone gonjei, ii
mende sokoma uuguwaati ee, ii mono eleema ka kano toroqe gomaa.
36
Eja karoo
kaniagia kae qendeegi. Eja kikekakasilili yooo borogiano kemeroti, iwaa alia morono
kolooro? Yooonoga morowaajo mona, ii uukale muro?
37
Qisi muro meleeno, Kiakomu muroti, iino. Kia meleeno Jiisasno ijoro
moro, Gii mono kema kaaiadee ama laligowa. Kia.
33-34 2 Hist 28.15
moro, Gii mono kema kaaiadee ama laligowa. Kia.
33-34 2 Hist 28.15
Jiisasno Marta Maria yorowo kusu raro.
38
Jiisasno gowokouruta yoowo kanano kegi Pogiano goma mono keuro.
Keuro emba mo qata Marta iino koma horo muro miriano uro.
39
Martawaa koga qata
Maria laligoro. Iino Po iima kosiano kamaa rama Bua qaa jeroti, ii geja ama
awutambaa koma moro.
40
Moroto, Martano lomba gawono hororo kema ka
amaqamamaa ama Jiisaswaajo ijoro, Po, konano nomesaoro neenodee wele gawo
mewe mona sokonja me qaago? Kawaajo mono Maria jena ka ilaa nomba.
41
Ijoro Pono meleema ijoro, Marta Marta, gii iwoi kania kania kawaajo majakaka ano
motoqoto moma koroboro laligo geriawo ama nanja.
42
Kae nanjanto, majakaka
motoogo mo me me kotiini sokombaa. Nono iwoi seiseiya kawaajo mende
amamaajo. Mariano gosi uuwaa teeya meago aomambaajo meweego
simbawoawo kolooja. Laaligowaa bakaya awaa ii mono mo mende wambaa. Kia.
38-39 Jon 11.1 38-39 Jon 11.1
Luuk Luuk
<<
10 10
>>
*10:1: Tosiano weego 70 jeju. Tosiano 72 jeju.
10:12: Sodom yoono bologa kanjaawo me laligo uugia mende meleegi Anutuno gereno kondeema oono.
10:12: 2 Mat 9.37-38
10:12: 3 Mat 10.16
10:12: 4-11 Mat 10.7-14; Maak 6.8-11; Luuk 9.3-5
10:12: 7 1 Kor 9.14; 1 Tim 5.18
10:12: 10-11 Apo 13.51
10:12: 12 Jen 19.24-28; Mat 10.15; 11.24
10:16: 13 Ais 23.1-18; Eze 26.128.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4
10:16: 15 Ais 14.13-15
10:16: 16 Mat 10.40; Maak 9.37; Luuk 9.48; Jon 13.20
10:17: Tosiano weego 70 jeju. Tosiano 72 jeju.
10:20: 19 Ond 91.13
10:24: 22 Jon 3.35; 10.15
10:29: 25-28 Mat 22.35-40; Maak 12.28-34
10:29: 27 Lew 19.18; Dut 6.5
10:29: 28 Lew 18.5
10:33: Juuda yoono Samaria ejemba jejewili ama ooma laligogi.
10:37: 33-34 2 Hist 28.15
10:42: 38-39 Jon 11.1
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
11 11
>>
11
Jiisasno qamakooliwaa kania kuma oono.
Mat 6.9-13, 7.7-11
1
Jiisasno goma mono qama kooli laligoro tegoro gowokouruta yooonoga
mono kokae ijoro, Po, Jon Oomulu ejano gowokouruta qamakooliwaa kania kuma
oonoti, gii mono kaaiadee nono kuma nonomba.
2
Ijoro Jiisasno kokae iijoro, Oo mono qama kooliwonje kokae jewu:
Ama, geegaa qagano mono toroya ewa. Mono gale koma nonona bentotogaa
hoa koloowa. (Goo uusiiga Siweno te komakejuti, ii mono namono
kaaagadee koloowa.)
3
Gii mono wee so nembanene sonanano nonomba.
4
Tosiano sigisogo ama nonogiti, nono kuuya iyooo sigisogogia ii mesaojoi
ee, gii mono iikawaa so nonoono sigisogo sogbama nonomba.
Agobatono kamaa nunuwabotiwaajo mono ago koma nonoma Kileaa Toyaa
*Tosiano qaa ii kokae meleema jekeju:
*Tosiano qaa ii kokae meleema jekeju:
kileanoga metogo nonomba. kileanoga metogo nonomba.
5
Jiisasno toroqe kokae iijoro, Ooonoga mono gomantiiaa ruuano aliaa
mirino kema mindii kokae ijowaa, Alana, bered karoo nona kitia era meleema gomaa.
6
Alana mono kanano laligo noono kouro nenena qaagotiwaajo wagimambaajo
moganje.
7
Kae ijoro aliano miri uutanoga kokae meleema ijowaa, Gii gao gbili
qe nononja. Nii nagu koma qaqa suluwe meraboraurunano niwo tambomaeenana
tamboma gao ejo. Kawaajo waama ii gomambaajo amamaaje.
8
Kae jewaato, niino
iijowe mobu: Miri toyano alia koloojiwaajo ama mende waama mubaato, ii kile kapara
koma je nanjiwaajo ii saano waama qisijiwaa so kuuya mubaa.
9
Niino iikawaa bakaya ii kokae iijowe mobu: Mono Anutu qama kooliwu. Qama
kooligi iwoi oombaa. Anutuwaano mono iwoiwaa boroja me mogambu. Ii mogagi
qendeeno mokoloowuya. Nama naguno qewu. Qegi nagu tama oombaa.
10
Mono
Anutu qama koolikeji, iino mono iikawaa kitia bua qe aowaa. Iwoiwaa mogamakeji,
iino mono iwoi mokoloowaa. Naguno qekejiwaajo mono nagu horo mubaa.
11
Mauruna ooonoga morono kokae kolooja: Meriano sorawaajo qisiro
kitiano qato mubaa
12
me kuru kotaajo qisiro kuakua mubaa?
13
Kawaajo oo ejemba
bologa kolooju ano kile kale awaa awaa ii meraboraurugia oombombaajo mojuti ee,
Siwe Mananano mono kalea nomae ago konaga? Iwaa uutaa nanamemea ii
nunuugu qaita mo kolooja. Kawaajo Ua Toroyaajo qama kooli qisi mubuti ee,
iino mono siiano Ua ii wasiro uugiano kemebaa. Kia.
Mat 12.22-32; Maak 3.20-27
14
Omeno eja mo qaamuu me muro moto laligoro Jiisasno omeya ii otaaro
kouma keno neselaa lolooro mombo qaa jero. Qaa jero ejemba tuu yoono ii iima
waligogi.
15
Waligogito, yooonoga tosiano kokae jegi, Iino mono omejiila yooo
pogia Iimola iwaa ku-usuno ome ootaakeja.
16
Kae jegi tosiano Jiisas qaawaa timbino horowombaajo iijogo kokae qisigi,
Gii mono je kotona sombinoga agoleto mo asugiro iiboa.
17
Qisigito, iino uu
roromogogia modaboro kokae iijoro, Kantri dae yooo galeurugiano batugiano
agowowo ama jumbuti, iyoono mono tiwilaa aogi kantrigiano boli saoyagadee
ewaa. Kaaagadee miri mombaa kanageso yoono jumbuti, mirigiano mono qeqelala
ewaa.
18
Mobu! Satambaa kanageso yoono kaaagadee batugiano agowowo ama
jumbuyagati ee, iyoono mono galekoko gawogia mewombaajo amamaagi
ometotogiano mono nomae nanaga? Oo noojo kokae jeju: Iino Iimolambaa
esuno omejiila ootaakeja.
19
Kae jejuto, mobu, niino Iimolambaa esuno omejiila
konjoma oombenagati ee, ooo alaurugiano mono morowaa esuno ii konjoma
oombuyaga? Kawaajo yoono mono qaagia hoa me qaago, ii gosi je
tegowu.
Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata qama kile ome ii Iimolambaa ku-
tegowu.
Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata qama kile ome ii Iimolambaa ku-
usuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno konjoma oomakeje. Ororo usuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno konjoma oomakeje. Ororo
mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa qolomologoya otaakeji, ii mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa qolomologoya otaakeji, ii
ejembano gosi je tegowu.

20
Ii je tegowuto, Anutuwaa ku-usuano noo boro susuna
ejembano gosi je tegowu.

20
Ii je tegowuto, Anutuwaa ku-usuano noo boro susuna
sololooro ome ootaakejei ee, Anutuwaa bentotoano mono ooono ka kuuja.
21
Eja kotiga Iimola iino
Eja kotiga ii Satan.
tiwo wasayawo goma miria agokaya
21
Eja kotiga Iimola iino
Eja kotiga ii Satan.
tiwo wasayawo goma miria agokaya
kono esuhinayano mono saano ewaa.
22
Kae ewaato, eja kotakota totoo Ua Toroya
iino lugu ka qe haamo ama mu tiwo wasaya qirinaaroti, ii kuuya tago esuhinaya
qegama me kema alauruta mendeema oombaa.
23
Mono niwo mende laligoji, iino mono qetego nomakeja. Mono ejemba noo
qanano ajoroowutiwaajo mende horo oomakeji, iino mono mendeema oomakeja.
Kia.
15 Mat 9.34; 10.25 16 Mat 12.38; 16.1; Maak 8.11 23 Maak 9.40
Kia.
15 Mat 9.34; 10.25 16 Mat 12.38; 16.1; Maak 8.11 23 Maak 9.40
Omejiilano eja uutano eleembombaajo kapara konju.
Mat 12.43-45
24
Omeno eja uutanoga kouma balo qararakokoano kema la liligo laligo
haamo memambaajo miri mogama mo mende mokoloo mojoya tiiro kokae jewaa,
Mirina mesao kajei, iikano mono mombo eleemaa.
25
Kae je eleema miria usuma
menjeregoro eroti, ii kaaiadee ero mokoloowaa.
26
Kae mokoloo kema omejiila
tosaaa 7 uuambaa. Omejiila 7 ii iyaa uugu bologa totoo kolooju. Iino ii uuano ka
miri ii uma iikawaa uutano laligowuya. Kae kolooro eja iikawaa kania wala kilekile
kolooroto, kanage bolidaborowaa. Kia.
27
Jiisasno qaa kae je laligoro ejemba tuu batugianoga emba mono qama Jiisas
kokae ijoro moro, Kokona, embano koro ama me goma aju guagiroti, niino iwaa
mobe simbawoawo kolooja.
28
Kae ijoroto, Jiisasno kokae meleeno, Ii jejanto, niino
kokae jemaa: Ejemba Anutuwaa qaawaajo geja ama moma te koma koma gbilikejuti,
iyoono mono simbawoawo kolooju. Kia.
Maak 8.11-12; Mat 12.38-42
29
Ejemba tuuno ajoroogi somariiro Jiisasno toroqe qaa kokae jero, Ejemba
kete namono laligojuti, ii kanageso tuu bologa. Yoono Anutuwaa aiweseyaajo
kapara komakejuto, aiwese mo gejatootoo eja Joonawaano koloodabororo. Anutuno
aiwese morota mo mende ama oombaa.
30
Qaa iikawaa kania ii kokae: Anutuno wala
eeano Joona wasiro Niiniwe yooo batugiano kema Anutuwaa aiweseya ano. Iikawaa so
Siwe gomambaa Eja hoano kaaagadee ejemba tuu kokawaa batugiano asugi uugia
meleembutiwaajo kuu ooma aiwesegiaga koloowaa.
31
Kaniagiaa kaisareya mo ii kokae: Anutuno wala eeano momakooto uuta
somata ii ki Solomon muro Saut waagega kantri mombaa kwiin embano Solomombaa
momakootoya momambaajo siia moro. Siia moma namo goraayanoga waama kana
koriga tinti ka laligo Solomombaa momoya moro. Ii moroto, mobu, kamba kokaamba
niino batugiano asugi nama Anutuwaano momakooto uuta me kajei, ii Solomombaa
momakootoya uuguja. Uugujato, oo kile telambela ama noma tompi nagi mende
sokonja.
Kawaajo Anutuno kanage ejemba korebore horo oono qaagia je
tegowaatiwaajo jaayano keubuti, kamba iikano Saut kantriwaa kwiin emba iikano
mono kaaagadee keubaa. Iino ejemba tuu somata koi nanjuti, oowo ororo
koomunoga waama ooo koorogiano motoo nambaa. Motoo nama qaa kokae ooo
selegiano kuuwaa, Oo Jiisas telambela ama mugi Anutuno iroa meleema oono
siimbobolo uuta mobuya. Iino kae iijoro silia gosi ooagiaajo gamugia mobuya.
32
Joonano Niiniwe ejemba batugiano kema Anutuwaa qaano uugia kuuro moma
iikanondee uugia meleegito, mobu, niino batugiano asugi nama Joonawaa
nanamemea uugu amakeje. Kae amakejento, oo kile telambela ama nomakeju.
Kawaajo Niiniwe ejembano jenteegowaa kamba somatano ejemba tuu somata koi
nanjuti, oowo ororo koomunoga waama ooo koorogiano motoo nambu. Motoo
nama Niiniwe yoono qaa kokae ooo selegiano kuuwu, Oo Siwe gomambaa Eja
hoa telambela ama mugi Anutuno iroa meleema oono siimbobolo uuta mobuya.
Niiniwe yoono kae jegi nanameme-giano ooagiaa kaniagia iisaagi gamugia
mobuya. Kia.
29 Mat 16.4; Maak 8.12 30 Joona 3.4 31 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-
mobuya. Kia.
29 Mat 16.4; Maak 8.12 30 Joona 3.4 31 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-
12 32 Joona 3.5 12 32 Joona 3.5
Kiwa ii asasaga nonombaatiwaajo eja.
Mat 5.15; 6.22-23; Maak 4.21-23
33
Mono lambe me kiwa ootiri kowi wagoano me monjono mende ambaato,
ii mono kawaa du rarano ambaa. Kae ano tosiano miri uutano ubombaajo mojuti,
yoono iikawaa asasaga iima saano ubu.
34
Goo jaaga ii uu selegaa kiwaya kolooja.
Kawaajo ji mono jaaga mende me boliji ee, iikano mono too asaridabororo
Anutuwaa asasagano saano uugano me asariro laaligoga kuuya asasagano laligowaa.
Asasagano laligowaato, sii kombombaa bologano me iwoi mono jaaga me boli
asasaga kojagiji ee, iikano selewaa laaligoga kaaagadee me tiiro pagama uutano
titua laligowaa.
35
Kae kolooro moba, pagamano uugaa asasaga kojagiro tiiwabotiwaajo mono tooga
moma gale me aowa.
36
Kae ana Anutuwaa asasagano uuga kuuya sokono wagoa
mo mende tiiji ee, goo selegano mono kaaagadee asombilibiliawo koloo
jaasewagano asarija. Kiwa somatano selegano kuu kokobilibiliawo me asari gonji,
laaligoga mono iikawaa so Anutuwaa asasagano andaboro laligowaa. Kia.
33 Mat
laaligoga mono iikawaa so Anutuwaa asasagano andaboro laligowaa. Kia.
33 Mat
Uumeleembaa selesele taniwaajo Yei! jero indi 6 kolooro.
Mat 23.1-36; Maak 12.38-40; Luuk 20.45-47
37
Jiisasno qaa ii jedabororo Farisii (Kana qaawaa kapara-koko) eja mono
kokae je koma horo muro, Gii saano noo mirino uma rama nene newoa. Kae jero
kema uma nene nemambaajo raro.
38
Wala boria mende sogbama kamaa raroto, Farisii
ejano sili ii iima waligoro.
39
Waligoro Pono kokae ijoro, Oo Farisii oo mono
oano hamo qe aowombaajo qambi ano amanenewaa selia sogbama yagokejuto,
ooagiaa uugiano mono tilooja. Ii mono dogo, otoko ano nepaqepalo iikano saa qero
laligoju.
40
Oo oo, uugia qaa. Mono selia kuuya mokolooroti, iino mono uuta
kaaagadee mokolooro me qaago? Oo mono naambaajo uugiaa gawombaajo ataqata
anju? Ii mende sokonja.
41
Kawaajo iwoi qambi, amaneneno raji, ii mono kalegia ejemba
wanaya oombu. Kae agi Anutuno hamo qe oono ooono iwoi kuuya mono
soraaya ewaa. Kia.
42
Oo Farisii ejemba, lombo qagiano ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei!
jeje. Oo nembanene kuuya mendeema bakaya 10:noga motoogo Anutuwaa bua
qekeju. Dae, supe ano logoya kania kania ii kaaagadee mendeema tenoga motoogo ii
Anutuwaa bua qekeju. Nandu ii tororo amakejuto, Kana qaawaa kota waa koi mono
uugu mesaokeju: Gii Anutu uu konogano jopago mukeba ano ejemba batugiano
nanameme dindia otaa laligowa. Qaa waa ii mono kapara koma otaa laligowu ano
qaa melamelaa ii kaaagadee mende uugu mesaowu.
43
Oo Farisii, lombo qagiano ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei! jeje.
Oo qamakooli mirino du rara mutuyano jegejege rabombaa siia momakeju.
Maaketno me kanano ejemba iiigi jologia jewutiwaajo momakeju.
44
Oo oo, lombo
qagiano ubaatiwaajo qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo qasiri qagia qaa iikawaa so
kolooju. Ejembano qamo moroawo dakano eji, ii mende moma qagiano lansa rii
iwoi doqiziziawo oosiri tilookeju. Kia.
45
Jiisasno qaa kae jero Kana qaawaa boi yooonoga mono moma meleema
kokae ijoro, Boi, gii qaa kae je nono kaaagadee gamu qe nononja.
46
Kae jeroto, Jiisasno qaa kokae jero, Oo Kana qaawaa boi, ooo qagiano
kaaagadee lombo ubaatiwaajo qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo qaawaa qaa je
koto iikawaa qaqa lombotawo ii ejemba qagiano amago ama agi ii agowombaajo
bimoo oono aoorokejuto, ooagio ii boro susugiano boroa mo ilaa
oombombaajo wosomomogia mo mende ekeja.
47
Oo oo, lombo qagiano ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo
gejatootoo ejemba yooo qasirino sime kuu me menjeregokejuto, ooagiaa
ambosakouru-giano mono ii uugi komugi.
48
Ooagiaa ambosakourugiano
gejatootoo ejemba uugi komugi oono iyooo qasirigiano kuu me sime mekeju.
Kae me iikano ambosakourugia yooo nanamemembaajo wambelaa qaagia nago
je dagunu kaaa nanju.
49
Kawaajo Anutu, momakooto Toya iino kokae jeja, Niino gejatootoo ejemba
ano aposol wasi oombe ooono kawuya. Kagi iyooonoga tosaaa ii uugi
komuwuya ano tosaaa sisiwerowero ama oombuya.
50
Anutuno Siwe namo mokoloo oronoti, kamba iikanoadee kanai gejatootoo
ejemba uugi sagia molaagi kamaaroti, iikawaa sa iroa kuuya ii ejemba kete laligojuti, mono
ooo qagiano uro siimbobolo mobuya.
51
Aabelwaa sayano kamaaro iikanoadee
kanai uu kouma laligo Zekaraia siimolo alata ano jiwowo jigo kowoga yoroo
batugarano qegi saya kamaaro iikano tegoro. Niino qaa kokae iijowe mobu: Sagiaa
iroano mono ejemba kete laligojuti, ooo qagiano uro siimbobolo mobuya.
52
Oo Kana qaawaa boi oo, lombo qagiano ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo
Yei! jeje. Oo Anutuwaa momo mewombaa nagu kii meria ii ejemba uuama ago
koma oomakeju. Ooagio iikawaa uutano mende keugi ano tosiano iikawaa uutano
keubombaajo anjuti, oono ii somogo ago koma ooma laligogi.
53
Jiisasno qaa kae je mesao keno Kana qaawaa boi ano Farisii yoono kanai
qaa geriawo je mu qaa kania kania jewaatiwaajo mamaga qisi mugi.
54
Qisi mugi
buutanoga qaa mo qiwitigoro iikano kokosiiro qaawaa timbino horowombaajo
embogi. Kia.
42 Lew 27.30 51 Jen 4.8; 2 Hist 24.20-21
embogi. Kia.
42 Lew 27.30 51 Jen 4.8; 2 Hist 24.20-21
Luuk Luuk
<<
11 11
>>
*11:4: Tosiano qaa ii kokae meleema jekeju: kileanoga metogo nonomba.
11:19: Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata qama kile ome ii Iimolambaa ku-usuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno konjoma oomakeje. Ororo mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa qolomologoya otaakeji, ii ejembano gosi je tegowu.
11:21: Eja kotiga ii Satan.
11:23: 15 Mat 9.34; 10.25
11:23: 16 Mat 12.38; 16.1; Maak 8.11
11:23: 23 Maak 9.40
11:32: 29 Mat 16.4; Maak 8.12
11:32: 30 Joona 3.4
11:32: 31 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-12
11:32: 32 Joona 3.5
11:36: 33 Mat 5.15; Maak 4.21; Luuk 8.16
11:54: 42 Lew 27.30
11:54: 51 Jen 4.8; 2 Hist 24.20-21
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
12 12
>>
12
Mat 10.26-27
1
Jiisasno qaaya jero kamba biiwiano kano ejemba tausea tausea iwaano
ajoroo oloqologo utaqutama ao nagi. Kae ama nagi kanai gowokouruta kokae
iijoro, Iwoi jegea koi: Oo mono Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yooo
uumeleembaa selesele nanamemegiaajo galegia mewu. Ii wosokondu kaaa kolooja. Ii
mende mesaowuti ee, iikano mono yiist kaaa somarii me boli oombaa.
2
Ejembano iwoi unu megi eji, ii kuuya mono kotugi asugano koloowaa.
Kaaiadee qaa mesagogi eji, ii kuuya mono iisaagi moma kotowuya.
3
Kawaajo oo
mono qaagiaajo gale me ao laligowu. Oo qaa pagamano olo jewuti, ii mono
asasagano jegi mobu. Oo miri uutano wagoa moge saeno gejagiano jewuti, ii
mono sombeno asugano je asariwu. Kia.
1 Mat 16.6; Maak 8.15 2 Maak 4.22;
mono sombeno asugano je asariwu. Kia.
1 Mat 16.6; Maak 8.15 2 Maak 4.22;
Luuk 8.17 Luuk 8.17
Mat 10.28-31
4
Alauruna niino oo kokae iijowe mobu: Tosiano selegia qe komu iikawaa
gematano iwoi mo toroqe ambombaajo amamaawuti, iyooojo mono toroko mende
moma laligowu.
5
Ii qaagoto, morowaajo toroko mogi sokombaati, niino ii qendeema
oomaa. Mo morono ku-usu me uuro komugi riitama oono gere siano kemebuti,
iwaajo mono toroko moma laligowu. Ooojo qaa ii mombo jeje: Iwaajo mono toroko
moma laligowu.
6
Tosiano (ario, wilisi) 5 ii toiya woino sewaa mewutiwaajo amakejuto,
Anutuno iyooonoga motoogowaajo mende duduuro.
7
Anutuno kala koma ooma
wa jugia kuuya kaaagadee weegodaboro jagogia moja. Ejemba ooo sewagia ii
wilisi mamaga uuugu uuta kolooja. Kawaajo toroko mono mende moma laligowu.
Kia.
Mat 10.32-33, 12.32, 10.19-20
8
Niino qaa mo iijowe mobu: Mono nii ejemba jaagiano jokoloo nombaati,
Siwe gomambaa Eja hoano mono kaaiadee ii Anutuwaa gajobauruta yooo jaagiano
jokoloowaa.
9
Kaento, mono nii ejemba jaagiano qakooma nombaati, niino mono
kaaiadee ii Anutuwaa gajobauruta yooo jaagiano qakoomaa.
10
Mono Siwe gomambaa Eja hoa qetama qaa jewaati, Anutuno sigisogoya ii
saano mesaowaato, mono Ua Toroya mepaegowaati, iwaa sigisogoya ii Anutuno
mende mesaowaa.
11
Ejembano oo horo qaa jakegiano ooogi qamakooli mirigiano me kiap
gawana ano kantria kantria yooo eja po yooo jaano nambuti, kamba iikano qaagiaa
kitia naa qaaga nomae meleema jewoati, iikawaa majakakaya mono mende mobu.
12
Ii
kokaembaajo: Oo qaa jewuti, ii Ua Toroyano aua iikanondee kuma oono jewuya.
Kia.
10 Mat 12.32; Maak 3.29 11-12 Mat 10.19-20; Maak 13.11; Luuk 21.14-15
Kia.
10 Mat 12.32; Maak 3.29 11-12 Mat 10.19-20; Maak 13.11; Luuk 21.14-15
Eja otokoyaa sareqaa
13
Ejemba tuu batugianoga eja mono Jiisaswaa jero, Boi, manarano komuro gii
mono danaa jena manaraano borosamoya mendeema nomba.
14
Kae jeroto, Jiisasno kokae meleema muro, Oo eja, morono oroo jenteego
togara koloomambaajo kuu nonota balogara mendeembenaga?
15
Kae je qaa kokae
toroqero, Esuhina tiwomalekugiano afaaagadee me kelemalele enagati ee, kile
laaligogiaa kania ii iikano mende eja. Laaligogia mende gosi mone esuhinano
mondowuti ee, mono tiwilaawu. Kawaajo mego mewombaa otoko (greed) kuuyawaajo
mono galegia me laligowu.
16
Kae je sareqaa mo kokae iijoro, Eja qaqabuayawo mo laligoro. Iino
baloano nene gawoa mero toomoria somata kolooro.
17
Ii kolooro uutano kokae
romogo jero, Noo kowi mirina ii melaada. Kawaajo dumu gesoya gesoya, amu tuua
tuua, yago boraa boraa ii mono dakano me kululuuwenaga? Mono nomae
amaamae?
18
Kae je jero, Mono kokae amaa: Nii kowi mirina kondeema kitiano
kowi miri somasomata memaa. Ii me nene toomoriana ano esuhinana kuuya mono
iikano me kululuuwe rabaa.
19
Kano raro neenaajo kokae jemaa: Oo gii
simbawoawo! Toomoriaga mono afaaa qaa e gonja. Kawaajo mono nene ne aisoo
gbania gbania siiseweweya qaa haamo me oso laligowa.
20
Kae jeroto, Anutuno
kokae ijoro moro, Oo gii, uuga qaa! Niino kambaga ama je tego ua kokoosoga
gomantiia kokano guambe komuwaga. Komuna ilawoila kuuya bua qe ao laligonati, ii
mono morowaa buaya koloowaamae?
21
Mono iyaaajo tiwomaleku maa sua iwoi me kululuukejato, Anutuwaa
kooroano uuwaa toomoriaa mende e muji, iwaajo mono lombo somata kae
koloowaa. Kia.
Mat 6.25-34
22
Jiisasno gowokouruta kokae iijoro, Kae koloowaato, niino oo kokae
iijowe mobu: Oo balono laligowutiwaa majakakaya ii kokae je mende mobu: Nono
mono naa iwoiga me newonaga ano naa iwoino selenana esuuwonaga?
23
Selegiawo
laligojuti, iikano iwoi hoa kolooro opo selekopaano mono iikawaa qerewea kolooja.
Jaagiawo laligojuti, iikano iwoi hoa kolooro neneno mono iikawaa qerewea kolooja.
24
Mono aoao koo iiibu: Yoono nene kota mende qosoma kororookeju.
Dumu hoa mende koto kowi mirigiano mende me kululuukeju. Sii sologia ii
qetego (stua) nene mirino mende amakeju ano Anutuno ii kile uuagikeja. Ejemba
ooo sewagia ii koo sewagia uuugu uma eja. Mono ii romogogi kemba.
25
Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano namono laligowaatiwaa
kambaa ii wee motoogowaa so me toroqewaa me qaago? Ii qaago totoo!
*Tosiano
*Tosiano
kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia wan fiitwaa kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia wan fiitwaa
so toroqe me korimambaajo amamaawaa. so toroqe me korimambaajo amamaawaa.
26
Iwoi melaada kaaa ambombaajo amamaawuti ee, iwoi tosaaa kuuyaajo mono
nomaembaajo majakaka mobuyaga?
27
Oo mono japu jari juraya akadamugiawo ii iiibu:
Yoono opo surugiaajo beweso mende logbamakeju. Gawo iwoi tosaaa mende
mekeju ano ii kile kokae iijowe mobu: Ki Solomono goul silwaya qerago malekuya
asombilibiliawo mouma laligoroto, iwaa malekuya ii taalimba lei firinduawaa so
iimasiisiiawo mende kolooro.
28
Japu jari juraya too ii kete namono kosonanano raro wora kogi kamaaro
gili me kululuu kuugi jewaa. Ii kile Anutuno juraya kaaa mo ii kaaiadee
awaagadee menjeregokeja. Kawaajo iino mono oo kaaagadee saano esuu
oombaa. Oo japu jari jurayaa so mende kolooju. Anutuno kala koma oomambaajo
moji, siia iikano mono iwoi kuuya uuugu uja. Oo ejemba, momalaarigiano mono
naambaajo melaada kolooja?
29
Kae kolooro oo kaaagadee laaligogiaajo majakaka mende mobu. Ii moma
bimoo kokae jewubo, Nono mono naa nene apuga newonaga? Kae je uugia iikano
mende ama uukamakamaa koloo uugere mokoloowubo.
30
Kantri so uumeleembaa
gadokopa yoono iwoi kaaa kuuya bua qe aowombaajo kapara koma uugere
amakeju. Ii amakejuto, oo nene opo iwoiwaajo memeqemea me amamaajuti,
Magiano mono ii modaboroja.
31
Iikawaa uugereya mende ambuto, mono Anutuwaa
bentotono keubombaajo kapara komakebu. Uugia iikano agi ero iino mono gale
koma ooma iwoi kaaa ii kaaiadee toroqe oombaa. Kia.
27 1 Ki 10.4-7; 2 Hist
koma ooma iwoi kaaa ii kaaiadee toroqe oombaa. Kia.
27 1 Ki 10.4-7; 2 Hist
9.3-6 9.3-6
Buanana Siweno me namono me kululuuni sokonja?
Mat 6.19-21
32
Oo noono tuu melaada, Magiano bentoto oomambaajo mojiwaajo mono
toroko mende moma laligowu.
33
Balombaa mone hinaya ii kapara koma qeragowubo.
Kawaajo iwoi e oonji, ii mono sewaaajo ama mone horo bakaya ejemba wanaya
kalegiaajo oombu. Kae agi qabuagia maa sua kaaa ii Siwe gomano e sei
mende qaombaa. Mone gesogia qaita mo ii Siwe gomano mende boliwu. Gure
dumunja ano yogoro meme yoono mono eu uma iwoi me boliwombaajo
amamaawuya.
34
Iwoiwaajo akadamuya me mona uji, iikano miri moge ero giino mono uuga
kaaagadee iikano qokotaa laligowaga. Kia.
Uugbili laligo gawo megi sokombaa.
35
Oo mono Anutuwaa gawoa mewombaajo jojori opo surugia somogo yago
akadamugiawo nama uugiaa kiwayano ootirigi jero laligowu.
36
Ii kokawaa so: Miri toya
mo ii ejemba mara (agomi aoao) lombano ka aisoowombaajo horo mugi keno.
Kano keno meraurutano mirino rama eleembaatiwaajo jaagiano seleege uu kisi-
kasu je kapara koma mambonju. Mamboma laligogi iino kamba kano me kano
kouma naguno qenaga, yoono mono iikanondee nagu horogi koubaa. Oo mono mera
iyooo so koloo jojori laligowu.
37
Pono eleema karo gawo memeuruta tosiano uugbili laligogi kae mokoloo
oombaati, iyoono mono simbawoawo kolooju. Niino qaa hoa mo kokae iijowe
mobu: Iino kouma ajoroo ooma nene duno ano ragi nene uuagi mambaajo jojoro
ao wele qe oombaa.
38
Iino ruuano me goma aworagoro kano eleeno tosiano
uugbili laligogi mokoloo oombaati, iyoono mono simbawoawo kolooju.
39
Gbili laligowombaajo qaa koi mono saano romogowu: gomantiia ano
kikekakasilili ejano naa kambano me auano kawaati, miri toyano ii monagati ee, iino
mono gbili laligo miria saano gale mero qosoma umambaajo amamaawaa.
40
Oo
Siwe gomambaa Eja hoano kamba kokaamba mende koubaa, je romogowuti, iino
mono kamba iikanondee koubaa. Kawaajo oo kaaagadee jojori laligowu. Kia.
35 Mat 25.1-13 36 Maak 13.34-36 39-40 Mat 24.43-44 35 Mat 25.1-13 36 Maak 13.34-36 39-40 Mat 24.43-44
Mat 24.45-51
41
Jiisasno qaa kae jero Piitono qisiro, Po, gii sareqaa koi ii nonoojo me ejemba
tosaaa kuuya yooojo kaagadee jeja?
42
Kae qisiro Pono jero, Gawo meme ejemba batugiano morono tiri koto
tosaaa uuuguja? Tosiano zolologo gawo mesaogi mono momakooto awaawaa
qagano kapara koma ponda mekeji, iino mono simbawoawo kolooja. Miri toyano
nanamemea gosi iima moge kema miriaa ilawoilaya ii iwaa boriano ano galea
koloowaa. Galea koloo weleqeqeuruta ijorotiwaa so kala koma kamba dindiano
uuagikebaa.
43
Kae kala koma ooma laligoro toyano eleema ka kaa iima Mono
simbawoawo kolooja! jewaa.
44
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Toyano simbawoawo ijo
esuhinaya kuuyaa galea kuu mubaa.
45
Kuu mubaato, gawo meme bibilokoya iino
uutano romogo kokae jewaati ee, Ponaa kaka kambaano koriga eja. Kae je
kanai gawo meme ejembauruta uu uree jejelomba ama aisoo apu kotiga ne uuta
sooro ekalolo silemale ama laligowaa.
46
Kae laligo kamba mono Poa
koubaatiwaajo mende mambombaati, mono iikanondee koubaa. Kambaaajo imowamo
ulumbulu laligoro mono aua iikanondee kouma qe japalele me mu je kotoro
qaaqootogo ejemba kaaa gere siano keme siimbobolo mobaa.
47
Gawo meme mono Poaa uusiia moma yagoroto, qaa area ijorotiwaa so
joroqoro mende me ao gawoa me laligoroti, Poano iikawaa iroa jero somogo
oolino indi mamaga qeyayago qewuya.
48
Kae qewuyato, gawo meme eja mono
Poaa uusiia mende moma yago iwoi ama mero iroa saano jegi oolino qewutiwaa so
kolooji, Pono iikawaa iroa jero afaaa qewuya. Anutuno mombaajo iwoi mamaga
muroti, iino mono ii me seiro hoa mamaga koloowaatiwaajo mambombaa. Anutuno
mombaajo iwoiwaa waroga seiseiya muroti, iino mono ii me seiro hoa seiseiya kolooro
meleema mubaatiwaajo qisiwaa. Kia.
Jiisasno gere bola me kamaaro deeno.
Mat 10.34-36
49
Niino namono gere ama uulagowe je kema kawaatiwaajo kamaawe uusiina
mono iikawaa bolaano jedaborowaatiwaajo eja.
50
Ejato, ii Gere ama uulagomaa,
jewe siimbobolo mamaga jo kowororo kaaa ii noo qanano uma turu nomambaajo
ambaa. Anutuno iikaaa kano mulu qaita mo me nombaa. Oo nii konjili somata moma
laligowe mulu me nono iikano tegowaa.
51
Kokae romogowubo: Jiisasno luae
qemambaajo ama namono kamaaro. Niino kokae iijowe mobu: Niino luae
qemambaajo qaagoto, noojo ama juma deegi bo jawo koloowaa.
52
Ii kokaembaajo jeje: Noo Bua qaanano ejemba uugia kuuro meleegitiwaajo
kamba kokaamba kanai kokae koloowaa: Miri mombaa uutano ejemba 5 yoono
batugiano agowowo ama jumbuya. Leege karoo yoono woi yorowo agowowo
agi leege woi yorono karoo yoowo deendee ama laligowuya.
53
Mamera yorono
juma kerekere ani nemumbora yorono riitama aori earoyano earoya qetama ao
deembaota. Kia.
50 Maak 10.38 53 Mai 7.6
deembaota. Kia.
50 Maak 10.38 53 Mai 7.6
Kamba laligojoi, ii moma gosiwu.
Mat 16.2-3
54
Jiisasno toroqe ejemba tuu ii kokae iijoro, Wee kemekemetano goma
bulugo koosu umu kono oo ii iima iikanondee Ko kawaa, jekeju. Kae jegi ko
kawaa.
55
Saut waagega haamo giliro iima moma kokae jekeju, Goma geriawo
koloowaa. Kae jegi iikawaa so koloowaa.
56
Oo uumeleembaa ejemba seleseleya, oo
sombi namowaa tanigara iima ko weembaa kanagara saano gosikejuto, kamba koi
laligojoi, iikawaa kania mende gosi moma kotogi mende sokonja. Kia.
Agowowogia mindigogi solaaniwaa.
Mat 5.25-26
57
Oo Iwoi dindia ii nomae amboa, je kawaa kania ii nomaembaajo ama
ooagio mende gosi je tegokeju? Ii mende sokonja.
58
Keregano selegano qaa ama
qaa jakeyano horo gomambaajo ano jenteego galembaano kema kana nemuano
iikano mono kapara koma uumotoogo ama qaagara je solaaniwao. Kae mende
ambaoti ee, keregano saano ororaa gono (jas, majistreit) jenteego toyaa jaano keuna
moma jero opotorowaa boriano kemena kapuare mirino goombabo.
59
Niino kokae
jewe moba, Gii kano tawaga kuuya ambaatiwaa so osi rabaga. Toiyaga konoga
kaaagadee andaborogo mono wantaaga me kamaawaga. Kia.
Luuk Luuk
<<
12 12
>>
12:3: 1 Mat 16.6; Maak 8.15
12:3: 2 Maak 4.22; Luuk 8.17
12:12: 10 Mat 12.32; Maak 3.29
12:12: 11-12 Mat 10.19-20; Maak 13.11; Luuk 21.14-15
*12:25: Tosiano kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia wan fiitwaa so toroqe me korimambaajo amamaawaa.
12:31: 27 1 Ki 10.4-7; 2 Hist 9.3-6
12:40: 35 Mat 25.1-13
12:40: 36 Maak 13.34-36
12:40: 39-40 Mat 24.43-44
12:53: 50 Maak 10.38
12:53: 53 Mai 7.6
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
13 13
>>
13
Uugia meleembu me komu tiwilaawu.
1
Kamba iikanondee tosiano kouma Jiisas sundu kokae ijogi moro, Galili ejemba
tosiano Jerusalemjigono siimolo oogi gawana Pailotno jero kawali galeurutano
kano uma uu komugi sagia kamaa lama bulmakao sagiawo melokanji ero.
2
Kae jegi meleema kokae iijoro, Oo iikawaajo kokae romogowubo: Galili
ejemba yoono Galili ejemba tosaaa kuuya uuugu sigisogo ama laligogitiwaajo
siimbobolo ii mogi.
3
Kae qaagoto, niino kokae iijowe mobu: Oo uugia mende
meleembuti ee, oo kuuyano mono kaaagadee tiwilaadaborowu.
4
Me goma qata
Siloamkano miri koriga mono kamaa koma ejemba 18 turu oono komugiti, oo
iyooojo kokae romogowubo: Yoono Jerusalem kanageso tosaaa kuuya uuugu
sigisogo ama qaagiawo laligogi.
5
Qaagoto, niino kokae iijowe mobu: Oo uugia
mende meleembuti ee, oo kuuyano mono kaaagadee tiwilaadaborowuya. Kia.
Muli gere gorosoaa sareqaa
6
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Eja mono muli gere komoro gawoano
kouma nano kawaa hoa mogamambaajo kenoto, mo mende mokolooro.
7
Mende
mokoloo gawo galeaajo jero, Moba, niino muli gere kokawaa hoa gbani karoombaa
so ka mogambeto, mo mende mokoloowe. Kawaajo ii mono naambaajo toroqe
namowaa kelega ee horowabo. Kawaajo ii mono koma gilina kemba.
8
Toyano kae
jeroto, galeno meleema ijoro moro, Oo eja pona, ii saano mesaona gbani koi mombo
namba. Niino kamba biiwiano kokaamba kano kinono namo oso qidigo
isombaso ama liligowe kelegawo koloowaa.
9
Niino kae ambe gbani gematano iikawaa
hoa saano koloonaga. Ii mende koloowaati ee, ii saano komba. Kia.
Jiisasno Sabat kendono emba mo me qeagoro.
10
Jiisasno Sabat kendono qamakooli miri mono uma Bua qaa kuma oono.
11
Kano emba mo raro. Omeno gbani 18 kawaa so me loori muro gemata miligoro
qetetereemambaajo amamaa rama laligoro.
12
Jiisasno emba ii iima oono karo kokae
ijoro, Emba, isinabisina jigano mono gomesaoro awaa kolooja.
13
Kae je boria
waano ano iikanondee qeteteree Anutu mepesee muro.
14
Mepesee muroto, Jiisasno Sabat kendono emba ii me qeagoroti, qamakooli
miriwaa galeano ii iima kawaajo moro boliro qaa kanai ejemba tuu yooojo jero,
Gawo memewaa kamba 6 eji, iikano mono ka me qeago oombaatiwaajo jewu.
Ii Sabat kendono qaago.
15
Kae jeroto, Pono meleema kokae jero, Oo uumeleembaa selesele ejemba, oo
kuuya bulmakao ejiaga me dogigiaga ii Sabat kendono mirinoga isama uuagi apuno
kema nekeju me qaago? Ooonoga mono ii mende ago koma oomakeja.
16
Mobu!
Emba koi kano Aabrahambaa gbiliga kolooro Satano somogo muro gbani 18:baa so
laligoro niino kasia ii Sabat kendono isambe sokoma oonja me qaago?
17
Kae jero
tuarenjeuruta kuuya yoono gamugia mogi ano ejemba tuu kuuya yoono agoleto
damuyawo meroti, ii kuuya iima moma aisoogi. Kia.
14 Eks 20.9-10; Dut 5.13-14
damuyawo meroti, ii kuuya iima moma aisoogi. Kia.
14 Eks 20.9-10; Dut 5.13-14
Nejo kotaa sareqaa
Mat 13.31-32, 34; Maak 4.30-32
18
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Anutuwaa bentotoaa kania ii nomae? Ii
naamombo so ambenaga?
19
Ii nejo kotaa so kokae kolooja: Eja mono ii me
gawoano kema komoro waama somarii gere kolooro. Gere kolooro kanakeewa kooa
kooa yoono haigia gere iikawaa boriano agi. Kia.
Yiistwaa sareqaa
Mat 13.33
20
Jiisasno mombo sareqaa mo kokae jero, Anutuwaa bentotoa ii naa iwoiwo so
ambenaga?
21
Ii yiist me flaua me somasomariiwaa so kokae kolooja: Emba mono
Bered oomaa, je yiist me flaua konde karoo kano mindiri meleqelee ama ano
rama korebore somariiro. Kia.
Mono nagu gogoano janjari rii keubu.
Mat 7.13-14, 21-23
22
Jiisasno kema taoa taoa ano gomaa gomaa kano Bua qaa kuma ooma
kema laligo Jerusalemsitino baage keno.
23
Keno mono kokae qisi muro, Po,
uugia meleegi Anutuno hamo qe oono letombuti, ii ejemba afaagoya me nomae?
Qisi muro kokae iijoro,
24
Oo mono nagu gogoano keubombaajo janjari rii aoorowu. Niino kokae
iijowe mobu: Ejemba mamagano Anutuwaa bentoto uutano keubombaajo
batogowuto, ii amamaawuya.
25
Kanage miri toyano waama nagu konogo oo kamba
iikano kanai seleege nama naguno qe kokae jewuya, Po, mono nagu horo
nonomba. Kae jegi meleema kokae iijowaa, Nii mende moma oonje. Oo daakaya,
ii mende moje.
26
Kae iijoro oo iikanondee kanai kokae jewuya, Nonono mono
giwo ainjolo rama nene neni. Giino mono liligo nonoo sombeno Bua kuma nonona.
27
Kae jewuyato, iino qaa kokae iijowaa, Oo mono dakaya, nii mende moma
oonje. Kawaajo kokae iijowe mobu: Bologa meme kuuya, oo mono nomesao
togowu.
28
Togogi iikano Aabraham, Aisak, Jeikob ano gejatootoo ejemba kuuya yoono
Anutuwaa bentoto uutano nagi iiibuto, ooagia hago oogi seleege nambuya.
Kaniagia kae mokoloo saama gigilaa gobugia kigi qaro laligowuya.
29
Ejembaya
ejembaya ii wee koukoutanoga ano kemekemetanoga ano leelee Noot Saut iikanoa ka
Anutuwaa bentotono keuma du raragia me nembanene ne korisoro ama laligowuya.
30
Kae laligowuto, mobu! Konoga yooonoga tosiano mutuya koloowuya ano mutuya
yooonoga tosiano konoga koloowuya. Kia.
27 Ond 6.8

28 Mat 22.13; 25.30
yooonoga tosiano konoga koloowuya. Kia.
27 Ond 6.8

28 Mat 22.13; 25.30
28-29 Mat 8.11-12 30 Mat 19.30; 20.16; Maak 10.31 28-29 Mat 8.11-12 30 Mat 19.30; 20.16; Maak 10.31
Ki Herodno kasu sooa kawaa so kolooja.
Mat 23.37-39
31
Kamba iikanondee Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano Jiisaswaano
ka kokae jegi, Ki Herodno guro komuwaatiwaajo moja. Kawaajo mono goma koi
mesao kemba.
32
Jegi kokae meleema oono, Oo mono duuyaa kasu sooa ii kokae jegi moba,
Moba! Niino kete ano wora ome ootaamaa ano ji ejemba me qeago ooma
laligomaa. Kemaati, indige mono iikano keuma gawona metogomaa.
33
Gejatootoo
ejemba seiseiya ii Jerusalemsitino uugi komugi. Goma tosiano mende toroqe uugi
komukeju, iikawaa tanitani eja iije. Kawaajo niino kete ano wora indige kana kema
laligomaa. Jerusalemkeube nugi komumaati ee, mono iyooono kaiyakagiaga ii
toroqe ambu. Kia.
Mat 23.37-39
34
Jiisasno jero, Oo Jerusalem Jerusalem, oo gejatootoo ejemba uugi komugi
Anutuno ejemba wasi oono ooono kakejuti, ii jamono uugi komukeju. Kuru
nemuano merauruta egaa baatano ama kojojoo oomakeji, niino iikawaa so
kambaa kambaa goo kanagesouruga suugo kololoo oomambaajo moma
laligoweto, oo ii togo laligo kougi.
35
Mobu! Anutuno mono jigo mirigia gema qero
saoyagadee ewaa. Kae ewaato, niino kokae iijowe mobu, Oo nii mombo mende
niibuyato, kanage kamba mo ka kuuro iikano niima kokae jewuya, Pombaa qatano
ka nononji, Anutuno mono ii kotuego muba. Kia.
35 Ond 118.26; Jer 22.5
ka nononji, Anutuno mono ii kotuego muba. Kia.
35 Ond 118.26; Jer 22.5
Luuk Luuk
<<
13 13
>>
13:17: 14 Eks 20.9-10; Dut 5.13-14
13:30: 27 Ond 6.8
13:30: 28 Mat 22.13; 25.30
13:30: 28-29 Mat 8.11-12
13:30: 30 Mat 19.30; 20.16; Maak 10.31
13:35: 35 Ond 118.26; Jer 22.5
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
14 14
>>
14
Jiisasno ji eja mo me qeagoro.
1
Jiisasno Sabat kendo mono Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yooo
jotamemeya mombaa miriano uma nene nero. Ne raro tosiano gale me itiigi.
2
Iikano
iwaa jaasewaano ji eja mo kana boria apuno ologo somariiro raro.
3
Jiisasno ii iima
kanai Kana qaawaa boi ano Farisii ii qisi ooma kokae jero, Sabat kendono eja me
qeago mu iikaaa kano Kana qaa uuguwoa me qaago?
4
Kae jeroto, yoono goro qe ragi. Ragi boriano eja ii oosiri me qeago
wasiro keno.
5
Keno kokae iijoro, Ooonoga mombaano mera me bulmakao ejia ii
Sabat kendono apu rono kemebaati ee, ii mono uulaawo horogi koubaa. Morono ii
mende hororo kounaga?
6
Kae qisi oono kawaa kitia meleembombaa bimoo qaagia
bogoro ragi. Kia.
5 Mat 12.11
bogoro ragi. Kia.
5 Mat 12.11
Jiisasno sele me-uu ii qetano.
7
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ejano ejemba nenewaajo koma horo
oonoti, iyoono du jaayano eu metogo ragiti, Jiisasno ii iima kawaajo sareqaa mo
kokae iijoro,
8
Mono gii mara (agomi aoao) lombambaano koma horo gono
iikano kema du jegea mende me raba. Kae ambagati ee, tosaaa koma horo
oonoti, iyooonoga mono gii guugu qabuayawo koloowabo.
9
Iino kouro lomba toyano goono ka kokae jenaga, Gii du koi mesaona uuta
iino raba. Kae jewaati ee, gii mono waama baatano emu kamaa du me rama
gamuga senjombo mobabo.
10
Kae qaagoto, mono koma horo gombaati, gii saano
du simiano emu kema raba. Kae rana lomba toyano kouma giima jewaa, Alana, gii
saano ka du jegeano eu kema raba. Kae jero giino ejemba giwo rama nene nejuti,
mono kuuya iyooo jaagiano qabuagawo koloowaa.
11
Ii kokaembaajoa: Iyagiaa uugia
me ubuti, Anutuno ii kuuya me kamaa oombaa. Mono iyaa uuta me kamaawaati,
Anutuno mono ii me uma mubaa.
12
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ejano ejemba koma horo oono lombano
ragi Jiisasno lomba toya eleema iima kokae ijoro, Gii weembaa me gomantiiaa lomba
mo oo iikano geegaa alauruga me daremuuruga ii mende koma horo oomba.
Tinitosauruga me miri ejemba qabuagiawo ii mende koma horo oomba. Kaaa
lombambaajo koma horo oonati, ii kaaiadee koma horo goma tosaga ii metogo
gogi tegowaa. Kae ambaati ee, Anutuno mono iikawaa tawaya mende gombaa.
13
Kae qaagoto, lomba mozozogo oowagati, gii mono ejemba kamaaqeqeta ii
koma horo oomba. Ejemba wanaya, loko ano jaagoo koloojuti, mono ii ooona
sokombaa.
14
Ii koma horo oona yoono tosa metogo gombombaajo amamaagi gii
iikawaajo simbawoawo koloo laligowaa. Tosagia ii ee ero laligona solaa yoono
koomunoga waagi kamba iikano Anutuno ao ii goojo metogo gombaa. Kia.
8-
koomunoga waagi kamba iikano Anutuno ao ii goojo metogo gombaa. Kia.
8-
10 Gba 25.6-7 11 Mat 23.12; Luuk 18.14 10 Gba 25.6-7 11 Mat 23.12; Luuk 18.14
Lomba ano mondomondo qaa je togogi.
Mat 22.1-10
15
Jiisasno kae jero nene ne ragi yooonoga mono ii moma kokae ijoro,
Mono Anutuwaa bentoto uutano keuma nene ne rabaati, niino iwaajo
simbawoawo jeje.
16
Kae ijoro kokae meleeno, Eja mono gomantiiaa lomba somata mozozogo
oo ejemba mamaga horo oogi kawutiwaajo jero.
17
Lomba kambaa ka kuuro
weleqeqeya mo wasiro koma horo oomambaajo ijoroti, iino yooono kema jero
mogi, Iwoi kuuya mozozogodaboroni eja. Kawaajo mono saano kawu.
18
Kae
iijoroto, ii moma yoono korebore kanai iwoi tosiano mondo togogi. Eja mutuyano
jero, Nii molale mo sewaa mewetiwaajo iikano kema iimambaajo moje. Iikano
somogo nonja. Kawaajo saano kema ijona mende moma boli nomba.
19
Eja mono
jero, Nii bulmakao ejia 10 sewagia meweti, ii qaqano somogowe kino horogi kema
gawo batogo menjagomaa. Iikano somogo nonjiwaajo saano ijona mende moma
boli nomba.
20
Mono toroqe kokae jero, Nii emba woranda koi sewaa
mewetiwaajo kamambaajo amamaaje.
21
Kae jegi weleqeqeno eleema eja poa buju ii ijoro. Ijoro moma uuta gere jero
weleqeqeya kokae je koto muro, Gii mono alanza qenjaaro sombeno ano kanano
kema ejemba kamaaqeqeta, wanaya, kana borogia riiriita, jaagoo ano loko ejemba ii
mono uuana lomba miri uutano koi kawu.
22
Je koto murotiwaa so andaboro ka
kokae ijoro, Pona, je koto nonjaiwaa so anjento, du tintia mombo kaaiadee
raja.
23
Kae ijoro eja pono jero, Gii mono rooqeqe ano kuugiano kema ejemba
rama kenjuti, ii kapara koma kuu oona lomba miri uutano kouma saa qewu.
24
Niino
kokae iijowe mobu: Ejemba wala koma horo oomambaajo jeweti, iyooonoga
mono noo lombano mende kouma nembanene ne naaa mobaa. Kia.
Jiisaswaa gowoko laaligowaa kania
Mat 10.37-38
25
Jiisasno keno ejemba tuulelembe yoono otaa kegi eleema kokae iijoro,
26
Mono niwo ka laligomanje nii gogoraage ama noma nemumaa, embameria,
daremua, naambeeta ano iyaaa laaligoya kaaagadee jege ama jopagokeji, iino mono
noo gowokona koloomambaajo amamaawaa.
27
Sisigia megi mono nii notaa
siimbobolo moma maripoono komumambaajo mende jojoriwaati, iino mono noo
gowokona koloomambaajo amamaawaa.
28
Ooonoga mono miri koriga memambaajo moji ee, iino mono wala kamaa
rama monea miri medaborowaatiwaa so kolooja me qaagoti, iikawaa kania gosi iima
kotowaa.
29
Kae mende ama miri tandoya komoma medaboromambaajo kotikotiiya
mende e muro mesaoro ee nano ejemba kuuya ii iima kanai je mepaqepae ama
mububo.
30
Kae ama mu kokae jewubo, Eja ii kanai miria meroto, ii
medaboromambaajo mende kotiiro. Iikawaa so gii Jiisas otaawaa me qaagoti, ii tororo
gosi moma kotowa. Kia.
31
Jiisasno qaa ii toroqe kokae jero, Kaaagadee ki eja po mono ki mombo
aro qe Manja qewoa, je nomae ambaa? Iino uulaawogadee kere mende ama
mubaato, wala jawiuruta horo oono ajoroo rama qambamamba qaa kokae ami
mobuya, Ananaano ejaurunana 10,000 laligojo ano leege kereurunana ii 20,000 laligoju.
Eja pogiano ii uuama kagi iiima saano kotii uuwoa me qaago?
32
Mende
kotiiwoa, jewuti ee, iino kere kino korigano karo iikanondee jotamemeuruta wasi
oono iwaano kema luae qewombaajo gejanono ami mobuya.
33
Kaaagadee
ooonoga mono iwoi kuuya e muji, ii jegea ambaati, iino mono noo gowokona
koloomambaajo amamaawaa. Kawaajo mono niiga jegea noogi sokombaa. Kia.
26
koloomambaajo amamaawaa. Kawaajo mono niiga jegea noogi sokombaa. Kia.
26
Mat 10.37 27 Mat 10.38; 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23 Mat 10.37 27 Mat 10.38; 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23
Sii naaa qaa ii iwoi omaya totoo.
Mat 5.13; Maak 9.50
34
Sii ii awaa koloojato, siia mesaowaati ee, ii mono nomae meagoni mombo
siiawo koloonaga?
35
Kikisi omaya ii balo kelegawo koloowaatiwaajo me kululuu
isombaso amakejonto, sii naaa qaa ii iwoi mombaajo mende sokombaa. Qaago! Ii
mono ee namono gilini keme ee toontoo ewaa. (Gii kaaiadee noo gowokona
koloo batuyano koto nomesaowagati ee, mono iwoi omaya koloowaga.) Mono
gejiawo laligoji ee, iino mono qaa ii moma kotowa. Kia.
Luuk Luuk
<<
14 14
>>
14:6: 5 Mat 12.11
14:14: 8-10 Gba 25.6-7
14:14: 11 Mat 23.12; Luuk 18.14
14:33: 26 Mat 10.37
14:33: 27 Mat 10.38; 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
15 15
>>
15
Mat 18.12-14
1
Takis tiliqili ama megiti ano sigisogo ejemba tosaaa ii jaasoogoyano Jiisaswaa
Bua qaaya mobombaajo kagi.
2
Kae kagito, Farisii ano Kana qaawaa boi yoono
Jiisaswaajo uugia boliro indi-unduru qaa kokae jegi, Eja kano sigisogo ejemba
uuama yoowo rama nene neja.
3
Kae jegitiwaajo Jiisasno sareqaa mo kokae
iijoro,
4
Ooonoga mombaa lamauruta 100 laligogi yooonoga mono soo jijau keno
toyano nomae ambaa? Iino mono 99 ii balo qararakokoano oomesao kema
motoogo jijau kenoti, iikawaajo mogama kema laligo mokolooro tegowaa.
5
Mokoloo uukoisoro ama sawiano ama bosima kawaa.
6
Mirino ka alauruta ano
tosaaa kosere laligojuti, ii ooono ajoroogi kokae iijowaa, Lamana sooroti, ii
mokoloojeatiwaajo mono kagi niwo korisoro amboa
7
Iikawaa so sigisogo eja motoogono uuta meleembaati, iwaajo Siwe gomano
korisoro somata koloowaa. Ejemba 99 iyagiaa jaagiano solaa dindia koloo uugia
meleembombaajo mende moma laligojuti, iyooojo korisoro kaaa mende koloowaa.
Kia.
1-2 Luuk 5.29-30
Kia.
1-2 Luuk 5.29-30
Mone kota soorotiwaa sareqaa
8
Kaaagadee emba mono silwa mone kota 10 me laligoro yooonoga
motoogono keme sooro nomae ambaa? Iino mono kiwa ootiri kapara koma miri
usuma mogambaa. Mogama laligo mokolooro tegowaa.
9
Ii mokoloo emba alauruta
ano emba tosaaa kosere laligojuti, ii ooono ajoroogi kokae iijowaa, Noono silwa
mone kota motoogono sooroti, ii mokoloojeatiwaajo mono kagi niwo korisoro
amboa.
10
Iikawaa so niino kokae iijowe mobu: Sigisogo ejemba mono uuta
meleeno Anutuwaa gajobauruta yoono iwaajo korisoro uuta ambuya. Kia.
Qewolo ejano uugonja ama uuta meleeno.
11
Jiisasno toroqe kokae jero, Eja mombaa merawoita woi laligori.
12
Kogano
maaajo kokae ijoro, Amana, gii mono mone esuhinaga mendeema bakaya nomba.
Kae ijoro magarano ilawoilaya kuuya sogarano mendeema orono.
13
Ii orono meria
melaano goma boria woi karoo laligo hina iwoiya kuuya ii kololoo me kantri moge
keno. Iikano kema iyaaa jaajaa kana somata emba yoowo bao kasu kaaa pagama
laaligo laligo mone hinaya gilidabororo.
14
Iwoi kuuya gilidabororo bodi somata koloo balo kuuya ii sokono. Iino kamba
kano kanai tapekokoro koloo memeqemea ama amamaaro.
15
Amamaa kantri iikawaa
toya mombaano kema gawombaajo qisi muro wasiro iwaa bao sopano keme bao
galegiaga laligoro.
16
Iikano laligoro bao yoono sako kota negi iima Saano ii newe
tomena sokonaga, jeroto, ii kaaagadee mono mende muro.
17
Kae laligo uuta tooro kokae jero, Manaa gawo ejemba naa afaaa yoono
gawo megi sewaa oono nene ne timbirigo laligojuto, niino kokano kokorara bodi
laligo komumambaajo anje.
18
Nii mono waama manaano eleema kema kokae
ijomaa, Ama, nii sigisogo ama iikano gii ano Siwe Toya qaagara qotogo qagara me
boliwe.
19
Kawaajo giino mombo noojo Merana, jewagatiwaa so mende kolooje. Gii
saano jena weleqeqega mo koloomaa.
20
Kae je waama maaano keno. Kema miri dodowiro maano korikori endu
nama iiro karo bata pororogoro iima koboo esuagadee qiqigo kema kema aroyano
giliro kemero buuta kito ne Merana, oowe oowe! jero.
21
Kae anoto, meriano ijoro,
Mana, nii sigisogo ama iikano gii ano Siwe Toya qaagara qotogo qagara me
boliwe. Kawaajo giino mombo noojo Merana, jewagatiwaa so mende kolooje.
22
Kae ijoro maano iikanondee weleqeqeuruta kokae iijoro, Oo mono
uulaawo maleku akadamuyawo mo me ka mouma mubu. Ilawage aroyano koma
menjerego mu kana esu kaniano mouma mubu.
23
Kaaagadee sopano kema
bulmakao doa kelegawo mo me ka qe oogi ne korisoro amboa.
24
Merana koi
komu tagoroti, iino mono mombo gbili kaja. Iino mono soorogo Anutuno mombo
mokolooro asugija. Kae iijoro kanai korisoro agi.
25
Korisoro agito, datano gawono laligo eleema miri dodowi kano rii gbawe
qama oro aisoogiti, iikawaa otoa moro.
26
Ii moma wele mera mo qaro karo Ii
nomaembaajo anju? je qisi muro.
27
Qisi muro kokae ijoro, Kogano luluukota
eleema karo magano ii mombo aali ba koma mu iikawaajo iijoro bulmakao doa
kelegawo qe oo aisooju.
28
Kae ijoro iria soono mirino umambaajo togoro. Togoroto, maano ii moma
seleege kamaa uuluae qaa bonjoano je me loori muro.
29
Me loori muroto, iino
meleema kokae ijoro, Mana, niino gbani mamaga welega qe laligo jekootoga
kamba mono mende uugu laligoweto, kile giino kamba mono meme (noni)
melaa mo alauruna yoowo korisoro ambombaajo mende nona.
30
Mende nonato,
meraga koi kano kana somata emba yoowo laligo mone hinaga tiwilaa kouro giino
mono iwaajo ama iijona bulmakao doa kelegawo qe ooju.
31
Ijoro maano kokae meleema jero, Merana, gii kamba so neenawo
laligokeja. Kawaajo neenaa buana kuuya ii mono goo buaga kaagadee kolooja.
32
Kaagadee koloojato, koga koi kano komu tagoroto, mombo gbili eleema kaja. Iino
soodabororoto, Anutuno ii mombo mokolooja. Kawaajo keteda koi nene korisoro ani
sokonja. Kia.
Luuk Luuk
<<
15 15
>>
15:7: 1-2 Luuk 5.29-30
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
16 16
>>
16
Esuhina gale tiliqiliawowaa sareqaa
1
Jiisasno gowokouruta qaa mo kokae iijoro mogi, Eja qabuayawo mombaa
esuhina galea mo laligoro. Tosiano ka eja qabuayawo ii qaa kiisa ijogi, Iino
goono mone hinaga kondeema tondu gili laligoja.
2
Ii moma gale ii jero karo je muro,
Nii goojo bua bologa jegi moje. Gii noo miri ano esuhinana mombo gale
kombagatiwaa so mende kolooja. Kawaajo ii nomae gale koma laligona, iikawaa
lopoya je asari nomba.
3
Kae jero uutano kokae romogoro, Miri toyano
galekoko gawona nuano nomae amaamae? Esuna mende sokonjiwaajo balo
osomambaajo amamaaje ano jejewelenwele eja laligomambaajo gamuna moje.
4
Iino
galekoko gawona nuambaati, niino kamba iikano nomae ambe tosiano mirigiano
koma horo kala koma nombuyaga? Ahaa! Kana mo romogoje.
5
Kae je ejemba toyano tosa ama oonoti, ii kuuya aa aa horo oono kagi.
Mutuyano karo ii kokae ijoro, Tonaano tosa goono dawi eja?
6
Kae qisiro jero, Oil
dram 100 mewe. Kae jero kokae meleeno, Gii tosa papiaga me koi rama uulaawo
utego 50 oona ewa.
7
Kae je eja mo qisi muro, Ano gii? Goono tosa dawi eja?
Qisiro kokae jero, Wiit flaua ii 21,000 kilogrammewe. Kae jero ijoro, Gii tosa papiaga
me iikano 16,800 kilogramkae oona ewa.
8
Kae kolooro miri toyano moma jeqeeago qaa kokae jero, Galenano tiliqili
qagano iwoi anoti, ii momakooto awaa qendeenja. Po Jiisasno sundu kae je
toroqe jero, Pagamambaa nanameme otaakejuti, iyooo momakootogia ii ejemba
tosaaa kete laligojuti, ii tiliqili ama oombutiwaa so ejato, Anutuwaa asasagano laligojuti,
yooo momakootogia ii iikawaa baatano kolooja.
9
Kawaajo kokae jewe mogi: Tosiano balombaa mone hinano ejemba tiligo
oomakejuto, oono mono iikano me alaurugia mokoloo oombu. Ii mokoloo
oogi balombaa iwoino qaombaati, Anutuno mono kamba iikano koma horo oono
laaligo kombombaaa gomano keuma tetegoya qaa laligowu.
10
Mono iwoi melaada me kapara koma tororo gale konji, iino mono iwoi
somata kaaagadee tororo gale kombaa. Mono iwoi melaada gale koma gijigaju anji,
iino mono iwoi somata ii kaaagadee gale kombaatiwaajo jeni gijigaju ambaa.
11
Balombaa mone hinaya borogiano agi ii ponda mende gale kogi hoa mende
kolooroti ee, mono mono iwoi buaya uuta hoa ii borogiano mende ambaa.
12
Oo
tosaaa yooono iwoi ii ponda mende gale kogi hoa mende kolooroti ee, ooagiaa
uugiaa bua hoa ii morono mo oonaga?
13
Weleqeqe mono po woi wele qe oromambaajo amamaakeja. Mono
kae amambaajo moji, iino mono mo kazi ama mu mo uutano jopagowaa.
Mombaano qokotaa mo jejewili ama mubaa. Kawaajo oono Anutu ano mone hina
ii mindiri wele qe orombombaajo amamaawu. Kia.
13 Mat 6.24
ii mindiri wele qe orombombaajo amamaawu. Kia.
13 Mat 6.24
Monembaa uugere ambubotiwaa qambamamba qaa
Mat 11.12-13, 5.31-32; Maak 10.11-12
14
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono monembaa naa mamaga e oono
laligogitiwaajo Jiisasno qaa kuuya ii jeroti, ii moma jaa kuma mepaego mugi.
15
Mepaego mugi kokae iijoro, Farisii oono mono ejemba jaagiano solaa kaaa
qendeema oombombaajo geriawo amakejuto, Anutuno uugiaa kania moma
kotodaboroja. Ejemba jaagiano iwoi mombaajo mogi uuta kolooji, ii Anutuno iiro
arokuukuuyawo kolookeja.
16
Bentotombaa kania ii Mooseswaano Kana qaano ano gejatootoo ejemba yooo
Buju Tereno oogi weego laligo waani Jono asugi hoa asugano iisaano. Kamba
iikanoa kanai qaa ii je sei Anutuwaa bentotono keubutiwaajo ejemba uugia
kuukejo. Ejemba kuuyano mono janjari rii kapara koma bentoto iikawaa uutano
keubombaajo amakeju.
17
Siwe balono goro qewaotiwaa so anjaoto, Kana qaawaa tere
jimbolaa motoogo ii kamba moge mende totoo aliwaa. Kia.
18
Eja mono embia mesao emba mo mewaati, iino mono olokalu ambaa. Eja
mono emba loyano mesaoroti, ii mewaati, iino mono kaaagadee olokalu ambaa.
Kia.
16 Mat 11.12-13 17 Mat 5.18 18 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
Kia.
16 Mat 11.12-13 17 Mat 5.18 18 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
Eja qaqabuayawo ano Lazarus
19
Eja qabuayawo mo laligoro. Iino opo maleku nezogbala osoga akadamuyawo
mouma laligo kamba so nekorisoro ama siiseweweya qaa laligoro.
20
Kae laligoroto,
iwaa miri naguya kosiano eja wanaya mo qata Lazarus e laligoro. Wiji nombono selia
so koma raro.
21
Wosoya ano gbadono e eja po qereweaa nene dunoga nene kera
reemoa kamaaro ii nemambaajo moro. Moma ero kasu yoono kouma wiji nomboa
bojo laligogi.
22
Kae laligo wanaya iino komuro. Komuro Siwe gajoba yoono wama uma
oyaboya gomano agi Aabrahambaa kooroano raro. Eja qabuayawo iino
kaaiadee komuro ro kogi.
23
Ro kogi koomuwaa senjo gomano kemero je
sorogoro siimbobolo somata moma uuro uro Lazarus Aabrahambaa kooroano
korigano endu raro iriiro.
24
Iriima silama qama jero, Oo amana Aabraham, mono wosoga
moma nomba. Nii gere bolano nooro kokano koajili uuta moma nanje. Kawaajo
mono Lazarus wasina kema koso susuyano apuno qeesaa ka neselanano moriro
olomoowa.
25
Kae jeroto, Aabrahamno meleeno, Merana, mono koi romogona keno. Giino
namono laaligo korisoroyawo mono laligona tegoroto, Lazarusno namono laaligoya
qenjemanje ama laligoro. Kae laligoroto, kamba kokaamba ulukole ama muni
rajato, giino siimbobolo moma koajili qagano nanja.
26
Kae laligojo ano toroqe
kokae jeje: Anutuno nono ano oo batunanano mendeema jawo ama kotiiro eja.
Kawaajo tosiano jawo qisigo nonoonoga ooono koubombaajo mobuyaga, ii mono
amamaawuya. Kaaagadee leege endu laligojuti, oono kaaagadee nonoono
koubombaajo osiwuya.
27
Kae jero kokae ijoro, Amana, kae kolooro kokae welema
gonje: Giino mono Lazarus wasina manaa mirino kemba.
28
Miri iikano daremuuruna
5 laligojuti, iyoono kaaiadee senjo goma koi kano kamaa siimbobolo somata
mobubo. Kawaajo mono jena kema gejatootoo qaa iijoro mobu.
29
Kae welenoto, Aabrahamno jero, Qaago! Mooseswaa Kana qaa ano gejatootoo
ejemba yooono Buju Tere ii yooo buaga eja. Qaa ii mono geja ama mobu!
30
Kae
jero kokae jero, Oo ama Aabraham, kae qaagoto, koomuya nonoonoga mono
yooono kenagati ee, yoono mono uugia meleembuyaga.
31
Jero Aabrahamno
kokae ijoro, Yoono Mooses ano gejatootoo ejemba yooo qaawaajo geja mende
anjuti ee, kaaiadee koomuya nonoonoga mono waama qaa jenagati ee, iyoono
mono kile Anutu mende moma laari mubuyaga. Kia.
Luuk Luuk
<<
16 16
>>
16:13: 13 Mat 6.24
16:18: 16 Mat 11.12-13
16:18: 17 Mat 5.18
16:18: 18 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
17 17
>>
17
Mat 18.6-7, 21-22; Maak 9.42
1
Jiisasno gowokouruta qaa kokae iijoro, Bologaa siipatitiano mono afaakota
kolookeja. Mono siipatiti ago komambaajo amamaakejato, mo morono tosaaa
kogoro ama oono sigisogo ambuti, iwaajo mono terego Yei! qama
wanjinjigoje. Siimbobolo uutano mono iwaa qagano ubaa.
2
Iino ejemba melaa
iyooonoga mo kogoro ama muro sigisogo ambaati, eja iikano mono lombo uuta
mokoloowaa. Anutuno lombo iikawaa iroa nomae muro soyano koloonaga? Kemu
kowonji aroyano somogo kowe biiwiano giligi kemenagati, iikano mono afaakota
koloonaga.
3
Kawaajo mono ooagia galegia me ao laligowu. Alaga mono sigisogo
anji, ii mono je mindigo muba. Je mindigo muna moma boli ao wosoya mobaati
ee, gii mono sigisogoya mesao muba.
4
Wee mombaa uutano sigisogo 7 ama
boli goma ambea 7 goono eleema kokae jewaa, Alana, nii sigisogo anjeiwaajo
moma boli aoje. Kae jewaati ee, gii mono sigisogoya ii mesao muba. Kae.
3
moma boli aoje. Kae jewaati ee, gii mono sigisogoya ii mesao muba. Kae.
3
Mat 18.15 Mat 18.15
Momalaariwaa hoa ii ku-usuawo.
Mat 17.20; 21.21; Maak 11.23
5
Aposol yoono Pombaajo jegi, Momalaarinana mono toroqe me kotiiwa.
6
Kae jegi Pono meleeno, Momalaarigiaa hoa ii nejo kotaa so enagati ee, oono
saano numuzu gere
*Jiisasno mulberi gere mo qendeeno. Gere ii numuzu kaaaga, kota
saano numuzu gere
*Jiisasno mulberi gere mo qendeeno. Gere ii numuzu kaaaga, kota
kowororo kota kaaa neneyaga.
koi kawaajo kokae je kotowuyaga, Gii mono tiigawo
kowororo kota kaaa neneyaga.
koi kawaajo kokae je kotowuyaga, Gii mono tiigawo
joloma waama lugu koweno keme geega komoma ao namba. Kae je moma laarigi
gere iikano mono qaagia te kombaa. Kia.
Weleqeqe awaa ii nomae?
7
Ooonoga mombaa gawo ejano bulmakao me gawono kema kino hororo
balo mosombaa me lama galegiaga laligowaa. Laligo mirino kouro iikano toyano
kokae jero mobaa me qaago, Gii mono mirino kouma rama nenega newa.
8
Kae
qaago! Iino mono kokae jewaa: Gii mono apu ari meago ao gomantiiaa nenena oo
ama nona nemaa. Kawaa gematano geegaa nenega oo newa.
9
Kae je koto muro
gawo ejiano jerotiwaa so gawoa medabororo sokono galeano kawaajo mepesee
mubaa me qaago? Qaago!
10
Ooo kanagia ii kaaiadee eja. Galegiano iwoi kuuya je
koto oonoti, oo ii andaboro kano mono kokae jewu, Nono gawo ejemba tooa
laligojo. Galenanano iwoiwaajo jeroti, mono iigadee me kajoiwaajo mepemepesee
mogambombaajo amamaajo. Kia.
Jiisasno eja 10 selegia me solaaniro.
11
Jiisasno Jerusalemsitino kemambaajo Galili ano Samaria prowins woi yoroo
batugarano kana eroti, iikano keno.
12
Kanano kema goma mono keuro eja 10 selegia
manimbayawo yoono mokoloo iima korikori endu nagi.
13
Nama kotakota qama silama
jegi, Somatanana Jiisas, mono kiakomu nonomba!
14
Qama jegi iiima kokae iijoro mogi, Oo mono jigo gawo gale yooono
kema selegia qendeema oombu. Kae iijoro te koma kanano kegi selegiano iikano
solaani awaa kolooro.
15
Awaa kolooroto, 10 yooonoga mono selia solaaniro iima
eleema ka Anutu kotakotagadee qama mepeseero.
16
Mepesee Jiisaswaa kaniano
keme usugo simi kuma Dagise! jero. Eja ii Samaria ejaga. Juuda yoono Samaria
prowinswaa ejemba yooojo mogi kamaaqeqeta kolooro laligogi.
17
Dagise jero Jiisasno meleema ijoro, Ii saano anjanto, eja kuuya 10 ooo
selegiano mono solaanidabororo me? Eja 9 yoono mono dae laligoju?
18
Eja wabaya
giino geegodee eleema ka Anutu mepeseejanto, eja 9 yoono mono kema lolomoni
kenju.
19
Kae je kokae ijoro moro, Momalaarigano mono me qeago gonja.
Kawaajo saano waama kemba. Kia.
14 Lew 14.1-32
Kawaajo saano waama kemba. Kia.
14 Lew 14.1-32
Anutuwaa bentotoa ii nomae koloowaa?
Mat 24.23-28, 37-41
20
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono Jiisas kokae qisi mu jegi,
Anutuwaa bentoto ii mono naa kambano asugiwaa? Jegi moma meleema kokae jero,
Anutuwaa bentotoano mono jaananano iibombaa so mende asugiwaa.
21
Mobu!
Anutuwaa bentotoa ii batugiano uugiano asugi eja. Kawaajo ii kokano me
endukano eji, kae jewombaajo amamaakejo.
22
Jiisasno gowokouruta kokae iijoro mogi, Kanage kamba mo ka kuuwaati,
iikano Siwe gomambaa Eja hoaa gawo meme weea yooonoga mo iibombaa siia
mobuto, ii mombo iibombaajo amamaawuya.
23
Kamba iikano kokae jegi mobu,
Mobu! Hamoqeqe Toyano mono endu laligoja. Mobu! Mono koi asugija. Kaa kaa
jegi ii iibombaajo iikano uulaawo mende lugu kembu.
24
Ii kokaembaajo: Siwe
gomambaa Eja hoano mombo kawaati, kamba ii oobiliwaa so kokae koloowaa: Ii siwe
leegega uulaawo bilisik ama asari leege sokoma kenji, iino mono iikawaa so asugiwaa.
25
Kanage kae koloowaato, wala ejemba kamba kokaamba namono laligojuti, iyoono
eja ii yakari gema qe mugi siimbobolo somata mobaa.
26
Wala eeano Nooawaa kambaano ejembano laaligogia qemasologe qagano
laligo tiwilaagiti, iikawaa so mono Siwe gomambaa Eja hoano mombo kawaatiwaa
kambaano kaaagadee asugiwaa.
27
Nooawaa kambaano nene lomba ama apu kotiga
ne embaqemba sewaaa agi kema karo agimi aogi. Nanameme kae ama me
qemasologe laligogi Nooano wago uutano uroti, wee iikano tegoro. Tegoro apu
gboulu somatano ka ejemba qaa ro koma oono apu nemoto komugi.
28
Lootwaa kambaano kaaagadee qemasologe laligogi kaaiadee kolooro.
Ejembano nene lomba ama apu gisi ne gawo koma komoma jigo mirigia me qetego
nene sii miri ama iwoi sewaa mewutiwaajo agi iwoi tosia sewaa me laligokegi.
29
Kae ama me laligogito, Lootno Sodom goma mesao keno wee iikanondee gere
ano jamo qara geriawo ii mono ko kaaa sombinoga kamaa ejemba jinoa qaa oooro
komugi.
30
Kanage Siwe gomambaa Eja hoano mombo asugiwaati, kamba iikano
ejembano kaaiadee qemasologe ama laligo tiwilaawuya.
31
Wee iikano sombeno laligowaati, iino mono hina iwoiya memambaajo miri
uutano mende uba me gawono kema laligowaati, iino mono kaaiadee miriano mende
eleema kawa.
32
Loot embiano meleema gematano uu komu jamo karanja kolooroti,
mono ii romogowu.
33
Mono laaligoya siiseweweya qaa iyaaajo ago koma iyaaa
jaajaa laligomambaajo moji, iwaa laaligoyano mono soowaato, mono laaligoya noojo
ama qeleema mesaowaati, iino mono laaligo hoaa kania mokoloo oyaboya laligowaa.
34
Niino kokae iijowe mobu: gomantiia iikano eja woi duno motoo ewaoti,
iyoroonoga mo wama mo mesaowuya.
35
Kaaagadee emba woi ii motoo tawe
orasi rabaoti, iyoroonoga mo wama mo mesaowuya.
36
(Eja woi nene gawono
laligowaoti, iyoroonoga mo wama mo mesaowuya.)
37
Jiisasno kae jero gowokourutano meleema ijogi, Oo Po, ii dakano koloowaa?
Kae ijogi kokae iijoro mogi, Oro gisagano moge baage ero mambokararano
mono iikano horo ajorookejuti, mono iikawaa so koloowaa. Kia.
26 Jen 6.5-8 27
mono iikano horo ajorookejuti, mono iikawaa so koloowaa. Kia.
26 Jen 6.5-8 27
Jen 7.6-24 28-29 Jen 18.2019.25 33 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.25; Luuk 9.24; Jon Jen 7.6-24 28-29 Jen 18.2019.25 33 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.25; Luuk 9.24; Jon
12.25 12.25
Luuk Luuk
<<
17 17
>>
17:4: 3 Mat 18.15
*17:6: Jiisasno mulberi gere mo qendeeno. Gere ii numuzu kaaaga, kota kowororo kota kaaa neneyaga.
17:19: 14 Lew 14.1-32
17:37: 26 Jen 6.5-8
17:37: 27 Jen 7.6-24
17:37: 28-29 Jen 18.2019.25
17:37: 33 Mat 10.39; 16.25; Maak 8.25; Luuk 9.24; Jon 12.25
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
18 18
>>
18
Malono kapara koma weleno eja somatano ilaaro.
1
Oo mono kamba so Anutu qama kooli qelokoli mende ama laligowu. Jiisasno
kae je iikawaa sareqaaya kokae iijoro mogi,
2
Tao mono qaa jenteego eja mo
laligoro. Iino ejemba yoono qaa je mubutiwaajo gamuya mende moma iyaaa jaajaa
laligo Anutuwaa jeta uugumambotiwaajo toroko mende moro.
3
Tao kano malo emba
mo laligoro. Iino suula qaa jenteego eja iikano kema kokae je laligoro, Mono
niwo agowowo anjiwaajo giino mono ilaa nonaga.
4
Kae jero kamba koriga ii moma gema qe laligoroto, kanage uutano kokae
jero, Niino ejemba yooo qaagiaajo gamuna mende moma neenaa jaajaa laligo
Anutuwaa jeta uugumambotiwaajo toroko mende momakeje.
5
Kae laligojento, malo koi
kano mono qaasoso ponda je noma kakejiwaajo mojona tiiro saano ilaa mube
qaaya tegowaa. Mende ilaa mubenagati ee, iino mono kanasoso karo mojotiitiiya
momambo.
6
Pono sundu ii medaboro jero, Jenteego eja doogoyano qaa jeroti, mono
iikawaajo geja ama kania romogowu.
7
Anutuno ejemba iyaaajo meweego oonoti,
iyoono gomantiia asasaga ilaa oombaatiwaajo qama kooligi Anutuno mono yooo
qaagia gosi je tegoro awaa koloowu. Ilaa oomambaajo je silemale mende ama
kamba mende konjoratiro ubaa. Ii qaago totoo!
8
Niino kokae iijowe mogi: Anutuno
mono kamba mende koriro qaagia gosi je tegoro awaa koloowuya. Mono alanza ilaa
oomakejato, ii kile Siwe gomambaa Eja hoano eleema ka ejemba gosi oombaati,
kamba iikano momalaari hoa mokoloowaa me qaago? Kia.
Farisii ano takis meme yoroo qamakooligara
9
Ejemba tosiano iyagiaajo mogi uro solaa dindia koloojo je tosaaa mogi
kamaaqeqeta kolooro. Jiisasno ii iiima sareqaa mo kokae iijoro mogi,
10
Eja
woiyano jiwowo jigono uma qama kooliri. Mono Farisii ano mono takis meme
ejaga.
11
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) iino nama aodee kokae qama kooliro,
Oo Anutu, ejemba tosiano uugia dogoro kalugo serowili amakejuti, nii ii kaaa mende
laligoje me takis meme endu nanji, nii iwaa so kaaagadee mende laligoje. Kawaajo
dagise je gonje.
12
Niino sonda so somaa woi nenewaa sigi laligokeje. Niino
mone hinana kuuya mendeema 10:noga motoogo Anutuwaa buaya qekeje.
13
Kae qama kooliroto, takis meme iino wagoa mono nama Siweno eu
uumambaajo gamuya moma boriano jaaya esuu kokae qama kooliro, Oo Anutu,
sigisogo eja nii mono kiakomu nomba.
14
Niino kokae iijowe mobu: Iino mono
Anutuwaa jaano solaani miriano eleenoto, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) iino
kae qaago. Dae yoono iyagiaa uugia me ubuti, Anutuno mono ii kuuya me
kamaa oombaato, mono iyaaa uuta me kamaawaati, Anutuno mono ii me uma
mubaa. Kia.
14 Mat 23.12; Luuk 14.11
mubaa. Kia.
14 Mat 23.12; Luuk 14.11
Mat 19.13-15; Maak 10.13-16
15
Ejemba tosiano merabora busubuusu kaaagadee uuama Jiisasno boriano
oosiri oombaatiwaajo iwaano kagi. Kagito, gowoko yoono ii iima je qotogo
oogi.
16
Kae agito, Jiisasno merabora ii koma horo oono kagi kokae jero,
Merabora melaa ii saano oomesaogi noono kawu. Anutuno ejemba kaaa ii bentotoa
bua qe oombaa. Kawaajo ii mende somogo oombu.
17
Niino qaa hoa mo
kokae iijowe mobu: Mono Anutuwaa bentotoa ii merabora kaaa bua mende qe
aowaati, iino mono iikawaa uutano keumambaajo amamaawaa. Kia.
Mat 19.16-30; Maak 10.17-31
18
Galekoko eja mono Jiisaswaano ka kokae qisi muro, Boi awaa, niino
mono nomae ama laaligo kombombaa bua qe aowenaga?
19
Qisi muro kokae ijoro, Gii noojo Boi awaa, ii naambaajo jeja? Anutu
motoogono awaa kolooja. Eja mono ii kaaa awaa mende kolooja.
20
Gii jojopa qaa
koi modaboroja: Serowili mono mende amba. Mo mono mende qena komuwa. Iwoi
mono yogoro mende mewa. Mo jenokuukuu mono mende ama muba. Nemumaga
mono goda qe oromakeba.
21
Kae jeroto, galekoko ejano kokae ijoro, Ii kuuya mono gbaworonanoga
te koma laligo waabe.
22
Ijoro Jiisasno moma kokae ijoro, Gii tani motoogono
amamaaja: Gii mono kema esuhinaga kuuya sewaa mewutiwaajo ana mone karo
mendeema ejemba wanaya oomba. Kae ana esuhinaga somata (maa sua, milyon kina
kaaa) ii Siwe gomano e gombaa. Kae ama nii notaa kawa.
23
Kae ijoroto, eja iikano
kindimbiri laligorotiwaajo ama qaa ii moma wosobiri mokoloo jaaya bosoleero ee
mesao keno.
24
Wosobiri mokolooro Jiisasno ii iima kokae jero, Yei! Ejemba mone hinagiawo
yoono Anutuwaa bentotono keubombaajo bimoo kupukapa ambuya.
25
Ii kokae je
asarimaa: Oro somata kamel ii sosoro ootano saano mende keubaa. Iikawaa so ejemba
qabuagiawo yoono Anutuwaa bentoto uutano keubombaajo bimoo osiwuya.
26
Qaa ii jeroti, iyoono kokae jegi, Oopopoo! Ejemba morono mono Siwewaa
bua koloonaga?
27
Kae jegi kokae meleeno, Ejembano ii agobato me amamaa
osikejuto, Anutuno mono iwoi kuuya saano amakeja. Iino iwoi mo ama
memambaajo mende amamaa osikeja.
20 Eks 20.12-16; Dut 5.16-20
memambaajo mende amamaa osikeja.
20 Eks 20.12-16; Dut 5.16-20
28
Piitono qaa ii moma meleema kokae jero, Moba, nonono mono miri balonana
mesao gii gotaa kani.
29
Kae jero Jiisasno kokae iijoro, Niino qaa hoa mo
kokae iijowe mobu: Mono Anutuwaa bentotoaajo ama iwoi mo mesaoroti, -ii miri
baloa, embameria, daremua me nemumaa -ii oomesaoro
30
Anutuno mono kitia
toroqe uugu tawaya meleema muro ii namowaa laaligono mewaa ano laaligo
kanageano laaligo kombombaa tetegoya qaa bua qe ao laligowaa.
Jiisasno komuwaatiwaa qaaya jero karoo kolooro.
Mat 20.17-19; Maak 10.32-34
31
Jiisasno gowokouruta 12 ii horo oono kagi kokae iijoro, Mobu, nono
Jerusalem uboa. Gejatootoo ejembano Siwe gomambaa Eja hoaajo qaa kuuya oogiti, ii
mono hoawo koloodaborowaa.
32
Mono ii memelolo me muro waba gawman yooo
borogiano kemebaa. Yoono jejewili ama mepaego qaa tokorokota je mu sulaapa
qewuya.
33
Sulaapa qe ooli waayawono ooti talugo qegi komuwaa. Komu wee
karoo kolooro koomunoga waabaa.
34
Kae iijoroto, gowoko yoono qaa ii mende totoo moma asarigi. Qaa iijoroti, ii
aasagoyano ero ii mende moma kotogi. Kia.
Jiisasno eja jaagoo mombaa jaaya metooro.
Mat 20.29-34; Maak 10.46-52
35
Jiisasno kema Jeriko goma dodowiro eja jaagoo mono nene mone
mubutiwaajo welema kana goraayano raro.
36
Raro ejemba tuulelembe kanano uugu
kegi otogia moma Naa iwoi kolooja? je qisi oono.
37
Qisi oono kokae jegi, Jiisas, Nazaret ejano mono kanano ka
guugumambaajo anja.
38
Jegi kokae qaro, Jiisas, Deiwidwaa gbili! Gii mono kiakomu nomba!
39
Kae qaro ejemba wala kegiti, iyoono bo rabaatiwaajo qotogo mugito, iino
kapara koma qa gigilaaro, Deiwidwaa gbili! Gii mono kiakomu nomba!
40
Qa gigilaaro Jiisasno doro ama kokae je kotoro, Ii mono boriano me
noono kawu. Je kotoro me kosere kougi kokae qisi muro,
41
Alana, gii mono naa iwoi gomaatiwaajo moja? Qisi muro ijoro, Po! Nii
jaana mombo uumambaajo moje.
42
Ijoro Jiisasno moma kokae ijoro, Mono jaaga uuwa. Momalaarigano mono me
qeago gonja.
43
Kae ijoro iikanondee jaaya tooro tororo uu Anutu mepesee Jiisas otaa
gematano keno. Ejemba kuuya yoono iwoi ii iima Anutu mepeseegi. Kia.
Luuk Luuk
<<
18 18
>>
18:14: 14 Mat 23.12; Luuk 14.11
18:27: 20 Eks 20.12-16; Dut 5.16-20
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
19 19
>>
19
Zakiusno uuta meleeno.
1
Jiisas Jeriko taono kouma koto kemambaajo ano.
2
Iikano eja mo qata Zakius
laligoro. Iino eja qabuayawo koloo takis meme yooo jotamemegiaga laligoro.
3
Iino
Jiisaswaa kaitania iimambaa siia moroto, eja torodaamombaajo ejemba tuu batugiano
nama akakari amamaaro.
4
Jiisasno koi ka nunuuguwaa, jegi moma iimambaajo
bobogari kema ejemba uuugu Sikamore gere
*Sikamore ii kowa kaaaya, kota neneyaga.
bobogari kema ejemba uuugu Sikamore gere
*Sikamore ii kowa kaaaya, kota neneyaga.
qagano uma raro.
5
Raro Jiisasno kano keuma jaayano uuro uro iima kokae ijoro,
Zakius, gii mono uulaawo kamaawa. Nii kete goo mirino kawe motoo rabota.
6
Kae jero uulaawo kamaa aisoo koma horo muro miriano keni.
7
Keni ejemba
kuuyano ii iima indi-unduru ama kokae jegi, Mono naambaajo sigisogo eja
kaaaa mirino uma raja?
8
Kae jegito, Zakiusno ejemba batugiano asugano waama nama Po kokae ijoro,
Po moba, niino tiwomalekuna biiwiano mendeema leeya ejemba wanaya yooojo
oomaa ano dae yooono ilawoila mo so uugu tiliqili ama wambeti, ii mono ambea
4:waa so toroqe meleema oomaa.
9
Kae ijoro Jiisasno iwaa kaniaajo kokae jero, Anutuno kete miri kokawaa toya
hamo qe muro letonja. Iino kaaagadee Aabrahambaa gbiliuruta yooo batugiano
laligoja.
10
Siwe gomambaa Eja hoano mono ejemba soogiti, ii mogama hamo qe
oomambaajo ama kamaaro. Kia.
10 Mat 18.11
oomambaajo ama kamaaro. Kia.
10 Mat 18.11
Mone esu 10 mendeema oonotiwaa sareqaa.
Mat 25.14-30
11
Jiisasno ka Jerusalem siti dodowi qaaya jero ejemba ii mogiti, iyoono kokae
romogogi, Anutuwaa bentotoaa hoano mono uulaawo asugiwaa. Kae
romogogitiwaajo Jiisasno sareqaa mo kokae jero,
12
Eja qabuayawo mono
kokae jero, Nii mirina mesao kantri mono korigano kembe iikano nii eja po kuu
nogi laligo eleema kamaa.
13
Kae goma korigano kemambaajo je gawo ejauruta
10 ooono kagi mone esu 10 mendeema ooma kokae iijoro, Niino kema laligo
kanage eleema kamaa. Oono kamba biiwiano mone kokano kokororo gawo
me ii me seiwu.
14
Kae je kenoto, kanagesourutano kazi ama mu kokae jegi, Nono
eja koi kano ananaano eja po koloo gale koma nonombaatiwaajo togojo. Kae je
wele eja tosaaa wasi oogi gematano kema buju ii ijogi.
15
Kae ijogito, kile kantri kenoti, iyoono ii eja po kuu mugi iyaaa prowinsno
mombo eleema karo. Ka gawo ejauruta mone esu oonoti, ii jero iwaa jaano kougi.
Motomotoo yoono kokororo gawo me mone me seigi dawi kolooroti, ii
qendeegi iimambaajo qisi oono.
16
Gawo eja mutuyano jaano kouma jero, Po,
niino mone esuga me seiwe toroqe mombo esu 10 mokoloowe.
17
Kae jero kokae ijoro, Ii awaa. Gii gawo meme eja awaga. Gii iwoi melaada
me ii kapara koma gale koma laligona seiro. Kawaajo niino tao goma 10 mindiri
goo borogano ambe iyooo galegiaga laligowa.
18
Kae ijoro gawo eja aliano jaayano
kouma kokae ijoro, Po, niino goono mone esuga me seiwe toroqe mombo esu 5
mokoloowe.
19
Kae ijoro ii kaaagadee kokae ijoro, Ii awaa. Niino tao goma 5
mindiri goo borogano ambe iyooo galegiaga laligowa.
20
Mombo mono kouma ijoro, Po iiba. Goo mone esuga koi. Ii opono esuu
lologowe ero.
21
Giino eja geriawo koloojaiwaajo ama goojo keena moma laligowe.
Gii geego hina iwoi kowino mende anati, ii kile memambaajo momakeja. Gii geego
nene kota mende komona kolooroti, iikawaa hoa ii kile koto memambaajo
momakeja.
22
Kae ijoro meleema kokae je muro, Gii gawo eja bologa. Geego qaa jejai,
niino iikawaa so gosi goma iroa meleema gomaa. Nii eja geriawo kolooje. Neeno iwoi
kowino mende ama ii memambaajo momakeje. Neeno nene kota mende komoma
iikawaa hoa ii kile koto memambaajo momakeje. Ii saano moma laligona.
23
Gii
kaniana kae momago mono naambaajo mone esuna ii benkno mende ana somariiro. Ii
kokororo gawono anagati ee, iikano mono seiro niino ka susuyawo mewenaga.
24
Kae je mu eja kosiano nagiti, ii kokae iijoro, Oo mono iwaa borianoga
mone esuya ii wama esu 10 mokolooroti, ii mubu.
25
Iijoro moma kokae ijogi, Po,
iwaano mone esu 10 ii edaboroja.
26
Kae ijogi meleema jero, Niino kokae iijowe
mobu: Ejemba iwoi e oono gawoa mekejuti, kuuya iyooojo Anutuno ii toroqe
oono seiwaato, mombaano iwoi melaada mo ero gawoa mende mekeji, Anutuno
mono ii kaaagadee wano ee toontoo laligowaa.
27
Kae jejento, kereurunano niino
eja po koloo gale koma oomaatiwaajo togogiti, ii mono uuama kagi iiima je
kotowe uugi komuwuya. Kia.
11-27 Mat 25.14-30 26 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk
kotowe uugi komuwuya. Kia.
11-27 Mat 25.14-30 26 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk
8.18 8.18
Mat 21.1-11; Maak 11.1-11; Jon 12.12-19
28
Jiisasno qaa ii jedaboro mesao Jerusalemsitino umambaajo wala keno.
29
Kema Betfage ano Betani goma woi kosogarano ka baaa qata Oil gere baaa
qamakejuti, iikano uma gowokowoita woi wasi orono. Wasi oromambaajo ama
30
kokae irijoro, Goma jaasewagarano raji, mono iikano kembao. Kema iikano
keuma dogi melaa kasano somogogi nanji, ii mokoloowao. Dogi ii dologaga, eja
mono qagano mende rarayaga. Ii mono isama me koi kawao.
31
Isani mono Ii
naambaajo isanjao? je qisi orono kokae ijowao, Ponarano iikawaajo amamaaja.
32
Kae wasi orono kema ijorotiwaa so mokoloori.
33
Mokoloo dogi melaa
isambowaajo ani toya yoono irijogi, Hei! Dogi melaa ii naambaajo isanjao?
34
Irijogi kokae meleeni, Ponarano iikawaajo amamaaja.
35
Kae meleema me
Jiisaswaano ka malekugia qetego dogi qagano tamboma jegi Jiisasno uma raro.
36
Kae rama keno ejemba tuulelembe yoono goda qe opo malekugia qetego kana
somatano tambogi.
37
Tambogi kema Jerusalem dodowi Oil gere baaaa rogano kemero gowoko tuu
kuuyano kanai aisoo agoleto kuuya ku-usu qagano mero iigiti, iikawaajoa qa
somata qama Anutu mepesee mu
38
kokae je qagi, Anutu mepeseejo. Ki Pombaa
qatano kawaati, Anutuno mono ii kotuegowa. Luaega ano qabuaga mepeseeni Siwe
eukano uja. Oowe oowe!
39
Kae qagi Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano ejemba tuu batugiano
nama kokae je mugi, Boi, mono gowokouruga je oomba.
40
Kae je mugi kokae
meleeno, Niino kokae iijowe mobu: Yoono goro nambuyagati ee, jamo yoono
mono silama qabuyaga. Kia.
38 Ond 118.26
mono silama qabuyaga. Kia.
38 Ond 118.26
41
Jiisasno Jerusalem dodowi siti ii iima saaro.
42
Saama kokae jero, Ooono luae
mono nomae koloonaga! Oo iikawaa kania wee kokano moma kotogi sokonagato,
kamba kokaamba ii jaagia mende toojiwaajo ama aasagoyano eja.
43
Iikawaa kania ii
kokae: Kamba mo ka kuuwaati, iikano kere yoono kouma kiropo kotakotano siti
koi kuu liligo leelee eu emu gba ama emboma kakasilili ama oombuya.
44
Anutuno
wambusoo koma ooono oo kamba waa ii mende moma koto telambela ama Anutu
gema qe tondu laligo koujuti, iikawaajo kere yoono kondemondee oogi miriwaa
jamo mo ii jamo mombaa qagano mende nambaato, siti koi kano mono qeqelala ewaa.
Yoono jigo mirigia kondeema meraboraurugia siti uutano laligojuti, ii uu ureewuya.
Kia.
Mat 21.12-17; Maak 11.15-19; Jon 2.13-22
45
Jiisasno qaa ii jedaboro jiwowo jigowaa toto uutano kema hina sewaa
mewutiwaajo agiti, ii kanai konjoma oono kamaagi.
46
Konjoma ooma kokae iijoro,
Aisaiano qaa mo kokae oorota eja, Noo jigonano mono qamakooli mirigiaga
koloowa. Qaa ii ejato, oo ii utegogi kikekakasilili yooo kobaa kaaa kolooja.
47
Jiisasno kamba so jiwowo jigono uma Bua qaa kuma ooma laligoro. Kae
laligoroto, jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono ajoroo kantri jigo kaunsol
yoowo ami moma kokae jegi, Ii mono nomae jeni qegi komunaga?
48
Kae jegito,
ejemba tuu somata kuuya yoono iwo qokotaa Buaya geja ama momakegi. Kawaajo
Mono nomae amboato? je kana mo mende mokoloogi. Kia.
46 Ais 56.7; Jer 7.11
Mono nomae amboato? je kana mo mende mokoloogi. Kia.
46 Ais 56.7; Jer 7.11
47 Luuk 21.37 47 Luuk 21.37
Luuk Luuk
<<
19 19
>>
*19:4: Sikamore ii kowa kaaaya, kota neneyaga.
19:10: 10 Mat 18.11
19:27: 11-27 Mat 25.14-30
19:27: 26 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk 8.18
19:40: 38 Ond 118.26
19:48: 46 Ais 56.7; Jer 7.11
19:48: 47 Luuk 21.37
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
20 20
>>
20
Mat 21.23-27; Maak 11.27-33
1
Jiisasno jiwowo jigono uma ejemba tuu kuma ooma Oligaa Bua je asari
ooma laligoro. Kamba mono kae ano jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi
yoono kantriwaa jotamemeya tosaaa yoowo Jiisaswaa jaano kougi.
2
Kouma kokae
qisi mugi, Gii koi kano iwoi anjai, ii mono morono je koto gono amakeja? Iikawaa
ku-usua ii mono morono gono? Ii mono jena mobo.
3
Qisi mugi kokae meleema oono, Niino kaaagadee qisi oombe ii meleema
nijowu.
4
Jono ejemba oomulu me ooma laligoroti, iino iikawaa ku-usua ii daekaya
mero? Siwe Toyano muro me balo toyano mugi?
5
Kae meleema oono batugiano ami moma kokae jegi, Ku-usuano
Siwenoga asugiro, kae jewoati ee, iino mono kokae jewaa, Kae kolooro oono
ii mono naambaajo mende moma laari mugi? Ii mende sokonja.
6
Kanageso kuuya
yoono Jombaajo Gejatootoo ejaga kolooja, je ii kotakota moma laari laligoju.
Kawaajo Balo ejembanoa asugiro, jewoati ee, yoono mono irigia soono
jamono nunuwuya.
7
Qaa kae gosi kokae meleegi, Ku-usuano daekaya asugiroti,
nono ii mende mojo.
8
Kae meleegi Jiisasno kokae iijoro, Kae kolooro niino kaaagadee iwoi koi
amakejeiwaa ku-usua morono nonoti, ii mende iijomaa. Kia.
Wain kasa gawo gale bologa, yooo sareqaa
Mat 21.33-46; Maak 12.1-12
9
Jiisasno kanai ejemba sareqaano kokae iijoro, Eja mono wain kasa gawo
koma komoro. Koma komoma gawo gale tosaaa mokoloo ooma jero gawoa me
hoaa bakaya iyagia me bakaya toya mubutiwaajo borogiano ano. Borogiano ama
oomesao kantri mono kema kamba koriga laligoro.
10
Laligo laligoro hoa momogorotiwaa kambaa (gbani 5) toriro kano
weleqeqeya mo wasi muro gale yooono kema wain gawo hoaa bakaya
mubutiwaajo jero. Jeroto, gawo gale yoono ii koobino qe otaagi boria bobora
eleeno.
11
Kawaa gematano wele eja mo wasi muro kenoto, ii kaaagadee koobino
qe gamu qe mu otaagi boria bobora eleeno.
12
Eleeno gawo toyano wele eja mo
mombo wasiro keno ambe karoo kolooroto, ii kaaagadee sagorogoro qe gawo sopa
seleege hagogi kemero.
13
Kae agi wain gawo toyano qaa mogama jero, Mono nomae amaato?
Neenaa komunjua merana mono wasiwe keno ii iima goda qewuya me nomae?
14
Kae je
meria wasiro kenoto, wain gawo gale yoono ii iima batugiano kokae ami moma
jegi, Iino mono borosamoyaa toya koloowaa. Ayo, ii mono qeni komuro wain kasa
gawo koi kano mono ananaa buaga koloowaa.
15
Kae je hagogi gawo seleege
kemero qegi komuro. Wain gawo toyano ii moma mono nomae ama oombaa?
16
Iino mono ao ka gawo gale ii kondeema oombaa ano gawo gale dologa
mokoloo ooma wain kasa gawoa yooo borogiano ambaa. Jiisasno sareqaa kae
iijoro moma jegi, Ii mende sokonja. Yamage (kozige)!
17
Jegito, Jiisasno ii tororo
iiima koto kokae jero, Bua Tereno qaa mo ii kokae eja,
Miri meme yoono jamo tando mo gema qe ee mesaogi raroti, iikano mono
tando kombombaa kolooro mokoloogi.
Iikano riiro mirino mono gororogo kamaa kombaa. Qaa iikawaa kania ii
nomae?
18
Kawaajo kokae jemaa: Mono tando waa iikano ritatago kamaa qewaati, ii
mono selia kotomotowaato, ae tando iikano joloma tama mombaa qagano kamaa
kombaati, ii mono kuuya qenjamenjagowaa.
19
Jiisasno kae jero Kana qaawaa boi ano jigo gawo gale yoono qaa iikawaa
kania moma asari kokae jegi, Sareqaa ii mono ananaojo jeja. Kawaajo ii kamba
iikanondee me somogowombaajo mogito, ejemba tuulelembe yooojo toroko
moma amamaagi. Kia.
9 Ais 5.1 17 Ond 118.22
moma amamaagi. Kia.
9 Ais 5.1 17 Ond 118.22
Mat 22.15-22; Maak 12.13-17
20
Juuda jotamemeya yoono Jiisaswaa jaagale megi. Kae me qaaya mo
qiwitigoro qaawaa timbino hororo gbadoo mubutiwaajo ama eja tosaaa wasi oogi
iwaano kagi. Opotoro ano gawana yooo borogiano ama mubombaajo moma Bua qaa
awaa jeje taniaa ama qisi qaayaajo geja agi.
21
Are kae ama qisi mu kokae jegi, Boi, nono goo kanaga mojo. Giino qaa
dindia je kuma nonomakeja. Giino ejemba tosaaa mende iisosoroo tosaaa mende
suree oomakejanto, so motoogono gosi nonomakeja. Kae ama Anutuwaano kana
ii qaa hoa otaa kuma nonomakeja.
22
Kawaajo nono Siisa-kimbaajo takis ama kae
Mooseswaa Kana qaa sogiwoa me qaago?
23
Kae jegito, Jiisasno agomokolo aregia moma koto kokae iijoro,
24
Saano
silwa mone mo qendeema nogi iimaa. Morowaa uayaga ano qataga ii kano oogita
eja? Oo, ii Siisa-kimbaano, kae meleema jegi.
25
Jegi kokae iijoro, Kae kolooro iwoi Siisa-kimbaa uayawo ii mono iwaa bua
mukebu. Iwoi Anutuwaa uayawo ii mono Anutuwaa bua qewu.
26
Jiisasno kae
jerotiwaajo ejemba tuu somata yooo jaagiano qaawaa timbino ama mubombaajo
amamaa qaayaajo waligo qaagia bogoro nagi. Kia.
Mat 22.23-33; Maak 12.18-27
27
Sadusii boi paati yoono Komugiti, iyoono mende waabuya, je laligogi.
Yooonoga tosiano Jiisaswaa jaano kouma kokae qisi mu
28
jegi, Boi, Moosesno
kokae je koto nononota eja, Eja mo emba mero merabora mende koloogi komuro
kogano saano maloya me laligo gbili mekoloo muro dataa qa me laligowa.
29
Moba! Kamba mono daremu 7 laligogi. Dagia mutuyano emba me laligo
gbilia qaa ee laligo komuro.
30
Komuro kogano maloya ii mero.
31
Kawaa gematano
koga mono emba iikayadee mero. Kaandee kaa daremu 7 kuuya yoono emba
motoogo iikayadee me gbilia qaa laligo komudaborogi.
32
Komudaborogi konoga
malogia ii kaaagadee komuro.
33
Giino Komugiti, iyoono gbili waabuya, jejanto,
nono ii mende moma laarijo. Moba, eja 7 kuuya ii ororo waabuyagati ee, emba
motoondee ii embagiaga megi laligorotiwaajo ama mono morowaa embiaga koloonaga?
34
Kae jegi Jiisasno kokae meleeno, Kamba kokaamba namo koi kano ejemba
loemba koloo laligokeju.
35
Laligokejuto, ejemba uugia meleegi Anutuno iima moro
sokono koomunoga waama goma balo qaita mo eukano keuma laligowuti, iyoono
iikano mende agimi aowuya.
36
Kawaa kania ii kokae: Uumelee ejemba gbili koomunoga waabuti, iyoono
Anutuwaa meraboraaa kolooju. Yoono Siwe gajoba kaaa koloo mombo mende
komuwuto, tetegoya qaa laligo ubuya.
37
Mobu! Komugiti, iyoono gbili waabutiwaa
qaaya ii Moosesno kaaagadee nago jero. Soma bambano gere bola koloo mende
je kotoroti, iino ii iima sunduya ooro iikano qaa kokae eja, Niino Anutu
Aabrahambaa Po, Aisakwaa Po ano Jeikobwaa Poga laligo kouma laligoje.
38
Isi
wanjale karoo yoono Anutuwo laligo kotii ubuya. Kuuya kotii laligojuti, iyoono
mono laaligogia Anutuwaajo laligoju. Kawaajo Anutuno koomuya yooo Pogia
qaagoto, laaligo kombombaa laligojuti, mono iyooo Pogiaga kolooja.
39
Jiisasno kae meleeno Kana qaawaa boi tosiano meleema kokae ijogi, Boi, ii
qaa dindia jeja.
40
Kae je qaa mo mombo qisi mubombaajo kokobimbi ama
mesaogi. Kia.
27 Apo 23.8

28 Dut 25.5 37 Eks 3.6
mesaogi. Kia.
27 Apo 23.8

28 Dut 25.5 37 Eks 3.6
Mat 22.41-46; Maak 12.35-37
41
Jiisasno qaa mo kokae iijoro, Kraistno Ki Deiwidwaa gbilia kolooji,
tosiano qaa ii nomaembaajo jekeju?
42
Deiwidno ao qaa kokae jero Ondino Tereno
(Buk song, Psalm) eja,
Anutuno nama noo Pona kokae ijoro, Giino mono ka noo boro dindinano
rana
43
niino kamba biiwiano kereuruga rii riitama haamo ama ooma goo kana
baagano ama oomaa.
Kamba ii ka kuuwaatiwaa so mono asamararano koi raba.
44
Deiwidno kae je qata Noo Pona jeja. Pona je mono nomae ama iwaa gbiliga
kaagadee koloonaga? Kia.
42-43 Ond 110.1
kaagadee koloonaga? Kia.
42-43 Ond 110.1
Mat 23.1-36; Maak 12.38-40; Luuk 11.43
45
Jiisasno gowokouruta ii qaa kokae iijoro ejemba tuu somata kuuya ii mogi,
46
Kana qaawaa boi yooojo mono galegia me ao laligowu. Yoono maleku koriga
mouma kema ka qendeema oombombaajo momakeju. Maaketno me kanano ejemba
iiigi jologia jewutiwaajo momakeju. Kaaagadee qamakooli mirino jaaqeqeyano eu
rabombaajo siia momakeju ano jejelombano du rara mutuyano jegejege
rabombaajo momakeju.
47
Yoono malo yooono miri iwoi bidaa baago aali
oomakeju ano qabuagia koloowaatiwaajo qamakooli koriga koriga qama kooli
totogiano qekeju. Kawaajo Anutuno qaagia je tego iroa uuta meleeno qagiano
ubaa. Kia.
Luuk Luuk
<<
20 20
>>
20:19: 9 Ais 5.1
20:19: 17 Ond 118.22
20:40: 27 Apo 23.8
20:40: 28 Dut 25.5
20:40: 37 Eks 3.6
20:44: 42-43 Ond 110.1
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
21 21
>>
21
Maak 12.41-44
1
Jiisasno nama uuro keno ejemba qabuagiawo yoono nandugia ii nandu
katapano agi kemero.
2
Agi kemero emba malo wanaya mono ka soojaakota osoga
woi ano kemeroti, ii kaaagadee iiro.
3
Ii iima kokae jero, Niino qaa hoa mo kokae
iijowe mobu: Malo wanaya koi kano nandu anji, ii mono tosaaa kuuya uuugu anja.
4
Kawaa kania ii kokae: Kuuya yoono mone somata e oono kitiagadee anjuto, emba
koi kano e laligojiwaa so iwoiya kuuya andaboro ee toontoo laligowaa. Kia.
Mat 24.1-2; Maak 13.1-2
5
Jerusalemjiwowo jigo ii jamo iimasiisiiawo ano kalea kalea Anutuwaajo agiti,
iikano menjeregogi akadamuyawo eroti, gowoko tosiano ii iima ami mogi Jiisasno qaa
kokae iijoro,
6
Miri koi iijuti, ii mono kondeegi miriwaa jamo mo ii jamo mombaa
qagano mende ewaato, qeqelala saoyagadee ewaa.
Mat 24.3-14; Maak 13.3-13
7
Kae iijoro qisi mugi, Boi, qaa jejai, iikawaa hoa mono naa kambano
koloowaa ano koloomambaajo ambaati, iikawaa aiweseyano mono nomae asugiwaa?
8
Qisi mugi kokae iijoro, Mono agomokolo ano jijau qe kembutiwaajo
mono galegia me ao laligowu. Ejemba mamagano asugi noo qanano kokae
iijowuya, Niino Kraist kolooje, ano, Kamba mono torija. Kae iijowuyato,
oono mono iyooo gemagiano mende kembu.
9
Manja karea karea koloo kema karo
otoa mobuyato, jenegia mono mende orowa. Iwoi ii waladee koloowaatiwaa jejetaga. Ii
koloowaato, namowaa kambaano mono iikanondee uulaawo mende tegowaa.
10
Kae iijo toroqe kokae jero mogi, Kantri mono kantri mo uuwombaajo
waabuya. Ejemba tuu mono tuu mo yoowo aro qe aowombaajo waabuya.
11
Baloa baloa kano na somasomata qonjoma me namo meleeno kemekebaa.
Kaaagadee bodia bodia koloo uma ewaa. Ji kotiga kotiga ii koloogi jaasoogo
komukebu. Sombino aiwese somata jaamorota morota iiima aaru toroko
momakebuya. Kia.
Oligaa Buawaajo kere koloowaa.
Mat 24.9-14; Maak 13.9-13
12
Iwoi kuuya ii koloowaato, wala kozige tosiano oo uugia meleegitiwaajo ama
uuama somogo sisiwerowero ama oombu. Tosiano horo ooma qamakooli
mirigiano qaa gawogia me je tegogi kapuare miria miria kano ooombuya. Tosiano
noo qanaajo ama uuagi kantria kantria yooo eja po ano gawana yooo
jaasewagiano nambuya.
13
Kae nama noo kaniana saano nago iijowu.
14
Qaa
jakeyano ooogi nambuti, kamba iikano qaa nomae jewonaga, iikawaa majakakaya
waladee mende mobu. Qaa ii mono uu wombogiano agi ewa.
15
Ii kokaembaajo: Niino oowo nama momakooto ooma buugia me
afaagomaa. Uuafaagadee laligogi tuarenjeurugia yooonoga mono momakooto ii
qotogo qaagia qewago me kamaa oombombaajo amamaawaa.
16
Ooagiaa
nemuma, daremu, tinitosa ano alaurugia yoono kaaagadee agona me oogi
ooonoga tosaaa uugi komuwuya.
17
Kantri kuuya yoono noo qanaajo ama kazi ama
oogi laligowuya.
18
Kae laligowuyato, niino kala koma oombe wagiaa juya mono mende
soowaa.
19
Oo kapara koma kotii bo qe nama iikano mono haamo ama oyaboya
laaligo bua qe aowuya. Kia.
14-15 Luuk 12.11-12
laaligo bua qe aowuya. Kia.
14-15 Luuk 12.11-12
Jerusalem sitiwaa kondemondee uuduuduuyawo
Mat 24.15-21; Maak 13.14-19
20
Kanage manjaqeqe tuu yoono kouma Jerusalemsiti liligo gba ambuti, oo ii
iima kamba iikano mono kokae romogowu, Siti waa kondemondeembutiwaa
kambaano mono ka kuuja.
21
Kamba iikano Judia prowinsno laligowuti, oono
mono misigo horo baaano kembu. Sitino laligowuti, oono mono siti mesaowu.
Siti seleegeano laligowuti, oono mono sitino mende kembuya.
22
Ii kokaembaajo: Bua Tereno gejatootoo qaa oogita eji, ii kuuya mono hoawo
koloowaa. Qaa iikawaa so Anutuno kamba iikano sigisogogiaa iroa meleema
qagiano ano ubaa.
23
Anutuno Israel kanageso sigisogogiaajo iria soono kazia
qendeema oono namono kakasilili jekania boorogoya asugiwaa. Emba korowo ano
merabora ajuno yoono mono kamba iikano nomae uulaawo kembuyaga? Kawaajo
Yei! qama wanjinjigoje.
24
Kondemondee iikano ejemba tosaaa ii manjawaa soo somatano uugi
komuwuya. Tosaaa kasa gbadoo ooma uuagi kantri kuuya yooo batugiano
keubuya. Keugi waba kantri yoono kouma Jerusalemriimemeaa laligowuya. Kae
laligogi Anutuno kambagia too qero raji, iikano ka kuuro mesaowuya. Kia.
22
laligogi Anutuno kambagia too qero raji, iikano ka kuuro mesaowuya. Kia.
22
Hoos 9.7 Hoos 9.7
Mat 24.29-31; Maak 13.24-27
25
Wee ano koi jaagarano ano segelao iikano aiwese morota morota asugiwaa.
Koweno siri qegi oto somata kolookejiwaajo namowaa kantri kuuya yoono
doomorogia keno koajili moma laligowuya.
26
Kae laligogi sombino utugoro iikawaa
ilawoilaya ii raragia mesao ekalolo agi soowaa. Kawaajo gomaa gomaa kano
lombo bologa totoo koloowaatiwaajo laligo toroko moma uugia duuro jaagiili ambuya.
27
Kamba iikano Siwe gomambaa Eja hoa iino koosu qagano karo iibuya. Ku-usua
somatano sakondindiawo asugano asugiro asamararaa iibuya.
28
Kae kawaato, iwoi ii
kanai koloowaati, oono mono kamba iikano Siweno ubombaa kambagiano
toriwaatiwaajo mono wagia me waama uugia me kululuu awasakaka nambu. Kia.
25 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.31; Isa 6.12-13 27 Dan 7.13; Isa 1.7 25 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.31; Isa 6.12-13 27 Dan 7.13; Isa 1.7
Tao gerewaa sareqaa
Mat 24.32-35; Maak 13.28-31
29
Jiisasno sareqaa mo kokae iijoro, Oo mono tao ano gere tosaaa ii iiima
tanigia mobu.
30
Gere ii segia logogi ii iima iikawaa kania ooagio moma asari kokae
jekeju, Wee kambaa mono dodowija.
31
Oono kaaiadee qaa jejei, iikawaa
hoano kolooro iima moma asari mono kania kokae jewu, Anutuwaa bentotoaa Eja
hoano mono uulaawo dodowi kawaa.
32
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Ejemba kete namono laligojuti,
iyoono mende komugi iwoi kuuya jejei, ii mono iyooo laaligo kambagiano asugiwaa.
33
Siwe namono goro qewaoto, noo Bua qaanano mono mende aliwaa. Kia.
Uugbili mesao koomuya laligowombo.
Mat 24.42-44; Maak 13.33-37
34-35
Kamba somata iikawaa lombotano ejemba kuuya namono laligowuti, iyooo
qagiano kae koloo ubaa. Kawaajo iikano pilitik ka siwa kaaa qerago oombabo.
Kawaajo namono laaligowaa majakakayano qagiano uro jejelomba ama apu kotiga
ne ekalolo ama uugia bimoowabotiwaajo mono galegia me ao laligowu.
36
Kawaajo mono kamba so uugbili laligo qama kooli laligowu. Kae laligogi
esu oono iwoi kuuya ii koloowaati, iikawaa uutanoga kok koma mono Siwe gomambaa
Eja hoaa jaasewaano awasakaka nambuya. Kia.
37
Kamba iikano Jiisasno wee so jiwowo jigono nama Bua qaa kuma oono
goma mare kolooro mesao baaa qata Oil gere baaa qamakejoi, iikano uma e
laligoro.
38
Kae laligoro ejemba tuu kuuya yoono wee so umugawodee jiwowo
jigono uma Buaya jero mobombaajo iwaano ka laligogi. Kia.
37 Luuk 19.47
jigono uma Buaya jero mobombaajo iwaano ka laligogi. Kia.
37 Luuk 19.47
Luuk Luuk
<<
21 21
>>
21:19: 14-15 Luuk 12.11-12
21:24: 22 Hoos 9.7
21:28: 25 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.31; Isa 6.12-13
21:28: 27 Dan 7.13; Isa 1.7
21:38: 37 Luuk 19.47
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
22 22
>>
22
Jiisas qeni komuwaa je agona agi.
Mat 26.1-5; Maak 14.1-2; Jon 11.45-53
1
Kae laligogito, bered yiistya qaa iikawaa korisoroya, qata Pasowa kendo jekejoi,
ii toriro.
*Pasowa ii ananaa qaano niniima koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
2
Toriro ii toriro.
*Pasowa ii ananaa qaano niniima koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
2
Toriro
iikano jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono ejemba tuu yooojo toroko
mogitiwaajo ama iyagiodee ajoroo Nomae ani qegi komunaga? je kana mogama
amigi.
1 Eks 12.1-27
amigi.
1 Eks 12.1-27
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaajo uumotoo ano.
Mat 26.14-16; Maak 14.10-11
3
Kamba kano Satano Juudaswaa uutano kemero. Juudas ii Jiisaswaa
gowokouruta 12 yooonoga mo. Kariot gomanoga karotiwaajo qata mo Iskariot
qagi.
4
Iino jigo gawo gale ano jigowaa kiropo gale waa yooono kema Jiisas
memelolo me borogiano amambaa qaaya iijoro.
5
Yoono ii moma Ayo! je
uugiano qeagoro sewaa mone mubombaajo qaa somogogi.
6
Qaa somogogi
Juudasno Jiisas olo memelolo me borogiano amambaa kana mogama kokobimbi
koma laligoro. Kia.
Mat 26.17-25; Maak 14.12-21; Jon 13.21-30
7
Bered yiistya qaa iikawaa kendo wee mono Pasowa lama qe ookegiti, kamba
iikano ka kuuro.
8
Jiisasno Piito ano Jon kokae irijo wasi orono, Oro mono kema
Pasowa lama mozozogori newoa.
9
Kae irijo wasi orono qisi muri, Ii dakano kema mozozogowota?
10
Qisi muri kokae meleeno, Mobao, oro sitino keuri eja mo apu monjo
qindiima karo mokoloowaota. Mokoloo ii otaa kema miri ubaati, mono iikano ubao.
11
Uma miri toya kokae ijowao, Boino goojo jeja: Ala miriga dae? Nonono saano
iikawaa uutano ka gowokouruna yoowo Pasowa lama newoa?
12
Kae ijori moma miri
qagano eu uma uuta somata mo qendeema orombaa. Iikano du rara iwoi
mozozogogita raja. Ii qendeema orono iikano mono lama qe oowao.
13
Kae je wasi orono kema Jiisasno qaa jeroti, iikawaa so mokoloo nama lama
qe oo mozozogori. Kia.
Mat 26.26-30; Maak 14.22-26; Jon 13.21-30; 1 Kor 11.23-25
14
Nene kambaano karo Jiisasno aposoluruta yoowo nene newombaajo kamaa
ragi.
15
Ragi kokae iijoro, Niino Pasowa lama koi oowo newombaajo sii mamaga
moma laligowe. Nene koi nego mono siimbobolo momaa. Iikawaa kambaano torija.
16
Ii torijiwaajo kokae iijowe mobu: Niino Pasowa lama namono koi kano toroqe
mende nemaa. Kanage nene samo kokawaa hoa qaita mo asugiwaati, ii Anutuwaano
bentoto uutano eukano nemaa.
17
Kae iijo wain qambi me kotuego kokae jero, Mono koi me ooagio agu
ao newu.
18
Niino kokae iijowe mobu: Nii wain kasawaa hoa koi kano mombo
toroqe mende nemaa. Mombo nemaati, ii Anutuwaano bentoto asugidabororo
iikano nemaa.
19
Kae je bered me kotuego moto ooma kokae jero, Koi neenaa busunaga. Ii
ooojo ama togo oonje. Ii ne mono nii romogo nomakebu.
20
Ii oono negi wain
qambi kaaiadee me kokae jero, Qambi koi ii soomogo are dogogaa qambiaga
kolooja. Niino hamo qe oomambaajo ama sana molaama komumaa. Sa iikano mono
Anutuwaano soomogo area ii me kotiiwaa.
21
Kae koloojato, mobu, memelolo me nombaati, iino mono motoo koi nene ne
rajo.
22
Oano, Anutuno je kotorotiwaa so Siwe gomambaa Eja hoano mono namo
mesao kembaa. Kembaato, memelolo me mubaati, iwaajo mono qama wanjinjigo Oo
yei! jeje. Anutuno mono iroa uutaga meleema mubaa.
23
Kae jero gowokourutano kanai batugiano ami qisi ao jegi, Nonoonoga
mono morono memelolo me munaga? Kia.
20 Jer 31.31-34 21 Ond 41.9
mono morono memelolo me munaga? Kia.
20 Jer 31.31-34 21 Ond 41.9
Gowoko yoono batugiano niinogiino agi.
Mat 20.25-27; Maak 10.42-44
24
Gowoko nonoonoga morono jotamemeya waa kolooja? kae jegi kawaajo
kaaagadee batugiano jenokooli agi.
25
Iikae agi Jiisasno kokae iijoro, Namowaa
kantria kantria yooo kigiano mono eja po kaaa koloo gale koma oomakeju.
Yooo po qerewea jawigiano mono qaa je koto kanagesogia mindigo oogi
wele qe ooma Eja awaa! je mepesee oomakeju.
26
Kae amakejuto, oono mono
iikawaa so mende ambu. Ooo batugiano mono somatagia kolooji, iino mono
kamaaqeqeta kaaa koloo laligowa. Jotamemeya waano mono weleqeqe kaaa
koloo laligowa.
27
Mono rama nene nero mono nene koma mu kema kakeji, iyoroonoga uuta
ii morono? Oano, Rama nene neji, iino mono uuta kolooja. Kae iijokejuto, niino
ooo batugiano weleqeqe kaaa koloo laligoje.
28
Kae laligowe agobato me nogi konjili qarasombuyawowaa uutano keube
oo kile kapara koma niwo qokotaa laligo kouju.
29
Manano je koto nono niino
iwaa bentotoa ku-usu qagano gale komakeje. Kawaajo niino toroqe je koto
oombe oo kaaagadee ku-usu qagano ejemba ki kaaa gale koma oomakebuya.
30
Kawaajo oo saano noo bentotonano keuma nene duna liligo rama apu ano nene
ne laligowuya ano eja po rarano rama Israel kanageso tuu 12 yooo qaagia gosi je
tego oombuya. Kia.
24 Mat 18.1; Maak 9.34; Luuk 9.46 25-26 Mat 20.25-27;
tego oombuya. Kia.
24 Mat 18.1; Maak 9.34; Luuk 9.46 25-26 Mat 20.25-27;
10.42-44 26 Mat 23.11; Maak 9.35 27 Jon 13.12-15 30 Mat 19.28 10.42-44 26 Mat 23.11; Maak 9.35 27 Jon 13.12-15 30 Mat 19.28
Mat 26.31-35; Maak 14.27-31; Jon 13.36-38
31
Jiisasno jero, Oo Saimon Saimon, moba! Komakoomo ejano wiit dumu kota
juuno ama utugoro kaawoya deema kamaakeji, Satano mono iikawaa so oono loori
iwaa boriano kemebutiwaajo utugo agobato me oomambaajo kapara koma
jojorija.
32
Jojorijato, goo momalaarigano zolologo jago qaombabotiwaajo niino
goojo qama kooli laligowe. Kawaajo kamba moge uuga mombo meleema noono
kawagati, iikano mono uumelee alauruga nago me kotii oomba.
33
Kae jero Saimono meleeno, Po, niino mono giwo kapuare mirino
kembotiwaajo ano motoo komuwotiwaajo jojori laligoje.
34
Kae meleenoto, Jiisasno ijoro, Piito, niino kokae gijowe moba: Kuruno kete
mende qaro giino waladee Ii mende moma muje, je nii qakooma nona indi karoo
koloowaa.
Geso ano manjawaa soo somata iikayadee me kembu.
35
Jiisasno gowokouruta kokae qisi oono, Niino oo wala gesogia qaa, mone
gesogia qaa, kana esugia qaa kae wasi oombe kegiti, kamba iikano iwoi mombaajo
amamaagi me qaago? Qisi oono Iwoi mombaajo mende amamaani, ijogi.
36
Ijogi kokae toroqe iijoro, Wala kae agito, kamba kokaamba mombaano
geso ano mone geso qaa eji, ii mono me besaa laligowa. Manjawaa soo somata ii
mombaano mende eji, iino mono malekuya sewaa mewutiwaajo ama mone mokoloo
soo ii sewaa mewa.
37
Niino kawaajo kokae iijowe mobu: Anutuwaa qaano noojo
jegita eji, qaa kuuya ii mono hoawo koloodaborowaa. Iikawaa kambaano mono ka
kuumambaajo anja. Bua qaa mo ii kokae oogita eja, Iino bologa meme yooo
tuuno ewaa, jegi. Kawaajo jeje: Qaa iikawaa hoa ii noono koloodaborowaa.
38
Kae iijoro gowokourutano ijogi, Po iiba, manjawaa soo somata woi koi rajao.
Kae ijogi Ii sokonja, je meleema oono. Kia.
35 Mat 10.9-10; Maak 6.8-9; Luuk
Kae ijogi Ii sokonja, je meleema oono. Kia.
35 Mat 10.9-10; Maak 6.8-9; Luuk
9.3; 10.4 37 Ais 53.12 9.3; 10.4 37 Ais 53.12
Mat 26.36-46; Maak 14.32-42
39
Jiisasno miri mesao silia otaa Oil gere baaano uro gowokourutano gematano
kegi.
40
Uma iikano keuma kokae iijoro, Agobatono kamaa uuwabotiwaajo
mono qamakooli gawo mewu.
41
Kae iijo oomesao jamo gilini kemakeji, iikawaa so kema simi kuma qama
kooliro
42
Qama kooli kokae jero, Amana, giino uusiiga mojai ee, siimbobolowaa
qambia koi kano mono noo qanano ubabotiwaajo nuamba. Nuambaa me qaagoti, ii
mono geegaa uusiigaa so koloowa. Ii noo siimbaa so qaago.
43
Kae qama kooliro
gajoba mono Siwenoga asugi me kotii muro.
44
Me kotii muro konjili uuta moma
mono kapara koma uuta me kululuu qama kooliro. Qama kooliro nogoya ii sa lala
kaaa rii namono kamaaro.
45
Qama koolidaboro waama gowokouruta yooono keno. Kema mokoloo iiiro
wosobirino me kamaa oono gao egi.
46
Egi iijoro, Mono naambaajo gaogadee
eju? Mono waama agobatono kamaa uuwabotiwaajo mono qama kooligi. Kia.
Mat 26.47-56; Maak 14.43-50; Jon 18.3-11
47
Jiisasno kae je nano iikanondee eja tuu kougi. Gowokouruta 12 yooonoga
mo qata Juudas iino jeta me ooma Jiisaswaano kouma buuta kito nero.
48
Kito
neroto, Jiisasno kokae ijoro, Juudas, gii buuna kito ne iikaaa kano Siwe gomambaa
Eja hoa memelolo me muja me?
49
Kae kolooro tosiano Jiisas liligo mu nagiti, iyoono iwoi koloomambaajo
ano ii iima jegi, Po, nono manjawaa soo somatano uuwoa me?
50
Kae je
yooonoga mono jigo gawo gale waaa weleqeqeya qe gejia dindia kotogoro
kamaaro.
51
Kamaaroto, Jiisasno meleema Mono mesaowu! je weleqeqewaa gejia kotoroti,
ii oosiriro qeagoro.
52
Qeagoro nama jigo gawo galeurugia, jigowaa kiropo gale (sikiriti) waa ano
kantriwaa jotamemeya yoono Jiisas mewombaajo kougiti, ii kokae iijoro, Nii
kikekakasilili ejaga qaagoto, kile noojo kae moma manjawaa soo somata ano wasa me
kouju.
53
Niino wee so jiwowo jigono oowo laligowe oono borogia boraama nii
mende nogi. Ii qaagoto, keteda koi pagamambaa ku-usuano haamo ama asugano
kolooro ooo kambagiano ka kuuja. Kia.
53 Luuk 19.47; 21.37
kolooro ooo kambagiano ka kuuja. Kia.
53 Luuk 19.47; 21.37
Mat 26.57-58, 69-75; Maak 14.53-54, 66-72; Jon 18.12-18, 25-27
54
Kae kolooro manjaqeqe eja yoono Jiisas me somogo wama jigo gawo gale
waaa mirino kegi. Kegi Piitono gemagiano sigesige ootaa keno.
55
Iikano kema
jikaro miriwaa kiropo uutano keme sombe biiwiano gere oo motoo ragi. Piitono
kaaiadee yooo batugiano raro.
56
Raro weleqeqe emba mono Piitono gere
kosiano raro iigigii kokae jero, Eja koi kano mono kaaagadee iwo laligoro.
57
Kae jeroto, Piitono qakooma kokae ijoro, Embada, niino ii mende moma
muje.
58
Kae ijo raro mende koriro eja mono ii iima ijoro, Gii kaaagadee
iyooonoga mo kolooja. Kae ijoroto, Piitono meleeno, Alana, nii qaago.
59
Aua motoogowaa so tegoro mono qaa ii mombo kapara koma jero, Eja koi
kano kaaagadee oano iwo laligoro. Iino mono Galili ejaga kolooja.
60
Kae jeroto, Piitono meleeno, Ejada, qaa jejai, niino ii kondanje. Kae
meleema je nano iikanondee kuruno qaro.
61
Qaro Pono eleema Piito uu iiro iikanondee qaaya kokae jeroti, ii romogoro,
Gii kete indi karoo qakooma nona kuruno qabaa.
62
Qaa ii romogo wosoya
jumambaajo ano seleege keme meduqedu me saaro. Kia.
Jiisas je jonosisi ama mugi.
Mat 26.67-68; Maak 14.63-65
63
Manjaqeqe eja Jiisas me somogogiti, iyoono mepaqepae ama mu nama
qewagogi.
64
Qewago jaasewaa esuu qisi ijogi, Gii gejatootoo ejaga koloojaiwaajo
morono guji, mono iwaa qata qaba!
65
Kae je mamaga terego mepaego je qetama
mugi. Kia.
Mat 26.59-66; Maak 14.55-64; Jon 18.19-24
66
Je qetama mu laligogi goma ano kantriwaa jotamemeya ano jigo gawo gale ano
Kana qaawaa boi yoono ajoroo Jiisas wama Juuda yooo jigo kaunsol tuu yooo
jaagiano agi.
67
Iikano agi ijogi, Giino Hamoqeqe Toya Kraist koloojai ee, ii mono asugano
pa jena moboa. Kae ijogi meleeno, Ii iijowenagato, ii mono mende moma laariwuya.
68
Me qisi oombenagato, ii mono mende meleema nombuya.
69
Kae mojento, kamba
kokaambadee kanai Siwe gomambaa Eja hoa iino mono Anutu, ku-usu Toyaa boro
dindiano rama laligowaa.
70
Kae meleeno iikanondee korebore yoono kokae je qisigi, Oano, gii
Anutuwaa meriaga kolooja me qaago? Kae qisigi kokae meleema oono, Ii
koloojeiwaa qaaya mono ooagio jeju.
71
Meleema oono jegi, Ao kuakua qe
komuwaatiwaa nagonago qaaya mono iyaaa jetano jero modaborojo. Kawaajo
tosiano qaaya nagowutiwaajo mono naambaajo mombo qisi oombonaga? Kia.
Luuk Luuk
<<
22 22
>>
*22:1: Pasowa ii ananaa qaano niniima koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
22:2: 1 Eks 12.1-27
22:23: 20 Jer 31.31-34
22:23: 21 Ond 41.9
22:30: 24 Mat 18.1; Maak 9.34; Luuk 9.46
22:30: 25-26 Mat 20.25-27; 10.42-44
22:30: 26 Mat 23.11; Maak 9.35
22:30: 27 Jon 13.12-15
22:30: 30 Mat 19.28
22:38: 35 Mat 10.9-10; Maak 6.8-9; Luuk 9.3; 10.4
22:38: 37 Ais 53.12
22:53: 53 Luuk 19.47; 21.37
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
23 23
>>
23
Mat 27.1-2, 11-14; Maak 15.1-5; Jon 18.28-38
1
Kae je tuu kuuya yoono waama Jiisas wama kema gawana Pailotwaano kegi.
2
Iwaano kema kanai seliano qaa kuu kokae jegi, Eja kokawaa kania ii kokae iima
moni: Iino ejemba kuu oono ekalolo kolooro kare aokeju. Nono Siisa-kimbaa
takis mende amboatiwaajo sogo amakeja. Iyaaajo Nii Hamoqeqe Toya Kraist ano
ki kolooje, kae jekeja.
3
Kae jegi Pailotno kokae qisi muro, Oano, gii Juuda yooo ki pogiaga
kolooja me qaago? Qisi muro Jiisasno meleema jero, Mono geego jejai, kia.
4
Pailotno jigo gawo gale ano ejemba tuu ii kokae iijoro, Niino eja kokawaa
qinjita mo mende mokolooje.
5
Kae iijoro mombo kapara koma kuu jegi, Iino mono ejemba tuu kuu ooma
Bua qaaya Galili prowinsno kanai kuma ooma balo sokoma ka Judia prowins
kokano kaaagadee ii je seikeja.
6
Kae jegi moma qisi ooma jero, Ii Galili ejaga kolooja me qaago?
7
Kae jero
Mono ii! jegi moma Herodno Galili ano prowins tosaaa mindiri gale koma ooma
kamba iikanondee Jerusalemsitino ka laligoroti, iikawaajo Pailotno jero Jiisas
Herodwaano wama kegi. Kia.
Jiisasno ki Herodwaa jaano nano.
8
Herodno Jiisaswaa sunduya moma mono kamba koriga iimambaajo sii moma
laligorotiwaajo ii iima uutano mamaga qeagoro. Jiisasno agoleto mo mero
iimambaajo ama mamboma laligoro.
9
Kawaajo qiqisi mamaga Jiisas qisi muro. Ii qisi
muroto, Jiisasno kitia mo mende meleeno.
10
Jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono nama seleno kuukuu qaa geriawo
je mugi.
11
Herodno manjaqeqe ejauruta yoowo Jiisas me kamaa ama jejewili ama
mepaqepae me mugi. Kae ama maleku akadamuyawo mo mouma mugi nano wasiro
mombo gawana Pailotwaa jaano keno.
12
Wala Pailot ano Herod yorono kerekere ama
ao laligorita kamba iikano ala-ala koloori. Kae.
Mat 27.15-26; Maak 15.6-15; Jon 18.3919.16
13
Jiisasno karo gawana Pailotno jigo gawo gale ano galekoko ejauruta ano
ejemba tuu horo oono ajoroogi.
14
Ajoroogi kokae iijoro, Oo eja koi kokae je
noono wama kaju, Iino ejemba tuua tuua kuu oono ekalolo amakeju. Mobu!
Oo qaa seliano kuujuti, niino iikawaa kania ooo jaagiano gosi kokae mokolooje:
Oo eja kokawaa seliano qaa kuuya kuujuti, ii niino koposoya mo mende mokolooje.
15
Herodno qaa kaaiadee je wasiro mombo nonoono kaja. Mobu, iino iwoi qinjitawo
mo mende ano. Kawaajo koomuwaa bua koloowaatiwaajo amamaaya koloowaa.
16
Kawaajo niino jewe manjaqeqe eja yoono oolinondee qegi isambe kamaawaa.
17
(Pailotno gbani so Pasowa korisoro kambaano kapuare mirinoga eja motoogo
isama oomakero.)
18
Kae iijoro koreboreyano silama qama jegi, Iiga mono yamage (kozige)!
Barabas mono isama nonomba!
19
Barabasno sitino kare moto laligogiti, iyooo
galegiaga koloo eja mo qero komuroti, iikawaajo kapuare mirino oogi raro.
20
Pailotno Jiisas isamambaajo moma qaa mombo jero.
21
Jeroto, yoono qetama
qaa siita kuma qa gigilaagi, Maripoono qewu! Mono maripoono qewu!
22
Qa gigilaagi iino qaa indi karoo kokae iijoro, Iino mono naa bologaga ano?
Niino iwaano koposo mo mende mokoloowe koomuwaa bua koloowaatiwaa so
mende kolooja. Kae kolooro niino jewe manjaqeqe eja yoono oolinondee qegi isama
mube kamaawaa.
23
Kae iijoroto, yoono jaba ama kapara koma toroqe qa gigilaa qagi, Jiisas
mono maripoono qegi komuwa. Kae qama Pailotwaano qaa ii qewagogi.
24
Qewagogi
Pailotno qaagiaa baatano kema qaa kapara koma jegiti, iikawaa hoa koloowaatiwaajo
je tegoro.
25
Je tego Barabas kamaawa! je kapara kogitiwaajo ii isama muro
kamaaro. Ii kare moto laligogiti, iyooo galegiaga koloo eja mo qero komurotiwaajo
kasa mirino oogi raro. Ii isano kamaaroto, Jiisas siigia otaa ama mubutiwaajo
borogiano ano. Kia.
Mat 27.32-44; Maak 15.21-32; Jon 19.17-27
26
Pailotno Jiisas borogiano ano wama kana somatano kema Afrika siti qata Sairini
iikawaa eja mo qata Saimon mokoloogi. Iino gawonoga kouro je koto mu Jiisaswaa
maripooa me iwaa sawiano agi ago otaa keno.
27
Kae keno ejemba tuu somata yoono luluuma gematano otaa kegi. Yooo
batugiano emba tosiano kaaagadee jige qama saama kegi.
28
Saama kegi Jiisasno eleema iiima kokae iijoro, Oo Jerusalem emba, oo
mono noojo mende saabu. Noojo qaagoto, ooagia ano meraboraurugia yooojo
mono saabu.
29
Mobu! Kanage kamba mo karo iikano kokae jewuya, Emba arua ii
simbawoawo. Koro mende ama merabora mende megiti, ii simbawoawo kolooju.
Merabora aju ooma mende doogogiti, ii simbawoawo.
30
Kamba iikano ejembano
kanai baaa Toya ii kokae welema oombuya, Oo mono baaa ii jegi bago
qananano ubu. Ano se sia Toya ii kokae welema oombuya, Oo mono kobaagiano
mesago nonombu.
31
Niino Anutuwaano gere gbiligbili kolooje ano noojo kile kokae ama nonju.
Oo gere koomuya sigisogogiawo eja sii qe nanju. Kawaajo Anutuno iroa meleema
oono gereno oooro siimbobolo uuta mobuya.
32
Bologa meme woi ii kaaagadee Jiisaswo motoo uruwombaajo uruama kegi.
33
Kema goma qata Wasii qajuti, iikano keuma Jiisas maripoono qegi. Qe bologa
meme woi ii motoo mo dindiano mo qaniano leelee kae urugi.
34
Kae agito,
Jiisasno jero, Amana, yoono iwoi anjuti, iikawaa kania mende moma kotojutiwaajo
mono sigisogogia mesao oomba.
Qegi nano Jiisaswaa sele esuyaajo kiawe megi jagoya kolooro iikawaa so ii
mendeema megi.
35
Kae agi ejemba tuu yoono nama ii uu iigi. Iigito, Juuda jotamemeya yoono
kaaagadee mepaqepae me mu kokae jegi, Anutuno meweego muro Hamoqeqe
Toya Kraist kolooji ee, tosaaa ilaa ooma laligoroti, iino mono iyaa ilaa aowa.
36
Manjaqeqe eja yoono kaaagadee qaa gogeegee je mepaego kosiano kema
wain apu aasoawo qeesaa me uma mu
37
kokae ijogi, Gii Juuda yooono ki poga
koloojai ee, mono saano geega ilaa aowa.
38
Waano eu tere mo kokae oo qegi nano, Juuda yooo ki pogiaga koi.
39
Kikekakasilili eja woi motoo mondo oroni naniti, iyoroonoga mono uuqeqe
qaa tokorokota Jiisas je mu kokae ijoro, Gii Hamoqeqe Toya Kraist koloojai ee,
mono geega ilaa ao noro kaaagadee ilaa noromba.
40
Kae ijoroto, aliano je mu kokae ijoro, Gii godaqeqega qaa. Gii Anutuwaajo
kaaagadee keega mende moja me? Yoono je tego siimbobolo ororo nonogi
bosinjo.
41
Anara oano koposo anitiwaajo iroa soyano meleema ama norogi
siimbobolo mojo. Ii mojoto, eja koi kano bologa mo mende ano ii kile tiwilaaju.
42
Kae je ijoro, Jiisas, gii bentotogaa uutano keubagati, iikano mono nii romogo
nomba.
43
Ijoro ii kokae ijoro, Niino qaa hoa gijowe moba: Giino mono kete niwo
oyaboya gomano uma laligowa. Kia.
30 Hoos 10.8; Isa 6.16 34 Ond 22.18 35
oyaboya gomano uma laligowa. Kia.
30 Hoos 10.8; Isa 6.16 34 Ond 22.18 35
Ond 22.7

