Mico Geronimo

Page 1 of 30

6/3/2015

HEKASI 7
FIRST Grading Period
Reviewer
I. ANG DAIGDIG AT ANG HEOGRAPIYA

Heograpiya
mula sa

gaea (daigdig) at grafos (pagtatala or

paglalarawan)
anumang bagay na nasa ibabaw ng mundo
paglalarawan o pagtatala ng inpormasyon tungkol
sa daigdig
nagbabago ito dahil nagbabago rin ang kapaligiran at
panahon
Tao pinakasentro ng Heograpiya
Herodotus
Unang heograpo (Ama ng Heograpiya)
Isang Griego na unang nagtala ng inpormasyon
Griego mga unang taong nagtala ng inpormasyon
2 uri ng Kapaligiran:
1) Pisikal Mga likas na bagay tulad ng mga anyong lupa
at tubig, kilma, mga hayop at halaman atbp.
2) Kultural May kinalaman sa pamumuhay ng tao
Dahil sa pag-aaral ng heograpiya, nagkaroon ng iba pang
mga sangay ng agham (Branches of Science) kaya ang
heograpiya ay itinuturing na Ina ng Agham
Nagiging makabuluhan lamang ang mga datos ng heograpiya
kapag nauunawaan natin ang pagkakaugnay-ugnay nito sa
isat-isa
Mga Sangay ng Heograpiya
1) HEOGRAPIYANG PISIKAL likas na katayuan at mga
pangyayari sa ibabaw ng mundo
a) Heomorpolohiya -> land forms
b) Bioheograpiya -> halaman at hayop
c) Klimatolohiya -> pagkakaiba ng lagay ng klima
2) HEOGRAPIYANG PANTAO kaugnayan ng kapaligirang
pisikal at mga gawain ng tao
a) Pangkultura pangkat pangkultura (relihiyon),
wika, arkitektura, tradisyon)

Mico Geronimo

Page 2 of 30

6/3/2015

b) Pampopulasyon

isa
pang
tawag
sa
demography. Bilang at pagkakabahagi ng mga tao
sa isang pook
c) Pangkabuhayan

lokasyon
at
gawaing
pangkabuhayan tulad ng pagsasaka, pagkayari ng
produkto, atbp.
d) Pangkasaysayan Kapaligirang panglokal o
pangrehiyon ng sangkatauhan at paano umiral ito
noong
nakaraan.
Pagsusuri ng nakaraang
pangyayari at kaugnayan nito sa kalikasan
e) Pampulitika

yunit
na
pampulitika
o
pampamahalaan
f) Urban pinagmulan at pag-unlad ng mga
lungsod
3) HEOGRAPIYANG MATEMATIKAL ugnayan ng daigdig sa
mga bituin, araw, buwan atbp. bagay sa Solar System
3 Bahagi ng Mundo:
1) Crust -> pinakalabas
2) Mantle
3) Core -> pinakapusod at pinakamainit na bahagi
Ang Bahaging Tubig ng Daigdig
Parang isang malaking bola ng tubig ang mundo kung itoy
titingnan mo sa kalawakan dahil ang mundo ay binubuo ng
na tubig. Ito ay mahalaga dahil itoy nagsisilbing
temostat o pampalamig sa mainit na bahagi ng mundo
Mga pinakamalaking bahagi ng tubig:
1) Pacific Ocean
Ang Mauna Loa sa Hawaii, na kung tutuusin ay
ang pinakamataas na bundok sa mundo ay
matatagpuan dito.
Ang Everest ay ang
pinakamataas dahil ito ay above sea level
ngunit ang Mauna Loa ay below sea level ***
2) China Sea
3) Gulf of Mexico
4) Bay of Biscay (France)
5) Nile River (longest), Amazon River (Widest)
6) Caspian Sea (Lake)
7) Angel Falls, Venezuela (highest), Victoria Falls, Africa
(biggest)
8) San Juanico Strait
Ang Bahaging Lupa ng Daigdig
Ang ng daigdig ay binubuo ng lupa
Ang pitong kontinente: Asia, Africa, Europe, Antartica,
Australia, North America, South America

Mico Geronimo

Page 3 of 30

6/3/2015

Mga pinakamalaking bahagi ng lupa:

1) Kontinente -> Asya

2) Pulo -> Greenland
* 2 uri:
Kontinental -> malapit sa isang continente
Oceanic -> malayo sa kontinente at nasa
gitna ng ocean
3) Kapuluan -> Indonesia
* Kapuluan -> pulong magkakalapit sa isat isa
4) Peninsula -> Arabia
5) Disyerto -> Sahara
6) Bundok -> Everest
7) Bulubundukin -> Andes (South America)
8) Isthmus -> Gitnang America
Ang Bahaging Himpapawid ng Daigdig

Himpapawid
Sapin ng hangin mula sa ibabaw ng lupa pataas.
Panlabas na bahagi ng daigdig
Importante ito dahil ito ay panangga sa matinding sikat

ng araw
Mga sapin ng himpapawid:
1) Tropospera -> lumilikha ng panahon sa mundo
2) Istratospera -> dito lumilipad ang eroplano
3) Ionospera -> nandito ang sattelites dahil narito ang gas
na kailangan sa komunikasyon
Mga Paggalugad
Herodotus naniniwala na ang mundo ay hugis plato at
ang Dagat Mediterranean at Dagat Itim ang pinakasentro
nito
Eratosthenes naniniwala na ang theory ni Herodotus ay
mali dahil ang alam niya ay ang mundo ay bilog
Mga paggalugad:
1) Leif Ericson Norseman na nakarating sa Hilagang
America
2) Marco Polo Italyanong naglakbay sa Central Asia at
China
3) Bartholomeu Dias Portuges na lumigid sa Cape of
Good Hope
4) Christopher Colombus Italyanong lumugad sa
Carribean na akala ito ang Asya

Mico Geronimo

II.

Page 4 of 30

6/3/2015

5) John and Sebastian Cabot Italyanong dumating sa

Canada na akalang ito rin ang Asya
6) Vasco de Gama Portuges na nagpuntang Africa
hanggang India para manguha ng ginto at mga yaman
7) Ferdinand Magellan Portuges na lumigid sa buong
daigdig
8) Hernando Cortes Espanyol na nanakop sa Mexico
9) Francisco Pizarro Espanyol na nanakop sa Peru
10) Abel Tasman Olandes na tumuklas sa Tasmania at
New Zealand
11) James Cook Ingles na lumugad sa Timog Pacific
12) David Livingstone Scottish na lumugad sa Central
and South Africa
13) Robert Burke Irish na naglakbay hilaga at patimog
ng Australia
14) Henry Stanley Welsh na gumalugad sa Central
Africa
15) Richard Byrd Amerikano na nagpalipad ng
eroplano sa North Pole
16) Robert Peary Amerikano na nakarating sa North
Pole
17) Ronald Amundsen Norweigan na nakarating sa
South Pole
18) Yuri Gagarin Ruso na nakaligid sa mundo sa
kalawakan
19) Neil Armstrong Americano na unang nakarating sa
buwan
ANG GLOBO AT MAPA AT ANG PAGGAMIT NITO
Ang Globo
Ekwador Zero Parallel; naghahati sa North and South
Hemispheres
Parallel guhit na pahalang
Latitud distansiya pahilaga o patimog
Prime Meridian Zero Meridian; naghahati sa East &
South Hem.
Meridian guhit na patayo
Longhitud distansiya pasilangan o pakanluran
IDL dito nagkakaiba ng araw o petsa
Hemispero hating globo
Mga Bilog ng Daigdig:
1) Tropic of Cancer -> 23 H
2) Tropic of Capricorn -> 23 T
3) Artic Circle -> 66 H

