You are on page 1of 682

2015

..........................................................................5

........................................................................................................ 23

. - .............................................................. 33

.....................................................................................36
37
.................................................................................................... 40
y ................................................................................43
..............................................................................49
- ...................................................................... 52

................................................................................................................ 55
.......................................................................... 55

. - ..................................................... 57

- ...................................................... 65
.
- y ................................................................... 71
.
...........................................................................73
.- " ........................................... 82
.- etruscan revival..........................................91
. - ........................................................................ 101
norviAHjbi!, - .................................................................. 105

. - 113
. - .......................................................117

. -
.......................................................................... 123
.
............................................................................ 129
. - ,
..........................................................................................141
I. - ............................................... 141
II. - ..............................................................................................146
III. - .............................................148
IV. - : ................................... 151
V. - : .................. 158
VI. - : .......................... 160



. - ......................................................................................... 166

. ......................................................................................................176

. ..................................................................................................... 186
Poggio a ajano................................................................................................ 189

. - :
...........................................................196
..............................................................................................196
...................................................................................................................202

. - .............................................................................207
y .................................................................................................... 210
y .......................................................................... 211
........................................................................... 214
................................................................ 215

.........................................................................................................................219
.............................................................221

. - ..........................................................................221
................................................................................................................223
.................................................................................................................224
.............................................................................227
................................................. 230
11

. - ........................................................................................... 235

<>itorjiAiijhii. - ..................................................................................................... 248


I. - .................................................................................................. 249
II. - y a ........................................................... 260
III. - Pan Saturnius .................................................................................................... 269

. - ................................................................................................... 278
I. - ..........................................................................................280
II. - : ............................................ 285
III. ................................................................................................294

. - ......................................................................................................... 301
I, - .......................................................................................303
II. - .........................................................................................309

. ........................................................................................................... 314
I. - ................................................................................................................317
II. - ............................................................................................................... 319
III. - psihomachia................................................................................................. 322

. - ............................................................ 330

- Eros socraticus...........................................................................341
.
. ............................................................................................352
I. - ...........................................................................355
II. - .................................................................................... 363
III. - ......................................................................................... 368

. - y ...............................376
.............................................................................................. 378
............................................................................................. 380
...........................................................................................381
.........................................................................384
...........................................................................................391

............................................................................................................. 397*
................................................................................. 397 *

. - : ...................................... 399

"

" y .....................................411
I. - Praeclarum Arimini Templum............................................................... 412
IL - y .................................................................................... 417

. - .................................... 438
. - 1:
........................................................... 447
. - ........................................................... 454

. - y ................................................................465


.
...................................................... 472
I. - ......................................................................................476
II. - ................................................................................483
III. - ....................................................................489

- ............................................................ 493
.
I. - ...................................................... 494
II. - ........................................................................................... 497
III. - .................................................................................. 501



I. - ................................................................................508
II. - II collegio del cambio y ............................................................ 510
III. - y ..........................................................511


: II

. - .............................. 526

. - ":
...........................................................533

. : ..................................................... 537
........................................................................................543


1981

, -
, 1959. , , 1961. . joj je
: u 1 y
y ce -
:
y XV ce
( ) je
y y ? -
Ars Platonica, I II,
je
ce . -
je . , ce -
. je, , .
je ce je .
, -
. . -
, ce -
. , . ,
y ,
je ,
: , , ( je
. ), je, -
, , y je

1 ditions . Droz, Genve 1954, rd. 1975.


, - y onaj
, , . liante -
. , ,
, , bizzarie
, ? >
ce , , ,
y y , ,
.
. To je .

. -
cpegme y , ,
ce 1908. je , ce -
1949. . , ce -
.
, ,
,
je
". ce, ,
je -
. He je ,
. ce, , y ,
, y (1481),
" ,


y ? je y

ce ,
, ,
ce .
je
y , , je
-
.
, ,

- curiositas -
, je
. -
, ,
-
6
? je -
. ce -
, ce ,
, ce -.
ce -
,
, ,
, y . ce
y y XV , a y
: , , , -
... A je ce ce
. ce : -
", y
, . , je -
y , Accademia Chareggiana y -
, ,
, " y
, . , je ,
, ,
, , ,
y , y 1.
ce, ,
y . y
, , je ,
. je
, ce -
y , ce ce
y ce, ,
y . ce
y , y , y ,
, ce , a -
. je, , y
. , ,
ce y . , ,
je -

1 D. Hay, The Church in Italy in the Fifteenth Century, Cambridge 1977, -


HO 6: The italian Renaissance and the clergy of Italy in the Fifteenth Century",
, je , y . y y :
Ch. Trinkaus, In our image and likeness, 2. vol., London 1970; R O. Kristeller, Paganism
und Christianity", Renaissance thought, New York 1961; Le mythe de l'athisme la
Renaissance", R.H.R., XXX (1975), erp. 337 .

7
koju je, ,
, renovatio. je
oncer
. . , motom,
, y , .
, - ,
common place. To je .
, , y
, je y Theologia platonica.
-
, je -
,
je , je -
. ce -
,
y ce
. , -
,
. Pia philosophia , -
, je , a je ... ,
, je .
, , je ce, -
, -
, je, y , y
. , ,
je . , ,
, , je
y 1.
.
y je - - ,
je
.
, ce y
, je .
je je renovatio
, y -
. ce

1 P. . O'Malley, Giles o f Viterbo, Leiden 1968, : Man's dignity,


God's love and the destiny of Rome, a text of Giles of Viterbo", Viator, 111 (1972) . 389 .
" 1530, y Le sac de Rome
(A. Mellon, Lectures, 1977).

H
ce -
, .
je , y , , , . ...

,
tokom , X libellus,
. , je -
-
. ce
, , a -
je .
je ce -
. je ce -
no , -
, , je
artifices . To
: , ,
ce , . , je -
y , je -
-
. je ce
- - , na ce je
ce

XVI XVII . , ce y -
;
je -
,
. To je : je
y ? "
? je, y ,
je ?
, , -
? ce, ,
. -
, ,
. He y
, , . -
y ce . To je
, .
-
, je ?
9
ce y
je . je -
ce : ,
, , ...
ce je
. , je -
. artifex ,

, . -
je, , ,
je y . ce, ,
-
. , -
,
? ,
, , .
y XV ce, y , . -
.
KlassischeKunst (1899, 1911) . -
, je ,
, -
. je
ce tokom , II, y ?
Ko je ? -
" XV ,
1500. . , ,
, y . -

, ? Ha -
, . , je
y , , : ,
ce -
y , -
, . -
?
Kao , ja
. ce y
? ce, -
, -
. M oto secolo d oro, y -
1512. , y .
, , , -
10
? je , ce
"
Geistesgeschichte : je
,
y , .
je , -
y , ce , -
, -
je , y .
ce , ce ce
. y je, ,
-
, , -
. ce .
To , ,

, ce -
1. , ce -
, , a .
.

y -
y . , ... ,
. , ce, . -
: je -
, je -
, , 2.
, y -
, , je -
, .
y .
, -
D e monarchia (1468),
., ce
, a ce . -
je -

1 : Creighton Gilbert, Renaissance Art, New York


1970.
2 L. Martinez, The social world o f the florentine Renaissance, Princeton 1963, .
267 : Power and
imagination: City-states in Renaissance Italy, London 1978.

11
. .
je vita con/emplativa, je -
-
,
, , -
.
, je,
, , , ,
je . Kao

.

ce .
y joj ce, .
. Ha , -
, ce ce
. A je , , -
, . je
;
je -
, a ce .
, -
, m oto : di doman non c certezza -
. ce .
je , y
, . .
y je
ce y y
je y . ,
ce ,
y je y 1480. 1490. ,
y , ,
, ... .
ce je ,
. je ,
je , .
Show-of, , ,
, ,
ce , , , ,
. ,

12
, y , -
, , , na
.
. A je
. ce
? ce , ce .
, ,
. -
. je y , , y
, ? A
je , .
je -
. , je je ,
ce ? ce -
y , je -
? , :
, , , ...
ce . ,
je , -
, , -
, -
(
")
. je
y
y , ,
. , a .
y

. , , .
, je ,
ce : -
. ce
, ce ,
ce , ce ,
. ce ?
je , , je
, a -
.
je, , , , -
", ce

13
ce .
, a -
, , .
: , , ...
, y . -
, . -
ce , , ,
, , ,
, , , . je -
, , ,
je .
ce, , . ce
ce . ce -
ce y
( ) ( ).
ce y -
. A , ,
, , ,
, . je
ce ce .
, tokom -
, y ce
y y -
. je -
-
: etruscan revival tokom 1;
y poeta teologo
je 2;
y y 34;
.
, ce je
ce , , a ,

1 J. R. Spencer, Volterra 1466, The Art Bulletin, XLVIII )1966), . 95-96; G.


Cipriani, Il mito etrusco nel Rinascimento fiorentino, 1400-1600, Firenze 1980.
2 S. Battaglia, Esemplarit e antagonisme nel pensiero di Dante, II, Napoli 1970:
Dante e la teoria del poeta teologo nei secoli XIV-XV, . 95 .
3 V. Wester E. Simon, Die Reliefmedaillons im Hofe des Palazzo Medici zu
Florenz", Jahrbuch der berliner Museen, XVII (1985), . 15 . je
N. Dacos, Il Tesoro di Lorenzo de' Medici, vol. I, Firenze 1973. : H. W.
Janson, Donatello, Princeton 1957, vol. II, . 81.
4 li. Camesasca, Artisti In bottega, Milano 1966, noni. XI, Accademie mai esistite.

14
y iiauioj , : -
.
- 1 -
, , ,
je , , ;
je , je
, a
. ( 1945) je, ,
2 ce y -
, y . ce
, , y ,
je y 34.Impresaje -
y ce, serio ludens, -
, , . je
4. ,
, je
, , -
5. ,
. ce ce -
, ce .
ce , je
. .

y je ,
. , -
. ce y Palazzetto -
, je - -
, - 6. je
ce -

1 Epistolae LibrL, XII, Venezia 1495, The letters o f Marsilio Ficino, vol. I, London
1975.
2 H. H. Brumer, Pan Platonicus", Konsthistorish Tijdskrift, 33 (1964), .
54 .
3 S. Settis, Citarea, In una impresa di 6p.nconi, J. W. C. I., 34 (1971).
4 R. Klein, La thorie de l'expression figure dans les traits italien sur les ,,impresse
(1957).
5 E. Wind, Pagan mysteries in the Renaissance, London 1958.
6 A. Parronchi, The language of humanism and the language of sculpture", J. W.C.I.,
I. 26(1964).

15
,
je . . -
je y .
je , , y a , je
. -
. -
ce, , , .
je y
, je -
, , .
, ,
-
1, je -
, 2.
je
, je y
" -
y je, , -
? je, , -
; je ,
, -
.


, je
" ,
ce 3.
je -
, y
je , , ,
, .
ce je y -

1 R. Hatfield, The Compagnia de' M a g \ J.W.C.I., XXXIII (1970), . 107


.
2 Richard . Texler, Lorenzo de Medici and Savonarola, Martyrs for Florenece",
Renaissance Quarterly, XXXI (1978), 3, . 293 .
3 G. Hersey, Pythagorean palaces: magic and architecture in the italian Renaissance,
Ithaca (US) 1976; Marsilio Ficino's cosmic temple". Collaboration in italian Renaissance
url, New Haven 1976.

16
; ce
, ce je Eros platonicus.
, ,
je 1. -
,
.
, je , , -
, ? ce
. -
je
je y , -
y , na . . je
je -

, . je
a contrario . , piagnoni -
,
, je y
2.
ce -
, , . je ,
y , -
; , "
3. je
y - - -
, ,
, -
. je
je

1 L. Schneider, Donatello's 6p.nze David, Art Bulletin, LV (1973), . 213 ; F.


Ames-Lewis, Donatello's bronze David reconsidered", Art History, II (1979), 2, . 139.
C. L. Frommel, Michelangelo und Tommaso dei Cavalieri, Amsterdam
1979, ce, .
2 je, , R. . Steinberg, Fra Girolamo Savonarola,
florentine art and Renaissance iconography, Atheus (Ohio) 1977.
je y je R. de Maio, II
Savonarola, Alessandro VI e ii Mito dell' Anticristo", Reforme e Miti nella Chiesa del
Cinquecento, Napoli 1973, nor. 2.
3 F. Kris O. Kurz, Die Legende von Kiinstler, Wien 1934; ,
Sir E. Gombrich, London.

2 17
locatio operarum1. .
-" y -
.
. ,
ce , ,
. , 1485. , -
( y y ), -
, -
, p e r suo pennelo,
y je -
. , ce , je . -
, y ,
y -
. y ,
: y . , 1470-1480.
ce : ,
, je elogia, ,
.
je . Ars Poetica,
dictum Horatii, je, XIII ,
artifex-SL -
, -
". Ha je,
, : pictoribus atque poetis semper fu it et erit equa
potestas, a dictum-a
divino quodam piritu .
. je
2.
divino artista
, a , -
, ce
" . ce
-
; ,

1 A. Conti, L'evoluzione dell'arti sta, Storia dell'arte italiana, I, vol. 2, L'artista e il


publico, Torino 1979, . 127 .
2 : A. Chastel, Le dictum Horatii: quidlibet audendi potestas et
les artistes", Bulletin Acadmie des Inscriptions et Belles-Lettres (1977), y F. F.
F . Paris 1978, vol. 1, 6p. 17.

18
u
. y
je y -
. minores
ce ,
. To no ,
y
, , a
, .
ce -
, ,
, (, ).
y " je
.
. , ,
, y
, ce je
.
. -
-
ce . -
, ,
?
ce , ,
. , -
, -
, y y 1.
ce
- ce je -
- , -
, ce ce .
je 2.
ce -
. je

1 . Winternitz, Musical instruments and their symbolism in western art (1967), .


in;i. New Haven 1979, ca , 13. , o .
2 P. O. Kristeller, Music and learnig (1956), y Renaissance Thought, II,
New York 1965, 8.

19
y XVIII XIX : ce
ce . , je ce
, a , , ce saturnia rgna
a, ,
renovatio .
, , ,
; ce
, . , -
- y , , -
- , ,
je , y .
ce y
, y 1. , je -
. ce -
,
, y , ce 2. ,

, "3.
je y .
ce ,
.
ce , -
, je -
. To ce . je
; je -
, , .
, -
. ce je
, y

1 . Garin, L'attesa dell' et nuova e la ranovatio (1962), L'et nuova. Ricerche di


storia della cultura dal XII al XVI secolo, Napoli 1969, . 83 .; . Levin, The myth o f
the golden age in the Renaissance, London 1969.
2 E. H. Gombrich, Renaissance and golden age, Norm and Form, Studies in the art
o f the Renaissance, London 1966, . 29 .
3 G. Costa, La leggenda dei secolu g.oro nella letteratura italiana, Bari 1972, . 42
. survey , , y ,
. : H. Pfeiffer, Die Predigt des Egidio da Viterbo
ber das goldene Zeitalter und die Stanza della Segnatura", Festschriftf r L. Diissler, Berlin
1972, e rp. 246 .

2
, , -
y , ce
1.
ce II, -

, ce tokom . -

, oncer ce . y
- -
- . -
, -
,
je , -,
, y " . je
ars platonica, ;
roje .
je je ,
, y ce ,
2. , , -
, 3. , -
, ce -
. ce
.
Zauberberg (1939)
je je je
:
6pela, (
) , -
y -
""". , -
, je -
iiie.

N. Randolf Parks, On the meaning of Pinturicchio's Sala dei Santi\ Art History, II
(1479), 3, . 291 .
2 E. H. Gombrich, The sense o f order, a study in the psychology of decorative art,
London 1979, . 114.
3 E. Wind, Pagan mysteries, op. cit., . 191: Both logically and causally the
exceptional is crucial because it introduce (however strange that may sound) the more
comprehensive category".

21
ce
. , , ,
, ,
y ce
. , ,
, ,
y -
.
y ce *.

* y .
y 1961,
.

22

, je , , , -
je
XV : , -
, . -
,
je ; y
ce y ..

. , y
" -
.
je, y , y
.
? ,
, , -
".
. , ;
je , a je
. je : , -
, y ce
,
,
.
,
, je 1

1 H. Taine, Voyage en Italie, Paris 1865; 18. . 1930, II, p. 148.

23
" 1: -

,
. -
y . , ,
, -
y -
, , (
), ,
12.
, , je -
je , , -
. je -
.
, y -
, ce
. -
, , ,
y je -
, .
ce ; ,
, , -
, , ,
- - .
, , -
; je . , .
ce .
y ce y
, -
3. 1460-1470.
. , je, -
, ce , je
renovaiio, je, 1480,
: je, ,
y ce . ,

1 A. Chastel, Le got des primitifs en France, intr. au catalogue de l'exposition: De


Giotto Bellini", Paris 1956.
2 M. Praz, La carne, la morte e il diavolo, III . Firenze, 1948, nor. V: Bisanzio".
3 je , Ph. Monnier Le Quattrocento, 2. , Paris 1901,
. . Garin . Kristeller
-
. infra.

24
, , -
, , y -
. y . He je
, ce ,
, , , , y
. , y
, , y , y

: , -
, . -
je
, , , je -
, , -
, , , na
1.
, y y
.
, ,
ce ,
ce .
-
.
, ce y
ce , y je
, je .
XV ce
. je .
,
, ce .
, , y , , y
", . y
je , -
ce . je -
: -

,
? ce ?
je
y . He
,
-

1 y Marsile Ficin et l'art, . Droz, Genve 1955.

25
, . ,
, ,
. ,
, .
je , -
, , -
? , -
, ,
, y 1.

. je -
je , a je
je .
:
je , ce -
. , no ,
y , je -
je , , y
. -
- na - -
y : -
, je , ,
,
2.
T okom XVI
ce , . ,
XV , -
, ;
y ce y -
. , -
, y y
, , ce -
, , , ,
no , , ,
y . , , ce -
je . -

1 F. Antal, Florentine painting and its social background, The Bourgeois republic
before Cosimo de Medicis' advent to power: XIV and early XV centuries, London 1947. E.
H. Gombrich, M. Meiss P. Francastel cy ce
.
2 W. Welliver, L'impero fiorentino, Firenze 1957 ( y
).

26
ce =
. y -
. ce -
, , . je
, a
. , ce
ce . je , y
" y
, ce -
1, a
,
2.
**
*

je -
, je . , ,
-
- ce
.
je
. "; y ce -
ce y ,
, ce , -
. ce
ce , tokom , ,
; ce je -
, ce , ce -
. -
je , a . je ce
. He ce
" , je
. To ,
, na . ,
ce , je -

1 F. Antal, Studien zur Gotik im Quattrocento" Jahrbuch der preusz. Kunstsamn.,


XI ,VI (1925), . 3-32. , je G. Weise, Der sptgotische
Slilrichtung in der Kunst der italienischen Renaissance", Bibliothque d'Humanisme
et Renaissance, XIV (1952), . 99 . je
XVI je Wlfflin y Renaissance
mid Antike, Tbinger Forschungen zur Kunstgesch", 5, Tubingen 1953.
2 P. Francastcl, Peinture et socit, Lyon 1954,1.

27
. Ha
, , , je
.
y XV ce
. ,
ce , ce
. je :
, y y y ,
, .
studia humanitatis y je , , -
, ,
, , .
, , y
-
: , (
y ) .
; , a -
je
1.
ce -
, , y
ce . je prospectiva
pingendi,
, a je 2 je
y ( )
y 3. -
a, ,
,
, . je
: ,
ce
. Kao
, ce . je, , tokom
je .

1 je . Panofsky y Artist, Scientist,


Genius, notes on the Renaissance-Dammerumg", y The Renessaince, a
Symposium, The Metropolitan Museum of Art, New York 1953.
2 je ca , je A. Parronchi,
Le fonti di Paolo Uccello", Paragone . 95, 1957. . 97, 1958.
3 : J. R. Spencer, Ut rhetotica pictura", y J. W. C. /, XX (1957), . 26
..

28
ce . XV -

ce ;
-
, y
, , -
, y , , ce
,
. -
- , , ,
- .
ce y ce
; y ,
y . je ,
, .
je .
ce ce
y XV . , y
, , , ce -
je -
, ,
. , y , ce y ,
y 1.
.
ce . ,


je
"2.

1 Kao je . . Kristeller, The modern system of the arts, a study


In the history of aesthetics", Journal o f the History o f ideas, XII (1951), . 496-528 XIII
(1952), . 17-45.
2 E. Munty, Histoire de l'art pendant la Renaissance, tom II, Italie: l'ge d'or, Paris
1891, . 70 . je y
, je ",
( -
) ( ce -
Iti). Ono y , ,
itiitxoH . y : H. Hettner, Italienische Studien zur
Ueschichte der Renaissance, Brunswicg 1879, II, 2 V, 1-2. : W. Goetz, Renaissance
tuul Antike", Historische Zeitschrift, vol. II, Leipzig 1942: Der geistige Untergrund dieser
KiiMNt ist, wenn man dem Denken der Knstler und der ganzen Richtung ihrer Entwrfe
nnchgcht, iin/.weilelhaft der llumanismus, vor allem der Platonismus".

29
, ,
y
tokom . ,
, , a
. -
je y
ce ,
.
y
ce : je -
, y ,
ce
. , , y
je .
1460. XV
: .
je , -,
, ce 1
na , je , , -
, , , ; je
y
, -
. je tokom XV -
ra je , - je, ,
- je
. je, ,
ce, tokom XVI , -
.
ce .
; - -
, .
y je -
y je 1500.
.
**

1 Kao je A. Warburg, , y
1894, y Gesammelle Schriften, Leipzig 1932, vol. I, . 1 5. je ce H a
mu o F. Saxl, . Panofsky, . .
Oombrich. R. Wittkower.

30
je y : -
.

. ce , ce
: ,
XV ,
, je .
y XV je
, je ;
je, , -
je , , y
, , 1500. ,
. :
, , . ,
y
; je ,
.
je , a
. , je
, a je . A -
- , y , -
ce -
.
, ,
. ,
je :
y .
, minima, , ,
y - a je -
. ] ; , , , na
ce y -
, a ce
; je .
( ) . -
ce -
: -
, je
. , ;

, -
.
. ce , ce y
. je, , ce,
y , y y
31
ce . To je, y , ce
, -
ce
. , ce : , ,
-
. , je , na
je
, ce, y , . -
y , y . je -
1.
, , y
ce
. a priori ,
, , ,
. -
, , ,
2 je .
ce
. je ce -
y , ce , y .
. To , -
:

,
.3*
, XXIII, 64-66

1 je , , y : Le mythe
de la Renaissance (1420-1520) La crise de la Renaissance (1520-1600), . Skira, Genve
1967.
2 ": A. Warburg, Bildniskunst und florentinisches Brgertum"
(1901), u Gesammelle Schriften, Leipzig 1932, tom I, p. 95. M. Wackernagel, Der Lebensraum
des Knstlers in der florentinischen Rennaisance, Leipzig 1938. je y J. Mesnil,
L'ducation des peintres florentin au XV' sicle", y Revue des ides, 15. sept. 1910. (D. S.
Chambers, Patrons and Artists in the italian Renaissance, London 1970).
3 y . . .

32

.
(, CXCVII)

y XV II -
(1635) . je
, na
y :
y , -
y ; - (. 1)
1. Ha ,
je , -
ce , a y
, ,
. Ha , je ,
y : y -
, ,
je, no ,
. "
.
, ,
, je -

1 T. Trapesnikoff, Die Portrtdarstellungen der Mediceer des XV. Jahr., Strasbourg


1909, . 63 .; L. Buerkel, Francesco Furini, Wien 1980, . 80. Ha -
: Sal in mente, mel in ore, a , Platonem laudaturus et sile et
mirare.

3 ' 33
.
ce y : je je y
je 1555-1558, , -
Cinquecento y
I. je
y Raggionamenti1.
:
(. 2) (, -
, , ); y , -
,
. ,
, y
, , , . ,
. , , ce ce,
je , -
y ,
y je y -
y , y a , je . ce
: , , , -
, , , , , , , -
, je y
", na ( 1444)
y , y
. , ,
y : je y
, ce ,
, y , , , -
, , y ,
y ,
. , je -
: y
je , je ; je -
, , ,
, , , ,
je . -
. -
je, , ce
y . je, ,

1 : A. Lensi, Palazzo Vecchio, . . Paris 1912, . 161


, . Milanesi, VIII, . 250; . . L. R. IV, Milano 1949, .
127-170.

34
, 1550, a
y 1658, -
, a , -
. je
je -
.
: je , y ,
XV -
(1537), je y
Accademia fiorentina (1541)', a y , je
, ce -
rpa Accademia del disegno (1562). , y
je - (. 3)
.
y : ce
. (1469-92), -
, je y
12.
-
je y -
. , je .
XVIII 3, je
.
,
,
lin o je , je
.
je, ,
.
je -
. , . je
je y
. -

4.

1 je : I. del Lungo, Fiorentina, Firenze 1893, . 231


Marsile Ficin et l'art, . 7.
2 y XV , infra, .
3 W. Rosco, Life of Lorenco de Medici called the Magnificent, II, London 1795.
4 ce , y -
A. von Kcumont, Lorenco de Medici il Magnifia). Il tom Leipzig 1874,

35

-
. je 1480, 1490. -
, je ce . -
,
. je
, , je -
, ce
, :
X V
u X V I . -
y . ce
. ( )
y . je
, a -
- " -
y . ,
la u , ce
, , , -
... la cee u -
, , , . -
-
; y 1. je
, je, , -
: .
- ce . -
ce :
.
ce , je -
. Ha , -
je , je

.
ce y XV y . . Gombrich, The early Medici as patrons o f art
(1960), a je y Norm and Form", Studies in the art o f the Renaissance, London
1966. O N. Rubinstein, The government o f
Florece under the Medici: 1434 to 1494, Oxford 1966.
: R. De Roover,
The rise and decline o f the Medici Bank, 1397-1494, New York 1966.
1 E. Muntz, Les prcurseurs de la Renaissance, Paris 1882, . 204-209; F
T. Perrens, Histoire de Florence depuis la domination des Mdicis jusqu' la chute de la
Rpublique (1434-1531), I, Paris 1888, , 537.

36
, a
ce .

y
y XIV,
Acadmie des Inscriptions, -
II. ,
1478-1480, y
ce, , , ,
y -
, y 1475, a -
y , 1.
, y 12. 1489, je
, je
y , no . , -
y .
ce 1484. y ,
IV no .
, ,
, je -
je 2. -
ce, , -
je -
y y .
je 1480. , , 1490. -
, na , je -
. je
je , y . ce y

je
je y 3,

1 . Wilder, The unfinished monument by Andrea de Verrochio to the cardinal N.


Fnrleguerri at Pistoia, Northampton (Mass), 1932; A. Chastel, Ficin et l'art, . 38, . 64.
2 L. D. Ettlinger, Pollaiuolo's Tomb of Sixtus IV, Journal o f the Warburg and
Courtauld Institute, XVI (1953), . 243; S. Meller, I progettu . Antonio Pollaiuolo per
In Nlatua equestri di F. Sforza", Miscellanea in onore di A. Petrovic, Budapest 1934, . 5
.. A. Sabatini, Antonio e Piero del Pollaiolo, Firenze 1944, . 71.
3 C. Muntz, Prcurseurs, op. cit., . 171 . A. von Reumont, op. cit., tom
II, erp. 186-187; M. Wuckernagel, Der Lebensraum des Knstiers in der florentinischen

37
, je
no je, je ce , -
: patriae decus, fam iliae amplitudo, incrementum artium1.
ce
y .
O ko 1485, a 1481-1482,
y ce . -
y , no
je
. A 1481, -
, ce , ,
, ,
, je y -
. ce , , ,
,
: 1488, ,
y
y . , , 1490, -
. je ,
ce IV, na ,
y .
y
, ;
, a ce 1485,
.
- - -
: -
je, , ,

Renaissance, Leipzig 1938, . 268-269.


1 A. Fabroni, Law, Medicis Magnifici Vita, Pisa 1784, . 217.
y je , Vie
de Prugin, d. Milanesi, III, . 566. je ce
1475. 1480. . je , He
ro , y ...,
y je
, je
, . ,
- ".
A. von Reumont, op. cit., II, . 150 , y y
, . je . Wackernagel,
op. cit., . 257 , ce y
(. 269).

38
ce 1. je 1481.
, y ,
je y -
. je 1488.
y y , a -
. 1490. y
, a : je - je
- , 2. , 1490.
, y , ce -
: An. MCCCCLXXXX
quo pulcherrima civitas opibus victoriis artibus aedificiisque nobilis copia
salubritate pace perfruebatur. Ha ce -
, y ,
, , a , , -
(, , ) -
,
3.
je
. je -
y , y
.
ce y : -
je 1491. ,
; ,
1515. X4, -
, ce . y , 1490, no
, je ce -

1 A. Chastel, Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 183-4. W. Wackernagel, op. cit., .
268-9.
2 Vasari, d. Milanesi, vol. II, p. 630: per publico decreto e per opera ed affezione
purticulare del Magnifico Lorenco vecchio di Medici.... O , infra.
3 J. Lauts, Domenico Ghirlandajo, Wien 1943, pl. 82, G. Dei Becchi ou D.
l Imlcondylas? infra. Ha Ceeio y
(1485-1486) je
, , y :
je 1482 Theologia platonica, je 1488.
Fastima, , a je y -
(1484). ",
.
4 . Wackernagel, op. cit., . 266-267; W. Paatz, Kirchen, tom III, . 577.

39
, ce ,
je y . To ce
je je -
. -
y , je 1487.
1. je , je 1489. -
2.
y , je 1491.
,
, , je X
3. -
je .

He
. je
, a je y Storia fiorentina.
je , -
je alla muica, alla architettura, alla pittura, alla
scultura, a tutte le arti di ingegno e di industria, in modo che la citt era
copiosissima di tutte queste gentilezze, le quali tanto pi emergevano quanto
lui, sendo universalissimo, ne dava judicio e distingueva gli uomini, in form a
che tutti p er pi piacergli facevano a gara l uno dell altro4. He ce o
. o y
, , ce -
. je
je y , je
. Vita Laurentii Medices je -

1 Vasari, Vita di Giuliano da Sangallo, . Milanesi, tom IV, . 274; M.


Wackernagel, op. cit., . 267; G. Marchini, Giuliano da Sangallo, Firenze 1942, . 32
.
2 Diario di L. Landucci, . Firenze 1883, . 58. infra. ce
je y -
je no je ( 1488), a
r a je ( 1512): cf, G. Marchini, op. cit., . 101
infra, III, nor. IV.
3 H. Saalman, Early italian architecture" y The Burlington magazine, . 1978, .
31.
4 Guicharden, Scritti scelti, . L. Bonfigli, Firenze 1924, . 7. o -
: A. Renaudet, Laurent le Magnifique" y Hommes d Etat, Paris 1937, tom II, . 415
507.

40
1515, a je 1569, y
, , 1.
je, , ,

je je -
, Kleinkunst-a
. je vetustatis
amator, y : ceu ga ce -
u , u cee je
, ceux 2;
je ce II,
y ,
je , je , ,
: ce .
je , -
ce ce y y , -
1492. 1456. 1463.
, a 1465. . je y 100
, 500 , 30 . je
1494. . je , je
y , , , 3.
ce : -
, , je
1478. .
ce -
, je -
: ce

1N. Valori, Laurentii Medices Vita, . P. Mehus, Firenze 1749.


2 E. Muntz, Les collections des Mdicis au X P sicle, Paris 1888. O
: W. Holzhausen, Studien ber den Schatz des Lorenco il Magnifico im Museo degli
argenti zu Florenc, y Mitteil, des Kunsthist deutsches Instituts in Florenc, III (1929), 3 ,
, II tesoro di Lorenco il Magnifico", tom 1: Le gemme, N. Dacos, A. Giuliano, V.
Pannuti, Firenze 1973.
je ce y
; 1490. je, ~
,
: Vasari, . Milanesi, III, . 240. : Piccolomini,
Le vicende della libreria medicea", Archivio storico italiano, V (1892). to , ,
mije .
3 . Fon Fubriczy, Medaillcn der italienischen Renaissance, Leipzig, s. d.

41
, je y 1.
, na , , je, , y
a , : () je -
, je , ce
y a , y ce ,
je y 2. ce
1485-86, tokom ce
. Tokom , je y -

. ce
IV, je .
je -
, je 1469.
je -
3. A , je -
" je -
-
. , , y
; je : je
, ,
ce y a 4. je
- - je -
- je , na y -
; II
. y (, 1509), -
je, je
y , -
-
: Chi oggi volfabricare in Italia e fore subito recorreno a
Firenze p er architect^5.
Ha ce .
, , y
je ,

1 Infra.
2 Valori, d. cit. . 46.
3 M. Vackernagel, op. cit., . 269; A. Van Reumont, op. cit., . 150 .
4 Vasari, Vie de San Gallo, . Milanesi, IV, . 277; . Marchini, op. cit.,
. 91.
5 Luca Pacioli, Divinaproponlone, . C. Winterberg, Wien IKH9, crp. 148-9.

42
ce , "1. je
y , je y
,
: , , je
. je y , , -
. , ,
je , je -
, ,
. , , -
, ce
- y 2. -
je .
je, , y -
, y . , -
y . je -
, je ,
- , , -
- : je
y
y .


, -
. je
: , y , y ,
. je y
(1550), a y (1568) ce : -
y , je
academia3. y
y
4. je : no

1 Valori, d. cit., . 46.


2 A. Chastel, Ambra, l'altercation et les chansons de carnaval, Paris 1946. infra.
3 Vasari, . Milanesi, IV, . 256 , VII, . 141. A.
Chastel, Vasari et la lgende mdicenne: L'Ecole du jardin Saint-Marc" y Studi Vasariani,
Firenze 1950, . 159-167 infra.
4 Ha , ,,che fu
veramente per le persone d'ingegno secol d'oro..."

43
je y XVI y
, , -
1. ,
? y ?
je ce , y -
, , y je y XVI ,
, je
, , -
y . Taj
je y je, no
, . -
ce :
1. ce y ,
desiderando egli sommamente di creare una scuola di pittori e di scultori
eccellenti ( ) , , dolendosi Lorenco, che
amor grandissimo portava alla pittura ed alla scultura, che ne suoi tempi
non si trovassero scultori celebrati e nobili, come si trovavano molti pittori
di grandissimo pregio e fama, dlibr, come io dissi, di fare una scuola
(ibid.).
2. je, , no
, atteso che il detto Magnifico Lorenco teneva per fermo,
che coloro che nascono di sangue nobile possano pi agevolmente in ogni
cosa venire a perfezione ( ).
3. je, , : Voleva (-
) che elli avessero p er guida e per capo Bertoldo, che era discepolo di
Donato ( ). je , -
, , ce je
maestro molto pratico.
4. ce
, 2: Insegnava loro, e parimente
aveva cura aile cose del giardino, ed a molti disegni, cartoni e modelli di
mano di Donato, Pippo, Masaccio, Paolo Uccello, fra Giovanni, fra Filippo
( ). ,

1 je Vie de Verrocchio (. Milanesi,


III, . 357), je . y .
Direra, id., V, . 402 ( 1550) y La vie de Vincenzo da san Gimignano,
ibid, . 55. W. V. Obernitz, Vasaris allgemeine Kunstanschauungen a u f dem Gebiete der
Malerei, Strasbourg 1897, . 101-103.
2 . nu , IV, . 256: La loggia viali e
tulle le Nlanzc erano adorne di buone ligure antiche di marmo e di pitture e d'altre cose fatte
di umno de migliori maeerp. che mal lusscro stati in Italia c fuori.

44
, je 1494. , , je
1512, a 1550. ce y guardaroba.
5.
je : Michelagnolo, Giovan
Francesco Rustici, Torrigiano Torrigiani, Francesco Granacci, Niccol di
Domenico Soggi, Lorenco di Credi e Giuliano Bugiardini, e de forestieri
Baccio da Monte Lupo, Andrea Contucci dal Monte Sansovino, ed altri...
(. ).
je
ce , : Queste arti
non si possono imparare se non con lungo studio fatto in ritrarre e sforzarsi
di imitare le cose buone; e chi non ha di si fatte commodit, sebbene della
natura aiutato, non si pu condurre se non tardi a perfezione velianje
mecenstva: il quale esempio, veramente magnifico di Lorenco, sempre che
sar imitato da principi e da altre persone onorate, recher loro onore e lode
perptua... ( ). , je -
nel giardino che aveva in su la piazza di S. Marco di Firenze
je 1561,
, y 1568,
ce : Le quali
tutte cose () erano come una scuola ed academia ai giovanetti pittori e
scultori ed a tutti gli altri che attendevano al disegno ( ).
y -
ro :
, je
. ce ,
: -
, y
y XV , ce, ,
'. , -
je . Ma y
12, ce y -
y . He
ce, -
, ,
y 3.

1 . Roscoe, . . IV, . 33.


2 E. Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 204-209, supra.
3 K. Frey, Miehelagniolo Buonarroti: Sein Leben und seine Werke, I: Michelagniolos
Jiigendjiihrc, Berlin 1907, erp. 45. Ch. de Tolnny, The youth of Michelangelo, Princeton 1947,

45
ce,
, .
ce .
1. je :
je , .
joj je 1480. , a je 30. 1488. -
. je "? -
. , je ( je, , 1420. -
), , je y y
, ra je y , a je y 28.
1491, . y -
ce , je ce
y 1489. 1491. 1.
2. : ,
, ce y 1490.
2. Ko je ? , -
3? ,
eccellentissimi y -
? je
ce -
, je -
4.
3. capo academia. -

pergamu
anticaglie ( )5.

. 16-17. . Barfucci, op. cit., V.


1 . Frey, ibid., . 63: in der Tat die Kunstschule in Lorenco letzte Lebensjahre,
nicht in das achte Decennium oder gar noch friiher".
9. 1490. ce , y ;
infra.
2 . Frey, ibid., . 64.
3 . L. Ragghianti, . Vite, IV, . 404, . 7.
4 ce
(. . L. R. III, .249): - je
1507 - y
( je 1474, 20 , a je
1485),
y ".
5 W. Von Bode, Bertoldo und Lorenco de' Medici, Freiburg im Breisgau
1925, ne .

46
. ,
,
, ce . ,
je , -
: , je
; Avenue che un giorno fu dal Granacci menato
al giardin d e Medici a San Marco: il quai giardino il Magnifico Lorenco...
avea di varie statue antiche e di figure adornato.
, , , a
, academia je ,
,
: Qui, tutto il giorno, come in
migliore scuola, di tal facult si stava sempre facendo qualche cosa.
, je -
, . ce -
je , , y je
. , ,
y , je
.
. 9. 1490,
, : parm i persona intendente e che si dilecti
di vedere anticagle. Vorrei che tu li facessi mostrare tutte quelle dell orto e
cosi delle nostre altre che sono nello scriptoio... ce, ,
y y y -
1. ,
" y -
. je , 1490. ,
ra je . ce, ,
, je .
, ce 2, je -
.
4. je , .
je 1510. y Memoriale: Nel giardino d e Medici sono assai cose
antique venute da Roma. je 1576,
1550. ce , , ,
, ce 3.

1 . Frey, op. cit., . 74-75.


2 Vasari, Vie de Mariotto Albertinelli, . Milanesi, tom IV, . 218.
3 F. Albertini, Memoriale di moite statue et picture nella citta di Firenze, 1519, .
Milancsi-Guasti, Firenze 1863, . 10; Ch. de Tolnay, op. cit., . 263.

47
.
je ce
- y . ,
ce ; je, ,
y , -
, ce y -
1.
, ,
, ce y
1490. -
. je
, -
,
. , ,
y no
1490. , je : -
, , y
. ce y -
.
botteghe , je
, .
A ko je , je y
. To je -
. je -
je , je
2. je, , , -
y
1490. -
3. y je ce

(1584) ; Ch. de Tolnay, op. cif., . 198.


1 . Frey, op. cit, p. 48-49, y
.
2 G. Fiocco. je , Rivista d'arte, 1930, .
193, 1469. ce
: je . S.
Bottari, Michelangelo, Catania 1941, je Fiocco,
je come noto sopraintendeva a quella - la denominazione non impropria-
Academia (. 64). To A. , Michelangelo fin o alla Sistina, Torino 1935,
. 13.
3Ch. de Tolnay, op. cit.. Ill IV,
im emir y .

4
.
je y ,
*1.
, y -
ra ,
, je , y XV ,
, y
. -
, 2. , je
je -
y
y : ubi undecumque comparaverat, domi apud se venerabundus
custodiebat, ostendens non palam omnibus, sed generoso cuique3.
je ; je
, -
. , ce je -
,
. A , a je
y XVI ( 1517), y je -
, a silentio -
.

Jleieuga

je
, je, ,
. je y 1492. y
je , je
ce 4. je -
,

.
1 Marsile Ficin et l'art, , . 8.
2 infra. Anonyme Magliabecchiano : Stette da giovano col
Magnifico Lorenco, per se il faceva lavorare nel giardino sulla piazza di Sam Marco di
Firenze - ce , , 1480, -
- , G. Uzielli, Ricerche intorno a Leonardo da
Vinci, I, Torino 1896, . 365 L. Barfucci, op. cit., . 209, je ( 30
!) y y , ra je , ,
: . Frey, op. cit., . 64.
3 N. Valori, op. cit., . 46.
4 Ficino, Opera, . 244.

4 49
, > -
. je
je , y .
je . , -

,
: y
1501. la buona stagione preferita; , -
, 1504. 1492. 1. ce, -
, ,
, ,
. je, 1500.
, -
. , , ce
, , je .
Tokom y ce -
, ,
, JI. , , ,
je
, ,
. A je -
. Ha :
y Storie florentine, y Dialogo, y
Storia d I talia , no -
{Storia I, cap. XV) dopo la morte si converti in memoria molto chiara2.

. . (1506) je
je -
3. ( 1517) y
je y ,

1 . Schnitzer, Savonarola, Mnchen 1924, . 52; Crinito, L. XV, nor. IX.


2 F. Gilbert, Bernardo Rucellai and the Orti Oricellari (a study of modem
political thought)" y J.W. C.I. XII (1949) . 101-131; R. von Albertini, Das florentinische
Staatsbewusstsein im bergang vom der Republik zum Prinzipat, Bern 1955,1. 4, Die Orti
Oricellari, . 74. .
3 R O. Kristeller, Per la biografia di Marsilio Ficino", y Civilt moderna, X, (1958)
Un uomo di Stato e umanista fiorentino: Giovanni Corsi" y Bibliofilia, XXXVIII (1936).
IX : Hic magnus ille Laurentius... quem Respublica Florentina Augustum,
Maecenatem vero bonae artes expertae sunt y ce,
in nostra civitate pro disciplinis ac bonis artibus inscitia
et ignorantia, pro liberalitate avaritia, pro modestia et continentia ambitio et luxuria
dominantur.

50
, ,
.
ce 1490: Hoc illud fu it tempus quo
omnium maxime Florentia dicitur floruisse imperio aucta et nominis fam a
quam per totum terrarum orbem Laurentii sapientia et auctoritas dilataverat1.
tra
in ; , ,
.
, ce, y 1512, -
y -
. je ,
,
( ) 1513. .
ce, ,
" , je
y : , -
, , , .
, je :
... corne la fenice
Rinasce dal broncon del vecchio alloro,
Cost nasce dal ferro un secol d oro.
o 2.
. Eecnoi (1516) -
, X,
ben noto Lauro
che f mentre f u verde il secol d oro3.
ce X
(11. 1513). , ,
y je sacra Academia florentina, -
, je . ,
je , je
. , 1519. -

1 N. Valori, d. cit., . 48.


2 Vasari, Vie de Pontormo, . Milanesi, XI, . 34, C. L. R., III, . 45; F. C.
I'crrcns, op. cit., III, . 35-6; I. Del Lungo, Carnascialepostumo y Florentia, Firenze 1897,
erp. 415-421. X y y 1515. -
por : cf. Perrens, op. cit., III, 54, : Ragionamenti, II, 3.
1 Arioste, Urica, . . Fatini, Bari 1924, . 166.

51
, ce 1.
, , je 1512. y . ,
je ce
,
y
.
, , .
je -
, , 1494, a
1500. 1520. -
, y
XVI 2.

. -
y
) Ceemoi ( -
) . ce y -
(1736) je -
: HILL, Iconografia di Angiolo Poliziano, u Rinascimento (1951), . 271. -
y ,
, (-
je , je
) y : F.
Kenner, Die Portrtsammlung des Erzherzogs Ferdinand von Tirol: die italienischen
Bildnisse, y J. V. XVIII (1897), . 134-261.

1 A. Lesen, Leon X e l'Accademia Sacra Florentina. La reazione contro il


neopaganismo umanistico", Convivium, 1931-1933, . 232-246; P. O. Kristeller, Studies,
. 301 . , . 328 .
2 y .
Kao je , W. Rosco je The life and
Pontificate o f Leo the Tenth, Liverpool 1805,
. , je
, , . -
je : E. Rodocanachi, Rome au temps de Jules II et de
LonX, Paris 1911. , nonyTR. Gnoli, La Roma di LeoneX, Milano 1938
ce . ce X y XVI -
. je 1515: sensit illico mundus gubernaculis admotum
repente saeculum illud plusquam ferreum in aurum versum..." Epist., II, 6p. 534, . Allen,
e rp, 479.

52
: , ,
y y je 1521. : . cit., .
48.
y ce -
i om: P. D Ancona, L a m in ia tu re f i o r e n ti n a , 2 . tom Firenze 1914. pa-
: . 73-39 (n 1518) . 4 , 77 JI; 82-15 (.
1531) . 1, ; 83-10 (id. 895, T h e o lo g ia p la to n ic d ) ,
. 1 ; Strozzi 97 (id. 1541) . 1; Wolfenbttel 2924 (id. 1597)
fo l. 2 31; id. 2994 (1598) . 2. ,
, B ib lio te c a C a sa n a te n s e , R o m a , c o d . 1297 (id. n 1667) f o l . 1,
M. Francesco Antonio del Cherico: Wolfenbttel, c o d . 73 (id. n 841) 1.
: art cit. supra.
:
1478. y : O. Pcht, Ita lia n illu m in a te d
m a n u s c r ip ts , Bodleian Library, Oxford, 1948, 83, . y A. Chastel, M a r s ile
F icin e t l a r t , p i . 5.
: y y (. II, 1925, 18)
je : : .
Tietze-Conrat, A n U n k n o w n P o r tr a it o f P ic o d e lla M ir a n d o la , Gazette des Beaux-
Arts, X X V II (1945), . 59-62. , y
1600, ce -
: G a z e tte d e s B e a u x -A rts , I, (1884), . 435, n 102. y J o u r n a l d e
v o y a g e , y , y -
: , , , je 17 18 -
, , , , ,
.
je -
.
je ,
. (1878) ce y , je
.
, y
11 , P. Crinito, D e h o n e s ta d is c ip lin a B, 1, a,
y : J. M esnil, B o ttic e lli, Paris, 1938, . 138.
1490. 1495.
: . von Fabriczy, M e d a ille n d e r ita lie n is c h e s R e n a is s a n c e ,
Leipzig, s. d. . 60 .

53

ce je , je 1466,
, je, y , .
:
je y
, , .
je
je y je , a
y 111. je . -
je -
.
ce . , y -
.
ce y ; , -
, , ,
, .
XV je, , ce
, . ,
, in situ,
, y , -
; -1

1 , . Milanesi, V, . 395.

57
, ce y ,
y ce , , a y
, , curiosa ,
, ; , je ,
, , -
mirabilia, ( je y )
. He -
y
: y , , -
; y ; y
.
je - y -
. T okom ,
ce : in situ ,
, a ce
y je '. , je -
.
je ; -
y " ce y
, y , , tokom , -
; , ,
-
, , .
ce y -
y .
je y 1450.
je y 12. T o
kom , 1465,
y . , -
.
, , ce
: je y -
, , 3. , y -

1 : V. F. Duhn, Uber die Anfange der Antikensammlungen in


Italien", Nord undStid, XV, 1880, . 293-308; J. Burckhardt, Die Sammler", Beitrge zur
Kunstgeschichte von Italien, Gesamtausgabe, XII, Berlin 1930, . 293-396; R. Krautheimer,
Lorenco Ghiberti, Princeton 1956, je, . 337-352, -
1450. . [ R.
Weiss, The Renaissance Discovery o f Classical Antiquity, Oxford 1969],
2 II Giubileo dell'anno 1450 secondo una relazione di Giovanni Rucellai", Archivio
della Soc. Romana di Storia patria, IV (1881).
Vasari, . Milanesi, V, erp. 55.

SK
je ce
. ce -
, a no
. y
Vita: - - ,
je no ,
, ce ,
y , .
je , , -
y . XVI , , -
, je , je
, ce
1.
je ce y -
y -
, je , no , 12.
ce
je 1293. -
( 1296);
3.
, , , je : -
- je 1400. , a -
-
' : je
, y , a y -
4; 62.
y , , (250. -
), 5.

1 Vita di . Cellini, . A. Padovan, Milano 1915, . 3 18. E. Muntz, Les


prcuseurs, op. cit., nor. II, . 44 . F. Albertini, Memoriale di moite statue e picture
della Citt di Firenze, Firenze 1510.
2 Vasari, Vie de Nicola et Giovanni pisano, . Milanesi, I, . 294 .
3 Vasari, Vie d Arnolfo, ibid., I, . 285 , , G. Lami, Lezioni di antichit
toscane, 2, Firenze 1766, . XII-XIII; Boccaccio (Decameron, VI, 9). -
, ce , y ,
je y Galleria degli Uffizi:
W. Paatz, Kirchen, tom II, . 207 . 265, . 178.
4 W. Paatz, Kirchen, II, . 173 . 211, . 2: , Dante, Inferno,
XIII, 143 Giovanni Villani, I, nor. 42 60. O :
G. Richa, Notizie istoriche delle chieseflorentine, Firenze, V, 1757.
5 W. Paatz, Kirchen, tom IV (1952), . 245 . 2. O 62. : G.
Villani, I nor. 57, G. Lami, op. cit., vol. I, . 27. y

59
- , 805 - ce ,
, -
. je . je -
, je , -
; je -
, .
( 1480) je
je - je
je . 1403.
je , -
y , je 1. XV
, a je -
. , , je
y , a y ,
y *12.
ce Urbs-, -
3.
XV "
. -
. -
, a y y .
1440. . ,
y ; -

ce je , ce
: L. Grassi, Palladio, VII (1943), . 14-22.
1 W. Paatz, Kirchen, tom I, . 245, . 3. G. Villani, III, 3; Coluccio Salutati, .
Moreni, Firenze 1826, . 21-22; Vie anonyme de Brunelesschi, . E. Toesca, Firenze
1927, . 29. Vasari, . Milanesi, tom I, . 238 y y ce
805. ; -
, y , 1490. . To -
:
y XV . , W. Paatz, Kirchen, I, ce
XIII : , ce .
2 G. Soulier, Les influences orientales dans la peinture toscane, Paris 1924, no-
je , , je
je ( je .
Baltrusaitis, Le Moyen Age fantastique, Paris 1955); je y y
" .
3 y XV , Chronica de origine civilitatis
( XIII ), -
, : N. Rubinstein, The beginnings
of political thought in Florence", Journal o f the Warburg and Courtauld Institute, V (1942),
. 198.

60
cc . y

graeculi',
. je je -
y , je y -
- , y je je -
1. je je
1435. ,
y . 1440-50,
y ;
, , -
. je, -
, je y
. , ,
, , je 1460. -
je 12.
, ce
mirabilia antiquitatis.
: , , -
. ,
, , , -
. je . -
, no , ,
, , , , -
3.
y
; , , y

1 A. Chastel, Di mano dell'antico Prassitele, Eventail de l'histoire vivante (Mlanges


Lucien Febvre), Paris 1953, tom II, . 265-271. E. Muntz, Les prcurseurs de la Renaissance,
Paris 1882; E. Walser, Poggius Florentinus, Leben und Werke, Leipzig, 1914, nor. XVIII; E.
Jaeschke, Die Antike in der florentinischen Malereu g.s Quattrocento, Strasbourg 1900; J.
Von Schlosser, Leben und Meinungen des florentinischen Bildners Lorenco Ghiberti, Basel
1941, III, Der Sammler und Liebhaber der Antike.
2 O : Ridolfi, Le Meraviglie dell'arte, 1648, . 67-68; o
, 1375. y -
: J. V. Schlosser, Die ltesten Medaillen und die Antike", Jahrbuch der
Kunsthistorischen Sammlungen (Wien), XVIII (1897). O : G. Gronau,
Die Knstlerfamilie Bellini, Leipzig 1909, . 51. O . : G. Fiocco, Felice
Feliciano, amico degli artisti", Archivio venetotrentino, IX (1926), . 188-206.
B. Supra, ; E. Muntz, Les collections... op. cit.; Mostra Medicea, Firenze
(1939), catal. E. Kris, Meister und Meisterwerke der Steinschneidekunst in der italienischen
Renaissance, 2. tom Wien 1929, 3, Die Sammlungen.

61
y . , -
, y
; je ,
, , , je , a
je , . ,
, a je , -
, a y . , je
, ,
. je y
, a ,
, . He ce
: ,
.
- je -
y . y , je
1466. 1473. , no
je , no je -
, je ce . je
; je ce -
y ab Olympo, -
, je 12. A , je
II (1464-1471) y
, , , ;
, ce -
, ,
3. , 1480-90. -
, : , . ,
1502, y y , je
y . , , - -
y 4. ,

1 Vasari, Vita di Marietto Albertinelli, . Milanesi, IV, . 218.


2 o : A. Kristeller, Andrea Mantegna, Berlin 1902, .
429, 525, 528, a o y , . 214-5. G. Fiocco, Andrea Mantegna e il
Brunelleschi", Atti del I Congresso Naz. di Storia dell' Architettura (1936), Firenze 1938, .
180 je Ch. Yriarte, La maison de Mantegna a Padoue", Cosmopolis,
1897, . 738, ab Olympo je L. Dorez, Andrea
Mantegna et la lgende Ab Olympo", C. R. Acadmie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1918,
. 370-2.
3 : E. Muntz, Les arts la cour des papes, tom II, Paris, 1879, . 181
287. E. Muntz, Les prcurseurs, . . . 138-139. II tesoro di Lorenco il
Magnifie, tom I, . 87; R. Weiss, Un umanista veneziano papa Paolo II, 1958.
4 U. Aldovrandi, Delle statue antiche, che per tutta Roma in diversi luoghi e case si
veggono, Venezia 1556; P. G. Hubner, Le statue di Roma, Grundlagen fllreine Geschischte

62
, je , je y XVI -
, . ce -
, , -
. y -
. , , a ,
y , , , -
y , ,
1494. 1.
ce -
ce
. ce
, , ,
je Hypnerotomachia PoUphili (1499)
, .
je y . ,
, je 1465. De antiquitabus.
je :
y , y
. je
je -
ce y *12.
je , -
, Cronica universale ( 1460). He
ce , ce
je y . -
,
( 1489), je -
, a je .
je, 1475. , y y -

der antiken Monumente in der Renaissance" (Rmische Forschungen Bibl. herziana, II)
Leipzig 1912; C. Hlsen, Rmische Antikengrten des XVI Jh, Abh. Heidelberg Akad.
Wiss., Heidelberg 1917.
1 L. Passerini, Curiosit storico-artistiche fiorentine, Firenze 1866; E. Muntz, Les
collections... op. cit., . 107. ce, tokom XV ,
y , tokom , ce y
, je . Diitschke, Die antiken Marmorbildwerke
der Uffizien in Florenc, Mnchen 1897, y
. Gori, Inscriptiones anticae Etruriae, III, . 34, (
je ) ce in hortis regiae villae ad podium caianum" (. R. Frster,
Miscellen", Archaeologische Zeitung, t. 33 (1875), . 102, . 4.
2 C. Huelsen, La Roma anticha di Ciriaco d'Ancona, Roma 1907. [ -
, . C. Pedretti, Leonardo architetto, Milano 1978,
p. 116 ., y .]

63
lini , je -
. je
ce y " je, ,
y (1485)
1. , -
-
,
y
. je , .
je ce , je -
, .
y je y
. je, , y
, a ,
y ce . , ,
, , -
y . ,
je ; -
je . -
,
, je ,
, ,
je "12. ,
, a ce ce -
.
je ce , tokom .
je -
, a ce .
je . XVI ,
je
3.

1 : G. Marchesi, Bartolomeo della Fonte, Firenze 1900, . 103.0


: H. Egger, Codex Escurialentis, ein Skizzenbuch aus der WerkstaltD. Ghirlandaios,
Wien 1906; F. Saxl, The classical inscription in Renaissance art and politics", J. W.C. I, IV (1940,
I), . 367 . O , infra.
2 : R. Foerster, Wiederherstellung
antiker Gemalde durch Kiinstler der Renaissance", Jahrbuch der preuss. Kunstsammler,
XLIII (1922), . 12 ,
; infra. " F. Saxl
. Panofsky y Classical mythology in mediaeval art", Metropolitan Museum studies (New
York), IV (1933).
3 V. Galilei, Dialogo della muica antica e moderna, Firenze 1584. E. Winternitz,
Muses and music in a hurial chapel (1965), y Musical instruments, op. cit., nor. 13.

64

je . -
y XV -
,
y 1. -
(. 4)
je y (1445)
je : , je
, ce -
. -
, . ,
. ,
, , , ,
je . -

ce, , ce ,
. , . je -
. -
-
.
". je
je Historia fiorentina XV
; . , je
, ,

1 F. Brger, Geschischte des florentinische Grabmals von den ltesten Zeiten bis
Michelangelo, Strasbourg, 1904. : E. Panofsky, Studies in Iconology, New
York, 1939, erp. 183 .

V MC 1 lin e I II lAM 65
, -
, je y -
. y
y , y
,
1.
Ha
je .
(. 5)
je , -
V, je, 1459. , y -
. To je ;
y je -
, je y XV .
, . -

. , ,
; ce ,
, , . -
, , ,
y , -
. , . -
je :
, , je
1 2. je -
ce y XVI y 3. Ha -
, ce
y , , " ,
:
, , , ,
4. ce

1 Historia, Rossi, Il Quattrocento, IV . Milano


1949, . 31 . , infra. , L. Planiscig,
Bernardo und Antonio Rossellino, Wien 1942, pi. 13 F. Brger op. cit., chap. V.
, .
2 . Reymond, La sculpture florentine, III, (gpya X V ) Paris 1889,
. 81. -
, ce L. Planiscig, op. cit., pi. 41
.
3 (1549) y Ch. de Tolnay, The Medici
chapel (Michelangelo III), Princeton 1948, . 209.
4 O , , W. Altmann, Architektur
und Ornamentik der antiken Sarkophage, Berlin 1905, . 122.

66
; , , , a -
, : -
. je
je . je
ce
hune sanctissimum virum et quasi virtutum domicilium. -
Mo cy ce
1.
je :
je, ce,
, a , je -
. Ha , (. 5
, je - , )
, a 12.
, je -
3, ,
; je y
, 1471, a 4. je
: je -
, ,
ce y . ,
je -
. ce IV V
5; , -

1 y . 1459,
, y ce : A. Della Torre, op. cit., . 535.
: habes campum latissime
ad hune virum exornandum: cum a genere in quo fere omnes mortales excedit, turn quod majus
est a virtutibus maximeque a virginitate..." (Magi. nor. VI, 166, f. 105 b-106 b).
2 Vasari, . Milanesi, III, . 94-95. F. Saxl, The origin and survival of a
pictorial type", y Proceedings o f the classical Association, tom XXXII, 1935, . 32-35, y
.
F. Saxl, Mithras, Typengeschichtliche Untersuchungen, Berlin 1931 (.).
3 O Epoca y , F. Cumont, Recherches
sur le symbolisme funraire des Romains, Paris 1942, . 348. Ch. Picard -
y () y Revue d'histoire des religions, 1947-1948, . 113
ii ;uui.e.

4 II, je y -
I upa , Seymour de Ricci, The Gustave Dreyfus Collection, Reliefs and
plaquettes, London 1931, . 30; , Museum florentinum,
vol. II.
5 P. Schubring, Die italienische Plastik des Quattrocento, Berlin, 1919, p. 125: In den
scillichcn Reliefs des Soekcls ist Hercules als Ldwensieger und Elias Himmelfahrt dargestellt."

67
, , je -
,,puta ce y -
, a je .
, je , y
. je
je
, a 1460. ce
1.
ce . -
: je 1458. y , a
1459. je
, -
" 12.
je y , a
. De
anima, a De voluptate ce
, a -
, y

. ce
:
. 1460. ce -
, , y Trionfo delle Virtii (1461),
je y , na
. ,
je y y -
. ,
, y je -
y .
je je -
, . Ha
(. 6) y , ce 1454-55,
je -
. :
y , a y
. je ,

1 Seymour de Ricci, The Gustave Dreyfus Collection, Reliefs and plaquettes, London
1931, . 30. J. Pope-Henessy, Renaissance Bronzes from the S. H. Kress Collection, London
1965; G. F. Hill, A corpus of italian medals of the Renaissance before Cellini, London, 1930,
n. 563.
2 V. Marcile Ficin el l'art, 3 II , nor. I.

68
1, a .
, y
: , na, , , ,
y ,
. ce . ,
y .
()
, , : (. 7)

je ,
je -
. (
1440) je ce . ,
y , , ce -
; -
, ,
, 12. ,
je , 1430-1440
(Cantorid), (Gattamelata), a
1460, y y . , ce
y , ,
. A ko -
y 3, je , je 1460.
, ? , ,
' ce y 1460-80,
y ce .

1 . Pope-Hennessy, The Virgin and the child by Agostino di Duccio, Victoria and
Albert Museum Monograph, 6p. 6, London 1952, . 15; ce
II .
2 W. Bode, Denkmler der Renaissance-Sculptur Toscanas, Mnchen, 1892, pl.
134, je je je y
, 1443. , , .
J. Lanyi, Problemi della critica donatelliana", Critica d'arte XIX (1939), . 9-23, je -
y , je
" . je L. Planiscig, Donatello,
Firenze, 1947. , H. W. Janson, The sculpture o f Donatello, Princeton, 1957, . 141-143,
1440. [ "
N. Dacos, Il tesoro di Lorenzo il Magnifico,
I, . 145 162],
1 R. Wittkower, symbol of platonic love in a portrait bust
by Donatello", Journal o f the Warburg Institute, vol. I (19371938), . 260-261. -
</pa je 1424; (H. Baron, Leonardo Bruni Aretinos
humunistischphilosophische Schriften, Leipzig 1928, . 125-128) je, -
, .

69
ce , ce
y , y .
ce 1.
je , -
. ce
je , , y
je ,
y , , -
. , , -
, ,
", y ?
je
1475. y : je ce -
, je , ...
, , je ; : ...
je .. y y ce
. - ce y -
12. Ha
je ce 3.
je y : ,
, , ,
. , ,
. je
.

1 A. Schmarsow, Repertorium f r Kunstwissenschaft, XII (1889), p. 206 M.


Semrau, Donatellos Kanzeln in San Lorenco, Breslau, 1891, p. 95,
, .
2 . Ficino, In convivium Platonis sive de amore, VII, 14, . R. Marcel, Paris 1956,
. 260. De legibus Dialogus secundus, M. F. srgumentum, . Platonis, Opera, Venezia
1571, . 435: Aurigam pueritiae equis imponit (Plato), voluptatis et doloris habenas manu
tenentem. Quem quidem aurigam virtutum scilicet quae primo pueris advenit, qua voluptas
et amor dolorque et odium per alienam rationem recte in animos influunt antequam ratione
moveantur".
3 H. W. Janson, op. cit., . 142-143 je
(pl. 253) (pl. 368):
, (pl. 284)
1440, y Atys ().
,
( je , pl. 234 236) -
. ;
1460.

70

, y , je 1444.
, y je y .
, je , -
je -
, ce y
je, ,
. je : je -
, , y , -
no
. ,
a y ce y . y
, a
:
1.
3.
4.
6.
7.
9.
10.
12.
2, 5, 8, 11, ,,palle

71
ce
. je -
, ; je ce -
, je .
,
; je je je
. Maca ()
ce 1452. , je
je . , , -
: ce , ce je -
a sgraffito, , teste disegnate che
sono ne! fregio sopra le colonne del cortile} A ko je
, y 12.
, je .
, , -
.
; je
Spedale degli Innocenti ( 1419. na ), a je
(1462-470), je -
. je . , -
y - ,
.
, ,
clipeusa, , 3. A
, ce -
ce 4.

1 Ch. Yriarte, Livre de souvenir de Maso di Bartolomeo (Masacio), Paris 1894,


. 35-37 A. Foratti, I tondi nel cortile del Palazzo Riccardi a Firenze, LA rte XX,
1917, . 19-30. G. Pesce, I tondi nel cortile del Palazzo Riccardi a Firenze", Rivista dell
Istituto d'archeologia, Roma 1935, y .
U. Wester . Simon, Die Reliefmedaillons im Hofe des Palazzo Medici zu Florenz",
Jahrbuch der Berliner Museen, VII, 1965, . 15 .
2 y (1460-1463) je -
:
je
: . Baum, Baukunst und dekorative Plastik der Friihrenaissance in
Italien, Stuttgart 1926, pi. 120.
3 cy bacini, y :
. Biavati, Bacinu . Pisa", Faenza, XXXIV (1948), . 51 . -
: . . . Toynbee, Roman mdaillons", Numismatic Studies, V, New York 1944.
4 A. von Salis, op. cit., .. 280. Charles Picard je
oscilla ( cn ) i .

72
ce, ,
y je -
, je -
, , 1. je
. -
ce y . -
, , je
. , a ; - je
, y , je
12.
je ce 3.
y ,
.
je , y -
, .
O ko 1430. je -
y - (. 9)

; , y -
4.
, , .
,
, . 1470, -
, ,
- - ,
ce : -
5. -
(Biblioteca Bodleiana) 1476, (Pierpont

1 . Kauffmann, Donatello, Berlin 1936, . 172


y : -
. , je J. Lanyi, ce
, a : W. Janson, op. cit., . 83.
2 E. Kris, Meister und Meisterwerke, op. cit., . 17 . O ,
L. Planiscig, Die Estensische Kunstammlung, Wien 1919.
, 1452.
, 1492.
3 . DUtschke, Anlike Bildwerke, op. cit., III . 10.
4 E. Kris, op. cit., . 21; L. Planiscig, op. cit., . 50.
5 P. D'Ancona, La miniatura florentine!, Firenze 1914.

73
Morgan Library) 1488, ce 1.
(Bibl. Nat. Paris) (.
1 . 2) ;
u , no
y
2.
-
, -
je , -
je no ,
- je y - ,
. ,
je je
. ce . ce
y . je -
, y , ce .
ce , , , -
: -
ce
3.
je 4. je
, je y -
. y
: y (1428)
: y je
. -
; no , a ce .
, , , , ce y
ja , , ,

1 Italian manuscripts in the Pierpont Morgan Library, New York 1953, n 71, pi. 49.
2 B. N. Lat., 8834, L. Delisle, Le cabinet des manuscrits, Paris 1868, vol. I, 218. .
de Hevesy, La bibliothque du roi Mathias Corvin, Paris 1923, pi. XXXIV.
3 1 ,
(Furtwangler, Die antiken Gemmen, n 19,21, pl. 9, n 1,2,4) ce . -
je y , a je
ignudi, ce ,
. Ch. de Tolnay, The Sistine Ceiling, Princeton 1945, . 65.
4 K. Frey je o je -
: Quellen und Forschungen, I, Berlin 1907, . 91 .
. Wind, Pagan mysteries, op. cit., je , y ,
.

74
. Ha je
na je ; -
; , , y
y , a y ,
. .
je , . y -
. , 1428.
je raje
, a je y -
. je .
, , y
; ce -
. , ce
:
ce - :
je , a je .
: Nero
Claudius Caesar Augustus Germanicus P. Max. Tr. P. Imp. . 77., je -
ce ce y y .
je, , : ,
, 12.
ce : (. 15)
je , je ce
, ; -
y je ; je
, , . -
, ce , 3. ,
y je , je

1 y: L. Ghiberti, I Commentarii, II, op. cil., I, . 47 () II, . 177-178


(). y : J. von Schlosser, Leben und Meinungen desflorentinischen
Bildners Lorenzo Ghiberti, op. cit., . 212. Magliabecchianus, . . Frey,
Berlin 1892, ( ,,puto, -
giovane, Jupiter ,,Giove) ; y
, je y XVI .
2 J. von Schlosser, Der Geist der ghibertinischen Kunst, op. cit., . 112 Zwei
antike Siegelsteine: der Chalzedon des Niccolo Niccoli und der Karneol der Medici", op. cit.,
erp. 160-164. , , je
, .
li. Kris, Meister und Meisterwerke der Sleinschneidekunst in der italienischen Renaissance,
op. cit., . 24 . W. von Bode, Der Bronze-Katalog, 6p. 490.
1 Vasari, . Milanesi, t. II, . 235. je , a ,
kuko ce , . je. y y ,

75
. ,
> , -
, ,
",
1?
, je -
" je
y , , ,
1475.
y *12. , a -
, , ,
(), , no
, 3; -
. , ,
y , je, , -
. ,
, , ce -
. je : je -
. je, , y
, -
ce y , -
. je .

, , je Giberti, J. Von Schlosser, Zwei


antike Siegelsteine, op. cit., . 16 E. Kris, op. cit., n 28, pi. . 12.
1 y --,
H. Marrou, Etude de la vie intellectuelle figurant sur les monuments romains,
Paris 1934, 6p. 109, . 108. je . Robert, Die antiken
Sarcophagreliefs, t. III, vol. II, Berlin, 1904, 6p. 196-216, pl. LXIII-LXIX. F. Cumont,
Recherches sur le symbolisme funraire des Romains, Paris 1942, . 28-30. -
, - je -
i y , , -
. , J. Overbeck, Griechische Kunstmzthologie, Leipzig 1887, III, nor. XII,
Der musikalische Wettstreit mit Marsyas, . 420-432.
je " , Ame
na u , Ch. Picard, Manuel d'archologie grecque, La sculpture, II, vol. I,
Paris 1939, . 232.
2 Vasari, . Milanesi, t. II, . 407 (Donatelo) t. II, 366-7 (Verokio). W. R.
Valentiner, Der rote Marsyas des Verrocchio", Pantheon, XX (1937) . 329-334.
3 H. Dtschke, Die antiken Marmorbildwerke der Uffizien in Florenz, Leipzig 1878,
III vol, n 549: . 169: . : Ch. Picard, La sculptute
antique (de Phidias l're byzantine), Paris 1926, . 253-4. Ha -
(I . e.) y , : F. Benoit, Le muse
lapidaire d'Arles, Paris 1936, . 28 29.

76
T okom XV je - (. 18)
1. ce 1492. y -
: ce y
je 1.000 : chorgnola grande con tre figure
intagliate*
2. cy tokom ce -
je : Prudentia, puritas et tertium quod ignoro,
je
3. , , ce
y 1480.
( y ): y
(
) ce je 4. ce ,
, -
. je ,
je . je
, je 5.
je
y ,
Heroica, :
je 6. je (. 17)
Sforziade7

' 1 . Muntz, Histoire des arts..., op. cit., vol. I, Paris 1889, . 257 K. Frey, op. cit.,
1Anonyme magliabecchiano, . 275 .
2 . Muntz, Les collections..., op. cit., . 69. je ra je
je , id., Les prcurseurs, op. cit., . 215.
3 E. Kris, op. cit., 6p. 30 (pi. . 12). G. Seymour de Ricci, The Gustave Dreyfus
collection, op. cit., 6p. 24, . 28-9, . Ha 8 : Prudentia,
puritas et tertium quod ignoro.
4 W. von Bode y Jahrbuch derpreussischen Kunstsammlungen, II, XII (1891), .
167.
5 je , Vasari, . Milanesi, t. V, .
337 L. Courajod, L'imitation et la contrefaon des objets d'art antiques aux X V et
XVI sicle, Paris, 1889.
6 Cod. hist. prof. 66 (Bibl. de Vienne), vol. I: Philocip.tus, Heroica, Icnes, -
y Beschreibendes Verzeichnis der illuminierlen Handschriften in Osterreich , VI, die
I landschriften und Inkunabel der italienischen renaissance, vol. 3: Mittelitalien: Toskana,
Umbrien, Rom; Leipzig 1932, n 25, . 101 . O ,
, : P. d'Ancona, La miniatura fiorentina, op. cit., II,
. 805 (n 1592) A. de Hevesy, La bibliothque du rois Mathias Corvin, Paris, 1923, p. 38
et 82 (n 130) et pi. XXXI.
7 E. Muntz, op. cit., p. 257; mss. Bibl. Riccardiana.

77
1488. 1. je , ,
y ? je -
y , , -
je :
y ,

.
(, I 19-21)

. je
, je y
, a je .
,
. ce y -
(1485) y y y
, -
. ? je
; je , ,
, . ,
, , ,
. , , ,
, je cM . ,
, ,
ce y ; , ce , y
. , , -
ce , , -
je , y ,
"12.
, , ;
je " : -
ce ,
. je ce
3.

1 Mostra delle Biblioteca di Lorenzo, Firenze, 1951, n" 90.


2 G. Pico della Mirandola, De genere dicendi philosophorum, y E. Garin, Filosofi
italiani del Quatrrocento, Firenze 1942, . 428-444.
3 F. Brence, la recherche d'un mythe", y Nouvelles littraires, 21.
1946. je y
; P. Renucci, Dante et le mythe de Marsyas", y
Bulletin de la Socit d'Etudes dantesques, 1949, .1, je je , ,
; y Dante, disciple et juge du monde grco-latin, Paris

78

(- 16)
. , , -
, 1. , y (
XXIV), ce , je ,
*12. je, ,
, II,
1471, 3
y 4. , je
, :
. je , , ,
( 1499, ): y -
, je , ,
5.
. To ce y
, y
. je ,
je y :
je ,
ce y . -

1954, . 205-6
ce ".
, A. Renaudet, Dante humaniste,
Paris 1952, , , ce " ". -
XV , , y ,
.
1 y y , , ; . Kris,
. cit., . 29 A. Furtwangler, Die antiken Gemmen, Geschichte der Steinschneidekunst
im klassischen Allertum, 3 vol, Berlin 1900, pl. XLII .28, ca , vol. II, .
201-202, y , , .
2 , , . 658, 1 corniuola del patriarcha ( je
) che c' tre figure degnissime quanto sia possibile a fare: uno inudo,
leghato colle mani dirieto a uno arbore seccho; et uno con un certo CTp.mento in mano con
un poco di panno dal mezzo in gi, et uno in ginocchioni".
3 E. Kris, op. cit., 6p. 68, pl. 19. E. Molinier, Les plaquettes, vol. 2, Paris 1886,
6p. 2-6. 252 u . -
: ( 1484) . . y
. A. Venturi, Storia dell' arte italiana, t. VI, Milano 1910, . 912.
4 1.
5 Supplement to the Catalogue of italian drawing, XIV-XV cent." The British
Museum Quarterly, XVII (1952), 3, . 61, pl. I ( je
).

