J5106 - THERMODYNAMIC 2

TOPIC 1: ADVANCE POWER

PLANT
BY
ISHAK BIN MOHAMED BASIR
JABATAN KEJURUTERAAN
MEKANIKAL

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

1.1 Kitar Carnot

Salah satu jenis kitar bagi loji kuasa stim ialah kitar
Carnot. Kitar ini diambil atas nama perekanya iaitu Sida
Carnot. Kitar ini merupakan kitar unggul (Proses boleh
balik) yang paling cekap bagi pengendalian antara had
suhu tertentu bagi kitar wap atau gas. Proses-proses itu
ialah:
1-2 Proses penambahan haba, Qin pada suhu malar
2-3 Proses pengembangan isentropik (S2 =S 3)
3-4 Proses penyingkiran haba Qout pada suhu malar.
4-1 Proses pemampatan isentropik (S4 =S 1)
Rajah 1.0 dan Rajah 1.2 menunjukkan proses-proses
utama bagi kitar Carnot.

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Gambarajah T-s dan Skimatik Kitar Carnot.

TAKUNGAN PANAS

T C

Q1-2
Dandang

W4-1

Pam air
suapan

Turbin

W2-3

Pemeluwap

Q3-4

TAKUNGAN SEJUK

Rajah 1.1; Gambarajah T-s

Rajah 1.2: Gambarajah Skimatik

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Persamaan Keseimbangan Tenaga

DANDANG (1-2)

Anggapan PE 0, KE 0, W 0
Q12 W12 = H12 + PE12 + KE12
Q12 = H12 = (H2 H1)
TURBIN (2-3)

Anggapan PE 0, KE 0, Q 0
Q23 W23 = H23 + PE23 + KE23
-W23 = H23 = H3 - H2

T C

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Persamaan Keseimbangan Tenaga

PEMELUWAPAN (3-4)

Anggapan : PE = 0, KE = 0, W = 0
Q34 W34 = H34 + PE34 + KE34
Q34 = H34 = (H4 H3)
PAM AIR SUAPAN (4-1)

Anggapan PE = 0, KE = 0, Q = 0
Q41 W41 = H41 + PE41 + PE41
-W41 = H41 = H1 H4

TC

KECEKAPAN KITAR CARNOT

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Kecekapan haba =
atau

th =

Wnet
Qin

Qin Qout
Qin

Qout
Oleh kerana kitar Carnot
Qin mempunyai proses yang boleh balik, menurut

th = 1

skala suhu Kelvin:

Qout T s
=
Qin T p

di mana;
Ts= suhu takungan panas
Tp=suhu takungan sejuk

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

CONTOH 1.1
Sebuah kitar Carnot beroperasi di antara
tekanan 0.03 bar dan 70 bar masing-masing di
dalam keadaan wap basah. Stim
meninggalkan pam pada keadaan cecair tepu
meninggalkan dandang di dalam keadaan wap
tepu. Tentukan kecekapan haba loji.

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Kitar Rankine
Kitar
Carnot

Kecekapan Tinggi tetapi Nisbah Kerja

Adalah Rendah
Proses Rumit untuk dilakukan-memberhentikan
penyejukan pada keadaan 3 (Stim basah, T2) kerana
perlu melakukan proses mampatan secara seentropi
kepada keadaan 4
Lebih mudah sekiranya pada keadaan 3 cecair
sepenuhnya menerusi pemeluawapan kepada tekanan
dandang (T1) pada keadaan 4.
Saiz pam adalah kecil dan kerja pam dapat dikurangkan.
Jumlah haba yang dibekalkan meningkat (Cecair ke
wap) kerana T4 adalah lebih rendah daripada suhu tepu
pada tekanan dandang.
Pengubahsuaian ini di panggil kitar Rankine seperti
Dalam Rajah 1.3

