Msimi i Fes Islame pr Fmij

Libri 3
(pr moshn 9-10 vje)

Prmbajtja
Msimi i par

Prsritje e asaj q sht marr n klasn e dyt

Msimi i Dyt

Nivelet e fes
Msimi i tret

13

Shtyllat e Islamit
Msimi i katrt

16

Shtylla e Par: Dshmia La ilahe il-lAllah Muhamedun Resulullah

Msimi i pest

19

Vazhdimi i shtylls s par

Msimi i gjasht

22

Shtylla e dyt dhe e tret

Msimi i shtat

26

Shtylla e katrt dhe e pest

Msimi i Fes Islame pr Fmij

Libri 3 (pr moshn 9-10 vje)
Ky material u prshtat dhe u prgatit pr botim
nga Sektori i Studimeve Islame
pran Lidhjes s Hoxhallarve t Shqipris.

Msimi i par

Prsritje e asaj q sht msuar n librin e mparshm

Msimi i dyt

Tiran 2015

34

Edukata e kryerjes s nevojave personale

Msimi i tret

T gjitha t drejtat jan t rezervuara.

www.lidhjahoxhallareve.com

32

38

Pastrimi me uj dhe mjete rrethanore

Msimi i katrt

43

Tri gjra duhen mbajtur pastr nga urina dhe jashtqitja:

Msimi i pest

46

Abdesi sht i sakt nse plotsohen kto kushte

Msimi i gjasht

Msimi i par

Prsritje e msimeve t semestrit t par

50

Farzet e abdesit

Msimi i dyt

85

Tejemumi: Pastrimi simbolik me dhe

Msimi i tret

Msimi i par

84

56

88

Koht e namazit

Prsritje nga semestri i par

Msimi i katrt
Msimi i dyt

57

92

Kushtet e namazit

Nivelet e fes: Islami Imani Ihsani

Msimi i pest
Msimi i tret

60

95

Shtyllat e namazit

Shtylla e par: Besimi n Allahun e Lartsuar

Msimi i gjasht
Msimi i katrt

65

Shtylla e dyt: Besimi n engjjt

Msimi i pest

68

Shtylla e tret dhe e katrt:Besimi n Librat dhe t

Drguarit e Zotit

Msimi i gjasht

72

Shtylla e pest | Besimi n Botn tjetr (Dita e Fundit)

Msim i shtat

75

Shtylla e gjasht | Besimi n Caktimin e Zotit

Msimi i tet

78

Nivelet e fes

Niveli i tret: Ihsani

do t thot Ihsan?

78

Element t tjer t namazit

99

M simi i par
Prsritje e asaj q sht marr n klasn e dyt

1. Plotso tre parimet q duhet t njoh do njeri dhe t

veproj n baz t tyre:
1. Njeriu duhet t njoh..............................
2. Njeriu duhet t njoh fen e tij..............................
3. Njeriu duhet t njoh..............................
2. Plotso shtyllat e besimit:
T besosh n Allahun dhe..............................
Librat e Tij dhe ..............................
Ditn e Fundit dhe ..............................
3. Prgjigju pyetjeve:
a) Cila sht shtylla e par e Islamit?
..............................
b) Kush sht vula dhe prmbyllsi i Profetve?
..............................
c) far sht Ihsani?
..............................

M simi i D y t
Nivelet e fes

Diskutime:

Feja ka tre nivele dhe ato jan:

Islami
Imani

1. Tre nivelet e fes. Plotso me shkrim nivelet e fes t

renditura si duhen n figurn e mposhtme.

Ihsani
Niveli i par

Islami
Kuptimi i Islamit:
Islam do t thot: ti dorzohesh Allahut, duke besuar n
njshmrin e Tij, duke iu nnshtruar Atij me bindje dhe t
distancohesh nga idhujtaria dhe ndjeksit e saj.

Shpjegimi i Kuptimit t Islamit

Ti dorzohesh Allahut duke besuar n njshmrin e Tij:
d.m.th. t adhurosh vetm Allahun dhe asnj tjetr ve Tij.
Duke iu nnshtruar Atij me bindje: d.m.th. t bsh at q
urdhron Allahu dhe t mos bsh at q Ai e ndalon.
T distancohesh nga idhujtaria dhe ndjeksit e saj: d.m.th. t
urrehet idhujtaria dhe t besohet se ajo sht e pavler, t
mos kesh dashuri pr idhujtart pr at q bjn.

2. Rendit si duhet kuptimin e Islamit dhe shkruaje at n

reshtin e zbrazt:
ti dorzohesh, dhe t distancohesh, dhe ndjeksit e saj,
nga idhujtaria, Allahut: duke besuar n njshmrin e Tij,
duke iu nnshtruar Atij me bindje.
Islam do t thot: ti dorzohesh .....................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

Ai q bn pun mira n kt
bot, do t ket nj jet t mir
dhe t begat dhe n botn
tjetr do t hyj n Xhenetet
e Adnit.

10

Udhzime pr msuesin:
- Duhet tu tregohet nxnsve se, kto tre nivele t fes
jan ato pr t cilat e pyeti Xhibrili Profetin (alejhi
selam), n hadithin e mirnjohur.
- Duhet tu sqarohet nxnsve se, Islam n gjuhn arabe
vjen nga kuptimi i fjals t dorzohesh, t bsh paqe,
pra t mos rebelohesh. I till sht edhe muslimani, ai
bn paqe me Zotin dhe urdhrat e Tij, i nnshtrohet me
bindje Atij dhe distancohet nga idhujtaria e njerzit e
saj.
- Duhet tu sqarohet nxnsve se, nj nga dobit q
ti dorzohesh Allahut dhe ti nnshtrohesh Atij me
bindje sht, prfitimi i nj jete t mir dhe t begat
n kt bot, fitimi i knaqsis s Allahut, hyrja n
Xhenet dhe shptimi nga Zjarri.
- Tu tregohet nxnsve historia e Ibrahimit (alejhi
selam) me popullin e tij, sesi ai u distancua nga
idhujtaria dhe idhujtart, sesi ai u b kundrshtar i
tyre. Nxnsit duhet t nxiten q ta marrin si shembull
Ibrahimin (alejhi selam). Allahu i Lartsuar thot:
Shembull i mrekullueshm pr ju sht Ibrahimi dhe
ata q kan qen me t, kur i than popullit t vet:
Ne shkputemi nga ju dhe nga ato q ju i adhuroni
n vend t Allahut; ne ju mohojm dhe armiqsia
e urrejtja midis nesh sht e prhershme, derisa t
besoni tek Allahu Nj dhe i Vetm. (el-Mumtehine: 4).

11

M simi i tret
Shtyllat e Islamit
- Nxnsve duhet tu sqarohet se, fakti q muslimant
nuk duhet ta duan idhujtarin dhe as idhujtart, nuk do
t thot se lejohet q atyre tu bhet padrejtsi dhe se
me ta duhet t jemi t pasjellshm. Ata jan njerz dhe
nj musliman duhet t jet i sjellshm dhe i edukuar
me t gjith njerzit, dhe duhet t mendoj gjithmon
sesi ai t jet sa m i dobishm pr shoqrin, duke
u br kshtu nj shembull i mir me t cilin ai fton
njerzit n fen islame.
- Nxnsve duhet tu tregohet sesi duhet praktikuar
distancimi ndaj idhujtarve, si p.sh.: mos dashja me
zemr, mos imitimi i veseve, i veshjes apo sjelljeve
t tyre q nuk pajtojn me Islamin, mos shoqrimi i
tepruar me t till njerz pa qen e domosdoshme
apo e nevojshme, por vetm pr raste t cilat lejohet
nga feja, mos ngurrimi pr t thn t vrtetn se ata
nuk jan n rrug t drejt dhe se feja islame sht e
vetmja rrug e drejt e Zotit.

Objektivat e msimit:
1- Nxnsi duhet t arrij t njoh se cilat jan tre nivelet
e fes.
2- Nxnsi duhet t njoh kuptimin e Islamit.
3- Nxnsi duhet t dij sesi duhet t trajtohen ata q
nuk jan musliman.

12

Shtyllat e Islamit jan pes:

1. Dshmia La ilahe il-laAllah, Muhamedun
resul ul l ah.
2. Falja e namazit.
3. Dhnia e zekatit
4. Agjrimi i Ramazanit.
5. Kryerja e Haxhit, pr at q ka mundsi.

Argument pr kt sht fjala

e Profetit
(alejhi salatu ue selam):
Islami sht ngritur mbi pes
shtylla: dshmia se ska t adhuruar
tjetr ve Allahut dhe se Muhamedi
sht i Drguari i Allahut, falja e
Namazit, dhnia e Zekatit, agjrimi
i Ramazanit dhe kryeja e Haxhit.
(Buhariu)

13

Diskutime
Plotso me shkrim shtyllat e Islamit:
1. Dshmia La ilahe il-laAllah
2. Dhnia e Zekatit
3. ..............................
4. ..............................
5. ..............................
Plotso vendet bosh me fjalt q duhen:
(pes Islami dshmia la ilahe il-laAllah- musliman)
- Allahu nuk pranon fe tjetr ve ..............................
- Un fal gjat dits dhe nats .............................. namaze.
- Shtylla e par e Islamit sht .............................. dhe se
Muhamedi sht i Drguari i Allahut.

Udhzime pr msuesin:
-

Prmend nj argument nga Suneti i Profetit pr shtyllat e

Islamit.
....................................................................................................................
....................................................................................................................

Nxnsve duhet tu sqarohet se kto shtylla jan themeli mbi

t cilin ngrihet feja dhe pa to ajo nuk qndron dot, njlloj
si nj godin q ka nevoj pr themele dhe shtylla, q t
qndroj n kmb.
Nxnsve duhet tu bhet e ditur se, disa nga dobit e t
qenit musliman jan: Islami e mbron jetn dhe pasurin
e muslimanit, Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thn:
Musliman sht ai i cili i siguron muslimant e tjer nga
gjuha dhe dora e tij. (Buhariu)
Nxnsve duhet tu sqarohet se, Islami sht shkaku i vetm
pr t hyr n Xhenet dhe pr t shptuar nga zjarri dhe se
Allahu nuk pranon fe tjetr ve tij, Allahu i Lartsuar thot:
Kush krkon tjetr fe prve Islamit, nuk do ti pranohet dhe
ai n botn tjetr do t jet i humbur. (Al-Imran: 85)
Nxnsve tu prmendet ndonj histori e atyre q kan
pranuar Islamin dikur dhe sot dhe knaqsin dhe krenarin
q ata kan ndjer nga kjo fe madhshtore. Prcillet nga
Umer ibn Hatabi se ka thn: Ne jemi nj popull t cilt
Allahu i ka krenuar me Islamin, nse e krkojm krenarin
diku tjetr Allahu do t na poshtroj.

Objektivat e msimit:

Islami sht shkaku i vetm pr t

hyr n Xhenet dhe pr t shptuar
nga Zjarri.

14

1. Nxnsi duhet t msoj se cilat jan pes shtyllat e

Islamit.
2. Nxnsi duhet t prmend argument pr shtyllat e
Islamit.
3. Nxnsi duhet t tregoj rndsin e ktyre pes
shtyllave.

15

M simi i katr t
Shtylla e Par

Diskutime

D shmia
L a il ahe il-l a A ll ah
Muhamedun Re sulull ah.