Mico Geronimo

Page 5 of 30

6/3/2015

4) Antartic Circle -> 66T

Ang Mapa
Mapa -> isang lapad na larawan ng bahagi ng mundo
Kartograpo -> tagagawa ng mapa
Kartograpiya -> agham ng paggawa ng mapa
Ang mapa ay nakapaglalarawan ng ating pisikal at kultural
na kapaligiran. Ito ay nakapagpapakita ng tunay na anyo
ng mga bagay na likha ng kalikasan tulad ng bundok, mga
karagatan, mga pulo, mga ilog at lawa.
Ito rin ay
nakapagsasabi tungkol sa klima, sa mga likas na yaman,
mga halaman, mga hayop, at mga naninirahan sa ibat
ibang bahagi ng daigdig.
Ang mapa rin ay
nakapagpapakita ng mga bagay na nagawa o binuo ng
mga tao sa ibabaw ng mundo tulad ng mga lungsod, mga
bayan, mga tulay, mga paliparan, atbp.
Mas mainam gamitin ang mapa kaysa sa globo dahil ito ay
mas mura at mas madaling bitbitin
Ang mga kalipunan ng mga mapa ay tinatawag na atlas
Mga gamit ng mapa:
1. Pagtukoy ng direksyon at kaugnay na lokasyon
(Compass Rose)
* Ang kaugnay na lokasyon ay ang kinaroroonan ng
isang lugar ayon sa kinaroroonan ng iba *
2. Pagtukoy ng tiyak na lokasyon (Grid)
* Ang tiyak na lokasyon ay lokasyon na ayon sa grid
(Grid -> pagtatagpo ng meridian at parallel) *
3. Pagtukoy o Paghahambing ng Oras (Meridian)
* See exercises below *
4. Pagtukoy ng distansya sa pagitan ng 2 lugar (Iskala ng
mapa)
5. Ayon sa oras, ayon sa lawak -> uri ng distansiya
* See exercises below *
Exercises:
1) Kung 12:00 n.h. sa Cairo na nasa 31S, anong oras sa:
a) Tokyo _______________________
b) Los Angeles __________________
c) Nairobi ______________________
d) Madrid ______________________
e) Caracas _____________________
2) Kung 2:00 n.u. sa Manila, anong oras sa:
f) 106 S _______________________
g) 116 S ______________________
h) 118 K ______________________
i) 40 K ________________________

Mico Geronimo

Page 6 of 30

6/3/2015

j) 77 S ________________________
3) Gamitin ang iskala ng mapa at tukuyin ang distansiya:
k) Moscow-Paris __________________________
l) Bangkok - Tokyo ________________________
m) Buenos Aires - Cape Town _______________
n) Canberra - Jakarta ______________________
o) New York - London _____________________
Mga uri ng projection ng mapa -> para maayos ang mga
pagkasira sa mapa
1. Cylindrical
nagpapakita ng halos kabuuan ng daigdig.

Mabisang gamitin sa pagpapakita ng pagkakabahagi

2.

3.

4.

5.

6.

at kinaroroonan ng mga rehiyong pangklima, mga

likas na yaman, agos ng tubig, at rutang
pangkalakalan. Nagiging
mas malapit ang mga
parallel sa polo
Mercator
lapad na anyo ng cylindrical projection ngunit ang
mga parallel ay malayo sa polo. Ito ay ginagamit sa
nabigasyon
at ito ay may pagkasira dahil naiiba
ang hugis at laki ng mga lupa at tubig sa
magkabilang dulo.
Oval o equal world map
nagpapakita ng tumpak na laki ng mga pook
sa
ibabaw
ng
daigdig.
Ipinapakita
nito
ang
magkabilang dulo ng mundo ng wala gaanong
pagkasira. Ang ekwador nito ay 2 beses masmalapad
sa ZeroMeridyan.
Interrupted World Map
Daigdig na pirapiraso. Nasa gitna ng bawat piraso
ang meridyan na tuwid o halos tuwid. Napapakita
nito ang tunay na hugis ng lupa ngunit maling hugis
at laki ng tubig.
Conic
nagpapakita ng isang kontinente o bahagi nito.
Naaangkop ito kung ang ipinapakitang bahagi ay
nasa direksyong Silangan Kanluran. Ang paralel ay
paliko at ang meridyan ay tuwid na nakakalat
Stereographic
Nagpapakita rin ng isang bahagi ng daigdig tulad ng
conic. Ito naman ay naaangkop gamitin sa
bahaginh naka Hilaga Timog na direksyon.
Ang

Mico Geronimo

Page 7 of 30

6/3/2015

parallel at merdiyan ay paliko (maliban sa 0 parallel

at 0 meridyan)
7. Polar
Ginagamit para makita ng mabuti ang mga nasa
rehiyong Polar. Ang meridyan ay tuwid na nakakalat
samantalang ang parallel ay bilog.
Ang pinaka
malaking bilog dito ay ang ekwador. Kung polong
hilaga ang ipinapakita, ang mga nasa oplong timog
ay hindi makikita ng walang pagkasira.
III.

ANG KLIMA AT BUHAY SA MUNDO

Ang Klima at Panahon
Panahon kalagayan ng atmospera sa isang lugar sa
panandalian panahon
Klima kalagayan ng atmospera sa isang lugar sa matagal
na panahon
Ang klima at panahon ay bunga ng temperatura (antas
ng init o lamig), kahalumigmigan (dami ng tubig sa
hangin), at galaw ng atmospera (puwersa at direksiyon
ng ihip ng hangin)
Mga Likas na Pumipigil sa Klima (pagkakaiba sa ibang
lugar)
Latitud kaugnay ng kinaroroonan ng lugar (e.g. malapit
sa ekwador kaya mainit)
Altitud habang tumataas, lalong lumalamig ang klima
dahil mababa na lang ang presyon ng hangin. Kapag
mababa ang presyon, madaling makapagpapawala ng init.
Kabundukan ito ay nagsisilbing balakid sa hangin, ulan,
na nakaaapekto sa klima ng pook
Agos ng karagatan kung ang agos ay nagmumula sa
rehiyong polar, ito ay nagiging sanhi ng malamig na klima.
Kung ang agos ay nagmumula sa mainit na rehiyon, mainit
na klima naman ang dulot nito
Epekto sa Klima ng Paggalaw ng Mundo
Rotasyon 24 hours; ikot sa axis
Rebolusyon 365 days; ikot sa araw
Important dates:
1. March 21 -> spring equinox
2. September 23 -> autumnal equinox
3. June 21 -> summer solstice * Tropic of Cancer *
4. December 22 -> winter solstice * Tropic of Capricorn *

