You are on page 1of 90

OPINION xkwaf 0ol

10 armifp;l prf; OD;ausmf0if;


tcef;(22)? wdkuf(20)?
. . . .&xm;vHk;tusdK;oufa&mufjcif;
jynf&dyfrGeftdrf&m?
14 OD;csrf;at;
urm&GwfNrdKYe,f? &efukefNrdKY/
tdyfrufwdkY\ed*Hk; . . .
18 ud[ k ef yHEk ydS o
f l
tm&S&JY*sDeDAm OD;0if;ausmfxGef;?
23 pdik ;f xGe;f at; rHak &G;yHEk ydS w
f u
kd ?f 140? 45-vrf;?
. . . tjym;urÇm AdkvfwaxmiffNrdYe,f? &efukefNrdKY/
28 pd;k &drf
tjyiftqif
qif;&JrIaxmifacsmuf
Plastic Rainbow

t,f'w
D mtzGYJ
DESK REFERENCE ausmf0if;
SPECIAL SECTION 126 OD;[efxeG ;f a&Tausmf
152 OD;0ef zGHYNzdK;wdk;wufa&;ESifUwnfNidrfrI armifaZ,sm
omrefa0g[m& bmomjyefjcif; 131 azjrifU aersKd;ol&
rpfvwefz&D;(')rif; pDrH
144 t,f'w D mtzGYJ a': MuLMuLjrifh
SPECIAL REPORT aps;uGufpD;yGm;a&;qdkwm bmvJ (5)
5 EDITORIAL
tkyaf &
77 - 97 em*pfu,
kd af wGEY iS Uf qufpyftawG;rsm; 1000
6 EDITOR’S
CHOICE FEATURES wefz;dk
(Economy, Society, Culture, etc.) Dr. Than Tun 1300 usyf
98 rd;k aumif; Memoris & Observations rsufEmS zH;k cGiUf jyKcsuftrSwf
COVER THEME urÇmhtpDtpOfESifhEdkifiHwumtzGJYtpnf;rsm;
5405770608
34 *sufz&D'qD mh(cs) 104 0if;aemif 157 oef;xGe;f
bHkb0twGuf bHk"e tawG;rSm;? t,HkrSm;? tpGJrSm;rsm;\ zwfpmtkyfordkif; qufo,
G &f efvyd pf m
51 zm&dZmcg&D,m tMurf;zufrI (4) 178 Than Tun trSwf (217)? yxrxyf(0J)?
tar&duvGefurÇm 108 ausmf0if; A Modern History of Myanma
qdyfurf;omvrf;(tv,f)?
wwd,vrf; ausmufwHwm;NrdKYe,f?
(1752-1948)
118 vif;xufaZmf &efukefNrdKY /
'ku©wkdhuif;&mukef&m zkef; 095193106? 384199

2 3
Editorial

JOSEPH E STIGLITZ

MAKING GLOBALIZATION WORK

vufawGYtoHk;cs *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;
yxrwGJ
Come, Holy One
ausmf0if; bmomjyefonf
á To the deafening and perilous city streets,
'kwd,wGJ (aemufqHk;wGJ) rMumrDqufvufxkwfa0ygrnf/ To the scorched and parched fields of famine,
Come, Emmanuel, and bring us the hope of
abundance.

á Among those who mistrust each other, those


who hate each other,
Among those who do not know the way out of the
chaos,
Come, Lord Jesus, and teach us how to love.

á To our world of shattered dreams and constant


sorrow,
Come, Holy One, and dwell among us.
Bring your dream of peace and plant it in our
hearts.
4004570408

Katie Cook

Plastic Rainbow Book Publication


zkef; 095193106 ^ 384199

4 5
Editor's Choice
yg0ga&TaY jymif;rIBu;D oH;k &yf
Zmcg&D&m\tvkdt&? acwfopforkdif;wGif yg0ga&TUajymif;
rIBuD;oHk;&yf? &SdcJhNyD[k qkdygonf/ yxrtBudrf yg0ga½TUajymif;rIrSm
15 &mpk0ef;usifu BuHKcJh&aom? taemufEkdifiHrsm; (Oa&my) tif
tm;BuD;rm;vmjcif; jzpfonf/ þa&TUajymif;rIBuD;uyif? ,aeY uRef
tar&du tvGef urÇm awmfwkdYodxm;Muaom acwfopfurÇmukd? arG;zGm;apvkdufjcif;jzpf
onf/ odyÜHESifhenf;ynm? ul;oef;a&mif;0,fa&;ESifht&if;&Sifpepf?
ajr,mESifhpufrIawmfvSefa&;rsm;jzifh? o½kyfxifcJhaom urÇmh½Icif;
e,l;0d(c)r*¾Zif;? t,f'w D mtzGUJ 0ifEiS hf yifwidk af qmif;yg;&Sif jzpfygonf/ þurÇmh½Icif;uyif? taemufEkdifiHrsm;\ &SnfMumaom
zm&dZmcg&D&mrSm jrefrmpmzwfy&dowfESifh rpdrf;vS[k xifygonf/ EkdifiHa&;vTrf;rkd;rIumv&SnfBuD;ukd? OD;wnfapvkdufjcif; jzpfygonf/
ol\pmtkyf ]vGwv f yfrt
I em*wf} (The Future of Freedom) qkv d Qi?f 'kwd,tBudrf yg0ga&TUajymif;rIrmS ? 19 &mpktqH;k ESihf 20 &mpk
e,l;a,mhwkdif;(r) ta&mif;oGufpmtkyfpm&if;wGif? umv awmf acwfO;D u BuKH c&hJ aom? tar&duefjynfaxmifpk tiftm;Bu;D rm;vm
awmfMuatmif &yfwnfEkdifcJhonf/ þpmtkyftaMumif;ukd? pma&; jcif;yif jzpfonf/ vGwv f yfa&;ppfy?JG 19 &mpk pufraI wmfveS af &;?
oltygt0if jrefrmpma&;q&m awmfawmfrsm;rsm;u? rdwfquf jynfwGif;ppfESihf urÇmppfBuD;ESpfckukd jzwfausmfNyD;aomtcg? tar
azmfjycJhNyD;ygNyD/ ,ck? Zmcg&D&m\ 2008 ckESpf pmtkyfopf xGufvm &durSm urÇmt h iftm;Bu;D Ekid if wH pfck jzpfvmcJoh nf/ vGecf ahJ om tESpf
onf/ ]tar&dutvGefurÇm] (The Post American World) [k ESpfq,ftwGif;? e,fy,ftoD;oD;wGif plyg, yg0gtaetxm;ukd
trnfay;xm;onf/ a&;azmfa&;zuf rdwaf qGwpfO;D \aus;Zl;aMumif?h a&mufvmcJhNyD;? vGefcJhaomq,fESpf ppfat;wkdufyGJtNyD;wGif? wpfck
þpmtkyfukd OD;OD;zsm;zsm; jrnf;prf;cGifh&cJh&m? pmzwfolrsm;twGuf wnf;aom plyg,yg0gjzpfvmcJo h nf/ þumvtwGi;f ? owif;tcsuf
tñTef;oabmrsKd;? rdwfqufvkdufygonf/ tvufenf;ynm awmfveS af &;Bu;D ESit hf wl? yx0Dujkd zwfausmaf om
urÇmvHk;pD;yGm;a&; ay:xGufvmonf/ onfvkdESifh? ,aeY acwfNydKif
*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;BuD; t&Sdef&vmNyD;? þt&Sdeft[kefBuD;uyif
aeufxyfyg0ga&TUajymif;rIBuD;ukd? arG;xkwfvkdufjcif; jzpfygonf/
wwd ,yg0ga&TUajymif;rIrmS ? ,aeY uReaf wmfwrYdk suaf rSmufjyK
ae&aom w½kwf? tdEd´,? b&mZD;(v)? ½k&Sm;? awmiftmz&du?
uifnm paom? taemuf (Oa&myESihf tar&du) rStyjzpfonfh
useu f rÇmhEkdifiHtoD;oD;? tiftm;BuD;rm;vmjcif;jzpfygonf/ þa&TU
ajymif;rIBuD;uyif? tar&duvTrf;rkd;aomurÇmh½Icif;ukd qHk;cef;wkdif
apí? tar&dutvGefurÇmukd arG;zGm;apvkdufjcif;? jzpfygonf/
- The Post American World tqkyd g tar&dutvGeu f rÇmonfyif? uReaf wmfwEYdk iS hf r,Ofyg;ao;
- Fareed Zakaria aom urÇmvHk;twkdif;twm½IjrifuGif;opf[k qkdygonf/
- W.W. Norton : 292 Pages.

6 7
taemufrt
S y jzpfaom? useu f rÇmEh idk if rH sm; qkdygonf/
tiftm;Bu;D rm;vmjcif; ywd½ly tem*wfokdh
tar&dutvGefurÇmopf ay:xGufvmonfrSm? tar&duefjynf cufaeonfrSm? þrQta&;BuD;vSaom yg0gvSnfhajymif;rIBuD;ukd?
axmifpk\ bufaygif;pHkusqif;rIrsm;aMumifh r[kwf/ tar&du tygt0if tar&duefay:vpDrw d u f mrsm; uk, d w
f idk u
f ? vHak vmufpmG oabmrayguf
taemufr[kwfaom usefurÇmEkdifiHrsm;? tiftm;BuD;rm;vmaomaMumihf Muao;jcif;yifjzpfonf/ ,aeY tar&duefay:vpD\ t"duzkd;uyf(p)rSm?
jzpfonf/ tqkdygEkdifiHrsm; tiftm;BuD;rm;vmonfrSmvnf;? acwfNydKif tMurf;zuf0g'ESifh vHkNcHKa&;om jzpfNrJjzpfvsuf? &Sdaeonf/ wpfenf;qkd&
*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;\aus;Zl;aMumihyf if jzpfonf/ rdrw d EdYk idk if EH iS hf t[yf vQi?f tm;enf;aom a[mha[mh&rf;&rf;Ekid if rH sm;rSvmonfh pdeaf c:csurf sm;
nDaompD;yGm;a&;ay:vpDukd? orkdif;wGif yxrqHk;tBudrftjzpf vufawGU ukdom? tav;xm;vsuf&Sdaeonf/ trSefpifppf wu,fhpdefac:csufrSm?
csrSwfusifhoHk;Ekdifjcif;? acwfrDwu©Edkvkd*sDrsm;ukdukdifpGJNyD;? *vkdb,fvkduf þEkid if rH sm;rS vmvdrrhf nfr[kw/f ,aeY tiftm;Bu;D rm;vmaom Ekid if rH sm;rS
aZ;&Sif;vIdif;vHk;BuD;rsm;tay: ususeewufpD;Ekdifjcif;ESifh? tkdif'D,mvdk*sD vmzkdY rsm;onf/
tpGt J vrf;a[mif;rsm;rS uRwv f w G v
f mjcif;...? ponfw\ Ydk tusK;d qufyif þpdefac:csufukd tod&Sd&Sd&ifqkdifzkdYqkdvQif? tar&dutaeESifh t
jzpfonf/ ajym&vQi?f vGecf ahJ om tESpEf pS q f ,ftwGi;f ? þjzpfpOftm;vH;k rSm wdwrf o S ifcef;pm ,lzv Ydk ydk gonf/ orkid ;f ukjd yefMunhv
f u
dk vf Qi?f NAw d o
d Qw\Ykd
tar&du\OD;aqmifrIESifh qufpyfaeonfomjzpf&m? tar&dutvGef pD;yGm;a&;tiftm;usqif;vmrIaMumihf? 'kwd,yg0gvSnfhajymif;rIBuD; (19
urÇmukd zefwD;vkdufolrSm? tar&duefjynfaxmifpkukd,fwkdifyif jzpfonf/ &mpktqHk; tar&dutiftm;BuD;rm;vmjcif;) ay:xGufvm&onfukd? awGU
okdYESifhwkdif? tar&dutvGefurÇmwGif tar&duefjynfaxmifpkt Ekdifygonf/ ,aeY wwd,yg0gvSnfhajymif;rI ay:xGufvm&onfrSm? t
aeESifh? ,cifuvkd rdrw d pfO;D wnf;pdwBf uKd uf pk;d rk;d cs,v f , S cf iG &hf adS wmhrnf ar&du\pD;yGm;a&;tiftm; usqif;vmaomaMumifh r[kwf/ (tar&duef
r[kwyf g/ ]r[mtar&duacwf} (Pax Americana) qH;k cef;wkid cf NhJ y[ D k qk&d yg pD;yGm;a&;rSm ,aeYxufwidk f eHygwfwpftqif&h adS eqJjzpfonf/) tar&duef
vdrfhrnf/ þokdYjzpf&onfrSm? taemufrStyjzpfaom usefurÇmhEdkifiHrsm;? EkdifiHa&;MoZm usqif;vmrI\tusKd;qufomjzpfonf/
pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wkd;wufvmonfESifhtrQ? ¤if;wkdY\Zmwdyknrsm; jrifhrm; tar&dutaeESifh? tqkdyg EkdifiHa&;MoZmusqif;rIukd jyefvnf
vmaomaMumifhjzpfonf/ urÇmha&;&mrsm;wGif? ,cifuvdk tjyKcHoabm tzwfq,fNy;D ? tar&dutvGeu f rÇmwGif qufvuf&iS o f efvv dk Qi?f Zmwd
r[kwfawmhbJ? ukd,fwkdifzefwD;yHkazmfoltjzpf wufwuf<u<u yg0ifvkd yknukd ZmwdyknjzifhrwkHYjyefbJ? tajrmftjrifBuD;zkdY vkdygonf/ topfjzpf
vmMujcif;onfyif? tqkdygZmwdyknrsm;\ t"dutusqHk; azmfjycsuf xGef;vmaom tiftm;BuD;EkdifiHrsm;ukd? wnfqJurÇmhtpDtpOfwGif xdkuf
jzpfayvdrrhf nf/ wpfenf;qk&d vQi?f acwfNyKd i*f vkb d ,fvu dk af Z;&Si;f ESit hf NyKd if wefpGmae&may;NyD;? EkdifiHpHkyl;aygif;aqmif&Gufa&; pmrsufESmopf zGifhzkdYyif
yHko@mefopftrsKd;om;a&;0g' (New Nationalism) ay:xGef;vmjcif;yif jzpfonf/ þokdYqkdvQif tar&dutvGefurÇmwGif? *vkdb,fESifhvkdu,f
jzpfygonf/ (wpfenf;) EkdifiHwum0g'ESifh trsKd;om;a&;0g'ukd csdefcGifvQmrQapNyD;?
tar&dutvGeu f rÇm\ taumif;,tqk;d rSm? qkcd yhJ g tNyKd ijf zpfxeG ;f rI tar&dutygt0if urÇmhEkdifiHrsm;tm;vHk;twGuf? ywd½ly tem*wfukd
ESpf&yf(*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;ESifh trsdK;om;a&;0g'opf)ukd? csdefcGifvQmrQ OD;wnfoGm;apEkdifvdrfhrnf[k qkdygaMumif;.../
Ekdif,rrQEkdiftay: rlwnfayvdrfhrnf/ csdefcGifvQm rQEkdifvQif? topfay:
xGef;vmaom trsKd;om;a&;0g'opfrSm? *vkdb,fvkdufaZ;&Sif;\wGef;tm; ÄÄÄ
jzpfvmygvdrrhf nf/ tu,fí csed cf iG v f QmusK;d aygufomG ;vQirf ?l urÇmBu;D \
uHMur®mrSm twdwf\tqdk;ausmhoHo&mxJrS ½kef;xGufEkdifzG,f&mr&Sd[k
8 9
Opinion tar&duefyg0gonf? 'kwd,urÇmppfBuD;tNyD;ü
*smreDESifh*syefwkdYukd 'Drkdua&pDpepftay:?
10 bk&Sfrl0g'? bk&SifvGefacwf
14 tdyfrufwdkh\ed*Hk;
qGw J ifay;cJ&U onf/
18 tm&S&JY *sDeDAm ppfat;acwftNyD;üvnf;?
23 aomrwfz&D;rif;arUusefcJUaomtjym;urÇm uGejf rLepfEidk if t
H a[mif;wku
Yd dk
28 qif;&JrIaxmifacsmuf 'Drkdua&pDtay:? qGJwifay;cJU&onf/
&v'fu ukd,fhpdwfBudKufjzpfcsifrS jzpfcJUonf/

bk&Sfrl0g'? bk&v
fS eG af cwf yg0gukd &J0HhpGmtoHk;jyKjcif;jzifh? r[mrdwfjzpf&ef tvm;
tvm&Sdaom olwkdYvnf; jrefjrefr[mrdwfjzpfvmrnf/
&xm;vH;k tusKd;oufa&mufjcif; &efolwdkYuvnf; olwkdY\ raumif;qkd;0g;tMuHtpnf
a r m if pl ; p rf ; wkdYukd jrefjrefpGefYvTwfrnf/
(5) *vkdb,f*sD[wf0g'ukd qefYusif&ef taumif;qHk;enf;
bk&Sfrl0g' (Bush Doctrine) onf? Ek0d ifbmvtvGeüf bm vrf;rSm 'Drkdua&pDukd tdwfpydkYwifykdYjcif;jzpfonf/ tm
jzpfoGm;rnfenf;/ vHk;0uG,faysmufoGm;rvm;? okdYwnf;r[kwf yHkpH Pm&SifEkdifiHwkdYESifh qufqHrI&yfwefYí urÇmwpf0ef;
wpfrsKd;jzifh quf&SdaerSvm;[k ar;onf/ ppfat;acwfNyD;onfESifh 'Drkdua&pDukd jr§ifhwiftm;ay;&rnf/
yxrOD;qHk;csrSwfaom r[mr[mAsL[m (grand strategy) tjzpf? (6) tiftm;BuD;vmaom *&dwfyg0gwkdYu? plygyg0g tar
bk&Sfrl0g'ukd jrifMuonf/ bk&Sfrl0g'wGif atmufygajcmufcsuf &duefESifh ycHk;csif;r,SOf&ef owday;&rnf/
yg0ifzGJUpnf;onf/
(1) tar&duefonf *vkb d ,ftMurf;zuf0g'ESihf ppfqifEJT yx0DEiS o
hf rkid ;f tumtuG,f
ae&onf/ þppfyGJonf EkdifiHtpkd;&wkdYu urux þr[mr[mAsL[monf 9^11 tMurf;zufwkdufckdufrIBuD;
jyKaom tMurf;zuf0g'ukd qefYusifwkdufckduf&rnf/ aMumifh pwifyGJOD;xGufcJhav&m tmz*efepöwefppfyGJ qifETJonf/
tMurf;zuf0g'orm;wkdY\ uGef&ufwkdYukdvnf; qefY xkdYaemuf tD&wfppfyGJqifETJonf/ 9^11 tMurf;zufwkdufckdufrI
usifwkdufckduf&rnf/ BuD;onf tar&duef\ckcHEkdifrItm;enf;jcif;ukd jyvkdufí a&Smhcf
(2) xkd;ppfonf taumif;qHk;cHppfjzpfonf/ Ncdrf;ajcmufrI jzpfoGm;onf/ Shock of vulnerability [k ac:onf/ tar&duef
wkdYray:rD wm;qD;&eftvkdYiSm BudKwifwkdufcdkuf&ef onf ork'´&mBuD;ESpfpif;Mum;xJ wnfaeaomEkdifiHjzpfí obm0
vkdonf/ tumtuG,f &Sdaeonf/ xkdYtjyif tdrfeD;csif;ESpfEkdifiHu rdwfaqG
(3) tar&duefonf oD;jcm;vGwfvyfpGmaqmif&GufcGifh&Sdap yDoaeonf/ ppfat;acwfwGif qkdAD,uf,leD,Htay: atmifyGJ
&rnf/ tjynfjynfqkdif&mtzGJUtpnf;wkdYonf tMurf; qifvkdufonfhtwGufvnf; orkdif;\aumif;csD; ay;cH&onf/
zufrItEÅ&m,fukd wm;qD;&mü aES;auG;vGef;onf/ qkv
d o
dk nfrmS tar&duefonf yx0DEiS o hf rkid ;f wkjYd zifh aumif;
(4) atmifyGJonfatmifyGJukd arG;xkwfonf/ tar&duef csD;jyKcHxm;&aom EkdifiHjzpfí? ab;r&SdEkdif[k ,lqxm;&mrS 2001
10 11
ckESpf pufwifbm 11 &ufaeYwGif tpGef;a&muf tMurf;zuform; obifonfvufpJG
wdkY\wkdufckdufjcif;ukd cHvkduf&onf/ ckcHEkdifrItm;tay: yxrOD; ,ck tar&duefor®wavmif;awG Ekd0ifbm or®wa&G;
qH;k tBurd f xk;d ESucf v
H u
dk &f mrS? bk&\
fS rl0g'onf txufqcdk yhJ gtwkid ;f aumufyGJtwGuf rJqG,faeMuonf/ 'Drkdu&ufor®w jzpfrvm;?
ay:vmcJ&h onf/ 9^11 wkdufckdufrIonf tar&duef vlU,Ofaus; &DywfbvDuefor®w jzpfrvm;qkdNyD;? tavmif;tpm;vkyfaecsdef
rI\ tonf;ESvHk;ae&mudk wkdufckdufjcif;jzpfonf/ wGif jyóemwpf&yfukd a&SUwef;wifyGJxkwfNyD;oHk;oyfMuonf/ þ
jyóemrSm bk&Sfrl0g'onf? topfwufvmrnfhor®wacwfü tokdY
ESpyf g;ta&;edrhf jzpfomG ;rnfenf;[laom ar;cGe;f jzpfonf/ bk&rfS 0l g'onf vH;k 0 uG,f
þokdY BuD;us,fvSaom r[mAsL[mjzifh? tar&duefor®w aysmufoGm;rnfavm (okdYr[kwf) yHkpHwpfrsKd;jzifh topf jyefay:vm
bk&Sftpkd;&u ppfyGJESpfyJGukd wpfNydKifeufwkdufjyNyD;? tar&duef\ rnfavm[lí ar;cGef;xkwfonf/
tckdiftrm &Jwif;jywfom;rI (assertiveness) ukjd yvku d o
f nf/ yg0g þudpöESifhywfoufí? &DywfbvDuefor®wavmif; *Ref
trmxnf (hard power) ukdoHk;jyvkduf&m ,ck tusyftwnf;awG rufued ;f or®wtjzpf ta&G;cH&vQi?f þar;cGe;f ukd ajzMum;p&myif
rsKd;pHkqkdufvmonf/ xifovkd rjzpfay/ jyóemrsKd;pHkjzifh &ifqkdif& vkdrnf r[kwfacs/ rufudef;onf bk&Sfrl0g'ukd qufvufukdifpGJrnf
ojzifh? &xm;vHk;tusKd;oufa&mufrI (bandwagon effect) ay:vm rSmaocsmonf/ okdY&mwGif 'Drkdu&ufor®wavmif; bm&uftkdbm;
onf/ tar&duefr[mrdwfwkdYonf tar&duefay:vpDwkdYrS cyfcGm rm; or®wjzpfvmvQif? olwkdYu bk&Sf\tajccHrl0g'ukd tokdYukdif
cGm aevmMuonf/ wpfzufü tMurf;zuform;wkdYu ykd&Jwif;vm wG,frnfenf;[k pOf;pm;p&mjzpfvmonf/ 'Drkdu&ufor®wu
onf/ ¤if;ukd a&yef;pm;&m vkdufvkyfaomvu©Pm (&xm;vHk; bk&Sf\rl0g'udkpGefYypfvdrfhrnf[k trsm;u xifaMu;ay;onf/ okdY&m
tusKd;oufa&mufrI)tjzpf ajymqkdonf/ wGif ,ck tav;teufpOf;pm;vm&onfu h pd rö mS ? bk&rfS 0l g'ukd or®w
tD&wfppfyGJwGifta&;edrfhrIaMumifh tar&duef\trmxnf topfu csufcsif;pGefYypfvdkY&,r&/ csufcsif;trIdufyHkxJ xnfhypfvkdY
yg0g(ppftiftm;)tay: oHo,awG0ifvmonf/ trmxnfyg0g\ &, r&[lí jzpfvmonf/ bk&rfS 0l g'u? b,favmufyJ tusn;f wef
tuefYtowfwkdYu txift&Sm;ay:onf/ xkdYtjyif tD&wfppfyGJ t½kyfqkd;aeapumrl? 'Drkdu&ufwpfor®wopfonf bk&Sfrl0g'ukd
ajcmufESpfMumvmaomtcg? tjcm; tajccHtm;enf;csuf ESpf&yf tarGtjzpf vufcH&rnfomjzpfonf[k? axmufjyvmMuonf/
uvnf;? Al;av;&mz½kq H ifq
h o
dk vkd xyfNy;D ay:vmjyefonf/ ¤if;wkrYd mS txl;ojzifh 'Drkdua&pD{*sif'gukd tarGtjzpf qufcH&rnf/ tar
tMurf;zufqefYusifa&;ppfyGJ (war on terror) ESihf 'Dru dk a&pD{*si'f g &duefyg0gonf? 'kwd,urÇmppfBuD;tNyD;ü *smreDESifh*syefwkdYukd 'Drkd
wkdY jzpfMuonf/ ESpfrsKd;pvHk;ü ta&;edrfh&onfrSm tajctaepdppf ua&pDpepftay:? qGJwifay;cJh&onf/ ppfat;acwftNyD;üvnf;?
oH;k oyfrn I zHh si;f jcif; (poor analysis) aMumifv h nf; jzpfonf/ nhzH si;f uGejf rLepfEidk if t
H a[mif;wku Yd dk 'Drudk a&pDtay:? qGw J ifay;cJ&h onf/
aomr[mAsL[m (poor strategy) aMumifhvnf; jzpfonf[k? b½kwf &v'fu uk, d phf w
d Bf uKd ujf zpfcsirf S jzpfco
hJ nf/ ok&Yd mwGif tpOftvm
uif;tifpwDusLUrS ynm&Sif zD;vpfa*:'Grfu axmufjyonf/ jzpfaeojzif?h aemufwufrnfh tar&duefor®wopf\ Ekid if jH cm;a&;
zD;vpfa*:'Gru f yif bk&\ fS rl0g'onf? trsK;d om;a&;&yfwnf ay:vpDtpkpkwGif? 'Drkdua&pDjr§ifhwifa&;onf wpfyg;tjzpf yg0if
rI (national assertiveness) ESifh 'Drkdua&pD pdwful;,OfrI (demo- aeOD;rnfom jzpfonf/ bk&Sf\rl0gxJrS usef&Sdrnfhtykdif;onf 'Drkd
cratic idealism) wku Yd dk a&maESmaygif;pyfxm;aomaq;enf; jzpfonf/ ua&pDjzpfzG,f &Sdonf/ obifonf\vufpGJ jzpfwef&monf/
,ck þta&mtpyfonf ratmifjrifaomtcg? tar&duefpyl gyg0g armifpl;prf;
\MoZmESifhyHk&dyfwkdYonf xkd;usvmNyD/ Ref: The Economist, 13-4-08

12 13
w½kw\ f wk;d wufBu;D rm;rIudk
tuJjzwf&mü?
tdyrf ufw\
hkd ed*;kH w½kwfonf rdrdpnf;rsOf;ESifhom
rdrdwkd;wufBuD;rm;rnfhyHko²mef &Sdonf/
azmfjrLvmtvG,fr&SdNyD tjcm; urÇmhpnf;rsOf;wkdYESifhtnD
OD; csrf; at; wk;d wufBu;D rm;vdrrhf nfr[kw[ f k qkod nf/

