ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

4.1 Δίσκος μάζας Μ = 1 kg είναι δεμένος στο ελεύθερο άκρο κατακόρυφου ελατηρίου
σταθεράς ελαστικότητας k = 36 N/m. Από ύψος Η = 80 cm πάνω από αυτόν αφήνουμε σώμα
μάζας m = 100 g να πέσει ελεύθερα. το σώμα συγκρούεται μετωπικά με το δίσκο και αναπηδά
μετά την κρούση σε ύψος h = 20 cm. Να βρείτε:
i. Την ταχύτητα του σώματος m λίγο πριν την κρούση.
ii. Τις ταχύτητες αμέσως μετά την κρούση.
iii. Το πλάτος της ταλάντωσης που εκτελεί ο δίσκος.
iv. Τη συχνότητα της ταλάντωσης του δίσκου.
v.Τη μέγιστη επιτάχυνση του δίσκου. Δίνεται η Ε.Β. g = 10 m/s2.
3
i) υ1 = 4 m/s ii) υ’1 = 2m/s υ’2 = 0,6 m/s iii) A = 10 cm iv) f = Hz v) α = 3,6 m/s2.
π

4.2 Σώμα μάζας m1 = 2 kg ισορροπεί, δεμένο στο πάνω ελεύθερο άκρο,

κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου. Το ελατήριο έχει σταθερά σκληρότητας k = 200
N/m. Από ύψος h = 1,8 m πάνω από το σώμα μάζας m1 αφήνεται ελεύθερο δεύτερο
σώμα μάζας m2 = 1 kg. Τα δύο σώματα συγκρούονται μετωπικά και ελαστικά. Να
βρείτε:
i. Την αρχική συμπίεση x1 του ελατηρίου.
ii. Την ταχύτητα της μάζας m2 λίγο πριν την κρούση.
iii. Τις ταχύτητες των σωμάτων αμέσως μετά την κρούση.
iv. Το πλάτος Α της ταλάντωσης που θα εκτελέσει το σώμα m1 μετά την κρούση.
Δίνεται Ε.Β. g = 10 m/s2.
i) x1 = 0,1 m ii) υ2 = 6 m/s iii) υ’2 = -2 m/s, υ’1 = 4 m/s ιω) Α = 0,4 m
 4.3 Θεωρούμε κατακόρυφο τεταρτοκύκλιο ΑΒ ακτίνας R = 2 m, που εφάπτεται στο
κάτω άκρο του Β με λείο οριζόντιο επίπεδο. Σώμα μάζας m1 = 4 kg αφήνεται να
γλιστρήσει κατά μήκος του τεταρτοκυκλίου από το άνω άκρο Α. Το σώμα περνάει από
το σημείο Β του τεταρτοκυκλίου με ταχύτητα υΒ = 5 m/s και συνεχίζει να κινείται,
χωρίς τριβή, κατά μήκος της οριζόντιας εφαπτομένης του τεταρτοκυκλίου στο σημείο
Β. Αφού διανύσει διάστημα s = 0,6 m στο οριζόντιο επίπεδο, συγκρούεται πλαστικά με
σώμα μάζας m2 = 6 kg, που είναι δεμένο στο ελεύθερο άκρο οριζόντιου ελατηρίου
σταθεράς k = 250 N/m, το οποίο έχει το άλλο άκρο του στερεωμένο σε ακλόνητο
σημείο. Τα σώματα, μετά την πλαστική κρούση, κινούνται ως μία μάζα και το ελατήριο
συσπειρώνεται. Να υπολογιστούν:
i.Η θερμότητα που παράχθηκε, εξαιτίας της τριβής, κατά την κίνηση του σώματος στο
τεταρτοκύκλιο.
ii. Το ποσοστό της αρχικής μηχανικής ενέργειας, που μετατράπηκε σε θερμότητα,
εξαιτίας της πλαστικής κρούσης.
iii. Το πλάτος και η περίοδος της ταλάντωσης που θα κάνει το σύστημα των μαζών,
μετά την κρούση.
iv. Να δοθεί η γραφική παράσταση της απομάκρυνσης της ταλάντωσης, σε
συνάρτηση με το χρόνο.
Δίνεται ότι η κίνηση του συστήματος των μαζών γίνεται κατά τον άξονα του ελατηρίου,
ότι το ελατήριο υπακούει στο νόμο του Hooke και ότι η g = 10 m/s2. Το οριζόντιο επίπεδο,
το οποίο διέρχεται από το σημείο Β θεωρείται ως επίπεδο μηδενικής δυναμικής ενέργειας.
i) Qθ = 30 J ii) Π = 37,5% iii) Α = 0,4 m, Τα = 0,4 *πs iv) x = 0,4 * ημ(5t)

