PRE-TEST

A. PRE-TEST GUIDELINES

(i). OBJECTIVE

The pre-test of the data gathering tools will provide the study teams the following
valuable information on the study design:

• Validation of the conceptual framework and methodology.

• Identify inconsistencies and gaps on the formulation of the questions, including the
translations and back-translations.
• Possible gaps or lapses in the designed data gathering process.
• Piloting of the data collation process.
• Insights on the trends coming out of the pre-test data.

The end result of the pre-test process will be a revised set of data gathering tools,
procedures for data gathering and data collation. These revisions aim to improve the quality
of the gathering tools and data gathering processes.

(ii) METHODOLOGY

a. Site selection

The site for the pre-test should be similar in socio-economic status, geography,
demographic characteristics and health system infrastructure as the study sites. The
respondents to the pre-test should likewise be similar in demographic characteristics
and other inclusion criteria as the study population. The same sampling procedure
should be used for the selection of respondents for the pre-test and actual study.

b. Procedure in the conduct of the pre-test

 Orientation of the research staff. The orientation should include inputs on the
background, conceptual framework, methodology and data gathering tools for
the study. An orientation assumes the selected research staff already skilled in
the research be used in the study.

 Simulation of the data gathering process. The simulation of the data gathering
process using the draft data gathering tools will familiarize the research staff on
the instruments and its use in field settings. The simulation should already aim
to standardize the procedures to be used by the staff including a common
introduction of the study to prospective respondents

 Preparations for the pretest in the selected pre-test site. This should include
coordination activities with partner institutions in the field and ocular visit to the
community or facility where the data gathering will be conducted.
  Actual pre-test of the draft data gathering tools. The specific procedure for the
data gathering method will then be followed by the research staff in doing the
data gathering. The instructions for the data gathering method found on the
instruments will now serve as the researcher’s guide in going through the data
gathering process.

Debriefing of the research staff and assessment of the pre-test. This will serve as a
venue the research staff to share their experiences in the pre-test and process any issues
or concerns arising from the experience.

B. CONCEPT OF THE PRE-TEST

(i) ORIENTATION

The orientation was held on November 11, 2003 at the Institute of Philippine Culture
conference room. Throughout the meeting Dr. Dennis Batangan discussed to the
researchers the: (a) background of the study – what the project is all about, its aims,
duration of the project and partner countries; (b) methodology and conceptual framework -
what are the target groups, the symptoms to be studied; and (c) data gathering tools for the
study – how the pre-test should be carried out, the main activities, methods on how to
collect data and for the preparation of the field study.

(ii) SIMULATION

After revising the questionnaires for a more comprehensible and manageable grasp
on the certain aspects of the tools, the research staff has conducted an informal simulation
to try out the questionnaires. The simulation that was carried out was used to determine
the duration of the interviews for each respondent. This is significant because from this
simulation, the research staff will be able to make necessary adjustments in order to come
up with a satisfactory interview for the pre-test.

(iii) PREPARATION FOR THE PRE-TEST

a. Coordination in the Site

On Novermber 18, 2003, the researchers started communicating with the

person in charge on the city government and municipality government of Marikina and
Angono respectively. Letters to Mayor Ma. Lourdes Fernando of Marikina and Mayor
Gevardo Calderon of Angono and to Dr. Noel Juban of UP College of Medicine were
sent in order to inform them about the pre-test study. Included in the letters sent were a
copy of the Institute of Philippine Culture brochure and a brief introduction about the
Traditional Medicine project. The mayors forwarded the letters to their respective
health offices in order to arrange the specific dates of visit to the location site intended
for the pre-test

b. Translation

In order to come up with a more understandable questionnaire, the research

staff endeavored to interpret it from the English language to Tagalog language. This is
necessary for the pre-test since the respondents are Filipinos and can understand and
explain well by using their own language.
C. ACTUAL PRE-TEST

(i) TRIP TO SITE

As a site for the urban sector, Marikina was chosen to be the location for the field
study. On November 25, 2003, the researchers went to Marikina City Health Office in order
to personally introduce the project pretest and to have a formal visit on the site. It was in
Concepcion I where in the pre-test is planned and to be conducted. The researchers were
able to discuss with Dr. Susan Ong – Marikina City Health Officer – the research objectives
and how the pre-test will be conducted in the pre-test. Furthermore, Dr. Ong was so eager
to assist the researchers by providing them qualified respondents for Primary Health Care
Doctors, Traditional Healer and from the General Population.

Similarly, for the rural sector, the researchers were able to go to the Angono
Municipal Health Office to carry out the same undertakings in introducing the project pre-
test on December 3, 2003. The head of the Municipal Health Office of Angono, Rizal is Dr.
Helen Martin. The researchers were able to discuss with her about the project and the
planned location for the pre-test, which is on the periphery of the province of Angono. Dr.
Martin suggested the researchers that they can conduct the pre-test in Medna Ville in
Barangay San Isidro. Dr. Martin was more than willing to take the researcher to the site
herself. Moreover, the researchers were able to consult to her for their possible
respondents and feasible date to commence their pre-test.