Mico Geronimo

Page 8 of 30

6/3/2015

Solstice direktang tumatama ang sikat ng araw sa 23

Equinox magkasinghaba ang gabi at araw
Tuwing summer solstice, the higher the degree of latitud,

the longer the day

Tuwing winter solstice, the higher the degree of latitud, the
longer the night
Mga Sonang Pangklima
Tropikal
mababang latitud (0-23)
mainit at 2 uri ng panahon (tag-ulan, tag-araw)
Katamtaman
gitnang latitud (23-66)
temperate (katamtaman)
4 seasons:
1. spring -> March - May
2. summer -> June - August
3. fall -> September - November
4. winter -> December to February
Polar
mataas na latitud (66-90)
malamig at 1 uri ng panahon (tag-lamig)

HEKASI 7
SECOND Grading Period

Mico Geronimo

Page 9 of 30

6/3/2015

Reviewer
I. EUROPE Ikalawang pinakamaliit na kontinente

Mga Hangganan:
Hilaga Arctic Ocean
Silangan Ural Mountains at Caspian Sea
Kanluran Atlantic Ocean
Timog Mediterranean and Black Seas, Gibraltar Strait
Mga Rehiyon:
Hilagang Bulubundukin Binubuo ng Sctoland,

Northern England, Norway, Sweden, Finland, Russia

mabundok
Kapatagang Sentral pinakamalaking bahagi ng
Europe. Ireland hanggang Ural Mountains. Ang silangang
bahagi nito ay sakop ng Russia at tinatawag na Russian
Platform.
Timog Bulubundukin serye ng mga bulubundukin.
Alps naghihiwalay sa Tangway Italian
Mont Blanc pinakamataas na bahagi ng Alps
Mga dagat na napapalooban ng Europe
North Sea malaking bahagi ng Atlantic
Baltic Sea
Mediterranean Sea
Black Sea
Caspian Sea
Mga pangunahing ilog
Danube
Rhine
Volga pinakamahabang ilog ng Europe
Klima Katamtaman maliban sa mga bansang nasa
rehiyong Polar
Mga tangway at mga bansang kabilang dito:
Iberia Spain and Portugal
Balkan Greece and Albania
Italian Italy
Scandinavian Norway, Sweden, Finland
Jutland Denmark

Mico Geronimo

Page 10 of 30

6/3/2015

Kola Bahagi ng Russia

Dahil sa hinda regualr na baybayin, ang Kanlurang

II.

Europe ay angkop sa pagkakalakalan

Maunlad ang transportasyon sa Europe dahil sa
sistemang perokaril
Paris Calais Dover London
Paris Madrid Lisbon
Paris Dijon Marseilles
Paris Dijon Italy
Paris Strasbourg Munich Vienna Budapest
Belgrade Sofia
Paris Berlin Warsaw Moscow
Trans-Siberia Railway Paris Moscow
Vladivostok (Asia)
PARIS Sentro ng Perokaril
Autobahnen Unang pangunahing lansangan ng Europe na
ginawa ng mga German upang mapadali ang transportasyon
Transhumance paraan ng pag-aalaga ng hayop
(pagdadala sa mataas na lugar tuwing taglamig at v/v
Mga tao
Lahing Caucasian o puti
Nordic pinakamaputi
Editerranean
Alphine
European Community alyansang naglalayong mapaunlad
ang ekonomiya ng mga kasaping bansa

ASIA Pinakamalaking Kontinente (1/3 ng daigdig)

Sa

Asia
matatagpuan
ang
pinakamataas
pinakamababang elevations ng daigdig
Mga hangganan:
Hilaga Arctic Ocean
Silangan Pacific Ocean
Timog Indian Ocean
Kanluran Ural Mountains and Caspian Sea
Timog Kanluran Mediterranean and Red Seas
Timog Silangan Isthmus ng Suez (Suez Canal)
Mga rehiyon ng Asia

at

Mico Geronimo

Page 11 of 30

6/3/2015

Hilagang Asia
Steppe Malawak na bahagi ng damuhan
Siberia

Gitnang Asia

Hindi pa masyadong nagagalugad

Harfan Depression
Western China, Kyrgyztan, Mongolia, Kazakstan,

Uzbekistan, Tajikistan, Turkmenistan

Talampas ng Tibet pinakamataas na plateau
Timog Asia
Hindu Kush Mountains or Pamir Knot serye ng
bundok at lambak
Mt. Everest (Himalayas)
Pakistan, Nepal, Bangladesh, Sri Lanka, Bhutan,
India
Timog Silangang Asia
2 pangunahing ilog Irrawaddy (Burma) &
Mekong (Indo-china)

Myanmar/Burma, Laos, Vietnam, Thailand,

Kampuchea/Cambodia, Indonesia, Malaysia,
Philippines

Borneo Pinakamalaking pulo

Silangang Asya

Japan, North Korea, South Korea, Taiwan, China

Timog kanlurang Asia

Nabibilang dito ang mga Middle East countries

2 malaking tangway Anatolia at Arabia

(pinakamalaki)

Anatolia o Asia Minor

Afghanistan, Aramania, Lebanon, Cyprus, UAE,
Iran, Turkey, Syria, Georgia, Jordan, Azerbayan,
Yemen, Oman, Kuwait, Saudi, Iraq, Israel
Maharlika Highway Pinakamahabang lansangan
(Aparri to Davao)
Hindi maunlad ang transportasyon sa Asya dahil sa
mga katubigan at mga bulubundukin.
Marami pang kayamanan na hindi nagagalugad
sapagkat mahirap ang transportasyon at puro
bulubundukin

Mico Geronimo

Page 12 of 30

6/3/2015

Malaysia at Indonesia pangunahing tagaluwas ng

rubber
East Indies Spices
Permafrost lugar na permanenteng nababalutan ng
yelo
Tundra dryland with plants and less rainfall
Baykal Lake Deepest lake in Northern Asia
Dead Sea saltiest water form on earth
Pinakamayaman at Industriyalisadong bansa Japan
at Israel
Mga taong naninirahan sa Asya
Mongoloid dilaw ang balat
Caucasoid puti
Negroid pygmies o mga negrito na naninirahan sa
Malaysia
Mga pangunahing relihiyon:
Hinduism India
Buddhism China
and Japan
Confucianism

China
Shintoism Japan
Judaism Israel
Christianism

Philippines
Islam TK, T, TS
Asia

Mico Geronimo

Page 13 of 30

6/3/2015

HEKASI 7
Third Grading Period
Reviewer
I.

