SAKNLER DE KAZANIR

SAKNLER DE KAZANIR N GRLT

Hem iednklerin hem de dadnklerin yararlanaca, insan benliinin
hayata bak anz deitirebilecek bir incelemesi.
Kirkus Reviews
Yumuaklk gldr Bir banalk toplumsal adan retkendir Manta
aykr bu nemli fikirler, Sakinler de Kazanr alp sakin bir keye e-
kilmek ve parlak, dnceleri kkrtan fikirlerini sindirmek iin ok
sayda nedenden birka.
ROSABETH MOSS KANTER, Harvard letme Okulunda profesr
Sper irketin yazar
Sessizliin gc ve zengin bir i dnyaya sahip olmann erdemleri zerine
aydnlatc, iyi aratrlm bir kitap. Mutlu ve baarl olmak iin dad-
nk olmak zorunda olduunuz mitini ykyor.
Dr. JUDITH ORLOFF, Emotional Freedomn yazar
Bu merak uyandran ve iyi kaleme alnm kitapta Susan Cain, iebak-
n hikmetine dair gl bir savunu sunuyor. Ayn zamanda grltl klt-
rmzn olumsuz taraflar hakknda bizi ustalkla uyaryor.
CHRISTOPHER LANE, Shyness: How Normal Behaviour Became a Sicknessn yazar
Zekice, aydnlatc, glendirici! Sakinler de Kazanr, hayatlarnn b-
yk bir blmn, dnyayla iliki kurma biimlerinin onarlmaya ihtiyac ol-
duunu dnerek geirenlere sadece bir ses deil, yuvaya dn iin bir yol
da sunuyor.
JONATHAN FIELDS, Uncertainty: Turning Fear and Doubt into Fuel for Brilliancen yazar
Krk yln banda bize sarsc yeni bilgiler veren bir kitap kagelir.
Sakinler de Kazanr ite o kitap: hem srkleyici hem de bilimsel. dnya-
s iin muhtemel sonular da olduka deerli: Sakinler de Kazanr iednk-
lerin nasl etkin liderlik yapabilecei, etkileyici bir biimde konuabilecei,
tkenmilikten saknabilecei ve doru rolleri seebilecei hakknda ipula-
r sunuyor. Bu ekici, incelikle yazlm ve iyi aratrlm kitap alann-
daki en iyilerden biri.
ADAM M. GRANT, Wharton letme Okulu profesr
SAKNLER DE KAZANIR N GRLTYE DEVAM
Yanl anlamalar tuzla buz ediyor Cain bireysel portreler sunarak
ve en son aratrmalardan haberler vererek okurun ilgisini srekli klyor.
Bu nemli konudaki titiz almas, aratrmas ve tutkusu ziyadesiy-
le deerli.
Publishers Weekly
Zekice, nemli ve etkileyici bir kitap. Cain, Amerikann Dadnk
dealinin, btn erdemlerine ramen, ok fazla oksijen tkettiini gsteri-
yor. Cainin kendisi bunu aklayacak en kusursuz insan; ho bir za-
rafet ve aklkla bize, grubun dnda dnmenin neye benzediini
gsteriyor.
CHRISTINE KENNEALLY, The First Wordun yazar
Susan Cainin anladve bu byleyici kitab okuyanlarn takdir edecekle-
riey, psikolojinin ve hzl hareket edip hzl konuan toplumumuzun fark
etmekte ge kald bir eydir: Sessiz, dnceli, utanga ve iednk ol-
mann yanl bir ey olmamas deil sadece, ayn zamanda bu tr biri
olmann kendine has avantajlar olduu.
JAY BELSKY, Kaliforniya niversitesi,
nsan ve Topluluk Geliimi alannda profesr
Yazar Susan Cain, son derece srkleyici bu kitapta, kendi sessiz g-
cn rneklendiriyor. nemli aratrmalara ve iednk deneyimine yer
veriyor.
