TRK OKULUU

ERDAL YILDIRIM

1
NDEKLER
I).OKULUUN ORTAYA
IKII-------------------------------------------------------------------5
II).SLAMYET NCES DNEMDE TRK OKULUU
..7
III).SKT DNEM TRK
OKULUU------------------------------------------------------------11
IV).HUNLAR VE GKTRKLER DNEM TRK
OKULUU---------------------------16
V).SLAMYET SONRASI TRK
OKULUU-----------------------------------------------------18
VI). SELUKLU DNEM TRK
OKULUU----------------------------------------------------19
VII). OSMANLI DNEM TRK
OKULUU-----------------------------------------------------29

OKULUKTA KULLANILAN ARALAR

OSMANLI YAYI

ZHGR(OKU
YZ)

PUTA
(HEDEF
)

OKLAR

SADAK

KR

OKULUKTA KULLANILAN ARALAR

NAVEK

YAY KURMA
KEMEND

RME ZIRH

MFER
KALKAN

KOL KORUMASI

OKULUUN ORTAYA IKII

OKULUUN ORTAYA IKII

Okuluun insanlk tarihinin en eski alarna kadar inen uzun bir gemii
vardr.
Basit el baltalarndan sonra, Ok ve Yay ile ilgili buluntular ilk defa Ge
Paleolitik ada ( M. 35 000 - 10 000 ) yeni bir gelime olarak karmza
kmaktadr.
akmak tandan yaplm en erken ok ular Dou spanyada Parpello ve
Valencia da bulunmutur.
Bilinen en eski yay buluntusu ise Mezolitik dnemde Maglemosian Kltr
evresinde bulunmutur.

SLAMYET NCES TRK OKULUU

Trklerde okuluun ve zellikle atl okuluun nemi tarih ncesi zamanlara kadar
uzanr. Yaklak M 5000'den itibaren Altay ve Tanr Dalar ve evresinde ortaya kan,
daha sonra da Asyaya tamamen egemen olan "Atl Bozkr Kltrnde" atlara ve okulua
byk nem verilmektedir.. Tarihteki Trk atl okular, drt nala giderken eyer stnde
dnp arkaya ok atarak hedefe tam isabet ettirme ustalklaryla tannmlardr. Uluslararas
literatrde "Part At" olarak isimlendirilen at zerinde geriye doru yaplan ok atnn en
baarl ve en nl uygulayclar Trkler olmulardr. Trk kahraman Tarkanlarn tolgalarna
ahin ty takma hakk yalnzca Part atn baarl bir ekilde uygulayabilenlerine
verilmitir. Vur-ka, sahte geri ekilme ve dmann etrafn sarma gibi taktikler Trk atl
okularnn kulland ve birok zaferde kilit rol oynayan taktiklerdir. Trk destanlarndan
Ouz Kaan Destan'nda ok ve yay, sembolik anlamlarla yer almaktadr. Trk kltrnn
gemiinde okuluk geni bir alanda neme sahip olmutur. Orta Asya'da geim kayna ve
asker tatbikat nitelii olan srek avlar, Trk atl okuluunun gelimesini salam; Trkler
bu becerilerini Orta Asya'dan Anadolu'ya tamlardr. Savalk, avclk, sporculuk gibi
alanlarn dnda sosyal alanda da okuluk nem tekil etmitir. rnein askeri bayramlarda,
dinsel trenlerde eitli sportif okuluk yarmalar toplumsal hayatta yer almtr. Avrasya
corafyasnda gebe yaayan Trklerin ok ve yay yapmnda kullanlan zel malzeme ve
teknikleri gizli bir ekilde usta-rak yoluyla nesilden nesile aktarmas, teknolojik fark
sayesinde yerleik halklara kar Trklere stnlk salam ve silah reticisiyle ailesine
sosyal yaamda sekinlik kazandrmtr.

