Nemo ang Batang papel

Ni Rene O. Villanueva(Maikling Kwento)

Si Nemo ay isang batang yari sa ginupit na diyaryo. inunit!punit" ginupit!gupit saka
pinagdikit!dikit" si Nemo ay ginawa ng mga bata para sa isang proyekto nila sa klase. Ngayo#y
bakasyon na. Si Nemo#y naiwang kasama ng ibang papel sa silid. Nakatambak siya sa bunton
ng mga maalikabok na polder at enbelop.
$sang araw" isang mapaglarong %angin ang nanunuksong umi%ip sa silid. $nilipad niya sa labas
si Nemo.
Nagpalutang!lutang sa %angin si Nemo. Naroong tumaas siya& naroong bumaba. Muntik na
siyang sumabit sa mga sanga ng aratiles. Nang mapadpad siya sa tabi ng daan" muntik na
siyang ma%agip ng %uma%agibis na sasakyan. $nangilan siya ng dyip. Binulyawan ng kotse. 't
sining%alan ng bus.
Mabuti na lamang at napakagaan ni Nemo. Nagpatawing!tawing siya sa %angin bago tuluyang
lumapag sa gitna ng panot na damo sa palaruan. Naka%inga nang maluwag si Nemo. Ngunit
nagulantang siya sa dami ng nagtatakbu%ang paa na muntik nang makayapak sa kaniya.
Nag%a%abulan ang mga bata at kay sasaya nila(
'raw!araw" tuwing %apon" pinanonood ni Nemo ang mga naglalarong bata. $nggit na inggit siya
sa kanila. )uwing makikita niya ang mga bata sa palaruan" gustong!gusto rin niyang maging
isang tunay na bata.
*+usto kong tumawa tulad ng totoong bata( +usto kong tumakbo tulad ng totoong bata( +usto
kong mag%agis ng bola tulad ng totoong bata(,
Sabi nila" kapag may %iniling ka raw na gusto mong matupad" kailangang sabi%in mo ito sa
pinakamalayong bituin sa langit.
Kaya isang gabi" matiyagang nagbantay sa langit si Nemo. -inintay niya ang paglabas ng
pinakamalayong bituin. 't nang makita niya ito" sinabi niya ang kaniyang %iling.
*Bituin" bituin" tuparin ngayon din 'ko#y gawing isang batang masaya%in(,
umikit nang mariin na mariin si Nemo. Naramdaman niyang parang umiikot ang paligid at
nagkakagulo ang mga busina ng sasakyan.
)otoong bata na si Nemo( agdilat niya#y kasama na niya ang kaniyang totoong )atay na
walang traba%o" at totoong Nanay na payat na payat" at walong totoong kapatid na ang ingay!
ingay sa isang masikip" makipot" at tagpi!tagpi pero totoong ba%ay.
*#.ag kayong tatamad!tamad", sigaw ng kaniyang totoong tatay. *Magtraba%o kayo(,
Kaya napilitang tumakbo si Nemo palabas ng ba%ay.
alakad!lakad si Nemo sa kalye. -indi niya pansin ang mga %uma%agibis na bus. -indi niya
pansin ang mga %uma%agibis na dyip. $sip siya nang isip kung paano makakatulong sa
kaniyang totoong pamilya.
Ka%it bata pa" napilitang mag%anapbu%ay si Nemo. Sa umaga#y nagtinda siya ng sampagita at
%uma%abol!%abol sa mga kotse.
agod na pagod si Nemo araw!araw. akiramdam niya" pabilis nang pabilis ang kaniyang
pagtanda. Kaya naisipan niyang pumasok sa eskuwela. Sumilip siyang muli sa paaralang
pinanggalingan niya.
ero da%il marumi ang kaniyang suot at wala siyang sapatos" inirapan lang si Nemo ng libro.
*-indi ka bagay dito(, sabi ng libro.
*'ng ba%o!ba%o mo(, Nagalit din sa kaniya ang mesa.
Object1 Object2
*'ng dumi!dumi mo(, sinigawan din siya ng pisara.
*'lis diyan(,
Kaya napilitang tumakbo si Nemo. Nagtatakbo siya nang nagtatakbo %anggang sa gilid ng
dagat. Sinabi ni Nemo ang problema niya sa dagat pero nag%ikab lang ito. 't ka%it ang alon na
puno ng layak ay nagtakip ng ilong nang maamoy siya.
*#.ag mo nang dagdagan ang basura dito(, sigaw nito kay Nemo.
Malungkot na naglakad!lakad si Nemo. 't sa maraming kalye ng marusing na lungsod" sa
bawat sulok ay may nakita siyang mga batang!kalye. May nagbebenta ng sampagita. May
nagtitinda ng sigarilyo at diyaryo %abang maliksing sumasabit!sabit sa mga sasakyan. May
mga kalbo" galisin" at palaboy na yakap!yakap ang supot na plastik na kapag sinising%ot nila
ay parang naggugu%it sa kanilang muk%a ng mangmang na ngiti. May mga batang butu%an
ang binti at malamlam ang mata na akay!akay ng matatatandang puti na parang kislap ng
balisong ang kislap ng mata.