Prof. JENNIFER B. KAHNWEULER, The Introverted Leadern yazar
Sakinler de Kazanr pek ok adan olaanst bir kitap. ncelikle, aratr-
ma literatrne esir dmeden ondan iyi beslenmi. kincisi, istisnasi bir bi-
imde iyi yazlm ve okur dostu. ncs, yeni bilgilerle dolu. Pek ok
insann dncesiz, gdsel davranlar dllendirilirken, dnceli davran-
n neden dikkate alnmadn merak ettiine eminim. Bu kitap, bu tr y-
zeysel izlenimlerin tesine geip ok daha keskin bir analizle ilgileniyor.
WILLIAM GRAZIANO, Purdue niversitesi, psikoloji profesr
KONUMADAN DURAMAYAN
BR DNYADA EDNKLERN GC
SUSAN CAIN
eviren
dil etin
SAKNLER DE KAZANIR
ISBN 978-605-4538-56-0
2011, Susan Cain
Orijinal ad ve yayncs: Quiet, Grown Publishing
Trke yayn haklar Onk Ajans tarafndan salanmtr.
Optimist Yaynlar
Telefon : 0216 481 29 17-18
Faks : 0216 521 10 64
e-posta: optimist@optimistkitap.com
www.optimistkitap.com-www.iskitaplari.com
facebook.com/optimistkitap
twitter.com/optimistkitap
www.youtube.com/OptimistKitap
www.optimistkitapblog.com
Optimist yayn no. : 304
Konu : ve Ynetim
Yayna hazrlayan : Zeynep Hale Akman
Basm : Ekim 2012, stanbul
D zel ti : Burcu Arman
Dzenleme : Selim Talay
Kapak tasarm : Akn Glseven
Bas k ve cilt : Tor Ofset San. Tic. Ltd. ti.
Hadmky Yolu Akaburgaz Mah.
4. Blge 9. Cadde 116. Sokak. No: 2
Esenyurt-STANBUL
Tel: 0212 886 34 74
Ai l eme
Herkesin General Patton olduu bir trn, tpk herke-
sin Vincent van Gogh olduu bir rk gibi, muvaffak ol-
mas mmkn deildir. Gezegenin atletlere, filozoflara,
seks sembollerine, ressamlara, bilimcilere ihtiyac oldu-
unu dnmeyi yeliyorum; cana yaknlara, tayrek-
lilere, acmaszlara ve dleklere de ihtiyac var. Hayatla-
rn; kpeklerin tkrk bezlerinin hangi koullar altn-
da ne kadar su damlac salgladn aratrmaya ada-
yabilen insanlara ihtiyac var ve on drt heceli bir iirde
kiraz ieklerinin brakt gelip geici etkiyi yanstabi-
len veya karanlkta yatana uzanm, iyi geceler pc-
vermesi iin annesini bekleyen kk bir olan ocu-
unun hislerinin incelenmesine yirmi be sayfa adayabi-
len insanlara da ihtiyac var. Dorusunu sylemek ge-
rekirse, olaanst kuvvetlerin varl, baka alanlarda
ihtiya duyulan enerjinin onlardan uzaa ynlendiril-
mi olmasn gerektirir.
ALLEN SHAWN
indekiler
Yazarn Notu 13
GR: Mizacn Kuzeyi ve Gneyi 15
BRNC KISIM
DIADNK DEAL
1. OK HO KNN YKSEL: Dadnklk
Nasl Kltrel deal Haline Geldi 37
2. KARZMATK LDER MT: Yz Yl Sonra
Kiilik Kltr 57
3. BRL YARATICILII LDRDNDE:
Grup Dncesinin Yeniden Ykselii ve Yalnz
almann Gc 103
KNC KISIM
BYOLOJNZ, BENLNZ?
