10 CNC Glodanje - Osnovni Seminar Sinumerik 840

I.
tehnika kola TESLA, Zagreb, Klaieva 7
CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE
CNC glodanje
Osnovni seminar
EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC
SINUMERIK 840D MILL
Dipl. ing. Ivo Slade
Zagreb, prosinac 2003.
I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE
SARDAJ
Oznaka
Naslov
Stranica
0.
POKRETANJE PROGRAMA
1.
Osnovni prozor Sinumerik 840D
2.
Radni prozor Sinumerik 840D
3.
Tipkovnica NC stroja
4.
Referentne toke NC stroja
14
5.
PC tipkovnica NC stroja
17
6.
Rad u programu Sinumerik
18
6.1
6.1.1
6.1.2
6.1.3
Radno podruje Machine

JOG nain rada
MDA nain rada
AUTO nain rada
19
19
20
21
6.2
6.2.1
6.2.1.1
6.2.2
6.2.3
6.2.4
Radno podruje Parameter

Podaci o alatu Tool offset
Mjerenje i korekcija alata
R parametri R parameter aritmetiki parametri
Postavljanje podataka Setting dana
Postavljanje parametara rada troja work offset
22
22
24
26
27
29
7.
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
Radno podruje Program

Direktorij radnih programa Workpieces
Radni programi Part programs
Pod programi Subprograms
Standardni ciklusi Standard cycles
Korisniki ciklusi User cycles
Clipboards
33
34
37
37
38
38
39
8. Programiranje NC stroja
40
8.1
8.1.1
8.1.2
8.1.3
8.1.4
8.1.5
8.1.6
8.1.7
40
40
41
41
42
43
44
45
Vjeba 1
Revolverska glava
Strojni kripac:
Standardni alati
Sistem montae alata u dra alata te u revolversku glavu
Odreivanje nul toke
Kompenzacija alata
Planiranje i priprema
-2-

8.2
Vjeba 2
8.2.1 Standard NC programiranja
8.2.2 Osnovna pravila kod pisanja NC komandi
8.2.2.1
Kakvo je kodiranje dozvoljeno
8.2.2.2
Pravila pisanja SINTAKSA
8.2.3 Struktura programa Sinumerik 840D
8.2.4 Pisanje programa
8.2.4.1
Naredba G0
8.2.4.1
Naredba G1
8.1.8 Rjeena vjeba
51
51
51
51
52
52
53
53
54
56
8.3 Vjeba 3
8.3.1 G02/G03 s poetnom, krajnjom tokom i radijusom
8.3.2 G02/G03 s poetnom, krajnjom tokom i centrom
8.3.3 G02/G03 s poetnom, krajnjom tokom, centrom i krunim lukom
8.3.4 CIP s poetnom tokom, meu-tokom, krajnjom tokom
8.3.5 Spiralna interpolacija
61
61
62
62
63
63
64
8.4 Vjeba 4
8.4.1 G17/G18/G19 naredbe za izbor radne povrine
8.4.2 Apsolutni koordinatni sustav
8.4.3 Inkrementni koordinatni sustav
8.4.4 Odabir posmaka
67
67
67
68
68
69
9.
Simulacija programa
9.1
Vertikalne funkcijske tipke
9.1.1 Pogled simulacije View
9.1.2 Postavljanje parametara simulacije Parameter
9.1.2.1
kripac Clamping
9.1.2.2
Simulacija alata Tool presentation
9.1.2.3
Rezolucija Resolution
9.1.2.4
Opi parametri General
9.1.3 Izbor ili brisanje radne povrine - Set / Clear section
9.1.4 Definiranje obratka Workpiece
9.1.5 Definiranje alata - Tools
71
72
72
72
72
72
73
73
73
74
74
9.2
9.2.1
9.2.2
9.2.3
9.2.4
Horizontalne funkcijske tipke

Ureivanje NC programa View
Pokretanje simulacije NC programa Start
Ponitavanje simulacija NC programa Reset
Blok po blok prikazivanje NC programa Single
75
75
75
75
75
10.
10.1
10.2
10.3
Naredbe
G naredbe
M naredbe
Dopunske naredbe, kratice
76
76
77
78
-3-

SINUMERIK 840D MILL
0. POKRETANJE PROGRAMA
Pokretanje EMCO WIN NC software paketa iz Windowsa mogue je (slika 0.1)
preko ikone WinNC32 ili koritenjem Task bara i Start menu-a izborom
START(1), Programs(2), EMCO(3), WinNC32(4)
Pokretanjem programa otvara

se prozor (slika 0.2)
-4-

Te odmah zatim i prozor koji
omoguuje biranje izmeu
programa :
Sinumerik 840D Mill glodanja
ili
Sinumerik 840D Turn tokarenja
(slika 0.3)
Izborom Sinumerik 840D Mill otvara se osnovni prozor za glodanje (slika 0.4)
Ovim prozorom i njegovim funkcijama mogue je upravljati EMCO i svim

drugim strojevima sa Sinumerik 840D upravljakim jedinicama
-5-

SINUMERIK 840D MILL
1. Osnovni prozor Sinumerik 840D
Osnovni prozor Sinumerik 840D Mill (slika 1.1.)
1
5
7
6
8
10
11
1
10
10
10
10
12
podijeljen je u nekoliko cjelina:

1- Prikaz aktivnog radnog podruja
2- Prikaz aktivnog kanala

3- Prikaz naina rada
-6-

4- Ime i putokaz odabranog programa
5- Status kanala
6-Poruke kanala
7-Status programa
8- Display statusa kanala

9-Alarm sa kodom poruke
10-Radni prozori
11-Vertikalne funkcijske tipke
12-Horizontalne funkcijske tipke
-7-

SINUMERIK 840D MILL
2. Radni prozor Sinumerik 840D
Radni prozor je podijeljen u vie cjelina i ovisi o nainu rada u kojem se
trenutno nalazi. Postoje tri naina rada JOG, MDA i AUTO.
JOG upotrebljava se za rune operacije, kod set-up postavljanja NC stroja
MDA (Manual Data Automatic) poluautomatski nain rada u kom se
programira i radi blok po blok.
AUTO automatski nain rada u kojem se odabiru gotovi programi, pokreu,
korigiraju i zaustavljaju.
Ovi naini rada mogu se birati pomou mia, tipkovnice, funkcijskih tipki
ili preklopnika naina rada.
-8-

SINUMERIK 840D MILL
3. Tipkovnica NC stroja
Tipkovnica NC stroja podijeljena je u

vie funkcionalnih cjelina. (slika 3.1)
Osnovna podjela je na:
adresno-numeriku tipkovnicu (slika 3.2),
strojno-upravljaku tipkovnicu
(slika 3.3)
i na vertikalne (na adresno-numerikoj tipkovnici) i horizontalne (na strojnoupravljakoj tipkovnici) funkcijske tipke koje mogu aktivirati trenutno ponueni
zadatak sa ekrana.
Adresno-numerika tipkovnica i horizontalna funkcijska tipkovnica se mogu
mijenjati i ovise o upravljakoj jedinici NC stroja (Emco, Siemens, Fanuc ili
Heidenhann)
-9-
Adresno-numerika tipkovnica
(slika 3.4)
Sastoji se od alfa numerikih

znakova.
Vei karakter na tipki se unosi
direktno, dok se manji unosi
koristei tipku SHIFT.
Potvrda alarma
kada
se
pojavi
poruka alarma u
liniji
alarma
na
osnovnom prozoru.
Prikaz informacija o
trenutnom
nainu
rada
Izbor prozora (kada
je
vie
radnih
prozora na ekranu)
Vertikalno
pomicanje
kursora
Horizontalno
pomicanje
kursora
List naprijed natrag
Brisanje unatrag
Backcpace
Tipka izbora (aktiviraj deaktiviraj)

Izbor vrijednosti u tablicama ili poljima koji su ve unaprijed definirani.
Skok na kraj reda ili liste

