Adnan Softi

Arif Kedi


Prouavanje tipova uma u okviru ekoloko
proizvodnih metoda sastoji se iz dvije faze:
1. Ekoloko-bioloka
2. Razvojno proizvodna

Ekoloko-bioloka faza tipolokih istraivanja
obuhvata prouavanje ekolokih svojstava
zemljita i fitocenoloka istraivanja
Razvojno- priozvodna faza obuhvata istraivanja
proizvodnih karakteristika izdvojenih ekoloko-
vegetacijskih jedinica i analiziraju se se
prikupljeni podaci za ekoloku klasifikaciju.

Prvo su izdvojene regionalne umske biljne
zajednice (skup asocijacija).
Zatim je na temelju ekolokih kriterija
odreen osnovni tip ume (vegetacijsko
stanini tip) i
Na kraju proizvodni tip ume koji objedinjuje
osnovne tipove na bazi analiza proizvodnih
karakteristika.

Ova kategorija podrazumijeva skup asocijacija
karakteristinih za odreeno, u
makroklimatskom pogledu
ujednaeno,geografsko podruje ili visinski
pojas,kao prostor u kojem vai odreena podjela
stanita
U skladu sa tipolokim metodom iria et.al.
izdvojene su sljedee regionalne zajednice:
1) Higrofilne ume nizijskih podruja:
a)ume lunjaka i poljskog jasena
b)ume crne johe
c)ume vrba i topola nizijskih poplavnih
predjela

2) Regionalna zajednica uma kitnjaka i obinog
graba:
a)iste ume hrasta kitnjaka
b)ume kitnjaka,obinog graba i bukve
c)ume kitnjaka sa borovima
d)ume kitnjaka sa cerom
3) Regionalna zajednica montanih bukovih uma:
a)iste bukove ume
b)ume bukve i obinog graba
c)ume bukve i hrasta kitnjaka
d)ume bukve i crnog graba
e)ume bukve sa jasikom i brezom


4) Regionalna zajednica uma bukve,jele i smre:
a) ume bukve i jele
b)ume bukve i jele sa smrom
c)ume bukve i smre
d)iste ume bukve u pojasu uma bukve,jele i
smre
5) Regionalna zajednica subalpijskih bukovih uma:
a) iste bukove ume
6) ume smre i bijelog bora; jele i smre; smre:
a) ume smre i bijelog bora
b)ume jele i smre
c)ume smre

7) ume crnog i bijelog bora:
a) ume crnog bora
b)ume bijelog bora
c)ume crnog i bijelog bora

8) Regionalna zajednica uma medunca i
bijelograbia:
a) ume medunca i bijelograbia i njihovi
regresivni stadiji
b)ume sladuna i njeni regresivni stadiji
9) Regionalna zajednica jesenje aike i crnog jasena:
a) ume cera kao visinski pojas vegetacije
b)ume crnog graba i crnog jasena

Osnovni tip uma je skup sastojina u okviru
jedne regionalne zajednice koje imaju
priblino jednak sastav u pogledu vrsta
drvea i priblino jednaka svojstva zemljita i
ostale uslove stanita.
U okviru osnovnih tipova uma ulaze obje
komponente:
a)Osnovni tip po edifikatorima i
b)Tip zemljita


Proizvodni tip uma je skup svih osnovnih
tipova uma koji imaju priblino jednake
ekoloke i proizvodne karakteristike. Npr.
proizvodni tip istih bukovih uma na
krenjakim crnicama i pjeskovitim
dolomitnim rendzinama.