4. MZA KADER MDR?: Doa, evre ve
Orkide Hipotezi 135
5. MZACIN TESNDE: zgr radenin Rol
(ve ednkler iin Topluluk nnde Konumann Srr) 157
6. FRANKLIN POLTKACIYDI AMA ELEANOR VCDANININ
SESYLE KONUUYORDU: Soukkanllk Neden Abartlr 175
7. WALL STREET FLAS EDERKEN WARREN BUFFETT NEDEN
ZENGNLET?: ednkler ve Dadnkler Nasl Farkl
Dnr (ve Dopamini Nasl ler) 205
NC KISIM
HER KLTRN DIADNK DEAL VAR MI?
8. YUMUAK G: Asyal-Amerikallar ve Dadnk deal 235
DRDNC KISIM
NASIL SEVMEL, NASIL ALIMALI
9. NE ZAMAN OLDUUNUZDAN DAHA DIADNK
DAVRANMALISINIZ? 265
10. LETM UURUMU: teki Tipe Mensup Olanlarla
Nasl Konumal 289
11. ESKCLER VE GENERALLER ZERNE: Sessiz ocuklar
Onlar Duyamayan Bir Dnyada Nasl Yetitirmeli 311
SONU: Harikalar Diyar 341
thaf zerine Bir Not 345
ednk ve Dadnk Kelimeleri zerine bir Not 349
Teekkr 353
Notlar 359
13
Yazarn Notu
Bu kitap zerinde resmi olarak 2005ten beri, gayri resmi ola-
raksa hayatm boyunca altm. Kitapta yer verilen konularla
ilgili yzlerce, belki de binlerce kiiyle grtm ve bir o ka-
dar da kitap, akademik makale, dergi ve blog okudum. Bazla-
rndan kitapta bahsediyorum; dierleriyse neredeyse her satrda
kendini ele veriyor. Sakinlerde Kazanr pek ok omzun zerin-
de ykseliyor, zellikle de eserleri bana pek ok ey retmi
dnr ve aratrmaclarn omuzlarnda. deal olarak her kay-
namn, mentorumun ve grtm herkesin adn zikretme-
liydim. Ancak okunabilirlik uruna baz kiiler sadece Notlar ya
da Teekkr blmnde yer alyor.
Benzer nedenlerle, baz alntlarda eksilti ya da parantez ia-
retleri kullanmadm, ama fazladan ya da eksik kelimelerin ko-
numacnn ya da yazarn anlatmak istedii eyi deitirmedi-
inden emin olun. Eer bu yazl kaynaklar orijinal metinler-
den aktarmak isterseniz, sizi alntlarn tamamna ynlendirecek
metin paralarn Notlar blmnde bulabilirsiniz.
Hikyelerini anlattm baz insanlarn ve bir avukat ve da-
nman olarak; kendi iime dair hikyelerdeki kiilerin isimle-
rini ve belirgin niteliklerini deitirdim. Derse kayt yaptrdk-
larnda bir kitaba dahil edilmeyi planlamam olan Charles di
14
Cagnonun topluluk nnde konuma atlyesi katlmclarnn
mahremiyetini korumak iin, dersteki ilk akamma dair hikye
birka oturumu birden iermektedir; benzer iftlerle yaplm
pek ok grmeye dayanan Greg ve Emilynin hikyesi de
yle. Bellein kstlarna tabi olan dier hikyeler gerekletik-
leri ya da bana anlatldklar ekliyle nakledilmitir. nsanlarn
kendileriyle ilgili anlattklarnn doruluunu kontrol etmedim
fakat yalnzca doru olduuna inandklarm dahil ettim.
Yazarn Notu
15
Giri
Mi z a c n K u z e y i v e G n e y i
Alabama, Montgomery. 1 Aralk 1955. Akamn ilk saatleri. Bir
halk otobs duraa yaklar ve sade giyimli, krklarnda bir ka-
dn otobse biner. Btn bir gn Montgomery Fair maaza-
snn karanlk bodrum katndaki terzide bir t masasnn ze-
rine eilmi halde geirmi olmasna ramen dimdik durmak-
tadr. Ayaklar imi, omuzlar armaktadr. Zenciler blm-
nn ilk srasna oturur ve sessizce otobsn yolcularla dolma-
sn izler. Ta ki ofr, yerini beyaz bir yolcuya vermesini emre-
dinceye kadar.
