SISTEMI I DREJTSIS PENALE

T pushtuar nga fqinjet jugor deri n vitin 1792, provincat belge u ndikuan
shum nga kodifikimi francez, m konkretisht nga Kodi i hetimit criminal dhe
Kodi Penal I Napoleonit.
Burimi i rndsishem i s drejts penale belge sht kushtetuta e vitit 1994,
e cila prmban dispozita te rndsishme t cilat e rregullojn kt qshtje, si
parimi i ligjshmris , heqjes se dnimit t konfiskimit t prgjithshm, e
drejta e faljes, ndalimi i juridiksioneve t posaqme, publiciteti i seancave,
institucionin e juris pr t gjitha krimet dhe pr deliktet publike dhe t
shtypit.
Belgjika sht nj mbretri, e cila sht e ndar n 10 provinca t ndara n
qarqe dhe kto t fundit t ndara n kantone. Si rezultat i kti rregullimi
shtetror, organizimi i gjykatave ndahet n katr nivele:
-N nivelin kombtar sht Gjykata e Kasacionit
-N nivelin porvincaty kemi 5 Gjykata Apeli, 5 Gjykata Pune, dhe gjykata e
Asizit.
-N nivelin e qarqeve kemi Gjykaten e Shkalls s pare, Gjykatat Tregtare,
Gjykatat e Puns,
Juridiksionet e themeluara pr t rregulluara konfliktet e kompetencs.
-N nivel Kantonal kemi Gjqtaret e Paqs dhe Gjykatat e Policis.
Gjykata e Policis sht kompetente n fushn e kundvajtjeve dhe t
delikteve t kryera n kundervajtje (delikte apo shkelje n fushn rurale,
pyjore, t peshkimit etj). Ajo vepron n prbrjen e nj gjyqtari, i njohur si
Gjyqtar i Paqs. Kundr vendimeve t marra nga kjo Gjykat palt mund t
ushtrojn ankes n Gjykatn e Shkalls s Par.
Gjykata e Korreksionit sht nj seksion i Gjykats s Shkalls s Pare.
Kjo gjykat vepron n prbrjen e nj Gjyqtari t vetm, ajo sht
kompetente per delikte dhe pr nj pjes t krimeve t lehta, ajo gjithashtu
vendos edhe pr ankesat e ngritura kunder vendimeve t Gjykats s
Policies. Kundr vendimeve t marrura nga kjo gjykat, palt mund t
ushtrojn ankes n gjykatn e Apelit dhe m pas mund t bhet ankimi n
gjyaktn e Kasacionit, kunder vendimeve t Gjykats s Apelit.

Gjykata e Asizit sht kompetente pr krime, delikte politike, deliktet e

shtypit si dhe deliktet pr kundervajtjet t lidhura me krimet. Ajo prbhet
prej Kryetarit t Gjykats dy ndihmsve dhe nga nj juri prej 12 personash,
t caktuar me short n gjirin e popullit. Vendimet e ksaj gjykate mund t
jen object i ankimimit vetm n Gjykatn e Kasacionit.
Gjykata e Apelit sht kompetente pr t vendosur lidhur me ankesat e
ngritura kunder vendimeve te Gjykats s Korreksionit. Ajo funksionon me
an t dhomave, t cilat jan t prbra nga Kryetari dhe dy antar.
Vendimet e saj mund t bhen objekt ankimi n Gjykaten e Kasacionit.
Gjykata e kasacionit bn kontrollimin e zbatimit t ligjshmris si gjykat
e shkalls s fundit t gjykimit. Ajo prbhet nga Kryetari dhe katr antar.
Vendimet e saj jan vendime t forms s prer.
Gjyqtart emrohen nga mbreti me mandat t prhershm, m
konkretisht deri n at moment kurr ata jan t aft t kryen funkionet e
Gjyqtarit.
Gjyqtaret e paqs dhe ata t
shkalls s par emrohen drejtprdrejt nga mbreti.
Kshilltaret e gjykatave t apelit dhe kryetare dhe zavendskryetaret e
gjykatave t shkalls s pare emrohen nga mbeti n baz t dy listave t
paraqitura njera nga gjykata e tjetra nga kshilli provincial.
Kshilltaret e Gjykats s Kasacioni emertohen nga mbreti, n baz t dy
listave, t paraqitura njra nga Senati e tjetra nga Gjykata e Kasacionit.
Prokuroria (Ministria Publike) oficeret e Ministris Publike i propozon
Ministria e Drejtsis ndersa ata i emron dhe i shkarkon mbreti. Ata kujdesn
pr zbatim t plot t ligjit, pr ndjekje t krysve t veprave penale si dhe
pr ekzekutimin e vendimeve n fushn penale.
Policia Belge sht e prbr nga policia komunale, xhandarmris, dhe
policis gjyqsore . Secili nga 589 komunat belge posedojn nj polici
komunale, e cila sht nn autoritetin e kryetarit t komunes. Ajo vepron nn
urdhat e nj komandanti policie, I cili kujdeset pr ruajtjen e rendit public.
Xhandarmria sht e ndar n 52 distrikte, ajo vepron nn autoritetin e
Ministris s Brendshme, ndersa kur vepron n funksion t ministrive
gjyqsore, ne raste t tilla jan nn autoritetin e Ministries s Drejtsis dhe
nn mbikqyerjen e Prokurorve t Pergjithshm. Policia gjyqsore e
shrbimeve t Prokuroris, prmbush vetm misionet e policies gjyqsore.
Ajo sht nn kujdesin e prokurorit t prgjithshm dhe nn drejtimin e
prokurorit te mbretit.