79
. Ha ,
je y ,
: je , , ,
y , a je -
y . je
.
je y . Ha
ce y -
-
.
- je - -
; , , ce
, je y
1. je y ,
.
je, , y . ce -

, je , ,
je , 12.
XVI , , ,
y . je
y -
3. , je -
, ,
II - -
- 4. ce ,
ra .
je y -
XVI : ce ,
y , , a -

1 Stanza della Segnatura , infra.


2 A. von Salis, op. cit., . 165. E. Langenskjld, Torso di Belvedere", Acta Archa-
elogica, Copenhagen, I (1930), . 121-146 y - ,
- ( ce , . 145).
3 . Weiszacker, Michelangelo im Statuenhof des Belvedere", Jahrbuch derpreuss.
Kunstsammlungen, LXIV (1943), . 51 .
4 A. von Salis, op. cit., . 143. y
( ). Ha
je
: Cod. Barb. 4424 (Vaticano), fol. 15, . je
, ce y , .

80
I . . 11> u (1635), , .
2. . ,
(1556-1558),
, .

3. ,
qe
(XV ), I lpt11 . 11ii uiioi ihiin
i llJICpiljll.
4. I>. , (1459),

, , -

5 a. A. ,
( 1459), -
, ,
Can .

5 . A. , -
im (1459),
, , ,
( an .

5 . A. ,
(1495),
I lop i y i'ujia, , ,
< an .
6. A. , -
(1454-1455), Eoiopo-
, , -
.

7. , -
ha ( 1460), .
.
~------ S F T F T
S. , tlyiiui (oko 1440),
, -
, .

9. , , ,
, .
10. A , ( 1460), 11. , ( ),
, , . , , .

12. -
,
(oko 1460), ,
.

13. Maco -
, , y
tv utpoeanoj -
(1460 14M), JIoii-
. .
'? 1 i'

I I Ainiiiimc, (1483), , , .
15. u 16. u 17. u (1488),
,{\42%), - (1428),
,
. , . , ,
.

18. , u ( 19. , (1509-1510),


1480), , . , ,
.
HP

?(). , ( o k o 14X5), , , .
M t . aA.) VV- 7 21. ,
' .
, , .

22. , , .
.
23. A.
,
(1464),
,
.

24. 11-
iio -
,
<'
!
(XV
), 1.
25. , ( 1475), , - 26. ,
, . , , .
na y , 1520-1525. 1.

- , -
; je na ce y -
je 12. je -
3. ce -
, , -
: , -
, je
. , je
y y -
.

1 A. Venturi, Storia dell' arte italiana, vol. X Roma, 1935, p. 83, fig. 70.
2 (40 cm X 30 cm) je K. von
Liphart y 1891, je W. von Bode y
y Jahrbuch der preussischen Kunstsammlungen, XII (1891), je, ,
II. Thode, Michelangelo, t. II, 1. vol, Berlin, 1913, . 74, H. Mackowsky, Michel
Angelo's first sculpture", The Burlington Magazine, VI (1928), . 165-170. K. Frey (1937)
u Ch. de Tolnay, The youth o f Michel Angelo, cy ce -
; je , 1520. 1530. .
.
3 je " y -
je ; je : D. Redig de
Campos, Raffaello e Michelangelo, Roma, 1946, p. 47. [
y , je -
N. Dacos, La fortuna del le gemme medicee nef Rinascimento", y II Tesoro di Lorenzo
il Magnifie, vol. I, pp. 133-162,
].

ti V m f i M H i i n i H M 81

y , je y
. je,
, y ce y -
, , (1504)1. -
je , a je
. (ypaqnyfi),
, (/>111 ce
. je : anima-
tio , je
je, ,
, .
, 2.
je 3, je
.

1 P. Gauricus, De sculptura, . Brockhaus, Leipzig 1886.


2 y J. Lanyi, Problemi della critica
donatelliana, art. cit. je L. Planiscig, Donatello, Wien 1939. -
je H. W. Janson, The sculpture o f Donatello, 2. vol. Princeton 1957. A.
Chastel, Mesure et dmesure de la sculpture florentine au XV sicle (1958), F.F.F. vol. 2, 6p.
34.
3 O. Siren, The importance of the antique to Donatello", American Journal of
Archaeology, XVIII (1914), p. 138-461
. je G. De Nicola, La Giuditta di Donatello", La
Rasegna d'arte (IV), 1917, . 153 , a F. Gebelin, y Donatello,
Paris 1943, je : Ch. Picard, Donatello et l'antique", Revue
archologique, XXIII (1947), . 77-78.

82
,
, je
, .
, je . 9
, ce
y ( 1440): . 8
,
. Ha
: ,
, je y .
je napa - ,
, y XVI XVII
1.
je (a )
je ,
. je
, ,
je y y ,
a je 2. je
je je y .

. , . ,
je y je , a
' y y 3. ce y
. je
, a ce ,
je 4. , ce

1 . Panofsky, Der gefesselte Eros, OudHolland, L (1933), .. 193 et s. Studies


in Iconology, op. cit., . 126 .
P. Sanpaolesi, La Sacristia vecchia di San Lorenzo, Pisa 1949,
je 1427- 1428, a 1435 ;
1428. H. W. Janson, op. cit., ce 1434-1443;
almost an Eros and Anteros".
2 H. Kauffmann, Donatello, Berlin 1935, . 122-3; O. Siren, Toskanische Maler im
Trecento, Berlin 1922, . 247.
3 R. Band, Donatellos Altar im Santo zu Padua", Mitteilungen des Kunsthistorischen
Institutes in Florenz, V, 1940. G. Fiocco, Mantegna, . . Paris, s. d. pi. 47. y
ce , a
. H. W. Janson, op. cit., . 169 .
4 F. Gebelin, op. cit., :
je
ce -

83
,
, je ,
, je .
,
, .
je , XIV ,
,
, no , .
ce ,
ce ce
; je
- je . ce

.
ce
. je , y
, , a
je XV .
je 12. Ha (1433-1439),
je , je
;
amores, a
. , y XIII XIV
, je y
amores, , ce XV
y , je
, . XV
je y . ce
3.
;

- . H. W. Janson, op. cit., . 184, . 11,


je -
.
1 Kao je H. W. Janson, op. cit., . 185. ( )
je (pl. 295 a b).
2 W. Bode, Versuche der Ausbildung des Genre und der Putto in der florentiner
Plastik des Quattrocento", J. B. IX (1890), y Florentiner Bildhauer der Renaissance,
Berlin 1921, nor. X.
3 A. Chastel, Di mano dell'antico Prassitele", Mlange Lucien Fe6p., Paris 1953,
vol. Il, erp, 265-271. H. W. Janson, ucto, erp. 125.

84
, ce
erotes, , je
.
1, je
.
ce y
.
, , ce y , a
je ce
y . y
; ce , je
2.
Ha je 1423.
; 1425,
y , y ,
.
, ,
. je,
, y
. je virtus
. ce ce
, , . Ha . 10
je , ce .
To je je . 14
y 3. je
. ce
:
4.

: y ,
,

1 Hahr, Donatellos Bronze-David und das praxitelische Erosmotiv, y Monatshefte


fur Kunstwissenschaft, V, 1912, . 303-310. , no
, Ecphr. 13; W. Klein, Praxiteles, Leipzig 1898, . 219.
2 H. Marrou, Trois sarcophage romains", Revue archologique (VI srie), 1933,
. 163-175. F. Cumont, op. cit., . 339 472.
3 E. Kris, op. cit., . 21-22. ,
je , , f. 6, V , 1483: -
: 11. Joly, Le missel d'Attavantepour Thomas James, vque de Dol, s.l.n.d. (Lyon 1932).
4 C. De Nicola, La Giuditta di Donatello", Rasegna d'arte, op. cit.
It'IHOpC.

85
- -
. Ha y
- , ,
- .
je
y , je
je y XV
.
,
, 1. y
je .
"
; , y
. 12 . je
, amoreti, , ce
, oncer
.
y , je ,
. je
y
, je
.
je ,
, 1428-30, y
: Due sepolture antiche, che vi sono; spiritegli a Vuno
a l altro e la storia di Bacho. Donato l a lodate per cose buone2.
je
. , ,
,
y .
je ce
y " ce
, animatio
.
y , ce

1 . Semper, Donatello, . 311; E. Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 241; H.


W. Janson, op. cit., . 143.
2 H. W. Janson, op. cit., . 125, ce
.

86
.
terrblit .
, je
y , .
To je . y
y
je ,
"1.
je
y (schermidori); je je
je
, ;
, je
... , je
, je
1435. , movimenti soavi grati.
, je , ; je,
, 2.
( 1450)
, a ( 1460)
. ,
, : je
, ce y
.
y , y
, 3.
y , je
je
y y

1 Th. PI. III, 1, Opera, . 117; P. O. Kristeller, The philosophy, op. cit., . 416
.
2 L. . Alberti, Della pittura, . L. Mall, . 96-97; R. Krautheimer, Ghiberti,
op. cit., . 327. 1443, je
1434-1435. L. Planiscig, op. cit., . 74. H. W. Janson, op. cit.,
erp. 136.
3 y . Wind R Antal, The maenad under
the Cross1*, y J.W.C.I, I (1937-1938), . 70, 3; -
III : 1 ce
" .

87
(1485). , ce
(, ) je 1475.
. To
tokom
Discordia1. , je ,
je " ( ,
). , , ce
je , a je
: je
je (, VI, 134). je
y Dionisiache (XX 182).
.
furor, ,
je , je y .
-
ce y , . -

u , ,
. ce
, 1470-1480,
;
ce ce
1460-1464.
(. 13)
,
je
2. je
:
3. , ce
, je y ,
ce
, tokom ( 1480),

1 : A. S. Weller,
Francesco di Giorgio, Chicago 1943, . 154-155. E. Panofsky, Das Discordia R elief im
Victoria and Albert Museum. Ein Interpretationsversuch", Belvedere, V (1924), . 189
. P. Schubring, Die Plastik Sienas im Quattrocento, Berlin 1917, . 188 ce
o , ce
.
2 A. Hind, Early Italian engravings, A, II, 26. J. G. Phillips, Early florentine
designers and engravers, Cambridge (Mass.) 1955, . 54.
3 je B. Berenson, The drawing o f the
florentine painters, 572, . 199.

88
Non fatica, non dolore!
Quel c ha esser, convien sia:
Du g.man non c certezza.

:
satireti je, ,
je , a , je
y -
. je .
, :
je , a -
je .
" je je
, y -
y (oko 1455-60) -
.
u ( 1)12. je
, , ,
ce
je, , .
je, , je ,
,
3. , ce -
, je y ;
, ce
. Ha , , a

1 : . Horne, Botticelli, op. cit., . 83. je


: II detto Lorenzo de'Medicifu primo inventore di quelle mascherate che rappresentano
alcuna cosa, e sono dette a Firenze canti, non si trovando che prima ne fussero state fatte
in altri tempi, (Vie de Granacci, . C.L.R. II, 492). , 1469, je
( Vie de Piero di Cosimo, ibid.,
11,51) trionfi. ce 1480,
1490. 1511. , , 1515, je
".
2 . Degenhart, Michele Giovanni di Bartolo: disegni dall'antico e il camino della
Joie", Il Bollettino d'Arte, X XX V (1950), . 208 .
P. Rotondi, Il palazzo ducale di Urbino, 2. vol., Urbino 1950, . 477, . 266
je -
pti .
3 Ovide, Fastes, III, 725 . . Panofsky, Studies in iconology, nor. I.

89
ce , , ,
; y , je 1.
-
, " y
. je ,
je
ce 1450-1460. , 1480-1490, y
2.

1 G. F. Hartlaub, Francesco di Giorgio und seine Allgorie der Seele... J. B. LXI


(1939), 4, . 197-211.
2 Infra.

90

ETRUSCAN REVIVAL

y XV -
je, , y Tope
, . je -
";
ce ce -
. , -
; . He ce
-
;
1.
ce je -
1464. je, , -
: , , , -
je, , 2.
, tokom , -
. ce, , je -
y .

1 A. Sabatini, Antonio Piero del Pollaiuolo, Firenze 1944, . 32 . B.


Berenson, The Drawings o f the Florentine Painters, Chicago 1938, vol. I, . 24. cy
1897: Mary Logan, Chronique des Arts, 1897, . 343-4 . Carnesecchi y
Arte Storia, XIX, 1900, . 64.
2 . Carocci, Dintorni di Firence, Firenze 1881, . 239. y -
Jacobus Lanfredinus, a , Opera,
. 761,835,937. Gaye(I,CTp. 341)
je , 12. 1489, y
pu'troBOp .

91
.
je .
, je y
?
je ce je

.
-
, , 1.
, y , -
2, na , , . -
je
je ,
. , je y XV
.
je . ce -
1477. ,
. je je
1473. "3 y tokom y
je y , je 1471. -
. y -
y
, . y
. ,
, je 4. -
y ce
(., XXV, 46).

1 F. R. Shapley, student o f ancient ceramics, Antonio Pollaiuolo", The Art


Bulletin, II, 1919, . 78-86.
2 M. Pallottino, Tarquinia, Rome 1937 La peinture trusque, Genve 1952, . 45,
53, 76. tokom y (1466-1471)
je L. M. Ferrari, Antonio Ivani a Volterra", Rassegna Volterrana, XXXII, 1965, . 22
. J. R. Spencer je Volterra, 1466 y A.B., XLVIII (1966) I, . 95 .
je ho
bo (no , ) (
1472) y (
15. 1473). : G. Sforza, Gli studi archeologici sulla Lunigiana e
suoi scavi del 1442 al 1800, Atti e memorie della R. Deputazione di storia patria per le
provincie modenesi, VII (1895), . 81 90.
3 E. Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 136. A. Chastel, Marsile Ficin et lart, .
38, . 64.
4 C. Promis, Dell antica citt di Luni, Marsa 1857.

92
ce tokom XV
.
, . -
- ,
- je y Libro della composizione
del mondo (1282) , y -
, ce y 1.
(, ) je -
, a , -
, (tale ridea tale piangea tale morto e
tale vivo...) , -
y 1450-1470, -
ce y . -
y
, ,
y . 1460.
ce y ,
(1460-1462) -
, ,
2; . , y
ce y
, a je
. , na
je .

, je -
y
3.
, -
, , -
ce
. Ha Trattato della pittura,
i nostri Toscani antiquissimi furono in Italia maestri in dipigniere

1 Nannucci, Manuale del primo secolo della letteratura italiana, Firenze 1858, t.
III, . 201. J. von Schlosser, ber einige Antiken Ghibertis", Jahrbuch der Kunsthist.
Sammlungen des All. Kaiserhauses, Wien, XXIV (1903), . 125 .
2 A. M. Hind, Early Italian engraving, vol. I, London 1938. M. Salmi, Riflessioni
sur Paolo Uccello", Commentari, I (1950), . 29 .
3 Pline, N. H., XXXV, 67-69. Bianchi-Bandinelli, Piccoli problemi da risolvere, I,
Parrasio: linea, spazio, volume", Critica dArte, III (1938), 6p. 13, . 4 . C. L. Ragghianti,
Storia d'un problema critico", Commentu g. Critica d'Arte, Bari 1946, . 174 .

93
pritissimi. To je, , (Hist, nat.,
XXXV, 17, 18), joj , -
ce , a ce y
, ,
je , ,
, (XXXIII, 117...),
, :
1. , ,
, (. 26)
. y
2: je -
y ,
.
je -
y , y .
. je
y je
; y je , je
....
y :
, je
je . je
je, , , a ce
1475. 3. je . T o
kom
4.
ce , ce -
, je .
, ce y XV -
.

1 Alberti, Della pittura, . L. Malle, Firenze 1952, . 78; A. Chastel, Marsile


Ficin et l'art, . 187, n. 25. O
: G. Buonamici, Fontu g. Storia Etrusca trotte dagli autori classici, Firenze 1939.
2 E. Munz, Les collections, op. cit., . 57.
3 Vasari, d. Milanesi, vol. X, . x. je
1475, a je 1482.
4 Gori, Storia antiquaria etrusca, Firenze 1749, . CXCVIIl,
y .

je , , -
je ce ";
y "
(.stiacciato) , -
1. je , -
je y , je
ce
. ce -
, , -
, je -
2, , ,
3 ,
4 (. 26).
je -
-
- ce Domus
Aurea y XV -
. T okom , -
je, , y XV
.
(1454) .
y je, no , -
ce y : Sunt immensa albis exaustapalatia saxis5.
Ty je : .
, -

1 Vazari, Introd. della scultura, nor. X: Di questa sorte se ne' visto n vasi antichi
aretini assai figure, maschere, ed altre storie antiche, e similmente nei cammei antichi e nelle
monete".
2 C. A. Milani, Il R. Museo Archeologico di Firenze, Firenze 1912, . 234; -
: Mostra dell'arte della civilt etrusca, Milano 1955, n 33; Art et civilisation des
Etrusques, Paris 1955, n 260.
3 Hnp. Putto au tambourin (Berlin), L. Planiscig, op. cit, pl. 53
: Mostra, . 351, je, no
, ": W. Bode, op. cit., . 92.
4 R. Bloch, Le mystre trusque, Paris 1956, . 214
. H. W. Janson, op. cit., . 146,
Atys Amorino.
5 F. Weege, Etruskische Malerei, Halle/Saale 1921, nor. VI. ce
y y VIII,
y XVIII tomba della Mercareccia".

95
1494, a
, 1507. , y 1.
ce je y -
y : -
. , je , a
; je ce
ce 2. Ho, y
( 1491. 1495. ce -
(. 26) y ), je,
, ,
, je 3.
je y -
, joj . y
( ).. . y
, ( -
), a ,
ce ,
(VI, 3) (VIII, 3) -
, je -
, a ce ... a ce
, y , a .
ce, ,
, y , je, ,
je -
, 4.
, , y XV . -
, -

1 P. Ducati, La ricerca archeologica dell'Etruria, cenni storici", A le ne e Roma, XVI


(1913), . 277-305.
2 E. Petersen, Eine antike Vorlage Michelangelos", Zeitschrift fr bildende Kunst,
LXI (1898), . 294, F. Weege. ce ,
, je . Frey, Die Dichtungen des M. A., Berlin (1897)
. 385 .
L. Goldscheider, Michelangelo's Drawings, London (1951), . 177, . 13. je to
( ), a , ce
(cod. XIII, fol. 4-6) .
3 Uffizi, Disegni architettonici, n 335, V; cf. W. Bombe, Chiusi" y Der Cicerone, II
(1910), . 124-5; A. S. Weller, Francesco di Giorgio, op. cit., . 267.
4 Filarete, Tractat ber die Baukunst, . W. von ttingen, Wien, 1890, . 61,
180; y Nat. hist. XXXVI, 13, . XVIII
: E. Kaufmann, . . Lequeu", The Art Bulletin,
XXXI (1949), . 130, . 10.

96
, y - ,
, -
. ,
y ,
, y 1493. . je -
, je, y ,
y 1. -
: tokom
y , je -
, , je ". ce (. 26)
je 2.
He , je , ce
,
, a
. , je je (
) -
() y XV
.
ce ; , ce,
.
Ha -
XV , ( )
: je ( 1495)
,
. Ha , ,
, -
; je
, , "3.
y ( 1490)
, , a ce
, ce ,
, . - -
y -
y a ( 1485),
.

1 Vasari, Proemio delle Vite, . Milanesi, I, . 220;


.
2 Vasari, Vita di Andrea da Monte S. Savinio, . C.L.R. II, 227.
5 E. Panofsky, The early history o f man in two cycles o f paintings by Piero di
CoNimo", Studies in Iconology, New York (1939), . 52, . 55.

1 Vyrnim i h 97
je y . -
, -
, ce
. To , , ,
, -
, 1.
ce
2. , :
y ce , -
, a je
je je
; ce -

, 3. je y :
, ,
je 4. , -

(),
. je, , -
, je
(. 24) ; ce je , -
je y 5.
XV y
, , y -
IV, y 6.
ce y
(, ). To ce, , y
De civitatis florentinae origine, y
, ce ce -

1 G. Calvi, Abbozzo di un capitolo introduttivo ad una storia della vita e elle opere
di Leonardo da Vinci", Raccolta Vincima, XII (1928-1929), . 6-7.
2 , infra.
3 Kao, : Mostra etrusca, . 297.
4 L. Planiscig, Verrochio, Wien 1941, pl. 37, 39.
5 Louvre, n 2386 (Vallardi, 182), J. . Richter, The literary
works o f Leonardo da Vinci, London 1939, tom II, pl. XCVIII et p. 44-45; A. Sartoris, Lonard
architecte, Paris 1952, . 120.
: A. Venturi, L'arte, XLII (1939), . 167-173;
A. S. Weller, Francesco di Giorgio, Chicago 1943, . 276, n. 115.
6 F. Saxl, Lectures, London 1957, vol. I, . 200 .

98
je 1.
, ,
, , -
. 1513, X,
je , ,
.
y , -
je
(33 X 27 15 ) -
je , .
je y y
je, , y -
, ce -
.
je -
:
Foedus a populo romano cum Hetruscis,
Tarquinius hetruscus Romae rgnt
kao u pominjanje originalnosti antikih Toskanaca:
Augurum disciplina Hetruria Romam invecta.
Roma liberi erudiendi se in Hetruriam mittuntur.

,
ce , ,
y ..., je
. Ha ce ,
" ce to
kom XV 2.

1 Politien, Epistolarum Libri, XII, liv. I, lettre 2. N. Rubinstein, II Poliziano


e la questione delle origini di Firenze", II Poliziano e il suo tempo, Atti del IV Convegno
internazionale di Studi sul Rinascimento, Firenze 1957, . 101-110. , -
ce . (oko
1381-2): G. Calo, Filippo Villani e il . de origine civitatis florentiae, Rocca S. Casciano,
1904, . 91 .
2 H. Janitschek, Das Capitolinische Theater von Jahre 1513", Repertorium fur
Kunstwissenschaft, V (1882), . 259 . : . Palliolo
Fanese, Le fete per conferimento del patriziato a Giuliano e Lorenzo de Medici, Guerini,
Bologna (1885) M. A. Altieri, L. Pasqualucci, Roma (1881). na-
, la prospettiva ovvero scena di una commedia", . Milanesi, IV, . 595
. C. L. R., II, . 257. A. Bruschi e F. Cruciani, Il Teatro del Campidoglio e le
feste romane del 1513, Milano 1968.

99
, ce -
1. , je y
y y
II X, je . Historia
X X saeculorum, je , je
y :
y ,
, Lucumon, divinarum rerum interprete je
; je , a . je
( , a )
je , je, -
, , 2.
, :
Tyrreni imperio, cultu, religione, divinarum humanarumque scientia fuisse
universe orbi terrarum admirabiles (. 31); y na
ira y , je
(. 200). , je, ,
y , a je , no
Tyrrenius turris, je ce
-
3.
je , ,
.
etruscan revival, ce, join , -
4.

1 ", je -
, je , y X V : .
Gienlow, Die Hieroglyphenkunde des Humanismus in der Allgorie der Renaissance", y J.
W, XXXII (1915), . 40.
2 Hi rem thyreniam ita auxere ut non Italiam modo possiderent sed maritima etiam
ditione politi Thyrreniam a se dicerent et quasi orbi terrarum jura darent nomenque aeternum
gentibus nationibusque relinquerent (vol. 6), G. Signorelli, Il Card. Egidio da Viterbo,
agostiniano, umanista e reformatore (1469-1532), Firenze 1929, XI, . 213, . 21.
3 G. Signorelli, op. cit., . 115 . 214, . 24. -
, . Garin, La Filosofia, Milano, 1947, vol. I, . 328-329.
4 -" y XVIII je ce
. G. Lami, Lezioni di antichita toscane, Firenze (1766), vol.
I, je je
: non erano riscontri per provare o arguire che la Citt fosse state
da Romani edificata, ma che anzi confermavano la mia opinione che ella fosse veramente
d'origine etrusca". To se posebno odnosi na kule: ... alcune porzioni, o pezzi o reliquie di
certe Torri, le quali in Firence ancor fin oggi susistono, Mostrano d'essere etrusche e di
etrusca architettura".

100

, je -
, je je
y -
'. ce (. 21)
y , ,
, je 12. -
, ce je ,
je . , je -
; y Academos-a,
; -
, je (a -
) ,
je 3. je 1494,

1 Valori, Laurentii Medices vita, , p. 17: Platonis imaginem diu multumque


desideravat. Hune tandem in ipsis Academiae m inis repertam quum a Hieronymo Roscio
Pistorensi accepisset, gaudio exultavit"; E. Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 168; R.
Marcel, Marsile Ficin, Paris 1958, . 294.
2 A. Della Torre, op. cit., . 640, . 3. VitaHieronymi Savonarolae ce
raje Fr. Burlamacchi, Lucca, 1761, . 77, a je , -
je y Supplementum ficinianum, II, . 223: Marsilio Ficino, Caconico del Duomo, che di
continuo tenea una lampade accesa dinanzi ail' imagine di Platone, tanto gli era affezionato".
P, O, Kristeller, Per la biografia di Marsilio Ficino", Studies, . 191 .
3 , Ch. Picard, Manuel..., op. cit., III (IV ) vol. II, Paris
1948, . 814-829. O ce y , : R. Boehringer,
this AntUtz des Genius, Platon, Bildnisse und nachweise, Breslau 1935 K. Schefold, Die
lllldnisse der antiken Dichter, Redner und Denker, Basel 1943, : Es ist tief

101
, y .
je y ,
; je y , -
je y 1. He y je ce
, :
TiXmv. ce y -
2. .
y ; je
-
. , , -
3; je
.

je, , -
4. Vita Platonis, , ce -
, je
... je , ,
5. je y
. , Paradisus
, quique humeris late longe supereminet
omnes6. je
: , a .

bedeutsam, dass das erste Bild des neuen Stils das des Sokrates ist, nach einer schonen
Vermutung aus dem Kreis Platos hervorgegangen, ben . Grndung der Akademie geweiht.
So musste notwendig das Meisterwerk des neuen Stils das des Plato werden" (. 36).
1 : P. Bellori, Imagines veterum .philosophorum, poetarum,
rhetorum ac oratorum, Roma, 1686, . 27. Gori, Historia glyptografica praestantiorum
sculptorum... Firenze, 1767,1, . XCIX. He je -
y Imagines et elogia illustrium..., Roma 1570, .
2 : J. J. Bernoulli, Griechische Ikonographie mit Einschluss
Alexanders und der Diadochen, Mnchen 1901, t. II, . 18 . O : Dtschke,
op. cit. t. III, n 393.
3 F. Poulsen, Greek and roman portraits in English houses, Oxford 1923, . 33. J.
J. Bernoulli, op. cit., . 18 .
4 . A. Hekler, Portraits antiques, Paris 1913,
. XXIV , pi. 22, 23, je je .
5 ( ) y , Opera, . 763,
: Conatus sum... ideam philosophi platonicis coloribus pingere. Verum si
Platonem ipsum in medium adduxissem ideam ipsam veri philosophu -gitis ostendissen,
y .
Platone (Ficin et l'art, III, conclusion, n. 31).
6 A. Della Torre, op. cit., . 687.

102
, je, De Senectute, 81
(9 X 9), . -
je ,
, , 1. je, , y
,
". je je -
. je
, je -
, .
ce , y ce -
, ce -
. je y
XV je -
, , , 2. -
y , je ,
, a K o
ca 3. je je,
tokom , ; -
je je -
4.
je , je
. Ha je
ce y studiolu y ( je
y ) , , , , (. 22)
5. y je
, -
, -
je y 1500. . ,

1 Convivio, IV, 24. , 81 (9 9) , , .


Bidez, Platon et l'Orient, Bruxelles 1945, . I, . 1 .
2 F. Studniczka, Das Bildnis des Aristoteles, Leipzig 1900; L. Planiscig, Manuele
C'risolora trasformato in Aristotele, y Rinascita, IV (1941), . 218-226. L. Goldscheider,
Lonard de Vinci, Paris 1948, . 22.
3 L. Courajod, Limitation et la contrefaon (1889), op. cit. E. Molinier, Les plaquettes
( 1886), op. cit. S. de Ricci, The Gustave Dreyfus collection, reliefs and plaquettes, op. cit., .
4, n" 2. Civitas Veri FirentincaBartolomea Delbene,
1585, a > y 1609. F. A. Yates, The french Academies o f the
Sixteenth century, , pi. 8, . I ll .
4 ce y . A. Venturi, Storia..., vol. VI,
Srullliira de! Quattrocento, Roma 1908, . 908.
5 Ca. 1475, je jy je .

103
, -
, :
, , -
. je, , , je 1490.
. je
: -
, a -
1.
je ce -
, . je, , -
: ,
, , -
y - -
je, XV , 2. je,
je , ;
je
je , . je
,
,
, a je -
3.

1 A. Della Torre, op. cit., . 622-4.


2 R. Klibansky, The continuity o f platonic tradition during the middle ages, London
1939.
3 O OBOM , infra.

104

je , ce -
je , , je
je, je , y -
. ce ; je 1440, 1460.
1468. je . je
,
, y , y .
1479. je ; je
1491. . ce : -
je je
y : -
, 1. 1490. je . .
. faceva sempre col Magnifico Lorenzo cose degne2.
je . je
,
ce, y , ,
.
. -
1460. y ce, , -

1 Vasari, . Milanesi, II, . 431, -


, VII, . 141, ", , supra, I,
.
2 W. von Bode, op. cit., . 38. je
. : G. Habich, Die Medaillen der italienischen Renaissance,
Stuttgart 1922.

105
: je ,
, -
ce, 1490, ,
, a ce y 1. je
: ,
, ce , -
. , -

, je 2.
(), ce y -
, je ,
, , .
-, je
, je ,
(65 ) ce
no ce -
, . je , -
, a je
je .
: , y , -
. y , -
; je y
3. 1492, , -
, , ,
ce .
je ce -
,
. , -
, ,
y . ,
, , ,
, a -
(. 24)
: u , y , u ,

1 L. Planiscig, Venezianische Bildhauer der Renaissance, Wien 1922.


2 , , ,
- , je , -
: A. S. Weller, Francesco di Giorgio, op. cit., . 143, 163,
171.
3 W. Bode, op. cit., . 38 .

106
y . ( )
() -
. , -
. Ha (Victoria and Albert Museum) ^ |06)
ce Epoca: Epoc ca a -
1; , a
Mape . je y (-9?)
, , {Victoria
and Albert Museuni)\
, Epoc
. je ,
je (, ).
Kao
", Sylvae, ce y
,
y .
je : Epoca {Kaiser
Friedrich-Museum) , -
. , , -
Epoca ca , a
, ca -
. . 2. Ha je
, , y , ce
. ca
je y .
Epoca .
- , ca , -
- , -
1475, a ce
; je
{Victoria and Albert Museum),
( )
{Louvre).

1 je : P. Paoletti, L'architettura la
scultura del Rinascimento in Venezia, Venezia, 1893, . 272, pi. 140, fig. 9. Le Gallerie
della Accademia di Venezia, Catal., Venezia 1949, n 574, . 36.
2 , IX, XV, erotes . . Kcechlin, Le dieu d'amour
et le chteau d'amour sur les ivoires", Gazettes des Beaux-Arts, LXIII (1921), . 279-297. J.
von Schlosser, Die Wandgemlde aus Schloss Lichtenberg in Tirol, Wien 1616, . 23.

107
,
1.
(. 58 ce Cica
a, )
ne (oko 1490), -, -
.
, y ,
. je
, , -
je
. , ,
.
tokom -
y ,
,
, ,
.
ce : -
je .
, , -
, , je
y :
je, ce, -
, a
, ce, , -
De amore2. ce
ce
y . ,
ce ,
y 1490: ce
y 3.
je ce
. je
, je , y

1 W. Bode, op. cit., . 113 .


2 Opera, . 675; Marsile Ficin et l'art, p. 45-46 infra.
3 E. Panofsky, F. Saxl, Classical mythology in medieval art", y Metropolitan Museum
Studies, IV (1932-1933), . 270 . J. Seznec, La survivance des dieux antiques,
London 1940, trad, angl., New York 1953, . 184 . E. Panofsky, Iconography and
Iconology..." y Meaning in the visual arts, New York 1955,1.

108
.
je " .
je
" -
. -
je y : -
, -
. y ,
ce y
ce y .
- je -
je , , y
,
come in migliore scuola. cy -
, je -
,
je "
1. je , -
, je , -
, . Ha , ,
je 2, -
. y . je
y y , -
je , y ce -
je 3. , ce

1 Condivi, 7; Vasari, VII, . 142; Ch. de Tolnay, op. cit., . 195; K. Borinsky, op.
cit., . 163 .
2 , 4;
, ibid., 18: Ch. de Tolnay op. cit., . 65,201. O : L. Goldscheider,
Michelangelo's drawing, London 1951. O -
, . Kurz, Fakes, London 1948, . 116 .
3 F. Wickhoff, Die Antike im Bildungsgange Michelangelos", Mitteilungen des
Instituts fu r Oesterreichische Geschichtsforschung, II (1882), . 408 . R. Lanckoronska,
Antike Elemente im Bacchus Michelangelos und in seinen Darstellungen des David", Dawna
Szluka, I (1938), . 183. S. A. Hekler, Michelangelo und die Antike", Wiener Jahrbuch
fur Kunstgeschichte, VII (1930), . 201 . Ch. de Tolnay, The youth o f Michelangelo,
Princeton 1947.
ce : A. Grunwald, ber
cinige Werke Michelangelos in ihrem Verhltnis zur Antike,./. W, XXII (1908), . 133 .
ignudi y
; A. von Salis, op. cit., . 182. , E. Kris, op. cit., .

109
,
je je , -
, , , -
1. tokom je
, .
ce -
, je . je
,
je 2. , ce ,
,
(., XII, 210). je -
je -
, je
y : ce -
(), je ()
(rope). "
, je 3, je je
.
. ce
: 1496.
-
.

49, . 13 je , , ce -
, . F. Eichler . Kris, Die
Kameen in dem Kunsthistorischen Museum, Wien, vol. 2,1927, je -
, ,
, ce .
1 je , je
. : Nuovopiacere di magiorestima...
y 1506-8,
. je , , -
: , , . . Frey, op. cit., n CLXIII,
. 249 je ( 1555) Ch. de Tolnay op. cit., . 54, n. 81, c
ce .
2 Condivi, chap. X. Condivi ce , a
: u : Ch. de Tolnay, op. cit., . 133-134.
ce .
3 . Schubring, Cassoni, Leipzig 1915, n 385. E. Panofsky, Studies in Iconology,
op. cit., . 51, . 4. je -
, : Martin Davies, The earlier Italian school
(National Gallery), . 328-330.

110
no (intentione) ".
je , ce
Mape u (, )1,
, y .
Ha -
, no
. je -
, je je : je
. ce " -
, , y . , ce
y :
, , ce -
.
,
a 2.
ce
je ; je
:
je , a ra .
je, , 1490. , 3.
, no
. , a y
. -
, ,
. je , , .
je je -

1 . Wilde, Eine Studie Michelangelos nach der Antike", Mitteil. K.-hist. Institutes
in Florenz, IV (1932), . 41 . je je 1488.
, : Vasari, .
Milanesi, IV, . 473. je
d'Este (1496, ) je : Ch. de
Tolnay, The youth ofM.-A., op. cit., . 202. O (1492-1493, ), ibid., exp.
197-8.
2 Vasari, . Milanesi, VII; o o "; Ch. de Tolnay, op.
cit., . 127 .
3 ",
: Ch. de Tolnay, op. cit., . 134.

; je ,
, no , Vasari,
. Milanesi, VII, . 208.

111
, , , -
. , -
. je .
, ,
joj . ce
,
je : Chi va dietro a altri, mai non gli passa innanzi. Chi non sa fa r bene
da s non pu servirsi bene delle cose d altri1. ce -
y , je -
. , je y
: je y , y II
X, .

i Vasari, . Milanesi, VII, . 210.


I\M M A P SI LI I F1C1NI
I BROS l 4 o T , H N I A D fil
I \V R E N T I V M M EDI
H SE RV A T O HE

A G N V S

C O S M V S

'u> trp U\

<*

tJ***T / n u /

* i*' H f rp tf Vf . i w r '

^ * tV'Tfu* # .m . t>

i 'f t * *iW t ' im<


hw m Mtr
t %***fSHi1*
i j n ih f i fm m *>t W

4 tfrtftjrttmiHn **1 Mf*v


t*rua$ *' r tr
: r.

mf tvi ffnvH
VI nr*#*>*<>** t.pwtff <*4*^.ima m
rtft iti.fjn c-<fftri4i
lUtfm ff'ftrit* tn**r- r~~*:
*tV***p*
,.*r *"

27. , (1490), , .
x s ia m n iiv . ;.: .^

Huia jnszl' fAfJVlfrn 4'^7 *04 'XlfOlU^tGia


^ajD^'/iVnv (& t*ok/ *9 Vitli* *vnj,HWY.o*T**0<Vii>v ovJta*
, iSia^o^a/Pt^n *<W'/ *f?fUr ju tituy. 1
f rxv ^t 'jn^uuiuK n> jiV'avvV u y -Tf / -m v '

rA(JNi, t'v/\uoH ((tKnu '/ ^fcV t'vifjiiM' vu'*}y**/ ' j


, , t . , . ,, ' ' \ *
' ^ V M ' O ^ y v r t W H f * * * * '* * $ < * * * * ' o ~ ' *

^Itrmf*4i#,fuii/ Y^nioiyp-t fy'APior tywnyf'v WKM oiKayo
}I *AA*J<0{ OOXUPf fiel fUVUHoA/HV TIVlAs fou/OfUy '*
' . , 1 I . ,i ./ < . . \
J4'V ' * l ' J W * * * ? a y i V 0 'A D l 4 i y * *U 0U4 'C l * & 1 K U V O j

yviyuv jotr W^A - V MMIV-\,* iwru/f *r ^ J

28. P. , (1495), , , .
29. P. , (1495), . 30. Maco , -
52: u , , . (1460-1464),
, , .

II. De Ruplu Pauli (1491) 65, 32. , (1495),


, . , .
33. , ( 1476), Eta
pna, .

34. ,
I, (1476 14H2), -
K llll ] >.1 |||0 I C K ll.
35. . , u (1499-1505), , , -
.
36. A. , ( 1440-1445), 37. . , (1478),
, , , - ", , .
.

38. . , , , 39. , (1509-1511), ,


. , , .
. Li^lUl* IUIIO
wtpr xquifLuido infma
, ,
N i l .1 .lull I jflI U lft
rn if p e n o , V tS p R O fc
v '^ UJUU
** * /(IpuiMiorie. Et
f c ir. I lit iondo tlp o c u d
ppoftto J lm a jd bicrufa
w tlhori ;the quelle ru rri
cm m a i next* ! in pur
a o e io tn o .M ip m P r t
Nu ttr iu u ip c r c d u t x
inii'imatnrz.itKxtt: p
iijnalmrntc inogtii parte
(Xr mra rliulo : afle J
ilc in d in d o laro Lai.ndo
ihc non fttrp rc fuffin uo
L A JR O N T F allrfplen
preitnindodipoi Urfplrn
Itthnit non rame, i . per
ntl ttifilafcda] fupenixo
Ullnfplmdort non gtitcr
il-n i'icrel folt. Cnde qin
piilihe o h fh m lo b iiiria
iho, LIMA. i.rm.uciM

de L r tr t f l n u parne i rfj
Mi k fain iq m lf ( / t l r c o
IL*.qui Oi n cllc fp n h o i
~AJ+
> .' -.'U ,
4H<,'a;poJxnt0fTUl
N I m p c r o d d e m id
lilla ir u di m n p o l
qu rN i n floti on*. E( ta
" " *?I V * v X >
< */ lUTvvntn dit o d e r
irtiiadcondiHi

ione falu tefufl


Hue : et u im o
eneccCi fobtO . ..P c * o 5:
a tea i ce
tui fi par ntorno ! ^
roue. Lu nd dec 'yr 'V'-
>. Baccbo oinpiu ^
ttpoi Ale quanto .
iclia fono vv;, 4 .
. *4 , 5 .
irntl phtit'
. / V
1.1,'- ani ' V . :
Lce ad/!- to merr
idftiona/ LAVI
<mJro ci b1 diuenta ' *
(ta rbofa '
jiiale dili fi nar ! f
ludino : oc nelb
if Alexan na {ufK
ancro: do dtutto
I cacciai
o (be ufo aifla bu
aeerfo/ in o turte

III I IpiiiuicaHO . , ,
41. , (14901496), a. XXI ; . XXVIII .

y -
je -
. -
. . 1484.
1492. , a -
y " (1482-1492) ,
. , je
,
( -
Disputationes Camaldulenses 1480), -
(1482),
De vita triplici, , a
- - , -
, , , je -
uie 1460. Stanze Orfeo1.
-
y y .
je , a -

1 N. Robb, Neoplatonism o f the Italian Renaissance, London 1935; A. Chaste


Mars lie Ficin et lart, op. cit., Introd., 2.

R h 113
lici i jci i Canzone; je -
. Sylvae, y ,
je ,
. ce
, ,
. ce -
, , .
, , (1476),
(1481), (1482), (1487),
- je , a je -
ce , je
- ,
, , -
, , , -
1.
-
, -
, , ce -
y je
, a , -
je y . Ha -
, ,
je -
, a . , -
, ; y
ce
y XV . je y
, , , y
, , , -
, je
. , XV je IV 2. ,
ce : ce,
, IV ,

1 , . Garin, Medioevo Rinascimento, Studi ricerchi, Bari 1954, .


82, . 293. , . Panofsky, Studies in iconology, op. cit., . 61, . 73. ,
, je . F. Villani je y -
concivis nos ter". G. Calo, Filippo Villani..., Rocca S.
Casciano 1904, . 131. - y y -
1482 - Stanze y a .
2 L. Ghiberti, Commentarii, . . Morisani, Napoli 1947. R. Krautheimer, op.
cit., . 309.

114
, , 1, , je -
1403. , , -
2. je "
,
y ,
.
, , -
je y , y
. je je (. 32)
, , a -
.
je , na -
y .
je je ! ripyjov,
a je - -
, -
3. je ,
. je 1419.
, ra je , ,
je ", je 1505. , a
1531. 4. -

, a -
je 5.
, . je -
, .
, je , ce -
: je
Asclepiusa je 1463.
, je 1471, a ,

1 je y .
1485. Luca Manducci, Diario..., 2d. Cit., . 51-52.
2 E. Gilson, Histoire de la philosophie du Moyen Age, Paris 1947, . 731 .
3 Matteo Palmieri, Citt di vita (oko 1460); G. Pico, Apologie (1487); E. Wind, The
revival o f Origen", Studies in art and literature for Belle da Costa Greene, Princeton 1954,
e rp. 412-424.
4 G. Boas, The Hieroglyphic ofHorapollo (Bollingen Series XXII), New York 1950;
K. Giehlow, Die Hieroglyphenkunde des Humanismus in der Allgorie der Renaissance", J.
XXXII (1915), . 412-424.
5 je , ,
1473. u:i Tujane.

115
1. Heptaplusa
ce -
ce : in
- je je
y XII -
, , 23. , -
je : per physica je -
y .
, , y -
Hexaemeron-a ,
. XV ,
, ce IV . , -
, no , -
-
; y , y ,
a y , ,
Corpus platonicuma?. -
y
philosophica, je .
ce ; je

, , na ,
, -
. je .
, , y
. ce -
: je ,
. je
y ,

1 P. O. Kristeller, Suppl. Ficianum, I, . CXXIX . A. Chastel, Marsile Ficin


et l'art, Introd. 3, III, 1, Herms; E. Garin, Note sull'ermetismo del Quattrocento", Testi
umanistici sullErmetismo, Roma 1955, y La cultura filosofica del Rinascimento
italiano, Firenze 1961,1, 7.
2 E. Gilson, op. cit., . 269-270.
3 A. Chastel, Pic de La Mirandole et L'Heptaplus", Cahier d'Herms, II (1947); J.
L. Blau, The Christian interpretation of the Cabala in the Renaissance, New York 1944, nor.
II; G. Scholem, Zur Geschichte der Afnge der christlichen Kabbala", Essays presented to
Leo Baeck, London 1954; F. Secret, Pico della Mirandola e gli inizu . cabala cristiana",
Convivium, XXV (1957), I.

116
1.
. ce
, a je (1481) je -
: je ",
. ,
, je
.
je
:
(. 32)
je y " a -
ce t o k o m XVI
. je 23.
ce ,
ce , y ,
je y XV
y XVI .

, -
, .
, je
XV XVI , je
3. -
je 1480. 1485. 4.

1 V. Zabughin, Vergilio nel Rinascimento italiano da Dante a Torquato Tasso, vol.


I, II Trecento e ii Quattrocento, Bologna 1921, . III,
, ,
y .
2 A. Buck, Italienische Dichtungslehren, Stuttgart 1954.
3 P. O. Kristeller, Suppl. Ficinianum, Introd. P. d'Ancona, La miniature florentine
(XI-XVIs.), 2. vol., Firenze 1914, n 1489,1518,1527,1528,1531,1532,1541, -
je
1490.
4 G. Milanesi, Di Attavante degli Attavanti, miniatore, Miscellanea storica della
Valdelsa, I (1893), . 60. P. d'Ancona, La miniature italienne du Xau XVI sicle, Paris 1925,
, 74; M. Salmi, L'enluminure italienne, . . Milano, 1954, . 55.

117
one (. 20) je . -
je . Ha
,
( y , y , , -
, , ),
sacerdos musarum.
je De vita: ce y
, -
y je , a -
je
y : -
, Medicus corporum , Medicus animorum,
. Ha ce ,
, -
, y ,
Philosophi veteres ,
1. (. 27)
, y
, ;

Exhortatio2. ce je -
y , y -
, -
; ,
, a , , , no
y . -
, ,
, , ,
y
3. ,

1491. . Ha De raptu Paoli in tertium coelum
je
;
4.

1 Ibid., n 1518 (Plut. 73-39), fol. 64 77.


2 Ibid., n 1529 (Plut. 82-10), fol. 1 vet 2 r, fol. 211.
3 Urb. lat. 185 (ibid., n 1238), fol. 7 r
4 Plut. 83-11 (ibid., n" 1532), fol. 65.

118

, , -
, , , , .
(. 27)

: ,
, , De spirutu Sancto,
. ,
je ,
je . ,
, , je
; ce ; -
-
. ce , ; je
, a , je ,
, na ce
1.
, ,

ce je (. 31)
A. . 2: je
. -
-
pe; je (. 29) je
.
Koce. , je
3. ce y (ms. phil. gr. 4).

1 Plut. 84-1. S. Vagaggini, La miniatura fiorentina, Milano 1952, pl. 45.


2 O III : T. de Marinis, Un manoscrito di Tolomeo fatto
per Andrea Matteo Acquaviva e Isabella Piccolomini, Verona, 1956.
3 cy : P. d'Ancona, La miniatute
italienne, op. cit., . 88-89. H. J. Hermann, Miniaturhandschriften aus der Bibliothek
des Herzogs Andrea Matteo III Acquaviva", Jahrbuch der Kunsthist. Samml., Wien XIX
(1898), . 147-216, je y :
Beschreibendes Verzeichnis der illuminierten Handschriften in sterreich (N. F. herausggb.
J. Schlosser J. H. Hermann) VI, Die Handschriften und Inkunabeln der italienischen
Renaissance-, vol. 4: Unteritalien: Neapel, Ap.zzen, Apulien und Calap.en: Leipzig 1933
(6p. 40) . 79-105.
je y y je
; ce je , , -
, : V. A. Warburg,
Italienisehe Kunst und internationale Astrologie", Gesammelte Schriften, II, . 475. -

119

, -
. : rope je , a
. -
, , a
1.
(. 94) , , , -
, , , , -
, , -
.
ce , ce -

.
je
ce (Xyo) -
y (po%ij, :
, a y 2. Ha -
, -
;
, -
3. , -
, , -
.
: -

, y je , je
, -

, 1485,
. , , je
, no -
y .
1 Fol. 1, 10, 17, 27, 36, 45, 80.
2 H. J. Hermann, art. c it, . 65: ,,Um die virtutes morales zu bezeichnen, werden
der Deutlichkeit halber die vier Cardinaltugenden der platonischen Ethik verwendet, fiir
die Gestaltung de Ratio, das platonische Bild der gefiederten Seele iibernommen".
ce - -
je . - - je
249 , , 428 .
3 Infra. () Philos, graec., 2 (ibid., n 35)
-
, .

120
, , , , -
... To je .
je -
. , ce je -
je , ce, ,
.
pe^i - y -
- .
,
, (Apetf|) . je ,
y , ,
(||) (AAeu|/T|), -
y 1.
y je
; -
; y
, je -
. To je, ,
((ppovr|or|) - ce
ce , a
2.
, , -
, ,
. je ,
. , -
, , , joj
(. 29,
je : je (pixri, , je, , 30)
y VIII , . To
, y :
, y
-
.
, ,
, a , je

1 . Panofsky, Herkules am Scheidewege, op. cit., . 151.


2 , xepoj ( je , , XXVI, 42) -
;
je , y -
.

121
y , je
,
; je
1. Ha
, -
, , -
, je y , a
, y .
-
; ,
, to k o m
XV 2.

1 U. Hoff, Meditation in solitude, art. cit., je


.
2 y : A. Warburg, Francesco Sassettis
letztwillige Verfiigung", Ges. Schriften, op. cit., v. I, . 153; E. Garin, ,,Le traduzioni
umanistiche di Aristotele nel secolo XV (Atti dell' Accademia florentina di Scienze morale,
1950), Firenze 1951.

122

ce -
. , 1400. ,
.
, -
, .
; ce y XVI
y 1. To je
, ce y
, VX : Videmus picturas
ducentorum annorum nulla prorsus arte politas. Scripta illius aetatis rudia
sunt, inepta, incompta. Post Petrarcham emerserunt literae. Post Jolum
surrexere pictorum manus...12. je -
renovatio 3.
je y (VI,5), je -

1 R. Krautheimer, Die Anfange der Kunstgeschichtsschreibung in Italien",


Repertorium fu r Kunstwissenschaft, L (1929), . 49; J. Schlosser-Magnino, La letteratura
artistica, Firenze - Wien 1956, nor. IV; A. Chastel, Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 180.
E. Van der Grinter, Enquiries into the history o f art-historical writing, Venlo 1953. O bo
y Kunstchronk, 1954.
2 , Opera, 1551, . 646 (Ep. I,
n CXIX); d. Der Briefwechsel des Eneas Silvius Piccolomini, III, 1 (Fontes rerum
austriacarum, 68), Wien 1918, . 98, . 47. E. Gombrich, The Renaissance concept o f
artistic progress and its consequences", Actes XXVIII Congrs int. D'Histoire de l'Art (1952),
Amsterdam 1955, . 291 . Norm and Form, London 1966.
3 y
Art et religion dans la Renaissance italienne", Humanisme et Renaissance, t. VII (1945),
. 5 .

123

.
He y XV 1.
y , y humaniores litterae -
, ; je
y -
: , ,
-
ce , -
12. je y XV
y ce , y ce -

. XV
, a , to ko m
XVI , ce ,
, 3. , je
y . je
, ,
: no
-
je 4. -
. je je y
je -
.
: , , ,
, , ,
je . plenitudo

1 ", . . Gombrich, Visual metaphors o f value in art,


Simbols and Values: an initial study (Thirteenth Symposium o f the Conference on Science,
Philosophy and Religion), New York 1954, . 262. y Meditations on a hobby
horse and other essays on the theory o f art, London 1963, . 12.

2 O. Morisani, Art history and critics", The Burlington Magazine, XCV (1953), .
267-270.
3 O y .
je "
y , y (. Milanesi, I, . 337) a ,
, y , : A. Chastel, La mosaque Venise et
Florence au XV sicle", Atre Veneta, XIII (1954), .. 130.
4 E. Panofsky, Das erste Blatt aus dem ,,Li6p. Giorgo Vasaris", Stdel-Jahrbuch,
VI (1930), . 25-72, The first page o f Giorgio Vasari's Li6p. y Meaning in the
visual arts. New York 1955, nor. V.

124
temporum XVI , y -
. ce y
XVI , y .
, ( je
, a je 1486), ( 1430,
1469, a raje 1470)1, je
. , y Depictura (1435) je -
y Commentari (1450)12. ce
" compendium-a
exempta.
: , -
. je
y ; je
. , ce
,
, y ;
je y
3. -
.
je y
; ,
-
,
4. je
:
( , ) 5.
je, , je y

; ce -
no . ce -
. je (1456)

1 L. A. Ciapponi, II De Architectura del Vitruvio nel primo umanesimo", Italia


Medioevale e umanistica, t. 3 (1960), . 59-99.
2 R. Krautheimer, Ghiberti, Princeton 1956, nor. XXI, Ghiberti and Alberti.
3 Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 194.
4 R. Krautheimer, op. cit., nor. XX, Ghiberti the writer, zakljuuje: ,,G. was ahumanist
and scholar by ambition only" (. 313. O : E. H. Gombrich, The
Renaissance conception of artistic progress, art. cit. (1955) . 295 .
3 Bd. G. Nicco Fasola, Firenze, 1942, p. 129.

125
1.
; no
y vilumi et commentarii et lineamenti et
regole, ce . 12.
,
je XV , je
.
. -
. y
: Alcuni affermano lui esserne
suto o ritrovatore o inventore3.
y -
. -

,
y , . Ha imitatio
Platonis, , je
y ce 4.
, , dvapvf|cn, na je

. ce
, y , y -
, a je Academia chareggiana.
, academia,

y . je ; -
je je 1500. ce
, y ce , a ce
: In bottegasua erasempre unaccademia di
scioperati. 1531.
, Academia dello Belvedere. ,

1 O. Morisani, Gli artisti nel de viri" di B. Fado, Archivio storico per le provincie
napoletane, LXXIII (1955), . 107 .
2 R. Kraztheimer, op. cit., . 311, 312.
3 Leonardo da Pesaro, Speculum lapidum, Venezia, 1502. J. Schlosser-Magnino, op.
cit., . 109.
4 P. O. Kristeller, La posizione storica di Marsilio Ficino, Civilt moderna, V
(1933).

126
he je, ,
ono je y '. je -
.
, , y

? je -
. -
je ":
Plurimum picturae primus contulit, siquidem institua os aperire, dentes
ostendere, vultum ab antique rigore variare (, H. Nat., XXXV, 58).
ce , y y je
, ,
venustas12. je
je -
y . -
.
, , je
-
y , 3. -

, ce y "4.
ce y y 1475.
, , ce -
' y -
? y
Carliades, y ,
,
Pullus-a Tyrrhenus- () : Alexander Choi succeror Apellis
- je 5. je ,
.

1 . . Horne, Botticelli, London 1908, . 360. Marsile Ficin et lart, op. cit., .
191, . 7. N. Pevsner, Academies o f art, past and present, London 1939, exp. 39.
2 Anonimo Magliabecchiano ,
: furono nel suo tempo pi eccellenti pittori ' quali egli sommamente lodava, ma
diceva mancare loro una certa venusta laquale ' greci chiamono charis", . K. Frey, Berlin
1892, . 22. E. H. Gombrich, art. cit. (1955), . 296.
3 Th. Plat., III, 1, Opera, . 108; Marsile Ficin et l'art, . 65, 69.
4 Commentario alla Comedia (1481); Marsile Ficin et l'art, . 193.
5 Carliades I, E. H. Gombrich, Appolonio di Giovanni", Journal o f the
Warburg and CourtauldInstitutes, XVIII (1955), . 165.

127
, je, ,
: Aphrodite anadyomene (, , 91) De
calomnia (, 5)1. -
Koca: je , praecipua ejus in arte venustas
fu it (, XXIV, 79); je ,
je y
y : nullus dies sine linea. ,
je . -
, je , y y je
12.

1 , je , Della pittura, III, . L.


Mall, . 104, l'inventione grata11je
je dimostrare molti morali costumi11, . J. P.
Richter, . 23 25; Trattato, . McMahon, . 19 26.
2 , ,
, la terribilit11: Dolce, LAretino,
Venezia 1557, . Lanciano, 1913, . 7. A XVI ,
je : . W. Kennedy, Apelles Redivivus",
Essays in memory o f Karl Lehman, New York 1964, . 160 . A. Chastel, Titien et
les humaniste11(1976) F. F. F., II, . 360.

128

XV . je
triviuma (, , ) y
ce .
, studia humanitatis, -
1. ,
, y , ,
. -
je y , , : arti
del disegno ce .
je , 12. je
, , .
je y .
je y ( 1400)
, ,
. , y
(oko 1451),
eloquentia y -
, , pictura: dum viguit
eloquentia, viguit pictura.
ce .

1 . . Kristeller, The clasics and Renaissance thought, Cambridge (Mass.) 1955,


nor. I.
2 P. O. Kristeller, The modern system o f the arts, a study in the history o f aesthetics*1,
Journal o f the History o f Ideas, XII (1951), . 496-528, XIII (1952), . 17-45; [ y
Renaissance Thought, vol. II, New York, 1965, . 163-227],

M 129
ce :
ce -
, , -
, 1. To ce -
y . ce
; , ce -
,
: (pipr|cn) -
(Juror animi). Ha , ,
.
je - -
. Ha
-
, na ce je -
. A , je , -
. Ha
, , , -
je , .
y je , ,
y je .
:
. ce ce -
, , y -
, .
, je je y
; , .
Ha je
y ", -
je 12.
, ce je
y y . -
je, , , -
, : , je y De pictura,
y ,
;

1 : A. Blunt, Artistic theory in Italy, 1450-1600, London 1940.1. A.


Richter, Paragone, a comparison ofthe arts by Leonardo da Vinci, London 1949, Introduction.
L. Olschki, Geschichte der neusprachtichen wissenschaftlichen Literatur, I, Die Literatur
der Technik..., Leipzig 1919.
2 A. Chastel, Lonard de Vinci et la culture", y Lonard de Vinci et l'exprience
scientifique au XVI sicle, Paris 1953, . 260 .

130
- - , y De re aedificatoria -
y -
: , je je ,
je . y y
, . ,
ce y , y
y -
1. ce
- -
je -
artes dictandi . , -
y , -
(De inventio De oratore) (De compositione), -
,
1498. , a
Poetica 12. je : ars
(t %vt|) natura ( ), : studium ingenium, je
inventio elocutio, a
, . To je
:

I Rudimenta = inventio
II Pictura = elocutio = Studium
III Pictor = ingenium

- , - y -
; Rudimenta ce
-
, ce y -
. :
circumscriptio, compositio et lumina je -
: inventio, dispositio, elocutio, , ,
3. (ingenio) (studio),
ce , -

1 L. . Alberti, Dellapittura, . L. Mall, Firenze 1950, . 9 . . Gilbert,


Alberti and Pino", Marsyas (New York) III (1946), . 87 .
2 je 1416: 1420. ce
.
3 R. W. Lee, ,,Ut pictura poesis: the humanistic theory o f painting", The Art Bulletin,
XXX (1940), 4, . 197 .

131
t o k o m : -
, , ,,storia,
je . -
y -
je ut pictura poesis,
. To ,
ce y , (Arspoetica, 7,
316) (De gloria Atheniensium, 3) je pictura poema
taciturn, . je
-
u ( ce je )1; -
XV ce . , (De re aed.,
VII, 10), , , , 12. ce,
, :
je ", , ,
;
.
je ce -
, je 3. je
ce . ce -
ce ,
, -
;
je -
(, 25). -
ce ;
,
, : oxt pf| daTtaexcn xijv
roypaqnav d5tye xf|v d,f|0etav. cy -
;
y je
ce

1 je (: Juren,
Politien et la thorie des arts figuratifs, B.H.R., t. 37 (1975), p. 133).
2 R. W. Lee, art. cit. je .
3 : naturam vincere, A. Colasanti, Gli artisti nelle poesia del Rinascimento,
fonti poetice per la storia dell'arte italiana", Repertorium fr Kunstwissenschaft, XXVII
(1904), . 195 .

132
1.
1500. -
: je
.
je no -
, je :
je
artes , , ce
y .
: y XV -
.
, y (1492)12, a
,
. ,
y . -
, ce , ce
, -
organum-a. je
y ratia, ; je
. Ha , -
, ,
je y -
prospectiva pingendi. 1470- 75,

; -
ce y y , y :
, attese aile scienze particolarmente alla geometria.
, , no je -
,
, y

1 . Schweitzer, Mimesis und Phantasia", Philologus, vol. 89 (1934), . 286


300; Marsile Ficin et l'art, . 68, n. 2. Lonard, Ash. I, 20 r: . J. P. Richter, . 13; G.
Fumagalli, op. cit., . 235; Trattato, . McMahon, . 6.
. P. Gauricus, De Sculptura, . 16 104; . Brockhaus; . Chastel et
Klein, p. 46-7.
" je, -
, ; Ars poetica, 9-11. . je y
Dialogues, Francisco de Hollanda, op. cit., . 109 , -
: - ce
- , je y
", .
2 Marsile Ficin et lart, op. cit., . 66-67.

133
. je -
Summa de arithmetica (Venezia 1494)
, ,
: , , , , , -
, , quali sempre con libelle
e circino lor opere proportionando a perfection mirabile conducanol.
: -
, joj . ce
y De divina proportione (1509), je ,
,,di che arte, misteri et scientie si vogliano -
, nel suo Thymeo el divin philosophe
Platane el rende manifeste\ ce o
. ce -
12. ce -
. je -
; y y
.
ce je y : symetria.
ce , to k o m , -
. je 3. (1481):
,JFu adunque il primo Joanni fiorentino cognominato Cimabue che retrovo
e lineamenti naturali e la vera proporzione la quale e Greci chiamano
symetria. je, , :
4. ce y
ce : Nel guardare le scolture, come quelle
che aveva buono occhio, ancora mentale, ed avveduto in tutte le cose vide
del modo del murare degli antichi e le loro symtrie; e parvegli conoscere
un certo ordine di membti e d ossa molto vidente, corne quelle che da Dio,
rispetto a gran cose, era illuminate^5. Symetria ,
(1504), no , -
, y
, , y -
;

1 E. Muntz, Les archives des arts, I srie, Paris 1890, . 33-42. D e divina
proportione, nor. XII, . . Winterberg, Wien 1889, . 153.
2 Marsile Ficin et l'art, II, 5.
3 To je , N.H., XXXIV, 65, a .
4 misura ( symetria ) je
: R. Krautheimer, op. cit., . 231.
5 La vita di Filippo di ser Brunellesco, . E. Toesca, Firenze 1927, . 18.

134
. " je ,
je , y , , y -
.
,
:
,
"1.
ce y ( -)
je
. , je , a
ce -
: .
, , ce y -
. ,
je , .
, -
, -
, je . ,
,
y . ce
y -
, y De vita triplici -
, a y Del sole et de lumine
12. , na ,
-
. je -
y .
De divina proportione -
, -
, 3. He
, y , y
4; ,

1 Gauricus, De sculptura, . Brockhaus, . 154; Marsile Ficin et l'art, II, 5.


2 Marsile Ficin et l'art, II, 2.
3 L. Olschki, Geschichte der neusprachlichen wissenschaftlichen Literatur, op. cit.,
nor. VI.
4 Francesco Zorzi, De harmonia mundi (Venezia)
, ce y -
: R. Wittkower, Architectural principles, op. cit., IV, I. C. Vasoli, Testi umanistici su
I'Ermetlsmo, Roma 1955, p. 79 .

135
. ,
y 1. -
.
, -
y , y y
y 12.
je -
, , y ,
je ce XV .
je . T okom
y , je y
, a je ce -
y 3.
ce , , .
. y
, . To je
ce y , ; Ogni
dipintore dipinge se. ce je , a -
ce y 4. je, , -
, na
: ,,Gli ingegni rari sono forme celesti e non asini vetturini.
je ; je -
y
y
sacerdos musarum5. ,
ce . To je
ce y .
ce, ce ,

1 . Panofsky, Idea, op. cit., nor. IV. Ch. de Tolnay, II Congrs d'Esthtique et de
Science de l'Art, Paris, 1937 (1), . 23 Werk und Weltbild, op. cit., . 92.
2 A. Buck, Dichtungslehren, op. cit.
3 P. Gauricus, De sculptura, . H. Brockhaus, . 122.
: y , y , , a
. Ch. de Tolnay, Werk und Weltbild des Michelangelo, Zrich 1949, . 94.
4 Das Tagebuch des Poliziano, . A. Wesselsky, Ina, 1929, . 150. [ je
; v. G. Folena, Umori del Poliziano nei Detti
piacevoli y Aprodo, t. 3 (1954), 6p. 2, erp. 24-30.]
5 C. Gutkind, Cosimo de' Medici il Vecchio, 2. . Firenze 1949, . 311; -
y: Marsile Ficin et l'art, . 66 Lonard et la culture, . 259. G. F. Hartlaub, Das
Selbstbildnerische in der Kunstgeschichte", y Zeitschrift fiir Kunstwissenschaft, IX (1955),
1- 2 .
136
y Theologia platonica (X, 4). y -
je . -
: .
, ,
, . , je
ce . , -
, y -
; je , a
. -
, ,
1.
Ogni dipintore dipinge se je, ,
. ce y ,
12. je
je ,
je y , y
,
: , ce -
.
3.

, - . ,
y Trattato, : Ne ho cognosciuti alcuni che in
tutte le sue figure pareva avervisi ritratto al naturale e in quelle si vede li atti
e li moti del loro fattore.... -
, ,
je, y , , , -
, ce y -
. ce
ce .

1 Marsile Ficin et lart, . 65-66. Creighton Gilbert, On subject and no-subject in


Italian Renaissance", A.B., X XX IV (1952), 3.
2 Sonetti di Matteo Franco e Luigi Pulci, Lucca, 1759. G. Dolci, Il libri dei sonetti,
Milano 1933. O , G. Volpi, Un cortigiano di Lorenzo il Magnifico",
Giornale storico della letteratura italiana, XVII (1891), . 229 .
3 Savonarola, Prediche sopra Ezechiel (XXVI), Venezia 1517, f. 71 E: si dice
che ogni dipintore dipinge se medesimo. Non dipinge gia se inquanto huomo perche fa delle
imaginu leoni, cavalli, huomoni e donne che non sono, ma dipinge se inquanto dipintote:
idest secondo il suo concepto. E benche siano diverse phantasie o figure de dipintori che
dipingono, tamen sono tutte secondo il concepto suo. Cosi li philosophi perche erano superbu
n.scripsono idio per modi altieri e gonfiati..."; .

137
ce ( )
joj 1. , , -
: ogni dipintore dipinge se -
je ce y
. Ha -
, , ce
:
Chi pinge figura, se non p esser lei, non la p porre12.
, t o je je -
. : y ,
ce , je -
, :
poi chi pinge figura
se non esser lei, non la pu porre,
, , ,
ce
.
. : Onde nullopittorepotrebbeporre alcuna figura se
intenzionalmente non si facesse prima tale quale la figura esser dee3.
je y CBOM Canzone d Amore (1486, -
1500) : ce
, questo quelle che . poeta Dante tocca in
una sua canzone dove dice: poi chi pinge figura, se non pu esser lei, non la
pudporre4. je , -
, , .
y -
. je y

1 Ms. A 23 a, . Richter, . 586. Trait de la peinture, . R McMahon, Princeton


1956, . 44 . je o ,
: Aveva non so ch pittote fatto un' opera dove era un bue
che stava meglio dell'altre cose; fu domandato perch il pittore aveva fatto piu vivo quello ch
l'altro cose, disse: ogni pittore ritrae se medesimo bene. Vasari, . Milanesi, VII, 280.
2 Ms. 2038 (B.N.) f. 33 V. G. Fumagalli, . 264; A. Chastel, Lonard et la culture",
art. cit. 259. M. Kemp, Ogni dipintore dipinge se: a Neoplatonic echo in Leonard's Art
Theory", Cultural Aspects o f the Italian Renaissance. Essays in Honor ofP. O. Kristeller, .
C. H. Clough, New York 1976, . 311 , ,
as an echo o f Ficino's neoplatonism".
.
3 Dante, Convivio IV, Canzone 3, 52-53.
4 G. Pico, . E. Garin (1942), I, . 467-8.

138
. , , XV ,
. -
, , 1430. 1460. ,

, je
1540, , 1480. 1500. , ce
y -
. ce
: , ,
, y .
ce , a -
je , ,
. XV
-
. no je -
je . ,
je credo;
y -
. ce
.
,
artifexa je , y
,
. ra je . -
y Theologiaplatonica, ce
(, , )
. He ce , -
, ce y
. -
ce , ce
y .
ce ,
, ce , -
ce : je -
1475-1480. .
,,',
, ( furor-a),
, sacerdos musarum.1

1 . Zilsel, Die Entstehung des Geniebegriffes, Tubingen, 1926; E. Panofsky, F. Sax


K. K lihunsky, Saturn and Melancholy, London 1964.

139
, y , je
ce . 1490. -
- -
- , na -
: ce -
.
je . T okom
, . , -
, je :
,
, XVI , ,

. -
,
.
ce XV , a
y .

140

Dante redivivus et in patriam


restitutus ac denique coronatus

I. -

je y -
y
. , . -
, -
, ; 1400. -
restitutio studiorum je y
latinitas. , -
1. ,
ce , a ,
. ,

1 y XII : V. Rossi, Dante nel Trecento e nel Quattrocento",


Scritti di critica lettereria, Firenze 1930,1, . 293; Il Quattrocento, op. cit., . 105 115.
je : Coluccio Salutati: -
je ,
", Epistolario, . F. Novati, Roma 1891-1911, III, . 491. XIV
je . :
Fr. Rinuccini, Invectiva contra a certi caluniatori di Dante", Il paradise degli Alberti, .
Wesselofsky, Bologna 1867, I, . 380 . A. della Torre, La prima ambasceria di
Bernardo Bembo a Firenze", Giornale storico della left, ital., X XX V (1900), . 305-8. E.
Q. Ledos, Lettre indite de Cristoforo Landino B. Bembo", Bibl. Ecole des Chartes, LIV,
6, erp. 721-4.

141
1. je
je . Lucula Noctis
1405.

,Jalsum et vetustissimum chaos.
ce je -
, .
, a
, je
12.
, , no , : -
1436. Vita dellAlighieri,
. , volgare je y
, a je je
.
, je , je -
dolce stil nuovo3. je -
4. , je -
, y . ,
. -
. y
, - -
, je
y , . 1468.
De Monarchia - je, -
, .

y y . y -
:

1 Leonardo Bruni, Dialogi ad Petrum Histrum, . G. Kirrer, Livorno 1889.


2 B. Iohannis Dominici, card. S. Sixti, Lucula Noctis, op. cit., R. Coulon, Paris 1908.
V. Rossi, Il Qattrocento, op. cit., . 56. A. Renaudet, Dante humaniste, Paris 1954.
3 Laurent le Magnifique, Ambra, ect., . ., op. cit.:
.
4 V. Rossi, Il Quattrocento, op. cit., p. 336. to ce
, ce , 13. 1476. V.
I. del Lungo, Un pensiero a Dante", Florentia, op. cit., . 451. B. , ce, tokom
y , , je y
, 1483. y X: . Ricci, L'ultimo rifugio
di Dante Alighieri, Milano 1891.

142
, je a -
, je pace , a no ,
, , -
,

je , je -
.
je , :
, . y
, , a -
, , ce , a
, ce .
je , je
, .
, -
y , je y , a
je y 1.
sommo
poeta\
, y
,
12. je -
. , ,
30. 1481. , je ;
, ce :
, ce
ce :
. , je , je -
,
, 3.

1 y Supplementum jcinianum ( . Kristeller), op. cit.,


II, . 184, 185. O , A. Della Torre, op. cit., . 576.
2 O OBOM : G. Busnelli, L' Etica nicomachea e
l'ordinamento morale dell'Inferno di Dante, Bologna 1907. E. Gilson, Dante et la philosophie,
Paris 1942. , je
y : Th. Whittaker, The neoplatonists, Cambridge 1918, . 192. Ha
: . Nardi, Saggi di filosofia dantesca, Milano 1930. E. Testa y Giornale storico della
letteratura italiana, 97 (1931), . 163-167.
3 Comedia di Dante Alighieri con I'esposizion di Cristoforo Landino, Venezia, 1529,
proemio, . 9 ( ). J. Festugire, Dante et Marsille
Ficin", Bulletin du Jubil, V (1922), . 535-543 ";
je tu XV .

143
y -
, y . ,
y , ce ;
ce
XVI . , , ,
, no
. , , je, je
. , : Moj , je -
, je , no ,
12.
y ,
-
; y
3. -
,
, .
y , je

y 4.
ce, , ,

: je je
5.

1 Michele Barbi, Della fortuna di Dante nel secolo XVI, Firenze 1890, . 150; P.
L. Rambaldi, Dante e Giotto nella letteratura artistica sino al Vasari", Revista d Arte, XIX
(1937), . 286 .
2 Sperone Speroni, Dialogo dell' istoria", Opera, II, . 269.
je y ; je , je
y 1474- 5: A. della Torre, La prima ambasceria di Bernardo Bembo a
Firenze", Giornale storico della letteratura italiana, X X X V (1900), . 305-8. E. G. Ledos,
Lettre indite de C. Landino B. Bembo", Biblio. Ecole des Charles, LIV, . 721-4.
3 y
: , XXVI, . 25 , ,
: , XXVII, 13.
4 Ha , , 20. A. Renaudet, Dante
humaniste, op. cit.
5 Paj, I, 19-21. je y ms. Yates Thompson, British Museum,
jy je J. Pope-Henessy, A Sienese codex o f the Divine Comedy, London
1947 (pi. 41: fol. 129 r),
; (. 21, . 91).
(. Paj II, 16 ,

144
.
y .
ce y :
ce y ,
.
-
. , y :
je , :
, , ,
, je ..., y -
() je ... y je
"1. , , , y ,
, . -
,
*12.
je , je
y , -
y . -
:
je ,
- - je -
3; je -
. je
4, a poeta theologus .

94, ) .
: Y. Batard, Dante, Minerve et Apollon, Paris 1954.
1 P. Schubring, Illustrationen zu Dantes Gttlicher Komdie (Italien 14 bis 16 JH),
Zurich 1931, . 12 26. " je A. , Dante
iarte, Dante, Milano 1921. O , R. Rdel, II sussidio delle arti figurative
nella interpretazione dei velami della D. C ., Atti V Congresso di Lingue e Letterature
moderne, Firenze 1955.
2 Th. Whittaker, op. cit., y
, ( ), -
, "; je je -
.
3 y (, XI, ,
XVII, , XXVIII) , , -
, I, 39-40 y , XXXIII, 145. (H. R. Patch, The last line o f the
Commedia, Speculum, XIV (1939), . 56-65, -
.
4 je , I, 105, ,
'iiiuh. hmu y , y ,

10 1<- X y M M IfH 'M M 145


je . ',
je je -
y 1. je -
, y Citt di Vita ( 1455. 1464),
ce
je ,
( , a je, , -
), y , y
1475. 1478. ,
De rebus coelestibus, je -
y *12.
: je Paradisus ( ) -
, 1489, , je -
y 3, a
, 28
je 4.

