CMYK

CMYK

DY FJAL RRETH AUTORIT

CMYK

I njohur me emrin HARUN JAHJA, Adnan Oktar,

u lind n Ankara n vitin 1956. Pasi kreu studimet
fillore dhe t mesme n Ankara, ai studioi pr
arte n Universitetin Mimar Sinan n Stamboll
dhe filozofi n universitetin e Stambollit. Q nga
viti 1980, ai ka botuar mjaft libra n lidhje me
shtje politike, shkencore, dhe fetare. Duke qen
mjaft t vlersuara n t gjith botn, kto vepra
kan shrbyer pr shum njerz si mjet pr t
gjetur besimin n Zot dhe pr t arritur nj njohje
m t thell pr besimin e tyre. Librat e Harun Jahjas u
drejtohen t gjith lexuesve, pa marr parasysh moshn,
racn, apo kombsin e tyre, sepse ata prqendrohen n
nj synim: t hapin horizontin e lexuesit duke e nxitur at t
mendoj pr disa shtje t rndsishme, si qenia e Allahut
dhe Njshmria e Tij dhe t jetuarit sipas vlerave q Ai ka
prcaktuar pr ne.

CMYK

CMYK

CMYK

T dashur fmij! Ju mund t mos keni dgjuar asnjher

m par se, sa puntore dhe inteligjente jan
milingonat. Dikush nga ju mund t mendoj se, ato jan
krijesa q ecin gjith ditn duke mos br asgj.
Prkundrazi, ato jan krijesa plot me cilsi mahnitse.
Omeri, personazhi i ktij libri, ka rastin t msoj pr
jetn e tyre nga nj shoqe e tij. Ai ka mbetur pa mend
nga ato q dgjon nga ajo. Po far e bn at kaq t
emocionuar? 'sht m e rndsishmja, kush sht kjo
shoqe e vogl, e cila i mson kaq shum gjra Omerit?
Ju po vrisni mendjen se pr far bn fjal ky libr. Pra,
lexoni dhe zbulojeni

CMYK

CMYK

DY FJAL RRETH AUTORIT

CMYK

I njohur me emrin HARUN JAHJA, Adnan Oktar,

u lind n Ankara n vitin 1956. Pasi kreu studimet
fillore dhe t mesme n Ankara, ai studioi pr
arte n Universitetin Mimar Sinan n Stamboll
dhe filozofi n universitetin e Stambollit. Q nga
viti 1980, ai ka botuar mjaft libra n lidhje me
shtje politike, shkencore, dhe fetare. Duke qen
mjaft t vlersuara n t gjith botn, kto vepra
kan shrbyer pr shum njerz si mjet pr t
gjetur besimin n Zot dhe pr t arritur nj njohje
m t thell pr besimin e tyre. Librat e Harun Jahjas u
drejtohen t gjith lexuesve, pa marr parasysh moshn,
racn, apo kombsin e tyre, sepse ata prqendrohen n
nj synim: t hapin horizontin e lexuesit duke e nxitur at t
mendoj pr disa shtje t rndsishme, si qenia e Allahut
dhe Njshmria e Tij dhe t jetuarit sipas vlerave q Ai ka
prcaktuar pr ne.

CMYK

CMYK

CMYK

T dashur fmij! Ju mund t mos keni dgjuar asnjher

m par se, sa puntore dhe inteligjente jan
milingonat. Dikush nga ju mund t mendoj se, ato jan
krijesa q ecin gjith ditn duke mos br asgj.
Prkundrazi, ato jan krijesa plot me cilsi mahnitse.
Omeri, personazhi i ktij libri, ka rastin t msoj pr
jetn e tyre nga nj shoqe e tij. Ai ka mbetur pa mend
nga ato q dgjon nga ajo. Po far e bn at kaq t
emocionuar? 'sht m e rndsishmja, kush sht kjo
shoqe e vogl, e cila i mson kaq shum gjra Omerit?
Ju po vrisni mendjen se pr far bn fjal ky libr. Pra,
lexoni dhe zbulojeni

