Univerzitet u Sarajevu

Veterinarski fakultet
Fiziologija domaih ivotinja II
Seminarski rad

Profesori: Dr. Josip Krni,

Dr. Aida Hodi
Studenti: Fio Edina
Harai Ena
Hasani Melida
2015.
1

Uvod
Konj je biljojed nepreivar to znai da nema viekomorni eludac. Probavni
sistem kod konja se sastoji iz dva dijela. Prvi dio ima dosta slinosti sa prednjim
dijelom probavnog sistema kod to psa, mukaraca ili svinje, dok je drugi dio
slian buragu krave, kao takav probavni sistem kod konja se moe smatrati
jedinstvenim . Osnovni izvor hrane zasniva se na biljnom porijeklu. Mjesto u
kome se odvija fermentacija, tj. debelo crijevo je dosta sloenije grae u odnosu
na preivare i za njega moemo rei da je dosta prostorno.
Prema nastalim proizvodima proces fermentacije je potpuno isti kod preivara i
nepreivara, meutim se razlikuju u poloaju fermentacionih komora.
Kod krave je prednost to to se mikrobno razlaganje vlaknaste hrane deava na
poetku gastrointerstinalnog trakta, te se apsorpcija nutritijenata moe odvijati
du cijelog crijeva. Protein se u ishrani ne koristi efikasno, jer mikrobna
fermentacija razgrauje protein kao i neke druge ugljenje hidrate. U konja se za
razliku od preivara mikorbna fermentacija odvija nakon probave u elucu. To
ima veliki uticaj na to kako bi trebalo hraniti konja i zato se nutritivne potrebe
i zahtjevi u ishrani razlikuju u preivara i nepreivara.

Probava u ustima
Uzimanje hrane je viso kookordiniran proces u iju kontrolu je direktno ukljuen
centralni nervni sistem. Konji prilikom uzimanja hrane koriste usne, jezik i
zube. Usne su izuzetno taktilne kad je upitanju konzumacija hrane. . Kada konji
pasu, oni isturaju usne prema vani kako bi omoguili sjekutiima da zahvate
travu to blie zemlji. Konji, zbog prirode hrane koju konzumiraju, provode
dosta vremena u vakanju, pa su i njihovi zubi podloeni znaajnom troenju.
Teko rastvorljivi sastojci biljnih vlakana treba dobro da se usitne da bi doli u
kontakt sa enzimima, ime se istovremeno oslobaaju i unutarstanini enzimi
kojim se pomae samosvarivanje hrane. Kod njih dominira maseterski tip
vakanja, jer su im maseteri razvijenji od temporalnih miia.
Konj ima 36 zuba ( enke, nemaju onjake ) i 40 zuba ( mujaci ). Gornja
vilica je ira od donje to omoguava sloene pokrete prilikom vakanja.
vakanje je akcija koja ukljuuje bone, naprijed-nazad i vertikalne pokrete.
Ovo omoguava da se hrana pomijea sa pljuvakom te da pokrene proces
varenja. Tekstura hrane e drastino promijeniti stopu vakanja i gutanja.
Veliina konja takoer utie na vrijeme i broj pokreta vilicom to je potrebno da
se u dovoljnoj mjeri savae hrana. Konj prosjene teine ( 500 kg ) 1 kg sijena
e savakati za 40 min. 3400 pokreta vilicom. Poni e generalno dvostruko
due konzumirati ovu koliinu sijena.
Konj, kao biljojed, u odnosu na svatojede i mesojede izluuje vie pljuvake,
pri emuse estice hrane sljepljuju formirajui sklizak zalogaj (bolus) podesan
za gutanje.
Tri para lijezda proizvode pljuvaku. To su parotidne, submaxilarne i
sublingvalne. Pljuvaka proizvedena u ovim
lijezdama ispranjava se u usnu upljinu
posredstvom izvodnih kanala. Parotidna
lijezda proizvodi serozni sekret. Sekreti
mandibularne i sublingvalne lijezde su
smjesa serozne i mukozne pljuvake. Konji
e proizvesti 20 80 l pljuvake dnevno.
Pljuvaka sadri velike koliine bikarbonata
koji tite aminokiseline u vrlo kiselom
elucu. Takoer sadri male koliine amilaze
koja pomae probavu ugljikohidrata.