*Kay dami!dami palang batang kalye", naisip ni Nemo.
Kung gabi" kung %alos %indi umi%ip ang mapanuksong %angin" ang mga batang kalye ay
nagtitipon!tipon sa parke na may monumento ng bayaning may kipkip na libro. )umatakbo
sila. Naglulundagan. Nagbibiruan. Nag%a%agikgikan. ero napansin ni Nemo na walang
taginting ang kanilang %alak%ak. arang pumanaw na ang kislap sa sulok ng kanilang mata.
Sumama si Nemo sa iba pang batang lansangan. Nagtipon!tipon sila sa isang ba%agi ng parke.
't sa dilim ng gabi" nagsimula silang maglaro at magkanta%an. Nalaman ni Nemo na marami
palang batang tulad niya. Mga batang lansangan" mga batang kailangang mag%anapbu%ay
da%il sa ka%irapan.
)inipon ni Nemo ang iba pang batang lansangan. Nang magkuwentu%an sila" nalaman nilang
pare!pare%o pala ang kanilang gusto/ mapagma%al na magulang" maayos na ta%anan"
masayang paaralan" at sapat na pagkain.
$pinagtapat ni Nemo ang li%im na kaniyang natuklasan. Matutupad ang anumang pangarap
kapag %iniling sa pinakamalayong bituin. Sabay!sabay silang tumingala sa pinakamalayong
bituin sa langit at %iniling nila ang la%at ng ito.
*Bituin" bituin" tuparin ngayon din 0a%at kami#y gawing batang masaya%in.,
Sa isang iglap" la%at sila ay naging batang papel. $nilipad sila ng %angin. Kay gaan!gaan ng
kanilang pakiramdam. Kay saya!saya nila da%il malayo na sila sa magulong pamilya" malupit
na eskuwela" at maingay na kalsada.
Nagtaka ang mga taong nakakita sa palutang!lutang na mga batang papel. Marami ang naawa
sa kanila. ero ang %indi nila alam" mas maligaya na ngayon ang mga batang papel" gaya ni
Nemo" kaysa mga totoong bata na kailangang makibaka at mabu%ay sa malupit na kalsada.
Mabangis na0ungsod
Ni 12ren R. 'bueg(Maikling Kwento)
3. 'ng gabi ay mabilis na lumatag sa mga gusali" lumagom sa malalaki#t maliliit na lansangan"
dumantay sa muk%a ng mga taong pagal" sa mga taong sa araw!araw ay may bagong lunas na
walang bisa. Ngunit ang gabi ay waring maninipis na sutla lamang ng dilim na walang lawak
mula sa lupa %anggang sa mga unang palapag ng mga gusali. 'ng gabi ay ukol lamang sa
dilim sa kalangitan sapagkat ang gabi sa kalupaan ay %ina%amig lamang ng mabangis na
liwanag ng mga ilaw!dagitab.
4. 'ng gabi ay %indi napapansin ng lalabindalawang taong gulang na si 'dong. 'ng gabi ay
tulad lamang ng pagiging 5uiapo ng pook na iyon. Kay 'dong" ang gabi#y naroroon" %indi
da%il sa may layunin sa pagiging naroon" kundi da%il sa naroroon" katulad ng 5uiapo. Sa
walang muwang na isipan ni 'dong" walang kabulu%an sa kanya kung naroon man o wala ang
gabi6 at ang 5uiapo.
7. Ngunit isang bagay ang may kabulu%an kay 'dong sa 5uiapo. 'lisin na ang nagtatayugang
gusali roon" alisin na ang bagong lagusan sa ilalim ng lupa" alisin na ang mga tinda%ang
%anggang sa mga %uling oras ng gabi#y mailaw at maingay. -uwag lamang matitinag ang
simba%an at %uwag lamang mababawasan ang mga taong pumapasok at lumalabas doon"
da%il sa isang bagay na %ina%anap sa isang marikit. Sapagkat ang simba%an ay bu%ay ni
'dong.
8. Kung ilang %anay ang mga pulubing naroroon at mga nagtitinda ng tiket sa suwipistek" ng
kandila" ng kung anu!anong ugat ng punongka%oy at %alaman. 't sa mga %anay na iyon ay
nakatung%ay ang simba%an" naawa" na%a%abag. 't nakatingala naman ang mga nasa %anay na
iyon" kabilang si 'dong. -indi sa simba%an kundi sa mga taong may puso pa upang dumukot
sa bulsa at maglaglag ng singko o diyes sa maruruming palad.