ANG PAMAHALAAN AT ANG ESTADO

Walang bansa o estadong mananatili ang pagkabansa kapag
wala ang pamahalaan
3 Dahilan kung bakit pinagaaralan ang pamahalaan:
Tayo ay mga mamamayang bahagi ng pamahalaan
Ang ating mga ginagawa ay batay sa ginagawa ng
pamahalaan
Upang tayo ay maging masmabuting mga mamamayan
ESTADO Isang pamayanan ng mga taong humigit kumulang
ay nakararami, permanenteng naninirahan sa isang tiyak na
teritoryo, may isang pamahalaang kinikilala ng nakararami at
may kalayaan sa ibang estado at kapangyaarihang
magpatupad.
Pinakamalaking estado ayon as teritoryo - Russia
ayon sa dami ng Tao - China
Pinakamaliit ayon sa teritoryo at sa dami ng tao - Vatican City
Mga sangkap ng estado:
Tao
populasyong
naninirahan
sa
estado.
Pinakamahalagang sangkap ng estado sapagkat
kung wala ito, walang magpapatakbo at walang
pamahalaan
Teritoryo - Tiyak na bahagi ng daigdig na kinabibilangan
ng lupain, tubigan at himpapawid. Ang teritoryo ay
maaaring magbago kung ito ay lalaki, liliit, masakop, o
matuklas. Archipelagic Doctrine at 12 mile rule
Pamahalaan - Ahensiyang nagpapaabot sa taing bayan
ng mga hangarin, layunin at mithiin ng estado
Sobernarya - Kapangyarihan ng estadong magpatupad
sa nasasakupan (panloob) at malaya sa kontrol ng ibang
estado (panlabas).
Teoriya ng pinagmulan ng estado:
Karapatang Banal - Ang pinuno ay itinalaga ng
Panginoon at ang kapangyarihan ay galing sa kanya.
Walang pananagutan ang pinuno kundi ang Diyos
Pangangailangan o Lakas - Ang estado ay nilikha ng
ibang dakilang mandirigma na pinanaig ang naisin sa
mahihina sa pamamagitan ng lakas

Mico Geronimo

Page 14 of 30

Mga

6/3/2015

Kasunduang Panlipunan - Ang unang estado ay nabuo

dahil sa kasunduan ng mga taong makabuo ng isang
estado at magtatag ng pamahalaan para sa kanilang
kapakanan. Mag-alsa laban sa pinuno.
Paternalistic - Ang pamilya ay naging isang angkan
tribo nasyon estado na pinamumunuan pa rin ng
mga nanay at tatay
Uri ng Pamahalaan:
Ayonj sa bilang ng pinuno
a) Authoritarian
Monarkiya Pamahalaan ng mga taong
pinamumunuan ng isang taong may dugong
maharlika at namamana ang tungkulin na
walang taning ang panunungkulan. *GANAP*
- ang kapangyarihan ay lubos
Totalitaryan Ang kapangyarihan ay hawak
ng isang tao lmang na tinatawag na
dikatador.
Ito ang bunga ng isang
rebolusyon o kudeta na pinamunuan ng
militar
b) Plutocracy
Aristokrasiya Ang kapangyarihan ay
hawak ng ilang piling pinuno na ang tawag
ay oligarch o aristocrats
c) Demokrasya
Demokrasiya Ang kapangyarihan ay nasa
nakararaming mamamayan.
Ang mga
pinuno ay inihalal
Di Ganap na monarkiya nababatay sa
Kontitusyon ang kapangyarihan
Ayon sa kapangyarihan ng Pamahalaang Sentral
a.)
Unitary Ang Pamahalaang pambansa ay
masmataas sa lokal. Ang mga gawaing lokal at
pambansa ay hawak ng pamahalaang sentral
b.)
Federal Ang Pamahalaang lokal ang
gumagawa ng gawaing lokal at ang pamabansa
ay ang Pamahalaang pambansa
Ayon sa Ugnayan ng Ehekutibo at Lehislatibo
a) Parlamentaryo Ang parlamentaryo ay isang uri
ng pamahalaang magkasanib ang ehekutibo at
lehislatibo. Ang pinuno ay tinatawag na Prime
Minister at ang kanyang katulong ay mga
Gabinete.
Ang mga gumagawa ng batas ay
tinatawag na parliamento. Ang pangulo ay wala

Mico Geronimo

Page 15 of 30

6/3/2015

masyadong
tungkulin
kundi
ang
gawaing
pampamahalaan
b) Presidensyal Ang sangay ehekutibo at
lehislatibo ay magkahiwalay. Ang pangulo ang
tagapagpaganap, ang Kongreso ang tagapagbatas
Iba pang uri ng mga pamahalaan
a.)
Sibil - Ang mga mamamayan o kinatawan ang
nagpapatakbo ng pamahalaan
b.)
Militar Itinatag matapos manalo ang kaaway
sa nasakop na teritoryo upang mapangalagaan
ang Peace and Order
c.)
Konstitusyonal Ang Kapangyarihan ay
nababatay sa Konstitusyon
d.)
Despotic

Walang
hanggan
ang
kapangyarihan ng lider.
e.)
Halal Pinipili o inihahalal ng mga
mamamayan ang mga lider para sa pamahalaan
f.) Minamana Ibinibigay ang kapangyarihan sa
tagapagmana kapag ang pinuno ay mamatay na
g.)
De Jure May suporta ng maraming
mamamayan ang pamahalaan at umiiral na
nababatay sa konstitusyon
h.)
De Facto Hindi ayon sa konstitusyon ang
itinatag na pamahalaan
i.) Rebolusyonaryo Labag sa itinatakda ng
konstitusyon sa marahas at madugong mga
pamaraan
Mga Sangay ng Pamahalaan
Lehislatibo o tagapagbatas Binubuo ng mga opisyal
na kumakatawan sa mga tao sa ibat ibang distrito. Ito
ang gumagawa ng mga batas. Sa US at Pilipinas, ang
tawag ay Kongreso (Senado at Mababang Kapulungan).
Sa Japan ay Diet, Parliament sa Great Britain (House of
Lords at House of Commons)
Ehekutibo o tagapagpaganap Sila ang mga
nagpapatupad ng mga batas.
Ang Punong
Tagapagpaganap ang pinakamataas na pinuno ng
pamahalaan. Katulong niya ang Gabinete
Hudisyal o tagapaghukom Sila ang nagbibigay
kahulugan sa batas. Ito ay binubuo ng mga mahistrado
(justice).
Dahil dito, naiiiwasan ang kaguluhan o
pagaaway sa batas
Exercises:
Ang bawat mamamayan ay bahagi ng pamahalaan

Mico Geronimo

Page 16 of 30

6/3/2015

Ang Pilipinas ay isa nang ganap na estado pagkarating

ng mga Amerikano noong 1898
Ang kontrol ng mga gawaing pambansa at panglokal ay
hawak ng pamahalaan pambansa sa pamahalaang
federal
Ang pagiging makapangyarihan ng tao sa pamahalaan
ay isang katangian ng demokrasya
Ang Great Britan ay halimbawa ng di-tiyak na
monarkiya
Ang kudeta ay isang legal na paraan ng pagpapalit ng
pamahalaan
Sa sistemang presidensyal, ang pangulo ay may tiyak
na taning ng panunungkulan
Ang Gabinete ay kabilang sa sangay na lehislatibo
Ang pamahalaan noong 1992 ay De Jure noong
magsimula si Pangulong Ramos
Ang magkaibang interpretasyon sa batas ay binibigyang
liwanag na Korte Suprema
Ang pamahalaan ang pinakamahalagang elemento ng
estado
Ang bansang komunista ay hindi estado sapagkat
walang kalayaan ang mamamayan doon
Sa pamahalaan despotic, ang pinuno ay inihalal ng
mamamayan para sa isang tiyak na taning ng
panunungkulan
Maaaring magkaroon ng pamahalaan kahit walang
estado
May takdang bilang ng mga mamamayan bago ito
maitututring na estado.
II. PAMAHALAAN NG MGA NINUNO
Barangay yunit ng pamahalaan ng mga ninuno na ang
tunay na kahulugan ay bangka (30 - 100 families)
Kompederasyon pagkakaisa ng mga barangay na
naglalayong magbigay ng pangkalahatang proteksiyon sa
mga kasapi. Ang pinuno ay itinatawag na kataastaasang datu
Maginoo Isa pang katawagan sa mga pantas na ang ibig
sabihin ay matatandang tagapayo ng datu
2 Uri ng Batas
Pasulat - mga batas na pinagpupulungan ng mga pantas
at datu
Pasalita - mga kaugalian ng mga ninuno
Pagbuo ng isang batas
Magtitipon-tipon ang mga pantas at datu at maguusap
usap kung ang panukalang batas ay tama o mali. Kung

