Pgs, Ts TRAN VAN DICH
HE THONG
SAN XUAT | h AS
LINH HOAT
neh ior C | Z Ms
i NHA XUATPGS. TS. TRAN VAN DICH
HE THONG SAN XUAT LINH HOAT
FMS & SAN XUATTICH HOP CIM
{Gio (rinh ding cho sinh vién va hoc vién cao hoc nginh co kh)
&
Nha xuat ban Khoa hoc va K¥ thuat
Ha Noi 2001Trong néu stin xudt hién dai view thanh hip cic hé thong sin amir
fink hout déng mot vai tre het sti quan wong. Hé théng sin suet link
hout FMS} cho phip ne bug hot 6 mite dd cao dbl véi sein init lene
four nko va ting lout vita teen co so sit dung cde mdv CNC. cde robot
cong aghiép dé diéu khién cic d6i tions lao dong, cde db ge vet cde dung
ct ode he thong vgn chiven - tich wit phéi voi mane dich t6i we lida gud
wink cong nee va quad trink sein xucit.
Dae diéni crea FMS ber kha nding diéu chink whewh cde thiét bj dé
hE tao site phiiin moi. Niw viv. ad rit thich hop khong chi cho stu suit
fatty koi, hang toat ton mia con cho sen sud henry lout vita vet hing flout
nhie, thaw chi ca sin xanit don chiéc.
Tuy shién phiin tich FMS. trong dicu kién sein xinit don chit (yi
chy, sein audi Hut nghiény) cho thdy su khong du kidp gidte nding suit etic
FMS vi phuiong php chudn bi san xiuit being tay (it hieu gud), Cline do
vide st dung kiény dong b6 cae he théug ny déng héa ma qué trinh chudi
bi san xudt bi kéo iii (can 6 lao dbng beng tay dé md liba thong tin din
vdo).
i nat ket cde he theing tw déng viény te thiuh mot he thong duy
nhdt v6i si tro gitip cia mang may tink n6i b6 cho phip tang ndng suc
tuo ddny cite cde wha hit ke. cele nhd cong ughe va cde wher t6 chic sin
suut vi de dé ndiiy cao udug sudt va chit lupng san phdm. Cae he thon
seit sudt ile viiy dtige goi la hé thong san sit tick hop 66 ire grip crit
midy tinh (CIMICIM bua gdm: thiet ke two gig cia indy tinh (CAP): hip
yay Phidt od ive gidip otic neiy tinh (CAP); lap RE hoach sein sudt ve kien
tra (PP va C): kien tru chat htong 6 tre git citer may tinh (CAQY: vi
san vucit cd to gitip cia miy tinh (CAM)
Hién may & mde ta aghién citi vé FMS va CIM moi chi ditoc bai
dlau, Tai lieu vé Hah vie nay beng ting Viet hei tae Clute 0d. Ce he
nhdag FMS vei CIM mé hin moi due trang bi 6 mét so trudny dei hoc.
Trong trong tal cic hé thong nity tidp nec duoc dau tr o nhicu co so dao
tuo khee aha wen cd nitéc. Song song véi voi ulutng thie bt ingn dui te
vide rat can 63 gido trink dé yidng day. Chink vi vay cudir sich nay duoc
bien sour ihiine cing cp uhiing kien dui co bin cho sink vien eck
trueng dai hoc, cae dang thide chuyéi nginh co kil ché tao. Dong thai
nd ting deve ding bin tai lien che cdc can bo aiding day, de how vien
cao hoe vi nghién ci sinh troug cong tiv dito ido va nghien cin cia
main,Neodi ra cudn sdch cou ditge divny tan tai teu tham khdo cho
ccc KF sit ve tho didu chink tani vide trén cde nuiy ONC, trén cde robot
wig uighiép, cde day chuyén lap rap at dong va cic derong diy gia cong
ut déng.
«
Do hién soan tin déu chde chin cudn stich con cé nbitng ulnrot
diém. Tae gid xin chan thanh cant on va tie tha uhiing § kid phé binh,
dong gép ctia de gid.
Nhitug ign déng gép xin guti 164 b6 mon Cong nghé che’ tao
mely, Khoa Co khi wudng Dui hoc Bach khou Ha N6i hode Ban bien tip
nha vudt bdu Khoa hoc va K§ thudt, 70 Trdu Hing Duo, Ha Noi.
