T trng v c ch tc ng

ca t trng ln c th sng

ThS. ng V Hong
Phn vin Vt l Y Sinh hc.

Lch s t liu php

Ngi Ai Cp c dng nam chm cha au
lng
Sut mt thi gian di ch quan tm trong cc
lnh vc ngoi y
Th k XX : Y hc
Chn on: MRI; phn tch ph nh gi cu
to ha hc c v mt nh tnh v nh lng.
T trng sinh hc T tm (MCG), t no
(MEG).
iu tr: Vt l tr liu, TMS, kch thch sinh
xng

T trng ?
T trng l mi trng vt cht c bit sinh ra
quanh cc in tch chuyn ng hoc do s
bin thin ca in trng hoc c ngun gc
t cc mment lng cc t.
Xt v bn cht, t trng v in trng l cc
biu hin ring r ca mt trng thng nht l
in t trng.
Cm ng t B Cng t trng H
1 mT = 10 Gs

ng sc t trng

Phn loi
Theo xut x: t nhin, nhn to, sinh
th
Theo s thay i theo thi gian: c
nh, bin thin, xung
Theo s thay i trong khng gian:
ng nht, khng ng nht
Theo cng t trng:Yu (<10Gs)
Trung bnh (10500Gs) Mnh
(5002000Gs) Rt mnh (>2000Gs).

a t
Phn t trng do ngun gc bn trong
khng i v chim ti 98%
Phn t trng c ngun gc bn ngoi
ch chim 2%, nhng thng xuyn bin
i
Nam cc = 70.000nT (nanotesla), Bc
cc = 60.000nT v xch o = 30.000nT.

Tng tc ca t trng vi vt cht sng

1. Lu lng mu tng ln s lm tng kh nng chuyn ti oxy, c hai
vic ny gip cho kh nng cha bnh ca c th tng ln.
2. Vic thay i s di chuyn ca ion calci: t trng c th a ion
calci ti iu tr ch xng b gy ch mt na thi gian so vi
bnh thng hoc c th gip cho vic ly calci khi khp xng b
vim hoc khp xng b au.
3. S cn bng pH ca nhng th dch khc nhau trong c th (thng
thng mt s cn bng pH xy ra khi m) dng nh c th lm
thay i nh t trng.
4. S sn xut hormon t cc tuyn ni tit c th hoc tng ln hoc
gim xung nh s kch thch ca t trng.
5. S thay i hot ng ca men v nhng qu trnh sinh ha khc
cng b tc ng bi t trng.

c im c trng cho tng

tc t trng c th

Tng hp: Tc dng ca t trng l a dng, ng

thi ln nhiu h chc nng, to ra s lin kt gia
cc tc ng ring l.
C th: Cc c th khc nhau, cc h c quan khc
nhau th s phn ng khc nhau vi t trng.
Thng tin: Tc dng chnh l iu ha, hot ha hay
c ch ph thuc vo trng thi ban u ca i
tng p dng.
Tc dng ph thuc cc thng s ca t trng nh
tn s, cng , dng xung, thi gian,
Ph thuc mi trng, c bit l cc iu kin nh
sng, a t a phng, ting n thnh th.
Tnh lng t: tn ti cc ngng tc dng, cc hin
tng cng hng
Tnh tn lu: hiu qu cn ko di sau tc dng

Cc hiu ng chnh
>10T
Hiu ng t thy ng: Tng tc Lorentz
ca dng cm ng vi t trng lc cn tr dng
chy
110T
Hiu ng t nh hng: Cc i phn t
nh hng li di tc dng ca t trng thay i
sinh hc mc v m
0,11T Hiu ng tinh th lng: Bnh thng cc
domen hon ton hn lon, khi c t trng, cc domen
sp xp li hng thay i cu trc tinh th lng
nh hng dng vn chuyn cht, nng lng, thng tin
qua cc mng sinh hc
<100mT Hiu ng t spin, hiu ng lng t: T
trng thay i tc chuyn di gia cc trng thi
spin ca cc ht thun t thay i ng hc cc phn
ng ha sinh trong c th.

Mt s l thuyt v tc dng ca
trng in t
Cc hiu ng tp th: Cc tn hiu in t c cc protein xon c
trong mng sinh hc tip nhn dao ng Soliton phi tuyn ca
cc protein lan truyn dc mng nh cc hp phn in trn b
mt mng. Trng thi dao ng ny sinh ra cc gi ht quasiparticle
chy qua cc vng amide bi ba ca phn t protein nh hng
ti vic trao i nng lng in v nng lng dao ng trong qu
trnh x l cng nh truyn nhn thng tin ni bo.
Cc hiu ng a phng

Vi in di cc ligand mang in: in t trng lm cc

ligand chuyn ng theo cc ng sc nhiu lon nng lng
lin kt nh hng ti cc phn ng in ha.