(ii) RESPONDENTS

a. Primary Health Care Doctors

Gender Religion Year of birth Marital Status

PHC – M Female Catholic 46 y/o Married
PHC – A Female Iglesia ni 39 y/o Single
Cristo

b. Traditional Healer

Gender Religion Year of birth Marital Status

TH – M Female Mormon 63 y/o Married
TH – A#1 Male Seventh Day 62 y/o Married
Adventist
TH – A#2 Female SDA 73 y/o Married

c. General Population

Gender Religion Year of birth Marital Status

GP – M#1 Female Catholic 42 y/o
GP – M#2 Female Catholic 25 y/o
GP – M#3 Female Catholic 40 y/o
GP – A#1 Female Roman 39 y/o
Catholic
 GP – A#2 Female Christian 35 y/o
GP – A#3 Male INC 51 y/o

D. INTERVIEW RESULTS

GENERAL POPULATION

2.1 Have you every used home remedies or/and herbal medicine? If yes,
whom did you learn from them?

GP – M#1  Nakagamit na ng herbal medicine

 Noong nasa dating bahay pa, gumagamit ng mga herbal medicine
na nabibili sa Quiapo para sa pampatanggal ng lamig sa mga
nanganganak.
 Natutunan ito sa mga manghihilot
GP – M#2  Nasubukan nang gumamit ng mga herbal medicine
 Nalaman ito mula sa mga advertisements at mga friends
GP – M#3  Nasubukan nang gumamit ng mga herbal medcine
 Natutunan ito mula sa mga magulang at sa isang seminar
GP – A#1  Gumagamit ng herbal gaya ng artamisa sa sugat at kalamansi para
sa ubo
 Nalaman ito mula sa mga magulang
GP – A#2  Gumagamit ng damong-gamot
 Natutunan mula sa probinsiya, sa mga magulang
GP – A#3  Sometimes. Dahil minsan ay naniniwala din sa mga herbal
medicine
 Yung mga dahon-dahon para sa pagtatae, anti-biotic (dahon ng
bayabas)
 Natutunan ang mga ito sa nanay dahil ang nanay ay marunong sa
mga herbal

2.2 Do you find them effective?

GP – M#1  Noon, nagiging effective naman. Gumanda ang katawan.

GP – M#2  Nagiging epektibo naman ito nang madalas
GP – M#3  Nagiging epektibo naman ito
GP – A#1  Nagiging epektibo ito kahit na bihiriang pagkakataon lamang ito
nagagamit
GP – A#2  Nagiging epektibo ang paggamit ng hebal medicine kapag mild
lang ang karamdaman, kung hindi ay kailangan nang dalhin sa
doktor
GP – A#3  Nagiging epektibo naman ito

2.3 If you want can you attend easily a traditional doctor?

GP – M#1  Ngayon din ay nasusubukan din magpunta dito.

GP – M#2  Hindi kumukunsulta sa mga traditional na medesina
GP – M#3  Matagal din nakakapgkonsulta sa isang tradisyunal na doktor
GP – A#1  Minsan through readings na lang. Nag re-research na lang pag
talagang applicable naman ay ginagawa din.
 Walang side effects gaya ng mga medisina – antibiotics
GP – A#2  Madali kapag malapit lang ay madaling makapunta – kapitbahay
lang
GP – A#3  May mga kapitbahay na marunong kaya madali lang makakalapit

2.4 If you are sick, what is your first choice between traditional
medicine and western medicine?

GP – M#1  Kapag may nagkakasakit sa bahay, ang unang nilalapitan ay ang

albolario (faith healer / herbalist) then doktor.
GP – M#2  Mas pinipili ang mga modrenong medesina
GP – M#3  Mas nauunang gumamit ng traditional medicine
GP – A#1  Traditional. Kasi kung gumagaling naman ang sakit
 Sa ngayon, sa mga anak ay kinakailangan nang dalhin sa doktor
kapag hindi gumagaling ang ubo at sipon para mayroon nang
gamot.
GP – A#2  Mas inuuna ang traditional medicine dahil umiiwas sa gastos
GP – A#3  Kung mga minor na sakit lang ay sila na lang mismo ang
naghahanda nito o bumibili ng gamot
 Modernong medesina ang unang ginagamit pero ginagamit din ang
tradisyunal na medisina

2.5 If you want, can you attend easily primary health care government
services?

GP – M#1  Hindi nagpupunta ng health center, dumidirecho na nang hospital.

GP – M#2  Mas nauuna yung sa pagpunta sa center dahil ang mother ay

nagtatrabaho sa health center
GP – M#3  Nakakapgkonsulta naman sa isang health center
GP – A#1  Bihira lang dahil ito ay naging habit na kapag nagkakasakit nang
hindi kritikal.
 Ngunit kapag nanganganak ay kailangan nang pumunta sa doktor
GP – A#2  Nakakababa sa bayan upang makapunta sa sa health center kahit na
malayo.
 Ngunit kapag ano lang ay dito na lang sa malapit kung pwede
namang lunasan ng herbal
GP – A#3  Minsan. Nakakatamad minsan pumunta sa public dahil mahaba
ang pila at malayo
 Kung may pera naman ay doon na lamang sa private na doktor
kung sa mga emergency case

3.1 Do you know the different types of diarrhea?

GP – M#1  Amoebiasis
GP – M#2  Dehydration
 Amoeba
 Parasites
GP – M#3  Amoebiasis
 Kumukulo ang tiyan
GP – A#1  Pagtatae
GP – A#2  Pagtataeng sumisirit ang dumi
 Pagtataeng malambot lang ang dumi
GP – A#3  LBM

3.2 What are the reasons for the various types of diarrhea?
GP – M#1  pag-inom ng “milo” (chocolate drink)
 Kapag may nakain
 Baby - nagngingipin
GP – M#2  Dahil sa maruming tubig
 Maruming pagkain
 Gumagamit nang maduming utensils
GP – M#3  Sobrang pagkain
 Hindi natutunawan
 Nakakain ng madumi
GP – A#1  Kapag nakakait nang matatabang pagkain dahil ito ay rich in oil
 Sa mga bata – nagngingipin
 Nasisira ang tiyan dahil sa mga iba’t ibang nakakain
 Nasobrahan ng pagkain ng mais
GP – A#2  Maduming paligid – hindi paghugas ng kamay
 Hindi malinis na tubig
 Pagkain ng medyo sira na
GP – A#3  Dahil sa lamig
 Naimpacho – sobrang pagkain
 Nakakain ng medyo panis na pagkain

