PROSVJETITELJSTVO

Krajem 18. st. su revolucije dokinule monarhiju u Francuskoj i obezbijedile

nezavisnost britanskih kolonija u Americi. Osnovni faktor je bio Prosvjetiteljstvo,
novi nain kritikog promiljanja, neovisnog o religiji i tradiciji.
Prosvjetiteljstvo je promoviralo znanstveno propitivanje, te doktrinu progresa
(Prve enciklopedije se pojavile sredinom stoljea). Industrijska Revolucija
zapoela oko 1740. g. Ininjeri i arhitekti razvili novi tip graevinskog materijala,
elik, koji je prvi put upostrijebljen za most Coalbrookdale, Engleska, 1776.
Prosvjetiteljstvo je takoer vodio poznavanju imperativa antikog Rima,
zahvaljujui Grand Tour-u (popularni Canalettovi suveniri s vedutama Venecije)
Odbijanje ideje progresa kod Rousseau-a, jednog od vodeih franc. filozofa,
vodilo ka povratku uroenim vrijednostima i potenom, jednostavnom i asnom
ivotu seljaka. Uticaj na Jean-Baptiste-Simon Chardin-a, te Jean-Baptiste Greuzea, koji slikaju sentimentalne narative o ruralnim porodicama
Sklonost naturalizmu vodila popularnosti portreta s pozadinom koju ine pejzai
- Thomas Gainsborough, te zanimanje za realizam, kao i Benjamin West
(suvremena odora na likovima koji su historijske linosti).

NEOKLASICIZAM

Sistematska istraivanja Herkulanuma 1737. i Pompeja 1746. dala poticaj pojavi

umjetnikom pokretu pod imenom Neoklasicizam, koji je inkorporirao teme i stilove
antike umjetnosti.
Pionir novog stila bila Angelica Kauffmann, slikarica koja je teme izvlaila iz rimske
povijesti.
Jacques-Louis David, klasinu umjetnosti oznaio kao imitaciju prirode u svojoj
najljepoj i perfektnoj formi takoer fazorizirao rimske teme. Njegova slika Zakletva
Horacija je sluila kao primjer patrioitizma i rtve.
Neoklasicizam takoer prisutan i u unutranjoj dekoraciji, modi, te arhitekturi. Rimske
i strukture talijanske renesanse su bile uzor za Panthon u Parizu, Jacques-Germain
Soufflot-a, te Chiswick House kraj Londona, Richarda Boylea. Grki hram James
Stuarta bio model za dorski portik u Worcestershire.
U SAD, Thomas Jefferson usvojio neoklasicistiki stil za Monticello, Virginia Capitol,
te University of Virginia. Zahvaljujui njemu je Neoclasicizam postao zvanini
arhitektonski stil nove Amerike republike, jer je reprezentirala idealizam, patriotizam,
te graanske vrijednosti.

Odlike

reakcija na umjetnost baroka i rokokoa; smirenost, trezvenost,

kontrola, uzvienost
1755. Johann Joachim Winckelmann (1717-1768) pie
''Razmiljanja o slikarstvu i skulpturi Grka antika kao model
podraavanja
u slikarstvu: izbjegavanje pastelnih boja, koriste se jasne i
intenzivne boje, kao i chiaro-scuro
u arhitekturi: harmonija i geometrija kao odraz racionalnosti; Grka i
Rim kao modeli prosvijeene politike organizacije

Etienne-Louis Boulle,
Spomenik Isaacu Newtonu, 1784,
Bibliothque Nationale, Pariz

- klasika nije stilski model, nego etiki primjer

umjetnosti osloboene religioznih predrasuda i
zasnovane na svijesti o prirodnom pravu i graanskoj
dunosti; traganje za sadrajima neodvojivim od forme

Lord Burlington (1694-1753) i William

Kent (1685-1748),
Chiswick House, 1725., London

Henry Hoare, Park u Stourheadu,

Wiltshire, 1743.

Thomas Gainsborough (1721-1788), Mr and Mrs

Andrews, 1749., ulje na platnu, National Gallery, London

Robert Adam (1728-1792), Syon House,

Middlesex, 1760-9.
(Hugh Percy, Northumbland)

Robert Adam (1728-1792), Syon House,

Middlesex, 1760-9.

Ulazni hol

Robert Adam (1728-1792), Syon House,

Middlesex, 1760-9.