Edit
Tipka za ureivanje
Tipka za unos Input

Preuzima novu vrijednost, otvara i zatvara direktorij, otvara datoteku
- 10 -
Strojno-upravljaka tipkovnica
(slika 3.5)
Sastoji se od vie podgrupa upravljakih funkcija.
SKIP preskoeni blok se nee izvriti

DRY RUN ispitivanje programa (test)
OPT STOP zaustavljanje programa kod naredbe M01
1x EMCO tipka
RESET
Rad stroja blok po blok
STOP / START
Zaustavljanje / izvravanje programa
Runo pokretanje alata po osima

-4 i +4 EMCO tipke
FEED STOP / START

Zaustavljanje / pokretanje posmaka
- 11 -

Rotacija glavnog radnog vretena
smanjivanje / 100% / poveavanje
SPINDELFEED STOP / START
Zaustavljanje / pokretanje glavnog radnog vretena
Tipke koje su aktivne sa napravama koje se mogu

pridodati NC stroju.
Tipka za pomak revolverske glave glodalice
za jedno mjesto.
Tipka za ukljuivanje
rashladne tekuine.
iskljuivanje
Preklopnik naina rada
Regulator brzine posmaka od 0 120 %.
- 12 -
Horizontalna funkcijska tipkovnica

(slika 3.6)
Direktni skok u radno podruje stroja.

Povratak u meni
Proirenje funkcijskih tipki
Poziv glavnog izbornika (menu-a)
- 13 -

SINUMERIK 840D MILL
4. Referentne toke NC stroja
(Slika 4.1)
N
R
M strojna nul toka (Machine zero point)

Pozicija ove toke se ne moe mijenjati. Odreena je od strane
proizvoaa NC stroja. Ona je ishodite koordinatnog sustava.
W Nul toka obratka (Workpiece zero point)
Toka vezana za obradak. Slobodno se mijenja prema potrebama
konstrukcije ili izrade.
N Referentna toka alata (Tool mount reference point)
Poetna toka od koje se mjere svi alati. Lei na osi draa alata.
Odreena je od strane proizvoaa i ne moe se mijenjati.
R Referentna toka (Reference point)
Toka u radnom podruju stroja koja je determinirana sa krajnjim
prekidaima. Pozicija se prijavljuje kontrolnom ureaju im se klizai
priblie toki R
- 14 -
Nulti koordinatni sustav

Kod EMCO glodalice strojna nul toka (M) lei na lijevom prednjem kraju
radnog stola stroja (slika 4.2). Kako
ova toka nije pogodna kao poetna
toka rada, koordinatni sistem je
mogue promijeniti i postaviti ga na
drugu povoljnu toku u radnom
prostoru NC stroja.
Kada se, u registru, odredi novi
koordinatni sustav, ta e se vrijednost
pridodati novoj nul toki pozivom
naredbe G54 te se nul toka promijeni
iz pozicije M (strojne nul toke) u W
(nul toku obratka).
Koordinatni sustavi
Pravilo desne ruke: (slika 4.3)
Odreivanje pozitivnog pravca koordinatnog
sistema slijedi poloaj prstiju desne ruke,
odnosno: Palac pokazuje u pozitivnom
smjeru os X, kaiprst u pozitivnom smjeru osi
Y, dok srednji prst pokazuje pozitivni smjer
osi Z.
Koordinatni
sustav
kod
EMCO glodalice je za os:
X paralelan sa prednjim
rubom radnog stola
Y paralelan sa bonim
rubom radnog stola
Z okomit na radni stol
Na slici 4.4 prikazani su
apsolutni
koordinatni
sustav koji je vezan za
fiksnu toku na stroju i
inkrementni
koordinatni
sustav koji je vezan za
referentnu toku alata.
- 15 -
Baza podataka alata - podaci o alatu

Svrha podataka o alatu je mogunost
pozicioniranja alata tako da se kod
programiranja moe koristiti elo alata ili os
rotacije alata.
Svaki alat koji se koristi na stroju mora biti
izmjeren (slika4.5) i najvanija je udaljenost
L1 od ela alata do referentne toke alata
(N).
U bazi podataka alata spremaju se podaci o
alatu i to duljina L1 i promjer alata D1 ili
radijus R1.
Koritenje podataka o radijusu/promjeru bitno je kod aktiviranja komande za
kompenzaciju alata G41 ili G42 po XY povrini (G17).
Za ostale povrine (G18 - XZ i G19 - YZ) kompenzacija alata se ne koristi
(EMCO PC 105 glodalica).
- 16 -

SINUMERIK 840D MILL
5. PC tipkovnica NC stroja
Osim tipkovnice EMCO NC
stroja mogue je koritenje
standardne tipkovnice za
osobno raunalo.
Raspored tipki prikazan je
na slici 5.1.
Mi
Ta vrijeme rada WIN NC
32 software-a mogue je i
koritenje mia.
Po pozicioniranju mia
jednostrukim ili dvostrukim
klikom
lijeve
tipke
pozove
se
potrebna
naredba.
1 * klik lijevom tipkom
znai:
- prozor u izborniku je
aktivan
- postavljane kursora na
odabrano polje
- promjena direktorija
- pritisak na horizontalne ili
vertikalne funkcijske tipke
- otvaranje odabrane liste
- aktiviranje / deaktiviranje
prekidaa
2 * klik lijevom tipkom
znai:
- otvaranje direktorija
- izbor lista
- unos vrijednosti
Klik desnom tipkom znai:
- prikaz radnih podruja
- 17 -

SINUMERIK 840D MILL
6. Rad u programu Sinumerik
Rad na Sinumerik 810D / 840D je organiziran kroz 5 podizbornika (menu-a)
osnovnog izbornika koji se nazivaju radna podruja:
- Machine
<F1>
- Parameter
<F2>
- Program
<F3>
- Services
<F4>
- Diagnosis
<F5>
Ovih pet radnih podruja se prikazuju u osnovnom izborniku u horizontalnoj
liniji funkcijskih tipki (slika1.1-12).
Radno podruje
Machine
Parameter
Program
Services
Diagnosis
Izvrne funkcije
Runo upravljanje strojem
Izvrenje programa na obratku
Ureivanje
podataka
za
programiranje i podataka o alatima
Pisanje i ureivanje programa
Uitavanje programa i podataka
Prikaz alarma i poruka
Osnovni izbornik
Pritiskom na tipku
u osnovnom prozoru e se pojaviti osnovni izbornik.
Tom tipkom osnovni prozor moe biti pozvan iz bilo kojeg izbornika. Ponovnim
pritiskom tipke vraamo se u prethodno koriteni izbornik.
Osnovni izbornik:
Machine
<F1>
Parameter <F2>
Program
<F3>
Services
<F4>
Diagnosis
<F5>
Vertikalne funkcijske tipke vezane su za prvi podizbornik Machine
AUTO
<F1>
MDA
<F2>
JOG
<F3>
REF
<F5>
Single block <F8>
- 18 -
6.1 Radno podruje
Machine
Ovo podruje prikazuje sve funkcije i utjecajne faktore koji djeluju na alatni
stroj i njihovo stanje.
Postoje tri radna podruja:
6.1.1
JOG
nain
rada
upotrebljava
se
za
rune
operacije. Mogue ga je aktivirati
preklopnikom naina rada i
izborom pozicija sa slike 6.1.
Odreivanje nul-toke
Preklopnik je u poziciji sa slike i koritenjem tipki za
pomicanje potrebno je polagano doi do nul-toke.
Odreivanje inkrementa posmaka

Postavljanjem preklopnika u poloaj sa slike mogue je
pomicanje alata u svim pravcima koritenjem tipki za
pomicanje (ili Alt F1 sa tipkovnice). Brzina pomicanja
odreena je poloajem regulatora posmaka. Ako je potrebno
gibanje u brzom hodu
potrebno je dva puta brzo kliknuti tipku.
Odreivanje inkrementa posmaka