3.3 What do people do when they experience diarrhea?

GP – M#1  Painumin ng gatas

 Bumibili ng lumotil at diatabs (diarrhea tablets)
 Consult with the doctor - medicine
GP – M#2  Oresol
 Hinahayaan na lang muna at kapag nagtagal ay dadalhin na sa
doktor – 2 araw na obserbasyon
 Hindi gumagamit ng mga traditional na medisina
GP – M#3  Oresol
 Dahon ng atis
GP – A#1  Pinapakain sila ng rich in vit. C – saging at dalandan
 Pinapainom ng maraming tubig
GP – A#2  Naglalaga ng dahong bayabas
 Polymagma (gamot sa botika)
GP – A#3  Gumagamit ng modernong gamot (dahil mas mabisa – diatabs)
 Pag walang pambili ay gumagamit na rin ng herbal – bayabas at
duhat

3.4 Treatment of diarrhea

GP – M#1  Modern medicine – diatabs and lumotil

 Iniinom ito
 Suggested by mother
 Can be bought in the pharmacy
 Ang mga medisina ay nabibili sa halagang P20 o di kaya’y
nakakahingi ng mga samples kasi may mga kaibigan na mga
clinician
 Nalulunasan naman ito, basta maka dalawang beses lang ng inom.
Nagiging epektibo naman ito sa loob ng isang araw makalipas ang
2 beses na pagdudumi
 Wala itong komplikasyon, ngunit yung iba ay may komplikasyon,
nakaka-acidic at skin rashes
GP – M#2  Oresol
 Hinahayaan na lang muna at kapag nagtagal ay dadalhin na sa
 doktor – 2 araw na obserbasyon
 Ang oresol ay hinahalo sa 250 ml na napakuluang tubig bago ito
pinapainom sa pasyente
 Kapag tumugil na ang pagtatae ay ititigil na rin ang mag-inom
 Nalaman ito sa doktor at sa nanay
 Ito ay nakukuha sa health center o di kaya’y nabibili sa botika
 Ang nanggaling sa center ay libre
 Samantalang mabibili ito sa botika nang P5
 Nagiging epektibo naman ito nang madalas sa loob ng 2 hanggang
3 araw
 Minsan depende
 Wala naman itong komplikasyon
GP – M#3  Oresol
 Dahon ng atis
 Nilalaga ang dahon ng atis at ipinapainom sa pasyente yung
pinagpakuluan
 Ang oresol ay hinahalo sa isang litro ng tubig tapos palalamigin
bago ipainom
 Natutunan ito mula sa isang seminal
 Nakukuha ang mga dahon na ito sa bakuran at ginagawa nang sarili
 No cost
 Nalulunasan naman ang pagtatae nang madals
 Umeepekto ito sa loob ng mag-hapon
 Wala naman itong mga komplikasyon
GP – A#1  Oresol
 Giniling na bigas (Am)
 Hinahalo ito sa mainit na tubig, niluluto ng isang oras. Hinahalo ito
sa gatas na pinapainom saa bata
 Ang oresol ay inire-require ng doktor
 Ang giniling na bigas naman ay natutunan sa mg a kaibigan at mga
magulang
 Hinahanda lang sa bahay – kailangang malinis
 Dinadala sa doktor kapag nagtatae ang bata. Ang private doctor ay
nagkakahalaga ng Php100
 Sa government center naman ay reseta lang at libre ang mga gamot
kung may supply
 Gumagaling ang pagtatae sa paggamit ng am at oresol, minsan pa
nga ay dahil dito ay nahihirapan na ang mga bata dumumi.
 Gumagaling ito sa loob ng isang araw
 Walang komplikasyon
GP – A#2  Dahon ng bayabas
 Hinuhugasan ang talbos ng bayabas, pinapakuluan. Tapos ang
pinakuluan ay ang iinumin – 3 baso sa loob ng isang araw
 Nalaman ang paggamit na ito mula sa mga magulang sa probinsiya
 Inihahanda ito nang sarili
 Inihahanda ang mga gamot (tradisyunal – herbal) kaya hindi na
kinakailangan pang komunsulta sa doktor o manggagamot
 Nagagamot naman ang pagtatae sa loob ng isang araw
 Walang komplikasyon ang paggamit ng herbal
GP – A#3  Dahon ng bayabas at ng duhat
 Nilalaga ang dahon tapos iniinom ang sabaw
 Natutunan mula sa nanay at hanggang ngayon ay ginagawa pa rin
 Hinahanda ng sarili, kumukuha na lang ng dahon sa may tabi
 Ang pagkonsulta sa doktor ay P100 sa bawat consultation
 Ang paggamit ng herbal medicine ay umeepekto naman minsan
 Umeepekto ito sa loob ng 30 minuto – may pagbabago
 Wala itong komplikasyon
4.1 What types of fever are you familiar with?