Shno me nj viz posht, fjalin q tregon shtylln e par

t Islamit:
Falja e Namazit.
Agjrimi i Ramazanit.
Dhnia e Zekatit.
Dshmia La ilahe il-laAllah Muhamedun Resulullah.
Kryerja e Haxhit pr at q ka mundsi.
Prmend argument pr dshmin La ilahe il-laAllah ?
far kuptimi ka fjalia La ilahe il-laAllah ?
Plotso vendet bosh:

Dshmia La ilahe il-lAllah

Argument pr dshmin La ilahe ila Allah sht fjala e
Allahut:
Allahu dshmon, e po ashtu edhe engjjt, edhe njerzit e
dijes, se nuk ka zot tjetr q meriton t adhurohet prve
Tij, duke mbajtur drejtsin. Ska zot tjetr prve Atij, t
Plotfuqishmit, t Urtit. (Al-Imran: 18)

Gjja e par tek e cila ftohen

jomuslimant sht

.........................
elsi i Xhenetit sht ..............................
Nxnsit t ndahen n dy ose m shum grupe dhe secili
grup t prgatis nj fjalim ku t flitet pr vlern e fjals
La ilahe il-laAllah dhe m pas ta lexojn at n klas.

Kuptimi i fjals La ilahe il-laAllah

Nuk ka t adhuruar tjetr me t drejt ve Allahut.

Prmendja m e mir q i bhet

Zotit sht fjala La ilahe il-laAllah

16

17

M simi i pe s t
Udhzime pr msuesin
-

Nxnsve duhet tu sqarohet se ai q thot La ilahe il-lAllah

dhe vepron n prputhje me prmbajtjen e saj, do t hyj n
Xhenet.
Nxnsve duhet tu msohet se, kushdo q i kushton nj
adhurim dikujt tjetr ve Allahut, si p.sh. i lutet dikujt tjetr, ai
bn shirk (idhujtari) dhe nuk i bn dobi fakti q ai e shqipton
shehadetin me goj dhe nuk vepron sipas prmbajtjes s tij.
T jesh monotesit, pra t besosh n nj Zot, do t thot ta
adhurosh At t vetm, pa i shoqruar Atij asgj n adhurim.
T bhet e qart se elsi i Xhenetit sht fjala La ilahe illAllah dhe se ashtu si do els ka dhmb dhe dhmbt e
elsit t Xhenetit jan kryerja e urdhresave dhe largimi
nga ndalesat q na urdhron feja Islame.
T sqarohet se prmendja m e mir q i bhet Allahut,
sht fjala La ilahe il-lAllah, sepse ajo sht dshmia e
monoteizmit dhe se Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thn:
Prmendja m e mir (e Zotit) sht fjala La ilahe il-lAllah.
(Tirmidhiu)
Nxnsve tu bhet e ditur se gjja e par tek e cila ftohen
jomuslimant sht dshmia: Se nuk ka zot dhe t adhuruar
tjetr ve Allahu (Zotit). Profeti (alejhi salatu ue selam) kur
drgoi Muadhin si gjykats dhe msues n Jemen i tha: Ti
do to t shkosh tek nj popull q jan ithtar t Librit, kur
t mbrrish tek ta ftoji t dshmojn se nuk ka zot dhe t
adhuruar tjetr ve Allahut. (Buhariu & Muslimi)
Nxnsit duhet t msojn vlern e lart q ka thirrja e
njerzve n Islam, i Drguari i Allahut (alejhi salatu ue selam)
ka thn: Sikur Allahu t udhzoj nprmjet teje qoft edhe
nj njeri, kjo sht m e dobishme pr ty edhe sesa devet e
kuqe. (Buhariu & Muslimi)

Vazhdimi i shtylls s par

Dshmia: Muhamedi sht i Drguari i Allahut

Kuptimi i dshmis: Muhamedi sht i Drguari i Allahut:

Bindja pr ka urdhron,
Pranimi si e vrtet, e asaj q na ka treguar, largimi nga ato
q na ka ndaluar e kritikuar, dhe adhurimi i Zotit duhet t
bhet vetm ashtu si na e ka msuar ai.
Argument pr dshmin Muhamedi sht i Drguari i
Allahut sht fjala e Allahut: Muhamedi nuk sht babai i
askujt prej burrave tuaj, por sht i Drguari i Allahut dhe
vula e profetve; Allahu sht i Gjith-dijshm pr do gj.
(El-Ahzab: 40)

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t dij t sqaroj kuptimin e shtylls s par
t Islamit.
2. Nxnsi duhet t prmend argument pr shtylln e par t
Islamit.

18

19

Diskutime

Udhzime pr msuesin

far kuptimi ka dshmia

Muhamedi sht i Drguari i Allahut ?
Plotso vendet bosh t mposhtme si n shembullin e par:
a) I Drguari i Allahut (alejhi salatu ue selam) na ka urdhruar ti
bindemi Allahut dhe na ka ndaluar t tregohemi t pabindur
ndaj Tij.
b) I Drguari i Allahut (alejhi salatu ue selam) na ka urdhruar t
njsojm Zotin dhe na ka ndaluar nga .............................................
......................................................................................................................
c) I Drguari i Allahut (alejhi salatu ue selam) na ka urdhruar t
jemi t sinqert dhe na ka ndaluar nga............................................
......................................................................................................................
Prmend argument pr dshmin
Muhamedi sht i Drguari i Allahut
Lidh do paragraf t kolons (A) me at q duhet n kolonn (B):

Bindja ndaj tij

pr ka na ka ndaluar dhe

Pranimi si e vrtet

pr far ka treguar

Largimi nga

far ka prligjur

Ta adhurojm Allahun

pr far ka urdhruar

- Bindja ndaj urdhresave t Profetit sht detyrim

i caktuar nga Zoti, i Cili thot: fardo q tju jap i
Drguari, merreni at, e fardo q tju ndaloj, hiqni
dor prej saj. (El-Hashr:7)
- Besimi n vrtetsin e fjalve t Profetit (alejhi salatu
ue selam) pr far ai na ka treguar, si p.sh. gjrat e
panjohura si sht Kiameti, Xheneti, Zjarri etj.
- Paralajmrim pr mosbindjen ndaj Profetit. Allahu ka
prmendur pr banort e Zjarrit pendimin e tyre pse
ata nuk iu bindn Profetit, Ai thot: Ditn, kur fytyrat e
tyre do t rrotullohen n zjarr, ata do t thon: Ah, sikur
ti ishim bindur Allahut dhe t Drguarit! (El-Ahzab: 66)
- Duhet t theksohet se Allahu duhet t adhurohet ashtu
si Ai e krkon, ndaj nuk lejohen risit n fe pr gjra q
Allahu nuk i ka lejuar. Si p.sh. kremtimi i nats s Isras
dhe Miraxhit, Regaibit... etj. I Drguari i Allahut (alejhi
salatu ue selam) ka thn: do risi (bidat n fe) sht
humbje. Muslimi.
- T qartsohet se dashuria e sinqert pr Profetin do t
thot ti bindesh atij dhe ta marrsh at si model.
- Tregoju nxnsve disa libra q flasin pr jetn e Profetit,
si p.sh. Nektari i Vulosur...etj.
- T sqarohet se vula e Profetve do t thot se ai ishte
Profeti i fundit me t cilin iu dha fund t gjith Profetve
t Zotit.

Objektivat e Msimit
Na trego nj libr q flet pr historin e Profetit (alejhi salatu ue
selam), t cilin do tua kshilloje shokve ta lexonin.

Dashuria e vrtet pr Profetin (alejhi salatu ue

selam) t shpie detyrimisht n bindjen ndaj tij
dhe ta marrsh at si model t jets tnde.

20

1. Nxnsi duhet t ket t qart kuptimin e dshmis

Muhamedi sht i Drguari i Allahut.
2. Nxnsi duhet t jap argument pr dshmin
Muhamedi sht i Drguari i Allahut.
3. Nxnsi duhet t msoj t ruhet nga mos-respektimi i
urdhresave Profetike.

21

M simi i g jasht
Shtylla e dyt dhe e tret

Diskutime

Shtylla e dyt

Lidh do fraz t kolons A me at q prshtatet n kolonn B

Falja e namazit

Shtylla e tret

Falja e namazit

Dhnia e zekatit

Dhnia e zekatit

shtylla e katrt

shtylla e par e Islamit

Dshmia Ska t
adhuruar tjetr (me t
drejt) ve Allahut,
Muhamedi sht i
Drguari i Allahut.

Shtylla e tret

do t thot t falsh namazin:

T adhurosh Allahun duke kryer pes faljet e detyruara, n
kohn e caktuar dhe sipas forms s caktuar, ashtu si na e
ka treguar Profeti Muhamed (alejhi salatu ue selam).

do t thot t japsh zekatin:

22

T adhurosh Allahun duke dhn nj pjes t pasuris atyre

q e meritojn at.

Prmend argument se namazi dhe zekati jan detyrime

isl ame.

Argument pr faljen e namazit dhe dhnien e zekatit sht

fjala e Allahut: Faleni namazin, jepeni zekatin dhe prkuluni
n ruku bashk me ata q prkulen (n namaz). (El-Bekare:
43)

Nnvizo shtyllat e Islamit q prmenden n ajetin e

mp os h t m:

Ata q e ln namazin dhe nuk e japin zekatin jan fajtor

para Zotit. Nse duke e ditur kt, njerzit e mohojn se ato
jan detyrime, ather ata kan rn n mosbesim.

pastr (t Ibrahimit), si dhe t falnin namazin e t jepnin

E megjithat, ata qen urdhruar vetm q t adhuronin

Allahun me prkushtim t sinqert, duke qen n fen e

zekatin. Kjo sht feja e drejt. (El-Bejine: 5)

23

Udhzime pr msuesin
Shkruaji nj letr vllait/motrs tnde ku e nxit dhe e
kshillon q t falet rregullisht.

Me Emrin e Allahut, t Gjithmshirshmit, Mshiruesit

Drejtuar vllait / motrs tim/e:
Paqja, mshira dhe begatia e Allahut qoft
me ty!

...................................................................................................................

Nxnsit duhet t nxiten q t jen t rregullt n

faljen e namazit n kohn e tij dhe duhet tu bhet
e ditur se lnia e namazit sht akt q shpie n
mosbesim. Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thn:
Besa q ne kemi lidhur me njerzit sht namazi,
ai q e l at ka br kufr (akt mosbesimi). Ahmedi.
Nxnsve u duhet br e qart se dhnia e zekatit
dhe plotsimi i nevojave t njerzve nevojtar
sht shkak q Zoti t t jap mbarsi n pasurin
q ke, ndrsa mos-dhnia e zekatit sht shkak
pr mungesn e mbarsis.

....................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t prmend se, cila sht shtylla e
dyt dhe e tret e Islamit.
2. Nxnsi duhet t jet i rregullt n faljen e namazit n
kohn e tij.
3. Nxnsi duhet t prmend argument q tregon se
namazi dhe zekati jan detyrime islame.

Un jam i/e rregullt n faljen e namazit n kohn e tij,

dhe e di se nj nga shkaqet q Zoti nuk u jep mbarsi
njerzve, sht edhe mosdhnia e zekatit.

24

25

M simi i sht at

Diskutime

Shtylla e katrt dhe e pest

Plotso vendet bosh me fjalt q duhen.

