Παναγόπουλος & Κίρτας - Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι - ΤΕΙ Σερρών

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ
ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΔΟΜΟΣΤΑΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ Ι
Παναγόπουλος Γεώργιος, Πολιτικός Μηχανικός, Msc
Κίρτας Εμμανουήλ, Πολιτικός Μηχανικός, Msc
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005
i
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ............................................................................................... vi
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ.....................................................................1
1.1 Ιστορική επισκόπηση ................................................................................ 1
1.2 Κανονισμοί οπλισμένου σκυροδέματος ........................................................ 3
1.3 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του οπλισμένου σκυροδέματος ................... 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΥΛΙΚΑ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ.........................7

2.1 Σκυρόδεμα ............................................................................................. 7
2.1.1 Θλιπτική αντοχή σκυροδέματος ........................................................ 8
2.1.2 Κατηγορίες σκυροδέματος................................................................ 8
2.1.3 Εφελκυστική αντοχή σκυροδέματος................................................... 9
2.1.4 Παραμορφώσεις ........................................................................... 10
2.2 Χάλυβας οπλισμένου σκυροδέματος .......................................................... 11
2.2.1 Διακρίσεις των ράβδων οπλισμού .................................................... 11
2.2.2 Ονομαστική διάμετρος και ονομαστική διατομή των ράβδων................ 11
2.2.3 Χαρακτηριστική αντοχή του χάλυβα. Διαγράμματα τάσεων-

παραμορφώσεων......................................................................................... 12
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ................15

3.1 Βασική ανίσωση υπολογισμού .................................................................. 15
3.2 Οριακές καταστάσεις .............................................................................. 16
3.2.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας ........................................................ 17
3.2.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας............................................. 17
3.3 Τιμές σχεδιασμού ................................................................................... 17
3.4 Δράσεις ................................................................................................ 18
3.4.1 Μόνιμες δράσεις ........................................................................... 19
3.4.2 Μεταβλητές δράσεις ...................................................................... 19

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ii
3.4.3 Τυχηματικές δράσεις ..................................................................... 20
3.4.4 Προένταση .................................................................................. 21
3.4.5 Παρεμποδιζόμενες και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις ........................ 21
3.5 Τιμές σχεδιασμού αντοχών ...................................................................... 22
3.6 Συνδυασμοί δράσεων ............................................................................. 23
3.6.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας ............................................................... 24
3.6.1.1 Συνδυασμός βασικών δράσεων ........................................................... 25
3.6.1.2 Συνδυασμός τυχηματικών δράσεων ..................................................... 25
3.6.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας ................................................... 25
3.6.3 Απλοποιήσεις για συνήθη οικοδομικά έργα .............................................. 26
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ...........29

4.1 Γενικά .................................................................................................. 29
4.2 Επικαλύψεις οπλισμών ............................................................................ 29
4.3 Αποστάσεις οπλισμών ............................................................................. 32
4.4 Τάση συνάφειας..................................................................................... 32
4.5 Αγκυρώσεις........................................................................................... 35
4.5.1 Τύποι αγκυρώσεων.............................................................................. 36
4.5.2 Βασικό μήκος αγκύρωσης ..................................................................... 37
4.5.3 Απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης ............................................................. 37
4.6 Ενώσεις................................................................................................ 38
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΓΕΘΗ

ΟΡΘΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ..............................................................................41
5.1 Γενικά .................................................................................................. 41
5.2 Παραδοχές............................................................................................ 41
5.3 Κατανομή των παραμορφώσεων............................................................... 42
5.4 Ιδεατά διαγράμματα τάσεων - παραμορφώσεων.......................................... 43
5.5 Διαδικασία υπολογισμού - Διάκριση περιπτώσεων........................................ 45

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ iii
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΟΚΩΝ........................................47

6.1 Γενικά .................................................................................................. 47
6.2 Συνεχείς δοκοί υπό κατακόρυφα φορτία .................................................... 48
6.3 Αμφιέρειστες δοκοί σε κάμψη .................................................................. 49
6.4 Εικόνες καμπτικής αστοχίας δοκού Ο/Σ ..................................................... 52
6.4.1 Διατομές “κανονικά” οπλισμένες ..................................................... 53
6.4.2 Διατομές με ασθενή όπλιση ............................................................ 54
6.4.3 Διατομές ισχυρά οπλισμένες ........................................................... 54
6.5 Μονοαξονική προέχουσα κάμψη ορθογωνικών διατομών .............................. 56
6.6 Προέχων εφελκυσμός ............................................................................. 63
6.7 Προέχουσα θλίψη .................................................................................. 63
6.8 Κάμψη πλακοδοκών ............................................................................... 64
6.8.1 Η έννοια του συνεργαζόμενου πλάτους................................................... 64
6.8.2 Συνεχείς πλακοδοκοί ........................................................................... 65
6.8.3 Υπολογισμός του συνεργαζόμενου πλάτους ............................................. 67
6.8.4 Διαδικασία υπολογισμού οπλισμών πλακοδοκού ....................................... 70
6.8.5 Προσεγγιστική διαδικασία υπολογισμού λεπτών πλακοδοκών ..................... 71
6.9 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τις δοκούς από Ο/Σ και το διαμήκη οπλισμό τους 73
6.9.1 Γεωμετρικά στοιχεία ............................................................................ 73
6.9.2 Επιτρεπόμενα υλικά ............................................................................. 73
6.9.3 Διαμήκεις οπλισμοί .............................................................................. 74
6.10 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης δοκών σε κάμψη .......................... 77
6.11 Διάτμηση ............................................................................................ 79
6.11.1 Συμπεριφορά αμφιέρειστων δοκών σε διάτμηση ..................................... 79
6.11.2 Τυπικές διατμητικές μορφές αστοχίας ................................................... 81
6.11.3 Οπλισμός διάτμησης........................................................................... 81
6.11.4 Κρίσιμες περιοχές δοκών με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας ............. 82
6.12 Υπολογισμός οπλισμού διάτμησης ........................................................... 83
6.12.1 Έλεγχοι υπολογισμού ......................................................................... 83
6.12.2 Ελάχιστος οπλισμός διάτμησης δοκών................................................... 87
6.13 Τυπικές εικόνες όπλισης δοκών οπλισμένου σκυροδέματος ......................... 88

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ iv
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑΤΩΝ.......................93

7.1 Γενικά .................................................................................................. 93
7.2 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων............................................................. 94
7.2.1 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων λόγω κατακορύφων φορτίων ................. 95
7.2.2 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων λόγω συνδυασμού κατακορύφων φορτίων

και σεισμού ................................................................................................ 96
7.3 Προέχουσα θλίψη διατομών Ο/Σ .............................................................. 97
7.4 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης .................................................................. 97
7.4.1 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης για μονοαξονική κάμψη .............................. 98
7.4.1.1 Ορθογωνικές διατομές....................................................................... 99
7.4.1.2 Κυκλικές και δακτυλιοειδείς διατομές ..................................................116
7.4.2 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης για διαξονική κάμψη .................................123
7.5 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τα υποστυλώματα..........................................137
7.5.1 Γεωμετρικά στοιχεία ...........................................................................137
7.5.2 Επιτρεπόμενα υλικά ............................................................................137
7.5.3 Ελάχιστα και μέγιστα ποσοστά διαμήκους οπλισμού .................................138
7.5.4 Εγκάρσιος οπλισμός υποστυλωμάτων ....................................................138
7.5.5 Κρίσιμες περιοχές υποστυλωμάτων με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας 139
7.6 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης υποστυλωμάτων............................140
7.7 Τυπικές εικόνες όπλισης υποστυλωμάτων Ο/Σ ...........................................142
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΛΑΚΩΝ....................................147

8.1 Γενικά .................................................................................................147
8.2 Είδη πλακών ........................................................................................147
8.3 Φορτίσεις πλακών .................................................................................151
8.4 Απλά οπλισμένες πλάκες (κύριος οπλισμός σε μια διεύθυνση) ......................151
8.4.1 Πλάκες πρόβολοι................................................................................152
8.4.2 Διέρειστες πλάκες με δύο παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις.....................153
8.4.3 Τετραέρειστες πλάκες με lmax/lmin≥2.......................................................155
8.5 Σταυροειδώς οπλισμένες πλάκες..............................................................156
8.5.1 Πίνακες Czerny ..................................................................................157

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ v
8.5.2 Η μέθοδος των πεσσοειδών φορτίσεων ..................................................168
8.6 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τις πλάκες από Ο/Σ........................................170
8.6.1 Ελάχιστα πάψη πλακών.......................................................................170
8.6.2 Καθορισμός συνθηκών στήριξης ...........................................................171
8.6.3 Ελάχιστα και μέγιστα ποσοστά κύριου οπλισμού πλακών...........................171
8.6.4 Ελάχιστα ποσοστά δευτερεύοντος οπλισμού πλακών (διανομής) ................172
8.6.5 Ελάχιστα ποσοστά οπλισμού απόσχισης πλακών ......................................172
8.6.5 Ελάχιστα ποσοστά οπλισμού τύπου «φουρκέτας» ....................................172
8.7 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης πλακών........................................173
8.8 Μεταφορά φορτίων από τις πλάκες στις δοκούς .........................................175
8.8.1 Γενική περίπτωση ...............................................................................175
8.8.2 Μεταφορά φορτίων σε απλά οπλισμένες πλάκες ......................................179
8.9 Τυπικές εικόνες όπλισης πλακών οπλισμένου σκυροδέματος ........................180
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ..............................185
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ..............................................247
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ......................................................261

vi
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το παρόν τεύχος σημειώσεων γράφτηκε για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της

θεωρίας και του εργαστηρίου του μαθήματος «Κατασκευές Οπλισμένου
Σκυροδέματος Ι» το οποίο διδάσκεται στο 4ο εξάμηνο του τμήματος Δομικών Έργων
στο Τ.Ε.Ι. Σερρών.
Βασικός στόχος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στο σχεδιασμό και τη
διαστασιολόγηση δομικών στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα σύμφωνα με τις
διατάξεις των σύγχρονων κανονισμών, δηλαδή τον Ελληνικό Κανονισμό Οπλισμένου
Σκυροδέματος (ΕΚΟΣ2000) και τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (ΕΑΚ2000). Η
αντιμετώπιση των αντισεισμικών κατασκευών δεν αποτελεί άμεσο αντικείμενο του
παρόντος τεύχους (διδάσκεται σε επόμενα εξάμηνα στο Τ.Ε.Ι. Σερρών), ωστόσο
συχνά γίνεται αναφορά στην επίδραση των σεισμικών δράσεων στις κατασκευές
καθώς αποτελούν μια αναπόφευκτη φόρτιση και τη σημαντικότερη ίσως αιτία
εμφάνισης βλαβών στις ελληνικές κατασκευές.
Τα βασικά σημεία που αντιμετωπίζονται μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:
• Εισαγωγή στα επιμέρους υλικά του οπλισμένου σκυροδέματος
• Παρουσίαση της μεθόδου των οριακών καταστάσεων
• Παρουσίαση κανόνων κατασκευαστικής διαμόρφωσης
• Εισαγωγή στη διαστασιολόγηση δομικών στοιχείων για μεγέθη ορθής έντασης
• Διαστασιολόγηση δοκών από Ο/Σ
• Διαστασιολόγηση υποστυλωμάτων από Ο/Σ
• Διαστασιολόγηση πλακών από Ο/Σ
Επιπλέον δίνεται μια σειρά από λυμένες ασκήσεις – θέματα εξετάσεων καθώς και
ορισμένες άλυτες εκφωνήσεις ασκήσεων για την εξάσκηση των φοιτητών αφενός στις
ανάγκες του μαθήματος και αφετέρου στην αντιμετώπιση προβλημάτων που
πιθανότατα θα κληθούν να λύσουν στη σταδιοδρομία τους ως μηχανικοί της πράξης.
Παρουσιάζεται η μεθοδολογία με την οποία αντιμετωπίζεται η κάθε περίπτωση
διαστασιολόγησης και ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις κατασκευαστικές λεπτομέρειες
των δομικών στοιχείων που εξετάζονται μέσω ενός σχετικά μεγάλου αριθμού και
όπου είναι εφικτό τρισδιάστατων σχημάτων για να δοθεί στον αναγνώστη η
πληρέστερη δυνατή εικόνα των δομικών στοιχείων όπως αυτά θα κατασκευαστούν
στην πράξη.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ vii
Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή του Τ.Ε.Ι. Σερρών κ.

Σους Ισσάμ για την πολύτιμη βοήθεια που μας πρόσφερε για την οργάνωση, την
παρουσίαση και τη συνολική διαδικασία διεξαγωγής των μαθημάτων.
Εκ των συγγραφέων
Παναγόπουλος Γεώργιος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Εισαγωγή
1.1 Ιστορική επισκόπηση
Το οπλισμένο σκυρόδεμα είναι το υλικό το οποίο τις τελευταίες δεκαετίες έχει

κυριαρχήσει στην Ελλάδα (και όχι μόνο) ως το επικρατέστερο δομικό υλικό για τη
συντριπτική πλειοψηφία των κατασκευών (κτίρια, γέφυρες κτλ).
Το σκυρόδεμα ως υλικό ήταν ήδη γνωστό στους Ρωμαίους ως συνδετικό μέσο

(σκυρόδεμα με υδραυλική άσβεστο ή πουζολανικό τσιμέντο), ωστόσο η νέα εποχή
του σκυροδέματος μπορεί να θεωρηθεί ότι εγκαινιάζεται με την εφεύρεση του
τσιμέντου Portland από τον Joseph Aspdin (σχήμα 1.1) το 1824 στο Yorkshire.
Σχήμα 1.1. Ο εφευρέτης του τσιμέντου Portland, Joseph Aspdin (κέντρο)
Η πρώτη φορά που τοποθετήθηκε οπλισμός στο σκυρόδεμα ήταν το 1855 από
τον Jean-Louis Lambot στη Γαλλία για την κατασκευή μιας βάρκας (σχήμα 1.2). Την
ίδια περίπου περίοδο (1867) ο Γάλλος κηπουρός Joseph Monier χρησιμοποιούσε
μεταλλικά πλέγματα στην προσπάθειά του να κατασκευάσει πιο ανθεκτικές γλάστρες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή 2
και ο επίσης Γάλλος χτίστης Francois Coignet (σχήμα 1.3) είναι ο πρώτος που εισάγει
την χρήση του οπλισμένου σκυροδέματος στην κατασκευή οικοδομών (1860-1980).
Το ιδιόκτητο μάλιστα σπίτι του F. Coignet από Ο/Σ στο Παρίσι διατηρείται ακόμα.
Σχήμα 1.2. Η πρώτη βάρκα από Ο/Σ από τον J.L.Lambot
Σχήμα 1.3. Ο Francois Coignet
Το 1873 ο William E. Ward κατασκευάζει στο Port Chester της Νέας Υόρκης το
πρώτο σπίτι από οπλισμένο σκυρόδεμα στις Η.Π.Α., το «Ward’s Castle» όπως
ονομάστηκε (σχήμα 1.4), το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα. Τις επόμενες
δεκαετίες ξεκίνησε η χρήση του οπλισμένου σκυροδέματος και σε έργα οδοποιίας για
να ακολουθήσει στη συνέχεια η εκρηκτική του πορεία στον 20ο αιώνα.
Σχήμα 1.4. Το πρώτο κτίριο Ο/Σ στις Η.Π.Α.
Η πρώτη ρεαλιστική θεωρία υπολογισμού στοιχείων από Ο/Σ δημοσιεύτηκε το

1902 από τον E.Mörsch, που διατέλεσε αργότερα για πολλά χρόνια καθηγητής στο
Πολυτεχνείο της Στουτγκάρδης.
1.2 Κανονισμοί οπλισμένου σκυροδέματος
Από τις αρχές του 20ου αιώνα έχουν αρχίσει να εκδίδονται οι πρώτοι κανονισμοί
βάσει των οποίων θα σχεδιάζονται οι κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα. Ο
πρώτος κανονισμός εκδόθηκε στη Γαλλία το 1904 και στη συνέχεια στη Γερμανία το
1907 και στις Η.Π.Α. το 1909. Οι κανονισμοί αυτό βασίζονταν στη μέθοδο των
επιτρεπόμενων τάσεων, η οποία είχε ως βασική προϋπόθεση την παραδοχή
γραμμικής συνάρτησης τάσεων-παραμορφώσεων και κατά συνέπεια γραμμική σχέση
μεταξύ φορτίων – εσωτερικών δυνάμεων – τάσεων. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή η
υφιστάμενη τάση συφ έπρεπε να είναι μικρότερη από μία επιτρεπόμενη τάση σεπ που
καθορίζονταν ως η οριακή (τελική) τάση σορ διαιρεμένη με τον κατάλληλο
επιτρεπόμενο συντελεστή ασφάλειας νεπ (σχέση 1.1).
σ ορ
σ υφ ≤ =σ επ (1.1)
νεπ
Η μέθοδος των επιτρεπόμενων τάσεων εφαρμόστηκε παγκόσμια κατά το

μεγαλύτερο τμήμα του 20ου αιώνα για να αντικατασταθεί στη συνέχεια από τη μέθοδο
των οριακών καταστάσεων η οποία εφαρμόζεται μέχρι σήμερα και θα παρουσιαστεί
αναλυτικά σε ξεχωριστό κεφάλαιο. Στον ελληνικό χώρο μάλιστα η χρήση της έφτασε
μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ορισμένα από τα σημαντικότερα
κανονιστικά κείμενα του 20ου αιώνα εκδόθηκαν το 1938 στη Σοβιετική Ένωση, το
1956 στις Η.Π.Α. (ACI 318), το 1972 στη Γερμανία (DIN 1045) και επίσης το 1972
στη Μεγάλη Βρετανία (CP 110). Το 1978 εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Σκυροδέματος (CEB) το Πλαίσιο κανονισμού (Model Code) και το 1991 ο
Ευρωκώδικας 2 (Eurocode2: Design Of Concrete Structures).
Στην Ελλάδα εκδίδεται το 1991 ο Νέος Ελληνικός Κανονισμός Οπλισμένου

Σκυροδέματος, ο οποίος εισάγει για πρώτη φορά τη φιλοσοφία των οριακών
καταστάσεων στο σχεδιασμό των ελληνικών κατασκευών. Σήμερα, ο ισχύων
κανονισμός είναι ο ΕΚΩΣ2000 ο οποίος εφαρμόζεται παράλληλα με τον Αντισεισμικό
Κανονισμό (ΕΑΚ2000). Οι κανονισμοί αυτοί είναι διαθέσιμοι σε ηλεκτρονική μορφή
στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ),
www.oasp.gr.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση να

καταργηθούν όλοι οι εθνικοί κανονισμοί των χωρών-μελών της και να
αντικατασταθούν από τους αντίστοιχους Ευρωκώδικες οι οποίοι θα εφαρμόζονται σε
όλη της την επικράτεια. Στον πίνακα 1.1 παρουσιάζονται οι Ευρωκώδικες που
αφορούν έργα Πολιτικού Μηχανικού (Δομικοί Ευρωκώδικες).
Πίνακας 1.1 Δομικοί Ευρωκώδικες

Ευρωκώδικας 1 Βάσεις σχεδιασμού και δράσεις επί των κατασκευών
Ευρωκώδικας 2 Σχεδιασμό των κατασκευών από σκυρόδεμα
Ευρωκώδικας 3 Σχεδιασμό των κατασκευών από χάλυβα

Σχεδιασμό των σύμμικτων κατασκευών από σκυρόδεμα
Ευρωκώδικας 4
και χάλυβα
Ευρωκώδικας 5 Σχεδιασμό των ξύλινων κατασκευών
Ευρωκώδικας 6 Σχεδιασμό των κατασκευών από τοιχοποιία
Ευρωκώδικας 7 Γεωτεχνικός σχεδιασμός

Προβλέψεις για την αντοχή των κατασκευών σε
Ευρωκώδικας 8
συνθήκες σεισμού
Ευρωκώδικας 9 Σχεδιασμό κατασκευών από κράματα αλουμινίου
Οι σύγχρονοι ελληνικοί κανονισμοί (ΕΚΩΣ2000, ΕΑΚ2000) είναι πλήρως

εναρμονισμένοι με τους αντίστοιχους ευρωκώδικες (EC2, EC8).
1.3 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του οπλισμένου σκυροδέματος
Το οπλισμένο σκυρόδεμα είναι σήμερα το δημοφιλέστερο δομικό υλικό καθώς

παρουσιάζει τα εξής βασικά πλεονεκτήματα:
• Είναι οικονομικό. Τα υλικά του (αδρανή, νερό, τσιμέντο) είναι φθηνά και
προμηθεύονται εύκολα. Επιπλέον, κατά κανόνα δεν απαιτείται συντήρηση.
• Είναι εύπλαστο και εύχρηστο. Το νωπό σκυρόδεμα μπορεί να

προσαρμοστεί σε οποιαδήποτε μορφή ξυλοτύπου και να καλύψει σχεδόν
όλες τις αρχιτεκτονικές απαιτήσεις
• Είναι ανθεκτικό στη μηχανική φθορά και στη φωτιά.
• Προσφέρεται για μονολιθικές κατασκευές (χωρίς αρμούς), οι οποίες σαν

πολλαπλά στατικά αόριστες έχουν μεγάλα περιθώρια αντοχής και
ασφάλειας, ιδιαίτερα σε σεισμικές δράσεις.
Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένα μειονεκτήματα του Ο/Σ τα οποία συχνά

περιορίζουν τη χρήση του:
• Έχει πολύ μεγάλο ίδιο βάρος, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα κυρίως
σε κατασκευές με μεγάλα ανοίγματα (π.χ. γέφυρες). Τα ογκώδη δομικά
στοιχεία (δοκοί, υποστυλώματα) που απαιτούνται συχνά δυσχεραίνουν το
πρόβλημα.
• Το γεγονός ότι παρασκευάζεται επί τόπου αυξάνει τον κίνδυνο να

παρουσιαστούν κατασκευαστικά ελαττώματα.
• Σε περιπτώσεις βλαβών οι επισκευές είναι ιδιαίτερα δαπανηρές και

δύσκολες στην εφαρμογή.
• Οι θερμομονωτικές του ιδιότητες είναι περιορισμένες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Υλικά οπλισμένου σκυροδέματος
2.1 Σκυρόδεμα
Το σκυρόδεμα είναι ένα τεχνητό υλικό (τεχνητός λίθος) που παρασκευάζεται με

την ανάμιξη σε κατάλληλες αναλογίες τσιμέντου, αδρανών (άμμος, σκύρα κτλ.) και
νερού. Τα τρία επιμέρους υλικά αναμιγνύονται με κατάλληλες αναλογίες και στη
συνέχεια το νωπό σκυρόδεμα που προκύπτει συμπυκνώνεται και συντηρείται ούτως
ώστε να έρθει στην τελική του μορφή (στερεό σώμα) και να αποκτήσει
προδιαγεγραμμένες ιδιότητες αντοχής και ανθεκτικότητας.
Ενδεικτικές αναλογίες κατά όγκο και κατά βάρος των επιμέρους υλικών του
οπλισμένου παρουσιάζονται στο σχήμα 1.5. Είναι προφανές ότι το ποσοστό των
αδρανών και του τσιμέντου είναι μεγαλύτερο όταν παρουσιάζονται οι αναλογίες
βάρους σε σχέση με τις αναλογίες όγκου, λόγω του μεγαλύτερου ειδικού βάρους των
υλικών αυτών σε σχέση με το ειδικό βάρος του νερού.
(α) (β)
7% ΝΕΡΟ
18% ΝΕΡΟ
12% ΤΣΙΜΕΝΤΟ
10% ΤΣΙΜΕΝΤΟ
ΑΔΡΑΝΗ
81%
72% ΑΔΡΑΝΗ
Σχήμα 2.1. Ενδεικτικές αναλογίες υλικών κατά όγκο (α) και κατά βάρος (β) νωπού
σκυροδέματος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Υλικά οπλισμένου σκυροδέματος 8
Το ειδικό βάρος του άοπλου σκυροδέματος μπορεί να λαμβάνεται στους

υπολογισμούς ίσο με 24kN/m3, ενώ το ειδικό βάρος του οπλισμένου ή του
προεντεταμένου σκυροδέματος ίσο με 25kN/m3.
Οι αντοχές (θλιπτική, εφελκυστική κτλ.) καθώς και διάφορες άλλες ιδιότητες

του σκυροδέματος καθορίζονται βάσει τυποποιημένων δοκιμών, σύμφωνα με τις
διατάξεις του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος (Κ.Τ.Σ. 1997).
2.1.1 Θλιπτική αντοχή σκυροδέματος
Η σημαντικότερη ίσως ιδιότητα του σκυροδέματος είναι η θλιπτική του αντοχή.

Το σκυρόδεμα, ακόμα και το άοπλο, εμφανίζει μεγάλη αντοχή σε θλίψη γεγονός στο
οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η χρήση του υλικού στις κατασκευές.
Η θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος συμβολίζεται ως fc (c: concrete) στους

κανονισμούς οπλισμένου σκυροδέματος και αναφέρεται στην μονοαξονική θλιπτική
αντοχή. H αντοχή αυτή μετράται στις 28 ημέρες σε κυλινδρικά δοκίμια
διαμέτρου 150mm και ύψους 300mm ή κυβικά δοκίμια ακμής 150 mm,
σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού Τεχνολογίας Σκυροδέματος.
Ο κανονισμός οπλισμένου σκυροδέματος ορίζει σαν βάση τη χαρακτηριστική

θλιπτική αντοχή fck. Χαρακτηριστική αντοχή κυλινδρικού δοκιμίου fck ή κυβικού
δοκιμίου fck,cube θεωρείται εκείνη η τιμή αντοχής κάτω της οποίας υπάρχει 5%
πιθανότητα να βρεθεί η τιμή αντοχής ενός τυχαίου δοκιμίου.
Όπως είναι φυσικό, η μέση θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος fcm (m: mean),
δηλαδή η μέση τιμή των αντοχών δύο ή περισσότερων δοκιμίων από το ίδιο δείγμα
σκυροδέματος είναι μεγαλύτερη από την χαρακτηριστική αντοχή fck. Ο κανονισμός
συνδέει τα δύο αυτά μεγέθη με την παρακάτω σχέση:
fcm = fck + 8 (MPa) (2.1)
2.1.2 Κατηγορίες σκυροδέματος
Στον πίνακα 2.1 παρουσιάζονται οι κατηγορίες σκυροδέματος οι οποίες

ορίζονται με βάση την χαρακτηριστική τιμή (σε MPa) της θλιπτικής αντοχής. Συχνά
στην ονομασία μιας κατηγορίας σκυροδέματος η αντοχή των κυβικών δοκιμίων
παραλείπεται. Έτσι αν κάπου συναντάμε την ονομασία «σκυρόδεμα C16»
αναφερόμαστε σε σκυρόδεμα του οποίου η χαρακτηριστική τιμή της κυλινδρικής
αντοχής είναι 16MPa.
Παρατηρούμε ότι η χαρακτηριστική τιμή της θλιπτικής αντοχής των κυβικών

δοκιμίων είναι λίγο μεγαλύτερη από αυτή των αντίστοιχων κυλινδρικών. Στην πράξη
όλοι οι υπολογισμοί για τις κατασκευές οπλισμένου σκυροδέματος γίνονται με βάση
την χαρακτηριστική τιμή της θλιπτικής αντοχής κυλινδρικών δοκιμίων fck εκτός αν ο
κανονισμός σε κάποιους ελέγχους ορίζει κάτι διαφορετικό.
Πίνακας 2.1 Κατηγορίες σκυροδέματος και αντίστοιχες θλιπτικές αντοχές
C12/15 C16/20 C20/25 C25/30 C30/37 C35/45 C40/50 C45/55 C50/60

fck
12 16 20 25 30 35 40 45 50
(MPa)
fck,cube
15 20 25 30 37 45 50 55 60
(MPa)
Η χρήση της κατηγορίας C12/15 σε οπλισμένο σκυρόδεμα επιτρέπεται μόνο για

κτίρια χωρίς αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας με τρεις το πολύ ορόφους.
Η χρήση της κατηγορίας C16/20 σε οπλισμένο σκυρόδεμα επιτρέπεται μόνο:
• για κτίρια χωρίς αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας, ανεξαρτήτως του

αριθμού των ορόφων.
• για κτίρια με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας, με τρεις το πολύ

ορόφους.
Για προεντεταμένο σκυρόδεμα δεν επιτρέπονται οι κατηγορίες C12/15, C16/20

και C20/25.
2.1.3 Εφελκυστική αντοχή σκυροδέματος
Ο όρος εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος αναφέρεται στη μέγιστη τάση

την οποία μπορεί να παραλάβει το (άοπλο) σκυρόδεμα όταν υποβάλλεται σε
μονοαξονικό εφελκυσμό μέχρι να ρηγματωθεί. Συμβολίζεται ως fct (t: tension) και
όπως είναι αναμενόμενο η τιμή της είναι σημαντικά μικρότερη από την αντίστοιχη
αντοχή σε θλίψη.
Η μικρή τιμή της εφελκυστικής αντοχής του σκυροδέματος είναι ίσως το

σημαντικότερο πρόβλημα του ως δομικό υλικό. Για την αντιμετώπισή του
τοποθετούνται στο σκυρόδεμα οπλισμοί από χάλυβα, οι οποίοι είναι αυτοί που
καλούνται να παραλάβουν τις εφελκυστικές τάσεις που αναπτύσσονται στα δομικά
στοιχεία, όπως θα δούμε με λεπτομέρεια στα επόμενα κεφάλαια.
Ως τάξη μεγέθους η εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος είναι περίπου το

1/10 της αντίστοιχης θλιπτικής αντοχής. Ακριβέστερα, ο κανονισμός υπολογίζει τη
μέση εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος fctm βάσει της χαρακτηριστικής τιμής
της θλιπτικής αντοχής μέσω της παρακάτω σχέσης:
2/3
fctm = 0.30 fck (fctm, fck σε MPa) (2.2)
Στον πίνακα 2.2 παρουσιάζεται η μέση τιμή της εφελκυστικής αντοχής καθώς
και οι χαρακτηριστικές εφελκυστικές αντοχές fctk0.05 και fctk0.95.
Πίνακας 2.2 Εφελκυστική αντοχή σκυροδέματος (ΜPa)
fck 12 16 20 25 30 35 40 45 50
fctk0.05 1.10 1.30 1.50 1.80 2.00 2.20 2.50 2.70 2.90
fctm 1.60 1.90 2.20 2.60 2.90 3.20 3.50 3.80 4.10
fctk0.95 2.00 2.50 2.90 3.30 3.80 4.20 4.60 4.90 5.30
2.1.4 Παραμορφώσεις
Η γενική μορφή του διαγράμματος τάσεων-παραμορφώσεων του σκυροδέματος

παρουσιάζεται στο σχήμα 2.2. Στο διάγραμμα αυτό φαίνεται πολύ ενδεικτικά το
γεγονός ότι η αντοχή του σκυροδέματος σε θλίψη είναι πολύ μεγαλύτερη από την
αντίστοιχη σε εφελκυσμό.
Σχήμα 2.2. Σχηματικό διάγραμμα τάσεων - παραμορφώσεων σκυροδέματος

(c=θλίψη, t=εφελκυσμός)
Η μέση τιμή του επιβατικού μέτρου ελαστικότητας Ecm μπορεί να εκτιμηθεί βάσει
της χαρακτηριστικής θλιπτικής αντοχής του σκυροδέματος, μέσω του πίνακα 2.3.
Πίνακας 2.3 Επιβατικό μέτρο ελαστικότητας (GPa)
fck 12 16 20 25 30 35 40 45 50
Ecm 26 27.5 29 30.5 32 33.5 35 36 37

Στην περιοχή ελαστικών παραμορφώσεων ο λόγος του Poisson λαμβάνεται ίσος

με 0.20.
Ο συντελεστής θερμικής διαστολής του σκυροδέματος μπορεί να λαμβάνεται

ίσος με 10·10-6 ανά oC.
2.2 Χάλυβας οπλισμένου σκυροδέματος
Τα μηχανικά και τεχνολογικά χαρακτηριστικά των χαλύβων που

χρησιμοποιούνται στο οπλισμένο σκυρόδεμα καθορίζονται από πρότυπα και/ή
εγκριτικές αποφάσεις ή πιστοποιητικά συμμόρφωσης (ΕΛΟΤ 959 και 971).
2.2.1 Διακρίσεις των ράβδων οπλισμού
Οι χάλυβες που χρησιμοποιούνται ως ράβδοι οπλισμού μπορούν να διακριθούν:
α) Σύμφωνα με τη μέθοδο της παραγωγής.
Οι ακολουθούμενες μέθοδοι παραγωγής είναι:
• Θερμή έλαση, δίχως καμιά περαιτέρω επεξεργασία
• Θερμή έλαση, η οποία ακολουθείται από μία άμεση εν σειρά θερμική

κατεργασία
• Ψυχρή κατεργασία με στρέψη ή με όλκηση (συρματοποίηση) του αρχικού

προϊόντος που προέρχεται από θερμή έλαση
β) Σύμφωνα με τη μορφή της επιφάνειας σε:
• Λείες κυλινδρικές ράβδους ή σύρματα (και συγκολλητά δομικά πλέγματα)
• Ράβδους ή σύρματα υψηλής συνάφειας (και συγκολλητά δομικά

πλέγματα), με νευρώσεις (νευροχάλυβες)
γ) Σύμφωνα με τη συγκολλησιμότητα σε:
• Χάλυβες συγκολλήσιμους υπό προϋποθέσεις
• Χάλυβες συγκολλήσιμους
2.2.2 Ονομαστική διάμετρος και ονομαστική διατομή των ράβδων
Οι υπολογισμοί για την απαιτούμενη ποσότητα οπλισμών βασίζονται στην

ονομαστική διατομή των ράβδων του οπλισμού που καθορίζεται από την ονομαστική
διάμετρο. Στον πίνακα 2.4 παρουσιάζονται οι ονομαστικές διάμετροι ράβδων
οπλισμού που χρησιμοποιούνται συνήθως στην πράξη με το αντίστοιχο βάρος ανά
μονάδα μήκους των ράβδων αυτών καθώς και το συνολικό εμβαδόν οπλισμού (σε
cm2) όταν τοποθετούνται περισσότερες της μίας ράβδους ίδιας ονομαστικής
διαμέτρου.
Πίνακας 2.4 Ονομαστικές διατομές ράβδων οπλισμού (cm2)
2.2.3 Χαρακτηριστική αντοχή του χάλυβα. Διαγράμματα τάσεων-

παραμορφώσεων
Η αντοχή του χάλυβα σε εφελκυσμό είναι σημαντική (πολύ κοντά στην αντοχή
του σε θλίψη) και μπορεί να βοηθήσει στην παραλαβή των εφελκυστικών τάσεων
που αναπτύσσονται στα δομικά στοιχεία Ο/Σ.
Ως χαρακτηριστική αντοχή fyk (y: yield=διαρροή) θεωρείται εκείνη η τιμή του

ορίου διαρροής fy ή του συμβατικού ορίου διαρροής f0.2 (που αντιστοιχεί σε
παραμένουσα παραμόρφωση 0.2%) κάτω της οποίας υπάρχει 5% πιθανότητα να
βρεθεί η τιμή αντοχής ενός τυχαίου δοκιμίου (σχήμα 2.3). Εάν ο παραγωγός χάλυβα
εγγυάται μία ελάχιστη τιμή για το fy ή f0.2 η τιμή αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως
χαρακτηριστική.
Οι κατηγορίες χάλυβα που χρησιμοποιούνται συνήθως ως ράβδοι οπλισμού είναι

οι εξής: S220, S400, S500, S400s, S500s, όπου οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν στη
χαρακτηριστική τιμή του ορίου διαρροής μετρούμενη σε MPa. Οι τρεις πρώτες
κατηγορίες αναφέρονται σε χάλυβες συγκολλήσιμους υπό προϋποθέσεις (σύμφωνα
με το πρότυπο ΕΛΟΤ 959), ενώ οι υπόλοιπες δύο σε συγκολλήσιμους χάλυβες. Η
ποιότητα S220 αντιστοιχεί σε λείες ράβδους θερμής ελάσεως, ενώ οι υπόλοιπες σε
ράβδους υψηλής συνάφειας.
Στο σχήμα 2.3 παρουσιάζονται τυπικά διαγράμματα τάσεων-παραμορφώσεων

για διάφορες κατηγορίες χαλύβων. Τα πραγματικά αυτά διαγράμματα, για τη
χρησιμοποίησή τους στους υπολογισμούς, αντικαθίστανται από απλούστερα
διγραμμικά διαγράμματα (σχήμα 2.4), διαλεγμένα έτσι ώστε η απλοποίηση αυτή να
οδηγεί σε προσεγγίσεις υπέρ της ασφάλειας.
Σχήμα 2.3. Διάγραμμα τάσεων - παραμορφώσεων τυπικών χαλύβων οπλισμού
Όλοι οι χάλυβες έχουν κοινό μέτρο ελαστικότητας Es, σταθερό μέχρι τη διαρροή
τους, το οποίο μπορεί να λαμβάνεται ίσο με 200GPa.
Σχήμα 2.4. Διγραμμική απλοποίηση διαγράμματος τάσεων - παραμορφώσεων
Ο συντελεστής θερμικής διαστολής του χάλυβα μπορεί να λαμβάνεται ίσος με

10·10-6 ανά oC. Πρακτικά είναι ίδιος με αυτόν του σκυροδέματος και η κοινή τους
αυτή ιδιότητά βοηθά σημαντικά τη συνεργασία των δύο υλικών καθώς δεν
αναπτύσσονται διαφορετικές παραμορφώσεις με τις μεταβολές της θερμοκρασίας,
κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια της συνεργασίας τους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η μέθοδος των οριακών καταστάσεων
3.1 Βασική ανίσωση υπολογισμού
Η μεγάλη πλειοψηφία των σύγχρονων κανονισμών έχει υιοθετήσει τη μέθοδο

των οριακών καταστάσεων για το σχεδιασμό των κατασκευών αντικαθιστώντας την
μέθοδο των επιτρεπόμενων τάσεων που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν. Σύμφωνα
με τη μέθοδο αυτή ένας φορέας θεωρείται ότι δεν εκπληρώνει τον σκοπό για τον ο-
ποίο κατασκευάσθηκε, όταν φθάσει σε μια ειδική κατάσταση ("οριακή κατάσταση")
όπου παύει να ανταποκρίνεται σ' ένα από τα κριτήρια τα σχετικά με τη φέρουσα
ικανότητα του ή τη λειτουργικότητα του.
Η βασική σχέση υπολογισμού με την οποία γίνονταν οι διάφοροι έλεγχοι στη

μέθοδο των επιτρεπόμενων τάσεων είχε τη μορφή σαν≤σεπ δηλώνοντας έτσι ότι η
τάση που αναπτύσσεται (σαν) δεν πρέπει να ξεπερνά την επιτρεπόμενη τάση (σεπ). Η
ανίσωση έχει πλέον τροποποιηθεί στους σύγχρονους κανονισμούς και ο υπολογισμός
με τη μέθοδο των οριακών καταστάσεων συνίσταται εν γένει στον έλεγχο για τις
διάφορες οριακές καταστάσεις της ικανοποίησης της σχέσης
Sd ≤ Rd (3.1)
όπου
Sd : δράση σχεδιασμού (d: design)
Rd : αντίσταση σχεδιασμού
Ως δράσεις εννοούμε τις διάφορες φορτίσεις του φορέα και κατ’ επέκταση τις
διάφορες εσωτερικές δυνάμεις (εντατικά μεγέθη) που αναπτύσσονται λόγω των φορ-
τίσεων που αντιστοιχούν στην εξεταζόμενη οριακή κατάσταση. Έτσι για παράδειγμα
ως δράσεις μπορούν να θεωρηθούν οι ροπές κάμψης ή οι αξονικές δυνάμεις που
αναπτύσσονται σε μια διατομή.
Ο όρος αντίσταση χρησιμοποιείται για να εκφράσει τη δυνατότητα του φορέα να

ανταπεξέλθει στις διάφορες φορτίσεις. Για παράδειγμα μπορεί να αναφέρεται στη
διαθέσιμη αντοχή των δομικών στοιχείων (π.χ. ροπή αντοχής, τέμνουσα αντοχής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η μέθοδος των οριακών καταστάσεων 16
κ.τ.λ.) ή και σε επιτρεπόμενα μεγέθη παραμορφώσεων (π.χ βέλος κάμψης, άνοιγμα

ρωγμής κ.τ.λ.).
Πιο απλά, η ανίσωση (3.1) εκφράζει τη σύγκριση της τιμής ενός επιβαλλόμενου
μεγέθους με την τιμή του ίδιου μεγέθους που μπορεί να αναλάβει ο φορέας ή ένα
δομικό στοιχείο. Ελέγχεται για παράδειγμα ότι η ροπή που μπορεί να αναπτυχθεί σε
ένα δομικό στοιχείο λόγω των φορτίσεων του φορέα δεν ξεπερνά τη διαθέσιμη ροπή
αντοχής του ίδιου στοιχείου ή ότι η σχετική μετακίνηση δύο ορόφων δεν ξεπερνά μια
τιμή η οποία αντιστοιχεί σε βλάβες στις τοιχοπληρώσεις (ΕΑΚ§4.2.2).
3.2 Οριακές καταστάσεις
Όπως έχει ήδη αναφερθεί μια κατασκευή πρέπει να ελεγχθεί ότι πληροί τα
κριτήρια που σχετίζονται με την αντοχή αλλά και αυτά που σχετίζονται με τη
λειτουργικότητά της. Για το λόγο αυτό οι σύγχρονοι κανονισμοί ορίζουν δύο βασικές
κατηγορίες οριακών καταστάσεων:
α) Οριακές καταστάσεις αστοχίας, που αντιστοιχούν στη μέγιστη φέρουσα

ικανότητα – αντοχή.
β) Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας, που συνδέονται με τα κριτήρια που

διέπουν την κανονική χρήση.
Και οι δύο αυτές οριακές καταστάσεις είναι σημαντικές για μία κατασκευή και
δεν αρκεί να πληρούνται μόνο αυτές που ανήκουν στην μία κατηγορία. Είναι
προφανές ότι οι οριακές καταστάσεις αστοχίας πρέπει να πληρούνται ούτως ώστε να
μην παρουσιαστούν σοβαρές βλάβες στην κατασκευή που θα μπορούσαν να
οδηγήσουν σε αστοχία δομικών στοιχείων ή και της κατασκευής σαν σύνολο. Πρέπει
όμως ταυτόχρονα να ελέγχεται και ότι η κατασκευή είναι ικανή να εκπληρώνει τις
λειτουργίες για τις οποίες έχει κατασκευαστεί, ακόμα και αν αυτές δεν έχουν άμεση
σχέση με την αντοχή ή την φέρουσα ικανότητά της. Για παράδειγμα ένα κτίριο με
ρωγμές σε κάποιες πλάκες δε διατρέχει κανένα κίνδυνο να καταρρεύσει, ωστόσο
όμως δημιουργεί στους ενοίκους την αίσθηση ότι έχει σοβαρά προβλήματα. Μια
γέφυρα η οποία είναι εύκαμπτη και μπορεί να παρουσιάζει σημαντικές μετακινήσεις
όταν φορτίζεται από ωφέλιμα φορτία ή και από τον άνεμο πιθανότατα δεν έχει
κανένα ουσιαστικό πρόβλημα ως προς την αντοχής της, ωστόσο όμως αδυνατεί να
προσφέρει το αίσθημα ασφάλειας σε αυτούς που την επισκέπτονται.
Ουσιαστικά ο στόχος που επιδιώκεται να επιτευχθεί με τη μέθοδο των οριακών

καταστάσεων είναι η δημιουργία ασφαλών και ανθεκτικών κατασκευών που
ταυτόχρονα είναι λειτουργικές και δημιουργούν την αίσθηση της ασφάλειας στους
χρήστες τους. Ταυτόχρονα με αυτά όμως ένας μηχανικός πρέπει να έχει υπόψη ότι
βασική απαίτηση είναι να σχεδιάζονται οικονομικές και πρακτικά εφαρμόσιμες
κατασκευές.
3.2.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας
Οι οριακές καταστάσεις αστοχίας είναι δυνατό να αφορούν μεμονωμένα δομικά

στοιχεία ή και την κατασκευή στο σύνολό της. Ως τέτοιες θεωρούνται οι ακόλουθες:
1. Απώλεια στατικής ισορροπίας ενός στοιχείου ή του συνόλου της κατασκευής

θεωρούμενης ως στερεού σώματος
2. Μετατροπή του φορέα σε μηχανισμό.
3. Οριακές καταστάσεις αντοχής σε κρίσιμες διατομές:
α) έναντι ορθών εντατικών μεγεθών (ροπή κάμψης και/ή αξονική δύναμη)
β) έναντι διατμητικών καταπονήσεων, δηλαδή:
• τέμνουσα
• στρέψη
• διάτρηση
• συνάφεια, αγκύρωση.
4. Οριακές καταστάσεις λυγισμού και ύβωσης. Πρόκειται για οριακές καταστάσεις

αστοχίας λόγω παραμόρφωσης του φορέα. Σε λυγισμό εξετάζονται οι γραμμικοί
φορείς και σε ύβωση οι επιφανειακοί.
5. Οριακές καταστάσεις κόπωσης.
3.2.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας
Οι οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας προέρχονται από:
1. Ρηγμάτωση ή και υπέρβαση τάσεων
2. Παραμόρφωση
3.3 Τιμές σχεδιασμού
Οι τιμές με τις οποίες οι δράσεις και οι αντιστάσεις εισάγονται στους

υπολογισμούς (δηλαδή στην ανίσωση 3.1) ονομάζονται τιμές σχεδιασμού και
λαμβάνουν το δείκτη d (design). Είναι δυνατόν ένα μέγεθος να έχει περισσότερες
από μια τιμές σχεδιασμού που αντιστοιχούν σε διαφορετικούς ελέγχους.
Οι τιμές σχεδιασμού Sd μιας δράσης προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό της

χαρακτηριστικής της τιμής Sk επί τους επιμέρους συντελεστές ασφάλειας γf.
Sd = γf·Sk (3.2)
Οι τιμές σχεδιασμού Rd ενός μεγέθους αντίστασης προκύπτουν από την διαίρεση

της χαρακτηριστικής του τιμής Rk με τους επιμέρους συντελεστές ασφάλειας Ym:
Rd = Rk/γm (3.3)
Οι συντελεστές ασφάλειας γf και γm έχουν τιμές μεγαλύτερες της μονάδας και η

χρήση τους έχει την έννοια ότι για να υπάρχουν κάποια επιπλέον περιθώρια
ασφάλειας στον σχεδιασμό μιας κατασκευής αυξάνονται οι δράσεις με κάποιον
συντελεστή και ταυτόχρονα μειώνονται οι αντιστάσεις με έναν άλλο συντελεστή. Έτσι
η πιθανότητα η τιμή μιας δράσης να ξεπεράσει την τιμή της αντίστοιχης αντίστασης
μειώνεται σημαντικά.
Χαρακτηριστική τιμή ενός μεγέθους είναι μια τυπική οριακή τιμή αυτού του
μεγέθους η οποία προσδιορίζεται πιθανοτικά και στην οποία αντιστοιχεί μια
προκαθορισμένη πιθανότητα υπέρβασης της (ή υποσκέλισης της).
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι για ορισμένες δράσεις (λ.χ. για σεισμικές διεγέρσεις)
για συνήθη κτιριακά έργα η πιθανότητα υπέρβασης της χαρακτηριστικής τιμής
λαμβάνεται συνήθως ίση με 5% σε 50 χρόνια. Για τις αντοχές, η πιθανότητα αυτή
μπορεί να είναι 95% (που ισοδυναμεί με πιθανότητα 5% υποσκέλισης της
χαρακτηριστικής τιμής).
Όπως ήδη έχει αναφερθεί χαρακτηριστική για την αντοχή των υλικών (π.χ. για
το σκυρόδεμα) θεωρείται εκείνη η τιμή αντοχής κάτω της οποίας υπάρχει 5%
πιθανότητα να βρεθεί η τιμή αντοχής ενός τυχαίου δοκιμίου. Οι αντοχές των υλικών
όταν εισέρχονται στη σχέση 3.1 αυτό γίνεται με τις τιμές σχεδιασμού οι οποίες είναι
μειωμένες σε σχέση με τις χαρακτηριστικές μέσω των συντελεστών ασφάλειας γm
(m: materials). Όπως θα δούμε στη συνέχεια υπάρχουν διαφορετικοί συντελεστές
ασφάλειας για το σκυρόδεμα και το χάλυβα για κάθε οριακή κατάσταση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η χαρακτηριστική τιμή δεν είναι δυνατόν να