II. -
(. 33)
5.
: , -

za 25. 1484, : A.
Warburg, Gesamm. Schriften, op. cit., II, . 654.
:
Aligerum... Dantem,
Per styga per Stellas mediique per ardua montis,
Pulchra Beatricis sub virginis ora, volantem
(y Nutricia, v. 720-722, . Del Lungo, Firenze 1925, . 176) -
.
1 N. Robb, Neoplatonism, op. cit., nor. V. V. Rossi, II Quattrocento, op. cit., .
257-262. E. Muntz, Histoire de l'art pendant la Renaissance, op. cit., II, . 65,
je je XV , no
: tokom
je .
2 . Soldati, Lapoesia astrologica nel Quattrocento, Firenze 1906, II. je -
, Opera, . 750.
3 A. Della Torre, op. cit., . 687-688. A. Lazzari, Ugolino e Michele Verinoi, op.
cit., Torino 1897.
4 N. A. Robb, op. cit., . 157 je 1489-98, -
; A. Della Torre, op. cit., . 697-700 je
1499. ( je ).
5 W. Goetz, Das Dantebildnis" (Schriften der deutschen Dantegesellschaft, 1)
Weimar 1937. je y : Passerini, 11

146
( y ), ,
, y y
,
: je, , Vita Nuova Inferna.
, -
je -
, 1450. - ce (. 36)
sommo poeta, je, , -
y , 1452. .
T o k om 1465, , -
je, , .
, , -
; ,
; , , ,
. , y , je
1. je
y 1478. y
y , no - (. 37)
*12: , , -
, a ce .
, je , je -
: sempre nella faccia malinconico e pensoso. Ha je
y y (1483)
y , , ,
. , ,
ce
, .
, , je
y , je (. 38)
. je
y :
y -
, a
(. 39)
ce . je, , -
.

ritratto di Dante, Firenze 1921. : F. Frassetto, Dantis ossa,


la forma corporea di Dante, Bologna 1933. : F. J. Mather jun., The portrait o f
Dante, Princeton 1921.
1 R. Altrocchi, Michelino's Dante", Speculum, VI (1931), . 15 do 59.
2 F. Arcangeli, Tarsie (Coll. Quaderni darte", 3), Roma 1943, 6p. 32.

147
je , -
, 1. , -
: ,
1480. , je , a
1510. . -
je , je -

12.

III. -

je 34. -
. , ,,N , -
,,L , y XIV
ce y XV ,
. je, ,
: , -
, .
y , -
, 37 : 32 , -
Paf. , ce,

1 , v. Rossi, op. cit.,


. 335 547. : . Muntz, Ptrarque, ses tudes d art, son
influence sur les artistes, ses portraits et ceux de Laure, l'illustration de ses crits, Paris, 1902.
O , : W. Weisbach, Trionfi, Berlin
1919.
2 B. Berenson, Dante and his early illustrators", The study and criticism o f italian
art, I, London 1901, . 13-19.
(W. Gostz, op. cit., . 2 2 ,0 . Fischel, Dante unddie Knstler,
Berlin, 1921). Kao E. Garin, Dante nel Rinascimento (1968), Lta nuova, op. cit.,
. 206: ne venne un momento vitale, a lungo operoso, della cultura del circolo di Lorenzo:
un Dante singolare, una singolare sintesi di concetti, che pure volgarizz per qualche
decennio, come poche altre opere, le posizioni di una cerchia insigne di dotti".
: C. Grayson, Dante and the Renaissance", Italian studies presented to E.
R. Vincent, Cambridge 1962, . 57 . C. Dionisotti, Dante nel Quattrocento", Atti
Congresso int. Di Studi danteschi, Firenze 1965,1, . 333 . , : S. Battaglia,
Esemplarit e antagonisme nelpensiero di Dante, vol. II, Napoli 1974, . 9 .
3 L. Volkmann, Bildliche Darstellungen zu Dantes Divina Commedia bis zum
Ausgang der Renaissance, Leipzig 1892,
. Schubring, Illustrationen zu Dantes Gottlicher Komdie (Italien 14 bis 16 JE),
Zrich 1931. C. Ricci, La divina Commedia illustrata nei luoghi e nelle persone, III, Milano
1931. N. Zingarelli, P. D'Ancona, La divina Commedia, Bergamo 1934. [ M. Meiss,
C. Singleton, P. Brieger, Illuminated manuscripts o f the Divine Comedy", London 1969, II.]
4 Firenze, Bibl. Nat. Palatina 313.

148
, je ,
, ce 1.
je , y y
1387. ,
12. -
, ce ( 1400.
), .

. ce 31.
, a je 3.
-
.
, 1440. , 115
y . -
je , a 4. -
Ottimo commente, y 1337,
,
5. ce
. ,

: , ,
, , ,
, , . , ,
. , -
y ,
6. ,
.

1 Budapest, Univ. Bibl. 33. L. Volkmann, op. cit., . 49-50.


2 Firenze, Bibl. Nat., Cod. II, I. 29.

3 Bibl. Marciana, IX, . 276: 245 . je


A. Bastermann, Dante und die Kunst, Dante Spuren in Italien, Heidelberg 1897. ay-
, L. Volkmann, op. cit.,. 45, je .
4 P. De Ricci, Les manuscrits de la collection H. Yates Thompson, London 1926, 6p.
33. J. Pope Hennessy, A sienese codex o f the Divine Comedy, London 1947.
5 L. Rocca, Di alcuni commenti della Divina Commedia, Firenze 1891. J. Pope
Hennessy, op. cit., . 28-29.
6 Paris, Bibl. Nat. ms. it. 2017 ( L. Auvray, Les manuscrits de Dante des
Bibliothques de France, Paris 1892, . 115-127 C. Morel, Une illustration de l'Enfer
de Dante, 71 XV , Parisl825). je
100 .

149
ce
, . 1481. je

. 19 -
, a je .
je, , -
. - - je ,
je .
je '. , -

.
. , ,
. , ,
ce ; , ,
, . , ,
, mobile castello
IV je y 1400. 12.
y .
, 1487. , 68 :
, a je .
ce ,
, je 3.
ce ; -
", 4.
1491. ,
, 5.
Kao je je ,
je ,

1 , . Milanesi, V, . 396. J. Mesnil, Botticelli, Paris 1938, IX, . 121.


2 G. Mambelli, Gli annali delle edizioni dantesche, Bologna 1931, . 10. A. M.
Hind, Early italian engraving, a critical catalogue, I. Florentine engraving, 4. , London
1937.
3 Ed. de Brescia. G. L. Passerini, La divina commedia nelle silografie
quattrocentesche, Terni 1920. G. Mambelli, op. cit., 6p. 12. L. Volkmann, op. cit., . 51
52.
4 G. Soulier, op. cit., . 226.
5 G. Mambelli, op. cit., 13 14: y y -
.

150
, 1. ,
je :
XIV
, y 12.
ce
(. 34)
: 1476. 1482. -
, -
. y
, y je
3: je no , na no
. je , -
, ce ,
.
, , -
; IV
ce ;
y ,
. je , je.
, na -
, y ,
joj je .

IV - :

je y XIV
, a y XV 4, je
, y :

1 . Gnoli, II Dante di Pietro da Figline", Accademie e Biblioteche d'Italia, I (1927),


. 30-35 F. Sabri y Giornale dantesco, X X X (1927), 3.
2 Firenze, Bibl. Laurent, Plut. 40, 7. L. Volkmann, op. cit., . 42.P. Schubring, op.
cit., 6p. 303.
3 Bibl. Vaticane, Urb. 365. 110 (420
240), XVI . L. Volkmann, op. cit., . 32 . 67-90;
Franciosi, Il Dante vaticano e l'urbinate descritti, Citt di Castello 1896; F. Hermanin, Le
miniature ferrarese della Biblioteca Vaticana", LArte, III (1900), . 341-373. J. Hermann,
Jahrbuch der Kunsthistor. Samml. Der allerh. Kaiserh., XXIII (1902); P. d'Ancona, op. cit.,
. 65 . M. Salmi, L'enluminure italienne, Milano 1954, . 64.
4 P. DAncona, op. cit., . 27-29 y
XIV .

151
1315. , Maesta je 1;
1381.
. XV je
, ce ,
, . To ce
, y y
, ,
ce . ,
. , je ,
. je
. , , je -
,
, -
, " 12.
je -
je ",
3. je
je 4.
, , je -
(47 32 )5 1482, a ce, ,
XVI . ce

1 G. Mazzoni, Influssi danteschi della Maest di Simone Martini, Archivio storico


italiano, 1936, II, . 144-162. P. Rossi, L'ispirazione dantesca in uma pittura di Giovannn
di Paolo", Rassegna d'arte senese, XIV (1931), . 149 L. Volkmann, op. cit., . 14.
2 O. Fischel, Dante und die Kiinstler, op. cit., . 8, je
.
3 Codice Magliabecchiano, . . Frey (1892), op. cit., . 105. Vasari, .
Milanesi, III, . 321, ce , ce
, ce , je ,
".
4 . . Gombrich, Botticelli's mythologies, op. cit., . 43. H. P. Florae, Botticelli,
London 1908, . 59, je -
. J. Mesnil, Botticelli, op. cit., nor. IX, . 122 .
5 je XIX . F. Lippmann, Zeichnungen von Sandro
Botticelli zu Dante's gttlicher komoedie, Berlin 1887. (A. Perate, Dessins indits de Sandro
Botticelli pour illustrer l'Enfer de Dante", Gazette des Beaux-Arts, 1887,1, . 196 .)
J. Mesnil, op. cit., pl. LXXII-LXXX (Purgatoire et Paradis). H. P. Horne, Botticelli, op. cit.,
. 192, C. Gamba, Botticelli, Paris, s. d. . 153-160. Y. Batard, Les dessins de Sandro
Botticelli pour la Divine Comdie", Paris 1952, . K. Clark, The Drawings by Sandro
Botticelli for Dante's Divine Comedy, London 1976.

152
, no , 1.
; , ce -
ce , -
y VIII IX , XXIV XXV,
. , ,
" , ce
. I -
, -
. je y ,
,
"12. "
, , y
XII , 3, je
, je
(. 41
4. - a, 6)
: , , y -
5. -
, na ;
, ,
. XXV ,
, -
6. ce y
7.
' , ,
, , , -
je .
je , : je
, .

1 : I. B. Supino, I disegniper la Divina Commedia, Bologna


1909-1912. A. Venturi, II Botticelli interprete di Dante, Firenze 1921; P. Toesca, Sandro
Botticelli e Dante, Bibliofilia, 1922. B. Berenson, The drawings o f the florentine painter, op.
cit.; G. Gamba, op. cit., . 187. J. Meder, Die Handzeichnung, Wien 1923.
2 " ce
" : D. Comparetti, Virgilio nel medio evo, Firenze 1896; G. Soulier, op.
cit., . 158.
3 Mesnil, op. cit., pl. LXXIII.
4 A. Venturi, op. cit., . 38.
5 O. Fischel, Dante und die Knstler, op. cit., . 8.
6 J. Pope Hennessy, op. cit., fig. XIII, . 33.
7 J, Mesnil, op. cit., . 127.

153
, je : -
, -
,
1.


12. je y XV
-
3; je
, a -
4. , ce je -
,
, 5.
je
je -
, -
. ,
, , ce -
: , y VI , ce
, ,
;
. ,
, , -
. , je -
, je y .
je
. y XXVIII
, je
, je y
Sandro di Mariano6. -

1 S. Bettini, Botticelli, op. cit., . 40.


2 V. Goloubev y Gazette des Beaux-Arts, 1914 F. R. Martin, Zeichnungen nach Wei
Tao-Tze, Mnchen 1914, ca XIV . J. Mesnil, op. cit., .
124.
3 G. Soulier, op. cit., cxp. 260, " -
. P. d'Ancona, La miniature florentine, op. cit., tab. LUI.
4 J. Baltrusaitis, Le Moyen Age fantastique, Paris 1956, . 211 .
5 S. Bettini, op. cit., . 39.
6 F. Lippmann, op. cit., nor. XXVIII; J. Mesnil, op. cit., pl. LXXX. -
je , Nativit mistica.

154
, je , no ,
Mens-a, , je
" , je -
, ,
y , " 1.
y je
1499, , je
. je : je
je y - -
je -
*12, a y
je , ,
, .
y - ; je
, ce - -
. je , -
, , ce
poetaefamosi . Ha
ce , ,
, a . , ,
, ,
, , -
II IX . -
je , ce -
,
ce 3. ce
y , ...
, je .
ce
.

.
1 mentesplurimas corporibus non unitas (Th. PL, 5),
multitude immobilis.
2 : R. Vischer, Luca Signorelli unddie italienische Renaissance,
eine kunsthistorische Ikonographie, Leipzig 1879, . 285-304. L. Dussler,
Signorelli, Klassiker der Kunst, Leipzig 1905. M. Salmi, Signorelli, Firenze 1954.
: L. Luzi, Il Duomo d'Orvieto, Firenze 1866, . 59-200. : A.
Venturi, Luca Signorelli, interprete di Dante, Firenze 1922.
3 je ". N. Caioli, piriti
forze dantesche negli artisti aretini", Dante e Arezzo. Atti della R. Accademia Petrarca, II,
Arezzo 1922, . 287. L. Fumi, Il Duomo di Orvieto, Roma, 1891.

155
I (. I)
1

2 4 4 2 (. II)
(. IV) I

3 3 (. III)

[ (. V)
1
I
2 4 4 2 (. VII)
(. VIII) I
3 3 (. VI-VII)

3 3 (. IX-X-XI)

()

je , je -
y y
. , ce
je y
. De Monarchia -
je je je ,
a , - , -
, ,
, a , a ce
. - -
- , y ,
, ,
ce . je
je y je -
1.
je
12. -
, , ,
ce y , je

1 A. Chastel, Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 166, . 6.


2 R. Vischer, op. cit., . 303 je -
; F. X. Kraus, op. cit., . 50, . ,
, A. Venturi, Luca Signorelli, Firenze 1921, . 43.

156
, ,
je :
, .
, ,
ce ,
terribilit1. je . ,
je , je ;
je ,
, . , ,
, y , -
, a 12. je
; je y
, a je y -
je y .
, ce
, ;
je je
, terribilit. -
, ce
3.
- -
- ;
. ce -
y : y
, , , -
. je y -
; raje y : y -
, .
y , je -
y ,
XIV .

1 F. Lippmann, op. cit., je ,


je L. Volkmann, op. cit., . 70.
2 , I ,31. , ,
: V. Zabughin, III, . 198. L. Volkmann, op. cit., . 72;
H. Wolfflin, L'art classique, op. cit., . 120.
3 W. Goetz, op. cit., . 28. C. Gamba, op. cit., . 161.

157
V,- :

:
. je y -
.
.
ce -
; je
je .
, , ra je ,
: je
1. , ce je -
, je -
je : y
je 1506. . je, -
, ; -
405 15/22...
je 81 3/212. je y ce 1470.
1480. ce y
, ,
ce
ce .
je y -
. Ha
, je il Dante di Niccolo della Croce (
ca )3. ce 1502.
1054. , je ca
: je
je, , y ; je
, ce4.
5: , ce,

1 Vasari, . Milanesi, II, . 353.


2 L. A. Michelangeli, Sul disegno dell'inferno dantesco, Bologna 1905, . 40. A.
Manetti (1506), Zingarelli, 1897.
3 . J. P. Richter, The literary works, op. cit., 6p. 1421, II, . 355.
4 je Anonyme Gaddiano ce, ce, 1501, y -
, 1504. G. Seailles , Lonard de Vinci, Paris 1892, . 123.
5 F. Schneider, Dante und Leonardo", Deutsche Dante Jahrbuch, XXII, (N. F. XIII,
Weimar, 1940, . 152-155) . Solmi, Le

158
, -
, ,
. ( 1510-1515)
;
, XIV, 28 . -
je y
(XIX, 24), a , , -
je 1.
, , y -
, na :
: ,
-
"*12.
, ce
3.
ce , -
- (. 40, a,
b, c, d)
ce y 4. ce 240 , -
, :
ce . XVI ,
, -
, ce je
; , je -
' , , -
. , , a
,
, , . Ha ,

fonti dei manoscriti di Leonardo da Vinci, Torino 1908, . LVIII F. Fuggi, Studi filosofici
e letterari, Torino, 1938, . 445-459. P. Meller, Leonardo da Vinci's drawings to the
Divine Comedy", A da Historiae Artium, Budapest, II, 1955, . 135-168. A. E. Popham,
The drawings ofL. de V, London, 1946, 121 .
1 M. Johnson, Leonardo's fantastic drawings", Burlington Magazine, LXXX
( 1942), . 142. je A. E. Popp, Leonardo da Vinci, Zeichnungen, Mnchen,
1928, G. Neufeld, A drawing by Leonardo, The Art Bulletin, XXVIII (1946), I,
e rp. 47-49. W. 12388 ,
, up. A. E. Popham, op. cit, . 288.
2 Trattato della Pittura, . H. Ludwig, Wien 1882, . 2 5 ,1, . 50.
3 C. Pedretti, Leonardo architetto, Milano, 1978, . 306
ia .
4 . Degenhart, Dante, Leonardo und Sangalo", Rmisches Jahrbuch fiir
Kunstgeschichte, VII (1955), . 101-291.

159
I h i K J u i , on ne selva oscura,
., eh ce
y . -
., , . je
, ce
. je , y ,
, ,
je -
. -
"
je . "
y je M o
rao . -
-

. -
,
ce : -
ce y A
( 1482. 1490). je je, y , -
,
y , a , je
, , .
: je
, a "
, je, ,
, .

VI - :

y , je
, 1, 12. je -

1 , 13. . 1510, ce II:


Parmi si voglia far docto in Dante ch ogni sera si fa legere Dante e dichiarar da Bramante
architteto doctissimo". C. Baroni, Bramante, Bergamo, 1944. . 52.
2 L. Volkmann, op. cit., je -
; O. Fischel, Raphal und Dante", y Jahrbuch der preuss. Kunstsamml. XLI (1920), .
83 je, , ;
no je Begleiter in allen Stadien seines Schaffens",
. : . Spadoni, Dante Raffaello, Roma 1921 O. Fischel, Dante
und die Knstler, op. cit., . 9-11.

160
y ,
, poeta theologus.
, ,
, y
1.
(. 39)
, y 12. Nobile castello IV
, ce ,
3, , -
, je
je . -
je : -
je y
, a , -
- -
4. Ha je , a
, ce y , je .
je , ce
,
, , je
y (XXX, 78 ). je
: , -
, y , y
y , a ,
, , -
. , , 5.
, ,
. je y , -
, , ce

1 W. Goetz, op. cit, . 34.


2 H. Grimm, Raffael's Schule von Athen in dantescher Beleuchtung", Repertorium
f. K. W. XLVII (1926), . 94-112.
3 K. Vossler, Die gttliche Komdie, II, Heidelberg 1907,1, . 805. P. Schubring,
op. cil.
4 Paj, XXX, 115 XXXI, 122. cy y O. Fischel,
Raphaels zeichnungen, VI, Berlin 1925, 6p. 258, 259, 260.
paja, -
, je , ,
, Paj, XXIII, 78.
5 O. Fischel, Raphal, II, London 1948, . 161-165.

II .4 161
, 1. , -
, je -
12; y , , -
, je
.
3. ,

. . ,
, . je y
, je, tokom y , -
, , 4.
, -
.
, ", a
:
je y ce ,
. ,
. ,
! je 1519. , ,
je Sacra Academia florentina, ce X
y 5. je -
6,
.

1 J. Klaczko, Dante et Michel-Ange", Revue des Deux Mondes, 1880; H. Thode,


Michelangelo unddas Ende der Renaissance, II, Berlin 1903, . 119-127. L. Volkmann, op.
cit.; K. Borinski, Die Rtsel, op. cit. je -
y je A. Farinelli, op. cit.
. 182. .
2 , O. Bottari, Le Vite..., Roma 1759,1, . 428, je -
, je y -
(A. Bassermann, Orme di Dante in Italia, op. cit.): je -
, A. , je 1740. F. X. Kraus, Dante, . 618.
je , A. Farinelli,
Michelangelo Dante, Torino, 1918, . 67-68.
3 ce (. Nogara,
Rendiconti della Pont. Accad. Romana di Archeologia, IX, 1934) je -
(W. Gtz, op. cit., . 43). J. D. Gonzales, Scoperta d'un grande segreto dell'arte
nel giudizio universale di Michelangelo, Roma 1954, ce, y
, , -
, y .
4 Ch. de Tolnay, The youth o f Michelangelo, op, cit., crp. 22.
5 I. del Lungo, Dell'esilio di Dante, Firenze 1881, . 183-188.
6 Ch. de Tolnay, The Medici Chapel, op. cit., 1948, . 26.

162
( 1502-1503),
je ;
1. 1545. -
y
12, y je,
,
3.
, ce y 1546, je y -
, -
. je .
je , a
; je je je
. -
-
, - ,
, je , je
4. je, , je -
, a ra je tokom
.
je :
je , :
y , -
y ,
je 5.
, -
: je
je , je y .
, , , na ,
. -
,

1 je H. Tietze, Francisco da Hollanda und Donato Giannottis Dialogi


und Michelangelo*1, Repert. Fr K. W, XXVIII (1905), . 313-320.
2 Le lettere di Michelangelo Buonarroti, . G. Milanesi, Firenze 1875,
CLV, . 180.
3 M. Barbi, op. cit., . 247.
4 Dialoghi di Donato Giannotti, De ' Giorni che Dante consume nel cercare I'Inferno
e 7 Purgatorio, . D. Redig de Campos, Raccolta di Fonti per la Storia dell arte**, II,
Firenze 1939, . 37.
5 P. O. Kristeller, The philosophy ofMarsilio Ficinio, op. cit., . 96 .

163
ce 1. ce ce -
12: ,
, .
terribilit. To je
y ,
, ,
. y 3.
, ,
y , ,
y -
, je
:
. je, ,
II - , ,
4. , je
, je ce -
5. , , -
y ce y
6.
ce ce -
7: , ,

1 . Varchi, Due lezzioni..., Firenze, 1549, . 117,


y (XXIII, 121) ce
. Ch. de Tolnay, op. cit., . 144, je -
.
2 B. Varchi, L. Steinmann, Die sixtinische kapelle, op. cit., . 564-565.
3 , XXIX, 100; , XXIV, 91.
4 , XXVII, 97 . je Condivi, Le vite..., Berlin
1887, . 66.
ce , raje ;
je . . Panofsky, Studies in Iconology, op. cit., . 140
192. ce y , XIV, 116. : Ch. de Tolnay, Werk und
Weltbilddes M. A., op. cit., . 44.
5 , IX, 19; K. Borinski, op. cit., . 142, E. Panofsky, op. cit., . 214.
6 je E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., . 179: Just
his serious study o f Dante's Divina Commedia" could not fail to deepen his interest in the
doctrines o f the Platonic Academy. Nobody read Dante without a commentary. And o f the
ten or eleven editions of Dante printed before 1500 nine are provided with the commentary
by Cristoforo Landino in which every line o f the poet is interpreted on neoplatonic grounds,
and is connected with the theories set forth in Landino's other writtings".
7 K. Borinski, op. cit., . 204 W. Kallar, Dante und Michelangelos
Jngstes Gericht", Zeitschrift fr Aesthetik und allg. Kunstwiss., II, (1907), . 202-216,
cy y . E. Steinmann, Die sixtinische

164

1,
je y
. , , -
, -
: , y
XVI , ce
, y ,
, Sommo Giove, je
*12. Kao je ,
, y , .
: je ,
raje y , y
, ce y -
, je y -
je , -
3, , , , je -
,
4. je
. je
,
je sommopoeta je -
y :
, je
y .

Kapelle, op. cit., II. D. Redig de Campod B. Biagetti, Il Giudizio universale di Michelangelo,
Monumenti vaticani di archeologia e d'arte, VII, Rome, 1943, . 46-47. Ch. de Tolnay, ,,Le
Jugement dernier de Michel-Ange, essai dinterprtation", The Art Quarterly, 1940, . 125
147.
1 , III, 109-111 V, 4-6; , XXI, 29.
2 , VI, 118; Raj, XXXI, 1-2 .
3 . Varchi, Due Lezzioni, op. cit., . 229, M. Barbi, op. cit., . 317.
4 , je -
, ce , , y
: . Caioli, piriti eforme dantesche..., op. cit., . III E. Passerini,
Il ritratto di Dante, op. cit., . 2 1 ,1.

165

XV je -
, y , .
je je
; je -
. , je y , y
1435. -
. 1450. -
-: ce
, . ,
y , je y ,
je -
je 1.

1 : . Garin, Filosofi..., . 230-242; A. Chastel, Marsile Ficin et l'art,


. 181 195.
O : R. Krautheimer, op. cit., . 19
XVII: .
A. Rinuccini duo praecipue
clarurentum summis ingeniis homines et omnis antiquitatis indagatores accuratissimi. Unus
quidem Philippus Brunelleschi scribae filius Florentinae basilicae architector, alter autem
Baptista Albertus vir et familiae nobilitate et ingenii praestantia clarissimus qui etiam de
picturae architecturaeque praeceptis libros aliquot scripsit accuratissime". A Rinuccini, no-

166
. ",
,
, je -
je -
. 1420-1425,
1; je
h o
bo , . , je -
:
tokom , je
.
y -
( 1436, je )
je, 1480. 1490. . -
, je 1444, ,
-
; je 1471, a je 1481. -
, je ,
je 1486. .
je, -
,
je , -
je je,
, . To je ,
2. , -
, y 15. 1486. -
ce .
je, , , -
. ce , je -

(1473), . Gombrich, art. cit.


(1955).
1 (), . Salmi, II Palazzo della parte guelfa di Firenze
e Filippo Brunelleschi", Rinascimento, II (1951), . 3 . -
, je y ":
Libro di A. Billi, . Frey, Berlin, 1892, . 34. R. Hatfield, Some unknown descriptions
o f the Medici Palace in 1459", Art Bulletin, LII (1970), . 232-249.
o : E. Battisti, F. Brunelleschi, Milano 1976; C. L.
Ragghianti, F. Brunelleschi, un uomo, un universe, Bologna 1977; F. Borsi, G. Morolli, F.
Quinterio, Brunelleschiani, Roma 1979.
2 C. Botto, L'edificazione della chiesa di Santo Spirito in Firenze", Rivista d'Arte,
1931, . 475-511 1932, . 25-53; W. Paatz, Kirchen, V, . 120-121. G. CIuunnc, Les
SanKullo, t. I, Paris, 1900, . 133-134.

167
na Vito l Filippo (li Ser Urunellesco (); ce
, Koi a
. , je
, ,
.
je -
. je
. ce -
je y
( 1480) ; je ce
je
1.
je
: je -
ce . y -
y (, 51 56 b, )
(, 240)
y -
2.
; je -
, , ".
, , je .
je 1469. y
: ce -
,
. , y
, je je -
. Ko ,
no je ? , je -
;
, - a y - ;
, ce ,
je y . Ha je
je je intgras formas praescribere animo e

1 Ed. E. Toesca, Roma 1927; A. Chastel, Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 181-182.
R. Krautheimer, op. cit., . 255. W. Kallab, Vasari-Studien, Wien, 1908, . 158.
2 R M. Schuhl, Platon et l'art de son temps (Arts plastique), II ., , 1952. K.
Borinski, Die Antike, op. cit., . 156. J. Bousquet, Le trsor de Cyrne Delphes, Paris,
1952, VI.

168
mente, seclusa omni m a te r ia
, :
ce y -
, y -

.
y
y , , .
, a , :
, , , je
y , .
y je , je
" y ce ,
" je 12. , je
. ,
ce y je (-
) y 3.
je 4. ,
je y .
, ce
: , ,
, a
5. je
. , je
. ce y
, a
.
, , je

1 Ficin, Comm, in Conv., V, 5, . R. Marcel, . 187-8, y: Marsile Ficin


et l'art, . 70-71; Alberti, De re aedificatoria, I, 1.
2 Pic, Commente sopra una canzona de amore, II, 6, . Garin, Firenze, 1942, .
467-468. . Panofkky, Gothic architecture and Scholasticism, Latrobe 1951, . 28.
3 O idea y : . Panofsky, Idea,
ein Beitrag zur Begriffsgeschichte der dlleren Kunsttheorie, Leipzig 1924. G. L. Hersey,
Pythagorean Palaces: magic and architecture in the italian Renaissance, Itaca-London
1976.
4 O , , -
, , - F. D. Prger, Brunelleschi's invention and the renewal o f
roman masonry work", Osiris, IX (1950), . 457-554.
5 L. H. Heydenreich, Sptwerke Brunelleschis", / B. LII (1931), . 1-28.

169
" iipaiccoM, 6ojbe , je y
ce : y -
, je , ,
, je , ,
1. -
, . -
ce y : je
2. -
, , -
-
, ; je ,
, 3. To -
: 1480, ce ,
.
y
je y
1485: . je -
, je -
4. je De re aedificatoria,
,
. ,
je -
-
. Ha , -

1 G. Giovannoni, Saggi sulTarchitettura del Rinascimento, Milano, 1935, . 1


5 n La figura professionale ed artistica del'architetto, Firenze 1929. A. Choisy, Histoire de
l'architecture, II, Paris 1929, . 603.
2 je M. Dvorak, Geschichte der italienischen Kunst, Mnchen
1927,1, . 76. je G. C. Argan, The architecture o f Brunelleschi and the origins
o f perspective theory in the XVI c, The Journal o f the Warburg and Courtauld Institutes, IX
(1946), . 96-121.
3 Non injuria Plato cum regem quaereret mundi monarcham, principio architectum
produxit in medium, scientiamque in tria tandem distinxit genera. Quorum primum in
cognoscendo, secundum in agendo, tertium in faciendo versatur. In primo arithmetram
geometramque, in secundo architectum, in tertio fabrum ministrumque collocavit, probans
architecti facultatem inter speculationem solam solumque ministerium esse ponendam, magis
tamen speculationis quam ministerii esse participem neque judicare solum geometrarum
more verum etiam facientibus imperare opificioque semper adesse. Platonis Civilis vet de
Regno, M. F. Argumentum, Venezia 1571, . 116.
4 Comm, in Timaeum, nor. 40, Opera, II, 1463; O y -
: I. Wolf, Leone Battista Alberti als Mathematiker", Scientia, 60 (1936), 2,
. 353-359.

170
je no je , , -
y y ce
1. De re aedificatoria , De
pictura 1435, .
je ( 1464) ,
je y , , je -
, , -
, je
. je y
: , 2.
- - -
. -
: 2/3, 3/5 -
, ,
3. , ce , -
, . -
, , -
, , ,
je , ,
4. , -
y , ce . -
, ,
no :
je , a
5. ce
y
. -

1 P. H. Michel, La pense de L. B. Alberti, Paris, 1930, . 443 . K. Borinski,


Die Antike in Poetik und Kunsttheorie, op. cit., . 152 .
2 De re aedificatoria, IX, 6. Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 101
109.
3 O : P. H. Michel, L. B. Alberti, op. cit., . 451 R. Wittkower,
Architectural principles, op. cit., nor. IL
4 O : P. H. Michel, L'esthtique arithmtique du Quattrocento,
une application des mdits pythagoriciennes l'esthtique architecturale", Mlanges de
philologie, d'histoire et de littrature offerts H. Hauvette, Paris 1934, . 181-189 R.
Wittkower, op. cit., . 94 . Th. Heath, A History o f Greek mathematics, London
1921, crp. 85.
5 P. H. Michel, op. cit., . 158. K. Borinski, op. cit., . 153.

171
ce tokom ,
;
1.
, a
. , 2.
, , -
, , ,
. ,
no , -
, ,
. Ha Ospedale degli Innocenti
,
. To
je , je , no -
( ), a
( y )3. 1480.
ce , y :
je .
( ) -
y (1485-1491), y
4. -
.
je
: y , , -
"; Sacra enim extare nuda ornamentis
homo perpeti poterit nemo5. -
( ,

1 Thiersch, Die Proportionen in der Architektur, Handbuch der Architektur,


Darmstadt 1885. Giovannoni, op. cit., . 12. , -
. R. Wittkover, Brunelleschi and proportion in
perspective", Journal o f the Warburg and Courtauld Institute, XVI (1953), . 275-291.
2 je H. W lfflin, Kunstgeschichtliche
Grundbegriffe, . . Paris 1952, . 215, je ce -
, ".
3 R. Wittkower, Architectural principles in the age o f humanism, London 1949, nor.
II. J. Baum, Baukunst der Friihrenaissance in Italien, Stuttgart 1926.
4 Vasari, Vie d'Andrea da Sansovino, . Milanesi, IV, . 448. E. Botto, op. cit.
G. Marchini, Giuliano da Sangallo, Firenze 1942, . 90.
s De re aedif, IX, 8; P. H. Michel, op. cit., . 476.

172
...) .
na ; -
, ce .
ce -
. je ce , je
je
1.
, ,
ce , je y
, ce ad hominis bene figurati
exactam rationem; je ,
. To je -
2. ce y
je , y , ,
ce y
ce , , ce
3. je
, ,
, y 4. je
y
y , je , a
. je ,
je
,
je , 5. je
y , a
-
. ce , ,
: del corpo humano ogni mesura con sue denominationi driva
e in epso tutte sorti de proportioni e proportionalita si ritrova con lo deto
de laltissimo mediante li intrinseci secreti de la natura... E cosi comme d id
el nostro Vitruvio a sua similitudine dobbiam proportionare ogni edificio6.
, y , je -

1 Marsile Ficin et l'art, . 163 166.


2 P. H. Michel, Alberti, op. cit., . 352.
3 R. Wittkower, Principles, op. cit., . 10.
4 Ms. 148, Bilbl. Torino, list 32. A. S. Weller, op. cit., . 274.
5 R. Wittkover, op, cit., . 12 .
L. Paeioli, Trait d'architecture, . C. Winterherg, Wien 1880, . 120,

173
, :
je
, y ce '.
y y -

. ,
, , -
.
y
. -
1480. ;
, y , .
, . je
je je
. je, , -
ce y : In
Firenze poi trovo decta architectura molto magnificata, maxime poi chel
Magnifie Lorenzo Medici sene comenzo a delectare: quai de modelli molto
in epsa era protissimo... in modo che chi oggi vol fabp.care in Italia e fore
subito recorreno a Firenze per architecti12.
je
y ; je . ce -
y 3. -
, je y , a
y , , je
, . je ,
, , ,
4. je 5. y ,
,

1 G. Milanesi, Le lettere di Michelangelo Buonarroti, Firenze 1875, . 554. A.


Schiavo, Michelangelo architetto, Roma, 1944, . 96.
2 L. Pacioli, d. cit., . 148-149.
3 Hiilsen, Libro di G. da Sangallo, Leipzig 1910. je C. de Fabriczy
ujahrbuch derpreuss. Kunstsamml. 1902, suppl. . 1-42.
4 O : J. Byam Shaw, Botticelli oder Sangallo", Belvedere,
X (1931) . 163. O , : C. von Fabriczy, Giuliano da Sangallo figiirliche
Kompositionen", Jahrbuch derpreuss, Kunstsamml., XXIII (1902) . 197-204. B. Berenson,
The drawing o f theflorentine painters, op. cit., I, . 175 . O. Marchini, op. cit., .
105-106.

5 Vasari, . Milanesi, IV, . 476 je


.

174
, , ce :
1.
, Madonna delle Carceri
y , a y
je y . ,
je ,
, .
je 1490, je
; je ,
. , je -
: , , je
; je -
. je ,
2.

1 Ch. de Tolnay, Michel-Ange et la faade de San Lorenzo, Gazette des Beaux-Arts,


XIV (1934), I, . 24 .
2 Vasari, . Milanesi, IV, . 277.

175

ce y ,
.
je y y XV , y - in sole
posuit tabernaculum suum (XVIII, 5) - , y -

,
je1. -
. A ko ce , je ce y -
y , .
De tranquillitate animi, je -
: Costrussero quasi
tempio domicilie in suoi scritti a Pallade e a quella Pronoa dea d efilosofi
stoici2. je -
1482. 3.
je : ,
ce , -

. y
ce , ce , -
y , ,
, ce -

1 Marsile Ficin et Vart, . 59 62, . 11.


2 Opere vulgari, op. cit., I, . 9.
3 Marsile Ficin et l'art, . 30.

176
: je . (De re aedificatoria
VII, 3). je : je
- -
-
; ce,
, . He ce
y 1. , ce -
y je y
, , . -
? -
je , -
,

:
2.
. ce . je
3. ce y
.
y y -
.
ce
je ,
je 4.
, a je
y , XV . 1480.
,
. 1480. 1520. je y y
: , ,
5. y y , a
y ,
; ce -
, , . y -
: je -
,

1 R. Wittkower, op. cit., . 5 .


2 . . Michel, op. cit., . 544; R. Wittkower, op. cit., . 5.
3 I. Pusino, Ficinos und Picos religis-philosophische Anschauungen, Zeitschrift
ftlr Kirchengeschichte, XLIV (1925) . 526.
4 Symbolisme cosmique et monuments religieux. Muse Ouimet, Paris 1953.
3 II. Slrack, Central-undKuppelktrchen der Renaissance in Italien, Berlin IKK2.

12 11 177
, ,
1.
ce je
: delle cose che ci produce la natura chiaramente si vede come
essa preferisca la forma rotonda, giacche tali vediamo le sue costruzioni
corne il globo terrestre, le stelle...
je -
2.
. , , je
,
(, je a )
{prima et ultima figurarum).
, -
, 3.
-
: 1450. je
4.
,
. , , -
je , , je -
y , -
, Macellum Magnum5.
je -
( ) -
ce, y ,
6. je y
Vnus Physizo Hypnerotomachia Poliphili, je -
, " 7.

1 R. Wittkover, Architectural principles, op. cit., I.


2 De re aedificatoria, III, nor. XIV; VII, nor. II. E. Baldwin Smith, The dome,
Princeton, 1950. Architectural symbolism o f imperial Rome and middle ages, Princeton
1956.
3 Th. PL, II, 6, Opera, . 6 Comp, in Timaeum, nor. 40. Marsile Ficin et l'art,
. 59 101.
4 A. Chastel, L'art italien, Paris 1956,1, pl. 35.
5 R. Krautheimer, Ghiberti, op. cit., . 366, . 22. je
", De re aed., VII, 15. A. Mancini, Vita di Alberti, op. cit., .
338.
6 S. Colvin, op. cit., pl. 57.
7 Symbolisme cosmique..., op. cit., crp. 87.

178
je ce je
y , ce , a
je y -
1. XV
y : y
-
, y .
(. 46)
y : y
, 2. je ,
a ,
, -
-
, je 1490. , ,
,
.
Kao , je ,
( 1434) -
, je (1446).
, je
, je y je -
3. je, ,
(. 15, V): -
je ce -
, ce y
, ce -
.
je
y . , je 1440.
, je
; je -

1 A. Scharf, Filippino Lippi, op. cit., pi. 127.


2 P. Sanpaolesi, Le prospettive architettoniche di Urbino, di Filadelfia (comprende:
Baltimore) e di Berlino", y II Bollettino d Arte, 34 (1949), . 335 . B. Degenhart,
Dante, Leonardo und Sangallo", art. cit., . 233 . R. Krautheimer, Ghiberti, op.
cil., . 268. F. Kimball, Luciano Laurana and the High Renaissance", The Art Bulletin, X
(1927-8) . 125.
3 C. Baroni, Elementi stilistici fiorentini negli studi vinciani di architecture u
cupola", Atti Congres.w Naz. di Storia dell' Architettura (1936), Firenze 1938, . 64. W.
Paatz, Kirchen, III, . 114-115. G. Marchini, Un disegno di Giuliano da Sangallo", Atti
Conxresso Naz. di Storia dell1Architettura, Firenze 1938, . 147-154.

179
luiaiia na .
" , -
na .
je , , -
1. je
y Libro 1488. .
1492, y je y , raje
, , -
2;
.
, , je -
XVI 3.
- je, ,
y ,
4 - je,
, -
, .
, no 45
;

. , je ce
,
. . -
ce je y -
( ), ,
. , ce
, ce , oca -
, , ce -
: je je -
y B (Institut de France)

1 ce 1468.
, ce , je y
, y , je : A. della Torre, op. cit.,
. 573 .
2 . Baroni, op. cit., . 63; J. P. Richter, The literary works ofL. da V., op. cit.,
3 Coll. Geymtiller-Campello, 6p. 38: N. Ferri, La raccolta Geyml ler-Campello, II
Bollettino d' Arte, 1908, . 64. W. Paatz, Kirchen, . 131.
4 W. Paatz, Kirchen, op. cit., . 133, . 21 L. H. Heydenreich, Spdtwerke Br.,
art. cit., crp. 4 .
1485-1495,
. -
, a ,
1.
,
" 2.
( )
ce y je
3. , je
, , -
. je
y ce 1490. 1492.
. , ce y
, je
.

. je 1470.
1520. . je
; , Codice Barb. 4424, -
(. 44)
1465. y , je 4. ,
; je
, , -
5. -
- y y
, a je -
. , ,
in parte ruinati, ,

1 L. . Heydenreich, Die Sacralbaustudien Leonardo da Vinci's, Leipzig 1929.


2 C. Baroni, op. cit., . 63.
3 A. Mancini, Di un codice artistico e scientifico del Quattrocento con alcuni
ricordi autografi di Leonardo da Vinci", Archivio storico italiano, 1885, . 354-363; E.
Berti, Belvedere, VII (1925), . 100. A. S. Weller, op. cit., .273-274. H. Geymiiller,
Cento disegni di architettura di Fra Giovanni Giocondo. M. A. Gukovski, Ritrovamento di
tre volumi di disegni attribuiti a Fra Giocondo", Italia medioevale e umanistica, VI (1963),
crp. 263-269.
4 C. Huelsen, II libo di Giuliano da Sangalo (Cod. Vat. Barb. Lat. 4424), Leipzig
1910, H. Egger, Codex Escurialensis, Wien 1906.
5 Francesco di Giorgio, Trattati di architettura, ingegnerta e arte mllitare, C.
Mallcsc, Milano 1967.

181
y iipoci ,
na . -
i i J i a i i 1.
, ,
(. 45) ; -
je y
2.
je : , , -
, y ; -
y je
3.
. Taccuino -
, 4. ce
-
, je . , ce

( :
), je ce . je -
, ce . je, ,
y
. je -
, je
, 5. je -
je "
6.

ce : y ,
y -
, no .
je, 1484, no ;

1 Ms. 148, Bibl. Torino.


2 W. Lotz, Das Raumbild in der italianischen Architekturzeichnung der
Renaissance", Mitteil. des kunsthist. Institute in Florenz, VII (1956) . 193-226.
3 C. Huelsen, op. cit.

4 C. Baroni, Documenti per la storia della rchitettura a Milano nel Rinascimento e


nel Barocco, Firenze 1940, . 145-146.
5 L. H. Heydenreich, Die Tribuna der SS. Annunziata in Florenz", Mitteil. Des
kunsthist. Instituts in Florenz, III (1930), . 268 . S. Lang, The program o f the S.S.
Annunziata in Florence", J. W. C. XVII (1954), . 288.
6 R. Wittkower, op. cit.. . 10.

182
je 1492, a 1506. -
1.
y ( 1460,
ce 1470, a je 1499)2.
,
je ; , , -
. -
je 1489, a je 1495-1496. ce
je , y
; , je -
, je 1493, .
raje :
y a 3. je y
,
,
:
y , y , y 4.
je
y . , ce ,
, je 1492, a
1495. 5. , -
, ,
-
. je ,
y :
, je . ,
1497, a je 6.
,
y y (1497)
je
. Incoronata y (1488)7 Santa Maria

1 G. Marchini, op. cit., . 90; R. Wittkower, op. cit., . 18-20.


2 R. Wittkower, op. cit., . 41 .
3 C. Botto, op. cit., . 23 34.
4 Botto, op. cit., . 34; G. Marchini, op. cit., . 90
5 G. Sampaolesi, Ventura Vitoni", Palladio, 1934, . 249.
6 Manni, Bartholomei Scalae collenxis vita, Firenze 1768, . 22 . (i,
Marchini, op. cit., . 89.

7 A. Tcr/.nghi, L'lncoronata di Lodi, Palladio, N. S III (1953), 4, . 145-152,

183
della Croce y (1492), joj je ,
.
ce y ,
(. 45)
. je
, a
je y
. ce , je ,

, ,
, a .

1. - Santo Spirito
( . Stegmann Geymuller)
(a) .
(b) .
(c) .

184
J by 11 tempietta , martyrium-a
je y
, -
y
;
1. je je -
: y
ce . -
je , , ce -
-
, a je
2. , je ce ,
,
.
18. 1506. je
y 3. , -
je -
. XVI
ce
je ce . je
Consolazione y , je , ,
4 , , San Biagio y -
, - 5.

1 F. Reggioni y Atti di Congresso di Storia dell' Architettura, op. cit., . 173


.

2 L. H. Heydenreich, Zur Genesis des S. Peters-Plans von Bramante", Forschungen


und Fortschritte, 1934, . 365-367.
3 O. Frster, Bramante, Wien 1956.
4 A. Rossi, Cenno storico sulla chiesa della Consolazione a Todi, Giornale di
erudizione artistica, I (1872), . 3 . G. de Angelis d'O ssat, Sul Tempio della
Consolazione a Todi", Il Bollettino d 'Arte, IV (1956), . 207 . Pungileoni, Memorle
intorno alla vita e aile opere di Donato o Donnino Bramante, Roma 1836.
5 O (1519-1526) Bollettino del Centro di Studi di Storia dell' Architettura,
1952. 6p. 6, erp. 33-50.

Kao , , - je
no : y je ,
; je -
y 1. je y
, a je -
, ce je y
. je
, -
Arcadia2. ce y , je -
: na
; ce .
, , y
- -
ce y -
. , ,
-
. , ,
, ,
, na . -
y
. je , ,
: ,

1 De Vita, I nor. V III IX. Opera, . 502. A. Della Torre, op. cit., . 640.
2 O y XV : N. Robb, op. cit., nor. IV; A. Hulubei,
Naldo Naldi y Humanisme et Renaissance, III (1936).

186
y ga ce u ; ga -
y , ga je . -
ga u , u
ga jyy u , .
ce ,
. : ce , , ga
u , , , y ? ,
, y , ,
je capaguo u
. , , ga je oguao -
, a oeo gaje u,
, je
. , je , , , -
ga y , a
je , a -
. je : je
, -.
u , , u -
, ga a ga
ooeu . . 1488}
je, , tokom -
: je je y -
, je , , -
,
, , je y -
. je y
, y (IX, 2) -
, , , ,
, ,
(hilaritas nitorf. Ha ce y -
. je y :
je ,
123. ,
je ( ) , ,
, , je -

1 F. Valoriju, Opera, . 893-894.


2 L. . Alberti, Della famiglia, . R. Spongano, Firenze 1946, . 309 .
1 je je, , rioiiciaii
en . A. Della Torre, op. cil., . 387-389.

187
, y -
.
y
. , 1462. -
, je , Academiola, y
; je , , , -
ce y ,
. je 1. -
, je je tokom -
, je . je y
Rusticus-y (1483): rusculum hoc Faesulanum y
1490. je 1490, je
ce . je
y 1488. je 2.
, y a , je -
, je , otium
philosophicum3. y
je -
.
, , ,
, . -
je je
. ce -
, je , y XVI ,
. je
, 4. je -
5, ,

1 Marsile Ficin et l'art, . 18, . 24.


2 Ibid., . 33, . 1.
3 Vasari, Ragionamenti, II, . . L. Ragghianti, IV, . 127. ... uom ini dottissimi,
' quali, quando alla villa di Careggi, e quando al Poggio a ajano, per lo pi lor quiete,
esercitava gli onorati studi.
4 B. Patzak, Die Renaissance-und Barockvillen in Italien, I, Palast und Villa in
Toscana, II, Die Zeit des Suchens und des Findens, Leipzig 1913, y
.
5 O y XV : J. Burckhardt, Die Kultur der Renaissance, IV, 2; L.
Dami, Il giardino italiano, Milano 1912. P. H. Michel, op. cit., . 502; G. Soulier, op. cit.,
. 245 .

188
ona na 1. je -
je 1435-1440; je , -
y . je 1459. -
y ; II je
je y ,
2. 1490. je
- je y -
3.
je : , -
,
. je 1480. , -

: ,
, , , , , , na -
, , , , , ,
. To je ce - (.49)
, -
.
je y De vita: tokom
, y 4".
Academia je, , , .

Poggio a ajano

je 1480, ,
y a , ce
(. 47)
; , ,
y .

1 y : G. Carocci, I dintorni di Firenze, Firenze


1881, . 122-124; La villa medicea di Careggi, Firenze 1888. C. von Stegm ann FI. von
Geymiiller, Die Architektur..., op. cit., II; B. Patzak, op. cit., II, . 74 . O. Morisani,
Michelozzo, op. cit.
2 E. Muntz, Les Prcurseurs, op. cit., . 144.
3 C. M archini, op. cit., . 91. Vasari, . Milanesi, VI, . 281 ,
MUJio je y VII je
' . , , no :
mu , , , , a . :
Vusari, . Milanesi, t. VI, . 281, a : ; F. . Clapp, op. cit., nor. IV.
4 A. Braccesi, Descriptio horti Laurentii medici, E. Garin, Il Rinascimento,
op. cit., erp. 340. P. M. Nardi, Le Printemps de S. Botticelli, Bompiani et Chariot, Paris 1946
e rp. 8.

189
Ono , , 17
, , je
. je , ,
, ce a , je
je
y . je -
, -, De re rustica, a
otium y , .
je 1479. ; 1480,
1485-1486, -
, .
ce , a je
(. 48) , je , y (suo
capricio) je 12. ,
y , , ce
ce y , -
ce .
, 1492. . To ,
je y a ,
raje . je
. X je ce 3.
je je ; ce
je -
. je y
ce , no ,
, a , , .
(. 50) ) . XVII
ce je ; je

1 N. Valori, Laurenti medices vita, op. cit., . 47.


ce : 1460. y , uno casamento che era
rovinato al Poggio a ajano, detto Ambra", (1485) je -
y Diario fiorentino dal 1450 al 1516, Landuci,
Firenze 1883, . 52. . Forster, Lorenzo de Medici's cascina at Poggio a ajano",
Mitteilungen des kunsthistorischen Institutes in Florenz, 1969, . 47-56.
2 Vasari, . M ilanesi, IV, . 270.

3 O ": G. Anguillesi, Notizie storiche deipalazzi e ville appartenenti


alia i. etR. Corona di Toscana, Pisa 1825. M. De Benedetti, Palazzi e vile dTtalia, I: Roma e
Firenze, Firenze 1911; N. Tarchiani, I palazzi e le ville che non sono pi del re, M ilano 1921,
. 129-141. C. K. Loukomski, Les Sangallo, Paris 1934, . 27 . G. V. Stegm ann
H. V. Geymller, op. cit., V: Leonardo da Vinci, Giuliano da Sangallo, Antonio da Sangallo
der altr (1908) . 2 . B. Patzak, op. cit., . 107 . G. M archini, op. cit., .
16-20 84-86.

190
y . -
je . je
je , a ce .
. ce
, : ,
, . , , ce -
, -
.
, .
-
,
. Ha ,
je
, -
1; y XVII je ,
,
. je
y , je
. je, , -
, , ,
, . je
, .
, ,
ce je .
, -
, je , je -
:
2. ,
a , , ce -
XVI . , je -
. , , ,
ne , ce y ; -
II je .

.
.

1 Uffizi, Disegni d'arch., . 1640: G. Marchini, op. cit., II. -


je
".
2 l. h'rankl, Div Rvnuissancv-Architvktur in Indien, Leipzig 1912, . 36.

191
2 - y

. , -
. je
.
je
: , ,
, 1.
je : ,
, y , , -
ocula ,
2. je
: je, ,
, ,
je je y -
3. no
je : je y

1 F. Burger, Die Villen des Andrea Palladio, Leipzig 1909. G. K. Loukomski, Andrea
Palladio, Paris 1924. G. Hamberg, The villa o f Lorenzo il M agnifico at Poggio a ajano and
the origin o f Palladianism**, Idea and Form, Stockholm 1959, . 76 .
2 R. Wittkower, A rchitectural Principles*1, op. cit., . 65.
3 Vasari, . Milanesi, op. cit., . 271.

192
ja , a ra je 1. -
je y X, , 1520. -
, .
, je
. To je, , je
1489-1490. , je
y , y ,
palazzeta 2.
. :
, .
je :
je y -
y , je .
je -
, no 3.
.
, je , a je -
. , , ce -
.
je : a (.51)
je -
, 1492. 4. ce je
, y XVI -
. , je (. 52)

a , , ,
XV , -
, .
je y :
, . -
y . je
y ; no , ce

1 G. M archini, op. cit., . 88. V. Juren, Le projet de Giuliano da Sangalo pour


le palais du roi de Naples", Revue de l'art, 6p. 25 (1974) . 66-70. R. Redtenbacher y
Allgemeine Bauzeitung, 1879, . 1 . B. Patzak, op. cit., II, . 125. G. M archini,
op. cit., . 101. G. M iarelli M ariani, II disegno per il complesso mediceo di Via Laura a
Firenze", Palladio, 22 (1972) . 127-162.
2 y je :
G. Marchini, op. cit., . 36; Stegm ann Geymller, op. cit., pi. 7 a.
3 U. Middeldorf, Giuliano da Sangallo and Andrea Sansovino", The Art Bulletin,
XVI (1936), 2, erp. 107-115.
4 Vasuri, . Milanesi, t. III, . 473-4

193
, a . ce , -
(1491) ,
ce ,
; , , ,
, je
, 1. je , y
, je y :
je, a , y , a
je , .

. ,
,
, -
y .
je , je 1513. ,
, je ce . je
: , X, je -
je , no
, . ,
2. je -
. je 1521. . je -
, , , y je
, a ce, , -

3. je je y -
, ce je , je
,
1492: ce
(. 68) y je X. , je -
; je, ,

1 Ms. Plut., X XX IX, . 40 (Bibl. laurent), 38. Ugolino Verino, Libro VII
epigrammarum ad Matthyam regem, H. Brockhaus, op. cit., . IV: Descriptio villae
Cajanae cum agria suis Laurentii M edicis. A. Della Torre, op. cit., . 637.
2 Wackernagel, . 159. Vasari, . M ilanesi, : Vie de Pontormo, VI, . 264-265.
M. W inner, Cosimo il Vecchio als Cicero. H umanistische in Francibiagios Fresko zu Poggio
a ajano", Zeitschrift f r Kunstgeschichte, t. 33 (1970), . 261-297.
3 F. M. Clapp, Jacopo Carucci di Pontomo, his life and work, London 1916, nor. IV.
Vasari, . Milanesi, II, . 365 : Vetrumno con suoi agricultori (sic)..., Pomona
e Diana con altre dee"; M. Winner, Pontormos Fresko in Poggio a Caiano. Hinweise zu
seiner Deutung", Zeitschrift fr Kunstgeschichte, t. 35 (1972) . 153-197.

194
iiocnehena Fortuna et Virtus, Fama, Gloria et Honor to je
.
He .
Ha je ,
je .
, a
.
ce , ,
, y ce -
1. je y -
, ,
1506. . je "
no . je : ce y
? ,
, , , ,
? , je
ce .
je , ,
2. ce
, ;

, . je 1490, a
,
, , , , y y -
, . y je 3, je
.

1 . Halm, Das unvollendete fresko des Filippino Lippi in poggio a ajano",


Mitteilungen des Kunsthistorischen Institutes in Florenz, III, 7 (1931) . 392-427. B.
Berenson, The drawings..., pi. 1329 A, 6p. 1294. A Scharf, Zum Laokoon F. Lippis", Mitteil.
K. H. Instituts in Florenz, III, 8 (1932) . 530-533. M. Winner, Zum Nachleben des
Laokoon in der Renaissance", Jahrbuch der Berliner Museen, t. 16 (1974) . 83-121.
2 P. Halm, op. cit., . 400.
3 IL Willich - P. Zucker, Die Baukunst der Renaissance in Italien, I, Berlin . 167.
. von Salis, Antike undRenaissance, op. cit., . 28.

195

, je tokom
, , je
-
je , ,
'.
je (1445-1497), je
je
. ,
, je
. je -
je , ce, y -
.
, , -
, je, -
, , 1470.
1495. ( -
, ), () -
: je (1488) 1

1 U. Verino, De illustratione urbis Florentiae, libri tres, Paris 1583, 17,


y Marsile Ficin et l'art, . 195.

196
, - 1. -
je , , . 1491. y
ce Sandro Mariani
et Gherardino et Monti magistris mosaici: ,
, , .
je y 1492, y 1494. .
; je 1504.
- - je
: 123.
je :
,
je . , 1420-1430,
, y ce
, je Cantoria.
ce y ce
; je 1425. -
magistro mosaycP. ,
1450. 1460, je y ,
, je
, je -
. A je
je , -
( 1430. 1445), -
y y XV 4. tokom -
: 1453.
je porta
della croce, a 1455. porta che rincontro a Santa Maria del Fiore,
paja je 1452. 5.
je, , . Ha ,
je y , y

1 G. Milanesi, Vitadi Gherardo, III, . 245-252. Thieme-Becker,Knstler-Lexicon.


G. S. Martini, La bottega di un cartolaio fiorentino della seconda met del Quattrocento,
Firenze 1956. J. P. Richter, op. cit., . 1424.
2 W. Paatz, III, . 414 . 602-603. G. Pozzi, Il Duomo di Firenze, 1909, .
967-992. G. S. Martini, op. cit., . 33-35.
3 A. Chastel, La mosaque Venise et Florence au XV sicle," Arte Veneta, XII
(1954).
4 R. W. Kennedy, Alessio Baldovinetti, Newhaven 1938, . 60-61

5 Vasari, Vie de Baldovinetti, . Milanesi, II, . 596. R. W. Kennedy, op. cit.,


erp. 213-214.

197
ce
; ,
y , . Ha -
,
;
y . je

y . Ha ce ,
, . je
-
. ce -
y , je 1467.
1.
je, , , na -
, . -
; je
, je . ,
ce je , je
, y ,
je y , 1450. je
23. je je
je
. ce libretto che insegnava a fa r le pietre
del mosaico, lo stucco e U modo di lavorare. , -
y ;
je, no , ,
. Questa arte perduta, ch da
Giotto in qu poco s uata. Lui ne fe. Solo a Roma ne se vede di sua mano;
la Nave di Sco Pietro. Et uno Pietro Cavallini romano, ancora lui ne lavoro
ne suoi tempi..}.
,
, , , je -
. Ha , a ,
y , a y , y XV ce

1 R. W. Kennedy, op. cit., . 111-112.


2 Vasari, Vie de Baldovinetti, op. cit., . 596.
3 A. Averlino Filarete, Tractat iiber die Baukunst, op. cit., . 649. Vasari, Della
Pittura , nor. XXIX.

198
1. je
, ii quale, come persona di spirito e speculatore delle memorie
antiche, cercd di rimettere in uso quello che mold anni era stato nascosto;
e perch grandemente si dilettava delle pitture e delle sculture, non potette
ancora non dilettarsi del musaico23. je to : ,
je , a je -
, je : la vera pittura per la eternit essere
il musaico3. O bo je , ce je
. , -
je y .
, je y
, je, , ,
je .
, , a ,
, ce Navicella, je ,
, 4. je, 1490. y
, , ,
-
, je 5.
-
, ce ,
(, ), -
. je , y
. je
y
, na , tavollette greche di musaico quadri

1 R. W. Kennedy, op. cit., . 60-61 : One o f the most bizarre o f historical curiosities
is the persistence in Florence in the Quattrocento o f the use o f mosaic for mural decoration
after its secret had been lost in Venise... after the middle o f the century Baldovinetti almost
alone preserved a knowledge o f it because it so well suited is own taste, and at last passed it
on to the Ghirlandajo brothers with whom it flickers into apparent satabbility and then dies
out.
2 Vasari, Vita di Gherardo, . Milanesi, III, . 237.
3 Vasari, Vita di Domenico Ghirlandajo, . Milanesi, III, . 274.
4 Alberti, Della Pittura, Firenze 1950, . 95. Landino, Divina Commedia di Dante
Alighieri, Firenze, 1482. o , Proemio, 29, : il piu
belle di tutti quello di Giotto nella nave del portico di S. Pietro a Roma perch veramente
in quel genere cosa miracolosa".
5 W. Paatz, Kirchen, III, . 371 501. Vasari, . Milanesi, III, . 366. W.
I lulmann, Ein Mosaik der Ghirlandajo-Werkstatt aus dem Besitz des Lorenzo Magnifico",
MittvHungcn des K. II. Instituts in Florenz, VI, 1940, . 98-108.

199
di musako, y , y -
1.
, , -
(), .
I lo , je -
,,che, allora miniatore e cervelle sofistico, cercava la difficolt di tal
magistero"2. je -
. , , ( )
, 1490. , -
.
1481. ; 1483. je
non si trovando chi sappia... altri;
cy 1487,1489,1490, 1491. 3. -
je y ,
: 1490. - je
1486, , -
4.
je 1491. ,
, , a (
) .
ce
je
: Dicono che il magnifico Lorenzo
deMedici ragionando un di col Graff ione, che era uno stravagante cervelle,
disse: - lo voglio fare di musaico e di stucchi tutti gli spigoli della cupola
di dentro e che il Graffione rispose: voi non ci avete maestri. - A che
replied Lorenzo: noi abbiam tanti danari che ne faremo5.
ce . -
je , je , -
, ce
. -
, a . ce ce
je y ,

1 E. Muntz, Les collections des Mdicis, Paris 1888, . 39; 1465, .


63. . Muntz, Les mosaque byzantines portatives", Bulletin monumental, LII, 1886, .
223-240.
2 Vasari, Vita di Gherardo, . Milanesi, III, . 237.
3 R. W. Kennedy, op. cit.
4 I. Lauts, Domenico Ghirlandajo, Wien 1943, . 44, pl. 107.
5 Vasari, Vie d'Alessio Baldovinetti, 1, . 729,

200
a cy 1493. 1. ,
,
je -
modernamente lavorato che non fece nessun toscano2.
je , 1494. , , ,
je y , ,
y , ce
, 3.
1504. 1513. , ,
,
je 4.
. ce y . ,
y , , ,
, a
je ,
5.
cy ce y , y ,
je 1494. , y
, y , -
, , je 6.
je y
. ,
je . ce
y , ce -
.
,
cy y . ,

1 Vaari, Vie de Domenico Ghirlandajo, C. L. R., I, . 858, je -


.
2 Vasari, . L. Lauts, op. cii., . 43.
3 Vasari, Vie de Ridolfo, Davide e Benedetto Ghirladai, C. R. L., III, . 201, 203.
4 Vasari, , . 207, : perch non poteva aver pacienza a
commettere que' pezzuoli, non fece mai pi altro di quel mestiere".
5 Vasari, Descrizione dell'opere di Tiziano, Milanesi, VII, . 466. O : C.
Ridolfi, Le meraviglie dell'arte, 1, . D. von Hadeln, Berlin 1914, . 203. R Saccardo, op.
cil., erp. 45.
6 Ehrle et Stevenson, Les fresques de Pinturicchio aux appartement Borgia , Paris
1899. H. Berenson, The Italian painters o f the Renaissance, London 1952, erp. 118.

201
y , y
.

;
one , ce ,
e,pusilla templorum exemplaria
(VIII, 3). , je -
y (1460-1467), je -
, , , -
, je 1. y -
. y
je y . -
je : -
y ,
je , je y -
. je
2.
,
je y y :
y
je, , arcosolium . , y ,
je . , -
, ,
, ,
: . je
3. ce arcosolium-y. -
y , je , ,
( 1430) y , je
y ( 1455), a
, ,

1 L. . Heydenreich, Die Capella Rucellai von San Pancrazio in Florenz, De Artibus


Opuscula XL. Essays in honor Erwin Panofsky, . Meiss, New York 1961,1, . 219
. Vasari, , sepolcro di
marmo molto ben fatto, . Milanesi, II, . 543.
2 F. Brger, Geschichte des florentinischen Grabmals, op. cit., . 162.
3 F. Brger, op. cit., nor. V.

202
(oko 1470-1480) y 1. , -
y
(. 55)
, 1485. .
ce , -
, , -
.
y ,
, y
1469. 1472, , a -
. -
je : ce y -
, y y .
- -
- je ; -
, ,
; ce -
, y
ce . -
-
2.
, , , -
je 1485-1490.
. je
. , je, je -
je ,
, je
y . je -
, , 1477.
. je 1483, y je -
: y XVI ,
, a 1753, je
. ce , ,
, y ,
-
: je - y

1 W. Paatz, Kirchen, V . 293, . 232; I . 101, . 257. . Panofsky,


Tomb sculpture, London 1964, . 64 .
2 L. Planiscig, A. del Verrocchio, Wien 1941, . 18 . W. Paatz, Kirchen, tom
II, erp. 499.

203
, y : ,
> y .
, ce . -
, -
je y -
, ,
1. , -
, . , -
,
, y je
, y ce .
je, y , -
; -
, ,
.
. , -
, je
, ,
. je -
, ; ,
, , -
latinitas 2.
, , -
.
, Gloria militaris ce
, a
, ,
, , Religio Justifia.
-
je .
y - je - y ,
, 1480. , :
,
, a -

1 W. Paatz, Kirchen, V, . 295. Fantozzi, Guida di Firenze, Firenze 1842, . 370.


A. Warburg, Francesco Sassettis letztwillige Verfugung" (1907), Ges. Schriften, op. cit., I,
. 127 . F. Burger, Das florentinicshe Grabmal..., op. cit., . 192. E. Borsook J.
Offerhas, Storia e leggende nella Capella Sassetti in Santa Trinit", Scritti di storia dellarte
in onore di Ugo Procacci, Milano 1977, tom I, . 289-310.
2 G. Marchini, op. cit., . 26. F. Schottmuller, Zwei Grabmler der Renaissance
und ill re antikcn Vorbilder", Repertorium fur Kunstwissenschaft, XXV (1902) . 401-403.

204
CKOi . (. 56)
imi'peGiJoj y ,
y . ce y
, je 1495; je
y 1489, je, y 1487,
,
y . 1491. -
, -
. je ; je
1502. . je
1;
, 2.
1487. -
, a , je -
.
. Ha
je -
, ce ,
y ,
. . y
: je
( ) puta
y y je
, -
y 3. Ha -
, ce
, , -
4, Ha je
, .
je y y -
, . Ha
ce -
, , , , ce, -
, Parthenice, Caritas, Polyhymnie
( 57
Fides. - ce - a, 6)

L. Strozzi, Vita di Filippo Strozzi il vecchio, Firenze 1851, . 60. Vasari, .


Milanesi, III, . 471. A. Scharf, Filippino Lippi, Wien 1935.
2 A. Della Torre, op. cit., . 833.
3 W. Paatz, Kirchen, III, . 708-709, . 227, . 797.
4 Ci. Marehini, Le vetrate italiane, Milano, 1955.

205
-
.
, , -
y . -
y -
.
y . , je -
1484. 1493, : je
, a je
.
. , -
, : y
1. Prospettivaje ,
a , Philosophia , a Theologia
. ,
. , a ce
, y De laudibus
rebus gestis Sixti IV: y . -
je , je
II, je
2. , -
, 1505.
tempietto . je -, -
, a , , 3.
, je
, , ,
je . ce IV je,
, -
. ce y .

1 G. Beltrami, II monumente sepocrale di Sisto IV e le sue vicende, Atti III Congresso


Naz. di Studi romani, II (1935) . 365. A Sabatini, Antonio e Piero del Pollaiuolo, Firenze
1944, . 82-83. L. D. Ettlinger, Pollaiuolo's Tomb o f Pope Sixtus IV, Journal o f the
Warburg and Courtauld Institutes, XVI (1953) . 239 .
2 Ch. de Tolnay, The of Julius II, Princeton 1954, . 28.
3 H. von Einem, Michelangelos Juliusgrab im Entwurf von 1505 und die Frage
seiner ursprnglichen Bestimmung", Festschriftfr Jantzen, Berlin 1951, . 152-168.

206

ce y , y XV , -
. , -
1450. 1478, a y 1489.
, , y :
Molto altre case si murava per Firenze, per quella via che va a Santa
Caterina, e verso la Porte a Pinti et la via nuova de Servi a Cas telio (,
y , je ) e dalla porta a Faenza verso
San Barnaba, e in verso Sant Ambrogio e in molti luoghi per Firenze,
: Erano gli uomini in questo tempo atarentati al murare,
per modo che c era carestia di maestri et di materia. cy y 1489.
tokom
1Il.
-
. , je
1520. -
ce y y - a , -
, a
y y . ce je,

1 L. Landucci, Diario fiorentino, op. cit., . 58/59. P. Francastel, Larchitecture


civile du Quattrocento, Eventail de l histoire vivante (Hommage Lucien Febre) Paris 1953,
Il erp. 195-206, cy "
, je y
je
tokom XV , ce je 1420, 1500.
". . Reymond, Lhistoire de I 'art, t.
III, vol. II, . 512.

207
1460. , , -
y .
- y
ce ' - , ,
. -
y :
,
, y -
. y .
je, , y .
je no ;
y ,
, y .. } -
, , je -
.
je , a
,
. y -
, je , a , -
23:

O ko 1455....

1460.... y ,

1 , je , no , a'privati citladini
moite case , je ( 1490), ,
per un Veneziano fuor dalla porta a Pinti, y loggetta y .
je (1495),
(1488), y (1492), je, -
, y a . Up. L. H. Heydenreich, Giuliano
da Sangallo in Vigevano, ein neues Dokument", Scritti di storia della rte in onore di Ugo
Procacci, Milano 1977, tom II, . 321-323. y , tokom
1470, y II, IV y X (
). E.Bentivoglio, Un palazzo barocco nella Roma di Leone X",
LArchitettura, (1973) . 196-204.
2 M. Wackernagel, . 152 .
3 Vasari, . Milanesi, VII, . 275. dipinsono in
Siena nel palazzo degli spannocchi in una camera moite storie di figure piceole a tempera".
: V. Tatrai, II maestro della storia di Griselda", Acta Historiae Artium (1979) .
60.

208
42. . , -

ge/bu , Cod. Vat, f
1500, , -
.

1
--**!,*Ifl
'_

,
* , ....

V* Aw

4.1. ,

Mupiiju gi'jhu (
XV , ms. , II 6 , 1la
pin, .
44. M. ,
pa (1460 1464), -
, -
, .

46. . -
,
(1473-1475), , ,
.

ISTVDIO DIAUCHO . v a RO M I A TR U S o
AiiNT

ACAWVA-v ICIA
. VTHP.o

l IrtKIlO pui/jqyjjf..
OHINlMr.
#
'111
45. . ,
ca
(1492),
2054 A, ,
.
47. a (1483-1485), , .

48, 1)111, uliju' y llohy ii luijoiiy (XVI ), i un ju, <I>npcti nu,


Mvioj Mi-.
49. , (1477-1488),
, , , .

VH?iJi1 i

50. Vi ciic, lUniwy nu y llohy a Kajuny (XVII ) , .


51. ,
( 1492), y -
y a , .

52. JI11 ,
JUioKoiui, " ). ,
.
53. . , (1490), , , .
54. 1>1, Anl/ro (1455), . y .
liiim , <1>.
55. . , . ( 1485), , .
56. , (1489-1503), , .
57 a. ,
(1489-1503),
, ,
,
.

LP -

57 . ,
(1489-1503),
, ,
,
I loncjia.
58. a . , Palaceto" (1490), , .

58. ft , Ehrictas (1490), . , .


59. , u ( 1480), , .
O ko 1460. . . .
O ko 1460. .. .
O ko 1460-65.

1475-80....


O ko 1478.. . . (?)

O ko 1482....
Oko 1484.... ,
Oko 1490.... a ,

1490___ .

(.
Oko 1490....
)
(-
O ko 1500___
, . )

uomini famosi cy
je . y -
, je
y , ; je, -
, , je y - -
1. y -
y , je 1450-1455. ,
je no
y 12.
XV , y ce
. cassoni-e ce -
3. je
(spalliere) .
je y -
la chamera di Lorenzo, y ce 1492. -
: , u
, . -

1 : Lami, Delizie eruditorum, XII, 88.


: Vasari, . Milanesi, II, . 50. y Bardi Serceli: . Salmi,
Paolo Uccelo, Andrea del Castagno, Domenico Veneziano, Milano 1938, . 32.
2 je 1475. : G. Carocci, I dintorni di Firenze, II, Firenze
1907, . 400. M. Salmi, Gli affreschn di Andrea del Castagno ritrovati", II Bollettino
d'Arte, IV (1950) . 295-308.
3 E. Callmann, Apollonio di Giovanni, Oxford 1974, . 51.

!4 n 209
; . -
je ( 1450)
: je y -
(1459) y 1. ce
1460, y y je
, , je y -
y . , 1465, -
:
12. 1465.
1480, y ce , -
y .
, 1475. , , -
, . , ,
je 1480. ce , -
, no , .
, je :
Montuguas Saxetti quid si videris aedes,
Regis opus credes.
, y
, je -
3.

y y , -
, , , -
14: y je -
-
5. je
y , 1483, ce

1 A. Schiaparelli, La casa florentina e u suoi arredi, Firenze 1908; J. Pope-Hennessy,


Paolo Uccello, London 1950, . 149 .
2 A. Sabatini, Antonio e Piero del Pollaiuolo, Firenze 1944, . 96.
3 M. Wackernagel, . 272 . A. Warburg, Francesco Sassettis letztwillige
Verfgung", art. cit., . 133-134. Carocci, Dintorni, op. cit., . 183. :
Opera, 7999: Duplo tibi Saxette religiosior domus est quam caeteris, aliae certe sacellum
vix unum habent, tua vera gemina et ilia quidem speciosissima continent".
4 M. Wackernagel, . 158. P. Florne, Quelques souvenir sur Botticelli", Revue
archologique, XXXIX (1901) . 12-19. Vasari, . Milanesi, III, . 258.
5 P. Muller-Walde, Beitrge zur Kenntnis des Leonardo da Vinci", Jahrhuch der
preussischen Kunstsammlungen, XV11I (1897) . 165.