I njohur me emrin HARUN JAHJA, Adnan Oktar, u lind n Ankara n

vitin 1956. Pasi kreu studimet fillore dhe t mesme n Ankara, ai studioi pr
arte n Universitetin Mimar Sinan n Stamboll dhe filozofi n universitetin e
Stambollit. Q nga viti 1980, ai ka botuar mjaft libra n lidhje me shtje
politike, shkencore, dhe fetare. Harun Jahja sht njohur mir si autor i
veprave t rndsishme, t cilat zbulojn mashtrimin e evolucionistve,
pohimet e tyre t pavrteta dhe lidhjet e errta midis Darvinizmit dhe
ideologjive gjaksore, t tilla si: fashizmi dhe komunizmi.
Veprat e Harun Jahjas, t prkthyera n 57 gjuh t ndryshme,
prbjn nj koleksion prej mse 45,000 faqesh me 30,000 ilustrime.
Pseudonimi i tij sht nj ndrthurrje e emrave t Harunit (Aaron) dhe Jahja (John),
n kujtim t dy Profetve t nderuar, t cilt luftuan kundr mohimit t besimit. Vula
e Profetit n librat e tij sht nj simbol i cili sht i lidhur me prmbajtjen e tyre. Ky
simbol paraqet Kur'anin (Shpalljen e Fundit) dhe Profetin Muhamed (paqja dhe
shptimi i Allahut qofshin mbi t), Profetin e fundit. Nn dritn e udhzimit t Kur'anit
dhe Sunnetit (tradits dhe msimeve t Profetit), autori i ve vetes si qllim t hedh
posht do ngrehin t ideologjive q mohojn fen dhe t thot "fjaln e fundit" n
mnyr q ta bj t hesht do kundrshtim ngritur kundr fes. Ai e prdor vuln
e Profetit t fundit (paqja dhe shptimi i Allahut qofshin mbi t), i cili arriti urtsin
m t lart dhe prsosmrin morale, si nj shenj t qllimit t tij pr t ofruar fjaln
e fundit.
T gjitha veprat e Harun Jahja kan nj qllim t prbashkt: t japin
mesazhin e Kur'anit, t inkurajojn lexuesit pr t menduar mbi shtje q kan t
bjn me besimin, si pr shembull, ekzistenca e Allahut dhe njshmria e Tij dhe
besimi n Botn Tjetr dhe njkohsisht t nxjerr n pah rrnjt e kalbura t
sistemeve antifetare dhe ideologjive t devijuara.
Harun Jahja gzon nj rang t gjer lexuesish n shum
vende t bots, q nga India n Amerik, nga Anglia n
Indonezi, Poloni, e deri n Bosnj, Spanj, Brazil, Malajzi, Itali,
Franc, Bullgari, e deri n Rusi. Disa nga librat e tij mund t
gjenden n gjuhn Angleze, Frnge, Gjermane, Spanjolle,
Italiane, Portugeze, Urdu, Arabe, Shqipe, Kineze, Dhivehi
(folur n ishujt Mauritius) Ruse, Serbo-Croate (Boshnjake),
Polake, Malaje, Turke, Uygur, Indoneziane, Bengali,
Daneze dhe Suedeze.

Duke qn mjaft t vlersuara n t gjith botn, kto vepra kan shrbyer pr

shum njerz si mjet pr t gjetur besimin n Zot dhe pr t arritur nj deprtim m
t thell n besimin e tyre. Menuria dhe sinqeriteti q i karakterizon librat e tij, s
bashku me nj stil t veant q sht i leht pr t'u kuptuar, ndikon drejtprdrejt
doknd q i lexon. Ata q i studiojn me kujdes kta libra, nuk mund t mbrojn m
ateizmin apo ndonj ideologji tjetr t devijuar apo filozofi materialiste, sepse kta
libra karakterizohen nga nj ndikim i shpejt, prfundime t qarta dhe jan t
pakundrshtueshm. Edhe nse kta njerz do t vazhdojn t kmbngulin n t
tyren, nuk do t jet gj tjetr vese nj kmbngulje t kot, sepse kta libra
prmbysin ideologji t tilla q nga themelet. T gjitha lvizjet bashkkohore
antifetare tashm mbrohen ideologjikisht, fal librave t shkruar nga Harun Jahja.
Kjo sht, pa dyshim, nj rezultat i urtsis dhe drits s Kur'anit. Autori n
mnyr modeste dshiron t shrbej si nj mjet n krkimin njerzor t rrugs s
drejt t Allahut. Prej botimit t ktyre materialeve nuk krkohet asnj prfitim
material.
Ata njerz q inkurajojn t tjert pr t lexuar kto libra, pr t hapur mendjet
dhe zemrat e tyre dhe pr t'i udhzuar ata t bhen robr t devotshm t Allahut,
kryejn nj shrbim t pamuar.
Njkohsisht, do t ishte nj humbje kohe dhe energjie pr t reklamua libra
t tjer, t cilt krijojn oroditje n mendjet e njerzve, i shpien ata n kaos
ideologjik dhe q nuk kan nj ndikim t fort dhe preiz n largimin e dyshimit prej
mendjeve t njerzve, si sht vrtetuar nga prvoja e prparshme. Pr librat q
jan shkruar vetm e vetm pr t nxjerr n pah fuqin letrare t shkrimtarit se sa
qllimin fisnik pr t'i shptuar njerzit nga mungesa e besimit sht e pamundur q
t ken nj ndikim kaq t madh. Ata q e ven n dyshim kt mund t shohin qart
se qllimi i vetm i librave t Harun Jahjas sht t mposht mosbesimin dhe,
njkohsisht, t prhap vlerat morale t Kur'anit. Suksesi dhe ndikimi i ktij shrbimi
shfaqen qart n bindjen e lexuesve.
Nj gj duhet t mbahet parasysh: Arsyeja kryesore pr vazhdimin e mizoris,
konflikteve dhe telasheve t tjera q po prjetojn shumica e njerzve sot sht
mbizotrimi ideologjik i mosbesimit. Ksaj mund t'i jepet fund vetm me mposhtjen
ideologjike t tij dhe, njkohsisht, duke transmetuar mrekullit e krijimit dhe moralin
e Kur'anit, n mnyr q njerzit t jetojn sipas tij. Duke patur parasysh gjendjen e
bots sot, q po precipiton n nj spirale dhune, korrupsioni dhe lufte, sht e qart
se ky shrbim duhet t jepet shpejt dhe n mnyr t suksesshme, prndryshe, do t
jet tepr von.
N kt drejtim, librat e Harun Jahjas marrin nj rol udhheqs. Me lejen e
Allahut, kto libra do t jen nj mjet, nprmjet t cilit njerzit n shekullin e XXI do
t gjejn paqen, drejtsin, dhe lumturin e premtuar n Kur'an.

