Professional Documents
Culture Documents
Dialogue by U O Thar Tun
Dialogue by U O Thar Tun
G x
f e
G ;f um;vmyHkí bk&m;? uwdrsm;udkr,lygqdkv#if wynfhawmfwcGef;r# jyefrajzyg bk&m;?
1984 ckESpf 'DZifbmv 26 &ufaeŒwGif Armjynf/ oydwftdkif q&mawmfu bmuwdrsm;vJvdkŒ ar;aomtcg eHygwf(1) uwdrSm =
oJukef;q&mawmf t&Sifnm%d\&ESifh oHCmawmfrsm;onf ajrmuf wynfhawmfajymaompum;udk wpfvHk;r# r,Hkygbl;qdkaom uwdyg?
OD;odkŒ bk&m;zl;a&muf&Sd-uygonf? xdkpOf &ckdifjynfomoema&;udpPESifh tb,fa-umifh TuwdrsKd;udk awmif;&ovJqkdonfudk OyrmjyKygrnf?
&ckdif=jrefrmy¾dwf q&m}uD;OD;OD;omxGef;tm; ar;cGef;}uD;ajcmufcGef; jrwfpGmbk&m;ocifonf ‘auorkwWd’okawWmfudk umvr ykÀm;&GmY
ar;cJhygonf? xdkar;cGef;rsm;udk q&m}uD;onf wpfae&mwnf;rSae_yD; oHo,uif;&Sif;&efa[mcJhygonf? q&m/ rdbtp&Sdaomolrsm; tpOf
ajz-um;cJhygonf? ,if;odkŒ q&mawmfOD;nm%d\& tar;ESifh q&m}uD; tqufrjywfajymaompum;rsm;udkvnf; r,HkESifh/ igbk&m;a[monf[l
.tjynfhtpHkajz-um;csufrsm;udk jyefvnfI q&m}uD;u toHoGif;ay;cJh Ivnf; r,HkESifh/ pmtkyf}uD;Y yg&Sdonf[lIvnf;r,HkESifh tp&Sdonftm;
ygonf? q&m}uD;onf &ckdifpum;jzifhtoHoGif;cJhonfudk jrefrmjynf&Sd jzifh a[m-um;cJhygonf? igbk&m;a[monf[lIvnf; r,HkESifhqdkv#if
wdkif;&if;om;rsm;tm;vHk; zwf±+Edkif&eftwGuf jrefrmpmjzifh jyefvnfa&; tb,fudk,Hk&ygrnfenf; ar;p&m&Sdygonf? bk&m;&Sifu usKd;=a-umif;
om;wifjyvdkuf&jcif;jzpfygonf? pyfu,Hk/ a-umif;=usKd;pyfI rSefuefaompum;rSm bk&m;pum;omjzpfyg
q&m}uD;onf t&Sifnm%d\& ar;jref;cJhaom omoema&; onf? bk&m;.pum;onf rSm;onf[lI r&Sdyg? ,if;twGuf wynfh
qkdif&matmufygar;cGef;ajcmufckudk ajz-um;cJhygonf? awmfajymaompum;rsm;udkvnf; TOyrmv#if&Sdaom ,kwWdoHk;yg;ESifh
wuG bk&m;ocifonf aemufqHk;y&dedAŠmefrpHrSD okbEN&[ef;}uD;udk a[m
ar;cGe;f }uD;ajcmufck xm;onfhtwdkif; r[mya'ow&m;ESifhjynfhpHkv#if ,Hkygqkdaomuwdudk
Ù ar;cGef;eHygwf (1) cHapcsifI ajym=um;jcif;jzpfygonf?
&ckdifjynfomoemonf ax&0g'Ak'<omoemrS qif; oufvmaom xdkŒa=umifh wynfhawmfajymaompum;&yfY Tt*F g&yfESifh
omoemr[kw/f r[m,e*d% k ;f rS qif;oufvmaom omoemjzpfonf? jynfh pHkrSom,Hkyg? rjynfhpHkygu r,HkygESifh[kqdkvdkjcif;jzpfygonf bk&m;?
Tta-umif;udk ajz&Sifay;yg? rudkufnD v#ifarG;cGef;xkwfyg? xdktcgwynfhawmfrSm tusKd;rjzpfbJ
tjypfom jzpfygonf? tb,fa-umifhqdkaomf wynfhawmfonf bk&m;
Ù ar;cGef;eHygwf (2) r[kwfaoma-umifhyg bk&m;? Ak'<pum;onf wcGef;wnf;ESifh rSefuef
Ak ' < . ygVd a wmf t Ïuxmponf wŒkd wGif r &S d b J jrwf p G m bk & m;onf ygonf? wynfah wmfajymaomtcg trSm;&Syd grnf? ,if;trSm;udk axmuf
"n0wD j ynf o d k Œ ºuG a &muf v mcJ h + yD ; ausmuf a wmf a wmif Y
&yfwefŒcJhonf[k a&;om;ajymqdkcJhonf? Tta=umif;udk ajz &Sif;ay;yg? (3)
(1)
jyv#if wynfhawmf0rf;omygrnf? xdkŒa-umifh t&Sifbk&m;onf wynfh
Ù ar;cGef;eHygwf ( 3 ) awmfajymaompum;rsm;udk ,kwWd oHk;yg;ESifhrudkufnDv#if/ r[mya'o
Ak ' < . ygVd a wmf t Ïuxmponf w d k Œ Y ryg&S d b J jrwf p G m bk & m;onf w&m;ESifhrudkufnDv#if t&Sifbk&m; xyfIar;cGef;xkwfyg? wynfhawmf
pENmol&d,rif;}uD;ESifhawGŒqHk+yD; r[mjrwfrkedbk&m;udk oGef;vkyf cJhonf[k pum;udk xyfIar;cGef;rxkwfv#if wynfhawmfajymaompum;udk t&Sif
a&;om;ajymqdk=uonf? Tta=umif;udkvnf; ajz&Sif;ay;yg? bk&m;vufcH,Hk-unf[k rSwf,l&ygrnfbk&m;? Tuwdudk t&Sifbk&m;
wdŒk xHrS &,l&ygrnf? xdt k cg ppfuikd ;f q&mawmf}uD;u OD;nm%d\&tm;
Ù ar;cGef;eHygwf (4) uwdcH,l&efajymygonf?
o*F g,emajcmufwefY rygbJvsuf &cdkifjynf a0omvDa&$awmif}uD;Y 'kw, d uwdrmS Tae&mY rajymaumif;aompum;jzpfygonf?
pwkwÎo*F g,emwifcJhonf[k a&;om;ajymqdk =uonf? t&Sib f &k m;wdŒk rS ajymomajymyg udprP &S[d q
k v
kd #if wynfah wmfajymygrnf?
Tta=umif;udkvnf; ajz&Sif;ay;yg? q&mawmf}uD;rsm;u ajymyg[kqkdojzifh q&m}uD;uxyfIajymygonf?