36 Ond 69.21 Ond 22.7

36 Ond 69.21
Jiisasno komuro.
Mat 27.45-56; Maak 15.33-41; Jon 19.28-30
44
Wee biiwia 12 kilok kolooro wee jaaya bulugoro pagamano kamaa goma
kuuya sokoma ero kema aua karoombaa so ano.
45
Kamba iikano jiwowo jigo uutano
opo nanoti, iikano mono eukaya biiwiano jurama kamaa woi kolooro.
46
Jiisasno
kamba iikano kotakota qama kokae jero, Amana, nii kokoosuna goo borogano
anje. Kae je sewa aaso konoga horo komuro.
47
Komuro iwoi kolooroti, kawali galeno ii iima Anutu mepesee kokae jero, Iino
mono oano eja solaaga kolooja.
48
Ejemba tuu kuuya ii iibombaajo ka ajoroogiti, iyoono iwoi ii kolooro iima
wosogia juno wa gili motomotoo mirigiano kegi.
49
Kegito, ejemba kuuya Jiisas
moma mugiti, iyoono sigesige nama ii uu iigi. Emba tosiano Jiisas otaa Galiliga
kagiti, iyoono kaaagadee nama ii iigi. Kia.
45 Eks 26.31-33 46 Ond 31.5 49
kagiti, iyoono kaaagadee nama ii iigi. Kia.
45 Eks 26.31-33 46 Ond 31.5 49
Luuk 8.2-3 Luuk 8.2-3
Mat 27.57-61; Maak 15.42-47; Jon 19.38-42
50-51
Juuda yooono tao qata Arimatia iikanoa eja awaa qabuayawo qata Joosef
iino kaaagadee karo. Iino Anutu bentotombaa hoa koloowaatiwaajo mamboma
laligoro. Iino Juuda yooo jigo kaunsol tuumbaa jotamemeya laligo Jiisaswaa qaa je
somogo agiti, iikawaa uumotoo mende ano.
52
Iino Pailotwaano kema Jiisaswaa qamoya memambaajo qisiro.
53
Qisi uma
qamoya maripoonoga metego me kamaa opo taaano esuuro. Esuu me qasirino
kema jamo kobaa mo uroroo qamo mo kano mende agiti, iikano Jiisaswaa qamoya
ii ano.
54
Sabat kendo rarawaa iwoiya mozozogogiti, (nemugawo) iikawaa weea
jaayano kememambaa ano.
55
Kememambaajo ano emba Jiisaswo Galiliga kagiti, iyoono Joosefwaa kaniano
qasirino kema iino Jiisaswaa qamoya me jamo kobaano anoti, ii iigi.
56
Iikanoa eleema
mirino kema jini sambori ukoowagawo ano kele gawasuyawo Jiisaswaa qamoyano
moriwombaajo mozozogogi. Mozozogogito, Moosesno Kana qaano Sabat
kendombaajo je kotoro eroti, ii otaa haamo me ee ragi. Kia.
56 Eks 20.10; Dut
kendombaajo je kotoro eroti, ii otaa haamo me ee ragi. Kia.
56 Eks 20.10; Dut
5.14 5.14
Luuk Luuk
<<
23 23
>>
23:43: 30 Hoos 10.8; Isa 6.16
23:43: 34 Ond 22.18
23:43: 35 Ond 22.7
23:43: 36 Ond 69.21
23:49: 45 Eks 26.31-33
23:49: 46 Ond 31.5
23:49: 49 Luuk 8.2-3
23:56: 56 Eks 20.10; Dut 5.14
2002, 2011 BSPNG
Luuk Luuk
<<
24 24
>>
24
Mat 28.1-10; Maak 16.1-8; Jon 20.1-10
1
Sabat kendo ragi tegoro Sonda umugawodee goma ano emba yoono waama
jini marae ukoowagawo mozozogogiti, ii me qasirino kegi.
2
Kema mono
qasiriwaa qaa ootano jamo somata qetano kenoti, ii iigi.
3
Ii iima jamo kobaawaa uutano
ugito, Po Jiisaswaa qamoya mende mokoloogi.
4
Kawaajo uugia uma kamaaro moma
nagi eja woi malekugara taaa kokobilibiliawo yorono bagiano nani iriigi.
5
Ii iriima awawali balono keme adaragogi kokae iijori, Jaawo kotii laligoji, ii
mono nomaembaajo koomuya yooo batugiano moganju?
6
Iino koi mende ejato,
mono gbili waaja. Galili prowinsno laligo qaa iijoroti, ii mono romogowu:
7
Iino
kokae jero, Mono Siwe gomambaa Eja hoa memelolo me muro gawman eja
sisiwerowerogiawo yooo borono keno maripoono qegi komu wee karoo kolooro
gbili waabaa.
8
Kae jeri qaaya ii momogiano keuro romogogi.
9
Kae romogo qasirinoga
eleema ka iwoi kuuya kolooroti, iikawaa buju qaaya ii gowoko 11 ano tosaaa kuuya ii
iijogi.
10
Qaa ii iijogiti, ii Maria Magdalaga, Joana ano Maria Jeimswaa nemua ano emba
tosaaa yoowo laligogiti, iyoono ii ka aposol ii iijogi.
11
Buju qaa ii iijogito, ii mogi qaa omayaa kolooro ii mende moma laarigi.
12
Mende
moma laarigito, Piitono waama bobogari qasirino kema jamo kobaawaa uutano uuro
keno opo taaa esuugiti, iikayadee raro iiro. Ii iima iwoi kolooroti, ii aodee romogo
waligo mirino eleeno. Kia.
6-7 Mat 16.21; 17.22-23; 20.18-19; Maak 8.31; 9.31;
waligo mirino eleeno. Kia.
6-7 Mat 16.21; 17.22-23; 20.18-19; Maak 8.31; 9.31;
10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33 10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33
Gowoko woiyano Emeus kanano keni.
Maak 16.12-13
13
Wee iikanondee Jiisaswaa gowokouruta yooonoga woiyano Jerusalemsiti
mesao goma qata Emeus sewen mail kano kembojo keni.
14
Kanano kema iwoi
kolooroti, ii kuuya iyagarodee ami mori.
15
Ii ami moma kania je bimoo keni
Jiisasno ao kosogarano keuro motoo kegi.
16
Kegito, jaagara kojagiro ii mende iima
kotori.
17
Mende iima kotori kokae irijoro, Oro agarodee naa qaaga kanano ami
moma kajao? Kae irijoro doro ama wosobiri jaajaa uu iima nani.
18
Iima nama yoroonoga mo qata Kliopas iino kokae qisi muro, Pasowa
kendono iwoi kolooroti, ii Jerusalemejemba kuuyano moju. Gii motoogono wabaga
koloo ii mende moja me?
19
Qisi muro Ii naama? jero moma kokae ijori, Nazaret eja Jiisaswaano iwoi
kolooroti, mono ii. Iino gejatootoo ejaga laligo Anutu ano ejemba kuuya yooo jaagiano
nanameme ku-usuawo ama qaa kotakota je laligoro.
20
Kae laligoro ananaa jigo gawo
galenana ano galekoko ejaurunanano ii wama gawanawaa borono agi
komuwaatiwaajo je tegoro maripoono qegi komuro.
21
Iino Israel kanagesonana
kasanoga isama dowenana mewaatiwaajo mamboma jejeromoromo ama laligoninto,
Yei! Ii mono qegi komujaa. Iwoi ii kolooro laligo kouni kete somaa karoo
koloodaboroja.
22
Ii mende sokono kete nonoonoga emba tosiano qaano kuu waligo nonogi
laligojo. Yoono gomaamba amandiino qasirino kema
23
qamoya mende mokoloo
eleema kokae jejuya, Nono Siwe gajoba woiwaa jaamelee ua iini yorono Jiisasno
gbili laligoja, jeri mojo.
24
Qaa ii moma eja nonowo laligojuti, iyooonoga tosiano
qasirino kema emba yoono qaa jejuyati, iikawaa so ero iijuya. Ro gbamea iijuyato,
iyaa mende iijuya.
25
Qaa ii moma kokae irijoro, Yei! Oo gejatootoo yoono qaa jegiti, ii kuuya
mono naambaajo ataqata ama ajojoo gaonjaajaa laligo mende moma laariju?
26
Hamoqeqe Toya Kraistno siimbobolo kaaa momago iyaaa asamarara uutano ubaa.
Iikawaa so oogita eja me qaago?
27
Kae irijo Mooses ano gejatootoo ejemba kuuya
yoono qaa jegiti, iikanoa kanai iyaaa qaa kuuya oogita eji, iikawaa kania je asari
orono.
28
Je asari oroma kema goma kembojo je keniti, ii dodowi kano toroqe
kemambaajo moro.
29
Kae moroto, yorono kapara koma kokae ijori, Goma mare
kolooro wee jaayano kememambaajo anja. Kawaajo saano norowo rama ewa. Kia
ijori yorowo mirino uma ragi.
30
Rama yorowo nene newombaajo ama bered me
kotuego moto oromambaajo ano iwoi kokae kolooro:
31
Iikanondee jaagarano tooro iima kotori ayayooga kono mombo mende iiri.
32
Kae kolooro agarodee kokae ami mori, Kana somatano Bua Terewaa qaa je
kania je asari noronji, kamba iikanondee mono uunarano gere jejiwaa so mojo.
33
Kae je iikanondee waama Jerusalemsitino eleema keuma gowokouruta 11 ano
alaurugia yoowo ajoroo ragiti, ii mokoloo ooni.
34
Mokoloo ooni kokae iijori,
Pono mono hoa waama Saimombaano asugijaa.
35
Kae iijori iyagoro kanano iwoi kolooro ano bered motoroti, kamba iikano
uugara tooro moma kotori, iikawaa sunduya me ooni. Kia.
Jiisasno gowoko tuua asugi oono.
Mat 28.16-20; Maak 16.14-18; Jon 20.19-23; Apo 1.6-8
36
Gowokouruta yoono qaa ii ami moma ragi iikanondee Jiisas ao batugiano
asugi nama kokae iijoro, Alauruna, luaeno mono oowo ewa!
37
Kae iijoro toroko moma jenegia ororo Ome kokoosuga iijo, iikaa
romogogi.
38
Kae romogogito, kokae iijoro, Oo nomaembaajo aaru momo kaaa
uugiano kolooja?
39
Nii neeno koi laligoje. Ii mono agio kana borona uu iima mobu.
Ome kokoosu ii siibusugia qaa. Nii siibusunawo nambe niiju. Mono noosiri niima
kotowu.
40
Kae iijo kana boria qendeema oono.
41
Qendeema oonoto, ii korisorogiaajo
kile mende moma laari waligo ragi kokae qisi iijoro, Nembanenegia mo koi raja
me qaago?
42
Kae qisi iijoro sora jejetaa kitia mo mugi.
43
Mugi me nero iigi.
44
Nero iigi kokae iijoro, Nii oowo laligo kamba kano qaa iijowe mogiti,
iikawaa hoa ii kamba kokano kolooro iiju. Niino kokae je laligowe: Noo qaa ii
Mooseswaa Kana qaa ano gejatootoo eja yooo Buju Tere ano Ondino (Bua rii) bukno
oogita eji, ii kuuya mono hoawo koloodaborowaa.
45
Kae iijo iikanondee Bua Terewaa kania moma kotowutiwaajo uugia metooro.
46
Metoo kokae iijoro, Qaa kokae oogita eja: Kraistno siimbobolo moma komu
somaa karoo kolooro koomunoga waabaa.
47
Kawaajo oono mono Jerusalem
sitino kanai Bua qaa noo qanano je asari kantri kuuya sokoma kema uukuukuu me
oomakebu. Dae yoono uugia meleembuti, Anutuno mono iyooo sigisogogia
sogbama mesaowaa.
48
Qaa ii hoawo kolooro ano koloowaati, oo ii kolooro iima nago je dagunu
kaaa nambu.
49
Mobu! Manano kale oombaatiwaa qaa somogoroti, niino ii wasiwe
uugiano kemebaa. Eukanoa ku-usu ambe qagiano ubaa. Oo mono siti koi kano
iikawaajo mamboma rama laligowu. Kia.
49 Apo 1.4
iikawaajo mamboma rama laligowu. Kia.
49 Apo 1.4
Mat 16.19-20; Apo 1.9-11
50
Jiisasno qaaya jedaboro gowokouruta uuama kema Betani goma kosiano
keuma iikano boria metaama kotuego oono.
51
Kotuego oono iikanondee Anutuno
wano oomesao Siweno uro.
52
Uro korisoro somata moma usugo waeya me
mepesee mu Jerusalemeleegi.
53
Eleema suula jiwowo jigono laligo Anutu
mepesee mu laligogi. Kia.
50-51 Apo 1.9-11
mepesee mu laligogi. Kia.
50-51 Apo 1.9-11
Luuk Luuk
<<
24 24
>>
24:12: 6-7 Mat 16.21; 17.22-23; 20.18-19; Maak 8.31; 9.31; 10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33
24:49: 49 Apo 1.4
24:53: 50-51 Apo 1.9-11
2002, 2011 BSPNG
Matyuu
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 23
24 24
25 25
26 26
27 27
28 28
Matyuu Matyuu
<<
00
>>
^
Matyuu
Jiisas Kraistwaa ambosakoa yooo qa aregia
Jiisas Kraist ii kokae kolooro:
Momakooto eja wee koukoutanoga kagi.
Herodwaajo asago Joosef embameria Iijipt kegi.
Mera Betlehemgomano uugi komugi.
Iijipt mesao Joosef embameria Nazaret eleegi.
Jon Oomulu ejano Jiisaswaa kana meleuro.
Jiisasno kanai Galili uutano uuwaa gawo mero.
Jiisasno ejemba kuma ooma me qeago oono.
Jiisasno baaano nama kuma oono.
Oo balombaa sii ano kiwa kaaa kolooju.
Jiisasno Kana qaawaa kania kuma oono.
Yo kazi ano uugi koomuwaa kania.
Sero yogorowaa kania
Loemba mesao aoaowaa kania
Qaagia jojopa qaano mende je kotiiwu.
Jena jewe ana ambe ii mende ambu.
Kaziuruga mono uugano jopago oomba.
Memeqemea ejemba ii kale oomakebu.
Qamakooli gawombaa kania kokae:
Nene sigi laaligo ii kokae amakebu:
Iwoi sewaa somata ii mono Siweno me kululuuwu.
Selewaa asasaga ii jaanana.
Anutuga me monega moma laariwaga?
Mono qisi mogama Anutuwaa naguno qekebu.
Mono kiropo nagu gogoa koto kembu.
Gerewaa kania ii hoa iima moma kotowu.
Gowoko hoaa kania
Miri memewaa momakooto awaa ano kaapiroa
Ejembano Jiisaswaa ku-usuaajo waligogi.
Jiisasno eja mo manimbayawo me solaaniro.
Jiisas otaawombaa mondomondo qaaya
Omeno bao uugiano kemegi ejano qeagori.
Jiisasno eja sele bakaya koomuya meagoro.
Jiisasno jaagoo eja woi me qeago orono.
Jiisasno eja qaamuu mo me qeagoro.
Jiisasno kanageso yooojo wosoya moro.
Aposol 12 yooo qagia
Kema gawo megi sisiwerowero koloowaa.
Qaagiaajo mono gale me ao laligowu.
Jiisaswaajo luae qaagoto, kazi koloowaa.
Anutuno gawogiaa tawaya oombaa.
Jombaano gowoko woi Jiisaswaano kari.
Lombogiawo oono mono noono ka haamo mewu.
Anutuwaa gawo meme eja tak-kootoya ii kokae:
Ome yoono eja uutano eleembombaajo kapara konju.
Jiisaswaa nemukouruta
Qosomakororoo ejawaa sareqaa.
Jiisasno naambaajo sareqaa jero.
Qiqiliwaa sareqaa
Nejo kotaa sareqaa
Yiistwaa sareqaa
Jiisasno nomaembaajo sareqaaya qaaya jero?
Qiqiliwaa sareqaawaa kania
Maa sua mesamesagoyaa sareqaa
Soro kotaa sareqaa
Misa hoorowaa sareqaa
Qaa kota walaga ano gbilia
Jombaa aroya kotogi komuro.
Jiisasno Genesaret laligo meqeeago gawo mero.
Ambosako yoono qaa kuma soogi.
Eja uuta ii nomae tilooja?
Keinan emba mono kapara koma qama kooliro.
Jiisasno ji ejemba seiseiya mero qeagogi.
Boi tosiano agoleto iibombaajo kapara kogi.
Farisii ano Sadusii yoono wosokondu kaaa kolooju.
Kraist otaawombaa sewaa
Jon Oomulu eja ii Elaijawaa kitiaga kolooja.
Jiisasno jiwowo jigowaa takisya ano.
Alagano sigisogo ama gono kokae amba:
Sigisogowaa soomogoya ano iisaa
Weleqeqe kiakomuya qaa iwaa sareqaa
Loemba mesao aoaowaa qaaya
Wain gawo meme ejemba yooo sareqaa
Jiisasno koomuyaa qaaya jero indi karoo kolooro.
Jeims Jon yoroo nemugarano iwoiwaajo weleno.
Gale hoano mono weleqeqeya kolooja.
Jiisasno eja jaagoo woi jaagara metooro.
Jiisasno fig gere mo qasuaaro gororogoro.
Mombaa merawoita yoroo sareqaa
Wain kasa gawo gale bologa yooo sareqaa
Mara lombambaa sareqaa
Jiisasno Farisii yooojo qama wanjinjigo Yei! jero.
Bologa memewaa iroa
Jiisasno Jerusalemkanageso jopago oono.
Noro gerewaa sareqaa
Jiisas kawaatiwaa kambaa ii mono mende moja.
Emba sara 10 yooo sareqaa
Mone esu gale kogitiwaa sareqaa.
Jenteegowaa kamba somatano kokae koloowaa:
Jiisas qeni komuwaatiwaa agona agi.
Emba mono Jiisas apu ukoowagawono moriro.
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaajo uumotoogo ano.
Jiisas wama Pailotwaa borono agi.
Juudasno aroya mosono.
Pailotno Jiisas qisi muro.
Jiisas kugulolopo ama mugi.
Jiisasno komuro.
Manjaqeqe eja qasiri gale megi.
Qasiri gale meme yoono sundugia jegi.
Misin gawo mewoatiwaa jekootoya
Matyuu Matyuu
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
11
>>
Matyuu
Oligaa Bua Matyuuno ooro.
Je-asa-asari
Matyuu qa iikawaa kania ii Pombaano kale. Qata mo Liwai. Room gawmambaa
takis meme ejaga laligoro. Gawo ii me laligoro Jiisasno ka oono uuta meleema gowoko
12 yooo batugiano laligoro.
Oligaa Bua koi Jiisaswaa kania iyaaa kanagesouruta Juuda yooojo je asari
oomambaajo ama ooro. Qaa kota waa ii kokae, Jiisas Kraistno Hamoqeqe Tonana
ano Ki Ponana kolooja. Juuda ejemba yooojo qaa ii mende sokono uugiano boliro
amamaagi. Kawaajo Matyuuno Jiisas gawoaa kania ii asugano je asari tororo kuma
oono. Soomogo Walagano hamoqeqewaa soomogo qaa (promis) eji, ii kuuya
Jiisaswaajo ama asugano asugi qebulugo hoawo koloodabororo. Hamoqeqe Toya ii
Hibruu qaano Mesaia ano Griik qaano Kraist.
Jiisasno uuwaa gawo bakaya karoo me laligoro: Iino Oligaa Bua ejemba kuma
ooma uugia iikano kuu omejiila konjoma ooma jigia me qeago laligoro. Kae me
keno agoleto kolooro laligo maripoo gereno uma komuro ro kogi mombo waaro.
Iikano Anutuwaa bentotoaa kania qendeema nonono. Kae ano anana letoma Anutuwaa
meraboraaa koloowombaa kania kolooro. Jiisaswaano qaaya waa 5 ii kokae: 1) Bo 5-
7, 2) Bo 10, 3) Bo 13, 4) Bo 18 ano 5) Bo 24-25
Jiisaswaa ambosakouruta ano kolokolooya 1.1-2.23
Jon Oomulu ejano uuwaa gawo mero 3.1-12
Jiisas oomulu mero Satano agobato me muro 3.134.11
Jiisasno Galili uutano qenjaaro gawo mero 4.1218.35
Jiisasno Galili mesao Jerusalem keno 19.120.34
Sonda konoga Jerusalem laligo komuro 21.127.66
Koomunoga waama laligo Siweno uro 28.1-20
1
Jiisas Kraistwaa ambosakoa yooo qa aregia
Luuk 3.23-38
1
Jiisas Kraistwaa ambosakoa yooo qa aregia ii kokae: Aabrahambaa gbili mo
Deiwid. Deiwidwaa gbili mo Jiisas.
2
Aabrahambaa meria Aisak. Aisakwaa meria Jeikob. Jeikobwaa merauruta Juuda ano
iwaa daremuuruta.
3
Juudawaa merawoita Perez ano Zera, nemugara Taamar. Perezwaa
meria Hezron. Hezrombaa meria Ram.
4
Rambaa meria Aminadab. Aminadabwaa meria
Naason. Naasombaa meria Salmon.
5
Salmombaa meria Boaz, nemua kantri mombaa
embiaga Raahab. Boazwaa meria Oobed, nemua kantri mombaa embiaga Ruut.
Oobedwaa meria Jesi.
6
Jesiwaa meria ki Deiwid. Deiwidwaa meria Solomon, nemua wala
Uriawaa embiaga laligoro. Juuda ki kuuya ii Deiwidwaa gbiliuruta koloo laligogi.
7
Solomombaa meria Rehoboam. Rehoboambaa meria Abija. Abijawaa meria Asa.
8
Asawaa meria Jehosafat. Jehosafatwaa meria Jehoram. Jehorambaa meria Usia.
9
Usiawaa
meria Jootam. Jootambaa meria Aahaz. Aahazwaa meria Hezekia.
10
Hezekiawaa meria
Manase. Manasewaa meria Aamon. Aamombaa meria Joosia.
11
Joosiawaa merauruta
Jekonia ano iwaa daremuuruta. Kamba iikano Babilon yoono Israel kanageso uuagi
Babilon kema kapuare miri laaligo tani kaaa weleqeqegiaga laligogi.
12
Babilon kapuare miri laaligo tani kaaa laligo iikano Jekoniawaa meria Sealtiel
kolooro. Sealtielwaa meria Jerubaabel.
13
Jerubaabelwaa meria Abiud. Abiudwaa meria
Eliakim. Eliakimbaa meria Azor.
14
Azorwaa meria Jaadok. Jaadokwaa meria Akim.
Akimbaa meria Eliud.
15
Eliudwaa meria Eleazar. Eleazarwaa meria Matan. Matambaa meria
Jeikob.
16
Jeikobwaa meria Joosef, Mariawaa loya. Mariano Jiisas merota qata Kraist
Hamoqeqe Toya jekejo.
17
Kamba Aabrahambaanoga kanai laligo kougi ki Deiwid kolooroti, isi iyooo
jago aregia ii 14. Mombo ki Deiwidwaanoga kanai laligo kougi Israel kanageso
uuagi Babilon kema kapuare miri laaligo tani kaaa laligogiti, isi iyooo jago aregia ii
kaaagadee 14. Babilon kapuare miri laaligo tani kaaa laligogiti, kamba iikanondee
kanai laligo kougi Kraist kolooroti, isi iyooo jago aregia ii kaaagadee 14.
11 2 Ki
kanai laligo kougi Kraist kolooroti, isi iyooo jago aregia ii kaaagadee 14.
11 2 Ki
24.14-15; 2 Hist 36.10; Jer 27.20 24.14-15; 2 Hist 36.10; Jer 27.20
Jiisas Kraist ii kokae kolooro:
Luuk 2.17
18
Jiisas Kraist koloorotiwaa sunduya ii kokae: Iwaa nemua Maria ii Joosefwaa
buaga laligo mende mindiri ao laligori kamba iikano Ua Toroyano me letoma
muro korowo laligoro kania mokoloogi.
19
Kae mokoloogi eja buaya Joosef iino laaligo
dindia laligorotiwaajo Mariawaa kaniano asugano asugiro gamuyawo
koloowaatiwaajo togoro. Kae togo uutano ii olo mesaomambaa momo area ano.
20
Kae romogo ero Pombaa gajoba mono gaono asugi mu kokae ijoro,
Joosef Deiwidwaa gbili, Ua Toroyano mono Maria me letoma muro koroyawo laligoja.
Kawaajo gii mono ii wama mirigano ka embaga koloowaatiwaajo toroko mende moba.
21
Mariano koko meraga mewaa. Eja iikano kanagesoya sigisogogianoga hamo qe
oono solaaniwuya. Kawaajo giino mono qata Jiisas qaba. Kae ijoro.
22
Pono gejatootoo eja mo sololooro qaa mo jeroti, iikano hoawo
koloowaatiwaajo iwoi kuuya ii kolooro. Gejatootoo qaa ii kokae,
23
Emba sara jumua
mono koroyawo koloo mera ejaga mero qata Imanuel qabuya. Qa iikawaa kania ii
kokae, Anutuno ananawo laligoja.
24
Joosefno uuta tooro waama Pombaa gajobano je koto muroti, iikawaa so ama
Maria embia koloowaatiwaajo wama miriano keni.
25
Kema laligorito, kamba biiwiano
iikano motoo mende eri kema meria mero Joosefno qata Jiisas qaro. Mera mero iikawaa
gematano loemba laligori. Kia.
18 Luuk 1.27 21 Luuk 1.31 23 Ais 7.14 25 Luuk
gematano loemba laligori. Kia.
18 Luuk 1.27 21 Luuk 1.31 23 Ais 7.14 25 Luuk
2.21 2.21
Matyuu Matyuu
<<
11
>>
1:17: 11 2 Ki 24.14-15; 2 Hist 36.10; Jer 27.20
1:25: 18 Luuk 1.27
1:25: 21 Luuk 1.31
1:25: 23 Ais 7.14
1:25: 25 Luuk 2.21
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
22
>>
2
Momakooto eja wee koukoutanoga kagi.
1
Jiisasno eja po Herodwaa kambano Judia prowinswaa taoa mo qata Betlehem
kano kolooro. Kolooroti, kamba kano segelaowaa momo eja wee koukoutanoga
Jerusalemsitino kagi.
2
Ka kokae qisigi, Juuda ooono eja po koloowaati, mera ii
koloo dakano eja? Nono wee koukoutano laligo iwaano widi asugiro iima kania kae
moma waeya me mepeseewombaajo kajo.
3
Kae qisigi eja po Herod ano Jerusalemkanageso iwo laligogiti, iyoono korebore
qaa ii moma aarugi.
4
Aarugi ki Herodno qaa ama kanagesowaa jigo gawo gale waa
ano Kana qaawaa boi kuuya koma horo oono kagi. Ka ajoroogi kokae qisi oono,
Hamoqeqe Toya Kraistno mono dakano koloowaatiwaajo jegita eja?
5
Qisi oono kokae meleema mugi, Iino Judia prowinswaa tao qata Betlehem
iikano koloowaa. Iikawaa qaaya ii gejatootoo eja Maikano kokae oorota eja,
6
Oo Betlehem kanageso Juuda gomano laligojuti, ooo batugianoga po somata
koloo neenaa Israel kanageso mindigo kala koma nonombaa.
Kawaajo oo Juuda gomambaa jotamemeya yooo batugiano laligogi qabuagiano
kamaaqeqeta mende toontoo koloowaa.
7
Kae meleema mugi momakooto eja ii olo ooono kagi kokae qisi oono, Widia
ii naa kambano asugiro kanai iigi? Iikawaa kania tororo momambaajo moma kae qisi
oono.
8
Iikawaa qaaya moma wasi kokae je koto oono, Oo mono Betlehem kema
mera ii tororo qisi mokoloo iikanondee buju qaa agi noono kawa. Niino ii moma
kaaiadee kema ii waeya me mepesee mumaa.
9
Kino kae iiijogo je koto oono moma kanano kegi. Kema widi wee
koukoutano laligo iigiti, iikano wagiano waladee keno kosi otaa Betlehemkema
miri koko mera eroti, iikano nano.
10
Widi ii nano iima korisoro somata qatawo mogi.
11
Korisoro moma miri uutano uma mera ano nemua Maria iriigi. Ii iriima simi kuma
usugo waeya me mepesee mugi. Mepesee mu wayagesogia qegama iikanoga goul,
jini paora ano sanda qata mor ii unjuma kale mugi.
12
Gomantiia mo egi Anutuno gaono asugi ki Herodwaano mombo mende
kembutiwaajo qotogo oono. Kawaajo kana moge iyagiaa goma balogiano
eleema kegi. Kia.
6 Mai 5.2
eleema kegi. Kia.
6 Mai 5.2
Herodwaajo asago Joosef embameria Iijipt kegi.
13
Momakooto eja yoono kegi Joosefno gao iiro Pombaano gajoba mono
asugi mu kokae ijoro, Herodno mera qero komuwaatiwaajo mogama mubaa.
Kawaajo mono waama mera ano nemua uruama olo koma Iijipt kantrino kembu.
Iikano kema laligogi kanage niino kawutiwaa kamba jemaati, iikano mono eleema
kawu.
14
Kae ijoro waama gomantiia iikanondee koko mera ano nemua uruama Iijipt
kegi.
15
Iijipt kema laligogi ki Herodno komuro kamba iikanondee eleema kagi. Wala
Pono gejatootoo eja Hoosea sololooro qaa kokae jerota eja, Niino merana oombe
Iijipt goma mesao karo. Gejatootoo qaa iikano mono kae asugiro hoawo kolooro.
Kia.
15 Hoos 11.1
Kia.
15 Hoos 11.1
Mera Betlehem gomano uugi komugi.
16
Momakooto eja yoono Juuda goma olo mesao kegi Herodno iikawaa kania
iima Tiligo nogi, je iria mamaga soono jekooto kokae ano, Manjaqeqe eja, oo
Betlehemano goma kuuya ii liligo raji, iikano kema mera gbanigia woi ano iikawaa
baatano koloojuti, ii mono kuuya uugi komuwu. Momakooto eja widi asugirotiwaa
kambaaajo tororo qisi oono ijogiti, iikawaa so mera gbanigiaajo jekooto ii ano.
17
Gejatootoo eja Jeremaiano qaa mo jerota eji, iikano mono kae asugiro hoawo
kolooro. Qaa ii kokae,
18
Betlehem kosiano goma mo qata Rama iikanoga saagujugia mogi qama silama
amburere somata meju.
Reizel embawaa gbiliuruta yoono gbiliurugia qaogi saaju.
Kawaajo saagi ulukole me oombombaajo agi uukondukondugadee
momakeju. Kia.
18 Jer 31.15
momakeju. Kia.
18 Jer 31.15
Iijipt mesao Joosef embameria Nazaret eleegi.
19
Joosefno Iijipt laligoro ki Herodno komuro iikanondee Pombaano gajoba
mono gaono asugi mu
20
kokae ijoro, Mera qegi komuwaatiwaajo embogiti,
iyoono mono komudaborogi. Kawaajo mono waama mera nemuawo uruama eleema
Israel gomano kembu.
21
Kae ijoro Joosefno waama mera nemuawo uruama eleema
Israel gomano kegi.
22
Kanano kema qaa kokae moro, Herodwaa meria Arkelausno maaa kitiano
Judia prowins gale koma laligoja. Kae moma iikano kemambaajo toroko moro. Moma
laligoro Anutuno gaono Galili prowinsno kembutiwaajo je koto muro waama iikano
kegi.
23
Galili prowinsno keuma tao qata Nazaret iikano laligogi. Kae laligogi
gejatootoo eja yoono Hamoqeqe Toyaajo qaa jegiti, iikano hoawo kolooro. Qaa ii
kokae, Iwaa qata ii Nazaret ejaga qama laligowuya. Kia.
23 Maak 1.24; Luuk 2.39;
kokae, Iwaa qata ii Nazaret ejaga qama laligowuya. Kia.
23 Maak 1.24; Luuk 2.39;
Jon 1.45 Jon 1.45
Matyuu Matyuu
<<
22
>>
2:12: 6 Mai 5.2
2:15: 15 Hoos 11.1
2:18: 18 Jer 31.15
2:23: 23 Maak 1.24; Luuk 2.39; Jon 1.45
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
33
>>
3
Jon Oomulu ejano Jiisaswaa kana meleuro.
Maak 1.1-8; Luuk 3.1-18; Jon 1.19-28
1
Gbani tosia tegoro Jon Oomulu ejano ka Judia prowinswaa balo
qararakokoano liligo ejemba uugia Bua qaano kuu kokae iijo laligoro,
2
Siwe
Toyano bentotoa ambaatiwaa kambaano mono ka kuuja. Kawaajo mono uugia
meleema iikano keubu.
3
Jombaajo gejatootoo eja Aisaiano qaa mo kokae je ooro,
Qele gajoba mono balo qararakokoano qama laligoro kema qaa otoa
kokae mobuya,
Pono kawa-oo! Kawaajo mono jojori kania meleuwu. Mono uugia mindigo
kania qeleleewu.
4
Jombaano selekopaa ii kamel juyano memetaga ano batuyano iikasa oro seliano
memetaga ii somogo laligoro. Nembaneneya ii aagiso borotaa ano duuyaa moro
apuya. Ii kuuya gejatootoo eja Elaija iwaa soga.
5
Jono gawoa mero ejemba tuulelembe
yoono Jerusalem siti ano Judia prowinswaa goma tosaaa kuuya yooonoga iwaano
horo kagi. Kaaiadee Jordan apu leelee goma kuuya rama kegiti, iikanoa kagi.
6
Ka
kouma sigisogogia jokoloogi Jono ii Jordan apu bereano oomulu me oono.
7
Me oonoto, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano Sadusii (Jigo gawombaa
kaparakoko) ejemba tuulelembe yoono oomulu me oombaatiwaajo kagi iiima
kokae iijoro, Oo qato mokolembaa gbiliuruta, oo uugia mende meleegi Anutuwaa
iriano mono soono iroa meleema oomambaajo anja. Ii olo kombombaa gejanono
qaaya ii mono morono iijoro sombugia moma koi kaju?
8
Kawaajo mono oano uugia
meleembu. Kileagia mesao uugia meleegi hoa kolooro ii mono nanamemegiano
asugano qendeema laligowu.
9
Uugiano mondomondo qaa kokae jewombaajo mende romogowu, Nonono
Aabrahambaa gbiliga laligoni Anutuno mende tiwilaa nonombaa. Kae je totogiano
qekejuto, hoa ii mende kolookeja. Niino iikawaajo kokae iijomaa, Anutuno jamo
koi saano je koto oono letoma Aabrahambaa gbiliuruta koloo Anutu
mepeseekebuto, oo nomae?
10
Uugia mende meleembuti ee, Anutuno mono oo gere kaaa kono
kamaawombaajo anju. Gere kuuya hoa awaa mende kuukejuti, ii mono kono kamaagi
gere gagirino giliro kemebuya. Gere kaaa komambaa wea ii jeta sua ama gere kaniano
ano jojori eja. Anutuno mono kileagiaa iroa meleema oombaa.
11
Niino oo uugia meleembutiwaajo apu toono mulu me oonjento, noo
gemanano eja ku-usua kotakota mo kawaa. Iwaa ku-usua uutaga ii mono noono
uuguwaa. Iino eja uuta koloowaatiwaajo niino iwaano kana esuya ilaa mu gesono
mouma besaamambaajo amamaamaa. Iino mono Ua Toroya uugiano ano gere
bolaano koma konjorati oono iikaaa kano mulu me oombaa.
12
Iino hoa ano kaawoya mendeema oromambaa saraya me kouma koso
korerego gosiwaa. Gosi wiit kota me kululuu kowiano ambaato, kaawoya ano
bulaaya ii mono usuno gere gagirino keme gere tetegoya qaa kano jewaa. Kia.
2
bulaaya ii mono usuno gere gagirino keme gere tetegoya qaa kano jewaa. Kia.
2
Mat 4.17; Maak 1.15 3 Ais 40.3 4 2 Ki 1.8

7 Mat 12.34; 23.33 9 Jon 8.33 10 Mat 4.17; Maak 1.15 3 Ais 40.3 4 2 Ki 1.8

7 Mat 12.34; 23.33 9 Jon 8.33 10
Mat 7.19 Mat 7.19
Maak 1.9-11; Luuk 3.21-22
13
Kamba kano Jiisasno Galili prowins mesao Jordan apu bereano Jombaano
ka oomulu me mubaatiwaajo qisiro.
14
Qisiroto, Jono qotogo mu kokae ijoro,
Giino saano nii oomulu me nonagato, giino sigisogo mende ama mono
nomaembaajo noono kaja?
15
Kae ijoro Jiisasno kokae meleeno, Kamba kokaamba ii saano amba. Kae
anjoti, iikano Anutuno nanameme dindia otaawombaa qaa jeroti, iikawaa hoa kolooro
sokombaa. Kae meleeno Jono moro sokono uumotoo ano.
16
Uumotoo ama oomulu me muro tegoro iikanondee apunoga kouro kokae
asugiro: Sombino aantano Jiisasno uu iiro Anutuwaa Ua Toroyano meleema kewo
koo kaaa koloo Jiisaswaa waano kamaa mero.
17
Kamaa mero Siwenoga aro mo
kokae kolooro, Iino mono neenaa komunjua meranaga koloojiwaajo kerana qeagoro
iimasiia moje. Kia.
17 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 12.18; 17.5; Maak 1.11;
iimasiia moje. Kia.
17 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 12.18; 17.5; Maak 1.11;
Luuk 9.35 Luuk 9.35
Maak 1.12-13; Luuk 4.1-13
Matyuu Matyuu
<<
33
>>
3:12: 2 Mat 4.17; Maak 1.15
3:12: 3 Ais 40.3
3:12: 4 2 Ki 1.8
3:12: 7 Mat 12.34; 23.33
3:12: 9 Jon 8.33
3:12: 10 Mat 7.19
3:17: 17 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 12.18; 17.5; Maak 1.11; Luuk 9.35
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
44
>>
4
1
Kawaa gematano Ua Toroyano Jiisas kuu wasi muro balo
qararakokoano Kileaa Toyano agobato me mubaatiwaajo ama keno.
2
Kano
kema gomantiia asaga 40 Anutuwaajo nene sigi laligo nenewaa komuro.
3
Nenewaa
komuro omejiila wagia qata agobato Toya iino asugi kokae ijoro, Gii Anutuwaa
Meria koloojai ee, gii mono esuga qendeema jamo koi je kotona letoma bered kolooro
newa.
4
Kae ijoroto, Jiisasno qaa kokae meleeno, Qaago! Bua Tereno qaa mo
kokae oogita eja, Nenenondee ejemba laaligo mende nonomakejato, Anutuwaa jetanoga
qaa kakeji, ii kuuya te koni iikano mono nunuagiro kotii laligowoa.
5
Kae ijoro Kileaa Toyano Jiisas wama Jerusalem siti toroya kano kema jiwowo
jigowaa waareano eu uma ano nano.
6
Kae nano kokae ijoro, Gii Anutuwaa Meria
koloojai ee, mono kokanoga lugu emu kemeba. Bua Tereno qaa mo kokae oogita
eja,
Anutuno goojo ama gajobauruta je koto oono saano kobibiigi keme jamono
kanaga mende gu mijimiji ambaa.
Kawaajo keme mende tiwilaa gombaa.
7
Kae ijoro kokae meleeno, Qaago! Bua Tereno qaa mo kaaagadee kokae
eja, Gii mono Po Anutuga mende agobato me muba.
8
Kae meleeno Kileaa Toyano mombo wama baaa koriga palopalo mono
uma namo kuuya yooo kantri totoa totoa ano yooo esuhina iwoigia damugiawo kuuya
qendeema muro.
9
Qendeema mu kokae ijoro, Giino simi kuma noma waena me
mepesee nombagati ee, niino ilawoila kuuya koi mono togo gombe bua qe ao gale
koma oomba.
10
Kae ijoro Jiisasno kokae meleeno, Qaago! Satan gii mono togowa. Bua
Tereno qaa mo kokae oogita eja, Gii mono Po Anutuga, ii motoogo simi kuma
mu waeya me mepeseewa.
11
Kae meleeno Kileaa Toyano iikanondee Jiisas mesao togoro. Kae kolooro
gajoba yoono ka Jiisas ilaa mugi. Kia.
1 Hib 2.18; 4.15 4 Dut 8.3 6 Ond 91.11-
gajoba yoono ka Jiisas ilaa mugi. Kia.
1 Hib 2.18; 4.15 4 Dut 8.3 6 Ond 91.11-
12 7 Dut 6.16 10 Dut 6.13 12 7 Dut 6.16 10 Dut 6.13
Jiisasno kanai Galili uutano uuwaa gawo mero.
Maak 1.14-15; Luuk 4.14-15
12
Kawaa gematano Jon Oomulu eja kapuare mirino
*Ki Herodno emba mo olo
12
Kawaa gematano Jon Oomulu eja kapuare mirino
*Ki Herodno emba mo olo
mero Jon Oomulu ejano ii kawaajo je muro iria soono jero opotoro yoono Jon mero Jon Oomulu ejano ii kawaajo je muro iria soono jero opotoro yoono Jon
somogo kapuare mirino agi raro.
agi raro Jiisasno ii moma Judia prowins mesao
somogo kapuare mirino agi raro.
agi raro Jiisasno ii moma Judia prowins mesao
Galili keno.
13
Kema prowins iikano keuma gomaa Nazaret mesao Kaperneamkema
laligoro. Kaperneamtao ii Zebulun ano Naftali gomano Galili apu ago kooroano eja.
14
Iikano laligo gawoa mero Anutuno qaa mo gejatootoo eja Aisaia sololooro jeroti,
iikano hoawo kolooro. Qaa ii kokae,
15
Ejemba Zebulun ano Naftali gomano Jordan leegeano laligogi batugiano kana
somata kowe waage kema nanji, ii Juuda qaagoto, tuu tosiano Galili
prowinsno laligojuti,
16
kanageso yoono pagamano laligo asasaga somata iibuya.
Koomuno ejemba ii ago koma oono pagama gomano laligojuti, iyooojo
mono goma wegera suluwaa.
17
Jiisasno Kaperneamlaligo kamba iikanondee kanai Bua qaa je asari ejemba
uugia kuu kokae je laligoro, Siwe Toyano bentotoa ambaatiwaa kambaa mono ka
kuuja. Kawaajo mono sigisogo laaligogia mesao uugia meleembu. Kia.
12 Mat
kuuja. Kawaajo mono sigisogo laaligogia mesao uugia meleembu. Kia.
12 Mat
14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20 13 Jon 2.12 15-16 Ais 9.1-2 17 Mat 3.2 14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20 13 Jon 2.12 15-16 Ais 9.1-2 17 Mat 3.2
Maak 1.16-20; Luuk 5.1-11
18
Kae je liligo laligo Galili apu ago goraayano meteteree kema daremu woi
Saimon qata mo Piito ano koga Andruu iriiro. Yorono sora hooro ejaga laligo misagara
apu agono sora horowowaajo gili laligori.
19
Jiisasno iriima kokae irijoro, Ejawoi,
oro mono nii notaa kari kuma orombe ejemba sora kaaa horo oombao.
20
Kae irijoro
iikanondee misagara mesao kanai Jiisas otaa keni.
21
Jiisasno yorowo boroa mo toroqe kema mombo daremu woi Zebediwaa
merawoita Jeims ano Jon iriiro. Yorono magara Zebediwo wagono rama misagia
meago somogo laligogi iiima oroono.
22
Kae iiima oroono iikanondee waama
wago ano magara mesao kanai Jiisas otaa gematano keni. Kia.
Jiisasno ejemba kuma ooma me qeago oono.
Luuk 6.17-19
23
Jiisasno kema Galili prowins uutano kuuya liligo qamakooli mirigiano uma
bentotombaa Oligaa Buaya je asari uugia kuu kuma ooma laligoro. Kae ama
batugiano ejemba ji ano jepajerepa kania kania iiro laligogiti, ii me qeago ooma
laligoro.
24
Kae me laligoro Jiisaswaa Buayano sei Siria kantri uutano sokoma tuma
keno. Kae tuma keno ii moma ji ejemba kuuya uuama iwaano kagi. Tosiano ji wiji ano
jepajerepa kania kania iiro laligogi. Tosiano omejiilano uugiano kemero qaamuu me
kokojinjimbo laligogi. Tosiano tama kamaa uuro pipinjo moto sembe ao laligogi.
Tosiano selegiaa bakaya koomuya laligogi. Kaaa kaaa yoono Jiisaswaano kagi me
qeago oono.
25
Kae ama oono iigitiwaajo ejemba kanageso somata yoono Jiisaswaa
gematano otaa kagi. Tuulelembe ii Galili prowins ano Ten-Tao distriknoga kagi. Tuu
tosiano Jerusalem siti ano Judia prowinswaa goma tosianoga kagi. Tuu tosiano
Jordan apu leegega kagi. Kia.
23 Mat 9.35; Maak 1.39
Jordan apu leegega kagi. Kia.
23 Mat 9.35; Maak 1.39
Matyuu Matyuu
<<
44
>>
4:11: 1 Hib 2.18; 4.15
4:11: 4 Dut 8.3
4:11: 6 Ond 91.11-12
4:11: 7 Dut 6.16
4:11: 10 Dut 6.13
*4:12: Ki Herodno emba mo olo mero Jon Oomulu ejano ii kawaajo je muro iria soono jero opotoro yoono Jon somogo kapuare mirino agi raro.
4:17: 12 Mat 14.3; Maak 6.17; Luuk 3.19-20
4:17: 13 Jon 2.12
4:17: 15-16 Ais 9.1-2
4:17: 17 Mat 3.2
4:25: 23 Mat 9.35; Maak 1.39
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
55
>>
5
Jiisasno baaano nama kuma oono.
1
Jiisasno ejemba tuu somata iiima baaano uma raro gowokourutano kouma
liligo mugi.
2
Liligo mugi kanai ejemba tuua tuua kuma ooma kokae jero:
3
Dae yoono iyagiaajo Anutuwaa jaano kamaaqeqeta kaaa mojuti, iyoono
Siwewaa bentotoa bua qe aowutiwaajo mono simbawoawo kolooju.
4
Dae yoono jige qama saajuti, Anutuno ii ulukole oombaatiwaajo mono
simbawoawo kolooju.
5
Dae yoono gumbonjonjo laligokejuti, Anutuno namo koi ii yooo bua qe
oombaatiwaajo mono simbawoawo kolooju.
6
Dae yoono Anutuwaa jaano solaaniwombaajo kapara koma ii nene ano
apuwaa kaaa komu qenje qe laligojuti, Anutuno mono siigia ii uuagiwaa. Kawaajo
yoono mono simbawoawo kolooju.
7
Dae yoono tosaaa kiakomu oomakejuti, Anutuno ii kiakomu
oombaatiwaajo iyoono mono simbawoawo kolooju.
8
Dae yooo uugiano soraaya kolooji, iyoono saano Anutu iibuya. Kawaajo
iyoono mono simbawoawo kolooju.
9
Dae yoono luae qekejuti, iyooo qagia ii Anutuwaa meraboraaa qabuya.
Kawaajo iyoono mono simbawoawo kolooju.
10
Anutuno qaagia je tegoro solaanijutiwaajo sisiwerowero ama oomakejuti,
iyoono Siwewaa bentotoa bua qe aowuya. Kawaajo iyoono mono simbawoawo
kolooju.
11
Ejembano oo noojo ama uuqeqe qaa tokorokota je ooma sisiwerowero ama
qaa bologa kania kania selegiano kuu qolomologokejuti, oono mono
simbawoawo kolooju.
12
Mobu, Anutuno tawagia uuta Siwe gomano ano ejiwaajo mono otokoria maama
korisoro qagano laligowu. Ii kokaembaajo: Gejatootoo ejemba wala laligogiti, ii
sisiwerowero tania kaaiadee ama oogi oono iyooo gemagiano asugi iyoowo
ororo laligoju. Kia.
4 Ais 61.2 5 Ond 37.11

6 Ais 55.1-2 8 Ond 24.3-4

10 1
ororo laligoju. Kia.
4 Ais 61.2 5 Ond 37.11

6 Ais 55.1-2 8 Ond 24.3-4

10 1
Piito 3.14 11 1 Piito 4.14 12 2 Hist 36.16; Apo 7.52 Piito 3.14 11 1 Piito 4.14 12 2 Hist 36.16; Apo 7.52
Oo balombaa sii ano kiwa kaaa kolooju.
Maak 9.50; Luuk 14.34-35
13
Jiisasno jero, Oo balo ejemba yooo sii tani koloojuto, sii naaano titiikota
koloowaati ee, ii mono nomae meagoni mombo aiawo koloonaga? Iikawaa kania mo
qaago. Toroqe iwoi mo ani mende sokombaato, ii kikisi kaaa giligi kemero ejembano
ii kanagiano riimemelaawuya.
14
Oo baloa baloa yooo kiwa kaaa koloo laligoju. Siti mo baaano uma
megi raji, iikano aasagoyano ramambaajo amamaakeja.
15
Mono kiwa ootiri
monjo baatano mende ambaato, kiwawaa du rarayano ano rabaa. Kae rama asariro
ejemba miri uutano rajuti, mono kuuya iyooo jaagia kuuro asasaga iimakebuya.
16
Kaaiadee mono ooo asasagagia qendeegi ejemba batugiano asariro iimakebu.
Ejembano nanamemegia awaa iima kawaajo Magia Siwe gomano laligoji, mono ii
mepesee mu laligowuya. Kia.
14 Jon 8.12; 9.5 15 Maak 4.21; Luuk 8.16; 11.33
mepesee mu laligowuya. Kia.
14 Jon 8.12; 9.5 15 Maak 4.21; Luuk 8.16; 11.33
16 1 Piito 2.12 16 1 Piito 2.12
Jiisasno Kana qaawaa kania kuma oono.
17
Niino Mooseswaano Kana qaa ano gejatootoo ejemba yooono Buju Tere ii
qewagomambaajo ama mende ka laligoje. Iikae tondu mende romogowu. Niino
qewagomambaajo qaagoto, qaa ii te kondaborowe iikawaa hoano ponda
koloowaatiwaajo ama ka laligoje.
18
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu,
Mooseswaa Kana qaano tere melaazili mo me kirifi oo-oombaa jimbolaa motoogo ii
mende totoo aliwaato, qaa kuuya ii wala hogiawo kolooro Siwe namo yorono goro
qewaota.
19
Kawaajo mono Kana qaawaa jekooto melaada iikawanoga qaa mo
koloani ejemba kae kuma oomakeji, iino Siwewaa bentotoano keuro qata melaada
daaburuya qabuya. Kae qabuto, mono ii te koma otaa ejemba kae kuma oomakeji,
iino Siwewaa bentoto uutano keuro qata Somatanana qabuya.
20
Niino iikawaa so kokae iijowe mobu: Ooo nanamemegia solaa kano mono
Kana qaawaa boi ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yooo siligia kaaa ororo
koloowabo. Siligiano yooo sili mamaga mende uuguwaati ee, oono mono Siwewaa
bentoto uutano mende keubuya. Kia.
18 Luuk 16.17
bentoto uutano mende keubuya. Kia.
18 Luuk 16.17
Yo kazi ano uugi koomuwaa kania.
21
Jiisasno toroqe jero, Oono wala eeano qaa mo kokae iijokegi, Ejemba
mo mende qegi komuwa, ano Mono kazia qero komuwaati, ii mono distrikwaa qaa
jakeyano oogi qaaya je tegowuya.
22
Kae iijogito, niino qaa ii kokae je asariwe mobu: Mono aliawo agowowo
ama iria soono yo kazi anji, ii mono kaaagadee distrikwaa qaa jakeyano oogi qaaya
je tegowutiwaa so kolooja. Kaaiadee mono alia jejewili qaano je boli Gii nekoa
uuga qaa kolooja, jeji, ii mono kantriwaa jigo kaunsol yooo jaagiano oogi qaaya je
tegowutiwaa so kolooja. Mono alia qaa sagano je boli Gii agonjoragawo kolooja,
jeji, iino mono gere siano kemebaatiwaa so koloowaa.
23
Kawaajo giino mamatewoo nanduga me ka alatano amambaajo ana iikano
qaa kokaaano momogano kounaga: Alagaa uutano qaa ero iino kazi ama
gomambaajo moja. Qaa kaaa romogowagati ee,
24
kalega ii mono alata baatano ama
wala alagaano kema iwo qaagara je solaani uumotoo ama iikawaa gematano mombo
ka mamatewoo nanduga Anutuwaajo amba.
25
Keregano selegano kuu qaa jakeyano horo gomambaajo ano komitiwaano
kema kana somatano iikano mono kapara koma uumotoo ama qaagara je
solaaniwao. Kae mende ambaoti ee, keregano saano oro gono (jas, majistreit)
jenteego toyaa jaano keuna moma jero opotorowaa borono kena kapuare mirino
goombabo.
26
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Gii iikano wantaaga kuuya
ambaatiwaa so osi rabaga. Toiyaga konoga kaaagadee andoborogo mono wantaaga
me kamaawaga. Kia.
21 Eks 20.13; Dut 5.17
me kamaawaga. Kia.
21 Eks 20.13; Dut 5.17
Sero yogorowaa kania
27
Qaa mo kokae iijokegi, Serowili mono mende amba.
28
Kae iijogito,
niino qaa ii kokae je asariwe mobu: Mono serowaa sii kombombaaa qagano emba
uu iiji, iino mono uutano iwo serowili anja.
29
Jaaga dindigano sigisogo ambaatiwaa kogoro ama gombaati ee, ii mono
qonjoma gilina kemba. Sele kitiga mono tiwilaaro kaaano Siweno una sokombaato,
sele busuga jumua laligona hagogi gere siano keme tiwilaawabo.
30
Boro dindigano
sigisogo ambaatiwaa kogoro ama gombaati ee, ii mono koto gilina kemba. Sele kitiga
mono tiwilaaro Siweno una sokombaato, sele busuga jumua laligo gere siano keme
tiwilaawabo. Kia.
27 Eks 20.14; Dut 5.18 29 Mat 18.9; Maak 9.47 30 Mat 18.8;
tiwilaawabo. Kia.
27 Eks 20.14; Dut 5.18 29 Mat 18.9; Maak 9.47 30 Mat 18.8;
Maak 9.43 Maak 9.43
Loemba mesao aoaowaa kania
31
Qaa mo kokae jegita eja, Mono embia mesaowaati, iino mono mesao
aoaowaa papiaya oo embia muba.
32
Kae jegita ejato, niino kokae iijowe mobu:
Mono embia olokalu ano mesaonagato, kania mombaajo embia mesaowaati, iikaaa
kano mono embiano olokalu ambaatiwaajo kondoo sigisogowaa qaayawo
koloonaga. Kae kolooro eja mombo mero eja dologa iikano mono kaaagadee olokalu
ambaa. Kia.
31 Dut 24.1-4; Mat 19.7; Maak 10.4 32 Mat 19.9; Maak 10.11-12; Luuk
ambaa. Kia.
31 Dut 24.1-4; Mat 19.7; Maak 10.4 32 Mat 19.9; Maak 10.11-12; Luuk
16.18; 1 Kor 7.10-11 16.18; 1 Kor 7.10-11
Qaagia jojopa qaano mende je kotiiwu.
33
Qaa mo ii kaaagadee wala eeano kokae iijokegi, Qaagia jojopa qaano
je kotiigiti, ii mono mende uuguwu. Pombaajo iwoi amboatiwaa qaaya jojopa qaano
je somogogiti, ii mono otaagi hoawo koloowa.
34
Kae iijogito, niino qaa ii kokae je asariwe mobu: Qaagia mono jojopa
qaano mende totoo je kotiiwu. Siwe ii Anutuwaa jikaro dua koloojiwaajo ama qaa
kokae mende jewu, Qaa hoa mende jemaati ee, Siwe Toyano saano iroa meleeno
qanano ubaa.
35
Namo ii Anutuwaa kaniaa doya koloojiwaajo ama qaa kokae mende jewu, Qaa
hoa mende jemaati ee, namono saano qe turu nomba. Jerusalemii Ki Tak-
kootoyaa sitia koloojiwaajo ama qaa koi kaaa ii kaaagadee mende jewu, Qaa hoa
mende jemaati ee, Ki Somata iino saano qemasologenaa iroa meleeno qanano
ubaa.
36
Gii wa juga injaa mena taaa koloowaatiwaajo amamaawaga ano wa juga
taaa mena injaa koloowaatiwaajo amamaawaga. Kawaajo qaa kokae mende jewa,
Qaa hoa mende jemaati ee, Anutuno saano wanaa juya mundano qero utegowaa.
37
Jojopa qaa mende jewuto, oo-qaawaajo mono Oo! jewu ano qaagowaajo
Qaago! jewu. Qaa dindia iikano qaa iwoi toroqewuti, ii mono Kileaa Toyano
sololoo oono koloowaa. Kia.
33 Lew 19.12; Ja 30.2; Dut 23.21 34 Jei 5.12; Ais
sololoo oono koloowaa. Kia.
33 Lew 19.12; Ja 30.2; Dut 23.21 34 Jei 5.12; Ais
66.1; Mat 23.22 35 Ais 66.1; Isa 48.2 66.1; Mat 23.22 35 Ais 66.1; Isa 48.2
Jena jewe ana ambe ii mende ambu.
Luuk 6.29-30
38
Qaa mo kokae iijokegi, Mono jaaga qisigowaati, gii mono iroa meleema
iwaa jaaya qisigowa. Mono jega qemburatiwaati, gii mono iroa meleema iwaa jeta
qemburatiwa.
39
Kae iijogito, niino qaa ii kokae je asariwe mobu: Mono bologa ama
oombaati, ii mono mende qetego tuarenje ama mubu. Kae qaagoto, uruga dindia
qetaaliwaati ee, mono uruga lee kaaagadee qetaaliwaatiwaajo meleemba.
40
Mono
Selekopaaga memaa, je qaano goomambaajo moji ee, mono mesao malekuga qaga
kaaagadee muna bua qe aowa.
41
Kaaagadee mono gesoya kilomiita motoogowaa so elaa kembagatiwaajo
kuu gombaati ee, mono saano te koma kilomiita woiwaa so elaa iwo kemba.
42
Mono goono iwoi mombaajo qisi gombaati, ii mono muba. Mono Iwoi nona
kitia era meleemaa, je qisi gombaati, ii mono gema mende qe muba. Kia.
38 Eks
kitia era meleemaa, je qisi gombaati, ii mono gema mende qe muba. Kia.
38 Eks
21.24; Lew 24.20; Dut 19.21 21.24; Lew 24.20; Dut 19.21
Kaziuruga mono uugano jopago oomba.
Luuk 6.27-28, 32-36
43
Qaa mo kokae iijokegi, Ejemba kosogiano laligo alaurugia koloojuti, ii
jopago oomakebuto, kaziurugia mono meleema kazi ama ooma laligowu.
44
Kae iijogito, niino qaa ii kokae je asariwe mobu: Oo mono kaziurugia
jopago ooma nama sisiwerowero ama oomakejuti, iyooojo mono qama kooli
laligowu.
45
Kae amakebuti ee, iikaaa kano Magia Siwe gomano laligoji, mono iwaa
kania qendeema meraboraaa koloo laligowuya. Iwaa kania ii kokae: Iino weea mende
ago kono kouma ejemba awaa ano bologa kaaagadee me asari oomakeja ano ko
anota ejemba dindia ano doogoya yooo nene gawogia kaaagadee bedu mekeja.
46
Oono mono nona gomambaa tania uugu Anutuwaa kania qendeema aokebu.
Takis tiliqiligiawo megi sisigia mekejuti, iyoono alaurugiano jopago oogi ii meleema
jopago oomakeju. Ii uumeleembaa silia qaago. Oo yooo sili iikayadee otaa
aokebuti ee, Anutuwaano tosa mo mende kolooro iino siligiaa tosaya mende oono
tawa mo mende bua qe aowuya. Kawaajo mono ejemba korebore jopago ooma
laligowu.
47
Uumeleembaa gadokopa ejembano kaaagadee batugiano jologia je ao
laligojuto, ii uumeleembaa aiweseya qaago. Oo yooo so alaurugia ooo batugianoga
jologia je aokebuti ee, iikano mono gadokopa ejemba kaaa kolooju. Gadokopa
ejemba yooo siligia mono uugu awaa soro koloo laligowu?
48
Ooo Siwe Magiano
akadamu soro kolooji, oono mono iikawaa so akadamu sorogiawo koloo laligowu.
Kia.
43 Lew 19.18 48 Lew 19.2; Dut 18.13
Kia.
43 Lew 19.18 48 Lew 19.2; Dut 18.13
Matyuu Matyuu
<<
55
>>
5:12: 4 Ais 61.2
5:12: 5 Ond 37.11
5:12: 6 Ais 55.1-2
5:12: 8 Ond 24.3-4
5:12: 10 1 Piito 3.14
5:12: 11 1 Piito 4.14
5:12: 12 2 Hist 36.16; Apo 7.52
5:16: 14 Jon 8.12; 9.5
5:16: 15 Maak 4.21; Luuk 8.16; 11.33
5:16: 16 1 Piito 2.12
5:20: 18 Luuk 16.17
5:26: 21 Eks 20.13; Dut 5.17
5:30: 27 Eks 20.14; Dut 5.18
5:30: 29 Mat 18.9; Maak 9.47
5:30: 30 Mat 18.8; Maak 9.43
5:32: 31 Dut 24.1-4; Mat 19.7; Maak 10.4
5:32: 32 Mat 19.9; Maak 10.11-12; Luuk 16.18; 1 Kor 7.10-11
5:37: 33 Lew 19.12; Ja 30.2; Dut 23.21
5:37: 34 Jei 5.12; Ais 66.1; Mat 23.22
5:37: 35 Ais 66.1; Isa 48.2
5:42: 38 Eks 21.24; Lew 24.20; Dut 19.21
5:48: 43 Lew 19.18
5:48: 48 Lew 19.2; Dut 18.13
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
66
>>
6
Memeqemea ejemba ii kale oomakebu.
1
Jiisasno kokae kuma oono, Mono kokaembaajo gale me ao laligowu:
Nanamemegia solaa dindia ii ejembano iima ooojo mogi ubaatiwaajo ama mende
amakebu. Kae amakebuti ee, ooo Magia Siweno laligoji, iino mono siligiaa tosaya
mende oono tawa mende bua qe aowuya.
2
Kawaajo memeqemea ejemba kale oomanje ii qenjaarono koma romombo
uu qele ambutiwaajo mende amba. Uumeleembaa ejemba seleseleya yoono ejembano
me biwii oombutiwaajo moma qamakooli mirino ano kana somatano kema ejemba
iiima kae amakeju. Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu, Yoono mono
siligiaa tawaya kuuya bua qe aodaborogi Siwe Toyano ii mende toroqewaa.
3
Giino kae mende ambato, memeqemea ejemba kale oomanje boro
dindigano nomae anji, boro qanigano ii mende moba.
*Boroga qanigano ii mende
dindigano nomae anji, boro qanigano ii mende moba.
*Boroga qanigano ii mende
mobaati, qaa iikawaa kania ii kokae: Ii mono aasagoyano ana komunjua alagano mobaati, qaa iikawaa kania ii kokae: Ii mono aasagoyano ana komunjua alagano
kaaagadee ii mende moba. Anutuno sololoo gono gawo awaa afaago mekejai, ii kaaagadee ii mende moba. Anutuno sololoo gono gawo awaa afaago mekejai, ii
mono geego duduukeja.

4
Kalega iikano aasagoyano ero Magano nanameme
mono geego duduukeja.

4
Kalega iikano aasagoyano ero Magano nanameme
aasagoya iimakeji, iino mono tawa gombaa. Kia.
1 Mat 23.5
aasagoya iimakeji, iino mono tawa gombaa. Kia.
1 Mat 23.5
Qamakooli gawombaa kania kokae:
Luuk 11.2-4
5
Kawaajo Anutuwaa qama kooliwuti, ii mono uumeleembaa ejemba seleseleya
yooo so mende ambu. Yoono ejembano iiibutiwaajo moma siigiano qamakooli
mirino ano kana sosoono nama qama koolikeju. Niino qaa hoa too mo kokae
iijowe mobu, Yoono mono siligiaa tawaya kuuya bua qe aodaborogi Siwe Toyano ii
mende toroqewaa.
6
Giino kae mende ambato, Anutuwaa qama koolimanje mono geegaa miri uuta
melaano uma nagu koma Maga aasagoyano laligoji, ii qama kooli muba. Kae ana
Magano nanameme aasagoya iimakeji, iino mono tawa gombaa.
7
Qama kooliwuti, iikano mono uumeleembaa gadokopa ejemba yooo tani
kaaa
Waba kantri yoono Anutu mende moma mu besakogia morota morota qama
kaaa
Waba kantri yoono Anutu mende moma mu besakogia morota morota qama
kooli qaa omaya julujulu ii tondu je laligoju.
qaa julujulu ii mende je laligowu. Yoono
kooli qaa omaya julujulu ii tondu je laligoju.
qaa julujulu ii mende je laligowu. Yoono
qaa je seiseiya jegi Anutuno iikawaajo ama geja ama moma oombaatiwaajo
romogokeju.
8
Mono kokaembaajo yooo so mende koloo laligowu: Oo naa
iwoiwaajo amamaa mozoqozoro anjuti, Magiano ii mende qama kooligi waladee
modaborokeja.
9
Mono kokae qama koolikebu:
Nonoo Manana, gii Siweno laligoja. Goo qaga mono toroya ewa.
10
Mono gale koma nonona bentotogaa hoa koloowa.
Goo uusiiga Siweno te komakejuti, ii mono namono kaaiadee koloowa.
11
Ketewaa nenenana ii mono sonanano nonomba.
12
Tosia yooono tosa nonoono eji, nono ii mesao oonjoi ee, gii mono iikawaa
so nonoono tosa sogbama nonomba.
13
Agobatono kamaa nunuwabotiwaajo mono ago koma nonoma Kileaa
Toyaa borianoga
Bologa Toyaa borianoga metogo nonomba, tosiano qaa ii kokae
Toyaa borianoga
Bologa Toyaa borianoga metogo nonomba, tosiano qaa ii kokae
meleenju: bologanoga metogo nonomba.
metogo nonomba. (Gii geego bentoto
meleenju: bologanoga metogo nonomba.
metogo nonomba. (Gii geego bentoto
Toya, ku-usu Toya ano asamarara Toya ii kambaa kambaa laligo kouma laligona ano
tetegoya qaa laligo ubaga. Ii oano.)
14
Oo ejemba yooo sigisogogia mesaowuti ee, Siwe Magiano mono
kaaagadee ooo sigisogogia mesaowaa.
15
Mesaowaato, ejemba yooo sigisogogia
mende mesaowuti ee, Magiano mono kaaagadee ooo sigisogogia mende
mesaowaa. Kia.
5 Luuk 18.10-14 14-15 Maak 11.25-26
mesaowaa. Kia.
5 Luuk 18.10-14 14-15 Maak 11.25-26
Nene sigi laaligo ii kokae amakebu:
16
Nene sigi laligowuti, iikano mono uumeleembaa ejemba seleseleya kaaa
kubosobosole mende ama laligowu. Yoono Anutuwaajo nene sigi laligokejuti,
ejembano ii iibutiwaajo ama zilizolo ama jaasewagiano saabesaabe kolookeja.
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu, Yoono mono siligiaa tawaya kuuya
bua qe aodaborogi Siwe Toyano ii mende toroqewaa.
17
Giino kae mende ambato, Anutuwaajo nenewaa sigi laligo kano mono tono
gbabuluno me saifeno jaasewaga sogbama wa juga qe laligowa.
18
Kae ama
nenewaa sigi laligona ejembano qaagoto, Maga aasagoyano laligoji, iino ii iibaa.
Kae ana Magano nanameme aasagoya iimakeji, iino mono tawa gombaa. Kia.
Iwoi sewaa somata ii mono Siweno me kululuuwu.
Luuk 12.33-34
19
Mone hina iwoi ii mono namono e oombaatiwaajo mende me kululuuwu.
Kae me kululuugi kano dumunja gejalolono ii kitogi kasukerajuju rost (kufe) me
boliro kikekakasilili yoono miri qosoma uma yogoro mekeju.
20
Namono qaagoto, Anutuwaa uusiia te kogi qabuagiano somariiwaatiwaajo
mono kapara komakebu. Kae agi maa suagia qaita mo ii Siwe gomano ero gure
dumunjano ii mende kitogi kasukerajuju rost (kufe) ii mende me boliwuya.
Kikekakasilili yoono eu uma miri qosoma iwoi yogoro mende mewuya.
21
Iwoiwaajo
akadamuya me mona uji, iikano miri moge ero giino mono uuga kaaagadee iikano
qokotaa laligowaga. Kia.
19 Jei 5.2-3
qokotaa laligowaga. Kia.
19 Jei 5.2-3
Selewaa asasaga ii jaanana.
Luuk 11.34-36
22
Goo jaaga ii uu selegaa kiwaya kolooja. Kawaajo ji mono jaaga mende me
boliji ee, iikano mono too asaridabororo Anutuwaa asasagano saano uugano me
asariro laaligoga kuuya asasagano laligowaga.
23
Asasagano laligowaato, sii kombombaa bologano me iwoi mono jaaga me
boli asasaga kojagiji ee, iikano selewaa laaligoga kuuya kaaagadee me tiiro
pagama uutano umbuqumbia laligowaga. Kae kolooro pagamano uugaa asasaga
kojagiro tiiji ee, geegaa pagamano mono Yei! damubiribiriawo kolooja. Kia.
Anutuga me monega moma laariwaga?
Luuk 16.13; 12.22-31
24
Mono po woi wele qe oromambaajo amamaakeja. Mono kae
amambaajo moji, iino mono mo kazi ama mu mo uutano jopagowaa. Mombaano
qokotaa mo jejewili ama mubaa. Kawaajo oono Anutu ano mone hina ii mindiri
wele qe orombombaajo amamaawuya. Kia.
25
Kae kolooro niino kokae iijowe mobu: Oo namono laligowutiwaa
majakakaya ii kokae je mende mobu, Mono naa iwoiga agu ao newonaga ano naa
iwoino selenana esuuwonaga? Jaagiawo laligojuti, iikano iwoi hoa kolooro neneno
iikawaa qerewea kolooja. Selegiawo laligojuti, iikano iwoi hoa kolooro opo suruno
iikawaa qerewea kolooja. Mono ii romogowu.
26
Kanakeewa kooa kooa ii mono iiibu. Yoono nene kota mende qosoma
kororookeju. Dumu hoa ii mende koto kowi mirigiano mende me kululuukeju. Ii
qaago totoo ano ooo Siwe Magiano mono kile ii uuagikeja. Oo koo yooo so
qaagoto, ooo sewagiano mono koo sewagia uuugu uuta kolooja me qaago? Mono
ii romogogi kemba.
27
Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano namono laligowaatiwaa
Tosiano
Tosiano
jawo 27 ii kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia jawo 27 ii kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia
wan fiitwaa so toroqe me korimambaajo amamaawaa.
28
Opo surugiaajo mono
wan fiitwaa so toroqe me korimambaajo amamaawaa.
28
Opo surugiaajo mono
nomaembaajo majakaka moju? Ii mende sokonja. Sombembaa japu jari juraya
somariikejuti, mono ii uu iiibu. Yoono opo surugiaajo beweso mende logbamakeju
ano gawo tosaaa mende mekeju.
29
Ii kile niino kokae iijowe mobu, Ki Solomono goul silwaya qerago
asombilibiliawo laligoroto, iwaa malekuya ii lei firindua me jura mombaa so iimasiisiiawo
mende kolooro.
30
Sombembaa japu jari juraya too kete kosonanano ero wora kogi
kamaaro me kululuu gili oogi jewaato, ii kile Anutuno ii awaagadee menjeregokeja.
Kawaajo iino oo kaaagadee saano esuu oombaa. Oono japu jari jurayaa so
qaago. Anutuno kala koma oomambaajo moma iikawaajo siia uuta momakeja. Oo
ejemba, momalaarigiano mono naambaajo ee toontoo melaada kolooja?
31
Kae kolooro oo mono laaligogiaa majakaka ano motoqoto mende momakebu. Ii
moma bimoo kokae jewubo, Nono mono naa nene apuga newonaga? ano Naa
iwoino selenana esuuwonaga?
32
Ii kokaembaajo: Uumeleembaa gadokopa yoono iwoi kuuya ii bua qe
aowombaajo kapara koma uugere momakeju. Oono iwoi kuuyaajo memeqemea me
osikejuti, ooo Siwe Magiano mono ii modaboroja.
33
Iikawaa uugereya mende mobuto,
wala mono Anutuwaa bentotono keuma iwaa jaano solaaniwombaajo kapara
komakebu. Uugia iikano agi ero iino mono gale koma ooma iwoi iikaaa kuuya ii
kaaiadee oombaa.
34
Kae ama oono mono wora laligowutiwaa majakakaya ii mende momakebu.
Worambaa majakakaya ii worambaajo. Wee motomotoombaa majakakagia mono aa aa
bosini sogiano koloowaa. Kia.
29 1 Ki 10.4-7; 2 Hist 9.3-6
bosini sogiano koloowaa. Kia.
29 1 Ki 10.4-7; 2 Hist 9.3-6
Matyuu Matyuu
<<
66
>>
*6:3: Boroga qanigano ii mende mobaati, qaa iikawaa kania ii kokae: Ii mono aasagoyano ana komunjua alagano kaaagadee ii mende moba. Anutuno sololoo gono gawo awaa afaago mekejai, ii mono geego duduukeja.
6:4: 1 Mat 23.5
6:7: Waba kantri yoono Anutu mende moma mu besakogia morota morota qama kooli qaa omaya julujulu ii tondu je laligoju.
6:13: Bologa Toyaa borianoga metogo nonomba, tosiano qaa ii kokae meleenju: bologanoga metogo nonomba.
6:15: 5 Luuk 18.10-14
6:15: 14-15 Maak 11.25-26
6:21: 19 Jei 5.2-3
6:27: Tosiano jawo 27 ii kokae meleema jeju: Ooonoga mono majakaka moma iikaaa kano selia wan fiitwaa so toroqe me korimambaajo amamaawaa.
6:34: 29 1 Ki 10.4-7; 2 Hist 9.3-6
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
77
>>
7
Luuk 6.37-38, 41-42
1
Jiisasno toroqe kokae iijoro, Anutuno qaagia gosi je tegoro
kamaawubotiwaajo mono tosaaa yooo qaagia mende gosi je tegowu.
2
Kawaa kania ii
kokae: Oono tosaaa yooo qaagia gosi je tegowuti, Anutuno mono keda
motoogonondee ooagiaa qaagia gosi je tegowaa. Oono tosaaa yooojo
jekooto ama me uma kamaa gosi oomakejuti, Anutuno mono iikawaa so ooagia
ama oono uma kamaakebuya.
3
Gii alagaa jaano godomaruru melaada iijanto, geegaa jaagano gere tapia somata
eji, ii mono naambaajo mende iima kotoja?
4
Me nomaembaajo ama afaago alaga
kokae ijoja, Alana moba, nii saano jaaganoga godomaruru itagowe kamaawa? Kae
afaago jejanto, gere tapia somata ii geegaa jaagano eja.
5
Oo gii uumeleembaa selesele ejaga, gii mono wala geegaa jaaganoga gere tapia
somata me giliwa. Ii me giligo tororo iima koto alagaa jaanoga godomaruru melaada ii
saano itagona kamaawaa.
6
Iwoiwaajo mogi tak-kootoya qaita mo kolooji, ii mono kasu
mende oombu. Maa damanda qeqeta ii mono bao bagiano mende giligi kemba. Kae
ambuti ee, iyoono mono ii kanagiano tilalaa ooma mombo meleema ooagia ii
kitomito oombubo. Kia.
2 Maak 4.24
kitomito oombubo. Kia.
2 Maak 4.24
Mono qisi mogama Anutuwaa naguno qekebu.
Luuk 11.9-13
7
Mono Anutu qama koolikebu. Qama kooligi gosi iwoi oombaa. Mono iwoiwaa
Anutuwaano boroja me mogamakebu. Ii mogagi qendeeno iwoi mokoloowuya.
Mono nama naguno qekebu. Qegi nagu horo oombaa.
8
Mono Anutu qama
koolikeji, Anutuno mono iwaa kitia meleeno bua qe aowaa. Iwoiwaa mogamakeji,
iino mono iwoi mokoloowaa. Naguno qekejiwaajo mono nagu horo mubaa.
9
Mobu, ejemba ooonoga morono kokae anaga: Meriano bisketwaajo qisiro
jamo mubaa?
10
Me meriano sorawaajo qisiro qato mubaa?
11
Kae kolooro oo ejemba bologa koloo kile kale awaa awaa meraboraurugia
oombombaa so koloojuti ee, ooo Magia Siwe gomano laligoji, iino mono kalea
nomae ago konaga? Iwaa uutaa nanamemea ii nunuugu qaita mo kolooja. Kawaajo
oo iwoi awaawaajo qama kooli qisi mubuti ee, iino mono siiano ii oombaa.
12
Kawaajo ejembano oo iwoi kuuya ama oombutiwaajo momakejuti, iikawaa
so mono ii kaaagadee ama oomakebu. Kae agi Mooseswaa Kana qaa ano gejatootoo
ejemba yooo Buju Tere qaagia iikano mono hogiawo kolooro mindimindiri kaniano
asugano koloowaa. Kia.
12 Luuk 6.31
asugano koloowaa. Kia.
12 Luuk 6.31
Mono kiropo nagu gogoa koto kembu.
Luuk 13.24
13
Gere siano kemebombaa kania ii afaagoya ano naguya ii laaania. Ejemba
seiseiyano nagu ii koto kana ii meteteree kembuya. Kawaajo oo mono kiropo nagu
gogoa koto iikawaa uutano kembu.
14
Laaligo kombombaano keukeutaa kania ii opopogoya osiqosiawo ano naguya ii
gogoa. Ejemba afaagoyano nagu ii mokoloowuya. Kia.
Gerewaa kania ii hoa iima moma kotowu.
Luuk 6.43-44
15
Gejatootoo ejemba takapolakaya yoono lamawaa sele esuya mouma ooono
kakejuto, uugiano kasu kawalia kaaa kolooju. Kawaajo oo mono yooojo ama
toogia moma gale me ao laligowu.
16
Gawogiaa hoa iigi kanagia qendeeno saano
moma kotowu. Nejo hoa ii kasuneselano kolookeja me qaago? Waru hoa ii
kowororono kolooro me kululuukejo me qaago? Qaago!
17
Kawaa so gere awaa kuuya yoono hogia awaa kuukejato, gere bologano
mono hogia bologa kuukeja.
18
Gere awaano hoa bologa kuumambaajo amamaakeja
ano gere bologano hoa awaa kuumambaajo amamaakeja.
19
Gere kuuya hoa awaa mende kuukejuti, ii mono galeano koto me gereno
giliro kemebuya.
20
Iikawaa so ejemba yooo gawogiaa hoa iigi kanagia qendeeno saano
moma kotowuya. Kia.
19 Mat 3.10; Luuk 3.9 20 Mat 12.33
moma kotowuya. Kia.
19 Mat 3.10; Luuk 3.9 20 Mat 12.33
Gowoko hoaa kania
Luuk 13.25-27
21
Noo Siwe manaa uusiia te komakeji, iino mono iwaa bentotono keubaa.
Mamaga yoono noojo Po, Po! ee qama jekejuto, kuuya yoono Siwewaa
bentotono mende keubuya.
22
Jenteegowaa kamba somata iikano mamaga yoono ka noojo kokae
nijowuya, Oo Po Po, nonono mono goo qagano iwoi koloowaatiwaa gejatootoo qaa
waladee je laligoni. Nonono mono goo qagaa esuano omeya omeya ootaa
laligoni. Goo qagano mono nemu koma nonono agoleto esumumugiawo mamaga
me laligoni. Ii duduuja me?
23
Kae nijogi kamba kano kaniagia asugano kokae
iijowe mobuya, Niino kamba mono oo mende moma oombe. Ejemba jeulala
aaa, oo mono nomesao togowu. Kia.
23 Ond 6.8
aaa, oo mono nomesao togowu. Kia.
23 Ond 6.8
Miri memewaa momakooto awaa ano kaapiroa
Luuk 6.47-49
24
Kae koloojiwaajo dae yoono noo qaa jena jejei, ii moma iikawaa so te
koma mekejuti, niino kuuya iyooo kaniagia qendeema momakooto ejawaa so ama
kokae jemaa: Iino miria jamo kowonji qagano mero.
25
Kae mero kouru kambano
ko rombu gili kamaaro apu luguro musu somata qero apu gboulu somata waama miri
sopayano kuuroto, miri ii jamo kowonji qagano mero nanotiwaajo ama mende kuno.
26
Dae yoono noo qaa jena jejei, ii moma iikawaa so mende te koma mekejuti,
niino kuuya iyooo kaniagia qendeema eja nekoaa so ama kokae jemaa: Iino miria
sakasi baare qagano mero.
27
Kae mero kouru kambano ko rombu gili kamaaro
apu luguro musu somata qero apu gboulu somata waama miri sopayano kuuro
gororogo kamaaro. Kia.
Ejembano Jiisaswaa ku-usuaajo waligogi.
28
Jiisasno qaa ii jedabororo ejemba tuua tuua yoono mogi kuma oonoti, tani
iikawaajo aaru waligogi.
29
Iino yooo Kana qaawaa boiurugiaa tani mende kuma
oonoto, ku-usu Toya koloojiwaa so ejemba kuma oono moma tani kawaajo waligogi
newogia tegoro. Kia.
28-29 Maak 1.22; Luuk 4.32
newogia tegoro. Kia.
28-29 Maak 1.22; Luuk 4.32
Matyuu Matyuu
<<
77
>>
7:6: 2 Maak 4.24
7:12: 12 Luuk 6.31
7:20: 19 Mat 3.10; Luuk 3.9
7:20: 20 Mat 12.33
7:23: 23 Ond 6.8
7:29: 28-29 Maak 1.22; Luuk 4.32
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
88
>>
8
Jiisasno eja mo manimbayawo me solaaniro.
Maak 1.40-45; Luuk 5.12-16
1
Jiisasno baaa ii mesao kamaaro kanageso tuulelembe somatano gematano
otaagi.
2
Kae kagi kano eja manimbayawo mono ka simi kuma Jiisaswaa wosoyano
keme kokae ijoro, Oo Po, giino siigano me qeago nomambaajo mojai ee,
mono nii saano me solaani nomba.
3
Kae ijoro boria boraama selia oosiri ijoro, Niino ii amambaajo moje. Gii mono
solaaniwa. Kae ijoro manimbaya ii iikanondee solaaniro awaa kolooro.
4
Solaaniro
kokae je koto muro, Moba, kokawaa buju qaaya ii mo mende jena moba. Qaagoto,
mono jigo gawo galembaano kema selega qendeema muba ano Mooseswaano
jekootoya otaa solaanijaiwaa dagise nandua ama siimolo oowa. Ii oona iiro
ejembano kaniaga moma kotowu. Kia.
4 Lew 14.1-32
ejembano kaniaga moma kotowu. Kia.
4 Lew 14.1-32
Luuk 7.1-10
5
Jiisasno Kaperneam taono kouro Room kawali gale mono iwaano ka qama
kooli kokae ijoro,
6
Oo Po, noo gawo ejanaa seliaa bakayano koomuya kolooro
siimbobolo kanjaawo moma mirino eja.
7
Kae ijoro kokae jero moro, Niino mono kema ii me qeagomaa.
8
Ii moma
kokae meleema ijoro, Oo Po, nii kaandiaga laligowe noo miri waareano
gualeembaatiwaajo gamuna moje. Kawaajo qaa jeganondee jena wele ejanano
qeagowaa.
9
Ii kokaembaajoa: Nii neeno kaaagadee galenaa ku-usu baatano ama nogi
laligoje. Noo baanano manjaqeqe eja laligogi ii je koto oomakeje. Yooonoga
mombaajo Kemba, je kotowe iino kembaa. Mombaajo Kawa, je kotowe iino
kawaa ano wele ejana mombaajo Gawo koi mewa, jewe iino ii mewaa.
10
Jiisasno qaa ii moma waligo ejemba otaa kagiti, iyooono eleema kokae
iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Israel kanageso batugiano
kaaagadee momalaari somata kaaa ii mombaa uutano mende mokoloowe.
11
Niino qaa kokae iijowe mobu: Ejemba tuu somasomatano mono wee
koukoutanoga ano wee kemekemetanoga ka Siwewaa bentoto uutano kouma
Aabraham, Aisak ano Jeikob yoowo nembanene ne korisoro ama laligowuya.
12
Yoono kae laligowuto, bentotombaa meraboraaa ii mono oomesao hago oogi
pagamano seleege kemebu. Iikano laligowuti, iyoono mono saama gigilaa gobugia
kigi qaro laligowuya.
13
Kae iijo kawali gale kokae ijoro, Gii mono mirigano kemba. Momalaarigaa
hoa mono koloo gomba. Kae ijoro wele ejiano mono aua iikanondee qeagoro.
Kia.
11 Luuk 13.29 12 Mat 22.13; 25.30; Luuk 13.28
Kia.
11 Luuk 13.29 12 Mat 22.13; 25.30; Luuk 13.28
Maak 1.29-34; Luuk 4.38-41
14
Jiisasno Piitowaa mirino kema Piitowaa seuano selegere ji kiro ero iiro.
15
Ii iima
boriano oosiriro selegereya mesaoro waama kanai Jiisas nene oo wagiro.
16
Kae laligogi goma tiiro kano ejembano alaurugia omegiawo ii mamaga uuama
iwaano kagi. Kagi ome ii qaayano je konjoma oono kouma kegi ano ji ejemba kuuya ii
me qeago oono.
17
Iikaa ano Anutuno qaaya gejatootoo eja Aisaiawaa uutano ano
jerota eji, iikano hoawo kolooro. Qaa ii kokae,
Iino ananaano ji wijinana mero qagano uro bosino. Kia.
17 Ais 53.4
Iino ananaano ji wijinana mero qagano uro bosino. Kia.
17 Ais 53.4
Jiisas otaawombaa mondomondo qaaya
Luuk 9.57-62
18
Jiisasno ejemba tuu somata liligo mugi iiima kamba kano gowokouruta
yoowo apu ago koto leege keubombaajo je kotoro.
19
Kana qaawaa boi mono
Jiisaswaano ka kokae ijoro, Boi, gii dae dae kembagati, niino mono iikano gii
gotaa kamaa.
20
Ii moma Jiisasno kokae ijoro, Duuyaa kasuya yoono jamo kobaagiano egi
kanakeewambaa kooa yoono sara bambagiano laligokejuto, Siwe gomambaa Eja
hoano mono dakano kema waa naa qembono qe laari haamo menaga?
21
Kae ijoro gowoko yooonoga mono kokae ijoro, Ii saanonto, manano
komumambaa anjiwaajo mono jena wala kema gale kombe komuro ro kombego.
22
Kae jeroto, Jiisasno meleema ijoro, Mono mesaowa, koomuya yoono qamogia
koomuya ii saano ro kombuto, giino mono ka nii notaawa. Kia.
Maak 4.35-41; Luuk 8.22-25
23
Jiisasno kema wago uutano uro gowokouruta yoono otaa iwo motoo kegi.
24
Kegi raidimbo somatano obabakota apu agono koloo giliro. Giliro sirino wago
uutano keme saa qemambaajo anoto, Jiisasno gao ero.
25
Gao ero gowokouruta
yoono kema mindii ijogi, Hei Po, mono ilaa nonomba. Nono agono
tiwilaawombaajo anjo.
26
Kae ijogi meleema kokae iijoro, Oo oo momalaarigia melaada, mono
naambaajo toroko momo eja kolooju? Kae iijo waama musu ano siri je koto orono
sirino goro qe ero.
27
Kae kolooro awawali qisi ao jegi, Yei, magaa siita! Eja koi naa ejaga laligoja?
Iino musu ano kowe je koto orono jeta te konjao. Kia.
Omeno bao uugiano kemegi ejano qeagori.
Maak 5.1-20; Luuk 8.26-39
28
Kae kolooro apu ago koto leege Gadara yooo gomano keuro. Iikano
keuma eja omegarawo woi yorono qasirinoga ka Jiisas mokoloori. Yorono
irisosoo eja uugeregarawo koloori kuuyano kana iikano kembombaajo amamaagi.
29
Yorono Jiisas mokoloo silama kokae qama gigilaari, Ae! Gii Anutuwaa Meria
kolooja. Gii mono nomae ama nonomambaajo kaja? Siimbobolo momo kambaano
mende ka kuuro waladee ii geriawo ama nonomambaajo koi kaja me?
30
Iikanondee korigano qaagoto, kosogiano kano bao tuu somata mo gbojoja
uutano kuluuma laligogi.
31
Kawaajo ome yoono kokae je Jiisas welema mugi,
Giino nono konjoma nonombagati ee, mono wasi nonona saano bao tuu yooo
uugiano kemeboa.
32
Welema mugi Jiisasno Mono kema kemebu, je je koto oono. Kae je
koto oono iikanondee eja uugaranoga kouma kema bao uugiano kemegi. Kemegi bao
tuu jumua yoono mono lugu newonewoyano (siasiayano) kema jororogo apu
agono keme nemoto komudaborogi.
33
Komudaborogi bao gale yoono koko koma unjurama taono kema qaa bujugia
kuuya jegi. Eja omegarawo yoroono iwoi kolooroti, iikawaa bujuya kaaagadee iijogi.
34
Iijogi moma tao ejemba jaasoogo yoono mesao Jiisas mokoloo iibombaajo
kagi. Ka iima Jiisasno yooo mindimindiri sopa goma mesao kembaatiwaajo welema
mugi. Kia.
Matyuu Matyuu
<<
88
>>
8:4: 4 Lew 14.1-32
8:13: 11 Luuk 13.29
8:13: 12 Mat 22.13; 25.30; Luuk 13.28
8:17: 17 Ais 53.4
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
99
>>
9
Jiisasno eja sele bakaya koomuya meagoro.
Maak 2.1-12; Luuk 5.17-26
1
Jiisasno wago uutano uma mombo apu ago koto leege keuma iyaaa taono
keno.
2
Kamba kano eja tosiano alagia sele bakaya koomuya tambomaeeno eroti, ii
demberuno ama ago kagi. Kae ka Anutu moma laari mugiti, Jiisasno iyooo tanigia
iiro sokono ji eja ii kokae ijoro, Merana, niino goo sigisogoga mesaoje. Kawaajo
mono kotii qaqabuabuagawo satii laligowa.
3
Kae ijoro Kana qaawaa boi tosiano nama uugiano kokae romogogi, Eja koi
kano mono Anutu mepaqepae ama muja.
4
Kae romogogito, Jiisasno roromogogia ii moma koto kokae iijoro, Oo
mono naambaajo qaa bologa uugiano romogoju?
5
Niino Sigisogoga mesaoje,
jejei, qaa ii mono afaaagadee jejetaga. Mono kae jero tosiano qaa iikawaa hoa
mende iibu. Kawaajo qaa ii afaaaa so. Niino qaa mo kokae ijomambaajo moje,
Mono waama kemba. Qaa ii lombotawo jejetaga kolooja. Kae jewe hoa koloowaa me
qaagoti, ii mono asugano asugiro iibu.
6
Mobu, balono sigisogo mesamesaowaa ku-usua ii Siwe gomambaa Eja
hoaajo eji, oo iikawaa kaniaajo umbuqumbuya laligowubo. Kawaajo qaa lombotawo
ii eja koi ijowe hoa iibu. Kae je eja sele bakaya koomuyaa jaayano iima ijoro, Gii
mono waama tambomaeega me mirigano kemba. Qaa biawo ii hoawo koloowaati ee,
qaa afaaa ii mono kaaagadee nomaembaajo omaya koloonaga?
7
Kae ijoro iikanondee waama miriano keno.
8
Kae kolooro ejemba tuu yoono
ii iima waligo Anutu mepesee mugi. Balo ejawaajo ku-usu kaaa murotiwaajo
Anutu mepeseegi. Kia.
Maak 2.13-17; Luuk 5.27-32
9
Jiisasno iikanondee kema takis ofis uugumambaajo ano iikano eja qata Matyuu
raro iima ijoro, Gii mono noo gemanano kawa. Kae ijoro waama takis gawo mesao
Jiisaswaa gematano keno.
10
Kema Matyuuwaa mirino kema nene ne ragiti, kamba iikano takis meme eja
tiliqiligiawo ano sigisogo eja mamagano ka Jiisas ano iwaa gowokouruta yoowo rama
nene motoo negi.
11
Kae negi Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono ii iima
Jiisaswaa gowokouruta kokae je oogi, Ae! Ooo boigiano mono naambaajo takis
meme tiliqiligiawo ano sigisogo ejemba yoowo rama nene neja? Ii mende sokonja.
12
sii mende amakejuto, ji ejembano mono doktawaano kemakeju.
13
Niino sigisogo
ejemba ooomambaajo ka laligojento, ejemba iyagiaajo mogi solaa koloojuti, ii qaago.
Kawaajo qaa kokawaa kania mono kema kuma ao mobu, Niino siimolo
oowombaajo qaagoto, kiakomu aowombaa siia moje. Kia.
10-11 Luuk 15.1-2
oowombaajo qaagoto, kiakomu aowombaa siia moje. Kia.
10-11 Luuk 15.1-2
13 Mat 12.7; Hoos 6.6 13 Mat 12.7; Hoos 6.6
Maak 2.18-22; Luuk 5.33-39
14
Kamba kano Jon Oomulu ejawaa gowokouruta yoono Jiisaswaano ka
kokae qisigi, Nonono ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono Anutuwaajo
nene sigi mamaga laligokejo. Geegaa gowokourugano mono naambaajo nene sigi
mende laligoju?
15
Kae qisigi kokae meleeno, Oano, nono naa kambano nene sigi laligokejo?
Emba meme kambaano ejawaa gemakootaurutano gereya agi embawaa sakitiurutano
iwoi ii togokeju me qaago? Niino neenaa gowokouruna yooo eja buagia koloo yooo
batugiano ainjolo ramakeje. Rabe yoono kawaajo ainjolo aisoo rama nene sigi
laligowombaajo amamaakeju. Amamaakejuto, Anutuno laaligona nuano komuwe
yoono mono kamba iikano saano nene sigi laligokebuya.
16
(Oo laaligo walaga ano korisoro Bua gbilia ii mindiri orombombaajo
amamaawuya. Kawaa qaa gemata ii kokae iijomaa:) Moumou walaga jurano mono
opo gbilia mende soogbaa moto iikano opo jakaa mende ama uumbinaakeja. Opo
jakaa gbilia kaaano mono wazii moumou walaga hororo mombo riiro ootano somarii
boliqoliwabo.
17
Kaaiadee mono wain apu gbilia ii boko me taru walaga lama seliano memeta
kano mende kosoro kemekeja. Kae anagati ee, wain apu gbiliano mono somarii taru
qenjumenjurama molaaro namono kamaa sooro taruyano kileqileewubo. Kawaajo wain
apu gbilia ii taru gbilianondee molaani kemero sokombaa. Kae ani yorono awaa
koloowao. (Kaaiadee apu awaa ii kono qamogano mende kosokejo. Kae
kosowonagati ee, iikano mono juma siisororo kamaaro ne ji niniwabo. Kae
koloowabotiwaajo apu awaa ii kono awaano kosokejo. Oo kaaiadee laaligo
walaga ano Oligaa Bua gbilia ii mindiri orombombaajo amamaawuya.) Kia.
Maak 5.21-43; Luuk 8.40-56
18
Jiisasno qaa ii iijoro qaa gale mono kouma Jiisaswaa batano keme simi
kuma kokae qama kooli muro, Noo borana keteda koi komujato, mono ka borogano
seliano oosirina gbili toroqe laligowa.
19
Qama kooli muro waama gowokouruta
yoowo ii otaa kegi.
20
Kegi kamba iikano batugiano emba mo laligoro. Iino koisa gbani 12:waa so
iima ji kiro laligoro. Emba iikano Jiisaswaa gematano ka malekuyaa kiti susuya oosiriro.
21
Ii oosiri iyaaajo kokae jero, Niino ii oosirimambaajo moma bimoo
malekuyanondee boroa mo oosiriwenagati ee, mono saano qeagomaa.
22
Kae je oosiriro Jiisasno iikanondee eleema ii iima kokae ijoro, Borana,
momalaarigano mono me qeago gonja. Mono kotii qaqabuabuagawo satii
laligowa. Kae ijoro moma aua iikanondee qeagoro.
23
Toroqe kegi Jiisasno qaa galembaa mirino uma ejemba jige qama awelo
uugiti ano ejemba tuu guju giligiti, ii iiima kokae je koto oono,
24
Mono seleege
kembu. Emba melaano mende komujaato, gaoga eja. Kae je koto oono mogi
jonosisi kaaa kolooro jomoma mugi.
25
Jomoma mugito, ejemba tuu somata ii iijoro seleege kegi emba melaa iikawaa
ee miri uutano uma boriano mero waaro.
26
Waaro iikawaa buju qaayano sei
mindimindiri sopa goma ii kuuya sokoma keno. Kia.
Jiisasno jaagoo eja woi me qeago orono.
27
Jiisasno goma balo ii mesao kemambaajo keno eja jaagoo woiyano otaa
gematano ka kokae qari, Deiwidwaa gbilia, gii mono kiakomu noromba.
28
Kae qari miri mombaa uutano uro jaagoo eja yorono Jiisaswaano kari kokae
qisi orono, Jaagara me toomambaa ku-usua noono eji, ii moma laarijao me qaago?
Qisi orono kokae meleema muri, Ponara, ii saano moma laarijo.
29
Kae meleema
muri jaa dawogarano oosiri irijoro, Momalaarigaraa so mono koloowa.
30
Kae irijoro jaagarano tooro. Kae kolooro gale meme qaa kotakota oroma
kokae irijoro, Mobao, kokawaa bujuya ii mono mo mende jeri mobu.
31
Kae irijoroto,
yorono mesao kema iikawaa bujuya je seiri mindimindiri sopa goma ii kuuya sokoma
keno. Kia.
Jiisasno eja qaamuu mo me qeagoro.
32
Jaagara tooro keni qaamuu eja mo ii wama Jiisaswaano kagi.
33
Kagi Jiisasno
omeya konjono eja qaamuu iino qaa jero ejemba tuu yoono ii iima waligo jegi,
Tani koi kaaa ii Israel uutano wala eeano kamba moge mende iini. Qaago.
Keteda koi jaa morotaga iijo.
34
Kae jegito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono jegi, Iino mono
omejiila yooo pogiaa esuano ome ootaakeja. Kia.
34 Mat 10.25, 12.24; Maak
omejiila yooo pogiaa esuano ome ootaakeja. Kia.
34 Mat 10.25, 12.24; Maak
3.22; Luuk 11.15 3.22; Luuk 11.15
Jiisasno kanageso yooojo wosoya moro.
35
Jiisasno kema goma ano tao so liligo ejemba qamakooli mirigiano kuma
ooma bentotombaa Oligaa Bua je asari iikano uugia kuu ji wiji ano jepajerepa kania
kania me qeago ooma laligoro.
36
Kae laligo ejemba tuua tuua iiiro lama galegia
qaa taniae deeqeema iliwali qe qeqelala laligogi yooojo wosoya moro.
37
Kae iiima gowokouruta kokae iijoro, Anutuwaa gawono nene hoa mamaga
osasaa momogo ejato, ii me kululuuyaa gawo meme ejembano mono afaagia
laligoju.
38
Kawaajo nene hoa masuqeqetaa Poano gawo meme ejemba wasi
oombaatiwaajo mono qama kooli laligowu. Qama kooli mugi gawo ejemba asugi
hoa ii me kululuuwu. Kia.
35 Mat 4.23; Maak 1.39; Luuk 4.44 36 Ja 27.17; 1 Ki
hoa ii me kululuuwu. Kia.
35 Mat 4.23; Maak 1.39; Luuk 4.44 36 Ja 27.17; 1 Ki
22.17; 2 Kor 18.16; Eze 34.5; Maak 6.34 37-38 Luuk 10.2 22.17; 2 Kor 18.16; Eze 34.5; Maak 6.34 37-38 Luuk 10.2
Matyuu Matyuu
<<
99
>>
9:13: 10-11 Luuk 15.1-2
9:13: 13 Mat 12.7; Hoos 6.6
9:34: 34 Mat 10.25, 12.24; Maak 3.22; Luuk 11.15
9:38: 35 Mat 4.23; Maak 1.39; Luuk 4.44
9:38: 36 Ja 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Kor 18.16; Eze 34.5; Maak 6.34
9:38: 37-38 Luuk 10.2
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
10 10
>>
10
Aposol 12 yooo qagia
Maak 3.13-19; Luuk 6.12-16
1
Jiisasno gowokouruta 12 ooono iwaano kagi omejiila konjoma oombutiwaa ku-
usua oono. Kaaagadee ji wiji qenjemanje kania kania me qeagowutiwaa ku-usua
oono.
2
Wasiwasi eja aposol 12 yooo qagia ii kokae: Mutuya ii Saimon, qata mo Piito
qagi ano iwaa koga Andruu. Kawaa gematano Jeims ano koga Jon, magara qata Zebedi.
3
Filip ano Bartolomyuu, Tomas ano Matyuu takis meme eja, Jeims Alfiuswaa meria
ano Lebeus qata mo Tadius,
4
Saimon Zelot-politik ejaga
*Nesenel paati Zelot yoono
ano Lebeus qata mo Tadius,
4
Saimon Zelot-politik ejaga
*Nesenel paati Zelot yoono
Roomgawman tuarenje ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
ano
Roomgawman tuarenje ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
ano
Juudas Iskariot. Kariot eja kano kanage Jiisas memelolo me muro.
Maak 6.7-13; Luuk 9.1-6
5
Jiisasno eja 12 ii wasi ooma kokae je koto ooma iijoro, Oo waba
kantriwaa ejemba yooono mende kembu. Kaaagadee Samaria prowins yooo taogia
mono mende kembu.
6
Iikano mende kembuto, Israel kanagesowaa lama soogiti, mono
iyooono kembu. Ii gawogia mutuya.
7
Dae dae kembuti, iikano mono Bua qaa
kokae iijo je asariwu, Siwewaa bentotono mono kosere kaja. Mono iikawaa uutano
keubu.
8
Ejemba jigiawo mono me qeago ooma koomuya ii me gbili ooma laligowu.
Ejemba manimbagiawo ii mono me solaani ooma omejiila ii konjoma ooma laligowu.
Anutuno iwoi kale oonoti, ii mono toroqe kale ooma laligowu.
9
Kana kembutiwaajo soojaakota goul me silwa me ae kopano memeta ii mono
irimu kasagiano mende somogowu.
10
Ejembano gawo meme ejemba ooo laaligogia
nagowutiwaa so kolooju. Kawaajo kana kembuti, iwoi koi mende me kembu: geso
mende, maleku samoa mendeto, motoogo mewu, kana esu mende ano taa gbaru mende
mewu.
11
Kema tao me goma dakano keubuti, iikano mono morono eja geria
qabuayawo kolooji, iikawaajo qisigi miri oombuti, mono iikanondee laligo gawo
me tao ii mesao kana kembu.
12
Miri mono uma luaeno yoowo ewaatiwaa jewu.
13
Kae jegi luaegia ago kombutiwaa so koloojuti ee, luaegiano mono iyooo qagiano
ubaato, ii ago kombutiwaa so mende koloojuti ee, luaegiano mono eleema
ooagiaano kawaa.
14
Kema laligo miri mono keugi mende koma horo ooma qaagia mende mogi
telambelagia mono kokae je qendeema oombu, Nono ooo gomano kani sububu
kana tambonanano mokotaaji, ii mono rii konjoratini ooagiaano eleema kemebaa.
Kae je saano goma me tao ii mesao toroqe kembu.
15
Niino qaa hoa mo kokae
iijowe mobu: Anutuno kamba somatano qemasologegiaa iroa meleeno tao iikawaa
qagano ubaati, so iikano mono Sodom ano Gomora goma yooo so uugu toroqe
oombaa. (Sodom Gomora yoono bologa kanjaawo me uugia mende meleegi
Anutuno gereno kondeema oooro.) Kia.
7-15 Luuk 10.4-12 10 1 Kor 9.14; 1 Tim
Anutuno gereno kondeema oooro.) Kia.
7-15 Luuk 10.4-12 10 1 Kor 9.14; 1 Tim
5.18 14 Apo 13.51