καθορισθεί πιθανοτικά, λόγω έλλειψης επαρκών στατιστικών δεδομένων η τιμή της
είναι επιτρέπεται να προσδιορίζεται εμπειρικά ή καθορίζεται αυθαίρετα. Ο κανονισμός
στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιεί την έννοια της ονομαστικής η οποία όμως
αντιμετωπίζεται στην διαδικασία ελέγχου όπως ακριβώς και η χαρακτηριστική τιμή. Ο
όρος ονομαστική τιμή εισάγεται απλώς και μόνο για να φανεί ότι η τιμή αυτή δεν
προέκυψε από πιθανοτικούς υπολογισμούς.
Σχετικώς, οι τιμές εφαρμογής βαρών και φορτίων που δίνονται στον

«Κανονισμό Φορτίσεως Δομικών Έργων», ΦΕΚ 171Α/16.05.46 και ΦΕΚ
325Α/31.12.45, θεωρούνται ονομαστικές τιμές και αντιμετωπίζονται σαν
χαρακτηριστικές.
3.4 Δράσεις
Οι δράσεις που ασκούνται σε μια κατασκευή μπορούν να είναι δυνάμεις

συγκεντρωμένες ή κατανεμημένες ή/και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις. Οι δράσεις
διακρίνονται σε μόνιμες, μεταβλητές, τυχηματικές και δράσεις προέντασης.
Παρακάτω δίνονται αναλυτικά τιμές σχεδια¬σμού των διαφόρων δράσεων όπως

αυτές καθορίζονται για τα κτιρια¬κά έργα από τον Ελληνικό Κανονισμό.
3.4.1 Μόνιμες δράσεις
Στις μόνιμες δράσεις με χαρακτηριστική τιμή Gk περιλαμβάνονται:
• Το ίδιο βάρος της φέρουσας κατασκευής
• Το βάρος του οργανισμού πλήρωσης (π.χ. τοιχοπληρώσεις), των

επιστρώσεων (π.χ. δάπεδα) και επικαλύψεων
• Γενικά το βάρος κάθε πρόσθετης κατασκευής που θα παραμείνει μονίμως

στο έργο
• Οι δράσεις που οφείλονται στην παρουσία υγρών (ή άλλων υλικών) με

πρακτικά σταθερή στάθμη.
Οι τιμές σχεδιασμού Gd των μονίμων δράσεων δίνονται από τη σχέση:
Gd = γg·Gk (3.4)
Οι επιμέρους συντελεστές ασφάλειας γg των μονίμων δράσεων για τις

εξεταζόμενες οριακές καταστάσεις δίνονται στον Πίνακα 3.1
Πίνακας 3.1: Επιμέρους συντελεστές ασφαλείας γg

Oριακές Επιρροή δράσης
Συνδυασμοί
καταστάσεις δυσμενής ευμενής
Βασικοί 1.35 1.00
Αστοχίας
Τυχηματικοί 1.00 1.00
Λειτουργικότητας Βασικοί 1.00 1.00
3.4.2 Μεταβλητές δράσεις
Οι χαρακτηριστικές τιμές των μεταβλητών δράσεων δίνονται από τους

Κανονισμούς Φορτίσεων. Ως μεταβλητές δράσεις μπορούν να θεωρηθούν:
• Τα ωφέλιμα φορτία μιας κατασκευής (εξοπλισμός, ένοικοι, οχήματα κτλ)
• Περιβαλλοντικές δράσεις όπως άνεμος, χιόνι κτλ.
• Έμμεσες δράσεις / επιβαλλόμενες παραμόρφωσης (διαφορικές καθίζησης,

θερμοκρασία, συστολή ξηράνσεως κλπ.)
• Πλευρικές τάσεις ή πιέσεις
Για ειδικές κατασκευές άμεσα εκτεθειμένες στις περιβαλλοντικές δράσεις

(άνεμος, χιόνι, θερμοκρασία) επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν, μετά από σύμφωνη
γνώμη της Ελεγκτικής Αρχής, ακριβέστερες χαρακτηριστικές τιμές εφόσον υπάρχουν

τα απαραίτητα στατιστικά στοιχεία.
'Οταν δρουν ταυτόχρονα περισσότερες της μιας μεταβλητές δράσεις πρέπει να

εξετάζονται κατάλληλοι συνδυασμοί δράσεων.
Οι τιμές σχεδιασμού Qd των μεταβλητών δράσεων είναι:
• για τη δράση με την μεγαλύτερη επιρροή στην οριακή κατάσταση (κύρια

δράση)
Qd = γq·Qk ή γq·ψ1·Qk (3.5)
• για όλες τις υπόλοιπες
Qd = γq·ψ1·Qk ή γq·ψ2·Qk (3.6)
για τους βραχυχρόνιους (μάλλον σπάνιους) ή τους μακροχρόνιους (μάλλον συχνούς)

συνδυασμούς αντιστοίχως.
Οι επιμέρους συντελεστές ασφαλείας γq των μεταβλητών δράσεων για τις

εξεταζόμενες οριακές καταστάσεις δίνονται στον Πίνακα 3.2.
Πίνακας 3.2: Επιμέρους συντελεστές ασφαλείας γg

Oριακές Επιρροή δράσης
καταστάσεις δυσμενής ευμενής
Αστοχίας
Τυχηματικοί 1.00 0.00
Οι συντελεστές συνδυασμού ψ είναι διαφορετικοί για τις διάφορες δράσεις και

εξαρτώνται από την μακροχρόνια ή βραχυχρόνια επίδραση τους στην εξεταζόμενη
οριακή κατάσταση. Οι τιμές των ψ δίνονται στον Πίνακα 3.3.
3.4.3 Τυχηματικές δράσεις
Ως τυχηματικές μπορούν να θεωρηθούν δράσεις όπως:
• Οι σεισμικές διεγέρσεις
• Κρούσεις
• Εκρήξεις
• Κατολισθήσεις
Οι χαρακτηριστικές τιμές των τυχηματικών δράσεων Ak δίνονται από τους

αντίστοιχους Κανονισμούς σαν τιμές σχεδιασμού Ad. Για παράδειγμα ο Αντισεισμικός
Κανονισμός (ΕΑΚ2000) προσδιορίζει τις σεισμικές δράσεις μέσω του φάσματος
σχεδιασμού.
3.4.4 Προένταση
Οι δυνάμεις προέντασης δεν αποτελούν αντικείμενο του μαθήματος και δε θα

μας απασχολήσουν περαιτέρω. Οι χαρακτηριστικές τιμές των δυνάμεων προέντασης
Pk δίνονται στις §4.4 και §4.5 του ΕΚΟΣ2000. Οι τιμές σχεδιασμού Pd της προέντασης
δίνονται από τη σχέση:
Pd = γp·Pk (3.4)
σd = σk/γm (3.3)
Πίνακας 3.3: Συντελεστές συνδυασμού ψ των μεταβλητών δράσεων

για τις οριακές καταστάσεις αστοχίας και λειτουργικότητας
Τιμή συνδυασμού για σύνοδες
δράσεις υπό συνδυασμό
ΔΡΑΣΕΙΣ
βραχυχρόνιο μακροχρόνιο
Ψ1 Ψ2
* Κατοικίες 0.60 0.30
* Γραφεία, καταστήματα,
0.70 0.30
ξενοδοχεία, νοσοκομεία
* Χώροι συνάθροισης κοινού

Ωφέλιμα (στάδια, σχολεία, θέατρα κλπ.) 0.80 0.50
φορτία
* Χώροι μακροχρόνιας αποθήκευσης
(βιβλιοθήκες, αποθήκες, δεξαμενές, 1.00 0.80
σιλό κλπ.)
* Χώροι στάθμευσης 0.90 0.60
Άνεμος 0.60 0.00

Περιβ.
Δράσεις
Χιόνι 0.60 0.0/0.3*
Έμμεσες δράσεις / παρεμποδιζόμενες και

επιβαλλόμενες παραμορφώσεις (διαφορικές
0.00 0.00
καθιζήσεις, θερμοκρασία, συστολή ξηράνσεως
κλπ.)
Πλευρικές τάσεις ή πιέσεις 1.00 1.00
(*: μόνο για μη βατές στέγες ή δώματα για τις οποίες Ψ2=0 για τα ωφέλιμα φορτία)
3.4.5 Παρεμποδιζόμενες και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις
Οι παρεμποδιζόμενες και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις (συνήθως αναφέρονται

ως δράσεις καταναγκασμού) μπορούν να προέρχονται τις από θερμοκρασιακές
μεταβολές, τη συστολή ξηράνσεως και τον ερπυσμό, τη χαλάρωση και τη μετακίνηση
των στηρίξεων κτλ. Στην περίπτωση που η κατασκευή διαθέτει επαρκή πλαστιμότητα,
έτσι ώστε να είναι δυνατή η ανακατανομή των εντατικών μεγεθών, οι έμμεσες αυτές
δράσεις δε λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό για την οριακή κατάσταση
αστοχίας.
Η οριακή κατάσταση λειτουργικότητας αφορά δομικά στοιχεία στα οποία

ενδέχεται να αναπτυχθούν υψηλές εφελκυστικές τάσεις λόγω θερμοκρασιακών
μεταβολών και χρόνιας συμπεριφοράς του σκυροδέματος (κυρίως λόγω συστολής
ξηράνσεως). Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα κατασκευαστικά
μέτρα (οπλισμός ρηγμάτωσης, αρμοί διακοπής (εργασίας), κατάλληλη συντήρηση
κλπ.).
3.5 Τιμές σχεδιασμού αντοχών
Για τη διευκόλυνση των υπολογισμός ο κανονισμός επιτρέπει αντί για τα

«πραγματικά» διαγράμματα τάσεων – παραμορφώσεων των υλικών να
χρησιμοποιούνται απλούστερα, ιδεατά όπως τα ονομάζει, διαγράμματα για το
σκυρόδεμα και το χάλυβα. Η μορφή των διαγραμμάτων αυτών παρουσιάζεται στο
σχήμα 3.1
Τα διαγράμματα σχεδιασμού τάσεων – παραμορφώσεων προκύπτουν από τα

χαρακτηριστικά διαγράμματα μέσω της σχέσης:
σd = σk/γm (3.7)
Και ειδικά για την αντοχή σχεδιασμού των υλικών
fd = fk/γm (3.8)
Σχήμα 3.1. Διαγράμματα τάσεων – παραμορφώσεων για το σκυρόδεμα (α) και το

χάλυβα (β)
Οι συντελεστές ασφάλειας γm των αντοχών για τις εξεταζόμενες οριακές

καταστάσεις δίνονται στον πίνακα 3.4. Ειδικότερα ως γc (c: concrete) συμβολίζεται ο
συντελεστής ασφάλειας του σκυροδέματος και γs (s: steel) του χάλυβα.
Πίνακας 3.4: Επιμέρους συντελεστές ασφάλειας γm
Σκυρόδεμα Χάλυβας
Οριακές
καταστάσεις
γc γs

Αστοχίας Τυχηματικοί 1.30 1.00
Τυχηματικοί με σεισμό 1.50 1.15
Σε περίπτωση συνδυασμού με σεισμό ο κανονισμός υιοθετεί συντελεστές γm

ίσους με τους βασικούς συνδυασμούς δράσεων. Αυτό γίνεται για να ληφθεί
προσεγγιστικά υπόψη η μείωση της αντοχής λόγω της ανακυκλιζόμενης φόρτισης
από το σεισμό.
Σύμφωνα με τα παραπάνω για σκυρόδεμα C20, δηλαδή σκυρόδεμα με

χαρακτηριστική τιμή της αντοχής σε θλίψη fck=20MPa, η τιμή σχεδιασμού της
θλιπτικής αντοχής προκύπτει fcd=fck/γc=20/1.5=> fcd=13.33MPa και αυτή είναι τη
τιμή που χρησιμοποιείται στους υπολογισμούς για τους βασικούς (και τους
τυχηματικούς με σεισμό) συνδυασμούς στην οριακή κατάσταση αστοχίας. Ομοίως για
χάλυβα S400 (δηλαδή fyk=400MPa) η τιμή σχεδιασμού του ορίου διαρροής
προκύπτει fyd=fyk/1.15=> fyd=347.83MPa.
3.6 Συνδυασμοί δράσεων
Ο έλεγχος έναντι των οριακών καταστάσεων αστοχίας και λειτουργικότητας

γίνεται μέσω της σχέσης 3.1. Για την εξέταση της οριακής κατάστασης κάποιου
μεγέθους (έντασης, παραμόρφωσης κλπ.) στη σχέση 3.1 εισέρχονται όλες οι πιθανές
δράσεις (ευμενείς ή δυσμενείς) και συνδυάζονται κατάλληλα ώστε να προκύψει η
κατάλληλη τιμή (συνήθως η δυσμενέστερη) με την οποία θα γίνει στη συνέχεια ο
αντίστοιχος έλεγχος.
Δυσμενής είναι μία δράση όταν λόγω της θέσης και της έντασής της προκαλεί τη
δυσμενέστερη επίπτωση στο εξεταζόμενο μέγεθος. Ευμενής είναι μία δράση όταν
προκαλεί την αντίθετη ακριβώς επίπτωση.
Όπως είναι φυσικό σε ένα φορέα τα δυσμενέστερα εντατικά μεγέθη δεν

προκύπτουν όταν εφαρμοστούν οι δυσμενέστερες τιμές της δράσεις σε όλα τα δομικά
στοιχεία, αλλά όταν γίνει κατάλληλη κατανομή των δυσμενών και ευμενών δράσεων.
Για παράδειγμα στο σχήμα 3.2 παρουσιάζεται μια συνεχής δοκός πέντε ανοιγμάτων
και δίνεται η κατανομή των δυσμενών (Δ) και ευμενών (Ε) δράσεων έτσι ώστε να
προκύψουν οι μέγιστες τιμές των ροπών στις κρίσιμες θέσεις (στηρίξεις και
ανοίγματα). Ένας απλός κανόνας για την κατανομή των δράσεων σε μια συνεχή δοκό
είναι ο εξής:
• Μέγιστη ροπή σε κάποιο άνοιγμα: Δυσμενές φορτίο στο συγκεκριμένο

άνοιγμα, ευμενές στα διπλανά ανοίγματα και στη συνέχεια διαδοχική
εναλλαγή δυσμενούς-ευμενούς.
• Μέγιστη ροπή σε κάποια στήριξη: Δυσμενές φορτίο στα ανοίγματα

εκατέρωθεν της στήριξης, ευμενές στα αμέσως επόμενα ανοίγματα και στη
συνέχεια διαδοχική εναλλαγή δυσμενούς-ευμενούς.
Δ Δ Δ
E E
maxMAB , maxMΓΔ ,
maxMEZ
A B Γ Δ Ε Ζ
Δ Δ
E E E
maxMBΓ , maxMΔΕ
A B Γ Δ Ε Ζ
Δ Δ Δ
E E
maxMB
A B Γ Δ Ε Ζ
Δ Δ Δ
E E
maxMΓ
A B Γ Δ Ε Ζ
Σχήμα 3.2. Δυσμενείς/ευμενείς διατάξεις φόρτισης για συνεχή δοκό 5 ανοιγμάτων
Στην περίπτωση που δρουν ταυτόχρονα περισσότερες της μίας μεταβλητές

δράσεις πρέπει να εξεταστούν διάφοροι συνδυασμοί δράσεων ώστε να προσδιοριστεί
η δυσμενέστερη τιμή Sd.
3.6.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας
Για την οριακή κατάσταση αστοχίας γίνεται διάκριση μεταξύ βασικών και
τυχηματικών δράσεων.
3.6.1.1 Συνδυασμός βασικών δράσεων
Η δυσμενέστερη τιμή σχεδιασμού δράσεων Sd προσδιορίζεται εξετάζοντας τους

βραχυχρόνιους συνδυασμούς:
Sd=S(γ g ⋅ Gk +γ q,1 ⋅ Qk,1 +∑ γ q,i ⋅ ψ1,i ⋅ Qk,i +γ p ⋅ Pk ) (3.9)
όπου:
i>1
Qk,1 η χαρακτηριστική τιμή της βασικής μεταβλητής δράσης του υπόψη

συνδυασμού
Qk,i οι χαρακτηριστικές τιμές των λοιπών μεταβλητών δράσεων
Κάθε μεταβλητή δράση Qk λαμβάνεται διαδοχικά ως κύρια, εκτός εάν είναι

προφανές ότι κάποιος από τους συνδυασμούς δεν είναι καθοριστικός (κρίσιμος).
Όλες οι δράσεις χωρίζονται σε τμήματα που δρουν ευμενώς και τμήματα που
δρουν δυσμενώς στην οριακή κατάσταση και πολλαπλασιάζονται με τους
αντίστοιχους συντελεστές ασφάλειας.
3.6.1.2 Συνδυασμός τυχηματικών δράσεων

μακροχρόνιους συνδυασμούς:
Sd=S(A d +Gk +ψ1,1 ⋅ Qk,1 +∑ ψ2,i ⋅ Qk,i +γ p ⋅ Pk ) (3.10)
όπου:
i>1
Στις τυχηματικές δράσεις εντάσσεται και ο σεισμός (Ε) ο οποίος δε συνδυάζεται

με άλλες τυχηματικές δράσεις ή/και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις. Εξ άλλου
επιτρέπεται από τον κανονισμό να μη συνδυάζονται δυσμενείς/ευμενείς φορτίσεις στο
συνδυασμό με σεισμό (τόσο για τις μόνιμες, όσο και για τις μεταβλητές δράσεις).
Ειδικώς για το σεισμό εξετάζεται ο ακόλουθος συνδυασμός:
Sd=S(E+Gk +∑ ψ2,i ⋅ Qk,i +γ p ⋅ Pk ) (3.11)
3.6.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας

βραχυχρόνιους συνδυασμούς:
Sd=S(Gk +Qk,1 +∑ ψ1,i ⋅ Qk,i +γ p ⋅ Pk ) (3.12)

και τους μακροχρόνιους συνδυασμούς:
Sd=S(Gk +ψ1,1 ⋅ Qk,1 +∑ ψ2,i ⋅ Qk,i +γ p ⋅ Pk ) (3.13)
όπου (και στις δύο περιπτώσεις):
i>1
3.6.3 Απλοποιήσεις για συνήθη οικοδομικά έργα
Οι γενικές σχέσεις 3.9-3.13 είναι προφανές ότι για την περίπτωση των συνήθων
οικοδομικών έργων μπορούν να απλοποιηθούν σε πολύ απλούστερες οι οποίες είναι
και αυτές που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην πράξη. Σε τέτοια έργα συνήθως
υπάρχει μία μόνο μεταβλητή δράση, τα ωφέλιμα φορτία, και δεν υπάρχουν δράσεις
προέντασης.
Πίνακας 3.4: Συνδυασμοί δράσεων για συνήθη οικοδομικά έργα
Οριακές Συνδυασμοί Περίπτωση Απλοποιημένος

Παρατηρήσεις
καταστάσεις δράσεων φόρτισης συνδυασμός Sd
i=1, γg=1.35,
Δυσμενής 1.50Gk+1.50Qk
γq=1.50, Pk=0
Βασικοί
i=1, γg=1.00, γq=0,
Ευμενής Gk
Pk=0
i=1, γg=1.00,
Αστοχίας γq=1.00, Pk=0,
Τυχηματικοί - Gk+0.60Qk+Αd
ψ1=0.60 για
κατοικίες
i=1, γg=1.00,
Τυχηματικοί γq=1.00, Pk=0,
- Gk+0.30Qk+Ε
με σεισμό ψ2=0.30 για
κατοικίες
i=1, γg=1.00,
Δυσμενής Gk+Qk
γq=1.00, Pk=0
Βραχυχρόνιοι
i=1, γg=1.00,
Ευμενής Gk
γq=0.00, Pk=0
Λειτουργι- i=1, γg=1.00,
κότητας γq=1.00, Pk=0,
Δυσμενής Gk+0.60Qk
ψ1=0.60 για
Μακροχρόνιοι κατοικίες
i=1, γg=1.00,
Ευμενής Gk
γq=0.00, Pk=0
Στον πίνακα 3.4 παρουσιάζονται οι απλοποιήσεις των σχέσεων αυτών που

χρησιμοποιούνται στα συνήθη οικοδομικά έργα. Με έντονα γράμματα φαίνονται οι
συχνότεροι από αυτούς, οι οποίοι και θα χρησιμοποιούνται στη συντριπτική

πλειοψηφία των ασκήσεων στα πλαίσια των μαθημάτων Κατασκευές Οπλισμένου
Σκυροδέματος Ι & ΙΙ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Κανόνες κατασκευαστικής
διαμόρφωσης
4.1 Γενικά
Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιαστούν συνοπτικά ορισμένοι κανόνες

κατασκευαστικής διαμόρφωσης και κάποιες κατασκευαστικές λεπτομέρειες που
αφορούν τα δομικά στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα και τον τοποθετούμενο
οπλισμό σε αυτά.
4.2 Επικαλύψεις οπλισμών
Οι συνθήκες περιβάλλοντος που θα επικρατούν κατά τη διάρκεια της ενεργούς

ζωής μιας κατασκευής είναι ένας παράγοντας που πρέπει να συνεκτιμηθεί κατά το
σχεδιασμό του έργου έτσι ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα σχετικά με την
ανθεκτικότητα του. Ένα από τα βασικότερα μεταξύ των μέτρων αυτών είναι το
μέγεθος της επικάλυψης των ράβδων οπλισμού.
Η επικάλυψη είναι ουσιαστικά ένα τμήμα σκυροδέματος λίγων εκατοστών που

περιβάλλει τις ράβδους οπλισμού (σχήμα 4.1) και έχει ως βασικότερο ρόλο την
προστασία του οπλισμού από τη διάβρωση. Επιπλέον, επαρκή πάχη επικάλυψης
μπορούν να έχουν θετική επίδραση ως προς την εξασφάλιση της συνάφειας, τον
περιορισμό των ρηγματώσεων, την πυρασφάλεια κτλ.
Σύμφωνα με τον κανονισμό το μέγεθος της επικάλυψης πρέπει να διαφέρει

ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος. Ο ΕΚΟΣ2000 ορίζει τέσσερις κατηγορίες
περιβάλλοντος οι οποίες περιγράφονται παρακάτω. Συνήθως τα ηπειρωτικά μέρη της
Ελλάδας ανήκουν στην κατηγορία 2 ενώ τα παραθαλάσσια μέρη ανήκουν στην
κατηγορία 3.
Η ελάχιστη απόσταση cmin μεταξύ οποιουδήποτε οπλισμού και της πλησιέστερης

επιφάνειας σκυροδέματος (επικάλυψη) δίνεται στον πίνακα 4.1 για κάθε κατηγορία
περιβάλλοντος. Η ονομαστική τιμή cnom της επικάλυψης σκυροδέματος πρέπει να
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Κανόνες κατασκευαστικής διαμόρφωσης 30
είναι μεγαλύτερη κατά 5-10mm της cmin. Η τιμή cnom πρέπει να λαμβάνεται υπόψη
κατά τον σχεδιασμό (και αναγράφεται στα τεύχη και στα σχέδια), ενώ η τιμή cmin
πρέπει να εξασφαλίζεται κατά την κατασκευή.
Κατηγορία 1: Ελάχιστα διαβρωτικό περιβάλλον:
• Εσωτερικοί χώροι κτιρίων κατοικιών ή γραφείων

• Χώροι όπου η σχετική υγρασία φθάνει σε υψηλή τιμή για ένα μικρό
χρονικό διάστημα κατά την διάρκεια του έτους (π.χ. σχετική υγρασία 80%,
για χρονικό διάστημα λιγότερο από 3 μήνες το χρόνο)
Κατηγορία 2: Μετρίως διαβρωτικό περιβάλλον:
• Εσωτερικοί χώροι κτιρίων όπου η σχετική υγρασία είναι υψηλή και όπου
υπάρχει κίνδυνος πρόσκαιρης παρουσίας διαβρωτικών ουσιών,
• Φυσικό νερό (σύνηθες), που ρέει με βραδύτητα (ή είναι στάσιμο),
• Εξωτερικοί χώροι κτιρίων, κατοικιών ή γραφείων σε αγροτικές ή αστικές
περιοχές με ατμόσφαιρα χωρίς υψηλή περιεκτικότητα σε διαβρωτικές
ουσίες.
Κατηγορία 3: Παραθαλάσσιο περιβάλλον:
• Παραθαλάσσιες περιοχές (απόσταση από την ακτή ≤1km).
Κατηγορία 4: Πολύ διαβρωτικό περιβάλλον:
• Βιομηχανικές ζώνες, χώροι με υψηλή περιεκτικότητα σε χημικά προϊόντα

(αέρια, υγρά, στερεά).
Πίνακας 4.1: Ελάχιστες επικαλύψεις cmin (σε mm)
Τιμές cmin Διόρθωση για:
Κατηγορία συνθηκών Πλάκες ή Προτανυόμενους Προεντεταμένους

περιβάλλοντος κελύφη τένοντες τένοντες
1 2 3 4
-5 +5 +10
20 25 30 30-45*
* Αναλόγως της διαβρωτικότητας του μέσου. Για προσβολή κατά την παρ. 12.4 του Κ.Τ.Σ. ισχύει
cmin=30,35,40 και 45mm για ασθενή, μέτριο, ισχυρό και πολύ ισχυρό βαθμό προσβολής αντίστοιχα
Η τελική τιμή της ελάχιστης επικάλυψης δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη από
15mm ή από (Ø + 10mm ή 20mm) για κατηγορίες συνθηκών περιβάλλοντος 1/2 ή
3/4, αντιστοίχως, όπου Ø η διάμετρος των ράβδων του διαμήκους οπλισμού.
Για σκυροδετήσεις εν επαφή με συνήθη εδάφη η ελάχιστη επικάλυψη είναι:
• για απευθείας σκυροδέτηση σε μη διαμορφωμένο έδαφος 75mm

• για σκυροδέτηση επί διαμορφωμένου εδάφους, με στρώση σκυροδέματος

καθαριότητας, 40mm.
Για υποθαλάσσια έργα ή έργα που διαβρέχονται / καταιονίζονται με θαλασσινό

νερό, η ελάχιστη επικάλυψη είναι 40 mm.
Για σκυροδέματα με αδρανή μεγίστου κόκκου > 31.5 mm, η ελάχιστη

επικάλυψη αυξάνεται κατά 5mm, για cmin < 30mm.
Για ειδικά έργα (π.χ. σταθμοί αφαλατώσεως ή έργα όπου το σκυρόδεμα έρχεται
σε επαφή με νερά ή εδάφη με υψηλές συγκεντρώσεις χλωριόντων ή θειοϊόντων) θα
γίνεται ειδική μελέτη (βλ. παρ. 12.4 Κ.Τ.Σ.).
Σχήμα 4.1. Επικάλυψη οπλισμού δοκών
Στο σχήμα 4.1 παρουσιάζεται η διατομή μιας δοκού οπλισμένου σκυροδέματος.

Η ονομαστική τιμή της επικάλυψης cnom είναι το τμήμα από την άκρη της διατομής
του συνδετήρα μέχρι την πλησιέστερη εξωτερική επιφάνεια σκυροδέματος. Όπως θα
δούμε στα επόμενα κεφάλαια ένα πολύ σημαντικό μέγεθος για τη διαστασιολόγηση
των διατομών οπλισμένου σκυροδέματος είναι το στατικό ύψος d, το οποίο ισούται
με την απόσταση μεταξύ του κέντρου βάρους του διαμήκους οπλισμού και την
απομακρυσμένη στον οπλισμό αυτό εξωτερική επιφάνεια σκυροδέματος. Στους
υπολογισμούς λαμβάνεται:
d=h-d1 (4.1)
όπου d1 (στις ασκήσεις μπορεί να αναφέρεται και ως c ή cολ) η απόσταση ανάμεσα

στο κέντρου βάρους του διαμήκους οπλισμού και την πλησιέστερη εξωτερική
επιφάνεια σκυροδέματος
d1=cnom+Ø w+0.5ØL (4.1)
όπου:
Øw η διάμετρος του εγκάρσιου οπλισμού (συνδετήρες)
ØL η διάμετρος του διαμήκους οπλισμού
4.3 Αποστάσεις οπλισμών
Οι αποστάσεις μεταξύ των οπλισμών πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να

διασφαλίζεται η διάστρωση και συμπύκνωση του σκυροδέματος και η ανάπτυξη
επαρκούς συνάφειας. Για το λόγο αυτόν πρέπει να επιλέγεται και μέγιστη διάμετρος
των αδρανών τέτοια ώστε να επιτυγχάνεται καλή διάστρωση και συμπύκνωση του
σκυροδέματος.
Η καθαρή απόσταση παράλληλων οπλισμών εκτός των περιοχών των ενώσεων

πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με:
• τη μεγαλύτερη διάμετρο των ράβδων

• 20mm
• dαδρ+5mm, όπου dαδρ η διάμετρος του μέγιστου κόκκου των αδρανών
Εξαίρεση των παραπάνω αποστάσεων μπορεί να γίνει στις ράβδους με

υπερκάλυψη στην περιοχή των ενώσεων όπου μπορεί η μία ράβδος να εφάπτεται της
άλλης.
Όταν οι ράβδοι τοποθετούνται σε περισσότερες από μία στρώσεις, τότε θα

πρέπει να τοποθετούνται η μία επάνω από την άλλη. Η μέγιστη ελέυθερη απόσταση
μεταξύ των στρώσεων είναι:
• 2/3dαδρ
• 25mm
Σχήμα 4.2. Μέγιστες αποστάσεις οπλισμών
4.4 Τάση συνάφειας
Η συνεργασία χάλυβα και σκυροδέματος προϋποθέτει την ενσωμάτωση του

οπλισμού στη μάζα του σκυροδέματος. Οι ράβδοι του οπλισμού εμποδίζονται να
ολισθήσουν ως προς το περιβάλλον σκυρόδεμα λόγω της συνάφειας μεταξύ των δύο
υλικών. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η ισότητα μηκύνσεων των οπλισμών και
των γειτονικών ινών του σκυροδέματος (διεπιφάνεια των δύο υλικών). Η συνάφεια
μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται στην ταυτόχρονη δράση τριών διαφορετικών
μηχανισμών:
• Στη φυσικοχημική συνάφεια (πρόσφυση)

Η φυσικοχημική συνάφεια ή «πρόσφυση» του σκυροδέματος στο χάλυβα
εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την τραχύτητα και την καθαρότητα
επεξεργασίας του χάλυβα. Μόνη της δεν επαρκεί για καλή ενσωμάτωση καθώς
καταστρέφεται για πολύ μικρές σχετικές ολισθήσεις
• Στη συνάφεια λόγω τριβής

Ανάμεσα στο σκυρόδεμα και το χάλυβα αναπτύσσονται δυνάμεις τριβής ακόμα
και για πολύ μικρές ολισθήσεις. Για την ανάπτυξη τέτοιων δυνάμεων απαιτείται
η ύπαρξη πιέσεων (δυνάμεων) κάθετων προς τη διεπιφάνεια των δύο υλικών.
Τέτοιες πιέσεις προέρχονται από εγκάρσιες φορτίσεις, από την εγκάρσια
περίσφιξη των ράβδων και από την συστολή ξηράνσεως που ούτως ή άλλως
συμβαίνει μέσα στο σκυρόδεμα. Ο συντελεστής τριβής έχει τιμές μ=0.30-0.60
ανάλογα με το βαθμό τραχύτητας του χάλυβα.
• Στη μηχανική συνάφεια

Η μηχανική συνάφεια αναπτύσσεται στην περίπτωση ράβδων με νευρώσεις και
συντελεί στην εντυπωσιακή αύξηση της συνολικής δύναμης συνάφειας. Η
ράβδος του χάλυβα, στην περίπτωση αυτή, προκειμένου να ολισθήσει θα πρέπει
να διατμήσει την μεταξύ των νευρώσεων προεξοχή του σκυροδέματος. Εφόσον
υπάρχει εγκάρσια περίσφιξη, η μηχανική συνάφεια ενισχύεται.
Λόγω της πολυπλοκότητας του φαινομένου, οι τρεις επιμέρους μηχανισμοί

συνήθως αντιμετωπίζονται ως ένας, ενιαίος, και μάλιστα με ομοιόμορφα
κατανεμημένη τάση συνάφειας τb κατά μήκος της ράβδου.
Σύμφωνα με τον ΕΚΟΣ2000, η ποιότητα της συνάφειας εξαρτάται από την

μορφή της επιφάνειας της ράβδου, τη διάσταση του δομικού στοιχείου και από τη
θέση και την κλίση του οπλισμού κατά τη σκυροδέτηση. Οι τάσεις συνάφειας
θεωρούνται σταθερές κατά μήκος των ράβδων. Ο προσδιορισμός των μηκών
αγκυρώσεως και των υπερκαλύψεων βασίζεται στην τιμή σχεδιασμού της τάσης
συνάφειας fbd (b: bond).
Διακρίνονται δύο περιοχές συνάφειας:
Περιοχή συνάφειας Ι: όπου οι συνθήκες συνάφειας θεωρούνται ευνοϊκές
Περιοχή συνάφειας ΙΙ: όπου οι συνθήκες συνάφειας θεωρούνται δυσμενείς
Στην περιοχή ΙΙ ανήκουν οι ράβδοι για τις οποίες ισχύουν όλες (ταυτόχρονα) οι
παρακάτω συνθήκες:
• Έχουν κλίση ως προς την οριζόντια 0-45ο για κατακόρυφη σκυροδέτηση

• Βρίσκονται σε στοιχεία με πάχος κατά τη διεύθυνση σκυροδέτησης
μεγαλύτερο από 250mm
• Είναι τοποθετημένες στο πάνω μισό του στοιχείου
• Το πάχος του σκυροδέματος που τις καλύπτει είναι μικρότερο από 300mm
Στην περιοχή συνάφειας Ι ανήκουν όλες οι άλλες ράβδοι.
Πίνακας 4.2: Καθορισμός των περιοχών συνάφειας

Πάχος στοιχείου
Μεγαλύτερο από 250mm
Η ράβδος βρίσκεται στο:
Μικρότερο ή
Άνω ήμισυ
ίσο από
250mm Η ράβδος καλύπτεται από
Κάτω ήμισυ
σκυρόδεμα πάχους:
<300mm ≥300mm
o
Κλίση ως προς 0-45 I I II I
την οριζόντια 45-90 o
I I I I
Ο λόγος που οι συνθήκες συνάφειας στην περιοχή ΙΙ θεωρείται θεωρούνται

δυσμενείς είναι ότι στην περιοχή αυτή υπάρχει η περίπτωση κατά τη σκυροδέτηση να
εμφανιστεί το φαινόμενο του θύλακα (σχήμα 4.3) στην διεπιφάνεια οπλισμού-
σκυροδέματος οπότε η συνεργασία των δύο υλικών να μην είναι η καλύτερη δυνατή.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται πιο έντονα στις οριζόντιες ράβδους που βρίσκονται
στο πάνω τμήμα των διατομών Ο/Σ σε σύγκριση με αυτές που βρίσκονται στο κάτω
και όπως είναι φυσικό δεν εμφανίζεται καθόλου στις κατακόρυφες ράβδους.
Σχήμα 4.3. Το φαινόμενο του θύλακα
Οι βασικές τιμές της τάσης συνάφειας fbd που χρησιμοποιούνται για τη

διαστασιολόγηση των δομικών στοιχείων δίνονται στον πίνακα 4.3.
Πίνακας 4.3: Βασικές τιμές της τάσης συνάφειας fbd (MPa)

Περιοχή
fck 12 16 20 25 30 35 40 45 50
συνάφειας Ι
Λείες ράβδοι 0.9 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Ράβδοι Ø≤32
1.6 2.0 2.3 2.7 3.0 3.4 3.7 4.0 4.3
υψηλής συνάφειας
Περιοχή
70% των τιμών της περιοχής συνάφειας Ι
συνάφειας ΙΙ
4.5 Αγκυρώσεις
Το απαιτούμενο μήκος (μήκος αγκύρωσης) για να εξασφαλίζεται η συνεργασία

του οπλισμού με το σκυρόδεμα, δηλαδή να μπορεί να μεταφερθεί μια δύναμη Νs από
το ένα υλικό στο άλλο υπολογίζεται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η διαρροή της
ράβδου πριν από την εξόλκευση του οπλισμού. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η
πλάστιμη συμπεριφορά (διαρροή του οπλισμού) έναντι της ψαθυρής (εξόλκευση
ράβδων, απώλεια συνάφειας).
Στο σχήμα 4.4 παρουσιάζεται η πειραματική διάταξη της δοκιμής εξόλκευσης

μιας ράβδου οπλισμού από ένα δοκίμιο σκυροδέματος.
(α) Πειραματική διάταξη
(β) Ολίσθηση χάλυβα
(γ) Κατανομή τάσεων ελκυσμού
(δ) Κατανομή τάσεων συνάφειας
Σχήμα 4.4. Κατανομή τάσεων κατά τη δοκιμή εξόλκευσης
Αν με Νs συμβολιστεί η εξωτερική δύναμη εξόλκευσης της ράβδου και θεωρηθεί

ομοιόμορφη κατανομή των τάσεων συνάφειας σε όλη τη διεπιφάνεια μεταξύ των δύο
υλικών τότε:
Ns=τb(πd)lb
όπου:
d: η διάμετρος του ράβδου του οπλισμού

lb: το μήκος της ράβδου μέσα στο δοκίμια σκυροδέματος
τ b: μέση τάση συνάφειας
Στην οριακή κατάσταση αστοχίας και για να προηγηθεί η διαρροή της ράβδου
αντί της εξόλκευσής της θα πρέπει:
N s d =A s f y d ≤ f b d (πd)l b (4.1)
όπου:
Αs : εμβαδόν διατομής ράβδου

fbd: η τιμή σχεδιασμού της τάσης συνάφειας
fyd: η τιμή σχεδιασμού του ορίου διαρροής του χάλυβα
πd 2
Λύνοντας την εξίσωση 4.1 ως προς lb (και αντικαθιστώντας A s = ) προκύπτει:
4
d fyd
lb ≥ · (4.2)
4 fbd
Το μήκος lb που υπολογίζεται με τον τρόπο αυτόν ονομάζεται βασικό μήκος

ευθύγραμμης αγκύρωσης και αποτελεί τη βάση υπολογισμού για το τελικό μήκος
αγκύρωσης των οπλισμών των δομικών στοιχείων.
4.5.1 Τύποι αγκυρώσεων
Ανάλογα με την αποδοτικότητά τους οι αγκυρώσεις διακρίνονται σε 4 τύπους

(σχήμα 4.5):
1. Ευθύγραμμες αγκυρώσεις
2. Καμπύλες αγκυρώσεις (άγκιστρα ημικυκλικά, ορθογωνικά, αναβολείς)
3. Ευθύγραμμες αγκυρώσεις με τουλάχιστον μια συγκολλημένη εγκάρσια ράβδο
στο μήκος αγκύρωσης (η εγκάρσια συγκολλημένη ράβδος πρέπει να απέχει
το πολύ 5Ø από τη θέση έναρξης του μήκους αγκύρωσης και η διάμετρός
της πρέπει να είναι τουάχιστον ίση με 0.6Ø).
4. Αγκυρώσεις με πρόσθετα στοιχεία (σώματα αγκυρώσεως)
Σχήμα 4.5. Τύποι αγκυρώσεων και τιμές του συντελεστή α (σχέση 4.4)
Τα άγκιστρα διαμορφώνονται στην άκρη των ράβδων για να παράσχουν

πρόσθετη αγκύρωση σε περιπτώσεις που υπάρχει περιορισμένος διαθέσιμος χώρος
για ευθύγραμμο μήκος αγκύρωσης. Είναι φανερό ότι σε περίπτωση αγκυρώσεων με
άγκιστρα πρόσθετα προς τις τάσεις συνάφειας αναπτύσσονται και δυνάμεις άντιγας
στο καμπύλο τμήμα του αγκίστρου (σχήμα 4.6) με αποτέλεσμα να είναι πιο
αποδοτική η αγκύρωση.
Σχήμα 4.6. Μηχανισμός λειτουργίας αγκίστρου
4.5.2 Βασικό μήκος αγκύρωσης
Το βασικό μήκος αγκύρωσης lb είναι το μήκος αγκύρωσης τύπου 1 με πλήρη

εκμετάλλευση της αντοχής της ράβδου. Σύμφωνα με αυτά που έχουν προαναφερθεί
για μεμονωμένες ράβδους και συγκολλητά δομικά πλέγματα ράβδων με νευρώσεις,
το lb προσδιορίζεται από τη σχέση:
Ø fyd
lb = · (4.3)
4 fbd
όπου:
Ø: η διάμετρος της ράβδου

fbd: η τιμή σχεδιασμού της τάσης συνάφειας (πίνακας 4.3)
fyd: η τιμή σχεδιασμού του ορίου διαρροής του χάλυβα
4.5.3 Απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης
Το απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης κατά προέκταση της ράβδου lb,net εξαρτάται

από τον τύπο της αγκύρωσης και την υπάρχουσα τάση στο χάλυβα και υπολογίζεται
για μεμονωμένες ράβδους και συγκολλητά δομικά πλέγματα ράβδων με νευρώσεις
από την εξίσωση 4.4.
As,req
l b , n e t = α·l b · ≥ lb,min (4.4)
As,prov
όπου:
Αs,req: η κατά τους υπολογισμούς θεωρητικά απαιτούμενη διατομή οπλισμού
Αs,prov: η υπάρχουσα διατομή οπλισμού

α: συντελεστής εξαρτώμενος από τον τύπο αγκύρωσης κατά το σχήμα 4.5
lb,min: το ελάχιστο ευθύγραμμο μήκος αγκύρωσης,
=0.3lb (≥10Ø) για ράβδους υπό εφελκυσμό
=0.6lb (≥10Ø) για ράβδους υπό θλίψη
lb: το βασικό μήκος αγκύρωσης κατά την εξίσωση 4.3
Σχήμα 4.7. Ελάχιστο ευθύγραμμο και απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης
Στις κρίσιμες περιοχές δομικών στοιχείων με απαιτήσεις αντισεισμικότητας

As,req
πρέπει να λαμβάνεται =1.0
As,prov
4.6 Ενώσεις
Οι ενώσεις απαιτούνται για να εξασφαλίσουν τη μεταβίβαση της δύναμης από τη

μια ράβδο στην άλλη όταν για κατασκευαστικούς λόγους δεν είναι δυνατή η διάταξη
της ράβδου σε ενιαίο μήκος (π.χ. μεγάλα ανοίγματα δοκών, αδυναμία επεξεργασίας
και τοποθέτησης κ.λ.π.).
Τα είδη των ενώσεων που συνήθως χρησιμοποιούνται στην πράξη είναι:
• Ενώσεις με υπερκάλυψη (σχήμα 4.8), σε διάφορες παραλλαγές, π.χ.

o ευθύγραμμα άκρα
o ημικυκλικά ή ορθογωνικά άγκιστρα,
o αναβολείς,
o ευθύγραμμα άκρα με συγκολλητούς εγκάρσιους οπλισμούς
• Ενώσεις με συγκόλληση
• Ενώσεις με μηχανικά μέσα (αρμοκλείδες, κοχλιωτές ενώσεις)
Σχήμα 4.8. Ενώσεις με υπερκάλυψη
Μήκος υπερκάλυψης εφελκυόμενων ράβδων
Το ελάχιστο απαιτούμενο μήκος υπερκάλυψης l0 εφελκυόμενων ράβδων

υπολογίζεται από το αντίστοιχο απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης, λαμβάνοντας υπόψη
τα χαρακτηριστικά της όπλισης (πίνακας 4.4)
l 0 = α 1 ·l b , n e t ≥ l 0 , m i n (4.5)
όπου:
l b , n e t : το απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης σύμφωνα με τη σχέση 4.4
α1: συντελεστής σύμφωνα με πίνακα 4.4
l 0 , m i n : ελάχιστο μήκος υπερκάλυψης, το οποίο είναι ίσο με
max(0.3·α·α 1 ·l b , 15Ø, 200mm)
Μήκος υπερκάλυψης θλιβόμενων ράβδων
Το απαιτούμενο μήκος υπερκάλυψης l0 θλιβόμενων ράβδων πρέπει να

ικανοποιεί τη συνθήκη:
l0 ≥ lb,net (4.5)
Πίνακας 4.4. Συντελεστές α1

Απόσταση Για υπερκαλυπτόμενες ράβδους (ποσοστό
Απόσταση μεταξύ Για εγκάρσιους
από την σε σχέση με την ολική διατομή χάλυβα)
δύο γειτονικών οπλισμούς
πλησιέστερη
ενώσεων (a) 20% 25% 33% 50% >50% διανομής
επιφάνεια (b)
a≤10Ø είτε b≤5Ø 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0

1.0
a>10Ø και b>5Ø 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4
Σχήμα 4.9. Ενώσεις με υπερκάλυψη. Επεξήγηση αποστάσεων του πίνακα 4.4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Διαστασιολόγηση δομικών στοιχείων
για μεγέθη ορθής έντασης
5.1 Γενικά
Ορθή ένταση σε μια διατομή χαρακτηρίζεται η εντατική κατάσταση κατά την

οποία αναπτύσσονται μόνο ορθές τάσεις. Τα μεγέθη που προκαλούν ορθή ένταση σε
μια εγκάρσια διατομή είναι οι αξονικές δυνάμεις και οι ροπές κάμψεις καθώς και
οποιοσδήποτε συνδυασμός μεταξύ τους (±Μx, ±My, ±N).
Με τους κανόνες που θα παρουσιαστούν προσδιορίζονται οι τιμές σχεδιασμού

των μεγεθών αντοχής (αντιστάσεις). Ο προσδιορισμός αυτός μπορεί να γίνεται είτε
αναλυτικά, είτε να βασίζεται σε διαγράμματα και πίνακες, όπως θα παρουσιαστεί
αναλυτικά στα επόμενα κεφάλαια. Οι κανόνες αυτοί μπορούν να εφαρμόζονται ως
έχουν μόνο σε γραμμικούς φορείς καθώς και σε πλάκες και κελύφη των οποίων ο
οπλισμός παρουσιάζει αμελητέα απόκλιση (μικρότερη από 15ο) από τις διευθύνσεις
των ροπών σχεδιασμού.
5.2 Παραδοχές
Ο υπολογισμός της αντοχής των δομικών στοιχείων βασίζεται στις παρακάτω

παραδοχές, σε συνδυασμό με την κατανομή των παραμορφώσεων καθώς και τα
ιδεατά διαγράμματα τάσεων παραμορφώσεων που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια:
• Η διατομή παραμένει επίπεδη και κάθετη στον παραμορφωμένο άξονα του

στοιχείου
• Ο οπλισμός υφίσταται τις ίδιες μεταβολές παραμορφώσεων με το
περιβάλλον σκυρόδεμα (αγνοούνται πιθανές ολισθήσεις)
• Η εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος αμελείται
• Η μέγιστη θλιπτική παραμόρφωση του σκυροδέματος λαμβάνεται ίση με:
o 0.0035 σε κάμψη (καθαρή ή με αξονική δύναμη, ορθή ή λοξή)
o 0.002 σε κεντρική θλίψη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Διαστασιολόγηση δομικών στοιχείων για μεγέθη ορθής έντασης 42
• Η μέγιστη εφελκυστική παραμόρφωση του οπλισμού λαμβάνεται ίση με

0.02
Ώς παραμορφώσεις νοούνται οι ανηγμένες μηκύνσεις και οι ανηγμένες

βραχύνσεις (ε).
5.3 Κατανομή των παραμορφώσεων
Για τον υπολογισμό της αντοχής θεωρείται ότι οι ακραίες παραμορφώσεις

διέρχονται από ένα από τα τρία σημεία Α, Β ή Γ τα οποία ορίζονται στο σχήμα 5.1. Τα
σημεία αυτά ορίζουν και τις οριακές τιμές της παραμόρφωσης του σκυροδέματος και
του χάλυβα, οι οποίες αποτελούν και το κριτήριο αστοχίας κατά τον υπολογισμό.
Στο σχήμα αυτό το διαγραμμισμένο κομμάτι της διατομής αντιστοιχεί στη

θλιβόμενη ζώνη, x είναι η απόσταση της ουδέτερης γραμμής από την ακραία
θλιβόμενη ίνα της διατομής, As1 και As2 ο εφελκυόμενος και θλιβόμενος οπλισμός
αντίστοιχα, εc1 και εc2 οι ανηγμένες παραμορφώσεις της ακραίας εφελκυόμενης και
θλιβόμενης ίνας σκυροδέματος και τέλος εs1 και εs2 οι ανηγμένες παραμορφώσεις στις
θέσεις του εφελκυόμενου και του θλιβόμενου οπλισμού.
Σχήμα 5.1. Διάγραμμα παραμορφώσεων
Σύμφωνα με αυτές τις δυνατές οριακές θέσεις κατανομής των παραμορφώσεων