r[mtvG,rf sm;
trsKd;om;tusKd;pD;yGm;ESifh tifyg,mtusKd;pD;yGm; EIdif;,SOf
z&efppfzlul;,m;rm;u ]orkdif;\ed*Hk;} ukd a&;cJhonf/ vpf Munhjf cif;onfvnf;? ,ck acwfpm;vmonf/ orkid ;f ukd tifyg,mwkYd
b&,f'Drkdua&pDu tNyD;owfatmifyJcHvkdufNyDjzpfí? orkdif;onf tay:tajccHí pOf;pm;cJhMuonf/ orkdif;qkdonfrSm tifyg,m?
blwmtqHk; c&D;tqHk;a&mufNyD[k? aumufcsufqGJonf/ rMumao; [D;½dk;ESifh ynmwkdY\'&rfrmrsm;tjzpf jrifcJhonf/ tifyg,mwkdY\
rDu urÇmah &;&moDt&dk o D rm;jzpfol a&mfbwfum*efu? ]orkid ;f jyef usq;kH cef;ukd orkid ;f q&mwdu
Yk rSww f rf;wifcMhJ uonf/ okjYd zifh acwf
vmNyD? tdyfrufwkdY\ed*Hk;} rnfaomusrf;ukd a&;om;xkwfa0onf/ opforkdif;ukd tifyg,mtajccHjzifhoHk;oyfrI arS;rSdefoGm;cJh&onf/
z&efppfzu l ;l ,m;rm;\ aumufcsuu f adk 0zefonfo h abm jzpfonf/ okdY&mwGif ,cktifyg,mtajcpkduforkdif; jyefay:vmjyef
orkdif;u ed*Hk;rcsKyf? ed*Hk;csKyfawmhrvkdvdkESifh jyefvnftouf0ifvm onf/ orkdif;onf tifyg,mwkdYtay:tajccHcJh&mrS? aemufykdif;
onf/ wu,fed*Hk;csKyfoGm;aomt&monf orkdif;r[kwf? tdyfruf ynmESifhyg0g (knowledge and power) wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;&if;?
wkdYomjzpfonf[k qkdonf/ end of dreams [k oHk;onf/ tdyfruf topfay:xGef;vmaom *&dwfyg0goHk;ckudk? pHcsdeftopfwkdYjzifh
rufzkdY pdwfrul;ygESifh/ vu©PmzwfMunhfonf/ ]'kwd, urÇmhEkdifiHwumqufqHa&;pepf
ppfat;acwftvGef umvwkdwkdav;twGif;ü tkdif'Dtkdvkd*sD opfwGif? tifyg,mESifh MoZm}qkdaom usrf;opfukda&;ol y&uf
ed*;kH w&m;a[monf/ tkid 'f t D v
dk *dk scD si;f wku
d yf NJG y;D qH;k oGm;Ny/D vpfb cef;em;u w½kwf? tdEd́,? Oa&myor*¾wdkYukd *&dwfyg0gtjzpfom
&,f'Drkdua&pDwpfckwnf;uom vTrf;rkd;NyD[k a[mudef;xkwfcJhMu rowfrSwf? tifyg,mrsm;tjzpfvnf; owfrSwfonf/ txl;ojzifh
onf/ þa[mudef;onf ynm&Sif a&mfbwfum*ef\ tjrift& tifyg,moHk;cku urÇmukdpkd;rkd;vmNyD[k ajymonf/ þtifyg,m
rIdif;rdjcif;omjzpfonf/ vSnfhpm;cH&jcif;? xifa,mifxifrSm; jzpf oHk;ckrSm tar&duef? w½kwfESifhtD;,lwkdY jzpfMuonf/
jcif;omjzpfonf/ y&ufcef;em;\pmtkyfukd a0zefolwpfOD;u ]r[m tvG,f
,ck NyD;cJhaomorkdif;vrf;aMumif;xJ jyefvnfOD;vSnhfae oH;k oyfrrI sm;}(grand simplicities) [k oH;k oyfonf/ acwfopf *&dwf
onf/ tkdif'Dtkdvdk*sDy#dyu©wkdY\ae&mwGif trsKd;om;tusKd;pD;yGm; yg0grSeforQukd tifyg,mtjzpf½Ijrifjcif;onf? tvG,fajymvGef;&m
csif;y#dyu©wkdYu jyef0ifa&mufvmonf/ Clash of national am- a&mufonf/ NyD;pvG,f oHk;oyf&ma&mufonf/ 21 &mpkESpfwGif
bitions and national interests [k ajymonf/ þy#dyu©rsKd;onf r[mtrsKd;rsKd;&SdonfhtxJ NyD;pvG,f t½kd;cHoHk;oyfrIwkdYvnf; ay:
19 &mpkESpfESifhwlaponf/ 1990 jynfhESpfESifh rwlay/ vmonf[k axmufjyonf/ rsOf;wkdYukd tvG,fxm;? tvG,fqGJ
xm;aom rsOf;awGxJ? [kdbufonfbuf tvG,fxnfhjcif;rsKd;onf
14 15
rrSefEkdif? vufawGUo½kyfESifh a0zefEkdifonf/ vuf&SdurÇmha&;&m tvG,af zmfjrLvmr&Sd
wko
Yd nf tvGew f &m½Iyaf xG;vSav&m ]wpfEiS whf pfaygif; ESp}f qkad om tar&duef-tD;,lESifhw½kwfwkdYukd tifyg,mrsm;tjzpf ,lq
tvG,fazmfjrLvmrsKd;wdkYESifh rwGufEkdifay/ owfrw S Nf y;D aemuf? tifyg,mwpfcpk \ D taetxm;ukd oH;k oyfMunhf
onf/ tar&dueftifyg,monf usqif;aeonf/ okaYd omf armuf
tifyg,mjyefwu
dk f
rmaeao;onf/ w½kwftifyg,monf wkd;wufaeonf/ okdYaomf
a&mfbwfbm*efu tvG,af wG;rIyo kH @mefwu Ydk dk a0zefwu dk f
jyóemESifhjzpfonf/ tD;,lurl Oa&mywkdufom;awG xifonf
ckdufvkdufNyD;? urÇmha&;&mwkdYukd em;vnf&efcufonfh azmfjrLvm
xufykdNyD; tiftm;BuD;aeonf/ ykdNyD;ayGUzufcsifp&m &Sdonf/ ykdNyD;
yHkpHcsNyD;? oHk;oyf&ef&nf&G,fonf/ ½IyfaxG;vmaomyHkoP²mefwkdYukd
vdr®ma&;jcm;&Sdonf/
,xmblwususqkyfukdifNyD; oHk;oyfMunhfvQif? wpfurÇmvHk;ü 'Drkd
½k&mS ;,tdE,´d ,b&mZD;wko Yd nf *&dwyf g0grsm;jzpfvmaomfvnf;?
ua&pD rjyefY/ atmfwkdua&pDtmPm&SifpepfawG jyefay:vmEkdif
eHygwf wpf,ESp,f oHk; ae&mü rcsdwfEkdif[k tuJjzwfonf/ w½kwf\
aMumif;ukdawGU&rnf[k qkdonf/ 'Drkdua&pDESifhatmfwkdua&pD 'Gef
wkd;wufBuD;rm;rIukd tuJjzwf&mü? w½kwfonf rdrdpnf;rsOf;ESifhom
wGaJ y:vmEkid af jc&Sjd cif;ukd ñTe;f onf/ atmfwu dk a&pDonf w&m;0if
rdrdwkd;wufBuD;rm;rnfhyHkoP²mef &Sdonf/ tjcm; urÇmhpnf;rsOf;wkdY
aom pDrHtkyfcsKyfrIyHkoP²meftoGifyif aqmifvmEkdifonf/
ESifhtnD wkd;wufBuD;rm;vdrfhrnfr[kwf[k qkdonf/ usrf;a0zefol
okdYaomf? 'Drkdua&pDESifh atmfwkdua&pDqkdNyD; jywfjywfom;
wkdYu? þvkd uwåm;jcm;tuJjzwfrIonf eufeJrIr&Sd wdrfvGef;onf?
om; jcm;em;onfhwkdifatmif? (pifppf odyfrjywfom;) EkdifiHjcm;a&;
*avmif*vif jrnfvGef;onf? ½kd;pif;vGef;onf[k a0zefonf/
ay:vpDukd vG,fulacsmarmpGm ukdifwG,fEkdifvdrhfrnf[k? r,lqEkdif
,cktcg? urÇmah &;&mwku Yd dk ½k;d ½k;d vG,v f ,
G pf Of;pm;rIawG odyf
ay/ jywfom;aomrsOf;&Sdapumrl EkdifiHjcm;a&;ay:vpDwdkYukd udkif
rsm;vmojzifh? urÇmha&;&myg&*lwkdYu vuf&Sdacwfukdyif r[mt
wG,f&mü cufcJaeMuOD;rnfjzpfonf/ þtcsufu? ½kd;pif;NyD; vHkNcHK
vG,foHk;oyfrIrsm;acwf[k qkdonf/ wu,fvufawGUü jzpfxGef;rI
pdwfcs&aomurÇmBuD;udk arQmfvifhaomtdyfrufonf? tNyD;tykdif
wkdYonf tvGef½IyfaxG;av&m? urÇmha&;&mwkdYESifhywfoufí pdwf
aygufuGJoGm;NyD[k &Sif;jyonf/ Simple, safe world r&SNd y/D
ul;,OftdyfrufwkdYyifvQif aygufNyJxGufaeonf/ ½kd;½kd;pOf;pm;vkdY
tcsKdUusrf;&SifwkdYu? rsufarSmufacwfurÇmhtaetxm;ukd
r&/ NyD;pvG,fpOf;pm;vkdY r&/ tdyfruf rufvdkY r&/
oHk;yGifhqkdifcsdefcGiftjzpf? yHkazmfonf/ tar&duef? Oa&myESifh w½kwf
tajctaewkdYu ½IyfaxG;NyD;? tdyfrufawG ed*Hk;csKyfaeaom
wdMYk um; tiftm;csed cf iG v f Qmtaetxm;u? urÇmah &;&mwku Yd dk t"du
tcgor,wGi?f trsK;d om;tjyKtrlwu Ydk dk BuKd wifa[m&efcufonf/
yHkavmif;vdrfhrnf[k a[monf/ þokdY oHk;oyfaomynm&SifwdkYu
trsK;d om;tjyKtrlwu Ydk dk pDrcH efcY &JG ef? vG,u f ½l ;dk pif;aom azmfjrLvmwkYd
tifyg,mpepfukdpGJvrf;um? oHk;yGifhqkdifukd tifyg,moHk;yGifhqkdif
r&SdEkdifNyD/ cyfvG,fvG,fazmfjrLvm (simple formula) awG r&SdEkdifNyD/
tjzpf ajymonf/
tar&duefyg0gESifh MoZmusqif;aeaomumv jzpfonf/ oHk;yGifh
tcsKdUu? ,aeY urÇmhtajctaeü EkdifiHwkdif;u tiftm;BuD;
qkdifcsdefcGif (tar&duef,w½kwf,Oa&my) u MoZm&Sdvdrfhrnf[k t
xGm;atmif? BudK;yrf;aeMuonf/ tifyg,mtqifhtwef;a&muf
ckdiftrmrajymEkdif/ xkdtajctaeü atmfwkdua&pDwkdYu 'Drkdua&
atmif BudK;yrf;aeMuonf/ tcsKdUu *&dwfyg0gtqifhukd csdefaeMu
pDESifh pifNydKifjzpfvmEkdifonf/ þum; EkdifiHtvkduftjyKtrlwkdYukd
onf/ xkdtcsufukdaxmufjyNyD;? rD'D,mwkdYu tifyg,mwkdYukd jyef
BudKwifyHkzrf;&ef cufcJvmjcif;ukdjyonf/
vnfwu dk cf u
kd jf cif; (The empires strike back) [k acgif;pD;wyfonf/
OD;csrf;at;
Ref: The Economist, April 28, 2008.
16 17
tm&S &J Y*sDeDAm
]pifumylavmuf
bPfvkyfief; zGHY NzdK;aewJUae&m?
b,f ae&mrS&SdEdkifr,frxifygbl;} . . .
„ ukd[ef ]uRefawmfwkdYu tm&S&JUqGpfZmvef jzpfcsifwm}/

bPfvkyfief;[kqkdvkdufonfESihf qGpfZmvefukd ajy; tar&duefbPfBu;D City Group bPf\tar&duefjyifybPf


jrifMuonf/ qGpfZmvefonf bPfvkyfief;jzifh csrf;om vkyfief;rsm;\½kH;csKyfukd pifumylrSmxkdifovkd? NAdwdef\Standard
onf/ bPfvkyfief;jzifh urÇmausmfonf/ tm&S? Oa&my Chartered bPfuvnf;? ½kH;csKyfukd pifumylrSmyif pkdufxm;
wpfvTm;u olaX;? ol<u,ftrsm;pku olwkdY&JUOpöm"eukd onf /
txkwftoGif;vG,fulaom? pdwfcs&aom qGpfbPfwGif ]pifumylavmuf bPfvkyfief; zGHUNzdK;aewJhae&m? b,f
om tyfESHMuonf/ ae&mrS&EdS ikd rf ,frxifygbl;}/ pifumyl&dS Commerzbank vkyif ef;
,ckrl vlOD;a& 4.5 oef;om&SdNyD;? tm&S\usm;wpf &Sif [if;e&pf rpfcfu,fqef\pum; jzpfonf/ ]uRefawmfwkdYu
aumifwpfcjk zpfwhJ pifumylu? olaX;,ol<u,frsm;\b@m tm&S&JUqGpfZmvef jzpfcsifwm}/
wkud jf zpfvmap&ef &nf&G,fvmonf/ qGpfZmvef\ *sDeDAm pifumyluawmh? qGpfZmvefvkd awmawmif½Icif;awG
ESihfZl;&pfae&mukd tpm;,lEkdif&ef BudK;yrf;vmonf/ tm&S\ r&Sd/ okdYwap? pifumylacgif;aqmifawGu aZmwduawGESifh
*sDeDAmjzpfzkdY wmplvmonf/ bPfvkyfief;&SifawGukd qGJaqmifjcif;jzifh? pD;yGm;a&;rsKd;pHkjcif;ukd
pifumylonf pnf;rsO;f pnf;urf; wif;wif;usyfusyf? omru usqif;aeaom EkdifiHvlOD;a&ukdvnf;? yg&rD&SifawGudk
vHNk cKH pw
d cf s&rIaumif;aumif;jzihf Ekid if pH aHk umfyadk &;&Si;f rsm;ukd pkpnf;jcif;jzifh ajyvnfoGm;Ekdifrnf[k arQmfvifhaeMuonf/
xkwfvkyfa&;vkyfief;rsm;twGuf qJGaqmifNyD;? pD;yGm;a&;jzpf ,aeYumvrSm? pifumylwGif yk*¾vdu"eOpöm tar&d
cJhonf/ xkdpOf? w½kwfuvnf; tm&SpD;yGm;a&;yg0gwpfck uefa':vm 150 bDvD,HceYfukd? bPfawGrSm tyfESHvkyfukdifae
jzpfvmNy;D atmifjrifaom pD;yGm;a&;rk'd ,frsm; aemufvu dk cf hJ Muonf/ qGpfZmvefbPfawGrSm tyfESHvkyfukdifaiGuawmh
onfrmS ? aq;0g;enf;ynmrSonf yifruvyfpnf;enf;ynm 1.7 x&DvD,HceYf &Sdonf/ okdYaomf pifumylbPfawGrSm
txdyif/ pD;yGm; a&; xm0&&SifoefEkdifrnfh enf;ynmrsm;ukd Accounts zGifhEIef;u w&dyf&dyfwufaeonf/ pifumylu usifh
&SmvmMuonf/ oH;k aeonhb f Pfpepfopft& tm&S\xGe;f opfpEkid if rH sm;rSaiGrsm;?
tckawmh? pifumylu tcGerf ufv;kH awGay;? bPf ta&SUtv,fyidk ;f a&eHr&S onfah iGrsm;? *syefEiS Ohf a&mywkrYd S aZmwd
vQLdU0SufOya'rsm;jy|mef;um? *vkdb,fpD;yGm;a&;xJ ckdifcdkif uawGu olwkdY\aiGrsm;ukd? tcGefoufomapzkdY pifumylrSm
&yfEkdifzkdY jyifqifvmonf/ vmxm;aeMuonf/
,cktcsdefü? qGpfZmveftxifu&bPf wpfckjzpf bPf&JUazmufonfawGxJrSm u,fvDzkd;eD,m; tdrfNcHajr
onhf Julius Baer bPftygt0if bPf 40 cefaY vmufu? aps;uGufrSm yGaygufwkd;cJhol? a&eHvkyfief;jzifh tcsDBuD;&cJhol
a'owGi;f bPfvyk if ef;rsm;ukd pifumylrmS vkyaf eMuonf/ tar&duefrS tdEd´,okdYajymif;vmonhf? a&mbwfcsef'&efvkd
18 19
vlrsKd;awGvnf;ygonf/ 2005 ckESpfrSm tem;,lzkdY pOf;pm;awmh? csef'&ef olaX;ol<u,fawG waomaoma&mufojzifh aps;EIef;rsm;wufvm
u olu Y rk PÜ aD &m rdom;pkyg pifumyloYdk ajymif;vmonf/ NrKd Uv,frmS t onfqkdaomfvnf;? ykdifqkdifrIypönf;rsm;aps;EIef;u vef'ef? e,l;a,mufwkdY
aumif;pm;uGef'dkrDeD,Hwpfck 0,fonf/ yifv,f½cI if;jzifh &Guaf vSp;D Ekid rf nfh xuf edrfhaeao;onf/ tcGefuvnf; edrfhonf/ pifumylu t&if;tEDS;
ae&mwpfckudkvnf;0,fvkdufonf/ tar&duefEkdifiHul;vufrSwfjzihf rwnfaiGESifh twkd;&aiGwkdYukd tcGefraumuf/ tjrifhqHk;0ifaiGcGefu 20
pifumylrSm vkyfief;vkyfonf/ &mckdifEIef;jzpfonf/ pifumyljyifyu &&Sdonhf0ifaiGudkvnf; tcGef
tm&Swefzkd;rsm;jzifh taemuf&eHYoif;aeaom? tpkd;&u pD;yGm;a&; raumufay/
NyKd iq
f idk rf u
I dk tm;aumif;atmifvyk af y;aeaom pifumylu? olu Y q
kd aJG qmif urÇmhpD;yGm;a&;usqif;vmNyD; w½kwf\ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wkd;jrihf
cJhaMumif; csef'&efu qkdonf/ vmjcif;aMumihf? bPfvkyfief;buf tm½kHpkduf&ef 2002 ckESpfu cscJhonhf
]olwdkYu bvkd b,ftcGefaumufcHjcif; r&Sdbl;}/ olqkdvkdonfu qHk;jzwfcsufrsm;aMumihf? pifumylü yk*¾vdu bPfvkyfief;rsm;ukd wkd;wuf
pifumyljyifyrSm&&Sdonhf t&if;tESD;tusKd;tjrwfESihf0ifaiGukd? tcGef vmjcif;jzpfonf/ pifumylu yk*v ¾ u d ESit hf pk;d &aygif;í pD;yGm;a&;jyefvnf
aumufcHjcif; r&Sdjcif;ukd jzpfonf/ oHk;oyfa&; aumfrwDwpfckukd zGJUpnf;NyD;? avQmuf&rnfhvrf;opftwGuf
pifumylrSm oef;<u,fola|;awG tBudKufawGUEkdifrnhfae&mtjzpf? jyifqifcJhMuonf/
qefwkdqmtilukd a&G;xm;onf/ pifumyluRef;u xGufaeonhf xkdae&m aumfrwDu pifumylonf Hedge Funds, private equity firms, insurers
av;ukd qdwfNidrfonhf &dwfNidrfwpfckjzpfzkdYyif/ csef'&ef olYtdrfukd tJ'DrSm and private banks ukd qGJaqmif&ef tm½kHpkduf&rnf[ktBuHjyKcJhonf/
aqmufaeonf/ aps;uawmh ajrmufonf/ wpfae&mudk a':vm 9.9 xkdYaemuf EkdifiHjyifyrS&&Sdvmonhf 0ifaiGrsm;ukd tcGefraumuf&efESifh
oef;avmuftxd&Sdonf/ qefwdkqmtilrSm qdyfcHwHwm; 400 &Sdonf/ ,HkMunftyfESHrIOya'ukd jyefvnfrGrf;rH&ef? trust holders rsm;\ tcGifh
&GufavSBuD;rsm; qkdufuyfEkdifonfhae&m 10 ck&Sdonf/ a*gufuGif;ESpfck ta&;rsm;ukd tmrcHay;&efEiS fh ykid q f idk rf rI sm;ukd pdww f idk ;f us vTaJ jymif;cGihf
vnf;&SNd y;D ? umpDE½dk vHk nf; aqmufaeonf/ pifumyltpk;d &u? qefwq kd mukd &&S&d efrsm; cGihfjyKcJhonf/
urÇmausmrf sm;? oef;<u,foal |;rsm;\ pk&yfwpfcjk zpfvmapzk?Yd &nf&, G o f nf/ Oa&myü wpfcgwpf&H ykdifqkdifrItcsKdUukd aqGrsKd;rsm;odkY vTJajymif;ay;
tm&S&UJ vufopf plygoef;<u,frsm;twGu?f 0efaqmifraI y;a&; aps; &ef w&m;½kH;u qHk;jzwfcsufcsonf/ ta&SUtv,fykdif; rGwfpvifEkdifiHrsm;
uGuBf u;D xGm;vmonfrmS oHo,jzpfp&m&S/d pD;yGm;a&; pef;xaeaomtm&S wGif tz (okdYr[kwf)tpfukdBuD; aoqHk;ygu? ¤if;wkdY\ykdifqkdifrIrsm;ukd
u? wpfESpfukd oef;<u,fola|;ESpfodef;avmuf arG;xkwfaeonf[k? ZeD;ESifhuav;rsm;okdY vTJajymif;ay;&ef w&m;½kH;u trdefYcswwfonf/ pif
Merrill Lynch and Cap Gemini xkwjf yefwhJ tpD&ifcp H mwpfapmifrmS azmf umylu rdrdykdifqkdifrIukd pdwfBudKufvTJajymif;ay;EkdifonfhOya' jy|mef;vkduf
jyxm;NyD;? tar&dum;\a&TacwfESihfyif EIdif;,SOfxm;onf/ aomtcg? pifumylbPfrsm;odkY Oa&myESihfta&SUtv,fykdif;wkdYrS azmuf
ta&SUawmiftm&Sa'ou qif;&JrGJawrI? vmbfay;vmbf,lrIESihf onfrsm;ukd waomaom a&mufvmawmhonf/
EkdifiHa&;rwnfNidrfrIrsm;&Sdaeonf/ xkdtcg tif'dkeD;&Sm;? rav;&Sm;zGm; 2001 ckEpS w f iG ?f pifumylu bPfvyk if ef;qkid &f m vQKdU0SuOf ya'ukd
w½kwfola|;awGtwGuf pifumylu uGef;ckd&mjzpfvmonf/ pifumylrSm wkd;jr§ifhcJhonf/ xkdpOfu bPftrsm;pk ¤if;wkdY\½kH;rsm;ukd tdEd́,wGif pkduf
usef;rma&;apmihfa&SmufrI aumif;aumif;&Sdonf/ ausmif; aumif;aumif; aecsdefjzpfonf/ pifumylu bPfvQKdU0SufOya'ukd wif;usyfvkdufaom
wufEkdifonf/ tajccH taqmufttHkaumif;rsm;? xda&mufaom AsL½kdu tcgwGi?f yk*v ¾ u d bPfrsm;onf tdE, ´d rSpifumyloYkd ajymif;vmMuawmhonf/
a&pDESihf wnfNidrfaomtpdk;&pepfwkdYu owif;vGwfvyfcGifh? EkdifiHa&;qkdif xkdOya'rsm;aMumihf? rdrdwkdYOpöm"ersm;ukd okdokdodyfodyfjzifh xm;vkd
&mjiif;cHkcGifh? tEkynmqkdif&m vGwfvyfcGifhrsm;enf;onf qkdaomfvnf; olwkdYuvnf;? pifumylbPfrsm;okdY a&mufvmonf/
axvdkY&Ekdifao;onf/ tDwvD\ Banca Popolare Italian trIaqmift&m&Scd sKyf Gianpiero
20 21
Letter
Fiorani onf? 2005 ckESpfwkef;u vmbfay;vmbf,lt½IyfawmfyHkjzifh
tzrf;rcH&rDu? ol\ assets tcsKdUukd pifumylokdY a&TUxm;onf/
*syef MAC Asset Management \ Fund refae*smESifh &S,f,m&Sif aomrwfz&D;rif; arUusefcJUaom *