Shtylla e katrt

Shtyllat e Islamit

Agjrimi i Ramazanit
Shtylla e pest

Kryerja e Haxhit pr at q ka mundsi

far sht agjrimi?
T adhurosh Allahun duke ia ndaluar vetes ushqimin dhe
pijen..., q nga agimi i dits derisa t perndoj dielli.
Argument pr agjrimin sht fjala e Zotit: O besimtar! Ju
sht urdhruar agjrimi, ashtu si u ishte urdhruar atyre
para jush, q t mund t ruheni nga t kqijat. (El-Bekare:
183)

far sht Haxhi?

Vizita e shtpis s shenjt t Allahut, Qabes, n nj koh
t caktuar, pr t kryer disa rite t caktuara, si adhurim ndaj
Zotit.
Argument pr haxhin sht fjala e Zotit: vizita (pr haxh) e
ksaj Faltoreje (e cila sht detyr) pr kdo q ka mundsi
ta prballoj rrugn. (Al-Imran: 97)

Shtylla e par: La ilahe il-laAllah, Muhamedun Resulullah.

.............................................................................. dhnia e Zekatit
Shtylla e dyt...................................................................................
.................................................. kryerja e Haxhit n Shtpin e
shenjt t Allahut.
Shtylla e katrt.................................................................................
Lidh ndrmjet kolons A dhe kolons B:

Muslimant e kryejn
agjrimin n muajin

Dhulhixhe

Muslimant e kryejn
Haxhin n muajin

Ramazan

Kushdo q mohon -duke e ditur- se agjrimi i Ramazanit

dhe haxhi jan detyrime fetare ai ka rn n mosbesim.
26

27

Allahu i Lartsuar thot: Nata e Kadrit sht m e

mir se nj mij muaj. Engjjt dhe Shpirti (Xhebraili),
me lejen e Zotit t tyre, zbresin n kt nat, me
t gjitha vendimet. Paqe sht ajo deri n lindjen e
agimit. (el-Kadr: 3-5)
N cilin muaj ndodhet Nata e Kadrit?
Fol pr vlern e Nats s Kadrit.
Prmend argument se Haxhi sht detyr pr muslimant.
A ke marr pjes n ndonj iftar gjat Ramazanit? Pse e ke
br kt?
Sa her e ka detyrim muslimani t shkoj n Haxh?

Udhzime pr msuesin
Nxnsit duhet t nxiten t agjrojn Ramazanin
dhe duhet tu flitet pr vlern e tij, si p.sh. ajo q
thot Profeti (alejhi salatu ue selam) pr t: Ai
q agjron Ramazanin me besim dhe shpres te
shprblimi i Zotit, atij i falen gjynahet q ka br
m par. Buhariu & Muslimi.
Duhet t tregohet se haxhi sht detyrim vetm
nj her n jet.
Duhet t tregohet pozita e lart q ka Qabeja,
Shtpia e Shenjt e Allahut, te mbar muslimant.

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t prmend se cila sht shtylla e
katrt dhe e pest e Islamit.
2. Nxnsi duhet t tregoj vlern e agjrimit t
R a m a za n it.
3. Nxnsi duhet t jap argument pse haxhi dhe
agjrimi jan detyrim pr muslimanin.

Profeti (alejhi salatu ue selam) u jepte sihariq

shokve t tij kur vinte Ramazani dhe u tregonte
se n kt muaj hapen portat e Xhenetit dhe
mbyllen ato t Zjarrit.

28

29

Semestri i par

Fikhu

M simi i par
Prsritje e asaj q sht msuar
n librin e mparshm

Plotso fjalit e mposhtme:

1. far sht pastrimi me uj (instinxha) dhe pastrimi

me mjete rrethanore (istixhmar)?

Falja e rregullt e namazit sht shkak pr t hyr

................................................................................

2. Rendit gjymtyrt me t cilat merret abdes duke vn

numrin e duhur:
dy kmbt

dy duart

fytyra

koka

ndrsa lnia e tij sht shkak pr t hyr

................................................................................

5. Prmend se cilat jan namazet e detyruara.

6. Thuaj Teshehudin.
3. Prmend se cilat jan ato gjra q e prishin abdesin.
............................................

.............................................

............................................

.............................................

............................................

.............................................

4. Prmend lutjen (duan) e fillimit n namaz.

..........................................................................................................................

7. Thuaj salavatin pr Profetin (alejhi salatu ue selam).

8. Prmend se cilat jan ato katr gjra, pr t cilat
i krkojm mbrojtje Allahut n teshehud, pas
salavateve.
9. far themi kur jemi n ruku, sexhde dhe n mes dy
sexhdeve?
10. Prmend gjrat q e prishin namazin.

..........................................................................................................................

32

33

M simi i d y t
Edukata e kryerjes s nevojave personale
Muslimani kur kryen nevojat personale duhet t sillet
n kt mnyr:

Vende n t cilat nuk lejohet t kryhen nevojat

personale jan:

1. N tualet hyhet me kmbn e majt dhe para hyrjes

thuhet: Allahume ini edhu bike minel khubuthi uel
khabaithi. 1

N rrug ku kalojn njerzit.

N ujra toksore t palvizshm.

2. Nga tualeti dilet me kmbn e djath dhe thuhet:

Gufraneke. 2

Nn hijen e pemve ku qndrojn njerzit.

Posht pemve frutore.

Posht urave apo npr qoshet e pallateve...etj.

3. T shmanget futja n tualet me Kuran ose me dika

ku prmendet emri i Allahut t Madhruar.
4. T ruhet dhe mbulohet nga shikimi i njerzve.
5. T mos drejtohet me fytyr dhe as me shpin n
drejtim t Qabes.
6. T mos flitet gjat kohs q kryhen nevojat personale.
7. T pastrohet tualeti me uj pasi t mbarohet pun.

Arsyeja pse ndalohet kryerja e nevojave personale n

kto vende:
1. Dmton njerzit.
2. Bhet shkak pr prhapjen e smundjeve dhe errave
t kqija.
3. Bie ndesh me kulturn dhe etikn e nj besimtari.

1 O Allah! Un t krkoj mbrojtje nga shejtani dhe shejtanet.

2 M fal (o Zot).

34

35

Diskutime
Plotso fjalit e mposhtme:
a) Kur un hyj n tualet futem me kmbn e .............................
dhe kur dal hedh prpara kmbn e .............................
b) Kur hyj n tualet them ............................. dhe kur dal them
.............................
Jep mendimin tnd pr at njeri q kryen nevojat personale
posht pemve frutore.
....................................................................................................................
....................................................................................................................
Vendos shenjn (x) n vendet ku nuk lejohet t kryen nevojat
personale:
( ) rrug njerzish ( ) pem ( ) shkrettir
Zgjidh prgjigjen e sakt:
Ruhem nga shikimi i njerzve kur kryej nevojat personale:
( ) sepse nuk lejohet zbulimi i vendeve t turpshme.
( ) sepse dua ti mbaj rrobat pastr.
( ) sepse nuk dua t bj rrobat pis.

Udhzime pr msuesin
- Tu sqarohet nxnsve pozita e kibles (Qabes) dhe
respekti q duhet t tregojm ndaj mushafit (Kuranit).
- Tu tregohet nxnsve kujdesi q duhet pasur ndaj
rrugve dhe objekteve publike.
- Tu tregohet nxnsve rndsia e mbulimit t vendeve
t turpshme, gjat kryerjes s nevojave personale.
- T shpjegohet se hije t dobishme jan t gjitha ato
vende me hije ku qndrojn njerzit dhe urtsia pse
sht ndaluar t kryen nevojat personale n to, sepse
kjo sht nj vepr e shmtuar q njerzit e urrejn
dhe shkak pr ndotjen e ambientit dhe prhapjen e
smundjeve.

Hedh prpara kmbn e majt kur hyj n:

( ) shtpi
( ) banj ( ) xhami
Nuk kthehem n drejtim t Qabes dhe as me shpin n
drejtim t saj, kur kryej nevojat personale.
Shkaku:.......................................................................................................
Prmend disa vende n t cilat lejohet t kryesh nevojat
personale: 1. .................................... 2. ....................................
Marr pjes n ruajtjen e vendeve publike dhe rrugve duke
vepruar si m posht:
1. ............................... 2. ............................... 3. ..........................................

36

37

M simi i tret
Pastrimi me uj dhe mjete rrethanore
Nj nga mirsit e Allahut t Lartsuar pr njeriun, sht
edhe fakti se Ai i ka krijuar njeriut organe, t cilat n trupin
e tij bjn punn e pastrimit, duke nxjerr jasht lndt
dmshme pr t, si sht urina dhe jashtqitja. Feja jon ia
ka vn si detyr muslimanve q t pastrohen nga mbetjet
q mbeten n trup pas ujit t holl dhe jashtqitjes s trash,
dhe kjo me dy mnyra:

Pastrimi me uj (el-istinxha)
Q do t thot: larja e vendit t jashtqitjes dhe urins me
uj t pastr, derisa t mos ngelet asnj papasterti.

Pastrimi me mjete rrethanore (el-istixhmar)

Q do t thot: fshirja e vendit t jashtqitjes dhe urins me
letr higjienike ose mjete t tjera rrethanore si: gur, dru... etj.
derisa t mos ngelet asnj pisllk.

Mjetet q lejohen pr kt pastrim jan:

do mjet i pastr, i lejuar, q mund t prdoret pr pastrim,
si p.sh. letra, gur, gjethe... etj.

38

Gjrat q ndalohen t pastrohesh me to jan:

1. Letra n t cilat prmendet Zoti.
2. Mbeturina me origjin shtazore
3. Ushqime t ndryshme.

Kushtet q duhet t plotsohen pr kt pastrim:

1. Mjeti q prdoret pr pastrim t jet vet i pastr,

pastrues dhe i lejuar.
2. Vendi nga del papastrtia t fshihet tri her ose m
shum, nse sht e nevojshme.
3. Urina dhe jashtqitja nuk duhet t prhapen jasht
vendit t daljes s tyre.

39

Diskutime
sht e ndaluar q t keqprdorohen letrat n t cilat
prmendet emri i Zotit.
Plotso fjalit e mposhtme:
Pastrimi me uj bhet duke ...................................................................
Pastrimi me mjete rrethanore bhet duke...................................................
Vendos shenjn (x) posht figurave me t cilat nuk lejohet
t pastrohesh:
( ) kocka ( ) gur
higjienike

( ) ushqim

Prmend kushtet e pastrimit me mjete rrethanore

...................................................................

...................................................................

...................................................................

Nj djal doli pr piknik me familjen e tij dhe shkoi

n kodrat e liqenit. N nj moment ai kreu nevojat
personale diku mes pemve dhe u pastrua me nj
letr libri.
A ka vepruar si duhet ai n kt rast dhe pse?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

Trego se me far lejohet t bhet pastrimi me mjete

rrethanore.

) letra
Vendos shenjn (x) gabim dhe () e sakt.
( ) Pastroj vendin e urins me letr higjienike vetm dy her.
( ) Lejohet pastrimi me kocka.
Plotso vendin bosh me fjalin e duhur:
Kur hyj n tualet them: ...................................................................
Kur dal nga tualeti them: ................................................................
Prdor dorn ................................................................ kur pastrohem me uj
dhe mjete rrethanore.
Pasi hyre n tualet dhe mbarove pun, vure re se aty nuk
kishte uj. far do t bsh?
.............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................