o N kt libr i sht kushtuar nj kapitull i veant rrnies s teoris s

evolucionit, sepse kjo teori sht baza e t gjitha filozofive materialiste.
Darvinizmi mohon krejtsisht faktet e krijimit dhe ekzistencn e Allahut dhe, si
rrjedhim, prgjat 140 viteve t fundit shum njerz kan braktisur besimin e tyre
duke rn pre e dyshimit. Pr kt arsye, sht nj detyr e rndsishme q t'i
tregoni do njeriu se kjo teori s'sht gj tjetr vese mashtrim. Meqense, jo t
gjith lexuesit mund t lexojn disa nga librat tan, ne e kemi menduar t
arsyeshme q t'i kushtojm nj kapitull t veant t prmbledhur mbi kt
shtje.
o T gjith librat e Harun Jahjas shpjegojn tema q kan lidhje me
besimin nn dritn e vargjeve kuranore dhe i ftojn lexuesit t msojn fjalt e
Allahut dhe t jetojn n prputhje me to. T gjitha shtjet n lidhje me ajetet
kuranore jan shpjeguar n mnyr q t mos lihet vend pr dyshim apo pr
pyetje n mendjen e lexuesit. Stili i thjesht dhe i rrjedhshm i librave bn t
mundur q do njeri i fardo moshe qoft dhe i fardo grupi shoqror t'i
kuptoj ata me lehtsi. Fal shpalosjes s tyre t efektshme dhe t ndritshme, ata
mund t lexohen me nj frym. Madje, edhe ata njerz q e refuzojn besimin
ndikohen nga faktet q dokumentojn kta libra dhe nuk mund t hedhin posht
vrtetsin e prmbajtjes s tyre.
o Ky libr, po ashtu, t gjith librat e Harun Jahja mund t lexohen vetm
ose t diskutohen n grup. Lexuesit e etur pr t prfituar nga librat do t zbulojn
se diskutimi sht mjaft i dobishm dhe u mundson atyre t shkmbejn
mendimet dhe prvojn e tyre me t tjert.
o Nj shrbim i madh pr Islamin do t ishte ndihma n botimin dhe leximin
e ktyre librave shkruar vetm pr hir t Allahut. T gjith librat e Harun Jahjas
jan jashtzakonisht binds. Pr kt arsye, pr t'ia komunikuar t tjerve fen e
vrtet, nj nga mnyrat m t dobishme do t ishte nxitja pr t lexuar kta libra.
o Shpresojm se, lexuesi do t'i hedh nj sy prmbledhjeve t librave t
tjer t autorit, t cilat jan vendosur n pjesn e pasme t ktij libri. Lnda e tij
e pasur n shjet e besimit sht mjaft e dobishme dhe t sjell knaqsi n lexim.
o N kta libra, ndryshe nga librat e tjer, jan mnjanuar trsisht
pikpamjet personale t autorit, shpjegimet e bazuara n burime t dyshimta, stile
q nuk i kushtojn kujdesin e duhur temave fetare, dhe as argumenta t pashpres
apo pesimist, t cilt krijojn dyshime n mendjen e lexuesit dhe devijime n
zemrat e tyre.

Shtpia Botuese "Furkan ISM"

Brigada II Maqedonase, lokali 22
1000 Shkup, Maqedoni

MIRSEVINI N
BOTN E
MILINGONAVE!

Gjat rrugs pr n shkoll, Omeri ecn pran

kopshtit t nj shtpie matan rrugs dhe qndron aty
pakz.
N kt kopsht jeton nj mikesh i tij e veant.
Askush nuk e njeh kt mikesh, por Omeri e do shum.
Ai asnjher nuk harron ta vizitoj dhe knaqet
shum me shoqrin e saj. Mbi t gjitha, ai ka nj
mikesh, e cila sht m inteligjente se gjith t tjert.
Edhe pse shum e vogl, shoqja e tij mund t bj
shum gjra t rndsishme. Ajo, madje, sht
puntore e madhe.

Ajo i kryen t gjitha punt e saj shum mir

dhe n koh t caktuar, sikur t ishte
ushtar n ndonj ushtri. Edhe pse nuk
shkon n shkoll si Omeri, ajo
kryen me shum sukses shum
detyra q duhet t'i kryej n
jetn e saj.
Ju, me siguri, pyesni veten
se, kush sht kjo mikesh e
vogl, apo jo?

Ajo sht nj milingon e vogl, e cila mund t bj

shum gjra t mrekullueshme.