Kadnn azndan, 20. yzyln en nemli vatandalk hak-
k protestolarndan birini ateleyen tek bir kelime: Amerikann
benliinin daha stn ynlerini bulmasna yardm eden bir ke-
lime kar.
O kelime Hayrdr.
ofr onu tutuklatmakla tehdit eder.
Buyrun, tutuklatn der Rosa Parks.
Bir polis memuru gelir. Parksa neden yerini deitirmedii-
ni sorar.
Neden hepimizi itip kakyorsunuz? diye cevap verir sadece.
16 Giri
Bilmiyorum der polis. Ama kanun kanundur ve sen de tu-
tuklusun.
Yaplan durumayla kamu dzenini bozduu kararnn ve-
rildii leden sonra Montgomery Kalkndrma Dernei, eh-
rin en yoksul kesimindeki Holt Street Baptist Kilisesinde Parks
iin bir gsteri dzenler. Be bin kii, Parksn yrekliliini
desteklemek iin bir araya gelir. Oturacak yer kalmayncaya
kadar kiliseye doluurlar. Geri kalanlar darda hoparlrle-
ri dinleyerek sabrla bekler. Muhterem Martin Luther King Jr.
kalabala seslenir. Onlara Zulmn demirden ayann altn-
da ezilmenin insanlarn canna tak ettii bir an gelir der. Ha-
yatn Temmuzunun nn dna itilip Alplerin Kasmnn
keskin souunda braklmann insanlarn canna tak ettii bir
an gelir.
Parksn cesaretini ver ve onu kucaklar. O ise sessizce du-
rur, varl bile kalabal heyecanlandrmaya yeter. Dernek, e-
hir apnda 381 gn sren bir otobs boykotu balatr. nsan-
lar ie gitmek iin kilometrelerce yolu zar zor yrr. Tanma-
dklar insanlarla arabalarn paylarlar. Amerikan tarihinin ak-
n deitirirler.
Rosa Parks her zaman cesur ve hametli bir kadn, bir oto-
bs dolusu ters ters bakan yolcuya gs gerebilen biri ola-
rak hayal etmitim. Ama 2005te doksan iki yanda ldnde,
hakknda kan basal ilanlarnda ondan alak sesle konu-
an, sevimli ve ufak tefek biri olarak bahsediliyordu. ekingen
ve utanga olduu ama bir aslann cesaretini tad syle-
niyordu. Yazlar radikal bir tevazu ve sessiz yreklilik gibi
tabirlerle doluydu. Bu tarifler dolayl olarak, sessiz ve yrek-
li olmak ne anlama gelir diye soruyordu. Nasl utanga ve ce-
sur biri olabiliyordu?
Parksn kendisi de bu paradoksun farknda grnyordu;
otobiyografisine Quiet Strength (Sessiz G) adn vermiti; bizi
varsaymlarmz sorgulamak zorunda brakan bir isim. Sessiz
17 Giri
neden gl olmasn? Ve sessiz, ondan ummadmz daha ba-
ka neler yapabilir?
~
Hayatlarmz cinsiyet veya rk kadar kiilik tarafndan da bi-
imlenir. Ve kiiliin en nemli ynbir bilimcinin ifadesiy-
le mizacn kuzeyi ve gneyiiednk-dadnk yelpazesi-
nin neresine dtmzdr. Bu yelpazedeki yerimiz, arkada
ve e seimimizi, nasl sohbet ettiimizi, farkllklarla nasl baa
ktmz ve sevgimizi nasl gsterdiimizi etkiler. Ayrca ter-
cih ettiimiz meslekleri ve o meslekteki baarmz da etkiler.
Egzersiz yapmaya, cinsel sadakatsizlie, uykusuzken de iyi bir
i karmaya, hatalarmzdan ders almaya, borsada byk oy-
namaya, hazz ertelemeye, iyi bir lider olmaya ve ya...olursa
diye sormaya ne kadar yatkn olduumuza hkmeder.