40

41

M simi i katr t
Udhzime pr msuesin
Duhet tu rikujtohet nxnsve duaja (lutja) e hyrjes dhe
daljes nga tualeti dhe t nxiten q t mos e harrojn at.
Tu sqarohet nxnsve arsyeja, pse nuk lejohet pastrimi
me kocka, sepse ai sht ushqim i xhindeve.
Nxitja e nxnsve q t tregohen t kujdesshm me
materialet ku shkruhet emri i Zotit, si jan librat, Kuranet,
revistat, gazetat, etj. dhe mos-keqprdorimi i tyre n
asnj mnyr.
T theksohet detyrimi dhe rndsia e pastrimit me uj,
para do gjje si dhe kushtet q duhen plotsuar n rastet
kur nuk gjendet uji dhe jemi t detyruar t prdorim mjete
rrethanore.
T sqarohet se, nse gjat pastrimit i prdor t dyja
mnyrat, kjo sht m e mira.
Nxnsit duhet t edukohen q t prdorin dorn e majt
gjat pastrimit kur kryejn nevojat personale.
Tualeti ku kryhen nevojat personale duhet shplar
gjithmon me uj.

Tri gjra duhen mbajtur pastr nga urina dhe jashtqitja:

Trupi
Argument pr kt sht fjala e Zotit: Aty ka njerz q duan
t pastrohen. Allahu i do ata q pastrohen shpesh. (Etteube: 108)

Rrobat
Argumenti pr kt sht fjala e Zotit: dhe petkat e tua
pastroji. (El-mudethir: 4)

Vendi ku falet besimtari

Argument pr kt sht fjala e Profetit (alejhi salatu ue
selam): Xhamit nuk jan vend q mund t ndoten me urin
dhe as me ndyrsira. (Muslimi)

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t bj dallim mes pastrimit me uj (elistinxha) dhe pastrimit me mjete rrethanore (el-istixhmar).
2. Nxnsi duhet t memorizoj se, cilat jan kushtet e
pastrimit me mjete rrethanore.
3. Nxnsi duhet t njoh se, cilat jan objektet me t cilat
nuk lejohet t pastrohet me to.
4. Nxnsi duhet t tregohet i kujdesshm dhe t respektoj
materialet ku prmendet emri i Zotit.

42

43

Diskutime
Cilat jan ato tre gjra q duhen mbajtur pastr?
1. ........................................................ 2. ........................................................ 3. ........................................................
Nse t bie n rrob papastrti far do t bsh?
Lidh fjalt e kolons (A) me ato q duhen n kolonn (B):
Tre gjra duhet t mbahen pastr dhe ato jan:

A
Vendi

Fjala e Zotit: Allahu i do ata q pastrohen

shpesh.

Trupi

Fjala e Profetit: Xhamit nuk jan vend q

mund t ndoten me urin dhe as me ndyrsira.

Rrobat

Fjala e Zotit: dhe petkat e tua pastroji.

far gjykimi ka pr namazin q bhet n nj vend t

p ap as tr ?
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................

44

Nxnsve duhet tu msohet q t mos nxitohen

kur kryejn nevojat personale dhe t ruhen nga
prhapja e papastrtis.
Nxnsit duhen edukuar t kujdesen pr shtpit e
Allahut dhe vendet ku falet namazi si dhe sixhadet
n t cilat falen njerzit.
Nxnsve u duhet ngulitur n mendje se, Islami
sht fe e pastrtis.

Zgjidh prgjigjen e sakt ():

Pr t pastruar rrobn time prdor:
( ) dheun
( ) ujin

Udhzime pr msuesin

Objektivat e msimit
Nxnsi duhet t msoj se cilat jan tri gjrat q
duhet t mbahen pastr.
Nxnsi duhet t mbaj pastr trupin, rrobat dhe
vendin ku falet.

( ) gurt

45

M simi i pe s t
Abdesi sht i sakt nse plotsohen kto kushte:

Diskutime
Plotso fjalit e mposhtme:
a. Nj nga kushtet e abdesit sht nijeti dhe vendi i tij
sht n ....................................................... .
b. Uji me t cilin merret abdes kushtzohet
t jet ........................................................ dhe ....................................................... .
c. Disa nga gjrat q pengojn ujin t prek lkurn jan
........................................................ dhe ........................................................ .

1. Nijeti (qllimi). Vendi i nijetit sht

zemra dhe nuk ka nevoj q ai t
shqiptohet me goj. Argument pr kt
sht fjala e Profetit (alejhi salatu ue
selam): Veprat varen sipas qllimit.

2. Uji q prdoret, duhet t jet i pastr

dhe i lejuar.

3. Duhet t hiqet do penges q nuk

lejon ujin t prek lkurn, si p.sh. ngjits
t ndryshm, manikyr, brum etj...

46

Nj poet thot:
Abdesi merret me uj t pastr
Dhe fytyra ndrin si qiell i kaltr
Lexo vargun e msiprm dhe prgjigju:
a. N vargje prmendet nj nga kushtet q abdesi t
jet i sakt, cili sht ai?
..............................................................................................................
b. far gjurme l abdesi n fytyrn e njeriut?
..............................................................................................................
Zgjidh fjaln e duhur (para / pas) pr tu prgjigjur:
Kushti duhet t plotsohet .................... kryerjes s adhurimit.

47

Vendos shenjn gabim (x) ose e sakt () n fjalit e

mp os h tme:

Brumi e pengon ujin q t prek lkurn. ( )

Yndyra nuk e pengon ujin q ta prek lkurn. ( )

N orn e msimit t aftsimit teknologjik, Enesi dhe Arbeni,

duke ngjitur disa copa plastike i bn duart me atak. Kur
erdhi koha e namazit t dreks Enesi kishte marr abdes
para ors s msimit t aftsimit teknologjik, ndrsa Arbeni
jo, por ai mori abdes m pas, pa e hequr m par atakun q
i ishte ngjitur npr duar.
far gjykimi ka pr abdesin e Enesit? Po t Arbenit? Dhe
pse?
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
Zgjidh prgjigjen e duhur ():
Nj nga kushtet e ujit pr abdes sht se duhet t jet:
i pastr ( )
i kulluar ( )
i mbl ( )

Nj nga kushtet e abdesit sht:

hyrja e kohs ( )
drejtimi nga kibla ( )

48

nijeti( )

Udhzime pr msuesin
T jepen shembuj pr ujin e pastr, si jan uji i shiut,
burimit, pusit, detit, liqenit, lumenjve.
Ti kushtoj rndsi faktit se duhen hequr pengesat
q nuk e lejojn ujin t prek lkurn, si jan ngjitset
e ndryshme, yndyra, etj. Ndrsa kna ja dhe lnd
t ngjashme me t, t cilat nuk krijojn shtres
penguese, nuk e pengojn ujin n prekjen e lkurs.
Duhet t sqarohet se, kushti duhet t prmbushet
para se t kryhet adhurimi.
Vlera e abdesit. Profeti (alejhi salatu ue selam) ka
thn: Ditn e Gjykimit ndjeksit e mi do t thirren
gurren muhaxhelin pr shkak t gjurmve t
abdesit. (Buhariu). gurren muhaxhelin n gjuhn
arabe prdoret pr t treguar nj kal balash, q
e ka fytyrn dhe kmbt me bala t bardha, por
prdoret dhe pr t treguar bukurin dhe emrin e
mir t dikujt. Qllimi ktu sht se, ata q falen
Dit e Gjykimit do t jen me fytyra dhe gjymtyr t
bardha dhe t ndritshme nga drita.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t msoj se, cilat jan kushtet q
abdesi t jet i sakt.
22. T prcaktoj se ku sht nijeti.
33. T msoj se far kushtesh duhet t plotsoj uji i
abdesit.
44. T shmang do penges q nuk lejon ujin t prek
lkurn.

49

M simi i g jasht
Farzet e Abdesit

Diskutime

Abdesi ka vler t madhe, me an t abdesit Allahu u fshin

gjynahet besimtarve dhe i ngre ata n grada t larta. Ne
duhet t msojm sesi merret abdes ashtu si merrte Profeti
(alejhi salatu ue selam).

Plotso fjalit e mposhtme:

Abdesi ka gjasht farze dhe ato jan:

11. Abdesi ka vler t veant, sepse Allahu nprmjet

tij fshin ................................................. dhe ngre ................................................
22. Gjykimi pr at q l nj nga farzet e abdesit sht
.....................................................
33. Thnia e fjals Bismilah n fillim t .......................................

11. Larja e fytyrs.

22. Larja e duarve nga ma jat e gishtrinjve deri mbi
brryla.

Vendos numrin e duhur posht do fjalie q shpjegon

abdesin:

33. Frkimi i koks me dor t lagur.

Frkimi i koks dhe i veshve me dor t lagur ( )

44. Larja e kmbve deri mbi nyje.

Larja e fytyrs bashk me gojn dhe hundn ( )

55. Rua jtja e radhs s veprimeve n larjen e gjymtyrve.

Larja e duarve deri mbi brryl ( )

66. Mos ndrprerja pr nj koh t gjat e larjes s

gjymtyrve.

Larja e kmbve deri mbi nyje ( )

Ai q l nj nga kto farze t abdesit: abdesi i tij nuk

sht i sakt.
Nga sunetet e abdesit sht edhe thnia e fjals:
Bismilah, n fillim t tij.

50

51

Agimi po merrte abdes dhe kur arriti te larja e krahve e

ndrpreu abdesin q t prgjigjej n telefon. Ai u vonua n
telefon, por pasi mbaroi bisedn u kthye pr t plotsuar
abdesin.
Agimi la nj nga farzet e abdesit.
Cili sht ai?..............................................................
Shkruaj nj kshill t shkurtr pr at q shprdoron ujin.
......................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
Lidh ndrmjet fjalive, sipas kuptimit t tyre:
Kushtet e abdesit
Farzet e abdesit

duhen plotsuar para

fillimit t abdesit
duhen plotsuar gjat
abdesit

Vendos shenjn ( ) para prgjigjes s sakt:

Omeri harroi t frkonte kokn me dor t lagur, kur ai po
merrte abdes. Ai m pas fali namazin.
far duhet t bj ai n kt rast?
( ) t prsris abdesin ( ) t prsris abdesin dhe namazin
( ) t prsris namazin.

Udhzime pr msuesin
T sqarohet se larja vetm njher e gjymtyrve sht
vaxhib (detyr), dhe m shum se nj her sht sunet
(tre her gjithsej).
T sqarohet se Allahu i do ata q pastrohen.
Tu thuhet nxnsve se duhet t jen t kujdesshm me ujin
dhe t mos e shprdorojn at.
Tu tregohet nxnsve se sht sunet t lahen gjymtyrt e
abdesit tre her, ndrsa vesht dhe koka nj her.
T shpjegohet sesi bhet larja e gojs dhe e hunds gjat
abdesit: a) shplarja dhe lvizja e ujit npr goj. b) futja e
ujit n hund, thithja e tij dhe nxjerrja e tij me forc.
T sqarohet se, abdesi duhet t merret pa ndrprerje t
gjat mes larjes s gjymtyrve.
Msuesi duhet ta praktikoj abdesin n sy t nxnsve, q
ata ta ken m t qart sesi kryhet ai.
Msuesi duhet t ngarkoj nxnsit q t marrin abdes n
sy t tij, n mnyr q t ket mundsi ti korrigjoj ata.
Msuesi duhet t sqaroj nxnsit se kush l dika farz
nga abdesi me qllim apo pa dashje, abdesi i tij nuk sht
i sakt.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t praktikoj n mnyr t sakt abdesin.
22. Nxnsi duhet t njoh farzet e abdesit.