9. Mapapaiyak na si 'dong. 'ng tingin niya tuloy sa mga ilaw!dagitab ay parang mga piraso ng
apoy na ikinakalat sa kalawakan. Kangina pa siyang tang%ali sa loob ng marusing na bakuran
ng simba%an. Nagsawa na ang kanyang mga bisig sa kalala%ad ng kamay" ngunit ang mga
sentimong kumakalansing sa kanyang bulsa ay wala pang tunog ng katuwaan. Bagkus ang
naroon ay ba%aw na tunog ng babala. Babalang ipinararamdam ng pangangalam ng kanyang
sikmura at sinasapian pa ng takot na waring %igad sa kanyang katawan.
:. *Mama;'le" palimos na po.,
<. 'ng maraming muk%ang nagdaraan ay malalamig na parang bato" ang imbay ng mga kamay
ay %iwatig ng pagwawalang!ba%ala" ang %akbang ay nagpapa%alata ng pagmamadali ng pag!
iwas.
=. *Singko po lamang" 'le;%indi pa po ako nananang%ali(,
>. Kung may pumapansin man sa panawagan ng 'dong" ang nakikita naman niya ay irap"
pandidiri" pagkasuklam. *inag%a%anapbu%ay ?yan ng mga magulang para maisugal", madalas
naririnig ni 'dong. Nasaktan siya sapagkat ang ba%agi ng pangungusap na iyon ay untag sa
kanya ni 'ling 1beng" ang matandang pilay na kanyang katabi sa dakong liwasan ng
simba%an.
3@. 't %alos araw!araw" lagi siyang napapaiyak" %indi lamang niya ipinapa%alata kay 'ling
1beng" ni kanino man sa naroroong nagpapalimos. 'lam niyang %indi maiiwasan ang pag%ingi
sa kanya nito ng piso" sa la%at. .alang bawas.
33. *May reklamoA, ang nakasisindak na tinig ni Bruno. 'ng mga mata nito#y nanlilisik kapag
nagpatumpik!tumpik siya sa pagbibigay.
34. 't ang mga kamay ni 'dong ay manginginig pa %abang inilalagay niya sa masakim na
palad ni Bruno ang salapi" mga sentimong matagal ding kumalansing sa kanyang bulsa" ngunit
kailan man ay %indi nakarating sa kanyang bituka.
37. *Maawa na po kayo" Mama;'le;gutom na gutom na ako(,
38. 'ng mga daing ay walang %alaga" waring mga patak ng ulan sa malalaking bitak ng lupa.
'ng mga tao#y bantad na sa pagpapalimos ng maraming pulubi. 'ng mga tao#y nag%i%ika%os
na rin. 'ng pana%on ay patuloy na ibinuburol ang karuk%aan.
39. 'ng kampana ay tumugtog at sa loob ng simba%an" pagkaraan ng maikling sandali" narinig
ni 'dong ang pagkilos ng mga tao" papalabas" waring nagmamadali na tila ba sa wala pang
isang oras na pagkakatigil sa simba%an ay napapaso" nakararamdam ng %apdi" %indi sa
katawan" kundi sa kaluluwa. Natuwa si 'dong. inagbuti niya ang paglala%ad ng kanyang
palad at pagtawag sa mga taong papalapit sa kanyang kinaroroonan.
3:. *Malapit nang dumating si Bruno;, ani 'ling 1beng na walang sino mang
pinatutungkulan. Manapa#y para sa la%at na maaaring makarinig
3<. Biglang!bigla" napawi ang katuwaan ni 'dong. Nilagom ng kanyang bituka ang
nararamdamang gutom. 'ng pangambang sumisigid na kilabot sa kanyang mga laman at
nagpatindig sa kanyang bala%ibo ay waring dinaklot at itinapon sa malayo ng isang
ma%iwagang kamay. -abang nagdaraan sa kanyang %arap ang tao6malamig walang awa"
walang pakiramdam6nakadarama siya ng kung anong bagay na apoy sa kanyang gutom at
pangamba. Kung ilang araw na niyang nadarama iyon" at %anggang sa ngayon ay naroroon
pa#t waring umuuntag sa kanya na gumawa ng isang mara%as na bagay.
3=. $lang singkong bagol ang nalaglag sa kanyang palad" %indi inilagay kundi inilaglag"
sapagkat ang mga palad na nagbigay ay nandidiring mapadikit sa marurusing na palad na wari
bang mga kamay lamang na maninipis ang malinis. Bali!daling inilagay ni 'dong ang mga
bagol sa kanyang bulsa. 0umik%a iyon ng ba%aw na tunog nang tumama sa iba pang
sentimong nasa kanyang palad at sa kaabala%an niya#y %indi niya napansing kakaunti na ang
taong lumalabas mula sa simba%an. Nakita na naman ni 'dong ang mga muk%ang malamig"
ang imbay ng mga kamay na nagpapa%iwatig ng pagwawalang!ba%ala" ang mga %akbang ng
pagmamadaling pag!iwas.