210
. je
je .
je 1481-1482, -
y . je
y : -
je
'. ce, ,
, je
. je , ,
. ,
. He
, je y -
optima ragione et integraproporzione,
na je, y ,
je . , ce je to
kom , 1 2.
ce y , na -
y a , je
ce . je -

, je
y 3.

y je
y je, ,
4. ; -
,
a , , . -

1 : Vasari, . Milanesi, III, . 318: haveva assai lavorato alio


Spedaletto in quel di Voltera". H. Horne, Botticelli, op. cit., . 109. J. Mesnil, Botticelli, op.
cit., . 100. O , Vasari, . Milanesi, t. III, . 258.
2 je , je y XVII ;
G. Bottari, . Roma 1759, I, . 428 je je
. je 1820. 1830. , je
.
3 A. Warburg, Gesamm. Schriften, op. cit., I, . 644.
4 C. Gamba, Botticelli, op. cit., . 158. J. Mesnil, Botticelli, op. cit., , 103. B. H.
Gombrieh, Botticelli's mythologies, op. cit. A, Chastcl, Botticelli, Milano 1958,

211
ce , ,
, ce 1486. . Ha ,
, je
, ce -
,
, . ,
, a , je
1486. " , , 1.
, ,
je . -
, , a je
. , ,
y . , ,
ce . ce -
, ce , -
ce y , .
, -
" rone , -
, ce . y
; ce
je . , ce ,
, , .
, 12. ce
, joj je no .
je y ,
. je -
u ; y ... gee
, je eoge
, , gpyoj je ,

1 je F. Wickhoff, Die Hochzeitsbilder Sando Botticellis",


Jahrbuch derpr. Kunstsammlungen, Berlin, XVII (1906), . 198.
, je Wackernagel, . 187, ce -
, J. Mesnil, op. cit., . 101 . . Gombrich, Botticelli's mythologies", J. W.
C. I. (1947) . 57. , je -
y (: U. Thiume, Ein Portrt
der Giovanna Tornabuoni von Dom. Ghirladajo", Zeitschrift f r bildende Kunst, IX (1908)
. 192). , ce je ,
je (. Wickhoff, op. cit., ) je -
( G. F. Hill, A corpus o f Italian medals, London 1930)
je .
2 W. Weisbach, Studien zu Pesellino und Botticelli", Jahrbuch derpr. Kunstsamml.,
XXIX ( 1908) . 18.

212
tpaguje, : m h o Io
(grazia), . ,
'
je . -
: 1495. -1496. je
y , a je je
. je
12.
je raje -
" , y .
je 1477.
, , 1463, , 1467.
je, , 15 1478, y je,
, , je
" ,
y , Humanitas
,
, . ,
, :
ce y , ce
y .
, ,
, , , ,
. :
y .
; ce ,
je .
- (Fasti, V, 33 ),
(Odi, 1, 30) , (Stanze, I) - je
; -
, 3.

1 Vasari, . Milanesi, III, . 312. J. Mesnil, op. cit., . 53. y .


ce , ce : , 203
X 314, ; , 175 X 279, . y -
: . Horne, op. cit., . 119 184; J. Mesnil, op. cit., . 210.
2 raje 1476; je -
je 1462. . A. Della Torre, op. cit., . 542.
3 : A. Warburg, Sandro Botticelli Geburt der Venus und Frilhling", Ges.
Schriflen, op. cit., . 1 3, , a . . Oombrich, op. cit. nojia ine
.

213
Miiore je -
ce y
( ) y ( ). Venus
pudica je . > .
je (Stanze, , 99):

Una donzella non con uman volto


Da zefiri lascivi spinta a proda,
Gir sovra un nicchio; e par che il ciel ne goda.

-
,
, ce . , ,
, ,
-, , , ,
je 1.
ce y ,,Paideie
.

1490, je
12.
11. 1490. je -
: Unum sumus, imno sumus et unus, -
y : je, ,
, y
y . , , y
, , , , y
, ... , ce y ,
, , ce -
y "
3.

1 . Wind, Pagan mysteries..., op. cit., nor. VII VIII.


2 Bocchi-Cinelli, op. cit., . 384; G. Marchini, Giuliano da Sangallo, op. cit., .
88-89.
3 A. Della Torre, op. cit., . 606. je :
messer Bartolomeo deli begli inchini"; 1465. raje , a 1493. je
, : V. Rossi, Il Quattrocento, op. cit.,
. 375 . : Suppl. Fie. I, . XXXV; , ibid,
I, . 60.

214
je , pallazzetto y je y
XVI . (. 58a)
, , -
ce -
. ;
sottoportico je -
y . Ha
(. 586)
ce , . , 1490,
, . -
, , ce,
, Amor, Mitas, Jurgium, Quies..., -
, , , ce
.
je . Ma
, a ,
. je, ,
, y -
, ,
,
,,'.

je , -
: , y
( ) je
y -
y : je .
je Nastagio
degli Onesti, , 12. ce je -
, ,
1483, . je ,
je .
, ,

1 A. Paronchi, The language o f humanism ant the language o f sculpture: Bertoldo


us illustrator of the Apologi o f Bartolomeo Scala, J. W. C. /, XXVI (1964). -
I y ce .

2 Vasari, . Milanesi, IV, . 141.

215
ccissoni-ja'. je ,
1498. 1499, je , -
, ( , ) -
( , ). je - a
- . ,
, ce
. ce , je
y 12.
je ce y , ,
. ,
, y , je "". -
je , , ,
,
3. , y
, je y
. je, , 1500. ,
. ,
(III, 725 ), -
( je )
, , je ce
4. He
. ,
, ce y ce
. He ce -
, , no
, poj, .
, ,
y :
-
Calumnia5.
je , Jloe -
(, )

1 A. Colasanti, Due novelle nuziali del Boccacio nella pittura del Quattrocento",
Emporium, 1904; P. Schubring, op. cit., 297-300. J. Mesnil, op.
cit., . 222 G. Gamba, op. cit., . 152 ce .
2 J. Mesnil, op. cit., . 209.
3 Vasari, . Milanesi; E. Panofsky, The early history o f man in two cycles of
painting by Piero di Cosimo, Studies in Iconology, New York 1939, . 212.
4 O : H. Horne, Botticelli, op. cit., . 212.
5 E. Panofsky, op. cit., . 64-65 je na .

216
() je, no , ,
1. je
, ce
y . To .
ce je , je
u , -
, . ce
, -
je .
: ,
, je piagnone: y
, y 1503, je
, ,
je -
ceeio ,
12. ce
, -
,

. je
( 1498) je,
, je
. je je
,,palu (1486), a
ce je
. -
.

1 . Panofsky, op. cit., . 51.


2 J. . Horne, The last Communion o f Saint Jerome by Sandro Botticelli", Bulletin
o f the Metropolite Museum o f Art (New York), X (1915) . 52 , 72 , 101
..

217

, je -
y , na .
,
, ce y
: je y
y , -
, a je
y
1. Ha XV ce ce
, .
ce y
; ,
ce y , y

, 12.
je je .
XV , y -
ce 3.

1 W. Paatz, Werden und Wesen der Trecento-Architektur in Toscana, 1937, . 76


95. E. Fueter, Geschichte der neueren Historiographie, Mnchen 1911.
2 O : . Baron, The crisis o f
the early Italian Renaissance, tom 2, Princeton 1955.
3 no y
. je 1444. -

221
je ce -
ce

1. , ce -
.
, ce 1494.
ce y , -
y , ce, , -
*12. 1491.
je , , -
. Ha
y 1514
1515. ce , ce y je ,
,
, y y
3.
je :
(. 60)
y De civitate Dei ,
.
je , , , .
, 4. je .
je
5.
, je 1480. 1490, -

, je 1455. W. Paatz, Kirchen, I, . 62-196. S.


Lang, The programme of the S.S. Annunziata in Florence1*, J. W. C. I, XVII (1954) . 43
. P. Kristeller, Andrea Mantegna, Berlin 1902, . 218.
1 A. Chastel, La mosaque Venise et Florence au XV, Arte Veneta, XII,
(1594).
2 J. Wilde, The hall of the great Council in Florence**, Journal o f the Warburg and
Courlauld Institute, VII (1944).
3 Vasari, Vita di Jacopo Sansovino. Ch. de Tolnay, Michel-Ange et la faade de San
Lorenzo**, Gazette des Beaux-Arts, 1932. : Zeitschriftfr Kunstgeschichte, 1936, .
347.
4 Illuminated Books o f the Middle Ages and Renaissance, Baltimore 1949, 6p. 193.
A. Chastel, Un pisode de la symbolique urbaine au XV sicle: Florence et Rome, cits de
Dieu**, Urbanisme et architecture, Paris 1954. cy
: L. Thorndike, A history o f magic and experimental science, tom V, The
Fifteenth Century, New York 1941, nor. II.
5 H. Janitschek, Kunstgeschichtliche Notizien aus dem Diarium des Landucci**,
Repertorium f r Kunstwissenschaft, III )1880) . 377-386.

222
y . A je
, , y
.

Taj y . -
, ,
, je .
, - , a -
y 1.
ce y .
y y XIII : -
, , je -
, . 1434.
, ce, ,
12. T okom
1454. ce , -
je , a je -
. je 1459. .
giostre 1469. 1475.
:
3.
y ce
. , je y
, je ,
je y XVI 4. -
ce - , je 1491.
- , -
u . je ,
a je

1 . Burckhardt, Die Kultur der Renaissance in Italien, V. R. Truffi, Giostre e


Cantori di giostre, Rocca S. Casciano, 1911.
2 G. Soulier, Les influences orientales dans la peiture toscane, Paris 1924, . 304
.
3 A. d'Ancona, Origini del Teatro italiano, I, Torino 1891, . 228 .
4 Tutti u trionfi carri mascherate o canti carnascialeschi andati per Firenze dal
tempo del Magnifie Lorenzo vecchio de' Medici, Lasca, Firenze 1559; A. Simioni, Studi di
storia c di critica letteraria", (Mlanges F. Flamini), Pisa 1915, . 997. G. Reese, Music in
the Renaissance, New York 1954,1, c rp. 153-184.

223
, no 1513. 1514. .
na
y . je , -
, , ,
je -
, je, , ,
1.

: Maca ,
a
. -
, , , -

12.

He je "
; y , ce y
je .
, ce 1420-1430, y
, -
.
. je -
:

"3. je 1437.
, a ce .
, no -
y
y 4.

1 P. Francastel, La fte mythologique au Quattrocento", Revue d'esthtique, IV


(1951) . 376-410.
2 S. Colvin, A florentine picture chronicle by Maso Finigverra, London 1898.
P. Kristeller, Repertorium f r Kunstwissenschaft 1899, . 135. A. Hind, Early italian
engravings, op. cit. J. Goldsmith Phillips, Early florentine designers and engravers,
Cambridge 1955.
3 R. Krautheimer, Ghiberti, op. cit., . 353 .
4 F. Saxl, The classical inscription in Renaissance Art and Politics", J. W. C. IV
(1940).

224
ce , , ce
, je . je
, a je, 1400. ,
1. -
1439. : ce
je .
je je y -
: -
. y , -
je y 1454. : Nunc eversa nobilissima civitate
Byzantiorum, quippe soli aliquod vestigium veteris Graeciae retinebant,
credendum est inde cum Graecis Graecorum scientiam pene extinctam.
je y
je y : 1456. 1461.
je ,
, y : -
, 12. , a -
, , a , je
3. je je
, 1470. , tokom , mot
ah ce ,
, .
,
ce
" -
4. je, , -

1 je : 700 y , a
: G. Voigt, Wiederbelebung des
classischen Altertums, trad. fr. Paris 1894, . 222.
2 E. Garin, La giovinezza di D. Acciaiuoli, Rinascimenio, I (1950) . 66
.
3 E. Garin, Ricerche sulle traduzioni di Platone nella prima met del sec. XV,
Medioevo e Rinascimento (Studi in onore di Bruno Nardi), Firenze 1955; , Platone
net Quattrocento italiano (1962) L'et nuova, op. cit., . 263 .
4 . Garin y L'Umanesimo italiano, Filosofia e vita civile nel Rinascimento, Bari
1952, je , , , " -
. P. O. Kristeller y The place of classical Humanism
in Renaissance thought", Journal o f the History o f Ideas, IV, 1943. Humanism and
Sckolasticism in the italian Renaissance", Bysantion XVII, 1944-45, je
, je . je -
KJicpu, , ,
, u ., , .

15 V m#IIIIK4 225
, , 1. 1486,
je " ce
*12. y ce -
, -
. , je
. je - -

, y
: vel nitore copia
vivimus ex pari cum Graecis3.
je ce -
, , ce -
4. , , -
je ce ,
. je
, , , maestri
.

XV . -
" ,
. je
.
. , , -
( . . Kristeller, Studies, . 573, . 60). -
theologia poetica
. , je , ce
1490. - - ,
(. Garin, L'ambiente del Poliziano", Il Poliziano e suo
tempo, Firenze 1957), y . -
: G. Breen, Giovanni Pico della Mirandola on the conflict of Philosophy and Rhetoric",
Journal o f the History o f Ideas, XIII (1952), . 384 . ce -
ce .
no -
, , no ,
: Marsile Ficin et l'art, Intr. I.
1 Paradisus , 1470, je
, : A. Lazzari, Ugolino Michele Verino,
Torino 1897, . 66 .
2 Apologia, . Garin, . 142.
3 . Garin, L'ambiente del Poliziano", Poliziano e il suo tempo, Firenze 1956.
4 B. Migliorini, Panorama dell'italiano quattrocentesco", Rassegnadella Letteratura
italiana, 1955, 2, crp. 193-231.

226
, 1, -
-
12. , "
, y
. je
, Trattato della famiglia, a
. y
.
, -
je . -
, -
,
. , , je
.
je , je -
1485. , je -
3. ,
,
.
4.

je
5. Florentia,
1490, -
y ,
: , u

1 . Santoro, Cristoforo Landino il volgare, Giornale storico della letteratura


italiana, LXXI (1954) . 501-547.
2 G. Fumagalli, Leonardo e Poliziano" y II poliziano e il suo tempo, op. cit., .
131 .
3 R. Palmarocchi, Lettera di Lorenzo de' Medici a Jacopo Guicciardini", Pegaso
1932, . 513 .
4 je Morgante-y y je -
, . G. Fumagalli,
Leonardo e Poliziano" y II Poliziano e il suo tempo, Firenze 1957, . 144 . Marsile
Ficin et l'art, . 18 .
5 . , je
(1397-1482)
1>, . Marsile Ficin et l'art, . 13.

227
; je ,
loeopoM , , u ite io e .
,
u ga ce
. , ,
1. -
ce : , , je
, , , -
, , , noj -
. y 12. Ha
y je
:
, . -
, je y
, a je y . ,
, .
je -
. je, y , -
ce
3. je, , -
je -
. je :
je , y y je
, ,
.

1 Florentia y Operette Morali, posie latine e volgari, . Saviotti, Bari 1929, .


108. . Garin, Il Rinascimento italiano, Milani 1941, . 370:
Sunt et qui causas rerum mundique recessus
Explorent caelique vias alque abdita tentent
Inconcessa oculis hominum, queis personal alto
Plurimus ore Platon et acutus mentis alumnus
His adde innumeras artes quibus altus Apollo
Praesidet et largo concedit munere Pallas
Feta bonis, quae longinquis de gentibus usque
Vel spectanda homini et convectanda petuntur.
{Opera, . 913) ce 1490.
.
2 13. 1492, Ep. XI, Opera, . 244. Marsile Ficin et l'art, op.
cit., . 61.
3 O ce P. O, Kristeller, The classics and Renaissance thought,
Cambridge 1955. E. Garin, Medioevo e Rinascimento, op. cit., 14; Interpretazioni del
Rinascimento, 11, 2; Discussioni sulla retorica. : Marsile Ficin et l'art, . 141
..

228
1. , y
, ,
;
- , , -
, , je y -
.
ce -
. je -
- ce poetica theologia
- -
. je
, , ,
12.
ce -
;
, ,
.
ce y . ,
ce
; je, , .
je -
ce
. -
; y je, -
, , je 1470. y
3. je ce
, ce .
, , ce
, , . -
je, , -
4. ce
. , -
: je

1 R. P. Oliver, Plato and Salutati", Transactions o f the american philological


Association, LXXI (1940) . 315-334.
2 Marsile Ficin et Tart, I.
3 Opera, crp. 659. Marsile Ficin et Tart, . 42.
4 E. Cassirer, Giovanni Pico della Mirandola", Journal o f the History o f Ideas, III
( 1942) 2, crp. 137 3, crp. 333. Individuum und kosmos in der Philosophie der renaissance,
I.eip/.ig 1927. Marsile Ficin et Tart, crp. 28.

229
. ,
je y , a
ce -
; je ,
1.

" u


je je
. je .
-
, ce ce
: y , y , T o
ra , , , -
: cee ,
ceu y , , ,
, , 12. , -
, ce
y .
, je ce

, y -
. Muica instrumentalis je ,
(humana) je , a (mundana) .
je, , -
: , -
, , ce y -
3. je , ce -
, je y ,
y .
; je

1 Infra.
2 , Opera, . 651. Marsile Ficin et l'art, .101. D.
P. Walker, Le chant orphique de Marsile Ficin, Musique et poesie au X V I sicle, Paris
1954, . 16-28.
3 O " ": E. H. Gombrich, Icnes Symbolicae, Journal
of the Warburg and Courtauld Institutes, VIII (1948). D. P. Walker, op. cit., Spiritual and
demonic magic, London 1958, rior. I.

230
, 1.
, 1500. ,
, -
, je - - -
: , je
12.
je y -
y XV . je y -
, -
, ,
. ,
, , -
3. je
y , je -
. ce
, je , a 4. , sventurata
muica - je ce y -
je y y je
, a ce y ,
ce y . -
, je , je -
: je ce
,
5. je -
y . ce -
" y y je
6. -
ce , .
y -

1 . Hutton, Some english poems in praise of music", English Miscellany, II (1951)


. 24: It is in the ambience of Ficino's neoplatonism that we first find this erp.ct union of
spheres and angels introduced within the context of the laudes musicae. A. Bonaventura, II
Poliziano e la muica", La Bibliofilia, LXIV (1942), . 114-171.
2 E. Lowinsky, The concept of physical and musical space in the Renaissance",
Papers o f the American Musicological Society, 1941.
3 P. H. Michel, La pense de L. B. Alberti, op. cit., . 452.
4 Leonardo, Trattato, . H. Ludwig, 29.
5 F. de Hollanda, Quatre dialogues sur la peinture, Paris 1911.
6 W. Pater, The school of Giorgione", The Renaissance, London 1873. R. Jullian,
Peinture et musique Venise", Arte Veneta, VIII (1954).

231
; je y .
y 1. , je
ce y
12.
1490. ceux
y 3. y
1483. 1488.
, y je .
je , no
je
, je
,
, orefice, prospettivo, scultore, intagliatore, pitore e muico, -
. , je
, , je , studio, ,
. je, ,
, je ce
y , ce y
, je . -
ce je , 1470 -1480, -
y . -

je, no ,
y . je
; je ,
ce -
: y ,
y

1 G. Uzielli, Ricerche interno a Leonardo da Vinci, V, Torino 1896, . 586. E.


Mller, Wie sah Leonardo aus?, Belvedere 1926, . 29.
2 Marsile Ficin et l'art, Uvod, I.
3 , .
1470-1475. : B. Berenson,
Verrochio e Leonardo, Leonardo e Credi, Bollettino d'Arte, XXVII (1933). W. Valentiner,
Studies o f Italian Renaissance sculpture, London 1950, . 140 141.
ce je Madonama .
, -
, , : persona molio astratta nell'arte
e nel vivere, ce ono
.

232
, 1.
ce ce

.
. -
, ,
, y -
, 12. -
. je
y . je
, 1470-1475,
je ce y -
: ,
,
, ce
3. -
, y .
y -
. y
je y
. ,
,
, ce ,
. -
, -
. , ce
,
.
je je -
,
4. je ,
je . je 1454.
ce y , je
y ce y ,

1 je J. Thiis, Leonardo da Vinci, the


florentine years o f Leonardo and Verrocchio, London 1911.
2 M. Wackernagel, op. cit., . 301.
3 Vasari, . Milanesi, III, . 567.
4 R. Krauthcinier, Ghiberti, op. cit., nor. XVII, XIX, XX.

233
je y 1.
y , a
1500. . je
, ,
, je -
, ,
, je , -
. -
,
, .

1 Vasari, . Milanesi, II, . 413. . Semper, Donatello, seine Zeit und seine
Schule, Wien 1875, . 321-322.

234

y XV
. , y
, -
, je .
XV ,
, , ,
. orationes y
, a ,
,
renovatio
1. je
. je
, ce -
ce y ,
. .
je je
.

1 : B. Varchi, Storia fiorentina, IX, 36. G. M. Monti, L


confraternit medievali dell'alta e media Italia, 2, Venezia 1927. P. O. Kristeller, Lay
religious traditions and florentine Platonism", Studies... op. cit., nor. V.

235
pinjuciiiiMO , , ,
1.
XV , y -
, ,
y . -
" ,
, , -
., , 12.
, je , -
.
je y .
(1424)
uffiziali di mosaico, storie illustri
significanti, , , ce -
. , je , -
, , -
, , , -
3. ce
, je -
. je, 1340,
,
4. ce , -
je ( 1437-1439)
.
je , je ,
(. 62,
,)
- -
. ce y ,
je . -, y ,
, , -
. ce -
, , ",

1 A. Chastel, Art et religion dans la Renaissance italienne", Humanisme et


Renaissance, VI (1945) W. K. Ferguson, The Renaissance in historical thought, Boston
1948.
2 E. Garin, L'Umanesimo italiano, op. cit. (1952).
3 H. Brockhaus, Die Paradiestr Ghibertis", Forschungen ber florentinische
Kunstwerke, Leipzig, I (1902). R. Krautheimer, Ghiberti, op. cit., nor. XII.
4 J. von Schlosser, Giusto's Fresken in Padua und die Vorlaufer der Stanza della
Signatura", Jahrbuch der kunstist. Samml. der all. Kaiserhauses, Wien, XVII (1896) . 13
. A. Van Marie, Iconografie de Tart profane au Moyen Age et la Renaissance, Den
Haag 1932, II, . 228. L. Planiscig, Luca della Robbia, Wien 1940.

236
1. " je .
Ha ce y
y 12.
y -
. je ,
, je
, 3.
, ce .

. Summa (1477), ,
, -
, quod monstrum est in natura', je signum triceps
y Op ,
ceeo Aeyciuua (1438), a
y IV. -
, je, ,
4.
y : ce (. 63)
, ce , a je 1475,
je no y
y , je -
, ce -
. , Citta di Vit,
: , no , -
y .
y .
je , je
, 1485. 1490. -
5. je ce

1 Crutwel, Luca and Andrea della Robbia and their successors, London 1902, .
19. A. Marquand, Luca della Robbia, Princeton monographs in art and archaeology, III,
London 1914: it is difficult to find here a symbol of rhetoric or even of poetry".
2 je : L. Planiscig, Donatello, Firenze
1947, . 74.
3 Vasari, . Milanesi, II, . 169. L. Goldscheider, Leonard de Vinci, London
1947.
4 G. L. Hoogewerf, Vultus Trirons", R. C. Pont. Accademia Romana, XIX (1942
1943) ci p. 205 . E. Panofsky, Signum Triciput", Herkules am Scheidewege, Leipzig
1930. W. Paatz, Kirchen, IV . 533.
J M. Davies, The earlier italian schools (National Gallery), London 1951, . 94
98. G. Hoffito, L'cresia di Matteo Palmieri, cittadino florentino", Giornale storico della

237
I lojene . , je
, je , ,
.
y , 1440-1450, ,
, y -
1. ,
. ,
, 1460.
, ce
, . , je
ce .
- ce
- , y ce
. je , 1487. y
, : Philosophia platonica tamquam
sacra legenda est in sacris, je, ,
*12. je
exemplum y
. je , je 1475.
y Protesto,
3. ? Theplogia platonica je
je : je
prisca theologia, , je Poimandres 1471,
je 4. je
", je
,
; , , -
. "
je 5. , je 1462.
, je ; y

letteratura italiana, XXXVII (1901) . 1-69. . Wind, The revival of Origen, Studies in
Art and Literature fo r Belle da Costa Greene, Princeton 1954.
1 D. C. Allen, The legend o f Noah, 1949, . 169. E. Wind, op. cit., . 419. R.
Krautheimer, Ghiberti, op. cit., . 177.
2 A. Della Torre, op. cit., . 619-620.
3 E. Garin, Problemi di religione e filosofia nella cultura florentina del
Quattrocento", Humanisme et Renaissance, XIV (1952).
4 D. P. Walker, Orpheus the teologian and renaissance Platonists", Journal o f the
Warburg and Courtauld Institutes, XV (1943). P. O. Kristeller, Studies, . 51 .
5 Marsile Ficin et Tart, . 157 .

238
.
y , -
, ad priscum Deorum daemonumque cultum
iamdu merito rprobation'. je -
je Theologia platonica y -

je . je -
, , ,
,
. ce ,
je ce

ce y , -
, 12. -
je , , ,
,
. je
ce , ,
.
1492. je y
3.
je y , ce y y -
. , :
je " -
, a . Theologia
platonica :
homo naturae audentissimae artificium, a , Oratio
: Magnum miraculum est homoii4.
, je, De contemptu mundi
III, De dignitate et excellentia hominis,
y , ,
,
y . je -
, y 1482. Apologia 1486.
, je

1 Opera, 933; G. Corsi, Vita Ficini, VIII; P. O. Kristeller, Studies, . 202.


2 F. Saxl, Pagan sacrifice in the italian Renaissance", J. W. . /., II (1939), 4.
3 Opera, . 935. E. Gombrich, leones Symbolicae, The visual image in neo
platonic thought", J. W. C. /., XI (1948), . 78.
A Th. pi., XIV, I, Opera, 305; Pic, . Garin (1942)

239
1.
, je ,
. , .
, je : -
: , ,
: , , .
je, , , je -
, 12.
ce
. -
ce -
. ce
-
, Oromasis, Mitris, Arimanis, id est Deus, Mens, Anima; ce
je
, ce -
, a ce 3.

. y
, je -
. je je, -
. je
: je y
je je
, a . ce
, no -
. je
, y y 4.
Disputationes Camaldulenses -
, .
ce ,
. ,

1 . Garin, La dignitas horn inis" e la letteratura patristica", La Rinascita, I (1938),


. 102-146. G. Gentile, II concetto dell'uomo nel Rinascimento", II pensiero italiano del
Rinascimento, Firenze (1940), . 90. .
2 Th. pi., XIV, 3, Opera, 309; ibid., XIV, 8; Opera, 360. Marsile Ficin et l'art, .
43 45.
3 Th. pi., XIV, 1, Opera, 308, Convito, I, 2; Marsile Ficin et Tart, . 146.
4 A. Buck,Dichtungund Dichterbei Cristoforo Landino", Romanische Fnrschungen,
LVIll-LIX (1947) . 233-246.

240
je . , ,
, :
".
ce, , . je -
. y Heptaplusu, je
y , , je
: je
, ,
, . je -
- .
, y , -
, , , ,
, 1.
je
je, , . -
je ce y -
y . je
, -
, ,
, . -
ce
. ce y ce
12. , je
ce y , 1470-1480,
: , -
, , , , a
, , ,
ce y , .
je
. - ce XVI
- .
-
3.

1 Pic, Heptaplus, Proemio, . . Garin, . 192. . . Gombrich, op. cit., .


168.
2 P. L. Williams, Two roman reliefs in Renaissance disguise", J. W. C. /., IV (1940
41), erp. 47 .
3 je je . ce
, ce
. , ce ,

Ift 241
. -
. , a
: , ce
, y , -
.
, y De Monarchia (1468),
y ",
ce y
( y ), y ,
je . -
ce , -
, y je . je, -
y Theologia platonica - , phantasticae
rationis imperium in homine impio\ -
; -
, y ,
1. ce
; je
,
. ce y -
. , , -
, , y
.
je ,
*12.
y ce , -
ce . ,
,
, , ,
, ce Ratio Mens3.
, -
, no justifia
ce religio. ce

: liceat hic una cum Pythagoricis parumper confabulari (Th. pi., III, I, Opera, .
125).
1 Th. p i, XVIII, 10, Opera, . 418. Marsile Ficin et Vart, . 164 166. R. Klein,
L'enfer de Ficin, 1960.
2 Th. p i, VIII, Opera, . 185; Th. p i, XVI, 8, Opera, . 385. Marsile Ficin et
l'art, . 53 68. P. O. Kristeller, Ilpensiero filosofico, op. cit., . 37 .
3 E. Panofsky, Hercules am Scheidewege, Leipzig 1930.

242
y (, ),
(, ) (, ).
y -
. ce ce -
, je y
y . y
, je , y -
: je
.
y ,
: je " ce
II1. je
ce y y XVI 12.
je, , y
.
, je .
, , ,
je , ce
,
: potius physiologia aut ethologia quam
theologia3. je
, ; je .
je ,
. -
, je ce y
, y
. je .
O ko 1474-1475, ce libellus -
. je -
, je ce -
y . ce
je : ce
; ce ,
, -
. y , -

1 Marsile Ficin et l'art, III. E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., VI. Ch. de
Tolnay, Werk und Weltbild Michelangelos, op. cit., II.
2 J. Se/.nec, La survivance des dieux antiques, op. cit. E. Garin, Le favole antiche",
Mt'dioevo e Rinascimento, op. cit., I, 3.
' Hoceuceio, (letwalogia Dear uni, XV, S.

243
, -
: je -
. Kao ,
ce .

, .
ce , ce
, .
, , ,
,
. ce . , -
, je -
. ce
je
, : .
je, , y ,
, ce y
. je
Hypnerotomachia Poliphili,
, ce y
.
1. , je ; y ,
,
, , y
. XV je -
ce
y je . -
je y ,
,

1 je :
je (Victoria and Albert Museum,
Catalog o f Italian plaquettes, E. Maclagan, London 1924, . 11).
, y 1450-60, je . je 1500, -
y . ce
y . ,
je y , :
Natura

Ncessitas
: . Saxl,
Pagan sacrifice in the Renaissance", J W. C. I., II (1949) . 359 .
y Hipnerotomachia Poliphili: ce y
.

244
-, ce
" - a -
y De vita triplici1. -
-
, , ,
.
, ce , -
ce ;
je - je
-
. ,
je . a priori , -
, ,
.
,
" no je -
.
. -
-
je 12. ce -
, , je
, je . -
:
.
Ha ce -
y . ce y ,
, ce
. , , ,
.
, -
. je, y ,
. , ce : virt
. ,
, je , -
, -
,
. :

1 Mantile Ficin et lart. I, 3. E. Garin, Magia ed astrologia nella cultura del


Rinascimento", Belfagor 1950, . 657-667 Medioevo e Rinascimento, op. cit., II, 4.
2 Manille Ficin et l'art, I, nor. 1.

245
omi 11111 . , -
y -
, toi a je
: y -
y , je
, y ,
je, one r, . je -
,

1. -
, a .
je , no
, -
. -
je ,
. ce
ce, y ,
. , je, , -
; je
docta religio .
XV - ce -

. , , ,
y y
. je :
. -
y . je
y , y .
Oko 1470. je . je
-
. Ha , y , je ce
; je ,
je che cosa lafortuna e se l uomopu
riparare a essa. (prudentia)
,
, je -
, ,

1 Discours sur les dcades de Tite-Live, . II, nor. II. A. Renaudet, Machiavel,
Paris 1952.

246
je
y , , , ce ce,
, 1. ce
, -
, je
12.
; , 1480,
,
, : Volentem ducunt nolentem trahunt. Tpe-
.
ce 3.

1 (1403-1481): G. Marcotti, Un mercante fiorentino e la sua


famiglia, Firenze 1881. : P. O. Kristeller, Supplementum ficianum, II, 169
172. A. Warburg, Francesco Sassetis' letztwillige Verfgung" (1907) GesammelteSchriften,
4, 1932,1, . 147 . V. Herzner, Die Segel Impese der Familie Rucellai", Mitteil. des
Kunsthist. Institutes in Florenz, 20 (1976) . 135 .
2 je Fortuna je ,
virtu je : .
Cassirer, Individuum und Kosmos, op. cit. C. von Fabriczy, Medaillen der italianischen
Renaissance, Leipzig, . 63.
3 W. von Bode, Bertoldo, op. cit., . 23-25. E. Garin, Cusano e uplatonici italiani
del Quattrocento (1962).
V. Herzner, Die Segel Imprese der Familie Pazzi", Mitteil. des Kunsthist. Institutes
In Florenz, 20 (1976) . 135 .

247

-
, y ,,
'. XV ce -
, -
y . -
imago mundi, ,
ce " ; -
12 je
. -
y je
, je -
. , 1420,
je ; ( 1480) je
, ,
. -
{John o f Hollywood) XVI -
; Spera volgare . (1478) -
,
(1484),
3.

1 A. Chastel, Le cosmos la Renaissance", L'Europe humaniste, 1954.


2 E. Duhem, Etudes sur Lonard de Vinci, II, Paris 1909. E. Cassirer, Individuum
und kosmos, op. cit., nor. I.
3 R. Almagia, Osservazioni sull' opera geografico di Francesco Berlinghieri",
Arch. Deput. romana di Storia patria, XI (1946) . 211-255.

248
ce, , -
y .
ce . je ce -
: , -
ce , je -
. je -
y ce
1. ce
, a y 1474. je -
, , , je
" . je II
. -
: -
, , mundus
novus , je y
1502. . Pilota mayor je
, 2. -
ce , ,
ce y .

I -

imago mundi ,
ce .
ce -
, , ,
. je 1475.
, je -
: , ,
, , ce
, y : , , rope, ,
ce , , , a
, , . ce , , noj

1 . Kretschmer, Die Enideckung Amerikas in ihrer Bedeutung fiir die Geschichte


des Weltbildes, Berlin 1892, nor. IV. L. Olschki, Storia letteraria delle scoperte geografiche,
Firenze 1937. G. Battelli, La correspondenza del Poliziano col re don Giovanni II di
Portogallo", Rinascimento, II (1939) . 290-298.
2 A. M. Bandini, Vita di Amerigo Vespucci, . G. Uzielli, Firenze 1898. A. Della
Torre, op. cit., . 772. R. Almagia, II primalo di Firenze negli studi geografici durante i
secoli X V e XVI, Firenze 1929. E, Garin, Ritratto di Paolo del Pozzo Toscanelli", Belfagor,
XII (1937)3.

249
, a . ce y
,
, miracula, a
y ce .

. , je -
, y
, , 12.

y , -
, (1484),
(1489) je y : y De vita triplici,
De fabricando universi figura (III, 19),
,
3.
ra je
je . -
- -

je ce , ,
.
, , ce -
,
" -
anima mundi. , -
, , a je ce
. , y
, ce ( je
1463) . , a -
, y y -
4. ce
,

1 Th. pl., III, 3, Opera, . 112.


2 je ce y , , -
, . . Brockhaus,
Ein edles Geduldspiel: die Leitung der Welt oder die Himmelsleiter, die sogenannten Taroks
Mantegnas vom Jahre 1459-1460, Miscellanea I. B. Supino, Firenze 1933, . 397 .
3 Marsile Ficin et l'art, . 95.
4 W. E. Peuckert, Pansophia, Stuttgart 1936. E. Garin, Magia ed astrologia nella
eultura del Rinascimcnto", art. cil. supra.

250
, je -
: ( )
;
ce no -
, ce .
ce
; , je
, , y 1. ,
, je y ; y -
.
je, y , . Totum in nobis est
caelum, a -
2.
Sol Deus
Luna animi et corporis motio continua
Mars celeritas
Saturnus tarditas
Jupiter lex
Mercurius ratio
Venus humanitas
Anima mundije
. " ,
y , ,
, y I . ., -
. , je -
,
, je , -
, a ce y
3. ,
, y .
, Anima mundi

1 A. Chastel, L'uf de Ronsard", Mlanges... Paris 1951, . 109-111. M. Meiss,


Ovum Struthionis, symbol and allusion in Piero della Francesca's Montefeltro altarpiece",
Studies..., Princeton 1954. K. Clark, Piero della Francesca, London 1952.
2 Epist. V, Opera, . 805. W. Drees, Die Mystik des Marsilio Ficino, Berlin 1929,
. 130.
3 Th. Reinach, La musique des sphres", Revue des tudes grecques, XIII (1900)
. 432; P. Boyanc, Etudes sur le Songe de Scipion, Paris 1936, . 27. O. Brendel,
Symbolik der Kugel", Mitteil. des deutschen Archol. Instituts, Roma, LI (1936) . 1-95.
J. Baltrusaitis, Cosmographie chrtienne dans l'art du Moyen Age", Gazette des Beaux-Arts,
Paris 1939.

251
. , , -
;
, a .
je , , je (-
, 617) , a 1. ,
je vultus caeli ,
ce y
, ce
, y , , y -
. , ce -
Artes , a
, je .

. ,
, , , , ... -
y . ,
,
, ce y :
, . -
ce ,
. y : Fecit Deus
mundum viventem, animatum et intellectualem. Ha ce
,
y .
u u , 1 je -
io !
, je . -
, -
. -
: (-), (),
(), (). Ha
y , ,
y ; y
: Saturnia vita, ,

, Jovialis, , je -
, , Venerea,
je y -

1 Marsile Ficin et l'art. III, nor. II. Ch. de Tolnay, The music of the universe"
Journal of the Walters Art Gallery (1943); J. Hutton, op. cit., . 24.

252
, , Dionysiaca, y
.
ce duplex adDeum ordo rerum, alter quo ab eo procedunt, alter
quo procedentes convertuntur ad ipsum,
,
, 1.
, y XIV XV ,
. y , y
XIII , a 1325. , XV
. -
je . -
( u
, ,
); , , ce ,
, a -
je ce , y -
, 2.
je , a . A Figura mundi, ,
je -
, je y y XIV .
, , ,
. , no -
je XIII y Liber divinorum
operum , y 13. XIV ce -
.
y , ,
je . ce -
,
- ; ce -
-
, , -
. Ha , 1412-1413,
. Ha
, , (a
)
, , .
, hortus conclusus, ,

1 Comm, in Timaeum, nor. 26 27. Opera, II, . 1447.


2 C. Fasola, Il Ballislero di S. Giovanni, Firenze 1948.
' J. Haltrusnitis, ari. cit., . 46.

253
, je -
y Expositio Psalmorum. , -
, liai , je . -
, y ,
y
.; -
(. 64) . , , je y
y -
: , , y -

, a ; -
, ,
je y , ,
. ,
y , , , ,
, , je -
1.
, je y -
, Eolopo-
. je -

:
y
2. -
. je -
; ce y
y , , ,
, y
3. je
. XXVI ce
ce
, y VI , y , y -
. Ha ,
. je I ce
, y ,

1 A. Venturi, Storia deU'arte italiana, VI, . 3, fig. 3; R. rtel, Filippo Lippi,


Wien 1942; M. Pittaluga, Filippo Lippi, Firenze 1948.
2 je . A. S. Weller,
Francesco di Giorgio, op. cit., . 98 .
3 Ch. de Tolnay, op. cit.

254
, ,
. -
- II
y 1.
A ko ce je
ce , -
je ce ,
. je
, a je per (. 65)
analogiam . je je -
y , -
1515: , je
y je
, , ;
, y -
2. ce ce ,
, -
. -
,
. ce -
y ,
. ce , ce
,
. Ha , -
, u
ce
.
3. , -
: je , a -
.
je je -
. je ce
ce , ,
. je y -
, je -

1 Y. Batard, Les dessins de Sandro Botticelli pour la Divine Comdie, Paris 1952,
erp. 80.
2 O. Fischel, y J. B., XLI (1920) . 98 Raphal, II, London 1948, . 149
.
3 Ch. de Tolnuy, Michelangelo, II, op. cit., . 35 .

255
, ,
, , a
(. , 1467).
, - - y XV
, , -
, je ce .
ce , , -
(. XX), je (.
XXIV) ce
:
..........................................
......................................... ()
..........................................
.......................................
je , y ,
ce y -
: je ce
. , -
, , , je ,
ce je -
1. ,
; , je
, je y -
2. y
, , y

. De Divina proportione 1497. -
( 1509) je ,
, 3.
ce -
, ce y :
u ... je ? -
ce . je ?
ga y
, .
ce, , ce

1 je .
2 . . Richter, op. cil., . 939 1422; A. Chastel, Lonard et la culture, op. cil., . 257.
O " y .

256
, ,
. 1. -
, je, ,
: Kao , , a -
, ga je 1, je -
, ga ce -
. , jegno -
lao ga , ce -
y ; je ga u
, u -. , ,
no : , , , , y
- je, , - -
. y
, , , ce
2. , ce
.
-
. -
,
-
, 3. -
ce artifiziosa natura
- je - ce y
je , , y
. , je
4.
je
5. ,
y , je ce
, je y . -

1 Th. pi., IV, I, Opera, . 124-125.


2 Th. p i, IV, I, Opera, . 129-130. " : - (),
- (), - (), - ().
3 : .. 75 v (a), op. cit., . 337-352
y .
4 J. . Richter, op. cit., 6p. 1218, II, . 257; -,
- , , je , artifiziosa
natura tempo consumatore delte cose ( y ).
5 . Mle, L'art religieux du XIII sicle en France, Paris, . 316 . R. von
Marie, Iconographie de l'art profane.

17 257
. je
y -
y je ,
: , , , '. -
, je , (cammello)
, je
. :
,
12. ,
.
je . -y ,
(XIV, . 44-89)
: je
: , ,
, , , je
. ce y -
, a .
(. 67
,) Ha , je -
: y , ,
, ; , je -
, .
To je y je -
. -
",

3.

; je ce
, 4.
je : Moralis et
Naturalis\ ". ce y -
-

1 Vasari, . Milanesi.
2 Filarete, Trattato di architettura, op. cit., . 301.
3 F. Weege, Der malerische Schmuck von Raffaels loggien in seinem Verhltnis zur
Antike", y Th. Hofmann, Raffael als Architekt, tom IV, Leipzig, 1911, . 174; A. von Salis,
op. cit., . 44. O " : A. Chastel, La Renaissance fantaisiste",
L'il, . 21 (sept. 1956) y .
4 y " y .

258
1. je :
, , y
, je , , y , -
loeapa , y , ogloeapa ,
y , ogloeapa . Ty ce
2.
moralia...........................
physica...........................
mathematica...................
metaphysica....................
ce
3. -
, ,
ce storia geniettoa je
, , ce
, , . ce
je y 4, je no :

Genietti
\ ...........
| ...........
' ...........
...........


: : , Romana,
, ,
virtus; : , , , , -
. To je

1 Ha y ( 1498), ,
, -
: A. Puerari, Gli affreschi cremonesi di Giovanni Pietro da Cemmo", Bollettino d'Arte,
XXXVII (1952), . 220.
2 Th. pl XIV, nor. X, Opera, . 322.
3 . Wind, The four elements in Raphael's Stanza
della Segnatura, Journal o f the Warburg and Courtauld Institutes, II (1939), . 75-79.
je .
ne " je , y
.
4 y . .

259
. y ,
mro ru .

II. - a 1

je -
; ,
.
y - - -
. je ,
, . -
je y , , y :
y
XV 2. je -
y y 3.
-
je
: ce y a
, je 1490,
. ce

4. je -
; y je
y
1492. . ce
,
. , y
, ce 5.
.

1 je y : W. Kemp, Natura. Ikonographische


Studien zur Geschichte und Verbreitung einer Allgorie, Tubingen 1973, . 103 .
2 D. Lvi, The allegories of the months in classical art, The Art Bulletin, XXIII
(1941). A. Colasanti, ,,Le stagioni nell' antichit e nell'arte cristiana, Rivista Arte italiana,
1901, . 669 . A. Van Marie, Iconographie de Tart profane, Den Haag 1932, tom I,
nor. IV.
3 R. de Campos, Raffaello e Michelangelo, op. cit., . 51.
4 y .
5 A. Marquand, Andrea della Robbia, op. cit., . 109. G. Marchini, Giuliano da
Sangallo, op. cit., . 37. U. Middeldorf, Giuliano da Sangallo and Andrea Sansovino",
The Art Bulletin, XVI (1934), 2, . 107-115. P. Middcldorf-a cy
y .

260
je
oca : je ,
je je . -
y : , je -
, -
, je , je .
. He
, . -
ce
, y
, :

Termine, sive lapis, sive es defossus in agro


Stipes, ab antiquis tu quoque numen habes.
{Fasti, II, 641-642)
, y ,
y '.


. ce . , -
, y , je -
( ) a ;
je, , (,
747), je -
12. Ha -
, ,
, je -
, . , ,
.
quadripedes animosos (. II, 55 ).
je , y 3.

1 W. H. Roscher, Ausfhrliches Lexicon dergriechischen undrmischen Mzthologie,


Leipzig, tom V (1924), col. 379 s. v. Terminus.
2 H. Diitschke, op. cit., I, 6p. 44, . 33 y
. . Robert, Sarkophaggrber, op. cit., III, 1, . 50, 58, 65,
72. F. Cumont, Recherches sur la symbolique funraire, op. cit., . 397, :
je ....
1 y : . Homolle, Deux bas-reliefs no-attiques,
bulletin de correspondance hellnique, 1892, . 325-343, tb. VIII.
y y y II .

261
je
, ce , -
, ; ,
, . , -
; je , -
. je -
: - , - ,
a je , je , ,
, , .
, -
.
: , tokom , ce
, a . ,
, , , .
je , , -
y 1.
je , oguuu: -
je je y
- . ce ,
, je
:
Claviger in semet redeuntem computat annum
Jam dextra deus.
(Selve: Ambra, 55-56)
, ,
2.
, , je -
300, a 65,
.

1 Ovide, Mtamorphoses, II, 13-16:


Verque novum stabat cinctum florente corona
Stabat nuda Aestas et apicea serta gerebat,
Stabat et Autumnus calcatis sordidus uvis
Et glacialis Hiems canos hirsute capillos.
R. Van Marie, Iconographie, op. cit., I, . 316. ca ,
y . ,
, , ,
(Fastes, I VI). ca .
(
): F. Cumont, op. cit., . 487. ca : D. Levi, The allegories of the
months in classical art", The Art Bulletin, XXIII (1941), . 259-292.
2 , . del Lungo, op. cit., . 24, : Macrobe, Saturnales, 1, 9,
Plinio, Hist, nat., XXXIV, . VII.

262
y
. :
Jane biceps, anni tacite labentis origo.
(Fasti, I, 63)
, , '.
je
je ; y
:
Me Chaos antiqui (nam sum res prised) vocabant...
me penes est unum vasti custodia mundi
et jus vertendi cardinis omne meum est.
Cum libuit Pacem placidis emittere tectis
libera perptuas ambulat ilia vias:
sanguine letifero totus miscebitur orbis
ni teneant rigidae condita bella serae,
praesideo foribus caeli cum mitibus Horis:
it, redit officio Jupiter ipse meo.
(Fasti, I, 103 119-126)
cy y , y je -
; ja . -
, -
.
( ) .
: .
ce , a cy ce -
y : y -
(. 68)
, Mape1 2.
, a -
. y
no ce
y je ?
... in anno
constitua menses quinque bis esse suo.
(Fasti, I, 27-28)

1 J. G. Frazer, The Fasti o f Ovid, V tom London 1929, , tom I, . 7 .


II, . 82 .
2 .1. G. Frazer, op. cit., II, . 101 . Vergilius, Eneide, VII, 611-614,
.

263
.... je y no ".
, no , je , je
. y , -
. je
, a je -
je :

me penes est vasti custodia mundi.


je o .

, , je -
. 1481, ce -
y . je -
illius vatis liber pulcherrimus je , je
y y Sylvae; y je
, . -
, , , -
y , ce -
( je y ) -
: je , , ,
(. 69)
, 2.
:
ce, -
, ,
, ,
je, ,

1 VI : ,
, ", .
1500. y ( ): . Meunier, Aristotle, Clanthe,
Proclus, Hymnes philosophiques, Paris 1935, cxp. 56 111-113.
Poliziano, Stanze, :

O sacrosanta dea figlia di Giove,


Per cui il tempio di Gian si apre e riserra;
La cui potente destra serba e move
Intero arbitrio e di pace e di guerra.
(Stanze per la Giociup. II, 41.)

T okom 1513. je , no
, u , , a je y
.
2 L. Dtschke, op. cit., , ( ) II, . . y
: Altmann, op. cit., . 13; F. Cumont, op. cit., XXX, 2.

264
, 1. , y
Fasti, je Pea, ,
:

Veste latens saxum caelesti gutture ddit


Sic genitor fatis decipiendus erat.
(Fasti, V, 205-6)
: je -
."
, , , -
:

pars clipeos rudibus, galeas pars tundit inanes,


hoc Curetes habent, hoc Corybantes opus.
(Fasti, IV, 209-210)
y , , je -
.
je , ,
, ;
. Ha (. 70,
, , a 71)

, . Ha ce
, a
; ce
(Fasti, V, 3).
y -
, , .
, ,
, , 2.
, y -
, , ,
.
je . -
je , -
y . , , -
, ,

1 - , A. Chastel, Le mythe de Saturne dans


la Renaissance italienne", Phbus, III (1948).
2 (Ion, Euthydme); Hymnes orphiques, XXXVIII, I. :
Idem sunt Curetes apud Orpheum et potestates apud Dionysium\ B. Kieszkowski, op. cit.,
. 119.

265
, pu ce : ce
, , , -
KU , y , a y
. je
, pen; je
. y ce
1.
, , ; no
,
;
, je y ,
- je , -
ce 2. - -
, je, , -
, , -
, " (, 37 .). To je,
, . ,
...
.. je :

. , je
, je y
6ooea. je y ,
ce sedes aevique arcana, ,
(. 70) . y :
Est ignotaprocul, nocp.eque impervia menti
Vix adeunda Deis, annorum squalida mater,
Immensa spelunca aevi, que tempora vasto
Suppeditat, revocatque sinu: complectitur antrum
Omnia quiplacido consumit numine serpens...
Ante fores natura sedet, cunctisque volantes
Dependent memp.s animae: mensura verendus
Scribit jura senex, numros quu g.vidit acp.s,
Et cursus, stabilesque moras, quibus omnia vivunt,
Ac pereunt, fixis cum legibus ille recenset.

1 - je . no -
: Opera, . 768. : . H. Gombrich, leones
symbolicae", art. cit., . 172 . 1. je y " -
,,Chronico, : H. Brockhaus, art. cit. (B 32).
2 Ficino, Compendium in Timaeum, nor. XVI: Cur mundus sit unus et sphaericus
et moveatur in sphaeram (Time, 37 d).

266
[, , ,
, ,


: je -
.
Ha :
.
: ,

no
'].

je y 12;
. To je .
, je ,
: je , a ,
.
, , ,
ce ,
, 3.
ce je je y 6oo-
", , -
, y , 4.
je je
, ce -

1 Claudien, . Koch, Leipzig 1893. y I -


.
2 Second Faust, I, s. 6216 . je , De
defectu oraculorum, nor. XXII, H. Lichtenberger, . Faust, t. II, Paris 1933.
3 F. de Ruyt, Charon dmon trusque de la mort" (Etudes de philologie, archologie
et histoire ancienne de l'Institut historique belge de Rome, I), Bruxelles 1934. ca
y , . 52, 75, 96, 103, 123, 124 bis, ca : . 152, 158 161
: . 1 ( y , ), . 34
( , y ), . 42 ( ,
y ). : . Kuster, Die Schlange in der griechischen Kunst und Religion"
(Religionsgeschichtliche Versuche und Vorarbeiten, XIII, 2), Giessen 1913, . 88.
4 C. Landi, Demogorgone con saggio di nuova edizione delle Genealogie Deorum
gentiluim del Boccaccio..., Palermo 1930, . 18. J. Seznec, op. cit., . 139. -
roH je : Stace, Thbade, IV, 512-3 Lucain, Pharsale, IV,
742-9. y . Castelain, Dmogorgon ou le barbarisme difi",
Bull. Assoc. G. Bud, 6p. 36 (1932) erp. 22-39.

267
*' , je
. ce aevum,
.. je , , -
aevum novum.
signa temporis . ,
, ;
-
, ( ooioea XVI
) na Imagini deorum (1566)1.
, -
, je : , y ,
(no ) ,
,
, , .
, (a
), Mors Somnium, y -
, - - -
; je . ce -
: ,
.. -

2.
Fasti
; -
, y
? , -
Selve, je : -
. , , :
ce ,
, . -
.
-
, ,
. -
ce ,
.

1 . . Coulter, The Genealogy of the Gods", Vassar mediaeval Studies, . S.


Forsyth Fiske, Newhaven, U.S.A, 1923, . 315-341.
2 V. Cartari, Le Immagini colla sposizione degli Deu g.gli antichi, Venezia 1536. -
: Imagines deorum qui ab antiquis colebantur, Lyon 1581,
. 18, 32, . O , J. Seznec, op. cit., . 197 .
. je ,
ce :

... vivit... auctoribus .,


Cura deum, agricola, atque animo praescita recenset.
(Rusticus, 548-9).

III. - Pan Saturnius

y - (. 72)
. ce je "
; je
ce ce -
1. , je
y :

23. je , je
: y ga eugeo ge
na , u gena mhoux
, je -
uaux (alcuni dei ignudi) je mhoo ,
, je y
y ; je
ga a y u .
ce 1490-14924.
.
, ce Eoio-
y (1484) y (1491). ,
je , y
-

1 B. Berenson, , Italian painters o f the


Renaissance, II tom I . 1896, II . London 1952, . 114.
2 je R. Vischer, Signorelli und die italienische Renaissance,
Leipzig 1879, je , M. Cruttwell (1899), A. Venturi (Storia, VII, 2,
1913; L. S., 1923), L. Dussler (1927). Ha : Mario Salmi, Signorelli, Firenze 1954.
3 Vasari, . Milanesi, III, . 689.
4 y -
y 1490: 5. 1491. ( :
Vusari, . Milunesi, IV, . 306-309).

269
non1. , ca ,
na />1 (, 1490) ,
, , ;
y (), a ,
, ce y (1494).
je ,
2: je .
- - ,
no ce -
. je
ce y
.
ce y
; ce
ca . je
3; je y

1 : 1,94 2,57 m. 1687. y ; je


1865. y , je, 1875, y . je
1945. je . Posse, 1909,
.
2 . . Horne, Botticelli, op. cit., 1908, . 59 je ce
( ) je -
je .
: , a
y ( je y XV Laurentius Minor) ce
, ca , a ce ,
1550.
3 (1436-1513), je -
(= ) je (= , ) no
: , , ,
je : A. Hulubei, Etude sur la joute de Julien et sur les bucoliques
ddies Laurent de Mdicis", Humanisme et Renaissance, III (1936) . 314. ,
y ce 1433-1435,
1469, no .
, : G. Bottiglioni, La lirica latina in Firenze, Piza 1913, . 47
; ca : A. Della Torre, op. cit., . 668 .
, ,
ra je 1434, je -
Mundus-a:
Crudelis, adulter
Impius, atque bonis cunctis infestus, avarus
Sacrilegus, latro, fallaxque veneficus...
(Satyrae V)
: Testi inedeti e rari di Cristoforo Landino e Francesco Filelfo" (Testi e
Documenti, tom I), Firenze 1949, . 39 .

270
, y 1462, y ce -
je, y , ce -
y 1. , je -
hymnum divi Orphei quern ad Cosmum id est
mundum ille cecinit, y je -
: Ille si quidem ad te retulisse videtur hymnum
quem Cosmo sacravit, pro me rogasse quae in orationis calce rogavit. Tu
autem celesti quodam afflatu, instictu exaudisse videris eo ipso tempore quo
a nobis relatus est hymnus, atque eadem quae votum obsecrat, tradidisse...

Academiae-, , -
. Academiolae y
,
je y (= ) (=
). Tokom (27. )
ce y y , ce
, , a -
y je ,
, ce ,
, je -
2.
, ,
() . ,
y : Cosmianus quidam
sum3. 1480, -
y , ,
. . -
je, , y , -
, -
: Oeol , y , ce , o
Monte Vecchio je cM
. je ,
, je je , je

1 1462: Opera, . 608. ce y Bibl. laur.,


Sup. Fie., II, . 87. Marsile Ficin et l'art, . 8 55, . 62; A. Della
Torre, op. cit., . 537-538.
2 O y : 27. -
1491 (Magl., VII, 1057, . 4): dies cosmi redeunt...,
, , y Sup. Fie., I . 155, : A. Della Torre, op. cit., .
642.
3 Sup. Fie., I, crp. 47.

271
, . ga 1
ne itngii.M ga ce 3o ,
u . ce , gyx je
gao , , ce -
jegno , : , -
Ipagy, a , ga ,
y . He ce ga
, , , y
. , eugu, - -
ce u . je, , ga
je , ga ce
. , ce
, ce
6oa . , , ce -
; . .
, :
je , a ce ,
je, . , , , , -
, , , ,
. , je , u
, y -
u . 36ol ? , ,
ga ga -
je cee , ga u -
, , ga cee
u ga pagcKux y u -
je . 36o io m \
ce -
je: Kao je , ce
, , 12. je
y , , y ce,
, ,
, , , -
ars medica (y ), je
ce : , je 14683. -
je . ce
je (= ) -

1 Opera, . 648-9 ( 1435).


2 Opera, . 843-844.
3 A. Hulubei, art. cit., . 319-320.

272
60. (XV ) -
paya -
, , Public Library.

61. Maco ,
(1460-1464), ,
, .
62. a ,
(1473), , ,
, .

62. , /
(1473), . ,
, , .
63. , (1475), , .

(>1. H inili, l'ii j ( 14(>), ( i i o j k ' i , .


65. , (1516), , , , .
66. , (1509-1511), , , a. , . , . Boga, . .
67. ,>
(1509-1511), , .

67. ,
(1509' 1511), -
, ,.
68. J. , ( 1490), , a .

69. , , ,
a.
K
1

1
]
It r I
^

Sf

. u

70. 71. . , y a ( 1490). a. ', . u \ .


", . Pogibe \ . u .
.

. u .
72. . , (1490-1492), , , ( 1945).

73. . , (1499-1503),
, , ,
.
74. , (1514), , , .
75. , ( 1492) ,
76. Miico <1>ii ii i ,
(1460 1464), -
, , .

77. , -
Ayiypa (1485), -
, .
78. , (1481-1482), , .
79. , ipauoM (1496), , .
igS^H iiM ft
80. . , (1499-1503), , , , .
: Redeund hodie, unice patrone, sacra
ilia divi Cosmi solemnia, quae integrum jam Saturni cursum, primo quidem
sub magno Cosmo, deinde apud pium Petrum, demum penes magnanimum
Laurentium, quotannis colere consuevimus' .
1480. .
ce , je "
( ),
je , , . ,
ce -
otium, . ce
ce -

. y .
, je, ,
. Altercatio, y
- - -
- , :
, Kola ,
ce y
ocogap OHOa ce 1
2...
u ,
, je y , je y -
certamen poeticum y . je
, je ,
je -
... -
, -
,
3. -
. je y -
, je .

1 Opera, . 728, 2.
2 Laurent de Mdicis, Altercazione, VI, 1 . . Simioni, II, . 53.
. . . ., . 88.
3 G. Spagnolo, Apollo Pan, carme bucolico di Lorenzo de' Medici, Cremona 1930;
A. Chastel, Melancholia in the sonnets of Lorezo de' Medici, Journal o f the Warburg and
Courtaiild Institutes, VIII (1945), . 61-67, y F.F.F. t o m I, nor. 5.

paciipaiui.a y Commenta , no , y :
. Mamile Ricin et l'art, op. cil., erp. 29.

J H V m c i i i o c i ii HIM 273
Salvi, , , -
, 1491. -
, .
je - , ,
- ce 1. je, ,
, , je je
y -
, ce 2.
-
je -
3. -
, ,
, .
je y
y 4.
je y . ,
. Ha
ce , ,
, -.
. y
je - -
- , ce
7iavtcov5. , ( )
, , y

1 Poliziano, Opera, I Epist., . XII, Lyon 1536, . 109: Duobus circiter


ante obitum mensibus, cum in suo cubiculo sedens (ut solebat) Laurentius de philosophia et
litteris nobiscum fabularetur, ac se destinarse diceret reliquam aetatem in iis studiis mecum
et cum Ficino Picoque ipso Mirandola consumere, procul scilicet ab urbe et strepitu..." -
: Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 28-29.
2 je y : y
y , je 1516, je Pan medica de gente
satus. Laurentum sive carmina in laudem Laurentii Medicis", Firence, 1516, . 38-39. -
F. Saxl, Antike Gtter in der Sptrenaissance (Studien Bibl. Warburg", VIII) Leipzig,
1927, . 22 .
3 ce y je R. Herbig, Alcunn dei ignudi",
Rinascimento (1952): y .
4 O , , Marsile Ficin et l'art, , I.
5 R. Herbig, Der griechische Bocksgott. Versuch einer Monographie, Frankfurt am
Main 1949. :
1. , , , (3. ). Herbig, pi. XXXIX, 1;
2. , , , . Id., pi. XVIII, 2;
3. , , 200. . . . Id., pi. XIV, 1-2.

274
. -
je no . , ce ce
. je , - -
- .
je -
( je ),
,
XV . ,
- je
y II - . , , -
je (. a d .,
II, 31), {Africa, III, 194 ) (Genealogia deorum
gentilium, I), je 1.
y .


(anc. co ll. S tosch)

pora, , , ,
, je , ,
y .
, -
ce , na
. A je
2.

1 Liibke (1874): . Vischer (1879), R. Fry (1901),


. V. Fabriczy (1903). R. Helbig, art. cit. R. Eisler, Luca Signorelli's
School of Pan, Gazette des Beaux-Arts, XXXIV (1948), . 77-92:
, - -
- ( 1481) ,
( Dion Chrysostome, VI),
.
2 je . . Brummer, Pan Platonicus",
Konsthistorisk Tijdskrift, t. 33 (1964), crp. 54-67 ( ).

275
, :
, ,
. , , -
; , -
; , , -
, ante legem -
(.117) tondo oni (1503-1504)1.
- je y
- je -
je y . je - - ce
, .
; ,
, ce . ,
, ,
. -
: ce
, , , -
, , ,
y .
, , y , ; ,
, ce,
, ,
. je
, 2.
, ,
-
: . ,
je -
. -
je - , , -
- otium, ,
, je -
t o k o m 1490-1492, je , a je -
y .
je je -
. , -

1 Ch. de Tolnay, The youth o f Michelangelo, op. cit., . 103, 104.


2 A. Chastel, art. cit. . 66. y -
y ;
: Nutricia, v. 211.

276
, , ,
,
. -
ce ,
ce y 1.
,
je -
, . je -
je ce . Kao -
je , y -
, . je 1513-1514.
y . Ha
, je je
je - XVI ( )
- . je y :
je , a ce , je ,
, , .

2.

1 F. Saxl, op. cit., . 25, , je ,


1480, 1504. .
2 Guglielmo della Valle, Lettere senesi, Firenze 1786, III, . 320. B. Berenson, The
drawings o f the florentine painters, op. cit., 6p. 2509 (3) . 121 Nouveaux dessins de
Signorelli1*, Gazette des Beaux-Arts, 1931, . 288-293. A. E. Popham P. Pouncey, Italian
drawings (Br. Museum), op. cit., . 236, pi. CCVIII. O y : M. Davies, The
earlier Italian Schools (National Gallery), London 1951, . 367 .

277

, y ,
je : ,
. -
, a - -
. , , je
, ce no je
y , je , y
.
; De
viri illustribus ex omnibus terris saeculis. ,
y ce ce ,
. ce
exempla', , Rerum memorandarum libri IV, -
, De casibus
illustrium vivorum ( ) De Claris
mulieribus ( ), Commedia -
Trionfi -
.
je ce -
, ce , ,
. , -
, -
, .
y Cambio y ,
ce , , Fortitudo,
, , Temperatia...

278
je . di uominifamosi,
1300. y y ,
; y
y 1330, y y -
, y y . je 1370.
y 1. je
.
, 1420-1430, y , y y -
y , ce
,
Cambia2. , je 1445- 60.
y , . ,
je ,
je -
. uomini famosi -
y ; ce .
,
y : , ., -
, , ,
3. 1450. , -

, :
no no 4.
O ko 1445-1448, je y , casa
Vitaliani, , ,
5. -
y , -
: ,
je .

0 P. Schubring, Uomini famosi", Repertorium fr Kunstwissenschaft, XXIII (1900),


. 424. T. Mommsen, Petrarch and the Decoration o f the Sala Virorum illustrium", The Art
Bulletin, X XXIV (1952), . 95 . [ y Medieval and Renaissance Studies,
Ithaca, New York 1966.]
2 W. Bombe, Der Palast des Braccio Baglione in Perugia und D. Veneziano",
Repertorium fiir Kunstwissenschaft, XXXII (1909), . 295-301; M. Salmi, Gli affreschn
del palazzo Trinci a Foligno", Bollettino d'Arte, XIII (1919), . 139-180.
3 G. Poggi, Su Andrea del Castagno", Rivista d'Arte, XI (1929), . 54 .
4 M. Salmi, La villa della Legnaia", Bollettini d A rte (1950); E. Schaeffer, ber
Andrea del Castagno's uomini famosi", Repertorium fr Kunstwissenschaft, X XV (1902),
. 170-177.
5 C. L. Rugghianti, Casa Vitaliani", La critica d'arte, XI (1937), erp. 236-250.

279
je, , : Tutti
I et uomini difam ' ( , no ),
je, ,
. je, ,
y -
cassoni-s}. 1450-1460, ce ; ce
, ,
y . -
Maca . -
ce , y
, y
. je
: je :
(. 76)
homunculusa; je ; je -
. : -
, .
, , y ,
ce . je
je
je -
XV 12. ,
y , ce -
y : je y
1463. ce
y . ce , je
.

I. -

, , je
ce .
, . je -
, y ,
. 1454, je, -
, , , y ,

1 F. Novati, Un cassone nuziale senese e la raffigurazione delle donne illustri


nell'arte italiana dei sec. XIV e X V , Rassegna d'Arte, XI (1911) . 62-67.

2 S. Colvin, A florentine picture-chronicle, London 1898. J. G. Phillips, Earlz


florentine designers and engravers, Cambridge (Mass) 1955.

280
u , ;
; je y
. :
ce , -
, , 1.
XV , , ce 2.
y y , y , -
. ,

. je -
, ,
1438. , ce
, , , , , y
3. , je ce
y y ,
ce y
.
1465. je
, y 4. je -
, a -
(1482-1483)

1 G. Mancini, II bel San Giovanni e le feste patronali di Firenze descritte nel 1475
da Piero Cennini, L'Arte, VI (1909), . 186 .
y " , je E. Mle, L'art
religieux de la fin du Moyen Age en France, V ., Paris 1949, nor. II, :
sacra reppresentazione
je , y y Gazette
des Beaux-Arts, feb. 1906. A. Hind, op. cit., I . 9 .
: , , "
.
2 E. Mle, op. cit., . 253 L. Freund, Studien zur Bildgeschichte der Sibyllen in
der neueren Kunst, Hambourg 1936; y : y .
3 je : uomini famosi
je 1369. (Vasari,. Milanesi, I, 621) je
1425. 1440. (ibid., II, 264). je
: . Helin, Un texte indit sur l'iconographie des Sibylles", Revue belge de
philologie de l'histoire, XV (1930), . 349 .
4 y y ( 1470): E. Mle, op. cit., . 256.
'la , L. Freund-a, : A. Rossi, Le Sibille nelle
arti figurative itnliane", Arte, XVIII (1913), . 209-221,272-285 427-458.

281
(1488) y 1. , -
, , ce
. ; -
: cujus meminit Virgilius Eclog. IV, Sibylla delphica de qua
Chrysippus de divinat. Sibylla lybica cujus meminit Euripides...
je , . , -
, , je , je
y . , , -
, -
. je
: 1488, y
, y ,
je 2.
ce , 1460,
;
. y Discordantiae
(1481) , ce -
3.
, je y De Christiana
religione (1474) Theologia platonica (XIII-11),
, u . -
, furor divinus
. Vaticinium, je JI. , je -
, je ,

1 . Micheli, I lpavimento del Duomo di Siena, Siena 1870; D. Dami, Siena e le su


opere d'arte, Firenze 1915.

y
(29) Sibilla Cumana (1482) (36) Sibilla Lbica (1483)

(39) Ermes Trismegistes (1488) (33) Sibilla Frigia (1483)
(30) Sibilla Persiana (1482) (26) Sibilla Eritrea (1482)
A.
(35) Sibilla Ellespontica (1483) (31) Sibilla Delfica (1482)
(34)
(37) Sibilla Tiburtina (1483) (32) Sibilla Cumea (1482)

( : ).

2 y .
3 E. Mle, op. cil., . 259 .
ce . : Ch. de Tolnay,
The Sisline Ceiling, Princeton 1945, . 152 .

282
y furores sacri
1. ,
, y je ,
, a ce -
. je : ce -
, ;
y Authoritas Sibyllarum Oracula sibyllina
y sacrarium-y je , na
,
-
, je sacratior aliquis.
,
"
, ce
2.
je y ; -
, y
(1402) 3. , , -
" ,
, 4. -
, je , je -
. -,
, y , -
je : y 1460,
sacra rappresentazione 1465, .5 je
je y , -
y -
6. Ha ,

1 Marsile Ficin et l'art, III, nor. II, III.


2 Ficino, Opera, . 23-24. O : F. Neri, Le tradizioni
italiane delle Sibille", Studi medievali, Torino, IV (1912-1913), . 213 ( Ch. de
Tolnay, op. cit., . 153). je .
3 Roma, Vatican, Cod. Urb. 112 f. 7. O : A. de Hevesy, La Bibliothque de
Mathias Corvin, Paris 1923, 6p. 90.
4 A. Rossi, art. cit. . 440, : (),
( ) ( ).
5 " y .
6 A. Warburg, op. cit., Ges. Schriften, I, . 156-157. W. Paatz, Kirchen, tom V, .
294 .

283
.
Templum Pads ce, , -
. -
y XV ,
ce . ,
y , ,
, a je y .
1460, y 1. ce
: -
. no je -
y , , ,
je ,
:
, a -
.
y y -
, ,
2.
y , ce -
, : je Dies irae: teste David
cum Sibilla. ce -
-, : je -
.
73) y je y Cambio -
, -
: je ce
je . , je
, je . ,

3. je y , je
-
. je
: ce
. -

1 A. Warburg, op. cit., . 363.


2 F. Saxl, The classical inscription, art. cit. . 28-29.
3 y (1494) y y
(1501). y .
cy " .
, ,
, y , .
cy y , a
1. -
: 1514, -
, y je . (. 74
a, b)
, ,
, (jam nova progenies).
ce je ,
. -
ce y , , .
y :
y . je y
- je y
- . je furor amatorius
vaticinium: je no (),
" 2.

II. - :

,
y . y

, je - -
: -
y 1459, je 1475. -
,
(. 75)
1481-1482, , -
1492, je 1496.
, a (1487)
y y . , je (. 77)

, je y -

1 A. Rossi, art. cit., . 451; Ch. de Tolnay, op. cit., nor. VII. , 133
. , . Borinski, Die Rdtsel, op. cit., .
187, .
2 0 . Fischel, Raphal, op. cit., . 182, pi.193.

285
je y ,
1.
je, y
,
. - , , -
, y .
y : je
, , je y 1439;
je VIII je, ,
. -
, -
" y y je -
1459: je
no ce 2. je
, a -
. je
3: je , ,
. Ha -

1 N. Hamilton, Die Darstellung der heiligen drei Knige in der toskcmischen Malerei
von Giotto bis Leonardo (Zur Kunstgeschichte de Auslandes, VI), Strasbourg 1901, -
Mo . [O y : R. Hatfield, The Compagnia dei
Magi, Journal o f the Warburg and Courtauld Institutes, tom 33 (1970), . 107 ; R. C.
Trexler, The Magi enter Florence, The U6p.achi of Florence and Venice", Studies in Medieval
and Renaissance history, t. 1 (1978)]. R. Hatfield, Botticelli's Uffizi Adoration". A study
in pictorial content, Princeton 1976. .
, -
y , . Hofmann, Die Heiligen drei Knige. Zur
Heiligenverenhrung im Kirchlichen Gesellschaftslichen und politischen Leben des
Mittelalten, Rheinische Archiv, 94, Bonn 1975.
2 G. Soulier, op. cit., . 166, 228, 241, 276; U. Mengin, Benozzo Gozzoli, Paris. O
K. Langedijk, De Portretten van
de Medici tot emstreeks 1600, Diss Amsterdam 1968, . . London 1980.
. Gombrich, The early Medici... op. cit., . 300 , -
.
3 ":

1. 1475. je (National Gallery) je


(J. Mesnil, op. cit., pi. XVI XVII).
2. y 1476: je , i l l 134 cm.
3. . Horne, lost Adoration o f the Magi by S. Botticelli", Burlingtone Magazine, I
(1903), . 63-74 je
1475, a 1492. , -
. J. Mesnil, op. cit., . 199
(. 58).

286
, , , , -
y . , y -
, ce y
. ce
.
ce y : , ,
,
, , : je
, .
-
. je
. , y -
,
: , , -
, , -
; .
: ( je
1464) , ( 1463) -
y , ( 32 1463) , .
, , ce
, , je -
y 1. -
, , ; ,
je VII ,
-
, a je . ,
,
; ce ce -
, .
1480, :
- je - ,
.
, y
, (1477.

4. : J. Mesnil, op. cit., pi. XXX,


y (1481-2) . Gamba, op. cit., . 190.
() ce y ; je
mu je : G. Gamba, op. cit., . 197.

1 J. Mesnil, op. cit., . 29;


: . Trapasnikoff, op. cit.
. l.angcclijk, op. cit., . 73-76.

287
je y )1;
Cacci y Cau ra , :
, , -
no .
je . je, -
, -
, a 2.
1481-1482. je , je
(. 78) je ,
3.
y ; ce
, .
ce , , ,
, , , ,
je , y ,
ce , , ce .
;

. ,
je . -
. ce,
, ce, je .
je : ce
, je , y " (, 2,
11); , , .
ce y
: , ce -
. , ce .
, je :
. ,
, ,
, . je, -
, . -
, je ;
y , je , , ,
(. 79)
, y , , je -

1 . Hatfield Strens, L'arrivo del trittico Portinari a Firenze", Commentarii, t. 19


(1968) . 315-319.
2 F. Saxl, The classical inscription, art. cit. . 28.
3 K. Clark, Leonardo da Vinci, London 1939, . 32; y .

288
. 4 - , (, )

14961. , je -
, u , , u -
2. ,
je
. , y ,
y , ;
y -
je . Ha , -
, y .
je je 1476;
je ,

. Poggi, Note su Filippino Lippi, la tavola per San Donato di Scopeto e


I'Adorazione dei Magi di Leonardo da Vinci", Rivista d'arte, - 1910, . 93-101.
2 Vasari, . Milanesi, 111, . 473.

I'J 1111 289


, , , -
, . je,
ce, y , y ,
je , ,
. ce 1496. -
-
je 1.
je, , . -
je , a je
, . je 1890,
, , y XVII je, -
,
. je ce y -
, na , 2. je
;
, ce , -
, ce.
,
:
, je -
- - ce , ,
3. -
, je y .
je je .

