Professional Documents
Culture Documents
Dragoslav Srejović - ''Antičke Balkanske Religije''
Dragoslav Srejović - ''Antičke Balkanske Religije''
6
...............................................................................................8
........................................................................................11
.........................................................................................14
..........................................................................................16
.....................................................................................21
.........................................................................................27
( ) ............................................... .28
..............................................................................................................28
1. ........................................................................................................................28
2. ....................................................................31
3. .............................................................34
4. ..........................................................................................................35
5. ......................................................................................................................39
6. ................................................................................................................43
7. ........................................................................................................48
8. ..................................................................................................................50
9. ..................................................................................................................52
10. .................................................................................................................52
11. ..................................................................................................................53
12. ...................................................................................................................54
13. .....................................................................................................................55
14. () .........................................................57
15. ............................................................................................58
16. .....................................................................................................60
17. () ........................................................60
18. ................................................................................................................61
19. ................................................63
20. () (), ..........................................66
21. otek Buoik ...................................................................................67
22. ..........67
23. .....................................70
( ) ............................................................. .73
..............................................................................................................................73
: .....................................................78
1. .........................79
2. .....................................................................................80
3. .................................................................86
: ........................................................................................90
2
:
..........................................................................................92
1. ............................................................................................................92
2. - () ............................................................................98
3. ................................................. 105
.......................................................................................................... 106
1. ........................................................................................... 106
2. ........................................................................................................... 107
3. ....................................................................................................... 108
4. .................................................................................................... 109
5. ....................................................................................................... 109
6. - Suarazici ............................................................. 109
7. ..................................................................................................... 110
8. ....................................................................................... 111
: .............................................................................. 114
1. ..................................................................................................... 114
2. ............................................................................................................ 116
3. .................................................................................. 116
4. ....................................................................................................... 118
5. ................................................................................................ 119
6. ( ) ................................................................................ 119
7. ............................................................................... 120
8. , , , , ............................. 120
9. ...................................................................................................... 120
10. ......................................................................................... 121
............................................................................................................. 123
1. ........................................................................................................... 123
2. ..................................................................................................... 127
.............................................................................................................. 129
................................................................................................................ 134
................................................................................................................ 138
1. () .................................................... 138
2. ....................................................................................... 140
3. ............................................... 141
4. . : ........ 142
5. .................................................................................................. 146
( ) ................... 162
................................................................................................ 162
1. ............................................................................................................... 169
2. ..................................................................................................................... 169
3. .................................................................................................................. 169
4. ................................................................................................................... 170
3
..................................................................................................................... 170
........................................................................................................................... 170
() ....................................................................................................... 170
, (, ) ............................................................................. 170
................................................................................................................. 170
....................................................................................................................... 171
, , , , ......................................................... 171
, , , , ................................................ 171
....................................................................................................................... 171
, , .............................................................................................. 171
, .................................................................................................................. 172
......................................................................................................................... 172
................................................................................................................ 172
() ...................................................................................... 172
() ................................................................................................. 172
............................................................................................................... 173
() ............................................................................................ 173
...................................................................................................................... 173
.................................................................................................................... 174
..................................................................................................................... 174
, .................................................................................................. 174
................................................................................................................... 174
(, w, , yw) ................................... 175
........................................................................................................................ 175
...................................................................................................................... 175
.......................................................................................................................... 176
........................................................................................................................... 176
...................................................................................................................... 176
.............................................................................................178
...................................................................................................... 178
........................................................................................................................... 180
.............................................................................................................................. 180
................................................................................................................ 181
.......................................................................................................................... 181
..................................................................................................................... 181
........................................................................................................................ 182
....................................................................................................................... 182
..................................................................................................................... 183
....................................................................................................................... 184
................................................................................................................. 187
............................................................................................ 187
.................................................................................................................. 189
4
......................................................................................................................... 189
........................................................................................................... 189
......................................................................................................................... 190
.......................................................................................................................... 190
......................................................................................................................... 190
....................................................................................................................... 191
......................................................................................................................... 192
...................................................................................................................... 192
...................................................................................................................... 193
................................................................................................................. 193
................................................................................................................ 193
............................................................................................................... 194
............................................................................................................. 195
......................................................................................................................... 195
................................................................................................................... 197
..................................................................................................................... 197
............................................................................................................................. 197
........................................................................................................................ 198
........................................................................................................................... 198
....................................................................................................................... 199
.............................................................................................................................. 199
.................................................................................................................... 200
...................................................................................................................... 200
....................................................................................................................... 200
....................................................................................................................... 201
....................................................................................................................... 201
...................................................................................................................... 203
......................................................................................................................... 203
............................................................................................................ 204
...................................................................................................................... 204
.................................................................................................................... 204
..................................................................................................................... 204
..................................................................................................... 205
............................................................................................................ 205
................................................................................................................ 205
......................................................................................................................... 206
................................................................................................................. 206
- -
............................................................................................................207
,
I . .
. , , , .
- II . .,
, (
82. 44. . . .)
. . ,
106. ,
271. .
.
, (
).
, .
, ,
, .
,
(. ).
.
, ,
, .
(. ).
, ,
.
. ,
, ,
, , , .
( , , )
,
.
V-III . . . .
()
, :
.
.
, . ()
. ,
, , .
, , -
.
. ()
, .
. ,
6
.
,
. ,
. , 9,40 ,
, .
, 12 30 ,
.
.
, 5 15.
,
, 7 . 10
,
.
, .
,
. ,
.
. II . .
, .
, I . .
.
,
, .
, ,
.
, , .
, ,
. , ,
.
, , ,
, .
,
I . .
, ,
.
, IV. . . .
.
, , , ,
168. . . .
. VII . . .
(, , )
, .
( , , , , .)
,
.
, .
, ,
.
.
,
, .
:
,
,
. ,
. VIIV
. . . .
(, )
. (
, ) VI . . .
. .
VVI . . .,
. ,
.
, ,
. , ,
.
(IIIII . . )
, (,
, , ),
, , ,
, .
.
, , ,
.
(, ) ,
8
, VII . . .
, ,
VII . . ., .
.
,
, .
,
. ,
, .
. ,
, ,
( ,
, ),
( , ).
.
,
, .
, ,
. ( )
, .
,
.
, .
,
.
, , ,
. ,
, . ,
.
, ,
. ,
, , , , ,
, .
, , ,
. ,
, ,
.
, ,
, , -.
. , ,
, .
, (. ).
9
.
, ,
. , , , , ,
.
, ,
. ,
.
. ,
, , .
.
.
,
.
, , .
. ,
. ,
, , .
. ,
, .
, ().
, , , . ,
.
, .
, , ,
.
, .
. , ,
, .
, , ,
. (. ,
, ).
, :
- , , .
. ,
. ,
, ,
. ,
.
()
.
. ,
. .
.
( ).
10
,
( 8300-5500 . .), . ,
,
, ,
, ,
. , , , ,
(.
), , ,
, , .
,
.
,
, , .
,
,
, . .
, () (, ),
,
(, , ),
. ,
. ,
, , ,
.
. ,
,
:
(.
),
(. ).
, ,
,
, ,
,
.
, ,
,
,
.
,
, , .
11
,
, ,
VIII . .,
.
.
,
. ,
VII . ., :
, ,
. , ,
.
, ,
, ,
, .
, 7000 6500. . .
, 147 ;
,
.
(1 15),
, , , .
60 . (1-5),
, .
- ,
.
; ,
, .
, , "",
, "",
.
: , ,
. ,
" ",
.
, , ,
.
:
(, , )
.
.
, .
12
" ",
(. ).
13
(Mithras), , .
( ) ().
, . ,
(), ()
().
. , ()
, , .
. , .
.
. , ,
. , .
,
, .
: ,
.
. . ,
, ,
. , ,
. ,
,
. .
, , ,
, .
, ,
. , , ,
.
, ,
, .
, .
, , .
,
. .
: (Corax), (Nymphus), (Miles), (Leo),
(Perses), (Heliodromus) (Pater).
.
,
. , ,
.
, .
, .
III . II
. .
,
.
14
: , ,
().
15
,
7000. 3000. . . .
(, ),
,
.
.
, ,
, ,
.
.
, ,
.
, .
, , , , , ,
.
.
. VII . .,
(,
, ). 5500. 5000. . . .
.
4.000 3.000 . :
,
.
,
, : ,
, .
. ,
,
, .
,
.
, -
, -
( , ). ,
.
.
16
, .
, ,
: 1)
2) .
(.
) - ,
,
( ).
.
, -
:
.
12. . .
,
. IX ,
,
:
,
, , 7000. 6500. .
. . .
. VII
. . , , ().
. .
, ( -, ),
( ) ( )
. ;
( ), ,
. (, ,
)
(?),
. ,
,
,
. , ,
, ,
.
, .
( ),
.
:
, .
,
,
. .
: , ,
.
17
. .
,
, .
,
. ;
, .
. ,
2
12.000 ,
.
,
, .
( ; , ;
, , , , , ,
), :
, ,
. , , ,
.
5% , .
(, , , , ), .
, (.
). ,
,
, . .
, ,
. ; ,
.
, , , , ,
.
V . .,
,
, .
IV . .
( - ) ( ). (
, , ),
. (
, ), (
, ).
Cascioarele () , ,
. , ,
(, , , )
( , , ) .
. , ,
18
, , , , .
, ( , .)
IV . .
. ,
IV
.
. -
VII . .,
,
.
.
,
.
(, , ),
. V . .
,
IV
(,
)
() (alignements) (cromlechs).
, ,
, .
.
.
(.
), ( ,
).
, , ,
(-).
,
,
. (
) ()
,
.
, , (isola sacra),
, ,
.
.
,
() .
.
,
19
, , ,
.
20
, , .
- Homo habilisa, Homo erectusa, Homo sapiensa
Homo sapiensa, (pleistocena)
(). ,
,
: ,
,
.
Homo habilis Homo erectus
( 120000 ), Homo sapiens
( 120000 40000 ) Homo sapiens sapiens fosilis
( 35000 10000 ).
. ,
.
, .
,
,
,
.
,
.
. ,
,
.
,
(, ). , (H. habilis)
3
, 600 800 ,
, .
, , , ,
, , , , ,
. H. habilis
,
.
-
-
, . .
, H. habilis ,
, .
.
,
(v. Betil) , ,
.
21
, ,
. H. habilis
. ,
, ,
, -
- ,
, .
.
1,600.000 , ,
, , ,
1.500.000 . , (H. erectus),
800 1200 3, ,
,
. ,
, H. erectusa , .
.
. ,
40 ,
.
, ,
, , , ,
.
.
.
, H. erectus 500.000 400.000 ,
, .
.
, .
: ,
, ,
, ,
,
.
400.000 .
300.000 - 120.000
, (H. sapiens),
- (H. sapiens sapiens),
, (H. sapiens
neandertalensis)
.
.
, .
(. )
22
, . (
120.000 35.000 . . .) ,
, ,
. , ,
.
, () ,
, . ,
.
.
.
.
, .
() ,
.
()
.
.
. , . ,
, . (),
.
,
.
() .
,
,
. H. erectusu,
.
, (),
.
,
,
, (), .
,
.
.
(.
) (.
).
, .
, .
:
23
. , ,
:
, .
, , .
35.000 30.000 .
. . :
- (H. sapiens sapiens)
, .
.
60.000 H. sapiens sapiens, 35.000 .
. . .
,
.
H. sapiens sapiens , H. sapiens sapiens sapiens
fosilis
:
, ,
, .
,
.
,
.
, , ,
,
.
. ,
.
( ).
, -
, .
, , ,
, .
:
.
, ,
,
, , .
,
, ,
, ,
.
.
. ()
,
24
( ).
, ,
, .
() ,
. ,
.
. ,
. ,
,
(. - ).
, ,
,
, , , , - .
,
, .
,
, , (, ,
). ,
.
, ,
,
,
.
. , ,
,
. ,
, .
, ,
.
.
,
, .
.
() ,
,
. , ,
, .
,
, . ( ),
27 ,
,
.
25
, .
(), 2000 ,
.
, -
. ,
, , , ,
, . ,
, .
.
()
.
.
.
, , H.
sapiens sapiens.
, ,
. .
, ,
. ,
. ,
.
.
(, , )
. ,
, ,
. ,
, .
, , ,
. ,
, .
; .
. ()
,
, 600 ,
, .
26
, I . .
. ,
.
. 250. . . . (),
: ()
, ()
.
.
(IV .), ,
.
, . ,
.
.
,
, .
, .
.
. .
,
.
.
, ,
.
, ,
.
() ,
. : ,
. ,
, , , .
, , . ,
, .
.
.
. .
, ,
.
.
. ,
, : , ,
(. ).
27
I - , 1928
9. 1. . . : " ",
.
,
. . . , .
, . .
; . . , . ,
, .
,
, . . ,
. ,
.
. , ,
, ,
.
, .
, 15. 1928.
1.
,
,
,
.
.
, VI XVIII
, , ;
, .
, . ,
,
, .
,
, ,
. ,
. , ,
, , ?
,
? ,
28
, , ,
. ,
, ,
, , ,
, , , , ,
; , ,
; , ,
, ,
.
,
, ,
, : ,
, VII XII . ,
, , ,
- .
, ,
, . ,
. , ,
,
. , ,
,
.
! /
, ,
./
.
, ,
, , ., , ,
.
,
, 945.
. , ,
, ,
, . ,
, ,
, , , ,
, ,
, ,
. ,
, , , ,
, , ,
.
, ,
, , , , ,
: " , , ".
,
, , ,
,
. , ,
29
, , ;
, , (
) , .
, , , , . , ,
, -, ,
.
, ,
, .
, ,
, ,
, .
, .
, , ,
. , , ,
. ,
, .
,
, .
,
, , ,
. , ,
, ,
, .
, . , ,
,
.
,
, , , ,
, .
Sanctus Vitusa, . , ,
,
. , , ,
, ,
.
. /Smolik: "Slovensk hroby v Hornm
Bavarsku" 1881; Hell-wald: "Die Etnologie der Balkanlnder", 1878; Zaborowski: "Les Slaves
de race et de leurs origines", Paris 1900. ./ , ,
, ,
.
, .
,
, .
/ L. Niederle: "Manuel de l'antiquite Slave", tome II. La civilisation, Paris 1926./
, ,
.
, , .
30
, , ,
, . , ,
, , ,
, , .
,
. .
" ",
, , . ,
.
, , XIV, XV,
XVI , , .
. Kosimus Pragensis,
XII ,
, ,
. "Fontes rerum bohemicarum"
, .
, ,
, .
. XIV
. ,
. .
. , XII
, . ,
.
(Longinus) "Historia Poloniae" ,
, ,
, XV ,
965. . 400
, .
. ,
, ,
,
.
, , ,
, .
, ,
, "".
, ,
, , . ;
, ;
,
.
,
, XI , ,
, , ,
(quorum princeps est Radigast).
.
Chronicon Slavorum, ,
32
, , .
.
. , , ,
. .
, , ,
, ,
, .
, XI .
IX .
(Zutibore), ,
. , .
.
.
, , , : "Gesta Danorum"
, , ,
. ,
, .
( ),
: , .
1151. 1152. : Vita Ottonis
( ). ,
. I ,
,
, ; ;
. ,
. II
,
. :
. . ()
, 300 . .
.
. , , .
, , ,
. . " ",
, " " (continae fama).
.
. .
. , ,
.
, . ,
.
(Gerovit), , , ,
, (Gozgaugii) ,
, .
, , ,
.
III .
, .
33
,
VI . "De bello Gothico" ( )
, ;
, (. III. . XIV).
.
, - , ,
. .
3.
, 1870.
: " . ,
,
".
, /: Versuch
einer Slavischen Mythologie in alphabetiener Ordnung" 1803./ ,
,
: " , ,
",
, ,
. , /: Slovansk
Staroitnosti" II . . 1863./ ,
, , ,
, , /I. J.
Hanu: "Bajeslovny kalendar slovensky ili pozustatky pohansko-svatenych obraduv
slovenskych", v Praze, 1860./ "Bajeslovny kalendar" . /. :
"Einletung in die Slavische Literaturgeschichte", Graz 1887, II ed pg. 416./
, ,
. /I. J. Hanu: "Die Wissenshaft des Slavischen Mythus" Lemberg,
1849./ . 1866.
, /: i ", 1866. III ./
.
/"O pogrebaljnych obyajach jazyeskych Slavjan", Moskva 1868./
, , , ,
. /. : " ", . .
, , 1904. pg. 10./
/Famincyne: "Boestva drevnich Slavjan", Petrograd, 1884./ ,
, .
,
: "
.
,
".
, /Krek: op. cit. pg.
378-440./ 1878.
.
.
34
: "
, , ;
. ,
. ,
, , . ,
. ,
, ". /Prokopios: "De bello Gothico"
. III. . XIV. . Donn. . 334./
, ,
, ,
. ,
. , () ,
, . ,
,
.
" , , ,
, () ,
. .
, . ,
, -" /Helmold I 83./
, 945. 497. , : "
,
, " " ()
, ,
," ,
, ,
.
,
, VI
, ,
.
