You are on page 1of 15

RASADI GUNA SAMBANDHA

(Relation between Rasadi Gunas)


Rasa,guna,virya,vipaka

& prabhava are

dependent on dravya
The inter-relationship of these are explained
on scintific basis by four rules

First rule (Rasabaladhikya)


Sheetam

dravyam viryena yad dravyam madhram


rasapakayo :|
Tayoramla yadushnam cha yad dravyam katukam
tayo:||
Tesham rasopadeshena nirdeshyo gunasangraha:|
Viryatoaviparitanam pakataschopadekshyate ||
(Ref-c.su. 26/45-46)

Generally madhura rasa dravyas will undergo madhura


vipaka & are sheeta virya
Then amla rasa dravyas will undergoes amla vipaka & are
ushna virya
Lavana rasa dravyas will undergoes madhura vipaka & are
ushna virya
Katu rasa dravyas will undergoes katu vipaka & are ushna
virya
Tikta kashaya rasa dravyas will undergoes katu vipaka &
are sheeta virya

Second rule (Samana Bala Sambandha)


Rasa

vipakastou virya prabhavasthanyapohati |


Balasamye rasadinam iti naisargikam balam ||
(Ref-A.H.SU 9/25)
When rasadi padarthas are having equal strength
then rasa is subsided by vipaka,vipaka is subsided
by virya,virya is subsided by prabhava

For example
Madhura

vipaka of pippali subsides katu


rasa & acts as vrushya

For example
Due

to ushna virya Brihat Panchamula acts


as vatashamaka by subsiding tikta,kashaya
rasa & katu vipaka

For example
Danti

acts as rechaka due to prabhava by


subsiding katu rasa,katu vipaka & ushna
virya.

Third rule (Vishambalasambandha)


Kinchid

rasena kurute karma viryena


chaparam |
Dravyam gunena pakena prabhavena cha
kinchan|| (REF- C.S.26 & A.H.SU 9/23-24)
Always stronger defeats weaker in that way
in rasadi gunas which one is powerful that
will defeats others & make their action.

For example
Raktarka

pushpa is raktapittahara due to


madhura,tikta rasa by subsiding katu vipaka
& ushna virya

Shunthi

is vrushya due to madhura vipaka


by subsiding katu rasa & ushna virya

Amalaki

is amla rasa,madhura vipaka &


sheeta virya then also it acts as tridosha
shamaka due to its prabhava

Fourth rule (individual actions)


Virudha

api cha anyonyam rasadhya


karyasadhane |
Navashyam syu: vidhatasya gunadosha
mitho yatha || (REF-A.S.SU 17)
Even though there is dissimarity in strength
of properties the individual actions of
rasa,virya e.t.c does not changes

For example
Guduchi

Due to tikta rasa acts as kaphapittahara


Ushna virya acts as vatahara
Madhura vipaka acts as vrushya
Prabhava acts as vataraktanashaka

You might also like