TRK MTOLOJS VE OKULUK

Tengri Mergen Han:

Trk ve Altay mitolojisinde Akl Tanrs.
Pergen Hanolarak da bilinir. Her
eyi bilir. Akl ve zekay temsil eder. Gn
yedinci katnda oturur. Bilgelik sahibidir.[1]
Her eyi bildii iin her eye gc
yeter. Oku ve yay vardr.
Bilgeliiyle att ok hedefini
armaz. nsanlara bilgelik verir.
Bilimi ve felsefeyi simgeler. Tanr
Kayra Han'n olu olarak kabul
edilir.[2]Mergen, ayrca masal ve
efsane kahramanlarnda bir unvan
olarak kullanlr;Kan Mergen, Ay
Mergen, Kartaga Mergen, Sdey
Mergengibi.[3]
1) Deniz Karakurt, Trk Sylence Szl , Yazarn Kendi Basm, Ankara , 2011, s.152
2) Karakurt, age,s.153
3) Karakurt, age,s.154

SKT DNEM TRK OKULUU

Grek vazosundaki
skit Okusu

 Yandaki resimde Kul Obada

bulunan , M. 4.-3. Yzyla ait
bir vazo zerindeki resimde
yayna kiri takan skit okusu
tasvir edilmitir.
Bu resimden anladmz zere;
skitlerde Trkler gibi yedek yay
tarlard.

SKT DNEM TRK OKULUU

Tarihte ,geni topraklara sahip ilk nemli Oku millet skitlerdir[4]
skitler baarlarn snrsz bozkrda at kotururken , her yne isabetli Ok
atabilen Svarilerine borludurlar.
skitlerin sava taktikleri yledir: Gl dman birlikleriyle
karlanca, ggs ggse savaa yanamamak, ustalkl bir ekilme ile
dmann kendilerini takibine yol amak ve onlar bu sonsuz takipte
hrpalayp eritmek esasna dayanyordu. ekilme srasnda ise zellikle
arkaya doru etkili atlar yapmakta ustaydlar .
Grek vazo resimlerinde, skit okular ok lenmi bir konudur.
-----------------------------------------------------------------------------------------------4) nsal Ycel, Trk Okuluu, Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yaynlar,
1.Bask , Ankara,1999,s.11.

PART ATII
Uluslararas literatrde "Part At
" olarak isimlendirilen at zerinde
geriye doru yaplan ok atnn
en baarl ve en nl
uygulayclar Trkler
olmulardr.
Tarkanlarn tolgalarna ahin
ty takma hakk yalnzca Part
atn baarl bir ekilde
uygulayabilenlerine verilmitir5

5) Trk Geleneksel Okuluunun Ksa Tarihi,

http://www.tirendaz.com/tr/?page_id=169 son eriim
tarihi: 15.01.2015

HUNLAR VE GKTRKLER DNEM TRK OKULUU

Hunlar ve Gktrklerin kulland
yaylarn kabzalar dz, balar uzun,dz
ve keskin biimde da kvrktr. Asya
kkenli bu kompozit yay, Batya doru
yaylp Sasanilere geti. Daha sonra
Seluklular ve Osmanllar bu yay
gelitirdiler.
Yandaki resimde Avrupa Hun
mparatoru Attilann elinde tuttuu yay,
tipik kompozit Trk yaydr.
Resim: David Nicolle , Attilla ve
Ger Kavimler, Trkiye
Bankas Kltr Yaynlar,
stanbul, 2011.