μπορούν να διακριθούν πέντε ζώνες. Η ζώνη 1 αντιστοιχεί σε προέχοντα εφελκυσμό.
Οι ζώνες 2,3 και 4 σε προέχουσα κάμψη και η ζώνη 5 αντιστοιχεί σε προέχουσα
θλίψη. Οι έννοιες του προέχοντα εφελκυσμού, προέχουσας κάμψης και προέχουσας
θλίψης υποδηλώνουν το ποια κατάσταση είναι αυτή που κυρίως χαρακτηρίζει τη
συνολική συμπεριφορά της διατομής. Στην περίπτωση της προέχουσας θλίψης
ολόκληρη η διατομή θλίβεται ενώ στην περίπτωση του προέχοντα εφελκυσμού
ολόκληρη η διατομή εφελκύεται. Και στις δύο περιπτώσεις η ουδέτερη γραμμή
βρίσκεται εκτός διατομής. Στην περίπτωση της προέχουσας κάμψης ένα τμήμα της
διατομής εφελκύεται και ένα άλλο θλίβεται (ο ουδέτερος άξονας είναι μέσα στη
διατομή).
Ένα διάγραμμα παραμορφώσεων το οποίο διέρχεται από το Α αντιστοιχεί:
• Είτε σε καθαρό εφελκυσμό (το διάγραμμα παραμορφώσεων είναι μια

γραμμή κάθετη προς τον άξονα του στοιχείου) ή σε προέχοντα εφελκυσμό
(ουδέτερη γραμμή εκτός διατομής)
• Είτε σε καθαρή κάμψη ή κάμψη με αξονική δύναμη κατά την οποία
εc>-3.5‰ (προέχουσα κάμψη)
Ένα διάγραμμα παραμορφώσεων το οποίο διέρχεται από το B αντιστοιχεί:
• Σε καθαρή κάμψη ή κάμψη με αξονική δύναμη κατά την οποία εξαντλείται

η αντοχή του σκυροδέματος (προέχουσα κάμψη). Η ουδέτερη γραμμή
βρίσκεται μέσα στη διατομή.
Ένα διάγραμμα παραμορφώσεων το οποίο διέρχεται από το Γ αντιστοιχεί:
• Είτε σε κάμψη με θλιπτική αξονική δύναμη (προέχουσα θλίψη, ουδέτερη

γραμμή εκτός διατομής)
• Είτε σε καθαρή θλίψη (το διάγραμμα παραμορφώσεων είναι μια γραμμή
κάθετη προς τον άξονα του στοιχείου).
5.4 Ιδεατά διαγράμματα τάσεων - παραμορφώσεων
Κατά τον υπολογισμό της αντοχής μιας διατομής χρησιμοποιείται για το

σκυρόδεμα το ιδεατό διάγραμμα τάσεων παραμορφώσεων του σχήματος 5.2 αντί για
διαγράμματα που έχουν τη μορφή που παρουσιάστηκε στο κεφάλαιο 2 (σχήμα 2.2).
Σχήμα 5.2. Παραβολικό – ορθογωνικό διάγραμμα τάσεων – παραμορφώσεων

σκυροδέματος
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα αυτό η τιμή της χαρακτηριστικής αντοχής fck
μειώνεται μέσω του συντελεστή γc ενώ επιπλέον υπεισέρχεται και ένας συντελεστής
0.85 ο οποίος χρησιμοποιείται για να λάβει υπόψη τη μείωση της θλιπτικής αντοχής
που οφείλεται στη μακροχρόνια και επαναλαμβανόμενη δράση των φορτίων και δεν
έχει ρόλο συντελεστή ασφάλειας.
Εάν η διατομή δε βρίσκεται ολόκληρη υπό θλίψη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία

απλοποιημένη ορθογωνική κατανομή των θλιπτικών τάσεων, όπως φαίνεται στο
σχήμα 5.3. Η κατανομή αυτή ορίζεται ως εξής (x είναι το ύψος της θλιβόμενης ζώνης
της διατομής):
• Σε ένα μήκος 0.20x από την ουδέτερη γραμμή η τάση είναι μηδέν
• Στο υπόλοιπο 0.80x η τάση είναι σταθερή και έχει τιμή:
fck
o 0.85 για θλιβόμενες ζώνες σταθερού πλάτους ή ζώνες των οποίων το
γc
πλάτος αυξάνει προς τις ίνες που θλίβονται περισσότερο
fck
o 0.80 για θλιβόμενες ζώνες των οποίων το πλάτος μειώνεται προς τις
γc
ίνες που θλίβονται περισσότερο (κυρίως δηλαδή για ζώνες κυκλικές ή
τριγωνικές με την κορυφή προς την ακραία θλιβόμενη ίνα ή
τραπεζοειδείς)
Σχήμα 5.3. Ορθογωνικό διάγραμμα τάσεων – παραμορφώσεων σκυροδέματος
Το διάγραμμα σχεδιασμού ενός συνήθους χάλυβα προκύπτει από το

χαρακτηριστικό του διάγραμμα μέσω διαιρέσεως του ορίου διαρροής και των τάσεων
των μεγαλύτερων του ορίου διαρροής με τον συντελεστή ασφάλειας γs.
Σχήμα 5.4. Διάγραμμα σχεδιασμού τάσεων – παραμορφώσεων για τον χάλυβα

5.5 Διαδικασία υπολογισμού - Διάκριση περιπτώσεων
Σύμφωνα με όσα έχουν αναφερθεί στην §5.2 για την περίπτωση των διατομών
που καταπονούνται από συνδυασμό μεγεθών μονοαξονικής ορθής έντασης, δηλαδή
αξονικό φορτίο και ροπή κάμψης στη μία μόνο διεύθυνση (πχ Mx=0 και Μy≠0), είναι
δυνατό να έχει κυρίαρχο ρόλο στη συμπεριφορά της διατομής η κάμψη, η θλίψη ή ο
εφελκυσμός ανάλογα με το μέγεθος των εντατικών αυτών μεγεθών.
ΜΟΝΟΑΞΟΝΙΚΗ
ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΗ (Μ+Ν)
Ν=0 Μ≠0 : Καθαρή κάμψη
Μ=0: Καθαρός εφελκυσμός
e=Md/Nd>ys1: Προέχουσα
Ν>0
κάμψη
e=Md/Nd≤ys1: Προέχων
εφελκυσμός
Μ=0: Καθαρή θλίψη
νd<0.10 : Προέχουσα
Ν<0
κάμψη
Nd
νd = νd≥0.10 : Προέχουσα
b ⋅ h ⋅ fcd
θλίψη
Σχήμα 5.5. Διάκριση περιπτώσεων μονοαξονικής καταπόνησης
Στο σχήμα 5.5 παρουσιάζονται όλες οι πιθανές περιπτώσεις μονοαξονικής

καταπόνησης και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται συνήθως η διάκρισή τους. Ανάλογα
με την περίπτωση καταπόνησης είναι διαφορετική και η διαδικασία υπολογισμού των
απαιτούμενων οπλισμών, όπως θα αναπτυχθεί με λεπτομέρεια στα επόμενα
κεφάλαια.
Είναι φανερό ότι ανάλογα με τον τύπο του δομικού στοιχείου που μελετάται
είναι πιθανότερη ή όχι η εμφάνιση της κάθε περίπτωσης καταπόνησης. Για
παράδειγμα στις δοκούς των συνήθων οικοδομικών έργων το αξονικό φορτίο είναι
είτε μηδέν (περίπτωση καθαρής κάμψης), είτε πολύ μικρό (περίπτωση προέχουσας
κάμψης). Οι περιπτώσεις που εμφανίζεται αξονικό φορτίο σε δοκούς αφορούν
συνήθως κεκλιμένες δοκούς (π.χ. σε αμφιθέατρα ή σε κερκίδες).
Στην περίπτωση των υποστυλωμάτων υπάρχει πάντα κάποιο θλιπτικό αξονικό

φορτίο λόγω του βάρους των υπερκείμενων ορόφων το οποίο συχνά είναι αρκετά
μεγάλο ώστε να είναι προέχουσα η θλίψη. Υπάρχει όμως και η περίπτωση, για
παράδειγμα λόγω πολύ ισχυρών σεισμικών διεγέρσεων σε κάποια περιμετρικά
υποστυλώματα το αξονικό φορτίο να αλλάξει πρόσημο κατά τη διάρκεια του σεισμού
και να εμφανιστούν εφελκυστικά αξονικά φορτία.
Εκτός από την περίπτωση της μονοαξονικής καταπόνησης υπάρχει και αυτή της
διαξονικής καταπόνησης με ή χωρίς αξονικό φορτίο (Mx≠0 και Μy≠0). Η περίπτωση
αυτή είναι εξαιρετικά σπάνια σε δοκούς, είναι όμως πάρα πολύ συχνή σε
υποστυλώματα που ανήκουν για παράδειγμα ταυτόχρονα σε δύο κάθετα μεταξύ τους
πλαίσια. Ο τρόπος υπολογισμού στην περίπτωση αυτή διαφέρει σε σχέση με την
περίπτωση της μονοαξονικής καταπόνησης.
Η διαδικασία υπολογισμού για την κάθε περίπτωση θα αναπτυχθεί στο κεφάλαιο

των δομικών στοιχείων όπου συνήθως συναντάται.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Διαστασιολόγηση δοκών
6.1 Γενικά
Με τον όρο «δοκοί» αναφερόμαστε συνήθως στα οριζόντια δομικά στοιχεία από
Ο/Σ ή σε στοιχεία τα οποία παρουσιάζουν μικρή κλίση σε σχέση με την οριζόντιο. Στο
σχήμα 6.1 παρουσιάζονται ενδεικτικά τα κυριότερα δομικά στοιχεία ενός απλού
οικοδομικού έργου.
Σχήμα 6.1. Δομικά στοιχεία απλού οικοδομικού έργου (Ζαράρης, 2002)
Οι δοκοί έχουν συνήθως ορθογωνική διατομή στα απλά οικοδομικά έργα,

πολλές φορές όμως η λειτουργία τους είναι αυτή της πλακοδοκού λόγω της
μονολιθικής σύνδεσης με τις παρακείμενες πλάκες, όπως θα παρουσιαστεί αναλυτικά
στη συνέχεια. Στο σχήμα 6.2 παρουσιάζονται ορισμένες τυπικές διατομές δοκών Ο/Σ
που εμφανίζονται σε συνήθεις (ή και όχι τόσο συνήθεις) κατασκευές.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Διαστασιολόγηση δοκών 48
Σχήμα 6.2. Τυπικές διατομές δοκών οπλισμένου σκυροδέματος (Πενέλης κ.ά., 1995)
6.2 Συνεχείς δοκοί υπό κατακόρυφα φορτία
Τα συνηθέστερα φορτία που καταπονούν τις δοκούς από Ο/Σ είναι τα

κατακόρυφα φορτία (ίδιο βάρος, ωφέλιμα φορτία κτλ.) και ο σεισμός. Ο σχεδιασμός
για σεισμικές δράσεις δεν αποτελεί αντικείμενο των σημειώσεων αυτών και δε θα
αντιμετωπιστεί σε βάθος, ωστόσο σε διάφορα σημεία θα γίνεται αναφορά και σε
αυτές καθώς είναι μία από τις αναπόφευκτες φορτίσεις και τις σημαντικότερες αιτίες
βλαβών για τις κατασκευές του ελληνικού χώρου.
Σχήμα 6.3. Δομικά στοιχεία απλού οικοδομικού έργου (Ζαράρης, 2002)

Στο σχήμα 6.3 παρουσιάζεται μια τυπική περίπτωση συνεχούς δοκού που
φορτίζεται με κατακόρυφα φορτία. Το διάγραμμα ροπών φαίνεται στο σχήμα 6.3b
όπου παρατηρείται ότι στα ανοίγματα οι ροπές είναι θετικές ενώ στις στηρίξεις
(ενώσεις με τα υποστυλώματα) είναι αρνητικές. Αυτό σημαίνει ότι στα ανοίγματα
εφελκύεται η κάτω ίνα του σκυροδέματος (άρα εκεί περιμένουμε να εμφανιστούν οι
ρηγματώσεις) και στης στηρίξεις η πάνω (σχήμα 6.3a). Σύμφωνα με αυτήν την
παρατήρηση ο οπλισμός που καλείται να παραλάβει τις ροπές κάμψης (διαμήκεις
ράβδοι) πρέπει να τοποθετηθεί στο κάτω τμήμα της δοκού ενώ στις στηρίξεις στο
πάνω (σχήμα 6.3c).
6.3 Αμφιέρειστες δοκοί σε κάμψη
Θεωρείται μια αμφιέρειστη δοκός από οπλισμένο σκυρόδεμα η οποία είναι

φορτισμένη με δύο συμμετρικά συγκεντρωμένα φορτία (σχήμα 6.4). Η δοκός είναι
οπλισμένη με διαμήκη οπλισμό στο κάτω μέρος για την παραλαβή των εφελκυστικών
τάσεων από κάμψη, καθώς και με οπλισμό διάτμησης (συνδετήρες ή λοξές ράβδοι).
Θα παρουσιαστεί η συμπεριφορά της δοκού για διαδοχικά αυξανόμενη φόρτιση, μέχρι
τη θραύση της.
Για μικρά φορτία Ρ δεν παρουσιάζονται ρήγματα στη δοκό, εφόσον η ακραία
τάση του σκυροδέματος σct από κάμψη παραμένει μικρότερη από την αντοχή του
σκυροδέματος fct σε εφελκυσμό από κάμψη, δηλ. είναι σct<fct. Όταν ένας φορέας
δεν έχει ρηγματωθεί λέμε ότι αυτός βρίσκεται στο στάδιο Ι. Σ' αυτό το στάδιο
δημιουργείται ένα σύστημα από κύριες τάσεις εφελκυσμού και θλίψης. Η μορφή των
τροχιών των τάσεων (δηλ. των καμπύλων με εφαπτόμενες σε κάθε σημείο τις κύριες
τάσεις) φαίνεται στο σχήμα 6.4a.
Αν αυξηθεί το φορτίο, παρουσιάζονται τα πρώτα ρήγματα στην περιοχή ανάμεσα

στα φορτία μόλις η ακραία τάση φθάσει την εφελκυστική αντοχή, δηλαδή όταν
σct=fct (σχ. 6.4b). Οι εφελκυστικές τάσεις στα ρήγματα παραλαμβάνονται εξ
ολοκλήρου από τον οπλισμό. Η τάση (και η παραμόρφωση) του οπλισμού στα
ρήγματα αυξάνει και η ουδέτερη γραμμή (γραμμή όπου ε=0) ανέρχεται. Η περιοχή
με τα ρήγματα λέμε ότι βρίσκεται τότε στο στάδιο II (ρηγματωμένη εφελκυόμενη
ζώνη σκυροδέματος), ενώ η περιοχή μεταξύ φορτίου και στήριξης είναι ακόμη χωρίς
ρήγματα και συνεπώς στο στάδιο Ι. Στο σχήμα 6.4b φαίνονται επίσης οι διατομές του
σταδίου Ι και II καθώς και τα αντίστοιχα διαγράμματα τάσεων και παραμορφώσεων.
Όταν αυξηθεί περισσότερο το φορτίο, εμφανίζονται ρήγματα και μεταξύ

φορτίου και στήριξης. Αυτά τα ρήγματα είναι λοξά λόγω της κεκλιμένης διεύθυνσης
των κύριων τάσεων εφελκυσμού στην περιοχή αυτή (ρήγματα από διάτμηση). Είναι
προφανές ότι κατά μήκος ενός δομικού στοιχείου σε κάποιες θέσεις θα εμφανίζεται
συνδυασμός καμπτικής και διατμητικής καταπόνησης. Έτσι, για μεγάλα φορτία,
βρίσκεται ολόκληρος σχεδόν ο φορέας στο στάδιο II. Μόνον οι περιοχές των
στηρίξεων, στις οποίες η ροπή είναι μηδενική, παραμένουν χωρίς ρήγματα μέχρι τη
θραύση (σχήμα 6.4c).
Τελικά όταν το φορτίο αυξηθεί ακόμα περισσότερο, τότε σε κάποια περιοχή ο

χάλυβας αρχίζει να διαρρέει και το σκυρόδεμα να παραμορφώνεται πλαστικά. Η
κατάσταση αυτή συνοδεύεται με έντονη παραμόρφωση της δοκού (βέλος κάμψεως).
Αυτή η πλαστική λειτουργία της δοκού χαρακτηρίζεται ως στάδιο III.
Σχήμα 6.4. Λειτουργία και στάδια αμφιέρειστης δοκού για φόρτιση μέχρι τη θραύση
(Ζαράρης, 2002)
Στο σχήμα 6.5 φαίνεται η μεταβολή της γωνίας στροφής θ την οποία υφίσταται
η δοκός κατά την προοδευτική αύξηση της φόρτισης μέχρι την αστοχία (μέσω της
γωνίας στροφής ουσιαστικά παρατηρείται και η μεταβολή της καμπυλότητας και του
βέλους κάμψης). Επίσης στο ίδιο σχήμα φαίνεται και η αντίστοιχη μεταβολή της
θέσης του ουδέτερου άξονα, δηλαδή η μεταβολή του ύψους x της θλιβόμενης ζώνης
του σκυροδέματος. Συνηθίζεται να δίνεται η τιμή του λόγου x/d, δηλ. το ύψος x της
θλιβόμενης ζώνης προς το στατικό ύψος d της δοκού.
Κατά την αρηγμάτωτη φάση (Στάδιο I) η δοκός συμπεριφέρεται τελείως

ελαστικά. Η παραμόρφωση της (στροφή θ) είναι μικρή και απόλυτα ανάλογη της
εξωτερικής φόρτισης. Επίσης η θέση του ουδέτερου άξονα είναι στη μέση της δοκού
(x/d = 0.50).
Κατά τη ρηγματωμένη φάση (Στάδιο II) ενεργοποιείται ο διαμήκης

εφελκυόμενος οπλισμός. Η δύναμη του οπλισμού μαζί με τη θλιπτική δύναμη του
σκυροδέματος στην θλιβόμενη ζώνη στο άνω μέρος της δοκού σχηματίζουν ζεύγος
δυνάμεων που ισορροπεί τη ροπή λόγω της εξωτερικής φόρτισης. Η παραμόρφωση
της δοκού γίνεται μεγαλύτερη και συνεχίζει να αυξάνεται αναλογικά με την εξωτερική
φόρτιση σε όλη τη διάρκεια του σταδίου II. Αυτό οφείλεται κυρίως στη διατήρηση της
ευθύγραμμης κατανομής των ανηγμένων παραμορφώσεων ε καθύψος της διατομής.
Επίσης η θέση του ουδέτερου άξονα ανέρχεται, δηλ. το ύψος x της θλιβόμενης ζώνης
μειώνεται, αλλά διατηρείται περίπου σταθερό μέχρι το πέρας του σταδίου II.
Κατά την τρίτη και τελευταία φάση (Στάδιο III) έχουμε διαρροή του διαμήκους
οπλισμού στην περιοχή της μεγαλύτερης ροπής κάμψεως (εδώ στο μεσαίο τμήμα της
δοκού). Μόλις συμβεί η διαρροή, μια αύξηση της επιβαλλόμενης ροπής λόγω της
εξωτερικής φόρτισης δεν μπορεί πλέον να αντισταθμιστεί με αύξηση της δύναμης του
οπλισμού. Έτσι, μια αύξηση του φορτίου εξαναγκάζει σε αύξηση του μοχλοβραχίονα
μεταξύ της εφελκυστικής και θλιπτικής δύναμης της ρηγματωμένης διατομής, και
φυσικά σε δραστική μείωση του ύψους της θλιβόμενης ζώνης. Η επιφάνεια της
θλιβόμενη ζώνης περιορίζεται γρήγορα σε τέτοιο βαθμό που η τάση του
σκυροδέματος εκεί φθάνει την οριακή αντοχή σε σύνθλιψη του σκυροδέματος. Αυτή
η κατάσταση ορίζει και τη μέγιστη καμπτική αντοχή της δοκού.
Η θλιβόμενη ζώνη του σκυροδέματος μπορεί να αντέξει σε σημαντική

παραμόρφωση κατά τη διάρκεια αυτού του τελευταίου στάδιο, και το μεσαίο τμήμα
της δοκού μεταπίπτει ουσιαστικά σε μία πλαστική άρθρωση, που υφίσταται μεγάλες
παραμορφώσεις για πολύ μικρές αυξήσεις του εξωτερικού φορτίου. Στην περίπτωση
της αμφιέρειστης δοκού (ισοστατικός φορέας) αυτό σημαίνει κατάρρευση του φορέα.
Στην περίπτωση όμως υπερστατικού φορέα ο σχηματισμός μιας πλαστικής άρθρωσης
σημαίνει ανακατανομή των εντάσεων.
Σχήμα 6.5. Μεταβολή της παραμόρφωσης και του ύψους της θλιβόμενης ζώνης
αμφιέρειστης δοκού για φόρτιση μέχρι τη θραύση (Ζαράρης, 2002)
6.4 Εικόνες καμπτικής αστοχίας δοκού Ο/Σ
Η αστοχία σε κάμψη μιας δοκού μπορεί να επέλθει είτε από υπέρβαση της
φέρουσας ικανότητας του χάλυβα (διαρροή του οπλισμού), είτε από υπέρβαση της
φέρουσας θλιπτικής ικανότητας του σκυροδέματος (συντριβή της θλιβόμενης ζώνης).
Κριτήριο αστοχίας σύμφωνα με τον ΕΚΟΣ2000 αποτελούν, όπως έχει προαναφερθεί
στο κεφάλαιο 5, οι ακραίες παραμορφώσεις της διατομής (εs=20‰, εc=-3.5‰). Αν
σε κάποια από τις δύο ακραίες ίνες της διατομής η παραμόρφωση φτάσει σε μία από
τις δύο αυτές τιμές τότε θεωρείται ότι η δοκός έχει αστοχήσει.
6.4.1 Διατομές “κανονικά” οπλισμένες
Μια διατομή θεωρούμε ότι είναι “κανονικά” οπλισμένη όταν το ποσοστό

οπλισμού της κυμαίνεται σε λογικά πλαίσια, ανάμεσα στις ελάχιστες και τις μέγιστες
απαιτήσεις που θέτει ο κανονισμός, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Η συμπεριφορά της
στα διαδοχικά επίπεδα φόρτισης είναι η παρακάτω (σχήμα 6.6):
• Μετά την υπέρβαση της εφελκυστικής αντοχής του σκυροδέματος η δοκός

μεταπίπτει από τι στάδιο Ι στο στάδιο ΙΙ. Δηλαδή το σκυρόδεμα
ρηγματώνεται στην εφελκυόμενη ζώνη και το σύνολο των εφελκυστικών
τάσεων παραλαμβάνεται πλέον από τους οπλισμούς. Αυτό έχει ως συνέπεια
να εμφανιστούν στη δοκό τα πρώτα τριχοειδή ρήγματα.
• Με την αύξηση του φορτίου και εφόσον ο οπλισμός δε διαρρέει τα ρήγματα

αυτά πληθαίνουν σε αριθμό, παρουσιάζουν όμως μια ιδιαίτερα
χαρακτηριστική ευστάθεια προχωρώντας καθύψος της διατομής με
ιδιαίτερα βραδείς ρυθμούς.
• Με την περαιτέρω αύξηση του φορτίου οι οπλισμοί φτάνουν στο όριο

διαρροής τους χωρίς να έχει εξαντληθεί η φέρουσα ικανότητα της
θλιβόμενης ζώνης του σκυροδέματος. Τότε τα τριχοειδή ρήγματα αρχίζουν
γρήγορα να διευρύνονται και η δοκός να παρουσιάζει μεγάλα βέλη
κάμψης.
• Η διεύρυνση των ρηγμάτων έχει ως συνέπεια τη συνεχή μείωση του ύψους

της θλιβόμενης ζώνης (η ουδέτερη γραμμή μετατοπίζεται προς τα πάνω). Η
τελική αστοχία επέρχεται συνήθως από τη συντριβή της θλιβόμενης ζώνης
λόγω της αδυναμίας της να φέρει σε τόσο μικρό ύψος θλιπτική δύναμη ίση
με τη δύναμη διαρροής του οπλισμού.
Χαρακτηριστικό αυτής της εικόνας αστοχίας είναι ότι παρέχει έγκαιρη

προειδοποίηση ότι επίκειται κατάρρευση, μέσω των έντονων ρηγμάτων και των
σημαντικών βελών κάμψης. Η συμπεριφορά αυτή ονομάζεται πλάστιμη, σε αντίθεση
με την ψαθυρή συμπεριφορά όπου η αστοχία επέρχεται αιφνίδια, χωρίς καμία
προειδοποίηση.
Επιπλέον μια κανονικά οπλισμένο δοκός έχει σημαντικά περιθώρια πλαστικής

παραμόρωσης και κατά συνέπεια μεγάλη ικανότητα απορρόφησης ενέργειας, ιδιότητα
που είναι πολύ σημαντική ιδιαίτερα για σεισμικές φορτίσεις.
Σχήμα 6.6. Συμπεριφορά κανονικά οπλισμένης δοκού (Πενέλης κ.ά., 1995)
6.4.2 Διατομές με ασθενή όπλιση
Είναι οι διατομές με ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό οπλισμού. Στην περίπτωση αυτή

η συμπεριφορά είναι η εξής:
• Κατά τη μετάβαση από το στάδιο Ι στο στάδιο ΙΙ οι οπλισμοί δεν είναι σε

θέση να παραλάβουν τις εφελκυστικές τάσεις που αναπτύσσονται στην
εφελκυόμενη ζώνη (σχήμα 6.6α). Έτσι, με την εμφάνιση των πρώτων
ρηγμάτων ο οπλισμός διαρρέει και η δοκός καταρρέει, χωρίς καμία
προειδοποίηση.
Η ψαθυρή αυτή μορφή αστοχίας είναι ιδιαίτερα ανεπιθύμητη και ο αποκλεισμός

της επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση ενός ελάχιστου ποσοστού οπλισμού στην
εφελκυόμενη ζώνη, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
6.4.3 Διατομές ισχυρά οπλισμένες
Στην περίπτωση των ισχυρά οπλισμένων δοκών η συμπεριφορά στα διαδοχικά

επίπεδα φόρτισης είναι η εξής:
• Μετά την υπέρβαση της εφελκυστικής αντοχής του σκυροδέματος η δοκός

μεταπίπτει και πάλι από το στάδιο Ι στο στάδιο ΙΙ. Λόγω όμως του υψηλού
ποσοστού οπλισμού οι αναπτυσσόμενες τάσεις στον χάλυβα είναι πολύ
μικρές και τα τριχοειδή ρήγματα είναι λεπτότερα από ότι στις κανονικά
οπλισμένες δοκούς.
• Με την αύξηση του φορτίου και χωρίς κάποια σημαντική διεύρυνση ή

επέκταση προς τα πάνω των τριχοειδών ρηγμάτων, κάποια στιγμή
εξαντλείται η θλιπτική αντοχή του σκυροδέματος στη θλιβόμενη ζώνη πριν
από τη διαρροή του οπλισμού. Αυτό έχει ως συνέπεια την αιφνίδια
συντριβή της θλιβόμενης ζώνης του σκυροδέματος, χωρίς προειδοποιητικά
ρήγματα μεγάλου εύρους ή μεγάλα βέλη κάμψης.
Η μορφή αστοχίας αυτή είναι ψαθυρού χαρακτήρα και ο αποκλεισμός της

επιτυγχάνεται με την ύπαρξη ενός μέγιστου ποσοστού οπλισμού το οποίο ορίζεται
από τον κανονισμό και πέρα από το οποίο απαιτείται η αύξηση της διατομής του
σκυροδέματος. Επιπλέον για την αποφυγή αυτής της μορφής αστοχίας βοηθά και η
ύπαρξη οπλισμού στη θλιβόμενη ζώνη ο οποίος θα παραλαμβάνει μέρος των
θλιπτικών τάσεων.
Σχήμα 6.7. Συμπεριφορά ισχυρά οπλισμένης δοκού (Πενέλης κ.ά., 1995)

6.5 Μονοαξονική προέχουσα κάμψη ορθογωνικών διατομών
Η συχνότερη περίπτωση φόρτισης των δοκών Ο/Σ των συνήθων οικοδομικών

έργων είναι η περίπτωση της προέχουσας κάμψης (η καθαρή κάμψη θεωρείται ως
υποπερίπτωση της προέχουσας κάμψης για Ν=0). Όπως έχει ήδη αναφερθεί στην
προέχουσα κάμψη η ουδέτερη γραμμή βρίσκεται μέσα στη διατομή του δομικού
στοιχείου.
Η πορεία υπολογισμού που παρουσιάζεται αφορά σε διατομές στις οποίες η

θλιβόμενη ζώνη έχει ορθογωνική διατομή (έχει δηλαδή σταθερό πλάτος). Σύμφωνα
με όσα αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 5 για τον υπολογισμό της αντοχής των δομικών
στοιχείων γίνεται η παραδοχή ότι η εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος αμελείται
(ουσιαστικά δηλαδή γίνεται η θεώρηση ότι η διατομή βρίσκεται σε στάδιο ΙΙ). Για το
λόγο αυτόν η μορφή της εφελκυόμενης περιοχής δεν έχει καμία επίδραση στον
υπολογισμό.
Μια ορθογωνική διατομή με τα εντατικά μεγέθη (Μd, Νd), τις τάσεις, τις
παραμορφώσεις και τις εσωτερικές δυνάμεις που προκαλούνται φαίνεται στο σχήμα
6.8. Σύμφωνα με το σχήμα αυτό:
Fc η θλιπτική δύναμη του σκυροδέματος

Fs1 η δύναμη του εφελκυόμενου οπλισμού
Fs2 η δύναμη του θλιβόμενου οπλισμού
z ο μοχλοβραχίονας των εσωτερικών δυνάμεων
x το ύψος της θλιβόμενης ζώνης
d το στατικό ύψος της διατομής (βλ. και σχήμα 4.1)
ys1, ys2 η απόσταση ανάμεσα στο κέντρο βάρους της διατομής και στο κέντρο
βάρους του εφελκυόμενου και θλιβόμενου οπλισμού αντίστοιχα
Σχήμα 6.8. Προέχουσα κάμψη σε ρηγματωμένη ορθογωνική διατομή (στάδιο ΙΙ)
Οι εξισώσεις ισορροπίας ΣΝ=0 και ΣΜ=0, για ροπές ως προς το σημείο

εφαρμογής της Fs1 δίνουν αντίστοιχα:
Νd + Fc + Fs2 - Fs1 = 0 (6.1)
Msd - Fc·z - Fs2·zs = 0 (6.2)

όπου Μsd είναι η ροπή των εξωτερικών δυνάμεων ως προς το σημείο εφαρμογής της
δύναμης Fs1. Η ροπή αυτή χρησιμοποιείται ουσιαστικά ως ροπή σχεδιασμού και
ισούται με
Msd = Md - Νd ·ys1 (6.3)
Η σχέση 6.3 είναι η βασική σχέση με την οποία γίνεται ο υπολογισμός των
απαιτούμενων οπλισμών για μια διατομή που καταπονείται από προέχουσα κάμψη.
Με βάση αυτήν υπολογίζεται η ανηγμένη τιμή της ροπής σχεδιασμού μsd ως εξής:
Msd
μsd = (6.4)
b·d2·fcd
όπου
b το πλάτος της διατομής

d το στατικό ύψος
fcd η τιμή σχεδιασμού της θλιπτικής αντοχής του σκυροδέματος
Στη συνέχεια η ανηγμένη τιμή της ροπής συγκρίνεται με μια οριακή τιμή μlim η
οποία προσδιορίζεται από το σχήμα 6.9 συναρτήσει της ποιότητας του χάλυβα και του
λόγου d2/d. Για ευκολία συνήθως δε χρησιμοποιείται το σχήμα 6.9 αλλά λαμβάνεται
μία από τις παρακάτω τιμές
• μlim=0.33 για χάλυβα S400
• μlim=0.31 για χάλυβα S500
Σχήμα 6.9. Ανηγμένες τιμές μlim

Ανάλογα με το μέγεθος της μsd διακρίνονται δύο περιπτώσεις:
1. Αν μsd≤μlim τότε δεν απαιτείται η τοποθέτηση θλιβόμενου οπλισμού και το

μηχανικό ποσοστό οπλισμού ω προσδιορίζεται από τον πίνακα του σχήματος
6.10
Ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός είναι:
fcd Nsd
Αs=ω·b·d· + (6.5)
fyd fyd
2. Αν μsd>μlim τότε απαιτείται η τοποθέτηση και θλιβόμενου οπλισμού και τα

μηχανικά ποσοστά οπλισμού ω1 και ω2 για τον εφελκυόμενο και θλιβόμενο
οπλισμό αντίστοιχα προσδιορίζονται από τους πίνακες των σχημάτων 6.11-
6.13
Ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός είναι στην περίπτωση αυτή:
fcd Nsd
Αs1=ω1·b·d· + (6.6)
fyd fyd
και ο απαιτούμενος θλιβόμενος οπλισμός
fcd
Αs2=ω2·b·d· (6.7)
fyd
Ακόμα και στην περίπτωση που προκύπτει μsd>μlim η διατομή είναι δυνατό να
υπολογιστεί χωρίς θλιβόμενο οπλισμό, η λύση όμως αυτή δεν είναι οικονομική.
Κάνοντας την αντίστροφη ακριβώς διαδικασία, αν ζητείται να υπολογιστεί το

ελάχιστο ύψος μιας διατομής έτσι ώστε να μην απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός, αυτό
μπορεί να γίνει ως εξής:
Υπολογίζεται το στατικό ύψος d από τη σχέση 6.4, θέτοντας όπου μsd το μlim
Msd
d= (6.8)
μlim ⋅ b ⋅ fcd
και στη συνέχεια το ύψος της διατομής θα είναι h=d+d1
Είναι βέβαια προφανές ότι αν υπολογίζουμε το ελάχιστο ύψος μιας διατομής

έτσι ώστε να μην απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός τότε στη διατομή θα χρειαστεί να
τοποθετηθεί σημαντική ποσότητα οπλισμού (σε ανεκτά βέβαια όρια) και η λύση δε θα
είναι η οικονομικότερη δυνατή. Μια πιο οικονομική περίπτωση θα προέκυπτε αν στη
εξίσωση 4.4 θέσουμε όπου μsd το μοικ
Msd
d= (6.9)
μοικ ⋅ b ⋅ fcd
το οποίο παίρνει τιμές της τάξης του μοικ≈0.18-0.20.
Σχήμα 6.10. Γενικός πίνακας υπολογισμού ορθογωνικών διατομών χωρίς θλιβόμενο

οπλισμό για κάμψη με ή χωρίς αξονική δύναμη
Σχήμα 6.11. Γενικός πίνακας υπολογισμού ορθογωνικών διατομών με θλιβόμενο

οπλισμό για κάμψη με ή χωρίς αξονική δύναμη (ποιότητα χάλυβα S220)


6.6 Προέχων εφελκυσμός
Στην περίπτωση που υπάρχει εφελκυστική αξονική δύναμη σε μια διατομή

πρέπει να γίνει ο έλεγχος αν η διατομή αυτή καταπονείται από προέχουσα κάμψη ή
από προέχοντα εφελκυσμό, σύμφωνα με το σχήμα 5.5. Ανάλογα με την τιμή της
εκκεντρότητας e της εφελκυστικής δύναμης (σχήμα 6.14), διακρίνονται δύο
περιπτώσεις:
• Αν e=Md/Nd>ys1 τότε η ουδέτερη γραμμή βρίσκεται μέσα στη διατομή και

αναπτύσσεται σε αυτή θλιβόμενη ζώνη (υπάρχει δηλαδή τμήμα το οποίο
θλίβεται) και η διαδικασία υπολογισμού είναι αυτή που περιγράφηκε στην
προέχουσα κάμψη.
• Αν e=Md/Nd≤ys1 τότε η ουδέτερη γραμμή βρίσκεται έξω από τη διατομή και

σε όλο το ύψος της αναπτύσσονται εφελκυστικές παραμορφώσεις. Η
περίπτωση αυτή ονομάζεται προέχοντας εφελκυσμός και ο απαιτούμενος
οπλισμός υπολογίζεται μέσω των παρακάτω σχέσεων:
Nd y s2 +e
Αs1= ⋅ (6.10)
fyd y s1+ys2
Nd y s1 -e
Αs2= ⋅ (6.11)
fyd y s1+ys2
Σχήμα 6.14. Εφελκυστική δύναμη με εκκεντρότητα
6.7 Προέχουσα θλίψη
Η περίπτωση της προέχουσας θλίψης είναι εξαιρετικά σπάνια στις δοκούς και θα
αναπτυχθεί στο επόμενο κεφάλαιο το οποίο θα αναφέρεται στη διαστασιολόγηση των
υποστυλωμάτων από Ο/Σ.
6.8 Κάμψη πλακοδοκών
Σε μια κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα είναι πολύ συχνή η εμφάνιση

διατομών δοκών με μορφή Τ ή Γ. Στην πραγματικότητα το σχήμα αυτό των
διατομών προκύπτει από τη συνεργασία (λόγω της άκαμπτης μονολιθικής σύνδεσης
μεταξύ τους) των στηριζόντων δοκών με τις στηριζόμενες σε αυτές πλάκες (σχήμα
6.15). Για το λόγο αυτό οι δοκοί αυτής της μορφής ονομάζονται πλακοδοκοί.
Σχήμα 6.15. Διατομές με μορφή Τ ή Γ (πλακοδοκοί)
6.8.1 Η έννοια του συνεργαζόμενου πλάτους
Οι αναπτυσσόμενες θλιπτικές τάσεις στη θλιβόμενη ζώνη από την κάμψη της
δοκού δεν περιορίζονται μόνο στο πλάτος της δοκού (κορμός) αλλά επεκτείνονται και
σε κάποιο τμήμα της παρακείμενης πλάκας (ουσιαστικά δηλαδή στα πτερύγια της
πλακοδοκού). Όπως είναι φυσικό, οι τάσεις και οι παραμορφώσεις της πλάκας και της
δοκού στο σημείο ένωσής τους ταυτίζονται (σχήμα 6.16a). Όσο αυξάνεται η
απόσταση (μέσα στην πλάκα) από τον κορμό της δοκού οι τάσεις και οι
παραμορφώσεις αυτές σταδιακά μειώνονται.
Για την απλοποίηση των υπολογισμών ο κανονισμός υιοθετεί μια ομοιόμορφη

κατανομή των τάσεων σε ένα περιορισμένο πλάτος της πλάκας εκατέρωθεν της
δοκού, το οποίο ονομάζεται συνεργαζόμενο πλάτος bef (σχήμα 6.16b). Το
συνεργαζόμενο πλάτος ορίζεται με τη συνθήκη ότι η ομοιόμορφη τάση που
αναπτύσσεται σε αυτό είναι ίση με τη μέγιστη τιμή της πραγματικής κατανομής των
τάσεων και ότι η συνισταμένη θλιπτική δύναμη είναι ίση και στις δύο αυτές
κατανομές.
Παρατήρηση: Πολλές φορές το συνεργαζόμενο πλάτος συμβολίζεται σε διάφορα

σχήματα και διαγράμματα αντί για bef και ως bm ή και απλά ως b. Αντίστοιχα, και το
πλάτος του κορμού της δοκού συχνά συμβολίζεται με bw ή απλά με b. Για να μη
γίνεται σύγχυση, συνήθως υπάρχει κάποιο σχήμα το οποίο εξηγεί τι σημαίνει ο κάθε
συμβολισμός στο οποίο θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή.
Σχήμα 6.16. Κατανομή των θλιπτικών τάσεων πλακοδοκού στο στάδιο ΙΙ.
Πραγματική κατανομή (a) και ιδεατή κατανομή στο συνεργαζόμενο πλάτος (b)
6.8.2 Συνεχείς πλακοδοκοί
Στο σχήμα 6.17 παρουσιάζεται ένα τμήμα μιας συνεχούς πλακοδοκού η οποία
είναι φορτισμένη με ομοιόμορφα κατανεμημένα κατακόρυφα φορτία. Στο σχήμα
φαίνεται και η παραμόρφωση της δοκού με τις ρηγματώσεις που εμφανίζονται στις
διάφορες θέσεις. Όπως είναι γνωστό, στα ανοίγματα οι ροπές για ομοιόμορφη
κατακόρυφη φόρτιση έχουν θετικές τιμές και στις στηρίξεις αρνητικές. Αυτό σημαίνει
ότι στα ανοίγματα η εφελκυόμενη ζώνη βρίσκεται στο κάτω τμήμα της δοκού ενώ
στις στηρίξεις στο πάνω, προκαλώντας και τις αντίστοιχες ρηγματώσεις όπως
φαίνεται στο σχήμα.
Με μια πιο προσεκτική παρατήρηση μπορούμε να διακρίνουμε ότι στα ανοίγματα

η θλιβόμενη ζώνη (το άνω τμήμα της διατομής, λόγω της θετικής ροπής) μπορεί να
περιορίζεται μόνο στο κομμάτι που απλώνεται στο συνεργαζόμενο πλάτος της
πλακοδοκού και ο ουδέτερος άξονας να είναι μέσα στο πάχος της πλάκας (σχήμα
6.17b). Μια δεύτερη όμως πιθανή περίπτωση είναι ο ουδέτερος άξονας να βρίσκεται
κάτω από την πλάκα, στο ύψος του κορμού της δοκού. Στην περίπτωση αυτή η
θλιβόμενη ζώνη έχει μορφή σχήματος Τ (σχήμα 6.17c). Στις στηρίξεις η θλιβόμενη
ζώνη βρίσκεται στο κάτω τμήμα της δοκού (αρνητική ροπή) και έχει ορθογωνική
διατομή (σχήμα 6.17d).
Όπως θα δούμε στη συνέχεια η διαδικασία υπολογισμού των απαιτούμενων

οπλισμών είναι διαφορετική αν στη θλιβόμενη ζώνη περιλαμβάνεται τμήμα της
πλάκας ή όχι. Αν όχι τότε ο υπολογισμός του οπλισμού γίνεται σύμφωνα με όσα
έχουν αναπτυχθεί στην §6.5 για τις ορθογωνικές διατομές. Αν ναι τότε θεωρείται
λειτουργία πλακοδοκού και η διαστασιολόγηση γίνεται με τον τρόπο που θα
παρουσιαστεί παρακάτω.
Στην πράξη για “κανονικές” πλακοδοκούς (δηλ. η πλάκα βρίσκεται στο πάνω
τμήμα της δοκού) διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις:
• Θετική ροπή: Λειτουργία πλακοδοκού (θλίβεται και τμήμα της πλάκας)

• Αρνητική ροπή: Λειτουργία ορθογωνικής διατομής (θλίβεται μόνο ο κορμός)
Σχήμα 6.17. Περιοχές θετικών και αρνητικών ροπών σε συνεχή δοκό διατομής Τ
Υπάρχει βέβαια και η όχι και τόσο συχνή περίπτωση που η πλάκα βρίσκεται στο
κάτω τμήμα της διατομής. Η περίπτωση αυτή ονομάζεται αντεστραμμένη πλακοδοκός
και η διαστασιολόγηση γίνεται με τον αντίστροφο ακριβώς τρόπο:
• Θετική ροπή: Λειτουργία ορθογωνικής διατομής (θλίβεται μόνο ο κορμός)

• Αρνητική ροπή: Λειτουργία πλακοδοκού (θλίβεται και τμήμα της πλάκας)
bw
h
hf
bef
Σχήμα 6.18. Αντεστραμμένη πλακοδοκός
6.8.3 Υπολογισμός του συνεργαζόμενου πλάτους
Μέθοδος 1 (προσεγγιστική)
Για τον υπολογισμό του συνεργαζόμενου πλάτους bef στα συνήθη οικοδομικά
έργα επιτρέπεται να εφαρμόζονται οι παρακάτω σχέσεις:
• Αμφίπλευρες πλακοδοκοί (διατομή Τ):

bef=bw+l0/5 (6.12)
• Μονόπλευρες πλακοδοκοί (διατομή Γ)

bef=bw+l0/10 (6.13)
όπου:
bef το συνεργαζόμενο πλάτος της πλακοδοκού

bw το πλάτος του κορμού
l0 το μήκος ανάμεσα σε δύο διαδοχικά σημεία μηδενισμού της ροπής
Αμφίπλευρη πλακοδοκός Μονόπλευρη πλακοδοκός

bef bef
hf hf
h
bw bw
Σχήμα 6.19. Αμφίπλευρη και μονόπλευρη πλακοδοκός

Προσεγγιστικά η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών σημείων μηδενισμού της

ροπής μπορεί να λαμβάνεται ως εξής (σχήμα 6.20):
• Ακραία ανοίγματα συνεχούς δοκού: l0=0.80L

• Μεσαία ανοίγματα συνεχούς δοκού: l0=0.60L
• Πρόβολοι: l0=1.50L
• Μεσαία στηρίγματα: l0=0.30L
όπου L το θεωρητικό άνοιγμα
l0=0.3(L1+L2)/2 l0=0.3(L2+L3)/2
l0 l0 l0=1.5L4
L1 L2 L3 L4
l0=0.8L1 l0=0.6L2 l0=0.6L3

Σχήμα 6.20. Προσεγγιστική απόσταση μεταξύ διαδοχικών σημείων μηδενισμού της
ροπής
Για συνεχείς δοκούς σε συνήθη οικοδομικά έργα το l0 μπορεί να λαμβάνεται

σταθερό σε κάθε άνοιγμα και ίσο με 0.70L.
Μέθοδος 2 (ΕΑΚ2000)
Σύμφωνα με τον Αντισεισμικό κανονισμό (ΕΑΚ2000) το συνεργαζόμενο πλάτος

μιας πλακοδοκού κατά την ανάλυση του δομικού συστήματος (Σ.3.2.3[2]) μπορεί να
υπολογίζεται μέσω των παρακάτω σχέσεων:
bef=bw+8hf για αμφίπλευρες πλακοδοκούς
bef=bw+3hf για μονόπλευρες πλακοδοκούς
Μέθοδος 3 (ακριβής)
Το συνεργαζόμενο πλάτος bef υπολογίζεται μέσω της σχέσης 6.14
bef=bw+ bef1+ bef2 (6.14)
και τη βοήθεια του σχήματος 6.21 και των πινάκων 6.1 και 6.2
Σχήμα 6.21. Ακριβής υπολογισμός του συνεργαζόμενου πλάτους
Πίνακας 6.1: Τιμές befi/bi για παραβολικό διάγραμμα ροπών (ομοιόμορφη φόρτιση,
ανοίγματα)
Πίνακας 6.2: Τιμές befi/bi για τριγωνικό διάγραμμα ροπών (συγκεντρωμένα φορτία,
ανοίγματα)
6.8.4 Διαδικασία υπολογισμού οπλισμών πλακοδοκού
Η διαδικασία υπολογισμού των δοκών με διατομή μορφής Τ ή Γ που

καταπονούνται σε προέχουσα κάμψη είναι παρόμοια με αυτή των ορθογωνικών
διατομών με ορισμένες βέβαια διαφορές.
Η ροπή σχεδιασμού Μsd λαμβάνεται και πάλι από τη σχέση:
Msd = Md - Νd ·ys (6.15)
όπου ys η απόσταση ανάμεσα στο κέντρο βάρους της διατομής και στο κέντρο
βάρους του εφελκυόμενου οπλισμού. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε διατομές με μορφή
πλακοδοκού το κέντρο βάρους δε βρίσκεται στο μέσο της διατομής και η θέση του
πρέπει να υπολογιστεί. Αυτό μπορεί να γίνει είτε χωρίζοντας τη διατομή σε επιμέρους
τμήματα, είτε μέσω της σχέσης 6.16.
h bw ⋅ (h − hf ) h
eo = ⋅ + f (6.16)
2 bef ⋅ hf + bw ⋅ (h − hf ) 2
bef
hf eo
bw
Σχήμα 6.22. Υπολογισμός του κέντρου βάρους πλακοδοκού
Η ανηγμένη τιμή της ροπής σχεδιασμού μsd υπολογίζεται μέσω της σχέσης 6.17.
Προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι εδώ χρησιμοποιείται το συνεργαζόμενο
πλάτος bef και όχι το πλάτος του κορμού bw.
Msd
μsd = (6.17)
bef·d2·fcd
Στη συνέχεια γίνεται και πάλι η σύγκριση του μsd με το μlim και ο υπολογισμός
του ω από κατάλληλους πίνακες. Ανάλογα με το μέγεθος της μsd διακρίνονται δύο
περιπτώσεις:
1. Αν μsd≤μlim τότε δεν απαιτείται η τοποθέτηση θλιβόμενου οπλισμού και το

μηχανικό ποσοστό οπλισμού ω προσδιορίζεται από τους πίνακες των
σχήματος 6.24. Ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός είναι (προσοχή και
εδώ στο bef αντί για το bw):
fcd Nsd
Αs=ω·bef·d· + (6.18)
fyd fyd
2. Αν μsd>μlim τότε απαιτείται η τοποθέτηση και θλιβόμενου οπλισμού. Στην

