HIP HI CH BIN V XUT KHU THY SN VIT NAM

BO CO NGNH TM VIT NAM

NM 2012
XU HNG NM 2013
H Ni, ngy 28/12/2012
BO CO
NGNH TM VIT NAM NM 2012
XU HNG NM 2013
Ni dung
I. TNH HNH CHUNG V SN XUT V XUT KHU TM NM 2012 2
II. 10 NT NI BT CA NGNH TM NM 2012 3
III. XU HNG NGNH TM NM 2013 10
Bin tp Ni dung:
Ban Bin tp Bn tin Tng mi Ty sn
L Hng Trng Ban Bin tp
Nguyn T Bch Chuyn gia th trng
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
BO CO NGNH TM VIT NAM NM 2012
XU HNG NM 2013
I. TNH HNH CHUNG V SN XUT V XUT KHU TM NM 2012
1. Sn xut nguyn liu
Teo s liu ca Tng cc Ty sn, nm 2012 c 30 tnh thnh nui tm nc l, th nui
657.523 ha, t sn lng 476.424 tn, tng 0,2% din tch v gim 3,9% sn lng. Trong din
tch nui tm s 619.355 ha, sn lng 298.607 tn, gim 7,1% din tch v 6,5% sn lng; tm chn
trng 38.169 ha, tng 15,5%, sn lng 177.817 tn, tng 3,2% so vi nm 2011.
Din tch tm s chim 94,1% din tch nui tm v 62,7% sn lng, tm chn trng chim 5,9%
din tch v 27,3% sn lng.
Khu vc BSCL chim din tch v sn lng ln nht vi 595.723 ha v 358.477 tn, trong tm
s l 579.997 ha v 280.647 tn, tm chn trng 15.727 ha v 77.830 tn.
Nm 2012 c nc c 1.529 c s sn xut tm s ging, sn xut c hn 37 t con ging v c 185
c s sn xut tm chn trng ging vi gn 30 t con ging.
2. Xut khu
Nm 2012, Vit Nam XK tm sang 92 th trng, vi tng gi tr c tnh t 2,25 t USD, gim
khong 6,3% so vi nm 2011.
11 thng u nm nay, XK tm ca Vit Nam t gi tr 2,06 t USD, gim 4,7% so vi cng k nm
ngoi.
Trong top 10 th trng NK chnh tm Vit Nam (chim ti 95,2% t trng GT XK tm c nc), c
ti 5 th trng gim mnh NK tm t Vit Nam. Trong , XK tm sang M gim 15,6%, sang EU
gim 24,8%, sang Canada gim 14,1%, sang ASEAN gim 22,2% v Tu S gim 10,5%).
XK tm s t 1,16 t USD, chim 56,1% tng GT XK tm c nc, tm chn trng t 676,6 triu
USD, chim 32,8%.
Nguyn nhn st gim gi tr XK:
Nm 2012, XK tm Vit Nam i mt vi nhiu kh khn c trong nc v trn th trng tiu th.
Tuy nhin c 4 nguyn nhn chnh tc ng ti XK tm Vit Nam nm va qua.
T nht, dch bnh Hi chng tm cht sm xy ra ti nhiu vng nui tm (c tm s v tm chn
trng) ngay t v nui u tin khin ngun tm nguyn liu bt n, gi tm nguyn liu bin ng
mnh khin DN rt kh xoay s.
T hai, chi ph u vo tng cng vi dch bnh lin tip khin chi ph sn xut tm Vit Nam tng
15 25%. T l thnh cng trong sn xut tm ca Vit Nam ch t 30-40%. Trong khi t l thnh
cng ca nc khc nh Ti Lan t ti 70%. Gi tm nguyn liu cao nh hng ln ti gi thnh
phm tm khin tm Vit Nam kh cnh tranh c v gi vi nhiu nh cung cp khc. Gi tm
Vit Nam thng cao hn 15 25% so vi gi tm Indonesia v n hay Ecuador.
2 3
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
T ba, ro cn Ethoxyquin t Nht Bn th trng NK ln nht v c coi l ca ra quan trng
ca tm Vit Nam nm 2012. T sau khi p dng quyt nh kim tra 100% tm Vit Nam NK vo
Nht Bn i vi Ethoxyquin, XK tm ca Vit Nam sang th trng ny b nh hng nghim trng.