tjym;urÇm
jzpfol ,kd&Sd,muDrl&mumrD qkd&ifvnf;? asset a&mif;0,fa&; t½IyfawmfyHk
jzifh tzrf;rcH&rD? ol\aiGrsm;ukd pifumylokdYa&TUcJhonf/ NyD;cJhonhfESpf
'DZifbmvwkef;uqkdvQif? w½kwfESifhpifumylMum; aiGrsm;w&m;r0if vTJ *
ajymif;rIaMumihf trnfrazmfvo dk l pifumylEidk if o H m;wpfO;D uk?d &Se[
f idk ;f wGif
zrf;rdcJhonf/ pkd if ; xG ef ; a t ;
xkdodkYaom taMumif;rsm;aMumifh? pifumylbPfvkyfief;&Sifrsm;tzkdY
azmufonfrsm;\ Opöm"ewkdY\obm0ukdod&Sd&ef zdtm;rsm; &SdvmcJhonf/ ,aeYurÇmBu;D onf? vlO;D a&oef;aygif; 6500 ukd xifovkd vkycf iG hf
pifumylbPf vQLdU0SufOya't&vnf;? tMurf;zufrI (okdYr[kwf) arSmifckd ay;xm;onhf? aeukdA[kdjyKívnfywfaeaom pMu0Vmrdom;pkBuD; t
vkyfief;wkdYjzifh &&SdvmaomaiGrsm;ukd? vufcHjcif;r&Sday/ tcGefa&Smifvkdol wGi;f rS N*Kd [w
f pfv;kH jzpfonf/ ,aeYtcsed w f iG ?f vlom;rsm;onf urÇmBu;D ukd
awGudk qGaJ qmifzaYdk wmh rBuKd ;pm;yg[k? pifumyltmPmykid af wGu qko d nf/ tusKd;jyKaponfxuf? qkd;usKd;ukd ykdíarG;zGm;apaom tiftm;pkrsm;ukdom
b,fvkdyJqkdqkd? tcsKdUEkdifiHrsm;uawmh ,if;udpöESifhywfoufí? odyf ay:aygufap&ef? wGe;f ykv Yd su&f ydS gonf/ ,aeYurÇmBu;D wGif vlO;D a& xlxyf
tpmraMuvS/ tcGefa&SmifvkdolawG&JU uGef;ckd&mae&mwpfckvkdY jrifMu vmaomjyóemu? urÇmBuD;ukd jym;apawmhrnf jzpfonf/
onf/ (a[mifaumifESifh qGpfZmvefwkdYukdvnf; xkdpm&if;xJ xnhfxm; ,aeYtajctaeü? urÇmhvlOD;a& trsm;qHk;zvm;NydKifyGJwGif w½kwf
onf/) u oef;aygif; 1350? tdEd´,u oef;aygif; 1200? tif'kdeD;&Sm;u
bPfpm&if; owif;tcsut f vufawG rQa0jcif; (okrYd [kw)f csrw S f oef;aygif; 250? ygupöwef? b*Fvm;a'h&Sf? *syefwkdYu oef;aygif; 100
xm;aomEIef;twkdif; tcGefaumufcHjcif;wkdYjyKvkyfa&; oabmwlxm;onfh txufukd,fpDjzihf? tm&SwkdufrS NydKifbufuif; AkdvfpGJvsuf&Sdygonf/ ,ck
qGpZf mvefEiS hf tjcm;Oa&mybPfvyk if ef;Ekid if aH wG&UJ vrf;aMumif;ukd vku d f vmawmhrnhf &mpkESpfukd? tm&Spepfjzpfrnf[k tem*wådq&mrsm;? pD;yGm;
zk?Yd tD;,lu pifumyluq kd aJG qmifEidk &f ef BuKd ;yrf;vmonf/ okaYd omf tD;,l\ a&;ynm&Sifrsm;u? wnDwñGwfwnf;a[mMuonf/ udef;*Pef;awG?
urf;vSrf;csufukd? pifumylu taMumif;rjyef/ a'wmawGu ynm&Sifrsm;\ta[mukd OD;ñTwfvmMuonf/
yHkrSeftm;jzihf tm&S\tcGefaumufcHrIu edrfhonf/ pifumylu a&S;OD;pGm w½kwef *g;Bu;D u? ]csr;f omwmaumif;} [k wkw d w dk w
k w
f w
k f
bPfazufonfawGukd tcGefa&SmifzkdYomru? assets awGukdvnf; tum pajymonf/ þonfu?dk tdE, ´d qifu ]ta&SUarQm0f g'}(Look East Policy)
tuG,fay;onf/ Oyrm-w½kwfawG a[mifaumifrSm&wJhaiGukd? pifumyl jzihf? 0ifa&mufaxmufcHonf/ ,cktcif;tusif;ray:rD tm&S"m; xuf
rSm vmxm;onf/ a[mifaumifu w½kwftmPmykdifawG a&mufEkdif aMumif;ukd? *syefqmrl½kdif;wkdYu urÇmukdjycJhMuNyD;jzpfonf/ wpfcsdefu
aygufEkdifojzifh? pifumylukdykdNyD; tBudKufawGUvmMuonf/ eykv
d , D tH yd af eapcsicf ahJ om w½kwef *g;Bu;D rSm? Ek;d ½Hw
k ifruawmhbJ w½kwf
awmiftm&SeYJ eD;eD;uyfuyf &Sad ejcif;uvnf;? pifumyludk cse'f &efvdk ESpfopful;wGif ]e*g;u}yif uaeayNyD/ 2050 jynfhESpfa&mufvQif urÇmh
tdEd´,EG,fzGm;awG? tBudKufawGUae&jcif; jzpfonf/ pD;yGm;a&; [JAD;0dwfcsefyD,HBuD; tar&duefukd? w½kwfu BudK;0kdif;xJwGif
ukd[ef tvJxkd;awmhrnf/ tdEd́,uvnf;? tD;,lavmufawmh ysif;awmif ysif;
Ref: In Singapore, a local Switzerland for Asia's wealthy ao;onfwJh/ wkdif;jynfu csrf;omvmawmh? jynfolawGuvnf; aiG&Tif
By Wayne Arnold
*Thomas L.Friedman - The Author of "The World is Flat"
22 23
w½kwfBuD;awGu twdwu f ? þ<u,f0csr;f oma&;vrf; aMumif;ay:ok?Yd taemufEiS fh
wpfcgoHk; wlawG oHk;vmMuaomtcg? Oa&mywkdif;jynfrsm; a&mufESihfcJhzl;NyD/ olwdkYwkef;u vlenf;onf/ tJ'D
0ef;usifu 0g;awmBuD;awG w0kef;0kef;NydKvJukefawmhonf/ wkef;u urÇmBuD;u tysKd&nfrysuf/ tckawmh tm&StvSnfha&mufNyD/
w½kwfBuD;awGu a>rom;vnf;BudKufao;onfwJh/ tusKd;qufu? 'Dvrf;aMumif;ay:udkpNk yKH w;kd a0SUNy;D wufvmMuonf/ urÇmBu;D zGwv f rGwf
v,fuGif;awGxJrSm <uufawGu? ygwDay;aeMuawmhonf/ aMuzko Yd m jyifaya&mh/
,ck owif;pmxJ? *sme,fawGxJrSm zwfae&onfu? cufonfu wkd;vmwmu vlawGomjzpfonf/ obm0t&if;
olwdkYEkdifiHrSm rdef;rawG &Sm;aeonfwJh/ tjrpfawGu wkd;rvm/ obm0t&if;tjrpfqkdwmuvnf; jyef&EkdifwJh
[m&Sdovkd? jyefr&EkdifwmawGu rsm;onf/ 'Dvkdom obm0o,HZmw
t&if;tjrpfawGukd pdwfwkdif;usoHk;jzKef;aeMuvQif? usaemfwkdYajr;jrpf vuf
vmMuonf/ aiG&Tifvmawmh tdyfrufawG rufvmMuonf/ cg xufusvQif bmrQrusefawmh/ olwkdYawGvufxufus&ifawmh 'ku©ESihf
wkdif; pm;aeus aygufpDu? tDovkdvkd&Sdvmonf/ csygwDavmufESihf vSvSawGU&ayvdrfhOD;rnf/ vGifwD;acgifjyif yvufpwpfyifv,fawm0,f?
rwif;wdrfcsifawmh/ olwkdYawGa&iwfaeMua&mhrnf/
Zmwfvrf;u 'DrSmwif pygNyD/ vufxJ aiGav;awG&Sdvm vlawGu vkdonfxufykdoHk;vmawmh obm0t&if;tjrpfawG ukef
awmh? ukvm;rav;awG a&TwGJvJ aiGwJGvJ vkyfcsifvmonf/ tJ'D crf;vmonf/ obm0t&if;tjrpfawG ukefcrf;vmawmh? a*[pepfawG
tusKd;qufaMumihf urÇmha&TwGif;awG&JUteufu? t0DpdokdY wjznf; ysu, f iG ;f vmonf/ a*[pepfawGysu, f iG ;f vmawmh? &moDOwkawG azmuf
jznf; a&mufukefawmhonf/ w½kwfBuD;awGu wpfcgoHk; wlawG jyefvmonf/ &moDOwkawG azmufjyefvmawmh? vlawG 'ku©a&muf
oHk;vmMuaomtcg? 0ef;usifu 0g;awmBuD;awG w0kef;0kef;NydKvJ vmonf/ qkdcJhygtcsufrsm;u urÇmudk tjym;cwfvkdufNyD[k r,lqvQif
ukeaf wmhonf/ w½kwBf u;D awGu a>rom;vnf; BuKd uaf o;onfw/hJ awmh? urÇmBuD;u usaemfwkdYukd 'Pfcwf½kHom &Sdayawmhrnf/
tusKd;qufu? v,fuGif;awGxJrSm <uufawGu? ygwDay;aeMu tjcm;wpfzufwGifvnf;? attkdif'Dtufpf (ac:) ckcHtm;usqif;rI
awmh onf/ ,ck owif;pmxJ? *sme,fawGxJrSm zwfae&onfu? ul;pufa&m*guJhokdYaom uyfa&m*grsm;uvnf;? vlom;rsm;\touf
olwdkYEkdifiHrSm rdef;rawG &Sm;aeonfwJh/ tEÅ&m,fukd Ncdrf;ajcmufvsuf&Sdonf/ attkdif'Dtufpfa&m*gukd 1981
'gwifruao;? olwu Ydk bwfpu f m; ckESpfavmufuwnf;u xifxif&Sm;&Sm; awGU&SdcJhaomfvnf;? ,aeYtcsdefxd
pD; &wmukd b0ifruscsifawmh? ukd,fykdifum; tjrpfjywfuo k Ekid af om aq;0g;rsm; ray:aygufao;bJ? a&m*gtajctae
awGESihf prwfuscsifvmonf/ wDADwpfvHk; ukd xdef;Ekdif½kHtqifhwGifom &Sdaeao;&m? vlom;rsm;taejzihf ukojcif;
wnf;ukd pkNyKH Ny;D rMunhcf siaf wmh/ tdrw
f idk ;f rSm xuf BudKwifumuG,fjcif;ukdom? tm;ukd;&vsuf&Sdonf/ xkdYjyif acG;½l;vkd
wDAaDG wG &Sdcsifvmonf/ a&cJaowåmr&SdvQif EGm;½l;vkd a&m*grsKd;? MuufwkyfauG; iSufwkyfauG;? vif;wwkyfauG;vkd
rsufESmi,fcsifovkdvkd jzpfvmonf/ 'gav; wd&pämefrsm;rSwpfqifh vlqDokdYul;pufwwfaom a&m*grsm;uvnf;? vl
rsm; bmta&;vJ &,fvkdY ajymcsifajymrnf/ om;rsm;ukd Ncdrf;ajcmufvsuf&Sdonf/ qkdcJhyg a&m*grsm;uvnf;? qif;&J
'gayrJh olwdkYu usaemfwkdY&Gmvkd? tdrfajc av; csrf;omra&G; EkdifiHra&G; tayguf&SmNyD; 0ifa&mufEdSyfpufvsuf&Sd&m? rdrdESihf
ig;q,f r[kw/f olwkdYu odef;aygif;rsm;pGm/ rqkdif[kqkdNyD; xHkayayESifh&yfaeí r&awmhay/ awmifwef;awGESifh um
oef;aygif;rsm;pGm .../ qD;í r&awmh/ jrpfawGacsmif;awG jcm;xm;í r&awmhNyD/
vlawGwkd;wufcsifovkd? wpfzufwGifvnf; a&m*gawGu wkd;wuf
24 25
vmMuonf/ t&ifa&m*ga[mif;awGjzpfaom wDbDa&m*g? iSufzsm; tcsdefrSeftm;ay;aeMuaom t*Fvefy&D;rD;,m;vd*f trSwfay; csefyD,H
a&m*gawGuvnf; acwfrDvmMuonf/ aq;rwkd;csifawmh/ vlawG abmvHk;yGJygwJhcifAsm;/ tJ'DtcsdefrSmyJ refcsufpwmtoif; *kd;aygufxJukd?
u topftqef;ukd arQmfvifhESpfoufMuovkd? a&m*gawGuvnf; cs,fqD;toif;wkdufppfrSL; 'a&mhbm vSvSyyuefxnhv f u
dk w
f thJ cgr,f?
qef;jym;vmMuonf/ vlu vluu dk ;l pufonhaf &m*g&So d vk?d wd&pd mä ef refcsufpwmenf;jyq&mBuD; zm*lqef pdwfysufoGm;ovkd? usaemfhnDu
rsm;u vludkul;onfha&m*gawGvnf; ay:vmonf/ 'Dvkda&m*gawG vnf; jrefrmjynfuaeNyD; yufvufjzpfoGm;owJhav../
ukd uk, d thf rd rf mS wpfu,
dk w
f nf;Buw d Nf y;D aq;Nr;D wkad eírjzpf/ t&yf pae? we*FaEG ausmif;ydwf&uf tcsdefawGrSmqkd&ifvnf;? {nfhcef;
ulyg? vl0kdif;yg vkyf&awmhonf/ 'Dvkdom ajcoGufvufoGuf rvkyf xJu wDAGDa&SUrSm vlBuD;olrawGuwpfzuf? csmwdwfawGuwpfzuf tdrf
EkdifvQifawmh? 'l;ESihfrsuf&nf okwfae½kHom &Sdawmhrnf/ wGif;y#dyu© jzpfaeus/ wpfywfwGifwpfBudrfomvmonhf ukd&D;,m;Zmwf
'DMum;xJ? urÇmBuD;&JUa*[pepf ysuf,Gif;vmrI? &moDOwk vrf;wGJawGukd? vlBuD;awGu aq;pGJovkdpGJaeMuonf/ ukd&D;,m;ukdudk?
uarmufurjzpfrIaMumihf obm0ab;tEÅ&m,fqkd;BuD;awGu ukd&D;,m;rrawGuvnf; acsmonf/ vSonf/ oeYfonf/ 'DwpfywfrSm?
vnf; wpfarSmif/h vlawGudk wpfwyfwpftm; &ef&mS jyefonf/ vIid ;f NrdKUujyefvmonfhrif;om;ESihf awmrSmusefaeonhfrif;orD;wdkY awGYrS awGU
vHk;BuD;awGuvnf; olYtpGrf;&Sdoavmuf rsufESmBuD; rsufESmi,f Muavrvm;/ 'grSr[kwf vGo J mG ;rSmvm;/ 'DtwGuf olwt Ydk aeESifh ta&;Bu;D
a&G;raeawmhb?J tm;&Sdyg;&Sd 0ifaqmifhypfvkdufMuonf/ pufuGif;rd onf/ rodvkdYrjzpf/ r[kwf&if? olrsm;ajymwmukd yg;pyfta[mif;om;ESihf
aomwkdif;jynftoD;oD; tenf;ESihftrsm;qkdovkd'PfcH&onf/ vl em;axmif&awmhrnf/ 'gaMumihf? olwkdYbufu avQmhvkdYrjzpf/ vHk;0
taotaysmuf tysuftpD;om uGmonf/ rnfolrSrvGwf/ 'DEkdifiH ravQmh/ csmwdwfawGbufuvnf; reufjzef ausmif;zGifhawmhrSmrkdY? olwkdY
u Ak'¨bmomukd;uG,fwJhEkdifiHrkdYvkdYqkdNyD; auGUroGm;/ tawmf w&m; iSm;vmMuonhf yg0g&drf;*sm;tacGopfawGukd? ausmif;ydwfwkef; wpfxkdif
rQwonf/ wnf; tNy;D Munh&f OD;rnf/ 'DtwGuf olwaYkd wGpw d n
f pfMuonf/ ausmif;rSm
'gawGu? ukd,fESifh vufwpfurf; reD;ra0; jzpfysufoGm;wm oli,fcsi;f awGEiS fh yg0g&dr;f *sm;taMumif; ES;D aESmMuonht f cg? olww Ykd pfawG
ukd a&;jyjcif;jzpfonf/ urÇm&JU ae&mtESUH tjym;awGrmS jzpfymG ;aewJh 0ifygcGifhr&rSmukd pkd;&drfaeMuonf/ 'DvkdESihf? jrefrmjynfwpfeHwpfvsm;
'Dvkdtaetxm;rsKd;awGvnf; pHkvifatmif&Sdao;onf/ Oyrm- pm; awma&mNrdKUygrusef? wDADGvkyGJav;awG ay:aygufvm&awmhonf/
eyf&u d m© &Sm;yg;rI? tiwfab;jyóemrsm;? avmifpmpGr;f tifjyóem? qkdcJhyg taMumif;t&mrsm;onf? usaemfwkdYaexkdif&m urÇmBuD;ukd
vlukeful;rIjyóem? vlawGpm;oHk;wJhoD;ESHawGukd zsufqD;wJh usKdif; vrf;Budwfpuf Budwfaeovkd? eHjym;q&mu olYvufxJu *sKHvHk;ukd vuf
aumifvkdjyóem tpojzifh... pojzifh/ 'Dvkd taMumif;jycsuf jzifh½kdufaeovkd jym;apawmhrnf[k? pdwfwGif xifjrifrdvkdufygonf/
awGu? usaemfwkdYurÇmBuD;ukd jym;atmif wlESifhxkaewm r[kwfvdkY þtaMumif;t&muk?d rdrt d aejzihf tawG;rSm;í a&;om;cJrh o d avm?
&Sd&if? bmvJvkdY ar;csifygawmhonf/ rjym;csif jym;csif vkyfaevdkY 'grSr[kwf tawG;yGm;í a&;om;vkduf&oavmqkdonfukd pOf;pm;&if;?
r&awmh/ oDcsif;av; nnf;vkdufrdygaMumif;.../
xkdYjyif? owif;qufoG,fa&; enf;ynmwkd;wufrIaMumihf? tk.....tm;....jym;csyfcsyf
pdwfcHpm;rIawGvnf; eD;pyfvmMuonf/ NAdwdoQawmf0ifrdom;pku tk.....tm;....jym;csyfcsyf.../
'kdif,memrif;orD;aowm watmihfavmufMumawmh? rqDrqkdif
jrefrmjynfu vrf;ab;uaps;onfrav; rESi;f qDcrsm? rsu&f nfawG pkdif;xGef;at;
0Jae&SmonfwJh/ NyD;awmh? oef;acgifoef;vTJ tcsdefrawmf nBuD;
rif;Bu;D {nfch ef;xJuwDAaDG &SUrSm? uk,d &hf UJ nDawmfarmifawG w½ke;f ½ke;f eJY
26 27
Essay
]*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;onf
qif;&JraI xmifacsmuf qif;&Jom;rsm;aexkdifMuaom
olaX;EkdifiHBuD;rsm;udk
(*vdkb,fvdkufaZ;&Sif;onf oumavm wrmavm) zefwD;vsuf&Sdaeonfwum; . . .}
„ pdk ; &d rf
tom;ta&mifcjJG cm;onfu h mvrsm;u? awmiftmz&du rsm;wGif tajccsaexdkifMuonfhwdkif? urÇmwpfvTm;udk csKyf½dk;aysmuf quf
EdkifiHwGif jzpfyGm;avh&Sdaom EdkifiHa&;tMurf;zufrIwdkif;rSm? pyfxm;Edkifonfjzpfí? olwdkYtwGuf ]urÇmwpf0ef;tukef wdkYtdrfrSwfyg
vljzLESifhvlrnf;rsm;Mum;wGifom rajymif;rvJ&Sdvdrfhrnf[k? wdkY,mrSwfyg}[lí? ausauseyfeyfBuD; oabm,lEdkifMuygvdrfhrnf/ olwdkY
,wdjywf rSef;qEdkifygonf/ odkYESifhwdkif? arvukefavmufu vdk uHaumif;tMumif;vS rjzpfEdkif&Smaom qif;&Jom;eif;jym;rsm; twGuf
xdkEdkifiHudk 0ifaqmifhcJhaom tMurf;zufvIdif;vHk;BuD;um;? þodkY rl? þrQ tqifajyacsmarGUvdrfhrnf r[kwfyg/ trSefyif jyóem&Sdyg
r[kwf/ EdkifiHjcm;rS tajccs0ifa&mufaexdkifMuolrsm;udk qefY onf/ jyóem&Sd&HkrQru jyóemBuD;onf[líyif qdkEdkifavmufygonf/
usifMuaom t"du½kPf;BuD;jzpfonf/ ½dkufESufrI? vk,ufrI? vGwvf yfaomukeo f ,G af &;ESihf vGwv
f yfaomaps;uGurf sm;u? urÇmh
t&SifvwfvwfrD;½dIUowfjzwfrI ponfrsm;jzifh? t½kyfqdk; t vlxk\ysrf;rQ0ifaiGudk jrifhrm;apvdrfhrnf...qdkaom *vdkb,fvdkufaZ;
usnf;wefvSaom tqdkygt"du½kPf;BuD;twGif;? aoqHk;cJhol &Sif;a&SUaersm;\tqkdrSm? rSm;awmh rrSm;yg/ urÇmhbPftpD&ifcHpmrsm;\
62 OD;vHk;rSm vlrnf;qif;&Jom;awG[k od&onf/ toufrao tvdt k &? wpfaeY0ifaiG 2 a':vmatmufjzifh touf&iS af exdik Mf u&aom
onfhwdkif xdcdkuf'Pf&m&? tdk;rJhtdrfrJhjzpf&ol trsm;pkrSmvnf; vlrsm;\tcsdK;tqrSm? 1981 ckESpfu urÇmhvlOD;a&wpfckvHk;\ 67 %
tqdkyg vlrnf;vlrGJrsm;yifjzpfonf/ wpfcgu? ]oufwHa&mifpHk &Sd&mrS? 2004 ckESpfwGif 47 % om&Sdawmhonf[k qdkygonf/ tpD&ifcH
Edik if }H [k*P
k ,
f 0l if<h um;pGm a<u;aMumfEikd cf ahJ om awmiftmz&du pmu þodkYqdkonfhwdkif? raeYu ESpfa':vmESifh ,aeY ESpfa':vmwdkY
rSm? trkef;w&m;ESifhtMurf;zufrIrsm;aMumifh oGufoGufcgoGm;& rwlawmhonfudkrl? ESvHk;oGif;MuzdkYvdkygvdrfhrnf/ xdkYjyif? tjcm;aom
acsNyD/ odkYaomf ,cktBudrftvIyft,rf;rSm? tom;ta&mif tpD&ifcHpmrsm;rS awGU&Sdcsufrsm;ESifhvnf;? EdIif;,SOftuJjzwfMu&ygvdrfh
cGJjcm;rIaMumifhr[kwf/ vlrsdK;a&;qefqefjzpfonfhwdkif trSef rnf/ *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;\ vlrIa&;rsufESmpmqdkif&m urÇmhaumfr&Sif
pifppf vlrsKd ;a&;jyóemvnf; r[kw/f *vdb k ,fvu kd af Z;&Si;f \ tzGJUBuD;\ 2004 tpD&ifcHpmurl? urÇmhvlxk\ysrf;rQ0ifaiGrSm (udef;
trSwfvu©Pmwpf&yfom jzpfygonf/ *Pef;az:jycsufrsm;t&) ydkaumif;vmonfrSm rSefaomfvnf;? vlwpfOD;
uRefawmfwdkYacwf\ay:vGifxif&Sm;aom tjcif;t&m csif;pD\ t&yf&yftajctaerSmum;? rlvxufydkqkd;vmaeonf[k qkdyg
wpf&yfrSm? ]a&Munf&mjrufEk&m a&TUajymif;aexdkifrI}[k qdkEdkifyg onf/ ,aeYurÇmhvlOD;a&\ 59% rSm? qif;&Jcsrf;omuGm[rI tjyefY
vdrfhrnf/ ]urÇmBuD;usOf;usKHUoGm;onfESifhtrQ trsKd;om;a&; us,fvmaeaomEkdifiHrsm;wGif aexkdifMu&NyD;? taxGaxGrnDrQrIrsm;
e,fedrdwfrsm;rSm ta&;ryg jzpfvmawmhonf}[k oDtdk&Du usqif;aeonfhEkdifiHrsm;wGif aexkdifMuonfhvlOD;a&rSm? 5%om&Sdonf
qdkygonf/ odkUjzpfvifhupm;? þoDtdk&DrSm EdkifiHwumbdZeuf [kvnf;? tqkdygtpD&ifcHpmu azmfjyxm;onf/
tDvpfrsm;twGufom? tjynfht0rSefygonf/ olwdkYwpfawGrSm þae&mwGif? acwfNydKifabm*ynm&Sif *sKd;Zufpwpf*vpf\
e,l;a,mh? e,l;a'vD? *Reef oefbwf(c)? wdu k sKd paom rD*gNrKd UBu;D aumufcsufrSm? vuf&Sdtajctaeudk aumif;aumif;xif[yfEkdifonf[k
28 29
qkdcsifonf/ olYaumufcsuf...]*vkdb,fvkdufaZ;&Sif;onf? bPfpm&if;&Sd,r&Sd? &SdjyefvQifvnf; bPfpm&if;ygaiGyrmPu t"du
qif;&Jom;rsm;aexkdifMuaom olaX;EkdifiHBuD;rsm;udk? zefwD; pum;ajymygvdrfhrnf/
vsu&f adS eonfwum;...?}þaumufcsuu f kd tyDjyifq;Hk azmfjy urÇmESifht0ef;rS vkyfazmfukdifzufrsm;ESifh csdwfqufxm;Ekdifaom
aeonfEh idk if rH mS ? awmiftmz&duyif jzpfygonf/ tom;ta&mif bdZeuftvTmrSvrYl vkid rf sm;twGurf ?l urÇmBu;D rSm wu,fu h &kd mG Bu;D wpf&mG
cGJjcm;rIrsm;aemufykdif;? ¤if;\tpdk;&u wHcg;zGifhaps;uGufpD;yGm; jzpfaeygvdrfhrnf/ olwkdYtwGuf *vdkb,fvkdufaZ;&Sif;um;? ysm;oumvdk
a&;pepfudk usifhokH;cJh&m? a0gp&dutBuD;tus,f Mobmay; csKdygvdrfhrnf/ uEÅm&c&D;udk x&yfum;tkdBuD;ESifh cufcJyifyef;pGmjzwfoef;
onf/ EkdifiHwumbPftokdif;t0kdif;u tm;wufoa&m ulnD ae&olrsm;twGufrl? urÇmBuD;rSm teEÅc&D;jzpfNrJjzpfaeygvdrfhrnf/ olwkdY
cJhMuonf/ okdYESifhtrQ ESpfpOfpD;yGm;a&;wkd;wufrIEIef;udk? 4%ESifh twGuf *vdkb,fvkdufaZ;&Sif;um;? cg;orS wl;aeatmifcg;aom wrm
5% Mum;wGif rSefrSefxdef;xm;EkdifcJhonf/ okdYESifhwkdif txifBuD; ppfppfjzpfvdrfhrnf/ onfvdkESifh rdrdwkdYZmwda'orSm? rdrdwkdYb0twGuf
av;pm;avmufaom tqkdygpD;yGm;a&;wkd;wufrIu? tEÅ&m,f ywd½ly rjzpfEkdifawmhaomtcg? ]wpf&Gmrajymif; olaumif;rjzpf}xkH;udk
BuD;avmufatmif jrifhrm;aeaom tvkyfvufrJhEIef;ESifh? b0if ESvkH;rlí? a&Munf&mjrufEk&m a&TUajymif;aexkdifvmMu&awmhonf/ ,aeY
ruszG,f&m qif;&Jcsrf;omuGmrIudkrl? arSmufvSefajymif;vJ ypf urÇmay:wGif rdcifEidk if rH sm;udpk eG cYf mG Ny;D ? zGNYH zKd ;Ny;D Ekid if rH sm; (okrYd [kw)f awmif
Ekdifavmufatmif rpGrf;aqmifEkdifcJhyg/ NyD;cJhonfh Ekd0ifbmv tmz&duvdk wpfpkHw&mtajctaeaumif;onfh zGHYNzdK;qJEkdifiHrsm;okdY? w&m;
twGi;f u xGuaf y:vmcJah om? awmiftmz&dutajcpku d f vlrsK;d 0ifa&m w&m;r0ifenf;rsm;ygokH;NyD;? a&TUajymif;tajccsaexkdifolawG
rsm;Mum; qufqHa&;qkdif&m tifpwDusK\cefYrSef;csuft&? ESpfpOfoef;ESifhcsD ay:xGufvmaeonfrSm? þoabmyif jzpfygonf/ cuf
awmiftmz&duEkdifiHwGif wpfaeY0ifaiG wpfa':vmEIef;rQ aeonfrSm olwkdYOD;wnf&m EkdifiHrsm;wGifvnf;? olwkdYvdk uHraumif; t
avmufESifh touf&Sif&yfwnfaeMu&aom ta&twGufrSm? aMumif;rvSolawG &Sdaejcif;yif/ (txl;ojzifh? awmiftmz&duvdk zGHYNzdK;qJ
1996 ckESpfu 1.9 oef;om&Sd&mrS 2005 wGif 4.2 oef;&Sdvm EkdifiHrsm;wGif ydkrsm;onf/) þwGif? a'ocHqif;&Jom;rsm;bufrS EkdifiHjcm;rS
onf[k od&ygonf/ 0ifa&mufvmolrsm;tay:? rdrdwkdY\enf;yg;vSaoma0pkudk vk,lMurnfh
oDtkd&Doabmt& *vkdb,fvkdufaZ;&Sif; 'Da&vdIif;BuD; NydKifbufrsm;tjzpf jrifvmMuonf/ okdYESifhtrQ? wwfEkdiforQ wHwkdif;awG
u? a&jyifxufrS avStm;vkH;udk wpfNydKifeufwnf; jrifhrm;vm umNyD; ckcHvmMuonf/ onfvdkESifh trkef;rD;yGm;rsm; ysHUESHYvm&mrS? aemuf
apvdrfhrnf[k rSef;q&onfhwkdif? vufawGYwGif þtwkdif; jzpf qkH; t"du½kPf; awmrD;BuD;rsm;yif avmifNrdKufvm&awmhonf/ awmif
rvmcJhyg/ awmiftmz&dujzpf&yfu oufaojyaeonfrSm? tmz&du\tMurf;zufrIrSm þtwkdif;yifjzpfygonf/
'Da&jrifhopfwGif atmifjrifpGmvdIif;pDEkdifaom avSqkdí tenf; ,aeYacwfNydKif*vdkb,fvdkufaZ;&Sif;udk cyfeufeufMunfhvkduf
i,frQavmufom&SdaepOf? oef;ESifhcsDaom avStrsm;pkBuD;rSm vQif? pD;yGm;a&;opfu arG;xkwfay;vkdufaom csrf;om<u,f0rIESifhtwl?
'Da&ESifhvGwfaeonfhtjcm;aom ork'´&mxufwGifom? urf; aumhprkdykdvDwef,Ofaus;rIrsm; t&Sdef&vmaepOfrSmyif? uHraumif; t
rjrif vrf;rjriful;cwfae&qJjzpfygonf/ þokdYaom rwljcm; aMumif;rvS&Smoltrsm;pkMum;wGif? EkdifiHjcm;aMumufa&m*grsm; eufeuf
em;rIrsm;atmufwGif? *vdkb,fvkdufaZ;&Sif;ESifh ywfoufaom ½dIif;½dIif;ysHUESHYaeonfudk? awGY&ygvdrfhrnf/ awmiftmz&duvdk zGHYNzdK;qJEkdifiH
wkHYjyefykHrsm;rSmvnf; vlwpfa,mufESifhwpfa,muf? vlrItkyfpk rsm;wGif? þa&m*g\vu©Pmrsm;udk jrifomxifomaom tMurf;zuf
wpfckESifhwpfck? b,fvdkrS wlEkdifvdrfhrnfr[kwfyg/ rdrdwkdY\b0 t"du½kPf;rsm;jzifh? azmfjyvsuf&Sdonf/ Oa&myvkd zGHYNzdK;NyD;EkdifiHrsm;wGifrl?
tajctaeay:rlwnfí? tcsKdUtwGuf oum? tcsKdUtwGuf EkdifiHa&;rsufESmpmrS tajymif;tvJrsm;jzifh? rSef;qMunfhEkdifygonf/ tqkd
wrm jzpf a eygvd r f h r nf / þod k Y a om&ocH p m;rI r sm;tay: ygEkdifiHrsm;wGif? wpfcgu tzsm;tem;ae&mavmufom ,lEkdifcJhMuaom?
30 31
NAdwdoQtrsKd;om;ygwD? jyifopfrSvDyef\ trsKd;om;wyfOD;? *smreDrS
eD,kdemZDygwDpaom vuf,mpGef;ygwDrsm;rSm? 1990 jynfhvGefESpfrsm;
avmufrpS íyifra&pD;ae&mokYd a&mufvmcJMh uonf/ Ny;D cJah om atmufwdk GLOBAL ECONOMIC DICTIONARY
bmvu usif;ycJhonfh qGpfZmvefa&G;aumufyGJrSmyif? vuf,mpGef;ygwD
wpfcjk zpfaom qGp(f Z)jynfoyYl gwDu? trwfae&mtrsm;pk &&Scd ahJ o;onf/
þodaYk tmifyq JG ifEidk cf o hJ nfrmS ? ¤if;ygwD\ a&G;aumufyJG rJqG,fydkpwmaMumifh
[k? apmifhMunfhavhvmolrsm;u qkdMuonf/ ydkpwmrSm? odk;jzLokH;aumifu
okd;rnf;wpfaumifudk? qGpf(Z)tvHawmfxufrS uefcsaeykHjzpfonf/
rMumrDavmufu aumufcH&&Sdaom qmaA;rsm;t&? ]vlom;tm;
vk;H twGuf wHcg;zGix hf m;ygonf}qkad om tar&duef jynfaxmifpkrSmyif?
Ekid if jH cm;rS 0ifa&muftajccsaexkid o f rl sm;tay:? &efvrkd aI wG odoo d mom
jyvmonf/ tar&duefvlxk\ EkdifiHjcm;rkef;wD;a&;wdrf;nGwfrIrSm? orkdif;
pOfwpfavQmuf tqkd;0g;qkH;[kqkdygonf/ 2007 ckESpfu xkwfjyefcJhaom
Pew *vdkb,foabmxm;avhvma&;tzGJYBuD;\ awGY&Sdcsuft&vnf;?
*syef? awmifudk&D;,m;ESifh ygvufpwkdif;tMurf;zuf0g'Drsm;rSvGJí EkdifiH
tm;vkH;rS vltrsm;pkBuD;\oabmxm;rSm? rdrdwkdYoufqkdif&m tpkd;&rsm;udk
wif;usyfaom vl0ifrIBuD;Muyfa&;Oya'rsm;? usifhokH;apvdkMuonf[k

4009900807
od&ygonf/
rnfokdYyifqkdap? oufwHa&mifpkHEkdifiH (awmiftmz&du) twGufrl?
NyD;cJhaom tusnf;weftMurf;zufrIBuD;rS? renf;vSaom oifcef;pmawG
xkwf,lEkdifp&m&Sdygonf/ ¤if;oifcef;pmrsm;xJrS? ta&;tBuD;qkH; wpfcsuf
rSm ]Ekid if jH cm;aMumufa&m*gonf tom;ta&mifay:tajcrcH? t&if;tjrpf
rsm;ESifhom oufqkdifonf}qkad om? awG&Y cdS sujf zpfygonf/ okt Yd wGuf awmif
urÇmvHk;pD;yGm;a&;tbd"mef
tmz&du tpkd;&taeESifh? twdwf\qkd;arG vljzL,vlrnf;jyóemxuf
ypöKyÜefta&;? qif;&J,csrf;omuGm[rIajcmufurf;yg;BuD;tay:? zkd;uyf(p) ausmf0if; pkpnf;onf
a&TUoifhNyD[k oabm&ygonf/ tom;ta&mifcGJjcm;rIu? vljzL tcsKdUMum;
rSom &ufpufMurf;MuKwfaom ighrif;ighcsif;0g'Drsm;? ay:xGufapEkdifyg
onf/ wm&Snaf omqif;&JrEI iS hf qk;d 0g;aom rnDrQrrI sm;jzifh pGe;f ayaeonfh
Plastic Rainbow Book Publication
*vdkb,fvkdufaZ;&Sif;url? vljzL,vlrnf;ra&G; vlwkdif;vlwkdif;Mum;rS wpf
trSwf 217? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f)
aMumif;pGw J pf,ol efrsm; arG;xkwaf y;Ekid o f nfu?kd owdcsyo f ifvh yS gonf/ ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY/
pkd;&drf zkef; - 095193106 ^ 384199
pmnTe;f - Poverty trap (By Alex Perny)
32 33
Cover Theme
(Idea to watch)

bHtwG
b
k 0uf
bHk"e
*sufz&D 'D qmh(cs)

,ckpmpkrSm rMumrDu xkwfa0cJUaom *sufz&D-'DqmU(cs)\ ‘Common Wealth:


Economics for a Crowded Planet’ pmtkyfrS xkwfEIwfbmomjyefqkdxm;jcif; jzpfygonf/

wl½cl suaf v;&yf wpfacwf? qHk;cef;wkdifawmhrnfukd &Sif;&Sif;vif;vif;BuD; awGYjrifMu&awmh