(2)
}uD;yGm; xGef;um;aeaomtcsdef jzpfaeonfudk t&Sifbk&m;pdwfrSm rsm; ajymif;vJvmyHkudk awGŒ&Sd&ygonf? av;+rdKŒacwftpydkif;rSm a0omvD
rSwfxm;&ygrnf? odkŒrSom wynfhawmfajymaompum;rsm;udk oabm acwfu a&GŒvsm;vmaom&uQ0ÀtuQ&mrsm;udk toHk;jyKa&;om;cJh
ayguef m;vnfyg vdrrhf nf? xkŒd a-umifh &ckid w
f Œkd onf a&S;tcgu crf;em;}uD; ygonf? &cdkifwdkŒ.av,lavodrf;rsm;jzifh a&;xm;ojzifh &uQ0ÀtuQ
us,cf ohJ nfukd pdwrf mS rSwx
f m;&ef uwduckd , H yl gb&k m;? q&mawmfrsm;u &m[kac:ygonf? a0omvDacwfrSm yxrY jA[RDyGm;tuQ&mrsm;jzifh a&;
'kwd,uwdudkvnf; cH,la-umif;ajymygonf? om;=uygonf? a0omvDacwfrSm ±dk;±dk;pmayrsm;udk jA[RDyGm;tuQ&mjzifh
a&;om;+yD; bmoma&;qkdif&mpmayrsm;udk ouUwbmomjzifha&;om;
omoemn+d;cJh a=umif; awGŒ&S&d ygonf? a0omvDacwfaemufyikd ;f rSp+yD; &uQ0ÀtuQ&m
wynfhawmfwdkŒ&ckdifjynf olwyg;vufatmufusa&mufonfh jzifh a&;om;vmjcif;udk awGŒ&Sd&ygonf? xdka0omvDacwfrSmvnf; bk&if
aeŒup_yD; omoemndK‡ ;EGr;f cJo
h nfrmS ,aeŒwkid jf zpfygonf? omoema&; rsm;onf apwDykxdk;rsm;pGm wnfaqmufcJhonfudk ,aeŒwdkifawGŒEdkifyg
qkdif&mpmtkyfwpftkyfr# rxGufyg? udkvdkeDacwftcgu pmay0goem ao;onf? xdak cwfu a&;xd;k cJah om ausmufpm/ a=u;jym;pm/ '*F g;pmrsm;
ygolrsm;onf yDpmrsm;udkwqifhul;,l_yD; pmrlwpfckudkig;apmif/ q,f udv k nf; awGŒ&SEd ikd yf gao;onf? Ak'p< mayrsm;udk ayxuftuQ&m/ ausmuf
apmifponfjzifh yGm;rsm;-uygonf? ,cktcg pmyHEk ydS pf ufay:vmaom tcg xuftuQ&mESifh a=u;eDjym;wdkŒrSm a&;xkd; xm;cJhonfudk ,aeŒwkdifawGŒ
a[mif;EGrf;aeaompmayrsm;udkvnf; xyfrul;/ yHkESdyfpmtkyfuvnf; Edkifygao;onf? ,if;a=umifh a0omvDacwfwGifvnf; Ak'<omoemESifh
rxGufonfhtwGufa-umifh pmayvnf;uG,fcJhyg_yD? ta[mif;jzpfaom pmay rSm txift&Sm;&Sda=umif;awGŒ&ygonf?
pmayrsm;vnf;uG,f_yD; topfpmtkyfrsm;uvnf; rxGufEdkifaom
a-umifh &ckdifpmayuG,faysmufvkrwwfjzpfcJhygonf bk&m;? a0omvDacwf
a0omvD a cwf u aemuf o d k Œ wvS r f ; qk w f = unf h a omtcg
okawoe (2) rsKd; "n0wDacwfudka&muf&Sdygonfbk&m;? ,if;"n0wDacwfrSmvnf; bk&if
odŒk aomf &cdik t
f rsK;d om;okawoDrsm;u &ckid w f Œkd .omoema&;/ ESifhtoHk;jyKaompmayrsm;&Sda=umif;awGŒ&ygonf? TuJhodkŒ rqrajc&m
bmoma&;pmayrsm;udk okawoevkyf-uygonf? okawoevkyfenf; aumuf (rkqdk;rajc&maumuf) enf;jzifh aemufodkŒwvSrf;pD wvSrf;
ESpfrsKd; &Sdygonfbk&m;? wrsKd;rSm 0dZŠ…menf;jzpfI/ tjcm;wenf;rSm ody`H pDqkwfvdkufaomtcg ,ck"n0wDacwfodkŒa&mufygonf? xkdacwfrSm
enf ; jzpf y gonf bk & m;? od y ` H e nf ; rS m aiG u k e f r sm;I rwwf E d k i f y g? vnf; ordkif;±kyfºuGif;jzpfaomausmufpmESifh ausmuf±kyfwkrsm;udkvnf;
(5) (7)
(6) (8)
qufajymygrnfbk&m;? ydËuwfudku|rf;usifaomyk*~dKvfrsm;jzpfonfh tcg q&mawmfonf ajz=um;jcif;r&SdbJ wdwfwdwfaecJhygonf? T
twGuf ydËuwfudpPudkajym&mwGif onf;cH+yD;em;axmifygbk&m;? Ak'< a,"rRm*gxmudk r[m,e*dk%f;om;rsm; toHk;jyKrnfrxifyg? r[m,e
bmom0ifwdkif;od&Sd=uonfhtwkdif; om0wdÎ+rdKŒu Oywd\ESifh aum *dk%f;om;rsm;toHk;jyKonfudk awGŒzl;ygovm;[k xyfI ar;aomtcg
wvdw&Gmol}uD;om;ESpfOD;rSm euQwfobifudk=unfh±_aepOf yGJ=unfh q&mawmfrSm wdwfwdwfaecJhygonf? aemufwcsuf r[m,e*dk%f;onf
y&dowfrsm;udk=unfh+yD; onfvlrsm;onf aemufESpfaygif;w&mtwGif;rSm qdkaom*dk%f;xJY jA[R%t,ltqa&maESm_yD;v#if r[m,e*dk%f;/
tm;vHk;aoaysmuf=uvdrfhrnf? igwdkŒvnf; ao&vdrfhrnf? ,if;a=umifh wE W&m*dk%f;/ rE W&m*dk%f;rsm; ay:aygufvmygonf? xkd*dk%f;rsm;rSw qifh
raoaomw&m;&SmazG&eftwGuf &GmrSxGufoGm;=uavonf? r=um;zl; wynfhawmfwdkŒ&ckdifjynfodkŒ r[m,eomoem 0ifa&mufvmyg ovm;
ao;aomoli,frsm; od&Sdap&ef tenf;i,ftus,fajymyg&ap? xdkuJhodkŒ ar;aomtcg q&mawmf r S m wpH k w &majym-um;jcif ; rjyKbJ wd w f
w&m;&SmazG=uaomtcg odÍnf;y&dAdkZfxHodkŒ a&mufoGm;=uavonf? qdwfaecJhygonf?
odÍnf;y&dAdkZfxH twwfynmrsm;oif=um;=uaomtcg tm;vHk;wwf aemufwcsuf tdENd,wjynfvHk;udk r*dkrif;rsm;wdkufcdkufodrf;
od = uavonf ? q&mu oif p &muk e f + yD [ k a jymojzih f aemuf x yf ,lydkufaomtcg Ak'<bmom0ifrsm;onf oD&dvuFmEdkifiH/ wdbuf/ &ckdif
odÍnf;q&mxufwwfaomq&mudk &SmazG&ef oGm;=uavonf? jynf/ jrefrmjynfrsm;odkŒxGufajy;-uaomtcg r[m,e*dk%f;onf
xkduJhodkŒc&D;qufvm=uaomtcg &mZ+*dK[f+rdKŒodkŒ a&muf&Sd &ckdifjynfodkŒ0ifa&mufcJhygovm; t&Sifbk&m;? q&mawmfu rnfodkŒr#
cJh=uygonf? xdkpOf qGrf;cHºuGvmaom t&Sift\Zdrax&fudk jrifawGŒ rajym-um;cJhyg? wdwfwdwfaecJhygonf? odkŒjzpfv#if wynfhawmfwdkŒ
cJhygonf? xdkt&Sifjrwfomra%tda¹ENudk =unfndKojzifh igh&Sif.q&mu &ckdkifjynfomoemonf r[m,ejzpfonf[k q&mawmfpGyfpGJcJhonf rSm
rnfojl zpfoenf;/ tb,fw&m;udak [m=um;ygoenf;/ tu|Eyfk f wdŒk tm; rnfonfhta-umif;a-umifhjzpfygovJ bk&m;? wckr#rajz-um;cJhyg?
wcGef;wpr#avmuf a[m=um;ygavmh ponfjzifh ar;av#mufcJhygonf?
t&Sift\Zdrax&fu tu|Ekfyf.q&monf bk&m;ocif jzpfonf? awmif a yguf } uD ; ausmuf p m
tu|Ekfyfonf &[ef;jzpfonfrSm r=umao;ojzifh w&m;aumif;aumif; wynfah wmfwŒkd ajrmufO;D acwfup_yD; "n0wDacwfwikd f atmif
rajymwwfao;a=umif;/ odkŒaomf tu|Ekfyfq&mocif a[m=um;aom omoemawmf q if ; ouf v myH k u d k ajc&maumuf , l o nf h e nf ; ES i f h
w&m;xJrS tu|Eyfk rf wS rf ad omw&m;jzpfonfh Tonfaom*gxmawmfukd okawoejyKvkdufaomtcg omoemonf "n0wDacwfrSm qHk;aeyg
a[m=um;ygrnf[kqdkI w&m;a[mcJhygonf? ,if;*gxmawmfrSm‘a, onf bk&m;? "n0wDacwfrSm ‘ermw\’*gxmawmfyg&Sdonfh jA[RD
(9) (11)
(13) (15)
(18)
tusKd;w&m;rsm;udk ‘owWKAdrRylZed,edaoookwWef’[lI rl&if;aypm Ù ar;cGef;eHygwf (4)
vnf;&Sdygao;onfbk&m;? o*F g,emajcmufwefYrygbJvsuf &ckdifjynfa0omvD a&$awmif}uD;Y
pwkwo Î *F g,emudwk ifco
hJ nf[k a&;om;ajym qd-k uonf? Tta-umif;
*k%fjyKxm;onfh±kyfwk udkvnf; ajz&Sif;ay;yg?