Slika 1. Lokalizacija pljuvanih lijezda kod konja

Farings i jednjak
Gutanjem se hrana prebacuje iz usne upljine u
ezofagus. Kada je sadraj u ustima dovoljno
savakan i izmjean sa pljuvakom, jezik ga
formira u zalogaj. Zalogaj se zatim pomou
jezika potiskuje ka faringsu. Ovo je poetna
faza gutaja i ona je voljna. Nevoljne aktivnosti
gutanja se prvenstveno deavaju unutar
faringsa i ezofagusa. Kada zalogaj ostvari
protisak na zid faringsa, podrae se stanice za
osjet pritiska i zapoinje refleks gutanja.

Slika 2. Put kretanja hrane-oral cavity

Jednjak je jednostavna miina cijev koja prenosi hranu od usta do eluca, koji
je veliine 1,5 m. Pogreno vakanje veih komada hrane (npr. mrkva) moe
dovesti do opstrukcije. Zbog toga je veoma vano da se odri korektnost zubala,
kako ne bi dolo do navedenog problema. Kada hrana proe farings, gornji
sfinkrer ezofagusa se zatvara i disanje se nastavlja. Iz centra za gutanje se
podstiu kontrakcioni talasi koji putuju du ezofagusa potiskujui pred sobom
hranu prema elucu hranu prema elucu.
Kada zalogaj dodje do distalnog kraja ezofagusa, donji sfinkter se relaksira I
progutani materijal ulazi u eludac. Funkcija donjeg sfinktera ezofagusa
potpomognuta je injenicom da ezofagus u eludac ulazi pod otrim uglom. To
znai da ovakav spoj djeluje kao jednosmijerni ventil, poto se otvor zatvara kad
se eludac iri. Zgog toga su kod njih povraci hrane iz eluca u ezofagus veoma
rijetki. Ukoliko se pritisak u elucu konja izvanredno povea, naprimjer kada
hrana pone da fermentira, eludac moe i da prsne.

Slika 3. Jednjak konja

Slika 4. Ulazak jendjaka u eludac

Probava u elucu
U elucu se dogaa djelimina razgradnja proteina i kroba. Meutim, najvanije
funkcija eluca je da slui kao depo hrane I da svoj sadraj prenosi u tanko
crijevo tempomkoji se obezbjeuje visoka efikasnost probave. Naizmjeninim
kontrahovanjem i relaksacijom muskulature eluca hrana se gnjei i pri tom
mijea sa eludanim sokom. eludac kod konja je mali u odnosu na veliinu
ivotinje i ini samo 10% od kapaciteta probavnog sistema ili 9-15 litara
volumena.
Preporuljivo je uzimati manju koliinu hrane (npr. krmnog bilja) vie puta.
U elucu dolazi do mijeanja hrane s pepsinom i hlorovodonina kiselina (HCl)
to dovodi do razbijanja krutih estica. Stopa prolaznosti hrane kroz eludac je
veoma promjenjljiva ovisno o tome kako je konj hranjen.
Prolazno vrijeme hrane je 15 minuta u sluaju kada konj troi veliki obrok
odnosno veu koliinu hrane. Ako se radi o brzom konju to e potrajati 24h .

eludac se sastoji iz 3 dijela:

kardijani (saccus caecus),
fundusni i pilorini dio.
Svaki
je
jedinstven
u
strukturi i funkciji.

Slika 5. eludac konja

Saccus caecus regija se nalazi na ulazu u eludac i jednjak. Kada hrana ulazi u
eludac dolazi do djelovanja HCl i pepsina (enzima koji razlae proteine).
Pod normalnim okolnostima hlorovodonina kiselina se mijea sa eludanim
sadrajem, nakon ega pH eludanog sadraja pada, fermentacija se usporava i
na kraju se zaustavlja.
Ako ne dolazi do fermentacije, volumen eluca e se vrlo brzo ispuniti plinom,
to e rezultirati malom sposobnou oslobaanja pritiska ili u ekstremnim
sluajevima moe doi do puknua eluca.
Nastali sadrzaj dolazi do fundusne regije, razina pH se smanjuje na 5,4 i
zaustavlja se fermentacija. Pepsin i eluane kiseline potie probavu i
degradaciju lipida (masnoa) i proteina (aminokiselina).