, , ,
,
. , ,
, ,
.
" ""
, , , .
, , ,
. ,
, , . .
, .
, : " ";
. , ,
, . ,
, . .
7470 , , . ,
, , .
36
, . .
, , ,
;
; "...
, , ,
.
, : "
".
, ,
, /N. Nodilo./
,
, ,
. , , , .
( ) , .
, ,
, ;
. ,
, /Jagi:
Archiv IV 412./ ;
, /Ibid, IV. 412./
.
,
, , , .
, , ,
,
, .
. ,
.
.
svar.
: ert-og ; brl-og ; vrtl-og; krt-og .
"svar".
"svar" ; hvare , ;
svar ; , , ,
, .
, , .
( Varuna ).
, , . ,
,
, . /L. Niederle: op. cit. pg. 140./
,
,
. . . " ",
, " ".
" " : "
". " "
: " ". / .
. . , , . . ./
37
,
,
.
. " () ", /: .
. . IV 3. pg. 89./ XIV ; "...
" /Ibid, pg. 108./ V ; -"...
" /Ibid, pg. 92./ ; "...
". /Ibid, pg. 99./ XVI
, : "... ". /. . .
: , . . . II pg. 228./
,
. " ", , "
; ; , ,
. (Zuarasici)
.
. ". /Titmari Hr. VI. 17./
: " () (Zuarasiz) ,
". /A. Bielovski: Mon. Poloniae historica I 226 Epist,
Brunonis ad Henricum regem./
,
, .
, /G. Krek: op. cit., pg. 395./ .
, , .
,
. : "
() : ... ,
". /Chron. Nestoris: s. a. 980. s. XXXVIII pg. 46./ N
:" . , ,
". /. . 1. ./ " . ,
, . , ; , ,
. "...,
/ . XV, ./
. ,
. XVI : "
, ". /: op. cit., IV . 3 pg. 108./
,
. /L. Niederle: op. cit. pg. 135./
"divitiarum dispensator-", divitias dans . .
, , ,
. , ,
. " ",
: ( ), '
: ! . "
". : "
" "
" : "
". /.
. . . . . , . . ./
38
(Deus dator-a),
. /L. Niederle: op. cit. pg. 135./ ,
. ,
.
, , /Helmold: Chron. Slav. I 52./ .
X ,
, 945. . ,
, ,
, . /L.
Niederle: op. cit./ .
, .
bhagas, baga, Zeus Bagaios, bagin.
, .
, .
, , ,
. ,
: " , - ". /. : II 642,
1886./ . " ' "
" ' " , .
, .
, ,
,
. : " ,
, , ,
, , ( ) ."
: "
, ."
, .
, .
(), .
, Khores, Cheres (phelvi
khorsed), .
, .
5.
, , ;
, . (III 13.) X , ,
, ,
, , , .
.
. , Thor , Zeus
keraunos , Juppiter Fulgur .
. 907. /Chron. Nestoris c. XXI pg. 16./ : "
, ,
." 945. 971. ,
, , . 980. /Ibid. s. XXXVI pg. 42./
: " () :
39
,
", 988. /Ibid. s. CXLIII pg. 71./ : " ()
, ;
, . ,
. , , .
: " , , ,
." ,
" ". XII : "Chodenie bogorodici po mukam"
/. . . . . . . III 119. . . 1862./
.
"Sbornik Paisijev"
. , , ,
. : "
... ... .
( ) ...
...
."
XIV "Kirillo Belozarskij monastir" /
./ . : "
, ; , , ,
, , , .
... , , ,
, ... .
( ) ..."
.
"Sofyskij Sobor" /Ibid./ XIV , ,
, : "
, , ."
"Kirillo-Belozarskog monastira"
: " ,
, , ". :
" , , , , , ", .
"Slovo nkojego christoljubca i revniritelja po pravj vr" "
:"
. /. : i . . .
. . 1842, . 228-229./
: , , , ( ),
, ( ), ( ), Piornov ( )
( ) : Pioruny ( ),
, ( ), /. . : . . . 1867./ ,
( ) .
, , .
, .
40
,
: "Paramova strela v tja!" : "Hrom do tebe!" /. . :
Slovnik nauny, VI 276 Praze 1867./ Paroma Hrom,
.
"Perkun reke grom" . /. . : .
. 1851. pg. XXI./ .
, ,
: " , ,
, . ,
. , ; ,
"" .
. , ,
, , ." /: Sarmatiae
Europae descriptio 1578./ ,
. , ,
.
. ,
: () , ;
, ;
. , ,
. , ,
, . /N. Nodilo: Rad J.
A. XXXXVIII.)
Pardanjom, Perkunasom Perkonsom.
Pardanja , Pardanja ,
, . /. : op. cit./ (V. 83.2) : " ,
, , , ,
Pardanja " ", , ,
(V. 83.4)." ", Pardanja,
(V. 83. 7);" "
(V. 83. 9)".
Provena Provea.
, .
Porenutiu, , .
, ,
,
, : " . ,
,
, .
, .
;
. , , , .
,
, .
, ,
". /Helmold: Chronica Slavorum, I, 83./
,
945. ,
: " () ,
, : "
41
. ". ,
. , . ,
.
. .
, . /L. Niederle: op. cit./
, . ,
,
. ,
. , . ,
. ; .
; ?
? ,
. ? , ,
/. : op. cit./
. .
, ,
.
. . ;
. , . .
: . : "
. " : "
". : " :
.
" : "
".
. . ,
, . . (. . II. 22.) : "
..."
,
Pardanja, /N. Nodilo, op. cit./ . .
, . " " .
, , .
Pardanji, ()
.
. , ,
, .
. : :
. . . .
, ,
. .
. . : .
.
Paroma,
. : "Bouh Parom zaoblacom; A vidi to nahnvany. Tresk!
42
, ,
.
"... . , ,
, , .
, ,
, ,
. , ,
, ." /Helmold:
Chron. Slav. II 12./
, , ,
, ,
.
. .
"
, . ." /Saxon Gramm.
Histor. Dan. pg. 661./ : "
, ,
, (. ) ,
, , .
, , , ,
, ." /Saxon
Gramm. Histor. Dan. pg. 828, 829./
,
, ,
,
. ,
,
.
,
, , .
, ,
, ,
,
, .
,
,
.
,
,
. ,
, . XII II
, 1168. .
, ,
. : " ()
, ,
.
, ,
. ,
44
, . , .
, ,
.
." /Helmold: Chron. Slav. I 38./
. " ,
" , ,
, , .
,
." /Cf. Thietmar, Chron. VI. ( )./ "
. ;
, ,
, . ,
; , ;
, . ,
, ;
; ( );
, . .
.
,
. , , ."
" " , " : ,
.
,
."
,
,
.
" . ,
, ,
, . ,
, .
, ,
, . , ,
."
" , , ,
: . ,
, ;
. ,
.
, . ,
,
, .
, , ."
" ,
; , , . ,
: . :
, . ,
, ,
."
45
" ; .
. ,
.
. , .
. ,
. . ,
."
,
, , .
, .
, ,
, .
, , .
, , ,
.
, , . ,
, ,
. ; , ,
. ,
.
, , : " :
,
. . ,
, , .
, ;
, .
."
.
, , .
, () ,
.
, . :"
"
. ,
, .
. ,
. : " ?" " ?"
. " ". " , ,
." /. -. ; , I, III ,
1872./
, .
, : " " (.
)? : " ". : " ,
" (. ,
). / : ./
" ,
," . , ,
,
46
.
. ,
.
:
" () , () .
, ,
... ... ,
, .
. ,
".
" , . ,
, ,
, , , .
. , ,
. . . ,
, . , , ,
. ,
. ,
, . ,
..."
. ,
.
, ,
,
. 1868. ,
,
. ,
, , ,
. ,
, ,
, .
,
.
. , . ,
, , , .
. ,
, . ,
, .
,
, , , . /. : op. cit./
,
.
, . - .
, [] ,
[], [], []
heiling , .
. [] , ;
va (flare) .
, , vejas.
47
, , , ,
, ,
" ."
Svent ,
vit vet , vit vet
"". .
.
:
mundus, , , .
.
, vsto vid ( )
Sveto-vid . "", " ",
" ", " " (totum universum).
: .
, ,
, , . ,
. . :
; ; ; .
, , ()
"" (, , totum universum, das All). (o- )
-*vid , .
. .
"". , : --: : - ; : s'-wiad-ek. , ,
"". *vid : "vid" , .
Fid ( ) "oida" , (
) eidon ; wittan .
- , , (),
(totum universum). , ,
.
,
-- : - (), - () ..
, totum universum, .
"" "" "", ,
- "".
, : : - .
, : , ,
.
, ,
.
7.
.
, , ,
.
, .
48
,
.
/Fr. Miklosish: Etymologisches Wrterbuch, Wien 1886./ ,
.
.
,
. ,
,
?
"i "
,
, ( ), .
.
, ,
: " ...";
, .
.
, , ,
, , ,
.
.
, .
. Velnas, Velnias,
Volsi. /L. Niederle: op. cit./
" "
, ; " ".
, , XV XVI
, . 1471.
: " ". XIV
: " , ?"
. . XVI
: " , ,
", : " ,
".
, .
.
, : ,
. . .
: " ".
. . .
,
.
,
. ,
. , . , ,
.
, ,
, , ,
49
,
.
,
, ,
. , ,
, , . .
.
, .
, , , .
, ,
.
. , . ,
, . .
,
.
,
. , ,
.
8.
,
,
.
,
, ,
.
,
, /. : op. cit./
; (
, ).
.
: "...
, , , ,
, ;
, ,
. , , ,
." /Ebbo 64./
,
(I. 7.), ,
.
. " ", , "
, ". /Ad. II 10./
, ,
, ,
(. 106.)
, , (. 55.)
50
. ,
,
, ,
(II. 32)
,
. : " /Ebbo II 13./
,
, . ,
, .
, , ,
. ,
. ,
. . ,
, ;
.
, .
. ,
. , ,
, . : ,
,
. ,
, , .
, ,
, , ; .
, , ,
. , .
, .
. . ,
, ".
, .
, ,
.
, , , ,
. .
, , .
. ,
. .
.
" ,
, .
, , .
,
. ." /Nerbord II 35./
,
. /L. Niederle: op. cit. pg. 149-150./
.
.
51
. : "
, , ,
, ,
. ", , ", , " ,
; ,
, , ,
. ." /Sefr.. 129./
9.
/Chron Nest. c. XXXVIII pg. 46,
27./ . "
" /Ed. N. Potrebnja pg. 39-36./ : " ,
" " ,
."
, .
, ()
, styrieti, starr, steif sein, erstarren , ,
, .
, ,
*sreu ( , *sreu,
, , . sravas, ; stroun,
, , ; Sturm Strom , ;
strava strauts ;
, ; ,
.
: "
" " ;" "
", " ". ; stry-mon.
. , ,
" " (Strimonios anemos).
, "" ""
, ,
"" "" "" "" .
.
; .
, , .
/G. Krek: op. cit. pg. 410./ .
10.
:
, . /Safarik:
Slovensk Staroitnosti" II . , 1863./ , .
, ,
52
, . , ,
." / VI 23./
, ,
. ,
.
: " ,
, . ,
. ,
. , . ;
; ,
, ,
. , , ." /. , II 18./
, , ,
, , .
/Helmold 1, 2 23./ ,
"
, , , ,
,
".
XVIII . /Sacra Moraviae
historia, , 1710./ "Moravia Sacra"
, : "
(Radhosta). , ,
.
Hochnjald-, , ;
, ,
".
.
975. . ;
, Nostird, Radgoszcs. Mater Verborum
.
13.
, , ()
, ,
, , .
.
(); : Valul lui Trajan, ( ); masa lui Trajan
( ), pratul lui Trajan ( ); : ,
;
; Burnum- ;
. ,
, .
/ . 132-33./
.
55
,
, ,
.
, .
, , ,
. .
, , "
", , ,
.
, ,
, .
,
, , , ,
.
,
. , ,
.
" " XII
, , ; " ", XVI ,
, , ,
, , . /. , . 131./
, , ,
; , ,
.
" " , ,
.
" ",
, , .
, , ,
, .
.
, , . ,
; , , .
,
, .
. ,
, . ,
. ;
; , . /.
, . 134-135./
" " , : "
. . ,
, . ,
. , . ,
, , : : "
" . .
, , ,
. , .
56
; . ,
, ,
, ,
." / , . 134-135./
() ,
, , ,
;
. / . : , .
XXXIV . . , 1924./
( ) ( ) ,
.
, .
, , ,
.
. . , ,
, .
"
"
" ." / . , . .
./
14. ()
.
, .
,
, .
,
, . /, op. cit./
,
, . , ,
7 8 ; 7 .
, .
.
(Herovith) ( )
. .
; , ,
. ,
,
. /: Op. cit./
,
, , .
.
, ,
57
. ,
. /Ebbo, 71./
()
. () .
*
. . - , ; , , ;
- ; , ; , , , (
); , , .
dzors , , . ira (iratus) ,
irasyati .
, .
.
: , , .
, ,
. .
. . , praes. porjon
, ; , .
.
.
15.
1108.
, , .
: " , , ;
... .
, . .
: " ". , Priape
Belphegor; ,
: " , ;
". /, op. cit./ "...
, ",
.
,
, Priape Belphegor,
, , . ;
,
. ,
, .
(Brckner) ,
, , ,
: , .
.
, , . ,
, ,
.
58
, ,
,
. ,
,
, , ,
. (1108. .) ,
,
.
, ; ( . :
-, -, .). "", (, ) .
, (). , ,
Sommersprosse. :
piega; : peha (piha); : (), i (, .
); .: (), : pitta ( pik-ja) ; : pix;
Pech.
*pig-peg
, , , , . ( . pik-ros ,
). , , .
() "pikols"
, ( ).
, , .
: , .
.
.
( "") . : , , .
, .
,
.
: "
. ,
, ...", .
, ,
(), , .
, , ( )
.
,
.
-.
, , , , ;
, ;
: , .
. ,
, . gadat
, . .
59
, , , . : (); - .
godzi , godny
po-god-ny ; po-god-a .
, , .
,
( ), , ( ) .
16.
,
, .
.
, ,
Wollin.
" () ..." ,
: " /. , op. cit./ .
, , , ,
;
, . ".
,
, , ,
.
,
. ,
, . "
,
, " . /. : op. cit./
: "
."
. , , ,
, .
17. ()
, , ,
;
. ,
. (VIII 64)
.
, , .
, ,
. , .
,
, . /Vl. Nazor: Slavonske legende, Zadar, 1900./
,
.
,
, , .
60
. " , (),"
. . Vasanta : vanri; . : vahara; : bahar;
; : ver verer, veser ; . : vr, : vasar
.
: vas. , .
, ,
.
, .
Dzevane, .
(Dzidzilelya), ,
. /. : op. cit. . 160./
. ,
Mater verborum dea frumenti,
, .
.
.
, .
, . ,
. / : ""./
.
.
18.
(, , )
. ,
, , . ,
, , , , ,
, ; ,
,
. ( )
, .
, , ,
, ( ).
, .
, ,
(). ,
, (), . / .
: . , , 1924./
.
, . (IV. 105)
( )
, .
, ,
.
61
, ;
. .
: (. . ),
: ; : ; : ; : vlkodlak;
wilkolak. /. : op. cit./
. : burkiolakas, brukolakas
brykolakas: :vurkolak; :vuvrvulak; : vrkolk.((. :
op. cit./
7 , . /Arhiv. za
Povj. Jug. knj. VII, Zagreb, 1863./
" , ()"
, .
, , ( )
40 , ( ).
. ,
, .
( ).
, (
) .
,
: , ,
. ,
( : : "
" ),
, , ,
. , ,
(" "). (
) ; ,
. ,
. .
;
.
( ).
, . : :
bais , ; baisus , ; . foedus , ;
pithekos .
, ()
().
, " ",
, , , , ,
,
, , ().
"" : " ...
."
62
19.
VI
. ,
, XIV XV
, , , . .
; (XIII .)
. /. , op. cit. . 168./
.
: " , ,
, , ". ,
, , .
,
, ,
, .
, .
, , .
. , ,
, .
""
. ,
. ,
( ), ,
; , ,
.
;
.
: ,
.
,
: " ,
", /
, , . . ./
. : "
". ,
. /Arhiv Povjestnicu Jugoslovensku
knj. VII uredio J. Kukuljevi-Sakcinski, Zagreb, 1863./ ,
: " ; ,"
, .
: " :
' , ! ' ".
: " ".
, ,
: " ". :
" , ; ,
". .
, , , ,
. . /Arkiv Povjestnicu Jugoslovensku
knj. VII uredio J. Kukuljevi, 1863./
63
64
.
,
.
, .
XV XVI , " ";
XVIII . /. , op. cit., pg. 168-169./
, , ,
. , ,
" , (
" ")
: " "
: " ".
,
, ().
. : " ,
, ,
... ,
() .
; , ". /Cesty po Bulharsku Prague, 1888./
, ,
, .
,
.
, . .
,
. ; "bludiky" ,
. /. , op. cit. 169./
.