3>. *'dong;ayun na si Bruno", narinig niyang wika ni 'ling 1beng.
4@. )inanaw ni 'dong ang inginuso sa kanya ni 'ling 1beng. Si Bruno nga. 'ng malapad na
katawan. 'ng namumutok na mga bisig. 'ng maliit na ulong pinapangit ng suot na gora.
Napadukot si 'dong sa kanyang bulsa. Binama niya ang mga bagol. Malamig. 't ang lamig na
iyon ay %indi nakasapat upang ang apoy na nararamdaman niya kangina pa ay mamatay.
Ma%igpit niyang kinulong sa kanyang palad ang mga bagol.
43. *Biyan na kayo" 'ling 1beng;sabi%in ninyo kay Bruno na wala ako(, mabilis niyang sinabi
sa matanda.
44. *'noA Naloloko ka ba" 'dongA Sasaktan ka ni Bruno. Makita ka ni Bruno(,
47. Narinig man ni 'dong ang sinabi ng matanda" nagpatuloy pa rin sa paglakad" sa simula#y
mara%an" ngunit nang makubli siya sa kabila ng bakod ng simba%an ay pumulas siya ng takbo.
0umusot siya sa pagitan ng mga dyipni na mabagal sa pagtakbo. Sumiksik siya sa kakapalan
ng mga taong salu!salubong sa paglakad. 't akala niya#y nawala na siya sa loob ng sinuot
niyang mumunting iskinita. Sumandal siya sa poste ng ilaw!dabitab. Binama niya ang tigas
niyon sa pamamagitan ng kanyang likod. 't sa murang isipang iyon ni 'dong ay tumindig ang
tagumpay ng isang musmos sa pag%i%imagsik" ng paglayo kay Bruno" ng paglayo sa gutom"
sa malalamig na muk%a" sa nakatung%ay na simba%an" na kabangisang sa mula#t mula pa#y
nakilala niya at kinasuklaman. 't iyon ay matagal din niyang pinakalansing.
48. *'dong(, Sinundan iyon ng papalapit na mga yabag.
49. Napa%indik si 'dong. 'ng basag na tinig ay nag%atid sa kanya ng lagim. $big niyang
tumakbo. $big niyang ipagpatuloy ang kanyang paglaya. Ngunit ang mga kamay ni Bruno ay
parang bakal na naka%awak na sa kanyang bisig" niluluray ang munting lakas na nagkaroon ng
kapangyari%ang mag%imagsik laban sa gutom" sa pangamba" at sa kabangisan.
4:. *Bitawan mo ako" Bruno( Bitawan mo ako(, naisigaw na lamang ni 'dong.
4<. Ngunit %indi na niya muling narinig ang basag na tinig. Naramdaman na lamang niya ang
malulupit na palad ni Bruno. Natulig siya. Na%ilo. 't pagkaraan ng ilang sandali" %indi na niya
naramdaman ang kabangisan sa kapayapaang biglang kumandong sa kanya.
'lamat Ni Baragang Magayon
Ni Bamiana 1ugenio('lamat)
Katulad ng la%at ng alamat" nangyari ang kuwentong ito noong unang pana%on. Naganap
ito
sa payapang re%iyon ng $balong" sa maliit na bayan ng Rawis" na pinamumunuan ng
makatarungang datung si Makusog. 'ng asawa ng datu na si Bawani ay namatay sa
panganganak.
Kaya#t nanatiling iisa ang anak ni Batu Makusog6isang anak na babaeng walang kapares
sa
kaganda%an at kabaitan" si Baragang Magayon. -indi tuloy nakapagtataka kung bakit
dumadayo ang napakaraming manliligaw mula sa ibang tribu" kabilang na ang nasa
malalayong bayan" upang mabi%ag ang puso ng dalaga. Ngunit wala ni isa sa mga
binatang ito ang nakaku%a ng pagtingin ng magandang binibini. .ala" ka%it ang makisig at
mapagmataas na si agtuga" ang dakilang mangangaso at datu ng $raga. Ka%it pa
pinaulanan ni agtuga ng mga %andog na ginto" perlas" at iba pang kayamanan ang ama ni
Magayon" ay %indi pa rin nito naku%a ang loob ng dalaga.
Ngunit wala ni isa sa mga binatang ito ang nakaku%a ng pagtingin ng magandang binibini.
.ala" ka%it ang makisig at mapagmataas na si agtuga" ang dakilang mangangaso at
datu ng $raga. Ka%it pa pinaulanan ni agtuga ng mga %andog na ginto" perlas" at iba pang
kayamanan ang ama ni Magayon" ay %indi pa rin nito naku%a ang loob ng dalaga.