Zavrni dio tj. pilorini dio predstavlja dio gdje se eludac nastavlja na tanka
crijeva, pH ponovo pada na 2,6 to e dovesti do eliminacije gotovo svih
mlijenih bakterija. Proteolitika aktivnost, odnosno razgradnja proteina u
ovom podruju je 15-20 puta vea od fundusnog dijela.
Pranjenjem eluca, tenzija u zidu proksimalnog dijela eluca sse neznatno
poveava potiskujui sadraj u distalne dijelove eluca gdje se vri njena
priprema za transport u duodenum. Kontrakcije zapoinju u fundusu. Ove
kontrakcije najprije dovode do cirkularnog suenja lumena fundusnog dijela
eluca, a potom se to suenje pomijera od fundusa prema duodenumu. Poto je
miini sloj u gornjem dijelu eluca slabo razvijen, pokretu u tom dijelu su slabi
pa se prema tome sadraj u ovom dijelu eluca slabo mijea. Sa kretanjem
kontrakcionih talasa prema pilorusu oni postaju sve jai i kreu se sve bre. U
isto vrijeme se kontrahuje i najvei dio zida pilorusa, pa se nakon pristizanja
svakog peristaltikog talasa nekoliko mililitara himusa potiskuje kroz djelimino
otvoren sfinkter pilorusa. Kada peristaltike kontrakcije dospiju do sfinktera
pilorusa, on se takoer kontrahuje i tada prestaje prebacivanje sadraja iz eluca
u tanko crijevo.

Slika 6. Peristaltike kontrakcije eluca

Odrasli konj u toku 24 sata u prosjeku izlui 30 litara eludanog soka. Najvei
dio soka se izlui u prvih 2-3 sata nakon uzimanja obroka, dok se hrana jo
probavlja u elucu..
Mjeavina hrane mijea se s kiselinom koja je produkt eluca. Kada je konjski
eludac prazan kiselina unitava nezatiene ploaste stanice u kardijacnom
dijelu eluca. To uzrokuje oteenje sluznice eluca i nastajanja ira.
Istraivanja su pokazala da oko 80% punokrvnih konja imaju slian problem.
ir na elucu moe uticati na apetit i ponaanje konja.
Veoma je vano da u njihovoj ishrani bude veeg udjela vlakana, odnosno da se
male porcije hrane daju vie puta na dan, te e se time sprijeiti nastajanje ira.

Tanka crijeva
Tanko crijevo ini 28% od cijelokupnog probavnog sistema kod konja, 15-22m je
dugo i ima volumen od 55-77 litara. Predstavlja glavno mjesto probave.
U tanka crijeva spadaju: duodenum, jejunum i ileum.

Slika 7. Tanka crijeva konja

U tankom crijevu probavni proces (enzimska razgradnja proteina, masti, eera i

kroba) je dosta slina ostalim nepreivarima.
Razlika je u niskoj aktivnosti enzima amilaze u hranjivim smjesama.
Postoje mnoge komponente ovog probavnog procesa, npr. enzimi guterae e
moi probaviti hranu, pospjeiti probavu eera i kroba, proteaze e prevesti
proteine u aminokiseline , lipaze i u jetre uestvovat e u procesu
emulzifikacije, odnosno nastajanja manjih kapljica masti.
Nakon to se hranjive materije apsorbiraju kroz zidove tankog crijeva ona se
putem krvi odnosi do elija kako bi one zadovoljile svoje potrebe hranjivim
materijama.

Vano je napomenuti da konj nema unog mjehura u kojem e pohraniti u, te

ona iz jetre stalno istjee u duodenum.