in yllnda yle anlatlyordu;
"Mete(hedefe giderken)slk karan
bir ok imal etti.Atloku birliinin
eitimi esnasnda kendisi bu oku nereye
atarsa,erlerinin de hep birlikte o maddeyi
vurmalar gerektiini emretti.Bunu
yapmayann ba kesilecekti.Bizzat
Mete,slk karan okunu deerli
atlarndan birinin vcuduna att ve bu
anda askerlerinden okunu atmaya cesaret
edemeyenleri idam ettirdi.O ksa bir sre
sonra oku ile kend sevgili eini
vurdu.Bu defa da askerlerinden bazlar
donup kald ve oklarn atmaya cesaret
edemediler. Bunlar da Mete tarafndan
idam edildi."
Bir sre sonra Mete,av srasnda slk karan oku ile
babasnn deerli atn vurduu zaman askerleri
istisnasz hep birlikte ayn hedefe ok att.Bu durum
zerine Mete,askerlerine tamamen gveneceini
anlad.Sonra,babas ile ava gitti ve Hun hkmdar
olan babasna slk karan okunu att.Btn askerleri
de ayn istikamete nian ald ve bylece Hun
hkmdar ldrld.Mete kendisini Hun hkmdar
olarak ilan etti.
Mete'nin,tahta geme plannn kukusuz en nemli
paras 'Islk alan ok'dur.Mete hi kukusuz Trk

TRK OKULUUNUN DN BOYUTU VE

KEMANKEN SIRRI
Uhud Gazasnda Peygamberimiz Hz
Muhammed(SAV), yannda ok atmakla grevli olan
SAD BN EB VAKKASa ok verirken baars
karsnda heyecanlanp At y Sad , anam babam sana
feda olsun! Dedii rivayet edilmitir.
Bu yzden kemankelerin piri saylan SAD BN EB
VAKKASa pirlik kuan bizzat Peygamberimizin
kuattna inanlmtr.
Osmanl dnemi kemankeleri ok atarken YA
HAK diye nara atarlard.

OKULUA YEN BALAYANLAR N KABZA ALMA

TREN YAPILIRDI VE KEMANKEN KULAINA
KEMANKEN SIRRI SYLENRD.
TAB BEN BURADA SZE KEMANKEN SIRRINI FA
ETMEYECEM

SLAMYET SONRASI TRK

OKULUU

SELUKLU DNEM TRK OKULUU

Resim iin kaynak:

www.turkfotograf.blogspot
.com.tr

Seluklularn ok kullanmada mahir

olduklarn bilen Hacib Arslan Czib ise
sultana her birinin baparmann kesilmesinin
uygun olduunu sylemitir. Zira Trk
geleneksel okuluunda ok atlrken
baparmak ile ekilir. Asya meneli olduu
bilinen bu at tekniinde, baparmaa zihgir
ad verilen okulua zg yzk taklrd.
Bylece baparmak ekii ile Trkler birden
fazla oku ayn anda elinde tutarak ard ardna
her yne isabetli ve hzl at yapabilirlerdi.
Arslan Czib, Seluklularn bu zelliini
bildii iin onlarn ok kullanmalarn
engellemek maksadyla bu fikri ileri srm,
ancak onun bu fikri, zalimce olduu
gerekesiyle Sultan Mahmud tarafndan
reddedilmitir.

SELUKLU DNEM TRK OKULUU

Okun kuvveti ile kazanlan baarlar Seluklulara cesaret vermi ve yeni
galibiyetler salamtr. Seluklularn nderi Arslan Yabgu blgenin en
gl sultan olan Gazneli Mahmuda kar Sultan Mahmudun filleri
varsa bizim de oklarmz vardr. Aramzda harp olduu zaman oklarmzla
onun askerlerini delik deik edebiliriz eklinde cretkrane szler sarf
etmitir.
bn Bbnin ifadesiyle Seluklular, st emmeden kesildikleri andan
itibaren ok ve grz kullanmak ile megul olurlard.
Malazgirt sava ncesi Anadolunun bilhassa Kuzeydousunda Trk
fetihlerinin baaryla sonulanmas Bizansn okular karsnda etkisiz ve
savunmasz kalmalarna baldr. Trklerin ok iyi ok kullanmalar Bizans
askerlerinin ypranmasna ve ok fazla kayp vermelerine neden olmutur.
Seluklu ordusunun en etkili muharib gcn oluturan oku snfnn
Anadolunun Trkiye olmasnn ilk adm olan Malazgirt savanda
oynad rol byktr. Savatan bir gn nce sava sabahna kadar,
Seluklu ordusu ok yamurlar, boru grltleri ve askerin haykrlar ile
Bizans ordusunu uykusuz ve aknlk iinde brakmtr. Trklerin dehet
verici okulara sahip olmalar savan sonucunu ve Anadolunun kaderini
belirlemitir.