Ovaj metod prikupljanja podataka omoguuje da
se podaci potrebni za izdvajanje i definisanje
tipolokih jedinica tj. za ekoloku i proizvodnu
podjelu uma, prikupljaju istovremeno
Tipoloka istraivanja po ovom metodu
obuhvataju sljedee radove:
1.Pripremni radovi
2.Snimanje podataka na terenu
3.Ekoloko-bioloka faza tipoloke klasifikacije
4.Razvojno-proizvodna faza tipoloke
klasifikacije

Unsko GP formirano je odlukom Izvrnog vijea NR
BiH (Sl. list NR BiH broj 31/61).
Prva umsko-gospodarska osnova za Unsko GP
izraena je sa vanou 01.01.1961. 31.12.1970.
godine.
Na osnovu dobivenih podataka Unsko GP sainjavaju
sljedee GJ:
1. Pljeevica, odjeli 1-76
2. Gata, odjeli 1-16, 18-40, 42-56
3. Mutnica, odjeli 1-20, 22-26
4. Kladunica, odjeli 1-4, 6-26
5. Glinica, odjeli 1-4, 6-17, 19-27, 29, 30, 34-40,
43, 46, 51, 53-62, 65-80, 82-89,91-97, 100, 104,
106-115, 117-119, 121, 122

6. Gomila, odjeli 1, 2, 4-57, 59-80, 82-93
7. Batra Corkova:a, odjeli 1-31, 33-61, 63, 69-115
8. Vojskova dio, 8, 9, 11-30, 36-39, 71, 73-119
9. Risovac Krupa, odjeli 1, 4-15, 19, 21-163, 165-178
10. Grme Jasenica - dio, odjeli 1-12, 14, 15, 36-39,
41-69
11. Ljuto: Kulen Vakuf, odjeli 1-76
12. Risovac Biha, 1-161
Po teritorijalnoj podijeljenosti RBiH ovo podruje se nalazi
unutar Unsko-sanskog kantona na teritoriji sedam opina:
Biha, Bosanska Krupa, Cazin, Bosanski Petrovac, Velika
Kladua, Buim i Sanski Most.


Unsko GP nalazi se u sjeverozapadnom dijelu BiH u
okviru Unsko-sanskog kantona.
U orografskom pogledu obuhvata tri dijela:
Sjevero-istone padine planine Pljeevice i sjevero-
zapadne dijelove Osjeenice koji gravitiraju prema
rijeci Uni i koja karakterie izrazito kraki teren.
Drugi dio obuhvata sjeverne i sjevero-zapadne
dijelove planine Grme koje tako karakteriu kraka
obiljeja sa mnogo vrtaa i krakih uvala (Radike
uvale, Mainove uvale i dr.), a na sjevero-istonim i
sjevernim dijelovima masiv Grme prelazi u ravniji dio
terena sa dosta izraenijih uzvienja koji odaju sliku
kupastog terena.

Trei dio obuhvata cijelu Cazinsku Krajinu,
koji karakterie ravan teren sa blagim
uzvienjima i koji se uglavnom nalazi na
silikatnim supstratima.
Najvii planinski vrhovi su: na Pljeevici Gola
Pljeevica 1649 m, Trovrh 1622, Crni Vrh
1563 m, na Grmeu Majkia Brdo 1352 m,
Javorikasti vrh 1352 m, Trovrh 1209 m, V.
Javornjaa 1164 m i dr.
Najnia taka nalazi se na uu Glinice u
rijeku Glina 128 m nadmorske visine.



Klima ovog umsko gospodarskog podruja
je izrazito planinska koju karakteriu kratka i
svjea ljeta i duge, hladne i snijegom bogate
zime.
U pogledu godinje koliine padavina ovo
podruje se nalazi pod jaim utjecajem
strujanja sa mora, te godinja koliina
padavina ukazuje na humidni karakter klime.

Podruje istraivanja, ovog seminarskog rada
obuhvata dio gospodarske jedinice Risovac-
Biha, odnosno odjele: 60,61, 62, 63, 64.