. . ,
. :
welis () , vel
(), Valhol. dies violae .
.
"". ,
"rosaria" "pascha rosarum".
( )
. :" ; : .
. ; ( .
) , .
,
. (),
.
, ,
, .
: Vodni Panny;
Vodopanenky, ;
65
, ,
.
20. () (),
, ,
,
,
" ".
, , XIV XV
, .
, ,
.
. : "[]" ""; : sudiki;
: , , .
, . , .
"Moire" ( meros ); "Parcae",
"Norne", ,
, . , : "nu taki su
dole tri rojenice" /M. Valjavec:Narodne pripovijedke u Varadinu, 1858./ "kak bi ena
porodila dole su tri devojke". , ,
. /Kukuljevi Sakcinski: Arkiv za povjesnicu jugosl. I. 86104/.
Parce , ,
, , , ,
, . : "onda su dole rojenice s sveum v
ruki sudit deteta", : "Rojenice sudiju sako dete s kakvum smrtju prejde iz ovog sveta".
/M. Valjavec: Narodne pripovjedke u Varadinu, 1858./ , .
, .
, ,
, .
, , ,
, .
.
. ""
: "v starih asih v votlinach Pohorskih gor... Posebno so rado prebivale v votlinach
landeke gore in pod nekdanjim gradom nad Slovensko Bistrico". /M. Valjavec, Narodne
pripovjedke u Varadinu, 1858./
"" .
, ,
.
. : "[]".
. : "
, ;
; , ". / Fr. Rakog Valjavca:
O Rodjenicah ili Sudjenicah, Knjievnik II 52-61, Zagreb, 1865./
,
. . .
67
() ( ,
) , , .
parce, ,
: " " / . 1862. I. . 105./
( ) .
.
, , .
21. otek Buoik
.
,
; ,
(dii privati) (publica numina),
.
,
, : , ,
, , , .
, . ,
. , , .
( ). ,
, ,
" " , ;
(
, ). , .
,
.
, ;
otek (etek hospodariek); : skrzat.
: bouik, bouiek
domaci. /. : op. cit./
, ,
. , ( )
,
. / . : op. cit./
22.
.
, (, .)
;
, , .
, . , , .
,
,
. , ,
, , , .
"
" . ,
68
, , ,
, .
,
, , ,
.
;
, ().
, 4
, ,
.
, ;
; ,
, . .
. / .
1840. pg. 70./ : " ,
". : " ,
". /. . . 1848. I 84./ "
" .
: "
", : " '
".
" " / . , ,
1867. : " ( )
."
:
Geschichte der Serben, .
( ) ,
, , ,
, , ( ),
,
. , ,
"", ", ", ", ",
"", () .
, , ;
, ,
, . / . : op. cit./
,
,
. , . ,
, , .
.
, ; , .
,
69
( ). , ,
.
,
( , , ) " ,
". , ,
, ,
. ,
. .
. ,
, ,
. , , ,
: arodejnik, : czarodziej.
, ,
, . ,
, . .
,
, , .
.
, ,
, ;
. .
, ; , ,
; .
, .
, .
, .
, ,
, .
,
( ) ,
. , ,
, ,
. ,
, ,
,
; .
, , , ,
.
,
. ,
, (, ,
).
; ([],
, /. : op. cit./ .
,
. , ,
,
, . ,
70
, ,
" " 25.
, IV (25. XII) ,
,
. calendae
( , , , , , ,
, ) ", ",
. / . : " " . .
. XXXIV./
23.
" "
,
.
,
, ,
, ,
, .
;
. /L. Niederle: op. cit. pg.
132./ , , , , ,
;
, , ,
,
.
. ""
, ,
. , ,
().
, , .
,
. ,
,
, ,
, , , ,
. ,
;
.
,
, , ,
. / . : . . ./
( )
.
, , ,
; . ,
, . /./
71
, ,
, .
, ,
, .
.
, .
, . ,
,
.
.
, .
: ,
.
; : ,
, .
, .
, ( )
, ,
.
, ,
, , ,
. , ,
, ; .
: , .
,
, , , ;
, ,
, ,
; , , .
: " :
". .
: : "! "; :
"! "; : "!
. . , , ;
". ,
, , .
. , " " ,
.
; .
: ", , ; ,
; , , ".
. ,
, .
;
.
. , ,
, .
, , . ,
72
, ,
. / . : . . ./
, ,
,
, . : "
". "",
" ". " ,
; , , .
, .
" . / . : . . ./
. ,
.
,
. ,
, .
" ".
, , , .
, ,
, /./
, .
,
. ; , ,
.
. .
. /./
"Dziady" ().
.
, .
,
.
, ,
.
73
(1843-1924), ,
. , , , ,
, .
( ), ,
.
,
. . 1865.
, :
[1]
?
. ; ,
, . . 1880. .
, Encyclopdie des
sciences religieuses . ,
, .
, ,
.
, ,
Revue de l'Histoire des Religions.
: Esquisse sommaire de la mythologie slave (, Leroux, 1882).
, .
[2]
Nouvelles tudes slaves.
, ,
, , ,
. ,
,
. . , ,
, , , .
1. . 1883. Slovinac, .
, , .
Esquisse Sbornik Slovansk, . . , . 1883 (. 8
9). . , . ,
,
(, 1898).
Athenaeum (8. , 1882) Archiv
fur slav. Philol. (. VI, . 318) Beaudouin de Courtenay . .
(, 1882) ,
, . Collge de
France .
.
.
1895. . .
, 1896. . Revue de l'
Histoire des Religions. . (
74
. ; ,
[3]
.) ,
.
, ,
, ...
; .
, , :
, , , . ,
.
II
1803. :
[4]
Versuch einer slavischen Mythologie in alphabetischer Ordnung,
. ,
Slavin- ( . . 263.
). ; ,
,
. " , ,
, ."
, . , ,
.
, ,
. , ,
.
.
, ,
. .
, , , , ,
III . Sebran spisy (, 1865.),
, II . Slovanske
Staroitnosti ( . , 1863).
, . ,
, (, , , )
(, , .).
. 1842. () Die Wissenschaft des
Slawischen Mythus. .
(
Bajeslovn Kalendr, .).
.
1846.
.
Slovnik-u Naun ( )
,
. ,
, .
.
, . 1866.
. , asopis eskho Muse ( . . 35)
75
, .
, , .
. ,
, - , .
.
,
, .
, .
;
, - , .
: (3. . , 1866.
69.) ;
[5]
, .
.
. .
(, 1868).
. (Bergaigne). , ,
.
, , , ,
[6]
. ,
. , - , -
, , ,
, . .
(Famintsyne, Famincyne):
(, 1884.) , .
(Archiv, t. IX, . 168.) .
[7]
.
, , . ,
, ,
.
,
[8]
.
, ,
. . (, 1885).
, ,
, .
.
. 1870.
(Slovnyk naun, . VIII . 603 - .), :
" ; ;
,
." Archiv fur sl. Philologie:
"
.
a priori." (. 1876. . 134)
, ,
: Einleitung in die slavischen Literaturgeschichte, II . (Graz, 1887.
. 378. 440.)
76
, ,
.
. , , .
, , ,
, ,
.
. ;
, ,
. ,
.
,
,
, .
, H. Mchal-a: Nkres slovanskho bajeslovi.
( ), 1891. .
" , . ,
, .
. ,
[9]
, ."
, ,
. ,
, , ,
, .
,
. , ,
(Rachmanes, Perchta), : , .
.
; : (esk
Lid), (Wista), ( ), (Zbornik za narodni ivot),
(
),
"". ,
.
,
[10]
.
, ,
. , , , Archiv fur slav. Phil.,
, i o .
.
,
- , -
;
, (.
, ). ,
. ,
,
( ; , , , ;
77
).
.
-
, - , ,
, .
, ; , - , -
, .
,
; .
, ,
- .
, , ,
.
, ,
.
; , , ,
, ,
. ,
. ,
,
,
.
, 1901. .
78
;
,
. , ,
- , .
, ,
. ,
, , .
, , - - ,
,
, -
, : , ,
[11]
, , .
() .
, ,
.
, ,
, , , ,
, .
, "" ,
[12]
.
, , :
1) ;
2) , , : , ,
, (Knytlinga Saga), (.
);
3) : , ,
;
4) (Massoudi-a, Ibn Fozlan-) ,
; , , ,
, ();
5) , , ,
;
6) ,
;
7) ,
, , :
. ,
, .
79
1.
. XI XII .
988. .
. , -,
, , , , .
,
, .
, -, , , ,
( ), .
.
( ), .
1114. , , ,
, . ,
, .
,
, , ,
.
. : " "
. , .
, , ,
, , ,
, ,
, ?
[13]
, , .
(XII ), , ,
,
: , , , , , .
.
[14]
, : "Ergo litate diis vestris asinum ut
sint et ipsi vobis in asylum. Noc votum fiere summus, Jupiter et ipse Mars, sororque eius Bellona
atque gener Cereris iubet"... ,
(), (), , ,
? (. II, 8) ,
, , , -
, - sicut el hactenus multi villani velpagani hic latices seu ignes colit, iste lucos et arbores
aut lapides adorat, ille montibus sive collibus litat, alia quae ipse fecit, idola surda et muta rogat
[15]
et orat. , .
. , ,
III . II, ,
[16]
, .
, ,
. ,
, ,
(). ,
:
80
,
, .
,
, . ,
X (
) .
( ) ,
Gesta Hammaburgensis eclesiae pontificum. XI ;
,
. ,
, . Gesta Hammaburgensis eclesiae
pontificum ,
; III . Gottschalk-
, .
, : "Inutile est acta non
credentium scrutari." .
(. II, XVIII) (Rhtra) ,
quorum princeps est Radigast; (II, 40, 41)
;
(III, 60)
[24]
.
(Descriptio insularum, 18).
, , ,
. ,
,
(: XXVI, XXVII, XXVIII) : ,
[25]
(Fricco). , (I, 8).
,
(II, 19). . .
, .
Chronicon Slavorum , ,
. ,
, (Ploen)
[26]
(Wagriens).
.
1155., ,
. .
, : "Slavorum animi naturales sunt
infidi et ad malum proni ideoque cavendi". "natio prava et perversa" (I, 27).
"terra horroris et vastae solitudinis". ,
. , ,
. ,
, ; : ad laudem
Lubecensis eclesiae ( ).
(testis est magister Adamus).
, "qui omnes barbarorum gestas res in memoria tenent". (I, XIV).
, , .
: ,
(I, 52), (83), ,
82
, , , ;
, (
), , ;
(83). , ,
. 52. 83,
, 12. ,
, , . .
[27]
1170.
( 976. 1018) ,
II . . 1009.
. , ,
, . , : - ,
- ; , .
: "Et quia fuit haec apta bellis et in omnibus semper
triumphalis antiquo more Martis signata est nomine". ,
: "Posteri autem (. ) Mese, id est mediam regionis, nuncupabant eam vel
a quadam virgine seducta".
. ,
IX .
. ,
.
- ,
: "Belegori, quod pulcher mons dicitur" (IV, 56) "Bele knegini, id est pulchra
domina" (X, 4); "Bolizlaus qui maior laus interpretatur" (IV, 45); i Dobrawa, quae bona
interpretatur (IV, 55). , . Medeburu
( ) mel prohibe. , .
(I, 10) .
. "Cum execranda gentilitas ibi veneraretur" (VIII, 59).
"Quamvis autem de hiis aliquid dicere perhorrescam, tamen, ut scias, lector amate, vanam eorum
superstitionem..." (VI, 23).
. , pagus Silensis (VIII, 59),
[28]
(Zutibore). ,
. (VIII, 65).
(I, 14). . ;
, . ,
,
. , (III, 19). ,
(), Riedegost,
.
, , (Redigost).
[29]
, , (Zuarasici); ,
, II. ,
, ,
,
[30]
. .
. : "Quot regiones sunt in his partibus, tot templa habentur et
simulacra demonum singula ab infidelibus coluntur." (VI, 25) : "Praeter penates
[31]
et idola quibus singula oppida redundabant" (I, 63).
83
. . ,
[32]
XII . , ,
[33]
.
,
, 1168,
, .
Gesta Danorum. ; ,
. ?
, . ,
, , ,
. .
, ,
("maiorum acta patrii sermonis carminibus vulgata"), ,
(Tylensium) ("Absalonis asserta
docili animo stiloque complecti cure habui").
,
, , ,
. , ,
, , .
.
, .
, ( ) ,
.
, (Rugievithus, Porevitus, Porenutius), ,
.
[34]
.
Knytlinga-Saga (Historia Knytidarum) .
.
. , .
, ,
, ; : , (Turipid, Pizamar,
Tiarnoglovius). ; ,
: (arnoglavy). ,
. X ,
1187. (Olaf Tordzon). ,
, , .
. Pryslav Freedevus.
. , ,
[35]
, .
. ,
XI , .
IV. ,
[36]
.
, 13. 1106. .
. . 1123. III ;
, , ( ).
[37]
: Pyrice, , , Wollin, tetin, Koloberg ( ),
, .
84
20 000 , .
. . 1128.
, , , , ,
, .
(Ebbo) 1151. 1152. Vita Ottonis.
, ,
(Udalric), , , ,
.
. .
. , ,
. , ,
, . ,
, .
: Tanium esse gentis illius ferocitatem, , ut magis
necem ei inferre quam iugum fidei subire parata sit. , (
!) .
, ,
, ;
[38]
, ,
, .
. , ,
. ;
,
: . () . ,
(. I).
II , ,
. , , ,
, .
, .
, . ,
; , .
; .
[39]
.
, ,
, . ,
, (magni decoris et miri artificii),
. , ,
. , .
, . . ,
, mirae magnitudinis et sculptaria arte incredibili coelata. , ,
, .
. (V, 23) "Huius parietes variae
deorum, dearumque imagines mirifice insculptae exteriis ornant... interius autem dii stant manu
facti, singulis nominibus insculptis galeis atque loricis terribiliter vestiti..."
. , , pyramides magnae et in altum more
paganico muratae. , ,
. ? ,
, . (18)
85
[40]
, , (idolo consecratum),
, . ,
, . .
[41]
.
. Ipsum autem in carne non vidi, ;
, .
, .
, .
. .
, ;
.
.
. .
. (Jaff) ;
(Koepke, Klempin) . ,
. .
[42]
: , .
, ,
(II, 6), (4, 7, 11, 24)
[43]
(II, 26).
,
(II, 29), , continae fana (ib. 31,).
continae , , : Sclavica lingua in
plerisque vocibus latinitatem attingit, et ideo puto ab eo quod est continere continas esse
vocatas". continae, ,
[44]
. ,
, .
. ,
, : asserens hunc magis
[45]
quadrigis, quam propheciis idoneum (II, 33). ,
, . ,
(II, 36). ,
. III
(III, 4), .
: (ib. 6) (Gerovit.) qui lingua latina Mars
dicitur, , ;
Gozgaugia (sic!) ().
, , , .
, , . ,
, , .
, (III, 14),
(III, 17, 18, 20,),
, (ib. 25) ,
[46]
.
,
, .
, (quae a notis
religiosisque personis), .
. . ;
. ( .
86
, !?).
continae. .
, .
, : , ,
.
VI , , .
, .
, , , , ,
, .
,
. : ,
, , , (De bello gothico. t. III, c. XIV).
,
.
, , ,
, . (X .)
. . ,
( ) X ,
.
. , (XI .)
, : ()
,
: " , ;
( ) ; ,
[47]
."
, , -
[48]
, .
3. -
, ,
.
, : , , ,
. , .
, - , - . :
; (Zbrucu),
; ;
, , Archiv fur
[49]
Antropologie 1894.
.
, ,
. ,
[50]
.
. ,
. .
. - , , .
[51]
. ,
. ; ,
87
. ,
.
. , ,
- . .
, :
[52]
, ; : (Zcernoboh, id est deum nigrum).
, bhaga. ,
( baga, bagha, ). Bagha : , . ,
. , ,
, : , , (,
), (Zboo, fortuna, pecus), , -;
zbozi - , . ,
. , ,
.
( - ). , ,
. - , .
,
Pisamar.
() , , , ,
- ( ) , () , . ,
. .
- scrato ( ).
. - ()
. ,
: , - - chirichha
[53]
( ) castellum.
, ,
. contina, .
; (), ;
, .
: Konczyna. Konczyna
, .
[54]
: . ,
(). y .
: , , ,
, .
[55]
, -
.
, , .
r. - : ,
(. ) , , .
. , - .
. ,
. , . ,
(Etym. Worterb. sub. voce): kumarsaa -
88
[56]
(
kumartaa komans).
, , . ,
, , .
, ,
. , .
( ),
( , . ( , sub voce),
: , .
. - ( -); ( ,
[57]
)
: i () ,
[58]
.
. , ,
[59]
. ,
, , ; .
.
- , ,
- . (
28) mrd "conterere", ,
, , , :
- . .
.
, . ,
- - , sacerdos.
, .
: ; ,
[60]
. , ,
( ). .
[61]
: , , , ,
ksidz, , kuning. ,
monseigneur, : ,
; .
, , ,
.
, . , ,
[62]
.
- , : , .