Mico Geronimo

Page 17 of 30

6/3/2015

tama, ipatutupad ito makaraang ipaalamng umalahokan

sa taong-bayan sa pamamagitan ng kampanilya
Paraan ng paghuhukom
Hindi makatao at hindi makatarungan ang paraan ng
panghukuman noon. Masyadong marahas ang mga
parusa at maaaring magsuhol ang mga nasasakdal.
Marami ang namamatay sa prosesong ito dahil ang mga
kaparusahan ay masyadong marahas:
a) Ang kandilang unang mamamatayan ng ilaw
b) Ang pagtalon sa ilog
c) Ang pagkuha ng bato sa kumukulong tubig
Maharlika pinakamataas na uring panlipunan na
kinabibilangan ng datu
Timawa panggitnang uring panlipunan na may karapatang
mag-angkin at makibagay sa mga maharlika
Aliping Namamahay may sariling tahanan, may karapatang
mag-angkin at magasawa, at hindi maaaring ipagbili
Aliping Saguiguilid pinakamababang uring panlipunan na
walang ariarian, naninirahan sa tirahan ng amo at maaaring
ipagbili kahit kailan
Maragtas Code pinakamatandang naisulat na lipon ng mga
batas na ginawa ni Datu Sumakwel
Kalantiaw Code ikalawang pinakamatandang naisulat na
lipon ng mga batas na isinulat ni Datu Kalantiaw. Si Kalantiaw
ang kataastaasang datu ng kompederasyong Madyaas ng
Panay
Exercises:
Bago dumating ang mga Kastila sa ating bansa, ang
ating mga ninuno ay may sarili nang pamahalaan
Ang yunit ng pamahalaan ng ating mga ninuno noon ay
itinawag na barangay na ang kahulugan ay bangka
Ang isang barangay ay binubuo ng 30 - 100 pamilya
Tungkulin ng datu na pangalagaan ang mga kasapi ng
kompederasyon o barangay
Sa isang kompederasyon, ang pinakamataas at
pinakamatalinong datu ang nagiging pinuno
Ang kapangyarihan ng pagkadatu ay hindi minamana
kundi hinahalal
Ang buong bansa ay nasa ilalim ng isang datu noong
panahon ng mga ninuno
Ang mga kaugalian o tradisyon ay bahagi ng batas
pasalita ng mga ninuno
III.
ANG PAMAHALAAN NG MGA KASTILA (1565 - 1898) [333
years]
1565 - 1898 Viceroy ng Mexico

Mico Geronimo

Page 18 of 30

6/3/2015

1821 - 1837 Sanggunian ng mga Indies

1837 - 1863 Sanggunian ng mga Minister
1863 - 1898 Ministri ng Ultramar o Kolonya
Gobernador Heneral pinakamataas na opisyal ng
pamahalaang Espanyol sa Pilipinas. Siya ang kinatawan ng
hari ng Espanya na kilala rin bilang vice-real patrono at
kapitan-heneral
Mga kapangyarihan ng GH:
Bilang Tagapagpaganap
a) Nagpapatupad ng mga batas
b) Pagtatalaga at pagaalis ng mga opisyal sa
posisyon
c) Pangongolekta ng buwis
d) Pamamahalsa sa tanggapang pampangasiwaan
Bilang Tagapagbatas:
a.)
Magpahayag ng kautusang superior
b.)
Pigilin ang mga batas galing sa Espanya
Cumplase
Bilang Tagapaghukom:
a) Siya ang pinuno ng Royal Audiencia (hukuman)
Mga kapangyarihan ng Kapitan-Heneral:
Pinuno siya ng lahat ng hukbong sandatahan ng bansa
Magpahayag ng pakikidigma at magpadala ng hukbo sa
ibang bansa
Mga Kapangyarihan ng Vice-Real Patrono
Magpalaganap ng Kristyanismo
Magtalaga ng pari sa kahit anong parokya
Paglikha o pagbuwag ng mga parokya
Mahahalagang lupon:
Lupon ng Awtoridad - Sa bisa ng utos ng hari, ito ay
nagsisilbing gabinete na nagbibigay ng mahahalagang
payo sa gobernador heneral
Sanggunian ng Administrasyon - Pagaralan ang badyet
ng pamahalaan at magbigay opinyon sa mga dapat
bigyang pansin ng GH
Mga paraan ng pagpigil sa kapangyarihan ng GH (pagaabuso
sa kapangyarihan)
Arsobispo - Pagsusumbong sa hari dahil sa pagiging
malapit nito
Royal Audiencia - Hukuman na nagbabatas at pigilan
ang pangabuso ng GH
Residencia - Especial na hukuman a nagiimbestiga sa
GH atbp. Opsiyal na pinamumunuan ng susunod na GH

Mico Geronimo

Page 19 of 30

6/3/2015

Visita - Lihim na pagsisiyasat sa mga ginawa ng mga

opisyal. VISITADOR ay nagmula sa Espanya na pinadala
ng hari
Paghalili sa Gobernador Heneral
Royal Audiencia arsobispo teniente gobernador o
ikalawang pinakamataas na opisyal
Encomienda Isang matandang kaugalian na naghahangad
mabigyan pabuya ang matatapat na opisyal ng Espanya
3 Uri:
a.)
Royal - para sa hari
b.)
Eklesiastika - para sa simbahan
c.)
Pribado - para sa pribadong indibidwal
Tungkulin ng Encomiendero:
a) pagtuturo ng simulain ng Kristyanismo
b) pagtataguyod ng edukasyon at kapakanan
c) pangangalaga sa katahimikan at kaligatasan ng
encomienda
Lalawigan:
ALCALDIA mapayapa at maayos na lugar na
pinmumunuan ng alkalde mayor
CORREGIMIENTO hindi payapa na pinamumunuan ng
militar o corregidor
Bayan: PUEBLO pinamumunuan ng gobernadorcillo o
kapitan na katulong ang teniente gobernador
Barangay pinamumunuan ng cabeza na itinalaga ng
gobernadorcillo
Lungsod: AYUNTAMIENTO pinangangasiwaan ng cabildo
Katangian ng gobernadorcillo:
25 years and above
can read and write Spanish
has served as a lieutenant governor or cabeza de
barangay
Indulto de commercio ay isang pribilehiyong makapagnegosyo
asa lalawigang sakop
IV.
PAMAHALAAN NG MGA AMERIKANO (1898 - 1946) [37
years]
1898 - 1901 Pamahalaan Militar
Itinatag noong Agosto 14, 1898, isang araw makalipas
ang Battle of Manila Bay ni Pangulong McKinley
Gobernador Militar ang kinatawan ng pangulo ay may
ganap na kapangyarihan
Ang GM ay may hawak sa 3 sangay ng pamahalaan.
Ang Judicial ay inilipat sa Komisyon ng Pilipinas noong
1900