Ndoshta, ju kurr nuk keni dgjuar se, sa t shkathta

dhe inteligjente jan milingonat e vogla. Disa prej jush,
madje, mund t'i keni par si insekte t thjeshta q bredhin
gjith ditn, pa br asgj. Por, ata q mendojn kshtu,
kan gabuar shum, sepse milingonat, si edhe shum
gjallesa t tjera, gjithashtu kan nj jet t tyren. Omeri ka
rastin t'i msoj t fshehtat e ksaj jete nga mikesha e tij.
Kjo sht edhe njra prej arsyeve pse Omerit nuk i shpton
asnj vizit dhe knaqet shum gjat bisedave me t. Ai
habitet shum nga ato q mson nga mikesha e tij pr
botn e milingonave dhe dshiron t'u tregoj t tjerve
gjithka q mson rreth talentit, inteligjencs dhe veorive
t tjera t shklqyera t mikeshs s vet. ka, ather, e
bn Omerin kaq t emocionuar? Pse ai sht aq i
mrekulluar nga bota e milingonave? Edhe juve ndoshta jeni
kurioz t dini PSE. Pra, vetm vazhdoni lexoni

10

Milingonat kan m shum antar se do gjalles

tjetr n bot. Pr do 700 milion milingona t ardhura n
kt bot, ka vetm 40 foshnje prej njerzve. Me fjal t
tjera, numri i milingonave n bot sht shum m i madh
se i njerzve. Familjet e milingonave jan, gjithashtu,
shum t mdha. Pr shembull, ju ndoshta keni nj familje
me 4-5 antar, megjithat, n familjen e milingonave,
ndonjher, ka me miliona milingona. Tani mendo vetm
nj minut: sikur ti t kishe me miliona vllezr dhe motra,
a do t ishit n gjendje t jetoni n nj shtpi t vetme?
Sigurisht q jo!
Tiparet mahnitse t milingonave nuk mbarojn ktu.
Megjithse me miliona prej tyre jetojn bashk, ato
nuk kan probleme me njra-tjetrn, nuk kan rrmuj dhe
parregullsi. Ato bjn nj jet t planifikuar mjaft mir ku,
donjra i bindet rregullave.
Disa familje milingonash merren me rrobaqepsi, t
tjerat kultivojn ushqimin e vet sikur bujqit, kurse, ca t tjera
mbajn ferma t vogla ku rrisin disa kafsh m t vogla.
Ashtu si njerzit mbajn lop dhe ua marrin qumshtin,
ashtu edhe milingonat mbajn bim (afide) dhe prdorin
"qumshtin" e tyre.

11

Tani, t shohim se 'ka pr t thn Omeri rreth

bots s milingonave.

Milingonat endse
jan rrobaqepse
t shkathta.
Ato i ndrthurin
gjethet duke i
trhequr nga t dy
ant dhe duke
qepur gjethet s
bashku. N kt
mnyr, ato
ndrtojn nj
shtpi t
mrekullueshme
pr vete.

12

Milingonat rojtare ruajn

folen. Ato e bjn kt
pun me shum sukses.
Edhe milingonat e tjera jan,
po ashtu, puntore t
zellshme. Ato i kryejn t
gjitha punt e foles.

13

OMERI: N fillim e pash kokn e saj t vogl duke

dal nga toka. Ajo ma trhoqi vmendjen, pasi, ishte
paksa m e madhe se trupi i saj. Pyesja veten, pse koka
e saj ishte ashtu dhe fillova ta vrej me kujdes kt
mikesh t vogl. Koka e madhe, n trupin e saj t vogl,
e ndihmonte q t shrbente si roje n hyrje t foles. A
doni ta dini "si"? Ajo kontrollonte milingonat q donin t
hynin, nse ishin nga familja e saj apo jo, dhe nuk i linte
brenda nse ato ishin t huaja. Menjher, pasi e pash,
i fola dhe e luta t m tregoj ka po ndodhte brenda.
Mikesha ime e vogl e kuptoi krshrin time dhe filloi t
m shpjegonte. Un doja t dija se, si milingonat me kok
t madhe i njohin banort e foles s tyre dhe i ln ata
brenda.
MILINGONA: Omer, m ler t t tregoj se, ne
familjet tona i quajm "koloni". Me fjal t tjera, ne
jetojm n bashksi t quajtura koloni. Nj milingon
shum leht e di nse milingona tjetr i takon kolonis s
saj apo jo. Kt e bn duke prekur trupin e milingons
tjetr me antenat e veta, (shkopthat e vegjl n maj t
koks) t cilat e ndihmojn ta dalloj t huajin, fal
"aroms karakteristike t kolonis". Nse milingona sht
e huaj, nuk mund ta lejojm t hyj n shtpin ton.
Ndonjher prdorim edhe forcn pr ta przn q atje.

14

Milingonat duke "biseduar"

me njra-tjetrn me an t
prekjes.
Milingonat nuk duan q
t huajt t hyjn n
folen e tyre, sepse kjo
do ta krcnonte
sigurin e tyre. Ato nuk
ngurrojn t futen n
luft pr t mbrojtur
folen dhe shoqet e
tyre.

15

Omeri u befasua kur dgjoi pr sistemin e tyre t

prsosur t siguris dhe pyeste veten se, si guxonin t
huajt t provonin t hynin n fole. Kur ia tha kt
mikeshs t tij, ajo buzqeshi me t dhe tha q kishte
edhe shum gjra t tjera q do ta mrekullonin at.
M pas, milingona i tha: "Do t t tregoj pr
brendsin e foles, pr t ciln je kurioz t
dish.Kolonit tona prbhen nga mbretresha,
milingonat meshkuj, ushtart dhe milingonat puntore.

16

Milingonat kan
detyra t
ndryshme. Ato
punojn
shum, pa
pushuar aspak.