SELUKLU DNEM TRK OKULUU

Seluklu dnemi kaynaklarnda Seluklu okularnn maharetleri ve

stnlklerinden byk bir ilgi ve hayranlkla bahsedilir. A. Komnena Trkler
hakknda u ifadeleri kaydetmitir: Dman tam bir ember iine alp ona ok
atarlar ve kendilerini uzaktan savunurlar. Bir Trk, kovalamaya gemise,
dmann, ok atmakla haklar; kendisi kovalanyorsa, oklar sayesinde stn
gelir. Bir ok frlatr ve ok, uarak, ya ata ya atlya saplanr; ok, [yayn] ok
gl bir elle [gerilmesinden sonra] atlmsa, gvdeyi bir yandan tekine delip
geer; onlar [Trkler] gerekten ok usta okulardr.

Seluk Beyin babas Dukakn iyi bir oku olduu onun ald Demir
Yayl/Demir Yay (Temr Yal) unvanndan anlalyor. Kuvvetli bir muharib
olan Dukaka yay germedeki gcnden dolay bu lakab verilmi olmaldr. Bu
da Seluklular nezdinde ok ve yayn itibarnn bykln gsterirr..6
--------------------------------------------------------------------------------------------------6) Erkan Gksu, Ok ve Yayn Trk Devlet Gelenei ve Hkimiyet
Anlayndaki Yeri, Turkish Studies, 5/2 (2010), s.986-1011.

SELUKLU DNEM TRK OKULUU

Ok ve yay kullanan sultanlar
sikkelere de nak edilmitir. IV.
Rkneddin Kl Arslana ait 1249
tarihli gm sikkenin bir yznde
tasvir edilen svarinin sultann
kendisinin olmas muhtemeldir.
Elinde bkml yay ve fazladan
yedek iki ok vardr. Bu durum
Seluklu okularnn ard ardna
baparmak ekiini kullandklarn
teyid eder7

RESM: Seluklu sultan IV.

Rkneddin Kl Arslana ait 1246
tarihli sikke
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------7) Tlay METN , ''SELUKLULARDA OKULUA GENEL BR BAKI'' , Tarih Okulu

SELUKLU DNEM TRK OKULUU

SELUKLU DNEM ZHGRLER

Baparmaa Zihgir ad
verilen okulua zg
yzk taklrd. Bylece
baparmak ekii ile
Trkler birden fazla oku
ayn anda elinde tutarak
ard ardna her yne
isabetli ve hzl at
yapabilirlerdi.8
----------------------------------8) nsal Ycel, Trk
Okuluu, Atatrk Kltr
Merkezi Bakanl
Yaynlar, 1.Bask ,
Ankara,1999,s.4

OSMANLI YAYI NASIL KURULUR ?