pENmol&d,rif;}uD;tm; jrwfpGmbk&m; "rRp}uFmw&m; a[m
=um;ae[ef xkvkyfxm;aomausmufjym;wpfcsyfudkvnf; awGŒ&Sd&yg Tar;cGef;ESifhywfoufI wynfhawmft&Snfajz-um;&rnf
onf? a0omvDr[mwdik ;f p¹ENm;rif;}uD;u pENmol&d,rif;}uD;tm; *k%fjyK jzpfygonf bk&m;? bk&m;y&dedAŠmefpHvGef+yD;r=umrDSumvwGiftZmw
xkvkyfxm;aom±kyfwkjzpf[ef&Sdygonf? owfrif;}uD;onf yxrt}udro f *F g,emwifcyhJ gonf bk&m;? wif&aom
jrwfpGmbk&m;&Sifonf &ckdifjynf"n0wDodkŒ ºuGa&mufcJhpOfu ta=umif;t&if;/ wifcJhaomae&mESifh wdkif;jynf/ wif&mYtm;ay;tm;
aovm*D&ad wmifay: Y&yfwefŒcJ+h yD; Asm'dwcf srw
S cf ahJ =umif; ‘oAŠ'gey`um ajr‡mufay;aombk&if/ wif&mYyg0ifaom&[E Wmrsm;/ OD;aqmifaom
&e’usrf ; wG i f taotcsmazmf j yxm;ygonf ? ‘cspf o m;tmeEN m &[E Wm/ &nf!$ef;aom*gxmyk'f/ ygËdponftm;jzifh t*F gq,fwefESifh +yD;
igonfbk&m;jzpf&eftwGuf q,fyg;aomyg&rDawmf}uD;ESifh oHk;q,faom atmifwifcJha=umif;zwf±_&ygonf?
yg&rDawmfi,frsm;udk jznfhqnf;aomumvY T"n0wDjynfwGif tvD
vDvltjzpf usifvnfcJhzl;onf? ,ck ig&yfwefŒaeaom aovm*D&dawmif yOP r o*F g ,em
.teD;tyg;ywf0ef;usifwGif yef;yGwform;tjzpfESifh ig aexdkifcJhonf? wynf h a wmf w d k Œ &ck d i f j ynf z uf r S p maywd k Œ rS m o*F g,em
igy&dedAŠmefpHvGef+yD;aemufumvY ig.ausm±dk;awmf"gwfudk XmyemI ta=umif;ESiyhf wfoufI o*F g,em}uD;/ o*F g,emacs(i,f)[lI ESprf sK;d ESpf
apwDwnfvwWHŒ? ausm±dk;awmf"gwfapwDwGifvwWHŒ’[k Asm'dwfay;cJhyg pm;awGŒ&Sd&ygonf? o*F g,em}uD;rsm;udk eHygwfpOftwdkif;a&wGuf+yD;v#if
onf? xkd"gwfawmfudk aemufumvwGif ausmufawmf"gwfapwD[kac: o*F g,emi,frsm;udkawmh rdrdwkdŒ.wkdif;jynfrsm;twGif;Y eHygwfpOfwyf
wGicf yhJ gonf? xdt
k rnfut kd pGjJ yKI jrpfwbuf&_dS rdKŒudv
k nf; ausmufawmf xm;cJh=uygonf? av;+rdKŒacwf yOPm+rdKŒY bk&ifrif;&ifjzLonf {u'or
_rdKŒ[kac:wGifcJhygonf? xdkemrnfudfktpGJjyKI jrpfwbuf&Sd_rdKŒudkvnf; ajrmufo*F g,emudkwifcJhonf[lI a&;om;xm;csufawGŒ&+yD;v#if yOPr
ausmufawmf_rdKŒ[kac:wGifcJhygonf? ajrmufo*F g,emudkvnf;wif.[kvnf; a&;omxm;ygonf? bk&if
wpfyg;wnf; o*F g,emESpf}udrfwifa=umif;od&Sd&ygonf? TodkŒjzpfv#if
rif;&ifjzLonf o*F g,em}uD;udk yOPrt}udrfwif+yD;v#if/ o*F g,emi,fudk
(21)
(23)
±kyf&SifawmfoGef;vkyfa-umif;,Hk-unf wpfq,fhwpf}udrfajrmufwifrnf[krSwfom;&ygonf bk&m;?
TuJhodkŒ bk&m;Asm'dwf0if"gwfawmfapwD 248=ql &SdcJhygonf?
T"gwfawmfapwDrsm;udk a0omvDjynf&Sif r[mwdkif;p¹ENm;rif;}uD;onf ordkif;rSwfwrf;rSmawGŒ
jyefvnfjyKjyifcJha=umif; ordkif;rSwfwrf;rsm;t& od&Sd&ygonf? T wynfah wmfwŒkd o*F g,emwifjcif;qkdif&m &ckdkifjynfodkŒpD;qif;
ta=umif;udkaxmuf±_Ivnf; xdk"gwfawmfapwDrsm;rSm a0omvDacwf vmaoma&pD;a=umif;udo k m av#mufxm;ygonfb&k m;? wynfah wmf a&SŒ
rwdkifrSDuyif &SdESifhcJh_yDjzpfa-umif; od&SdEdkifygonf? &ckdifordkif;pmay u av#mufxm;cJhonfhtwkdif; wynfhawmfwdkŒ&ckdifjynfwGif rdrdwdkŒ.
taxmuftxm;t&vnf;aumif;/ ±kyf0wWKoufaojzifhvnf;aumif; omoemqdik &f mqif;oufvmyHo k nfvnf;aumif;/ rdrv d rl sK;d wdŒk qif;ouf
udkufnDaeygI pENmol&d,rif;}uD;vufxuf jrwfpGmbk&m;&Sif "n0wD vmyHkudkvnf;aumif;/ +rdKŒjytkyfcsKyfa&;/ &Sifbk&ifqufrsm;pOfqufqif;
odkŒºuGa&muf+yD; r[mrked±kyf&Sifawmfudk oGef;vkyfcJha=umif;,Hk=unfyg oufvmyHkudkvnf;aumif; oD;jcm;awGŒ&Sd&ygonf? Tta=umif;rsm;udk
onf? rdrdwdkŒ.ordkif;rSwfwrf;rsm;rSmom awGŒ&Sd&rnfjzpfygonfbk&m;?
jrwfpGmbk&m;y&dedAŠmefpHvGef+yD;aemuf r=umjrifhrSDumvwGif
rEW a v;r[mrk e d b ,f u & yxrt}udrfo*F g,emudk &mZ+*dK[fY usif;yjyKvkyfcJh=uygonf? tZmw
aemufwpfcsufu q&mawmfwdkŒrE Wav;+rdKŒwGif&Sdaeaom owfrif;}uD;u taxmuftuljyK+yD; t&Sifr[mu\yu OD;aqmifcJh
r[mrkedbk&m;udk b,fu&,lcJhygovJbk&m;? Tr[mrkedbk&m;udk ygonf? t&Sirf [mu\yar;or# t&Sit f meENmuajz=um;+yD; E_ww f u
kd f
bd;kf awmfb&k m;.om;awmf Oy&mZmonf &ckid jf ynfuyif, h cl jhJ cif; r[kwyf g &GwfI o*F g,emwifcJh=uygonf? tb,fa=umifh o*Fg,emwifcJhonf
vm;bk&m;? Tbk&m;}uD;ordik ;f rSmvnf; &ckid jf ynf"n0wDjynf&h iS f pENmol&d qdak omf jrwfpmG bk&m;y&deAd mŠ efpvH eG af omtcg avmif;awmfukd eHŒomxif;
,rif;oGe;f vkycf ahJ =umif;udo
k m orkid ;f pmaytapmifapmifY wnDwnGwf rsm;pkyHk+yD; rD;o+*dK[f&eftwGuf rD;±d_Œaomfvnf; xif;rsm;rSm rD;ravmifyg
wnf; azmfjyxm;=uygonfbk&m;? jrwfpGmbk&m;udk,fawmfwkdif &ckdifjynf bk&m;?