περίπτωση αυτή προσδιορίζεται η τιμή ωlim από το κάτω μέρος των πινάκων
του σχήματος 6.24 για την κατάλληλη κατηγορία οπλισμού. Θεωρούμε το
μέγεθος Δμ ως εξής:
Δμ=μsd-μlim (6.19)
Οπότε ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός είναι στην περίπτωση αυτή:
⎛ Δμ ⎞ fcd Nd
A s1 = ⎜ ωlim + ⎟ ⋅ bef ⋅ d ⋅ + (6.20)
⎝ 1 − d2 / d ⎠ fyd fyd
και ο απαιτούμενος θλιβόμενος οπλισμός
Δμ f
A s2 = ⋅ bef ⋅ d ⋅ cd (6.21)
1 − d2 / d fyd
Προσοχή πρέπει να δοθεί στο σημείο ότι το μlim προσδιορίζεται και αυτό από
τους πίνακες υπολογισμού και δε λαμβάνεται ίσο με 0.31 ή 0.33 όπως στις
ορθογωνικές διατομές.
6.8.5 Προσεγγιστική διαδικασία υπολογισμού λεπτών πλακοδοκών
Στην περίπτωση πλακοδοκών για τις οποίες ο λόγος bef/bw≥5 (“λεπτές”

πλακοδοκοί) μπορεί να θεωρηθεί ότι η θλιπτική δύναμη Fc είναι η συνισταμένη των
θλιπτικών τάσεων του σκυροδέματος που δρουν στην πλάκα μόνο και η εντατική
κατάσταση στη διατομή προσεγγίζεται με αυτή που φαίνεται στο σχήμα 6.23.
Σχήμα 6.23. Προσεγγιστική εντατική κατάσταση λεπτής πλακοδοκού (Ζαράρης, 2002)
Ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός είναι στην περίπτωση αυτή:
1 ⎛ Msd ⎞
As = ⋅⎜ + Nd ⎟ (6.22)
fyd ⎝ d − hf / 2 ⎠
Επιπλέον πρέπει να ελεγχθεί αν η ομοιόμορφη τάση του σκυροδέματος
υπερβαίνει την τιμή 0.85fcd. Δηλαδή πρέπει:
Msd
σ cd = (6.22)
(d − hf / 2) ⋅ bef ⋅ hf
Σχήμα 6.24. Γενικοί πίνακες υπολογισμού πλακοδοκών για κάμψη με ή χωρίς

αξονική δύναμη
6.9 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τις δοκούς από Ο/Σ και το διαμήκη
οπλισμό τους
6.9.1 Γεωμετρικά στοιχεία
Σύμφωνα με το ελληνικό κανονισμό σκυροδέματος (ΕΚΟΣ2000) πρέπει σε όλες

εν γένει τις δοκούς το πλάτος τους bw να ικανοποιεί τη συνθήκη: bw≥200mm.
Ειδικότερα για δοκούς με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας (οι οποίες είναι

και οι συνηθέστερες για τις κατασκευές του ελληνικού χώρου) συνιστάται:
• Το πλάτος bw να ικανοποιεί τις συνθήκες:
bw<2·bc
bw<+bc+hc/2
όπου bc και hc η διάσταση της διατομής του υποστυλώματος κάθετα και

παράλληλα προς τον άξονα της δοκού αντίστοιχα
• Ο λόγος ανοίγματος προς το ύψος της δοκού να είναι τουλάχιστον ίσος

προς 4 (εξαιρούνται οι δοκοί σύζευξης τοιχείων)
• Η εκκεντρότητα του άξονα της δοκού να μην υπερβαίνει το 1/3 του

πλάτους του υποστυλώματος που τη στηρίζει στη θέση του κόμβου
Συνήθως η αναλογία ύψους προς πλάτος των δοκών έχει τιμές κοντά στο
h/bw≈2.5-3.5, χωρίς βέβαια αυτό να είναι δεσμευτικό.
Σχήμα 6.25. Κάτοψη σύνδεσης δοκού - υποστυλώματος
6.9.2 Επιτρεπόμενα υλικά
Για τις αντισεισμικές κατασκευές (ο κανόνας στην Ελλάδα) δεν επιτρέπεται η

χρήση σκυροδέματος ποιότητας κάτω από C16. Κατ’ εξαίρεση για κτίρια μέχρι τρεις
ορόφους (συμπεριλαμβανομένου και του υπογείου) επιτρέπεται και η χρήση
σκυροδέματος C12. Παρόλα αυτά η χρήση του C12 είναι πλέον εξαιρετικά σπάνια.
Σε δοκούς με απαιτήσεις αντισεισμικότητας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται

λείοι χάλυβες ως διαμήκεις οπλισμοί. Ουσιαστικά δηλαδή δεν επιτρέπεται η χρήση
οπλισμών ποιότητας S220. Στην πράξη σε όλες τις δοκούς σήμερα χρησιμοποιούνται
νευροχάλυβες ποιότητας S400 ή S500.
6.9.3 Διαμήκεις οπλισμοί
Για τους διαμήκεις οπλισμούς των δοκών από Ο/Σ η ελάχιστη επιτρεπόμενη
διάμετρος είναι Ø12. Ωστόσο, στην πράξη η χρήση ράβδων διαμέτρου Ø12 έχει
αρχίσει να περιορίζεται και συνήθως η ελάχιστη διάμετρος που χρησιμοποιείται είναι
Ø14. Σε μία διατομή μπορεί να χρησιμοποιούνται το πολύ δύο διαφορετικές
διάμετροι διαμήκων ράβδων και θα πρέπει να ισχύει:
2 (6.23)
ØL,min≥ ·ØL,max
3
Όπου ØL η διάμετρος του διαμήκους οπλισμού (L: longitudinal)
Σε κάθε διατομή των δοκών θα υπολογίζεται ο εφελκυόμενος και αν χρειάζεται

ο θλιβόμενος οπλισμός με τις διαδικασίες που αναλύθηκαν στα προηγούμενα. Σε
κάθε περίπτωση υπάρχουν κάποια ελάχιστα ποσοστά διαμήκους οπλισμού που θα
πρέπει οπωσδήποτε να τοποθετηθούν, ακόμα και αν ο υπολογισμός (με βάση τα
εντατικά μεγέθη Μ+Ν) δείξει ότι δε χρειάζεται κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα σε μια
δοκό στην οποία από τον υπολογισμό έχει προκύψει ότι απαιτείται μόνο
εφελκυόμενος οπλισμός 5Ø16 στο κάτω τμήμα της δοκού (σχήμα 6.26), θα πρέπει
να τοποθετηθούν τουλάχιστον 2 διαμήκεις ράβδοι και στο άνω τμήμα της δοκού για
κατασκευαστικούς λόγους (montage), έτσι ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν και οι
εγκάρσιοι οπλισμοί (συνδετήρες). Για τον λόγο αυτό τοποθετούνται για παράδειγμα
2Ø14. Όπως είναι φυσικό οι ράβδοι αυτοί έχουν μικρότερη διάμετρο από τον
εφελκυόμενο οπλισμό, δε μπορούν όμως να είναι κάτω από Ø12.
2Φ14 (montage)
5Φ16
Σχήμα 6.26. Κάτοψη σύνδεσης δοκού - υποστυλώματος
Σε όλες εν γένει τις δοκούς το ελάχιστο ποσοστό εφελκυόμενου διαμήκους

οπλισμού ρmin (στο κάτω πέλμα για θετική ροπή ή στο άνω για αρνητική) να είναι:
1 fctm (6.23)
ρmin= ·
2 fyd
(το fctm δίνεται στον πίνακα 2.2, ανάλογα με την ποιότητα του σκυροδέματος).
Το ελάχιστο ποσοστό οπλισμού εξασφαλίζει ικανή απομένουσα αντοχή μετά τη

ρηγμάτωση αποτρέποντας έτσι αστοχίες ψαθυρής μορφής όπως αυτή που
περιγράφηκε στην §6.4.2.
Σε όλες εν γένει τις δοκούς, το συνολικό ποσοστό διαμήκους οπλισμού (και στο
άνω και στο κάτω πέλμα) δεν πρέπει να υπερβαίνει το 40‰ της διατομής του
σκυροδέματος, εκτός από τις περιοχές των ενώσεων.
Ειδικότερα σε δοκούς με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας και σε θέσεις στις

οποίες υπάρχει πιθανότητα σχηματισμού πλαστικών αρθρώσεων (ουσιαστικά
πιθανότητα εμφάνισης βλαβών από κάμψη), το μέγιστο ποσοστό εφελκυόμενου
οπλισμού ρmax πρέπει να ικανοποιεί την παρακάτω συνθήκη:
fcd ρ ' 7
ρmax = 0.65 + 0.0015 ≤ (fyd σε MPa) (6.24)
fyd ρ fyd
όπου ρ και ρ’ είναι τα ποσοστά του εφελκυόμενου και του θλιβόμενου οπλισμού
αντίστοιχα.
Ο περιορισμός του μέγιστου ποσοστού οπλισμού εξασφαλίζει την καλή

σκυροδέτηση και συμπύκνωση, καθώς και την ικανοποιητική πλαστιμότητα, έτσι ώστε
να αποφεύγονται αστοχίες της μορφής που παρουσιάστηκε στην §6.4.3.
Στους πίνακες 6.3 και 6.4 παρουσιάζονται τα ελάχιστα και μέγιστα ποσοστά
οπλισμού που προκύπτουν για διάφορους συνδυασμούς ποιότητας χάλυβα και
σκυροδέματος, εφαρμόζοντας τις σχέσεις 6.23 και 6.24.
Πίνακας 6.3: Ελάχιστα ποσοστά εφελκυόμενου διαμήκους οπλισμού δοκών (‰)

Σκυρόδεμα
Χάλυβας
C12 C16 C20 C25 C30 C35 C40 C50
S220 4.2 5.0 5.8 6.8 7.6 8.4 9.1 10.7
S400 2.3 2.7 3.2 3.7 4.2 4.6 5.0 5.9
S500 1.8 2.2 2.5 3.0 3.3 3.7 4.0 4.7
Πίνακας 6.4: Μέγιστα ποσοστά εφελκυόμενου οπλισμού δοκών με αυξημένες

απαιτήσεις πλαστιμότητας (κρίσιμες περιοχές) για ρ'=0.5ρ (‰)
Σκυρόδεμα
Χάλυβας
C12 C16 C20 C25 C30 C35 C40 C50
S400 9.0 11.5 14.0 17.1 20.1 20.1 20.1 20.1
S500 7.5 9.5 11.5 14.0 16.1 16.1 16.1 16.1
Ειδικότερα για τις δοκούς με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας πρέπει να

τηρούνται οι παρακάτω κανόνες:
• Στις περιοχές πιθανών πλαστικών αρθρώσεων κοντά στα άκρα (σε μήκος
2h από τις εσωτερικές παρειές στήριξης), στο κρίσιμο δηλαδή μήκος των
δοκών, το ποσοστό ρ’ του θλιβόμενου οπλισμού πρέπει να είναι ίσο
τουλάχιστον με το μισό του εφελκυόμενου οπλισμού στην ίδια διατομή

(σχήμα 6.27).
• Σε όλο το μήκος του πάνω πέλματος πρέπει να εκτείνεται τουλάχιστον το

¼ του μεγαλύτερου από τους οπλισμούς πάνω πέλματος των εκατέρωθεν
στηρίξεων (σχήμα 6.27).
• Σε όλο το μήκος του πάνω και κάτω πέλματος απαιτούνται τουλάχιστον 2

ράβδοι διαμέτρου 12mm και ποιότητας S400 ή S500.
• Σε πλακοδοκούς διατομής Τ ή Γ μονολιθικά συνδεδεμένες με την πλάκα,

μπορούν να συνυπολογιστούν στον οπλισμό στηρίξεων, επιπλέον των
διαμήκων ράβδων που βρίσκονται μέσα στο πλάτος της δοκού, και οι
ράβδοι που βρίσκονται στα τμήματα της πλάκας εκατέρωθεν της δοκού και
εντός πλάτους, από την παρειά του υποστυλώματος ή της δοκού
(οποιοδήποτε βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από τον άξονα της
δοκού), ίσου με (σχήμα 6.28):
I. σε εσωτερικά υποστυλώματα με εγκάρσιες δοκούς παρόμοιου ύψους:

4 φορές το πάχος της πλάκας (4·hf)
II. σε εξωτερικά υποστυλώματα χωρίς εγκάρσιες δοκούς ή τοιχώματα:

2.5 φορές το πάχος της πλάκας (2.5·hf)
III. σε εξωτερικά υποστυλώματα με εγκάρσιες δοκούς παρόμοιου ύψους

και εφόσον ο οπλισμός της δοκού αγκυρώνεται εκεί: 2 φορές το
πάχος της πλάκας (2·hf)
IV. σε εξωτερικά υποστυλώματα ή τοιχώματα χωρίς εγκάρσιες δοκούς:

μηδέν
Το συνολικό πλάτος που καθορίζεται παραπάνω δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο

από το συνεργαζόμενο πλάτος της πλακοδοκού. Επιπλέον οι οπλισμοί αυτοί δεν
περιλαμβάνονται στα ελάχιστα ποσοστά οπλισμών.
Σχήμα 6.27. Διάταξη διαμήκους οπλισμού δοκών με αυξημένες απαιτήσεις

πλαστιμότητας
Σχήμα 6.28. Περιοχές συνεργαζόμενου οπλισμού πλακών στον οπλισμό στηρίξεως

των δοκών
6.10 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης δοκών σε κάμψη
Με βάση ότι έχει αναφερθεί μέχρι στιγμής και με δεδομένο ότι στα πλαίσια του
μαθήματος «Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι» δεν εξετάζεται η περίπτωση
σεισμικών δράσεων, η διαδικασία διαστασιολόγησης μιας δοκού Ο/Σ σε κάμψη μπορεί
να συνοψιστεί στα παρακάτω βήματα.
1. Αναγνώριση του στατικού συστήματος και επίλυσή του
2. Με βάση το διάγραμμα ροπών αναγνώριση των κρίσιμων θέσεων για την

τοποθέτηση του διαμήκους οπλισμού (μέγιστες ροπές σε στηρίξεις και
ανοίγματα). Έλεγχος σε ποιες θέσεις υπάρχει λειτουργία πλακοδοκού και σε
ποιες ορθογωνικής διατομής.
3. Αν υπάρχει λειτουργία πλακοδοκού υπολογίζεται το συνεργαζόμενο πλάτος

bef σύμφωνα με την §6.8.3
4. Έλεγχος με βάση το σχήμα 5.5 σε ποια περίπτωση μονοαξονικής

καταπόνησης αντιστοιχεί η διατομή που επιλύεται
5. Σε περίπτωση που δε δίνεται το ύψος της δοκού υπολογίζεται βάσει αυτών

που έχουν αναλυθεί στην §6.5.
6. Υπολογισμός της ανηγμένης ροπής σχεδιασμού μsd και σύγκρισή της με την
οριακή τιμή μlim για να εξακριβωθεί αν απαιτείται και θλιβόμενος οπλισμός
7. Υπολογισμός του απαιτούμενου εφελκυόμενου (και αν χρειάζεται του

θλιβόμενου) οπλισμού
8. Σύγκριση του απαιτούμενου οπλισμού με τον ελάχιστο και μέγιστο οπλισμό

που ορίζει ο ΕΚΟΣ2000.
9. Αν προκύψει As<Asmin τότε τοποθετείται ο ελάχιστος οπλισμός
10.Αν προκύψει As>Asmax τότε απαιτείται αλλαγή διατομής και επανάληψη της
διαδικασίας.
11.Επιλογή ράβδων οπλισμού (πίνακας 2.4) και έλεγχος αν οι ράβδοι αυτές

χωρούν σε μία στρώση (πίνακας 6.5)
12.Τοποθέτηση του οπλισμού στη διατομή και σχεδίαση ενδεικτικών

σκαριφημάτων με τη θέση του
Πίνακας 6.5: Μέγιστος αριθμός ράβδων οπλισμού σε πλάτος b

6.11 Διάτμηση
6.11.1 Συμπεριφορά αμφιέρειστων δοκών σε διάτμηση
Όπως είναι γνωστό στις διάφορες θέσεις κατά μήκος μιας δοκού εμφανίζονται
μαζί με τις καμπτικές ροπές και τέμνουσες δυνάμεις. Καθαρή τέμνουσα μόνο σε
ελάχιστες θέσεις υφίσταται μέσα στους φορείς. Η τέμνουσα δύναμη παράγει ροπή
κάμψης και τη μεταβάλλει κατά μήκος του φορέα. Είναι γνωστή η σχέση:
V(x)=dM/dx.
Μια αμφιέρειστη δοκός με ομοιόμορφο φορτίο φαίνεται στο σχήμα 6.29. Στο
στάδιο Ι υπάρχει ένα σύστημα κύριων τάσεων σI και σII (ή σ1 και σ2), εφελκυσμού και
θλίψεως αντίστοιχα. Οι κύριες τάσεις προκύπτουν από τις συνιστώσες τάσεις σx, σy
και τxy. Η τάση σy παίζει κάποιο ρόλο μόνο σε περιοχές εισαγωγής δυνάμεων και
συνήθως αμελείται (Σχ. 6.30).
Σχήμα 6.29. Τροχιές κύριων τάσεων σε δοκό με ομοιόμορφη φόρτιση στο στάδιο Ι
Σχήμα 6.30. Καθορισμός των τάσεων σκυροδέματος δοκού στο στάδιο Ι

Όταν η κύρια εφελκυστική τάση σI στον κορμό υπερβεί την εφελκυστική αντοχή
του σκυροδέματος fct, παρουσιάζονται ρήγματα από διάτμηση περίπου κάθετα στη σI,
(Σχ. 6.31). Οι κύριες τάσεις θλίψεως ανάμεσα στα ρήγματα μπορούν να συνεχίσουν
να ενεργούν σχεδόν ανενόχλητες, εφόσον οι καταργούμενες εφελκυστικές δυνάμεις
του σκυροδέματος (λόγω διακοπής της συνέχειας του υλικού) παραλαμβάνονται από
τους οπλισμούς διάτμησης, οπότε εμποδίζεται το πλατύ άνοιγμα των ρηγμάτων. Η
σκοπιμότερη διάταξη του οπλισμού διάτμησης θα ήταν να τοποθετηθεί κάθετα στη
διεύθυνση των ρηγμάτων. Για πρακτικούς λόγους όμως, ο οπλισμός διάτμησης
αποτελείται κατά βάση από κατακόρυφους συνδετήρες. Επιπροσθέτως μπορεί να
συνυπολογισθούν και οι λοξές ράβδοι (κατά 45°) οι οποίες μπορεί να προέρχονται
από την κάμψη μέρους του διαμήκους οπλισμού. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι στις
δοκούς με απαιτήσεις αντισεισμικότητας απαγορεύεται από τον ΕΚΟΣ2000 η κάμψη
του διαμήκους οπλισμού.
Σχήμα 6.31. Εικόνα ρηγμάτωσης δοκού (α) Χωρίς σνδετήρες, (b) Με συνδετήρες
(Καραγιάννης και Χαλιόρης, 1999)
Η λειτουργία στο στάδιο ΙΙ (μετά τη ρηγμάτωση της δοκού) είναι αυτή που
παρουσιάζεται στο σχήμα 6.32.
Σχήμα 6.32. Λειτουργία τραπεζίου ή θόλου με ελκυστήρα (Ζαράρης, 2002)

6.11.2 Τυπικές διατμητικές μορφές αστοχίας
Τυπικές περιπτώσεις διατμητικής αστοχίας που μπορούν να εμφανιστούν σε

διατομές οπλισμένου σκυροδέματος παρουσιάζονται στο σχήμα 6.33. Οι περιπτώσεις
αυτές και οι έλεγχοι με τους οποίους (όπως θα δούμε στη συνέχεια) προσπαθούμε να
τις αποκλείσουμε είναι οι εξής:
α) Αστοχία από διατμητικό εφελκυσμό. Στην περίπτωση αυτή συμβαίνει

διαρροή ή και θραύση των συνδετήρων. Για την αποφυγή αυτού του τύπου
αστοχίας υπολογίζεται κατάλληλος οπλισμός διάτμησης (συνδετήρες), ώστε
να παραλαμβάνεται η αντίστοιχη τέμνουσα δύναμη. Γίνεται ο έλεγχος:
Vsd<VRd3=Vcd+Vwd
β) Αστοχία από συντριβή της θλιβόμενης διαγωνίου. Στην περίπτωση αυτή

συμβαίνει σύνθλιψη του σκυροδέματος μεταξύ των ρηγμάτων. Για την
αποφυγή αυτού του τύπου αστοχίας οι διαστάσεις της διατομής πρέπει να
είναι τέτοιες ώστε να παραλαμβάνεται η αντίστοιχη τέμνουσα δύναμη.
Γίνεται ο έλεγχος: Vsd<VRd2
Σχήμα 6.33. Περιπτώσεις διατμητικής αστοχίας (Ζαράρης, 2002)
6.11.3 Οπλισμός διάτμησης
Σύμφωνα με ότι έχει αναπτυχθεί στα προηγούμενα για την παραλαβή των
εφελκυστικών τάσεων που προκαλούνται από τις τέμνουσες δυνάμεις θα πρέπει να
τοποθετηθεί οπλισμός κάθετα στη διεύθυνση των ρηγμάτων. Ειδικά όμως για χώρες
(όπως η Ελλάδα) με μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης σεισμικών διεγέρσεων, υπάρχει
το ενδεχόμενο από την ανακυκλιζόμενη φόρτιση που προκαλεί ο σεισμός να
αλλάξουν πρόσημο τα εντατικά μεγέθη (ροπές, τέμνουσες) και κατ’ επέκταση και η
διεύθυνση των εφελκυστικών τάσεων. Για τον λόγο αυτό οι οπλισμοί διάτμησης θα
πρέπει να είναι έτσι τοποθετημένοι ώστε να δίνουν τη δυνατότητα να αντιμετωπιστεί

μια πιθανή μεταβολή της διεύθυνσης των εφελκυστικών τάσεων.
Πιθανές διατάξεις όπλισης για την παραλαβή της διάτμησης σε δοκούς από
οπλισμένο σκυρόδεμα παρουσιάζονται στο σχήμα 6.34. Η συχνότερη από όλες αυτές
τις περιπτώσεις για τα συνήθη οικοδομικά έργα είναι οι εγκάρσιοι συνδετήρες. Οι
λοξές ράβδοι, όπως έχει αναφερθεί, απαγορεύονται για δοκούς με αυξημένες
απαιτήσεις πλαστιμότητας. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις αφορούν σε δομικά στοιχεία με
έντονα προβλήματα σε διάτμηση όπως οι δοκοί σύζευξης τοιχωμάτων, τα κοντά
υποστυλώματα κτλ.
Στα πλαίσια του μαθήματος «Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι» η

μοναδική περίπτωση οπλισμών διάτμησης με την οποία θα ασχοληθούμε συστηματικά
είναι οι συνδετήρες.
Σχήμα 6.34. Οπλισμοί διάτμησης (Κωνσταντινίδης, 1994)
6.11.4 Κρίσιμες περιοχές δοκών με αυξημένες απαιτήσεις

Ως κρίσιμες περιοχές θεωρούνται τα ακραία τμήματα της δοκού με μήκος lcr από
τις παρειές της στήριξης σε υποστύλωμα ή τοίχωμα ίσο με 2 φορές το ύψος της
δοκού (lcr=2·hb), όπως φαίνεται στο σχήμα 6.35. Επίσης κρίσιμες περιοχές
θεωρούνται οι περιοχές εκατέρωθεν των σημείων έδρασης μεγάλων
συγκεντρωμένων φορτίων στο άνοιγμα και για μήκος 2·hb.
Ο λόγος που θεωρούνται οι συγκεκριμένες περιοχές ως κρίσιμες είναι ότι εκεί

υπάρχει η μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης βλαβών (ιδιαίτερα για σεισμικές
δράσεις) άρα και η ανάγκη για αυξημένη διαθέσιμη πλαστιμότητα ώστε να
αποφευχθούν ανεπιθύμητες ψαθυρές μορφές αστοχίας. Επιπλέον στις θέσεις αυτές
απαιτείται η ικανότητα απορρόφησης σημαντικού ποσοστού ενέργειας μέσω
ανελαστικών παραμορφώσεων (άρα και βλαβών).
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, την αύξηση δηλαδή της διαθέσιμης
πλαστιμότητας και της ικανότητας απορρόφησης σεισμικής ενέργειας, γίνεται μια
πύκνωση των συνδετήρων στις θέσεις αυτές σε σχέση με το υπόλοιπο μήκος της
δοκού. Με τον τρόπο αυτό:
• Εγκιβωτίζεται το σκυρόδεμα, με αποτέλεσμα την αύξηση της οριακής του

παραμόρφωσης και της αντοχής του σε συνάφεια
• Προστατεύονται οι διαμήκεις ράβδοι από λυγισμό
• Εξασφαλίζεται η διατμητική αντοχή της διατομής
Σχήμα 6.35. Κρίσιμες περιοχές δοκών
6.12 Υπολογισμός οπλισμού διάτμησης
6.12.1 Έλεγχοι υπολογισμού
Για τον υπολογισμό του οπλισμού διάτμησης (συνδετήρων) ακολουθείται μια

διαδικασία τριών ελέγχων οι οποίοι περιγράφονται παρακάτω, μαζί με τις πιθανές
περιπτώσεις αστοχίας αν δεν πληρείται κάποιος έλεγχος.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον υπολογισμό είναι η γνώση του διαγράμματος

τεμνουσών της δοκού. Για κάθε στήριξη χρησιμοποιούνται οι τιμές της τέμνουσας σε
τρεις θέσεις οι οποίες στη συνέχεια συγκρίνονται με τις τέμνουσες αντοχής των
αντίστοιχων διατομών. Η τέμνουσα στην παρεία του υποστυλώματος (ή του
τοιχείου), σε απόσταση από την παρειά ίση με το στατικό ύψος d, και σε απόσταση
και πάλι από την παρειά ίση με δύο φορές το ύψος της δοκού 2h (σχήμα 6.36).
παρεια x=d x=2h

Vsd Vsd Vsd
κρίσιμο μήκος εκτός κρισίμου
μήκους
d
h
d
2h
Σχήμα 6.36. Τέμνουσες υπολογισμού
1ος Έλεγχος: Vsdx =d ≤ VRd1

Αν ισχύει δεν απαιτείται οπλισμός διάτμησης (τοποθετείται ο ελάχιστος)
VRd1 = ⎡⎣ τ Rd ⋅ k ⋅ (1.2 + 40 ⋅ ρl ) + 0.15 ⋅ σ cp ⎤⎦ ⋅ bw ⋅ d (6.25)
όπου:
τRd η τιμή σχεδιασμού διατμητικής αντοχής

k = 1.6 − d ≥ 1.0 (d σε m)
A sl
ρl = ≤ 0.02 το ποσοστό εφελκυόμενου οπλισμού
bw ⋅ d
Nsd
σ cp = η ορθή τάση λόγω αξονικής δύναμης στη διατομή (+θλίψη)
Ac
bw το πλάτος της διατομής

d το στατικό ύψος
Πίνακας 6.6: Τιμές της τRd σε MPa
fck 12 16 20 25 30 35 40 45 50
τRd 0.18 0.22 0.26 0.30 0.34 0.37 0.41 0.44 0.48
Παρατήρηση: Ουσιαστικά γίνεται έλεγχος αν η διατμητική αντοχή του

σκυροδέματος, με τη βοήθεια του εφελκυόμενου οπλισμού (ελκυστήρας) μπορεί να
παραλάβει τις διατμητικές δυνάμεις (κύριες εφελκυστικές τάσεις), χωρίς να απαιτείται
οπλισμός διάτμησης (συνδετήρες). Ο έλεγχος γίνεται σε απόσταση x=d από την
παρειά του υποστυλώματος. Αν δεν τηρείται η σχέση επέρχεται αστοχία από
διατμητικό εφελκυσμό (σχήμα 6.33, ρήγματα 45ο).
2ος Έλεγχος: Περιορισμός λοξής θλίψης σκυροδέματος κορμού
Vsd
παρεια
≤ VRd2
Οι διαστάσεις του κορμού πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να ικανοποιείται η

παραπάνω σχέση
1
VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z (6.26)
2
όπου:
fck ⎛ Ν ⎞
v = 0.7 − ≥ 0.5, ⎜ fck σε = MPa ⎟
200 ⎝ mm 2
⎠
z=0.9d ο μοχλοβραχίονας των εσωτερικών δυνάμεων
bw το πλάτος της δοκού
Αν η σχέση δεν ικανοποιείται αλλάζω διατομή
Παρατήρηση: Γίνεται ο έλεγχος αν η διατομή του σκυροδέματος μπορεί να

παραλάβει τις διατμητικές δυνάμεις που αναπτύσσονται (κύριες θλιπτικές τάσεις). Ο
έλεγχος γίνεται σε απόσταση στην παρειά του υποστυλώματος. Αν δεν τηρείται η
σχέση επέρχεται αστοχία από συντριβή της θλιβόμενης διαγωνίου (σχ. 6.33). Η
σχέση αυτή συνήθως ικανοποιείται εκτός από κάποιες σπάνιες περιπτώσεις σε
διατομές με λεπτό κορμό (η VRd2 προκύπτει συνήθως πολύ μεγαλύτερη της Vsd
παρεια
).
3ος Έλεγχος: Υπολογισμός οπλισμού διάτμησης
Vsdx=d ή x=2h ≤ VRd3 = Vwd + Vcd
¾ H τέμνουσα που παραλαμβάνεται από τους συνδετήρες Vwd υπολογίζεται ως εξής:

A
Vwd = sw ⋅ 0.9 ⋅ d ⋅ fywd ⋅ (1 + cot a) ⋅ sin a (6.27)
s
Για κατακόρυφους συνδετήρες ο υπολογισμός της απόστασης των συνδετήρων
γίνεται (συνδυάζοντας τις δύο προηγούμενες εξισώσεις) από τη σχέση
A sw V x=d ή x=2h − Vcd

= sd (6.28)
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
A sw = n ⋅ A ραβδου , n=2 για έναν συνδετήρα (δίτμητος)
n=4 για διπλό (τετράτμητος) κτλ.
s η απόσταση μεταξύ των συνδετήρων
fywd = fyd τιμή σχεδιασμού αντοχής οπλισμού διάτμησης

¾ H τέμνουσα που παραλαμβάνεται από το σκυρόδεμα Vcd είναι:
α) Συνδυασμοί δράσεων που δεν περιλαμβάνουν σεισμό
Vcd=VRd1
β) Συνδυασμοί δράσεων που περιλαμβάνουν σεισμό (Νsd για G+0.30Q)
Εκτός της κρίσιμης περιοχής: Vcd=VRd1

Εντός της κρίσιμης περιοχής
Nsd
ι) Στοιχεία κυρίως καμπτόμενα v d = > −0.10
A c ⋅ fcd
Vcd=0.30·VRd1 για δοκούς/υποστυλώματα
Vcd=0.25·VRd1 για τοιχώματα
Nsd
ιι) Στοιχεία κυρίως θλιβόμενα vd = ≤ −0.10
A c ⋅ fcd
Vcd=0.90·VRd1 για δοκούς/υποστυλώματα
Vcd=0.70·VRd1 για τοιχώματα
¾ Ως τέμνουσα υπολογισμού λαμβάνεται η τέμνουσα:

− σε απόσταση x=d από την παρειά για τον υπολογισμό του οπλισμού διάτμησης
εντός της κρίσιμης περιοχής (εντός 2h)
− σε απόσταση x=2h από την παρειά για τον υπολογισμό του οπλισμού
διάτμησης εκτός της κρίσιμης περιοχής (εκτός 2h)
Παρατήρηση: Από τη σχέση αυτή υπολογίζεται ο απαιτούμενος οπλισμός διάτμησης

όταν Vsd > VRd1 . Στην περίπτωση αυτή ένα μέρος της τέμνουσας παραλαμβάνεται
x =d
από το σκυρόδεμα (Vcd) και ένα μέρος από τους συνδετήρες (Vwd). Αν δεν τηρείται η
σχέση επέρχεται αστοχία από διατμητικό εφελκυσμό (σχήμα 6.33, ρήγματα 45ο),
αφού βέβαια έχει προηγηθεί ο 2ος έλεγχος. Προσοχή πρέπει να δίνεται στην επιλογή
της τέμνουσας υπολογισμού για την τοποθέτηση των συνδετήρων εντός και εκτός
κρίσιμης περιοχής.
6.12.2 Ελάχιστος οπλισμός διάτμησης δοκών
Ο ελάχιστος απαιτούμενος οπλισμός διάτμησης των δοκών διαφέρει ανάλογα αν

αναφέρεται σε κρίσιμές ή μη περιοχές. Διακρίνονται οι παρακάτω περιπτώσεις:
α) εντός κρισίμων περιοχών (εντός 2h από την παρειά)
Η διάμετρος των συνδετήρων πρέπει να είναι τουλάχιστον 8mm. Επιπλέον

συνιστάται για συνήθη οικοδομικά έργα η διάμετρος των συνδετήρων να μην
ξεπερνά τα 12mm.
Η μέγιστη απόσταση s μεταξύ διαδοχικών οπλισμών διάτμησης δεν πρέπει να

ξεπερνά τα παρακάτω όρια
⎧1 / 3 ⋅ hb hb : υψος δοκου
⎪
⎪10ΦL ΦL : min διαμετρ. διαμηκ. οπλ.
s≤⎨
⎪20Φw Φw : διαμετρος συνδετηρα
⎪⎩200mm
β) εκτός κρισίμων περιοχών (εκτός 2h από την παρειά)
Η μέγιστη απόσταση s είναι:
⎧0.8 ⋅ d ≤ 300mm για Vsd < 1 VRd2

⎪ 5
⎪ 2
⎪0.6 ⋅ d ≤ 300mm για 15 VRd2 < Vsd < VRd2
s≤⎨ 3
⎪ 2
⎪0.3 ⋅ d ≤ 200mm για Vsd > 3 VRd2
⎪
⎩
6.13 Τυπικές εικόνες όπλισης δοκών οπλισμένου σκυροδέματος
Σχήμα 6.37. Κατασκευή δοκού διατομής Τ. Διακρίνονται οι ξυλότυποι, ο δονητής για

τη συμπύκνωση του σκυροδέματος, τα στηρίγματα των συνδετήρων, οι οπλισμοί της
πλάκας κ.α. (Κωνσταντινίδης, 1996)
Σχήμα 6.38. Μεμονωμένοι συνδετήρες δοκών (Κωνσταντινίδης, 1996)

Σχήμα 6.39. Συνδετήρες δοκών μορφής κλωβού, “θώρακες” (Κωνσταντινίδης, 1996)
Σχήμα 6.40. Αγκύρωση ράβδων σε ακραίο κόμβο (Κωνσταντινίδης, 1996)

Σχήμα 6.41. Αγκύρωση ράβδων σε ακραίο κόμβο. Εναλλακτική λύση ώστε να είναι
δυνατή η ευθύγραμμη αγκύρωση αν το υποστύλωμα έχει περιορισμένο πλάτος
(Κωνσταντινίδης, 1996)
Σχήμα 6.42. Τυπική όπλιση πλαισίου δύο ανοιγμάτων σε κάμψη και τομές σε
χαρακτηριστικές θέσεις της δοκού (Κωνσταντινίδης, 1996)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Διαστασιολόγηση υποστυλωμάτων
7.1 Γενικά
Τα υποστυλώματα, μαζί με τα τοιχώματα, αποτελούν τα κατακόρυφα στοιχεία

των κατασκευών από Ο/Σ. Όπως είναι αυτονόητο, τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαίτερα
κρίσιμα για τη συνολική στατική επάρκεια μιας κατασκευής, σε μεγαλύτερο βαθμό
από ότι τα υπόλοιπα δομικά στοιχεία της ανωδομής (δοκοί και πλάκες). Έντονες
βλάβες σε υποστυλώματα (ή τοιχώματα) έχουν μεγάλη πιθανότητα να οδηγήσουν
στην (μερική ή ολική) κατάρρευση της κατασκευής, ιδιαίτερα στην περίπτωση των
σεισμικών δράσεων. Για τον λόγο αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη
διαστασιολόγηση και την κατασκευή τους.
Στο σχήμα 7.1 παρουσιάζονται διάφορες τυπικές μορφές υποστυλωμάτων Ο/Σ

που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές. Οι κοίλες διατομές είναι εξαιρετικά σπάνιες
στα συνήθη οικοδομικά έργα, εμφανίζονται όμως πολύ συχνά σε γέφυρες.
1 2
3 4
6 7
5
1 Τετραγωνικό υποστύλωμα
5 Κυκλικό υποστύλωμα
2 Ορθογωνικό υποστύλωμα
6 Υποστύλωμα κοίλης κυκλικής διατομής
3 Γωνιακό υποστύλωμα μορφής Γ
7 Υποστύλωμα κοίλης ορθογωνικής διατομής
4 Γωνιακό υποστύλωμα μορφής T
Σχήμα 7.1. Τυπικές διατομές υποστυλωμάτων οπλισμένου σκυροδέματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Διαστασιολόγηση υποστυλωμάτων 94
7.2 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων
Τα υποστυλώματα αποτελούν συνήθως συνθετικά στοιχεία μονώροφων ή

πολυωρόφων πλαισίων (σχήμα 7.2) τα οποία κατά κανόνα ανήκουν σε δύο
διευθύνσεις της κάτοψης των κτιρίων (πχ. διευθύνσεις Χ και Υ, σχήμα 7.3). Για τον
λόγο αυτό η καταπόνησή τους είναι και αυτή σε δύο διευθύνσεις, υπάρχουν δηλαδή
καμπτικές ροπές και τέμνουσες δυνάμεις που παραμορφώνουν τα υποστυλώματα
τόσο κατά τη διεύθυνση Χ, όσο και κατά την διεύθυνση Υ (διαξονική κάμψη).
Επιπλέον, στα υποστυλώματα υπάρχει πάντα αξονικό φορτίο λόγω των

κατακορύφων φορτίων όλων των υπερκείμενων ορόφων. Το αξονικό αυτό για
κατακόρυφα φορτία είναι (προφανώς) πάντα θλιπτικό, υπάρχει όμως περίπτωση για
έντονες σεισμικές διεγέρσεις σε κάποια (συνήθως περιμετρικά) υποστυλώματα να
εμφανιστούν και εφελκυστικά αξονικά φορτία.
Σχήμα 7.2. Όψη τυπικού πλαισίου απλού οικοδομικού έργου
Κατασκευή με μικτό σύστημα

(δοκοί - υποστυλώματα/τοιχεία)
Κατασκευή με αμιγώς πλαισιακό σύστημα
(δοκοί - υποστυλώματα)
Y X
Σχήμα 7.3. Κατόψεις κατασκευών με αμιγώς πλαισιακό ή μικτό σύστημα

Όπως και στις δοκούς τα συνηθέστερα φορτία που καταπονούν τις δοκούς από
Ο/Σ είναι τα κατακόρυφα φορτία (ίδιο βάρος, ωφέλιμα φορτία κτλ.) και ο σεισμός. Ο
σχεδιασμός για σεισμικές δράσεις δεν αποτελεί αντικείμενο των σημειώσεων αυτών
και δε θα αντιμετωπιστεί σε βάθος, ωστόσο σε διάφορα σημεία θα γίνεται αναφορά
και σε αυτές καθώς είναι μία από τις αναπόφευκτες φορτίσεις και τις σημαντικότερες
αιτίες βλαβών για τις κατασκευές του ελληνικού χώρου.
7.2.1 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων λόγω κατακορύφων φορτίων
Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα εντατικά μεγέθη που συνήθως εμφανίζονται στα

υποστυλώματα συνήθων οικοδομικών έργων λόγω των κατακορύφων φορτίων
παρουσιάζουν την παρακάτω εικόνα:
• Εσωτερικά υποστυλώματα
− Μεγάλες τιμές αξονικών δυνάμεων Nsd

− Μικρές τιμές (σχεδόν μηδενικές) των καμπτικών ροπων Msd
− Μικρές τιμές (σχεδόν μηδενικές) των τεμνουσών Vsd
• Εξωτερικά υποστυλώματα
− Μεγάλες τιμές αξονικών δυνάμεων Nsd

− Υπολογίσιμου μεγέθους τιμές των καμπτικών ροπων Msd
− Υπολογίσιμου μεγέθους τιμές των τεμνουσών Vsd
Τα μεγέθη αυτά προκύπτουν για τον συνδυασμό Sd=1.35G+1.50Q, σύμφωνα
με αυτά που αναπτύχθηκαν στο κεφάλαιο 3.
Σχήμα 7.4. Διαγράμματα εντατικών μεγεθών υποστυλωμάτων υπό φορτία

βαρύτητας (Πενέλης κ.α., 1995)
7.2.2 Εντατικά μεγέθη υποστυλωμάτων λόγω συνδυασμού

κατακορύφων φορτίων και σεισμού
Ο σεισμικός συνδυασμός στην οριακή κατάσταση αστοχίας είναι σύμφωνα με

αυτά που έχουν αναπτυχθεί στο κεφάλαιο 3 Sd=G+ψ2Q+Ε, (ψ2=0.30 για κατοικίες).
Η σεισμικές δυνάμεις Ε είναι δυνατό να έχουν είτε θετικές, είτε αρνητικές τιμές λόγω
της ανακυκλιζόμενης δράσης της σεισμικής φόρτισης. Τα εντατικά μεγέθη που
προκύπτουν για συνδυασμό κατακορύφων φορτίων με σεισμό φαίνονται στο σχήμα
7.5. Τόσο για τα εσωτερικά, όσο και τα εξωτερικά υποστυλώματα:
• Οι τιμές των αξονικών φορτίων Nsd παρουσιάζουν αρκετά μεγάλες τιμές,

αλλά πάντως μικρότερες από την περίπτωση των κατακορύφων φορτίων
χωρίς σεισμό. Αυτό συμβαίνει γιατί στα κατακόρυφα φορτία υπάρχουν
συντελεστές γg=1.00 και γq=0.30 αντί για γg=1.35 και γq=1.50.
• Ιδιαίτερα για τους εξωτερικούς στύλους οι τιμές των αξονικών

παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση λόγω της θετικής ή αρνητικής επιρροής
σ’ αυτές των σεισμικών δράσεων. Λόγω της διακύμανσης αυτής είναι
δυνατό να εμφανιστούν ακόμα και εφελκυστικές αξονικές δυνάμεις.
• Οι τιμές των καμπτικών ροπών Msd παρουσιάζουν μεγάλες τιμές με

εναλλασσόμενο πρόσημο
• Οι τιμές των τεμνουσών δυνάμεων Vsd παρουσιάζουν επίσης μεγάλες τιμές

με εναλλασσόμενο πρόσημο
• Οι τιμές των ροπών είναι σημαντικές στην κεφαλή και τον πόδα των
υποστυλωμάτων και μηδενίζονται περίπου στη μέση του ύψους τους
• Στην περίπτωση που υπάρχουν και τοιχώματα, ένα σημαντικό μερίδιο της
σεισμικής δράσης παραλαμβάνεται από αυτά, οπότε οι τιμές των ροπών και
των τεμνουσών μειώνονται σημαντικά.
Σχήμα 7.5. Διαγράμματα εντατικών μεγεθών υποστυλωμάτων υπό φορτία

βαρύτητας και σεισμό (Πενέλης κ.α., 1995)
7.3 Προέχουσα θλίψη διατομών Ο/Σ
Προέχουσα θλίψη είναι η εντατική κατάσταση σε μια διατομή Ο/Σ στην οποία η
συμπεριφορά λόγω της θλιπτικής αξονικής δύναμης είναι αυτή που χαρακτηρίζει σε
μεγάλο βαθμό τη διατομή. Οι αναπτυσσόμενες τάσεις και παραμορφώσεις καθύψος
της διατομής είναι ως επί το πλείστον θλιπτικές. Σύμφωνα με τον ΕΚΟΣ2000 μια
διατομή θεωρείται ότι καταπονείται από προέχουσα θλίψη όταν η θλιπτική δύναμη Νd
(σε απόλυτη τιμή) που αναπτύσσεται είναι μεγαλύτερη από το 1/10 της θλιπτικής
αντοχής της διατομής του δομικού στοιχείου
Νd ≥0.10Ac·fcd (7.1)
όταν δηλαδή η ανηγμένη τιμή του αξονικού φορτίου νsd είναι μικρότερη από το 0.10,
όπως παρουσιάστηκε στο σχήμα 5.5.
|Νd|
νd = ≥0.10 (7.2)
Ac·fcd
Τα υποστυλώματα είναι τα δομικά στοιχεία που συνήθως καταπονούνται από

προέχουσα θλίψη, χωρίς βέβαια να αποκλείονται και οι υπόλοιπες περιπτώσεις
καταπόνησης, ιδιαίτερα για σεισμικές διεγέρσεις.
Ο διαμήκης οπλισμός των διατομών που καταπονούνται από προέχουσα κάμψη

τοποθετείται κατά κανόνα συμμετρικά διατεταγμένος στη διατομή. Ιδιαίτερα για τα
υποστυλώματα στα οποία η ανακυκλιζόμενη σεισμική δράση μεταβάλλει το πρόσημο
των καμπτικών ροπών η συμμετρική τοποθέτηση των οπλισμών είναι ουσιαστικά
επιβεβλημένη καθώς η εφελκυόμενη και η θλιβόμενη ζώνη εναλλάσσονται κατά τη
διάρκεια του σεισμού.
Ο υπολογισμός των διατομών που καταπονούνται σε προέχουσα θλίψη γίνεται

με τη βοήθεια των διαγραμμάτων αλληλεπίδρασης, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Τα
7.4 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης
Ο προσδιορισμός της αντοχής των δομικών στοιχείων που καταπονούνται από

προέχουσα θλίψη είναι δυνατό να γίνει χρησιμοποιώντας εξισώσεις αντίστοιχες με
αυτές των υπόλοιπων περιπτώσεων καταπόνησης, οι εξισώσεις όμως αυτές είναι
συνήθως άβολες στη χρήση. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται κατάλληλα
διαγράμματα (νομογραφήματα) τα οποία ονομάζονται διαγράμματα αλληλεπίδρασης
καθώς προσδιορίζουν τον οπλισμό των δομικών στοιχείων για την συνδυασμένη
δράση (αλληλεπίδραση) ροπής και αξονικού φορτίου (Μ+Ν).
Τα διαγράμματα αυτά έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα αν πρόκειται για

μονοαξονική κάμψη (συνδυασμός Μ+Ν) ή για διαξονική κάμψη (συνδυασμός
Μx+My+N), όπως παρουσιάζεται παρακάτω.
7.4.1 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης για μονοαξονική κάμψη
Τα διαγράμματα αλληλεπίδρασης για μονοαξονική κάμψη έχουν τη γενική

μορφή που φαίνεται στο σχήμα 7.6. Ουσιαστικά δείχνουν την αντοχή σε κάμψη της
διατομής για τα διάφορα επίπεδα του αξονικού φορτίου. Υπολογίζονται σύμφωνα με
όσα έχουν αναπτυχθεί στο κεφάλαιο 5 για τις παραμορφώσεις της διατομής (πχ.
εc=3.5‰, εs=2.0% κτλ).
Το ανώτατο σημείο του διαγράμματος (Α) αντιστοιχεί στην αντοχή της διατομής
σε καθαρή σύνθλιψη και το κατώτατο (F) σε καθαρό εφελκυσμό. Το σημείο C
αντιστοιχεί στο επίπεδο αξονικής δύναμης για το οποίο η ροπή που μπορεί να
αναπτυχθεί είναι η μέγιστη δυνατή για τη διατομή. Το σημείο αντιπροσωπεύει μια
ισορροπημένη αστοχία (balanced failure) , κατά την οποία η σύνθλιψη του
σκυροδέματος (εc=3.5‰) και η διαρροή του οπλισμού (εs= εy) συμβαίνουν
ταυτόχρονα.
Όπως φαίνεται στα διαγράμματα αλληλεπίδρασης που ακολουθούν στις

επόμενες σελίδες το σημείο C συνήθως αντιστοιχεί σε επίπεδο αξονικού φορτίου
ν≈0.30-0.40.
Σχήμα 7.6. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης με τις κατανομές παραμορφώσεων σε

διάφορα σημεία του (Ζαράρης, 2002)
7.4.1.1 Ορθογωνικές διατομές
Στα διαγράμματα αλληλεπίδρασης που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό

του απαιτούμενου οπλισμού των δομικών στοιχείων είναι προφανές ότι δεν είναι
δυνατό να χρησιμοποιούνται οι τιμές των ροπών κάμψης Μ και των αξονικών
δυνάμεων αυτούσιες καθώς θα προέκυπτε ένας άπειρος αριθμός πιθανών
διαγραμμάτων. Αντί αυτών χρησιμοποιούνται οι αδιάστατες, ανηγμένες τιμές τους ν
και μ οι οποίες για ορθογωνικές διατομές προκύπτουν από τις παρακάτω σχέσεις:
Νd Νd
ν= = (7.3)
Ac·fcd b·h·fcd
Md Md
μ= = (7.4)
Ac·h·fcd b·h2·fcd
όπου:
b το πλάτος της διατομής
h το ύψος της διατομής (και προφανώς όχι το ύψος του δομικού στοιχείου)
Αc το εμβαδόν της διατομής σκυροδέματος (Αc=b·h)
Όπως είναι λογικό, υπάρχει μια σειρά διαφορετικών διαγραμμάτων