Mbretresha dhe meshkujt

kujdesen pr shumimin e llojit
ton. Mbretresha sht me e
madhe se t gjith ne. Detyra e
meshkujve sht q ta bjn
mbretreshn t lind milingona
t reja. Ushtart jan prgjegjs
pr mbrojtjen e kolonis, pr
gjetjen e ushqimit dhe vendeve
t reja pr fole. Grupi i fundit
prbhet
nga
milingonat
puntore. T gjitha milingonat
puntore jan milingona femra
sterile.

17

Kjo do t thot se ato nuk mund t lindin.

Ato kujdesen pr mbretreshn dhe foshnjat e
saj duke i pastruar dhe ushqyer ato. Prve ksaj,
ato duhet t'i kryejn t gjitha punt e tjera n koloni.
Ato ndrtojn korridore t reja n fole, krkojn
ushqim dhe pastrojn folen. Milingonat puntore
dhe ushtare, gjithashtu, ndahen n grupe t vogla
ndrmjet tyre. Disa prej tyre jan mbarshtues, disa
ndrtues dhe disa krkues t ushqimit. do grup
merret me nga nj pun t ndryshme. N kohn kur
nj grup lufton armiqt apo krkon ushqim, grupi
tjetr ndrton folen, ndrsa nj tjetr kujdeset pr
pastrimin dhe riparimin e foles".
Kur mikesha e tij e vogl ia tregonte t gjitha
kto, Omeri dgjonte i mrekulluar, ndaj dhe e pyeti:
"Nuk mrziteni asnjher duke pritur n hyrje t
foles gjat gjith kohs? Cila sht detyra jote n
fole?
Milingona u prgjigj: "Un jam puntore dhe
detyra ime sht q t shrbej ktu si rojtare. Si e
sheh, koka ime sht mjaft e madhe pr ta mbuluar
vrimn e hyrjes n fole. Jam e knaqur q kam kt
aftsi dhe e kryej punn time me gzim. Nuk
mrzitem kurr, prkundrazi, jam shum e knaqur
q i mbroj shoqet nga rreziqet".

18

Puntort e
zellshm n
punt e tyre.

19

Omeri nuk kishte se si t mos habitej nga ato i tregoi

milingona.
Milingonat punonin tr kohn pr t'ju ndihmuar t
tjerve, pa menduar fare pr veten dhe pa asnj problem
- dika q, madje, as njerzit nuk mund ta arrijn
gjithmon. Nga ato q i tregoi mikesha e tij e vogl, e
kuptoi leht se, puna e foles ishte e ndar n mnyr t
prsosur ndrmjet milingonave. Ishte e qart se, jeta e
tyre kishte nj rend t prsosur dhe t gjitha milingonat
duhet t ishin shum zemrgjra.
Pastaj ai pyeti se, mos vall kishte ndodhur ndonj
ngatrres ndonjher, sepse disa prej tyre ishin m t
mdha dhe m t fuqishme se t tjerat. Mikesha e tij e
siguroi se, asgj e till nuk kishte ndodhur ndonjher dhe
shtoi: "Ne jemi familje e madhe, Omer. Nuk ka zili, gar
pr t'u dukur apo ambicje ndrmjet nesh. Ne gjithmon
ndihmojm njra-tjetrn dhe mundohemi q t'i shrbejm
kolonis sa m mir. Gjithka n koloni sht e ndrtuar
mbi sakrific. do milingon, s pari, mendon pr t
mirn e shoqes s vet, pastaj pr veten.

20

M lejo t t jap nj shembull. Kur nuk ka ushqim t

mjaftueshm n koloni, milingonat puntore menjher
kthehen n milingona "ushqyese" dhe ushqejn t tjerat
me ushqimin rezerv nga stomaku i tyre. Kur ka ushqim t
mjaftueshm n koloni, ato prsri bhen milingona
puntore.
I kam dgjuar njerzit duke thn se, ka luft pr
mbijetes ndrmjet qenieve t gjalla n natyr. Kurr mos
u beso atyre! Ne e dim shum mir se, duhet t
bashkpunojm q t jemi t suksesshm."
Omeri i mrekulluar tha se, ato q dgjoi nga
milingona pr veten dhe familjen e saj t madhe ishin nj
shembull i prsosur.
Ai u knaq jasht mase kur msoi se, Zoti e kishte
krijuar kaq zemrgjer, kaq t dobishme dhe kaq t
prkushtuar pr shoqet e saj.
Pas asaj q dgjoi, Omeri vendosi t bhej i
kujdesshm dhe i matur me t tjert, s paku aq sa
milingonat dhe t bhej nj njeri, i cili fiton dashurin e
Allahut.
Ishte br shum von dhe atij i duhej t niset pr n
shkoll. I tha mikeshs se duhet t shkonte, por, pa
dyshim, do ta vizitonte edhe t nesrmen.

