Professional Documents
Culture Documents
TIU
- - L - J -M
CHUN
. - I . . . . . .
. . . t t ........... I . .
QUC
......................... jm !
GIA
-I^ .U illfa ii
CHT LNG
Nc - XC NH
THY NGN
Li ni u
TCVN 7877 : 2008 thay th TCVN 5989 : 1995; TCVN 5990 : 1995
vTCVN 5991 : 1995.
TCVN 7877 : 2008 hon ton tng ng vi ISO 5666 : 1999.
TCVN 7877 : 2008 do Ban K thut Tiu chun TCVN/TC 147
Cht lng nc bin son, Tng cc Tiu chun o lng
Cht lng ngh, B Khoa hc v Cng ngh cng b.
Li g i i th i u
Trong cc ngun nc t nhin, cc hp cht thy ngn ni chung xut hin nng rt thp (nh
hn 0,1 ng/l). Cng c th nng cao hn, v d trong nc thi cng nghip. Thy ngn cng c
th tch t trong trm tch v bn. Thy ngn xut hin dng hp cht v c v hu c.
phn hy hon ton tt c cc hp cht ca thy ngn, cn phi c qu trnh ph mu. Qu trnh
ph mu c th loi b ch khi chc chn o c nng thy ngn m khng cn x l s b.
i vi cc php o trong khong nng thp, iu cn thit l thuc th c tinh khit cao, bnh
phn ng sch, khng kh trong phng th nghim khng b nhim bn hi thy ngn v h thng o
phi rt n nh. Cc vn c th s yu cu qui nh thm iu kin b sung ngoi yu cu ca tiu
chun phi c nghin cu, xem xt.
iu quan trng l php th c tin hnh theo tiu chun ny c thc hin bi nhn vin c
o to ph hp.
TIU
CHUN
QUC
GIA
1 Phm vi p d ng
Tiu chun ny qui nh hai phng php xc nh thy ngn trong nc, v d nc ngm, nc mt
v nc thi cng nghip.
Trong phng php nu iu 4, thic (II) clorua c dng nh l cht kh. Trong phng php nu
iu 5, natri tetrahydroborat c dng nh l cht kh. Vic la chn phng php ty thuc vo thit
b c sn v cc yu t cn tr (xem iu 3). c hai phng php ny u ph hp xc nh thy
ngn vi khong nng t 0,1 ng/l n 10 ig/\. Nng cao hn c th xc nh c nu mu nc
c pha long.
2 Ti liu vin dn *
Cc ti liu vin dn sau l rt cn thit cho vic p dng tiu chun ny. i vi cc ti liu vin dn
ghi nm cng b th p dng phin bn c nu. i vi cc ti liu vin dn khng ghi nm cng b
th p dng phin bn mi nht (bao gm c sa i).
TCVN 6663-1 : 2002 (ISO 5667-1 : 19801)) Cht lng nc - Ly mu - Phn 1 : Hng dn lp
chng trnh ly mu.
TCVN 5992 : 1995 (ISO 5667-2 : 19911)) Cht lng nc - Ly mu - Phn 2 : Hng dn k thut
ly mu.
TCVN 6663-3 : 2008 (ISO 5667-3 : 2003) Cht lng nc - Ly mu - Phn 3 : Hng dn bo qun
v x l mu.
3 Cc yu t cn tr
Nguy c thay i phn ng c th xy ra trn thnh bnh, l qu trnh hp th v gii hp thy ngn
(xem 4.4).
1) ISO 5667-1 c phin bn nm 2006 thay th cho ISO 5667-1 : 1980 v ISO 5667-2 : 1991.
NaBH4
NaBH4
SnCI2
(nguyn t)
trc tip
trc tip
trc tip
Trung bnh
5 mol/l HCI
+ 0,2 g/l Fe (III)
Cu(ll)
10
1
10
500
10
10
500
500
1
Ni(ll)
Ag(l)
r
As(V)
Bi(lll)
Sb(lll)
Se(IV)
0,1
100
0,5
0,05
0,5
0,005
0,5
0,5
0,5
0,05
0,1
0,5
0,5
0,5
0,05
Thic (II) clorua c th gy nhim bn thit b nu s dng natri tetrahydroborat sau . Do vy, cn c
h thng ring kh khi dng thic (II) clorua v dng natri tetrahydroborat.
Cnh bo - Thy ngn v hp cht ca thy ngn l rt c. Ht sc cn thn khi x l mu v
dung dch c hoc c th c thy ngn.
