Πίεση

Τι είναι ακριβώς πίεση; Κάτω από ποιες περιστάσεις βρίσκεται

στην καθημερινή ζωή;

Η πίεση είναι παντού: στην ατμόσφαιρα, στους πνεύμονές μας, στις

στρόφιγγες, στα μη αλκοολούχα ποτά, στις ρόδες, στο έδαφος, κ.λπ.

Τι είναι ακριβώς πίεση;

Η πίεση ορίζεται ως η σχέση μεταξύ μιας δύναμης (ή του βάρους) και της
επιφάνειας στις οποίες εφαρμόζεται. Εάν η δύναμη αυξάνεται, η πίεση
αυξάνεται επίσης. Αντιστρόφως, εάν η επιφάνεια αυξάνεται, η πίεση
μειώνεται.

Παράδειγμα αποτελεί το περπάτημα στο χιόνι με πέδιλα του σκι. Δεν

βυθιζόμαστε στο χιόνι επειδή το βάρος μας (μια προς τα κάτω δύναμη)
εφαρμόζεται σε μια επιφάνεια ίση με την περιοχή επιφάνειας και των δύο σκι.
Έτσι η προκύπτουσα πίεση στο χιόνι είναι σχετικά χαμηλή.

Εάν αφαιρέσουμε τα σκι, είναι πιθανό να βυθιστούμε επειδή το βάρος μας, αν

και σταθερό, εφαρμόζεται τώρα σε μικρότερη επιφάνεια ίση με το ποσό της
περιοχής επιφάνειας από τα δύο πέλματα των παπουτσιών μας. Η
προκύπτουσα πίεση είναι ξαφνικά μεγαλύτερη και το χιόνι κάτω από τα πόδια
μας υποχωρεί.

Ο Νόμος του Boyle

Τα αποτελέσματα της πίεσης παρατηρούνται ευκολότερα με τα αέρια από ότι

με οποιοδήποτε άλλο στοιχείο. Ο Άγγλος, Robert Boyle, διατύπωσε έναν νόμο
σχετικά με τη συμπιεστότητα των αερίων, η οποία καθιερώνει μια σχέση
μεταξύ του όγκου που καταλαμβάνονται από ένα αέριο και της πίεσης στην
οποία εκτίθεται. Ο νόμος του Boyle δηλώνει ότι ο όγκος ενός αερίου είναι
αντιστρόφως ανάλογος προς την πίεσή του. Φανταστείτε ένα αέριο που
περιλαμβάνεται σε ένα εύκαμπτο και σφραγισμένο υλικό (όπως μια φόρμα
αστροναύτη, ή ένα ελαστικό
μπαλόνι). Εάν η εξωτερική πίεση
αυξηθεί, ο χώρος που
καταλαμβάνεται μέσα από το
αέριο θα μειωθεί. Αντιστρόφως,
εάν η πίεση που ασκείται στο
υλικό μειώνεται, ο όγκος που
καταλαμβάνεται από το αέριο
μέσα στο υλικό θα αυξηθεί

Δεδομένου ότι αυτή η αντίστροφη σχέση είναι ανάλογη, ξέρουμε ότι εάν
διπλασιάσουμε την πίεση, ο όγκος που καταλαμβάνεται από το αέριο στο θα
μειωθεί από το μισό.
Οι μονάδες μέτρησης

Η μονάδα για τη μέτρηση της πίεσης

είναι το Ν/m2 ή Pascal (PA) από τον
Γάλλο επιστήμονα Blaise Pascal. Ένα
Pascal αντιστοιχεί σε μια δύναμη ενός
Newton που εφαρμόζεται σε μια
επιφάνεια ενός τετραγωνικού μέτρου,
και αντιπροσωπεύει μια πολύ χαμηλή
πίεση. Για λόγους σύγκρισης, η πίεση
που ασκείται από ένα λίτρο του
γάλακτος στο κατώτατο σημείο του
εμπορευματοκιβωτίου της αντιστοιχεί σε 2.000 PA, ή το 2kPa.

Άλλη μονάδα πίεσης είναι και το 1 atm, η ατμοσφαιρική πίεση δηλαδή στη
στάθμη της θάλασσας που ισούται με 105Pa. Αυτό σημαίνει ότι πενήντα
χαρτοκιβώτια γάλακτος σωρευμένα το ένα πάνω από το άλλο (που είναι 10
μέτρα περίπου σε ύψος) θα ασκούσαν το ίδιο ποσό πίεσης με την
ατμόσφαιρα.