21

T nesrmen, Omeri shkoi n t njjtin vend dhe

priti mikeshn e tij t vogl. Pas disa minutash, ajo
erdhi. I tha se, kishte pritur tr natn me padurim q ta
takonte prsri. Pastaj e prkujtoi pr premtimin q i
kishte dhn pr t'i treguar rreth brendsis s foles.
Kshtu, milingona filloi t'i tregonte pr shtpin e
saj: "Ndonse ne jemi insekte t imta, foleja jon
sht e strmadhe, sikurse shtabi i prgjithshm i nj
ushtrie gjigande. Nse je i huaj, kurr nuk do t mund
t hysh brenda. Sepse, si e di, n der ka roje si un.
Brenda ka nj aktivitet t pandrprer dhe t
mirorganizuar. Me mijra, madje, me miliona
milingona ushtare dhe puntore kryejn detyrat e tyre
n mnyr t rregullt. Folet tona jan mjaft t
prshtatshme pr pun brenda tyre. Pr do pun, ka
dhomza t veanta dhe kto dhomza jan ndrtuar
n at mnyr q, milingonat ushtare dhe puntore, si
un, ta kryejn punn e tyre n mnyrn m t leht.
Ve ksaj, ne i marrim parasysh t gjitha nevojat tona
kur i ndrtojm folet. Pr shembull, foleja jon ka kate
nntoksore t cilat lejojn vetm nj sasi t caktuar t
rrezeve t diellit t futen brenda. Por, gjithashtu, ka disa
dhomza ku, energjia e diellit sht shum e
nevojshme. Kto dhomza i ndrtojm n katet lart, ku
mund t'i marrin rrezet e diellit n kndin m t gjer t
mundshm.
Madje ka edhe dhomza q duhet t jen n
komunikim t vazhdueshm me dhomzat e tjera.

22

Kto, ne i ndrtojm pran njratjetrs, n mnyr q milingonat mund

ta takojn m leht njra-tjetrn.
Depoja pr mbajtjen e ushqimit
rezerv sht e ndrtuar si ndarje e
veant n nj an t foles.
Hambaret ku ne mbajm
ushqimet tona, ndrtohen n
vende ku mund t arrihen
leht. Gjithashtu, n qendr
t foles kemi nj sall t
madhe, ku mblidhemi n
raste t caktuara."

N foton anash
shohim nj qytet
nntoksor t
ndrtuar nga
milingonat.
Pavarsisht se jan
shum t vogla, ato
uditrisht, mund t
ndrtojn qytete aq
t mdha mahnitse

23

1. Sistemi i mbajtjes s temperaturs konstante. 2. Serr. 3. Hyrja

kryesore dhe hyrjet ansore. 4. Dhomzat e gatshme. 5. Depoja e
ushqimit. 6. Dhoma e rojtarve. 7. Mburoja e jashtme. 8. Dhoma e
infermiereve. 9. Depoja e mishit. 10. Depoja e drithit. 11. Dhoma e
kujdesit pr larvat. 12. Dhoma e dimrimit. 13. Reparti i ngrohjes
qendrore. 14. Inkubatori. 15. Dhoma mbretrore
Nuk ka dyshim q milingonat nuk mund t'i planifikojn dhe shpikin t
gjitha kto detaje. Ato jan t frymzuara nga Zoti.

24

Kur Omeri i dgjoi t gjitha kto pr folen, e pyeti

mikeshn e tij t vogl: "Me t vrtet, ju i bni t gjitha
kto?" Nuk e kam ditur q milingonat mund t punojn
si inxhinier dhe arkitekt t shkolluar. Njerzit duhet t
kalojn shum vite n shkoll dhe t punojn shum pr
t ndrtuar ndrtesa aq t prsosura. Edhe ju ndiqni
trajnime t tilla?
Si prgjigje, milingona vazhdoi me tregime
marramendse rreth shoqeve t saj:
"Jo Omer, ne kto dituri i kemi t
lindura. Ato kurr nuk na jan msuar
neve, por ne saktsisht e dim se far
dhe kur duhet br.
Shtpia q kan
ndrtuar milingonat
sht si kshtjell
pr to.

25

Prit, kjo nuk sht e gjitha. Kjo q do t t tregoj

tani do t t befasoj edhe m shum. Si t tregova,
foleja jon sht shum e madhe krahasuar me
madhsin ton. Por, megjithat, ajo ngrohet mir. N
folen ton sht nj sistem shum i prparuar i
ngrohjes qendrore. N kt mnyr, temperatura
qndron kudo njlloj gjat gjith dits. Pr ta siguruar
kt, ne e mbulojm siprfaqen e jashtme t ndrtess
son me materiale t ndryshme, t cilat nuk e lejojn
nxehtsin t deprtoj brenda. N kt mnyr, ne e
ndalojm ajrin e ftoht t hyj brenda gjat dimrit dhe
t nxehtin gjat vers. Ja se si e mbajm temperaturn
n t njjtin nivel."
Nuk ka dyshim q Omeri, po mos ta kishte takuar
kt mikesh t vogl, vshtir se do t besonte q
milingonat mund t'i bjn kto gjra. Ai i tha
milingons: "Sikur, para se t m tregoje ti, t m
tregonte dikush pr ndrtimin e foles tuaj
dhe t m pyeste se kush mund ta bj
nj gj t till, do ta kisha t vshtir t
prgjigjesha.