Tac gid.Chuong 1,
NHONG KHALI NIEM CO BAN VE HE THONG SAN XUAT
LINH HOAT FMS VA SAN XUAT TICH HOP CO TRO GIUP
CUA MAY TINH CIM
1.1. Lich str phat trién.
Mot trong nhimg hudng phit trién cia nén cong nghiép la thiét lip
cdc hé thong san xudt, néi két nang sudt cha day chuyén te dong hoa
ctmg véi tinh linh hoat ma tude diy chi dutge tao ra béi lao dong ctla con
ngudi. Mot trong nhiing nguyén nhan cia van dé néu trén 1a san xudt don
chiée va san xuat loat nhé chiém toi KO% khéi lugng cua san xudt cong
nghiép. Khi ndi vé dir bao thi ty 1¢ nay ciing duoc git tong tuong lai.
Mot nguyén nhan khéc ma tai hoi nghi quéc t€ “ Prolamal ~ 82”
(Leningrad, Nga, thang 5 - 1982) cing di thita nhan dé 1a su thuyén
chuyén can bo tir Khu vue san xudt cong nghiép (dac biét 1 cong nghiép
ché tao may van ning) sang khu vue dich vu. Tuy nbién, nguyén nhan
“link hoat™ chi yéu 1a : thiét lap hé théng san xuat linh hoat FMS
(Flexible Manufacturing Systems) dé tao ra luc lugng san xudt mdi , cé
kha nang lam thay déi béi canh xa hoi, tao ra mot yéu t6 chign luge trong
canh tranh kinh t€ va quéc phéng gitta cic muse.
Cac co cau chinh cita FMS cing da duoc thiét ké tir lau. Mot s6 co
cau nay ciing di duoc ché tao vA sit dung vio déu nhing nam 1970
(duong nhién [a 6 uinh dé phat trién cong nghiép thoi ky dé). Tuy nhién,
chi vao thang 11 nam 1978 trong tap chi “IRON AGE” di dang bai bio
dau tién vé “tinh linh hoat cba san xuadt”, ngudi ta méi cd ¥ wong vé trién
vong cua gia cong co khi. Trong bai bao cfing 6 nhiém 4auh gid va ket
luan ma sau nay dug xem 1 sai lam. Chang han, két luan cia bai bdo vé
phat tién han ché cila san xuat Linh hoat & chau Au.
Chi sau khi cong nhan két qua nghién ctu cla hang “Koman™
(Italia) vé ba trung tam gia cong duoc sit dung @ nha may “ General
Motors” dé ché tao banh rang va truc 616 va véi hang loat hé théng do céc
hang cla Nhat Ban ché tuo thi hé thong san xuat link hoat FMS mdi duoc
sttdung rong
Thang 10 nam 1982 tai hot nghi quéc té vé hé théng san xuat linh
hoat FMS 6 thanh phé Braitons (Anh) ngudi ta khong chi dé cap dén viin
dé thiét lap cdc hé théng san xuat linh hoat mi con dé cap dén sin xuat
lich hop cé tro gitp cla mdy tinh CIM (Computer Integrated
Manufacturing). CIM cling c6 thé duge goi Ri hé théng sin xuat tich hop
CAD/CAM (Computer Aided Design/Computer Aided Manufacturing ).
Trong CIM chite nang thiét ké va ché tao duoc gan két voi nhau, cho phép
5tao ra san pham nhanh chdng bing efe quy tinh sain sat tink boat vit
i ‘dc thiét bi san xuat ar dong va cdc mudly riéng bist duoc noi két
o thiét bj truyén tai thong tin tao thanh mot hé thong nhat, cho phép
khép kin chu (rinh ché tao sin pham
i nghi guéc té Vin thit hai vé FMS vi CIM duoc t6 chic vo
thing 10 nam 1983 tai Luan Bon (Anh). Tyi hoi nghi nay dic nhiéu bio
cio vé von déu tt cho FMS va CIM. Da so cae bio edo déu cho rang civ
i nhin nhan von dau ar mot van dé chién Iroe déi voi cic hang san
xuat trong cude dau tranh gidnh thi truéng. Cc baéo cdo nay déw ket hein
i mot hé théng sdn xuat linh hoat vahé thong sin xuit tich hep cb
tro gitip cia may tinh 1A mot van dé khong don giin. Tuy nhién, cho den
ngay nay hé théng san xuat ty dong héa tinh hoat FMS va san xuat tich
hop cé trg gitip cia may tinh CIM da va dang duge phat trién 6 trinh do
cao.