.
(vels), , - , . , - ,
. : arodjnik, czarodziej,
- ary. cara , .
, , , ? : ernokninik,
czarnoksienik, . ,
.
,
. nav () , ,
.
[63]
.
89
. .
.
: tryzna.
. , (
. , Einleitung, . 435.) ,
[64]
, - .
, (
, . 30, 37, 44; . . . 77, 81, 87, 116). ,
. . ,
(X .) : " ,
, (i ), ,
; " ( ).
, , ,
, ,
, : , , , , , ,
. .
, .
XVIII . .
, . , , ,
. ,
. Archiv f. slav. Phil. (. . . 193 - 215, II, . 388.)
(Mikarzyn)
, ; .
[65]
, , .
,
[66]
(Lbeck, 1659.) .
XIX , ,
, .
[67]
(kralovedvor). : : , ,
(Bies, Tras, Morana), , .
Mater verborum.
. Mater
verborum-., , III, .
, , XIII . .
.
XIX . Revue d'histoire des religions (.
1881, . IV, . 134. 135.). , , ,
[68]
, .
,
, ; , .
[69]
, , . ,
.
90
,
, ?
, , ,
. ,
.
", , , ,
; .
, , .
, , ,
. , , ,
. , ,
[70]
".
, .
(I, 83): "
, , , ,
: , , .
. , ,
. , ,
." ,
.
.
, , , ,
: Suarasici, , ; Porenutius
- - ; .
, , : , , . (II, 12). ",
.
- ,
, (illum deum deorum esse profitentes)."
, "
", , ,
. (II, 1) . ,
. ,
. : . , ,
, , . ",
, , , ,
, ,
?... !..." ,
. ,
,
.
945. . ,
, : "
, ,
[71]
". ,
91
, .
,
. , .
[72]
, ,
. , ,
" "
.
Svboh, : svbohy.
,
: Svboh - , . .
praboh, prabh. ()
per, ur: Perdeus. Urgott, , .
[73]
,
. : Pebh, : Ach Boe, Peboe;
Rozboe ( ) Ach Boe, Rozboe. roz
pr. ,
[74]
.
,
.
92
: . -
; . -
: , , Porenutius. - . . - - . -
; . - . - . - (-): , (Gerovit) . - .
:
, (
) , .
. ,
, , , ,
, - , - Suarasici -
, , , ,
-y.
:
, , ,
, , , .
1.
,
. .
, ,
[75]
907. 945. .
, , , .
: " ()
, ,
". : " ()
,
: " () . ".
; , :
.
,
971. . . "
, , , ."
980 .
, . ,
, . : , ,
, , , .
. ,
.
. 988. ; ; ,
: " , ,
; , .
, . ,
93
, . : ' ,
, , '.
, , ."
XII .
. .
[76]
. . .
, . , ,
, ,
. :
". 6497 (989) . ,
(), , ;
; , : '
! '. ,
, ,
[77]
. , () ,
, , : ,
, , '!
[78]
".
:
, .
, . 1578.
: Sarmatiae Europae descriptio. " , ,
, , .
- , .
; , '' .
.
, , , , ,
."
;
: ?...
.
[79]
XIV XV , .
. 1302.
[80]
.
[81]
. ,
, : " ,
."
.
( )? ;
[82]
. ( ).
, ,
[83]
. , .
, ( )
. ,
. , ,
iris germanica. , veronica,
. veronica . iris
germanica. ,
( - ). ,
94
, .
[84]
: . .
: ().
, ,
. , , ( ),
; , .
, . . ,
, ? - ,
( ),
:
Bouh Parom zaoblacom;
A vidi to nahnvany.
Tresk! zahrmi jej do ela
Hned i z deckem zkamerila.
( , , ,
[85]
).
:
Za onijeh asov
Za starych Bohov
Za Boha Paroma.
( , , .)
. .
[86]
, .
; ,
. Kott- (sub voce - )
, peruntati - ,
perunsky, .
. (, . 389.).
.
: bhoun, , krkloun, .
[87]
.
Donnerstag. ?
[88]
Proven-y, ?
" ,
. ,
. , .
(penates) ;
. , , ,
.
, ,
. , ,
."
[89]
: "Deus Altenburgensis terrae"
- -. ("quibus nullae sunt effigies
95
expressae"). : .
[90]
, - , .
(Porenutius), , ,
[91]
. , (?)
. . ,
. ,
; , .
[92]
.
, Peruny, Piorunow,
, , , .
[93]
piorunek: Tarnobrzeg,
Lasovakis- , , Piorun-
[94]
.
: "
. , ,
. , .
,
. ' , . '. - ,
.
, , . , ,
.
, , '.
, : ' , ;
, . , ;
, '. ,
, , , .
Pieron, . ,
. ;
, , ,
."
,
, - . .
[95]
.
,
. , - .
: - , i - .
: - , - ; -
. , , piorun, paron
.
. ? ,
[95]
[96]
.
.
, . .
,
. " , ,
." (De belle gothico, III, 14.)
, ,
,
: , . ,
,
96
, . . ,
?
. .
. , ,
. , .
. . " , ,
, , , .
. , . ,
[97]
. ."
. , ...
" , :
; .
. ( ) , : ', , !'
[98]
".
,
, : .
. , (()
, , . .
Dictionnaire philosophique. ,
, . .
.
;
[99]
.
[100]
. .
, ,
, .
,
, , .
. . ,
. ,
. .
, . , . , ,
. : , , , .
, , :
". , . , ,
." 20.
, . .
, ,
. , .
20. .
. ,
, .
,
[100]
[101]
.
. .
?
.
, , , .
97
, , , ; :
[102]
, , .
, ,
, . . ,
. ,
. , , ,
, . ,
, .
. .
[103]
,
.
, . , . . .
. "
[104]
".
, .
, ,
[105]
.
. , . 1886. ,
[106]
. 20 .
.
.
. ,
, ; , : " .
". , , , .
. , .
, : " ."
, . .
; , .
. .
."
.
. .
. .
. :
[107]
, , .
, . .
[108]
, .
. , ,
, , . ,
, ,
.
.
,
; ,
[109]
.
, ;
. , . .
[110]
.
. " , , . ,
98
, ; .
, , ,
. ,
[111]
,
, (lucos et arbores)
. , ,
[112]
, .
(XVI ).
. .
( . 991) (Lorenzberg)
, , , ;
. .
, - .
[113]
; ,
. , ,
.
2. - ()
,
. . 52. : "
(Zvantevith), .
, . .
, , ,
, .
. ;
,
[114]
.
, ,
. , ,
. ,
".
[115]
1168.
. , ,
, . ,
, ; ,
, , . ,
, ... , , ,
, (Guy),
: " ,
, .
, ,
, .
. , . ,
[116]
.
, , . -
" (I, 38).
:
99
"
[117]
, ."
: " ,
, ,
, .
[118]
(accurato celamine) ".
"
. :
, , ,
. ,
[119]
; ,
, ;
, .
,
, ;
[120]
; ();
,
. .
.
, .
, , ".
" : , .
,
.
" . ,
, ,
, . ,
, .
, , ,
. , ,
[121]
.
", , () ,
: . ,
, ;
. ,
.
, . ,
, ,
, .
, , .
" ,
; , , . ,
: . :
[122]
, .
, , ,
.
" ; .
.
( ), .
.
. .
, .
100
(). ,
. ,
.
, ,
. .
, , ,
. , ,
. .
. (-), .
.
. , ( )
. :
, .
[123]
,
: ,
.
. , ,
, . ,
; .
[124]
.
, ,
[125]
" , () .
, ,
... ...
, , .
. ,
.
, , . ,
, ,
, , , .
. , , ,
. . ,
, . , , ,
. ,
. , ,
, . ,
..."
Knytlinga Saga (Historia Knytidarum) .
(Sonius), , ,
[126]
Svanteviz-, . .
[127]
.
. (Sanctus Vitus) . : " II, . IX
[128]
(Corvey)
,
. ,
. , .
, . . ,
, , ,
. ,
. . ,
101
, ,
.
, .
() .
[129]
."
Sanctus Vitus:
.
,
. II . XII , ,
, , .
" , ,
;
[130]
.
, , ,
, .
, , ,
, ,
. ,
[131]
,
.
, , ,
. , ,
[132]
, ..."
(. 444) . . (Cf. .
508: servitutem superstitione mutarunt instituto domi simulacro, quod sancti viti vocabulo
censuerunt).
, , ,
, . ,
. ,
(I, 2)
IX , . , .
[133]
(Voelkel)
XII ,
veterum antiqua relatio.
.
, , .
, , . ,
; , ,
, , .
. ,
(Nova Corbeia germanica). ,
[134]
.
. .
.
, . ,
? ,
, ,
[135]
, .
.
(Chronicon II, 37. . 97.). ,
, , , ,
, ,
102
. , : ,
: eleri stat in frutectum - () , -
. , .
".
Sanctus Vitus
, ,
, ,
. .
[136]
[137]
Porevithus-,
Rugievitus
; , , Nerovith-
[138]
Gerovith-.
- .
- (vit vith) . , ?
[139]
, svent - .
sanctus,
-. . vit
, , ,
, .
?(Semovith Semovithan), ,
(Gallus, . I, . III) XII .
[140]
, , XV .
, ,
, , . ,
,
, . , ;
, , .
, , .
[147]
, Archon, Arcon.
,
[148]
. , .
: , . ,
.
, 15. 1168. . .
.
[149]
, .
. ,
. ,
. .
1868.
[150]
,
. .
,
.
, ,
.
, .
( .) .
,
, . ,
. , , ,
. , , ,
, . ,
, .
, . ,
[151]
.
, ,
. , ,
. , ,
. 1848. .
, ,
.
(Towarzystwo naukowe), .
, , .
. (Rocznik)
, . 1852. ,
. , ,
, , . : "
, ;
, ". , ,
; ,
[152]
.
104
.
. (2 70 ).
- . ;
. .
, . (
[153]
, .)
; , (
), , .
.
.
[154]
(Zbrucz) .
( ) .
XIX , ,
, . ,
,
[155]
,
.
.
,
. , . Beaudouin de Courtenay,
, , ,
. ,
[156]
(Miekorzyn) , , . XIX
.
;
!
. , (ossolinski)
(), : " ,
, , ,
. ."
, .
Swiatovit (?) ? (
). , ?
. ;
[157]
-".
,
-, ,
. ( )
().
. ; ,
. . ,
, , ,
. , ,
, ,
. (sub oris eius lineamentis) ;
.
. . (
). , , ,
.
105
[158]
(Porevit).
, .
, . ; ,
, , . ,
. , ,
, , , nec minus trahentes rubore quam
[159]
pondere vexavit, .
Herovith - Gerovit - Gerovid, qui lingua latina Mars dicitur, deus militiae
[160]
(
guerra).
, .
, , .
, , "
." , ,
. (Havoliens)
. (Holagosta, Volgast)
( ). .
, :
[161]
.
,
, . .
3.
. , ()
, . . . ,
, :
" 1873. (Iwonicz) . , ,
: . 1848. ,
, , , . ,
, , ,
; , . ,
. , ;
, , .
. , ,
. ;
, . ,
. , .
,
. , .
, ; .
,
, ,
. ,
. ,
. . , .
" ,
, . .
, 13. 1896. .
106
1. -
, ,
[162]
, .
,
. , " "
,
, ( - ).
, .
[163]
(XI ) . ,
, .
[164]
(XII .)
[165]
(sic), .
"" :
[166]
.
, () .
" ", , ,
[167]
.
- , , ,
. , ,
. . ,
. , .
, , -
, . .
[168]
,
. ,
, . .
. : " ".
. , . ,
[169]
.
- , .
. , ,
, ; . ;
. . ,
[170]
.
. () - ,
, , . .
; . (, )
. :
.
. , .
: Blasius,
Blaej, . ,
XV XVI .
, - . : "
." ( 1471. .) " , ?",
.(Tkadleek), XIV .
(XVI .) ( Ecclesiastes)
: " , ,
107
,
[180]
.
3.
, ,
, .
,
, , . 1114.
:
" , :
, ... . .
, . , :
, (Jougriens)
. ;
, , ; .
, ; .
, (sic! ).
" ;
, .
, .
'', (Cham),
[181]
, . .
,
, ,
. , ,
, . .
, . ,
, , : ' ';
. , , ,
.
. , . 7470
, , . , ,
. , ,
. . ,
, ,
; ;
..."
[182]
,
,
. .
, .
[183]
. .
, . , ;
, .
.
- . ,
. , . (Arch. f. slav. Phil. .
[184]
. 114.)
109
.
diabolus; - , .
- .
4.
, , ,
. , :
- ,
. .
. . .
(de Guth) ( ); (Hamath)
, ( ). ;
. ,
. . ,
[185]
.
; ,
.
5.
,
, .
,
. (. Einleitung, . 395 - 407.) XVI ,
, . ( . . ., y 1889.)
, .
, : " ?"
. , ,
[186]
, .
, : .
. ,
. . . (,
, . I. .)
,
. , .
(-, -); . (Arch. f. slav. Phil.
. , . 7.) , .
, ,
[187]
, . , .
6. - - Suarazici
, , ,
. .
XIV,
XV XVI : : " ,
".
110
Zuarasici,
, (VI, 23). "
, , ,
. Zuarasici - .
.
".
, Zuarasici,
. () II. XI .
,
(Vltes), . , :
"Bonumne est persequi christianum et habere in amicitia populum paganum? Quae conventio est
[188]
Christi ad Belial?
Quae comparatio lucis ad tenebras? Quomodo convenient Zuarasiz diabolus
et dux sanctorum vester et noster Mauritius? Qua fronte coeunt sacra lancea et diabolica
[189]
vexilla?"
,
[190]
. Suarasiz Knytlinga Saga.
, , ,
. , ? .
(Archiv, IV, 412.) , Zuarasici - ,
.
. . ,
, . ,
,
. , , ,
, - .
Suarozici Suarasici .
, (. 332)
(svarga , , ). ,
. , .
. . (. . . - 1887.)
, , , . . .
, , .
[191]
Dict. tymologique sub voce svarog,
. , .
,
. .
, , , ,
Svarasici - . ici .
,
. , . ,
[192]
. - .
7.
, , , .
,
.
, . ,
, . ,
111
XIII ,
.
. ,
.
. strti (),
styrieti, starr, steif sein, erstarren, , , .
.
, .
8. -
:
( .)
[193]
- XII .
, . ,
, .
, , , ,
. . : "
, , ,
, : , , , , ,
: , , ." XVI
, , ,
[194]
(). : ; ,
, .
, .
[195]
,
. ,
, ,
.
().
, , (.
[196]
-).
,
, , .
.
: Valul lui Trajan ( ), calea lui Trajan
( ); masa lui Trajan ( , ); pratul lui Trajan (
[197]
).
. , ,
(), , ; ,
-. , 1553.
. , , ,
[198]
.
,
, , ,
[199]
, .
,
[200]
.
( ) Ulpia augusta Trajana; , ,
. , ,
112
; .
.
. ,
, ;
Burnum- .
. .
;
.
.
- . XI .
[201]
- , .
. ,
, , .
.
, , . ,
; , , .
,
, .
. ,
, . ,
. ;
[202]
; , .
: "
. (
- ). , ,
. , (Tsirina).
, . ,
, , : . ' ',
. , . ,
, ,
. , , . ;
. - ,
, ,
, , ,
."
. .
, .
(II . . 150-152)
, ( : ).
XII . Tzetzs u Chiliades (. Zeitschrift fur
Aesterreichische Gymnasien) ,
. " " ( ).
,
.
. Koehler, ,
: .
, XV .
"ung empereur appel Trojan, lequel avait, ce disaient les Grecs, une oreille ainsi que ung
mouton".
113
( , , . IV,
. 182) , .
.
.
.
, (
). , , , : "
". .
" , ,
( 31. 38.), ,
. 31. ;
, ,
( ). , ,
,
.
, - - , -
[203]
?
. ,
.
;
, , , .
, ,
, . ,
,
; , (divus
Augustus); .
, , , .
. ,
, III.
, ,
. .
114
1.
, ,
, . .
. ,
, continae (, II, 32.) . . continae
: "Sclavica lingua, , in plerisque locis latinitatem attingit et
ideo puto ab eo quod est continere continas esse vocatas".
. .
. , contina , konczyna
(fastigium).
. Konczyna , , .
, ,
. .
, ,
, : , , ,
, , . ,
. .
, ,
, .
Triglous-.
; - , .
Terglou.
[204]
.
,
. , , .
.
. , ,
, , .
, , , ,
. (Herb. II, 32.). , ,
umbre atque amenitatis gratia.
( ) , .
,
. . ,
, .
, ,
. ,
.
(Herb. II, 35.). ,
(Herb. II, 3.) , ,
. (Prifl. II, 11.),
.
115
(Volyn). ,
, , (Ebbo, II. 13.). "
,
, .
, ,
. ,
, , .
, .
('Solummodo foramen modicum ubi sacrificium inferretur in trunco patebat '.)
, . . ,
,
[205]
; .
,
.
. , . ,
, , .
. , ,
, .