26

Do t thosha se nj fole e till mund t ndrtohet

vetm me mjete shum t sakta dhe me njerz shum t
aft dhe t strvitur. Po t m thoshte dikush se kjo
ndrtes nuk sht ndrtuar nga njerz t shkolluar, por
nga milingonat, t them t vrtetn, nuk do t'i besoja".
Kur mikesha e tij e vogl i tregonte t gjitha kto,
shum mendime ia prshkonin mendjen. Ai
mendonte se ato jan mjeshtre m t
mdha se njerzit dhe filloi t
mendonte ndryshe pr kto
insekte. Ai e kuptoi se Zoti i kishte
krijuar milingonat dhe se ishte frymzimi i Zotit
do ast q i bnte ato t silleshin n at mnyr.
Ndryshe, ato nuk do t ishin n gjendje t'i bnin t
gjith kto gjra me sukses.

27

Mendimet vazhdonin t vrshonin n mendje,

ndrsa, mikesha e tij vazhdonte t tregonte. Omeri sa
vinte e m tepr bhej kureshtar dhe donte ta pyes pr
gjithka q i binte ndrmend. Meq kishte dgjuar se
milingonat sillen edhe si fermer, e pyeti mikeshn e tij
se si ato mund ta bjn kt. Si mundet nj milingon,
aq e vogl, ta punoj tokn pa asnj mjet, dika q
edhe njeriu do ta bnte me vshtirsi?
Milingona iu prgjigj: "Do t t tregoj
edhe dika tjetr pr ne. Kshtu do t'i
prgjigjem leht pyetjes tnde. Edhe
pse dukemi njlloj, ne ndahemi n
shum grupe t dallueshme sipas
mnyrs s jetess dhe pamjes s
jashtme.
N Tok ka rreth 8.800
lloje t ndryshme milingonash.
T gjitha kto milingona
kan tipare t veanta.
Milingonat fermere jan
njri prej ktyre llojeve.
Tani do t tregoj pr
milingonat q merren me
bujqsi. Ato quhen
"attas", apo milingonat
gjetheprerse.

28

Tipari kryesor i tyre sht bartja n kok e copave

t gjetheve q presin. Pr kt qllim, ato s pari
pastrojn shtegun e tyre, q t lvizin m leht npr t.
Rruga e tyre pr n fole, duke bartur gjethet e prera,
ngjan me nj autostrad t vogl. Milingonat ecin
ngadal npr kt shteg, duke mbledhur t gjitha
pengesat, copzat e vogla t barishteve, zhavorrin dhe
bimt e egra, dhe duke mnjanuar ato. N kt mnyr
ato e pastrojn shtegun ku do t kalojn.

Attast presin
gjethet me mjeshtri
dhe shum kujdes.

29

Pas nj pune t gjat dhe t mundimshme,

autostrada bhet e drejt dhe e lmuar sikur t ishte
rrafshuar me ndonj mjet special. Attas-t ecin npr
kt shteg pr t shkuar n fole, duke u fshehur
nn copzat e mdha t gjetheve, t cilat i
mbajn me nofullat e tyre t shtrnguara
fort."
OMERI: A mos the q fshihen nn
gjethe? Pse attas-t e ndjejn t
nevojshme pr t'u fshehur nn gjethe?
MILINGONA: Attas-t duhet
t
jen
t
kujdesshm
ndonjher, Omer. Pr
shembull, puntoret attas
me madhsi t mesme e
kalojn thuajse gjith ditn larg
nga foleja, duke bartur gjethe.
Pr to, sht e vshtir q t
mbrohen, sepse gjethet i
bartin me nofullat e tyre t
cilat zakonisht prdoren pr
vetmbrojtje.
OMERI: Po kur ato nuk
kan mundsi ta mbrojn
veten, kush i mbron ato?

30

1. Milingonat i
coptojn gjethet
e sjella n fole
n grimca.
2. Kto grimca i
prtypin duke i
br mas.
3. Ato e vendosin
kt mas mbi
gjethet e thara n
dhomza t reja.
4. Mbi kt mas
vendosin grimcat
e krpudhave t
sjella nga
dhomzat e tjera.
5. Nj grup i
angazhuar
milingonash
pastron kopshtin
duke hequr
materialet e
panevojshme.

31

MILINGONA:
Milingonat gjetheprerse
gjithmon shoqrohen
nga puntore m t
vogla. Kto puntore
ngjiten n maj t
gjetheve q mbajn attast dhe i bjn syt katr.
N rast t ndonj sulmi
nga armiqt, ata mbrojn
shokt e tyre, pavarsisht
se jan aq t vegjl.
OMERI: Ky sht edhe nj shembull tjetr mahnits
i vetsakrifikimit. Po un dua t di edhe nj gj. Prse i
prdorin attas-t kto gjethe? Pse attas-t i bartin kto
gjethe gjat gjith dits?
MILINGONA: Ata i prdorin ato pr bujqsin e
tyre. Attas-t i prdorin kto gjethe pr t kultivuar
krpudha. Milingonat nuk mund t'i han gjethet.
Kshtu q milingonat puntore, pasi i prtypin kto
gjethe, bjn nj grumbull dhe i fusin nn tok n
dhomzat e foles s tyre. N kto dhomza ato i

32

kultivojn krpudhat n gjethe dhe e sigurojn ushqimin

e tyre nga filizat e krpudhave.
Tani me siguri do t pyessh se, si milingonat e
vogla mund t bjn kaq gjra t mrekullueshme?
OMERI: Po. Me t vrtet po prpiqem ta kuptoj se
si milingonat arrijn t'i bjn t gjitha kto. Pr
shembull, nse m thua t kultivoj krpudha, do t ishte
shum vshtir pr mua. S paku duhej t lexoja disa
libra dhe t krkoja ndihm prej njerzve q e din kt
pun. Por e di q attas-t nuk trajnohen nga dikush.
Tani po e kuptoj m mir far ju bn juve dhe shoqet
tuaja milingona aq t talentuar. Ju jeni t programuara
ta bni punn tuaj.