GP – M#1  H-fever
 Typhoid Fever
 Dengue fever
GP – M#2  H-fever
 Typhoid
 Tonsilitis
 Cough and cold
GP – M#3  Hi-fever
 Typhoid fever
GP – A#1  Lagnat
GP – A#2  Lagnat dahil sa ubo
 Lagnat dahil sa sugat
 Lagnat laki
GP – A#3  Init ng katawan

4.2 What are the reasons for the various fevers?

GP – M#1  Kapag nagtrabaho nang pagod at biglang maliligo

GP – M#2  Viral infection
 Maduming hangin
 Kagat ng lamok – h fever / typhoid
 Maduming kapaligiran
GP – M#3  Init sa katawan ay hindi makalabas
 Sobrang pagod
GP – A#1  Kapag minsan may sugat – namamaga ang sugat ng bata
 Kapag masakit ang ulo
 Kapag mayrong mga infection – namaga ang ngipin, tinutubuan ng
bukol (nahihirapan nang maglakad)
GP – A#2  Sobrang init at lamig – dahil sa panahon
GP – A#3  Kapag may pilay
 Over fatigue – sobrang trabaho
 Na-expose sa mainit
 Dahil sa panahon – mainit sabay uulan (magkakaroon ng
trangkaso)

4.3 What do people do when they experience one of the fevers?

GP – M#1  Umiinom ng gamot – biogesic / decolgen

 Hindi gumagamit ng mga traditional medicine
GP – M#2  Paracetamol
 Towel with cold water at forehead
 Consult the doctor
GP – M#3  Paracetamol
 Hindi gumagamit ng herbal medicine sa ganitong sintomas
GP – A#1  Kung pagdating sa doktor, mga gamot sa lagnat – paracetamol,
tempra sa bata
 Kung nasa bahay naman ay nilalagyan na lang ng face towel na
binasa sa noo. Kung talagang sobra na ang lagnat ay dinadala na sa
doktor upang maresetahan na ng doktor ng gamot para sa lagnat
GP – A#2  Pinapainom ng gamot – paracetamol
 Gumagamit ang ibang tao ng lagundi
GP – A#3  Umiinom ng mga gamot mula sa botika – gaya ng biogesic, alaxan
  Walang alam na herbal na medesina para sa lagnat

4.4 Treatment of fever

GP – M#1  Modernong medicine – bigesic at decolgen

 Iniinom ito
 Nalaman mula sa mga advertisement
 Nabibili ang mga medisina sa botika
 Ang mga medesina ay nabibili sa halagang P3
 Hindi na kumukunsulta sa doctor
 Nagiging epektibo naman ito palagi makalipas ang ilang minuto
 Wala itong komplikasyon
GP – M#2  Paracetamol
 Towel with cold water
 Ang paracetamol ay iniinom
 Ang towel ay binabasa ng malamig na tubig at nilalagay sa noo
 Nalaman mula sa health center, doktor, mga nurse
 Ang paracetamol ay nabibili sa botika, mayroon din sa health
center at binibigay ng doktor bilang samples
 Ang paracetamol ang nakakahalaga ng P56 – syrup at P2 sa isang
tableta
 Nalulunasan naman ang lagnat nang madalas sa loob ng 4 na oras
 Wala naman itong komplikasyon
GP – M#3  Paracetamol
 Ang paracetamol ay pinapainom nang 1 teaspoon every 4 hours
 Natutunan itong uri ng paggamot sa center
 Kapag walang stock ang center ay bumibili sa botika
 Ang paracetamol na 60 ml ay nagkakahalaga ng P42
 Sa health center nagpapakonsulta ay walang bayad
 Napapagaling naman ng paracetaol ang lagnat sa loob ng 1-2 araw
 Wala naman itong komplikasyon
GP – A#1  Paracetamol, tempra
 Face towel na binasa at ilalagay sa noo
 Pinapainom sa bata ang mga medesina gaya ng syrup at mga
paracetamol
 Sa mga magulang at mga kapitbahany nalaman ang tungkol sa
paggamit ng ganyang uri ng paggamot
 Ang mga medisina ay nabibili sa botika
 Nagbabayad ng mga P20 para sa pagkonsulta sa isang private
doctor
 Madalas umepekto ang gamot.
 Hindi pare-pareho ang effectivity ng medisina. Minsan wala pang
isang linggo magaling na ang bata
 Minsan pasulpot-sulpot ang sakit, hindi talaga steady ang lagnat.
 Pag nagkalagnat ay automatic nang pinapainom ng lagnat, ngunit
kung nawala na ay hinihinto na ang pagbigay ng lagnat
 Umeepekto ito sa loob ng isang lingo
 May komplikasyon ito. Minsan may finding ang doctor na parang
nagkaroon ng bacteria sa lalamunan
GP – A#2  Dahon ng lagundi
 Nilalaga ang dahon ng lagundi
 Ginagamit na pampaligo at iniinom upang ang init ay lumabas at
bumaba na ang lagnat
 Sa doktor nalaman ang paggamit ng paracetamol – tinandaan na
lamang kung anong uri ng gamot
 Hinahanda nang sarili ang lagundi
 Ang paracetamol naman ay nabibili sa botika
  Self prepared – no consultation needed
 Nagagamot ang lagnat gamit ang lagundi, ngunit matagal ito
malunasan – nagagamot ito sa loob ng isang lingo
 Ngunit ang paginom ng paracetamol ay depende sa uri ng lagnat –
minsan 1 araw lang ang inaabot, minsan naman ay 3 araw
 Walang komplikasyon ang paggamit ng lagundi at paracetamol
GP – A#3  Mga medisina mula sa botika – ito na rin ang ginagamit sa ngayon
 Iniinom – tablets
 Nalaman ito mula sa magulang
 Nabibili ito sa botika
 Ang pagbili ng gamot sa botika
 Parati naming nalulunasan ang lagnat ngunit hindi kaagad-agad –
sa loob ng isang araw
 Wala naman itong komplikasyon