Zbog to tonijeg pozicioniranja alata veliina posmaka se
moe mijenjati koritenjem preklopnika naina rada.
1 1/1000 mm
10 1/100 mm
100 1/10 mm
1.000 1
mm
10.000 10
mm
pritiskom na tipku
pritiskom na tipku
pritiskom na tipku
pritiskom na tipku
pritiskom na tipku
Promjena se moe napraviti i s tipkovnice raunala kombinacijom tipki:

Alt 0 .. 100 = 1, Alt 1 .. 101 = 10, Alt 2 .. 102 = 100, Alt 3 .. 103 = 1000,.
- 19 -

Popis izbornika Machine JOG
Izbornici su vezani za horizontalne i vertikalne funkcijske tipke:
Transformation / G function
Auxiliary function
Spindles
vretena
Axis feedrate
Zoom actual value
Actual value MCS
WCS
Increment
Abort
OK
<F1>
<F2>
<F3>
G naredbe
pomone funkcije
brzina
okretanja
<F4>
<F6>
<F7>
<F7>
posmak
poveanje
trenutna vrijednost
<F7>
<F7>
<F8>
poveanje(od0.001 do 10 mm)
6.1.2 MDA nain rada (Manual Data Automatic)

upotrebljava se za pisanje programa i testiranje
programa blok po blok (slika 6.2).
Njime prebacujemo eljena gibanja preko

tipkovnice kao pojedine blokove programa u
kontrolnu jedinicu.
Kontrolna jedinica obrauje blok nakon pritiska na
tipku
Za pokretanje programa u MDA nainu rada potrebni su isti preduvjeti kao i
kod automatskog naina rada.
Popis izbornika Machine MDA
Auxiliary function
Spindles
Axis feedrate
Actual value MCS
WCS
Delete MDI Program
Save MDI Program
Abort
OK
Program Control
OK
<F1>
<F2>
<F3>
<F4>
<F7>
<F7>
<F8>
<F8>
brisanje programa
spremanje programa
<F7>
<F8>
<F4>
kontrola programa
<F8>
- 20 -
6.1.3 AUTO nain rada u kojem se programi

izvravaju potpuno automatski (slika 6.3).
Preduvjeti za izvoenje programa su:

- program je uitan u kontrolnu jedinicu
- referentna toka je postavljena
- potrebne
korekcije
su
napravljene
(postavljanje nul toke, korekcija alata,)
- aktivirane su sigurnosne mjere (zatvorena
su vrata,)
Popis izbornika Machine AUTO
Auxiliary function
Spindles
Axis feedrate
Program sequence
block
Zoom actual value
Actual value Machine
Work
Program level / Actual block
Program Control
<F4>
OK
Blok search
<F5>
Calculate contour
Calculate blk endpt
Program level +
Program level
Without calculat.
Search position <F1>
Search pointer
<F2>
Correct program
<F1>
<F2>
<F3>
<F4>
<F5>
<F6>
<F7>
<F8>
kontrola programa
<F8>
traenje bloka
<F1>
<F2>
<F6>
<F7>
<F8>
<F7>
Program overview
<F8>
Execution from ext
<F5>
Alter enable
<F6>
Program selection
<F7>
Work pieces
<F1>
Part programs
<F2>
Sub programs
<F3>
Standard cycles <F4>
User cycles
<F5>
Clipboard
<F6>
- 21 -
ispravljanje programa
pregled programa
6.2 Radno podruje Parameter

U radnom podruju Parameter mogue je upisivati i ureivati podatke koji su
potrebni za program te izvriti korekciju alata.
etiri horizontalne funkcijske tipke vezane za podizbornik Parameter su:
Tool offset
<F1>
R variables
<F2>
Setting dana
<F3>
Work offset
<F4>
6.2.1 Podaci o alatu Tool offset

Postavljanje alata se obavlja pritiskom na vertikalnu funkcijsku tipku <F8>
New za izbor novog alata.
U prozoru se pojavljuju dvije opcije:
New tool edge
<F3> nova otrica alata
New tool
<F4> novi alat
Izborom jedne od opcija otvara se slijedei
prozor (slika 6.4) koji nudi postojee alate:
T number broj alata u
revolverskoj glavi
Tool type tip alata tipovi alata su
ponueni u listi
Tipovi alata:
Milling tools alati za glodanje
Drilling tools alati za buenje
Grinding tools alati za bruenje
Turning tools alati za tokarenje
Special tools specijalni alati
Izbor broja alata (T number) kree se na
glodalici EMCO PC MILL 105 od 1 do 10
Svaki tip alata (Tool type) nudi svoj novi prozor s odreenim alatima
1xx Milling tools - alati za glodanje (slika 6.5)
100 Alat za glodanje CLDATA
110 Glodalo s okruglom glavom
120 Vrno glodalo (bez kutnog
zaobljenja) za poravnavanje
121 Vrno glodalo(bez kutnog
zaobljenja) za poravnavanje
130 Kutno glodalo (bez kutnog
zaobljenja)
- 22 -

131 Kutno glodalo (sa kutnim
zaobljenjem)
140 eono glodalo
145 Navojno (narezno) glodalo
150 Obodno glodalo
Po odabiru glodala (npr. T1 120 glodalo za poravnavanje povrine) otvara
se novi prozor u kojem se daju svi parametri alata (slika 6.6)
T number Broj alata tj. pozicije u koju e biti smjeten u revolverskoj glavi
D number Broj korekcije. Alat moe imati vie korekcijskih brojeva
No. of c.edges broj D-number za alat
Tool type tip alata
Tool name ime alata (moe sa dati bilo kakav naziv alata)
Tool length comp. kompenzacija duljine alata
Geometry dimenzije radnog dijela alata
Wear devijacija od geometrijske vrijednosti
Base dimenzije drala alata
Zbroj vrijednosti geometry, wear i base je ukupna vrijednost
korekcije
Radius compensation kompenzacija polumjera alata
Radius polumjer alata
Vertikalne funkcijske tipke (Slika 6.7)

T no. + <F1> i T no.- <F2> - prebacuju se na slijedei vei ili
manji broj alata
D no. + <F3> i D no.- <F4> - prebacuju se na slijedeu veu ili
manju korekciju alata
Delite <F5> brisanje
Go to <F6> - skok na alat broj (otvara se mali prozori koji
omoguuje taj skok)
Overview <F7> - Pregled svih alata u bazi
New <F8> - upis novog alata
- 23 -

Po upisu novog alata mogue je odmah odrediti
kompenzaciju alata na stroju ukljuivanjem
vertikalne funkcijske tipke
Determine compensa. <F8>
Otvara se novi prozori (slika
6.8) u kojemu se upisuje
referentna
vrijednost
kompenzacije za os Z.
6.2.1.1 Mjerenje i korekcija alata

Programiranje alata
T broj alata u revolverskoj glavi
D korektivni broj alata
Svaki broj alata T moe imati do 9 korektivnih brojeva
Upravljanje Sinumerik 810D/840D daje korekciju alata D kao rub, ali to
ne znai rub pojedinog zuba glodala, nego korektivni podatak koji je pridodan
tom alatu.
Alat moe imati nekoliko korektivnih bojeva D, jer se isti alat moe
koristiti za razliita glodanje i tada se upotrebljava u programu T1 D1 ili T1 D2.
Komanda T..D.. poziva korekciju alata iz registra alata (duljina alata,
polumjer alata,), ali se alat jo nije promijenio.
Mogue kombinacije brojeva alata su:
T1-32000 D1-9
Promjena alata
M6 naredba za promjenu alata
Komanda M6 radi automatski sva gibanja potrebna za promjenu alata.
Da bi se izbjegle kolizije alat se mora prije podignuti.
Primjer:
G0 X200 Y120 Z80 ;
gibanje alata do mjesta promjene
T4 D1 ;
poziv novog alata sa korektivnim brojem
M6 ;
promjena alata
- 24 -