αλληλεπίδρασης ανάλογα με τον τύπο της διατομής (πχ ορθογωνική, κυκλική κτλ),
τη διάταξη των οπλισμών, την ποιότητα του χάλυβα και το μέγεθος της επικάλυψης.
Στα σχήματα 7.7 έως 7.22 παρουσιάζονται τα διαγράμματα σχεδιασμού για
κατηγορίες χάλυβα S400 και S500. Η κατηγορία S220 παραλείπεται καθώς δεν
επιτρέπεται από τον ΕΚΟΣ2000 η χρήση λείων ράβδων για δομικά στοιχεία με
αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας, όπως είναι τα υποστυλώματα. Τα διαγράμματα
αυτά έχουν συνταχθεί από την CEB (Bulletin d’ information No 141).
Βάσει των τιμών των μ και ν υπολογίζεται το μηχανικό ποσοστό οπλισμού ωtot
και από αυτό το συνολικό απαιτούμενο εμβαδόν οπλισμού Αs,tot μέσω της σχέσης:
fcd
Αs,tot = ωtot·b·h· (7.5)
fyd
Ο οπλισμός της κάθε παρειάς στο επίπεδο της φόρτισης είναι Αs1=As2=As,tot/2.
Ο οπλισμός που τοποθετείται στις πλευρικές παρειές συνήθως λαμβάνεται ώστε να
ικανοποιεί την απαίτηση του κανονισμού να μην υπάρχουν στις παρειές της διατομής
αποστάσεις χωρίς ράβδους που να συγκρατούνται από συνδετήρες μεγαλύτερες των
20cm.
Από τα διαγράμματα αλληλεπίδρασης είναι επιπλέον δυνατό να αντλήσουμε

πληροφορίες για την κατανομή των παραμορφώσεων στην οριακή κατάσταση
αστοχίας.
Σχήμα 7.7. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης για συμμετρικά οπλισμένη ορθογωνική

διατομή (S400, d1/h=0.05)
Σχήμα 7.8. Μεγέθυνση του διαγράμματος 7.7















7.4.1.2 Κυκλικές και δακτυλιοειδείς διατομές
Στα διαγράμματα αλληλεπίδρασης που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό

του απαιτούμενου οπλισμού των κυκλικών και των δακτυλιοειδών διατομών είναι
παρόμοια με αυτά των ορθογωνικών. Χρησιμοποιούνται και πάλι οι αδιάστατες,
ανηγμένες τιμές τους ν και μ οι οποίες για προκύπτουν από τις παρακάτω σχέσεις:
Νd
ν= (7.6)
Ac·fcd
Md
μ= (7.7)
Ac·h·fcd
όπου:
h η διάμετρος της διατομής (h=2·r)
Αc το εμβαδόν της διατομής σκυροδέματος το οποίο είναι:
Για κυκλικές διατομές: Ac=π·r2
Για δακτυλιοειδείς διατομές: Ac=π·r2(1-r12/r2)
r η ακτίνα της κυκλικής ή η εξωτερική ακτίνα της δακτυλιοειδούς διατομής
r1 η εσωτερική ακτίνα της δακτυλιοειδούς διατομής
Βάσει των τιμών των μ και ν υπολογίζεται το μηχανικό ποσοστό οπλισμού ωtot
και από αυτό το συνολικό απαιτούμενο εμβαδόν οπλισμού Αs,tot μέσω της σχέσης:
fcd
Αs,tot = ωtot·Ac· (7.8)
fyd
Ο οπλισμός που τοποθετείται κατανεμημένος σε ίσες αποστάσεις στην εξωτερική

περίμετρο της διατομής.
Σχήμα 7.23. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης για κυκλική διατομή (S400, d1/h=0.10)

Σχήμα 7.24. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης για δακτυλιοειδή διατομή [S400,

r1/r=0.70, d1/(r-r1)=0.50]

r1/r=0.90, d1/(r-r1)=0.50]
Σχήμα 7.26. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης για κυκλική διατομή (S500, d1/h=0.10)


r1/r=0.70, d1/(r-r1)=0.50]

r1/r=0.90, d1/(r-r1)=0.50]
7.4.2 Διαγράμματα αλληλεπίδρασης για διαξονική κάμψη
Η συνηθέστερη καταπόνηση των υποστυλωμάτων είναι η διαξονική κάμψη υπό

αξονική φόρτιση. Στην περίπτωση αυτή η διατομή καταπονείται και κατά τις δύο
διευθύνσεις με καμπτικές ροπές, πχ. Μx και Μy ή σύμφωνα με τους άξονες που θα
χρησιμοποιούνται στα αντίστοιχα διαγράμματα αλληλεπίδρασης Μy και Μz.
Κατά τη διαξονική κάμψη, η ουδέτερη γραμμή είναι κεκλιμένη ως προς τις

διευθύνσεις των πλευρών της διατομής (σχήμα 7.29), γι’ αυτό και συχνά ονομάζεται
και λοξή κάμψη. Τα διαγράμματα αλληλεπίδρασης αντιστοιχούν ουσιαστικά σε
επιφάνειες αλληλεπίδρασης των δύο ροπών με την αξονική δύναμη, όπως
παρουσιάζεται στο σχήμα 7.30. Οι παραδοχές για τον υπολογισμό είναι οι ίδιες με
αυτές που ισχύουν και στην περίπτωση της μονοαξονικής κάμψης
Σχήμα 7.29. Ορθογωνική διατομή δομικού στοιχείου με ροπές κάμψης ως προς τους
δύο άξονες συμμετρίας και με ορθή δύναμη στο κέντρο (Ζαράρης, 2002)
Σχήμα 7.30. Επιφάνεια αλληλεπίδρασης για διαξονική κάμψη με αξονικό φορτίο

Όπως και στην περίπτωση της μονοαξονικής κάμψης, για μια ορθογωνική
διατομή, οι ανηγμένες τιμές των ροπών Μy, Mz και του αξονικού φορτίου Ν
υπολογίζονται ως εξής:
Νd
ν= (7.9)
b·h·fcd
Md
μy = (7.10)
b·h2·fcd
Md
μz = 2 (7.11)
b ·h·fcd
Στη συνέχεια γίνεται η εκλογή των μ1 και μ2 από τις μy και μz με τον τρόπο που
προσδιορίζεται κάτω από κάθε διάγραμμα. Εισάγοντας τις ν, μ1 και μ2 στο κατάλληλο
διάγραμμα προσδιορίζεται το μηχανικό ποσοστό οπλισμού ωtot οπότε το ολικό
εμβαδόν του οπλισμού προκύπτει:
bh
Αs,tot = ωtot = (7.12)
fyd/fcd
Στην περίπτωση που η τιμή της ν δε συμπίπτει με αυτές που παρουσιάζονται στα
διαγράμματα, υπολογίζεται το ωtot για την αμέσως μικρότερη και την αμέσως
μεγαλύτερη τιμή του ν και η τελική του τιμή προκύπτει με γραμμική παρεμβολή.
Σχήμα 7.31. Διάγραμμα αλληλεπίδρασης για ορθογωνική διατομή σε διαξονική

κάμψη (S400, διάταξη οπλισμών 1)











7.5 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τα υποστυλώματα
7.5.1 Γεωμετρικά στοιχεία
Σύμφωνα με το ελληνικό κανονισμό σκυροδέματος (ΕΚΟΣ2000) οι διαστάσεις

των διατομών των υποστυλωμάτων πρέπει να τηρούν τους παρακάτω κανόνες:
• Ελάχιστη πλευρά υποστυλώματος τουλάχιστον 250mm ή αν πρόκειται για

κυκλική διατομή ελάχιστη διάμετρος τουλάχιστον 300mm. Σε
υποστυλώματα που δεν απαιτείται οπλισμός περίσφιξης σύμφωνα με την
§18.4.4.2 του ΕΚΟΣ2000 επιτρέπεται ελάχιστη πλευρά ή διάμετρος
200mm και 250mm αντίστοιχα
• Σε γωνιακά υποστυλώματα μορφής Γ, το κάθε σκέλος πρέπει να έχει

πάχος 200mm και μήκος τουλάχιστον 350mm.
Σχήμα 7.43. Ελάχιστες διαστάσεις διατομής υποστυλωμάτων
Για να εξασφαλίζεται επαρκής πλαστιμότητα, σε υποστυλώματα με αυξημένες

απαιτήσεις πλαστιμότητας, πρέπει η διατομή τους να είναι τέτοια ώστε να πληρούται
η συνθήκη:
Νd (7.13)
ν= ≤ 0.65
Ac·fcd
Σε αντίθετη περίπτωση απαιτείται η αλλαγή της διατομής.
Υδρορροές δεν επιτρέπεται να τοποθετούνται μέσα στα υποστυλώματα.
7.5.2 Επιτρεπόμενα υλικά
Όπως και στις δοκούς χρησιμοποιείται σκυρόδεμα ποιότητας C16 ή υψηλότερης

αντοχής. Επιπλέον δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται λείοι χάλυβες ως διαμήκεις
οπλισμοί των υποστυλωμάτων.
Ο ελάχιστος συνολικός αριθμός διαμήκων ράβδων είναι 4 για ορθογωνικά

υποστυλώματα και 6 για κυκλικά. Στην περίπτωση πολυγωνικών υποστυλωμάτων
τοποθετείται μία διαμήκης ράβδος σε κάθε γωνία. Η διάμετρος των διαμήκων ράβδων
δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη από 14mm.
Σε μία διατομή μπορεί να χρησιμοποιούνται το πολύ δύο διαφορετικές διάμετροι

διαμήκων ράβδων και θα πρέπει να ισχύει:
2 (7.14)
ØL,min≥ ·ØL,max
3
Όπου ØL η διάμετρος του διαμήκους οπλισμού (L: longitudinal)
7.5.3 Ελάχιστα και μέγιστα ποσοστά διαμήκους οπλισμού
Το ελάχιστο ποσοστό του περιμετρικώς διατεταγμένου διαμήκους οπλισμού

είναι:
ρmin = 0.01 (7.15)
ενώ το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό
ρmin = 0.04 (7.16)
εκτός των περιοχών των ενώσεων με υπερκάλυψη (επιτρέπεται να φτάσει το 0.08)
Παρατήρηση: Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι στην αμέσως προηγούμενη έκδοση του
κανονισμού σκυροδέματος (ΝΚΟΣ1995) υπήρχε μία διάταξη σύμφωνα με την οποία
το ελάχιστο ποσοστό διαμήκους οπλισμού σε κάθε παρειά υποστυλώματος έπρεπε να
είναι ρπαρ
min =0.004 . Η διάταξη αυτή έχει πλέον καταργηθεί, ωστόσο είναι ιδιαίτερα
χρήσιμη ως τάξη μεγέθους για την τοποθέτηση του διαμήκους οπλισμού καθώς είναι
ευκολότερο στο μηχανικό να υπολογίζει τους οπλισμούς που πρέπει να τοποθετήσει
σε μία παρειά από το να υπολογίζει το συνολικό οπλισμό και να τον κατανέμει στη
συνέχεια στις 4 παρειές. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν κάποιοι πρακτικοί κανόνες
με τους οποίους διευκολύνεται η τοποθέτηση των οπλισμών στα υποστυλώματα.
Σε υποστυλώματα με αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας, οι διαμήκεις

οπλισμοί πρέπει να συγκρατούνται από συνδετήρες και διατάσσονται κατά μήκος της
περιμέτρου της διατομής, έτσι ώστε η μεταξύ τους απόσταση να μην ξεπερνά τα
200mm. Εξαίρεση της απαίτησης αυτής επιτρέπεται σε υποστυλώματα με πλευρά
300mm, όπου επιτρέπεται να τοποθετούνται ράβδοι μόνο στις γωνίες της πλευράς
αυτής.
Σε υποστυλώματα χωρίς αυξημένες απαιτήσεις πλαστιμότητας επιτρέπεται να

διατάσσονται διαμήκεις ράβδοι σε αποστάσεις 300mm.
7.5.4 Εγκάρσιος οπλισμός υποστυλωμάτων
Η διαδικασία υπολογισμού των υποστυλωμάτων σε διάτμηση είναι όμοια με

αυτήν που περιγράφηκε στις δοκούς. Ωστόσο, στα υποστυλώματα οι απαιτήσεις
εγκάρσιου οπλισμού, κυρίως για λόγους περίσφιξης και αύξησης της πλαστιμότητας,
είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Οι διαμήκεις οπλισμοί πρέπει να συγκρατούνται από πυκνούς συνδετήρες, με

μικρή κατά το δυνατόν διάμετρο. Για μεγάλα υποστυλώματα η συγκράτηση μπορεί να
γίνει και με τη βοήθεια σιγμοειδούς οπλισμού (εγκάρσιοι σύνδεσμοι).
Σε κυκλικά υποστυλώματα η σωστή συγκράτηση μπορεί να επιτευχθεί με τη

βοήθεια κυκλικών συνδετήρων ή (ακόμα καλύτερα) σπειροειδούς οπλισμού.
Γενικά, η διάμετρος του εγκάρσιου οπλισμού δεν πρέπει να είναι μικρότερη από
6mm ή από το 1/4 της μέγιστης διαμέτρου των διαμήκων ράβδων. Η μεταξύ τους
απόσταση δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από:
12 φορές την ελάχιστη διάμετρο των διαμήκων ράβδων
s≤ τη μικρότερη πλευρά του υποστυλώματος
300mm
Ειδικώς στις περιοχές των υποστυλωμάτων με αυξημένες απαιτήσεις

πλαστιμότητας (κρίσιμες περιοχές), η διάμετρος του εγκάρσιου οπλισμού δεν μπορεί
να είναι μικρότερη από 8mm ή από το 1/3 της μέγιστης διαμέτρου των διαμήκων
ράβδων. Η μεταξύ τους απόσταση δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από:
8 φορές την ελάχιστη διάμετρο των διαμήκων ράβδων
s≤ 50% της μικρότερης πλευράς του υποστυλώματος
100mm
7.5.5 Κρίσιμες περιοχές υποστυλωμάτων με αυξημένες απαιτήσεις

Σε ένα υποστύλωμα ορίζονται ως κρίσιμες περιοχές lcr (σχήμα 7.44) οι εξής:
α) Οι ακραίες περιοχές του υποστυλώματος πάνω και κάτω από τους κόμβους σε
απόσταση από την παρειά του κόμβου η οποία ισούται με
1/5 του καθαρού ύψους ορόφου
lcr=max τη μεγαλύτερη διάσταση της διατομης του υποστυλώματος
600mm
β) Όταν υπάρχει τοίχος από τη μία πλευρά υποστυλώματος, τότε όλο το ύψος
του θεωρείται κρίσιμο. Το ίδιο ισχύει για τα γωνιακά υποστυλώματα, τα οποία έχουν
τοίχο από τη μία πλευρά τους κατά x ή και κατά y. Όταν ένα υποστύλωμα έχει από
τη μία ή και από τις δύο πλευρές του τοίχο, ο οποίος δεν εκτείνεται σε όλο το ύψος
του ορόφου, το σύνολο του ύψους θεωρείται κρίσιμο.
γ) Όταν το υποστύλωμα συνδέεται με τοίχωμα σε μέρος του ύψους του τότε

κρίσιμο θεωρείται το υπόλοιπο ύψος.
Σχήμα 7.44. Κρίσιμα μήκη υποστυλωμάτων
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στο να μη σχηματίζονται κοντά

υποστυλώματα (είτε πραγματικά κοντά είτε λόγω της διακοπής των τοιχοπληρώσεων
σε τμήμα του ύψους των ορόφων), τα οποία παρουσιάζουν έντονα προβλήματα σε
διάτμηση, κυρίως στις σεισμικές διεγέρσεις όπου υπάρχει σημαντική πιθανότητα να
αστοχήσουν με ιδιαίτερα ψαθυρό τρόπο («αστοχία εκρηκτικού τύπου»).
7.6 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης υποστυλωμάτων
Με βάση ότι έχει αναφερθεί μέχρι στιγμής και με δεδομένο ότι στα πλαίσια του
μαθήματος «Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι» δεν εξετάζεται η περίπτωση
σεισμικών δράσεων, η διαδικασία διαστασιολόγησης ενός υποστυλώματος Ο/Σ σε
κάμψη μπορεί να συνοψιστεί στα παρακάτω βήματα.
1. Αναγνώριση του στατικού συστήματος και επίλυσή του
2. Λήψη απόφασης αν η κεφαλή και ο πόδας του υποστυλώματος (οι θέσεις

όπου οι ροπές παίρνουν τις μέγιστες τιμές τους) θα οπλιστούν με τον ίδιο
οπλισμό. Σε συνήθη οικοδομικά τοποθετείται ο ίδιος οπλισμός, σε
μεγαλύτερα έργα όμως είναι δυνατό να διαφέρει.
3. Υπολογισμός των ανηγμένων τιμών της ροπής (ή των ροπών στην

περίπτωση διαξονικής κάμψης) σχεδιασμού μ (ή μy και μz και κατ’ επέκταση
μ1 και μ2) και του αξονικού φορτίου ν
4. Έλεγχος ότι η ανηγμένη τιμή του αξονικού φορτίου ν≤0.65. Αν όχι

απαιτείται αλλαγή διατομής.
5. Υπολογισμός του απαιτούμενου οπλισμού με βάση το κατάλληλο διάγραμμα

αλληλεπίδρασης
6. Σύγκριση του απαιτούμενου οπλισμού με τον ελάχιστο και μέγιστο οπλισμό

που ορίζει ο ΕΚΟΣ2000.
7. Αν προκύψει Αs,tot<As,min=ρmin·Ac τότε τοποθετείται ο ελάχιστος οπλισμός
8. Αν προκύψει Αs,tot>As,max=ρmax·Ac τότε απαιτείται αλλαγή διατομής και

επανάληψη της διαδικασίας.
9. Επιλογή ράβδων οπλισμού και έλεγχος των μεταξύ τους αποστάσεων

(≤200mm)
10.Τοποθέτηση του οπλισμού στη διατομή και σχεδίαση ενδεικτικών

σκαριφημάτων με τη θέση του
Ειδικά για την περίπτωση των υποστυλωμάτων η επιλογή και η τοποθέτηση των
ράβδων οπλισμού καθώς και η σύγκριση με τον ελάχιστο απαιτούμενο οπλισμό,
απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς οι γωνιακές ράβδοι λειτουργούν ταυτόχρονα σε δύο
παρειές. Παρουσιάζονται δύο ενδεικτικές περιπτώσεις επιλογής ράβδων, η πρώτη για
την περίπτωση μονοαξονικής κάμψης (κύριος οπλισμός στις δύο παρειές) και η
δεύτερη για αυτή της διαξονικής κάμψης (ισοκατανομή του οπλισμού).
Μονοαξονική κάμψη (κύριος οπλισμός στις δύο παρειές)
1. Υπολογισμός του Αs,tot από το κατάλληλο διάγραμμα αλληλεπίδρασης
2. Στην περίπτωση που Αs,tot>As,min τοποθετείται σε κάθε κύρια παρειά Αs,tot/2 και
στις πλευρικές παρειές τοποθετούνται ράβδοι μικρότερης διαμέτρου (μία ή δύο
κλίμακες μικρότερες) έτσι ώστε η μεταξύ τους απόσταση να μην ξεπερνά τα
200mm
3. Στην περίπτωση που Αs,tot<As,min τότε:
a. Για τις δύο κύριες παρειές τοποθετείται οπλισμός βάσει της παλιότερης
min =0.004 , οπότε και Α s,min=ρmin ⋅ A c
(ΝΚΟΣ1995) διάταξης ρπαρ παρ παρ
b. Στις πλευρικές παρειές τοποθετούνται ράβδοι μικρότερης διαμέτρου (μία ή

δύο κλίμακες μικρότερες) έτσι ώστε η μεταξύ τους απόσταση να μην ξεπερνά
τα 200mm
c. Ελέγχεται ότι το συνολικό εμβαδόν οπλισμού που τοποθετήθηκε με τον

τρόπο αυτόν είναι περισσότερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο (As,min)
Διαξονική κάμψη (ισοκατανομή του οπλισμού)
1. Υπολογισμός του Αs,tot από το κατάλληλο διάγραμμα αλληλεπίδρασης
2. Σύγκριση του Αs,tot με το As,min και επιλογή του μεγαλύτερου από τα δύο
3. Επιλογή ράβδων οπλισμού έτσι ώστε ο συνολικός αριθμός τους να είναι

πολλαπλάσιο του 4 (καθώς ισοκατανέμονται στις 4 παρειές του υποστυλώματος)
4. Στην περίπτωση που επιλέγονται ράβδοι διαφορετικών διαμέτρων θα πρέπει και

ο συνολικός αριθμός των ράβδων της κάθε διαμέτρου να είναι πολλαπλάσιο του
4. Για παράδειγμα είναι δυνατό να τοποθετηθούν 4Ø20+8Ø18 ή 8Ø16+8Ø14,
δεν είναι δυνατό όμως να τοποθετηθούν 6Ø20+6Ø16 γιατί δε θα μπορούσε να
γίνει ομοιόμορφη κατανομή τους στις 4 παρειές
5. Έλεγχος ώστε η απόσταση μεταξύ των ράβδων να μην ξεπερνά τα 200mm
7.7 Τυπικές εικόνες όπλισης υποστυλωμάτων Ο/Σ
Σχήμα 7.45. Τυπική όπλιση τετραγωνικού υποστυλώματος (Κωνσταντινίδης, 1996)

Σχήμα 7.46. Μεμονωμένοι συνδετήρες υποστυλωμάτων (Κωνσταντινίδης, 1996)
Σχήμα 7.47. Εγκάρσιος οπλισμός στην κρίσιμη περιοχή υποστυλώματος

Σχήμα 7.48. Συνδετήρες υποστυλωμάτων μορφής κλωβού, “θώρακες”

Σχήμα 7.49. Παραδείγματα τοποθέτησης συνδετήρων σε διατομές υποστυλωμάτων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Διαστασιολόγηση πλακών
8.1 Γενικά
Με τον όρο «πλάκες» αναφερόμαστε συνήθως σε επίπεδους φορείς σχετικά

λεπτού πάχους που φορτίζονται κυρίως κάθετα στο επίπεδό τους και στηρίζονται
γραμμικά (π.χ. σε δοκούς) ή σημειακά (π.χ. απευθείας σε υποστυλώματα). Στα
συνήθη οικοδομικά έργα οι πλάκες συναντώνται στις στάθμες των ορόφων στην
ανωδομή και είναι δυνατό να αποτελούν και στοιχεία της θεμελίωσης
(κοιτοστρώσεις).
Στην απλούστερη περίπτωση στηρίζονται σε ένα (πρόβολοι) ή δύο απέναντι,

παράλληλα μεταξύ τους, ευθύγραμμα όρια (δοκοί, τοιχεία κτλ) οπότε εμφανίζουν
επιπόνηση (άρα και παραμόρφωση) που με πολύ καλή προσέγγιση μπορεί να
θεωρηθεί ως μονοαξονική. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση να στηρίζονται σε δύο ή
περισσότερα διαδοχικά ευθύγραμμα όρια (δοκοί, τοιχεία κτλ) ή σημειακά, οπότε η
εντατική κατάσταση και η παραμόρφωσή τους είναι διαξονικές.
8.2 Είδη πλακών
Οι πλάκες παρουσιάζουν μια μεγάλη ποικιλία μορφών και τύπων στις

κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η κατάταξή τους μπορεί να γίνει με διάφορα
κριτήρια ως εξής:
• Μορφή διατομής (σχήμα 8.1):
o Πλάκες ολόσωμες (η συνηθέστερη περίπτωση)

o Πλάκες με νευρώσεις (πλάκες Τσέλνερ)
o Πλάκες με διάκενα (για μείωση του ιδίου βάρους)
• Σχήμα σε κάτοψη: Ορθογωνικές, παραλληλόγραμμες, τριγωνικές,
κυκλικές, δακτυλιοειδείς, πολυγωνικές, ανώμαλου σχήματος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Διαστασιολόγηση πλακών 148
• Κλίση του επιπέδου της πλάκας: (οριζόντιες, κεκλιμένες, πτυχωτές,

κατακόρυφες)
• Τρόπος κατασκευής: Χυτές επί τόπου, προκατασκευασμένες
• Τύπος όπλισης: Άοπλες, οπλισμένες, προεντεταμένες
• Στατική λειτουργία (σχήματα 8.2, 8.3 και 8.4): Πρόβολοι, αμφιέρειστες,

διέρειστες, τριέρειστες, τετραέρειστες, μεμονωμένες, συνεχείς
• Διάταξη όπλισης (σχήμα 8.4)
o Οπλισμένες κυρίως κατά τη μία διεύθυνση (απλά οπλισμένες, για

παράδειγμα στους προβόλους και τις αμφιέρειστες πλάκες)
o Οπλισμένες κατά δύο διευθύνσεις (σταυροειδώς οπλισμένες, για

παράδειγμα σε τριέρειστες και τετραέρειστες πλάκες)
• Μυκητοειδείς πλάκες: Στηρίζονται απευθείας στα υποστυλώματα, χωρίς

την ύπαρξη δοκών (απαιτείται έλεγχος σε διάτρηση)
Ολόσωμη πλάκα Πλάκα με νευρώσεις Πλάκα με διάκενα
Ελαφρά σώματα ή κενά Κυλινδρικά ή άλλης διατομής κουτιά (κενά)
Σχήμα 8.1. Τυπικές μορφές διατομών πλακών
Σχήμα 8.2. Μονοέρειστες πλάκες (πρόβολοι)

Στο σχήμα 8.3 παρουσιάζονται οι κυριότεροι χαρακτηρισμοί των συνήθων

πλακών όσον αφορά τη στατική λειτουργία τους. Οι μεμονωμένες (όχι συνεχείς)
διέρειστες πλάκες που στηρίζονται σε δύο παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις συχνά
ονομάζονται και αμφιέρειστες καθώς η στατική τους λειτουργία είναι παρόμοια με
αυτή της αμφιέρειστης δοκού.
Σχήμα 8.3. Κυριότεροι χαρακτηρισμοί συνήθων πλακών (Πενέλης κ.ά., 1995)
Στο σχήμα 8.4 τα βελάκια συμβολίζουν τις στηρίξεις των πλακών και κατ’
επέκταση δίνουν πληροφορίες και για τη διάταξη της όπλισης. Για τις πλάκες του
σχήματος μπορούμε να διακρίνουμε τα εξής (ο τρόπος όπλισης θα αναλυθεί με
περισσότερη λεπτομέρεια στα επόμενα υποκεφάλαια):
• Πλάκα Π1 τετραέρειστη, σταυροειδώς οπλισμένη
• Πλάκα Π2 τριέρειστη, σταυροειδώς οπλισμένη
• Πλάκα Π3 τετραέρειστη, σταυροειδώς οπλισμένη
• Πλάκα Π4 διέρειστη, απλά οπλισμένη (σε μία κύρια διεύθυνση)
• Πλάκα Π5 διέρειστη, σταυροειδώς οπλισμένη (πρόβολος σε δύο

διευθύνσεις)
• Πλάκα Π6 τετραέρειστη, απλά οπλισμένη

Για την ακρίβεια η πλάκα Π6 στηρίζεται σε 4 δοκούς, όπως όμως θα δούμε στη
συνέχεια η αναλογία των διαστάσεών της είναι τέτοια ώστε ο κύριος οπλισμός της να
τοποθετείται μόνο στη μία διεύθυνση.
3.00
Π1
4.00
Π2 Π3 Π4
Π5 Π6
2.00 5.00 2.50 2.00
Σχήμα 8.4. Διέρειστες, τριέρειστες και τετραέρειστες πλάκες οπλισμένες σε μία ή σε

δύο διευθύνσεις
Στην περίπτωση των προβόλων (σχήμα 8.5) είναι προφανές ότι ο κύριος
οπλισμός τοποθετείται στη διεύθυνση η οποία είναι κάθετη στην στήριξή του. Συχνά
τα βελάκια του σχήματος 8.4 εμφανίζονται και ως απλές γραμμές (σχήμα 8.5).
Πρ1 Π1
Σχήμα 8.5. Εναλλακτικός τρόπος συμβολισμού των στηρίξεων

8.3 Φορτίσεις πλακών
Τα φορτία τα οποία καταπονούν τις πλάκες από Ο/Σ είναι κυρίως τα μόνιμα (G)
και μεταβλητά (Q) φορτία τα οποία είναι εν γένει ομοιόμορφα κατανεμημένα πάνω σε
αυτές. Η ουσιαστική διαφορά τους σε σχέση με τα γραμμικά κατανεμημένα φορτία
που καταπονούν τις δοκούς (και τα υποστυλώματα) είναι ότι τα φορτία αυτά είναι
κατανεμημένα στην επιφάνεια των πλακών, είναι δηλαδή επιφανειακά φορτία (σε
kN/m2). Τα κυριότερα από τα φορτία αυτά είναι τα εξής:
• Μόνιμα φορία: Ίδιο βάρος, επικαλύψεις δαπέδων και άλλες επιστρώσεις,

υγρά με σταθερή στάθμη, ωθήσεις γαιών κ.α.
• Μεταβλητά: Ωφέλιμα φορτία, χιόνι, άνεμος κ.α. Ως μεταβλητά μπορούν να

θεωρηθούν και οι θερμοκρασιακές μεταβολές που προκαλούν στις πλάκες
ένταση λόγω καταναγκασμών.
Είναι δυνατό πάνω στις πλάκες να εφαρμόζονται και συγκεντρωμένα (σημειακά)

φορτία όπως από φυτευτά υποστυλώματα (κάτι που πρέπει βέβαια να αποφεύγεται) ή
για παράδειγμα από το βάρος μεγάλων μηχανών. Στην πραγματικότητα τα φορτία
αυτά είναι κατανεμημένα σε μια μικρή επιφάνεια οπότε ουσιαστικά λειτουργούν ως
συγκεντρωμένα.
Αντίστοιχα υπάρχει και η περίπτωση να εμφανίζονται γραμμικές φορτίσεις σε

τμήματα των πλακών, όπως για παράδειγμα από την ύπαρξη τοιχοποιιών πλήρωσης
οι οποίες δε βρίσκονται πάνω από τις θέσεις των δοκών αλλά εφαρμόζονται πάνω
στις πλάκες.
Η οριζόντια συνιστώσα της σεισμικής δράσης δε δημιουργεί μεγάλη ένταση στις

πλάκες λόγω της διαφραγματικής λειτουργίας τους (λειτουργία στερεού δίσκου),
όπως θα αναλυθεί σε μεγαλύτερο βάθος σε άλλα μαθήματα (Αντισεισμικός
Σχεδιασμός, Δυναμική των Κατασκευών κ.α.). Η κατακόρυφη συνιστώσα όμως είναι
δυνατό να δημιουργήσει υψηλές εντάσεις, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν συγκεντρωμένες
ή γραμμικές φορτίσεις πάνω στις πλάκες.
8.4 Απλά οπλισμένες πλάκες (κύριος οπλισμός σε μια διεύθυνση)
Μια πολύ συχνή περίπτωση πλακών είναι αυτές στις οποίες η εντατική και
παραμορφωσιακή τους κατάσταση είναι τέτοια ώστε να απαιτείται κύριος οπλισμός
μόνο στη μία διεύθυνση, ενώ στην κάθετη σε αυτή διεύθυνση να απαιτείται μόνο
δευτερεύων οπλισμός (διανομής). Τέτοιες περιπτώσεις πλακών είναι οι εξής:
• Πλάκες πρόβολοι. Είναι η απλούστερη περίπτωση πλακών στις οποίες ο

κύριος οπλισμός τοποθετείται κάθετα στη διεύθυνση της στήριξής τους
• Διέρειστες πλάκες με δύο παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις. Ο

κύριος οπλισμός τοποθετείται κάθετα στη διεύθυνση των στηρίξεων.
• Τετραέρειστες πλάκες στις οποίες ο λόγος των πλευρών τους είναι

lmax/lmin>2. Οι τετραέρειστες πλάκες, όπως θα δούμε στη συνέχεια,
οπλίζονται με κύριο οπλισμό σταυροειδώς, δηλαδή σε δύο διευθύνσεις.
Ειδικά όμως στην περίπτωση που ο λόγος των πλευρών τους είναι
μεγαλύτερος του 2, τότε η εντατική και παραμορφωσιακή τους κατάσταση
πλησιάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτή των διέρειστων (με παράλληλες
στηρίξεις) πλακών και επιτρέπεται να οπλιστούν όπως και αυτές. Ο κύριος
οπλισμός τοποθετείται παράλληλα με τη μικρή πλευρά τους.
• Τριέρειστες πλάκες με λόγο πλευρών lmax/lmin≥2 και στις οποίες

είναι ελεύθερη η μία μικρή πλευρά. Παρόμοια περίπτωση με τις
αντίστοιχες τετραέρειστες. Προσοχή πρέπει να δίνεται όταν ελεύθερη είναι
η μία μεγάλη πλευρά αλλά η αντιμετώπισή αυτών των πλακών ξεφεύγει
από το αντικείμενο των σημειώσεων.
8.4.1 Πλάκες πρόβολοι
Όπως έχει αναφερθεί οι πλάκες αυτές οπλίζονται με κύριο οπλισμό κάθετα στη
διεύθυνση της στήριξής τους, όπως φαίνεται στο σχήμα 8.6. Ο οπλισμός τοποθετείται
φυσικά στο πάνω μέρος των προβόλων (αρνητικές ροπές). Στην παράλληλη με τη
στήριξη διεύθυνση τοποθετείται δευτερεύων οπλισμός (διανομής). Στα ελεύθερα
άκρα τοποθετείται οπλισμός τύπου «φουρκέτας», όπως φαίνεται στο σχήμα, στις
γωνίες του οποίου υπάρχει διαμήκης οπλισμός τουλάχιστον 2Ø8. Ως οπλισμός
φουρκέτας μπορεί να διαμορφωθεί κατάλληλα και ο υπάρχων (πχ ο κύριος
οπλισμός).
Σχήμα 8.6. Πλάκες πρόβολοι

Για τον στατικό υπολογισμό και τη διαστασιολόγησή τους θεωρείται λωρίδα

πλάτους 1.00m, οπότε ουσιαστικά λαμβάνεται μια ορθογωνική διατομή με ύψος ίσο
με το πάχος της πλάκας (hf) και πλάτος ίσο με b=1.00m και στη συνέχεια η
διαδικασία είναι όμοια με αυτήν που εφαρμόζεται στις ορθογωνικές δοκούς και ο
οπλισμός που υπολογίζεται αντιστοιχεί σε αυτόν που θα τοποθετηθεί στη λωρίδα 1m.
8.4.2 Διέρειστες πλάκες με δύο παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις
Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση των διέρειστων πλακών με παράλληλες

στηρίξεις. Πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση αυτή δεν παίζει ρόλο αν οι
στηρίξεις βρίσκονται στις μικρές ή στις μεγάλες πλευρές της πλάκας. Ο κύριος
οπλισμός τοποθετείται κάθετα στη διεύθυνση των στηρίξεων και στην εγκάρσια
διεύθυνση τοποθετείται οπλισμός διανομής στο κάτω πέλμα της πλάκας (σχήμα 8.7).
Ένα τμήμα του κύριου οπλισμού (το ½) τοποθετείται ευθύγραμμα στο κάτω πέλμα
ενώ το υπόλοιπο (1/2) «σπάει» και ανεβαίνει στις στηρίξεις, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Στα ελεύθερα άκρα, όμοια με τους προβόλους τοποθετείται οπλισμός τύπου
φουρκέτας.
Η διαδικασία υπολογισμού γίνεται και πάλι σε λωρίδα πλάτους 1.00m παρόμοια

με τις ορθογωνικές δοκούς (σχήμα 8.7).
Σχήμα 8.7. Διέρειστες πλάκες με παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις

Στην περίπτωση που υπάρχουν συνεχόμενες πλάκες αυτού του τύπου (σχήμα
8.8) ο υπολογισμός γίνεται θεωρώντας ότι το στατικό σύστημα είναι όμοιο με μιας
συνεχούς δοκού πλάτους b=1.00m. Λαμβάνεται δηλαδή μια λωρίδα της πλάκας
πλάτους 1.00m, κάθετα στη διεύθυνση των στηρίξεων, λαμβάνονται τα φορτία που
αντιστοιχούν σε αυτήν και στη συνέχεια ο υπολογισμός γίνεται με τον τρόπο που θα
υπολογίζονταν μια αντίστοιχη ορθογωνική δοκός.
Σχήμα 8.8. Διέρειστες πλάκες με παράλληλες μεταξύ τους στηρίξεις
Σχήμα 8.9. Παράδειγμα όπλισης συνεχών διέρειστων πλακών με || στηρίξεις

Στο σχήμα 8.9 παρουσιάζεται ενδεικτική περίπτωση όπλισης πλακών αυτού του
τύπου. Το μισό του κύριου οπλισμού τοποθετείται ευθύγραμμο στο κάτω πέλμα των
πλακών, ενώ το υπόλοιπο μισό και πάλι «σπάει» και ανεβαίνει στις στηρίξεις.
Σημειώνεται ότι στη στήριξη (ή τις στηρίξεις) μεταξύ των πλακών υπάρχουν
αρνητικές ροπές οπότε πρέπει να ελεγχθεί αν ο οπλισμός που έχει ανέβει από τα
ανοίγματα είναι επαρκής για να παραλάβει τις ροπές αυτές. Αν όχι, απαιτείται η
τοποθέτηση πρόσθετου οπλισμού, όπως φαίνεται στο σχήμα.
8.4.3 Τετραέρειστες πλάκες με lmax/lmin≥2
Με τον ίδιο τρόπο οπλίζονται και οι τετραέρειστες πλάκες στις οποίες ο λόγος
των πλευρών τους είναι μεγαλύτερος ή ίσος με το 2 (σχήμα 8.10). Για τον λόγο αυτό
πολλές φορές αναφέρονται «καταχρηστικά» και ως διέρειστες πλάκες, για την
ακρίβεια όμως είναι τετραέρειστες, απλά οπλισμένες. Στις πλάκες αυτές τοποθετείται
στις στηρίξεις των μικρών πλευρών και οπλισμός απόσχισης, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Ο οπλισμός αυτός καλείται να παραλάβει τις τυχόν (μικρές) αρνητικές ροπές
που εμφανίζονται στην στήριξη η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως μερική πάκτωση της
πλάκας.
Η διαδικασία υπολογισμού γίνεται και πάλι σε λωρίδα πλάτους 1.00m παρόμοια

με τις ορθογωνικές δοκούς. Η λωρίδα αυτή προφανώς θα είναι παράλληλη με τη
μικρή διάσταση της πλάκας (ή των πλακών).
Σχήμα 8.10. Παράδειγμα όπλισης τετραέρειστης πλάκας με lmax/lmin>2
Στο σχήμα 8.11 παρουσιάζεται η περίπτωση όπλισης δύο διαδοχικών πλακών

αυτού του τύπου.
Σχήμα 8.11. Παράδειγμα όπλισης συνεχών τετραέρειστων πλακών με lmax/lmin>2
8.5 Σταυροειδώς οπλισμένες πλάκες
Όταν σε μια ορθογωνική πλάκα οι διαστάσεις των πλευρών της είναι τέτοιες
ώστε ο λόγος lmax/lmin να πλησιάζει τη μονάδα, είναι φυσικό η ελαστική
παραμόρφωσή της υπό ομοιόμορφη φόρτιση να παρουσιάζει διπλή καμπυλότητα σε
ολόκληρη την επιφάνεια της πλάκας. Οι καμπτικές ροπές που εμφανίζονται και στις
δύο διευθύνσεις έχουν συγκρίσιμα μεγέθη (προφανώς για ίσες διαστάσεις και οι
ροπές είναι ίσες). Κατά συνέπεια στις πλάκες αυτές απαιτείται οπλισμός και κατά τις
δύο διευθύνσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που ονομάζονται «σταυροειδώς
οπλισμένες».
Για τη στατική ανάλυση πλακών αυτού του τύπου χρησιμοποιούνται διάφορες

προσεγγίσεις όπως:
• Η μέθοδος Markus (μοντέλο ζεύγους κεντρικών διασταυρούμενων λωρίδων)

• Οι μέθοδοι της εύστρεπτης ή δύστρεπτης εσχάρας διασταυρούμενων
λωρίδων
• Η μέθοδος των πεπερασμένων στοιχείων (ακριβέστερη, αλλά απαιτείται η

χρήση Η/Υ)
• Η θεωρία ελαστικότητας λεπτών πλακών με ν=0 (ρηγματωμένο σκυρόδεμα)

ή ν≠0 (αρηγμάτωτο σκυρόδεμα), ν ο λόγος του Poisson
Οι μέθοδοι αυτές είναι προσεγγιστικές, είναι όμως δυνατόν με κατάλληλη

εφαρμογή τους να δώσουν αποτελέσματα πολύ κοντά στην πραγματική συμπεριφορά
των πλακών.
Στο σχήμα 8.12 παρουσιάζεται μια τυπική περίπτωση σταυροειδώς οπλισμένων

τετραέρειστων πλακών.
Σχήμα 8.12. Παράδειγμα σταυροειδούς όπλισης τετραέρειστων πλακών
8.5.1 Πίνακες Czerny
Ο Czerny, βασιζόμενος στη θεωρία της ελαστικότητας (και για ν=0 ώστε να
θεωρείται ρηγματωμένο σκυρόδεμα, δηλαδή σε στάδιο ΙΙ) κατέταξε σε πίνακες τα
ακριβή αποτελέσματα της ανάλυσης τετραέρειστων μεμονωμένων πλακών για όλους
τους συνδυασμούς έδρασης των ορίων τους υπό ομοιόμορφο ή τριγωνικό φορτίο.
Στο σχήμα 8.13 παρουσιάζονται όλες οι πιθανές περιπτώσεις (τύποι)

συνδυασμού στηρίξεων (πακτώσεων ή απλών εδράσεων) των τετραέρειστων
πλακών. Οι τύποι αυτοί εμφανίζονται και στους πίνακες Czerny για να προσδιορίσουν
την περίπτωση της πλάκας που μελετάται. Ειδικότερα για τις περιπτώσεις 2,3 και 5
διακρίνοται από δύο υποπεριπτώσεις, ανάλογα με το αν είναι πακτωμένες ή απλά

εδραζόμενες οι μικρές ή οι μεγάλες πλευρές. Στα σχήματα που υπάρχουν σε κάθε
πίνακα Czerny (σχήματα 8.14-8.22) διακρίνεται και η αντίστοιχη περίπτωση. Για
παράδειγμα το σχήμα 8.15 αναφέρεται σε πλάκες τύπου 2α, δηλαδή πλάκες με μία
μόνο πακτωμένη πλευρά η οποία είναι η πλευρά μεγάλου μήκους της πλάκας.
Αντίστοιχα το σχήμα 8.16 αναφέρεται σε πλάκες τύπου 2β, δηλαδή πλάκες με μία
μόνο πακτωμένη πλευρά η οποία είναι η πλευρά μικρού μήκους της πλάκας. Ακόμα
στο σχήμα 8.22 παρουσιάζεται η περίπτωση πλακών τύπου 6, όπου όλες οι πλευρές
είναι πακτωμένες.
Σχήμα 8.13. Παράδειγμα σταυροειδούς όπλισης τετραέρειστων πλακών
Οι πίνακες αυτοί δίνουν λεπτομερή διαράμματα ροπών mx, my, mxy και
αντιδράσεων στήριξης qx, qy ανάλογα με το λόγο πλευρών της κάθε πλάκας. Σε
περίπτωση που για μια πλάκα ο λόγος πλευρών δεν αντιστοιχεί σε τιμή που δίνεται
στον πίνακα μπορεί να γίνει γραμμική παρεμβολή μεταξύ των πλησιέστερων τιμών.
Κάποια σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή είναι τα εξής:
• Οι τιμές των ροπών και των αντιδράσεων στήριξης (τεμνουσών) στους

πίνακες είναι με τα πρόσημά τους
• Το p είναι το ομοιόμορφα κατανεμημένο φορτίο της πλάκας
• Στις σχέσεις των ροπών υπάρχει το lx2, ενώ των τεμνουσών το lx (χωρίς
τετράγωνο)
• Στις σχέσεις το lx είναι πάντα η μικρή διάσταση
• Δεν υπάρχουν όλες οι τιμές σε όλα τα διαγράμματα γιατί κάποιες απλά δεν
υφίστανται σε κάποιους τύπους πλακών
• Όπου υπάρχει ο όρος «er», πχ mxerm, myermin κτλ αναφέρεται σε πάκτωση
• Όπου υπάρχει ο όρος «m», πχ mxm, myerm αναφέρεται στη μέση της πλάκας
• Όπου υπάρχουν οι όροι «min» ή «max» , πχ mxmax, myermin αναφέρονται

στις ελάχιστες και μέγιστες τιμές οι οποίες δε συμβαίνουν πάντα στο μέσο
Σχήμα 8.14. Συντελεστές υπολογισμού ροπών και αντιδράσεων κατά Czerny,

τετραέρειστων πλακών με ομοιόμορφο φορτίο και στήριξη τύπου 1

τετραέρειστων πλακών με ομοιόμορφο φορτίο και στήριξη τύπου 2α

τετραέρειστων πλακών με ομοιόμορφο φορτίο και στήριξη τύπου 2β



τετραέρειστων πλακών με ομοιόμορφο φορτίο και στήριξη τύπου4



τετραέρειστων πλακών με ομοιόμορφο φορτίο και στήριξη τύπου 6
8.5.2 Η μέθοδος των πεσσοειδών φορτίσεων
Οι πίνακες Czerny αναφέρονται σε μεμονωμένες πλάκες. Στην πράξη όμως στις

κατασκευές η ύπαρξη μεμονωμένων πλακών είναι σπάνια και συνήθως υπάρχουν
συνεχόμενες πλάκες, μονολοθικά συνδεδεμένες μεταξύ τους, στη στάθμη των
ορόφων της κατασκευής.
Η μέθοδος των πεσσοειδών φορτίσεων αντιμετωπίζει το πρόβλημα της στατικής

ανάλυσης συνεχών σταυροειδώς οπλισμένων πλακών με απλό και γρήγορο τρόπο,
αρκεί να τηρούνται ταυτόχρονα οι παρακάτω προϋποθέσεις:
• Ο λόγος του ελάχιστου προς το μέγιστο άνοιγμα των πλακών κάθε στατικής
τομής και κατά τις δύο διευθύνσεις πρέπει να είναι μεγαλύτερος ή ίσος του
0.75.
• Ο λόγος τόσο των μόνιμων όσο και των μεταβλητών φορτίων μεταξύ
γειτονικών πλακών πρέπει να κυμαίνεται από 0.80 έως 1.20.
• Οι πλάκες πρέπει να έχουν κοινό πάχος.
Η μέθοδος είναι σε θέση να υπολογίσει με ικανοποιητική ακρίβεια τα ακρότατα

(μέγιστες και ελάχιστες τιμές) των ροπών ανοιγμάτων και στηριγμάτων και
εφαρμόζεται ως εξής:
1. Από το μόνιμο και μεταβλητό φορτίο (g, q) κάθε πλάκας υπολογίζονται τα

φορτία p1 και p2 σύμφωνα με τις εξισώσεις:
p1=1.175g+0.750q (8.1)
P2=0.175g+0.750q (8.2)
Είναι φανερό ότι το άθροισμα p1+p2=1.35g+1.50q ισούται με το δυσμενές
φορτίο στην οριακή κατάσταση αστοχίας, ενώ η διαφορά p1-p2=g ισούται
με το αντίστοιχο ευμενές φορτίο.
2. Για τον υπολογισμό των ροπών στηρίξεων εφαρμόζεται σε όλες τις πλάκες
καθολική φόρτιση p1+p2 οπότε αν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής
της μεθόδου, μπορεί να θεωρηθεί με καλή προσέγγιση ότι οι τιμές που
προκύπτουν πλησιάζουν σε ικανοποιητικό βαθμό τις πραγματικές.
3. Υπολογίζονται οι τιμές των ροπών στήριξης από τους πίνακες Czerny
χρησιμοποιώντας τον πραγματικό τύπο της κάθε πλάκας (πχ. τύπου 5α).
4. Για την κάθε στήριξη μεταξύ δύο πλακών όπου όπως είναι φυσικό θα
υπάρχουν διαφορετικές τιμές των ροπών στήριξης στη μία και στην άλλη
πλάκα επιτρέπεται να λαμβάνεται ως τελική τιμή ροπής σχεδιασμού ο μέσος
όρος των τιμών αυτών. Στην περίπτωση που ο λόγος των κάθετων στη
στήριξη πλευρών είναι μικρότερος του 0.75 θεωρητικά δε θα έπρεπε να
εφαρμοστεί η μέθοδος των πεσσοειδών φορτίσεων με χρήση των πινάκων
Czerny. Καταχρηστικά όμως μπορεί στην περίπτωση αυτή να συνεχιστεί η