1.2. Nhing khai niém co ban,
124. Tu dong héa san xuat.
Tu dong héa san xuat li mot hudng phitt trién ca san xuat
may ma trong dé con ngudi duge gidi phong khéng chi tt lao dang co bip
ma con duoc giai phong tir qué trinh digu khién sin xuat. 6 day tréch
nhiém cla con ngudi i theo di qua trinh san xudt, Con ngudi thu hign
vide chun bi cong nghé vi cap - thao phdi (chi tiét) theo chu ky cho miy
{tuy thude vao mite dé ty dong héa).
1.2.2. Tu déng hoa ting phan,
Tu dong hoa ting phan cé nghia 1a ty déng héa timg nguyén cong
riéng biét. No kél hop lao dong co khi héa voi we dong héa vi nd duoc
img dung 6 nhiing noi ma sy tham gia truc tiép cita con ngudi Khong the
thuc hién duge (nguy biém d6i véi con ngudi) hode déi v6i nhiing cong
vice qua nang nhoc va don digu.
1.2.
. Ti déng hoa toda phan.
Trong tu dong héa toan phan thi cong doan sin xuat, phan xudng
sin xudt va nha midy san xudt hoat dong nhu mot khdi théng nha
dong héa ton phiin 6 tinh uu viel trong diéu kién sin xuat phat trién &
trinh do cao trén co so cli phuong phap cong nghé tién tien wa cic
phuong phép diéu khién c6 su wo gitip cla may tinh.
1.2.4. Mdy tu dong cong ughe.
May ww dong cong nghé la may ma cho tinh hoat dong chu né
duoe thy hién khong cé su tham gia cha con ngudi, vi dy nut midy ty
dong ding dé thiét lap sor dé téng thé tra Long che ngudi lao dong.
61.2.5. Tinh link hoat cia hé théng sdn xndt.
Tinh tinh hoat citz
ling voi ché tao nhiéu toai
song song.
hé théng san xudt [A mic do va kha nang thich
an phdm khic nhau mot céch néi tiép hode
Mite d6 Linh hoat M, cia hé thong duge xic dinh theo cong thite
sau
M,= a (1.5
y
G day:
L,- tinh linh hoat dat duge.
L,- tinh linh hoat yéu cau.
Néu M, = I thi yéu cau vé tinh linh hoat duoc ho’n toin thea
man. Khi M, > { thi hé théng san xudt cé thita tinh dinh heat (66 tinh Jinh
hoat du thira), cé nghia li d6i véi cde nhiém vu cu thé, tinh linh hoat duoc
stt dung khong hét. Néu M, < | thi khong phai tt cd cae sdn pham dutoc
ché tao trong nhiing diéu kin 161 uu Ki chi cé mot 86 sdn phdm duge ché
tao.
Gia thinh dé tao ra tinh linh hoat cha hé thong san xuat phy thudc
vio hai yéu t6: yéu té k¥ thuat va yéu 1 td chite.
[Yeu té ky thuat.
Yéu to ky thuat bao gém: céng suat cla hé thong, ving tc do va
lugng chay dao, sé tuang cic déu mang dung cu c&t va dung cu phy, cic
co cfu van chuyén va kho chia, cae thiét bi diéu khién ( trong dé cé may
tinh), dung Iuong ctta 6 tich phdi (chi tit), 6 tich dung cy va dé ga, mitc
46 ti€u chudin héa cia cdc bé mat va kich thude cita thiét bi cong nghé vi
ky thuat, kha nang lap tinh va mec do thich img cia cdc thiét bi diéu
khién.
2. Yéu t6 t6 chtic.
Yéu t6 6 chic bao gém: chu ky (thdi gian) ché tao sin phim,
chang loai san phim, chu ky thay déi san pham, do én dinh cia he thong
san xuat.