Asnjher mos harro: Mos e shprdoro ujin!

52

53

Semestri i dyt

Teuhidi

M simi i par

M simi i d y t

Prsritje nga semestri i par

Nivelet e fes

Diskutime
Plotso vendet bosh:
Islam do t thot: ti dorzohesh Allahut..............................................., duke
iu nnshtruar ..................................................... si dhe t distancohesh nga ....
................................................... dhe ndjeksit e saj.
Islami ka pes shtylla, shkruaj t renditura cilat jan ato.
E para: dshmia se ska t adhuruar tjetr me t drejt ve
Allahut dhe se Muhamedi sht i Drguari i Allahut.
E dyta: ................................................................................................................................................................
E treta: ...............................................................................................................................................................
E katrta: .......................................................................................................................................................
E pesta: ............................................................................................................................................................
Nga argumentet e mposhtme nxirr dhe shkruaj nga nj
shtyll t Islamit:
Allahu thot: O besimtar! Ju sht urdhruar agjrimi,
ashtu si u ishte urdhruar atyre para jush, q t mund t
ruheni nga t kqijat. (El-Bekare: 183)
.......................................................................................................................................................................................
Allahu thot: vizita (pr haxh) e ksaj Faltoreje pr hir t
Allahut (sht detyr) pr kdo q ka mundsi ta prballoj
rrugn. ( Al-Imran: 97)
.......................................................................................................................................................................................
Allahu thot: namazi sht detyr pr besimtart n koh
t caktuar. (en-Nisa: 103)
.......................................................................................................................................................................................

56

Niveli i dyt
Imani- Besimi
Islami Imani Ihsani
do do t thot iman: besim me zemr, shqiptim me gjuh
dhe vepra me gjymtyr.

Imani-Besimi ka gjasht shtylla:

1. T besosh n Allahun.
2. T besosh n Engjjt e Tij.
3. T besosh n Librat e Tij.
4. T besosh n t Drguarit e Tij.
5. T besosh n Ditn e Fundit.
6. T besosh n Caktimin e Tij.

Mohimi qoft edhe i njrs prej ktyre gjasht

shtyllave, sht mohim ndaj Zotit dhe besimit.

Besimi
Shtohet me bindje nda j Zotit dhe vepra t
mira dhe paksohet me gjynahe.

57

Diskutime
Udhzime pr msuesin

do t thot iman?
Rendit shtyllat e imanit duke vendosur numrin e duhur.
( ) T besosh n Allahun.
( ) T besosh n Librat e Tij.
( ) T besosh n Ditn e Fundit.
( )T besosh n Engjjt e Tij
( ) T besosh n t Drguarit e Ti
( ) T besosh n Caktimin e Allahut.

Nj hyrje e shkurtr rreth niveleve t fes: Islami, imani

dhe ihsani.

Shkruaj tre vepra t mira, t cilat e shtojn besimin dhe tre

gjynahe q e paksojn besimin, n tabeln e mposhtme:

Nxnsit duhet t nxiten pr t br sa m shum pun

t mira, sepse kshtu forcohet dhe shtohet besimi.

Vepra q e shtojn
besimin
Ti krkosh falje Allahut
...................................................
..................................................
...................................................
...................................................

Gjynahe q e paksojn
besimin
Gnjeshtra
...................................................
..................................................
...................................................
...................................................

Plotso vendet bosh:

Imani sht bindje me zemr, fjal me ... dhe vepra
me ...................................................
Ai q mohon nj nga gjasht shtyllat e besimit ..........
.........................................

T jepen argumente se besimi shtohet dhe paksohet, me

a jete nga Kurani (48:4 ,33:22 ,8:2) si dhe fjaln e njrit prej
selefve: Kur ne kujtonim Zotin ton dhe i friksoheshim
Atij, kshtu shtohej besimi yn, por kur tregoheshim t
pavmendshm, harroheshim dhe humbitnim, kshtu
paksohej besimi yn.

Nxnsve duhet tu trhiqet vrejtja pr tu rua jtur nga

gjynahet, sepse ato e dobsojn dhe e paksojn besimin.
Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thn: Ha jduti kur
vjedh nuk sht besimtar. (Buhariu)

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t ket t qart kuptimin e imanit.
22. Nxnsi duhet t prmend se cilat jan gjat shtyllat
e besimit.
33. Nxnsi duhet t njoh rrezikun e mohimit t njrs
prej shtyllave t besimit.

Un prpiqem t bj pun t mira, pr t

forcuar besimin dhe u largohem gjynaheve,
sepse ato ma dobsojn besimin.
58

59

M simi i tret
Shtylla e par
Besimi n Allahun e Lartsuar
Kuptimi i besimit n Allahun:
T njohsh nj Zot t vetm, n qenien dhe fuqin e Tij, t
pranosh nj Zot si hyj dhe t adhurosh vetm At, ta njsosh
At n cilsit dhe emrat e Tij.

do t thot t njsosh Allahun n qenien dhe fuqin

e Tij:
Do t thot t besosh dhe pohosh se Allahu sht Krijuesi
i vetm, Furnizuesi, Ai q i vetmi e kontrollon dhe e sundon
botn dhe askush tjetr ve Tij.

Un jam musliman dhe besoj se Allahu sht

Krijuesi im. Ai ka krijuar qiejt dhe tokn dhe po
kshtu edhe njerzit dhe xhindet Ai i ka krijuar.
Un besoj se vetm Allahu sht Ai q i furnizon
njerzit me t mirat e Tij, po kshtu edhe do
gjalles tjetr; askush tjetr ve Tij nuk mund ti
jap jet dhe ti furnizoj krijesat e Tij.
Un besoj se Allahu do ti ringjall njerzit pas
vdekjes, ashtu si i krijoi hern e par, dhe
askush nuk e bn dot kt ve Tij.

60

Kuptimi i njsimit t Allahut n hyjnin dhe adhurimin

e Tij:
Kjo do t thot se Allahu sht i vetmi q meriton t hyjnizohet
dhe se t gjitha llojet e adhurimit i meriton vetm Ai dhe
askush tjetr. P.sh.: lutjet i bhen vetm Allahut, kurbani
therret vetm pr hir t Tij dhe me Emrin e Tij...
Un jam musliman dhe i falem vetm Allahut dhe askujt
tjetr.
Un i lutem vetm Allahut dhe askujt tjetr bashk me T, as
m vete as si ndrmjets.
Un i mbshtetem vetm Allahut dhe askujt tjetr ve Tij.

Kuptimi i njsimit t Allahut n emrat edhe cilsit e

Tij:
T besosh dhe pohosh se Allahu ka emra dhe cilsi t larta,
ashtu si jan prmendur n Kuran dhe Sunetin e Profetit, Ai
nuk i ngjan askujt prej krijesave t Tij.

Un jam musliman dhe besoj te t gjitha emrat e

Allahut si p.sh.: Err-Rrahman (i Gjithmshirshmi),
Es-semi (Dgjuesi), El-Kauij (i Plotfuqishmi),
El-Alim (i Gjithdituri)... etj.
Un besoj n t gjitha cilsit e Allahut si p.sh.:
mshira, dgjimi, fuqia, dija... etj.

61

Diskutime
far kuptimi ka besimi n Allah?
Shpjego kuptimin e njsimit t Allahut n hyjnin dhe
adhurimin e Tij?

Lexo tre ajetet e fundit t sures El-Hashr dhe nxirr pes

emra t Allahut:
1. ................................................... 2. ...................................................
3. ................................................... 4. ...................................................
5. ...................................................

Rendit fjalt e mposhtme n mnyr t drejt q t

nxjerrsh kuptimin e njsimit t Allahut n qenien dhe
plotfuqishmrin e Tij:
Plotso vendet bosh:
( ) dhe askush tjetr ve Tij, ( ) Ai q i vetmi e kontrollon
dhe e sundon botn, ( ) Furnizuesi, ( ) Allahu sht Krijuesi
i vetm.

Un besoj se disa nga emrat e Allahut jan:

Vshtruesi (El-Besir), ...................................................,

Kuptimi i njsimit t Allahut n qenien dhe plotfuqishmrin

e Tij do t thot:
T besosh dhe pohosh se ...................................................
Nnvizo emrat dhe cilsit e Allahut q prmenden n
ajetet e mposhtme:
Allahu i Lartsuar thot: E si t mos dij Ai q ka krijuar
gjithka, kur Ai sht Njohsi i do gjje me imtsi dhe sht
i Mirinformuari?! (El-Mulk: 14)
Allahu i Lartsuar thot: Vrtet, mshira e Allahut sht afr
punmirve. (El-Araf: 56)
Allahu i Lartsuar thot: Thua ju: Dijenija (pr kt) i prket
vetm Allahut, kurse un jam vetm nj parala jmrues i
qart. (El-Mulk: 26)
Allahu i Lartsuar thot: Thua j: Ai sht Allahu, Nj dhe i
Vetm! (El-Ihlas: 1)

62

i Gjalli (El-Hajj), ...................................................

i Gjithdituri (El-Alim)....................................................
Un besoj se disa nga cilsit e Allahut jan:
Vshtrimi (el-besar),..................................................., dija (el-ilm),
mshira (err-rrahmeh).

Un jam besimtar musliman dhe

adhuroj vetm Allahun, Zotin tim t
vetm .

63

M simi i katr t
Udhzime pr msuesin
T sqarohet se njsimi i Zotit n qenien dhe
plotfuqishmrin e Tij nuk mjafton q njeriu t bhet
musliman, por duhet patjetr t adhuroj vetm Zotin.
Idhujtart n kohn e Profetit (alejhi salatu ue selam) e
pranonin Zotin si Krijues t tyre, ata bnin edhe vepra
t mira, por ata prsri nuk u bn musliman, sepse
i bnin ortak Zotit n adhurim, dhe kjo ua zhvlersoi
atyre veprat e mira q bnin.
T sqarohet se, ai q nuk e njson Zotin n adhurim,
bie n shirk (idhujtari) t madh, pr t cilin Allahu
ka caktuar ndshkim q nuk e ka caktuar pr asnj
gjynah tjetr. Allahu thot n Kuran: Sigurisht, atij
q adhuron tjetrknd prve Allahut, Allahu do tia
ndaloj Xhenetin dhe strehim i tij do t jet Zjarri. Pr
keqbrsit nuk ka ndihms. (El-Maide: 72)
Besimi n emrat dhe cilsit e Allahut sht element q
shton imanin. Ai q beson se Allahu sht i Gjithditur,
Mbikqyrs i do gjje, ather ai e ndjen prezencn e
Allahut n do moment t jets s tij.
T mohosh ndonj nga emrat dhe cilsit e Allahut
sht akt mosbesimi.

Objektivat e msimit

Shtylla e dyt
Besimi n engjjt

far kuptimi ka besimi n engjjt?

T pohosh me bindje se engjjt ekzistojn dhe se Allahu i ka
krijuar ata q ta adhurojn At, dhe se ata i binden Atij n
do gj dhe nuk bjn gjynahe.

