Professional Documents
Culture Documents
Αλέξανδρος Χατζηπέτρος
users.auth.gr/ac
geophy.weebly.com 2
1
Τι είναι η µεταµόρφωση; (2)
Υπάρχουν έξι κύριοι παράγοντες που
επηρεάζουν τη µεταµόρφωση:
Χηµική σύσταση.
Αλλαγή θερµοκρασίας.
Αλλαγή πίεσης.
Παρουσία ή απουσία ρευστών.
Χρόνος που το πέτρωµα υφίσταται την υψηλή
πίεση ή την υψηλή θερµοκρασία.
Αν το πέτρωµα απλώς συµπιέστηκε ή επιπλέον
περιστράφηκε ή έσπασε κατά τη διάρκεια της
µεταµόρφωσης.
geophy.weebly.com 3
geophy.weebly.com 4
2
Θερµοκρασία και πίεση (1)
Η πηγή θερµότητας είναι η εσωτερική
θερµότητα της Γης.
Τα πετρώµατα θερµαίνονται είτε λόγω
ταφής, είτε από γειτονικές πυριγενείς
διεισδύσεις.
Η ταφή συνοδεύεται µε αύξηση της πίεσης
λόγω του βάρους των υπερκείµενων
πετρωµάτων.
Μία πυριγενής διείσδυση µπορεί να είναι ρηχή,
άρα χαµηλής πίεσης, ή βαθειά, εποµένως
υψηλής πίεσης. geophy.weebly.com 5
Θερµοκρασία
Πίεση
geophy.weebly.com 6
3
Θερµοκρασία και πίεση (2)
geophy.weebly.com 8
4
9
Τάση
Η τάση είναι η πίεση που εφαρµόζεται σε ένα
στερεό και έχει ως αποτέλεσµα την
παραµόρφωσή του και τη δηµιουργία νέας
υφής.
Η οµογενής τάση συµβαίνει όταν η πίεση είναι
ίση σε όλες τις κατευθύνσεις.
Η διαφορική τάση συµβαίνει όταν η πίεση είναι
διαφορετική σε διαφορετικές κατευθύνσεις.
Η υφή εξαρτάται από την αναλογία διαφορικής
/ οµογενούς τάσης.
geophy.weebly.com 10
5
Είδη πιέσεων που ασκούνται σε ένα
πέτρωµα
Λιθοστατική: οφείλεται στο βάρος των
υπερκείµενων πετρωµάτων.
Πίεση των ρευστών: οφείλεται στα
ρευστά που περιέχουν τα πετρώµατα.
Τεκτονική πίεση: οφείλεται σε τεκτονικά
αίτια.
geophy.weebly.com 11
geophy.weebly.com 12
6
Οµογενής ∆ιαφορική
τάση τάση
13
geophy.weebly.com 14
7
geophy.weebly.com 15
8
Ρευστά και µεταµόρφωση (2)
Ένα µέρος του ρευστού στο ιζηµατογενές
πέτρωµα είναι επιφανειακό νερό που
εµπεριέχεται στο πέτρωµα.
Ένα µέρος του ρευστού απελευθερώνεται
όταν ένυδρα ορυκτά (αυτά που περιέχουν
νερό στη σύστασή τους), όπως οι άργιλοι,
οι µαρµαρυγίες και οι αµφίβολοι,
αποσυντίθενται και χάνουν το νερό τους
µε την αύξηση της θερµοκρασίας.
geophy.weebly.com 17
9
Ρευστά και µεταµόρφωση (4)
Κάθε ρευστό που αποµακρύνεται λόγω της
µεταµόρφωσης θα µεταφέρει µικρά ποσά
διαλυµένων ορυκτών.
Τα ορυκτά που αποµακρύνονται και στερεοποιούνται
σε διακλάσεις σχηµατίζουν µία φλέβα.
Οι µεταµορφικές αλλαγές που συµβαίνουν ενώ
αυξάνει η πίεση και η θερµοκρασία (και συνήθως
µε άφθονα ρευστά) ονοµάζονται πρόδροµη (ή
προοδευτική) µεταµόρφωση.
geophy.weebly.com 19
geophy.weebly.com 20
10
Ο ρόλος του χρόνου στη
µεταµόρφωση
Τα αδρόκοκκα πετρώµατα είναι προϊόντα
µακρών µεταµορφικών διαδικασιών
(πιθανόν για εκατοµµύρια έτη) σε υψηλές
θερµοκρασίες και πιέσεις.