21 &mpkonf? pD;yGm;a&;b0ESifhywfoufaom uRefawmfwkdY\ t rnf jzpfygonf/ w½kwf? tdEd́,ESifh b&mZD;(v) tygt0if tiftm;BuD;
ajccHtaumuft,ltrsm;pku?dk arSmufveS af jymif;vJawmhrnf jzpfygonf/ Ekid if o
H pfrsm;taeESi?hf ¤if;wk\
Yd zGUH NzKd ;a&;c&D;pOfudk qufvuf t&Sed jf ri§ &fh if;?
Ny;D cJah om 20 &mpku? Oa&myvTr;f ;rk;d aom urÇmvk;H csED idk if aH &;ESihf pD;yGm;a&; ¤if;wkdYtoHukd urÇmhZmwfcHkxufwGif aomif;wkdufu Mum;apMujcif;u?
wkdY\ ed*Hk;urÜwftqkH;owfukd? rsuf0g;xifxifawGUjrifcJh&NyD; jzpfonf/ þtvm;tvmukd rD;armif;xkd;azmfjyvsuf &Sdaeonf/
tvm;wlyif? ,ck 21 &mpk twGif;wGifvnf; tar&duvTrf;rkd;aomacwf okdYjzpfvifhupm;? &mpkESpftajymif;tvJrSm pD;yGm;a&;ESifhyx0DEkdifiH
34 35
a&;csdefcGifvQm? jyefvnfcsdefn§dMu½kH rSm ajrBuD;u axmufyhHo,fykd;ay;Ekdifaom twkdif;twmxuf? tBuD;
oufoufrQ uvdrrhf nfr[kwyf g/ xkYd tus,fykdvGefaeaom vlYtzGJUtpnf;rsm; jzpfvmvsuf&SdaeMuonf/ þ
xufrsm;pGm ydkrkdeuf½Idif;rnfhoabm onf\tusK;d qufum;? emwm&Snq f mavmifrEI iS hf tvGepf ;dk &drpf &maumif;
&Sdygonf/ obm0ywf0ef;usif um aom? tpkvkduftNyHKvkduf a&TUajymif;aexkdifrIrsm;yif jzpfawmhonf/ t
uG,fa&;? urÇmhvlOD;a& wnfNidrfap csKyq f &dk vQi?f uReaf wmfwv Ydk ol m;rsm;rSm urÇmvH;k csu D ek o f ,
G af &;? urÇmvH;k csD
a&;? qif;&J,csrf;omuGm[rI avQmhcs a&TUajymif;aexkdifrI? urÇmvHk;csDtkdif'D,mrsm;ESifh urÇmvHk;csDuyfa&m*gBu;D
a&;? tvGeftuRHqif;&JrIukd qHk;cef; rsm;? urÇmvH;k cst D Murf;zuf0g'? urÇmvHk;csD'ku©onfjyóem....paom
wkdifapa&; ....? wpfvHk;wnf; qkd 0da&m"drsm;jzifh? qufpyf&uf&S,fxm;onfh oyGwftlvlYtzGJUtpnf;rsm;
&vQif ]a&&SnfwnfwHhckdifjrJaom zGHU wGi?f wpfa,mufrsuEf mS wpfa,muf xdvrk wwf? usO;f ajrmif;usyw f nf;pGm
NzdK;a&;} ta&;awmfBuD;u? urÇmBuD; aexkdifMu&onfhtaetxm; jzpfygonf
wpfckvHk;udk pdefac:vsuf&SdaeNy/D þ þokdYaom taetxm;atmufwGif? uRefawmfwkdYtaeESifh tvGef
pd e f a c:csuf B uD ; \a&S U arS m uf w G i f ta&;Bu;D aom a&G;cs,rf w I pfcEk iS ?hf &ifqidk af eMu&NyjD zpfygonf/ uReaf wmf
]aps;uGuf? tcGifhtmPmESifh t&if; wkdY vuf&SdoGm;aeaomvrf;aMumif;twkdif;? c&D;qufMurnfavm../ þ
tjrpfrsm; &&Sdykdifqkdifa&;twGuf? twkdif;qkdvQif? ykdrkdonf;oefjyif;xefvmrnfh qif;&J,csrf;omuGm[rI y#d
trsKd;om;EkdifiHrsm;Mum; tonf;toef,SOfNydKifMu&rnf}qkdaomtkdif'D,m yu©rsm;? ykdrkdtajctaeqkd;vm;rnfh obm0ywf0ef;usifqkdif&m uyfab;
a[mif;rSm? wpfp,pacwfukefvmaeNyD jzpfygonf/ ajym&vQif? þonfyif BuD;rsm;ESifh tjyeftvSefqufpyfaeaom pGrf;tif? a&? &du©m? tMurf;zuf
21 &mpk\tBuD;us,fqHk; pdefac:csufBuD;? jzpfawmhonf/ rIqidk &f m tusyt f wnf;rsm;aMumihf jzpfay:vmrnf?h vlaerItqifh usqif;
tqkdyg? 21 &mpk pdefac:csufBuD;ukd ususeewkHYjyefEkdifzkdYqkdvQif? rIrsm;...jzifh &ifqkdif&zkdY&Sdygvdrfhrnf/
uRefawmfwkdYtaeESifh 21 &mpk\ yuwdtajctaeukd? wdwdusus rsuf þokdYr[kwfbJ? ykdír*Fvm&Sdrnfh vrf;aMumif;opfwpf&yfukd? a&G;
arSmufjyK&ygvdrfhrnf/ uRefawmfwkdY vlom;tm;vHk;rSm? vlOD;a& xlxyfusyf cs,fMurnfavm../ þvrf;aMumif;opfum;? tem*wftwGuf &if;ESD;
wnf;vSaom þurÇmajrBu;D ay:aexkid &f if;? wlnaD omuHMur®mBu;D wpf&yf jr§KyfESHMu&rnfhvrf;aMumif;? jzpfygonf/ urÇmhEkdifiHrsm;taeESihf rdrdwkdY0if
ukd rQa0&ifqkdifae&NyDqkdaom? t&Sdw&m;jzpfygonf/ ,aeY uRefawmf aiG\tpdwt f ydik ;f tenf;i,frQu?dk tem*wftwGuf &if;ES;D jrKyEf rHS nfqv dk Qif
wkdYa&muf&Sdaeaom &mpkopf\ueOD;umvwGif? oef;aygif; ajcmufaxmifh oefY&Sif;aompGrf;tif? pdwfcs,HkMunf&aom &du©mtaxmuftyHh? uyf
ajcmuf&mrQ&Sdaom vlom;wkdYrSm? tjyeftvSefqufpyfvsuf&Sdaom urÇm a&m*gBuD;rsm;xdef;csKyfa&;ESifh tvGeftuRHqif;&JrI z,f&Sm;a&;wkdYtwGuf?
vHk;csDpD;yGm;a&;b0wGif? toufquf &SifoefaeMu&ygonf/ þpD;yGm;a&; wu©Ekdvkd*sDopfrsm;ukd uRefawmfwkdYrsKd;quftwGif;rSmyif? ZufBudK;wyf
BuD;u? ESpfpOf a':vmajcmufq,fx&DvD,H wefzkd;rQ&Sdaom ukefxGufrsm; ckdif;apEkdifp&m&Sdygvdrfhrnf/ þ 'kwd,vrf;aMumif;onfyif? urÇmBuD;ukd
ukd xkwfvkyfay;aeaomfvnf;? uRefawmfwkdY\vlYbHkcef;0grSm ywd½lyjzpf ajymif;vJapEkid o f nfh tvm;tvmtjynh&f adS om tkid 'f , D m[k? qkcd siyf gonf/
rvmEkdifao;yg/ þtkdif'D,mukd vufawGUtaumiftxnfaz:zkdYqkdvQif? uRefawmf
rdrdwkdYtwGuf ywd½lya'oukd&SmazG&if;? urÇmhvlom;wkdYrSm tm wkdYtaeESifh tqkd;jrif? tjypfjrif0g'rsm;ukd ausmfvTm;Mu&ygvdrfhrnf/
wdwfa'o a&cJuEÅ&rsm;rStp? tylydkif; rkwfoHkopfwmrsm;tv,f? oJ tom;usaeNyDjzpfaom ]igwkdYESifh olwkdY} qkdonhf tjrifrSm;,txifrSm;ukd
uEåm&Bu;D rsm;tqH;k urÇmah e&ma'otoD;oD;od?Yk wk;d 0ifysEH UHS vsuf &Sad eMu z,f&mS ;Ny;D oumv? ]igwkt Yd m;vH;k twGu}f qkad om urÇmvHk;csDajz&Sif;enf;ukd
onf/ þokdY a&Munf&mjrufEk&m&SmaeMu&if;rSyif? tcsKdUaoma'orsm; &SmazG&ygvdrfhrnf/ uRefawmfwkdYbufrS? þtwkdif;aqmif&GufEkdifygu
36 37
ypöKyÜeftwGufa&m? tem*wftwGufyg? vku
d v
f mvsuf &So
d nf/ þokYd pD;yGm;a&;wkd;wufrIEIef; twufMurf;
urÇmBuD;ukdu,fwifEkdifrnfh tmedoifrsm; vsuf&Sdaomtm&Sa'orSm? urÇmhvlOD;a&\wpf0ufausmf rSDwif;
trSefyif &&SdEkdifp&m&Sdygonf/ uRefawmf aexkdif&mjzpfonfhtwGuf? þa'oBuD;onfyif urÇmhpD;yGm;a&;\
wktYd csi;f csi;f tjyeftvSew f u
dk cf u dk f &efjzpf urÇmhqGJtm;opf jzpfvmEkdifp&mtaMumif; &Sdvmonf/
aeMurnfavm/ okdYr[kwf uRefawmfwkdY
tm;vH;k &ifqidk af eMu&onfh bHNk crd ;f ajcmuf 'kwd,wl½lcsuf
rIukd? &ifqkdifEkdif&ef vufwGJBudK;yrf;Murnf qkdcJhygtwkdif;? pD;yGm;a&;wkd;wufrIEIef; vsifjrefpGm BuD;xGm;
avm.../ uRefawmftm;vHk;\uHMur®m? vsuf&SdaepOf? urÇmhvlOD;a&onfvnf; qufvufwkd;yGm;aeygvdrfh
uReaf wmfwt Ydk m;vH;k twGuf bHtk usK;d pD;yGm; rnf/ þtcsufu? urÇmvHk;pD;yGm;a&;wpfckvHk; wkd;wufrIukd? ykdrkd
uRefawmfwkdhtcsif;csif; rSm uRefawmfwkdYvufxJwGif &Sdaeygonf/ tjyefYus,fapvdrfhrnf/ uRefawmfwkdY wpfOD;csif;taeESifh? ysrf;rQ
ta&;Bu;D onfrmS ? uReaf wmfwu Ydk , dk w
f idk u
f ukex f uG Ef eI ;f ykrd x
dk w
k v
f yk v
f mEkid ½f rHk Qru? &mpktv,foaYdk &mufvQif
tjyeftvSef wkdufckduf rSefrSefuefuef a&G;cs,fqkyfukdifEkdifzkdYyif? ukefxkwfowdåjrifhrm;onfhta&twGuf ykdrsm;vmayvdrfhrnf/ þ
&efjzpfaeMurnfavm/ jzpfonf/ okdYjzifh? &mpktv,f&Sd urÇmhpD;yGm;a&;xkwfvkyfrIyrmPrSm? ,ck
okdhr[kwf þokdY rSefrSefuefuefa&G;cs,fEkdifzkdY avmavmq,fxuf tqrsm;pGm ykdrkdBuD;rm;vmEkdifp&m &Sdygonf/
qkdvQif? ordkif;wGif rBuHKzl;ao;aomurÇm þESpfcsufrSm? a,bk,stm;jzifh taumif;bufokdYom OD;
uRefawmfwkdhtm;vHk;
vHk;csDtajymif;tvJqkdif&m wl½lcsufBuD; wnfaomwl½lcsufrsm;jzpfygonf/ wpfNydKifeufwnf;rSmyif? tqkd;
&ifqkdifaeMu&onfU av;&yfukd? oabmaygufem;vnfxm;zkdY bufoOYkd ;D wnfaom aemufxyfw½l cl suEf pS &f yfvnf;? &Syd gao;onf/
bHkNcdrf;ajcmufrIukd? vkdygvdrfhrnf/
&ifqkdifEkdif&ef wwd,wl½lcsuf
yxrwl½lcsuf okdYESifhwkdif? vlOD;a&azmif;yGvmrIESifh t&if;tjrpfrsm;ukd
vufwGJBudK;yrf; acwfopfp;D yGm;a&; wk;d wuf avmbwBu;D oH;k pGrJ rI sm;rSaeí? orkid ;f wGirf BuKH z;l aom bufaygif;pHk
Murnfavm . . ./ rI ysH U ES H U vmonf \ t"d y Ü m ,f r S m ? obm0ywf0ef;usif tusyt f wnf;Bu;D rsm;qDo?Ydk OD;wnfoGm;Ekdifp&m
„„ wpfOD;csif;0ifaiGt& urÇmBuD; rSm &Sdayonf/ ,aeY vlom;wkdY\ pD;yGm;a&;vkyfaqmifrIyrmPrSm?
ysrf;rQjcif;tm;jzifh vsifjrefpGm ykdrkd b,facwf,b,ftcgurSEiS hf rwlatmif? tvGet f rif; Bu;D rm;us,fjyefY
csr;f omvmonfo h abm jzpfonf/ vsu&f &dS m? &moDOwktygt0if tajccHobm0jzpfpOfrsm;uk?d tBuD;
wpfNydKifeufwnf;rSmyif? taemuf tus,fajymif;vJapEkdifygonf/ þtajymif;tvJrSm a'o wpfc,k
twåvefwdwfa'o (Oa&myESifh ESpcf w
k iG f uGujfzpfonfr[kwb f ?J urÇmvH;k oabm aqmifvdrfhrnfjzpf&m?
tar&du)ukd A[kjd yKaom? csr;f om vlom;wkdYtwGuf ajy;p&majrr&Sdovdkyif jzpfoGm;Ekdifp&m&Sdonf/
urÇmESihf zGHUNzdK;qJurÇm (t"du
tm;jzifh tm&Sa'o)wkMYd um;? ysr;f rQ pwkw¦wl½lcsuf
wpfOD;csif; 0ifaiGuGm[rIrSmvnf;? qkdcJhygtwkdif;? qif;&Jom;awmfawmfrsm;rsm;rSm? rdrdwkdYb0
tvGefvsifjrefpGmyif usOf;ajrmif; wkd;wuf&mwkd;wufaMumif;twGuf zefwD;BuHaqmifMucsdefwGif?
38 39
urÇmt h qif;&Jq;Hk a'orsm;&Sd tqif;&Jq;kH vlom;rsm;rSmrl? ,ckxuf nGwfwnf;csrSwfEkdifcJhNyD; jzpfygonf/
wkdif qif;&JwGif;rS rwufEkdif &SdaeMuqJjzpfygonf/ þa'orsm;rS? uRefawmfwdkUtwGuf trSefwu,fpdefac:csufrSm? ,ckxufwdkif
ta&twGut f m;jzifh 10 oef;eD;yg;rQ&adS om uav;i,frsm;rSm? ESpf rjznfhqnf;Edkifao;aom? tvGeftuJqwf rwnfNidrfonfh qdkcJhyg urÇm
pOfESifhtrQ i,fi,f&G,f&G,fESifh b0ukdausmckdif;oGm;&vsuf &Sdae vHk;csD uwdu0wfrsm;udk vufawGUajz&Sif;rIrsm;tjzpfodkU? toGifajymif;Edkif
onf/ þokdYjzpf&onfrSm? olwkdYrdom;pk, olwkdYtokdif;t0kdif;, olwYdk zdkYyifjzpfonf/
wkid ;f jynfrsm;taeESi?hf olww Ydk pfawGudk toufquf&iS o f efEidk af tmif?
zefw;D ray;Ekid af omaMumifh jzpfygonf/ tmz&duOD;csKad 'o? ta&SU urÇmvH;k csD &nfreS ;f csurf sm;
tv,fyidk ;f ESihf A[kt d m&Sa'orsm;rSmqkv d Qi?f tqkyd gqif;&Jru I dk t urÇmvH;k twkid ;f twmjyóem ajz&Si;f a&;tykid ;f odYk a&mufvmaom
aMumif;cHjzpfay:avh&adS om rwnfNird rf rI sm;u? tMurf;zufrI trke;f tcg? uRefawmfwkdYwpfawGrSm tqkd;jrif,tjypfjrif0g'? vufajr§muft½IH;
rD;yGm;rsm;ukd rD;½IdUay;vsuf&Sdaeawmhonf/ ,aeY uRefawmfwkdY t ay;a&;pdw"f mwfEiS ?hf acwfrrDawmhaom tifpwDusL&Si;f rsm;\ zdp;D rIatmuf
jypfzpYdk um;qkad eMuaom? ]tMurf;zuftajccH0g'}qko d nfrmS trSef wGif usa&mufaeqJ&Sdonfukd? awGU&onf/ tcsKyfcs,f t[efYtwm;rJh
pifppf qif;&JrGJawrI? iwfrGwfacgif;yg;rI? aomufoHk;a&&Sm;yg;rI? aps;uGut f iftm;pkrsm;ESi?hf tcsi;f csi;f oJBu;D rJBu;D NyKd iq
f idk af eMuaom trsK;d
arQmfvifhcsufuif;rJhrI paom? b0\ted|m½kHrsm;ESifh qufpyfvsuf om;EkdifiHrsm;taeESifhvnf;? qkdcJhNyD;aom pdefac:csufrsm;ESifyh wfoufvQi?f
&Sdonfukd owdcsyfoifhvSygonf/ rnfonhftqifoifhajz&Sif;enf;ukdrS ray;Ekdifjzpfae&onf/ okdYtwGuf
,ckazmfjycJhaom wl½lcsufrsm;? wpfenf; pdefac:csufrsm;ukd urÇm jyóem\aomhcsufrSm? a&&SnfwnfwefYaom wu©Ekdvkd*sDopfrsm; zHGUNzdK;
BuD;taeESifh vHk;0 Oayu©mjyKcJhMuonfawmh r[kwfyg/ þjyóemrsm;ukd apa&;ESifh? tqkdyg wu©Ekdvkd*sDopfrsm;ukd trSefwu,fvkdtyfolrsm;qDodkY
ukdifwG,fajz&Sif;Ekdif&ef? urÇmhacgif;aqmifrsm;taeESifh vGefcJhaom tESpf taotcsma&muf&Sdapa&; tay:wGifom? vHk;vHk;vsm;vsm; usa&mufae
ESpfq,ftwGif;? tcgtm;avsmfpGm pkpnf;tajz&SmcJhMuygonf/ þokdY awmhonf/
pkpnf;tajz&SmMu&mrS ta&;BuD;aomatmifjrifrItcsdKY &cJhovdk? urÇmh tu,fíom? tar&duefjynfaxmifpt k aeESihf tD&wfwiG f tcsnf;
vlxk\axmufcHrIukdvnf; txdkuftoifh&&SdcJhygonf/ auseyfzG,f&m ESD;jzKef;wD;ypfaeaom? x&DvD,HESifhcsDonfha':vmaiGrsm;ukd oefY&Sif;aom
twkdif;twmtxd ra&mufcJhonfhwkdif? þatmifjrifrIrsm;rSm ]a&&Snf pGrf;tifopfrsm; azmfxkwfa&;? uyfa&m*gBuD;rsm; umuG,fxdef;csKyfa&;ESifh
wnfwHhckdifNrJaom tem*wf} twGufrl? ajcukyfwpfck aumif;aumif;&cJh a*[aA't& rxdckdufapaom enf;vrf;rsm;jzifh &du©mpkdufysKd;a&;wkdYwGif
onf[k qkdEkdifygvdrfhrnf/ &if;ESD;jr§KyfESHEkdifvQif? jyóemawmfawmfrsm;rsm;ukd ajz&Sif;NyD;jzpfygvdrfhrnf/
uReaf wmfwt Ydk aeESi?hf &moDOwktajymif;tvJEiS yhf wfoufNy;D urÇm urÇmBu;D taeESiv hf nf;? jrefjrefqefqefBu;D wefz;dk usaeaoma':vm? rd;k
vHk;twkdif;twm pmcsKyfwpfck? csKyfqkdEkdifcJhygonf/ ZD0toGifuGJpepfum xdatmifavSum;axmifaeaom &du©mESifh pGrf;tifaps;EIef;? þt&mrsm;
uG,x f ed ;f odr;f a&;twGuv f nf;? urÇmvH;k twkid ;f twm arwåm&yfcEH ikd cf yhJ g xufyq kd ;kd Edik o
f nfh aemufvmrnfNh crd ;f ajcmufrrI sm; paom? tEÅ&m,ftzsm;
onf/ ,aeY y#dyu©rsKd;pHkjzifh jynfhvQrf;vsuf&Sdaom? tmz&du? ta&SUt pGef;rsm;ESifh &ifqkdif&rnfr[kwfygacs/ okdYtwGuf? tar&du tygt0if
v,fykdif;ESifh tm&Sa'o&Sd tylykdif;vGifjyifrsm;wGif? oJuEÅm&BuD;rsm; jzpf urÇmhEkdifiHtm;vHk;taeESifh? &J&ifhvGef;onf[kqkdEkdifonfhwkdif trSefwu,f
xGef;vmrIukd wGef;vSef&eftwGufvnf;? urÇmvHk;twkdif;twm uwdjyKcJh atmifjrif&&SdEkdifonfh? urÇmvHk;csD&nfrSef;csufrsm;ukd tylwjyif; csrSwf
MuNyD; jzpfygonf/ c&pfESpf 2015 ta&mufwGif? tvGeftuRHqif;&JrI? taumiftxnfazmfzkdYvkdNyD[k qkdcsifygonf/
iwfrGwfacgif;yg;rIESifh? uyfa&m*gqkd;BuD;rsm;ukd tjrpfjzwfokwfoifEkdif&ef tqkyd g? urÇmvH;k csD &nfreS ;f csuaf v;&yfu?dk wef;pDazmfjyvku d yf gonf/
twGufvnf;? axmifpkESpf zGHUNzdK;a&;&nfrSef;csufrsm;ukdvnf;? wpfnDw (1) &moDOwktajymif;tvJ? ZD0rsKd;pdwfrsm; rsKd;okOf;ukefjcif;ESifh
40 41
a*[aA'ysupf ;D ,k, d iG ;f rIwuYdk dk vQif bmawG vkdrnfenf;/ bmvkyfzkdY vkdrnfenf;/ urÇmvHk;csD yl;aygif;
OD;wnfaeonfhtEÅ&m,f? t aqmif&u G Mf u&mwGi?f &&Scd zhJ ;l aom tBu;D us,q f ;kH atmifjrifrrI sm;ukd o½kyf
Bu;D qk;H wl½cl surf sm;ukd wm;qD; cGJMunhfvkdufvQif? tjcif;t&mav;&yf pkaygif;yg0ifvsuf&Sdonfukd awGU&
vTzJ ,fEidk rf nhf pGr;f tif? ajrESihf ygvdrrhf nf/ þonfwrYdk mS &Sif;vif;wdusaom&nfreS ;f csu?f xda&mufaom
t&if;tjrpfrsm; toH;k jyKrq I idk f wu©Ev dk *dk s?D yDjyifaom taumiftxnfaz:a&; r[mAsL[mESi?hf b@ma&;
&m a&&Snw f nfwefcY idk Nf ro J nhf t&if;tjrpfwkdY jzpfygonf/
pepfrsm;azmfxkwfa&; .../ þtwGuf xif&Sm;aomom"urSm? urÇmvHk;csD ausmufa&m*g
(2) qE´tavsmuf arG;EIef;avQmh wkdufzsufa&;tpDtpOf jzpfonf/ þvIyf&Sm;rIBuD;ukd &Sif;vif;wdusaom
csapjcif;jzifh? c&pfESpf 2050 &nfrSef;csuf(urÇmESifht0ef; ausmufa&m*g tjrpfjzwfokwfoifa&;)ESifh?
urÇmvHk;csD ta&mufwiG f urÇmv h Ol ;D a&ukd xda&mufaom wu©Ekdvkd*sD (ausmufa&m*g umuG,faq;)wkdYjzifh pwifcJh
yl;aygif;aqmif&GufMu&mwGif? oef;&Spaf xmiftwGi;f xde;f odr;f onf/ tpDtpOfwpfckvHk;ukdvnf; yDjyifaom taumiftxnfaz:a&;
wnfNidrfapa&;/ (,ckEIef; t r[mAsL[may:wGif wnfaqmufEkdifcJhonf/ vltrsm;Mum;odkY umuG,f
&&SdcJhzl;aom wkdif;oGm;vQif? &mpktv,f aq;rsm; tcrJhjzefYcsdxkd;ay;jcif;? a&m*gjzpfyGm;olrsm;ukd oD;jcm;cGJxkwfNyD;?
tBuD;us,fqHk; a&mufaomtcg? urÇmhvlOD; taotcsm apmihfMuyfukoay;jcif; ponfwkdYjzpfonf/ þjzpfpOfwpf&yf
atmifjrifrIrsm;ukd a&rSm oef;ukd;axmif ausmf vHk;ukd t&yftem;r&Sd aqmif&GufEkdif&ef? EkdifiHwumulnDaxmufyHhaiGrsm;
oGm;ygvdrfhrnf/) jzihfvnf; usm;uefay;EkdifcJhonf/ ajym&vQif? qkdcJhNyD;aom tjcif;t&m
o½kyfcGJMunfUvkdufvQif? (3) c&pfESpf 2025ta&mufwGif? av;&yf wufnv D ufnD yl;aygif;aqmif&u G Ef idk cf jhJ cif;aMumih?f ausmufa&m*g
tjcif;t&mav;&yf tvGeftuRHqif;&JrI (wpfaeY ukd urÇmajray:rS z,f&Sm;ypfEkdifcJhjcif; jzpfygonf/
pkaygif;yg0ifvsuf&Sdonfukd 0ifaiGwpfa':vmatmuf)ukd aemufxyf xif&mS ;onfo h m"uwpfcrk mS ? tm&Sa'o\ tpdrf;a&mif
awGY&ygvdrfUrnf/ tqkH;owfapa&;.../ wpf awmfvSefa&; jzpfygonf/ þawmfvSefa&;BuD;\aus;Zl;aMumihf? w½kwfESifh
csdefwnf;rSmyif csrf;omaom tdE, ´d wku Yd dk emwm&Snif wfrw G af cgif;yg;rI ab;qk;d Bu;D rS? u,fwifEidk cf jhJ cif;
þonfwkdhrSm Ekid if rH sm;twGi;f ? pD;yGm;a&;b0 jzpfygonf/ tqkdyg tpdrf;a&mifawmfvSefa&;wGifvnf;? qkdcJhyg tjcif;t
&Sif;vif;wdusaom&nfrSef;csuf vHkNcHKrI ukd ykdrkdwkd;wufaumif; &mav;&yf aygif;pyfyg0ifaeonfukd? awGUEkdifygonf/ &Sif;vif;wdusaom
xda&mufaomwu©Ekdvkd*sD rGefapa&;.../ &nfrSef;csuf (&du©moD;ESHtxGufwkd;a&;)? xda&mufaom wu©Ekdvkd*sD (t
(4) EkdifiHrsm;Mum; yl;aygif;aqmif xGufwkd;rsKd;? "mwfajrMoZmESifh qnfajrmif;wmwrH)? yDjyifaom taumif
yDjyifaomtaumiftxnfazmfa&; &GufrIESifh? tpkd;&r[kwfaom txnfazmfa&; r[mAsL[m (txGufwkd;rsKd;rsm;ukd aps;uGufaygufaps;
r[mAsL[mESifU? u@\wDxiG zf efw;D rIEiS hf tm; xufavQmNh y;D jzefcY sad &mif;csjcif;)ESihf b@ma&;t&if;tjrpf (zk'Yd af zmifa';&Si;f ?
b@ma&;t&if;tjrpfwkdh oGefcGefpkduf vkyfukdifrItay: a&mhzJvm;azmifa';&Sif;? tar&duefjynfaxmifpktpkd;& tultnDESifh a'
jzpfygonf/ tajccHNy;D ? urÇmvH;k csjD yóem owGif; b@ma&;taxmuftyHhrsm;)wkdY jzpfonf/
ajz&Sif;a&;twGuf csOf;uyfrI tjynfht0r[kwfonhfwkdif? tawmfBuD;BuD;rm;rm; atmifjrifrI&cJh
„„ topfwpf&yf azmfxkwfa&;/ onhf tjcm;o"ursm;vnf;? renf;raem&Sdygao;onf/ Oyrmtm;jzifh?
þ&nfrSef;csufrsm; atmifjrifzkdYqkd urÇmESit fh 0ef; pmrwwfol yaysmufa&;? rlvwef;ausmif;rsm; wk;d csUJ zGiv hf pS f
42 43
a&;? aoapavmufaom uyfa&m*gBuD;rsm;xdef;csKyfa&;? rdom;pkpDrHudef; rwGufEkdifaomrsKd;pdwfrsm;\ qufvuf&SifoefEdkifpGrf;ukd? Ncdrf;ajcmufvsuf
om;qufjcm;enf;vrf; ponfrsm;jzihf? qE´tavsmuf arG;EIef;avQmhcsa&; &Sdaeonf/ okdYaomf tmedoifxufjrufaom? wu©Ekdvkd*sDajz&Sif;enf;rsm;
... ponfwkdY jzpfygonf/ þpDrHcsufrsm;ukd? tajctae tqdk;qHk;jzpf um; vufwpfurf;rSmyif&adS eNyjD zpfygonf/ ausmufr;D aoG;oH;k yg0gpuf½rHk sm;
aom qm[m&wpfykdif; tmz&du tygt0if? urÇmhEkdifiHawmfawmfrsm;rsm; qkdvQif? ¤if;wkdYxkwfvTwfaom umAGef'kdifatmufqkd'fukd avxkxJokdY
wGifvnf; taumiftxnfazmfEkdifcJhygonf/ ra&mufatmif xdef;odrf;okdavSmifxm;EkdifpGrf; &SdaeNyD;? aps;uGufwifzkdY
uRefawmfwkdYwpfawGrSm? tqkd;jrif,tjypfjrif acwfBuD;ukd jzwfoef; tqifoifheD;yg; &SdaeNyDjzpfaom rsKd;pyfarmfawmfum;rsm;qkdvQifvnf;?
aeMu&onf jzpf&m? urÇmvHk;csD &nfrSef;csufrsm;ESifhywfoufvQif? ppfr avmifpmpGrf;&nf av;qrQ oufomEkdifonhftvm;tvm&Sdonf/ vsif
a&mufcif jrm;ukeo f nhtf jrifawG? wGiu f s,v f rT ;f rk;d vsu&f adS eonf/ txl; jrefpGmwkd;wufvmaeaom yg&mbkdvpfrSefcsyfoHk;pepfjzifh? qkdvmpGrf;tif
ojzifh? tmz&duwkdufBuD;rSmqkdvQif rnfonhf&nfrSef;csufrS atmifjrif ukd pkpnf;,lEkdifNyDjzpfí? tmz&duoJuEÅm&rsm;ESifh tylykdif;a'orsm;wGif
zG,&f mr&S[ d ?k rSm;rSm;,Gi;f ,Gi;f ,HMk unfaeMuolawG tawmfrsm;rsm;&So d nf/ aea&mifjcnfrS vQypf pf"mwftm;uk?d ukeu f sp&dwo f ufompGm xkwf,lokH;pGJ
tpGrf;xufwu©Ekdvkd*sDrsm;jzifh vufawGUtaumiftxnfazmfvkdufaom EkdifNyD jzpfygonf/ oifhwifhaom b@ma&;rufvHk;rsm;jzifh? ausmaxmuf
tcgwGifrl? olwkdYxifovkd r[kwfyg/ odomxif&Sm;aom atmifjrifrIrsm; aemufcHjyKxm;onhf ajropfpDrHcefYcGJrI r[mAsL[muvnf;? tylykdif;a'o
&cJhonfcsnf; jzpfygonf/ opfawmjyKef;wD;rIrsm;ukd qkH;cef;wkdifapEkdifawmhrnf jzpfonf/ uRefawmf
olwaYdk jymaom tmz&duwku d Bf u;D rSmyif? vGecf ahJ om ckepfEpS t f wGi;f wkdYtaeESifh wpfurÇmvHk;twkdif;twm0ifaiG\ 1% yif r&Sdaom aiGaMu;
0ufoufa&m*gaMumihf aoqH;k olO;D a&uk?d 90%txd avQmch sEidk cf yhJ gonf/ ukd &if;ESD;jr§KyfESH½kHrQjzihf? tqkdyg wu©Ekdvkd*sDatmifjrifrIrsm;ukd trSefwu,f
ykdvD,dka&m*gqkdvQifvnf; tjrpfjywfvkeD;yg;xd? acsrIef;EdkifcJhNyDjzpfonf/ taumiftxnfazmf &&SdEkdifrnf jzpfygonf/
aMumufrufzG,f tiwfab;rsm;aMumihf? emrnfqkd;jzifh ausmfMum;aeaom
tDoD,kd;yD;,m;ESifh rmvm0DEkdifiHrsm;rSmyif? acwfrDpkdufysKd;a&;enf;emrsm; aps;uGuu
f adk usmí
f
aus;Zl;aMumihf &du©mxkwfvkyfrIukd tBuD;tus,fjr§ifhwifEkdifcJhNyD jzpfonf/ qkdcJhyg ajz&Sif;enf;rsm;ukd? taotcsm &,lEkdifp&m&Sdonf[k qkdyg
]pmwwfzkdYxuf riwfzkdYu ta&;BuD;w,f}[k? t½kd;pGJ ,HkMunfaeMuaom vsuf? uRefawmfwkdYwpfawGrSm tb,faMumihf ¤if;wkdYukd ,ckxufwkdif
xkdEkdifiHESpfckrS uav;i,frsm;qkdvQifvnf;? pmoifausmif;rS aeYv,fpm rqkyfukdifrdao;ygoenf;/ jzpfEkdifp&m&Sdaom taMumif;wpfckrSm? jyóem
auR;onfhpepfaMumihf pmoifcef;xJokdY awmfawmfrsm;rsm; a&mufvmMuNyD &yfrsm;ukd rSm;,Gif;aomenf;emrsm;jzihf &ifqkdifaeMuaomaMumihf? jzpfyg
jzpfygonf/ vdrfhrnf/ &ifqkdifae&aomjyóemrsm;rSm xdef;csKyf&cufcJonfukd? uRef
ajym&vQif? þokdYaom atmifjrifrIOyrmrsm;rSm? r&Sm;yg;vSyg/ awmfwkdY oabmaygufygonf/ þjyóemrsm;ukdajz&Sif;zkdY ukefusp&dwf
trSefwu,f &Sm;yg;aeonfrSm vufawGUaqmif&Gufvkdaom]qE´}ESifh? t rsm;Ekdifonf[kvnf; wGufqxm;Muygonf/ odkYtwGufaMumihfyif vuf
cuftcJausmfvTm;&Jaom ]ZGJ}wkdYom jzpfygonf/ qE´rSef ZGJoefoefESifh awGUjyóemajz&Sif;&ef wkHYqkdif;aejcif;jzpfEkdifygonf/
BudK;pm;MurnfqkdvQif? &&SdNyD;atmifjrifrIrsm;ukd qufvufxdef;odrf;Ekdif½kHrQ þt&mtm;vHk;xuf ydkta&;BuD;onfrSm? uRefawmfwkdY\tkdif'Dtdk
ru? tjcm;ta&;Bu;D onfh a'orsm;okv Yd nf; ysUH ESUH apEkid v
f rd rhf nf jzpfygonf/ vkd*sD tpGJoefrIyifjzpfonf/ uRefawmfwkdYtaeESihf bmawGvkyfzkdY vkdtyf
uRefawmfwkdYrsKd;quf\ tvGefBuD;rm;vSaom obm0ywf0ef;usif onfukd owdjyKrdvQifaomfrS? vufawGUpOf;pm;&mwGif vGwfvyfaom
pdeaf c:csuBf u;D ukv d nf;? tvm;wloEH |éd mef, tvm;wlwu©Ev dk *dk szD ;dk uyf(p) aps;uGuf tkdif'Dtdkvkd*sDaxmifacsmufxJwGif? ydwfrdEkdifp&m&Sdygao;onf/
wkdYjzifh wkHYjyefausmfvTm;Ekdifp&m &Sdygonf/ &moDOwktajymif;tvJu þtkdif'Dtdkvkd*sDt&? rnfonhfxdef;csKyfa&;ay:vpDrS rvkdtyf[k ,lq
uRefawmfwkdY\ &du©mtaxmuftyhH, usef;rm;a&;, urf;½kd;wef;ESifh ra& onfjzpf&m? urÇmhpD;yGm;a&;rSm ,ck&ifqkdifaeMu&aom b@ma&; tusyf
44 45
twnf;okdY OD;wnfoGm;cJh&ovkd? uRefawmfwkdY\ vufawGUjyóem ajz wkdY\0ifaiGukd rao½kHwr,ftqifhxufykdvmatmif? BudKwifzefwD;ay;zkdY
&Sif;a&;wGifvnf; þtwkdif;jzpfoGm;Ekdifygonf/ vkdygvdrfhrnf/ okdYrSom? tvGeftuRHqif;&JrI acsmufurf;yg;BuD;xJwGif
obm0ywf0ef;usif a&&SnfwnfwefYckdifNrJa&;? urÇmhvlOD;a& wnf epfaeMuolrsm;twGuf? aps;uGufavSum;\ yxrqHk;avSum;qefukd
Nird af &;ESihf tvGetf uRq H if;&Jru
I dk tjrpfjzwfz,f&mS ;a&;qko d nh?f tBu;D qH;k wufcGifh&vmEkdifygvdrfhrnf/
pdefac:csufoHk;&yfukd wkHYjyef&ifqkdifzkdYqkdvQif? aps;uGuftiftm;pkrsm;ouf ajym&vQif? þvkyfief;pOftm;vHk;rSm ajymavmufatmif? ukefus
oufjzifh b,fvkdrS rvHkavmufEkdifyg/ urÇmwpf0ef;&Sd xkwfvkyfolrsm;a&m? p&dwfBuD;vSonf r[kwfyg/ okdYaomf? olYtvkdvkdjzpfvmEkdifonfvnf;
pm;oHk;olrsm;uyg? urÇmhavxkukd umAGef'kdifatmufqkd'fESifh tjcm; zefvHk r[kwfyg/ ukefusp&dwftenf;i,frQjzihf tvGefBuD;rm;aomatmifjrifrI
tdrf"mwfaiGUrsm; vGwfvGwfvyfvyfxkwfvTwf&m? trdIufypfuGif;BuD;[k rsm;ukd &&SdapEkdifonhfvkyfief;pOfrsm; jzpfygonf/ tmz&duvlowform;
oabmxm;Muonfu rsm;ygonf/ uRefawmfwkdYtaeESifh? aps;uGuf [líyif wifpm;ac:Mu&aom? iSufzsm;a&m*gtaMumif; pOf;pm;Munhfyg/
tiftm;pkrsm;\ rSm;,Gif;aomtjrifrsm;ukd? jyKjyifajymif;vJzkdY vkdygonf/ qif;&JrIESifheyef;vHk;aeMu&aom tmz&duom;rsm;ukd þa&m*gqkd;BuD;rS
þtwGuf wDxiG rf &I &dS dS ay:vpDcif;&ygvdrrhf nf/ Oyrm- umAGex f w
k vf w
T f umuG,fEkdif&ef? iSufzsm;umuG,fa&; jcifaxmifaygif; oef;oHk;&mcefY vkdyg
rIukd tcGefaumufcHonfhyHkpHrsKd; jzpfonf/ þokdYaom umAGeftcGefrsKd;ukd? onf/ jcifaxmifwpfvHk;ukd ig;a':vmay;í0,fvQif? tenf;qHk; ig;ESpf
vufawGUtaumiftxnfazmfEidk yf gu? avxknpfnrf;rIudk umuG,Ef idk ½f rHk Q toH;k cHygonf/ þEIe;f jzihw f u G cf suvf u kd v
f Qi?f tmz&duom;wku Yd dk ig;ESpw
f m
ru? taMumif;aMumif;aMumihf? tcGeftaumufavQmhcs jzwfawmufrIrsm; iSufzsm;a&m*gumuG,fa&;twGuf? a':vm 1.5 bDvD,HrQom vkdygvdrfh
twGuv f nf;? axrdumrdapygvdrrhf nf/ wpfNyKd ief ufwnf;rSmyif oef&Y iS ;f rnf/ þonfrmS ? yifw*Ge\ f wpfaeYwmtoH;k p&dwyf if r&Syd g/ vkt d yfaom
aom pGrf;tifopfrsm; azmfxkwfEkdifa&;twGufvnf;? wkd;csJU&if;ESD;jr§KyfESHzkdY aq;0g;ESifh vkdtyfaom jyKpkukop&dwfrsm;ukd xnhfwGufvQifyif? yifw*Gef
vkdygonf/ þonfrSm? tem*wftwGuf &if;ESD;jr§KyfESHrIjzpfí a&&Snfwnf \ESpf&ufpm toHk;p&dwfxuf rykdEkdifyg/
wHY ckdifNrJonfhzGHUNzdK;a&;twGuf wkduf½kduftusKd;&Sdygonf/ a&&Snw f nfwchH idk Nf raJ om zGUH NzKd ;a&;onf? urf;yg;ukNd zKd csrnfh tzsuf
tvm;wlyif? qif;&JEkdifiHrsm;\ vlOD;a&xdef;csKyfa&;ESifh ywfouf vkyfief; r[kwfyg/ omawmifhom,murf;yg;opfrsm; zefwD;ay;rnfh tjyK
vQifvnf;? qHk;jzwfcsufckdifrmaom &ifESD;jrKyfESHrIrsm; &dSzkdYvkdygonf/ trsKd; vkyfief; jzpfygonf/ þtwGuf aomhcsuftusqHk;rSm? &if;ESD;jr§KyfESHrItykdif;
orD;i,frsm; ynmoifMum;cGifh&a&;? t&G,fa&mufNyD;trsKd;orD;rsm; pD;yGm; wGif rSefuefaoma&G;cs,frIrsm; zefwD;Ekdifa&;ESifh? aps;uGufokdY vrf;oG,f
a&;vkyif ef;rsm;wGif yg0ifaqmif&u G cf iG &hf a&;? use;f rma&;0efaqmifrpI aom ay;&ef? aps;uGuftiftm;pkrsm;ukd ZufBudK;wyfarmif;ESifEdkif&ef enf;vrf;
vkyfief;rsm;jzpfygonf/ þvkyfief;pOfrsm;ukd vufawGUtaumiftxnf &SmazGzkdYom jzpfygonf/
azmfEkdifrSomvQif? qE´t& arG;EIef;avQmhcsa&;ukd taumiftxnfazmfEkdif
ygvdrfhrnf/ b0wl? tusKd;wl
tvGeftuRHqif;&JrIukd tjrpfjzwfz,f&Sm;a&;ESifh ywfoufvQif? uRefpepf ed*Hk;csKyfoGm;jcif;? trsKd;orD;tcGifhta&;vIyf&Sm;rI? ukdvkdeD
uRefawmfwkdYwpfawGrSm aps;uGufjzifharmif;aom csrf;om<u,f0rIqkdonf tkypf ;dk rI qH;k cef;wkid o
f mG ;jcif;? obm0ywf0ef;usif xde;f odr;f a&;0g' arG;zGm;
ukdom? tm½kHusavh&Sdygonf/ ]aps;uGuftiftm;pkrsm;rSm pD;yGm;a&;wkd; vmjcif;...paom? Bu;D us,o f nfv
h rl t
I ajymif;tvJrsm;rSm vlxEk ;dk Mum;rI?
wufrI\t"dutif*sif jzpfonf} qkdaomtcsufukd jiif;p&mr&Sdyg/ okdYESifh vlxkukd,fwkdif yg0ifaqmif&GufrIrsm;jzifh tpjyK&onfcsnf; jzpfygonf/
wkdif? tqif;&JqHk;EkdifiHrsm;rS tqif;&JqHk; qif;&Jom;rsm;ESihfywfoufvQif? trSefpifppf? EkdifiHa&;acgif;aqmifu tajymif;tvJukd a&SU aqmifonf
aps;uGufoufoufjzifh tvkyfrjzpfEkdifonfukd owdcsyfzkdYvkdygonf/ aps; r[kwf/ vlxk\wdrf;ñGwfrIaemufokdY vkdufygaqmif&Gufjcif;om jzpfonf/
uGuftiftm;pkrsm;u ¤if;wkdYukd qif;&JwGif;rSq,fwifray;Ekdifao;rD? ¤if; wpfenf;qkdvQif vlxku OD;aqmifonfom jzpfonf/ odyÜHynm&Sifrsm;?
46 47
tif*sifeD,mrsm;? bk&m;ausmif;wufol a'orsKd;pHkrS vltrsm;ESifh? wkduf½kdufxdawGU ajymqkdaqG;aEG;jcif;onfom
rsm;ESifh vli,frsm;u trSefwu,f acgif; taumif;qH;k jzpfygonf/ tjcm;tpm;xk;d p&m r&Syd g/
aqmifMuonfom jzpfygonf/ wwd,taeESifh? uRefawmfwkdY\bdZeufvkyfief;rsm;? tokdif;t
Ekid if o
H m;wpfa,muftaeESi?hf ppfyJG 0kdif;rsm;? bk&m;ausmif;rsm;? (okrYd [kw)f ausmif;om;vli,ftzGYJtpnf;rsm;
wpfyGJwkdufzkdY uRefawmfwkdY rJqE´ ay;vkduf ukd? a&&SnfwnfweYfckdifNrJaom zGHUNzdK;a&; ta&;awmfBuD;\u@tcsKdUwGif?
vQif? ppfjzpfvmayvdrfhrnf/ þokdYr[kwf wufwuf<u<u yg0ifaqmif&u G af p&ygvdrrhf nf/ rsuaf rSmufacwf yk*v ¾ u
d
bJ? urÇmvHk;csD a&&SnfwnfwHYckdifNrJonfh acgif;aqmifr\ I pdwv f yI &f mS ;wuf<uzG,Of yrmrsm;xJwGif? iSufzsm;a&m*g
zGHUNzdK;a&;ukd axmufcHvQifrl? acgif;aqmif wkdufzsufa&;twGuf tm;oGefcGefpkduf BudK;yrf;aeMuolrsm; yg0ifonf/
rsm;u uRefawmfwkdYaemuf vkdufvmNyD;? qkdvmpGrf;tif us,fus,fjyefYjyefY toHk;jyKEkdifa&;twGuf? ykdvD,kda&m*g
trSefpifppf? Nird ;f csr;f a&;vrf;aMumif;ukd &SmazGawGU&SEd ikd f tjrpfjzwfEdkifa&;twGuf? wufwuf<u<uvIyf&Sm;aeMuolrsm;vnf; yg
ayvdrrhf nf/ uReaf wmfww Ydk pfawGwiG f qkd onf/ ppfrSefaomacgif;aqmifrI qkdonfrSm? vufawGUvIyf&Sm;rIxJwGif
EkdifiHa&;acgif;aqmifu cJhyg vIyf&Sm;rIBuD;rsm;xJokdY? yg0ifaqmif om &SdEkdifygonf/ aemufqHk;taeESifh? uRefawmfwkdY\ Ekid if aH &;orm;rsm;ukd
tajymif;tvJukd &GufEkdifonfhtcef;u@ &Sdovkd? acgif; &moDOwktajymif;tvJ? qif;&Jrw I u dk zf suaf &;paom urÇmvH;k csDta&;t&m
a&SYaqmifonf r[kwf/ aqmifEidk o f nht f cGit hf a&;vnf; &Syd gonf/ rsm;ESifhywfoufonfh? olwkdY\uwdu0wfrsm;ukd trSefwu,f vkdufem
þtwGuf? yxrqHk; jyóemrsm; aqmif&u G Mf u&ef? awmif;qkw d udk wf eG ;f Mu&ygvdrrhf nf/ vlxu k om tod&&dS dS
vlxk\wdrf;ñGwfrIaemufokdh
ukd avhvmMu&ygvdrrhf nf/ pmoifausmif; a&SUaqmifvQi?f Ekid if aH &;orm;rsm; aemufu vku d yf gvmMurnfrmS ? aocsm
vkdufygaqmif&Gufjcif;om wGifaomfvnf;aumif;? pmzwfjcif;jzihf ygonf/
jzpfonf/ aomfvnf;aumif;? 0uf(b)qkdufrSaomf obm0ywf0ef;usifudpö? vlOD;a&udpö? qif;&JrIudpö? urÇmvHk;csD
wpfenf;qkdvQif vnf;aumif; avhvmEkdifygonf/ 'kwd, EkdifiHa&;udpö... ponf...? ponfwkdYrSm? uRefawmfwdkYrsKd;quf\ tBuD;
taeESifh jzpfEkdifvQif c&D;oGm;zkdYvkdygonf/ us,fqHk;pdefac:csufrsm;jzpfovkd? uRefawmfwkdYtwGuf pdwfvIyf&Sm; &ifckef
vlxku OD;aqmifonfom tvGet f uRq H if;&Jr?I (odrYk [kw)f opfawm p&mtaumif;qHk; tcGifhtvrf;rsm;vnf; jzpfygonf/ uRefawmfwkdY
jzpfonf/ jyKef;wD;rI? (okdYr[kwf) e,l;atmfvif;rS wpfawGrSm? tvGeftuRHqif;&JrIukd qHk;cef;wkdifapEkdifonfhrsKd;quf jzpfyg
„„ obm0tzsut f iftm;pkrsm;rSm? uReaf wmf onf/ &moDOwktajymif;tvJ'Da&BuD;udk? arSmufvSefajymif;vJapEdkif
wkdYrsKd;quf\ tppftrSefpdefac:csufrsm; onfhrsdK;qufvnf; jzpfygonf/ b,fawmhrS e*dktwkdif;jyefrjzpfEkdifawmh
jzpfonfukd? oabmaygufzkdYqkdvQif þ aom rsK;d pdwrf sm; rsK;d wk;H aysmufu, G o f mG ;aponfh tqifjcifuif;rJrh rI sm;uk?d
jzpfpOfjzpf&yfrsm;udk? ukd,fykdifrsufpdjzifh wm;qD;EkdifonfhrsKd;qufvnf; jzpfygonf/ ,ckxufwkdif? rajz&Sif;Ekdifao;
uk, d w f idk o f mG ;Munhjf cif;onfom taumif; aom jyóemwpf&yfukd? ajz&Sif;Ekdifonfh (rvGJraoGvnf; ajz&Sif;Mu&
qHk;jzpfygonf/ tjcm; tpm;xkd;p&m r&Sd rnfh) rsKd;qufvnf; jzpfygonf/ pD;yGm;a&;okccsrf;omESifh obm0ywf0ef;
yg/ uReaf wmfww Ydk pfawG\b0taxGaxG usiaf &&Snw f nfwefrY w
I u Ydk ?dk aygif;pyfay;Mu&rnfjh yóemBu;D jzpfygonf/
rSm? wlnaD om tajctaetwpfcak tmuf þwm0efrsm;ukd ausyGefpGmxrf;aqmifEkdif&eftwGuf? uRefawmf
wGif usa&mufaeonfu?dk oabmaygufzYdk wkdYwGif odyÜHESifhwu©Ekdvkd*sD vkdonf/ oufqkdif&mvkyfief;wm0efukd ykdifEkdif
qkv d Qif ,Ofaus;rIrsK;d pH?k bmomw&m;rsK;d pH?k uRr;f usizf v Ydk odk nf/ xkEd pS cf x k ufyí dk ta&;wBu;D vkt d yfonfrmS ? uReaf wmf
48 49
wkdY\taMumufw&m;ESifh tqkd;jrif,tjypfjrif tjrifrsm;ukd z,f&Sm;ESdrfeif;
EkdifzkdY jzpfygonf/ ]uRefawmfwkdY\? trsm;qkdiftusKd;pD;yGm;ukd odrSwfvufcH Cover Theme
EkdifrSomvQif? Nidrf;csrf;a&;ukd &&SdEkdifvdrfhrnf}[?k *Ref tuf(z)uae'Du (Trend to watch)
owday;cJyh gonf/ uReaf wmfw\ Ydk oabmxm;uGv J rJG rI sm;uk?d ,ckavmavm
q,f tqH;k rowfEidk af o;vQiaf omfr?S (tedrq fh ;kH taeESi)hf rsuaf rSmufurÇm
BuD;\ya'ompHkjzpfrIukd odrSwfvufcHMu&ygvdrfhrnf/
ed*Hk;csKyftaeESifhajym&vQif? uRefawmfwkdY\ tajccHtusqHk; quf
xHk;ukd rarhravsmhMuzkdY jzpfygonf/ uRefawmfwkdYtm;vHk;onf urÇm[kac:
tar&dutvGefu<m
aom þN*Kd [if ,fav;wGi?f twlwuGaexkid Mf uolrsm;jzpfonf/ uReaf wmf
The Post-American World
wkdYtm;vHk;onf? wpfckwnf;aomavxkukd trSDjyK&SifoefaeMu&olrsm;
vnf; jzpfonf/ uRefawmfwkdYtm;vHk;onf uRefawmfwkdY om; orD; rsm;\ „ zm&d Zmcg&D&m
tem*wfukd? cspfjrwfEkd;Muolrsm;vnf; jzpfygonf/ uRefawmfwkdYtm;vHk;
um; b0wlvlom;rsm; jzpfMuygownf;/ ,ckpmpkrmS ? e,l;0d(c)r*¾Zif; yifwidk af qmif;yg;&Sif Fareed Zakaria \ ,cktcsed xf d aemufq;kH xkwf
The Post American World pmtkyfr?S xkwfEIwfbmomjyefqkdxm;jcif; jzpfygonf/
0if;aemif tESpfcsKyfbmomjyefonf/