5 thng u nm XK tm sang Nht Bn t mc tng trng hng thng 23 52,5% so vi cng k,
t thng 7, XK tm gim r rt (1,5% - 16,6%). Tm XK ca Vit Nam b p gi do vn Ethoxyquin,
nn gim mnh t cui thng 9 (gim 22% so vi trc thi im kim tra Ethoxyquin).
T t, nhu cu ca cc th trng NK st gim: Bn cnh s st gim ca th trng Nht Bn vo
na cui nm, NK tm t EU v M gn nh gim lin tc trong c nm. NK tm vo EU nm 2012
gim mnh do nh hng ca khng hong ti chnh ti khu vc ny. NK tm vo khu vc ny 7
thng u nm gim ti 27,8% so vi cng k nm ngoi.
NK tm cc loi vo M 10 thng u nm nay gim 7,6% so vi cng k nm ngoi do cung vt
qu cu v do tiu th chm. Trong thi gian ti, theo nhiu ngun tin t M, nhu cu tiu th tm
ti th trng ny vn mc thp bi lng d tr tm ca nc ny cn nhiu. Gi tm t cc nh
cung cp tng do ngun cung khan him trong khi gi tm trn th trng M li nhch ln rt chm.
Tc t ny khin cho cc nh NK M khng mun mua thm hng.
Th trng NK tm 11 thng u nm 2012 (GT) Gi tr XK tm 11 thng u nm, 2008 - 2012
Cc th trng khc
14,6% Trung Quc
11,0%
Australia
4,7%
EU
13,9%
M
20,6%
Nht Bn
27,7%
Hn
Quc
7,5%
XUT KHU TM 11 THNG U NM 2012
Nht Bn
M
EU
c
Anh
H Lan
TQ v HK
Hng Kng
Hn Quc
Australia
i Loan
Canada
Thy S
ASEAN
Singapore
Philippines
Cc TT khc
Tng
571,990
425,447
286,471
74,720
46,955
41,875
227,255
56,745
154,262
97,601
69,146
64,170
36,628
33,378
23,412
5,149
98,154
2.064,504
27,7
20,6
13,9
3,6
2,3
2,0
11,0
2,7
7,5
4,7
3,3
3,1
1,8
1,6
1,1
0,2
4,8
100
+5,0
-15,6
-24,8
-26,4
-29,8
-5,5
+12,9
+7,8
+9,8
+35,7
+5,4
-14,1
-10,5
-22,2
-30,4
+17,9
-1,6
-4,7
TH TRNG T l GT (%) 11 thng u nm 2012 (GT) So vi cng k 2011 (%)
2 3
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
II. 10 NT NI BT CA NGNH TM NM 2012
1. Dch bnh Hi chng tm cht sm (EMS)
Nm 2012 nui tm nc l b nh hng nghim trng bi dch bnh Hi chng tm cht sm
(EMS) trn din rng. Nm 2012 c nc c khong 100.766 ha din tch nui tm nc l b thit
hi do dch bnh (trong 91.174 ha nui tm s v 7.068 ha nui tm th).
Teo iu tra, kho st v nghin cu ca Tng cc Ty sn, chng hoi t gan ty cp tnh (AH-
PNS) chim 45,7% din tch thit hi v xy ra ch yu trn din tch nui tm cng nghip. Phn cn
li l do bnh m trng, u vng.
gn ht mt nm nhng nguyn nhn gy tm cht nhiu v cht sm vn cha c xc nh
r. Mc d, ngi nui s dng con ging m bo cht lng, nui theo ng quy trnh k thut
nhng tm vn cht, thm ch tm nui ti 60 - 90 ngy tui, gn n v thu hoch vn b cht m
khng bit nguyn nhn.
Xc nh nguyn nhn gy dch bnh tm l vn sng cn hin nay i vi ngnh tm. Mt s
DN phi b ra khon chi ph khng l thu chuyn gia nc ngoi v tm hiu cn nguyn ca
dch bnh v thm ch l thu chuyn gia sang Vit Nam trc tip nui v hng dn nui tm.
Tuy nhin, s DN c kh nng chi tr cho nhng chi ph ny rt t. Cc DN khc ang hon ton
trng i vo cc bin php gii quyt trit ca c quan chc nng!
2. Tng mnh NK tm nguyn liu t Ti Lan
Nm 2012, dch bnh lan rng khin ngun tm nguyn liu khng n nh, c bit thiu ht
nghim trng vo na u nm khi m nhu cu ca cc nc vn cn tng i n nh v cha c
ro cn Ethoxyquin ti th trng Nht Bn.