Videoyu izlemek iin tklaynz

NAVEK LE OK ATII

Videoyu izlemek iin tklaynz

OSMANLI DNEM TRK

OKULUU
Osmanl dneminde hedef ve menzil olmak zere farkl iki tr at
yaplrd. Geleneksel hedef atlar, av hayvanlarn ve dman vurmay
amalard. Hedef olarak ii tala ya da pamuk ekirdei doldurulmu torbalar
kullanlrd ve bununla bir okunun hedefi vurma kabiliyetini gelitirmesi
beklenirdi. Menzil atlarnda ise, okun mmkn olabilecek en uzak mesafeye
atlmas amalanrd. Osmanl mparatorluunun pek ok yerinde menzil
atlar yaplabilecek alanlar vard; ancak, bu alanlar hedef atlar iin de
kullanlmaktayd,
stanbulda at alan olarak kullanlan Okmeydan, ehrin fethinden ksa bir
sre sonra Sultan II. Mehmedin (14511481) emri ile bamsz bir vakf
olarak tesis edilmitir. Vakfiyesinde at alannn, asker ve siviller
tarafndan ok atlar iin kullanlabilecei ve sefer ncesinde toplu
ibadetlerin burada yaplabilecei ifade edilir. Sultan II. Beyazid (1481
1512) dneminde okmeydan istimlk edilen yeni arazilerle geniletilmi,
saha temizlenmi ve etraf kaln bir duvarla evrilmitir .9
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------9)

nsal Ycel, Trk Okuluu, Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yaynlar,

1.Bask , Ankara,1999,s.57.

OSMANLI DNEM TRK OKULUU

STANBUL OKMEYDANI
YANDAK RESM :
ATLLA BR , TRK MENZL
OKULUU YAY VE OKLARI ,
Osmanl Bilimi Aratrmalar VIII/1
(2006).

stanbul Okmeydan, stanbulun fethinden hemen sonra

Fatih Sultan Mehmet'in emriyle kurulmu ilk Vakftr.
Okmeydan ve evresindeki arazi sahibi halkn rzas
alnarak , snr talar dikilerek vakf ileri tamamland.
Fatih Sultan Mehmet veziri Faik Paa ile ehrin suba
Midillili Davud Bey i bu ile grevlendirdi.

OSMANLI DNEM TRK OKULUU

stanbul ehir haritas (1918).

STANBUL OK MEYDANINDAK
MENZL TALARI

Her okunun ryasnda bir nian ta dikilerek kutlanan

rekor at yatar. Mevcut rekorlar ama istei Okmeydan eyhi
ve pirlerinin iznine baldr. On altnc yzyla kadar rekor
atlarn says 10 ila 12yi amaz. On dokuzuncu yzyldan
itibaren bu say 50ye kar, olaanst atlarn kaydedildii
talarn says ise 300 geer ve bu talar birbirlerinden
ayrmak zorlar .

Bir oku, kendisinden nceki bir rekor ata ilikin menzil

tann belirledii mesafeyi atnda, okunun dt yer
hafife kazlr ve geici olarak akl talar ile iaretlenirdi.
Yeni menzil ta alt ay iinde dikilirdi. Menzil talarnn byk
bir blm mermer stunlar eklindeydi ve zerindeki
kitabede okunun ad, meslei, at yn ve koullar, at
mesafesi ve at tarihi verilirdi.

Sultan, vezir ve devlet erknnn ok atlarna ilikin

menzil talar, dnemin dekoratif stiline uygun olarak

HACI BER AANIN MENZL TAI

Sultan III. Mustafa (17571774) dneminde, 1758de
drssade aas olmutur. Okmeydannda be adet rekor
menzil atnda bulunmutur. Bu menzil ta, kuzeybat
rzgrnda Diviti Menzilinde 1106 geze (730 m) att
rekor atla ilikilidir.
Kitbesi:
Y Hak ie Sultn- lin- hayr-endenin
Dergeh-i devlet-meb melce-i hayr hisn
Baaas ol kerm- n- ismet-perverin
Marifet-pe hner-ende zt- kmurn
Binci menzilgh iken bu Devt Menzili
Dest-i himmetle hezrn ferin bozdu hemn
Zver-i ser-defter etmi idi geri nmn
ok zamandr grmedi devrn byle pehlivn
Ola devletle resde menzil-i maksduna
Kaamet-i ads yrab ola mnend-i kemn
Dd bir trh-i cevherden tr atup Necb :
Dikdi binyz gezde Hac Beir Aa da nin,
sene 1170, ketebehu-l fakr el-hc Ahmed
(Mild 1756/1757).