, je tokom XV -
, -
y 4. To je
. ce 1428; 1446. , a

1 U. Mengin, Les deux Lippi, Paris 1932, . 198; A. Scharf, Filippino Lippi, Wien
1936. O : . Wackernagel, . 282-3.
2 J. Mesnil, op. cit, . 68. H. Horne, lost Adoration o f the Magi, art. cit. .
73, : tunc videbis... et mirabitur et dilatabitur cor tuum.
3 Kao C. Heath Wilson, The Academie, 20. 1880, . 372;
je . Ulmann, Sandro Botticelli, Mnchen 1903,
je H. Horne, art. cit. . 74, je y 1480. . Moller, ,,Wie sah
Leonardo ans", Belvedere, 1926, . 29 je y
.
4 y je -
XVIII , . Fossi y Monumenta ad Alammanni Rinuccini vitam conetxendam,
Firenze 1792, . 26; ce -

290
je . ce 1. -
ce y , je
. je ga je y , -
, : -
u Tpu . gpyu
,
u 2. je, ,
3, -
, 1492,
4. 1494, , y
ce - - je
.
, ,
:
je y je , -
, a ce
5.
, je camera terrena y 6.
je, , ce ,
, y : je -
y . je, ,
y ce
: 1466. ;
y 1465, je

je . von Fabriczy, y Jahrbuch der


preussischen Kunstsammlungen, X X V (1904), . 93 94.
1 7. 1428, ce ce representationem
ceremoniarum oblationis trium Regno Magorum, art. cit. . 93. -
29. 1446, ce ( Joannes Cosmes
de Medicis Michelozino Orafus) ad ordinandum festus majus et honorevole magorum
presentis annis, y .
2 P. Giuseppe Benelli, Firenze nei monumentu g.menicani, Firenze 1913, . 218
219.
3 y
ce je
: A della Torre, op. cit., . 328, . 3. [ je
1449. a , , y
: R. . Trexler, art. cit.\.
4 I. del Lungo, Florentia 1697, . 193-194.
5 M. Wackernagcl, . 156: . 39 .
. Muntz, Les collections des Mdicis, op. cit., . 60.

291
. 1. -
.
, je : 1470,
je
. , -
, (sermones)
2. , -
, je
1458, , je -
y Disputationes Camaldulenses, je
1468. oratio je y 3.
A je ;
je 4. je je
y
orationes je 5.
je y : -
, , magorum princeps,
, .

1 Machiavelli, Istorie florentine, . VII, nor. XII: Una (feta) che rappresentava
quando u tre Re Magi vennero d'Oriente dietro alla Stella che dimostrava la nativita di
Cristo: la quale era di tanta pompa e si magnifica che in ordinarla e farla teneva pili mesi
occupata tutta la citt.
2 G. Maria Monti, Le confraternit medievali dell'alta Italia, Venezia 1927,1.1, .
187.
3 A. Della Torre, op. cit., . 328: Cod. Riccardiano 2204 C. 1602 Oratio del Corpo
di christo da Donato Acciaiuoli e dellui nella Compagnia de Magi recitata die XIII aprilis
1468.

4 Marsile Ficin et l'art, . 12.


" ; y 1474,
. , ce 1480. 1490.
1. Disputatio contra judicium astrologorum, 1477,
, je -, divina lex fieri a caelo non
potest, 6. 1481. Frederiku da Montefeltru, a ce o
. 2. Stella magorum je
. A. Della
Torre, op. cit., . 620, je, praedicationes, 1467, y -
: je , je R .
Kristeller, Suppl. Fie., op. cit., . LXXXIII. 3. Homo, 30.
. 1490. (, . 916) je
; je, ce, 1481, a praedicatio.
5 Apologia je 1469. y De triplici
vita, de Magis qui christum statim natum salutaverunt (Opera,
. 572 ..

292
,
-
. , -
, .
,
: 1 , 1? la
: 1 u y ,
u 1.
, ce
, . -
, , ; -
je theologia platonica
; -
scalaplatonica je 1 ,
, je 2. je

je y 1 1413, a
je 3.

. -
4. , ce , -
\ y
. , ,
,
- je , a - -

1 Opera, . 573; Marsile Ficin et l'art, III, Herms, . 99.


2 Opera, . 916.
3 H. Kehrer, Die heil. drei Knige in Literatur und Kunst, Leipzig 1909;
(?) c XVI
: . Toesca, Monumenti studi per la storia della miniatura italiana,
Milano 1930, 6p. CXLIX, pi. CLII.
4 , -
, ,
, ce , , a
. ce y Arch. Med. A. il Princip. XXVI, 44, L. Passerini,
Genealogia e Storia della Famiglia Corsini, Firenze 1858, . 129 A. Della Torre, op. cit.,
crp. 821, 6p. 2. je , -
no " , , y
, y , : Adulescentia"
VII, s. 42-45 y lo. Iovani Pontoni Carmina, . B. Soldati, Firenze 1902; je
.

293
. y
1.
A ko ce, , y
, : , ,
y . -
;
, , ce - -
, . 1476. -
y ,
,
(. 79) . A ,
. , je
, 1475. 1485, , ,
. ,
,
, -
.

III. -

je y
, y
je ; -
(1481). je
:
y , ,
, ; ,
, y ,
, , ,
. To je
je .
je ;
; . -
je ce -

1 y je, ,
: F. Boli-C. Bezold, Sternglaube u. Sterndeutung,
op. cit., . 31 107 . y XIV XV y
, , 1490, je -
y Disputationes adversus astrologiam (IV, nor. XV): per stellam
Magorum non posse constellationem aliquant intelligi (d. Garin, tom II, . 665-666)
Stella magorum.

294
je
, 1.
je je -
, . Ha XV
ce ( )
je 1477. y y 2,
, ,,studiola y
-
3. je je -
, je
, casa Panigarola y -
, 1480. 4. je je - (. 59)
y - je y
- y : ,
je , -
, a ,
, y
...
5. -
,
(virtuosi):
, 6.
",
ce .
Nobile castello,
- - ,

1 . Lauts, Domenico Ghirlandajo, Wien 1943, . 19 .


2 W. Suida, Le pitture del Bramante sulla facciata del Palazzo del Podest a
Bergamo", Emporium, 74 (1931), . 340-348.
3 , , 2. : Juste de
Gand, Berruguete et la cour d'Urbino (catal. exposition J. Eckhout), Gand 1957.
ce o je y Vie de F. Francia (. C. L. R., I, . 924),
,,una disputa di filosofi molto excellentemente lavorata" y y ,
1507.
4 Ficino, Opera, . 637: y
? ce , ."
A. 1475. ce je
. : F. Mazzini, Problemi pittorici bramanteschi",
Bollettino d'Arte, XLIX (1964), . 327 .
5 Ficino, Th. p i, XIV, 8, Opera, 317.
b W. 19084 a, . J. P. Richter, op. cit., . 1558.

295
, , -
y -
. , ,
, je 1. uotnini famosi -
: ce
. " ce -
je , y :

ce .
je, y
(Farsalia, 2, 373), y
, ,
y (, I, 34-37). To
je ce
. ,
, , je - -
- , y
,
cMy 2. -
je compute,
y studiolo y .
je .
XV , ,
. , -
(. 83) , ce ce -
je y y .
je y

. Ha Dialogo
della verita prophetica (1479) ce -
, : -
,
, a je y
, 3.
je, -
, y , -

1 . Schubring, Illustrationen zu Dantes Commedia, op. cit.


2 Supra.
3 Infra.

296
, je 1488. '. -
, -
, , , -
, je
. je
. -
, -
.
1460. je
, je , a
1463. 12. je y -
, 3.
je, , -
. je, ,
-
1491, 1505. -
y , no
. ce
, ce
\ ce, ,
, , je .
ce 4. ce :

.
ce je :
- , je

1 : Deus omnium Creator secum deum fecit visibilem et hune fecit primum
et solum quo oblectatus est valde amavit proprium filium qui appellatur sanctum verbum
je, , , y :
Asclepius (nor. VIII) . Nock-Festugire), Paris 1945, II, . 305. je
Asclepius-a , Corpus
Hermeticum. W. Scott, Hermetica, I, London 1924, . 299. Lactance,
Div. Inst., 4. 6. 4, Pseudo-Anthimus, Ad Theodorum, 10. 11, Nock-Festugire,
. 304 305.

2 y Suppl. Fie., . XVI c, 1.1, . 98-101.


" je
. . Garin, Una fonte ermetica poco nota", Rinascita, III (1940), .
201, 232, je y . : . .
Kristeller, Marsilio Ficino Lodovico Lazzarelli", Studies, nor. XI XII.
3 Supra.

4 A. Pigler, Sokrates in der Kunst der Neuzeit", Die Antike, XIV (1913), . 281
294.

297
ucK, ce , y -

, y je y
'. , y , y III IV
Disputationes Camaldulenses, -
:
; je
2.
(<|. ) , y y je
, .
je -
, ,
, y
(. 82) , , , -
y 3.
; je y
. je y 1435.
, ,
, je ,
, y 4. ,
je , je
, . je
y -
( je )
je 5. ce y -
, y y , 1420,
y Cambio y ; y y , je
, y , ,

1 D. Comparetti, Vergilio nel medio evo, II . 2, Firenze 1896. V. Zabughin,


Vergilio nel Rinascimento italiano, op. cit., . 158.
2 V. Zabughin, op. cit., nor. Ill: Commentator?1, . 198. E. Wolf, Die allegorische
Vergilerklrung des Cristoforo Landino", Neue JahrbiXcherf. das klass. Altertum, XII (1939),
. 453 cy je , .
Bue. II, 96 , , Dogmatum platonicorum
expertem.
3 H. Wolfflin, L'art classique, . . op. cit., . 120.
4 V. Rossi, Il Quattrocento, op. cit., . 156.
5 Macrobio, Venenezia 1472, je ,
Bibl. Capitulare Padova: M. Salmi, Arte Veneta, VIII (1954) . 136, . 142.

298
. je -
y ,
14701.
Punica , - , -
je 1417. y -
2. je je -
. , ce, -
y ,
, -
... ,
(, Memorabilia, II, 1...)
( , ): ce -
, , , -
, 3.
, ipaifuje () je, , -
: , , , ,
4. , : H5ovf|
, , -
je .
.
He je .
, ,
je . je y

1 A. Chastel, Les capitaines antiques affronts dans l'art florentin du XV sicle",


Mmoires de la Socit des Antiquaires de France, Volume du Cent-cinquantenaire de la
Socit, Paris 1954, . 279 y F. F. F., tom I, 6p. 9.
2 R. Sabbadini, Le scoperte dei codici latini e greci ne' secoli XIV e XV, Firenze
1915, . 80. XXI X X X : R. . Steele, The
metod o f Silius Italicus", Classical philology, 1922.
3 E. Panofsky, Herkules am Scheidewege Studien Bibl. Warburg", XVIII, Leipzig
1930. je 1504-1505, ,
y : R. Longhi, Percorso di Raffaello giovine", Paragone, 1955. -
(17 x 17 cm) ( XVII ) ce
. je Scipion 1493. -
, exhortatio ad juvenem (
y ). je
- je - y 1502,
je .
4 ,
je , 1500. : W. von
Bode, Die italienischen Bildwerke des Kaiser Friedrich Museums, , Bronzestatuen, Berlin
1930, 6p. 4L A von Salis, op. cit., . 156-157.

299
na , -
; je -
je . Commentaria 1452-1453,
, y , -
, a 1. ,
, je ,
y ; -
ce, , -
. Ha -
ce ,
, je -
,
. je 1450-1460,
ce V ( 1455) y . je,
, je
1475-1480. y . -
(. 84) y , , ,
ce ";
. , ce
(. 85) -
( ) - vir bellicus y
(. 86) . y - , je
, ,
2.
,
3.

1 U. Frittelli, Gianantonio dei Pandoni detto il Porcellio, Firenze 1900; V. Rossi, op.
cit., . 182.
2 Vasari, . Milanesi, III, . 361.
3 A. Blum, Les nielles du Quattrocento, Paris 1950, 6p. 154.

300

je je (. 81)
y

'.
je : je -
, ,
, y . ,
je -
, je . , ce
. je,
, je
. je y
: , ...
je . ,
, ,
, 12. -

, : je
Derelitta; -
. , y je (. 151)
:

1 Vasari, . Milanesi, III, . 311.


2 A. Chastel, Melancolia in the sonnets o f Lorenzo de' Medici", Journal o f the
Warburg and Courtauld Institutes^/11 (1945). [ y FF. F., I, . 5].

301
, . je y
.
, ,
je -
. , ,
. 1480. , , y
je
1. ,
, , je
, .
,
2. , y , -
(. 73)
: je -
je ; ,
ce ... ,
. :
y -
;
" -
. je
y . , je
, ,
.
. Ha
-
,
, , , , y
je
y 3. je -
je . , je
. -
je , ,
. ce
y .

1 W. Waetzoldt, Die Mimik des Denken in der Malerei, Die bildende Kunst, II,
. 293-306.
2 Infra.
3 Marsile Ficin et l'art, III, nor. I.

302
I. -

je
: je
ce , -
, ; ce 1. -
je : -
(V )
, je ,
2.
, , ,
, a y XV , -
y , . ,
y -
- ce (
y y ).
, y ,
.
, y VI, je,
,
je
Amorosa Visione (nor. IV), -
.

. je ,
,
trivium-a quadrivium-a. je -
: , ,
, .
, cMa -
; je, ,

1 " y : P. d'Ancona, Le
rappresentazioni allegoriche delle Arti liberali nel Trecento e nel Rinascimento", Arte, V
(1902), . 378 . J. von Schlosser, Giustos Fresken in Padua und die Vorlufer der
Stanza della Segnatura", Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen des ail. Kaiserhauses,
Wien, XVII (1896) . 13-100. R. Van Marie, Iconographie de l'art profane au Moyen Age et
la Renaissance, II, Den Haag 1932, nor. III, Les sciences et les arts".
2 E. Mle, L'art religieux du XIII sicle en France, Paris 1948, II, nor. IL
: Bibl. Marciana, Venezia, cod. lat XIV, 35; A. de Hevesy, op. cit., 6p.
98.

303
1. je y
je ! To-
y y (1488-1493). je , -
. je no :
, , , -
Trivium-a, je .
, ce ; Summa
, , . -
, , -
, ; ce
2.
je ,
je
, -
. , ce -
3.
y , 1460, .
, je
, je 1440. ce -
y , a
je , no ,
.
, 1460. ce
: y
, ce -
, ce ore gravi, y ,
lasciva Thalia, maesto vultu 4. -

1 . . Gombrich, Botticelli's mythologies**, art. cit., . 57; supra, ,


III, IV.
2 A. Scharf, op. cit. (1950), . 29. ce y -
. ( ) , (-
) , u ceeioi , y . Ha -
,
() y ; ** ce y ,
; -
: A. L. Popham . Pouncey, Italian Drawing (British Museum) the
Fourteenth and the Fifteenth century, London 1930, 6p. 131.
3 C. Salutati, Lettre Bartolomeo del Regno, Epistolario, . F. Novati, Roma
1893, t. II, . 345-6, P. d'Ancona, art. cit.
4 Singularis descriptio Abatiae Fesulanae canonicorum regularium divi Augustini:
Digna suis fiat bibliotheca libris
Fulgeat in primi amato marmore porta

304
y , -
, , je
je, ,
. To , ,
y .
je , sacellum, . -
; y
, , je, , 1490. . -
ce , , -
,
.
; ;
, , carmina Calliopa libris heroica
mandat, , y tragico proclamt
msta boatu1. je , y -
'2. , ,
;
, cM je
3.
ce ce
je -
.
", -

Sit celata meo dextraque laeva modo


Sederit aurato cum pectine Phebus in altum
Plectra movens, quae cum cogitt ire lapis.
Et circum poteris turbam vidisse verendam
Ludere atque ad sonitum gramine ferre pedem
Gramina Calliope magno comitante Marone
Calcat prima, pedes sed movet ore gravi.
Naso celerpedibus, velfors lasciva Thalia
Cogit, agit motu mollia crura levi.
Dira canens maesto Senecam Melpomena vultu
Increpat ad choream quod negat ire Dei
Atque alii quos nunc longum narrare fuisset
Dicentur tune cum venerit hora rei".
je 1, Deliciae eruditorum, Firenze 1742, . 127 .
Singularis descriptio Abatiae Fesulanae canonicorum regularium divi Augustini.
ce : . 128. ( . . . Gombrichu).
0 : . Wackernagel, . 239-240, a y :
Vespasiano de Bisticci, Vite degli uomini illustri, . P. Schubring, lena 1914, . 255.
1 O sacellum : infra, III , 1,2. (
) y La casa italiana nei secoli", Firenze, 1948, Catal., p. 46.
2 E. Wind, Bellini's Feast o f the Gods, Cambridge (Mass) 1948, . 9 .
3 R. Van Marie, op. cit., . 278 . . Peterich, Gli pagani nell'arte cristiana",
Rinascimento (V), 1942, . 47-71.

20 305
PRACTICE MVSIC3 PRANCHINI G4P0RJ LWDENSIS.

. 5 De muica (1496)

306
y , :
, , je no , a
; ,
ce 1.
:
2. ce
y 14963. je : Mentis
apollineae vis has movet undique musas. Kao
, je y De divino furore
je . y -
: vox est ex omnibus
resultans spherarum vocibus, a y -
, je, . je
ce
je 4,
, je .
y 5. (. 89)

1 Supra.
2 y , " -
, : L. Borsari, Il castello di
Bracciano, Roma 1895.
3 A. Calabi, L'incisione italiana, Milano 1931, pl. 30; J. Seznec, La survivance des
dieux antiques, op. cit., . 123 . . p. 140. A. Warburg, Gesamm.
Schriften, op. cit., I, . 412-415, (
). : Plutarque, Quaest. Conv. IX, 1417, Porphyre,
Vie de Pythagore, 31, Martianus Capella, De Nupt., I, 28, Boce, De inst. mus., I, 27...
Isidore de Sville (P. L. 83, col. 987) je L. Piper, Mythologie
der christlichen Kunst, II, . 207,230. F. Cumont, Recherches sur le symbolisme funraire,
op. cit., . 260-61: y -
, , je, y ,
. y I , y
; y II
, .
, a je
. :
ce -
. A
4 Ficino, Opera, I, . 614 II, 1282. y Marsile Ficin et l'art, . 137.
I1'. A. Yales, The french academies..., . 133, . 2 je
.
5 Infra.

307
Practica muice, , .
(. 87) y -
. je
, ; -
XV , lira da braccio, , y -
, , a ce
. je 1.
je ,
je . , ,
je je 2.
, ,
(. 88) , ce , y .
ce no , , ,
.
je, ,
y je y -
, a ; , -
(. 90) . , na
, 3. ce ce
ce y ,
, y , y
(. 91)
.
ce y -
, .
, -
y , je y
4. , ce
, . y
, je

1 Hajdecki, Die italienische Lira da Braccio, Mostar 1892.


2 : Vasari, . Milanesi, IV, . 18.
3 . Winternitz, The Art Bulletin, XXVIII (1946), . 114 je -
y La Fte des dieux, G. Bellini (Washington). cy
no E. Winternitz-y je o ";
.
4 Kinsky, Storia della muica a traverse l'imagine, Milano 1930; A. Chastel, Marsile
Fiein et l'art, op. cit., . 48 .

308
1. , je
.
( ),
y .
( , ) je
.
. je
y ,
2.

II. -

je 1475.
. , , je, je y -
3, je
je : je
, -
,
, , -
... ,
. ,
: . 4.

(. 95)
1 L. Parigi, Nota musicale botticelliana", Rivista d'Arte, XIX (1937), . 71-78.
2 E. Winternitz, y Les ftes de la Renaissance, Paris 1956. O -
: infra supra.
3 cy 1474:1, del Lungo, Florentia,
op. cit., . 393, , G. Pozzi,
La GiocTp. medicea del 1475 e la Pallade di Botticelli", Arte, V (1902), . 71-77
je . . Kristeller, Sudies, . 437 . je
; y
, A. Hulubei, Naldo Naldi, tude sur la joute de
Julien et sur les Bucoliques ddies Laurent de Mdicis", Humanisme et Renaissance, III
(1936), . 169-186.
4 Giovanni Aurelio Augurello: Carmina, ms. Laurenz., Plut. 34, cod. 46, 18 r v:
Aurelius adM.cum oratorem Bernardum Bembum.
In signis quare Medici sit, Bembe, requiris
Post tergum vinctis pictus manibus amor
Sub pedibusque tenens arcus fractamque pharetram,
Pendeat ex humeris nullaque penna suis;
Atque solo teneat fixas immotus ocellos,
Immeritam veluti sentiat ille crucem.
Horrida cui terreti Pallas supereminet hasta

309
ce y , y ,
-
(II, 28), : ,
y (bronconi )
. y , je
y , je -
; ce : -
, . ,
, , , y -
; je 1. je y
: je
; ,
. Giostra, ,
ce :

S A mor con teco a grandi opre mi chiama,


Mostrami ii porto, o dea, d eterna fama
(Giostra, II, 42)
ca ,
, , .


, 2. y -

Et galea et saeva gorgone, terribilis.


Multi multa ferunt, eadem sententia nulli est:
Pulchrius estpictis istud imaginibus".
1 A. Warburg, Die vershollene Pallas", Gesamm. Schriften, op. cit., 1 .1, . 24; R.
Wittkower, Tranformation o f Minerva in Renaissance imagery", J. W. C. II (1939), .
196 .
2 :
... se mi presti il tuo santo furore
Lverai me sopra la tua natura
E farai, comme suol marmorea rota
Che lei non taglia e pure il ferro arrota
{., II, 45)
(... ,


, , ").

V. R. Wittkower, art. cit., . 201; G. Poggi, art. cit. . 74; J. Mesnil, Botticelli, op.
cit., . 45 je : je , ,
, ". -

310
je , je 1469, 1474.
je , je -
je -
: je ,
je y -
. je ,
, , 1475.
.
je , je ,
(broncom) y , y
"1. , ,
ce ; , -
- , a -
je 2: -
, y , a y -
; je , a je -
: Et capite etherei nata sum lovi alma Minerva mortales cunctis artibus
erundies.
. je y
: , maee ! , -
, je , , ga
ga goceny, .
je -
, je
3.

1490:
infra, nor. IV.
1 Vasari, . Milanesi, III, . 312.
2 , : 243 158 cm. , je .
Muntz, Histoire de l'art pendant la Renaissancei, op. cit., I, . 718, je
y 1935, . 1752: 1520. je
je , , J. Mesnil, op. cit., . 197, . 40, je
1491. . Horne, op.
cit., . 161, je 1490.
ce (. Gamba,
op. cit., pi. 115 a b) 1490. . R. Wittkower, art. cit. . 197.
3 Opera , . 675 ; y MarsileFicin et l'art, . 456,
je . . Gombrich, Botticelli's mythologies, op. cit.,. 51 . :
Dechr. ReHgione, nor. XIII, ihid., . 18; Laus Palladis, ihid., . 133.

311
:
, je -
; , je
. y
. je y Altercation (IV, . 19)
. je
, y - ,
, , y ,
1.
u () y
; je
(. 96) .
je , , -
, y 2. -

, -
, , , -
, y .
, ; ce ,
ce , , cMy .
:
() je , -
, ,
, ,
. y je -
y .
, " ,
, ; -
, , , y
. ( 1480-1485)

- ce y : . Panofsky, Herkules
am Scheidewege, op. cit., . 83.
1 H. Hill, A corpus o f italian medals, op. cit., 6p. 57, 59, Venus PacifiCare
je 1463. . R. Wittkower, art. cit.
. 197.
2 y -
1478; A. L. Frothingham, The real title o f Botticelli's Pallas,
Journal o f the archceological Institute of America, XII (1906), . 438 J. Mesnil,
op. cit., . 55; ce , R. Wittkower, art. cit. . 200 . .
Gombrich, art. cit. . 53.

312
je je y y
( o k o 1470). , je
, , . -
, , -
, ce -
, ce ,
^. je : -
ce
, , 12.
:
y , , ,
je 3.

1 je y : A. Warburg, op.
cit., II, . 477.
2 Supra.
3 E. Peterich, art. cit. (1942).

313

, ,
. je -
1. je :
, , ,
.
je : Venus id est Humanitas. Ha
ce ,
. -
,
y , .

; je ce
, ra je 2.

ce

je , - -
- Aae (Caritas) je

1 y -
Altercazione y ce : -
. Wadsworth, Landino's Disputationes Camaldulenses, Ficino's de Felicitate and
l'Altercazione of Lorenzo de' Medici", Modern Philology, L (1952), . 23-31.
2 Marsile Ficin et l'art, I I , , I, III :
: . . Kristeller, . . 127, . 17.
je . F. Meylan, L'volution de la notion d'amour platonique",
Humanisme et Renaissance, V (1938), . 418-442.

314
1. je , -
(, ) ,
, je -
2. je -
, -
je , , ,
a je
. ce -
3: Convivio
ce . , -
, ce . , y -
, -
appetitus
. , , na cMa
ce . je
, ,
, a -
y -
je y ce je y
"4. -
, 1470. 1500. je ,
, .
ce ce y je
, je
1414. 5. je

, (1431. 1433),
. je -

1 : R. Freyman, The evolution of the Caritas


figure", J. W. C. I, XI (1948), . 68 .
2 B. Nardi, Dante e la cultura medievale, 2. . Bari, 1949.
3 E. Cassirer, Individuum und Kosmos, op. cit., nor. IV je
.
4 . Fregoso, Anteros, , je y 1496, Equicola
je 1494. y ( 1525), Bembo, Asolani,
1496 ( 1505), Leone Ebreo, Dialoghi d Amore, 1535. infra,
.
5 . Pflaum, Die Idee der Liebe, Leone ., zwei Abhandlungen zur Geschichte
der Philosophie in der renaissance", Heidelberger Abhandlungen zur Philosophie und ihrer
Cieschichte, 6p. 7, Tbingen 1926, . 14 . A. Warburg, Gesamm. Schriften, op. cit.,
I, crp. 41, II, . 478; P. O. Christeller, IIpensiero... op. cit., . 319 .

315
De natura
rerum. je -
: Theologia platonica ce
. je, , y
, , -
y .
,
.
.
, je -
, ,
strorie baccanarie
1.
je, , ce -
, je y
, , .
je y -
, je -
. je, ,
, -
ce, ,
la bella donna ,
, je
. , ,
, ce
y , . -
y Amorosa Visione ycppoEi,
ce y -
; ,
, .
; joj
ce je ,
Paradiso degli Alberti2: je
- je -
- - - ,
.
, a je

1 Supra.
2 Giovanni da Prato, Il Paradiso degli Albert, . A. Wesselofsky, IV tom , Bologna
1867; V. Rossi, II Quattrocento, op. cit., . 195-6.

316

. To je , -
, ce :
no 1.
He y Stanze,
-
. ce
. y -
. Afrodite anadyomene,
, je . Ha je -
, -
. ,
je ,
2: -
, ce -
, , , .
: -
, -
, cM . To je -
, je
. , " je
je .

I. -

je 1502. y y
, y 3.
je y , je
1478-1480, je : Queste

1 A. Marinoni, II Regno e il sito di Venere", Convivium, IV )1956), . 164


.
2 je A. . Ferruolo, trend in Renaissance thought
and art: Polizian's Stanze per la &., The romanic Rewiew, XLIV (1953), . 246-256
Botticelli's mythologies, Ficino's De amove, Poliziano's Stanze per la giostra. Their circle
of Love", The Art Bulletin, XXXVIII (1955), . 17-26, , ,
.
3 A. Frey Sallman, Aus dem Nachleben antiker Gottergestalten", Das Erbe der
Allen, II, Leipzig 1931, . 74 . A. von Salis, op. cit., . 153 ,
" je W. Deonna: Le groupe des trois Grces et sa
descendance". Revue archologique, XXXI (1930), 5, . 274-332 Le motif antique des
trois Grces nues", Bulletin du Muse d'Art de Genve, 1931, . 191.

317
Ji'mitic sonn in cliasa chardinale di Siena, sono 3, sono jatte dreto e dinansi,
chiamanti le 3 grazie, in Roma, antiche ( ce -
jiu : :
, one y ).
, raje .
,
, , a
, , , . ce
je y .
, je y ;
je, (De beneficiis, I, 3) ,
, ce, .
(. 99) je ,
je 2. Ha , -
y , ,
(. mo) y y : ,
, ce
. , -
.
: y
, , -
ce , no
ce , -
3. , ce ce -
. Ha , je , ce

1 . Degenhart, Unbekannte Zeichnung Francescos di Giorgio", Zeitschrift f. K.


G., VIII (1939), . 135. ce y y : E. Carli, Il museo
deirOpera e la libreria Piccolomini di Siena, Siena 1946, . II, ce
III . .
2 A. Warburg, Sandro Botticellis Friihling, op. cit., I, . 27. Alberti, De pictura,
. Janitschek, op. cit., 174.
3 E. H. Gombrich, art. cit. . 32 . : , -
, () , , () -
y : , , ... . Wind, Bellini's
Feast o f the Gods, op. cit., . 11, . 8 ce Elments de thologie, Proclus, 146,
je . , y -
y " . Pico, Conclusiones, XXXI, 8: qui profundo et
intellectualiter divisiones unitatis Venereae in trinitatem Gratiarum... intellexerit, videbit
modum debile procedendi in Orphica Theologia; J. Seznec, op. cit., . 103. ( je
", . Wind, Pagan
mysteria, op. cit).

3IK
: Amor, Pulchritudo, Voluptas, - (. 98)
1.

-
: , -
1 ... gpyle ko ce 2.
, "
y
3.
() , no , ,
4. , ,
, ,
, je
ce Humanitas5.

II. -

(Wallace Collection) ce, ,


, 6. je
1488, y De piritu

1 J. B. Supino, Il medagliere mediceo, Firenze 1899, . 101, 103, 106. G. Habich,


Die Medaillen der italienischen Renaissance, op. cit., . 68, . 59.
2 G. Pico della Mirandola, Commente alla Canzone d'amore, II, 17 delle tre grazie
seguace di Venere e de loro nomi, . Garin, I, Firenze 1942, . 508-9.
; Libellus de deorum
imaginibus (oko 1400) : A. Warburg, op. cit., . 540,
{Africa III, 216).
3 y ,
Macrobe, Saturn, I, 17, 13, A. Warburg, op. cit., . 414. J. Overbeck, Griechische
Kunstmythologie, op. cit., I, . 21.
4 je, R. Gruyer, Raphal et l'Antiquit,
Paris 1863,1, 233 W. Deonna, art. cit. E. Tea, Le fonte delle grazie di Raffaello,
L'Arte, XVII (1914) . 31 .
5 E. Panofsky, Herkules am Scheidewege, op. cit., A. von Salis, op. cit.,
. 155.
6 P. Schubring, Cassoni, Leipzig, 1923, 6p. 414; Wallace Collection, Pictures and
drawings, 111. London 1949, . 72, . 556; A. Van Marie, The italian schools o f painting,
op. cit., tom XIII, . 347, . 1. B. Berenson, Italian pictures o f the Renaissance, Oxford
1932, .454: Triumph of Love (?) not after 1488). M. Van Lohuizen-Mulder, Raphael's
Images o f Justice-Humanity-Friendship. A mirror o f Princes fo r Scipione Borghese,
Wussenaar 1977, cy .

319
sancto
(<|. 100)
; y ce : -
, , a
, ce : -
, , , ,
1. je -
(. 102) , 1490. je, ,
, a
ce 2. je
, ,
ce ,
je ce - y
- . -
( )
, , -
. je, , ce ,
. , ,
, , je
(. 104) , ,
je . Ha
, , -
ce -
3; , , ,
je . ce -
, je ?
: , , ... , ,
ce .
He ce . , ce
(. 105)
, -
; je -
4. ,

1 Italian manuscripts in the Pierpont Morgan Library, New York 1953, 6p. 71, pi. 49
(ca ).
2 G. F. Hill, A corpus o f Italian medals o f the Renaissance before Celini, London
1930, . 242, . 919, lp. 149. W. V. Bode, Bertoldo, op. cit., . 21, . . 17.
3 Kao je S. Settis, art. cit. ce o .
4 J. Del Sellaio, y : .
Schubring, op. cit., . 372. , -
y ( 1509, National Gallery, London), ; .
Panofsky, Der gefesselte Eros (Zur Genealogie von Rembrants Danae), Oud-Holland, 1
(1933), . 193 .

320

81. . , (1480), , , Ceu .


82. ,
(1509
1511), , ,
, .

83. Maco ,
u
(1460 1464). -
H ll lU I , ,

lipilTIUICKM Myicj.
84. , Scipion, 85. ,
, , . (1475), , , .

86. , KojivoHv (I4X1)), .,


, llajiinn cit. .limuna llaiuia.
87. ,
(1509-1511), -
, , ,
.

88. , ,
, ., -
, .
89. , (1509 1511), , , ,
.

90, Autumn u , 91. . 1), cniipa


||()||1, 11., 1, - nttpv, , <ll|ipiMimi. |1-
1111J I I I U |. HM
92. , - 93. A. , (1484-1493).
, , , .

94. . . Anelopuja (1495), , , , .


95. . Iltinat/ci
(1475), 11 aJiaia y , para y -.

96. lioiricjm, u -
illtivp (I4K0 I4H5), ,
.
97. , Aneiopuja (XV ),
, , .

98. , . iiojieljnna
. IliiKii
99. , (1477
1488), , , -
, .

100. . Koca, ,
aupitn, , ,
( '.

l;N i ..' j A n o > ,l 1 J-l.'Rc


NI M I I N I . ! R li'oj.y P I P y VI' 1-
,k \: .m ' iu o \ 'A . l 'I
OR I N * * 1R i. !*VS 4> C,T O

101, . . ( 1488), ,
Plerptmt Morgan Library.
102. , (1490),
, .

103. . ,
u
( 1489-1494),
, .
104. -
,

(XV ), ,
.

105.
,
(XV
).
106. , , , , .
107. JI. , , , 108. , (1490), ,
, , . . , .
. 36. .

109. . , (1480-1490), , , ,
.
110. , (1480-1490), , , . ,
. . 36. .
111. , (1490), Gloria Militaris, - 112. -
, . , y . ,
, ,
,
.

113. ,
a. (1490).

. (1490), ,
. , y .
, -
o b o i'

i poM. je ;
(a je )
; y
.
, , ,
ce ,
,
1. je
ce : je
. concetto^ -
ce ,
: ce
- (. 103)

2. Kao y a , ,
je y :
ce , -
, .
, je ;
ce ;
ce sub
invocatione Sancti piriti . ,
, ;
y je
. ce ,
, ( je -
)3. -

.
" y " joj -
. ce y
je y Convivium de amore, a -
y Stanze, -
:

1 . Kris, op. cit., . 19 26.


2 je y 1489; . -
y 1493: G. Marchini, op. cit., . 90.
supra. .
3 je je Camera degli
Spasi y Mantovi (1473-4): E. Tietze-Conrat, Mantegna, London 1955, pl. 83 -
Direr: E. Panofski, op. cit., II, pl. 49.

21 limer 321
Se mi presti il tuo santo furore
Lverai me sopra la tua natura.
je y Commento je
je u y ... cnala 1.
(. 101) y Trattato
: ce y
y
. Ha je

- 2 -
, , , a
, , santo furore. ce, ,
y ,
, a , a ,
. To je, , -
, .
, , -
: , , , -
( ); , ,
. , je -

Amor Sacro .

III. - HOBA PSYHOMACHIA

je

3. ,
. je :
. -
je ,
.

1 Marsile Ficin et l'art, . 121 123. je -


P. Hedus, De amoris generibus, Treviso 1492. Fregosus, Anteros, Milano 1496; v. E.
Panofsky, Studies in iconology, op. cit., . 127 .
2 He je (supra, I , a
) .
3 L. Marrone, II mito d'Orfeo nella drammatica italiana" Studi di letteratura
italiana, Firenze 1922, . 119-259. O : Marsile Ficin et l'art, ,
. 30-31.

322
- 1.

y , , .
, je, ,
:
ga u , ce, ,
, ?... Boi ga gpeehe,
u , 2. ,
, .
je y y : -
ceo uiaca u
u
u ju u 3. , je
:
.
, ,
y : u gyxoeuo
Eoy,
y . ,
, u u pa
ga ; u 4.
je :
ce ce .
ce , -
y , ;
. ,
1480, , sacra
rappresentazione . je je y

1 Convivio, I, 3, " -
. , , , III, , Ad. Pis., 391, , ad
Georg., IV, 520, , Div. Inst., I, 5, . Ch. W. Lemmi, The
Classic deities in Bacon (a study in mythological symbolism), Boston 1933, . 152-3, je
.
2 Th. p i, XIV, 8, Opera, . 318, W. Dress, op. cit., . 99.
3 Convivio, II, 1, 3; A. Pezard, Le Convivio" de Dante", Annales Universit de
Lyon, III, 9, Paris 1940, . 15. , (ad Aen., VI,
65) Brunetto Latini (Tes., III, 11). ce: Boccaccio, De Genaeal. Deorum, V, 12,
oratorio facultas.
4 Th. plat., XIII, 2, Opera, . 295.

323
1. ce je
. -
" je ce
(. 109) 2. , ce
,
. Ha ce y
, je
3. Ha , ,
, 1500, -
( ),
4.
, y je -
, je
(. 108) . : u ,
u , , -
,
(. 107)
y .
je 1490, je
5. , ce
y . je -
; - je -
(. 110) 1480-1490, je y y -
. 6.
, ,
je , . -

1 . Pedretti, La macchina teatrale per l'Orfeo di Poliziano", Studi vinciani,


Genve 1957, . 90-97.
2 P. Schubring, Cassoni, op. cit., 6p. 85, . 304 (coll. Lanckoronsky, Wien).
3 T. Borenius, Some italian cassone pictures", Italienische Studien P. Schubring
zum 60 Geburtstag gewidmet, Leipzig 1929, . 1-9.
ce (P. Schubring,
op. cit., . 381, 382) u ,
1480 (A. Hind, Italian engravings, op. cit., 6p. 11) cy
.
4 G. Ballardini, La majolica italiana (dalle origini alia fin e del Cinquecento),
Firenze, 1938, . 44 . 2. O. von Falke je
, .
5 . Molinier, Les plaquettes de bronze de la Renaissance. E. V. Bode, Bertoldo, op.
cit., . 4L
6 J. Judey, D. Beccafumi, Freiburg im Br. 1932, . 100, -
, G. B. Socini. G. F. Hartlaub, Ein
unbekanntes Werk des Francesco di Giorgio", Pantheon, 1943, ,
, je ( ) ( ).

324
, , ,
, . To je
ce , priscus theologus
. je,
ce , . -
: , u ,
, 1 1, -
u ocu
fbeoeoi 1, , y
, .
je - ce - je 12. je
, -
: y (1)3.
y , y , , , ,
, y -
.
-, ,
ce -
, ce
.
je : je
y , a je y XIV ,
je : Hercules id est virtus4.

1 De vita, III, 17, Opera, . 355.


2 - .
: je okom ... je
je (Th. pi.. XIII, 2, Opera, 295).
: je je ...
, y
.. (Opera, 651).
3 B. Berenson, The drawings..., op. cit., . 1064; A. E. Popp, Leonardos Zeichnungen,
op. cit., 6p. 21; A. E. Popham, Les dessins de Lonard, . np., Bruxelles 1947, . 110, A,
. 44; L. Goldscheider, Lonard de Vinci, op. cit., . 54,
..." (. 30). je 1493-1494 ce y
, je ,
a :
y ".
4 F. Geta, L'avventura di Ercole, Rinascimento, V (1954), . 227-260;
. 1477. , ,
" y .

..............rationandi
................. irascendi natura
................ concupiscendi

325
. je
.
, y De vera nobilitate
Disputationes Camaldulenses, y ,
: unions in nobis est homo,
bestiae vero sunt multae. y
, , ce
, 1.
, -
, je .
-
2 , , -
.
je uominifamosv, ra je ,
ce je
y , a -
y 3. Ha ce
" y
, no ( -
) je , , 1500. 4.
je
, , -
, virtu, . ce y .
1463. y Observance,
a 1472, y , -
5, :
( 1495), 1460. -
, y -

Ratio in nobis Hercules nominatur. Hic occidit Antaeum id est immania quaedam
simulachra phantasiae", : leonem, iracundiam et hydram, concupiscendi vim {Opera,
. 775).
1 O : Marsile Ficin et l'art, . 176, . 5.
2 . Panofsky, Herkules am Scheidewege, op. cit.
3 O , . Gardner, Boston: K. Clark, Piero della Francesca, op.
cit., pi. 98; o , M. Salmi, Paolo Uccello..., . 32.
4 W. Bode, Die italienischen Bildwerke des Kaiser Friedrich- Museums, II, Bronze
Statuetten, Berlin 1930, pi. 10, 6p. 41 A. von Salis, op. cit., . 56 259. : F.
Bayet, Hercul funraire", Mlanges Ecole de Rome, XXXIX (1921), . 234; F. Cumont,
op. cit., . 480 . 3; E. Cassirer, Individuum und kosmos, op. cit., . 77.
5 A. S. Weller, Francesco di Giorgio, op. cit., . 12; F. Saxl M. Meier, Catalogue o f
Acp.logical and mythological illuminated Manuscripts o f the latin Middle Age, London, 1963.

326
, . -
:
je terribilit.
ce , je
1. Ha -
(), je ,
fatti di Ercole, . ||2^
je ; ce
y y Codex Atlanticus-y2. "
: je
; je, ce,
3. To Fortitude4.
,
y 5, je, y
, , y -
. -
y y .
y
y y ;
II.
ce -
. ce -
, , , ce ,
. -
. , je . ce
, ,
, : -
y , y . ce je -
je -
" -

1 . Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 48. 1277.


ce : W. Paatz, Werden und Wesen der Trecento-Architektur in Toscana, op.
cit., . 198.
2 E. Salmi, Scritti vinciani, Firenze, 1924, . 205.
3 Ch. de Tolnay, Michelangelo, I, . 197 III, . 100-101.
4 1502. je y . .
Wackernagel, . 105; Ch. de Tolnay, Michelangelo, I, . 153.
5 W. Weisbach, Trionfi, Berlin 1919, je , y
, je . Panofsky, Studies in iconology,
op. cil., . 291, . 62. y je ,
", " : F. Cumont, op. cit., . 457.

327
, je nch ,
.. -
iiei'o ; y -
.
no ih ce
,
y .
To je, y ,
: -
, y
1.
. je ,
, no ce
ce
. (
), (),
, -
(. 106) y

.
y Apologi -
2. ce ad hominem ce
, , no -
(Negligentia), {Gloria Militaris), -
{Imperatoria Potes tas), , Amor, Mitas, Jurgium,
. -
: Ebrietas, Praelium, Regnum,
(. 113 ; a , Tempestas, Victoria, Quies,
a, )
. , je -
. ce :
,
, -
3. ,
Quies y ImperatoriaPotestas', je

1 , supra.
2 Ebreetas: ,
, ce , Enn., I, 6-6 y .
A. Parronchi, art. cit., supra, je Apologi -
, je, , .
3 , , . (1545),
u y , je
": . Panofsky, Studies in iconology, op. cit.

328
().
Gloria militaris
" , , y , (:
je " y ,
, .

1. Quies: (?); ; . - 2.
Palazzeto : cortile
N
Ebrietas Proelium Regnum A
I
_________________I_________________
1
6 10
Negligentia Mercurto Venere (?) Amor
J.
3 11
Gloria Militaris Ercde ? Mitas

4 12
Imperatoria Minerva e Marte Pan (?) Jurgium
Potestas

_______________
i
J
Tempestas Victoria Quies
3 *

Victoria'. ; . - 3. Tempestas: , -
. - 4. Imperatoria potestas: (?): -; . - 5.
Gloria Militaris: , ... - 6. Negligentia: ;
(?); . - 7. Ebrietas:
. - 8. Praelium: . - 9. Regnum:
. - 10. Amor: ; (?) ; ;
(Mape?) . - 11. Mitas: -
; . - 12. Jurgium: ; ; .

329

Taj , -
, .
je , je
. ,
, ; a
,
, , -
, y ,
, ce *. ,
, ce y -
. -
, , a
" . To je
,
XV .

", a no
. , -
. , ce 1

1 . Baudelaire, Notes nouvel les sur Edgar Poe, Nouvelles histoires extraordinaires
. J. Crpet, Paris 1933, . XX-XXI. Tckct je janyapa 1857.

330
, je , .
y
. -
je . je >
". ce , ,
, . je -
y
: y
je y ce .
To y
: Dimitte materiam, dimitte rursus et rationem, intellectualis
esto, atque intellectus primo tuus, deinde divinus.
y 1.

.
, ,
, -
.
je ,
y ce
: ,

, , 12.
, ce
y . , ce
, , y
y , 3. ,
, ce
:

{

=

1 Marsile Ficin et l'art, II.




=
=

2 B. Castiglione, Il libro del Cortigiano, IV, 59: In somma ad ogni cosa d supremo
ornamento questa graziosa e sacra bellezza, e dir si puo che'l bono e'I bello, a qualche modo,
siano una medesima eosa, . V. Cian, Firenze 1894, . 483.
' Marsile Ficin et l'art, Il , . 87 89.

331
Ono je je ,
, je
; , je y ce -
:


.
, -
-
.
y , a
, y -
. ", ,
ce : .
* ce , : , ,
, .
A y
ce 1. je ;
, -
, .
: je y
. ,
y , a ^
sacerdos musarum, .
-
, je,
, je ,
, .
; ,
je , je : Cio che
nelluniverso per essema, presenza o immaginazione, esso lo ha prima nella
mente epoi nelle mani... -
: per essentiam, presentiam et potentiam

1
y : je , , ,
, a ,
y .
, y , a y ".
Modern Painters, V, , . 390, y , La Bible
d'Amiens, Paris, b. d. erp. 102.

332
. -
, ,
, ^.
" -
- "1. -
, ,
, , yGapoi. -
y y
, ,
. je
2. , y , ,
, -
: je , je " (-
); je y
: , je
3.
-
, je
y . To je -
,
je 4.
, -
, deus in terris-a. ce -
artifex- . , -
-
. , je

1 Trattato, . Ludwig, 13, . McMahon, 35. : A. Marinoni, I rebus di


Leonardo da Vinci, Firenze 1954, . 60; G. Castelfranco, Momentu della recente critica
vinciana", Leonardo, Saggi e Ricerche, Roma 1954, . 437. Infra.
2 E. Panofsky, Idea, ein Betrag zur Begriffsgeschichte der lteren Kunsttheorie,
Leipzig 1924, . 119. o ",
je , Mtaph., IX, 6,
, ., I, 6, 9. ce , In Dionysii Aerop. libris
de Trinitate, Opera, II, 1020: quemadmodum qui statuam indigenam fabricant auferentes
omnia quae circum apposita impediunt perspicuum formae latentis intuitium solaque
ablatione pulchritudinem ipsam in se pandantes occultant..." O
: Ch. de Tolnay, Werkund Weltbild..., op. cit., . 100.
3 Lamor e tanto pi fervente quanto la cognizione pi certa" (Leonardo); ,,1'artista
puo solo essere superato da se stesso" (), ,
, je J. Schlosser, La Storia dell'arte nelle esperienze e nei ricordu g.
un suo cullore. Bari 1936, . 195.
4 Manille Hein et l'art, I, I Ipito uonmiui.e.

333
, je y
je je , cMa 1.
Artifex ;
. je
y . ce
, je ,
ce .
, je
, -
, y . ce
y je -
: , ,
-
, ,
je y
, . u
u , u jiyx , , gpyo , a ga
ga u ,
2. , y
je , a ce y .
.,
. , :
, koju.
? y strga
ga ce u ,
, u (phantasia), -
, io euiue ,
, , je -
, . ,
, () -
ce y 3. je ,
, phantasia ratio, -

1 :
Deus, natura, ars inter se tenent ordinem ut unus alteri materiam preparet, Deus naturae
natura vero arti; P. O. Kristeller, Studies, . 65. O : Marsile Ficin et
l'art, I.
2 Th. p i, XIII, 2, Opera, . 290.
3 Th. pi., XII, 4, Opera, 273. P. O. Kristeller, Pensiero filosofico, . 409-410;
nu , Em., I, 4,

334
, , Koja je
y , vacatio'.
ce y
y ,
. , ,
, .

. , ,
(ratio) jegnoi je (idea) y 123.-
ce -
tokom : je , -
, , y -
. je .
je ,
, ce : , -
(picturae)ce u , y
u , y u ; , ,
y , a y . ;

. -
(1492) - ce -
: ce -
; u , ceea,
, , ga ce ,, ,
u . , cee -
; uipa , u "4.
je , ce , -
, , a .
.

1 R. Klein, L'imagination comme vtement de l'me chez Marsile Ficin et Giordano


Bruno", Revue de mtaphysique et de morale, 1956, y La forme et l intelligible, op.
cit., . 65 , je ce, , -
y ; je -
, , .
2 Marsile Ficin et lart, . 71 , supra.
3 In Platonis Convivium, IV, 4.
4 Comm, in Philebum, II, 53, Opera, 1235. cy
y y y
y " " . Marsile Ficin et
lart, 1,2.

335
je ce ,
, Mens-a, je
Ration. A .
. -
",
je Ratio, ,
. ,
ce ; ", , -
je :
je y je .
je ce ,
, , , ,
.
. ce
y .
-
: , joj ? -
je ce
. -
Ratio; je -
.
je , ce ,
concordia discors, , je .
je
ce jia
, ce ^, -.-
je .
, je , -
, je ce
, y , -
. ,
je Mens-a, ce , ,
ce , y
. -
. ,
y , a
ce ce .
ce -
, je
je . je -
. Ma -
, io je .
336
je je .
ce
, , -
y artes mechanicae. -
je : -
-
. je
y , y :
, -
, . " -
y - je y y .
je .
" . , -
je
y .
, ,
. He ,
,
,
, , -
1. Ha ,
. je
,
, ?
. je
y
1500. , y
general reader. A , ,
y , a y -
. ce .
trattatisti , , je
, ce :
Lamor mi prende la belt mi lega,
je (XXXI). ,
, -
, .
, je
y .

1 . Panofsky, Idea, op. cit. A. Blunt, Artistic theory in Italy,


1450 -1500., London 1940, II . 1954. '

22 337
, ce y -

. ;
. -
1. botteghe, je , ,
, , ,
ce bellissimi discorsi dispute d importanza2.
ce 1500, -
y , XV ,
je, ,
academia di scioperati, , ce
. je "
" . y -
y .
.
.
3. , -
, a ce no
, ,

. ce
, 4.
5.
y ,
, , ,
: , , ce -
, , -

1 . Wackernagel, . 306 je -
.

2 Vasari, . Milanesi, V, 350. Bate, ce


, ibid., VI, 103-4. !
3 . Floerke, 75 italienische Knstlernovellen der Renaissance, Mnchen 1910.
ce, 1476. ^
, : valeva pi la virtu di Domenico che quanti
porci abbati suoi pari furono mai in quel monastre". Vasari, . Milanesi, III, 272-3.
4 M. Wackernagel, . 371.

5 ce , je
" : communemente questi magicTp. excellent
hanno del fantasticho e da lore convien torre quello che se po havere", -
: P. O. Kristeller, Andrea Mantegna, London 1901, . 480, . 36.

338
.... je :
; je
; ,
, 1.
-
: je
je
; , je y -
, ce
, ,
2. -
je -
, ce , , a -
ce , -
3. y , je ce
, . je -
: , , -
y
,
, 4. -
, y
. ce,
,
, y , -
5. , , ce

1 Trattato, . H. Ludwig, 59, . McMahon, 89; . . Gombrich, The


Renaissance concept o f artistic progress", art. cit. . 302. . je -
, ,
..."
, (ad. Pis., 9-11), ce
ce ". F. de Hollanda, Quattre dialogues
sur la peinture, . np., Paris 1911, . I ll .
2 Vasari, . Milanesi, III, 270 IV, 142.
3 M. Wackernagel, . 373. je , ce,
(1493).
4 grasso legnaiuolo" je je
ce A. . " je ,
, . .
je y -
... Vusari, . Milanesi, VI, . 535-7.
5 McpotioBor : supra, , , .
: , von Schlosser, Lorenzo Ghiberti, Hasel 1941, erp. 112; o
signore e gentiluomo, y . ,
, ce , je,
no , , -
.
. ,
je , , -
1. , je
y ce
, .
ce , ,
. -
y : je ,
ce . -

. ,
senza lettere. , a ;
je , a 2. ,
je 1500, , , -
, y trattatisti
.
Ha -
ce y : ,
sacerdos
musarum-., . A '-
ce
. , ce
y : je
; ce
;
, ce -
je . !

\ \

": . . Gombrich, art. cit., . 295 .


1 . Kris . Kurz, Die Legende vom Knstler, Wien 1934. [. ., New Haven
1979],
2 L. Cendali, Giulio e Benedetto da Majano, San Casciano, s. d.,|CTp. 183-4,
scrittoii , ', -
, , , : . Wackernagel, . 366.

340

EROS SOCRATICUS

je ;
je , ce
y . , je :
. y
, -
.
, y , -
: ce y
.
1.
ce , -

. ce
.
je , a je .
, , , , ", -
joj .
To je 2.
y ,

1 Marsile Ficin et l'art, . 102. E. Panofsky, Die Entwicklung der Proportionslehre


als Abbild der Stilentwicklung", Monatshefte fr Kunstwissenschaft, XIV (1921), . 188
209; K. Trauman Steinitz , pageant o f proportion in illucTp.ted books o f the 15th c.,
Centaurus, I, (1951), . 309-333.
2 je Lactance,
De div. lust., I, 10, 3: , -
, Della pittura, II, . Janitsehck, . 93. je

341
ce ,
y .
;
je y ; -
, y
(1475), ce ,
:
"1. To je ce
- ce -
, -
. ,
, , joj je -
. A ce , y ,
, .
je
, na ,
, a -
2. : -
garzoni ,
, . y
,
3. , , ce -
-
. ce ,
. Magliabecchiano, y -
, ce ;
,
je 1473. , a y -

y . je . Giehlow, Die
Hieroglyphenkunde des Humanismus..." art. cit. . 36 .
1 Marsile Ficin et l'art, . 118-119. i ^
2 . -
,
y : . Schnitzer, Savonarola, Mnchen, 1924,1.1, . 272. je Ca-
, je y ce ,
" (Cronaca, . 497, . ibid., t. II, . 848).
Fateciae, 1470-1480 ( 1548), je
A. Wesselesky, Angelo Poliziano, Tagebuch, lena 1929. (
); ,
je ", ibid., . XXXI .
3 . Wackernagel, . 339.

342
1502. 1. y .
je je , je
al tamburo, je , 2. y
, je y -
je . je
ce je , , ce
. 1490. y -
garzone-a, , ;
je , y -
, (24 napa ) , 4. 1497. -
.
, -
: , , , ,
, . , 1508.
30 -
. ,
je 3. ce
.
- - -
; je y
je y
je 4.

1 II codice Magliabecchiano", . . Frey, Berlin 1892, XVII, 17, . 104. .


Mesnil, op. cit., . 128, . ce 1473.
no : J. Mesnil, op. cit., . 98 . 204, . 83;
1502, , ce , -
, ibid., . 211, . 160.
2 G. Seailles, Lonard de Vinci, Paris 1892, . 12. je 9.
1476, .
, je .
3 . . Richter, The literary works, op. cit., . 457. G. Fumagalli, Leonardo, op. cit.,
. 286-7. O : E. Muller, Salai und Leonardo da Vinci", Jahrb. derkunsthist. Samml.,
(Wien), N. F., II, 1928, . 139 ce -
. . je y Marzocco 7. -
1919. Morgante ( 1481).
4 je R. Keitler -
, y Zeitschrift fur Psychoanalyse, IV, 1916-1917, je
je . y Miscellanea Vinciana, Milano (. 1923).
: S: Freud, Un souvenir d enfance de Lonard da Vinci, . np
Paris 1927. ( 1910), je R. A. Taylor, Leonardo the
Florentine, London 1927, . R. S. Stites, criticism o f
Freud's Leonardo", College Art Journal, New York, VII tom (1948), 4, . 257-267,
je : y certainly had

343

: je y "1. ,
, . Tokom -
, , ,
; je 2.
ce (W. 12276)
( 116) , a ce 3.
Eros platonicus >
. , y je -
, ce y no 4, -
y , 1522, 5. A
1532. ce , -
, je
, ,
6. je je .
,
ce, y , -
7. , , ,

opportunities to observe homosexuality. The humanists there preached the ideal o f platonic
love o f masculine friendship", . -
je Meyer Schapiro, Leonardo and Freud, an art historical
study", The Journal o f the History o f Ideas, april 1956. Tjfea -
je K. Clark, Leonardo da Vinci, op. cit., . 44 je to
R. Langton Douglas, Leonardo da Vinci, his life and his pictures, Chicago
1944, . 8 9. je G. Fumagalli, Eros di Leonardo, Milano 1952,
, , je .
1 Codex Atl., 358 v.; G. Fumagalli, op. cit., . 354.
2 A. E. Popham, Les dessins (fr. .), op. cit., . 54; E. H. Gombrich, Leonardo's
grotesque heads", art. cit., .
3 , 1473; B. Berenson, . 1170 .
je 1480.
4 . Frey, Dichtungen..., IX LXVIII.
y . . Grim, Das Leben Michelangelos, Leipzig
1940, . 787 . : . A. Symonds, The life o f Michelangelo Buonarroti,
London 1893, II nor. XII, . 381-5.
5 G. Milanezi, Le lettere..., op. cit., . 418; Ch. de Tolnay, op. cit., (III), . 23.
6 E. Steinmann - G. Pogatscher y Rep. fur Kunstwiss., XXIX (1906), . 496; Ch.
de Tolnay, op. cit., (III), . 24.
7 F. Wickhoff, Die Antike im Bildungsgange Michelangelos", Mitteil. des Instituts
f. sterr. Geschichtsf, III (1882), . 433; E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., .
229. '

344
, je
1.
, , -
je ,
ce
2. je y
; 1426. ,
Hermaphrodites, 3, 1455
1460, y , je -
y -
: je
, je no ,
, y 1469. y je -

4. , y -
imitatio Platonis, je
, je, , -
y . , Plato
redivivus, ,
. 1448, je
je , tokom -
, je .
je je 1467. -
, ,
. , , y ,
conphilosophi, je -

1 G. A. Baci, je
(Vaari, . Milanesi, VI, . 389) je
(. Wackernagel, . 367),
Eros-a platonicus-a.
2 y XV je -
A. y ; je ,
je A. , ce "
.
3 je : P. H. Michel, op. cit, . 69; V Rossi, Il
Quattrocento, op. cit., . 267.
4 Comparationes Aristotelis et Platonis cy 1455; -
, In calumniatorem Platonis, 1458, ce -
y 1469. : L. Mhler, KardinalBessario als Theologe, Humanist
undStaatsmann, Paderborn 1923,1, . 351-398. V. Rossi, Il Quattrocento, op. cit., . 98
99. F Zilsel, op. cit., . 226-227.

345
na 1. Convivio
amor socraticus y
, , , ce
. ga je -
? ceea, ga
1 ga ce y , a u
pagy ga u 2. -
je y , ^!-
XVI ,
3. ,
. je
; je
(1542) , y -
, 4. ce je y
y -
; , jonl , -
, y XV ,

(. 115 ) ,
- .
je
je - -
y 5. , ce
( 1430. 1440) je n p B iix

1 Ph. Monnier, Le Quattrocento, op. cit., II, . 95 .


" je : Opera, . 606, 635,
639, 764, .
2 Convivio, VII, 16: quam utilis sit amor socraticus.
3 E. F. Meylan, L'volution de la notion d'amour platonique", Humanisme et
Renaissance, V (1938), . 418-422. ce
epistolae amatoriae, je , a -
" {Opera, 618). je y -
, : . .
Kristeller, Studies, . 119-120. ^

4 I. del Lungo, Florentia, op. cit., . 277: Ne disjunctus post mortem locus ossa
separet quorum animos in vita conjunxit amor". J. A. Symonds, Renaissance in Italy, the
revival o f learning, London 1900, y VI third period o f humanism" -
".
5 , : .
Berenson, Les peintres italiens, op. cit., II, je " -
; F. Landsberger, Die kiinstlerischen Probleme der Renaissance, op. cit.,
. 18.

346
; , ,
, ,
y contraposto,
1. A je , 1460, -
, , , je
y (1476), y
- (1504) . (. 119)
je y , 1470-1475,
, .
y , -
,
, ,
2. To je
y y ce -
(initor et gratia) , ce y
. A
: je y y -
(configuratio) , ,
,
3.
. ,
, , ,
, je (. 118)

y (1481) -
, , , , , ,
, y , y ,
, y .
, je -
, , je
, , ce, , a , ,
, y ( je -
) y y , y
.

1 H. W. Janson, The sculpture o f Donatello, op. cit., II, . 85-6,


: its message... has little to do with the
ethos o f biblical heroes".
2 , , , ...,
" -
, je Mario Praz, La carne, la
morte e II ilia voit), III ., Firenze 1948, . 335 ..
1 In Tlalonis Conviviiim, V, 4 5,

347
,
12.-
, je, , ,
.
( 1475), , -
, , je -
, y ; je -
, ^. Ha
1 -

3.
je , 4:
y , ce
, je ce y
5.
ce
. je 1476,
, , Giovannino , -
, y 6, -
, ,
, , , -
je . je -
,
7, . Ma
" ,

1 R. Bayer, Lonard de Vinci, op. cit., . 171 : .


2 , A. . Popham, op. cit., pi. 38.
3 H. Ochenowski, The lady whit the Ermine", The Burlington Magazine, XXXIV
(1919), . 192 . G. Fumagalli, Eros di Leonardo, op. cit., . 163
.
,
4 A. . Popham, op. cit., pi. 131 A, 141, 143, 147.
/

5 Windsor, 6p. 12572. A. E. Popham, op. cit., pi. 24; L. Goldscheider, op. cit., pi. 8.
O y : K. Clark, Leonardo, op. cit., . 44-45 je
. Thiis, op. cit., . 137.
6 Windsor, . 12572. A. E. Popham 213 A . 70. L. Goldscheider,"p. cit., pi.
99.
7 P. Vulliaud, La pense sotrique de Lonard de Vinci, Paris 1945, . 86 ,
, i (
). Kenneth Clark,
Leonardo, op. cit., . 176, je .

348
je y
.
je, , -
; je
. O ko 1490, je -
, ce je je y

1. ce Eros platonicus
. -
, ,
.
y . A - (. 114)
- . je
. ce
1503 (): , ,
; y ce : (. 117)
, , ... -
, a ..."2.
, , .
. je , -
, , y ,
je ce
. je y Ha
re . y
. je
() je
,
3.
Ignudi .
, -
; , -
, 4.
; -

1 . Cruttwel, Luca Signorelli, op. cit., . 44.


2 Ch. de Tolnay, Michelangelo, I, op. cit., . 110.
3 Vasari, . Milanesi, VII, . 150. je 1496. Ch.
de Tolnay, I, . 144.
4 H. Wdlfflin, L'art classique, op. cit. . Foratti, Gli ignudi della volta S isti na",
LA rte, XXI (191 K), . 109-126, infra, III , V .. Ch. de Tolnay, op. cil., Il,
. 64. cy tgnudl luripano ".

349
. ,
. , na , , -
. je ,
, , '.
Eros Platonicus ce
. -
y je :
1532. y ^-
; ce y , -
. , ,
je y , 1 2.
1532. 1533.
, y , a
:
,
opao, je
y furor amatorius ;
ce
ce 34.Ha je
y -
, , ce -
, -
\ , :
Al cor di zolfo, a la carne di stoppa...
(CIX, 97)
. -
-
, . -
.
Eros platonicus,
, je
-
f

1 , -
- 1501. (Ch. de Tonay, I, . 88), a
{ibid., . 184); , " je ;
A. Chastel, Les ignudi di Michel-Ange" (1975), F. F. F , I, 6p. 12.
2 Ch. de Tolnay, op. cit., (III), . 114.
3 E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., . 229. Ch. de Tolnay, ibid., nor. XX,
. 111 .
4 Vasari, . Milanesi, VII, . 271.

350
.
" , je ce -
, y ce 1.
ce y XVI . -
, y
ce, , , -
y y , -
, 2.
, , je
: , -
(. 114)
, ce . je
, 34. je
:
( , VII, . 11 )4.
, je y - (. 117)
ce y
, 5.
, , , ,
, , " -
; ce
: , , , . -
, ,
.
y , "
y 6.

1 1494 (. Panofsky, Albrecht Drer,


Princeton, 1943, II, . 95, . 928)
Orpheus der erste Puseran" ( : ). je y -
: je -
y : . Wind, Two mock-drawing..., Journal o f the Warburg
and Courtauld Institutes, II (1939), . 206 .
, y .
2 Marsile Ficin et l'art, . 124.
3 E. Rodocanachi, La femme italienne (avant, pendant et aprs la Renaissance),
Paris 1922: . 89 .
4 E. Mnz, Histoire de l'art pendant la Renaissance, op. cit., II, nor. V.
5 O. Brendel, The interpretation o f the Holkam Venus, The Art Bulletin, XXVII
(1946), . 65 , (New York, Metropolitan Museum). U.
Middeldorf, ibid, XXIX (1947), . 65,
.
6 Aug. Niphi Depulchro, I, I. 37, E. Rodocanachi, op. cit., , 101.

351

, je, ,
, ce -
(, VI, 5). -
je, , -
. . Kao
, je -
, , -
, a ce y , ce y
, , ,
1. je -
,
-
:
piagnona je . y
, je -
. ce
y , na je

ce ;
, , ce
- , , 1500. ,
2. y -

1 . Wackernagel, . 299 .
2 W. Paatz, Kirchen, IV, . 471, . 27. je je
1520. y De viri illuslrihus: Tiraboschi,
1481, y De illustrt ione
Urbis Florentine, ,
, . 0 ce ;
, ce
, ,
. , -
y ,
,
, . To
". -
1. je -
, je 1482.
: je , , -
je ;
,
je, ,
2. je :
je , .
je
y , a ce
ce . ,
. je ce
, y
, senza
avr esempio alcuno dalla natura, .
, , -
: fuggie l ingegni non periti
quella idea delle bellezze quali u beni exercitatissimi appena discernono 3.

Storia della letteratura italiana, Modena 1781, vol. IX, . 286.


1 : Works, . . . Richter,
1346, . ., Lonard par lui-mme, . 71. : Trattato, . Ludwig, 71,
. McMahon, 77.
2 Vasari, . Milanesi, III, . 386-7. je . Gomrich,
Visual metaphors o f valule in art, Symbols and values (Thirtheenth Symposium of the
Conference on Science, Philosophy and Religion), London 1954, . 263.
3 Della pittura, III, . E. Mall, . 107; . J. R. Spencer, . 93, 133.
idea je , Orator, II, 8-10. -
7. 1435, 17. 1436, . . Janitschek,/., . Albertis kleinere
kunsttheoretische Schriften Quellenschriften fr Kunstgeschichte", XI, Wien 1877, Intr.
y je y -
y , ce , , , -
, ; , 1428, ,

21 1(!1 353
tokom ce ,
ce, , . ce
) , je
; ce , -
ce y , je . -
je ? , , , -
, ,
, je .
je je , a
.
-
, je
1. Theologia
platonica, je :
, je
: -
ce . , ,
.
, ce -
. je 14822. De re aedificatoria,
,
1485,
y , -
je 34. je
Della pittura; , ce
je -
per torre da queste qualunque bellezza lodata in una femminaA.
je, , ;
je . je -
. ce y (VIII, 9), je

. Janitschek, op. cit., , . 257 J. von Schlosser, Knstlerprobleme der


Renaissance, I, L. B. Alberti", Silzgsber. Akad. Wiss., Wien 1929, -
. Kenneth Clark, Leon Battista Alberti on painting", Proceedings o f the British Academy,
X XX , London 1944, je " . -
: ,,i nostri detti sieno corne da solo pictore interpreted";
, .
1 : . . Gombrich, Raphael's Madonna della Sedia", Charton lectures on
Art), london 1956, . 19 .
2 Ficino, Th. PL, II, 9; Opera, 102; Marsile Ficin et l'art, 57 109.
3 Alberti, De re aed., IX, 5; : P. H. Michel, op. cit., . 364 462.
4 . L. Muli, . 108.

354
*je |.i|.ir|oi , je
, ce y
:
, je , -
,
, . je
, a .
je :
(, ),
ce , je -
, a sub specie pulchri.
ce :
je je y -
. :
; ce
.
.
ce -
: ce
. -
-
1, a je y
" .
, y
. ce -
, y , .

I. -

je y . je
IV mo
to " : Sine luce nihil videtur.
, De prospectiveipingendi,
. y 1435, je
( -
)

1 L. Olschki, Der geometrische Geist und Kunst y Deutsche Vierteljahrsschr. Fil


IMeraturwixs. u. Geistesgesch., VIII (1930), . 516-538; -
" ce ite y enojoj , je
0 . Nieco Pasola y 'ta . De prospective pingendl lijepa
, Firenca 1942.

355
, , ,
. , ce
y ce -
, 1, -
. y
ce y ,
je ,
; je y -
: , , je
, . ce, ,
. perspectiva artificialis je
tokom , ce -
{ y je
);

2. To je
.
, -
ce XVI 3
.
je
, y -
, 1450-1460. . je -
,

1 Alberti, Della pittura, fol. 121, . L. Mall, . 59. , .


Panofsky, Die Perspektive als symbolische Form" y Vortrge der Bibliotek Warburg,
1924-5, J. White, The birth and rebirth o f pictural space,
London 1957. : W. M. Ivins, On the rationalization o f sight" ( The Metropolitan
Musseum o f Art, Papers, 6p. 8), New York 1938, G. Richter, Perspective ancient, mediaeval
and Renaissance" y Scritti in onore di B. Nogara, Vatikan 1937, . 281-288
D. Gioseffi, Perspectiva artificialis, Trieste 1957.
2 O : Alberti, Della pittura, . J. R. Spencer, 6p. 48, . 110
117. O tokom : E. Panofsky, op. cit., . 259-261 J. White, op.
cit., nor. V-VII.
3 ,
45, je , -
Plerin (Viator), De artificiali prospectiva, Toul 1505: G. Wolff,
,,Zu L. B. Albertis Perspektivlehre" y Zeitschrift f r Kunstgeschichte, V (1936), . 47-54.
P. Francastel, Peinture et socit, Lyon 1951. je
"
, . E. Panofsky, op. cit., je
" ; P. Francastel
.

356
. je


ce , je , -
.
ce :
.
1.
je y -
, je y De
pictura. je
je, 1480. ,
: je
, a je
-
, a je ". -
- - je
, -
2. , , je
;
je
je ce
, je ce "
3.
,;
ce , ce a
ce -
4. : je y

1 . von Schlosser, Ghiberti's Denkwiirdigkeiten, vol. 2, Berlin 1912; G. Ten


Dsschate, De derde Commentaar van Lorenzo Ghiberti in Verband met de Middeleeuwsche
Optiek, Utrecht 1940; J. White, op. cit., nor. VIII IX.
2 Vita di ser Filippo di ser Brunellesco" y Operette Storiche..., A. Manetti, . G.
Milanesi, Firenze 1887; . E. Toesca, Firenze 1927 ( Marsile Ficin et Tart, . 181);
G. C. Argan, The architecture o f Brunelleschi and the origins o f perspective theory in the
Fifteenth Century" y Journal o f the Warburg and Courtauld Institutes, IX-IX (1946-7), .
103 .
3 R. Wittkower, Brunelleschi and proportion in perspective y J. W. C./., X V 1( 1953),
erp. 275-291.
4 J. White, Developments in Renaissance Perspective", Journal of the Warburg and
Courtauld Institutes, XIV (1951), . 42-69.

357
. , , : -
,
.
y , -
, , , je, -
, . je -
ce ,
y . ,
.
,
1. je
y -
y 2. -
. je
, a .
y
.
, je , je
72 u -
y , : -
, .
page 3.
: je -
, , -
. ,
, :
je , -
, , no , -
4, , -
. je ce je

1 . White, op. cit., . 204.


2 A. Parronchi, Le fonti di Paolo Uccello, perspettivi passati" y Paragone, 6p. 89 (
1957) . D. Gioseffi, ComplementH di
prospettiva", y Criticad, Arte, . 25-6(1958), . 102
.
3 Vasari, . Milanesi, II, . 206. . I. Kern, Der Mazzocchio des Paolo Uccello"
y Jahrb. der preuss. Runstsamml., XXXVI (1915), . 13 .
4 G. Mancini, L'opera de corporibus regularibus di P. Franceschi detto della F.
usurpata da fra L. Pacioli" (Memorie della R. Accad. Dei Lincei), CCCX1I; Roma 1915, .
446-487. O , -
. Ghyka, Le nombre d'or, rites et rythmes pythagoriciens dans le dveloppement de la

358
:
, y ,
, no , mi
ner ( 51 )1. ce ,
, , , je
, a je y
. je, ,
, je -
,
, 2.
. -
je : ce -
, , ,
y . To je .
maestri de prospettiva , , intarsiatori.
intarsia y tokom -
"
, -
. y
, y
, y 3.
:
, -
. -
y -
a priori , ,
.
je ce
, , ce .
ce, , je y -

civilisation occidentale, 2. vol., Paris 1931,1 .1, nor. II, . 45, . I. y


I. A. Richter, Rhytmic form in art, op. cit., nor. VI.
1 E. Cassirer, Eidos und Eidolon, das Problem des Schnen und der Kunst in Platons
Dialogen" y Vortrage der Bibliothek Warburg, II (1922-1923), . 1 .
2 A. Chastel, Perspective et marqueterie au XV sicle", Revue des arts, III (1953)
y , . , no ,
, je . Lehmann, 1 y
y G. B. A., LXXVIII (1936) . 244-247, y -
.
3 . Muntz, Les collections, op. cit., crp. 63. M. Wackernagel, .
169.

X 35
. ( , " je)
je (na je, , ). ,
y XIII , y -
XV .
, -
. je cosa spirituale
.
:
Non solum vero per numros sed etiam per figuras describitur anima, ut per
numros quidem incorporea cogitetur, per figuras autem cognoscatur ad
corpora naturaliter declinare1.
( ) je
. To je
. (
je ) -
je y " -
. y ce
. Summa aritmetica,
y 1494, ", ,
, ce -
. To je y ,
, . Ha ,
, , , , .
, , sempre con libelle
circino lor opere proportionando a perfection mirabile conducano2.
, y -
perspectiva artificialis -
3. je
: y ,

1 Marsile Ficin et l'art, III, nor. IV, . 100 , G. Nicco Fasola, , . 13


.
2 . Muntz, Les archives de l'art, I , Pariz 1890, . 33-42. ,
je y 1486 (Marsile Ficin et l'art, . 114, . 27)
" , . Camillo
Leonardo de Pesaro, Speculum lapidum, Venezia 1502: in pictoria arte quis praestantior
Petro Burgensi, Melozoque Ferrariensi qui pingendi rgulas geometricas arithmetricis ac
perspectivis regulis miro ordine inducTp.a ac doctrina instituerunt et ex eorum operibus
patet, nec etiam hoc ab antiquis tarn amplepertractatum f u it. ( , je
. , ).
3 L. Olschki, Die Literatur der Technik und der angewandten Wissenschqften...,
Leipzig, 1919. G. N. Fasola, Introd. Piero della Francesca, De prospectiva pingendi, Firenze
1942.