4.1 Nguyn tc
Thy ngn ha tr mt hoc hai b kh thnh dng nguyn t bi thic (II) clorua trong mi trng axit.
Thy ngn nguyn t sau c loi khi dung dch bng dng kh tr hoc khng kh sch v c
chuyn vo cuvet, theo dng kh nguyn t. o hp th bc sng 253,7 nm trong chm tia phng
x ca my o ph hp th nguyn t. Nng c tnh ton da trn ng chun.
4.2 Cn tr
CH THCH: Xem iu 3.
Nng odua > 0,1 mg/l gy cn tr cho php xc nh do to phc thy ngn. Trong trng hp ny,
mt phng php khc nh kh bng natri tetrahydroborat (xem iu 5) l cn thit.
Do th oxy ha kh ca dung dch thic (II) clorua, cc hp cht thy ngn v c nh thy ngn sulfua
v hp cht thy ngn hu c khng c kh hon ton khi khng tin hnh ph mu.
4.3 Thuc th
4.3.1 Yu cu chung
Ti thiu, s dng cc thuc th tinh khit phn tch hoc cc thuc th c hm lng thy ngn thp.
Nc phi l nc ct hai ln hoc c tinh khit tng ng. Hm lng thy ngn trong nc v
thuc th phi thp hn nng thy ngn thp nht phn tch c.
4.3.2 Axit nitric, p (HN03) = 1,40 g/ml.
4.3.3 Axit sulfuric, p (H2S 0 4) = 1,84 g/ml.
4.3.4 Axit clohydric, p(HCI) = 1,16 g/ml.
4.3.5 Dung dch kali permanganat
Ha tan 50 g kali permanganat (KMn04), trong 1 000 ml nc.
4.3.6 Dung dch n nh
Ha tan 5 g kali dicromat, K2Cr20 7l trong 500 ml axit nitric (xem 4.3.2) v pha long bng nc
n 1 000 ml.
Cnh bo - Kali dicromat rt c. cn ch khi x l vt liu rn hoc dung dch ca chng.
4.3.7 Dung dch kali peroxydisulfat
Ha tan 40 g kali peroxydisulfat, K2s 20 8, trong 1 000 ml nc.
4.3.8 Dung dch hydroxylamoni clorua
Ha tan 10 g hydroxylamoni clorua, NH4OCI, trong 100 ml nc.
Thm 10 ml dung dch n nh (4.3.6) vo 10 ml dung dch gc I (4.3.10) v pha long n 1000 ml
bng nc. 1 ml dung dch ny c cha tng ng 1 g thy ngn.
Dung dch ny bn trong khong mt tun.
4.3.12 Dung dch tiu chun thy ngn (1), p (Hg) = 100 g/l
Thm 10 ml dung dch n nh (4.3.6) vo 100 ml dung dch gc II (4.3.11) v pha long n 1 000 ml
bng nc. 1 ml dung dch ny c cha tng ng vi 100 mg thy ngn.
Chun b dung dch ny trong ngy dng.
4.3.13 Dung dch tiu chun thy ngn (2), p (Hg) = 50 jg/I
Thm 10 ml dung dch n nh (4.3.6) vo 50 ml dung dch gc II (4.3.11) v pha long n 1 000 ml
bng nc. 1 ml dung dch ny c cha tng ng vi 50 ng thy ngn.
Chun b dung dch ny trong ngy dng.
4.3.14 Dung dch chun thy ngn
Chun b dung dch chun ph hp vi th tch v nng thy ngn ca php o dung dch mu
nh sau:
V d, i vi khong nng t 0,5 g/l n 5 g/l, tin hnh nh sau:
-
dng pipt ht ln lt 1 ml; 2 ml; 4 ml; 6 ml; 8 ml v 10 ml dung dch tiu chun thy ngn (2)
Cc dung dch chun ny c cha tng ng 0,5 g/l; 1 |jg/l; 2 g/l; 3 |jg/l; 4 pg/l v 5 pg/l thy ngn.
Cc dung dich ny cn phi c chun b mi trc mi dy o. Nu cc php o chun phi tin
hnh h ln th cn chun b dy dung dch khc.
43.15 Dung dch thuc th trng
Chun bi th tch dung dch trng tng ng vi dung dch o bng cch thm 10 ml dung dch n nh
(4.3-6) cho 1 000 ml nc. S dng cng qui trnh ph mu nh i vi mu (4.6) v thuc th trng
ftong mi m phn tch.
