บุญข้าวสาก

ประเพณีบุญข้าวสาก นิ ยมทำำในวันขึ้น 15 คำำ่ เดือน

10 เป็ นกำรทำำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผ้ตำยหรือ
เปรตผ้้เป็ นญำติพ่ีนอ
้ ง ชำวบ้ำนจะทำำข้ำวสำก (ภำค
กลำงเรียกข้ำวสำรทหรือข้ำวกระยำสำรท) ไปถวำย
พระภิกษุสำมเณร

มูลเหตุท่ีทำำให้เกิดบุญข้ำวสำกมีว่ำ บุตรกุฏมณี ผ้หนึ่ ง

เมื่อพ่อสิ้นชีวิตแล้ว แม่ก็หำภรรยำให้ แต่ไม่มีบุตร
ด้วยกัน แม่จึงหำหญิงอื่นให้เป็ นภรรยำอีก ต่อมำเมีย
น้อยมีล้ก เมียหลวงอิจฉำจึงคิดฆ่ำเมียน้อยและล้ก
ก่อนตำยเมียน้อยคิดอำฆำตเมียหลวง ชำติตอ
่ มำทั้ง
สองเกิดเป็ นสัตว์ชนิ ดต่ำง ๆ และอำฆำตเข่นฆ่ำกัน
เรื่อยมำ จนชำติสุดท้ำย ฝ่ ำยหนึ่ งเกิดเป็ นคน อีก
ฝ่ ำยหนึ่ งเกิดเป็ นยักษิณี ยักษิณีจองเวรได้มำกินล้ก
ของผ้้เป็ นคนถึงสองครั้ง พอเกิดล้กคนที่สำมยักษิณี
จะตำมมำกินอีก หญิงคนนั้ นพร้อมล้กและสำมี จึง
หนี ไปพึ่งพระพุทธเจ้ำ ณ เชตวันมหำวิหำร
พระพุทธเจ้ำได้เทศนำให้ท้ ังสองเลิกจองเวรกัน และ
โปรดให้ทำงยักษิณีไปอย่้ตำมหัวไร่ปลำยนำ นำง
ยักษิณีมีควำมร้้เกณฑ์เกี่ยวกับฝนและนำ้ำดี ชำวเมือง
นั บถือมำก จึงได้นำำอำหำรไปส่งอย่ำงบริบ้รณ์ นำง
ยักษิณีจึงนำำอำหำรเหล่ำนั้ นไปถวำยเป็ นสลำกภัตแด่
พระสงฆ์วันละแปดที่เป็ นประจำำ ชำวอีสำนจึงถือเป็ น
ประเพณี ถวำยสลำกภัต หรือบุญข้ำวสำกสืบต่อมำ
และมีกำรเปลี่ยนเรียกนำงยักษิณีว่ำ ตำแฮก

พิธีทำาบุญข้าวสาก ชำวบ้ำนจะเตรียมอำหำรชนิ ดต่ำง

ๆ ใส่ภำชนะหรือห่อด้วยใบตองหรือใส่ชะลอมไว้แต่
เช้ำมืด วันขึ้น 15 คำำ่ เดือน 10 ตอนเช้ำจะนำำ
ภัตตำหำรไปถวำยพระภิกษุสำมเณรครั้งหนึ่ งก่อน
พอตอนสำยจวนเพลจึงนำำอำหำรซึ่งเตรียมไว้แล้วไป
วัดอีกครั้ง เพื่อนำำไปถวำยแด่พระภิกษุสำมเณร โดย
กำรถวำยจะใช้วิธีจับสลำก นอกจำกนี้ ชำวบ้ำนยังนำำ
เอำห่อหรือชะลอมหรือข้ำวสำกไปวำงไว้ตำมบริเวณ
วัด พร้อมจุดเทียนและบอกกล่ำวให้ญำติมิตรผ้้ล่วง
ลับไปแล้วมำรับเอำอำหำรและผลบุญที่อุทศ
ิ ให้ มีกำร
ฟั งเทศน์ฉลองข้ำวสำกและกรวดนำ้ำอุทิศส่วนกุศลไป
ให้ผ้ล่วงลับ นอกจำกนี้ ชำวบ้ำนจะนำำอำหำรไปเลี้ยง
ตำแฮก ณ ที่นำของตนด้วย เป็ นเสร็จพิธีทำำบุญข้ำว
สำก