odŒk ºuGa&mufcI hJ aovm*D&ad wmifay: Y waxmuf&yfwefŒcJh+yD; pENmol&d tb,fha=umihfqdkaomf bk&m;&Sif.wynfh}uD;jzpfaom r[m
,rif;}uD;av#mufxm;ojzifh eef;awmfodkμuGa&muf oDwif;oHk;+yD; u\yra&mufao;aoma=umifhygbk&m;? wynfhig;&mjzifh c&D;vrf;rSm &Sd
r[mrked±kyf&SifawmfudkoGef;vkyfcJhonfrSm rSefuefa=umif;ajz=um; vdkyg aeygao;onf? t&Sifr[mu\y.wynfh&[ef;rsm;rSm ykxkZOfrsm;
onf bk&m;? jzpf=uonfhtwGuf bk&m;&Sify&dedAŠmefpHvGef+yD; ºuGif;usef&pfaom "gwf
(22) (24)
awmfrsm;udkrjrif&v#if bk&m;.udk,fcE<mrSjzpfaom"gwfawmfrsm;udk
,HkrSm;oHo,jzpfzG,f&Sdygonfbk&m;? rdrdrsufjrifudk,fawGŒrSom jrwfpGm
bk&m;.udk,fum,awmfrS "gwfawmfrsm;ºuGif;onfudk ,Hk=unfrnf
jzpfygonfbk&m;? aemufwpfcsufu &[ef;awmfrsm;onf jrwfpGm
bk&m;udk touf&SifpOfuzl;ajr‡mf&aomfvnf; y&dedAŠmefpHvGefaom
tavmif;awmfudkzl;jrif&v#if bk&m;&Siftay: =unfndKo'<gyGm;rsm;
ap&eftwGuf rD;ravmifjcif;jzpfygonf?
t&Sifr[mu\yESifh &[ef;rsm;wdkŒonf ukodem±HkjynfodkŒ
vmvrf;wGif wpfckaomopfyif&dyfYem;aeawmfrlcJhygonf? xdktcsdefY
wuUwGef;wpfa,mufonf rEN&mZfewfyef;udkxD;vkyfIaqmif;+yD;v#if
ukodem±HkjynfbufrS yg0gjynfbufodkŒvmaeonfudk t&Sifr[mu\
yjrifcJhygonf? xdkwuUwGef;ajymjycsuft& jrwfpGmbk&m;y&dedAŠmefpHvGef
a=umif; =um;odcJh&ygonf? jrwfpGmbk&m;y&dedAŠmefpHvGefa=umif;=um;
od&aomtcg t&Sifr[mu\yESifhygvmcJhaom okb'N&[ef;onf
bk&m;y&deAd mŠ efpv
H eG o
f jzifh idak ºuG;ae=uaom&[ef;wdŒk tm; rid=k u &efajym
+yD; ‘a*gwrjrwfpGmbk&m;onf &[ef;rsm;udk Tonfaomt&yfYr&yf&/
Tonfaomtusifhudkrusifh&ponfjzifh igwdkŒtm;csKyfcs,fcJhonf? ,ck
igwdkŒ jyKvdk&mudkjyKEdkif_yD’[kqdkcJhonf?
yxro*Fg,emwif
xkdokb'N&[ef;.pum;udk-um;rdaom t&Sifr[mu\y
onf rsm;pGmwkefv+yfrdcJhygonf? jrwfpGmbk&m;&Sify&dedAŠmefpHvGefonf
(25)
wwd,o *F g ,em
o*F
wwd , t}ud r f o *F g,emud k ygËvd y k w f j ynf & S i f t aomu
rif;}uD;u wumjyKI &[E Wmt&Sifarm*~vdykwWwd\rax&f}uD;trSL;
jyKvsuf &[E WmwaxmifwdkŒwifcJhygonf? TonfwdkŒrSm rZÆdra'oY
wifcJhaom o*F g,emoHk;wefjzpfygonfbk&m;?
(26)
pwkw
w
o*Fg,em ºuGi;f taxmuftxm;t&vnf;aumif; awGŒ&S&d ygonf? wynfah wmfwŒkd
wynfhawmfwdkŒ&ckdifa0omvDwGif pwkwÎo*F g,emwifcJh ESifhwuG EdkifiHjcm;okawoDwdkŒuyg vufcHxm;ygonfbk&m;?
a-umif; av#mufxm;ygrnfb&k m;? a0omvDacwf at'D 4=&mpkrS 9=&mpk
xd xG e f ; um;cJ h a omacwf j zpf y gonf ? xd k a 0omvD r if ; rsm;wd k Œ onf Ù ar;cG e f ; eH y gwf (5)
ax&0g'Ak'<bmom0ifrsm;jzpf-uojzifh oD[dkVfEdkifiHESifh vlr_a&;t&aomf &ckdifjynf&Sd"gwfawmfrsm;udk ausm±dk;awmf"gwf/ OD;&mZfawmf"gwf/ vnf±dk;
vnf;aumif;/ bmoma&;t&aomfvnf;aumif; qufqHr_&SdcJhygonf? awmf"gwfponfjzifh trsKd;rsKd;trnfay;xm;=uonf? Tta=umif;udk
,if;a=umifh a0omvDbk&ifoD&dp¹ENm;(oD&d"rR0dZ,)rif;onf oD[dkVfrS vnf; ygVdawmftÏuxmrSm rawGŒ&I ajz&Sif; ay;yg?
oHCmwpfaxmifuykd ifah qmif+yD;/ &ckid rf o
S CH mwpfaxmif pkpak ygi;f oHCm
ESpfaxmifwdkŒjzifh pwkwÎoHCm,emudk a0omvDa&$awmif}uD;wGif bk & m;ocif y &d e d A Š m ef p H v G e f I rD ; avmif u |rf ; aomtcg/
usif;ycJhygonf? "gwfarGawmfESpfrsKd; ºuGif;usef&pfcJhygonf? wpfrsKd;rSm torŠdEM"gwfawmf
ESifh orŠdEM"gwfawmfrsm;jzpf=uygonfbk&m;? torŠdEM"gwfawmfrsm;rSm
ar"ynmarmfuGef;rSm ezl;oif;uspfawmfwpfql/ n‡yf±dk;awmfESpfql/ pG,fawmfav;qljzpfyg
t}uD ; trS L ;jyKaomyk * ~ d K vf r S m cl V a&0&[E W m rax&f } uD ; onf? orŠdEM"gwfawmfrsm;rSm ta&mifoHk;rsKd;ESifh t&G,ftpm;oHk;rsKd;
jzpfygonf? oHk;ESpf=umatmif a=u;jym;ig;axmifay:wGifa&;om;+yD; o*F g ºuG i f ; a=umif ; &ck d i f " gwk 0 if u srf ; Y a&;om;xm;ygonf ? jrwf p G m
,em wifcahJ =umif; ar"ynmarmfueG ;f pmwGif awGŒ&ygonfb&k m;? oHCm bk&m;.wudk,fvHk; rS"gwfawmfaygif; &Spfp&GwfºuGif;ygonf? uGrf;pm;
awmfrsm;oDwif;oHk;aeEkdif&ef a&$awmif}uD;udknDpGmn‡d+yD; ausmif;awmf tm;jzifh wq,fh ajcmufuGrf;pm;jzpfygonf? ta&miftqif;tm;jzifh
}uD;ig;aqmif aqmufvkyfcJha=umif; xdkarmfuGef;t&od&Sd&ygonfbk&m;? a&$a&m/ yGwo f pfpc±koif;a&mif/ cs&m;apha&mifwŒkd jzpf=uygonf? bk&m;&Sif
,aeŒwdkif ausmif;awmf&mrsm;udk awGŒEkdifygao;onfbk&m;? rZÆdra'o .ºuG i f ; usef v d k u f a om"gwf a wmf r sm;ud k ES p f j ynf a xmif r if ; wd k Œ tm;
wGif taomurif;}uD;wifcJhaom o*F g,emonf wwd,t}udrfjzpf a'geykÀm;u a0ay;&.? rdrdt&yfa'owdkŒwGif udk;uG,fcJh=uygonf?
ojzifh xdw
k wd,t}udrrf q S ufvufa&wGucf ahJ oma=umifh a0omvDwiG f xdk"gwfawmfrsm;udk r=umrSD tZmwowfrif;onf wdkufcdkuf,l+yD;
wifcJhaomo*F g,emrSm pwkwÎt}udrfjzpfygonfbk&m;? &mZ+*dK[fjynfrSm ajrxJapwDwnfIxm;cJhygonf? "gwfawmfta=umif;
Tae&mwGifqHk;aeyg+yD? Tonfum; aygifawmf"gwf/ rsufvHk;awmf"gwf/
(27)
(29)
o*Fg,em}uD;
o*F g,emwif&mwGif bk&m;&Sif.ydËuwfawmfrsm;udk odu|rf;
Ekdifaom &[E Wmrsm;yg0ifrSom txajrmufa=umif;od&Sd&ygonf bk&m;? vnf±dk;awmf"gwfponfjzifh tÏuxmrSmryg&Sdyg?