Argument pr kt sht fjala e Allahut t Lartsuar:

I Drguari beson n at (Kuranin) q i sht shpallur nga
Zoti i tij e po ashtu dhe besimtart: t gjith besojn n
Allahun, engjjt e Tij, librat e Tij dhe t drguarit e Tij. (ElBekare: 285)

Numri e engjjve sht i madh, disa prej tyre jan:

Xhibrili
Mikaili
Israfili

Ai q mohon ekzistencn e engjjve nuk sht besimtar dhe

kjo sht mohim nda j Allahut.

11. Nxnsi duhet t dij t sqaroj kuptimin e besimit n

Allah.
22. Nxnsi duhet t jet i kujdesshm q t mos bjer n
idhujtari (shirk).
33. Nxnsi duhet t njoh dhe prmend disa nga emrat
e Allahut.
64

65

Diskutime

Udhzime pr msuesin

Nj nga shtyllat e besimit sht besimi n engjjt, do t

thot kjo?
Nnvizo me nj vij emrat e engjjve m posht:
Ibrahim

Xhibril

Mikail

Muhamed

Israfil

Lidh shprehjet e kolons A me at q prshtatet

n kolonn B:
A

t pohosh me bindje

n ekzistencn e
engjjve

se Allahu i Lartsuar

dhe nuk bjn gjynahe

se ata i binden Atij n

do gj

i ka krijuar ata q ta
adhurojn At

Prmend dy nga cilsit e engjjve?

Kush sht engjlli m i lart?

Un besoj se engjjt jan ata q

shkruajn veprat e njerzve, t mirat
dhe t kqijat e tyre.

66

Duhet t sqarohet se engjlli m i lart sht Xhibrili

(alejhi selam) dhe ai ka si detyr sjelljen e shpalljes
hyjnore, q sht jet pr shpirtrat e njerzve. Israfili
sht i ngarkuar me fryrjen e bririt (sur), n kohn
kur do t ndodh Kiameti dhe Mikaili i ngarkuar me
shiun dhe rrskun.
Shpjegimi i disa prej punve q bjn engjjt dhe
ndikimi q ka besimi n ta.
1. T ngarkuar t regjistrojn veprat e njerzve. Kjo
do t thot se njeriu duhet t veproj vetm gjra q
e knaqin Allahun.
2. T ngarkuar pr rua jtjen e njeriut n do moment.
Kjo e shtyn njeriun ta falnderoj Allahun pr mirsit
e Tij.
3. T ngarkuar pr marrjen e shpirtrave t njerzve.
E kjo do t thot se njeriu duhet t prgatitet me
vepra t mira para se ti vij vdekja.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t dij t shpjegoj se sht besimi
n engjj.
22. Nxnsi duhet t prmend nj argument pr besimin
n engjj.
33. Nxnsi duhet t njoh emrat e disa engjjve.

67

M simi i pe s t
Shtylla e tret dhe e katrt
Besimi n Librat dhe t Drguarit e Zotit
do t thot besimi n Librat e Zotit?
T pohosh me bindje se Allahu u ka drguar njerzve Libra
me an t t Drguarve t Tij, pr ti udhzuar ata n rrugn
e drejt.

Libri m madhshtor sht

Kurani famlart, ai sht
fjal e Zotit t Madhruar.

do t thot besimi n t Drguarit e Zotit?

T pohosh me bindje se Allahu i Lartsuar ka drguar Profet
te njerzit dhe se ata kan folur gjithmon t vrtetn.

Predikimi i t Drguarve t Zotit ka qen e njjt:

ata urdhronin q njerzit t njsonin Zotin dhe
i ndalonin ata nga idhujtaria.

68

I Drguari i par ka qen Nuhu (alejhi selam) dhe i fundit

Muhamedi (alejhi salatu ue selam), ndrsa ndrmjet tyre ka
pasur shum La jmtar dhe t Drguar t Zotit.

T Drguarit e Zotit m t vlersuar jan pes:

1. Nuhu (alejhi selam)
2. Ibrahimi (alejhi selam)
3. Musai (alejhi selam)
4. Isai (alejhi selam)
5. Muhamedi (alejhi salatu ue selam)

Argument pr besimin n Librat dhe t Drguarit

e Zotit sht ajeti i Kuranit:

I Drguari beson n at (Kuranin) q i sht

shpallur nga Zoti i tij e po ashtu dhe besimtart:
t gjith besojn n Allahun, engjjt e Tij, librat
e Tij dhe t drguarit e Tij. (El-Bekare: 285)

69

Udhzime pr msuesin

Diskutime
Plotso vendet bosh me fjalt q duhen:
Libri m madhshtor i Zotit sht ....................................................
I Drguari i par i Zotit sht ............................................................
I Drguari i fundit i Zotit sht ..........................................................
Predikimi i t gjith Profetve ka qen nj, cili sht ai?
Prmend nj argument pr besimin n Librat dhe t
Drguarit e Zotit?
Lidh ndrmjet kolons A dhe B
Disa nga Librat t cilat ka zbritur Allahu me t Drguarit e
Tij jan:
A

Kuranin Allahu ia zbriti

Isait (alejhi selam)

Inxhilin Allahu ia zbriti

Musait (alejhi selam)

Teuratin Allahu ia
zbriti

Muhamedit (alejhi salatu

ue selam)

Kshillohu me msuesin n renditjen e emrave t pes

Profetve m t rndsishm, sipas kohs s ardhjes s tyre.
Isai (alejhi selam) ( 4 )
Ibrahimi (alejhi selam) ( )
Nuhu (alejhi selam) ( )
Muhamedi (alejhi salatu ue selam) ( )
Musai (alejhi selam) ( )

Un jam musliman dhe e dua Kuranin, e lexoj at dhe

veproj far thot ai. Un i dua t gjith t Drguarit e
Zotit, sepse ata jan prpjekur n udhzimin e njerzve.
70

T shpjegohet sesi nga mshira q Zoti ka pr njerzit, u

ka drguar atyre t Drguar dhe u ka sjell Libra pr ti
udhzuar.
Prmend disa prej Librave t Zotit, si jan Teurati, Inxhili,
Zeburi, t cilt nuk jan rua jtur n formn e tyre origjinale,
n dallim me Kuranin, pr t cilin Zoti ka dal vet garant
pr ta rua jtur. Allahu i Lartsuar thot: Vrtet, Ne e kemi
shpallur Kuranin dhe Ne do ta rua jm at. (El-Hixhr: 9)
T flitet pr vlern e Kuranit, shprblimin q merret nga
leximi dhe vnia n jet e porosive t tij.
T tregohet se besimi te t gjith t Drguarit e Zotit
sht detyrim i besimit islam dhe se Profeti i par ishte
Nuhu (alejhi selam) dhe i fundit Muhamedi (alejhi salatu
ue selam), q sht m i miri tyre. Ndrmjet tyre ka
pasur shum t Drguar dhe La jmtar t Zotit, disa ne
i njohim dhe disa jo.
T tregohet se t gjith Profett ishin njerz dhe se ata
nuk kishin dhe nuk kan asnj atribut t Zotit, ata nuk e
din t fshehtn, nuk zotrojn universin ...etj.
T shpjegohet se ai q pretendon se sht profet sot,
ai sht mohues dhe jomusliman, e njjta gj vlen edhe
pr at q e beson. Nuk ka Profet pas Muhamedit (alejhi
salatu ue selam), Allahu thot n Kuran: Muhamedi
nuk sht babai i askujt prej burrave tua j, por sht i
Drguari i Allahut dhe mbyllsi (vula) i Profetve; Allahu
sht i Gjith-dijshm pr do gj. (El-Ahzab: 40)
T tregohen histori t disa Profetve, si a jo e Nuhut me
popullin e tij, Ibrahimit etj.

Objektivat e msimit

1. Nxnsi duhet t shpjegoj qart besimin n Librat e

shenjt dhe Profett.
2. Nxnsi duhet t shpjegoj se Kurani sht Libri i shenjt
i fundit i Zotit dhe fjala e Tij dhe kujt i zbriti.
3. Nxnsi duhet t shpjegoj se far gjykimi ka pr at
q mohon Librat dhe Profett.
71

M simi i g jasht
Shtylla e pest | Besimi n Botn tjetr (Dita e Fundit)

Diskutime

do t thot t besosh n Botn tjetr?

T pranosh me bindje se pas vdekjes do t ndodh gjithka
pr t ciln na ka folur Kurani dhe Suneti.

Plotso fjalin e mposhtme:

Besimi n Botn Tjetr do t thot t pranosh me bindje
se pas vdekjes do t ndodh ......................................................
....

Argument pr kt sht fjala e Allahut:

dhe ata q me bindje i besojn jets tjetr. (El-Bekare: 4)

Prmend dy gjera q ndodhin pas vdekjes?

Rendit fjalt e mposhtme n mnyrn e duhur:

Disa nga ato q do t ndodhin pas vdekjes jan:

1. Njeriu pas vdekjes, n varr, do t pyetet pr tre parimet
baz, q jan: Kush sht Zoti yt? Cila sht feja jote?
Kush sht Profeti yt?

dhe do t merren n llogari e do t shprblehen ( )

2. N varr njeriu do prjetoj mirsi ose ndshkim.

do t dalin t gjall nga vendet ku ata prehen ( )

3. Njerzit do t ringjallen, duke dal nga vendet ku

prehen trupat e tyre dhe do t merren n llogari e do t
shprblehen sipas veprave dhe besimit t tyre, dikush n
Xhenet dhe dikush n Zjarr.

sipas besimit dhe veprave ( )

Ai q nuk beson n Botn Tjetr,

konsiderohet si mohues i besimit n
Zot, ai njeri nuk sht musliman.

dikush n Xhenet e dikush n Zjarr ( )

Ringjallje do t thot se njerzit.................................................

Plotso vendet bosh me fjaln q duhet:
Disa nga emrat e Dits s Kiametit jan
El_karia (Gjmimi i tmerrshm)
..........................................................
..........................................................
Njeriu do t pyetet n varr pr tre gjra, cilat jan ato?

Un jam musliman dhe bj pun t mira, q t

prgatitem pr Ditn e Gjykimit.

72

73

M sim i sht at
Udhzime pr msuesin

Shtylla e gjasht | Besimi n Caktimin e Zotit

Tu tregohet nxnsve se Dita e Fundit ka shum emra, si p.sh.:

Dita e Kiametit, El-Karia, El-Gashije (Ngjarjen Gjithprfshirse),
El-Uakia (Ngjarja), Es-saah (Ora, asti) etj...
Nxnsit duhet t nxiten pr t br pun t mira e bamirsi,
sepse ato jan pasuria m e madhe Ditn e Gjykimit.
Nxnsve duhet tu sqarohet se varri (vendprehja e njeriut
kudo qoft) sht etapa e par e bots tjetr dhe se njeriu
do t pyetet n varr: Kush sht Zoti yt? Cila sht feja jote?
Kush sht Profeti yt? Ai q i prgjigjet sakt atyre, do t
shprblehet me mirsi dhe kush jo, do t ndshkohet me
dnim t dhimbshm.
Nxnsve duhet tu flitet pr fuqin e pakufishme t Zotit, pr
ti ngjallur njerzit dhe pr ti shprblyer ata.
Nxnsve duhet tu prmenden disa nga momentet Ditn e
Kiametit, si sht fryrja e bririt (surit), shpalosja e librit t
gjithsecilit, marrja e tij nga e djathta ose e ma jta, kalimi i urs
s Siratit etj.
Ngjallja e dshirs pr t shkuar n Xhenet, duke prmendur
disa nga t mirat q ai ka dhe veprat q e ojn njeriun n t,
dhe friksimi nda j Zjarrit dhe veprave q e hedhin njeriun n
t.
Nxnsit duhet t nxiten q ti luten Allahut, q Ai ti bj ata
banor t Xhenetit, duke br sa m shum vepra t mira dhe
jo banor t Zjarrit, e duke i larguar ata nga veprat e kqija.
T lexohen suret Et-tekuir, El-infitar, El-inshikak dhe t lidhen
me temn e msimit.

far do t thot t besosh n caktimin e Zotit?