Τα λεπτόκοκκα πετρώµατα είναι προϊόντα
χαµηλότερων θερµοκρασιών,
χαµηλότερων πιέσεων ή, σε ορισµένες
περιπτώσεις, µικρών χρόνων αντίδρασης.
geophy.weebly.com 21
geophy.weebly.com 22
11
Ο ρόλος του νερού στον καθορισµό
των ορίων στη µεταµόρφωση
Το περιεχόµενο νερό ελέγχει τη
θερµοκρασία στην οποία ξεκινά η µερική
τήξη, όπως και την ποσότητα του
µάγµατος που µπορεί να σχηµατιστεί από
ένα µεταµορφωµένο πέτρωµα.
Όταν υπάρχει λίγο νερό, παρατηρείται
περιορισµένη τήξη.
Οι µιγµατίτες είναι σύνθετα πετρώµατα που
περιέχουν τόσο πυριγενή χαρακτηριστικά,
λόγω τήξης, όσο και µεταµορφικά.
geophy.weebly.com 23
12
25
geophy.weebly.com
geophy.weebly.com 26
13
Μεταµορφικές υφές (1)
Σχισµός. Η ιδιότητα του πετρώµατος να
αποχωρίζεται σε υποπαράλληλα επίπεδα ή (πιο
γενικά) οποιαδήποτε φύλλωση στην οποία τα
διατεταγµένα φυλλοπυριτικά ορυκτά δεν είναι ορατά
µακροσκοπικά.
Σχιστότητα. ∆ιάταξη ορυκτών που δηµιουργούνται
από µεταµορφικές διαδικασίες, ορατά µακροσκοπικά.
Γνευσιακή υφή. ∆ιαχωρισµός ορυκτών σε µπάντες
λόγω µεταµόρφωσης.
Ορθο-: προέρχεται από πυριγενές µητρικό.
Παρα-: προέρχεται από ιζηµατογενές µητρικό.
geophy.weebly.com 27
Σχιστότητα
geophy.weebly.com 28
14
Γνευσιακή υφή
geophy.weebly.com 29
15
Γρανοβλαστική
υφή
geophy.weebly.com 31
Πορφυριτική υφή
geophy.weebly.com 32
16
Αλλαγή παραγένεσης
geophy.weebly.com 33
Έναρξη
Αύξηση θερµοκρασίας και πίεσης
τήξης
Ορυκτά αργίλου
Χλωρίτης
Μοσχοβίτης
Βιοτίτης
Γρανάτης
Κυανίτης Σιλλιµανίτης
Άστριοι
Χαλαζίας 34
geophy.weebly.com
17
Μεταµόρφωση αργίλων
Αργιλικός σχιστόλιθος (χαµηλού βαθµού):
Το χαµηλού βαθµού µεταµορφικό προϊόν της
σχιστής αργίλου.
Φυλλίτης (ενδιάµεσου βαθµού):
Έντονη φύλλωση (σχιστότητα), µεγαλύτεροι
µαρµαρυγίες.
Μαρµαρυγιακοί σχιστόλιθοι και γνεύσιοι
(υψηλού βαθµού):
Οι σχιστόλιθοι είναι αδρόκοκκα πετρώµατα µε
έντονη σχιστότητα.
Οι (παρα-)γνεύσιοι είναι υψηλού βαθµού,
αδρόκοκκα πετρώµατα που παρουσιάζουν ζώνωση
ορυκτών (γνευσιακή υφή).
geophy.weebly.com 35
Αργιλικός σχιστόλιθος
Φυλλίτης
geophy.weebly.com 36
18
Γρανατούχος
µαρµαρυγιακός
σχιστόλιθος
geophy.weebly.com 37
Γνεύσιος
geophy.weebly.com 38
19
Οφθαλµογνεύσιος:
περιλαµβάνει
οφθαλµοειδείς
κρυστάλλους
προϋπαρχόντων
ορυκτών (κυρίως
αστρίων) λόγω
διάτµησης.
geophy.weebly.com 39
geophy.weebly.com 40
20
Μεταµόρφωση βασάλτη
Ο πρασινοσχιστόλιθος έχει έντονη φύλλωση
όπως ο φυλλίτης, αλλά επίσης ένα πολύ
χαρακτηριστικό πράσινο χρώµα λόγω της
περιεκτικότητας σε χλωρίτη.
Αµφιβολίτης και γρανουλίτης.
Όταν ο πρασινοσχιστόλιθος µεταµορφώνεται σε
συνθήκες ενδιαµέσου βαθµού, ο χλωρίτης
αντικαθίσταται από αµφίβολο. Η φύλλωση υπάρχει
στους αµφιβολίτες, αλλά δεν είναι έντονη λόγω της
απουσίας µαρµαρυγιών και χλωρίτη.