Tinh linh hoat hop ly sé cho phép gitim chi phi ché' tao sin pham
trong mét thoi gian dai. Tinh linh hoat trong mét chimg myc nao dé xic
dinh hinh thé cia hé théng san xudt , xde dinh cong nghé, to chtic va diéu
khién chite ning cia nd, déng thdi tinh linh hoat “anh huong lén dén chi
phi ché tao san phdm.Méot sé nha nghién eu cdn chia tinh linh hoat ra: tinh Tinh hoat
cia may, tinh linh hoat cia quy tinh, tinh linh hoat déi véi sin pham,
tinh linh hoat theo tién trinh, tinh linh hoat theo khéi lugng san phim
duoc ché tao, tinh Jinh hoat theo quy mé mé réng san xuiit va tinh Tinh
hoat theo ching loai san pham.
Tinh linh hoat cia may IA kha nang higu chink nhanh ede phin ur
cong nghé cia FMS dé ché tao nhiéu loai sin phdm Kkhie nhau,
Tinh linh hoat cita qué trinh t& kha nang ché tao nhidu loai sin
pham tir nhiéu loai vat ligu khéc nhau bang nhiing phuong phép khdc
nhau.
Tinh linh hoat déi vi sin phim 1a chuyén déi nhanh va kinh t&
FMS dé ché tao sin phdm mdi.
Tinh linh boat theo tién trinh: kha nang tiép tuc ché tao nhiéu san
pham da dinh khi mot s6 thiét bi cong nghé ngimg hoat dong.
Tinh linh hoat theo khdi lugng sin phim duge ché tao 1a kha nang
san xuat mot céch kinh té nhiéu khéi tugng san xuat khdc nhau.
Tinh linh hoat theo quy mé mo rong san xuat 1a kha ning mo
rong san xuat nhd trang bi nhig thiét bi cong nghé mdi.
Tinh linh hoat theo ching loai san phdm 18 kha nang ché tao nhiéu
chiing loai sin phdm etia FMS.
1.2.6. Tu dong héa san xudt link hoat.
Tu dong héa san xudt linh hoat duge dig trong san xudt hang
loat vira va hang loat nhé (nhiéu chung loai chi tiét), né dua én cong
nghé nhém va cong nghé dién hinh véi st dung cae may CNC, cac
médun san xuat linh hoat, cdc hé théng kho chia va van chuyén tu déng
va cdc té hop thiét bi véi diéu khién bang may vi tinh (6 muc do thép
ding céc bo vi xit ly, con & mute dO cao ding, cde thiét bi may tinh Lén)
Tur déng héa sin xudt linh hoat duge thé hign o viée diéu chinh nhanh qua
trinh san xuat dé ché tao sin phém modi yong pham vi thiét bi ky thud
cfing nhu trong pham vi diéu khién (rong gidi hyn kha nang cla thiet bi
cong nghé).
1.2.7, Hé thong san xudt link hoat.
Hé thong san xuat linh hoat 1a t6 hop bao gdm cdc my CNC, cde
thiét bi tr dong, cdc médun san xuat finh hoat, cic thict bi cong nghé
riéng Ié va cdc hé thdng dim bao chitc nang hoat dong véi ché do nr dong
trong khoiing théi gian di dinh, cho phép ty dong diéu chinh dé ché ta0
cdc sin phdm bat ky trong mét gidi han nao dé.1.2.8. Modan sdn xudt linh hoat.
Médun san xuat linh boat 12 mét don vi thiét bi cd diéu khién
theo chtfong trinh dé ché tao cdc san phim bat ky tong mét gidi han nao
do. Thiét bi nay thyc hién moet céch tu dong tit ca cdc chite nang c6 fién
quan dé ché tao san pham va né c6 kha nang hoat dong trong FMS.
1.2.9. Robét cong ughiép.
Robot cong nghiép la
gém mot co cau chap hinh dudi
mot co cau dit
tinh san xuat.
mily tur dong ding yén hoac di dong, nd
1.2.10. T6 hop rébét cong nghé.
Té hop robot cong nghé 1A todn bo mot thiét bi cong nghé, mot
robot cong nghiép va cic thiét bj khde dé thuc hien cdc chu ky lap lai mot
cach tu dong.