TOZKOPARAN SKENDERN MENZL TAI

Sene 957 (Mild 1550) Shib-l menzil f-l Meydn Ellez ismuh
Tozkoparan

TOZKOPARAN SKENDERN REKORLARI

1) Modon ve nebaht seferine klrken Gelibolu Okmeydan'ndaki GNDOUSU
MENZLnde bir rekor krmt. Seferden dnte , gsterdii yararllktan memnun
kalan Kk Davud Paa , btn ehir halknn katld byk bir ziyafet ekerek
Tozkoparann tan diktirmi, dller datmtr.10
2) stanbul Okmeydannda Yldz havasyla atlan TOZKOPARAN(DELKL KAYA)
MENZLnde , Bursal cadan ar, 1279.5 geze ok atarak en byk rekorlarndan
birini krmt. Bursal ca , Tozkoparann en zorlu rakibi idi. Bu menzili alp ta
diktirmesi uzun tartmalara yol amtr. yle ki: Bursal ca , daha nce bu
menzilde 1251.5 gezlik rekorunu krd gn , Tozkoparan usule aykr olarak ok atmaya
devam etmi, o da cann bozduu Havendelen Solak Bli menzilini bozmutu.
Tozkoparan taraftarlarnn basklar sonucunda Usule baklmayp onun yeri de lld
ve cadan bir yay boyu ksa olduu anlalnca Tozkoparan bu menzil iin 3 yl urat
ve 40 gn aralksz esen Yldz havasndan faydalanarak cadan 28 gez ar yani
1279.5 geze ok atmay baard. Ama okun dt yer ana tan 80 gez astnda idi.
Ar saldr diye ca taraftarlar itiraz ettiler; nitekim yleydi. Tartma uzad, Sultan
II.Bayezidin kulana kadar vard. Padiah meselenin zmn eyhl Meydan
Hamdullah Efendiye havale etti.
eyhin araclyla cadan ar ta atan olursa ta diktirmesine, Tozkoparann tann
ayr bir menzil saylmasna karar verilerek tartma kapatld.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------10) nsal Ycel, Trk Okuluu, Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yaynlar, 1.Bask ,
Ankara,1999,s.194-198.

TOZKOPARAN SKENDERN REKORLARI

3) Tozkoparan , DELKL KAYA MENZLni bozduu gnn
haftasnda Bursaya hareket etmi ve Bursa Ok Meydan'nda Poyraz
havasyla atlan YUSUF YERndeki Bursal cann tandan 70 gez
ar atarak rekor krmtr.
4) stanbul Okmeydannda , Gndorusu havasyla atlan ARKURI
MENZLinde , yine Bursal cadan ar 1281.5 gezlik(846 metre)
bir rekor krd ve bu rekor dnya okuluk tarihinde de bugne kadar
alamam en byk rekordur .
5) Tozkoparan Edirne Musalla Meydannda Yldz Menzilinde 1280
gezlik bir mesafeye ok atarak 1510 ylnda yeni bir rekor daha krd.
6)Bursa Okmeydannda Yldz havasyla atlan KEMAHCI
HAYREDDN YERnde Bursal cadan ar atp rekor krp ta
diktirmitir.
7) skp de poyraz havasnda yeni bir rekor krp ta diktirmitir.
8) Amasyada Kble Menzilinde Bursal cadan ar atarak ta
diktirmitir.
9) Tozkoparan skender katld Msr Seferinde 1517 ylnda
Kahirede Memluk Menzilinde rekor krp ta diktirdi.

