SLIKARSTVO I POEZIJA U ESTETICKOJ MISLI RENESANSE

Renesansa je razdoblje u knjievnosti i umetnosti koje je oznailo prekid sa srednjim

vekom. Za razliku od srednjeg veka gde dominiraju kolektivizam ianonimnost, u renesansi
dominira individualnost i formira se pojamumetnika kakvog ga danas znamo. Dolazi
do bogatog umetnikogs tvaralatva, ali siromane estetike. Vremenski se odreuje od 14.
veka u Italiji do 16. veka u ostatku Evrope. Ona je jedan od najkrupnijih pokreta u kulturi
zapadne Evrope, koji je doveo do preokreta u nauci, filozofiji,knjievnosti i likovnim
umetnostima. Italija je zemlja u kojoj je umetnost renesanse nala svoj najvii izraz, jer je
u njoj prvo dolo do razvoja gradova i gomilanja bogatstva u pojedinim gradanskim
porodicama.Uporedo sa materijalnom, razvijala se i duhovna kultura koja se izrazila u sve
veem interesu za antiku umetnost. Nosioci te nove kulture bili su humanisti koji su kulturu
usmerenu prema oveku suprotstavljali skolastikoj nauci i teologiji.
Humanisti su sakupljali i prouavali antike rukopise, uili grki i latinski jezik, istraivali
ostatke antike arhitekture i skulpture. Razvijena samosvest i samopouzdanje omoguili su im
da slobodno biraju uzore, koje nalaze u antici i prirodi, donose zakljuke i da ih analitiki
obrauju. Stvoreno je racionalno i nauno shvatanje sveta i ojaala je individualnost
italijanskog i evropskog graanina. Svet u kome je stvoren renesansni umetnik bio je mnogo
sloeniji od sveta njegovih prethodnika. Umetnik ne samo da je bio prijatelj
humanista,filozofa i knjievnika, ve je i sam bio univerzalno obrazovan i svestranstvaralac.
Renesansa je poznata po pokusaju da umetnike tretira kao naucnike. Prvi put otvaraju se skole
za visoko obrazovanje umetnika, nesto nalik Platonovoj Akademiji. Kada kazemo umetnik,
primarno se misli na slikare, jer se svi trude da slikarstvo podignu na visi nivo u odnosu na
poeziju.

a)
b)

c)
d)
e)
f)

Leonardo da Vinci jedan od najuticajnijih slikara, vajara, izmedju ostalog bavio

se i arhitekturom. On kaze da se slikarstvo obraca najplemenitijem culu culu vida.
Ono je istovetno kod svih ljudi, te svi mogu jednako da recipiraju umetnicko delo. On
je jedan od zagovaraca teorije da je slikarstvo iznad poezije, i kao svoje argumente
navodi sledece:
Culo vida kod svih jednako, percepcija uvek ista. Manjkavost poezije je to sto su joj
potrebni prevodioci. Posredstvom druge osobe gubi se jedinstven dozivljaj poezije, sto
nije slucaj sa slikarstvom.
Slikarstvo je originalno u potpunosti. Medjutim, u knjizevnosti i kopija vredi kao i
original. *U vajarstvu je odliv isto sto i original, te nijedna umetnost nije originalana
kao slikarstvo. Kao manjkavost vajarstva, Leonardo istice i to sto zahteva fizicki rad, a
vise vredni poslovi su oni koji zahtevaju umni rad.
Slikarstvo daje besmrtnost vidljivim trosnim smrtnim stvarima. Lepota smrtnih stvari
prolazi ali lepota umetnosti je vecna metaficka sustina lepote u umetnosti.
Sustina slikarstva je mimezis. Slikar treba da podrazava skrivene zakone u prirodi i da
ucini vidljivom sustinu stvari. *Portret prikazivanje namere ljudske duse pomocu
mimeze.
Slikar stvara novi svet koji bez njega ne postojao. Umetnik je gospodar nove
stvarnosti, koja je skladnija, savrsenija, trajnija i plemenitija od one koja jeste.
Slikarstvo je prefinjeno razmisljanje o formi i pokretu.

- Poezija
Funkcija pesnika: metafizika i ontoloka (Frakastoro, Skalier alter deus)
Koncepcija originalnosti, novuma (Policijano, Kastelvetro, Patrici, Aretino)
Sukob hedonisti/ moralisti