,ifuJhodkŒ &[E Wmrsm;yg0ifIwifcJhaomo*F g,emrsm;udk &ckdifwdkŒu o*F g
,em}uD;[kac:ygonf? a0omvDwiG w f ifcahJ omo*F g,em ESifh &ckdifjynfrS "gwfawmfrsm;&&SdyHk
0dy\em"l& &[ef;ig;&m/ *E<"l& &[ef;ig;&myg0if+yD;/ oD[dkVfuvnf; od k Œ aomf "gwf a wmf r sm;rS m ,aeŒ&ck d i f j ynf Y trnf e mr
xkdtwdkif; yg0ifcJha-umif; armfuGef;t&od&ygonfbk&m;? Ta-umif;rsm; ESihfwuGwnf&Sdaeao;onf? T"gwfawmfrsm; &ckdifjynfodkŒ b,fyHk
udk wynfhawmfwdkŒrSm qif;&JrGJawaeI yHkESdyfxkwfa0zdkŒ rwwfEdkifao;yg b,fenf; a&muf&Sdvmonfudk &Sif;vif;av#mufxm;ygonf? jrwfpGm
bk&m;? xkwaf 0zdŒk yk*Kd~ vfrsm;vnf; r&Sad o;ygb&k m;? a&;om;Ekid af omyk*Kd~ vf bk&m; y&dedAŠmefpHvGef+yD; ESpfaygif; 218-ESpft=umwGif ygËvdykwfjynfY
rsm;om &Sdygao;onfbk&m;? ,if;uJhodkŒ pmyHkESdyf_yD;xkwfa0Ekdifojzifh od&Sd oD&"d rRmaomurif;}uD; xD;eef;pd;k pHcyhJ gonf? xdrk if;}uD;onf "rRcE<maygi;f
olenf;yg;aeygonf? &SdvsufESifhenf;aejcif;omjzpfygonf? wcsdefcsdefrSm &Spaf omif;av;axmifu&kd nfp;l +yD; apwDwnfvo kd jzifh jrwfpmG bk&m;."gwf
xGufay:vmygvdrfhrnf? awmfarGawmfrsm;udk &SmazGcJhygonf? tZmwowfrif;jr‡Kyfxm;cJhaom
o*Fg,emwifonfhudpPESifh wynfhawmfwpfck av#mufxm; "gwfawmfrsm;udk wl;azmf,lcJhygonf? xkd"gwfawmfrsm;rSm a&$yef;uef;wGif
Edik yf gonfb&k m;? o*F g,emwifjcif;rSm jrwfpmG bk&m;oAŠnKw^m%fawmf wvH k ; wpk w aygif ; wnf ; jzpf a eygonf ? xk d " gwf a wmf r sm;ud k t&S i f
&onfrSp+yD; 0gqdkvuyif y&dedAŠmefpHonfumvtxd av;q,fhig;0g arm*~vduykwWwd\rax&fonf tom;rSjzpfaom"gwf/ t±dk;rSjzpfaom
twGif;a[m=um;cJhaom ydËuwfawmfrsm;udko*F g,emwifcJhygovm;? "gw/f taoG;rSjzpfaom"gwf ponfjzifch jJG cm;cJyh gonf? tao;pdwt f m;jzifh
odkŒr[kwf oD&d"rRmaomurif;}uD;vufxuf Ak'<omoemawmfoefŒpif OD;acgif;awmf"gwf/ OD;aESmufawmf"gwf/ rsufvHk;awmf"gwfponfjzifh
cJhonfhta=umif;rsm;udkyg wwd,t}udrfo*Fg,emwifonfrSm xnfh jrwfpmG bk&m;.t*F g}uD;i,frjS zpfaom "gwaf wmfrsm;udk wpfcck si;f cGjJ crf;+yD;
oGif;ygovm;bk&m;? xdkenf;wl oD[dkVfwGif pwkwo Î *F g,em wifcJhaom oD&d"rRmaomurif;}uD;tm;ay;cJhygonf?
0Ã*gr%d r if ; }uD ; .aqmif & G u f c suf r sm;ud k y g pwk w Î o *F g,emwG i f oD&d"rRmaomurif;}uD;onf "gwfawmfrsm;udk&&Sdaomtcg
a&;om;rSww f rf;wifcyhJ govm;bk&m;? wynfah wmfwdkŒ a0omvDwiG w f if ye
Ïmye mav
yemav
mavonf? TapwDwnf&rnfhae&ma'orsm;udk to#ifarm*vd
cJhaomo*F g,emta-umif;udk pmayrsm;Yvnf;aumif;/ ordkif;±kyf ykwWwd\rax&ftm; ar;av#mufcJhygonf? xdktcg to#ifarm*~vd
ykwWwd\rax&fu ‘wumawmfrif;}uD; T"gwfawmfrsm;udkÏmyem_yD;
(28) apwDwnf&efa'orsm;rSm jrwfpGmbk&m;oufawmfxif&Sm;&SdpOfuyif
(30)
Asm'dwfcsrSwfcJhaomae&mwdkif;wGif apwDwnf&rnf[kajymcJhygonf? "gwfawmfrsm;onf wnf&SdcJhyg.? Ak'<."gwfawmfEdkifiH[kvnf; ac:oifh
xdkae&mrsm;odkŒ apwDwnf&eftwGuf "gwfawmfrsm;udkydkŒaqmif&rnf’ ygonf?
jzpfa-umif; rdefŒ¹rGufcJhygonf? xdktcg t&Sifarm*~vdykwWd\rax&f onf
to#ifAmulvrax&fESifh to#ifwd\rax&fwdkŒtm; jrwfpGmbk&m; Ù ar;cG e f ; eH y gwf (6)
Asm'd w f c srS w f c J h o nf h &ck d i f j ynf & S d a e&mrsm;wG i f apwD w nf x m;&ef &cdkifjynfwGiftoHk;jyKaom ydËuwfawmfrsm;rSm jrefrmrljzpfoavm/
"gwfawmfrsm;udkydkŒapcJhonf? rnfonfhrljzpfoenf;/ o*F g,emajcmufwefwGif ygaomrljzpfoavm/
ajz&Sif;ay;yg?
ol&d,puUrif;vufxuf
xkdt&SifwdkŒonf aumif;uifc&D;jzifh &ckdifjynfodkŒºuGa&mufcJh wynfah wmfwŒkd &ckid jf ynfwiG t
f oH;k jyKaom ydËuwfukd }udK;wef;
ygonf? ,if;tcsdefwGif &ckdifjynf"n0wDwGif ol&d,puUrif;}uD;rif;jyK ydËuwfawmf[kac:ygonf? jrefrmEdkifiHudka&muf&Sdaom ydËuwfawmfrSm
v#uf&Sdygonf? xdk"gwfawmfrsm;udk to#ifESpfyg;onf ol&d,puUrif; oxHkuwqifh taemf&xmrif;,lcJhaomydËuwfawmfjzpfa=umif; od&Sd
}uD;tm;ay;tyf+yD; apwDwnf&rnfht&yfa'orsm;udkvnf; ajymcJhyg &ygonf? oxHkydËuwfawmfrSmvnf; oD[dkVfrSwqifha&mufvmaom
onf? ol&d,puUrif;}uD;onf "gwfawmfrsm;udkvufcH+yD; rSL;}uD;/ rwf}uD;/ ydËuwfawmfjzpfI oD[dkVfydËuwfac:a=umif; od&ygonfbk&m;? oD[dkVf
ppfo}l uD;rsm;udak pwDwnf&eftwGuf "gwaf wmfrsm;udak y;tyf+yD; jrwfpmG rSmvnf; &SifAk'<aCmoydËuwfESifh oD[dkVfEkdifiHom;wdkŒtac: p&d,
bk & m;Asm'd w f ¹ rG u f q d k c J h o nf h a e&mwd k i f ; od k Œ oG m ;a&muf I apwD r sm; ydËuwf[I l &Syd gonfb&k m;? xkid ;f / AD,uferf/ vmtdwk Œkd rSm&Sad om ydËuwf
udw
k nfapygonfb&k m;? jrwfpmG bk&m; &ckid jf ynfoŒkd ºuGa&mufcahJ om tcg rsm;udk Zif;r,fyÀmoydËuwfawmf[k ac:a=umif;od&Sd&ygonf?