διαστασιολόγηση με τη μεγαλύτερη από τις δύο τιμές των ροπών στήριξης.
5. Υπολογίζονται οι ροπές των ανοιγμάτων για φόρτιση p1 και
χρησιμοποιώντας τον πραγματικό τύπο της κάθε πλάκας.
6. Εφαρμόζεται πεσσοειδής εναλλασσόμενη φόρτιση ίση με ±p2 και
υπολογίζονται οι ροπές των ανοιγμάτων θεωρώντας ότι οι πλάκες (όλες)
είναι τύπου 1
7. Υπολογίζονται οι τελικές ροπές σχεδιασμού των ανοιγμάτων από τις σχέσεις
mx,max=mx,P1+mx,P2 (8.3)
mx,min=mx,P1-mx,P2 (8.4)
my,may=my,P1+my,P2 (8.5)
my,min=my,P1-my,P2 (8.6)
Σχήμα 8.23. Πεσσοειδείς φορτίσεις πλακών
Με βάση τις παραπάνω ροπές (στηρίξεων και ανοιγμάτων) υπολογίζονται οι

οπλισμοί των πλακών. Είναι χρήσιμο να σχεδιάζεται το συνολικό διάγραμμα ροπών
του φορέα ώστε να διευκολύνεται η τελική τοποθέτηση των οπλισμών (σχήμα 8.24).
Π2 Πρ1
Π1
-16.11 KNm
-18.64 KNm
3.65 KNm
5.51 KNm
-13.57 KNm
-9.37 KNm
4.62 m
6.62 KNm
8.04 KNm
-11.34 KNm
-16.67 KNm
-16.67 KNm
1.60 m
Πρ2
3.55 m 4.20 m 1.20 m
Σχήμα 8.24. Πεσσοειδείς φορτίσεις πλακών

8.6 Διατάξεις του ΕΚΟΣ2000 για τις πλάκες από Ο/Σ
8.6.1 Ελάχιστα πάψη πλακών
Το πάχος της πλάκας πρέπει να είναι τουλάχιστον:
a. Γενικά 70mm
b. Για πλάκες κυκλοφορίας επιβατικών αυτοκινήτων 100mm
c. Για πλάκες κυκλοφορίας φορτηγών αυτοκινήτων 120mm
d. Για πλάκες κατ’ εξαίρεση βατές, όπως για εργασίες

συντήρησης ή καθαρισμού (πχ ορισμένες πλάκες στεγών) 50mm
Οι ελάχιστες αυτές τιμές που δίνει ο κανονισμός είναι προφανώς πάρα πολύ
μικρές και σπάνια χρησιμοποιούνται στην πράξη. Συνήθως τα απλά οικοδομικά έργα
έχουν πλάκες της τάξης των 120-200mm.
Συνήθως το πάχος των πλακών προκύπτει από τον έλεγχο των

παραμορφώσεων (ΕΚΟΣ2000, §16.2). Για να απαλλαγεί μια πλάκα από τον έλεγχο
των βελών κάμψης θα πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω όρια καμπτικής
λυγηρότητας (α·l/d):
• Αμφιέρειστες ή τετραέρειστες πλάκες α·l/d≤30
• Πλάκες που φέρουν ευαίσθητα διαχωριστικά με λόγο (α·l)2/d≤150 (l και d

σε μέτρα) εκτός αν λαμβάνονται κατάλληλα κατασκευαστικά μέτρα οπότε
μπορούν να εφαρμοστούν τα προηγούμενα όρια πλακών
όπου
d: το στατικό ύψος της πλάκας
l: το άνοιγμα της πλάκας (ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε κάθε διεύθυνση)
α: συντελεστής που λαμβάνεται από το σχήμα 8.25, ανάλογα με τις

συνθήκες στήριξης της πλάκας στην κάθε διεύθυνση
α=1.00 α=0.80
α=0.60 α=2.40
Σχήμα 8.25. Συντελεστής α ανάλογα με τις συνθήκες στήριξης

Ουσιαστικά από τις παραπάνω σχέσεις για τις συνήθεις πλάκες το ελάχιστο
στατικό ύψος υπολογίζεται από τη σχέση:
(α·l)min
d≥ (8.7)
30
η οποία θα πρέπει να ελέγχεται και στις δύο διευθύνσεις της πλάκας.
Συνήθως, σε κοινά οικοδομικά έργα επιδιώκουμε να έχουμε κοινό πάχος σε όλες

τις πλάκες ενός ορόφου οπότε τελικά επιλέγεται το d που προκύπτει για όλες τις
πλάκες του ορόφου, συμπεριλαμβανομένων και των προβόλων.
8.6.2 Καθορισμός συνθηκών στήριξης
Σε περίπτωση συνεχών πλακών η μεταξύ τους στήριξη θεωρείται πάντα ότι είναι
πάκτωση. Για παράδειγμα στο σχήμα 8.4 οι στηρίξεις μεταξύ των πλακών Π1-Π3, Π3-
Π4, Π3-Π6 κτλ. θεωρούνται πακτώσεις. Οι εξωτερικές στηρίξεις θεωρούνται απλές
εδράσεις.
Στην περίπτωση στήριξης μεταξύ προβόλων και πλακών γίνεται η εξής διάκριση:
• Αν lπρ/lπλ≥0.25 τότε θεωρείται απλή στήριξη
• Αν lπρ/lπλ≥0.33 τότε θεωρείται πάκτωση
• Για τιμές μεταξύ των δύο ορίων τότε η διαδικασία υπολογισμού

επαναλαμβάνεται δύο φορές, μία για lπρ/lπλ=0.25, μία για lπρ/lπλ=0.33 και
στη συνέχεια γίνεται γραμμική παρεμβολή μεταξύ των αποτελεσμάτων
Για τις ανάγκες του μαθήματος «Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι» ο

έλεγχος θα γίνεται μόνο για την τιμή 0.33 και αν ο λόγος είναι μεγαλύτερος ή ίσος
θα θεωρείται πάκτωση, ενώ αν είναι μικρότερος θα θεωρείται απλή στήριξη.
Προσοχή πρέπει να δίνεται στο ότι το μήκος lπλ είναι το μήκος της πλάκας το
οποίο είναι κάθετο στην στήριξη του προβόλου.
8.6.3 Ελάχιστα και μέγιστα ποσοστά κύριου οπλισμού πλακών
Η ελάχιστη διάμετρος ράβδων που χρησιμοποιείται ως κύριος οπλισμός στις

πλάκες από Ο/Σ είναι Ø8. Το συνολικό εμβαδόν των ράβδων του κύριου οπλισμού
πρέπει να είναι μεγαλύτερο από:
• As,min=1.5‰·b·d
0.6 ⋅ b ⋅ d
• As,min=
fyk
( fyk σε MPa )
Το μέγιστο ποσοστό οπλισμού είναι ρmax=40‰ πλην των θέσεων ενώσεων
Η απόσταση μεταξύ των ράβδων δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη από

⎧ 1.5h
S≤⎨ , ανεξαρτήτως του πάχους της πλάκας
⎩200mm
Ελάχιστος οπλισμός λειτουργικότητας
Ο ΕΚΟΣ2000 αναφέρει ότι σε περιοχές δομικών στοιχείων στις οποίες είναι

δυνατό να αναπτυχθούν υψηλές εφελκυστικές τάσεις λόγω επιβαλλόμενων και
παρεμποδιζόμενων παραμορφώσεων (λόγω συστολής ξήρανσης, θερμοκρασίας,
καθιζήσεων κτλ) πρέπει να τοποθετείται ένα ελάχιστο ποσοστό οπλισμού με υψηλή
συνάφεια, ώστε η τάση του οπλισμού κατά την ενδεχόμενη ρηγμάτωση να
παραμείνει μικρότερη από την τάση διαρροής. Το εμβαδόν αυτού του οπλισμού
υπολογίζεται από την παρακάτω σχέση:
A ct
A s,min
λειτ.
= k ⋅ fctm ⋅ (8.8)
σs
όπου:
k =0.5
fctm η μέση εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος (σελ.10)
Act εφελκυόμενη ζώνη σκυροδέματος σταδίου Ι (=b·h/2, δηλ. το μισό της

διατομής)
σs = 0.7·fyk
8.6.4 Ελάχιστα ποσοστά δευτερεύοντος οπλισμού πλακών (διανομής)
Το εμβαδόν του οπλισμού διανομής πρέπει να είναι τουλάχιστο ίσο με 20% του
κύριου οπλισμού (ρ’≥0.20ρ) και τουλάχιστο Φ6/250mm ανεξαρτήτως ποιότητας
χάλυβα.
8.6.5 Ελάχιστα ποσοστά οπλισμού απόσχισης πλακών
Το εμβαδόν του οπλισμού απόσχισης πρέπει να είναι τουλάχιστο ίσο με 60% του
κύριου οπλισμού και τουλάχιστο Φ8/200mm ανεξαρτήτως ποιότητας χάλυβα.
8.6.5 Ελάχιστα ποσοστά οπλισμού τύπου «φουρκέτας»
Ο ελάχιστος οπλισμός τύπου «φουρκέτας» είναι Φ6/250mm ανεξαρτήτως

ποιότητας χάλυβα.
8.7 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης πλακών
Με βάση ότι έχει αναφερθεί μέχρι στιγμής, η διαδικασία διαστασιολόγησης των

πλακών Ο/Σ μπορεί να συνοψιστεί στα παρακάτω βήματα.
1. Αναγνώριση του είδους των πλακών (διέρειστες, τετραέρειστες, πρόβολοι

κτλ) και κατ’ επέκταση του τρόπου με τον οποίο θα οπλιστούν
2. Αναγνώριση του είδους των στηρίξεων των πλακών
3. Υπολογισμός του πάχους των πλακών
4. Δημιουργία του στατικού συστήματος και επίλυσή του. Αυτό μπορεί να γίνει
είτε μέσω της επίλυσης μεμονωμένης ή συνεχούς δοκού πλάτους 1.00m
στην περίπτωση των απλά οπλισμένων πλακών, είτε με τη μέθοδο των
πεσσοειδών φορτίσεων στην περίπτωση των σταυροειδώς οπλισμένων
πλακών.
5. Με βάση τις ροπές σχεδιασμού στα ανοίγματα υπολογίζεται ο οπλισμός που

τοποθετείται σε αυτά και συγκρίνεται με τον ελάχιστο επιτρεπόμενο
6. Κάμπτεται το ½ του οπλισμού των ανοιγμάτων («σπάει») και ανεβαίνει στις

στηρίξεις
7. Ελέγχεται αν ο οπλισμός που έχει έρθει από τα ανοίγματα στις στηρίξεις

επαρκεί για να παραλάβει τη ροπή που αναπτύσσεται εκεί. Αν όχι
τοποθετείται πρόσθετος οπλισμός
8. Τοποθέτηση του οπλισμού διανομής και απόσχισης, αν βέβαια απαιτείται.
9. Τοποθέτηση οπλισμού τύπου «φουρκέτας» αν απαιτείται.
Σε κάθε περίπτωση ο οπλισμός υπολογίζεται για λωρίδα της πλάκας πλάτους

1.00m και το εμβαδόν οπλισμού στη λωρίδα αυτή μπορεί να λαμβάνεται από τον
πίνακα στο σχήμα 8.26.
Σχήμα 8.26. Εμβαδόν ράβδων οπλισμού σε πλάτος 1.00m

8.8 Μεταφορά φορτίων από τις πλάκες στις δοκούς
8.8.1 Γενική περίπτωση
Οι αντιδράσεις ομοιόμορφα κατανεμημένων πλακών ορθογωνικής κάτοψης και

κατ’ επέκταση τα φορτία που μεταφέρονται στις στηρίξεις τους (κυρίως δοκοί ή/και
τοιχώματα) μπορούν να προκύψουν προσεγγιστικά από τις επιφάνειες που
παρουσιάζονται στα σχήματα 8.27 και 8.28 σύμφωνα με τον γεωμετρικό κανόνα
μερισμού της επιφάνειας της πλάκας. Σύμφωνα με τον κανόνα αυτό:
• Εφόσον σε μία γωνία συντρέχουν πλευρές ομοειδούς στήριξης (πάκτωση-

πάκτωση ή έδραση-έδραση) η γωνία μερισμού είναι 45ο.
• Εφόσον συντρέχουν μία πλήρως πακτωμένη με μία απλά εδραζόμενη οι

γωνίες μερισμού είναι 60ο και 30ο αντίστοιχα.
• Για μερική πάκτωση συνιστάται να λαμβάνονται ενδιάμεσες τιμές των

γωνιών (κάτι που εφαρμόζεται εξαιρετικά σπάνια)
Ο κανόνας μερισμού ακολουθεί κατά προσέγγιση τις γραμμές της τυπικής

εικόνας ρηγμάτωσης της κάτω επιφάνειας της πλάκας.
Σχήμα 8.27. Κανόνας μερισμού των επιφανειών μια πλάκας. Παραγόμενη

τραπεζοειδής φόρτιση και ισοδύναμη ομοιόμορφη
Είναι φανερό ότι με την παραπάνω θεώρηση η φόρτιση των δοκών προκύπτει
ιδιαίτερα πολύπλοκη (τριγωνική ή τραπεζοειδής). Για τη διευκόλυνση των στατικών
υπολογισμών είναι δυνατή, σε κοινά οικοδομικά έργα, η προσεγγιστική μετατροπή
του τριγωνικού ή τραπεζοειδούς φορτίου των δοκών σε ισοδύναμο ομοιόμορφο.
Το απλούστερο (αλλά επαρκές) κριτήριο για την μετατροπή αυτή μπορεί να

τεθεί η ταύτιση των μέγιστων τιμών των καμπτικών ροπών και τεμνουσών δυνάμεων
αμφιέρειστης δοκού υπό το κατά περίπτωση τριγωνικό ή τραπεζοειδές φορτίο και το
αντίστοιχο ισοδύναμο ομοιόμορφο. Είναι προφανές ότι προκύπτουν διαφορετικά
ισοδύναμα ομοιόμορφα φορτία για ταύτιση των μέγιστων ροπών (pM) ή τεμνουσών
(pV). Η μετατροπή γίνεται με τη βοήθεια των ακόλουθων σχέσεων:
1
P= plmin pM=λΜP pV=λVP (8.9)
2
όπου:
p: φορτίο πλάκας (g: μόνιμο, q: μεταβλητό, p: καθολικό)
lmin: η ελάχιστη πλευρά της πλάκας
λΜ, λV: συντελεστές αναγωγής που υπολογίζονται ανάλογα με τις συνθήκες

στήριξης και το λόγο ε=lmax/lmin (σχήματα 8.29 έως 8.32)
Σχήμα 8.28. Κατανομή των επιφανειών της πλάκας για τη μεταφορά των φορτίων
στις δοκούς (διπλή γραμμή: πάκτωση, μονή γραμμή: απλή έδραση)
Σχήμα 8.29. Συντελεστές αναγωγής τριγωνικών και τραπεζοειδών αντιδράσεων

πλακών με στήριξη τύπου 1,6 και 4 σε ισοδύναμη ομοιόμορφη φόρτιση

πλακών με στήριξη τύπου 2 σε ισοδύναμη ομοιόμορφη φόρτιση


8.8.2 Μεταφορά φορτίων σε απλά οπλισμένες πλάκες
Στην περίπτωση των απλά οπλισμένων πλακών η μεταφορά των φορτίων από
τις πλάκες στις δοκούς γίνεται σύμφωνα με το σχήμα 8.33 ως εξής:
• Όλο το φορτίο από τον πρόβολο μεταφέρεται στη δοκό στην οποία
στηρίζεται (η περιοχή 1 στο σχήμα 8.33 στη Δ1)
• Το φορτίο της πλάκας μεταφέρεται εξίσου στις δύο δοκούς. Το φορτίο

δηλαδή της περιοχής 2 μεταφέρεται στη δοκό Δ1 και της περιοχής 3 στη
Δ2
Με τον τρόπο αυτό όλο το φορτίο των πλακών μεταφέρεται στις δύο δοκούς
(εδώ Δ1 και Δ2) ενώ οι υπόλοιπες (εδώ Δ3 και Δ4) δεν παραλαμβάνουν κάποιο
φορτίο. Αυτό είναι βεβαίως προς την πλευρά της ασφάλειας για τις Δ1 και Δ2, όχι
όμως και για τις Δ3 και Δ4. Στην πραγματικότητα όμως το φορτίο που θα
αντιστοιχούσε σε αυτές (βλ. σχήμα 8.28) είναι πολύ μικρό οπότε κατά πάσα
πιθανότητα στις δοκούς αυτές θα τοποθετούνταν ο ελάχιστος επιτρεπόμενος
οπλισμός.
Σχήμα 8.33. Μεταφορά των φορτίων από απλά οπλισμένες πλάκες στις δοκούς
8.9 Τυπικές εικόνες όπλισης πλακών οπλισμένου σκυροδέματος
Σχήμα 8.34. Όπλιση αμφιέρειστης, απλά οπλισμένης πλάκας (Κωνσταντινίδης 1995)

Σχήμα 8.35. Ξυλότυπος της πλάκας του προηγούμενου σχήματος
(Κωνσταντινίδης 1995)
Σχήμα 8.36. Όπλιση τετραέρειστης, απλά οπλισμένης πλάκας. Διακρίνονται οι

οπλισμοί διανομής και απόσχισης (Κωνσταντινίδης 1995)
Σχήμα 8.37. Ξυλότυπος της πλάκας του προηγούμενου σχήματος
(Κωνσταντινίδης 1995)
Σχήμα 8.38. Όπλιση προβόλου. Είναι δυνατόν τμήμα των οπλισμών της στήριξης να
μη συνεχίζει σε όλο το μήκος του προβόλου (Κωνσταντινίδης 1995)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Λυμένες ασκήσεις εξετάσεων
9.1 Γενικά
Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιαστούν λυμένες κάποιες ασκήσεις οι οποίες

υπήρξαν στο παρελθόν θέματα εξετάσεων είτε της θεωρίας, είτε του εργαστηρίου
του μαθήματος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Λυμένες ασκήσεις εξετάσεων – Πρόοδος εαρινού 2003-04 (Θ) 186
ΤΕΙ : ΣΕΡΡΩΝ ΣΠΟΥΔ. ΕΤΟΣ: 2003-2004

ΣΧΟΛΗ : Σ.Τ.Ε.Φ. Εαρινό εξάμηνο
ΤΜΗΜΑ : Π.Δ.Ε. Εξετάσεις Προόδου
ΜΑΘΗΜΑ: ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ Ι
Ονοματ/μο...........…………………………………………………...
Εξάμηνο………..
Άσκηση:
G, Q
A B C
L1 L1
L2
bm
hf
h
L2
bw
Δεδομένα:
L1 L2 G Q bw h hf Σκυρόδεμα Χάλυβας c
4.6m 3.8m 20kN/m 30kN/m 25cm 60cm 11cm C20/25 S400 5cm
Το ίδιο βάρος της δοκού συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία (G)
Παρατήρηση:
Για μια συνεχή δοκό δύο ανοιγμάτων (μήκους l το καθένα) που φορτίζεται με
ομοιόμορφο κατανεμημένο φορτίο p οι τιμές των ροπών στο άνοιγμα και στη
στήριξη δίνονται από τις σχέσεις (beton kelender):
Mαν=0.070·p·l2 (η μέγιστη ροπή ανοίγματος)
2
Mστηρ=-0.125·p·l
Ζητούνται:
Για την εσωτερική δοκό του σχήματος
− Να σχεδιαστεί το διάγραμμα ροπών για το βασικό συνδυασμό φόρτισης στην
Ο.Κ.Α. (καθολική φόρτιση, δηλ. δυσμενής φόρτιση και στα δύο ανοίγματα)
− Να υπολογιστεί το συνεργαζόμενο πλάτος της πλακοδοκού
− Να υπολογιστεί ο απαιτούμενος εφελκυόμενος οπλισμός της δοκού στις κρίσιμες
θέσεις και να συγκριθεί με τα ελάχιστα/μέγιστα ποσοστά που θέτει ο Κανονισμός.
Επιπλέον να γίνει έλεγχος αν απαιτείται και θλιβόμενος οπλισμός.
− Να γίνουν τα σκαριφήματα των διατομών αυτών όπου να φαίνεται η τοποθέτηση
του εφελκυόμενου οπλισμού που υπολογίστηκε και επιπλέον μια ενδεικτική
τοποθέτηση (χωρίς να γίνουν οι αντίστοιχοι υπολογισμοί) του θλιβόμενου και του
εγκάρσιου οπλισμού (συνδετήρες).
Λύση
Ο φορέας είναι συμμετρικός ως προς τη στήριξη Β. Οπότε αρκεί να υπολογιστεί μόνο

η δοκός ΑΒ και με τον ίδιο τρόπο θα οπλιστεί και η δοκός ΒΓ.
Ο βασικός συνδυασμός φόρτισης στην Ο.Κ.Α. (δυσμενής φόρτιση) είναι:
p=1.35G+1.50G=1.25·20+1.50·30=> p=72.00kN/m
Μαν=0.070·p·l2 = 0.070·72.00·4.602=> Μαν=106.65kNm
Mστηρ=-0.125·p·l2 = -0.125·72.00·4.602=> Μστηρ=-190.44kNm
Το διάγραμμα ροπών φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί
-190.44kNm
A B C
106.65kNm 106.65kNm
Το συνεργαζόμενο πλάτος της πλακοδοκού είναι:
bm=bw+l0/5=0.25+0.80·4.60/5=> bm= 0.99m (l0=0.80L1 για ακραίο άνοιγμα)
(Προσοχή στις μονάδες. Ή θα μπουν όλα τα μήκη σε cm ή όλα σε m)
Οι κρίσιμες θέσεις για τις οποίες θα υπολογιστεί ο εφελκυόμενος οπλισμός είναι

προφανώς τα δύο ανοίγματα και η στήριξη Β, λόγω συμμετρίας όμως δε χρειάζεται
να γίνει ο υπολογισμός για το άνοιγμα BC αλλά θα τοποθετηθεί και εκεί ο ίδιος
οπλισμός με το άνοιγμα ΑΒ.
Άνοιγμα ΑΒ
Η ροπή στο άνοιγμα ΑΒ είναι θετική (εφελκύεται δηλαδή η κάτω ίνα και θλίβεται η
άνω όπου συνεργάζεται και τμήμα της πλάκας για την παραλαβή των θλιπτικών
τάσεων από το σκυρόδεμα), οπότε έχουμε λειτουργία πλακοδοκού.
bm/bw=0.99/0.24=3.94 <5 άρα δεν εφαρμόζουμε τον προσεγγιστικό τύπο των

λεπτών πλακοδοκών
hf/d=0.11/0.55=0.20
(d = h-c = 0.60-0.05 = 0.55m, το στατικό ύψος της δοκού)
Παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει αξονική δύναμη οπότε έχουμε περίπτωση καθαρής
κάμψης άρα Μsd=Mαν. Δεν υπάρχει λόγος να υπολογιστεί το κέντρο βάρους της
διατομής για να βρεθεί το ys1
Msd 106.65kNm
μsd= = 2 = 0.027 (Προσοχή στις μονάδες)
bm·d2·fcd 3
2 20·10 kN/m
0.99m·(0.55m) ·
1.5
Από τον κατάλληλο πίνακα υπολογισμού (σελ.72) προκύπτει, έπειτα από γραμμική
παρεμβολή:
μlim=0.201> 0.027=μsd (άρα δεν απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός)
και για μsd=0.027=> ω=0.0283
fcd 20·103kPa/1.5
Αs=ω·bm·d· = 0.0283·99cm·55cm· => Αs=5.88cm2
fyd 400·103kPa/1.15
(Προσοχή στις μονάδες. Επειδή θέλω να βρω το As σε cm2 βάζω τα bm και d σε cm.
fcd
Τα kPa (ή MPa) στο κλάσμα απλοποιούνται και το ω είναι αδιάστατο. Ακόμα στις
fyd
σχέσεις του μsd και του Αs χρησιμοποιείται το bm και όχι το bw όταν έχω πλακοδοκό)
Οι τιμές των ρmin και ρmax μπορούν να λαμβάνονται απευθείας από τον πίνακα στη
σελ.75 ή να υπολογίζονται κανονικά.
1 fctm 1 2.2
ρmin= · = · =3.2‰ (fctm=2.2MPa για C20)
2 fyd 2 400/1.15
fcd ρ' 7
ρmax= 14‰ (ή αναλυτικά ρmax=0.65· · +0.0015 ≤ )
fyd ρ fyd
οπότε:
Αs,min= ρmin·bw·h=3.2‰·25cm·60cm=> Αs,min=4.80cm2
Αs,max= ρmax·bw·h=14.0‰·25cm·60cm=> Αs,max=21.00cm2
Παρατηρώ ότι Αs,min< Αs < Αs,max, άρα βάζω οπλισμό βάσει του Αs=5.88cm2
Τοποθετώ 3Ø16 (6.03cm2)
Στήριξη Β
Η ροπή στη στήριξη Β είναι αρνητική (εφελκύεται δηλαδή η άνω ίνα και θλίβεται η
κάτω όπου δεν υπάρχει πλάκα), οπότε έχουμε λειτουργία ορθογωνικής δοκού.
κάμψης άρα Μsd=Mστηρ (θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει μειωμένη τιμή της ροπής
και να πάρει την τιμή στην παρειά της στήριξης πχ Μsd=0.90Mστηρ).
Msd 190.44
μsd= = 3 = 0.189 < μlim=0.33 (για S400, άρα δεν
bw·d2·fcd 2 20·10
0.25·0.55 ·
1.5
απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός)
παρεμβολή:
μsd=0.189=> ω=0.2172
fcd 20·103/1.5
Αs=ω· bw·d· = 0.2172·25·55· => Αs=11.45cm2
fyd 400·103/1.15
Οι τιμές των ρmin, ρmax και κατά συνέπεια και των Αs,min, Αs,max είναι οι ίδιες με αυτές
που υπολογίστηκαν και στην περίπτωση του ανοίγματος.

Διαστασιολόγηση σε διάτμηση
Για να γίνει η διαστασιολόγηση της δοκού σε διάτμηση χρειάζεται το διάγραμμα των

τεμνουσών. Αυτό μπορεί να προκύψει από το διάγραμμα ροπών, εφαρμόζοντας τις
γνωστές (από την στατική) σχέσεις:
p·l Mδ-Μαρ 72.00·4.60 -190.44-0

Vαρ= + = + = 124.20kN
2 l 2 4.60
p·l Mδ-Μαρ 72.00·4.60 -190.44-0

Vδ= - + =- + = -207.00kN
2 l 2 4.60
207.00kN
124.20kN
A B C
-124.20kN
-207.00kN
Υποθέτουμε ότι τα υποστυλώματα κάτω από τις στηρίξεις είναι 50x50cm.
Στήριξη Α (VA=124.20kN)
1ος έλεγχος
Vsdx =d =VA-p·(hυπ/2+d) = 124.20 - 72.00·(0.50/2+0.55)= 66.60kN
VRd1 = ⎡⎣ τ Rd ⋅ k ⋅ (1.2 + 40 ⋅ ρl ) + 0.15 ⋅ σ cp ⎤⎦ ⋅ bw ⋅ d
τRd=0.26MPa
k=1.60-d=1.60-0.55=1.05>1.00
A sl 6.03
ρl = = = 4.4‰ ≤ 0.02
bw ⋅ d 25 ⋅ 55
σcp=0 (δεν υπάρχει αξονική δύναμη)
VRd1 = ⎡⎣0.26 ⋅ 103 ⋅ 1.05 ⋅ (1.2 + 40 ⋅ 0.0044) + 0.15 ⋅ 0⎤⎦ ⋅ 0.25 ⋅ 0.55 =51.62kN
Προκύπτει Vsdx=d > VRd1 άρα χρειάζεται οπλισμός διάτμησης
Vsd
παρεια
=VA-p·(hυπ/2) = 124.20 - 72.00·(0.50/2)= 106.20kN
1
VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z
2
fck 20
v = 0.7 − = 0.7 − = 0.60 ≥ 0.5
200 200
1 20 ⋅ 103
VRd2 = ⋅ 0.60 ⋅ ⋅ 0.25 ⋅ 0.9 ⋅ 0.55 = 495kN
2 1.5
Vsd
παρεια
≤ VRd2 άρα δε χρειάζεται αλλαγή διατομής
Ο συνδυασμός δράσεων δεν περιλαμβάνει σεισμό, οπότε και εντός και εκτός κρίσιμης
περιοχής ισχύει Vcd=VRd1=51.62kN
Για κατακόρυφους συνδετήρες προκύπτει τελικά
A sw V x=d − Vcd 66.60 − 51.62

= sd = = 0.87 ⋅ 10−4
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd 0.9 ⋅ 0.55 ⋅ 400 ⋅ 103
1.15
Για δίτμητους συνδετήρες Ø8 είναι:
2·0.5·10-4
=0.87·10-4 => s=1.15m
s
Προφανώς θα τοποθετηθούν οι ελάχιστοι συνδετήρες (μέγιστες αποστάσεις)
⎧1 / 3 ⋅ hb ⎧1 / 3 ⋅ 600
⎪ ⎪
⎪10ΦL ⎪10 ⋅ 16
s≤⎨ =⎨ = 160mm
⎪20Φw ⎪20 ⋅ 8
⎪⎩200mm ⎪⎩200mm
Τοποθετώ εντός της κρίσιμης περιοχής Ø8/160mm
Εκτός της κρίσιμης περιοχής
Vsdx =2h =VA-p·(hυπ/2+2h) = 124.20 - 72.00·(0.50/2+2·0.60)= 19.80kN
A sw V x=2h − Vcd 19.80 − 51.62

= sd = <0
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd 0.9 ⋅ 0.55 ⋅ 400 ⋅ 103
1.15
Προφανώς θα τοποθετηθούν οι ελάχιστοι συνδετήρες (μέγιστες αποστάσεις)
⎧0.8 ⋅ d ≤ 300mm για Vsd < 1 VRd2

⎪ 5
⎪⎪ 2
s ≤ ⎨0.6 ⋅ d ≤ 300mm για 1 VRd2 < Vsd < VRd2
5 3
⎪
⎪0.3 ⋅ d ≤ 200mm για V > 2 V
⎪⎩ sd
3 Rd2
Είμαστε στην 1η περίπτωση (Vsd<1/5VRd2) άρα s≤0.8·d=0.8·0.55=0.44m>300mm

Στήριξη Bαρ (VΒαρ=207.00kN, δεν μας ενδιαφέρει το πρόσημο)
Vsdx=d =VΒαρ-p·(hυπ/2+d) = 207.00 - 72.00·(0.50/2+0.55)= 149.40kN
τRd=0.26MPa
k=1.60-d=1.60-0.55=1.05>1.00
A sl 12.06
ρl = = = 8.8‰ ≤ 0.02
bw ⋅ d 25 ⋅ 55
VRd1 = ⎡⎣0.26 ⋅ 103 ⋅ 1.05 ⋅ (1.2 + 40 ⋅ 0.0088) + 0.15 ⋅ 0⎤⎦ ⋅ 0.25 ⋅ 0.55 =58.21kN
Προκύπτει Vsdx=d > VRd1 άρα χρειάζεται οπλισμός διάτμησης
Vsd
παρεια
=VΒαρ-p·(hυπ/2) = 207.00 - 72.00·(0.50/2)= 189.00kN
1
2
fck 20
v = 0.7 − = 0.7 − = 0.60 ≥ 0.5
200 200
1 20 ⋅ 103
VRd2 = ⋅ 0.60 ⋅ ⋅ 0.25 ⋅ 0.9 ⋅ 0.55 = 495kN (δεν αλλάζει)
2 1.5
Vsd
παρεια
A sw V x=d − Vcd 149.40 − 58.21

= sd = = 5.29 ⋅ 10−4
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd 0.9 ⋅ 0.55 ⋅ 400 ⋅ 103
1.15
2·0.5·10-4
=5.29·10-4 => s=0.188m (δηλ. Ø8/180mm)
s
Προφανώς θα τοποθετηθούν και πάλι οι ελάχιστοι συνδετήρες (μέγιστες αποστάσεις)
⎧1 / 3 ⋅ hb ⎧1 / 3 ⋅ 600
⎪ ⎪
⎪10ΦL ⎪10 ⋅ 16
s≤⎨ =⎨ = 160mm
⎪20Φw ⎪20 ⋅ 8
⎪⎩200mm ⎪⎩200mm
Vsdx =2h =VΒαρ-p·(hυπ/2+2h) = 207.00 - 72.00·(0.50/2+2·0.60)= 102.60kN
A sw V x=2h − Vcd 102.60 − 58.21

= sd = = 2.58 ⋅ 10−4
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd 0.9 ⋅ 0.55 ⋅ 400 ⋅ 103
1.15
2·0.5·10-4
=2.58·10-4 => s=0.388m (δηλ. Ø8/380mm)
s
Και πάλι θα τοποθετηθούν οι ελάχιστοι συνδετήρες (αφού s>300mm)
⎧0.8 ⋅ d ≤ 300mm για Vsd < 1 VRd2

⎪ 5
⎪⎪ 2
5 3
⎪
⎪0.3 ⋅ d ≤ 200mm για V > 2 V
⎪⎩ sd
3 Rd2
Είμαστε στην 1η περίπτωση (Vsd<1/5VRd2) άρα s≤0.8·d=0.8·0.55=0.44m>300mm
Ερωτήσεις:
− Η καθολική φόρτιση (δυσμενής συνδυασμός δράσεων σε όλα τα

ανοίγματα) είναι αυτή που δίνει τα δυσμενέστερα αποτελέσματα για όλα τα
εντατικά μεγέθη που ενδιαφέρουν στη διαστασιολόγηση σε κάμψη της δοκού
που εξετάστηκε; Αν όχι, πως θα έπρεπε να τοποθετηθούν τα φορτία ώστε να
προκύψει η δυσμενέστερη τιμή για κάθε μέγεθος; Ποιος είναι ο δυσμενής και
ποιος ο ευμενής βασικός συνδυασμός δράσεων στην οριακή κατάσταση
αστοχίας ; (να γίνει σκαρίφημα με την τοποθέτηση των φορτίσεων).
ΟΧΙ
Μέγιστη ροπή στη στήριξη Β
Μέγιστη ροπή στο άνοιγμα ΑΒ
Μέγιστη ροπή στο άνοιγμα ΒC
Δυσμενής συνδυασμός δράσεων: 1.35g+1.50q

Ευμενής συνδυασμός δράσεων: g
− Η τοποθέτηση μεγάλου ποσοστού εφελκυόμενου οπλισμού σε μια δοκό έχει

πάντα θετικά αποτελέσματα ως προς τη μορφή αστοχίας της δοκού αν τα φορτία που
κληθεί να παραλάβει στην πραγματικότητα είναι μεγαλύτερα από αυτά για τα οποία
υπολογίστηκε.
Σωστό Λάθος Η αστοχία θα είναι ψαθυρού τύπου
− Αν κατά τη διαστασιολόγηση μιας διατομής προκύψει για τον εφελκυόμενο

οπλισμό ΑS>AS,max τότε τοποθετείται το AS,max
Σωστό Λάθος Αλλάζουμε διατομή
− Σε μια κανονική (όχι αντεστραμμένη πλακοδοκό) οι στηρίξεις υπολογίζονται

πάντα σαν ορθογωνικές δοκοί και τα ανοίγματα ως πλακοδοκοί, ανεξάρτητα από τη
φόρτιση της δοκού
Σωστό Λάθος Ανάλογα με το πρόσημο των ροπών βλέπουμε ποια ίνα
εφελκύεται και ποια θλίβεται
− Σε μια διατομή που βρίσκεται σε στάδιο ΙΙ οι εφελκυστικές τάσεις που

παραλαμβάνονται από το σκυρόδεμα λαμβάνονται ίσες με μηδέν και αγνοούνται
κατά τον υπολογισμό λόγω της ρηγμάτωσης του σκυροδέματος στην εφελκυόμενη
ζώνη
Σωστό Λάθος
− Αν κατά τη διαστασιολόγηση μιας διατομής προκύψει για τον εφελκυόμενο

οπλισμό ΑS<AS,min τότε τοποθετούμε το AS,min
Σωστό Λάθος
− Σε μια διατομή που βρίσκεται σε στάδιο ΙΙ οι εφελκυστικές τάσεις που

παραλαμβάνονται από το σκυρόδεμα στην εφελκυόμενη ζώνη έχουν σχετικά μικρές
τιμές, είναι όμως σημαντικές
Σωστό Λάθος Λαμβάνονται ίσες με μηδέν και αγνοούνται λόγω της
ρηγμάτωσης του σκυροδέματος
− Σε μια αντεστραμμένη πλακοδοκό οι στηρίξεις υπολογίζονται πάντα σαν

πλακοδοκοί και τα ανοίγματα ως ορθογωνικές δοκοί, ανεξάρτητα από τη φόρτιση της
δοκού
Σωστό Λάθος Ανάλογα με το πρόσημο των ροπών βλέπουμε ποια ίνα
εφελκύεται και ποια θλίβεται
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Λυμένες ασκήσεις εξετάσεων – Τελικές εαρινού 2003-04 (Θ) 197
Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ
Τμήμα Πολιτικών Δομικών Έργων
Οπλισμένο Σκυρόδεμα Ι (Beton I)
Διδάσκων: Παναγόπουλος Γεώργιος
Σέρρες 18-6-2004
Ονοματεπώνυμο: Εξάμηνο
Βαθμολογία:
ΖΗΤΗΜΑ 1ο (μονάδες 3.5)

Δίνεται ο ξυλότυπος του σχήματος που ακολουθεί καθώς και τα αντίστοιχα μόνιμα
και κινητά φορτία των πλακών. Ζητείται η διαστασιολόγηση των πλακών,
συγκεκριμένα:
• Η εκλογή ενιαίου πάχους των πλακών (επικάλυψη οπλισμού πλακών=3.0cm)

• Το στατικό σύστημα και ο υπολογισμός των ροπών σχεδιασμού
• Ο υπολογισμός των οπλισμών των πλακών
• Ο σχεδιασμός του ξυλότυπου των οπλισμών (πάνω στην κάτοψη της εκφώνησης)
Δεδομένα
- Μόνιμα φορτία πλακών και προβόλων: G = 4.5 KN/m²
- Κινητά φορτία πλακών και προβόλων: Q = 5.0 KN/m²
- Κατηγορία σκυροδέματος C20/25. Κατηγορία χάλυβα S500
Σημείωση
Το Ι.Β. των πλακών συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται.

και κινητά φορτία των πλακών.
Δεδομένα
• Μόνιμα φορτία πλακών: G = 4.4 KN/m²

• Κινητά φορτία πλακών: Q = 5.2 KN/m²
• Στον υπολογισμό των φορτίων της δοκού να ληφθεί υπόψη και το ίδιο βάρος της
καθώς και το βάρος μπατικής τοιχοποιίας που ύψους 3.5m (ίδιο βάρος μπατικής
τοιχοποιίας 3.6 KN/m²).
• Το ίδιο βάρος του υποστυλώματος να αγνοηθεί
• Η διαστασιολόγηση της δοκού θα γίνει χωρίς απαιτήσεις αντισεισμικότητας
• Για τον υπολογισμό του συνεργαζόμενου πλάτους της δοκού να χρησιμοποιηθεί ο
προσεγγιστικός τύπος bm=bw+l0/5. Το l0 να ληφθεί ίσο με 0.6L σύμφωνα με τον
νέο Κανονισμό Σκυροδέματος. Το πάχος της πλάκας είναι hf=15cm
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm (σε δοκό και στύλους)
• Ο διαμήκης οπλισμός που θα υπολογιστεί στις στηρίξεις και στο άνοιγμα της
δοκού να προεκταθεί σε όλο το μήκος της (ο ίδιος οπλισμός πάνω σε όλο το μήκος
της δοκού και ο ίδιος κάτω σε όλο το μήκος).
• Κατηγορία σκυροδέματος C16/20. Κατηγορία χάλυβα S500
Σημείωση

Ζητούνται:
• Να μεταφερθούν τα απαραίτητα φορτία από τις πλάκες στη δοκό Δ2 και να

υπολογιστούν τα ομοιόμορφα κατανεμημένα φορτία στη δοκό αυτή για το δυσμενή
συνδυασμό φόρτισης (λαμβάνοντας υπόψη το ίδιο βάρος της δοκού και της μπατικής
τοιχοποιίας).
• Να διαστασιολογηθεί η δοκός Δ2 σε κάμψη και διάτμηση και να σχεδιαστούν τα
σκαριφήματα όπου φαίνεται η τοποθέτηση των οπλισμών (όψη/τομή).
• Για το υποστύλωμα Σ2 (όμοιο με το Σ5) να βρεθεί ο συνδυασμός των εντατικών
μεγεθών (Μ+Ν) με τα οποία θα υπολογιστεί ο διαμήκης οπλισμός. Να γίνει έλεγχος
σε ποια περίπτωση επιπόνησης υπόκειται το υποστύλωμα (πχ. προέχουσα
κάμψη/θλίψη κτλ.). Να υπολογιστεί ο απαιτούμενος διαμήκης οπλισμός.
Στατικό σύστημα / Διαγράμματα εντατικών μεγεθών
Το στατικό σύστημα του πλαισίου που αποτελείται από τη δοκό Δ2 και τα

υποστυλώματα Σ2 και Σ5 καθώς και τα αντίστοιχα διαγράμματα εντατικών μεγεθών
φαίνονται στα σχήματα που ακολουθούν.
ΜA=ΜΒ=p·l2/60 MC=ΜD=-p·l2/30 Mανοιγμ=11· p·l2/120
VCδεξ=-VDαρ=p·l/2
NC=NA=NB=ND=- p·l/2
B
(Διάρκεια εξέτασης: 2 ώρες - Καλή Επιτυχία)

ΖΗΤΗΜΑ 1ο
¾ Διερεύνηση είδους πλακών
lmax
Πλάκες Π1,Π2: = 5.00m = 1.25 < 2
lmin 4.00m
άρα πλάκες διπλής καμπυλότητας (τετραέρειστες) συνεπώς τοποθετείται κύριος

οπλισμός και στις δυο διευθύνσεις.
¾ Εκλογή ενιαίου πάχους πλακών
Θα γίνει με βάση τον έλεγχο λειτουργικότητας (περιορισμός βελών κάμψης).
Οι πλάκες Π1 και Π2 είναι όμοιες. Οι δύο πλευρές τους είναι απλά εδραζόμενες και η
πλευρά που συνδέεται η μία με την άλλη είναι πακτωμένη. Θα διερευνηθεί τι
συμβαίνει στην πλευρά σύνδεσης των πλακών με τους προβόλους.
lπροβ 1.60m
= = 0.40 > 0.33 άρα θεωρείται πάκτωση.
lπλ 4.00m
(α ⋅ l)min (α ⋅ l)min
Για ολόσωμες πλάκες ≤ 30 ⇒ d ≥
d 30
Πλακες Π1, Π2 (διεύθυνση Χ) Πρόβολοι
α=0.60
α=2.40
α·l=0.6·4.00=2.40m
Πλακες Π1, Π2 (διεύθυνση Υ)

α ⋅ lπρ 2.4 ⋅ 1.60
α=1.00 d≥ ⇒d≥ = 0.128
30 30
α·l=1.0·5.00=5.00m
(α ⋅ l)min 2.40
d≥ ⇒d≥ = 0.08
30 30
Επιλέγω d=13cm
h=13+3=> h=16cm το συνολικό πάχος της πλάκας

¾ Συνδυασμοί φόρτισης
Παρατηρώ ότι τα μόνιμα και τα κινητά φορτία των πλακών και των προβόλων είναι
ίδια
● Δυσμενής συνδυασμός φόρτισης πλακών και προβόλων
KN KN KN
P Δ = 1.35G + 1.50Q = 1.35 ⋅ 4.50 + 1.5 ⋅ 5.00 2 = 13.58 2
m2
m m
● Συνδυασμοί για μέθοδο πεσσοειδών φορτίσεων
KN KN KN
P1 = 1.175G + 0.75Q = 1.175 ⋅ 4.50 + 0.75 ⋅ 5.00 2 = 9.04 2
m2 m m
KN KN KN
P2 = 0.175G + 0.75Q = 0.175 ⋅ 4.50 + 0.75 ⋅ 5.00 2 = 4.54 2
m2
m m
¾ Στατική επίλυση
● Επίλυση των προβόλων
Η μέγιστη ροπή στους προβόλους αναπτύσσεται όταν εφαρμοστεί ο δυσμενής

συνδυασμός φόρτισης
pΔ ⋅ lΠρ1
2
13.58 ⋅ 1.602
MΠρ1 = MΠρ2 = − =− = 17.38kNm / m (για λωρίδα πλάτους 1m)
2 2
● Επίλυση των πλακών
Για την επίλυση των τετραέρειστων πλακών θα χρησιμοποιηθούν οι πίνακες Czerny.