Korekcija duljine alata i pravac korekcije
Korekcija duljine alata (slika 6.9) je duljina
L1 okomita na radnu povrinu (G17 povrina XY,
G18 povrina XZ, G19 povrina YZ).
Glavna primjena korekcije duljine alata
kod vertikalnih glodalica je u ravnini XY G17,
odnosno korekcija po osi Z.
Korekcije duljine alata mijenja nul toku
alata sa referentne toke alata N na vrh alata.
Time su sve pozicije postavljene u odnos sa
vrhom alata. Na veini glodalica referentna nul
toka alata je u osi rotacije na elu alata.
Svi parametri alata se upisuju u tablicu sa slike 6.6.
Potrebne korekcije vrijednosti kod alata za glodanje i buenje
Kod glodala moraju se zadati duljina Length 1 i polumjer Radius alata.
Kod svrdla Radius alata mora biti 0, jer svrdlo ne ree po obodu. Takoer se
mora upisati 0 u polja Length 2 i Length 3.
Postupak mjerenja alata
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Postaviti alat
Izabrati JOG nain rada
Alat dovesti do povrine obratka
Pozvati Tool offset - podatke o alatu
Pritisnuti Determine compensa <F8>
Odabrati u prozoru os Z
U polju Ref. Value referentna vrijednost upisati razliku nul toke i
nove referentne toke
- 25 -
6.2.2 R parametri R parameter aritmetiki parametri

R parametri su varijable koje se mogu upotrijebiti kao proraunski parametri u
programima. Oni se runo upisuju u tablicu (slika 6.10)
Primjer: treba napraviti 250 obradaka

Postavlja se nominalni broj obradaka R91=250.
Broja odbrojava od 250 do 0 i tada daje poruku Nominal workpiece
number reached - nominalni broj obradaka je dosegnut
Postavlja se nominalni broj obradaka R91=0.
Postavlja se aktualni broj obradaka R90=0.
Broja odbrojava od 0 do 250 i ne daje nikakvu poruku.
Kod upravljanja Sinumerik-om 840D na raspolaganju se 100 varijabli R
parametra. Varijable od 0 do 89 su slobodne za korisnika dok su od 90 do 99
rezervirane za EMCO.
Broja obradaka R90, R91.
R90 - aktualni broj obradaka
R91 - nominalni broj obradaka
Funkcija: - ako se postavi aktualni broj obradaka R91 parametar R90
poinje odbrojavanje prema nuli.
- ako se postavi aktualni broj obradaka R91 i aktualni broj obradaka
R90 na 0 poinje brojenje od nule.
Programiranje: Pozivanje brojaa u programu se provodi prije naredbe
M30 (M30-kraj programa) sa L700 P1 (L-poziv podrutine, P-ponovi program).
- 26 -

Vrijeme obrade R98, R99.
R98 - aktualni vrijeme strojne obrade
R99 mjerenje vremena operacija ( to je vrijeme trajanja obrede
jednog
zahvata npr. poravnavanje obratka)
znai
M73 poetak mjerenja operacije

M74 kraj mjerenja operacije
Izmjereno vrijeme e biti u parametru R99 u formatu 6347.378 to
63 min., 47 s, 387 ms
6.2.3 Postavljanje podataka Setting data

U prozoru Setting data aktivne su samo vertikalne funkcijske tipke (slika 6.11)
Working area limitation <F1> ogranienje radnog prostora omoguava
postavljanje granica unutar kojih e se kretati alat.
Po upisivanju vrijednosti u predviena polja aktiviranje se obavlja tipkom

Napomena: U MDA i Auto nainu rada u NC programu ogranienje radnog
prostora postaje aktivno tek nakon komande WALIMON (Working
area limitation ON)
- 27 -
JOG data
<F1> JOG podaci
JOG vrijednost posmaka posmak kod runog upravljanja u JOG nainu

rada.
Spindle data
<F3> podaci o vrtnji glavnog radnog vretena
Ogranienje broja okretaja glavnog radnog vretena Max / Min .Vrtnja je

dozvoljena samo unutar odabranih vrijednosti.
Ogranienje okretanja vretena pomou naredbe G96 omoguuje konstantnu
brzinu rezanja.
Feedrate DRY
<F4>
prazni hod
Ovaj posmak se uzima kod praznog hoda
umjesto programiranog posmaka.
Starting angle
<F5>
poetni kut kod narezivanja navoja

Kod rezanja navoja poetna pozicija vretena se
daje kao poetni kut.
- 28 -
6.2.4 Postavljanje nul toaka stroja work offset

Postavljanje nul toaka obavlja se naredbama G54 G57.
Grubo podeavanje
Kod veine alatnih strojeva ova
neautoriziranih promjena s kljuem.
veliina je osigurana protiv
Fino podeavanje
Upotrebljava se za fine korekcije (npr. kod korekcije zbog troenja
alata) i nije posebno osigurano protiv promjena. Ulazna veliina finog
podeavanja je limitirana s 1mm
Krajnje podeavanje nul toke je suma grubog i finog podeavanja.
Slika 6.12 prikazuje

prozor
za
podeavanje
nul
toaka
$P_UIFR
je
sistemska varijabla
postavni oblik za
naredbe G54.
Vertikalne funkcijske tipke :

WO+<F1> i WO- <F2>
G54 G57.
odabiru traenu nul toku
Selected WO <F3> aktivira odabranu nul toku u MDA ili Auto

nainu rada.
Accept position <F5>
u polju za unos.
omoguuje upisivanje pozicije po osi

Reject <F7> ponitava i Save <F8> memorira
nove vrijednosti
Determine
WO
<F7>
odreivanje nul toke otvara novi
prozor (slika 6.13) za os koja je oznaena ( na slici 6.12 oznaena je os X).
- 29 -
Prozor za odreivanje nul

toke
daje
podatke
o
koritenom alatu:
T no. broj alata, tj. pozicije
D no. broj korekcije alata
T type tip alata
Length duljina alata
Radius 1 polumjer alata
Offset - postavljanje
Koritenjem tipke selektora

odabiru se
-
ili koritenjem mia i tipke
relevantni parametri duljine alata (1,2,3) i smjer (+,-,none)

ukljuenje i smjer polumjera alata (+,-,none)
ukljuenje i smjer slobodno definiranog postavljanja nul toke (+,,none)
Overview <F4>
6.14)
otvara novi prozor s novim funkcijama (slika
- 30 -

Osnovni prozor daje pregled naredbi G54 G57
Settable WO <F1>
prethodni prozor (slika
postavljanje nul toke vraa program u

6.12)
Active sett. WO <F2>

aktivna nul toka koja se postavlja
daje podatke o trenutno aktivnoj nul toki. Prikazuje se prozor sa aktualnim
podacima
(slika 6.15).
$P_IFRAME je
sistemska
varijabla
postavni oblik
za aktivnu nul
toku koja se
postavlja.
Active progr. WO <F3>

aktivna nul toka koja se programira
daje podatke o trenutno aktivnoj nul toki. Prikazuje se prozor sa aktualnim
podacima
(slika 6.16).
$P_PFRAME
je sistemska
varijabla
postavni oblik
za aktivnu nul
toku koja se
programira
Sum active WO <F4> zbroj aktivnih nul toaka daje podatke o trenutno
aktivnoj nul toki. Prikazuje se prozor sa aktualnim podacima.
$P_ACTFRAME
je
sistemska
varijabla
postavni oblik za
zbroj aktivnih nul
toaka
- 31 -
External WO <F5>
prikazuje koordinate eksterne nul toke.
Base WO <F6>
otvara
podeavanje osnovne nul toke.
prozor
- 32 -
kojem
je
mogue

SINUMERIK 840D MILL
7. Radno podruje
Program
U radnom podruju Program piu se programi, ispravljaju se i njima se

upravlja. Aktiviranjem horizontalne funkcijske tipke Program <F3> otvara se
prozor na slici 7.1.
Tipovi programa su:

Workpieces <F1> izradak u ovom kontekstu se smatra direktorijem
(folderom) koji ukljuuje programe ili podatke
Partprogram <F2> glavni program je slijed naredbi za obradu izratka.
Subprogram <F3> potprogram je program koji moe biti vie puta pozvan
iz glavnog programa. Ciklusi su vrsta potprograma.
Standard cycles <F4> standardni ciklusi su potprogrami koji se ne mogu
mijenjati. Oni se izvravaju ponavljanjem koristei strojne korake.
User cycles <F5> korisniki ciklusi koje korisnik sam moe pisati prema
svojim potrebama
Clipboard <F6> -
- 33 -

Tipovi file-ova i direktorija su:
ime.MPF
glavni program
ime.SPF
podprogram
ime.TOA
podaci o alatu
ime.UFR
postavljanje nul toke / okviri
ime.INI
fajl za inicijalizaciju
ime.COM
komentar
ime.DEF
definicija korisnikih podataka i makroi
ime.DIR
zajedniki direktorij koji sadri programe
ime.WPD
direktorij izratka koji sadri programe i podatke koji
pripadaju izratku
ime.CLP
KLIPBOARD direktorij MOE sadravati sve tipove spisa
i direktorija
7.1 Workpieces <F1> direktorij izratka otvara prozor koji omoguuje:

New <F1> - otvaranje novog direktorija otvara prozor u kom treba upisati ime
novog direktorija i potvrditi <F8> ili odustati <F7>. Automatski mu se
pridruuje ekstenzija WPD.
Copy <F2> - kopiranje direktorija pojavljuje se poruka:

Copied data can be inserted with SK Paste
Kopirani podaci se mogu umetnuti pomou funkcijske tipke Paste
Paste <F3> - umetanje direktorija pojavljuje se prozor u kojem se treba

upisati ime novog direktorija i potvrditi <F8> ili odustati <F7>
Delete <F4> - brisanje direktorija pojavljuje se prozor u kojem se treba

potvrditi brisanje odabranog direktorija<F8> ili odustati <F7>.
Rename <F5> - preimenovanje direktorija pojavljuje se prozor u kojem se

treba upisati novo ime direktorija i potvrditi <F8> ili odustati <F7>
- 34 -

Alter enable <F6> - omoguiti mijenjanje oznakom X. Ako je oznaka X u
koloni Enable tada se moe raditi u tom direktoriju i mijenjati sve prema
potrebi.
Workpeace selection <F7> - omoguiti mijenjanje direktorija obratka.
Po upisu imena direktorija otvara se novi prozor (slika 7.2) u koji je novom
direktoriju ukljueno ime.WPD.
Pritiskom
na INPUT tipku
ili
dvostrukim
klikom mia po
nazivu
direktorija otvara
se
prozor u
kojem
je
pisati
mogue
programe
ime.MPF (slika
7.3)
Koritenjem
vertikalnih
funkcijskih tipki
mogue je pisati
novi program
New <F1>,
kopirati Copy
<F2>, umetati
Paste <F3>,
brisati Delite
<F4>,
preimenovati
Rename <F5>, dozvoliti ili zabraniti mijenjanje Alter enable <F6>, birati
programe Program selection <F7>, ili se vratiti u prijanji prozor Back <F8>.
Po otvaranju novog programa (New <F1>) upisuje se njegovo ime.MPF i
otvara se slijedei prozor (slika 7.4)
- 35 -

Pisanje komandi novog programa mogue je u oznaenom redu
(slika 7.4).
Horizontalnim funkcijskim tipkama mogue je umetati Paste <F1>, oznaavati

blok Mark block <F2>, umetati blok Paste <F4>, prenumerirati Renumber
<F6>, zatvoriti Close <F8>, dok horizontalne funkcijske tipke omoguuju
ureivanje Edit <F1>, skok na Go to <F2>, nai i zamijeni Find/Replace
<F3>, podrka Support <F4>, te 3D ili 2D simulaciju izvravanja programa
3D-View <F5> ili Simulation <F6>.
Support tema naprednog seminara

Pritiskom na horizontalnu funkcijsku tipku <F4> otvara se novi prozor
koji omoguuje rad s ciklusima.
3D-View i Simulation tema poglavlja 9
Pritiskom na horizontalnu funkcijsku tipku <F5> ili <F6> otvara se novi
prozor koji omoguuje simulaciju u 3D ili 2D.
- 36 -
7.2 Part programs <F2> prozor za pisanje pojedinih programa:
Sve
naredbe
koje vrijede u
modu
Workpieces
vrijede u ovom
modu (slika 7.5).
7.3 Subprograms <F3> prozor za koritenje postojeih podprograma te

za pisanje novih podprograma:
Sve
naredbe
koje vrijede u
modu
Workpieces
vrijede u ovom
modu (slika 7.6).
- 37 -
7.4 Standard cycles <F4> prozor za koritenje i pisanje standardnih

ciklusa:
Sve
naredbe
koje vrijede u
modu
Workpieces
vrijede u ovom
modu (slika 7.7).
7.5 User cycles <F5> prozor za koritenje i pisanje specijalnih osobnih

ciklusa esto potrebnih u radu:
Sve
naredbe
koje vrijede u
modu
Workpieces
vrijede u ovom
modu (slika 7.8).
- 38 -
7.6 Clipboard <F6> prozor za privremeno spremanje pojedinih programa:
Sve naredbe
koje vrijede u
modu
Workpieces
vrijede u ovom
modu
(slika
7.9).
- 39 -

SINUMERIK 840D MILL
8.1 Vjeba 1
Upoznavanje sa strojem
Emco PC MILL 105 je numeriki upravljana glodalica (slika 8.1.1). Osnovna
gibanja ostvaruje po osima X i Y radni stol sa kripcem dok gibanje po osi Z
ostvaruje revolverska glava sa 10 mjesta za alat.
Posmak
0 4000 mm /min
Finoa pomaka
0.00125 mm
Z os
X os
Y os
8.1.1 Revolverska glava:

Brzina okretanja glavnog vratila (u bubnju)
150 1500 okr/min
Snaga na glavnom radnom vratilu
0.64 0.70 kW
Broj pozicija u bubnju (broj alata)
10
Nain privrenja alata u bubnju
SK30, vijak, tvorniki standard
Radno podruje
X * Y * Z 200 * 150 * 150 mm
Slika 8.1.2
- 40 -

8.1.2 Strojni kripac:
Razmak eljusti / duljina eljusti
60 * 60 mm
Slika 8.1.3
8.1.3 Standardni alati:

Glodalo za poravnavanje
40 x 20 mm
Utorno glodalo (eono glodalo)
3 10 mm
eono T glodalo
12.5 x 6 mm
16 x 8 mm
Kutno glodalo
<45
Kutno glodalo lastin rep

<60
Profilno glodalo s okruglim elom

6 i 12 mm
NC start ravno svrdlo

10 mm
Prstasto glodalo za grubu obradu

8 i 16 mm
Set spiralnih svrdala

2 - 10 mm
Set navojnih svrdala
M 3 - M 10 mm
Set navojnih glodala
M 3 - M 8 mm
- 41 -
8.1.4 Sistem montae alata u dra alata te u revolversku glavu

Montaa nasadnog glodala
za poravnavanje u dra
Slika 8.1.4
Montaa prstastih glodala

u dra alata
Slika 8.1.5
Nakon montae odabranog alata u

pripadajui dra alata potrebno je
dra (3) u bubnju (1) uvrstiti
vijcima (2).
Slike 8.1.6 i 8.1.7
- 42 -
8.1.5 Odreivanje nul toke

Osnovna
referentna
toka
stroja M je strojna nul toka
koja je tvorniki odreena
konstrukcijom stroja i ne moe
se mijenjati (slika 8.1.8).
Naredbom G54 potrebno je

prebaciti nul toku stroja na
prikladniju poziciju radi lakeg
pisanja programa (slika 8.1.9).
Jedna od dobro odabranih toaka je

fiksna toka nepominih eljusti
strojnog kripca gdje se postavlja nul
toka obratka W (slika 8.1.10)
Referentnu toku draa alata N (slika