N/m2
mm στήλης
Φυσ.Ατμοσ. Atm ή
υδραργύρου Hg
pascal

Φυσ.Ατμοσ. Atm 1 10-5 760

N/m2
ή 105 1 0,0076
pascal
mm στήλης
0,001316 131,58 1
υδραργύρου Hg

1. Γιατί τα τανκ αλλά και τα εκχιονιστικά έχουν αντί για

λάστιχα, ερπύστριες (συνεχόμενη ταινία);

2. Γιατί τα μεγάλα φορτηγά έχουν περισσότερα από τέσσερα

και φαρδιά λάστιχα;
Η πίεση στην καθημερινή ζωή

Πίεση και καιρός

Οι μετεωρολόγοι συχνά αναφέρονται σε υψηλής πίεσης ή χαμηλής πίεσης

ζώνες. Στους συγκεκριμένους όρους, η κανονική πίεση στη γη, στη στάθμη
της θάλασσας, είναι της τάξεως του 101kPa. Στην πραγματικότητα, αυτή η
πίεση ποικίλλει κάπως στα διαφορετικά σημεία του πλανήτη και, για ένα
δεδομένο σημείο, δεν είναι απαραιτήτως η ίδια από μια ημέρα στην επόμενη.
Πώς είναι αυτό πιθανό; Ο θερμός αέρας δεν είναι τόσο πυκνός (είναι
ελαφρύτερος) όσο ο κρύος αέρας, ο οποίος εξηγεί πώς τα μπαλόνια καυτού
αέρα -αερόστατα- μπορούν να αφήσουν το έδαφος. Μπορούμε επομένως να
υποθέσουμε ότι η πίεση αέρα επάνω από μια έρημο είναι χαμηλότερη από
την πίεση αέρα επάνω από το βόρειο πόλο, και αυτή είναι πράγματι η
περίπτωση. Αυτός ο τύπος παραλλαγής στην πίεση από ένα σημείο του
πλανήτη σε άλλο ασκεί άμεση επίδραση στον καιρό.

Κατά γενική ομολογία, μια ζώνη

υψηλής πίεσης συνδέεται με ξηρό
και ηλιόλουστο καιρό δεδομένου
ότι ο αέρας κατεβαίνει και
ξηραίνει. Αντιστρόφως, μια
χαμηλής πίεσης ζώνη είναι ένα
σημάδι της κακοκαιρίας,
δεδομένου ότι ο αέρας έχει μια
τάση να ανέλθει και να
συμπυκνωθεί για να διαμορφώσει
τα βροχή-φέροντα σύννεφα.

Scuba Diving

Οι δύτες υπόκεινται στην πολύ μεγαλύτερη πίεση που υπάρχει κάτω από το
νερό από ότι στην επιφάνεια του. Στην πραγματικότητα η πίεση που
αισθάνονται είναι η ατμοσφαιρική πίεση στην οποία προστίθεται η πίεση του
νερού που βρίσκεται από πάνω τους. Στα δέκα μέτρα κάτω από τη θάλασσα,
η πίεση είναι ήδη διπλάσια της ατμοσφαιρικής, στα είκοσι μέτρα είναι
τριπλάσια, και στα τριάντα, τετραπλάσια. Αυτή η πίεση μπορεί να
δημιουργήσει προβλήματα στους πνεύμονες ενός δύτη, αυτός είναι ο λόγος
για τον οποίο πρέπει να αναπνεύσουν το διατηρημένο σε σταθερή
ατμοσφαιρική πίεση, αέρα.

Στα 30 μέτρα η πίεση αέρα που παρέχεται από τη δεξαμενή πρέπει να είναι
τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την πίεση του αέρα στην επιφάνεια. Αυτό
σημαίνει ότι η εισπνοή σε αυτό το βάθος είναι ισοδύναμη, από άποψη όγκου
αέρα, με το να εισπνεύσει κάποιος τέσσερις φορές στην επιφάνεια!!!

Σύμφωνα με το νόμο Boyle, ο αέρας που εισπνέεται κατά τη διάρκεια της

ανάβασης, αυξάνει τον όγκο του. Το κράτημα της αναπνοής κάποιου σε αυτήν
την περίπτωση θα ανάγκαζε τον αέρα που διαστέλλεται να πιέσει τους ιστούς
στους πνεύμονες προκαλώντας ζημιές ή και θάνατο. Για αυτό οι δύτες δε
συστήνουν ποτέ να κρατούν την αναπνοή τους κάτω από το νερό.

Άλλα παραδείγματα

− Το μπαλόνι
− Σκι και Skateboard
− Χύτρες ταχύτητος

Η πίεση θα είναι η ίδια σε όλο το

υγρό, αν και πιέζουμε μόνο ένα
τμήμα του.

Μέχρι πόσα κιλά πρέπει να είναι

ο πίθηκος για να μπορέσει να
σηκωθεί;