Cc hiu ng cng hng:

Cng hng t:

Cng hng cyclotron

Cng hng Shunman: Mt l thuyt ca Konig, v s cng

hng tc ng ln hnh vi ca con ngi cc tn s 7.8 14.1
20.3 26.4 v 32.5Hz.

Tng tc ca mng t bo
Do cu trc tinh th lng, cc ht trong mng c
lin h bn trong vi cc mng li vi si di
mng rt nhy cm vi Ca++
Trng in t s kch thch h receptor bin
dng cc lin kt Ca++ vi glycoprotein dc mt
mng khuch i nhng kch thch yu ban
u thnh s thng ging ln ca dng Ca++
qua mng tr thnh tn hiu lin bo.
Nu nhng tn hiu ny ph hp vi nhng tn
hiu vn c truyn qua bnh thng th n s
c tc dng dng tnh n cc mc cu trc
trn t bo.

Tc dng ca t trng

Ln thc vt: c chua, cam, chanh, bi

Ln ng vt: g, chim b cu, chut,
Ch : cc bc, nam t trng ca nam chm
Ln ngi:
Nghin cu ca V.M. Bogoliubov v G.N. Ponomarenko 1999:
T trng khng i : gim nht ca mu, gim s phn hy
trong tun hon mu, tng trao i cht mao mch; gim au;
kch thch dinh dng cc b; gin n mao mch cc b; tng
cng min dch.
T trng dng xung : kch thch thn kinh ; kch thch dinh dng;
hot ha mch (nh hng n ng knh mch mu, c bit l
ng mch); gim au (dng gy t); chng vim.
T trng bin thin : hot ha mch; chng vim; chng ph n;
kch thch dinh dng; gim au (dng gy t) cc b; gim ng
mu.

T trng tr liu
Trong t tr liu cn xc nh r 4 yu t :
1. Cc : 2 cc t ring r hay cng nhau
2. Din tch tc ng : Cc b hay ton
phn
3. Thi gian iu tr : My ln, bao nhiu
pht 1 ln, mi ln cch nhau bao lu
4. Cng t trng s dng

T trng tr liu
Khng dng cho bnh nhn c my tr tim
Khng dng t trng cng mnh vo khu
vc gn tim nu khng c s ng ca bc s
Khng dng cho ph n c thai v tr em di 2
tui
Khng dng phn tiu ha (d dy, rut) vi
bnh nhn va n no.
Khng hng cc nam vo vng u v vng c
khi u hoc nhim trng

Mt s vt liu t ang c p
dng gi gn sc khe

Dy truyn t: gn 5-6 vin t, tc ng ln vng phn

x vai c.
Vng t c tay: gn 4-5 vin t, tc ng ln ng
mch c tay (ng mch quay) iu chnh tun hon
ngoi vi.
ai lng t: gn cc vin t gn vng ct sng lng
nhm gim au, hn ch thoi ha.
dp t: gn 2-3 vin t tng ng vi cc huyt v
chnh lng bn chn nhm n nh t trng c th.
Gi t: gn 10-20 vin t trn khn tri gi iu ha
tun hon vng u c, to gic ng thoi mi.
Cc (nc) t: gn nam chm thnh v y, cch ly
vi nc trong cc. Sau khi vo 5-10 pht nc s
tng hot tnh, gim nht, ung iu ha t
trng ni sinh, tun hon mu v dch th. 1-2h sau
nu ko dng, nc s tr li bnh thng.

Tc ng ln h xng
Kch thch i vi c 4 giai on trong qu trnh
hnh thnh can xng sau gy:
Bng n tng trng qun th t bo ti v tr
gy, tng tng hp AND v phn chia t bo
Tng tng hp cc cht cn bn xng
Canxi ha t chc sn si ca can non (quan
trng nht)
Tn to mch mu v xm nhp mch mu vo
sn si

Chn thng chnh hnh

Xng l 1 cu trc p in, c kh nng bin tn hiu c hc

thnh tn hiu in hc v ngc li. V vy m xng c th b
b cong khi gia hai b mt xng xut hin mt th p in. S
b cong ny thc ra l s sinh xng pha b nn p v hy
xng pha b ko dn.
Da vo hiu ng trn, trong chn thng chnh hnh ngi ta
dng t trng to ra nhng dng in tng ng trn xng
ph hp mc ch iu tr. Bnh nhn s mang 1 hoc 2 cun dy
cm ng trn ngi, t ti ch xng b gy. in t trng
cng lm cc vt ghp trong xng nh kim loi, gm s lin kt
vi xng cht ch hn.
Tuy nhin cn lu 3 trng hp khng ch nh trong iu tr
xng gy khng lin bng phng php in t trng:
Khp gi hot dch
Ch gy bt ng km hoc bnh nhn khng hp tc
Khe gy rng hn thn xng