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant

Gambarajah T-s dan Skimatik Kitar Rankine Unggul

Boundary

Fuel Gas

W12

Fuel
Air

4
3

Turbine

Boiler

T
(K)

Q451

4
4
W34

Condenser

Pump
3

S(kJ/kgK)

Rajah 1.3: Gambarajah T-s dan Skimatik Kitar Rankine Unggul

Q23
Cooling
Water

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

PROSES KITAR RANKINE & IMBANGAN

TENAGA
Proses 1-2:

Proses pengembangan secara seentropi di

turbin dari p1 ke p2. (PE=0,KE=0,Q=0)
Q12 W12 = H12 + PE12 + KE12
W12 = ( H1 H 2 )

Proses 2-3:
Proses penambahan haba di dandang pada
tekanan malar (PE=0,KE=0,W=0)
Q23 W23 =H 23 +PE

Q23 = ( H3 H 2 )

23

+KE

23

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

PROSES KITAR RANKINE &

IMBANGAN TENAGA
Proses 3-4:
Proses pemampatan secara seentropi di pam air suapan
dari p1 ke p2. (PE=0,KE=0,Q=0)
Q34 W34 = H 34 + PE34 + KE34
W34 = ( H 3 H 4 )

Selain daripada itu kerja pam juga boleh dikira dengan

menggunakan hubungan:
W34 = V ( P3 P4 )

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

PROSES KITAR RANKINE & IMBANGAN TENAGA

Proses 4-1:
Proses pemampatan secara seentropi di pam air suapan
dari p1 ke p2. (PE=0,KE=0,Q=0)
Q41 W41 = H 41 + PE41 + KE41
W41 = ( H 4 H1 )

Selain daripada itu kerja pam juga boleh dikira dengan

menggunakan hubungan:
W41 = V ( P4 P1 )

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KECEKAPAN HABA RANKINE

T

Kecekapan Haba Rankine,

R =

) (

Wnet
Wturbin Q
Wpam
in

(W

dandang

R =

T1

( h3 h4 ) ( h2 h1 )
( h3 h2 )

T2

Rajah 1.4: Gamabarajah T-s Kitar Rankine Ideal

Kecekapan ini memberitahu kita, berapa banyak kerja

bersih dapat ditukarkan daripada haba yang
dibekalkan ke dalam sistem.

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KRITERIA PRESTASI LOJI KUASA

Selain daripada kecekapan haba rankine, beberapa
kriteria juga perlu dicari bagi menentukan prestasi
sesebuah loji kuasa.
1. Penggunaan stim tentu (s.s.c)
Penggunaan stim tentu merupakan nisbah kadalir jisim
(kadar penggunaan stim terhadap masa) dengan kuasa
keluaran bersih yang dihasilkan
Ia memberitahu kita berapakah kadalir stim yang
diperlukan untuk hasilkan 1 unit kuasa

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KRITERIA

LOJI KUASA

PRESTASI

Kadalir jisim stim =m s

kg

kg kJ
x

s
kg

Kuasa keluaran =m s x (w net )

s
m
Oleh itu, s.s.c=m (w )
s
net

iaitu =

kg
kJ

1
w net

kg

s
kg

kJ
s kg

Selain daripada unit ini, unit lain yang biasa digunakan

ialah:
kg
kg
kg( 3600)
kJ

Maka s.s.c =

3600
w net

kW .s

kg
kW . jam

kW . jam

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KRITERIA PRESTASI LOJI KUASA

2. Nisbah kerja
Nisbah ini menunjukkan berapa banyak kerja
bersih dapat dihasilkan daripada keseluruhan
kerja kasar yang dipunyai oleh sistem.
W
Wpam
Nisbah kerja = kerjakeluaranbersih= turbin
kerjakeluarankasar

Wturbin

3. Kecekapan isentropik (seentropi)

Kecekapan isentropik/seentropi terbahagi
kepada dua iaitu:
kecekapan seentropi pam
kecekapan seentropi turbin

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KRITERIA PRESTASI LOJI KUASA

Wujudnya kecekapan ini kerana terdapat ketidakboleh

balikan proses pada turbin dan pam air suapan.
Ketidakbolehbalikan ini menyebabkan turbin dan pam air
suapan tidak lagi beroperasi secara isentropik atau
seentropi.
*proses pegembangan danT mampatan adalah sebenar.