&yfwefŒawmfrl+yD; Asm'dwfay;cJhaomaovm*D&dawmifawmfY ausmuf±dk;
awmf"gwu f Xkd myem+yD; apwDwnfcyhJ gonf? rÍLyAŠwawmifwiG f csuaf wmf }udK;wef;ydÉuwf
"gwfudkXmyem+yD; apwDwnfcJhygonf? rd*yAŠwawmifY oif;uspfawmf wynfhawmfwdkŒ&ckdifydËuwfudk tb,fa=umifh }udK;wef;
"gwfudk XmyemIapwDwnfcJhygonfbk&m;? ydËuwf[kac:&jcif;udk &Sif;ygrnfbk&m;? yxrt}udrf o*F g,emrltwdkif;
'kwd,t}udrfo*Fg,emwifcJhygonf? 'kwd,t}udrfo*F g,emrltwdkif;
wwd , t}ud r f o *F g,emwif c J h y gonf ? &ck d i f j ynf w G i f v nf ; pwkwW
(31) t}udrfo*F g,emwGif wwd,t}udrftwkdif; o*F g,emwifcJhygonf
(33)
wjynf v H k ; rS m
TodkŒ&ckdifjynfwjynfvHk;wGif Asm'dwfawmf0ifapwD 248-ql
bk&m;? TuJhodkŒ rl&if;twdkif; tqifhqifhpwkwÎt}udrfxdqif;oufvm
udkwnfcJhygonf? "gwfawmfapwDrsm;udk jrwfpGmbk&m; y&dedAŠmefpHvGef
aomfvnf; ydËuwfawmfrsm;udk jznfhpGufjcif;/ jyifqifjcif;/ E_wfy,fjcif;
+yD;rSom vmwnfjcif;jzpfaoma=umifh jrwfpmG bk&m;onf "gwaf wmfrsm;udk
vHk;0rjyKbJ woa0rwdrf; (&ckdiftac: ) pmrsOf;tc|wfyifv#ifrSefuef
Tonfum; OD;acgif;awmf"gwf/ Tonf OD;aESmufawmf"gwf/ aygifawmf
aomydËuwfawmf jzpfygonf? pmrsOf;qdkonfrSm rsOf;a=umif;udkac:yg
"gwf/ ajcovHk;awmf"gwfponfjzifh cGJjcrf;a[mxm;jcif;udk rjyKEdkifawmh
onf? a&S;pum;rSm rsOf;a=umif;udk }udK;wef;[kac:ygonf? Oyrmtm;
ygbk&m;? ,if;a=umifh bk&m;a[mygVdawmftÏuxmponfwdkŒrSm ryg&Sd
jzifh opfwHk;wpfwHk;udk v$q&mu A[dkcGJvdkv#if opfwHk;.acgif;rSae
jcif;jzpfygonfbk&m;?
rD;aoG;okwfvdrf;xm;aom}udK;udk tv,fusatmifxm;+yD; tjcm;w
bufu vlwpfOD;u }udK;udkwif;aeatmifudkifI }udK;udkqGJ±dkuf&ygonf?
trSefwnfaom"gwfawmfrsm;
xdktcg rD;aoG;okwfvdrf;xm;aom}udK;.ta=umif;onf opfwHk;ay: Y
tÏuxmygVdawmfponfwdkŒrSmryg&Sdaomfvnf; ,aeŒxuf
xif&Sm; pGmay:aeygonf? vHk;0aumufauGŒjcif;r&Sdyg? xdkenf;wlpGm
wdkif ausm±dk;awmf"gwf/ csufawmf"gwf/ v#mawmf"gwfponfjzifh wnf
&ckdifjynf&SdydËuwfawmfrsm;rSmvnf; }udK;wef;onftaumuftauGŒ
&Sdaeygonf? T"gwfawmftrnfrsm;udkvnf; "n0wDacwfrSp+yD;/ acwf
r&SdouJhodkŒ jyKjyifjcif;/ jyifqifjcif;/ E_wfy,fjcif;wnf;[laom csKdŒ,Gif;
tqufquf.bk&ifrsm; jyefvnfjyKjyifcJhonfudk uAŠnf;ausmufpmxdk;
csuftaumuftauGŒr&Sdygojzifh }udK;wef;ydËuwf[k trnfay;xm;
xm;cJ h y gonf b k & m;? ,if ; a=umif h bk & m;a[mygVd a wmf t Ïuxm
ygonfbk&m;?
ponfwdkŒrSm rygaomfvnf; trSefpifppfwnf&Sdaom"gwfarGawmfrsm;jzpf
a-umif; av#mufxm;ygonfbk&m;? "gwfarGawmfapwDrsm;rSm up>y
yd É uwf w d k u f a v;q,f h & S p f c k
e'D(ac: )ukvm;wefjrpf. 0J=,m wav#mufYvnf;aumif;/ tOPe
a&S;&ckdifbk&ifrsm;tkyfpdk;aomacwfu ajrmufOD;+rdKŒ.ywf0ef;
e'D(ac: )av;_rdKŒ jrpf. 0J=,m wav#mufYvnf;aumif;/ o&D&e'D (ac: )
usifwGif oHCmwaxmifqefŒaom ausmif;awmf}uD; 36-ausmif;&SdcJh
o&Dacsmif;. 0J=,m wav#mufYvnf;aumif;/ &E<e'D (ac: ) &ef;acsmif;
a=umif; rSwo f m;&ygonf? xdak usmif;wdu k }f uD;rsm;Y Ak'p< mayudok if=um;
jrpf. 0J=,m wav#mufYvnf;aumif;/ &rf;_AJu|ef;/ z±Hkumu|ef;/ oHwGJ
ae=uaom oHCmawmfrsm;wdŒk onf }udK;wef;ydËuwfupkd x H m;I avhvm
paomae&m/ a'otESHŒ &ckdifwjynfvHk;wGif jrwfpGmbk&m;wudk,fvHk;&Sd
=uygonf? xdkydËuwfawmfrsm;udkxm;&Sd&eftwGuf ydËuwfwdkufac:
ykxkd;rsm;udk ajrmufOD;+rdKŒae&mtESHŒwGif awGŒ&Sd&ygonf? ordkif;tqdkt&
(32)
(34)
ydËuwfwdkufaygif;av;q,fh&Spfck &SdcJha=umif;od&Sd&ygonf? ,cktcg (1952-53) &uQKdiftrsKd;orD;ol&Jaumif; twˆKy`wWd (1953-(1952-53)
+yd K ysuf o G m ;ojzif h wcsKd Œ w0uf u d k o mawG Œ &ygonf ? ,ck x uf w d k i f &uQKid t f rsK;d orD;ol&aJ umif; twˆKy`wdW (1953-54) (ykEH ydS )f / &uQKid &f mZm0if
taumif;yuwdawGŒ&aom ydËuwfwkdufrSm csdefudkufydËuwf/ bawmf tacFyusrf; (1954-55) ykHESdyf/ 0oJbk&m; orkdif; (ykHESdyf)/ &Sifowfbk&m;
ydËuwfwdkuf/ r,fawmfulydËuwfwdkufwdkŒjzpf=uygonf? orkdif; (ykHESdyf) wkdŒukd xkwfa0cJhonf?