Mico Geronimo

Page 20 of 30

6/3/2015

Nagpalaganap ng katahimikan at kaayusan at nagtatag

ng pampublikong paaralan
BATAYAN: Utos ni McKinley
Ang mga GM na nagsilbi ay sina:
1. Wesley Meritt (1898)
2. Elwell Otis (1898-1900)
3. Arthur McArthur (1900-1901)

1901 - 1916 Pamahalaang Sibil

Itinatag sa pamamagitan ng Spooner Ammendment
dahil tahimik at payapa na
Ang unang Gobernador Sibil (na ginawang GH noong
1905) ay si William Taft na may kapangyarihang
lehislatibo at Pangulo ng Komisyon ng Pilipinas
Ang mga Pilipino ay nagkaroon ng posisyon sa
pamahalaan (Chief Justice, Gabinete, Komisyon ng
Pilipinas, Pamahalaang Lokal)
Pinairal ng Batas ng Pilipinas ng 1902 o Batas
Cooper (BATAYAN) [Henry Cooper]
Mga probisyon ng Batas ng Pilipinas ng 1902 unang
batas na ginawa para sa Pilipino:
1. Talaan ng karapatan
2. Residenteng komisyoner sa US Congress
3. Asemblea ng Pilipinas at census
4. Pangalagaan ang likas ng yaman
5. kagawarang tagapagpaganap
1916 - 1935 Pamahalaang Sibil
Pinairal ng Batas Jones or Philippine Autonomy Act
of 1916 (BATAYAN) na naglalayong magtatag ng
pamahalaang mga Pilipino ang nagpapatakbo
1935 - 1948 Pamahalaang Komonwelt
Batas ng Kalayaan ng Pilipinas o Batas TydingsMcDuffie (BATAYAN) ni Millard Tydings at John
McDuffie
Maging malaya makalipas ang 10 taon
Claro
M.
Recto

Pinuno
ng
Kumbensyong
Konstitusyonal na gumawa ng Konstitusyon ng 1935
(Pebrero 8, 1935)
Ipinalagda ang konstitusyon kay Pangulong Franklin
Rossevelt sa White House noong March 23, 1935
Naging batayan ng mga pamahalaan mula 1935
hanggang 1972 ang Konstitusyon ng 1935
Unang pambansang halalan noong Setyembre 17, 1935
at naging pangulo si Manuel Quezon at VP si Sergio
Osmea mula sa partido nacionalista

Mico Geronimo

Page 21 of 30

6/3/2015

Nagsimula ang Komonwelt noong Nobyembre 15, 1935

sa Luneta Grandstand at ipinahayag ni George Dern ang
simula nito
Pansamantalang napigil ang komonwelt dahil sa
pananakop ng mga Hapon. Sa pangunguna ni Quezon,
sa US nagtuloy ang Komonwelt at nagbalik sa Pilipinas
noong Oktubre 23, 1944 sa pangunguna ni Sergio
Osmea, bagong pangulo sa Tacloban
Dumating si Douglas McArthur sa Leyte noong Oktubre
20, 1944

ELH

Taon

Legislative

1898-1901 (Militar)
1901-1902 (Sibil)

Executiv
e
GH
GS

1902-1916 (Sibil)

GH

1916-1935 (Sibil)

GH

Komisyon
ng
Pil.
Asemblea
ng
(Bicameral)
Lehislatura ng Pil (Pilipino)

1935-1948
(Komonwelt)

Pangulo

GH
Kom. Ng Pilipinas (GS)

Judicial
GH
Supreme
Court
& Supreme
Pil. Court

Supreme
Court
Pambansang Asemblea Supreme
Kongreso
ng
Pilipinas Court
(1940)

V. PAMAHALAAN NG MGA HAPON (1942-1945)

Naganap ang pagsabog ng Pearl Harbor noong Enero 2, 1942
Naitatag ni Masaharu Homma, Komander ng Imperial Forces
ang Pangasiwaang Militar ng Hapon noong Enero 3, 1942
Curfew at blackout
Bawal ang US and Philippine Songs and Flags
Greater East Asia Co-Prosperity Sphere para makuha ang
tiwala ng mga Pilipino na pinagiisa ang mga bansa sa East
and South Est Asia
Enero 23, 1942 nagtatag ng pamahalaang sibil
Pinamahalaan ng Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas na
kinabibilangan ng lider na Pilipino:
1. Jorge Vargas - Pangulo
2. Jose P. Laurel - Justice
3. Antonio de las Alas - Pananalapi
4. Benigno Aquino - Interior
5. Claro M. Recto - Education, Health, Social Welfare
6. Quintin Paredes - Public Works and Communications
7. Jose Yulo - Chief Justice

Mico Geronimo

6/3/2015

May Hapon s a bawat kagawaran para matiyak na

gagampanan ng Komisyon ang tungkulin
Ang komisyon ay nagsilbi ring tagapagbatas sa dakong huli
Komisyon sa Paghahanda ng Kalayaan ng Pilipinas para
makuha ang tiwala ng mga Pilipino
Jose P. Laurel Namuno sa Komisyon na gumawa ng
Konstitusyon ng 1943
Pinagtibay ang konstitusyon ng KALIBAPI o Kapisanan ng
Pagliingkod sa Bayang Pilipinas
Pinasinayaan ang Ikalawang Republika ng Pilipinas noong
Oktubre 14, 1943 na nahalal si Jose Laurel bilang pangulo
E Pangulo na inihalal ng Pambansang Asemblea
L Pambansang Asemblea ng may 108 members na
binubuo ng mga gobernador at alklade (itinalaga) at mga
kasapi ng KALIBAPI (inihalal)
H Korte Suprema
Hindi sinuportahan ang Ikalawang Republika ng Pilipinas
maliban sa mga Axis Forces na sumoporta dito
Nagwakas ang pananakop ng Hapon noong Agosto 15, 1945
at ang 2nd Republic noong Agosto 17, 1945
MGA PAMAHALAAN NOONG PANAHON NG REBOLUSYON
Katipunan lihim na samahan na itinatag noong Hulyo 7,
1892 para magalsa laban sa Kastila. Ang pamahalaan ay
nagsimula noong Agosto 23 1896 at nagwakas noong Marso
22 1897.
SI Andres Bonifacio (supremo) ang ehekutibo,
Kataas-taasang Sanggunian ang lehislatibo, at Sangguniang
Hukuman ang hudisyal
Unang Rebolusyonaryo Itinatag noong Marso 22 1897 at
natapos noong Nob 1 1897 sa Tejeros Convention na si Emilio
Aguinaldo ang nahalal na pangulo at si Bonifacio ang direktor
ng interior. Itinatag upang baguhin ang pamahalaan at
pagkaisahin ang pwersa ng himagsikan
REPUBLIKA ng Biak na Bato Itinatag sa Biak na Bato (San
Miguel de Mayumo, Bulacan) noong Nob 1 1897 at nawakas
noong Dec 15 1897 upang mahiwalay ang Pilipinas sa
monarkiya ng Espanya
Diktaturyal Itinatag noong May 24 1898 at nagwakas June
23 1898. Pinakamahalagang nagawa ay ang Declaration of
Philippine Independence sa Kawit, Cavite. Layunin: ayusin
ang problema sa kapayapaan at katahimikang idinulot
ng Phil-Am War
Ikalawang Rebolusyonaryo June 23 1898 to January 23
1899 para ipagpatuloy ang pakikipaglaban sa Kalayaan
at ihanda para sa pagtatatag ng republika

VI.