*suzf &D 'D qmh(cs)rSm ukv


d b
H ,
D mwuúov
dk ?f ajrurÇmtifpwDusL\ ]tifwD}rS ]ykdh(p)}okdh
'g½u f mjzpfygonf/ ol\xif&mS ;aomusr;f rSm ]qif;&JreI *d ;kH } (The
dk w ,cktcg tar&duefrsm;rSm? pdwf
End of Poverty) jzpfonf/ "mwfusqif;vsuf &SdaeMuonf/ eHygwf
]0rf;}? wpf*Pef;ae&mrS Munhfvkdufaom
tcg? trSew f u,fvnf;pdw"f mwfusp&m
qif ; &J j cif ; vG w f u if ; atmif rsm;u&Sad eonf/ {Nyv
cH&&Scd ahJ om vlxo
D twGi;f u aumuf
k abmxm;ppfwrf; wpf
THE END OF POVERTY ck\tvkdt&? tar&duefvlxk\ 80%
taeESifh ]rdrdwkdYEkdifiHrSm vrf;aMumif;rSm;
Jeferey D. Sachs a&;í ay:a&muf&adS eNy}D [k? ,HMk unfxm;Muonf
[kqo dk nf/ þoabmxm;rSm? vGecf ahJ om
ausmf 0if; bmomjyefonf/ 25 ESpftwGif; aumufcH&&Sdaom ppfwrf;
4002150207