T besosh se do gj q ndodh, e mir ose e keqe vjen me
caktimin dhe dijen e Zotit.
Argument pr kt sht fjala e Allahut:
Vrtet, Ne do gj e kemi krijuar me mas t paracaktuar.
(el-Kamer: 49)

Ai njeri q nuk beson n caktimin e Zotit, nuk

sht besimtar.

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t shpjegoj qart kuptimin e besimit n
Botn Tjetr.
2. Nxnsi duhet t prmend disa nga ato q do t ndodhin
pas vdekjes.
3. Nxnsi duhet t prmend se si mund t shptoj njeriu n
Botn Tjetr.
74

75

Diskutime
do t thot besimi n caktimin e Zotit?
Prmend nj argument pr besimin n caktimin e Zotit?
Plotso vendet bosh me fjalt e duhura:
(falnderim jomusliman- shprblim- durim- mirsi- padurim)

1- Kur mua m bie nj fatkeqsi duhet t .....................................

2- Kur mua m vjen nj mirsi duhet t .........................................
3- Ai q mohon nj nga shtyllat e besimit .....................................
4- Durimi sht shkak pr...................................................................
5- Falnderimi i Allahut sht shkak pr shtimin e ..................
........................................

Kur m ndodh nj fatkeqsi them:

T Allahut jemi dhe tek Ai do t kthehemi.
O Zot m shprble pr durimin q bj, n
fatkeqsin q m ka ndodhur dhe ma
zvendso at me dika t mir.

76

Udhzime pr msuesin
Nxnsve duhet tu msohet t pranojn caktimin
e Allahut; Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thn:
Allahu i ka caktuar gjrat pesdhjetmij vjet para
se t krijonte qiejt dhe tokn. (Tirmidhiu)
Nxnsve duhet tu tregohet se, duhet br durim kur
na ndodhin fatkeqsi, si p.sh. vdekja e nj t afrmi,
humbja e nj pasurie, rnia e nj smundje... etj.
Nxnsve duhet tu tregohet se, durimi sht shkak
q njeriu t shprblehet nga Zoti, Profeti (alejhi
salatu ue selam) ka thn: Nse nj musliman preket
nga nj shqetsim, q nga gjembi e m tej, Allahu
i largon me to gabimet, si largon pema gjethet e
sa j. (Buhariu)
Nxnsve duhet tu tregohet se falnderimi i Zotit pr
mirsit q na ka dhuruar sht shkak pr shtimin
e mirsis, Ai thot n Kuran: Nse tregoheni
mirnjohs, Un do tjua shtoj edhe m shum
begatit e Mia; (Ibrahim:7)

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t tregoj se do t thot t besosh
n caktimin e Zotit (kader).
22. Nxnsi duhet t prmend nj argument se Zoti i
ka krijuar do gj me kader.
33. Nxnsi duhet t prmend se ai q nuk beson n
caktimin e Zotit nuk sht besimtar.

77

M simi i tet
Diskutime

Nivelet e fes

Feja ka tre nivele, cili sht m i larti?

Niveli i tret: Ihsani

Prkufizo ihsanin dhe prmend nj argument.

do t thot Ihsan?
Ihsan do t thot ta adhurosh Allahun sikur ti e sheh At, e
nse nuk e sheh, dije se Ai t sheh ty.

Ihsani sht niveli m i lart i fes.

Argument pr kt sht fjala e Allahut: Vrtet, Allahu sht
me ata q e kan frik dhe q jan punmir. (En-Nahl: 128)

Ihsani

Plotso vendet bosh me fjalt e duhura:

(mbikqyr, e sheh, nuk i fshihet)
- Omeri e fal namazin me shum kujdes, sepse ai e di q
Allahu .........................................
- Aliu nuk i merr gjrat e t tjerve, sepse ai e di q Allahut
......................................... asgj.
- Enesi thot gjithmon t vrtetn dhe nuk gnjen, sepse
ai di se Allahu ......................................... do gj.

Un jam musliman dhe e di se Allahu m

dgjon dhe m sheh, ndaj dhe nuk prdor fjal
t turpshme dhe as nuk shoh gjra t ndalura.

78

79

Udhzime pr msuesin
Nxnsve tu sqarohet se ihsani sht prsosja e
adhurimit, e veprave t mira, si n ann e jashtme
t tyre ashtu edhe t brendshme. Ihsani sht
kulmi i sinqeritetit.
Nxnsve pr ilustrim duhet tu prmenden disa
ngjarje, si p.sh. ngjarja e Umerit kur ai donte t
provonte nj bari dhe i tha: M shit nj dele! dhe
bariu iu prgjigj: Un jam thjesht nj skllav! (pra
nuk kam t drejt t shes) Umeri i tha: Thua j
zotris tnde se delen e hngri ujku! dhe bariu
iu prgjigj: Po Allahun ku e le?! Ather Umeri u
prlot nga prgjigja e bariut, e bleu at dhe e liroi
nga skllavria dhe i tha: Ty t liroi nga skllavria
n kt bot kjo fjal q the dhe shpresoj t t
liroj edhe n botn tjetr. Po ashtu historia e tre
njerzve q kishin mbetur n shpell...etj.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t sqaroj se do t thot ihsan.
22. Nxnsi duhet t prmend argument pr ihsanin.
33. Nxnsi duhet t jet i prkushtuar pr t qen
gjithmon i sinqert n adhurimin e tij.

Gradn e ihsanit e arrin vetm ai q sht

musliman dhe besimtar i devotshm.

80

Nxnsit duhet t nxiten q adhurimet ti kryejn

me sinqeritet q u buron nga brenda.

Ihsani
81

Semestri i dyt

Fikhu

M simi i par

M simi i d y t

Prsritje e msimeve t semestrit t par

Tejemumi

Diskutime

Pastrimi simbolik me dhe

Prmend cilat jan rregullat e kryerjes s nevojave

p ers on al e.

Si merret tejemum?

Cilat jan vendet ku nuk lejohet t kryhen nevojat personale?

Shpjego pastrimin me uj (istinxha) dhe pastrimin me mjete
rrethanore (istixhmar).
Cilat jan kushtet q pastrimi me mjete rrethanore t jet
i sakt?
Prmend sendet me t cilat nuk lejohet t kryhet pastrimi
me mjete rrethanore.
Plotso fjalit e mposhtme:
Nj nga kushtet e abdesit sht nijeti (qllimi) dhe e ka
vendin n .........................................
Uji me t cilin merret abdes duhet t jet ...
Ai q nuk plotson nj nga farzet e abdesit ...
Kur merr abdes sht vaxhib t thuhet: .........................................

11.
22.
33.
44.

Bhet nijet me zemr.

Thuhet Bismilah.
Me t dy duart preket dheu vetm nj her.
Me pjesn e brendshme t pllmbve frkohet fytyra
nj her.
55. Frkohen duart me njra-tjetrn nj her deri te kyet.

Rastet kur tejemumi zvendson ujin:

11. Kur nuk gjendet dot uj.
22. Kur prdorimi i ujit mund t dmtoj shndetin.
Argument pr kt sht fjala e Allahut:
Dhe, nse jeni t smur ose gjendeni n rrug ose keni
kryer nevojn natyrore, ose keni br marrdhnie me gra
dhe nuk gjeni uj, ather me dh t pastr frkoni fytyrn
dhe duart tua ja. (En-nisa: 43)

far e prish tejemumin:

11. Tejemumin e prish far e prish edhe abdesin.
22. Prezenca e ujit, qoft edhe gjat namazit.

Prmend kushtet e abdesit.

Farzet e abdesit jan gjasht. Prmend tre prej tyre.

84

85

Diskutime

Udhzime pr msuesin

Rendit radhn e veprimeve t tejemumit, duke vendosur

numrat e duhur:
( ) thuhet Bismilah ( ) frkohen duart me njra-tjetrn
( ) frkohet fytyra me pllmb ( ) bhet nijeti me zemr
( ) preket dheu nj her me pllmbt e duarve
Plotso vendet bosh me fjalt e duhura:
(prishin tejemumin, tejemumi, humbi, frkoi)
Tejemum merret kur ......................................... uj.
Nse mendohet se prdorimi i ujit dmton shndetin
lejohet .........................................
Tejemumin e prishin .........................................
Nj musliman po udhtonte nga Meka n Medin, gjat
rrugs ndaloi t falte namazin e pasdites (ikindis), por nuk
gjeti uj pr abdes dhe kishte frik se do t dilte koha e
namazit dhe nuk do t gjente dot uj.
far duhet t bj ai n kt rast?

( ) pirja

( ) gjumi

b. Tejmum merret kur:

( ) nuk gjende uj

T jepen shembuj t mungess s ujit dhe shembuj

kur prdorimi i tij mund t dmtoj shndetin.
T jepet shembull praktik sesi merret tejemumi, dhe
t krkohet nga t gjith nxnsit ta praktikojn
kt n nj or msimi.
Nxnsve tu rikujtohet se far e prish abdesin dhe
ato jan:
11. far del nga jashtqitja para dhe pas, si urin,
gazra...etj.
22. Gjumi.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t dij sesi merret tejemumi duke e
treguar kt n praktik.

Zgjidh prgjigjen e duhur

a. Tejemumin e prish
( ) ngrnia

Tu shpjegohet nxnsve se Islami sht fe e leht pr

njerzit dhe tejemumi sht pjes e ksa j lehtsie.

22. Nxnsi duhet t prmend se cilat jan rastet kur

tejemumi zvendson ujin.
33. Nxnsi duhet t prmend se far e prish tejemumin.

( ) sht shum nxeht

( ) bie shi me rrebesh

86

87

M simi i tret
Koht e namazit
Namazi nuk lejohet t falet para se t hyj koha e tij.
Allahu thot n Kuran: namazi sht detyr pr besimtart
n koh t caktuar. (En-Nisa: 103)

Sqarime ne lidhje me kohn e hyrjes dhe daljes s

kohve t namazit
Koha e lindjes s diellit (dalja e kohs s sabahut)

Koht e namazit jan pes

Shmangia e diellit nga kupa e qiellit (koha e dreks)

88

Namazi

Koha e tij

Sabahu

Q nga agimi i vrtet deri para

lindjes s diellit.

Hija e nj objekti sht sa vet ai (dalja e kohs s dreks

dhe futja e kohs s ikindis)

Dreka

Q pas kalimit t diellit nga mesi

i kups s qiellit deri sa hija e nj
objekti t bhet sa vet objekti.

Hija e nj objekti sht sa dy her objekti (dalja e kohs s

plqyer t ikindis)

Pasditja
(ikindia)

Q nga mbarimi i kohs s

dreks deri kur hija e nj objekti
t bhet sa dy her objekti.