KEMANKE PADAHLAR

Fatihi
n Ba
parma
nda
ki
zihgir
II. Murad
(14021451)
ehzadelik
zamndaki
kabak
oyunu
oynarken

KEMANKE PADAHLAR
II.MAHMUT HAN VE OSMANLI
OKULUU
Sultan Mahmut'un saltanat (1808-1839)
sresince Osmanl okuluu SON parlak
gnlerini yaad.
Sultan Mahmut 6 Recep 1233 (1818)
ylnda byk bir trenle kabza ald.
Kabza almadan nce 6 aylk zor bir
sreten geti.
Sultan Mahmut Ok Meydannda yarma
hakkn alnca bulduu her frsatta
idman yapmaya balad.
Ve nihayet 8 ayr rekora imza atp ta
diktirdi.
Yandaki resimde Sultan Mahmutun
gndousu havasyla 1215,5 gezlik bir
at yapm ve burada grlen ta
diktirmitir. Padiahn bir meydan gn,
kendi yerinden 10 gez ar atp tan
srd bilinir. Drt ke gvdeli tan
tepesi barok slpta ve olaanst gzel

II.MAHMUT HANIN MENZL TAINININ KTABES

Kemlt- cihnn merkezi Sultan
Mahmd Hn
Kalemde, seyfde, her trl fende
h- bhemt
Ayak ad yeniden vdi-i himmetde
hne
Buyurdu bil ki mlk-i devleti tecdd
sertp
Ok atd menzile binikiyzonbe
buuk hatve
Res olmu deildi kimseler bu
merkeze asla
Elinde hk yay vr idi kavs-i kuzh
mnend
Hev gndorusuydu atd ok berk
idi gy
Erisin menzil-i maksda yrab
atd her ok
Niangh- hadeng-i hkm olsun
serteser dny
Lisnm geri kaasr syledim
Pertev iki trh :

OSMANLI DNEM TRK YAYLARI

OSMANLI DNEM TRK OKULUU

RAN SARAYINDAN YOLLANAN YAY
Deli
Hseyin
Paann
kurduu
ift kollu
ran Yay,
TSM
Env.No.1/
51

RAN YAYININ HKAYES

Tarihi Naima, olay yle anlatr:

Sultan IV. Murad devrinde, randan gelen bir eli , izhar- hner iin kurulmu
bir yay getirerek , Bu yayn kiriini kardup yine kurmaa kaadir bir pehlvan
Memalik-i Osmaniyyede bulunur mu ? diye Saraya arz eder. stanbulun
namdar ve zor aver pehlivanlar , deil yay bozup kurmak , kiriini bile
ekemezler. Yay , darussaade aasnn odasna konulur. Aann odasna hizmet
eden baltac Deli Hseyin , olaydan habersiz , bir gn ocaa odun getirdikde yay
eline alr; kepadevari ekib dururken aann geldiini iitdip brakp kaar. Aa
yaya kimin dokunduunu soruturdukda , Deli Hseyin yaka-paa getirilen. Aa
ek imdi greyim dedikde , yay alb kepade misal be- on kere eker.
Hseyini giydirip huzura karrlar. Huzur- Hmayuna varub keman- mezburu
ekb izhar- hner idp mazhar- tahsin olduktan sonra Acem elisi
muvacehesinde keman- mezburu kepadevari ekerek zor bazu ile ikest idb
paralarn eli nnde vaz itdkde Padiah- Cihan n meserretlerine elinin infial
ve hacaletine sebeb olmutur13
Deli Hseyin sonralar Vezirlie kadar ykselmi, Abaza isyanna kart iin
katlolunmutur14
--------------------------------------------------------------------------------------------------13) Naima Tarihi, stanbul,1283,C.VI,s.399-401
14) nsal Ycel, Trk Okuluu, Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yaynlar,

CUMHURYET DNEM TRK

OKULUU
OKSPOR KURUMU

1923 - 1937 yllar arasnda, eski Trk okularnn ailelerinden gelen be kii,
aralarna hevesli genleri de alarak stanbul' un eitli semtlerinde ok atlar yaptlar
ve bu sporu yrtmeye altlar. Trk okuluk tarihinin efsanevi ismi Tozkoparan'
n ikinci kuak torunlar olan brahim ve Bekir zok ile Trk Okuluu'na ilk kitab
armaan eden Mustafa Kani'nin torunu Vakkas Okatan, bu spora yakn ilgi duyan
Prof. Necmettin Okyay, Hafz Kemal Grses ve yine o devrin Beyolu Vakflar
Mdr ve Milli Sporlar Federasyonu Bakan Baki Kunter' in giriimleri sonucu
kurulan "Okspor Kurumu" adndaki kulp, Cumhuriyet Dnemi'nin ilk ciddi atlm
oldu. stanbul Beyolu Halkevi'nde Ulu nder Atatrk' n direktifleri ile ve milli
sporumuz Okuluun canlandrlmas amacyla 1937 ylnda kurulan bu kulp
Atatrk'n lmnden sonra himayesiz kald ve dald.