4 J.1 6 Dung dch ra dng c thy tinh
Thm khong 500 ml nc vo 150 ml axit nitric (4.3.2) v pha long n 1 000 ml bng nc.
4L4 Thit b, dng c
44.1
Yu cu chung
Mi dng c thy tinh trc khi dng phi c ra cn thn bng dung dch axit nitric (4.3.16) v trng
nhiu ln bng nc (4.3.1).
4.4.2
chnh nn.
4.4.3 Ngun bc x xc nh thy ngn, v d n catot rng hoc n pht x khng in cc.
4.4.4 B hp th hi thy ngn (xem hnh 1) bao gm:
-
ngn hp th gm c cuvet lm bng thy tinh bosilicat hoc thch anh, c ng knh trong khong
2 cm, chiu di t nht 15 cm (ph thuc vo thit b AAS) c hai u lm bng thch anh;
lu lng k c ng nha (xem iu 3) (h thng h). i vi nng thy ngn cao, h thng h l
u vit hn;
bnh phn ng bao gm, v d, bnh y bng dung tch 100 ml, 250 ml hoc 1 000 ml nh s , c
nt nhm thy tinh, bnh ra bng thy tinh xp 1;
11
CH GII
1
Bnh phn ng, dung tch 100 ml, 250 ml hoc 1 000 ml.
Xp thy tinh
Ngoi pipet, thun li hn dng thit b phn chia do nguy c nhim bn vt c th gim
ng k.
4.5 Ly mu v x l s b mu
Tin hnh ly mu theo TCVN 6663-1 (ISO 5667-1), TCVN 5992 (ISO 5667-2)
(ISO 5667-3).
12
v TCVN6663-3
Thm cn thn 15 ml dung dch kali permanganat (4.3.5), 1 ml axit nitric (4.3.2) v 1 ml axt sulfuric
(4.3.3).
yn dung dch trong 15 min, sau thm 10 ml dung dch kali peroxodisulfat (4.3.7).
Trong sut qu trnh ph mu, m bo rng lng kali permanganat lun m bo l d. Nu cn,
tng lng kali permanganat thm vo hoc bt u vi th tch mu t hn.
rng dn
Nu dng th tch mu khc nhau hoc th tch thuc th khc nhau, pha long ti th tch c th.
Chun b dung dch thuc th trng theo cch ging nh i vi mu s dng th tch nc (4.3.1)
tng ng vi dung dich n inh (4.3.6) thm vo thay cho mu nc.
:h gim
CH THCH: Permanganat c th gy nh hng i vi mu trng. Trong trng hp ny, cn gim nng
permanganat sao cho hm lng cht hu c l thp hoc s dng phng php ph mu khc (xem Ph lc A,
Ph lc B hoc Ph lc C).
6663-3
4.7 Tin hnh
13
TCVN 7877 :2 0 0 8
4.7.1 Yu cu chung
Trc khi bt u qui trnh o, ci t cc thng s' ca my (4.4.2) theo hng dn ca nh sn xut
v iu chnh ngn hp th.
Nu dung dch thy phn c chun theo hng dn nu trong 4.6, ngay trc khi o, thm vo dung
dch thy phn (hoc hn, nu cn) 5 ml dung dch hydroxylamonium (4.3.8). Thng 5 ml dung dch
hdroxylamonium clorua l kh thuc th oxy ha d v hon tan ht kt ta oxyt mangan.
Nu sau 30 min, dung dch cha c trong th thm tip hydroxylamonium clorua.
Nu mt phn mu c ly phn tch, cn lm ti mt th tch c th, v d 200 ml.
Chuyn dung dch o (dung dch thu phn hoc dung dch pha long) vo bnh phn ngv ni
bnh vi thit b phn tch.
Thm 2 ml dung dch thic (II) clorua (4.3.9) cho mi 100 ml dung dch o.
Nu thuc th c thm bng tay, ni bnh phn ng vi thit b phn tch ngay sau khi thmdng
dch thic (II) clorua.
i vi th tch dung dch o ln hn (ti 1 000 ml), cn tng th tch thuc th kh ti a 5 ml.
Trong h kn c bm khng kh, cho dng kh i qua bnh phn ng v ngn hp th tc 1 l/min
iu chnh lu lng dng theo hng dn ca nh sn xut v duy tr lu lng ny trong sut
php o.
o hp th ca dung dch xy dng ng chun (4.3.14) v dung dch thuc th trng (4.3.15) theo
cch nh i vi mu nc.