5.1 What types of headache are you familiar with?

GP – M#1  Sinus(itis) with headache

 Toothache with headache
 Cough with headache
GP – M#2  H fever
 Sinusitis
GP – M#3  Cancer sa utak
GP – A#1  Pananakit ng ulo
GP – A#2  Isang uri lamang
GP – A#3  Sinus

5.2 What are the reasons for the various headaches?

GP – M#1  Pagod
 Mainit ang panahon at nagbiyahe
 Bad odor
GP – M#2  Migrane
 Sakit sa mata
 Side effects ng contraceptives
 Puyat
GP – M#3  Dahil sa mata
 High blood
GP – A#1  Dahil walang pera
 Dahil sa mg problema
 Over fatigue
GP – A#2  Dahil sa mata
 Dahil sa sobrang init – masyadong mainit
GP – A#3  Problema sa buhay – kaiisip
 Kulang sa tulog
 Over fatigue

5.3 What people do when they experience one of the headaches?

GP – M#1  Pinipilit sumuka

 Umiinom ng gamot na biogesic at decolgen
 Hindi gumagamit ng herbal medicine dahil walang alam na
ginagamit para sa sakit ng ulo
GP – M#2  Pahinga
 Mefenamic acid
  Bed rest – sleep
 Hindi gumagamit ng traditional medicine
GP – M#3  Paracetamol
 Sambong
GP – A#1  Neosep / biogesic (modernong medesina)
 Hindi na maalala ang ginagamit na traditional medicine
GP – A#2  Paracetamol
 Nagpapasalamin
 Nagtatapal ng tuba sa noo
GP – A#3  Medicol – mga tableta sa botika
 Dahong maria
 Sambong

5.4 Treatment of headache

GP – M#1  Umiinom ng modernong medisina

 Pinipilit na sumuka
 Ang mge medesina ay iniinom
 Nadiskubre sa sarili na kinakailangan na pilitin sumuka upang
matanggal ang sakit ng ulo
 Ang mga medesina ay nabibili sa botika
 Ang mga medesina ay nabibili sa halagang P3
 Hindi na kumukunsulta sa doktor kapag sumasakit ang ulo
 Nagiging epektibo naman ito palagi kapag ginagamit
 Epektibo ito sa magdamag (half-day)
 Wala naming itong side effects. Hindi umiinom ng bastang gamot
dahil takot din
GP – M#2  Pahinga
 Mefenamic acid
 Bed rest – sleep
 Iniinom ang medisina
 Nalaman ito mula sa center, sa doktor, sa nurse at sa nanay
 Nabibili ito sa drug store at mayroon ding available sa center at
mga samples
 Nabibili ang mefenamic acid sa halagang P7
 Nalulunasan naman ang pananakit ng ulo nang madalas sa loob ng
6 na oras
 Wala naman itong komplikasyon
GP – M#3  Paracetamol
 Sambong
 Ang sambong ay dinidikdik at tinatapal sa noo at nilalagyan ng
kaunting asin
 Ang paracetamol ay iniinom
 Natutunan ito mula sa tatay
 Ang paggamit ng paracetamol ay natutunan sa center
 Ang dahon ng sambong ay nakukuha lamang sa kapitbahay at
hinahanda na laman ito sa bahay
 Ang paracetamol ay nabibili sa botika
 Ang paracetamol ay nagkakahalaga ng P6 bawat tableta
 Kumukonsulta sa doktor kapag hindi na makayanan ang sakit ng
ulo – ngunit walang bayad dahil sa health center
 Umeepekto ang paracetamol nang minsan sa loob ng 2 araw
 Ang paggamit naman ng sambong ay nagiging epektibo nang
madalas sa loob ng ilang minuto
 Walang komplikason
GP – A#1  Neosep / paracetamol
  Pinapainom ito (mga tableta)
 Yun na ang alam ng tao para gamitin sa pananakit ng ulo – required
din ng doktor
 Ang mga (modernong ) medesina ay nabibili sa botika
 Hindi na nagpapakonsulta sa doktor, umiinom na lang ng medisina
 Nalulunasan nito ang pananakit ng ulo
 Ngunit minsan ang asawa ay umiinom pa ng iba pang gamot bukod
sa paracetamol kung hindi na kaya nito.
 Nagiging epektibo ito kapag napagpawisan na
 Umeepekto ito sa loob ng 3 araw
 Wala itong mga komplikasyon
GP – A#2  Dahon ng tuba
 Papainitin ang dahon lalagyan ng langis at ilalagay sa noo. Kapag
pinawisan na ay lalamig na yun
 Nalaman ito mula sa mga traditional healer
 Ang paggamit naman ng paracetamol ay nalaman mula sa doktor
 Tinuturuan din kung paano ito ihanda upang magamit sa bahay
 Hinahanda nang sarili
 Nakakabawas ng pananakit ng ulo ang paggamit ng dahon ng tuba
– nakakarelax (madalang itong umeepekto – sa loob ng 3-4 na oras)
 Ang paracetamol ay kadalasan ang ginagamit – madalas na
umeepekto (sa loob ng 3 oras)
 Wala itong komplikasyon
GP – A#3  Dahong maria o sambong
 Nilalaga ito at nilalagay / tinatapal sa noo
 Nalaman ito mula din sa nanay
 Hinahanda nang sarili
 Ang mga modernong gamot naman ay mabibili sa botika
 Ang pagbili ng gamot sa botika
 Para sa medicol – nagiging epektibo naman ito pero kailangan ng
pahinga (epektibo sa loob ng isang oras)
 Ang paggamit naman ng mga dahon ay nagiging epektibo naman sa
loob ng isang araw
 Wala naman itong mga komplikasyon