T - H tun hon
Tn to mch mu: Kch thch sinh tng hp AND, hnh thnh cc
cu trc tng t mao mch trong thi gian vi ngy (i chng l
vi thng).
Tc ng trc tip ln dng chy (tng tc): Do nh hng ln h
thng in tch mng t bo v cu hnh khng gian ca cc i
phn t, lm gim nht ca mu.
Hai hiu ng trn lm tng vi tun hon, gim nguy c nghn mch
sau chn thng.
Gy hiu ng st t: Tc ng ln chnh phn t Hb, rt tch cc
nhng ni mu chy chm v nng xy cao (nh cc ng
mch ch)
Hiu ng gin mch: Tc dng ny nh hng h ng mu v cc
cc mu ng, ci thin mc nui dng cc vng b thng
tn.

T - H min dch
C min dch th dch v min dch t bo.
Nhiu nghin cu chng t in t trng
xung thch hp lm tng hot tnh thc bo, th
hin cc ch s: % bch cu thc bo, s ht
trung bnh c 1 bch cu thc bo.
Thng k trong 10 nm vin Odessa ti lin
bang Nga trn 920 bnh nhn h xng khp
c m c iu tr bng t trng cho thy: so
vi phc kinh in th t l tn ph do cc
bin chng nhim trng gim 3 ln.

T - H thn kinh
Th cm t c hiu y l tuyn tng: vai tr hng
u trong vic iu phi cc qu trnh tm sinh l quan
trng ca c th. N lin h a dng vi cc hp phn
ca no; lin h vi thn kinh thc vt qua cc dy giao
cm; lin h vi vng mc, di i, nhn cnh no
tht, ty sng
B la bn c bit no ca mt s loi chim, c voi,
cc phn t Fe3O4, gip thu nhn nhng thng tin c ch
t t trng bn ngoi kh nng nh hng ca
ng vt.
ngi cng c 1 c quan tng t, chnh l tuyn
tng, c th b t trng tc ng cc thay i tm
sinh l ca c th, bao gm c cc kh nng d thng
nh ngoi cm, lin lc t xa, dng ch di chuyn
vt,

Ch nh
Tc dng iu tr ca t trng
- Chng vim (nhim khun v khng nhim khun).
- Gim ph n.
- Gim au.
- Tng tun hon ngoi vi v iu chnh p lc ng mch.
- iu ha hot ng thn kinh thc vt.
- Gim nht mu, hn ch kt dnh tiu cu.
- Kch thch min dch khng c hiu.
- Hn ch lng ng cholesterol, hn ch hnh thnh si.
- Kch thch tn to vi mch, ti to t chc.
- Kch thch pht trin cal xng, hn ch tha xng.

T trng tr liu
Th lng
Thi gian
iu tr
Thi im
iu tr
Cc t

Khoa hc Nga 7 lun xa, tng ng vi 7 vng nng lng phn b

dc theo ct sng. Mi lun xa lin quan mt thit vi 1 tuyn, 1 mu sc,
1 dng vt cht ring.

Chng ch nh

Cc trng hp tng a chy mu, bnh mu

h thng, mu chm ng
Bnh nhn dng my to nhp tim
ang trong cn tt huyt p, b suy tim
ang thi k sm sau nhi mu c tim hoc
thiu mu c tim nng (s cn bng)
B ng kinh hay tm thn cp, c tn thng
ti mu no cp
ang mang thai, c u c tnh
Bnh nhn qu nhy cm vi t trng

TMS : kch thch t xuyn s

S dng trng in t trng dng xung kch thch
trc tip vo no iu tr, hon ton ko xm ln.
TMS (Transcranial Magnetic Stimulation)
iu tr bnh tm thn.
c ng dung trong thc hanh y hoc t cuoi
nhng nam 70, au nhng nam 80. Tuy nhien, ve
phng dien ly thuyet, kha nang o a c
Penfield va Jasper e cap ti t nam 1954. Cho
en trc 1995, phng phap TMS ch c dung
trong chan oan vi nhieu u iem so vi phng
phap kch thch ien truyen thong (ky thuat
khong xam lan, khong au).