15 Mat 11.24; Jen 19.24-28 5.18 14 Apo 13.51

15 Mat 11.24; Jen 19.24-28
Kema gawo megi sisiwerowero koloowaa.
Maak 13.9-13; Luuk 21.12-17
16
Mobu, lama yoono duuyaa kasu kawalia yooo batugiano kemegi lugu
iiwubo, niino oo iikawaa tani kaaa wasi oombe kembu. Kawaajo mono
mokole
Mokole ano raskol yoono asugano manja qegi uulaawo mokoloo
mokole
Mokole ano raskol yoono asugano manja qegi uulaawo mokoloo
somogo oombuyaga. Iikawaa so bimoowabotiwaajo gowoko nonono maslim, somogo oombuyaga. Iikawaa so bimoowabotiwaajo gowoko nonono maslim,
komyunist ano tosaaa yooo batugiano qanana misinari ii asugano mende jekejo. komyunist ano tosaaa yooo batugiano qanana misinari ii asugano mende jekejo.
Momakooto ii awaa.
kaaa momakooto qagano gale me ao laligo kewo kaaa ejemba
Momakooto ii awaa.
kaaa momakooto qagano gale me ao laligo kewo kaaa ejemba
bonjoa koposowaa qaagia qaa laligowu.
17
Ejembano oo horo qaa jakegiano ama
ooma qamakooli mirigiano qaa gawogia me ooli waayawono oootiwuya. Kawaajo
ejemba kaaa yooojo mono gale me ao laligowu.
18
Tosiano noojoa ama uuagi kantria kantria yooo eja po ano gawana yooo
jaasewagiano nambuya. Kae nama noo kaniana nago jegi eja geria ii ano waba kantri
kanageso yoono ii mobuya.
19
Ii mobuto, qaa jakeyano ama oogi nambuti, kamba
kano naa qaaga nomae jewonaga, iikawaa majakaka mende mobu. Qaa jewuyati, ii Ua
Toroyano aua iikanondee oombaa.
20
Ooagiaa uugiaajoga qaa mende jewuyato,
Amagiaa Ua Toroyano mono uugia sololooro qaa jewuya.
21
Uumeleembaa gadokopa mono daremuano uuta meleenotiwaajo ama ii
memelolo mero qaa jakeyano agi qegi komuwaa. Kaaagadee ma mono meraborata
memelolo mero komuwaa ano merabora yoono nemumaurugia qetama ooma jegi
uugi komuwuya.
22
Noo qanaajo ama kantria kantria yoono kuuya kazi ama oogi
laligowuto, mono kapara koma kamba tegowaatiwaa so kotii bo qe nambaati, iino
mono oyaboya bua qe aowaa.
23
Tao mono sisiwerowero ama oombuti, ii mono kok koma tao moge
kembu. Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Oo Israel taoa taoa mende
liligodaborogi Siwe gomambaa Eja hoano eleema kawaa.
24
Gowoko mono boiya
uugu momoyawo mende kolooja ano weleqeqe mono somataya uugu gawombaa
momo mende me laligoja.
25
Gowokono boiya kaaa momoyawo kolooro sokombaa ano weleqeqeno
somataya kaaa gawombaa momo me laligoro sokombaa. Miri uuta mombaa eja je boli
qata Iimola
Juuda yooono Iimola qata Beelzebul. Ii omejiila yooo somatagia.
qata Iimola
Juuda yooono Iimola qata Beelzebul. Ii omejiila yooo somatagia.
Matyuu 9.34 kano Jiisaswaajo qa bologa ii qagi. Iikawaa so Jiisaswaa alauruta ananaajo Matyuu 9.34 kano Jiisaswaajo qa bologa ii qagi. Iikawaa so Jiisaswaa alauruta ananaajo
qa bologa kania kania qamakebu.
qajuti ee, iwaa embameraauruta yooo qagia mono
qa bologa kania kania qamakebu.
qajuti ee, iwaa embameraauruta yooo qagia mono
afaaagadee iikaa qamakebuya. Kia.
16 Luuk 10.3 17-20 Maak 13.9-11; Luuk
afaaagadee iikaa qamakebuya. Kia.
16 Luuk 10.3 17-20 Maak 13.9-11; Luuk
12.11-12; 21.12-15 21 Maak 13.12; Luuk 21.16 22 Mat 24.9, 13; Maak 13.13; Luuk 12.11-12; 21.12-15 21 Maak 13.12; Luuk 21.16 22 Mat 24.9, 13; Maak 13.13; Luuk
21.17 24 Luuk 6.40; Jon 13.16; 15.20 25 Mat 9.34; 12.24; Maak 3.22; Luuk 11.15 21.17 24 Luuk 6.40; Jon 13.16; 15.20 25 Mat 9.34; 12.24; Maak 3.22; Luuk 11.15
Qaagiaajo mono gale me ao laligowu.
Luuk 12.2-7
26
Ejembano iwoi unu megi eji, ii kuuya mono kotugi asugano koloowaa.
Kaaiadee qaa aasagoya eji, ii kuuya mono iisaagi moma kotowuya. Kawaajo ejemba
yooojo toroko mende moma laligowu.
27
Niino qaa pagamano olo jemaati, ii mono
asasagano jewu. Qaa sae agi gejagiano kemero mobuti, ii mono sombeno asugano
jewu. Kawaajo mono qaagiaajo gale me laligowu.
26 Maak 4.22; Luuk 8.17
jewu. Kawaajo mono qaagiaajo gale me laligowu.
26 Maak 4.22; Luuk 8.17
28
Tosiano selegia qe komuwuyagato, uagia qe komuwombaajo amamaawuyati,
iyooojo toroko mende moma laligowu. Ii qaagoto, iwoi jegea koi: Mono ku-usu me
ua ano sele kaagadee tiwilaa orono gere siano kemebaoti, iwaajo mono toroko
moma laligowu.
29
Tosiano ario (me wilisi) woi mone kota motoogodano sewaa
mewutiwaajo amakejuto, iridogi Magiano Oo! mende jero iyoroonoga
motoogono balono mende kamaawaa.
30
Anutuno kala koma ooma wa jugia kuuya kaaagadee weegodaboro
jagogia moja.
31
Ejemba ooo sewagia ii ario wilisi mamaga uuugu uuta kolooja.
Kawaajo mono toroko mende moma laligowu. Kia.
Luuk 12.8-9
32
Kae kolooro mono nii ejemba jaagiano jokoloo nombaati, niino mono
kaaiadee ii Mana Siwe gomano laligojiwaa jaano jokoloomaa.
33
Kaento, mono nii
ejemba jaagiano qakooma nombaati, niino mono kaaiadee ii Mana Siwe gomano
laligojiwaa jaano qakoomaa. Kia.
33 2 Tim 2.12
laligojiwaa jaano qakoomaa. Kia.
33 2 Tim 2.12
Jiisaswaajo luae qaagoto, kazi koloowaa.
Luuk 12.51-53; Luuk 14.26-27
34
Jiisasno toroqe kokae iijoro, Kokae mende romogowu: Jiisasno luae
qemambaajo ama namono kamaaro. Niino luae qemambaajo qaagoto, noojo ama
juma deegi manjawaa soo somatano aowuya.
35
Ii kokaembaajo jeje: Noo Bua qaanano ejemba uugia kuuro meleegitiwaajo
ama kokae koloowaa: Ma mera yorono juma kerekere ani nemu bora yorono riitama
aori earono earoya qetama ao deembaota.
36
Ejemba iyagiaa sumaurugiano mono
kereurugia koloowuya.
37
Mono nii gogoraage ama noma nemua me maa jegea ama jopagowaati, ii
noono mende sokombaa. Mono nii gogoraage ama noma meria me borata jegea ama
jopagowaati, ii noono mende sokombaa.
38
Sisigia megi mono nii notaa siimbobolo
moma maripoono komumambaajo mende jojoriwaati, ii noono mende sokombaa.
39
Mono iyaaa laaligo siiseweweya qaa ii mokoloowaati, iwaa laaligoyano mono
soowaa. Mono noojo ama laaligoya qeleeno soowaati, iino mono oyaboya laaligo
mokoloowaa. Kia.
35-36 Mai 7.6 38 Mat 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23 39 Mat
mokoloowaa. Kia.
35-36 Mai 7.6 38 Mat 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23 39 Mat
16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33; Jon 12.25 16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33; Jon 12.25
Anutuno gawogiaa tawaya oombaa.
Maak 9.41
40
Jiisasno jero, Mono oo miriano koma horo kala koma oombaati, iino
mono nii koma horo nombaa. Mono nii koma horo nombaati, iino wasi nonoti,
mono ii miriano koma horo mubaa.
41
Mono gejatootoo ejemba mo gejatootoo
gawoaajo ama miriano koma horo kala kombaati, iino mono gejatootoo ejembawaa
tawaya bua qe aowaa. Mono ejemba solaa mo solaa koloojiwaajo ama miriano
koma horo kala kombaati, iino mono ejemba solaaa tawaya bua qe aowaa.
42
Mono merabora koi yooonoga mombaajo noo gowokona koloojiwaajo ama
apu sagoa qambiawo newaatiwaajo mubaati, Anutuno mono iikawaa tawaya meleema
mubaa. Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Nago oombuti, iyoono mono
tawa mewuya. Kia.
40 Maak 9.37; Luuk 9.48; 10.16; Jon 13.20
tawa mewuya. Kia.
40 Maak 9.37; Luuk 9.48; 10.16; Jon 13.20
Matyuu Matyuu
<<
10 10
>>
*10:4: Nesenel paati Zelot yoono Room gawman tuarenje ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
10:15: 7-15 Luuk 10.4-12
10:15: 10 1 Kor 9.14; 1 Tim 5.18
10:15: 14 Apo 13.51
10:15: 15 Mat 11.24; Jen 19.24-28
10:16: Mokole ano raskol yoono asugano manja qegi uulaawo mokoloo somogo oombuyaga. Iikawaa so bimoowabotiwaajo gowoko nonono maslim, komyunist ano tosaaa yooo batugiano qanana misinari ii asugano mende jekejo. Momakooto ii awaa.
10:25: Juuda yooono Iimola qata Beelzebul. Ii omejiila yooo somatagia. Matyuu 9.34 kano Jiisaswaajo qa bologa ii qagi. Iikawaa so Jiisaswaa alauruta ananaajo qa bologa kania kania qamakebu.
10:25: 16 Luuk 10.3
10:25: 17-20 Maak 13.9-11; Luuk 12.11-12; 21.12-15
10:25: 21 Maak 13.12; Luuk 21.16
10:25: 22 Mat 24.9, 13; Maak 13.13; Luuk 21.17
10:25: 24 Luuk 6.40; Jon 13.16; 15.20
10:25: 25 Mat 9.34; 12.24; Maak 3.22; Luuk 11.15
10:27: 26 Maak 4.22; Luuk 8.17
10:33: 33 2 Tim 2.12
10:39: 35-36 Mai 7.6
10:39: 38 Mat 16.24; Maak 8.34; Luuk 9.23
10:39: 39 Mat 16.25; Maak 8.35; Luuk 9.24; 17.33; Jon 12.25
10:42: 40 Maak 9.37; Luuk 9.48; 10.16; Jon 13.20
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
11 11
>>
11
Jombaano gowoko woi Jiisaswaano kari.
Luuk 7.18-35
1
Jiisasno jekooto qaaya kaa gowokouruta 12 oono tegoro goma ii mesao
toroqe Galili prowinswaa tao tosiano kema Bua qaa kuma ooma iikano uugia kuu
laligoro.
2
Kamba kano Jon Oomulu ejano kapuare mirino rama Kraistno gawo kae
meroti, ii moma gowokowoita woi wasi orono Jiisaswaano keni.
3
Kokae qisi
mubaotiwaajo wasi orono kema jeri, Meqeeago eja kawaatiwaajo mamboni giino ii
kolooja me eja mo kanage kawaatiwaajo mambomboa?
4
Kae qisi muri kokae meleeno, Iwoi iima mojaoti, iikawaa sunduya mono kema
Jon kokae ijori moba:
5
Jaagoo yoono jaagia uu iigi meendagoya yoono kana kema
kagi manimbagiawo yoono solaanigi gejaduu yoono qaa mogi koomugiti yoono
gbili waagi kamaaqeqeta yooojo Oligaa Bua je asariwe momakeju.
6
Kae kolooro
iigi mombaa uutano mende boliro gema nuwaati, iino mono simbawoawo kolooja.
7
Kae meleeno Jombaa gowoko yorono keni Jiisasno kanai Jombaa kania ejemba
tuu yooojo kokae je asariro, Oo balo qararakokoano naama iibombaajo
kegi? Haamono bowo utugo metano wasa-wasa amakeji, oo eja iikaaa kaya
iibombaajo kegi me?
8
Me naa iwoiga iibombaajo kegi? Eja malekuya akadamuyawo
mouma laligoroti, ii iibombaajo me? Mobu, ejemba malekugia iimasiisiiawo
moumakejuti, iyoono mono ki yooo jikaro mirigiano laligoju. Ii balo
qararakokoano qaago.
9
Me naa iwoiga iibombaajo kegi? Gejatootoo eja mo iibombaajo me? Oano,
niino kokae iijowe mobu: Eja iigiti, iino mono gejatootoo ejemba tosaaa uuugu
qaita mo kolooja.
10
Iwaa kania ii wala eeanondee kokae oogita eja, Moba, niino
qelena gajoba mo wasiwe waladee kema ejemba uugia mindigo goo kana meleuro
giino mono iwaa gematano namono emu kemebaga.
11
Qaa kae ejato, niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Embanoga merabora
koloogiti, kuuya iyooo batugiano Jono mono kuuya uuugu qabuayawo nanja.
Nanjato, Siwewaa bentoto uutano keuma Anutuwaa qabuaya mokolookejuti, iyooo
batugiano kamaaqeqeta konoga iino mono Jon uuguja.
12
Jon Oomulu ejano Bua qaa jero kamba iikanondee kanai Siwewaa bentotoa
geriawo tuarenje ama manja qekejuto, kile uulaawo kema somariikeja. Manja
geregiawo qekejuti, iyoono mono bentoto ii iyagiaajo horo bua qe aokeju.
13
Bentotombaa kania ii Mooseswaa Kana qaano ano gejatootoo ejemba kuuya yooo
Buju Tereno oogi weego laligo kouni Jono koloo hoa asugano iisaano.
14
Qaa
koi moma aali ago kombombaajo mojuti ee, Elaija koloowaatiwaa so anoti, Jono
mono ii kolooja.
15
Mono uugejiawo laligoji, iino mono qaa ii geja ama moma kotowa.
16
Ejemba kete namono laligojuti, ii mono naa iwoiwo so ama oombenaga?
Yoono naamade kaaa kolooju. Yoono maaket sombeno rama qaa jomo me tondu
qama kokae jekeju,
17
Nono rii gbawe me awelo uuni oo mende orogi.
Nono jige qani oo mende saagi.
18
Iikawaa kania ii kokae: Jon Oomulu ejano ka nene sigi laligo wain apu mende
nero iwaajo jekeju, Ome mono uutano kemero laligoja.
19
Siwe gomambaa Eja hoano ka nembanene ne korisoro ano iwaajo kokae
jekeju, Mobu, iino baono newagee nene qozozogo ne wain apu suula ne takis
eja tiliqiligiawo ano bologa meme yooo alagiaga laligoja. Anutuwaa momakooto koma
gbilikejuti, iyooo nanamemegiaa hoano mono momakootogiano sokonji, ii
qendeemakeja. Kia.
5 Ais 35.5-6; 61.1 10 Mal 3.1 12-13 Luuk 16.16 14 Mal 4.5;
qendeemakeja. Kia.
5 Ais 35.5-6; 61.1 10 Mal 3.1 12-13 Luuk 16.16 14 Mal 4.5;
Mat 17.10-13; Maak 9.11-13 Mat 17.10-13; Maak 9.11-13
Luuk 10.12-15
20
Kawaa gematano Jiisasno kanai tao tosaaa temboma oono. Tao tosaaa
iikano agoletoya ku-usuawo seiseiya mero kolooroto, kile uugia mende meleegi.
Kawaajo ii temboma kokae je oono,
21
Oo Korazin toya, niino ooojo Yei! je
saaje ano Betsaida toya, ooojo kaaagadee Yei! je saaje. Niino yooono kema
qaana jewe sosoniro agoletona ku-usuawo kolooroto, uugia kile mende meleegi.
Agoleto ii waba gomano Taia ano Saidon sitino koloonagati ee, iyoono mono
kamba koriga uugia meleembombaa kaisareya qendeema resa ano too ari saabuyaga.
22
Saabuyagato, niino kokae iijowe mobu: Anutuno kanage Korazin ano
Betsaida yooo qaagia je tego iroa meleeno siimbobolo mobuti, kamba somata kano
ii mono Taia ano Saidon iyooo siimbobolo soya uugu mobuya.
23
Ano Kaperneam toya, Anutuno oo saano metaama oono Siwe gomano
ubuyaga me qaago? Qaago totoo! Oo mono koomuwaa senjo gomano kemebuya.
Niino yooono kema qaana jewe sosoniro agoletona ku-usuawo mewe kolooroto,
uugia kile mende meleegi. Agoleto ii Sodom taono koloonagati ee, tao iikano mono
kamba kokaamba kaaagadee toroqe nanaga.
24
Nanagato, niino kokae iijowe mobu: Anutuno kanage Kaperneam ooo
qaagia je tego iroa meleeno siimbobolo mobuti, kamba somata kano mono Sodom
yoono siimbobolo iikawaa soya uugu mobuya. Kia.
21 Ais 23.1-18; Eze 26.1-
yoono siimbobolo iikawaa soya uugu mobuya. Kia.
21 Ais 23.1-18; Eze 26.1-
28.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4 23 Ais 14.13-15; Jen 19.24-28 24 Mat 10.15; 28.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4 23 Ais 14.13-15; Jen 19.24-28 24 Mat 10.15;
Luuk 10.12 Luuk 10.12
Lombogiawo oono mono noono ka haamo mewu.
Luuk 10.21-22
25
Kamba kano Jiisasno qaa kokae jero, Oo Amana, giino Bua qaaga
momakooto ejemba momo somata megiti, iyooono mesagonato, ejemba iyagiaajo
moma kamaa merabora kaaa poumapou laligojuti, ii mono iyooono iisaana moma
asariju. Kawaajo niino Siwe namowaa Poa gii mepesee gonje.
26
Oo Amana, gii
geego kae koloowaatiwaajo mona sokono awaa kolooro.
27
Amanano mono iwoi kuuya je kotoro noo bua kolooro. Amanano Meriaa
kania aodee moma yagoro mono ii mende moja. Kaaagadee Meriano Amayaa kania
moma yagoro mono ii mende moja. Kaaagadee mono Amanaa kania mende moma
yagoro Merianondee ii moja ano ejemba meweego ooma yooojo ii iisaambaati,
iyoono mono Ama moma mubuya.
28
Gawo me uulombogiawo laligojuti, oo kuuya mono noono kagi uugia me
afaago oombe haamo mewu.
29
Noono qaqa ii mono sawigiano ama agowu ano
niino nanamemena kuma oombe ii mono moma sororogo laligowu. Niino uuna me
kamaa ama gumbonjonjo ejaga koloojeiwaajo mono saano uugia me afaago
oombe haamo mokoloowuya.
30
Noono qaqa me agogi sogiano kolooja ano lombo
oombe bosimbuti, iikano mono afaaa kolooja. Kia.
27 Jon 3.35; 1.18; 10.15 29
oombe bosimbuti, iikano mono afaaa kolooja. Kia.
27 Jon 3.35; 1.18; 10.15 29
Jer 6.16 Jer 6.16
Matyuu Matyuu
<<
11 11
>>
11:19: 5 Ais 35.5-6; 61.1
11:19: 10 Mal 3.1
11:19: 12-13 Luuk 16.16
11:19: 14 Mal 4.5; Mat 17.10-13; Maak 9.11-13
11:24: 21 Ais 23.1-18; Eze 26.1-28.26; Joel 3.4-8; Aam 1.9-10; Zek 9.2-4
11:24: 23 Ais 14.13-15; Jen 19.24-28
11:24: 24 Mat 10.15; Luuk 10.12
11:30: 27 Jon 3.35; 1.18; 10.15
11:30: 29 Jer 6.16
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
12 12
>>
12
Maak 2.23-28; Luuk 6.1-5
1
Kawaa gematano Sabat kendo mono Jiisasno wiit dumu gawo koria somata
koto keno. Keno gowokourutano wosogia iiro wiit hoa motomotoo kanai
borogiano kuma negi.
2
Negito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano ii iima
Jiisas kokae ijogi, Moba, goo gowokourugano mono Sabat kendombaa gawo meme
sogoya uuguju?
3
Kae ijogi kokae meleeno, Ki Deiwidno manjaqeqe ejauruta yoowo liligo
wosogia iiro iwoi agiti, ii weegogi me qaago?
4
Iino Anutuwaa opo sel jigono uma
bered kowoga Anutuwaa jaasewaano alatano agi raro esuano tururo qetegogiti, ii
mero negi. Bered kowoga mesamesaoya ii jigo gawo gale yoonondee ne laligogi.
Iino ano iwaa kerasuru-urutano ii newubotiwaa sogo eroto, ii kile negi.
5
Kaaiadee
jigo gawo gale yoono Sabat kendono jiwowo jigono nama gawo me gawo
mewutiwaa sogo uugu kile qaagiawo mende kolookeju. Qaa ii Kana qaano weegogi
me qaago?
6
Ii weegogi, kae mojento, niino kokae iijomaa: Koi nanji, iino mono jiwowo
jigo uugu uuta kolooja.
7
Bua Terewaa qaa mo kokae eja, Niino siimolo
oowutiwaajo qaagoto, batugiano kiakomu aowutiwaajo moje. Oo qaa iikawaa
kania mobuyagati ee, ejemba koposowaa qaanana qaa nonoo qaanana mono tondu mende
je tegowuyaga.
8
Ii kokaembaajo jeje: Siwe gomambaa Eja hoano mono Sabat kendombaa Poa
kolooja. Kia.
1 Dut 23.25 3-4 1 Sml 21.1-6 4 Lew 24.9 5 Ja 28.9-10 7 Mat
kolooja. Kia.
1 Dut 23.25 3-4 1 Sml 21.1-6 4 Lew 24.9 5 Ja 28.9-10 7 Mat
9.13; Hoos 6.6 9.13; Hoos 6.6
Maak 3.1-6; Luuk 6.6-11
9
Jiisasno goma ii mesao qamakooli mirigiano uro.
10
Iikano eja boria soosoolia
mo raro. Ejembano Jiisas qaa jakeyano ama mubombaajo kokae qisi mugi, Eja
Sabat kendono meago Kana qaa uuguwoa me qaago?
11
Qisi mugi kokae meleeno, Ooonoga morono kokae kolooja: Eja
mombaano lama motoogono Sabat kendono rono kemebaati ee, iino ii mende
me hororo koubaa?
12
Ejawaa sewaano mono lamawaa sewaa mamaga uuguji, mono ii
romogowu. Kawaajo Sabat kendono gawo awaa me kaaano Kana qaa mende
uuguwoa.
13
Kae meleema eja ii ijoro, Gii mono boroga qetetereewa. Kae ijoro qetetereero
wala anoti, iikawaa so awaa koloo boria alia kaaa kolooro.
14
Kae kolooro Farisii (Kana
qaawaa kaparakoko) yoono seleege kema ajoajoroo ama Jiisas nomae ama qeni
komuwaatiwaa qaa je mogagi. Kia.
11 Luuk 14.5
komuwaatiwaa qaa je mogagi. Kia.
11 Luuk 14.5
Anutuwaa gawo meme eja tak-kootoya ii kokae:
15
Jiisasno qaagia ii iima koto iikanondee goma ii mesao moge keno. Keno
mamagano iwaa gematano otaa kegi yooo batugiano ji ejemba kuuya me qeago
oono.
16
Ii me qeago ooma kania asugano jewubotiwaajo kotakota qotogo oono.
17
Kae kolooro Anutuno gejatootoo eja Aisaia sololooro qaa mo jeroti, iikano mono
hoawo kolooro. Qaa ii kokae jerota eja,
18
Iibu, koi mono noo gawo ejana kolooro ii meweego mube.
Niino wombo alana iwaajo mobe kerana qeagoro uunano iwaajo aisookeje.
Niino Uana Toroya iwaa uuta sokombaatiwaajo wasiwe kemero iino qaa
dindiagadee je tegokejeiwaa Bua qaaya iisaama je seiro kantria kantria
yooono kembaa.
19
Iino agowowo mende ama qaa tokorokota mende qamakebaa.
Ejemba mono iwaa qa otoa ii rooqeqe kanano mende mobaa.
20
Bowo ologogiti, iino ii mende qosombaa.
*Bowo ano lambewaa wik ii
20
Bowo ologogiti, iino ii mende qosombaa.
*Bowo ano lambewaa wik ii
ejembawaajo jeja. Ejembano mo qe jaabamagege ama mugi momalaariano ejembawaajo jeja. Ejembano mo qe jaabamagege ama mugi momalaariano
jago qaomambaajo anji, Jiisasno ii me qeagowaa. jago qaomambaajo anji, Jiisasno ii me qeagowaa.
Lambewaa wikyano je koto sokoya kolooro bolaano je bobo amakeji, iino ii
mende qebugowaa.
Gawoa kae me ejembano qaa dindia otaawutiwaajo manja qe laligoro qaa
iikano haamo ano otokoria ambuya.
21
Kantria kantria yoono mono iino ilaa oombaatiwaajo mamboma
joroqorogia iwaa qatano ama laligowuya. Kia.
18-21 Ais 42.1-4
joroqorogia iwaa qatano ama laligowuya. Kia.
18-21 Ais 42.1-4
Maak 3.20-30; Luuk 11.14-23
22
Omeno eja mo qaamuu me muro jaaya gooro moto laligoroti, ii wama
Jiisaswaano kagi. Jiisasno ii me qeagoro omeya kouma keno neselaa lolooro mombo
qaa je uu iiro.
23
Uu iiro ejemba tuu kuuya yoono ii iima aaru jegi, Eja koi kano
mono Deiwidwaa gbilia kolooja me?
24
Kae jegito, Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono ii moma kokae jegi,
Eja koi kano mombaa ku-usuno qaagoto, omejiila yooo Pogia Iimola iwaa esuno
ome ootaakeja.
25
Kae jegito, Jiisasno uuroromogogia modaboro kokae iijoro, Kantri dae
yooo galeurugiano batugiano agowowo ama jumbuti, iyoono mono tiwilaa aogi
kantrigiano boli saoyagadee koloo qeqelala ewaa. Kaaagadee siti me goma
mombaa kanageso yoono batugiano agowowo ama jumbuti, iyoono mono
galekoko gawogia me nambombaajo amamaawuya.
26
Mobu, Satano mono alia Satan mo otaanagati ee, iyoono mono batugiano
agowowo ama jumbuyaga. Kae kolooro galekoko gawogia mewombaajo
amamaagi ometotogiano mono nomae nanaga?
27
Mobu, niino Iimolambaa esuno omejiila konjoma oombenagati ee, ooo
alaurugiano mono morowaa esuno ii konjoma oombuyaga? Kawaajo yoono mono
qaagia hoa me qaagoti, ii gosi je tegowu.
Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata
qaagia hoa me qaagoti, ii gosi je tegowu.
Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata
qama kile ome ii Iimolambaa esuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno qama kile ome ii Iimolambaa esuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno
konjoma oomakeje. Ororo mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa konjoma oomakeje. Ororo mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa
qolomologoya otaakeja? Yoono me niino?

28
Ii je tegowuto, Anutuwaa ku-usuno
qolomologoya otaakeja? Yoono me niino?

28
Ii je tegowuto, Anutuwaa ku-usuno
noo boro susuna sololooro omejiila ootaakejei ee, Anutuwaa bentotono mono
ooono ka kuuja.
29
Mono eja kotiga Iimolambaa kana boria waladee mende
somogowaati ee, iino mono nomae miriano uma qegama esuhinaya menaga?
Waladee ii somogoro rarogo mono saano mirianoga ilawoilaya kuuya tago me
kembaa. (Iikawaa so niino kaaagadee Satan somogo gematano omeya
ootaakeje.)
30
Mono niwo mende laligoji, iino mono qetego nomakeja. Mono ejemba noo
qano ajoroowutiwaajo mende horo oomakeji, iino mono mendeema oomakeja.
31
Kawaajo niino qaa mo kokae iijomaa: Ejemba sigisogo ama mepaqepae kuuya
amakejuti, ii Anutuno saano mesaokejato, mono Ua Toroya mepaegowaati, iikawaa
sigisogoya Anutuno mono kamba mono mende mesaowaa. Qaago totoo!
32
Mono Siwe gomambaa Eja hoa mepaego qaa jewaati ee, Anutuno ii saano
mesaowaato, mono Ua Toroya mepaego qaa iwoi jewaati, iwaa sigisogoya ii
Anutuno namono laligowaatiwaa so me koomu gematano kano mende mesaowaa.
24 Mat 9.34; 10.25 30 Maak 9.40 32 Luuk 12.10 24 Mat 9.34; 10.25 30 Maak 9.40 32 Luuk 12.10
Luuk 6.43-45
33
Gerewaa kania ii hoa iima gosi mojo. Kawaajo mono gere gale kogi awaa
kolooro hoa awaa kolookebaa me gere me boligi hoa bologa kolookebaa.
34
Eja
uutano iwoi saa qe eji, ii mono buutano asugano jekeja. Kawaajo ooagio qatowaa
merauruta kolooju. Bologa kaa koloo mono nomae qaa awaa jewuyaga?
35
Eja awaawaa
uu kowiano iwoi awaawaa moriaa eji, iino mono awaa ii asuganondee jekeja. Eja
bologaa uu kowiano iwoi bologaa moriaa eji, iino mono bologa ii asugano jekeja.
36
Kae jekejato, niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Ejembano sogo
waleema qaa je omaya omaya jewuti, iyoono mono qaa jegia kuuyaa kania ii jenteegowaa
kamba somatano Anutuwaajo je asarigi gosiwaa.
37
Iikawaa kania ii kokae: Anutuno
mono qaa jega gosi iikawaa so qaaga je tegoro solaaniwaga me qaagawo koloo lombo
mokoloowaga. Kia.
33 Mat 7.20; Luuk 6.44 34 Mat 3.7; 23.33; 15.18; Luuk 3.7; 6.45
mokoloowaga. Kia.
33 Mat 7.20; Luuk 6.44 34 Mat 3.7; 23.33; 15.18; Luuk 3.7; 6.45
Maak 8.11-12; Luuk 11.29-32
38
Kamba kano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano Kana qaawaa boi
tosiano Jiisaswaajo kokae ijogi, Boi, gii saano agoleto mo mena ii iibombaajo
mojo.
39
Kae ijogi kokae meleema oono, Ejemba kete namono laligojuti, ii tuu somata
bologa koloo serowili amakeju. Yoono Anutuwaa aiweseyaajo kapara komakejuto,
aiwese mo gejatootoo eja Joonawaano mono koloodabororo. Anutuno aiwese morota
mo mende ama oombaa.
40
Joonano gomamboria karoo kowe osombaa (gajugaju)
tomeano laligoroti, kawaa so Siwe gomambaa Eja hoano kaaagadee gomamboria
karoombaa so balo uutano ewaa.
41
Joonano Niiniwe ejemba batugiano kema Anutuwaa qaano uugia kuuro moma
iikanondee uugia meleegito, mobu, niino batugiano asugi nama Joonawaa
nanamemea uugu amakeje. Kae amakejento, oo kile telambela ama nomakeju.
Kawaajo Niiniwe ejembano jenteegowaa kamba somatano ejemba tuu somata koi
nanjuti, oowo ororo koomunoga waama ooo koorogiano motoo nambu. Motoo
nama Niiniwe yoono qaa kokae ooo selegiano kuuwuya, Oo Siwe gomambaa Eja
hoa telambela ama mugi Anutuno iroa meleema oono siimbobolo uuta mobuya.
Niiniwe yoono kae jegi nanamemegiano ooagiaa kaniagia iisaagi gamugia
mobuya.
42
Kaniagiaa kaisareya mo ii kokae: Anutuno keruge momakooto uuta somata ii
ki Solomon muro Saut waagega kantri mombaa kwiin embano Solomombaa
momakootoya momambaajo siia moro. Siia moma goma goraayanoga waama kana
koriga tinti ka laligo Solomombaa momoya moro.
Ii moroto, mobu, kamba kokaamba niino batugiano koloo nama Anutuwaano
momakooto uuta me kajei, ii Solomombaa momakootoya uuguja. Uugujato, oo kile
telambela ama noma tompi laligogi mende sokonja. Kawaajo Anutuno kanage ejemba
korebore horo ooma qaagia je tegowaatiwaajo jaayano keubuti, kamba iikano Saut
kantriwaa kwiin emba iikano mono kaaagadee keubaa. Iino ejemba tuu somata koi
nanjuti, oowo ororo koomunoga waama ooo koorogiano motoo nambaa. Motoo
nama qaa kokae ooo selegiano kuuwaa, Oo Jiisas telambela ama mugi Anutuno
iroa meleema oono siimbobolo uuta mobuya. Iino kae jero oono siligia gosi
ooagiaajo gamugia mobuya. Kia.
38 Mat 16.1; Maak 8.11; Luuk 11.16 39 Mat
ooagiaajo gamugia mobuya. Kia.
38 Mat 16.1; Maak 8.11; Luuk 11.16 39 Mat
16.4; Maak 8.12 40 Jon 1.17 41 Jon 3.5 42 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-12 16.4; Maak 8.12 40 Jon 1.17 41 Jon 3.5 42 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-12
Ome yoono eja uutano eleembombaajo kapara konju.
Luuk 11.24-26
43
Omeno eja uutanoga kouma balo qararakokoano kema la liligo laligo
haamo memambaajo miri mogama mo mende mokoloowaa.
44
Ii mende mokoloo
mojoya tiiro kokae jewaa, Mirina mesao kaweti, iikano mono mombo eleemaa. Kae
je eleema miria usuma menjeregoro eroti, ii gbamea ero mokoloowaa.
45
Kae mokoloo kema omejiila tosaaa 7 uuambaa. Omejiila 7 ii iyaa uugu
bologa totoo kolooju. Iino ii uuano ka miri ii uma iikawaa uutano laligowuya. Kae
kolooro eja iikawaa kania wala kilekile kolooroto, kanage boliqolidaborowaa. Ejemba
tuu somata bologa koi kete namono laligojuti, ooono kaaagadee kae koloowaa.
Kia.
Jiisaswaa nemukouruta
Maak 3.31-35; Luuk 8.19-21
46
Jiisasno toroqe ejemba tuu qaa iijo laligoro nemukogano ka seleege
nama iwo qaa jewombaajo mogi.
47
Mogi mono kokae ijoro, Moba, goo
nemukogano mono seleege nama giwo qaa jewombaajo moju.
48
Qaa ii ijoroto, iwaajo meleema kokae jero, Noo nemuna ii morono? Noo
kouruna ii morono?
49
Kae je boria gowokouruta yooono baage boraama jero,
Iibu, noo nemuna ano kouruna hoa mono koi.
50
Dae yoono noo Siwe Manaa
uusiia te komakejuti, kuuya iyoono mono noo nemuna ano naakouruna kolooju.
Kia.
Matyuu Matyuu
<<
12 12
>>
12:8: 1 Dut 23.25
12:8: 3-4 1 Sml 21.1-6
12:8: 4 Lew 24.9
12:8: 5 Ja 28.9-10
12:8: 7 Mat 9.13; Hoos 6.6
12:14: 11 Luuk 14.5
*12:20: Bowo ano lambewaa wik ii ejembawaajo jeja. Ejembano mo qe jaabamagege ama mugi momalaariano jago qaomambaajo anji, Jiisasno ii me qeagowaa.
12:21: 18-21 Ais 42.1-4
12:27: Iyagiaa sele galeurugiano Anutuwaa qata qama kile ome ii Iimolambaa esuno konjoma oogi niino ii Anutuwaa ku-usuno konjoma oomakeje. Ororo mende nanjoiwaajo morono hoa ano morono qaa qolomologoya otaakeja? Yoono me niino?
12:32: 24 Mat 9.34; 10.25
12:32: 30 Maak 9.40
12:32: 32 Luuk 12.10
12:37: 33 Mat 7.20; Luuk 6.44
12:37: 34 Mat 3.7; 23.33; 15.18; Luuk 3.7; 6.45
12:42: 38 Mat 16.1; Maak 8.11; Luuk 11.16
12:42: 39 Mat 16.4; Maak 8.12
12:42: 40 Jon 1.17
12:42: 41 Jon 3.5
12:42: 42 1 Ki 10.1-10; 2 Hist 9.1-12
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
13 13
>>
13
Qosomakororoo ejawaa sareqaa.
Maak 4.1-9; Luuk 8.4-8
1
Kamba iikanondee Jiisasno goma ii mesao apu ago goraayano keme raro.
2
Raro ejemba tuulelembeno iwaano kema ajoroogi wagono uma raro. Raro ejemba
tuu kuuya yoono ago goraayano sakasino ajoroogi.
3
Kae ajoroogi sareqaa mamaga je kokae jero, Mobu! Eja mono nene kota
qosoma kororoomambaajo gawono keno.
4
Kema qosoma kororooro kota tosiano kana
goraayano keme kogi. Keme kogi (warawe) kooa kooa kouma ii nedaborogi.
5
Kota tosiano jamo kowonjino keme kogi. Keme koma kano namo mamaga
mende mokoloogi. Namo dusiita qaa erotiwaajo kuragagia uulaawo kougi.
6
Kougito,
weeno kouma iiima je koto oono tiigia qaagotiwaajo sooli gororogogi.
7
Kota tosiano kumuntiri waayawono keme kogi. Keme kogi iikano kouma
qe turu bibiloko me oogi.
8
Kae jago qaonoto, kota tosiano namo awaano
keme kogi. Keme koma tosaaa kogia 100 koloogi. Tosia kogia 60, tosia 30 iikawaa so
koloo seigi.
9
Mono uugejiawo laligoji ee, iino mono sareqaa koi geja ama moma
kotowa. Kia.
2 Luuk 5.1-3
kotowa. Kia.
2 Luuk 5.1-3
Maak 4.10-12; Luuk 8.9-10
10
Kae jero gowokourutano ka Jiisas kokae qisi mugi, Gii mono naambaajo
ejemba yooo qaa jemanje sareqaano ama jekeja?
11
Qisi mugi kokae meleema
iijoro, Ii kokaembaajo: Siwewaa bentotono keuma laligowoatiwaa qaa aasagoya ii
oo asugano iijowe moma kotojuto, iyooono ii kae qaago.
12
Kawaa kania ii kokae: Mono momakootoyawo laligoji, Anutuno mono ii
toroqe muro koma gbili moriaawo laligowaato, mono momakootoya qaa laligoji,
Anutuno mono momoya melaa eji, ii kaaagadee qetego wambaa.
13
Ejemba yooo qaa jemanje kokaembaajo sareqaano ama jekeje: Yoono
iyagiaa jaagiano iwoi iimago kania kile mende iima kotowuya. Iyagiaa gejagiano qaa
tororo momago kania kile mende moma asariwuya.
14
Gejatootoo eja Aisaiano waladee
qaa mo je ooroti, iikano ejemba kaaa yooojo hoawo kolookeja. Qaa ii kokae,
Qaa moma bimbimgogo kania kile mende moma asariwuya.
Iwoi iima bimbimgogo kania kile mende iima kotowuya.
15
Ejemba tuu somata koi yooo uugiano mono kotakota gojoma eja.
Gejagiano qaa moma bimbimgogo jaagia komujulaa laligoju.
Kae mende ambuyagati ee, mono jaagiano iwoi iima koto gejagiano qaa moma
uugiano kania moma asari uugia meleegi niino ii saano me qeago
oombenaga.
16
Qaa kae ejato, ooo jaagiano iwoi iima kotojiwaajo mono simbawoawo
kolooju. Gejagiano qaa moma kotojiwaajo mono simbawoawo kolooju.
17
Niino qaa
hoa too mo kokae iijomaa: Gejatootoo ejemba ano Anutuwaano ejemba solaa
mamagano oo iwoi koi iijuti, ii iibombaajo awelego laligogito, ii mende iigi. Oo qaa
koi mojuti, yoono ii mobombaajo uuqeeago somata moma laligogito, ii mende mogi.
Kia.
12 Mat 25.29; Maak 4.25; Luuk 8.18; 19.26 14-15 Ais 6.9-10 16-17 Luuk
Kia.
12 Mat 25.29; Maak 4.25; Luuk 8.18; 19.26 14-15 Ais 6.9-10 16-17 Luuk
10.23-24 10.23-24
Maak 4.13-20; Luuk 8.11-15
18
Qosomakororoo ejawaa sareqaa jejei, iikawaa kania ii mono geja ama mobu.
19
Nene kota qosoma kororooro kana goraayano keme konoti, ii kokae: Mono
bentotombaa Bua qaaya moma kania mende moma asariro Kileaa Toyano ka uutano
kota komogiti, ii qetegowaa.
20
Nene kota qosono jamo kowonjino keme konoti, ii
ejemba sareya mo. Yoono Bua qaa moma ii iikanondee uuqeeago qagano moma
ago komakeju.
21
Kae amakejuto, uugiano tiita mende e oombaato, kamba torodaamogadee
nama kotii laligowuya. Bua qaawaajo ama kakasilili me sisiwerowero kolooro kamba
iikanondee mono tama uuwaa.
22
Nene kota qosono kumuntiri waayawono keme
kogiti, ii kokae: Yoono Bua qaa mogi uugiano kemejato, balono laaligowaa
majakakaya ano mone hina memewaa uugereya koloo bimoo oomakeja. Qabuagiawo
koloowombaajo koposogogi sii kombombaa bologa tosiano kaaagadee uugiano
dugu Bua qaa bibiloko me mukeja. Kae kolooro hogia qaa auta (gipeya)
koloowuya.
23
Nene kota namo awaano qosono keme kogiti, ii ejemba koi kaaa: Yoono
Bua qaa geja ama moma moma asari ponda nama hogia mokolookeju. Tosiano qaa
je motoogonoga kota 30 mokolookeju. Tosiano hogia 60, tosiano qaa kota
motomotoo yooo hogia 100 me sei mokolookeju. Kia.
Qiqiliwaa sareqaa
24
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Siwewaa bentotoaa kania ii eja kokaaaa so
ama jemaa. Iino gawoano kema nene kota awaa qosoma kororooro.
25
Qosoma
kororooroto, gomantiiano egi kano kere ejano ka wiit dumu batugiano kano
qiqiliwaa kota qosoma kororoo mesao keno.
26
Wiit dumu kotano juma waama uma
hoa asugiroti, kamba iikano qiqilino kaaagadee asugano asugiro.
27
Asugano asugiro weleqeqeurutano ii iima gawo toyaano ka kokae ijogi,
Somatanana, gawogano nene kota awaa qosoma kororoona me qaago? Qiqiliwaa kota
ii mono daakaya iikano asugija?
28
Kae ijogi kokae iijoro, Kere ejano ii qosoma kororooro. Kae iijoro
weleqeqe yoono kokae jegi, Nono saano kema qiqili ii qonjoma me
kululuuwoatiwaajo moja me qaago?
29
Kae jegito, kokae iijoro, Qaago! Oo qiqili
qonjoma me kululuu iikano dumu tosaaa ii kaaagadee qonjombubo.
30
Mono mesaogi motoo somarii hoa memeyaa kambaa ka kuuro niino
kamba iikano dumu kuku ejemba ii kokae iijomaa: Mono wala qiqili me
kululuu agi jewaatiwaajo borago kasano somogowu. Ii somogogo mono wiit
dumu hoa ii me kululuu me ka noo kowi mirino ambu. Kia.
Nejo kotaa sareqaa
Maak 4.30-32; Luuk 13.18-19
31
Jiisasno sareqaa mo kokae toroqe iijoro, Siwewaa bentotoa ii kokae: Eja
mono nejo kota me aaa gawo namoyano kema ano.
32
Kota ii melaa kazupuleenda.
Ii nene kota kuuya iyooo kamaaqeqetagia koloojato, juma waama logoya kuuya uuugu
somarii gere koloowaa. Kae koloo nano kanakeewambaa kooa kooa kouma haigia
gere iikawaa boriano amakeju. Kia.
Yiistwaa sareqaa
Luuk 13.20-21
33
Jiisasno duano mombo sareqaa mo kokae jero: Siwewaa bentotoa ii yiist
me flaua me somasomariiwaa so kokae kolooja: Emba mono bered oomanje yiist
me flaua konde karoo kano mindiri meleqelee ama kema raro korebore somariiro.
Kia.
Jiisasno nomaembaajo sareqaaya qaaya jero?
Maak 4.33-34
34
Jiisasno qaa kuuya ii kanageso yooojo sareqaano jero. Sareqaaya qaa kae qaa
mo mende iijoro.
35
Kae kolooro Anutuno gejatootoo eja mo sololooro qaa mo
jeroti, iikano hoawo kolooro. Iino qaa ii kokae jero eja,
Noo buunano mono afaagoro sareqaaya qaaya jemaa.
Anutuno namo mokolooro asugiroti, kamba iikanondee qaa aasagoyano ero
laligo kounii, niino mono qaa ii asugano je iisaamaa. Kia.
35 Ond
laligo kounii, niino mono qaa ii asugano je iisaamaa. Kia.
35 Ond
78.2 78.2
Qiqiliwaa sareqaawaa kania
36
Jiisasno sareqaa ii jedaboro ejemba tuu somata oomesao miri uutano uro.
Uro gowokourutano iwaano ka kokae qisi mu ijogi, Qiqili nene gawono
asugiroti, gii mono sareqaa iikawaa kania je asari nonomba.
37
Kae ijogi kokae meleema iijoro, Siwe gomambaa Eja hoano mono nene kota
awaa awaa qosoma kororookeja.
38
Nene gawo ii namowaa kantri kuuya. Nene kota awaa
ii bentotombaa meraboraaa ooojo jeje ano qiqili ii eja bologaa meraboraaa yooojo
jeje.
39
Kereno ii qosoma kororooroti, ii Kileaa Toyaajo jeje. Dumu kuku kambaa
ii namowaa kambaa tegowaatiwaa kambaa somata ii. Dumu kuku ejemba ii Siwe
gajoba yooojo jeje.
40
Qiqili me kululuu gereno agi jewaati, iikawaa so mono namowaa kambaa
tegowaatiwaa kambaa somatano koloowaa.
41
Siwe gomambaa Eja hoano mono
gajobauruta wasi oono ka qaa are bologa Kraistwaa bentoto uutano sigisogo
ambombaajo kondookeji, ii qewago mindigowu ano ejemba jeulalaa kuuya ii kululuu
oombuya.
*Qaa are (ideology) bologa ii aa (yawe) gawo momo, komyunist, maslim
oombuya.
*Qaa are (ideology) bologa ii aa (yawe) gawo momo, komyunist, maslim
ano momo are tosaaa ii ejemba somogo oogi osigi laaligogiano boli sookeji, ano momo are tosaaa ii ejemba somogo oogi osigi laaligogiano boli sookeji,
gajoba yoono mono ii kuuya qewago mindigowuya. gajoba yoono mono ii kuuya qewago mindigowuya.
42
Kae mindiqindi ama ejemba ii hago oogi gere tombo taururu je eji,
iikano kemebuya. Iikano kemebuti, iyoono mono saama gigilaa gobugia kigi qaro
laligowuya.
43
Kamba iikano ejemba solaa yoono mono wee kaaa koloo Magiaa
bentoto uutano asari laligo ubuya. Mono uugejiawo laligoji, iino mono qaa ii geja
ama moma kotowa. Kia.
Maa sua mesamesagoyaa sareqaa
44
Siwewaa bentotoa ii maa damanda sewaa uuta iikawaa so kokae kolooja: Ii
gawono mesagogi ero eja mono ii mokoloo aali ago koma mombo namono
mesagoro. Mesago iikawaajo aisoo kema esuhinaya kuuya sewaa mewutiwaajo ano
mone karo iikano gawo balo ii sewaa mero. Kia.
Soro kotaa sareqaa
45
Siwewaa bentotoa ii stua ejawaa so ama sareqaa mo kokae jemaa: Iino soro
kota mogama laligoro.
46
Mogama laligo soro kota motoogo sewaa somata ii
mokoloo kema esuhinaya kuuya sewaa mewutiwaajo ano mone karo iikano soro
kota ii sewaa mero. Kia.
Misa hoorowaa sareqaa
47
Siwewaa bentotoa ii misawaa so ama sareqaa mo kokae jemaa: Ii apu agono
giligi kemero sora tanigia kania kania kemegi ooma me kululuuro.
48
Me kululuuro saa
qero ejembano ii horogi goraayano kouro kamaa rama sora awaa gosi kondeno me
kululuugito, soro bologa ii giligi keno.
49
Qaa iikawaa so mono namowaa kambaa
tegowaatiwaa kambaa somatano koloowaa. Siwe gajoba yoono ka ejemba bologa ii
solaa yooonoga gosi oombu.
50
Gosi ooma ejemba bologa ii giligi gere tombo
taururu je eji, iikano kemebuya. Kano kemebuti, iyoono mono saama gigilaa
gobugia kigi qaro laligowuya. Kia.
Qaa kota walaga ano gbilia
51
Jiisasno sareqaa ii jedaboro kokae qisi oono, Qaa kuuya jejei, ii moma
asariju me qaago? Qisi oono meleema Oo! ijogi.
52
Oo! ijogi kokae iijoro,
Miri toyano miriaa kowianoga hina iwoi walaga ano gbilia unjuma amakeja. Iikawaa so
Kana qaawaa boi kuuya Siwe bentotombaa gowokouruta koloogiti, iyoono mono
kaaagadee uugiaa kowianoga qaa akadamugiawo dogoga ano qaa awaa soro walaga
unjuma jekeju. Kia.
Maak 6.1-6; Luuk 4.16-30
53
Jiisasno sareqaa ii jedaboro goma balo ii mesao keno.
54
Kema nesoomari
taoano keuma qamakooli mirigiano uma Bua qaa kuma oono. Kuma oono aaru
waligo kokae jegi, Yei, gejajuju! Iino momakooto koi ano agoleto ku-usuawo ii
mono daekaya meja?
55
Eja koi mono goma kokawaa motoqeqe ejawaa meriaga.
Nemuaa qata Maria ano kouruta Jeims, Joosef, Saimon ano Juuda. Ii saano mojo.
56
Naaurutano kuuya batunanano koi laligoju. Kawaajo iwoi kuuya koi mono daekaya
me ka anja?
57
Nazaret yoono kae jegi uugiano boliro iikano osigi. Osigito, Jiisasno kokae
iijoro, Gejatootoo eja ii iyaaa taono ano iyaaa mirino jejewili ama mukejuto, goma
tosiano iikaaa qaago.
58
Kae iijoro momalaarigiano mende kolooro yagisegiaajo
ama agoleto ku-usuawo ii iikano mamaga mende mero. Kia.
57 Jon 4.44
ama agoleto ku-usuawo ii iikano mamaga mende mero. Kia.
57 Jon 4.44
Matyuu Matyuu
<<
13 13
>>
13:9: 2 Luuk 5.1-3
13:17: 12 Mat 25.29; Maak 4.25; Luuk 8.18; 19.26
13:17: 14-15 Ais 6.9-10
13:17: 16-17 Luuk 10.23-24
13:35: 35 Ond 78.2
*13:41: Qaa are (ideology) bologa ii aa (yawe) gawo momo, komyunist, maslim ano momo are tosaaa ii ejemba somogo oogi osigi laaligogiano boli sookeji, gajoba yoono mono ii kuuya qewago mindigowuya.
13:58: 57 Jon 4.44
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
14 14
>>
14
Maak 6.14-29; Luuk 9.7-9
1
Kamba kano balo bakayaa (Galili prowinswaa) ki Herod iino Jiisaswaa bujuya
moro.
2
Ii moma weleqeqeuruta ii kokae iijoro, Ii mono Jon Oomulu ejaga. Iino mono
koomunoga waama gawo mero agoleto ku-usuawo kolookeju. Majakaka moma kae
iijoro.
3
Ii kokaembaajoa jero: Herodno koga Filipwaa embia Herodias olo mero Jon
Oomulu ejano ki je muro opotoro wasi oono kema Jon me somogo kapuare
mirino oogi.
4
Jono Herodwaajo qaa kokae jero, Gii qamboga me laligo Kana qaa
uuguja.
5
Kae jero Herodno Jon qegi komuwaatiwaa moroto, kanageso yoono
Jombaajo mogi gejatootoo ejaga laligoroti, iikawaajo kanageso yooojo toroko moro.
6
Toroko moroto, Herodwaa kolokoloo kambaano karo somataurutano ajoroo
ragi Herodiaswaa boratano yooo jaagiano danis ano Herodno iikawaa iimasiia
mamaga moro.
7
Kawaajo emba sara iikano naa iwoiwaajo qisinaga, kino ii togo
mumambaajo qaa somogo qaaya ii jojopa qaano je kotiiro.
8
Kae je kotiiro
nemuano emba sara ii kuu muro kokae ijoro, Mono qisina Jon Oomulu ejawaa aroya
koto waa kondeno ama me ka nomba.
9
Kae ijoro kimbaa uutano kobooro wosobiri moroto, jojopa qaaya jero
somataurutano ii mogiti, iyooo jaagiano kamaa qewabotiwaajo ama Jombaa waa
mubutiwaajo je kotoro.
10
Kae je koto opotoroya mo wasi jero, Gii mono kapuare
mirino kema Jombaa aroya koto waa me kawa.
11
Kae jero Jombaa waa kondeno
ama me ka emba sara ii muro me kema nemua muro.
12
Jombaa gowokourutano
iikawaa bujuya moma kema qamoya me qasiriwaa jamo kobaano ama ro kogi. Ro
koma kema qaa ii Jiisas ijogi moro. Kia.
3-4 Luuk 3.19-20 4 Lew 18.16; 20.21
koma kema qaa ii Jiisas ijogi moro. Kia.
3-4 Luuk 3.19-20 4 Lew 18.16; 20.21
Maak 6.30-44; Luuk 9.10-17; Jon 6.1-14
13
Jiisasno Jombaa sunduya moma goma ii mesao wagono uma balo gbamea
mono iyagiodee laligowombaajo kegi. Ejemba tuu yoono iikawaa bujuya moma
tao ano gomagia mesao Jiisaswaa gematano otaa balo kana kegi.
14
Kegi Jiisasno
wagonoga kamaa ejemba tuu somata iiima yooojo wosoya moro. Wosoya moma
batugiano ji iiro laligogiti, ii me qeago oono.
15
Kae ama laligoro mare kolooro gowokourutano Jiisaswaano ka kokae jegi,
Boi, nono balo gbamea kokano laligoni wee jaaya tego kememambaajo anja.
Kawaajo gii saano ejemba tuu koi wasi oona gomaa gomaa kano kema
nembanenegia sewaa me newu.
16
Kae jegito, Jiisasno kokae iijoro, Yoono saano kokano rabu. Oono
mono ooagio ii nene uuagiwu.
17
Kae iijoro jegi, Nono bered 5 ano sora woi iikaa
me laligojo.
18
Kae jegi iijoro, Mono ii me ka nombu.
19
Kae iijo ejemba tuu somata ii jiiro lolono kamaa rabutiwaajo je koto
oono ragi. Ragi bered 5 ano sora woi ii me Siweno uuro uro kotuego bered moto
gowokouruta oono ejemba tuu so mendeema oogi.
20
Mendeema oogi ejemba
korebore ne ne timbirigogi. Ne timbirigo nene kitia reremoa mesaogiti, ii gowoko
yoono me kululuugi konde 12 kano keme saa qero.
21
Eja bered negiti, iyooo
jagogia ii 5,000. Emba merabora yooo jagogia ii mende megi. Kia.
Maak 6.45-52; Jon 6.15-21
22
Negi tegoro Jiisasno iikanondee gowokouruta je koto ooma kokae jero,
Oo mono wagono uma waladee apu ago koto leege kembu. Niino saano
kamba biiwiano ejemba tuu koi ooombe kegigo kamaa.
23
Kae je ejemba ooono
kegi baaano uma aodee laligo qama kooliro. Qama kooli laligoro mare kolooro
baaano yaabuju raro.
24
Raro wagogiano apu ago biiwiano korigano keno
haamono kegiti, iikaa baagega qe karo sirino wago kuu giliro keqela kema karo.
25
Kae ano goma aworagoro (3-6 kilok) iikanondee Jiisasno apu ago qagano
rii rii gowokouruta yooono karo.
26
Ka apu ago qagano rii rii karo
gowokourutano ii iima aaru toroko moma jenegia ororo Kowe Sogorino kaja, je
sombugia moma qama qa gigilaagi.
27
Qama qa gigilaagito, Jiisasno iikanondee qaa je kokae iijoro, Alauruna, mono
qaqabuabuagiawo satii laligowu. Neeno kaje. Toroko mende mobu.
28
Kae iijoro
moma Piitono meleema kokae ijoro, Giino Poga koloojai ee, mono saano jena
niino apu qagano rii rii goono kamaa.
29
Jiisasno ii moma Saano kawa, ijoro. Kae ijoro Piitono wago mesao apu
ago qagano rii rii kanai Jiisaswaano keno.
30
Kanai kenoto, haamono mamaga
qe siri karo iima toroko moma jenea ororo kanai apu uutano keme kokae qaro,
Po, mono ilaa nomba!
31
Qaro Jiisasno iikanondee boria boraama Piitowaa boriano
me kokae ijoro, Momalaariga ii melaada. Mono naambaajo uuwoi anja?
32
Kae ijo ilaa muro wagono uri haamono goro qero sirino no qero.
33
No
qero eja wagono ragiti, iyoono waeya me mepesee mu kokae jegi, Oano, gii
Anutuwaa meriaga. Kia.
Maak 6.53-56
34
Apu ago koto leege Genesaret gomano keuma wago mesao sakasino
kemegi.
35
Sakasino kemegi goma iikawaa ejembaya Jiisas moma koto mugi. Moma
koto mu qaa agi goma kuuya kosiano ragiti, iikano keno bujuya moma ji ejemba
kuuya uuama Jiisaswaano kagi.
36
Ka nama Jiisaswaa maleku susuyano
oosiriwombaajo welema mu laligogi. Oosirigiti, kuuya iyoono mono qeagodaborogi.
Kia.
Matyuu Matyuu
<<
14 14
>>
14:12: 3-4 Luuk 3.19-20
14:12: 4 Lew 18.16; 20.21
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
15 15
>>
15
Maak 7.1-13
1
Kawaa gematano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano Kana qaawaa boi
tosiano Jerusalemsitinoa Jiisaswaano ka kokae qisi mugi,
2
Goo gowokourugano
mono naambaajo kana uugu ambosakourunana yooono sili mende otaaju? Yoono
mono borogia sogbama hamo mende qe kile kanai nembanene neju?
3
Kae qisi mugi kokae iijoro, Ooagio mono naambaajo ambosakonana
yooono sili otaawombaajo kana uugu Anutuwaano jojopa qaa qekeju?
4
Kawaa
qaaya mo ii kokae: Anutuno kokae je kotoro, Nemu maga mono goda qe
oromakeba, ano Mono maa me nemua qasuaa orombaati, ii mono qegi komuwa.
5
Kae je kotoroto, oo qaa ii uugu kokae jekeju, Mono maaajo me
nemuaajo kokae jewaa: Wosona moje. Noo nagonago iwoina bua qe aonaga, ii
mono Anutuwaa mamatewoo nandumbaajo gosi ambeta eja. Mono kae je maa me
nemua goda qe mubaatiwaa so mende kolooja.
6
Kae je siligia walagaajo ama Anutuwaa jojopa qaaya itagogi omaya koloo
jago qaomakeja. Ii mende sokonja.
7
Oo uumeleembaa ejemba selesele, gejatootoo eja
Aisaiano ooo kaniagia tororo waladee iisaama kokae jerota eja,
8
Ejemba tuu koi kano mono je buugiano awaagadee goda qe nomakejuto,
uugiano mono telambela ama noma moge korigano agi eja.
9
Kae ero noo waena ee toontoo me mepesee nomakeju. Kana qaa kuma
oombonje kitiano ejemba yooo jekootogia ii gisomaso ama melokanjikeju. Kae
meleema oono.
4 Eks 20.12; 21.17; Dut 5.16; Lew 20.9 8-9 Ais 29.13
meleema oono.
4 Eks 20.12; 21.17; Dut 5.16; Lew 20.9 8-9 Ais 29.13
Eja uuta ii nomae tilooja?
Maak 7.14-23
10
Jiisasno ejemba tuu mombo ooono kagi kokae iijoro, Oo mono qaa koi geja
ama moma asariwu.
11
Ejano iwoi nero uutano kemekeji, iikano mende tiloo
mukejato, iyaaa wombotanoga qaa kouma kamaakeji, iikano mono tiloo mukeja.
12
Kae iijoro gowokourutano ka kokae qisigi, Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yoono qaa ii mogi uuro uugiano boliji, ii moja me qaago?
13
Qisigi
kokae meleeno, Niino waro kuuya noo Siwe Manano mende komoroti, ii mono
tiitawo qonjomaa.
14
Kile, ii mono oomesaowu. Yoono Ejemba jaagoo uuamboa,
jekejuto, iyagiaa jaagiano mono gooja. Jaagoo mono jaagoo alia mo boriano me
wambaati ee, iyorono mono motoo rono keme uruwaa.
15
Kae meleeno Piitono ijoro, Sareqaa iikawaa kania mono je asarina mobo.
16
Kae ijoro Jiisasno jero, Oo alauruna, oo kaaagadee toroqe momogia awaa mende
kolooja me?
17
Ejano iwoi kuuya nero uutano kemekeji, ii korojoano keme seleege
kamaakeja. Ii moma kotoju me qaago?
18
Ii kamaakejato, qaa uu konoanoga kouma buutanoga kamaakeji, iikano
mono tiloo mukeja.
19
Ejemba uu konogianoga iwoi koi kaaa koloo koumakeja: Qaa
bologa romogo owe jena me ejemba uugi komuwutiwaajo momakeju. Olokalu
ama serowili ambombaajo momakeju. Iwoi yogoro mewombaajo momakeju.
Jenokuukuu qaa qolomologoya jewombaajo momakeju. Gemaqeqe qaa je Anutu
mepaegowombaajo momakeju.
20
Iwoi kaaano mono ejemba tiloo oomakejato,
borogia mende sogbama nembanene nekejuti, iikano eja mo mende tilookeja. Kia.
14 Luuk 6.39 18 Mat 12.34 14 Luuk 6.39 18 Mat 12.34
Maak 7.24-30
21
Jiisasno Genesaret goma mesao siti qagara Taia ano Saidon yoroo distrik qata
Fonisia iikawaa uutano keno.
22
Keno Keinan emba, balo iikawaa toya mono ka Jiisas
welema kokae qama ijoro, Po, Deiwidwaa gbili, mono kiakomu nomba! Omeno
borana kokojinji ama muro siimbobolo somata momakeja.
23
Qama ijoroto, Jiisasno qaa mo mende meleeno. Kae kolooro gowokourutano
ka kokae kuu mu ijogi, Emba ii saama qama kanananano kajiwaajo mono ilaa
muna kemba.
24
Kae ijogi meleeno, Amanano Israel kanagesowaa lama soosooya
iikayadee hamo qe oomambaajo ama wasi nonota kaje.
25
Kae meleeno emba
iikano kosiano ka simi kuma mu ijoro, Po, mono ilaa nomba!
26
Kae ijoroto, Jiisasno kokae meleema muro, Qaago, merabora yooo
mirigianoga bered me kasu ooni mende sokombabo. Juuda nono wabaurunana ooo
qagia kasu qamakejo. Niino waladee Juuda ejemba ilaa oombe kantri tosaaa oono
mono kasu kaaa mamboma laligowu.
27
Meleema muroto, embano ijoro, Po, ii saano mojento, kasu meria yoono
mono kaaagadee togiaa nene dunoga nene reemoa kamaaro nekeju.
28
Kae ijoro
Jiisasno kokae ijoro, Oo emba, goo momalaariga ii somata. Kawaajo welema
nonjaiwaa hoa mono koloowaa. Kae ijoro moma boratano aua iikanondee qeagoro.
Kia.
Jiisasno ji ejemba seiseiya mero qeagogi.
29
Jiisasno goma ii mesao ka Galili apu agombaa goraayano kouma baaano
uma kamaa raro.
30
Raro ejemba tuulelembeyano iwaano ka ejemba koi kaaa
uuagi: Loko ano ejemba jaagia googa, tosaaa kana borogia eraqeeragoya, tosaaa
qaamuu ano tosaaa ji mamaga iiro laligogiti, ii uuama Jiisaswaa kana bano ooogi
me qeago oono.
31
Me qeago oono qaamuu ejemba yoono qaa jegi kana borogia
eraqeeragoya yoono qeago digogi loko yoono kana rii kema kagi jaagia
doogoya yoono jaa uu iigi ejemba tuu yoono ii iima waligo Israel ananaa
Anutunana mepeseegi. Kia.
Maak 8.1-10
32
Jiisasno gowokouruta ooono iwaano kagi kokae iijoro, Niino ejemba
tuulelembe somata koi yooojo wosona moje. Yoono noono ka wee karoo
laligo waagi nenegia qaondabororo iije. Kanano kema laligo batuyano jaagia giliro
tiwitiwilaa mokoloowubotiwaajo ii ee wasi oomambaajo togoje. Kawaajo ii nene
uuagimambaajo moje.
33
Kae iijoro gowokourutano meleema kokae ijogi, Balo qararakokoano
kokano nonono mono daekayaga nembanene mamaga mokoloo ejemba tuulelembe
koi uuagiwonaga?
34
Ii moma Jiisasno kokae qisi oono, Ooono bered dawi raja?
Qisi oono Bered 7 ano sora melaa tosaaa raja, je ijogi.
35
Ijogi Jiisasno ejemba
tuulelembe ii namono keme rabutiwaajo je koto oono keme ragi.
36
Keme ragi bered 7 ano sora ii me Anutu qama kooli dagise je moto
gowokouruta oono yoono ii ejemba tuu so toto qe oogi.
37
Toto qe oogi ne
ne timbirigogi. Ne timbirigo nene kitia mesaogi kemeroti, ii konde 7 kano me
kululuugi saa qero.
38
Eja nene negiti, yooo jagogia ii 4,000. Emba merabora yooo
jagogia ii mende megi.
39
Jiisasno ejemba tuulelembe ooono kegi iyaa wagono uma
Magadan gomano keno. Kia.
Matyuu Matyuu
<<
15 15
>>
15:9: 4 Eks 20.12; 21.17; Dut 5.16; Lew 20.9
15:9: 8-9 Ais 29.13
15:20: 14 Luuk 6.39
15:20: 18 Mat 12.34
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
16 16
>>
16
Maak 8.11-13; Luuk 12.54-56
1
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko)
tosiano Jiisaswaano ka qaawaa timbino horowaatiwaajo agobato me mu kokae
qisigi, Mono jena Siwenoga agoleto mo asugiro iiboa.
2
Kae qisigi kokae meleeno,
Oo wee kememambaajo ano iikano kokae jekeju, Sombino ososaajiwaajo
wora wee awaa koloowaa.
3
Kaaagadee umugawodee kokae jekeju, Sombino ososaaro koosuno
totowijiwaajo mono ko musu giliwaa. Kae kae je sombimbaa tania iima ko
weembaa kania saano gosikejuto, kamba laligojoi, iikawaa aiweseya gosiwombaajo
mende moju. Ii mende sokonja.
4
Ejemba tuu bologa namono laligo olokalu amakejuti,
iyoono Anutuwaa aiweseya asugiwaatiwaajo kapara komakejuto, Anutuno gejatootoo
eja Joonawaa aiweseya oondabororo aiwese tosia mende toroqe qendeema oombaa.
Kae meleema oomesao moge keno. Kia.
1 Mat 12.38; Luuk 11.16 4 Mat 12.39;
Kae meleema oomesao moge keno. Kia.
1 Mat 12.38; Luuk 11.16 4 Mat 12.39;
Luuk 11.29 Luuk 11.29
Farisii ano Sadusii yoono wosokondu kaaa kolooju.
Maak 8.14-21
5
Jiisasno gowokouruta yoowo apu ago koto leege keuma samo
mewombaajo duduugiti, ii iigi.
6
Ii iigi Jiisasno kokae iijoro, Oo Farisii ano Sadusii
paati woi yooo wosokondugia ano riki sombagia iikawaajo mono galegia me
laligowu. Ii awaagadee mende gosi gema qegi yoono mono yiist kaaa somarii me
boli oombuya.
7
Iijoro qaa gemata ii mende moma asari batugiano kokae ami mogi, Nono
bered mende me kajo. Kawaajo jeja me nomae?
8
Ii ami mogi gejiano kemero
kokae iijoro, Oo oo momalaarigia melaada, naambaajo Bered mende mejo, je
ooagia ami moju?
9
Noo kaniana ii naambaajo mende moma kotoju? Niino bered 5 ii
5,000 yooojo motowe iikawaa kitia me kululuugi konde dawino keme saa qero? Ii
duduuju me qaago?
10
Kaaagadee bered 7 ii 4,000 yooojo motowe iikawaa kitia me kululuugi konde
dawino keme saa qero? Ii duduuju me qaago?
11
Nii beredwaajo qaa mende jejei, ii
nomae ama mende moma kotoju? Niino beredwaajo qaagoto, Farisii ano Sadusii paati
yooo wosokondugia ano riki sombagia gosi gema qewutiwaajo jeje.
12
Kae iijoro
iikanondee qaayaa kania kokae moma asarigi, Ahaa! Flaua me somasomarii yiistwaa
gale me aowombaajo mende jejato, Farisii paati ano Sadusii paati yooono qaa
melokanji gema qewombaajo jeja. Kia.
6 Luuk 12.1 9 Mat 14.17-21 10 Mat
melokanji gema qewombaajo jeja. Kia.
6 Luuk 12.1 9 Mat 14.17-21 10 Mat
15.34-38 15.34-38
Maak 8.27-30; Luuk 9.18-21
13
Jiisasno Sisaria Filipai taombaa kosiano kema kano gowokouruta kokae qisi
oono, Ejembano Siwe gomambaa Eja hoa noojo nomae jekeju? Nii moroga
kolooje?
14
Qisi oono meleema kokae ijogi, Tosiano Gii Jon Oomulu ejaga
kolooja, jekejuto, tosiano Gii Elaija kolooja, jekeju ano tosiano toroqe kokae
jekeju, Gii Jeremaia me gejatootoo eja walaga yooonoga mo kolooja.
15
Kae ijogi kokae qisi oono, Ano ooagio noojo nomae jekeju? Nii moroga
kolooje?
16
Qisi oono Saimon Piitono meleema ijoro, Gii Hamoqeqe Toya Kraist
ano laaligo Toya Anutuwaa Meria kolooja.
17
Kae ijoro Jiisasno meleema kokae ijoro, Oo Saimon Joonawaa meria, balo eja
sa busuyawo mono qaagoto, noo Amana Siwe gomano laligoji, iino mono qaa ii gii
gisaano. Kawaajo giino mono simbawoawo kolooja.
18
Niino kokae gijowe moba:
Gii Piito (ananaa qaano karanja) koloona niino karanja iikawaa qagano uumelee
kanagesonaa tandoya ambe nago oona uugia meago kotii nambu. Giino ii gale
koma oona koomu Toyano ii senjo gomambaa kiropo naguyano horo
oomambaajo amamaawaa. Omejiila tosaaa yooo ku-usugiano kaaagadee ii
kondeema haamo ama oombombaajo amamaawuya.
19
Niino Siwe bentotoaa kii meria woi gomaa. Gii namono sigisogo
somogona iikano mono Siwe gomano kaaagadee soomogoya ewaa. Gii namono
sigisogo mesao isana iikano mono Siwe gomano kaaagadee iisaa ewaa.
20
Kae
je Hamoqeqe Toya Kraist kolooroti, ii asugano jegi mono mobubotiwaajo
gowokouruta yooojo sogo kotakota ama oono. Kia.
14 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15;
gowokouruta yooojo sogo kotakota ama oono. Kia.
14 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15;
Luuk 9.7-8 16 Jon 6.68-69 19 Mat 18.18; Jon 20.23 Luuk 9.7-8 16 Jon 6.68-69 19 Mat 18.18; Jon 20.23
Maak 8.319.1; Luuk 9.22-27
21
Kamba kanoa Jiisasno kanai gowokouruta ii qaa kokae iisaama jero, Niino
Jerusalem kema siimbobolo mamaga momaa. Kantriwaa jotamemeya, jigo gawo gale
ano Kana qaawaa boi yoono nugi komumaa. Komuwe wee karoo kolooro
koomunoga waamaa.
22
Jiisasno kae jero Piitono horo mu goraayano kema kanai qotogo kokae
je muro, Oo Po, ii kamba mono koloo gombabotiwaajo Anutuno mono sopa
somogo gomba.
23
Qotogo muro eleema Piito kokae je muro, Gii qaa romogojai,
ii Anutuwaano qaaga qaagoto, balo ejemba ano Satan siigiaga. Gii noo kana
utumambaajo mona uunano bolija. Kawaajo Satan, gii mono keteda koi noo
jaasewananoga togowa! Kia.
Kraist otaawombaa sewaa
24
Kamba kano Jiisasno gowokouruta qaa kokae iijoro, Mono noo
gemanano kamambaajo moji, iino mono iyaaa uuseliaa sii kombombaa bologa gema
qero Bua gbilia me kaja, je sisia megi siimbobolo ii bosimakeba. Ii maripoono
komuwaatiwaa so mokosigo nii notaa kawa.
25
Mono laaligoya iyaaajo aali ago
koma aaa jaajaa laligoji, iino mono laaligoya hoa somogoro soowaa. Soowaato,
mono balombaa laaligoya noojo ama qeleema togo nombaati, iino mono laaligo
hoaa kania mokoloo kotii laligowaa.
26
Mono gomaa gomaa yooo ilawoilaya kuuya koma hororo buaya
kendabororo uutaa laaligoya me soo silemale laligo komuro Anutuno qaaya je tegoro
uayano tiwilaaro mende sokombaa. Esuhinaya iikano mono uukoisoro mende ama
mubaa. Qaago totoo! Kuuya anana mono wanana somogo aowombaajo
amamaawoa.
27
Siwe gomambaa Eja hoano kanage Siwe gajoba toroya yoowo koi kamaagi
Maaa asamararaa iima aaruwuya. Kamba iikano motomotoo ananaa nanamemenana
gosi iroa me tawaya iikawaa so nonombaa.
28
Niino qaa hoa mo kokae iijowe
mobu: Koi nanjuti, ooo batugianoga tosiano Siwe gomambaa Eja hoano ki po
koloo asugiwaati, ii iima kotowuya. Jaawo laligo koomuwaa siimboboloya mende mogi
asugiro ii iibuya. Kia.
24 Mat 10.38; Luuk 14.27 25 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon
asugiro ii iibuya. Kia.
24 Mat 10.38; Luuk 14.27 25 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon
12.25 27 Mat 25.31; Ond 62.12; Room 2.6 12.25 27 Mat 25.31; Ond 62.12; Room 2.6
Matyuu Matyuu
<<
16 16
>>
16:4: 1 Mat 12.38; Luuk 11.16
16:4: 4 Mat 12.39; Luuk 11.29
16:12: 6 Luuk 12.1
16:12: 9 Mat 14.17-21
16:12: 10 Mat 15.34-38
16:20: 14 Mat 14.1-2; Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8
16:20: 16 Jon 6.68-69
16:20: 19 Mat 18.18; Jon 20.23
16:28: 24 Mat 10.38; Luuk 14.27
16:28: 25 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25
16:28: 27 Mat 25.31; Ond 62.12; Room 2.6
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
17 17
>>
17
Maak 9.2-13; Luuk 9.28-36
1
Wee 6 tegoro Jiisasno Piito, Jeims ano Jeimswaa koga Jon uuama iyagia siri
baaa koriga mono uma gbameano laligogi.
2
Laligogi jaasewagiano nano Jiisaswaa
sele taniano letoma qaita mo kolooro. Jaasewaano wee jaaya kaaa asariro
malekuyano tualalakota koloo asasagawo kolooro.
3
Kae kolooro iigi Mooses ano Elaija yorono asugi ooma Jiisaswo qaa qaa amigi.
4
Amigi Piitono kanai qaa je Jiisas kokae ijoro, Po, nonono kokano uukorisoro
mojo. Kawaajo siigano mojai ee, niino saano kuu karoo memaa. Goojo mo,
Mooseswaajo mo ano Elaijawaajo mo.
5
Kae ijo nano kokolo tualalakota asamararaawo mono kamaa aoano esuu
oono iikawaa uutanoga qa aro mo kokae kamaaro mogi, Eja koi ii neenaa wombo
meranaga. Noo uusiina somatano mono iwaano eja. Mono iwaa qaaya moma laligowu.
6
Gowoko yoono qaa ii moma jenegia ororo usugo namono kamaa keegia mamaga
mogi.
7
Kae mogi Jiisasno yooono ka selegia oosiri kokae iijoro, Mono waabu.
Keegia mende mobu.
8
Qaa ii moma uu waama woi ii mende iriigito, Jiisasnondee nano
iigi. Kia.
1-5 2 Piito 1.17-18 5 Jen 22.2; Dut 18.15; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17;
iigi. Kia.
1-5 2 Piito 1.17-18 5 Jen 22.2; Dut 18.15; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17;
9
Baaanoga rogano kamaa Jiisasno kokae je koto oono, Oo iwoi iijuti,
iikawaa bujuya ii ejemba mo mende iijowu. Siwe gomambaa Eja hoano koomunoga
waaro iikawaa gematano ii saano je asari laligowu.
10
Kae je koto oono gowokouruta karoo yoono Jiisas kokae qisi mugi,
Kana qaawaa boi yoono qaa kokae ii naambaajo jekeju, Eja Elaijano mono
waladee Siwenoga kamaaro Hamoqeqe Toyano iikawaa gematano asugiwaa?
11
Qisi mugi meleema kokae iijoro, Elaijano waladee kamaa asugi laaligo
kuuya meagowaa. Qaa ii hoagato,
12
niino kokae iijomaa: Elaijano kamaa asugiroto,
ii iima kania mende moma kotogito, ejembano ii agiaa siigia otaa la ama mugi.
Kaaiadee Siwe gomambaa Eja hoa kaaagadee la ama mugi Juuda jotamemeya
sisiwerowerogiawo yooo borogiano keme siimbobolo mobaa.
13
Elaijawaajo kae je
hoa Jon Oomulu ejawaajo qaa iijoroti, gowoko yoono ii kae moma asarigi. Kia.
10 Mal 4.5 12 Mat 11.14 10 Mal 4.5 12 Mat 11.14
Maak 9.14-29; Luuk 9.37-43
14
Jiisas ano gowoko karoo yoono baaanoga kamaa ejemba tuu yooono
kagi eja mono Jiisaswaa kosiano ka simi kuma mu kokae ijoro,
15
Po, giino
mono merana kiakomu muba. Ji kiro tama kamaa qero sembe ao siimbobolo mamaga
momakeja. Kamba mamaga tama gereno me apuno kemekeja.
16
Niino ii wama
gowokouruga yooono kajento, yoono ii me qeago mubombaajo amamaajuya.
17
Kae ijoro meleema mu jero, Yei! Balombaa ejemba yagise ano iriqirigiawo,
mono kamba dawi oowo laligo qato uuwe Anutu mende moma laarigi siimbobolo
momakemaa? Ii mono wama noono koi kawu.
18
Wama kagi Jiisasno ome ii je muro
mesao keno merano kamba iikanondee qeagoro.
19
Qeagoro gowokourutano ii iima agiodee Jiisaswaano ka rama kokae qisi
mugi, Nonono mono naambaajo ii nononanodee otaawombaajo amamaajo?
20
Qisi mugi kokae iijoro, Momalaarigiano melaada koloojiwaajo ii
otaawombaajo amamaaju. Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Momalaarigiaa
hoa ii nejo kotaa so enagati ee, oono saano baaa kokawaa Toyaajo kokae je
kotowuyaga, Gii mono baaa ii metogo waama kema leege endu amba. Kae je moma
laarigi iikawaa so kolooro endu kembaa. Anutu moma laarigi inaa oono iwoi mombaajo
mende osiwuyaga.
21
(Ome tania kaaa ii mono qama kooli nene sigi laligo otaawoa.
Iwoi morota mo ani mende kouma kembaa. Kia.)
20 Mat 21.21; Maak 11.23; 1 Kor
Iwoi morota mo ani mende kouma kembaa. Kia.)
20 Mat 21.21; Maak 11.23; 1 Kor
13.2 13.2
Maak 9.30-32; Luuk 9.43b-45
22
Jiisasno gowokouruta yoowo motoo Galili prowins uutano liligo kanano
kegi Jiisasno qaa kota kokae iijoro, Anutuno Siwe gomambaa Eja hoa ii balo
ejemba yooo borogiano ama muro kemebaa.
23
Kemero ii qegi komuwaa. Komuro wee
karoo kolooro mono koomunoga waabaa. Gowokourutano ii moma uugiano
bimooro wosobiri mogi. Kia.
Jiisasno jiwowo jigowaa takisya ano.
24
Jiisasno gowokouruta yoowo Kaperneam taono kougi jiwowo jigowaa takis
meme eja yoono Piitowaano ka kokae qisi mugi, Ooo boigiano jiwowo jigowaa
takisya ambaa me qaago?
25
Qisi mugi Oo! jero. Kawaa gematano Piitono miri uutano uro Jiisasno qaa
mutuya kokae qisi muro, Saimon, gii nomae romogoja? Dae yoono
kokororowaa takis ano takis tosaaa (custom, revenue) ii balombaa ki eja po yooojo
amakeju? Kantri toya anana me wabaya yoono ii agi me kululuukeju?
26
Kae qisi muro meleema Wabaya yoono, jero. Kae jero Jiisasno kokae
ijoro, Kae amakejutiwaajo kantri toya anana ii ambombaa so mende koloojo.
27
Kae
koloojonto, takis mende ani eja iyooo uugiano boliwabotiwaajo mono kema kasa
uupaga apu agono giliwa. Gili sora mutuya horo mewaati, mono iikawaa qaa oota
mesago mone kota iikano mokoloowaga. Mone kota ii eja woi anaraa takisnaraa so.
Mono ii me ooma iikano noojo ano geegaajo takis amba. Kia.
24 Eks 30.13;
Mono ii me ooma iikano noojo ano geegaajo takis amba. Kia.
24 Eks 30.13;
38.26 38.26
Matyuu Matyuu
<<
17 17
>>
17:8: 1-5 2 Piito 1.17-18
17:8: 5 Jen 22.2; Dut 18.15; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; 12.18; Maak 1.11; Luuk 3.22
17:13: 10 Mal 4.5
17:13: 12 Mat 11.14
17:21: 20 Mat 21.21; Maak 11.23; 1 Kor 13.2
17:27: 24 Eks 30.13; 38.26
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
18 18
>>
18
Maak 9.33-37; Luuk 9.46-48
1
Kamba kano gowoko yoono Jiisaswaano ka kokae ijogi, Siwewaa bentoto
uutano morono uuta kolooja?
2
Kae ijogi merabora melaa mo qaro karo batugiano
ano nano.
3
Nano kokae jero, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Uugia mende
meleema merabora kaaa mende koloowuti ee, oo mono kamba mono Siwewaa
bentotono mende keubuya.
4
Kawaajo mono iyaa me kamaa ao merabora kokaaa koloowaati, iino
mono Siwewaa bentoto uutano uuta kolooja.
5
Mono merabora koi kaaa mo noo
qanano koma horo kala kombaati, iino mono nii koma horo nombaa. Kia.
1
qanano koma horo kala kombaati, iino mono nii koma horo nombaa. Kia.
1
Luuk 22.24 3 Maak 10.15; Luuk 18.17 Luuk 22.24 3 Maak 10.15; Luuk 18.17
Maak 9.42-48; Luuk 17.1-2
6
Jiisasno toroqe kokae jero, Merabora koi kaaa moma laari nonjuti, mono
iyooonoga mo kogoro ama muro sigisogo ambaati, eja iikano mono lombo uuta
mokoloowaa. Anutuno lombo iikawaa iroa nomae muro soyano koloonaga? Kemu
kowonji aroyano somogo kowe biiwiano giligi kemenagati, iikano mono afaakota
koloonaga.
7
Sigisogowaa siipatitiano mono afaaagadee kolookeja. Kawaajo balo
ejemba ooojo Yei! wosobiri moje. Mono siipatiti ago komambaajo
amamaakejato, mo morono tosaaa kogoro ama oono sigisogo ambuti, iwaajo
mono Yei! qama wanjinjigo saaje. Siimbobolo uutano mono iwaa qagano ubaa.
8
Borogano me kanagano sigisogo ambaatiwaa kogoro ama gombaati ee, ii
mono koto giliwa. Koto giligo borodomo me kanadomo laligo laaligo kombombaa
mokoloo oompelele mokoloowagato, kana boroga woiwo laligona kanage gere siano
giligi kemebabo. Sia gereya ii tetegoya qaa jewaa.
9
Kaaiadee jaagano sigisogo ambaatiwaa kogoro ama gombaati ee, ii mono
qonjoma giliwa. Qonjoma giligo jaakoga motoogowo laligo laaligo kombombaano
keuma oompelele mokoloowagato, jaaga woiwo laligona gere siawaa gereno giligi
kemebabo. Kia.
8 Mat 5.30 9 Mat 5.29
kemebabo. Kia.
8 Mat 5.30 9 Mat 5.29
Luuk 15.3-7
10
Ejemba melaa koi yooonoga mo me kamaa mububotiwaajo mono galegia
mewu. Niino qaa kokae iijowe mobu: Yooo kokojiji gajobaurugiano Siwe goma
iikano noo Siwe Amanaa kosiano laligo jaasewaa suula iimakeju. Kawaajo jejewili
mono mende ama oombu.
11
(Siwe gomambaa Eja hoano mono ejemba soogiti, ii me
letoma oono oyaboya koloowutiwaajo kamaaro.)
12
Oo qaa koi kawaajo nomae romogoju? Eja mombaa lamauruta 100 laligogi
yooonoga mono soo jijau keno toyano nomae ambaa? Iino mono 99 ii
baaano oomesao kema motoogo jijau kenoti, iikawaajo mogama kembaa.
13
Mogama kema laligo mokoloowaati ee, niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu:
Iino 99 jijau mende kegiti, iyooojoa kamba iikano mamaga mende aisoowaato,
motoogo iikawaajo honombonoaga mende aisoo laligowaa.
14
Iikawaa so ooo Magia
Siwe gomano laligoji, iino mono ejemba melaa koi yooonoga mono soo gere
siano mende kemebaatiwaajo momakeja. Kia.
Alagano sigisogo ama gono kokae amba:
15
Uumelee alagano sigisogo ama gombaati ee, gii mono iwaano kema
jaasewa qe mu kana sogiroti, ii qendeema muba. Kae ana qaaga moma baatano
kembaati ee, giino mono alaga haamo ama muna mombo uumotoogo ama laligowao.
16
Kae ana qaaga moma iikawaa baatano mende kembaati ee, giino mono toroqe ala
motoogo me woi uruama iwaano kembu. Bua Terewaa qaa kokawaa so mono kae
amba, Qaa kuuya ii ejemba woi karoono nago jegi kotiiwaa.
17
Kae agi qaagia moma iikawaa baatano mende kembaati ee, giino mono
uumelee kanagesowaa jotamemeya ii iijona iwo ami mobu. Ami mobuto, iyooo qaa
baatano kaaagadee mende kembaati ee, ii mono asugano jegi jawo kolooro
uumeleembaa gadokopa kaaa ama mu laligowa. Takis tiliqiligiawo megi sisigia mekejuti,
iikawaa tani kaaa ii mono mesaona seleege laligowaa.
15 Luuk 17.3 16 Dut 19.15
iikawaa tani kaaa ii mono mesaona seleege laligowaa.
15 Luuk 17.3 16 Dut 19.15
Sigisogowaa soomogoya ano iisaa
18
Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Oono sigisogo namono
somogowuti, ii kuuya mono Siwe gomano kaaagadee soomogoya ewaa ano
sigisogo balono mesao isambuti, ii kuuya mono Anutuno mesaoro Siwe gomano
kaaagadee ewaa.
19
Toroqe qaa kokae iijowe mobu: Namono ooonoga woiyano qaa ii me ii
kawaajo uumotoo ama qama kooliwaotiwaa qaa somogowaoti, noo Mana Siwe
gomano laligoji, iino mono ii orono bua qe aowaota.
20
Ii kokaembaajo: Ejemba woi
me karoono noo qanano iikano me kano ajoroowuti, niino mono iikano yooo
batugiano laligomaa. Kia.
18 Mat 16.19; Jon 20.23
batugiano laligomaa. Kia.
18 Mat 16.19; Jon 20.23
Weleqeqe kiakomuya qaa iwaa sareqaa
21
Kamba kano Piitono Jiisaswaano ka qaa kokae ijoro, Po, alanano
sigisogo ama nomakeji, niino ii indi dawiwaa so mesaowe sokombaa? India 7 ii
mamaga. Iikawaa so mesaowe sokombaa me qaago?
22
Jiisasno ii moma kokae meleema
muro, India 7 qaagoto, 70 taims 7 ii
*70 taims 7 = 490. Kawaa so alagaa sigisogoya ii
muro, India 7 qaagoto, 70 taims 7 ii
*70 taims 7 = 490. Kawaa so alagaa sigisogoya ii
mono suula mesaowa.
mesaona sokombaa. Niino kae gijoje.
23
Iikawaa kania ii kokae
mono suula mesaowa.
mesaona sokombaa. Niino kae gijoje.
23
Iikawaa kania ii kokae
je asarimaa. Siwewaa bentotoa ii ki eja pombaa so ambe kokae kolooja: Kino
weleqeqeuruta ooono monegia gale kogiti, iikawaa are papiaya qendeegi
mindigowaatiwaajo kapara kono.
24
Kae kanai monea iikawaa sunduya gosi mindigogi kano eja mo wama kagi
iwaa jaano nano. Tosaya ii 10 milyon Kina iwaano ero.
25
Ii eroto, tosaya ii kumambaajo
monea mende sokono amamaarotiwaajo ama somatayano nama kokae je kotoro,
Esuhinaya eji, ii kuuya mono sewaa mewutiwaajo ambu. Ii ano embameraaa ii
kaaagadee mono sewagia mewutiwaajo agi mone karo iikano tosaya ii kumbu.
26
Kae je kotoro weleqeqeyano batano kamaa simi kuma usugo kokae
welema muro, Gii mono uugere mende ama mokosigo mamboma nona goono tosaga
kuuya ii saano kuma gomaa.
27
Kae welema muro somatayano weleqeqeyaajo
wosomomo ama tosaya ii koto mesao isano kamaaro.
28
Kamaaroto, seleege kema
kano weleqeqe alia mo mokoloo iiro. Iwaa tosaya ii wee 100:waa tawaya (Kina 2,000)
kawaa so iwaano ero. Ii iima aroya kotakota me mosoma kokae ijoro, Noono tosa
goono eji, ii mono kuma nombaga me?
29
Kae ijoro weleqeqe aliano batano kamaa simi kuma usugo kokae welema
muro, Gii mono uugere mende ama mokosigo mamboma nona goono tosaga ii saano
kuma gomaa.
30
Kae ijoroto, iino ii togo kema jenteego eja majistreit ijoro me somogo
kapuare mirino oogi raro tosaya kundaborogi kamaawaa.
31
Iwoi ii kolooro weleqeqe
alaurutano tani ii iima uugia kobooro wosobiri moma kema iikawaa sunduya kuuya ii
somatagia ijogi moro.
32
Ii moma somatagiano weleqeqe mutuya ii qaro jaayano karo kokae ijoro, Gii
gawo meme eja bologa! Gii tosaga koto mesaomambaajo qisi nona niino ii kuuya
mesao gonje.
33
Niino giima koboo kiakomu gombe giino kaaagadee iikawaa so
weleqeqe alaga kiakomu muna sokonaga.
34
Somatayano kae ijoro iria soono weleqeqe iikawaa qaaya je tego kasa
miriwaa gale yooo borono ama muro siimbobolo mamaga moma rabaa. Iikano rama
tosaya ki pombaano eroti, ii kuuya kundabororo kamaawaa.
35
Sareqaa kokawaa hoa ii
kokae: Oo motomotoo alagiaa sigisogoya uugiano mende mesaowuti ee, noo Siwe
Manano mono kaaagadee qaa iikawaa so ama oombaa. Kia.
21-22 Luuk 17.3-4
Manano mono kaaagadee qaa iikawaa so ama oombaa. Kia.
21-22 Luuk 17.3-4
Matyuu Matyuu
<<
18 18
>>
18:5: 1 Luuk 22.24
18:5: 3 Maak 10.15; Luuk 18.17
18:9: 8 Mat 5.30
18:9: 9 Mat 5.29
18:17: 15 Luuk 17.3
18:17: 16 Dut 19.15
18:20: 18 Mat 16.19; Jon 20.23
*18:22: 70 taims 7 = 490. Kawaa so alagaa sigisogoya ii mono suula mesaowa.
18:35: 21-22 Luuk 17.3-4
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
19 19
>>
19
Maak 10.1-12
1
Jiisasno qaa ii jedaborogo Galili prowins mesao Jordan apu koto leege kema
meteteree kamaa mombo apu ii koto Judia prowinsno karo.
2
Karo ejemba
tuulelembeno otaa kagi iikano me qeago oono.
3
Me qeago oono Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano iwaano ka
qaawaa timbino horowaatiwaa agobato me mu kokae qisi mugi, Ejano kania ii me
woiwaajo embia mesaowaati, ii Kana qaa uuguwaa me qaago?
4
Qisi mugi meleema kokae iijoro, Mokomokoloo Toyano mono
kanakanaiyanoa ii Eja ano emba laligowutiwaajo mokoloo oono. Bua qaa ii
weegogi me qaago?
5
Mokoloo kokae jero, Kawaajo ejano mono nemumaa
oromesao embiaano kema qokotaaro yorono sele motoogo koloo laligowao. Qaa ii
weegogi me qaago?
6
Kae ama toroqe woi mende koloojaoto, sele motoogo koloo
laligowao. Anutuno eja ano emba mindiri oronoti, ejemba mono mono ii mende
mendeema oromba.
7
Kae iijoro kokae ijogi, Ejano mesao aoao papia oo embia saano mesaowaa.
Moosesno mono naambaajo qaa kae je koto nononota eja?
8
Kae ijogi kokae je
oono, Moosesno mono uugia kotiga koloorotiwaajo ama embia mesaowaatiwaa qaa
kae je kotoroto, kanakanaiyano kae mende ero.
9
Embiano olokalu mende ano kile otaa emba mo mewaati, iino mono serowili
ambaa. Mono emba mesamesaoya mewaati, iino mono serowili ambaa.
10
Jiisasno kae iijoro gowoko yoono ijogi, Loemba batugarano mesao
aoaoawaa sogo kae eji ee, mono loemba mende kolooni sokombaa.
11
Kae jegito, Jiisasno kokae meleeno, Iikawaa qaaya kuma oonjei, ejemba
kuuyano ii iyagiaajo ago koma iikawaa so saano mende ambuto, Anutuno qaa ii
ejemba tosaaa yooojo oonoti, iyoonondee mono iikawaa so ambu.
12
Kawaa kania ii
kokae: Tosiano nemu goro uutano koloo iikanoa kanai loemba koloowombaajo
mende moju. Tosiano ejembano selegia koto
*Eja tua kokombaajo jeja.
kondoo mende moju. Tosiano ejembano selegia koto
*Eja tua kokombaajo jeja.
kondoo
oogi loemba koloowombaa so mende kolooju. Tosiano Siwe bentotoaajo ama
loemba mende koloowombaa qaaya je somogo qaagia ii otaakeju. Mono qaa ii me ii
moma ago koma otaamambaa so kolooji, iino mono iikawaa so amba. Kia.
4 Jen
moma ago koma otaamambaa so kolooji, iino mono iikawaa so amba. Kia.
4 Jen
1.27; 5.2 5 Jen 2.24 7 Dut 24.1-4; Mat 5.31 9 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11 1.27; 5.2 5 Jen 2.24 7 Dut 24.1-4; Mat 5.31 9 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
Maak 10.13-16; Luuk 18.15-17
13
Kamba kano tosiano merabora busubuusu uuama Jiisasno boria wagiano
ama qama kooliwaatiwaajo iwaano kagito, gowoko yoono ejemba ii je qewago
oogi.
14
Kae agi Jiisasno kokae jero, Merabora melaa ii saano oomesaogi noono
kawu. Siwewaa Toyano ejemba kaaa ii bentotoa bua qe oombaa. Kawaajo ii
mende somogo oombu.
15
Kae je boria wagiano ama oomesao moge keno.
Kia.
Maak 10.17-31; Luuk 18.18-30
16
Kamba mono eja mono Jiisaswaano ka kokae qisi muro, Boi, niino
nanameme awaa nomae ama laaligo kombombaa bua qe aowenaga?
17
Qisi muro
kokae ijoro, Nanameme awaa nomae, naambaajo iikae qisi nonja?
Motoogoyano mono awaa kolooja. Laaligo kombombaano keumambaajo mobaati
ee, gii mono jojopa qaa te koma laligowa.
18
Kae ijoro moma kokae jero, Naa jojopa qaawaajo jeja? Jero Jiisasno ii
moma ijoro, Mono koi: Mo mende qena komuwa. Serowili mono mende amba. Iwoi
mo mono yogoro mende mewa. Jenokuukuu mono mende ama muba.
19
Nemumaga
mono goda qe oromakeba, ano Geega jopago aokejai, iikawaa so mono ejemba
kuuya jopago oomakeba.
20
Kae ijoro eja gbaworono kokae jero, Ii kuuya mono te koma laligo waabe.
Naambaajo mombo amamaaje?
21
Kae jero Jiisasno ijoro, Gii akadamuwo
laligomambaajo mobagati ee, mono kema esuhinaga sewaa mewutiwaajo ana mone
karo ejemba wanaya oomba. Kae ana esuhinaga somata (maa sua, milyon Kina kaaa) ii
Siwe gomano e gombaa. Kae ama nii notaa kawa.
22
Kae jeroto, gbaworono qaa ii moma esuhinaya mamaga erotiwaajo ama wosobiri
moma jaaya bosoleero ee mesao keno.
23
Mesao keno Jiisasno gowokouruta kokae
iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Yei! Ejemba qabuagiawo yoono
mono Siwewaa bentotono keubombaajo bimoo kupukapa ambuya.
24
Ii kokae je
asarimaa: oro somata kamel ii sosoro ootano saano mende keubaa. Iikawaa so ejemba
qabuagiawo yoono Anutuwaa bentoto uutano keubombaajo bimoo osiwuya.
25
Kae iijoro gowoko yoono aaru tililigo kokae jegi, Oopopoo! Ejemba
morono mono Siwewaa bua koloonaga?
26
Kae jegi Jiisasno uu iiima kokae jero,
Ejembano ii agobato me amamaa osikejuto, Anutuno mono iwoi kuuya saano
amakeja. Iino iwoi mo ama memambaajo mende amamaa osikeja. Kia.
18 Eks
amakeja. Iino iwoi mo ama memambaajo mende amamaa osikeja. Kia.
18 Eks
20.13-16; Dut 5.17-20 19 Eks 20.12; Dut 5.16; Lew 19.18 20.13-16; Dut 5.17-20 19 Eks 20.12; Dut 5.16; Lew 19.18
27
Piitono qaa ii moma meleema kokae ijoro, Moba, nonono mono iwoinana
kuuya mesao gii gotaa kani. Iikawaa tawaya mono naa iwoiga mewoa?
28
Kae ijoro
Jiisasno kokae iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Iwoi kuuya gbilia
kolooro Siwe gomambaa Eja hoano jikaro duano raro asamararaano asariwaati,
kamba qaita mo iikano nii notaa kagiti, oono mono kaaagadee jikaro du 12
kano rama Israel tuu 12 yooo qaagia gosi je tegowuya.
29
Mono noo qanaajo ama iwoi mo mesaoroti, ii jigo miria, daremua,
naambeeta, nemumaa, meraboraaa me gawo molalea ii oomesaoro Anutuno mono
iikawaa iroa uugu meleema muro seiwaa. Kae seiro laaligo kombombaa tetegoya qaa
bua qe aowaa.
30
Kae koloowaato, mutuya ooonoga mamagano daaburuya koloogi
daaburuya yooonoga mamagano mutuya koloowuya. Kia.
28 Mat 25.31; Luuk
daaburuya yooonoga mamagano mutuya koloowuya. Kia.
28 Mat 25.31; Luuk
22.30 30 Mat 20.16; Luuk 13.30 22.30 30 Mat 20.16; Luuk 13.30
Matyuu Matyuu
<<
19 19
>>
*19:12: Eja tua kokombaajo jeja.
19:12: 4 Jen 1.27; 5.2
19:12: 5 Jen 2.24
19:12: 7 Dut 24.1-4; Mat 5.31
19:12: 9 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
19:26: 18 Eks 20.13-16; Dut 5.17-20
19:26: 19 Eks 20.12; Dut 5.16; Lew 19.18
19:30: 28 Mat 25.31; Luuk 22.30
19:30: 30 Mat 20.16; Luuk 13.30
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
20 20
>>
20
Wain gawo meme ejemba yooo sareqaa
1
Jiisasno jero, Siwewaa bentotoa ii kokae: Balo toya mono umugawodee
waama seleege kema eja tosaaa iiima wain gawoano mone gawo mewutiwaajo
qisi oono.
2
Qisi oono Saano, jegi wee motoogowaa tawaya (Kina 20)
oombaatiwaajo uumotoo agi wasi oono wain gawoano kegi.
3
Kegi 9 kilok kawaa so kolooro mombo toroqe kema eja tosaaa maaket
sombeano ee nagi iiiro.
4
Iiima kokae iijoro, Oo mono kaaagadee noo wain
gawonano kema gawo megi tawagia soyanondee oomaa.
5
Kae iijoro wain gawono kegi. Kegi 12 kilok kolooro mombo keno ano mare 3
kilok kawaa so duano mombo seleege kema kaaadee ano.
6
Kae koloo mare 5
kilok kawaa so seleege keno eja tosaaa duano mombo ee la nagi iiiro. Iiima
kokae qisi oono, Oo mono naambaajo wee koriga koi ee laligoju?
7
Kae qisi oono kokae meleegi, Mono mone gawo mewombaajo mende
qisi nononja. Kawaajo ee koi nanjo. Meleegi kokae iijoro, Oo mono
kaaagadee noo wain gawonano kema gawo mewu.
8
Gawo megi mare kolooro wain
gawo toyano gawo galea horo kokae ijoro, Gii mono gawo meme eja oooma
tawagia oomba. Tetegoya mare kolooro kajuyati, iyooonoga kanai tawagia ooma
kena gomaambadee kajuyati, iyooono tegowa.
9
Kae iijoro mare 5 kilok gawono kagiti, iyoono kougi wee motoogowaa
tawaya (Kina 20) ii motomotoo oono.
10
Wala gawono kagiti, iyoono kouma tawagia
uugu mewutiwaajo romogogito, ii motomotoo kaaagadee wee motoogowaa
tawaya oono.
11
Tawa motoogo iikayadee me kanai balo toyaajo uugiano indi-
unduru je je mu kokae jegi,
12
Nono wee geriawono nogo ari gawombaa lombota
bosinjoato, eja ii dologo ka gawo mewutiwaajo qisi oonjaa. Yoono aua
motoogowaa so gawo mejuyato, giino kile yooojo moma oona nonowo ororo
kolooju. Ii mende sokonja.
13
Kae jegito, yooonoga mombaajo kokae meleema jero, Alana, nii giwo qaa
je wee motoogowaa tawa (Kina 20) gomambaajo uumotoo anjota. Kawaa so tawa
iikayadee gombe sokonja. Mono ii romogowa.
14
Uuga iikawaajo boliwaati ee, mono
geegaa tawaga me kemba. Eja dologo gawo mewutiwaajo qisi oonjei, iyooojo
kaaagadee tawa gonjei, mono iikayadee oomambaajo moje.
15
Neenaa moneno neenaa ainaa so ambe sokonja me qaago? Niino loloogendee
oonjeiwaajo uugano baago jaaga bosoleeja me?
16
Jiisasno qaa ii jedaboro
kokae jero, Iikawaa so konoga yoono mutuya koloogi mutuya yoono konoga
koloowuya. Kia.
8 Lew 19.13; Dut 24.15 16 Mat 19.30; Maak 10.31; Luuk 13.30
koloowuya. Kia.
8 Lew 19.13; Dut 24.15 16 Mat 19.30; Maak 10.31; Luuk 13.30
Jiisasno koomuyaa qaaya jero indi karoo kolooro.
Maak 10.32-34; Luuk 18.31-34
17
Jiisasno Jerusalemsitino ubombaajo balo kana kegi gowokouruta 12 ii horo
ooma goraayano kema kokae iijoro,
18
Mobu, anana Jerusalem uboa. Iikano
mono Siwe gomambaa Eja hoa memelolo me muro jigo gawo gale ano Kana qaawaa
boi yooo borogiano kembaa. Yoono komuwaatiwaa qaaya jedaboro
19
waba gawman
yooo borogiano ama mubuya. Ama mugi mepaego ooli waayawono qetaali
talugowuya. Qetaali talugo maripoono qegi komuwaa. Komu wee karoo kolooro
koomunoga waabaa. Kia.
Jeims Jon yoroo nemugarano iwoiwaajo weleno.
Maak 10.35-45
20
Kamba kano Zebediwaa merawoita yoroo nemugarano merawoita yorowo
Jiisaswaano ka simi kuma mu iwoi qaita mombaa welemambaajo jero.
21
Kae jero
qisi muro, Gii naa iwoiwaajoa moja? Qisi muro kokae ijoro, Giino saano je
kotona noo merawoina koi yorono mono goo bentotono eu uma mono boro
dindigano ano mono boro qanigano rama iwoi kuuya gale kombuyaga.
22
Kae ijoroto, Jiisasno meleema kokae jero, Oo iikawaa kania mende moma
yago welenju. Niino qambi aasoawo nemaati, oro ii saano ne siimbobolo mobaota
me qaago? Kae jero moma Saano newota, ijori.
23
Ijori kokae irijoro, Ii oano!
Niino qambi aasoawo nemaati, oro ii kaaiadee newaoto, noo boro dindinano me
qaninano morono rabaati, niino qaa ii je kotomaatiwaa so qaago. Noo Manano du
woi ii dae yoroojo mozozogoroti, ii mono yoroojo orono niwo rama iwoi kuuya gale
komakeboa. Kia.
Gale hoano mono weleqeqeya kolooja.
24
Daremu woi yorono kae welema muri alaurugara 10 yoono ii moma uugia
boliro.
25
Kae boliroto, Jiisasno ooono kagi kokae iijoro, Namowaa kantria kantria
yooo jawiurugiano mono eja po kaaa ama oomakeju. Yooo somatagiano mono
qaa je koto ejemba mindigo ooma ku-usugia qendeemakeju. Oo yooo kaniagia ii
saano moju.
26
Ooo batugiano sili iikaaa ewaboto, mono ooo batugiano somatagia
koloomambaajo moji, iino mono wele qe ooma laligowa.
27
Kaaagadee mono ooo batugiano jetamemeya mutuya laligomambaajo moji,
iino mono ooo newo baagiano laligo weleqeqegia omaya koloowa.
28
Siwe
gomambaa Eja hoano mono kaaagadee sili kaaa qendeema iyaa wele qe
mubutiwaajo ama mende karoto, mono wele qe ooma ejemba kuuya ooo dowegia
memambaajo ama kamaa laaligoya qeleema mesaowaa. Kia.
25-26 Luuk 22.25-26
memambaajo ama kamaa laaligoya qeleema mesaowaa. Kia.
25-26 Luuk 22.25-26
26-27 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26 26-27 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26
Jiisasno eja jaagoo woi jaagara metooro.
Maak 10.46-52; Luuk 18.35-43
29
Jiisasno gowokouruta yoowo Jeriko siti mesaowombaajo agi ejemba
tuulelembeno ootaa gemagiano kagi.
30
Kae kagi eja jaagoo woi kana goraayano
rari. Rari Jiisasno uruugumambaajo anja, jegi moma kokae qari, Po Deiwidwaa
gbili, mono kiakomu noromba!
31
Kae qari ejemba tuu somata yoono bo rabaotiwaajo qotogo orogito,
iyorono mono kapara koma kokae qari, Po Deiwidwaa gbili, mono kiakomu
noromba!
32
Kae qari Jiisasno doro ama iwaano kawaotiwaajo qaro kari kokae qisi
orono, Alawoina, niino naa iwoi ama oromambaajo mojao?
33
Kae qisi orono kokae ijori, Po, noro jaanara mombo uuwobaajo mojo.
34
Kae ijori Jiisasno yoroojo wosoya moma jaagara oosiriro iikanondee tooro uu
Jiisas otaa gematano keni. Kia.
Matyuu Matyuu
<<
20 20
>>
20:16: 8 Lew 19.13; Dut 24.15
20:16: 16 Mat 19.30; Maak 10.31; Luuk 13.30
20:28: 25-26 Luuk 22.25-26
20:28: 26-27 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
21 21
>>
21
Maak 11.1-11; Luuk 19.28-40; Jon 12.12-19
1
Jiisasno gowokouruta yoowo Jerusalem siti dodowi Oil gere baaano Betfage
gomano kagi. Ka gowokowoita woi wasi oromambaajo ama
2
kokae irijoro, Goma
jaasewasewa raji, mono iikano kembao. Kema iikano keuma dogi embia kasano
somogogi nanji ano dogi melaa ii iikanondee mokoloo orombaota. Ii mono isama
oroma me noono kawao.
3
Isani mono qaa mo jero kokae ijowao, Ponarano mono iikawaajo
amamaaja. Kae ijori dogi ii uulaawo orono koi kawao.
4
Anutuno qaa mo
gejatootoo eja mombaa uutano anota jeroti, iikano hoawo koloowaatiwaajo kae
kolooro. Qaa ii kokae,
5
Oo Jerusalem ejemba Zaion baaa liligo laligojuti, iyooojo mono kokae iijogi
mobu,
Mobu, ooo ki pogiano mono ooono asugiwaa.
Iino gumbonjonjo ama dogi qagano rama kawaa.
Dogi lombo bosimakejiwaa meriaa qagano rama kawaa.
6
Jiisasno gowokowoita wasi orono kema qaa irijorotiwaa so ani.
7
Yorono dogi
nemumera uruama kari. Kari malekugia qetego dogi qagarano agi Jiisasno meriaa
qagano uma raro.
8
Kae rama keno ejemba tuulelembeno goda qe malekugia qetego kana
somatano tambogi tosiano gere uutano kema boria memburati kana somatano
tambogi.
9
Tambogi ejemba tuulelembe somata wala koma horo kegiti ano gematano
otaa kagiti, iyoono kokae je qagi,
Hoosana! Anutu mepeseejo.
Deiwidwaa gbili oowe oowe! Pombaa qatano kawaati, Anutuno mono ii kotuegowa.
Hoosana! Qabuaga mepeseeni eukano uja! Oowe oowe!
10
Kae qagi Jerusalemsitino uma sitiwaa ejemba kuuyano aaru gujumaju ama
kokae qisigi, Eja koi mono moroga?
11
Qisigi ejemba tuulelembe yoono kokae meleegi, Iino mono gejatootoo eja
Jiisas, Galili prowinswaa gomaa Nazaretga. Kia.
5 Zek 9.9 9 Ond 118.25, 26
Jiisas, Galili prowinswaa gomaa Nazaretga. Kia.
5 Zek 9.9 9 Ond 118.25, 26
Maak 11.15-19; Luuk 19.45-48; Jon 2.13-22
12
Jiisasno jiwowo jigowaa toto uutano keno. Iikano ejemba iiiro hina sewaa
mewutiwaajo agi sewaa megiti, iino ii kuuya konjoma oono kamaagi. Mone utekute
ejemba yooo jakegia metaama meleeno kegi. Kaaagadee kewo sewagia mewutiwaajo
agiti, iyooo du raragia ii kaaiadee riitano kegi.
13
Kae ama kokae iijoro,
Aisaiano qaa mo kokae oorota eja, Noo jigonano mono qamakooli miri
koloowaatiwaajo qabu. Qaa ii ejato, oo ii utegogi kikekakasilili yooo kobaa kaaa
kolooja.
14
Kae kolooro jaagoo ama loko ejemba ii jiwowo jigono iwaano kagi me
qeago oono.
15
Kae kolooroto, jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono
agoleto meroti, ii iigi ano merabora jiwowo jigono qama Hoosana! Deiwidwaa gbili
oowe oowe! jegiti, ii iiima uubologa mogi.
16
Uu bologa moma kokae je mugi, Merabora qaa qajuti, ii moja me qaago? Je
mugi kokae meleema oono, Saano moje. Oo kamba moge Bua qaa koi
weegogi me qaago,
Giino mono merabora ano mera sayawo aju nekejuti, ii kuma oona geega tororo
mepesee gomakeju.
17
Kae meleema ooma oomesao mare kolooro siti mesao Betani kema ero. Kia.
13 Ais 56.7; Jer 7.11 16 Ond 8.2 13 Ais 56.7; Jer 7.11 16 Ond 8.2
Maak 11.12-14, 20-24
18
E umugawodee waama mombo sitino kema nenewaajo komuro.
19
Nembanenewaa komu kana goraayano fig gere
*Fig ii sambi gerewaa alia mo. Ii
19
Nembanenewaa komu kana goraayano fig gere
*Fig ii sambi gerewaa alia mo. Ii
gawogiano komogi hoa naaawoga kolooro mamaga nekeju.
mo iima kawaa kaniano
gawogiano komogi hoa naaawoga kolooro mamaga nekeju.
mo iima kawaa kaniano
keno. Kenoto, hoa mende mokolooroto, qaseagadee iiro. Kae iima gere ii kokae je
muro, Giino mono kamba mono hoga mombo mende ewa. Kae je tego muro
fig gere iikano mono iikanondee gororogoro.
20
Gororogoro gowokourutano ii iima aaru kokae jegi, Fig gereno mono
nomae ama alanza pilitikno gororogoja?
21
Jegi Jiisasno kokae meleeno, Niino
qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Momalaari ponda me uuwoi mende ambuyati ee,
fig gerewaano iwoi kolooji, oono iikayadee mende ambuyato, koi mono kaaagadee
saano ambuyaga: Baaa kokawaa toyaajo kokae je kotowuyaga, Mono baaa koi
qetego wama waama kema koweno amba. Kae je koto Anutu moma laariro mono
iikawaa so koloowaa.
22
Naa iwoiwaajo qisi qama kooliwuti, ii kuuya bua qe
aowombaajo moma laarigi mono buagia koloowaa. Kia.
21 Mat 17.20; 1 Kor 13.2
aowombaajo moma laarigi mono buagia koloowaa. Kia.
21 Mat 17.20; 1 Kor 13.2
Maak 11.27-33; Luuk 20.1-8
23
Jiisasno jiwowo jigowaa toto uutano kema ejemba kuma oono jigo gawo
gale ano kantriwaa jotamemeya tosaaa yoono iwaano kougi. Kouma kokae qisi
mugi, Gii kokano iwoi anjai, ii mono morono je koto gono amakeja? Iikawaa ku-
usua ii mono morono gono?
24
Qisi mugi kokae meleema oono, Niino kaaagadee qaa mo qisi oomaa.
Ii meleema nombuti ee, niino kaaagadee morono ku-usu nono iwoi koi amakejei, ii
iijomaa.
25
Jono ejemba oomulu me ooma laligoroti, iino iikawaa ku-usua ii
daekaya mero? Siwe Toyano muro me balo toyano mugi? Kae meleema oono
batugiano ami moma kokae jegi, Ku-usuano Siwenoga asugiro, kae jewoati
ee, iino mono kokae jewaa, Oo mono naambaajo Jon mende moma laari mugi? Ii
mende sokonja.
26
Me Balo ejembanoga asugiro, jewoati ee, nonono mono ejemba tuu
yooojo toroko moma amamaawoa. Kanageso kuuya yoono Jombaajo Gejatootoo
ejaga kolooja, je laligoju.
27
Qaa kae gosi Jiisaswaajo kokae meleegi, Ii mende
mojo. Kae meleegi Jiisasno kokae iijoro, Kae kolooro niino kaaagadee iwoi
koi amakejeiwaa ku-usua morono nonoti, ii mende iijomaa. Kia.
Mombaa merawoita yoroo sareqaa
28
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Oo qaa koi kawaajo nomae romogoju?
Eja mo merawoita woi laligogi. Kamba mono magarano meria mombaano kema
kokae ijoro, Merana, gii saano kete noo wain kasa gawono kema gawo mewa.
29
Kae ijoro kokae meleeno, Nii togoje. Kae ijoroto, kanage qaaya iikawaajo
moma boli eleema kema gawo mero.
30
Kawaa gematano magarano meria
mombaano kema mutu meriaajo ijoroti, qaa iikayadee ijoro. Ii ijoro qaa kokae meleema
jero, Somatana, saano kemaa. Kae jeroto, kile mende keno.
31
Jiisasno kae je qisi oono, Woi yoroonoga morono magaraa jeta te
kono? Kae qisi oono kokae meleegi, Meria mutuya iino. Kae meleegi kokae
iijoro, Niino qaa hoa too mo kokae iijowe mobu: Takis meme ejemba tiliqiligiawo
ano kana somata emba yoono mono oo uuugu wala Anutuwaa bentoto uutano
ubuya.
32
Qaa iikawaa kania ii kokae: Jon Oomulu ejano ooono ka Anutuwaa jaano
solaaniwoatiwaa kania qendeeno oo iwaa qaaya ii mende moma laarigito, takis meme
ejemba tiliqiligiawo ano kana somata emba yoono mono ii moma laari mugi. Yoono ii
moma laari mugiti, oo ii iima kile kanage kaaagadee ooagia mende moma boli
ao eleema ii mende moma laari mugi. Kia.
32 Luuk 3.12; 7.29-30
ao eleema ii mende moma laari mugi. Kia.
32 Luuk 3.12; 7.29-30
Maak 12.1-12; Luuk 20.9-19
33
Jiisasno jero, Sareqaa mo ii kokae mobu: Balo toya mono wain kasa gawo
mo koma komoro. Koma komoma sopaya me liligoro. Me liligo wain juu somata
jamono mero. Iikano waimbaa hoa ama kanano rijijaagi apuyano lalano kemero.
Wain juu somata ii jamono me wain yogoro mewubotiwaajo gale meme jake koriga
kowiawo mero. Iwoi kuuya medaboro wain gawo gale tosaaa mokoloo ooma
kokae iijoro, Mono gawo me hoaa bakaya ooagia me bakaya toya nii nombu.
Kae je gawo ii borogiano ama oomesao kantri mono kema laligoro.
34
Laligo laligoro hoa momogorotiwaa kambaa gbani 5 toriro kano
weleqeqeuruta tosia wasi oono gale yooono kema wain gawo hoaa bakaya
mubutiwaajo jero.
35
Jeroto, gale yoono ii uuama somogo tosia koobino
sagorogoro uu tosia uugi komugi tosia jamono gili uugi komugi.
36
Kawaa
gematano wele eja tosaaa toroqe wasi oono mamaga koloogito, ii kaaiadee horo
uree me oogi.
37
Kae agi wain gawo toyano qaa mogama jero, Neenaa merana mono goda
qe mubuya me nomae? Kae je konoga ii aaa meria wasiro yooono keno.
38
Kenoto, wain gawo gale yoono meria iima batugiano kokae ami moma jegi,
Iino mono borosamoyaa toya kolooja. Ayo, mono me qeni komuro wain kasa
gawoano mono ananaa buaga koloowaa.
39
Kae je qelanji me somogo giligi gawo seleege kemero qegi komuro.
40
Wain gawo toyano ii moma ka gawo gale ii mono nomae ama oombaa?
41
Jiisasno kae qisi oono kokae ijogi, Gale bologa ii mono kondeema japalele
me oombaa ano gawo gale dologa mokoloo ooma wain kasa gawoa yooo
borono ambaa. Yoono hoa momogowaatiwaa kambaano bakaya tororo
mukebuya.
42
Jiisasno ii moma kokae iijoro, Bua Terewaa qaa koi kamba moge
weegogi me qaago,
tando kombombaa kolooro mokoloogi.
Iikano riiro mirino mono gororogo kamaa kombaa.
Pono tando ii kuuro jaananano iini qabuayawo kolooro waligokejo?
43
Kawaajo kokae iijowe mobu, Anutuno mono bentotoa ii uuama ejemba tuu
mo oono yoono iikawaa gawoa megi hoa saano kolookebaa.
44
Mono tando
waa iikano ritatago kamaa qewaati, ii mono selia kotomotowaato, ae tando iikano
joloma tama mombaa qagano kamaa kombaati, ii mono kuuya qenjamenjagowaa.
45
Jiisasno kae jero moma jigo gawo gale ano Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yoono sareqaaya ii moma kania moma asari kokae jegi, Ii mono
nonoojoa jeja.
46
Kawaajo ii me somogowombaajo mogito, ejemba tuu somata
yooojo toroko moma amamaagi. Ejemba tuu somata yoono Jiisaswaajo mogi
gejatootoo ejaga kolooro. Kia.
33 Ais 5.1-2 42 Ond 118.22-23
gejatootoo ejaga kolooro. Kia.
33 Ais 5.1-2 42 Ond 118.22-23
Matyuu Matyuu
<<
21 21
>>
21:11: 5 Zek 9.9
21:11: 9 Ond 118.25, 26
21:17: 13 Ais 56.7; Jer 7.11
21:17: 16 Ond 8.2
*21:19: Fig ii sambi gerewaa alia mo. Ii gawogiano komogi hoa naaawoga kolooro mamaga nekeju.
21:22: 21 Mat 17.20; 1 Kor 13.2
21:32: 32 Luuk 3.12; 7.29-30
21:46: 33 Ais 5.1-2
21:46: 42 Ond 118.22-23
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
22 22
>>
22
Mara lombambaa sareqaa
Luuk 14.15-24
1
Jiisasno mombo kanai sareqaano qaa kokae jero,
2
Siwewaa bentotoa ii
kokawaa so kolooja: Ki eja Pono meriaajo mara (agomi aoao) lomba arego
mozozogoro.
3
Mozozogo weleqeqeuruta wasi ooma kokae jero, Niino ejemba
tosaaa mara lombano kawutiwaajo moje. Oo mono yooono qele kema
kawutiwaajo iijowu. Kae jero kema iijogito, ejemba yoono ii moma kawombaajo
togo silemale agi.
4
Kawaa gematano weleqeqeuruta tosaaa mombo wasi ooma kokae jero,
Ejemba kawutiwaajo jeweti, mono iyooono kema kokae iijowu: Mobu, niino
lombambaa nenena mozozogodaborojea raja. Noo bulmakao ejia ano bulmakao tosaaa
uuagini kelegiawo koloogiti, ii uu oo qeragoni iwoi kuuya mono jojori eja. Oo
mono mara lombano kawu.
5
Kae jero kegi ejemba yoono qaa iikawaa geja mende agito, lolomoni tondu
kegi. Tosiano nene gawogiano kegi tosiano kokororo gawogiano kegi.
6
Tosiano ki pombaa weleqeqeuruta qelanji uuama horo uree ooma uugi komugi.
7
Komugi ki pombaa iria soono manjaqeqe tuua wasi oono kema nama borosa meme
eja ii kondeema ooma tao mirigia ii kuugi jero.
8
Kawaa gematano kino weleqeqeuruta ii kokae iijoro, Mara lomba
mozozogoni jojori rajato, ejemba kawutiwaajo jeweti, iyoono mono korisorono
kakawaa so mende kolooju.
9
Kawaajo oo mono kana aogarano ano miri sombea
sombea kano kema ejemba ii me ii mokoloo oombuti, ii mono mara lombano
kawutiwaajo je kapara koma kuu oombu.
10
Kae iijoro weleqeqeurutano mesao kana e kegiti, iikano kema ejemba ii
me ii mokoloo oogiti, ii korebore horo kululuu ooma kagi. Mende gosi oogi
ejemba awaa ano bologa kaaadee ka mara lomba miri gojoma nene du liligo ragi.
11
Nene du liligo ragito, kino ii iiimambaajo ka iikano eja mo mara lombambaa
maleku taaa mende mouroti, ii iiro.
12
Eja ii iima kokae ijoro, Alana, gii mara
lombambaa malekuya mende mouma kile nomaembaajo miri koi kawaa uutano kajaa?
Kae ijoro eja iikano qaaya bogoro olo raro.
13
Kae raro ki pono weleqeqeuruta kokae je koto oono, Mono eja ii me
kana boria somogo seleege giligi pagamano kemeba. Iikano laligowuti, iyoono
mono saama gigilaa gobugia kigi qaro laligowuya.
14
Qaa iikawaa so Anutuno ejemba
seiseiyano kawutiwaajo jeroto, afaagoya yoono qaa ii aali moma ago koma ka
Anutuno tuu somata meweego oonoti, mono iyooo batugiano koubuya. Kia.
13 Mat 8.12; 25.30; Luuk 13.28 13 Mat 8.12; 25.30; Luuk 13.28
Maak 12.13-17; Luuk 20.20-26
15
Kawaa gematano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono kema ami moma
Jiisas qisi qaawaa timbino hororo gbadoo mubombaajo area agi.
16
Are kae ama
gowokouruta ano gawana Herodwaa paati alauruta tosaaa wasi oogi Jiisaswaano ka
kokae qisi jegi, Boi, giino eja hoa koloojai, nono ii mojo. Giino ejemba tosaaa
mende iisosoroo tosaaa mende suree oomakejanto, so motoogono gosi
nonomakeja. Kawaajo kuu gogi mende dogo somata mende esuu oomakejanto,
Anutuwaano kana ii qaa hoaa so kuma nonomakeja. Giino Anutuwaano qaa dindia
iikano uuta ano kamaaqeqeta motoondee kuuya je qindii ama nonomakeja.
17
Kawaajo qaa koi kawaajo nomae romogojai, ii jena mobo. Nono Siisa-kimbaajo
takis ama iikano Mooseswaa Kana qaa sogiwoa me qaago?
18
Kae qisigi aregia qolomologoya moma koto kokae iijoro, Oo
uumeleembaa eja seleseleya, oo mono naambaajo qaawaa timbino ama nombombaajo
agobato me nonju?
19
Saano takis aambaa monea mo qendeema nogi iimaa. Kae
iijoro silwa mone mo me kagi.
20
Kagi kokae qisi oono, Morowaa uayaga ano qataga ii koi oogita eja?
21
Oo ii
Siisa-kimbaanoa, kae meleema jegi. Jegi kokae iijoro, Kae kolooro iwoi Siisa-
kimbaa uayawo ii mono iwaa bua mukebu. Iwoi Anutuwaa uayawo eji, ii mono
Anutuwaa bua qewu.
22
Kae iijoro iwaajo mamaga waligo mesao seleege kegi.
Kia.
Maak 12.18-27; Luuk 20.27-40
23
Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) yoono Komugiti, iyoono mende
waabuya, je laligogi. Kamba kano yooonoga tosiano Jiisaswaano ka kokae qisi
mu jegi,
24
Boi, Moosesno kokae je koto nononota eja, Eja mo emba mero
merabora mende koloogi komuro kogano saano maloya me laligo gbili mekoloo
muro dataa qa me laligowaa.
25
Moba, kamba mono daremu 7 laligogi. Dagia
mutuyano emba me laligo gbilia qaa ee laligo komuro. Komuro kogano maloya ii
mero.
26
Me laligo komuro koga mono maloya ii mero. Mero kawaa gematano koga
mono emba iikayadee mero. Kaanondee kaa daremu 7 kuuya yoono emba
motoogo iikayadee me gbilia qaa laligo komudaborogi.
27
Komudaborogi konoga
malogia ii kaaagadee komuro.
28
Giino Komugiti, iyoono gbili waabuya, jejanto,
nono ii mende moma laarijo. Moba, eja 7 kuuya ii ororo waabuyagati ee, emba
motoogo ii embagiaga megi laligorotiwaajo ama mono morowaa embiaga koloonaga?
29
Kae qisigi Jiisasno meleema kokae iijoro, Oo qaa je sooju. Uumeleembaa
Bua Tereya ano Anutuwaa ku-usua mende moma kotojutiwaajo mono jijau amakeju.
30
Oano, koomunoga waama kamba iikano loemba mende koloowuyato, gajoba
yoono Siwe gomano laligojuti kaaa koloo laligowuya.
31
Mobu! Komugiti, iyoono gbili waabutiwaa qaaya Anutuno ooojo jeroti, oo
ii mono weegogi me qaago? Qaa ii kokae,
32
Niino Anutu Aabrahambaa Po, Aisakwaa
Po ano Jeikobwaa Poga laligo waama laligoje. Anutuno koomuya yooo Pogia
qaagoto, laaligo kombombaa laligojuti, mono iyooo Pogiaga laligoja.
33
Jiisasno
ejemba tuu somata kae kuma oono moma waligogi. Kia.
23 Apo 23.8 24 Dut
ejemba tuu somata kae kuma oono moma waligogi. Kia.
23 Apo 23.8 24 Dut
25.5 32 Eks 3.6 25.5 32 Eks 3.6
Maak 12.28-34; Luuk 10.25-28
34
Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) yoono Jiisas qisi mugi meleema je
sororogoro qaagia bogoroti, ii Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono moma ka
ajoroogi.
35
Yooonoga boi mo Kana qaa tororo moma kotoroti, iino ka Jiisas timbi
ama kokae qisi muro,
36
Boi, Mooseswaa Kana qaa uutano naa jojopa qaa ii waa
somata kolooja?
37
Qisi muro meleeno, Waa somata ii kokae, Gii uuga, uaga ano roromogoga
jumua iikano mono Po Anutuga jopago laligowa.
38
Iikano mono jojopa qaa waa
ano uuta kolooja.
39
Jojopa qaa iikawaa alia ii kokae, Geega jopago aokejai,
iikaaiadee mono ejemba kuuya jopago ooma laligowa.
40
Jojopa qaa woi ii mono
Mooseswaa Kana qaa ano gejatootoo ejemba yooono Buju Tere kuuya iikawaa waaga
kolooja. Kia.
35-40 Luuk 10.25-28 37 Dut 6.5 39 Lew 19.18
kolooja. Kia.
35-40 Luuk 10.25-28 37 Dut 6.5 39 Lew 19.18
Maak 12.35-37; Luuk 20.41-44
41
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono ka ajoroogi Jiisasno kokae qisi
oono,
42
Oo Kraistwaajo nomae moju? Iino mono morowaa meriaga kolooja? Kae
qisi oono meleema ijogi, Mono ki Deiwidwaa gbiliaga kolooja.
43
Ijogi moma iijoro, Kae koloojato, nomae ama Ua Toroyano Deiwid sololoo
muro iwaajo Neenaa Pona, qama kokae jero,
44
Anutuno nama noo Pona kokae ijoro, Giino mono ka noo boro dindinano
rana niino kamba biiwiano kereuruga rii riitama haamo ama ooma goo kana
baagano ooomaa.
Kamba ii ka kuuwaatiwaa so mono asamararano koi raba.
45
Deiwidno ao kae je qata Noo Pona jeja. Pona je mono nomae ama iwaa gbilia
kaagadee koloonaga?
46
Kae iijoro iikawaa kitia mono mo meleemambaajo amamaa qaagia bogoro
nagi. Somaa iikanondee kuuya yoono Jiisas mombo qaa mombaa qisi
mubombaajo kokodundu ama mesaogi. Kia.
44 Ond 110.1
mubombaajo kokodundu ama mesaogi. Kia.
44 Ond 110.1
Matyuu Matyuu
<<
22 22
>>
22:14: 13 Mat 8.12; 25.30; Luuk 13.28
22:33: 23 Apo 23.8
22:33: 24 Dut 25.5
22:33: 32 Eks 3.6
22:40: 35-40 Luuk 10.25-28
22:40: 37 Dut 6.5
22:40: 39 Lew 19.18
22:46: 44 Ond 110.1
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
23 23
>>
23
Maak 12.38-39; Luuk 11.43, 46; 20.45-46
1
Kamba kano Jiisasno ejemba tuulelembe ano gowokouruta ii kokae iijoro,
2
Kana qaawaa boi ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono Mooseswaa
jikaro du rarano rama Kana qaawaa kania ku-usu qagano kuma oomakeju.
3
Kawaajo qaa kuuya je koto oomakejuti, ii mono te kombuto, nanamemegia ii mono
mende otaawu. Yoono qaa jegiano je asarikejuto, iyagio ii mende otaakeju.
Kawaajo mono ii kaaa mende amakebu.
4
Yoono qaaya qaaya je koto iikawaa qaqa biawo ii ejemba sawigiano
amago agi ii agowombaajo bimooro jarambara amakejuto, iyagio ii boro susugia
melaa mono ilaa oombombaajo wosomomogia mo mende ekeja.
5
Yoono nanamemegia kuuya ejembano iiibutiwaajo ama mekeju. Baibel qaa
kota (memori jawo) irimu kasa bokisgia me somarii asugano qendeema Bua
momogiaajo awelego aokeju. Malekugiaa susuyano akadamuwaa goubire somasomata
me mondokeju.
*Baibel memori jawo irimu kasia ii Duteronomi 6.8 qaa iikawaa so oro
me mondokeju.
*Baibel memori jawo irimu kasia ii Duteronomi 6.8 qaa iikawaa so oro
seliano me palapagiano me qoi kaaa borogiano somogo laligogi. Malekugiaa seliano me palapagiano me qoi kaaa borogiano somogo laligogi. Malekugiaa
susuyano akadamuwaa goubire bewesono me mondo laligogiti, ii Anutuwaa ejemba susuyano akadamuwaa goubire bewesono me mondo laligogiti, ii Anutuwaa ejemba
hoa too koloogitiwaa aiweseya kolooro.
6
Yoono jejelombano du rara mutuyano
hoa too koloogitiwaa aiweseya kolooro.
6
Yoono jejelombano du rara mutuyano
jegejege rabombaajo momakeju ano qamakooli mirino jaaqeqeyano eu rabombaajo
siia momakeju.
7
Maaketno me kanano ejemba iiigi jologia jewutiwaajo moma Oo
somatanana, qagia kaa qabutiwaa siia momakeju.
8
Yoono kae amakejuto, motoogo iino ooo Boigia kolooro oo kuuyano
iwaa uumelee alauruta kolooju. Kawaajo ooo qagia boinana qabutiwaajo mende mobu.
9
Motoogo iino Magia kolooja. Iino Siwe gomano laligojiwaajo balo eja mombaajo
nonoo Manana qa kae mende qabu.
10
Kraist motoogo niino ooo somatagia kolooje.
Kawaajo ooo qagia Somatanana, qabutiwaajo mende mobu.
11
Kae qaagoto, ooo batugiano mono waa kolooji, iino mono wele qe
ooma laligowa.
12
Kae laligowaato, mono iyaaa uuta me ubaati, Anutuno mono ii
me kamaa mubaa. Mono iyaaa uuta me kamaawaati, Anutuno mono ii me uma
mubaa.
5 Mat 6.1; Ja 15.38; Dut 6.8