Ο πίνακας που μας ενδιαφέρει για τον υπολογισμό των ροπών των στηρίξεων είναι
αυτός των πλακών τύπου 3 (με πακτώσεις στη μεγάλη πλευρά). Ο ίδιος πίνακας θα
χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια και στη μέθοδο των πεσσοειδών φορτίσεων για τον
υπολογισμό των ροπών των ανοιγμάτων με φόρτιση P1.
ly
Για ly/lx=5.00/4.00=1.25 έχουμε:
mymax
mxerm mxerm=-plx2/12.7
mxm=plx2/28.5
mxm
mymax=plx2/72.8
mymax
lx
Ροπές στις στηρίξεις
Η στατική επίλυση γίνεται με καθολική δυσμενή φόρτιση (1.35G+1.50Q).
mxerm=-plx2/12.7=-13.58·4.002/12.7=-17.10kNm/m
Ροπές στο άνοιγμα:
Με χρήση εναλλακτών φορτίσεων

Καθολική φόρτιση με P1=1.175G+0.75Q (πλάκα τύπου 3)

mxm=plx2/28.5=9.04·4.002/28.5=5.07kNm/m
mymax=plx2/72.8=9.04·4.002/72.8=1.99kNm/m
Εναλλακτές φορτίσεις με P2=±(0.175G+0.75Q) (πλάκα τύπου 1)
ly
Για ly/lx=5.00/4.00=1.25 έχουμε:
mymax
mxm=plx2/17.8=4.54·4.002/17.8=4.08kNm/m
mymax=plx2/29.9=4.54·4.002/29.9=2.43kNm/m
mxm
mymax
lx
Οπότε για τις πλάκες Π1 και Π2:
○ max mx=5.07+4.08=9.15kNm/m
○ min mx=5.07- 4.08=0.99kNm/m αμελείται
○ max my=1.99+2.43=4.42kNm/m
○ min my=1.99- 2.43=-0.44kNm/m αμελείται αν και αρνητικό λόγω της πολύ
μικρής τιμής. Δεν βάζω οπλισμό πάνω.
-17.38 -17.38
-17.10 -17.10 -17.10
9.15 9.15
4.42 4.42
Στη στήριξη πλακών-προβόλων, ακόμα και αν οι τιμές των ροπών είναι πολύ κοντά
μεταξύ τους, είναι σωστότερο να κρατώ την ροπή του προβόλου (όταν αυτή είναι
μεγαλύτερη) αφού αυτή προκύπτει από απευθείας στατικό υπολογισμό ανεξάρτητα
από τις εναλλακτές φορτίσεις.
¾ Έλεγχος επάρκειας της διατομής
Ο έλεγχος γίνεται με τη δυσμενέστερη ροπή πλάκας-προβόλου.
Για S500 είναι μlim = 0.31 οπότε
Μsd,max 17.38
dαπ = = = 0.065m = 6.5cm < 13cm ΟΚ
μlim ⋅ b ⋅ fcd 20000
0.31 ⋅ 1 ⋅
1.5
¾ Υπολογισμός των οπλισμών
Οπλισμός ανοιγμάτων
Ξεκινάμε τη διαστασιολόγηση με τη μεγαλύτερη ροπή ανοίγματος.
Msd 9.15KNm
μsd = = = 0.041 → ω=0.042
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
1.0m ⋅ 0.13 m ⋅
2 2
1.5 m2
fcd 20000 /1.5

Και A s = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.042 ⋅ 100 ⋅ 13 ⋅ = 1.67 cm2
fyd 500000 /1.15
○ Υπολογίζεται ο ελάχιστος οπλισμός για την πλάκα (για εξασφάλιση αντοχής)

As,min=1.5‰·b·d=1.5‰·100·13=1.95cm2
0.6 ⋅ b ⋅ d 0.6 ⋅ 100 ⋅ 13

As,min= = =1.56cm2
fyk 500
○ Ακόμη υπολογίζεται ο ελάχιστος οπλισμός λόγω απαιτήσεων λειτουργικότητας

A ct 16 ⋅ 100 / 2
A s,min
λειτ
= k ⋅ fctm ⋅ = 0.5 ⋅ 2.2 ⋅ = 2.51cm2
σs 0.7 ⋅ 500
Επειδή ο οπλισμός στο άνοιγμα καθορίστηκε από απαίτηση λειτουργικότητας (η

οποία παραμένει η ίδια σε όλα τα ανοίγματα) τοποθετούμε σε όλα τα ανοίγματα
και προς τις δυο διευθύνσεις τον οπλισμό αυτό.
⎧1.5h = 1.5 ⋅ 16 = 24
Τοποθετώ Ø8/20cm (2.51cm2) είναι s=20cm ≤ ⎨
⎩ 20cm
Ο ίδιος οπλισμός τοποθετείται και στις δύο πλάκες (Π1 και Π2)
Οπλισμός στήριξης Π1-Π2
Msd 17.10 KNm

μsd = = = 0.076 → ω=0.081
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
1.0m ⋅ 0.132 m2 ⋅
1.5 m2
fcd 20000 /1.5

As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.081 ⋅ 100 ⋅ 13 ⋅ = 3.21cm2 > A s,min
λειτ
= 2.41cm2
fyd 500000 /1.15
Από την πλάκα Π1 κάμπτονται Ø8/40=1.26cm²

Από την πλάκα Π2 κάμπτονται Ø8/40=1.26cm²
Τοποθετώ πρόσθετα Ø8/70=0.72cm²
Συνολικά 3.24cm²>3.21cm²
Οπλισμός στήριξης Π1-Πρ1, Π2-Πρ2
Msd 17.38 KNm

μsd = = = 0.077 → ω=0.082
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
1.0m ⋅ 0.13 m ⋅
2 2
1.5 m2
fcd 20000 /1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.081 ⋅ 100 ⋅ 13 ⋅ = 3.27cm2 > A s,min
λειτ
= 2.41cm2
fyd 500000 /1.15
Από την πλάκα Π1 κάμπονται Ø8/40=1.26cm²

Τοποθετώ πρόσθετα Ø8/24=2.08cm²
Συνολικά 3.34cm²>3.27cm²
Oπλισμός διανομής προβόλου
Το εμβαδόν του οπλισμού διανομής πρέπει να είναι τουλάχιστο ίσο με 20% του
κύριου οπλισμού (ρ’≥0.20ρ) και τουλάχιστο Φ6/25.
max {20% ⋅ A s , Φ6 / 25 = 1.13cm2 } = max {20% ⋅ 3.34 = 0.67cm2 , Φ6 / 25 = 1.13cm2 }
Άρα τοποθετώ Φ6/25 (1.13cm2).
Oπλισμός τύπου «φουρκέτας»
Τέλος απαιτείται οπλισμός τύπου «φουρκέτας» τουλάχιστον Φ6/25. Κάμπτεται

κατάλληλα ο πρόσθετος στήριξης πλακών προβόλων, άρα τελικά υπάρχει
Ø8/24>Ø6/25 (2.08cm2>1.13cm2)
ΖΗΤΗΜΑ 2
¾ Υπολογισμός φορτίων
Τα φορτία με τα οποία φορτίζεται το πλαίσιο που αποτελείται από τη δοκό Δ2 και τα

υποστυλώματα Σ2 και Σ5 είναι τα μόνιμα και κινητά φορτία των πλακών, το ίδιο
βάρος της δοκού Δ2 (των υποστυλωμάτων αγνοείται) και το βάρος της μπατικής
τοιχοποιίας.
Οι πλάκες αυτές είναι αμφιέρειστες (6.50/3.20=2.03>2) άρα στη δοκό μεταφέρεται

το μισό φορτίο της κάθε μιας.
● Φορτία από τις πλάκες
- Μόνιμα: gπλ=G·lπλ1/2+ G·lπλ2/2=4.4·3.20/2+4.4·3.20/2=14.08kN/m
- Κινητά: qπλ=Q·lπλ1/2+ Q·lπλ2/2=5.2·3.20/2+5.2·3.20/2=16.64kN/m
● Ίδιο βάρος δοκού (μόνιμο)
gIB=bw·(h-hf)·γσκυρ= 0.25·(0.70-0.15)·25=3.44kN/m
● Βάρος μπατικής τοιχοποιίας
gτοιχ=3.5·3.6=12.60kN/m
Συνολικά μόνιμα: g=gπλ+gIB+gτοιχ=14.08+3.44+12.60=30.12kN/m
Συνολικά μόνιμα: q=qπλ=16.64kN/m
Δυσμενής συνδυασμός φόρτισης:
p=1.35g+1.50q=1.35·30.12+1.50·16.64=> p=65.62kN/m
¾ Υπολογισμός εντατικών μεγεθών
ΜA=ΜΒ= ΜΒ=p·l2/60=65.62·6.502/60=46.21kNm
MC=ΜD=-p·l2/30=-65.62·6.502/30=-92.41kNm
Mανοιγμ=11· p·l2/120=11· 65.62·6.502/120=254.14kNm
VCδεξ=-VDαρ=p·l/2=65.62·6.50/2=213.26kN
NC=NA=NB=ND=-p·l/2=- 65.62·6.50/2=-213.26kN
B
¾ Διαστασιολόγηση δοκού σε κάμψη
● Άνοιγμα
Η ροπή στο άνοιγμα είναι θετική (εφελκύεται δηλαδή η κάτω ίνα και θλίβεται η άνω
όπου συνεργάζεται και τμήμα της πλάκας για την παραλαβή των θλιπτικών τάσεων
από το σκυρόδεμα), οπότε έχουμε λειτουργία πλακοδοκού.
Το συνεργαζόμενο πλάτος της πλακοδοκού είναι:
bm=bw+l0/5=0.25+0.60·6.50/5=> bm= 1.03m (l0=0.60L από την εκφώνηση)
bm/bw=1.03/0.25=4.12 <5 άρα δεν εφαρμόζουμε τον προσεγγιστικό τύπο των

λεπτών πλακοδοκών
hf/d=0.15/0.65=0.23
(d = h-c = 0.70-0.05 = 0.65m, το στατικό ύψος της δοκού)
κάμψης άρα Μsd=Mαν.
Msd 254.14
μsd= = 3 = 0.055
bm·d2·fcd 2 16·10
1.03·0.65 ·
1.5
παρεμβολή:
μlim>0.200> 0.055=μsd (άρα δεν απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός)
Παρατήρηση: εδώ δε χρειάζεται απαραίτητα να βρεθεί με ακρίβεια το μlim με

γραμμικές παρεμβολές. Αφού το μsd=0.055 σίγουρα δεν απαιτείται θλιβόμενος
οπλισμός μια και το μlim σε κάθε περίπτωση ξεπερνά το 0.200
και για μsd=0.055=> ω=0.057 (εδώ πρέπει να γίνει ο υπολογισμός με ακρίβεια)
fcd 16·103/1.5
Αs=ω·bm·d· = 0.057·103·65· => Αs=9.44cm2
fyd 500·103/1.15
Οι τιμές των ρmin και ρmax μπορούν να λαμβάνονται κατευθείαν από τον πίνακα στη
σελ.75 ή να υπολογίζονται κανονικά.
1 fctm 1 1.9
ρmin= · = · =2.2‰ (fctm=1.9MPa για C16)
2 fyd 2 500/1.15
fcd ρ' 7
ρmax= 9.5‰ (ή αναλυτικά ρmax=0.65· · +0.0015 ≤ )
fyd ρ fyd
Αs,min= ρmin·bw·h=2.2‰·25cm·70cm=> Αs,min=3.85cm2
Αs,max= ρmax·bw·h=9.5‰·25cm·70cm=> Αs,max=16.63cm2
● Στηρίξεις (όμοια για τις C και D, ίδια ροπή)
Η ροπή στις στηρίξεις είναι αρνητική (εφελκύεται δηλαδή η άνω ίνα και θλίβεται η
κάτω όπου δεν υπάρχει πλάκα), οπότε έχουμε λειτουργία ορθογωνικής δοκού.
κάμψης άρα Μsd=Mστηρ (θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει μειωμένη τιμή της ροπής
και να πάρει την τιμή στην παρειά της στήριξης πχ Μsd=0.90Mστηρ).
Msd 92.41
μsd= = 3 = 0.082 < μlim=0.31 (για S500, άρα δεν
bw·d2·fcd 2 16·10
0.25·0.65 ·
1.5
απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός)
παρεμβολή:
μsd=0.082=> ω=0.087
fcd 16·103/1.5
Αs=ω· bw·d· = 0.087·25·65· => Αs=3.49cm2
fyd 500·103/1.15
Οι τιμές των ρmin, ρmax και κατά συνέπεια και των Αs,min, Αs,max είναι οι ίδιες με αυτές
που υπολογίστηκαν και στην περίπτωση του ανοίγματος.
Παρατηρώ ότι Αs < Αs,min =3.85cm2 άρα βάζω τον ελάχιστο οπλισμό βάσει του Αs,min

Διαστασιολόγηση σε διάτμηση
Vsdx =d =VA-p·(hυπ/2+d) = 213.26 - 65.62·(0.50/2+0.65)= 154.20kN
τRd=0.22MPa
k=1.60-d=1.60-0.65=0.95>1.00 => k=1.00
A sl 10.05
ρl = = = 8.04‰ ≤ 0.02
bw ⋅ d 25 ⋅ 65
VRd1 = ⎡⎣0.26 ⋅ 103 ⋅ 1.00 ⋅ (1.2 + 40 ⋅ 0.00804 ) + 0.15 ⋅ 0⎤⎦ ⋅ 0.25 ⋅ 0.65 =54.40kN
Προκύπτει Vsdx =d > VRd1 άρα χρειάζεται οπλισμός διάτμησης
Vsd
παρεια
=VA-p·(hυπ/2) = 213.26 - 65.62·(0.50/2)= 196.86kN
1
2
fck 16
v = 0.7 − = 0.7 − = 0.62 ≥ 0.5
200 200
1 16 ⋅ 103
VRd2 = ⋅ 0.62 ⋅ ⋅ 0.25 ⋅ 0.9 ⋅ 0.65 = 483.60kN
2 1.5
Vsd
παρεια
A sw V x=d − Vcd 154.20 − 54.40

= sd = = 3.92 ⋅ 10−4
0.9 ⋅ 0.65 ⋅ 500 ⋅ 10
3
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
1.15
2·0.5·10-4
=3.92·10-4 => s=0.25m
s
Γίνεται έλεγχος αν θα τοποθετηθούν οι ελάχιστοι συνδετήρες
⎧1 / 3 ⋅ hb ⎧1 / 3 ⋅ 700
⎪ ⎪
⎪10ΦL ⎪10 ⋅ 16
s≤⎨ =⎨ = 160mm
⎪ 20Φ w ⎪20 ⋅ 8
⎪⎩200mm ⎪⎩200mm
Vsdx =2h =VA-p·(hυπ/2+2h) = 213.26 - 65.62·(0.50/2+2·0.70)= 104.99kN
A sw V x=2h − Vcd 104.99 − 56.70

= sd = = 1.99 ⋅ 10−4
0.9 ⋅ 0.65 ⋅ 500 ⋅ 10
3
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
1.15
2·0.5·10-4
Για δίτμητους συνδετήρες Ø8 είναι: =1.99·10-4 => s=0.50m
s
Γίνεται έλεγχος αν τοποθετηθούν οι ελάχιστοι συνδετήρες
⎧0.8 ⋅ d ≤ 300mm για Vsd < 1 VRd2

⎪ 5
⎪⎪ 2
5 3
⎪
⎪0.3 ⋅ d ≤ 200mm για V > 2 V
⎪⎩ sd 3 Rd2
2
Είμαστε στην 2η περίπτωση ( 1 VRd2 < Vsdx =2h < VRd2 ) άρα
5 3
s≤0.6·d=0.6·0.65=0.39m>300mm
Τοποθετώ εκτός της κρίσιμης περιοχής Ø8/300mm

Υπολογισμός οπλισμού στύλου
Το υποστύλωμα καταπονείται στην κεφαλή του από
MC= -92.41kNm και NC=-213.26kN
ενώ στον πόδα από
ΜA= 46.21kNm και NΑ=-213.26kN
Προφανώς δυσμενέστερη περίπτωση είναι η επιπόνηση της κεφαλής (ίδιο αξονικό

και μεγαλύτερη ροπή) και από αυτή θα προκύψει ο διαμήκης οπλισμός.
Ν -213.26
ν= = = -0.160 < -0.10 άρα προέχουσα θλίψη
b·h·fcd 16·103
0.25·0.50·
1.5
M 92.41
μ= = = 0.139
b·h2·fcd 16·103
0.25·0.502·
1.5
Από το κατάλληλο διάγραμμα αλληλεπίδρασης (Μακάριος σελ.49,50) προκύπτει:
ω=0.21
fcd 16·103/1.5
Αs,tot=ω· b·h· = 0.21·25·50· => Αs=6.44cm2
fyd 500·103/1.15
Οπότε ανά παρειά προκύπτει Αs,παρ=Αs,tot/2=3.22cm2
Ελάχιστος οπλισμός παρειάς (με τον παλιό κανονισμό):Αs,minπαρ=4‰·25·50=5.00cm2
Τοποθετώ ανά κύρια παρειά 3Ø16 (6.03cm2)

Στις πλευρικές παρειές παρειές πρέπει να τοποθετηθούν οπλισμοί οι οποίοι να

συγκρατούνται από συνδετήρα, έτσι ώστε οι μεταξύ τους αποστάσεις να μην
ξεπερνούν τα 20cm. Το ύψος της διατομής είναι 50cm οπότε αν αφαιρεθεί η
επικάλυψη (και από τις δύο πλευρές) μένουν 40cm. Άρα απαιτείται άλλη μία ράβδος
σε κάθε πλευρική παρειά.
Έστω ότι και αυτή είναι Ø16 (θα μπορούσε να είναι και Ø14).
Συνολικά τώρα υπάρχουν στη διατομή 8Ø16 (16.08cm2)
ρtot=As,tot/Ac=16.08/(25·50)=0.0129>0.01= ρmin,tot άρα καλύπτεται και η απαίτηση

του (νέου) κανονισμού για το ελάχιστο ποσοστό οπλισμού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Λυμένες ασκήσεις εξετάσεων – Τεστ Εργαστηρίου – Ιούνιος 2004 212
Εργαστήριο Οπλισμένο Σκυρόδεμα Ι (Beton I)
Διδάσκοντες: Χρ. Μπακάλη – Σπ. Μελισσανίδης – Εμ. Κίρτας, Πολ. Μηχανικοί
Σέρρες 10-6-2004

Δίνεται ο ξυλότυπος του σχήματος που ακολουθεί καθώς και τα αντίστοιχα μόνιμα και
κινητά φορτία των πλακών. Ζητείται η διαστασιολόγηση των πλακών, συγκεκριμένα:

• Ο σχεδιασμός του ξυλότυπου των οπλισμών (πάνω στην κάτοψη της εκφώνησης!!!)
Δεδομένα
- Μόνιμα φορτία πλάκας Π1 και του προβόλου Ππρ G = 4.0 KN/m²
- Κινητά φορτία πλάκας Π1 Q1 = 4. 5 KN/m²
- Κινητά φορτία του προβόλου Ππρ Qπρ = 5.5 KN/m²
Σημείωση

Να διαστασιολογηθεί η δοκός Δ1, η οποία έχει πλάτος bw=25cm και ύψος h=60cm. Η
δοκός είναι απλά εδραζόμενη δεξιά και αριστερά στους στύλους. Οι οπλισμοί της
δοκού να σχεδιασθούν πάνω στα σχήματα πλάγιας όψης και τομής της εκφώνησης.
Δεδομένα
• Η διαστασιολόγηση της δοκού θα γίνει χωρίς απαίτηση αντισεισμικότητας
θεωρώντας όλο το άνοιγμά της ως κρίσιμη περιοχή.
• Στον υπολογισμό των φορτίων της δοκού να ληφθεί υπόψη και το ίδιο βάρος της
καθώς και το βάρος δρομικής τοιχοποιίας που φέρει ύψος 2.5m (ίδιο βάρος δρομικής
τοιχοποιίας 2.1 KN/m²).
προσεγγιστικός τύπος bm=bw+lo/10. Το lo για αμφιέρειστη δοκό να ληφθεί ίσο με L
σύμφωνα με τον Κανονισμό Σκυροδέματος.
• Η επικάλυψη του οπλισμού στις δοκούς δίνεται ίση με 5cm.
• Ο διαμήκης οπλισμός που θα υπολογιστεί να τοποθετηθεί πάνω-κάτω σε όλο το
μήκος της δοκού
• Κατά τον υπολογισμό των συνδετήρων εντός κρισίμου μήκους η τέμνουσα που
παραλαμβάνεται από το σκυρόδεμα να ληφθεί ίση με 0.3VRd1.
• Η διάμετρος των συνδετήρων να ληφθεί ∅8.
Δεδομένα και για τα δυο Ζητήματα

Κατηγορία σκυροδέματος C20 Κατηγορία χάλυβα S500

Σ2 35x35
6.2 m
Π1 Ππρ
Δ 1 25x60
h= h=
Σ1 35x35
3.00 m 1.20 m
ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ Δ1 ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ Δ1

0.6m
0.6m
Φ8/
0.35m 0.35m 0.25m
6.2m
ΖΗΤΗΜΑ 1ο
Διερεύνηση είδους πλακών

Πλάκα Π1:
lmax
Είναι = 6.2m = 2.07 > 2 άρα διέρειστη (υπολογισμός οπλισμών κατά τη μια
lmin 3.0m
μόνο διεύθυνση και στην άλλη οπλισμός διανομής)
Ππρ : Πρόβολος - η όπλιση γίνεται σε μια διεύθυνση κάθετα στην στήριξη
Εκλογή ενιαίου πάχους πλακών

Πλάκα Π1:
( α ⋅ l)
Έλεγχος d ≥ min
30
Μικρή διεύθυνση (3m). α=0.80
Από την αριστερά πλευρά απλή έδραση ενώ από την δεξιά
έλεγχος.
lπροβ 1.2m
= = 0.4 > 0.33 άρα δεξιά πάκτωση
lπλ 3m
( α ⋅ l) = 0.8 ⋅ 300cm = 240cm
Μεγάλη διεύθυνση (6.2m). α=1.00

Απλή έδραση και στις δυο παρειές.
( α ⋅ l) = 1 ⋅ 620cm = 620cm
( α ⋅ l) 240cm
Άρα ( α ⋅ l)min = 240cm και d ≥ min
⇒d ≥ ⇒ d ≥ 8.00cm
30 30
Πρόβολος Ππρ:
Στατικό σύστημα πάκτωση – ελέγχω κάθετα στη στήριξη α=2.40
α ⋅ lπροβ 2.40 ⋅ 120cm
lπροβ = 120cm ⇒ ≤ 30 ⇒ ≤ 30 ⇒ d ≥ 9.6cm
d d
Εκλέγεται ενιαίο πάχος πλάκας d = 9.6cm ⇒ hf = 9.6 + 3 = 12.6cm
άρα h = 13cm και d = 10cm
Συνδυασμοί φόρτισης
Δυσμενής συνδυασμός φόρτισης πλάκας
KN KN KN
Pπλ
Δ
= 1.35G + 1.50Q = 1.35 ⋅ 4.0 + 1.5 ⋅ 4.5 2 = 12.15 2
m2 m m
Δυσμενής συνδυασμός φόρτισης προβόλου
KN KN KN
Pπρ
Δ
= 1.35G + 1.50Q = 1.35 ⋅ 4.0 + 1.5 ⋅ 5.5 2 = 13.65 2
m2
m m
Ευμενής συνδυασμός φόρτισης πλάκας – προβόλου
KN
Pπλ
Ε
−πρ = 1.00 ⋅ G = 4.0
m2
Στατική επίλυση Προβόλου
Υπολογίζεται η δυσμενέστερη ροπή του προβόλου με επίλυση ως ισοδύναμη λωρίδα

πλάτους 1m
KN
pπρ
Δ
⋅ l2 13.65 ⋅ 1.22 m2
Mπρ = − =− m = −9.83 KNm
2 2
Στατική επίλυση πλάκας Π1 στο άνοιγμα
Στατικό σύστημα πλάκας κατά τη μικρή διεύθυνση μονοπροέχουσα δοκός. Επιλύεται

ισοδύναμη λωρίδα πλάκας πλάτους 1m κατά τη μικρή διεύθυνση.
Εφαρμόζονται εναλλακτές φορτίσεις για την εύρεση των δυσμενέστερων ροπών στο
άνοιγμα (δυσμενής συνδυασμός φορτίων στο άνοιγμα και ευμενής στον πρόβολο).
KN
pΕπρl2 4.0 1.22 m2
Mπρ = =− m = −2.88 KNm
2 2
KN 2 2
12.15 ⋅3 m
p l
Δ 2
m
f = πλ
= = 13.67 KNm και
8 8
Οπότε υπολογίζεται η μέγιστη ροπή στο μέσον της πλάκας (προσεγγιστικά)
−2.88 KNm
max Mπλ = + 13.67 KNm = 12.23KNm
2
Δ
Pπλ =12.15 KN/m E
Pπρ =4.0 KN/m
3.0m 1.2m
-2.88 KNm
Γ
f=13.67
12.23 KNm
Έλεγχος επάρκειας της διατομής
Μsd,max 12.23 KNm

dαπ = = = 0.054m = 5.4cm < 10cm
μlim ⋅ b ⋅ fcd 20000 KN
0.31 ⋅ 1m ⋅
1.5 m2
Υπολογισμός των οπλισμών
Πλάκα Π1
Msd 12.23 KNm
μsd = = = 0.092 <μlim=0.31 για S500.
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
1.0m ⋅ 0.102 m2 ⋅
1.5 m2
Από τους πίνακες για ορθογωνική διατομή προκύπτει ω=0.0984.
Υπολογίζεται ο απαιτούμενος οπλισμός
20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.0984 ⋅ 100cm ⋅ 10cm ⋅ = 3.02 cm2
fyd 500000 KPa
1.15
• Ελάχιστος οπλισμός για εξασφάλιση αντοχής της πλάκας

⎧1.5‰ ⋅ b ⋅ d = 0.0015 ⋅ 100cm ⋅ 10cm = 1.5 cm2
⎪
A αντοχ = max ⎨ 0.6 ⋅ b ⋅ d 0.6 ⋅ 100cm ⋅ 10cm
s,min
⎪ = = 1.2 cm2
⎩ fyk 500 (MPa)
Άρα A αντοχ
s,min = 1.5 cm
2
• Ελάχιστος οπλισμός λόγω απαιτήσεων λειτουργικότητας

A ct 650cm2
A s,min
λειτουργ
= k ⋅ fctm ⋅ = 0.5 ⋅ 2.2 MPa ⋅ = 2.04 cm2
σs 350MPa
όπου
k=0.5 για στοιχεία σε κάμψη
fctm = 2.2 MPa η μέση εφελκυστική αντοχή του σκυροδέματος
13cm ⋅ 100cm
A ct η εφελκυόμενη ζώνη σκυροδέματος σταδίου Ι A c = = 650cm2 .
2
σ s = 0.7 ⋅ fyk = 0.7 ⋅ 500MPa = 350 MPa
• Μέγιστη απόσταση μεταξύ ράβδων οπλισμού

⎧ 20cm
S≤⎨ , Άρα για S≤19.5cm.
⎩1.5h = 1.5 ⋅ 13 = 19.5cm
• Μέγιστος οπλισμός
A s,max = 4% ⋅ b ⋅ d = 0.04 ⋅ 100cm ⋅ 10cm = 40.0 cm2
Τοποθετείται Φ8/16cm=3.14cm² (> Φ/19.5 , 3.02cm² , 1.5cm² , 2.04cm²)
Οπλισμός διανομής πλάκας

Τίθεται το μέγιστο των παρακάτω
Άρα Φ6/25.
Οπλισμός απόσχισης πλάκας
Άρα Φ8/20cm=2.51cm²
Πρόβολος
Msd 9.83KNm
μsd = = = 0.074 <μlim=0.31 για S500.
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
1.0m ⋅ 0.102 m2 ⋅
1.5 m2
20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.0783 ⋅ 100cm ⋅ 10cm ⋅ = 2.40 cm2
fyd 500000 KPa
1.15
Απαιτούνται τελικά 2.4cm² (>1.5cm², 2.04cm²)
Από το άνοιγμα Φ8/32cm=1.57cm²
Απαιτούνται πρόσθετα Α s,προσθ = 2.4 − 1.57 = 0.83cm2
Τοποθετούνται πρόσθετα Φ8/32cm=1.57cm² ώστε να ικανοποιούν την συνθήκη του

S<19.5cm.
Συνολικά στον πρόβολο Φ8/16cm=3.14cm² (>Φ/19.5, 2.40cm², 1.5cm², 2.04cm²)
Οπλισμός διανομής προβόλου
Άρα Φ6/25.
Σ2 35x35
Φ8/20cm απόσχισης
Π1 Ππρ
Φ6/25cm διανομής
Φ6/25cm διανομής
6.2 m
Δ4
Δ1 25x60
Φ8/32cm κύριος προβόλου-στήριξης

+ φουρκέτα
2Φ8
Φ8/32cm
Φ8/32cm
2Φ8
Φ8/32cm
Φ8/20cm απόσχισης
Σ1 35x35
3.00 m 1.20 m
ΖΗΤΗΜΑ 2ο
Υπολογισμός φορτίων δοκού
Από την πλάκα Π1:

ΚΝ
12.15 ⋅ 3m
m2 KN
Είναι p Δ
ΔΟΚ,Π1 = = 18.23
2 m
Ίδιο βάρος δοκού:

KN KN
gΔΟΚ,Ι.Β. = ( 0.6m − 0.13m) ⋅ 0.25m ⋅ 25 = 2.94
m3
m
Κατανεμημένο μόνιμο φορτίο τοιχοποιίας στη δοκό

KN KN
gΔΟΚ,ΤΟΙΧ = 2.5m ⋅ 2.1 2 = 5.25
m m
Συνολικό φορτίο δοκού στον δυσμενή συνδυασμό φόρτισης

KN ⎛ KN KN ⎞ KN
p = 18.23 + 1.35 ⋅ ⎜ 2.94 + 5.25 ⎟ = 29.29
m ⎝ m m⎠ m
Φορτία σχεδιασμού της δοκού

Η δοκός είναι απλά εδραζόμενη δεξιά και αριστερά άρα το στατικό της σύστημα είναι:
Ροπή ανοίγματος
29.29 KN/m
KN
29.29 ⋅ 6.22 m2
Mανοιγμα = m = 140.74 KNm
8
6.2m
90.8 KN
M [KNm] N [KN]
140.74 KNm
-90.8 KN
Η τέμνουσα σε αμφιέρειστη δοκό υπολογίζεται ως εξής:

KN
29.29 ⋅ 6.2m
PL m
Vsd = = = 90.80KN
2 2
ενώ η τέμνουσα στην παρειά της δοκού και σε απόσταση x=d
KN 0.35m
Vsd
παρεια
= 90.80KN − 29.29 ⋅ = 85.67 KN
m 2
KN ⎛ 0.35 ⎞
Vsdx =d = 90.8KN − 29.29 ⋅⎜ + 0.55 ⎟ m = 69.56 KN
m ⎝ 2 ⎠
Έλεγχος επάρκειας διατομής

Δεν κρίνεται απαραίτητος καθώς υπάρχει μόνο μια θέση διαστασιολόγησης άρα ο
έλεγχος για θλιβόμενο οπλισμό θα γίνει έμμεσα από τον υπολογισμό του μsd .
Άλλωστε δεν αποκλείουμε πουθενά στην εκφώνηση απαίτηση για θλιβόμενο οπλισμό
στη δοκό.
Διαστασιολόγηση της δοκού σε κάμψη

Στο άνοιγμα λόγω θετικής ροπής – θλιβόμενο τμήμα μορφής πλακοδοκού -
διαστασιολόγηση σε πλακοδοκό.
Υπολογισμός συνεργαζόμενου πλάτους πλακοδοκού.

l 6.2
bm = bw + o = 0.25 + = 0.87m = 87cm
10 10
Έλεγχος χρήσης προσεγγιστικής μεθόδου (δεν είναι απαραίτητος καθώς γίνεται

δίχως αυτό τον έλεγχο να επιλεγεί απ’ ευθείας χρήση πινάκων για τη διαστασιολόγηση)
bm 0.87m
= = 3.48 < 5 άρα δεν είμαστε σε περίπτωση λεπτής πλακοδοκού όπου θα
bw 0.25m
μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η προσεγγιστική μέθοδος.
Msd 140.74KNm
μsd = = = 0.040
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
0.87m ⋅ 0.55 m ⋅
2 2
1.5 m2
Από τους πίνακες για διατομή πλακοδοκού και για

hf 0.13m b 0.87m
= = 0.217 ≈ 0.2 , m = = 3.48 3 είναι μlim = 0.207 > μsd = 0.040
d 0.60m bw 0.25m
Ακόμη προκύπτει ω = 0.042

20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.042 ⋅ 87cm ⋅ 55cm ⋅ = 6.16 cm2
fyd 500000 KPa
1.15
Υπολογίζεται το μέγιστο και το ελάχιστο ποσοστό οπλισμού για τη διατομή από τους
Πίνακες μεγίστων-ελαχίστων:
ρmin = 0.0025 ⇒ A s,min = 0.0025 ⋅ 25cm ⋅ 60cm = 3.75 cm2
ρmax = 0.0115 ⇒ A s,max = 0.0115 ⋅ 25cm ⋅ 60cm = 17.25 cm2
Τοποθετούνται 2Φ16+2Φ14=4.02+3.08=7.10cm²>6.16cm²
Οπότε A s,min = 3.75 cm2 < 7.10cm2 < A s,max = 17.25 cm2 για τον εφελκυόμενο οπλισμό.
Σύμφωνα με την εκφώνηση τα ίδια σίδερα τοποθετούνται πάνω-κάτω σε όλο το μήκος

της δοκού.
Διαστασιολόγηση της δοκού σε Διάτμηση
Έλεγχος 1ος : Διερεύνηση απαίτησης σε οπλισμό διάτμησης
Θα πρέπει Vsdx =d = 69.56 KN ≤ VRd1 όπου

για C20 τ Rd = 0.26 MPa
k = 1.6 − d = 1.6 − 0.55 = 1.05 ≥ 1.0
A sl 7.1cm2
ρl = = = 0.0052 ≤ 0.02 το ποσοστό εφελκυόμενου οπλισμού στη
bw ⋅ d 25cm ⋅ 55cm
θέση ελέγχου
N
σ cp = sd = 0 η ορθή τάση λόγω αξονικής δύναμης στη διατομή
Ac
Προκύπτει
⎡ KN ⎤
VRd1 = ⎢0.26 ⋅ 103 2 ⋅ 1.05 ⋅ (1.2 + 40 ⋅ 0.0052 ) + 0.15 ⋅ 0⎥ ⋅ 0.25m ⋅ 0.55m = 52.85 KN
⎣ m ⎦
Οπότε Vsdx =d = 69.56 KN > VRd1 = 52.85 KN και απαιτείται αναλυτικός υπολογισμός του
οπλισμού διάτμησης
Έλεγχος 2ος : Έλεγχος περιορισμού λοξής θλίψης σκυροδέματος κορμού

Οι διαστάσεις του κορμού πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να ικανοποιείται η σχέση:
Vsd
παρεια
= 85.67KN ≤ VRd2
1
Είναι VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z
2
f 20 MPa
v = 0.7 − ck = 0.7 − = 0.6 ≥ 0.5
200 200
1 1 20000 KN
Άρα VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z = ⋅ 0.6 ⋅ ⋅ 0.25m ⋅ 0.9 ⋅ 0.55m = 495 KN
2 2 1.5 m2
Άρα Vsdπαρεια
= 85.67 KN < VRd2 = 495 KN και δεν υπάρχει πρόβλημα από διαγώνια θλίψη
του σκυροδέματος (δεν απαιτείται αλλαγή διατομής)
Έλεγχος 3ος : Υπολογισμός οπλισμού διάτμησης στο κρίσιμο μήκος
Εντός κρισίμου μήκους

Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται σε απόσταση ενός στατικού ύψους d από την παρειά
της δοκού όπου έχει ήδη υπολογιστεί Vsdx =d = 69.56 KN
Ο οπλισμός έναντι διατμήσεως υπολογίζεται από την σχέση:
Vsd ≤ VRd3 όπου VRd3 = Vwd + Vcd
Για κατακόρυφους συνδετήρες η σχέση υπολογισμού συνδετήρων είναι

A sw V x =d − Vcd
= sd
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
Για το τμήμα της τέμνουσας που παραλαμβάνεται από το σκυρόδεμα εντός κρισίμου
μήκους και όταν υπάρχουν στον συνδυασμό φόρτισης σεισμικά φορτία τότε μόνο
λαμβάνεται Vcd = 0.3VRd1 για δοκούς. Εδώ δίνεται ως απαίτηση από την εκφώνηση.
A sw Vsdx = − Vcd 2 ⋅ 0.5cm2 69.56KN − 0.3 ⋅ 52.85KN

= ⇔ = ⇔ s = 40.07cm
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd s 50 KN
0.9 ⋅ 55cm ⋅
1.15 cm2
Είμαστε σε κρίσιμο μήκος άρα
⎧1 / 3 ⋅ hb = 1 / 3 ⋅ 60cm = 23.3cm
⎪
⎪10ΦL = 10 ⋅ 14mm = 140mm
s≤⎨
⎪20Φw = 20 ⋅ 8mm = 160mm
⎪⎩200mm
Συνεπώς τοποθετούνται συνδετήρες Φ8/14cm
Υπολογισμός οπλισμού διάτμησης εκτός κρίσιμου μήκους

Τοποθετούνται σύμφωνα με την εκφώνηση Φ8/14cm καθώς όλο το μήκος της δοκού
θεωρείται κρίσιμο.
ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ Δ1
2Φ16+2Φ14
h=60 cm
Φ8/14cm
2Φ16+2Φ14
ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ
35 cm 35 cm
Lδοκ=6.2 m
ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ Δ1
2Φ16+2Φ14
0.6m
Φ8/14
2Φ16+2Φ14
0.25m
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Λυμένες ασκήσεις εξετάσεων – Τεστ Εργαστηρίου – Ιανουάριος 2005 223
Διδάσκοντες: Ι. Λιαλιαμπής – Σπ. Μελισσανίδης – Εμ. Κίρτας, Πολ. Μηχανικοί
Σέρρες 14-1-2005

Να διαστασιολογηθεί σε κάμψη η δοκός του σχήματος, η οποία έχει πλάτος bw=25cm
και ύψος h=60cm. Οι οπλισμοί της δοκού να σχεδιασθούν πάνω στα σχήματα πλάγιας
όψης και τομής της εκφώνησης.
Δεδομένα Διάγραμμα ροπών

• Υλικά C16 – S400 p (KN/m)
• Δίνονται φορτία στη δοκό g=15KN/m και
q=12KN/m
• Το ίδιο βάρος της δοκού συμπεριλαμβάνεται 6.25m
στα φορτία που δίνονται 2
-pL
• Για τον υπολογισμό του συνεργαζόμενου 8
πλάτους της δοκού να χρησιμοποιηθεί ο
προσεγγιστικός τύπος bm=bw+lo/5. Το lo να [M]
ληφθεί για ακραίο άνοιγμα συνεχούς δοκού
ίσο με 0.8L σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό
Σκυροδέματος. 2
pL
• Η επικάλυψη του οπλισμού στις δοκούς
14.22
δίνεται ίση με 5cm.
ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ (ΣΧΕΔΙΟ ΟΠΛΙΣΜΩΝ)

0.6m
6.25m
ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ

(ΣΧΕΔΙΟ ΟΠΛΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ) (ΣΧΕΔΙΟ ΟΠΛΙΣΜΩΝ ΣΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ)
bm bm
0.6m
0.6m
0.17m
0.17m
0.25m 0.25m

Να διαστασιολογηθεί σε κάμψη το υποστύλωμα

του σχήματος (στην κορυφή του) με βάση τα
παρακάτω δεδομένα. Η διάταξη των οπλισμών να P1 =140KN
σχεδιαστεί πάνω στο σχήμα τομής που δίνεται. P2 =400KN
m
Δεδομένα 2.0
w =40KN/m
• Υλικά C20 – S500
• Τα ίδια βάρη των δοκών-προβόλων δεν θα
ληφθούν υπόψη
• Η όπλιση να γίνει με ομοιόμορφο οπλισμό στις 4
Β 2.5m
πλευρές, επικάλυψη 5cm
ΔΙΑΤΟΜΗ ΣΤΥΛΟΥ – (ΣΧΕΔΙΟ ΟΠΛΙΣΜΩΝ)

0.4m
x
z
0.6m
y
z
A 0.4 m
0.6
m

Δίνεται ο ξυλότυπος των πλακών του σχήματος καθώς και τα αντίστοιχα μόνιμα και
κινητά φορτία των πλακών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλάκες είναι συμμετρικές να
γίνει η διαστασιολόγηση τους και πιο συγκεκριμένα:
- Η εκλογή ενιαίου πάχους των πλακών (επικάλυψη οπλισμού πλακών=3.0cm)
- Το στατικό σύστημα και ο υπολογισμός των ροπών σχεδιασμού
- Ο υπολογισμός των οπλισμών των πλακών
- Ο σχεδιασμός του ξυλότυπου των οπλισμών (πάνω στην κάτοψη της εκφώνησης!!!)
Δεδομένα
• Υλικά C16 – S400
• Μόνιμα φορτία πλακών Π1 και Π2 G = 4.0 KN/m²
• Κινητά φορτία πλακών Π1 και Π2 Q = 4.5 KN/m²
• Το Ι.Β. των πλακών συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται
• Για την εύρεση όλων των ροπών απλοποιητικά να μην γίνουν εναλλακτές φορτίσεις
αλλά μόνο μια καθολική φόρτιση με το δυσμενή συνδυασμό
Π1 Π2
6.0 m
h= h=
5.0 m 5.0 m
ΖΗΤΗΜΑ 1ο (3.0 μονάδες)

p = 1.35 ⋅ g + 1.50 ⋅ q = 1.35 ⋅ 15 KN + 1.50 ⋅ 12 KN = 38.25 KN
m m m
Φορτία σχεδιασμού της δοκού
Το διάγραμμα που προκύπτει είναι

- 186.77KNm
[M]
105.07KNm
Έλεγχος επάρκειας διατομής
Δεν κρίνεται απαραίτητος καθώς δεν αποκλείεται από την εκφώνηση περίπτωση
θλιβόμενου οπλισμό στη δοκό.
Διαστασιολογώ όμως πρώτα στην θέση μεγαλύτερης ροπής (στήριξη) για να ελέγξω
εάν αρκεί η διατομή έστω και με θλιβόμενο οπλισμό.
Διαστασιολόγηση της δοκού σε κάμψη στη στήριξη

Στη στήριξη λόγω αρνητικής ροπής – θλιβόμενο τμήμα μορφής ορθογωνικής -
διαστασιολόγηση σε ορθογωνική.
Msd = 0.9 ⋅ Mστηρ = 0.9 ⋅ 186.77 = 168.09 KNm

Msd 168.09KNm
μsd = = = 0.208 <0.33 (για S400)
b ⋅ d2 ⋅ fcd 16000 KN
0.25m ⋅ 0.552 m2 ⋅
1.5 m2
Από τους πίνακες ορθογωνικών διατομών για μsd = 0.208 προκύπτει

ω − 0.233 0.208 − 0.2
= ⇔ ω = 0.245
0.247 − 0.233 0.21 − 0.2

16000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.245 ⋅ 25cm ⋅ 55cm ⋅ = 10.33 cm2
fyd 400000 KPa
1.15
Υπολογίζεται το μέγιστο και το ελάχιστο ποσοστό οπλισμού (Πίνακες) για τη διατομή
Τοποθετούνται 3Φ16+2Φ18=6.03+5.09=11.12cm²>10.33cm²
Οπότε A s,min = 4.05 cm2 < 11.12cm2 < As,max = 17.25 cm2 για τον εφελκυόμενο οπλισμό.
Στην κάτω ίνα τοποθετείται montage 2Φ14 ή 2Φ12 (εκτός αν προκύψει κάτι άλλο στην
κάτω ίνα από το άνοιγμα που βολεύει να προεκταθεί στη στήριξη)
3Φ16 2Φ18
ΣΤΗΡΙΞΗ
2Φ14
Διαστασιολόγηση της δοκού σε κάμψη στο άνοιγμα

Στο άνοιγμα λόγω θετικής ροπής – θλιβόμενο τμήμα μορφής πλακοδοκού -
διαστασιολόγηση σε πλακοδοκό.
Υπολογισμός συνεργαζόμενου πλάτους πλακοδοκού.

l 0.8 ⋅ 6.25
bm = bw + o = 0.25 + = 1.25m = 125cm
5 5
Έλεγχος χρήσης προσεγγιστικής μεθόδου (δεν είναι απαραίτητος καθώς ο

κλασσικός τρόπος υπολογισμού δεν αποκλείει υπολογισμό λεπτών πλακοδοκών)
bm 1.25m
= = 5 άρα δεν είμαστε σε περίπτωση λεπτής πλακοδοκού όπου θα μπορούσε
bw 0.25m
να χρησιμοποιηθεί η προσεγγιστική μέθοδος.
Msd 105.07KNm
μsd = = = 0.026
b ⋅ d2 ⋅ fcd 16000 KN
1.25m ⋅ 0.55 m ⋅
2 2
1.5 m2
Από τους πίνακες της σελίδας 46 για διατομή πλακοδοκού και για
hf 0.17m b 1.25m
= = 0.309 ≈ 0.3 , m = = 5 είναι μlim = 0.239 > μsd = 0.026
d 0.55m bw 0.25m
1000ω − 21 0.026 − 0.02

Ακόμη προκύπτει = ⇔ ω = 0.027
42 − 21 0.04 − 0.02

16000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.027 ⋅ 125cm ⋅ 55cm ⋅ = 5.69 cm2
fyd 400000 KPa
1.15
Τοποθετούνται 3Φ16=6.03cm²>5.69cm²
Οπότε A s,min = 4.05 cm2 < 6.03cm2 < A s,max = 17.25 cm2 για τον εφελκυόμενο οπλισμό.
Στην άνω ίνα τοποθετείται montage 2Φ14 ή 2Φ12.

2Φ14
ΑΝΟΙΓΜΑ
3Φ16
ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ
3Φ16+2Φ18 2Φ14 ή 2Φ16 (συνέχεια)
2Φ14 ή 2Φ16 (συνέχεια) 3Φ16
Άνω ίνα
Παρατηρούμε ότι στο άνοιγμα αντί των 2Φ14 που χρησιμοποιούνται ως montage
μπορούν να επεκταθούν τα 2Φ16 από τα 3Φ16 που υπάρχουν ούτως ή άλλως στην
άνω ίνα της στήριξης (βλ. υπολογισμός στήριξης σε κάμψη). Έτσι χρησιμοποιούμε από
τη μια μεγαλύτερη διατομή από αυτήν που χρειαζόμαστε (Φ16 αντί Φ14 στην άνω ίνα
ανοίγματος), αποφεύγουμε όμως τα μήκη παράθεσης-αγκύρωσης που χρειάζονται σε
περίπτωση που ο οπλισμός αλλάξει.
Κάτω ίνα
Ισχύει η αντίστοιχη σκέψη για τον montage οπλισμό της στήριξης στην κάτω ίνα όπου
αντί των 2Φ14 μπορούν να τοποθετηθούν 2Φ16 που να συνεχίζουν από το άνοιγμα.
Υπολογίζονται οι ροπές κάμψης και η θλιπτική δύναμη του στύλου
Myy = 140KN ⋅ 2.0m = 280 KNm
KN 2.52 m2
Mzz = 40 ⋅ = 125 KNm
m 2
KN
N = −400KN − 40 ⋅ 2.5m − 140KN = −640 KN
m
Διαστασιολόγηση κορυφής στύλου
Μyy 280KNm
μsd,y = = = 0.146
y ⋅ z ⋅ fcd
2
20000 KN
0.4m ⋅ 0.62 m2 ⋅
1.5 m2
Μyy 125KNm
μsd,z = = = 0.098
y ⋅ z ⋅ fcd
2
20000 KN
0.42 m2 ⋅ 0.6m ⋅
1.5 m2
N −640KNm
v= = = −0.2
y ⋅ z ⋅ fcd 20000 KN
0.4m ⋅ 0.6m ⋅
1.5 m2
Έλεγχος
ν = 0.2 < 0.65 η διατομή επαρκεί
Προκύπτει από το κατάλληλο νομογράφημα (διαξονική κάμψη, χάλυβας S500,

d1 5cm
= = 0.083 0.10 ) για όπλιση στις 4 πλευρές
h 60cm
ωtot = 0.4
20000
fcd KPa
A s,tot = ωtot ⋅ Ac ⋅ = 0.4 ⋅ ( 60cm ⋅ 40cm) 1.5 = 29.44 cm2
fyd 500000
KPa
1.15
Υπολογισμός μέγιστου-ελάχιστου οπλισμού

Το ελάχιστο συνολικό ποσοστό οπλισμού στη διατομή είναι 1%.
Εμπειρικά μπορεί να υπολογιστεί με την απαίτηση του παλιού κανονισμού για 4‰ ανά
παρειά.
Άρα ανά παρειά έχω ελάχιστο 4 o oo ⋅ b ⋅ h = 4 o oo ⋅ 60cm ⋅ 40cm = 9.6 cm2
ενώ στο σύνολο ελάχιστο 1% ⋅ b ⋅ h = 1% ⋅ 60cm ⋅ 40cm = 24 cm2
Το μέγιστο συνολικό ποσοστό οπλισμού στη διατομή είναι 4%
Άρα 4% ⋅ b ⋅ h = 4% ⋅ 60cm ⋅ 40cm = 96 cm2
Τοποθετώ ανά παρειά 4Φ18=10.18cm²> A s,min,παρειας = 9.6cm2

Άρα συνολικά: 12Φ18=30.54cm²>Αstot,min=24cm2
Τα 2 πρόσθετα οριζόντια σκέλη 0.4m

συνδετήρα είναι απαραίτητα (ελεύθερη
κατακόρυφη διάσταση 50cm – δεν
φτάνει ένα πρόσθετο σκέλος συνδετήρα
στη μέση). Κατακόρυφα μπορεί να γίνει
και επιλογή ενός σκέλους συνδετήρα. 12Φ18
(ελεύθερη οριζόντια διάσταση 30cm –
0.6m
αρκεί και ένα πρόσθετο σκέλος

συνδετήρα στη μέση)
Τελικά ικανοποιείται το κριτήριο για

απόσταση μεταξύ περισφιγμένων
ράβδων μικρότερη ίση από 20cm
Πλάκα Π1 (όμοια η Π2):

l
Είναι max = 6.0m = 1.2 < 2 άρα τετραέρειστη (υπολογισμός οπλισμού σε 2
lmin 5.0m
διευθύνσεις κατά Czerny)

Πλάκα Π1 (όμοια η Π2):
( α ⋅ l)min
Έλεγχος d ≥
30

πάκτωση.
( α ⋅ l) = 0.8 ⋅ 500cm = 400cm
Μεγάλη διεύθυνση (6m). α=1.00

( α ⋅ l) = 1 ⋅ 600cm = 600cm
( α ⋅ l) 400cm
Άρα ( α ⋅ l)min = 400cm ⇒ d ≥ min
⇒d ≥ ⇒ d ≥ 13.33cm
30 30
Εκλέγεται ενιαίο πάχος πλάκας d = 13.33cm ⇒ hf = 13.33 + 3 = 16.33cm

άρα h = 17cm και d = 14cm
KN KN KN
Pπλ
Δ
= 1.35G + 1.50Q = 1.35 ⋅ 4.0 2 + 1.5 ⋅ 4.5 2 = 12.15 2
m m m
Θα γίνει επίλυση και διαστασιολόγηση μόνο της πλάκας Π1 ενώ η πλάκα Π2 ως

συμμετρική και με ίδια φορτία θα οπλιστεί με τους ίδιους οπλισμούς
Στατική επίλυση πλάκας Π1

Οι τρεις πλευρές της πλάκας είναι απλά εδραζόμενες (αρθρώσεις) ενώ η δεξιά πλευρά
είναι πάκτωση.
Η στατική επίλυση γίνεται με βάση τους πίνακες Czerny με πλάκα τύπου 2 με πάκτωση
στη μεγάλη πλευρά. Κανονικά, εφόσον υπάρχει παραπάνω από μια πλάκα, πρέπει να
γίνουν εναλλακτές (πεσσοειδείς) φορτίσεις για τον υπολογισμό των ροπών στο άνοιγμα
της Π1. Απλοποιητικά, λόγω της εκφώνησης επιτρέπεται να γίνει μια καθολική φόρτιση
με τον δυσμενή συνδυασμό φορτίων.
ly 6
Είναι = = 1.2 ly
lx 5
KN
pΠ1
Δ
⋅ l2x 12.15 2 ⋅ 5.02 m2
mxer m = − =− m = −29.78 KNm
10.2 10.2
KN mxerm
⋅ l2x 12.15 m2 ⋅ 5.0 m
2 2
pΠ1
Δ
mx m = = = 12.40 KNm
24.5 24.5 mym
KN
⋅ l2x 12.15 m2 ⋅ 5.0 m
2 2
pΠ1
Δ
mxm
my m = = = 6.22 KNm
48.8 48.8
lx

Μsd,max 29.78 KNm
dαπ = = = 0.092m = 9.2cm < 14cm
0.33 ⋅ 1m ⋅
1.5 m2
Υπολογισμός των οπλισμών
Πλάκα Π1-Άνοιγμα κατά x-x
Msd 12.40 KNm

μsd = = = 0.059 <μlim=0.33 για S400.
b ⋅ d2 ⋅ fcd 16000 KN
1.0m ⋅ 0.14 m ⋅
2 2
1.5 m2

16000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.062 ⋅ 100cm ⋅ 14cm ⋅ = 2.66 cm2
fyd 400000 KPa
1.15
⎧1.5‰ ⋅ b ⋅ d = 0.0015 ⋅ 100cm ⋅ 14cm = 2.1 cm2

⎪
s,min
⎪ = = 2.1 cm2
⎩ fyk 400 (MPa)
Άρα A αντοχ
s,min = 2.1 cm
2

A 850cm2
A s,min
λειτουργ
= k ⋅ fctm ⋅ ct = 0.5 ⋅ 1.9 MPa ⋅ = 2.88 cm2
σs 280MPa
όπου
17cm ⋅ 100cm
2
σ s = 0.7 ⋅ fyk = 0.7 ⋅ 400MPa = 280 MPa

⎧ 20cm
S≤⎨ , Άρα για S≤20cm.
⎩1.5h = 1.5 ⋅ 17 = 25.5cm
A s,max = 4% ⋅ b ⋅ d = 0.04 ⋅ 100cm ⋅ 14cm = 56.0 cm2
Τίθεται κατά Χ-Χ Φ8/17cm=2.96cm² (> Φ/20 , 2.88cm² , 2.10cm² , 2.66cm²)
Πλάκα Π1-Άνοιγμα κατά y-y
Καθώς η επιλογή του οπλισμού έγινε με τον ελάχιστο οπλισμό λειτουργικότητας και σε
αυτή τη διεύθυνση θα προκύψει ο ίδιος οπλισμός
Άρα Φ8/17 κατά Υ-Υ.
Στήριξη Πλάκα Π1-Πλάκα Π2

Msd 29.78 KNm
μsd = = = 0.142 <μlim=0.33 για S400.
b ⋅ d ⋅ fcd
2
16000 KN
1.0m ⋅ 0.142 m2 ⋅
1.5 m2
Από τους πίνακες της σελίδας 44 για ορθογωνική διατομή προκύπτει ω=0.158.