Predsoblje

Crvena radna
soba

James Stuart,
Dorski portik,
Hagley Park,Worcestershire,
England, 1758

Jacques Germain Soufflot (17131780),

Ste-Genevive, 1755-92, Pariz

KodPantheonaje
kombiniranportikpo
uzorunaantike
rimskehramoves
kupolomkojaima
kolonadu,te
krstastimtlocrtom

Thomas Jefferson ,
Monticello, 1770-84, Charlottesville,
Virginia

Thomas Jefferson, University of Virginia,

Charlottesville,Virginia, 18191826.
Poput hrama na rimskom forumu, rotunda je
lei na uzdignutoj platformi te gleda na
travnjak okruen kolonadom. Nastala je po
uzoru na Panteon

Thomas Jefferson, University of Virginia,

Charlottesville,Virginia, 18191826.

Chateau de Marly

Latrobe, Benjamin Henry, 1764-1820,

Philadelphia: Bank of Pennsylvania
1798-1800

Benjamin Latrobe,
Katedrala u Baltimoru, 1804.-1818.

Sir Joshua Reynolds (1723-92), direktor Royal Academy of Arts

(1768)

Lady Sarah Burnbury, 1765.

Art Institute of Chicago

Mrs Siddons, 1784.

Art Gallery of Henry
Huntington,
San Marino

Angelica Kauffman (1741-1807)

Venera pokazuje put za Kartagu Eneji i Ahatu, 1768.

Angelica Kauffman (1741-1807)

Royal Academy of Arts, Lecture room, London,
1780.

Boja

Crte

Angelica Kauffmann, Kornelija prikazuje djecu kao svoje blago/ Majka

Grakha , ca. 1785. ulje na platnu, 3 4 4 2.Virginia Museum of Fine
Arts, Richmond (the Adolph D. and Wilkins C.Williams Fund).

Benjamin West (1738-1820), Smrt generala

Wolfe-a, 1770.
National Gallery of Canada

Jacques Louis David (1748-1825)

Zakletva Horacija, 1784.,
Louvre

Jacques Louis David (1748-1825) Maratova

smrt, 1784.,
Louvre

Jean-Anotine Houdon (1741-1828)

Thomas Jefferson, 1789.,

Library of Congress,
Washington DC

George Washington, 178596.., state Capitol,

Richmond, Virginia

Antonio Canova (1757-1822)

Nadgrobni spomenik Klementu

XIV,
1783-87., mramor

Nadgrobni spomenik Mariji

Kristini,
1798-1805., mramor

Antonio Canova (1757-1822),

Amor i Psiha, 1787-93., mramor
Louvre

Antonio Canova (1757-1822),

Paolina Borghese kao Venera, 1808.,
mramor
Galerija Borghese

Bertel Thorvaldsen (1770-1844)

Jason i zlatno runo,

1803., mramor
Thorvaldsen muzej,

Ganimed poji Zeusa kao orla,

1817., mramor
Thorvaldsen muzej,

William Blake (1757-1827)

Prauzrok srvati, Bog, 1794.,

naslovnica knjige Europe, a
Prophecy

Newton, 1795.
Tate Gallery

Henry Fuseli (1741-1825) Mora, 1785.,

ulje na platnu, Goetheov muzej, Frankfurt

Acadmie Royale de Peinture et de

Sculpture
Jean Baptiste Colbert je osnovao pod Louisom XIV. 1648. g.;
osnovne znaajke programa Akademije bile su: stavljanje naglaska
na konvenciji (umjetnik se treba voditi prethodnicima),
uspostavljanje hijerarhije anrova, uloga prirode u konceptu
postizanja idealnog i ekspresija strasti (nature mise en mthode),
tj. emocija,
od 1737. poinju se odravati Saloni, traju po 3 tjedna i posjeuju
ih svi stalei; na njima se prvi put javlja kritika; 1670. - ''borba
izmeu starih i mladih''
akademik Andr Flibien iznosi 1667. hijerarhiju slikarskih anrova
zasnovanih na temi koju obrauju - mrtva priroda, pejza,
svakodnevni ivot, portreti, povijesne i mitoloke scene, te
sakralni prizori,
Roger de Piles (1635-1709) daje svoju podjelu likovnih elemenata:
kompozicija, crte, boja i ekspresija,

Alexander Cozens (1717-1786),

Oblak, 1770.,
olovka i akvarel na papiru, Tate
Gallery

Constable John (17761837) Hampsted Heath,

1821., skica uljem
City Art Gallery,
Manchester