11 Mat 20.26-27; Maak 9.35; 10.43-44; Luuk
mubaa.
5 Mat 6.1; Ja 15.38; Dut 6.8

11 Mat 20.26-27; Maak 9.35; 10.43-44; Luuk
22.26 12 Luuk 14.11; 18.14 22.26 12 Luuk 14.11; 18.14
Jiisasno Farisii yooojo qama wanjinjigo Yei! jero.
Maak 12.40; Luuk 11.39-42, 44, 52; 20.47
13
Oo Kana qaawaa boi ano iikawaa kaparakoko ejemba! Oo uumeleembaa
ejemba seleseleya koloogi lombo qagiano ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei!
jeje. Ejemba Siwewaa bentoto uutano keububotiwaa naguya koma somogokeju.
Ooagio iikawaa uutano mende keuju ano tosiano iikawaa uutano keubombaajo
anjuti, oo ii somogo ago koma oomakeju.
14
Oo Kana qaawaa boi ano iikawaa
kaparakoko ejemba! Oo uumeleembaa ejemba seleseleya koloogi lombo qagiano
ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo malo yooono miri iwoi bidaa
baago aali oomakeju ano qabuagia koloowaatiwaajo ama qamakooli koriga koriga
qama kooli totogiano qekeju. Kawaajo Anutuno qaagia je tego iroa uuta meleeno
ooo qagiano ubaa.
15
jeje. Oo mono Juuda ejemba mo koloowaatiwaajo kapara koma koweya koweya
koto baloa baloa liligokeju. Kae agi mono Juuda ananaa nanamemeno
qokotaawaati, ii mono kuma soo mugi gere siawaa bua koloowaa. Ooagia kaaa
qaagoto, india woi ooagia uuugu kileqileewaa.
16
Jaagiano gooro ejemba borogiano me uuamakejuti, lombo ooo qagiano
ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo qaa kokae jekeju, Mono
jiwowo jigowaa qatano qaaya jojopa qaano je kotiiwaati ee, iikano mende
kotiiwaato, mono jiwowo jigowaa iwoi goulno memeta iikawaa qatano jojopa qaaya
jewaati ee, jojopa qaa iikano mono somogo mubaa.
17
Oo jaagoo ejemba nekoa! Iwoi goulno memeta ano jiwowo jigo woi
yoroonoga naa iwoino uuta kolooja? Goul yao kowoga mende koloojato, jiwowo
jigono agi iikano mono ii me kobooja.
18
Qaa mo kokae jekeju, Mono alatawaa qata qama qaaya jojopa qaano je
kotiiwaati ee, iikano mende kotiiwaato, mono nandu mamatewoo alatano eji, iikawaa
qata qama jojopa qaaya jewaati ee, jojopa qaa iikano mono somogo mubaa.
19
Oo jaagoo ejemba! Nandu mamatewoo ano alata yoroonoga naa iwoino uuta
kolooja? Nandu yao kamaaqeqeta koloojato, alatano agi iikano mono nandu me
kobooja.
20
Kawaajo mono alatawaa qano qaaya jojopa qaano je kotiiwaati, iino
alata ano iwoi kuuya alatano eji, mono iikawaa qano qaaya je kotiiwaa.
21
Mono jiwowo jigowaa qano qaaya jojopa qaano je kotiiwaati, iino mono
jigo iikawaa ano iikano kotii laligoji, iwaa qano qaaya je kotiiwaa.
22
Kaaadee
mono Siwewaa qano qaaya jojopa qaano je kotiiwaati, iino Anutuwaa jikaro du
ano iikano raji, iwaa qano qaaya je kotiiwaa.
23
jeje. Oo nembanene kuuya mendeema bakaya 10 iikanoa motoogo Anutuwaa bua
qekeju. Dae, raki ano kiesopa ii kaaadee mendeema tenoga motoogo ii Anutuwaa
bua qekeju. Nandu ii tororo amakejuto, Kana qaawaa kota waa koi mono uugu
mesaokeju: Gii ejemba batugiano nanameme dindia otaa kiakomu ao qaa ponda
otaa laligowa. Qaa waa ii mono kapara koma otaa laligowu ano qaa melamelaa ii
kaaagadee mende uugu mesaowu.
24
Jaagia gooro ejemba borogiano me
uuamakejuti, oo jegera apuwo newubotiwaajo apugia saiyano gosikejuto, oro
somata kamel ii tondu gogokeju.
25
Oo Kana qaawaa boi ano iikawaa kaparakoko
ejemba! Oo uumeleembaa ejemba seleseleya koloogi lombo qagiano ubaatiwaajo mono
qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo hamo qe aowombaajo qambi ano amanenewaa selia
sogbama yagokejuto, ooagiaa dogo otokogia mende gale koma iwoi tondu gorogo
nepaqepalo agi iikano uugia saa qero laligoju.
26
Oo jaagoo eja Kana qaawaajo kapara komakejai, gii mono wala qambiwaa uuta
sogbana seliano kaaagadee tataakota koloowaa.
27
Oo Kana qaawaa boi ano iikawaa
kaparakoko ejemba! Oo uumeleembaa ejemba seleseleya koloogi lombo qagiano
ubaatiwaajo mono qama wanjinjigo Yei! jeje. Oo qasiriwaa maripooa sogbagi
taaa koloojuti, mono iikawaa so kolooju. Selegiano iimasiisiigiawo kaaa koloojuto,
qasiriwaa uutano qamo sii ano iwoi arokuukuuyawo eji, iikaaano mono ooo uugia saa
qe eja.
28
Iikawaa so oo kaaagadee ejemba jaagiano oano dindia tani kolookejuto,
uumeleembaa selesele tani ano qewolono mono uugia saa qero laligoju.
22 Ais 66.1;
uumeleembaa selesele tani ano qewolono mono uugia saa qero laligoju.
22 Ais 66.1;
Mat 5.34 23 Lew 27.30 27 Apo 23.3 Mat 5.34 23 Lew 27.30 27 Apo 23.3
Bologa memewaa iroa
Luuk 11.47-51
29
jeje. Oo gejatootoo ejemba yooo qasirino sime kuu mekeju ano ejemba solaa
yooo jamo kobaagia menjeregokeju.
30
Kae ama kokae jekeju, Nonono
ambosakonana yooo kambano laligowonagati ee, mono yoowo mende toroqeni
gejatootoo ejemba yooo sagiano mono nonoo qananano mende unaga.
31
Kae je iikano ooagio gejatootoo ejemba uugiti, iyooo esaurugia koloojuti,
mono qaa ii nago je dagunu kaaa nanju.
32
Kawaajo ambosakogiano sigisogo
kanai agiti, iikawaa so oo mono toroqe kuuya andaborowu.
33
Oo Farisii, oo mono qato melaa kaaa kolooju. Anutuno qaagia je tegoro gere
siano kemebubotiwaajo mono nomae umburati kembuyaga? Ii mono amamaawuya.
34
Kawaajo mono mobu, niino gejatootoo ano momakooto ejemba ano Kana qaawaa boi
wasi oombe ooono kawuya. Kagi yooonoga tosaaa ii uugi komuwuya ano
tosaaa maripoono uuwuya. Tosaaa qamakooli mirigiano ororaa ooma qaagia je
tego oolino oooti konjoma oogi taoa taoa kano kemakebuya.
35
Eja solaa Aabelwaa sayano kamaaro iikanoa kanai uu kouma laligo
Zekaraia jiwowo jigo kowoga ano siimolo alata yoroo batugarano qegi saya kamaaro
iikano tegoro. Ejemba solaa yooo sagia balono molaa laligogiti, sa kuuya iikawaa
iroa mono ooo qagiano ubaa.
36
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Sagiaa
iroa kuuya ii mono ejemba kete laligojuti, mono ooo qagiano uro Anutuno iroa
meleema oono mobuya.
33 Mat 3.7; 12.34; Luuk 3.7 35 Jen 4.8; 2 Kor 24.20-21
meleema oono mobuya.
33 Mat 3.7; 12.34; Luuk 3.7 35 Jen 4.8; 2 Kor 24.20-21
Jiisasno Jerusalem kanageso jopago oono.
Luuk 13.34-35
37
Jiisasno jero, Oo Jerusalem Jerusalem, oo gejatootoo ejemba uugi komugi
Anutuno ejemba wasi oono ooono kakejuti, ii jamono uugi komukeju. Kuru
nemuano meraboraaa egaa baatano ama kojojoo oomakeji, niino mono iikawaa
so kambaa kambaa goo kanagesouruga kotama kololoo oomambaajo moma
laligoweto, oo ii togo laligo kougi.
38
Mobu, Anutuno mono jigo mirigia gema qero
saoyagadee ewaa.
39
Kae ewaato, niino kokae iijowe mobu, Oo nii mombo mende niibuya.
Kanage kamba mo ka kuuro iikano niima kokae jewuya, Pombaa qatano ka
nononji, Anutuno mono ii kotuego muba. Kia.
38 Jer 22.5 39 Ond 118.26
nononji, Anutuno mono ii kotuego muba. Kia.
38 Jer 22.5 39 Ond 118.26
Matyuu Matyuu
<<
23 23
>>
*23:5: Baibel memori jawo irimu kasia ii Duteronomi 6.8 qaa iikawaa so oro seliano me palapagiano me qoi kaaa borogiano somogo laligogi. Malekugiaa susuyano akadamuwaa goubire bewesono me mondo laligogiti, ii Anutuwaa ejemba hoa too koloogitiwaa aiweseya kolooro.
23:12: 5 Mat 6.1; Ja 15.38; Dut 6.8
23:12: 11 Mat 20.26-27; Maak 9.35; 10.43-44; Luuk 22.26
23:12: 12 Luuk 14.11; 18.14
23:28: 22 Ais 66.1; Mat 5.34
23:28: 23 Lew 27.30
23:28: 27 Apo 23.3
23:36: 33 Mat 3.7; 12.34; Luuk 3.7
23:36: 35 Jen 4.8; 2 Kor 24.20-21
23:39: 38 Jer 22.5
23:39: 39 Ond 118.26
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
24 24
>>
24
Maak 13.1-2; Luuk 21.5-6
1
Jiisasno jiwowo jigo mesao kamaaro gowokourutano iwaano ka jiwowo
jigowaa toto uutano miri ragiti, ii Jiisas qendeema mugi.
2
Qendeema mugi meleema
kokae iijoro, Miri kuuya ii saano iiijuto, niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Ii
mono kondeegi miriwaa jamo mo ii jamo mombaa qagano mende ewaato, qeqelala
saoyagadee ewaa. Kia.
Maak 13.3-13; Luuk 21.7-19
3
Jiisasno Oil gere baaano kema raro gowokourutano iyagia siri iwaano ka
kokae qisi mugi, Boi, qaa jejai, iikawaa hoa mono naa kambano asugiwaa ano giino
kana balombaa kambaa tegomambaajo ambaati, iikawaa aiweseyano mono nomae
asugiwaa? Ii saano ninijowa.
4
Kae qisi mugi meleema kokae jero: Mono agomokolo ano jijau
kembubotiwaajo mono galegia me laligowu.
5
Ejemba mamagano asugi noo qanano
kokae jewuya, Niino Hamoqeqe Toya Kraist kolooje. Kae je ejemba mamaga tiligo
oombuya.
6
Oo manjawaa bujuya ano otoa koloo kema karo momakebuya. Ii moma
jenegia orowabotiwaajo mono galegia mewu. Iwoi kaaa ii waladee koloowaatiwaa
jejetaga. Ii koloowaato, balombaa kambaano mono iikanondee uulaawo mende
tegowaa.
7
Kantri mono kantri mo uuwombaajo waabuya. Ejemba tuu mono tuu
mo yoowo aro qe aowombaajo waabuya. Gomaa gomaa kano bodia bodia
koloowaa ano na somasomata ii qonjoma me namo meleeno kemekebaa.
8
Iwoi kuuya ii
emba korowono masu kanai uukejiwaa so. Balombaa kambaano mono iikawaa so
kanai tegomambaajo ambaa.
9
Kae ambaato, kamba kano tosiano oo uugia meleegitiwaajo ama gawman
yooo borono ooogi siimbobolo ama ooma uugi komuwuya. Kantri kuuya yoono
noojoa ama kazi ama oomakebu.
10
Kamba kano mamagano momalaarigia mesao
agona me kazi ama aowuya.
11
Gejatootoo ejemba takapolakaya mamagano asugi
ejemba mamaga kilikalu me oogi jijau qe kemakebuya.
12
Jeulala Toyano sei ejemba gale koma oombaatiwaajo ama uumelee ejemba
seiseiya yooo uugiano olomooro uujopagiano loori zolologowaa.
13
Mono kapara
koma kotii bo qe nama laligoro balombaa kambaano tegowaati, iino mono
oyaboya bua qe aowaa.
14
Anutuwaa bentotoaa Oligaa Bua koi mono waladee
namowaa kantria kantria kuuya kano je seigi kanageso so nagonago qaaya mogigo
balombaa kambaano iikawaa gematano tegowaa. Kia.
9 Mat 10.22 13 Mat 10.22
balombaa kambaano iikawaa gematano tegowaa. Kia.
9 Mat 10.22 13 Mat 10.22
Maak 13.14-23; Luuk 21.20-24
15
Gejatootoo eja Danielno kondemondee uuduuduyawo kawaa qaaya jerota eja.
Qaa iikawaa so tosiano ka kondemondee ano iwoi agonjorayawo ii jiwowo jigo
toroyano agi nano iibuti, qaa koi weegowagati, iino mono saano geja ama moma
kotowa.
16
Kamba iikano Judia prowinsno laligowuti, oono mono misigo horo
baaano kembu.
17
Miri kosiano sombeno laligowaati, iino mono kamaa geso iwoiya
memambaajo miri uutano mende uba.
18
Gawono kema laligowaati, iino mono
kaaagadee malekuya memambaajo eleema mirino mende kemba.
19
Yei! Emba korowo ano merabora ajuno yoono kamba iikano nomae
uulaawo kembuya?
20
Kawaajo iwoi ii kouru me Sabat kendombaa kambaano mende
koloowaatiwaajo mono qama koolikebu.
21
Ii kokaembaajo: Kamba iikano kakasilili jekania boorogoya koloowaa.
Kakasilili soya kaaa ii wala eeano kamba moge mende koloo ero. Anutuno iwoi
kuuya mokolooroti, kamba iikanondee kanai kamba kokano laligo kouma kamba
biiwiano mo mende kolooro. Wala eeano mende kolooro ano kanage kamba
mono mombo mende koloowaa. Kawaajo mono qama kooli laligowu.
22
Pono
kokojinji kamba ii mende me torinagati ee, ejemba kuuyano mono
tiwilaadaborowuyagato, ejemba iyaaajo meweego oonoti, iyooojo ama wee
iikawaa jagoya ii me toriwaa.
23
Kamba iikano kokae jewuya, Mobu! Kraistno koi laligoja, me Iibu!
Hamoqeqe Toyano endu nanja. Mono kae jewaati ee, ii mono mende moma laariwu.
24
Ii kokaembaajo: Hamoqeqe toya qolomologoya ano gejatootoo ejemba takapolakaya
asugi agoleto ano aiwese somasomata megi letombuya. Kae letogi Anutuno ejemba
iyaaajo meweego oonoti, ii kaaagadee ekalolo me oombutiwaajo agobato
me kapara kogi jijau qewubo. Oo galegia awaagadee me ao laligogi ii
amamaawuya.
25
Mobu! Niino iwoi kuuya ii mende kolooro waladee iijowe modaboroju.
Maak 13.24-27; Luuk 21.25-28
26
Kawaajo Hamoqeqe Toyano balo qararakokoano laligoja, kae jegi
mobuti ee, iikano mono mende kembu. Me Mobu! Kraistno miri kawaa uutano asugi
raja, kae iijogi ii mende moma laariwu.
27
Ii kokaembaajo: Siwe gomambaa Eja hoano
mombo kawaati, kamba ii mono oobiliwaa so kokae koloowaa: Ii wee koukoutanoga
pilitik bilisik ama leege wee kemekemetano sokoma asari keno iijoi, iino mono
iikawaa so asugiwaa.
28
Oro gisagano moge ewaati, mambokarara yoono iikano horo
ajorookejuti, mono iikawaa so koloowaa. Kia
15 Dan 9.27; 11.31; 12.11 17-18
ajorookejuti, mono iikawaa so koloowaa. Kia
15 Dan 9.27; 11.31; 12.11 17-18
Luuk 17.31 21 Dan 12.1; Isa 7.14 26-27 Luuk 17.23-24 28 Luuk 17.37 Luuk 17.31 21 Dan 12.1; Isa 7.14 26-27 Luuk 17.23-24 28 Luuk 17.37
Maak 13.24-27; Luuk 21.25-28
29
Koajili kamba iikano tegoro iikanondee
wee jaayano inja kono koino umu kombaa.
Segelao yoono sombinoga tego kamaawuya ano
sombino utugoro iikawaa ilawoilaya ii raragia mesao ekalolo agi soowaa.
30
Kamba iikano Siwe gomambaa Eja hoaa aiweseyano sombino asugiro iibuya.
Kamba iikano namowaa kanageso kuuya yoono jige qama saabuya. Saama Siwe
gomambaa Eja hoa iino sombimbaa koosu qagano karo iibuya. Ku-usua somatano
sakondindiawo asugano asugiro asamararaa iibuya.
31
Karo iigi romo qaita mo uugi
otoa kotakota mogi Siwe gajobauruta wasi oono yoono ejemba Anutuno iyaaajo
meweego oonoti, ii balo goraaya teetee euge emuge iikanoa kopeperee ooma
uuambuya. Kia
29 Ais 13.10; 34.4; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15; Isa 6.12-13 30 Dan
uuambuya. Kia
29 Ais 13.10; 34.4; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15; Isa 6.12-13 30 Dan
7.13; Zek 12.10-14; Isa 1.7 7.13; Zek 12.10-14; Isa 1.7
Maak 13.28-31; Luuk 21.29-33
32
Oo noro gere iima tania romogo sareqaa koi mobu. Boriano apuyawo
kolooro segia logogi ii iima moma kokae jekeju, Wee kambaa mono dodowija.
33
Oono kaaiadee aiwese iikawaa so asugiro iima moma asari kania kokae jewu,
Jiisasno mono naguno dodowija.
34
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Ejemba koi kete namono laligojuti,
iyoono mende komugi iwoi kuuya jejei, ii mono iyooo laaligo kambagiano
koloowaa.
35
Sombi namono goro qewaoto, noo Bua qaanano mono kamba
mono mende aliwaa. Kia.
Maak 13.32-37; Luuk 17.26-30, 34-36
36
Siwe gomambaa Eja hoano kawaato, naa kambano ka kuuwaati, iikawaa
weea me aua kambaa ii mono mo mende moja. Siwe gajobano ii mende moju.
Anutuwaa Meriano kaaagadee ii mende moja. Amano aodee ii moja.
37
Wala
eeano Nooawaa kambaano ejembano laaligogia qemasologe qagano laligo me
kileegiti, iikawaa so mono Siwe gomambaa Eja hoano mombo kawaatiwaa kambaano
koloowaa.
38
Apu gboulu somatano mende karo waladee iikano ejemba nene lomba ama
apu kotiga ne embaqemba sewaaajo agi kema karo agimi ao laligogi. Nanameme
kae ama me qemasologe laligogi Nooano wago uutano uroti, wee iikano tegoro.
39
Tegoro naa iwoi koloowaati, ii mende mogi apu gboulu somatano ka jinoa qaa
tiwilaa oono. Kanage Siwe gomambaa Eja hoano mombo kawaati, kamba iikano
ejembano kaaiadee qemasologe ama laligo tiwilaawuya.
40
Kamba iikano eja woi gawono laligori yoroonoga mo me mo mesaowuya.
41
Kaaiadee emba woi tawe orasi rabaoti, iyoroonoga mo me mo mesaowuya.
42
Pono kawaatiwaa kambaa me auaya mende mojutiwaajo mono uugbiligbili
laligowu.
43
Gbili laligowombaa qaa koi mono moma kotowu: Gomantiiano kikekakasilili
ejano naa kambano me auano kawaati, miri toyano ii monagati ee, iino mono gbili
rama miria awaagadee gale mero qosoma umambaajo amamaawaa.
44
Oo Siwe
gomambaa Eja hoano kamba kokano mende koubaa, je romogogi iino mono
kamba iikanondee koubaa. Kia.
37 Jen 6.5-8 39 Jen 7.6-24 43-44 Luuk 12.39-40
kamba iikanondee koubaa. Kia.
37 Jen 6.5-8 39 Jen 7.6-24 43-44 Luuk 12.39-40
Luuk 12.41-48
45
Kae kolooro gawo meme ejemba batugiano morono tiri koto tosaaa
uuuguja? Tosiano zolologo gawo mesaogi mono momakooto awaawaa qagano
kapara koma ponda mekeji, iino mono simbawoawo kolooja. Miri toyano
nanamemea gosi iima moge kema miriaa ilawoilaya ii boriano ano galea koloowaa.
Galea koloo weleqeqeuruta ijorotiwaa so kala koma kamba dindiano uuagikebaa.
46
Kae kala koma ooma laligoro toyano eleema ka iikaa iima Mono simbawoawo
kolooja! jewaa.
47
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Toyano Mono simbawoawo
kolooja! je esuhinaya kuuyaa galea kuu mubaa.
48
Kuu mubaato, gawo meme
bibilokoya iino uutano romogo kokae jewaati ee, Ponaa kaka kambaano mono
koriga eja.
49
Kae je kanai gawo meme ejembauruta uu uree ao jejelomba ama
aisoo apu kotiga ne uuta sooro ekalolo silemale koloo laligowaa.
50
Kae laligo kamba mono poa koubaatiwaajo mende mambombaati, mono
iikanondee koubaa. Kambambaajo imowamo ulumbulu laligoro mono aua iikanondee
kouma
51
qe japalele me mu je kotoro uumeleembaa ejemba seleseleya kaaa gere
siano keme siimbobolo mobaa. Kae moma saama gigilaa gobugia kigi qaro
laligowuya. Kia.
Matyuu Matyuu
<<
24 24
>>
24:14: 9 Mat 10.22
24:14: 13 Mat 10.22
24:28: 15 Dan 9.27; 11.31; 12.11
24:28: 17-18 Luuk 17.31
24:28: 21 Dan 12.1; Isa 7.14
24:28: 26-27 Luuk 17.23-24
24:28: 28 Luuk 17.37
24:31: 29 Ais 13.10; 34.4; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15; Isa 6.12-13
24:31: 30 Dan 7.13; Zek 12.10-14; Isa 1.7
24:44: 37 Jen 6.5-8
24:44: 39 Jen 7.6-24
24:44: 43-44 Luuk 12.39-40
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
25 25
>>
25
Emba sara 10 yooo sareqaa
1
Jiisasno jero, Mombo kamaati, kamba iikano Siwewaa bentotoa ii kokae
koloowaa: Mara lomba kambaano emba sara jumua ten yoono Eja buawo
aitogowoa, je kiwagia me kanano kegi.
2
Yooonoga 5 ii momakootogiawo
koloogito, tosaaa 5 ii nekoa.
3
Nekoa yoono kiwagia megito, gere (koinsare)
kelega
*Gere (koinsare) kelega ii oil gerewaa kota mujugogi kelega ii kolooro. Goma tiiro
kelega
*Gere (koinsare) kelega ii oil gerewaa kota mujugogi kelega ii kolooro. Goma tiiro
gere susuyano opo kokosii kele iikano qendugo kiwa ootiri kanano kegi 15 gere susuyano opo kokosii kele iikano qendugo kiwa ootiri kanano kegi 15
minitwaa so jero. Kawaa gematano gere ii ee bubu giliwubotiwaajo ii mombo oil gere minitwaa so jero. Kawaa gematano gere ii ee bubu giliwubotiwaajo ii mombo oil gere
keleno qendugogi.
mende me kegi.
4
Momakootogiawo yoono kiwagia ano koinsare
keleno qendugogi.
mende me kegi.
4
Momakootogiawo yoono kiwagia ano koinsare
kele kaarogia kaaagadee me kegi.
5
Kegi eja buano uulaawo mende karo
mambogi kamba korirotiwaajo kuuya yooo jaalologia bombo mero usugo gao egi.
6
Gao egito, gomantiia biiwiano mono romu qero qa kokae mogi, Mobu, eja
buano mono kaja-oo! Mono iwaano kema aitogowu.
7
Qa ii moma emba sara ten ii
kuuyano waama kiwagia me meago ootirigi.
8
Ootirigi nekoa yoono emba
momokootogiawo yooono ka kokae jegi, Nonoono kiwa bogojiwaajo oono
mono koinsare kelega tosia nonombu.
9
Kae jegi momakootogiawo yoono meleema kokae jegi, Qaago! Ii oo ano
nono mende sokoma nonombaa. Kawaajo mono sii mirino kema ooagiaa koinsare
kelegia sewaa mewu.
10
Kae jegito, yoono koinsare kelega sewaa mewombaajo kema kanano
laligogi eja buano mono iikanondee kouro. Emba sara jojori nagiti, iyoono kema
iwo aitogo mara lomba miri uutano ugi nagu kogi.
11
Emba sara stuano kegiti,
iyoono kaaagadee kanage kouma nagu qe kokae qagi, Po Po, mono nagu
metaama nonomba!
12
Kae qagito, kokae meleema jero, Qaago! Nii oo mende moma oonje. Qaa ii
hoaga iijoje.
13
Jiisasno sareqaa kae je gowokouruta ii qaa kokae iijoro, Oo nii
kamambaa kambaa me auaya mende mojutiwaajo mono uugbiligbili laligowu. Kia.
1
kamambaa kambaa me auaya mende mojutiwaajo mono uugbiligbili laligowu. Kia.
1
Luuk 12.35 11-12 Luuk 13.25 Luuk 12.35 11-12 Luuk 13.25
Mone esu gale kogitiwaa sareqaa.
Luuk 19.11-27
14
Mono sareqaa kokawaa so koloowaa: Eja mo gomaa mesao korigano kantri
moge kemambaajo moma weleqeqeuruta ooono kagi mone esuhinaya gale koma
oombutiwaajo je koto ooma borogiano ano.
15
Gawo memegia gosi hoa dawi
koloowaatiwaa so moma gawo meme eja mombaajo mone esu 5 (Kina 20,000) mu
mo mone esu woi (Kina 8,000) mu mo motoogo (Kina 4,000) muro. Kae gale
kombutiwaajo mendeema ooma oomesao keno.
16
Eja esu 5 (Kina 20,000) meroti, iino iikanondee kema kokororo gawo mero
mone seiro esu 5 mombo mero.
17
Kaaiadee esu woi (Kina 8,000) meroti, iino kema
kokororo gawo mero mone seiro esu woi mombo mero.
18
Kae merito, eja mone esu motoogo (Kina 4,000) meroti, iino mono mesao
kema balo oso eja poaa monea ro koma mesagoro.
19
Kamba koriga tegoro
weleqeqe yooo eja pogiano eleema ka Gawo megitiwaa sundugia moma gosimaa,
je koma horo oono kagi.
20
Kae kagi eja esu 5 (Kina 20,000) meroti, iino jaayano kouma esu 5 mombo
toroqe me ka kokae ijoro, Somatana moba, giino mone esu 5 nonati, niino iikawaa
kokororoya mewe seiro esu 5 mombo kolooro me kaje.
21
Kae ijoro eja poano kokae meleema muro, Ii awaa. Gii gawo meme eja
awaga membiri-qembiriga qaa. Gii iwoi afaaa me ii kapara koma gale koma laligona
seiro. Kawaajo niino iwoi mamaga goo borogano ambe iikawaa galeaga laligowa.
Saano ka eja poga noo miri uutano kouma motoo korisoro ama laligowoa.
22
Eja
Kina esu woi (Kina 8,000) meroti, iino kaaiadee kouma kokae ijoro, Somatana moba,
giino mone esu woi nonati, niino iikawaa kokororoya mewe seiro esu woi mombo
kolooro me kaje.
23
Kae ijoro eja poano kokae meleema muro, Ii awaa. Gii gawo meme eja
awaga membiri-qembiriga qaa. Gii iwoi afaaa me ii kapara koma gale koma laligona
seiro. Kawaajo niino iwoi mamaga goo borogano ambe iikawaa galeaga laligowa.
Saano ka eja poga noo miri uutano kouma motoo korisoro ama laligowoa.
24
Kawaa gematano eja mone esu motoogo (Kina 4,000) meroti, iino kouma
kokae ijoro, Somatana moba, niino kaniaga kokae moma yagowe: Eja Ponano mono
eja kotakota geriawo kolooja. Geego nene kota mende qosoma kororoona iikano mono
kile hoa soono koto memambaajo momakeja. Dumu kota mende osona kemero
iikano mono kile hoa me kululuumambaajo momakeja.
25
Kae moma yago keena moma kema goo mone esuga ii namono mesagowe
ero. Iiba, mone esu nonati, iikayadee mono tororo koi.
26
Kae ijo ii muroto, eja
poano meleema kokae je muro, Gii injarere koloo weleqeqe bologa kolooja! Gii
kaniana moma yagona: Neeno nene kota mende qosoma kororoowe iikano mono kile
hoa soono koto memambaajo momakeje. Neeno dumu kota mende osowe kemero
iikano kile hoa me kululuumambaajo momakeje. Noo tanina kaaa moma yagogo
mono naambaajo ama soo laligona?
27
Gii noono mone ii benkno ana sokonaga. Benkno ana somariiro eleema
kaweti, kamba kokano ii saano susuyawo mewenaga.
28
Toroqe tosaaa ii iijoro,
Oo mono qeze injarere eja kokawaa mone esuya ii wama mo esu 10 mokolooroti,
mono ii mubu.
29
Sareqaa kokawaa kania ii kokae: Dae yooono iwoi eji, kuuya iyooojo mono
toroqe oogi seiro kelemalele e oombaa. Kae seiwaato, mombaano iwoi mo
mende eji, iwaano iwoi ii mono kaaagadee wagi ee toontoo laligowaa.
30
Ayo,
weleqeqe eja omaya gawoaa hoa qaa ii mono seleege hagogi pagamano kemeba.
Iikano keme saama gigilaa gubugia kigi qaro laligowuya. Kia.
14-30 Luuk 19.11-27
Iikano keme saama gigilaa gubugia kigi qaro laligowuya. Kia.
14-30 Luuk 19.11-27
29 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk 8.18 30 Mat 8.12; 22.13; Luuk 13.28 29 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk 8.18 30 Mat 8.12; 22.13; Luuk 13.28
Jenteegowaa kamba somatano kokae koloowaa:
31
Siwe gomambaa Eja hoano nama Siwe gajoba kuuya uuama motoo kawuti,
kamba iikano Siwewaa asamararaano asugiro iino Ki Pombaa jikaro duno
rabaa.
32
Rama jero namowaa ejemba tuu kuuya me kululuu oogi iwaa jaano
asugiwuya. Asugigi lama galeano lamauruta meme (noni) yooonoga gosi mendeema
oonji, iikawaa so ii mendeqendee ama oombaa.
33
Ii ama ooma jero lama ii boro
dindiano ano meme (noni) ii qaniano ama oombuya.
34
Kae ama oogi Ki Pono boro dindiano nambuti, ii kokae iijowaa, Noo
Amanano kotuego oono laligogiti, oo mono kawu. Ama Anutunanano goma kuuya
mokoloo oonoti, kamba iikanondee mono bentoto ooojo mozozogo merota
jojori e kouji, oo mono ka ii bua qe ao laligowu.
35
Ii kokaembaajo jeje: Niino nembanenenaa komu laligowe oo neneya noma
laligogi. Niino apuwaajo qenje qe laligowe oo apu noma laligogi. Niino waba koloo
laligowe oo koma horo nogi mirigiano uma laligowe.
36
Niino sele esunaajo amamaa
laligowe oo opo kere noma laligogi. Niino ji niro laligowe oo gale koma noma
laligogi. Niino kapuare mirino laligowe oo nii niibombaajo iikano ka laligogi.
37
Kae iijoro ejemba solaa yoono kokae meleema mu jewuya, Po, gii mono
naa kambano nembanenegaajo komuna giima guagi laligoni? Mono naa kambano
apuwaajo qenje qe laligona giima apu goma laligoni?
38
Mono naa kambano wabaga
laligona giima koma horo goni mirinanano una laligoni? Mono naa kambano sele
esugaajo amamaa laligona giima opo kere goma laligoni?
39
Mono naa kambano ji giro ena giima me kapuare mirino laligona moma gii
giibombaajo goono ka laligoni?
40
Kae jegi Ki Pono meleema kokae iijowaa,
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Oo neenaa uumelee alauruna kamaaqeqeta
koi yooonoga mombaajo iwoi mo agiti, ii kuuya mono nii ama noma laligogi.
41
Kae je kawaa gematano boro qaniano nambuti, iyooono meleema kokae
iijowaa, Manano qasuaa oono laligogiti, oo mono nomesao togowu. Gere sia
tetegoya qaa je ubaati, mono iikano kema kemebu. Anutuno ii Kileaa Toya ano iwaa
gajobauruta yooojo mozozogo merota jojori e kouja.
42
Ii kokaembaajo iijoje:
Niino nembanenenaa komu laligowe oo neneya mende noma laligogi. Niino apuwaajo
qenje qe laligowe oo apu mende noma laligogi.
43
Niino waba koloo laligowe oo mende koma horo nogi mirigiano mende uma
laligowe. Niino sele esunaajo amamaa laligowe oo opo kere mende noma laligogi.
Niino ji niro ewe ano kapuare mirino laligoweto, oo nii niibombaajo iikano mende ka
laligogi.
44
Kae iijoro yoono kaaagadee meleema mu kokae jewuya, Po, gii mono
naa kambano nembanenegaajo komuna me apuwaajo qenje qe laligona me wabaga
laligona me sele esugaajo amamaa laligona me ji giro ena me kapuare mirino laligona
nono gii mende wele qe goma laligoni?
45
Kae jegi meleema kokae iijowaa, Niino qaa hoa kokae iijowe mobu: Oo
uumelee alauruna kamaaqeqeta koi yooonoga mombaajo iwoi mo mende agiti, ii
kuuya mono nii mende ama noma laligogi kolooja.
46
Kae iijoro iroa meleema oono qagiano uro hago oono keme siimbobolo
kamba tetegoya qaa moma laligo ubuya. Kae laligo ubuyato, solaa yoono
oyaboya laaligo ii kamba tetegoya qaa laligo uma laligowuya. Kia.
31 Mat 16.27;
oyaboya laaligo ii kamba tetegoya qaa laligo uma laligowuya. Kia.
31 Mat 16.27;
19.28 46 Dan 12.2 19.28 46 Dan 12.2
Matyuu Matyuu
<<
25 25
>>
*25:3: Gere (koinsare) kelega ii oil gerewaa kota mujugogi kelega ii kolooro. Goma tiiro gere susuyano opo kokosii kele iikano qendugo kiwa ootiri kanano kegi 15 minitwaa so jero. Kawaa gematano gere ii ee bubu giliwubotiwaajo ii mombo oil gere keleno qendugogi.
25:13: 1 Luuk 12.35
25:13: 11-12 Luuk 13.25
25:30: 14-30 Luuk 19.11-27
25:30: 29 Mat 13.12; Maak 4.25; Luuk 8.18
25:30: 30 Mat 8.12; 22.13; Luuk 13.28
25:46: 31 Mat 16.27; 19.28
25:46: 46 Dan 12.2
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
26 26
>>
26
Jiisas qeni komuwaatiwaa agona agi.
Maak 14.1-2; Luuk 22.1-2; Jon 11.45-53
1
Jiisasno qaa kuuya ii jedaboro gowokouruta kokae iijoro,
2
Wee woi tegorogo
pasowa kendoa ka kuuwaa.
*Pasowa ii Kiakomu kendo. Qaa iikawaa kania ii Niniima
pasowa kendoa ka kuuwaa.
*Pasowa ii Kiakomu kendo. Qaa iikawaa kania ii Niniima
koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
Oo ii saano moju. Ka kuuro Siwe gomambaa Eja
koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
Oo ii saano moju. Ka kuuro Siwe gomambaa Eja
hoa ii waba gawman yooo borogiano agi maripoono qegi komuwaa.
3
Kamba kano jigo gawo gale ano kantriwaa jotamemeya yoono ajoroo jigo
gawo gale waa qata Kaiafas iwaa jikaro miriano ragi.
4
Kano rama nomae
mondoni Jiisas olo me qegi komunagati, iikawaa kania mogama gosigi.
5
Mogama
gosi kokae jegi, Ejemba irigia soono karea karea aowubotiwaajo ii korisoro kendo
kambaano ambombaajo amamaawoa. Kia.
2 Eks 12.1-27
kambaano ambombaajo amamaawoa. Kia.
2 Eks 12.1-27
Maak 14.3-9; Jon 12.1-8
6
Jiisasno Betani gomano laligo Saimon mo manimbaya me solaaniroti, iwaa
mirino uma raro.
7
Iikano nene ne raro emba mono jamo kaaro mo me iwaano
karo. Kaaro ii lalu lagoawo qata alabasta iikano memetaga. Ii apu uukoowagawo
iikano saa qeqetaga. Iino ii sewaa somatano me ka apuya Jiisaswaa waano
qibibiri moriro.
8
Moriro gowokourutano ii iima uugia boliro kokae jegi, Ii mono naambaajo kae
tiwilaaja?
9
Apu kelegawo ii sewaa mewutiwaajo ano mone uuta kolooro ii ejemba
wanaya oono sokonaga.
10
Jiisasno uumomogia ii iima koto kokae iijoro, Emba kokawaa uuta ii mono
naambaajo me boliju? Iino sili awaa ama sororogo nono sokonja.
11
Ejemba wanaya ii
kambaa kambaa batugiano laligowuto, niino ooo batugiano kamba so mende
laligomaa.
12
Niino komuwe ro koma nombutiwaajo ama keleno selena nomorija.
13
Niino
qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Oligaa Bua koi kantri kano me kano je seigi
kembaati, iikano emba koi kano iwoi ama nonji, iikawaa bujuya kaagadee jegi seiro
iwaajo romogo laligowuya. Kia.
7 Luuk 7.37-38 11 Dut 15.11
iwaajo romogo laligowuya. Kia.
7 Luuk 7.37-38 11 Dut 15.11
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaajo uumotoogo ano.
Maak 14.10-11; Luuk 22.3-6
14
Kamba kano gowokouruta 12 yooonoga mo qata Juudas Iskariot iino jigo
gawo gale yooono kema
15
kokae qisi oono, Niino Jiisas memelolo me mu
borogiano ambe oono naa tawaga nombuya? Qisi oono silwa mone kota 30
weego boriano agi.
16
Aua iikanondee kanai Jiisas kamba moge memelolo me
mumambaa kana moma mogama kokobimbi koma laligoro. Kia.
15 Zek 11.12
mumambaa kana moma mogama kokobimbi koma laligoro. Kia.
15 Zek 11.12
Maak 14.12-21; Luuk 22.7-13, 21-23; Jon 13.21-30
17
Bered yiistya qaa iikawaa kendo wee mutuyano (Sikuneneno) gowoko woi
yorono Jiisaswaano ka kokae qisi muri, Boi, nono miri dakano kema pasowa lama
mozozogo goni newaga? Aiga nomae eja?
18
Qisi muri kokae meleeno, Oro Jerusalem sitino uma eja mo mojei, ii
mokoloo kokae ijowao, Boino jeja: Noo kambanano mono
Anutuno Jiisas
mokoloo kokae ijowao, Boino jeja: Noo kambanano mono
Anutuno Jiisas
komuwaatiwaa kambaa anoti, iikawaajo jeja.
dodowija. Niino goo mirino ka
komuwaatiwaa kambaa anoti, iikawaajo jeja.
dodowija. Niino goo mirino ka
gowokouruna yoowo Pasowa lama newoa.
19
Gowoko yorono Jiisasno je koto
oronoti, iikawaa so otaa Pasowa lama mozozogori.
20
Mare kolooro goma tiiro Jiisasno gowokouruta 12 yoowo miri iikano kouma
uma du kosiano rama nene mendeema negi.
21
Nene ne ne rama Jiisasno kokae
iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Ooonoga mono mono memelolo
me nombaa.
22
Kae iijoro moma iikanondee uugiano wosobiri somata kolooro kanai
aa aa qisi mu ijogi, Po, mono noojoa jewabo?
23
Qisi mugi kokae meleeno, Niwo bered qaano qendugoji, mono iino.
24
Siwe
gomambaa Eja hoano mono iwaajo qaa oogita ejiwaa so oano namo mesao
kembaato, mono ii memelolo me mubaati, iwaajo mono Yei! je qama
wanjinjigoje. Iikawaa iroa kanjaawono mono iwaa qagano ubaa. Eja ii nemu koro
uutanoga mende asuginagati, iikano mono afaago munaga. Kia.
25
Kae meleeno Juudas memelolo me mubaati, iino kokae meleema ijoro, Boi, ii
mono noojoa jewabo? Jiisasno kokae ijoro, Jejai, mono kia! Kia.
23 Ond 41.9
mono noojoa jewabo? Jiisasno kokae ijoro, Jejai, mono kia! Kia.
23 Ond 41.9
Maak 14.22-26; Luuk 22.14-20; 1 Kor 11.23-25
26
Nene ne rama Jiisasno bered me kotuego moto ooma kokae iijoro, Koi
neenaa busuna. Ii mono me newu.
27
Kae iijo wain qambi me qama kooli dagise je ooma kokae iijoro, Oo
kuuya mono qambi kokanoa newu.
28
Koi neenaa sana. Ii Anutuno ejemba yoowo
soomogo are ano kotiiwaatiwaajo sana molaagi kemero ejemba mamaga yooo
sigisogogia mesaowaa.
29
Niino qaa mo kokae iijowe mobu: Niino wain kasawaa
hoa koi mombo toroqe mende nemaa. Kanage Manaa bentoto uutano eu rani
jejelomba ambaati, wee iikano mono wain apu qaita mo ii oowo nemaa.
30
Kae iijo korisoro rii qama mesao kema Oil gere baaano ugi.
28 Eks 24.8;
30
Kae iijo korisoro rii qama mesao kema Oil gere baaano ugi.
28 Eks 24.8;
Jer 31.31-34 Jer 31.31-34
Maak 14.27-31; Luuk 22.31-34; Jon 13.36-38
31
Uma Jiisasno kokae iijoro, Gejatootoo eja mono qaa mo kokae oorota eja,
Niino galegia qewe
lama tuuano deembuya.
Iikawaa so oono kuuya kete gomantiiano uugia noojo ama boliro nomesao
boratiwuya.
32
Boratigi nuwuyato, niino mono koomunoga waama waladee Galili prowinsno kema
iikano asugi oomaa
33
Kae iijoro Piitono meleema kokae jero, Yoono kuuya uugia goojo ama
boliro gomesao boratiwuti ee, niino mono kile kamba mono mende
gomesaomaa.
34
Jero Jiisasno ijoro, Niino qaa hoa mo kokae gijomaa: Kuruno
mende qaro giino kete gomantiiano qakooma nona indi karoo koloowaa.
35
Kae jeroto, Piitono kokae ijoro, Boi, kae qaagoto, nii nugi giwo motoo
komuworagati, ii kile niino gii mende qakooma gomaa. Gowoko tosaaa kuuya
kaaagadee qaa iikayadee jegi. Kia.
31 Zek 13.7 32 Mat 28.16
kaaagadee qaa iikayadee jegi. Kia.
31 Zek 13.7 32 Mat 28.16
Maak 14.32-42; Luuk 22.39-46
36
Kae ami moma kema yoowo urukisi mo qata Gezemane iikano keugi. Keuma
Jiisasno gowokouruta kokae iijoro, Niino endu kema qama kooliwe oo mono
kamba biiwiano koi rabu.
37
Kae iijo Piito ano Zebediwaa merawoita woi uruama
kegi Jiisasno kanai wosobiri moma konjili kolooro kana boria qetegoro.
38
Kamba
kano kokae iijoro, Noo uunano mono kondukondu koma koujiwaajo ama
wosobiri mobe koomuya ama nonja. Oo mono kokano rama niwo gbili laligowoa.
39
Kae iijo yaodee boroa mo toroqe kema simi kuma usugo kokae qama
kooli jero, Amana, gii iwoi mo mende mololombija. Kawaajo siiga eji ee,
siimbobolowaa qambia koi kano mono noo qanano ubabotiwaajo nuamba. Nuambaa
me qaagoti, ii mono geegaa uusiigaa so koloowa. Ii noo siimbaa so qaago!
40
Kae je eleeno gowokouruta karoo yoono gao egi iiima Piito kokae ijoro,
Oo aua motoogoda niwo gbili laligowombaajo mende kotiiju me?
41
Uunanano gbili
laligowombaa siia momakejonto, selenanano loolooria kolooja. Kawaajo agobatono
kamaa uuwabotiwaajo mono qama kooli gbiligbili laligowu.
42
Kae ijoro mombo oomesao kema indi woi kolooro kokae qama kooli jero,
Amana, siimbobolowaa qambi koi kano mende nuuguwaati ee, ii saano nemaato, ii
mono geegaa uusiigaa so koloowa.
43
Qama kooli eleeno jaa lologia bombo merotiwaajo mombo gaogadee egi
iiiro.
44
Mombo oomesao leege kema qaa iikayadee mombo je qama kooliro indi
karoo kolooro.
45
Gowoko yooono eleema ka kokae iijoro, Oo toroqe haamo
me gaogadee ewombaajo moju me? Mobu! Mono Siwe gomambaa Eja hoa
memelolo me muro gawman eja sisiwerowerogiawo yooo borogiano ubaa. Iikawaa aua
kambaano mono ka kuuja.
46
Mono waagi kemboa! Memelolo me nombaati, iino
mono kosere koi kaja. Kia.
Maak 14.43-50; Luuk 22.47-53; Jon 18.3-12
47
Jiisasno kae je nano iikano gowokouruta 12 yooonoga mo qata Juudas
iino tuu somata mo jeta me oono kougi. Jigo gawo gale ano kantriwaa jotamemeya
yoono ii wasi oogi manjawaa soo somata ano wasagia me kagi.
48
Memelolo
memambaajo anoti, iino waladee yoowo aiwese qaa kokae somogo iijoro,
Niino eja buuta kito nemaati, iino mono ii kolooja. Mono ii me somogowu.
49
Kae iijo ka iikanondee Jiisaswaano keuma Kokona (Boi), uubonjo! je
buuta kito nero.
50
Kito nero Jiisasno kokae ijoro, Alana, gii naambaajo kajai, ii
mono uulaawo amba. Kae ijoro eja tuu yoono Jiisaswaano kouma qelanji me
somogogi.
51
Somogogi Jiisaswo laligogiti, iyooonoga mono boriano manjawaa
soo somata horo jigo gawo gale waaa weleqeqeya qe gejia kotogoro kamaaro.
52
Jiisasno ii iima kokae ijoro, Mono mesaowa! Manjawaa soo somata taage
mewuti, ii mono kuuya manjawaa soo somatano uuro komuwuya. Kawaajo mono
sooga kopiano qena kemeba!
53
Niino Amana qama kooliwe saano ilaa nombaati, ii
moja me qaago? Qama kooli mubenagati, iino mono iikanondee gajoba manjaqeqe
tuu
Room yooono liijon me manjaqeqe tuu mo ii manjaqeqe eja 6,000 kawaa so
tuu
Room yooono liijon me manjaqeqe tuu mo ii manjaqeqe eja 6,000 kawaa so
koloo laligogi. Kawaajo manjaqeqe tuu 12 yooo jagogia ii Siwe gajoba 72,000 kawaa koloo laligogi. Kawaajo manjaqeqe tuu 12 yooo jagogia ii Siwe gajoba 72,000 kawaa
so.
12 uugu wasi oono ka ilaa nombuyaga.
54
Ilaa nombuyagati ee, Bua Terewaa
so.
12 uugu wasi oono ka ilaa nombuyaga.
54
Ilaa nombuyagati ee, Bua Terewaa
qaayano mono nomae hoawo koloonaga? Bua Tere qaawaa so iwoi koi kano mono
asugiwaa jejetaga kolooja.
55
Kamba iikanondee Jiisasno manjaqeqe tuu ii kokae iijoro, Nii kikekakasilili
ejaga qaagoto, kile noojo kae moma manjawaa soo somata ano wasa me noma
somogowombaajo kouju. Niino wee so jiwowo jigono oowo rama nama Bua qaa
kuma ooma laligowe mende nogi.
56
Kaento, iwoi kuuya koi mono gejatootoo ejembano
qaa oogiti, iikano hoawo koloowaatiwaajo asugija.
Jiisas somogogi gowoko yoono kuuya Jiisas mesao borati umburati kegi.
Kia.
55 Luuk 19.47; 21.37
Kia.
55 Luuk 19.47; 21.37
Maak 14.53-65; Luuk 22.54-55, 63-71; Jon 18.13-14, 19-24
57
Manjaqeqe eja Jiisas me somogogiti, iyoono ii wama jigo gawo gale waa
qata Kaiafas iwaa mirino kegi. Kegi Kana qaawaa boi ano kantriwaa jotamemeya
yoono iikano ka ajoroogi.
58
Kegi Piitono sigesige ootaa iikano keuma jikaro
miriwaa kiropo uutano uro. Uma tetegoyano nomae koloowaati, ii iimambaajo
weleqeqe eja yooo batugiano raro.
59
Kae raroto, jigo gawo gale ano jigo kaunsol tuu yoono Jiisaswaa seleno
kuukuu qaa nomae mondo nago jeni qegi komuwaatiwaajo mogagi.
60
Mogama
nama mamagano waama nama qaa qolomologoya Jiisaswaa seliano kuu nago
jegito, kile kania mo mende mokoloogi. Mende mokoloogito, tetegoyano eja woi kouma
61
kokae jeri, Eja koi kano mono kokae jero mori, Nii saano Anutuwaa jiwowo
jigoya kondeembe namono kamaaro wee karoombaa uutano ii mombo metaama
kuumaa.
62
Kae jeri jigo gawo gale waano waama Jiisas qisi mu kokae ijoro,
Yoono goo selegano qaa kuu nagojuti, iikawaa kitia mo jewaga me qaago?
63
Qisi muro Jiisasno iwoi bologa mo mende anoto, kile qaaya bogoro nano. Qaaya
bogoro nano jigo gawo gale waa iino kokae ijoro, Niino Anutu laaligo Toyaa
qatano kokae qisi kuu gonje: Gii Anutuwaa Meria Kraist kolooja me qaago, ii tororo
je jojopa qaano je kotiina moboa.
64
Kae ijoro kokae jero, Jejai, mono ii. Iito, niino kuuya oo kokae iijowe
mobu: Kamba kokaambadee kanai Siwe gomambaa Eja hoano mono ku-usu Toyaa
boro dindiano rama kanage sombimbaa koosu qagano kamaaro iibuya.
65
Qaa ii jero jigo gawo gale waa iino malekuya menjurama kokae jero, Yei,
magaa siita! Mono Anutu mepaegoja. Tosiano qaaya nagowutiwaajo mombo mende
qisi oomboa. Anutu mepaegoji, ii keteda koi ooagio modaboroju.
66
Kawaajo oo
mono nomae romogoju? Kae qisi oono kokae je tegogi, Iino mono koomuwaa
bua koloowa.
67
Kae je tego jaayano sulaapa qe mori borogia kuma palapaano qegi.
Tosiano uruano qetaali
68
kokae ijogi, Gii gejatootoo eja Kraist koloojaiwaajo
morono guji, mono iwaa qata qana moboa. Kia.
61 Jon 2.19 64 Dan 7.13 65-66
morono guji, mono iwaa qata qana moboa. Kia.
61 Jon 2.19 64 Dan 7.13 65-66
Lew 24.16 67 Ais 50.6 Lew 24.16 67 Ais 50.6
Maak 14.66-72; Luuk 22.56-62; Jon 18.15-18, 25-27
69
Kae kolooro Piitono seleege kiropo uutano sombeno raro. Raro weleqeqe
emba mono iwaano ka kokae jero, Gii kaaagadee Galili eja Jiisaswo motoo
laligona.
70
Kae jeroto, kuuya yooo jaagiano qakooma kokae jero, Qaa jejai, ii mono
kondanje.
71
Kae je kiropo naguyano kemero weleqeqe emba mono ii iima eja
kosiano nagiti, ii kokae iijoro, Eja koi kano mono kaaagadee Nazaret eja Jiisaswo
laligoro.
72
Kae iijoro mombo qakooma jojopa qaano je kotii kokae jero, Niino eja ii
mende moma muje.
73
Kamba boroa mo tegoro eja kosiano nagiti, iyoono
Piitowaano kouma kokae ijogi, Oano! Giino kaaagadee yooonoga mo
kolooja! Galili qaa aro jejai, iikano mono kaaagadee ii qendeeno mojo.
74
Ii moma
kanai aa qasuaa ao jojopa qaano je kotii jero, Nii eja ii mende moma muje! Qaa
qolomologoya jewenagati ee, Anutuno mono iroa meleema nomba. Kae jero
iikanondee kuru qaro.
75
Kuruno qaro moma Jiisasno qaa kokae ijoroti, ii romogoro, Giino wala indi
karoo qakooma nona kuruno qabaa. Qaa ii romogo wosoya jumambaajo ano
seleege keme meduqedu me saaro. Kia.
Matyuu Matyuu
<<
26 26
>>
*26:2: Pasowa ii Kiakomu kendo. Qaa iikawaa kania ii Niniima koboo nunuuguro. Eksodus 12.15
26:5: 2 Eks 12.1-27
26:13: 7 Luuk 7.37-38
26:13: 11 Dut 15.11
26:16: 15 Zek 11.12
26:18: Anutuno Jiisas komuwaatiwaa kambaa anoti, iikawaajo jeja.
26:25: 23 Ond 41.9
26:30: 28 Eks 24.8; Jer 31.31-34
26:35: 31 Zek 13.7
26:35: 32 Mat 28.16
26:53: Room yooono liijon me manjaqeqe tuu mo ii manjaqeqe eja 6,000 kawaa so koloo laligogi. Kawaajo manjaqeqe tuu 12 yooo jagogia ii Siwe gajoba 72,000 kawaa so.
26:56: 55 Luuk 19.47; 21.37
26:68: 61 Jon 2.19
26:68: 64 Dan 7.13
26:68: 65-66 Lew 24.16
26:68: 67 Ais 50.6
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
27 27
>>
27
Jiisas wama Pailotwaa borono agi.
Maak 15.1; Luuk 23.1-2; Jon 18.28-32
1
Goma ano amandiino jigo gawo gale kuuya ano kantriwaa jota meme (70)
yoono ajoroo Jiisas qegi komuwaatiwaa qaaya ami mogi.
2
Ami mogi tegoro Jiisas
somogo wama Room gawana Pailotwaa borono agi. Kia.
Juudasno aroya mosono.
Apo 1.18-19
3
Jiisas qegi komuwaatiwaa qaaya je tegogi Juudas memelolo muroti, iino ii moma
moma boli ao silwa mone kota 30 mugiti, ii me jigo gawo gale ano kantriwaa
jotamemeya yooono kema meleema ooma kokae iijoro,
4
Niino sigisogo ama eja
koposoya qaa ii memelolo me mube qegi komuwaa. Kae iijoroto, yoono kokae
ijogi, Ii nonoono iwoiga qaago! Ii mono geegaa majakakaga!
5
Kae ijogi moma silwa
mone kota ii me giliro jiwowo jigo uutano keno. Keno aa mesao kema kasano
jegelaa aroya mosono.
6
Jigo gawo gale waa yoono mone kota ii me kokae jegi, Mone koi mono
eja sayaa sewaaga. Kawaajo ii jiwowo jigowaa mone kowino ambombaa soya qaago.
Kae ama Mooseswaa Kana qaa uuguwombo.
7
Kae je ami moma mone iikano gbakono monjo meme eja mombaano balo
koria mo sewaa megi waba ejemba yooo qasirigiaga kolooro.
8
Kawaajo ama balo
koria iikawaa qata ii kamba kokaamba kaaagadee toroqe Balo koria sayawo,
qamakeju.
9
Gejatootoo eja Jeremaiano qaa waladee jeroti, iikano mono hoawo kolooro. Qaa
ii kokae,
Yoono Israel kanagesowaa jotamemegia koloo eja ii sewaa mewutiwaajo gosi
agi silwa mone 30 kolooroti, ii megi. Ii ejawaa sewaaga.
10
Yoono ii me iikano gbakono monjo meme eja mombaano balo koria mo
sewaa megi. Ii mono Pono je koto nonotiwaa so iikaa megi. Kia.
3-8
sewaa megi. Ii mono Pono je koto nonotiwaa so iikaa megi. Kia.
3-8
Apo 1.18-19 9-10 Zek 11.12-13 Apo 1.18-19 9-10 Zek 11.12-13
Pailotno Jiisas qisi muro.
Maak 15.2-5; Luuk 23.3-5; Jon 18.33-38
11
Kamba kano Jiisasno Pailotwaa jaano nano kokae qisi muro, Oano, gii
Juuda yooo ki pogia kolooja me qaago? Qisi muro Jiisasno meleema ijoro, Mono
geego jejai, iikaa.
12
Jigo gawo gale ano kantriwaa jotamemeya (70) yoono qaa
mamaga Jiisaswaa seliano kuu jegito, kile qaa kitia mo mende meleeno.
13
Qaaya bogoro nano Pailotno Jiisas mombo qisi mu ijoro, Moba! Yoono qaa
mamaga goo selegano kuu nago jejuti, ii moja me qaago?
14
Kae ijoroto, Jiisasno
bologa mo mende anoto, kile qaa iikawaa kitia mo mende meleeno. Qaaya bogoro nano
gawanano mamaga waligoro. Kia.
Maak 15.6-15; Luuk 23.13-25; Jon 18.3919.16
15
Room gawanano gbani so Pasowa korisoro kambaano kapuare mirinoga eja
motoogo siigiaa so qata qama qisigiti, ii isama oomakero.
16
Kamba iikano eja mo
qata Barabas qagiti, iino kapuare mirino raro. Ii kileaajo me biwiigi laligoro.
17
Kae ano ajoroogi kokae qisi oono, Barabas me Jiisas, qata Kraist qamakejuti,
iyoroonoga moroga isama oombe kamaawaatiwaajo moju?
18
Gale yoono
Jiisaswaajo gorokiki mogitiwaajo ama ii gawanawaa borono agi. Ii moma siigiaajo
kae qisi oono.
19
Ii moroto, jenteegowaa jikaro du rarayano raro embiano buju qaa mo kokae
ano karo, Nii kete gomantiiano gao mo iima iikano eja iikawaajo ama siimbobolo
mamaga moje. Kawaajo eja solaa ii mono lombo mende muba.
20
Qaa kae karoto, jigo gawo gale ano kantriwaa jotamemeya yoono ejemba tuu
uukuukuu me ooma kokae iijogi, Mono Barabas isama Jiisas maripoono
qewutiwaajo jewa. Kae qisi mubu.
21
Kae jegi gawanano meleema qisi oono, Eja woi yoroonoga mono moroga
isama mube ooono kamaawaatiwaajo moju? Kae qisi oono Barabas! jegi.
22
Kae
jegi Pailotno kokae qisi oono, Kae jejutiwaajo Jiisas, qata Kraist qamakejuti, niino
ii mono nomae ama mubenaga? Kae qisi oono yoono kuuya qagi, Mono
maripoono qewu jewa!
23
Kae qagi gawanano jero, Ii naambaajo? Iino mono naa bologa ano? Kae
jeroto, yoono ii moma kapara koma toroqe qa gigilaa kokae qagi, Mono
24
Kae qagi gejajojo qegi gujubajuno mombo somariiro
Pailotno ii iima moma manja kare koloowabotiwaajo apu me boria ejemba tuu
jaagiano sogbama kokae iijoro, Eja kokawaa saya molaagi kemebaati, iikano mono
noo qanano qaagoto, mono ooagiaa qagiano ubaa.
25
Kae jero ejemba tuu korebore yoono kokae meleegi, Sayaa iroa mono
nono ano meraboraurunana nonoo qananano ubaa!
26
Kae meleegi Pailotno Barabas
isama muro yooono kamaaroto, Jiisasga jero ooli waayawono qeyayago qegi. Kae
qegi maripoono qewutiwaajo Room manjaqeqe eja yooo borogiano ano. Kia.
24
qegi maripoono qewutiwaajo Room manjaqeqe eja yooo borogiano ano. Kia.
24
Dut 21.6-9 Dut 21.6-9
Maak 15.16-20; Jon 19.2-3
27
Borogiano ano Room gawanawaa manjaqeqe eja yoono Jiisas wama gawanawaa
jikaro miriwaa kiropo uutano keugi. Keuma manjaqeqe tuu kuuya horo oogi ka
ajoroo Jiisas liligo mugi.
28
Liligo mu iyaaa sele esuya kotogo maleku osoga
nezogbala mo mouma mugi.
29
Mouma mu soma kasa lipima ila kaaa waano kogi
kemero. Kemero bowo mo boro dindiano ama simi kuma mu gogeegee ama mu
kokae ijogi, Oowe oowe! Juuda yooo ki pogia, oowe!
30
Qaqatete kaaa ama sulaapa qe mori bowoya tago iikano waano qegi.
31
Mepaqepae kaaa ama mudaboro maleku osoga nezogbala ii qetego iyaaa sele esu
mombo mouma mu maripoono qewombaajo wama kegi. Kia.
Maak 15.21-32; Luuk 23.26-43; Jon 19.17-27
32
Kema kana somatano eja mo qata Saimon mokoloogi. Iino Afrika siti qata Sairini
iikawaa ejiaga. Mokoloo kuu mugi Jiisaswaano maripoo me agoro.
33
Jiisas kae
wama balo mo qata Golgota ii ananaa qaano Wasii, iikano kema keugi.
34
Keuma wain
apu ano marasi qata mor ii mindiri melokanji me newaatiwaajo mugito, Jiisasno ii
batogo ne moma togoro.
35
Togoro nama maripoono qegi. Qegi nano Jiisaswaa sele esuyaa kiawe megi
jagoya kolooro iikawaa so batugiano mendeema megi.
36
Ii me rama Jiisas jaagale me
mugi.
37
Waano eu qegitiwaa kania ii kokae oo qegi nano, Juuda yooo ki pogiaga
koi.
38
Kikekakasilili eja woi ii iwo maripoono urugi. Mo boro dindiano, mo
qaniano leelee kaa urugi.
39
Ejemba uugu kema ka kugulolopo ama lukukuu mu wambelaa kokae jegi,
40
Yei! Gii mono jiwowo jigo saano kondeena balono kamaaro wee karoombaa
uutano mombo metaama kuumambaajo jena. Oo, gii eja qabo! Gii Anutuwaa Meriaga
koloojai ee, mono saano geega ilaa ao maripoonoga kamaawa.
41
Jigo gawo gale, Kana qaawaa boi ano kantriwaa jotamemeya yoono
kaaagadee mepaqepae me mu kokae jegi,
42
Tosiaga ilaa ooma laligoroto, iyaa
ilaa aomambaajo amamaaja. Iino Israelwaa ki po kolooji ee, mono keteda koi
maripoonoga kamaaro iima ii moma laariwonaga.
43
Iino Anutu moma laari mu
qaqabuabuayawo laligo aaajo Anutuwaa meria kolooje, jero moni. Ayo,
Anutuno ii kamba kokaamba metogo mumambaajo moja me qaagoti, ii saano iiboa.
Kae jegi.
44
Kikekakasilili eja iwo maripoono urugiti, iyorono kaaiadee uuqeqe qaa
tokorokota je muri. Kia.
34 Ond 69.21 35 Ond 22.18 39 Ond 22.7; 109.25 40
tokorokota je muri. Kia.
34 Ond 69.21 35 Ond 22.18 39 Ond 22.7; 109.25 40
Mat 26.61; Jon 2.19 43 Ond 22.8 Mat 26.61; Jon 2.19 43 Ond 22.8
Jiisasno komuro.
Maak 15.33-41; Luuk 23.44-49; Jon 19.28-30
45
Wee biiwia 12 kilok kolooro iikanondee pagamano kamaa balo kuuya
sokoma ero kema aua karoombaa so ano.
46
Jiisasno 3 kilok iikano aaa qaano kokae
qa somata qaro, Eeli, eeli, lama sabaktani? Ii ananaa qaano: Anutuna, Anutuna, mono
naambaajo gema nuja?
47
Kae qaro eja kosiano nagiti, iyooonoga tosiano ii moma jegi, Mono
Elaijawaajo qaja.
48
Iikanondee yooonoga mono bobogari kema momondo mo
suu kaaa ii me wain apu aasoawono qendugo gere goro kitiano somogo sulu
Jiisaswaa buu susuyano eu ano nero.
49
Neroto, tosiano jegi, Mono mesaogi aodee
namba. Elaijano ka metogoro kamaawaa me qaagoti, mono ii iiboa.
50
Kae agi Jiisasno mombo qa somata qama sewa aaso konoga horo komuro.
51
Komuro iikanondee jiwowo jigowaa uutano opo
*Opo ii jiwowo jigowaa uuta toroya
51
Komuro iikanondee jiwowo jigowaa uutano opo
*Opo ii jiwowo jigowaa uuta toroya
ano uuta kowoga totoo iikawaa batugarano nano.
nanoti, iikano eukaya biiwiano
ano uuta kowoga totoo iikawaa batugarano nano.
nanoti, iikano eukaya biiwiano
jurama kamaa woi kolooro. Kae kamaaro na somata mero jamo somasomata mesuno.
52
Qasiriwaa jamo kobaawaa qaa oota agiodee aantagi ejembaya soraaya komugiti,
iyooonoga mamagano gbili waagi.
53
Waama qasiriwaa jamo kobaagia mesao
Jiisasno koomunoga waaroti, iikawaa gematano Jerusalemsiti toroya iikano ka
ejemba mamaga asugi oogi iiigi.
54
Kawali gale ano manjaqeqe eja iwo Jiisaswaa jaagale me laligogiti, iyoono na
mero iwoi tosia kuuya kolooroti, ii iima aaru jenegia mamaga ororo toroko ama kokae
jegi, Iino mono oano Anutuwaa meriaga kolooja.
55
Emba mamagano sigesige nama iwoi ii kaaagadee iigi. Yoono Jiisas otaa
Galiliga ka wele qe mu laligogi.
56
Yooo batugiano Maria Magdalaga ano Maria
Jeims ano Jooses yoroo nemugara ano Zebediwaa merawoita yoroo nemugara. Kia.
46 Ond 22.1