4.4 Η σφαίρα μάζας m2 = 1 kg ισορροπεί στο πάνω

ελεύθερο άκρο ιδανικού ελατηρίου σταθεράς
σκληρότητας k = 200 N/m. Από απόσταση l = 4 m πάνω

1
από τη σφαίρα m2 αφήνεται ελεύθερη η σφαίρα m1 =
3
kg να ολισθήσει στο κεκλιμένο επίπεδο. Το κεκλιμένο
επίπεδο είναι λείο και έχει γωνία κλίσης φ = 300. Οι δύο
σφαίρες συγκρούονται κεντρικά και ελαστικά. Να
βρείτε:
i.Τις ταχύτητες των δύο σφαιρών αμέσως μετά την κρούση.
ii. Το διάστημα που διανύει η σφαίρα m1 μετά την κρούση μέχρι να σταματήσει.
iii. Το πλάτος της ταλάντωσης της σφαίρας m2 μετά την κρούση. Δίνεται η Ε.Β. g =
10 m/s2.

5
i) υ’1 = - 10 m/s, υ’2 = 10 m/s ii) x = 1 m iii) A = m
10

4.5 Σώμα μάζας m1 = 1 kg δένεται στο άκρο οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου

σταθεράς k = 100 N/m, το άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο ακλόνητα.
 Συσπειρώνουμε το ελατήριο κατά 1 m και τη χρονική στιγμή t0 = 0 το αφήνουμε
ελεύθερο, οπότε το σώμα αρχίζει να ταλαντώνεται πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο. Τη

2π
χρονική στιγμή t1 = s, ένα βλήμα μάζας m2 = 0,5 kg, που κινείται οριζόντια με
15
ταχύτητα μέτρου υ2 = 20 3 m/s στη διεύθυνση του άξονα του ελατηρίου προς το
ακλόνητο άκρο του, σφηνώνεται στο ταλαντούμενο σώμα. Να υπολογίσετε:
i. Την ταχύτητα του σώματος μάζας m1 μόλις πριν την κρούση.
ii. Το πλάτος των ταλαντώσεων του συσσωματώματος.
iii. Τη μέγιστη ταχύτητα του συσσωματώματος.
i) υ1 = 5 3 m/s ii) A’ = 2,18 m iii) υmax = 18,8 m/s

4.6 Στο σχήμα η μεταλλική πλάκα έχει μάζα Μ = 4 kg και ισορροπεί στερεωμένη στα
άκρα δύο κατακόρυφων όμοιων ελατηρίων σταθεράς k = 10 N/m το καθένα. Από ύψος h
= 3,75 m πάνω από την πλάκα αφήνεται να πέσει σώμα μάζας m = 1 kg, το οποίο
συγκρούεται πλαστικά με την πλάκα. Να βρείτε:
i.Την αρχική συμπίεση του ελατηρίου.
ii. Την ταχύτητα της σφαίρας λίγο πριν την κρούση.
iii. Την ταχύτητα του συσσωματώματος αμέσως μετά την κρούση.
iv. Το πλάτος των ταλαντώσεων του συσσωματώματος.
v.Τη συνάρτηση της ταχύτητας του συσσωματώματος με το χρόνο, αν t0 = 0 είναι η
στιγμή της κρούσης. Δίνεται η Ε.Β. g = 10 m/s2.
 5π 
i) x1 = 2m ii) υ1 = 5 3 m/s iii) V = 3 m/s iv) A = 1m v) υ = 2*συν 2t +  S.I.
 6

4.7 Το σώμα μάζας m1 είναι δεμένο στο άκρο του ιδανικού ελατηρίου σταθεράς
ελαστικότητας k = 100 N/m και μπορεί να ολισθαίνει σε οριζόντιο λείο επίπεδο.
Μετακινούμε το σώμα από τη θέση ισορροπίας στη θέση Β, σε απόσταση x1 = 0,2 m
κατά μήκος του άξονα του ελατηρίου, και το εκτοξεύουμε με ταχύτητα μέτρου υ1 = 2

3 m/s. Στην ίδια θέση η επιτάχυνση του σώματος ισούται με α 1 = -20 m/s2. Το σώμα
εκτελεί γραμμική αρμονική ταλάντωση με θετική φορά αυτή της αρχικής μετατόπισης.
I. Να βρείτε:
i.Την περίοδο της ταλάντωσης.
ii. Το πλάτος της ταλάντωσης.
iii. Τη μάζα m1 του σώματος.
II. Το σώμα μάζας m1 φτάνει στη θέση Γ στην οποία η κινητική ενέργεια του σώματος
ισούται με το 50% της ενέργειας ταλάντωσης. Να βρείτε στη θέση αυτή:
i.Την απομάκρυνση της ταλάντωσης.
ii. Το ρυθμό μεταβολής της ταχύτητας.
III. Να βρείτε την αρχική φάση της ταλάντωσης.
IV. Στη θέση Γ συμβαίνει μετωπική – ελαστική κρούση με ακίνητο σώμα μάζας m2 = 1 kg.
Να βρείτε:
i.Την ταχύτητα των σωμάτων μετά την κρούση.
ii. Το πλάτος της ταλάντωσης του σώματος m1 μετά την κρούση.
π 2
I. i) T = s ii) Α = 0,4 m iii) m1 = 1 kg II. i) x2 = + m ii) -20 2 m/s
2