rsm;xJwGif? tajctaetqdk;qHk;jzpfae
Plastic Rainbow Book Publication
onf /
trSwf (217)? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f)?
ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY / þokdYaom? tqdk;jrifrsm;vTrf;ae
zkef; 095193106? 384199 &onfhtaMumif;&if;rsm;ukd qef;ppfMunhf
50 51
vkud af omtcg? b@ma&; us;D vefpY mpm;tajctae? tm½ku H dk vTr;f rk;d xm; wGif 'Dbw d Bf u;D wpfc?k xif&mS ;jzpfay:vsu&f adS eonf/ tD&wfppfyaJG emufyidk ;f ?
aom &Dquf&Sif;? rqHk;Ekdifaom tD&wfppfyGJESifh qufvuf Ncdrf;ajcmufqJ a&SUa&mufvmaom tar&duefqefu Y siaf &;0g'ESiyhf wfoufí? jiif;MucHMk u
tMurf;zuf0g'wkdYukd awGU&ygonf/ okdYESifhwkdif? tvkyfvufrJhEIef;? taygif jcif;jzpfonf/ tcsKdUu? jyóemrSm wu,fhtppftrSefjzpfNyD;? tar&du
qHk;rIEIef;ESifh tMurf;zufwkdufckdufrIrsm;aMumifh? aoausysupf ;D &rIrsm;... twGuf trSeyf ifp;dk &drpf &m&So d nf/ okt Yd wGu?f tar&dutaeESihf urÇmBu;D
paom tckid t f rmtcsut f vufrsm;t&rl? ,ckvdk pdw"f mwfusqif;p&m ukd jyefvnfpnf;½H;k zkv Yd v
dk rd rhf nf[?k tBujH yKonf/ tcsKUd url ]tyifjrifah v?
taetxm; a&mufavmufatmif? tajctaeqk;d vSao;onfawmhr[kwf avwkdufydkcH&av}oabmomjzpfonf/ remvkdrIrS ay:xGufvmaom pdwf
yg/ trSefpifppf? tar&duefwkdY\pkd;&drfaomurSm ykdrkdeuf½Idif;on?fh tjcm; cHpm;rIomjzpf&m? txl;taxG *½kpu kd pf &mrvk[ d q
k o dk nf/ þokYd tjiif;yGm;
aom taMumif;jcif;&mwpf&yfrS xGufay:vmjcif;jzpfygonf/ þt vkdYaumif;aeqJrSmyif? qkdcJhNyD;aom ivsifaMumBuD;xJokdY a&mufrSef;rod
aMumif;um; tjcm;r[kwf/ tar&durS tyjzpfaom tjcm;EkdifiHrsm;ESifh? a&mufvmcJh&m? urÇmBuD;rSm tifwDtar&durS ykdY(p)tar&duokdY a&GUvm
tjcm;vlrsK;d rsm; bufaygif;pHt k iftm;Bu;D rm;vmNy;D ? tar&duukjd zwfausmf cJhNyD jzpfygonf/
wufvmjcif;yif jzpfawmhonf/
urÇmwpfvTm;&Sd xifomjrifom&Sdaomt&mrsm;ukd? wpfcsufrQvSnfh r[mar&duacwf ed*Hk;
ywfMunhfvkdufyg/ urÇmhtjrifhqHk;taqmuftODrSm tar&duwGifr&Sd/ 1980 jynfhvGef ESpfrsm;twGif;u? uRefawmfarG;zGm;BuD;jyif;cJh&m
w½kwf(wkdifay)wGif jzpfonf/ rMumcif 'lbkdif;wGif &Sdvmvdrfhrnf/ tvm; tdEd́,okdY? rMumcPqkdovkd a&mufcJhygonf/ uRefawmf a&mufonhftcg
wlyif? urÇmt h Bu;D qH;k ul;oef;a&mif;0,fa&;ukrP Ü rD mS yDuif;? urÇmt h Bu;D qH;k wkdif;? tdEd́,om;trsm;pkukd tar&duefjynfaxmifpku? qGJaqmifxm;Ekdif
a&eHcsufpuf½kHrSm tdE´d,? urÇmhtBuD;qHk;avaMumif;vkdif;rSm Oa&my p onfukd awGU&ygonf/ okdYaomf? olwkdYpdwf0ifpm;MuonfrSm 0g&SifwefrS
ojzifh? toD;oD; tou tou ae&m,lxm;Muonf/ tBuD;qHk;? tjrifh ta&;BuD;aom yg0gyav,mawG r[kwfovkd? udef;b&pfrS r[mynm
qHk;? xdyfqHk;qkdonfrsm;rSm? tar&duwGif r&Sdavawmh.../ ausmfrsm;vnf; r[kwfyg/ olwdkY rMumcPar;jref;pHkprf;av&SdolrSm? tar
tjcm;aom pD;yGm;a&;e,fy,frsm;ukd Munhv f u dk v f Qivf nf;? þenf; &duefbdZeuform;BuD; a':e,fx&rfhtaMumif;om jzpfygonf/ olwkdY
ESifESifom jzpfygonf/ urÇmhtBuD;qHk;&if;ESD;jr§KyfESHrIukrÜPDrSm? e,l;a,mh twGuf? a':e,frSm tar&du\oauFw jzpfygonf/ ukd,fa&mifukd,f0g
wGif r[kwf/ tbl'gbDwGif jzpfonf/ urÇmhtBuD;qHk; ½kyf&Sifvkyfief;rSm? awmufyonf/ csrf;omonf/ NyD;awmh acwfrDonf/ tdEd́,om;awGrSm
a[mvD;0k r[kwf/ abmvD;0k jzpfonf/ urÇmhtBuD;qHk; umpDEkdpD;yGm;a&; olYukdtm;usí? tar&duukdarQmfMunhfaeMujcif; jzpfygonf/
rSm? vuf(p)AD;*uf(p) r[kwf/ rumtkd jzpfonf/ ajym&vQif? tar&duef ,cktcgwGifrl tdEd́,om;wkdY\pdwf0ifpm;rIrSm? wpfqpfcsKd; ajymif;
vlrsK;d wk\
Yd tESpo f ufq;kH 0goem[kqadk om ]a&Smyh if;}rSmyif? tar&duefawG vJomG ;cJyh gNy/D a[mvD;0k q,fvpfb&pfwrD sm;rSví JG ? olwpYkd w
d 0f ifpm; tm;
rvTrf;rkd;Ekdifawmhyg/ wpfcgu? urÇmhtBuD;qHk;a&Smhyif;pifwm[k *kPf,lcJh usaomtar&duefvrl sK;d qkí d ? wpfa,mufrQ r&Sad wmhyg/ þokYd bmaMumifh
Muaom rifeq D ;dk wm;arm(v)rSm? urÇmt h qifh xdyq f ;kH wpfq,frmS yif r&Sd tm½kHajymif;oGm;cJhonfukd odvkdvQif? tdE´d,owif;pmawGudk zwfyg/
awmh/ urÇmhtcsrf;omqHk; q,fOD;pm&if;wGifvnf;? tar&duefqkdí ESpf okdYr[kwf tdE´d,wDAGDMunhfyg[k tBuHay;vkdygonf/ tdEd´,tajcpkduf
a,mufomygawmhonf/ plygyg0gtar&duum;? &mpkwpfckeD;yg;rQ rdrw d Ydk tdEd́,uka#<u,fola|;BuD;rsm;ukd? rD'D,mrsKd;pHkwGif jrifawGUEdkif tm;usEkdif
om csKyu f idk v
f rT ;f rk;d xm;Ekid cf ahJ om? xdyqf ;kH ae&mrsm;ukd wpfcNk y;D wpfck vuf NyDjzpfygonf/ ,aeY tdEd́,wGif? a':e,fxufcsrf;omaom bdZeuform;
vTwfcJh&acsNyD/ þonfyif acwfNydKifurÇm\yg0gta&GUukd xif[yfazmfjy awG? 'gZifaygif;rsm;pGm&Sad eNyjD zpfonf/ tdE,
´d om;wktYd wGuf ½k;d (v)armf',f
aeaom ivsifaMumBuD; jzpfygonf/ ukd? EkdifiH&yfjcm;Zmwfvrf;rsm;xJwGif &Smp&mrvkdawmhyg/ tdEd́, ukd,fykdif
þaemufcH tcif;tusif;atmufrSmyif? tar&duefvlrsKd;rsm;Mum; Zmwfvrf;xJrSmyif? renf;raem&SdaeNyD jzpfygonf/ þtajymif;tvJrmS
52 53
tdE, ´d wpfEidk if w H nf;wGio
f m uGujf zpfonfr[kw/f urÇmwpf0ef;rS EkdifiH ESpfq,ftwGif;? tar&du\e,fy,ftoD;oD;&Sd plygyg0gtaetxm;ukd
awmfrsm;rsm;wGifvnf;? þenf;ESifESif jzpfygonf/ rnfonhEf idk if ?H rnfonft h iftm;pkurS tBu;D tus,Nf crd ;f ajcmuf pdefac:
þwl½lcsufukd udef;*Pef;tcsuftvufrsm;u? tckdiftrm azmfjy EkdifpGrf; r&SdcJh[líyif? qkdEkdifygonf/ vGefcJhaom ESpfaygif; 2,000 a&mr
vsuf&Sdaeonf/ 2006 ckESpfESifh 2007 twGif;? EkdifiHaygif; 124 EkdifiH\ tifyg,maemufyidk ;f ? b,fwek ;f urS ray:cJzh ;l aom taetxm;jzpfonf/
pD;yGm;a&;rsm;rSm ESpfpOf 4% txuf? wkd;wufvsuf&Sdaeonf/ þEkdifiH þumvukyd if ]r[mtar&duacwf} (Pax Americana) [kac:cJMh ujcif;jzpf
rsm;xJwGif qif;&JrGJawrIESifh ,SOfwGJausmfMum;aom? tmz&duwkdufBuD;rS onf/ þumvtwGif; urÇmhpD;yGm;a&;rSm ododomomt&Sed &f vmcJo h nf/
EkdifiHaygif; 30 ausmfygonf/ vGefcJhaom q,fpk ESpfckausmftwGif;? pufrI þt&Sdeft[kefBuD;uyif? ,aeY uRefawmfwkdY rsufarSmufjyKae&aom
zGUH NzKd ;Ny;D taemuf\jyify&Sd wkid ;f jynfawmfawmfrsm;rsm;rSm? wpfBurd w f pfcgu wwd,yg0ga&TUajymif;rIBu;D uk?d wGe;f wifvu dk jf cif; jzpfygonf/
pdwful;xJrSmyifr&Ekdifaom pD;yGm;a&;wkd;wufrIEIef;rsm;jzifh? wpf[kefxkd; wwd,yg0ga&TUajymif;rIqkdonfum;? 21 &mpk0ef;usifwGif ay:
zGHUNzdK;vmcJhMuonf/ þonfukdtaMumif;cHí? ]topfjzpfxGef;vmaom xGufvmaom taemuf(tar&duESifhOa&my) r[kwfonhf usefurÇmhEkdifiH
aps;uGufrsm;} (emerging markets) qkdaom a0g[m&wpfckyif? ay:xGuf rsm;? tiftm;Bu;D rm;vm;jcif; jzpfygonf/ ppfa&;ESihf Ekid if aH &;e,fy,fwiG rf ?l
vmcJo h nf/ þa0g[m&ukd pwifwx D iG cf o
hJ l tefwedk AD ef tuf(w)rJ(v)u? uReaf wmfww Ydk pfawGrmS {u0if½;dk urÇmtwGi;f rSmom &Sad eqJjzpfonf/ okEYd iS hf
aemifvmrnfh urÇmhtBuD;qHk;EkdifiHpHkaumfykda&;&Sif;BuD; 25 ckukd a&G;xkwf wkid f pufr?I b@ma&;? vlraI &;? ,Ofaus;rI? paom e,fy,ftoD;oD;wGirf ?l
jycJh&m? þpm&if;wGif b&mZD;vf? ruúpDukd? awmifukd&D;,m;ESifh w½kwf(wkdif yg0gcGaJ 0jzefjY zL;rIrmS tBu;D tus,af jymif;vJcNhJ yjD zpfonf/ tar&duefvrT ;f rk;d
ay)wkdYrS ukrÜPDav;ckpDygonf/ tdEd́,rS oHk;ck? w½kwfrS ESpfckESifh tm*sif aomumvwpfck (wpfenf; r[mtar&duacwf)ukd? orkdif;xJwGif csef
wD;em;? csv D ?D rav;&Sm;ESihf awmiftmz&duwkrYd S wpfcpk yD gonf/ þpm&if;u xm;cJhawmhrnf jzpfygonf/ okdESifhtrQ? ppfESifhNidrf;csrf;a&;? pD;yGm;a&;ESifh
bmukdazmfjyaeoenf;qkdvQif? taemufr[kwfonhf usefurÇmhEkdifiHrsm; bdZeuf? tkdif'D,mESifhtEkynm e,fy,ftoD;oD;\½IjrifuGif;rSm? ,ckcsdef
tiftm;BuD;vmNyDqkdaomtcsuf jzpfygonf/ txd uReaf wmfwYdk jzwfoef;aexkid cf ahJ omurÇm½h cI if;ESi?hf vH;k 0uGjJ ym; jcm;em;
ajym&vQi?f uReaf wmfww Ydk pfawGrmS acwfopforkid ;f \ wwd, yg0g oGm;awmhrnf jzpfygonf/ þ½IjrifuGif;opfukd owfrSwfjy|mef; yHkazmf
vSnhfajymif;rIumvBuD;okdY? 'kwf'kwfxda&muf&SdaeNyD jzpfygonf/ yxr vrf;ñTeo f mG ;MurnfrmS tar&dur[kw/f Oa&myr[kw/f taemufr[kw/f
yg0gvSnfhajymif;rIrSm? 15 &mpk0ef;usifu ay:xGufvmaom taemuf tjcm;aomae&mrsm;rS tjcm;aomvlrsKd;rsm; jzpfayvdrfhrnf/
(Oa&my) tiftm;BuD;rm;vmjcif;jzpfonf/ þtajymif;tvJu? ,aeY qkdcJhyg wwd,yg0gvSnfhajymif;rIuyif? tar&dutvGefurÇmukd
uReaf wmfwo Ydk x
d m;aom urÇmBu;D uk?d arG;xkwaf y;vku d of nf/ odyEHÜ iS ehf nf; arG;zGm;apawmhrnfjzpfonf/ obm0uspGmyif tar&dutvGefurÇmrSm?
ynm? ul;oef;a&mif;0,fa&;ESihf t&if;&Sipf epf? pufraI wmfveS af &;ESihf ajr tar&duefrsm;twGuf rsKdruscsifp&m jzpfaumif;jzpfEkdifygonf/ trSef
,mawmfveS af &;rsm;jzifh jynfv h Qr;f aeaom acwfopfurÇmBu;D jzpfygonf/ pifppf? þokrYd jzpfoifyh g/ tar&duvGeu f rÇmukd arG;xkwaf y;vku d o
f nfrmS ?
þyg0gta&GUBu;D uyif? taemufEidk if rH sm;\ &SnMf umaom Ekid if aH &;vTr;f rk;d tar&du\taxGaxGusqif;rI qkdonfxuf? usefurÇmhEkdifiHtoD;oD;\
rIacwfBuD;wpfckukd? OD;wnfapcJhonf/ taxGaxGwkd;wufrIu t"dujzpfygonf/ vGefcJhaom ESpfaygif;ESpfq,f
'kwd, yg0ga&TUajymif;rIrSm? 19 &mpktqHk;owfESpfrsm;twGif; ay: twGi;f ? wk;d wufjzpfxeG ;f vmaom tjyKoabmaqmifonhf wl½cl surf sm;\
xGufvmcJhaom? tar&duefjynfaxmifpk tiftm;BuD;rm;vmjcif; jzpfyg tusKd;quf jzpfygonf/ þwl½lcsufrsm;u? ordkif;wGif rBuHKzl;aom Nird ;f
onf/ tar&durSm pufrIxlaxmifNyD;onfESifh csufcsif;qkdovkdyif? urÇmh csr;f rIEiS chf sr;f om<u,f0rIu?dk zefw;D ay;cJo h nf/ okt Yd wGuf tar&duvGef
tiftm;tBuD;qHk;EkdifiHwpfck jzpfvmcJhonf/ useftiftm;BuD;EkdifiHtm;vHk; urÇmrSm? tar&duefrsm;tygt0if usefurÇmhEkdifiHtoD;oD;rS vlrsm;pGmt
xuf ykrd o dk efprG ;f aomplygyg0gtqifh a&mufvmcJo h nf/ vGecf ahJ omESpaf ygif; wGuf? aMuuGpJ &m tvGr;f Zmwfr[kw/f tm;wuf&iT v f ef;zG,&f m urÇmopf
54 55
jzpfzkdY rsm;ygonf/ qkdygonf/ urÇmvHk;twkdif;twm tMurf;zufwkdufckdufrIrsm;ukd? umv
wpfckawmh&Sdonf/ þtvm;t tavQmuf tqifhcGJjcm;MunhfvkdufvQif? vuf&SdtajctaerSm 1950 jynfh
vmukd tar&duef awmfawmfrsm;rsm;tae vGefESpfrsm;aemufykdif; tedrfhqHk;tqifhwGif&Sdaeonf[kvnf;? wGufcsufjy
ESifh? ,HkMunfcsifrS ,HkMunfMuygvdrfhrnf/ onf/ vGefcJhaomESpfrsm;twGif; tMurf;zufrIaMumifh aoqHk;oltm;vHk;\
taMumif;rl? uReaf wmfwyYdk wf0ef;usif av 80% rSm? tmz*efepöwefEiS hf tD&wfrjS zpfaeonfuadk wGU&onf/ þa'o
xku tjcm;wpfyg;aomurÇmwpfcu k ?dk vGef rsm;rSm ppfZkefrsm;jzpfí? ppfyGJtwGif; aoqHk;rIEIef;t&ajym&vQif 20&mpk
vGefusL;usL; yHkazmfjyaeaomaMumihfjzpf yxrwpf0ufxuf tqrsm;pGmenf;ygonf...pojzifh? azmfjyxm;onf/
onf/ uRefawmfwkdYwpfawGrSm? tEÅ&m,f þoufaoom"ursm;ukd tuk;d tum;jyKNy;D ? [m;Awfwuúov dk f ygarmu©
Bu;D vSaomtarSmifacwfBu;D wGif usa&muf pwDAifyifumu? ,ckvkd aumufcsufcsvdkufonf/ ]'DaeYumv [m?
aeNyD[k? þavxku qkdonf/ tMurf; vlUorkdif;wpfavQmufrSm tNidrf;csrf;qHk;umvvkdYawmif? qkdEkdifavmuf
wwd, yg0ga&TYajymif;rI zuf0g'? a[mha[mh&rf;&rf;EkdifiHrsm;? EsL ygw,f} [l\/
qkdonfum;? uvD,mtpnf;ajyrI? b@ma&;txdwf tckdiftrmtcsuftvufrsm;u þokdYazmfjyygvsuf? ]uRefawmfwkdY
wvefrY sm;? &Dquf&iS ;f tvm;tvm? tjyif wpfawGrSm xdwfvefYwkefvIyfzG,f&m acwfqkd;BuD;wGif aexkdifaeMu&yg
21 &mpk0ef;usifwGif xGuf&if;jrpf&Sm tEÅ&m,f ... ponf? onf}[k? tb,fhaMumifh csJUum;ajymqkdaeMuygoenf;/ jzpfEkdifp&m&Sdonfh
ay:xu G v
f maom ...ponfrsm;jzihf? rIef&DrIdif;yspGmjc,frIef; tajzwpfckrSm? tMurf;zufrI'Da&tuswGif tifazmfar;&Sif;'Da&u ayguf
taemuf(tar&duESiUf jyaeMuonf/ t,f(v)ukdif;'g;? tD&ef? uGJvQHusvmjcif;? jzpfaumif;jzpfygvdrhfrnf/ NyD;cJhaom ESpfaygif; 20twGif;
Oa&my) r[kwo f nfU ajrmufu&dk ;D ,m;? w½kw?f ½k&mS ; paomEkid if H arG;zGm;vmcJah om tifazmfar;&Si;f awmfveS af &;u? urÇmt&yf&yfrS owif;
rsm;u? wpf e nf ; r[k w f w pf e nf ; Ncd r f ; rsm;ukdomru ykdíta&;BuD;onfh yHk&dyfrsm;ukdyg? uRefawmfwkdYa&SUarSmufokdY
useu f rÇmEh idk if Hrsm;? ajcmufpdefac:vmawmhrnf ...ponf o,faqmifay;cJhonf/ csufcsif;jzpf-csufjcif;ysHYvmaomyHk&dyfrsm;ESifh 24
tiftm;Bu;D rm;vm;jcif; ...ponf j zif h ? urÇ m ysuf u srf ; rsKd ; pH k em&Dywfv;kH vnfywfaeonfo h wif;puf0ef;rsm; aygif;pyfro
d nfEiS ?hf tpOf
jzpfygonf/ azmfxw k v
f su&f adS eonf/ ,aeY? uReaf wmf xm0& ta&;BuD;aeonfh tvGeftusL;tajctaewpf&yfukd? wrif zef
wkdY touf&Sifaexkdif&aomurÇmBuD;rSm? wD;ay;ovkd jzpfvmawmhonf/ omref &moDOwkazmufjyefrIwkdif;onf
„„ olwkdYajymovkd trSefyif aMumufp&mBuD; yif? q,fpkESpf\ tjyif;xefqHk;rkefwkdif;BuD; jzpfvm&onf/ AHk;aygufuGJrI
avm.../ trSefyif tEÅ&m,frsKd;pHkjzifh wkdif;onf ta&;BuD;aomMum;jzwfowif;awG jzpfvm&onf/ tqkdyg
>yrf;wD;vsuf &SdaeNyDavm.../ tifazmfar;&Sif;awmfvSefa&;BuD;u? topftopfrsm;ukd o,faqmifvm
þar;cGe;f ukd tajzxkwEf idk &f ef? rm onfESifhtrQ owif;axmufrsm;? wDADGy&dowfrsm;? pma&;q&mrsm;? pm
&Dvif;wuúov dk rf S okawoDwpfp\ k qm zwfolrsm;rSmvnf; topfukd ydkíqmavmifvmovkd? opfoxuf opf
aA;wpfckukd azmfjyvkdygonf/ tqkdygqm atmif rdwfuyfvdrf; yef;yefvkyfvmMuonf/
aA;\awGU&Sdcsufrsm;t&? yHkpHtrsKd;rsKd;jzifh 1970 jynfhvGefESpfrsm;u? vlaygif; 2 oef;rQaoqHk;cJh&aom tif'dk
jzpfyGm;aom ppfyJGrsm;\ta&twGufrSm? csKdif;em;ppfyGJ taMumif;ukd? xkdpOfu wDADGzefom;jyifay:wGif aeYpOfjrifcGifh
1980 jynfhvGefESpfrsm;\ tv,favmuf MunhfcGifh&cJhonf r[kwfyg/ aemif q,fESpftMumjzpfyGm;cJhaom? tD&ef-
rSpí? ododomomusqif;oGm;onf[k tD&wfppfyGJtwGif; uEÅm&oJjyifMum;wGif aoausysufpD;cJh&aom yHk&dyf
56 57
rsm;ukdvnf;? b,folrS aeYpOfapmifhMunfhcJhMuonf r[kwfyg/ tvm;wl aps;rsm;? ajratmufblwm½kHvkdae&mrsm;wGifrl AHk;aygufcGJrIrsm; vkyfEkdifyg
oef;ESifhcsDaoMu&aom uGef*kdjynfwGif;ppftaMumif;udkqkdvQif? rqkdp ao;onf/ þokdY vkyfvmMuonfESifhtrQ? olwkdYwpfawGrSm a'ocHrsm;?
avmufrQom odcjhJ rifcMhJ uygvdrrhf nf/ okEYd iS w hf idk f ,aeYtcgwGiu f m;? urÇm omrefrGwfpvifbmom0ifrsm;ESifh ykdíykdíuif;uGmvmMuygvdrfhrnf/
BuD;\axmifhwkdif;ae&mwkdif;rS tMurf;zufrIrsKd;pHkukd? wpfae&m&mrS wpfpHk vGefcJhaom 5 ESpftwGif;? rGwfpvifEkdifiHrsm;wGif aumufcH&&Sdaom vlxk
wpfa,mufu csucf si;f owif;? csucf si;f yH&k yd rf sm;jzifh urÇmtESUH jzefcY sad eNyD oabmxm;ppfwrf;rsm;t&? yHpk rH sK;d pHt k Murf;zufrrI sm;ukd axmufco H l vlO;D
jzpfygonf/ a&rSm tBuD;tus,fusqif;oGm;cJhNyD[k od&onf/
rD',D myH&k yd rf sm;wGif edpö"l0qko
d vkad wGUae&aom qkcd yhJ gtMurf;zuf trSew f u,f pk;d &drzf aYdk umif;onfrmS ? qkcd yhJ gppfaoG;<u tMurf;zuf
rIrsm;rSm? &ufpufMurf;MuKwfonfESifhtrQ ]raumif;olxdyf? aumif;olxdyf} tkyfpkrsm;\ ,ckaemufykdif;ajcvSrf;rsm; jzpfygonf/ ¤if;wkdYtaeESifh tckdif
qkdovkd jzpfaeawmh&m? ]b,faeYrsm; ightvSnfhjzpfavrvJ} qkdaom pdk; trma'ojyóemrsm;ukd tjrwfxkwftoHk;csEkdifonf/ okdYr[kwf tckdif
&drfpdwfu? y&dwfowf&ifxJokdY wkd;0ifvm&awmhonf/ trSefpifppf? tar trma'ocHvlrsKd;pkrsm;? *dkPf;tkyfpkrsm;rS axmufcHrI&Ekdifonfh tckdiftrm
&duefwpfa,muftwGuf tMurf;zufwkdufckdufrIaMumifh aoqHk;Ekdifaom a'orsm;wGif? jyefvnfpkpnf;rIrsm;vkyfvmMuygonf/ txl;ojzifh tpö
tvm;tvmxuf? rdrda&csKd;cef;xJrS a&csKd;uefxJwGif a&epfaoEkdifonfh vmrfrpf&,f'Du,f0g'ESifh? yxeftrSwftom;EkdifiHa&;wkdY csdwfqufvm
tvm;tvmu? tqrsm;pGmykdrsm;ygonf/ okdYjzpfvihfupm;? b,folrqkd aeonfh ygupöwefvkd? tmz*efepöwefvkd EkdifiHrsm;wGif? tajctaerSm
a&csKd;uefxJwGif tylyifuif;uif;a&csKd;EkdifMuonfhwkdif? b,folrS bif ykdítEÅ&m,fBuD;ygonf/ trSefpifppf? þwl½lcsufrSm ,cif *vkdb,f
vm'ifwapä tajcmufrcH&bJ? tjyifrxGuf&Jjzpfaeawmhonf/ oabmrsKd; r&SdawmhbJ? vkdu,foabmokdY avQmusvmjcif;jzpfygonf/
þokq Yd o
dk nfEiS ?hf uReaf wmfww Ydk iG f rnfonhNf crd ;f ajcmufrrI Qr&S?d rnf Oyrm-tD&wf&Sd t,f(v)ckdif;'g;qkdvQif? tifwDtar&durS tifwD&SD;,dkuf
onhftEÅ&m,frQr&Sd[k? qkdvkdonfawmhr[kwfyg/ uRefawmfwkdY&ifqkdifae& jzpfvmonf/ tkpd rmbifvm'ifO;D aqmifaom t,f(v)ckid ;f 'g; A[kq d v
dk Qif
aom Ncdrf;ajcmufrIESifhtEÅ&m,frsm;um;? trSefyif &Sdoavmuf &Sdygonf/ vnf;? 9/11 aemufyidk ;f rSpí ,cif ¤if;\rlvypfrw S jf zpfaom rnfonfh
bmoma&;tpGef;a&muf tMurf;zuf0g'Drsm;rSm? trSefyif&ufpufMurf; taemufEdkifiH? rnfonhftm&yfEkdifiHwGifrS t"duusaomwkdufckdufrIrsm;
MuKwfvSygonf/ rnfonhfae&mwGifrqkd tjypfrJht&yfom;rsm;ukd wkduf rvkyfEkdifawmhygacs/ okdYjzpfvifhupm;? tMurf;zuf0g'rSm vHk;0tjrpfjywf
ckdufowfjzwfvkdonfhqE´rsm;? olwdkYwGif&SdaeMuqJ jzpfygonf/ okdYESifhwkdif? NyD[líum;? qkdEkdifOD;rnfr[kwfyg/ wpfcsdefr[kwfwpfcsdefwGif jyefvnf
þokdYaomppfaoG;<ursm;ESifh taocHAkH;cJGa&;orm;rsm;rSm wpfurÇmvHk; acgif;axmifvmEkdifao;onfukdrl? owdjyKMu&rnf jzpfygonf/
twkdif;twm? 1.3 bDvD,HrQ&Sdaom rGwfpvifbmom0ifrsm;\ tvGef tcsKdUaomtkyfpkrsm;uvnf; tD&efvkdEkdifiHrsKd;ukdaxmufjyNyD;? a[mh
ao;i,faom tpdwftykdif;rQom jzpfygonf/ tu,fí? tqkdyg tMurf; a[mh&rf;&rf;EkdifiHrsm;\ tEÅ&m,fuom? wu,fjyóem[k qkdvmMuyg
zuf0g'Drsm;vufxJokdY EsLuvD,mvufeufrsm; a&mufoGm;cJhvQif? ykdíyif onf/ olwt Ydk qkd rSef,rrSefqef;ppfEkdif&ef? tqkdyg a[mha[mh&rf;&rf;EkdifiH
tEÅ&m,fBuD;Ekdifygonf/ okdYESifhwkdif? urÇmEkdifiHtoD;oD;rS tpkd;&rsm;\ rsm;\tiftm;csed cf iG u f ?dk useu f rÇmEh idk if rH sm;\ qufpyftajctaeESihf EIid ;f
yl;aygif;aqmif&GufrIu? ¤if;wkdYay: xdxda&mufa&muf atmifyGJqifEdkifcJhNyD ,SOftuJjzwfEkdifygonf/ tar&duefpD;yGm;a&;rSm tD&efxuf 65 q ykd
jzpfygonf/ ygonf/ tar&du\ ppfa&;toHk;p&dwfrSmvnf;? rlvmBuD;rsm;xuf tq
tMurf;zuf0g'rSm oufqkd;&SnfEkdifao;onfhwkdif? tMurf;zuf0g'D aygif; 110 ykdrsm;ygonf/ tu,fí tD&eftaeESifh? ¤if;\EsLuvD,m
rsm;rSm wpfppDjyefYusJukefNyD[k? qkdEkdifygonf/ olwkdYtaeESifh? e,l;a,mh pDrcH suaf tmifjrifvQirf l ta&SUtv,fyidk ;f yx0DEidk if aH &;wGi?f ½Iyaf xG;rIrsm;
arQmfpifnDaemifvkd oauFwtaqmuftODBuD;rsm;ukd? wdkufckdufEkdifonfh &SdvmEkdifygonf/ okdESifhwkdif? þjyóemrSm 20 &mpktv,fu *smreD
tvm;tvm ododomomenf;oGm;cJhNyDjzpfonf/ okdYESifhwkdif? uzD;qkdifrsm;? tiftm;BuD;vmjcif;ESifhaomfvnf;aumif;? 20 &mpk 'kwd,wpf0ufu
58 59
qkAd D,uf,leD,H\ MoZme,fy,fcsJUxGifrI jzpfcsifvmMuonf/ wnfqJurÇmhtpDtpOfukd arSmufvSefajymif;vJNyD;?
ESifhaomfvnf;aumif;? EIdif;,SOfMunhfvkduf ¤if;wku Yd ,
dk yf idk t
f ifyg,mrsm; (okrYd [kw)f MoZme,fy,frsm;xlaxmifz?Ydk tm;
vQif ajymyavmufaomtEÅ&m,f r[kwf oefvmMuonf/ okEYd iS w hf idk ?f 1960 jynfv
h eG Ef pS rf sm; ESifh 1970 jynfhvGefESpf
yg/ eD,dkuGefqmaA;wpftcsKdU tuJjzwf rsm;twGi;f ? *syefEiS *hf smreD jyefvnftm;opfvmcsed rf pS í? þwdr;f ñTwrf u I dk
ovkd? ,aeYtajctaerSm 1938 ckESpf rawGU&awmhyg/ wnfqJurÇmhtpDtpOfxJrSmyif csrf;om<u,f0a&;vrf;
twkdif;jzpfaeNyDqkdvQif? tD&efrSm *smreD aMumif;ukd a&G;cs,fvmMuonf/ ,aeY w½kwfESifh tdEd́,qkdvQif? þvrf;
rjzpfEkdifyg/ vGefa&muRHa&m ½lar;eD;,m; aMumif;twkdif; csDwufaeonfukd? &Sif;&Sif;vif;vif;awGUEkdifygonf/ ykdí
om jzpfzkdYrsm;ygonf/ tm;ESifhrmefESifhcsDvmaom ½k&Sm;yifvQif? ,cif *&dwfyg0grsm;ESifh,SOfvkduf
tcsKdUurl? jyefvnftm;opfvm vQif? ydkrkdaysmhaysmif;onf[kqkdEkdifygonf/ rsufarSmufacwf tiftm;csdef
aom igrif;igcsi;f 0g'ukd taMumif;jyNyD;? cGifvQmta&;wGif? tar&duESifh ½k&Sm; xdyfwkdufawGUp&mqkí d ,lu&de;f
,aeYtiftm;BuD;rm;vmaom ,aeYurÇmhjrifuGif;ukd aq;eufjc,fjyvm Edik if w
H pfcw k nf;om &Syd gonf/ þEkid if iH ,fav;rSmvnf; 0g&Siw f efrS rkid af ygif;
Muonf/ olwaYdk xmufjyMuonfrmS w½kw?f 4,800 tuGmwGi&f NdS y;D ? ESpaf ygif; 350 vH;k vH;k ½k&mS ;\MoZmatmufwiG o f m
*&dwfyg0grsm;rSm?
½k&Sm;ESifh tvm;wl a&eHya'o&mZfEkdifiH &Sad ecJo h nfu? rsm;ygonf/ ajym&vQif tar&duefudk Ncdrf;ajcmufpdefac:Ekdif
orkdif;wGif&SdcJhzl;aom rsm; jzpfygonf/ olwkdY\tvkdt&? qkdcJhyg p&mr&Sd[k pdwfcsvufcsqkdEkdifygonf/
,ciftiftm;BuD;EkdifiHrsm;ESifU Ekid if rH sm;ESihf tar&duMum;wGif aemufxyf ,aeY w½kwfESifh½k&Sm;wkdY\ taetxm;ukd? vGefcJhaom 35 ESpfu
EdIif;,SOfvkdufvQi?f ppfat;wku d yf wJG pfcak y:vmNy;D ? þppfat; xkdEkdifiHrsm;\tajctaeESifhvnf;? EIdif;,SOfpOf;pm;Munhfoifhygonf/ xkd
wkdufyGJopfuyif &mpkopfukd yHkazmfoGm; pOfu w½kwfESifh½k&Sm;(txl;ojzifh ½k&Sm;)rSm? tar&duukd wufwuf<u<u
odraf rGYonf[k vdrrhf nf[q k odk nf/ &DbwfyvDuifor®w qefYusifaeMuaom *&dwfyg0gNcdrf;ajcmufrI trSefyifjzpfcJhygonf/ urÇm
qkEd idk yf gonf/ avmif; *Rerf ufued ;f \ wufaxmif armif; wpfvmT ;rS ajymufusm;vIy&f mS ;rIrsm;ukd vufeufwyfqifay;onf/ ykeu f ef
„„ eif;rdecYf eG ;f tcsKdUwGi?f þoabmukd wpfpkH jcm;em;rIrsm;ESifh jynfwGif;ppfrsm;ukd ausmaxmufaemufcHjyKay;onf/
wpf&mawGUEkdifygonf/ rnfokdYyifqkdap? ukvor*¾wGif tar&du\tpDtpOfrSeforQukd u@aumZvkyfonf/
plyg-yg0grmeESifh pdwfvIyf&Sm;rIrsm;ukd t ,cktcgwGirf ?l w½kwaf &m ½k&m;onfyg tqkdygvrf;aMumif;a[mif;rS? odod
omxm;í? touf00½Ium at;at; omomqkwfcGmvmMuNyD jzpfygonf/ urÇmhpD;yGm;a&;ESifhurÇmhrdom;pkwGif
aq;aq; jyefvnfoHk;oyfMunhfvQifrl? t vnf; ykdíykdíaygif;pnf;yg0ifvmMuNyD jzpfygonf/ orkdif;ESifhcsDajym&vQif?
qkyd gppfat;wku d yf o
JG pfEiS rhf wlaom ½Ijrif vGefcJhaom ESpfaygif;wpf&mtwGif; aygif;pnf;rItm;taumif;qHk;umv
uGif;ukd? rSef;qEkdifp&m &Sdygvdrfhrnf/ [líyif? qkdEkdifavmufygonf/
,aeY tif t m;BuD ; rm;vmaom ,aeY w½kwfa&m ½k&Sm;onfyg? tar&du tygt0if? taemuf\
*&dwfyg0grsm;rSm? orkdif;wGif&SdcJhzl;aom rdwfaqG[k yDyDoorqkdEkdifao;onfhwkdif? &efolr[kwfonfrSm aocsmyg
,cif tiftm;BuD;EkdifiHrsm;ESifh EdIif;,SOf onf/ tcsKUd aom jyóemrsm;wGif taemufEiS t hf wl yl;aygif;aqmif&u G íf ?
vku d v f Qi?f odraf rGUonf[k qkEd idk yf gonf/ tcsKUd jyóemrsm;wGirf l taemuftwGuf twm;tqD;jzpfygonf/ tu,fí
twdwfuqkdvQif? wkdif;jynfrsm; csrf;om twm;tqD;jzpfvQifaomfrS? tqkdygESpfEkdifiH\ 'ku©ay;EkdifpGrf;rSm ajymy
vmNyDqkdonfESifh? ppfa&;tiftm;BuD;EkdifiH avmufatmif BuD;rm;vSonfr[kwfyg/ ½k&Sm;\ppfa&;toHk;p&dwfrSm
60 61
a':vm 3.5 bDv, D o
H m&S&d m? yifw*Get
f oH;k p&dw\
f ESpq
f ,fyw
kH pfyo
kH m onf/ tm;vH;k odMuonft h wkid ;f ? tD&wfppfyrJG mS jynfwiG ;f wGif euf½idI ;f &Snf
&Sdonf/ w½kwfwGifvnf;? tar&duokdYa&mufEkdifaom EsLuvD,mxdyfzl; Mumaom uaomif;ueif; tajctaeBuD;wpf&yfukd jzpfay:apovkd?
wyf';kH ysq
H í
dk tvuf 20 om&Syd gonf/ tar&duwGif tvm;wl';kH ysaH ygif; tdref ;D csi;f Ekid if rH sm;ukv d nf; ppfab;'kuo © nfEpS o f ef;ausmjf zif?h 'kuy© ifv,f
830 &SdonfESifh EdIif;,SOfMunhfzkdY jzpfonf/ þokdYaom tiftm;csdefcGifvQm a0apcJyh gonf/ onfvEdk iS ?hf tD&wf\Ekid if aH &;tusyt f wnf;rSm a'owGi;f
uGm[rIatmufwGif? b,folu b,folYudk pkd;&drfae&ygoenf;/ EkdifiHrsm;okdY ul;pufysHUESHYoGm;NyD;? a'oBuD;wpfckvHk; rwnfrNidrfjzpfawmh
atmfwkdua&pDpuf0ef;twGif;rS tiftm;BuD;rm;vmaom aqmf'D rnf[k? uRefawmftygt0if trsm;u wGufqcJhMuygonf/
tma&AsESifh yifv,fauGUEkdifiHrsm;rSmvnf;? tar&du\ppfa&;xD;&dyf okEYd iS w
hf idk ?f ta&SUtv,fyidk ;f okYd uReaf wmfu, dk wf idk af &mufomG ;onfh
atmufwiG f ckv d aHI eMu&aom teD;uyfr[mrdwrf sm;om jzpfygonf/ a'o tcg? txifESifhtjrifvGJaeonfukd tHhMopGmawGUvkduf&ygonf/ uRefawmf
wGif; tD&ef\&nfrSef;csufrsm; BuD;rm;vmonfESifhtrQ? tar&duESifh ykdrkdeD; a&mufav&mwGif? tar&duefEkdifiHjcm;a&;ay:vpDukd a'gowBuD;a0zef
uyfvmOD;rnfhtaetxm;yif &Sdonf/ þokdYaom t&yf&yftajctae aeMuolrsm;ESifh awGUcJh&onfhwkdif? olwkdYtm;vHk;rSm at;at;aq;aq;yif
atmufwGif? tar&duvGefurÇm jzpfvmonfhwkdif? tar&duefrsm;twGuf jzpfonf/ ta&SUtv,fyidk ;f Ekid if t H rsm;pk\ pD;yGm;a&;rSmvnf; pef;yGiv hf suf
pdwfroufomjzpfp&m taMumif;r&Sd[k? qkd&rnfomjzpfygonf/ yif&Sdaeonf/ tD&wf\tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;jzpfaom wl&uD? a*smf'efESifh
aqmf'Dtma&AswkdYqkdvQif rBuHKzl;? rMum;zl;aom csrf;om<u,f0rIrsm;yif
owif;aumif; &&SdcHpm;vsuf&SdaeMuonf/ yifv,fauGUEkdifiHrsm; qkdvsifvnf; ¤if;wkdY\
2006ckESpf Zlvkdifvu? tpöa&;tpkd;&tzGJU0if 0efBuD;wpfOD;ESifh pD;yGm;a&;ESifhvlYtzGJUtpnf;rsm; acwfrDa&;twGuf? tm;BudK;rmefwuf BudK;
pum;ajymcGi&hf cJyh gonf/ uReaf wmfwYdk qHjk zpfco hJ nfrmS ? tpöa&;? [pf(Z)bkd pm;vsuf&Sdaeonfukd awGUcJh&onf/ olwkdYEkdifiHykdif oJuEÅm&BuD;rsm;xJwGif
vmppfyt JG Ny;D ? &uftenf;i,ftMumwGif jzpfonf/ xH;k pHtwkid ;f uReaf wmfwYdk e,l;a,mhwuúov dk ?f aumfe,fwuúov dk vf dk tar&duefwuúov dk rf sm; zGihf
pum;0kid ;f ukd ppfyjJG zifph wifMuonf/ 0efBu;D \rsuEf mS ukd tuJcwf&onfrmS Ekid zf yYdk if? tm;wufoa&m ajymqkad eMuonf/ ½ke;f &if;qefcwfrrI sm;? rwnf
olYEkdifiHvHkNcHKa&;twGuf &wufrat; jzpfae[efwlygonf/ [pf(Z)bkdvm NidrfrIrsm;ESifh tpövmrfrpftajccH0g'\ t&dyfta,mifqkdí rawGU& o
'Hk;usnfawGrSm vlawGxifxm;onfxuf? tpöa&;EkdifiHtwGif;okdY ydka0;a0; avmufyif&Sdygonf/
a&mufcJhonf[k oluajymjyonf/ olYtjrift&? tpöa&;wkdY\ppfa&;wkHY ,aeY? uRefawmfwkdY rsufarSmufjyKae&aomurÇmBuD;rSm? tay:,H
jyefrIrSm rxda&mufvS[kqkdygonf/ [pf(Z)bkdvmwkdYbufrS ppfyGJ\ yxr oabm omrefMunfhvkdufvQif? jyóemrsKd;pHkjzifh qla0aeoa,mif xif&
&ufu twkdif;yif? aemufqHk;&uftxdvnf; 'Hk;usnfawGtajrmuftjrm; ygonf/ okdESifhwkdif? ikyfaeaom tppftrSeftajctaeonfum; rBuHKz;l
ypfcwfEkdifcJhonf[k qkdonf/ aom wuf<uxufoefrjI zif?h toufquf&iS o f efvsu&f adS eygonf/ urÇmh
aemufawmh olwm0ef,l&aome,fy,fjzpfonfh? pD;yGm;a&;t EkdifiHtrsm;pkrSm? ¤if;wkdU\orkdif;wGif yxrOD;qHk;tBudrftjzpf? ¤if;wkdYESifh
aMumif;okYd a&mufvmonf/ þudpw ö iG v
f nf;? olpY um;rSm uReaf wmht
f wGuf avsmufywfaom pD;yGm;a&;rsm;ukd? vufawGUtaumiftxnfazmf wnf
thHMoukefEkdifzG,f jzpf&jyefonf/ ]ppfyGJaemufqHk;aeYa&mufawmh? pawmh aqmufvsuf&SdaeacsNyD/ emrnfqkd;jzifh ausmfMum;cJhzl;aom tifzav;&Sif;
aps;EIef;u yxrqHk;aeYxufawmif jrifhaeao;w,fAs} [l\/ olYpum; (azmif;yGr)I taMumif;pOf;pm;Munhv f udk v f Qiyf if? þtcsuu f dk &Si;f &Si;f vif;
twkdif;qkdvQif? ppfyGJaMumifh tpkd;&tzGJUrSm rxdwfomrvefYom jzpfcJh& vif; odjrifEkdifp&m &Sdygonf/ vGefcJhaom tESpfESpfq,fu wl&uDrS
onfhwkdif? pawmhaps;uGufum; ]aeomoy? avnmu} qkdovkd? t&Sdef b&mZD;(v)? xkdrSonf tif'kdeD;&Sm;xd? wpfcGifwjyifvHk;ukd 'ku©yifv,fa0
t[kefrysuf[k qkd&rvkd&Sdawmhonf/ apcJhaom ][kdufygtifzav;&Sif} (tvGeftuRHaiGaMu;azmif;yGrI)qkdvQif
tD&wfppfyGJESifh ywfoufvQifvnf;? xkdenf;vnf;aumif;om jzpfyg atmifjrifaomb@ma&;ay:vpD? aiGaMu;ay:vpDrsm;jzifh ,Ofyg;apEkdif
62 63
cJhNyD;jzpfí? urÇmhae&mawmfawmfrsm;rsm; oabm &Sdygonf/
wGif aysmufuG,foavmuf&SdcJhNyD jzpfyg
onf/ þonf\tusK;d qufum;? ,HMk unf trsK;d om;a&;0g'opf
csifp&m raumif;avmufatmif? &Sif;vif; urÇmvHk;csDpD;yGm;a&;wkd;wufrIrSm a,bk,stm;jzifh udpöaumif;[k
yDjyifvSonf/ qkdEkdifonfhwkdif? ,ckavmavmq,f BuHKawGUae&aom tBuD;us,fqHk;
wpfaeY0ifaiG wpfa':vmrQjzifh jyóemtcsKdUtwGufrl? tqkdyg urÇmvHk;csDwkd;wufrIwGifom wm0ef&Sd
toufquf&SifoefaeMu&aom qif;&J onf[k qkd&ygvdrfhrnf/ urÇmvHk;twkdif;twm pD;yGma&;wkd;wufvmonf
om;ta&twGufrSm? 1981 ckESpfu urÇmh ESifhtrQ? wefESifhcsDaomaiGaMu;rsm;pGmukd xkwfvkyfay;vkdufovkd &Sdonf/
vlO;D a&\ 40% &S&d mrS 2004 ckEpS w f iG f þonfukd bdZeuftokdif;t0kdif;u? ]aiGom;aiG&nf tm;aumif;rI}
18% txdx;dk usomG ;cJo h nf/ 2015ckEpS f (liquidily) [kac:Muonf/ þokYd tm;aumif;aom aiGom;aiG&nfu urÇm
ppfyGJrsm;? tMurf;zuf0g'ESifU ta&mufwiG f 12% txd qufvufus ywfoGm;onf/ þtcsdefwGif azmif;yGrIrSmvnf; ododomomedrfhusvsuf
jynfwGif;y#dyu©tcsKdY qif;vdrfhrnf[k cefYrSef;&ygonf/ ,ck &Sdaeonf/ þokdY? azmif;yGrItedrfhESifh aiGom;tvQHy,fjzpfrIwkdY aygif;pyf
&Sdoavmuf&Sdaeao;onfUwkdif? tcg tvGet f uRqH if;&Jonfth a&twGuf vmonft h "dymÜ ,fum;? rjrifrh m;aomtwd;k EIe;f yifjzpfawmhonf/ okEd iS t fh rQ