1
Beyni-
mizin patikalarna, nrotransmiterlerimize ve sinir sistemlerimi-
zin cra kelerine yansr. ednklk ve dadnklk bu-
gn kiilik psikolojisi alannda yzlerce bilimci tarafndan ara-
trlmaktadr.
Sz konusu aratrmaclar en son teknolojinin de yardmy-
la heyecan verici keiflerde bulunmulardr, ama onlar zaten
uzun ve anl bir gelenein parasdr. airler ve filozoflar, ta-
rih boyunca iednkler ve dadnkler hakknda dn-
mtr. Her iki kiilik tipi de ncilde ve Yunan ve Romal he-
kimlerin yazdklarnda karmza kar ve baz evrim psikolog-
lar bu tiplerin tarihinin daha da geriye gittiini syler: ileri-
de de greceimiz zere, meyve sineklerinden gne levrei
1 Cevap anahtar: egzersiz yapmak: dadnkler; cinsel sadakatsizlik: dad-
nkler; uykusuzken de iyi bir i karmak: iednkler; hatalardan ders al-
mak: iednkler; byk oynamak: dadnkler; hazz ertelemek: ied-
nkler; iyi bir lider olmak: liderlik trne bal olarak baz durumlarda ie-
dnkler, dierlerinde dadnkler; ya...olursa diye sormak: iednkler.
18 Giri
ve Hint ebeine kadar hayvanlar lemi de iednkler ve
dadnklerle iftihar etmektedir. Dier tamamlayc eleme-
lerde olduu gibierkeksilik ve kadnslk, Dou ve Bat, libe-
ral ve muhafazakrinsanlk her iki kiilik biimi olmakszn
tannmaz ve eksikli bir hale gelir.
Rosa Parks ve Martin Luther King Jr.n partnerliine baka-
lm: Ksmlara ayrlm bir otobste oturduu yerden vazgeme-
yi reddeden mthi bir hatip, durumun zarureti haricinde sessiz
kalmay yeleyecek mtevaz bir kadnla ayn etkiyi yapmazd.
Ve Parks da, ayaa kalkp bir hayalinin olduunu ilan etmeyi
deneyecek olsayd, kalabal heyecanlandramazd. Gelgelelim
Kingin yardmyla, denemesi de gerekmedi.
Gnmzde kiilikler son derece dar bir kapsamda deer-
lendiriliyor. Bize harika olmann cesur olmak, mutlu olmann
sosyal olmak olduu syleniyor. Kendimizi bir dadnkler
ulusu olarak gryoruz ki bu da aslnda kim olduumuzu gz-
den kardmz anlamna geliyor. Aratrmalara gre Amerika-
llarn te biri ila yars kadar iednktr; dier bir deyile,
tandnz her iki veya kiiden biri (ABDnin en dadnk
uluslardan biri olduu gz nne alnrsa, bu say dnyann di-
er blgelerinde de en az bu kadar yksek olmaldr.) Siz bir
iednk deilseniz, birini mutlaka ya bytyor ya ynetiyor-
sunuz veya biriyle evli ya da sevgilisinizdir.
Eer bu istatistikler sizi arttysa, bunun nedeni muhteme-
len ok fazla sayda insann dadnkm gibi davranmas. Gizli
iednkler ocuk bahelerinden, lisedeki soyunma odalarndan
ve kurumsal Amerikann koridorlarndan fark edilmeden geip
giderler. Hatta bazlar, hayat deitiren bir olayiten karlma,
boanma, zaman gnllerince kullanmalarn salayacak bir mi-
rasgerek doalarnn farkna varmak iin onlar sarsana kadar
kendilerini kandrr. En olmayacak kiilerin kendilerini iednk
bulduunu grmek iin tek yapmanz gereken arkadalarnza
bu kitabn konusundan bahsetmektir.