5 5
π 2
III. Φ0 = rad IV. i) υ’1 = 0, υ’2 = +2 2 m/s ii) A’ = m.
6 5

4.8 Το σώμα μάζας Μ = 9 kg ισορροπεί εξαρτημένο από το κάτω άκρο ιδανικού

ελατηρίου, σταθεράς σκληρότητας k = 100 N/m. Το βλήμα μάζας m = 1 kg κινείται με
σταθερή ταχύτητα, μέτρου υ1 = 10 m/s, προς τα πάνω. Το βλήμα σφηνώνεται στο
σώμα. Το συσσωμάτωμα αμέσως μετά την κρούση, που διαρκεί αμελητέο χρόνο,
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση. Να βρείτε:
i.Την περίοδο της ταλάντωσης.
ii. Το πλάτος της ταλάντωσης. Δίνεται η Ε.Β. g = 10 m/s2.

π 10 11
i) T = s ii) A =
5 10

4.9 Το σώμα m1 = 1 kg του σχήματος μπορεί να εκτελέσει απλή αρμονική

ταλάντωση. Το οριζόντιο δάπεδο είναι λείο και τα ελατήρια ιδανικά με σταθερές
ελαστικότητας k1 = 150 N/m και k2 = 50 N/m. Εκτρέπουμε το σώμα m1 από τη θέση
 ισορροπίας του μέχρι τη θέση με απομάκρυνση x = +24 cm και τη χρονική στιγμή t = 0
το αφήνουμε ελεύθερο. Ταυτόχρονα από ύψος h πάνω από τη θέση ισορροπίας αφήνεται
να πέσει ελεύθερα σώμα μάζας m2 = 0,44 kg.
i. Να βρείτε το ύψος h ώστε τα σώματα να συναντηθούν τη στιγμή που το σώμα m1
διέρχεται για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας του.
ii. Αν τα δύο σώματα συγκρούονται μετωπικά και πλαστικά στη θέση ισορροπίας,
να βρείτε το πλάτος της ταλάντωσης του συσσωματώματος. Η διάρκεια της κρούσης
είναι πάρα πολύ μικρή και η αντίσταση του αέρα αμελητέα. Δίνονται η Ε.Β. g = 10 m/s2
και ότι π2 ≈ 10.
1
i) h = m ii) A’ = 0,2 m
16

4.10 Βλήμα μάζας m κινούμενο με ταχύτητα μέτρου υ0 = 16 m/s, συγκρούεται κεντρικά

και πλαστικά με ακίνητο σώμα Α μάζας m1 = 3 m που βρίσκεται ακίνητο σε λείο οριζόντιο
επίπεδο και σε απόσταση L = 15,7 cm από το σημείο (0) του επιπέδου στην ευθεία κίνησης
του βλήματος, όπως φαίνεται στο σχήμα. σώμα Β μάζας m2 = 4 m είναι προσδεμένο στο
ένα άκρο οριζοντίου ιδανικού ελατηρίου το άλλο άκρο του οποίου είναι ακλόνητα
στερεωμένο. Ο άξονας του ελατηρίου συμπίπτει με τη διεύθυνση κίνησης του βλήματος.
αρχικά το ελατήριο είναι συμπιεσμένο ώστε το σώμα Β να απέχει απόσταση d1 από το
σημείο (0) που αντιστοιχεί στη θέση του φυσικού μήκους του ελατηρίου. Τη χρονική στιγμή
που το βλήμα προσκρούει στο σώμα Α, το σώμα Β αφήνεται ελεύθερο. Το συσσωμάτωμα του
βλήματος και του σώματος Α, κινούμενο με ταχύτητα μέτρου υ1 συγκρούεται κεντρικά και
ελαστικά με το σώμα Β τη στιγμή που αυτό έχει τη μέγιστη ταχύτητά του για πρώτη φορά.
Να υπολογίσετε:
i. Το μέτρο υ1 της ταχύτητας του συσσωματώματος.
ii. Το μέτρο υ’2 της ταχύτητας του σώματος Β αμέσως μετά την κρούση του με το
συσσωμάτωμα.
iii. Την περίοδο ταλάντωσης του σώματος.
iv. Το νέο πλάτος d2 της ταλάντωσης του σώματος Β μετά την κρούση του με το
συσσωμάτωμα. Δίνεται π = 3,14.
i) υ1 = 4 m/s ii) υ’2 = 4 m/s iii) T = 0,157 s iv) d2 = 0,1 m
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002