Chi ph u vo (in, nc, nhin liu, gi thc n, lao ng) gia tng khin cho gi tm nguyn liu
trong nc tng cao. u thng 6/2012, tm chn trng bn ti m Ti Lan c 60 con/kg c gi
bn khong 80.000 ng/kg nhng ti Vit Nam, tm cng c, c gi bn t 100.000 120.000 ng/
kg. Tm c 70 con/kg ti Ti Lan c gi bn 75.000 ng/kg nhng tm Vit Nam cng c c gi
90.000 95.000 ng/kg.
p ng nhu cu ca th trng tiu th, to cng n vic lm v s n nh thu nhp cho ngi
lao ng, cc DN tm phi NK tm t nc ngoi gia cng, XK.
Nm 2012, Vit Nam c tnh NK tm tr gi khong 170 triu USD, trong tm chn trng
khong 105 triu USD, tm s 33 triu USD.
Vit Nam NK tm t 27 nc, ch yu l t Ti Lan, Indonesia, n , Ecuador, Canada, Malay-
sia, Achentina, Anh, Singapore, Trung Quc, M Trong , NK tm nguyn liu t Ti Lan tng
mnh. Tm thng u nm 2012, Vit Nam, ln u tin, ng th 4 v NK tm Ti Lan sau M,
Nht Bn v Canada vi khi lng t 7.047 tn, gi tr t trn 45,7 triu USD.
c tnh ngun tm nguyn liu NK gia cng v SXXK mang v kim ngch XK khong 14% tng
gi tr XK tm ca Vit Nam nm 2012, t 310 triu USD.
Nu nh tnh trng dch bnh tip tc khng c kim sot v khng ch, chc chn NK tm vo
Vit Nam s tip tc gia tng. Do nh hng ca dch bnh v chi ph u vo trong sn xut tm
VN tng cao nn theo tnh ton ca DN ch bin tm th s dng tm nguyn liu NK s h gi tm
thnh phm 1USD/kg so vi sn phm s dng tm nguyn liu trong nc.
4 5
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
3. Gi tm nguyn liu bin ng tht thng
Nm 2012, gi tm nguyn liu bin ng bt thng, c bit l trong qu II, c thi im gi gim
ti 50%. Tng 1/2012, tm s nguyn liu c 30/40 con ti C Mau c gi bn khong 155.000
195.000 ng/kg th n thng 6/2012, gi gim cn 120.000 130.000 ng/kg.
Nhu cu tiu th tm trn th trng th gii gim cng vi nh hng t cc chnh sch bt li nh
ph kim dch tng, tn dng b tht cht khin nhu cu thu mua tm nguyn liu cho ch bin gim
dn ti gi tm nguyn liu gim mnh. Tuy nhin, qu III/2012 gi tm nguyn liu li c xu hng
nhch dn ln do nhu cu thu mua tm nguyn liu t cc nh ch bin tng ln nhm p ng nhiu
n hng phc v tiu th cui nm cc th trng NK ln.
u thng 10/2012, gi tm c 30 con/kg tng thm 8% ln mc 130.000 135.000 ng/kg. Gi
tm chn trng nguyn liu c 100 con/kg cng tng khong 7% trong 3 thng qua t mc 80.000
81.000 ng/kg ln 85.000 87.000 ng/kg.
Teo tnh ton ca ngi nui, gi thnh tm chn trng loi 50 con/kg nm nay l 75.000 ng/kg
trong khi nm 2011 ch l 60.000 ng. Gi thnh sn xut tm s c 40 con/kg l 80.000 ng/kg
trong khi nm ngoi ch mt t 65.000 70.000 ng/kg.
4. Gi tm XK ca Vit Nam cao hn 2- 4 USD/kg so vi Indonesia v n
Vit Nam khng th cnh tranh v gi vi cc nc cung cp khc nh Ti Lan, Indonesia, Ecua-
dor hay n do gi thnh sn xut qu cao v t l thnh cng trong nui tm thp, ch t 30%
- 40%.
Trn th trng Nht Bn, gi trung bnh tm nguyn liu ng lnh NK t Vit Nam t 11,2 USD/
kg trong khi gi trung bnh NK t n l 8,6 USD/kg, thp hn 2,6 USD/kg.