8.1.11) treba dovesti u nul toku
obratka W i time je odreena poetna
toka od koje kree raunanje pisanja
naredbi NC programa.
- 43 -
Koordinate toke W upisuju

se u bazu podataka pod JOG,
Parameter,
Work
offset
(slika 8.1.12)
8.1.6 Kompenzacija alata

Za planirani rad moraju se odabrati potrebni
alati te se u bazu podataka alata trebaju
upisati potrebne dimenzije.
elo alata ja od referentne toke draa
alata N udaljeno za duljinu +Z i time se
dobiva korektivna toka P. (slika 8.1.13)
Alat je definiran i svojim polumjerom R.
Vrijednosti
duljine Z i
polumjera
R
upisuju se u
bazu podataka
za
odabrani
alat T (slika
8.1.14)
pod
Parameter,
Tool offset
- 44 -
8.1.7 Planiranje i priprema

Kod uspjenog NC programiranja su bitni slijedei koraci:
1.
Radioniki
nacrt izratka
(slika 8.1.15)
2.
Plan stezanja obratka sa predvienim nul tokama (slika 8.1.16)
- 45 -

3.
Plan rezanja putanja pojedinih alata (slika 8.1.17)
4.
Plan rada sa izabranim materijalom obratka, alatima i parametrima

obrade (slika 8.1.18, slika 8.1.19, slika 8.1.20)
- 46 -
- 47 -
- 48 -
- 49 -
- 50 -

SINUMERIK 840D MILL
8.2 Vjeba 2
8.2.1 Standard NC programiranja
Programiranje se vri na osnovi standarda DIN 66025.
8.2.2 Osnovna pravila kod pisanja NC komandi
Za NC programski jezik dvije stvari su od velike vanosti:
Po kojim pravilima e se pisati programske reenice SINTAKSA
8.2.2.1
Kod NC programiranja uvijek se kombinira rije koja ima slovo (adresu) i

brojani izraz.
Primjer NC rijei: G90
Vie rijei tvori programsku reenicu ili blok
Primjer NC bloka G01 X123.45 Y55.66 Z-2
Kodna slova (adrese) nam kazuju nain kodiranja i dijele se u:
Glavne funkcije:
G
odreuje putanju alata
M
strojne funkcije
Dopunske funkcije:
F
brzina kretanja alata - pomak, posmak
I
kruna funkcija - paralelna sa osi X
J
kruna funkcija - paralelna sa osi Y
K
kruna funkcija - paralelna sa osi Z
N
redni broj naredbe
broj alata
T
X
gibanje po osi X
Y
gibanje po osi Y
Z
gibanje po osi Z
...
- 51 -
8.2.2.2
1.
2.
3.
4.
Pravila po kojim se piu programske reenice SINTAKSA

Svaka programska rije ostaje pravovaljana toliko dugo dok je ne
zamijenimo novom
Svaka programska reenica mora biti u svojem redu.
Nakon izabrane glavne funkcije slijede, po potrebi, rijei dopunskih
parametara upravljanja, jedna iza druge, uvijek odvojene najmanje
jednim praznim mjestom
Dozvoljeno je pisanje komentara koji se odvajaju znakom ; (tokazarez)
8.2.3 Struktura programa Sinumerik 840D

Osim navedenih dozvoljeno je pisanje slijedeih znakova:
%0 - %9999 glavni programi
L1 L999 potprogrami
N0 N9999 redni brojevi blokova
Struktura program se sastoji od :
Broja programa
Uvodnih funkcija
Programskih cjelina ovisno o programskim koracima
Zavretka programa
Broj programa
Glavni program moe imati broj npr. %100. Svrha je da se identini programi,
koji se esto koriste, mogu pohraniti kao podrutine (potprogrami). Kao takovi
mogu biti pozivani i izvravani koliko je potrebno. Ovim se pojednostavljuje
programiranje.
Uvodne funkcije
To su naredbe koje vrijede za cijelo vrijeme izvravanja programa. Najee
su to naredbe:
G70 mjerni sustav u inchima ili G71 mjerni sustav u milimetrima
G90 apsolutni mjerni sustav ili G91 inkrementni mjerni sustav
G54 G57 odreene nul toke
Sistemski je odreeno da su postavne vrijednosti naredbi G90 i G71.
Programske cjeline
Programske cjeline smatraju se naredbe pojedinih dijelova programa koje su
potrebne da se s nekim alatom obradi predvieni dio obratkaZavretak programa
Naredba M30 oznaava zavretak glavnog programa
- 52 -

Prema nacrtu na slici 8.2.1 (flana), planu stezanja prema slici 8.16, treba
napraviti plan rezanja (plan putanje alata) za odabrani alat.
Odabrani alat je
glodalo
za
poravnavanje
40 x 20
Toka
1
odgovara
nul
toki obratka W.
Za odabrani alat
treba
sa
odmaknuti za
-20 mm po osi X
i za -10 mm po
osi Y i pozicionirati se u toku 2.
Kako alat nije u
zahvatu, koristi se
naredba (slika 8.2.2)
za gibanje alata po
pravcu u brzom hodu
G0 ili G00.
Naredbe:
G0 ili G00 linearno
(pravocrtno) gibanje u
brzom hodu
Moe biti zadano u
pravokutnom
koordinatnom sustavu
kao:
G0 X
G0 X Y
G0 X Y Z
ili
u polarnom sustavu:
G0 AP RP
Redni broj NC naredbe
Oznaka kraja bloka
AP Angle Polar - polarni

kut
RP Radius Polar polarni radijus
elo alata je postavljeno u ravnini s gornjom povrinom obratka, te se u toki

2 mora spustiti po osi Z za dubinu rezanja.
- 53 -

Za gibanje alata po putanjama 3, 4 i 5, alat je u zahvatu, koristi se naredba za
pravocrtno gibanje alata (slika 8.2.3) u radnom hodu G1 ili G01.
Naredbe:
G1
ili G01 linearno

(pravocrtno) gibanje u
radom hodu
Moe biti zadano u
pravokutnom
koordinatnom
sustavu
kao:
G1 X
G1 X Y
G1 X Y Z
ili
u polarnom sustavu kao.
G1 AP RP
AP Angle Polar - polarni kut
RP Radius Polar polarni
radijus
Kod naredbe G1 u istom

bloku moe se ako je
potrebno upisati i F posmak
NC naredba
Kod naredbe za pravocrtno gibanje G0

ili G1 mogue je umetnuti zakoenje
ili zaobljenje. (slika 8.2.4)
Naredbe:
G1 X Y CHF
G1 X Y CHR
G1 X Y RAD
Zakoenje e biti umetnuto nakon
bloka u kojem je napisano. Uvijek se
nalazi u G17 ravnini. Umetnuti e se
simetrino u konturi ugla.
Zaobljenje e se biti umetnuto nakon
bloka u kojem je napisano. Uvijek se
nalazi u G17 ravnini. Umetnuti e se u
konturi ugla sa tangencijalnim spojem.
Zaobljenje e se umetati kod svih
slijedeih kontura dok se ne poniti
naredbom RNDM=0,
- 54 -

Naredbe:
T adresa alata
D broj korekcije alata
S adresa vratila broj okretaja vratila
F posmak mm/min
M3 rotacija vretena u smjeru kazaljke na satu

M4 rotacija vretena u smjeru obrnutom od kazaljke na satu
M6 naredba za izmjenu alata
NC program je:
%100 ;
broj programa
N0010 G54 ;
Prebacivanje strojne nul toke M na nul

toku obratka W (slike 8.9, 8.10, 8.11, 8.12)
Programski dodan pomak u nul toku (2)
N0020 G55 X-20 Y-10 ;

ili N0020 TRANS X-20 Y-10 ;
N0030 Z-1 ;
Naredba za pozicioniranje alata po visini
N0040 T1 D1 M6 ;
Naredba za odabir alat na poziciji T1 s

korektivnim brojem D1,
naredbom M6 pozicionira se odabrani alat
N0050 S2000 F500 M3 ;
Naredba za brzinu vretena od 2000 o/min,

posmak od 500 mm/min,
rotacija vretena u smjeru kazaljke sata
N0060 G1 X70 ;
Naredba za radni hod po osi X (3)
N0070 Y-40 ;
Naredba za radni hod po osi Y (4)
N0080 X-20 ;
Naredba za radni hod po osi X (5)
N0090 M30 ;
Naredba za kraj glavnog programa
- 55 -