Slika 8. Jetra konja- u iz jetre istjee iz jetre u duodenum (nema unog

mjehura)
Gotovo 30-60% probave ugljikohidrata kao i apsorpcije aminokiselina se deava
u tankom crijevu. Masni topivi vitamini poput vitamina D, E i K se apsorbuje u
tankom crijevu kao i neki minerali poput kalcija ili fosfora.
Promjenom strukture ugljikohidrata hrane postupkom usitnjavanja dolazi do
znatnog poveanja probavljivosti itarica u tankom crijevu za oko 90%.
Time se smanjuje optereenje u debelom crijevu i moe se smanjiti rizik od
acidoze.
Dodavanje ulja u prehranu konja pokazalo je da dolazi do smanjenog protoka
hrane kroz tanko crijevo i na taj nain probavni enzimi imaju vie vremena za
obradu kroba, bjelanevina i masti, ime se poveava ukupna probavljivosti tih
hranjivih tvari, odnosno poveava probavna unikovitost tankih crijeva.
Konji su vrlo osjetljivi na toksine tvari koje se nalaze u hrani. Za razliku kod
krava koje posjeduju bakterije u buragu (predelucu) koje mogu detoksicirati
toksini materijal prije nego to doe do tankog crijeva, kod konja konzumirani
toksini dospijevaju do tankog crijeva, a zatim odlaze u krv. Konji ne mogu
koristiti ureu dok goveda mogu zbog toga to ovaj dodatak prehrani e se prije
apsorbovati u tankom crijevu nego to bi doao do slijepog crijeva. Urea za
konja moe biti i otrovna, ali konj moe tolerisati razinu koja se daje drugoj
stoci.
Kod konja mikrobni protein koji se sintetizira u debelom crijevu ne moe se u
velikoj mjeri koristiti. To znai da ivotinje s visokim zahtjevima za protein
(drebadi, kobile dojilje i sl.) treba hraniti visokokvalitetnim proteinima koji se
prvenstveno mogu apsorbirati u tankom crijevu. U praktinom smislu to ne znai
da moramo nuno poveati sadraj bjelanevina, ali moramo voditi rauna o
kvalitetu navedenog. Dakle, potrebno je osigurati tanu koliinu esencijalnih
aminokiselina kao to su lizin, metionin i treonin kako bi se zadovoljile potrebe
konja.

Debela crijeva
Najvanije funkcije debelog crijeva su:

resorpcija vode i jona,

mikrobna probava i resorpcija ugljikohidrata i proteina koji uspiju izbjei

probavu u predelucu i tankom crijevu,

deponovanje i ekskrecija fecesa.

Debelo crijevo se sastoji od slijepog crijeva, velikog colona, malog colona,

rectuma i anusa. Predstavlja mjesto gdje je vei dio probavnog procesa zavren.
Debelo crijevo ini 62% od ukupnih crijeva, duine je 7 metara dok je volumen
od 140-150L. Probava je uglavnom vie mikrobna nego enzimska. Probava se
obavlja preko milijardu simbiotskih bakterija koje unikovito razgrauju biljna
vlakna i neprobavljeni krob u jednostavnije spojeve koji se mogu apsorbovati
kroz stijenku crijeva.

Slika 9. Debela crijeva konja

U usporedbi sa probavnim traktom preivara konj nije tako dobro prilagoen za
probavljanje hrane sa visokim sadrajem sirovih vlakana, niske kvalitete
proteina i niskom razinom ugljikohidrata, kroba i masti.