rSm? oef;wpfaxmif0ef;usif &Sad eao;aomf urÇmhae&ma'otoD;oD;rS vlrsm;pGmwkdYrSm? pD;yGm;a&;vkyfaqmifrIrsm;ukd
acwfNydKif*vkdb,fvkdufaZ;&Sif; vnf; wpfurÇmvHk;twkdif;twm qif;&JrI avmbwBuD; (ajym&vsif rkdufrkdufrJrJ) vkyfvmMuygawmhonf/ vGefcJh
vIdif;vHk;BuD;rsm;u? avQmhcsa&;rSm? tm;wufarQmfvifhzG,f&m aom ESpaf ygif;ESpq f ,ftwGi;f ? wpfv;kH Ny;D wpfv;kH BuKH c&hJ aom ylaygif;awGrmS ?
þt&mtm;vH;k ukd tjynfh[k qkdEkdifavmufygonf/ urÇmhpD; þtcsuu f adk zmfjyaeaom om"uawGyif? jzpfygonf/ ta&SUtm&Syal ygif;?
yGm;a&;\t&G,yf rmPrSm? vGecf ahJ om 15 a'ghurG yf al ygif;? tdrNf caH jraps;uGuyf al ygif;? taygifvyk if ef;ylaygif;? topf
vTr;f rd;k 0g;rsKd ESpt f wGi;f ESpq f rQ Bu;D rm;us,jf yefv
Y mNy;D ? jzpfxGef;vmaomaps;uGufrsm;rS tDuGDwDylaygif;...ponfrsm; jzpfyg
oGm;awmhrnfUoabm ,ckqkdvQif wefzkd;tm;jzifh a':vm 54 onf /
&Sdygonf/ x&DvD,HeD;yg;txd &SdaeNyDjzpfygonf/ þ qkcd yhJ g urÇmvH;k cspD ;D yGm;a&;wk;d wufrEI iS yhf if? uReaf wmfwaYdk cwf uk, d f
tcsdefwGif urÇmhukefoG,fa&;rSmvnf; ykdifvu©Pm[kqkdEkdifaom jzpf&yfwpfcktaMumif;ukdvnf;? &Sif;jyEkdifyg
„„ 133% txd wk;d wufvmcJo h nf/ urÇmh onf/ a&mif;ukeyf pön;f tm;vH;k avmuf? tBu;D tus,f aps;ajrmufaejcif;
EkdifiHtrsm;pkrSm urÇmvkH;pD;yGm;a&;xJokdY jzpfonf/ a&eHwpfpnfrmS a':vm 100 xda&mufaeonf/ ,cif q,fpk
ykrd ydk ;l aygif; yg0ifvmMuonfEiS t hf rQ? Ekid if H rsm;u? aps;EIef;NydKusrItEÅ&m,fESifh wkd;avrnfvm;? pkd;&drfae&aom &du©m
trsm;tjym; wpfNydKifeufwnf; tiftm; aps;EIef;onfyif t&Sdeft[kefESifh twufMurf;aeonf/ þokdY aps;EIef;awG
BuD;vmMuaomwpfacwfokdY? OD;wnfvm ckefysHwufae&onfrSm? a&mif;vkdtm;bufrS usoGm;aomaMumifh r[kwf/
aeNyDjzpfygonf/ ppfyGJrsm;? tMurf;zuf 0,fvkdtm;wufvmaomaMumifh jzpfonf/ wkd;yGm;vmaom urÇmvHk;csD
0g'ESifh jynfwGif;y#dyu©tcsKdU &Sdoavmuf 0,fvkdtm;u? aps;EIef;tm;vHk;ukd avmifpmauR;vkdufjcif; jzpfonf/ urÇm
&Sdaeao;onfhwkdif? acwfNydKif *vkdb,f wpf0ef;rS ykí d ykíd rsm;jym;vmaomvlrsm;\ ydrk kt d m;aumif;vmaom pm;jcif;?
vkdufaZ;&Sif;vIdif;vHk;BuD;rsm;u? þt&m aomufjcif;? t0wfavQmjf cif;? um;pD;jcif; (csKH vu dk vf Qif pmoH;k rItm;vk;kH )u
tm;vHk;ukd vTrf;rdk;0g;rsdK oGm;awmhrnfh urÇmhpD;yGm;a&;pepftay: tBuD;tus,foufa&mufrI &Sdvmjcif;jzpfyg
64 65
onf/ jyóemrSm? vlwkdY\b0t&nftaoG; jrifhrm;vmrIESifh qufpyf vmaeMuonfudk awGUEkid yf gonf/ wk;d wufvmaom pD;yGm;a&;? Ek;d Mum;vm
ay:xGuv f maomfvnf;? us,jf yefeY uf½idI ;f onfrmS vnf; trSeyf if jzpfygonf/ aom vlYtzGJUtpnf;? &Sifoefwuf<uaom ,Ofaus;rI"avhESifh jrifhrm;vm
qkdcJhNyD;aom? urÇmvHk;csDpD;yGm;a&;wkd;wufrIrS tvsiftjrefqHk;ESifh aom trsKd;om;a&;*kPfodu©mwkdY jzpfygonf/ wpfckawmh&Sdonf/ tqkdyg
todomtxif&mS ;qH;k ay:xGuv f maom tjcif;t&mwpfcrk mS ? ,aeY acwf trsK;d om;a&;*kPo f u d m© rSm? &So
d if&h x
dS u
dk af omtqifw h pfcx k uf ausmo f mG ;
NydKifurÇm\jrifuGif;xufwGif? pD;yGm;a&;yg0gtdrftopfrsm; tvQKdtvQKd vQifrl? trsKd;om;a&;rmetqifh a&muf&vmNyD; t½kyfqkd; tusnf;wef
ay:xGufvmjcif;jzpfygonf/ orkdif;\a&SmifwcifjzpfrI[k qkd&rnfvm; aomtpGef;rsm;okdY ajymif;vJoGm;Ekdifonfukdrl? owdjyKMu&rnfjzpfygonf/
rod/ NyD;cJhaom&mpkESpfrsm;twGif; urÇmhtcsrf;omqHk;EkdifiHBuD;rsm;rSm vlOD; þjzpfEidk af jcESihf qufpyfaeaom uReaf wmft h awGUtBuKH av;wpfck
a&tm;jzifh tenf;qHk;EkdifiHawGom jzpfcJhonf/ 'def;rwfwGifvlOD;a& 5.5 ukd? þae&mwGif Mum;jzwfwifjyvkdygonf/ vGefcJhaom ESpftenf;i,f
oef;om&Sdí? aemfa0wGif 16.6 oef;om&Sdonf/ þolaX;tkyfpkEkdifiHrsm; avmufu? w½kwjf ynfoYdk uReaf wmfa&mufomG ;cJ&h m &Se[ f idk ;f NrKd U tifwmeuf
wGif tar&duefjynfaxmifpkonfom vlOD;a&trsm;qHk;jzpfNyD;? obm0 uaz;wpfcw k iG ?f w½kwv f il ,fbZd euform;wpfO;D ESihf pum;pjrnfajymcGihf
uspmG yif a&SUwef;a&mufpufru I rÇmuk?d vTr;f rk;d OD;aqmifol jzpfvmcJyh gonf/ &cJhonf/ xkdvli,fav;rSm ukrÜPDBuD;wpfck\pD;tD;tkd jzpfonf/ t
vlO;D a&t&mwGif r[mBu;D rsm;[kqEdk idk af om w½kwEf iS t hf Ed ,
´d wdrYk mS ? aemufwidk ;f 'DZidk ;f twkid ;f 0wfpm;qif,ifxm;onf/ t*Fvyd pf um;ukv d nf;
xkdtcsdeftxd tdyfaysmfaeMuqJ jzpfonf/ tvkyfjzpfaeaom pD;yGm;a&; oGufoGufvufvufajymEkdifonf/ *vkdb,faygh(y),Ofaus;rIESifh wpf
urÇmESifh rqufoG,frdao;? (okdYr[kwf) qufoG,fzkdYqE´r&Sdao;[k qkd&yg om;wnf;us&SdaerSef; tvG,fwulodEkdifygonf/ xkdvli,fav;onfyif
vdrfhrnf/ ,cktcgwGifrl? tqkdygr[mBuD;rsm; tdyf&mrSEkd;xvmcJhMuNyD *vkb d ,fvu dk af Z;&Si;f \ &ifaoG;i,fwpfO;D jzpfygvdrrhf nf/ olu *vkb d ,f
jzpfygonf/ Ek;d x½Hrk Qru tvGev f sijf refpmG a&SUokcYd sv
D mMuNyv
D nf;jzpfonf/ bmompum;ESifh aumhprkdykdvDwefwefzkd;rsm;taMumif;ukd? pdwfygvufyg
þEkid if rH sm;rSm? (qkcd NhJ y;D onft
h wkid ;f ) urÇmay:wGif vlO;D a&trsm;qH;k r[m BuD; ajymjyaeonf/
BuD;rsm;jzpfav&m? (obm0uspGmyif) tem*wfpD;yGma&;ajryHkay:wGif t aemufawmh? uReaf wmfwpYdk um;0kid ;f rSm w½kwf(wkid af y)? *syefEiS t hf ar
vGeBf u;D rm;aomajc&mBu;D rsm;? cwfEydS af pawmhrnfrmS aocsmygonf/ tqkd &dutaMumif;wko Yd Ydk a&mufomG ;onf/ wjznf;jznf;ESihf ol\ayhgayghyg;yg;
ygEkdifiHBuD;rsm;&SdvlxkrSm (taemuf\vlaerItqifhESifh EIdif;,SOfvkdufvQif) [efyefwiG f pdwv f yI &f mS ;rIawGuadk wGUvm&onf/ aemuf pdwrf &Sno f ?H &efvo dk H
qif;&Jaumif;qif;&JEkdifp&m&Sdaomfvnf;? wpfckvHk; EkdifiHpD;yGm;a&;taeESi?hf awGyif ygvmonf/ ol\ tay:,H*vkdb,fpwkdifxJrS ae&Sife,ftwGif;
¤if;wk\ Yd pkpak ygif;"erSm rnfonhEf idk if rH v S u dk rf rDatmif? tvGefyifrsm;jym; o½kyfukd? uRefawmfyDyDjyifjyif jrifvkduf&ygonf/ uRefawmfa&muf&Sdae
ygvdrfhrnf/ ocsFmenf;jzifhazmfjy&vQif? rnfrQao;i,faom udef;*Pef; onfrSm 21 &mpkacwfOD; w½kwfjynfavm...? 20 &mpkacwfOD;u *smreD
wpfckjzpfygap 2.5 bDvD,Hqdkaom ajr§mufazmfudef;BuD;ESifh ajr§mufvkduf avm..? uRefawmfha&SUrSvli,fav;onfaum bmvifrS *smrefvli,f
vQif? tb,frQ BuD;rm;rsm;jym;vSaomtajz xGufEkdifonfukd tvG,fESifh avm ..? &Sef[kdif;rS w½kwfuav;avm..? uRefawmfrSm Za0Z0gjzpfusef
cefYrSef;Ekdifp&m&Sdygonf/ (w½kwfESifhtdEd´,wkdY\ ESpfEkdifiHvlOD;a&aygif;rSm &pfcJh&onf/
2.5 bDvD,H&Sdygonf/) trSefpifppf? pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;rsm; yGifhvef;vmonfESifhtrQ?
trSefpifppf w½kwfESifh tdEd́,wkdY Ekd;xvmjcif;rSm? taemufrSty Zmwdyknrsm; jrifhrm;vmwwfonfrSm? avmu"r®wm[kqkd&rnfom jzpf
jzpfaom usefurÇmhEkdifiHrsm; tiftm;BuD;rm;vmjcif;qkdaom Zmwfvrf;pOf ygonf/ pOf;pm;Munfyh g/ oifEh idk if t H aeESihf &mpkEpS af ygif;rsm;pGm qif;&JwiG ;f
BuD;xJrS? odomxif&Sm;aom ZmwfuGufwpfckrQom jzpfygonf/ w½kwfESifh rSrwufEkdifbJ? urÇma&;&mrsm;wGifvnf; ta&;rygjzpfcJh&onf qkdygpkdY/
tdEd́,rStyjzpfaom usefEkdifiHaygif;rsm;pGmwGifvnf;? tvm;wltiftm;pk aemufq;kH þokaYd omorkid ;f a[mif;ukd arSmufveS yf pfNy;D ? trdEidk if u H dk pD;yGm;a&;
rsm; tvm;wlvrf;aMumif;ay:wGif? tm;aumif;armif;oef avQmufvSrf; wkd;wufrIESifh atmifjrifrI\oauFwtjzpf ajymif;vJypfEkdifcJhvQif? oif
66 67
b,fvadk ernfenf;/ uk, d tfh rdEidk if t H wGu*f P k ,
f rl rd nfrmS aocsmygonf/ ovkd &Sw d wfonfom jzpfygonf/ odEYk iS w hf idk ?f ,aeYtcgvkd tifazmfar;&Si;f
wpfqufwnf;rSmyif? rdrd\atmifjrifrItay: trsm;\todrSwfjyKrIukd awmfvSefa&;BuD;ESifh csdefcgoifhwkdufqkdifaecsdefwGifrl? tqkdygrluGJawGrSm
vnf;? cH,cl sirf yd gvdrrhf nf/ wpfNyKd ief ufwnf;rSmyif? tjcm;Ekid if rH sm;\ w ,cifuvkd wk;d wk;d wdww f w d Nf y;D oGm;vdrrhf nf r[kw/f tifazmfar;&Si;f vIid ;f ukd
av;wpm;qufqHrIukd? awmif;qkdvmvdrfhrnfvnf; jzpfygonf/ ajym& pD;NyD; aomif;wkdufu Mum;apcJhNyDjzpfygonf/ ,cifuqkdvQif? urÇmha&;&m
vQif? þjzpfpOftm;vHk;rSm obm0usonfom? jzpfygonf/ rsm;ESifh ywfoufaomZmwfaMumif;jyefwm0efukd? ,lxm;Muonfrsm;rSm
EkdifiHawmfawmfrsm;rsm;wGif usdwfrSdwfrsdKodyfxm;&aom rcsifhr&J e,l;a,mhwkdif;(r)? wkdif;(r)? e,l;0d(c)? bDbDpD? pDteftef... ponfwkdY
jzpf&rIrsm;rS? taMumif;cHay:xGufvmonhf trsKd;om;a&;cHpm;rIrsm;vnf; avmufom &Sdonf/ ,ckqkdvQif? t,f(v)*smZD;&m(ta&SUtv,fykdif;)?
&S d E k d i f y gonf / urÇ m h o rd k i f ; uk d rS w f w rf ; wif & mwG i f taemuf t jrif ? tef'DwDADG(tdEd´,)? w,fvDqm(vufwiftar&du) pojzifh urÇmha'o
(okdYr[kwf) tar&dueftjrifoufoufjzifh ZmwfaMumif;jyefMuonfrsm; rsK;d pHrk S euf0yfawG? cseef ,f(v)awG 'gZifaygif;ajrmufjrm;pGm tNyKd i;f t½dik ;f
tay:? tqkdygEkdifiHrsm;bufrS cHwGif;rawGUekdifMuonfrsm;? trSefyif&Sdyg &SdaeNyDjzpfygonf/
vdrfhrnf/ rsm;aomtm;jzifh taemufu jyKpkaomorkdif;rSwfwrf;rsm;wGif? ajym&vQi?f taemuf\ tifazmfar;&Si;f vuf0g;Bu;D tkyrf I NyKd usomG ;
taemufr[kwaf omEkid if rH sm;rSm ta&;rygvSaom Zmwf&HZmwfykdYawGrQom onhfoabm? jzpfygonf/ þonf\tusKd;qufum; ZmwfaMumif;jyef
jzpfaeonf/ wpfcgwpf&H Zmwf½kyfESifhZmwf0ifcef; vGJrSm;aeonfrsm;yif&Sd wpfckckukd ,cifuvkd tppftaq;r&Sd? vufcH,HkMunfrI r&Sdawmhjcif;yif
onf/ Oyrm- 'kwd,urÇmppfBuD;ESifhywfoufaom taemufujyKpkonhf jzpfonf/ rnfonhZf mwfaMumif;jyefjzpfap cGjJ crf;pdwjf zmMunho f nf/ a0zef
trSwfw&pmpkrsm;tay:? ½k&Sm;wkdYbufrS b0ifruscsifp&mrsm; &Sdae qef;ppfMunhfonf/ xkdrQru atmf(v)wmae;wpfrluGJawG xkwfjyefMu
onfrsKd; jzpfonf/ onf/ 2006 ckESpftwGif;u w½kwfvli,foHwrefwpfOD;u? uRefawmfhukd
tqkdyg taemuf\rSwfwrf;rsm;t&? 'kwd,urÇppfBuD;wGif emZD ,ckvkd EIwfvSefxkd;cJhzl;onf/ ]]cifAsm;wkdY tar&duefrD'D,mawGu ajym
tiftm;pkrsm;tay: tEkdifwkdufcJhaom ol&Jaumif;rsm;rSm? tar&duESifh w,faemf.../ ]w½kwfjynf[m? a&eH&zkdY ql'efu tmPm&Siftpkd;&udk
NAdwdoQwyfzGJUawGom jzpfaeonf/ aemfr,f(v)'Durf;wufwkdufyGJrSm axmufcHaewm}vdYk.../ uRefawmfwkdYbufu cifAsm;wkdYudk ar;p&m&Sdwm
ppfyBJG u;D wpfcv k ;kH \ Zmwfxw G yf idk ;f jzpfNy;D ? þwkud yf oJG nfom ppfBu;D ukd t ayghAsm.../ ]cifAsm;wkdYtar&duefawGvnf; aqmf'Dtma&Asu a&eH
NyD;owfaponfh tqHk;tjzwfwkdufyGJvnf; jzpfonf/ þudpöESihfywfouf ya'o&mZfawGudk axmufcHaewm bm&nf&G,fcsufvJ} aygh.../ ukdif;
vQif? ½k&Sm;wkdYbufrS rwlaom ZmwfaMumif;jyefawG? &SdEkdifonf/ olwkdY\ b,fES,fhvJ...}}[l\/
tjrift& taemufbufppfrsufESmrSm? tqHk;tjzwfwkdufyGJrsm; jzpfyGm;&m þwGif ajymvkdonfrSm? tar&duvGefurÇmwGif jyefvnftm;opf
a&SUwef; r[kwf/ t&HppfaMumif;om jzpfonf/ yGJvrf;BuD;wpfckvHk;xJrS vmaomEkdifiHrsm;taeESifh? a&S;uvkd EIwfqdwfNidrfoufaeMuawmhrnf
yGJajr§mifom jzpfonf/ *smrefwyfzGJUtm;vHk;\ av;yHkoHk;yHkrSm? ½k&Sm; wyfeD r[kwfyg/ rdrdwkdYxifjrif,lqcsufrsm;ukd tckdiftrmajymqkdvmMuawmh
awmfESifh xdyfwkduf&ifqkdifcJh&aom? ta&SUbufppfrsufESmwGifom &Sdonf/ rnfjzpfovk?d rdrw d &Ydk ykid cf iG rhf sm;ukv
d nf; &J&w J if;wif;awmif;qkv d mMuawmh
ppftwGi;f *smreDbufrt S ustqH;k \ 70% rSmvnf;? tqkyd g ta&SUbuf rnfjzpfygonf/ þwl½lcsufu? uRefawmfwkdYtwGuf OD;aESmufpm;aprnfh
ppfrsuEf mS wGio f m jzpfonf/ 'kw, d urÇmppfBu;D \ ppfe,f0ef;wpfcv k ;kH wGif ya[Vdykpämwpf&yfukd? zefwD;ay;vdkufovkd &Sdygonf/ ]þrQ Zmwfaqmif
jzpfyGm;aom wkdufyGJtm;vHk;teuf? trsm;pkrSm qkdcJhyg ta&SUbuf ppfrsuf awGrsm;jym;vSaom urÇmZh mwfcBkH u;D xufwiG ?f wufnv D ufnyD ;l aygif; vIyf
ESmwGifom wkdufckdufcJh&jcif;jzpfonf.. pojzifh qkdygonf/ &Sm;Ekdif&ef rnfokdYBuHaqmifMurnfenf;} qkdaomykpäm jzpfygonf/ ,cif
ajym&vQif? wpfckwnf;aom jzpf&yfukd o½kyfxifMu&mrSmyif? rwl u&Scd ahJ om? Ekid if w
H umyl;aygif;vkyaf qmifa&;qkid &f m vkyx f ;kH vkyef nf;rsm;ESihf
aom trsKd;om;a&;tjrifrsm;t&? ZmwfaMumif;jyef rluGJawG rMucPqkd ,EÅ&m;rsm;rSm? oHk;r&Ekdifawmhavmufatmif zGmvefusJaeNyD jzpfygonf/
68 69
,aeYukvor*¾tzGJUBuD;\ vHkNcHK tm;vHk;u? rdrdwkdYwGifvkyfykdifcGifh tjynfht0&Sdonf[kcH,lEkdifaom ajz&Sif;
a&;aumifpD tNrw J rf;tzGUJ 0ifrsm;ukd vGecf hJ enf;wpfck azmfxkwfzkdYqkdonfrSm cufcJvyS gbdawmif;.../ þonfyif?
aomESpaf ygif;ajcmufq,f 'kw, d urÇmppf tar&duvGeu f rÇmwGif uReaf wmfwYdk &ifqkdif&zG,f&Sdaom? tBuD;us,fqHk;
BuD;NyD;cgpu? ppfEkdifolrsm;ESifh zGJUpnf;cJh pdefac:csufwpfck jzpfEkdifygonf/
ygonf/ xkpd Ofu ppf½;HI Ekid if jH zpfonhw f idk ?f
,ckpD;yGm;a&;tiftm;BuD;EkdifiH jzpfaeMu tar&du\ tem*wf
aom *smreDEiS *hf syefwrYdk yg,yg/ pufrx I yd of ;D topfay:xGufvmaom urÇmBuD;\ ½IjrifuGif;ukd Munhfí ]tar
Edik if pH [
k q k Mdk uaom ]*s-D &Sp}f (G-8) onf &duefjynfaxmifpktaeESifh? ¤if;\a&TacwfukdvGefcJhNyD}[k aumufcsuf
aum bmxl;oenf;/ ,aeYurÇmay:wGif qGJ,lMuolrsm; renf;raem&Sdygonf/ *smreDEkdifiH\ xdyfwef;owif;
pD;yGm;a&;wkd;wufrI tjrefqHk;jzpfaeonhf r*¾Zif;BuD;wpfckjzpfaom ]'g pyD;*J(v)}\t,f'Dwmjzpfol *gbmpwdef;
þwGif ajymvkdonfrSm w½kw?f tdE, ´d ESihf b&mZD;(v) wkYd ryg0ifyg/ *wfu? ol\ta&mif;oGupf mtkyw f iG f ]*vkb d ,fvu dk af Z;&Si;f u ¤if;ukad rG;
tar&duvGefurÇmwGif tjcm;aom EkdifiHwumtzGJUtpnf;rsm;ukd xkwfcJholtay: jyefvnfxkd;ESufvkdufacsNyD}[lí? a&;cJhonf/ ol\tvkd
jyefvnftm;opfvmaom MunhfvkdufvQifvnf;? þenf;ESifESifom t& ]tar&durSm aomhcsufvkyfief;rsm;rS qkwfcGmcJh&NyD/ ¤if;\vlxkrSm
jzpfygonf/ tpOftvmt& tkdiftrf qufvufaiGpEk idk t f m; r&Sad wmhb?J ¤if;\tpk;d &onfvnf; tm&SA[kb d Pf
EkdifiHrsm;taeESifU a&S;uvkd tuf(z)ukd tNrJwrf; acgif;aqmifcGifh& rsm;qDokdY ykdíykdíta<u;wifvmcJhNyD/ onfvkdESifh? tar&duefvlxka&m
EIwfqdwfNidrfoufaeMuawmU onf r S m Oa&myjzpf N yD ; ? urÇ m h b Pf u k d ay:vpDrw d u f mrsm;Mum;wGiyf g? pk;d &drx f w d v
f efrY I avxkBu;D wpfck jzpfwnf
rnfr[kwfyg/ xm0&acgif;aqmif&onfrSm tar&du vmcJhonf...} pojzifh qkdygonf/ vuf&Sd&ifqkdifae&aom b@ma&;
jzpfygonf/ þokdYaom tpOftvmrsKd;ukd tusyftwnf;u? tqkdyg pkd;&drfxdwfvefYrIrsm;ukd ykdítajctaeqkd;ap
rdrdwkdYxifjrif,lqcsufrsm;ukd
vkyyf idk cf iG &hf o dS al wGuom auseyfvufcMH u vdrfhrnf[lívnf;? rSwfcsufjyKygonf/
tckdiftrmajymqkdvmMu ygvdrrhf nf/ vkyfykdifcGifh&Sdoifhygvsuf vkyf okdYESifhwkdif? ra0;ao;aom twdwfESifh qufpyfpOf;pm;Munhfvkduf
awmUrnfjzpfovkd ykdifcGifhr&olrsm;taeESihf b,fvrdk S auseyf vQifrl? olajymoavmuf tajctaerqkd;Ekdif[k qkd&vdrfhrnfxifygonf/
rdrdwkdh&ykdifcGifUrsm;ukdvnf; vufcHEkdifvdrfhrnf r[kwfygacs/ vGefcJhaom ESpfaygif;ESpfq,ftwGif; *vkdb,fvkdufaZ&Sif; jzpfpOfBuD;rSm?
jyóemwpfckonf ukefoG,fa&; tus,ftjyefYa&m teuft½Idif;wGifyg BuD;rm;aom t&Sdeft[kef&vmcJh
&J&Jwif;wif;awmif;qkd qkdif&m tjiif;yGm;rIjzpfap? 'gzmrSmvkd vlU onf/ þt&Sdeft[kefBuD;u tar&dutwGuf tvGefBuD;rm;aom tusKd;
vmMuawmUrnfjzpfygonf/ ykid cf iG qhf idk &f m aMuuGpJ &mudpjö zpfap? &moD aus;Zl;rsm;ukd aqmifMuOf;ay;vkdufovdk&SdcJhonf/ xl;xl;jcm;jcm;oefjref
„„ Owktajymif;tvJjzpfap? trSefwu,f tm;aumif;aom pD;yGm;a&;wk;d wufru I dk &cJoh vk?d tvkyv f ufrEhJ iS hf aiGaMu;
tvkyfjzpfEkdifonfh wpfckwnf;aom ajz azmif;yGrEI eI ;f ukv d nf; tedrq hf ;kH wGix
f ed ;f xm;Ekid cf NhJ y;D ? a':vm bDv, D H &m
&Si;f enf;rSm? Ekid if t H rsm;yg0ifaqmif&u G cf iG hf ESichf saD om &if;ES;D jrKyEf rHS rI sm;ukvd nf;? vufc&H &Scd o hJ nf/ tar&duefurk P Ü rD sm;
&Sdaomenf;vrf;omvQif jzpfygvdrfhrnf/ qkdvQifvnf; e,fy,fopfrsm;ESifhEkdifiHopfrsm;odkY? atmifjrifpGmwkd;0ifEkdif
okdYESifhwkdif? urÇmhEkdifiHtoD;oD;&Sdtpkd;&rsm; cJhNyD; *vkdb,fqyÜvkdif;csdef;BuD;ESifh tqifhjrifhwu©Ekdvkd*sDrsm;ukd toHk;jyK
(xkrd Qru) tpk;d &r[kwaf om tzGUJ tpnf; um? pGrf;aqmif&nfe,fy,fwGif wyfOD;tcef;rS &nfwnfekdifcJhonf/ onf
rsm; (ajym&vQif) yg0ifcGifh&ol yav,m vkdESifh? tar&duefykdYukefESifh xkwfvkyfa&;vkyfief;wkdYrSm? *vkdb,fvkdufaZ;
70 71
&Sif;jzpfpOfxJwGif tcdkiftrmajcukyf&vmNyD;? 0efaqmifrIvkyfief;rSmvnf; pkpnf;EkdifvQif? olwdkYwpfawGukd tar&duwGiftajccsaexkdifzkdY tm;ay;Ekdif
tBuD;tus,f pef;yGifhvmcJhygonf/ vQif? tar&duefpD;yGm;a&;wGif topfwDxGifrIa&pD;aMumif; qufvuf
urÇmph ;D yGm;a&;zk&d rf\ xkwjf yefaMunmcsurf sm;t&? urÇmph ;D yGm;a&; &Siof efaeygvdrrhf nf/ olww Ykd pfawG oufqidk &f mrdcifEidk if o H Ykd jyefomG ;MuvQif
wGiftar&du\,SOfNydKifEkdifpGrf;rSm tjrihfqHk;wGif&SdaeqJ[k od&onf/ emEdk rl? olwkdYESifhtwl olwkdYwwfxm;aomynmawG ygoGm;ygvdrfhrnf/ okdYt
wu©Ekdvkd*sD? bdkiftdkwu©Ekdvkd*sDpaom tem*wfpD;yGm;a&;e,fy,frsm;ESifh wGuf wHcg;us,fus,fzGifhxm;aom vl0ifrIBuD;Muyfa&;ay:vpDESifh? tjcm;
tjcm;aom tqifhjrifhenf;ynmoHk;e,fy,frsm;wGifvnf;? tar&du u vlrsKd; tjcm;,Ofaus;rIESifh tjcm;aomtkdif'D,mrsm;ukd tvG,fwul pkyf
om qufvufvrT ;f rk;d xm;Ekid v f rd rhf nf[k cefrY eS ;f xm;onf/ rMumao;cifu ,l0g;rsKdEkdifaom vlrIa&;tpOftvmwkdYukd? xdef;odrf;yGm;pD;apa&;rSm tar
xkwjf yefaMunmcJah om &Se[ f idk ;f ]ausmif;xH;k }wuúov dk \
f ppfwrf;wpfctk &? &du\ a&SUtvm;tvmtwGuf txl;yifta&;BuD;vSygonf/ wHcg;ydwf
,aeY urÇmhtqifhxdyfwef;wuúokdvfq,fckwGif? tar&duefwuúokdvfu xm;aom vlrIa&;t&cufrmaom? twdwfu plyg yg0grsm;ESifh tar&du
&Spcf yk gonf/ xdyq f ;kH wuúov dk f 50 wGif tar&duefwuúov dk f 37 ck yg \uGmjcm;csurf mS qdck yhJ gtpOftvmrsm;yif jzpfygonf/ tqkyd g twdwu f
onf/ vuf&Sdynma&;e,fy,fwGif tar&duefwuúokdvfrsm;uom quf plygrsm;\ twuftusoHo&monfyif? ,aeYtar&dutwGuf tav;
vufOD;aqmifaeonhfoabm jzpfygonf/ (vGefcJhaom ESpftenf;i,fu xm;cH,lrnfhorkdif;oifcef;pm[k qkdcsifygonf/
xGufay:cJhaom tar&dueftrsKd;om; odyÜHazmifa';&Sif;\ ppfwrf;t&rl? uRefawmfhtjrift&qkdvQif topfjzpfxGef;vm;aom taetxm;
2004 ckESpftwGif; w½kwfESifhtdEd´,wkdYrS tif*sifeD,mbGJU& 950,000 opf? (wpfenf;)tar&dutvGef urÇmukd tar&duefvlYtzGJUtpnf;tae
arG;xkwfEkdifpOf? tar&duefrS 70,000 om arG;xkwfEkdifcJhonf[kqkdonf) ESifhvkdufavsmnDaxGvufcHEkdifvdrfhrnf[k ,HkMunfygonf/ okdYESifhwkdif?
trSefwu,f owdjyKMuzkdYvkdonfrSm? qkdcJhygatmifjrifrIrsm;onf tar&dueftpkd;&taeESifhaum þokdY vdkufavsmnDaxGvufcHEkdifygrnf
tar&duefa'ocHrsm;rS xGufay:vmonfr[kwfbJ? tar&duokdY tjcm; avm.../ 0g&Siw f eftaeESihf ]vrf;tm;vH;k igwkw Yd cH g;aygufqD OD;wnfae
Ekid if rH sm;rS vma&muftajccsaexkid o f rl sm;Mum;rS? ay:xGuv f maomtcsuf onf} qkdaom urÇmhtaetxm;ESifh tom;usaeNyDjzpfygonf/ rdrdESifh
jzpfygonf/ þonfyif tar&duefjynfaxmifpk\ atmifjrifrIvQKdU0Suf tjcm;wpfyg;aom EkdifiHrsm;Mum;wGif? acsmufurf;yg;BuD;jcm;aeonf qkd
csuf jzpfEkdifygonf/ tar&du&Sd odyÜHokawoDtm;vHk;\ 50% eD;yg;rSm? aomtodjzihfvnf;? pdwfcsvufcs&Sdae[efwlygonf/ okdYESifhwkdif tjcm;
EkdifiH&yfjcm;rS vma&mufynmoifaeMuaom ausmif;om;rsm;ESifh tajccs aom EkdifiHrsm;rSm? t&if;&Sifpepfukd uRrf;uRrf;usifusif tusKd;&Sd&SdtoHk;jyK
aexkid o f rl sm; jzpfMuonf/ 2006 ckEpS t f wGi;f Ph.D. bGUJ &tm;vH;k \ 40% vmEkdifMuESifhtrQ? tar&dueftDvpfwkdY pdwfcsvufcs,HkMunfxm;aom
rSmvnf;? tqkdyg EkdifiHjcm;ausmif;om;awG jzpfaeonf/ þokdYaom bGJU& qkdcJhyg acsmufurf;yg;BuD;rSm? wjznf;jznf;usOf;usKHUvmaeNyD jzpfygonf/
ynmwwfawG? tar&duwGif tajccsaexkdifvmMu&mrS tar&duefpD;yGm; þokdYjzpf&onfrSm tar&dubufrS usoGm;aomaMumihfr[kwf/ tjcm;
a&;wGif? tcGifhtvrf;awG ay:xGufvmjcif;jzpfygonf/ ,aeY pDvDuGef EkdifiHrsm;bufrS wufvmaomaMumifhjzpfonf/ cufaeonfrSm? þtcsuf
AJvD;&Sd pwifcgpukrÜPDwpf0ufwGif? pwifwnfaxmifol (tenf;qHk;) ukd tar&duefay:vpDrdwfumrsm;ukd,fwkdifu? vHkvHkavmufavmuf o
wpfOD;usEIef;rSm EkdifiHjcm;rStajccsaexkdifolrsm;xJrS tar&dua&muf abmayguf[efr&S/d þonfudk tar&duefEidk if jH cm;a&;ay:vpD azmfjycsuf
tNyD;? yxrrsKd;qufvli,fawG jzpfaeonf/ rsm;wGif? awGUae&onf/
þtcsut f vufrsm;t& ajym&vQif? tar&du\ukex f w
k o
f wård mS trSefpifppf? EkdifiHrsm; pD;yGm;a&;zGHUNzdK;vmonfESifhtrQ? EkdifiHwum
uRefawmfwkdY\ynma&;pepfESifh ukrÜPDrsm;\ ]okawoeESifhzGHUNzdK;a&;} a&;&mrsm;wGif ykdíwuf<upGm yg0ifvIyf&Sm;csifvmMuygvdrfhrnf/ wpfNydKif
(R&D) &efyHkaiGxuf? vl0ifrIBuD;Muyfa&;ay:vpDESifh ykdíoufqkdifygvdrfh eufwnf;rSmyif? vGwv f wG v f yfvyf vIy&f mS ;Ekid af &;twGuv f nf; enf;vrf;
rnf/ EkdifiHwumrS taumif;qHk;OD;aESmufrsm;ukd wHcg;us,fus,fzGifh &SmazGvmMuygvdrrhf nf/ þonfrmS yx0D EkdifiHa&;oabmyif jzpfonf/
72 73
tar&duvGeu f rÇm\ yx0DEidk if aH &;wdr;f tygt0if urÇmhEkdifiHtrsm;pktwGuf? tusKd;rsm;aprnfh ]Ekdif-Ekdif ajz&Sif;rI}
ñTwrf u I m;? Ekid if t H rsm; ykrd v
dk w
G v f yfpmG jzifh (Win-Win Solution) jzpfygonf/
Ekid if w
H umta&;t&mrsm;ukd ykrd dk wm0ef,l wpfckawmh&Sdonf/ topfjzpfxGef;vmaom tiftm;BuD;EkdifiHrsm;
vkv d mjcif; jzpfygonf/ rdrw d pfO;D csi;f MoZm ukd? wnfqJEkdifiHwum tpDpOftwGif;okdY oGwfoGif;EkdifzkdYqkdvQif? tar&du
tmPmxlaxmifa&; (wpfenf;) yx0D Ekid f uk, d wf idk u
f wnfqEJ idk if w H umOya'ESihf wnfqpJ epfrsm;ukd av;pm;vku d f
iHa&;a[mif;ESio hf m ,Ofyg;aecJah om tar emzkdY vkdygonf/ þokdYowday;&onfrSm urÇmvHk;twkdif;twm pnf;rsOf;
&dueftpkd;&ydkif;taeESifh? þwl½lcsufopf pnf;urf;rsm; csrSwfoludk,fwkdifu? pnf;rsOf;pnf;urf;twkdif; tcgcyf
ukd rsdKrusEkdif jzpfaumif; jzpfEkdifygonf/ odrf; rusifhoHk;aomaMumihf jzpfygonf/ xkdrQru tjcm;olrsm; azmfxkwf
rnfoyYdk ifqadk p? vGeaf vNy;D aomtwdwu f dk onfh EIef;pHrsm;qkdvsifvnf;? tjypfqkdzG,f&m r&Syd gbJEiS hf acgif;rmrm jiif;
tpGJoefraebJ vuf&Sdtaetxm;ukd ES qefvo dk nfwh rd ;f ñGwrf t
I csKUd &Sad eonf/ Oyrm- rufx&pfpepfukd rusifh
&yfa0;ajrjcm;rSvltrsm;u vHk;oGif;Mu&rnfom jzpfygonf/ oHk;onfhEkdifiHqkdí? urÇmay:wGif oHk;EkdifiHom&Sdawmh&m? xkdoHk;EkdifiHxJwGif
uRefawmfwkdhwkdufwGef;csufudk jzpfoifhjzpfxkdufaom tar&du\ tar&duefjynfaxmifpk ygonf/ tar&du taeESifh? urÇmopfwGif OD;
vufcHNyD; ay:vpDz;dk uyf(p)rSm? tiftm;Bu;D vmaom aqmifrItcef;rS qufvufyg0ifvkdvQif? rdrdukd,fukd urÇmhrdom;pkESihf
EkdifiHopfrsm;ukd tpGJtvrf;a[mif;rsm;jzifh tqufjzwfvYdk rjzpfyg/ rdru d ,
dk w f idk u
f yxrqH;k qufo, G af ygif;pnf;jyzkYd
uRefawmfwkdh tkdif'D,mrsm;ukd rwkjYH yefb?J wnfqEJ idk if w H umpepftwGi;f vkdygonf/
,HkMunfpGm okdY xkdufoifhavQmufywfpGm ae&may; pk taemufrt S yjzpfaom useu f rÇmEh idk if rH sm;? tNyKd i;f t½kid ;f tiftm;
vufawYGtaumiftxnf pnf;Edik zf jYdk zpfygonf/ ,aeY w½kw?f tdE, ´d BuD;rm;vmaom tar&duvGefurÇmBuD;rSm? ordkif;\ pdwfvIyf&Sm;zG,f&m
azmfvmawmUrS ESifh b&mZD;(v)wkdYtaeESifh wnfqJ EkdifiH taumif;qHk;ESifh? yDwdjzpfcsifp&m taumif;qHk; ZmwfuGufBuD;jzpfygonf/
wumtpDtpOfxJwGif rdrdwkdY\tusKd;pD; urÇmhEkdifiHtoD;oD;rS uka#ESifhcsDaomvlrsm;pkBuD;rSm? qkd;0g;EkHcsmvSaom
uRefawmfwkdhukd,fwkdifu yGm;ESihf vkyyf idk cf iG rhf sm;&So
d nf[k vufcH,Hk qif;&JrIaxmifacsmufBuD;rS vGwfajrmufvmMuNyD jzpfygonf/ urÇmt&yf
ukd,fUtkdif'D,mukd MunfMuvQif? vuf&Sdpepfukd NzdKcszkdYxuf &yfrS vltrsm;pkBuD;taeESifh pm;okH;olrsm;? xkwfvkyfolrsm;? wDxGifolrsm;?
jyefvefhaeMuonf/ qufvufo,faqmifzdkYom tm½kH&Muyg pOf;pm;awG;awmolrsm;? tdyfrufrufolrsm;? vufawGUvkyfaqmifolrsm;
vdrfhrnf/ okdYESifhtrQ? urÇmvHk;twkdif;t jzpfvmMuonfESifhtrQ? urÇmBuD;rSm ykdícsrf;om<u,f0vmygvdrfhrnf/
rdrdtkdif'D,mrsm;tay:rSmyif wm pD;yGm;a&;? Ekid if aH &;ESihf ,Ofaus;rIa&;&m okdYESifhwkdif? þr*FvmtcgawmfBuD;ukd tar&duefrsm;? txl;ojzifh tar
,HkMunfrIaysmufqHk;ovkd qufqrH rI sm; ydrk edk uf½idI ;f ckid rf mvmNy;D ppfyJG &dueftpkd;&taeESifh vHkavmufpGmoabmraygufEkdif? jzpfaeMu[ef &Sdyg
jzpfvmMuonf/ rsm;? pD;yGm;ysuu f yfrsm;ESihf NyKd urJG rI sm; avsmh onf /
yg;oufomvmzG,f&m &Sdygonf/ jyóem trSefpifppf qkdcJhygwkd;wufrIa&pD;aMumif;BuD;rSm? tar&dueftkdif'D
„„ rsm;? tusyt f wnf;rsm;ESihf wif;rmrIrsm; ,mtay: taMumif;cHay:xGuv f mjcif; jzpfygonf/ tar&duefjynfaxmif
&Sdoavmuf &Sdaeao;onfhwidk ?f þt&m pktaeESifh? wkdif;jynftrsm;ukd ¤if;wkdYaps;uGufrsm; wHcg;zGifhMu&ef? ¤if;wkdY
tm;vH;k ukd wnfqEJ idk if w H um pepftwGif; EkdifiHa&;ukd BudK;jznfvTwfMu&ef? ukefoG,fa&;ESifhwu©Ekdvkd*sDukd zufayGU
rSmyifat;at;anmif;anmif; ajz&Sif;Ekdif BuKd q&dk ef ESpaf ygif;ajcmufq,fv;kH vH;k rjywfaqmfMocJo h nfom jzpfygonf/
p&m&Sdygvdrfhrnf/ þonfyif tar&du tar&duefow H refrsm;? bdZeuform;rsm;ESihf ynm&Sirf sm;uvnf; &yfa0;
74 75
ajrjcm;rSv lt rsm;ukd xdw fv efYa Mumuf& GHU rIr &Sdb J? tajymif ; tvJ u d k
BudKqkdMu&ef? acwfopfurÇmBuD;xJokdY &J&Jwkd;0ifMu&ef? uRefawmfwkdY\
Special Report
atmifjrifrIvQLdU0Sufcsufrsm;ukd avhvmoif,lMu&ef? rjywfwkdufwGef;cJh (Nargis cyclone)
Muygonf/ ,ck? tqkyd g&yfa0;ajrjcm;rS vltrsm;u? uReaf wmfwYdk wku d w f eG ;f em *pf ukd,f awGY ESifU quf pyf t awG; rsm;
csufudkvufcHNyD; uRefawmfwkdYtkdif'D,mrsm;ukd ,HkMunfpGm vufawGU t
aumiftxnfazmfvmawmhrS? uRefawmfwkdYukd,fwkdifu ukd,fhtkdif'D,mukd
Editor's Remark
jyefvefYaeMuonf/ rdrdtkdif'D,mrsm;tay:rSmyif ,HkMunfrIaysmufqHk;
ovkd jzpfvmMuonf/
Munhfyg/ uRefawmfwkdYtaeESifh vGwfvyfaom ukefoG,fa&;tay:
jyóemESifhtajz
oHo,&Sv d monf/ wHcg;zGiahf y:vpDtay: r,Hrk Munfjzpfvmonf/ vGwf vlYb0wGif qufqHa&;ESpf&yfukd wpfNydKifeufwnf; jzwfoef;Mu
vyfpmG a&TUajymif;aexkid rf t
I ay: rvkw d rmjzpfvmonf/ &if;ES;D jrK§ yEf rHS tI ay: &ygonf/ ]vlESifhvlcsif;qufqHa&;}ESihf ]vlESifhobm0qufqHa&;}wkdY
xdwfveYfvmonf/ rsufarSmufacwftwGif; EkdifiH&yfjcm;odkY pGefYpm;oGm; jzpfonf/
a&mufMuolrsm;rSm tar&duefrsm;r[kwfawmhbJ? tjcm;olrsm;uom vlESifhvlcsif;qufqHa&;wGif tay;t,lñSdEIdif;&onfrsm; &Sdwwf
tar&duokdY vma&mufaeMuonf/ urÇmBuD;u wHcg;zGifhvmcsdefwGif? ygonf/ vlESifhobm0qufqHa&;wGifrl t,lom&SdNyD;? tay;ukd rpOf;pm;
uRefawmfwkdYu ukd,fhwHcg;ukd ydwfaeMuacsNyD/ Muonfu rsm;onf/ onfvdkESihf obm0w&m;rSm vlwkdY\tappm;cH
aemifvmrnfhrsKd;qufrsm;u ,cktcsdefukd orkdif;wifMuawmhrnf jzpfvm&mrS? wpfcg wpfcgwGif a'gowBuD;wHkYjyefvmygawmhonf/ odkYESifh
qkv
d Qi?f ,ckvkd a&;Muvdrrhf nfxifonf/ ]21 &mpkq k ef;onfEiS hf tar&duef wkid ?f vlonf owdr&l aumif;rSe;f rod/ obm0w&m;ukd tpGr;f ukef Zuf
jynfaxmifpkrSm? ¤if;\BuD;us,fcrf;em;aom orkdif;qkdif&mrpf&SifBuD;ukd? BudK;wyf ckdif;ap&efom vHk;yef;aecJhMuonf/
atmifjrifNyD;ajrmufcJhacsNyD/ urÇmBuD;ukd *vkdb,fvkduf(Z) vkyfvkdufaom þyH k t wk d i f ; qk d v Qif ? obm0w&m;\vS v S y yvuf p m;acsrI u d k
rpf&iS Bf u;D jzpfygonf/ okaYd omf ? rdru
d ,kd u
f dk *vkb
d ,fvu dk (f Z) vkyzf t Ydk a&; wpfcsdefr[kwf wpfcsdefwGif? cH&awmhrnfjzpfygonf/ uRefawmfwkdYEdkifiHukd
ukdrl? arhavsmhvsuf&SdaeMuonfwum;../} 'kua© y;oGm;cJah om em*pfum;? þokaYd om vufpm;acsrrI sK;d xJrw S pfck jzpf
ausmf0if;bmomjyefonf/ ygvdrfhrnf/ xm;awmh. ? jyóemESihfBuHK&rS aemifwjzifh ylaqG;aevkdYrjzpfyg/
bmvkyfMurnfqkdonfukdom 0kdif;0ef;tajz&SmMu&rnf jzpfygonf/
,ckpmpk\rl&if;pmtkyf The Post-American World ukd? tjynfhtpHk bmomjyef
trSefpifppf? xkdufoifhaomtajzrsm;rSm tqifoifh&SdNyD;jzpfonf/
wifqufEidk &f ef pwifBuKd ;pm;aeNyjD zpfaMumif;? today;tyfygonf/
ausmf0if; vwfwavm jyóemajz&Sif;a&;twGuf ]uyfab;qkdif&mpDrHcefYcGJrIynm}
&Sdonf/ a&&Snf wm;qD;umuG,fa&;twGuf ]obm0ywf0ef;usif xdef;
odrf;a&;ynm} &Sdonf/
,ckv Special Report wGif em*pfqikd u f vke;f ESiyhf wfoufonfrsm;udk pkpnf;wifjy tywf w uk w f a vh v moif , l Muygpk d Y / tjypf z k d Y p um;rqk d M ubJ ?
vdyk gí? ,cifvrsm;u tcef;qufazmfjycJUaom ]zGHY NzdK;a&;ESiahf emufvmr,fUrsKd;quf}ud?k pnf;½kH;nDñGwfpGm taumiftxnfazmf aqmif&GufMuygpkdY. /
csefvSyfcJU&ygonf/ a&SYvrsm;wGif qufvufaz:jyoGm;ygrnf/
t,f'DwmtzGJY „„„
76 77
em *pf ukd,f awGY