360
, , :
-
, a ce -
je integra proporzione'.
je, , je
ce
. y
je y . y je
, ce , ,
- .
y ce ce
: je, , ,
. : -

,
(ms.
, fol. 16 a). je ,
, ce
2. je y -
3.
, je , -
, .
Varmonica proporzionalit
la quale composta di divine proporzioni.
y
, , a
4. , ce
,

1 J. Mesnil, Botticelli et la perspective" y L'amourde l'art, 1939 Botticelli, op. cit., i


. 61 .
2 . White, op. cit., . 207 . J. Mesnil, La perspective linaire chez Lonard
de Vinci", Revue archologique, 1922. P. Francastel, La perspective de Lonard de Vinci et
l'exprience scientifique du XVI sicle" y Lonard de Vinci et l'exprience scientifique, Paris
1953, . 61, je H. Pirenne, Le fondement scientifique
de la thorie sur la perspective de Lonard de Vinci" y The British journalfor the philosophy of
science, III (1952), . 169-185, " .
3 je, , -
". F. S. Basoli, Leonardo da Vinci e l'invenzione
delle anamorfosi" y Atti Soc. dei Nat. e Matem. di Modena, LXIX (1938); J. Baltrusaitis,
Anamorphoses, Paris 1955, . 18-19.
4 . Ludwig, 1, 28..., . Me Mahon, 1, 34. ce y
: . . Richter, vol. I, . 72 76.

361
. ce , -
je . -
" , :
,
". , y
, 1.
. -
, 2, na
y y :
,
-
, -
, -
3.
, je y ce y
y ce -
. je, , y , .
je
je -
, je .
ce 4.
y je y
, , ,
ce . je
no -
, , , 5. -
,
. ce -
; , a -
ce

1 . H. Ludwig, 489, Me Mahon, 484; J. . Richter, . 14, . 116, . .


Ludwig, 526, . Me Mahon, 513. : L. . Heydenreich, Leonardo da Vinci, Basel
1953, vol. I, . 110 .
2 . A. 221: . . . Richter, . 19, . 119.
3 Trattato, . Ludwig, 17, . Me Mahon, 15; v. G. Seailles, op. cit., . 427.
4 K. Clark, Leonardo da Vinci, Cambridge 1952, . XV, . 164 o Ludi
mathematici -
.
5 (A. Chastel,
Lonard et la culture", art. cit., . 257; L. Olschki, art. cit., . 524), -
y .

362
y 1. A je
y , -
je .

II. -

" -
, , , : -
... je

, , . ,
, je , a
ra ? , ,
ce , , , , , y -
? ,
,
2. De Statua
. To
, , ", a
ce 3.
-
je je , -
, je cMa -
: . : per ejus
praesentiam apparet in corpore imago aliqua per se mobilis facultatis,
fitque ibi motus in omnem partem quod significat animam esse fontem motus
unde libera et universalis effluit agitatio4. ,
. -

1 R. Longhi, Piero della Francesca, Milano 1946, . 116.


2 Alberti, Dellapittura, II, . L. Mall, . 94 95.
3 . Panofsky, Die Proportion", art. cit. A. Drer, . 261 . Pac-
ce , no
ne De sculptura, P. Gauricus (1504), .
De Physionomia, je 1470,
Acerba je d'Ascoli, XIV (Bandini,
op. cit., V, . 73-74).
4 Th. pi., Ill, 1, Opera, . 117; P. O. Kristeller, // pens tern filosofico, op. cit., crp.
416 >.

363
<)1 icjia , ,
na , . ce -
, : a Baccho
(habcimis) /t',s7/Vw? in motu membrorum concinnitatem:
, .
je y -
je ;
, je
, , . je
y XIII , y -
. , je je
. y
, a ,
; -
je . -
je
1.
-
. O k o 1460, y je
, . Ha je -
2. y -
.
. , je, ,
, je y -
. je : ce -

je . je -
y 3.

1 R. Krautheimer, Ghiberti, op. cit., . 327.


. je
cantoria, : con quelle figure abbozzate che a guardar le
pare veramente che siano vive e si muovino.
2 A. Hind, Early Italian engravings, op. cit., I, . 68 pi. 97.
3 - , , 1 -
(Wallace Coll. London) .
je y XVI .
y : A. Sabatini, A. et P. Pollaiuolo, op. cit., . 90,
. Tietze-Contrat, Mantegna or Pollaiuolo?", The Burlington Magazine, LXVII (1935)
. 217, , . je : E. Panofsky, A.
Durer, op. cit., . 96, t o , , XI, 29, a y Be
su . je
() je y y y ,
je , ..

364

" ; (), -
. je
" y 1.
je je
. je -
,
je -
2.
je y
. ce -
-
. ,
,
. ce , , -
3. je -
4. je, ,
, . ;
je y ,
je , , -
, 5. -
; je ce
.

je, y , -
. , 1475. ce
,

1 Vasari, . Milanesi, III, . 295; L. Castaldi, L'ideale estetico nei canoni artistici
del Rinascimento, Siena 1933; L. Premuda, Storia dell'iconografia anatomica, Milano 1957,
nor. III. O , je Panofsky y The Renaissance, a symposium
(. 1952), New York, . 85-88.
2 M. Cruttwell, A. Pollaiuolo, London 1907, nor. VIII, Paintings and studies from
the nude, 1464-1470. A. Sabatini, Antonio et Piero Pollaiolo, Firenze 1944, . 32 S.
Ortolani, U Pollaiuolo, Milano 1948.
3 C. L. Ragghianti, Storia di un problema critico, Commenti di critica d'arte, Bari
1946, . 117 .
4 J. Mesnil, Botticelli, op. cit., nor. II; A. Warburg, Gesamm. Schr., I, . 10 308;
A. Chastel, Botticelli, Milano 1957.
5 E. Berlaux, Botticelli costumier", Etude d'histoire et d'art, Paris 1911, . 115
. ,

365
ocehaj
. .
je
je je
. Ha -
, no , ,
, , ,
.
: , -
, :
. -
, ce je ,

. je
. , ,
, . , , -
y , a -
, , , .. -
12.
je -
: ce y -
, a u ce 3.
To je , :
,
.
,
: je
u istoria', u ga
, je ...
je : je . -
.
ce ,
je , a "4. ,

1 Ficino, Lettere a Bembo, Opera, . 807; Marsile Ficin et l'art, . 95. -


, : P. H. Michel, op. cit.,
. 520 .
2 Marsile Ficin et l'art, op. cit., . 146 94.
3 Trattato, . Ludwig, 9, . Mc mahon, 7.
4 Ibid., 108 109, . Mahon, 86 87.
. y Convito naiiopy ;

366
je ce
.
, -
y . 1460. (. 121
. a,6)
" ce .
Ha ce :
-
terribilit .
Ogpcmol .
, je
1465, ,
y Op , 1475-1480,
je y -
1. , 1480. je
je
-
2. To ,

, je y -
3.
,
. je -
je , . -
. ,
, a
, "
" -
4. ,
je . -

je G. Sailles, Lonard de Vinci, op. cit., . 324 ( ^


) N. Ivanov, Remarques", art. cit.
1 L. Planiscig, Andrea del Verrocchio, Wien 1941, je
den Kern fr jene Figurentypologie die im 16. Jh. Bis zu ihrer kodifikation in Traktaten,
triumphe feiern solite", . 46.
2 J. Thiis, op. cit., . 57: y -
, je ".
3 K. Clark, Leonardo da Vinci, Cambridge 1952, . XVI.
4 P. J. McMurray, Leonardo da Vinci the anatomist, Baltimor 1920, . 411. H.
Kleiber, Leonardo da Vincis Stellung in der Geschichte der Physiognomik und mimik,
Strasbourg 1907.

367
, je ,
, no
ne 1500. y .
ce . je
ce
: je
je
1.
. ce ;
je je
je 2.
je, ,
: ce . A
y je .

III. -

y XV , , .
1460. je y
. je
je -
, ce -
: .
, y je
: , -
.
. je , -

. , :
, , no , -
. tokom 70-95
; -
, ce ce , ce -
: ce -
. -
:

1 Vasari, . Milanesi, IV, . 374, 735.


2 Id., VII, . 274. : R. Wittkower,
Physiognomical experiment by Michel Angelo and his pupils", Journal o f the Warburg
Institutes, I (1937), . 183-184.

368
(iiouyr je
ce
" raje
)1, a
, -
piagnone 2. -
; , .
.
, ,
:

...
( . V, 25-26)
y je Ma-
y , je y
3. ,
, ,
y .
y -
. , ce
je
, .
je je
je y 4.
XV . ,
je . , , ,
5, a je
. je y , je
, 1440, : -
, , ^,
, ce -
. O k o 1460-1480, , -

1 Vaari, . Milanesi, t. IV, . 564.


2 Infra, III .
3 R. Longhi, Masaccio e Dante, Paragone, 6p. 9 ( 1950).
4 Della Pittura, II, . L. Mall, . 76.
5 J. Lipman, The florentine portrait", Tha Art Bulletin, XVI11 (1936), . 54-102;
J. Alazard, op, cit., nor. I II Max J. FriedlSnder, Landscape, portrait, still life, Oxford
1944, crp. 235-236; F. Landsberger, op. cit., crp. 59 .

24 369
, ce y
ce ".
je
je , -
ce . -

.
, y ; -
je , a , -
, - - -
je , , je -
(
).
: je , ,
, 1460. .
, , -
y , ,
, -
. , , -
,
1.
ce
:
.
,
, : uomini famosi,
je je ()
, y -
. , , ...
, ,
, ce y ",
.
ce, , ce,
, . je -
. je
y , je y
ce . , -
je -

1 W. von Bode, Desiderio da Settignano und Francesco Lauranaals Portrtbildhauer",


Florentiner Bildhauer, op. cit., . ; W. R. Valentiner, Mino as a portrait-sculptor",
Studies o f Italian Renaissance sculpture, London 1950, . 70 .

370
je '.
je y ce
, ce y , ce
y . je, , -
, , , ,
, y
. A je 12. ,
- je - ce -
omot ;
y je
. To je ce -

: , -
. ce y -
,

y .
, -
y . je -
y . -
3. -
ce y , ... Taj convenienza
je je -
.
". A je, , je
, je -
, , ,
, ,
". : je
-
. 1544.
je
, -
"4. ce -

1 Vasari, . Milanesi, III, 364.


2 . Langton Douglas, Piero di Cosimo, Chicago 1946.
3 Infra.
4 Vasari, . Milanesi, VII, . 271 supra. Ch. de Tolnay, Werk und Wcllhild, op.
cl/., crp. 97.

371
(. no)
.
y 1. -

y . je -

. ,
, je -
, -
. , , y y ,
je - , a
, y . -
, y , je
:
. , , artifiziosa
natura! ? -
, -
? -
, ,
ce y y , ,
,
. ce y

je ,
2.
1470. 1480. je y
, 3. -
, Annunciazione, ce
, , ,
, je
. je y , -
y .

1 . Clark, Landscape into art, London 1949,1 II nor. F. Landsberger, op. cit., .
100 . W. Kallar, Die toskanische Landschaftmalerei im 14. und 15. Jh., J. W, XXI
(1900) . 1 .
2 H. Hess, Die Naturanschanung der Renaissance in Italien, Marburg s. Lahn 1924,
" y XV (. 65).
3 G. Castelfranco, Ilpaesagio di Leonardo, Milan, 1953; Sul pensiero geologico e
il paesaggio di Leonardo", Leonardo, saggi e ricerche, Roma 1954, . 470 .,

372
ce " -
altercatio ce
Ambra. 1480.
, , y , -
descriptio terrarum, -
: y (1460-1462) je
- je
1459. '. , -
y , , - (. 132)

, ,
(-
) 1475. (). je -
. (. 124)
je je -
() : je -
- , -
- ;
,
. je ( )
12, y -
. Ha ,
( , -
)
ce . je
ce ; je
. je
y -
. ,
3. ,
, - (. 125)

1 je : dilettosi molto di far paesi, ritraendoli


del vivo e naturale, come stanno appunto, Vasari, . Milanesi, II, 595.
y 1460: . Kiel Neri, Paesaggi inattesi nella
pittura del Rinascimento, Milano - Firenze 1952, . 91. J. Molanus o :
claruit inventor in depingendo rure, v. E. Panofsky, Early netherlandish painting, op. cit,,
. 318.
2 F. Zeri, II maestro dell'Annunciazione Gardner", Hollettino d'Arle, XXXVIII
(1953), erp. 135.
3 A. Chastcl, liottlcelli, Milano 1957.

373
ce
ce, , y :
, , y , -
, y ,
, ce "1? -
-
, ,
. -
je , -
. - -
, , ,
je y .
ce
,
; y ,
, , ,
je, y , .

.
, , -: -
. je
, y -
, , , -
y . je, , -
y -
,
, , ,
. , ce
je no , ,
. y ,
ce
tavolette di paesi y :
-
2. -

1 . . Gombrich, Renaissance artistic theory and the development o f landscape


painting", Gazette des Beaux-Arts, juli 1953, . 336-360 ( Norm and Form, op.
cit., . 107-121).
2 E. H. Gombrich, Renaissance artistic theory and the development o f landscape
painting", Gazette des Beaux-Arts, 1953,. 336-360 ( Norm and Form, op. cit.,

374
, ce
, : ", je -
, , , , -
, , , ,
... , ,
, , , , -
. ce "1.

. 107-121).
1 F. de Hollanu, Vier Gesprche berdie Malerei, . J. Vaseoncellos, Wien 1899,
. 29.

375

je ce -
: je
(speculum). , je y -
: ,
1. A je
.
je y
y ,
, joj
, ,
,
.
, je , je ,
, .
, y
12.
.
: ,
,
3. ,
, -

1 Marsile Ficin et l'art, II nor..

2 G. F. Hartlaub, Zauber des Spiegels..., M nchen 1951.

3 H. D. Austin, Dante and mirrors", Italica, XXI (1944), . 13-17.

376
. , je
( VII) ; (Perspectivei,
III), no
1. je
. je -
: , , je, , -
; , ce

12. je -
. en
fla je
. , je ; je
.
, a
. je -
curiosa -
. -
: . je
y ,
, . ce -
y ,
".
je : -
y . A je
ce y .
ce 3.
ce :
ce
; je, , y -
, ,
ce y ce . y -
je, , . , ;
, -
ce .
: Perch la pictura pare meglio nello specchio

1 A. Parronchi, ,,Le fonti di Paolo U ccello11, Paragone 6p. 89 ( 1957) .


22 .
2 De vila. Ml, 17; Opera, . 355-356.

' . 1.. Mall. . 78, . 100.

377
che fore'P. I lu tukho -

.

doje.

, y je tokom -
12, je
, -
, ce y .
, .

. ce y -
, ce -
: y y ", ce
, ce , -
, a 3.
, y
,
y :
. , ,
; je je :
, , , , ,
, , .. ( Convivio IV, 3), ce -
.
" , -
.
y , ,
y 4:
........................

1 . . Richter, . 528, 529, 530.

2 , , y , -
y , y : G. M archini,
Le vetrate italiane, Roma 1955, . 37 .
3 H. Jantzen, ber Prinzipien der Farbengebung in der Malerei", ber den gotischen
Kirchenraum und andere Aufstze, Berlin 1951, . 61 . O y X V -
: F. Landsberger, op. cit., nor. IV.

4 . L. Mall, . 62. -
.

378
..........................
.........................
...............................
, je
.
ce y -
. no je
, -
je, ,
, .
, ,
" ce ce -
1440-1450. - -
y "1.
, , y
, , je
. , 1460, ,
, je ,
je je
. je , a ,
, -
- , , -
, 12. ,
ce
, . -
je, , .
je ce (-) -
, a y ce -
. je ,
ce y :
. je , : je -
, .
, , 3. y
ce " ,
, : ,
y

1 . L. M all, . 101.

2 N. Allen Patillo, Botticelli as a colourist", The Art Bulletin, X X X V I (1955), erp.


203-220.

1 . H. Ludwig, (j 547; . Me Million, tj 547 .

379
y . . , -
iiHiryiina ", -
. ,

" (-
" y ).

Ha ,
: ... -
, , je -
'.
y je, -
,
je ce . A
je
" y . , ,
XV ce
12. y
- je - je
no je , a
.
,
ce discrimen,
3. To je , ,
; , ,

1 Vasari, . M ilanesi, 1 ,162. je 1568 V. Scoti-Bertinelli,


Giorgio Vasari scrittore, Pisa 1905, . 82, je y .
, , .
je , tenendo fermo che
il dipignere solo con i colori stessi senz'altro studio de disegnare in carta fusse il vero e
meglior... o -
. Vasari, . M ilanesi, VII, . 427. je Ch. de
Tolnay, History and Technique o f old masters drawings, a Handbook, N ew York 1943, .
6. je (. Kurz, Vasari's
libre de' disegni", Old masters drawings, XII (1937), . I . 32)
Accademia del disegno u Firenci 1563.
2 Aristotel, Anal. Post. II, 19, 100 a. O ,
exemplum-a, Ch. de Tolnay, op. cit., . 2 .
Alberti, Dellapitturai, d. cit., crp. 101. Ch. de Tolnay, op. cit., . 4.

3K0
, , a -
1. ,
, je ,
. , , je
je no : -
ab omni materia separata. -
, .
XV
, je
12, . To
, y , -
, ce y ;
y
, je
-
; je 3.
carta tinta
,
y 4. Kao
,
y ce ; -
, je ,
,
5.

u .

je , y , , je
: je je -
( , , ) je

1 Apologia... 1481. : Della pittura, .


Spencer, . 120-121; Vasari, . M ilanesi, II, . 546.

2 . Wackernagel, . 324 . . Meder, op. cit., . 169 .

3 . Leporini, Die Slilentwicklung der Handzeichnung, W ien 1925, . 29. Ch. de


Tolnay, op. cit., 6p. 57; J. M esnil, op. cit., pi. CX.

4 L'abondance: B. Berenson, op. cit., 6p. 567. Ch. de Tolnay, op. cit., 6p. 57; J. M esnil,
op. cit., pi. CX.
5 C. L. Ragghianti, . Pollaiuolo et I'arte fiorentina del Quattrocento", Critica
d'Arte, I (1935), I 4, je " -
pcm m ianii.

3HI
ce . ,
je ce , , je
,
ce .
, 1. je -
je je
: ga ga, y -
, y , y
, gpyux ;
je ga ce 12.
je ce , -
. ,
, je
, je : -
, , ce golo-
, m h o u m ce , ga ga u
. To ga , u -
, ogoeapajy
(moto mentale). je
, ce ga natope
, . -
3. , -
je y : y
, ,
,
. , je ,
, . He -
(componimento inculte): je
ce : megao
? u ga
, ga . , ,
u
ogoeapajy , neto
4. je :
,

1 Ch. de Tolnay, op. cit.

2 Trattato, . H. Ludwig, 61, . Me Mahon, 65.

3 Trattato, . Ludwig, 189, . Me M ahon, 261; E. H. Gombrich, Conseils de


Lonard sur les esquisses de tableaux", Etudes d'art (Alger) 1953-54, 6p. 8-10.

4 Trattato, . Ludwig, 66, . Mc Mahon, 76.

382
ce ; y je
ce -
. :
ce , ,
, , , ...
, ".
, nova inventione di speculatione, y -
: ga u -
je , u ga
, a ce y ga
, , -
ga ,
, , , , , u ;
M oyhno je u , , -
, u , ga u -
. ,
ga ga .
: He u
, y , ,
; ga -
gap , u ,
, , u ,
, , -
je ga cee ga
, u , u '.
ce y , -
, 12.
ce -
, vacatio animi, ,
, speculum -
35.* To je , -

1 Trattato, . Ludwig, 66, . mahon, 76.


(macchia ) je . von Schlosser, Lorenzo Ghibertis Kimstlerwesen",
Leben und Meinungen des Lorenzo Ghiberti, op. cit., . 109-110.
2 H. A. G iles, An introduction to the history o f Chinese pictorial art, Shanghai 1905,
crp. 100: - (XI ); . Kris . Kurz, Die Legende von Knstler,
op. cit., . 54.
: J. Bidez, Vie de Porphyre.

5 je , je no -
, iipoimiimo ,
(Vasari, . M ilancsi. IV, 54).

383
; mo Ii
. . ce componimento inculto ,
, . ce ce
>. y -
je .
je y je -
i'o, y , y 1.
. je ce -
. je , je -
. 1500.
- y -
.

u .

T okom ,
,
. , -
, je
, , . je -
1505. 12.
: ce je
. je -
. -
ce 1500. ,
. To
ce y . 1514-1515, -
-
3. To , -
, . , ,
, , a
. je
ce (furor) -
4. je ce

1 . Kris . Kurz, op. cit., . 54-55, ce


.

2 W. Paatz, Kirchen , I, . 189.

3 F. Hartt, Raphal and G iulio Romano w ith notes on the Raphael Scholl", The Art
Bulletin, X X V I (1944), . 67-94.
4 Vasari, . M ilanesi, IV, . 400 .

384
114. JI. ,
(1499-1504), , , -
, .

115. ,
(1525 1530), , ,
.
116. ,
u , 423 , ,
.

117. 1<111)10, Tango ( 1504


1506). 1.. . V(|>I1un.
118. , -
(1481), ,
,
.
120. liapiojioMCo. ( 1500), 1, .
121 a . , , ceeiuoi , -
, , .
ip p p

122. JI. , , (1499-1503), , -


, .
123. A. , ceeiuoi (1473), , ,
.

124. A. I Iojiiijyojio, Jli'jimupi' ( 1475), 1111ncp i c i .


125. , ,( 1510), , , .
126 a . , (1495), , , .
127. a . . A. , (1489 1494), -
|', ' 11 u pu .
128. , -
, -
, -
.

129. , no , 130. ,
, , , . (1525-1526),
, , , U o
pimo, .
ft

131. , , , .
one y . , y
Moh .
. : -
... je y
. ce ,
je . je ,
. je
je je ,
1. je je -
.
y tokom . ,
y , ce
. je ,
, ,
. -
, , ,
, a
, ,
, , -
ce, , . -
() y ,
-. XVI
II. y , -
, , .
y
;
ce . je -
, , raje -
... je ,
12. -
, je
a -
: Per non potere esprimere si
grandi e terribili concettf .
, - je -
: , a ;

1 E. Panofsky, A. Durer, op. cit., I, . 234. U. Middeldorf, Raphael's drawings.


New York 1945, 6p. 81, . 51 Old Masters drawings, XIII (1938-9) crp. 9 .

2 Vie de Lonard" y Lonard de Vinci par lui- mme, erp. 30.

1 Vu,suri, . Milunesi. VII, 272-3.

25 V m d n i u i ' i 5
terribilit, a -
je ce .
je -
1; je
. je
. je
: je -
, , ,
, 12. je, -
, , ", ,
, je a, ,
,
, a je , diligenza, amore,
y .
je, no , -
, je , ,
3. , je y -
, je
je . , y pa-
fly componimento inculto ,
;
ce -
, .
je ,
4.
, , , , -
, . , ce
je , -
je .
, ,
, y , .
Vite, , ,

1 y je H. W lfflin, Die klassische Kunst (1899) Paris


1911 Kunstgeschichtliche Grundbegriffe (1917) Paris 1952.

2 Vasari, Dellapittura, nor. XV; Vasari on technique, . L. S. M aclehose, London


1907, . 208.

3 Vasari, Vie de Lorenzo di Credi, . M ilanesi, IV, . 569.

4 Ch. de Tolnay, Les conceptions artistiques de Lonard de Vinci et leurs origines",


L'art et la pense de Lonard de Vinci, op. cit., . 375 . J. Rudel, Technique picturale de
Lonard de Vinci, ibid., . 285.

386
,
abbozzato. , , je
, , , ,
, je, , (abbozzato). -
. ,
, , ,
;
a , ,
y (furore dellarte) y
je ,
. ce
: y
. ce , ,
y ", y ,

ce
'. je -
, 1568, " je
. y
y
je . je, ,
, y :
Lo sbozzo non impedisce laperfezione e la bellezza dell opera12.
je ce
Ceeio , -
, y -
, , 3.
, , , Piet. -
je, y , -
je y ,

1 Vaari, . M ilanesi, II, 171.

2 Condivi, La vie de Michel-Ange, XLIV.

3 je, y X V II ,
" , y (1):
Desmarets de Saint-Sorlin, Promenades de Richelieu ou les vertus chrtiennes, Paris 1653,
. 3. je Ch. de Tolnay,
Michelangelo, op. cil., I, . 171, A. Bertini, II problema non finito", L'Arte, I
(1930), . 121; J. Gantner, Schicksale des Menschenhildes, Bern 1958, crp. 105 .
J. Schulz, M ichelangelo's unfinished works", The Art Bulletin , sept. 1975.
cy y F.F.P., II, crp. 7-8.

387
y , h) je ca 1505. .
() . (, ), -
y . '
,
ce , -
jio, . je -
( , je
1505-1506. je
12)
. je , ce -
je non
finite, 3. je,
, je , abbozzato -
.
, je -

y 4. je
y , non finite ]
. ca -
: (),
, stiacciato -
, ,
" .
je : ca
(, . , )5 abbozzato
: ca je
y -

1 . Thode, Michelangelo, Kritische Untersuchungen, vol. I, Berlin 1908, . 91


.

2 . 1.
, je : Ch. de Tolnay, op. cit., I, 114.
2. , , . Frey, LX X XIII, L X X X IV .
, . M ilanesi, . 522. 3. ,
, . M ilanesi, I, . 148 . C ellini, Vite, . Rusconi-Valeri, Roma 1912, .
794.

3 A. Bertini, art. cit., . 133.

4 S. Bettini, art. cit., y .

5 J. Gantner, Rodin imd Michelangelo, W ien 1953, . 72 je -


non finito .
" : Formen des Unvollendeten in der neueren Kunst, Schicksale
des Menschenshildes, Bern 1958, . 105 .

388
. Non finito
y .
je, ce, . je
, y ,
je, ,
II ce
non finito .
, (1504) je
y ,
; ce
y , a ce -
y . ce
je -
y ; je, -
, , -
y 1. ,
" ce y :
, -
. Ha ()
ce y je
Piet. , y
(, je
, l immagine del cor)
. ,
je ,
joj , na
12.
.
1505.
je non finito y . -
, ce
. chiaroscuro
je -
. je, ,
, je , a -
, , -

1 . Aru, La veduta unica e il problema del non finito in Michelangelo", L'Arte, VIII
(1937), . 46-52.

2 H. von Einem, D erT orsosalsT hem aderbildenden Kunst",ZeitschriftfiirAesthetik


unit allg. Kunstwissemchaft, X X IX (1935), . 331-334; F. Kriegbaum. Michelangelo
Buonarroti. Die Bildwerke, Berlin 1940; Ch. dc Tolnay, Werk und Welhild, op. cit nor. IV.

NO
. je non
finito iiirwmHiiy , y je -
, y .
. . , -
II y je ,
ce .
ce y je -
, , -
. -
je
, a je , a
. Non finito, no , -
componimento inculto, ,
.
". , ,
,
, a non finito
ce
y y componimento
inculto. ce y -
-
, cM ( non finito
) . ,
: -
, , ce ,
componimento inculto y ; -

1.
, ,
. 1505, je
; y , II, je ce
. je y
. je, ,
.
Ha je , ce y -
, ce
, ce , ,
, , -
,

1 . . Gombrich, op. cit., . 191 . . Clark, op. cil., . 164 .

)()
. je -
je je .
(nor. XXIV)1.
; ce
je ,
.
je, tokom , , je
. je
, , je
12; y
1525. -
y 3. ce
y , -
. (1564), je
II je , a
je y y , y -
. je -
y ,
:
, ,
je -
.
non finite4.

Non finite ce y y -
je je -
. je ce
, y

1 Condivi, . ., Paris 1949.

2 W. Korte, Deinokrates und die barocke Phantasie", Die Antike, 1937. -


ce ( , Tmolus, Ovidije, Met).

: Gli orner cadenti gi del capo altero Cuoprono bianchi crini... (Ambra, XII).

3 Lettres de Michel-Ange, . 184, . ., . Dormoy, Paris 1926, vol. I, cip .


205-207. ce o ; R. Rolland, Michel-Ange,
Paris 1941, erp. 122.

4 Hocchi, Hellezze dl Florenza (Firen/.e 1581), . Cinclli, Firenze 1677, , I3H,


iiniieo Ch. de Tolnny, Michelangelo, vol. IV, Princeton 1954, . 114-115.
. je, , -
, concetto
, . , -
ce , 1. je
, , ce
je, je y , , -
, .
je : ,
ce ce
, ce 1 2.
, , y tokom
; , je y , -
, na . ce XV ,
: ce
. -
ce, ,
, , ,
y . "
ce 1490. ce y , -
, , , , , y -
3.

, , -
, , a .
Ha -
. -
ce ",
mostra, , no
, (Vita,

1 A. Chastel, Le fragmentaire, l'hybride et l'inachev, Cahiers de l'Universit de


la Sarre (Sym posium 1956), Sarrebrck 1959; J. A. Schm oll gen. Eisenwerth, Der Torso als
Symbol undForm, Baden-Baden 1954.
2 L. Moller, Der Wrangelschrank und die verwandlen sddeutschen Itarsienmbel,
Berlin 1956. E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., pl. 60.

3 A. Schmarsow, Der Eintritt der Grotesken in die Dekoration der Italianischen


Renaissance", J. B., II (1881), . 131-144. " ce y
. je
Antiquarieprospettiche romane ( 1500) je : N. D acos, La dcouverte de la
Domus Aurea" et la formation des grotesques la Renaissance , London 1969 (Studies o f
Warburg Institute, 31).

392
I, nor. VI). je, , -
: , , y
(1488), , a y y
, ; ,
y ,
, ce y ce -
ce y -
, , ,
. A , -
, 1.
monstra je :
y , , je,
je .

; -
y
ce y diableries. ,
, je y -
je y artifiziosa natura.
"
ce .
: -
, y ce
, ce y
y . no
ce y .

1460. . -
, ,
. , ,
je , 12. Putto]t
je -
. . Ha
cassoni-mdi , , -
. ce
y , -

1 Vasari, Vie Je Morio da b'eltre, d. M ilanesi, vol. V, . 205.

2 . M. Hind, Early Italian engravings, op. ci I., . 67, pi. 96.

393
(. 126 . ce y
,>)
, na
, " . ,
, ce ,
y . je

je . :
, , a -
(. 92)
y . ce
(. 93) . ce, , je -
ceeiuoi ( -
). je
, , ,
ce , ,
: Stellantesque globos sua quaeque innoxia Siren Possidet, ambrosio
mulcens pia numina cantu (Nutricia, V, 154-155)1. , ce ca
( 131) " " je, ,
ce . -
, ,
: . ,
, y Apologia, : -

. :
, , y , -
12.
, -
". Ha
:
ce , ce
ca , joj . Ha -
(. 128)
, . , ,
je je, -
, 3. -
ra .

1 y : F. Cumont, Recherches, op. cit.,


. 329 . : M acrobe, De somnio Scipionis, II, 3, 1; Proclus, In remp., II.

2 H. W. Janson, The sculpure o f Donatello, op. cit., . 18, je


" 1 y .

3 A. Scharf, op. cit., pi. 85. K. B. N eilson, Fillippino Lippi, Cambridge 1938, pi. 80.

194
, , ce ce
. , -
ce .
ce , je
.
, je -
, : -
y " -
. ,
.
Ha (. 127)
1 . -
je -
tokom , .
. Ha , , y ,
ce , , ,
. Ha je ,
y . y -
.
, y , -
. je -
" . ,
. Ha
-
y . ", (. 129)
, -
, -
, ce , na
. -
, .
-
. ce , je
;
II -
, je -
. je, ,
; , ce y

1 ,
. : . Bolto, ml, cil. (1931), . 25; W. Paatz, Klrchcn, vol, V, , 134-135.

195
, -
, .
je
. -
, ce -
, , ,
(. 147 ) y ignudi.
y 1:
, ce . ,
y , rope, ignudi.
, , ce
. . -
y
je y 12.
: y .
je , -
. je
y .

1 Ch. de Tolnay, Michel-Ange, II, op. cit., je ,


, ignudi, .

2 A. von Salis, op. cit., . 187.

396

je 1490.
y . ,
, y , na -
, . je (
1492), ce y ( 1494), je -
; , , je y
, a , X, ce y .
1. , ,

. VIII , ce . Ky
ra . , -
, , -
12. , -
je je , .
1496,
;
y 1497. .

1 . Muntz, Les prcurseurs, op. cit., . 213 . je -


, , , ". -
je, , y
.
2 F. T. Perrens, Histoire de Florence, vol. II, Paris 1888; Guichardin, Storia d'Italia
(1561) . C. Panigada, vol V, Bari 1929. L. Landucci, Diario florentine dal 1450 al 1516,
. I, Firenze 1883. L. F, Marks, La crisi flnanziaria a Firenze dal 1494 al 1502, Archivio
storico ttaliano, vol. 112 (1954), . 51 .

399
: ,
y , y 1494; , -
,
. , -
, , ce
, y 1499,
je, , ,
1. ;
, , ,
. 1503.

, , y .
y je : je
;
. je y , a je
. y
y , ,
. je 1494. . -
ce ,
y ce .
y ? -
, , -
je je . 1490, y
je , je
,
: florens Florentia. ,
je .
je, , , ,
ce
y .
y , -
, je
. y XIX

1 1494. , Opera, . 461-3: Nonne


divina clemetia Florentinis indulgentissima, intgra ante hune autumnum quadrienno nobis
istud praenuntiavit? Per virum sanctimonia sapintiaque prestantem Hieronymum ex ordine
praedicatorum divinitus ad hoc electum..." . R. Ridolfi, Studi savoranoliani, Firenze 1935.
To je y .
Apologia pro multis Florentinis ab antichristo Hieronymo ferrariense hypocritarum summo
deceptis ( 1499) je no , . . Kristeller, Sup.
Fie., II, 76-78 : Apocalypse en 1500: la fresque de l'Antchrist de la chapelle
Saint-Brice Orvicto", Humanisme et Renaissance, XIV (1952), . 124-140.

400
, ,
, , a -
, 1. ,
je . , y , , ,
, , je tokom -
je ; y ce
, je, ,
, joj .
je je i Greci goti goffi
, , je ce . , je
y -
, je . ,
, ,
y . , je
: , a ,
je .
, y ,
; ,
, , , .
A y Sana-
fly. ce y
, ce -
.

XV 12. ce -
, , ce
; je , , ,

1 : A. Chastel, Art et religion dans la


Renaissance italienne", Humanisme et Renaissance, VII (1945) . I ,
y , Congrs de la Littrature compare, Firenze
1951.
2 je 1480. 1510, , -
. , , je Tractatus de laudibus sanctissimae
Annae (1494), IV je 1481. ;
Humanissima trinitas, ,
.
ce , , a
y : . Kleinschmidt, Die Heilige Anna, ihre Verehrung", Der Geschichte, Kunst und
Volkstum, Dusseldorf 1930, . 160 . . Mle, L'art religieux de lafin du Moyen Age, op.
cil., je cy ( y -
) -
niti IV 1477. 1483. . Levi dAncona, The iconography o f the
Immaculate Conception in the Middle Ages and F.arty Renaissance, Princeton, 1955.

2ft VMeiHiH i M xywttiiMiBM 401


, ,
. -
,
ce , , -
, ,
, a y
. ,
, ,
, ce Bo
fle y . -
, ,
ce , a ce . -
.
XV ce
ce ,
. ce , ce
, a -
.
, je -
1. je
, ce y .
ce , -
ce .
je -
, y
y : -
ce
renovatio 12. je, , -
; joj je
, , y ,
", ce -
, ce

1 A. Tenenti, Il sense della morte e della vita nel Rinascimento (Francia e


Italia), Torino 1957. " je y
je Summis desiderantis VIII y 1484. Sebastian Brant,
Narrenschiff, : Die Zeit kommt, es kommt die Zeit
Ich voercht der Endkrist sei nichl weit. Kao E. Mle, L'art religieux de la fin
du Moyen Age, op. cit., . 440, je A. Vrard, L'art de bien vivre et de
bien mourir , 1498.
A. Warburg, op. cit., . 509; C. Vasoli, Temi mistici e profetici alla fine del Quattrocento",
Studi sulla cultura del Rinascimento, Manduria 1968, . 180.
2 Marsile Ficin et l'art, .

402
. ce ,
, a "
je , y . ,
, 1.
je je ce -
je ce
.
He ce -
". je y
. Tokom 1480-1484, je
; je, ,
y 12.
je je
je y 1481:
MCCCCLXXXIII y -
y ,
Bare, ".
Prognostica ad viginti annos duratura ( 1494), -
, ce , ,
, je ce
3: , ,
y 1484. je
XV XVI.
je y 1512.
y . To je
, je : ce -
je
ce . To
y , 1489, -
1490, je -
.
, , y : je
je y . -
-

1 I. Pusino, Ficinos und Picos religios-philosophische Auschauungen", Zeitschrift


fr Kirchengeschichte, XLIV (1925); P. O. Kristeller, La posizione storica di Marsilio
Ficino", Civilt Moderna, V (1933).
2 A. Chastel, L'Antchrist la Renaissance", Actes du Congrs d'Etudes humaniste
(1952), Roma, 1953.
3 D. Kurze: Johannes Lichtenberg, Eine Studie zur Geschichte der Prophtie und
Astrologie, Berlin 1955.

403
ce y , je 1496. Oraculum
de novo saeculo: Ecce jam ad novum illud ssaeculum per varies casus divino
te nomine voco; ecce jam per tot discrimina rerum ad aureram illam aelatem
excito... ,
: -
je . , ,
, , ,
, , ,
. , ,
'
, -
je 1484.
. ,
. 1484, ,
, je
. ce
, je
y Epistola de admiranda ac portendenti apparitione novi atque
divini prophetae ad omne humanum genus. , ,
, ce , je
y 12. -
, y 1492.
ce
y
ce 3. , , -
- -
ce , : y ce -
, je

1 . Garin, Desideri di riforma nell' oratoris del Quattrocento1*, Quaderni di


Belfagor, 1948, . 1 10. ce
, , ,
; je De rerum praenotione,
.

2 P. O. Kristeller. Marsilio Ficino Lodovico Lazzarelli", Annali di Scuola Normale


Sup. di Pisa, VII (1938), . 237-262. -
, , y ( 1480. 1487).
3 Marsile Ficin et l'art, . 61. : Divina providentia
missum Marsilium Ficinum, qui mysticam Platonis theologiam nostris sacris institutis in
primi consentaneam atque illorum praeviam declararet (Bibl. Angelica, Roma, Cod. 1001
254) sunt mi Marsili Saturnia rgna, hec loties a Sibylla et vatibus aelas
aurea decantata hec Platonis ilia tempora... Cf. P.O. Kristeller.

404
ce . y -
ce .
je , .
-

je
. Ha , a -
, ce ,
. ce -

. , ce y , ce -
, ce , ce
. , .
ce, 1494, "
y 1. ,
je . Ha ,
,
, ,
. ce ce -
. -
je ,
, , ,
, 2. : Stanze,
Simposio -
. , , ce , -
. je -
. ,
je, y , , .
je . ,
ce y .
, , -
, je ; je y
1485. , , -
. , y -
, y .
je
ce ,
, . je *3

1 , , 11. V. Rossi, II quattrocento, op, lit,, in p, 3H6,


3 : Plato lot inns ( I4K4): Marsile Plein et l'ati, . 30-11.

405
, je y , -
, ce , -
, -
y teologia platonica.
je je ;
, y
, je , y
, , ,
1.
no ,
. Kao , je y
: -
,
, . , -
je . ce
, ,
y
ce ce .
je
, je je , je y
. je
y , ;
, , -
. je ce , platonica
ista remota nimis, cy , ce -
, , ce 12. -
, je -
, je
, , , y
ce .
. ce
. je .
je y je ; -
, , a
, .
; ce -

1 . Garin, La filosofia, II Milano 1947, nor. VII.


2 E. Garin, ,,L' ambiente del Poliziano" y Poliziano e il suo tempo, Firenze 1954.

406
. y
je , je -
y . ,
, je je
, ce -
.
je
.
,
,
ce y
. , je -
, y .
ce
y . -
je , a je
. He -
, ce
, ,
ce , je ,
y . y je -
, je
ce .
, je
je y .
, , ,
. je
ce y 1500. .
. y je,
, .
, ,
y . -
, , , ,
, , y -
, y . je -
,
y .
je a
; ce
, ne ce y . -
407
. ce je -
, , -
ce . je je -
,
y ,
. Disputationes Camaldulenses,
|>. 137) ,
je : -
1. -
;
,
, . ,
, , -
y . . ,
, y y . ce
ce , , ce
y . , je
, -
, je je
y . ce je
; je
, je , -
, 12. ce -
. je
. ce je
. ce
, je
, ,
na . A ce -

. , y :
y ,
, je
, -
. je II.

1 Disputationes Camaldulenses, 1480, 1468;


. Garin, L' Umanesimo italiano, op. cit., . 110 .
2 A. Tenenti, Il senso della morte, op. cit., . 191 . .
ibid.

408
, je -
. , je ,
y . Tokom , je
,
y .
, ,
.
, , ;
, , je
, je ,
. , -
, -
je ce -
1. ce
, a je
2. , , je y
, -
, y
, a ce -
.
; ce
ce . , y , je
, , y , -
y 3.

y -
y -
y . . -
je, , , -
, ;
,
, , ,

1 je (1484)
je : .
Perosa, Un opera sconosciuta di Filippino Lippi nella testimonanzia d'un poetn umanistn",
Rivista d'Arte, XXIV (1942) . 193-199.
2 A. Chastel, La glorification humaniste dans les monuments funruires dc In
Renaissance", Atti Congresso Studi umanistici (1950), Milano 1951, . 477-485, J, Pope-
Hennessy, Italian Renaissance Sculpture, London 1958, crp. 41 .,
3 H. Kuuffmann, Die Renuissance in Brger und Ftlrstenstlldten", art, ell,, crp,
126-129.
. ce -
. , , -
, , ce y
. ce
y , je , a ,
. Carteggio, y Epistolario
je y
ce ce y -
; , .
, ce . ,

, .
ce ce -
, a -
, je y . " ce
: . ce ,

, , je -
II. ce -
y .

410

y y XV -
, ,
. , je
, , -
:
.
, na ,
, y XV
. , , -
, , -

.
y
y .
je ; no -
, ce , je , 1468. -
. , ,
(1444), ce
. IV je 1474.
je . je 1472. -
, tokom -
1478-1480, je -
. je y 1482.
, , a ce -

411
: ,
. XVII ,
,
, je y a competenza
( ) 1.
.

I. - P raclearum A rimni

-
, . je 1433.
, ce
. ce ,
, a 1448. 2. je -
.
; 1447. je
ce , je -
V .
, je (1450)
je , ce -
3. ,
:
je, ,
y . Ha ce
, a , y , je .
- - je ce :
, , y , -
, ce
, . je
y , ce -
je . je
: je
y , , a

1 Clementini, Racconto istorico della fondazione di Rimini e delle origini e vita de'
Malatesta, Rimini 1627.
2 F. G. Battaglini, Della vita e dei fatti di Sigismondo Malatesta, Rimini 1884; C.
Yriarte, Un condottiere au X V sicle, Paris 1882.
3 C. Ricci, Il tempio malatestiano, Roma 1924. G. Ravaioli, M. Salmi u Studi
Malatestiani, Faenza 1952. I. B. Supino, Leon Battista Alberti e il tempio Malatestiano",
Memorie Accad. Delle Scienzie, Bologna, VIII, IX (1923-25).

412
, ,
y ,
1.
je y -
1448. :
Hine ad Arimineam fertur laetissimus urbem
Victor, ubi votum dum solvit, honorem
Ipse deo reddens Summo, mirabile Templum
Marmore de pario construxit.
(Basinius, Hesperidos)
A je : Sigismundus Pandulfus
Malatesta Pandulfi filius voto fecit anno MCCCCL.
;
ce y
,
12, je . je
-
. To ,
ce : ,
ce je . je
, je
, , -
liber Ysottaeus,
. je y XV , je ,
je
je : je -
:
superbum aeternumque tibi marmore struxit opus3.
, , ... -

1 A. . Schneider y Byzantinische Zeitschrift, 41 (1941), . 404. H. Keller,


Ursprnge des Gedchtnismals in der Renaissance", Kunstchronik, 7 (1954), . 134.
2 Kao cy , , . Muntz, L'art italien au Quattrocento, Paris
1888. G. del Piano, Lenigma filosofico del Tempio Malatestiano, Forli 1928, ce
" y . D.
Garattoni, Il Tempio Malatestiano, leggenda e realt, Rocca San Cascianao 1951, ,
.
3 . Ricci, op. cit., . 213. O y : A. Battaglini, Della corte
letteraria di Sigismondo Malatesta, Rimini 1794 F. Saxi, The classical inscription in
Renaissance art and politics", . W. C. /., IV (1940-41), erp. 36.

413

1. Aeychm a: : +
( )................. D
2. '. : (
: )............... IV
3. . : (:
: M alatestarum domus heroicum sepulcrum ) ............. C
4. ceeo . : ; -
: ( )................. III
5. Sacellum H eroum : : , , , ..........
6. '. : .
, P iet . ............... II
1. ( je ): .
, , .. . . A
8. ceeio : : . -
. ( ) ..
I.

II y -
y , je -
ce , a , 1468,
je, , -
. .
je y , a y -
; je .

414
, tokom , y , -
, , -
,
(1451) ,
y .
Commentari II je (-
, je ) -
,
'. A, , -
y . , -
y -
.
, ,
. , , je
, , no , abditis philosophiae
penetralibus , litterarum peritf.
- y je -
y je
. ,
: je
. Ha
, ,

3. je , , ,
na , y ,
y ,
. Ha , ce
. -
je ,
y . je
4.
ce , (.
135)
: , -
, ; , . -1234

1 Pius Piccolomini, Comment., II, . 51 (. 1614), y . Ricci, op. cit.,


. 435.
2 Valturius, De re militari, XII, 13; A. Massera, Ariminum, I (1928), . 28.
3 H. Siebenhliner, Die Bedeutung des Rimini-Freskos", Kunstchronik, 1 (1954).
4 F. Saxl, art. cit. . 36-37. J. Pope-Hennessy, op. cit.. . 82, ,
(D, III IV) (A, I).

415
: Indent thus mer it is probi tat is fortitudinisque ce y
; probitas, a
fortitude. je -
je . -
y y ce
, no je .
, , , a -
( , ,
, imagines sanctorum patrum)\ y ce
, a y -
. ,
, ce :
. y (, 17-24)
, , -
;
, , -
, , , je , a
, -
; y , je y -
1. y
,
,
.
je y ,
, , -
2. , ce, y -
, y , .
je :
je , II -
, je -
3.
y (1439); je y
y 4. , y -
, je -
. je ( je 1452) je y 1234

1 . Mitchell, The imagery o f the Tempio Malatestiano", Studi malatestiani, op.


cit., . 77.
2 O : E. Legrand, Cent dix lettres de Franois Filelfe, Paris 1892.
3 F. Masai, Plthon et le platonisme de Mistra, Paris 1955, . 265.
4 C. Yriarte, op. cit., . 449.

416
, : je
ob ingentem eroditorum quo
flagrat amoreml. je y -
; y , ,
, -
, superbum aeternumque
opus.
je y
. II je y -
je y . -
, , , -
; ,
je y .
y ,
, y ,
, -
. je ,
je . , je y ;
ce 1493,
12. ,
, ,
.
, ,
.

II. -

- , , -
je
ce 3.

1 y: F. Masai, op. cit., . 365.


2 Ficin et l art, . 8 16, . 6. ce
, je , , , je, ,
y y , y -
. :
: . Garin, Donato Acciaiuoli", Medioevo e Rinascimento, op. cit., . 255.
3 : J. Dennistoun, Memoirs o f the Dukes ofUrbino, London 1909; R. de
la Sizeranne, Le vertueux condottiere: Federigo de Montefeltro, duc d'Urbino (1422-1482),
Paris 1927. O : V. Rossi, Il Quattrocento, op. cit., . 261. P. Alatri,
Federigo da Montefeltro, Lettere di Stalo e d'Arte (1470-1480), Roma 1949. O -
KOM : A. Schmarsow, Melozzo da Forli, Berlin 1886, . 76; E. Calzini,

27 011 h xyMMHH'tuM 417


, je 1,
je y , na 2.
je , je, -
, , y
ce 3, a , . y
4.
,
je 5. je,
1477, Epistolario, ,
, Fideregus ogfide regia Orbinatis orbis
imperio, a 1481. o je .
.
, y , je,
, ce
6. je 1484. -
, , -
je -
, 7. -

, 8.
, y ,

L'arte in Urbino nel Rinascimento, Urbino e u suoi monumenti, Rocca San Casciano 1897,
. 127-198; L. Venturi, Studi sul palazzo ducale di Urbino, LArte, XVII (1914), . 415
473, je A. Venturi, L'ambiente artistico urbinate", L'Arte X X (1917)
. 259-293. W. Bombe, Die Kunst am Hofe Federigos von Urbino", Monatshefte fr
Kunstwissenschaft, V (1912), . 456-474. Catal. de l'Exposition: Juste de Gand, Berruguete
et la cour d'Urbin, Gand 1957.
1 V. da Bisticci, Vite di uomini illustri del sec. XV, Firenze 1938, . 101-115.
2 ce y : Codices urbinates latini, C.
Stornajolo, III vol, Roma 1902, 1912, 1921.
3 Cronaca di G. Santi, Federigo da Montefeltro, duca di Urbino, . H. Holtzinger,
Stuttgart 1893.
4 II Cortigiano, I, 2, . V. Cian, Firenze 1894, . 14 15.
5 R O. Kristeller, Suppl. Fie., op. cit., vol. II, . 352.
6 Ficino, Opera, . 1129; ( ce y : C.
Stornaioli, op. cit., t. III, . 1249, De Christianae legis divinitate).
7 A. Politiani, Epistolarum lib. XII, Lyon 1533, III, . 68, V. Cian, Il
Cortegiano, Firenze, 1894, . 14.
8 M. Bonicatti, Contribute al Giraldi", Commentari, VIII (1957) . 195.

418
, ce 1, a , na
1460, :
, ,
je :
Quando Iole nel cuore ebbe rinchiusa
( ).
(Pqj IX, 12)
je : -
12. , -
je
. je "
, je, , y . je
De gentilium deorum imaginibus, y
, ,
, je je
3.

y 1473. 4, ,
, y -
:
. ,
, je . -
- je y , ce, y
, 5*. je
, 1450, y ce y -

1 L. Venturi, art. cit.,


.
2 . Schubring, Illustrationen zu Dantes Komaedie, op. cit., 6p. 323. F. Kennedy, II
Greco aus Fiesole", Mitteil. Kunsthist. Instituts in Florenz, 1932, . 28, je
, , -
Maca , je 1456.
3 Bibl. vaticane, Urb. Lat. 716 717.
4 E. H. Gombrich, The Renaissance conception o f artistic progress11, Actes du
XXVII Congrs Int. Hist. Art (1952), op. cit., . 291.
5 je descrizione del Palazzo ducale di Urbino, 1587.
Th. Hofmann, Baulen des Herzogs Federigo da Montefeltro als Erstwerke der Hoch-
Renaissance, Leipzig 1905; Budinich, II Palazzo ducale di Urbino, Trieste 1904 E.
Calzini, Urbino e i suoi monumenti, Rocca San Casciano 1897 -
. F. Kimball, Luciano Laurana and the High Renaissance", The Art Bulletin, vol. X
(1927), . 125 I. Serra, Il palazzo ducale di Urbino, Roma 1930. L'Arte nette Marche,
vol. Il, Roma 1934. cy Laurani, R. Kupini, op.

419
, Maco (
je 1452. je 1456): -
ce , ce
je , , -
.
je y -
1468. y . Ha
ce d ingegno
di virtii e maximamente di quelle virt che sempre sano state in prezzo
appresso li antiqui e moderni com e la virt dell architettura fondata in
arte dellaritmetica e geometrica, che sono delle sette arti liberali e delle
principali, perch sono in primo grao certitudinis', a ce
je et in Toscana maxime dove e la fontana delli
architettori, -
habitazione bella, 1.
: -
je , -
. To je -
. je y
je y
. -
1468, a , ,
, , ,
ce , je
, , , , y -
2. Flagellazione, -
1444, je, 1465,
; 1474.
( ) , y ,
, y -
ce jaje: je

cit., (1946), . . . Rotondi, Il


palazzo ducale d'Urbino, II vol, Urbino 1950.
1 , je 1838, in extenso je R Rotondi, op.
cit., . 109.
2 R. Longhi, Piero della Francesca, II ., Roma 1945, . 120. M. Salmi, Piero
della Francesca e il palazzo ducale d'Urbino, Firenze 1945, -
.

42
, je, , -
je 1.
ce y -
-
. Flagellazione,
, -
12. he y -
, , (-
) De quinque corporibus regularibus je 1509. -
. To je -"
y . , ,
je
, je je, y
, , je 1468.
1472. y . je ;
y Feltria ( 1474) ce
. je ,
.
ce
3. je ? je,
, 1472. je
, , -
4. , Trattato
d architettura civile militare ( )
, je
; je

1 . Meiss, Ovum Struthionis, symbol and allusion in Piero della Francesca's


Montefeltro altarpiece, Studies in Art and Literature for Belle da Costa Greene, Princeton
1954.
2 O : R. Wittkower J. W. C. L, XVII (1952).
je 1444: R. Longi, op. cit., . 40. , ce
, , ce -
, 1464-5, . Toesca: H. Siebenhimer, art. cit., Kunstchronik
(1954).
3 R. Petrovitch, Questi Schiavoni II, Luciano and Francesco Laurana", Gazette
des Beaux-Arts, vol. XXXI, 1947, . 73. G. Pacchioni, L'opera di L. Laurana a Mantova",
Bollettino d'Arte, 1923-1924, . 97.
4 Vasari, III, . 71-72. , je A. Venturi, Storia, op. cit.,
VIII, 1, . 737-783, a A. S. Weller, F. di Giorgio, Chicago 1943, . 182,
je R. Papini, Francesco di Giorgio architetto, III vol. Firenze 1947. He-
ce y : C. Maltese, Opere e soggiorni urbinati di
F. d. G., Studi artistici urbinati, I, Urbino 1949. P. Rotondi, op. cit.

421
ca , . Ha
je, , je ,
je ce 1.
1482, je y -
ce
je, , 12: ce ca -

( y ) . , -
, ca y
.
-
. , je
1470, : je -
, , -
( ),
, , -
y
. , , y
:
Tiro da tutta Italia u piu famosi
Intagliatori di marmi...
To je , , y -
y 3.
: , , .
, 1470, -
y y -
. , 1472, : -
, a 1475. 4.
ca , je, y , -
1476, , ce 1477. y -
, . je
Comunione degli Apostoli, Corpus Domini; je -
, a , je -

1 Baldi, Descrizione, . 570-1.


2 : . Rotondi, Quando fu costruita
la chiesa di S. Bernardino", Belle A rti , 1947.
3 P. Rotondi, Ilpalazzo..., op. cit., . 443.
4 Justusa van Genta, alias Joos van Wassenhove, je 1473, a
1477: J. Lavalleye, Juste de Gand, peintre de Frdric de Montefeltre, Louvain
1936.

422
pao y (1468), je (1469),
je 1. y
y ,
1472. 1482. .
, , , je , -
ce
, , -
. je : ce -
.
.
,
, je y .
Ha y -
ce : , r a
na, , y
, a 12. , -
y ,
ce u .
je
, 14753;
. , -
: , a

1 H. Bombe, Zur Kommunion der Apostel von Josse van Gent in Urbino", Zeitschrift
fr bildende Kunst, LXV (1931) . 70 J. Pope-Hennessy, Paolo Uccello, London 1950,
. 155.
2 F. Arcangeli, Tarsie, Roma 1943, . 10. Hofmann, op. cit., . 88 90. R.
Papini, op. cit., , vol. I. ce y -
" , , : F. Kimball, art. cit., R.
Petrovitch, Questi Schiavoni, II, art. cit. . 67 je -
. , a y , A. S. Weller, op. cit., . 186, -
, . ,
, "
: A. Chastel, Marqueterie et perspective au X V sicle",
Revue des arts, III (1953). J. Burckhardt, Geschichte der neueren Baukunst, I, Geschichte des
Renaissance in Italien, Stuttgart 1878, 32 a, . 48 je -
". je
je y ,
u je -
1460: A. Parronchi, la Nazione, 19. 1974.
3 C. Gamba,op. cit., . 127,
; L. Venturi, art. cit., . 456, ,
ona je , a J. Mesnil, op. cit., erp, 45.

423
, ,
1.
Ha : :
- y :
u ;
- : .
:
Ha : :
- Ha y : ; Teo-
\
- ( ) (28 -
: 14 y , 14 y ).
: Ceeio ;
.
ce y je
; je -
( ) , ( ). -
.
y - - ;
trompe-lil ce ,
. Ha ce 28 -
, ,
12. :
, , -
: trompe-l il
. ce -
. Ha : , -
, ,
" , y , -
, , .
,
: Virtutibus itur ad astra. , ,
3. -
. -

1 F. Arcangeli, op. cit., . 11, . A. S. Weller, op.


cit., . 184 ce .
2 W. Bombe, Une reconstruction du studio du duc d'Urbin, Gazette des Beaux-
Arts, CXXVI (1930), cxp. 265-273.
3 je 1474. J. Dennistoun, Mmoires o f the Dukes ofUrhino,
op. cit., 1.1, . 451.

424
, , eu kii.hiumu
. , ,
, , -
, , .
, , je, ,
, ne
. To je y .
,
; 1476.
. je -
, y ,
. , , y ,
na y . je ,
. , je je
"1; Aely-
y je
(1480). je y , je y
je -
. To , je
, y 1440, y
. : -
"
ce -
,
12.
,
: , y ,
. ,
, je 3.
.

1 R. Longhi, op. cit., . 152, je -


"; F. Arcangeli, op. cit., ce . L. Venturi,
art. cit., . 450 L. Serra, op. cit., . 470, .
2 A. Chastel, Marqueterie et perspective au XV sicle", Revue des arts, art. cit. .
123.
3 , Luca Pacioli, De divina proportione, . 231. G.
Fiocco, Lorenzo e Cristoforo da Lendinara e la loro scuola", LA rte, XVI (1913), . 272
288 321-340. R. Longhi, Officina ferrarese, Roma 1934, . 33.

425
" '

2
r 1
. . . . / (U) (L)
I (L) (L)

3 4
(U) (L)
(L) (U)
.
5 6
(U) (U)
(U) (L)

7 8
(L) (U)
(U) (L)
.
9 10
II (U) (L)
(U) (L)

11 12
(U) IV (L)
(L) (U)
.
13 14
(L) (U)
(U) (L)

(W. Bombe. L: , U: )

Ha ce 28 y
: y je , , -
. y , ce y
: 1,15 0,60 0,80 1
0,60'. no ,
y , . je -
: , ,
; ce . ,
" , ,
12: ,
. je ,
( II IV), na ().

1 je , . cit, je . je
je W. Bombe, Justus von Gent in Urbino und das Studio Federigos von Montefeltro",
Mitteilungen des Kunsthistorischen Instituts inFlorenz, III, 1909, . 111-136. P. R otondi,//
palazzo, op. cit.
2 E. Peterich, Gli Dei pagani nell'arte cristiana", La Rinascita, 1942,1, . 60-61.

426
je : ce -
, , a
. ,
, -
: y -
, y ,
y 1. .
ce , , -
. y
12, ce no ( je
, ...) , -
, .
( , ),
, je , , ...
ce " . ,
, .
, , , -
. je : Plafoni
atheniensi humanae divinaeque Philosophiae antistiti celeberrimo Federicus
dicavit ex observantia. , no , ,
, je , a . je
: Aristoteli stagiritae ob Philosophiam rite exacteque traditam
Federicusposuit ex gratitudine. je
, , .

, 3. je y -
, , , -
,
y , je y 4. ,
je XVII je Comunione

1 W. Bombe, art. cit.


2 je Laurent Schrader, Monumentorum Italiae Li6p. IV, Hemelstad
1592. je W. Bombe, Rassegna Marchigiana, VII (1929), . 80.
3 Hulin de Loo, Pedro Berruguete et les portraits d'Urbin, Bruxelles 1942; Catal.
Expos., Juste de Gand, . 7. J. Lavalleye, op. cit. G. Briganti, Su Giusto da Gand,
Critica d'Arte, X V (1938), . 104.
4 Per non trovare maestri a suo modo in Italia che sapessino colorire in tavole a
olio mando infino in Fiandra per trovare un maestro solenne e fello venire in Urbino, dove
fece moite pitture di sua mano solennissime, e massime in uno studio, dove fece dipingere
i filosofi, i poeti, i dottori della chiesa cosi greca come latina, fatti con uno meraviglioso
artificio." Vespasiano da Bisticci, d. cit., . 104.

427
Giusto di Guanto, pittore spagnolo. y
XVI un pintor espanol que en elpalacio di
Urbino en un camarino del Dunque pint unas cabezas a manera de retratos
de hombres famosos'. , , y -
, y . -
ce je ,
, , , y
; je
, a , -
. je, , , -
ce 1475,
Pietro spagnolo 1477. . , , -
, , ,
12.
, ,
, y (,
). ce -

3,
je 4. -
, ,
y 1495. , je, , no
: -
, , je , na ce je
5. , , y -

1 Pablo de Cespedes, Discurso de la comparacion de la antigua y modernapintura...


(1604), J. Allende Salazar, Pedro Berruguete en Italia", Archivio espanol de Arte
y Arqueologia, 6p. 8 (1927), . 133-138. D. Angulo Iniguez, Ars Hispaniae, vol. XII,
Madrid 1954, . 91. Mostra di Melozzo, op. cit., . 27; Catal., Juste de Gand,
. 12.
2
" , je . Rotondi, Contributi urbinati al Bramante
pittore", Emporium, LVII (1951), 3, . 109, ce
, Ceeio () Catal., Juste de Gand,
op. cit., . 32.
3 L. Carotti, Le opere di Leonardo, Bramante et Raffaello, Milano 1903, . 154,
. 3; J. Lavalleye, op. cit. Catal., Juste de Gand, 6p. 25.
4 Marsile Ficin et l art, erp. 70, 6p. 6.
5 G. Briganti, Su Giusto da Gand", Critica d'Arte, XV (1938), . 107. Mostra di
Melozzo, op. cit., 6p. 45.
: Gronau, Per la storia di un quadro attribuito J. da Barbari", Rassegna d'Arte,
V (1905) . 28.

428
( De divina
proportione) je .
"
. je -
. , trompe-lil ,
, -
. je -
je y y . -
1476, je y 1. -
je : -
, , .
, , je
: -
doctrina excels os ingenioque viros,
. trompe-lil -
( y ); ,
, , . To je
" ; ce ce
, a je, , .
, y ,
ce GBALDO DX, ce
je , 1482.
. je

. , je T o
ra
12.
Ha ", je
, sacella. je
, 3. :

1 . Giovagnoli, Gubbio nella storia e nell'arte, Citt di Castello, 1932.


2 P. Remington, Renaissance room from the Ducal Palace at Gubbio", Bulletin
o f the Metropolitan museum o f art, New York, XXXVI, 1941, . 3-13. -
, , 1482. . Giovagnoli, op. cit., . 253-4 -
je , " y
, y .
3 . Rotondi, Manifestationu . paganismo umanistico nella civilt urbinate del
Rinascimento, Urbino. A. Chastel, Deux centres artistiques: Venise et Urbin", Humanisme
et Renaissance, XII (1950).

429
. 7 - ,
(a) sacella; (b) studiola

Bina vides parvo discrimine juncta


sacella altera pars musis altera sacra
deo est.
Ha je:
Accipite spiritum sanctum et quorum
remiseritis peccata remittuntur eis.
A oko :
430
Quisquis ades laetus musis et candidus
adsis facundus citharae: nil nisi candor est.
,
,
, ko ce
. y
:
quicumque petit mundo
pia limina corde
hic petit aeterni fulgida
rgna polu1.
ce
:

.

, 1482,
: , ce , ,
je
, sacella
12. je
, a y -
,
( ) 3.
: je , a
je 1508. 4. -
, , Apollo due muse mezzo nude in uno
studiolo secreto, belle a meraviglia. je, ,

1 , ,
L. Schrader, Monumentorum Italiae... libri quattuor, Helmstadt
1592.

2 Hofman, op. cit., . 85, L. Venturi, art. cit. M. Salmi, op. cit., . 74
cy 1484. . . Rotondi, art. cit., . 29
(Cod. Urb. Lat. 785) , 1480, ,,una degna capella
- con indulgenza - ed ornata e bella.
3 u 1 y : . Calzini:
L'Apollo e le muse del Duca d'Urbino", L'Arte, 1908, . 225-229. ,
Idylle XX, .
4 ce : . Gnudi, Giovanni Santi", Mostra
di Melozzo da Forli, op. cit., . 54.

431
", , . -
(?) ce
, -
. -
, y , ,
.
je , -
. je,
,
je , XVI ,
. ,
y . -
je, , , .
, y
. je, , : -
, a ce
. Ha . ,
je , .
, je ,
Un tempio tale che haverebbe superato
D ordine, bellezza e nobile ornamente
Qualunque mai fu ben edificato
1.
. je -
; , .

1 . Rotondi, op. cit., . 146.

432

je, , . je
, je, ,
. ,
ce 1.
-
: ce y X,
ce , , -
.
. ce
, . -
, je 1499. ,
, ce .
: -
ce y .
,
je 1440-1450. je ,
, . -
je
1450. . ,
y ( 1459) y ,
ce
. je y -

1 ,
no , y a . Vasari, Vite de
Stefano Florentine, . Milanesi, 1878, vol. I . 448.

JH 433
, , je :
. -
ce y 1450; je
, a
1. je
: y (1452-1465) -
. ce
y y y (1459);
ce y 1480, je y -
12.
1460, - , -
, - , , ,
, ,
je no 14533.
; -
: ( 1460),
( 1466-1480),
. ce - Antonius noster pictor et sculptor
insignis - ra je 1489. principale maestro della
citt je , y
. bottega
y ce, 1470-1480, ce
. ce -
y ; -
, ce . ,
, ce
ce
. , je
. , -
. , je 1480,
je , , -
, y . ce -
: y , y -

1 W. Paatz, Una nativit di P. Uccello e alcune considerazioni sull'arte del maestro*1,


Rivista d'Arte, XVI (1934), . Ill; M. Salmi, Uccello, D. Veneziano, A. del Castagno,
Milano 1938, . 37.
2 E. Contaldi, B. G., Milano 1928.
3 He
1460. 1490, B. Berenson, Les peintres italiens, op. cit., . 117.

434

.
1480.
. -
, , .
ce : ,
, . ,
. -
1481-1482. , je
je ;
. , .
, , -
ce y ,
, , ce y ,
.
, , ,
, y ,
, , ce
, .
, y je
y .
aria virile aria angelica
molto dolce, a bona aria,
, ce 1. Kao ,
y
je 12.
, je 1486. 1490,
-, a . To
je, , , -
, , , -
, , , -
, , .
je , a je ,
y -
. ,

1 P. Mller-Walde, Beitrge zur Kenntnis des Leonardo da Vinci", J. B., XVIII


(1897), . 165: je pitore excellentissimo in tavola e in muro:
le cose sue hanno aria virile, sono cum optima ragione et integra proporzione".
2 A. Warburg, Flandrische Kunst und florentinische Frilhrenaissance" (1902),
Gex. Schriften, op. cit.. I, . 185. J. Lauts, Domenico Ghirlandajo, Wien 1943. R. Langton
Douglas, Piero di Cosimo, Chicago 1946, crp. 42.

435
, . -
, , ,
, , .
Ha , , -
, y "
, , .
, y
, .
, , ,
je y je -
, ; je
" 1430-1450; ,
, y , -
y , y
. , na
. y -
y -
. , , je
y , je 1481. ,
: je -
, y , ce y ,
no , 1501. .
, ce , je, -
, 1440. :
1490. y
() . , ce -
: , , -
y ;
y .
, je 1488. y
, :
je
je , je
. je
je ce
, a ce
. ce -
. , ce
: -
y .
, y ,

436
on je JIopcn-
, a je 1.
, -
,
.
, , -
. : 1494,
; ce
piagnoni ce -
, ce
, . A ce ,
, , ,
ce .
1485. ce, , y je -
. y 1502. -
y y
. y : , ce -
, je ; je -
je y ; je , je, , ,
, alexandro botechiella y
, 12. y je
3.

1 . Clark, L. . Alberti on painting, art. cit., . 19 je


: that enchanting episode in the history o f the spirit, that unique blending o f mediaeval
and classical grace, o f which Botticelli was the typical painter, Desiderio the sculptor, Politian
the poet, and Piko della Mirandola the philosopher". , ce 1484, a
je 1464; .
2 W. Braghirolli, Notizie Documenti inediti intorno a Pietro Vannucci detto il
Perugino", Giornale d'erudizione artistica, 1873, . 159: 23. 1502; H.
Horne, op. cit., J. Mesnil, op. cit., . 181. Un altro alexandro botechiella molto m'e stato
laudato e per optimo depintore e per homo che serva volentera, et non ha del velupo come li
soprascripti, al quale io ho facto parlare, et questo tal dice quel toria asumpto de'presenti e
serviria di buona voglia la S. V.
y 1495. : -
, piagnone" je no
() , 1495: Vasari, III, . 569-570; W.
Paatz, Kirchen, I, . 460.

437

-

;
XVI -
1. ce -
. ce
, y
. je -
je , je -
je, 1470, Fortezza
12. Kao , 1475, , -
je
, je -
. 1475, je -
, -
y . je
y (1478)
, a je
u . , 1483-1484,
y y . ,
a tokom :

1 W. Kallab, Vasaristudien, Wien 1908, . 281 J. Mesnil, Connaissons-nous


Botticelli?", Gazette des Beaux-Arts, 1930, 2, . 60-99.
2 J. Mesnil, Les figures de la Mercanzia, Piero del Pollaiuolo e Botticelli",
Miscellanea d'arte, 1933 Botticelli, op. cit., nor. III, . 21.

438
Beiiepe, 1 , -
Mape - (), 1. je,
,
.
, je .
- je
lopose a lo orefice con un suo compare chiamato Bolticello assai competente
all'ora in quell'arte. , na -
y . , : join 1457,
, je , je , a
, , je . ,
je , , a
. je : Era in quella et una
dimestichezza granddissima e quasi una continova pratica tra egli orefici e
i pittori, XV .
je
: , -
je . je
, no 12,
. Ha Maca ,
u 1460-1462, ce , -
, .
, -
3. je je
; 4.
, ce
, 5.

1 J. Mesnil, Botticelli, Paris 1938, Botticelli, Milano 1957. V. Juren,


Pan terrificus de Politien", H. R., XXXIII, 1971, . 641-645.
2 Kao je J. Goldsmith-Phillips, Early florentine designers and
engravers, Cambridge (USA) 1955,
. (Hind, A II, 9) u (Hind, B I, 1-17)
(Hind, B III, 10).

3 . Bertaux, Etudes d'histoire et d'art, Paris 1911, . 115.


4 J. Lipman, The florentine profile portrait", The Art Bulletin, XVIII (1936), .
54-102.
5 O , : Fu egli de' primi che trovae
di lavorare stendardi ed altre drapperie, come si dice, di commesso, perch i colori non
istingano e mostrino da ogni banda il colore del drappo. y Op
, , -
; y , y -, .

439
ce -
. -
cassoni-a. ,
. , Carliades ( 1480), -
y , y ,
, , .
Ha , , , -
je , a je :
A leva Xerxem frenantem nerea ponte
Pinxit Alexander choi successor apellis
Subfossumque athon...
, , je
,
, je -
, , , tuscus Apelles\
-
, -
ce y
.
je y 1465. ce -
( -
, 1500).
,
, ce
. , , y ,
je y .
Nastagio degli Onesti -
je ,
1483. .
, ce,
, , fece intorno a camera molti quadri chiusi in
ornamenti di noce per ricignimenti e spalliere con moite figure vivissime e
belle. je y y 1499. -
je . , je je
, -1

1 . . Gombrich, panel by Apollonio di Giovanni", Journal o f the Warburg


and Courtauld Institutes, XVIII (1955). , Kcepxcoeoi
je (.
, ) y -
je y y 1460.

440
, ; ()
je y je 1.
, , : ,
je , je
1460. . ,
, , , -
ce y .
je . je

; , ,
, -
,
. , , no
, ,
, ,
12. Ha
. ,
, -
: . A ,
je, , ,
.
, ce y
, , ,
y . Ha y -
, je -
. ce 1500. . , y
, je
3.
integra proporzione je :
1475, y -
, , -
,

1 J. Mesnil, op. cit., . 209, . 148.


2 W. Pater, Sandro Botticelli" y The Renaissance, Studies in art and
poetry, London 1910, . 56. It is the sympathy, conveying into his work somewhat more
than is usual o f the true complexion o f humanity, which makes him, visionary as he is, so
forcible a realist".
3 N. Allen Putillo, Botticelli as a colourist", A. 1)., XXXVI (1954), 3, I,, Venturi,
Botticelli, Roma, 1937 S. Bettini, Botticelli, Bergamo 1944,

441
1. Ha ,
,
, ,
. -
, ce : -
, a
y ( ) y
(.). -
, , -
, :
. ,
, je , ,
, :
, otioso y -
movimenti danim o -
12. je Della pittura, -
, , ,
: ,
, , a
, je y . -
: ,
y 3. Ha
je
. ,
. -
,
,
je .
-
,

. , ,
, ce y -
je ; je, no -

1 J. Mesnil, op. cit., . 62.


2 A. Chastel, Botticelli, d. cit., . 15-16.
3 , , y , -
, y ,
, ... R. Forster, Die Verleumdung des Apelles in der
renaissance", Jahrbuch der preuss. Kunstsammlungen (1887) . 29.

442
,
- -
1. cassoni-ja
. -
: , ce -
, a
, je .
,
: je .
je
je :
,
: 12.
je y :
, , -
, 3. je
, ,
y ( , -
), ()
(), ce : ce
,
. y -
: joj .
-
, .
,
: Dimitte materiam, dimitte sensum, dimitte rursus et rationem,
intellectualis esto 4.

1 . . Gombrich, Botticelli's mythologies, a study on the neoplatonic circle",


Journal o f the Warburg and Courtauld Institutes, IX (1947).
2 Marsile Ficin et l'art, . 31.
3 M. Praz, La carne, la morte e il diavolo, Firenze 1948, . 427.
4 Chandler R. Post, neoplatonic interpretation o f the Chigi Madonna", Art in
America, II, (1914) . 257-263 : The teaching of the Academy found its greatest
artistic exponent in B. it is neoplatonism both in its more abstract aspiration toward
God and in its theory of love, that define the apparently intangible character and expression
of B's figures". W. Pater, La Renaissance, op. cit. V. Zabughin, Il cristianesimo durante il
Rinascimento, op. cit., c rp. 290: je soffuso di quelle moderata malinconia che era
venuta in moda mere I'apostolnto del Ficino".