Din bin gi tm s nguyn liu ti C Mau 11 thng u nm 2012
Din bin gi tm chn trng ti Ph Yn v C Mau 11 thng u nm 2012
(c 100 con/kg)
4 5
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
Trn th trng M, u thng 11, gi tm s HLSO c 16/20 ca Vit Nam c gi bn 6,85 USD/pao
trong khi tm cng c Indonesia c gi 5,55 USD/pao v tm n c gi 5,30 USD/pao.
Khng th h gi thnh phm so vi i th cnh tranh tr thnh vn au u nht i vi cc
nh ch bin v XK tm Vit Nam, c bit trong nm 2012 ny. nh hng ca suy thoi kinh t
ton cu tc ng khng nh ti nhu cu cng nh thi quen tiu dng ca nhiu th trng NK.
Gi c tr thnh u tin s 1 ti nhiu th trng ln nh M, EU...
Mt s nh NK ln M cho bit a s khch hng ca h khng quan tm n s khc bit v cht
lng tm t cc nh cung cp m ch quan tm ti gi bn!. Tc t ny cho thy r sc cnh tranh
thp ca tm Vit Nam trn th trng quc t.
5. XK tm Nht Bn gim mnh do Ethoxyquin
Nm 2012, C quan thm quyn Nht Bn tip tc kim sot cht Ethoxyquin i vi tm Vit Nam
(khng kim cht ny i vi tm Ti Lan, Indonesia...). T ngy 18/05/2012, CQTQ Nht Bn
quyt nh kim tra 30% l tm NK t Vit Nam i vi cht Ethoxyquin vi mc gii hn cho php
l 0,01ppm (10ppb).
Quyt nh ca Nht Bn kim tra Ethoxyquin i vi tm NK t Vit Nam nh hng mnh n
XK tm Vit Nam sang th trng ny, v mc d lng ti a cho php (MRL) ch 0,01 ppm l qu
thp v khng cng bng i vi DN tm Vit Nam.
XK tm sang Nht Bn bt u gim sau 5 thng tng trng mnh t 23 52,5%. Tng 7/2012,
XK tm sang Nht Bn gim 1,4% so vi cng k 2011 v sang thng 8 tip tc gim 16,6%, thng
9: - 9,2%, thng 10: - 15,8% v thng 11: -5,3%.
Vi khong 300 DN XK, trong nhng nm gn y, mt hng tm chim 36 38% tng kim ngch
XK thy sn ca Vit Nam, to cng n vic lm v thu nhp cho khong 1,5 triu ngi lao ng.
Nm 2011, XK tm Vit Nam t trn 2,4 t USD, trong th trng Nht Bn chim 27 -28% gi
tr. Tuy nhin, quy nh kim tra Ethoxyquin nh hng nng n ti tm l ca nhiu DN XK tm
Vit Nam.
Teo thng k cha y , ti BSCL c n
70% s nh my ch bin tm ang phi sn xut
cm chng v thiu nguyn liu v gi nguyn
liu qu cao v t thng 5 n nay li b thm p
lc t th trng Nht v vn Ethoxyquin.
Nhiu DN khng dm mua tm nguyn liu nui
theo phng thc cng nghip do lo s nhim
Ethoxyquin. Nhiu DN khng dm tip tc
XK tm sang th trng Nht Bn. Nhng DN
c duy tr XK sang th trng ny u phi chp
nhn s dng tm nui qung canh hoc b
nhiu chi ph kim nghim tm nguyn liu
trc khi ch bin. Tuy nhin, ngun cung tm
nui qung canh khng p ng nhu cu
nguyn liu ca h, ng thi chi ph kim tra
kim nghim cng khin cho DN kh khn v
vn v b gim mnh li nhun.
XUT KHU TM VIT NAM SANG NHT BN
NM 2012 (vt: USD)
Thng 1
Thng 2
Thng 3
Thng 4
Thng 5
Thng 6
Thng 7
Thng 8
Thng 9
Thng 10
Thng 11
11 thng
c c nm 2012
32.649.485
34.894.557
45.962.805
50.723.310
55.358.690
56.182.692
52.970.074
54.244.905
57.648.279
67.527.000
63.829.000
571.990.000
645.000.000
-12,2
+50,5
+26,4
+39,8
+52,5
+23,7
-1,4
-16,6
-9,2
-15,8
-5,3
+5
+6
Thng 2012
So vi cng k
2011 (%)
6 7
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
Ngun nguyn liu tm ang khan him, cng eo hp v yu cu kim Ethoxyquin s khin cho gi
XK tm ca Vit Nam tng ln v sc cnh tranh s b gim ti th trng Nht Bn.