SINUMERIK 840D MILL
8.2.5
Rjeenje vjebe
Prema nacrtu na slici 8.2.1

(flana), planu stezanja prema
slici 8.16, treba napraviti plan
rezanja (plan putanje alata) za
odabrani alat.
- 56 -
- 57 -
- 58 -
- 59 -
- 60 -

SINUMERIK 840D MILL
8.3 Vjeba 3
NC programiranje omoguuje rad s krunim interpolacijama naredbama
G2 kruno gibanje u radnom hodu u smjeru kazaljke na satu (slika 8.3.1) i
G3 kruno gibanje u radnom hodu u smjeru obrnutom od smjera kazaljke na
satu (slika 8.3.3)
8.3.1 Programiranje s poetnom tokom (A), krajnjom tokom (B) i
radijusom krunice (r):
Naredbe:
G2 ili G02 / G3 ili G03 kruno gibanje u
radnom hodu
Moe
biti
zadano
u
pravokutnom
koordinatnom sustavu kao:
G2 (ili G3) X Y Z CR=
X, Y, Z krajnja toka (B) slika 8.3.2

CR radijus krunice
CR=+ za kutove do 180, CR=- za kutove preko 180.
ili
u polarnom sustavu:
G2 (ili G3) AP RP
AP Angle Polar krajnja toka polarnog kuta (B)

RP Radius Polar - polarni radijus je i radijus krunice
Poetna
toka (A)
je mjesto
gdje se
alat nalazi
u trenutku
poziva
funkcije
G2/G3.
slika 8.3.2
- 61 -
8.3.2 Programiranje s poetnom tokom

(A), krajnjom tokom (B) i tokom centra
krunice (S):
Naredbe:
G02 ili G02 / G3 ili G03 kruno gibanje u
radnom hodu
Moe
biti
zadano
u
pravokutnom
G2 X Y Z I J K

I, J, K koordinate centra krunice (S) u
inkrementnom sustavu
ili
I=AC(), J=AC(), K=AC() u apsolutnom sustavu
od radne nul toke (0)
8.3.3 Programiranje s poetnom tokom (A), krajnjom tokom (B),

tokom centra krunice (S) i kutom krunog luka (AR):
Naredbe:
G02 ili G02 / G3 ili G03 kruno gibanje
u radnom hodu
Moe biti zadano u pravokutnom
G3 X Y Z AR
G3 I J K AR

I, J, K koordinate centra krunice
inkrementnom sustavu
AR kut krunog luka
Na slici 8.3.5 su prikazane naredbe

G2 i G3 u razliitim ravninama G17
(XY), G18 (XZ), i G19 (YZ).
- 62 -
8.3.4 Programiranje s poetnom tokom (A), meu-tokom (M), krajnjom

tokom (B):
Naredbe:
M
CIP
kruno gibanje u radnom
hodu (CIrcle through Points)
krunica kroz toke
Zadano je kao:
CIP X.. Y.. Z.. I1=.. J1=.. K1=..

I1, J1, K1 koordinate meu-toke
krunice
8.3.5 Spiralna interpolacija

Naredbe:
Spiralna interpolacija kruno
gibanje u radnom hodu
krunica se spiralno sputa

odreeni broj koraka
Zadano je kao:
G2 X.. Y.. Z.. I.. J.. K.. TURN=
G3 X.. Y.. Z.. CR=.. TURN=
G2 AP.. RP.. TURN=
G2 X.. Y.. Z.. AR.. TURN=
I, J, K koordinate sredita krunice
CR, radijus krunice
AP, AR polarni kut i radijus krunice
TURN broj ponavljanja od 0-999
- 63 -

Prema skici na slici 8.3.8 (srce), napraviti plan stezanja, zatim treba napraviti
plan rezanja (plan putanje alata) za odabrani alat.
Plan stezanja:
1. odabrani alat za poravnavanje je glodalo 40 x 20

2. odabrani alat za izradu srca je glodalo 5 x 10
- 64 -
- 65 -
- 66 -

SINUMERIK 840D MILL
8.4 Vjeba 4
Izbor radnih povrina i sustava
8.4.1 Kod
NC
programiranja
mogue je biranje radne povrine u
kojoj e se izvoditi obrada.
Najea radna povrina obrade
kod glodanja je G17 XY povrina,
dok je kod tokarenja G18 XZ
povrina (slika 8.4.1).
Naredbe:
G17 naredba za rad u XY ravnini
G18 naredba za rad u XZ ravnini
G19 naredba za rad u YZ ravnini
Osim radne povrine mogue je biranje sustava u kojem se programira. To
moe biti G90 apsolutni koordinatni sustav ili G91 . inkrementni (slijedni,
lanani) sustav
8.4.2 Apsolutni koordinatni sustav
Sve mjere i udaljenosti ostalih toaka mjere se od
jedne poetne toke u prostoru. Poetna toka NUL toka - je mjerodavna i za putanju alata Svi
putovi alata su takoer mjereni od te toke (slika
8.4.2). Ako na poetku NC programa nije upisana
naredba G90, program e to uzeti kao vodeu
vrijednost bez obzira to nije napisana i raditi e u
apsolutnom sustavu.
Naredbe:
G90 naredba za rad u apsolutnom sustavu
- 67 -

Udaljenosti toaka sa slike 8.4.2 su
A (10,15)
B (20,35)
C (30,35)
10 mm po osi X, 15 mm po osi Y od NUL toke

Apsolutni sustav ima JEDNU nepromjenjivu referentnu NUL toku

8.4.3 Inkrementni koordinatni sustav
Mjere i udaljenosti jedne toke mjere se od druge
toke. Poetna toka - NUL toka - je mjerodavna
samo za prvu toku (slika 8.4.3). Zato se sustav zove
inkrementni (prirast) ili slijedni ili lanani. Kako se alat
giba od jedne toke prema drugoj tako toka do koje
stigne postaje NUL toka slijedeeg gibanja. Kod
rada u inkrementnom sustavu potrebno je napisati
naredbu G91.
Mogue je prelaziti iz jednog sustava u drugi koliko
god je puta potrebno.
Naredbe:
G91 naredba za rad u inkrementnom sustavu
Udaljenosti toaka sa slike 8.4.3 su (koja je ista kao i slika 8.4.2)

A (10,15)
B (10,20)
C (10, 0)

10 mm po osi X, 20 mm po osi Y od toke A
10 mm po osi X, 0 mm po osi Y od toke B
Inkrementni sustav ima onoliko referentnih toaka koliko ima daljnjih

naredbi pozicioniranja tj. svaka operacija ima za referentnu toku
(poetnu toku) zadnju poziciju prethodne operacije.
8.4.4 Odabir posmaka
Naredbama G94 i G95 mogue je mijenjati posmak.
Naredbe:
G94 naredba za posmak u mm/min glavna primjena kod glodanja
G95 naredba za posmak i mm/okretu glavna primjena kod tokarenja
- 68 -

Prema slikama 8.4.2 i 8.4.3 programi su slijedei
U apsolutnom koordinatnom sustavu
G90
G0 X10 Y15 ; put od nul toke do toke A
G1 X20 Y35 ; put od toke A do toke B
G0 X30 Y35 ; put od toke B do toke C
U inkrementnom koordinatnom sustavu

G91
G0 X10 Y15 ; put od nul toke do toke A
G1 X10 Y20 ; put od toke A do toke B
G0 X10 Y0 ; put od toke B do toke C
- 69 -
Potrebno je izraditi
prema priloenoj skici
slovo
- 70 -

SINUMERIK 840D MILL
9. Simulacija NC programa
Napisani NC program se moe se simulirati u 2D ili 3D kako bi se mogla
vidjeti putanja alata (2D) ili putanja alata, promjene alata, dubine rezanja i
izgled
gotovog
predmeta (3D).
Aktiviranje
simulacije je u
operativnom
modu Programs
te
izborom
odgovarajueg
NC
programa
otvara se novi
prozor (slika 9.1).
Simulacija u 3D
kree aktiviranjem
horizontalne
funkcijske
tipke
3D-View
<F5>.
Otvara se slijedei
prozor (slika 9.2).
U
prozoru
se
aktiviraju
nove
vertikalne
i
horizontalne
funkcijske tipke.
- 71 -

9.1
9.1.1 Pogled simulacije View

<F1>
omoguuje
biranje
pogleda na obradak, odnosno projekcije pri kojoj e se odvijati obrada (slika
9.3).
Takoer je mogue mijenjati i veliinu pogleda (skalu) od 10 100 %.

