Ομοιοπολικός δεσμός

Ομοιοπολικός δεσμός
Σχηματίζεται με αμοιβαία συνεισφορά ηλεκτρονίων ενός ή περισσοτέρων μονήρων ηλεκτρονίων
μεταξύ δύο ατόμων του ίδιου ή διαφορετικών στοιχείων.
Παράδειγμα
Σχηματισμός του μορίου του φθορίου F2
9F: K=2 L=7 F

F + F F F ή F( )F ή F F

αμοιβαία συνεισφορά 1 e

Η αμοιβαία συνεισφορά ενός ηλεκτρονίου από κάθε άτομο F έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός
σωματιδίου που ονομάζεται μόριο.

Ο παραπάνω δεσμός ονομάζεται απλός ομοιοπολικός δεσμός και η ένωση που σχηματίζεται
χαρακτηρίζεται ως ομοιοπολική.
 Απλός - διπλός - τριπλός ομοιοπολικός δεσμός
• Απλός: σχηματίζεται ένα κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων και συμβολίζεται με μία παύλα (-).

Η + Η Η Η ή Η Η F + F F F ή F F
ηλεκτρονιακός τύπος συντακτικός τύπος ηλεκτρονιακός τύπος συντακτικός τύπος

• Διπλός: σχηματίζονται δύο κοινά ζεύγος ηλεκτρονίων και συμβολίζεται με δύο παύλες (=).

Ο + Ο Ο( )Ο ή Ο Ο ή Ο Ο
συντακτικός τύπος
ηλεκτρονιακός τύπος

• Τριπλός: σχηματίζονται τρία κοινά ζεύγος ηλεκτρονίων και συμβολίζεται με τρεις παύλες (≡).

Ν + Ν Ν( )Ν ή Ν Ν ή Ν Ν
ηλεκτρονιακός τύπος συντακτικός τύπος
 Μέγιστος αριθμός ομοιοπολικών δεσμών που μπορεί να σχηματίσει ένα άτομο
Ο μέγιστος αριθμός των ομοιοπολικών δεσμών που μπορεί να σχηματίσει ένα αμέταλλο είναι
ίσος με τον αριθμό των μονήρων e που διαθέτει το άτομό του.

Τα αμέταλλα της ΙVA έχουν 4 μονήρη e και σχηματίζουν 4 ομοιοπολικούς δεσμούς. Χ

Τα αμέταλλα της VA έχουν 3 μονήρη e και σχηματίζουν 3 ομοιοπολικούς δεσμούς. Χ

Τα αμέταλλα της VΙA έχουν 2 μονήρη e και σχηματίζουν 2 ομοιοπολικούς δεσμούς. Χ

Τα αμέταλλα της VΙΙA έχουν 1 μονήρες e και σχηματίζουν 1 ομοιοπολικό δεσμό. Χ

 Πολικός και μη πολικός ομοιοπολικός δεσμός
Μη πολικός ομοιοπολικός (ή μη πολωμένος)
Σχηματίζεται μεταξύ ατόμων του ίδιου στοιχείου.
Το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων έλκεται εξίσου από τους πυρήνες των δύο ατόμων, οπότε έχουμε
ομοιόμορφη κατανομή του κοινού ζεύγους ηλεκτρονίων.

Πολικός ομοιοπολικός (ή πολωμένος)

Σχηματίζεται μεταξύ ατόμων διαφορετικών στοιχείων.

Το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων έλκεται περισσότερο από ηλεκτραρνητικότερο άτομο, οπότε έχουμε
ανομοιόμορφη κατανομή του κοινού ζεύγους ηλεκτρονίων.
 Παρατηρήσεις
• Οι δυνάμεις που αναπτύσσονται στον ομοιοπολικό δεσμό είναι ηλεκτρομαγνητικής φύσης.

• Ο ομοιοπολικός δεσμός μπορεί να σχηματίζεται από αμέταλλα στοιχεία των ομάδων IVA, VA,
VIA και VIIA καθώς και το Η (από την ΙΑ ομάδα) του Π.Π.