OKULUK ATI TEKNKLER

AVRUPA USULU ATI(3

PARMAK):AVRUPA USULUNDE
KEMANKE 3 PARMAI LE KR
EKER. AVRUPA USULNDE OK
YAYIN SOLUNDAN (ERDEN )

TRK USUL
ATI(BAPARMAK):
KEMANKE BAPARMAINA
TAKTII ZHGR ADI VERLEN
OKU YZ LE KR
EKER.
TRK USULNDE OK

OK VE YAYIN TRKEMZE ETKS

OKUYA IKMAK
Unutulmu geleneklerimizden
bir tanesi de Okuya
kmaktr. Bu geleneimizde
evlenecek olan genlerin
dnn duyurmak ve
insanlar dne davet etmek
iin dn sahiplerinin
akrabalarnn kap kap alarak
haneleri dolamasna Okuya
kmak denir.
Buradaki oku szc ok
sznden tremitir.
Bilindii zere eski Trke de
ok davet anlam tar14
------------------------------------15) Erkan Gksu,Ok ve
Yayn Trk Devlet Gelenei

DEERLENDRME
Trk Okuluunun tarihsel sre ierisindeki
deiim ve geliimini incelediim bu devde
kaynaklarn izin verdii mddete u yorumu
yapmak mmkndr. Trklerin tarih boyunca
en etkili bir biimde kulland Silahlar
arasnda birincilii Ok ve Yaya vermek
gerekir.
phesiz Trkler dier silahlar etkili
kullanmada pek mahirdiler. Japonlarn
Katanas neyse Trklerin oku ve yay da
ayndr.

KAYNAKA
Abl-Farac , Abl-Farac Tarihi, C. I, Trkeye ev. mer Rza Dorul, TTK, Ankara , 1999.
Gksu, ERKAN , Ok ve Yayn Trk Devlet Gelenei ve Hkimiyet Anlayndaki Yeri, Turkish
Studies, 5/2 (2010), 986-1011.
Gksu, ERKAN , Okla Ykselen Millet, Kmen Yaynlar, Konya,2000
.
Kgarl Mahmud , Divan Lgat-it-Trk, C. I, ev. B. Atalay, Trk Dil Kurumu Yaynlar,Ankara,
2013.
KUOLU Mehmet Zeki , Trk Okuluu ve Sultan Mahmud'un Ok Gnl , tken
Neriyat,2006.
Mustafa Kan Bey, Telhs-i Resailat- Rumat (Okuluk Kitab), Hazrlayanlar: Kemal Yavuz ,
Mehmet Canatar, stanbul Fetih Cemiyeti Yaynlar, stanbul, 2010.
METN Tlay , ''SELUKLULARDA OKULUA GENEL BR BAKI'' , Tarih Okulu
Dergisi ,Say XVII,Mart 2014.
ZVER MURAT, Okuluk hakknda merak ettiiniz her ey, yayn evi yok. 2006.
YCEL nsal , Trk Okuluu , Atatrk Kltr Merkezi Bakanl Yaynlar , 1.Bask , Ankara ,
1999.
TURAN Osman ,"Trklerde Hukuki" Sembol Olarak Ok", Belleten. C. IX, Temmuz 1945.

SABIRLA DNLEDNZ N TEEKKRLER

HEDEFLERNZE VARABLMENZ DLEYLE HOAKILIN