48 Ond 69.21 51 Eks 26.31-33 55-56 Luuk 8.2-3 46 Ond 22.1

48 Ond 69.21 51 Eks 26.31-33 55-56 Luuk 8.2-3
Maak 15.42-47; Luuk 23.50-56; Jon 19.38-42
57
Mare kolooro Arimatia eja qabuayawo mo qata Joosef karo. Iino kaaagadee
Jiisaswaa gowokoya mo kolooro.
58
Iino Pailotwaano kema Jiisaswaa qamoya
memambaajo qisiro. Qisiro kawali ejano ii Joosef mubutiwaajo je koto oono.
59
Je koto oono Joosefno kema Jiisaswaa qamoya me kamaa opo taaano
esuuro.
60
Esuu me qasirino kema aaa kobaa dologa jamono uroroogi nanoti, qamoya
ii iikano ano. Kae ama jamo somata mo metano jamo kobaawaa qaa oota kojagiro
mesao keno.
61
Maria Magdalaga ano Maria alia mo yorono iikano jamo kobaa
jaasewa qe rari.
Manjaqeqe eja qasiri gale megi.
62
Sabat kendo rarawaajo iwoi mozozogo e waama iikano jigo gawo gale ano
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) yoono Pailotwaano kema ajoroo kokae jegi,
63
Somatanana, ekalolombaa uukuukuu eja iikano jaawo laligoroti, kamba iikano
kokae jero moni, Niino wee karoo tegoro mombo gbili waamaa. Nonono qaa ii
romogojo.
64
Kawaajo giino saano manjaqeqe ejauruga iijona qasirino kema ii tororo
jaagale me laligogi wee karoo tegoro mesaowu. Kae mende gale mewuyati ee,
gowokourutano mono kema qamoya olo me mesago ejemba kokae iijowuya,
Jiisasno mono koomunoga waaro. Kae jegi tiliqili ekalolo qaa konoga iikano mono
ekalolo qaa mutuya uuguro kileqileewabo.
65
Kae jegi kokae iijoro, Manjaqeqe eja
koi mono saano uuama kema kuu oogi qasiri jamo kobaawaa qaa oota ii tororo gale
koma sororogowu.
66
Kae iijoro qasirino kema jamo kobaawaa qaa ootano jamo somata agi kojagi
nanoti, ii aasoya ama manjaqeqe eja kuu oogi jaagale kotakota megi.
63 Mat 16.21;
nanoti, ii aasoya ama manjaqeqe eja kuu oogi jaagale kotakota megi.
63 Mat 16.21;
17.23; 20.19; Maak 8.31; 9.31; 10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33 17.23; 20.19; Maak 8.31; 9.31; 10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33
Matyuu Matyuu
<<
27 27
>>
27:10: 3-8 Apo 1.18-19
27:10: 9-10 Zek 11.12-13
27:26: 24 Dut 21.6-9
27:44: 34 Ond 69.21
27:44: 35 Ond 22.18
27:44: 39 Ond 22.7; 109.25
27:44: 40 Mat 26.61; Jon 2.19
27:44: 43 Ond 22.8
*27:51: Opo ii jiwowo jigowaa uuta toroya ano uuta kowoga totoo iikawaa batugarano nano.
27:56: 46 Ond 22.1
27:56: 48 Ond 69.21
27:56: 51 Eks 26.31-33
27:56: 55-56 Luuk 8.2-3
27:66: 63 Mat 16.21; 17.23; 20.19; Maak 8.31; 9.31; 10.33-34; Luuk 9.22; 18.31-33
2002, 2011 BSPNG
Matyuu Matyuu
<<
28 28
>>
28
Maak 16.1-10; Luuk 24.1-12; Jon 20.1-10
1
Sabat kendo ragi tegoro Sonda umugawodee waama goma ano Maria Magdalaga
ano alia Maria mo yorono qasiriwaa jamo kobaa iibotiwaajo keni.
2
Keni iikanondee
na somata kokaembaajoa mero: Pombaa gajoba mono Siwenoga kamaa qasirino
ka qaa ootano jamo somata qetano keno qagano raro.
3
Gajobawaa kaitania ii pilisik
kaaa kolooro malekuya ii koosu kaaa tualalakota kolooro.
4
Kae asugiro manjaqeqe eja qasiri gale megiti, iyoono iwaajo awawali jenegia
ororo komu torigi.
5
Kae agi gajobano emba woi ii qaa kokae irijoro, Jiisas
maripoono qegiti, oro iwaajo moganjaoti, ii moje. Kawaajo mono toroko mende
mobao.
6
Ao jerotiwaa so mono koomunoga waaja. Kawaajo koi mende eja. Mono ka
du eroti, ii iibao.
7
Ii iima uulaawo gowokouruta yooono kema buju qaa koi iijowao, Jiisasno
koomunoga waaja. Mobu, iino mono waladee Galili prowinsno kembaa. Oo saano
iikano kema ii iibu. Mobu, niino ii mono iijowe mogi.
8
Kae irijoro uulaawodee qasiri mesao toroko moma kile honombonoa mende
aisoo buju ii me gowokouruta iijowaotiwaajo uulaawo keni.
9
Uulaawo keni Jiisasno
ii kanano asugi oroma Gomaambagara! irijoro. Kae irijoro kosiano kema usugo
kaniano merago waeya me mepesee muri.
10
Mepesee muri kokae irijoro, Toroko
mende mobao. Mono kema kourunano Galili kembutiwaa qaa iijori iikano kema nii
niibuya. Kia.
Qasiri gale meme yoono sundugia jegi.
11
Embawoi yorono kana keni qasiriwaa jamo kobaawaa gale meme manjaqeqe eja
tosiano sitino ka jigo gawo gale iiima iwoi kuuya kolooroti, iikawaa sunduya iijogi.
12
Yoono ii moma Juuda yooo jotamemeurugia horo oogi motoo ajoajoroo ama
Jiisas waawaataa qaa mesagowoatiwaa qaa are mokoloo mone somata totoo ii
manjaqeqe eja oogi.
13
Ii ooma kokae je koto oogi, Oo mono qaa kokae jewu: Nono
gomantiiano gao eni gowokourutano olo ka qamoya yogoro me kegi.
14
Qaa
kae jegi qaa iikano gawanawaa gejiano kemero mobaati ee, lombo ooo qagiano
ubabotiwaajo nonono mono uuta me loori me kamaa ani majakakaya qaa
laligowu.
15
Kae je koto oogi iikawaa so otaa mone me kema gawo qaagia otaagi.
Kae agi Juuda yoono qaa ii batugiano je seigi moma laligogi kema kamba
kokaamba kaaagadee ii toroqe jegi momakejo. Kia.
Misin gawo mewoatiwaa jekootoya
Maak 16.14-18; Luuk 24.36-49; Jon 20.19-23; Apo 1.6-8
16
Gowokouruta 11 yoono Jerusalem mesao Galili prowinsno kema Jiisasno
baaano kawutiwaajo iijoroti, iikano ugi.
17
Iikano uma Jiisas iima waeya me
mepesee mugito, tosiano iwaajo uuwoi mogi.
18
Mepesee mugi yooono ka kokae
iijoro, Siwewaa ano namowaa ku-usu kuuya ii Anutuno nonota noono eja.
19
Kawaajo oo mono goma so kema ejemba tuu kuuya kokae iijo oogi noo
gowokouruna koloowu: Ii mono Ma, Mera ano Ua Toroya nonoo qano oomulu me
oombu
20
ano niino qaa otaawutiwaajo je koto oombeti, ii kuuya te kombutiwaajo
mono kuma ooma laligowu. Mobu, niino mono kambaa kambaa oowo laligo kema
laligowe namowaa kambaano tegowaa. Kia.
16 Mat 26.32; Maak 14.28 19 Apo
laligowe namowaa kambaano tegowaa. Kia.
16 Mat 26.32; Maak 14.28 19 Apo
1.8 1.8
Matyuu Matyuu
<<
28 28
>>
28:20: 16 Mat 26.32; Maak 14.28
28:20: 19 Apo 1.8
2002, 2011 BSPNG
Maak
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
Maak Maak
<<
00
>>
^
Maak
Jono Jiisaswaa kana meleuro.
Jiisasno ome mo otaaro.
Hamoqeqe gawoa Galili kuuya sokono.
Jiisasno manimba eja mo me solaaniro.
Jiisasno eja boria soorogoya ii me qeagoro.
Jiisasno gowokouruta meweego oono.
Sigisogo mesamesaoya qaa
Jiisaswaa nemukoauruta.
Lambe ii asasaga nonombaajo raja.
Nomae diwelopmen kolooja?
Bua qaa kota ii kuragawo.
Nejo kotaa sareqaa
Jiisasno sareqaa mamaga jero.
Ki Herodno toroko moro.
Eja uu ii nomae tiloo riisija?
Jiisasno eja mo meagoro.
Jiisasno ejemba 4,000 nene uuagiro.
Farisii ano Herod yoono woso kondu kaaa kolooju.
Eja jaagoo mombaa jaaya metooro.
Kraist otaawoatiwaa sewaa.
Jiisasno gowokouruta mindigo oono.
Sigisogowaa kogoroya mono qotogowu.
Jiisaswaa gawo memewaa turua
Komuwaatiwaa qaaya jero karoo kolooro.
Jeims Jon yorono iwoiwaajo weleni.
Gale hoano mono weleqeqe kolooja.
Bartimeus jaaya gooro metooro.
Fig gereno gororogoro iigi.
Koomunoga waawaataa agobato me mugi.
Uumeleembaa selesele laaligowaa gale meme qaa.
Jiisas qeni komuwaatiwaajo agona agi.
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaa uumotoo ano.
Piitono Jiisas qakoombaatiwaa jero.
Sagbili mono olo koma keno.
Pailotno Jiisas komuwaatiwaa je tegoro.
Jiisasno komuro.
Jiisasno Maria Magdalaga iwaano asugiro.
Jiisasno alawoita yoroono asugiro.
Maak Maak
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
11
>>
Maak
Oligaa Bua Maakno ooro.
Je-asa-asari
Maak nemua qata Maria, maa qata mende mojo. Jerusalemsiti toya laligogi.
(Aposol 12.12) Aaa sunduya mo qata mende qama bo 14.51-52 iikano oorota eja.
Piitono ilaa muro uuta meleeno Bua qaa kuma muro. Muro niwita Barnabas ano Pool
yorowo liligo misin gawo me kema Pool mesao deeni. Deeni toroqe gawo me
laligo Bua sundu motomotoo me kululuu metulago waba kantri yooojo Griik
qaano ooro. Jiisaswaano qaa ii Arameik. Ii Eeli eeli lama lama sabaktani, iikawaa so.
Jiisasno uuwaa gawoa nomae me Anutuwaa Meria koloo ejemba ilaa ooma
laligoroti, Maakno qaa ii je asari ooro. Jiisaswaano gawoa waa ii karoo: Bua kuma
oono, omejiila konjoma oono ano sigisogo mesao jia jia me qeagoro.
Qaa mutuya: Jon ano Jiisas 1.1-13
Qenjaaro gawo Galili uutano mero 1.149.50
Galili mesao Jerusalem keno 10.1-52
Jerusalem Sonda motoogo laligo komuro 11.115.47
Jiisasno koomunoga waaro 16.1-8
Waama koloo Siweno uro 16.9-20
1
1
Hamoqeqe Toya Jiisas Kraist ii Anutuwaa Meria kolooja. Niino iwaa Oligaa Buaya
kanai ooje.
Jono Jiisaswaa kana meleuro.
Mat 3.1-12; Luuk 3.1-18; Jon 1.19-28
2
Anutuno Siwe uutano meriaajo qaa mo ijoro gejatootoo eja Aisaiano ii oorota
iwaa Buju Tereno kokae eja,
Moba. Niino qele gajobana mo wasiwe waladee kema ejemba uugia mindigo
goo kanaga meleuro giino iwaa gematano namono kemeba.
3
Qele gajoba mono balo qararakokoano qama laligoro kema qata kokae
mobu, Pono kawa-oo! Kawaajo mono jojori kania meleuwu. Mono uugia
mindigo kania qeleleewu.
4
Qaa iikawaa so eja mo qata Jon asugiro. qata mo Oomulu eja. Asugi balo
qararakokoano laligo nama Bua qaa kokae je laligoro, Oono mono uugia
meleegi niino oomulu me oomaa. Kae agi Anutuno sigisogogia sogbama
mesaowaa.
5
Kae je laligoro Judia prowinswaa gomaa kuuya ano Jerusalemsiti
yoono tuu tuu koma horo Jombaano kagi. Ka kouma sigisogogia jokoloogi
Jono ii Jordan apu bereano oomulu me oono.
6
Jombaano selekopaa ii kamel juyano memeta ano batuyano iikasa oro seliano
memeta ii somogo laligoro. Nembaneneya ii aagiso borotaa ano duuyaa moro apuya,
ii ne laligoro. Ii kuuya gejatootoo eja Elaija iwaa soga.
7
Jono qaa kokae je asari
laligoro, Noo gemanano eja ku-usua kotakota mo kawaa. Iwaa ku-usua uutano
mono noono uuguwaa. Iino eja uuta koloowaatiwaajo niino iwaa kana esuyaa kasia
ilaa isamambaajo gamugamu ama amamaamaa.
8
Niino apu toono mulu me
oonjento, iino mono Ua Toroyano mulu me oombaa. Kia.
2 Mal 3.1 3 Ais
oonjento, iino mono Ua Toroyano mulu me oombaa. Kia.
2 Mal 3.1 3 Ais
40.3 6 2 Ki 1.8 40.3 6 2 Ki 1.8
Mat 3.13-17; Luuk 3.21-22; 4.1-13
9
Kamba kano Jiisasno Galili prowinswaa gomaa qata Nazaret kanoa Jombaano
karo Jordan apu bereano oomulu me muro.
10
Me muro apunoga kouro iikanondee
Siweno aantano Jiisasno uu iiro Ua Toroyano meleema kewo koo kaaa koloo
Jiisaswaa waano kamaa mero.
11
Ii iiro Siwe gomanoga qaa mo kokae kolooro,
Giino mono neenaa komunjua merana koloona kerana qeagoro giimasii moma gonje.
Kia.
11 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; 12.18; Maak 9.7; Luuk 3.22
Kia.
11 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; 12.18; Maak 9.7; Luuk 3.22
Mat 4.1-11; Luuk 4.1-13
12
Oomulu me muro iikanondee Ua Toroyano Jiisas kuu wasi muro balo
qararakokoano keno.
13
Kema wee 40 kawaa so iikano laligoro omejiila wagia
Satan iino agobato me mu laligoro. Oro kawalia yooo batugiano laligoro Siwe
gajoba yoono ilaa mu laligogi. Kia.
Mat 4.12-22; Luuk 4.14-15; 5.1-11
14
Kanage Jon kapuare mirino oogi raro Jiisasno kamba iikano Galili
prowinsno eleema keno. Kema Anutuwaa Oligaa Bua je asari laligoro.
15
Je asari
kokae iijoro, Anutuno bentotoa ambaatiwaa kambaano mono dodowija. Anutuno
kamba ano laligo kougiti, ii keteda koi kolooja. Kawaajo mono uugia meleema Oligaa
Bua moma laariwu.
16
Jiisasno kae iijo liligo laligo Galili apu agombaa
goraayano meteteree kema sora hooro eja woi iriiro. Qagara Saimon, koga qata Andruu.
Yorono misagara apu agono sora horowowaajo gili laligori.
17
Jiisasno iriima kokae
irijoro, Ejawoi, oro mono nii notaa kari kuma orombe ejemba sora kaaa horo
oombao.
18
Kae irijoro iikanondee misagara mesao kanai Jiisas otaa keni.
19
Jiisasno yorowo boroa mo toroqe kema Zebediwaa meria Jeims ano koga Jon iriiro.
Yorono kaaiadee wagono rama misagara meago somogo rari.
20
Rari iriima
iikanoa oroono. Oroono magara Zebedi ano mone gawo ejauruta wagono
oomesao kanai Jiisas otaa gematano keni. Kia.
15 Mat 3.2
oomesao kanai Jiisas otaa gematano keni. Kia.
15 Mat 3.2
Jiisasno ome mo otaaro.
Luuk 4.31-37
21
Kae motoo kema Kaperneam taono keugi Sabat kendo kolooro Jiisasno
iikanondee qamakooli mirigiano uma Bua qaa kuma oono.
22
Kana qaawaa boi kaaa
qaagoto, ku-usu e murotiwaa so kuma ooma nanamemeaa so ambutiwaajo jero.
Kawaajo kanageso yoono ii iima aaru waligogi.
23
Qamakooli mirigia iikano kamba iikanondee eja mo omeyawo raro ome iikano
qata kokae qaro,
24
Oo Jiisas, Nazaret eja! Gii naama ama nonomambaa anjae? Mono
me kilee nonomambaajo kaja me? Nii kaniaga moma kotoje. Gii Anutuwaano eja
Tak-kootoya kolooja.
25
Kae qaro Jiisasno temboma kokae je muro, Gii mono qaaga bogoro eja koi
mesao togowa.
26
Kae je muro omeno eja ii utugo orogo mu qa bobolo qama kouma mesao
keno.
27
Keno kuuyano newogia tegoro waligo qisi ao kokae jegi, Yei, magaa siita!
Koi mono naa iwoiga? Koi momo dologa ku-usuawo. Iino omejiila kaaagadee je
koto oono jeta te konju.
28
Kae kolooro Jiisaswaa qabuayano uulaawo sei goma kosiano rama kegiti,
iikano kema kema Galili prowins kuuya sokono. Kia.
22 Mat 7.28-29
iikano kema kema Galili prowins kuuya sokono. Kia.
22 Mat 7.28-29
Mat 8.14-17; Luuk 4.38-41
29
Jiisasno Kaperneam ooono qamakooli miri mesao iikanondee Jeims Jon
yorowo Saimon ano Andruu yoroo mirino ugi.
30
Iikano ugi Saimombaa seuano
selegere ji kiro ero. Ero bujuya ii uulaawo Jiisas ijogi.
31
Ijogi iwaano kema boriano me
kobibiiro waaro. Waaro selegereya mesaoro nene oo uuagiro.
32
Uuagiro mare kolooro wee jaaya kemero kano Kaperneam toya yoono nama
ejembaya ejembaya ji omegiawo ii kuuya uuama Jiisaswaano kagi.
33
Kaperneam
taonoga tuulelembeno ka Saimombaa miri naguyano ajoroogi.
34
Ajoroogi nama
ejemba ji kania kania iiroti, ii mamaga me qeago oono. Kaaagadee omejiila
yoono Jiisaswaa kania mogitiwaajo Jiisasno buugia muugu mamaga ootaaro. Kia.
Hamoqeqe gawoa Galili kuuya sokono.
Luuk 4.42-44
35
Jiisasno gao ero goma wegera suluro waama goma goraayano kema yaasiri
tiri koto iikano qama kooliro.
36
Qama kooliro Saimon ano alauruta iwo laligogiti,
yoono uulaawo kaniano kegi.
37
Kema mokoloo kokae ijogi, Ejemba kuuyano
mono goojo moganju.
38
Kae ijogi kokae iijoro, Goma tosia liligo rama kenjuti, ii iiju. Niino Bua qaa
goma so je seimaatiwaajo kamaa laligoje. Kawaajo mono goma liligo kemboa.
39
Kae iijo Galili prowins kuuya liligo kema qamakooli mirigiano Bua qaa je
omeya omeya ii ootaa laligoro. Kia.
39 Mat 4.23; 9.35
omeya omeya ii ootaa laligoro. Kia.
39 Mat 4.23; 9.35
Jiisasno manimba eja mo me solaaniro.
Mat 8.1-4; Luuk 5.12-16
40
Jiisasno tao mono laligoro manimba eja mono ka simi kuma Jiisaswaa
wosoyano keme kokae qama kooli muro, Giino siigano me qeago
nomambaajo mojai ee, mono nii saano me solaani nomba.
41
Kae qama kooli muro iwaajo wosoya moma boria boraama selia oosiri ijoro,
Niino ii anuwaatiwaajo moje. Gii mono solaaniwa.
42
Kae ijoro manimbaya ii
iikanondee solaaniro.
43
Solaaniro gale meme qaa kotakota mu iikanondee Saano
kemba, ijoro.
44
Gejanono qaa ii kokae ijoro, Moba. Kokawaa buju qaaya ii mono mo
mende jena mobu. Qaagoto, mono jigo gawo galembaano kema selega qendeema muba
ano Mooseswaano jekooto otaa solaanijaiwaa mamatewooya ama siimolo oowa. Ii
oona iiro ejembano kaniaga moma kotowu.
45
Jiisasno kae ijoroto, iino kema kile kanai buju qaa ii mamaga je laligoro seiro.
Seiro Jiisasno taoa taoa kano asugano mombo kemambaajo amamaaro. Amamaa
tao gemagiano goma gbamea iikanondee laligoro. Iikano laligoro goma so iikanoa
ejembaya ejembaya iwaano kagi. Kia.
44 Lew 14.1-32
ejembaya ejembaya iwaano kagi. Kia.
44 Lew 14.1-32
Maak Maak
<<
11
>>
1:8: 2 Mal 3.1
1:8: 3 Ais 40.3
1:8: 6 2 Ki 1.8
1:11: 11 Jen 22.2; Ond 2.7; Ais 42.1; Mat 3.17; 12.18; Maak 9.7; Luuk 3.22
1:20: 15 Mat 3.2
1:28: 22 Mat 7.28-29
1:39: 39 Mat 4.23; 9.35
1:45: 44 Lew 14.1-32
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
22
>>
2
Mat 9.1-8; Luuk 5.17-26
1
Kae liligoro kamba tosia tegoro Jiisasno eleema mombo gomaano Kaperneam
karo. Karo Mirino laligoja, jegi mogi.
2
Ejemba mamagano ii moma ajoroo iwaa miri
nagu atapaano eligo sombeano saa qegi. Saa qegi Jiisasno nama Bua qaa iijoro.
3
Iijoro iikano eja mo sele bakaya koomuya, ii wama iwaano kagi. Eja 4:yano ii
demberuno ama ago kagi.
4
Kagi eligo nagitiwaajo ama Jiisaswaa kosiano kema
ambombaajo amamaagi. Amamaa miri qagano uma Jiisaswaa waanoga waare oso
luluugi. Luluugi oota kolooro iikano ji eja ii demberuyawo kasano somogo agi
kemero.
5
Kae kemero Anutu moma laari mugiti, Jiisasno iyooo tanigia ii iiro sokono ji
eja ii kokae ijoro, Merana, niino goo sigisogoga mesaoje.
6
Kae ijoro Kana qaawaa boi tosiano batugiano rama uugiano kokae romogogi,
7
Eja kokano mono nomaembaajo kae jeja. Mono Anutu mepaegoja. Anutu
motoogono sigisogonana mesaokejato, eja mono ii qaago.
8
Uugiano kae romogogi Jiisasno iikanondee uutano ii moma koto kokae
iijoro, Oo mono naambaajo qaa kaaa uugiano romogoju?
9
Niino Sigisogoga
mesaoje, ji eja kae ijojei, qaa iikano mono afaaagadee jejeta. Mono kae jero
tosiano qaa iikawaa hoa mende iibu. Kawaajo ii qaa afaaaa so. Niino qaa mo kokae
jemambaajo moje, Mono waama tambomaeega me kemba. Qaa ii mono lombotawo
jejeta kolooja. Kae jewe hoa koloowaa me qaagoti, iikano mono asugano asugiro iibu.
10
Mobu, namono sigisogo mesamesaowaa ku-usua ii mono Siwe gomambaa Eja
hoaano eji, oo iikawaa kaniaajo titua laligowubo. Kawaajo qaa lombotawo ii eja koi
ijowe hoa iibu, Kae je eja sele bakaya koomuyaa jaayano iima ijoro, Niino gijoje:
Gii mono waama tambomaeega me mirigano kemba. Qaa biawo ii hoawo koloowaati
ee, qaa afaaa ii mono kaaagadee nomaembaajo omaya koloonaga?
11
Kae je eja
sele bakaya koomuya kokae ijoro, Niino gijoje: Gii mono waama tambomaeega me
mirigano kemba.
12
Ijoro mono waama iikanondee tambomaeeya me ejemba kuuya yooo jaagiano
seleege keno. Kae keno kuuyano waligo Anutu mepesee kokae jegi, Yei, magaa
siita! Tani koi kaaa ii wala eeano kamba moge mende iini. Qaago! Keteda koi jaa
morotaga iijo. Kia.
Mat 9.9-13; Luuk 5.27-32
13
Jiisasno mombo Kaperneam mesao agono keme sakasi kooroano kema
laligoro. Laligoro ejemba tuulelembeno iwaano kagi Bua qaa kuma oono.
14
Kema
takis ofis uugumambaajo ano iikano eja qata Liwai Alfiuswaa meria raro iima ijoro, Gii
mono noo gemanano notaa kawa. Kae ijoro waama takis gawo mesao Jiisaswaa
gematano keno.
15
Kema Liwaiwaa mirino kema nene ne ragiti, kamba iikano takis meme eja
tiliqiligiawo ano sigisogo eja mamaga yoono ka Jiisas ano iwaa gowokouruta yoowo
rama nene motoo negi. Mamagano Jiisas otaa laligogi.
16
Jiisasno takis meme
tiliqiligiawo ano sigisogo ejemba tosaaa yoowo rama nene negiti, ii Farisii (Kana
qaawaa kaparakoko) ano yooono boi tosiano iima Jiisaswaa gowokouruta kokae
je oogi, Ae! Iino mono naambaajo takis meme tiliqiligiawo ano sigisogo ejemba
yoowo rama nene neja? Ii mende sokonja.
17
sii mende amakejuto, ji ejembano mono doktawaano kemakeju. Niino sigisogo
ejemba ooomambaajo ka laligojento, ejemba iyagiaajo mogi solaa koloojuti, ii
qaago. Kia.
Mat 9.14-17; Luuk 5.33-39
18
Kamba kano Jombaano gowokouruta ano Farisii (Kana qaawaa kaparakoko)
yoono nene sigi laligogi tosiano Jiisaswaano ka kokae qisigi, Jon Oomulu ejawaa
gowokouruta nonono Anutuwaajo nene sigi laligokejo. Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yooo gowokourugiano kaaiadee ama laligoju. Geegaa
gowokourugano mono naambaajo Anutuwaa nene sigi mende laligoju?
19
Kae qisigi kokae meleeno, Oano! Nono naa kambano nene sigi
laligokejo? Emba meme kambaano ejawaa gemakootaurutano gereya agi embawaa
sakitiurutano iwoi ii togokeju me qaago? Niino neenaa gowokouruna yooo eja bua
koloo yooo batugiano ainjolo ramakeje. Rabe yoono iikawaajo aisoo ainjolo
rama sigi laligowombaa amamaakeju.
20
Amamaakejuto, Anutuno laaligona nuano
komuwe yoono mono kamba iikano saano nene sigi laligokebuya.
21
(Oo laaligo walaga ano korisoro Bua gbilia ii mindiri orombombaajo
amamaawuya. Iikawaa qaa gemata ii kokae iijomaa.) Moumou walaga jurano mono
opo gbilia mende soogbaa moto iikano opo jakaa mende uu me uumbinaakeja.
Kae anagati ee, opo jakaa gbiliano mono wazii moumou walaga ii hororo mombo
riiro ootano somarii boliqoliwabo.
22
Kaaiadee mono wain apu gbilia ii boko me
taru walaga lama seliano memeta iikano mende koso maaro kemekeja. Kae anagati
ee, wain apu gbiliano mono somarii taru qosono juma maaro namono kamaa sooro
taruyano boliqoliwubo. Kawaajo wain apu gbilia ii taru gbiliano maani kemero
sokombaa. (Kaaiadee apu awaa ii kono gbamogano mende kosokejo. Kae
kosowonagati ee, iikano mono juma siisororo kamaaro neni ji niniwabo. Kae
koloowaatiwaajo apu awaa ii kono awaano kosokejo. Oo kaaagadee laaligo
walaga ano Oligaa Bua gbilia ii mindiri orombombaajo amamaawuya.) Kia.
Mat 12.1-8; Luuk 6.1-5
23
Kawaa gematano Sabat kendo mono Jiisasno wiit gawo koria somata koto
keno. Keno gowokourutano wosogia iiro wiit hoa motomotoo kanai borogiano
mesuma negi.
24
Kae negitiwaajo Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano Jiisas
kokae ijogi, Moba, yoono mono naambaajo Sabat kendombaa gawo meme sogoya
uuguju?
25
Kae ijogi kokae meleeno, Ki Deiwidno manjaqeqe ejauruta yoowo liligo
wosogia iiro nenewaajo amamaa iwoi agiti, ii kamba mono weegogi me qaago?
26
Iino mono Anutuwaa opo sel jigono uma bered kowoga Anutuwaa jaasewaano
alatano agi raro esuano tururo qetegogiti, ii me nero. Bered kowoga mesamesaoya ii
jigo gawo gale yoonondee ne laligogi. Tosiano ii newubotiwaajo sogo ero kile
nero. Ne ejauruta kaaiadee oono motoo negi. Kamba kano eja qata Abiatar iino
jigo gawo gale waaa gawo me laligoro.
27
Kae meleema kokae iijoro, Anutuno Sabat kendo ii ejemba qeagowutiwaajo ano
eja. Ii ejembano tondu je kotowutiwaajo ama qaago!
28
Kae ano Siwe gomambaa Eja
hoano mono Sabat kendombaa Poa kaaagadee kolooja.
23 Dut 23.25 25-26 1
hoano mono Sabat kendombaa Poa kaaagadee kolooja.
23 Dut 23.25 25-26 1
Sml 21.1-6 26 Lew 24.9 Sml 21.1-6 26 Lew 24.9
Maak Maak
<<
22
>>
2:28: 23 Dut 23.25
2:28: 25-26 1 Sml 21.1-6
2:28: 26 Lew 24.9
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
33
>>
3
Jiisasno eja boria soorogoya ii me qeagoro.
Mat 12.9-14; Luuk 6.6-11
1
Jiisasno mombo qamakooli mirino uro iikano eja boria soosoolia mo raro.
2
Ejembano Jiisas qaa jakeyano ama mubombaajo Eja ii Sabat kendono meagowaa me
qaago? kae je Jiisaswaa jaa gale me ragi.
3
Megi Jiisasno eja boria soosoolia ii
kokae ijoro, Mono waama jaananano namba.
4
Kae ijo kokae iijoro, Kana qaa
otaa Sabat kendono iwoi awaa me bologa ambonaga? Saano mombaa waa
somogowoa me mesaoni komuwaa? Moga me moga meni sokombaa? Kae jero
moma qaagia bogoro ragi.
5
Qaagia bogoro ragi eleema iiiro uugiano kotakota gojonotiwaajo wosobiri moma
uugereno iiiro. Kae iiima eja ii kokae ijoro, Gii mono boroga qetetereewa. Kae
ijoro boria qetetereero mombo awaa kolooro.
6
Awaa kolooro Farisii (Kana qaawaa
kaparakoko) yoono seleege kema iikanondee gawana Herodwaa paati alauruta
yoowo ajoajoroo ama Jiisas nomae qeni komunaga? je qaa gawo megi. Kia.
7
Kae megi Jiisasno gowokouruta uuano apu ago goraayano kegi. Kegi Noot
prowins qata Galili kanoa ejemba tuulelembe yoono kaniano otaa kegi. Judia
prowins kanoa kaaagadee iwaano kagi.
8
Siti waa qata Jerusalem, Saut prowins qata
Aidumia ano Jordan apu leegega wee koukoutano yoono ano wee kemekemetano
baagega tao qagara Taia ano Saidon liligo laligojuti, iyoono kaaagadee
tuulelembeyano horo kagi. Jiisasno agoleto somasomata me laligoroti, iikawaa
bujuya moma mindiri kougi.
9
Kae kouma utama mububotiwaajo Jiisasno gowokouruta
kokae iijoro, Ologo nombutiwaajo oo mono wago mo mokoloo noojo kosere
agi raba.
10
Kae iijoro ejemba seiseiya me qeago ooma laligoro. Kawaajo
qenjemanje ano sele bimobimoogiawo kuuya yoono seliano oosiriwombaajo liligo
mamaga ao memeta agi.
11
Omeya omeya yoono Jiisas iima jaasewaano namono
keme kokae qagi, Gii mono Anutuwaa Meria kolooja!
12
Kae qagi Jiisasno qetego ooma kaniano asugano asugiwabotiwaajo sogo
kotakota ama oono. Kia.
9-10 Maak 4.1; Luuk 5.1-3
kotakota ama oono. Kia.
9-10 Maak 4.1; Luuk 5.1-3
Jiisasno gowokouruta meweego oono.
Mat 10.1-4; Luuk 6.12-16
13
Kanage Jiisasno baaano uma iikano iyaaa siia otaa eja ooono iwaano
kagi.
14
Kagi eja 12 iwo laligowutiwaajo kuu ooma Bua qaaya je seiwutiwaajo wasi
oono.
15
Wasi ooma omejiila konjoma oombutiwaa ku-usua oono.
16
Kae ama eja 12 ii kokae kuu oono: Piito, Jiisasno qa ii Saimon muro.
17
Jeims
ano koga Jon, magara qata Zebedi. Jiisasno yoroo qagara mo Boanerges qaro. Ii
ananaa qaano Guparandambaa Merawoita.
18
Andruu, Filip, Bartolomyuu, Matyuu,
Tomas, Jeims Alfiuswaa meria, Tadius, Saimon Zelot-politik ejaga,
*Nesenel paati zelot
Tomas, Jeims Alfiuswaa meria, Tadius, Saimon Zelot-politik ejaga,
*Nesenel paati zelot
yoono Room gawman tompe ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi. yoono Room gawman tompe ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
19
ano Juudas Iskariot. Kariot eja iikano kanage Jiisas memelolo me muro. Kia.
Mat 12.22-32; Luuk 11.14-23; 12.10
20
Jiisasno iikaa ama ooma baaanoga kamaa yaaa mirino karo. Mirino karo
ejemba tuu somatano mombo kouma ajoroogi nembanene newombaajo amamaagi.
21
Amamaagi sakitiurutano ii moma Uuta soodaboroja! jegi. Je keme wambombaajo
kegi.
22
Kegi Kana qaawaa boiya Jerusalemga kagiti, iyoono jegi, Satambaa Iimolano
mono uutano kemero laligoja. Iino omejiila yooo wagia iwaa ku-usuano ome
konjoma ootaakeja.
23
Kae jegitiwaajo Jiisasno ooono kagi sareqaano kokae iijoro, Satano mono
nomae alia Satan mo konjonaga?
24
Kantri mombaa galeurugiano batugiano
agowowo ama deembuti ee, iyoono mono galekoko gawogia me nambombaajo
amamaawuya.
25
Kaaagadee miri mombaa kanageso yoono batugiano agowowo ama
deembuti ee, mono galekoko gawogia me nambombaajo amamaawuya.
26
Kaaagadee Satambaa kanageso yoono batugiano agowowo ama tuarenje ama
aowuyagati ee, galekokogiaa esuano kamaaro ometotogiano mono qaomambaa
anja.
27
Mono eja kotiga Iimolambaa kana boria wala mende somogowaati ee, iino mono
miriano uma esuhinaya qegama memambaajo amamaawaa. Wala ii somogoro rarogo
mono saano mirianoga ilawoilaya kuuya kopepereedaboro me kembaa. (Iikawaa so
niino kaaagadee Satan somogo gematano omeya ootaakeje.) Kia.
22 Mat
niino kaaagadee Satan somogo gematano omeya ootaakeje.) Kia.
22 Mat
9.34; 10.25 9.34; 10.25
Sigisogo mesamesaoya qaa
28
Niino qaa hoa mo kokae iijomaa, Ejemba somata melaa sigisogo
amakejuti, ii Anutuno mesaokeja. Lombotawo me afaaa mepaqepae ambuyagati ee,
Anutuno ii saano sogbama oombaa.
29
Sogbama oombaato, mono Ua Toroya
mepaegowaati, iikawaa sigisogoya Anutuno mono kamba mono mende mesaowaa.
Qaago totoo! Sigisogo iikano mono qagano uro kamba tetegoya qaa Anutuwaa
jaano qaayawo laligowaa. Kae iijoro.
30
Omeno uutano kemerota laligoja, kae
jegitiwaajo ama kae kuma oono. Kia.
29 Luuk 12.10
jegitiwaajo ama kae kuma oono. Kia.
29 Luuk 12.10
Jiisaswaa nemukoauruta.
Mat 12.46-50; Luuk 8.19-21
31
Kae ami mogi nemukoauruta yoono ka seleege nama yooono
kamaawaatiwaa qaa agi iwaano keno.
32
Keno ejemba tuu yoono liligo mu rama
kokae ijogi, Moba! Goo nemukoaurugano mono seleege nama goojo qisiju.
33
Ijogi meleema kokae iijoro, Noo nemuna ii morono ano noo kouruna ii dae
yoono?
34
Jiisasno kae iijo ejemba liligo mu ragiti, ii uu iiima kokae jero,
Iibu! Noo nemuna ano kouruna ii mono koi.
35
Anutuwaa uusiia te komakejuti, iyoono
mono noo nemuna ano naakoauruna kolooju. Kia.
Maak Maak
<<
33
>>
3:12: 9-10 Maak 4.1; Luuk 5.1-3
*3:18: Nesenel paati zelot yoono Room gawman tompe ama iyagiaa nana mewombaajo tompe me laligogi.
3:27: 22 Mat 9.34; 10.25
3:30: 29 Luuk 12.10
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
44
>>
4
Mat 13.1-9; Luuk 8.4-8
1
Jiisasno mombo apu ago goraayano keme kanai kuma oono. Kuma oono
ejemba tuulelembeno iwaano kema ajoroogi wagono uma apu ago qagano kema
raro. Raro ejemba kuuya yoono ago goraayano sakasino ajoroogi.
2
Kae ajoroogi
sareqaa mamaga je kuma oono. Kuma ooma kokae jero:
3
Mobu! Eja mono nene kota qosoma kororoomambaajo gawono keno.
4
Kema
qosoma kororooro kota tosiano kana goraayano keme kogi. Keme kogi (warawe)
kooa kooa kouma ii nedaborogi.
5
Kota tosiano jamo kowonjino keme kogi. Keme
koma iikano namo mamaga mende mokoloogi. Namo dusiita mende erotiwaajo kuragagia
uulaawo kougi.
6
Kougito, weeno kouma ooo je koto oono tiigia qaagotiwaajo
sooli gororogogi.
7
Kota tosiano kumuntiri waayawo iikano keme kogi. Keme kogi
komuntirino kouma qe turu bibiloko me oogi. Kae kolooro hoa mende kuugi.
8
Kota tosiano namo awaano keme kogi. Keme koma kuragagia juma waama geregiaa
hogia awaa asugigi. Tosiano kogia 30, tosiano kogia 60, tosiano 100 iikawaa so
koloo seigi.
9
Kae je jedabororo, Mono uugejiawo laligoji ee, iino mono sareqaa
koi geja ama moma kotowa. Kia.
1 Luuk 5.1-3
koi geja ama moma kotowa. Kia.
1 Luuk 5.1-3
Mat 13.10-17; Luuk 8.9-10
10
Tuu somata yoono deema kegi Jiisasno yaodee raro. Yaodee raro
gowokouruta 12 ano tosaaa liligo mugiti, ii motoo sareqaa koi kawaa kanagiaajo qisi
mugi.
11
Qisi mugi kokae meleema iijoro, Anutuwaa bentotono keuma laligowoatiwaa
qaa aasagoya ii oo asugano iijowe moma kotojuto, seleege laligojuti, iyooojo ii
kuuya sareqaanondee asugikeja.
12
Kae asugiro
Iyagiaa jaagiano iwoi iimago kania kile mende moma kotowuya.
Iyagiaa gejagiano qaa tororo momago kania kile mende moma asariwuya.
Ii moma asariwuyagati ee, mono saano uugia meleegi Anutuno sigisogogia
mesaonaga.
12 Ais 6.9-10
mesaonaga.
12 Ais 6.9-10
Mat 13.18-23; Luuk 8.11-15
13
Jiisasno toroqe kokae iijoro, Sareqaa iikawaa kania ii mende moma asarijuti
ee, sareqaa tosaaa kuuya jemaati, ii mono nomae moma asariwuyaga?
14
Sareqaa
iikawaa kania ii kokae: Qosomakororoo ejano Bua qaa qosoma kororookeja.
15
Nene
kota kana goraayano keme kogiti, ii kokae: Bua qaa qosoma kororoogi ejemba
uugiano kemekejato, ii mogi Satano iikanondee ka qaa uugiano qosogi kemeroti, ii
qetego uuamakeja.
16
Nene kota qosono jamo kowonjino keme kogiti, ii kaaagadee
ejemba saregia mo. Yoono Bua qaa moma iikanondee uuqeeago qagano moma
ago komakeju.
17
Kae amakejuto, uugiano tiita mende e oombaato, kamba
torodaamoadee nama kotii laligowuya. Bua qaawaajo ama kakasilili me sisiwerowero
kolooro kamba iikanondee mono tama uuwaa.
18
Nene kota qosono kumuntiri
waayawono keme kogiti, ii kokae: Yoono Bua qaa mogi uugiano kemekeja.
19
Kemekejato, namono laaligowaa majakakaya ano mone hina hoorowaa uugereya
koloo bimoo oomakeja. Qabuagiawo koloowombaa koposogogi sii kombombaa
bologa tosiano kaaagadee uugiano dugu Bua qaa bibiloko me mukeju. Kae
kolooro hogia qaa auta (gipeya) koloowuya.
20
Nene kota namo awaano qosono keme
kogiti, ii ejemba koi kaaa: Yoono Bua qaa geja ama moma moma ago koma
ponda nama hogia mokolookeju. Tosiano qaa je motoogonoga kota 30
mokolookeju. Tosiano hogia 60, tosiano qaa kota motomotoo iikawaa hogia 100
me sei mokolookeju. Kia.
Lambe ii asasaga nonombaajo raja.
Luuk 8.16-18
21
Jiisasno qaa mo kokae jero, Mono lambe me kiwa me ootiri monjo me
du baatano ambaa me qaago? Ii dakano ambaa? Ii mono iikawaa du rarayano
asugano ambaa.
22
Kaaiadee iwoi mo mesagogi eji, ii mono asugano
asugiwaatiwaajo eja. Iwoi mo koma turugi eji, ii mono luluugi qetumbaatiwaajo ama
eja.
23
Mono uugejiawo laligoji ee, iino mono sareqaa koi geja ama moma kotowa.
Kia.
21 Mat 5.15; Luuk 11.33 22 Mat 10.26; Luuk 12.2
Kia.
21 Mat 5.15; Luuk 11.33 22 Mat 10.26; Luuk 12.2
Nomae diwelopmen kolooja?
24
Jiisasno qaa kokae iijoro, Qaa mojuti, ii mono moma ago koma uu
wombogiano ama koma gbili laligowu. (Kae laligogi uugia digoro roromogogiano
somariiro moma komuwuya.) Oo tosaaa yooo qaagia gosi je tegowuti, Anutuno
mono jekootogia motoogo iikawaa so ooagiaa qaagia gosi je tegowaa. So ii mono
uugu iroa meleema oombaa.
25
Iikawaa kania ii kokae: Mono momakootoyawo
laligoji, Anutuno mono ii toroqe muro laligowaato, mono momakootoya qaa laligoji,
Anutuno mono momoya melaa eji, ii kaaagadee qetego wambaa. Kia.
24 Mat 7.2;
Anutuno mono momoya melaa eji, ii kaaagadee qetego wambaa. Kia.
24 Mat 7.2;
Luuk 6.38 25 Mat 13.12; 25.29; Luuk 19.26 Luuk 6.38 25 Mat 13.12; 25.29; Luuk 19.26
Bua qaa kota ii kuragawo.
26
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Anutuwaano bentoto ii koi kaaa: Eja
mono gawono kema nene kota qosoma kororoowaa.
27
Qosoma kororoo kema asaga
gomantiia e waawaa ano nene kotaa kuraga juma koumakeju. Nomae juma koumakejuti,
ii ao mende moma kotoja.
28
Namo aodee nemu kono hoa kolookeja: Wala geria,
kanage hoa ano iikawaa gematano hoa iikawaa kota ii kuuya koloo
somariidaborowuya.
29
Hoa somariidaboro momogoro hoa memewaa kambaa kolooro
weleqeqeuruta wasi oono soogia kaapegoya jetawo me hoa mewombaajo
gawoano kembuya. Kia.
29 Joel 3.13
gawoano kembuya. Kia.
29 Joel 3.13
Nejo kotaa sareqaa
Mat 13.31-32, 34; Luuk 13.18-19
30
Jiisasno sareqaa mo kokae jero, Anutuwaa bentotoa ii naamombo so
ambonaga me naa sareqaano je asariwonaga?
31
Ii nejo kotaa so kokae kolooja: Kota ii
kazupuleenda. Ii namowaa nene kota kuuya iyooo kamaaqeqegia kolooja. Kae kolooro
gawono komomakeju.
32
Komomakejuto, juma waama logoya kuuya uuugu somarii
boria somasomata bororo kema kakeja. Kae boro keno kanakeewambaa kooa kooa
yoono haigia iikawaa umugano amakeju. Kia.
Jiisasno sareqaa mamaga jero.
33
Jiisasno sareqaa kaaa kaaa ii mamaga je laligo Bua qaa iijoro. Moma
kotogitiwaa so ii iijoro moma laligogi.
34
Kamba so qaaya kuuya ii sareqaano je
laligoro. Qaaya mo ee mende jeroto, gowokouruta yoowo iyagiodee laligogi kamba
kano qaa kuuya kawaa kanagia ii je asari ooma laligoro. Kia.
Mat 8.23-27; Luuk 8.22-25
35
Wee kano mare kolooro Jiisasno gowokouruta kokae iijoro, Mono mesao
ago koto leege keuboa.
36
Kae iijoro ejemba tuu oomesao Jiisas wagi
wagono uma raro kegi. Wago tosaaa ii kaaagadee yoowo gemano gemano
kegi.
37
Kegi raidimbo somatano obabakota waaro sirino wago uutano kemero
wago saa qemambaajo ano.
38
Kae kolooro Jiisasno wago tetegoyano rama
qembono laari gao ero. Gao ero gowokourutano kema mindii ijogi, Hei boi! Nono
agono tiwilaawombaajo anjo. Iikawaa majakakaya mo moja me qaago?
39
Kae ijogi uuta tooro moma waama musu ano siri kokae je koto orono, Mono
bogo ee ewao! Kae jero haamono dogoro sirino goro qe ero.
40
Kae ama
kokae je oono, Oo naambaajoa toroko momo eja kolooju? Nomaembaajo ama
Anutu mende moma laariju? Sombugia mono ee moju.
41
Je oono awawali qarasombugia moma ami mogi, Yei, magaa siita! Eja koi
naa ejaga laligoja? Iino musu ano kowe je koto orono jeta te konjao? Kia.
Maak Maak
<<
44
>>
4:9: 1 Luuk 5.1-3
4:12: 12 Ais 6.9-10
4:23: 21 Mat 5.15; Luuk 11.33
4:23: 22 Mat 10.26; Luuk 12.2
4:25: 24 Mat 7.2; Luuk 6.38
4:25: 25 Mat 13.12; 25.29; Luuk 19.26
4:29: 29 Joel 3.13
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
55
>>
5
Mat 8.28-34; Luuk 8.26-39
1
Kae asugiro ago koto leege Gerasin yooo gomano keugi.
2
Keuma
goraayano ugi Jiisasno wago mesaoro iikanondee eja omeyawo mo qasirinoga ka
nama Jiisas mokolooro.
3
Eja ii qasirino laligo qamo jamo kobaa oso uroroogi egiti,
iikano e laligoro. Eja kuuyano kanaboria gbado (tape):no somogowoatiwaajo
amamaa laligogi.
4
India india kania gbadono somogo bine qe laligogito, boro
bota qekegiti, ii qesuma kana kasia ritoqito laligoro kuuyano ii gale koma
mubombaajo amamaagi.
5
Amamaa asaga gomantiia suula qasiriwaa jamo kobaano
me baaano lansa e laligoro. Kae laligo qama silama selia jamono qe kotomoto
laligoro.
6
Jiisasno korikori karo iima bobogari ka balono kosiano keme simi kuno.
7-
8
Simi kuno Jiisasno omeya ii kokae je mumambaajo ano, Ome bologa, gii mono eja
koi mesao kemba! Kae jemambaajo ano qa jinjerere somata qama jero, Ae! Jiisas, gii
Anutu uutaa Meria kolooja. Gii nomae ama nomambaajo kaja? Niino Anutuwaa
jaasewaano welema gonje: Gii qaa somogo jojopa qaano je kotii siimbobolo
geriawo mende ama nomba.
9
Kae jero kokae qisiro, Gii qaga moro? Qisiro jegi, Nono mamaga
laligojoiwaajo qanana Liijon jejo. Ii ananaa qaano Kere tuu somata.
10
Kae je
kapara koma kokae welema mugi, Gii nonotaawagati ee, mono balo kokanoa mende
wasi nonomba.
11
Kosogiano maroa kano bao tuu somata mo gbojoja uutano kuluuma nagi.
12
Kawaajo ome yoono kokae je Jiisas welema mugi, Giino wasi nonona nono
saano bao yooo uugiano kemeboa.
13
Welema mugi Mono kema kemebu! je
koto oono eja uutanoga kouma kema bao uugiano kemegi. Kemegi iikanondee bao
tuu 2,000 kawaa so ii mono lugu newonewono kema jororogo apu agono keme
nemoto komugi.
14
Komugi bao gale yoono kok koma tao ano goma boleboole iikano kema
buju qaa jegi. Jegi moma ejemba jaasoogo yoono iwoi kolooroti, ii iibombaajo kagi.
15
Ka Jiisaswaano kouma iigi eja ome tuuawono laligoroti, iino mono opo selekopaaya
tororo somogo rama uuta tooro roromogoya kuuya asugiro iima awawali nagi.
16
Nagi bao ii nomae keme komugiti ano eja omeyawo iwaano iwoi kolooroti, ii iigiti,
iyoono sundu woi ii iijogi.
17
Iijogi nama Jiisasno mindimindiri goma balogia mesao kembaatiwaajo
welema mugi.
18
Welema mugi mesao wagono umambaajo nano eja omeyawo laligoroti, iino
ka Jiisaswo motoo kema laligomambaajo qisiro.
19
Qisiroto, Jiisasno qotogo mu kokae ijoro, Gii mono gomagano kema
tinitosauruga iiima Pono agoleto somata me kiakomu gonji, iikawaa sunduya ii
iijona mobu.
20
Kae ijoro mesao kema Jiisasno agoleto somasomata me muroti, iikawaa qaaya
kanai Ten-tao distrik uutano je seiro kuuyano moma waligogi. Kia.
Mat 9.18-26; Luuk 8.40-56
21
Jiisasno wagono uma eleema ago koto leege karo ejemba tuu mamagano
iwaano ka ajoroogi ago goraayano nagi.
22
Nagi qamakooli miriwaa qaa gale mo
qata Jairus iino ka Jiisas iima batano keme simi kuma muro.
23
Simi kuma mu
kapara koma qama kooli kokae ijoro, Borana melaano komumambaajo anja. Mono
ka boroga qagano ana qeago toroqe laligowa.
24
Kae ijo Jiisas wano motoo keni ejemba tuulelembe yoono gemagarano kema
oloqologo liligo oroma kegi. Kia.
25
Kegi iikano batugiano emba mo laligoro. Iino koisa gbani 12:waa so iima ji
kiro laligoro.
26
Kae laligo siimbobolo mamaga moro selegale mamagano iwaa gawoa
megi ilailaa mo mende mokoloo laligoro. Iino selegale ejemba yooo tawagiaajo
mone hinaya kuuya gili laligoroto, jia iikano mono mombo momboga me boli muro
laligoro.
27-28
Kae laligo Jiisaswaa bujuya moma kokae jero, Niino ii oosirimambaajo
moma bimoo malekuyagadee boroa mo oosiriwenagati ee, mono saano
qeagomaa. Kae je ejemba tuu batugiano Jiisaswaa gematano kema malekuyano
oosiriro.
29
Oosiriro saya iikanondee juguro qenjemanjea ii qaono seliano qeagoro moro.
30
Qeagoro Jiisasno iikanondee esua mo koto kenoti, ii moma ejemba tuu
batugiano eleema qisiro, Morono malekuna oosirija?
31
Kae qisiro gowokourutano kokae ijogi, Ejemba tuuno ologo liligo goma
goosiriju. Ii iima nomae Morono noosirija? qisija?
32
Kae ijogito, Jiisasno mombo Morono ii anja? je qisi mokoloomambaajo
eleema uu iiiro.
33
Iiiro emba seliano agoleto kolooroti, iino ii moma iikawaajo
toroko moma jenea ororo ka Jiisaswaa batano keme simi kuma kania kuuya ijoro.
34
Jiisasno ii moma kokae ijoro, Borana, momalaarigano mono me qeago gonja.
Qenjemanjegano mono qaono saano uubonjono kemba. Kia.
35
Qaa kae ijo nano qamakooli miriwaa qaa galeaa mirinoga mono qele ka
Jairus ijoro, Boraga komuja! Kawaajo mono boiwaa qagano lombo toroqe mende
amba.
36
Ijoro Jiisasno qaa iikawaa telambela ama qamakooli miriwaa qaa gale kokae
ijoro, Toroko mende moba. Mono nii moma laari nomba.
37
Kae ijo ejemba tosaaa
oomesao Piito, Jeims ano Jeimswaa koga Jon iigadee uuano ii otaa kegi.
38
Kema
qamakooli miriwaa qaa galeaa mirino keugi ejemba tuu guju megi iiiro. Mamagano
jige qama kotakota saama amburere megi.
39
Iiima mirino uma kokae iijoro, Oo
mono naambaajo guju me saaju? Bora iikano mende komujato, gaoga eja.
40
Kae iijoro jonosisi kaaa kolooro jomoma mugito, iino ii kuuya ootaa
borawaa nemumaa ano tosaaa iwo laligogiti, iigadee uuano bora eroti, iikano ugi.
41
Uma Jiisasno bora ii boriano me ijoro, Talita kuum. Ii ananaa qaano Bora melaa,
nii gijoje: Mono waaba!
42
Kae ijoro bora gbania 12 iino mono iikanondee waama nama kema karo. Kae
kolooro iima kosogia kito waligogi.
43
Waligogi iikawaa bujuya mo jegi
mobubotiwaajo je sogo kotakota ano. Ii ama bora melaa ii nembanene mugi newaatijo
iijoro. Kia.
Maak Maak
<<
55
>>
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
66
>>
6
Mat 13.53-58; Luuk 4.16-30
1
Ii kolooro Jiisasno Jairuswaa goma balo mesaoro gowokourutano otaa iwo
kema Jiisaswaa somasomarii taoano keugi.
2
Sabat kendono karo qamakooli mirino
uma Bua qaa kanai kuma oono. Kuma oono moma ejemba mamagano aaru
waligo kokae jegi, Yei, gejajuju! Iwoi kuuya koi mono daekaya moma jeja?
Momakootoya ii mono morono kuma muro jeja? Ano agoleto ku-usuawo kaaa ii mono
morono inaa muro boriano mero asugija?
3
Eja koi mono goma kokawaa motoqeqe
ejiaga. Mariawaa meria ano Jeims, Joosef, Juuda ano Saimon yooo dagiaga. Naaurutano
batunanano koi laligoju. Nazaret yoono kae jegi uugiano boliro iikano amamaagi.
4
Amamaagi Jiisasno kokae iijoro, Gejatootoo ejawaa sakiti ano tinitosaurutano
mono iyaaa taono jejewili ama mukejuto, goma tosaaa iikano kae qaago.
5
Kae agitiwaajo Jiisasno ji ejemba motomotoogo boria qagiano ama me
qeago oonoto, agoleto ku-usuawo tosaaa memambaajo amamaaro.
6
Kae kolooro
momalaarigiano mende asugiro yagisegiaajo ama aaruro. Aaru oomesao
Nazaretwaa kosiano gomaa gomaa liligo Bua qaa kuma ooma laligoro. Kia.
4 Jon
Nazaretwaa kosiano gomaa gomaa liligo Bua qaa kuma ooma laligoro. Kia.
4 Jon
4.44 4.44
Mat 10.5-15; Luuk 9.1-6
7
Jiisasno gowokouruta 12 ii ooono kagi kanai woi woi kuuya wasi oono. Wasi
ooma omejiila konjoma oombutiwaa ku-usua oono.
8
Ii ooma kokae je koto
oono, Kana kembutiwaajo taa gbarugia me kembu. Iwoi tosia mo mende mewu. Kana
samogia qaago, gesogia qaago me soojaakota ii irimu kasagiano mende somogowu.
9
Kana esu saano kanagiano somogowu. Maleku samoa qaagoto, maleku motoogo
mewu.
10
Kae je kokae iijoro, Kema miri dae dae keubuti, mono iikanondee
laligo gawo me tao ii mesao kana kembu.
11
Kema laligo miri mono keugi mende
koma horo ooma qaagia mende mogi telambelagia mono kokae je qendeema
oombu, Nono ooo balono kani sububu kana tambonanano mokotaaji, ii mono rii
qesaani ooagiaano eleema kemebaa. Kae jegi kaniagia solaa moma kotogi saano
goma me tao ii mesao toroqe kembu.
12
Kae iijoro mesao kema ejemba uugia meleembutiwaa Bua qaaya ii je sei
laligogi.
13
Laligo omejiila mamaga ootaa ji ejemba mamaga keleno oomori me
qeago oogi. Kia.
8-11 Luuk 10.4-11 11 Apo 13.51 13 Jei 5.14
qeago oogi. Kia.
8-11 Luuk 10.4-11 11 Apo 13.51 13 Jei 5.14
Ki Herodno toroko moro.
Mat 14.1-12; Luuk 9.7-9
14
Jiisaswaa qabuayano sei ki Herodwaa gejiano kemero moro. Ejembano
kokae jegi, Jon Oomulu ejano mono koomunoga waama gawoa mero agoleto ku-
usuawo asugikeja.
15
Kae jegito, tosiano kokae jegi, Ii mono Elaija. Tosiano toroqe jegi, Ii
gejatootoo eja walaga yooonoga mo.
16
Kae jegito, ki Herodno ii moma kokae jero, Jon Oomulu eja niino jewe aroya
kotogiti, iino mono koomunoga waama laligoja. Majakaka moma kae jero.
14-15 Mat
kotogiti, iino mono koomunoga waama laligoja. Majakaka moma kae jero.
14-15 Mat
17
Ii kokaembaajoa jero: Herodno koga Filipwaa embia Herodias olo mero Jon
Oomulu ejano ki po je muro kawaajo opotoro wasi oono kema Jon me
somogo kapuare mirino oogi.
18
Jono Herodwaa qaa kokae jero: Gii qamboga olo
me laligo Kana qaa uuguja.
19
Kae jero Herodiasno Jon kazi ama mu qegi komuwaatiwaajo moroto, iikawaa
kania mo mende mokolooro.
20
Mende mokolooro Jono eja solaa ano soraaya toroya
kolooroti, Herodno ii moma sopa somogo kokojinji koma reeree sulu mu
Jombaajo toroko moma laligoro. Kae laligo Herodno Jombaa jetanoga qaa moroti, ii
uuta kuugi qaa mamagaajo uuwoiwoi moro. Ii kile Jombaa qaaya momambaa sii moro.
21
Kae kolooro Herodiasno Jon qemambaa kania mende mokoloo laligoro iikawaa
kambaa awaa ii kokae ka kuuro: Ki pombaa kolokoloo kambaano karo jejelomba
ama jawi ano kawali galeuruta ano Galili prowinswaa jotamemeya waa ii koma horo
oono kouma ragi.
22
Kouma ragi Herodiaswaa boratano miri iikawaa uutano kouma
danis ano Herod ano iwo nene du liligo ragiti, iyoono iikawaa iimasiia mamaga mogi.
Kae mogi kino emba sara ii kokae ijoro, Borana, gii naa iwoiwaajo siia mobagati,
ii saano qisi nona togo gomaa.
23
Kae ijo qaa ii jojopa qaano je kotii kokae
ijoro, Naa iwoiwaajo qisi nombagati, ii mono saano gomaa. Iwoi ii me ii me prowins
gale koma oomakejei, ii kaaiadee saano mendeema bakaya mo gombe galegia
koloowa.
24
Kae ijoro seleege kema nemua kokae qisi muro, Nemuna, nii Kino naa
iwoiga nombaatiwaajo qisi mubenaga?
Kae qisi muro nemuano kokae meleeno, Mono kema jena Jon Oomulu ejawaa
aroya kotogi waa me ka nomba.
25
Kae meleeno iikanondee miri uutano bobogari kimbaano uma kokae qisi
ijoro, Ama, niino sii kokae moje: Giino mono je kotona Jon Oomulu ejawaa aroya
koto waa kondeno ama me ka ii keteda koi nomba.
26
Kae ijoro kimbaa uutano kobooro wosoya moroto, jojopa qaaya somogoro
somataurutano ii mogiti, iyooo jaagiano kamaa qewabotiwaajo qiqisiya gema
qemambaajo moma bimoo mesaoro.
27
Mesao iikanondee opotoroya mo wasi ijoro,
Gii mono kema Jombaa aroya koto waa me kawa.
28
Kae ijo wasiro kapuare miri
gbadeyano kema aroya koto waa kondeno ama me ka emba sara ii muro nemua
muro.
29
Jombaa gowokourutano iikawaa bujuya moma kema qamoya me qasiriwaa jamo
kobaano ama ro kogi. Kae koloorotiwaajo ama ki Herodno kanage Jiisaswaajo
jero, Jono mono koomunoga gbili waama laligoja. Kia.
17-18 Luuk 3.19-20
jero, Jono mono koomunoga gbili waama laligoja. Kia.
17-18 Luuk 3.19-20
Mat 14.13-21; Luuk 9.10-17; Jon 6.1-14
30
Wasiwasi eja aposol yoono Jiisaswaano ka ajoroo iwoi me ejemba kuma
oogiti, iikawaa sunduya kuuya ijogi.
31
Ijogi ejemba dono dono ka kema agi selegia
tiiroto, nene newuyatiwaa kambaa mende kolooro. Kawaajo Jiisasno gowokouruta
kokae iijoro, Oo mono niwo kagi goma gbameano anana siri kema laligo haamo
melaada mewoa.
32
Kae iijoro ejemba oomesao wagono uma goma gbamea
moge iyagia siri laligowombaajo kegi.
33
Kegi ejembano ii iima mamagano iikawaa bujuya moma tao ano goma so iikanoa
balo kana bobogari waladee kema iikano keugi.
34
Keugi Jiisasno wagonoga
kamaa ejemba tuu somata iiiro lama galegia qaa tani iliwali qe laligogi yooojo
wosoya moro. Wosoya moma kanai Bua qaa kania kania kuma oono. Kia.
34 Ja
wosoya moro. Wosoya moma kanai Bua qaa kania kania kuma oono. Kia.
34 Ja
27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist 18.16; 34.5; Mat 9.36 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist 18.16; 34.5; Mat 9.36
35
Kae ama laligoro wee jaaya tego kememambaajo ano gowokourutano
Jiisaswaano ka kokae ijogi, Boi. Nono goma gbamea kokano laligoni goma
tiimambaa anja.
36
Kawaajo gii saano ejemba koi wasi oona goma ano miri boleboole
kosere rama kenjuti, iikano kema nembanenegia sewaa me newu.
37
Kae ijogito, kokae meleema iijoro, Oono mono ooagio ii nene uuagiwu.
Kae iijoro qisi mugi, Nonono mono nomae ambonaga? Gawo meme kamba
200:waa sewaa (Kina 2,000) eja. Mone ii me kema nene bered sewaa me
uuagiwombaajo jeja me?
38
Kae qisi mugi jero, Ooagiaano nene bered dawi raja? Ii kema iibu. Kae jero
gesogia qegama jegi, Bered 5 ano sora woi iikaanda me laligojo.
39
Kae jegi Jiisasno ejemba tuu kokae je koto oono, Ejemba kuuya, oo mono
deema nene newombaajo tuu boleboole ajoroo lolo togoano keme rabu.
40
Kae
je koto oono kosere tuua tuua deema ragi. Tuu tosia 100 ano tosia 50 kaa kaa
kululuu rama kegi.
41
Rama kegi bered 5 ano sora woi ii me Siweno uuro uro
kotuego bered moto gowokouruta oono ejemba tuu so mendeema batugiano agi.
Sora woi ii kaaiadee tuu kuuya yooojo mendeeno.
42
Mendeeno ejemba korebore
nego ne timbiriigi.
43
Ne timbiriigi nene kitia kitia mesaogiti, ii gowoko yoono me
kululuugi konde 12 kano keme saa qero. Kaaagadee sora kitia ii me kululuugi. Kia.
44
Eja bered negiti, iyooo jagogia ii 5,000. Kia.
34 Ja 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist
44
Eja bered negiti, iyooo jagogia ii 5,000. Kia.
34 Ja 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist
18.16; Eze 34.5; Mat 9.36 18.16; Eze 34.5; Mat 9.36
Mat 14.22-33; Jon 6.15-21
45
Negi tegoro Jiisasno iikanondee gowokouruta je koto ooma kokae jero,
Oo mono wagono uma waladee apu ago koto leege Betsaida gomano kembu.
Niino saano kamba biiwiano ejemba tuu koi wasi oomago kamaa.
46
Kae je
yeizozogia je oooma baaano uma qama kooliro.
47
Qama kooli laligoro mare kolooro
iyaodee baaano laligoro wagogiano ago biiwiano keno.
48
Keno loqano qe qe
bimbimgo nagogi keno haamono kegiti, iikaa baagea qe karo bimooro majakaka
somata mogi. Goma aaano (3-6 kilok) iikaaano Jiisasno kae iiima apu ago
qagano rii rii gowokouruta ooono ka uuugumambaa ano.
49
Apu ago qagano
rii rii karo ii iima Kowe Sogorino kaja! je kanai qama silagi.
50
Qama silama
kuuyano ii iima toroko mogito, Jiisasno iikanondee qaa bonjonda je kokae iijoro,
Alauruna, mono qaqabuabuagiawo satii laligowu. Neeno kaje. Toroko mende
mobu.
51
Kae je yooono wagono uro haamono goro qero. Goro qero jenegia
ororo honoa mende aarugi.
52
Wala bered me sei uuagiroti, iikawaa kania mende moma
asarigito, uugiano gojono kaaiadee aaru ragi. Kia.
Mat 14.34-36
53
Apu ago koto leege Genesaret gomano keuma wago mesao sakasino
kemegi.
54
Wago mesao sakasino kemegi ejembano Jiisas iikanondee moma koto
mugi.
55
Moma koto mu qaa agi me bobogari mindimindiri sopa gomagiano goma
so liligogi. Liligogi moma kanai ji ejemba demberuno ago ooma Jiisasno goma
dae laligorotiwaa so uuama kagi.
56
Goma so, tao, miri me kuu mombaa uutano
kenotiwaa so ji ejemba uuama sombegiano ama oogi. Ama ooma Jiisaswaa seliano
me malekuyaa susuyano oosiriwombaajo welema mu laligogi. Oosirigiti, kuuya yoono
mono qeagodaborogi. Kia.
Maak Maak
<<
66
>>
6:6: 4 Jon 4.44
6:13: 8-11 Luuk 10.4-11
6:13: 11 Apo 13.51
6:13: 13 Jei 5.14
6:16: 14-15 Mat 16.14; Maak 8.28; Luuk 9.19
6:29: 17-18 Luuk 3.19-20
6:34: 34 Ja 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist 18.16; 34.5; Mat 9.36
6:44: 34 Ja 27.17; 1 Ki 22.17; 2 Hist 18.16; Eze 34.5; Mat 9.36
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
77
>>
7
Mat 15.1-9
1
Kana qaawaa kaparakoko ano iikawaa boi tosaaa Jerusalemsitinoga kagiti,
iyoono Jiisaswaano ka ajoroogi.
2
Kamba iikano Jiisaswaa gowokouruta tosaaano
borogia mende sogbama dohamo mende qe nembanene negi iiima uugia boliro.
3
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) ano Juuda ejemba tosaaa kuuya yoono
ambosako yooo siligia otaa laligogi. Kawaajo borogia wala sogbama sororogogo
nembanene ne laligogi.
4
Kaaagadee gawonoga me maaketnoga kawuti, iikano wala
apu koso ari konjoratigo nene oosiri laligogi. Kaaagadee qambi, monjo ano
komanene kuuya ii sogbama hamo qe laligogi. Sili kaaa kaaa ii mamaga otaa laligogi.
5
Kawaajo Kana qaawaa kaparakoko ano iikawaa boi yoono Jiisas kokae qisi
mugi, Goo gowokourugano mono naambaajoa ambosakourunana yooono sili
mende otaa borogia dohamo mende qe kile nembanene me nekeju.
6
Kae qisi mugi kokae iijoro, Oo uumeleembaa ejemba seleseleya, gejatootoo eja
Aisaiano mono ooo kaniagia tororo luluuma Buju Tere mo kokae oorota eja,
Ejemba tuu koi kano mono je buugiano awaagadee goda qe nomakejuto,
uugiano telambela ama noma moge korigano agi eja.
7
Kae ero noo waena ee toontoo me mepesee nomakeju.
Kana qaa kuma oombonje kitiano ejemba yooo jekootogia ii gisomaso ama
melokanjikeju.
8
Aisaiano kae ooro. Oo mono iikawaa so Anutuwaano jojopa qaa gema qe
ambosakourugia yooo siligia otaakeju. Ii mende sokonja.
9
Kae je kokae iijoro, Ooagiaa siligia walaga otaawombaajo mono awaagadee
Anutuwaano jojopa qaa qewagokeju.
10
Iikawaa qaaya mo ii kokae: Moosesno
kokae je kotoro, Nemu maga mono goda qe oromakeba, ano Mono maa me
nemua qasuaa mubaati, ii mono qegi komuwa.
11
Kae je kotoroto, oo qaa ii uugu
kokae jekeju, Mono nemu maa ii kokae irijowaa: Oo wosona moje. Noo
nagonago iwoina bua qe aowaoragati, ii Anutuwaa taha mamatewowaajo gosi
andaborowe buayaa nandua koloowaa.
12
Mono kae irijoro sokombaa jeju. Kae je
somogo mugi nemu maa yoroojo ilailaa mo mende toroqe oromakebaa. Ii mende
sokonja.
13
Yei! Kae ama ooagiaa nanamemegiaa siligia je koto iikano Anutuwaano
jojopa qaa qewagogi omaya koloo jago qaomakeja. Oo iwoi kaaa ii mamaga
amakeju. Kae je meleema oono. Kia.
6-7 Ais 29.13 10 Eks 20.12; 21.17; Lew
amakeju. Kae je meleema oono. Kia.
6-7 Ais 29.13 10 Eks 20.12; 21.17; Lew
20.9; Dut 5.16 20.9; Dut 5.16
Eja uu ii nomae tiloo riisija?
Mat 15.10-20
14
Jiisasno ejemba tuu mombo ooono kagi kokae iijoro, Oo mono kuuya qaa
koi geja ama moma asariwu.
15
Iwoi seleegega eja uutano kemekeji, iikano tiloo
mumambaajo amamaakejato, iyaaa uu wombotanoga qaa kouma kamaakeji, iikano
mono tiloo mukeja.
16
Mono gejiawo laligoji ee, iino mono qaa koi geja ama moma
kotowa. Kia.
17
Jiisasno kae je ejemba tuu oomesao kema miri mono uro. Uma raro
gowokourutano sareqaa iikawaa kaniaajo qisigi.
18
Qisigi kokae iijoro, Oo alauruna,
oo kaaagadee momogia awaa mende koloojamae? Nembanene iwoi seleegega eja
uutano kemekeji, ii tiloo mumambaajo amamaakeja. Ii moma kotoju me qaago?
19
Ii
uu wombotano mende kemekejato, korojoano keme seleege kamaakeja.
Jiisasno qaa kae je iikano nembanene kuuya ii me soraidabororo.
20
Jiisasno toroqe kokae jero, Eja uu wombotanoga qaa kouma kamaakeji,
iikano mono tiloo mukeja.
21
Ejemba uu wombogianoga iwoi koi kaaa koloo
koumakeja: Qaa bologa romogo serowili ambombaajo momakeju. Iwoi yogoro me
owe jena me ejemba uugi komuwutiwaajo momakeju.
22
Olokalu ambombaajo
momakeju. Mego mewombaa otoko amakeju. Bidaa jembooli ano agomokolo
ambombaajo momakeju. Qaa saga je uuduuduu ambombaajo momakeju. Gejajuju ama
goroooso ambombaajo momakeju. Sewakiki laligo gemaqeqe qaa je Anutu
mepaegowombaajo momakeju. Jaba-arambara ama sili uugia qaa amakeju.
23
Iwoi bologa
kuuya iikano mono ejemba uu wombogianoga kouma tiloo oomakeja. Kia.
Mat 15.21-28
24
Jiisasno waama Genesaret goma mesao siti qagara Taia ano Saidon iikawaa
distrik qata Fonisia kawaa uutano keno. Kema goma mono uma bujuya mono
mobabotiwaajo buugia mejugoroto, kile aasagoya laligomambaajo amamaaro.
25
Amamaaro iikanondee emba mo borata melaa ii omeyawo laligoro Jiisaswaa bujuya
moma iwaano ka batano keme simi kuno.
26
Emba ii Juudaga qaagoto, Griik qaa je
laligoro. Nemu maa ii Fonisiaga Siria prowins kanoa. Iino borataa uutanoga ome
konjombaatiwaajo welema muro.
27
Welema muro kokae ijoro, Juuda nono wala
nononanaa meraboraanana uuagini ne timbiri ambuya. Kawaajo merabora yooo
mirigianoga bered me kasu ooni mende sokombabo. Juuda anana wabaurunana ooo
qagia kasu qamakejo. Niino wala Juuda ejemba ilaa oombe kantri tosaaa oono
mono kasu kaaa mamboma laligowu.
28
Kae ijoro moma kokae meleeno, Po, ii saano mojento, kasu meria yoono
mono kaaagadee merabora yooono nene reemoa nene du baatano kamaaro
nekeju.
29
Kae meleeno Jiisasno kokae ijoro, Qaa kae jejaiwaajo saano moma gonje.
Ome iikano mono keteda koi boraga mesao kenja. Kawaajo gii saano kemba.
30
Kae ijoro moma miriano keno omeno borata mesaoro duano ero iiro. Kia.
Jiisasno eja mo meagoro.
31
Jiisasno mombo Taia siti goma mesao Saidon sitino kema uugu misigo
Ten-tao gomambaa biiwia uugu Galili apu ago kosiano karo.
32
Karo gejaduu eja mo
qaaya qaomambaajo anoti, ii wama Jiisaswaano kagi. Ka boria waano ambaatiwaajo
qisi mugi.
33
Qisi mugi eja ii wama ejemba tuu ii oomesao moge keni. Kema
Jiisasno boro susuya gejiano ama nama mombo iyaaa boro susuyano sulaa
neselaano oosiriro.
34
Oosiri Siweno uuro uro osogombo qama kooli iyaaa qaano
Efata, ananaa qaano Mono toowa, kae jero.
35
Kae jero gejawoitano toori neselaano lolooro qaaya awaagadee jero.
36
Jero
Jiisasno iikawaa bujuya ejemba iijowubotiwaajo qotogo oono. Qotogo ooma
kapara kono yoono ii kapara koma je sei laligogi.
37
Je sei laligogi ejembano
newogia tegoro waligo kokae jegi, Iwoi kuuya awaagadee amakeja. Gejaduu gejagia
metooro momakeju. Ejemba motoya yooo neselagia isano qaa jekeju. Kia.
Maak Maak
<<
77
>>
7:13: 6-7 Ais 29.13
7:13: 10 Eks 20.12; 21.17; Lew 20.9; Dut 5.16
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
88
>>
8
Jiisasno ejemba 4,000 nene uuagiro.
Mat 15.32-39
1
Kamba kano ejemba tuu somatano mombo ajoroogi. Nembanenegia qaa
laligogitiwaajo Jiisasno gowokouruta ooono iwaano kagi kokae iijoro,
2
Niino
ejemba tuu koi yooojo wosona moje. Yoono niwo ka wee karoo laligogi
nembanenegia qaondabororo iije.
3
Yooonoga tosiano koriganoga ka laligogi niino
Saano gomagiano kembu, jemambo. Nene mende negi ee wasi oombe kana
batuyano kema kema jaagia giliro tiwitiwilaa mokoloowubo.
4
Kae iijoro gowokourutano meleema kokae ijogi. Balo qararakokoano
kokano mono mono daekaya nembanene kaaa mokoloo tuulelembe koi
uuaginaga?
5
Kae ijogi kokae qisi oono, Ooono bered dawi raja? Qisi oono Bered 7
raja, ijogi.
6
Ijogi Jiisasno ejemba tuulelembe ii namono keme rabutiwaajo je koto oono
keme ragi. Keme ragi bered 7 ii me Anutu qama kooli dagise je moto
gowokouruta ooma ejemba tuu so batugiano ambutiwaajo jero. Kae jero iikawaa so
agi.
7
Yooono sora boleboole tosia kaaagadee raro. Ii kaaiadee me kotuego
ejemba tuu so batugiano toto qe oombutiwaajo je koto oono.
8
Je koto oono
oogi ne ne timbirigogi. Ne timbirigo nene kitia mesaogi raroti, ii konde 7 me
kululuugi saa qero.
9
Eja nene negiti, iyooo jagogia ii 4,000. Negi wasi oono
gomagiano kegi. Kia.
Mat 16.1-4
10
Kegi iikanondee gowokouruta yoowo wagono uma distrik qata Dalmanuta
kano kegi.
11
Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano iikano ka Jiisaswo kanai
jenokooli agi. Qaawaa timbino horowombaajo agobato me mu kokae kapara
koma qisigi, Mono jena Siwenoga agoleto mo asugiro iiboa.
12
Kae jegi uutano
bimooro osogoawo qero jero, Oo ejemba kamba kokaamba namono laligojuti, oo
mono naambaajo Anutuwaa aiwese asugiwaatiwaajo kapara komakeju? Niino qaa hoa
mo kokae iijowe mobu: Anutuno aiwese kaaa ii mende me qendeema oombaa.
Qaago awawi!
13
Kae je oomesao mombo gowokouruta yoowo wagono uma apu ago
koto leege keugi. Kia.
11 Mat 12.38; Luuk 11.16 12 Mat 12.39; Luuk 11.29
koto leege keugi. Kia.
11 Mat 12.38; Luuk 11.16 12 Mat 12.39; Luuk 11.29
Farisii ano Herod yoono woso kondu kaaa kolooju.
Mat 16.5-12
14
Iikano keuma samo mewombaajo duduugi bered motoogoda ii wagono me
ragi.
15
Ragi Jiisasno kokae je koto oono, Oo Kana qaawaa kaparakoko
(Farisii) yooo tomemboubou qaagia ano Herodwaa riki somba iikawaajo mono
galegia mewu. Ii awaagadee mende gosi gema qewuti ee, iyorono mono yiist kaaa
somarii me boli oombaota.
16
Je koto oono qaa gemata ii mende moma asari batugiano kokae ami mogi.
Berednana qaawaajo jeja me nomae?
17
Ii ami mogi gejiano kemero kokae iijoro, Naambaajo berednana qaa je ami
moju? Noo kaniana ii naambaajo mende moma kotoju? Ii mende moma asariju me?
Uugejagiano gojoma raja me?
18
Jaagia rajaoto, kile mende iima kotoju me? Gejagia
rajaoto, kile mende moma asariju me? Iwoi asugiroti, ii duduuju me qaago?
19
Niino bered
5 ii ejemba 5,000 yooojo motowe iikawaa kitia me kululuugi konde dawino keme saa
qero? Qisi oono Konde 12, ijogi.
20
Ijogi toroqero, Niino bered 7 ii ejemba 4,000 yooojo motowe iikawaa kitia me
kululuugi konde dawino keme saa qero? Qisi oono Konde 7, ijogi.
21
Ijogi moma jero, Kawaajo kaniana ii mono kaaiadee mende moma asariju me?
Kia
15 Luuk 12.1 18 Jer 5.21; Eze 12.2; Maak 4.12
Kia
15 Luuk 12.1 18 Jer 5.21; Eze 12.2; Maak 4.12
Eja jaagoo mombaa jaaya metooro.
22
Jiisasno gowokouruta yoowo Betsaida taono kagi. Kano ka eja jaagoo mo
wama Jiisaswaano kouma boriano oosiriwaatiwaajo qama kooli mugi.
23
Qama kooli
mugi Jiisasno eja jaagoo ii boriano me wama miri seleege keni. Kema sulaaya sulaa
jaayano ama boria waano ama qisi muro, Iwoi mo iija me qaago?
24
Qisi muro jaaya uuro uro jero, Ejemba iiijento, ii gere tanitani koloogi
kokoosugadee iiibe kema ka nanju.
25
Kae jero mombo boriano jaawoita oosiriro toori tororo uuro asari kotoro iwoi
kuuya awaagadee iidabororo.
26
Iidabororo wasi mu kokae ijoro, Gii goma moge
mende kembato, dindia geegaa gomagano kemba. Kia.
Mat 16.13-20; Luuk 9.18-21
27
Jiisasno Betsaida mesao gowokouruta yoowo Sisaria Filipai taombaa kosiano
kegi. Kanano kema gowokouruta kokae qisi oono, Ejembano noojo nomae
jekeju? Nii eja moroga kolooje?
28
Qisi oono meleema kokae jegi, Tosiano Gii Jon Oomulu ejaga kolooja,
jekejuto, tosiano Gii Elaija kolooja, jekeju ano tosiano toroqe kokae jekeju, Gii
gejatootoo eja walaga yooonoga mo kolooja.
29
Kae jegi kokae qisi oono, Ano
ooagio noojo nomae jeju? Nii moroga kolooje? Qisi oono Piitono kokae
meleeno,
Gii Anutuwaano Hamoqeqe Toya Kraist kolooja.
30
Kae meleeno kania asugano jegi mono mobabotiwaajo sogo kotakota ama
oono.
28 Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8 29 Jon 6.68-69
oono.
28 Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8 29 Jon 6.68-69
Mat 16.21-28; Luuk 9.22-27
31
Jiisasno gowokouruta kanai kokae kuma oono, Siwe gomambaa Eja hoano
mono siimbobolo mamaga mobaa. Kantriwaa jotamemeya, jigo gawo gale ano Kana
qaawaa boi yoono mono gema qe qegi komuwaa. Komuro wee karoo tegoro
koomunoga waabaa.
32
Jiisasno qaa ii mende kolati asugano jero Piitono iikanondee
horo mu goraayano kema kanai qotogo muro.
33
Qotogo muro eleema gowokouruta
uu iiima Piito qotogo kokae je muro, Gii qaa romogojai, ii Anutuwaano qaaga
qaagoto, balo ejemba ano Satan siigiaga. Kawaajo Satan, gii mono keteda koi noo
jaasewananoga togowa. Kia.
Kraist otaawoatiwaa sewaa.
34
Jiisasno ejemba tuu ano gowokouruta ooono kagi qaa kokae iijoro, Mono
noo gemanano kamambaajo moji, iino mono iyaaa uuseliaa sii kombombaa bologa
gema qero sisia megi siimbobolo ii bisimakeba. Ii maripoono komuwaatiwaa so
mokosigo nii notaa kawa.
35
Mono laaligoya iyaaajo ago koma iyaaa jaajaa
laligoji, iino mono laaligoya hoa somogoro soowaa. Soowaato, mono balombaa
laaligoya ii nii ano noo Oligaa Buanaajo ama qeleema togo nombaati, iino mono laaligo
hoaa kania mokoloo kotii laligowaa.
36
Mono gomaa gomaa yooo ilawoilaya
kuuya koma hororo buaya kendabororo uuwaa laaligoya me soo silemale laligo
komuro Anutuno qaaya je tegoro uayano tiwilaaro mende sokombaa. Esuhinaya
iikano mono uukoisoro mende me mubaa. Qaago totoo!
37
Anana kuuyano mono
ananaa dowenana mewombaajo amamaawoa.
38
Ejemba tuua tuua kamba kokano
balono olokalu ama sigisogo tosaaa ama laligokeju. Mono iyooo batugiano noo
qana ano noo Bua qaana me kamaa ambaati, ii Siwe gomambaa Eja hoano
kaaagadee iima tiiwaa. Iino kanage Siwe gajoba toroya yoowo koi kamaagi Maaa
asamararaa iima aarugi iino eja me emba kaaa mono iiima tii oombaa. Kia.
34
asamararaa iima aarugi iino eja me emba kaaa mono iiima tii oombaa. Kia.
34
Mat 10.38; Luuk 14.27 35 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25 Mat 10.38; Luuk 14.27 35 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25
Maak Maak
<<
88
>>
8:13: 11 Mat 12.38; Luuk 11.16
8:13: 12 Mat 12.39; Luuk 11.29
8:21: 15 Luuk 12.1
8:21: 18 Jer 5.21; Eze 12.2; Maak 4.12
8:30: 28 Maak 6.14-15; Luuk 9.7-8
8:30: 29 Jon 6.68-69
8:38: 34 Mat 10.38; Luuk 14.27
8:38: 35 Mat 10.39; Luuk 17.33; Jon 12.25
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
99
>>
9
1
Kae iijo kokae jero, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Koi nanjuti,
ooo batugianoga tosiano Anutuno bentotoa kuuro ku-usuano asugiwaati, ii iima
kotowuya. Jaawo laligo koomuwaa siimboboloya mende mogi ii koloo asugiro iibuya.
Kia.
Mat 17.1-13; Luuk 9.28-36
2
Wee 6 tegoro Jiisasno Piito, Jeims ano Jon uuama ejemba oomesao iyagia siri
baaa koriga mono uma gbameano laligogi. Iikano laligogi jaasewagiano nano
Jiisaswaa sele taniano letoma morota kolooro.
3
Malekuyano tualalakota asamararaawo
kolooro. Balono opo taaa gbabuluno (saife, omo) sogbamakejuti, mono ii uugu
taaliro.
4
Kae kolooro Elaija ano Mooses yorono asugi ooma Jiisaswo qaa amigi.
5
Amigi Piitono kanai qaa je Jiisas kokae ijoro, Somatanana, nonono kokano
uukorisoro mojo. Kawaajo nonono saano kuu karoo mewoa: Goojo mo,
Mooseswaajo mo ano Elaijawaajo mo.
6
Gowoko yoono jenegia mamaga ororo
Piitono Nomae jemaa? je qaa mogano.
7
Qaa mogama nano kokolo tualalakota asamararaawo mono kamaa umugayano
esuu oono iikawaa uutanoga qa aro mo kokae kolooro mogi, Eja koi neenaa wombo
merana kolooja. Mono iwaa qaaya moma laligowu.
8
Qaa ii moma uulaawo eleema uu
mogama woi ii mombo mende iriigi Jiisasnondee yoowo nano. Kia.
2-7 2 Piito 1.17-
mogama woi ii mombo mende iriigi Jiisasnondee yoowo nano. Kia.
2-7 2 Piito 1.17-
18 7 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22 18 7 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22
9
Baaanoga rogano kamaa Jiisasno kokae je koto oono, Oono iwoi iijuti,
iikawaa bujuya ii mono ejemba mo mende iijowu. Siwe gomambaa Eja hoano
koomunoga waaro iikawaa gematano ii saano je asari laligowu.
10
Kae je koto oono gowokouruta karoo yoono qaa ii uugiano ago koma
koomunoga waawaataa qaa iikawaa kania ii iyagia qisi ao ami mogi.
11
Ami moma
Jiisas kokae qisi mugi, Kana qaawaa boi yoono qaa kokae jekeju, Gejatootoo eja
Elaijano mono Siwenoga waladee kamaa asugiwaa. Ii nomaembaajo jekeju?
12
Qisi mugi meleema kokae iijoro, Elaijano waladee kamaa asugi laaligo
kuuya meagowaa. Qaa ii hoaga koloojato, qaa mo koi mono naambaajo oogi eja: Siwe
gomambaa Eja hoano mono siimbobolo mamaga moro jejewili ama mubuya.
13
Qaa woi
ii ejaoto, niino kokae iijomaa: Elaijano mono kamaa asugiroto, iwaajo Bua qaa
oogita ejiwaa so ejembano ii iyagiaa siigia otaa tondu ama mugi. Kia.
11 Mal 4.5;
oogita ejiwaa so ejembano ii iyagiaa siigia otaa tondu ama mugi. Kia.
11 Mal 4.5;
Mat 11.14 Mat 11.14
Mat 17.14-21; Luuk 9.37-43
14
Jiisas ano gowoko karoo yoono baaanoga kamaa gowokouruta tosia
yooono ka iwoi kokae iigi: Kana qaawaa boi tosiano nama yoowo jenokooli ano
niinogiino qaa jegi ejemba tuulelembeno liligo iiima nagi.
15
Kae nama ejemba tuu
kuuya yoono Jiisas iima iikanondee aaru bobogari kosiano kema joloa jegi.
16
Joloa jegi kokae qisi oono, Oono naambaajo yoowo jenokooli ama
niinogiino qaa jeju?
17
Qisi oono tuugianoga eja mono meleema kokae ijoro, Boi, noo merana
omeno buuta muugu qaamuu me muro wama goono kaje.
18
Iino kano me kano
me utugo horo giliro kamaa qe buutanoga kokopa kamaaro iria kijogo seliano
mejugokeja. Kae kolooro ka goo gowokouruga welema ooma ome ii otaawutiwaajo
iijojento, yoono ii amamaajuya.
19
Kae ijoro meleema mu jero, Yei! Balombaa ejemba yagisegiawo. Mono
kamba dawi oowo qato uu laligowe Anutu mende moma laarigi siimbobolo
momakemaa. Ii mono wama noono kawu.
20
Kae jero wama iwaano kagi. Kagi omeno Jiisas iima iikanondee mera utugo
orogo muro wolaza horo tama namono qe porapora itago sembe ao ero
buutanoga kokopa kouma kamaaro.
21
Jiisasno ii iima maa kokae qisi muro, Kamba
dawiwaa so tani koi asugi mu kouro? Qisi muro jero, Ii mono melaayanondee
koloo muro.
22
Ii me boli mumambaajo india india gereno me apuno metano kamba
mamaga keme qe qegadee amakeja. Kaento, iikaaaa ku-usua mo goono eji ee,
mono kiakomu ilaa noromba.
23
Kae jero Jiisasno ijoro, Ku-usua mo goono eji ee, jeja. Anutuwaa ku-
usuano mono ilawoila mombaajo mende amamaakeja. Mono Anutu moma
laariwaati, iwaano ilawoila kania kania saano kolookebaa.
24
Kae ijoro maano iikanondee qama jero, Anutu moma laarijento,
momalaarinano loolooria kolooja. Momalaarina mono me kotiiwa.
25
Jero ejemba jaasoogoyano bobogari kagi iiima iikawaajo ome ii kokae je
muro, Gii qaamuu ano gejaduuwaa omeya, niino je koto gonje: Gii mono eja koi
mesao kouma kema mombo mende eleema kawa.
26
Je muro qama silama mera ii utugo uulaawo orogo muro hororo utama kouma
keno. Kouma keno qamo kaaa koloo ero mamagano ii iima Wosoya tegoja! jegi.
27
Kae jegito, Jiisasno boriano me kobibiiro waama nano.
28
Kae nano Jiisasno miri uutano uro gowokourutano agiodee rama kokae
qisi mugi, Nonono mono naambaajo ii nononanodee otaawombaajo amamaajoa?
29
Qisi mugi kokae iijoro, Ome tania kaaa ii mono qama kooli nene sigi laligo
saano otaawoa. Iwoi morota mo ani mende kouma kembaa. Kia.
Mat 17.22-23; Luuk 9.43b-45
30
Jiisasno gowokouruta yoowo goma balo ii mesao kema Galili prowins
uutano liligo naa gomano laligogiti, ii mono mobaatiwaajo togoro.
31
Ii togo
gowokouruta kuma oomambaajo olo kegi. Kanano kema qaa kota kokae iijoro,
Anutuno Siwe gomambaa Eja hoa ii balo ejemba yooo borogiano ano kemebaa.
Kemero ii qegi komuwaa. Ii qegi komuro ro kogi wee karoo kolooro koomunoga
waabaa.
32
Qaa kota kae iijoroto, ii mende moma asarigi ano kania nomae, ii qisiwombaajo
kokodundu agi. Kia.
Mat 18.1-5; Luuk 9.46-48
33
Kae kema Kaperneam taono kougi. Kano kouma iyaaa miri uutano uma
gowokouruta kokae qisi oono, Oo kanano ka naa qaaga ami mojuya?
34
Yoono kanano ka Morono uuta kolooja? je ii agiodee ami moma kagi.
Kawaajo qisi oono qaagia bogoro ragi.
35
Qaa bogoro ragi Jiisasno keme rama
gowokouruta 12 ooono kagi kokae iijoro, Mono uuta laligomambaajo mobaati ee,
iino mono kuuya ooo newo baagiano kamaaqeqeta koloo tosaaa kuuya wele qe
oomakeba.
36
Kae iijo naamade melaa mo me batugiano ano nano. Nano boriano
me tawoyano ama kokae iijoro,
37
Mono naamade koi kaaa mo noo qanano
miriano koma horo kala kombaati, iino mono nii koma horo nombaa. Mono kae
ama nombaati, iino niigadee qaagoto, mo wasi nonoti, mono ii kaaagadee koma
horo mubaa. Kia.
34 Luuk 22.24 35 Mat 20.26-27; 23.11; Maak 10.43-44; Luuk
horo mubaa. Kia.
34 Luuk 22.24 35 Mat 20.26-27; 23.11; Maak 10.43-44; Luuk
22.26 37 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20 22.26 37 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20
Jiisasno gowokouruta mindigo oono.
Luuk 9.49-50
38
Jono Jiisas kokae ijoro, Boi, nonono eja mo ananawo mende liligokeji, iino
goo qano omejiila konjoma oono iini. Iino nonowo mende qokotaa
laligokejiwaajo ama nono ii qotogo muni.
39
Kae ijoro Jiisasno jero, Ii mono mende qotogo mubu. Mono noo qana qama
agoleto meji, iino mono iikawaa gematano noo gemaqeqe qaa afaakota jemambaajo
amamaawaa.
40
Mono mende qotogo nonomakeji, iino mono ananaa areno laligoja.
(Kawaajo noo alauruna tosia ii agosisiri mende me oombu.)
41
Ii mono nago oogi
Anutuno iikawaa turua oombaa. Mono Kraistwaa qatano iwaa bua koloojutiwaajo
ama apu qambi newutiwaa oombaati, Anutuno mono iikawaa turua meleema mubaa.
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Nago oombuti, iyoono mono turua
mewuya. Kia.
40 Mat 12.30; Luuk 11.23 41 Mat 10.42
mewuya. Kia.
40 Mat 12.30; Luuk 11.23 41 Mat 10.42
Sigisogowaa kogoroya mono qotogowu.
Mat 18.6-9; Luuk 17.1-2
42
Jiisasno qaa kokae jero, Merabora koi kaaa moma laari nonjuti, mono
iyooonoga mo kogoroya ama muro sigisogo ambaati, eja iikano mono lombo uuta
mokoloowaa. Anutuno lombo iikawaa iroa mono nomae muro soyano koloonaga?
Kemu kowonji aroyano somogo kowe biiwiano giligi mendugoro kemebabo,
iikano mono afaaa koloo muro tani koloonaga.
43
Kawaajo borogano sigisogo
ambaatiwaa kogoroya ama gombaati ee, ii mono koto giliwa. Koto giligo borodomo
laligo laaligo kombombaa mokoloo oompelele mokoloowagato, boroga woiwo laligo
kanage gere siano kemebabo. Sia gereya ii kamba mono mende bogowaa.
44
Iikano
Doono selegia utoqutoo keema kougi mende komuwuya ano je geregiano kamba
mono mende bogowaa.
45
Kaaagadee kanagano sigisogo ambaatiwaa kogoroya ama gombaati ee, ii
mono koto giliwa. Koto giligo kanadomo laligo laaligo kombombaa mokoloo
oompelele mokoloowagato, kanaga woiwo laligona gere siano giligi kemebabo.
46
Iikano
Doono selegia utoqutoo keema kougi mende komuwuya ano je geregiano kamba
mono mende bogowaa.
47
Kaaiadee jaagano sigisogo ambaatiwaa kogoroya ama gombaati ee, ii
mono qonjoma giliwa. Qonjoma giligo jaako motoogowo laligo Anutuwaa bentotono
keuma oompelele mokoloowagato, jaakoga woiwo laligona gere siano giligi kemebabo.
48
Iikano Doono selegia utoqutoo keema kougi mende komuwuya ano je geregiano
kamba mono mende bogowaa.
49
Gere sia iikano ejemba kuuya ii sii kaaa gere bolano dalasisi ooogi
siimboboloya mobuya.
50
Sii ii awaa koloojato, siino naaa mesaowaati ee, ii mono nomae meagogi naaa
mombo koloonaga? Oo kaaiadee uumotoogo laaligowaa aia mesaowubo. Kawaajo
Siwe siigia mesaowubotiwaajo mono galegia me batugiano luae qe ao laligowu.
Kia.
43 Mat 5.30 47 Mat 5.29 48 Ais 66.24 50 Mat 5.13; Luuk 14.34-35
Kia.
43 Mat 5.30 47 Mat 5.29 48 Ais 66.24 50 Mat 5.13; Luuk 14.34-35
Maak Maak
<<
99
>>
9:8: 2-7 2 Piito 1.17-18
9:8: 7 Mat 3.17; Maak 1.11; Luuk 3.22
9:13: 11 Mal 4.5; Mat 11.14
9:37: 34 Luuk 22.24
9:37: 35 Mat 20.26-27; 23.11; Maak 10.43-44; Luuk 22.26
9:37: 37 Mat 10.40; Luuk 10.16; Jon 13.20
9:41: 40 Mat 12.30; Luuk 11.23
9:41: 41 Mat 10.42
9:50: 43 Mat 5.30
9:50: 47 Mat 5.29
9:50: 48 Ais 66.24
9:50: 50 Mat 5.13; Luuk 14.34-35
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
10 10
>>
10
Mat 19.1-12; Luuk 16.18
1
Jiisasno waama Kaperneamgoma mesao Jordan apu koto leege kema
meteteree kamaa mombo apu ii koto Judia prowinsno karo. Karo ejemba
tuulelembeno mombo iwaano ajoroogi ama laligoroti, iikawaa so mombo kuma oono.
2
Kuma oono Farisii (Kana qaawaa kaparakoko) tosiano iwaano ka qaawaa
timbino horowombaa agobato me mu kokae qisi mugi, Ejano embia mesaowaati
ee, iikano Kana qaa uuguwaa me qaago?
3
Qisi mugi meleema kokae iijoro, Moosesno iikawaa qaaya nomae je koto
oonota eja?
4
Kae iijoro kokae ijogi, Ejano mesao aoao papia oogo embia saano
mesaowaa. Moosesno kae je kotorota eja.
5
Kae ijogi kokae je oono, Iino mono uugia kotigaajo ama jekooto kae oo
oono.
6
Oo oonoto, Anutuno kanakanaiyano ilawoila kuuya mokolooroti, kamba
iikanondee Eja ano emba laligowutiwaajo mokoloo oono.
7
Kawaajo ejano mono
nemumaa oromesao embiaano kema qokotaaro
8
yorono sele motoogo koloo
laligowao. Kae koloo toroqe woi mende koloojaoto, sele motoogo koloo laligowao.
9
Anutuno eja ano emba mindiri oronoti, ejemba mono ii mono mende mendeema
oromba.
10
Jiisasno kae je ooma miri uutano uro gowokourutano qaa iikawaajo mombo
qisi mugi.
11
Qisi mugi kokae iijoro, Eja mono embia otaa emba mo mewaati,
iino mono olokalu serowili ambaa.
12
Kaaagadee emba mono loya otaa eja mo
mewaati, iino mono olokalu serowili ambaa. Kia.
4 Dut 24.1-4; Mat 5.31 6 Jen
mewaati, iino mono olokalu serowili ambaa. Kia.
4 Dut 24.1-4; Mat 5.31 6 Jen
1.27; 5.2 7-8 Jen 2.24 11-12 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11 1.27; 5.2 7-8 Jen 2.24 11-12 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
Mat 19.13-15; Luuk 18.15-17
13
Ejemba tosiano merabora boloboolo uuama Jiisasno ooosiriwaatiwaajo
iwaano kagito, gowoko yoono ejemba ii je qewago oogi.
14
Kae agito, Jiisasno
ii iima uuta boliro kokae iijoro, Merabora melaa mono oomesaogi noono kawu.
Anutuno ejemba kaaa ii bentotoa bua qe oombaa. Kawaajo ii mende somogo
oombu.
15
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Mono Anutuwaa bentotoa ii
merabora kaaa bua mende qe aowaati, iino mono iikawaa uutano keumambaa
amamaawaa.
16
Kae je tawoyano ama doogo ooma boria wagiano ama kotuego
oono. Kia.
15 Mat 18.3
oono. Kia.
15 Mat 18.3
Mat 19.16-30; Luuk 18.18-30
17
Jiisasno kanai kana kemambaa ano eja mono bobogari iwaano karo. Ka
batano keme simi kuma kokae qisi muro, Boi awaa, niino mono nomae ama
laaligo kombombaa bua qe aowenaga?
18
Qisi muro kokae ijoro, Noojo Boi awaa, ii naambaajo jeja? Anutu
motoogoyano awaa kolooja. Eja mono ii kaaa awaa mende kolooja.
19
Gii jojopa qaa
koi modaboroja:
Mo mono mende qena komuwa. Serowili mono mende amba. Iwoi mono yogoro
mende mewa. Jenokuukuu mono mende ama muba. Mono kalugo yogoro
mende mewa. Nemu maga mono goda qe oromakeba.
20
Kae ijoro moma kokae jero, Boi, ii kuuya mono gbaworonanoga te koma
laligo waabe.
21
Kae jero Jiisasno uu iima uuwomboyano jopago mu kokae ijoro, Gii mono
motoogono amamaaja: Gii mono kema esuhinaga kuuya sewaa mewutiwaajo ana
mone karo ejemba wanaya oomba. Kae ana esuhinaga somata totoo (milyon Kina
kaaa) ii Siwe gomano e gombaa. Kae ama nii notaa kawa.
22
Jiisasno kae ijoroto,
esuhinaya mamaga erotiwaajo ama qaa ii moma uuta bosoleero wosobiri moma ee
mesao keno.
23
Mesao keno Jiisasno uuro kema karo gowokouruta kokae iijoro, Oyei!
Ejemba mone hinagiawo yoono mono Anutuwaa bentotono keubombaajo bimoo
kupukapa kombuya.
24
Kae iijoro gowoko yoono ii moma waligogito, Jiisasno toroqe kokae
iijoro, Guauruna, ejemba dae yoono mone hinagia moma laarikejuti, iyoono
mono Anutuwaa bentoto uutano keubombaajo bimoo kupukapa kombuya.
25
Ii kokae
je asarimaa: Oro somata kamel ii sosoro ootano saano mende keubaa. Iikawaa so
ejemba qabuagiawo yoono Anutuwaa bentoto uutano keubombaajo bimoo
amamaawuya.
26
Kae iijoro moma aaru tililigo iyagiaajo kokae jegi, Oopopoo! Ejemba
morono mono Siwewaa bua koloonaga?
27
Kae jegi Jiisasno uu iiima kokae jero, Ejembano ii agobato me osi
amamaakejuto, Anutuno kae mende amakeja. Anutuno mono iwoi kuuya saano
amakeja. Iino iwoi mo ama memambaajo mende osi amamaakeja. Kia.
19 Eks
amakeja. Iino iwoi mo ama memambaajo mende osi amamaakeja. Kia.
19 Eks
20.12-16; Dut 5.16-20 20.12-16; Dut 5.16-20
Jiisaswaa gawo memewaa turua
28
Piitono qaa ii moma meleema Jiisas kokae ijoro, Moba, nonono ilawoila kuuya
mesao gii gotaa kani.
29
Ii moma Jiisasno kokae ijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu:
Mono noo ano Oligaa Buawaajo ama iwoi mo mesaoroti, ii jigo miria, dakoga,
naambeeta, nemumaa, meraborata me gawo molalea ii oomesaoro Anutuno mono
iikawaa tawaya uugu meleema muro seiwaa.
30
Mono iwoi ii mesaoroti, Anutuno mono
tawaya ii 100:waa so toroqe muro iyaaa bua koloowaa. Balombaa laaligono
sisiwerowero uutano laligowaato, jigo miri, dako, naambee, nemuma, merabora ano
gawo molalea ii mono kitiano koloo mubaa ano kamba kanageano laaligo komboa
tetegoya qaa bua qe aowaa.
31
Kae koloowaato, uuta ooonoga mamagano
kamakamaata koloowuya ano kamakamaata yooonoga mamagano uuta koloowuya.
Kia.
31 Mat 20.16; Luuk 13.30
Kia.
31 Mat 20.16; Luuk 13.30
Komuwaatiwaa qaaya jero karoo kolooro.
Mat 20.17-19; Luuk 18.31-34
32
Jiisasno gowokouruta yoowo Jerusalem sitino ubombaajo balo kana kegi.
Jiisasno wala keno gowokourutano gematano kema waligogi ano ejemba gemagiano
kagiti iyoono mono toroko mogi. Kae agi Jiisasno gowokouruta 12 ii mombo horo
ooma kanai kuma oono. Iwaano iwoi koloowaati, qaa ii je asari kokae iijoro,
33
Mobu, anana mono Jerusalem uboa. Iikano mono Siwe gomambaa Eja hoa
memelolo me muro jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yooo borogiano kemebaa.
Yoono komuwaatiwaa qaaya je tego waba gawman yooo borogiano oombuya.
34
Oogi mepaego sulaapa qe ooli waayawono qetaali talugowuya. Qetaali talugo
qegi komuwaa. Komu wee karooano koomunoga waabaa. Kia.
Jeims Jon yorono iwoiwaajo weleni.
Mat 20.20-28
35
Jiisasno kae iijoro Zebediwaa merawoita Jeims ano Jon yorono iwaano kema
kokae ijori, Boi, norono iwoi mombaajo welema gonjoti, ii norombagiwaajo mojo.
36
Ijori qisi orono, Orono naa iwoi ama oromaatiwaajo mojao?
37
Qisi orono kokae ijori, Giino saano je kotona noro goo asamararano eu
uma mono boro dindigano ano mono boro qanigano rama iwoi kuuya gale
kombonaga.
38
Kae ijorito, Jiisasno kokae irijoro, Orono iikawaa kania mende moma yago
welenjao. Niino qambi aasoawo nemaati, orono ii saano ne siimbobolo mobaota me
qaago? Jokowororo nogbano mulu me nombuti, orono ii mewao me qaago?
39
Irijoro moma jeri, Ii saano mewota.
Jeri kokae irijoro, Ii oano. Niino qambi aasoawo nemaati, orono ii
kaaiadee newaota ano jokowororo nogbano mulu me nombuti, iikano mono oro
kaaagadee mulu me orombuya.
40
Me orombuto, noo boro dindinano me qaninano
morono rabaati, niino qaa ii je kotomaatiwaa so qaago. Anutuno du woi ii dae
yoroojo mozozogoroti, ii mono iyoroojo orono niwo rama iwoi kuuya gale
komakeboa. Kia.
38 Luuk 12.50
komakeboa. Kia.
38 Luuk 12.50
Gale hoano mono weleqeqe kolooja.
41
Jeims Jon yorono kae weleni alauruta 10 yoono ii moma kanai uubologa mogi.
42
Kae mogito, Jiisasno ooono kagi kokae iijoro, Namowaa kantria kantria yooo
jawigiano gale koma oomboatiwaajo jejuti, iyoono mono eja po taniae ama
oomakeju. Yooo somatagiano mono qaa je koto ejemba mindigo ooma ku-
usugia qendeemakeju. Oo kaniagia ii saano moju.
43
Ooo batugiano sili iikaaa
koloowaboto, mono ooo batugiano somatagia koloomambaajo moji, iino mono
wele qe ooma laligowa.
44
Kaaagadee mono ooo batugiano uuta laligomambaa
moji, iino mono kuuya ooo newo baagiano laligo weleqeqegia omaya koloowa.
45
Siwe gomambaa Eja hoano mono kaaagadee sili kaaa qendeema iyaa wele qe
mubutiwaajo ama mende kamaaroto, wele qe ooma ejemba kuuya ooo dowegia
memambaajo ama kamaarota laaligoya qeleema mesaowaa.
42-43 Luuk 22.25-26 43-
memambaajo ama kamaarota laaligoya qeleema mesaowaa.
42-43 Luuk 22.25-26 43-
44 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26 44 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26
Bartimeus jaaya gooro metooro.
Mat 20.29-34; Luuk 18.35-43
46
Jiisasno gowokouruta yoowo Jeriko sitino kagi. Ka siti ii mesaowombaajo
agi ejemba tuulelembeno ootaa gemagiano kagi. Kae kagi jaagoo eja qata
Bartimeus, Timeuswaa meria iino mone ano nene mubutiwaajo welema ooma kana
goraayano raro.
47
Raro Nazaret eja Jiisas kaja, jegi moma kanai kokae qaro, Jiisas
Deiwidwaa gbilia, mono kiakomu nomba!
48
Kae qaro mamagano qaa bogoro rabaatiwaajo qotogo mugito, iino kapara
koma qaro. Deiwidwaa gbilia, giino mono kiakomu nomba!
49
Qaro Jiisasno moma doro ama kokae jero, Saano qagi koi kawa. Kae jero
jaagoo eja ii qama kokae ijogi, Goojo qaja. Kawaajo mono satii qena kamaaro waama
kawa.
50
Ii moma malekuya qetego gili porasak waama nama Jiisaswaano keno.
51
Keno kokae qisi muro, Alana, niino naa iwoiga ama gomaatiwaajo moja?
Kae qisi muro jaagoo ejano jero, Somatana, nii jaana mombo uumambaajo moje.
52
Kae jero Jiisasno kokae ijoro, Momalaarigano mono me qeago gonja.
Mono saano kemba. Kae ijoro jaa kota iikanondee tooro uu gemagiano Jiisas otaa
keno. Kia.
Maak Maak
<<
10 10
>>
10:12: 4 Dut 24.1-4; Mat 5.31
10:12: 6 Jen 1.27; 5.2
10:12: 7-8 Jen 2.24
10:12: 11-12 Mat 5.32; 1 Kor 7.10-11
10:16: 15 Mat 18.3
10:27: 19 Eks 20.12-16; Dut 5.16-20
10:31: 31 Mat 20.16; Luuk 13.30
10:40: 38 Luuk 12.50
10:45: 42-43 Luuk 22.25-26
10:45: 43-44 Mat 23.11; Maak 9.35; Luuk 22.26
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
11 11
>>
11
Mat 21.1-11; Luuk 19.28-40; Jon 12.12-19
1
Jiisasno gowokouruta yoowo Jerusalem siti dodowi Betfage ano Betani goma
woi kosogarano ka Oil gere baaano uma gowokowoita woi wasi oromambaajo ama
2
kokae irijoro, Goma bagiaage raji, mono iikano kembao. Kema iikano keuma dogi
melaa kasano somogogi nanji, ii iikanondee mokoloowaota. Ii dogi sagbiliaga, eja
mono qagano mende rarataga. Ii mono isama me koi kawao.
3
Isani mono
Naambaajo kae anjao? je qisi orono kokae ijowao, Ponarano iikawaajo
amamaa jero kajota kamba mende koriro mombo meleeno kawaa.
4
Kae irijo wasi orono kema dogi sagbilia kana goraayano miri mombaa nagu qaa
ootano kasano somogogi nano mokoloo isani.
5
Isani eja tosia iikano nagiti,
iyoono iriima kokae qisi orogi, Hei, nomae namboje dogi melaa isanjao?
6
Kae qisi orogi Jiisasno irijorotiwaa so jeri moma Saano me kembao, jegi.
7
Jegi me Jiisaswaano kari malekugia qetego dogi melaawaa qagano agi uma raro.
8
Kaa rama keno ejemba jaasoogoyano goda qe malekugia qetego kana somatano
tambogi tosiano balo koriano kema gere sea memburati tambogi.
9
Tambogi
ejemba wala koma horo kegiti ano gematano otaa kagiti, iyoono kokae je qagi,
Hoosana! Oowe oowe! Anutu mepeseejo. Pombaa qatano kawaati, Anutuno mono ii
kotuego muba.
10
Ambonana Ki Deiwidno kantri toto koma gale koma oonoti,
kamba iikaaano mono mombo ka nononja. Oo Anutu mono kantri totonana
kotuegowa. Hoosana! Qabuaga mepeseeni euwaa euyano uja. Oowe oowe!
11
Kae qagi Jerusalemsitino uma jiwowo jigowaa toto uutano keno. Iikano
liligo ilawoila kuuya iiro mare kolooro kamaa gowokouruta 12 yoowo jigo mesao
Betani gomano kema egi. Kia.
9 Ond 118.25-26
Betani gomano kema egi. Kia.
9 Ond 118.25-26
Mat 21.18-19
12
E umugawodee waama gowokouruta yoowo Betani goma mesao kegi
Jiisasno nenewaa komuro.
13
Nenewaa komu uuro keno fig gere mo
*Fig ii jao gerewaa
Jiisasno nenewaa komuro.
13
Nenewaa komu uuro keno fig gere mo
*Fig ii jao gerewaa
alia mo. Ii gawogiano komogi kota aiawo kolooro mamaga ne laligogi.
seawo nano
alia mo. Ii gawogiano komogi kota aiawo kolooro mamaga ne laligogi.
seawo nano
iiro. Iima Sea uutano hoa raro mokoloo newenaga, je fig gerewaa kaniano keno.
Kenoto, hoaa kambaano mende torirotiwaajo seagadee nano iiro.
14
Kae iima gere ii
kokae je muro, Mono mono hoga mombo mende newa.
Kae je muro qaa ii gowokourutano mogi. Kia.
Mat 21.12-17; Luuk 19.45-48; Jon 2.13-22
15
Kema laligo Jerusalemsitino ugi Jiisasno jiwowo jigowaa toto uutano keno.
Iikano ejemba iiiro esuhina sewaa mewutiwaajo agi sewaa megiti, ii kanai konjoma
oono kamaagi. Mone utekute ejemba yooo raragia metaama meleeno kegi.
Kaaagadee kewo sewagia mewutiwaajo agiti, iyooo du raragia ii kaaiadee riitano
kegi.
16
Sombe kowoga koto iwoi elaa keuma kaamawaa kania ii somogoro.
17
Iikae
ama kuma ooma kokae iijoro, Aisaiano qaa mo kokae oorota eja, Noo jigonano
mono gomaa gomaa kuuya yooo qamakooli miri koloowaatiwaajo qabu. Qaa ii ejato,
oono ii utegogi kikekakasilili eja yooo kobaa kaaa kolooja.
18
Kae iijoro ejemba tuu kuuya yoono iikawaajo newogia tegoro waligogi.
Kawaajo jigo gawo gale ano kana qaawaa boi yoono ii moma Jiisaswaajo toroko
moma ami moma kokae jegi, Ii mono nomae jeni qegi komunaga?
19
Mare kolooro Jiisasno gowokouruta yoowo siti mesao seleege kema egi.
Kia.
17 Ais 56.7; Jer 7.11
Kia.
17 Ais 56.7; Jer 7.11
Fig gereno gororogoro iigi.
Mat 21.20-22
20
E umugawodee waama kanano kema fig gere ii uuguwombaajo ama gere ii iigi
tiitawo gororogo nano.
21
Nano Piitono Jiisaswaano qaa romogo kokae ijoro,
Somatana iiba, fig gere qasuaanati, ii mono gororogo nanja.
22
Ijoro Jiisasno kokae meleeno, Anutu momalaari ii mono ponda me laligowu.
23
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu, Mono qaayaa hoa koloowaatiwaajo
uuwoi mende moma baaa kokawaa toyaajo kokae je kotonaga, Mono baaa koi
qetego waama kema koweno amba. Kae je koto Anutu moma laariro hoa mono
iikawaa so koloowaa.
24
Kawaajo niino kokae iijowe mobu: Naa iwoiwaajo qisi qama
kooliwuti, ii kuuya bua qe aodaborojoi, iikae moma laarigi mono buagia koloowaa.
25
Oo nama Anutu qama kooligi mono aliaa koposowaajo uubologa mobaati ee,
koposoya ii mono mesaowu. Kae ambuti ee, ooo Magia Siwe gomano laligoji, iino
mono kaaiadee ooo sigisogogia mesaowaa.
26
(Oo tosaaa yooono sigisogo
mende mesaowuti ee, ooo Magia Siwe gomano laligoji, iino mono kaaiadee ooo
sigisogogia mende mesaowaa.) Kia.
23 Mat 17.20; 1 Kor 13.2 25-26 Mat 6.14-15
sigisogogia mende mesaowaa.) Kia.
23 Mat 17.20; 1 Kor 13.2 25-26 Mat 6.14-15
Mat 21.23-27; Luuk 20.1-8
27
Jiisasno gowokouruta yoowo mombo Jerusalem sitino ugi. Uma jiwowo
jigowaa toto uutano kema karo jigo gawo gale, kana qaawaa boi ano kantriwaa
jotamemeya tosaaa yoono iwaano kougi.
28
Kouma kokae qisi mugi, Gii kokano
iwoi anjai, ii mono morono je koto gono amakeja? Ii mewagiwaa ku-usua ii mono
morono gono?
29
Qisi mugi kokae meleema oono, Niino kaaagadee qaa mo qisi oomaa.
Ii meleema nogi niino kaaagadee morono ku-usu nono ilawoila koi amakejei, ii
iijomaa.
30
Jono ejemba oomulu me ooma laligoroti, iino iikawaa ku-usua ii dakaya
mero? Siwe Toyano muro me bolo toyano mugi? Ii mono nijowu.
31
Kae meleema oono batugiano ami moma kokae jegi, Ku-usuano
Siwenoga asugiro, kae jewoati ee, iino mono kokae jewaa: Oono mono
naambaajo Jon mende moma laari mugi? Ii mende sokonja.
32
Me Balo ejemba
yooonoga asugiro, jewonaga? Ii mende sokonja. Ejemba kuuyano Jombaajo
Oano gejatootoo ejaga kolooja, jegitiwaajo ama ejemba tuu yooojo toroko moma
ii jewombaajo amamaagi.
33
Kawaajo Ii mende mojo, meleegi. Kae meleegi
Jiisasno kokae iijoro, Kae ano niino kaaagadee ilawoila koi amakejeiwaa ku-
usua morono nonoti, ii mende iijomaa. Kia.
Maak Maak
<<
11 11
>>
11:11: 9 Ond 118.25-26
*11:13: Fig ii jao gerewaa alia mo. Ii gawogiano komogi kota aiawo kolooro mamaga ne laligogi.
11:19: 17 Ais 56.7; Jer 7.11
11:26: 23 Mat 17.20; 1 Kor 13.2
11:26: 25-26 Mat 6.14-15
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
12 12
>>
12
Mat 21.33-46; Luuk 20.9-19
1
Jiisasno kanai ejemba sareqaano kokae iijoro, Eja mono wain kasa gawo
mo koma komoro. Koma komoma sopaya me liligoro. Me liligo wain juu somata
jamono mero. Iikano waimbaa hoa ama kanano risuaagi apuyano lalano kemero.
Wain juu somata ii me wain yogoro mewubotiwaajo gale meme jake koriga kowiawo
mero. Iwoi kuuya medaboro wain gawo gale tosaaa mokoloo ooma kokae iijoro,
Mono gawo me hoaa bakaya ooagia me bakaya toya nii nombu. Kae je
somogo gawo ii borogiano ama oomesao kantri mono kema laligoro.
2
Laligo
laligoro hoa momogorotiwaa kambaa (gbani 5) toriro iikano weleqeqeya mo wasi
muro gale yooono kema wain gawo hoaa bakaya mubutiwaajo jero.
3
Jeroto, gale
yoono ii me somogo koobino qe otaagi bobora eleeno.
4
Kawaa gematano wele
eja mo wasiro yooono keno waa qosoma gamu qe mugi.
5
Kawaa gematano wele
eja mo mombo wasiro keno qegi komuro. Kaaiadee eja tosaaa mamaga wasi oono
tosia koobino sagorogoro uu tosia uugi komugi.
6
Kae agi wain gawo toyano qaa
mogama jero, Neenaa wombo merana motoogo iikayadee laligoja. Ii mono goda qe
mubuya me nomae? Kae je konoga kia meria wasiro yooono keno.
7
Kenoto, karo
iima batugiano kokae jegi, Iino mono borosamoya kokawaa toya koloowaa. Ayo,
mono me qeni komuro wain kasa gawo kokano mono ananaa bua koloowaa.
8
Kae
je qelanji me somogo qegi komuro qamoya gawo sopa seleege hagogi kemero.
9
Wain gawo toyano ii moma mono nomae ambaa? Iino mono ao ka gawo
gale ii kondeema oombaa ano gawo gale dologa mokoloo ooma wain kasa gawoa
ii yooo borogiano ambaa.
10
Bua Tereno qaa koi weegogi me qaago?
tando kombombaa kolooro mokoloogi. Iikano riiro mirino mono riima
kamaa kombaa.
11
Pono tando ii kuuro jaananano iini
qabuayawo kolooro waligokejo.
12
Jiisasno kae iijoro gale yoono qaa iikawaa kania moma asari kokae jegi.
Sareqaa ii mono nonoojoa jeja. Kawaajo ii me somogowombaajo mogito, ejemba
tuulelembe yooojo toroko moma amamaa mesao kegi. Kia.
1 Ais 5.1-2 10-11
tuulelembe yooojo toroko moma amamaa mesao kegi. Kia.
1 Ais 5.1-2 10-11
Ond 118.22-23 Ond 118.22-23
Mat 22.15-22; Luuk 20.20-26
13
Juuda jotamemeya yoono Farisii ano gawana Herodwaa paati alauruta tosia wasi
ooma kokae iijogi, Oo mono Jiisaswaano kema qisi qaawaa timbino horo
gbadoo mubu. Kae iijogi Jiisaswaano kagi.
14
Jiisaswaano ka kokae ijogi, Boi,
giino eja hoa koloojai, nono ii mojo. Giino ejemba tosia mende iisosoroo tosia
mende qetama oomakejanto, so motoogono gosi nonomakeja. Kawaajo kuu gogi
mende dogo somata mende esuu oomakejanto, Anutuwaano kana ii qaa hoa otaa
kuma nonomakeja. Giino Anutuwaano qaa dindia iikano uuta ano kamaaqeqeta
motoondee kuuya je mindigo nonomakeja. Kawaajo nono siisa-kimbaajo takis ama
iikano Mooseswaa Kana qaa sogiwoa me qaago? Ii ani sokonja me qaago?
15
Kae ijogi aregia qolomologoya ii moma koto kokae iijoro, Oo
naambaajo qaawaa timbino ama nombombaajo agobato me nonju? Saano silwa
mone mo me kagi iima.
16
Kae iijoro ii me kagi kokae qisi oono. Morowaa uayaga ano qataga ii koi
oogita eja? Ii Siisa-kimbaa. Kae meleema jegi.
17
Jegi kokae iijoro, Kae kolooro iwoi Siisa-kimbaa uayawo ii mono iwaa bua
mukebu. Iwoi Anutuwaa uayawo eji, ii mono Anutuwaa bua qewu. Kae iijoro
iwaajo mamaga waligogi. Kia.
Koomunoga waawaataa agobato me mugi.
Mat 22.23-33; Luuk 20.27-40
18
Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) yoono Komugiti, iyoono mende
waabuya, je laligogi. Yooonoga tosiano Jiisaswaano ka kokae qisi mugi,
19
Boi,
Moosesno kokae je koto nononota eja,
Eja mo emba mero merabora mende koloogi komu maloya ee mesaoro kogano
saano maloya ii me gbili mekoloo muro dataa qa me laligowaa.
20
Moba! Kamba mono daremu 7 laligogi. Dagia mutuyano emba me laligo
gbilia qaa ee laligo komuro.
21
Komuro kogano maloya ii me laligo kaaagadee gbilia
qaa ee komuro. Komuro koga mo iwaa gematano iikano emba iikayadee me laligo
ee komuro.
22
Kaaadee daremu 7 kuuya yoono emba motoogo iikayadee me
gbilia qaa laligo komudaborogi. Kuuya komugi konoga malogia ii kaaiadee komuro.
23
Giino Komugiti, iyoono gbili waabuya, jejanto, nono ii mende moma laarijo.
Moba, eja 7 kuuya ii ororo waabuyagati ee, emba motoogo ii embagiaga megi
laligorotiwaajo ama mono morowaa embiaga koloonaga?
24
Kae qisigi Jiisasno meleema kokae iijoro, Oo qaa je sooju. Uumeleembaa
Bua Tereya ano Anutuwaa ku-usua mende moma kotojutiwaajo mono jijau amakeju.
25
Oano, koomunoga waama kamba iikano loemba mende koloowuyato, gajoba
yoono Siwe gomano laligojuti kaaa koloo laligowuya.
26
Mobu! Komugiti, iyoono
gbili waabutiwaa qaaya ii Mooseswaa Bukno kokae eja: Soma bambano gere bola
asugi mende je kotoroti, oo sundu ii weegogi me qaago? Anutuno iikano Mooses
kokae ijoro,
Niino Anutu Aabrahambaa Po, Aisakwaa Po ano Jeikobwaa Poga laligo waama
laligoje.
27
Isi wanjale karoo yoono Anutuwo laligo kotii ubuya. Anutuno koomuya
yooo Pogia qaagoto, laaligo kombombaa laligojuti, mono iyooo Pogiaga kolooja. Oo
Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko paati) oo mono qaa mamaga moma sookeju.
Kae meleeno.
18 Apo 23.8

19 Dut 25.5 26 Eks 3.6
Kae meleeno.
18 Apo 23.8

19 Dut 25.5 26 Eks 3.6
Mat 22.34-40; Luuk 10.25-28
28
Jiisasno Sadusii (Jigo gawombaa kaparakoko) yoowo ami moma je
sororogo meleema oonoti, ii kana qaawaa boi eja mono moro. Iikaa moma
jaasewaano kouma kokae qisi muro, Jojopa qaa kuuya iikanoga waa somata ii
nomae?
29
Qisi muro meleeno, Waa somata ii kokae,
Israel kanageso mobu! Anutuno motoogo ananaa Ponana kolooja. Besako iwoi
mono qaago.
30
Kawaajo uugabaga, uaga, roromogoga ano ku-usuga kuuya, iikano mono Po
Anutuga uuno jopago mu laligowa.
31
Jojopa qaa iikawaa alia ii kokae,
Geega jopago aokejai, iikaaadee mono ejemba kuuya jopago ooma
laligowa,
Jojopa qaa mono mono qaa woi ii mende uruuguja.
32
Jiisasno Kana qaawaa boiyaajo kae meleeno ijoro, Boi, gii qaa dindia jeja.
Anutuno motoogo kolooja. Besako iwoi mono qaago.
33
Gii uugabaga,
momakootoga kuuya ano ku-usuga kuuya, iikano mono Po Anutuga uujopago mu
laligowa. Ano geega jopago aokejai, iikaaadee mono ejemba kuuya jopago ooma
laligowa. Jojopa qaa woi iikano waa somata koloojao. Ii te kombagi, iikano mono
siimolo kuuya ano nandu mamatewoo tosia uuuguja.
34
Kae ijoro Jiisasno
uuroromogoya moro sokono kokae ijoro, Gii Anutuwaa bentotono keumambaa
dodowija. Kae ami mori ejemba kuuya yoono Jiisas toroqe qisi mubombaajo
kokodundu ama mesaogi. Kia.
28-34 Luuk 10.25-28 29-30 Dut 6.4-5 31 Lew
kokodundu ama mesaogi. Kia.
28-34 Luuk 10.25-28 29-30 Dut 6.4-5 31 Lew
19.18 32 Dut 4.35 33 Hoos 6.6 19.18 32 Dut 4.35 33 Hoos 6.6
Mat 22.41-46; Luuk 20.41-44
35
Jiisasno jiwowo jigono nama Bua qaa kuma ooma kokae qisi oono,
Kraistno ki Deiwidwaa gbiliga kolooji, kana qaawaa boi yoono qaa ii nomaembaajo
jekeju?
36
Deiwidno ao Ua Toroyano sololoo muro kokae jero,
Anutuno nama noo Pona kokae ijoro: Giino mono ka noo boro dindinano
rana niino kamba biiwiano kereuruga rii riitama haamo ama ooma goo kana
baagano ama oomaa. Kamba ii ka kuuwaatiwaa so mono asamararano koi
rabaga.
37
Deiwidno ao kae je qata noo Pona jeja. Pona je mono nomae ama iwaa gbiliga
kaaagadee koloonaga? Kae jero ejemba tuulelembe yoono Jiisaswaa qaayaa siia
moma geja agi. Kia.
36 Ond 110.1
moma geja agi. Kia.
36 Ond 110.1
Uumeleembaa selesele laaligowaa gale meme qaa.
Mat 23.1-36; Luuk 20.45-47
38
Jiisasno kuma ooma toroqe kokae iijoro, Oo mono kana qaawaa boiya
yooojo gale me laligowu. Yoono maleku koriga mouma kema ka qendeema
oombombaajo momakeju ano maaketno me kanano ejemba iiigi jologia jewutiwaajo
momakeju.
39
Qamakooli miri jaaqeqeyano eu rabombaajo siia momakeju ano
jejelombano du jaaya iikano jegejege rabombaajo momakeju.
40
Yoono malo
yooono miri iwoi bidaa baago aali oomakeju ano qabuagia koloowaatiwaajo
qamakooli koriga koriga qama kooli totogiano qekeju. Kawaajo Anutuno qaagia je
tego iroa uutaga meleeno qagiano ubaa. Kia.
Luuk 21.1-4
41
Jiisasno jiwowo jigono nandu katapa somataa gematano raro ejembano
mone iikano agi kemero uu iiiro. Ejemba qabua ano esuhinagiawo mamaga yoono
kouma kina mone mamaga agi kemero.
42
Agi kemero malo wanaya mono kouma
soojaakota woi, ii toiya osoga kaaa ano kemero.
43
Jiisasno ii iima gowokouruta koma
horo ooma kokae iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Malo wanaya
koi kano nandu anji, ii mono tosaaa kuuya yoono iwoi katapano agi kemeji, iikawaa
soya uugu anja.
44
Kuuya yoono monegia mamaga e oono kitiagadee anjuto, emba
koi kano mono koroboro laligojiwaa so ilawoilaya kuuya andaboro ee totookota
laligowaa. Kia.
Maak Maak
<<
12 12
>>
12:12: 1 Ais 5.1-2
12:12: 10-11 Ond 118.22-23
12:27: 18 Apo 23.8
12:27: 19 Dut 25.5
12:27: 26 Eks 3.6
12:34: 28-34 Luuk 10.25-28
12:34: 29-30 Dut 6.4-5
12:34: 31 Lew 19.18
12:34: 32 Dut 4.35
12:34: 33 Hoos 6.6
12:37: 36 Ond 110.1
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
13 13
>>
13
Mat 24.1-2; Luuk 21.5-6
1
Jiisasno jiwowo jigo mesao kamaaro gowokouruta yooonoga mono kokae
ijoro, Boi iiba! Jigowaa toto uutano miria miria ii mono damuyawo. Ii jamo
somasomatano me kaitereno menjeregogita awaasari nanja.
2
Jiisasno ii moma qaa kokae meleeno, Jigowaa toto uutano miri somata
waagiawo kuuya koi iiijanto, ii mono kondeegi miriwaa jamo mo ii jamo mombaa
qagano mende ewaato, qeqelala qe saoyagadee ewaa.
Mat 24.3-14; Luuk 21.7-19
3
Kae jero Oil gere baaano uma leege endu jiwowo jigono nanoti, ii iima ragi.
Iikano rama Piito, Jeims, Jon ano Andruu yoono Jiisas iyaagadee horo kokae qisi
mugi,
4
Boi, qaa jejai, iikawaa hoa mono naa kambano asugiwaa ano iwoi kuuya ii
kanai asugidaborowaati, iikawaa aiweseyano mono nomae asugiwaa? Ii saano jena
moboa.
5
Kae qisi mugi kanai kokae iijoro, Mono agomokolo ano jijau qe
kembubotiwaajo mono galegia me ao laligowu.
6
Ejemba mamagano asugi noo
qanano kokae jewuya, Niino Kraist kolooje. Kae je ejemba mamaga tiligo
oombuya.
7
Oo manjawaa bujuya ano otoa kolooro momakebuya. Ii moma jenegia
mende orokeba. Iwoi kaaa ii walagadee koloowaatiwaa jejeta. Ii koloowaato, namowaa
kambaano mono iikanondee uulaawo mende tegowaa.
8
Kantri mono kantri mo
uuwombaajo waabuya. Ejemba tuu mono tuu mo yoowo aro qe aowombaajo
waabuya. Baloa baloa kano na somasomata me namo qonjoma meleeno kemekebaa.
Kaaagadee bodi gomaa gomaa asugi e ubaa. Iwoi kaaa ii emba korowono masu
kanai uukejiwaa so. Namowaa kambaano mono iikawaa so kanaidaboromambaajo
ambaa.
9
Kae koloowaato, oo galegia awaagadee me ao laligowu. Ejembano oo
horo qaa jakeyano oooma qamakooli mirigiano qaa gawo me koobino uuwuya.
Tosiano noojo ama uuagi kantria kantria yooo eja po ano gawana yooo
jaasewagiano nambuya. Kae nama noo kaniana nago jegi mobuya.
10
Oligaa Bua koi
mono waladee namono kantria kantria kuuya yooojo je seidaborogigo namowaa
kambaano iikawaa gematano tegowaa.
11
Horo uuama qaa jakeyano ooogi
nambuti, kamba iikano qaa nomae jewonagati, iikawaa majakakaya ii waladee mende
mobu. Ua Toroyano aua iikanondee qaa oombaati, mono ii jewu. Ooagiaa uugiaajo
qaa mende jewuto, Ua Toroyano mono uugia sololooro qaa jewuya.
12
Uumeleembaa
motoya mono daremua uuta meleenotiwaajo ama ii memelolo mero qaa jakeyano
oogi qegi komuwaa. Kaaagadee ama mono meraboraaa memelolo mero komuwaa
ano meraboraaa yoono nemumaurugia qetama ooma jegi uugi komuwuya.
13
Kantria kantria yoono noo qanaajo ama kazi ama oogi laligowuyato, mono
kapara koma kotii bo qe nama laligoro namowaa kambaano tegowaati, iino mono
oyaboya bua qe aowaa. Kia.
9-11 Mat 10.17-20; Luuk 12.11-12 13 Mat 10.22
oyaboya bua qe aowaa. Kia.
9-11 Mat 10.17-20; Luuk 12.11-12 13 Mat 10.22
Mat 24.15-28; Luuk 21.20-24
14
Kanage tosiano ka kondemondee ama iwoi agonjorayawo jigono mende
aambaa so ii alatano agi nano iibuti, kamba iikano Judia prowinsno laligowuti,
oono mono misigo horo baaano kembu. Qaa koi weegowaati, iino mono saano
geja ama moma kotowa.
15
Miri kosiano sombeno laligowaati, iino mono kamaa iwoiya
memambaajo miri uutano mende uba.
16
Gawono kema laligowaati, iino mono
kaaagadee malekuya memambaajo eleema mirino mende kemba.
17
Yei! Emba korowo
ano merabora ajuno yoono kamba iikano nomae uulaawo kembuyaga.
18
Kawaajo
iwoi ii ko haamo kambaano mende koloowaatiwaajo qama koolikebu.
19
Kamba
iikano kakasilili jekania boorogia koloowaa. Kakasilili soya kaaa ii wala eeano
kamba moge mende koloo ero. Anutuno iwoi kuuya mokolooroti, kamba
iikanondee kanai kamba kokaamba laligo waama kamba biiwiano mo mende
kolooro. Wala eeano mende kolooro ano kanage kamba mono mende koloowaa.
Kawaajo mono qama kooli laligokebu.
20
Pono koajili kamba ii mende me
torinagati ee, ejemba kuuyano mono tiwilaadaborowuyagato, ejemba iyaaajo
meweego oonoti, iyooojo ama wee iikawaa jagoya ii me toriwaa.
21
Kamba iikano kokae jewuya, Mobu! Kraistno koi laligoja, ano Iibu!
Hamoqeqe Toyano endu nanja. Mono kae jewaati ee, ii mono mende moma laariwu.
22
Ii kokaembaajo: Hamoqeqe toya qolomologoya ano gejatootoo ejemba takapolakaya
asugi agoleto ano aiwese jaamorota megi letombuya. Kae letogi Anutuno ejemba
iyaaajo meweego oonoti, ii kaaagadee ekalolo me oombutiwaa agobato me
kapara kogi jijau qewubo. Oono galegia awaagadee me ao laligogi ii
amamaawuyaga.
23
Niino iwoi kuuya ii mende kolooro waladee kuuya iijowe moju. Ii
wala jejeiwaajo ii mono uuwombogiano ama galegia me ao laligowu. Kia.
14
wala jejeiwaajo ii mono uuwombogiano ama galegia me ao laligowu. Kia.
14
Dan 9.27; 11.31; 12.11 15-16 Luuk 17.31 19 Dan 12.1; Isa 7.14 Dan 9.27; 11.31; 12.11 15-16 Luuk 17.31 19 Dan 12.1; Isa 7.14
Mat 24.29-31; Luuk 21.25-28
24
Kakasilili ii tegoro kamba iikanondee wee jaayano inja kono koino umu
kombaa.
25
Segelao yoono sombinoga tego kamaawuya ano sombino utugoro
iikawaa ilawoilaya ii raragia mesao ekalolo agi soowaa.
26
Kamba iikano Siwe
gomambaa Eja hoa iino koosu qagano karo iibuya. Ku-usua somatano
sakondindiawo asugano asugiro asamararaa iibuya.
27
Ka Siwe gajobauruta wasi
oono yoono ejemba Anutuno iyaaajo meweego oonoti, ii balo goraaya leelee,
euge emuge iikanondee kopeperee oombuya. Kia.
24 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel
euge emuge iikanondee kopeperee oombuya. Kia.
24 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel
2.10, 31; 3.15; Isa 6.12 25 Ais 34.4; Joel 2.10; Isa 6.13 26 Dan 7.13; Isa 1.7 2.10, 31; 3.15; Isa 6.12 25 Ais 34.4; Joel 2.10; Isa 6.13 26 Dan 7.13; Isa 1.7
Mat 24.32-35; Luuk 21.29-33
28
Oo mono noro gere iima tania romogo sareqaa koi mobu. Boriano apuyawo
kolooro segia logogi ii iima moma kokae jekeju, Wee kamba dodowija.
29
Oono
kaaiadee aiwese iikawaa so kolooro iima moma asari mono kania kokae jewu,
Jiisasno mono naguno dodowija.
30
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu:
Ejemba koi kete namono laligojuti, iyoono mende komugi iwoi kuuya jejei, ii mono
iyooo laaligo kambagiano koloowaa
31
Sombi ano namo yorono goro qewaotato,
noo Bua qaanano mono mende aliwaa. Kia.
Mat 24.36-44
32
Siwe gomambaa Eja hoano naa kambano kawaati, iikawaa weea me aua
kambaa ii mono mo mende moja. Siweno gajoba yoono ii mende moju. Anutuwaa
Meriano kaaiadee ii mende moja. Ama aodee ii moja.
33
Naa kambano asugiwaati, ii
mende mojutiwaajo oono mono gale me ao uugbiligbili laligowu.
34
Ii sareqaa
kokawaa so eja: Eja mono gomaa mesao kantri moge keno. Kemambaajo ama
galeuruta iwoi kuuya je koto ooma naguwaa kiiya meria borogiano ama usua oono.
Ku-usua ooma weleqeqeuruta motomotoo gawogia oono. Ooma laligo nagu
galea kaaagadee uugbiligbili laligowaatiwaajo je koto muro.
35
Miri toyano naa
kambano eleema kawaati, ii mende moju. Mare me gomantiia ruuano kawaa me?
Wegera suluro kawaa me? Wee kouro kawaa me? Iikawaa so oo ii mende
mojutiwaajo ama mono uugbiligbili laligowu.
36
Oono gao egi uulaawo ka kae
mokoloo oombabo.
37
Oo mono uugbiligbili laligowu. Qaa ii gowokouruna ooojo
jejei, ii kaaagadee alauruna kuuya ooojo motoo jeje: Oo mono uugbiligbili
laligowu. Kia.
32 Mat 24.36 34 Luuk 12.36-38
laligowu. Kia.
32 Mat 24.36 34 Luuk 12.36-38
Maak Maak
<<
13 13
>>
13:13: 9-11 Mat 10.17-20; Luuk 12.11-12
13:13: 13 Mat 10.22
13:23: 14 Dan 9.27; 11.31; 12.11
13:23: 15-16 Luuk 17.31
13:23: 19 Dan 12.1; Isa 7.14
13:27: 24 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15; Isa 6.12
13:27: 25 Ais 34.4; Joel 2.10; Isa 6.13
13:27: 26 Dan 7.13; Isa 1.7
13:37: 32 Mat 24.36
13:37: 34 Luuk 12.36-38
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
14 14
>>
14
Jiisas qeni komuwaatiwaajo agona agi.
Mat 26.1-5; Luuk 22.1-2; Jon 11.45-53
1
Pasowa kendo
*Kantri qata Iijipt kano Pombaa gajobano sa iima koboo
1
Pasowa kendo
*Kantri qata Iijipt kano Pombaa gajobano sa iima koboo
uuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa. Eks 12.15
ano bered yiistya qaa
uuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa. Eks 12.15
ano bered yiistya qaa
iikawaa kendoa toriri. Wee woi tegoro kano kanaiwombaa ani jigo gawo gale ano
Kana qaawaa boi yoono ajoroogi. Ajoroo nomae mondoni Jiisas olo me qegi
komunaga, iikawaa kania mogama je gosigi.
2
Mogama gosi kokae jegi, Ejemba
irigia soono karea karea koloowabotiwaajo ii korisoro kendo kambaano
ambombaajo amamaawoa. Kae jegi.
1 Eks 12.1-27
ambombaajo amamaawoa. Kae jegi.
1 Eks 12.1-27
Mat 26.6-13; Jon 12.1-8
3
Jiisasno Betani gomano laligo Saimon mo manimbaya me solaaniroti, iwaa
mirino uma raro. Iikano nene ne raro emba mono jamo kaaro mo me iwaano karo.
Kaaro ii lalu lagoawo qata alabasta iikano memeta. Ii apu ukoowagawo hoa qata naad
iikano saa qe raro. Iino ii sewaa somatano me ka lalu aroya koto apuya Jiisaswaa
waano qibibiri moriro.
4
Moriro eja ragiti, iyooonoga tosiano uugia boliro
iyagiodee kokae ami mogi, Naad apu ii mono naambaajo kae tiwilaaja?
5
Naad apu
kelegawo ii sewaa mewutiwaajo anagati ee, saano wee 300:waa tawaya uugunaga. Ii
ejemba wanaya oono sokonaga. Kae je emba ii je mugi.
6
Je mugi Jiisasno kokae iijoro, Emba koi mono mende je mubu. Naambaajo
uuta me boliju? Iino sili awaa ama sororogo nono sokonja.
7
Ejemba wanaya ii kambaa
kambaa batugiano laligogi awaa ama oomboatiwaajo moma ii saano kamba so
ambuyato, niino ooo batugiano kamba so mende laligomaa.
8
Iino ii iyaaa
nanamemeaa so ama nonja. Niino komuwe ro koma nombutiwaajo saano waladee
selena keleno nomorija.
9
Niino qaa hoa mo kokae iijowe mobu: Oligaa Bua koi
kantri kano me kano je seigi kembaati, iikano emba koi kano iwoi ama nonji, iikawaa
bujuya ii kaagadee jegi seiro iwaajo romogo laligowuya. Kia.
3 Luuk 7.37-38 7
bujuya ii kaagadee jegi seiro iwaajo romogo laligowuya. Kia.
3 Luuk 7.37-38 7
Dut 15.11 Dut 15.11
Juudasno Jiisas memelolo me mumambaa uumotoo ano.
Mat 26.14-16; Luuk 22.3-6
10
Gowokouruta 12 yooonoga mo qata Juudas Iskariot iino Jiisas memelolo me
mumambaajo ama jigo gawo gale yooono keno.
11
Yooono kema qaaya jero ii
moma uugia qeagoro sewaa mone mubombaajo qaa somogogi. Qaa somogogi
Jiisas kamba moge memelolo me mumambaa kana mogama kokobimbi qe laligoro.
Kia.
Mat 26.17-25; Luuk 22.7-14, 21-23; Jon 13.21-30
12
Bered yiistya qaa iikawaa kendo wee mutuyano (Siikuneneno) siligia otaa
pasowa lama mo qe ookegi. Kawaajo Jiisaswaa gowokourutano ijogi, Boi, nono
miri dakano kema pasowa lama goojo mozozogogo newoa? Siiga nomae eja?
13
Kae ijogi gowokowoita woi kokae je wasi orono, Oro Jerusalem sitino uri eja
mo apu monjo qindii karo mokoloowaota. Mokoloo ii saano otaa kembao.
14
Keni
mirino uro iikawaa toya kokae ijowao, Boino kokae jeja: Saano miri uuta mo je
tego nonona iikano uma gowokouruna yoowo pasowa lama newoa.
15
Kae ijori
toyano miri qagano eu uma uuta somata mo qendeema orombaa. Iikano du rara iwoi
mozozogogita raja. Ii qendeema orono iikano mono lama qe oowao.
16
Kae jero gowokowoitano mesao sitino uma Jiisasno qaa jeroti, iikawaa so
mokoloo nama lama qe oo mozozogori.
17
Goma tiiro Jiisasno gowokouruta 12 yoowo miri iikano kougi.
18
Kouma uma
duno rama nene negi Jiisasno kokae iijoro, Niino qaa hoa mo kokae iijowe
mobu: Ooonoga mo niwo nene ne raji, iino mono memelolo me nombaa.
19
Kae iijoro moma uugiano wosobiri moma kanai aa aa qisi mu jegi,
Noojoa jewabo?
20
Qisi mugi kokae iijoro, 12 ooonoga mo niwo bered qaano qendugoji,
iino.
21
Siwe gomambaa Eja hoano mono iwaajo qaa oogita ejiwaa so namo mesao
kembaa. Kembaato, memelolo me mubaati, iwaajo Yei wosobiri! je wanjinjigoje.
Anutuno mono iroa uuta meleema mubaa. Eja ii nemuaa goro uutanoga mende
koloonagati, iikano mono afaago munaga. Kia.
18 Ond 41.9
koloonagati, iikano mono afaago munaga. Kia.
18 Ond 41.9
Mat 26.26-30; Luuk 22.14-20; 1 Kor 11.23-25
22
Nene ne rama Jiisasno bered me kotuego moto ooma kokae jero, Koi
neenaa busuna. Ii mono me newu.
23
Kae je wain qambi me dagise je oono kuuyano qambi iikanoga negi.
24
Negi kokae iijoro, Koi neenaa sana. Koi Anutuno ejemba yoowo soomogo are
ano kotiiwaatiwaajo sana maagi ejemba mamaga hamo qe oombaa.
25
Niino qaa hoa
mo kokae iijowe mobu: Niino wain kasawaa hoa kokano mombo toroqe mende
nemaa. Kanage Anutuwaa bentoto uutano eu rani jejelomba ambaati, wee iikano
mono wain apu qaita mo ii nemaa.
26
Kae jero korisoro rii qama mesao kema Oil gere baaano ugi. Kia.
24 Eks
26
Kae jero korisoro rii qama mesao kema Oil gere baaano ugi. Kia.
24 Eks
24.8; Jer 31.31-34 24.8; Jer 31.31-34
Piitono Jiisas qakoombaatiwaa jero.
Mat 26.31-35; Luuk 22.31-34; Jon 13.36-38
27
Uma Jiisasno kokae iijoro, Gejatootoo eja mono qaa mo kokae oorota eja,
Niino galegia qewe lama tuuano deembuya.
Iikawaa so oono kuuya uugia boliro nomesao boratiwuya.
28
Boratigi nuwuyato, niino mono koomunoga waama wala Galili prowinsno kema
iikano asugi oomaa.
29
Kae iijoro Piitono kokae ijoro, Yoono kuuya uugia boliro gomesao
boratiwuti ee, niino mono kile iikaa mende amaa.
30
Ijoro Jiisasno jero, Niino qaa hoa mo kokae gijowe moba: Kuruno indi woi
mende qaro giino kete gomantiiano qakooma nona indi karoo koloowaa.
31
Kae jeroto, Piitono kapara koma kotikotii ano, Boi, kae qaagoto, nii nugi giwo
motoo komuworagati, ii kile niino gii mende qakooma gomaa. Gowoko tosaaa
kuuyano qaa iikayadee jegi. Kia.
27 Zek 13.7 28 Mat 28.16
kuuyano qaa iikayadee jegi. Kia.
27 Zek 13.7 28 Mat 28.16
Mat 26.36-46; Luuk 22.39-46
32
Kae ami moma kema urukisi mo qata Gezemane iikano keugi. Keuma
gowokouruta kokae iijoro, Niino endu kema qama kooliwe oo mono kamba
biiwiano koi rabu.
33
Kae iijo Piito, Jeims ano Jon uuama kegi. Kegi Jiisasno
kanai konjili kanjaawo moro kana boria qetegoro.
34
Kae ama kokae iijoro, Noo
uunano mono kondukondu koma waajiwaajo ama wosobiri mobe komukomuyawo
ama nonja. Oono mono kokano rama niwo gbili laligowoa.
35
Kae iijo aodee boroa mo toroqe kema simi kuma usugo siimbobolo
kambaa ii Maaa jetaa so uuguwaatiwaajo qama kooliro.
36
Qama kooli jero, Aba
Amana, gii iwoi mo mende me bimbigokeja. Kawaajo siimbobolowaa qambia koi
mono nuamba. Nuanagati, ii noo siimbaa so qaagoto, mono geegaa uusiiga otaa
koloowa.
37
Kae je eleeno gowokouruta karoo yoono gao egi iiima Piito kokae ijoro,
Saimon, gii gao eja me? Gii aua motoogoda gbili laligomambaajo mende kotiija me?
38
Uunanano gbili laligowombaa siia momakejonto, selenanano loolooria kolooja.
Kawaajo agobatono kamaa uuwabotiwaajo mono qama kooli uugbiligbili laligowu.
39
Kae ijoro mombo oomesao kema qaa iikayadee mombo je qama kooliro.
40
Qama kooli eleeno jaa lologia bombo mero mombo gaogadee egi iiiro. Gaonoga
waama qaa meleembom-baajo oopopo qegi.
41
Jiisasno keno indi karoo kolooro eleema ka kokae iijoro, Oo toroqe
haamo me gaogadee ewombaajo moju me? Mobu! Mono Siwe gomambaa Eja hoa
memelolo me muro gawman eja sisiwerowerogiawo yooo borogiano ubaati, iikawaa aua
kambaano mono ka kuuja. Ooo gao ee kambagia mono tegoja.
42
Mono waagi
kembo. Mobu! Memelolo me nombaati, iino mono kosere koi kaja. Kia.
Mat 26.47-56; Luuk 22.47-53; Jon 18.3-12
43
Jiisasno kae je nano iikanondee gowokouruta 12 yooonoga mo qata Juudas
iino tuu mo jeta me oono kougi. Jigo gawo gale, Kana qaawaa boi ano kantriwaa
jotamemeya yoono ii wasi oogi manjawaa soo somata ano wasagia me kagi.
44
Memelolo memambaa anoti, iino wala yoowo aiwese qaa kokae somogo iijoro,
Niino eja buuta kito nemaati, ii iima Mono ii! je me somogo tororo gale koma
kembu.
45
Kae je ka iikanondee Jiisaswaano keuma Oo kokona! (Boina!) je buuta
kito nero.
46
Kito nero iima Jiisas qelanji me somogogi.
47
Somogogi kosiano
nagiti, iyooonoga mono manjawaa soo somata horo jigo gawo gale waaa
weleqeqeya qe gejia kotogoro kamaaro.
48
Jiisas somogogi qaa kokae iijoro, Nii
kikekakasilili ejaga qaagoto, kile noojo kae moma manjawaa soo somata ano wasa me
noma somogo nombombaajo kaju.
49
Niino wee so jiwowo jigono oowo nama
Bua qaa kuma ooma laligowe mende nogito, iwoi koi mono Bua Terewaa qaayano
hoawo koloowaatiwaajo kolooja.
50
Jiisas somogogi gowoko yoono kuuya Jiisas
mesao borati olo koma kegi. Kia.
49 Luuk 19.47; 21.37
mesao borati olo koma kegi. Kia.
49 Luuk 19.47; 21.37
Sagbili mono olo koma keno.
51
Eja gbaworo mono opoqiisia taaa kokosii Jiisaswaa gematano otaa keno.
Opoya tosia mende mouma keno ii metaqetata megi.
52
Mewombaajo amamaa opoqiisia
qetegogi lala olo koma keno. Kia.
Mat 26.57-68; Luuk 22.54-55, 63-71; Jon 18.13-14, 19-24
53
Jiisas somogo wama jigo gawo gale waaa jikaro mirino kegi. Kegi jigo
gawo gale kuuya, kantriwaa jotamemeya ano Kana qaawaa boi yoono iikano kema
ajoroogi.
54
Kegi Piitono sigesige ootaa jigo gawo gale waaa jikaro mirino
keuma miriaa kiropo uutano uro. Uma weleqeqe eja yooo batugiano gere kosiano
rama konano.
55
Kae raroto, jigo gawo gale ano jigo kaunsol tuu yoono Jiisaswaa
seleno kuukuu qaa nomae je nagoni qegi komuwaatiwaajo je mogagito, iikawaa
kania mo mende mokoloogi.
56
Mogama nama mamagano qaa qolomologoya
seliano kuu nago jegito, qaagiano kania motoogo mende kolooro.
57
Kae agi tosiano waama nama qaa qolomologoya seliano kuu nago
kokae jegi,
58
Iino kokae jero moni, Niino jiwowo jigo borono memeta koi
kondeembe namono kamaaro wee karoombaa uutano jigo qaita mo borono memeta
qaago ii me waama kuumaa.
59
Kae jegito, kile qaagiano kania motoogo mende
kolooro.
60
Kae mende kolooro jigo gawo gale waano waama jaasewa qe ooma nama
Jiisas qisi mu kokae ijoro, Yoono goo selegano qaa kuu nagojuti, iikawaa kitia
mo jewaga me qaago?
61
Kae ijoro iwoi bologa mo mende anoto, kile kitia mo mende meleema qaaya
bogoro nano. Qaaya bogoro nano jigo gawo gale waano mombo kokae qisi muro,
Anutu mepesee mumakejoi, gii iwaa Meria Kraist kolooja me qaago?
62
Qisi muro Oo je kokae iijoro, Siwe gomambaa Eja hoano mono ku-usu
Toyaa boro dindiano rama era sombimbaa koosu qagano kamaaro iibuya.
63
Qaa ii iijoro jigo gawo gale waano malekuya menjurama kokae jero, Yei,
magaa siita! Tosiano qaaya nagowutiwaajo mombo mende qisi oomboa.
64
Anutu
mepaegoji, ii mono ooagio modaboroju. Kawaajo mono oo nomae moju? Kae jero
yoono kuuya Jiisas koomuwaa bua koloowaatiwaajo je tegogi.
65
Kae je tego tosiano kanai sulaapa qe jaasewaa esuu boro kuma qe kokae
ijogi, Morono guji, ii saano jena moboa. Jigowaa kiropo gale (sikiriti) yoono
kaaagadee Jiisas me uruano qetaaligi. Kia.
58 Jon 2.19 62 Dan 7.13 64 Lew
kaaagadee Jiisas me uruano qetaaligi. Kia.
58 Jon 2.19 62 Dan 7.13 64 Lew
24.16 24.16
Mat 26.69-75; Luuk 22.56-62; Jon 18.15-18, 25-27
66
Kamba iikano Piitono kiropo uutano sombeno laligoro. Emu laligoro jigo
gawo gale waaa weleqeqe emba mono iikano kouro.
67
Kouma Piitono gere
konama nano iigigii kokae jero, Gii mono kaaagadee Nazaret eja Jiisaswo laligona.
68
Kae jeroto, Piitono qakooma kokae jero, Qaa jejai, ii kondanje. Kae je
kiropo naguyano keme nano kuru qaro.
69
Naguno kemero weleqeqe emba mono ii iikano mombo iima eja kosiano
nagiti, ii kanai kokae iijoro, Eja koi kano mono yooonoga mo kolooja.
70
Kae iijoroto, iino mombo qakoono. Qakoono kamba boroa mo tegoro eja
kosiano nagiti, iyoono mombo Piitowaajo kokae jegi, Giino Galili ejaga mo
koloojaiwaajo mono hoano iyooonoga mo kolooja.
71
Ii moma kanai aa qasuaa ao jopago je kotii jero, Eja qaaya jejuti, niino ii
mende moma muje. Qaa qolo-mologoya jewenagati ee, Anutuno mono iroa
meleema nomba.
72
Kae je nano iikanondee kuruno qaro indi woi kolooro. Kuruno qaro
Jiisasno qaa kokae ijoroti, Piitono ii romogoro, Giino indi karoo qakooma nona
kuruno qaro indi woi koloowaa. Qaa ii romogo wosoya jumambaajo ano silama
saaro. Kia.
Maak Maak
<<
14 14
>>
*14:1: Kantri qata Iijipt kano Pombaa gajobano sa iima koboo uuuguroti, kendo iikawaa qata Koo qaano Pasowa. Eks 12.15
14:2: 1 Eks 12.1-27
14:9: 3 Luuk 7.37-38
14:9: 7 Dut 15.11
14:21: 18 Ond 41.9
14:26: 24 Eks 24.8; Jer 31.31-34
14:31: 27 Zek 13.7
14:31: 28 Mat 28.16
14:50: 49 Luuk 19.47; 21.37
14:65: 58 Jon 2.19
14:65: 62 Dan 7.13
14:65: 64 Lew 24.16
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
15 15
>>
15
Mat 27.1-2, 11-14; Luuk 23.1-5; Jon 18.28-38
1
Goma ano amandiino jigo gawo gale, kantriwaa jotamemeya (70), ano Kana
qaawaa boi ano jigo kaunsol kuuya yoono qaa jake uutaa ajoajoroo ama Jiisaswaa qaa
je tegogi. Je tegogi Jiisas somogo wama kema gawana Pailotwaa borono agi.
2
Room gawana iino Jiisas kokae qisi muro, Oano, gii Juuda yooo kigia kolooja
me qaago? Qisi muro Jiisasno meleema ijoro, Mono geego jejai, kae.
3
Jigo gawo gale yoono qaa mamaga Jiisaswaa seliano kuu jegi.
4
Jegi Pailotno
Jiisas mombo qisi mu ijoro, Moba! Yoono qaa mamaga goo selegano kuu jejuti,
giino iikawaa kitia mo jewaga me qaago?
5
Kae ijoroto, Jiisasno bologa mo mende anoto, kile qaa kitia mombo mende
meleeno. Qaaya bogoro nano gawanano waligoro. Kia.
Pailotno Jiisas komuwaatiwaa je tegoro.
Mat 27.15-26; Luuk 23.13-25; Jon 18.3919.16
6
Gbani so pasowa kendo kambaano gawanano kapuare mirinoga eja mo qata
qama qisigiti, ii silia otaa isama oomakegi.
7
Kamba iikano eja mo qata Barabas ii
kapuare mirino raro. Iino kikekakasilili eja tosaaa yoowo kare gili eja mo qegi
komuroti, iikawaajo kapuare mirino ooogi.
8
Kae agi kanageso yoono gawanawaa
jikaro miri sombeano eu uma nama kanai ama laligorotiwaa so ambaatiwaajo qisi
mugi.
9
Qisi mugi meleema kokae iijoro, Niino Juuda ooo kigiaga isambe
kamaawaatiwaajo moju me?
10
Jigo gawo gale yoono Jiisaswaajo goroooso
mogitiwaajo ama ii gawanawaa borono oogi. Ii moma siigia momambaajo kae qisi
oono.
11
Qisi oono jigo gawo gale yoono ejemba tuu uukuukuu me ooma kokae
jegi, Jiisas mesao Barabas isamba! Mono kae qisi mubu.
12
Kae jegi mombo
meleema qisi oono, Kae jejutiwaajo Juuda ooo kigia qata kae qamakejuti, niino
mono ii nomae ama mubenaga?
13
Kae qisi oono mombo qagi, Mono maripoono qewu jewa!
14
Kae qagi Pailotno kokae iijoro, Ii naambaajo? Iino mono naa bologa ano?
Kae jeroto, yoono ii moma kapara koma toroqe qa gigilaa kokae qagi, Mono
15
Kae qagi Pailotno ejemba tuu somata siigiaa so amambaajo moma Barabas
isama oono kamaaroto, Jiisasga jero ooli waayawono qeyayago qegi. Kae qegi
maripoono qewutiwaajo ii Room manjaqeqe eja yooo borogiano ano. Kia.
Mat 27.27-31; Jon 19.2-3
16
Manjaqeqe eja yoono Jiisas wama kema gawanawaa jikaro miriwaa kiropo
uutano keugi. Keuma manjaqeqe tuu somata kuuya horo oogi iikano kagi.
17
Ka
maleku osoga nezogbala ii Jiisaswaa seliano mouma mu soma kasa lipima ila kaaa
waano kogi kemero.
18
Kae kemero kanai waeya me joloa jegi, Oowe oowe! Juuda
yooo ki pogia, oowe!
19
Qaqatete kae ama jegi bowono waano qe sulaapa qe
simi kuma mu usugo mepeqepesee qolomologoya me mugi.
20
Mepaqepae kae ama
mudaboro maleku osoga nezogbala ii qetego iyaaa sele esu mouma mu maripoono
qewombaajo wama kegi. Kia.
Mat 27.32-44; Luuk 23.26-43; Jon 19.17-27
21
Kema kana somatano eja mo qata Saimon mokoloogi. Iino Afrika siti qata Sairini
iikawaa ejiaga ano Aleksander ano Ruufus yoroo magaraga. Iino gawonoga kouro kuu
mugi Jiisaswaano maripoo me agoro.
22
Jiisas kae wama goma mo qata Golgota ii
ananaa qaano Wasii, iikano kema keugi.
23
Keuma wain apu ano marasi qata mor ii
mindiri melokanji mugito, Jiisasno ii togoro.
24
Togoro nama maripoono qegi. Qegi
nano kiawe megi jagoya kolooro Jiisaswaa sele esuya motomotoo batugiano iikawaa
so mendeema megi.
25
Gomaamba 9 kilok iikano maripoono qegi.
26
Maripoono qe
waano eu qegitiwaa kania kokae oo qegi, Juuda yooo ki pogiaga koi.
27
Kikekakasilili eja woi kaaagadee iwo maripoono urugi. Mo boro dindiano mo
qaniano leelee kae urugi.
28
(Anutuwaa Bua Tereno qaa kokae oogita eja, Ii gosi
kikekakasilili eja kaaa romogo yooo batugiano agi. Qaa iikae kano hoawo
kolooro.)
29
Ejemba uugu kema ka kugulolopo ama lukukuu mu wambelaa kokae jegi,
Yei! Gii mono jiwowo jigo saano kondeena namono kamaaro wee karoombaa
uutano mombo metaama kuumambaajo jena. Oo, gii eja awaa soro!
30
Mono geega ilaa
ao maripoonoga kamaawa.
31
Jigo gawo gale ano Kana qaawaa boi yoono kaaagadee batugiano
mepaqepae ama mu jegi, Tosiaga ilaa ooma laligoroto, iyaa ilaa aomambaajo
amamaaja.
32
Iino Hamoqeqe Toya Kraist ano Israelwaa ki kolooji ee, mono keteda koi
maripoonoga kamaaro iima ii moma laariwonaga. Kae jegi.
Eja iwo maripoono urugiti, iyorono kaaagadee uuqeqe qaa tokorokota je muri.
Kia.
21 Room 16.13

24 Ond 22.18 28 Ais 53.12 29 Ond 22.7; 109.25; Maak
Kia.
21 Room 16.13

24 Ond 22.18 28 Ais 53.12 29 Ond 22.7; 109.25; Maak
14.58; Jon 2.19 14.58; Jon 2.19
Jiisasno komuro.
Mat 27.45-56; Luuk 23.44-49; Jon 19.28-30
33
Wee biiwia 12 kilok kolooro iikano goma kuuya pagama me sokoma ero
kema aua karoombaa so kolooro.
34
Jiisasno 3 kilok iikano aaa qaano kokae qa
somata qaro, Eeli eeli lama sabaktani? Ii ananaa qaano: Anutuna, Anutuna mono
naambaajo gema nuja?
35
Kae qaro eja kosiano nagiti, iyooonoga tosiano ii moma jegi, Mobu! Mono
Elaijawaajo qaja.
36
Yooonoga mono bobogari kema momondo mo suu taniee
ii me wain apu aasoawono qendugo gere goro kitiano somogo sulu Jiisaswaa
buu susuyano eu ano nero jero, Mono mesaogi aodee namba. Elaijano ka motogoro
kamaawaa me qaago, mono ii iiboa.
37
Kae agi Jiisasno qa somata qama wosoya goro qero komuro.
38
Komuro iikanondee jiwowo jigowaa uutano opo nanoti, iikano mono eukaya
biiwiano jurama kamaa woi kolooro.
39
Kawali galeno maripoo jaasewa qe nama
Jiisasno wosoya goro qero komuroti, ii iima kokae jero, Eja koi kano mono oano
Anutuwaa meriaga kolooja.
40
Emba tosiano kaaagadee sigesige nama iwoi ii iigi. Yooo batugiano Maria
Magdalaga ano Maria Jeims dubaya ano Jooses yoroo nemugara ano Salome yoono
motoo nagi.
41
Yoono Jiisasno Galili prowinsno laligoro iikano ii otaa wele qe
mu laligogi. Kaaagadee emba tosaaa mamaga Jiisaswo Jerusalemsitino uma kagiti,
iyoono kaaiadee kosiano nagi. Kia.
34 Ond 22.1