$sang katangi!tanging binatilyo ang nagpakita si Rawis/ si Clap" ang ta%imik ngunit
matapang
na anak ni Batu Karilaya ng Katagalugan. Naglakad siya nang malayo upang makita ng
sarili
niyang mga mata ang ipinagbuunying kaganda%an ni Baragang Magayon. Ngunit %indi
katulad ng ibang manliligaw" nagda%an!da%an si Clap. )iniis niya ang magnakaw lamang
ng mga
sulyap mula sa malayo %abang nagtatampisaw si Baragang Magayon sa ilog ng Dawa.
agkatapos ng isang maulang gabi" pumunta ulit si Magayon sa $log Dawa upang
magtampisaw. Nadulas siya sa batu%an at na%ulog sa malamig na ilog. Bagli!dagling
sumaklolo si Clap
at binu%at ang nangangatog na dilag pabalik sa dalampasigan. $to ang naging simula ng
pagiibigan ni Baragang Magayon at ni Clap.
$lang beses pang nagtagpo si Clap at si Baragang Magayon. -anggang sa isang araw"
sinundan ni Clap si Magayon sa pag!uwi. agdating sa ba%ay ni Batu Makusog" buong
lakas
nang loob na ibinaon ni Clap ang kaniyang sibat sa %agdan. $pinapa%iwatig nito ang
kaniyang
kagustu%ang pakasalan si Magayon. .alang nagawa si Magayon kundi mamula" magpigil
ng
tawa" at umiwas ng tingin. Ba%il dito" napagtanto ni Batu Makusog na umiibig ang
kaniyang
nag!iisang anak" kaya#t %indi na siya nagpa%ayag ng ka%it anong pagtanggi. )uwang!tuwa
si Magayon at si Clap. Binalak nilang gawin ang kasalan pagkalipas ng isang buwan upang
mabalitaan ni Clap ang kaniyang mga kababayan" at upang makapag%anda nang %usto
para
sa pagdiriwang.
Mabilis na kumalat ang magandang balita. Nakarating agad ito kay agtuga" na namula sa
galit. Nang mangaso si Batu Makusog" dinakip siya ni agtuga. Nagpadala si agtuga ng
mensa%e
kay Magayon" nagbabantang papatayin ang kaniyang ama at mag%a%asik ng digmaan sa
kaniyang bayan kung %indi siya pakakasalan.
Sinunod ni Magayon ang ka%ilingan ni agtuga" labag man sa kaniyang kalooban. 'gad!
agad
na ini%anda ang kasalan. Nang malaman ni Clap ang masaklap na pangyayari" nagmadali
siya pabalik ng Rawis kasama ang pinakamagigiting niyang mandirigma.
Kasisimula pa lamang ng seremonya nang dumating sina Clap. Sa %alip na isang
pagdiriwang
para sa kasal" isang madugong labanan ang naganap. Napuno ang langit ng mga palaso.
Napuno ang %angin ng tunog ng nagkikiskisang bolo. Nagtuos si Clap at si agtuga" isang
labanan para sa kamay ng nag!iisang si Magayon.
Nadaig at napaslang ni Clap si agtuga. Masayang sinalubong ni Magayon si Clap"
akmang
yayakapin6nang biglang isang ligaw na palaso ang tumama sa likod ng dalaga. 't %abang
sapo!sapo ni Clap ang nag!aagaw!%ininga niyang iniibig" bigla siyang sinibat sa likod ng
isang kawal ni agtuga. 'gad na %inataw ni Batu Makusog ang kawal ng kaniyang
minasbad"
isang matalim na bolo.
agkatapos ng mabilis na pangyayaring iyon" tuma%imik ang la%at ng mandirigma. )umigil
ang digmaan. Sa %alip na marinig ang kasiya%an ng isang pagdiriwang ng kasalan" mga
%ikbi
at %agulgol para sa mga pumanaw ang lumutang sa %angin. Ka%it na %alos walang makita
da%il sa walang!tigil na paglu%a si Batu Makusog" nag%ukay siya nang nag%ukay. Nang
matapos" nilibing niya ang kaniyang nag!iisang anak na si Magayon" at ang nag!iisa nitong
pag!ibig na si Clap" nang magkatabi at magkayakap.
-abang lumilipas ang mga araw" unti!unting tumaas ang lupang pinaglibingan kina Clap at
Magayon. )umaas ito nang tumaas" at di nagtagal" sinama%an ito ng pagyanig ng lupa at
pagtilapon ng nagbabagang mga bato. Naniniwala ang mga matatanda na kapag
nangyayari ito"
ginagalit ni agtuga ang bulkan upang maibalik sa kaniya ang mga kayamanang iniregalo
niya
kay Magayon6mga regalong inilibing kasama ng dalaga sang!ayon sa mga lumang
paniniwala.