Mt h ly na l ro cn t th trng Nht s khin cho DN phi i hng sang th trng khc
v s d b ri vo tnh trng b p gi ti cc th trng khc.
XK tm Vit Nam sang Nht Bn 11 thng u nm 2012 t gn 572 triu USD, tng 5% so vi cng
k nm ngoi, ch yu nh tng trng 5 thng u nm. c tnh c nm, XK tm sang th trng
ny s t khong 645 triu USD, tng khong 6% so vi nm 2011
Nht Bn vn ang l th trng quan trng nht i vi tm Vit Nam, chim 27,7% gi tr XK
tm ca Vit Nam. Do vy, nu khng c gii php cho vn Ethoxyquin, chc chn XK tm sang
Nht Bn s cn gim na.
C hi ca Ti Lan v Indonesia: Cng vi Vit Nam, n ang b p t quy nh kim tra
Ethoxyquin 100% tm NK vo Nht Bn vi mc d lng 0,01 ppm. Tng 11, Nht Bn cng bt
u p dng ch kim tra gim st i vi tm Phillippin.
Mc d chnh ph hai nc n v Vit Nam n lc m phn vi chnh ph Nht Bn gii
quyt tnh hnh. n thm ch ang chun b kin Nht Bn ln WTO. Tuy nhin, vn Ethoxy-
quin vn cha c gii quyt. Ti Lan v Indonesia ang tn dng c hi ny gia tng XK tm
sang Nht Bn.
9 thng u nm 2012, tm NK t n v Vit Nam vo Nht Bn chim 33% tng NK tm vo
th trung ny. NK t Ti Lan v Indonesia chim 38%. Do nh hung ca Ethoxyquin, t trng
ngun cung s thay i. Teo , NK tm t n v Vit Nam c nm 2012 d bo s gim cn
25%. Trong khi NK t Ti Lan v Indonesia s tng ln trn 40%.
6. Xut khu tm sang M gim mnh
XK tm sang M 11 thng u nm 2012 t 425,4 triu USD, gim 15,6% so vi cng k nm ngoi.
M ng th 2 v NK tm Vit Nam, vi 20,6% t trng gi tr. c tnh XK tm sang M c nm
2012 s t khong 480 triu USD, gim 14% so vi nm 2011.
Cung vt qu cu l nguyn nhn chnh dn ti NK tm vo M gim mnh trong na cui nm nay,
c bit l vo thng 8 (gim 23,3%), thng 9 (gim 20,7%), thng 10: gim 20,2%. 10 thng u nm
2012, NK tm cc loi vo M gim 7,6% so vi cng k nm 2011, t 430.473 tn. Trong khi , 10
thng u nm 2011, NK tm vo M tng gn 4% so vi mt nm truc .
Mt th phn cho n v Ecuador: NK vo EU gim do nh hng ca khng hong n cng
Xut khu tm sang Nht Bn, 11 thng u nm 2011 - 2012
6 7
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
khin M tr thnh th trng tiu th trng im ca nhiu nc cung cp tm trn th gii. M
tr thnh th trng c p lc cnh tranh rt ln trong khi gi tm Vit Nam trn th trng ny cao
hn t 3 - 5 USD/kg so vi n v Ecuador.
nh hng nng n t dch bnh v nhiu yu t khc trong SX v XK cng khin tm VN ang mt
dn li th trc nhiu i th khc nh n , Ecuador trong vic cung cp tm cho M.
10 thng u nm 2012, NK tm Vit Nam vo M gim 12,3%. NK tm n vo M li tng
25,7%, v t Ecuador tng 12,1%.
Tm tht (peeled shrimp) l mt hng chim t trng ln nht, chim 56,7% c cu NK tm Vit Nam
vo M. 10 thng u nm nay, NK tm tht t Vit Nam vo M gim 4,27% v KL v 10,5% v GT.
NK mt hng ny t Ecuador v n li tng mnh vi mc tng ln lt 11,9% v 31,2% v KL v
10,5% v 5,6% v GT.
Ecuador cng ang gia tng nhanh chng th phn trn th trng tm c ln <15 ca M. 10 thng
u nm 2012, NK mt hng ny t Ecuador vo M tng 95,6% so vi cng k nm ngoi, t 503,4
tn ln 984,7 tn. Vit Nam l nh cung cp ln th hai tm c <15 cho M sau Mexico tuy nhin,
mc tng trng ch t 9,5%. NK tm c <15 t Mexico vo M trong thi gian ny gim 1,3%, NK
t n , nh cung cp ln th 3 cng gim 5%.