36 Ond 69.21 38 Eks
iyoono kaaiadee kosiano nagi. Kia.
34 Ond 22.1

36 Ond 69.21 38 Eks
26.31-33 40-41 Luuk 8.2-3 26.31-33 40-41 Luuk 8.2-3
Mat 27.57-61; Luuk 23.50-56; Jon 19.38-42
42
Sabat kendo rarawaajo iwoi mozozogogi Sabat kendono kanaimambaajo
dodowiro mare koloo karo.
43
Nemugawo iikano Arimatia toya, eja waaawo qata
Joosef iino karo. Iino kaaagadee Anutu bentotombaa hoa koloowaatiwaajo
mamboma laligoro. Iino Juuda yooo jigo kaunsol tuumbaa jotamemeya mo koloo
Sabat kendono kanaimambaa anotiwaajo ama toroko yakari Pailotwaano kema
Jiisaswaa qamoya memambaajo qisiro.
44
Qisiro Oano komuja me qaago? je
romogo kawali galea jero karo Jiisasno kamba koriga me toroga komuja, je qisi
muro.
45
Qisi muro buju qaaya moma Jiisaswaa qamoya Joosef je tego muro.
46
Je
tego muro opo taaa sewaa me kema qamoya maripoonoga qetego me kamaa
opono esuuro. Esuu me qasirino kema jamo kobaa uroroogi du eroti, iikano ano.
Ama jamo somata mo metano kobaa qaa oota kojagiro.
47
Dakano anoti, ii Maria
Magdalaga ano Maria Jooseswaa nemua yorono nama iiri. Kia.
Maak Maak
<<
15 15
>>
15:32: 21 Room 16.13
15:32: 24 Ond 22.18
15:32: 28 Ais 53.12
15:32: 29 Ond 22.7; 109.25; Maak 14.58; Jon 2.19
15:41: 34 Ond 22.1
15:41: 36 Ond 69.21
15:41: 38 Eks 26.31-33
15:41: 40-41 Luuk 8.2-3
2002, 2011 BSPNG
Maak Maak
<<
16 16
>>
16
Mat 28.1-8; Luuk 24.1-12; Jon 20.1-10
1
Sabat kendo ragi tegoro iikano Maria Magdalaga, Maria Jeimswaa nemua ano
Salome yoono Jiisaswaa qamoya kema moriwoa, je jini marae ukoowagawo
sewaa megi.
2
Me e Sonda umugawodee waama goma ano wee jilijola kouro
qasirino kegi.
3
Kema ami moma jegi, Qasiriwaa qaa ootano jamo somata raji, ii mono
morono qetambaa?
4
Kae je uugi keno iigi: Jamo somata qatawo ii mono qetagi kema
ero.
5
Qasiriwaa jamo qaa oota kae aantama nano uutano ugi. Ugi dindigiaage eja
gbaworo mo malekuya koriga taaa raro iigi. Kae iima mamaga awawaligi.
6
Awawaligito, kokae iijoro, Mono toroko mende mobu. Oo Nazaret eja
Jiisaswaajo moganju. Ii maripoono qegito, iino mono gbili waaja. Kawaajo koi
mende eja. Iibu! Dua koi, iikano sulugi ero.
7
Kawaajo mono kema Piito ano
gowokouruta kuuya buju kokae iijowu, Iino mono jeta me ooma waladee Galili
prowinsno kembaa. Oo kaaagadee iikano kema qaaya jerotiwaa so ii iibu.
8
Kae iijoro aaru jenegia ororo jamo ootanoga kamaa bobogari kegi.
Sombugia mogitiwaajo qaa mo mende jegito, qaagia bogoro. Kia.
7 Mat 26.32; Maak
Sombugia mogitiwaajo qaa mo mende jegito, qaagia bogoro. Kia.
7 Mat 26.32; Maak
14.28 14.28
Jiisasno Maria Magdalaga iwaano asugiro.
Mat 28.9-10; Jon 20.11-18
9
Jiisasno Maria Magdalaga iwaa uutanoga omejiila 7 ootaaro laligoro. Jiisasno
koomunoga waama Sonda gomaamba amandiino wala Maria ii asugi muro.
10
Asugi
muro alaurutano Jiisaswo laligo kouma kamba iikano jige qama saagiti, Mariano
mono iyooono kema bujuya iijoro.
11
Iijoroto, Jiisasno gbili laligoro Mariano iiroti,
ii mende moma laarigi. Kia.
Jiisasno alawoita yoroono asugiro.
Luuk 24.13-35
12
Kawaa gematano alawoitano Jerusalem siti mesao goma mono kembojo
kanano keni Jiisasno kaitania meleema asugi orono.
13
Yorono kaaagadee kema
bujuya ii alauruta iijorito, yoono ii kaaagadee mende moma laarigi. Kia.
Mat 28.16-20; Luuk 24.36-49; Jon 20.19-23; Apo 1.6-8
14
Kanage gowokouruta 11 yoono ajoroo nene ne ragi yooono kaaagadee
asugiro. Asugi uugia kotiirotiwaajo temboma koomunoga waaro iigiti, iino bujuya
iijogi ii mende moma laarigitiwaajo ii je oono.
15
Jiisasno kokae iijoro, Oo mono
kantri so kema gomaa gomaa liligo ejemba laligo kenjutiwaa so Oligaa Buana je
asarigi mobu.
16
Mono Anutu moma laariro oomulu me mugi uuta meleembaati, iino
mono letoma Siwewaa bua koloowaa. Mono mende moma laari yagise laligowaati,
Anutuno mono iwaa qaa je tegoro gere siawaa bua koloowaa.
17
Moma laari noma
laligowuti, ii aiwese me oombe kaniagia kokae koloowaa: Yoono noo qano omejiila
ootaawuya. Kantri tosia yooono qaa je laligowuya.
18
Mokole borogiano me
metaambuya. Nombe warabe apu iwoi negi iikano mono mende me boli oombaa.
Borogia ji ejemba qagiano agi qeagowuya. Kia.
15 Apo 1.8
Borogia ji ejemba qagiano agi qeagowuya. Kia.
15 Apo 1.8
Luuk 24.50-53; Apo 1.9-11
19
Po Jiisasno qaaya kae iijoro Anutuno wano Siweno uma Anutuwaa boro
dindiano rama laligoja.
20
Eu laligojato, gowokourutano mesao goma balo so kema
Bua qaaya je sei laligogi. Kae laligogi Pono yoowo gawo me inaa oono
agoleto asugiro qaagiano kotiiro. Kia.
19 Apo 1.9-11
agoleto asugiro qaagiano kotiiro. Kia.
19 Apo 1.9-11
Maak Maak
<<
16 16
>>
16:8: 7 Mat 26.32; Maak 14.28
16:18: 15 Apo 1.8
16:20: 19 Apo 1.9-11
2002, 2011 BSPNG
Filemon
00
11
Filemon Filemon
<<
00
>>
^
Filemon
Filemombaa uukaleaajo Po mepeseeja.
Filemono Onesimus koma horowaatiwaajo qisija.
Yeizozo ano kotumotue qaa tetegoya
Filemon Filemon
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Filemon Filemon
<<
11
>>
Filemombaa Tere
Poolno Filemombaa Tere ano.
Je-asa-asari
Eja qabuayawo Filemon ii Kolosi sitino laligo uuta meleema zioz gawo me
weleqeqeya qata Onesimus gale kono kile kok koma Room sitino keno. Kano kema
Poolwo metulago qaaya moma uuta meleema Poolwo Bua gawo meri kapuare mirino
oroogi rari. Onesimuswaa kambaa qaono Poolno Tere koi Filemombaajo oo
Onesimuswaa borono ama wasiro Kolosi eleeno. Tere kokano uuta meleenoti, iikawaa
bujuya isaama Filemombaa uuta ii kokae kuuro: Gii mono weleqeqegaa qinjita mesao
iwo uumotoo ama koma horo muna uumelee alaga kaaa koorogano nano iwaajo
aisoo laligowa.
Qaa mutuya 1-3
Poolno Filemon mepeseeja 4-7
Onesimuswaajo Filemombaa uuta kuuro 8-22
Terewaa qaa kota waa 23-25
1
1
Oo wombo alana ano neana Filemon. Pool niino Jiisas Kraistwaa gawoa
mekejeiwaajo ama gbadoo nogi kapuare mirino raje. Uumelee alana Timoti iino
niwo raro niino giwo qaa ami mobojo tere koi ooje.
2
Kaaagadee emba somata uumelee naanana Apia ano Arkipus uumeleembaa
manjaqeqe ejanana ano uumelee kanageso goo mirino ajorookejuti, niino ooojo tere
koi ooje.
3
laligowu.
2 Kol 4.17
laligowu.
2 Kol 4.17
Filemombaa uukaleaajo Po mepeseeja.
4
Niino kamba so qama kooli gii romogo gomakejeiwaa so Anutuna dagise
kokaembaajo je mukeje:
5
Gii Po Jiisas moma laari jopago mu Anutuwaa ejemba
soraaya kuuya jopago uukale ooma laligoja.
6
Dagise je kokae qama koolikeje: Momalaarigano mono kotii powowo
kolooro saano kooronanano nama nonowo momalaariwaa qaaya je sei laligowaga.
Kae Kraistwo qokotaa nani kale awaa awaa nonomakeji, gii mono iikawaa kania
korebore moma sorogowaga.
7
Oo uumelee alana, gii ejemba soraaya keraqeeago qe
oona afaago laligoju. Niino uujopaga iikawaajo ama mamaga aisoowe iikano noo
uuna nagokeja.
Filemono Onesimus koma horowaatiwaajo qisija.
8
Giino kae laligo Kraistwo qokotaari saano awasakaka koloo ku-usu qagano
nama iwoi ambaatiwaajo je koto gombenaga.
9
Ii kile Anutuno uutano jopago
noronjiwaajo ama saano jekootona mesao qisi welema gonje. Gii Pool noo silina
moja. Niino eja waa kolooje ano Kraist Jiisaswaa gawombaajo ama kamba
kokaamba kapuare ejaga kaaagadee kolooje.
10
Nii kapuare miri kokano alaga qata Onesimus aitogo ilaa mube uuta meleema
momalaariwaa merana kolooro. Kawaajo kete iwaa je me iwaajo ama qisi welema
gonje.
11
Iino wala wele qe la mondo injarere laligo qemasologe ama goma
laligoroto, kamba kokaamba letoma gii ano nii awaagadee ilaa norono gawoaa
hoano asugikebaatiwaa so kolooja.
12
Iino neenaa wombo merana kolooja ano neenaa wombona kaaa wasi mube
eleema goono kaja.
13
Niino Oligaa Buawaajo ama kapuare mirino raje. Kawaajo
Onesimus somogowe niwo laligo goo kitiga ilaa nombaatiwaajo moje.
14
Kae
mojento, ilaa nombaatiwaajo mende kuu gonje. Siigano jero ilaa nona sokonagato,
giino weleqeqega nombaga me ago kombagati, iikawaajo Oo! mende jena
neenodee somogo mumambaajo amamaaje.
15
Onesimusno kokaembaajo ama gomesaoromae? Iino kamba torodaamo
seleege laligo mombo eleema ka giwo kamba tetegoya qaa laligowaa.
16
Wala
weleqeqe omaya koloo laligoroto, kamba kokaamba ii uugu eja qaita mo kolooja.
Uuta meleema mono wombo alanaraga kolooja. Niino iwaajo sii mamaga mobe giino
eja ii iina Pombaa bua kolooro iwaajo nii nuugu sii honoa qaa momakebaga.
17
Giino niwo ala-ala ama laligojotiwaajo niino kawe koma horo nonagati ee,
mono Onesimusno karo iikaaa koma horo muba.
18
Iwoi mo ama boli gono me
iwaano tosa mo goono eji ee, ii mono noo tosaga jena ewa.
19
Nii Pool neenaa
boronano kokae ooje, Niino ii metogomaa. Niino ilaa gombe uuga meleena
tosaga somata ii kumbaatiwaajo geega kaaiadee noo bua je tego aona sokonaga.
Kawaajo saano kokae jewenaga: Onesimuswaano tosa ii mono jena geegaa tosaga
ewa.
20
Oo uumelee alana, Pombaa Bua gombeti, ii mono meleema ilaa nombagatiwaa
siia moje. Kraistwo qokotaajai, iikawaa so mono Onesimus koma horona noo uunano
afaago qeagowaa.
21
Qaana te kombagati, ii moma laari qaana oo goo kaniaga kokae ero moje: Qaa
jejei, ii mono uugu awaa soro ama sororogowaga. Kia.
22
Qaa mo koi: Oono qama
kooligi Pono nii wasi meleema nono ooono kamambaajo mamboma
jejeromoromo anje. Kawaajo mono miri uuta mo noojo mojoqojojogona raba.
10
jejeromoromo anje. Kawaajo mono miri uuta mo noojo mojoqojojogona raba.
10
Kol 4.9 Kol 4.9
Yeizozo ano kotumotue qaa tetegoya
23
Alana Epafras iino Jiisas Kraistwaa gawombaajo ama niwo kapuare mirino rama
yeizozoya ano goono kaja.
24
Neauruna gawo motoo mekejoi Maak, Aristarkus,
Deemas ano Luuk yoono kaaagadee yeizozogia agi goono kaja.
25
Po Jiisas Kraistwaa kalemoriano mono uagia kotuego oowo ewa. Kia.
23
25
Po Jiisas Kraistwaa kalemoriano mono uagia kotuego oowo ewa. Kia.
23
Kol 1.7; 4.12 24 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; 19.29; 27.2; Kol 4.10, 14; 2 Tim 4.10- Kol 1.7; 4.12 24 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; 19.29; 27.2; Kol 4.10, 14; 2 Tim 4.10-
11 11
Filemon Filemon
<<
11
>>
1:3: 2 Kol 4.17
1:22: 10 Kol 4.9
1:25: 23 Kol 1.7; 4.12
1:25: 24 Apo 12.12, 25; 13.13; 15.37-39; 19.29; 27.2; Kol 4.10, 14; 2 Tim 4.10-11
2002, 2011 BSPNG
Filipai
00
11
22
33
44
Filipai Filipai
<<
00
>>
^
Filipai
Poolno Anutu mepesee qama koolija.
Pool kapuare mirino agi Bua qaano kotiiro.
Momalaarigiano kotiiwaatiwaajo manja qe laligowu.
Kraistwaa so ooagia me kamaa ama ao laligowu.
Jiisaswaa asasaga ii ejemba batugiano qendeema laligowu.
Timoti wasiwe Filipai ooono kawaa.
Epafroditus wasiwe Filipai ooono kawaa.
Solaa koloowombaa kana hoa ii kokae:
Mono Anutuwaa kuuno kapara koma tooano kembu.
Poolno Filipai yooo kalegiaajo dagise jeja.
Yeizozo tetegoya
Filipai Filipai
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Filipai Filipai
<<
11
>>
Filipai Tere
Poolno Filipai yooo Tere ano.
Je-asa-asari
Poolno misin gawo liligo mero india woi kolooro Eisia Maino (Turkey) mesao
Yurop balono keno. Kema Room prowins qata Masedonia kano uugia kuuro meleegi
Kraistwaa kanageso mutuya ii Filipai sitino kolooro. Kanage aposol Pool ii Room sitiwaa
kasa mirino agi siimbobolo qagano raro gawo meme ejemba tosiano tuarenje ama
mugi. Ii ama mugi tosiano Filipai uutano kaaiadee qaa doogoya kuma oogitiwaajo
majakaka moro. Kamba iikano Bua Tereya koi Filipai momalaari kanageso yooojo
ooro. Majakaka moroto, kile ulukole qaa ano uunagonago qaa koi korisoro qagano
oo ano.
Poolno kapuare mirino raro Filipai momalaari kanageso yoono ilaa
mubombaajo kale agi karoti, iino iikawaa dagise je oomam-baajo Tere koi ooro.
Ii oo toroqe uunagonago qaaya mamaga motoo ano. Ao koajili kania kania moro
Filipai yoono Poolwaa qaaya ii mogi kile kotii awasakaka nambutiwaajo uu nago
oono. Gejanono qaa tosaaa kokae: Ooagiaa selegia me uma awelegowubotiwaajo
mono gale me laligowu. Dogo mamba koloo toroqe neweqewele ambuboto, Jiisas
kaaa uugia me kamaa ama ao laligowu. Qaa koi duduuwubo: Kraistwo qokotaa
nanjuti, ii Anutuwaa kalega. Juuda yoono Mooseswaano Kana qaa area te koma
otaa Anutuwaajo sili iwoi amakejuto, uumelee alaurunana oono kae qaago. Oono
mono Anutu moma laari mugi kalemoriaa sewaa qaa oono bua qe ao iikano
laaligo dogoga mokoloo laligoju. Dae yoono Kraistwo qokotaa laligojuti, Anutuno
mono ii luae qe oono aisoo laligowu.
Kraist moma laarini Anutuno uukoisoro nonono saano awasakaka qagano kotii
laligowoa ano uumelee alaurunana yoowo motoo kapara koma kotii namboa.
Poolno iikawaa qaaya ii mamaga ooro. Poolno Filipai kanageso yooo waegia kotiga
mewombaajo moma laligoroti, iikawaa qaaya ii kaaagadee asugano ooro.
Qaa mutuya 1.1-11
Poolno nomae ama laligoro 1.12-26
Kraistwo laaligowaa kania 1.27-2.18
Timoti Epafroditus yoroono gawo area 2.19-30
Tuarenje yoono tiligo oogi kamaawubo 3.1-4.9
Poolwaa alauruta Filipai laligogiti, iyooo qaagia 4.10-20
1
1
Pool Timoti norono Kraist Jiisaswaa wele qe laligojo.Uumelee kanageso soraaya
kuuya Kraist Jiisaswo qokotaa nama Filipai sitino laligojuti, noro oowo ano ooo
wagia (bisop, pasto) ano Bua gawo meme ejemba tosaaa (diikon) oowo qaa ami
mobombaajo moma tere koi ooje.
2
Anutu Manana ano Po Jiisas Kraist yorono kalemoria ooni luaeno
laligowutiwaajo moje.
1 Apo 16.12
laligowutiwaajo moje.
1 Apo 16.12
Poolno Anutu mepesee qama koolija.
3
Niino romogo oomakejeiwaa so Anutu mepeseekeje.
4
Kamba so korebore
ooojo Anutu qama koolikejei, ii mono korisoro qagano qama koolikeje.
5
Niino
Anutu kokaembaajo mepeseekeje: Oo Oligaa Buano qokotaagiti, kamba mutuya
iikanoadee kanai niwo manja qe kotigo noma laligo kouma laligoju.
6
Anutuno
uugiano gawo awaa kanai me laligoji, ii mono toroqe mero Kraist Jiisasno mombo
asugi-waatiwaa kambaano tegowaa. Kae moma laari kotii Anutu mepeseekeje.
7
Oo jogia newe, wombo alauruna koloojutiwaajo kuuya oo kae romogo
oombe awaagadee sokonja. Anutuno gawo nonota kapuare mirino ramakeje me
aworo niino Oligaa Buawaajo manja qe ekalolo qaa qewago qaa oano tiita iriga
me kotiiwaatiwaajo liligokeje. Kae me kae amakejei, kuuya oono mono niwo
nagi kalemoria iikayadeeno sokoma oono gawona nagogi motoo simbawoawo
koloojo.
8
Kraist Jiisasno oo jopago inaa oomakeji, niino ii moma iikawaa qagano
nama kuuya ooojo sii moma iiimambaajo kapara koma laligoje. Kae je qaa hoa
jejei, ii Anutu ao saano nago noma jewaa.
9
Niino ooojo kokae qama koolikeje: Anutu, gii mono Filipai alauruna inaa
oona toroqe kotii jopago aogi uujopagiano somarii seiwaa. Kae kolooro saano
kana hoa iima koto ekalolo qaa mesao laligowu.
10
Kae laligo saano qaa gosi
kana awaa soro meweego soraaya koloo koposowaa qaagia qaa laligo ubu. Kraistno
eleema kawaati, kamba iikano lombonanano tegowaa.
11
Jiisas Kraistno nanameme
solaa nemu kono iikawaa hoa asugikebaa. Hoa kano uugia saa qero ejembano kae
iiima Anutu mepeseegi qabuayano seiwaati-waajo qama koolikeje. Qaa ii oano.
Pool kapuare mirino agi Bua qaano kotiiro.
12
Oo uumelee alauruna, oono noo kanana moma kotowu-tiwaajo kokae moma
ooje: Iwoi bologa noono kolooroti, iikawaa bujuyano seiro Oligaa Buananano ejemba
sokoma oono gawona-nano toomoriaawo kolookeja.
13
Nii Kraistwaajo ama kasano
gbadoo nogi Room kokano rajei, qaa ii manjaqeqe eja kuuya Siisa-kimbaa
galekoko miri gale mekejuti, iyoono moju ano kaaagadee ejemba tosaaa
mamaga yooo gejagiano kemero modaboroju.
14
Toroqe hoa kokae kolooro: Uumelee alaurunanano kapuare mirino rabe
Pono ilaa nomakejiwaa qaaya mogi. Ii moma seiseiyano Pombo kotii qokotaa nama
kapara koma awasakaka koloogi. Kae koloo Anutuwaano qaa torokoya qaa je seigi
toroqe kemakeja.
15
Tosiano noojo mogi uro uusii soraayano nama Kraistwaa kania je
asarikejuto, tosiano noojo ama uugiano junju moma gema nu agowowo
ambombaajo moju.
16
Alauruna hoa yoono noo kanana kokae moju: Anutuno kuu
nonota aworo niino Oligaa Buawaajo manja qe ekalolo qaa qewagokeje. Kae
moma jopago noma nago nomakeju.
17
Gemaqeqe ejemba yoono iyagiaajoadee
romogo tawawaajo mondo uugiano menjeregoro Kraistwaa kania kae je
asarikeju. Kae ama kapuare mirino rajei, kamba kokaamba agosisiri toroqe ama
nombombaajo moju.
18
Kae mojuto, ii kile. Kraistwaa kania ii iwoiwaajo mondo silemale amakeju me
Anutu tororo te koma je asarikejuti, ii niino mobe sokonja. Kae me kae amakejuti,
uunano mono iikawaajo qeagoro oano aisoojea aisookemaa.
19
Aisoowe noojo
qama kooligi Jiisas Kraistwaa Ua Toroyano nago nono saano isama nogi
kamaamambaa tani moje. Kae koloowaati-waajo moma iikawaajo kaaagadee
aisookeje.
20
Iwoi mo ama gamu mokoloomambotiwaajo mono jejeromoromo ama
laligoje. Gamu qaagoto, kamba so Kraist mepesee laligoweti, iikawaa so kamba
kokaamba kaaagadee koloowaatiwaajo moje. Sele busunano komuwaa me
laligowaati, ii kile mono awasakaka qagano Kraist mepeseewe qabuayano
somariiwaa.
21
Laligomaati ee, laaligona mono Kraistwaa qabuayano somariiwaatiwaajo ama
laligomaa. Nugi komuwenagati ee, iikano mono me qeago nono oyaboya
koloomaa.
22
Kae koloowenagato, balono sele busuwo laligomaati ee, mono uuwaa
gawo mewe toroqe hoawo kolookebaa. Ii romogo neenaajo laaligo me koomuga
meweegowenaga, ii saano mende moje.
23
Laaligo ano koomu batugarano papago
laligoje. Kraistwo eu laligowenaga, iikano mono iwoi kuuya uugu moria somata
mokoloo nonaga. Kawaajo balo mesaomambaa siia moma laligoje.
24
Kaaa laligojento, sele busuwo qe kori laligomaati ee, iikano mono oo ilaa
oombe hoa ooono koloowaa. Komu-wenaga, iikano mono oo mende ilaa oonaga.
25
Iikaaa moma laari kotii kawaajo niima koboogi toroqe laligo kuuya oo ilaa
ooma laligomambaajo moje. Ilaa oombe momalaarigiaa oano mono somarii
kotiiro saano honoa mende aisoo lali-gowu.
26
Kaaagadee Kraistno niima kobooro
mombo ooono kawe oo saano noojo ama Kraist Jiisas honoa mende mepesee mu
laligowu. Kia.
13 Apo 28.30
laligowu. Kia.
13 Apo 28.30
Momalaarigiano kotiiwaatiwaajo manja qe laligowu.
27
Nanamemegia ii mono Kraistwaa Oligaa Buayano akada-muyawo koloowaatiwaa
so ama me laligowu. Kae laligogi ooo-no ka iiimaati me mende ka sigesige
laligo qaa bujugia mobe kanagiano kokae ero sokombaa: Oo kulukululuu are
motoogowaa qaa somogo uumotoogo ama nambu. Kae nama Oligaa Buawaa qaa
oano sooliwabotiwaajo motoo somogo manja qe laligowu.
28
Kaaagadee
tosiano tuarenje ama oomakebuti, oono mono qaa jegia kania kania kawaajo mende
aaru lalaanigi uugia mende kamaawa. Kaniagia kae mobe sokombaa. Anutuno ku-usu
oono tuarenje ejemba yoono kaniagia iima kokae moma asariwu: Ooagia kamaa
uuro tiwilaagi Anutuno metogo nonono eu oyaboya laligowoa.
29
Anutuno area ama oonoti, ii kokae: Oo Kraist moma laari mu leege aisoo
leege iwaajo ama siimbobolo moma laligowuya.
30
Niino momalaariwaa manja wala
oowo laligo qeweti, niigi ano kamba kokaamba toroqe qekejeiwaa buju qaa koi
mojuti, oo mono manja iikayadee niwo nago qe laligoju, ii moje. Kia.
30 Apo
mojuti, oo mono manja iikayadee niwo nago qe laligoju, ii moje. Kia.
30 Apo
16.19-40 16.19-40
Filipai Filipai
<<
11
>>
1:2: 1 Apo 16.12
1:26: 13 Apo 28.30
1:30: 30 Apo 16.19-40
2002, 2011 BSPNG
Filipai Filipai
<<
22
>>
2
Kraistwaa so ooagia me kamaa ama ao laligowu.
1
Oo Kraistwo qokotaa nanjutiwaajo mono uugia nago aowombaajo
qambamamba mokoloowu. Uujopagia iikano mono ulukole ama aokebu. Ua
Toroyawo ususugo nama waegia me kiakomu aokebu.
2
Kae anjutiwaajo mono
momo motoogo otaa ororo jopago ao luaeno laligowu. Mono uusiigia ano momo
aregia motoogo ambombaajo somogowu. Qaa kae somogo uumotoogo agi
hoa kolooro moma niino ooojo honoa qaa aisoo laligomaa.
3
Ilawoila ooagiaajoadee horowombaa siiano mono mende nemu koma
oomba. Ooagiaa qabuagiano somariiwaatiwaajo mono selegia mende me ubuto,
uugia me kamaa ama tosaaa yooojo mogi umakeba.
4
Oo motomotoo mono
ooagiaa uugiagadee qeagowaatiwaajo mende romogowuto, tosaaa yooo uugiano
qeagowaatiwaajo kaaagadee kapara koma romogo yagowu.
5
Kraist Jiisasno
balono laligoro aro momo e muroti, iikayadee mono ooono ero ii otaa laligowu.
6
Anutuwaa kaitani kaaa e muro laligoroto, kile Anutu kaaa laligorotiwaajo mende
mondo awelego laligoro.
7
Kae qaagoto, ao afaago Anutuwaa asamararaa mesao kamaa meleema eja
tani koloo weleqeqewaa kaitania me laligoro.
Mono balo eja ananaa tani koloo laligoro.
8
Kae laligo uuta me kamaa ao Maaa qaa jeta kamba so te koma laligoro.
Kae laligoro gamu qe mu Maripoono qewoa, jegito, kamba iikano
kaaagadee te kondabororo.
9
Kae te koma laligorotiwaajo ama Anutuno wano eukano uma raro qabua
muroti, iikano qa tosaaa kuuya uuugu akadamuyawo kolooja.
10
Anutuno qabua uuta ii kokaembaajo muro:
Ejemba korebore anana mono qa iikawaajo ama kamba mono simi kuma
mepesee muboa. Tosiano Siwe gomano eukano laligoju. Tosiano
namono koi laligojo. Tosiano komu koomu mirino me senjo mirino
laligoju. Anana mono korebore kululuu usugo simi kuma muboa.
11
Kuuya anana simi kuma mu je buu susugia so Ma Anutu asugano goda
qewombaajo qata jokoloo kokae jewoa,
Jiisas Kraistno mono Ponana kolooja. Kia.
10-11 Ais 45.23
Jiisas Kraistno mono Ponana kolooja. Kia.
10-11 Ais 45.23
Jiisaswaa asasaga ii ejemba batugiano qendeema laligowu.
12
Kawaajo wombo alauruna, oo mono Kraistwaa sareya otaa iikano mende
sologo kamaawu. Kamba so Anutuwaa qaa te koma letoma laligogiti, iikawaa so
siligiano uumelee ejemba ooono sokonji, ii mono kapara koma otaa uuwaa gawo
me laligowu. Niino oowo laligoweti, kamba iikano Bua qaa awaagadee koma gbili
ze nama laligogi. Oomesao sigesige laligojei, kamba kokano mono kaaiadee
Anutuwaa jaano sombugia moma jenegia ororo ponda gawo ii me sororogo
laligowu.
13
Anutu ao mono oo suula sololoo nemu koma ooma iyaaa areaa so uugia
kuukeja. Kae kano uusiigia Anutu sokoma mubaatiwaa so kolooro inaa oono
gawoa megi hoa kolookeba.
14
Galeurugia yoowo qaa mekamakamaa mende ama laligowu. Jemeesa ano
uuno indi-unduru la mende amakebuto, arenana kuuya mono uuwoi jeaqea mesao
ponda me laligowu.
15
Nanamemegiano mono koposowaa qaaya qaa soraaya koloo
ama me laligowu. Ejemba doogoya iriqiria kete balono laligojuti, oo mono iyooo
batugiano Anutuwaa merabora solaa soro laligowu. Segelao sombino eu asarijuti, oo
mono kaaiadee balono sili awaa ama iikano ejemba asari ooma laligowu.
16
Kae laligo laaligo kotigaa Bua qaaya ponda me ejemba oombombaajo
jojori laligowu. Kae laligogi Kraistno eleema kawaati, kamba iikano noo kananano
kokae asugiwaa, Aagole ejano kuuno haamo amambaajo esua me kululuu
kemakeji, niino iikawaa so uuwaa gawombaajo sele qe me kotii laligowe. Ii ee
toontoo mende me laligoweto, hoa kolooro. Kanana kae kolooro saano neenaa
selena ooojo ama mepeseemaa.
17
Niino laaligona qeleema togo ooma Anutuwaano gawo te koma me
laligowe. Kae laligowe oo uugia meleema Anutu moma laarigi iikawaa hoa asugikeja.
Kawaajo Room gawman yoono qaana je tego oro kaaa nu siimolo oooo kaaa
ama nombuyaga. Sele busunaa saya kae maabenagati ee, ii mono apu kaaa ee totoo
mende kemenaga. Ooo momalaari gawogiaa hoaajo ama ii mono akadamuyawo
koloowe sokonaga. Kawaajo nugi komuwenagato, uunano mono kile aisookeje ano
kuuya oowo motoo aisookeboa.
18
Kaaiadee oo mono aisoowu ano niwo
otokoria maama aisoo laligowoa. Kia.
15 Dut 32.5
otokoria maama aisoo laligowoa. Kia.
15 Dut 32.5
Timoti wasiwe Filipai ooono kawaa.
19
Po Jiisasno noojo moro sokombaati ee, mono uulaawo Timoti
wasimambaajo moma jejeromoromo anje. Ooono ka nomae laligojuti, ii moma
eleema ka nijoro moma noo uunano kaaagadee qeago sororogonaga.
20
Momalaarigiano kotiiju me loorijuti, iino yaodee ooojo majakaka kae moma noo
kooronano nanja. Tosiano koi laligojuti, iyoono mono Iyagiaa majakakagiaga, je
qaago totoo kotigo oombombaajo momakeju.
21
Yoono kuuya iyagiaa iwoiwaajo
moma ii koma horo me somariiwombaajo janjari riikejuto, Kraist Jiisaswaa
gawoano hoawo kolookebaatiwaajo mende kapara komakeju. Mono qemasologe
la laligoju.
22
La laligojuto, Timotino kania awaa qendeenoti, ii ooagio moma yagoju.
Merano aaa maa wele qe mukeji, iino mono iikawaa so nii Oligaa Bua gawombaa
ilaa noma wele qe laligoro.
23
Kawaajo Room gawman yoono noo qaa nomae ama
nombombaajo somogowuti, ii momago mono saano Timoti wasiwe uulaawo ooono
kawaatiwaa jejeromoromo anje.
24
Neeno kaaiadee Pombo nama kamba mende
koriro ooono kamambaajo awasakaka kae moma laarije.
Epafroditus wasiwe Filipai ooono kawaa.
25
Niino iwoi mogama amamaa laligowe oono neana Epafroditus wasigi ka
nago ilaa nono. Iino noo kooronano gawo me manja qe laligoroto, toroqe
somogo mubenaga, iikano mende sokonaga. Kae romogo uumelee alana ii kamba
kokaambaga wasiwe ooono eleema kawaa.
26
Iino kuuya oo iiimambaajo kapara
koma laligoja. Ji kiro eroti, oo qaa ii mogi ooono bimooro moma kawaajo
uukamakamaa laligoja.
27
Iino oano jino e koomu boriano meroto, Anutuno
kiakomu muro qeagoro. Anutuno Epafroditus iigadee mende kiakomu muroto, nii
kaaagadee niima koboo me afaago nono. Iino komunagati ee, neenaa
wosobirinano mono somarii sei qana qana uro laligowenaga.
28
Oo Epafroditus iima mombo aisoogi noo wosobirinano kaaagadee
afaagowaatiwaajo moje. Kawaajo kamba kokaambadee uulaawo wasiwe ooono
kawaa.
29
Oo Pombaa ejemba yooojo honoa mende aisookejuti, korisoro iikawaa
qagano mono iino karo koma horo mubu ano gawo meme ejemba kaaa ii mono goda
qe ooma laligowu.
30
Iino Kraistwaa gawombaajo ama koomu borianoa uma komu
tagoro. Oo nii nago ilaa nombombaajo mogito, ii amamaagitiwaajo iino ooo
kitigiano kae ama nomambaajo ka laaligoya mesaoro tiwilaa tagoro. Kia.
Filipai Filipai
<<
22
>>
2:11: 10-11 Ais 45.23
2:18: 15 Dut 32.5
2002, 2011 BSPNG
Filipai Filipai
<<
33
>>
3
Solaa koloowombaa kana hoa ii kokae:
1
Oo uumelee alauruna, qaa kota kokae toroqe jemaa: Mono Pombo qokotaa
aisoo laligowu. Qaa ii duano mombo oo oomambaajo mojona mende tiija. Ejemba
tosiano tiligo oombubotiwaajo ii oo oombe saano sokonja.
2
Zioz gawo meme
ejemba bologa yooojo mono galegia me laligowu. Yoono uumeleembaa gadokopa
ejemba batugiano liligo uugia kuu kokae jekeju, Anutuwaa bua koloowutiwaajo
mono aiweseya me selegia kotowu. Kae kapara koma qaagadee je kasu kaaa
houhou qama Kanageso walaga koloojo, je ee totoo jekeju.
3
Yoono Anutuwaa jaano mende digoju. Selegiano aiwese iikayadee koto
oogito, hoa ii mono ananaano kokae kolooro: Anutuwaa Bua qaayano uunana
mosonoti, anana mono iwaa uumelee kanageso hoaboa koloo laligojo. Anutuwaa
qatano selenanano aiwese ama nonogiti, nonono iikawaa qagano mende nama nago
moma laarikejonto, Kraist Jiisasno hamo qe nononoti, iikawaajo mono selenana me
umakejo. Anutuwaa Ua Toroyano inaa nonono afaago Anutuwaa waeya me
mepeseekejo.
4
Tosiano selegiaa iwoino nago Anutuwaa bua koloowombaajo moma laarijuti,
niino mono ii uuuguje. Kawaajo awaagadee koroa kaaa tereree egana me waama
awelegowenaga.
5
Noo akadamuna ii kokae: Niino Israel ejemba tuu uutano
jotamemeya mo kolooje. Be isina qata Benjamin. Nemumana Hibruu ejembaga. Niino
yoroonoga koloo Hibruu eja hoa kolooje. Koloo ewe wee 8 kolooro kano selena
kotogi. Farisii koloo laligowetiwaajo Mooseswaano Kana qaa ii tororo otaamambaajo
kapara koma laligowe.
6
Farisii laligo uunano otorogo gere tooro uumelee kanageso
ii oano sisiwerowero ama ooma laligowe. Mooseswaano Kana qaa te koma otaa
dindia koloowonagati ee, niino mono iikawaa so koposowaa qaaya qaa solaa laligowe.
7
Iwoi ii mobe uro iikano nago moma laari laligoweto, uuna meleema ii kuuya
mesao ze suree mu jeje. Kamba kokaamba Kraistno hamo qe nono letombeti,
iikawaajo mono mobe umakeja.
8
Pona Kraist Jiisas moma koto oyaboya
mokoloomaati, ii moma gosiwe sewaa uuta kaaa kolooja. Kawaajo laaligona walagaa
akadamu iwoina kuuya ii Kraist toroqe iikano mesao ze suree muje. Kraist
mokoloo noono iwoi kuuya ii mobe kikisi kera too kaaa kolooro suree gemage
giliwe.
9
Tosiano Mooseswaano Kana qaa te kondaboro iikaaa kano nononano
dindia koloowoa, jejuto, niino so iikano solaa mombo mende laligoje. Kamba
kokaamba Kraist moma laariwe Anutuno iikaaa kano qaana je tegoro solaani
laligoje. Momalaari qagano laligowe Anutuno kiakomu noma je kotoro
sigisogonaa qaayano komuro laligoje. Kraistwo qokotaa nama laligowe Anutuno
noo kanana kae mokoloowaatiwaajo kapara komakeje.
10
Niino Kraist kokae moma kotomambaajo kapara komakeje: Siimbobolo
moroti, iikano iwo toroqemambaajo jojorije. Siimbobolo moma komuroti, niino tani
iikayadee komu iikaaa kano iwaa tani kaaa koloomambaajo jojorije. Komu
waaroti, iwaa ku-usua iikano mono inaa nono kotiimambaajo moje.
11
Komuwe
Anutuno me gbili nono koomunoga waamambaajo jejeromoromo anje. Kia.
5
Anutuno me gbili nono koomunoga waamambaajo jejeromoromo anje. Kia.
5
Apo 23.6; 26.5; Room 11.1 6 Apo 8.3; 22.4; 26.9-11 Apo 23.6; 26.5; Room 11.1 6 Apo 8.3; 22.4; 26.9-11
Mono Anutuwaa kuuno kapara koma tooano kembu.
12
Neenaajo kokae mende jeje, Anutuno too anoti, iikano mono koudaboro
uumeleembaa akadamuya kuuya mokoloo laligoje. Kae mende koloo laligojento,
Kraist Jiisasno haamo ama nonotiwaajo mono oyaboyaa bua qe aomambaajo
kapara komakeje.
13
Oo uumelee alauruna, Anutuwaa too iikano mende keudaborojei, ii moje.
Motoogo kokae moma amakeje: Iwoi kotogo gema qeweti, ii duduu Anutuno iwoi
wambusoonano ano eji, mono iikaa baage uulaawo kemambaajo awelegokeje.
14
Anutuno eukano umaatiwaajo nooma too kae qe nono. Kawaajo Kraist
Jiisasno hamo qe nonotiwaajo niino agobatono kotii haamo ama Anutuwaa toono
keube iino ila wage wanano koma nombaa. Ii memambaajo awelego too iikaa
baage dindiagadee ulanji esuna me kululuu bobogarikeje.
15
Kawaajo uuwaa akadamunanawo koloojoi, Anutuno anana kuuya momo
motoogowaa qagano Kraist moma koto laligowombaajo moja. Qaa mombaajo momo
aro morota mo e oonagati ee, Anutuno mono qaa iikawaajo nomae mogi sokonji, ii
kaaagadee je iisaama oombaa.
16
Ooono majakaka waa ii kokae kolooro
sokombaa: Anana kamba koriga me toroga uunana meleema Anutuwaa kanano laligo
kounii, mono nanamemembaa kana motoogo iikayadee toroqe keni sokombaa.
17
Oo uumelee alauruna, niino nanamemena amakejei, oo mono nii niima noo silina
ii otaa laligowu. Nonono sili awaa qendeema ooni tosiano iikawaa so rii horo
oomakejuti, oo mono iyooono nanameme ii uu iiima koto laligowu.
18
Ejemba
kelemalele yoono nanamemegiano Kraist kere ama mu iyagiaa aigiano la
laligoju. Maripoono komuroti, iikawaa kania rii koloani laligoju. Qaa ii kamba mamaga
jinjau koloowubotiwaajo iijowe mogito, kamba kokaamba ii saama jauna kamaaro
jeje.
19
Sele busugiaa sii kombombaa bologano begia kolooja. Iwoi gamuyawo
amakejuti, iikawaajo mogi uro akadamugia kolooro sewapiri laligoju. Uumomogia
balombaa iwoino somogogi gbadoo oono la laligo tetegoyano gere siano
kemebuya.
20
Yoono emu kemebuto, tosaaa nonoo kulukululuu totonana ii Siweno eu
eja. Balono wabaya koloo tatawagadee laligo Po Jiisas Kraist Hamoqeqe Tonanano
mombo asugi nunuambaatiwaajo mambomakejo.
21
Iino balo sele busunana
kamaaqeqeta koi ii me letono iyaaa Siwe sele busu kaaa asamararaawo koloowaa.
Ku-usu kaaa ii Kraist e muja. Iino ku-usu kaaa kano ejemba ano namo Siwewaa
ilawoila kuuya ii saano kotii me kamaa nonono iwaa newo baatano keni gale koma
nonono laligowoa. Kia.
17 1 Kor 4.16; 11.1
nonono laligowoa. Kia.
17 1 Kor 4.16; 11.1
Filipai Filipai
<<
33
>>
3:11: 5 Apo 23.6; 26.5; Room 11.1
3:11: 6 Apo 8.3; 22.4; 26.9-11
3:21: 17 1 Kor 4.16; 11.1
2002, 2011 BSPNG
Filipai Filipai
<<
44
>>
4
1
Oo wombo alauruna, kae koloowaatiwaajo Pono mono ilaa oono bo qe
kotii nambu. Niino ooojo sii moma iiimambaajo kapara komakeje. Oo korisoro
qe nogi. Batugiano gawo mewetiwaa hoa kolooro qendeegi Anutuno iikawaa tawa
nonombaati, iikawaajo mono sewapiri ama aisookeje.
2
Jotamemeya emba woi Yuodia Sintike, orono juma agowowo ama laligojao, kae
mobe. Kawaajo niino uugara kokae kuuje: Oro Pombo motoogo nanjao, iikawaajo
mono uumotoo ama laligowao.
3
Oo neana hoa, gawombaa motoo bosima laligoriti, gii
kaaagadee kokae qisi gonje: Emba woi yorono uumotoo ambaotiwaajo mono
ilaa oromba. Yorono niwo Oligaa Bua kotii seiwaatiwaajo manja qe laligori.
Yorono Kleemen ano neauruna tosaaa yooo koorogiano motoo manja qe laligori.
Tosaaa yooo qagia ii laaligo kotigaa buk papiano eu eja.
4
Kamba so mono Pombo nama aisoo laligowu. Aisoowu qaa ii duano mombo
jeje.
5
Oo mono gumbonjonjo qagano ejemba ama oogi kuuyano tanigia ii mobu.
Pono mono kamambaajo dodowija.
6
Iwoi mombaajo mono koajili mende moma
laligowuto, iwoi kuuya kawaajo qiqisigia mono Anutu ijogi mobaa. Kae me kae
koloowaati, mono Anutu qama kooli welema dagise je laligowu.
7
Anutuno uuluae
oonji, nono iikawaa kania moma kotowombaajo amamaakejo. Ii momakootonana
kuuya uugu qaita mo kolooja. Kraist Jiisaswo nagi Anutuno mono uugia ano qaa
momogia sopa somogo kokojiji me oono laligowu.
8
Oo uumelee alauruna, qaana je tegomambaajo ama qambamamba qaa kokae
jeje: Agonjora qaa mende romogowuto, iwoi kuuya goda qeni akadamuyawo kolooji,
uugia mono iikano somogo laligowu. Qaa hoa, qaa dindia ano soraaya ii mono
romogo laligowu. Qaa siinanano momakejoi, iikano mono uugia saa qero nambu.
Qaa qaqabuabuayawo mepemepesee koloowaatiwaa so kolooji, uugia mono iikano
qokotaa laligowu.
9
Noo nanamemena iima Bua qaana moma uu konogiano ama bua
qe aogiti, oo mono ii koma gbili ama me laligowu. Kae laligogi luae Toya Anutu iino
oowo nambaa. Kia.
Poolno Filipai yooo kalegiaajo dagise jeja.
10
Niino Pombo qokotaa nama ooojo keraqeeago somata moje. Oo waladee
nii kala koma mone nombombaa sii moma laligogito, nomae ambombaa kana
mogama amamaagi. Kamba koriga amamaa laligogi Pono kamba kokaamba uugia
me gbiliro afaago mombo ilaa nogi.
11
Sele busunaa lombono rama amamaawenaga,
iikawaajo qaa koi mende jeje. Noono iwoi eji, niino mono kawo uuluaeno bonjo
laligomambaajo moje.
12
Nii janjari rii luaeno laligowe ano laaligo qaqabuayawo
siiseweweya qaa laligo luaeno laligowe. Miri so kamba so uuna bonjo kono
laligomambaajo moje. Ne timbiri ambenaga me bodi rabenaga, iikawaajo mono uuna
mende me kamaa aokeje. Iwoina kelemalele me boroa e nonaga, ii kilenda. Mono
saano bonjo laligomaa.
13
Ii me woi mo koloonaga, Kraistno me kotii nono iwoi
mono mo mono mende me kamaa nono saano laligomaa.
14
Kile koajilina iikawaa uutanoga ala ilailaa ama me afaago nogi sokono.
15
Filipai oo kaaagadee noo kanana moma komuju. Niino kanai liligo Oligaa Bua
gawo me oowo Masedonia prowinsno laligo oomesaoweti, kamba iikanoa kanai
momalaari kanageso tosiano nii selewaa iwoigiano mende nago nogi. Niino uuwaa
Bua oombe bua qe aogito, selewaa leeya mo mende meleema nogi. Filipai uumelee
kanageso oo motoogono mono niwo soomogo ama laaligona nagogi nandu
monenana bua qe ao laligowe.
16
Niino iwoiwaajo amamaa laligoweti, oo ii noojo agi Tesalonaika sitino karo.
Indi motoogo qaagoto, indi woi selenaa iwoiwaajo amamaaweti, ii agi noono karo.
17
Ooo hina kalegiaajo koposogowenaga, iikawaajo qaa koi mende ooje. Anutuno
ooo ala ilailaagiaa kitia meleema oomakebaati, niino mono hoa ii ooono
seiwaatiwaajo moje.
18
Oono kamba kokaamba iwoi agiti, ii bua qe ao noono
iwoi kuuya kano mono sona uugu mamaga e nonja. Epafroditus iino ooo ala ilailaa
kalegia me ka nonota morianawo koloo laligoje. Oo nandu mamatewoogia agi
iino me karoti, Anutuno iikawaa siia moro saano sokonja. Anutuno ooo nandugia
moma ago kono moroa awaa ukoowayawo koloo iwaa jaano pumpugoro
aisookeja.
19
Noo Anutunano toomoria kuuyaa Toya kolooja. Iwaa kowiano iwoi kuuya ii
tetegoya qaa eja. Kawaajo oo Kraist Jiisaswo qokotaa nama iwoiwaajo amamaajuti, ii
kuuya mono e mujiwaa so oomakebaa.
20
Kawaajo Anutu Manana mono kamba so
mepeseekeboa. Kae ani Anutuwaa qabuayano kamba tetegoya qaa seikebaa. Qaa
ii oano.
15-16 2 Kor 11.9 16 Apo 17.1

18 Eks 29.18
ii oano.
15-16 2 Kor 11.9 16 Apo 17.1

18 Eks 29.18
Yeizozo tetegoya
21
Niino yeizozona alaurunana soraaya Kraist Jiisaswo motoondee nanjuti, kuuya
ooojo ambe kaja. Neauruna niwo koi laligojuti, iyoono yeizozogia agi ooono kaja.
22
Anutuwaano ejemba soraaya tosaaa kuuya koi laligojuti, iyoono yeizozogia agi
ooono kaja. Yooonoga tosiano Siisakimbaa jikaro mirino gawo mekejuti,
iyoono mono kae moma kapara koma jeju.
23
Po Jiisas Kraistwaa kalemoriaano mono oowo e uma uagia kotuegokeba.
Filipai Filipai
<<
44
>>
4:20: 15-16 2 Kor 11.9
4:20: 16 Apo 17.1
4:20: 18 Eks 29.18
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 18
19 19
20 20
21 21
22 22
Isaisaa Isaisaa
<<
00
>>
^
Isaisaa
Jono Eisia prowinswaa zioz tuu 7 yooo jologia ooro.
Siwe gomambaa Eja hoaa tania ii kokae iibe:
Efesus uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Smirna uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Pergamumuumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Taiataira uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Sardis uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Filadelfia uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Laodisia uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
Jaana meleeno mono Siwewaa jikaro jakeno raro iibe.
Du waa liligo du 24:yano raju.
Lamano Anutuwaa boronoga tere pipipipiiya mero.
Lama meriano muge aaso motomotoo menjuranja.
Israel ejemba 144,000 ii Anutuno aaso kuma oombaa.
Oyaboya laligowutiwaa tuu somata iibe.
Lama meriano muge aaso 7:a menjuranja.
Gajoba yoono romo qaita mo uugi.
Siwe gajoba 5:yano romoa qaita mo uuro.
Siwe gajoba ano tere pipipipiiya melaa
Anutuwaa jotamemeya woiyano qaaya nago jeri.
Siwe gajoba 7:ano romoa qaita mo uuro.
Emba ano jewena waa iliawo
Jenemba kowenoga kouro.
Jenemba mo namo uutanoga kouro.
Lama meria ano kanagesouruta 144,000.
Siwe gajoba karoo yoono qaagia je elelaogi.
Balombaa nene moria hoa mewutiwaa kambaa
Siwe gajoba 7 ano lombo kanjaawo 7.
Qambi 7 maagi Anutuwaa irisosooano asugiro.
Emba mono jenembawaa qagano raro iibe.
Babilon siti kondeegi gororogowaa.
Siwe yoono Babilon kemerotiwaajo Anutu mepeseegi.
Lama meriaa mara lomba
Kraistno manjaqeqe tuuuruta yoowo manja aowombaajo kegi.
Satan somogogi gbani 1,000:baa so kapuare mirino raro.
Anutuno Satambaa qaaya je tegoro kamaawaa.
Anutuno ejemba komugiti, iyooo qaagia je tegowaa.
Siwe dologa ano namo dologa iriibe.
Jerusalem siti dologa ii qaita mo.
Laaligo kotigaa apu gowoya iibe.
Jiisasno mombo eleema kawaa.
Gale meme ano jojopa qaa tetegoya
Isaisaa Isaisaa
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
11
>>
Isaisaa
Kraistno qaa aasagoya Jon isaano.
Je-asa-asari
Jiisasno namo mesao Siwe gomano uro gbani 65 kawaa so tegoro aposol Jono
Tere koi ooro. Kamba kano uumelee kanageso Jiisas moma laarigiti, ii sisiwerowero
somata ama oogi. Jon ii wato qata Patmos kano agi kapuare mirino kaaa raro.
Patmos laligoro Anutuno jaaya meleeno iwoi kanage koloowaatiwaa uaya iiro. Patmos ii
wato melaa (Yurop ano Afrika) Batugarano Kowe (Mediterranean Sea) kano eja. Efesus
mesao Saut waage 80 kilomiita kembaga. Room gawman yoono kikekakasilili ejemba
qaagia je tego konjoma oogi iikawaa kapuare mirino tani laligogi. Olo
kombombaajo amamaagi. Balo ii qararakokoa, jamoya seiseiya. Jono iyooo
batugiano laligoro Siisa-ki Nerwa iwaa kambaano (gbani 96-98) isagi kamaaro.
Qaa waa kokae: Jiisasno Satan ano kereuruta kuuya haamo ama me kamaa
oondaborowaa. Kae ama momalaari ejemba kotuego nonono Siwe dogoga ano namo
dogoga kano keuma tetegoya qaa oyaboya laligowoa. Sisiwerowero uutano
laligogiti, iyoono lombo moma mokosigo Jiisas moma laari ponda bo qe
nambutiwaajo kuu oomakeja. Jiisasno qaaya qaaya kaaa je koto isaano Jono
moma Tere koi ooro. Ii uumelee ejemba uunana nagowombaajo ama ooro. Sareqaa ano
qaa aasagoya ii mamaga. Qaa tosaaa moma kotowombaajo moma bimbimgojo.
Qaa mutuya 1.1-8
Zioz tuu 7 yooo teregia 1.93.22
Tere pipipipiiya aaso 7:ano soomogoya 4.18.1
Romo qaita mo 7 uugi 8.211.19
Jewena nemua ano jenemba woi 12.1-13.18
Jaamelee ua kania kania 14.1-15.8
Anutuwaano irisosoo qambi 7 maagi 16.1-21
Babilon siti, jenemba, gejatootoo takapolakaya ano Satan ii tiwilaawu 17.120.10
Jenteegowaa kamba somata 20.11-15
Siwe namo dogoga ano Jerusalem dogoga 21.122.5
Qaa kota tetegoya 22.6-21
1
1
Anutuno iwoi kamba mende koriro koloowaati, iikawaa tania gawo memeuruta
ninisaambaatiwaajo moma Jiisas Kraistwaajo qendeema gejatootoo qaa je isaano.
Isaano Siwe gajoba mo wasiro weleqeqeya Jon noono ka nijoro mobe.
2
Jiisas Kraistno Anutuwaano Bua qaa nago je asari qendeema nono Jon
niino iwoi ii jaana meleeno uu iibeti, ii kuuya iikawaa so toroqe nago je asari ooje.
3
Mono gejatootoo qaa koi weegowaati, iino mono simbawoawo kolooja. Jiisaswaa
kaka kambaano torija. Kawaajo tere kokano qaa ooweta eji, ejemba ii geja ama mobuti,
ano ii moma sorogo ago kombuti, iyoono kaaagadee simbawoawo kolooju. Kia.
Jono Eisia prowinswaa zioz tuu 7 yooo jologia ooro.
4
Jon niino Eisia prowinswaa zioz tuu 7 ooojo kokae ooje:
Mono kotii laligoji, monowaa monoyanoga laligo kouroti, ano mombo eleema
koubaati, iino mono kalemoria oono luaeno laligowu. Kaaiadee Anutuwaa ua
waa 7 iwaa jikaro du batano nanjuti, iyoono mono kalemoria oogi luaeno
laligowu.
5
Jiisas Kraistno Anutuwaa kania ponda nago je asari laligo mutuya
koomunoga waaro. Iino namowaa eja po yooo Pogia kolooja. Iino sayano
sogbama sigisogonananoga isama nonoma jopago nonomakeja.
6
Iino anana iyaaa
bentotoano ama me letoma nonono ki kaaa koloojo. Bua gawo galeuruta (priist)
ano iyaaa Maa Anutuwaa wele qekejo. Anana iwaa qabuaya ano ku-usua
mepeseeni kamba tetegoya qaa akadamuyawo e ubaa. Qaa ii oano.
7
Iibu, Kraistno mono kokoosu uutano kawaa! Kawaati, kamba iikano anana
korebore ii jaananano uu iiboa. Kana boria ano maroa qetoogiti, iyoono mono
kaaagadee ii iibuya. Ejemba tuua tuua balo so rama kenjoi, anana mono ii iima
korebore iwaajo ama jige qama amburere mewoa. Qaa ii oano, uuwoiya qaa.
8
Po Anutu kotii laligoji, iino kokae jeja, Niino walawala laligo (iwoi kuuya
mokolooweta kanage jewe qaono) tetegoya qaa laligo umaa. Kawaa so niino tere
nemua mutuya A ano tere nemua konoga Z kolooje. Niino ku-usu kuuyaa Toya
monowaa monoyanoga laligoweta laligo kouma laligoje ano mombo eleema koumaa.
Kia.
4 Eks 3.14; Isa 4.5 5 Ais 55.4; Ond 89.27 6 Eks 19.6; Isa 5.10 7 Dan 7.13;
Kia.
4 Eks 3.14; Isa 4.5 5 Ais 55.4; Ond 89.27 6 Eks 19.6; Isa 5.10 7 Dan 7.13;
Mat 24.30; Maak 13.26; Luuk 21.27; 1 Tes 4.17; Zek 12.10; Jon 19.34, 37 8 Isa 22.13; Mat 24.30; Maak 13.26; Luuk 21.27; 1 Tes 4.17; Zek 12.10; Jon 19.34, 37 8 Isa 22.13;
Eks 3.14 Eks 3.14
Siwe gomambaa Eja hoaa tania ii kokae iibe:
9
Jon niino ooo uumelee neagia kolooje. Kraistwo qokotaawe iyaaa bentotono
noma noono ejembano siimbobolo ama nogi koajili momakeje. Ii oowo motoo
moma mokosigo kapara koma kotii nanje. Anutuwaano Bua qaa je sei Jiisaswaa
kania nago je asari laligowetiwaajo nuama kema wato qata Patmos iikano noogi
laligowe.
10
Pombaa sonda kendo rara kamba mono Ua Toroyano turu nono
umbeumbeano qanano uro gemananoga qa somata mo mobe. Qa otoa ii romo
qaita mo (biugel) qaji, iikawaa taniae kolooro.
11
Qa iikano kokae nijoro, Ilawoila uu iibagati, iikawaa qaaya mono tere
pipipipiiyano oowa. Oo ana zioz tuu 7 yooono kemba. Siti 7 yooo qagia ii kokae:
Efesus, Smirna, Pergamum, Taiataira, Sardis, Filadelfia ano Laodisia.
12
Qaa kae nijoro otoa mobeti, Ii morono? je iima momambaajo eleembe.
Eleema nama lambewaa du rara goulno memeta 7 nagi iibe.
13
Lambewaa du rara
iikawaa batugiano eja mo iibe kaitaniano Siwe gomambaa Eja hoaa kaaa kolooro.
Malekuya koriga koma hororo kana susuyano kamaa tururo. Opo jokaa goulyawo ii ii
kasa kaaa makiila koma nano.
14
Wa juyano tualalakota koosu kombo (snow) kaaa kolooro. Lama juya sogbagi
taaliji, mono iikawaa so iibe. Jaa kotano gere bola kaaa je asariro nano.
15
Kana
susuyano sosoni goota kolooro. Ae braas gereno oogi jero gogori tookeji, mono
iikawaa so kokobilibiliawo ero. Qaa nijoro mobeti, ii apu soma-tano sia kirikiriano
kuuro otoa somata momakejoi, mono iikawaa so ero.
16
Boria dindiano segelao 7 me
nano. Buutanoga manjawaa soo somata (bainat) jeta leelee sulutuk aaaga kamaaro.
Jaasewaano wee jaaya kuuya asaridaborokejiwaa so asariro iibe.
17
Niino ii iima uuna dogoro iwaa kaniano tama kamaa koomu tani ewe. Kaaa
ewe boria dindiano noo wanano me kokae nijoro, Mono toroko mende moba!
Niino walawala laligo (iwoi kuuya mokolooweta kanage jewe qaono) tetegoya qaa
laligo umaa.
18
Niino laaligo Toya kolooje. Komu laligoweto, moba, niino mono gbili waama
laaligo kombombaa tetegoya qaa laligo umaa. Niino koomuwaa kondomondoo Toya
gale koma koomu goma Toya uugu kiiya melaa me laligoje.
19
Kawaajo iwoi kamba
kokaamba kolooji ano kanageano koloowaati, niino iikawaa kania gisaambe iibaga. Iwoi
iibagati, ii mono papiano oona ewa.
20
Segelao 7 boro dindinano rajuti ano lambewaa
du rara goulno memeta 7 iijai, iikawaa kanagia aasagoya ii kokae: Segelao 7 ii zioz
tuu 7 yooo gajoba galegiaa sare kolooju. Lambewaa du rara goulno memeta 7 iikano
mono zioz tuu 7 iyooo saregiaga kolooja. Kia.
13 Dan 7.13; 10.5 14-15 Dan 7.9;
mono zioz tuu 7 iyooo saregiaga kolooja. Kia.
13 Dan 7.13; 10.5 14-15 Dan 7.9;
10.6 15 Eze 1.24; 43.2 17 Ais 44.6; 48.12; Isa 2.8; 22.13 10.6 15 Eze 1.24; 43.2 17 Ais 44.6; 48.12; Isa 2.8; 22.13
Isaisaa Isaisaa
<<
11
>>
1:8: 4 Eks 3.14; Isa 4.5
1:8: 5 Ais 55.4; Ond 89.27
1:8: 6 Eks 19.6; Isa 5.10
1:8: 7 Dan 7.13; Mat 24.30; Maak 13.26; Luuk 21.27; 1 Tes 4.17; Zek 12.10; Jon 19.34, 37
1:8: 8 Isa 22.13; Eks 3.14
1:20: 13 Dan 7.13; 10.5
1:20: 14-15 Dan 7.9; 10.6
1:20: 15 Eze 1.24; 43.2
1:20: 17 Ais 44.6; 48.12; Isa 2.8; 22.13
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
22
>>
2
Efesus uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
1
Jiisasno toroqe jero, Jon giino mono Efesus sitiwaa zioz tuu yooo po
qerewea gajobagiaajo tere kokae oowa,
Mono boro dindiano segelao 7 me lambewaa du rara goulno memeta 7
yooo batugiano kema ka namakeji, iino qaa kokae jeja:
2
Niino goo nanamemegaa
kania moma kotoweta kokae eja: Giino nogo ari gawona kotii me laligokeja.
Agosisirino kapara koma mokosigo laligokeja. Ejemba doogoya yoowo ala
mende me ao oano suree konjoma oomakejai, ii moje. Tosiano wasiwasi eja
aposol mende koloo kile qagia kae qamakejuti, giino ii agoteteno ama gosi oona
qolomolo qaa jejegiaa kaniagiano asugano asugiro.
3
Tosiano noo qanaajo ama kakasilili ama gogi kapara koma siimbobolo moma
mokosigo laligona. Esukamakamaa ola mende ama laligonato, iwoi kuuya moma
mokosigo nama laligona, ii moje.
4
Kaaa laligonato, uugaa qaaya mo kokae mobe
mende sokonja: Walawala uuga meleema honoa qaa jopago noma laligonato, uugano
mono sologoro kamba kokaamba olomoo laligoja.
5
Walawala uukoisoro somata moma laligonato, iikanoadee loori olomoo
kamaa qe laligoja. Gii mono geegaa kanaga ii romogo moma kotowa. Kawaajo
mono uuga meleemba. Walawala uumeleembaa iwoiya anati, mono iikawaa so mombo
toroqe amba. Uuga sigisogoya iikanoa mende meleembagati ee, niino mono goono
ka lambewaa du raraga qetegowe uumelee kanageso Efesus kano mombo mende
ewaa.
6
Kamaa guroto, goojo kokae mobe qeagoja: Giino Nikolait yooono
nanamemegia togo uuduuduu amakeja. Niino kaaiadee ii togo kawaajo uuduuduu
amakeje.
7
Ooonoga morono gejiawo laligoji ee, Ua Toroyano zioz tuua tuua
ananaajo qaa jekeji, iino mono ii geja ama moma kotowa.
Mono agobato bologa kuuya uugu haamo ambaati, niino ii wambe Anutuwaa
oyaboya gawono (paradais) eukano uma laaligo kotigaa gere umugano rama kota ne
laligowaa. Kia.
7 Jen 2.9; Isa 22.2; Eze 28.13; 31.8
laligowaa. Kia.
7 Jen 2.9; Isa 22.2; Eze 28.13; 31.8
Smirna uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
8
Smirna sitiwaa zioz tuu yooo po qerewea gajobagiaajo mono tere kokae
oowa,
Komu gbili kotii laligoji, iino waladee laligo (iwoi kuuya mokoloo kanage
jero qaono) konoga laligo ubaati, iino qaa kokae jeja:
9
Giino koajili moma
kamaaqeqeta koloojai, ii mojento, Anutuwaa jaano qabuagano uuta kolooro
simbawoawo kolooja. Tosiano Juuda ejemba mende koloo kile qagia kae
qamakejuti, iyoono mepaqepae ama gema qe gogi agosisiri momakejai, ii moje.
Yoono Qamakooli miri hoa koloojo, je kaiyakagiano Satan mepeseekeju.
10
Siimbobolo moma laligowagato, iikawaajo toroko mende moba. Moba, Kileaa
Toyano agobatono ama oomambaajo ejemba kuu oono ooonoga tosaaa
uuama kapuare mirino ooombu. Agosisiri ama oombuti, oo ii wee 10 moma
laligowu. Jaawo laligowuyaga me komuwuyaga, mono niwo ponda nagi niino laaligo
kotigaa ila wage oomaa.
11
Mono agobato bologa kuuya uugu haamo ambaati, iwaa seliano komuro
motoogo koloowaato, koomu inde woiya ii mende komuwaa. Kia.
8 Ais 44.6;
motoogo koloowaato, koomu inde woiya ii mende komuwaa. Kia.
8 Ais 44.6;
48.12; Isa 1.17; 22.13 11 Isa 20.14; 21.8 48.12; Isa 1.17; 22.13 11 Isa 20.14; 21.8
Pergamum uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
12
Pergamumsitiwaa zioz tuu yooo po qerewea gajobagiaajo mono tere kokae
oowa,
Mono manjawaa soo somata (bainat) jewoita leelee sulutuk aaa me laligoji, iino
qaa kokae jeja:
13
Giino laaligo raraga dakano ama laligojai, ii moje. Satano ao
jikaro du raraya kuurota eji, gii mono iikawaa kosiano laligokeja. Kile noo qana
me niwo toroqe qokotaa namakeja. Satambaa laaligo raraya Pergamumsiti kano ero
Antipasno noo kanana ponda nago je kotii nano ooo batugiano kano qegi
komuro. Giino nii moma laari nomakejai, qaa ii kamba iikano kaaagadee mende
kolati qakoona.
14
Kaento, uugaa qaaya melaa mo kokae mobe mende sokonja: Goo kanageso
batugiano tosiano gejatootoo eja takapolakaya qata Balaamiwaa jinjau arembo laligo
otaakeju. Kantri tosaaa yoono nembanene me tando lopio yooo nandu
mamatewoo bua qe kanagiano agi esugiano tururoti, Israel ejembano ii mende
nekegi. Wala mende negito, Balaamno eja qata Baalak kokae kuma muro, Gii mono
Israel ejemba ii newutiwaajo tutugo oomba. Kae kuma kuu ooma siwa kaaa utu
anoti, iyoono mono iikano osi afaago negi ano serowili la agi. Ooonoga
tosiano Balaambaano momo are ii otaakeju.
15
Kaaiadee goo kanageso batugiano tosia Nikolait yooono momo
qolomologoya me otaakeju.
16
Kawaajo gii mono uuga meleemba. Kae mende
ambagati ee, niino mono uulaawo goono ka kanagesouruga kaaa ii metama
oomaa. Buunano manjawaa soo somata (bainat) eji, iikano manja qe koto gili
oomaa.
17
Mono agobato bologa kuuya uugu haamo ambaati, niino mono nene
aasagoya qata mana ano jamo taaa mumaa. Woi ii mube jamo taaa iikano qata dologa
oogita ewaati, ii yaodee weego mobaa. Tosiano ii mende mobuya. Kia.
14 Ja
oogita ewaati, ii yaodee weego mobaa. Tosiano ii mende mobuya. Kia.
14 Ja
22.5, 7; 31.16; Dut 23.4; Ja 25.1-3 17 Eks 16.14-15; 16.33-34; Jon 6.48-50; Ais 62.2; 22.5, 7; 31.16; Dut 23.4; Ja 25.1-3 17 Eks 16.14-15; 16.33-34; Jon 6.48-50; Ais 62.2;
65.15 65.15
Taiataira uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
18
Taiataira sitiwaa zioz tuu yooo po qerewea gajobagiaajo mono tere kokae
oowa:
Anutuwaa Meriaa jaa kotano gere bola kaaa je asariro kana susuyano sosoni
ae braas kaaa kokobilibiliawo kolooji, iino qaa kokae jeja:
19
Niino goo
nanamemegaa kania moma kotoweta kokae eja: Giino Anutu jopago moma laari mu
gawoa mekeja ano agosisiri kapara koma moma mokosigo laligokeja.
Kanakanaiyano iwoi ama menati, ii kamba kokaamba me sei ama mekeja.
20
Kae mekejanto, uugaa qaaya mo kokae mobe mende sokonja: Giino emba
qata Jezebel iwo uumotoo ama ii mende totoo suree mukeja. Iino gejatootoo emba
mende koloojato, kile iyaaa qata kae qamakeja. Iino ejemba tutugo kokae kuma
oomakeja: Tando lopiombaa nandu mamatewoo nembaneneya bua qe kanagiano agi
esugiano tururoti, ii mono saano ne laligowu. Kae kuma ooma gawo meme
alauruna kuu oono loori jinjau kema ii nekeju ano serowili la amakeju.
21
Niino
Jezebel uuta meleembaatiwaajo kamba mubeto, serowilia mesao uuta
meleembaatiwaajo mende moma tondu laligoja.
22
Kawaajo niino emba ii qewe ji kiro saleno e siimbobolo mobaa. Kaaagadee
iwo serowili amakejuti, iyoono nanamemegia bologa ii mende mesao uugia
meleembuti ee, niino mono ii kaagadee uuwe siimbobolo kanjaawo mobu.
23
Iwaa
meraborauruta ii mono uu konjoratiwe komuwu. Kae kolooro zioz kanageso kuuya
oono iiima noo kaniana kokae moma yagowu: Niino ejemba uuroromogia gosi qaa
jegia ano uusiigia kuuya moma komu nanamemegiaa so kitia meleembe kuuya
motomotoo ooo qagiano ubaa. Niinondee mono iikawaa Toya kolooje.
24
Yooojo kae koloowaato, Taiataira ooonoga tosiano Jezebelwaa momo
area ii mende otaakeju. Kae mende agi ooojo mepaqepae kokae ama je
oomakeju, Oo roromogo keemeyaa kania mende moma koto seleege laligoju.
Mepaqepae kae ama je oomakejuto, Satambaa bua momowaajo qa kaaa qamakeju.
Niino zioz tuu kuuya ooojo kokae jewe mobu: Niino lombo mo mende toroqe
ambe ooo qagiano ubaa.
25
Oo Bua qaa me laligojuti, mono iikano qokotaa
laligowu. Ii mono ponda otaa laligo ugi nii mombo eleema.
26
Mono noo uusiina otaa agobato bologa kuuya uugu haamo ama laligo
komuwaati, niino ii ku-usu mube waba kantria kantria gale koma ooma laligowaa.
27
Manano ku-usu nono ii bua qe ao Po laligoje. Kaaiadee ooonoga mono
haamo ambaati, niino ii galekoko gawombaa ila wageya ano ae taa gbaruya mumaa.
Ii mube iikano gomaa gomaa ejemba gale koma ooma kotakota mindigo ooma
laligowaa. Gbako monjo gbaruno qe qosonjuti, iino mono iikawaa so qaa qootogo
ejemba taa gbaru powowo kotiga iikano uu kondeema mendeema oono qeqelala
laligowuya.
28
Kaaagadee goma aaaa widi segelaoya mumaa.
29
ananaajo qaa jekeji, iino mono ii geja ama moma kotowa. Kia.
20 1 Ki 16.31; 2
20 1 Ki 16.31; 2
Ki 9.22, 30

23 Ond 7.9; Jer 17.10; Ond 62.12 26-27 Ond 2.8-9 Ki 9.22, 30

23 Ond 7.9; Jer 17.10; Ond 62.12 26-27 Ond 2.8-9
Isaisaa Isaisaa
<<
22
>>
2:7: 7 Jen 2.9; Isa 22.2; Eze 28.13; 31.8
2:11: 8 Ais 44.6; 48.12; Isa 1.17; 22.13
2:11: 11 Isa 20.14; 21.8
2:17: 14 Ja 22.5, 7; 31.16; Dut 23.4; Ja 25.1-3
2:17: 17 Eks 16.14-15; 16.33-34; Jon 6.48-50; Ais 62.2; 65.15
2:29: 20 1 Ki 16.31; 2 Ki 9.22, 30
2:29: 23 Ond 7.9; Jer 17.10; Ond 62.12
2:29: 26-27 Ond 2.8-9
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
33
>>
3
Sardis uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
1
Jiisasno toroqe kokae jero, Sardis sitiwaa zioz tuu yooo po qerewea
gajobagiaajo mono tere kokae oowa,
Mono Anutuwaa ua waa 7 ano segelao 7 ii boriano raro me laligoji, iino qaa
kokae jeja: Niino goo nanamemegaa kania moma kotoweta kokae eja: Giino ejemba
jaagiano gbili laligojaiwaa qata bosimakejanto, Anutuwaa jaano koomuya kolooja.
2
Kawaajo mono uuga tooro moma waaba. Goo nanamemegano noo Anutunaa jaano
akadamuyawo mende kolooja. Goo kaniaga gosi kae mokoloowe. Goo kanageso
uutano uumelee ejemba tosaaa toroqe laligojuto, iyoono kaaagadee komu
tagowombaajo anju. Kawaajo giino mono me kotii ooma laligowa.
3
Anutuwaa iwoi gogi bua qe ao monati, ii mono uu wombogano somogo
romogowa. Bua ii mono te koma uuga meleemba. Gbiligbili mende laligowaati ee,
niino mono yogoro meme kaaa olo ka asugimaa. Kamaatiwaa aua kambaa mende
mona qaanano mono uulaawo qagano uro lombo mokoloowaga.
4
Kaento, Sardis zioz
tuu ooo batugiano ejemba afaandia oono opo surugia awaagadee gale kogi
jewoawo mende kolooja. Kawaajo yoono saano maleku taaano selegiano mouma
niwo kema ka laligowuya. Yoono kaaa koloo laligowutiwaa so kolooju.
5
Mono agobato bologa kuuya uugu haamo ambaati, iwaajo mono maleku
tualalakota mugi mouma laligowaa. Iwaa qata laaligo kotigaa buk papiano oogita eji, niino
ii mende kondeemaa. Manaa jaasewaano keuro Siwe gajobaurutano iigi qata saano
asugano jokoloo oomaa.
6
3 Mat 24.43-44;
3 Mat 24.43-44;
Luuk 12.39-40; Isa 16.15 5 Eks 32.32-33; Ond 69.28; Isa 20.12; Mat 10.32; Luuk 12.8 Luuk 12.39-40; Isa 16.15 5 Eks 32.32-33; Ond 69.28; Isa 20.12; Mat 10.32; Luuk 12.8
Filadelfia uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
7
Filadelfia sitiwaa zioz tuu yooo po qerewea gajobagiaajo mono tere kokae
oowa,
Mono Eja Toroya ano Hoaboa koloo ki Deiwidwaano kiiya meria me gale
koma laligoji, iino qaa kokae jeja: Iino nagu metano mono ii koma kii ii memambaajo
amamaawaa. Iino ii koma kii mero kiro mono ii metamambaajo amamaawaa.
8
Niino
goo nanamemegaa kania saano moma kotoje. Alana moba, goo esugano
kamaaqeqeta kolooji, ii moje. Kamaaqeqeta koloojato, giino noo Bua qaana te koma
kanana otaa qana mende qakooma laligona. Kawaajo niino nagu mo bagano metambe
mono ii komambaajo amamaawaa.
9
Moba, tuu mo yoono Qamakooli mirinanawo koloojo, je kaiyakagiano
Satan mepeseekeju. Juuda ejemba mende koloo kile qagia kae qama qologo jekeju.
Niino ejemba ii kuu oombe goo kaniaga moma asariwuya. Ii moma asari ka goo
kanagano usugo kamaa jopago gomakejei, ii asugano jokoloowu.
10
Niino kapara
koma lombo moma mokosigo nama kotiiwagatiwaajo jeweti, giino noo jekootona ii
ago koma otaa laligona. Kawaajo niino kaaagadee gii kokae aali ago koma
gomaa: Konjili kamba qaita mo ka kantria kantria sokoma namono laligo kenjuti, ii
agoteteno ama oombaa. Kamba iikano ka kuuro niino gii konjili iikanoa metogo
waga somogomaa.
11
Niino mono uulaawo eleema kamaa. Mono guugu kouma tawa memeyaa
kambaano haamo ama gombabotiwaajo mono uuwaa hina e gonji, ii mono ponda
kala koma laligona mende soowa.
12
Mono agobato bologa kuuya uugu haamo
ambaati, niino mono ii wama noo Anutunaa mepemepesee jigo (tempel) uutano kuuwe
tandoya koloowaa ano kamba mono ii mombo mende mesaowaa. Iikano laligoro
seliano neenaa Anutunaa qata, Anutuwaa sitiaa qata ano neenaa qana dologa qa karoo ii
oomaa. Anutunano Jerusalem sitia dogoga ii iyaaa gomano eukano ano eji, iikano
Siwenoga kamaa namono asugiwaa.
13
7 Ais 22.22; Job
7 Ais 22.22; Job
12.14 9 Ais 49.23, 60.14; 43.4 12 Isa 21.2; Ais 62.2; 65.15 12.14 9 Ais 49.23, 60.14; 43.4 12 Isa 21.2; Ais 62.2; 65.15
Laodisia uumelee kanageso yooo qambamamba qaa
14
Laodisia sitiwaa zioz tuu yooo po qerewea gajobagiaajo mono tere kokae
oowa,
Mo qata Aamen, iino Anutuwaa qaaya ponda nago Dagunu hoaboa
kolooja. Anutu ilaaro iwoi kuuya mokoloori gale komakeji, iino qaa kokae jeja:
15
Niino
goo nanamemegaa kania moma kotoweta kokae kolooja: Uuga mende olomooja ano noo
gere bolanano uugano mende jekeja. Oo uugano olomoonaga me gere toonaga,
iikano mobe sokonagato, biiwiano kotamotota laligona mende sokonja.
16
Mo me mo sokonagato, uugano boroa mo geregere ano geregano mende
jeji me uuhamo mende koloojai, ii mende sokonja. Gere ano hamo batubatu uuwoino la
laligojaiwaajo mono buunanoga sulaa gombe kemebaga.
17
Geegaa selega me uma
kokae jekeja: Niino eja kindimbiri qabuanawo kolooje. Esuhina me sei sonano
mokolooje. Siiseweweya qaa laligo iwoi mombaajo mende amamaaje. Kae jekejanto,
kaniaga hoa mende moma kotojai, ii kokae: Giino mono uugonja ama tapekokoro
laligona tosiano wosomomo ama gomakeju. Wanaya laligo jaaga gooro titou sele
bombola laligokeja.
18
Kawaajo qambamamba qaa kokae gonje: Giino noonoga iwoi karoo koi
sewaa mewa: Eja kindimbiri qabuagawo koloowagatiwaajo mono goul gereno dalasisi
oo godomaruruya mendeegi sosoni kamaa qaonoti, ii mono sewaa mewa. Sele
bombola laligokejai, iikawaa gamuya kojagiwagatiwaajo mono maleku taaa sewaa
me mouba. Jaaga gooji, iikawaajo mono jaaosowaa keleya ii sewaa me jaaga tororo
uuwagatiwaajo moriwa.
19
Niino wombo alauruna jopago oomakejei, ii kuuya
kileagiaajo temboma je ooma mindiqindi ama oomakeje. Qeagowutiwaajo kae
amakeje. Kawaajo gii mono jeulala mesao uuga meleema sigisogoga gema qe
laligowa.
20
Moba, niino naguno qe nanje. Mono noo qaa arona moma uu naguya
metambaati, niino mono iwaa miri uutano uma iwo rabe iino niwo ainjolo rama motoo
nembanene newota.
21
Niino agobato bologa kuuya uugu haamo ama Manano nuano iwaa jikaro
duano kamaa kooroano raje. Kawaa so mono agobato bologa kuuya uugu
haamo ambaati, niino mono ii wambe noo jikaro dunano kamaa kooronano rabaa.
22
14 Gba 8.22 19
14 Gba 8.22 19
Gba 3.12; Hib 12.6 Gba 3.12; Hib 12.6
Isaisaa Isaisaa
<<
33
>>
3:6: 3 Mat 24.43-44; Luuk 12.39-40; Isa 16.15
3:6: 5 Eks 32.32-33; Ond 69.28; Isa 20.12; Mat 10.32; Luuk 12.8
3:13: 7 Ais 22.22; Job 12.14
3:13: 9 Ais 49.23, 60.14; 43.4
3:13: 12 Isa 21.2; Ais 62.2; 65.15
3:22: 14 Gba 8.22
3:22: 19 Gba 3.12; Hib 12.6
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
44
>>
4
Jaana meleeno mono Siwewaa jikaro jakeno raro iibe.
1
Kawaa gematano jaamelee mombo kolooro Siwe goma naguya mo aantano iibe.
Iibe aro wala romo qaita mo (biugel) kaaa qaa jero mobeti, iino toroqe kokae nijoro,
Gii mono kokae kouna gemage iwoi koloowaati, ii qendeema gomaa.
2
Kae nijoro iikanondee Ua Toroyano turu nono umbeumbeano qanano uro
iwoi kokae iibe: Siwe goma uutano jikaro du ero mono iikano raro.
3
Raroti, iwaa
jaasewaaa asasagano mono taronjii me kowonji qata jaspa ano qilimomoso bumbua
me kowonji qata karnilian iikawaa so bilibiliawo asari ero. Marilolo mo tere mundaya
mumu kaawoya me kowonji qata emerald kaaa kano jikaro du ii kuuya liligo
togoni ero.
2-3 Eze 1.26-28; 10.1
togoni ero.
2-3 Eze 1.26-28; 10.1
Du waa liligo du 24:yano raju.
4
Jikaro du tosaaa 24 iikano du waa ii liligo ragi iyooo qagiano Anutuwaa
jotamemeuruta 24 ragi. Yoono malekugia tualalakotagadee mougi oronjo kemero
wagiano goul ila wage qindiima ragi.
5
Du waa iikanoa pilisik bilibili jaasoogo asariro
gbigururu kolooro aro guparandambaa otoa kaaa mobe. Du waaa batano toos
kiwa asasaga 7 je asari nagi. Kiwa 7 ii Anutuwaano ua waa 7 kolooju.
6
Kaaiadee
jikaro jake batano iwoi bilibiliawo kowe kaaa ero iibe. Ii kaaro jokaa jokaa
kokobilibiligiawo meleema asarikejuti, mono iikawaa so asariro. Jake biiwiano du liligo
be jawiuruta 4 nagi. Gemagia ano wosogia ii jaagiagadee sokono nagi.
7
Be jawia mutuyano laion kaaa kolooro. Aliano bulmakao ejia kaaa kolooro.
Alagara mombaa kaitania ii eja jaasewaaa tani kolooro. Alagia 4:yano tuu koo
elelaokeji, iwaa taniaa kolooro.
8
Be jawiuruta 4 motomotoo yooo egagia 6 kuuya
e oono. Selegia kuuya ano egagia baatano kaaagadee jaa kogiagadee sokoma
oono nagi. Nama asaga gomantiia rii kokae pororo qamakeju,
Po Anutu ku-usu kuuyaa Toya giino mono toroya, toroya ano toroyagadee
kolooja.
Laaligo Toya giino mono monowaa monoyanoga laligo kouma laligoja ano
mombo eleema asugi laligo ubaga.
9
Be jawiuruta 4 yoono mepemepesee rii kae qamakeju. Mono jikaro
duno nama kamba tetegoya qaa laligo uma laligowaati, ii akadamu ano qabua mu
dagise jekeju.
10
Kae amakejutiwaa so Anutuwaa jotamemeya 24 yoono kamaa mo
jikaro duno raji, iwaa jaano simi kuma usugokeju. Mono kamba tetegoya qaa
laligo uma laligowaati, iwaa waeya me mepesee mukeju. Mepesee mu ila wagegia
qetego jikaro du batano ama kokae jekeju,
11
Oo Po Anutunana, giino ilawoila kuuya mokoloo oona. Goo uusiigano
nemu koma oono letoma laaligo mokoloo laligoju. Kawaajo akadamu ano
qabua ii goma dagise je gomakejo. Gii motoogoyano mono
mepeqepesee kuuya aali ago kombaatiwaa so kolooja. Kia.
5 Eks
mepeqepesee kuuya aali ago kombaatiwaa so kolooja. Kia.
5 Eks
19.16; Isa 8.5; 11.19; 16.18; Eze 1.13; Isa 1.4; Zek 4.2 6-7 Eze 1.22, 5-10; 19.16; Isa 8.5; 11.19; 16.18; Eze 1.13; Isa 1.4; Zek 4.2 6-7 Eze 1.22, 5-10;
10.14 8 Eze 1.18; 10.12; Ais 6.2-3 10.14 8 Eze 1.18; 10.12; Ais 6.2-3
Isaisaa Isaisaa
<<
44
>>
4:3: 2-3 Eze 1.26-28; 10.1
4:11: 5 Eks 19.16; Isa 8.5; 11.19; 16.18; Eze 1.13; Isa 1.4; Zek 4.2
4:11: 6-7 Eze 1.22, 5-10; 10.14
4:11: 8 Eze 1.18; 10.12; Ais 6.2-3
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
55
>>
5
Lamano Anutuwaa boronoga tere pipipipiiya mero.
1
Kawaa gematano tere pipipipiiya mo iibe jikaro duno rajiwaa boro dindiano
ero. Tere iikawaa sea ii leelee kuuya teregadee oo pipii sapono ama muge aaso
(siil)
*Kantri tosiano tere oo esuno ama sapo me mono ii kotumbabotiwaajo ama
(siil)
*Kantri tosiano tere oo esuno ama sapo me mono ii kotumbabotiwaajo ama
muge aasono mokotaakeju. Mono muge aaso (siil) ii la menjurama tereya muge aasono mokotaakeju. Mono muge aaso (siil) ii la menjurama tereya
yogoro weegonagati, ii mono mokoloogi qaayawo koloowaa. Tere toyanondee ii gale yogoro weegonagati, ii mono mokoloogi qaayawo koloowaa. Tere toyanondee ii gale
komakeja. Miri ii kii nemua ama kuni kemekejato, tere ii muge aasono komakeja. Miri ii kii nemua ama kuni kemekejato, tere ii muge aasono
somogokeju.
7:no koma mokotaagita ero.
2
Kaaagadee Siwe gajoba esumumuyawo
somogokeju.
7:no koma mokotaagita ero.
2
Kaaagadee Siwe gajoba esumumuyawo
mo iibe kotakotagadee qama buju qaa kokae qisi jero, Morono soraaya soro koloo
saano tere pipipipiiya koi kawaa muge aasoya (siil) menjurama kotumbaatiwaa so
kolooja?
3
Kae jeroto, Siweno, namono ano koomu goma kano korebore iiigi mono ii
metuma tereya iibaatiwaa so mende kolooro.
4
Mono mo soraaya soro koloo tere ii
metuma tereya iibaatiwaa so mende mokoloogiti, niino iikawaajo mamaga saama boliwe.
5
Saama boliwe Anutuwaa jotamemeya yooonoga mono qaa kokae nijoro, Mono
mende saaba. Moba, Juuda tuunoga Deiwidwaa gbilia mo koloo laion oro kaaa
koloo Kileaa Toya haamo ama laligoja. Iino mono saano kotii tere pipipipiiya
kokawaa muge aasoya (siil) 7 ii menjurama kotumbaa.
6
Kae nijoro Lama meria iibe jikaro du biiwiano be jawiuruta 4 yooo
batugiano nano Anutuwaa jotamemeya yoono liligo mugi. Lama meria ii qegi
komurotiwaa taniaa nano. Ilia 7 ano jaa kota 7. Anutuno uauruta waa 7 wasi oono
namowaa ejemba kuuya yooono kema laligojuti, jaa kota 7 ii mono iyooo saregia
kolooju.
7
Lama meria ii iibe ka tere pipipipiiya aasoyawo ii jikaro duno rajiwaa boro
dindianoga mero.
8
Ii mero be jawiuruta 4 ano Anutuwaa jotamemeya 24 yoono
mono iikanondee Lama meriaa batano usugo kamaa simi kugi. Yoono
motomotoo kulele ano goul qambi me nagi. Ejemba soraayano qama kooligi
Anutuwaano umakeji, iikano mono jini oo-oombaa so kolooro moroa
ukoowayawono uma pumpugokeja. Moro kaaano mono goul qambigia saa qero
nagi.
9
Simi kuma rii dologa kokae qama jegi,
Giino qaita mo kolooja. Gii gugi komu saga maama iikano ejemba sewagia
me oona.
Ejemba ii be isigiaa so, qaa aro jejegiaa so, tuugiaa so ano kantrigiaa so. Giino
yooonoga tosaaa oona Anutuwaa bua kolooju.
Kawaajo giino mono soraaya soro koloo tere pipipipiiya aasoyawo me muge
aasoya (siil) metumbagatiwaa so kolooja.
10
Yoono Anutuwaa bua koloogi kuma ooma kuu oona betotogaa ki po
tuu koloo jigo gawo galeuruta kolooju. Yoono Anutunanaa gawoa me
laligo balo so ejemba gale koma ooma laligo ubuya.
11
Rii dologa kae qama jegi moma toroqe uu Siwe gajoba jagogia tausea tausea
ano milyoa milyoa ii iiima rii otogia mobe. Yoono jikaro du kosiano nama be
jawiuruta 4 ano Anutuwaa jotamemeya 24 ii liligo ooma rii qagi.
12
Rii kotakotagadee
qama kokae qagi,
Oo Lama meria qegi komuroti, iino mono soraaya soro kolooro Anutuno
esumumu ano toomoria muro sokonja.
Momakooto uuta ano ku-usu kuuya bua qero sokonja. Soraaya soro kolooro
saano qabua kuuya muni asamarara bua qero mepesee mujo.
13
Kae qama mepeseegi rii tuu mo yoono kokae qagi mobe: Anutuno laaligowo
mokoloo oonoti, iyoono mono korebore rii qagi mobe. Siweno laligojuti, namono
laligojuti, koomu gomano ano kowe qagano laligojuti, iyoono mono kuuya buugia
mindiri rii kokae qagi,
Jikaro duano raji ano Lama meria nonono oro mepesee oronjo.
Kotumotue Toya oroo qabuagara je somariikejo. Kamba so asamarara oroni
ku-usu Toya ii tetegoya qaa laligo ubao.
14
Kae qagi be jawiuruta 4 yoono Qaa ii oano, jegi. Jegi Anutuwaa jotamemeya
yoono usugo kamaa simi kuma Anutu waeya me mepesee mugi. Kia.
1 Eze 2.9-
yoono usugo kamaa simi kuma Anutu waeya me mepesee mugi. Kia.
1 Eze 2.9-
10; Ais 29.11 5 Jen 49.9; Ais 11.1, 10 6 Ais 53.7; Zek 4.10 8 Ond 141.2 9 Ond 10; Ais 29.11 5 Jen 49.9; Ais 11.1, 10 6 Ais 53.7; Zek 4.10 8 Ond 141.2 9 Ond
33.3; 98.1; Ais 42.10 10 Eks 19.6; Isa 1.6 11 Dan 7.10 33.3; 98.1; Ais 42.10 10 Eks 19.6; Isa 1.6 11 Dan 7.10
Isaisaa Isaisaa
<<
55
>>
*5:1: Kantri tosiano tere oo esuno ama sapo me mono ii kotumbabotiwaajo ama muge aasono mokotaakeju. Mono muge aaso (siil) ii la menjurama tereya yogoro weegonagati, ii mono mokoloogi qaayawo koloowaa. Tere toyanondee ii gale komakeja. Miri ii kii nemua ama kuni kemekejato, tere ii muge aasono somogokeju.
5:14: 1 Eze 2.9-10; Ais 29.11
5:14: 5 Jen 49.9; Ais 11.1, 10
5:14: 6 Ais 53.7; Zek 4.10
5:14: 8 Ond 141.2
5:14: 9 Ond 33.3; 98.1; Ais 42.10
5:14: 10 Eks 19.6; Isa 1.6
5:14: 11 Dan 7.10
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
66
>>
6
Lama meriano muge aaso motomotoo menjuranja.
1
Kae moma iwoi kokae kolooro iibe: Lama meriano tere pipipipiiya aasoyawowaa
muge aasoya (siil) 7 iikanoga mutuya menjurama kotuno. Kotuno be jawiuruta 4
yooonoga mono qaa kokae jero, Mono asugi kawa! Qaaya ii guparanda tani
kaaa kotakotagadee qaro mobe.
2
Kae jero moma iikanondee hoos taaa mo asugiro
iibe. Hoos iikawaa qagano eja mo tiwoyawo raro tosiano ila wage mugi waano kono.
Ii koma manjaqeqeno haamo ama laligoroti, iino mono mombo hoos qagano
manjaqeqeno haamo amambaajo keno. Kia.
3
Lama meriano muge aaso (siil) woiya menjurama kotuno be jawiuruta
yooonoga woiya iino qaa kokae jero mobe, Mono asugi kawa!
4
Kae jero
iikanondee hoos mo selia osoga sogobolambo asugiro iibe. Eja mo hoos iikawaa
qagano raroti, Anutuno mono ii yo kare qe luae qaombaatiwaa ku-usua muro. Ii
muro namono kisooma ao komuwutiwaajo kuuro ejemba uugia me waamambaa ku-
usua mokolooro. Ii mokolooro manjawaa soo (bainat) somata qatawo mugi me keno.
Kia.
5
Lama meriano muge aaso (siil) karooa menjurama kotuno be jawiuruta
yooonoga karooa iino qaa kokae jero mobe, Mono asugi kawa! Kae jero
iikanondee hoos injaa mo asugiro iibe. Eja mo hoos iikawaa qagano raroti, iino
hinawaa bia gosiwoatiwaa kedaya (skeil) ii boriano me raro.
6
Kae raro be jawiuruta
4 yooo batugianoga mono qaa jero otoa kokae mobe, Wee motoogowaa tawaya
(Kina 10) kano saano 1 kilogramwiit flaua me 3 kilogrambaali flaua ii sewaa mewa.
Kile nembanenewaa oil gere ano wain kasa gawo ii mono mende me boliwu. Kia.
7
Lama meriano muge aaso (siil) 4:ya menjurama kotuno be jawiuruta 4:yano
qaa jero otoa kokae mobe, Mono asugi kawa!
8
Kae jero iikanondee hoos mo
selia googookota ano tootooyawoga asugiro iibe. Hoos iikawaa qagano rarotiwaa qata ii
koomuwaa kondomondoo Toya. Iwaa kosiano koomu goma Toyano kaaiadee ii
otaa karo. Namo mendeegi bakaya 4 eroti, iikanoga mombaa ejembaya ii gale koma
oombotiwaa ku-usua ii Anutuno orono. Ku-usu ii orono ku-usugarano namowaa
ejemba bakaya ii kokae me komu ooni: Tosiano soo somatano (bainat) ao komugi.
Tosiano bodino komugi. Ji kanjaawono tosaaa iiro komugi ano tosaaa ii balombaa
oro kawalia yoono iigi komugi. Kia.
9
Lama meriano muge aaso (siil) 5:ya menjurama kotuno iikanondee Anutuwaa
ejemba tosaaa uugi komugiti, iyooo kokoosogia iiibe. Yoono Anutuwaa Bua qaaya
aali ago koma nago je sei laligogitiwaajo uugi komu alata baatano nagi.
10
Eukano nama kotakota kokae qagi, Oo Po ku-usu Toya, giino dindia ano
hoaboa kolooja. Kawaajo mono kamba dawi mamboni tegoro iikano namowaa
ejembaya gosi ooma qaagia je tegowaga? Nonono gii wele qe goni nunugi sananaa
iroa ii mono naa kambano meleena qagiano ubaa?
11
Kae jegito, maleku taaa koriga ii motomotoo yooojo koma ooma Anutuwaa
jekooto kokae oogi mogi, Oo mono toroqe kamba torodaamo mamboma
laligowu. Momalaari alaurugiano toroqe uuwaa gawo me laligogi oo kaaa kaaiadee
uugi komuwuya. Yoono komugi jago ambeti, iikawaa soyano koloodabororo kamba
iikanondee mono uugiti, iyooo qaagia je tegomaa. Kia.
12
Lama meriano muge aaso (siil) 6:ya menjurama kotunoti, ii uu iibe. Ii menjurama
kotunoti, kamba iikano na tania soosooya giliro. Wee jaayano bututugo inja koma
wosobiriwaa malekuya sokosaare kaaa (meme juyano memetaa tani) kolooro tiiro. Koi
jaayano meleema osaa sa kaaa kolooro.
13
Kae kolooro segelao sombino ejuti,
iyoono namono kamaagi. Neqa kota goori ragi haamo kotigano qe utugo
memburatiro kamaakejuti, mono iikawaa so borati namono tata bobolo kamaagi.
14
Kae kamaagi sombi iimakejoi, iikano aliro. Tere pipipipiiya pipiigi horo
kemakejiwaa so mono wolaza horo kema aliro. Ii aliro baaa kuuya ano kowewaa watoya
watoya ii kuuya eegianoga uulaawo kok ama musulugo qaogi.
15
Kae kolooro balombaa ki poa poa, eja jawia jawia ano kawali galea galea
yoono olo koma asagogi. Ejemba kindimbiri qabuagiawo, ejemba ku-usugiawo ii
mono kuuya kok ama asagogi. Agiaa gawogia mekejuti ano togiaa wele ee qekejuti,
ii mono korebore kobaa, jamo oota ano baaaa se sia oota oota mogama iikano
asagogi iiibe.
16
Iikano asago baaa Toya ano se sia Toya oooma kokae welema
oogi, Oo mono baaa je tegogi bago ka turu nonombu. Jikaro duano raji,
iino jaasewa koma nonombabotiwaajo ama Lama meriaa irisosooano
nunuwabotiwaajo mono je tegogi kojagi nonombu. Kae welema oogi.
17
Yorono
irisosoogara asugano qendeenjaoti, iikawaa kambaa somatano mono ka kuu eja. Ii
mono mo jaasewa qe kotii nambaatiwaa so qaago. Kia.
2 Zek 1.8; 6.3, 6 4 Zek
mono mo jaasewa qe kotii nambaatiwaa so qaago. Kia.
2 Zek 1.8; 6.3, 6 4 Zek
1.8; 6.2 5 Zek 6.2, 6 8 Eze 14.21 12 Isa 11.13; 16.18; Ais 13.10; Joel 2.10, 31; 3.15; 1.8; 6.2 5 Zek 6.2, 6 8 Eze 14.21 12 Isa 11.13; 16.18; Ais 13.10; Joel 2.10, 31; 3.15;
Mat 24.29; Maak 13.24-25; Luuk 21.25 13-14 Ais 34.4 14 Isa 16.20 15 Ais 2.19, 21 Mat 24.29; Maak 13.24-25; Luuk 21.25 13-14 Ais 34.4 14 Isa 16.20 15 Ais 2.19, 21
16 Hoos 10.8; Luuk 23.30 17 Joel 2.11; Mal 3.2 16 Hoos 10.8; Luuk 23.30 17 Joel 2.11; Mal 3.2
Isaisaa Isaisaa
<<
66
>>
6:17: 2 Zek 1.8; 6.3, 6
6:17: 4 Zek 1.8; 6.2
6:17: 5 Zek 6.2, 6
6:17: 8 Eze 14.21
6:17: 12 Isa 11.13; 16.18; Ais 13.10; Joel 2.10, 31; 3.15; Mat 24.29; Maak 13.24-25; Luuk 21.25
6:17: 13-14 Ais 34.4
6:17: 14 Isa 16.20
6:17: 15 Ais 2.19, 21
6:17: 16 Hoos 10.8; Luuk 23.30
6:17: 17 Joel 2.11; Mal 3.2
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
77
>>
7
Israel ejemba 144,000 ii Anutuno aaso kuma oombaa.
1
Kawaa gematano Siwe gajoba 4 iiibe namowaa wagoa 4 iikano nagi. Yoono
namowaa haamo Toya waa 4 ii somogo ago koma oogi. Haamono namo
qagano me kowe qagano gere mono la qewabotiwaajo mono Toya 4 ii borogiano
me somogo nagi.
2
Anutuno Siwe gajoba 4 ii namo ano kowe kondeema
oombutiwaa ku-usua oono namo wagogiano nagi. Kae nagi iiibe Siwe gajoba
mono wee koukoutanoga asugi waaro iibe. Iino laaligowaa Toya Anutuwaa muge
aaso taa gbaruya gale koma ka Siwe gajoba 4 yooojo kotakotagadee qaro.
3
Qama qaa kokae iijoro, Oo mono namo me kowe ii ilinzi alanza mende
kondeema orombu ano gere ii mende tiwilaa oombu. Ii qaagoto, mono mambogi wala
ili alandee Anutunanaa muge aasoya ii gawoa mekejuti, iyooo wambusoogiano
mokotaa oomboa. Ii wala me mokotaa oonigo gematano ii saano kondeema
tiwilaawu.
4
Kae iijoro Anutuwaa muge aasoya ii Israel ejemba tosaaa yooo
wambusoogiano me mokotaa oogi. Mono yooo jagogia jero kokae mobe:
Israel ejemba tuu 12 kuuya yooonoga mindiri ejemba 144,000 ii me mokotaa oogi.
5
Israel tuu motomotoo yooonoga 12,000 kaa kaa me mokotaa oogi.
Juuda tuumbaa 12,000, Ruuben tuumbaa 12,000, Gaad tuumbaa 12,000,
6
Aser tuumbaa
12,000, Naftali tuumbaa 12,000, Manase tuumbaa 12,000,
7
Simeon tuumbaa 12,000, Liwai
tuumbaa 12,000, Isakar tuumbaa 12,000,
8
Zebulun tuumbaa 12,000, Joosef tuumbaa
12,000 ano Benjamin tuumbaa 12,000. Kaa kaa aaso me mokotaa oogi mindiri
144,000 kolooro. Kia.
1 Jer 49.36; Dan 7.2; Zek 6.5 3 Eze 9.4, 6
144,000 kolooro. Kia.
1 Jer 49.36; Dan 7.2; Zek 6.5 3 Eze 9.4, 6
Oyaboya laligowutiwaa tuu somata iibe.
9
Kawaa gematano tuu jeta boorogoya jagogia mende weeweegoyaa so ii iiibe.
Ejemba ii tuugiaa so, besako isigiaa so, kantrigiaa so ano qaa aro jejegiaa so ajoroo
jikaro du ano Lama meria yoroo bagarano nagi. Iikano nama maleku koriga taaa
kotogo aogi kemero borogiano tombi sea boriawo me nagi.
10
Ii me nama
kotakotagadee qama kokae jegi, Anutunanano jikaro duano raji ano Lama meria
yorono mono me letoma nononi oyaboya koloojo.
11
Kae qama jegi Siwe gajoba kuuya yoono jikaro du kosiano areno nama
Anutuwaa jotamemeya ano be jawiuruta 4 ii liligo oogi. Kae nama jikaro du
batano usugo kamaa simi kuma Anutu waeya me mepesee mugi.
12
Anutu mepesee
mu kokae jegi, Qaa ii oano! Anutu gii mono kotumotue, asamarara ano momakooto
uutaa Toya kolooja. Nonono gii mepesee goma qabuaga je somariikejo.
Anutunana, giino esumumu ano ku-usu Toya kolooja. Nonono kamba so kae je
kotiini Toya ii tetegoya qaa laligo uma laligowaa. Qaa ii oano!
13
Kae mepesee jegi Anutuwaa jotamemeya yooonoga mono kokae je qisi
nono, Ejemba maleku koriga taaa mouma nanjuti, ii daa yoono? Ii mono dakanoga
ka kae ajoroo nanju?
14
Qisi nono kokae meleema mube, Oo somatana, niino ii mende mobe
geegodee moja. Kae meleema mube jotamemeya iino kokae nijoro mobe,
Kakasilili somataa biiwianoga kougiti, iyoono mono ii kolooju. Lama meriaa sayano
opo malekugia sogbano taaliro laligogi.
15
Kaaa laligogitiwaajo ama Anutuwaa jikaro
dua jaasewa qe asaga gomantiia mepemepesee jigoyano (tempel) laligo
Anutuwaano gawo me laligowuya. Kae laligogi jikaro duano raji, iino mono opo
kuua mororogo koma turu oono laligowuya.
16
Kae laligogi kamba mono nembanenewaa me apuwaa mende komuwuya.
Weeno me iwoi geriawo mono mende je koto oombaa.
17
Kokaembaajo
oyaboya laligowuya: Lama meriano jikaro jake biiwiano rama gale koma ooma
uuano laaligo kotigaa apu gowoyaa jaayano kemakebu. Anutu ao jaagianoga jaugia
kuuya kotoro tegowaa. Kia.
14 Dan 12.1; Mat 24.21; Maak 13.19 16 Ais 49.10 17
kuuya kotoro tegowaa. Kia.
14 Dan 12.1; Mat 24.21; Maak 13.19 16 Ais 49.10 17
Ond 23.1; Eze 34.23; Ond 23.2; Ais 49.10; 25.8 Ond 23.1; Eze 34.23; Ond 23.2; Ais 49.10; 25.8
Isaisaa Isaisaa
<<
77
>>
7:8: 1 Jer 49.36; Dan 7.2; Zek 6.5
7:8: 3 Eze 9.4, 6
7:17: 14 Dan 12.1; Mat 24.21; Maak 13.19
7:17: 16 Ais 49.10
7:17: 17 Ond 23.1; Eze 34.23; Ond 23.2; Ais 49.10; 25.8
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
88
>>
8
Lama meriano muge aaso 7:a menjuranja.
1
Lama meriano muge aaso (siil) 7:a menjurama kotuno Siwe goma iikano oto
kuuya 30 minitwaa so goro qe ero.
2
Kae kolooro Siwe gajoba 7 Anutuwaa batano
nanjuti, ii iiibe mono romo qaita mo (biugel) 7 ii borogiano oono.
3
Ii iiibe Siwe gajoba mo asugi jini oo-oombaa goul qambia me ka alata
kosiano nano. Ejemba soraaya kuuya Anutuwaa qama kooligi iino jini alatano ooro
moroa ukoowayawo ii qamakooligiawo toroqe pumpugo motoo uma Anutuwaano
kemakeja. Goul alata ii jikaro du batano nanji, iino mono iikawaa kosiano nano
tosiano jini ii mamaga oowaatiwaajo mugi.
4
Iino jini ii ooro iikawaa kaasoyano
mono Anutuwaa ejemba soraaya yooo qamakooligiawo toroqe Siwe gajoba iwaa
boronoga waama Anutuwaa jaasewaano ugi.
5
Siwe gajoba iikano jini qambi ii me
alatanoga gere jeta mero jero qambi iikano uuro saa qero namono giliro kemero. Giliro
kemero iikanoa guparandambaa gujuya mamaga koloo gbigururu qaro. Oobili
esugiawo asugigi kambaa kambaa naa mero. Kia.
3 Aam 9.1; Eks 30.1, 3 5 Lew
esugiawo asugigi kambaa kambaa naa mero. Kia.
3 Aam 9.1; Eks 30.1, 3 5 Lew
16.12; Eze 10.2; Eks 19.16; Isa 11.19; 16.18 16.12; Eze 10.2; Eks 19.16; Isa 11.19; 16.18
Gajoba yoono romo qaita mo uugi.
6
Siwe gajoba 7 romogia qaita mo (biugel) megiti, iyoono ii uubombaajo jojorigi.
7
Gajoba mutuyano waama romoa qaita mo uuro. Ii uuro kombo (ais) kota ano
gere bolaa ii ko kaaa koloo sawo gajugogi mono ii maaro motoo namono
kamaaro. Iikano geriawo kamaa balono qero namowaa bakaya karoo ii gereno
jedabororo. Duuyaa geria iikawaa bakagia karoo ii gereno jedaborogi ano gbojoja sea
togoa ii kuuya gereno je jedabororo.
8
Gajoba woiya iino waama romoa qaita mo uuro. Ii uuro mono baaa somata
gere jejeta tani kaaa (wolkeino) iwoi ii giliro koweno kemero. Keme kowe mero
kowewaa bakaya karoo iikanoga mono meleema sa kolooro.
9
Kaaiadee Anutuno
kowewaa iwoiya kuuya mokolooro laligojuti, iikawaa bakaya karoo yooonoga mo ii
komugi ano wago kuuya tuu karoo iikanoga tuu mo ii jago tiwilaagi.
10
Gajoba karooano waama romoa qaita mo (biugel) uuro. Ii uuro segelao
somata kiwa bola kaaa tani je sombinoga tego kamaaro. Kamaa koma namowaa apu
gowoya uu iikawaa bakaya karoo iikanoa mo ano apu jaaya kuuya ii sokoma oono.
11
Segelao iikawaa qata ii nombe warabe kaambogawo. Nombe warabe iikano kamaaro
apuya apuya iikawaa bakagia karoo ii meleema kaambogagiawo koloogi. Kaambogagiawo
koloogitiwaajo ama ejemba mamagano ii ne komugi.
12
Gajoba 4:ya iino waama romoa qaita mo uuro. Ii uuro mono wee jaaya ano
koi jaaya yoroo asasagaraa bakagara karoo ii qebugoro bakasasa umu koma tiiri.
Kaaiadee segelao bakagia karoo qebugoro meleema tiigi. Kawaajo wee kambaaa
bakaya karooano tiiro pagama mero. Kaaiadee gomantiiaa asasagano toriro
bakaya karooano tiiro.
13
Kae kolooro eu uu tuu koo mo iima mobe kanakeewaano eu elelao sombi
biiwiano koto ka kotakotagadee qama kokae jero, Oo ejemba namono laligojuti,
Siwe gajoba karoo yoono mono toroqe romogia qaita mo uuwombaajo anju.
Romo karoo iikawaa otogia mogi lombo kanjaawo karoo koloowaati, iikawaajo
mono qama wanjinjigo Yei! Yei! Yei! je saaje. Kia.
7 Eks 9.23-25; Eze 38.22
mono qama wanjinjigo Yei! Yei! Yei! je saaje. Kia.
7 Eks 9.23-25; Eze 38.22
10 Ais 14.12 11 Jer 9.15 12 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15 10 Ais 14.12 11 Jer 9.15 12 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15
Isaisaa Isaisaa
<<
88
>>
8:5: 3 Aam 9.1; Eks 30.1, 3
8:5: 5 Lew 16.12; Eze 10.2; Eks 19.16; Isa 11.19; 16.18
8:13: 7 Eks 9.23-25; Eze 38.22
8:13: 10 Ais 14.12
8:13: 11 Jer 9.15
8:13: 12 Ais 13.10; Eze 32.7; Joel 2.10, 31; 3.15
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
99
>>
9
1
Siwe gajoba 5:ya iino romoa qaita mo (biugel) uuro iibe sombinoga segelao
mo tego namono kamaaro. Kamaaro mono omejiila yooo ro dusiita qaa iikawaa
kii meria ii segelao Toya muro.
2
Ii muro omejiila ro dusiita qaa iikawaa unua mesuno
iikanoa sogo sogo taururu je kaaso kondundugo waamakeji, iikawaa so
kondundugo waama wee jaaya esuu haamo kaasonondee sokondabororo.
3
Kaaso
iikawaa uutanoga aagisoya aagisoya mesao namono kougi Anutuno ku-usu oono.
Ku-usu ii kuakua yooono ku-usu tani kaaa kolooro.
4
Ii oono Anutuno kokae je koto oono, Oo mono namowaa iwoi togoa
gbojoja me gere kaaa ii mende tiwilaa oombuto, ejemba wambusoogiano Anutuwaa
muge aasogia qaa iyoogadee mono me boli oombu. Kae je koto oono.
5
Anutuno aagiso ii ku-usu oono ejemba iigi koi 5:waa so siimbobolo honombonoa
mende mogi. Siimbobolo ii kuakuano eja kiro siimbobolo moji, mono iikawaa so.
Siimbobolo kae mogito, Anutuno ago koma oono me komu oombutiwaa ku-
usua ii aagiso yoono mende me ee iigi.
6
Ejemba iigiti, iyoono kamba iikano
komuwombaajo koomu kana mogambuyato, koomu ii mende mokoloo
komuwombaajo amamaawu. Komuwombaajo moma qenje qewuto, koomuwaa
kondomondoo Toyano mono moge kembaa.
7
aagiso iiibe yoono hoos manjaqeqewaajo akadamugiawo jojorikejuti, mono ii
kaaa koloogi. Wagiano iwoi mundaya goul kaaa kogiti, ii ila wage tanitani kolooro.
Jaasewagiano ejemba jaasewa tani kaaa koloogi.
8
aagiso yooo wa jugia ii gbala
emba yooo wanju kaaa kolooro. aagiso jegiano laion orowaa jeta kaaa kolooro.
9
Ree malekugia ii ae ree kaaa kolooro. Egagia qegi oto kolooro mobeti, ii kokae:
Hoos seiseiya yoono manjaqeqewaa kareya kareya horo lugu manjano kegi
gbigururu qamakeji, iikawaa so qaro.
10
Daagia ii kuakua kaaa jegiawo koloogi. Iyoono ejemba koi 5 kawaa so
siimbobolo mobutiwaajo iigiti, iikawaa ku-usuano mono aagiso yooo daagiano ero.
11
aagiso yooo ki pogia ii omejiila yooo ro dusiita qaa iikawaa gajobaya qata
Tiwitiwilaa Toya. Ii Hibruu qaano Abadon ano Griik qaano Apolion.
12
Yei! qagi lombo mutuya kanjaawo ii kae tegoro. Mobu, iikawaa gematano
Yei! qagi lombo kanjagarawo woi ii mono toroqe kanage koloowaota. Kia.
2 Jen
Yei! qagi lombo kanjagarawo woi ii mono toroqe kanage koloowaota. Kia.
2 Jen
19.28 3 Eks 10.12-15 4 Eze 9.4 6 Job 3.21; Jer 8.3

7 Joel 2.4 8 Joel 1.6 9 Joel 19.28 3 Eks 10.12-15 4 Eze 9.4 6 Job 3.21; Jer 8.3

7 Joel 2.4 8 Joel 1.6 9 Joel
2.5 2.5
13
Siwe gajoba 6:ya iino romoa qaita mo (biugel) uuro. Ii uuro Anutuwaa batano
goul alata eji, iikawaa ilia 4 iikanoga qa mo kolooro mobe.
14
Oto iikano Siwe gajoba
6:ya romoawo iwaajo kokae ijoro, Anutuno gajoba 4 somogo gbadoo ooma apu
gowoya somata qata Yufreitis kawaa kooroano ooonoti, ii mono isama oomba.
15
Anutuno gajoba 4 ii somogo ooma gbadono rabutiwaa gbanigia, koigia,
weegia ano aua kambagia ii tororo arego oono ragi. Yoono kambagia ii ka kuuro
iikanondee ejemba kantria kantria yooo bakaya karoo ii uuwombaajo jojori rama
kambagiaajo mambogi. Kawaajo Siwe gajoba 6:yano alatanoga qa moma
iikanondee kema gajoba 4 ii isama oono.
16
Isama oono manjaqeqe tuu somata qatawo
ii hoosgiawo asugi kagi. Niino jagogia mobe 200 milyon kolooro.
17
Jaamelee ua iikano eja hoos qagano rama kagiti, iyooo kaitanigia iibe kokae
kolooro: Reegia (totowaa ae reegia) ii gere jo osoga, asoa injakokoawo ano goota
salfa gere jamo kaaa. Hoos yooo kaitanigia iiibe wagia laion orowaa waa kaaa
koloogi qaa oogianoga gere, kaaso ano jamo geriawo qata salfa ii kamaa karo.
18-19
Hoos
yooo qaa oogianoga gere, kaaso ano gere jamo qata salfa kamaaroti, iikano mono
ejembaya ejembaya uuro. Hoos yooo ku-usugia ii qaa oogiano ano daagiano ero.
Daagia ii mokole kaaa koloogi daa susugia ii jetawo. Daa susugia jetawo iikano mono
ejemba ooli kaaa oootikeju. Lombo kanjaawo karoo ii namowaa ejemba kuuya yooo
bakagia karoo ii uuro komugi.
20
Lombo kanjaawo iikano ejemba tosaaa mende uugi komu toroqe laligogiti,
iyoono kile uugia mende meleegi. Agiaa borogiano iwoi me waegia me
mepeseegiti, iikawaajo mende moma boli aogi. Omejiila ano tando lopio waegia me
mepesee oo-ooa ii mende mesaogi. Tando lopio tosia ii goul, silwa me brons aino
memetaga. Tosia ii jamo orasi me gere sogo memetaga. Kawaajo tando lopio iikano
iwoi iima mobombaajo me kema kawombaajo amamaakeju. Kile ejembano ii mende
mesaogi.
21
Kaaagadee ejemba uugi koomuya me sei suuqagoro hamoqeqe ii mende
mesaogi. Ii toroqe ama me serowili agi ano iwoi la yogoro me laligogi. Iikawaajo
uugia mende meleegi. Kia.
13 Eks 30.1-3 20 Ond 115.4-7; 135.15-17; Dan 5.23
uugia mende meleegi. Kia.
13 Eks 30.1-3 20 Ond 115.4-7; 135.15-17; Dan 5.23
Isaisaa Isaisaa
<<
99
>>
9:12: 2 Jen 19.28
9:12: 3 Eks 10.12-15
9:12: 4 Eze 9.4
9:12: 6 Job 3.21; Jer 8.3
9:12: 7 Joel 2.4
9:12: 8 Joel 1.6
9:12: 9 Joel 2.5
9:21: 13 Eks 30.1-3
9:21: 20 Ond 115.4-7; 135.15-17; Dan 5.23
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
10 10
>>
10
Siwe gajoba ano tere pipipipiiya melaa
1
Kawaa gematano Siwe gajoba ku-usua qeekuuya mo iibe Siwenoga koosuno
esuu muro kamaaro. Waa marilolono liligo ero. Jaasewaa wee jaaya kaaa kolooro
kanawoita ii tando gere bolagarawo woi kaaa je nano.
2
Boriano tere pipipipiiya melaa
mero qeetua kolooro. Kania dindia koweno rii kania qania ii namono rii nano.
3
Kae
nama laion orono gbuu gbororo qamakeji, qata mono iikawaa so kotakota qaro. Qaro
guparandambaa gbigururu 7 iyoono mono meleema gbuu gbororo qa qaagia qagi
mobe.
4
Guparandambaa gbigururu 7 iyoono qama qaagia jegi mobeti, niino ii mono
iikanondee papiano oomambaajo ambe. Tere oomambaajo ambeto, qa mo
Siwenoga mobe qaa kokae nijoro, Guparandambaa gbigururu 7 qaa jejuti, ii mono
geegodee olo mona ewa. Ii mende oowa.
5
Siwe gajoba kania kowe ano namo qagarano rii nano iibeti, iino boria dindia
metaama Siweno baage ano.
6
Jojopa qaa jemambaajo boria kae ama ii je kotii ano.
Mono Siwe, namo, kowe ano iwoi kuuya iikano eji, ii mokoloo nama kamba so
tetegoya qaa kotii laligo ubaati, mono iwaa qatano jojopa qaa kokae jero, Anutuno
mono kamba mombo mende qe koriro ubaa.
7
Kae qaagoto, Siwe gajoba 7:ano
romoa qaita mo (biugel) uuro otoa mobuti, kamba iikanondee Anutuwaa qaa are
aasagoyano mono hoawo koloowaa. Gejatootoo ejemba Anutuwaa gawoa me laligo
kougi yooojo Bua qaaya awaa je iisaama oono moma kouma laligogiti, Bua qaa
iikawaa so ii mono uulaawo hoawo koloowaa.
8
Kawaa gematano qa mo wala Siwenoga mobe qaa jeroti, iikano mono duano
mombo qaa jero kokae mobe, Siwe gajobano kowe ano namo qagarano rii nama tere
pipipipiiya mero boriano qeetua eji, ii mono kema mewa.
9
Kae moma Siwe gajobawaano kema tere pipipipiiya melaa ii nombaatiwaajo
qisiwe. Qisiwe kokae nijoro, Ii mono me newa. Nena tomegano keme meleeno
gubeso guwaato, buugano ii moro apuyaa aia kaaa koloowaa.
10
Kae nijoro tere pipipipiiya melaa ii iwaa boronoga me newe. Newe buunano
moro apuyaa aia kaaa kolooroto, gogowe tomenano kemero meleeno gubeso nuro.
11
Kaa nuro niino qaa kokae mobe, Gii mono duano mombo Anutuwaa gejatootoo
qaaya qaaya je sei laligowa. Kantria kantria ano besako isia isia qaa tani jejegiaa so
laligojuti, mono iyooo ano iyooo ki pogia yooo gejatootoo qaagia ii waladee je
laligowa. Kia.
5-7 Eks 20.11; Dut 32.40; Dan 12.7; Aam 3.7 8-10 Eze 2.83.3
laligowa. Kia.
5-7 Eks 20.11; Dut 32.40; Dan 12.7; Aam 3.7 8-10 Eze 2.83.3
Isaisaa Isaisaa
<<
10 10
>>
10:11: 5-7 Eks 20.11; Dut 32.40; Dan 12.7; Aam 3.7
10:11: 8-10 Eze 2.83.3
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
11 11
>>
11
Anutuwaa jotamemeya woiyano qaaya nago jeri.
1
Kae nijoro moma nambe Siwe gajoba iikano keda aambaa gere goroa bowo
kaaa ii noma kokae je koto nono, Gii mono waama kema Anutuwaa jiwowo jigo ano
iikawaa siimolo alataya ii keda aambaa gere goroa (rula mesa) kano soya ama
weegowa. Kaaagadee iikano uma Anutu mepesee qamakooligia amakejuti, mono ii
gosi jagogia weegowa.
2
Jiwowo jigo soya ama kano sombe seleegea ii mono
uugu mesaowa. Ii waba kantri yooojo ama oogi ero yoono siti toroya ii koi 42
kawaa so rii kema kakebu. Kawaajo sombe seleegeaa soya ii mende weegowa.
3
Niino jotamemewoina wasi oroma qaana nago jewaotiwaa ku-usua ama orombe
asugiwao. Asugi wosobiriwaa maleku sokosaare kaaa me ao liligo (gbako osoga
ari) wee boria 1,260 kawaa so gejatootoo qaa gawo me laligowao.
4
Oil gere woi ano lambe du raraya woi namowaa Pombaa batano nanjaoti, ii mono
meleema kamaa asugi dagunu kaaa nama noo kaniana nago je laligowao.
5
Mono
me mono uru mizimizi ama oromambaajo moji ee, gere bolaano mono
buugaranoga kamaa kereurugara oooro tiwilaakebuya. Mono me mono
urumambaajo moji ee, ii mono kana kaaiadee iikano qeri komuwaa.
6
Sombimbaa koosuya somogowaotiwaa ku-usua ii yoroono ero gejatootoo qaa
je seiwaoti, kamba iikawaa so ko mende kiwaa. Ku-usugarano apu jaaya kuuya
kaaiadee sokono iikano saano apu kuuya meleegi sa koloowuya. Kaaiadee ku-
usugarano uuta ejiwaajo ama siigarano jewaatiwaa so saano jegi lombo kanjaawo
kania kania koloo namo me boli ejemba uukebuya.
7
Anutuwaa qaaya nago je tegori omejiila yooo ro dusiita qaa iikanoa
jenemba mono waama manja qe oroma haamo ama ururo komuwao.
8
Komuri
qamogara siti qabuayawowaa kana somatano oromesaogi la ewao. Siti iikawaa qata
aasagoya ii Sodom ano Iijipt qamakeju. Pogara Jiisas ii kaaagadee iikano maripoono
qegi komuro.
9
Qamogarano la eri ejemba kuuya ii iriimakebuya. Balono ro koma
orombombaajo jegi ago kombuya. Kae ee la eri ejemba kantria kantria, tuua tuua,
besako isia isia qaa tanigia aa aa jekejuti, iyoono qamogara ii wee karoo ano
bakaya mo kawaa so uu irigigiigi.
10
Gejatootoo eja woi yorono ejemba namo qagano laligojuti, ii uu kuu ooni
iikawaajo siimbobolo honoa mende mokoloo laligogi. Kawaajo komuri qamogara
iriimakebuti, kamba iikano mono otokoria maama rendu oro ne korisoro ama iyagia
kale kania kania agu aogi kema kawaa.
11
Wee karoo ano bakaya mo ii tegoro
Anutuno buu aaso sewagarano uuro kemero gbili waama koa nani. Waama nani
ejembano iriima riimburati jenegia ororo sombugia mogi.
12
Koa nani Siwenoga qa
kotakota mo kokae qama irijoro, Oro mono kokae waabao! Kae irijoro moma
koosu uutano waama Siweno uri kereurugarano ee iriima newogia tegoro nagi.
13
Kanagarano namo mesao uri kamba iikanondee na tania soosooya me siti
bakaya 10%(bakaya tenoga motoogo) kawaa so kuma qenjanjagoro kamaaro. Kamaa
ejemba 7,000 kawaa so uuro komugi. Ejemba mende komugiti, iyoono ii iima
riimburati sombugia moma Siwewaa bea Anutu ii ku-usuaa mepesee mugi qabuayawo
kolooro.
14
Yei! qama wanjinjia woiya kanjaawo ii kae tegoroto, mobu, qama wanjinji yei
qa karooaa hoano mono uulaawo koloo qagiano ubaa. Kia.
1 Eze 40.3; Zek 2.1-
qa karooaa hoano mono uulaawo koloo qagiano ubaa. Kia.
1 Eze 40.3; Zek 2.1-
2 2 Luuk 21.24 4 Zek 4.3, 11-14 6 1 Ki 17.1; Eks 7.17-19; 1 Sml 4.8 7 Dan 7.7, 2 2 Luuk 21.24 4 Zek 4.3, 11-14 6 1 Ki 17.1; Eks 7.17-19; 1 Sml 4.8 7 Dan 7.7,
21; Isa 13.5-7; 17.8 8 Ais 1.9-10 11 Eze 37.10 12 2 Ki 2.11