16000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.158 ⋅ 100cm ⋅ 14cm ⋅ = 6.78 cm2
fyd 400000 KPa
1.15
Από το άνοιγμα της πλάκας Π1: Φ8/34=1.48cm²

Απαιτούνται πρόσθετα 6.78-2·1.48=3.82cm²
Τοποθετούνται πρόσθετα Φ8/13=3.87cm² ή Φ10/20=3.93cm²
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm Πρόσθετα Φ8/13cm ή Φ10/20cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Φ8/34cm
Διδάσκοντες: Ι. Λιαλιαμπής – Σπ. Μελισσανίδης – Εμ. Κίρτας, Πολ. Μηχανικοί
Σέρρες 10-6-2005
Δεδομένα για 1ο - 2ο ΖΗΤΗΜΑ

Δίνεται το πλαίσιο ABCD του σχήματος που αποτελείται από την δοκό Δ1 ορθογωνικού
σχήματος (δεν υπάρχει πλάκα εκατέρωθεν) και τους στύλους Σ1 και Σ2. Το πλαίσιο
φορτίζεται στη δοκό με τα φορτία του σχήματος όπου:
• Κατανεμημένα φορτία g=15KN/m και q=10KN/m. Το ίδιο βάρος της δοκού δεν
συμπεριλαμβάνεται στα φορτία που δίνονται και πρέπει να υπολογιστεί, ενώ τα ίδια
βάρη των στύλων να αγνοηθούν.
• Συγκεντρωμένα φορτία Fg=20KN και Fq=10KN
• Διαστάσεις δοκού: πλάτος bw=0.25m και ύψος h=0.60m
• Διαστάσεις στύλου: 0.4m/0.3m (όπως φαίνονται στο σχήμα)
• Υλικά C20 – S500
• Η επικάλυψη του οπλισμού στη δοκό δίνεται ίση με 5cm
• Η επικάλυψη του οπλισμού στο στύλο δίνεται ίση με 4cm

Στην ορθογωνική δοκό Δ1 του σχήματος:
α) Να διαστασιολογηθεί η δοκός σε κάμψη στη θέση δυσμενέστερης ροπής, και ο
οπλισμός που θα υπολογιστεί να τοποθετηθεί και στις υπόλοιπες θέσεις σε όλο το μήκος
της δοκού τόσο στην άνω όσο και στην κάτω ίνα.
β) Να διαστασιολογηθεί η δοκός σε διάτμηση εντός και εκτός κρισίμου μήκους. (Κατά
τον υπολογισμό της διάτμησης εντός κρισίμου μήκους να ληφθεί Vcd=0.3VRd1.)
γ) Οι οπλισμοί κάμψης και διάτμησης της δοκού να σχεδιασθούν πάνω στα σχήματα
πλάγιας όψης και τομής της εκφώνησης.

Να υπολογιστεί σε κάμψη το υποστύλωμα Σ1 του πλαισίου τόσο στην κορυφή όσο και
στη βάση και να τοποθετηθεί σε όλο το ύψος ο δυσμενέστερος οπλισμός (το αξονικό
φορτίο σε κάθε θέση να ληφθεί από τον δυσμενή συνδυασμό). Οι οπλισμοί να
σχεδιαστούν πάνω στα σχήματα πλάγιας όψης και τομής που δίνονται.

Δίνεται ο ξυλότυπος των πλακών του σχήματος καθώς και τα αντίστοιχα μόνιμα και
κινητά φορτία των πλακών. Να γίνει η διαστασιολόγηση τους και πιο συγκεκριμένα:
- Η εκλογή ενιαίου πάχους (επικάλυψη οπλισμού = 3.0cm)
- Το στατικό σύστημα και ο υπολογισμός των ροπών σχεδιασμού
- Ο υπολογισμός των οπλισμών των πλακών
- Ο σχεδιασμός του ξυλότυπου των οπλισμών (πάνω στην κάτοψη της εκφώνησης!!!)
Δεδομένα 3ου Ζητήματος

• Υλικά C20 – S500
• Μόνιμα φορτία πλάκας Π1 και προβόλου G = 6.0 KN/m²
• Κινητά φορτία πλάκας Π1 και προβόλου Q = 5.0 KN/m²
• Το Ι.Β. των πλακών συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται
• Για την εύρεση όλων των ροπών σε άνοιγμα και στηρίξεις να μην γίνουν
πεσσοειδείς (εναλλακτές) φορτίσεις αλλά μόνο μια καθολική φόρτιση με το δυσμενή
συνδυασμό φορτίων και τις κανονικές συνθήκες στήριξης της πλάκας
ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ 1ο – 2ο ΖΗΤΗΜΑ (συνεχίζεται στην επόμενη σελίδα)

F F
p
C D
Δ1
0.3m 0.6m
H=3.0m
0.4m
Σ1 0.25m Σ2
A B
L=7.0m
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΤΑΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ
C D C C D
D
[M] [V] [N]

A B A B A B
ΜA=ΜΒ=p·L2/35 MC=ΜD=-p·L2/15 Mανοιγμ=p·L2/22

VCδεξ=-VDαρ=p·L/2
NC= ND=-p·L/2-F NA=NB=-p·L/1.5-F
B
ΔΙΑΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ
ΕΝΤΟΣ ΚΡΙΣΙΜΟΥ ΕΚΤΟΣ ΚΡΙΣΙΜΟΥ
0.6m 0.6m
Φ8/ Φ8/
0.25m 0.25m
ΔΙΑΤΟΜΗ ΣΤΥΛΟΥ
0.3m
0.4m
ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ 1ο – 2ο ΖΗΤΗΜΑ:

ΣΧΗΜΑ ΠΛΑΓΙΑΣ ΟΨΗΣ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Δ1
0.6m
H=3.0m
Σ1
0.4m
L=7.0m
ΣΧΗΜΑ ΓΙΑ 3ο ΖΗΤΗΜΑ:

4.4 m
Π1 Πρ
h= h=
4.0 m 1.5 m
Υπολογισμός ίδιου βάρους δοκού (δεν υπάρχει πλάκα – λαμβάνεται όλο το ύψος
δοκού)
gIB = 0.25m ⋅ 0.6m ⋅ 25 KN 3 = 3.75 KN
m m

⎛ KN KN ⎞ KN KN
p = 1.35 ⋅ g + 1.50 ⋅ q = 1.35 ⋅ ⎜ 3.75 + 15 ⎟ + 1.50 ⋅ 10 m = 40.31 m
⎝ m m ⎠
F = 1.35 ⋅ 20 + 1.50 ⋅ 10 = 42 KN
Προκύπτουν τιμές εντατικών μεγεθών
ΜA=ΜΒ=p·L2/35=40.31·7²/35= 56.43KNm
MC=ΜD=-p·L2/15=-40.31·7²/15= -131.68KNm
Mανοιγμ=p·L2/22=40.31·7²/22= 89.78KNm
VCδεξ=-VDαρ=p·L/2=40.31·7/2=141.09KN
NC=ND=- p·L/2-F=-40.31·7/2-42=-183.09KN
NA=NB =- p·L/1.5-F=-40.31·7/1.5-42=-230.11KN
B
Διαστασιολόγηση διατομής σε κάμψη

Δεν κρίνεται απαραίτητος έλεγχος επάρκειας καθώς ζητείται μόνο μια θέση
διαστασιολόγησης άρα ο έλεγχος για θλιβόμενο οπλισμό θα γίνει έμμεσα από τον
υπολογισμό του μsd .
Άλλωστε δεν αποκλείεται από την εκφώνηση περίπτωση θλιβόμενου οπλισμό στη δοκό.
Η διαστασιολόγηση γίνεται στην θέση μεγαλύτερης ροπής στην στήριξη (σύμφωνα με

την εκφώνηση):
Msd = 0.9 ⋅ Mστηρ = 0.9 ⋅ 131.68 = 118.51 KNm (λόγω στήριξης)
Msd 118.51KNm
μsd = = = 0.118
b ⋅ d2 ⋅ fcd 20000 KN
0.25m ⋅ 0.552 m2 ⋅
1.5 m2
Από τους πίνακες μsd − ω ορθογωνικών διατομών για μsd = 0.118 προκύπτει
ω − 0.119 0.0.118 − 0.11
= ⇔ ω = 0.128
0.131 − 0.119 0.12 − 0.11

20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.128 ⋅ 25cm ⋅ 55cm ⋅ = 5.40 cm2
fyd 500000 KPa
1.15
Υπολογίζεται το μέγιστο και το ελάχιστο ποσοστό οπλισμού για τη διατομή από τους
πίνακες μεγίστων-ελαχίστων:
Οπότε A s,min = 3.75 cm2 < 5.40cm2 < As,max = 17.25 cm2 για τον εφελκυόμενο οπλισμό.
Τοποθετούνται 3Φ16=6.03cm²>5.40cm²
Τοποθετούνται σύμφωνα με την εκφώνηση 3Φ16 σε όλο το μήκος της δοκού σε άνω
και κάτω ίνα
Διαστασιολόγηση της δοκού σε διάτμηση
KN
Vsd
παρεια
= 141.09KN − 40.31 ⋅ 0.2m = 133.03 KN
m
KN
Vsdx =d = 141.09KN − 40.31 ⋅ ( 0.2 + 0.55) m = 110.86 KN
m
KN
Vsdx =2h = 141.09KN − 40.31 ⋅ ( 0.2 + 2 ⋅ 0.60 ) m = 84.66 KN
m
Έλεγχος 1ος
Προκύπτουν
τ Rd = 0.26 MPa
k = 1.6 − 0.55 = 1.05 ≥ 1.0 άρα k=1.05
A sl 6.03 cm2
ρl = = = 0.00439 ≤ 0.02 ποσοστό εφελκυόμενου οπλισμού
bw ⋅ d 25cm ⋅ 55cm
Nsd
σ cp = =0
Ac
⎡ KN ⎤
VRd1 = ⎢0.26 ⋅ 103 2 ⋅ 1.05 ⋅ (1.2 + 40 ⋅ 0.00439 ) + 0.15 ⋅ 0⎥ ⋅ 0.25m ⋅ 0.55m = 51.64 KN
⎣ m ⎦
Είναι Vsdx =d = 110.86 KN > VRd1 = 51.64 KN άρα χρειάζεται αναλυτικός υπολογισμός του
οπλισμού διάτμησης (διαφορετικά τοποθετείται ο ελάχιστος οπλισμός διάτμησης)
Έλεγχος 2ος
Οι διαστάσεις του κορμού πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να ικανοποιείται η σχέση:
Vsd ≤ VRd2
1
Είναι VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z
2
f 20 MPa
v = 0.7 − ck = 0.7 − = 0.6 ≥ 0.5
200 200
και z = 0.9 ⋅ 0.55 = 0.495m
1 1 20000 KN
Άρα VRd2 = ⋅ v ⋅ fcd ⋅ bw ⋅ z = ⋅ 0.6 ⋅ ⋅ 0.25m ⋅ 0.495m = 495 KN
2 2 1.5 m2
Άρα Vsd
παρεια
= 133.03 KN < VRd2 = 495 KN και δεν υπάρχει πρόβλημα από διαγώνια θλίψη
του σκυροδέματος
Έλεγχος 3ος – εντός κρισίμου μήκους 2h

Για κατακόρυφους συνδετήρες η σχέση υπολογισμού συνδετήρων απλοποιείται ως
A sw V x =d − Vcd
= sd
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
Για δίτμητους Φ8 συνδετήρες προκύπτει:

A sw V x =d − Vcd 2 ⋅ 0.5cm2 110.86KN − 0.3 ⋅ 51.64KN
= sd ⇔ = ⇔ s = 22.57cm
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd s 50 KN
0.9 ⋅ 55cm ⋅
1.15 cm2
(Λαμβάνεται εντός κρισίμου μήκους Vcd=0.3VRd1 σύμφωνα με την εκφώνηση. Κανονικά
αυτό ισχύει μόνο εντός κρισίμου μήκους και μόνο όταν ο συνδυασμός φορτίων που
εξετάζεται περιλαμβάνει και σεισμικά φορτία)
Είμαστε σε κρίσιμο μήκος άρα

⎧1 / 3 ⋅ hb = 1 / 3 ⋅ 60cm = 20cm
⎪
⎪10ΦL = 10 ⋅ 16mm = 160mm
s≤⎨
⎪20Φw = 20 ⋅ 8mm = 160mm
⎪⎩200mm
Συνεπώς εντός κρισίμου μήκους τοποθετούνται συνδετήρες Φ8/16cm
Έλεγχος 3ος – εκτός κρισίμου μήκους 2h

Για κατακόρυφους συνδετήρες η σχέση υπολογισμού συνδετήρων απλοποιείται ως
A sw V x =2h − Vcd
= sd
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd
Για δίτμητους Φ8 συνδετήρες προκύπτει:

A sw Vsdx =2h − Vcd 2 ⋅ 0.5cm2 84.66KN − 51.64KN
= ⇔ = ⇔ s = 65.18cm
s 0.9 ⋅ d ⋅ fywd s 50 KN
0.9 ⋅ 55cm ⋅
1.15 cm2
Είμαστε εκτός κρισίμου μήκους άρα

⎧0.8 ⋅ d ≤ 300mm για Vsd < 1 VRd2
⎪ 5
⎪⎪ 2
5 3
⎪
⎪0.3 ⋅ d ≤ 200mm για V > 2 V
⎪⎩ sd
3 Rd2
1 1
Στην περίπτωσή μας ισχύει Vsdx =2h = 84.66 KN < VRd2 = ⋅ 495 KN = 99.0 KN
5 5
Άρα smin = 0.8 ⋅ d = 0.8 ⋅ 55cm = 44cm > 30cm ⇒ smin = 30 cm
Συνεπώς εκτός κρισίμου μήκους τοποθετούνται Φ8/30cm.

ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ ΤΟΜΗ ΔΟΚΟΥ
(εντός κρισίμου) (εκτός κρισίμου)
3Φ16 3Φ16
Φ8/30
Φ8/16
3Φ16
3Φ16
ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ

(προσοχή – εδώ βαθμολογείται μόνο το σχέδιο οπλισμού στη δοκό)
ΟΨΗ ΔΟΚΟΥ Δ1
3Φ16
h=60 cm
3Φ16
Φ8/16cm Φ8/30cm Φ8/16cm
2h=1.2m
0.4m 0.4m
Lδοκ=7.0 m
Διαστασιολόγηση κορυφής στύλου

Η ροπή κάμψης στην κορυφή του στύλου είναι Msd = 131.68 KNm και το δυσμενές
αξονικό φορτίο N = −183.09 KN (από υπολογισμό φορτίων στο 1ο Ζήτημα)
131.68 KNm
μsd = = 0.206
20000 KN
0.3m ⋅ 0.4 m ⋅
2 2
1.5 m2
N −183.09KNm
v= = = −0.114
y ⋅ z ⋅ fcd 20000 KN
0.3m ⋅ 0.4m ⋅
1.5 m2
Έλεγχος
c 4cm
Προκύπτει για = = 0.10 από το νομογράφημα για ορθογωνική διατομή, χάλυβα
h 40cm
c d
S500 και = 0.10 ή 1 = 0.10 (σύμφωνα με τα σύμβολα του νομογραφήματος)
h h
ωtot = 0.4
Διαστασιολόγηση βάσης στύλου

Η ροπή κάμψης στην βάση του στύλου είναι Msd = 56.43 KNm και το δυσμενές αξονικό
φορτίο N = −230.11 KN (από υπολογισμό φορτίων στο 1ο Ζήτημα)
56.43 KNm
μsd = = 0.088
20000 KN
0.3m ⋅ 0.42 m2 ⋅
1.5 m2
N −230.11KNm
v= = = −0.144
y ⋅ z ⋅ fcd 20000 KN
0.3m ⋅ 0.4m ⋅
1.5 m2
Έλεγχος
c 4cm
Προκύπτει για = = 0.10 από το ίδιο με προηγουμένως νομογράφημα
h 40cm
ωtot = 0.05
Προφανώς δυσμενέστερη θέση στην κορυφή του στύλου όπου και διαστασιολογώ.

20000
fcd KPa
A s,tot = ωtot ⋅ Ac ⋅ = 0.4 ⋅ ( 40cm ⋅ 30cm) 1.5 = 14.72 cm2
fyd 500000
KPa
1.15
Υπολογισμός μέγιστου-ελάχιστου οπλισμού

Το ελάχιστο συνολικό ποσοστό οπλισμού στη διατομή είναι 1%.
Εμπειρικά μπορεί να υπολογιστεί με την απαίτηση του παλιού κανονισμού για 4‰ ανά
παρειά.
Άρα ανά παρειά έχω ελάχιστο 4 o oo ⋅ b ⋅ h = 4 o oo ⋅ 40cm ⋅ 30cm = 4.8 cm2
ενώ στο σύνολο ελάχιστο 1% ⋅ b ⋅ h = 1% ⋅ 40cm ⋅ 30cm = 12 cm2
Το μέγιστο συνολικό ποσοστό οπλισμού στη διατομή είναι 4%
άρα 4% ⋅ b ⋅ h = 4% ⋅ 40cm ⋅ 30cm = 48 cm2
Εχω μονοαξονική κάμψη και οπλίσμο σύμφωνα με το νομογράφημα σε 2 απέναντι

14.72
παρειές. Ανά παρειά A s,παρ = = 7.36 cm2 >4.8cm²
2
Τοποθετούνται 3Φ18=7.63cm² ανά παρειά.
Από το κριτήριο για απόσταση μεταξύ περισφιγμένων ράβδων μικρότερη ίση από 20cm
πρέπει να τοποθετηθεί επιπλέον 1Φ14 και στις οριζόντιες παρειές ενώ πρέπει να
περισφιχθεί και ο ενδιάμεσος οπλισμός της κάθετης παρειάς (22cm ελεύθερο μήκος αν
από τα 30cm αφαιρεθούν συνολικά 8cm επικάλυψης).
Οριζόντια παρειά 2Φ18+1Φ14=6.63cm²>4.8cm²
Συνολικά 6Φ18+2Φ14=15.27+3.08=18.35cm²
όπου 12cm²<18.35cm²<48cm²
ΤΟΜΗ ΣΤΥΛΟΥ
0.4m
0.3m
3Φ18
1Φ14
Στη συνέχεια φαίνεται η όπλιση του στύλου σε κατακόρυφη τομή (στο σχήμα φαίνονται
και οι οπλισμοί της δοκού όπως προέκυψαν από το Ζήτημα 1).
3Φ16
h=60 cm
3Φ16
Φ8/16cm Φ8/30cm Φ8/16cm
2h=1.2m
6Φ18+2Φ14
0.4m 0.4m
Lδοκ=7.0 m
Πλάκα Π1:
l
Είναι max = 4.4m = 1.1 < 2 άρα τετραέρειστη (υπολογισμός οπλισμού σε 2
lmin 4.0m
διευθύνσεις κατά Czerny)

Πλάκα Π1:
( α ⋅ l)min
Έλεγχος d ≥
30
έλεγχος.
lπροβ 1.5m
= = 0.375 > 0.33 άρα δεξιά πάκτωση
lπλ 4.0m
( α ⋅ l) = 0.8 ⋅ 400cm = 320cm
Μεγάλη διεύθυνση (4.4m). α=1.00

( α ⋅ l) = 1 ⋅ 440cm = 440cm
( α ⋅ l) 320cm
Άρα ( α ⋅ l)min = 320cm και d ≥ min
⇒d ≥ ⇒ d ≥ 10.67cm
30 30
Πρόβολος:
Στηρίζεται μόνο σε μια παρειά. Λαμβάνεται το μήκος το κάθετο στη στήριξη για τον
έλεγχο.
α ⋅ lmin 2.4 ⋅ 150cm α=2.40
d≥ ⇒d ≥ ⇒ d ≥ 12.0cm
30 30
Εκλέγεται ενιαίο πάχος πλάκας d = 12.0cm ⇒ hf = 12 + 3 = 15.0cm
KN KN KN
Pπλ
Δ
= 1.35G + 1.50Q = 1.35 ⋅ 6.0 2 + 1.5 ⋅ 5.0 2 = 15.60 2
m m m
Στατική επίλυση πλάκας Π1

Οι τρεις πλευρές της πλάκας είναι απλά εδραζόμενες (αρθρώσεις) ενώ η δεξιά πλευρά
είναι πάκτωση.
Η στατική επίλυση γίνεται με βάση τους πίνακες Czerny με πλάκα τύπου 2 με πάκτωση
στη μεγάλη πλευρά. Κανονικά, εφόσον υπάρχει παραπάνω από μια πλάκα, πρέπει να
γίνουν εναλλακτές (πεσσοειδείς) φορτίσεις για τον υπολογισμό των ροπών στο άνοιγμα
της Π1. Απλοποιητικά λόγω της εκφώνησης επιτρέπεται να γίνει μια καθολική φόρτιση
με τον δυσμενή συνδυασμό φορτίων.
ly 4.4
Είναι = = 1.1 ly
lx 4
KN
pΠ1
Δ
⋅ l2x 15.60 2 ⋅ 4.02 m2
mxer m = − =− m = −22.90 KNm
10.9 10.9
KN mxerm
⋅ l2x 15.6 m2 ⋅ 4.0 m
2 2
pΠ1
Δ
mx m = = = 9.14 KNm
27.3 27.3 mym
KN
⋅ l2x 15.6 m2 ⋅ 4.0 m
2 2
pΠ1
Δ
mxm
my m = = = 5.53 KNm
45.1 45.1
lx
Στατική επίλυση Προβόλου
KN
pΠρ
Δ
⋅ lπρ
2 15.6 2 ⋅ 1.52 m2
mπροβ = − =− m = −17.55 KNm .
2 2
Τελικό διάγραμμα ροπής
Στην στήριξη της πλάκας έχουμε ροπή -

22.9KNm ενώ στη στήριξη του
προβόλου -17.55KNm. Θα πρέπει να
γίνει έλεγχος για τον αν θα πάρουμε το
μέσο όρο ή τη δυσμενέστερη τιμή. -22.9 KNm
-17.55 KNm
lΠρ2 1.50 5.53 KNm

= = 0.375 < 0.75 άρα
lΠ1 4.00
λαμβάνεται η δυσμενέστερη ροπή (αυτή 9.14 KNm
της στήριξης).

Μsd,max 22.90 KNm
dαπ = = = 0.074m = 7.4cm < 12cm
0.31 ⋅ 1m ⋅
1.5 m2
Διαστασιολόγηση
Πλάκα Π1-Άνοιγμα κατά x-x (δυσμενέστερη ροπή στο άνοιγμα)

Msd 9.14 KNm
μsd = = = 0.048 <μlim=0.31 για S500.
b ⋅ d ⋅ fcd
2
20000 KN
1.0m ⋅ 0.122 m2 ⋅
1.5 m2

20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.050 ⋅ 100cm ⋅ 12cm ⋅ = 1.84 cm2
fyd 500000 KPa
1.15

⎧1.5‰ ⋅ b ⋅ d = 0.0015 ⋅ 100cm ⋅ 12cm = 1.8 cm2
⎪
s,min
⎪ = = 1.44 cm2
⎩ fyk 500 (MPa)
Άρα A αντοχ
s,min = 1.8 cm
2

A 750cm2
A s,min
λειτουργ
= k ⋅ fctm ⋅ ct = 0.5 ⋅ 2.2 MPa ⋅ = 2.36 cm2
σs 350MPa
όπου
15cm ⋅ 100cm
2
σ s = 0.7 ⋅ fyk = 0.7 ⋅ 500MPa = 350 MPa

⎧ 20cm
S≤⎨ , Άρα για S≤20cm.
⎩1.5h = 1.5 ⋅ 15 = 22.5cm
A s,max = 4% ⋅ b ⋅ d = 0.04 ⋅ 100cm ⋅ 12cm = 48.0 cm2
Τίθεται κατά Χ-Χ Φ8/20cm=2.51cm² (> Φ/20 , 1.84cm² , 1.80cm² , 2.36cm²)
Πλάκα Π1-Άνοιγμα κατά y-y

Καθώς η επιλογή του οπλισμού έγινε με την μέγιστη απόσταση οπλισμού και σε αυτή τη
διεύθυνση θα προκύψει ο ίδιος οπλισμός
Άρα Φ8/20 κατά Υ-Υ.
Στήριξη Πλάκας Π1 - Προβόλου

Msd 22.90 KNm
μsd = = = 0.119 <μlim=0.33 για S400.
b ⋅ d ⋅ fcd
2
20000 KN
1.0m ⋅ 0.12 m ⋅
2 2
1.5 m2

20000 KPa
fcd 1.5
As = ω ⋅ b ⋅ d ⋅ = 0.130 ⋅ 100cm ⋅ 12cm ⋅ = 4.78 cm2
fyd 500000 KPa
1.15

Απαιτούνται πρόσθετα 4.78-1.25=3.53cm²
Τοποθετούνται πρόσθετα Φ8/14=3.59cm²
Σύνολικά 4.84cm² > (1.78cm², 1.80cm² , 2.36cm²)
Οπλισμός διανομής προβόλου

Άρα Φ6/25.
Φ8/14cm πρόσθετος κύριος

προβόλου-στήριξης + φουρκέτα
Φ8/40cm
Φ8/40cm
2Φ8
Φ8/40cm
2Φ8
Φ8/40cm
Δ Φ6/25cm
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Θέματα εξετάσεων
Στο κεφάλαιο αυτό θα δοθούν παλιότερα θέματα εξετάσεων της θεωρίας του
μαθήματος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Θέματα εξετάσεων 248
Οπλισμένο Σκυρόδεμα Ι (Beton I)
Σέρρες 10-9-2004
Δεδομένα
- Μόνιμα φορτία πλακών και προβόλων (δάπεδα, επιστρώσεις) : Gδ = 1.0 KN/m²
- Κατηγορία σκυροδέματος C20/25. Κατηγορία χάλυβα S500
Σημείωση
Το Ι.Β. των πλακών δεν συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται.
Για το πλαίσιο του ζητήματος 1 που αποτελείται από τις δοκούς Δ1, Δ2 και τα
υποστυλώματα Σ1, Σ2 και Σ3 μεταφέρονται τα παρακάτω φορτία από τις πλάκες στις
δοκούς:
• Μόνιμα φορτία από πλάκες: Gπλ = 7.20 KN/m
• Κινητά φορτία πλακών: Qπλ = 7.68 KN/m
Επιπλέον οι δοκοί Δ1 και Δ2 φορτίζονται με ο ίδιο βάρος τους καθώς και το βάρος
μπατικής τοιχοποιίας ύψους 4.0m (ίδιο βάρος μπατικής τοιχοποιίας 3.6 KN/m²)
Ζητούνται:
• Να διαστασιολογηθούν οι δοκοί Δ1 και Δ2 σε κάμψη και διάτμηση και να
σχεδιαστούν τα σκαριφήματα όπου φαίνεται η τοποθέτηση των οπλισμών.
• Για το υποστύλωμα Σ1 να υπολογιστεί ο απαιτούμενος διαμήκης οπλισμός αν και
στην εγκάρσια διεύθυνση (την κάθετη σε αυτή του πλαισίου) καταπονείται από
ροπές όμοιες με αυτές στη διεύθυνση του πλαισίου (πχ. ΜΑy=ΜΑz, διαξονική κάμψη)

Το στατικό σύστημα του πλαισίου καθώς και τα αντίστοιχα διαγράμματα εντατικών
μεγεθών φαίνονται στα σχήματα που ακολουθούν.
ΜA=ΜC=p·l2/54
MD=ΜF=-p·l2/27
ME=-p·l2/10
Mανοιγμ=p·l2/18
VDδεξ=-VFαρ=p·l/2.30
VEαρ=-VΕδεξ=p·l/1.77
NΑ=ND=NC=NF=- p·l/2.30
NB=NE=- p·l/0.88
B
προσεγγιστικός τύπος bm=bw+l0/10 (μονόπλευρη πλακοδοκός). Το l0 να ληφθεί ίσο
με 0.6L σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό Σκυροδέματος.
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm (σε δοκoύς και στύλο)
• Όλο το μήκος των δοκών να θεωρηθεί κρίσιμο

Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι (Beton I)
Σέρρες 21-1-2005
Δεδομένα
- Μόνιμα φορτία πλακών και προβόλων : G = 4.2 KN/m²
- Κατηγορία σκυροδέματος C25. Κατηγορία χάλυβα S500
- Πάνω στις εξωτερικές δοκούς εδράζεται μπατική τοιχοποιία ύψους 3.2m (ίδιο
βάρος μπατικής τοιχοποιίας 3.6 KN/m²)
Για τον ξυλότυπο του σχήματος της προηγούμενης σελίδας δίνονται τα μόνιμα και
κινητά φορτία των πλακών. Ζητείται η διαστασιολόγηση των πλακών,
• Το Ι.Β. των πλακών συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται.
• Να μη γίνουν συνδυασμοί ευμενόυς/δυσμενούς φόρτισης αλλά να εφαρμοστεί
παντού ο δυσμενής συνδυασμός στην Ο.Κ.Α.
Για το πλαίσιο που αποτελείται από τη δοκό Δ3 και τα υποστυλώματα Σ3 και Σ6

ζητούνται:
• Να μεταφερθούν τα φορτία από τις πλάκες στη δοκό Δ3 και αφού προστεθεί το
ίδιο βάρος της και τα φορτία της μπατικής τοιχοποιίας να βρεθεί το τελικό φορτίο
που αντιστοιχεί στο δυσμενή συνδυασμό στην Ο.Κ.Α.
• Να διαστασιολογηθεί η δοκός Δ3 σε κάμψη και διάτμηση και να σχεδιαστούν τα
σκαριφήματα όπου φαίνεται η τοποθέτηση των οπλισμών (όψη/τομή)
• Για το υποστύλωμα Σ6 να υπολογιστεί ο απαιτούμενος διαμήκης οπλισμός αν και
στην εγκάρσια διεύθυνση (την κάθετη σε αυτή του πλαισίου) καταπονείται από
ροπές ίσες με τα 2/3 αυτών στη διεύθυνση του πλαισίου (πχ. ΜΑy=2/3ΜΑz,
διαξονική κάμψη)
προσεγγιστικός τύπος. Το l0 να ληφθεί ίσο με 0.6L σύμφωνα με τον νέο
Κανονισμό Σκυροδέματος.
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm (σε δοκό και στύλους)
• Ο διαμήκης οπλισμός που θα υπολογιστεί στο πάνω τμήμα (άνω ίνα) της δοκού
να προεκταθεί σε όλο το μήκος της. Το ίδιο να γίνει και με το διαμήκη οπλισμό
που θα υπολογιστεί για το κάτω τμήμα της δοκού.
• Η διαστασιολόγηση της δοκού να γίνει χωρίς απαιτήσεις αντισεισμικότητας
• Το αξονικό φορτίο του υποστυλώματος να θεωρηθεί ότι οφείλεται αποκλειστικά
στην φόρτιση του πλαισίου Σ6-Δ3-Σ3 και να αγνοηθεί οποιαδήποτε άλλη φόρτιση
προκαλεί αύξηση του φορτίου αυτού.
Στατικό σύστημα / Διαγράμματα εντατικών μεγεθών 1ου ζητήματος

Να επιλεγούν τα κατάλληλα (ή το κατάλληλο) στατικά συστήματα
A B C ΜΒ=-p·L2/8
Μαν=p·L2/14.22
A B C ΜΑ=ΜΒ=ΜC =-p·L2/12
Μαν,AB= Μαν,BC=p·L2/24
A B
Μαν=p·L2/8
A B ΜΑ=ΜΒ=-p·L2/12
Μαν= p·L2/24
A
ΜΑ=-p·L2/2
A B ΜΒ=-p·Lπρ2/2
Μαν=-p·Lπρ2/2+pL2/8
πρ (το Μαν προσεγγιστικά)

p
C D ΜA=ΜΒ=p·L2/48
Δ3 MC=ΜD=-p·L2/24
Mανοιγμ=p·L2/12
Σ3 Σ6 VCδεξ=-VDαρ=p·L/2
NC=NA=NB=ND=- p·L/2
B
A B
Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι
Σέρρες 11-2-2005

Δεδομένα
Gδ (KN/m²) Q (KN/m²) L1 (m) L2 (m) Σκυρόδεμα Χάλυβας
A 2.10 4.20 4.80 4.00
C16 S400
B 1.85 4.00 5.25 4.20
Σημείωση
Το Ι.Β. των πλακών δεν συμπεριλαμβάνεται στα μόνιμα φορτία που δίνονται.
Το πλαίσιο του σχήματος αποτελεί το στατικό σύστημα των κερκίδων ενός γηπέδου.
Η κεκλιμένη δοκός που φέρει τις κερκίδες έχει διατομή πλακοδοκού (υπάρχει πλάκα
Ο/Σ εκατέρωθεν του πλαισίου) με τις διαστάσεις που φαίνονται στο σχήμα. Τα
υποστυλώματα έχουν ορθογωνική διατομή 45x70 με τη μεγάλη τους διάσταση να
βρίσκεται στο επίπεδο του πλαισίου.
Δεδομένα
Α Β
Μόνιμα φορτία από πλάκες Gπλ = 16. 0 KN/m Gπλ = 15.0 KN/m
Κινητά φορτία Q = 20.0 KN/m Q = 22.0 KN/m
Σκυρόδεμα C20
Χάλυβας S500
Στα παραπάνω φορτία δεν συμπεριλαμβάνεται το ίδιο βάρος της δοκού
Ζητούνται:
• Να διαστασιολογηθεί η δοκός σε κάμψη και διάτμηση και να σχεδιαστούν τα
σκαριφήματα όπου φαίνεται η τοποθέτηση των οπλισμών.
• Για το ψηλότερο υποστύλωμα (το ΑΒ) να υπολογιστεί ο απαιτούμενος διαμήκης
οπλισμός
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm (σε δοκoύς και στύλο)
• Όλο το μήκος των δοκών να θεωρηθεί κρίσιμο
Το στατικό σύστημα του πλαισίου και τα αντίστοιχα διαγράμματα εντατικών μεγεθών

ΜA=0.035·p·L2
MΒ=-0.060·p·L2
MD=-0.055·p·L2
Mανοιγμ=0.065·p·L2
VBδεξ =0.52·p·L
VDαρ=-0.48·p·L
NΑB= -0.46·p·L
B
NBD=-0.20·p·L

Σέρρες 17-6-2005

Δεδομένα
G (KN/m²) Q (KN/m²) L1 (m) L2 (m) Σκυρόδεμα Χάλυβας
A 6.20 4.40 5.70 4.40
C20 S500
B 6.40 4.50 6.20 4.60
Σημείωση
πρ
Στον ξυλότυπο που δίνεται στο παραπάνω σχήμα δίνονται τα μόνιμα και κινητά
φορτία της πλάκας και του προβόλου. Για το πλαίσιο που αποτελείται από τη δοκό Δ1
και τα υποστυλώματα Σ1 και Σ2 ένας μηχανικός που υπολόγισε τη δοκό Δ1 διάλεξε
διατομή διαστάσεων 25/80 και τοποθέτησε τον παρακάτω οπλισμό
Ζητείται
• Να μεταφερθούν τα φορτία από την πλάκα και τον πρόβολο στη δοκό Δ1 και
αφού προστεθεί το ίδιο βάρος της να βρεθεί το τελικό φορτίο που αντιστοιχεί στο
δυσμενή συνδυασμό στην Ο.Κ.Α.
• Να σχολιαστεί η επιλογή της διατομής 25/80, ο διαμήκης και εγκάρσιος οπλισμός
που τοποθετήθηκε καθώς και οι θέσεις όπου έγινε η πύκνωση των συνδετήρων
Δεδομένα
G (KN/m²) Q (KN/m²) L (m) L1 (m) Lπρ (m) Υλικά
A 8.30 6.40 5.80 2.80 1.90
C20, S400
B 6.20 4.70 6.50 3.10 2.10
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm

p
ΜA=ΜΒ=p·L2/48
C D
Δ1 MC=ΜD=-p·L2/24
Mανοιγμ=p·L2/12
Σ1 Σ2 VCδεξ=-VDαρ=p·L/2
NC=NA=NB=ND=- p·L/2
B
A B
(Διάρκεια εξέτασης: 2:15 ώρες)

Σέρρες 9-9-2005
Δεδομένα
G (KN/m²) Q (KN/m²) L1 (m) L2 (m) L3(m) Σκυρόδεμα Χάλυβας
A 6.80 5.20 5.50 4.80 1.90
C20 S500
B 6.60 4.80 5.30 4.40 1.80
Σημείωση
Στη δοκό Δ1 τα φορτία που μεταφέρονται από την πλάκα Π1 είναι τα παρακάτω:
Α Β
Μόνιμα φορτία από πλάκα: Gπλ = 25.60 KN/m Gπλ = 26.70 KN/m
Κινητά φορτία από πλάκα: Qπλ = 21.80 KN/m Qπλ = 21.40 KN/m
Επιπλέον η δοκός αυτή φορτίζεται με το ίδιο βάρος της καθώς και το βάρος μπατικής
τοιχοποιίας ύψους 4.0m (ίδιο βάρος μπατικής τοιχοποιίας 3.6 KN/m2)
Για τη συγκεκριμένη δοκό η στατική ανάλυση του φορέα έδωσε το διάγραμμα ροπών
που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα (όπου p το ομοιόμορφα κατανεμημένο φορτίο
που εφαρμόζεται στη δοκό).
ΜA=-p·L22/32.2
ΜB=-p·L22/9.4
B
Μαν=p·L22/16.9
A B Υπενθυμίζεται ότι:
p·L2 MB-ΜA
[M] VA=
2
+
L2
p·L2 MB-ΜA
VB= - +
2 L2
B
Ζητούνται:
• Να βρεθεί το ελάχιστο ύψος της δοκού, έτσι ώστε σε καμία θέση της να μην
απαιτείται θλιβόμενος οπλισμός
• Η διαστασιολόγηση της δοκού σε κάμψη και διάτμηση και να σχεδιαστούν τα
σκαριφήματα όπου φαίνεται η τοποθέτηση των οπλισμών.
• Για τον υπολογισμό του ιδίου βάρους της δοκού (και μόνο εκεί) να θεωρηθεί
αρχικά ότι η δοκός είναι διαστάσεων 20/70 (στη συνέχεια βέβαια θα
χρησιμοποιείται το ύψος που θα υπολογιστεί).
• Η επικάλυψη του οπλισμού να ληφθεί ίση με 5cm
(Διάρκεια εξέτασης: 2:15 ώρες)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Βιβλιογραφία
[1] “Ελληνικός Κανονισμός Ωπλισμένου Σκυροδέματος (ΕΚΩΣ2000)”, Αθήνα,

2000 (ΦΕΚ Β′1329/6-11-00)
[2] Ζαράρης Πρ. (2002) “Μέθοδοι Υπολογισμού Σιδηροπαγούς Σκυροδέματος”,

Αφοί Κυριακίδη, Θεσ/νίκη
[3] Πενέλης Γ., Στυλιανίδης Κ., Κάππος Α., Ιγνατάκης Γ. (1995) “Κατασκευές από
Οπλισμένο Σκυρόδεμα”, Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., Θεσ/νίκη
[4] Κωνσταντινίδης Απ. (1994) “Εφαρμογές Οπλισμένου Σκυροδέματος, Τόμος

Α”, Εκδ. Αγγ. Κωνσταντινίδου, Αθήνα
[5] Κωνσταντινίδης Απ. (1996) “Εφαρμογές Οπλισμένου Σκυροδέματος, Τόμος

Β”, Εκδ. Αγγ. Κωνσταντινίδου, Αθήνα
[6] Σους Ι. Ισσάμ (1999) “Παραδόσεις Θεωρίας Μπετόν Ι”, Τ.Ε.Ι. Σερρών, Σέρρες
[7] “CEB-FIP Model Code 1990”, Bull. d'Inf. No 213/214, Lausanne, May 1993
[8] “Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος (Κ.Τ.Σ.1999)”, Αθήνα, 1999, Υπ.

Απόφ. Δ14/19164 (ΦΕΚ Β315/17-4-97)
[9] Πενέλης Γ., Κάππος Α., (1990) “Αντισεισμικές Κατασκευές Σκυρόδεμα”,

Εκδόσεις Ζήτη., Θεσ/νίκη
[10] “Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός (ΕΑΚ2000)”, Αθήνα, 1999 (ΦΕΚ

Β′2184/20-12-99)
[11] Eurocode No.2, Final Draft (2003), “Design of concrete structures - Part 1-1:
General rules and rules for buildings”, Commission of the European
Communities, ENV 1992
[12] Καραγιαννης, Χρ. Και Χαλιόρης Κ. (1999), “Πειραματική διερεύνηση της

επιρροής της θέσης των συνδετήρων στο μηχανισμό διατμητικής αστοχίας
δοκών από σκυρόδεμα”, Πρακτ. 13ου Ελληνικού Συνεδρίου Σκυροδέματος,
Ρέθυμνο, τομ. 1, pp133-141.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Βιβλιογραφία 262
[13] Penelis G.G. and A.J. Kappos (1997) Earthquake-resistant Concrete

Structures, E & FN SPON (Chapman & Hall), London.

Παναγόπουλος &amp; Κίρτας - Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι - ΤΕΙ Σερρών

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Παναγόπουλος &amp; Κίρτας - Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι - ΤΕΙ Σερρών

Uploaded by

Copyright:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ

ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

Παναγόπουλος Γεώργιος, Πολιτικός Μηχανικός, Msc

Κίρτας Εμμανουήλ, Πολιτικός Μηχανικός, Msc

1.2 Κανονισμοί οπλισμένου σκυροδέματος ........................................................ 3

1.3 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του οπλισμένου σκυροδέματος ................... 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΥΛΙΚΑ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ.........................7

2.1.1 Θλιπτική αντοχή σκυροδέματος ........................................................ 8

2.1.2 Κατηγορίες σκυροδέματος................................................................ 8

2.1.3 Εφελκυστική αντοχή σκυροδέματος................................................... 9

2.1.4 Παραμορφώσεις ........................................................................... 10

2.2 Χάλυβας οπλισμένου σκυροδέματος .......................................................... 11

2.2.1 Διακρίσεις των ράβδων οπλισμού .................................................... 11

2.2.2 Ονομαστική διάμετρος και ονομαστική διατομή των ράβδων................ 11

2.2.3 Χαρακτηριστική αντοχή του χάλυβα. Διαγράμματα τάσεων-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ................15

3.2 Οριακές καταστάσεις .............................................................................. 16

3.2.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας ........................................................ 17

3.2.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας............................................. 17

3.3 Τιμές σχεδιασμού ................................................................................... 17

3.4 Δράσεις ................................................................................................ 18

3.4.1 Μόνιμες δράσεις ........................................................................... 19

3.4.2 Μεταβλητές δράσεις ...................................................................... 19

3.4.3 Τυχηματικές δράσεις ..................................................................... 20

3.4.4 Προένταση .................................................................................. 21

3.4.5 Παρεμποδιζόμενες και επιβαλλόμενες παραμορφώσεις ........................ 21

3.5 Τιμές σχεδιασμού αντοχών ...................................................................... 22

3.6 Συνδυασμοί δράσεων ............................................................................. 23

3.6.1 Οριακές καταστάσεις αστοχίας ............................................................... 24

3.6.1.1 Συνδυασμός βασικών δράσεων ........................................................... 25

3.6.1.2 Συνδυασμός τυχηματικών δράσεων ..................................................... 25

3.6.2 Οριακές καταστάσεις λειτουργικότητας ................................................... 25

3.6.3 Απλοποιήσεις για συνήθη οικοδομικά έργα .............................................. 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ...........29

4.2 Επικαλύψεις οπλισμών ............................................................................ 29

4.3 Αποστάσεις οπλισμών ............................................................................. 32

4.4 Τάση συνάφειας..................................................................................... 32

4.5.1 Τύποι αγκυρώσεων.............................................................................. 36

4.5.2 Βασικό μήκος αγκύρωσης ..................................................................... 37

4.5.3 Απαιτούμενο μήκος αγκύρωσης ............................................................. 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΓΕΘΗ

5.3 Κατανομή των παραμορφώσεων............................................................... 42

5.4 Ιδεατά διαγράμματα τάσεων - παραμορφώσεων.......................................... 43

5.5 Διαδικασία υπολογισμού - Διάκριση περιπτώσεων........................................ 45

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΟΚΩΝ........................................47

6.2 Συνεχείς δοκοί υπό κατακόρυφα φορτία .................................................... 48

6.3 Αμφιέρειστες δοκοί σε κάμψη .................................................................. 49

6.4 Εικόνες καμπτικής αστοχίας δοκού Ο/Σ ..................................................... 52

6.4.1 Διατομές “κανονικά” οπλισμένες ..................................................... 53

6.4.2 Διατομές με ασθενή όπλιση ............................................................ 54

6.4.3 Διατομές ισχυρά οπλισμένες ........................................................... 54

6.5 Μονοαξονική προέχουσα κάμψη ορθογωνικών διατομών .............................. 56

6.6 Προέχων εφελκυσμός ............................................................................. 63

6.7 Προέχουσα θλίψη .................................................................................. 63

6.8 Κάμψη πλακοδοκών ............................................................................... 64

6.8.1 Η έννοια του συνεργαζόμενου πλάτους................................................... 64

6.8.2 Συνεχείς πλακοδοκοί ........................................................................... 65

6.8.3 Υπολογισμός του συνεργαζόμενου πλάτους ............................................. 67

6.8.4 Διαδικασία υπολογισμού οπλισμών πλακοδοκού ....................................... 70

6.8.5 Προσεγγιστική διαδικασία υπολογισμού λεπτών πλακοδοκών ..................... 71

6.9.1 Γεωμετρικά στοιχεία ............................................................................ 73

6.9.2 Επιτρεπόμενα υλικά ............................................................................. 73

6.9.3 Διαμήκεις οπλισμοί .............................................................................. 74

6.10 Συνοπτική διαδικασία διαστασιολόγησης δοκών σε κάμψη .......................... 77

6.11 Διάτμηση ............................................................................................ 79

6.11.1 Συμπεριφορά αμφιέρειστων δοκών σε διάτμηση ..................................... 79

6.11.2 Τυπικές διατμητικές μορφές αστοχίας ................................................... 81

Παναγόπουλος & Κίρτας - Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι - ΤΕΙ Σερρών

Παναγόπουλος & Κίρτας - Κατασκευές Οπλισμένου Σκυροδέματος Ι - ΤΕΙ Σερρών