4.7.2 Phn tch bng phng php ng chun
Xy dng ng chun nh sau:
a) chun b dung dch xy dng ng chun thu ngn nh m t trong 4.3.14.
b) o hp th ca dung dch xy dng ng chun v dung dch thuc th trng nh m t
trong 4.7.1.
c) thit lp cng thc i vi ng chun tuyn tnh t dy kt qu thu c.
4.7.3 Phn tch bng phng php thm chun
Vic s dng phng php thm chun c th b chnh c sai s do hiu ng cn tr, min l hp
th ca dung dch o thm chun nm trong khong lm vic tuyn tnh, cn m bo rng thu
14
ti m vo ba bnh ln lt 0,5 ml; 1,0 ml hoc 1,5 ml dung dch thu ngn tiu chun (1) (4.3.12).
Dung dch thm chun tng ng vi 1 pg/l; 2 |jg/l v 3 g/l thu ngn;
c|
d)
vi dung dch trng (4.3.15), cng tin hnh theo cng qui trnh nh i vi mu nc.
E l
iy ,
Trang
p
l nng thu ngn trong mu, tnh bng microgam trn lt;
l hp th ca hp th tng hp ca mu nc;
bc thm nng
m ngn.
Ghi li nng ca dung dch mu bng cch ngoi suy t ng chun vi hp th A = 0. Xc nh
mong t nng thu ngn ca dung dch trng v tr i cc kt qu thu c i vi mu. Cch khc,
tn hnh nh gi bng hi qui tuyn tnh.
Cn tnh ton h s pha long khi cn thit.
4.9
Th hin kt qu
15
4.10 Bo co th nghim
Bo co th nghim cn phi vin dn tiu chun ny v bao gm nhng thng tin sau:
a)
b)
kt qu trnh by nh 4.9;
c)
5.1 Nguyn tc
Thu ngn ha tr mt hoc hai c kh v dng nguyn t bng natri tetrahydroborat trong mi
trng axit. Thu ngn nguyn t sau c loi khi dung dch bng dng kh tr, di dng kh
nguyn t v cng hydro c gii phng, sau vo cuvet. hp th c o bc sng 253,7 nm
trong chm bc x ca my hp th nguyn t. Nng c tnh ton da vo ng chun.
5.2 Cn tr
CH THCH: Xem iu 3.
Nng niken > 1 mg/l v nng bc >0,1 mg/ trong dung dch o gy cn tr vi vic xc nh thu
ngn. Dung dch st (III), niken ti 500 mg/l v bc ti 10 mg/l c mt trong axit clohdric pha long
vi nc t l 1:1 khng gy cn tr.
5.3 Thuc th
Ngoi cc thuc th lit k trong 4.3, tr dung dch thic (II) clorua, cc dung dch sau c yu cu
16
cc.
ngn hp th gm cuvet lm bng thy tinh bosilicat hoc thch anh, ng knh trong khong
2
cm, chiu di t nht 15 cm (ph thuc vo thit b AAS)c hai ulm bngthch anh;
bnh phn ng v d bnh y trn hai c dung tch 100 ml hoc 250 ml,c nt thy tinh 29/32, bnh
ra v ng dn kh;
nh sn xut.
17
CH GII
1 Ngn hp th, ng knh trong 2 cm; chiu di 15 cm
2 Dung dch NaBH4
3 Kh tr
4 Lu lng k
5 Bnh phn ng, hai c, y trn, 100 ml hoc 200 ml
Nu dung dch ph mu c chun b theo hng dn nu trong 4.6, ngay trc khi o thm vo
dung dch ph mu 5 ml (hoc hn, nu cn) dung dch hydroxylamonium clorua (4.3.8). Thng thng
5 ml dung dch hydroxylamonium clorua l kh lng thuc th oxy ha cn d v ha tan kt
ta oxit mangan. Nu sau 30 min dung dch khng c trong, thm tip dung dch hydroxylamonium
clorua.