,if;a=umifh a&S;acwfua&;om;=uaompmayrsm;Y a0omvD &uQKdifuAsmaygif;csKyf/ &uQKdif&mZ0ifvuFmbmomjyef/ &uQKdif
wGifo*F g,emwGifcJhpOfu rltjzpfxm;cJhaom}udK;wef;ydËuwfwdkuf '*F g;rsm;bmomjyef/ &uQKdifjynf "mwfawmfbk&m;apwDrsm;ESifh ajrmufOD;
awmfrSwqifh a&;ul;jcif;jzpfa=umif;udk aypm.tqHk;Y }udK;wef;ydË jrdKŒwefckd;=uD;bk&m;rsm; orkdif;pmrlrsm;ukd a&;om;jyKpk+yD; b¾a&;0ef}uD;
uwfawmftwdkif;a&;ul;jcif;jzpfygonf[k a&;om;xm;onfudk ,aeŒ qmOD;xGefatmifausmfokdŒ ay;tyffcJhonf?
wdkif aypmrsm;wGifawGŒ&SdEdkifygao;onf bk&m;? tHhawmfodrf;bk&m;orkdif;usrf;/ oJxufbk&m;orkdif;usrf;/ xD;
wynfhawmfonf t&Sifbk&m;.ar;cGef;rsm;udk &Sif;vif;ajzqdkcJh awmfr;dk bk&m;orkid ;f / abmif;'Gwef wfawmif bk&m;orkid ;f / a0omvDb&k m;
onfrSm 4-em&D=umjrifhcJhyg+yD? wynfhawmf.&Sif;vif;ajzqdkcsufrsm;udk }uD;orkid ;f / odraf wmf}uD;bk&m;orkid ;f / r[mxD;bk&m;orkid ;f / yg;awmfb&k m;
vnf;oabmayguf vufcHvdrfhrnfxifygonf? t&Sifbk&m;wdkŒrSmvnf; orkid ;f / r*Fvm"mwfa&$ub l &k m;orkid ;f wkŒd ukd &wkvuFmpum;ajyarmfueG ;f
bk&m;zl;&ef&Sdaeygao;I wynfhawmf.&Sif;vif;ajzqdkcsufrsm;udk tqHk; ponfwkdŒjzifh a&;om;xkwfa0cJhonf?
owfcGifhjyKygbk&m;? "n0wDr*~Zif;ukd pmwnf;ESifh t,f'Dwmtjzpf wm0ef,l
xkwfa0cJhonf? "n0wDpmapmif/ "n0wDr*~Zif;/ &ckdifwefaqmifr*~Zif;/
q&m}uD ; .ajz=um;av#muf x m;csuf t ay: t&S i f n m%d rE Wav;jynfolŒ*sme,f/ &efukef r*~Zif;/ pkHaxmuf r*~Zif;/ ,Ofaus;r_pm
o&q&mawmfrSm aemufxyfar;jref;jcif;rjyKEkdifawmhbJ bk&m;zl;&ef apmif/ &ckdifr*~Zif;/ ppfawGr*~Zif;/ &ckdifjynfe,fpmapmif/ 0&mZfajrr*~Zif;
twGuf nae 5-em&DcefŒwGif o#pfaomif;ykxdk;awmf}uD;rS jyefºuGoGm; wkdŒwGif OD;OD;omxGef;/ OD;ol&d,ponfh uavmiftrnfrsm;jzifh aqmif;yg;
cJhygonf? rsm;a&;om;cJhonf?
jrdKŒapmifhewfa'0wmAvD ylaZmfusrf;/ tOPeed'gef;aq;usrf;/
&ckdifpnfjyKvkyfykHESifh wD;uGufwD;vkH;rsm; uAsmrsm;/ pkaygif;pmwrf;/ &ckdif
xdrf;jrm;r*Fvmyef;/ wsm;wD;vkH;wD;uGufESifh jyKvkyfykHtwkdif;twm pm
wrf;/ &ckdifowfykHowfn$ef;cGJxm;jcif; t"dy`m,fxGufykHpmwrf;/ &ckdifyk
(35)
Ù q&m}uD;OD;OD;omxGef; (1917
(1917==1990) Ù (37)
q&m=uD; OD;OD;omxGef;ukd &ckdifjynfe,f/ ajrmufOD;jrdKŒ/ anmif
yifaps;&Gmae/ tz OD;aumif;pH&GD/ trd a':atmif=uGZHwkdŒrS 1917/ Ekd0if avG(+rGD) trsKd;rsKd;ukdjyKvkyfykHtwkdif;twmpmwrf;/ Ak'<ylZed,qDrD;cGuf
bmv 23 &uf aom=umaeŒwGif zGm;jrifcJhonf? wpfOD;wnf;aomom; tu/ oD;csif;uAsmponfwkdŒukd a&;om;jyKpkcJhonf?
jzpfonf? qif,ifxkH;zGJŒr_ (rl=urf;)/ &ckdif&mZ0if (rl=urf;)/ &ckdiftuQ&m
i,f&G,fpOfrSpI tbkd;jzpfol&mZ0ifq&m=uD; OD;omxGef; qif;oufvmykHusrf; (rl=urf;)/ &ckdifausmufpmaygif;csKyfusrf; (rl=urf;)/
atmifu &ckdif&mZ0if/ aq;usrf;/ euQwfusrf;/ yl&m%fusrf;rsm;ukd E_wf &ckdifrif;om;'ifrmwif (rl=urf;)/ t&SifOD;jr0gusrf; (rl=urf;)/ &ckdifrif;
wkduf tm*kHoif=um;ay;cJhonf? e0rwef;wGif ynmoif=um;aepOf zcif orD;{csi;f &Si;f vif;csuf (rl=urf;)/ Asmvfpmwrf;/ ausmufawmfjrdKŒ aovm
uG,fvGefoGm;ojzifh ausmif;rS EkwfxGufvkduf&jyD;aemuf &[ef;yk*~KdvfwkdŒ *D&Darm&yAŠwawmifajc&if;rSawGŒ&Sd&aom ausmufqpfvuf&mrsm;
xHY ouUË/ ygVd/ orkdif;/ tif;/ aA'ifESifh tjcm;avmuDynm&yfrsm;ukd okawoejyKcsuf(rl=urf;) ponfwkdŒukd a&;om;jyKpkcJhonf?
oif=um;avhvm qnf;yl;cJhonf? =opa=w;vsEkdifiHtrsKd;om;wuUokdvfokawoD Pamela
1950 ckESpfESifh 1955 ckESpftxd rlvwef;ausmif;q&mtjzpf Gutman . Ancient Arakan usrf;jyKpk&mwGif vnf;aumif;/
0ifa&mufvkyfukdifcJhonf? 1955 ckESpfrS 1977 ckESpftxd ajrmufOD;jrdKŒ jyifopfEkdifiH yg&DjrdKŒrS ygarmuQ&mzwfqmAf&f (Bernot) tm; &ckdifykHjyif
a&S;a[mif;okawoeÏmecGJwGif &ckdif-jrefrm¾d tjzpfwm0efxrf; vdyf u
f efzm;r 0wˆKESihf us;D jzL&Gm pmwrf;wkŒd ukd vnf;aumif;/ t*FvefEidk if H
aqmifcJhonf? ,ck vuf&SdajrmufOD; a&S;a[mif;okawoejywkduf}uD; rSm ygarmuQOD;vSodef; (ac: ) *GseftkduJvftm; apwDtaqmufttkHESifheef;
q&m=uD;pkaqmif;wnfaqmufcJhaom jywkduf=uD;jzpfonf? 1977 ckESpfrS taqmufttkq H idk &f mpmwrf;ukv d nf;aumif;/ tar&duefEidk if H tm&Sazmif
1983 ckESpftxd ajrmufOD;+rdKŒa&S;a[mif;okawoeÏmecGJwGif t=uH a';&Sif; twGif;a&;rSL; a';Apfpwdrf;Am;pftm; a0omvDausmuf&kyfwk
ay;yk*d~Kvftjzpf qufvufwm0efxrf;aqmifcJhonf? 1980 ckESpf rS 1983 qif;wkwkdŒ.ESpfaygif; =um;anmif;r_ wkdif;wmr_pmwrf;ukdvnf;aumif;/
ckESpftxd wl;azmfcJhaom &ckdifa0omvDjrdKŒa[mif; wl;azmfr_ vkyfief;wGif *syef E k d i f i H y garmuQ t k d E k d w k d & _ E S i f h &ck d i f p um;ajymav,l a vod r f ;
ukd,fwkdifukd,fus yg0ifwl;azmfcJhonf? toH x G u f y k H p mwrf ; ES i f h abmif ; 'G w f t &yf & S d 'csf a umif q wf v m
ajrmufO;D jrdKŒbk&m;orkid ;f (1301-ckEpS )f OD;&mZfawmifb&k m;=uD; taqmufttkHykHpHESifh uloef;a&mif;0,fcJh=uykHpmwrf;ukdvnf;aumif;
orkdif; (ykHESdyf)/ ajrmufOD;jrdKŒbk&m;orkdif;usrf;jyifqifjznfhpGufcsuf (ykHESdyf) a&;om;jyKpkcJhonf?