, ,
, . ,
, , ,
; .
, , (sputaculum ingens).
, . ,
. ,
. . ,
, ."
. ,
; , ,
?
.
. , ,
. . ,
, , ,
.
.
(Ebbo, III; 1.) . , ,
. .
. :
, , , .
, .
.
, , ; ,
[206]
, , .
. ,
. ,
. . . ,
,
().
116
. (in eadem)
[208]
, .
.
[209]
; ;
,
[210]
, . (Zuarasici),
. ,
. .
.
, , ,
, (invicem clanculum mussantes);
, , . ,
, ,
[211]
;
, .
, ;
, .
: , ,
, , ,
.
, ,
. , .
, , .
, .
".
.
: , ;
, , .
, , .
, Riedigost . . ,
(Lisch) , , ,
, .
() . : De Adamo Bremensis
geographo (Paris, 1895. . 66.).
? (II, 18)
" ,
(Rhetarii). ,
( ,
[212]
). , .
, . ;
; , ,
, . ( ,
, ). , ,
." (. III, 52) , ,
, , . ,
, , .
118
10. , .
.
(I, 2) , ,
. (I, 23)
(Liutitses et Riaduri), "
, , ,
, ,
." ( , . 52) , "
(-), ,
."
[213]
(Botho) XV (sub anno 1113) ,
; ,
. ,
, ,
. , .
. XVII . , ,
, .
; , ,
, .
, ,
, Rethra.
, .
, - .
: . . ,
.
, , 975. .
[214]
Carum hospitium habens qui hospes carus est; Gostirad,
Hostirad. , : Bydgoszcz (
); Radgoszcs .
[215]
, Radhost. Moravia sacra - ,
XVIII , .
, ?
, : " Radhost- ( ).
. Hochwald-,
; ; ,
, ."
,
. ,
.
4.
(I, 83)
: ", ,
. , ,
..." . .
(Arch. f. slav. Phil. X.) , ,
119
, , ; :
in expergefactione validus. ().
.
()? .
, (Arch. f. sl. Phil. t.
[216]
XIV, . 170. .).
5.
1108. .
. ( Arch. f. slav. Phil. . IV,
223.) . Wattenbach-,
, .
.
: " , , ;
... .
, . , . ,
: ' '. ,
[217]
Belphegor,
,
: ' , ;
'.
, ,
?"
?
. . :
, , .
[218]
: , , .
- ,
? (Dict. Romult. sub. voce.) ?
, , , , .
6. ( )
: .
(I, 53):
", , .
, , , ,
: ; , ,
[219]
. .
, , .
. ,
(Belbuck - ; Biaoboe
Biaobonica ; Blobozice ).
[220]
. .
120
7.
(VIII, 64) ,
. .
,
. , ,
.
8. , , , ,
Knytlinga Saga ( . XI).
, ,
(Korrenzia), , : ,
. ( -
). ( ).
(: trepoet, trepoetose s, , ).
. , (-);
[221]
, .
-,
, :
?
, , ,
, . .
9.
,
, (VIII, 64) ,
, .
. (I, 52)
, , .
. Mater Verborum-, dea
frumenti. , aiunt.
.
. , ,
; .
. , .
(Sinna).
. ,
: .
[222]
XV ( , . 384) . (XIV .)
[223]
, Dzevana.
, Zywie.
, (Dzidzilelya),
, .
(dziecilela, ).
: , ; ,
. .
.
121
10.
(I, 52),
(penates). (82).
: "Domesticos colunt deos multumque sibi prodesse eosdem sperantes eis
immolant (XIII, 69)", : "Audivi de quondam loculo in cuius summitate manus erat
unum in se (ferreum) tenens circulum, quod cum pastores illius villae, in quo is fuerat per omnes
domos has singulariter ductus, in primo introitu a portitare suo sic salutaretur: Vigila, Hennil,
vigila! Sic enim rustica vocabatur lingua et de eiusdem se tueri custodia stulti autumabant..."
Hennil. ( - ).
, ,
- , (I, 2),
; : "primas posuit sedes, primas fundavit et aedes et
quos in humeris secum apportarat humi sisti penates gaudebat."
: "o socii, non semel mecum graves labores perpessi sistite gradum; vestris
penatibus libate libamen gratum quorum opem per mirificam hanc... venistis ad patriam."
, ,
dietky sv na plec nesa ( ). ,
ddky, . .
. ,
. ; ,
, . , , .
. , ; ,
, .
. ,
, , ( : hospodaiek).
, ; , ,
. . ;
; . ,
. , . ,
,
[224]
.
(Hucules) (Boci) , ().
domowyk chowonec (), krasnoludek ( ).
Dziady () , .
[225]
dziady .
Skrzat: "Bodaj ci skrzaci wzili",
: " ." , , "Wyglda jako skrzat".
skrzat-. .
, hospodaiek.
. (Kott). .
XVII XVIII .
. ,
.
Skitek, skrzat-y . lar domesticus.
skitek diabolus.
: " , Skitek", .
122
. , , : Aby te
[226]
skritek vzal - !
szkrat , kratek , skritek -
. (Matzenauer)
(. 81), : . scrato, scratum
(larvae, lares mali, lemures); : schrat, schratze, schretze (faunus
daemon), schretel (spiritus familiaris) etc. ,
. chrat
, czart, - ? , , ,
. , ,
. , ,
. ,
, , . ,
.
:
Buoik, buoiek domaci. XVI . : skryatkowie domowe vbota (
).
123
(De bello gottiico, III, 14.): "
, , .
, , , ,
( ); , , ,
. , . (),
."
,
. ,
, , , .
.
, ( -) ( , ).
( , . III, . 416.) XII
: " ,
? - , ."
- (LXV, 11, 12). "
, , ,
, (. ) , ,
." ( ).
, 1271. . : "
, ."
, ,
, , ,
. .
,
, , , .
[227]
, ,
: "
". XV (. . ) : "
". .
: , , , , , ,
() , . .
: ( , , ).
. .
, , ; ;
. .
, : , .
, , - fatum-y,
,
. Parce .
1.
" " .
,
.
( , . 314)
, , , , , .
: , , .
124
. XIV XV
; .
[228]
.
XVIII , , ,
. , ,
. ;
XIV ( Lexicon).
(XIII .) - .
XV XVI (Archiv. 1.1, . 609.) : "
."
, , .
, .
(Spevanky I, 412.).
. , ,
. , , ,
. . (Sieradz)
, ,
. , ,
. , , , , .
, : "Die Vile hat ihn
verfurt ( ). (Hradec) , bludiky
.
?
, , .
.
. , ,
: ( , ); .
(XIV ): -
, , : vilil jest lid se dcery moabskymi,
; viln - ; - , etc. : wila - ,
; wilowac - , szaawia, , , .
- .
,
( , , .
[229]
). .
. ,
; welis, ,
, ;
- , (Walhalla).
. .
.
, .
dies rosae, rosalia. ( , ), dies
violae. violae . ,
.
( )
. , .
, ;
, .
125
[230]
.
:
" ,
" ."
, , :
" ,
" ,
" , ."
, , " "
" "; : " ." , ,
:
" !
" '
" ,
" , "
,
" ;
" ,
" ,
" .
" ,
" .
" ,
" ,
" ."
,
. ,
[231]
.
.
, , .
.
. , , , .
, , ;
, . , , , .
.
[232]
:
" '
" ,
" ;
" :
" ,
"
" ;
" ,
126
" ;
" ,
" ;
" , " ;
" ,
" ,
" ,
" ;
" ,
"
" ."
. . .
, , . .
, .
. , , , . ,
. ,
, .
, .
. . , ,
. , ,
. , , .
, .
. ;
. .
[233]
.
(, , ).
, ;
. . ,
; .
.
, .
, , , , .
, (, ; .
). , .
, ,
. , ,
, ,
.
. : , , ,
, : ", , , ".
, ,
. . " ,
[234]
,
,
, .
, . , .
, .
127
[235]
, ,
.
; , ."
, (
) thymus serpillum i Dictamus albus.
: , , , .
. .
, , , ,
.
. ;
; .
. ,
. . ; ,
[236]
, .
.
? , -.
?
.
[237]
[238]
, - ,
-.
, , (),
. (. ) , -
, ,
. , ,
[239]
, divi lid, dive ieny, dzivoony.
, ,
, , . .
,
. , .
, , jdza,
jdzina, jdzi baba( , )?
, , , . ,
(. ) . . ,
, ,
sibylla judae. ,
[240]
, . .
. , ,
, ?
. ,
, .
.
2.
, .
, , . .
. ,
. , ,
(), (). ,
.
128
(XVIII .)
. , ,
[241]
, .
, rosaria, rosalia, pascarosata, pascha rosarum.
, , , ,
.
rosa ( Rosentag). -
, (. ), , , ,
, .
.
, .
(, , ) .
, , . . Beffania
(
); , , . .
" " (. 25), ,
. , , .
: , :
" .
- , !
- . , .
."
[242]
.
.
[243]
.
. , .
, .
. , .
, , .
(I. 4),
, , . : "Multi villani pel pagani, hic
latices, seu ignes colit, iste lucos et arbores aut lapides adorat, ille montibus, sive collibus litat,
aliumquae ipsa fecit ydola surda et muta rogat et orat ut domum suam et se ipsum regant".
III . . : "offerantes libamina
super fontes mactabant victimas". .
Vodni Panny. ili eny; Vodopanenky.
. ,
. Wodne jugfry ( jungfrau).
. Bogunki ().
[244]
Boginiarz.
Nemodliki (ne - ; modliti - ).
, , ,
.
129
, ,
.
, , .
.
. , modla,
, modliti se ( ) , modli si
[245]
( ) .
.
(De bello gothico, III, 14.)
.( ).
(I, 25) " ,
, , .
. ,
. .
, ,
, , ". "
,
[246]
(), , , ,
,
, ..."
, , ,
,
.
VI : " ,
, ,
."
( XXIII) (Sorabes).
, , , .
, , . ( LXIX)
. LXXXIII ,
, .
,
, ,
.
(Ebbo, V, 13. 15; III, 1,18.)
: , , ,
.
, .
; , , .
[247]
. :
" ,
; : "
, ,
." () ;
, . ."
(. . 64) ,
, : , , , o. ;
130
.
..."
,
. , . ,
[248]
. ,
.
(. 172) .
, XVI ,
[249]
,
, : "
, , ?"
, , ,
, ,
(). .
,
. .
, , : "
(I, 4) (), ,
, , ." (III, 1) ,
III . 1092. ,
. ,
, , ,
.
.
, : , , .
.
,
: .
, -
(, )? , ,
? , .
.
(Zutibor)"ab accolis, ut Deum in omnibus honoratum". (VI, 38)
. Schkeitbar ( Ltzen-
Zwenkau). ,
[250]
.
[251]
.
() .
. ( esky lid, III, . 78.)
, , .
, , , : Svat, Svatpole, Svata hora (svat
- ); Vieboha, Nizebohy, Boharne, Bona, Zbona, Zbonice, Svetice, Svatobor, Modlany,
Modlanice. ;
,
, . (I, 4; III, 1; ;
(super fontes mactabant). (. I, 3)
( ) , , .
. , , ,
. ,
131
.
, .
XVII ,
"alii solem alii lunam et sidera colebant, alii flumina et ignes, alii
montes et arbores sicut et adhuc pagani multi faciunt et plurimi etiam in hac terra nostra adorant
daemonia et tantum modo christianum nomen habentes peiores sunt quam pagani."
(VIII, 59) pagus Silensis ( );
, .
. ,
. ,
. " , ; , ;
, ," - ,
[252]
.
.
.
- . (I, 52) " ,
, : , , ; ,
. ,
. .
, .
, ". ( , . 156 - 157).
, , .
. "
." ( 38)
, ; ,
, . ",
( 36), ."
:
1. , ,
(I, 13). " ,
, ,
."
2. , . (I, 6)
3. ;
(I, 23).
LXIX .
, .
,
contin, , .
(Ebbo, III, 13, 15; III, 1, 18) ,
, .
,
. , ,
.
132
( )
; ,
, , ; ,
.
,
[253]
(). .
.
. , . (VI, 17)
( ) ,
.
[254]
, , ;
.
(Zuarasici). .
( ), , ,
.
" , (VI, 18),
; . ,
; ; , ,
, : .
- ".
?
? . (X ) ,
; ,
. ,
, LXIV (. IV) " "
, : "
;
. : ,
, ,
, , ;
, , ,
;
, .
" (Montagne
Noire). ,
[255]
, .
" ,
, , .
, ,
, , .
"
[256]
.
.
, ,
: , , .
[257]
.
, .
, ..."
133
,
. , , ,
.
, ()
. , ;
, , , .
, ,
[258]
; , .
, , czarodziej,
. () .
. j ,
? , czarnoksiznik,
, . .
.
.
.
(III, 8). . 1092. ,
(II, 136.). .
[259]
(XII ) .
. 1091. .
(. 148 - 149).
,
. ", , (I, 52), ,
." , ,
[260]
, .
,
. . (
.)
(VI, 24) ,
. .
.
.
(XIV, . 567, Holzer-) , ,
, ,
.
(Herbord, II, 32, 33; Ebbo, II, 12; Priening, II, 11.), ,
, . ,
... Pyris-y
. (Ebbo, II, 12, 13.).
134
, , II
1092. . : "Jtem sepulturas quae fiebant in sylvis
[261]
et cargpis atque scenas
quas ex gentili ritu faciebant in biviis et in triviis quasi ob animarum
pausationem, item et jocos profanos quos super mortuos suos inanes cientes manes ac induti
faciem lavis bacchando exercebant exterminavit."
. , ;
, , ob
animarum pausationem. .
.
[262]
XII . ,
, ,
.
,
, ( 14) ,
: "Ne muti canis obprobrio noter inlitteratis et maxime Sclavis, qui cum morte temporali
omnia putant finiri haec loquor..."
.
, (. 88. . .)
, : " ,
, . , ,
."
,
" ".
. , .
, .
, .
.
,
. (),
, , , .
, , ,
ny, (: unaviti ; i -
, , ; i, ).
, , , ,
[263]
. , (III, 5).
, , -: , .
, ,
. ,
.
nav (: Lexikon
paleoslavenicolalinum, . 400.).
( . 47.) ,
: "Plutonem cognominabant Nya quem
inferorum deum et animarum, dum corpora linquunt, servatorem et custodem opinabantur;
postulabant se ab eo post mortem in meliores inferni sedes deduci."
135
Nya. , : ,
nya, - . ,
,
. ,
, nyja, - .
, , ,
[264]
.
, Machal (. 121) , ,
, .
, - ( ).
.
. (. 188),
,
, . , ,
.
; .
.
[265]
.
, ,
.
[266]
, , .
,
: ;
; , , ,
. ,
, ( -),
, : ", , ;
, ; , ,
."
, , .
.
. "quae fiebant in silvis et in campis".
,
[267]
: "Ne sepeliant mortuos chistianos inter paganos in silvis aut in campis."
, XIII ., ,
[268]
"Funebres superstitiones quas eciam hodie in funebris exercet gentilitas."
,
[269]
.
, pugna,
- . -
. ,
[270]
[271]
()
.
, , ,
, : "Postquam talibus lamentis est
defletus stravam super tumulum eius quem appellant, ipsi ingenti commessatione concelebrant..."
(. , . XLIX, . 258) .
, ,
. , , .
,
:
136
" , ;
, , . ,
. ."
969. (. 54. . .) : " . .
, ; ,
."
.
. ;
, , . , ,
, ,
, .
. ,
, , XVI
, Roxolania:
Quin etiam mos est morientum poscere manes
Portari tepidos ad monumenta cibos
Creduntur volucres vesci nidoribus umbrae.
Ridiculaque fide carne putantur ali.
Dziady ()
, .
,
,
. : .
(, . , III, vol. in 8, 1896.).
III (. 582. ) .
. dziady, dzidy, diady
( . ) .
. dziady- , , ,
.
, .
.
Dziady. , ,
.
. , ,
. .
. , , , ;
, :
, ,
, ,
.
,
.
, , , .
, , , .
.
137
, , .
( ). , .
; , , , ,
. , .
, , :
, ,
,
,
, ?
, .
; ,
.
.
.
, , ,
. .
, , , .
.
, , ,
[272]
.
138
1. ()
[273]
, ,
, ,
, ,
,
Sanctus Vitus-.
,
. ,
, . .
[274]
.
, , .
vi - , . ,
: , , , , , .
. , ( heilig);
, . , , ,
, . ()
). (op. Gallus, II, 27) ,
, .
() snctus
, , snctus
sfint, .
.
Snctus Vitus,
.
,
. , ,
, . ,
. .
(Snctus Vitus) ,
, , .
, .
Chronic Slvorum .
: "Sinus huius mris... ppelltur ideo Blticus eo quod in modum
bltei longo trctu per Scythics regiones tendtur usque in Grcim."
,
(Descriptio insulrum Aquilonis, 10.). , ,
(Vinules) .
, , ,
que dicitur Woligst; "pud urbniores () voctur Juli August propter urbis
conditorem Julium Cesrem?
- , Snctus Vitus .
[275]
contme.