7. Xut khu tm sang EU gim su lin tc
L th trng b st gim mnh nht v gi tr NK tm t Vit Nam, do nh hng t khng hong
n cng trong khu vc, nhu cu tiu th gim v kh nng thanh ton ca cc nh NK thp khin cc
nh XK tm cng hn ch a hng sang th trng ny.
11 thng u nm nay, NK tm Vit Nam vo EU t 286,5 triu USD, gim 24,8% so vi cng k
nm ngoi. EU chim 14% t trng XK tm ca Vit Nam, ng th 3 sau Nht Bn v M. c tnh
XK tm sang EU c nm 2012 t khong 320 triu USD, gim 22,5% so vi nm 2011.
XK tm sang EU gim mnh ngay t u nm v lin tc duy tr mc gim trn 2 con s trong 11
thng qua. Khng ch c Vit Nam m hu ht cc nc cung cp tm chnh cho th trng ny nh
Ecuador, Indonesia, Ti Lan u gim XK sang y.
Vit Nam hin l nh cung cp tm ln th 9 cho th trng EU sau Ecuador, n , Bangladesh, H
Lan, Ti Lan, Argentina, Trung Quc v Ty Ban Nha.
Ecuador l nh cung cp tm nguyn liu ln nht cho EU, chim 17,3% t trng gi tr NK tm
nguyn liu vo khu vc ny. By thng u nm 2012, NK tm nguyn liu ng lnh t Ecuador
vo EU gim 8,6%, t n gim 1,6%, t Bangladesh: - 13,9%, t Ti Lan: -13,3%.
8 9
Xut khu tm sang M, 11 thng u nm 2011 - 2012
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
8. Xut khu sang Trung Quc tim n nhiu ri ro
L th trng tiu th ln th 4 vi 11% t trng XK tm ca Vit Nam, t 227,3 triu USD trong 11
thng u nm, tng 12,9% so vi cng k nm ngoi.
c tnh XK tm c nm sang Trung Quc t khong 270 triu USD, tng 20,5% so vi nm 2011.
Hai nm trc, NK tm sang Trung Quc tng trng mnh, nm nay bt u c xu hng chng
li do nhu cu gim v nh hng ca suy thoi kinh t. Bn cnh , Trung Quc cng c ng thi
dng ro cn hn ch NK thy sn ca Vit Nam.
L nc NK tm t Vit Nam, Trung Quc ng thi cng l i th i vi tm XK ca Vit Nam.
V vy, vic thng li Trung Quc ang gia tng thu gom tm nguyn liu ca Vit Nam, k c tm
c bm agar l mt vn nn, tim n nhiu nguy c lm mt uy tn ca con tm Vit Nam, cng lm
gia tng hot ng gian ln ny.
Chn thng u nm 2012, Trung Quc XK 190.143 tn tm, tr gi 1.562,7 triu USD, tng ln lt
14% v 31% so vi cng k nm ngoi. Gi trung bnh XK tm ca Trung Quc t 8,22 USD/kg, tng
14% so vi cng k nm ngoi.
9. Hn Quc v Australia hai th trng kh quan nht nm 2012
Hn Quc l th trng NK ln th 5 vi 7,1% t trng. 11 thng u nm nay, XK sang Hn Quc
t 154,3 triu USD, tng 9,8% so vi cng k. c tnh XK tm sang Hn Quc c nm 2012 t
khong 165 triu USD, tng khong 6% so vi nm 2011.
Xut khu tm sang EU, 11 thng u nm 2011 - 2012
Xut khu tm sang Trung Quc, 11 thng u nm 2011 - 2012
8 9
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
Hn Quc c coi v tip tc k vng l th trng tim nng cho XK tm cho Vit Nam do thng
mi song phng gia hai nc tin trin tt. Ngoi ra, Hn Quc l th trng c thi quen v th
hiu tiu dng kh ging vi Nht Bn. Nn y c xem l th trng tiu th tt cho tm VN, c
bit khi trong nhng thi im vp phi ro cn khng sinh t th trng Nht Bn.