May mga araw kung kailan natatakpan ng mga ulap ang tuktok ng bulkan. Sinasabi ng mga
matatanda na kapag nangyayari ito" %ina%alikan ni Clap si Magayon. 't kung pagkatapos
nito
ay mara%ang dumampi ang ulan sa magiliw na libis ng bulkan" naniniwala ang mga
matatandang lumulu%a si Clap.
agkatapos ng ma%abang pana%on ay umigsi na ang pangalan ni Magayon at naging
Mayong
o Mayon. Ngunit %anggang sa kasalukuyan" ka%it na maaliwalas ang pana%on" isang anino
ng
masalimuot na kuwento ng isang natatanging dalaga at ng kaniyang iniibig ang
bumabalong
sa magandang bayan ni Baragang Magayon.
'ng Mga Buwende(Kwentong Bayan)
$sang Kuwentong!Bayan mula sa Bikol
Malalim na ang gabi at abalang!abala pa sa panana%i ang dalawang magkapatid na babae.
)inata%i nila ang mga kamisa at saya nila" na isusuot nila para sa isang misa kinaumaga%an.
$binilin ng kanilang ina na siguru%ing nakasara ang pinto at mga bintana ng kanilang ba%ay"
kundi ay papasok ang duwende" na bumibisita sa kanila tuwing %atinggabi. Cpang malaman
ng kaniyang mga anak kung ano ang duwende" ikinuwento niya ito/
*Katulad lang ng mga ordinaryong tao ang mga duwende. )uso silang mga nilalang" ngunit
matulungin din. $lan sa mga kapilyu%ang ginagawa nila ay ang pagsira sa mga muwebles at
mga larawan" pagbasag sa mga salamin" baso" plato" at tasa. Kung %indi sila maka%anap
ng mga bagay na sisirain o babasagin" kinukurot nila ang mga pisngi" braso" at katawan ng
mga tulog na babae" upang maging mabigat ang pakiramdam nila pagkagising. Kung %indi
kinaasaran ng mga duwende ang mga nakatira sa ba%ay na madalas nilang bisita%in"
nagpapakita sila ng kabaitan sa mga ito. Sinasabing dinadal%an nila ang mga kaibigan nila ng
mga
masasarap na pagkain at ipinagtatanggol sila mula sa mga masasamang nilalang.
Maraming tao tuloy ang sabik ngunit balisang makakilala ng duwende. $tinuturing nila ang mga
nilalang
na nagtataglay ng kakaibang karunungan da%il sinasabing alam na alam nila ang mga li%im at
ikinikilos ng mga tao. Ngunit kung sakaling ang mga naging kaibigan ng duwende ay
biglang nagsabi ng anumang masama o nagbalak ng masama sa kanila" ka%it pa %indi sila
marinig ng mga duwende" ay parurusa%an sila at %indi na muling babalikan.
*'ng duwendeng binabanggit ko rito ay madalas sa ba%ay namin %abang ang nanay ko" o ang
lola ninyo" ay bu%ay pa. arati niyang sinasabi sa aming isara ang pinto at mga bintana bago
kami matulog. $sang gabi" nang nagtata%i rin kami ng kapatid ko ng kamisa at saya"
nakalimutan naming isara ang mga bintana at pinto. $lang segundo bago mag%atinggabi"
naroon ang isang maliit na nilalang na nakatayo sa aming pinto. Maliit siya" kasinliit lamang ng
isang dalawang taong gulang na bata& pula ang kaniyang muk%a& mayroon siyang ma%abang
bigote at maputing kulot na bu%ok. Maigsi ang mga braso niyang balingkinitan" ngunit malaki
ang mga kamay niyaEmalaki para sa kaniyang braso.,Nang marinig ng mga dalaga ang
kuwento ng kanilang ina" natakot sila. Nang mag%atinggabi" narinig nila ang mga tunog/ takla"
takla" takla. +awa ito ng duwende. )akot na takot ang dalawa. 0umingon ang panganay" at
nakita niya ang duwende na pumapasok sa pinto.
't katulad ng inaasa%an" tumakbo at tumalon siya papasok ng ba%ay" papunta sa mga dalaga.
Ba%il doon" nasipa niya ang isang gasera" na nagpaliyab sa mga kamisa at saya.
Mula noon" naging maingat na ang magkapatid at ang buong bayan ng 0egaspi sa duwende.
$sinasara na nila ang kanilang mga pinto at mga bintana bago sila matulog sa gabi.
'lamat ng .aling!.aling
Ni +uadenFio 'Guino('lamat)
Noong unang pana%on sa isang ka%ariang matatagpuan sa may dagat ng Mindanao" may
isang makisig at matapang na sultang nagngangalang RaHa% Solaiman. Ba%il sa kaniyang
galing at tapang sa digmaan siya#y nakilala bilang isang kilabot sa iba#t ibang ka%arian.
inaniniwalaang nasa kaniyang pag!aari ang isang ma%iwagang sundang" ang Sundang
0enantatyon. $binigay ito kay Solaiman ni Bal!0ido" ang diyosa ng digmaan.