Mikroorganizmi u debelom crijevu fermentiraju ugljikohidrate sadrane u

zidovima
biljnih stanica, kao sto su celuloza i pektini
( strukturni
ugljikohidrati ), kao i proteine i lako probavljive ugljikohidrate koji uspiju
izbjei probavu u tankom crijevu. Pasaa materijala kroz eludac i tanko crijevo
prije pristizanja u cekum i kolon moe imati znaajan uticaj na fermentativnu
razgradnju u debelom crijevu. Prvo, ovu fermentaciju potpomau natapanje i
djelovanje HCl-a na biljne estice u elucu, ime se olakava njihova
mikrobijalna razgradnja u debelom crijevu. I drugo, neki od lako raspoloivih
ugljikohidrata, najee eeri i skrob mogu biti probavljeni i resorbovani jo i
prije pristizanja drugog materijala u cekum. Medjutim , postoje brojni dokazi da
enzimska probava ugljikohidrata u tankom crijevu konja nije naroito efikasna,
te da znatne koliine skroba i eera dospijevaju u cekum. Nepotpuna probava
proteina i lako probavljivih ugljikohidrata u tankom crijevu prvenstveno je
posljedica injenice da oni mogu do izvjesnog stepena biti zarobljeni
ugljikohidratima zida biljnih stanica. Prema tome, pretena zastupljenost
ugljkohidrata sadranih u biljnim stanicama nekih vrsta hrane moe biti uzrokom
slabe probave skroba u tankom crijevu. ak i onda kada se konji hrane istom
zobi, koja sadri malo celuloze u odnosu na listove i stabljike sijena i drugih
grubih hraniva, jo uvijek himus koji prelazi u debelo crijevo moe sadrzavati i
do 30 % neprobavljenog skroba. Konj na bazi resorpcije NMK u debelom crijevu
zadovoljava i do 70 % svojih energetskih potreba. Ako se ele odrati optimalni
uvjeti za ivot mikroorganizama u debelom crijevu, preveliko nakupljanje ovih
kiselina u njemu potrebno je neutralizirati. U konja se ova neutralizacija
prvenstveno ostvaruje ubacivanjem u debelo crijevo velikih koliina tecnosti
bogate u HCO3 jonima koje prozvode pancreas i ileum. Ova tenost ima onu
istu znaajnu ulogu u debelom crijevu konja koju ima pljuvaka u probavi u
predelucu preivara. lijezde u zidu debelog crijeva takodjer prozvode HCO3.
No, i pored toga njihov puferski kapacitet moe biti prevazien sto rezultira
padom vrijednosti pH. U tim se uvjetima mikrobna proizvodnja NMK moe
obustaviti uz istovremeno ubrzano razmnoavanje bakterija koje proizvode
mlijenu kiselinu i koje su tolerantne na sniavanje pH sredine. Mlijena
kiselina se teko resorbuje u debelom crijevu, pa njenim nakupljanjem moe
doi do oteenja epitela. Za vrijeme probave hrane kroz mukozu cekuma i
kolona prolaze velike koliine vode. Kada se konji hrane obicno hrana poinje
ulaziti u cekum oko 2 sata nakon hranjenja kada naglo zapoinje prozvodnja
NMK. Nakon pomijeranja hrane iz cekuma, prozivodnja NMK se nastavlja u
velikom kolonu. Za vrijeme aktivne proizvodnje NMK iz krvi u lumen debelog
crijeva preko mukoze ulaze velike kolicine vode. Iako je moguce da ovaj
prelazak vode moze biti posljedica poveanja osmolariteta zbog nastanka
osmotski aktivnih molekula NMK, ipak je mnogo vjerovatnije da on nastaje
uslijed direktnog izlucivanja sekreta iz epitela kripti kolona. Izluivanje sekreta
koji sadri natrij, bicarbonate i hloride od strane mukoze kolona po svemu
sudeci je odgovor na visoku koncentraciju NMK u lumenu. Ovaj sekretorni
odgovor kolona zajedno sa sekretom ileuma odgovoran je za puferizaciju
sadraja lumena. Kretanje vode se vri u oba pravca u lumen i iz lumena i to u
svim dijelovima u kojima se odvijaju fermentativni procesi : ventralnom i
dorzalnom kolonu i cekumu. Kretanje u pravcu lumena ostvaruje se sekrecijom

10

mukoze dok je kretanje vode u suprotnom pravcu vezano za resorpciju NMK.