13 Isa 6.12; 16.18 21; Isa 13.5-7; 17.8 8 Ais 1.9-10 11 Eze 37.10 12 2 Ki 2.11

13 Isa 6.12; 16.18
Siwe gajoba 7:ano romoa qaita mo uuro.
15
Siwe gajoba 7:a iino romoa qaita mo (biugel) uuro. Ii uuro Siweno qaa
kotakotagadee ami mogi qagia mobe kokae jegi, Ayo, ananaa Ponana ano iwaa
Hamoqeqe Toya Kraist yorono mono namo kuuya gale koma oombaotiwaa ku-usua ii
kuuya bua qe aojao. Iino mono kambaa kambaa gale koma ooma laligowaa, ee-aa-
ee. Galekokoano mono kamba mono mende tegowaa, ee-aa-ee.
16
Kae jegi mobe
Anutuwaa jotamemeya 24 Anutuwaa jaasewaano jikaro dugiano rajuti, iyoono
mono kamaa usugo Anutu waeya me mepesee mugi.
17
Mepesee mu kokae jegi,
Oo Po Anutu ku-usu kuuyaa Toya, giino mono laligo kouma kamba kokaamba
laligoja.
Giino ku-usuga uuta me kanai namo kuuya gale koma ooma ki pogiaga
koloo laligowaga.
Kawaajo nonono mono mepesee dagise je gonjo.
18
Waba kantria kantria yoono irigia soono kazi ama goma laligogito, goo kazi
kambagano mono ketada koi kaaano ka kuu eja.
Giino kamba kokaamba koomuya yooo qaagia gosi je tego oombaga ano
geegaa ejembauruga tawagia oombaga.
Gejatootoo ejemba ano ejemba soraaya tosaaa goo gawoga me laligogiti ano uuta
kamaaqeqeta goo qagano tiwilaawabotiwaajo keegia moma laligogiti, ii mono
tawagia oombaga.
Kaaagadee tosiano ejemba uu kantri kondeema laligogiti, ii mono kondeema
oombaga. Kae mepesee jegi.
19
Kawaa gematano Siweno aantano Anutuwaa mepemepesee jigowaa (tempel)
naguyano tano iibe jigo uutano Anutuwaano soomogo are bokis akadamuyawo
iikano ii-iita ero.
*Anutuwaano jojopa qaa 10 ano jekooto tosaaa ii jamo ilaano oo
iikano ii-iita ero.
*Anutuwaano jojopa qaa 10 ano jekooto tosaaa ii jamo ilaano oo
bokis iikawaa uutano agi raro gale komakeju.
Siweno aantano kamba iikanondee
bokis iikawaa uutano agi raro gale komakeju.
Siweno aantano kamba iikanondee
oobili ano guparanda gbigururu qaro mobe. Otoa otoa ii mobe na me ko
rombu giliro kombo (ais) kota somasomata kamaagi. Kia.
15 Eks 15.18; Dan 2.44;
rombu giliro kombo (ais) kota somasomata kamaagi. Kia.
15 Eks 15.18; Dan 2.44;
7.14, 27 18 Ond 2.5; 110.5; 115.13 19 Isa 8.5; 16.18, 21 7.14, 27 18 Ond 2.5; 110.5; 115.13 19 Isa 8.5; 16.18, 21
Isaisaa Isaisaa
<<
11 11
>>
11:14: 1 Eze 40.3; Zek 2.1-2
11:14: 2 Luuk 21.24
11:14: 4 Zek 4.3, 11-14
11:14: 6 1 Ki 17.1; Eks 7.17-19; 1 Sml 4.8
11:14: 7 Dan 7.7, 21; Isa 13.5-7; 17.8
11:14: 8 Ais 1.9-10
11:14: 11 Eze 37.10
11:14: 12 2 Ki 2.11
11:14: 13 Isa 6.12; 16.18
*11:19: Anutuwaano jojopa qaa 10 ano jekooto tosaaa ii jamo ilaano oo bokis iikawaa uutano agi raro gale komakeju.
11:19: 15 Eks 15.18; Dan 2.44; 7.14, 27
11:19: 18 Ond 2.5; 110.5; 115.13
11:19: 19 Isa 8.5; 16.18, 21
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
12 12
>>
12
Emba ano jewena waa iliawo
1
Siweno aiwese somata damuyawo mo kokae asugiro iibe: Emba mo wee
jaayano malekuya kolooro koino kana tamboya baatano asariro segelao 12 ii ila wage
kaaa waano kogi kokobilibiligiawo ragi.
2
Koroyawo laligo mera memetaa
kambaano dodowiro bimooro masu qero siimbobolo moma qa gigilaaro.
3
Kawaa gematano aiwese mo Siweno kokae asugiro iibe: Jewena nemua iliawo
(dragon), mundaya oso popola, waa 7 ano ilia 10. Waa 7 iikano ila wage 7 kogi raro.
4
Jewena nemua iikano daayano sombi qewago segelao iyooonoga bakaya
karoo horo giliro namono kamaagi. Kamaagi emba iyaa mera memambaajo anoti,
iwaa batano nano. Kae nama meria mewaati, ii iikanondee gogomambaajo moro.
5
Emba iikano mera ejaga mero. Iino kantria kantria kuuya ae taa gbaruno gale
koma ooma laligowaa. Embano mera meroti, gajobano ii mono iikanondee uulaawo
me kema Anutuwaa jikaro du kooroano ano.
6
Iikano ano embano aodee
mesao kok koma keno. Anutuno emba ii wee 1,260 kawaa so balo
qararakokoano kala koma mugi laligowaatiwaajo goma miri mo mozozogoroti,
iikano kok ama keno.
7
Siwe uutano manja juno kokae aogi: Siwe gajoba waa Maikel ano iwaa
gajobauruta yoono jewena nemua tuarenje ama ii ano iwaa gajobauruta yoowo aogi.
8
Ao jewena nemua ano iwaa gajobauruta yooo esugiano mende sokono haamo
mende ama ooma gomagia mesao Siwe uutano toroqe laligowombaajo amamaagi.
9
Amamaagi jewena nemua iliawo ii mono konjoma Siwenoga otaagi. Jewena nemua
iikano monowaa monoyanoga mokole koloo Iiw (Eewa) manambato me muro. Qata
mo Kileaa Toya ano Satan. Iino kantria kantria kuuya kuu oono jinjau kema
laligogiti, ii ano iwaa gajobauruta ii mono iwo Siwenoga konjoma hago oogi namono
kamaagi.
10
Kamaagi Siweno qa somata mono kokae jero mobe, Seleno kuukuu
Toyano asaga gomantiia Anutunanaa batano nama uumelee alaurunana jenokuukuu
qaa je ooma laligoroti, ii mono yakari hago mugi seleege kamaaro otokoria maajo.
Ananaa Anutunanano mono kamba kokaamba ejemba hamo qe ooma ku-usuaa
qagano gale koma oono bentotoaa hoano mono kolooja. Hamoqeqe Toyaa
esumumuyano mono koloodaboroja.
11
Iino momalaari alaurunana qaano ama ooma
laligoroto, Toya ii kokae haamo ama mugi: Lama meriaa sayano ii hamo qe oono
kotii Bua qaa hoaboa nago je sei laligogi. Kaaa laligo jojori selegia togo bo
nama manja qe haamo agi.
12
Kawaajo Siwe gomano laligojuti, oono mono korebore aisoo otokoria
maama laligowu. Kaaa laligowuto, namono ano koweno laligojuti, oo mono lombo
kanjaawo bosimbutiwaajo mono Yei! je saaje. Kileaa Toyano lugu kamaa rii
ooono ka gawo meme kambaa torodaamo ero mojiwaajo mono kazi somata
amakeja.
13
Jewena nemua iliawo yakari hago mugi namono kamaaroti, ii iima asari emba
mera meroti, ii kazi ama mu otaaro.
14
Otaaroto, embano kok kono Anutuno tuu
somataa egaa woi muro kano elelao uulaawo keno. Anutuno balo
qararakokoano iwaajo goma miri mo mozozogoroti, mono iikano keno. Iikano
kema asago laligoro gbani 3 ano bakaya mo ii kala koma mugi mokoleno ii mende
mokoloo qelanji mewaa.
15
Embano elelao keno mokolembaa iria soondabororo qaa
ootanoga embawaa gematano apu gboulu furugoro apu gowoya kolooro. Apu iikano
emba ii kisama me somogo mubaatiwaajo moma kae furugo lono.
16
Kae lonoto, namono emba ii ilaa mu riiro ro kolooro. Jewena nemuano qaa
ootanoga apu furugoro apu gowoya kolooroti, iikano mono ro iikano keme jugu
qaono.
17
Kae kolooro jewena nemuaa iria emba kawaajo ama soono mesao emba
iikawaa gbiliuruta tosaaa qetama manja qe oomambaajo keno. Gbiliuruta yoono
Anutuwaa jojopa qaa te koma Jiisaswaa Bua qaa ponda nago je seikejuti, mono
iyoowo kare aowombaajo keno.
18
Aowombaajo kema kowe sakasiano keuma nano.
Kia.
3 Dan 7.7 4 Dan 8.10 5 Ais 66.7; Ond 2.9 7 Dan 10.13, 21; 12.1; Juud 9 9
Kia.
3 Dan 7.7 4 Dan 8.10 5 Ais 66.7; Ond 2.9 7 Dan 10.13, 21; 12.1; Juud 9 9
Jen 3.1; Luuk 10.18 10 Job 1.9-11; Zek 3.1 14 Dan 7.25; 12.7 Jen 3.1; Luuk 10.18 10 Job 1.9-11; Zek 3.1 14 Dan 7.25; 12.7
Isaisaa Isaisaa
<<
12 12
>>
12:18: 3 Dan 7.7
12:18: 4 Dan 8.10
12:18: 5 Ais 66.7; Ond 2.9
12:18: 7 Dan 10.13, 21; 12.1; Juud 9
12:18: 9 Jen 3.1; Luuk 10.18
12:18: 10 Job 1.9-11; Zek 3.1
12:18: 14 Dan 7.25; 12.7
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
13 13
>>
13
Jenemba kowenoga kouro.
1
Kawaa gematano jenemba mo ilia 10 ano waa 7 ii kowenoga kouro iibe. Ilia 10
iikano ila wage 10 kogi ragi ano waa motomotoo iikano qa mepaqepaegiawo oogita
ero.
2
Jenemba ii iibe kokae kolooro: Kaitania ii oro somata qagara lepaad ano taiga
iyoroo tani kaaa kolooro. Kana boriaa silia ii bea orowaa sili kaaa kolooro. Qaa oota ii
laion orowaa qaa oota kaaa. Jewena nemuano esua, jikaro dua ano ejemba gale
koma oombaatiwaa ku-usua uuta ii jenemba muro.
3
Muroto, waa mo ii wiji kotiga
mono kiro komumambaa anoto, wijiano misiriro lopogadee raro. Namowaa ejemba
korebore yoono aaru jenemba ii gematano otaa kegi.
4
Otaa kema jewena
nemuaa waeya me mepesee laligogi. Ku-usu kaaa ii jenemba murotiwaajo ii ano
jenembawaa waeya kaaiadee me mepesee kokae jegi, Morono jenembawaa so
koloonaga? Morono ii tuarenje ama mu iwo aomambaajo kotiinaga?
5
Kae jegi Satano jenembawaa qaa oota sololooro kotii jaba-arambara qagano
mepaqepae qaaya lansa je laligoro. Anutuno Satan mende ago kono
mepaegomambaa ku-usua ii koi 42 kawaa so e mubaatiwaajo je tegoro.
6
Ii je tegoro
qaa ootano aantano Anutu mepaego laligoro. Anutuwaa qata, Siwe gomaa ano Siwe
uutano laligojuti, ii kuuya mono mepaqepae ama ooma laligoro.
7
Kae laligoro Satano
ejemba soraaya tuarenje ama oomambaa ku-usua muro yoowo manja ao haamo ama
oono. Haamo ama oono Satano ejemba isigia kuuya tuugiaa so, qaa tanigiaa so ano
kantrigiaa so ii mono jenembawaa boriano ama oono.
8
Ejemba korebore namono laligojuti, iyoono mono jenembawaa waeya me
mepesee laligowuya. Anutuwaa ejemba solaa qagia Siwe gomano papiano oogita eji,
iyoonondee mono jenemba ii mende mepeseewuya. Monowaa monoyano Anutuno
Siwe namo mokoloo oronoti, kamba iikanoa kanai qagia ii laaligo kotigaa papia iikano
oo laligo kougi. Laaligo papia ii Lama meria qegi komuroti, iwaa buaga ero gale
komakeja.
9
Mono gejiawo laligoji ee, iino mono qaa koi geja ama moma kotowa!
10
Mo
kapuare mirino kembaatiwaa so kolooji, iino mono iikano kembaa. Mo manjawaa soo
somatano uugi komuwaatiwaa so kolooji, iino mono kae komuwaa.
*Tosiano qaa ii
somatano uugi komuwaatiwaa so kolooji, iino mono kae komuwaa.
*Tosiano qaa ii
kokae meleenju: Mono manjawaa soo somata (bainat) kano tosaaa uuuro komuwuti, kokae meleenju: Mono manjawaa soo somata (bainat) kano tosaaa uuuro komuwuti,
tosiano mono iyaa ii soo kaaano uugi komuwaa.
Kawaajo ejemba soraaya, oono
tosiano mono iyaa ii soo kaaano uugi komuwaa.
Kawaajo ejemba soraaya, oono
mono kapara koma lombo me mokosigo ponda moma laari laligowu. Kia.
1
mono kapara koma lombo me mokosigo ponda moma laari laligowu. Kia.
1
Dan 7.3; Isa 17.3, 7-12 2 Dan 7.4-6 5-6 Dan 7.8, 25; 11.36 7 Dan 7.21 8 Ond Dan 7.3; Isa 17.3, 7-12 2 Dan 7.4-6 5-6 Dan 7.8, 25; 11.36 7 Dan 7.21 8 Ond
69.28 10 Jer 15.2; 43.11 69.28 10 Jer 15.2; 43.11
Jenemba mo namo uutanoga kouro.
11
Mombo iibe jenemba mo namo uutanoga kouro. Ii ilia woi Lama meriaa ilia
kaaaga koloo qaaya ii jewena nemua iliawono jeroti, mono kaaiadee je laligoro.
12
Iino kouma alia mutuyaa jotamemeya koloo ku-usua kuuya me iikano iwoi kuuya
aliaa jaano ano. Kaaa ano namo ejemba kuu sololoo oono aaru alia mutuyaa waeya
me mepeseegi. Jenemba mutuya ii wiji kotigano kiro komumambaajo anoto, misiriro
lopoyadee raro.
13
Jenemba woiya iino agoleto somata tania kania kania mero. Mo meroti, ii gere
bolano sombinoga kamaa namono ka jero ejembano ii jaagiano iigi.
14
Anutuno
Satan mende ago kono ku-usu muro jenemba mutuyaa jotamemeya koloo iwaa
jaano agoleto kania kania me laligoro. Iikano mono namowaa ejemba tiligo oono
jinjau ama soogi. Soogi kokae kuu je koto oono, Oo mono jenemba mutuyaa
uaya sogo kuugi nano goda qe mu laligowu. Jenemba mutuya ii manjawaa soo
somatano (bainat) uugi wiji kiro komumambaa so kolooroto, kile gbili laligoji, mono
iwaa uaya kuuwu.
15
Kae agi Satano ku-usu jenemba kanagea muro tando lopio ii me gbili
muro kanai buu aaso ano. Kaaagadee jenemba mutuyaa uaya me letono eja qaa je
ejemba kuu oono kokae kolooro: Dae yoono tando lopio iikawaa waeya mende
me mepeseegiti, ii mono kuuya uugi komugi.
16
Jenemba kanageano ejemba korebore
kokae kuu ooma iijoro, Oo mono jenemba mutuyaa muge aasoya ii
jaasewagiano me boro dindigiano me mokotaawu. Kae iijoro iyagiaa gawogia
mekejuti ano togiaa wele ee qekejuti, ejemba qaqabuayawo ano wanaya, somata ano
melaa yoono mono korebore muge aasoya ii me boro dindigia me
wambusoogiano mokotaagi.
17
Dae yoono jenembawaa qata me qataa jagoya selegiano mende me laligogiti,
iyoono nembanene iwoi stuano me maaketno sewaa mewombaajo me ambombaajo
amamaagi.
18
Qaa koi moma asariwombaa momakootoya ii kokae: Mono momakootoyawo
laligoji, iino mono jenembawaa jagoya weegowa. Jagoya ii balo ejawaa jagoya
kolooja. Aaso jagoya ii 666. Kia.
Isaisaa Isaisaa
<<
13 13
>>
*13:10: Tosiano qaa ii kokae meleenju: Mono manjawaa soo somata (bainat) kano tosaaa uuuro komuwuti, tosiano mono iyaa ii soo kaaano uugi komuwaa.
13:10: 1 Dan 7.3; Isa 17.3, 7-12
13:10: 2 Dan 7.4-6
13:10: 5-6 Dan 7.8, 25; 11.36
13:10: 7 Dan 7.21
13:10: 8 Ond 69.28
13:10: 10 Jer 15.2; 43.11
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
14 14
>>
14
Lama meria ano kanagesouruta 144,000.
1
Kawaa gematano uu Lama meriano Zaion baaano nano iibe. Iwo kanagesouruta
jagogia 144,000 ii motoo nagi Lama meriaa qata ano iwaa Maaa qata ii kuuya yooo
wambusoogiano oo-ootaga ero iiibe.
2
Iikanondee mobe Siwenoga oto mo apu
somata siano giliro keme kuu qamakeji, kaaa kolooro. Ii guparanda gbigururu
somata qajiwaa otoa iikawaa taniae kolooro. Otoa ii gita kulele mamaga qegi otoa
kolookejiwaa so mobe.
3
Anutuno ejemba 144,000 ii namonoga sewagia me uuanoti, iyoono mono
Anutuwaa jikaro du batano kouma be jawia 4 ano jotamemeya waa 24 iyooo
jaasewagiano nama rii dogoga qagi. Kuuya yoono iyagiaa riigia qagi seleege
yoono ii kuma aowombaajo amamaagi.
4
Yoono ejemba qaita mo koloo laligo
kougi. Mende tiloo soraaya laligowombaajo iyagia gale koma ao emba yoowo jewo
mende mokoloo laligogi. Lama meriano dakano kema kakeji, iyoono mono ii otaa
iikawaa so kema kakeju. Anutuno ii ejemba batugianoga sewagia me metogo uuano
Anutu ano Lama meria yoroo yambugara dologa kolooju.
5
Yooo jegianoa qaa
qolomologoya mo mende mokoloogi koposowaa qaagia qaa soraaya laligo kougi.
Kia.
1 Eze 9.4; Isa 7.3 5 Zek 3.13
Kia.
1 Eze 9.4; Isa 7.3 5 Zek 3.13
Siwe gajoba karoo yoono qaagia je elelaogi.
6
Kawaa gematano Siwe gajoba mo iibe sombi koto kanakeewa elelaoro. Iino
Oligaa Bua kokogo
*Po be kokogo Toyaano Bua qaa towoya ii kokogo. Ii
Oligaa Bua kokogo
*Po be kokogo Toyaano Bua qaa towoya ii kokogo. Ii
monowaa monoyanoga kanai tetegoya qaa e ubaa.
me ka balo ejemba yooojo je
monowaa monoyanoga kanai tetegoya qaa e ubaa.
me ka balo ejemba yooojo je
asarimambaajo karo. Ejemba ii tuugiaa so, besako isigiaa so, qaa tania jejegiaa so ano
kantrigiaa so balo sokoma rama kenjuti, mono kuuya iyooojo je seimambaajo karo.
7
Ka kotigagadee silama kokae qaro, Anutuno ejemba gosi je tego oombaatiwaa
kambaano mono tori dodowija. Kawaajo oo mono Anutuwaa jeta
uuguwombotiwaajo keegia moma mepesee qabuaya me seiwu. Mono siwe, namo,
kowe ano apu jaaya mokoloo oonoti, mono iwaa waeya me mepesee laligowu.
8
Kae qaro iwaa kaniano Siwe gajoba alia mo mutuya otaa ka kokae qaro,
Babilon siti somata ii meleeno kemerota eja. Babilon emba qabuayawo iikano mono
serowili ama iikano kantri kuuya me tiloo oono sokono. Iino wain apu kaaa
newutiwaajo oono uugia sooro uusoosoo koloo laligogi. Kaaa koloo laligorotiwaajo
Anutuwaa iria soono kazi ama jero siti qabuayawo ii mono kondeegi meleeno kemerota
eja. Kia.
9
Kae qaro iwaa kaniano Siwe gajoba karooano orotaa elelao ka kotigagadee
silama kokae qaro, Mono jenemba ano iwaa uayaa waeya me mepesee muge
aasoya ago koma wambusooano me boriano me mokotaaji ee,
10
iino mono
kaaiadee Anutuwaa irisosooa ii wain apu kotiga kaaa ne mobaa. Anutuno wain
apu ii apu tooawo mende mindiri wain kotiga toogadee irisosooaa qambino
maaro raji, iino mono ii newaa. Ii ne Siwe gajoba toroya ano Lama meria yooo
baagiano nano salfa jamowaa gere bolaano ooro siimbobolo honoa mende moma
laligowaa.
11
Iikano oooro siimbobolo honoa mende moma laligowuti, iikawaa kaasoyano
mono kamba so tetegoya qaa waama umakebaa. Ejemba jenemba ano iwaa uayaa
waeya me mepeseekejuti, iyoono mono asaga gomantiia senjo moma laligowu.
Mono muge aasoya ago koma seliano me mokotaaji, iino mono seliano ororo
qenje qe haamo memambaajo amamaa laligowaa.
12
Kawaajo ejemba soraaya Anutuwaa jojopa qaaya te koma otaakejuti, oono
mono kapara koma lombo me mokosigo Jiisas ponda moma laari laligowu.
13
Kawaa gematano Siwenoga qaa mo mobe kokae nijoro, Gii mono tere kokae
oowa: Ejemba Pombo qokotaa nama kamba kokaamba kanai komuwuti, iyoono
mono oyaboya koloowuya. Ua Toroyano qaa kitia ii metogo Qaa ii oano, jeja.
Yoono gawo kotiga me qenjemanje moma ka laligogi tegoro gawogiaa hoa
kolooro Siwe Toyano sundugia moro sokono iikawaajo korisoro oono rama haamo
me bonjo laligowuya. Kia.
8 Ais 21.9; Jer 51.8; Isa 18.2 10 Ais 51.17; Jen 19.24;
me bonjo laligowuya. Kia.
8 Ais 21.9; Jer 51.8; Isa 18.2 10 Ais 51.17; Jen 19.24;
Eze 38.22 11 Ais 34.10 Eze 38.22 11 Ais 34.10
Balombaa nene moria hoa mewutiwaa kambaa
14
Kae nijoro uu koosu taaa iibe iikawaa qagano mo kaitania Siwe gomambaa Eja
hoa kaaa iino raro. Ila wage goulno memeta ii waano raro boriano soo kaapegoya
jetawo me raro.
15
Ii iibe Siwe gajoba mono mepemepesee jigonoga (tempel) asugano
kouma koosu qagano raji, iwaajo qaa kokae je kotakotagadee qaro, Namono
moria hoa momogoro hoa mewutiwaa kambaano mono kolooja. Kawaajo giino
mono sooga kaapegoya me gawono kema iikano namowaa moria hoa ii koto me
kululuuwa.
16
Koosu qagano raji, iwaajo kae qaro sooya kaapegoyano namono gili
gawombaa moria hoa koto me kululuuro.
17
Ii me kululuuro Siwe gajoba mono Siwewaa mepemepesee jigonoga (tempel)
asugano kouro. Iino kaaagadee soo kaapegoya jetawo mo me kouro.
18
Kouro Siwe gajoba karooano Siwewaa alatawaa gere galea ano alata ii mesao
kouro. Kouma kotakotagadee qama Siwe gajoba soo kaapegoya jetawo me nanoti, ii
kokae ijoro, Giino sooga kaapegoya jetawo ii mono me gawono kema iikano
balombaa wain kagea kagea ii kotowa. Kage iikawaa kota mono momogo yago
raju.
19
Kae ijoro sooya kaapegoya namono gili namowaa wain kasa hoa ii kotogo
me kululuu Anutuwaa wain juu somata iikano rijijaawutiwaajo giliro. Wain juu ii
Anutuwaa irisosooaa kaisareya kolooja.
Anutuwaa irisosooa ii wain juu somatano
Anutuwaa irisosooaa kaisareya kolooja.
Anutuwaa irisosooa ii wain juu somatano
rijijaagi uutano olomoodaborowaa. Isaisaa 19.15 ii iiba.
20
Wain bage hoa ii siti
rijijaagi uutano olomoodaborowaa. Isaisaa 19.15 ii iiba.
20
Wain bage hoa ii siti
seleegeano kanano rii rijijaagi sayano wain juu somataa qaa ootano kouma koko
tani kaaa lansa waama kouma apu gowoya kolooro. Sa iikawaa diia ii wan miita ano
bakaya mo kolooro. Hoosno iikano rii keno qaa ootano kouro hoos qawayaa
kasiano samoriro. Diia kae kolooro koriga 300 kilomiita kawaa so kolooro. Kia.
14
kasiano samoriro. Diia kae kolooro koriga 300 kilomiita kawaa so kolooro. Kia.
14
Dan 7.13 15 Joel 3.13 20 Ais 63.3; Seru 1.15; Isa 19.15 Dan 7.13 15 Joel 3.13 20 Ais 63.3; Seru 1.15; Isa 19.15
Isaisaa Isaisaa
<<
14 14
>>
14:5: 1 Eze 9.4; Isa 7.3
14:5: 5 Zek 3.13
*14:6: Po be kokogo Toyaano Bua qaa towoya ii kokogo. Ii monowaa monoyanoga kanai tetegoya qaa e ubaa.
14:13: 8 Ais 21.9; Jer 51.8; Isa 18.2
14:13: 10 Ais 51.17; Jen 19.24; Eze 38.22
14:13: 11 Ais 34.10
14:19: Anutuwaa irisosooa ii wain juu somatano rijijaagi uutano olomoodaborowaa. Isaisaa 19.15 ii iiba.
14:20: 14 Dan 7.13
14:20: 15 Joel 3.13
14:20: 20 Ais 63.3; Seru 1.15; Isa 19.15
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
15 15
>>
15
Siwe gajoba 7 ano lombo kanjaawo 7.
1
Kawaa gematano siwe uutano uu agoleto somata mo kolooro iima kokae
waligowe: Siwe gajoba 7 ii lombo kanjaawo (plague) 7 me nagi. Ejemba
sigisogogiaajo Anutuwaa iria soono je tego iroa meleeno lombo kanjaawo
qagiano uro mogi uutano olomooro qaagiano komuwaa. Kawaajo qagia lombo
kanjaawo konoga 7 qagi.
2
Ii iima iwoi bilibiliawo kowe kaaa iibe gere bolaawo melokanji ero. Iikawaa
kooroano Anutuwaa ejemba nagi iiibe. Yoono haamo ama jenembawaa qaaya
mende te koma uayaa waeya mende me qataa jagoya selegiano mende aali ago
koma laligogi. Anutuno ii motomotoo kulele oono me nagi.
3
Iikano nama Anutuwaa
gawo meme eja Mooseswaa rii ano Lama meriaa rendu ii kokae qagi,
Oo Po Anutu ku-usu kuuyaa Toya, giino agoleto somasomata damuyawo
amakeja.
Giino kantria kantria ii ki po ama oona nanamemegaa kania ii dindia ano hoa
too kolooja. Kawaajo Anutu qaita mo koloo laligoja.
4
Oo Po, goono nanamemega dindia ii mono asugano asugiro mojo.
Kawaajo kantri kuuya yoono ka goo waega me mepesee gomakeju.
Giino geegodee toroya kolooja. Kawaajo ama morono goojo toroko mende
monaga? Kuuya nonono goo qabuaga me sei mepeseekejo.
5
Kawaa gematano uu iwoi kokae iibe: Siwewaa mepemepesee jigowaa (tempel)
naguyano tano iikawaa uutano Anutu dagunuyaa opo sel jigoyano nano iibe.
6
Mepemepesee jigo iikanoa Siwe gajoba 7 lombo kanjaawo 7 me nagiti, iyoono
kamaa asugano kagi. Malekugia tualalakota bilibiligiawo mougi opo jokaa makiilaya
goulyawo ii ii kasa kaaa basamogiano embaa ao nagi.
7
Yoono kagi be jawia 4 yooonoga mono goul qambi 7 oono Anutuwaa
irisosooano qambi ii qaa ootano kougi. Anutu iria sooji, iino laligo kouma laligoja
ano tetegoya qaa laligo ubaa.
8
Qambi ii oono Anutuno asamararaa ano kuusua
qendeeno iikawaajo kaaso pumpugo mepemepesee jigo (tempel) saa qero mono Siwe
jigo ii uu-uutaa so mende kolooro. Siwe gajoba 7 yoono wala qambigia maagi lombo
kanjaawo 7 asugi hoawo koloowaati, iikawaa gematano saano mombo ubuya. Kia.
3 Eks 15.1 4 Jer 10.7; Ond 86.9 5 Eks 38.21 8 Eks 40.34; 1 Ki 8.10-11; 2 Hist 3 Eks 15.1 4 Jer 10.7; Ond 86.9 5 Eks 38.21 8 Eks 40.34; 1 Ki 8.10-11; 2 Hist
5.13-14; Ais 6.4 5.13-14; Ais 6.4
Isaisaa Isaisaa
<<
15 15
>>
15:8: 3 Eks 15.1
15:8: 4 Jer 10.7; Ond 86.9
15:8: 5 Eks 38.21
15:8: 8 Eks 40.34; 1 Ki 8.10-11; 2 Hist 5.13-14; Ais 6.4
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
16 16
>>
16
Qambi 7 maagi Anutuwaa irisosooano asugiro.
1
Mepemepesee jigo (tempel) uutanoga qa somata mo asugiro Siwe gajoba 7
yooojo qaa kokae je kotoro mobe, Oo kema Anutuwaa irisosooano qambi 7
qaa ootano kouma eji, iikawaa hogia mono namono maabu.
2
Siwe gajoba mutuyano mesao kema qambiaa hoa ii namono maaro. Maaro wiji
arokuukuuyawo siimbobologia tania soosooya ii qaa qootogo ejemba yooo selegiano
asugiro. Ejemba jenembawaa muge aasoya selegiano me uayaa waeya me
mepeseegiti, mono iyooo selegiano asugiro.
3
Gajoba woiya iino mesao kema qambiaa hoa ii koweno maaro. Maaro koweno
meleema sa kolooro. Mono eja qeqetaa saya kaaa kolooro. Kae kolooro kowe uutano
iwoi kuuya laaligogiawo laligojuti, ii kuuya komudaborogi.
4
Siwe gajoba karooano qambiaa hoa ii apu gowoya ano apu jaaya kano maaro
meleema sa koloo sokono.
5
Kae kolooro Siwe gajoba apu gale komakeji, iino qaa
kokae jero mobe, Oo Anutu toroya, giino qaa gosi kokae je tegona lombo koi
asugijiwaajo dindia kolooja. Mono solaa laligo kouma laligoja.
6
Yoono goono
ejemba soraaya ano gejatootoo ejemba uu laligogi sagiano maaro. Giino ii uugitiwaa
iroa meleema sa oona negiti, ii mono sogiano ana qagiano uro. Kawaajo Anutu giino
dindiagadee kolooja.
7
Apu gale komakeji, iino kae jero qaa mo alatanoga kokae karo mobe, Qaa ii
oano! Oo Po Anutu ku-usu kuuyaa Toya, giino ejemba qaagia gosi dindiagadee
je tego oomakeja.
8
Siwe gajoba 4:ya iikano qambiaa hoa ii wee jaayano maaro iikano wee esu
muro geriawo totoo koloo ejemba gere kaaa oooro.
9
Wee jaaya geriawo iikano
oooro selegia delatiro. Anutuno lombo kanjaawo iikawaa Toya koloo ano qagiano
uroti, ejembano ii moma iikawaajo Anutuwaa qata je qasuaa mu laligogi. Kaaa
laligogito, Anutu mepesee qabuaya me seiwutiwaajo mono uugia mende meleegito,
toroqe yagise ama laligogi.
10
Siwe gajoba 5:ya iikano qambiaa hoa ii jenembawaa jikaro duno maaro.
Iikano maaro pagama somatano jenembawaa ometotoa (kingdom) ii sokoma
pagama mero. Pagama mero ejemba irigia soono neselagia jegiano kitogi riiro.
11
Ejembano siimbobolo ano wiji nombogiaa siimboboloya somata moma iikawaajo
Siwewaa Anutuya ii je qasuaa mu laligogi. Kaaa laligogito, nanamemegia bologa ama
me laligogiti, ii mende gosi mesao uugia mende meleegi.
12
Siwe gajoba 6:ya iikano qambiaa hoa ii apu somata qata Yufreitis kano maaro
juguro. Wee koukoutanoga ki poa poa kawombaajo moma jojori laligogiti,
iyoono apu juguro mombo mende papagogito, koto kawutiwaa kania kolooro.
13
Iikanoa uu omejiila bologa karoo tanigia taa kaaa ii iiibe jewena nemua iliawo,
jenemba ano gejatootoo eja takapolakaya yooo qaa oogianoga kouma kamaagi.
14
Omejiila yoono kamaa kema agoleto kania kania amakeju. Kae ama baloa baloa
kuuya liligo ki pogia iiima Anutu tuarenje ambutiwaajo uugia kuu kokae jegi,
Mono mindiri ao Anutu ku-usu kuuyaa Toyaa kamba somatano motoo manja
aowoa.
15
Jiisasno jeja, Geja ambu! Niino mono yogoro meme kaaa olo kamaa.
Mono uugbiligbili laligowaati, iino mono simbawoawo kolooja. Bombola tondu kema
karo gamuya iibubotiwaajo sele esuya gale komakeji, iino mono oyaboya koloowaa.
16
Ome weleqeqe yoono ki poa poa ii kuu uuama balo koria qata Hibruu
qaano Armagedon jejuti, iikano ajoroogi iiibe. Kia.
17
Siwe gajoba 7:a kano qambiaa hoa ii kanakeewa maaro. Maaro mepemepesee
jigo (tempel) uutaa jikaro duanoga qa somata mo koloo qaa kokae karo jero, Ii
maadaborogi asugidaboroja.
18
Kae jero iikanondee oobili mero guparanda
gbigururu qama ero na jeta buuratia mo mero. Iiw (Eewa) Aadam yoroo kambanoga
kanai namono laligo kounii, kamba iikano na kaaa mo mende giiliaga. Iikawaa so
tania soosooya giliro bologa totoo kolooro.
19
Kae asugiro siti somata Babilon iikano juma bakaya karoo koloogi ano kantria
kantria kuuya iyooo sitigia ii kaaiadee tiwilaa meleeno kemegi. Anutuno siti
qabuayawo Babilon yooo kileagia mende duduu irogia meleema oono. Anutuno
uugere ama irisosooano qambi saa qe raroti, ii mono maama oono qagiano uro
wain apu kaaa negi.
20
Koweno wato kuuya egiti, ii mono kok koma musulugogi ano
baaa baaa nagiti, ii mono kaaiadee ali qaogi.
21
Kae asugiro kombo kota somata lombogia 45 kilogram iikano sombinoga
ejemba qagiano kamaaro. Lombo kanjaawo ii tania soosooya kolooro. Ko kota taniaa
iikaaa kano kamaa uuro ejembano iikawaajo Anutu je qasuaa mugi. Kia.
2 Eks
iikaaa kano kamaa uuro ejembano iikawaajo Anutu je qasuaa mugi. Kia.
2 Eks
9.10 4 Eks 7.17-21; Ond 78.44 10 Eks 10.21 12 Ais 11.15 15 Mat 24.43-44; Luuk 9.10 4 Eks 7.17-21; Ond 78.44 10 Eks 10.21 12 Ais 11.15 15 Mat 24.43-44; Luuk
12.39-40; Isa 3.3 16 2 Ki 23.29; Zek 12.11 18 Isa 8.5; 11.13, 19 19 Ais 51.17 20 12.39-40; Isa 3.3 16 2 Ki 23.29; Zek 12.11 18 Isa 8.5; 11.13, 19 19 Ais 51.17 20
Isa 6.14 21 Eks 9.23; Isa 11.19 Isa 6.14 21 Eks 9.23; Isa 11.19
Isaisaa Isaisaa
<<
16 16
>>
16:21: 2 Eks 9.10
16:21: 4 Eks 7.17-21; Ond 78.44
16:21: 10 Eks 10.21
16:21: 12 Ais 11.15
16:21: 15 Mat 24.43-44; Luuk 12.39-40; Isa 3.3
16:21: 16 2 Ki 23.29; Zek 12.11
16:21: 18 Isa 8.5; 11.13, 19
16:21: 19 Ais 51.17
16:21: 20 Isa 6.14
16:21: 21 Eks 9.23; Isa 11.19
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
17 17
>>
17
Emba mono jenembawaa qagano raro iibe.
1
Siwe gajoba 7 qambi 7 ii me nagiti, iyooonoga mono ka qaa kokae nijoro,
Gii mono niwo kana kema kana somata emba qabuayawo apu mamagaa qagiano raji, ii
qendeema gomaa. Anutuno qaaya gosi iroa meleeno qagano uro laligoja.
2
Balombaa
ki poa poa yoono iwo serowili ama laligogi. Kanagesogiano namono laligojuti,
iyoono kaaagadee emba iikawaa serowiliaajo ama uugia waaro uusoosoo koloogi.
Wain apu ne ekalolo kolookejuti, mono iikawaa so kanai serowili ama laligo
kaamaa agi.
3
Kae jero Ua Toroyano nunuano umbeumbeano qanano uro Siwe gajoba
iikano nuano balo qararakokoano keube. Iikano keuma emba mo jenemba oso
popola iwaa qagano raro iibe. Jenembawaa seliano mepaqepae qa kania kania oogita
saa qero waa 7 ano ilia 10 kae nano.
4
Emba iikano opo suru osoga nezogbala ano oso popola ii mouma raro.
Akadamuya goul, kowonji hoawo ano kasasoro tosaaa kano menjerego aoro
kaitaniano kokobilibiliawo kolooro. Boriano goul qambi me raroti, ii serowili ama
laligorotiwaa agonjoraya arokuukuuyawono saa qeqetaga.
5
Emba iikawaa palapaano
qata aasagoya ii kokae oogita ero, Babilon qabuanawo, namowaa kana somata ejemba
ano agonjora arokuukuuyawowaa nemugia.
6
Qata kae ero Anutuwaa ejemba
soraayano Jiisaswaa kania nago bo qe nama je laligogiti, ii uu sagia ne kawaajo
uugonja qe nano iibe. Ii iima aaru tililigowe.
7
Aaru tililigowe Siwe gajobano qaa kokae nijiro, Gii mono nomaembaajo aaru
tililigoja? Niino saano emba kokawaa kania aasagoya gisaamaa ano jenemba waa 7
ano ilia 10 emba ii bosimakeji, iwaa kania aasagoya ii kaaagadee gisaama jokoloo
gomaa.
8
Jaaga meleeno jenemba iijai, iino wala laligoroto, kamba kokaamba jaawo
mende laligoja. Iino omejiila yooo ro dusiita qaa iikanoa gbili waabaato, Kraistno
hagoro gere siano kemebaa. Anutuno Siwe namo mokoloo oronoti, kamba iikanoa
kanai namono laligo kougi qagia laaligo kotigaa papiano mende oogita eji, ejemba
iyoono mono jenemba iima aaruwuya. Jaawo laligoroto, kamba kokaamba jaawo
mende laligoja ano kanage mombo gbili asugiwaati, iikawaajo mono aaruwuya.
9
Anana qaa koi moma asariwombaajo moni momakootoya kokae eja: Waa 7 ii
embano baaa 7:baa qagiano raji, mono baaa iikawaa sareya kolooja.
10
Waa 7 ii
kaaagadee ki po 7 iyooo kaisaregiaga kolooja. Yooonoga 5 komu kamaadaborogi
6:ya iino laligo ejemba gale koma oomakeja. Konoga era asugiwaatiwaa so kolooja.
Iino asugiwaati, iikano mono kamba toroga ku-usu qagano nambaatiwaa so
koloowaa.
11
Jenemba laligoroto, kamba kokaamba mende toroqe laligoji, iino 7
yooonoga mo kolooja. Iino mombo gbili ao ki po jagoya 8 koloowaa. Kae
koloowaato, Kraistno kondeema muro tiwilaa gere siano kemebaa.
12
Ilia 10 iiijai, ii ki po 10 yooo kaisaregia kolooja. Yoono mende kanai
ejemba gale koma oomakejuto, Anutuno kanage ku-usu oono ki po kaaa
koloowuya. Kae koloo jenembawo aua motoogowaa so ejemba gale koma ooma
laligowuya.
13
Ki po 10 yoono momo are motoogo iikayadee otaa jenemba
nago ku-usugia ii mugi laligowaa.
14
Esugia kae mindiri Lama meria tuarenje ama
manja aowuto, Lama meriano mono haamo ama oono kamaawuya. Iino ki yooo
Kigia ano eja po yooo Pogia kolooja. Iino nonooma meweego nonono iwo ponda
nama laligowoati, nonono mono motoo haamo ama ooma otokoria maaboa.
15
Siwe gajobano qaaya kae je toroqe kokae nijoro mobe, Kana somata emba
somatano apu mamagaa qagiano raro iiidaborojai, apu ii ejemba kantria kantria yooo
kaisaregia kolooja. Yoono tuugia ano besako isigiaa so leelee rama kegi selegia kania
kania kolooro qaagia tania morota morota jekeju.
16
Jaaga meleeno ilia 10 iiijai, iyoono
esugia jenembawo mindiri kana somata emba ii kazi ama mugi kokae koloowaa:
Yoono ilawoilaya kuuya luluuma qegi kaapiroa kolooro opo suruya kotogodaborogi
bombola kolooro busuya ne siita gereno agi jedaborowaa.
17
Kae koloowaati, ii Anutuno ki po yooo uugia kuu sololoo oono
uumotoo ama mindiri ambuya. Anutuwaa momo area kae otaawuya. Kawaa so ku-
usugia jenemba mugi ejemba gale koma ooma laligowaa. Kaaa laligoro Anutuwaa
qaayano hoawo koloowaati, kamba iikano tegowaa.
18
Emba raro iijai, ii siti
qabuayawo toyano balombaa ki poa poa gale koma oomakeji, mono ki iikawaa
sareya kolooja. Kia.
1 Jer 51.13 2 Ais 23.17; Jer 51.7 3 Isa 13.1 4 Jer 51.7 8
sareya kolooja. Kia.
1 Jer 51.13 2 Ais 23.17; Jer 51.7 3 Isa 13.1 4 Jer 51.7 8
Dan 7.7; Isa 11.7; Ond 69.28 12 Dan 7.24 Dan 7.7; Isa 11.7; Ond 69.28 12 Dan 7.24
Isaisaa Isaisaa
<<
17 17
>>
17:18: 1 Jer 51.13
17:18: 2 Ais 23.17; Jer 51.7
17:18: 3 Isa 13.1
17:18: 4 Jer 51.7
17:18: 8 Dan 7.7; Isa 11.7; Ond 69.28
17:18: 12 Dan 7.24
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
18 18
>>
18
Babilon siti kondeegi gororogowaa.
1
Kawaa gematano Siwe gajoba mo ku-usua uuta iibe Siwenoga asugi kamaaro
asamararaano balo me asariro.
2
Kamaa kotakotagadee silama kokae qaro, Babilon siti somata ii kondeegi. Ii
oano kondeegi gororogoro. Ejemba qaogi omejiila kania kania yoonondee mono
ajoroo mirigia iikano megi iyooo goma waa kolooro. Kooa kooa qizimizigiawo
ano arokuukuugiawo yoonondee mono iikano ajoroo haigia la ama sosoo laligoju.
3
Anutuno ii kokaembaajo jero kondeegi: Kantri kuuya yoono emba iikawaa
serowiliaajo ama uugia waaro ekalolo koloogi Anutuwaa iria soono. Irisosooa ii
qagiano uro wain apu nekejutiwaa tani mogi. Namowaa ki poa poa yoono emba
iikawo serowili nambonambo ama laligogi. Kokororo ejembano balo so iikanoa
ka esuhina akadamugiawo sewaa mewaatiwaajo agi honombonoa qaa horo
siiseweweya qaa laligoro. Iwaa mejuqejuyaajo ama yoono qaqabuayawo kindimbiri
koloo ejemba uuta koloogi.
4
Iikawaa gematano Siwenoga mono qaa nijoro kokae mobe,
Noo kanagesouruna, oo mono siti ii mesao seleege kamaawu.
Emba iikano sigisogo amakeji, iikano mono turu oono iwo nama uugia
tiloowubo.
Anutuno iroa meleema oono lombo kanjaawo qagiano ubaati, lombo iikaaa
mono mono ooagiaa qagiano uro kaaagadee siimbobolo mobubo.
Kawaajo yoowo mono mende mindiri laligowu.
5
Emba iikano sigisogoya ama me qano qano ano uma sombi oosiridaboroja.
Kikekakasilili ama laligogiti, Anutuno ii mono aaa roromogono ama iikawaajo
mende duduuwaa.
6
Nanameme doogoya tosia ama ooma laligogiti, oo mono iikawaa so meleema
ama oombu. Bologa ama me laligogiti, oo mono iikawaa iroa somaa
woiwaa so meleema oogi qagiano ubaa.
Sigisogowaa qambia newutiwaajo maama laligogiti, iyagiaa qambi iikanoa mono
soma woiwaa so koso meleema wain apu kaamboga kotakota ii iyagia maagi
newuya.
7
Emba iikano esuhina akadamuyawo honombonoa qaa horo qabua uuta
mokoloo siiseweweya qaa laligoro. Iikawaa iroa mono iyaaa oolino ooti
gere ozozopaano siimbobolo honombonoa qaa ama mugi jige qama
wosobiri laligowaa. Iyaaa uutano kokae romogo tondu jekeja,
Niino kwiin emba pombaa jikaro du rarayano raje. Malo mende kolooje ano
kamba mono jige mende qamaa.
8
Kae tondu jekejiwaajo ama Anutuno iroa meleema muro kamba motoogowaa
uutano iwaa qagano ubaa.
Po Anutuno qaaya gosi je tego muroti, iwaa usuano mono uuta kolooja.
Kawaajo lombo kanjaawo kania kania iikano mono uulaawo kokae koloo
mubaa:
Tinitosayano komugi jige qama bodi raro iyaa gereno agi jewaa.
9
Gereno agi jero kaaso waabaati, kantria kantria kuuya yooo ki pogiano ii iima
amburere me saabu. Ki po yoono iwo serowili ama laligogi. Esuhinaya
akadamugiawo honombonoa qaa iikawaa ne korisoroya iwo ama aisoo laligogiti,
iyoono mono iwaajo ama jige qabu.
10
Jige qama oolino ootigi gere ozozopaano
siimbobolo honombonoa qaa mobaati, iikawaajo mono riimburati korikori nama kokae
saama jewu, Oo Babilon siti qabuayawo, lombo qagiano urotiwaajo mono Yei! Yei!
je saajo. Oo siti ku-usugia somata, Siwe Toyano iroa meleema oono uulaawo aua
motoogowaa uutano qagiano uro siimbobolo somata moju. Yei! Yei! je saajo!
11
Kantria kantria yooo kokororo ejemba yoono kaaagadee amburere ambuya.
Mono toroqe yooo hinagia sewaa mende mekebaatiwaajo mono jige qama
saabuya.
12
Akadamugia goul, silwa, kowonji hoawo ano soro kota ii Babilon yoono
me tosiano mende sewaa mewuya. Opogia tualalakota, osoga nezogbala, oso popola
ano opo qata silk ii mende sewaa mewuya. Gere awaa soro kania kania iikawaa batugia
ano borosowogia kania kania ii mende toroqe sewaa mewuya. Akadamugia elefant
siitano memeta, ii ee ewuya. Nembanene du iwoigia gere sewagia somata juju, qoqo,
muzi, nai ano yoware kano memeta, ii ee ewuya. Borosowo ae goota brons ano ae
injaano memeta ano jamo qata maabol kano memeta ii mono ee ewuya.
13
Babilon yoono sosoni (sinamon) ano dae tosaaa ii mende sewaa mewuya.
Selewaa sanda qata mor, jini sambori ano selewaa ukoowa tosia ii mende sewaa
mewuya. Marae, bera, jini ano moroa koloowaatiwaa iwoi tosaaa ii mende sewaa
mewuya. Kaaagadee wain apu, oil gerewaa oilya, wiit kota ano flaua neneya ii mende
sewaa mewuya. Bulmakao, lama, hoos ano hoos kare ii mende sewaa mewuya. Wala
weleqeqe ejemba sewagia me gawono ooogi sele busu me uuroromogogiano
boli tiwilaaro. Kae mende toroqe amakebuya.
14
Kokororo ejemba yoono Babilon emba iikawaajo kokae jewuya, Gere hoa
nemambaa sii moma laligonati, ii mono qaogi ee laligoja. Toomoriaga ano esuhinaga
akadamugiawo ii mono korebore gomesao aligi totomi laligoja. Ii mono kamba
moge mombo mokoloowagatiwaa so qaago.
15
Kokororo ejemba esuhinagia kae kae
sewaa mewutiwaajo ama siti iikanoa mone goul (maa sua) horo qabuagiawo
koloogi. Yoono korikori nagi tosiano oolino ootigi gere ozozopaano siimbobolo
honombonoa qaa moroti, iikawaajo mono aaru saama jige qabuya.
16
Jige qama kokae jewuya, Oo siti somata, lombo qagiano urotiwaajo mono
Yei! Yei! qama jige qajo. Yoono opogia tualalakota, osoga nezogbala ano oso
popola ii mougi. Akadamugia goul, kowonji hoawo ano kasasoro tosiano
menjerego aogi tanigiano kokobilibiliawo kolooro.
17
Kae agito, esuhinagia kaaa
honoa qaa ii mono uulaawo aua motoogowaa uutano tiwilaa ali qaogi. Kae jegi.
Wago kapten kuuya ano ejemba wagono kema kakejuti, iyoono kaaiadee
kuuya Babilon siti oogita jero kaasoya ii korikori nama iibuya. Kaaagadee wago ejemba
opo sel mororogogi haamono nagoro kemakejuti ano koweno gawo tosaaa me
laaligogia nagokejuti, iyoono mono korebore ii korikori nama iibuya.
18
Emba somata
qabuayawo agi jero gere bolaaa kaasoya waabaati, ii korikori nama iima amburere ama
kokae jewuya, Siti qabuayawo kokawaa alia mono kamba mono mende ero.
19
Kae je sububu orasi too ari qama jige qama oro saama kokae jegi, Oo
siti somata, aua motoogowaa uutano iwoiya kuuya mono tiwilaa ali qaono. Ejemba
wagogiawo kuuya koweno kema ka esuhinagia sewaa mewutiwaajo ama iikanoa
mone goul (maa sua) seiseiya horogi siti iikano qabuayawo kolooro. Lombo qagiano
ujiwaajo mono Yei! Yei! je saajo. Kae jegi.
20
Yoono nanameme doogoya tosaaa ama ooma laligogiti, Anutuno mono
iikawaa qaaya je tego iroa meleeno qagiano uro siimbobolo somata momakeju.
Kawaajo Siwe gomano laligojuti, oo mono iwaajo ama otokoria maabu. Anutuwaa
ejemba soraaya, aposoluruta ano gejatootoo ejemba oo mono aisoo rendu horo
laligowu.
21
Kawaa gematano Siwe gajoba esua uuta mono ka jamo somata qatawo me
waama koweno giliro kemero kokae jero, Anutuno siti somata qabuayawo ii mono
kokawaa so geriawo kondeema meleegi keme qaondaborowaa. Qaondabororo kanage
kamba mono mende mokoloowutiwaa so koloowaa.
22
Oo siti iikano koma koma
gita kulele qe awelo romo uu rii qama oro laligogiti, iikawaa otoa mono kamba
mono mombo mende mobuya. Babilon ooono ejemba momo gawogia kania kania
me laligogiti, ii mono tegoro. Dokta didiman, qaqazu klaak ano kaaa ii iikano mombo
mende totoo mokoloo oombuya. Wiit dumu kota kowonji woiwaa batugarano
mejejaagi (mill) otoa kolooroti, iikawaa isiosoano mono qaono sitino mono goro
qe ewaa.
23
Wala sitigiaa miria kuuya ii kiwagiawo asarigito, asasaga iikano mono bogoro
pagama ewaa. Ejawaa gemaurugiano embawaa mata sewaa bao ago boru jegi
embawaa sakitiurutano otokoria maama ne qaa go ama korisoro ama laligogiti,
otokoria iikaaaa otoa ii mono mombo mobutiwaa so qaago. Babilon ooo kokororo
ejemba ii kantria kantria kano moma oogi qabuagiawo koloo laligogi. Yooono
suuqagoro hamoqeqe ejemba ii balo so ejemba uugia me soogi jijau ama laligogi.
Siwe gajobano kae jero.
24
Babilon ii kokaembaajo tiwilaaro: Gejatootoo ejemba ano Anutuwaa ejemba
soraaya ii mono yooo batugiano tondu taala ama uugi komugi sagiano kamaaro.
Yooono sa ano balono ejemba tosaaa uugi komugiti, kuuya iyooo sagiaa iroano
mono yooo qagiano uro laligogi. Kaniagia kaaa mokoloogi ero. Kia
2 Ais 13.21;
mono yooo qagiano uro laligogi. Kaniagia kaaa mokoloogi ero. Kia
2 Ais 13.21;
21.9; Jer 50.39; 51.8; Isa 14.8 3 Ais 23.17; Jer 51.7 4 Ais 48.20; Jer 50.8; 51.6, 45 5 21.9; Jer 50.39; 51.8; Isa 14.8 3 Ais 23.17; Jer 51.7 4 Ais 48.20; Jer 50.8; 51.6, 45 5
Jen 18.20-21; Jer 51.9 6 Ond 137.8; Jer 50.29 7-8 Ais 47.7-9 9-10 Eze 26.16-17 Jen 18.20-21; Jer 51.9 6 Ond 137.8; Jer 50.29 7-8 Ais 47.7-9 9-10 Eze 26.16-17
11 Eze 27.31, 36 12-13 Eze 27.12, 13, 22 15 Eze 27.31, 36 17 Ais 23.14; Eze 11 Eze 27.31, 36 12-13 Eze 27.12, 13, 22 15 Eze 27.31, 36 17 Ais 23.14; Eze
27.26-30 18 Eze 27.32 19 Eze 27.30-34 20 Dut 32.43; Jer 51.48 21 Jer 51.63-64; 27.26-30 18 Eze 27.32 19 Eze 27.30-34 20 Dut 32.43; Jer 51.48 21 Jer 51.63-64;
Eze 26.21 22 Eze 26.13; Ais 24.8 22-23 Jer 7.34; 25.10 24 Jer 51.49 Eze 26.21 22 Eze 26.13; Ais 24.8 22-23 Jer 7.34; 25.10 24 Jer 51.49
Isaisaa Isaisaa
<<
18 18
>>
18:24: 2 Ais 13.21; 21.9; Jer 50.39; 51.8; Isa 14.8
18:24: 3 Ais 23.17; Jer 51.7
18:24: 4 Ais 48.20; Jer 50.8; 51.6, 45
18:24: 5 Jen 18.20-21; Jer 51.9
18:24: 6 Ond 137.8; Jer 50.29
18:24: 7-8 Ais 47.7-9
18:24: 9-10 Eze 26.16-17
18:24: 11 Eze 27.31, 36
18:24: 12-13 Eze 27.12, 13, 22
18:24: 15 Eze 27.31, 36
18:24: 17 Ais 23.14; Eze 27.26-30
18:24: 18 Eze 27.32
18:24: 19 Eze 27.30-34
18:24: 20 Dut 32.43; Jer 51.48
18:24: 21 Jer 51.63-64; Eze 26.21
18:24: 22 Eze 26.13; Ais 24.8
18:24: 22-23 Jer 7.34; 25.10
18:24: 24 Jer 51.49
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
19 19
>>
19
Siwe yoono Babilon kemerotiwaajo Anutu mepeseegi.
1
Kawaa gematano Siwenoga qaa mo mobe tuu somata yoono kotakotagadee
rendu rii qajuti, mono iikawaa tanitani kolooro kokae jegi, Anutu mepeseejo haleluya!
Anutuno hamo nunu nunuano iwaa bua koloojo. Anutunanano ku-usu Toya kolooro
mepesee muni qabuayawo kolooja.
2
Anutuno mono qaa hoaa so ejemba qaagia
gosi dindiagadee je tego nonomakeja. Kana somata emba serowili ama iikaaa
kano ejemba balo so me boli ooma laligoroti, Anutuno mono iwaa qaaya gosi je
tegoro. Emba iikano Anutuwaa gawo meme ejemba uuro sagiano kamaaroti, iikawaa
iroa mono meleema muro qagano uro siimbobolo moma laligoja. Kawaajo Anutu
mepesee mujo.
3
Kae je mombo qama kokae jegi, Emba ii agi jero kaasoyano mono kamba so
tetegoya qaa waama umakebaa. Kawaajo Anutu mepesee mukejo, haleluya!
4
Kae
qama jegi Anutuwaa jotamemeya waa 24 ano be jawia 4 yoono mono usugo simi
kuma Anutu, jikaro duano rajiwaa waeya me mepesee kokae qagi, Qaa ii oano,
haleluya!
Lama meriaa mara lomba
5
Kae qagi jikaro dunoga qaa mo kokae kolooro, Anutuwaa gawo meme
ejemba somata melaa jeta uuguwombotiwaajo keegia momakejuti, oo mono korebore
Anutunana mepesee laligowu.
6
Qaa ii kolooro qaa mo mobeti, ii kokawaa tanitani: Tuu somata yoono rii qama
qa qamakejuti ano apu siano togbama nano otoa kolookeji ano pilisik qenda
somatano qaro gbigururu kolookeji, qaa ii mono iikawaa tanitani kaaa kolooro kokae
jegi, Po Anutunana, ku-usu kuuyaa Toyano mono kanai goma so gale koma
ooma ki Pogiaga koloo laligowaa. Kawaajo Anutu mepeseejo, haleluya!
7
Lama
meriaa emba buayano mono marambaa moma iyaa mozozogo jojori aoro afaagoro
emba memewaa kambaano mono ka kuuro laligojo. Kawaajo anana mono otokoria
maama aisoo Anutu mepesee muni qabuayano seikebaa.
8
Anutuno maleku
tualalakota asamararaawo ii oono mougi. (Maleku tualalakota ii ejemba soraaya yooo
nanameme solaaa kaisareya, mono iikano mouma aogi.)
9
Tuu somataa tanitani kae qama jegi Siwe gajoba qambiawo iikano mono toroqe
kokae nijoro mobe, Qaa koi mono oowa: Anutuno ejemba ooono Lama meriaa mara
(emba memewaa) lombano koubuti, iyoono mono simbawoawo kolooju. Kae je
mombo toroqe kokae nijoro, Qaa ii mono Anutuwaa qaa hoa too kolooja.
10
Siwe gajobano kae nijoro niino iikanondee iwaa waeya me mepesee
mumambaajo moma iwaa kaniano simi kuma usugoweto, iino kokae nijoro, Ae!
Kae mende amba. Gii ano goo uumelee alaurugano Jiisaswaa kania nago je laligogi
wele qe oomakejoi, niino iyooonoga mo kolooje. Jiisasno Bua qaa hoa
iisaanoti, iikawaa esuano mono gejatootoo ejemba inaa oono Ua Toroyaa qaaya
moma je seigi. Kawaajo mono Anutuwaajo usugo waeya me mepesee laligowa.
Kia.
2 Dut 32.43; 2 Ki 9.7

3 Ais 34.10 5 Ond 115.13 6 Eze 1.24; Ond 93.1;
Kia.
2 Dut 32.43; 2 Ki 9.7

3 Ais 34.10 5 Ond 115.13 6 Eze 1.24; Ond 93.1;
97.1; 99.1 9 Mat 22.2-3 97.1; 99.1 9 Mat 22.2-3
Kraistno manjaqeqe tuuuruta yoowo manja aowombaajo kegi.
11
Niino Siwe aantano hoos taaa mo iibe karo. Qagano raro karoti, iwaa qata ii
Ponda Nana (Kawali) ano Eja Hoaboa. Qata kae qamakejuti, iino qaa dindia otaa
qaa gosi je tego iikawaa so manja qekeja.
12
Jaayano gere bola kaaa jero waano
ila wage mamaga kogi qata asugano oo-ooyaga karo. Qata iyaodee mojato, mono
mo ii mende moja.
13
Malekuya sano qeeqeesaaya ii mouma karo. Qata qamakejuti, ii
Anutuwaano qaa.
14
Ii otaa kagiti, ii Siwe gomambaa manjaqeqe eja tuua tuua. Yoono hoosgia
taaa uuama qagiano rama malekugia tualalakota soraaya mouma kagi.
15
Kawaligiaa
buutanoga manjawaa soo somata (bainat) jeta sulutuk aaawo mono karo. Ii kantria
kantria uu haamo ama oombaatiwaajo ama karo. Iino galekokombaa ae
gbaruyano kantri so qindigo gale koma ooma laligowaa. Iino Anutu ku-usu kuuyaa
Toyaa wain juuya somata rijijaawaa. Wain juu ii Anutuwaa irisosooa uuduuduuyawowaa
kaisareya kolooja.
*Wain kasawaa hoa osoga (greip) kawaa kagea ii juu somatano ama
kaisareya kolooja.
*Wain kasawaa hoa osoga (greip) kawaa kagea ii juu somatano ama
rijijaagi qisigoro apuyano dutaa ootano lalano kemero baket agi kawaa uutano rijijaagi qisigoro apuyano dutaa ootano lalano kemero baket agi kawaa uutano
kemekeja. Anana uunana mende meleeni Anutuwaa iria toroqe soono Jiisasno iikawaa kemekeja. Anana uunana mende meleeni Anutuwaa iria toroqe soono Jiisasno iikawaa
siimboboloya moma irisosooa rijijaaro kemero Anutuwaa uutano olomooro luae siimboboloya moma irisosooa rijijaaro kemero Anutuwaa uutano olomooro luae
koloowaa.
16
Malekuyano qata mo oogita maroano kokae nano, Ki yooo Kigia
koloowaa.
16
Malekuyano qata mo oogita maroano kokae nano, Ki yooo Kigia
ano eja po yooo Pogia. Kia.
17
Kawaa gematano Siwe gajoba mo iibe wee jaayano nano. Eukano nama
kotakota qama kooa kooa sombi biiwia koto kanakeewa elelao kemakejuti, mono
kuuya ii oooma kokae jero, Oo mono kawu-u! Anutuno jejelomba somata
mozozogoroti, mono iikano ajoroowu.
18
Ka ajoroo ki po, kawali gale ano
manjaqeqe eja yooo busugia newu. Hoos ano hoos qagiano ramakejuti, mono iyooo
busugia newu. Ejemba kuuya yooo busugia mono ka newu. Ejemba uuta kamaaqeqeta,
iyagiaa gawogia mekejuti ano togiaa welegia ee qekejuti, mono kuuya iyooo
busugia newu.
19
Kawaa gematano jenemba ano baloa baloa yooo ki pogia iyoono mono
manjaqeqe tuugia uuama ka ajoroogi iiibe. Mono hoos qagano rama manjaqeqe
tuua yoowo nanoti, mono ii tuarenje ama ooma manja aowombaajo ajoroogi iiibe.
20
Aogi jenemba me somogogi. Gejatootoo eja takapolakaya jenembawaa jeta me
agoleto ama laligoroti, ii kaaagadee jenembawo me somogogi. Gejatootoo eja
takapolakayano agoleto ama iikano ejemba tosaaa koi kaaa ii tiligo oono jinjau
ama laligogi: Ejemba jenembawaa aasoya me aali ago kogiti ano tosiano uayaa
waeya me mepesee laligogiti, ii mono tiligo ooma laligoro. Oroma somogo gbiligbili
hago orogi ro salfa jamowaa gere bolaano je gogori qekeji, mono iikawaa siano
kemeri.
21
Kemeri hoos qagano rarotiwaa buutanoga manjawaa soo somata (bainat)
karoti, iikano mono ki po ano manjaqeqe eja kuuya ii uuro komugi. Komugi koo
kuuya yoono kouma busugia uu ne ne timbirigogi. Kia.
11 Eze 1.1; Ond 96.13;
kuuya yoono kouma busugia uu ne ne timbirigogi. Kia.
11 Eze 1.1; Ond 96.13;
Ais 11.4 12 Dan 10.6 15 Ond 2.9; Ais 63.3; Joel 3.13; Isa 14.20

17-18 Eze 39.17-20 Ais 11.4 12 Dan 10.6 15 Ond 2.9; Ais 63.3; Joel 3.13; Isa 14.20

17-18 Eze 39.17-20
20 Isa 13.1-18 20 Isa 13.1-18
Isaisaa Isaisaa
<<
19 19
>>
19:10: 2 Dut 32.43; 2 Ki 9.7
19:10: 3 Ais 34.10
19:10: 5 Ond 115.13
19:10: 6 Eze 1.24; Ond 93.1; 97.1; 99.1
19:10: 9 Mat 22.2-3
*19:15: Wain kasawaa hoa osoga (greip) kawaa kagea ii juu somatano ama rijijaagi qisigoro apuyano dutaa ootano lalano kemero baket agi kawaa uutano kemekeja. Anana uunana mende meleeni Anutuwaa iria toroqe soono Jiisasno iikawaa siimboboloya moma irisosooa rijijaaro kemero Anutuwaa uutano olomooro luae koloowaa.
19:21: 11 Eze 1.1; Ond 96.13; Ais 11.4
19:21: 12 Dan 10.6
19:21: 15 Ond 2.9; Ais 63.3; Joel 3.13; Isa 14.20
19:21: 17-18 Eze 39.17-20
19:21: 20 Isa 13.1-18
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
20 20
>>
20
Satan somogogi gbani 1,000:baa so kapuare mirino raro.
1
Kawaa gematano Siwe gajoba mo iibe Siwenoga kamaaro. Iino omejiila yooo
ro dusiita qaa iikawaa kii meria ano gbado somata mo ii boriano me kamaaro.
2
Gajoba
iikano kamaa jewena nemua iliawo (dragon) ii me gbani 1,000 rabaatiwaajo
somogoro. Jewena nemua ii monowaa monoyanoga mokole koloo laligo kouro.
Qata mo ii Kileaa Toya ano Satan.
3
Gbani 1,000:baa uutano toroqe ejemba kantri so
kuu goma so jinjau me ambutiwaajo tiligo oombabotiwaajo somogoro.
Somogo giliro omejiila yooo ro dusiita qaa iikano kemero unua koma sapo ama
muge aasono (siil) qokotaa kii nemua kuno kemero uutano raro. Kaaa raro Siwe
gajobano kokae jero, Gbani 1,000 tegoro iikawaa gematano Anutuno jero mombo
isagi kamba toroga gawoa me laligowaa. Kae jero.
4
Kawaa gematano jikaro dua dua iibe. Anutuno tosaaa ku-usu oono ejemba
qaagia je tegowuti, iyoono mono dua dua kano kamaa ragi. Kaaagadee ejemba
Jiisaswaa kania nago jegitiwaajo ama Anutuwaa Bua qaawaajo ama arogia kotogi
komugiti, mono iyooo kokoosogia iiibe. Kaaagadee ejemba jenemba ano iwaa uayaa
waeya mende me mepeseegiti ano iwaa aasoya ii wambusoogiano me borogiano
mende me aali ago kogiti, mono iyooo kokoosogia iiibe. Kokoosogia ii iiibe
mono gbili waagi. Waama Kraistwo gbani 1,000:baa so iwoi kuuya gale koma laligogi.
5
Komugiti, iyooonoga tosiano koomunoga waawaa mutuya iikawaa kambaano
mende gbiligi. Qaagoto, gbani 1,000 ii mambogi tegoro iikawaa gematano mono gbili
waabuya.
6
Dae yoono koomunoga waawaa mutuyaa kambaano gbiliwuti, iyoono
mono simbawoawo ano toroya soraaya kolooju. Kamba iikano gbiligo mono india
woi mende komuwu. Koomu woiyaa ku-usuano mono yooo qagiano mende uro
koomu kotiga komuwombaajo amamaawuya. Yoono mono Anutu ano Kraist yoroo
jigo gawo galeurugara koloowuya. Ii ano Kraistwo gbani 1,000 ii iwoi kuuya gale koma
laligo ubuya. Kia.
2 Jen 3.1 4 Dan 7.9, 22
laligo ubuya. Kia.
2 Jen 3.1 4 Dan 7.9, 22
Anutuno Satambaa qaaya je tegoro kamaawaa.
7
Gbani 1,000 ii tegoro Satan kapuare mirinoga (kapuwareyanoga) isagi kamaawaa.
8
Kamaa kema ejemba kantri so tiligo oomambaajo balo so liligowaa. Balo goraaya
leelee eu emu kema ka (uugia mogosoo) sisau ama ooma kantri qagara Goog ano
Maagog ii kaaiadee sokoma kembaa. Anutu tuarenje ama manja qewutiwaajo kuu
oono ajoroogi jagogiano kowewaa sakasimbaa so koloowaa.
9
Ajoroo ka koto Israel
goma sokondaboro kema Anutuwaano kanageso yooo sopagia ano Anutuwaa wombo
sitia (Jerusalem) ii liligo rabuya. Kae rabuyato, Anutuno gere bola ano siwenoga
kamaa je koto oondaborowaa.
10
Je koto oondabororo Kileaa Toya tiligo oono jinjau agiti, gajoba yoono
ii hago mugi ro salfa jamowaa gere bolaano je gogorilao qe namakeji, mono
iikawaa siano kemero. Wala jenemba ano gejatootoo eja takapolakaya kaaagadee
hago orogi iikano keme laligojao. Iikano asaga gomantiia qanjono oootigi tetegoya
qaa siimbobolo honombonoa mende moma laligo ubuya. Kia.
8 Eze 7.2; 38.2, 9, 15
qaa siimbobolo honombonoa mende moma laligo ubuya. Kia.
8 Eze 7.2; 38.2, 9, 15
Anutuno ejemba komugiti, iyooo qaagia je tegowaa.
11
Kawaa gematano jikaro du somata taaa ano iikano raji, ii iibe. Iibe siwe
namono iwaa jaasewaanoga qaoma kemaliri. Kemali mombo iriiboatiwaa so mende
koloori.
12
Kemaliri ejemba koomuya uuta ano kamaaqeqeta iiibe jikaro du batano
nagi Anutuno buk papiaya papiaya kotuno. Papia alia mo qata laaligo kotigaa qa are
buk ii kaaagadee kotuno. Kotuma ejemba koomuya yooo qaagia gosiro nanamemegiaa
sunduya buk papiano oogita eji, iino mono iikawaa so weego ejemba je tego oono.
13
Koweno komu keme laligogiti, ii kowe Toyano meleema oono Anutuwaa
jaano kougi. Koomuwaa kondomondoo Toyaa borono laligogiti, ii Toya iikano
meleema oono. Komu koomu gomano keme laligogiti, ii iikawaa Toyano meleema
oono Anutuwaa jaano kougi. Kae kouma asugigi Anutuno qaagia motomotoo gosi
nanamemegiaa so je tego oono.
14
Je tego oono koomuwaa kondomondoo Toya
ano koomu goma Toya ii hago orogi ro gere bola je gogorilao qe namakeji, mono
iikawaa siano kemeri. Gere sia iikano kemegiti, iikano mono koomu india woi kolooja.
15
Anutuno mombaa qata laaligo kotigaa qa are bukno mende oogita ero
mokolooroti, ii mono hago muro ro gere bola je gogori qe namakeji, iikawaa siano
kemero. Kia.
11-12 Dan 7.9-10
kemero. Kia.
11-12 Dan 7.9-10
Isaisaa Isaisaa
<<
20 20
>>
20:6: 2 Jen 3.1
20:6: 4 Dan 7.9, 22
20:10: 8 Eze 7.2; 38.2, 9, 15
20:15: 11-12 Dan 7.9-10
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
21 21
>>
21
Siwe dologa ano namo dologa iriibe.
1
Siwe namo mutuya yorono kae qaoma aliri koweno kaaagadee mende toroqe
ero. Iikawaa gematano Siwe ano namo dologa iriibe.
2
Jerusalem dogoga, siti toroya ii Siweno Anutuwaa gomanoga kamaaro iibe. Siti ii
meagodaborogi iimasiisiiawo kokae kolooro: Emba marambaajo maleku
iimasiisiiawo mouma mugi eja buayawo aitogowaatiwaajo menjerego ao jojori
akadamuyawo nanji, siti kano mono iikawaa so kolooro iibe.
3
Ii iima nama jikaro
dunoga qaa mo kolooro mobe kotakota qama kokae nijoro, Iiba, Anutuwaa mirino
mono ejemba batugiano kamaa eja. Anutuno batugiano laligoro iwo laligogi ao be
Anutugia koloo yoowo laligo ubaa.
4
Yoowo laligo jaugia kuuya kotodaborowaa.
Iwoi kuuya wala eroti, iikano mono qaondabororo. Kawaajo mombo mende komugi
jige mende qabuya ano toroqe siimbobolo mo mende mobuya. Iwoi mombaajo
mende amamaa saabuya.
5
Jikaro duano raji, iino kokae nijoro, Moba, niino jewe ilawoila kuuya mono
koloaniro gbilia koloowaa. Kae nijo jero, Qaa ii hoa tooa uuwoiya qaa, iikawaajo ii
mono papiano oowa.
6
Toroqe kokae nijoro, Ii je kotowe koloodaboroja. Niino
waladee laligo (iwoi kuuya mokoloo kanage jewe qaono) konogaga laligo uma
laligomaa. Kawaa so niino tere nemua mutuya A ano tere nemua tetegoya Z kolooje.
Mono apuwaajo moji, niino mono laaligo kotigaa apu jaayanoga apu ii kale mube
iikanoga sewaa qaa koso ne laligowaa.
7
Mono lombo kuuya uugu haamo ambaati,
niino mono iwaa Anutuya koloo iwoi kuuya ii mube iwaa bua kolooro noo meraborana
koloo qana bosima laligowaa.
8
Kae laligowuyato, tosiano ejemba jaagiano jirijiri ama bo mende nama
momalaarigia mesaogi uugiano tilooji, iyooo mirigiano mono ro salfa jamowaa
gere
*Salfa jamowaa geria ii kojuwaa jamoyano je gogori qe jekejiwaa so kolooja.
gere
*Salfa jamowaa geria ii kojuwaa jamoyano je gogori qe jekejiwaa so kolooja.
bolaano gogorilao je namakeji, iikano ewuya. Yooono toroqe ejemba koi kaaa
yoono kaaagadee iikano keme laligowuya: Ejemba uugi komugi serowili owe
hamoqeqe ama tando lopio waegia me mepesee qaa qolomologoya jekejuti, niino
mono ii hago oombe sia iikano keme laligowuya. Ii koomu india woi koloowaa.
Jikaro duanoga qaa kae karo mobe. Kia.
1 Ais 65.17; 66.22; 2 Piito 3.13 2 Ais
Jikaro duanoga qaa kae karo mobe. Kia.
1 Ais 65.17; 66.22; 2 Piito 3.13 2 Ais
52.1; 61.10; Isa 3.12 3 Eze 37.27; Lew 26.11, 12 4 Ais 25.8; 35.10; 65.19 6 Ais 55.1 52.1; 61.10; Isa 3.12 3 Eze 37.27; Lew 26.11, 12 4 Ais 25.8; 35.10; 65.19 6 Ais 55.1
7 2 Sml 7.14; Ond 89.26-27 7 2 Sml 7.14; Ond 89.26-27
Jerusalem siti dologa ii qaita mo.
9
Lombo kanjaawo konoga 7 kano qambi 7 saa qegi Siwe gajoba 7 yoono ii me
nagiti, iyooonoga mono ka kokae nijoro, Mono kana emba Lama meriaa emba
bua koloomambaajo anji, ii qendeema gomaa.
10
Kae nijoro Ua Toroyano nono umbeumbeano qanano uro Siwe gajoba
iikano nuano baaa koriga qabuayawo mono uri. Iikano uma siti toroya Jerusalem
Siweno Anutuwaa gomanoga kamaaroti, ii qendeema nono kokae iibe:
11
Anutuwaa asamararaa iikano asariro kokobilibiliano goul ano kowonji hoawo
sewagia uuta iikawaa tani kolooro. Kowonji hoawo qata jaspa ii kaaro jokaa jokaa
kokobilibiligiawo meleema asarikejuti, mono iikawaa so tualalakota ero.
12
Kiropoya uuta ii
akadamuyawo. Kiropoyaa naguya 12 nagi kosogiano Siwe gajoba 12 sokoma nagi.
Israel kanagesowaa tuu 12 yooo qagia ii nagu iikawaa selegiano oogita nano.
13
Nagu 12
ii leelee eu emu kokae nagi: Wee koukoutano karoo, kemekemetano karoo, Noot
waage karoo ano Saut waage karoo.
14
Siti kiropo ii kowonji tando damuyawo 12
iikayooo qagano megi nano. Lama meriaa aposoluruta 12 yooo qagia 12 ii tando 12
iikano oogita nano.
15
Siwe gajoba niwo qaa jeroti, iino siti, iikawaa kiropoya ano naguya 12 iyooo sogia
keda ama momambaajo jojori goul kedaya (rula mesa) me nano.
16
Siti ii arego megi
wagoa 4 kolooro. Leelee eu emu korigaya ii ororo. Koriga motomotoo ii goul kedaya
iikano kedaya ama 2,400 kilomiita kawaa so mokolooro ero.
Tuu 12 motomotoo
iikano kedaya ama 2,400 kilomiita kawaa so mokolooro ero.
Tuu 12 motomotoo
iikawaajoa 200 kilomiita.
Aaregea ii kaaagadee ororo ero.
17
Siwe gajobano
iikawaajoa 200 kilomiita.
Aaregea ii kaaagadee ororo ero.
17
Siwe gajobano
kaaagadee siti kiropoya ii balo ejawaa kedano so ama 60 miita mokolooro ero.
18
Siti kiropoya ii kowonji hoawo qata jaspa kano memetaga. Siti ao ii goul
toono megi asamararaano mono kaaro taaaa so asasagawo asariro.
19
Siti kiropoyaa
tandoya ii kowonji sewaa uuta kania kania kano menjerego megi akadamugiawo
kokae koloogi iiibe: Tando mutuya ii kowonji hoawo qata jaspa mundaya injaa
tanitani. Tando woiya ii kowonji asoa qata safaia, karooa ii kowonji togotogo qata
ageit. Tando 4:ya ii kowonji togoa qata emerald.
20
Tando 5:ya ii kowonji nejogbalaya qata sardoniks. Tando 6:ya ii kowonji osoga
qata karnilian, 7:a ii kowonji qata krisolait (kwortz), mundaya goul kaaro kaaa. Tandoya
8:ya ii kowonji asoasoa qata beril, 9:a ii kowonji goota qata topaz. Tando 10:a ii
kowonji qata kalsedoni (krisopreis) mundaya tootooyawo, 11:a ii kowonji gogookota
qata jeisint (torkwois). Tando 12:ya ii kowonji osoga nezogbala qata ametist.
21
Siti
kiropo nagu 12 ii soro kota damuyawo 12 iikano memetaga. Nagu motomotoo ii soro
kota motomotoo kano orasi memetaga. Sitino kana eji, ii goul toonoga megi kaaro
taaa kaaa asariro.
22
Siti kuuya yoono Po Anutu ku-usu kuuyaa Toya ano Lama meria tororo iriima
uugia meleema waegara me mepeseekeju. Kawaajo jiwowo jigo (tempel) mombaajo
mende amamaakeju. Jigo ii mende iibe.
23
Anutuwaa asamararaano siti me asari oono Lama meriano kiwagia kolooja.
Kawaajo wee koi asariwaotiwaajo mende amamaakeju.
24
Iino kiwagia kolooro
kantria kantria yoono iwaa asasagano kema ka laligowuya. Namowaa ki poa poa
yoono buagia akadamugiawo ii me ka siti iikano ambuya.
25
Siti pagamaa qaa,
iikawaajo kiropo naguya ii kamba mono mende kombuto, suula tama nambaa.
26
Kantria kantria yoono uugia meleema akadamugiaa buagiaajo awelego
qabuagiawo koloo laligogiti, ii me ka siti iikano ambuya.
27
Ejemba qagia laaligo
kotigaa qa are bukno oogita eji, iyoonondee mono siti iikano ubuya. Lama meriano
qa are buk ii gale komakeja. Mono uuta tilooji me agonjora imbiloloawo ama qaa
qolomologoya jekeji, iino mono iikano umambaajo amamaawaa. Kia.
10 Eze
qolomologoya jekeji, iino mono iikano umambaajo amamaawaa. Kia.
10 Eze
40.2 12-13 Eze 48.30-35 15 Eze 40.3 18-21 Ais 54.11-12 23 Ais 60.19-20 24 40.2 12-13 Eze 48.30-35 15 Eze 40.3 18-21 Ais 54.11-12 23 Ais 60.19-20 24
Ais 60.3 25-26 Ais 60.11 27 Ais 52.1; Eze 44.9 Ais 60.3 25-26 Ais 60.11 27 Ais 52.1; Eze 44.9
Isaisaa Isaisaa
<<
21 21
>>
*21:8: Salfa jamowaa geria ii kojuwaa jamoyano je gogori qe jekejiwaa so kolooja.
21:8: 1 Ais 65.17; 66.22; 2 Piito 3.13
21:8: 3 Eze 37.27; Lew 26.11, 12
21:8: 4 Ais 25.8; 35.10; 65.19
21:8: 6 Ais 55.1
21:8: 7 2 Sml 7.14; Ond 89.26-27
21:16: Tuu 12 motomotoo iikawaajoa 200 kilomiita.
21:27: 10 Eze 40.2
21:27: 12-13 Eze 48.30-35
21:27: 15 Eze 40.3
21:27: 18-21 Ais 54.11-12
21:27: 23 Ais 60.19-20
21:27: 24 Ais 60.3
21:27: 25-26 Ais 60.11
21:27: 27 Ais 52.1; Eze 44.9
2002, 2011 BSPNG
Isaisaa Isaisaa
<<
22 22
>>
22
Laaligo kotigaa apu gowoya iibe.
1
Kawaa gematano Siwe gajoba iikano laaligo kotigaa apu jaaya qendeema nono
Anutu ano Lama meria yoroo jikaro dunoga ujugo ka apu gowoya kolooro. Kawaa
apuya ii kaaro jokaa jokaa kokobilibiligiawo meleema asarikejuti, mono iikawaa so
tualalakota kolooro.
2
Apu gowoya iikano sitiwaa kana somatano kamaa biiwia
meteteree koto karo. Apu gowoyaa goraayano leelee kano laaligo kotigaa gereya ii
nano. Gere iikawaa hoano mono gbani so somaa 12, ii koi motomotoombaa uutano
kolookeju. Gere iikawaa seano mono kantria kantria ejembano qeeago
mokoloowutiwaajo ama nanju.
3
Mono mo mende toroqe alia seigo qasuaawaa. Anutu ano Lama meria yoroo
jikaro dugarano mono siti iikano ero Lama meriaa gawo meme ejembaurutano
wele qe mukeju.
4
Wele qe mu jaasewaa iima Anutuwaa qata wambusoogiano
me mokotaagi ewaa.
5
Goma mende toroqe tiiwaa. Po Anutuno me asari oomakejiwaajo kiwa
asasagaajo me wee asasagaajo mende amamaawuya. Kae oyaboya laligo kamba
so tetegoya qaa ki po kaaa galekoko gawo me laligo ubuya.
6
Ii iibe Siwe gajobano kokae nijoro, Bua qaa mojai, iikano mono hoa too
uuwoiya qaa kolooja. Po Anutuno gejatootoo ejemba sololoo oomakeji, iino mono
Siwe gajobaya nii wasi nono asugi goma laligowe. Iwoi kuuya uulaawo koloowutiwaa
so anji, momalaari ejembaurutano ii mobutiwaajo ii asugi qendeema gombe. Kia.
1
so anji, momalaari ejembaurutano ii mobutiwaajo ii asugi qendeema gombe. Kia.
1
Eze 47.1; Zek 14.8 2 Jen 2.9; Eze 47.12 3 Zek 14.11 5 Ais 60.19; Dan 7.18 Eze 47.1; Zek 14.8 2 Jen 2.9; Eze 47.12 3 Zek 14.11 5 Ais 60.19; Dan 7.18
Jiisasno mombo eleema kawaa.
7
Jiisasno jeja, Mobu, niino mono uulaawo eleema kamaa. Tosiano buk
kokawaa gejatootoo qaaya bua qe qokotaakejuti, iyoono mono simbawoawo
kolooju.
8
Jon niino Bua qaa koi moma jaana meleeno uaya iibe. Ii iima modaboro Siwe
gajobano ua koi qendeema nonoti, niino iwaa waeya me mepeseemambaajo moma
namono kamaa kaniano simi kumbe.
9
Simi kumbeto, kokae nijoro, Ae! Kae
mende amba. Niino gii ano gejatootoo alauruga ano ejemba buk kokawaa Bua qaaya
bua qe qokotaakejuti, mono kuuya ooo koorogiano nama motoo Anutu wele qe
mukejo. Niiga qaagoto, mono Anutu waeya me mepeseekeba.
10
Kae je kokae nijoro, Kamba torija. Kawaajo buk kokawaa gejatootoo
qaayano aasagoyano ewabotiwaajo ii papia-no oowato, ii mono muge aasono
(siil) mende qokotaawa.
11
Bologa mekeji, iino mono toroqe kae me kileqileewa.
Tiloo laligoji, iino mono toroqe tiloo agonjorayawo koloo laligowa. Nanameme
dindia amakeji, iino mono toroqe dindiagadee ama me laligowa. Soraaya kolookeji,
iino mono toroqe soraaya totoo koloo laligowa. Siwe gajobano kae nijoro.
12
Jiisasno jeja, Mobu, niino mono uulaawo eleema kamaa. Kamaati, iikano
mono tawagia me kamaa. Nanamemegia ama me laligogiti, mono ii gosi iikawaa so
tawagia motomotoo oomaa.
13
Niino kanakanaiyano mutuya laligo (iwoi kuuya mokoloo kanage jewe qaono)
tetegoyano konoga koloo laligomaa. Iikawaa so niino A ano Z, tere nemua mutuya
ano tetegoya kolooje.
14
Niino ejemba malekugia gale komakejuti, iyooojo kiropo naguya horowe
saano siti uutano ugi mende ago koma oombe laaligo kotigaa gere hoa newuya.
Kawaajo opo malekugia gale koma sogbamakejuti, ejemba iyoono mono
simbawoawo ano oyaboya kolooju.
15
Yoono oyaboya mokoloowuto, tosaaa yooojo nagu koma somogowe
seleege laligowuti, ii ejemba koi kaaa: Kasu kaaa serowili ama owe hamoqeqe
amakeju. Serowili ama ejemba uugi komukeju. Tando lopio waegia me mepeseekeju
ano agomokolombaa siia moma ii amakeju. Ejemba kaaa kuuya ii mono kiropo
seleegeano laligowuya.
16
Jiisas niino gajobana wasiwe liligo uumelee kanageso ooojo gejatootoo qaa
koi nago iijokebaa. Niino ki Deiwidwaa wanjaleya ano mundaa kolooje. Niino
gomaambawaa widia asamararanawo koloo asarikeje. Jiisasno kae jero.
17
Ua Toroya ano emba buaya yorono kokae jekejao, Jiisas, gii mono kawa.
Kae jeri mobuti, oo mono kaaiadee kokae jewu, Jiisas, gii mono kawa.
Mono apuwaajo moji, iino mono kawa. Mono laaligo kotigaa apuwaajo siia
moji, iino mono ka ii kalega aali ago komba. Kia.
11 Dan 12.10 12 Ais 40.10;
moji, iino mono ka ii kalega aali ago komba. Kia.
11 Dan 12.10 12 Ais 40.10;
62.11; Ond 28.4; Jer 17.10 13 Isa 1.8, 17; 2.8; Ais 44.6; 48.12 14 Jen 2.9; 3.22 16 62.11; Ond 28.4; Jer 17.10 13 Isa 1.8, 17; 2.8; Ais 44.6; 48.12 14 Jen 2.9; 3.22 16
Ais 11.1, 10 17 Ais 55.1 Ais 11.1, 10 17 Ais 55.1
Gale meme ano jojopa qaa tetegoya
18
Niino buk kokawaa gejatootoo qaaya mobuti, kuuya ooojo gale meme qaa
kokae jeje: Mono gejatootoo qaa koiwo qaa mo toroqe jewaati, lombo kanjaawo
koloowaatiwaa qaaya buk kokano ooweti, Anutuno ii mono iwaa qagano ano ubaa.
19
Mono buk kokawaa gejatootoo qaaya iikanoga qaa mo qetegowaati, Anutuno
mono ii ago kono laaligo kotigaa gere hoa mende ne siti toroyano mende ubaa.
Iikawaa qaaya Anutuno somogoro buk kokano ooweto, qaa iikano mono iwaano
hoawo mende koloowaa.
20
Bua qaa koi nago jeji, iino kokae jeja, Qaa ii oano. Niino mono uulaawo
eleema kamaa.
Kae jero niino kokae jeje, Qaa ii oano. Oo Po Jiisas, gii mono kawa.
21
Po Jiisaswaa kalemoriaano mono kuuya oowo ewa. Qaa ii oano.
18-19
21
Po Jiisaswaa kalemoriaano mono kuuya oowo ewa. Qaa ii oano.
18-19
Dut 4.2; 12.32 Dut 4.2; 12.32
Isaisaa Isaisaa
<<
22 22
>>
22:6: 1 Eze 47.1; Zek 14.8
22:6: 2 Jen 2.9; Eze 47.12
22:6: 3 Zek 14.11
22:6: 5 Ais 60.19; Dan 7.18
22:17: 11 Dan 12.10
22:17: 12 Ais 40.10; 62.11; Ond 28.4; Jer 17.10
22:17: 13 Isa 1.8, 17; 2.8; Ais 44.6; 48.12
22:17: 14 Jen 2.9; 3.22
22:17: 16 Ais 11.1, 10
22:17: 17 Ais 55.1
22:21: 18-19 Dut 4.2; 12.32
2002, 2011 BSPNG
Room
00
11
22
33
44
55
66
77
88
99
10 10
11 11
12 12
13 13
14 14
15 15
16 16
Room Room
<<
00
>>
^
Room
Oligaa Buawaa ku-usua kokae:
Ananaa sigisogonanaajo Anutuwaa iria soomakeja.
Anutuno qaanana gosi dindiagadee je tegokeja.
Kana qaa iikano kanianana nomae ninisaanja?
Anutuno qaaya ponda otaakeja.
Ejemba mono solaa mende kolooja.
Solaa koloowoatiwaa kania ii momalaari.
Aabrahamno Anutu moma laari solaa kolooro.
Anutuwaano soomogo qaa moma laarini hoawo koloowaa.
Anutuwaa jaano solaani aisoo luaeno laligojo.
Aadambaajo ama komuninto, Kraistwaajo ama gbiliwoa.
Sigisogo gema qe Kraistwo gbili laligowu.
Solaa laaligowaa Toyaa mono wele qe laligowu.
Loemba laaligowaa sareqaaya
Sigisogo ambombotiwaajo kapara koma aoorokejo.
Uunano sigisogowaa manjaqeqe ero laligoje.
Ua Toroyano riindagonana kolooro kotii laligojo.
Laaligo asamararaawono uma laligowoa.
Anutuwaa uujopayaa mepemepesee rii.
Anutuno siiaa so Israel meweego oono.
Anutuwaano irisosoo ano kiakomu
Israel kelemaleleano Anutu yagise ama mukeju.
Anutuno anana kuuya hamo qe nonomambaajo moja.
Israel uutano uumelee tuu melaa eja.
Waba kantri yoono Anutuwaa geria hoa koloogi.
Anutuno Israel kuuya kiakomu nonomambaajo moja.
Anutu mepesee oosaa rii kokae qamakejo:
Laaligonana nomae laligoni Anutuwaano sokombaa?
Uujopawaa kania ii tororo otaawu.
Gawman yooo qaa baagiano kema te koma laligowu.
Kamba somatano dodowiro mono jopago ao laligowu.
Ala loolooria ii mende je ooma laligowu.
Mono ritatago kamaa qewaatiwaajo romogowu.
Mono Kraistwaa roromogoya otaa laligowu.
Oligaa Buano kantri tosiano kema karo.
Qaa kotakota ii nomaembaajo ooje?
Poolno Roomkemambaa area ano.
Po mepesee kokae qama koolikeje:
Room Room
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
11
>>
Room Tere
Poolno Room yooo Tere ano.
Je-asa-asari
Room sitino gadokopa laligogi uumelee tuua tuua yoono batugiano
siiserere qe deema laligogi. Juuda tosiano uugia meleema Juuda nanamemeno ano
Kana qaano qokotaa Anutuwaa aiweseya selegiano koto oro mende ne laligogi. Waba
kantriwaa uumelee tuu yoono Anutuwaa kalemoriaano qokotaa Anutuwaa Kana
qaa baatano mende kema sewaqaari qagano sigisogo afaago ambombaajo mogi.
(6.15) Anutuno Juuda kanageso hoa gema uu kitigiano waba ejemba ooono buaya
koloogiti, iikawaajo jomoma mepaego oogi. (11.18-20) Kae ama Juuda uumelee
yoono siligia walaga kaaagadee otaagitiwaajo ama jejewili ama ooma laligogi. Juuda
tuu yoono waba kantriwaa uumelee alaurugia suree ooma Juuda siligia mende
otaagitiwaajo ama qaagia totorokota je tego sewaqaari laligogi. (2.17-20; 14.3)
Mindiri oomambaajo Poolno tuu woi yooojo gejanono qaa aa aa oo
oomakeja. Juuda yooo kanagia iisaano (2.21-27) waba kantri yoono aisoogi. Qaa
waa kokae iijoro, Jiisas moma laarini Anutuno momalaarinana iima qaanana je
tegoro solaaniwoa. Kana morota mo mende eja. (1.17) Waba kantri ejemba
sewapirigia qetegowaatiwaajo kanagia iisaama kokae iijoro: Anutuno ooagiaa
awaagiaajo ama qaagoto, iyaaa kiakomuyaajo ama oo meweego oono. (11.30-32)
Kawaajo mono kapara koma Kana qaa te koma laligowu. (7.12-24) Korebore
sigisogowaa kasa gbadono laligo tiwilaawombaajo anjonto, (3.23; 5.12) Anutuno
iyaaa irisosooano kamaawaatiwaajo ama Kraist wasiro. (5.8-9) Ua Toroyano
metogo sigisogo kiakoomuwaa ku-usunoga isama nonombaa. Kawaajo sigisogo
nanameme mesao (6.11-14) mindiri jopago ao gadokopa yooo batugiano
gadokopa kaaa mende laligowu. Gejanono kaaa oono oso oso te koma mindiri
laligogi. Poolno kamba mutuya Room keno nago mugi toroqe Spein kantrino
kemambaajo moma kae ooro.
Je-asa-asari qaa ano qaa waa 1.1-17
Kuuyano sigisogowaa hamoqeqewaajo amamaajo 1.183.20
Anutuno hamo qe nonomakejiwaa kania 3.214.25
Kraistwo laaligo dologaa kania 5.18.39
Israel yoono Anutuwaa roromogo areno laligoju 9.111.36
Uumelee nonoo sili nanamemembaa qaa 12.115.13
Qaa tetegoya ano aaa yeizozo qaaya 15.1416.27
1
1
Pool nii Jiisas Kraistwaa gawo meme ejaga ano Room uumelee ejemba oowo qaa
ami mobombaajo ka tere koi ooje. Anutuno noono wasiwasi eja aposol kolooje.
Anutuno Oligaa Buaya je seimambaajo meweego nonota laligoje.
2
Anutuno oyamboya laligowombaa Oligaa Buaya ninisaambaatiwaa qaaya ii
waladee somogo jero gejatootoo ejembano moma Bua Tere toroya iikano oogita
eja.
3
Oligaa Buawaa kania ii iyaaa meria Jiisas Kraist. Iino balo eja kaaa ki
Deiwidwaa gbiliuruta yooonoga kolooro.
4
Siwe eja kaaa Uayano solaa toroya kolooro. Anutuno ii me gbiliro
koomunoga waaro ku-usuano asugano asugiro. Anutuno iikaaa kano iyaaa Meria
koloojiwaa qaaya ii je kotii kuu muro. Ponanaa kania kia.
5
Kraistno gawombaa hoa
kokae koloowaatiwaajo moro: Nonono waba kantria kantria liligo Jiisaswaa qata
batugiano je seini moma uugia meleema moma laari mu qaaya te koma laligowu.
Kawaajo aposol gawoa ano kalemoriaa ii nonono me laligojo.
6
Anutuno ejemba
Jiisas Kraistwaa bua koloo laligowutiwaajo ooonoti, Room oo kaaagadee iyooo
batugiano laligoju.
7
Uugia meleema Roomsitino laligojuti, niino kuuya ooojo tere koi ooje.
Anutuno oo iyaaa ejemba soraaya laligowutiwaajo oooma jopago oomakeja. Anutu
Manana ano Po Jiisas Kraist yorono mono kalemoria ooni luaeno laligowu. Kae
qama koolikeje.
8
Gomaa gomaa kuuya yoono Room ooo momalaarigiaa sunduya jegi
momakeje. Kawaajo qaana kanai Jiisas Kraistno nemu koma nono kuuya ooojo
ama Anutuna dagise jekeje.
9
Niino uusiina kuuya Anutuwaa gawono ama welea
qe Meriaa Oligaa Bua je asarikeje. Iikano suula oo romogo oomakejei, ii
Anutuno nago jekeja.
10
Kamba so kokae je qama koolikeje, Oo Anutu, niino Room yooono
kemambaajo moma kamba koriga mambonje. Kawaajo mono siigaa so jena kana
kolooro kamba kokaamba saano kemaa.
11
Iiima momalaarigiano kotiiwaatiwaajo
moma saano gawo memewaa momo kale mo oomaa. Kawaajo kamba mutuya
ooono ka iiimambaajo awelego laligoje.
12
Kokae ambombaajo awelegokeje:
Niino iiibe metulago nii ano oo nomae moma laarikejoi, ii ami moma uuno
nago keraqeeago qe aowoa.
13
Oo uumelee alauruna, oo mono kokae romogo laligowu: Niino waba kantri
tosia yooo batugiano liligo uugia kuu oombe meleegiti, iikawaa so ooo batugiano
kaaagadee hoa kolooro iimambaajo moje. Kawaajo kamba mamaga ooono kusu
kamambaajo are ama laligoweto, iwoi tosiano mono kambaa kambaa somogo
nono amamaawe.
14
Anutuwaa jaano tosa kokae e nonja: Ejemba tuu kania kania ilaa
oomambaa qaayano mono noo qanano eja. Ejemba momogiawo ano lalabubuya yooo
weleqeqegia mujo kolooje. Mindimindiri qaa Griik mojuti ano qanda
*Qanda, Koo
weleqeqegia mujo kolooje. Mindimindiri qaa Griik mojuti ano qanda
*Qanda, Koo
qaano bus kanaka, ejemba duuyano iyagiodee tompi laligo momo mirigia qaa qaano bus kanaka, ejemba duuyano iyagiodee tompi laligo momo mirigia qaa
lalabubu laligogi.
laligo iyagiaa qaagiano irikawaraka jekejuti, ii kuuya ilaa
lalabubu laligogi.
laligo iyagiaa qaagiano irikawaraka jekejuti, ii kuuya ilaa
oomambaajo moje.
15
Kae moma Oligaa Bua ii Room siti ooojo kaaagadee je
asarimambaajo afaago geregere amakeje. Kia.
13 Apo 19.21
asarimambaajo afaago geregere amakeje. Kia.
13 Apo 19.21
Oligaa Buawaa ku-usua kokae:
16
Anutuwaa ku-usuano anana kuuya me letoma nonono kamba kokaamba
Siwewaa bua koloojo. Juuda nonono wala uunana meleema ii moma laarini ano nonoo
gemananano kantri tosaaa yoono kaaagadee ii moma laari uugia meleegi.
Kawaajo Anutuno ku-usua Oligaa Buano ano ejiwaajo ii gamugamu mende
amakeje.
17
Oligaa Buano mono solaa koloowombaa kania ninisaamakeja. Bua qaa
mo kokae oogita eja, Solaa kolooji, iino mono momalaariano nemu kono kotii
laligo ubaa. Qaa iikawaa kania ii kokae: Nono Anutu kanai moma laarini momalaarinana
iima qaanana je tegoro solaanini ano namono laligowoatiwaa so toroqe moma laari
mu jaayano solaanikeboa. Kia.
16 Maak 8.38 17 Hab 2.4
mu jaayano solaanikeboa. Kia.
16 Maak 8.38 17 Hab 2.4
Ananaa sigisogonanaajo Anutuwaa iria soomakeja.
18
Saano solaaniwonagato, ejemba qaa hoa nanamemegiano kojagi sisau
mekejuti, Anutuno ii Siweno eukanoa uu iiro mende sokono iria soomakeja. Ejemba
iikaaa kuuya iiima agonjoragia qetama siligia bologaajo ama kazia iisaamakeja.
19
Ii
kokaembaajo: Anutuwaa kania moma kotowombaa so kolooji, ii mono ao iisaama
oono batunanano asuganondee erota momakeju.
20
Anutuwaa laaligoya mende iimakejonto, ku-usua ii Siwe namo mokoloo oroma
iikanoa kanai qendeema laligo kouro kamba tetegoya qaa asugi ekeja. Kawaajo
Anutuwaa borotereya tororo iini be akadamuyawo koloojiwaa kaniano mono saano
moma kotowoatiwaa so kolooja. Kawaajo ejembano iwoi mono mondo iyagiaa
qaagiaa kitia nago jewombaajo amamaakeju.
21
Anutuwaa kania moma koto laligogito,
kile Iino benanaga, kae mende je ii mende mepeseegi qabuaya batugiano mende
kolooro. Kae mende kolooroto, qaa omaya lansa romogogi momogiano looriro moto
koloogi. Uu momakootogia qaa iikano mono umu koma pagama mero titua laligoju.
Kawaajo Anutuwaa kania mende mojo, je mondomondo la agi mende sokonja.
22
Momakooto ejemba laligojo, je selegia me uma laligogito, iikaaa kano
ejemba uugia qaa kolooju.
23
Anutu qabuaya asamararaawo kamba tetegoya qaa laligo
ubaati, ii mende mepesee waeya mende me laligogito, ii mesao tando lopio ano
borosowo ua tosaaa kuugi. Tando lopio sogogi kaitanigiano eja koomuyaa so kolooju.
Ua tosaaa megi koo, oro ano namono bagiano koma kondondogokejuti, iyooo so
kolooju. Yoono ii usugo be kaaa mepesee ooma laligogi.
24
Kae ama laligogitiwaajo Anutuno ii gema uuro iyagiaa uugiaa sii
kombombaa tondu otaa serowili ama iyagiaa selegia gamu qe me kamaa ao
laligoju.
25
Anutuwaa qaa hoa mesao kitiano qaa qolomologoyano qokotaagi.
Mokomokoloo Toya oano mende goda qe welea mende qe laligogito, iwoi
mokolooroti me iyagiaa borogiano megiti, iikawaa siia kolooro moma borotere yooo
waegia me mepesee ooma laligogi. Iikaaa laligogito, nonono mokomokoloo Tonana ii
kamba tetegoya qaa mepeseekeboa. Qaa ii oano.
26
Kae ama laligogitiwaajo Anutuno ii gema uuro iyagiaa siigia kombombaa
gamuyawo ii tondu otaa kokae agi: Yooo embaurugiano loemba kana dindia mesao
iyagiodee meleema agimi ao laligogi.
27
Eja yoono kaaagadee embawo agimi ao
laaligo mesao dogogi. Serowili ambutiwaa siigia kombombaa ii eja batugiano horo
ao mogi geriawo kolooro agiodee meleema agimi ao agonjoragiawo koloo laligogi.
Dogo jeubaba laligogitiwaa iroa ii Anutuno sogiano meleema oono qagiano uro
boligi.
28
Anutuwaa kania moma kotowombaajo mogi kamaaqeqeta kolooro mesaogi
Anutuno mono kaaiadee ii gema uuro iyagiaa roromogogia doogoyano gale koma
oono nanameme gamuyawo ama me laligogi.
29
Nanameme doogoya ano sili bologa
kania kania iikano uugia saa qero kokae amakeju: Iwoi otoko ama ne mewombaajo
koposogo agomokolo amakeju. Tosaaa yooono iwoiwaajo gorokiki amakeju.
Ejemba uugi komukeju. Agowowo ama tosaaa tiligo oomakeju. Ejemba tosaaa
konjili qagano bologa ama oombombaajo momakeju. Ejemba gejagiano qaa sae agi
kemero dimboawo juma kemakeja.
30
Gemaqeqe qaa jekeju. Anutuwaa yo jekeju. Sili bologa geriawo te koma
otaakeju. Jaba-arambara ama selegia me umakeju. Seleno kuukuu ano sili bologa
morota morota mokolookeju. Nemuma qaagia mende te komakeju.
31
Momogia mende tooro uugia qaa laligo qaa la somogo mende otaakeju. Ala-
ala mende ama tosaaa yooojo wosomomo mende moma kere me oomakeju.
32
Anutuno kana dindia kokae je kotorota eja: Ejemba bologa kaaa amakejuti,
iyoono mono koomu kotakotaa bua koloowutiwaa so kolooju. Yoono jekooto ii
moma asarijuto, kile iyagio bologa ii amakeju ano iikayadee qaagoto, tosiano kaaa
agi ii Saano! je wambelaa nago oomakeju. Kia.
21 Ef 4.17-18 23 Dut 4.16-
agi ii Saano! je wambelaa nago oomakeju. Kia.
21 Ef 4.17-18 23 Dut 4.16-
18 18
Room Room
<<
11
>>
*1:14: Qanda, Koo qaano bus kanaka, ejemba duuyano iyagiodee tompi laligo momo mirigia qaa lalabubu laligogi.
1:15: 13 Apo 19.21
1:17: 16 Maak 8.38
1:17: 17 Hab 2.4
1:32: 21 Ef 4.17-18
1:32: 23 Dut 4.16-18
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
22
>>
2
Anutuno qaanana gosi dindiagadee je tegokeja.
1
Oo alana, gii tosia yooo qaagia je tegokeja me qaago? Gii tosaaa yooo qaagia
je tego geego nanameme iikayadee amakeja. Kawaajo alagaa qaaya mo je
tegojai ee, mono geegaa qaa kaaagadee je tegona iikawaa iroano mono geegaa
qagano ubaa. Kawaajo uuta me kamaaqeqeta koloojai, ii kile mono iwoi mono
mondo geegaa qaawaa kitia nago jemambaajo amamaakeja.
2
Ejemba nanameme
bologa kaaa amakejuti, Anutuno iyooo qaagia qaa hoaa so gosi je tegokeja, ii
mojo.
3
Kawaajo nomae romogoja? Gii namo ejaga ano kile iwoi kaaa amakejuti,
iyooo qaagia je tego geego nanameme iikayadee ana sokonja me qaago? Anutuno
qaaga gosi je tego iroa meleema gono hoa goo qagano ubaa. Anutuwaa jaano
mende kokomomola me asagowaga.
4
Anutuno ala me nonoma kileananaa iroa uulaawo mende meleembaato,
mamboma moma mokosigokeji, qaa iikawaajo jejewili anja me? Anutuno uuawagaya
qendeema uuga meleembagatiwaajo horo gomakeji, iikawaajo tompi laligowabo.
5
Gii
gejajuju ama uuga mende meleembagati ee, iikaaa kano Anutuwaa jaano kokomomola
mende mewagato, irisosooano mono goo qagano sei ubaa. Kazi kambaano ka
kuuro qaanana dindiagadee je tegowaa. Iroa meleema nonombaati, kamba iikano
irisosooa mono asugano ninisaano iima moboa.
6
Anutuno mono Nanamemenanaa so motomotoo ananaajo kitia meleema
nonombaati, ii kokae:
7
Anutuno qabuaya nonombaatiwaajo mamboma
akadamunanawo koloowombaajo kapara koma ponda nama gawo awaa awaa me
laligojoi, ananaajo laaligo kombombaa nonombaa. Ii nonono kamba tetegoya qaa
oyaboya laligo uboa.
8
Iikaaa laligo uboato, ejemba iyagiaajoadee romogo
kirinjaba me Bua qaa hoa gema qe qaa bologa otaakejuti, Anutuwaa iriano mono
iikawaajo soono uugereya ano qagiano ubaa.
9
Uugereya ii wala Juuda nonoo qananano
uro nonoo gemananano kantri tosaaa kaiyaka bologa amakejuti, kuuya iyooo qagiano
kaaagadee uro siimbobolo kakasilili moma laligowuya.
10
Kae laligowuyato, Juuda ano nonoo gemananano kantri tosiano kaaagadee
uugia meleema kaiyaka awaa amakejuti, Anutuwaa akadamuyano mono kuuya ananaa
qananano uro qabua nonono luaeno laligowoa.
11
Anutuno ejemba tosaaa mende
ninisoroo tosaaa mende suree oomakejato, so motoogono gosi nonomakeja.
12
Iikawaa kania ii kokae: Kantri tosaaa yoono Anutuwaano Kana qaa mende
weego moma sigisogo la amakejuti, iyoono mono korebore tompi laligo
tiwilaawuya. Juuda nonono Anutuwaano Kana qaa weego moma kile sigisogo
amakejoi, Anutuno mono qaa iikawaa so kuuya gosi nonoma qaanana je tegowaa.
13
Ejemba Anutuwaano Kana qaa ee momakejuti, iyoono Anutuwaa jaano solaa
mende kolooju. Qaagoto, Kana qaa te koma otaakejuti, Anutuno mono iyooo qaagia
je tegoro solaaniwuya.
14
Kantri tosiano Anutuwaano Kana qaa mende me laligojuto,
tosiano kile tondu iyagiaa aigiaa so romogo amakeju. Anutuwaa kana qaaya mende
mojuto, kile momogiano je koto oono Anutuwaa kana qaawaa so ama iikawaa
baatano laligoju.
15
Kaaa laligojutiwaa kania ii asugano asugi kokae eja: Anutuno ejemba
mokoloo nonoma iikano Kana qaayaa jekootoya ii kuuya ananaa uunanano anota eja.
Kawaajo Anutuno qaaya je sae amakeji, ii waba kantri yoono kaaagadee
momakeju. Ii uugiaa gejiano mogi qaagia iijoro Anutuwo ororo momakeju. Anutuno
uumomo oonoti, iikano kamba tosaaano qaa jakeyano ama kuu oono moma
bolikeju ano kamba tosaaano qaagia nago jero moma qeagokeju.
16
Oligaa Bua
je asarikejei, iikawaa so kamba somatano kokae koloowaa: Kraist Jiisasno Anutu
ilaa muro ejemba ananaano qaa aasagoya aasagoya gosi je tego nonombaa. Kia.
1 Mat 7.1; Luuk 6.37 6 Ond 62.12; Gba 24.12

11 Dut 10.17 1 Mat 7.1; Luuk 6.37 6 Ond 62.12; Gba 24.12

11 Dut 10.17
Kana qaa iikano kanianana nomae ninisaanja?
17
Gii geegaa qaga Juuda ejaga qama Kana qaano hamo qe gombaatiwaajo moma
laari Anutuwaa bua kolooje, je selega mepeseena sokonja me qaago?
18
Gii
Anutuwaa jetaa so laaligowaa qaaya moma sorogo laligoja. Anutuwaa Kana qaa kuma
gogitiwaajo ama kana awaa soro otaamambaajo je qaa kuuya gosi hoa ano
qolomologoya mendeemakeja.
19
Gii Saano jaagoo ejemba ala ilailaagia koloo
uuamaa, je awelego aokeja. Pagamano laligojuti, ii me asari oombagatiwaa so
awasakaka kolooja.
20
Kae koloo kokae jekeja, Kana qaa kuma nogita momakooto mokoloo qaa
hoaa kania modaboroje. Kae je afaago kokae jekeja, Nii saano ejemba
momogia qaa yooo boigia koloomaa. Saano naambora yooo qaqazugia koloo kuma
oomakemaa.
21
Kae je tosaaa kuma ooma naambaajo geega mende kuma
aokeja? Yogoro mende mewa, je ejemba uugia kuu oomakejanto, geego yogoro
meme koloona mende sokonja.
22
Serowili mende amba, kae iijona mogito, geego serowili anja me qaago?
Tando lopio sisi me oomakejanto, kile geego jiwowo jigono uma iwoi ago koma
lei qe mekeja. Ii mende sokonja.
23
Anutuwaano Kana qaawo laligojaiwaajo selega tondu me umakejanto, geego ii
waleema iikaaa kano Anutuwaa qabuaya me kamaa ama laligona gamuyawo
kolookeja.
24
Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja, Ooo siligiaajo ama
waba kantri kanageso yoono Anutuwaa qata mepaego batugiano mepaqepae
amakeju.
25
Anutuwaano Kana qaa otaa laligojai ee, Anutuwaa aiweseya selegano kotogiti,
iikano mono ilaa gono sokonja. Ii sokonjato, kana qaa waleema sigisogo amakejai
ee, mono aiweseya mende memetaa taniae koloo ee tondu laligoja.
26
Tosiano
Anutuwaa aiweseya selegiano mende kotogi kile kana qaawaa jekootoya otaakejuti ee,
Anutuno aiwese ii selegiano ejiwaa so kaaa iiiro sokonja.
27
Iikaaa iiiro yooonoga mono saano Kana qaawaa so goo qaaga too gosi
je tegoro kamaawaa. Anutuwaa aiweseya selegano kotogi Kana qaawaa waa
motomotoo moma ago koma laligojanto, ii waleema sigisogo amakejaiwaajo ama
kamaawaa.
28
Eja mono selenondee Juuda ejaga kolooji ee, iino mono Juuda eja hoa
mende kolooja. Kaaagadee Anutuwaa aiweseya selianondee kotogi yagise amakejuti
ee, ii mono aiwese omaya, hoa qaa.
29
Hoa qaagoto, eja mo uutano Juuda ejaga kolooji, iino mono Juuda eja hoa
kolooja. Kaaiadee Anutuno uunana qosoma Uaya Toroya iikano ano laligoji, iikano
mono aiwese hoa kolooja. Kana qaawaa waa otaa eja selia kotogi balo ejembano
mogi umakejato, Anutuno aiweseya uunanano nanjiwaajo moro uro mepesee
nonomakeja. Kia.
24 Ais 52.5 29 Dut 30.6
nonomakeja. Kia.
24 Ais 52.5 29 Dut 30.6
Room Room
<<
22
>>
2:16: 1 Mat 7.1; Luuk 6.37
2:16: 6 Ond 62.12; Gba 24.12
2:16: 11 Dut 10.17
2:29: 24 Ais 52.5
2:29: 29 Dut 30.6
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
33
>>
3
Anutuno qaaya ponda otaakeja.
1
Kae ero Juuda ejemba laligojoi, iikano mono nomae ilaa nononaga? Anutuwaa
aiweseya selenanano kotogiti, iikawaa hoano mono nomae koloo nononja?
2
Hoano
mono laaligo kuuya kano mamaga koloo oano ilaa nonomakeja. Iikawaa qaaya
mutuya ii kokae: Anutuno Bua qaaya nonono ananaa bua kolooro laligojo.
3
Kae laligojonto, ananaanoga tosiano Anutu mende moma laari mu laligogi
nomae ama oombaa? Yagise laligogitiwaa iroa meleema mono nomae ama
nonombaa? Uujopaya somogo ago kono omaya koloowaa me nomae?
4
Ii qaago
totoo! Anana koreboreyano ejemba qoologoya koloojonto, Anutuno hoa toontooa
kolooja. Anutuwaa kania ii Bua Tereno kokae oogita eja,
Qaa jakeyano ama qisi gogi qaagaa kitia je asari iikano dindia koloo haamo
ama ooma namba. Goo kaniaga kaaa mokoloo nago jewuya.
5
Anana nanameme doogoya otaani Anutuno qindigo nonono iikano
nanamemea dindiano asugano asugiji ee, anana qaa iikawaajo mono nomae
jewonaga? Nii qaa ii namo ejemba momonanaa so kokae jeje: Anutuno iroa meleeno
irisosooano qananano uji, iwaa momoyano kae dogoja me qaago?
6
Qaago, ii
mono kozige! Anutuno doogoya koloonagati ee, iino gomaa gomaa ananaa qaanana
mono nomae gosi tororo je tegonaga?
7
Niino eja qolomologoya koloowe Anutuno qaaya hoa iikano mindigo nono
iwaa qabuayano iikae asugano kolooja. Kae kolooro niino sigisogo ambeti,
Anutuno iikawaa qaaya mono nomaembaajo je tegoja? Nomesaoro neenaa jaajaa
laligowe sokonaga me qaago? Qaayano mono mende loori kamaawaa.
8
Mono kokae
jeni sokonaga, Nono saano bologa toroqe ani Anutuno ii mindigoro sili awagaa
hoano asugiro qaayano qabuayawo koloowaa. Tosiano nonoojo qaa sologe kae
je toroqe kokae jekeju, Poolno qaa kae je iikawaa so la amakeja. Kae ama
jegitiwaa qaaya ii Anutuno gosi sogiano je tego oombaa, ii moje. Kia.
4 Ond
jegitiwaa qaaya ii Anutuno gosi sogiano je tego oombaa, ii moje. Kia.
4 Ond
51.4 51.4
Ejemba mono solaa mende kolooja.
9
Qaa kae ami moma ii nomae je tegowonaga? Juuda nonono kantri tosaaa
uuugu Anutuwaa jaano dindia koloojo me qaago? Qaago totoo! Iikawaa qaaya
mono waladee kokae je kotiini: Juuda me kantri tosaaa koloowonagati, anana
korebore sigisogo ani kokosii nonono laligojo. Kawaajo selenana me ubombaajo
amamaakejo.
10
Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja,
Mono mo solaa dindia mende totoo kolooja.
11
Mombaa uutano momo mende koloo asariro tondu laligoju. Mono mo Anutu
mokoloomambaajo mende kapara komakeja.
12
Qaagoto, kuuyano mono kana uugu sisau laligoju.
Koreboreno mono boli Anutuwaa jaano agonjoragiawo kolooju. Awaa
kolookeji, motoondago mo ii mende totoo mokolooje.
13
Neselagiano agomokolo amakeju.
Negbaogbaogiano qasiriwaa ro kaaa aantama nano koomuwaa kagaruga kaaa
iikano ejemba la tiwilaa oomakeju. Qaa bologa ii qatowaa jeta nombe
warabe kaaa buugiano saa qe ero jegiano ejemba tondu iikeju.
14
Qaa kowoga seiyawono mono buugia saa qero ejemba tondu qasuaa oomakeju.
15
Ejemba tondu uu sagia molaawutiwaajo kanagiano kike uulaawo kema
kakeju.
16
Nanamemegiaa kania dogoro laligojutiwaa aiwesegia kokae kolooja: Dae dae
liligokejuti, iikano mono kondemondee agi ejemba uugiano boli
kobookeja.
17
Luaeno laaligowaa kania ii mende moma koto yagoju.
18
Anutu goda qewombaa qaaya ii uugiano mende eja. Jeta uuguwubotiwaajo keegia
mende moma ee la laligoju.
Anutuwaano qaa kae eja.
19
Anutuno Kana qaa kokaembaajo nonono, ii mojo: Kana qaa kuuya kano goma
so somogo nonomakeja. Anana qaa kawaa baatano kema te koma laligoni sokombaa.
Mende te komboati ee, Anutuno mono iroa meleema nonono tiwilaawoa. Kawaajo
sombunana moma mondomondonana mesao qaanana bogoro laligo te koma muni
sokombaa. Anutuno ejemba kananana kae ninisaanota eja.
20
Kana qaano somogo nonomakejato, nono kuuya ii otaa-wombaajo
amamaakejo. Anutuwaano Kana qaano sigisogo-nana me asugiro iima saano
moma kotowoato, kana iikano Anutuwaa jaano solaa koloowombaajo amamaawoa.
Kia.
10-12 Ond 14.1-3; 53.1-3 13 Ond 5.9; 140.3

14 Ond 10.7

15-17 Ais 59.7-8
Kia.
10-12 Ond 14.1-3; 53.1-3 13 Ond 5.9; 140.3

14 Ond 10.7

15-17 Ais 59.7-8
18 Ond 36.1

20 Ond 143.2; Gal 2.16 18 Ond 36.1

20 Ond 143.2; Gal 2.16
Solaa koloowoatiwaa kania ii momalaari.
21
Nononano amamaakejonto, Anutuno Kana qaa otaa solaa koloowoatiwaajo ii
mende jeroto, kana morota kokae arego jerota eja: Anutuno ao qaanana je tegoro
iwaa jaano solaaniwoa. Anutuno qaa ii Mooses ano gejatootoo ejemba yooojo
iisaano nago je Bua Tereno oogita kamba kokaamba asugano asugiro mojo.
22
Kawaajo kanoa me kanoa anana Jiisas Kraist moma laarijoi, Anutuno mono
kuuya ananaa qaanana je tegoro solaaniwoa. Ejemba tuu morota morota anana
Anutuwaa jaano ororo koloojo.
23
Ejemba kuuya anana sigisogo ama Anutuwaa
asamararaaajo amamaajo.
24
Ii amamaajonto, Anutuwaa kalemoriaano kolooro Kraist Jiisasno dowenana
mero. Anutuno kale iikawaajo ama qaanana je tegoro solaaniwoa.
25
Wala sigisogo
ama laligogiti, Anutuno ii moma mokosigo iroa uulaawo mende meleema oono. Ii
mende meleema ooma iyaaa nanameme solaano asugano asugiwaatiwaajo moma
Kraist Jiisas siimolo oro kaaa kolooro qegi komuro Anutuwaa jaano koma konjorati
nonombaatiwaa kania kolooro. Saya molaaroti, ii moma laarini iikaaa kano
sigisogonana sogbama mesaoro solaaniwoa.
26
Kania ii kamba kokaamba asugano
asugiwaatiwaajo moma Jiisas kae ama muro. Anutuwaa nanameme solaa ii kokae:
Ao solaa kolooja ano mono Jiisas moma laariji, mono iwaa qaaya je tegoro
solaanikeja.
27
Kae kolooro mono naambaajoa selenana me ubonaga? Iwoi mombaajoa ama
qaago totoo. Kana qaa otaa solaa koloowombaajo ii amamaajo. Kaaa kano solaa
mende koloowoato, Jiisas moma laarini Anutuno niniima qaanana je tegoro
solaanikeboa.
28
Qaa koi je tego kota kokae je kotiijo: Kana qaa otaakejoiwaajo
qaagoto, Jiisas moma laari mujoiwaajo ama Anutuno qaanana je tegoro
solaanikeboa.
29
Anutuno Juuda nonoo Anutunanagadee mende kolooja. Mono kantri
tosaaa yooo Anutugia kaaagadee kolooja me qaago? Mono yooo Anutugia
kaagadee kolooja.
30
Anutuno motoogo kolooja. Kawaajo selenana kotogi laligojoi, nonono moma
laari muni me solaani nonomakeja ano selegia mende kotogi laligojuti, ii kaaagadee
moma laari mugitiwaajo ama me solaani oomakeja.
31
Moma laariwutiwaa qaa je
kano kuu ooma iikaaa kano Kana qaa me kamaa ani omaya koloowaa me qaago?
Ii kozige qaagoto, Anutuwaano Kana qaa ii mende qewagokejonto, ii me kotiikejo.
Kia.
22 Gal 2.16 30 Dut 6.4; Gal 3.20
Kia.
22 Gal 2.16 30 Dut 6.4; Gal 3.20
Room Room
<<
33
>>
3:8: 4 Ond 51.4
3:20: 10-12 Ond 14.1-3; 53.1-3
3:20: 13 Ond 5.9; 140.3
3:20: 14 Ond 10.7
3:20: 15-17 Ais 59.7-8
3:20: 18 Ond 36.1
3:20: 20 Ond 143.2; Gal 2.16
3:31: 22 Gal 2.16
3:31: 30 Dut 6.4; Gal 3.20
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
44
>>
4
Aabrahamno Anutu moma laari solaa kolooro.
1
Nono bemunjalenana Aabrahambaa kaniaajo nomae jewoa? Iino Anutuwaa kania
nomae mokoloo iwaa jaano solaa kolooro?
2
Oano, Anutuno iwaa qaaya ii
nanamemea awagaajo ama je tegoro solaaninaga ee, iino iikawaajo saano selia me
unagato, ii Anutuwaa jaano qaago.
3
Aabrahamno Anutu moma laariro momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro.
Qaa kae eja.
4
Qaaya ii mono kalega je tegoro solaaniroto, mono gawo mero galeano
tawaya kalega qaagoto, gawo mekejiwaa so iima gosi tawaya mukeja.
5
Balo galeno
kae mukejato, Anutuno agonjora ejemba ananaa qaanana je tegoro solaanikeboa.
Kawaajo mono oyaboya koloomambaajo gawo mende me Anutu ee moma laari
muji, Anutuno mono momalaaria ii iiro sokono qaaya je tegoro solaaniwaa.
6
Deiwidno kaaagadee qaa kawaa kania nago qaa kokae ninisaama jero,
mono oyaboya koloomambaajo gawo mende mero Anutuno momalaaria iiro
sokono qaaya je tegoro solaaniji, iino mono simbawoawo kolooja.
7
Kae jero qaaya
ii kokae oogita eja,
Ejemba Kana qaa waleegi Anutuno sigisogogia mesao koma konjoratiro
laligojuti, iyoono mono simbawoawo kolooju.
8
Pono mombaa sigisogoya sogbama iiro sokono iroa qagano mende ano
ubaati, iino mono oyaboyaawo kolooja.
Qaa kae eja.
9
Anutuno oyaboya koloowombaa kania kae ninisaama Anutuwaa aiwesenanawo
nonoojoadee jerota eja me qaago? Kia qaago. Ii mono kantri tosaaa aiwesegia qaa
yooojo kaaagadee eja. Nonono kokae je oodaborojo, Aabrahamno Anutu
moma laariro momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro.
10
Mono naa kambano iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro? Anutuwaa aiweseya
seliano kotogi laligoroti, kamba iikano qaagoto, wala ee laligoroti, Anutuno mono
kamba iikano momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro.
11
Wala ee laligo Anutu moma laariro qaaya je tegoro solaaniro. Kawaa
gematano sokonotiwaa aiweseya ii seliano kotowutiwaajo jero muge aasoya kaaa
kolooro. Kae kolooro iwaa gematano Anutuwaa aiwesenanawo mende laligo moma
laari muni momalaarinana iiro sokono qaanana je tegoro solaaniwoati, Aabrahamno
kuuya ananaa wanjalenanaga kolooro.
12
Wanjalenana iino ee laligo kamba iikano uuta
meleema Anutu moma laari laligoroti, nono aiwesenanawo iwaa so ama laligojo.
Anutuwaa aiwesenanawo laligo uunana meleema laligojoi, mono nonoo wanjalenana
kaaagadee kolooro. Aiwese koto nonogi ee la mende laligojonto, Aabrahambaa kana
lasuya otaa moma laarikejo. Kia.
3 Jen 15.6; Gal 3.6 7-8 Ond 32.1-2 11 Jen
lasuya otaa moma laarikejo. Kia.
3 Jen 15.6; Gal 3.6 7-8 Ond 32.1-2 11 Jen
17.10 17.10
Anutuwaano soomogo qaa moma laarini hoawo koloowaa.
13
Anutuno Aabraham balo bua qe muro toya kolooro gbiliurutano iwaa
gematano iikaa laligo ubutiwaa qaaya je somogoro. Qaa ii Kana qaa otaarotiwaajo
ama mende ijoroto, Anutuno momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaa
koloorotiwaajo qaa ii ijoro.
14
Tosiano oyaboya koloowombaajo Kana qaano qokotaa iikaaa kano
Anutuwaano iwoi ii bua qe aowuyagati ee, iyoono mono momalaariwaa qaaya
qewagogi omaya koloonaga. Kae Anutuwaano soomogo qaawaajo mende amamaani
qaa iikano mono omaya koloowabo.
15
Anutuwaano Kana qaa waleeni iria soono
kaziano qananano umakejato, Kana qaa mende enaga, ii sigisogowaa qaaya mende
jewonaga.
16
Aabrahamno kae mindiri nonoma kuuya ananaa wanjalenana kolooja. Kawaajo
soomogo qaaya nononoti, ii Kana qaano qokotaakejuti, iyooojoadee qaagoto,
Aabrahamno moma laariroti, iikaaa moma laarini ananaano kaaagadee hoawo
koloowaatiwaajo moro. Kawaajo Anutuno soomogo qaaya ii kokae arego ano: Ii
moma laarini hoa kuuya ananaajo kalega nonono kalemoriaano asugano
asugikeja.
17
Aabrahambaa qaa mo ii Bua Tereno kokae oogita eja, Niino gii kuu gombe
ejemba kanageso mamaga yooo magiaga koloowaga. Qaa kawaa so Aabrahamno
Anutuwaa jaano ma koma nonomakeja. Anutuno koomuya me gbili oomakeja.
Kanageso laaligogia qaa, ii jaawo laligojutiwaa tani kaaa ooono asugikeju. Aabrahamno
mono Anutu kaaa moma laari muro.
18
Anutuno wala Aabrahambaajo kokae ijoro, Goo gbiliurugano koloo seigi
jagogia segelao kaaa kolooro laligowuya. Soomogo qaa ii moma nomae hoawo
koloonaga, ii mende moroto, ii kile jejeromoromo ama ejemba kanageso mamaga yooo
magia koloomambaajo mamboma laligoro. Soomogo qaa mutuyaa so
koloowaatiwaajo mono Anutu moma laari mu laligoro.
19
Saarawaa goroano merabora
memewaa so mende kolooro ao gbania 100:waa so laligo waaro. Kawaajo iyaa
romogoro mono eja waa selia wazii soosoolia kolooroto, kile Anutuwaa qaano
hoawo koloowaatiwaajo moma laari mu laligoro Aabrahambaa momalaariano mende
sologo looriro.
20
Mende looriroto, qaayano hoawo koloowaatiwaajo moma laari iikano kotii
nano. Anutuwaa soomogo qaawaajo uutano kema qe ka qe mende anoto,
momalaariano kotiiro Anutu mepesee laligoro Anutuwaa qabuayano seiro.
21
Anutuno
iwoi asugiwaatiwaa qaaya je somogo ii andaboromambaajo kotiikeji, ii moma
kotiidaboro uuwoi mo mende ama laligoro.
22
Kae ama laligorotiwaajo Anutuno
Aabrahambaa momalaaria iiro sokono qaaya je tegoro solaaniro.
23
Momalaaria iiro
sokono qaaya je tegoro solaaniroti, qaa ii Aabrahambaajoadee mende oogita eja.
24
Aabrahambaajoadee qaagoto, ananaajo ama kaaagadee ii oogita eja. Anana
Ponana Jiisas me gbiliro koomunoga waaroti, Anutu iikaa moma laari muni
momalaarinana iiro sokono je tego nonono solaaniwoa.
25
Anutuno ananaa
sigisogonanaajo ama Jiisas mende ago kono komuro ano solaa koloowombaajo
ama me gbiliro koomunoga waama laligoja. Kia.
13 Jen 17.4-6; 22.17-18; Gal 3.29
ama me gbiliro koomunoga waama laligoja. Kia.
13 Jen 17.4-6; 22.17-18; Gal 3.29
14 Gal 3.18 16 Gal 3.7 17 Jen 17.5 18 Jen 15.5 19 Jen 17.17 25 Ais 53.4-5 14 Gal 3.18 16 Gal 3.7 17 Jen 17.5 18 Jen 15.5 19 Jen 17.17 25 Ais 53.4-5
Room Room
<<
44
>>
4:12: 3 Jen 15.6; Gal 3.6
4:12: 7-8 Ond 32.1-2
4:12: 11 Jen 17.10
4:25: 13 Jen 17.4-6; 22.17-18; Gal 3.29
4:25: 14 Gal 3.18
4:25: 16 Gal 3.7
4:25: 17 Jen 17.5
4:25: 18 Jen 15.5
4:25: 19 Jen 17.17
4:25: 25 Ais 53.4-5
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
55
>>
5
Anutuwaa jaano solaani aisoo luaeno laligojo.
1
Anana Anutu moma laarini qaanana je tegoro solaanijo. Kawaajo Ponana
Jiisas Kraistno mono nemu koma nonono Anutuwo luae mokoloo laligojo.
2
Kaaagadee Jiisas Kraist moma laarini nemu koma nonono kalemoria bua qe
aowombaa kania mokoloo kamba kokaamba kalemoria uutano laligojo. Anutuwaa
asamarara uutano keubombaajo jejeromoromo ama aisookejo.
3
Kawaajoadee mende aisookejonto, koajili moma kawaajo kaaagadee
aisookejo. Koajili moma mokosigo iikaaa kano kaparakoko mokoloowoa. Ii
moma iikawaajo aisookejo.
4
Kapara koma agobatono kotii namboa.
Agobatono kotii nani jejeromoromonanano kotiikebaa.
5
Anutuno Ua Toroya
ama nonono kana kolooro uujopaa molaaro uunanano kemero laligojo. Kawaajo
jejeromoromo ama oyaboya koloowombaajo ama mamboma gamugamu mende
mokoloowoa.
6
Iikawaa kania ii kokae: Anana wala loolooria esunana qaa laligonii, Kraistno mono
kamba dindia iikanondee komu ejemba agonjorananawo ananaa dowenana mero.
7
Mono Kana qaa tororo otaa dindia kolooji, alia iikaaaajo mono saano mende
komunaga? Ii moro amamaaya koloonagato, mono uujopa mamaga ejemba ama
oomakeji, alia mono iwaajo ama saano selia qeleema komumambaajo monaga.
8
Ejembano iikaaa amakejonto, Anutuno uutano jopago nonomakeji, iino ii
kokae qendeeno: Iino Kraist wasiro kamaa wala agonjora ejemba laligonii, kamba
iikanondee mono ananaajo ama komuro.
9
Komuro kamba kokaamba sayano
sogbama je tego nonono solaani laligojo. Kile ii qerewea kaaa kolooro hoano
mono kanage kokae koloowaa: Anutuno sigisogowaa uugereya asugano qendeeno
iwoi kanjaawo namono asugiwaa. Ii asugiro Anutuwaa jaano solaa koloojoiwaajo
Jiisasno mono irisosoo iikanoa metogo nonono oyaboya mokoloowoa.
10
Anana wala Anutuwaa kereuruta laligonii, kamba iikano iyaaa Meria wasiro
komu iino tawanana kolooro Anutuwo ala-ala kolooni. Koloonii, iikano qerewea
koloojato, hoano kanage kokae asugiwaa: Tawanana ano Anutuwaa alauruta laligoni
Jiisasno kotii laligojiwaajo mono afaago metogo nonono oyaboya mokoloowoa.
11
Ponana Jiisasno Anutuwaa hamoqeqe gawoa mero Anutuno tawanana ano iwo ala-
ala koloonii, iikayadee qaagoto, oano Anutuwo jopago ao nama otokoria maama
aisookejo. Kia.
Aadambaajo ama komuninto, Kraistwaajo ama gbiliwoa.
12
Eja motoogono sigisogo namono kondooro kolooro. Anutuno
sigisogowaa iroa ano koomu asugiro. Iikawaa so ejemba kuuyano sigisogo ama
laligoni koomuno iikawaajo ejemba korebore sokoma nonono laligojo.
13
Wala Kana
qaa mende kolooro kamba iikano kaaagadee sigisogo asugano asugi
edabororoto, Kana qaa mende ero sigisogowaa qaaya ii mende je gosi la laligogi.
14
Aadambaa kambaanoga kanai la laligo kougi Mooseswaa kambaano Kana
qaa asugiro. Ejemba kamba biiwiano iikano sigisogo agito, Aadamno kana
waleenoti, iikawaa sogadee mende waleema laligogito, koomuno kile ii kaaagadee
gale koma oono laligogi.
Aadam, eja mutuya iino mono eja mo kawaatiwaa sareyaga kolooro.
15
Sareyaga kolooroto, kanagara ii ororo mende koloojao. Aadamno Kana qaa
waleema kamaaro sigisogo asugi sei ejemba mamaga sokoma oono komu laligogi. Ii
koomuwaa kania koloojato, oyaboya koloowombaa kania ii mo. Ii kokae: Eja
motoogo Jiisas Kraist iino nemu koma nonoma kalemoriaa ninisaano Anutuwaa
kaleano asugano asugi ejemba mamaga sokoma qepalugo nonono.
16
Toroqe
kokae jemaa: Kana woi ii ororo mende koloojao. Eja motoogono sigisogo ano
Anutuno qaaya je tegoro sigisogo ejemba kuuya anana gere siawaa bua kolooni. Ii
balo ejawaa kania koloojato, Siwe ejawaa kania ii mo. Ii kokae: Kamba mamaga
Anutuwaa Kana qaa waleeni kalea qendeema je tego nonono solaanikejo.
17
Ii mombo jemaa: Eja motoogono Kana qaa waleema koomu kondooro ejemba
korebore komu laligojo. Aadambaa sigisogowaajo ama koomuno kuuya sokoma
gale koma nonono tondu laligoni. Ii kana kamaaqeqeta koloojato, Anutu esumumuyaa
kania ii kokae: Ejemba anana solaa koloowombaa kalea ii kelemalele bua qe ao
kalemoriaaa uutano laligojoi, anana mono oyaboya mokoloowoa. Eja motoogo
Jiisas Kraist iino nago inaa nonono kawali kaaa kotii laligo uboa.
18
Mombo toroqe jemaa: Eja motoogono Anutuwaa Kana qaa waleema kamaaro
Anutuno qaaya je tegoro ejemba kuuya anana gere siawaa bua kolooni. Kaaiadee eja
mono solaa koloowombaajo kondooro uunana meleeni Anutuno saano ejemba
kuuya ananaa qaanana je tegoro solaani kotii laligo uboa.
19
Iikayadee mombo
jemaa: Eja motoogono qootogo ama sigisogo wa kono seiro ejemba seiseiya anana
meleema sigisogo ejemba kolooni. Kaaiadee eja mono Anutuwaa jeta te koma
sigisogonanaa tawaya mero kana kolooro Anutuno ejemba seiseiya ananaa qaanana je
tegoro solaaniwoa.
20
Wala ee la laligo kougito, Mooseswaa kambano Anutuno Kana qaa ejemba
sigisogogia moma kotowutiwaajo toroqe oono. Ii toroqe oonoto, ii mogi
sigisogogiano sei asugano asugiro. Iikae kolooro Anutuno mono kalemoriaa
kaaagadee me seiro sigisogo uugu asugiro.
21
Sigisogowaa ku-usua ii somata.
Kawaajo sigisogo ani iikano gale koma nonono koomuya koloo laligo kouni.
Anutuwaa kalemoriaa iikano mono kaaiadee ku-usuawo kolooja. Jiisas Kraist
Ponanano solaaniwombaajo kondooro Anutuno qaanana je tegoro digo laaligo
kombombaa mokoloo kamba tetegoya qaa laligo uboa. Kia.
12 Jen 3.6
kombombaa mokoloo kamba tetegoya qaa laligo uboa. Kia.
12 Jen 3.6
Room Room
<<
55
>>
5:21: 12 Jen 3.6
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
66
>>
6
Sigisogo gema qe Kraistwo gbili laligowu.
1
Anutuno kalemoriaa nonono seiwaatiwaajo sigisogo toroqe ama laligowoa
me qaago? Kawaajo mono nomae jeni sokombaa?
2
Sigisogo mono kozige! Nono
sigisogowaa kasanoga loloo uunana walagano qamo kaaa kolooro sigisogo
ambombaajo togo laligojoi ee, mono nomaembaajo sigisogono toroqe gale
koma nonono laligowonaga?
3
Qaa koi moju me qaago: Anana kuuya Kraistwaano qokotaawoatiwaajo ama
oomulu me nonogi. Iikano uunana walagano mono Jiisas qegi komurotiwaa tani
komuro laligowombaajo oomulu ii me nonogi.
4
Amano asamararaa qendeema Kraist me gbiliro koomunoga waaroti, ananaa
uunanano kaaagadee gbiliro dologa koloo laligoni sokombaa. Mananano anana
Kraistwaa tani kaaa gbili waama nanameme dologa ama me laligowoatiwaajo moja.
Kawaajo oomulu ii kokaembaajo me nonogi: Uunana walagano Jiisaswo motoo
komu ewaatiwaajo uunana walaga ii kaaa ro kogi.
5
Uunana walagano Kraistwo ororo komuro iikano iwo qokotaa laligojoi ee,
Mananano anana kaaagadee Kraistwo namboatiwaajo moja. Kraistno koomunoga
waaroti, mono iwaa tani ororo gbili laligoni sokombaa.
6
Uuselewaa siinana
kombombaa bologano sigisogo amboatiwaajo koposogokeji, Anutuno sii ii
kondeeno kemebaatiwaajo momakeja. Anutuno sigisogono toroqe gale koma
nonono welea qe laligowoatiwaajo mende moja. Kawaajo uunana walaga ii Kraistwo
maripoono qero komuro. Iikawaa so laligojo, ii mojo.
7
Mombaa uuta walagano komuro iino mono sigisogowaa kasanoga loloo
laligoja.
8
Uunana walagano Kraistwo komuroti ee, kaaiadee iwo gbili laligo
kotiiwombaajo moma laarijo.
9
Kae moma laari Kraistwaa kania kokae ero moma yagojo: Anutuno ii me
gbiliro koomunoga waama laligo kotii mombo mende komuwaa. Koomuno ii mende
toroqe gale kono laligo ubaa.
10
Koomu komuroti, iikaaa kano mono kamba
motoogo iikano sigisogowaa ku-usua kondeeno kamba tetegoya qaa loolooria e
ubaa. Laaligo kombombaa laligoji, ii mono Anutuwaajo laligo ubaa.
11
Qamo yoono
sigisogo ambombaajo amamaawuya. Oo mono kaaiadee ooagiaajo mogi qamo
kaaa kolooro Kraist Jiisaswo qokotaa nama Anutuwaajo kotii laligowu.
12
Selegia komuwaati, iikawaa sii kombombaa bologano gale koma oono ii te
koma mu sigisogo ambubotiwaajo ii mono somogo laligowu.
13
Kawaajo sele
kitigia kuuya ii mono sigisogo Toyaa borono mende ambu. Kema kae agi buaya
kolooro wa kono agonjora koloowabo. Iikaaa qaagoto, koomuyanoga gbiligo mono
ooagia Anutuwaa borono ama aowu. Sele kitigia kuuya ii Anutuwaa boriano agi
buaya kolooro nemu kono nanameme solaa kolookebaa.
14
Oo Kana qaa baatano
qaagoto, kalemoria uutano laligoju. Kawaajo sigisogono mono ee somogo
gale koma oono laligowubo. Kia.
4 Kol 2.12
gale koma oono laligowubo. Kia.
4 Kol 2.12
Solaa laaligowaa Toyaa mono wele qe laligowu.
15
Kawaajo nomae jewonaga? Anana Kana qaa baatano qaagoto, kalemoria
uutano laligo sigisogo ani sokonja me qaago? Ii kozige!
16
To woi koloojao.
Ooagia yoroonoga mombaa borono ama ao jeta te koma welea qekejuti,
iikawaajo mono qaa koi moma yagowu: Oo mo jeta te komakejuti, mono iwaa
weleqeqeuruta kolooju. Sigisogo Toyaa weleqeqeuruta koloojuti ee, iino mono
uuano koomu kotiga komuwuya. Anutuwaa jeta te koma welea qekejuti ee, iino
mono qaagia je tegoro solaa koloo laligo ubuya.
17
Oo wala sigisogo Toyaa weleqeqeuruta koloo laligogi. Kaaa laligogi Bua
qaano mindigo oomakebaatiwaajo kuma oogi mogi. Ii moma iikawaa so uugia
meleema kamba kokaamba Bua qaa tororo te koma Anutuwaa kania otaakeju. Kae
moma ooojo Anutu dagise! je laligojo.
18
Ii otaa sigisogowaa kasanoga loloo
Anutuwaa wele qe nanameme solaa ama me laligoju.
19
Uuselegiano loolooria koloojiwaajo ama qaa iikawaa kania ii mono balo ejemba
ananaa qaa jejewaa so niino kokae jemaa: Oo wala sele kitigia kuuya togo jeulala
Toyaa (Satambaa) borono ama wele qe laligogi. Kaaa laligogi nanameme
agonjorayawo asugi uugia me tilooro laligogi. Kaaa laligogito, kamba kokaamba sele
busu kitigia kuuya ii mono togo Anutuwaa borono ambu. Kae ama wele qegi
nanameme solaa asugiro soraaya kolookebu.
20
Oo sigisogo Toyaa weleqeqeuruta laligogiti, kamba iikano nanameme
solaa ii mende otaagito, ooagiaa jaajaa tondu laligogi.
21
Kamba kokaamba nanameme
iikawaajo gamugia mojuto, kamba iikano iikae ama laligo hoa mono nomae
mokoloogi? Nanameme gamuyawo kawaa hoa ii koomu kotiga.
22
Kamba kokaamba Anutuno sigisogowaa kasanoga isama oono loloo
Anutuwaa weleqeqeuruta koloogi hoa asugiro soraaya kolookeju. Kaa ama laaligo
kombombaa laligo tetegoyano oyaboya mokoloo laligo ubuya.
23
Sigisogo ani
Toyano tawa nonono koomu kotiga mokoloowoato, Anutuwaa kalea ii oyaboya
laaligo. Kraist Jiisas Ponanawo qokotaa namboati ee, mono kotii tetegoya qaa laligo
uboa. Kia.
Room Room
<<
66
>>
6:14: 4 Kol 2.12
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
77
>>
7
Loemba laaligowaa sareqaaya
1
Oo uumelee alauruna, oo Kana qaa mojutiwaa so ooojo kokae jemaa: Kana
qaano ejemba somogo nononja. Namono laligo uboatiwaa so mono kawaa baatano
laligowoa, oo ii moju me qaago?
2
Kawaa sareya mo ii kokae: Kana qaano emba
loyawo somogoro ejano laligowaatiwaa so loemba laligowaoto, loyano komuwaati ee,
embiano mono loemba laaligowaa Kana qaanoga loloowaa.
3
Kawaajo loyano jaawo laligoro eja mombaajo Oo jero mewaati ee, iwaa qata
mono olokalu embaga jekejo. Kae jekejonto, loyano komuwaati ee, Kana qaa
iikano mende toroqe somogoro laligowaa. Kaaa laligo eja mo mewaati, iino mono
olokalu embaga mende koloowaa.
4
Kawaajo uumelee alauruna, ooo kanagiano mono kaaiadee eja. Oo
kaaagadee eja mombaa bua koloowutiwaajo Kraistwo qokotaagi. Anutuno ii me
gbiliro koomunoga waaro laaligonanano hoa Anutuwaajo mokolooro asugiwaatiwaajo
momakeja. Kraistno komuro uugia walagano iwo komuro qamo kaaa koloo Kana
qaawaa bua mende laligoju.
5
Wala uuselewaa sii kombombaa bologano gale koma
nonono tondu laligoni. Kamba kano Kana qaano sololoo kuu nonono sigisogo
ambombaa siinana kombombaa bologano koloo gale koma nonogi. Kawaajo
uuselenanano waaro laaligonanano koomu kotigaa hoa mokoloo tondu laligoni.
6
Kaaa laligoninto, wala qaa iikano somogo nonono gbadoyano laligo kana
qaawaa waa motomotoo otaawombaajo kapara koma gawoa me laligoni. Kraistwo
qokotaa nani uunana walagano iwo komuro kamba kokaamba kana qaawaa bua
kolooniinoa loloo mombo welea mende qekejo. Kamba kokaamba kanananano
gbiliro Ua Toroyano inaa nonono afaago Anutuwaa gawoa mekejo. Kia.
Sigisogo ambombotiwaajo kapara koma aoorokejo.
7
Kawaajo nomae jewonaga? Kana qaa ao sigisogoyawo kolooja me qaago? Ii
kozige! Kana qaano mono sigisogowaa kania qendeema nono mobe. Kana qaa mo
kokae eja, Mombaano iwoiwaajo mende koposogowa. Kae mende jenagati ee,
niino iwoiwaa koposogokejei, iikawaa kania mende moma kotowenaga. Kawaajo
Kana qaa mende moma kotowenaga, iikia sigisogo mende moma yagowenaga.
8
Kana qaa mende enaga, sigisogono mono qaa omaya ano koomuya koloonaga.
Kaaa koloonagato, jekooto qaa mobe sopa somogo nono ii waleemambaa kania
kolooro sigisogo ambe asugiro. Jekooto qaano mono kuu nono uuna waaro siina
kombombaa bologa kania kania ii tororo asugigi bologaajo tondu koposogokeje.
9
Wala Kana qaa mende moma tompi laligoweto, jekooto qaa mobe iikano ago koma
nonotiwaajo sigisogowaa siinano gbiliro uuna waaro ii ambe. Sigisogo ambe me
komu nono koomuya koloowe.
10
Anutuno jekooto qaa ii otaa laligo kotiimambaajo moma nonoto, qaa ii
otaamambaajo batogowe me komu nono koomuya koloowe. Koomuya kolooweti,
iikano mono asugano asugiro mokoloowe.
11
Jekooto qaa moma kotowe sopa
somogo nono ii waleemambaa kania kolooro jekooto qaano kuu nono sigisogono
tiligo nono ii ambe. Sigisogo ama qaanawo koloowe. Iikaaa kano Anutuwaa jekooto
qaa iikano sigisogo nemu kono ambe me komu nono koomuya koloowe.
12
Kaaa kolooweto, kile Kana qaa iikano mono kowoga ano soraaya kolooja.
Iikawaa jekooto qaayano mono dindia ano awaa kolooja.
13
Kaaa kolooro jekooto
qaa awaa iikano me komu nono koomuya koloowe me qaago? Ii kozige! Qaa awaano
qaagoto, Kana qaano mono neenaa sigisogonaa kania nisaano moma kotowe.
Sigisogowaa gamuya asugano asugiro kanjaawo momambaajo ama jekooto qaa
iikano sigisogowaa sopaya somogoro uunano waaro waleema sigisogo ambe.
Neenaa sigisogona iikano mono me komu nono koomuya koloowe. Kia.
7 Eks
Neenaa sigisogona iikano mono me komu nono koomuya koloowe. Kia.
7 Eks
20.17; Dut 5.21 11 Jen 3.13 20.17; Dut 5.21 11 Jen 3.13
Uunano sigisogowaa manjaqeqe ero laligoje.
14
Ua Toroyano Kana qaa nonono dindia kolooji, ii mojonto, niino sigisogo
ejaga koloo siina kombombaa bologawo kolooje. Kamaa kombe sigisogono gale
koma nono te koma welea qe sigisogo amakeje.
15
Kawaajo iwoi awaa amambaajo momakejei, ii mende amakeje. Iito, iwoi bologa
amambaajo togo sisia mekejei, mono ii amakeje. Kawaajo iwoi amakejei, niino
kawaa kania saano mende moma kotokeje.
16
Kawaajo iwoi bologa amambaajo
mojotiitii ama ii amakejei ee, Kana qaano mono kile awaa kolooja. Kana qaawaajo
mono uumotoo anje.
17
Kae kolooro niino neeno ii mende toroqe amakejento, sigisogo uunano eji,
iino mono kuu nono ii amakeje.
18
Nanameme awaa amambaa siia oano
momakejento, ii amambaa esunano mende koloo nomakeja. Kawaajo noo uunano iwoi
awaa mo mende ejato, uuselenano mono sigisogo amambaajo kuu nomakeja, iikaya
moje.
19
Kawaajo iwoi awaa amambaa siia momakejei, ii mende amakejento, iwoi
bologa mende amambaajo momakejei, mono ii amakeje.
20
Kae kolooro iwoi
amambaajo togokejei, ii kile amakejei ee, ii neeno mende toroqe amakejento,
sigisogo uunano eji, iikano mono kuu nono ii amakeje.
21
Kawaajo neenaa kanana kokae ero mokolookeje: Iwoi awaa amambaa siia
mobe bologaa siiano mono uuna somogoro osikeje.
22
Kawaa kania ii kokae:
Uunano Anutuwaano Kana qaawaajo uumotoo ama te komambaajo momakeje.
23
Kae momakejento, sele busunano neenaa kaniana kokae ero mokolookeje: sele
busunaa kitia yoono sigisogowaa waa koloogi amambaajo momakeje. Sigisogo
amambaa siinano mono uusiina awaa ii me kamaa amambaajo moro ao orokejao.
Sigisogo amambaa siina kombombaano mono sele busunaa kitia kitia sololoo
ooma somogo nono kasa gbadono laligoje.
24
Oo niino boli tego agonjoranawo
kolooje. Uuselenaa siia bologano nuano koomu kotiga komumambotiwaajo mono
morono dowena me hamo qe nonaga?
25
Oo Jiisas Kraist Pona, iino nemu koma nono Anutu dagise! jeje.
Kanianano kaaa kolooro neeno uunanondee Anutuwaano Kana qaawaa baatano kema
welea qekejento, sele busuna sigisogoyawo iikaaano sigisogo amambaa siina
kombombaano somogo nono iikawaa kasa gbadono laligoje. Kia.
15 Gal 5.17
kombombaano somogo nono iikawaa kasa gbadono laligoje. Kia.
15 Gal 5.17
Room Room
<<
77
>>
7:13: 7 Eks 20.17; Dut 5.21
7:13: 11 Jen 3.13
7:25: 15 Gal 5.17
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
88
>>
8
Ua Toroyano riindagonana kolooro kotii laligojo.
1
Kawaajo ejemba Kraist Jiisaswo qokotaa nanjoi, Anutuno mono ananaa qaanana
je tegoro kamba kokaamba gere siawaa bua mende koloo laligojo.
2
Kawaa kania
kokae: Gii sigisogowaa siia te koma laligonatiwaajo ama koomu kotigaa bua
koloo laligona. Kaaa laligonato, Kraist Jiisaswo qokotaa nana laaligo kotigaa Uayano
mono koomu kotigaa kasanoga isama gono laligoja.
3
Ejemba uuselenanano siinana kombombaa bologa ii eja. Ii otaani Kana qaawaa
esuano loori laaligo kombombaa nonombaatiwaajo amamaaro osi qagoni. Qagoni
uuselenanano sigisogo ama laligonii, Anutuno sigisogo iikawaa qaaya je tego
kitia kokae meleeno: Iino iyaaa Meria wasiro namono kamaa sigisogo ejawaa sele
kaaa kolooro. Toroqe sigisogowaa siimolo tani kaaa kolooro oogi komuro.
Anutuno laaligo kotigaa kania kae meleuro.
4
Anutuno kania ii kokaembaajo meleuro: Kana qaano anana solaa ano dindia
laligowombaajo je koto nonomakeji, Anutuno qaa iikawaa hoano ananaano
koloodaborowaatiwaajo moro. Kawaajo uuselenanaa siia kombombaa bologano
mende gale koma nonombiwaajo togo Ua Toroyaa uusiia te kombombaajo
namakejo.
5
Ejemba uuselegiaa sii kombombaa bologa otaakejuti, iyooo uugiano
mono sigisogo ambombaajo eja. Ejemba Ua Toroyaano sii otaa amakejoi, ananaa
uunanano mono Ua Toroyaano nanameme amboiwaajo eja.
6
Uuselenanaa sii
kombombaa bologano mono horo nonono koomu kotigaage kembombaajo ejato,
Ua Toroyano uunanano luae qero kotii laligowombaa siia momakeja.
7
Anutuno Kana qaa nonono sigisogo ambombaa sii kombombaano mono qaa
iikawaa baatano mende kemakeja. Ii kemambaajo amamaaja. Ii amamaaro tondu laligo
uunanano Anutu qetama kere ama mukejo.
8
Ejemba uuselewaa siigia kombombaano
gale koma oogi tondu laligojuti, iyoono mono Anutuwaa jaano sokombombaajo
osiwuya.
9
Yoono osiwuyato, Anutuwaa Ua Toroyano ooo uugiano laligoji ee, iino
mono gale koma oono laligoju. Uuselewaa siigia kombombaa bologa yoono mono
oo mende gale koma oomakeju. Kraistwaa Ua Toroyano mombaa uutano mende
kemero ee laligoji, iino Kraistwaa bua mende kolooja.
10
Mende koloojato, Kraistno
ooo uugiano laligoji ee, sele busugiano sigisogowaajo ama komuwuyato,
uagiano solaa koloojutiwaajo ama kotii laligo ubuya.
11
Anutuno Kraist Jiisas me
gbiliro koomunoga waaroti, iwaa Uayano uugiano laligoji ee, iyorono oo Anutuwo
qokotaa nagi selegia koomuya ii kaaagadee me gbiliwaota.
12
Oo uumelee alauruna, gbili laligojoiwaajo nonono mono Anutuwaano tosawo
laligojo. Uuselewaa siinana kombombaa bologa otaawombaa tosaga qaagoto, Ua
Toroyaa jeta te koma laligowombaa tosayano mono e nononja. Kawaajo ananaa
ainanano la laligowombo.
13
Uuselewaa siigia kombombaa bologa otaa laligojuti ee,
oo mono koomu kotigaa bua koloowuya. Kaaa koloowuyato, Anutu qama kooligi Ua
Toroyano uuselegiaa nanameme bologa me komukebaati ee, iikaaa kano mono
gbili kotii laligo ubuya.
14
Anutuwaa Uayano ejemba qindigo uuano laligojuti,
iyoono kuuya Anutuwaa meraboraaa kolooju.
15
Omejiila yoono ejemba sololoo oogi jenegia ororo weleqeqe omaya
koloo laligojuto, oo ome kaaa ii mo qaagoto, Ua Toroya ii bua qe ao laligoju.
Kawaajo oo mono mombo toroqe toroko qagano laligowubo. Ua Toroya iino
mono me letoma oono Anutuwaa meraboraaa kolooju. Ua iikano sololoo nonono
Anutuwaajo Aba
*Aba ii Arameik qaano ama.
Ama! qamakejo.
16
Anutuwaa Anutuwaajo Aba
*Aba ii Arameik qaano ama.
Ama! qamakejo.
16
Anutuwaa
meraboraaa koloojoi, qaa ii Ua Toroyano ao ananaa uananawo wambelaa motoo
nago jekejao.
17
Anutuwaa meraboraaa koloojoi ee, iino iyaaa ejembauruta ananaajo
oyaboya mozozogoro eji, ii kaaagadee bua qe aowoa. Anutuno Kraistwaajo
iwoi mozozogoro eji, ii mono kaaagadee Kraistwaa kooroano nama bua qe
aowoa. Kraistwo motoo siimbobolo momakejoi ee, mono kaaagadee Kraistwaa
asamararaano uma iwo motoo asari laligowoa. Kia.
11 1 Kor 3.16 15 Maak
asamararaano uma iwo motoo asari laligowoa. Kia.
11 1 Kor 3.16 15 Maak
14.36; Gal 4.6 15-17 Gal 4.5-7 14.36; Gal 4.6 15-17 Gal 4.5-7
Laaligo asamararaawono uma laligowoa.
18
Kamba kokaamba siimbobolo moma laligojoi, iikano laaligo kamaaqeqeta
kolooja. Kanage Kraistwaa asamararaano uma asari oyaboya laligowoati, iikano
mono laaligo uuta akadamuyawo koloowaa. Laaligo woi ii leelee ama gosiwoatiwaa so
qaago. Kaa romogoje.
19
Anutuno oro ano iwoi kuuya mokoloorota ejuti, iyoono
mono mamboma Kraistno ka Anutuwaa meraboraaa metogo qendeema oono
asamarara asugi oombaatiwaajo awelegokeju.
20
Anutuno oro ano iwoi kuuya mokolooroto, yoono laligo komu qaombuya.
Iyagiaa siigiaa so qaagoto, Anutuno mono iyaaa siiaa so kae aregoro. Iwoi kuuya
qaombuyato, kile jejeromoromo oono oyaboya kokae asugiwaatiwaajo
mambomakeju:
21
Anutuno oro ano iwoi kuuya mokoloorota ejuti, iyoono mono
kaaagadee kokaembaajo mambomakeju: Anutuno ii kaaagadee agonjora laaligowaa
kasayanoga isama oono mende komu gisaa qaombuyato, Anutuwaa merabora kaaa
loloo asamararagiawo asari e ubuya.
22
Kawaa kania ii kokae: Anutuno oro ano iwoi kuuya mokoloorota ejuti, iyoono
korebore mono motoo osogo horo merabora memewaa masu uukeji, iikaaa moma
e kouma kamba kokaamba kaaagadee amakeju, ii mojo.
23
Anutuno oro ano iwoi
kuuya mokoloorota ejuti, iyooonoga qaagoto, Anutuwaa yambuyambu kolooni Uaya
Toroya kalea nonono laligojoi, anana mono kaaagadee uunanano osogo horo
laligokejo. Anutuno nunuano meraboraaa qaita mo koloowombaajo mamboma
laligo osogo amakejo. Nunuama dowenana mero selenana qaita mo bua qe ao
Siweno uma qeagowaatiwaajo awelego laligojo.
24
Kaaa letombombaajo jejeromoromo ama uunana meleema Siwewaa bua
koloowoa. Iwoiwaajo jejeromoromo amakejoi, iikawaa hoa kolooro iini
jejeromoromonana iikaaa kano tegowaa. Mono iwoiwaa hoa kolooro iima iikawaa
jejeromoromoa ii mende toroqe ama mambomakeja. Ii qaago.
25
Iwoiwaa hoano
mende kolooro iimakejoi, iikawaajo jejeromoromo anjoi ee, ii mono kapara koma
koloowaatiwaajo mamboni uunana mende kamaakeja.
26
Kaaiadee loorini Ua Toroyano ilaa nonomakeja. Nomae qama koolini
sokonaga, ii mende mojonto, Ua Toroyano mono ao qamakooli gawonanano ilaa
nonoma ananaajo ama qama kooli qaa jeta asugano jejewaa so qaagoto, osogobooro
qagano saeno jekeja.
27
Saeno je Anutuwaa siiaa so ejemba soraaya ananaajo
ama qama koolikeja. Anutuno ejemba uunana iima gosikeji, iino mono afaago Ua
Toroyaa uumomoya momakeja.
28
Anutuno qamakoolia moma ilawoila kuuya gale kono kawaa mindimindiri
hoano mono iyaaa alaurutano qeagowutiwaajo kolookeja. Ii mojo. Hoa iikano
ejemba hamoqeqe areaa so ooono jopago mukejuti, mono ii kae me kae ilaa
oomakeja.
29
Anutuwaa areaa kania ii kokae: Iyaaa Meriano uumelee ala seiseiya
ananaa batunanano jeta me nonombaatiwaajo momakeja. Kawaajo waladee are ama
nonono taninanano Meriaa so koloowombaajo moro. Iikawaajo ejemba waladee moma
nononoti, nono kaaagadee koloowombaajo je meweego nonono.
30
Waladee je
meweego nononoti, anana kaaagadee nonoono. Nonoonoti, ananaa qaanana
kaaagadee je tegoro solaanini. Solaaninii, ananaajo kaaagadee kana qendeeno
iyaaa asamararaano uma oyaboya laligowoa. Kia.
20 Jen 3.17-19 23 2 Kor 5.2-
iyaaa asamararaano uma oyaboya laligowoa. Kia.
20 Jen 3.17-19 23 2 Kor 5.2-
44
Anutuwaa uujopayaa mepemepesee rii.
31
Qaa ii moma kawaajo nomae jewonaga? Anutuno sopa somogo nonoma
leegenanano laligoji ee, morono mono qotogo nononaga?
32
Anutuno iyaaa Meria
kaaiadee mende ago konoto, ii je tegoro laaligoya kuuya ananaajo ama qeleeno. Ii
qeleeno Anutuno iwo kale qerewea tosaaa kuuya ii kaaagadee afaago nonombaa.
33
Anutuno ejemba iyaaajo meweego nonoma qaanana je tegoro
solaanikejoi, iikawaajo morono mono qaa jakeyano ama nononaga?
34
Kraist
Jiisasno komuro Anutuno mombo me gbiliro Siweno uma Anutuwaa boro dindiano
rama toroqe ananaajo ama qama koolikeja. Kawaajo mono mo qaanana gosi gere
siano kemebombaajo je tego nonomambaajo amamaawaa.
35
Kraistwaa uujopa uutano laligoni morono mono iikanoa mendeema nonono
kamaawonaga? Kakasilili ama nonogi koajili mobonagato, Kraistwaa uujopayanoga
saano mende kamaawoa. Sisiwerowero ama nonombuyagato, iikanoa saano mende
kamaawoa. Bodi mokoloowonaga me opo surunanano qaono laligowonaga, mono
saano mende kamaawoa. Komuwombotiwaa toroko qagano laligowonaga me manja
qegi kazi koloonagato, mono saano mende kamaawoa.
36
Iikawaa qaaya ii Bua Tereno
kokae oogita eja,
Goo qagaajo ama umugawodee kanai nunugi komuwoatiwaajo mogi kema
goma tiikeja. Lama uu nekejuti, iikaaiadee nonoojo romogokeju.
37
Qaa iikawaa so ama nonombuyagato, Kraistno uujopaya ninisaano monii, iino nago
nonono lombo kuuya iikano mono haamo ama otokoria maama laligowoa.
38
Iwoi
mono mono Kraistwaa uujopayanoga mendeema nonomambaajo amamaawaa. Ii hoa
tooaga moma yagoje. Koomuno me laaligowaa iwoiya mono mono mendeema
nonomambaajo amamaawaa. Siwe gajoba me omejiila yoono mono kamba kokaamba
me kanage nono mendeema nonombombaajo amamaawuya. Besako kawali ku-
usugiawo yoono ii amamaawuya.
39
Euwaa euyano me emuwaa emuyano laligojuti, iyoono mono mendeema
nonombombaajo amamaawuya. Anutuno ilawoila tosaaa mo mokoloorota ejuti,
iyoono mono kaaagadee Anutuwaa uujopaya iikanoa mendeema nonombombaajo
amamaawuya. Anutuwaa uujopaya iikano mono Kraist Jiisas Ponana iwaano asugiro
ninisaano ii mojo. Kia.
36 Ond 44.22
ninisaano ii mojo. Kia.
36 Ond 44.22
Room Room
<<
88
>>
*8:15: Aba ii Arameik qaano ama.
8:17: 11 1 Kor 3.16
8:17: 15 Maak 14.36; Gal 4.6
8:17: 15-17 Gal 4.5-7
8:30: 20 Jen 3.17-19
8:30: 23 2 Kor 5.2-4
8:39: 36 Ond 44.22
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
99
>>
9
Anutuno siiaa so Israel meweego oono.
1
Niino Kraistwo qokotaa nama qaa qolomologoya qaagoto, qaa hoa too mo
jemaa. Ua Toroyaa qaawaajo geja ambe qaana nago je kotii uunano sae nuro
kokae moma jeje:
2
Niino Juuda ejemba tosaaa yooo wosobirino nuro uunano
siimbobolo somata tetegoya qaa kokaembaajo momakeje:
3
Yoono niwo balo seleno Israel kanagesoga motoogo koloojonto, uugiano
Kraistwo mende qokotaa la laligoju. Niino Israel alaurunano uugia meleembutiwaajo
aoorokeje. Anutuno yooo qaagia gosiro neeno yooo kitigia koloowe iroa meleema
noo qanano kokae ubaatiwaajo moje: Iino nii Kraistwaanoga mendeema nono gere
siawaa bua koloomambaajo moje.
4
Yoono Israel tuu uutano laligogi Anutuno uuano buaya kolooju. Anutuwaa
qabuaya bosima akadamugiawo kolooju. Anutuno yoowo oyaboya koloowutiwaa
soomogo walaga ano gbilia ama Kana qaa oono. Kawaajo jiwowo jigono uma
Anutuwaa waeya me mepeseekeju. Anutuno kotumotueya seiwaatiwaa qaa
somogoroti, iikawaa hoano koloowaatiwaajo mambomakeju.
5
Yoono wanjalenana
Aabrahambaa gbiliuruta yooo esa meraurugiaga laligoju. Kraistno yooonoga balo sele
busu me eja kolooro. Kraistno Anutunana koloo iwoi kuuya gale kono qata kamba
tetegoya qaa mepeseekeboa. Qaa ii oano.
6
Iikaaa laligojuto, Israel kanagesonoga koloo sei laligojoi, anana kuuya mono
kile Israel ejemba hoa mende koloojo. Kawaajo Anutuwaa qaayano sogiro esuano
kamakamaata kolookeja me? Kae jewonaga, ii qaa hoa qaago.
7
Aabrahambaa gbiliuruta
yooonoga koloojoiwaajo ama kuuya anana mono Anutuwaa meraboraaaga mende
koloojo. Kae qaagoto, Anutuno Aabrahambaajo kokae ijoro, Aisakwaa
esameraurutano mono goono toroqe qaga bosima laligo ubuya.
8
Qaa iikawaa kania ii kokae: Aabrahambaa gbiliuruta balo ejemba silino merabora
kolookejoi, kuuya anono mono Anutuwaa meraboraaa mende koloojo. Kae qaagoto,
Anutuno qaa somogoro ejiwaa so koloonii, Anutuno mono nonoga moma nonono
Aabrahambaa gbiliuruta hoa koloojo.
9
Soomogo qaa iikano Aabrahambaano kokae
karo moro, Gbani motoogo tegoro kano mombo ka giibe Saarano mono meriawo
koloowaa.
10
Qaa kae moro iwaano iikaya kolooroto, iikano mende tegoro. Iwaa gematano
Rebekawaano kaaiadee Anutuwaa qaayaa so kolooro. Benana Aisak iino embia ii
koro muro merawoigara sunesune koloori.
11
Sunesune yorono goro uutano rama
mende koloo iwoi awaa me bologa mo mende aniti, Anutuno mono kamba iikano
mera iyoroonoga mo iyaaajo meweegoro. Iyaaa momo areano kotii hoawo
koloo tegowaatiwaajo ama koga meweegoro.
12
Iyaaa uusiiano hoawo koloowaatiwaajo Rebeka kokae ijoro, Datano mono
kogaa weleqeqe koloo newo baatano laligowaa. Anutuno kae ijo nanamemegara
ambaoraga iikawaa soyano ii mende gosi oronoto, iyaaa siiagadee otaa koga oono
dataa somataya kolooro.
13
Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja, Jeikob
uunano jopago laligoweto, Iisoo (Esau) ii togo kazi ama mu laligowe.
14
Qaa kawaajo mono nomae jewonaga? Anutuno dindia mende kolooja me?
Iikaaa qaago totoo!
15
Anutuno Mooseswaajo qaa kokae ijorota eja, Niino mono
neenaa siina otaa mo moroga iima koboo kiakomumambaajo mojei, iiga mono
kiakomu mukeje. Mo morowaajo wosomomo ama mumambaajo jejei, iwaajo
mono wosona momakeje.
16
Qaa kawaajo ama namo ejano Anutu mende gale
komakejato, iwoiwaa siia moma amambaajo batogo bimbimgonagato, ii kile Anutu
mende uuguwaa. Anutu ao kalemoriaaa so iwoi kuuya gale kono iwaa boriano eja.
17
Anutuno faarao kimbaajo qaa ijoro Bua Tereno kokae eja, Neenaa qabuana
je seigi goma korebore sokombaatiwaajo moje. Kae moma ku-usuna qendeembe
asugano asugiwaatiwaajo kuu gombe giino asugina. Asugi laligo tuarenje ama noma
laligona mono haamo ama gombe.
18
Qaa iikawaa so Anutuno iyaaa siia otaa mo
iima koboo kiakomumambaajo moji, ii mono kiakomu mukebaa ano mombaa uuta
me gojomambaajo moji, ii mono me gojono yagise kolookebaa. Kia.
4 Eks 9.4
me gojomambaajo moji, ii mono me gojono yagise kolookebaa. Kia.
4 Eks 9.4
7 Jen 21.12 9 Jen 18.10 12 Jen 25.23 13 Mal 1.2-3 15 Eks 33.19 17 Eks 9.16 7 Jen 21.12 9 Jen 18.10 12 Jen 25.23 13 Mal 1.2-3 15 Eks 33.19 17 Eks 9.16
Anutuwaano irisosoo ano kiakomu
19
Ooonoga mono noojoa kokae jenaga, Kae kolooro kuuya anana mono
Anutuwaa uusiia tuarenje ama mubombaajo amamaakejo. Kae koloorogo Anutuno
mono naambaajo toroqe je nonomakeja?
20
Mono kae jenagato, balo eja gii mono
moroga koloo Anutu tuarenje ano agowowo ama munaga? Borotereno mono iyaaa
mokomokoloo Toya kokae saano mende je mubaa, Gii mono naambaajoa tani koi
kaaa mokoloo nona?
21
Monjo meme ejano mono iyaaa ku-usu qagano siiaa so
gbako meleema meweego gbako motoogo kanoa koworae morota morota
mekeja. Tosia kamba so me gawo mukejo ano tosia akadamugiawo ii mono
korisoro kambaanoadee gawo mukejo.
22
Anutu mokomokoloo Tonanano mono kaaiadee ama nonomakeja. Iino
irisosooa ejemba qendeema nonono ku-usua iima mobombaajo momakeja. Kae
moma iria soono kaziano ejemba tosaaa yooo qagiano uro jojori kondeema
oomambaajo ama laligoro. Ii kile iroa uulaawodee mende meleema oonoto,
yooojo ama siimbobolo mamaga moma mokosigo uugia meleembutiwaajo mamboma
laligoro.
23
Kaaiadee kalemoriaa iisaano kelemalele koloowaatiwaajo momakeja. Kae
moma ejemba akadamuya bua qe aowombaajo meweego nononoti, anana mono
niniima kobooro akadamuyawo asarikejo.
24
Anana kaaagadee kaaa koloowombaajo
nonoono. Juuda ejembagadee qaagoto, waba kantria kantria ii kaaagadee kaaa
koloowutiwaajo ooono.
25
Anutuno iikawaa qaaya jerota gejatootoo eja Hooseawaa
tereno kokae eja,
Ejemba neenaa kanagesouruna mende koloo laligogiti, niino mono ii ooombe
neenaa kanagesona koloowuya. Tosiano neenaa wombo alana mende laligogiti,
iyooojo mono Neenaa wombo alauruna, kae je laligomaa.
26
Niino goma mombaa ejembaya yooojo kokae je laligowe,
Oo neenaa kanagesouruna mende laligoju. Kae je laligoweto, ii mono
balogiano iikanoa oooma qagia kokae qamaa: Oo mono Anutu laaligo
Toyaa meraboraaa kolooju. Utequte kaaa koloowaa.
27
Aisaiano kaaagadee Israel kanageso nonoojo ama kokae saama jero, Israel ejemba
jagonana kowe sakasi kaaa koloonagati ee, ii kile nonoonoga afaaano mono
uunana meleeni hamo qe nonombaa.
28
Pono gomaa gomaa kuuya ananaa qaanana
ili ala gosi je tego kitia kuuya meleema nonondaborowaa.
29
Aisaiano kae je waladee qaa mo jeroti, iikawaa oano mono nonoono
kokae kolooja, Po ku-usu kuuyaa Tonanano gbiliurunana tosaaa mende iiima
kobooro uugia meleembuyagati ee, balonanano mono Sodom kaaa meleeno kemero
gere jenaga. Nonono mono Gomora ejemba kaaa tiwilaawonaga. Anutuno mono kaaa
ama nononaga. Kae jero.
20 Ais 29.16; 45.9 25 Hoos 2.23