33

Pr shembull attas-t vijn n bot duke ditur pr

bujqsin. Pa dyshim, Zoti, Krijuesi i gjith gjallesave, ua dha
attas-ve kt dituri. Zoti sht Ai i Cili t krijoi ty dhe t gjith
shoqet e tua me gjith kto tipare mahnitse.

MILINGONA: Ke t drejt Omer. Ne i dim kto gjra

sepse me to kemi lindur. Zoti, Krijuesi yn, na i dha kto si
bekim.
Omeri prsri u vonua. Pasi e falnderoi miken, u nis pr
n shkoll. Duke ecur, i jehonin n vesh ato q i tregoi
milingona. Ndrkaq, ai vazhdonte t mendonte. Veprat
mjeshtrore t milingonave, tregonin pr nj urtsi t madhe.
Por, kjo urtsi nuk mund t'u takonte vet milingonave. Ato n
fund t fundit ishin krijesa t imta. Ather, t gjitha aftsit e
milingonave duhet t'u tregojn njerzve menurin e Zotit. Pr
t treguar madhshtin e ekzistencs s Tij dhe artin e krijimit,
Zoti, Krijuesi i milingonave, i bri kto krijesa t imta t
kryejn gjra q kurr nuk do t mund t'i bnin me menurin
dhe dshirn e tyre. Mikesha e tij, urtsin e lindur q kishte,
aftsin dhe natyrn e sakrifikimit, ia detyronte frymzimit t
Zotit. do gj q bnte, ishte argument jo i saj, por i fuqis dhe
menuris s Zotit.

34

Duke menduar pr kt, ai e

kuptoi se disa gjra q i
imagjinonte ndryshe, tani u
zvendsuan me fakte t vrteta.
Ai, edhe nj her, e kuptoi se
tregimet pr gjallesat, se si ato
erdhn n jet rastsisht, se si i
fituan aftsit e tyre rastsisht me
kalimin e kohs, ishin gnjeshtra.
Si mund t jen t vrteta? Vetm
mendo, si mund t "flasin"
milingonat njra me tjetrn aq
mir po t kishin ardhur n bot
rastsisht? Si do t mund t
komunikonin njra me tjetrn pa
kurrfar rregullimi dhe t
ndrtonin fole aq t prsosura?
Prve ksaj, edhe sikur t gjitha
kto milingona t kishin ardhur n
ekzistenc rastsisht dhe sikur t
jetonin vetm pr ta mbrojtur
veten, ather si mund t ndodh
q ato t bjn aq sakrifica t
mdha pr njra-tjetrn? Ai
mendonte pr kto gjra gjat
gjith dits n shkoll.

35

Attast duke mbartur

gjethet q kan prer

Kur shkoi mbasdite n shtpi, vendosi ta lexonte

Kur'anin, t cilin Zoti ua zbriti t gjith njerzve. Vargu i
par q lexoi ishte ky:
"N krijimin e qiejve e t toks, n ndryshimin e nats
dhe t dits, ka argumente t qarta pr ata q kan arsye
dhe intelekt. Pr ata q All-llahun e prmendin me prkujtim
kur jan n kmb, kur jan ulur, kur jan shtrir dhe
thellohen n mendime rreth krijimit t qiejve e t toks (duke
thn): "Zoti yn, kt nuk e krijove kot, i lartsuar qofsh,
ruana prej dnimit t zjarrit!" (Ali Imran: 190-191).
Ai ishte plotsisht i bindur q vet Zoti krijoi milingonat,
at, nnn dhe baban e tij, vllain e tij dhe gjithka n
univers. Mikesha e tij e prkujtoi pr gjn m me rndsi
n bot. Ajo ishte: "Nuk ka krijues tjetr pos Zotit".

36

Besoj se kur t'i lexoni kto

rreshta, t gjith ju do ta
kuptoni t vrtetn, sikurse
Omeri, dhe do ta msoni
se Zoti sht Ai, i Cili krijoi
gjithka.
Pastaj do t thoni:
Darvini ka gnjyer
"Darvini, i cili tha se qeniet e
gjalla nuk u krijuan, por
erdhn n jet rastsisht, ishte
nj gnjeshtar i madh. Kur jemi t rrethuar me krijesa me aq
aftsi mahnitse, sht e pamundur t mendojm q ato
erdhn n jet rastsisht".
Prandaj, nse edhe ju takoheni me ndonj mik t mir
sikurse Omeri, mos harroni se keni shumka t msoni prej
tij. Studioni dhe mendoni pr prsosmrin e artit t Zotit, i
Cili e krijoi at. Dhe nse ndonjher takoni gnjeshtar si
Darvini, tregojuni atyre pr tiparet e miqve tuaj t vegjl dhe
u thoni se kurr nuk do t'u besoni gnjeshtrave t tyre t
pakuptimta.

37

38

39

Gjithashtu nga Harun Jahja