Kinetika SN2 reakcije

Reakcija metilbromida s natrijevom luinom

CH3Br + OH

CH3OH + Br

Kinetika reakcije:
Brzina = k[CH3Br][OH-]

Reakcija metilbromida slijedi kinetiku drugog reda

Tri eksperimentalna dokaza koji potvruju SN2

reakcijski mehanizam
1. Brzina reakcije ovisi o koncentraciji
alkilhalogenida i koncentraciji nukleofila
2. Brzina reakcije u reakciji s odreenim
nukleofilom
se smanjuje sa poveanjem veliine
alkilhalogenida
3. Konfiguracija supstitucijskog produkta je
inverzna
u usporedi sa konfiguracijom polaznog kiralnog
alkilhalogenida

Mehanizam SN2 reakcije

nukleofil

metilbromid

metanol
H atomi lee
u istoj ravnini

mehanizam se naziva BIMOLEKULARNA NUKLEOFILNA SUPSTITUCIJA

bimolekularan: brzina ovisi o koncentraciji obaju reaktanata tj. u stupnju koji
odreuje brzinu reakcije (spori stupanj) dolazi do sudara dviju estica
skupine -OH i Br smjetene su to je mogue dalje jedna od druge
tri vodika lee s ugljikom u jednoj ravnini tvorei kuteve od 120 o
kidanje i nastajanje veze zbiva se istodobno

Napad sa stranje strane

Prazna protuvezna
* MO
vezna
vezna
interakcija
interakcija
Popunjena vezna
MO
Napad sa prednje strane
Prazna protuvezna
* MO
protuvezna
interakcija

vezna
interakcija
Popunjena vezna
MO

Slobodna energija

Slobodna energija

Reakcijska koordinata
(a) SN2 reakcija metil-bromida I
(b) SN2 reakcija steriki zaklonjenog alkil-bromida

Tijek reakcije

Tijek reakcije

Inverzija konfiguracije (Waldenov obrat) u SN2

reakciji je posljedica napada nukleofila sa stranje
strane
Tri veze u istoj ravnini

SN2 reakcija se odvija u smjeru koji omoguuje da jaa baza

zamjenjuje slabiju bazu
alkohol

tiol
eter
tioeter
primarni amin
alkin
nitril

Utjecaj izlazne skupine na SN2 reakcije

Relativne
brzine reakcije

Veza R-X cijepa se lake, ako je slabija

-element efekt

Najslabija baza
Najstabilnija baza

Najbolja odlazea
skupina

Najjaa baza
Najmanje stabilna
baza

Slaba odlazea
skupina

Nukleofilnost je uvjetovana sterikim

efektom
kad se Lewisova baza priblii

tetrakoordiniranom

atomu

mogu nastati prostorne smetnje

npr. etoksid i tert-butoksid.
tert-butoksid ima znatno vei
volumen
SMETNJE

pa

PROSTORNE

smanjuju

njegovo

djelovanje kao nukleofila.

Utjecaj mjesta supstitucije

Nu:

CH3Br

1o
CH3CH2Br
(CH3)2CBr

sterike smetnje ...(CH3)3CBr

2o

3o

 polarnost otapala odreena dielektrinom

konstantom
SN1 pogoduju polarna otapala jer je
nastajanje karbokationskog intermedijara
stupanj koji odreuje brzinu reakcije
otapalo utjee na brzinu reakcije tako to
mijenja Ea mijenjanjem energetskih razina
reaktanata i prijelaznog stanja
SN2 naboji mogu nastai, gubiti se ili
raspriti

S N2
Reakcija u jednom stupnju

SN1
Reakcija u vie stupnjeva

Bimolekularna

Monomolekularna

Nema pregradnje karbkationa

Inverzija konfiguracije

Pregradnja karbkationa
Inverzija i retencija

konfiguracije

Reaktivnost:
metil >1 > 2 > 3

Reaktivnost:
3 >2 > 1 > Metil

 www.farmaceuti.com

www.wikipedia.com
S. H. Pine, Organska kemija kolska knjiga, Zagreb
Visual Aids for Organic Chemistry