:
Qure ill templ vocbnt contins?"
139
:
"Sclvic lingu in plerisque vocibus ltinittem ttingit, et ideo puto b eo quod est continere
contins esse vocbnt."
, .
, ,
: "Polonis est koncizn
finis, contine igitur edifici fstigt."
.
. , contin
() , , ,
koutina. (Gesindstube, Kott, Supplment, . 698.) contin
.
[276]
.
,
.
: mezi bora ( mezi, meize; : miedzi, ; ,
, ). burg.
, ,
, , merse
-.
"Et qui tunc fuit hec pt bellis et in omnibus semper triumphlis ntiquo Mrti signt
est nomine. Posteri utem mese, id est medim regionis nuncupbnt em vel qudni virgine
sic dict."
; ,
[277]
.
()
. Mons Silensis,
(Silezije Szlzek, Chlonzek ). Mons Silensis
II (apud Jaff. 2. II, 2998). Mons Silentii!
[278]
, , (
) , (
) ,
. , ()
. ,
Julius , ,
(Svntovitus Snctus Vitus)?
. ,
(XIII .) (Crotes)
Curtes Corybntes: "Hec regio ntiquitus vocbtur Cureti et populi qui nunc dicuntur
[279]
Chroti dicebntur Curetes vel Coribntes."
. , Curtes: "Dicebntur vero
Curetes qusi currentes et instbiles; qui per montes et silvs oberrntes grestem vitm
ducebnt."
Chronic Slvorum (XIII .) ,
: "Jn medio nemoris cuius
140
hbittores Servi dicuntur filii Belil, sine jugo Dei, illecebris crnis et gule dediti et secundum
[280]
nomen suum immunditiis omnibus servientes. "
,
, . ,
, . (De bello gothico,
. III, 14.) " ,
. , , ".
- (XI
.) , . Prg Prh prh - , ,
[281]
[282]
.
.
pan , dala mat (dedit
mater).
.
: ,
(). ,
Zvntovitus, Svntovitus - ,
,
Snctus Vitus - . .
2.
, Archiv fur
Anthropologie (Brunswik, . XI, . 45., ). Weigel-.
1. . 104 - 105 .
2. , . ,
. , 1.
, .
3. . 105. .
4. ,
Mosgu Grossherzogwlde ( Rosenberg,
). .
5. .
6. , Rosenverg-
Rosenu ( ). ,
. - .
7. , Rosenberg-
Grossninku ( . ). - .
8. , Goldan Heinrichu
( . ). - .
141
9. ,
. Gross-lesen-y Rosenberg ( ).
10. 11. ;
. .
12. 13. , 1859.
.
14. 15. , .
16. 17. , . - .
. ( ).
18. Alt. Friesck ( Ruppin, ). -
.
19. , Rhinow-y, Hvellnd ().
. - .
20. 21. Schwrzort-y - (. ).
.
22. , , Kleinzstrow, Greifswld
().
23. . Thorn- ( ). -
.
, .
. . ,
[283]
, .
3.
,
. 12, 1. 2. .
: (Weigel: Archiv f. Antropologie, 1894.)
. (Hrtmnn, Koechler, ibid. 1896.).
, ,
, . ,
. . - Niderle-,
. ,
, , .
Pmtky Archologicke 1880. . (. 338. )
. : XVI - XVIII .
(Bijenenberg) : Versuch ber einige merkwrdige Alterthmer in Knigreich
Boehmen - (Koenigrtz, 1779 - 1785),
, (lres). ,
142
, .
. . III, . 27 - 29. ()
, , ,
Clementinum- . ?
.
sopis Olomouckecho Muse (Ollmtz,
1889. 58.)
, .
Schlesiens Vorzeit ( , ), ,
(Stnovice) zwei
Golzenbilder ().
Boehmens heidnische Opferpltze - , 1836. . 167. , , ,
, , , , .
Mitteilungen der Centrl-Comission (1890. . 226.) ,
, (kmenne bby).
, , ,
. (Ros Bohemic, 1868.)
sopis eskho Museum, . 1891. . 417.
: "rude quoddm sxum, truncum et cephlum d instr cylindri truncum potius
qum sttum representns. A summo, quo pectus ob humeris descendit... cuius cumque bubulci
mnus supercili, oculos, nsum, os et mentum clvo, vel quocunque ferro sculpsit, mmms
etim mulicbres djecit... Utero pregrndi tumet illius sxum qusi prturiens foetum."
,
.
4. . :
" " ,
- 1904, , 1901. ,
,
, ,
, .
, ;
,
.
,
,
, . ,
, ; ,
, ,
, , - . . , . . , . .
, . . ,
, , ,
, , ,
, ;
, ,
.
143
, , ,
,
.
1843. ; " ", ,
(Chodzko) . ,
(1829-1889),
, 1840, , ,
, , .
.
. . 1867. , .
,
,
, , .
- " " (L
conversion des Slves u Christinisme) " " (L Chronique du
moine Nestor), ;
, ,
,
. .
"Journl", , ,
, ;
((Ecoles des lngues vivntes orientles),
,
, .
: " " (1880), "
XIX " (1882), " " (1866), "
", " ", . ,
, " ". 1923. .
" "
, ,
,
. , , ,
,
.
, ,
, ,
,
, , " "
. ,
,
, , ,
, .
, ;
, ,
, . , ,
X , .
, , " ",
, , ,
.
144
,
(Kosimus Prgensis), "Fontes rerum
bohemicrum", ,
X , (Longinus) "Histori Polonie" XV ,
, .
, ,
;
, , , ,
,
.
" ", 1885. 1890. ""
,
"".
- ,
,
, , , ,
, . , . ,
. .
, , "
", .
,
. . . - " "
( 1810),
,
: , , .
. , , . .
, " " (, 1860) ,
;
,
.
, ;
,
, .
, .
"" , ,
. ,
, XI ; ,
"Mgistri Admi Bremensis Gest Hmmburgensis ecclesie pontificum",
,
; , "",
, , - -
, .
, "
", ;
XII , , , 1110 1117, ,
; -
1172. , ,
145
.
, ,
,
,
. ,
, ,
, - -
.
.
, , ,
, ,
.
"Gest Dnorum", , ,
. "Vit Otonis" (XII
), 1151 1152 ;
. , ,
, ,
, (Gerovit), .
, .
,
, , "De Bello
Gothico" ( )
, , ,
. ,
,
" ",
. .
,
,
,
.
,
, ,
terra incognita, , ,
,
.
: . . . . : "
(, 1974), . . : "
", (, 1982), . . : "
" (, 1978), . . , .
,
, , , ,
,
: , ,
.
" ",
, ,
,
146
, , , ,
.
, ,
, ,
. .
5.
1. Pris, Vieweg, 1868.
2. Leroux, 1886.
3. Misonneuve.
4. 1782. 1813. , .
. 1806. . De
mnumittendis per Russim servis; Desserttio inugurlis philosophico-politic.
. (, 1807. . 2. . ib. 1819.) .
, LXV
1899.
5. . , :
- , . I, . 860. .) .
(The songs of the Russin people, , 1872; Russin folktles; ib. 1873.).
6. : i , ,
1868. - (
1891. .).
7 (Csimir Szulz):
Mythologi Slvinsk (Posnn, 1881.). .
. . O religii poganskih Slowian.
8. . . . .
. 1884. .
9. Archiv fur slv. Phil. t. XVII, . 583. .
, ,
.
10. , (Jener Literturzeitung, 1875, .
43.) ", , ,
". .
"Esquisses" (Sbornik Slovnsk, 1883. .
392.): " ,
.
". ( . ).
11. "Invluitque in diebus illis per universm Sclvim multiplex ydolorum cultur... Mir utem
diligenti circ fni diligentim ffecti sunt (Helmold, I, 52.): "Preter pentes enim et ydol
quibus singul oppid redundbnt..." (ib. I. 83). :
"Prove deus Aldenburg quibus nulle sunt effigies expresse". "Quot regiones sunt in his prtibus,
tot templ hbentur et simulcr demonum singul b infidelibus coluntur..." (Thietmr, VI, 24.)
.
12. Cf. Thietmr: "Qumvis utem de hiis liquid dicere perhorresscm, tmen, ut scis, lector
mte, vnm eorum superstitionem innioremque populi istius executionem, qui sunt vel unde
huc venerint (dii Liuzicorum) strictim enodbo" (VI. 23) cf. p. 9.
147
, .
.
.
27. 1556 .
. Scriplores rerum Brunswicensium,
Monument (. XXI). in usum scholrum
1868. . Voelkel, Die slwenchronik Helmolds ( )
, 1873., , Die slavenchronik des Presbyter Helmold, ,
Hlle, 1874; - , Forschungen zur deutschen Geschichte . XXII, 1882.;
(, 1862);
i 1131. - 1170; . :
i ( 1876.)
.
(. 119 - 207). . ,
.
28. Zutibore . Sciudibure,
Schkeitbr. pgus Silensis, II Mons Silentii.
,
Snctus Vutus.
29. .
30. .
31. , III .
Scriptores rerum germmcum . .
(in usum scholrum, Hnovre, Hhn, 1889).
, in usum
scholrum. .
I . Monument historic Polnia (. 230. 318).
. : Wttenbch, Geschichtsquellen;
Strebitzki, Thietmrus quibus fontibus usus sit, Koenigsberg, 1870. , Titmar
Merzeburskij i chronik, St. Petersbourg, 1872., . , .
32. . , ; Londinum Gothorum.
.
33. , : Mohnik: Abslon
Bichof von Roeskilde, 1832.
34. 1514. Histori Dnic
(Strasburg) Trbner, 1886. ,
. ()
, , ,
, .
1886.
i , 1876.
35. Script historic Islndorum
(Copenhgue 1842., . XI). -
(Geschichte von Dnemr, , . 1840 - 43), Wttenbch, .
. ,
, Monument germnic, od Pertz, . XXIII, .
.
36. "Lingum quoque terre illius opprehendit" (, III, 32.).
149
[90]
153
, , , (Mchl,
. 63.). : (. 5) "
. , ,
(, ), ,
, , . ,
, ,
. ( , Paris, 1874. .)
[111]
Das Homiliar des Bischofs von Prag, Beitrage zur Geschichte Boemens; I, . 1863. (
XII .)
[112]
, Etymologisches Wrterbuch, . 80.
[113]
Helmoldi presbyteri Chronica Slavorum, Pertz-, in usuin scholarum, Hanovre, .
I. 6. "Nam neque iuramentis facile indulgent, neque ambitum fani vel in hostibus temerari
patiuntur." , 83: "Tantum enim sacris
suis Sclavi exhibent reverentiam, ut ambitum fani, nec in hostibus sanguine pollui sinant.
Jurationes difficillime admittunt, nam iurare apud Sclavos quasi perjurare est ob vindicem
deorum iram."
[114]
II, XII.
[115]
Cf. I, 6. "Flaminem suum non minus quam regem venerantur".
[116]
Historia Danica, . Holder, Strasburg, 1886. . XIV, . 444.: "Erat enien simulacrum
urbi praecipua civium religione cultum... sed falso sacri Viti vocabulo insignitum''.
[117]
Cf. Thietmar, Chron. . VI ( .)
[118]
. Cf. ,
. "Mutlos (deos) duobus vel tribus, vel eo amplius capitibus
exsculpunt. (Helm. I, 83.) "Dum in urbe Brandeburgensi ydolum tribus coleretur" (
. 1156, Fontes rerum Bohemcrum, .) , , 1893. . 89.
[119]
, .
[120]
(XVI .) ,
.
[121]
.
, . :
: , ? - . - , . - ,
, ." . .-. ,
, . III. , 1872. - . Schein -
: i ... , . I
( , . 607). - ( , , )
- , : " ?" - "", ... " , " (.
, , ).
[122]
Thietmar- , Riedgast- (Rthra?)
, : "Cum huc idolis immolore seu iram eorum placare
conveniunt, sedent hi duntaxat cae teris astantibus et invicem clanculum mussantas terram cum
tremore infodiunt, quo sortibus emissis rerum certitudinem dubiarum perquirant. Quibus finitis,
cespite viridi operientes equum qui maximus inter alios habetur et ut sacer ab his veneratur super
fixas in terram duarum cuspides hostilium inter se transmissarum supplici obsequio ducunt et
prae missis sortibus (quibus id.) exploravere prius, per hunc quasi divinum denuo auguriantur"
(Chronicon, VI, 24.). (Herbordi Vita Ottonis, II,
33.). "Habebant caballum mirae magnitudinis... Iste toto anni tempore vacobat tantaeque fuit
sanctitatis ut nullum dignaretur assessorem, habuitque unum de quatuor sacerdotibus templorum
custodem diligentissimum. Quando ergo itinere terrestri contra hostes aut praedatum ire
154
cogitabant, eventum rei hoc modo per illium solebant praedicare: Hastae 9 disponebantur humo,
spacio unius cubiti ab invicem disiunctae. Strato ergo caballo atque frenato, sacerdos tantum
freno per jacentes hastas in transversum ducebat ter atque reducebat. Quod si pedibus inoffensis
hastisque indisturbatis, equus transibat, signum habuere prosperitatis et securi pergebant; sin
autem, quiescebant."
: Die Deutschen Opfergebruche - (Breslau, 1883. . 24.). - Hopf,
Thierorakel und Orakelthier, . 68; - Saupe, Der Jndiculus superstitionum (Leipzig, 1891, .
18. . 1894.)
[123]
,
(stanitsa) (. 569).
. .
, , ... "
, ."
, .
[124]
. 574.
[125]
Scripta historia Jslandorum, - Hafniae, 1842, tome XI, . 348.
[126]
(. . . . 173.) - Szventovit, -
. 1170. . (Codex Pomeranus; 28.)
.
[127]
, 822. .
. ,
. .
.
[128]
Helmold, I, 6.
[129]
Metuntur propter familiaritatem deorum, vel potius daemonum quos maiori cultu venerantur
quam ceteri, (Descriptio Jnsularum Aquilonis, 165.).
[130]
Cf. Saint Matthieu, . XXVII, - V. 64.
[131]
. : "qui cum esset
admirandae sanctitatis ad augmentum virtutum suarum beataeque memoriae Saxoniae preciosum
attulit thesaurum reliquias videlicet pretiosi martyris Viti." (Widukindi Res gestae Saxoniae, .
III, 2.) . X .
. , ,
. . - 822. . .
: "Veniente eo ad urbem que nova Corbia vocatur, ab ea nomen sortita, unde cepit
sclicet, ab illa Francorum Latinorum Corbia, ubi requiescit sanctus Vitus infans et martir..."
(Thietmari Chronicon, II, 19. (11) ad ann. 1002.)
[132]
Die Slavenchronik Helmolds - Gaettingue, - 1873; . : Wigger:
Mecklenburgische Annalen, Schwerin, 1861, . 144, 148;
Harenberg: Monumenta historica adhuc inedita - Braunschweig, 1750, Prolegomena critica;
Wigand: Cesch. d. gefurst. Reichsabtei. Corvey, . 148;
Ledeburg: Allgem. Archiv fur die Geschichtskunde des Preussischen Staats, . . 331. ;
Giesebrecht: Wendische Geschichten, . 280, .
[133]
,
, . ,
. : . (
Pourrires) (Campi putridi); , ;
, . . .
[134]
Mactantque diis suis hostias de bobus et ovibus, plerique etiam de hominibus cristianis
quorum sanguine deos suos oblectari jactitant (Helmold, I, 52, Cf. ib., 83.). Nec tam dulicia vel
155
iocunda nobis fuerunt Slavorum pocula quod videremus compedes et diversa tormentorum genera
quae inferebantur Christicolis de Dania advectis. - Cf. , . XXXIX (. 66.
. ).
Maligni homines insano furore correpti, magno tumultu, securibus et gladiis aliisque, telis armati
sine ulla reverentia in ipsam ducis curtim irrumpentes, mortem nobis sine ulla retractatione, nisi
quantocius de curia et de ipsa civitate fugeremus comminebantur (Herbordi Vita Ottonis, II, 24.).
: "Deinde reliquam peragrantes Sclavoniam Sclavi rebellantes omnes ecclesias
incenderunt et ad solum diruerunt. Sacerdotes autem et reliquos ecclesiarum ministros variis
supplilciis enecantes nullum christianitatis vestigium trans Albiam reliquerunt (II, 40)
1002. . (III . . 1066) : "Johannes episcopus
senex cum ceteris christianis in Magnopoli civitate (Mecklenburg.) captus servabatur ad
triumphum. Jlle igitur pro confessione Christi fustibus caesus, deinde per singulas civitates
Slavorum ductus ad ludibrium, cum a Christi nomine flecti non posset, trunctatis manibus ac
pedibus in platea corpus eius projectum est, caput vero eius desectum, quod pagani conto
praefigentes in titulum victoriae deo suo Redigast immolarunt... Jtaque omnes Sclavi, facta
conspiratione generali, ad paganismum denuo relapsi sunt, eis occisis qui perstiterunt in fide".
, , ,
.
[135]
Pom. . . 578.
[136]
Jbid. 577.
[137]
Monumenta Germaniae historica, od Pertza, XII, . 868.