6.1 What types of joint pains are you familiar with?

GP – M#1  Muscle pain

 Rayuma
 Arthritis
GP – M#2  Arthritis
 Trangkaso
GP – M#3  Baradong ugat
 Manhid ang kalamnan
GP – A#1  Pananakit ng kasu-kasuan
GP – A#2  Rayuma
 Trangkaso
 Nangawit
GP – A#3  None

6.2 What are the reasons for the various joint pains?

GP – M#1  Cold weather

 Age (40+) – katandaan
 Work – exercise
GP – M#2  Old age
  Food intake – peanuts
 Sobrang pagbubuhat / pagkilos / pagod
GP – M#3  Over fatigue
 Nalalamigan – napasma
GP – A#1  Dahil sa biglang pagkilos ay na-oout-balance ang mga kasu-kasuan
 Pagsakit din ng balakang
 Dahil sa iba’t-ibang uri ng mga trabaho sa loob ng bahay
GP – A#2  Nakatulog na hindi naigalaw ang katawan
 Hindi maganda ang kinakain
 Lamig
GP – A#3  Over-fatigue

6.3 What people do when they experience one of the types of joint
pains?

GP – M#1  Mefenamic acid

 Walang iniinom na traditional medicine, mga pamahid lamang ang
ginagamit - white flower
GP – M#2  Umiinom ng paracetamol
 Mefenamic acid
 Doctor consultation
GP – M#3  Mefenamic acid
 Damong maria
GP – A#1  Pinapahilot / massage
 Exercise
GP – A#2  Naghahaplos ng langis
 Nagpapakulo ng tubig at binababad ang paa sa maligamgam na
tubig –rayuma
 Umiinom ng mefenamic / alaxan
GP – A#3  Alaxan / pain-killer
 Mefenamic acid
 Hinihilot din na ginagamitan ng langis

6.4 Treatment of joint pains

GP – M#1  Mefenamic acid

 White flower
 Ang white flower ay pinapahid na may kasamang kaunting paghilot
 Advised by mother
 Binibili ito sa botika
 Ang mga pamahid ay nabibili sa halagang P18
 Minsan hindi ito nagiging epektibo, kapag pinahiran ng gabi eh
babalik din naman ang sakit kinabukasan
 Nawawala din per bumabalik-balik din
 Nagiging epektibo ito sa loob ng 2 araw
 Wala naman itong side effects
GP – M#2  Umiinom ng paracetamol
 Mefenamic acid
 Doctor consultation
 Iniinom ang mga medesina
 Nalaman ito mula sa mga doktor
 Nabibili ito sa botika, mayroon din nito sa center at mga samples
 Ang paracetamol ay nagkakahalaga ng P2 at ang mefenamic acid
naman ay P7
 Nalulunasan naman minsan at tumatagal naman ng 4 na oras
 Wala naman itong side effects
GP – M#3  Mefenamic acid
 Dahong maria
 Nilalaga ang dahon, at iniinom ang pinagpakuluan sa umaga at
hapon (2 bese sa isang araw)
 Ang mefenamic acid naman ay iniinom
 Nalaman ang ganitong uri ng paggamot mula sa seminar
 Ang pag-inom ng mefenamic acid ay nalaman mula sa center
 Nakukuha ang dahon sa bakuran at hinahanda na rin ito sa bahay
 Nabibili ang mefenamic acid sa botika minsan naman ay sa center
 Ang mefenamic acid ay nagkakahalaga ng P13 isang capsule
 Ang paggamit ng damong maria at ng mefenamic acid ay nagiging
epektibo naman palagi
 Umeepekto ito sa loob ng isang araw – damong maria
 Ang mefenamic acid naman ay kailangang uminom ng isang linggo
upang malunasan
 Walang komplikasyon
GP – A#1  Nagpapahilot sa isang matandang nanghihilot
 Pinapahiran ito ng langis habang hinihilot
 Sariling kaalaman na kailangang magpahilot
 Ang langis ay hinahanda na rin ng manghihilot at maaaring ibigay
kung silay ay mag-request ng langis
 Ang nanghihilot ay hindi na naniningil ng bayad, boluntaryo
lamang ang nagiging kabayaran (pera)
 Ang paghilot naman ay nakakagaan ng pakiramdam
 Umeepekto ito sa loob ng 2-3 araw ngunit hindi kinakailangang
paliguan dahil nagalaw ang katawan
 Wala itong komplikasyon
GP – A#2  Dahon ng anonang – para sa binat
 Nagpapahilot
 Gamot na pampakapit – upang hindi malaglag ang bata
 Ang dahong ng anonang ay pinapakuluan at pinang papaligo
 Nalaman ito mula sa mga traditional healer
 Ang langis na ginagamit sa paghihilot ay nakukuha o nabibili sa
isang traditional healer
 Nagkakahalaga ang langis ng P10 na ginagamit sa panghilot
 Nagiging epektibo ito nang madalas sa loob ng 1 hanggang 2 oras
 Wala itong komplikasyon
GP – A#3  Modernong medisina
 Hilot na may gamit na langis
 Ang langis ay mula sa niyog
 Gagatain ang niyog tapos lulutuin. Kapag naluto ito ay nagiging
langis
 Nalaman ito mula sa nanay dahil marunong ito sa herbal
 Nabibili ang mga medesina sa botika
 Ang langis naman ay ihinahanda lamang sa bahay
 Ang pagbili ng gamot sa botika
 Nalulunasan naman ng gamot ang pananakit ng kasukasuan (sa
loob ng 30 minutos mararamdaman na ang epekto
 Ang paghihilot naman ay umeepekto sa loob ng 2 oras –
nakakatulog kapag medyo nakaginhawa
 Wala itong mga komplikasyon