Molekularni mehanizmi resporpcije NMK u kolonu konja su izgleda identicni
onima u buragu. Treba naglasiti da resorpciju NMK prati resorpcija natrija , dok
se u lumena nakuplja bikarbonat. Resorpcija NMK i natrija za sobom povlai
resorpciju vode na osmotskom principu, vjerovatno transcelularnim putem.
Uloga malog kolona je resorpcija vode, elektrolita i NMK koji su izbjegli
resorpciju u velikom kolonu. Veliko kretanje vode i eletkrolita u kolonu ini
konje podlonim bolestima kolona. Mehanizmi probave protein u debelom
crijevu najvjerovatnije su slini onima u retikulo rumenu , ali jo uvijek nisu
sasvim ispitani. Zbog resorpcije proteina u tanko crijevu moe se javiti
nedostatak azota za potrebe mikroorganizama u kolonu. Medjutim, kao i
predelucu postoji obilan prenos uree iz krvi u sadrzaj debelog crijeva. Na bazi
NH3 , iz uree i protein koji izbjegavaju probavu u tankom crijevu podmiruju se
potrebe mikroorganizama za azotom. Dok se mikrobni protein buraga resorbuju
u tankom crijevu, protein koje sintetiziju mikroorganizmi debelog crijeva se,
kao sto je ranije ve reeno, gube fecesom. Nesvareni protein i neresorbovani
prozivodi njihovog razlaganja u debelom crijevu podlijeu procesu truljenja pod
utjecajem bakterijske mikroflore. Pri tome nastaju toksina jedinjenja
neprijatnog mirisa kao sto su aromaticni alkoholi. Oni se resorbuju kroz mukozu
debelog crijeva i odlaze do hepatocita gdje se vrsi njihova detoksikacija
procesom konjugacije sa sumpornom i manje glukuronskom kiselinom.
Truljenjem protein oslobaaju se i neki gasovi koji takoer daju neprijatan miris
fecesu.

Uporeenje obima probave celuloze izmedju preivara i biljojeda s jednostavnim

elucem
Razgradnja ugljikohidrata i resorpcija NMK jednako su efikasni procesi u
retikulo-rumenu i debelom crijevu. Pozicioniranje fermentacione komore u
preivara ispred pravog eluca podrazumijeva da su oni u stanju iskoritavati
hranjive komponente staninih tijela mikroorganizama, dok se u konja stanine
komponente mikroorganizama gube s fecesom.
Sposobnost preivara da uzimaju vee koliine hrane s visokim sadrajem
lignina je ograniena , razlog emu je da se takva vrsta biljne hrane u
predzelucu mora due zadravati sve dok joj se velicina estica ne smanji do te
mjere da moe biti prebaena u abomazus.

11

Caecum
Slijepo crijevo je slijepa vrea duga oko 1,2m koja moe primiti oko 28-36 litara
hrane i tekuine. Slijepo crijevo kod konja je po funkciji slino buragu
krave. Mikrobi razlau hranu koja se nije uspjela probaviti u tankom
crijevu, naroito vlaknaste sirovine kao to su sijeno ili paa. Caecum je
posebne strukture jer su ulaz i izlaz smjeteni na vrhu organa. To znai da
hrana ulazi na vrh, potom se mijea i ponovo se izbacuje na vrh. Ovakva
struktura moe dovesti do problema ukoliko konj jede puno suhu hranu bez
adekvatne vode, time e doi do sabijanja na donjem kraju slijepog crijeva
to e izazvati bol kod ivotinje.
Hrana e ostati u slijepom crijevu oko sedam sati dok ne pone djelovanje
bakterije na razlaganje hrane (procesom fermentacije). Mikrobi e proizvoditi
vitamin K, vitamine B kompleksa, proteine, te masne kiseline. Vitamini i
masne kiseline e se apsorbirati, ali proteini veoma malo.
U cekumu i poetnom dijelu kolona pod djelovanjem celulolitikih i
amilolitikih bakterija razlau se velike koliine celuloze i skroba.

Slika 10. Caecum konja

12

Colon
Colon konja je najvei i najdui dio njegovog debelog crijeva i zauzima najvei
dio trbune upljine. Dug je oko 5 - 7,7m. On moe da primi oko 65 do 147
litara sadraja. Sastoji se iz velikog i malog kolona.