Τα παραπάνω άτομα των παραπάνω στοιχείων έχουν:

‣ 1 μονήρες e (το Η και τα στοιχεία της VIIA ομάδας του Π.Π.)
ή
‣ 2 μονήρη e (τα στοιχεία της VIA ομάδας του Π.Π.)
ή
‣ 3 μονήρη e (τα στοιχεία της VA ομάδας του Π.Π.)
ή
‣ 4 μονήρη e (τα στοιχεία της ΙVA ομάδας του Π.Π.)

• Οι ομοιοπολικοί δεσμοί, όπως και στην περίπτωση των ιοντικών ενώσεων, σχηματίζονται ώστε το σύστημα
να έχει αποκτήσει την ελάχιστη ενέργεια δηλαδή την μέγιστη σταθερότητα.
 Χαρακτηριστικά των ομοιοπολικών ενώσεων
1. Οι δομικές μονάδες των ομοιοπολικών ενώσεων είναι τα μόρια.

2. Στις συνηθισμένες συνθήκες είναι αέριες ή υγρές ή μαλακές στερεές με χαμηλά σημεία τήξης.

3. Σε καθαρή κατάσταση είναι κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Όμως τα υδατικά διαλύματα
ορισμένων ομοιοπολικών ενώσεων εμφανίζουν ηλεκτρική αγωγιμότητα.

4. Είναι κατά κανόνα δυσδιάλυτες στο νερό.

5. Στις ομοιοπολικές ενώσεις ανήκουν:

• τα οξέα (π.χ. HCl, H2S, HNO3, H2SO4, …),

• τα οξείδια των αμετάλλων (π.χ. CO2, SO2, NO, …),

• η αμμωνία ΝΗ3, το Η2Ο, κ.λ.π.

 Διαφορές μεταξύ ιοντικού και ομοιοπολικού δεσμού

Ιοντικός δεσμός Ομοιοπολικός δεσμός

Δημιουργείται μεταξύ μετάλλων και Δημιουργείται μεταξύ αμετάλλων.
αμετάλλων.

Σχηματίζεται με με αποβολή και πρόσληψη Σχηματίζεται με αμοιβαία συνεισφορά

μονήρων ηλεκτρονίων, με αποτέλεσμα τη μονήρων ηλεκτρονίων.
δημιουργία αντίθετα φορτισμένων ιόντων.

Συμμετέχουν διαφορετικά στοιχεία. Συμμετέχουν διαφορετικά ή ίδια στοιχεία.

Σχηματίζεται κρυσταλλικό πλέγμα, το οποίο Σχηματίζεται μόριο.

αποτελείται από κατιόντα και ανιόντα.
Είναι ηλεκτροστατικής φύσης (δυνάμεις Είναι ηλεκτρομαγνητικής φύσης.
Coulomb).
 Διαφορές μεταξύ ιοντικών και ομοιοπολικών ουσιών
Ιοντικές ουσίες Ομοιοπολικές ουσίες
Οι δομικές τους μονάδες είναι τα ιόντα. Οι δομικές τους μονάδες είναι τα μόρια.

Είναι στερεά κρυσταλλικά σώματα με υψηλά Είναι αέρια, υγρά με χαμηλά σημεία βρασμού ή
σημεία τήξης. μαλακά στερεά με χαμηλά σημεία τήξης.

Σε στερεή κατάσταση είναι κακοί αγωγοί του Σε καθαρή μορφή είναι κακοί αγωγοί του
ηλεκτρισμού. Τα τήγματα και τα υδατικά τους ηλεκτρισμού. Τα υδατικά διαλύματα ορισμένων
διαλύματα είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. ομοιοπολικών ενώσεων είναι καλοί αγωγοί του
ηλεκτρισμού.

Οι περισσότερες διαλύονται στο νερό. Γενικά είναι δυσδιάλυτες στο νερό.

Είναι τα άλατα, τα υδροξείδια των μετάλλων και τα Είναι οι ενώσεις μεταξύ αμετάλλων π.χ. οξέα,
οξείδια των μετάλλων. οξείδια αμετάλλων κ.λ.π.