26 Hoos 1.10

27-28
ama nononaga. Kae jero.
20 Ais 29.16; 45.9 25 Hoos 2.23

26 Hoos 1.10

27-28
Ais 10.22-23 29 Ais 1.9 Ais 10.22-23 29 Ais 1.9
Israel kelemaleleano Anutu yagise ama mukeju.
30
Kawaajo mono nomae jewonaga? Kantri tosiano Anutuwaa jaano solaa
koloowombaa gawoa mende kapara koma megiti, iyoono Anutuwaa jaano solaanigi.
Uugia meleema Anutu moma laarigi iikawaajo qaagia je tegoro solaani laligoju.
31
Kae
laligojuto, Israel nonono solaa koloowombaa Kana qaa otaawombaajo kapara koma
laligo kouma ii kile Anutuwaa jaano mende solaanini.
32
Iikawaa kania ii kokae: Iyagiodee batogo nanameme dindia ama iikaaa
kano solaa koloowombaajo kapara koma Jiisas mende moma laari mugi. Iino jamo
powowo kaaa kolooji, mono iwaano ritatago uuro osi gema qegi. Iikawaajo
solaa mende koloogi.
33
Iibu, Anutu niino mono ae jamo mo Zaion baaano Israel tuu uugiano
komowe yoono iikano ritatago kamaa uuro gema qekebu. Mono eja
gereya powowo kotakota ii moma laari mubaati, iino mono kamba mono
iwaajo nama gamu mende mokoloowaa. Kia.
33 Ais 28.16
iwaajo nama gamu mende mokoloowaa. Kia.
33 Ais 28.16
Room Room
<<
99
>>
9:18: 4 Eks 9.4
9:18: 7 Jen 21.12
9:18: 9 Jen 18.10
9:18: 12 Jen 25.23
9:18: 13 Mal 1.2-3
9:18: 15 Eks 33.19
9:18: 17 Eks 9.16
9:29: 20 Ais 29.16; 45.9
9:29: 25 Hoos 2.23
9:29: 26 Hoos 1.10
9:29: 27-28 Ais 10.22-23
9:29: 29 Ais 1.9
9:33: 33 Ais 28.16
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
10 10
>>
10
1
Oo uumelee alauruna, niino neenaa Juuda kanagesouruna uugia meleembutiwaajo
awelegokeje. Anutuno hamo qe oombaatiwaajo uuna me kululuu yooojo ama
Anutu qama kooli mukeje.
2
Yooo kanagiano kokae eja: Yoono Anutuwaajo
uugere amakejuto, ii poumapou qagano amakeju. Yooo qaagia kae nago jeje.
3
Anutuno qaanana je tegoro solaanijoi, iikawaa kania mende moma yago
iyagiodee batogo solaa koloowombaajo kapara komakeju. Kae ama Anutuno
qaanana je tegoro solaaniwombaajo jekeji, qaa iikawaa baatano mende kema osi ee
tondu laligoju.
4
Kraistno aodee Kana qaa otaadabororo. Nono tosiano ii amamaa
Kraist moma laari uunana meleenjoi, iikaya mono Kraistwaajo ama Anutuwaa jaano
solaanijo. Kia.
Anutuno anana kuuya hamo qe nonomambaajo moja.
5
Moosesno Kana qaa otaa iikaaa kano solaa koloowombaa qaaya ii kokae
oorota eja, Kana qaa otaadaborowaati, iino mono kawaajo ama laaligo kotiga
mokoloowaa.
6
Qaa kae ejato, uunana meleema moma laarini Anutuno qaanana je
tegoro solaanikejoi, Moosesno kawaajo qaa kokae jerota eja, Uugano kokae
romogo jewabo: Eja morono mono Siwe gomano unaga? Ejembano ii Kraist wama
kamaawaatiwaajo la jegi.
7
Me Eja morono koomu gomambaa dutano kemenaga?
Ejembano ii Kraist wama koomunoga waabaatiwaajo la jegi.
8
Kae je toroqe kokae jero, Bua qaa ii korigano qaagoto, mono goo buugano
ano uugano eja. Bua qaa ii moma laariwombaajo eja. Nonono qaa iikano ejemba
uukuukuu me ooma kokae je asari oomakejo:
9
Anutuno Jiisas me gbiliro
koomunoga waaro. Giino qaa ii uuwombogano moma laari je buu susugano
Jiisasno Pona kolooja, kae je asugijai ee, mono hamo qe gono letomba.
10
Gii uuwombogano Bua qaa moma laarina Anutuno qaaga je tegoro solaaniwa
ano je buu susugano Jiisas je asugina hamo qe gono letomba.
11
Bua Terewaa qaa mo kokae jegita eja, Morono ii moma laari mubaati, iino
mono gamuya mende mobaa.
12
Anutuno Juuda ejemba mende ninisoroo kantri tosaaa
mende suree oomakeja. Po motoogo iino mono kuuya ananaa Ponana koloo so
motoogono gosi nonomakeja. Ejemba ii qama koolikejoi, anana kuuya mono
kotumotueya kelemalele nonomakeja.
13
Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae eja, Ejemba dakaya yoono Pombaa qata
qama kooliwuyati, iino mono ii kuuya hamo qe oono letombuya.
14
Ejembano Po mende moma laari mu iwaa qata mono nomae qama
kooliwuyaga? Iwaa kania mende jegi mogiti, ii mono nomae moma laari mubuyaga?
Mono Bua qaa mende je asariwaati ee, yoono ii mono nomae mobuyaga?
15
Ejemba mo Bua qaawaajo mende wasiwoati ee, iino mono nomae kema ii je
asarinaga? Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja, Ejemba Bua qaa awaa me
kakejuti, iyooo kana otogia moni awaa soro kolooja.
16
Kae oogita ejato, noo Israel kanageso hoa yoono Oligaa Bua mende te koma
laligoju. Iikawaa qaaya ii gejatootoo eja Aisaiano kokae ninijorota eja, Oo Po, nono
Bua qaa je seini morono mono uuta meleema ii moma laarinagato?
17
Qaa iikawaa so
Kraistwaa qaaya je seini gejagiano kemero mogi momalaarigiano mono iikaa
koloowaa.
18
Momalaari kaa koloowaato, kokae qisi oonje: Bua qaa iikano mono Juuda
yooo gejagiano mende kemero mogi me? Qaago, ii mono mogi. Kawaa qaaya ii kokae
jegita Bua Tereno eja,
Qaa jegi qaagiano mono kema ka goma kuuya sokono. Ii gomaa gomaa eu
emu leelee iikano mogi.
19
Qaa iikawaa so Bua qaa mono mogito, mombo toroqe kokae qisi oonje: Israel
ejembano ii moma asarigi me qaago? Moosesno wala qaa kokae jero,
Ejemba kanageso uumeleegiaa hoa qaa niino ii hamo qe oombe ooo uugiano
mono iikawaajo ama motoqoto koloowaa. Waba tuu poumapou laligojuti,
iyoono oo uuugugi sili iikano mono Juuda ooo uugia kuuwe irigia soono
uugiano waabaa.
20
Aisaiano mono kotii nama kokae jerota eja,
Ejemba nii mende mogama noma la laligogiti, iyoono mono nii mokoloo nogi.
Ejemba noo kananaajo mende qisi laligogiti, niino kaniana mono yooojo
iisaambe iima mogi.
21
Yooojo kae jeroto, Israel nonoojo qaa kokae ninijorota eja, Wee so
umugawodee kanai qootogo kanageso gejajuju kolookejuti, oo noono kawutiwaajo
oooma boro kaka koma laligowe goma tiikeja. Kia.
5 Lew 18.5 6-8 Dut 30.12-14
oooma boro kaka koma laligowe goma tiikeja. Kia.
5 Lew 18.5 6-8 Dut 30.12-14
11 Ais 28.16 13 Joel 2.32 15 Ais 52.7 16 Ais 53.1 18 Ond 19.4

19 Dut 32.21 11 Ais 28.16 13 Joel 2.32 15 Ais 52.7 16 Ais 53.1 18 Ond 19.4

19 Dut 32.21
20 Ais 65.1 21 Ais 65.2 20 Ais 65.1 21 Ais 65.2
Room Room
<<
10 10
>>
10:21: 5 Lew 18.5
10:21: 6-8 Dut 30.12-14
10:21: 11 Ais 28.16
10:21: 13 Joel 2.32
10:21: 15 Ais 52.7
10:21: 16 Ais 53.1
10:21: 18 Ond 19.4
10:21: 19 Dut 32.21
10:21: 20 Ais 65.1
10:21: 21 Ais 65.2
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
11 11
>>
11
Israel uutano uumelee tuu melaa eja.
1
Kawaajo kokae qisije: Anutuno iyaaa kanagesoya gema qe nonono me qaago?
Ii qaago totoo! Niino kaaagadee Aabrahambaa gbilia mo kolooje. Neeno Israel
kanagesowaa tuu qata Benjamin iwaa uutano laligoje.
2
Anutuno waladee iyaaa
kanagesoya meweego nononoti, nono mono mende gema qe nonono laligojo.
Gejatootoo eja Elaijawaa (Eliawaa) sunduya ii Bua Tereno oogita eja. Iino Anutuwaa
jaano Israel ejemba je ooma qama kooliroti, oo qaa batuya ii moju me qaago? Qaa ii
kokae,
3
Oo Po, yoono mono goo gejatootoo ejembauruga uugi komugi goono
siimolo oooo alataya alataya kondemondeegi. Nii motoogo nomesaogi laligowe
kokomomola me emboma nuwombaajo jojoriju.
4
Kae jeroto, Anutuno ii moma mono kokae meleema mu ijoro, Gii geegodee
mende laligojanto, niino eja 7,000 kaaiadee sopa somogo oombe neenaa buana
koloo be qolomologoya Baal ii mende simi kuma mu giwo toroqe laligoju.
5
Qaa
iikawaa so kamba kokaamba kaaiadee Anutuwaa tuu melaa eja. Anutuno
kalemoriaaa so ejemba afaaa meweego nonono laligojo.
6
Kalemoriaano mono nemu koma muro meweego nonono. Nono nanameme
awaa ama me laligowonagati, iikawaajo ama mende meweego nonono. Balo ejemba
nanamemenanano nemu koma muro meweego nononagati ee, iwaa kalemoriaano
mono iwoi omaya koloonaga.
7
Kawaajo mono nomae jewonaga? Israel kanagesono solaa koloowombaajo
kapara koma laligogito, solaaniwombaa kania ii mende mokoloogi. Yoono qaagoto,
Anutuno tuu melaa meweego nononoti, nonono kalea ii mokoloo solaa kolooni.
Tosiano momo bologano uugia gojono ee tondu laligoju.
8
Iikawaa qaaya ii Bua
Tereno kokae oogita eja, Gaonjaajaa laligogi Anutuno ome mende somogoro
uugiano kemero koomuya koloogi. Iwoi iima kania iima kotowubotiwaajo jaagia me
gooro umu kono. Qaa gejagiano moma moma asariwubotiwaajo ii me gojono. Kae
tompi laligo kouma kamba kokaamba kaaagadee ee tondu laligoju.
9
Ki Deiwidno
iikawaa qaaya kokae jerota eja,
Oo Anutu, yoono jejelomba oo ama ne la aisookeju. Iikano mono
mokoloo iiima sigisogogiaajo moto ama oomba.
Mono iyagiaa dugiano ritatago kamaa uuro iroa meleema oona siimbobolo
mobu.
10
Oo Anutu, gii mono jaagia me goona uu iibombaajo amamaawu.
Mono iroa meleema oona qagiano uma bimooro suula uugo laligowuya.
Deiwidno kae qama kooliro.
1 Fil 3.5 3 1 Ki 19.10, 14

4 1 Ki 19.18 8 Dut
Deiwidno kae qama kooliro.
1 Fil 3.5 3 1 Ki 19.10, 14

4 1 Ki 19.18 8 Dut
29.4; Ais 29.10 9-10 Ond 69.22-23 29.4; Ais 29.10 9-10 Ond 69.22-23
Waba kantri yoono Anutuwaa geria hoa koloogi.
11
Toroqe kokae qisije: Juuda kanageso hoa yoono ritatago kamaa uuro
uugiano gojono awaa koloowombaajo amamaawuya me qaago? Ii mende amamaawuya!
Kamaa uuroti, iikano mono Anutu moma kotowombaajo awelegowutiwaajo kolooro.
Juuda kanageso hoa yoono kana uugu kamaa uuro waba kantri yoono kitigia
koloo uugia meleema Anutuwaa buaya koloogi. Kae koloogiti, iikano uugia kuuro
kawaajo irigia soono uugia meleembutiwaa siiano koloowaatiwaajo ama kae
kolooro.
12
Juuda kanageso hoa yoono kana sogi kamaa uuro kawaajo waba gomaa
gomaa yoono oyaboya koloowombaa kania mokoloogi. Ii mokoloo uugia meleema
kotumotue uutano laligojuto, Juuda kanageso hoa yoono tompi laligo Anutuwaa
jaano mende sokonju. Kanage Juuda yoono kaaagadee kuuya uugia meleembuya.
Kae kolooro Anutuwaa kotumotueyano sei kelemalele asugano asugiwaa.
13
Niino qaana koi Juuda ooojo qaagoto, waba kantri kanageso ooojo jeje.
Niino waba kantri ooono wasiwasi eja aposol koloojeiwaajo Gawona qabuayawo
kolooja, je kae romogoje.
14
Gawona ii mewe hoa kolooro uugia meleemakejuti,
neenaa Israel kanagesourunano iikawaa bujuya mobutiwaajo kapara koma
awelegokeje. Buju qaa iikano motomotoo yooo uugia kuuro kawaajo irigia soono
uugia meleembombaa siiano kolooro meleegi Anutuno hamo qe oombaa. Gawona
qabuayawo ii mono kawaajo ama waba kantri ooo batugiano mekeje.
15
Anutuno Juuda tuu gema nunuro iikawaa hoano mono kokae kolooro: Waba
kantria kantria oono kitigiano koloogi Anutuno tawagia me uuano alauruta koloogi.
Juuda kanageso hoa yoono uugia meleegi Anutuno hamo qe ooma moma ago
koma aali oombaati, iikawaa hoano mono koomunoga gbili laligo kotiiwutiwaa so
koloowaa.
16
Gbani jaayaqeqe gbiliano nene Anutuwaajo gosi ama korisoro ani soraaya
kolooji ee, gawombaa nembaneneya kuuya mono kaaagadee soraaya kolooja. Gere
tiitano toroya kolooji ee, boriano mono kaaagadee toroya kolooju.
17
Juuda tuu ii
Anutu iyaaano oil gerega kolooja. Anutuno iyaaano oil gere ii hoaboa me boria
tosaaa motoro kamaagi ano duuyaa oil gere boria me ka batugiano ano toroqe
somariikeju. Kantri tosaaa oo duuyaa oil gere kawaa so koloojuto, Anutuno kile
uuano kamba kokaamba gere boria qaita mo yooo batugiano laligo kotiikeju. Oo
mono Juuda tuumbaa oil gere tiitanoga nene apuya horo ne somariikeju.
18
Oo Juuda nonowo nanjuto, kile Juuda nunuugu selegia me ububo. Selegia me
ubuyagati ee, mono qaa koi mobu: Kantri tosaaa oo gere boriagadee kaaa kolooju.
Oo tiinana mende bosimakejuto, nonoono gere tiitano mono oombosino nanju.
19
Qaa kokae jewuyaga, Anutuno anana iyaaa gere batuyano ama
nonombaatiwaajo ama gere boria ii kotoro kamaaro tintia kolooro.
20
Qaa ii hoaga.
Anutuno Juuda ejemba uugia mende meleema moma laarigitiwaajo ama koto oono
kamaagito, oo mono momalaarigiano rindago oono ze nanju. Kae nama jaba-
arambara mende me awelego laligowuto, mono kokae kamaa uuwabotiwaajo
sombugia moma laligowu:
21
Anutuno aaa geriaa boria hoa mende iiima koboo Juuda
kanageso koto oonoti ee, oo mono Saano niniima koboowaa, kae jewubo. Ee
kaaa romogo tondu laligowubo.
22
Kawaajo waba kantri oo Anutuwaa kania
romogo kokae jewuya, Juuda ejemba kana sogi kamaa uuroti, Anutuno iikawaa
iroa meleema mono oano geriawo ama oomakejato, anana qeeago Toyawo qokotaa
nani me qeago nonomakeja. Iwo mende toroqe namboati ee, mono kantri tosaaa
nono kaaagadee koto nonono kamaawoa.
23
Kae saano jewuyato, Anutuno ejemba kana sogigiti, ii kaaagadee saano
kotii gere batuyano mombo toroqe oombaa. Kawaajo Juuda kanageso yoono
yagisegia mesao uugia meleembuti ee, ii mono saano Jiisaswo toroqe oombaa.
24
Anutuno oo duuyaa oil gere kanoa koto ooma komakoomowaa kania uugu oil
gere qaita mombaa batuyano ama toroqe oono. Kantri tosaaa oo kaaa ama oonoti
ee, iikawaajo iyaaa gere boria hoa Juuda kanageso hoa ii mono afaago uuama
siiano iyaaa oil geriaa batuyano ama oono mombo toroqewuya. Kia.
Anutuno Israel kuuya kiakomu nonomambaajo moja.
25
Oo uumelee alauruna, ooagiaa momakooto qagano la laligowubotiwaajo
mono qaa aasagoya mo iisaambe moma asariwutiwaajo moje. Qaa ii kokae: Momo
bologano Israel kanagesowaa bakaya mo yooo uugia gojono laligojuto, kamba
tetegoya qaa yagise mende toroqe laligowuya. Qaagoto, wala waba kantri yooonoga
kelemalele yoono uugia meleema Anutuwaa bentoto uutano koubuya. Kae agi
Anutuno jagogia iiro sokombaati, kamba iikano Juuda kanageso nonoo yagise
kambananano tegoro kuuya uugia meleembuya.
26
Uugia meleegi Anutuno Israel
kanageso kuuya hamo qe oono letombuya. Iikawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita
eja,
Hamoqeqe Toyano mono Zaion baaanoga asugi Jeikob tuu nonoo
nanamemenana agonjorayawo ii koma konjoratiwaa.
27
Anutu niino sigisogogia koma konjorati oyaboya mokoloowutiwaajo
soomogo area ii yoowo ambe motoo laligowoa.
Qaa kae eja.
28
Juuda kanageso hoa yoono Oligaa Bua gema qe Anutuwaa kereuruta
koloogitiwaajo kantri tosaaa oono kitigiano Anutuwaa alauruta kolooju. Kae
koloojuto, Anutuno Israel wanjaleurunana meweego oonotiwaajo Juuda nonono
mono toroqe wombo alauruta hoaboa koloojo.
29
Anutuno ejemba moroga
meweego oooma kale oomakeji, qaa ii mono mombo uuta meleeno utegowaatiwaa so
qaago.
30
Waba kantri oo kaaagadee wala Anutuwaa jeta mende te koma tondu
laligogito, Juuda kanageso hoa yoono yagise koloogitiwaajo ama Anutuno oo
kiakomu oono letogi.
31
Juuda kanageso hoa yoono kamba kokaamba Anutuwaa jeta qotogo tondu
laligo koujuto, oono letogitiwaajo ama Anutuno Juuda kanageso nono kaaiadee
kamba kokaamba kiakomu nonomambaajo moja. Waba kantri oono uugia meleema
letogi kawaa siliano uugia kuukeji, iikawaajo yoono mono kaaiadee afaago
uugia meleema kiakomuya bua qe aowuya.
32
Ejemba kuuya anana Anutu qotogo la laligoni qaa qootogonana mokoloo
gbadoo nonono. Korebore kiakomu nonombaatiwaajo ama kasano gbadoo nonono.
Kia.
26 Ais 59.20 27 Jer 31.33-34
Kia.
26 Ais 59.20 27 Jer 31.33-34
Anutu mepesee oosaa rii kokae qamakejo:
33
Anutu kalemoriaaa kowiano mono somata qatawo kolooja. Magaa siita,
momoya mono kemekemeta tetegoya qaa. Momakootoyano nunuugu uuta somata
kolooja. Iino qaanana gosi je tegokeji, nonono ii kuuya je asari tegowombaajo
amamaawoa. Laaligonanaa kana aregokeji, iikawaa kania mono moma gosi mokoloo
tegowoatiwaa so qaago.
34
Pombaa uu konoaa area ii ejemba kuuyano moma yagowombaajo amamaa
laligo kouni. Mono gejanono qaa mubaatiwaa so qaago.
35
Balo ejemba kale agukejonto, iwo kae ambombaajo amamaa laligo
kouni.
Iwoi muni kitia mende meleema nonono saano sokoma muja. Iwoi mo era
nonombaatiwaa kiti mubombaajo amamaakejo.
36
Ii kokaembaajo amamaakejo: Iino iwoi kuuyaa Toya koloo wanjaleya kolooja. Iino
iwoi kuuya nemu kono kolooro. Ii iyaaa akadamuya mokoloo mubaatiwaajo ama
kolooro. Kawaajo anana qabuaya mepeseeni tetegoya qaa akadamuyawo e uma ewaa.
Qaa ii oano.
33 Ais 55.8 34 Ais 40.13 35 Job 41.11

36 1 Kor 8.6
Qaa ii oano.
33 Ais 55.8 34 Ais 40.13 35 Job 41.11

36 1 Kor 8.6
Room Room
<<
11 11
>>
11:10: 1 Fil 3.5
11:10: 3 1 Ki 19.10, 14
11:10: 4 1 Ki 19.18
11:10: 8 Dut 29.4; Ais 29.10
11:10: 9-10 Ond 69.22-23
11:32: 26 Ais 59.20
11:32: 27 Jer 31.33-34
11:36: 33 Ais 55.8
11:36: 34 Ais 40.13
11:36: 35 Job 41.11
11:36: 36 1 Kor 8.6
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
12 12
>>
12
Laaligonana nomae laligoni Anutuwaano sokombaa?
1
Oo uumelee alauruna, Anutuno kae kiakomu nononotiwaajo niino mono
uugia kokae kuu oonje: Oo mono kiakomuya ii uu konogiano romogo kawaa
so kitia meleema mu waeya me mepesee laligowu. Kaaagadee ooagiaa sele busugia
ii Anutuwaa koti nanduga ambu. Kae ambuti ee, oo mono gbili soraaya koloogi
Anutuno nandugia ii iiro sokono siia momakebaa.
2
Wala namowaa nanameme bologaa area otaa laligogito, kamba kokaamba
iikaaa mono mende toroqe amakebu. Kae qaagoto, mono uumomogiano gbiliro letoma
laligowu. Kae laligo Anutuno ooojo sii nomae moji, ii mogama saano kotii
gosi mokoloowuya. Ii mokoloo iikawaa so amakebuti ee, mono kana awaa otaagi
sokoma muro akadamugiawo kolookebuya.
3
Sisau tondu laligowubotiwaajo qaa mo jemaa. Anutuno kalemoria nono
iikawaa qagano nama kuuya ooojo kokae iijoje: Oo mono ooagiaajo mogi uuta
mende koloowato, motomotoo oo mono tororo moma koto ao laligowu. Anutuno
momalaari nonono iikawaa hoa kolookejiwaa so mono ooagia gosi ao iikawaa so
qaa je laligowu.
4
Iikawaa kania ii kokae: Sele busunanano motoogo koloojato, sele busu kitinana ii
mamaga. Kitia kuuya yoono gawo motoogo iikayadee mende mekeju.
5
Iikawaa so
uumelee ejemba anana kaaagadee mamaga laligojonto, kile Kraistwo qokotaa nama
sele busu kaaa hoa motoogo koloojo. Motoogo koloojonto, aa aa nonono mono
toroqe ao motoo gawo meni sokono nanjo.
6
Anutuno kalemoriaa nononotiwaa so gawo memewaa momo kale morota
morota bua qe ao laligojo. Mono gejatootoo gawombaa momo kalea bua qe aoji
ee, iino ii mono gawono amakeba. Momalaariano rindago mukejiwaa so gawono
ama Anutuwaa qaaya je laligowa.
7
Mombaajo weleqeqe gawombaa momo kalea
muroti ee, iikawaa so mono tosaaa ponda ilaa ooma laligowa. Mombaajo boi
qaqazu gawo mewaatiwaa momo kalea muroti ee, iino mono membiriqembiria qaa
ponda tosaaa kuma ooma laligowa.
8
Mombaajo uu nagonago gawombaa momo kalea muroti ee, iino mono
ponda kapara koma ejemba uugia kuu nago ooma laligowa. Tosiano iwoiwaajo
memeqemea me amamaagi mombaajo ii nago oombaatiwaa momo kalea muroti
ee, iino mono kogbaraya qaa ponda nago ilaa ooma laligowa. Mombaajo
galekoko gawombaa momo kalea muroti ee, iino mono ze nama tosaaa gale
koma ooma laligowa. Mombaajo uujopa gawombaa momo kalea muroti, iino gawo ii
mono korisoro qagano me laligowa. Kia.
4-5 1 Kor 12.12 6-8 1 Kor 12.4-11
mono korisoro qagano me laligowa. Kia.
4-5 1 Kor 12.12 6-8 1 Kor 12.4-11
Uujopawaa kania ii tororo otaawu.
9
Mono gbigbao mesao tororo uujopa ama ao laligowu. Bologa sisia me gema
qe laligowu. Awaawaajo ama oono iikano mono qokotaa laligowu.
10
Uumelee
alaurugia ii mono gumbonjonjo qagano ama ooma tororo jopago ao laligowu. Goda
qe aowombaajo kapara komakejuti, iikano mono awelego mepesee ao laligowu.
11
Uugiano mono mende sologo looriwato, qama kooligi Ua Toroyano inaa
oono geregereno nama Pombaa gawo me laligowu.
12
Mono oyaboya
mokoloowoatiwaajo mamboma jejeromoromo ama korisoro qagano laligowu.
Kakasilili moma mono mokosigo laligowu. Mono ponda nama Anutu qama kooli
laligowu.
13
Anutuwaa ejemba soraayano iwoiwaajo amamaajuti, ii mono ilaa ooma
laligowu. Mono ejemba koma horo ooma motoo rama nembanene ne korisoro
amakebu.
14
Sisiwerowero ama oomakejuti, ejemba ii mono mende qasuaa oombuto, mono
Anutu qama kooligi kotuego oomakeba.
15
Aisoojuti, iyoowo mono ilaa ooma
aisoowu. Saajuti, iyoowo mono ilaa ooma saabu.
16
Mono uumotoo ama ao luaeno
laligowu. Ooagiaajo mono mende mogi uba. Jaba-arambara mende ambuto, ejemba
kamaaqeqeta mono ala me ooma laligowu. Ooagiaajo mogi momakooto ejembaga
laligojutiwaa so mende koloowa.
17
Jena jewe, nuna guwe, ana ambe ii mono mombaajo mende ambu. Ejemba
kuuyano sili tosaaa yooojoa mogi nanameme awaa koloojuti, ii mono kapara koma
me laligowu.
18
Iwoi mombaajo osiqosi mende anjuti, mono kotikotii e oonjiwaa so
kapara koma ejemba kuuya yoowo luaeno laligowu.
19
Qaa mo ii Bua Tereno kokae oogita eja, Niino mono bologaa kitia meleembe
qagiano ubaa. Ii noo gawoga. Po niino kae jeje. Kawaajo wombo alauruna,
ooagio mono bologaa iroa mende meleembuto, ii Anutuwaajo mesaogi iria soono
iwaa kitia meleema metogo oombaa.
20
Kawaajo ii ooagio mende meleembuto, Bua qaa koi mono otaa laligowu,
Keregano nenewaa komuji ee, ii mono nene wagiwa. Goo keregano apuwaajo moji
ee, ii mono apu muna newa. Kae ama goono sili awaa iikano mono uu kuu muna
gamuya moma mesaonaga. Qaa ii mono otaa laligowu.
21
Mono sili bologa iikano
haamo ama gombaboto, geego mono sili awaa ama iikano haamo ama mu silia bologa ii
koloaniwaga. Kia.
14 Mat 5.44; Luuk 6.28 16 Gba 3.7

19 Dut 32.35 20 Gba
koloaniwaga. Kia.
14 Mat 5.44; Luuk 6.28 16 Gba 3.7

19 Dut 32.35 20 Gba
25.21-22 25.21-22
Room Room
<<
12 12
>>
12:8: 4-5 1 Kor 12.12
12:8: 6-8 1 Kor 12.4-11
12:21: 14 Mat 5.44; Luuk 6.28
12:21: 16 Gba 3.7
12:21: 19 Dut 32.35
12:21: 20 Gba 25.21-22
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
13 13
>>
13
Gawman yooo qaa baagiano kema te koma laligowu.
1
Gawman mo ii aodee mende kolooroto, Anutu, ku-usu Toya iino mono
gawman kuuro iikawaa so Somatananaa ku-usu qagano nama gale koma nonomakeju.
Jekooto gawombaa kondomondooya ii Anutu. Kawaajo oo kuuya mono ooagiaa
gawman yooo qaa baatano kema laligowu.
2
Kania kae mojutiwaajo ama mono
jekooto gale yooo ku-usugia qetanji, iino Anutuno laaligowaa area anoti, mono ii
qetanja. Jekooto Toya qetanjuti, Anutuno iyooo qaagia je tego iroa meleema oono
lombo mokoloowuya.
3
Galekoko yoono ejemba nanameme bologa amakejuti, ii kee momo ama
oomakejuto, awaa amakejuti, ii iikaaa mende ama oomakeju. Kawaajo gale ku-
usugiawo yooo keega momambaajo moja me qaago? Ii mende momambaajo mojai
ee, mono nanameme awaa ama me laligona mepesee gomakebuya.
4
Gawman yoono mono Anutu welea qe mu me qeago gombombaajo moju.
Kae mojutiwaajo ejemba bologa koloojuti, mono iikawaa iroa meleegi qagiano uro
lombo mobutiwaajo nanju. Anutuwaa weleqeqeuruta koloogi goondomombaa soo
somata oonoti, ii ee totoo mende me laligoju. Kawaajo iwoi bologa anjai ee, mono
toroko moma laligowa.
5
Lombo qagiano ubabotiwaajo mono gawman jegia te koma
laligowu. Kawaajoadee qaagoto, Anutuwaa jaano kaagadee sokombaatiwaajo mono
kae amakebu. Mende te kogi Anutuwaa iria soono jero uu konogiano kae mogi
uugiano boliwabotiwaajo mono kaaagadee gawman yooo qaa baatano kema
laligowu.
6
Gawman yoono mono Anutuwaa gawo bakaya mo me iikano ze nama gale
koma oomakeju. Gawogia ii mewutiwaajo oono mono ilaa ooma takis kaaagadee
amakeju.
7
Gawmambaa takis ama koti kania kania dawi oombutiwaajo jekejuti, ii mono
kuuya iikawaa so oomakebu. Gawmambaa takis kania kania kuuya ooma komuniti gawo
ii mono tororo mekebu. Gawmambaa gawo meme ejemba yooojo mono
qaqabuabua ama goda qe oomakebu. Kia.
6-7 Mat 22.21; Maak 12.17; Luuk 20.25
qaqabuabua ama goda qe oomakebu. Kia.
6-7 Mat 22.21; Maak 12.17; Luuk 20.25
Kamba somatano dodowiro mono jopago ao laligowu.
8
Kae ama mombaano tosa mo oowo mende ero laligowu. Kile ooo tosagia
motoogo ii kamba so kokae eja: Oo mono uuno jopago ao laligowu. Mono
tosaaa jopago uukale ama oomakeji, iino mono Kana qaa otaadaborokeja.
9
Jekooto qaa waa ii kokae, Geega jopago aokejai, iikawaa so mono tosaaa
kuuya jopago oomakeba. Qaa kawaa uutano jekooto qaa koi kaaa eju, Serowili
mende amba, Ejemba mo mende qena komuwa, Yogoro mende mewa,
Iwoiwaajo mono mende koposogowa. Ii ano jekooto qaa tosia kuuya ii mono qaa
waa iikawaa newoyano kolooju.
10
Ejemba mo jopago mujai ee, iwaajo mono iwoi bologa mo mende ama muba.
Kawaajo uujopa ama iikaaa kano mono jekooto qaa korebore te koma otaakeja.
11
Kamba kokawaa kania moma kotojutiwaajo mono nanameme kaaa ama me
laligowu. Wala Kraist moma laari uunana meleenii, kamba iikanondee kanai laligo
kouni Pono metogo nonono Siweno uboati, iikawaa kambaano mono kosere
kadaboroja. Kawaajo oo gao ejuti, iikanoa uugia tooro waabutiwaa kambaa mono
kaja.
12
Gomantiia koriga laligoni wee jaaya jililigo kouro asarimambaajo anja.
Kawaajo pagamambaa nanameme ii mono koma konjoratigi kamaaro asasagaa manja
qewoiwaa akadamuya ii mono me kogi kemero namboa.
13
Asasagaa uutano laligojoiwaa so mono nanameme soraaya ama me laligowoa.
Tosiano jejelomba paati ama baono nekejuti, iikaaa ne apu kotiga ne elokalo
amakeju. Sero nambonambo ama la emba yogoro horokeju. Juma deema agowowo
ama kisooma ao uuno junju moma gema qe aokeju. Nanameme kaaa ii mende
sokonja.
14
Uuselewaa siigara kombombaa bologano gbili waagi yoroo siigara te
koma oombubotiwaajo ii mono geja mende ama romogo oomakebu. Kae qaagoto,
Po Jiisas Kraistwaa nanamemeano mono tiwo sumagia kolooro ii maleku kaaa
mouma ao laligowu. Kia.
9 Eks 20.13-15, 17; Dut 5.17-19, 21; Lew 19.18
mouma ao laligowu. Kia.
9 Eks 20.13-15, 17; Dut 5.17-19, 21; Lew 19.18
Room Room
<<
13 13
>>
13:7: 6-7 Mat 22.21; Maak 12.17; Luuk 20.25
13:14: 9 Eks 20.13-15, 17; Dut 5.17-19, 21; Lew 19.18
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
14 14
>>
14
Ala loolooria ii mende je ooma laligowu.
1
Mombaa momalaariano loolooria kolooro ii mono kala koma koma horo mu
laligowu. Iwo ami moma jenokooli qaa kolooro kawaajo kesa-awara mende amakebu.
2
Tosiano momalaarigiaa so nembanene kuuya saano nekejuto, tosaaa yooo
momalaarigiano loolooria kolooro nene piapiayagadee nekeju. Uugiano
tiloowabotiwaajo uuwoi ama oro tando lopiombaa nandu aaa ii sisia me logoyagadee
iyaa oo nekeju.
3
Nembanene kuuya nekejuti, iino mono alaurugia logoyagadee
nekejuti, ii jejewili mende ama oomakebu. Anutuno alaurugia nembanene kuuya
nekejuti, ii kaaagadee Sokonju, je kala koma oomakeja. Kawaajo logoyagadee
nekejuti, oono mono alaurugia yooo qaagia mende je tegowu.
4
Giino mono moroga koloo mombaa weleqeqeya je tego munaga? Iino mono
aaa toyaa jaano qaayaa kitia jero gosi je tegoro sokono nambaa me lombo qagano
uro kamaawaa. Pono mono kotii bo qe nambaatiwaajo nago mukebaa.
Kawaajo mono saano bo qe nambaa.
5
Tosiano wee kuuyaajo romogogi tanigia ororo ejuto, tosiano weea weea
gosi wee mombaajo mogi uro qaita mo kolooro wee tosiano iikawaa newoyano
kolooju. Oo motomotoo mono ooagiaa momogiano qokotaa iikano uuwoi kuuya
yakari awasakaka nama laligowu.
6
Tosiano weea weea gosi uma kamaa amakejuti,
iyoono ii mono Po qabua mubaatiwaajo moma amakeju. Tosiano oro kuuya
nekejuti, iyoono mono Anutu mepesee Pono kae qabuayawo koloowaatiwaajo
nekeju. Tosiano oro tosiaa sigi laligokejuti, iyoono mono Pono qabuayawo
koloowaatiwaajo moma ii amakeju ano kae laligo Anutu mepeseekeju.
7
Ananaanoga
mono mono iyaaajoadee mende laligoja ano iyaaajoadee mende komuwaa.
8
Kawaa kania ii kokae: Jaawo laligowoati ee, mono laaligonana Pombaajo
qeleema laligowoa. Komuwoati ee, mono Pombaajo komuwoa. Kawaajo laligowoa
me komuwoati ee, mono Pombaa bua koloojo.
9
Kraistno mono komugiti ano jaawo
laligojoi, kuuya ananaa Ponana koloo laligowaatiwaajo komu gbiliro.
10
Anutuno
mono kuuya nunuama aaa qaa jakeyano nonoono namboa. Kawaajo tosaaa oono
mono moroga koloo uumelee alaurugia je tego oomakeju? Kaaagadee alauruna
tosaaa oono mono naambaajo uumelee alaurugia tosaaa ii jejewili ama oomakeju?
Juma deendee agi siligia iikano mono mende sokonja.
11
Kawaa qaaya ii Bua Tereno
kokae oogita eja,
Po niino laligo kotiijei, iikawaa so qaa hoa toontooa kokae iijoje: Ejemba
korebore oo mono noo jaasewanano simi kuma jegiano Anutu nii mepesee
nombu.
12
Qaa kawaa so anana kuuyano mono iyaa iyaa nanamemenanaa sundunana ii Anutu
ijo je asarini gosi nonombaa. Kia.
1-6 Kol 2.16 10 2 Kor 5.10 11 Ais 45.23
ijo je asarini gosi nonombaa. Kia.
1-6 Kol 2.16 10 2 Kor 5.10 11 Ais 45.23
Mono ritatago kamaa qewaatiwaajo romogowu.
13
Kawaajo mono mende toroqe je boli ao qaagia mende je tegowu. Uumelee
alaurugia yooo kanano ritatago kamaa uuwabotiwaajo iwoi mo mono mende
amakebu. Kawaa qaaya mono kapara koma je somogowu.
14
Nembanene iwoi mono
aa siri agonjorayawo mende koloojato, ejembano iwoiwaajo mogi agonjorayawo
kolooji, iyooojoadee ii agonjorayawo kolooja. Niino Po Jiisaswo nama qaa ii moma
kawaajo uuwoi mo mende moje.
15
Anutuno nembanene kuuya hamo qe tegoro
soraaya koloojuto, kile alaurunana tosiano qizimizigia ama oro tosia mende nekeju.
Kraistno yooojo ama komuroto, tosaaa oono mono naambaajo oro ne iikaaa
kano yooo uugia me bolikeju? Iikaaano ooagiaa aigia otaagi uumelee
alaurugiano kawaajo wosobiri mokolookejuti, iikaaano uujopawaa kana ii mende
toroqe otaakeju.
16
Momo awaa e oonjato, iikawaa qagano nanamemegiano tondu agi tosiano
kawaajo qaa sologe je je oomakeju. Kae ambubotiwaajo mono gale me ao
laligowu.
17
Naa nenega newoati ano naa apuga newoati, iikano Anutuwaa bentotoaa
aiweseya mende kolooja. Iwoi iikano mono kamaaqeqeta kolooja. Iwaa bentoto
uutano laaligowaa hoa ii kokae: Ua Toroyano inaa nonono nanameme dindia
otaani luae qe nonono aisoo laligojo. Iikano mono mugea kolooja.
18
Dae
yoono kae ama Kraistwaa wele qekejuti, iyoono mono Anutuwaa jaano sokogi
ejembano qaagia mogi sokoma oomakeja.
19
Kawaajo mono luae qe aoni uumotoogono seiwaatiwaajo kapara komboa.
Iikaaa kano mono uunana meago me kotii aowoa.
20
Anutuno nembanene kuuya
hamo qe tegoro soraaya kolooju, ii mojonto, mono oro me nene mo nero aliaa
uutano kawaajo boliro uugereya asugiro sigisogowo kolooji, iikano mono mende
sokonja. Mono tosaaa yooojo mende romogo iyaaajoadee moma tondu neji,
iino mono kaaagadee sigisogowo koloowaa. Kawaajo Anutuno yooo uugiano
gawo meroti, tosaaa oono mono gawoa awaa ii nenewaajo ama mende me boliwu.
21
Kawaajo uumelee alaurugia yooojo ama orowaa sigi laligo wain apu ii mende
ne laligowu. Iikaaa kano mono motoo me qeago aowuya. Kaaagadee uugiano
iwoiwaajo boliro sigisogowo koloo loorinaga, oono ii mende ambu. Kae mono
motoo me qeago aowu.
22
Kesa-awara qaawaa momalaaria kae me kae e gonji, ii
mono Anutuwaa jaasewaano ago koma laligowa. Mono qaa mombaajo sokonja,
je iikano qokotaa moma kotii kawaajo iyaa mende je tego aoji, iino mono
simbawoawo kolooja.
23
Ii me woi momalaari qagano mende nama amakejoi, ii kuuya mono sigisogo
kolooja. Kawaajo mono nene mombaajo uuwoi ama kile ii neji, iino mono
sigisogo ambaa. Momalaari qagano mende nama nejiwaajo Anutuno mono iwaa
qaaya je tegoro osi lombo mokoloowaa. Kia.
Room Room
<<
14 14
>>
14:12: 1-6 Kol 2.16
14:12: 10 2 Kor 5.10
14:12: 11 Ais 45.23
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
15 15
>>
15
Mono Kraistwaa roromogoya otaa laligowu.
1
Momalaarinanano kotakota kolooji, anono mono ananaajoadee la aisoo ananaa
ainanano laligowombo. Tosaaa yooo momalaarigiano loolooria kolooro
kokobimbino kana uugu tororo mende otaakejuti, anana ii uujopa ama ooma lombogia
bosimbutiwaajo ilaa oomboa.
2
Anana motomotoo mono alaurunanano
qeagowutiwaa so romogo ilaa oomakeboa. Kae ama ooma uugia meagogi
kotikotii mokoloowuya.
3
Kraistno kaaagadee iyaaajoadee iyaaa aino mende
aisooroto, Bua qaa kokawaa so ama mugi laligoro, Ejemba qaa tokorokota je gii je
gomakejuti, iyooo qaagiano mono nuro siimboboloya momakeje. Qaa kae eja.
4
Anutuno ananaajo siia kokae momakeja: Anana kapara koma kotii nama Bua
Tere weegoni uunana nagoro iikaaa kano oyaboya koloowombaajo mamboma
jejeromoromo ama laligowo. Kawaajo Bua qaa kuuya eeano oogiti, Anutuno
mono iikawaa so kuma nonomambaajo moja. Iikawaajo ii oogita eja.
5
Anutuno mono
iyao uugia nagoro saano kapara koma kotii nambu. Iino mono Uaya oono inaa
oono batugiano uuno somogo ao Kraist Jiisaswaa roromogoya otaa laligowu.
6
Kae laligo saano uumotoo qagano buugia mindiri Anutu, Ponana Jiisas
Kraistwaa Maa ii mepesee laligowu. Anutuno oono kaa ama laligowutiwaajo
momakeja. Kia.
3 Ond 69.9
momakeja. Kia.
3 Ond 69.9
Oligaa Buano kantri tosiano kema karo.
7
Kraistno oo moma ago koma kala koma oomakeji, iikawaa so oo mono
kaaagadee kala koma ao laligowu. Anutuwaa qabuayano seiwaatiwaajo mono kae
ama laligowu.
8
Niino qaa hoa koi jemaa: Anutuno qaaya qaaya Juuda kanageso nonoo
wanjaleurunana yooojo je somogoroti, iikano hoawo koloowaatiwaajo moro.
Kawaajo Kraist wasiro Anutuwaa Bua qaa oano kotiiwaatiwaajo ama Juuda nonoo
batunanano kamaa wele qe nonoma laligoro.
9
Juuda nono wele qe nonoma
laligoroto, kantri tosaaa yoono kaaagadee iwaa kiakomuya moma kawaajo Anutu
mepesee laligoju. Kawaa qaaya ii Bua Tereno kokae oogita eja,
Kawaajo niino kantri tosaaa yooo batugiano laligo mepesee goma
qabuagano seiwaatiwaa rii qamakemaa.
10
Kawaa qaaya mo ii kokae je oogita eja,
Anutuno Juuda nono meweego nonono kanagesoya koloo aisookejo. Kantri
tosaaa oo mono nonowo toroqe aisoo otokoria maama laligowu.
11
Kawaa qaaya mo ii kokae,
Waba kantriwaa tuu kuuya oo mono Po mepesee laligowu. Goma so laligojuti,
oo mono kuuya Anutu dagise! je rii qama laligowu.
12
Gejatootoo eja Aisaia iino kaaagadee kawaa qaaya kokae jerota eja,
Gere tiitanoa unjuta juma waaji, iikaaa eja qata Jesi iwaa gbilinoa mo koloo
ejemba goma so gale koma oombaa.
Kae ama oono namowaa kanageso kuuya yoono ilaa oombaatiwaajo
mamboma jejeromoromo ama laligowuya.
Qaa walaga kano mono kamba kokaamba hoawo kolookeja.
13
Ua Toroyaa esuano mono nago oono jejeromoromogiano kotii
powowo koloowaatiwaajo moje. Kawaajo jejeromoromo Toya Anutu iino mono
luae qe ooma korisoro kuuya kano uugia me saa qewaa. Kae qama kooliwe saano
Anutu moma laari mu oyaboya mokoloowombaajo mamboma jejeromoromo ama
laligowuya. Kia.
9 2 Sml 22.50; Ond 18.49 10 Dut 32.43 11 Ond 117.1 12 Ais
laligowuya. Kia.
9 2 Sml 22.50; Ond 18.49 10 Dut 32.43 11 Ond 117.1 12 Ais
11.10 11.10
Qaa kotakota ii nomaembaajo ooje?
14
Oo uumelee alauruna, neeno ooojo kokae moma kotiije: Oo mono tompi
mende laligojuto, Anutuno iwoi kuuya awaa ii uugiano ano saa qero momo kania kania
mokoloo iikano saano qambamamba qaa kuma aowoatiwaa so kolooju.
15
Kae
koloojuto, kile qaa ii duduuwubotiwaajo moma yooo kanagia ii mombo koma gbili
oonje. Anutuno kalemoria nono iikawaa qagano nanjeiwaajo mono awasakaka
qagano qaa kotakota tosaaa oo oonje.
16
Kawaa kania kokae: Anutuno waba kantri oono uugia meleegi Ua Toroyano
me sorai oono soraaya koloowutiwaajo momakeja. Wala siimolo oogi kaasoyano
uro Anutuno aisookero, iikawaa so kamba kokaamba Anutuno ejemba goma so
buaya koloogi iiima aisoomambaajo awelegokeja. Kawaajo Oligaa Buaya kantri
tosaaa yooo batugiano je seimambaajo je gawoa qanano ano iikawaa so uuwaa
gawo gale koloo Kraist Jiisaswaa wele qekeje.
17
Kawaajo Kraist Jiisaswo qokotaa nama Anutuwaano gawo mewe qabua nono
selena me uma awasakaka nanje.
18
Kraistno kantri tosaaa yoono Anutuwaa jeta te
kombutiwaajo moma sololoo kuu nomakeji, iikano mono nemu koma nono qaana je
nanamemena amakeje. Qaa tosia la je seiseiwaa awasakakaya ii mende e nonja.
19
Ua Toroyaa ku-usuano mono nemu koma nono agoleto aiwese ku-usugiawo
asugigi. Niino Jerusalem siti mesao kantria kantria liligo kema kema Yuropwaa sitia mo
qata Ilirikumkano keube. Kae balo so liligo Kraistwaa Oligaa Bua ii je asari
oondaborowe.
20
Mono tando komoro mono ka aaa miria iikawaa qagano me
mono qaayawo koloowaa. Iikawaa so mono Kraistwaa qaayano momalaariwaa tando
komodabororo nanoti, niino mono ka iwaa tando qagano rindago nama uugia
toroqe meago me kotii oomambaajo togo laligowe. Uuwaa gawo mutuya me
kano akadamuna mokoloomambaajo kapara koma laligowe. Kawaajo ejemba dae
yoono Kraistwaa qata mende moma tompi laligogiti, niino Oligaa Bua iyooojo je
asarimambaajo awelego laligowe.
21
Kawaa qaaya Bua Tereno kokae oogita eja,
Dae yoono qaaya mende iijogi mogiti, iyoono mono laligo ii iibuya. Dae
yoono kania wala mende moma tompi laligogiti, iyoono mono laligo ii
moma asariwuya.
22
Gawo kaaano somogo nonotiwaajo mono kamba so ooono
kamambaajo amamaa laligowe. Kia.
21 Ais 52.15 22 Room 1.13
kamambaajo amamaa laligowe. Kia.
21 Ais 52.15 22 Room 1.13
Poolno Room kemambaa area ano.
23
Kaa laligoweto, liligo uukuukuu gawo mutuya me goma kuuya moma
oonjoi, iikano ii medaboro laligowe. Uuwaa gawo mutuya memaatiwaa gomaa ii
kamba kokaamba mombo mende eja. Kaaagadee oo iiimambaa siia moma laligowe
gbani mamaga tegoro.
24
Kawaajo kantri qata Spein kemaati, iikawaa gematano mono
ooono kamambaa area ama iiimambaajo jejeromoromo ama kokae moje: Iiima
oowo korisoro ama boroa mo ainjolo rabe ilaa nogi saano kana toroqe Spein
kemaa.
25
Kae mojento, kamba kokaamba Jerusalem sitiwaa kanageso soraaya nago
oomboatiwaajo iikano kemaa. Iikano kemago ooono kamaa.
26
Masedonia ano
Akaia prowins woi yoroo uumelee kanageso tuua tuua yoono mono Jerusalemsitiwaa
ejemba soraaya ilaa oombombaa qaa somogogi. Anutuwaa ejemba soraaya wanaya
laligojuti, mono iyooojo qaa somogo nandu mamaga somata ama mindirigi ii mego
kema oomaa.
27
Kae ambombaa uukorisoroya moma qaa somogo kulukululuu nandu somata ii
agi. Kae ambutiwaa tosa e oono agi saano sokonja. Anutuno Juuda kanageso
kotuego nonomambaa qaaya jero ero kotumotue iikano waba kantria kantria sokoma
qagiano uro laligoju. Kawaajo waba kantri ooono tosa ero kitia meleema kalegiano
Juuda kanagesowaa wanaya ilaa oogi sokonja.
28
Niino kale ii me kema borogiano
ambe gawona iikano tegoro iikawaa gematano ii oomesao kusudee ooono ka
iiimago toroqe Spein kantrino kemaa.
29
Ooono kamaati, kamba iikano mono
Kraistwaano kotumotue ii kuuya me ka oomaa. Kia moma yagoje.
30
Oo uumelee alauruna, niino Po Jiisas Kraistwo qokotaa nama kokae uu kuu
oonje: Ua Toroyano jopago nago oomakejiwaa so mono noojo Anutu qama
kooli laligowu. Aoorokejei, iikano mono uujopagiano ilaa noma laligowu.
31
Judia prowinsno kema ejemba Kraistwaajo yagise amakejuti, iyooo
borogiano umambotiwaajo mono Anutuwaa qama kooligi sopa somogo nonaga.
Kaaagadee nandu kale somata me Jerusalem kema ejemba soraaya yooo borogiano
ambe sokono siia mobutiwaajo mono qama kooli laligowu.
32
Kae qama kooligi
Anutuno sii kae moji ee, niino mono korisoro qagano ooono ka oowo ainjolo
rama keraqeeago qe nogi laligomaa.
33
Luae Toya Anutu iino mono kuuya oowo
namba. Qaa ii oano.
25-26 1 Kor 16.1-4 27 1 Kor 9.11
namba. Qaa ii oano.
25-26 1 Kor 16.1-4 27 1 Kor 9.11
Room Room
<<
15 15
>>
15:6: 3 Ond 69.9
15:13: 9 2 Sml 22.50; Ond 18.49
15:13: 10 Dut 32.43
15:13: 11 Ond 117.1
15:13: 12 Ais 11.10
15:22: 21 Ais 52.15
15:22: 22 Room 1.13
15:33: 25-26 1 Kor 16.1-4
15:33: 27 1 Kor 9.11
2002, 2011 BSPNG
Room Room
<<
16 16
>>
16
1
Alanana Fiibi (Foibe) iino Sekria uumelee kanagesowaa gawo meme embaga
kolooja. Iino Room ooono kawaati, ii kala kombutiwaajo mono qisi ooma
borogiano anje.
2
Iino ejemba mamaga ano nii kaaagadee ilaa nonoma laligoro.
Kawaajo Anutuwaa ejemba soraayano alaurunana koma horo oomakejoi, iikawaa so
Fiibino karo ii mono Pombaa qatano qama kooli koma horo mubu. Ooono ka iwoi
mombaajo amamaaro iikawaa so mono ilaa mubu.
3
Loembawoi Prisila ano Akwila Kraist Jiisaswo nanjaoti, neawoina ii mono noono
yeizozona jegi mobao.
4
Yorono mono noojo ama laaligogara qeleema komuwaotiwaajo
koloori. Niinoadee mende mepesee oronjento, kantri tosiano uumelee kanageso tuua
tuua yoono mono kaaagadee yoroojo dagise jekeju.
5
Uumelee kanageso mirigarano ajorookejuti, ii mono kaaagadee noono
yeizozona jegi mobu. Eisia prowinsno gawo mewe hoa mutuyano kolooro Epainetus
iino uuta meleema Kraistwaa bua kolooroti, wombo alana ii mono noono yeizozona jegi
moba.
6
Mariano ooojo ama gawo somata me laligoroti, iwaajo mono noono
yeizozona jegi moba.
7
Andronikus ano Junias tinitosawoina yorono wala Kraistwaano
qokotaari niino yoroo gemagarano uuna meleembe iikawaa gematano niwo kapuare
mirino laligoni. Aposol yoono oroojo mogi batugiano uuta koloojao. Ii mono
noono yeizozona jegi mobao.
8
Wombo alana Ampliatus Pombo nanji, iwaajo mono noono yeizozona jegi moba.
9
Neanana Urbanus Kraistwo nanji ano wombo alana Stakis yoroojo mono noono
yeizozona jegi mobao.
10
Apeles Anutuno agobato muro sokono Kraistwo qokotaa
nanji, iwaajo mono noono yeizozona jegi moba. Aristobuluswo miri motoo laligojuti,
iyooojo mono noono yeizozona jegi mobu.
11
Tinitosana Herodion iwaajo mono
noono yeizozona jegi moba. Narsisuswo Pombo qokotaa miri motoogo laligojuti,
iyooojo mono noono yeizozona jegi mobu.
12
Trifina ano Trifosa emba woi yorono gawo somata me Pombo nanjaoti,
iyoroojo mono noono yeizozona jegi mobao. Wombo emba alana Persis iino
Pombaajo gawo somata qatawo me laligoji, iwaajo mono noono yeizozona jegi
moba.
13
Rufus iino Pombaa gawo awaa totoo mekeji ano iwaa nemua kamba so nii
kaaiadee meria kaaa kala koma noma laligoroti, iyoroojo mono noono yeizozona jegi
mobao.
14
Asikritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas ano uumelee ala tosaaa yoowo
nama laligojuti, iyooojo mono noono yeizozona jegi mobu.
15
Filologus, Julia, Nereus
naaawo ano Olimpas ano ejemba soraaya tosaaa kuuya yoowo laligojuti, iyooojo
mono noono yeizozona jegi mobu.
16
Uumelee alaurunana yooo batugiano mono ago ao newogia kososoo
jologia je laligowu. Kraistwaa uumelee kana-geso kuuya yoono mono yeizozogia agi
ooono kaja. Kia.
3 Apo 18.2

13 Maak 15.21
ooono kaja. Kia.
3 Apo 18.2

13 Maak 15.21
17
Oo uumelee alauruna, niino uugia kokae kuu iijoje: Ejemba tosiano uu
mendemendee koloowaatiwaajo wa qekejuti, iyooojo mono gale me ao laligowu.
Uumotoogowaa silia awaa kuma oogi mojuto, qaa ii qotogo kesa-awara qaa tosaaa
kano uugia kuugi boliro osi kamaakeju. Ejemba kaaa ii mono oomesao korikori
laligowu.
18
Ejemba kaaano mono ananaa Ponana Kraistwaano gawo mende
mekejuto, iyagiaa siigiaa so koloowaatiwaajo tompe je iyagia wele qe aokeju.
Kele qaa awaa awaa aiawo je ejemba gbigbaogia qaa yooo uugia kuu tiligo
oomakeju.
19
Oo Oligaa Bua te koma otaakejuti, qaa ii kuuya nonoo gejananano kemero
mojo. Kawaajo niino ooojo ama honombonoa qaa aisookeje. Kae anjento, oo
kokae ama laligowutiwaajo moje: Mono bologa ambombaajo momakootogia mesaogi
kamaawaa. Awaa ambombaajo momakootogia ii mono ponda koma gbili me
somariiwu.
20
Luae Toya Anutu iino mono Satan uulaawo rinjagoro ooo baagiano
kamaaro otokoria maama aisoo laligowu.
Ponana Jiisaswaa kalemoriaano mono oowo ewa.
21
Noo neana Timoti iino mono yeizozoya ano ooono kaja. Noo tinitosauruna
Lusius, Jeison ano Soosipater yoono kaaagadee yeizozogia agi ooono kaja.
22
Tertius niino Poolwaa qaaya moma tere koi oojei, niino kaaagadee Pombo
nama yeizozona ambe ooono kaja.
23
Gaiusno miria je tegoro laligowe uumelee kanageso kuuya yoono kaaagadee
koi ka ajoroogi nene ainjolo ama nonomakeji, iino mono yeizozoya ano ooono kaja.
Erastus iino siti po qereweaa ofis uutano takis mone gale komakeji ano uumelee
alanana Kwartus yorono mono yeizozogara ani ooono kaja.
24
Ponana Jiisas Kraistwaa
kalemoriaano mono oowo ewa. Qaa ii oano.
21 Apo 16.1

23 Apo 19.29; 1 Kor
kalemoriaano mono oowo ewa. Qaa ii oano.
21 Apo 16.1

23 Apo 19.29; 1 Kor
1.14; 2 Tim 4.20 1.14; 2 Tim 4.20
Po mepesee kokae qama koolikeje:
25
Oligaa Bua qaa hoa ii monowaa monoyanoga laligo kougiti, iikano
aasagoyano ero. Kae ero Jiisasno kamaa ninisaama je asariro moma je seikeje.
Bua qaa kawaa so Anutuno mono kotii momalaarigia me kotiiro saano ze nama
kotiiwu. Kawaajo anana mono Anutuwaa qabuaya mepeseeni seikebaa.
26
Wala Bua qaa oano aasagoyano e kouroto, kamba kokaamba gejatootoo
ejemba tere oogita ejiwaa so mono asugano asugiro. Anutuno kamba so laligo kouma
tetegoya qaa laligo ubaati, iino ejemba tuua tuua anana uunana meleema Bua qaa
moma laari te koma laligowombaajo moja. Kawaajo gawo kokae mewombaajo je
koto nonono, Oo mono kema goma so liligo Bua qaa je asari laligowu. Qaa
iikawaa so nonono Bua qaa ii ejemba tuu kuuya mobutiwaajo je asari laligoni.
27
Anutu iyaodee momakooto Toya kolooji, anana mono Jiisas Kraistwaa qatano
iwaa qabuaya mepeseeni kamba tetegoya qaa akadamuyawo e uma ewaa. Qaa ii
oano.
Room Room
<<
16 16
>>
16:16: 3 Apo 18.2
16:16: 13 Maak 15.21
16:24: 21 Apo 16.1
16:24: 23 Apo 19.29; 1 Kor 1.14; 2 Tim 4.20
2002, 2011 BSPNG
Ruut
00
11
22
33
44
Ruut Ruut
<<
00
>>
^
Ruut
Elimelek ano sumauruta yoono Moab kegi.
Naomi ano Ruut yorono Betlehem eleeni.
Ruutno Boazwaa gawono baali otano.
Ruut ano Boaz yorono baali gawono aitogori.
Boazno Ruut embiaga mero.
Boazwaano gbili yooo qa aregia
Ruut Ruut
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Ruut Ruut
<<
11
>>
RUUT
Ruutwaa sunduya
Jeasa-asari
Eja po yooo kambagiano Israel yooo laaligogia ii uma kamaaawo. Uugia
meleegi oyaboya laligogito, iikawaa gematano silemale laligogi kamaa kamaa sooro
lombo uutano deeqeema siiserere laligogi. Laligo iikawaa gematano uugia meleegi.
Kaa kaa ama laligogi. Ruutno kamba iikano luaewaa kania qendeeno. Moab emba
iino Israel ejaga mero. Eja kano komuro Ruutno earoya Israel emba iwo ponda
ororo somogo Israelwaa Anutuyawo tororo qokotaa laligoro. Kae laligo kantria
Moab mesao Israel uutano ka tetegoyano loya mutuyaa tinitosauruta yooo
batugianoga eja dologa mo mokoloo mero. Yoroo gbiligara mono ki Deiwidwaa
amboya kolooro. Deiwid iino Israel yooo ki pogia qabuaya uuta laligoro. Deiwidwaa
gbilia mo ii Jiisas. Ruutno yambu 11101100 Kraist mende koloorotino laligoro.
Eja po buk iikawaa sunduya kano laaligowaa kania kokae qendeegi: Ejembano
Anutu gema qegi kamba kano kakasilili kondemondee somatano qagiano umakero.
Ruutwaa sunduyano kana kokae qendeenja: Waba emba iino uuta Israelwaa
Anutuyaano meleema momalaari kanagesono toroqero kotumotueno qagano uro
oyaboya mokolooro.
1) Naomino Ruutwo Betlehemeleeni 1.1-22
2) Ruutno Boazwo aitogori 2.13.18
3) Boazno Ruut ii embiaga mero 4.1-22
1
Elimelek ano sumauruta yoono Moab kegi.
1
Keruge Israel uutano ki mo mende laligoro eja po yoono kanatuuru gale
koma ooma laligogi. Kamba kano bodi koloo balo kuuya sokoma ero. Bodi kamba
kano Juuda eja mono embia ano merawoita uuama taogia Betlehemmesao kantri
qata Moab kano kema rara dundugia meago waba laligogi.
2
Eja qata Elimelek, embia
qata Naomi ano merawoigara qagara Malon ano Kilion balogia qata Efrata. Yoono
taogia Betlehemmesao Moab balono kema kano laligogi.
*Efrata: ii Betlehemgoma
taogia Betlehemmesao Moab balono kema kano laligogi.
*Efrata: ii Betlehemgoma
liligo ejati, balo iikawaa qata. Ruut 4: 11, Jen 35: 19, 1 Sml 16: 18, Mai 5: 2 liligo ejati, balo iikawaa qata. Ruut 4: 11, Jen 35: 19, 1 Sml 16: 18, Mai 5: 2
3
Iikano laligogi Naomiwaa loya Elimelek komuro. Komuro Naomino emba maloya
koloo merawoita yorowo laligogi.
4
Merawoita yorono laligo somarii Moabga emba
woi qagara Orpa ano Ruut
Ruut: qa iikawaa kania ii ala-ala. Jiisaswaa ambosakouruta
woi qagara Orpa ano Ruut
Ruut: qa iikawaa kania ii ala-ala. Jiisaswaa ambosakouruta
yooo batugiano emba 4 kokae laligogi: Taamar, Raahab, Ruut ano Batseba. Mat 1.3-6 yooo batugiano emba 4 kokae laligogi: Taamar, Raahab, Ruut ano Batseba. Mat 1.3-6
agimi aogi. Agimi aogi toroqe Moab balono yambu 10:baa so laligo kougi.
5
Laligo
kouma merawoita woi Malon
3 Malon: qa iikawaa kania ii esukamakamaa eja
ano Kilion kouma merawoita woi Malon
3 Malon: qa iikawaa kania ii esukamakamaa eja
ano Kilion
yorono kaaagadee komuri. Komuri nemugara Naomi iino lomeria qaa aodee
laligoro. Kia.
Naomi ano Ruut yorono Betlehem eleeni.
6
Naomino aodee Moab kantrino laligo kamba mono qaa kokae jegi moro:
Pono kanatuuruya ilaa ooma Israel kano nembanene sogiano mokoloo
oomakeja. Kae moma Moab mesao Israel balono eleema kemambaajo joroqoro
ama earowoita yorowo waagi.
7
Waama goma balo laligoroti, ii mesao Juuda balono
eleema kemambaajo ano earowoita yorowo motoo kanano kegi.
8
Kanano kema Naomino earowoita kokae irijoro: Emba woi, oro mono eleema
nemuwoigara yoroo gomano kema laligowao. Oro noo lomeraana komugiti ano nii nono
awaagadee kala koma noma laligori Pono mono kawaa so tawaya meleema
awaagadee kiakoomu orono laligowao.
9
Pono saano kana mero oro eja mombo
agimi ao laaligo raragara yoroo mirino mokoloo uukorisoro qagano laligowao.
Kae irijo buugara kito neroto, yorono amburere ama silama saari.
10
Saama kokae ijori: Qaago! Noro mono giwo eleema goo kanageso tuuga
yooono kemboa.
11
Kae ijori meleema kokae irijoro: Oo earowoina, mono naambaajo niwo
kawowaajo anjao? Nii mombo eja merawoina mewe somariiri ii orombaoraga me? Kae
romogowaoragati ee, iikano mende sokonja. Qaago totoo! Mono keteda koi eleema
kembao.
12
Nii emba waa koloojeiwaajo eja mono nii mende nombaa. Oo earowoina,
oro mono eleema mirigarano kembao. Nii mombo eja memambaajo romogo kete
gomantiia eja mombo e korowo koloo merawoina qokoloo orombenagati ee, ii mono
kile bimobimooyawo.
13
Mera ii somariiri lowoigara oromambaajo mamboma laligowaoraga me qaago?
Yoroojo ama eja memegaraa kania somogo ao kamba batuya koriga ii ee
laligowaobo. Ii mende sokonja. Oo earowoina, iikaa qaago. Pono boria boraama lona
nuano komurotiwaajo laaligonanano bimooro nii oroojo wosojinjina moje.
14
Kae irijoro mombo toroqe silama saari. Saari tegoro Orpano earoyaa yeizozoya
je buuta kito ne eleema miriano keno. Orpano kenoto, Ruutno kapara koma sele
kopaya kaaa qokotaaro.
15
Kaaa qokotaaro Naomino kokae ijoro: Moba, alagano
kenja. Iino aaa besako ano aaa ejemba tuu yooono kenja. Gii mono kaagadee
eleema mirigano kemba.
16

Ruut 2.11-12, 2 Ki 2.2-6
Kae ijoroto, Ruutno kile kokae meleeno: Nii mono
16

Ruut 2.11-12, 2 Ki 2.2-6
Kae ijoroto, Ruutno kile kokae meleeno: Nii mono
gii gomesaomaatiwaajo kapara mende koma jewa. Saano jena giwo kembo. Gii noma
nomaee kembagati, nii mono kaaagadee giwo iikano kemaa. Gii dakano dakano
laligowagati, nii mono kaaagadee iikano laligomaa. Goono ejemba tuu ii noo ejemba
tuunaga koloogi goono Anutu ii noo Anutuga kolooro laligomaa.
17
Gii dakano komuwagati, nii mono kaaagadee iikano komuwe ro koma
nombutiwaajo moje. Qaa ii kokae je kotiije: Koomu motoogono mono mendeema
norombaa. Iwoi morota mono mendeema norombaati ee, Pono saano iikawaa iroa
meleeno noo qanano uba.
18
Kae je iwo kemambaajo kotakotagadee kapara kono iima moma koto kawaa
qaaya mombo mende ijoro.
19
Mende ijoroto, motoogara kema kema Betlehemtaono keuri. Keuri taono ejemba
kuuyano ii iriima korisoro somata moma ajoroogi. Emba yoono qama Naomi koma
horo joloa kokae jegi: Ei! Ii oano, Naomi yao me nomae? Oowe oowe oowe!
20
Kae jegi Naomino kokae iijoro: Noo qana Naomi ii ee mende qabu. Nii
uukorisoro embaga qaago. Anutu ku-usu Toyano mono kondoo nono uukondu moma
laligoje. Kawaajo noo qana Mara qagi sokombaa.
Qa woi: ii Hibruu qaa kanagarawo.
laligoje. Kawaajo noo qana Mara qagi sokombaa.
Qa woi: ii Hibruu qaa kanagarawo.
Naomi = uukorisoro. Mara = uukondu.

21
Noono iwoi mamaga wala ero tao koi mesao
Naomi = uukorisoro. Mara = uukondu.

21
Noono iwoi mamaga wala ero tao koi mesao
kembeto, kete Pono nuano bobora eleema ee omaya kaje. Po ku-usu Toyano
qaana gosi me boli nono koajili qagano laligoje. Kawaajo qana Naomi ii mono ee
qabubo. Kia.
22
Naomi ano earoya Ruut, Moab emba kano Moab mesao Betlehemtaono kariti,
kamba iikano ejembano kanai padiwaa alia baali ii gawogiano kema borogiano
kugi.
Ruut Ruut
<<
11
>>
*1:2: Efrata: ii Betlehemgoma liligo ejati, balo iikawaa qata. Ruut 4: 11, Jen 35: 19, 1 Sml 16: 18, Mai 5: 2
1:4: Ruut: qa iikawaa kania ii ala-ala. Jiisaswaa ambosakouruta yooo batugiano emba 4 kokae laligogi: Taamar, Raahab, Ruut ano Batseba. Mat 1.3- 6
1:5: 3 Malon: qa iikawaa kania ii esukamakamaa eja
1:16: Ruut 2.11-12, 2 Ki 2.2-6
1:20: Qa woi: ii Hibruu qaa kanagarawo. Naomi = uukorisoro. Mara = uukondu.
2002, 2011 BSPNG
Ruut Ruut
<<
22
>>
2
Ruutno Boazwaa gawono baali otano.
1
Naomiwaa loya Elimelekwaa isi uutano tinitosaya, eja qabuayawo mo qata Boaz
laligoro.
2

Lew 19.9-10, Dut 24.19
Kamba mono Moab emba Ruut iino earoya Naomi
2

Lew 19.9-10, Dut 24.19
Kamba mono Moab emba Ruut iino earoya Naomi
kokae ijoro: Saano je tegona nii gawo mono kema ejemba baali gowia kuma
reremoa mesaokejuti, ii otama me kululuumaa. Nii saano eja mombaa jaano iima-ai
mokoloowe nisosoroo Oo! jero saano iwaa gematano kema ii me kululuumaa.
Kae jero Naomino ijoro: Oo earona, saano kemba.
3
Kae ijoro mesao gawo mo morowaano gawoa, ii mende moma kile tondu
kema nama baali kugi yooo gemagiano kema gowia motomotoo qeqelala kamaa egiti,
ii otama otama keno. Gawo koriano kenoti, ii Boazwaano gawoga. Boaz ii earoya
Elimelekwaa isinoga mo.
4
Boazno ketego koi Betlehemga kouma gawo ejembauruta iiima jologia kokae
jero: Bonjo! Pono mono oowo laligowa. Kae jero meleema kokae qagi: Pono
mono kotuego gomba.
5
Kae qagi Boazno gawo galeaajo kokae qisiro: Emba ii morono?
6
Kae qisiro kokae meleeno: Emba ii koriganoga. Ii Naomiwo Moab kantrinoga
kari.
7
Iino gomaamba amandiiano ka qisi nono Oo! jewe gawo ejemba yooo
kanagiano ootaa baali gowia otama me kululuuja. Gawo ponda me laligo ketada
koi kuuno endu kema haamo me raja.
8
Kae meleeno Boazno Ruut kokae ijoro: Borana moba, nii qaa goroga mo
gomaa: Gii gawo koi mende mesao tosaaa yooo gawono mende kema baali me
kululuuwa. Mono noo weleqeqe embauruna yoowo motoo koikano otama laligowa.
9
Nii gawo ejauruna goosiriwubotiwaa sogo anje. Gawo noma nomaee kema dumu
kota kumbuti, gii mono iikawaa jaagale ano yooo gemagiano kema emba yoowo
laligowa. Apugaajo mobagati ee, weleqeqe yoono apu koworaeno kosojuti, saano
iikano kema apu newa.
10
Kae ijoro Ruutno moma balono keme usugo Boaz kokae ijoro: Nii
nomaembaajo waba laligo kile goo jaano kiakoomu mokoloowe iikaaa kala koma
nonja?
11
Kae ijoro kokae meleeno: Nii goo nanamemegaa sunduya ii kuuya jegi moje.
Gii logano komuro earoga awaagadee gale koma laligo kouna. Gii nemumaga ano
kolokoloo kantriga mesao ejemba wala mende moma nononati, kile nonoo batunanano
ka laligoja.
12
Gii sumauruga sili awaa qendeema oona Anutu Israel nonoo Ponanano
mono iikawaa tawaya gomba. Kuruno egaano meraaa reeree koma oomakeji,
iikawaa so gii Anutuwaa umugano laligomambaajo koi kana.
13
Kae ijoro Ruutno kokae meleeno: Somatana, nii goo gawo meme embauruga
yooo tani qaagoto, giino kile sili awaa qendeema nonja. Giino qaa nuna selena tunja.
Kae meleeno.
14
Nembanene kambaano karo Boazno Ruut kokae ijoro: Saano koi ka bered
kitia me wain apu aasoawono qendugo newa. Kae ijoro gawo ejemba yoowo
raro Boazno baali hoa ookootoya tosia muro. Ii muro ne tomea juno nene tosia
mesaoro raro.
15
Rama waama kema toroqe baali gowia otano Boazno gawo ejauruta
kokae je koto oono: Iino baali gowia boraawo iikawaa batugianoga kaaagadee
otama me kululuuwaati ee, oo mono qaa tokorokota mende je mubu.
16
Kae
qaagoto, baali gowia tosia ii boragianoga kaaagadee horogi kamaaro agi ka
iyaaajo me kululuuwaa. Oo mono ii mende je mubu.
17
Kae je koto oono Ruutno baali gowia korama me kululuuro uro hoa ano
kaawoya mendeema oromambaa sapa sarayawono koso korerego gosiro hoa geso
karoombaa so (36 liita) kolooro goma sisigo karo.
18
Kae kolooro baali hoa ii me
taono eleema ka dawi koranoti, ii earoya qendeema muro. Kawaa gematano nene ne
timbiriigo tosia mesaoroti, ii kaaagadee unjuma muro.
19
Ii muro kokae qisiro: Gii kete dakano kema baali otama me laligojaa?
Morowaa gawono kema gawo me laligojaa? Eja gale koma gonjaati, Anutuno mono
ii kotuego muba. Kae qisiro morowaa gawono kema gawo me laligoroti, iwaa
sunduya Naomi ijoro: Nii kete eja mombo gawo mejeati, iwaa qata ii Boaz.
20

Lew 25.25
Kae ijoro Naomiwaa elea kamaaro kokae ijoro: Pono mono Boaz
20

Lew 25.25
Kae ijoro Naomiwaa elea kamaaro kokae ijoro: Pono mono Boaz
kotuego muba. Pono kiakoomu nonomambaa qaa somogoroti, iikawaa so mono
ponda lomeraaurunano komugiti ano anana kete koi laligojoi, nonoojo kiakoomuya
mende ago koma laligoja. Toroqe qaa kokae jero: Eja ii nonoo tinitosananaga ano
isinanaa doweya meme ejaga. Kawaajo iino mono saano gale koma nonombaa.
21
Kae jero moma Moab emba Ruutno kokae jero: Qaa mo toroqe kokae
nijojaa: Gii mono noo gawo meme ejemba yoowo bo qe laligona noono baali kuuya
ii kundaborowuya.
22
Kae jero Naomino kokae ijoro: Oo earona, ii awaa. Gii tosia yooo gawo
koriano kena sili bologa ama gombubo. Kawaajo gii saano Boazwaa gawo meme
emba yoowo kema gawo me laligowa.
23
Kae jero Ruutno Boazwaa gawo meme
emba yooo kosogiano bo qe laligo hoa otama me kululuu laligoro baali ano wiit
kuku kambaano tegoro. Tegoro toroqe earoya Naomiwo laligori. Kia.
Ruut Ruut
<<
22
>>
2:2: Lew 19.9-10, Dut 24.19
2:20: Lew 25.25
2002, 2011 BSPNG
Ruut Ruut
<<
33
>>
3
Ruut ano Boaz yorono baali gawono aitogori.
1
Kamba tosia tegoro Naomino earoya Ruut kokae ijoro: Oo earona, nii saano
eja mo batogo mokoloowe gale koma gono iwo keraqeeago qagano geego miriga
kala koma raba.
2
Gii gawo meme emba yoowo mokotaa laligonati, iyooo galegia
Boazno mono nonoo tinitosananaga. Moba, iino kete gomantiia baaliqeqe sombeno
keme baali hoa ano kaawoya mendeema oromambaajo sapa sarayawono koso
korerego gosiwaa.
3
Kawaajo gii mono keteda koi apu ari selega kele ukoowayawono mori opo
suruga mouma baaliqeqe sombeno kemeba. Emu kemebato, wala sigesige laligona
nembaneneya ano apu kizaa nedabororo kawaa gematano saano iwaa jaano asugina
giibaa.
4
Gaombaajo moma kamaa dakano ho koma ewaati, mono ii iima kano kemba.
Kokojiji gombaatiwaajo qisiwagati, iikawaa kaisareya mono kokae amba: Gii iwaa
kooroano kema kaniaage esu kitia mena waaro keme ewa. Kae ena mokoloo goma
nomae ambagati, ii gijoro moba.
5
Earoyano kae ijoro Ruutno kokae meleeno: Qaa kuuya nijojai, ii saano
andaboromaa.
6
Kae meleema baaliqeqe sombeno keme earoyano je koto murotiwaa so
otaa andabororo:
7
Boazno gomantiiaa nembaneneya ano apu kizaa nedabororo selia
me looriro waama baali tuu mombaa goraayano keme gao ero. Kano ero Ruutno
olo jaja qe kema kaniaage esu kitia metaama iikano keme ero.
8
Ero goma
ruuano iwoi mombaajo aaru lalaaniro uuta tooro moma eleema emba mo kaniano
eroti, ii mokoloo iiro.
9
Iima qisi muro: Gii morono? Qisi muro kokae meleeno: Oo somatana, nii
Ruut, goo weleqeqe embaga. Giino geegaa isigaa doweya meme ejaga kolooja.
Kawaajo Juuda ooo nanamemegia otaa nii saano gale koma noma esugano turu
nomba.
10
Kae meleeno kokae ijoro: Oo borana, Pono mono kotuego gomba! Gii
saano eja wanaya me qaqabua esuhinagiawo yooo gemagiano kenagato, iikaaa mende
anja. Gii eeano isiuruna awaa nago ooma laligonago kete ii uugu sili awaa soroya
anja.
11
Oo borana, gii mono toroko mende moba! Bonjo laligowa! Gii emba awaa
soroya koloojai, ii taombaa ejemba kuuyano moju. Kawaajo gii ii me woiwaajo qisi
nombagi, nii ii saano ama gomaa.
12

Ruut 2.20
Nii goo tinitosaga koloo gale koma nombagi, nii ii saano ama gomaa.
12

Ruut 2.20
Nii goo tinitosaga koloo gale koma
gomaatiwaa so kolooje. Qaa ii oiato, eja mono nuugu isinaa doweya meme eja
mutuya kolooja. Nii iwaa qereweaga laligoje.
13
Kawaajo gii saano gomantiia koi
kokae ewa. Dowe meme eja mutuyano wora sewaga memambaajo jenagi ee, ii
awaato, sewaga mende memambaajo mobaati ee, niino saano sewaga memaa. Qaa
ii somogo Pombaa qatano jojopa qaano je kotiije. Kawaajo saano bonjo ena
goma ambaa.
14
Boazno kae ijo emba mono baaliqeqe sombeno iwaano kamaaroti, mono
ii mobabotiwaajo moro. Kawaajo Ruutno Boazwaa kaniano kamaa eroto, wegera
suluro kamba iikanoadee mono ii mende iima kotoro olo kembaatiwaajo waaro.
15
Waaro Boazno kokae ijoro: Mono malekuga seleganoga metogo qereree me
namba. Kae ijoro metogo me nano baali hoa 25 kilogrambaa so gosi maaro kemero.
Kemero me kobibii Ruutwaa sawiano ano ago eleema taono keno.
16
Ruutno taono kema earoyaano keuro qisiro: Oo earona, nomae e kaja?
Kae qisiro Boazno iwaa iwoi kuuya anoti, iikawaa sunduya ijoro moro.
17
Moro kokae toroqe ijoro: Gii earogaajo bobora mende kemba, kae nijo
baali koi nonja.
18
Kae ijoro Naomino kokae jero: Oo earona, eja iikano kete ee haamo mende
mewaato, qaaga gale koma laligoro ii mindigogi tegorogo kawaa gematano rama haamo
mewaa. Kawaajo gii mono sosoo mamboma rama qaaga nomae jegi asugiwaati, ii
moba. Kia.
Ruut Ruut
<<
33
>>
3:12: Ruut 2.20
2002, 2011 BSPNG
Ruut Ruut
<<
44
>>
4
Boazno Ruut embiaga mero.
1
Boazno taombaa kiropo naguyano kema qenjaaro sombeno kamaa raro. Raro
isiaa dowe meme ejawaa qaa jeroti, iino ka uugumambaa ano iwaajo kokae qaro: Oo
alana, gii saano koi ka kamaa rabaga. Kae qaro ka kamaa raro.
2
Raro Boazno
taonoga jota meme eja boro woi (10) ooono kagi rabutiwaa iijoro motoo kamaa ragi.
3
Ragi Boazno isiaa dowe meme eja ii kokae ijoro: Kamba kokaamba Naomino
Moab kantri mesao eleema karoti, iino danana Elimelekwaano balo kitia ii sewaa
mewutiwaa eja.
4
Kawaajo niino kokae romogoje: Gii qaa ii mobagatiwaa gijoje. Gii
isinaraa dowe meme ejaga koloona niino goo qerewega kolooje. Dowe meme eja mo
mende laligoja. Kawaajo giino ii sewaa mewagatiwaajo kuu gonje. Gii ii sewaa
memambaa aia mobagati ee, ii saano sewaa mewato, ii togowagati ee, saano ii
kaaagadee jena momaa. Ii saano eja koi rajuti, iyooo jaano jewa. Ii kanatuuru
tuunaa jotameme koi yooo jaagiano jewa. Boazno kae ijoro eja aliano kokae ijoro:
Nii ii saano sewaa memaa.
5
Kae ijoro Boazno jero: Gii Naomiwaano balo koria sewaa mewagati, kamba
iikano mono Moab emba Ruut, eja komurotiwaa maloya ii kaagadee sewaa mewa.
Kae ana eja komurotiwaa qatano mono borosamo balo kano ewaatiwaajo ii gale
koma laligowa.
6
Kae jero dowe meme eja mutuyano meleeno: Kae kolooro niino ii sewaa
memambaajo amamaaje. Ruutno neenaa meraboraana yoowo motoo borosamona
mendeegi motomotoo yoono balo kitia melamelaa iikayadee bua qe aowubo. Nii
kae amambaajo amamaaje. Kawaajo giino saano ii sewaa mena geegaa buaga
koloowaa. Kae meleeno.
7

Dut 25.9
Keruge Israel uutano mono balo iwoi sewaa mero buaya kolooro
7

Dut 25.9
Keruge Israel uutano mono balo iwoi sewaa mero buaya kolooro
iikawaa qaaya kotiiwaatiwaajo yoono sili kokae ama laligogi: Qaa je tego soomogo
agi tegoro iyoroonoga mono kana esuya qetego alia mukero. Israel yoono iwoi
sewaa memewaa qaaya tegoroti, ii sili iikaaa kano qendeema laligogi
8
Kawaajo eja kano Boaz kokae ijoro: Giino ii saano sewaa mena buaga
koloowaa. Kae je kana esuya qetego Boaz muro.
9
Ii muro Boazno jotameme eja ano
kanageso kuuya kokae iijoro: Niino Elimelek, Kilion ano Malon yooono iwoi kuuya
ii Naomiwaanoga sewaa meje. Oo ii kete jaasewa qe nago jewutiwaa so kolooju.
10

Dut 25.5-6
Nii Moab emba Ruut, Malombaano malo ii kaaiadee sewaa mewe noo
10

Dut 25.5-6
Nii Moab emba Ruut, Malombaano malo ii kaaiadee sewaa mewe noo
embanaga koloowaa. Kae ama eja komurotiwaa qatano borosamo balo kano
ewaatiwaajo ii gale koma laligomaa. Qata kae mende aliwaato, gbiliurutano
Elimelekwaa qata duduuwubotiwaajo ii gawmambaa bukno oogi e ubaa. Oo ii kete
jaasewa qe nago jewutiwaa so kolooju.
11

Jen 29.31
Boazno kae jero jotameme eja ano kanatuuru taombaa kiropo
11

Jen 29.31
Boazno kae jero jotameme eja ano kanatuuru taombaa kiropo
naguyano sombeno ragiti, iyoono kuuya kokae jegi: Nono ii jaasewa qe
nagowoa. Pono embaga goo mirino kawaati, ii saano kotuego muro iino mono
Reizel ano Lea yoroo so koloowaa. Yorono Jeikobwaano meraboraaa mamaga
qokoloori Israel kanatuurunanano kolooro. Gii saano Efrata balono jotameme eja
esuhinawo koloo Betlehemtaono qabuagawo laligowa.
12

Jen 38.27-30
Pono emba esuhinawo koloo Betlehemtaono qabuagawo laligowa.
12

Jen 38.27-30
Pono emba
malo sara iwaanoa gbili gombaati, goono kanageso yoono mono Juuda ano Taamar
yoroo meragara Perezwaano suma yooo so koloo laligowu. Kia.
Boazwaano gbili yooo qa aregia
13
Kae ama Boazno Ruut wama miriano kema embiaga mero Pono kotuego
muro koro ama meraga mero.
14
Meraga mero emba yoono Naomiwaa kokae jegi:
Nono Po mepeseejo. Iino kete isigaa dowe meme ejaga gonja. Iino saano gale
koma goma laligowaa. Mera kano Israel uutano qaqabuayawo koloowaa.
15
Goo earogano jopago gomakeja. Goo merauruga 7 laligowuyagati ee, iino
mono ii kuuya uuugu ilaa goma laligoja. Iino kete esaga gono iino mono laaligoga
tililuaa keraqeeago qe goma laligowaa. Kanage emba waa koloona iino saano gale
koma gono laligowaga.
16
Kae jegi Naomino mera ii me doogo gale koma mu
laligoro.
17
Emba kosiano laligogiti, iyoono kokae jegi: Naomiwaanoga esia meraga
kolooja. Kae je qata Obed qagi. Obedwaa meria Jesi, esia ki Deiwid.
18
Qa are koi ii Perezwaanoga kanai nama Deiwidwaano uja: Perezwaa meria
Hezron,
19
Hezrombaa meria Raam. Raambaa meria Aminadab.
20
Aminadabwaa meria
Naason. Naasombaa meria Salmon.
21
Salmombaa meria Boaz. Boazwaa meria Obed.
22
Obedwaa meria Jesi. Jesiwaa meria ki Deiwid. Kia.
Ruut Ruut
<<
44
>>
4:7: Dut 25.9
4:10: Dut 25.5-6
4:11: Jen 29.31
4:12: Jen 38.27-30
2002, 2011 BSPNG
Taitus
00
11
22
33
Taitus Taitus
<<
00
>>
^
Taitus
Poolno aposol gawoaa kania jeja.
Gale jotamemeya yooo qaa are
Boi takapolakaya mono qotogo oombu.
Ejemba somata ooo qambamamba qaa
Eja gbaworo ano weleqeqe ooo qambamamba qaa
Laaligo soraayaa nemua ii kalemoria.
Uumelee oo mono sili kokae ama me laligowu:
Taitus Taitus
<<
00
>>
2002, 2011 BSPNG
Taitus Taitus
<<
11
>>
Taituswaa Tere
Poolno Taituswaa Tere ano.
Je-asa-asari
Eja gbaworo qata Taitus iino uuta meleema Poolwo ororo somogo ilaa misin
gawo meri. Me kowe biiwiano wato qata Kriit (Crete) kano laligori Poolno batuyano
koto ala ilailaaya mesaoro zioz gawo arego iima gosi gale kono. Poolno mesao
kema iwaajo qama kooli laligo Bua Tere koi ooro.
Kriit ii qaa Griik iikawo gajugowabo. Kriit ii kowe biiwiano wato mo ano Griik
(Greece) ii kantri mo.
Poolno Taituswaajo majakaka karoo moma qambamamba qaa kokae oo
muro: Kriit yooo kaniagia ii dogodabororo bao jaagoo koloo laligogi. Tosiano uugia
meleegi laaligogiano digoroti, iyoono mombo boliwubo. Kawaajo yooo
jotamemegiano sili awaa totoo qendeema qamakooli ano Baibel stadi gawo mende
mesao tuugia mindigo laligowutiwaajo jeja. Uugia meleegiti, iyooo batugiano tuu
boloboolo ii nomae mindigo kuma ooma laligowuyaga? Eja waa, emba waa, emba
sara, eja gbaworo ano weleqeqe yooo qambamamba qaagia ii aa aa kokae je
asarija: Uugia meleema Bua qaa otaa luaeno laligo somata yooo qaa baatano kema
jegea komuniti gawo awaagadee me nama jumbubotiwaajo kazi agowowo mesao
laligowu.
Poolno aposol gawoaa kania jeja 1.1-4
Anutuwaa jotamemeya yooo gejanono qaagia 1.5-16
Ejemba tuu boloboolo yooo gejanono qaagia 2.1-15
Uukuukuu ano gale meme qaa 3.1-11
Yeizozo ano qaa tetegoya tosia 3.12-15
1
Poolno aposol gawoaa kania jeja.
1
Anutuno ejemba meweego oonoti, iyooo momalaarigiano koloo
somariiwaatiwaajo ama Jiisas Kraistno Pool nii wasi nono iwaa aposolya kolooje.
Niino Anutu welea qe mu qaa hoa kuma oomakeje. Qaa hoa ii moma koto
koma gbiliwuti ee, ooo laaligogiano mono utego letomakebaa. Kawaajo tere koi
ooje.
2
Anutuno qaa qolomologoya jewaatiwaa so qaago, iino monowaa monoyano
laaligo kombombaa nonomambaajo je somogo iikawaa gematano iwoi kuuya
mokolooro. Oono qaa hoa moma koto moma laarigi iikano mono nemu koma
oono laaligo kotigano keubombaajo mamboma jejeromoromo amakeju.
3
Anutu,
Hamoqeqe Tonanano oyaboya laaligoyaa qaaya je somogo iikawaa kambaa
dindia mero ka kuuro iikano Bua qaaya ninisaama ii je seiwombaa jekootoya ano.
Iikawaa so ii je asarigi Anutuno nii ii je seimaatiwaajo moma laari noma kuu nono.
4
Oo uumelee mera sorona Taitus! Niino ilaa gombe uuga meleema ala ilailaana
koloo motoo Po moma laari laligokejo.
Manana Anutu ano Hamoqeqe Tonana Jiisas Kraist yorono mono kalemoria goni
luaeno laligowa.
4 2 Kor 8.23; Gal 2.3; 2 Tim 4.10
luaeno laligowa.
4 2 Kor 8.23; Gal 2.3; 2 Tim 4.10
Gale jotamemeya yooo qaa are
5
Kowe wato Kriit (Crete) kano motoo misin gawo me batuyano
gomesaomambaajo ama kokae je koto gombe: Uumelee yoono iligoso la
laligojuti, ii mono arego ooma (eja to pasto ano) jetamemeurugia goma ano tao so
kuu kuma oona aregiawo zioz gawo me laligowu. Kae je deeni.
6
Uugia meleegiti, iyooo batugianoga eja koi kaaa meweegowa: Mombaa seliano
koposowaa qaaya qaa, embia motoogo me laligoja. Meraboraaano uugia meleema
Anutu moma laari yagise gejajuju siligiaa qaa selegiano mende kuu je oomakeju.
7
Uumelee kanagesowaa somatagia pasto (bisop)
*Ouwasia, zioz paris liida, bisop,
7
Uumelee kanagesowaa somatagia pasto (bisop)
*Ouwasia, zioz paris liida, bisop,
gawo meme waa iino qa somata ee mende bosimbaato, paris tuuuruta yooojo gawo meme waa iino qa somata ee mende bosimbaato, paris tuuuruta yooojo
qama kooli kuma ooma uugia kuu gawogiaa aregia ooma gejanono qambamamba qama kooli kuma ooma uugia kuu gawogiaa aregia ooma gejanono qambamamba
qagano gale koma mindigo oomakebaa.
iino Anutuwaano kanageso gale koma
qagano gale koma mindigo oomakebaa.
iino Anutuwaano kanageso gale koma
oomakebaati, iikawaajo mono eja koi kaaa kuuwa: Mombaa seliano koposowaa qaaya
qaa, jaba-arambara ano gorokikia qaa. Apu kotiga mende ne manja tondu mende qe
mondomondo qagano injarere laligo mone iwoiwaajo mende kapara komakeja.
8
Iwaano kawuti, ii saano koma horo kala koma ooma qaa nanameme awaawaa siia
moma uuta iikano ama laligowaa. Kilikalu kepiriria qaa, qaa kuuya dindiagadee gosi
soraaya toroya qaita mo koloo iyaaa nanamemea tororo gale koma aokeja.
9
Bua qaa kuma nonogi iikano tando ejia kaaa laaligo doogo nagomambaajo
nanji, pastono ii mono koronso me iikano qokotaa nambaa. Kae nama saano Bua
Tere otaa momalaariwaa qaa batuya batuya ejemba kuma ooma iikano uugia kuukebaa
ano tosiano Bua qaa meerago qetamakebuti, iyooo qaagia doogoya ii saano
qewago mindigokebaa. Kia.
6-9 1 Tim 3.2-7
qewago mindigokebaa. Kia.
6-9 1 Tim 3.2-7
Boi takapolakaya mono qotogo oombu.
10
Ejemba mamagano qaa qe gejajuju ama sosoae kaaa qaa sea sea je ejemba
tiligo oomakeju. Anutuwaa aiweseya selegiano kotogiti, iyooo tuunoga ejemba
jaasoogono iikaaa kolookeju.
11
Ejemba iikaaa yooo qaagia mono qowogowu. Yoono Bua qaa kuma
oombombaajo mondo mone iwoi horowombaajo moma kesa-awara qaa la jegi
gamuyawo kolookeja. Kae ama suma tosaaa mono korebore me soo oogita
ekalolo koloogi.
12
Kriit iyagiaa gejatootoo eja mono kaiyakagiaajo kokae je ooro,
Kriit ejembano mono kamba so qaa qolomologo injarere qeze laligo jeraai
kombo kaaa ewaewa koma baono newagee nepaqepalo nekeju.
13
Yooojo qaa
kae nago jeroti, ii hoaga. Kawaajo jigia iikano qaono momalaarigiano asugi
hoawo koloowaatiwaajo ii mono kotakota je terego oomakeba.
14
Momalaarigiano hoawo kolooro Juuda nonoo be sosombanana ano ejemba qaa
hoa sogi jekooto amakejuti, qaa iikaaaajo geja mende ambu.
15
Uunana meleeni Ua
Toroyano kokonjora me nonono soraaya koloojoi, ananaa nembanene mombaa
sogoya ii mende eja. Anana nembanene kuuya saano newoatiwaa so koloojato, qewolo
ejemba qaa hoaajo yagise amakejuti, iyoono ii me woi agi uugiano kile tilookeja.
Uugiano kokojinjiawo kolooro uu gejagia duuro mono bao jaagoo tani kaaa laligoju.
16
Yoono Anutu moma yagojo, jegiano kae je kaiyakagiano ii qakooma
qewagokeju. Kaaa koloo Anutuwaano qaa qegi iiiro arokuukuugiawo kolooro gawo
awaa mo mewutiwaa so mende kolooju. Kia.
Taitus Taitus
<<
11
>>
1:4: 4 2 Kor 8.23; Gal 2.3; 2 Tim 4.10
*1:7: Ouwasia, zioz paris liida, bisop, gawo meme waa iino qa somata ee mende bosimbaato, paris tuuuruta yooojo qama kooli kuma ooma uugia kuu gawogiaa aregia ooma gejanono qambamamba qagano gale koma mindigo oomakebaa.
1:9: 6-9 1 Tim 3.2-7
2002, 2011 BSPNG
Taitus Taitus
<<
22
>>
2
Ejemba somata ooo qambamamba qaa
1
Giino kaaa mende laligojaiwaajo mono momalaariwaa qaa batuya batuya ii Bua
Tere otaa kokae kuma oomakeba:
2
Eja waa oono mono kilikalugia qaa laligogi goda
qe oomboatiwaa so koloowu. Iyagiaa nanamemegia tororo gale koma aogi
momalaarigiaa jiano qaono hoa uukale kolookebaa. Hoa kolooro ejemba tororo
jopago ooma laligowu ano kapara koma bo qe nambu. Kae laligowutiwaajo kuma
oomakeba.
3
Emba waa oono kaaagadee Anutuwaano emba soraaya yooo so
nanamemegia ama me laligowu. Gemaqeqe qaa mende kisama kema kakebu. Wain apu
mamaga newutiwaa moto siwa-yano mende keme osiwu. Uumelee nanamemembaa silia
awaa qendeema tosaaa kuma oomakebu.
4
Kae ama laligo emba newo baagiano laligojuti, iyooojo saano qambamamba
qaa iijo laligogi yoono kaaagadee lomeraaurugia uu wombogiano jopago ooma
laligowu.
5
Jopago ooma iyagiaa nanamemegia tororo gale koma ao soraaya
koloowu. Kae koloo miriwaa gawoa me qelanji nogo toro qagano me
lomeraaurugia kala koma ooma lourugiaa qaa baatano kema kotigo oomakebu.
Kaiyaka soraaya kae kuma oogi ama me laligogi tosiano Anutuwaa Bua qaa
mepaego-wombaajo amamaawuya. Kia.
Eja gbaworo ano weleqeqe ooo qambamamba qaa
6
Eja gbaworo yooo uugia mono kaaagadee kokae kuu oomakeba: Yoono
mono gawo awaa mewutiwaajo oyakasa laligo iyagiaa nanamemegia tororo gale
koma aokebu.
7
Uugia kae kuu ooma geego nanameme kuuya kano sili awaa
qendeema ooma laligowa. Mono gbigbaoa qaa bo qe nama tahoraya qaa kuma
oomakeba.
8
Qaa momasiiawo je laligona ejembano mepaego me kamaa
gombombaajo amamaawuya. Kae je laligona tuarenjeurunanano qaa bologa je
nonombombaajo qaa mogama hoa mende mokoloo gamugia mobuya. Kae kuma
oomakeba.
9
Weleqeqeurunana ii kokae kuma oomakeba: Yoono mono somataurugia yooo
qaagia kuuya te koma qaa baatano kema laligowu. Mono korisoro qe oombombaajo
kapara koma nambu. Qaa iijowuti, ii mono nesela kiito qagano mende meleema
oomakebu.
10
Somatagiaa mirinoga iwoi woi motoo ii olo mende mekebuto,
somatagiano iiima moma laari oomakebaatiwaajo mono kapara koma nambu.
Gawogia kuuya mono gbigbaoa qaa ponda me laligowu. Kae laligo Anutu
Hamoqeqe Tonanaa Bua qaa kuma oomakejuti, ii kotigo kopagogi hoa kolooro iigi
akadamuyawo kolookebaa. Kia.
Laaligo soraayaa nemua ii kalemoria.
11
Laaligo soraayaa nemua ii kokae: Anutuno ejemba kuuya hamo qe
nonombaatiwaajo ama kalemoriaa ninisaano goma so asugiro.
12
Kalemoria iikano
gadokopawaa laaligoya agonjorayawo ii gema qewombaa kana qendeema balombaa sii
kombombaa bologa qowogowoatiwaajo mindigo kuma nonomakeja. Nanamemenana
tororo gale koma ao qaa kuuya dindiagadee gosi laligowombaajo koma gbili
nonomakeja. Iikaaa kano Anutuwaa laaligo kombombaa ii kamba kokaamba koma
gbili namono laligowoa.
13
Kaaa laligoni Jiisas Kraistno mombo kawaati, anana kamba iikano Anutu
qabuayawo ano Hamoqeqe Tonana yoroo asamararagara asugiro iiboa. Anana
oyaboya kambaa ii ka kuuwaatiwaajo jejeromoromo ama mamboma laligojo.
14
Jiisas Kraistno ananaajo ama iyaaa laaligoya qeleema mesaoro. Anana
nanameme bologa kania kania iikanoa metogo nonoma dowenana memambaajo moma
koma konjorati nonoma iyaaa bua soraaya koloowombaajo ama laaligoya qeleema
mesaoro. Ii mesao qewolonana sogbano aaa kanageso koloo mono gawo awaa awaa
mewombaa uugeregere ama jojori laligowoa.
15
Iikawaa qaaya mono kuma ooma ejemba uugia nago kana sogiwuti, ii ku-usu
kuuyaa qagano temboma je oomakeba. Kae ana mono jejewili ama
gombabotiwaajo mono gale me ao laligowa. Kia.
14 Ond 130.8; Eks 19.5; Dut
gombabotiwaajo mono gale me ao laligowa. Kia.
14 Ond 130.8; Eks 19.5; Dut
4.20; 7.6, 14.2; 1 Piito 2.9 4.20; 7.6, 14.2; 1 Piito 2.9
Taitus Taitus
<<
22
>>
2:15: 14 Ond 130.8; Eks 19.5; Dut 4.20; 7.6, 14.2; 1 Piito 2.9
2002, 2011 BSPNG
Taitus Taitus
<<
33
>>
3
Uumelee oo mono sili kokae ama me laligowu:
1
Kuma ooma qaa koi mono koma gbili oona saano uu wombogiano ama
romogowu: Uumelee kanageso yoono mono kaunsol komiti ano gawmambaa
somataurugia tosaaa yooo qaa baagiano kema qaagia te koma laligowu. Kulukululuu
gawo awaa mewutiwaajo jegi ii kuuya mono jojori mekebu.
2
Uuqeqe qaa tokorokota
ii mombaajo mende jewu. Agowowo mende ambuto, ala me ao uumotoo ama
laligowu. Ejemba kuuya ii gumbonjonjo qagano ama ooma uuluaeno metulago ao
laligowu. Kia.
3
Anana kaaagadee wala uunana mende tooro qaa qotogo jinjau laligoni. Siinana
kombombaa bologa kania kania iikawaa moto siwayano keme osi qagoni gale koma
nonogi sele busuwaa sii korisoroya mogama la laligoni. Gorokiki qaga-no
kikekakasilili ama iikano laaligonana tiwilaa laligoni. Tosiano arokuukuu moma kazi
ama nonogi batunanano kere jaa aima ao laligoni.
4
Kae laligoninto, Anutu Hamoqeqe Tonanano silia awaa qeleema ninisaano
uukaleano koloo asugiro kotama uutano jopago nonono.
5
Jopago nonoma wanana
somogo hamo qe nonono. Nononano dindia laligo gawo awaa awaa me
laligowonagati, iikawaajo ama mende niniima kobooro. Kawaajo qaagoto, iyaaa
kiakomuyano mono nemu koma muro sigisogonana sogbano kolokoloo dologa
kolooni Uaya Toroya uunanano ano me gbili nonono.
6
Anutuno hamo qe nonoma
Hamoqeqe Tonana Jiisas Kraist ijoro Ua Toroya wasi kelemalele maaro uunanano
kemero laligojo.
7
Anutuwaa kalemoriaano nemu koma muro qaanana je tegoro
solaaniwombaajo ama Ua Toroyano uunanano kemero gbilini. Gbili nama
oyaboya laaligo tetegoya qaa laligowombaajo jejeromoromo ama mambomakejoi, ii
saano bua qe aowoa. Kia.
8
Qaa oojei, iikano ho tooaga. Giino mono qaa kokae kapara koma je asari
ooma laligowa: Ejemba Anutu moma laarijuti, iyoono mono jege qe nama uugia
ponda gawo awaa awaa mewutiwaajo ama laligowu. Kae ambuti, iikano mono ejemba
ilaa oono gawogiaa hoa iima Awaa soro! je laligowuya.
9
Tosiano eja uugia
qaano jewagee jejuti ano ambosako yooono qa area area ami mogi kesa-awara
ano agowowo kolookeji, giino mono ii yakari gema qewa. Kaaagadee Moosesno
Kana qaa nononoti, tosiano qaa motomotoo iikawaajo mondogosi agi sipasipa koma
sookeja. Jenokooli kaaa ii iwoi omaya too koloo mende totoo ilaa oomakeja.
Kawaajo ii mono gema qe mesaowa.
10
Mono qaa kae je horo iikano undeundee ama oomakeji, ii mono gale
meme qaa je muna mende te kono mombo je muna indi woi kolooro kile yagise
ambaati ee, ii mono konjona uumelee tuu mesao seleege laligowa.
11
Iwaa kania
kokae ero moma yagoja: Iino kana sogi oompopo qe meeqeesoo sigisogo
nanameme amakeja. Sigisogoya iikano mono kania qendeeno soodabororo Anutuno
qaaya je tegoro gere siawaa bua koloowaa. Kia.
12
Nii kouru kamba koi siti qata Nikopolis Griik kano rama laligomambaajo moje.
Kawaajo Artemas me Tikikus kitiga laligowaatiwaajo wasiwe goono koubaati, kamba
iikano mono kamba mende qe koriwaato, uulaawo mesao Nikopolis ka mokoloo
nomba.
13
Kana qaawaa momo eja (lawyer) qata Zenas ano Apolos yorono iwoi
mombaajo amamaa memeqemea me Kriit kano osi rabaobo. Kawaajo mono
kapara koma ilawoila tosiano sogarano nago orona saano toroqe kembao.
14
Alaurunanano mono gawo awaa awaa mewutiwaa kania moma sororogo ponda
jegea ze nama uugia iikano ama laligowu. Kae agi tosiano lombo somata qatawo
sagabaga mokoloowuti, ii afaago nago oomakebu. Momalaariwaa hoa kae
kolooro laaligo gipeya (auta) nepinepi mende laligowu.
15
Niwo koi laligojuti, iyoono kuuya yeizozogia jegi goono kaja. Giino alaurunana
Kriit kano Po moma laari uugiano jopago nonomakejuti, ii mono noo yeizozona
iijona mobu.
Kalemoriano mono kuuya oowo ewa.
12 Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8; 2
Kalemoriano mono kuuya oowo ewa.
12 Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8; 2
Tim4.12 13 Apo 18.24; 1 Kor 16.12 Tim4.12 13 Apo 18.24; 1 Kor 16.12
Taitus Taitus
<<
33
>>
3:15: 12 Apo 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8; 2 Tim 4.12
3:15: 13 Apo 18.24; 1 Kor 16.12
2002, 2011 BSPNG

Borong Bible Papua New Guinea

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Borong Bible Papua New Guinea

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Uumeleembaa Bua Tere Soomogo Gbilia

You might also like