$pinagkaloob ito sa kaniya da%il sa ma%usay niyang taktika sa pakikipagdigma. Malaki ang
pasasalamat sa kaniya ng mga taga!Mindanao da%il sa patuloy na pagtatanggol ng RaHa%.
$sa sa mga digmaang kinasangkutan ng RaHa% ang digmaan sa Seta )em!mon.
Nagwagi siya sa labanang ito" subalit iyon lamang ay naging posible sa tulong ni Bal!0ido.
Sa labanang ito siya niregalu%n ng sundang. Subalit bago pa man ito napasakaniya"
dumaan muna siya sa isang pagsubok.
*Kunin mo ang itak", sabi ni Bal!0ido. Sa pagtin
gala ni Solaiman nakita niya angisang lumulutang na itak. *+amitin mo iyan at putulin mo
ang iyong kaliwang braso", Bi nagdalawang!isip si Solaiman" sa utos ng diyosa ay kinu%a
niya ang espada at iniakmang puputulin ang kaniyang sariling braso. Sa pagtama ng itak
sa kaniyang braso nagulat
na lamang siya nang mapansing walang dugong dumanak ni balat na napilas mula sa
kaniyang katawan.
*Mula sa puntong ito Solaiman" %indi ka na magagalaw ng ka%it anong sandata
pa man., Sabi ni Bal!0ido. *$kaw ay papanaw lamang sa aking utos" sa oras na iyon
siguraduin mong isusuko mo ang ibinigay kong sundang sa lugar na ito. Kung %indi ka
makararating" siguradu%in mong may isang taong mapagkakatiwalaang magbabalik ng
sundang sa akin.,
Kung gaano kabagsik si Solaiman sa digmaan" ganoon rin siya kabagsik sa pag!ibig.
Ba%il sa ganitong katangian" kinamumu%ian at kinatatakutan siya %indi lamang ng
kaniyang mga kaaway kung %indi pati na rin ng kaniyang mga tagasunod. Sa mga kalye
pa lamang" rinig na ang mga bulungan ng mga tao. Cmaalingawngaw ang mga babala sa
la%at ng sulok ng ka%arian" *$tago ang asawa#t mga anak na babae da%il si Solaiman ay
paparating.,
Nag!uumapaw na ang mga babae sa %arem niya subalit" %indi pa rin siya tumitigil sa
pangongolekta nito. ara sa isang ma%arlikang tulad niya" walang dalang bigat ang
naguumapaw
na babae sa kaniyang bu%ay. Kung may isang aalis" may tatlong darating" kung
gaano siya ka%usay sa paggamit ng kaniyang sundang" tila mas matalim ang kaniyang
mga salita pagdating sa pag!ibig.
Sa dulo ng kaniyang ka%arian" may naninira%ang isang mangingisda. Kasama nito ang
kaniyang anak na babae sa ba%ay na siyang nag!aalaga sa kaniya.
$sang tapat na tagapaglingkod ang mangingisdang ito kay RaHa% Solaiman. Subalit"
da%il sa pag!aalala sa posibleng ka%inatnan ng kaniyang anak" itinago niya ito sa gitna ng
gubat. Cmaasang walang mga matang makatatanaw sa kaniyang anak" lalo pa ang mga
mata ni RaHa% Solaiman. 'lam niyang %inding %indi siya makatatanggi sa kung ano mang
sabi%in ng kaniyang RaHa%.
)umira si .aling!.aling sa itaas ng isang punong lauan. Napaliligiran ito ng mga
ilang!ilang at ilang %alamang gubat. .alang nakaaalam ng paraan upang makaakyat
dito kung %indi ang mapag!arugang mangingisda lamang. ati ang mga pagbisita
niya ay planadong!planado. Sa umaga" siya#y nagdadala ng pagkain at sa gabi nama#y
sinisiguradong ligtas at maayos ang kaniyang anak.
$sang di pangkaraniwang kaganda%an nga talaga itong si .aling!.aling. Singkinis
ng sutla ang kaniyang balat" singdilim ng uling ang bu%ok" ang kaniyang mga pisngi ay
parang dinampian ng rosas" mga matang sing tingkad ng mga alitaptap sa gitna ng dilim"
at ang kaniyang mga pilik mata#y tila mga alon sa pagkakurbada. Madali sana para sa
dalaga ang ipakasal sa ka%it na sino kung isa lamang siyang dugong!ma%arlika. Subalit"
nagiging ma%irap ang la%at da%il isa lamang siyang pangkaraniwang mamamayan.
$sang araw %abang nangangaso si Solaiman sa gubat" napansin niyang may isang
tira%an sa itaas ng mga puno. Sa gitna ng mga puno" nasulyapan niya ang ba%ay ni
.aling!.aling. Sa kaniyang paglingon nakita nito ang isang kakaibang kaganda%ang
noon pa lamang niya nakita.