Slika 11. Colon konja

Veliki kolon
Veliki kolon je dug oko 3 -4 m, a moe da primi oko 55-128 litara
sadraja . Prema poloaju u ivotinjskom tijelu on lii na potkovice koje lee
jedna iznad druge sa kracima okrenutim kaudalno.
Mikrobioloska digestija se nastavlja ( fermentacija ). Tu dolazi do apsorpcije
veine hranjivih materija, vitamina B ( produkti bakterija )
te nekih
mikroelemenata kao sto je fosfor. Ventralni zavoji olakavaju probavu velike
koliine vlaknastih hraniva, ali zbog svoje specifinosti mogu biti veliki faktor
rizika za kolike. Pomenuti zavoji se mogu lahko uvrnuti te ispuniti plinom
zbog fermentacije hrane. Hrana se u ovom dijelu crijeva zadrava 48 65 sati.
Mali kolon
On je priblino iste duzine kao i veliki kolon. Razlika je u tome sto je promjer
malog kolona manji za 10 cm. Do ovog dijela probavnog aparata vei dio
hranjivih materija je svaren, a ostatak se ne moe probavljati. Glavna funkcija
malog kolona je da reapsorbira vodu.
Fekalne kuglice koje predstavljaju
nesvareni dio hrane se u toku 36 72 sata prenose do rektuma i kao feces se
izbacuju u vanjsku sredinu.
13

Pranjenje debelog crijeva defekacija

Pranjenje debelog crijeva je sloen refleksni akt kojim se feces izbacuje iz
zavrnog dijela kolona i rektuma preko
anusa u vanjsku sredinu.
Do punjenja rektuma dolazi djelovanjem
masivnih pokreta (gastrokolini refleks)
nastalih istezanjem eluca nisu
direktno povezani sa defekacijom, ali
pojaavaju nagon za pranjenje debelog
crijeva.
Nagon za defekaciju nastaje uslijed:
Nagomilavanja fekalne mase u lumenu
debelog crijeva
Istezanje zida kolona i rektuma zbog
pritiska u njima
Stimulacija mehanoreceptora u
njihovom zidu

Slika 12. Refleksi u kolonu i rektumu

U pravilu, feces biljojeda ima meku konzistenciju u

odnosu na konzistenciju fecesa svatojeda. Feces
konja sadri 70-81% vode. pH vrijednost fecesa je u
veine domaih ivotinja alkalna, izuzev u konja u
kojeg se kree izmeu 6,4 i 7,4, zbog obimnije
fermentacije ugljikohidrata i nastanka NMK u
debelom crijevu.

Slika 13. Feces konja

14

Zakljuak
Konji, za razliku od ostalih biljojeda, nemaju sloen eludac. Probava se kod konja
dogaa u crijevima, tj. fermentacija se odvija u velikom slijepom crijevu, prosjene
zapremine 30-tak litara, te u debelom slijepom crijevu zapremine i do 80 ( 90) litara. Ba
zbog takve grae probavnog trakta konji su u hranidbi puno zahtjevniji od ostalih
domaih ivotinja. Konji, kao i jeleni, nemaju uni mjehur, pa u iz jetre stalno istjee.
Zbog ove injenice konji su jako osjetljivi na masnoe
Po opim karakteristikama i nastalim proizvodima, proces fermentacije je potpuno isti
kod preivara I nepreivara. Meutim, smjetaj fermentacione komore u odnosu na
eludac je sa fiziolokog stanovita veoma znaajan. Prednosti i nedostaci specifinog
probanog sistema kod konja:
Funkcija
Sposobnost da efikasno
probavljaju i ostvaruju
energiju iz celuloze
Sposobnost da direktno
iskoritavaju heksoze izobroka
Sposobnost da koriste
proteinenastale u procesu
fermentacije

Preivari

Biljojedi nepreivari

DA

DA

NE

DA

DA

NE

15

Literatura
Muhidin Hamamdi, Aida Hodi: Fiziologija probave u domaih ivotinja, Sarajevo,
2010
Internet
http://www.hygain.com.au/horses-digestive-system/
http://www.savjetodavna.hr/savjeti/14/449/najcesce-opasnosti-kod-hranidbe-konja/

Prezentacija: https://www.youtube.com/watch?v=maWXVKI-gq4

16

Sadraj
Uvod .............................................................................................................................................2
Probava u ustima........................................................................................................................... 3
Farings i jednjak............................................................................................................................ 4
Probava u elucu............................................................................................................................ 5
Tanka crijeva................................................................................................................................. 7
Debela crijeva............................................................................................................................... 9
Caecum ..................................................................................................................................12
Colon .....................................................................................................................................13
Pranjenje debelog crijeva-defekacija .........................................................................................14
Zakljuak..................................................................................................................................... 15
Literatura..................................................................................................................................... 16

17