3
2
2

Rajah 1.5: Gambarajah T-s

dengan Proses Tak Seentropi

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KRITERIA PRESTASI LOJI KUASA

Bagi pam:
Bagi turbin:

s ( pam) =

kerjaseentropi h2 h1
=
kerjasebenar h2' h1

s ( turbin) =

kerjasebenar h4' h3
=
kerjaseentropi h4 h3

4. Beban haba pemeluwap (Condenser heat load)

Digunakan untuk membandingkan penyingkiran haba
di antara loji kuasa.
Beban haba pemeluwap = s.s.c x haba tersingkir di
pemeluwap
=

kg
kJ
x
kW . jam kg
=

kJ
kW . jam

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

CONTOH 1.2
Sebuah kitar loji kuasa stim bekerja dengan tekanan
dandang dan pemeluwap 30 bar dan 0.04 bar
masing-masing. Kirakan kecekapan, nisbah kerja dan
pengunaan stim tentu bagi:
a. Kitar Carnot menggunakan stim basah
b. Kitar Rankine dengan stim tepu kering masuk ke
turbin.
c. Kitar Rankine di(b) dengan kecekapan seentropi
turbin 80%
d. Sekiranya turbin di bekalkan dengan stim panas
lampau pada suhu 450C, tentukan pengunaan stim
tepu (PST)
Bandingkan kecekapan terma, kerja bersih dan nisbah kerja
bagi . kitaran (a),(b), dan (d). Nyatakan ulasan anda

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KITAR RANKINE DENGAN PEMANAS LAMPAU

1. Salah satu cara untuk meningkatkan kecekapan haba

ialah dengan cara meningkatkan Wnet.
2. Bagaimana meningkatkan Wnet ?
a. Naikkan Wout
b. Kurangkan Win
3. Penggunaan pemanas lampau merupakan satu cara
untuk menaikkan Wout .
4. Ia akan menyebabkan stim yang keluar dari dandang
pada keadaan wap tepu dipanaskan di dalam pemanas
lampau sehingga stim menjadi wap panas lampau.
5. Ini menyebabkan perbezaan entalpi yang tinggi di
turbin dan ini meningkatkan Wout .

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

SUSUNATUR LOJI DAN GAMBARAJAH T-s

Superheater
6

receiver

Turbine

2
4

pump

1
5

Surge tank

drum

T
(K)

Condenser

2
3

3
S(kJ/kgK)

KESEIMBANGAN TENAGA
Qin = Q16 + Q65 + Q 54'
Qin = ( H 3 H 2 ) + ( H 4 H 3 )
Qin = ( H 4 H 2 )

Win = V ( P2 P1 )
Wout = ( H 4 H5 )

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

CONTOH 1.3
Sebuah janakuasa stim kitar Rankine berada diantara
tekanan 40 bar dan 0.1 bar. Sekirannya suhu
keluaran pemanas lampau ialah 520oC, dapatkan
kecekapan terma, penggunaan stim tentu dan
nisbah kerja. Bandingkan nilai yang diperolehi
dengan jawapan daripada contoh sebelumnya.
Dapatkan juga beban haba pemeluwap dan beri
ulasan. Jika suhu air penyejuk bagi pemeluwap naik
22oC kepada 30oC, dapatkan berapakah jisim air
penyejuk untuk satu kg stim

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

PENGARUH SUHU STIM

Lebih tinggi suhu stim yang keluar dari pemanas
lampau, lebih kering stim yang memasuki
pemeluwap.
T C
1'
1

x'

x
2

2'