7.1 What types of spontaneous abortion are you familiar with?

GP – M#1  None
GP – M#2  Ectopic pregnancy
GP – M#3  None
GP – A#1  Likas na pagkakunan
GP – A#2  None
GP – A#3  None

7.2 What are the reasons for spontaneous abortion?

GP – M#1  Nagpapahilot
 Catether
 Imiinom ng gamot – pampalaglag
GP – M#2  nahuhulog
 nadadapa
 Mababa ang matris
 Sobrang pagod na mother
 Stress
 Problematic
GP – M#3  Kulang sa buwan ang baby
 Sobrang pagod
GP – A#1  Over work – pagtatrabaho kahit na 7 months nang buntis
 Pagbubuhat ng 10 kilong tela – pagbubuhat ng mabibigat
GP – A#2  Mahina ang kapit ng bata
 Nadudulas
 Pagbubuhat ng mabibigat
GP – A#3  Sobrang pagod

7.3 What women do when they experience spontaneous abortion?

GP – M#1  Irerelax ang pasyente at papainumin ng gamot (Metergen –

pampatigil ng pagdugo at antibiotic)
GP – M#2  Nagpapahospital
 Nagpapahilot
 Umiinom ng pangpakapit na gamot
 Hindi kumukunsulta sa traditional healer
GP – M#3  Pagkonsulta sa doktor
 Nagpapahilot
 Antibiotics
GP – A#1  Inoobserbahan lang ang paunti-unting pagdudugo
GP – A#2  Nagpapahilot upang lumabas yung mga buo-buong dugo
 Nagpaparaspa (kung may pera)
 Paglalaga ng dahon ng anonang – upang hindi mabinat
GP – A#3  Pagpunta sa doktor upang magpacheck-up at bibigyan ng mga
gamot (panlinis ng matris at para sa duso)
 Niraraspa

7.4 Treatment of spontaneous abortion

GP – M#1  Umiinom ng modernong medesina (pampatigil ng pagdudugo at ng

antibiotics)
 Iniinom ito
 Ang manghihilot ang nagmungkahi ng ganitong uri ng medesina
 Nirereseta ito at nabibili sa botika
 Do not know cost of treatment
 Nagiging epektibo naman ito, hanggat dinudugo ay kinkailangang
uminom nito (3 beses isang araw)
 Wala naman itong komplikasyon dahil ito ang inirerekumenda sa
doktor
GP – M#2  Nagpapahospital
 Nagpapahilot
 Umiinom ng gamot na pampakapit
 Ang mga gamot ay iniinom
 Ang hinihilot ay ginagawa para pinanataas ang matris – pampakapit
 Ang panghihilot ay natutunan sa mga matatanda sa mga probinsiya
 Nabibili ang mga gamot sa botika
 Do not know cost of treatment
 Nagiging epektibo naman ang paginom ng gamot na pampakapit
(continuous)
 Ang paghilot naman ay hindi sigurado kung nagiging epektibo
 Wala naman itong side effects
GP – M#3  Nagpapahilot
 Antibiotics
 Nagpapahilot sila upang malaman kung bakit sila nakunan – ang
paghihilot na ginagawa ay hinihilot pataas ang tiyan
 Nalaman itong uri ng lunas mula sa kapitbahay
 Nagpupunta sa manghihilot
 None
 Madalang itong nagiging epektibo
 Umeepekto ito sa loob ng kalahating araw
 Yung iba mayroong komplikasyon, yung iba wala
 Yung iba dire-diretso na itong nagbe-bleeding
GP – A#1  Ang gamot na ginagamit ay para lamang sa binat, gaya ng anonang
(ginamit ng magulang)
 Natatakot na magparaspa
 Pinapainit sa apoy at nilalagay sa noo
 Mula sa magulang ito natutunan
 Ito ay herbal medicine
 Wala itong komlikasyon, puwera lang kung talagang hindi nag-
iingat kungdi mararanasan ang pagkabinat
GP – A#2  Dahon ng anonang – para sa binat
 Nagpapahilot
 Gamot na pampakapit – upang hindi malaglag ang bata
 Ang dahong ng anonang ay pinapakuluan at pinang papaligo
 Nalaman ito mula sa mga traditional healer
 Ang langis na ginagamit sa paghihilot ay nakukuha o nabibili sa
isang traditional healer
 Nagbibigay ng boluntaryong kabayaran (pera)
 Nalulunasan ang likas na pagkakunan ng paghihilot at ng anonang
ngunit kinakailangan ding huwag magbuhat ng mabigat upang
hindi mabinat
 Madalas itong umeepekto – isang linggo kailangang gamitin upang
umepekto
 Wala itong mga komplikasyon – ang paggamit ng anonang at ng
hilot
GP – A#3  Pagpunta sa hospital
 Nagrereseta ng gamot ang doktor
 Sariling desisyon ang pag-tatakbo sa hospital
 Nabibili ito sa botika
 Umaabot sa P1000.00 ang pagpapacheck-up at mga gamot
 Nalulunasan naman nito sa pag-inom ng gamot sa loob ng isang
lingo
 Wala naman itong komplikasyon

8.1 How many stories are there in the place where you live?
GP – M#1  2 floors
GP – M#2  3 floors
GP – M#3  Ground floor only
GP – A#1  2 floors
GP – A#2  Ground floor only
GP – A#3  Ground floor only