9.1.2 Postavljanje parametara simulacije Parameter <F3>
daje nekoliko mogunosti (slika 9.4):
9.1.2.1 kripac
Clamping
moe
biti
vidljiv ili ne, biti
postavljen
u
smjeru X ili Y
osi
te
biti
postavljen na
automatiku
(ako
postoji
automatsko
stezanje
obratka
na
stroju).
9.1.2.2
Simulacija
alata Tool
presentation
moe biti:
- 72 -
Volume
model
prikazuje
alat
trodimenzionalno tijelo volumen (slika 9.5)
kao
Transparent volume model prikazuje alat

prozirnim i moe sa stalno vidjeti iza alata
Wire model - prikazuje alat kao iani model (slika
9.6)
No tool representation ne prikazuje alat
9.1.2.3 Rezolucija Resolution moe biti:

visoka - High,
srednja Medium i
niska - Low.
9.1.2.4 Opi parametri General omoguuju postavljenje:
Otkrivanja kolizije Colision detection koja prikazuje:
Koliziju alata i obratka u brzom hodu
Koliziju alata i kripca
Koliziju dijelova alata koji ne reu materijal s obratkom ili
kripcem
Pozicije od nul toke - MCS / WCS position prikazuje simulaciju od
strojne nul toke ili radne nul toke obratka.
Brzine simulacije rezanja Cutting odreuje brzinu simulacije to je
brzina manja prikaz je realistiniji, ali due traje.
9.1.3 Izbor (slika 9.8) ili brisanje (slika 9.7) radne povrine - Set / Clear
section <F3> prikazuje presjek koji e biti prikazan nakon simulacija
obrade.
- 73 -

9.1.4 Definiranje obratka - Workpiece <F5>
sa skicom sirovog obratka i dimenzijama (slika
otvara prozor
9.9)
X, Y i Z - udaljenost nul toke obratka W od strojne nul toke M

+X, -X, +Y, -Y i Z dimenzije obratka (sirovca)
X, Y i Z - udaljenost od nul toke obratka W od povrine obratka (sirovca)
X, Y i Z - udaljenost od povrine obratka (sirovca) fiksne toke kripca (G54)
Kod upisivanja vrijednosti ovih koordinata treba voditi rauna da li je izabrana
funkcija MCS ili WCS position.
9.1.5 Definiranje alata - Tools <F6> omoguuje odreivanje alata

koji e obraivati predmet (slika 9.10).
Tipkama odaberi alat Take tool <F4>
ili
obrii alat - Remove tool <F5> dodjeljuje se alat pojedinom drau alata u
revolverskoj glavi (T001 . T010)
Po odabiru svih potrebnih alata kod izabranog programa potrebno je potvrditi
odabir funkcijskom tipkom OK.
- 74 -
slika 9.10
9.2
9.2.1 Ureivanje NC programa View <F1>

vraa 3D prozor u prozor za ureivanje NC programa kako bi se napravile potrebne
korekcije.
9.2.2 Pokretanje simulacije NC programa Start

pokree kontinuiranu simulaciju NC programa.
<F5>
9.2.3 Ponitavanje simulacija NC programa Reset <F6>

zaustavlja NC program i vraa ga na poetni blok kako bi se ponovo, od
poetka, mogao simulirati.
9.2.4 Blok po blok prikazivanje NC programa Single

<F7>
pokree simulaciju NC programa i izvrava ju postepeno kako se pritie tipka
Start.
.
- 75 -

SINUMERIK 840D MILL
10. Naredbe
10.1
G - naredbe
G0 ili G00
linearno (pravocrtno) gibanje u brzom hodu
G1 ili G01
linearno (pravocrtno) gibanje u radom hodu
G2 ili G02
kruno gibanje u radnom hodu u smjeru kazaljke na satu
G3 ili G03
kruno gibanje u radnom hodu u smjeru obrnutom kazaljki sata
G4
kratka stanka u radu
G17
izbor radne povrine XY
G18
izbor radne povrine XZ
G19
izbor radne povrine YZ
G40
iskljuena kompenzacija alata
G41
ukljuena kompenzacija alata LIJEVA
G42
ukljuena kompenzacija alata DESNA
G54 G57
odreene nul toke
G70
mjerni sustav u inchima
G71
mjerni sustav u milimetrima
G90
apsolutni mjerni sustav
G91
inkrementni mjerni sustav
G94
naredba za posmak u mm/min
G95
naredba za posmak i mm/okretu
- 76 -
10.2
M - naredbe
M3 rotacija vretena u smjeru kazaljke na satu

M4 rotacija vretena u smjeru obrnutom od kazaljke na satu
M5 zaustavljanje rotacije vretena
M6 naredba za izmjenu alata
M30 - naredba zavretak glavnog programa
- 77 -
10.3
Dopunske naredbe, kratice
%0 - %9999 glavni programi

ATRANS / TRANS programirana nul toka
CHF umetni zakoenje
CHR umetni zakoenje
CIP - kruno gibanje u radnom hodu (CIrcle through Points)
D broj korekcije alata
F posmak mm/min
L1 L999 potprogrami
N0 N9999 redni brojevi blokova
RAD umetni zaobljenje
RNDM poniti zaobljenje
S broj okretaja vratila

T adresa alata
TRANS / ATRANS programirana nul toka
- 78 -

10 CNC Glodanje - Osnovni Seminar Sinumerik 840

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

10 CNC Glodanje - Osnovni Seminar Sinumerik 840

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I.

tehnika kola TESLA, Zagreb, Klaieva 7

CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Zagreb, prosinac 2003.

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Osnovni prozor Sinumerik 840D

Radni prozor Sinumerik 840D

Referentne toke NC stroja

Rad u programu Sinumerik

Radno podruje Machine

Radno podruje Parameter

Radno podruje Program

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Horizontalne funkcijske tipke

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

Pokretanjem programa otvara

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Ovim prozorom i njegovim funkcijama mogue je upravljati EMCO i svim

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

podijeljen je u nekoliko cjelina:

2- Prikaz aktivnog kanala

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

8- Display statusa kanala

11-Vertikalne funkcijske tipke

12-Horizontalne funkcijske tipke

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

Tipkovnica NC stroja podijeljena je u

adresno-numeriku tipkovnicu (slika 3.2),

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Sastoji se od alfa numerikih

Tipka izbora (aktiviraj deaktiviraj)

Skok na kraj reda ili liste

Tipka za unos Input

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Sastoji se od vie podgrupa upravljakih funkcija.

SKIP preskoeni blok se nee izvriti

Runo pokretanje alata po osima

FEED STOP / START

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Tipke koje su aktivne sa napravama koje se mogu

Preklopnik naina rada

Regulator brzine posmaka od 0 120 %.

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Horizontalna funkcijska tipkovnica

Direktni skok u radno podruje stroja.

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

M strojna nul toka (Machine zero point)

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Nulti koordinatni sustav

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

Baza podataka alata - podaci o alatu

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

EMCO PC MILL 105 sa EMCO WINNC

I. tehnika kola TESLA, Zagreb - CENTAR ZA NOVE TEHNOLOGIJE

6.1 Radno podruje

Odreivanje inkrementa posmaka