Page 22 of 30

Mico Geronimo

Page 23 of 30

6/3/2015

Unang Republika Enero 23 1899 - March 23 1901 upang

ihanda ang Pilipinas para sa malaya ay nagsasariling
republika.

HEKASI 7
FOURTH Grading Period
Reviewer
I.

ANG KONSTITUSYON NOON AT NGAYON

Konstitusyon

pangunahing batas na nagbibigay

kahulugan sa uri ng pamahalaan ng bansa at nagtatakda
ng lawak ng kapangyarihan nito para sa kapakanan ng
mga tao.

Pagkakaiba ng Constitusyon at batas

Ang konstitusyon ay pangmatagalang panahon,

ang batas ay pangkasalukuyang kondisyon

Ang konstitusyon ay pangkalahatang balangkas
ng batas at pamahalaan, ang batas ay nagbibigay
detalye sa mga paksa
Ang konstitusyon ay may tuwirang partisipasyon
ng mga tao (plebesito) ang batas ay gawa ng mga
kinatawan lamang
Ang konstitusyon ay ang kataas-taasang batas at
ang lahat ng bataas ay dapat umayon rito
Mga katangian ng mga konstitusyon ng Pilipinas
Biak na Bato Bumalangkas sa layuning
rebolusyonaryo ng kalayaan
Malolos Saligang batas ng Unang republika.
Maikli ang pagpapatupad dito dahil sa kasunduan
sa Paris.
1935 Unang konstitusyon ng Pilipinas na
lubusang pinairal. Pinairal nito ang sistemang
presidensyal
1943 Sinulat sa utos ng mga hapon bilang
paghahanda sa kalayaan ng Pilipinas
1973 Inaprubahan noong umiral ang Batas
Militar. Umiral ng 13 years

Mico Geronimo

Page 24 of 30

6/3/2015

Kalayaan Ipinahayag ni Corazon Aquino upang

magkaroon ng reorganisasyon sa Pamahalaan at

sumulat ng bagong konstitusyon
1987 Ibinalik ang sistemang presidensyal ng
pamahalaan
Konstitusyon ng Biak na Bato
Isinulat ni Isabelo Arcache ang burador
Isinulat ng Kongreso (52)
Pinamunuan ni Emilio Aguinaldo
Nagtatag ng Pamahalaang Republika
Konstitusyon ng Malolos
Isinulat ni Felipe Calderon ang burador
Isinulat ng Kongreso (92)
Isinulat sa pamamagitan ng Dikrito ni Hen.
Aguinaldo
Pinamunuan ni Pedro Paterno
Nagtatag ng Pamahalaang Republika
Konstitusyon ng 1935
Isinulat ng CONCON (202 inihalal)
Isinulat sa pamamagitan ng Tydings McDuffie
Pinamunuan ni Claro M. Recto
Nagtatag ng Pamahalaang Komonwelt / Republika
Konstitusyon ng 1943
Isinulat ng PCPI na may 19 kasapi
Isinulat sa pamamagitan ng Kombensyon ng
KALIBAPI
Pinamunuan ni Jose P. Laurel
Nagtatag ng Pamahalaang Republika
Konstitusyon ng 1973
Isinulat ng CONCON (300 inihalal)
Isinulat sa pamamagitan ng Batas Blg. 6132
Pinamunuan ni Diosdado Macapagal
Nagtatag
ng
Pamahalaang
Binagong
Parliamentaryo
Konstitusyon ng Kalayaan
Isinulat ng Pangulo (C. Aquino)
Isinulat sa pamamagitan ng Proklamasyon ng
Pangulo Blg. 3

Mico Geronimo

Page 25 of 30

6/3/2015

Pinamunuan ni Pangulong Corazon Aquino

Nagtatag ng Pamahalaang Rebolusyonaryo
Konstitusyon ng 1987
Isinulat ng CONCOM (50 itinalaga)
Isinulat sa pamamagitan ng Proklamasyon ng

Pangulo Blg. 9
Pinamunuan ni Cecilia Muoz Palma
Nagtatag ng Pamahalaang Republika
18 artikulo; 321 section
Uri ng Konstitusyon
Pasulat isinulat ng kapulungang inatasang
magsulat ng konstitusyon
Di-Pasulat nilikha bunga ng mga ebolusyon /
pagbabago sa lipunan (e.g. Britain) at pulitika
(customs & traditions)
Mga Katangian ng Konstitusyon
Maikli (brief) na may kahuluhan
Malawak (broad) ang saklaw
Tiyak (definite)

II.

ANG 1987 CONSTITUTION

Mga Artikulo
I Pambansang Teritoryo
II Pahayag ng Simulain at Patakaran ng Estado
III Katipunan ng mga Karapatan
IV Pagkamamamayan
V Karapatan sa Halal
VI Kagawarang Tagapagbatas
VII Kagawarang Tagapagpaganap
VIII Kagawarang Tagapaghukom
IX Komisyong Konstitusyonal
X- Pamahalaang Lokal
XI Kapangutan ng Pinunong Pambayan
XII Pambansang Ekonomiya at Patrimonya
XIII Katarungang Panlipunan at mga Karapatang

Pantao
XIV Edukasyon, Siyensya, Techonolohiya, Sining,
Kultura, Sports

Mico Geronimo

III.

Page 26 of 30

6/3/2015

XV Pamilya
XVI Tadhanang Pangkalahatan
XVII Susog o Pagbabago
XVIII Tadhanang Lilipas

ANG KAGAWARANG TAGAPAGBATAS Artikulo VI ng 1987

Constitution

Section

1 Nakasalalalay ang kapangyarihang

tagapagbatas sa Kongreso na binubuo ng 24 senador
(buong bansa inihalal) at 250 kinatawan (purok
pangkapulungan inihalal)
Section 3 Ang mga katangian ng senador ay :
35 years of age
rehistradong
botante
nakababasa at
residente
ng
nakasusulat
Pilipinas 2 taon
katutubong
bago magelection
Pilipino

Section 4

- Ang senador ay may 6 year taning ng

panunungkulan
at
ang
kanyang
tungkulin
ay
magsisimula tuwing Hunyo 30. Siya ay inihalal mula sa
buong bansa
Section 5 (2) Ang kinatawang parti-list ay bubuo sa 20% ng
kinatawan (50) at siyang magrerepresent sa kababaihan,
manggagawa, magsasaka, mahihirap na taga-lungsod,
kabataan, pamayanang pangkalinangan, atbp.
Section 7 Ang kinatawan ay may 3 year taning ng
panunungkulan at ang kanyang tungkulin ay magsisimula
tuwing Hunyo 30.
Siya ay inihalal mula sa purok
pangkapulungan
Section 6 Ang mga katangian ng kinatawan ay :
25 years of age
rehistradong
botante
nakababasa at
residente
ng
nakasusulat
purok
katutubong
pangkapulungan
Pilipino
ng 1 taon bago
magelection
Section 7 (2) 3 magkakasunod na pagkakahalal lamang
ang maaring matamasa ng kinatawan
Section 8 Regular na halalalan 2nd Monday of May