Odjeli 60,61,62,63,64 G.J. Ljuto-Kulen Vakuf
pripadaju 4102 gazdinskoj klasi, ije sastojine u
sloju drvea imaju sljedee vrste: Fagus sylvatica,
Carpinus betulus, a pojedinano Fraxinus ornus,
Acer pseudoplatanus.
Od grmlja su zastupljeni sljedee vrste: Crategus
monogina, Sambucus nigra, Cornus mas, Colilus
avelana.
Prizemnu floru karakteriu vrste: Sanicula
europea, Asperula odorata, Cardamine bulbifera,
Oxalis acetosela, Anemone nemoroza, Galatulus
nivalis, Alium urisinum i druge vrste.


umsko-privredno podruje Unsko pripada
tzv. Zapadno-bosanskom krenjako-
dolomitnom podruju. Matini supstrat ine
krenjaci formirani u periodu mezozoika.
Na ovom podruju su uglavnom zastupljena
smea krenjaka zemljita. Na strmijim
terenima zastupljena su plitka zemljita sa A-
C profilom, a na ravnim terenima dublja A-
(B)-C profila. Za ova zemljita karakteristina
je prozranost, dobar vodno-vazduni reim,
bogata su humusom.

Ovaj odjel se nalazi u jugoistono dijelu
gopodarske jedinice na lokaciji
Ostrovica.Ekspozicija je razna, sa
inklinacijom od 0-35%. Nadmorska visina
329-492 metara. Visinska razlika iznosi 160
metara.
Sa sjeverne strane granii sa odjelom 61, sa
zapdne strane odjelom 62, sa june strane
odjelom 59, i sa istone strane grani
prugom i Unom.

Ovaj odjel se nalazi na jugozapadnom dijelu
gospodarske jedinice na lokaciji burzinke .
Nadmorska visina od 470- 520 metara, sa
visinskom razlikom od 50 metara.
Sa sjeverne strane granii sa odjelom 61 i 63,
sa zapadne strane odjelom 64 i dijelom 63
odjela, i sa istone strane odjelom 60 G.J.
Risovac-Biha.

Ovaj odjel nalazi se na dijelu gospodarske
jedinice pored Lanita .
Nadmorska visina je od 529- 612 metara, pa
visinska razlika iznosi 83 metara.
Sa zapadne strane odjelom 66, sa june
strane odjelom 62 i 64, i sa istone strane
djelom odjela 62 G.J. Risovac-Biha.

41-Izdanake ume bukve
52-Goleti podesne za poumljavanje
63-Stalne umske istine

32-40: Kiselo smea i ilimerizovana tla na silikatnim i
silikatno karbonatnim supstratima
05-20;40: Kombinacija zemljita krenjakih crnica, smea
krenjaka zemljita, kao i ilimerizovana zemljita

Preklapanjem karte vegetacije i pedoloke karte
dobija se karta osnovnih tipova uma, tj. tipoloka
karta.Na kartu tipova realne umske vegetacije, koji
su razgranieni, ucrtaju se i granice tipova ili
kombinacija zemljita. Tako se dobije karta sa
granicama osnovnih tipova uma.
U okviru GP Unsko, G.J. Risovac-Biha, u
odjelima: 60,61,62,63,64 za koje su prethodno
izraene pedoloke i vegetacijske karte, ijom je
sintezom dobijena karta osnovnih tipova uma. U
okviru navedenih odjela izdvojeni su sljedei osnovni
tipovi uma:
41n
32-40
Izdanake ume bukve na kiselo smeem i
ilimerizovanom tlu, na silikatnim i silikatno
karbonatnim supstratima



52
32-40
Goleti unutar uma bukve brdskog
pojasa na kiselo smeem i ilimerizovanom tlu, na
silikatnim i silikatno karbonatnim supstratima
41
05-20;40
Izdanake ume bukve na zemljitu
krenjakih crnica, smeim krenjakim
zemljitima, kao i ilimerizovana zemljita
52
05-20;40
Goleti unutar uma bukve brdskog
pojasa na zemljitu krenjakih crnica, smeim
krenjakim zemljitima, kao i ilimerizovana
zemljita
63
05-20;40
Stalne umske istine na krenjakoj
crnici, smeim krenjakim zemljitime, kao i
ilimerizovanim zemljitima.