Tuy nhin, theo thng tin t mt s DN, Hn Quc cng bt u p dng kim tra Ethoxyquin
trong tm NK t Vit Nam vi mc MRL 0,01 ppm t ngy 19/11/2012. Nu Hn Quc tng cng
kim tra Ethoxyquin trong tm NK t Vit Nam nh Nht Bn s khin nhiu DN b tc trong XK.
Do , gii quyt vn Ethoxyquin khng ch cho ring th trng Nht Bn m s cn m bo duy
tr n nh XK sang Hn Quc trong nm ti.
Australia l th trng NK ln 6, chim 4,7% t trng GT XK tm VN. 11 thng u nm 2012, XK
tm sang Australia tng 35,7% so vi cng k nm ngoi, t 97,6 triu USD. c tnh XK tm sang
th trng ny s t 110 triu USD trong c nm 2012, tng 37,5% so vi nm 2011.
XK tm sang Australia duy tr mc tng trng dng trong sut 11 thng qua, c thng tng ti 3
con s nh thng 2: tng 173%, thng 3 tng 114,6%.
10 thng u nm 2012, Ti Lan, Trung Quc v Vit Nam l ba nh cung cp tm ln nht cho
Australia, chim trn 85% tng GT NK tm vo th trng ny. Trong , NK tm Ti Lan chim
30,4%, Trung Quc chim 29,5% v Vit Nam chim 25,1%.
Nm 2012, Ti Lan gia tng nhanh chng th phn trn th trng Australia v vt qua Trung Quc
tr thnh nh cung cp tm ln nht cho nc ny. Nm 2011, Trung Quc ng u v cung cp
tm cho Australia vi 31% t trng GT. Ti Lan ng th 2 vi 27,7% v Vit Nam chim 26%.
Xut khu tm sang Hn Quc, 11 thng u nm 2011 - 2012
10 11
Xut khu tm sang Australia, 11 thng u nm 2011 - 2012
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
10. S DN ch bin v XK tm gim mnh
Tnh n thng 10/2012, s DN XK tm ch cn khong 70 DN. Dch bnh, thiu vn v nhu cu t
th trng th gii st gim ang l nhng yu t cn bn khin nhiu DN CB&XK tm phi ngng
tham gia XK.
Nhiu chnh sch qun l ca nh nc nh quy nh v kim sot an ton thc phm (Tng t 55)
cng trc tip v gin tip to thm gnh nng v chi ph & sc cnh tranh cho DN.
III. XU HNG NGNH TM VIT NAM NM 2013
4 thch thc chnh vi ngnh tm nm 2013:
(1) Dch bnh v hi chng tm cht sm (EMS) i vi tm nui cng nghip (k c tm s v tm
chn trng) s lm gim mnh sn lng tm nguyn liu cho ch bin XK. Sn lng tm nui cng
nghip chim khong 60% sn lng tm nguyn liu ca c nc. y l bnh cha c thuc cha
tnh n thi im hin nay, d kin s gy thit hi ln v sn lng cng nh cht lng tm ti cc
nc sn xut chnh trong c Vit Nam,
(2) Cnh tranh thu mua tm nguyn liu ti cc tnh BSCL (khu vc chim 75% sn lng tm
nui ca c nc) vi lc lng thu gom tm cho XK tiu ngch sang Trung Quc. Trong vic cnh
tranh ny, nhm thng li thu mua cho Trung Quc c li th hn so vi DN tm Vit Nam v mt
kim tra, kim sot cht lng, v vy h thu gom c tm bm chch (vic ny ang lm gia tng nn
bm chch agar v thm ch khin cho chin dch chng bm chch km hiu qu).
(3) T trng tiu th tip tc kh khn: Bo co mi nht ca Lin Hp Quc v kinh t ton cu
nhn nh tng trng kinh t ton cu yu i ng k trong nm 2012 v d bo vn tng trng
chm trong 2 nm ti, thm ch c th ri vo t suy thoi mi. Cc nn kinh t pht trin, nht l
mt s nc chu u, ang ri vo vng xoy tht nghip cao, ri ro ti chnh, n cng cao, tht cht
ti kha nn tng trng chm li. Khng hong n Chu u v M, tng trng kinh t chm li
Trung Quc v Nht Bn s t nhiu tc ng gim NK tm vo nhng th trng ny.