Napasigaw si RaHa% Solaiman" *Sino ang ama moA Sigurado akong itinatago ka
lamang niya sa akin(, -indi sumagot sa .aling!.aling sa takot na baka kung anong
gawin ng RaHa% sa kaniyang ama.
Sa kaniyang pagtulog" nanaginip ang mangingisda ng mga karimarimarim na ideya.
Nang magising ito mula sa masasamang panaginip" kumaripas siya ng takbo upang
tungu%in ang tira%an ni .aling!.aling sa gubat. 0aking gulat niya nang maabutan niya
ang isang nagngingitngit na RaHa%.
*aano mo nagawang itago sa akin ang isang nilalang na singganda ng iyong anakA
Sabi%in mo sa kaniyang bumaba upang makita ko siya ng mas maayos., Ctos ng RaHa% sa
mangingisda. *+awin mo ito kung ayaw mong ma%ati ng aking sundang.,
Sa utos ng kaniyang ama" bumaba naman si .aling!.aling. Nang umabot siya sa
kala%ati ng puno" nadampian siya ng ilaw mula sa buwan na lalong nagbigay liwanag sa
kaniyang ganda. *-indi kita papatayin", sabi ni Solaiman sa mangingisda" *subalit" nais
ko sanang pakasalan ang iyong anak. $pinapangako kong pakakawalan la%at ng babae sa
aking %arem at siya ang gagawin kong asa;,
Bago pa man tuluyang matapos ni Solaiman ang kaniyang sasabi%in at bago pa
man makababa si .aling!.aling" nanigas ang katawan ng RaHa% at ng mangingisda.
$sang liwanag ang bumalot sa buong gubat. Nakita nila ang isang ima%en na papaliit
nang papaliit. 'ng dating katawan ni .aling!.aling ay tila sumabit sa mga sanga ng
puno. -abang paunti!unting nawala ang liwanag tila naging mas malinaw sa dalawa
ang ima%en ng isang bulaklak. $sang bulaklak na may lila#t pulang batik sa kaniyang mga
talulot.
-indi sila makapaniwala sa kanilang nasaksi%an subalit" walang nagawa si Solaiman
at ang mangingisda. agbalik sa palasyo" inatasan niya ang mga kawal niya na kumu%a ng
bulaklak ng .aling!.aling sa gubat at ipalamuti ito sa mga puno sa %arapan ng palasyo.
$sang pag!alaala sa mga pag!ibig na sana#y maabot na niya.
Napagawi 'ko sa Mababangaaralan
ni 0amberto 1. 'ntonio()ula)
Napagawi ako sa mababang paaralan
Na dating karnabal ng kambing" baboy at kalabaw"
't dating kubeta ng ilang kababaryo
ag bakasyon grande o Sabado#t 0inggo.
Bi na ito ang ilang tiwangwang na kuwartong may tapal
Na sawali#t atip na kugong butas!butas" na ang klaseng
Nagdidiskas ng epe en ilar at gudmaners
'y tanaw na tanaw ng mga sabungerong naglalakad.
Ngayon" may arko nang bakal at alambre ang geyt&
May bakod na pader" magarang plagpol" entablado#t
Basketbolkort na kainauukitan ng nagdudumilat na
*Bonated by +ov. Mokong delos Oros, at ng
*'lay nina Bon at BoIa ilipito alapatok.,
Sa sementadong saydwok" sa pasimano#t %aligi ng munting pasilyo
't ibabang panig ng kongkretong dingding" kundi nakapila
'y nagsisiksikan ang mga pangalang karami%a#y
atrong taga!ibang bayan/ ilan dito#y mga nakaklaseng
Kabisote" mapangopya" tugain" nakalasprend o naii%i
Sa salawal sa pagku%a ng test E
Kundi may BR. o 1N+R." may '))D
Bawat pinto" may karatula ng ngalan ng guro E
Narito pa rin si Mrs. Monay na ma%ilig mang%inuli"
Si Mr. angan na laging ngumangata ng babolgam.
Sa likod ng gusali" ang marikotitos na letering
Ng pagdiskarte sa babae#y nabasa ko sa %aligi ng wari#y
Narseri& sa mga puno ng papayang bunga#y tambulukan&
Sa tambak na retasong mga tabling may bakas ng anay.
Komo nabakante ako sa pandadayu%an bilang karpintero"
Naawitan akong gumawi sa mababang paaralang
Nagpautang sa akin noon ng musmos na karanasan&
Kasama ang aking martilyo" lagari#t radela#y nagpaunlak ako/
.ika nga#y ito lang ang kaya kong paraan ng paglingon
Sa pinanggalingan (na di ko napuspos nang ma%into ako#t
Maulila sa mga magulang). +umawi ako
Rito para atipan at palitada%an ang mga komportrum"
Ba%il nakabingit na naman ang pasukan Eat para maiyukit ko"
Ka%it papa#no" ang aking pangalan.