Perndimi
(akshami)

Q pas perndimit t diellit deri

sa t zhduket muzgu i kuq nga
horizonti perndimor.

Darka
(jacia)

Q nga zhdukja e muzgut t kuq

deri n gjysm t nats.

Perndimi i diellit (hyrja e kohs s akshamit)

Muzgu

Ora dhe kalendari ndihmojn n njohjen e kohs

s namazit.

89

Diskutime
Lidh do namaz q prmendet n kolonn A, me kohn e tij
n kolonn B.
A

Sabahu

Q nga zhdukja e muzgut t kuq deri

n gjysm t nats.

Dreka

Q pas kalimit t diellit nga mesi i

kups s qiellit deri sa hija e nj objekti
t bhet sa vet objekti.

Pasditja

Q nga agimi i vrtet deri para lindjes

s diellit

Perndimi

Q mbarimi i kohs s dreks deri kur

hija e nj objekti t bhet sa dy her
objekti.

Darka

Q pas perndimit t diellit deri sa

t zhduket muzgu i kuq nga horizonti
perndimor.

Udhzime pr msuesin
Nxnsit duhet t nxiten q namazin ta falin n kohn
e duhur dhe t mos e vonojn at. T tregohet vlera q
ka namazi n kohn e tij.
Nxnsit t sqarohen me saktsi pr koht e namazit,
far sht muzgu, si dallohen koht, hija dhe perndimi.

Objektivat e msimit
11. Nxnsi duhet t njoh mir koht e namazeve.
22. Nxnsi duhet t fal namazin n kohn e duhur.

More vesh se, nj nga shokt e tu, e vonon namazin nga

koha e tij, cila sht kshilla q do ti jepje?
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................

90

91

M simi i katr t
Kushtet e Namazit
Namazi sht shtylla e dyt e Islamit dhe ka kushte,
t cilat duhet t prmbushen para namazit. Ato jan:
1. Islami: namazi nuk pranohet nse ai q falet nuk
sht musliman.
2. Shndeti mendor: i smuri mendor nuk e ka
detyrim namazin.
3. Aftsia dalluese: fmija kur mbush shtat vje
urdhrohet t falet edhe pse nuk e ka detyrim namazin.
4. Abdesi: Namazi nuk ka vler nse falet pa abdes.
5. Mbulimi i trupit: pjesa e detyrueshme pr tu
mbuluar te burrat sht nga krthiza deri n gjunj,
pr grat i gjith trupi me prjashtim t pllmbve
dhe fytyrs.
6. Pastrtia: trupi, rrobat dhe vendi ku kryhet falja
duhet t jen t pastra nga do papastrti.
7. Hyrja e kohs: do namaz ka kohn e caktuar t
tij dhe nuk lejohet t falet para kohe, nse bhet, ai
sht i pasakt.
8. Drejtimi nga kibla: drejtimi nga Qabeja e shenjt
q ndodhet n Mek, n gadishullin arabik.
9. Nijeti: qllimi i namazit dhe pr k falet ai, bhet n
zemr dhe nuk shqiptohet me goj.

Diskutime
Fatma pa se motra e saj e madhe po falej dhe kokn e
kishte t zbuluar.
Prmend ku qndron gabimi n rastin e msiprm.
......................................................................................................................
far ka detyr t bj n kt rast motra e Fatms? Dhe
pse?
......................................................................................................................
Shkruaj fjalt me kuptim t kundrt me ato q jan n
tabel:
Fjala

E kundrta

Papastrti
I shndosh mendrisht
Jomusliman
Plotso vendet bosh me fjalt q duhen:
a) Ai q nuk sht musliman nuk i pranohet namazi deri sa
.............................................................
b) Mosha kur fmija bn dallimin n mes gjrave sht
.............................................................
c) Kushtzohet q para se t falesh duhet t kesh t pastr
.................................................... dhe ..................................................
d) Pjesa e trupit q duhet t mbuloj mashkulli n namaz
sht. ......................................................... ndrsa femra duhet t
mbulohet e gjitha prve.............................................................
Zgjidh prgjigjen e sakt ()
Mosha kur fmija bn dallimin e gjrave sht:
( ) 9 vje
( ) 6 vje
( ) 7 vje

92

93

M simi i pe s t
Shtyllat e Namazit

Udhzime pr msuesin
11. Nxnsit duhet t nxiten q t falin namazin n kohn
e vet.
22. Nxnsve duhet tu bhet e qart se lnia e namazit
sht gjynah i madh, sepse namazi sht nj nga
shtyllat m t rndsishme t Islamit dhe element
dallues mes nj besimtari dhe nj jobesimtari.

Namazi ka dhjet shtylla, ato duhen kryer n mnyr

t rregullt dhe me qetsi t plot, ato jan:
11. Qndrimi n kmb gjat farzit (nse sht e mundur).
22. Tekbiri fillestar (fjala Allahu Ekber).
33. Kndimi i sures Fatiha.
44. Rnia n Ruku.
55. Ngritja nga rukuja.

Objektivat e msimit

66. Rnia n sexhde dy her, mbi shtat gjymtyr.

77. Qndrimi n mes dy sexhdeve.

11. Nxnsi duhet t prmend se cilat jan kushtet e

namazit.

88. Ulja e fundit dhe kndimi i Tehijatit.

22. Nxnsi duhet t prmend se sa sht masa e

mbulimit t trupit t meshkujve dhe t femrave n
namaz.

1010Kryerja e namazit me rendin e prshkruar, n mnyr

t qet dhe pa nxituar.

33. Nxnsit duhet t din t gjejn drejtimin e Meks.

99. Dhnia e selamit.

Ai q nuk i kryen kto shtylla:

a- Nse dikush nuk kryen ndonj nga kto shtylla t
namazit, ather namazi i tij sht i pasakt.
b- Nse ai q falet e harron apo e ngatrron nj nga kto
shtylla, ather ai e vazhdon namazin aty ku sht
dhe n fund duhet t bj sexhden e gabimit.

94

95

Diskutime
Sa shtylla ka namazi?

Fatimja duke falur namazin n rekatin e dyt harroi rukun.

far duhet t bj ajo n kt rast?

Vendos numrin e duhur sipas radhs s veprimeve q

kryhen n namaz:

.....................................................................................................................

Kndimi i sures Fatiha

( )

Dhnia e selamit ( )

Rnia n Ruku

Ngritja nga rukuja ( )

- Kushti duhet t plotsohet.......................................... namazit.

Rnia n sexhde dy her, mbi shtat gjymtyr

- Shtylla duhet t plotsohet.......................................... namazit.

Qndrimi n kmb gjat farzit (nse sht e mundur) ( )

Qndrimi n mes dy sexhdeve

Tekbiri fillestar (fjala Allahu Ekber)

Kryerja e namazit me rendin e prshkruar.

( )

( ) hyrja e kohs

Ulja e fundit dhe kndimi i Tehijatit.

( )

( ) drejtimi nga kibla

( )

( )

( )

( )

Shikon nj shokun tnd q po falet me nxitim, far do ti

thoje atij?
......................................................................................................................
......................................................................................................................

Allahu i Lartsuar thot: Faleni rregullisht namazin,

sidomos at t mesmin dhe qndroni (n kmb) me
devotshmri para Allahut(El-Bekare: 238)
N kt ajet sht prmendur nj nga shtyllat e namazit,
cili sht ai?

96

......................................................................................................................
Plotso vendet bosh me fjalt e duhura si m posht?
(pas para gjat)

Zgjidh prgjigjen e sakt:

sht prej shtyllave t namazit:

( ) kndimi i Fatihas

Un bj dallim se cilat jan

kushtet e namazit dhe cilat jan
shtyllat e namazit.

97

M simi i g jasht
Vaxhibet e namazit

Udhzime pr msuesin

Namazi ka disa vaxhibe (obligime) dhe ato jan:

1. T gjitha tekbiret, prve tekbirit fillestar.

1. Nxnsit duhet ti shpjegohet qetsia q duhet

pasur n namaz dhe detyrimi pr ta zbatuar at, si
shpjegohet kjo n hadithin e atij q falej me nxitim.

2. Thnia e fjals Subhane Rabijel Adhim gjat rukus.

2. T sqarohet n mnyr t thjeshtuar se far sht

sexhdja e gabimit.

4. Thnia e fjals Rabena ue lekel hamd pr imamin,

at q falet me xhemat dhe vetm.

3. T sqarohet praktikisht sesi bhet sexhdja e sakt,

mbi shtat gjymtyr.

5. Thnia e fjals Subhane Rabijel Ala n sexhde.

4. T sqarohet praktikisht sesi bhet rukuja e sakt.

7. Leximi i Tehijatit n uljen e par.

3. Thnia e fjals Semiallahu limen hamideh pr

imamin dhe at q falet vetm.

6. Ulja n Tehijatin e par.

Ai q nuk kryen ndonj nga kto vaxhibe:

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t falet n mnyr t sakt.
2. Nxnsi duhet t njoh se cilat jan shtat gjymtyrt
mbi t cilat bhet sexhdja.

a. Nse dikush e l me vetdije nj nga kto vaxhibe t

namazit, ather namazi i tij sht i pasakt.
b. Nse dikush e l pavetdije nj vaxhib ose ngatrrohet,
ather ai bn n fund sexhden e gabimit dhe namazi
i tij sht i sakt.

3. Nxnsi duhet t kndoj Fatihan n mnyr t sakt.

4. Nxnsi duhet t dij se far ndodh kur nuk plotsohet
nj prej shtyllave t namazit.

98

99

Diskutime
Prmend cilat jan vaxhibet e namazit:
............................................................

Zgjidh fjaln e duhur dhe vendose at n vendin bosh:

Shtyllat - Vaxhibet
- Kndimi i Fatihas sht prej ........................... t namazit.
- Thnia Subhane Rabijel Adhim sht prej...................... t
namazit.
- Tehijati i par sht prej ........................... t namazit.
- Tehijati i fundit sht prej ........................... t namazit.
Vendos nj viz posht prgjigjes s sakt:
Un them gjat rukus:
La ilahe ila-llah
Subhane rabijel Ala
Subhane rabijel Adhim
Un them ndrmjet dy sexhdeve:
Rabi-gfirli
Semiallahu limen hamideh
Rabena ue lekel hamd
Fjaln Rabena ue lekel hamd e thot:
imami, ai q falet me xhemat dhe vetm
imami dhe ai q falet vetm
vetm imami

100

far gjykimi ka namazi i atij q l pa knduar, me vetdije,

Tehijatin e par?
......................................................................................................................
Omeri u fal dhe harroi t thoshte ndrmjet dy sexhdeve
Rabi igfirli, far gjykimi ka pr namazin e tij?
......................................................................................................................

Un jam n gjendje t dalloj n mes shtyllave

t namazit dhe vaxhibe t tij.

Udhzime pr msuesin

T sqarohet mir dallimi n mes shtyllave t namazit

dhe vaxhibeve.
T sqarohet se do t thot t falesh si imam, me
xhemat dhe vetm.

Objektivat e msimit
1. Nxnsi duhet t njoh se cilat jan vaxhibet e namazit.
2. Nxnsi duhet t praktikoj n mnyr t sakt shtyllat
dhe vaxhibet e namazit.
3. Nxnsi duhet t dij se far gjykimi ka kur lihet nj
prej vaxhibave t namazit.

101

Msimi i Fes Islame pr Fmij

Libri 3
(pr moshn 9-10 vje)