443
, , -
je 1.
Ha ce 1490.
. ce je -
,
integra proporzione ,
. 1502.
optimo dipintore,
; , ,
1500. . , je ,
, piagnone; ce
1499, , :
, Compagnacci je -
, y , je
, a y bottega je
(un ' accademia di scioperat) je -
.. .12. ,
, , y , ,
. je y -
. , je , , je je -
-
3. ce -
. , je
, aria virile
aria dolce. ,
je y , a -
. -
je 1495-1499;
. To je
, , ,
ce y .
ce -
.
, y , -
je, , , : Per

1 . V. Palm, Botticelli and Cosme Tura", Gazette des Beaux-Arts, X X V (1944),


. 376-8.
2 Le giornale di Ser Lorenzo Violi, fol. 41. H. Horne, Botticelli, op. cit., Doc. XLVI.
3 To je, , " je y
: . Milanczi, III, . 321.

444
essere persona sofistica comento una parte di Dante e figuro lo Inferno, e
lo mise in tampa, dietro al quale consumo di molto tempo; perilche, non
lavorando,fu cagione d infiniti disordini alia vita sued. ,
je , je , -
, je . y
1494, .
je y y
12. Kao , ce -
y : -
, y
, ce . je
y cassone, ; -
je , je y . je
, a
, , ,
ce cassoni-ja, -
: a -
.
ce , : -
-
.
je 1495-1500, ce
. je -
ce : -
() Piet (). Hara -
- ce ,
-
; ce Piet , ,

. ,
y , ,
, je - (. 40
: (Fogg Museum, )
( y ).
,
, a

1 Vasari, . Milanesi, III, . 317.


2 F. Lippmann, Drawings by Sandro Botticelli for Dante's Divina Commedia, London
1896. J. Mesnil, op. cit., . 122, Ch. de Tolnay, Drawings, op.
cit., 1481.

445
y y
.
Te , , y piagnona, no
ce , a
y y
.
, a y .
Ha , y
; ,
, ce y
: , y ,
, a , y je
je , ,
, y ,
1. je,
, .

1 Martin Davies, The earlier italian schools (catal. National Gallery), London 1949.
J. Pope-Hennessy, S. Botticelli, The Nativity (The Gallery Books, n. 15), London 1947; The
painting is related to the later o f the Dante illucTp.tions in which Botticelli influenced by Neo-
Platonician commentators o f the Comedy interprtes the imagery o f the poem as subjective
expression of a spiritual taste and this thread of neo-platonism links the Dante illustrations
in turn with that pagan masterpiece, the Spring11. M. C. Stella, Le Adorazioni dei Magi e la
Nativit mistica di Botticelli, Lanciano, R. Carabba, 1977, . 94 (Saggu .).

446

, y
, 1480, -
; je
, ,
, je , -
1. 1457, je
,
1485-1486. y :
, je .
1488. y , , je -
,
. ce
, y , . je
, je y y , y ; -
y , -
, ,
.

1 je . -
. B. Berenson, The Study and Criticism o f Italian art, I, London 1901: Amico
di Sandro". A. Scharf, Filippino Lippi, Wien 1935, . 11, . 41. C. Gamba, Filippino
Lippi e I'amico di Sandro", Miscellanea di Storia dell'arte in onore di S. B. Supino, . 461.
K. B. Neilson, Filippino Lippi, . 38, : It is just this quality o f Neo-Platonism - the
yearning after the divine as revealed in earthly beauty - that seems to me to mark the Uffizi
panel us Filippino's rather than Amico's".

447
y , je
1. je -
, ( ), -
.
: ce, ,
, y
. Ha -
, je y dispute
y
12. je -
. je "
, , , je
, .
,
. . -
, y , -
; y . disputa
(
y , XIII, 6-12) no
, , ,
je
3. je
y ce y .
je
1481. y je -
4: 1496, ce -
y -
y . je ,
, je
. je ,

1 A. Scharf, op. cit., nor. IV pi. 22-29; R. Hamann, Masaccio und Filippino Lippi",
Deutschland-Italien (Festschrift W. Waetzoldt), Berlin 1941, . 81-89.
2 je 1460. y -
, a ce y y ,
: H. . Wehle, A catalogue o f Italian, Spanish and byzantine painting, New
York 1940, . 31-32.
3 Lgende dore, prev. T. de Wiyewa, Paris 1929, . 315. J-C. Broussolle, L'art, la
religion et la Renaissance, Paris 1910, . 224.
4 G. Poggi, Note su Filippino Lippi, la tavola per San Donato di Scopeto e
l'Adorazione dei Magi di Leonardo da Vinci", Rivistad'Arte, VI (1909), erp. 305 VII (1910)
erp. 93. A. Scluirf, op. cit., erp. 49 pl. 59-62.

448
132. JI. , ceeiuoi (1499-1504), , .
133. JI. , ceeiuoi (14991504), , , .
134. JI. ., ceeuioi lipuifiija (1499 1504), , , .
135. , -
, , ,
,
.

136. , , .
137. K. , Disputationes Camodulenses, , . . 508, , -
.
138. , , y , .
139. , ceeuioi y , , ,
, .
140. , (1500-1505), , Mac.
.
141. , , , .
142. , (14831506), , ,
.

143. , OpiancKU (1510), , , .


144. . , (1499-1504), , , .
& *'

145. JI. , (1499-1504), , , , . .


: , je
, je ; -
ce y 1. To
, . Ha
, , u (-
) 1497, , , -

je 12. je
, , . , je -
-
; je je
, ,
() . -
-
(1496)
3.
. je, je
, (
) -
4; a y je y

, VI II. Ha -
, , ;
je je 1560; je
, je, , , a
5. je
je
:

; -
-
. Kao

1 Vasari, . Milanesi, III, . 473.


2 . . Neilson, op. cit., . 139-140.
3 A. Scharf, op. cit., . 53; W. Paatz, Kirchen, IV, . 697. Vasari, . Milanesi,
111,465.
4 A. Scharf, op. cit., pi. 4.
5 Vasari, . Milanesi, III, . 468. A. Scharf, op. cit., nor. V, . 39. H. Bodmer,
,,l)er Spillslil des Filippino Lippi", Pantheon, 1932, crp. 126; 353.

V m p I lin e I H * y M dilH IHM 449


IV je, y , y ,
ce .
je ; ,
, ce
, , je .
Ha ( 1495) je ,
y , 1]
.
() y -
,
. ,
(), ,
y , . Ha ce
u -
( ):

N ellacque alVombra delle sacre fronde


Cantan candidi cigni dolcemente:
L a cqua riceve il canto, e poi risponde.

je , -
; je 1.
, y je -
, je -
. y a ,
(.
51, 52) , : je
1490, y 12. , je
, ; , -
, , je ,
a ce
je 3. -
, , je
. je
, ( cassone-a,
) je

1 P. Schubring, Cassoni, Mnchen 1912, vol I, . 299, . 344.


2 . Halm, Das unvollendente Fresko...", art. cit. A. Scharf, op. cit., . 68.
3 P. Halm, art. cit. A. Scharf, Zum Laokoon des Filippino Lippi, ibid., 1932, .
530. A. Warburg, Ges. Schriften, op. cit., II, . 443. American Journal o f Archaeology, Lll
(1948), . 421. M. Winner, 7.urn Nachleben des Laokoon, art. cit.

450
. Ha ,
, a ce y ;
" y
1.
-
je : -
, , -
, -
, , . To, ,
y
. je 1487, 1489, a 1503.
. ce ,
y 2. Ha
;
, , ,
je , , a ce
.
. , -
, je
y . napa -
; : , -
: , , ,
. , -
; joj .
" -
. -
: Sacris superis initiati canunt je :
ce , a
3. y
intimation to immortality*.
je .

1 . . Neilson, op. cit., . 152 153; . Kurz, Filippino Lippi worship o f the
Apis, The Burlington Magazine, LVI (1947), . 145-7; R. Eisler, Apis, a golden calf, ibid.,
1948, . 58-59.
2 W. Paatz, Kirchen, III, 708 . 220-227. (-
1947) je . A. Scharf, op. cit., . 112-115. K. B. Neilson, op. cit., .
159. P. Halm, Das unvollendete Fresko. D. Friedman, The Burial Chapel o f Filippo Strozzi
in Santa Maria Novella in Florence", LA rte, t. 9 (1970), . 109-131.
3 Opera, Ep. V, . 787. je y
(1488),
.
4 . Wintcrnitz, Muses and music in a burial chapel (1965).

451
je ,
(. 139) ; je , a , ,
y y .
, , -
, -
. ;
je
; je
. -
ce y . , ,
:
Orgia. , -
ce 1. 1-
, , ceeio
Mapcoeol . je
je , je . -
. ce
: -
; -
y , y .
y
. - :
, ,
, , , a , ,
. je
. Ha , ,
, -
12. ce -
: ce
ce ,
, raje :
... per questo
sempre con I a rte sua la fa r trista
(, XIII, 144-5)

1 H. Sacher, Die Ausdruckskraft der Farbe bei Filippino Lippi, Strasbourg 1929.
2 P. Halm, art. cit. O bo je y -
, , : Non lavoro mai opera alcuna,
nella quale delle cose antiche di Roma con grande studio non si servisse in vasi, calzari,
tropei, bandiere, cimieri, ornamenti di tempii, abbigliamentu di portatura da capo, strane
foggc da dotto, armature, scimiterre, spade, toghe. manti... . Milanesi, III, . 462.

452

je I lome
y . je . -
je y ; Urrihllitu y
. je y
. ,
ce ,
-
1.

1 je . . Neilson, op. cit., . 34


, subtler and more sensitive than that o f his master (-
), , .

453

y je y
; y je , , -
y 1489. 1490,
ce y
ce . ce .
, ,
, , ,
: -
je 1I.
je y
ce .
je ,
-
. ce -
: -
. -
, . y laudi -
: quant' bella giovinezza,

1 : G. Villari, La vita di Savonarola, I


vol, Firenze 1898; J. Schnitzer, Savonarola, ein Kulturbild ans der Zeit der Renaissance,
II vol, Mnchen 1924, cy y piagnone y
. je je -
. D. Weinstein, Savonarola
and Florence, Princeton 1970. Ha je
Rio, De l'art chrtien, vol II, . 405, : E. Muntz W. Bode. G. Lafenestre,
Saint Franois d'Assise et Savonarole inspirateurs de l'art italien, Paris 1911,
, .

454
o u Apujaynu, : Viva, viva il nostro cor.
Hehe , he iipei y , -
ce , a
1. oiiimoj ,
.
, a , .
je ce
je
. je
. piagnone je ce
y , ce
12.
piagnoni ce
, -
. , je
, 1491. je
y
ce ". cM je
, ,
, , .
. 1496.
Oraculum de novo saeculo, -
, ,
, . , je
y ,
, Canzone dell Amor celeste e divino
seconde la mente e opinione dei Platonici (1487) -
(1494) je y Canzone dell Amore celeste e divino secondo
la verit della religione e della fed e cattolica. t o , , -
frottole 1496, 1497.
14983. -
. 1490-1492, ,

1 : Luca Landucci, Diario florentine dal 1450 al 1516, op.


cit.; Simone Filipepi, Cronaca y P. Villari E. Casanova, Scelta diprediche e scritti di fra G.
Sav. con nuovi documenti intorno alla sua vita, Firenze 1898.
2 R. von Albertini, Das florentinische Staatsbewusstein im bergang von der
Republikzum Prizipat, Bern 1955,1 nor. H. Jedin, Geschichte des Konzils von Trient, Freiburg
i. B. 1951, vol II, . 3.
3 M. Ferrara, G. Savonarola, Prediche et scritti, Milano 1930, . 359-397:
L'inl'luenza di Savonarola su la letteratura c Parte del Quattrocento", Savonarola, Il vol,
Firenze 1952.

455
namicao , a -
iio Contra lascivos poetas inventores turpium fabellarum deorum.
Kao
. ce ,
y , ,
, je
, a 1.
ce . 1494. y
:
.
, ,
, ce -
. ,
, y , y
, .
je a ,
1496, je y . ,
, -
, , .
je , je je -
. je no . no
. T okom 1492. ce y
(VI, 9-22):
, y
y ce
. Ha , ce -
. T okom 1494, y -
, VIII, , ce y
Aejy, je no -
: He ga , ce
u ga y 1.
,
, , ,
ra -
: , , u
, u gpylux ,
ga u Eoy. A eu, , - 12

1 A. Bottiglioni, La lirica italiana, Pisa 1899, . 69. E. N. Girardi, L'Apologetico


del Savonarola e il problema di una poesia cristiana", Rivista di Filosofia Neo-Scolastica,
XLIV (1952), . 412-431.
2 Prediche e Scritti, op. cit., . 100.

456
u ... -
, , ga y ga , oitoi
, y '.
, ,
ce ;
;
ce
1496. 1498. .
, , , -
, . Kao ,
: , ce -
1 , ,
, , y ,
, je ;
je u u , ga ja
. ga je ,
1 u
cnoea:Rex Salomon summo Rgi ac domino dominantium templum
hocaedificavit". ce u .
, je
, ... je
y . -
. je , ,
, je
12. -
je ,
ce 3. -
(13. 1495) , ,
Ira Domini u je
, , u 1 u , , ,
, ... a je u gpyu
ce y Misericordia
Dei u je , u .
(. 140
,
marzocco 4.

1 no " ( 1494), Prediche Scritti, op. cit., . 114.


2 Ibid, op. cit., . 84.
3 V. Zabughin, // Cristianesimo, op. cit., . 268.
4 Prediche e Scritti, op. cit., . 224. H. Horne, Botticelli, op. cit., . 302.

457
-
je . -
je , y ,
. je
, , -
. je y
je 1, je -
" , tokom ,
,
, , -
. (1495) je
: je -
, , -
, , gpyo ... ( je
ce .) , je, ,
je
, a , u -
, 12. y , -
; -
(1497. 1498)
-
3. , , y -
, , y ; ,
y , , Ko
ra je . je
je -
. je y ,
y ,
ce y 4.
je, , ce
ce ce
, a . ce oeopu ga
je ga y
, ja ga ce .

1 P. Crinito, De honesta disciplina, III, 2.


2 Prediche e Scritti, op. cit., . 303.
3 D. Fava, I libri italiani a tampa del secolo X V nella Biblioteca Nazionale di
Firenze, Milano 1936, 6p. 136.
4 J. Schnitzer, op. cit., II, . 775-776.

458
ga ce , ga 1.
ce ; Eros platonicus je .
no -
, , je
y y ce .
, 1496. je y ,
no no 2 je ,
, 3. Ha je -
, no -
, ,
XII je cM ; -
, y , -
y : , ce
u Bola: a je je . -
, , a gpya je ,
ga gpye, cee -
, u . u -
je u ga ce ,
ga 1 u gaje . ,
, je , je
, je ga log ga je , je 1-
, je . -
je u 1 u .
je ; je
, . Ha : Et portastis, tabernaculum Moloch
Deo vestro et imaginem idolorum vestrorum (Amos, V, 26)
:
u , 6oly. ce
y ; ceoje , , -
, u y .
To eu y : ooea
y , u : je Ma-

1 Sermon sur Ezchiel, XXVIII, 78, b. Ibid., . 272 806:


.
2 N. Steinhauser, Savonarola und die bilbende Kunst, Historisch-politische Blatter,
CXXXI (1903). G. Gruyer, Les illustrations des crits de Jrme Savonarole, publis en
Italie aux X V et X V I sicles, et les paroles de Savonarole sur l'art, Paris 1879. G. Nicodemi,
Le idee di Girolamo Savonarola suite arti figurative", Rivista d'Italia, XXVIII (1925), 2,
. 1061-1080. J. Mesnil, Botticelli, op. cit., . 154. Maria Chiti, L'estetica del Savonarola
e l'azione di lui sulla cultura del Rinascimento, Livorno 1912.
3 H. Hettner, Italienische Studien, Brunswick 1879, . 150; I. Maione, Fra
Giovanni Dominici e il Beato Angelico", L'Arte, XVII (1914), . 281-288 361-368.4
4 o u (1496) y hukom iioctii.
, je , , -
y gpye, je u
, , , ;
m umio , ja , .
cee y . ga je
ogeeena je eu ? ga je ogeee-
, u ga jo j ce jegea
. je . -
ga .
. -
1. : je
. je ,
, ,
: Ogni dipintore dipinge se. , , . -
, ,
, , -
; , , y .
, . -
je ,
je , 12.
je , , : y
u . je
ce
Bola . no je -
ce y , -
, je ce
3. piagnone ce, -
, ; je
. je -
ce ce 1497,
(. 141) ce , .
Ha ( )
, , , -
, ", : -
je 4.

1 u (1496) y .
2 , XXVII.
3 Ibid., XLVI, . Schnitzer, op. cit., . 807.
4 A. Chastel, Le bcher des vanits", Cahier du Sud, 1956.

460
>
. ce ,
y , , -
no . -
1496. ce je
je , je
, y ,
y Ego sum y ,
. ce
, y , -
1. ce . ,
je y 12, ce
y tokom
piagnone. je
, je
3.
23. 1498.
. , ,
je .
je : , ce .
je . je
.
je . -
je , . -
4. Maca ce
.
-
, . je ; ,
je , je Inventtiva5,

1 G. Gruyer, op. cit. A. Hind, Corpus, op. cit., . 150 pi. 218.
2 Vasari, III, . 317. M. Ferarra, op. cit., -
.
3 Ronald . Steinberg, Fra Girolamo Savonarola, florentine art and Renaissance
historiography, Atheus, Ohio 1977, je : Savonarola was notpresenting
a theory of art but rather workable precepts for a practical craft which closely associated that
craft with his basic ideas on the virtuous simplicity o f the Christian life".
4 F. Tocco, II Savonarola e la profezia", La vita italiana del Rinascimento, Milano,
1896, . 351-396. R. Ridolfi, Poesie inedite di Giovanni Sarto fiorentino contro il
Savonarola, Firenze 1933.
5 M. Gherardi, Nuovi documenti... intorno a G. Savonarola, Firenze, vol. II 1887,
. 197.

461
ce . je -
(. 132) y je .
(. 133)
je y -
(. 134) , -
1.
, 1500, -
, -
. je
je , ,
. y ce
; y je -
" je . II je
VI je -
. je, , -
; , piagnona
je 12. je
: je je
34.T okom , , je
, ce je -
. ce 1505-1510. ce
414, ce
(. 120) . , y ,
, "5: -
-
, a
je ,
. -
6, je piagnoni
.

1 A. Chastel, L'Apocalypse en 1500, art. cit.


2 M. Ferrara, op. cit., . 383.
3 H. Thode, Michelangelo und das Ende der Renaissance, Berlin 1903, vol. II,
. 293-320 je piagnona . . Frey,
Michelagniolo Buonarroti: Quellen und Forschungen zu seiner Geschichte und Kunst,
Berlin 1907, 1, . 111-118 je je
".
4 V. Marchese, Memorie dei pi insigni pittori, scultori e architetti domenicani,
Firenze 1854, 1, . 368, .
5 Vasari, Vie de Fra Bartolommeo, Firenze 1911, .
6 G. Pagnino, Vita di S. Pagnino lucchese, dell' ordine de'predicatori, Roma 1653.
y . je

462

-
y . -
, , -
, je je, ,
ce -
. ce , je*1,
je, ,
. -
; ce
.
, . ,
je -
; ,
, ; ce -
, je ce

1504. 1506, 1511. 1513. : . Wind, Sante Pagnini and


Michelangelo", Gazette des Beaux-Arts, XXVI (1944), . 211.
1 je, ,
. Verga, Bibliographia Vinciana, 2, vol., Bologna 1931. ce, ,
: L. H. Heydenreich, Lonardo da Vinci, 2. vol. Basel 1954; -
Leonardo, Saggi ricerche, Roma 1954; G. Castelfranco, Momenti della recente
critica vinciana, . 417-477. : K. Clark, Leonardo da Vinci, an account
o f his development as an artist, Cambridge 1939. : A. E. Popp, Leonardo da
Vinci, Zeichnungen, Berlin 1928; A. E. Popham, Les dessins de Lonard de Vinci, Bruxelles
1976. : G. Fumagalli, Leonardo ,,omo senza lettere", Firenze 1938. -
ce: G. Calvi, I manoscritti di Leonardo da Vinci dal punto di vista cronologico, storico e
huhliografico, Bologna 1925. J. P. Richter, op. cil., . 393 ..

463
ca . je ;
je -
y je 1,
je
. -
je
.

1 1952. y Humanisme et Renaissance, XIV (1952)


XVI (1954). A. Marinoni, II mito di Leonardo", IRebus di Leonardo da Vinci, Firenze 1954,
. 25: Riesaminare l'attivit di Leonardo, suoi pensieri e le sue opere, per sceverare
ci che suo da cio che d'altri, oppure e frutto di nostre fantasie. Quindi ricostruire i
legami che uniscono una produzione cosi multiforme. Si vedr allora che non esiste, per
esempio, una botanica o una anatomia di Leonardo, in senso moderno, ossia corne scienza
autonoma; ma solo la ricerca di un artista che, considerando la pittura una vera filosofia e
una rapresentazione compiuta e profonda del reale, non poteva accontentarsi di riprodurre le
superticie dei corpi..."

464

je .
1 y -
y

12.
je . , -
, je y 1468; -
raje y ce,
, y y (1472).
je je 34.
je
je
y 414. je -

1 je je G. Poggi, La vita di
Leonardo da Vinci, Firenze 1919. y : Lonard de Vinci par lui-
mme, Paris 1952. R. Langton Douglas, Leonardo's childhood", Burlington Magazine, vol.
LXXXV (1944). Id., Leonardo da Vinci, his life and his pictures, Chicago, 1944, nor. I-III.
2 P. Mller-Walde, Leonardo da Vinci, Lebensskizze und Forschungen ber sein
Verhalnis zur florentinischen Kunst und zu Raffael, Munich, 1889-1890, . 8-26. W. von
Seidlitz, Leonardo da Vinci, der Wendepunkt der Renaissance, 2. vol, Berlin 1909, nor. I
II.
3 E. Solmi, Leonardo e Machiavelli", Scritti Vinciani, Firenze 1924, non IX, rpy-
je ce .
4 . von Fabriczy, Archivio Storico Italiano, vol. 7 (1891); K. Frey, Il codice
Magllabechlano, Berlin 1892, . 110.

30 # M * * 465
, 1470, , je -
. y ,
'i or , y je ,
y, .
Orto dei Medici y Codex-u Atlanticus-u, je -
y , je -
1. je, y , 1470-1475.
je 1490-1492 12.
, ,
y , ,
. ,
Altercatio, , , y
(). -
: je , y
Ambri, , a je -
. , -
,
.
, 1520-1530, je
ga
, je .
y , , -
: , je , je
1494. u je , je
oeol . je -
je , y , y -
, u , je u
. je
, , je -
ce 3. -
. je ra je

1 . Frey, op. cit., . 64. W. von Seidlitz, op. cit., . 74.


2 Cod. A t l I Medici mi crearono e mi destrurono" ce
y y : W. Bode,
Studien iiber Leonardo da Vinci, Berlin, 1921, . 73; G. Calvi, Contributi alla biografia
di Leonardo da Vinci", Archivio storico lombarde, 11 (1916), p. 419. . W. R. Valentiner,
Leonardo as Verocchios coworker", The Art Bulletin, XII (1930), . 43-89.
3 Vasari, . Milanesi, vol. IV, . 29.

466
, a na
je je , je y
1481-1482, y -
re 1. , je
, y . ,
y , : , -
12, je
y , ,
, 1476. 3 , ,
ce y je
je "4.
y , y ,
,
y y je . -
ce, , -
. , , ,
.
1482,-je ,
ce , je y 1470
1480. y 5.
je je
. y
:
, , ,
6. ; -
je tokom ,
(1476),
,

1 Lonard de Vinci par lui-mme, op. cit., . 65.


2 J. This, Leonardo da Vinci, the florentine years o f Leonardo and Verocchio,
London 1919,
".
3 . Solmi, art. cit. K. Clark, op. cit., . 37-39.
4 E. Solmi, art. cit.

5 J. Thiis, op. cit., . 53, M. Reymond, L'ducation de Lonard", Conferenze


florentine, Milano, 1910, . 50-79; L. Planiscig, Verocchio, op. cit., erp. 35.
6 K. Clark, op. cit., . 5.

467
1. -
, je je
y 1475; je ,
, -
. ce
.

: ce
?
-

() (). -
, . A je, -
, -
, y , -
u : ,
ce 12.


(1472) :
, , je
y 3. ,
, , .
. y y -
, 1483-1485, ,
a , je 1487,
, 4. , , -
.
-
. , ,

1 . Muntz, op. cit., W. Bode, op. cit., P. Mller-Walde, op. cit. J. Thiis, op. cit.,
. 57-59.
2 W.R.
3 K. Clark, op. cit., . 11.
4 O. G. von Simson, Leonardo und Attavante", Gazette des Beaux-Arts, -
1943, . 305. je y ,
( ), A. dAncona, op. cit., 1 .1, . 91. -
( ), J. Van den Gheyn, Catalogue des manuscrits...,
Bruxelles 1901,1.1, . 277.

468
, :
, , je , rpa-
ce . , je
,
. -
-
. -
, ce
"1. je y
, -
, ce ,
. ,
y 12.
, ce
. 3:
, " je y -
1470, no
y ce y .
4; -
y Cod. Atl, 12 , ,
, , ( je
1482), je 5. ce
je .
ce y , ce ,
, ,
: y ( 14881490) -
je ,
. , , ce -

1 . y 1, y The study and criticism o f italian


art, vol. Ill, London 1916, . 1-37, je
. . Clark, op. cit., . 22. H. W lfflin, L'art classique, op. cit.,
nor. II, . 30.
2 K. Clark, A catalogue o f the drawings by Leonardo da Vinci, in the collection o f
his majesty the King at Windsor Castle, II tom Cambridge 1935, 6p. 12276.
3 J. Mesnil, Botticelli, op. cit., . 56.
4 B. Becherini, La Rinascita, 6p. 17 (1941); E. Magni-Dufflocq, Leonardo e la
muica", Leonardo da Vinci, Novara 1939.
5 J. P. Richter, 6p. 1439, d. cit., II, . 358; A. Chastel, d. cit., . 48; O. Calvi,
Contributi...", crp. 432, Raccolta vinciana, X (1919), crp. 301.

469
. , -
Koru he y , a 1500, y .
je . 1474, a 1480, -
, ( ).
, , ce
, , -
, : je
. y
, ce , ,
, ,
1.
je je 1463.
12. ,
y 3,
. , je ,
je 1463.
. ce
. je, , 1502 (Cod. Atl., fol. 120 r): Il
mio mappamondo che ha Giovanni Benci ,
je , 4.
,
1481: je
, , : , -
, ce y , -
5. je ; -
je .
y je, y
, -
. je , je , -
je , , na ,
, y

1 . , Leonardos Bildnis der Ginevra Benci, Mnchner Jahrbuch der


bildenden Kunst, XII (1937-1938), . 175-209.
2 A. della Torre, op. cit., . 547.
3 Id., . 555.
4 E. Mller, art. cit. . 202, ce 1502. -
.
5 Vasari, . Milanesi, IV, . 27.

470
y . ,
y , je ,
, je -
y . raje, , ,
-
,
je no 1.123

1 y :
1. : , je , -
je ,
" : G. Sailles , Lonard de Vinci, l'artiste et le savant, Paris 1892;
E. Solmi, Leonardo, Firenze, 1900. A. Blunt, Artistic theory in Italy, London 1954, nor.
II. A. Konstantinowa, Die Entwicklung des Madonnentypus bei Leonardo da Vinci (Zur
Kunstgeschichte des Auslandes" 6p. 54) Strasbourg 1907.
2. -
" ce y : Pladan,
La philosophie de Lonard da Vinci, Paris, s. d.\ Paul Vulliaud, La pense sotrique de
Lonard de Vinci, Paris 1910. F. Brence, Lonard de Vinci ouvrier de l'intelligence, Paris
1945. M. Brion, Lonard de Vinci, Paris 1952. Mme. Mairot-Dromard, Le fond de la Joconde
et l esthtique de Lonard de Vinci, Besanson 1933. R. Bayer, Lonard de Vinci, la grce,
Paris 1933. y
.
3. ": je
, je -
: L. Olschki, Geschichte der neusprachlichen wissenschaftlichen Literatur, t. I,
Leipzig 1919. A. E. Popp, Leonardo da Vinci, Zeitchnungen, Mnchen 1928. G. Fumagalli,
Leonardo orno sanza lettere ", op. cit., . 67-68. J. Schlosser, Die Kunstliteratur, op. cit.,
. 152. G. Boas, The MonaLisa in the history o f taste..., The Journal o f History o f Ideas, I
(1940), . 212. : Even in Leonardo, whose interest in reproducing natural objects led
to those amazing anatomical and botanical and geological drawings, there are neoplatonic
elements'\
E. Garin, La cultura florentina nell,eta di Leonardo", Belgafor, 1952, . 272
289. A. Chastel, Lonard de Vinci et la culture", Lonard de Vinci et l'exprience scientifique
au XVI sicle, Paris 1954.
J. Gantner, Leonardos Visionen, von der Sintfult und vom Untergang der Welt,
Geschichte einer knstlerischen Idee, Bern 1958.
, ".

471

ce je -
, , , , , -
. ce . -
, ce
, ce
. ,
, -
y , -
. -
je .
ce ce cM . je
y ;
je 1489-1490, 1508. . je ,
, -
1.
" je
, , , -
. je :
; je
. , ce ? je
, ; -
, .
,

1 L. H. Heydenreich, Leonardo da Vinci, op. cit., . 103.

472
je .
, , ,
'.
, je y -
, " , -
.
, , -
12,
je -
. , ce je
, ce y .
, je je -
3. To , je -

1 A. Chastel, Lonard de Vinci et la culture", art. cit., y F. F. F., vol. II,


6p. 50, , . 249.
2 je . . Richter, The literary works o f Leonardo
da Vinci, 2 vol. London 1939. McCurdy, The notebooks o f Leonardo da Vinci, New York
1939. G. Fumagalli, Leonardo, omo senza lettere, Firenze 1939. A Marinoni, Leonardo da
Vinci, I. Scritti letterari, Milano 1953. A. M. Brizio, Scritti scelti di Leonardo da Vinci,
Torino 1952.
C. Pedretti, Studi vinciani, Genve 1957, y , Cod. Atl.
Trattato della pitturaje XVI , no -
. je 1651. . .
Ludwig, Il Trattato della pittura, Wien 1879. P. McMahon, Leonardo on painting, Princeton
1956. Pladan, Trait de la peinture, Paris 1910.
3 G. Castelfranco, art. cit. (1954). " je
. . Croce, Leonardo filosofo", Conferenze florentine, Milano
1910, . 227-256. , ,
. G. Gentile, art. cit. je
je y ,
-
", ce ce -
. . Garin, Il problema delle fonti del pensiero di Leonardo
(1953). R. Huyghe, Leonardo da Vinci et l'humanisme", Actes du XVII Congrs d'Histoire
de l'art, Den Hage 1955, . 41-58 je -
.
je X, , y . ,
ce y , XII ,
, je, ce ,
y XIII XIV , , na -
, , ..." (. 49
50). ce :
je X; -
" ";
ce -
(. Cassirer; G. Sarton . Panofsky, The Renaissance,
a symposium, New York, 1952), je

473
: y ce
ce , y
1.
, -
; je ", , -
. je, ,
je ce -
. je , exempla, -
,
*12.
je senza lettere
. , ce -
. je ,
, y
1488; je
. De re militari, je
, je :
, ... ,
, a -
: Archimede de centre gravitatis, Arhimede del vescovo di Padova...
ce y 3.
ce -
, y ,
, ,
, . -
() Trivulzio, -
ce , , ,
4. y , ,

( . Garin, . . Kristeller, y Marsile Ficin


et l'art, . 21; je G. Castelfranco, art. cit.,
. 446). je
ce y
".
1 . Solmi, Leonardo. Frammenti letterari, Firenze, 1900, je -
, . F. . Bongiovani, Leonardo
pensatore, Piacenza 1955.
2 J. Gwyn Griffiths, Leonardo and the latin poets", Classica et mediaevalia
(Copenhagen) XVI (1955), . 268.
3 J. P. R. Richter, op. cit., 1381; Solmi, Fonti, op. cit., . 288. O , id.,
879, 883, 1381, 1421, 1475, 1504.
4 A. Marinoni, Gli appunti lessicali e grammaticu g. Leonardo da Vinci, vol. I,
Milano 1943; id., Leonardo da Vinci, scritti letterari, Milano 1952; G. Fumagalli, Leonardo

474
, ce y
: y , y . -
, -
je ce
1.
-
- 1481. y je .
je y
, ...
. ce y
, , ,
je :
, u ce y u
ce a .
u ce
, , u ce -
, , , ,
. A y
, ga y
, Bola, , u gpyux,
ce u u ...
A ce ga u -
, ce , ja
cee u -
, ; u gpye
, , je
y , ga ce
*12. ce : je -
, , ce -
ce y -
. je .
, :
, -

Poliziano", Poliziano ilsuo tempo, Firenze 1957, . 131.


1 ,,Io ho tanti vocavoli nella mia lingua materna ch' io m' ho piuttosto da doler del
bene intendere le cose che del mancamento delle parole colle quali io possa bene esprimere
il concetto della mente mia ( Qu. An., II, 16 r.).
2 H. Ludwig, 33,1, . 68-70; G. Fumagalli, op. cit., . 47-49. P. Miiller-Walde,
Lebensskizze..., op. cit., . 43. O. Benesch, Leonardo da Vinci and scientific drawing*',
The American Scientist, XXXI (1943), . 311-348. M. Johnson, Art and scientific thought,
London 1944. moi'. IV.

475
, ce y
: ga ga ,
, u ga
u y ,
ga ce mhoux , ceea ce -
1. -
ce y , ce
, je ; , -
, -
. ce "
: Tu ga ,
, ce ga -
ce y 12.
Codex-a Atlanticus-a: y -
; u 3: je, ,
, , y
4. ,
y je , ce
y 5. ce y
je
, .
y
no , , , . -
ce , ,
.

I. -

ce y
1460. : je -

1 Non mi legga chi non matematico nelli miaprincipi. Qu. An., IV, 14; J. P. Richter,
6p. 3; Fumagalli, op. cit., . 53. Trattato, . Ludwig, parag. I; J. P. Richter 6p. 1157;
Fumagalli, . 47.
2 Ms. De l'Institut de France, G. 47; J. P. Richter, op. cit., . 1151. Fumagalli, op. cit.,
. 44.
3 Codex Atl. 147; Fumagalli, op. cit., . 44.
4 E. Cassirer, Individuum u. Kosmos, op. cit., . 78.
".
5 P. Sergescu, Lonard de Vinci et les mathmatiques", Lonard et l'exprience
scientifique, op. cit., . 73.

476
, , y -
, , . To
. A Trattato della
pittura, je
. je y
De rerum natura, , je -
je :
y je -
1.
: -
; ,
, ,
.
"
12 ce y -
(1482). je , -
. , je

je .
je -
ce Codice Arundel, fol. 155 156;
(
) je 1480-1482. 3. , -
, je , je
, Cod. Atl. (265, r. a) je

1 P. Duhem, Lonard de Vinci, ceux qu'il a lus, ceux qui l'ont lu, Paris 1900. Edmondo
Solmi, Studi sullafilosofia naturale di Leonardo da Vinci, Modena 1898 id., Nuovi studi sulla
filosofla naturale di Leonardo da Vinci, Mantova 1905, je
o , , , :
je
ce , ,
y no , , -
, , , (. 3).
, , " (sic). . Baratta,
Leonardo da Vinci e i Problemi della terra, Torino 1903. R. Weyl, Die geologischen Studien
Leonardo da Vincis..., Meisenheim 1950.
2 G. Gentile, Il pensiero di Leonardo, Firence 1941; E. Garin, Storla della filosofia
italiana, Milano 1940, tom II, erp. 96. Le ragioni matematiche che Leonardo vuol coprire
sono di sapore chiaramente platonico, e neoplatonica tutta la sua naturu, vivu per un' anima
di ragione che ne spiega l'ordine e la simmetria, che giustifica la noetp. eonoscenza,"
3 A. M. Brizio, Scritti scelti, op. cil., erp. 55. G, CustcH'raneo, Momenti della revente
critica..., erp. 476.

477
(oko 1490), a ce y Cod. Atl.
71 r, 1478-1480. 1.
je : tempo
consumatore delte cose e o invidiosa antichitper la quale tutte le cose sono
consummate... Ha je y
, a -
. XV
: Elena quando si spechiava vedendo le
vizze grinze del suo viso fate per la vecchiezza piagne e pensa seco perch
fu rapita due volte, je Flet quoque, ut
in speculo... (XV, 232). ce
, . ,
:
Vidi ego quodfuerat quondam solidissima tellus
Esse Cetum, vidi facias ex aequore terras
Et procul a pelago conchae jacuere marinae.
(XV, 262-5)
ce y ce, ,
y no , . -
je je -
. ce,
.

. , ,
ce , ce ,
: essempli e tpruove dell accrescimento della terra
( y Cod. Atl. 265 r, a). Kpaj -

. (., 155)
ce , a ,
artifiziosa natura ce -
, , .
, y , -
, y , -
- - ,
1480, , y .
je : y -
, , y (XV, 60,478)
je . je, ,

1 G. Calvi, / manoscriti di Leonardo da Vinci, op. cit., . 49; C. Pedretti, op. cit.,
. 268 278.

478
quae natura negabat visibus humanus, , ; je -
y
, : (tellus) epulas
sine caede et sanguine praebet. je , ce :
Cuncta fluunt omnisque vagans formatur imago. ,
, y -
: quodfuimusve sumusve eras erimus. ,
.
, .
, je -
. :
, , . ,
, (, , -
ce , )
: , ,
. pars mundi, y
, je :
non corpore solum
Verum etiam volucres animae sumus inque fermas
Possumus ire domos...
ce ,
.
,
.
, -
. -
" ce
. Tokom y -
, 1505. , (Cod. Ar., 57 r),
,
ce : Col tempo ogni cosa
va variando. je -
.
je ; -
ce
: -
ce ? (Qu., I, 14 r i v).
1 je in nuce

1 : G. de Santillana
Lonard et ceux qu'il n'a pas lus, Lonard de Vinci et lexprience scientifique au XVI

479
. ra je , ra je y
, -

1.
ce y
, je
. -
je y XV . ,
je , -
ce y
; " -
, , , -
y . Trattato dell aqua -
*12, je IV .
(vita fabricatix).
ce , tom

: u
ga 3.
ce , , y

y .
, -
, -

sicle, Paris, 1951, . 52.


1 G. Calvi, Contribua, . 431 je y -
ce y ", je y
je y , je
. Garin. La cultura fiorentina", art. cit. ce -
, ,
y .
y -
, ce .
2 A. Chastel, Lonard de Vinci par lui-mme, . 147. G. Bilancioni, Leonardo
da Vinci e la dottrina del macro e del microcosmo", Miscellanea di Studi in onore di E.
Verga, Milano 1931 . 1 je E. Garin, La
cultura...", art. cit., . 15.
3 Th. PL, IV, Opera, . 122-23: -
u xpanehu la u ;
je , je ,
: , , . pehu
oee , . : Marsile Ficin
et Tart, . 94.

480
. .
-
1.
ce , ce
y . Ha
ce , -
je ,
a y , na -
. : ,
, , , u 1
a (Cod, Atl. f 270 b). je
; je , ,
: -
y ,
je ;
, -
; , , ga ceux -
-
... : ce , ceux
, ga ga 1 2.
je 1508. ,
je (Lalda del Sole). je,
, : He 1 a ga
! oeopmu ga gpye
, a . ga je -
ga ce y ,
: je , ce
, ga je .
u y IV . ga je
a y u
ko a je 360 peiuKe opeiuuo. , ja ga
-
ueo : cea
; cee , -
je y u uuKaKeo gpyo
u y , y IV .
ga ooee, ,
, u gpye, mhoo ; ,

1 . Johnson, Leonardo's fantastic drawings", The Burlington magazine, 1942,


crp. 141, 192.
2 Cod. Atl. 203 r (a), G. Fumagalli, op. cit., crp. 72; M. Baratta, op. cit., . 272.

,1] H 481
gaje y na , je ,
y , a u , ga y 1.
.
je ,
je . je
, je , a
( y -
). ce, ,
je y ,
y , 1478. y -
. Hymni Epigrammata 1497, je -
y 1489. 1494, je
12. je
y je ,
, 3. Tokom
, y ;
ce .
, , -
, . To
, ce -
4. ,
,
.
. -
.
A ko ce , y -
, je y . -
y
5. ,

1 Ms. F. de l'Institut, 4 v 5 v; G. Fumagalli, op. cit., . 67 . je


, ce . G. Fumagalli, Leonardo
le favole antiche", Atti VConvegno di studi sulRinascimento (1956), Firenze, 1958, . I ll
. R. Bayer, op. cit., II nor. V. E. Garin, art. cit. . 410,
2 A. Perosa, Studi sulla formazione di raccolte di poesie del Marullo", Rinascimento,
I, (1950), . 125-156.
3 Marsile Ficin et l'art, . 81 .
4 G. Fumagalli, op. cit., . 67-68.
5 M. Johnson, Art and scientific thought, London 1944, IV: Leonardo as scientist
in art, zakljuuje: Since we recollect that Copernicus and Kepler far later were pervaded
by Neo-Platonic and Pythagorean survivals, these may even more probably have touched
Leonardo empirical scientist though he was" (. 175).

482
, ,
", .

II. -

, , , -
, , je
"1. -
,
y je , y .
, , (
) y je
12; -
tokom XVI .
() je : ce, ,
je , je
u ce 3. -

-
. He ce
ce y ;
, je
.
: -
, u je je
y 1. je - je
- je , ! me
na u y ,
( , 1, . -
- ce - -
,
je : He ga -
? je , ,
u cee ... je -

1 Marsile Ficin et l'art, I, P. O. Kristeller, The modern system o f the arts, Journal
o f the History ofIdeas, XII (1951), . 496-528 XIII (1952) . 17-45.
2 Paragone, A comparison o f the arts by Leonardo da Vinci, . Richter, Oxford,
1949. H. Ludwig, d. cit., I. McMahon, d. cit., 1-58. W. K. Ferguson, Humanist views o f the
Renaissance", art. cit. . 25-6. L. Venturi, La critica e I'arte diLeonardo da Vinci, Bologna
1919.

* Trattato, . Ludwig 27 (in fine), 1, crp. 26; . McMahon 6p. 28, crp. 17.

483
... je , u -
... , ceux 1, -
, '?
, , -
, , je -
, . , ,
je ce, no , -
. , je
, je :
ga u -
y u ga je je jeguol -
ga ce , ogoeopa: , ocogap ,
ce u - oeopu-
, ge ce u . ,
, a : je
12.
je, , -
. -
. je . -
.
: , , , ga y pa-
, u u u ,
, , -
? ; je -
ga ,
ceo! , u ga ,
eujyajy ,
, cee gpye ga ce 3... ,
, , -
. . , -
; ce je,
, je u oglo-
, je , ,

1 Trati. . Ludwig, 28, . McMahon, . 34.


, , 47; Marsile Ficin et Vart, . 82-83.
je , y D;
N. Ferrero, Leonardo da Vinci on the eye", American Journal o f Archaeology, vol.
35 (1952).
2 Trati. . Ludwig, 26 28, t. I, . 56-58, . McMahon, . 32 34.
" ce .
3 Trattato, . Ludwig, 23, . McMahon, 42.

484
. ce ,
, -
, ce y
; ce
1.
ce ;
je y . -

y , je : ga je
? ga ce y ,
! ga ce 1 2. Ha
, je , je y .
: ce -
y u , u y , , u -
u y 3. je -
: je -
. ce y ce , y je
, y je , je y
. -
y Trattato, y je , -
,
proportionata armonia4.
je
. , ce -
1480. y -
, 5. Ha -
. ce
.
, , .
y Trattato ce : -

1 Trattato, . Ludwig . 31, b, 1.1, . 62; . McMahon 26.


: . . Richter, The literary works, I, . 69 . . Magni Dufflocq, Leonardo
und die Musik, Leonardo, Novara 1939. O , : Ficin
et l'art, II, nor. IL
2 Trattato, . Ludwig, 27, . McMahon, 28, Paragone, . I. Richter, .
68 .
3 Ms. K, de l'Institut de France, 49 r, G. Fumagalli, op. cit., . 53.
4 Trattato, . Ludwig, 13,1, . 28, . McMahon, . 35, . 24. G. Fumagalli,
op. cit., . 37 38.
5 E. Solmi, Lefonti, op. cit., . 37. C. Brun, Leonardo da Vinci und L. B. Alberti,
Repertorium f K.-wiss., 1892, . 267. L. Venturi, op. cit.. I, . III. Ficin et fart. II, 4.

485
ga ce u -
. ce
: , , , , , -
, u ,
u 1... je
, y . ce y -
, , ()
y , a y 12.
- a - y ce
. -
. , y je,
, , je y
3. Kao , ce
.
je ,
. je : Sel pittore
vol vedere bellezze che lo innamorino, egli n signore di generarle, et se vol
vedere cose Mostraose, che spaventino o che sieno bufonesche e risibili, o
veramente compassionevoli, ei ne signore et dio4.

. y -
, -
,
ce ,
, , . :
, , y -
organumu, , -
, , -
,
, , -
, , , a
.
,
. , -

1 Trattato, . Ludwig, . 6 8 , 1, . 126, . McMahon, . 280, . 113. G.


Fumagalli, op. cit., . 257.
2 Trattato, . Ludwig, 13,1, . 18, . McMahon, 35, G. Fumagalli, op. cit.,
. 38. : Trattato, . Ludwig, 5 6 ,1, . 110, . McMahon 71.
3 Ibid., 6 0 ,1.1, . 116 ibid., 79 b, I, . 138; . McMahon, 93 96.
4 Trattato, . Ludwig, 1 3 ,1, . McMahon, 35. A.Blunt, Artistic theory, op.
cit., nor. II.

486
1. ce itaiio-
:
, ga u , ga
, , u ga -
u 1,
ga u , ga cee , pa
ge , ga , -
u , .
ce .
12.
Ha ce -
. je je
, . , je -
je -
: , je ,
.
: -
, ,
3.
.
,
. -
. ce
, , .
y ,
, , y -
. ce, , ga
, , y , ga -
ga (la materia tua) u
moeope, ga
, , je , , gyo ga
4. , ce -

1 S. Esche, Leonardo da Vinci, das anatomische Werk, Basel 1954.


2 Izd. Richter, I, 488. G. Fumagalli, op. cit., . 258. J. Mesnil, Botticelli, op. cit.,
. 59. ( ce je y
, ). A. Chastel, Les notes de Lonard sur la
peinture... (1972).
3 Trattato, . Ludwig, 58 a, . 114, McMahon, 72; E. Zilsel, Die Entstehung
des Geniebegriffs, Tbingen 1926.
4 Trattato, . H. Ludwig, 65, I, . 118, je materia"
matrielle Tritgheit". Ali, G. Fumagalli, op. cit., erp. 252, 6p. 5, ce o

487
,
: , ,
ce ,
je . -
,
. je ogni
depintore depinge s
. je
, Ha
rne (ii nostro giuditio inanti sia il proprio giuditio nostro), Han-
Me, . ce y -
, , . -
1. -
y . ,
je y y
,

(imoto mentale)*12. je
, je
y
.
je, ,
. y

ce . Tokom , je
, -
- y
. je . je
, ,
.

,,miseria materia". Mss. Urb. what are you


made o f .
1 Trattato, . Ludwig, 108, . McMahon, 86. E. H. Gombrich, Leonardo's
grotesque heads, prolegomena to their study", Leonardo saggi e ricerche, Roma 1954, .
199-219.
2 Trattato, . Ludwig, 189, .McMahon, 261. E. H. Gombrich, Conseils de
Lonard sur les esquisses de tableaux", Etudes d'art (Alger), 1953-1954, 6p. 8-10.

488
I I I . -

je
, infinite pazzie, je
. -
je , je
" .
je ;
je , , -
. je ( ce
ce )
Paradiso (1490): ,
a 1. -
, ce ,
... .
Kao ,
;
.
ce y ,
. je
y , y , 12.
-
. , , ce -
, , a
:
je ,
. je 3. -
,
ce y -
. . -

, y -
. je , -
,
je -
. ce ce

1 K. . Steinitz, reconstruction o f Leonardo da Vinci's revolving stage", Art


quarterly, 1944; A. Marinoni, 11 regno e ii sito di Venere", Cnnvlvlum, XXIV (1956) //
Poliziano e il su tempo, op. cil,, erp. 273-287. C. Pedretti, Studl vlnclanl, op. cil., erp. 90,
2 A. Chnstcl, Lonard et la culture, art, clt. III.
1 M, Johnson, op. clt.

4K9
ca ", y
1.
je y
(ii sito di Venere), 1504.
, je
je y Stanze: ce
; ce -
12. ca y ,
34.-
ce , ce
je oo-
, ce .

, , .
.
;
, .
To je je : Corpora animis
suis et junguntur avidissime et ab eis molestissime sejunguntuV. -
, , ce .
je y y
y ce ca -
. , je , -
, . A , , -
ce
:
, , a
(Alt., 91 a.).
, je
je, , .
je

1 G. Fumagalli, Eros di Leonardo, Milano 1954; Id., Leonardo, omo senza lettere,
d. cit., . 344; E. Garin, art. cit., . 13.
2 A. Chastel. Lonard de Vinci par lui-mme, op. cit., A. Marinoni, art. cit., .
277.
3 Questo si il Piacere insieme col Dispiacere, e figurati binati, Richter, I, pi. LIX;
Fumagalli, . 335. Popham, The drawings, op. cit., pi. 107; C. Pedretti, op. cit., . 54 je
je Lomazzo, Trattato, VI, 53 .
4 Sopra TAmore III, I; N. Ivanov, Remarque sur la Joconde", Revue d'esthtique,
1952, je ,
. R. Klein, L'enfer de Ficin (1961).

490
luinpa-
1.
,
, , ce . -
y -. -
je, ,
: Le bellezze con le brutezze paiono pi potenti Vuna per l altra12. -
je y -
. je

, y
. -
3,
y : -
u ceugeo ce , ga
ga u
, u 4.
: je, ,
, a ; , , ga
, a ga ce y -
, ga 1. : -
(cose) ce , je , , -
je , je . u
, , 5.
, , , , -
y .
- y
je
je -
.

1 l'anima-farfala non s'avede che desidera la sua disfazione y J.


P. Richter, . 1162. E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., . 182.
2 Trattato, . Ludwig, 139; . McMahon, 277.
3 R. Langton-Douglas, op. cit., . 98.
4 R. Bayer, op. cit., . 153. Tratatto, . H. Ludwig, 61, . 116; . McMahon,
94; G. Fumagalli, . 274.
5 . H. Ludwig, 547, 548, t. II, . 2-3; . McMahon, 576 579. Ficin
et l'art, II, Le beau. R. Bayer, op. cit., . 77 je "
je
y " (. 143).

491
, je, , :
,
. ( )
Mana 1
. je ,
. : , y , -
, u : , ',
je ce y no
ce
. je, ,
; je -
ce , , y
. -
, -
12.
je . 1497.
je , y , . -
-
3. ce
:
, ce y
. je
4; Achademia Leonardi Vinci,
- Vincio/Vinci, -
- . je
y , ,
, 5. je
ce -
. 6.

1 Trattato, . Ludwig, . 412 549; . McMahon, 434 557. G. Fumagalli,


op. cit., . 273. Ludwig, 93, . 148; 137, 138, . 182; . McMahon, 137
276.
2 . Clark, op. cit., . 174.
3 . Baratta, Curiosit vinciane, op. cit., nor. II: Leonardo enigmofilo; A. Marinoni,
I Rebus... op. cit., . 120 .
4 A. Hind, Early Florentine engravings, London 1939, vol. I. J. Baltrusaitis, Le
Moyen Age fantastique, Paris 1955.
5 A. della Torre, op. cit., . 153, je je . Muntz, op.
cit., . 229, je y " .
>: Malaguzzi-Valeri, La corte di Ludovico il Moro, Milano 1913.
6 Infra

492

y -
. je y
y
. ,
, , -
, . To je -
, ce gr an cavallo y je
. y je , y
, ,
*1. je -
, ,
. ,
ce je , y
2. , je , ce
, je -
: y
je ( , -
, ) ,
, a .
,
;
1500. .

1 F. Malaguzzi-Valeri, Leonardo da Vinci e la scullura, Bologna 1922.


1 ; Lonard de Vinci par lui-mme,
. 7 1.

493
II ce ,
1. ce je ce a priori -
ce

. ce y -
, ce ce -
. je
: y
12.
y ce
y -
. je , ce -
y , , na -
, y .
, , ,
, , y
. ,
, y ; -
je 3. Ha
, ,
y . -
, , storia, ce, y
, , ce , ,
joj ce . :
, -
je .

I. -

ce y
()4. y 1481. -

1 L. . Heydenreich, Die Sakralbau-Studien Leonardos da Vinci, Leipzig 1929. G.


Giovannoni, Bramante e l'architettura italiana", Saggi sulla architettura del Rinascimento, op.
cit., . 72 je - , no . Malaguzzi-Valeri, op. cit., t.
II, Milano 1915.
2 C. Baroni, Elementi stilistici fiorentini negli studi vinciani di architettura a
cupola, art. cit.
3 Trattato, . H. Ludwig, 2 3 6 ,1 .1, . 262; . McMahon, 110.
4 J. Thiis, op. cit., nor. IX. G. Calvi, L'Adorazione dei Magi di Leonardo da Vinci",
Raccolta Vinciana, X (1919), .1-44.

494
Can y . 1478. je
\
1, a ce je 1479-1480.
. , , je
. je y - je
- -
123. ce -
Trattato', y je -
,
. je -
y , y : -
je , , -
. je
no : y ,
ce y , a y . -
, y

4.
ce, , .
, je ce ; -
je -
: u y ga ,
je , , je
ga je . , je
, je :
ogoeapajy ,
ce ga ... je
moti corporali, atti moti mentali,
, je, :
gpya u je Ma
na 5. , ,

1 . Clark, Leonardo's Adoration o f the Shepherds and Dragon fight", The


Burlington Magazine, LXII (1933), . 21-26.
2 N. Hamilton, Die Darstellung der heiligen drei Konige, op. cit., . 108 supra,
, , II .
3 . Brun, Leonardos Anbetung der Magier im Lichte seines Trattato della Pittura",
Raccolta Vinciana (X), 1919, . 45-60.
4 K. Clark, op. cit., . 31-32; R. Langton-Douglas, op. cit., . 74-75. N. Ivanov,
art. cit..
5 Trattato, . Ludwig, 3 6 8 ,1, . 366; ibid., 178,1, crp. 214; ibid., 180,1, .
216 362, t. 1,111 dco.

495
, , ce
y . ,, y , je


.
, ,
. je ;
-
. Ha ()
, , , ;
y . ,
y ,
, je 1. , -
, : , -
, pya . , -
. Ha ,
, je y , a -
, , , y ,
12. Ha , je
, je -
ce y -
3. ce y ,
, y
ce , 4.
; -
, ce
, ,
y 5. ,
. , ,
6.

1 (Muse du Louvre), B. B. . 1068; Popham, . 42.


2 (Ecole des Beaux-Arts), B. B. 6p. 1081; Popham 6p. 48.
3 (British Museum) B. B. 6p. 1023; Popham, 6p. 49. ce
je ce , ,
(.. . 1010 , 1109, Popham . 39 40).
4 (Muse du Louvre), B. B. 6p. 1065; Popham, 6p. 42 (Oxford, Ashmolean Museum),
B. B. 6p. 1058, Popham, 6p. 52. -
(Koln, Muse Wallraf-Richartz), B. B. 6p. 1014, Popham, 6p. 47.
5 J. Thiis, op. cit., C. Gronau, Leonardo da Vinci, London 1903, . 91.
6 G. Calvi, art. cit., . 31.

496
je ,
: je -
, je , je
ce .
je . y
, ,
:
Quandio senti a me gravar la fronte
all splendore assai pi che di prima,
e stupor meran le cose non conte:

Ondio levai le mani in ver la cima


Delle mie ciglia, e fecimi 7 solecchio
Che del soverchio visibile lima.

(
,
ce je;


,
, .

(, XV, 10-15)
ce
.
y . Ha
, , je ; -
,
1. To je
je ,
je y , -
.

II. -

, ,
: je , je y ,
je -

1 G. Calvi, art. cit.,je onaj


.

32 497
, . -
y ( ) y 1.
-
( ) , je
, (), ,
( ).
, , -
je 12. je je
- - y
ce 3.
ce ; ce
y "
. je, ,
:
; ,

; ce , -
, a . He ce y
,
, , a 4.
ce () 1500. -
; , -
, , 5. To
je , ; je
, -

1 L. Planiscig, Andrea del Verrocchios Alexander-relief1, Jahrbuch der k.-hist.


Sammlungen (Wien) 1933, . 89 Les capitaines affronts dans Vart
florentin, op. cit.
2 K. Clark, op. cit., . 8; A. E. Popham, op. cit., . 8 .; E. H. Gombrich,
Leonardo's grotesque heads", art. cit., cxp. 205. W. R. Valentiner, art. cit., The Art Quarterly,
je ( ) , (
) , () , a () -
... je , ; L. Planiscig, op. cit., R. Langton-
Douglas, op. cit.
, je .
3 . Mackowsky, Michelangelo, 4. ., Berlin 1925. Malaguzzi-Valeri, op. cit.,
cy . : W. R. Valentiner, art. cit., The Art
Bulletin (1930), . 87 88; L. Planiscig, op. cit.
4 E. H. Gombrich, art. cit.; E. Belt, The aging process in the work o f Leonardo, Los
Angeles 1950.
5 K. Clark, op. cit., . 69; A. E. Popham, op. cit., . 49 .; B. Berenson,
Drawings, op. cit., . 1019, . 141.

498
Koja je ,
, .
y ce je
; y ,
1. Ha -
, , ,
, ce
; y , -
1234. , ,
, ce
je
: vedrannosi animali sopra della
terra, i quail sempre combatteranno in fra loro e con danni grandi,ssimP.
ce je -
: . ce -
y je la pazzia bestialissima
y , . je
;
y : -
y cee ... , a -
,
" . ce,
, je , y ,
ce ,
y 5.
, ce
.
je y -

, -

1 Marsile Ficin et l'art, . 94.


2 X. je II flore di virt
Acerba y 1484,
Historia Naturale di . Plinio Seconde, y , Venezia
1474 , , HieroglyphicaHorapollinis: E. Solmi, Lefonti, op. cit., . LXXVIII
CL. B. Berenson, op. cit., 6p. 1064; A. Popp, op. cit., 6p.21; A. E. Popham, op. cit., 6p. 110.
3 Cod. Atl., fol. 370 v; J. P. Richter, op. cit., II, 6p. 602.
4 G. Fumagalli, op. cit., . 168. J. P. Richter, op. cit., 6p. 602.
5 O : K. F. Suter, Leonardos Schlachlenbild, Strasbourg 1937;
G. Neufelcl, A.B., XXXI (1949) erp. 170.

449
1. To je -
, l artifiziosa natura, -
12.
" ce
, y :
, ,
. je , -
, , , je -
. Ha , -
, je -
3.
je , a ,

, -
, " . -
. je
.
je -
. ce 1460, y "
y . ,
; y . (1478)


"4.

, , .
je no -
. , je
, y ce ,
a je ; ce
. je
. je -
je : je , a -

1 . . Gombrich, Leonardo's grotesque heads", art. cit.


2 artifiziosa natura , Th. pi., XIV, 9, Opera, . 319,
.
3 Meyer Schapiro y The Art Bulletin, XIII (1931), . 485-486 y Leonardo and
Freud: an art historical study", Journal o f the History o f Ideas (New York), XVII (1956), .
166.
4 Opera, 807; Marsile Ficin et Tart, . 94.

500
, je , a
ce . , , -
, , no ,
. Ha
, y , a y . Ha -
, , ,
ce, , -
ce .
- - ,
, je -
;
je -1. je
,
, . -
: je . -
, je
:
12.

III. -

je -
(, , , , , )
. , ce -
, y ,
. ce -
je y ,
34.
-
; -
, ce
ce , 414.
1480-1485;

1 R. Bayer, op. cit., . 215; Ch. de Tolnay y Revue des arts, II (1952) . 18 .;
G. Boas, The Mona Lisa in the history o f taste", Journal o f History o f Ideas, I (1940), 2. C.
Pedretti y Humanisme et Renaissance, XVIII (1956) y Studi vinciani, op. cit., Storia
della Gioconda, . 132 .
2 R. Langton-Douglas, op. cit., . 55 .
3 L. Goldscheider, Leonardo da Vinci, landscape and plants, London 1952.
4 Cod. Arundel, 155 r (London, British Museum) . Vinciana, t. II, Roma 1930.
G. Fumagalli, Leonardo, op. cit., . 35; J. P. Richter, op. cit., 6p. 1339; Peladan, op. cit., 6p.
224.

501
,
ce . ,
je ;
: ,
ga u -
, ce ; pa
ce - :
y u , a
u u ce
u gpyly , ga ga , a y -
je . : u
, u u ga y
. 1
, -
. pay
: je, y , , -
ce -
je
1234.

ce ,
. To je y -
, y .
y 1 je ,
je . y
: ce y Codex-u Atlanticus-u,
, dalle
oscure tenebrose s p e lo n c h y -
ce : ,
ce y . -
y
y y
, 114. je -

1 G. Fumagalli, op. cit., . 35, . 2. artifiziosa natura


je y Cod. A tl, 86 r; G. Fumagalli, op. cit., . 45, . 1.
2 K. Clark, Drawings, op. cit., 6p. 12579; A. E. Popham, op. cit., pi. 282.
3 Cod. Atl., 57 v 370 r; G. Fumagalli, op. cit., . 193-4.
4 Cod. Arundel, 234 r; J. P. Richter, op. cit., 6p. 961; G. Fumagalli, op. cit., . 92.
Cod. Arundel, 156 r; G. Fumagalli, op. cit., . 158; J. P. Richter, 6p. 954.

502
, y
, je artifiziosa natura .
, y ce H a
ne , -

. ,
, . -
,
je , -
: y
, ,
,
. :
ce -
y , ; ce
y .
, je -
: , , a , -
. ,
1, je , je
y , :
y : -
, , na
. ce -
, no ce
( ), (
). je, , -
, je
12.
- (. 142)
y , , y . -
ce y ,
je , je

1 . Davies, Earlier italian schools, op. cit., . 204; L. Venturi, La critlca e


Varte, op. cit., . 188-9. G. Fumagalli, op. cit., . 276. tu -
y , -
. , . Davies, The Virgin o f the rocks in the National
Gallery, London 1947, ;
such things would be at most what put the idea of rocks into Leonardo's head: their strange
prominence in this picture is due to Leonardo's original genius" (crp. 13).
2 M. A. Lavin, Giovannino Battista,..", The Art liulletln, XXXVII (1955), 2, crp, 96,

503
.
y ,
, je ,
je . je -
, y VII , joj je :
je : ce ,
ce ce , ce, ,
. , ,
je . -
, je , -
, , , ,
ce
.
1. , y je
, je
, ce .
y Naturales quaestiones je
y :
, eoge, ... -
... u cee . -
je 12. je
, , y ,
ce .
, , :
To ga u
, u ...
, , , ... ,
je , u
3. y , je

1 .-. Schuhl, La fabulation platonicienne, Paris 1947: autour de la caverne", .


45-74. Cicron, De natura deorum, nor. 37, P.-M. Schuhl, op. cit., . 66, . 2. J. W.
Jaeger, Aristoteles, Grundlegung einer Geschichte seiner Entwicklung, Berlin 1923, . 167
168.
2 J. Toutain, Les cavernes sacres dans l'antiquit grecque, Bibliothque du Muse
Guimet, XXXIX, Paris 1913, . 137-187. (I . .) y
Chorographie y , ,
. Ha ce -
je , . ce y
ce , ce y ,
, ce ".
Pomponius Mela, Chorographia, I, 13, . C. Frick, Leipzig 1880.
3 Porphyre, L'antre des nymphes, nor. IX, . . J. Trabucco (
P. Saintyves, Les grottes dans les cultes magico-religieux"), Paris 1916, erp. 11.

504
I46S. 1; , -
, .
je , ,
no , . Kao ,
; ,
ce y , je " y
. ce .
, ce .
je ( je -
) je y , ;

.
, je
. y
, , *12
. je ;
; je
je . -
, je - -
3.

je
adytum, : . Carcopino, op. cit., . 211. Plotin,
Ennades, IV, 8 -
y -.
1 Pimandre, VIII, . Nock, I, 89. ce y
, y Th. platonica y -
( o k o 1477) je : Opera, Ep. IV, . 773-4. VII
y ce . . Solmi, Le
fond dei manoscritti, op. cit., . CXLVIII je Opera
omnia je . . Garin, Il Rinascimento italiano, Milano 1941, . 135 je
je .
2 " . N.
Ivanov, Remarques", art. cit. y anima mundi no .
3 L. H. Heydenreich, La Sainte Anne de Lonard de Vinci", Gazette des Beaux-
Arts, 1933, II, . 205 . (Burlington Haus)
(), no :
( 1501) -
. je -
. y: L. Beltrami, Documenti su Leonardo da Vinci, Milano 1919 J.
Cartwright, Isabelle d'Este, . np., Paris 1912, . 180. W. Suida, op. cit., . 131 je ocno-
ce y ; ce
L. H. Heydenreich, art. cit. . 212, je A. . Popham, op. cit., . 73;
Hommage Lonard de Vinci, Muse du Louvre, 1952, . 35.

505
-
1. ;
ce
-. -
. -
: ce
, -
je . y
. Ma
, : , -
, je
12. je , ,
(. 143)
. -
, , -
, ce
, . ,
y


. ce je , ,
: je ce , Ho
re , , 3.
To , ,
, . , -
, , je
y , je
.

1 . Clark, op. cit., . 112.


2 . Mller, Leonardo's Madonna with the yarn winder Burlington Magazine,
XLIX (1926) . 11 .; A. E. Poop, op. cit., . 18; R. Langton-Douglas, op. cit., . 29
pi. XLVIII. G. Fumagalli, op. cit., . 338 341 ecej M. Johnson, op. cit.,
3 R. S. Stites, More on Freud's Leonardo", College art journal, VIII (1948-49) I,
. 40. ce y
.

506

1490. 1505, tokom -


II,
y .1.
tokom je
, a y VI (1494-1503)
y , . -
XV y
je, y ce ,
je -
; y XVI ,

1 Ha , je
, y , .
, , , ,
, ,
( ), je y , -
y 1473. () (. Gardner,
Boston): F. Zeri, II maestro dell'Annunciazione Gardner", Bollettino d'Arte XXXVIII (1953)
. 125-139 233-249, je ', a je
.
: 1445, ce (1478) -
je . ,
, je y
. ce
y - (B. Berenson), y , y y -
, . 296 (. L. Ragghianti y L'Arte, XXXVIII, 1935; R. Longhi y Paragone, 35, . 22).
y
XV ce : y ce
1480-1490 ne no .

507
, a .
je XV , , ,
. A
ce y y (1492-1494) y
y (1499-1504), y Collegio
del Cambio y (1500-1504). ce y
(1498-1502), y y
ce . Te ,
II.

;
IV. je y 1491-1492; je
y piagnona. -
je , , -
je ,
, a ,
. , -
; ,,terribilit , a
, .
-
, .

I. -

1492. 1494. je
VI y ; je .
, , je
:
ce ,
, je y
"1. , ,
ce y , -
.
, , . ce
12. ,
ce . , ,

1 B. Berenson, Les peintres italiens de la Renaissance.


2 Vasari, Vita del Pinturicchio, t. III, . 498. C. Ricci, Pinturicchio, . np.,
London 1902. F. Ehrle E. Stevenson, Gli affreschi del Pinturicchio nell' appartamento
Borgia, Roma 1897. L. Pastor, Histoire des papes (. ., VI, . 162 .). U. Gnoli, Pittori
e miniatori dell' Umbria, Spoleto 1923, . 284 .

508
, y kojoj ce ,
, :
:
y
1.
I - ();
II - : ();
III - : ();
IV - : ;
();
V - : () ;
VI - ( X).
: .
je :
sub lege ,
, y ce -
, je
. .
" y
12: je -
, -

y . , ce -
. , ,
ce , ce ,
- (. 146)
, , . je
; y , ,
, -
je , je
,
3. , : -
, , -
, y ,

1 F. Saxi, The appartamento Borgia", Lectures, op. cit., vol. I, . 174-188.


2 A. Schmarsow, Die Eintritt des Grotesken...", art. cit.
3 K. Giehlow, Die Hieroglyphenkunde des Humanismus in der Allgorie der
Renaissance", Jahrbuch der kunsthist. Samml. Des K. H. (Wien), XXXII (1915) . 43 .;
J. Seznec, op. cit., . 106 .; P. Castelli, / Geroglifi e il mito dell Eg itto nel Rinascimento
(Istituto di Storia dell'Arte), Firenze.
je, ,
VI.

II. - II COLLEGIO DEL CAMBIO y

je 1500.
y y , je -
: ii meglio maestro d Italia, je 1.
, je, y
, , .
, je -
.
, Cronaca della citt di Perugia dal 1492 al
150312, je y -
3:
, a
,
, .
je

je , y
Astrolabium- y -
. -
, ,
, je
. ,
, . -
je , -
, , -
, ;
d uomini famosi , y 4.

1 U. Gnoli, op. cit., . 248.


2 F. Canute, Il Perugino, ii vol., Siena 1931, . 139, . 1. Cronaca della citt
di Perugia dal 1492 al 1503 je y Archivio storico italiano (Raccolta di opere e
documenti, XV, 2), Firenze 1851.
3 R. Schneider, Prouse (coll. Villes d'Art), Paris 1914, . 121. F. Zabughin,
11 Rinascimento cristiano..., op. cit., . 293: ,,F. Maturanzio, Segretario dei Dieci, aveva
proposto quale tema delle istorie" un soggetto nettament ,,ficiniano: l'uomo che s'india
merc l'incarnazione del Verbo, l'armonia del mondo raggiunta con la conciliazione degli
studi classici e della piet cristiana".
4 L. Fumi, Il duomo di Orvieto e u suoi restauri, Roma 1891, . 371 .

510
, ce I'a-
. je je
; je ,
'. -
je, , y je
je .

III. -

je 1447. je
. Ha
, je ,
.
1490; , ,
. 1499. je , je
y , je -
12. je -
, , ,
, , 3. je 1500.

, y , 4. -
je je ; je -
je , je
, y . ce
, je

y .

1 G. Soulier, Raphal et les fresques du Cambio y France-Italie, 1, 1913.


ce je A. Venturi, Storia, op. cit., VII, 2, . 762-850,
je U. Gnoli,
Rassegna d' Arte, 1913, . 73, . .
Gamba (1932), S. Ortolini (1948), . Camesasca (1957).
2 L. Fumi, Il duomo di Orvoeto e u suoi restauri, Roma 1891, . 371 .
3 L. Dssler, Signorelli (collection Klassiker der Kunst, vol. XXXI), Berlin,
Leipzig 1927, . XXXII , .
4 A. Chastel, LApocalipse en 1500: la fresque de 1' Antchrist la chapelle Saint-
Brice Orvieto", Humanisme et Renaissance, XIV (1952), . 124-140. E. 1 o -
o y y Studi critici in onore di G. A. Cesareo, Palermo 1924.
Studi Medievali, 6p. 5, III (1930), . 52-63. je , Salmi,
Signorelli, Roma 1953, . 57.

511
N

'
8 - y :
a) ; ) ( )
:
I :

{ II : ( )
III :

IV : ( )
2. ) V :
VI :

1 8, 11 12 :
[1] [6] :

-
, : ,
, a y

512
8
je y 1. (. 144)

je ;
y 1498.
je . je -

1 L. Fumi, Orvieto (Italia artistica, 83), Bergamo, b. d. R. Vischer, Luca Signorelli


und die iialienische Renaissance, eine kunsthistorische Monographie, Leipzig 1879,
je , . 183, -plagnone .

33 513
y -
y . ce
1. je , -
.
je VI , -
,
-
.
Ha , y , a
, -
, y 12:
, , .
,
. ,
, ,
, ... ,
ce
. , , -
je, ,
; je, , -
, , y -
.
A ko ce -piagnone
y , :
terribilit ce
je
. je
. ce
. , je , je,
, -
. y
. je .
Ha ce
, ce y ,
3.
; ce , -
, -

1 R. Marcel, Marsile Ficin, op. cit., . 555 . ce .


2 G. Mancini, Vita di Luca Signorelli, Firenze 1903, . 106 110.
3 je L. Lizi, Il duomo d'Orvieto, Firenze 1866, . 56-200.

514
, -
- (
). , ,
.
y , , , -
, : je -
, ; je ce , (.73)

, . je
(.122)
": (X) , , , , (X), ,
, , 1.
. je, ,
, -
12. ce -
.
y -
, je " 3.
ce " : -
, , je , a -
, ,
ce .
; ce y je, , -
, je
4 , je -
, . ,
, , . je
; je
.
, ,
, ;
:
, -
, ,
, joj je

1 Luzi, op. cit., . 194.


2 R. Vischer, op. cit., . 303. A. Venturi, Luca Signorelli, Firenze 1921, . 43
, , .
3 : Luzi, op. cit., . 59-200 L. Dssler, op. cit.,
. 204-206.
4 A. Venturi, op. cit., crp. 42-43.

515
1. :
ce y . je -
je -

12.

1 L. Fumi, Orvieto, op. cit., . 147; A. Venturi, op. cit., . 44.


2 , a y , -
y , ce, ,
. je
1505-1508, a 1513 (A. Venturi, Storia, op. cit., vol. IX, 5, fig.
339 340). je je
{Bulletin o f Metropolitan Museum, XVI (1921) . 19 .,
(A. Franchi, LA rt, XXIX (1882), 2,
. 147-152 181-185). Fla ,
( ) , ce
y y (: . Davies, The earlier italian
schools, London 1951). . , je je
, je je
.

516

:
II

je 1494.
: je .
y 1498. je -
.
, je , -
je ,
, . je -
, ; ce y
. To ce
1500-1505: (
), y
, ce ,
:
. , je
, ce . Tokom -
, , y -
: je je y ce
, , ,
ra je 1506. y . je ,
ce , -
. , : ,
, ,
. 1500. ce
. je
: je je , -

517
je tokom -
. ce je ,
.
, -
je . je -
1500. . ce
, y ,
1. ce , -
, .
ce . -
, a
; joj je . A je II
.
ce " 1500-1505.
. je 1506. y , ce
, II. je -
1508, y
. ce ,
, II , -
.
je
( ) je .
, 1510-1520. ,
. ce
je -
; -
. ce VI,

1 O k o 1502. " ,

, ce y . P. Crinito je
De honesta disciplina (1504) Sylva oricellaria,
, , je y . ce -
y y , y , y -
- (. Muntz, Les
collections des Mdicis au XV sicle, Paris 1888, cxp. 107; L. Passerini, Curiosit storico-
artistiche florentine, Firenze 1886). cy cy ,
, ,
no -
", , " (Bandini,
1751) A. Della Torre, op. cit., . 30. , je, no
, je
, ,
, je : F. Gilbert, Bernardo Rucellai and
the Orti Oricellari, J. W. C. /., XII (1949) . 114.