18
D liu chm
19
Mau
21
62
20
59
21
68
13
Gi tr thc
pg/
vc
g/1
|jg/i
<7,
g /1
Hiu sut
%
vcf
0,891
0,831
0,2500
30,1
0,1310
15,8
101,5
1,474
1,459
0,3918
26,9
0,1855
12,7
99,0
5,732
5,799
1,3745
23,7
0,5746
9,9
101,2
NAP
13
37
13
13
36
37
Gi tr thc
vc
vcr
Hiu sut
g/l
14
14
0,819
1,474
5,732
9,9
14,6
4,2
90,0
90,6
97,5
14
Jjg/L
0,737
1,335
5,588
0,2165
0,3800
0,8359
g/
29,4
0,0729
28,5
15,0
0,1949
0,2359
Kh vi natri tetrahydroborat
Mu
NAP
Gi tr thc
VCR
vcr
Hiu sut
pg/i
22
21
23
13
0,819
1,474
5,732
19,5
10,1
4,3
121,0
114,0
Mu A:
nc ung;
Mu B:
nc mt;
Mu C:
L
nc thi;
l s' gi tr;
NAP
<7*
VCR
l s phng th nghim;
20
0,991
0,2424
24,5
0,1932
1,68
0,3339
1,3047
19,9
20,0
0,1691
0,2811
6,51
113,6
A.1
A.1.1
T h i t b b su n g
L siu m iu chnh c nhit c cng sut t nht 240 W/I v kch thc ph hp vi
su m.
JL2
Ph mu
Nu dng lng mu v thuc th khc nhau, pha long dung dch ph mu ti th tch c th.
Phn tch cc dung dch ph mu ny cng sm cng tt.
Chun b v phn tch dung dch trng theo ng qui trnh, nhng dng lng nc (4.3.1) tng ng vi
dung dch n nh (4.3.6) thay cho mu nc.
21
B.1
B.1.1
Thit b b sung
Chai ph mu, dung tch 100 ml, lm bng thy tinh pyrex khng mu c np vt bn
polypropylen hoc nt ph hp. Chai v nt chu c nhit 120 c v p sut 200 kPa.
B.1-2 Ni hp ph hp vi chai ph mu
Tnh chng chu nhit v p sut ca ni hp t nht cn phi bng vi nhit ca chai v c. N
hp cn c kim thot kh, van kh trng c th iu chnh cho thit b o p sut v ci t nhit . N
hp cng cn c thit b nhit hoc a nhit c b phn iu chnh.
B.2
Ph mu
ngui n nhit phng, v cho cht khng tan kt ta v dng cht lng trong phn tch,
Lc qua mng lc 0,45 JITI hoc ly tm mu sau khi ph mu.
Nu dng th tch mu v thuc th khc, th pha long mu n th tch c th.
Phn tch dung dch ph mu cng sm cng tt.
Chun b dung dch trng theo ng qui trnh, nhng dng lng nc tng ng (4.3.1) vi dung
dch n nh (4.3.6) thay cho mu nc.
22
Ph lc c
(tham kho)
Phng php ph mu d ng l v i s n g
C.1
T huc th b su n g
c 2
C2.1
T h i t b b su n g
L v sng, c b phn t chng trnh nng lng sao cho nng lng c th phn b u
dio mau.
CH THCH: L vi sng phi chu c n mn v thng gi tt, sao cho hi axit b ht vo b phn ht hi. Tt
Bnh nha, dung tch 100 ml, tng th tch xp x 140 ml, lm bng polytetraloetan (PTFE)
hoc perloalkoxy (PFA), c trang b van gim p/tr gip c kh nng chu c p sut khong
1 OOOkPa.
CH THCH: cn tun th nghim ngt hng dn ca nh sn xut.
Tin hnh
Chuyn 50 ml mu nc, n nh nh m t trong 4.5, vo bnh ph mu.
Thm 8 ml axit nitric (4.3.2) v 24 ml axit clohydric (C.1).
Lc trn v yn t nht trong 5 min.
ng cht nt bnh v t chai vo l vi sng.
Bt l theo qui trnh iu Chnh qui nh trong C.4.
Ly bnh ra khi l v ngui n nhit phng. Lm thng gi gim p qu cao (hp cha hi).
Nu dng th tch mu v thuc th khc, th pha long mu n th tch qui nh.
Phn tch dung dch ph mu cng sm cng tt.
Chun b dung dch trng theo ng qui trnh, nhng dng lng nc tng ng (4.3.1) vi
dung dch n nh (4.3.6) thay cho mu nc.
C.4 iu chnh l v i s n g
iu chnh l vi sng l mt bc cn thit trc khi s dng. Qui trnh ny phi thit lp c cch iu
chnh nng lng cung cp thc s ca l vi sng (hiu sut).
23
24