Στον υψηλότερο βαθµό µεταµόρφωσης, η
αµφίβολος αντικαθίσταται από πυρόξενο και
δηµιουργούνται γρανουλίτες.
geophy.weebly.com 41
geophy.weebly.com 42
21
geophy.weebly.com 43
Μεταµόρφωση
ασβεστολίθου
22
Μεταµόρφωση ψαµµίτη
Το µεταµορφικό
παράγωγο του
χαλαζία είναι ο
χαλαζίτης.
∆ηµιουργείται από
τον ψαµµίτη µε το
γέµισµα των
διακένων µε
χαλαζιακά
διαλύµατα και
ανακρυστάλλωση
όλης της µάζας.
geophy.weebly.com 45
23
geophy.weebly.com 47
geophy.weebly.com 48
24
Τύποι µεταµόρφωσης (2)
geophy.weebly.com 49
Κατακλαστική µεταµόρφωση
25
Μεταµόρφωση επαφής (1)
geophy.weebly.com 51
Μεταµορφική στεφάνη
Γρανίτης
geophy.weebly.com 52
26
geophy.weebly.com 53
27
Θαπτική µεταµόρφωση
(ενταφιασµού)
Όταν τα ιζήµατα ταφούν βαθειά µέσα σε µία
ιζηµατογενή λεκάνη, τότε µπορούν να
αναπτυχθούν θερµοκρασίες µερικών εκατοντάδων
βαθµών, οπότε δηµιουργείται θαπτική
µεταµόρφωση.
Οι ζεόλιθοι είναι µία οµάδα ορυκτών µε δοµή
πολυµερισµένου χαλαζία που έχουν τα ίδια χηµικά
συστατικά µε τους αστρίους, µε την προσθήκη
νερού.
Με την αύξηση της θερµοκρασίας και της πίεσης, η
θαπτική µεταµόρφωση εξελίσσεται σε περιοχική
(καθολική).
geophy.weebly.com 55
28
Μεταµορφικές ισόβαθµες
geophy.weebly.com 57
geophy.weebly.com 58
29
geophy.weebly.com 59
Μεταµορφικές φάσεις
Παραγενέσεις που σχηµατίζονται από
συγκεκριµένες συνθήκες πίεσης
θερµοκρασίας:
Κερατιτικές
5. Πρασινοσχιστολιθική.
1. Αλβιτοεπιδοτοκερατιτική.
6. Αµφιβολιτική.
2. Κεροστιλβοκερατιτική.
7. Γρανουλιτική.
3. Πυροξενοκερατιτική.
8. Εκλογιτική.
4. Σανιδινική.
9. Ζεολιθική.
10. Πρενιτική – Πουµπελλυιτική.
11. Γλαυκοφανιτική.
geophy.weebly.com 60
30
geophy.weebly.com 61
62
31
Χαρακτηριστικά µεταµορφικά ορυκτά (δείκτες)
κυανίτης σιλλιµανίτης
σταυρόλιθος γρανάτης
ανδαλουσίτης
geophy.weebly.com 63
Μετασωµάτωση
geophy.weebly.com 64
32
Γρανουλίτης σε διακλάσεις
geophy.weebly.com 65
geophy.weebly.com 66
33
Λιθοσφαιρικές πλάκες και
µεταµόρφωση (1)
Υπάρχουν πέντε περιπτώσεις όπου η κίνηση των
λιθοσφαιρικών πλακών προκαλεί µεταµόρφωση:
Θαπτική µεταµόρφωση.
Σύγκλιση λιθοσφαιρικών πλακών (γλαυκοφανιτική και
εκλογιτική µεταµόρφωση).
Περιοχική µεταµόρφωση.
Ζώνη όπου αρχίζει η ένυδρη κλασµατική τήξη.
Μεταµόρφωση επαφής.
geophy.weebly.com 67
geophy.weebly.com 68
34
Λιθοσφαιρικές πλάκες και
µεταµόρφωση (2)
Η θαπτική µεταµόρφωση σήµερα συµβαίνει σε
ιζήµατα που συσσωρεύονται σε ωκεάνιες
τάφρους.
Όταν ο ωκεάνιος φλοιός µε το ιζηµατογενές του
κάλυµµα παρασύρεται από µία βυθιζόµενη
λιθοσφαιρική πλάκα, η πίεση αυξάνει ταχύτερα
από ότι η θερµοκρασία, οδηγώντας έτσι σε
µεταµόρφωση υψηλής πίεσης αλλά χαµηλής
θερµοκρασίας.
geophy.weebly.com 69
35
71
geophy.weebly.com
geophy.weebly.com 72
36