Cac t6 hop robs cong nghé trong FMS phii cd kha nang diéu
chinh ty déng va kha nang thich ting trong he théng (FMS). 6 day robot
cong nghiép c6 thé 1a robot cap phoi (chi tiét), robor van chuyén hoac
r6bot duge ding nhu mot thiét bi cong nghé (vi dy, dé khoan 16, dé tay
bavia wén chi tié gia cng v...v). Cac thiét bi khic duge trang bi cho to
hop robot cong nghé thudng 1a ede co cau tich tit phai (chi tiet), co cau
dink hudng phoi (chi tiét), ede co edu van chuyén va lap rap nhd v...v
1.2.11. Day chuyén tu dong link hoat.
Day chuyén ty dong linh hoat Ja FMS ma tong dé cae thiét bi
cong nghé duge lip dat theo trinh nr cde nguyén cong da duge xac dinh.
1.2.12. Cong doan tu déng héa linh hoat.
Cong doan tu dong héa linh hoat 1k FMS hot dong theo tién uinh
cong ngh¢ ma trong dé cé khi nang thay doi tinh ur sit dung thiét bi
cong nghé.
12,13, Phan xuong tu déng héa linh hoat.
Phan xudng ty dong hoa linh hoat la FMS bao gdm day chuyén tu
dong héa linh hoat, cong doan ty dong héa linh hoat va t6 hgp robot cong
nghé duge ndi két véi nhau theo phurong dn dé ché tao cde san phaim cia
mot chiing loai xdc dinh.
1.2.44, Nha mdy tr doéng héa linh hoat.
Nha may tu dong héa linh hoat la FMS bao gém day chuyén tie
dong hda linh hoat, t6 hop robot cong nghé vi phan xuong tyr dong héalinh hoat duge noi két voi nhau theo nhiéu phuong an dé ché tuo cate sain
pham ctta nhiéu ching loai san phim
13. Cau tric cua FM:
Thanh phan cia FMS bao gdm:
‘ic thiét bi cong nghé va cde thiét bi kiém tra duge trang bi ¢
tay may ty dong va cdc may tinh dé tinh tomin va diéu khién.
- Cac b6 chuong trinh dé diéu khién FMS,
- Clie 1€ bao gia cong uf dong (cée modun san xuat linh hoat),
thong thudng la ce miy CNC 6 moi lién két vai cic may tinh vii hé
théng van chuyén - tich tit phoi (chi tiét) tu déng
Theo cau tric thi FMS 1a mot 16 hop ctia té bio gia cong ty déng
va 1é bio kiém tra tu dong duge Ligh ket véi nhau thanh mot hé thdng nhat
theo dong vat ligu véi su gitip dé cia hé théng van chuyén - tich trit phoi
(chi tiét) ur dong va diéu khién nh& mang may tinh.
1.4, Su tich hop cua FMS véi cac hé thong tu dong héa.
Sur tich hop eta hé thong thiét ké ty dong va hé théng chain bi
cong nghé sin xudt ty dong v6i FMS 18 rat cain thidt, béi vi he théng tich
hep cho phép gidi phéng con ngudi khdi su tham gia truc tiép trong quy
frinh cong nghé va nhu vay, con nguéi chi c6 chtte nang kiém tra va
Tich hop chi c6 thé tao ra higu qua sit dung FMS trong san xuat
don chige va hang loat nho khi , vi du gia cong 100.000 chi tiét vai 2 - 3
lan can xt ly 30.000 - $0.000 chuang tinh cho may CNC va rébot. Cht
6 may tinh mdi tao ra duoc kh6i liong thong tin diéu khién khong 18
nhu vay
Nhu vay, FMS can phai [am vige trong thanh phan hé théng tich
hop toan phin (hé théng diéu khién tu dong, hé thong thiét ké ur dong, he
thong chudn bi céng nghé san xudit 1y dong, hé thong FMS).
1.5. Nguyén tée thiét lap FMS.
Thiét lap he thong FMS duoc bit déiu tit viée xac dinh ho chi tiét
diige ché tao trong FMS. Két qua cia céng vige nay (nhan doe nho may
tinh) ditge diing dé xac dinh thiet bi cong nghé ctia FMS (cic té bao gia
céng tw déng hay cée médun san xuat linh hoat), cdc loai kho chia, cde
co cau van chuyén v...v.
10