[138]
Cf. Zend: pnta, .
[139]
O. Belzer, Genealogia Piastow, Krakov, 1895 4%. Bulletin international
de l' Acadmie des Sciences de Cracovie - , 1896.
[140]
Fontes rerum Bohemicarum, , , . 17, 18, 369 - 386.
[141]
Contra Liudevitum quoque sclavum ex Panoniae, . . 94.
[142]
(. LXXXI, 1886). Archiv-
, . Vit laetus;
fortis laetusque (Archiv, . x, . 136.) . ,
, ,
. . ,
. .
. . 148.
curent, , , fastnacht (vigil - , ) :
vergl. Klr. kurent, frhliche, hochzeitsarie. .
, - - ,
, "courante"
, : , .
Jl faut que je vous chante
Certain aire que j' ai fait de petite courante
(Moliere, les Facheux, II, 5.)
[143]
(Archiv. f. slav. Phil. . XIX, . 368.),
(, ) - , . .
[144]
- .
[145]
Einleitung, 396.
[146]
Arcon opidum vetustissimi simulacri cultu inclytum (XIII, . 505). simulacrum
.
156
[147]
, ,
- .
[148]
: - mundus,
? .
, ,
, . , ,
, .
.
[149]
J. Wunsch, Rujana . : Osvta, 1875. .
. (Rudolf Baier)
Die Jnsel Rgen nach ihrer archaeologischen Bedeutung (Stralsund, 1886.). -
Archiv. fur Anthropologie, . XXI . 591, Antrophologie, . 1894
( Salomon- Reinach-).
[150]
Aarboger for nordick Oldyndighed og Historie, .
1873., . 327 ( . W. Thomsen-) u Archiv. fur Anthropologie, . XXI
Anthropologie . 1898. .
[151]
,
Swiatowit.
[152]
Weige- (Archiv. f. Anthropologie, tome XXI, . 591.) . A.
Hartmann- Becherstatuen in Ost. Preussen. ( , . III.)
[153]
Revue d' archologie, .
.
[154]
.
: ,
Thomsen- .
. , Beaudouin de Courtenay,
( ) ,
1847 - 1848. .
; , . .
( . 112 - 113.). ;
? ,
, .
1109. . : "Est beati Viti Crusvicae (
) basilica, in cuius pinnaculo quidam inaestimabilis et habitus et
fromae visus est adolcscens, cuius indicibilis, ut aiunt, splendor non modo urbem sed urbis
quoque proostia illustrabat. Hic eo desiliens cum aureo pilo turmas eminus antecedit, non paucis
claram numinis virtutem cernentibus et rei tantae mysterium tacita veneratione stupentibus; donec
ad urbem Nekel pilum quod gestabat, quasi vibrans, disparuit..." ,
, . ,
, (Vincentii Cracoviensis episcopi
Chronicon, ap. Bielowki, Monumenta, II, . 340).
[155]
. , Zurslav. Runenfragfn, Archiv. f.
slav. Philologie, . , . 193; - . ,
, ,
. . . ,
. , ,
. ,
.
157
. 1874. ,
. , , .
. ,
, . 21886. - .
Anthropologie . 1894. . 174; . .
.
[156]
. 112- 113.
[157]
Knytlinga Saga (loc. cit.) Repvit- Puruvit-.
[158]
, -
. , : Nec mirum
si illorum potentiam formidabant a quibus stupra sua saepe numero punita meminerant. Si
quidem mares in ea urbe cum foeminis in concubitum adcitis canum exemplo cohaerere solebant,
nec ab ipsis morando divelli poterant, interdum utrique perticis e diverso appensi inusitato nexu
ridiculum populu spectaculum praebuere. Ei miraculi foeditate solennis ignobilibus statuis cultus
accessit creditumque est earum viribus effectum quod daemonum erat poraestigiis adumbratum".
Knytlinga Saga. (. 579).
. "Nec praedicationis eorum ministerio
miracula defuere". , ,
, .
[159]
Ebbo, III, ap. Pertz. Monumenta, VII, str. 861, 865, Herbord, III, 6.
[160]
"Civitas vexsillis undique circumstantibus cuiusdam idoli Geroviti nomine celebritateni
agebat."
[161]
1876. Archiv. f. slav. Philol. ,
(Blasius). .
[162]
, . 425; . .
[163]
.
[164]
y, ib.
[165]
, Archiv, XII, . 305.
[166]
.
.
[167]
I, . 697.
[168]
, . 474, 475, 476, 697 - 98.
[169]
, . , II, 637.
[170]
. .
[171]
Archiv f. slav. Phil. XII, , 601.
[172]
, 1898, 318.
[173]
, . 476. ,
.
[174]
Bernh. Schmidt, Das Volkleb des Neugrichen, I, 35.
[175]
. , ,
, . XI, . 531.
[176]
: (, 1883, . 113- 115).
[177]
Einleitung, (. 384-385).
[178]
,
, . . , .
[179]
Archiv fur slav. Phil. , . 8 - 9.
Kwares-, .
[180]
.
158
[181]
XI ., . Krumbacher, Gesch. d.
Byzant. Litteratur, . 129.
[182]
, Archiv f. slav. Philol. . , . 1.
[183]
,
. ;
, , .
[184]
Arch. f. slav. Phil. . , . 6.
( ). ,
Suarasici? . .
[185]
,
XVI ; Chronica Nestoris Vienne, 1860. . 46, 27.
[186]
. (407) : , ,
, , .
[187]
. , II, VI, 15.
[188]
Bjelovski, Monumenta Polonis: historica, t. I, . 226.
[189]
Archiv fur sl. Philol. IV, . 124.
[190]
- Kassuby, . , ,
, .
, - . ,
, : .
. . .
1890. 55 000 ; 100 000 ;
. ; . ,
.
. .
.
[191]
Razpravy zoboru vd slavanskych. (Prag,
1865.)
[192]
, XII
. . ; 1869. 4.
[193]
, . ,
. . (. IV, , 1891).
[194]
( .) . 22.
[195]
: - . ; ( . IV, .
512.).
[196]
Henopol: Histoire des Roumains - Paris, Leroux, 1896. t. I, . 107.
[197]
Jter Buda Adrianopolim, anno, 1553. Fortis Viaggio in Dalmazia;
(Szalay) Monumenta Hungariae, Historici Scriptores, t. II.
[198]
. : Cesty po Bulharsku Prag. 1886, . 75.
[199]
XVIII
( ) . 648 - 9. 656 - 7. : Epope
bysantine au X sile. 1835. . 1836.
.
[200]
: . , ( ) 1882, . 93 - 95. -
!
.
159
[201]
. 774. -
(Schmidt, Griechische Mrchen, Leipzig, 1877, . 30, 31.) - Haxthausen
(Studien ber die neure Zustnde Russlands) II, . 460.
.
[202]
(306. 5).
. divi Traiani. Divus .
. - , Das christliche Element in der Balkanlnder, Vien, 1895 - . 98.
[203]
"Temporibus Svigeri decimi tertii episcopi Brandenburgensis fuit in Brandenburg rex
Henricus qui slavice dicebatur Pribislaus, qui christianus factus, idolum quod in Brandenburg fuit
cum tribus capitibus quod Triglav slavice dicebatur destruxit" ( Chron. Brandenb. ap.
Mader, . 264.).
(XVI. .;
Fontes rerum Bohemicarum, t. V, . 89.): "Jn illis diebus fuit quidam Henricus rex Prybislaus
slavonice nominatus urbis Brandenburgensis et terrarum adjacencium, sicut Brandenburgensis
testator Chronica... Hic dum adhuc gens esset ibi permixta Slavonica et Saxonica, deserviens
ritibus paganorum et in urbe Brandenburgensi ydolum tribus capitibus inhonestum ab incolis
colebatur." : " ".
[204]
,
. , . ,
, .
, , , ,
, , .
, . .
, ,
: " ". ,
. , , ,
.
[205]
. . . . . 1885.
[206]
. , .
123 - 124.
[207]
; .
( , .).
.
[208]
.
.
[209]
. 126 - 129.
[210]
.
[211]
Scriptores rerum Brunswicensium, I, . 191. :
: "Post mortem Caroli imperatoris quidam non veri
christiani praecipue trans Albeam susceptam fidem Christi relinquentes idola sua projecta,
Hammon scilicet Suentobuck ( , : ), Witulubbe (?) Radegast cuni
ceteris erexerunt et in loco pristino statuerunt."
[212]
, Archiv, V, . 204.
[213]
. . . LXXXI.
[214]
Sacra Moraviae- historia, , 1710.
[215]
poegoeda , .
Dictionnaire de Ramult (sub. voce) Cracovie, 1893. .
160
[216]
.
? , .
.
[217]
, , LXXXI.
[218]
Knytlinga Saga Tiernoglav ( ).
[219]
. . 1835. ,
, , ,
Carni
Bog. , . .
, Sbrene Spisy,
. 96 - 100, .
.
, ,
. - . . Archiv. f. slav. Phil. . , . 193. .
[220]
. . Chronica Slavorum: Geromarus (III, 82). Jeromarus (VI, 10).
[221]
. : Myth. Studien u Arch. f. slav. Phil. . XIV.
[222]
, , (Machal,
. 119.).
[223]
Ralston, The Songs of the russian people, . 120 - 139. ,
Machal, . 95.
[224]
Dziady , , .
.
[225]
. Zibrt, Starofeske obyej. : 195. . Fontes rerum Bohemicarum
(, 1884.) . 484. "Spiritus qui Krzetky dicuntur."
: Skitek v lidovim podni staroeskem ( ),
, , 1891.
[226]
, 6. ; , 1892, . 168.
[227]
i, ... . 295; , sub voce. .
[228]
, ,
. ( . 178. .)
[229]
, I, 65.
[230]
, (, ,
. 241.).
[231]
, I, 158.
[232]
. .
: i - - , 1894.
[233]
Cesty po Bulharsku - Prague, 1888.
[234]
.
. .
[235]
Duvernois, : , , , .
- , . IX, . 80. -
- .
[236]
: Trkische Elemente, .
[237]
: . . (, . IX, . 553.).
[238]
Machal, . 126 - 130, 132, 144. .
[239]
, i . , . XLVL . 181 - 185).
[240]
, ,
( 1833, Sebrane Spisy, , 1865)
- () . IX. -. -
161
[265]
.
Pertz, Monum. VIII, . 263.
[267]
, Mol. hist. Pol. . II.
[268]
Etym. Wurterbuch, sub voce.
[269]
,
.
[270]
, Einleitung, . 435. .
[271]
, Einleitung, . 418.
[272]
Academie de l' Jnscription, 6. . 1900. .
[273]
Arch. f. slav. Phil. . XIX, 318. Gorovid qui lingua latina
Mars dicitur, deus militiae. Zur Entstehungs
Geschichte der Kirchenslavischen Sprache ( . ) .
, - Witemir Conversio Carantanarum
(. 6. 86). Unevit.
[274]
Herbordi Dialogus de vita Ottonis, . Pertz-a. Hanovre, 1868 (. II, 31).
[275]
Einleitung in die slav. Litteratur-Geschichte, . Graz, 1885., . 139 - 412.
contina, .
sub. voce .
[276]
: belegori, beleknegine, Jaremirus.
. Medebor ( ), Mel
prohibe.
[277]
, II, 1.
[278]
Historia Salonitana, . , 1894.
[279]
. 1. 3. . Lappenberg Hanovre, 1868.
[280]
Fontes rerum Bohemicarum - , 1874 - 1882, . II, . 16 111 . 17.
[281]
- Einleitung, . 562.
[282]
24-32 . .
. . ,
. .
[266]
163
,
I . .
. . .
, . 6. 10.
, (, , ),
(, , , , )
(, , , , ).
.
, ,
. ,
6. ,
" , , ,
".
, - ,
- .
11. 12. , Titmara od Merseburga (oko 1012-1018. g.), u Gesta
Hammburgensis Ecclesiae Adama iz Bremena (oko 1074-1076. g.) i Chronika Slavarum,
1167. 1186. .
, 12. Monachus Prifligensis, Ebbo i
Herbord.
, .
Knytlingsaga, 950. 1190. , Saxa Grammaticusa,
.
, 12. ,
.
( 12. ), 11. 17. .
. 16 17. , .
. ,
,
, . 6. .
, .
.
9. 10. (
, 12. ),
,
164
,
.
, .
. ,
,
, .
, , . , . , . , - . .
,
.
, 11.
, .
945. 971. , ,
1111. . .
980.
, ,
, , ,
. .
.
, , .
, .
. ,
. .
, .
, . . .
,
.
, ,
. ,
,
, ,
.
.
, ,
, ,
. ,
,
.
9. 10. , .
. ,
. , .
,
.
.
165
,
. ,
, .
. ,
,
, .
(, ) ,
. ,
, , .
.
. .
. , ,
. ,
, ,
. , , .
,
.
, ,
. , ,
, .
( 1460. .)
, : Yecza , Luada - , Dzydzilely - , Ny - , Dzewana - , Marzuaba , Pogoda - , Zywie - . 16.
, , , w, . ,
, , .
16.
, , , , , , .,
.
,
.
, 1168. ,
, 1921. 1969-70. . 9.
.
. ()
, ,
. ()
, .
,
, .
, ,
. ,
,
.
, , ,
, 1,50 2 ,
166
.
, 9-10. .
. ,
. , .
,
.
.
,
, .
.
, .
.
. ,
.
.
11. - 12. , ,
, 1,70 .
.
, 1,60 ,
, , .
, . , ,
.
, 6. ,
.
.
, ,
. ,
, , .
. , ,
, .
, ,
,
. .
, .
.
, , , .
, ,
(. ).
,
, .
, ,
. ,
, .
167
, .
, .
,
.
,
, , ,
. ,
, ,
. ,
. , ,
, .
, , ,
, , , .
, ,
. ,
(. , . , . , . , . , . ),
.
,
. , ,
.
,
.
,
. .
,
, .
. , , ,
, , , - .
. , .
,
. ,
. ,
, , ,
. ,
.
,
, ,
, - (. ). ,
, , ,
. ,
( ), ,
, , .
, .
, .
,
, , , .
168
, ,
(. ). ,
,
.
( ), ,
, .
, ,
, , (. ).
, ,
,
, , ,
, , .
, , ,
, ,
.
.
.
,
.
,
, ,
.
. , ,
. , , ,
, .
, , ,
. , .
, ,
, , .
,
, , .
, ,
. 9-10. ,
,
.
. ,
. 10. ,
, , ,
, , ,
, , ,
. , , 8-9.
,
.
10. - 11. , ,
. ,
,
, . ,
169
,
, 6 12 . - , .
, .
, - - ,
.
(. ).
,
(, ), , ,
.
,
.
, ,
(. ).
,
.
(. ) ()
. -
, .
1.
,
. .
, ,
. , .
, .
2.
.
. .
.
.
3.
, .
.
,
. , , ,
.
170
4.
, , .
, , ,
, . .
, ,
, " ", .
, ,
, .
5.
, .
, ,
. , , ,
. , , .
, , .
, , . ,
. .
6.
, .
, , , ,
.
.
7. ()
.
, , ,
, .
, ,
, . , .
8. , (, )
,
, .
, .
.
9.
.
, .
, .
, .
171
10.
,
23. 24. . , ,
, ,
. , ,
.
. ,
.
11. , , , ,
.
, ,
. , , , .
, .
,
. .
, , ,
, .
, ,
.
.
, ,
.
, , .
12. , , , ,
.
.
13.
,
, . ,
.
19. .
. ,
, .
14. , ,
,
. ,
.
172
.
, , .
15. ,
, ,
.
, ,
, .
, .
.
, , .
, ,
w.
16.
, .
, .
, . ,
.
, .
.
, . , (), , .
,
. ,
.
17.
,
. .
, .
18. ()
(). ,
, ,
.
19. ()
().
,
.
173
20.
, .
,
.
(), (.
), (,
), ,
(), () ().
(),
(, ),
()
().
,
.
,
(. ). , ,
, .
,
.
. ,
, , ,
.
, . ,
.
21. ()
- , .
(),
. ,
.
.
22.
, ,
. . ,
. , ,
, .
, .
, .
, .
174
23.
, .
() (, ).
24.
.
.
.
25. ,
, , .
.
, , ,
, .
.
26.
(),
. .
, , .
,
.
. ,
. , , .
, , , .
, ,
, .
, .
, .
, ,
. ,
. ,
.
, .
, .
, , .
: , ,
.
, , ,
. 1168. .
1921. . ,
.
175
27. (, w, , yw)
,
. . ,
,
.
.
: , ,
. ,
, .
, ,
.
.
.
.
28.
. ,
, .
, .
. ,
, ,
.
29.
, ,
.
. ,
, ,
. , -
(, , , ).
, .
. ,
. , ,
.
.
, , ,
. .
,
, .
,
.
.
, , .
, ,
176
. .
.
, . .
: , , ,
, , - .
30.
,
.
.
, . .
.
.
, .
31.
, .
, ,
. ,
(, ), (, )
(). , ,
. , ,
.
, , ,
. , , .
, ,
. , .
, .
.
. ,
, .
