Trostruki integral - re

seni primeri
1. Izracunati

Z Z Z
I=
G

dx dy dz
,
(1 + x + y + z)3

gde je G tetraedar ogranicen povrsima x + y + z = 1, x = 0, y = 0, z = 0.

2. Izracunati integral
Z Z Z
I=

y dx dy dz,
G

gde je G oblast odredjena povrsima 2y = x2 , y + z = 1, 2y + z = 2.

3. Izracunati

Z Z Z p
x2 + y 2 + z 2 dx dy dz,
I=
G

gde je G = { (x, y, z) | x2 + y 2 + z 2 z}.

p
4. Konus z = x2 + y 2 deli loptu x2 + y 2 + z 2 2z na dva dela. Naci mase tih delova ako
p
je data gustina (x, y, z) = 2 x2 + y 2 + z 2 .
Re
senja
1. Projekcija tetraedra na ravan xOy je
D = { (x, y) | 0 y 1 x, 0 x 1},
pa je
1xy



Z Z
dz
1
1
z=1xy
I =
dx dy
=
dx dy
|
(1 + x + y + z)3
2
(1 + x + y + z)2 z=0
0
D


Z Z 
Z
Z 1x 
1
1
1
1
1
1 1
dx
=

dx dy =
dy
2
4 (1 + x + y)2
2 0
4 (1 + x + y)2
0
D

y=1x

Z
Z 
1
1
1 1
1
1 1 1x 1
dx
y+
=
+
dx
=
2 0
4
(1 + x + y) y=0
2 0
2
2 1+x




1 1
1 2 1
1
5
1
=
x x + x ln |x + 1| |0 =
ln 2
.
2 4
8
2
2
8
Z Z

2. Lako zakljucujemo da se ravni y + z = 1 i 2y + z = 2 seku u koordinatnoj ravni Oxy po

pravoj y = 1, pri cemu ta prava sece parabolu 2y = x2 u tackama A( 2, 1) i B( 2, 1)

(slika). Oblast G se moze opisati na sledeci nacin:

G=

x2
(x, y, z) | 2 x 2,
y 1, 1 y z 2 2y ,
2

tako da je

Z
I =

dx

Z
=

1
x2
2

22y

dz =

y dy

dx


6

1 x4 x

+
6
8
24


dx = 2

Z
y(1 y) dy

x2
2

1y

x x5
x7

+
6 40 168

|0 2

y2 y3

2
3

|1x2 dx
2

8 2
=
.
35

3. Tipican primer zadatka koji treba raditi preko sfernih koordinata. Ako uvedemo x =
r cos sin , y = r sin sin , z = r cos (J = r2 sin ), dobijamo da oblasti G odgovara
oblast

G0 = { (r, , ) | 0 r cos , 0 , 0 2},

2
pa je
Z Z Z

r r sin dr d, d =

I =
G0

d
0


d sin

r
4

d
0

|cos
=
0

d sin
0

1
4

r3 dr

cos

Z
d

cos4 sin d =

1
cos5 0
2
| = .
4
5 2
10

Inace. lako vidimo da je uslovom x2 + y 2 + z 2 z opisana unutrasnjost sfere poluprecnika

1
sa centrom u tacki (0, 0, 12 ):
2


1
x +y + z
2
2

2

 2
1

.
2

4. Neka je G1 telo ograniceno konusom i donjom polusferom date sfere, a G2 telo ograniceno
konusom i gornjom polovinom date sfere (slika). Tada je, na osnovu formule (??) iz uvoda
u ovaj odeljak,
Z Z Z

Z Z Z

m(G1 ) =

(x, y, z) dx dy dz =
G1


p
2
2
2
2 x + y + z dx dy dz.

G1

Ako uvedemo sferne koordinate x = r cos sin , y = r sin sin , z = r cos , lako zakljucujemo da je oblast G1 slika oblasti G01 okarakterisane sa r 2 cos , 4 2 ,
0 2. Dakle,
Z Z Z

(2 r) r sin d d dr =
d
sin d

G01
0
4

Z 

2
16

3
4
= 2
cos 4 cos sin d =
10 3 2 ,

3
15
4

m(G1 ) =

2 cos

(2 r) r2 dr

gde je u poslednjem koraku trebalo uvesti smenu cos = t. Na slican nacin za oblast G2 ,

za koju je r 2 cos , 0 4 , 0 2, nalazimo

2+ 2
m(G2 ) =
.
5
Aleksandar Pejcev