(4) Ro cn Ethoxyquin t th trng Nht Bn v Hn Quc: Hai th trng ch lc v n nh ca
ngnh tm Vit Nam (chim 35%) trong nhng nm qua. Nht Bn thc hin kim tra 100% tm
Vit Nam NK v mc d Vit Nam c nhiu ng thi tc ng Nht Bn b quyt nh ny,
nhng cho n nay vn cha c du hiu tch cc v vn ny. Hn Quc d mi quyt nh kim
tra ngu nhin ethoxyquin trong tm Vit Nam, nhng khng th lng trc c h c th tng
cng kim tra trong nm ti hay khng.
Ngoi ra, ngnh tm s tip tc phi i mt vi nhng vn khc nh thiu vn, chi ph sn xut
gia tng v thu NK tm vn mc cao t 10 15%.
C hi:
(1) XK tm sang cc nc Chu c th tng v tng trng kinh t khu vc ny c d bo mc
n nh. Do vy, XK sang cc nc nh Singapore, Philippines, i Loan, Trung Quc vn s tng
kh quan trong nm 2013.
(2) Sn lng tm ton cu s gim, mt s nc sn xut chnh nh Ti Lan s b gim sn lng
v XK. Khi lng XK tm ca Ti Lan nm 2013 s duy tr mc 350.000 tn do nh hng ca
dch bnh v hi chng EMS v do nhu cu ton cu suy gim, c bit l EU v M.
10 11
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
2. D bo xu hng nm 2013
Vi 4 thch thc trn, v 2 c hi c t ra, d bo nm 2013, sn xut v XK tm VN s din ra
theo xu hng ca mt trong 3 kch bn sau:
2.1. Kch bn kh quan:
Bi cnh:
4 thch thc c bn c gii quyt hoc gim thiu mc nh hng: tm c gii php cha
bnh tm cht sm, tm c cht thay th Ethoxyquin trong thc n nui tm, c ch ti php l
hoc bin php ngn chn tnh trng thng li tranh mua tm nguyn liu xut tiu ngch sang
Trung Quc...
Bn cnh vn tn ti nhng kh khn nh th trng NK cha n nh, cht lng tm nguyn
liu cha kim sot c, gi thnh SX tm trong nc cao, thu NK tm cn gi 10-15%.
D bo:
Ngun tm nguyn liu s tng so vi nm 2012, sn lng tm XK s t khong 240.000 tn,
GTXK tm Vit Nam s gi mc 2,4 t USD nh t trong nm 2011 v tng khong 6,5% so vi
nm 2012.
2.2. Kch bn duy tr
Bi cnh:
Dch bnh EMS c gii php cha v vn Ethoxyquin cng c gii php tho g.
Tuy nhin, nu tnh trng thng li thu gom tm nguyn liu ti cc tnh BSCL XK tiu ngch
sang Trung Quc vn tip din hoc nghim trng hn, cng vi vn thiu vn khng c gii
quyt, DN tm s b thiu nguyn liu cho ch bin, vn cht lng tm XK cng b nh hng.
D bo:
Vi bi cnh ny, d bo tnh hnh sn xut v XK tm s kh khn v:
Ngun cung nguyn liu cho ch bin XK khng , NK tm s tng mnh hn c th ln hn
200 triu USD/nm.
Gi tm XK s cao hn v kh nng cnh tranh ca tm Vit Nam cng b nh hng, i tc
NK s hn ch.
D bo sn lng tm XK c th t 220.000 tn, tr gi khong 2,2 t USD, tng ng vi
gi tr ca nm 2012.
2.3. Kch bn km kh quan
Bi cnh:
2 thch thc chnh l dch bnh v hi chng tm EMS v ro cn Ethoxyquin ti th trng Nht
Bn v Hn Quc khng c gii php, cng vi kh khn v chi ph gia tng v thu NK nguyn liu
mc cao.
Vn vay vn c th c nh nc quan tm hn, DN v ngi nui c th s c iu kin u
t nui v thu mua nguyn liu.
12
Bo co ngnh tm Vit Nam nm 2012 - Xu hng nm 2013
D bo:
Vi bi cnh ny, d bo nm 2013, ngnh tm Vit Nam s c nhiu thay i ln:
Ngun cung s gim ng k (30 - 40%), tm s nui qung canh s c c hi pht trin nhng
sn lng nui s thp; sn lng tm chn trng st gim nghim trng.
DN s phi NK tm t mt s nc gia cng ch bin XK, gi trung bnh tm XK s tng do
nhu cu ln hn ngun cung.
D bo sn lng XK tm s t di 200.000 tn cc loi, gi tr t khong 1,9 t USD, gim
13% so vi nm 2012.
---------------------- oOo --------------------