, .
32.
, ,
, . :
, ,
. ,
.
, ,
. ,
. ,
177
- , . ,
.
178
,
, .
,
.
.
, , .
, .
( , ,
, ).
.
,
. ,
. ,
(XIV-XIII . . .)
(tre-ke-wi-ja) - .
(VIII . . .). ,
, ,
(. ). .
VII . . .,
.
VII V . . . (V . . .),
, .
, - (. ).
, ,
. (.
), , .
.
: ,
.
,
- .
. ,
, , .
,
.
, , .
, , .
,
, , .
, , .
179
, ,
.
,
, . ,
, .
V . . .
- (. ).
. , ,
, - .
. ,
.
, ,
. ,
, ,
(. ). ,
, .
. ,
, ,
. .
, .
60/59. . . . ,
. , , .
.
.
,
, .
, ,
, ( , ).
. (),
() (), .
- .
.
(. ). ,
, ,
, .
.
, .
,
11. . . .
,
. ,
. , ,
. , .
,
.
180
(. ).
.
.
:
,
. ,
. , ,
.
, .
.
IV . . .
.
. ,
, ,
.
,
(. ).
1.
, ,
(. ).
, .
, .
,
.
. , , ,
.
.
, . ,
, ,
.
(. , ).
( , ).
(), .
2.
(Bacchus) ,
.
. ,
.
186. . . ., , ,
, .
.
, ,
181
.
.
. Pater Lenaeus ( )
.
, . ,
. (cista
mystica) (, , )
. ,
, , , ,
, .
3.
(Bacchanalia) ,
.
V . . ., . ,
, ,
. , , ,
. 186. .
. . . 7.000
,
. ,
,
.
, .
4.
. ,
, , ,
. ,
, .
, .
.
.
5.
, ,
. ,
. (430-429-. . .)
. ,
, .
;
(, 23. 22. ).
182
.
.
6.
, , , ,
.
, . ,
, .
,
, , .
, , .
. ,
,
, (. ).
.
- , - .
, ,
, 492. . .., .
. .
;
V . . . , ,
, . (I . ..)
, . ,
, - .
7.
:
1. , .
, ,
. ,
,
. , ,
, .
,
. ,
, .
, .
.
, ,
.
, ,
. , , .
, .
, .
183
2. , ,
, .
8.
, , ,
.
, , , (.
), , ,
. , ,
, , .
, ,
. ,
, , , . ;
, , ,
.
. , ,
.
, ,
(. ). .
, , .
,
. ,
. .
. .
,
. ,
,
.
, ,
, .
,
; , , ,
. .
, .
-.
, ,
, . ,
( XV . . .).
, , ,
(VI-IV . .). - (III-II
. .), ,
: , ( ), ,
( ).
(XIV - XIII . . .). ,
(. ).
.
, .
184
, ,
, .
, , ,
,
.
,
, .
(), .
, ,
.
. .
,
.
.
;
. ,
. V .
.
, ,
, (. ).
, .
,
, (Thesmophoros).
, .
. , , , ,
, .
( , ), .
, .
.
.
. V . .
., ,
- , . IV . . .
, - , .
,
. IV
. . .
9.
, . :
- , , - .
, ,
. ,
, . ,
. ; , , , ,
, , ,
.
185
. ,
.
, , . , ,
.
. ,
,
.
. , ,
. , ,
.
.
, .
, ,
, . ,
.
,
, .
.
,
.
.
,
.
. , ,
, .
.
.
(. ).
.
, ,
. - , , .
, ,
, .
.
, .
, . ,
. ;
, .
, :
, , , .
,
, .
,
. ,
.
. ,
, .
,
186
. , , .
,
. , :
, ,
, .
,
, .
() ,
(. ). , ,
.
, . ,
, , .
, - (. ).
. ,
. ,
, . ,
.
,
, , (. ).
,
. , ,
.
,
.
.
" ", " " "woinos",
. II
, .
,
( ), - ,
: - , - .
, , ,
. ,
() ().
.
,
. ,
.
, (,
). . (Anthios),
,
. ;
,
- . ().
, .
187
, ,
, , .
, ,
, .
.
.
, .
, ,
, .
; , . ,
.
,
. ,
, . ,
.
.
. .
, -
.
, .
,
.
.
, , ,
.
, . V . . .
. IV . . .
.
(406.. . .),
(V ).
10.
,
. .
.
,
, , .
,
, .
, ,
, .
11.
, (.
). , XV . .
, ,
188
.
(-), .
" ", .
;
(), - ()
(). ,
.
, , .
() , ,
, .
, ,
.
, . ,
.
, ,
, . ,
, .
, 30 .
, : ", " (. )
. , ,
, ,
(. , }.
,
, .
,
.
. -
, .
.
. .
- - ,
,
, .
,
. ,
, , ,
, .
,
.
.
. : ,
. , , " " (hye),
- " () " (hye).
,
, .
189
12.
, .
, .
, ,
. ,
.
,
.
.
.
13.
, .
(), , ,
. , . ,
. . .
14.
,
. . ,
, , , , .
, ,
. ;
. ,
.
- .
, ,
.
.
(. ). ,
. , ,
(). , 279. . . .
, , .
, ,
. ,
, .
, , ,
. ,
. -
-
. , ,
. ,
190
, . , ,
, .
. ,
.
,
, , .
.
, ,
, .
,
.
,
.
15.
(),
, .
16.
,
, .
- .
, .
, .
- , .
.
.
.
. ,
. , , ,
, , , ,
(. ). .
17.
, ,
. ,
.
. ,
, , .
.
.
,
.
, , .
. ,
. ,
191
, , .
. ,
, .
, ().
, , , . ,
.
, .
, , ,
.
, .
. , ,
, .
, , ,
. (. ,
', ).
, :
- , , .
. ,
. ,
, ,
. ,
.
()
.
. ,
. .
.
( ).
18.
, .
VI . .., V IV . ..
, , .
.
, , , , , .
. III . ..,
( )
, .
, II (.
).
().
VI . ..,
V . ..
,
, . ,
: ,
192
, , . (.
).
19.
, . ,
, V . . .
. ,
. , .
20.
:
1. , , . , ,
. , ,
. .
,
, , , ,
, .
2. , .
, .
.
, ,
. ,
, .
. .
, .
,
.
, .
, ,
.
. ,
. , .
.
.
.
, .
.
.
. ,
.
.
.
193
21.
. ,
() , ,
. ,
, .
.
. , .
(. ).
, .
,
(, , , ,
.).
22.
, , ,
. , ,
.
,
, .
,
, , .
. ,
,
. , ,
.
VII-VI . . .,
.
, .
, - .
( ) ().
, ,
.
() (. ),
.
, .
(, . ) .
, -
(. ). II
, .
23.
, , .
194
, (),
.
, ,
.
, , , . ,
, .
, ,
, .
. , ,
.
, , , .
,
. ,
. .
, , ,
(. ).
, .
,
.
.
, , , .
:
, , -
. ,
, .
:
, , .
24.
.
,
.
(), (.
), (,
), ,
(), () ().
(),
(, ),
()
(enthousiasmos).
,
.
,
(. ). , ,
195
, .
,
.
. ,
, , ,
. ars
matematica, . ,
.
25.
,
.
chresterion manteion, - oraculum.
, (, , ).
.
.
, ( ,
),
. , ,
, , .
.
, ,
,
. ,
. .
, , ,
, , - . ,
,
. .
, ,
.
. .
(. ).
26.
, , .
,
.
,
.
. ,
, ,
, , ,
.
196
,
.
, ,
. , ,
.
, .
, .
. ,
.
. .
, , ,
, ,
, ,
. ,
.
. ,
.
, , .
, . ,
. ,
,
.
, ,
.
, .
, .
.
, ,
, , .
:
, , ,
.
.
.
, ,
. ,
.
, .
V
. . . (
).
- .
,
.
197
27.
VII VI . .,
, ,
- (. ). ,
, ,
(. ). , .
,
,
.
.
, ,
, , .
, .
.
, .
, ,
.
, ,
().
28.
(Palantho) , .
, .
, . ,
.
29.
. ,
, , .
, , .
, .
, . ,
. (, ),
.
, .
,
. , .
, , , .
- , .
, .
.
: ,
, ,
(). ,
.
198
. ,
, ,
. ,
, .
, ,
(490. . . .)
.
.
,
, , ()
. (. ).
.
. ().
,
, .
30.
, :
1. , .
2. , , .
, .
, ,
.
. ,
(. 2).
3. , , , .
. ,
. .
4. 3, , .
, .
(, ).
5. , ,
.
31.
, ,
, . (. ),
, (),
. ,
, .
199
32.
,
(, ), , IV . . .,
. .
, , - , . ,
, ,
. ,
, , .
.
,
.
, ,
. ,
. ,
.
. ,
, .
.
, , .
.
, , , .
, , .
, .
, .
, ,
, , , ,
. , , ,
- , , , ,
. ,
, .
33.
, .
.
,
. , ,
.
, - , ,
. ,
. ,
, .
. , .
,
, , .
200
. ,
, .
, .
, .
, , .
, ,
. , ,
.
,
, .
34.
,
V. . .. , ,
.
.
. ,
, , .
.
,
. -
. " ",
. ,
(benedictio latina), (, , , ,
.).
35.
,
. , , ,
, , .
,
. , .
36.
, , .
,
,
. , , .
(. ). ,
, . . .
. ,
, ,
.
, , .
201
.
37.
, .
. ,
. ,
.
, .
.
,
, .
. , , , ,
, . :
, ,
, . ,
, , (. ).
,
.
.
, ,
. ,
(. ). , .
, ,
. ,
, , .
,
. ,
.
, , ,
.
38.
, , .
, ,
, .
, .
, .
, ,
IV . . . - . I . .
. : , , , (
), , , , ( , ),
( ) .
, , .
. ,
202
, .
( ).
() , ,
, . , -
. ,
. .
,
. ,
.
( ).
. .
, .
,
. ,
.
, ,
. ,
.
. .
, , ,
. , .
,
.
.
. , ( , Libri
Sibyllini, Fata Sibyllina), .
,
. ,
, .
, .
.
,
(quindecemviri
sacris faciundis). 83. . . . ,
,
. , , 74.
. . ., .
, ,
, .
,
, ,
, , - - .
(lectisternium), 399.
. . ., III II . . .
(, , , .). ,
.
, ,
203
. .
363. V , 405. , .
39.
, ,
. , , .
, , , ,
.
.
,
(, , , ).
,
, , ,
, .
.
, . ,
.
(. ). .
, , , .
, , .
.
, .
, .
, .
, .
,
, ,
, .
40.
, ,
. , ,
, .
, ,
,
. .
, ,
. , ,
.
, . ,
. ( )
.
. , .
. ,
, .
204
41.
, , ,
- .
. ,
,
, . ,
.
.
, , .
42.
, ,
, .
. ,
, , .
. , : , , ,
.
(), . ,
, .
. , ,
, .
43.
( ),
. (490. . . .),
, .
.
, ,
.
. ,
- . ,
. (. ),
, .
44.
, .
, , ,
.
. ,
.
. ,
- .
. :
, , -
205
. ,
. ,
, .
.
45.
. .
46.
, ,
. . ,
, , (.
). ,
, IV . . . IV . . .
II-III , .
, ,
.
. ,
(), ()
(). megas theos ( ),
( ).
.
, .
, .
47.
.
(. ),
, .
.
, , . ,
.
. ,
.
.
, ,
. , ,
, ,
. ,
. ,
, , , ,
, .
- , . ,
, .
206
48.
, ,
.
.
. , .
49.
, .
. ,
,
. , .
, ,
.
,
.
.
, .
, ,
, .
207
- -
, - - -
. ,
-
,
. ,
- ,
[1]
- ). ,
- -
. , ,
, ,
,
.
- ,
, , ,
[2]
[3]
( 2,5 ) ,
[4]
[5]
[6]
, , ,
[7]
Altheim Remedello ,
[8]
.
[9]
" "
,
, ,
.
- -
: .
R. R. Schmidt
-
:
[10]
.
,
"" (?!) II A + D.
, .
, ,
"" II B.
,
,
. R. R. Schmidt
- " "
,
-
[11]
.
, .
[12]
, . .
208
.
[13]
.
[14]
.
,
-
- ,
-
.
- -
.
, ,
,
.
, -
, ,
.
, ,
.
-
- . ,
,
, .
[15]
,
[16]
, .
,
, , VIII VII
. . - -
, ,
. ,
,
[17]
,
,
, .
, , ,
" " , ,
, ,
, ,
. - , ,
- ,
.
[18]
, ,
,
, .
209
II I ,
[19]
. , II
[20]
, ,
[21]
.
,
.
( )
,
[22]
.
, .
,
,
,
[23]
.
[24]
.
- -
, , 1560. .
. terminus post quem -
,
-
.
[25]
, .
, .
:
.
XIII
,
-
.
,
. , , ,
[26]
.
- ,
, ,
. , -
, ,
.
-
, -,
210
.
- , ,
, ,
. -
.
, , T e n e d i o
z p e l e c u z ,
. :
,
[27]
.
,
.
-
?
-
T e n e d i o z p e l e c u z
?
, -
, . XIII
. -
.
-
(, , , ),
(, ,
[28]
).
[29]
. , -
[30]
.
-
,
. A. Mozsolics ( W. P. Z.,
1942, 38)
. , ,
,
Bayer, K. Miske
Hrodegh (. A. Hrodegh, Urgeschichte des Waliviertels, 1926, 88 J. Bayer, Die
Ossarnerkultur, 1928, 78).
Urnenfelder . ,
3 12 Tapioszele
Kanya ( - . Tolna),
,
.
,
211
C - D A - B,
.
-
"" , , ,
.
,
- ,
, .
,
, , -
. , ,
.
, ,
,
, .
.
, ,
, ,
, ,
. - ,
.
.
. -
.
(ex voto).
[31]
.
[32]
. :
, ("en crossant")
[33]
III .
, (
) .
,
.
( 1,8 , 1,9 )
. 45
[34]
. , ,
,
,
[35]
.
,
,
, - "" -
- ( e n a g i s m o z o l o c a
u t h s i z ) .
212
" " ,
II , ( 1,5 )
, II A +
D, .
[36]
. - ,
,
- .
(e n a g i s t h r i o n ) m e g a r a - c a s m a t a [37]
.
R. R. Schmidt,
,
[38]
.
,
[39]
t e l e s t h r i a .
""
ius vitae necisque.
.
- ,
. ,
,
( ).
. ,
,
[40]
("") .
, ,
[41]
, , .
, Seelenvogel.
,
, - .
.
[42]
.
, , .
, ,
- ,
- , .
[43]
,
,
[44]
.
, ,
[45]
, .
, , -
,
213
, .
[46]
,
- . R. R. Schmidt
, ,
,
[47]
- . , "temple-repositories" ,
[48]
, , , Picard ,
, , .
[49]
, , .
,
[50]
.
[51]
,
,
.
[52]
.
- " "
[53]
, ()
[54]
.
.
[55]
" " .
[56]
, J e o i e p h c o o i .
, ,
-
,
.
[57]
, ,
. , -
, ,
,
[58]
Perpheraeos-a Aenos-a .
-
-
-
. , ,
.
,
. ,
,
,
.
214
. ,
: ,
.
-
, ,
,
. -
-
,
-
, , .
1 Ch. Picard -
(Les origines du politheisme hellenique, I, 1930, passim). M. Nilsson
-
(The Minoan-Mycenaean Religion, 1927, str. 140-200).
2 . . , II, . 394 ; IV, . 222, 225, 226, 237.
3 . . , , , 1907, . 17, 18, 56.
4 J. Korosec, Predzgodovinska naseldba na Ptujskem Gradu, 1951, . 166-179.
5 . J. Korosec, Nove priloge k datiranju "slovenske" kulture v Jugoslaviji, Sbornik Gavril
Kacarov, I, 1950, . 131-141.
6
(. . . , , I, 1948, . 116
, , 1950, . 146-147).
7 P. Reinecke, Vucedol, Vinca, Altheim-Remedella, Serta Hoffileriana, 1940, . 31-87.
8 . V. Milojcic, Hronologie der jungeren Steinzeit Mittel und Sudosteuropas, 1949, . 92,
95, 98, 99.
9 . , 1946, . 16.
10 R. R. Schmidt, Die Burg Vucedol, 1945, T. 50, 1, 2, 3.
11 Ibid., . 188; . (op. cit., . 88)
, ,
1300. (. S. Przeworski, Die etallindustrie Anatoliens, 1939, . 39).
12 . . , , , 1908, . 97-99
, , CCXIV, 1954, . 111-118.
13
(LM I a) (. A. Evans, Palace of Minos, IV, I, fig. 153
Jahrbuch des deut. Arch. Inst. B. XXXX, 1925, . 140-142).
(G. Hogarth, Excavations at
Ephesus, 1908, Text, fig. 31).
14 . Hewkes, The Double Axe in Prehistoric Europe, Annual of the British School at Athens,
XXXVII, 144-146.
15 Berge Cetona ,
Belvedere Parrano (. W. P. Z., 1942, . 116).
215
217
218