EkdifiHawmftpkd;&,Ofaus;r_ÏmeESifh tjcm; yk*~Kdvfrsm;tm;
(36)
vnf;aumif;/ OD;rif;Ekdif. jynfaxmifpktuya'ompmtkyf (1959-ck)/
(38)
&ckid af w;oHpmtkyf (1965) &ckid w f idk ;f &if;om;vlrsK;d rsm;jzpfpOfEiS hf "avhx;Hk
pHrsm;pmtkyf/ wkdif;&if;om;,Ofaus;r_ &kd;&m"avhxkH;pHrsm;/ &ckdifjynfe,f
b¾mwku d =f uD;rsm;usr;f / &ckid &f ;dk &mpnfEiS hf wl&,d mwD; uGurf sm; pmwrf;/
jrefrma0g[m& tbd"mefusrf; jyKpk&mwGif a0g[m& pmvkH;rsm;jyKpkay;ykdŒ
jcif;/ &ckid af 0g[m& tbd"mefjyKpk&mwGif a0g[m& pmvk;H ESihf t"dym` ,fziG q hf dk Ak'o
< moem ESihf &cki
d jf ynf
csu/f usr;f uk;d um;csurf sm; pmtkyjf yKpkjcif;/ 1976-77 ck &ckid jf ynfe,faeŒ/
&ckdifjynfe,fatmifvH/ &ckdifjynfe,fwHqdyf/ &ckdif&kd;&m usm;§r 0wfpkH pm
wrf;/ &ckid jf ynfe,fjzpfpOforkid ;f / ajrmufO;D jrdKŒjzpfpOforkid ;f / ajrmufO;D vrf;
n$ef ponfwkdŒukd yg0ifulnDa&;om; jyKpkcJhonf?
txufwef;ynmOD;pD;Ïmen$efcsKyf (jidrf;) ygarmuQ OD;pHom “&ckdifY udk,fhrif;udk,fhcsif;/ udk,fhxD;udk,fheef;ESifh/ udk,fhbmomomoem
atmiftm;vnf; 1972 ck/ tbd"rRm aumufEkwfcsuf yk&ykdufukd rkdufc&kd ESifh }uD;yGm;xGef;um;aeaomtcsdef jzpfaeonfudk t&Sifbk&m;pdwfrSm
zvif&kdufESdyf&efvnf;aumif;/ *0du¾ygo%usrf;ayrlukd rkdufc&dkzvif rSwfxm;&ygrnf? ”
&kdufEkdif&efvnf;aumif;/ vSsKdŒ0Sufausmufpm *%ef;a&;enf;ayrlukd rkdufc
&kdzvif&kduf&efvnf;aumif;/ at'D 6 &mpkESifh ,if;rwkdifrD &ckdifjynfokH; “wynf h a wmf w d k Œ &ck d i f j ynf ol w yg;vuf a tmuf u sa&muf o nf h
tuQ&mpmtkyjf yKpk&mwGiv f nf;aumif;/ teENpjENm;&Sp&f mpk &ckid af 0omvD aeŒup_yD; omoemnd‡K;EGrf;cJhonfrSm ,aeŒwkdifjzpfygonf?”
pmtkyfjyKpk&mwGif vnf;aumif;/ Ak'<tEkynm Art of Ancierb
Arakan pmtkyfjyKpk&mwGifvnf;aumif; yg0ifulnDcJhonf?
1959 ckESpfwGif a&'D,kdrS &ckdiftoHukd pwif toHv$ifhcJh onf?
wdrfjrSKyfaysmufuG,fcJh+yDjzpfaom &ckdif,Ofaus;r_ tarGtESpf/ &ckdiforkdif;/
&ckdifpmay/ &ckdif&kd;&m "avhxkH;wrf;pOfvmwkdŒukd urBmuodatmif &SmazG
pk a qmif ; avh v mazmf x k w f c J h o nf ? xd e f ; od r f ; apmif h a &S m uf c J h o nf ?
&ckdifol/ &ckdif;om;rsm;wkdŒukdvnf; &ckdif,Ofaus;r_tarGtESpf/ &ckdif orkdif;/ Ak'o
< moem ESihf &cki
d jf ynf
Ö39
yk H E S d y f r S w f w rf ;
tjyif t qif
&ck d i f j ynf v k H ; qk d i f & mausmif ; om;ES i f h vl i ,f r sm;uG e f * &uf (&-u-v-u)
&ckdifpmay/ &ckdif&kd;&m"avhxkH;wrf;pOfvmwkdŒukd &SmazGpkaqmif; avhvm
azmfxkwf xdef;odrf;umuG,fapmifha&Smuf=u&ef tjrJ aqmf=o cJhonf?
yk H E S d y f x k w f a 0r+
q&m=u;D um; &ckid ,
f Ofaus;r_tarGtESp/f &ckid o
f rkid ;f / &ckid f pmay/
owif;ESihf okawoeXme
&ckid &f ;dk &m"avh xk;H wrf;pOfvmrsm;ukd topfwpfzefjyefvnf arG;xkwaf y;
&ckdifjynfvkH;qkdif&mausmif;om;ESifh vli,frsm;uGef*&uf (&-u-v-u)
cJhaom zcif=uD;wpfOD;jzpfonf?
q&m=uD;onf 1990 a&G;aumufyGJtwGuf &ckdiftrsKd;om; tk y f a &
'Drkdua&pDtzGJŒcsKyf (ALD) twGuf rJqG,fpnf;&kH;ay;cJhonf? xkdtcsdef
1000/ yxrt}ud r f
wGif Armppftpkd;&. wkdif;jynftay: tEkdifusifhapmfum;r_ESifh ywfowfI
q&m=uD;. tcsufusus a0zefxkd;ESufcsufrsm;onf Armppftpkd;& xkwa
f 0onfa
h eŒpGJ
twGuf temay:wkwu f s t&Su&f apcJoh nf? xkt
d wGuaf =umifh q&m=uD; =o*k w f v 14 &uf / 2007 wG i f u sa&muf r nf h q&m}uD ; uG , f v G e f j cif ; (17 ) ES p f
tm; rif;jym;jrdKŒ jym;acsmif;aus;&GmY trsKd;om;a&; w&m;a[monf jynf h 0rf ; enf ; jcif ; txd r f ; trS w f tjzpf x k w f a 0onf ?
ponfjzifh trsKd;rsdK;pGJcsufwifjyD; zrf;qD;cJhonf? xkdŒaemuf etzppfckH&kH;
u axmif'%f (3)ESpf jypf'%fcsrSwfjyD; ppfawGtusOf;axmifY csKyf Email: @gmail.com
aESmifxm;cJhonf? axmifxJwGif q&m=uD;tm; xrif;auGs;&mwGif pdef Phone:
tp&Sdaom tqdyfygaom tpm;tpm;rsm;tm; aeŒpOfvkdvkd tenf;i,f qufoG,f&efvdyfpm P.O Box - 178
xnfhauGs;I vkyf=uHcJh&m axmifusjyD; wpfESpfavmuft=um 1990 Tak, Province
=o*kwfv 14 &ufaeŒwGif ppfawG tusOf;axmifY uG,fvGefoGm;cJh onf? Mae Sod, 63110
ArmwkdŒonf &ckdifom;wkdŒtwGuf rm;rm;rwfrwf wkdufyGJ0ifcJhaom Thailand
q&m=uD;tm; owfjzwfjcif;jzifh &ckdifwkdŒ tm;csKd;ESdyfcJhonf?
q&m=uD;Y ZeD; a':pdefomESifhom;ukdausmfxGef;atmif tjyif (41)
orD; v;OD;usef&SdaecJhygonf? ?
Ö 40