Mico Geronimo

Page 27 of 30

6/3/2015

Section 9 Kung magkakabakante sa Senado o sa

Kapulungan, magdadaos ng isang tanging halalan upang

punan ang bakanteng tungkulin
Section 10 Dapat nakatakda sa Konstitusyon ang sahod ng
Kinatawan at Senador
Section 11 Pribilehiyo laban sa pagkakaaresto habang may
sesyon
Section 12 Dapat ang senado at kinatawan ay magharap
ng mga interes at pananalapi sa negosyo sa simula ng
panunungkulan upang maiwasan ang corruption
Section 13 Ang senador at kinatawan ay hindi maaring
humawak ng iba pang panunungkulan, mahalal/mahirang sa
iba pang posisyon, humarap sa korte bilang abogado,
makialam sa tanggapan ng pamahalaan, at maging
interesado sa pananalapi
Section 15 Ang simula ng regular na sesyon at tuwing 4 th
Monday of July
Section 16 (1) Ang Senado ay dapat maghalal ng Pangulo
at ang Kinatawan ay dapat maghalal ng Speaker
Section 16 (2) Dapt bumuo ng isang korum o bilang ng
miyembro na kailangan ay present upang makabuo ng isang
sesyon/miting
Section 16 (3) Ang bawat kapulungan ay maaring
magparusa at magsuspindi ng miyembro na hindi hihigit sa
60 araw
Section 16 (4) Ang kapulungan ay dapat magkaroon ng
isang Journal o talaan ng mga gawain at suliranin ng
Kongreso
Section 17 Hukumang Panghalalan tanging tagahatol ng
lahat ng tunggalian at ulat sa halalan. Binubuo ng 6 justices
at 3 mula sa kongreso
Section 18 Ang pangulo ex-officio ng Komisyon sa
Paghirang ay ang Senate President
Section 20 Dapat ma-audit ng Commission on Audit ang
lahat ng mga rekord ng kwenta ng Kongreso
Section 23 Ang Kongerso ay tanging makakapagpahayag
ng pag-iral ng kalagayang digma sa pamamamagitan gn 2/3
boto ng kongreso
Section 24 Tanging ang mga Kinatawan lamang ang
makakapaggawa ng panukalang batas sa mga laang
gugulin, rentas, tariff; pagdaragdag ng pambayang utang;
may bisang lokal; panukalang batas na pansarili

Mico Geronimo

Page 28 of 30

6/3/2015

Section 26 (2) Binabasa ng 3 beses sa magkakahiwalay na

IV.

araw at susugan ang isang batas maliban sa ikatlong

pagbasa
Section 27 (1) Lalagdaan ng pangulo ang batas kapag
siyay sang-ayon
Section 28 (3) Dapat malibre sa pagbabayad ng buwis ang
institusyon
pangkawanggawa,
simbahan,
rektorya,
kumbento, mosque, sementeryo, atbp.
ANG KAGAWARANG TAGAPAGPAGANAP Artikulo VII ng
1987 Constitution

Section 1 Ang kapangyarihang tagapagpaganap ay

nakasalalay sa Pangulo
Section 2 -Mga katangian ng Pangulo at Pangalawang
Pangulo:
Rehistradong botante
40 years of age
nakababasa at nakasusulat
katutubong Pilipino
residente ng Pilipinas ng 10 year bago mag-election
Section 4 Ang pangulo at Vp ay dapat mahalal sa
pamamagitan ng tuwirang pagboto para sa taning ng 6
taon. Ang VP ay maari lamang tumakbo ng 2 beses.
Supreme Court tanging hukom sa election ng Pres.
At VP
Section 6 Ang pangulo at VP ay dapat magkaroon ng
opisyal na tirahan at ang sahod ay hindi mababawasan
sa taning ng panunungkulan.
Section 7 (from lowest to highest) Speaker Senate
President VP President
Section 9 Kapag ang posisyon ng VP ay bakante, ang
Pangulo ay magnonomina ng kapalit
Section 12 Kapag ang Pangulo ay may malubhang
sakit, hindi dapat ipagkait sa Chief of Staff, Sec. Of
Natl Defense at Sec. Of Foreign Affairs ang Pangulo.
Dapat ring malaman ng mamamayan.
Section 13 Ang pangulo at VP ay hindi maaring humawak
ng iba pang panunungkulan, mahalal/mahirang sa iba pang
posisyon, humarap sa korte bilang abogado, makialam sa
tanggapan ng pamahalaan, at maging interesado sa

Mico Geronimo

Page 29 of 30

6/3/2015

pananalapi. Hindi rin makakapaghirang ng relative to the

4th degree ang Pangulo sa posisyon
Section 14 - May bisa pa rin ang ginawang paghirang ng
Acting President noong ang Pangulo ay wala maliban kung
itoy tanggalin ng halal na Pangulo
Section 15 Ang pangulo ay hindi na maaaring maghirag ng
isa pang opisyal sa loob ng 2 buwan bago sumapit ang
susunod na election.
Section 16 Ang Pangulo ang humihirang sa gabinete,
kolonel o kapitan ng militar o Philippine Navy, ambassador,
minister o konsul, at iba pang mga opisyal na maaring
hirangin ng pangulo
Section 18 Ang Pangulo ay siyang magsisilbing
Commanderin-Chief ng Armed Forcesat sa panahon ng
karahasan, paghihimagsik at pananalakay, maari niyang
isuspindi ang writ of habeas corpus at magdeklara ng batas
militar.
48 hours matapos ideklara ang Martial Law,
kailangang magsubmit ang Pangulo sa Kongreso
kung bakit niya ito idineklara
60 days lamang ang effect ng Batas Militar.
Hindi suspendido ang konstitusyon habang
umiiral ang martial law
Maaring palawigin ng Pangulo ang taning ng
martial law
Section 20 Kailangan muna ng pagsang-ayon ng Monetary
Board bago maka-utang ang Pangulo sa World Bank at IMF
para sa Pilipinas
Section 21 Magiging balido lamang ang mga batas panginternasyonal kapag sumang-ayon ang 2/3 ng Kongreso
Section 23 SONA tuwing pagbubukas ng Kongreso.
Gabinete pangkat ng mga taong itinalaga ng pangulo
upang tumulong sa pamamahala ng bansa
Impeachment paraan ng pagpapatalsik sa Pangulo at iba
pang opisyal ayon sa konstitusyon
Writ of Habeas Corpus pribilehiyo ng mamamayan upang
maiwasan ang iligal na pagkakaresto
Batas Militar kapangyarihan ng Pangulo upang sugpuin
ang ano mang pagtatangkang ibagsak ang pamahalaan
Badyet talaan ng laang
gugulin para sa 1 takdang
panahon
En-banc Kalahok ang lahat ng kagawad

Mico Geronimo

V.

Page 30 of 30

6/3/2015

ANG KAGAWARANG TAGAPAGHUKOM Artikulo VIII ng

1987 Constitution

Refer to Constitution