8.2 The place (room/house/apartment) where you live is?

GP – M#1  Own property

GP – M#2  Rented
GP – M#3  Own property
GP – A#1  Own property
GP – A#2  Own property
GP – A#3  Own property

8.3 How old is the house/place of stay (in years)?

GP – M#1  27 years
GP – M#2  5 years
GP – M#3  37 years
GP – A#1  More than 3 years
GP – A#2  2 years
GP – A#3  3 years

8.4 Does the house/place of stay have electricity? If not, indicate the
sources of light.

GP – M#1  Yes
GP – M#2  Yes
GP – M#3  Yes
GP – A#1  Yes
GP – A#2  Yes
GP – A#3  Yes

8.5 What heating sources is it used where you live?

GP – M#1  Gas
GP – M#2  Gas
GP – M#3  Gas
GP – A#1  Gas
GP – A#2  Gas
GP – A#3  Gas

8.6 Do you have a cooling system in the place you stay? If yes, what
cooling system do you have?

GP – M#1  Electric fan

GP – M#2  Electric fan and aircon
GP – M#3  Electric fan
GP – A#1  Electric fan, sometimes natural air
GP – A#2  Electric Fan
GP – A#3  Electric Fan
8.7 What are your sources of drinking water?

GP – M#1  Deep well

GP – M#2  Faucet
GP – M#3  Faucet
GP – A#1  Delivered water
GP – A#2  Delivered water
GP – A#3  Delivered water

8.8 Who owns the water source you use?

GP – M#1  Public
GP – M#2  Private water systems
GP – M#3  Private water systems
GP – A#1  Private
GP – A#2  Private
GP – A#3  Private

8.9 Distance (in km) from water source:

GP – M#1  150 meters from house

GP – M#2  inside the house
GP – M#3  10 meters away from the house
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA

8.10 How do you keep drinking water?

GP – M#1  Covered container

GP – M#2  Placed in a covered pitcher in the refrigerator
GP – M#3  Covered pitcher
GP – A#1  Plastic water container
GP – A#2  Plastic water jug
GP – A#3  Plastic water jug

8.11 How do you drink water?

GP – M#1  Filtered
GP – M#2  Boiled
GP – M#3  Boiled
GP – A#1  Before it was boiled but now – directly drink water
GP – A#2  Filtered
GP – A#3  Directly from the delivered water

8.12 What type of latrine/toilet is there where you live?

GP – M#1  Tiled
GP – M#2  Cemented
GP – M#3  Cemented
GP – A#1  Cemented
GP – A#2  Cemented
GP – A#3  Cemented

8.13 Where is the latrine located?

GP – M#1  Inside the house

GP – M#2  Inside the house
GP – M#3  Outside the house
GP – A#1  Inside the house
GP – A#2  Inside the house
GP – A#3  Inside the house

8.14 To what type of sewage system is the latrine/toilet located?

GP – M#1  Manually emptied

GP – M#2  Manually emptied
GP – M#3  Manually emptied
GP – A#1  Manually emptied
GP – A#2  Manually emptied
GP – A#3  Manually emptied

8.15 Distance to reach to latrine in km or in minutes?

GP – M#1  NA
GP – M#2  NA
GP – M#3  10 meters
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA

8.16 Defacating in the open/in an unprotected latrine/toilet can cause?

GP – M#1  Colds
 Skin rashes
 Cough
GP – M#2  Diarrhea
 Fever
 Headache
GP – M#3  Diarrhea
 Fever
 Skin allergies
GP – A#1  Diarrhea
 Pagsuka
 Skin disease
GP – A#2  Diarrhea
 Fever (malaria)
 Skin allergy
 Pagsusuka
GP – A#3  Diarrhea
 TB
 Almost all because of bacteria

8.17 What are your subsisting means of economic income?

GP – M#1  Free clinician of a private company – Nestle Philippines
GP – M#2  Pharmaceuticals (Private)
GP – M#3  Government service – barangay health worker
GP – A#1  Own business – hair accessories
GP – A#2  Own business – sells food
GP – A#3  Own business – small store

8.18 How and how much do you get paid?

GP – M#1  Php 7,000.00 per month

GP – M#2  Refuse to answer
GP – M#3  Php 500 per month – depends
GP – A#1  Depends on the day – no minimum income
GP – A#2  Earns P50 a day and P100 on Sundays
GP – A#3  Earns around P200-500 a day

8.19 When do you get paid?

GP – M#1  weekly
GP – M#2  bi-monthly
GP – M#3  monthly
GP – A#1  daily basis
GP – A#2  daily basis
GP – A#3  daily basis

8.20 What additional means of income do you have?

GP – M#1  Own business – during Christmas season

GP – M#2  Own small business – selling perfumes
GP – M#3  Husband works as a service man at a car shop
GP – A#1  None
GP – A#2  Husband’s a jeepney driver
GP – A#3  Work as a security guard on a private agency, earning a minimum
wage bi-monthly

8.21 If you work on the land, who owns it?

GP – M#1  NA
GP – M#2  NA
GP – M#3  NA
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA

8.22 What are the main crops that you produce?

GP – M#1  NA
GP – M#2  NA
GP – M#3  NA
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA
8.23 Do you breed animals?

GP – M#1  NA
GP – M#2  NA
GP – M#3  NA
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA

8.24 If yes, please give the type of animals and number.

GP – M#1  NA
GP – M#2  NA
GP – M#3  NA
GP – A#1  NA
GP – A#2  NA
GP – A#3  NA