518
II : je
y ,
je .
,
, je y y -
, je -
y a,
, je y
y ce, , ,
. , 1513,
je -
, ce , , -
;
je
ce y .
, je y
1490. , y -
je, ,
y 1.
, y X ce
y y : ,
, y -
, , .
,
, y
X, ,
y ce -
. ce tokom -
II (1503-1513); je -
, -
.
, je
y
. ce
. je , , ,
,

1 , J. Klaczko, Jules II, Paris 1989; C.


Pastor, Histoires des papaes, . np., op. cit., t. VI VII; M. Creighton, A History o f the
Papacy from the great Schism to the sack o f Rom, London 1919, vol VI; F. Rodocanachi, Le
pontifical de Jules II, Paris 1928 Storia di Roma.

519
1. ,
, .
ce y
y -
, je, , je
. , 1503-4. -
, y , a y , -
12. , -
, 3. -
: je
, plenitudo
temporum . je
. y
, , -
4. , je
y .
, , je ,
, , ,
ce .
ce je
. je, ,
. , je je
II. ce
; y ,
je 2. 1512 - - :
y , -
, , ,

1 Vasari, . Milanesi, vol VII, . 171. , ,


: ex utroque Caesar (i. . De armis et litteris),
, je y , a y XVI : D. .
Panofsky, Pandoras Box, New York, 1956, . 40, . 10.
2 Ariosto, Urica, . G. Fatini, Bari 1924, . 45, XXXVI; Bembo, De
Julii ponti/icatu; M. Pecoraro, Per la storia dei Carmi del Bembo, Venezia-Roma 1959, .
165-6.
3 J. W. O'Malley, The fulfilment o f the Christian golden age under Pope Julius II,
Traditio, 25 (1969) . 265 .
4 F. da Meleto, Convivio de' Segreti della Scriptura ( ),
1517, 1536, a
1530. . S. Bongi, ,,F. da Meleto, un profeta
fiorentino ai tempi del Machiavelli", Archivio storico italiano, III (1889) . 63.

520
-
(|), ..
je - je
- je oca y ; ce
y Urbs aeterna, ce -
. -
, , je
ce y , je
. je V
, je . je V
, y je -
, a IV, ce -
, -
, 12. Roma Instaurata
je y -
. , no
(1480), je 1498.
, De aureo saeculo et origine urbis Romae, je -
3. IV ce
4.
, -
je IV ,
je , y . je
5. -
y , 1538, ,
y

1 . J. Hepele, J. Hergenrther, H. Leclercq, Histoire des Conciles, VIII, 1, Paris


1917, . 343-344.
2 T. Magnusson, The project o f Nickolas V for rebuilding the Borgo Leonino in
Rome", The Art Bulletin, XXXVI (1954).
3 L. Thorndike, A History o f magic..., vol. IV, New York 1934, . 263.
4 je je 1475. no
: . Battisti, II significato
simbolico della Cappella Sistina", Commentari, VIII (1957) 2. L. D. Ettlinger, The Sts tine
Chapel before Michelangelo, Oxford 1965 (Oxford-Warburg Studies, 2).
5 H. Siebenhilner, Das Kapitol in Rome, Idee und Gestalt (,, Itill icn iehe
Forschungcn..., 111, I), Mnchen 1954, nor. Ill; W. S. Hceksher, Sixtus IV aeneas
insignes statuas Romanas populo restituendas consult, llnng 1955. F. Snxl, The Capitol
during the Renaissance - a symbol of the imperial idea", Lectures, op. ctt vol, I, ui p, 200
214.

52!
, no , 1.
je .
, -
12.
:
(
) (-
) je y -
, a ce
renovatio. II ce
. je ,
je , -

. je y -
, , -
, je ce -
ce y . 1502.
3.
, , y
, je Platonicorum maximus: -
, je
, , -
;
. -
ce Stanze
,
4. , , je -
Palazzo della Cancelleria, y y (1477-1478),
je je -

1 Ch. de Tolnay, Michel-Ange, . np. Paris 1951 ; J. S. Ackermann, Marcus Aurelius


on the Capitoline Hill, Renaissance News, X (1957) . 69-75.
2 IV cy, , , -
... VIII (1483-1494) je
, ce II.
3 J. Burckhardt, Civilisation, op. cit., III, nor. II je , ,
je . L. Pastor, Histoires des papes, . np. T. VI, Paris
1932, . 506 .
4 O'Malley, Giles o f Viterbo on Church and Reform; A study in renaissance thought,
Leiden 1968.

522
1. 1', , je
y , raje 1509, je
no ; je
, , , -
, ce je -
"12.
, je -
mirabilia, Opusculum de mirabilibus novae
urbis Romae, je . , -
1506. II 1509, je ,
, je y
y IV34. , ce -
, je y :
je je , , -
variis armis extornati vestibusque sericeis auro contexto
circumornati cum insignibus Ruereis, cy
. ce
11. , je
je . -
je y je II liberator
urbis et ampliator imperii conservatorque libertatis ecclesiae. ce
- quod erit maximum - .
y , y , je -
IV a II,
aeterna Urbs terrarum dea gentiumque Roma cui par est nihil et
nihil secundum...cuius imperium occidentis oceano et transtygritanis regnis
terminatumA. , je

1 Ficin, Opera, 829, 952. P. O. Kristeller, Suppl. Fie., I, 48-50. ca -


cy ce y je -
. Tomei, L'Architettura di Roma nel Quattrocento, Roma 1942, . 292, no
Cancelleria . -
: P. G. Hbner, Le statue di Roma, Leipzig 1912. 2.
1496, ce no
. je . Ch. de Tolnay, The youth ofM.A.
op. cit., . 25 202.
2 Kristeller, Suppl. Fie., II, 235. G. I. Hoogewerf, La stanza della Segnatura, R. C.
Pont. Accademia Romana di Archeologia, XXIII-IV (1947-49), . 337.
3 . A. Schmarsow, Heilbroon 1886. je 1510 -
: . . Jordan, y Crowe Cavalcaselle, Geschichte
der italienischen Malerei, vol. II, Leipzig 1869, . 434 .
4 , llistorla XX
saeeuhrum (Bibl. Angelica, 502), fol. 267: uedificamli
ni udio non purum deleclabntur

523
, je . je
: je IV, -

; , , , y
je , a
y . : biblioteca nova scrta
perpulchra (u tita dicam) pensilis Iulia1, , -
, je II,
, y ce
. , ce -
,
: je
, je
, , -
je, ,
je , .
, , -
, ce . je -
, a ,
je y
urbs inclita et nobilissima totius Etruriae nunc primaria
je , , ,
.
. , ,
X, -
y 1513, y .
, , ce -
y II,
: , -

nam praeter divinam tempi! molem, multa alia turn in Vaticano turn in caetera urbe erigere
aggressus est: nam (ut de viis urbis taceam quas Bramantis architecti clarissimi consilio et
rectas et latas fecit), duc ilia inprimis accepit verius quam peregit quae cum Romanorum
splendore contendant: ad Tyberis enim ripam levam ad divi Blasii sedem domus ingentis
fundamenta fecit quern juris dicendi locum esse decreverat, ut qui causas agit aut litibus
vacat non hue illuc concussare necesse esset; sed omnes qun .' jura essent eodem simul
loco invenirentur, Alterum est opus viae illius qua relaxandi animi gratia Pontifices magna
domo egrediuntur et ad earn se conferunt quam pulchram speculam vocant: opus triplici
testudine operatum quod veterum opera del vincere vel certe sumptu ac splendore aequare
videatur".
1 ce .
je je L. Dorez, La bibliothque prive du Pape Julien II,
Revue des bibliothque, VI (1936), . 97-121.

524
" ,
. ce y ,
y 1. je y
y , II je, tokom , 1505.
1510, :
je ,
, je , a je
18. 1506; , , -
, a je y
1505; speculum doctrinale, je
1509. . y XVI
:
12.

1 G. Toffanin, Storia deU'Umanesimo, Napoli 1933, . 285.


2 F. Hartt, The Stanza dEliodoro and the Sixtine Ceiling11, The Art Bulletin, XXX11
(1950), 2 3, je , . Wind, ..Typology in
the Sixtine Ceiling: a critical statement, ibid., XXXIII (1951) I.

525

1450. je V -
; , -
", y ,
je ,
. je, ,
, a je , je -
, -
1. je
: -
.
je , II,
; ,
je
. je -
y
( , ce
2) .
je, ,
90
,
je : -
y ,

1 . Magnusson, The project of Nickolas V for rebuilding the Borgo Leonino in


Rome", art. cit.
2 Eneas Piccolomini y H. Grimm, Aufslze zur Kun.it, Berlin 1915, . 91.

526
y -
y
1. , ce
-
.
, -
, . -
- (),
- je . -
, y , di
animosit, -
je y
()2. je -
1514. je to
kom , je -
. ce , 1506,
: je je
, a . ce -

1 Historia viginti saeculorum, ms. Bibl. Angelica, Roma. L. Pastor, Histoire des
papes , vol III. H. Gombrich, Hypnerotomachiana", Journal o f the Warburg and Courtauld
Institutes , XVI (1953) . 121.
y : Conatus Bramantes, architectus huius temporis
princeps quo usus est Julius cum ad alia quae extruxit edificia quam plurima tam praecipue
ad templum maximum divo Petro exedificandum, conatus inquam est ille persuadere Julio
apostoli sepulchrum ut commodiorem in templi partem transferretur templi frons, non ad
orientem solem, ut nunc vergit, sed uti in meridiem nothumque converteretur, ut obeliscus
magna in templi area templum ascensuris occurreret; negare id Julius, immota oportere esse
sacra dictitare, movere non movenda prohibere: contra instare Bramantes, rem omnium
accomodatissimam futuram polliceri, si Julii pomt templum augustissimum Julii Cesaris
monumentum, (quod) vulgo putant, in vestibulo et ipso tepli aditu haberet, ad religionem
facere ut templum ingressurus facturusque rem sacram non nisi commotus attonitusque
novae molis aspectu ingrediatur; saxa montibus herentia difficile moveri; mota loca in ima
facile ferri; animos quoque affectuum expertes immotos perstare, affectu concitos facile se
ad templa arasque prosternere; tumuli proinde transferendi sibi curam sumere; nihil motum
iri, sed tumulum cum vicina soli parte quominus quisquam fatiscat intgr se convecturum
pollicer. Nihilo serius Julius in sententia perstat, nihil ex vetere templi situ inverti, nihil e
primi pontificis tumulo attrectari se passurum dicit; quid Cesaris obeliscum deceat, ipse
viderit, se sacra prophanis, religionem splendori, pietatem ornamentis esse praepositurum".
Aegidus Viterbensis, Historia viginti seculor., Cod. C-8-19, f. 245 (Bibl. Angelica).
2 C. Baroni, Bramante, Novara 1942, . 47.
, a je . Forster, Bramante, Wien 1956. W. Lot/, l)nx
Raumbild in der italienischen Architckturzeichnung der Renaissance", Mlttell Kuwithist
Instituts Florenz, VII (1956) . 193-226 cy one mceiioctii
iioBchaii.a y , je otipnmiui oi
.

527
, ,
. ce
- .
, je, ,
, y .
je
, , je ,
ce -
. " je -
, je -
, ce
.
: , , y -
. ce -
.
, . ce -
, -
, je ;
1.
-
: , y ,
. -
je . ce -
, -
, ce : ce, ,
je .
je , , .
1508. je -
. To je je, ce
,
. je -
, , ,
.
A ko ce y ce
, -
: II je
2. ce je ,

1 fol. 18 v. L. Heydenreich, Zur Genesis des St. Peter-Plans von


Bramante", Forschungen und Fortschritte, X (1934) . 365-367.
2 O. Forster, Bramante und Michelangelo, Essen 1940, Bramante (1956) o/>. cil..
. 212 ., H. V. Einem, Michelangelos .lulnisgrah", Janlzen Festschrift, 1951. erp. 152-

5?,8
146. , , , , , .
36. -.
mm

147. , , (15081512), , ,
.
148. , (1508 1518), , , .
149. , (1509-1511), , , , .

150. . ( ' / , 12579 ",


. .. G iiOji .
151. , 152. , (1508-1512),
ii Pensieroso (1509-1511), , .
, ,
, . 36.
.

153. , , . ('.
, , ,
36. <11>-1>.
154. , u (1509-1511), , , .
36. .
155. , , y , , . 36.
-.

156. . , u locuoga , , . 36. -


.
157. -
, ,
, .

158. ,
, -
I 1'|111
je y , y 1505.
ce y ,
. je
, a , , je
1505-1506. :
je . -
? ce -
y - je
(, XXVII) - , je -
(, . A. ga ). je -
, je . -
, no , je : Gli pareva che per
quelle edifizio si dovesse fabbricare una capella apposta senza porre quella
nel vecchio San Pietro, non vi essendo luogo, percioch quella cappella
renderebbe quella opera piii perfetta. je
je , y
, martyrium-, je
, ,
. ce
IV , je ,
y *12: ce
, ,
je y je -
( cappella del
choro)e 1606). , II je, -
IV, . je
;
je (solus humani generis
universalisque orbis dux ac princepf-, to cy
y .
je, ,
( ), -
( ) je,
, -
. je
, a no je , y

168. Ch. de Tolnay, Michel-Ange (. . 1951) . 100 . F. Graf Wolff-Metternich,


Gedanken zur Baugeschichte der Peterkirche im XV und XVI Jahr, Festschrift fiir O.
Hahn, Gttingen, 1954-1955.
1 Ch. de Tolnay, op. cit., . 101.
2 L. 1). Bttlingcr, Pollaiuolo's Tomb..., art. cit.,J. W. C. /,, XVI (1953).

14 V u f riid i i u 529
, . , , si venne in
tanta considerazione a poco a poco che, in cambio di fare una cappella, si
mise mano alla gran fabbrica del nuovo San Pietro. , ce
ce , -
: ce y
ce - , ce -
- ce , je
y je no , -
,
Memoria Petri12.
II je .
je
, je - y -
. je -
, je - -
- , a 2.
je y -
, ce
.
je II
, , , -
. ce -
. () , , -
, je
; je
. -
3; je ,
je - - -
. .
II je -
je . Ha
je je

1 H. V. Einem, art. cit., Ch. de Tolnay, op. cit.


2 O. Forster, op. cit., . 214 ce o
, . . Hofmann, Entstehungsgeschichte des St Peter in Rom,
Zittau 1928, . 39.
3 je :
je .
y .
.
je , , ,
" (Corinne, . IV).

530
9. , ( 1505)
; . .

1. , no ,
, no , ,
. je y

1 . . [.aux, Michelangelos Juliu,smonumeni, eln licit),ni t w


Phanomenuloyje des Genies, Berlin 1945, : Ch. dc Tolnny, The lomli o/ Julius II,
Princeton 1954.

5.11
" concetto he ce y
1. Ha ; , -
u , -
; , ce .
. Ha 1513,
, je
. , y -
, , ce
, a y
2. 1505. no .

II.
ce , je -
, , je -
. je -
, y je, ,
,
je y . ce -
, . ,
je , je , -
, : -
1532,
3. je 1508.
je
je . , ce .
je y 1505.
. 1506, je
, .
je . je :
y , y ,
4. Kao
1506, 1505.
je .

1 Vasari, VII, . 164. . Thode, Kristische Untersuchungen, op. cit., I, . 127


. E. Panofsky, The first two projects o f Michelangelo's tom og Julius II, Art Bulletin, XIX
(1937) . 561-579. Id., Studies in Iconology, op. cit., . 187 .
2 Ch. de Tolnay, op. cit., . 42.
3 Ch. de Tolnay, op. cit., nor. XIII. O. Ollendorf, Michelangelos Gefangene
im Louvre", Zeitschrift f r bilbende Kunst, IX (1898), . 273-81 je
ca "... ce
y .
4 Ch. de Tolnay, op. cit., crp. 7-8.

532

, je y 1506.
: -
1. He je , ce, y
, y , (10. 1508)
, je y . -
je
.
-
2. ,
ce y ,
.

. , no ,
. je :
- ce - -
y y -

1 Ch. de Tolnay, The sistine Ceiling (1945) . 3. ce je


; -
, , na .
2 H. Wlfflin, L'art classique, op. cit., III, nor. II. Ch. de Tolnay, La volta della
Cappella Sistina", Bolettino d'arte, XXIV (1936) . 389 ., y The sistine Ceiling,
op. cit., ( A. Chastel, Michel-Ange thologien", Critique, . 26 (1948) O.
Kur?. y The Burlington Magazine, 1948, . 33).

533
, ra , ,
. Kao -, ce
",
; , -
, ,
. y
, .
, je -
. ce :
, ,
,
, ,
. -
: ce
,
a 1. ,
. 1523. mi
rne je je II -
storie di sotto (
IV), no 2. Ha
-
" , je
je . je , a (
je ), -
y ( -
).
ce
je -
. , je
, ce -
, .
, ,
, je . -
je

1 , , -
1493; . Wind Macabean Histories in the Sistine ceiling. A
note on Michelangelo's use of the Malermi Bible", Italian Renaissance Studies, . E. F.
Jacob, London 1960, . 312-327.
2 Ch. de Tolnay, op. cit . 248 (Doc., 90).

534
-
. > , - (. 148)
, no (I, 1-16), je
, , je ,
, ce -
ante gratiam'.
-
- - ce ,
. , , ,
, , :
je . Ha ce
, , ,
, . -
, :
, je , -
, .
je .
ce ,
. je ,
y , a ce .
, ,
. Storie -
ce ,
- ,
ce . -
; -
. je y ,
, je ,
je y Heptaplus-y, ce
, je . Ha
, -
, ;
furor je . je -1

1 y Ch. de Tolnay, op. cit., . 75 . . Wind, Sante Pagnini and


Michelangelo", Gazelle des Beaux-Arts, op. cit., . 210 ., je
je ,
, y lsagogae ad mysticos sacrae scripturae sensus.
Cam e ., , II, je
1504. 1506. 1511. 1513.

535
ce
. .
; -
, , ignudi dell Eros socraticus\
. , -
, .

1 A. Chastel, F. F. F., . 12,1.1, . 273.

536

y -
1.
II: ce, no , -
, Stanze - je
2. Ha -
je y 1508. -
, , 3.
je y , je . 1509.
y " je -
, je , . ,
je .

1 je . Grimm, Das
Leben Raphaels, Berlin 1927, Wien 1937; O. Fischel, Raphal, London 1948. E. Camesasca,
Tutta la pittura di Raffaello, II vol., Milano 1956; J. Traeger, Raffaels Stanza dell' Eliodoro
und ihr Bildprogramm", Romische Jahrbuch fiir Kunstgechichte, t. 13 (1971) . 29
.
2 je 21. 1508. y . J. Shearman, The Vatican
Stanze: function and decoration", Proceeding o f the British Academy, t. 57 (1971) . 369
424, je ,
, , y . V. Golzio, Raffaelo
g.cumenti, Vatican 1936.
3 13. 1508: loannes de Bazis (i. e. Sodoma) loannei
Ruzsch, , In camerls superlortbus; 14. : Moeholo
d'lmola Bramantino. y; G. 1. Hoogewerf, Rendlcontl Pont, Accademla Romane dl
Archologie, XXI (1946), , 253 .

S37
je je y -
1. je 1511,
, na je
(1511-1514) je , ,
II, (1514-1517),
X. 1511. je :
.
, , :
je y
12. 1509. 1511.
ce , je -
y 1510, je in extremis
, ,
3.
je
je 4. II je
: y
1509. Biblioteca nova scrta perpulchra -
je y . -
je no , 1511,
Signatura gratiae. , ,
je, , y -
, je ce -
. -
. y -
, je
,
. je -
del Cambio y : II je
1506, y je
. , ce je -
. II,

1 : D. Redig de Campos, Le stanze di Raffaelo, Roma 1950;


E. Camesasca, op. cit., vol. II, . 11; E. H. Gombrich: Raphael's Stanza della Segnatura
and the Nature of its Symbolism", Symbolic Images, London 1972.
2 G. I. Hoogewerf, Leonardo e Raffaello", Commentari, III (1952).
3 D. Redig de Campos, II Pensieroso della Segnatura", Raffaello e Michelangelo,
Roma 1946, nor. V.
4 F. Wickhoff, Die Bibliothek Julius II", Jarhbuch der preussischen
Kunstsammlungen (Berlin), XIV (1893), . 49-63; J. Klaczko y Revue des
Deux Mondes (1894).

538
jc della Signatura , , stiuliolo
je 1508. , Cambio y studiolo y , -
y , je .
je intarsiatore-a -
, : y III -
(1534-1549) je Bare. (| 157>
, ,
, je y
. ce , ,
y . Ha , -
(), , ce
,
; , ,
y ce , ce jaje, ,
1. -
je y
, je
ce -
II
. 12.
je je -
. y
je , -
: ,
ce ; je , a ,
, ,
je , . je
. Uomini famosi

1 P. Lugano, Fra Giovanni da Verona e suoi lavori alla Camera della Segnatura,
Roma 1908; B. C. Kreplin, Giovanni da Verona, Thieme-Becker, Kns tier-Lexicon, t. XIV,
Leipzig 1921, . 149.
2 O II supra. J. Klaczko, op. cit. J. von Schlosser, Giusto's
Fresken in Padua und die Vorlufer der Stanza della Segnatura11, Jahrbuch der kunsthist.
Sammlungen, Wien 1896, . 96, : Stanza della segnatura y -
, no , no , ce
je je .
, ",
je D. Redig de Campos, II concetto platonico-criNtiano della
Stanza della Segnatura11, R. C. pont. Accademia romana di Arch., XXIII-XXIV (1947-1949).
. 317-356. H. Hettner, Italienische Studien (1879), op. cit., crp. 192 . li. , La
camera della Segnatura, cy, y , . " y
.
y storie ce
, -
, , .
. je ,
no je
ad praescriptum Julii Pont if id s'.
je 12

, Stanza della Segnatura

1 P. Giovio, Vita Raphaelis, V. Golzio, Raffaello nei Documenli, Roma 1925,


. 191-193. ce je : .
Pfeiffer, Die Predigt des Egidio da Viterbo...", Festschrift fu r L. Dssler, Berlin 1972, .
246 .
2 D. Redig de Campos (1950) -
.

540
One
" :
( y -
); je ( -
): je
, ,
. ,
ce , -
ce, :
, u , pex
. ce , y
- je - ; je
, u
1. :
, , y
, je .
je : Numine afflatur (, VI, 50); -
ce , 12.
, , -
.
, , a -
, . , a ,
, y , je
y 3.
, , -
-
. je .
To : storia
.
: ();
(); ()
.
:

1 . Tensa Tozzi, La volta della Stanza della Segnatura", L, Arte, XXX (1927),
. 171-186. , y ,
: A. .
2 . Fischel, op. cit., vol. V, . 225 228, je, -
, , a .
3 Supra. . Wind, The four elements in Raphael's stanza della Segnatura", The
Journal o f the WarhurK and Courtauld InstitutesyvA. II (19.38-1939), crp. 75-79.

541
.............
..............
..............
............
ce .
:
()
()
()
() .
ce , a .
. ce to
kom ; je -
.
y je
. Storie
. :

-
1. ce
,
, Cambia y . je
je
, a je -
; je , convenienza
, je .
Ha
, -
: y , y
12. Kao , ce -
ce y ,
. je y -
: , ,
je ,
, 3.

1 . Fischel, Raphael Zeichnungen, vol VII, Berli 1913-1928.


je .
2 H. Wlfflin, L' art classique, op. cit., . 108.
3 M. Dvorak, Geschichte des italienischen Kunst, op. cit., t. II, . 45 . H.
Focillon, Raphal, Paris, 1926, . 115-116.

542
- je
- je M o
rao . -
je
. , , y
ce -
: ,
- , .
, ,
ce . je je
, -
, , -
; je . -
ce je , -
, , , .

Ha no
.
-
. -
je je, ,
je . Ha -
, , ce
, ; y ,
, -
. je
ce 12.
je ,
y , je, -
, - . Ha

ce , -
. ce -
ce .

1 je je L. Pastor, Histoires des


papes, op. cit., . 526-542, ce
".
2 . Fisehel, op. cit., vol. VI, . 25H-259 260 . 271-291, 45
m .

543
je , y
1. ce
je ,
. , ce, , -
-
, , -
y .
je . He ce .
je ; je -
12.
je -
, , y , y -
, y , , ,
, , 3. ,
, je : -
ce .
je , , je
y , : , ce
. -
, , je -
. je y ,
,

"4. je -
,
, je 5.

1 : , , XXI, 122 ; XXX, 115 . Proemium


:
Voi altri pochi che drizzaste il colle
Per tempo al pan degli angeli, del quale
Vivesi qui ma non sen vien satollo...
(Raj, II, 10-13)
, y

ce ' ...
2 . Fischel, op. cit., . 267 ( ) -
.
3 . Muntz, op. cit., . 375 .
4 Cl. Sommer, new interpetation of Raphael's Disputa" y Gazette des Beaux-
Arts, 1945, . 289 ., je je y -
.
5 . Grimm, Aufsdlze zur Kunst, . R. Staig, Berlin 1915, . 91.

544

y -
; , . -
je, y , . je -
, ce :
y ,
. , ,
; je ce -
, , : -
y , , , -
ce 1.
ce y je
12. To je ,
. Ha ,
: , je , a
. je , je -
. Ha - je
- je . -
, je a
. -
, je 3.
je, , y uomini
famosi, , y

1 A. Springer, Raffael und Micjel Angelo, Leipzig 1878, . 172-186 Raffal's


Schule von Athen, Graphische Kiinste, V (1883) Wien, . 53-106, L. Pastor, op.
cit., . 520, . 2. Scherer, op. cit. H. Grimm, op. cit. Muntz, Raphal, Paris 1881. Crowe
Cavalcaselle, Raphal, London 1885. G. Wickhoff, art. cit. J. von Schlosser, art. cit.,
, , " , ,
L. Pastor, op. cit., . 523, ce ,
, (sic) y je -
(sic). . . Gutman, The medieval content of Raphael's Scool of
Athen, Journal o f History o f Ideas, New York, vol. II (1941), . 420-427, je

" (. 424). ,
. je y
Zur Ikonologie der Fresken Raffaels, Zeitschrift f r Kunstgeschichte, XXI (1958) . 27
39.
2 G. I. Hoogewerf, art. cit. . 355.
3 L. Beltrami, II cartone di Raffaello Sanzio per Vaffresco della scuola d A tene",
Milano, Roma 1920, . 17; H. Pfeiffer, Raffaels Disputa und die platonische Thologie von
Egidioda Viterbo, Basel 1973, c rp. 88-90.

.15 i 545
,
. je y 1,
a Nobile castello, ce
12.
je -
: -
ce -
. , -
prospettiva, , na
. je -
; -
3. je -
, , ,
. je y
.
; y ,
: je -
, a
4.
je . ,
, -
, a . , ,
, , ,
y
5. je

1 je A. Springer, art. cit., . 97.


ce je je
y y : Muntz, op. cit., . 160 .
2 . Schubring, op. cit., Uvod. K. Vossler, op. cit., vol. II, 1, . 805. H. Grimm,
Raffael's Schule von Athen in Dante'scher Beleuchtung", RepertoriumfrKunstwissenschaft,
XI, VII (1926), . 94-122.
3 Vasari, . Milanesi, IV, . 159; M. Ermers, Die Architekturen Raffaels in
seinen freshen, Tafelbirden und Teppichen (col. Zur Kunstgeschichte des Auslandes, 6p.
54), Stasbourg 1909, . 34 do 53. : M. Rosenthal, Die Architekturen in
Raffaels Gemlden, Strasbourg 1909, . 34 53 , . 52-53.
4 () je
, . Fischel, op. cit., VII, . 308.
5 . Fischel, op. cit., VI, . 309 . .
Parker, Some observations on Oxford Raphaels", Old Master's drawings, XIV (1939-1940),
. 34-43. (Ashmolean Mus.) je A. Venturi, Storia, IX, 2, .
175 ; , (col 1.
Klinkosch) je : oim je ,

546
y 1* na .: , , na
ce 1. .
,
2. ce "
, (?)
ce napa.
-
,
, y , a , ,
.
-
, a , ce
. je
: ,
4. concordantia Aristotelis et Platonis,
, je
, je
y 5.
, , -
: je -
, a 6. ,
ce XVI ,

ce
, ,
. je, , . Hettner,
op. cit.
1 V. O. Fischel, op. cit., V, . 222. -
, . O. Fischel, ibid,
VII, . 307.
2 y : O. Fischel,
ibid, VII, . 309. , , je
: Philosophie (. 381), . 343.
3 Vasari, . Milanesi, IV, . 331.
4 Marsile Ficin et l'art, . 15. ce , je D. Redig de
Campos, op. cit., . 14 o () (),
y .
5 He ce A. Venturi L. Planiscig, L.
Beltrami, op. cit., . 50, . -
y , Tajnoj
.
6 A. Springer, op. cit., . 98.

547
: je y -
,
y , 1.
ce ; y , :
, , , : , a y
ce . -
y ce
no , -
, y , a , ,
, .
, , je
, ce ,
12. -
,
. :
, , a -
.
, , -
. ce y -
, . To je -
ce , -
.
je -
, . je, , -
. je , a ,

1 Bellori, Descrizione delle imagini dipinte da Raffaelo d' Urbino nelle camere del
Palazzo Apostolico Vaticano, Roma 1695, J-D. Passavant, Raphal, . . P. Lacroix, Paris
1860, t. II L. Beltrami, op. cit., . 18-23.
2 A. Steinmann, op. cit., . 282. H. Hettner, Italienische Studien, op. cit., . 197
.. E. Naumann, Erklrung der Muziktafel in Raffaels's Schule von Athen, Zeitschrift f.
bilbende Kunst, XIV (1879), . 1-14. E. Wittkower, art. cit. . 85, . 3 -
Zarlino, Institutioni Armoniche, Venezia 1558,
. Francesco Gafurio, Practica musicae,
ce , , ; je -
. je -
: 1 - 4/3 () - 3/2 () - 2, -
, , : 6-8-9-12. To je .
je , , -
je . je, y -
, . je
: L. Beltrami, op. cit., pi. XVII.

548
penseurs** je 1510, . Karei ,
y , je, , y -
1.

- -
, raje
- :
, ,
, a je no .
je :
12. je -
ce
, ce . je
ce -
. , .
To je :
Mentis apollinea vis has movet undique Musas
In medio residens complectitur omnia Phoebus3.
, ce
, ce y 4.
, ,
, a , a ,
. To , . Ha
: , ,
, , . ,
, y , lira da braccio,
, je y . ce
, . (-
) , ,
y ;

1 D. Redig de Campos, op. cit., nor. I V; o , ibid, . 20-22.


2 R. de Campos, Le stanze di Raffaello, op. cit.', O. Fischel, op. cit., vol. V, . 255.
Parnas, . 231-253.
3 Gafurius, De harmonia musicorum incip.mentorum, Milano 1512, . 94; P.
Tritonius, Melopoiae, 1507; Marsile Ficin et l'art, . 113, . 25.
4 E. Winternitz, Archeologia musicale del Rinaseimento nel Parnaso di Raffaello",
R. C. della Pontificia Accademia Romana di Archeologia, XX Vil (1952-1954), erp. 359-388,

54)
() ,
je '.
, , ,
. je, ,
" : je
( ) , je -
y
XV , 12.
, je -
. je ce -
y . lira da braccio -
-
, je , ,
. ; -
, je . , no , -
, ,
. je . A
y ,
.
, ,
3.
, je
X, 4. A , ,
, a , -
. -
. je
: je .
" je
-
. ; je
, , ,
; je y

1 Offices, 326, A. R. A. S. Weller, Francesco di Giorgio, Chicago 1943, . 263,


. Winternitz, art. cit., . 378, . 24.
2 Monumenta Methaeiana, pi. XVI.
. . Winternitz, art. cit.
3 Marsile Ficin et l'art, . 54, . 61. . -, Musical iconography in
Raphal's Parnassus", Journal o f aesthetics and art criticism, 8, 1949, 50.
4 je J.-D. Passavant, Raphal, op. cit., II, 90, ra je
Burckhardt, a C. Gamba, op. cit., . 63. je -
raje Castiglione, Cortegiano, II, 45.

550
. -
je
, . ce y ce
-
; je
"; y
.
Kao , ce -
. no - -
, -
- , a , .
je , , , , y
; .
; ce
,
y .
ce y y
, ce je
1. , y -
, , , -
je ,
. - je - y ,
,
. -

. , ce -
ce y ,
, y . -
, , je , -
ce y .
y , a y y
. je -
je
: ,
, .
je no je -

, , ce
, .

1 (). Fischel, op. cil., . 246.

551
, , ( je, , ), ,
, , y , , ,
, . Ha je
, , , , , -
, 1. : , -
, , -
, ;
no : , ,
, , : no
, no 1
2.
- -
Bare -
, : -
, a 3.
-
. , :
ga ce y po6 , , Aelyci
4.
je y , a
, , je .

Ha , : -
storia, , 5:

1 Vasari-Milanesi, IV, 335; , D. Redig de Campos, op. cit., nor. Ill, L'effigie
di Ennio nel Parnaso. : Id., Dei ritratti di Antonio Tebaldeo e di
altri nel Parnaso di Raffaello", Archivio della Socit romana di Storiapatria, LXXV (1952),
. 52-58.
2 G. I. Hoogewert, La stanza della Segnatura, art. cit., . 322 .
3 O. Fischel, op. cit., . 269, . 231.
4 Stanza della Segnatura -
, F. Wickhoff je : . u . -
jegnoi
u . je ce ce .
. , je
je , , , -
, . je G. I. Hoogewert, Die Deutung
der Grisaillen unter Raffaels Parnass", Monatshefte f r Kunstwissenschaft, VII (1915), .
10-16 pie' del Parnasso", Bollettino d'Arte, VI (1926-7), exp. 3-14.
5 To G. Lafenestre, op. cit., . 41,
IX .

552
J leno: .
: Fpyp IX .
, , : , -
, ,
y ,
. , -
? , . -
, je , je
; je y
, Iustitia non est nisi sit prudens, fortis et temperans'.
, , -
: -
;
je , a -
. ce ,
: , ,
; ,
a je 12.
je , ce
:
; ,
, je y
ce .
, , , -
IX je II ( ce
1511)3. je .
-
. 3. 1512. ,
ce , y je . -
je .

1 Platon, Rpublique, IV, 432 a... , et saint Augustin, Epist., CLXVII, 5: Justitia
non est nisi sit prudens, fortis et temeperans, D. Redig de Campos, op. cit., . 19. E.
Wind, Platonic justice, designed by Raphael", Journal o f the Warburg Institute, vol. I (1937
1938), . 69-70.
2 E. Wind, art. cit.
3 C. Gumba, op. cit., erp. 64.

553


CJIABA MAJCTOPA

XVI ,
.

1: y , -
, , -
. XV -
y , je y
; 12. -
, , :
3. ce, -
, , -
, -
. je, -
, ce -
. ce -
:
, ,
, -

1 G. Toffanin, II Cinquecento (Storia letteraria dItalia), Milano 1929; E. Garin, La


filosofia (Storia dei generi letterari italiani), vol. II, Milano.
2 P. O. Kristeller, Ficino and Pomponazzi" (1944), Studies, 14; ,
Renaissance Platonism", The Classic and reanaissance thought, Cambridge (USA) 1955,
nor. III.
3 E. Garin, La filosofia, op. cit., vol. II; la filosofia ficiniana e pichiana... dominava
intimamente le nuove richerche come una posizione acquisita di cui si trattava ora man . sfruttare
la fccondit..." (, 2). o ; H. Hauser, A. Renaudet, Les
dbuts de l'ge moderne, Paris 1956,1, nor. IV ( A. Chastel).

557
, ,
" je -
1.
je
. y .
, 1500.
. ce
je , je .
, , , ,
, , ,
, y
, je y 12. -
ce je . , ce
: , ,
, , . -
je
3,
je y .
ce , -
, . -
:
ce
.
je :
, ,
, ,
, . y
, , je
. ,
.
,

1 G. Highet, The classical tradition, Oxford 1949, nor. VII: As Aristotle's authority
as a moralist and philosophe fell, his prestige as a literary critic rose; K. Borinsky, op, cit.,
1914, vol. I, . 215 ; G. della Volpe, Poetica del Cinquecento, Bari 1954.
O : A. Blunt, Artistic theory, op. cit., nor. VI, VII, VIII; M
Mendendez y Pelayo, Tratadistas de bellas artes en el Rinascimento Espanol, Estudios de
Critica leteraria, vol. IV, Madrid 1907.
2 B. Castiglione, II Libro del Cortegiano (1528) . V. Cian, Firenze 1894, . 81
82.
3 Marsile Ficin et l'art, Conclusion.

558
. 11 i ,
, .
ce y 1500, , -
, . ,
, , na , je
; je -
, je , ce y
, . je ,
je , cM -
. , je
je y
. , -
,
, -
. , , ,
.
, ,
je -
: , , -
. .
. y Idea del Tempio
della Pittura, 1590, y IX la forma dei nostri
governatori ce y
: () -
; -
la gentillezza, la venusi, la grazia e l amabilit; ce -
, che dimostra la splendore e Varmonia dei lumi,
.
, . -
,
. , je
, , -
1. ce ce , -

, a ce
renovatio , a je
, ce y
je .

1 Lomazzo, Idea del Tempio della Pittura, Miltmo 1590, . R. Klein, vol. 2,
Firenze 1974.

559
I - :

II mio cor d un amoroso vlo


A rico perto tutti u miei pensier
(, III)

1511. 1514, a
1515. 1517, 1. ,
y je
, -
12. je 1511.
y ,
; , ce y
y (1514) -
. Ha ,
y , y -
: , -
, je - , ,
, , 3.
, , , joj
.
-
, a ,
, . -
(1520) , , je -
. je 1516.
. , -
; je
, , ,
, je , , -
, , ,
y . je
no je , -

1 H. Dollmayr, Raffaels Werskttte", Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen,


Wien XVI (1895), . 231-263. F. Hartt, Raphael and Giulio Romano, with notes on the
Raphael School", The Art Bulletin, XXVI (1944) . 67-94.
2 O. Fischel, op. cit., nor. XI, Raphael and Agostino Chigi.
3 V. Golzio, Raffaello neu g.cumenti..., Citta del Vaticano 1936. H. Hofmann,
Raphael undseine Bedeutung als Architekt,\o\. IV, Leipzig 1914.

560
1'1. ne -
, je : -
, .
ce , :
, y ,
,
, ce .
je y -
je " , y . -
je je
y a 12. y je -
, , y , -
,
. ce
je : 1. 1466, je
. : y
, a -
je y , -
3. -
, , a
; ce , y ,
, je
:

Due formosu g.lfini un carro tirano:


Sopra esso Galatea chel fren corregge.
(Stanze, I, 118)

Ha .

je, , , -
, ce
4. je 1518. y .
je , -
, ; ,
,

1 Ficino, Opera, . 781 (Disputatio contra Judicium astrologorum").


2 Supra. A. von Salis, op. cit., nor. VII, Die Villa Farnesina.
3 : F. Hermanin, La Farnesina, Bergamo 1927.
4 C. Gamba, op. cil., erp. 70; A. von Salis, op. cil., erp. 210 .

rimer 561
je je 1.
: je -
. , je -
12: je, , " -
, y -
ce . , y ,
. , ",
, , ,
, . ,
, ; je
, je 3.
je, ,
: sub specie amoris -
, 4.

X. , , ,
ce, ,

; ,
, je . je y -
, . -
, ;
ce ,
je , 5. -
-

1 . Gamba, op. cit., 109. ce je . Muntz, op. cit., . 191, je


".
2 , je , IV, 28
VI, 24, je, , (1500). A. Michaelis, ,,Zu Raffaels
Psychebildern in der Farnesina", Kunstchronik (1888-1889), . 14; A. von Salis, op. cit.,
. 197 .
3 Supra.
4 E. Rodocanacchi, Le pontificat de Lon X, Paris 1931, . 236 . 35, 36,
37. D. Redig de Campos, op. cit., nor. II: Una logetta di Raffaello ritrovata in Vaticano".
, " -
y , je .
: ,
, , , .
", je y
y . A. von Salis, op. cit., . 37 .
5 , : . Focillon, RaphaiH, Paris (s. d.).

562
, ne . -
, -
. ce -
. Santa Cecilia ( y ) 1516. je,
, , ,
, je . ce -
je
: , , je
, joj
, y ,
, je 1.
y ,
. ( -
)
, y ,
, ,
, -
. je disputatio .
: , y
,
. ,
.
: je ,
, cantoria
. -
, , je
.
y - -
y y XVIII - -
, je
je . ,
, a
12. Kao -
, je . , ,
, ,
, a . ,

1 . Gamba, op. cit., . 46; . Camesasca, op. cit., , 58. je -


y XVII .
2 (1513. 1516)
: . Alpatov, La Madonna di San Sixto", IMrie, LVI ( 15)57), erp. 1-26.

563
, , -
, .

. je -
. je
, , , , "1, -
ce , , ce
; ,
123.
-
, il costume1.

. ,
je -
je . -
: ce ,
je je , , -
je , , .
ce cortesia.
je ; , je
. . ce,
, 1506, je
, ce ,
je 1504-1505. -
()4. , 15. 1516, je
. je
: ,
. ce je y -
, je
. je
y 5.

1 H. Taine, Voyage en Italie, Paris 1886. Philosophie de l'art, vol. II.


2 G. de Ruggiero, Rinascimento, Riforma e Controriforma, vol. 2, Bari 1930.
3 Vasari, Proemio, III; Varchi, Lezioni IV je R
Mazzini, Fortuna storica di Raffaello nel Cinquecento, Rinascimento, IV (1953), . 6-68.
4 Anonimo Morelliano, . T. Frimmel, Wien 1888, . 20; E. Camesasca, op. cit.,
. 72. O : C. Volpe, Paragone, . 75 (1956). 1506. je
. C. Ricci, Raffaello, Milano 1920, II nor., II volto
di Raffaello, . 108-118.
5 V. Golzio, Raffaello nei documenti, op. cit., . 43-44: Tanto naturale che egli
non e simile a se stesso, quanto gli quella pittura". y: U. Rende, Ilgiornale

564
: Ka
ne; 1.
ce ,
ce . ,
je *12. ,
je y , je 1513. y , -
X, no , . -
, je .
( je 1573)
je
: Cunctarum ignarus rerum vixi: m a poesis atque amor; iliaparum
nota mihi, hie nimium.
cy je -
.
je
3.
je . je
1516. y
1519.
, je
. Ha je , a
, : Tenebrarum et lucis4.
je . y
, je .
, -
. ce -

d' Italia, 17. 1911. je 1516 Agostina Beacana,


ce je ce y : . Camesasca, op. cit., .
64.
1 . Gamba, op. cit., je ce
y ; D. Redig de Campos, Dei ritrattu
g. Antonio Tebaldeo (1952) je . -
y y , ', je Garas,
Acta Historiae Artium, Budapest 1953, je -
(R. Palluchini, Sebastian Veneziano, Milano 1944) -
. je
: U. Renda, Gerolamo Campagnola e Antonio Tebaldeo", Memorie R.
Accademi Scienze Lett. Ed Arti in Modena, VII (1909), App. Str. 67-72.
2 D. Redig de Campos, art. cit. . 52 . Supra.
3 O. Fischel, op. cit., . 296.
4 E. Camesasca, op. cit., . 75; V. Cian, Nel mondo di Baldassar Castiglione",
Archivio storico lombardo, LXVII (1941-1942) je o .

565
no , je
, , ,
. . ,
ce y X II. ,
, je -
, , y
, je je
. ,
je ,
1. -
,
, y .
je 1514. 1518. (a je 1528).
y
, y , II y 1506,
no 12. Disputationes Camaldulenses,
, -
urbinates , , ,
, , -
. je -
, -

, a je . IV
-
, .

ce y , -
. ce, , je
y XVI 3. Usacro furor

1 . Gamba, op. cit., . 42; H. Focillon, op. cit., . 133: je -


.
2 H. Taine, Philosophie de l'art, Paris 1921, . 133 . je
, y ; . Muntz, op. cit., nor. V; M. Luzi, Un' illusioneplatonica
e altri saggi, Firenze 1941, . 17-38. E. Bianco di San Secondo, B. Castiglione nella vita e
negli scritti, Verona 1941. E. Loos, Baldassar Castiglione's ,,Li6p. del Cortigiano", Frankfurt
1955.
3 , - -
; je ,
je . , ; je -
y je .
ce , -, ce , -
. (IV, 57). je -

566
amoroso, pari moi y
ce 11-
, , a , , -
.
je ", a je
, je ,
.
je , -
:
(I, .
XLIV). -
,
, ,
, y ,
-, .
,
, je y -
: ...
ce no , ,
, , -
, , ce -
no y , na
je , -
.
y ,
je (IV, .
LII).
~
je 1; y -
. y je 1516.
: , je ,
a . , -
,
ce y mom . ,
, ce je *12.

, , je
y ; je , je (A.
Venturi, L'Arte, 1926).
1 . Panofsky, Idea, op. cil., . 95 . 138.
2 je . Muntz, op. dl., . 283-4, objavio , ('amena!*: KnlTuollo San-
zio, 7)ini uli serial, Milano 1956, . 29; (lolzio, op. cil., erp. 31; H. Pntiolkky, op. cil., erp, 32-33,

567
je .
" je . Taj
, , je -
, a . Ha
1509, je y -
, ce , -
je "1. ,
:
Come non podde dir arcana dei
Paul come disceso fu del cielo,
Cost il mio cuor d un amoroso velo
A ricoperto tutti upenser mei...

Kao
ce ,
je
..
-
. Ha T e
na , ,
, 12.
je y y , ce, -
. 3:
je y je

1 . Fischel, op. cit., VI, . 277,281,286 . A. Zazzaretta, I Sonetti di Raffaello",


L'Arte, XXXII (1929), . 77-88 97-106. H. Grimm, Das Leben Raffaels, Berlin 1927,1.1,
. 373 je , Morgante Maggiore, II, 108: se
Paulo gi vide arcana Dei. je .
2 II Cortegiano: y -
, . , y
, ce
, ,
. ,
!
Kao ,
, a je y -
. To je , . (IV, nor. LXIX).
3 . Fischel, op. cit., . 311. Astolfi, Nuova Antologia 1952, je la
Fornarina" , . y -
- - . . Camesasca, op. cit., . 70.
. Ridolfi, Archivio storico del! arte, 1891, je "
( 1516).

568
" Fu RaffaeHo
persona molto amoroso ed affezionata aile donne e di continuo presto ai
servizi loro\ je (<11|- 155
1. , je, , , cortesia, -
, , je
: In somma non visse da pittore ma da principe. je -
: y
ce y -
. ce ,
, . ,
, je
, consensus-y 12. To je -
y , y
y .
je ,
, . je
je
je 3.
je -
, , a (
)
. y
quelle che gli parve seconde il suo bisogno e capriccio, cio un modo
mezzano di fare cosi nel disegno corne nel colorito; e mescolando col detto
modo alcuni altri, scelti delle cose migliori daltri maestro, fece di moite
manir una sola, che fu poi sempre tenuta sua propria4. O bo je npo-

1 y , je , je
, y . je :
je , , , . Th.
Hofmann, Raphael als Architekt, t. II, Leipzig 1902, nor. VII. A von Salis, op. cit., .
48.
aurea , y , -
. To je , y
, : Ficino, Theologia
Platonica, XIV, nor. VIII, Opera, . 318. E. Panofsky, Studies in iconologie, op. cit., .
227. R. Forster, Tizians himmliche Liebe und Michelangelos Bogenschiitzen", Neue Jahrb.
F. das klass. Altertum, X XX V (1915), . 573.
2 O , : P. O. Kristeller, Volont e amor
divino in Marsilio Ficino", Giornale critico della Filosofia italiana, XIX (1938), . 208
213.
3 O. Fischel, op. cit., nor. XVI, Personality.
4 Vasari, . Milanesi, IV, . 377.

569
" : je je -

. , -
,
; je
y . -
ce : y -
.
je
: je je
no , y , na y ,
"1. ce :
je -
, dell arte dai costumi insieme. ce je
( ) y -
. je ,
1520, -
, je :
ce 12.
je , ,
je 3.

II. - :

Imago veneranda del mio Vinci


Che in Delo e in Creta e Samo mai non era
( , Poema visione, XII .)

, a -
je .
. - , y - -
je y -
: ,

1 Vasari, . Milanesi, IV, . 36.


2 U. Middeldorf, Raphael's drawings, New York 1945, . 6, y
. W. Wauscher, Raffaello Santi de Urbino, Copenhagen 1919,
: Raphael's name in history".
3 Ha , y -
y , O. Fischel, Raphal, op. cit., . 300, je , ,
; ce , , (?), .
Steinby, Villa Lante, Helsinki 1953, . 62.

570
ce , , ,
. je , demostrazione si
terribile, - - . je
ce y -
, a ce . je
je , , ce ,
y '. -
ce y , no
ne 1501, y

y . -
. je y
, .
ce 1501. y , je -
. -
je je
y 1481. , , 1484. ,
je . je
: y
ce lino strumento che mand Leonardo da Vinci a Bernardo Rucella, a
je ce y
(oko 1510)1 2. je y 1508, je
, je -
, , y 3. je y
y . je
.
ce je , a
je , ce, tokom 1503-1504. . -
, je ,
y :
je Amuapuja, a -
je 4.

1 Vasari, . Milanesi, IV, . 21; Lonard de Vinci par lui-mme, . 23.


ce , je . Pedretti, Leonardo
i suoi comtemporanei, Studi Vinciani, op. cit., . 11 .
2 C. Pedretti, II Codice di Benvenuto di Lorenzo della Volpaia" I progetti per la
machina idraulica di Bernardo Rucellai", Studi vinciani, Genve 1957, . 26 34; Raccolta
vinciana, XVII (1954), . 177 .
3 P. O. Kristeller, Studies, . 322, . 1.
4 G. Seailles, op. cit., erp. 124 125. E. Wind, Sante Pagnini", art. cit.. Gazette des
Beaux-Arts, 1944, erp. 237.

571
je, , je
, a je
1. je
y 12. , y XVI -
".
Anonyme Gaddiano je ce
3. je je
X je -
1516. I4.
,
je ;
je 5.
ce -
, a . 1502-1504. -
je , a -
. je -
.
je
. ce

je . , ,
y
; je piagnone, je
6; ce -
, je je -
, -
. , je -
non finito
, -

1 A. . Popham, op. cil., . 65.


2 W. V. Seidlitz, op. cit., cy 1507-1508. E. Mller,
Wie sah Leonardo aus, art. cit. (1906) je to 1501-1502.
3 Supra.

4 Vasari, . Milanesi, IV, . 47.


5 Trattato, . Ludwig, . 36, I, . 74 ; G. Fumagalli, op. cit., . 245.
, . Carabba, 1913, II, . 352: je
...".
6 . Clark, op. cit., . 35.

572
, tokom y 1.
: ,
1506, ; y . , -
ce y -
,
. T okom y , je
12. raje -
, ; -
, ().
, 3; 1509. je (. 15'
, , -
, ce je 4. je -
- -
- je ?
je , -
, je
?
je je
. ; -
y ; ce, 1504,
, a .
je
: . -
je :
. je . -
ce , -
, ; ,
je . -
je y .
ce , a je -
je -

1 Supra.
2 B. Berenson, Three essays in method, op. cit., . 109,
posthipnotic suggestions received from the invetive,
inspiring, but mysteriously inhibited Etrurian mage.
3 O : G. I. Hoogewerf, Leonardo e Raffaello", Commentari, III
(1952), 3, crp. 173 .
4 A. Venturi, Storia dell' arte italiana, vol, IX, 2 (1926), crp, 201,

573
1. je y
. Ha -
, y , 22. 1508.
, y
, 12. ce, , -
,
; ce , .
je . -
, y ,
" , y , -
.
y , y ce

, y
. F (1508-13),
Cod. Atlanticus y (1513-1516), -
ce ce ,

"3.
, -
, y y ,
4. je , -
, y
XII Poema visione, 1500, y je
:
In carbon vidi gi con arte intera
Imago veneranda del mio Vinci
Che in Delo e in Creta e Samo mai non era...

1 cy . y: L.
Beltrami, Documenti e memorie riguardanti la vita e le opere di L. d. V, Milano 1919,
6p. 99-194. Balthazar Castiglione: y -
, y je , ce , y

. (Cortegiano, II, 39); d. cit., . 173-174.
2 J. . Richter, . 4, vol. I, . 112; Lonard de Vinci par lui-mme, . 46.
3 E. Solmi, Leonardo da Vinci, frammenti litterari e filosofici, op. cit., . XIII. A.
Chastel, Lonard et la culture, . 261-2.
4 K. Clark, op. cit., . 167 .

574
cum
moi'
, ..
. -
-
: je, , gyy ,
u ga je -
, 1.To
je, , je -
. , ce
, . je
-
je y -
123. Ha ce -
je
. je
, je
ce
.
, , ce,
, -
; ce -
4.
To, , .
, ce , -
y . je :
je , je , -
. Anonimo Magliabechiano ,
, : je
, ce y
y . je ,

1 . Solmi, Leonardo Machiavelli, art. cit.


2 Lomazzo, Idea del Tempio della Pittura, Milano 1590, . 58. E. Solmi, Ricordi
della vita e delle opere di Leonardo da Vinci raccolti dagli scritti di G. R Lomazzo", Archivio
storico lombarde, XXXIV (1907). To je y
, y X: . Pedretti, Documenti e memorie...
3 L. Planiscig, Leonardos Portrt und Aristoteles", Festschrift fur Julius Schlosser,
Wien 1927, . 137-144; supra, . 74.
4 Plein et l'art, III, Herms, nor. III.

575
je . -
: je -
1.
, je , ce,
12. 1500. je
(. 150) : , je
XV , ,
, a
(1512) 3.
je -
. je, ,
,
.
, a je -

4. ce

. je , -
" . , je ,
1480,
5. -
y
: . ,
, je -
je -
. ce . -
je -
.
- - 6.

1 Anonymus Magliabecchianus, . . Frey, op. cit., . 112.


2 . Muntz, op. cit., . 483 . ,
. Moller, Wie sah Leonardo aus?, art. cit ; Luca Beltrami, II volto di Leonardo",
Emporium, 1919, . 3-7. je .
je ( 1520 1531) je ,
, : . Moller, art. cit.
3 A. E. Popham, The drawing, 6p. 154.
4 J. P. Richter, op. cit., 6p. 1285; Plutarque, De inimicorum utilitate, 91 b.
5 Supra.
6 , (1516), . .
Richter, op. cit., . 103: Alcuni gentili chiamati Guzzarati non si cibano di cosa alcune ehe

576
, cue -
:
, je y 1470-1480.
, je -
. , , ,
y ;
je 1.
je . ,
*12 ce ;
ce y "
" . y je , ,
, a ce .

III. - !

je ,
a je .

je, y , .
. je
y 3.

tenga sangue, ne fra essi loro consentono che si noccia ad alcuna cosa animata, come il nostro
L. de V.. o ce je -
: ii re delli animali - ma io meglio direi re delle bestie, essendo lui la maggiore.
J. P. Richter, 6p. 844; {supra). G. de Lorenzo, Leonardo e India, Per il IVcentenario della
morte di Leonardo da Vincil, 1919, Bergamo, . 33-38.
1 Ch. Sterling, Le paysage de la Renaissance et art de 1' Orient", L'amour de l'art,
1931; J. Baltrusaitis, Le Moyen Age fantastique, Paris 1955, . 86 221. -
, , ce y
, ce y -
. -
, . R. Berthelot, Goethe et Shakespeare,
op. cit.
2 Codex Atlanticus , . . Richter, op.
cit., vol. II, . 58; E. Solmi, Lefonti..., op. cit., . LXVI.
3 E. Steinmann, R. Wittkower, Michelangelo Bibliographie, 1510-1926, Rmische
Forschungen der Bibliothek Herziana", 1, Leipzig 1927. je -
cao Ch. de Tolnay : 1474.
1508,1, The youth Michelangelo, Princeton 1943; 1508. 1512, II, The Sistine Ceiling,
Princeton 1945; III, 1512. 1534, The Medici Chapel, Princeton 1948. ne-
, 1534. 1564. je y V , The final period, Princeton 1960.
: J. A. Symond, The life o f Michelangelo Buonarroti, London 1901; H. Grimm,
Leben Michelangelos, Stuttgart 1922; R. Rolland, Paris 1906:

.17 ' 577


je ; JIo-
je 1500. ; X
VII . , je -
; ce y 1502, je -
tokom -
1528-1530, ce
1. je je
. je .
je , je
je , je y -
; y je
. XVI ,
, ,
. je y piagnone.
je ; , , -
,
, je
1494. , , tokom 1496. *12. -
, je -
, y ,
je 3. , y
, je y -
, je -
1494. . je, 1519,
je Academia platonica rediviva X,
ce y .
je . ce y , -
1534, je y ; y
, je
ce , je

: La vita di Michelangelo, 1553, . .


d'Ancona, Milano 1928.
1 Ch. de Tolnay, Werk und Weltbild des Michelangelo, Zurich 1949, nor. I.
je : Ch. de Tolnay, Michelangelo's Bust o f Brutus", Burlington Magazine,
LXVII (1935), . 23-29. -
je y
.
2 Ch. de Tolnay, Michelangelo, vol. I, . 24.
3 Ch. de Tolnay, Werk und Weltbild, op. cit., . .

578
I Ipciiiaiicic, je 1544. , -
'. je 1519.
, . je
: y -
, y , ,
,
ce
12. ce y -
: je , -
.
II, je 1505, -
, . Ha
ce , -
, 3. je
ce , -
.
,
y -
ce . , "
je : , ,
1513,
: , ,
. , -

je . ce
y .
je .
II ce -
; , ce -
- , y
, , -
, -
.
, je -

1 D. Redig de Campos, Francesco Priscianese stampatore e umanista fiorentina del


secolo XVI, Bibliofilia, XL (1938), . 161-183 P. O. Kristeller, Francesko de Diacceto, art.
cit.
2 Diacceto, Opera, Basel 1563, 368-71. P. O. Kristeller, art. cit., Studies, . 313.
3 H. Thode, op. cit., 1, . 428 . Ch. de Tolany, Studi sulla capella medicea", II, L'
Arte, V (1934), . 281-307. E. Panofsky, Studies in iconology, op. cit., erp. 199 . F. Hartt,
The meaning of Michelangelo's Medici Chapel", Beitrge fr G. Swarzenski, Berlin 1951.

579
, ce , ce
. ,
, y ,
, je 1.
1527-1530, , y

. ,
, ,
1 . je
je -
, je . Kao 1500. ,
. , y

, je
- -
, , . -
: y
; tokom -
je 12. ce y
. ,
. , -
, :
je fortisima, y . Ha
y y
: y , -
. je, , ,
, .
,
, , ce -
, .

1 ce
Exsutge Domine 1520. , ce
(Ch. de Tolnay, vol. II, . 97).

2 H. Wlfflin, L'art classique, op. cit., VII, 2; Ch. de Tolnay, Le Jugement dernier
de Michel-Ange, essai dinterprtation", The Art Quaterly, 1940, . 125-147. D. Redig de
Campos, B. Bingetti: Il Giudizzio Universale di Michel-Angelo, vol. 2 (Monumenti vaticani
di archeologia e d'arte, VII), Roma 1943. E. Steinmann, Die Sixtinische Kapelle, op. cit., .
548, je o " je npey teo E. Cozzani, II
quarto Centenario del Giudizio Universale", Eroica, XXXI (1941), . 72.

580
Tokom . je one -
:
y - -
- , , -
je . Ha
, -
, y , y , -
,
; je , -
, - 1.
, je
. je . y
, je -
12. je 1534. .
. To je je y
.
, , -
, ce
3. , . ce
, ,
. , -
,
ce 4; je, , -

1 : Ch. de Tolnay, Michel-Ange et


la faade de Saint-Laurent", Gazette des Beaux-Arts, XIII (1934) . 24 ; E. Panofsky, Die
Treppe der Libreria di S. Lorenzo...", Monatsheftefr Kunstwissenschaft, XV (1932), . 262
274; G. Giovannoni, La Cupola di San Pietro", Saggio sulla architettura del Rinascimento,
op. cit.; K. V. Tolnay, ,,Zu den spten architektonischen Projekten Michelangelos", Jahrbuch
der preuss. Kunstsamml., LI (1930), . 1-48 III (1932), . 231-235; R. Wittkower,
Michelangelo's Biblioteca Laurenziana", A. B., XVI (1934), . 123 .
2 y ce -
" (Condivi, 23).
3 . Guasti, Le rime di Michelangelo Buonarroti, Firenze 1863; K. Frey, Die
Dichtungen des Michelangelo Buonarroti, Berlin 1897. o
: F. Rizzi, Michelangelo poeta, Milano 1924; C. G. Ferrera, II petrarchismo di
Bemho e le rime di Michelangelo, Torino 1935. T. Parodi, Michelangelo Buonarroti", Poesia
e letteratura, Bari 1916, . 185.
O : B. H. Summer, Michelangelo an
Dante", Italian studies, Manchester, I (1937-1938), . 153-169 H. Sckommodau, Die
Dichtungen Michelangelos", Romanische Forchungen, vol. 56 (1942), . 49 .
4 R. J. Clements, Eye, mind and hand in Michelangelo's poetry", Papers o f the
Modern Language Association o f America, LX IX (1954), 3.
. -
y

. y -
y :
Nemico di me stesso
Inutilmente u pianti e sospir verso1,
y , y
; .
je -
12. je -
. 156 pa, je .
je . je
; ,
, , y -
, , y -
3. y ,
je , , , -
4. ce
5
. -
- :
, . je
, ;
je .
- -

1 . . Frey, . 37, . XLIX, 9-10.


2 . Steinmann, Michelangelo im Spiegel seiner Zeit, Leipzig 1930; E. Battisti,
Note su alcuni biografu . Michelangelo", Scritti in onore di Lionello Venturi, vol. 2, Roma
1956, . 321-339.
3 . A. Eitelberger, Wien 1871, . 77. 1550, -
: Dopo tante sua fatiche, gia alla et di LXXIII anni s' condotto:
e di continuo sino al presente con bellissime e savie risposte s' ha fatto conoscere com'
huomo prudente. E stato nel suo dire molto coperto et ambiguo, avendo le cose sue quasu .
sensi."
4 Dialoghi di Donato Giannolti, . D. Redig de Campos, Firenze 1939. cy -
1540. : Francisco de Flollanda, Dialogos em Roma (-
1538) je R. J. Clements, The authenticity of Francisco de Flollanda's
Dialogos em Roma", P. M. L. A. A., LXI (1946) . 1018-1028.
5 Schlosser-Magnino, op. cit., . 358 .

582
- je , ce oceha ,
, . , -

y 1. je
no concetto-,
,
, , -
je 12.
, je .
. ,
furor ,
.
, . ,
- je -
y concetto -
, y , y y ce . je,
, .
:
Non ha I ottimo artista alcun concetto
Ch un marmo solo in se non circonscriva
Col suo sorvechio, e solo a quelle arriva
La man che ubbidisce a llintelletto3.

(
Koja y

Koja ).

ce y , ,
: y
... ; y
ce ".
y ,

1 ce : A. de Rinaldis,
Trasfigurazioni Michelagniolesche", Rassegna d Arte, V (1918), . 200.
2 Supra
3 . K, Frey, crp. 8 9 ,6p. LXXXIII.
.

583
-
1.
, je -
. ce :

je . , je -
ce . ce
,
, , . -
, je : je -
, , a ce, -
, ,
;
ce 2. je
, a , 1564,
. , ,
je 1520. 1540, :
. 1540. je
3.
,
, -
. ,
: , , -
ce y . je -
;
. ce
: . je -
, ce
y . -
nonfinite. je
, je , je ,
. je Tondu Dont -
. , -
je . je ,
ce : y -

. Battisti, art. cit.; Ch. de Tolnay, Werk und Weltbild, op. cit., . 100.
2 J. R. Clements, Michel-Angelo on effort and rapidity in art, J. W. C. /., XVII
(1954), . 301-310, je o .
3 J. Wilde, The drawings o f Michelangelo and his school, London 1949. L.
Goldscheider, Michelangelo's drawings, London 1951.

584
cu no je y ,
. je
concetto ,
1.
1549. y
, , -
, , -
12.
je , -

.
: ce . ce
. -
je . ce
: , je
je . je y
, a ce : cM -
, je 3.
. je vir melancolicus, -
, a y De vita triplici -
, je , no ,
musarum sacerdos-a4.
je , , ,
. je, ,
5. -
, je .
je , , y je
, je y , -
y . ce
, je je -

1 Supra.

2 Schlosser- Magnino, op. cit., . 246, je je


.

3 Pismo iz marta 1549, . . Dormoy.


4 Marsile Ficin et l'art, III, 3.

5 , , y
Vulnera diligentis, je 1513. je
. Ha je : P. Villari, La storia di G. Savonarole,
op. cit., I, erp. LXXXIX .; A. Monti, Una visione del Buonarroti", // Buonarroti, I,
(1866), . 102-105.

585
. A -
, ,
y 1.
je, , ce y -
,
y ce :

sto rinchiuso come la midolla


Ne la sua scorza, qua povero e solo,
Come spirto legato in unampolla ...

, ca y , y
, :

Di penne l aima ho ben tarpata e rasa

cy ro
pe; ce -
y :

La mia allegrezza la malinconia


E il mio riposo son questu g.sagi12.

O bo je , ce
. -
.
Ha je . -
, , je
. je y ,
, : je, ,
(. 152)
je 3. ,

1 F. La Cava, Il volto di Michelangelo nel Giudizio Finale, Bologna 1925: C.


Angeleri, L'autoritratto di Michelangelo nel Giudizio Universale", Miscellanea dell' Istituto
di Studi sul Rinascimento, Firenze 1942, . 231-251; Ch. de Tolnay, Werke und Weltbild,
op. cit., . 49, . 119.
2 . K. Frey, . 86 ., . LXXXI ( je 1546).
3 Vasari, t. VII, . 136. . Kris, . Kurz, Die Legende der Knsller, op. cit., .
58. Condivi, d. cit., . 32-33, ,
, 6. 1474. y
y .

586
. ipti /-/ altl manient difficile,
. , je
pano 1. ce
, -
, , 12. Kao - <- 151
, ", , ra je -
. je y -
, y . terribilit y

, je
.

IV -

XV je , -
, , , ce -
, je
y . XVI -
; , je
.
,
, , je
1515-1520. .
: , ,
, je 1564. ,
ce , ce
. 1564.
je 3*.

.

1 . Steinmann, Die Portraitdarstellungen des Michelangelo, Rmische


Forschungen der Bibliotek Herziana", III, Leipzig 1913.
2 G. F. Hill, Portrait medals o f italian artists of the Renaissance, London 1912, .
61. E. Steinmann, op. cit, pi. I, a. P. barocchi, d. cit., 6p. 703; R. M. Wittkower, Born under
Saturn, London 1963.
3 y 14. 1564.
(Schlosser-Magnino, op. cit., . 375). -
: . Calamandrei, Sulle relazioni tra Giorgio
Vasari e Benvenuto Cellini11, Studi Vasariani, Firenze 1952; R. M. Wittkower, The divine
Michelangelo. The florentine Academy's homage on his death in 1564, London 1964.

587
Ca , ,
,
je ; -
, " .
,
, , -
, non so che, . Ha ,
-
"1. ,
y , y ,
. ce
ce, XV -
, ca -
12. , . je
ce
ce y
3. , ce
ca y
1475, ca ,
. ,
ce
". ce .
-, , 1505,
, -
, y .
ce y , Divina proporzione 1509; je
y ,
Edifizio del corpo humano . 1550. . -

1 Schlosser-Magnino, op. cit., . 214 239 .; S. Holt-Monk, grace beyond


the reach of art, Journal o f the History o f Ideas, V (1944), . 131-150.
2 Th. Elwert, Venedigs literarische Bedeutung, Archiv fiir Kulturgeschichte,
XXX VI (1954); V. Cian, La cultura e l'italianit di Venezia nel Rinascimento, Venezia
1905.
3 G. C. Argan, Francesco Colonna e la critica d'arte veneta nel Quattrocento,
Torino 1934. je Hypnerotomachia Poliphili , je -
G. . Argan, Francesco Colonna e la critica d'arte veneta nel Quattrocento, Torino
1934, ce G. Pozzi L. A. Ciapponi, La cultura figurativa di Francesco
Colonna e l'arte veneta", Lettere italiane, t. 14 (1962), . 151-169, . 152: ... intendiamo
dimostrare corne il tesoro dei ricordi figurativi che compaiono nella Hypnerotomachia si
possa spiegare quasi senza residui con i monumenti della scultura e della pittura veneta del
Quattrocento."

588
De hannonia mundis latins , 1525, , y
".
-
, ,

.
. je, , y -
, , ce y
ce , -
, ; je ce y
je ce
y "1. je
ce -
. accademia je, , -
: je
1531,
Accademia della Belvedere12. ,
u 1568, - - -
y , je
y 1550. . To je je y , 1563,
-- Accademia
del Disegno je
, y -
, Accademia fiorentina, je -
(1541) y 3. je -
, a .
je . je
, , -
;
ce y -
; -
.
y ,

1 Vasari, . Milanesi, VI, . 226. ,


id., VII, . 199.
2 N. Pevsner, Academies o f art, past and present, London 1939, . 39 .
1 Notizie letterarie ed istoriche intorno agli uomini illustri dell' Accademia
Fiorentina, . J. Rilli, Piren/c 1700.

589
y "1. ,
, ce y .
Accademia fiorentina 1541.
, , " ,
, , ,
y . ce , -
, . . je 1541.
12. ce
, Sopra
lo amore, 1544. . ce, ,
; , ce -
y -
. 1532,,
, je
, je , je -
. je y je
, ,
. To je
1532-1533 ( )3. -
, , je . y
De amore ( 1541): , , ,
4. je je
y , je
: je
, , -
je . je
, je y
. ce y , je
. je 1529. y , a
ce y , . je -
( je, , ). T okom
, je, , -

1 I. L. Zupnick, The aesthetics o f the early Mannerist", Art Bulletin, X X X V (1953),


4.
2 P. O. Kristeller, Francesco da Diacceto, Studies, . 294.
3 Vasari, . Milanesi, Vii, . 277; Vie de Pontormo, VI, 277; Ch. de Tolnay,
Michel-Ange, III, . 194; je , je
( ).
4 Marsile Ficin et l'art, . 127, . 22.

590
pe. On na pa .
.
- -
- , -
, ..
y XVI , je
y y
. , -
y XVI -
, , y
'. -
je 1504. . , 1505. je -
, je
, , . -
ce -
divinarum humanarumque rerum naturam aperire12.
, ,
y ,
ce y . , je -
. je .
Genealogia deorum je -
; ,
. , . je -
. je , ,
ce, , Historia de deis gendium
(1548), Mithologia (1551) , , Le Imagini
(1556), -
. , , je
3. . , -
, na
4.

1 Pietro Crinito (1475-1507), De honesta disciplina, . C. Angeleri, Roma 1955.


IX, 11, o : in quibus (verbis) ipsa rerum veritas non edocetur modo, sed
etiam explicatur, quod et mysteria ilia atque arcana Pythagoreorum comprobant"; XXIV, 3.
2 The Hieroglyphics o f Horapollo, . G. Boas (Bollingen, Series XXIII), New
York 1950. K. Giehlov, art. cit.; L. Volkmann, Bilderschriften der Renaissance, Leipzig 1923.
E. Iversen, Hieroglyphic studies of the Renaissance", B. M., (1958) . 15-20. Marsile Ficin
et l'art, III, nor. II.
3 Jean Seznec, La survivance des dieux antiques, op. cil., . 229.

4 Supra.

591
je -1. ,
je je ,
, ", je
.
je .
no je
y . je,
De vita triplici, , ce De occulta
philosophia 1531. je 12.
, .
;
, je ,
je ,
. ;
, no , ;
.
. -
. je -
, , je y
: , ,
, y -
(virtii)
(), je (). ce, ,
je 3.
.
- a - :
, ,
, ce
, a je .
. ,
-
4. y
,
". , ce " -

1 . H. Gombrich, leones symbolicae", art. cit. J. W. C. I. M. A. Biondo, Della


nobilissimapittura, (1549)
.
2 Marsile Ficin et l'art, III, 3.
3 B. Cellini, Discorso dell'architettura, Opera, Milano 1811, vol III, . 249.
4 E. Panofsky, Idea, op. cit., nor. IV.

592
, je :
je y 1.
To je , je : -
je ,
. ce
. To je -
.
. je
je , 1568, , -
je
. y ,
" ,
, ; ,
, , -
, na 12.
ce
ce y je ,
. je 1546.
Due lezioni sopra la pittura e la scultura, a je
1549, ca -
, .
, ,
, ca -
, ,
: ca ( ) -
, je , 3.
je : . je
1548. , , -
>, la forma dell essere
, del ben esser integramente',
je, ,
. , -
je A. . je
:

1 U. Scoti Bertrinelli, Giorgio Vasari scrittore, Pisa 1905, . 82.


2 Vasari, . Milanesi, II, 171. L. Venturi, Pietro Aretino e Giorgio Vasari",
Mlanges Bertaux, Paris 1924, . 323 . je y
1541-2. 1564. y , je .
3 G. Bottari, S. Ticcozzi, Racolta di lettere sullapittura, scultura ed architettura,
Roma 1823: , . , ce ;
, , , Taco .

,1! 593
. He quel che della natura con quello che dell 'rte]
, a
y , -
, , '. -
, ce
je, ,
.
disputatio ce y
, y ce -
. " je y
( 50-54) je ,
je , , je
,
. , ,
,
12. , -
je y y (-
y Trattato) -
: , , ,
y " 3.
-
, y , je
.
y je -
. je je
: je je. je je
, je -
. X je
je, , -
y . K omo,
je , a (1546) je -
. je : , ,

1 . Pino, Dialogo dellapittura, Venezia 1548; Schlosser-Magnino, op. cit., . 239;


A. F. Doni, Dialogo del Disegno, Firenze 1549; ibid., . 245.
2 ce ce
, ?
, ; , ,
, , , y , -
; , y , , , , , ,
, , , , , " (I . LI).
3 Trattato, . Ludwig, 39-45; Paragone, . Richter, 40-46.

594
. je ";
, 1.
je -
, . -
, a
. ,
y : " ce
, -
.
- -
. , ,
.
je . -
je
je . je -
;
, . -
, je, , -
, -
. je , -
, ...
, ,
, , 12. ,
, , y ,
y -
. (XV )
(XVI ) je je -
, -
: je , ,
je 3.

1 Vasari, VII, 681. L. Roselli, L'opera storica ed artistica di Paolo Giovi comasco,
Como 1928; J. Schlosser-Magnino, La letteratura artistica, Firenze 1956, . 195 .
2 Vasari, . Milanesi, VII, . 210.
3 ce y XVI . -
, je, , , je
d'uomini scienziati" ,
, ( XVII) -
", . To : ,
, , , , JI. . , . -
, , ; rope, , , ,
Kina : Fr. Bocchi, Le Bellezze della Citt di Firenze, -G. Cinelli,
Firenze 1677, erp. 361.

595

You might also like