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

PENGARUH TEKANAN STIM

Pada suhu yang malar, apabila tekanan dandang
ditambah, stim akan menjadi lebih basah kerana x
berkurang.
T C
P1
P1'

P2

x'

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Kesan Tekanan Dandang Terhadap Kecekapan

dan Kadar P.s.t

s.s.c

Pengunaan Stim tentu

Kecekapan Kitar 100%

Kecekapan

Tekanan Dandang
Rajah : Kesan Tekanan Dandang Terhadap Kecekapan dan Kadar P.s.t

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

Kecekapan
s.s.c

Pengunaan Stim tentu

suhu stim panas Lampau terhadap

kecekapan kitar dan p.s.t

Kecekapan Kitar 100%

Kesan

Suhu Stim C
Rajah : Kesan suhu stim panas Lampau terhadap kecekapan kitar dan p.s.t

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KITAR RANKINE DENGAN PEMANAS SEMULATURBIN BERBILANG PERINGKAT

1. Kitar rankine dengan pemanas semula merupakan
salah satu kitar modifikasi Rankine yang digunakan
secara praktikal pada masa ini.
2. Apabila tekanan dandang ditingkatkan stim yang
memasuki pemeluwap akan menjadi lebih basah dan
akan merosakkan turbin
T C

x'

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

KITAR RANKINE DENGAN PEMANAS SEMULA-TURBIN BERBILANG

PERINGKAT

3. Untuk mengatasi masalah ini sistem pemanasan semula

digunakan.
i.

meningkatkan dan memastikan stim kering semasa keluar daripada turbin.

ii. Suhu purata haba yang dibekalkan kepada stim adalah

tinggi
iii. Memerlukan dandang berfrenkuensi tinggi dengan
pegembangan dalam satu peringkat menghasilkan stim
ekzos yang basah (<10%)
iv. Memanas lampaukan stim supaya kebasahan stim <10%.
Keadaan memanaskan semula stim dan pegembangan
dilakukan dalam dua peringkat turbin.
4. Penggunan alat ini menyebabkan terdapat dua unit turbin
digunakan: turbin tekanan tinggi dan rendah.
5. Penggunaan sistem pemanasan semula adalah untuk

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant

SUSUNATUR LOJI & GAMBARAJAH T-S PEMANASAN SEMULA

T C

Dandang

TTT

TTR

3
Pemanas semula

5
Pam air suapan Pemeluwap

2
3

6
4

2
5

4 4

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant

IMBANGAN TENAGA
1. Kerja TTT: WTTT
2. Kerja TTR:

= H3 H 4

T C

(kJ)
3

WTTR = H5 H 6

(kJ)

3. Qin =Q23 + Q45 = ( H3 H2 ) + ( H5 H 4 )

Apabila wujudnya ketidakbolehbalikan:

WTTT = H3 H 4'

(kJ)

2. Kerja TTR:

WTTR = H5 H 6'

(kJ)

3. Qin =

Q23 + Q45

Kecekapan haba
rankine,

( H3 H 2 ) + ( H5 H 4' )
R =

(WTTT

(kJ)
1

1. Kerja TTT:

4'

(kJ)

+ WTTR ) Wpam
Q23 + Q45

6 6'

BDA 3043: Termodinamik ll

BAB 1:LOJI KUASA STIM( Steam Power Plant)

CONTOH 1.4
Sebuah janakuasa stim bekerja dengan tekanan stim
30 bar dan 0.04 bar. Stim masuk ke turbin pada suhu
4500C dan berkembang sehingga tepu kering kepada
tekanan 2 bar. Stim kemudian dipanaskan semula
sehingga suhu mencapai 400C sebelum ia masuk ke
turbin tekanan rendah. Kecekapan seentropi keduadua turbin adalah 0.85%.
Kirakan;
i. Kecekapan termal
Ii.Pengunaan stim tentu.