owif;ESix
Uf rif;
b,foif;u ta&;BuD;
em*pftawGt
Y MuKH
armifpl;prf;

"m;r axmifvhkd ysHaeonfrSm w0kef;0kef;yif/


arv 2 &ufaeYnydik ;f ? ½kyjf rifoMH um;atmufajcü em*pfrek w f ikd ;f u xdkodkY&SdpOf pma&;olZeD;u? tdrfaemufaz; jywif;aygufü
ajy;vTm;aeonf/ udk&D;,m;um;udkMunfhvdkuf? atmufajcüajy;aeaom "m;rwpfacsmif;? tdrfa&SUü "m;rwpfacsmif; vdkufaxmifaeonfudk
owif;udk MunfhvdkufESifhvkyfaepOf? avawGrdk;awGjyif;xefvmonf/ at; awGU&onf/ ][... bmvkyfwmvJ}[k ar;&onf/ ]'gavmuf
vmí tuFsDxlESifh*smuif0wfNyD; &kyfjrifoHMum;MunfhaepOf? wlrjzpfolu avwdkufaewm vJukefrSmaygh} [k? atmfrdonf/ ]&Sif bmodvJ?
pdk;&drfí ½kyfjrifoHMum;udkydwfvdkufonf/ pma&;olvnf; raeEdkif? a&'D,dk 'g rGefxHk;pH/ "m;axmifxm;&if rkew f ikd ;f tdrx
f rJ 0ifb;l / &GmrSm 'D
av;udkzGifhNyD; em;axmifonf/ vdyk J vkyw
f ,f} ajymawmh? xl;xl;qef;qef;yJ[k xifNyD;/ Nidrfaevdkuf
xkdodkUem;axmifaepOf? rdk;avwdkUuvnf; jyif;xefvm&m? 'def;ceJ &onf /
'dkif;ceJ rdk;BudK;ypfoHvdkvdkMum;vdkufNyD;? pma&;ol\a&'D,dkvnf; bmoHrQ
rMum;&awmhay/ wdwfoGm;onf/ rD;awGvnf; tukefNidrf;ukefonf/ rdk; em*pfvhkd bmaMumifU
BudK;u? a&'D,dkavvIdif;udk zsufqD;ypfvdkufovm;vdkY? xifrdonf/ avu em*pfrkefwdkif;onf arv 2 &ufaeYn 11 em&DrS? arv
tawmfjyif;xef&m pma&;oltdrfa&SUwHcg; w½kwfuyfrSefwpfcsyf uGJoGm; 3 &ufaeU reuf 11 em&DxdMumatmif? &efukefNrdKUodkU0ifarToGm;
onf/ odyfrMumygav oGyfjym;vGifhoHawG Mum;&onf/ xifonfhtwdkif; &m? tcsdeftawmfMumonf[k qd&k rnf/ ZeD;om "m;r raxmifxm;
vnf; rSefonf/ rEÅav;vrf; pma&;olwdkYaeaomwdkuf\ &Spfxyfacgifrdk; vQi?f onfxufrsm; ydkMumavrvm;[kawG;NyD;? NyHK;rd&ao;onf/
rS? oGyfjym;awG pavmif;awG yGifhvefxGufukefonf/ oGyfjym;ysH pavmif; pma&;olwdkUaexdkif&m rEÅav;vrf;onf ajrmif;ESifhrsOf;NydKif jzpf
ysHawG nHaeonf/ av&m? rkd;awGwtm;&Gmojzifh? tukefa&vQHukefonf/
þtoHawGMum;Ny;D odyrf MumcifrmS yif? tay:xyfavSum;rSa&awG qdkifuvkefrkefwdkif; NidrfoGm;aomtcgwGif? wpf&yfuGufvHk;
woGeo f eG pf ;D usonf/ a&bHbk ikd zf iG o
hf vdk a&usvmNy;D ? pma&;oltrd cf ef;xJ vrf;rwdkUü a&awGvQHaeavNyD/ av,rdk;NidrfoGm;aomtcg tcef;eD;
a&awGpD;0ifonf/ ZeD;ESifhwlrwdkUvnf; tvkyfrsm;ukefonf/ wHcg;rS a& em;csif;awG vrf;ay:qmaA;vkyfMuonf/ yGJMunfhovdk pma&;ol
r0ifatmift0wfrsm;ESifhydwfqdkUMuonf/ acgifrdk;rS oGyfjym;awG rdk;ay: tcef;odkYvnf; tdrfeD;em;csif;awGvmar;Muonf/ onftxJ pm
78 79
a&;ol ]NzD;}ajzvdkuf&aom ar;cGef;wpfckudk? tay:xyfrS ta':BuD; wpf
a,mufu ar;vmonf/ ]'Drkefwdkif;udk bmjzpfvdkY em*pfvdkYac:wmvJ}wJh/
pma&;olu? tar&duefbufrSwdkufonfh qkdifuvkef;wdkUudk [m&D
udef;vdkYac:NyD;? tm&Sbufwdkufonfh avrkefwdkif;wdkYudk wdkifzkef;vdkYac:Mu
aMumif;/ qdkifuvkef;wdkif;rSm emrnfawGay;xm;aMumif; ajymjyNyD;? ,ck
wdkufonfhqdkifuvkef;udk bmaMumifh em*pfvdkUay;rSef; aoaocsmcsm rod
aMumif;/ wpfcgu tvGefemrnfBuD;onfh tdEd́,½kyf&Sifrif;orD; em*pfudk
awmh Mum;zl;aMumif;/ vlut kd pGjJ yKac:wmvm;? [dEL´ ewfb&k m; wpfyg;yg;udk
tpGJjyKac:wmvm;awmhrodaMumif; ajymjy&onf/
odUk ESihf pma&;olü&Sad om Time Almanac udk vSe&f onf/ twåvef
wdwb f ufrrS ek w f ikd ;f wdUk udk [m&Dued ;f [kac:Ny;D ? emrnfawGay;xm;Muonf/
trsKd ;tpm;(category)ig;rsKd ; cGjJ y&m? wpfrsKd ;pDtvdu k f bm½drk uf&pfzt d m;udk
az:jyonf/ yxrtrsdK;tpm;ü avwdkufEIef; wpfem&D 74 rS 95 rdkifEIef;
wdkufcwfonf/ yOörtrsdK;tpm;ü wpfem&D 155 rdkifEIef;ausmf wdkufcwf
onf/ ,ck em*pfrek w f ikd ;f avwdu k cf wfEeI ;f onf wpfem&DF 120 rdik Ef eI ;f ausmf b*Fvm;yifv,fatmftajcpdu k f rkew
f ikd ;f wdUk ud?k qdik u
f vke;f [k
ojzifh? yOörtrsdK;tpm;xJ xnfhonf/ vufzuf&nfqdkifüawGUaom vl a,bk,sac:qdkNyD;? rkefwdkif;wpfckpDudk rnfodkU emrnfay;xm;rSef;
wpfa,muf\pum;ESiahf jym&vQi?f ]uReaf wmf tck touf 50 ausmfygNyD/ Almanac üaz:jyxm;jcif; r&Sa d y/ pma&;oltxifü [dEL´ ewfb&k m;
wpfcgrS 'Dvdkrkefwdkif;rsKd;rBuHKcJhzl;ygbl;} [k ajymavmufatmifBuD;onf/ wdkYudktpGJjyKNyD; ]em*pf} vdkYay;ovm;vdkY xifaMumif;? ar;oltm;
cyfjzef;jzef;ajym&onf/ em*pfNidrfoGm;awmh pma&;ol jrefrmh*kPf
bBu;D awGY z;l ovm; &nfvrf;buf a&mufoGm;onf/ 'l;xdatmif a&awGjrKyfaeNyD; opf
Time Almanac ü 1953 ckESpf ae&Sife,f[m&Dudef;A[dktzGJUu? yifudkif;wdkUu a&xJpD;aeonf/ vrf;ay:xGufMunfh&onfrSm bm
twåvefwdwfrS [m&Dudef;wdkUudk emrnfay;cJhonf/ þtzGJUuay;cJhaom qdkifrsm;zGifhovJ[k od&Sd&efjzpfonf/ rkefwdkif;tidkufrdoGm;ojzifh
emrnfwdkUudk urÇmYrdk;av0otzGJUcsKyfu axmufcHtwnfjyKonf/ 1979 pm;p&m bmrQ0,fxm;rrday/ wpfqdkifom cyf[[zGifhxm;í?
ckEpS tf xd [m&Dued ;f emrnfwUkd onf trsKd;orD;emrnfawGjzpfonf/ xdaYk emuf vlawG 'l;avmufa&xJvm&if; wdk;0,fjyefMuonf/ acgufqGJ
[m&Dudef;emrnfwdkYudk? trsKd;om;emrnfwpfvSn,fh trsKd;orD;emrnf wpf ajcmufESifhaygifrkefY ukefoGm;ojzifh? aysmfbG,frkefU<uyfESpfxkyf0,fNyD;
vSn?hf wpfvn S phf aD jymif;ay;onf/ ,ckvuf&üdS [m&Dued ;f emrnf ajcmuf 94 vrf;axmifv h ufzuf&nfqikd u f vufzuf&nfa&mif;ojzif?h vuf
rsKd;&Sd&m? wpfvSnfhpDtoHk;jyKaeonf/ ajcmufESpfwpfBudrf emrnfwpfrsKd; zuf&nfrSm&m ukefoGm;ojzifh aumfzDrSm&onf/ aumfzDaomufol
udk jyefvnfoHk;pGJEdkifonf/ wpfO;D u? pma&;ol txufwiG af jymonft h wdik ;f ? olUwpfouf wpf
[m&Dudef;rkefwdkif; twdkufcH&aomEdkifiHonf? twdkufcH&pOf t cgrQrawGUzl;bl;[kajymonf/ ]bBuD;aumawGUzl;ovm;} ar;ojzif?h
oH;k jyKvu kd af omemrnfukd 10 ESpx f t
d Nird ;f pm;ay;xm;&ef awmif;qdEk ikd o
f nf/ tawmfpOf;pm;Munfh&onf/ 1950 jynfhESpfavmufu ysOf;rem;
urÇmYrdk;av0otzGJUcsKyfu [m&Dudef; emrnfwpfrsKd;udk y,fzsufEdkifonf/ opfawmBudK;0dkif;xJ awGUzl;onfhavrkefwdkif;udk jyefjrifrdonf/ pdwf
tjcm;emrnfwpfrsKd;udk ay;Edkifonf/ xJom jyefjrifro d nf/ xdo
k Ul udak wmh jyefrajymjyvdkufyg/
80 81
owif;ESix
hf rif; em *pf ukd,f awGY
pma&;olwGif a&'D,dkESpfvHk;&Sdonf/ þESpfvHk;pvHk; ysufoGm;onf/
cufNyD/ pma&;olu owif;awG odyfem;axmifcsifaeonf/ owif;awG
qmavmifrw G o f yd af eonf/ b,fae&mrSm bmawGjzpfvUkd ? taotaysmuf ]taz&,f? tar&,f? 10 ESpf armifav;&,f
tysuftpD;owif;awG odyfodcsifaeonf/ a&'D,Ekd pS v f ;kH udk [dak &TU'Da&TU
[dzk d 'Dzd vkyaf wmhvnf; toHrvmay/ odUk jzif?h a&'D,dkudk tdrfeD;em;csif; rkew
f idk ;f xJrmS aooGm;wm}
jyifwwfol½SdvQif oGm;jyifcdkif;&m? ZeD;jzpfolu pdwfr&Snf vufr&Snfjzifh
]xrif; [if; csufaew,f} [k? pma&;oltm; bkawmonf/
em*pfrkefwkdif;rS touf&SifvGwfajrmufvmol
pma&;oltzdkY Adkufqmonfxuf? owif;qmjcif;u ydkNyD;jyif;xef vyGwåmNrdKY e,f yef;Nidrf;aus;&GmrS
aeonf/ odUk jzifh pma&;olu tzGm;Bu;D tm;? jyefatmfvu kd of nf/ ]a[h...
tpmu ta&;rBu;D bl;? owif;u ta&;Bu;D w,f} [k atmfvu kd af omtcg? touf 11 ESpf t&G,frdef;uav;i,fESifUawGYqHkjcif;
ZeD;u rD;zdkacsmif&Sdwlrtm; vSrf;ajymonf/ ]qkEG,f...? wdkU xrif;rpm; jrESi;f at;
eJYa[h/ xrif; ta&;rBuD;bl;wJh/ owif;uta&;BuD;w,fvdkY eifhbBuD;u
ajymaew,f.../}
odUk jzif?h ZeD;ESiwhf rl jzpfow
l Ukd a&'D,Ekd pS v
f ;kH ,lí atmufqif;oGm;Ny;D ? arv 2 &ufaeYu? jrefrmEdkifiHatmufykdif;odkY 0ifa&mufwkdufcwf
tdrfeD;em;csif; a&'D,dkjyifwwfolxH oGm;onf/ csufcsif; jyefvmonf/ cJhaom em*pfqkdifuvkef;rkefwkdif;aMumifh? vlOD;a& aomif;*Pef;rsm;pGm
]rD;r&Sbd J b,fvjkd yifvUkd &rSmvJ} [kajymvdu k af Mumif; ajymjyonf/ odUk aomf aoqHk;NyD;? odef;*Pef;rsm;pGm tkd;rJhtdrfrJhtajctae qkdufa&mufcJh&onf/
vmbfjrifonf[k ajym&rvm;rod/ olwdkU "mwfcJtopfawG0,fvmNyD; rkefwkdif;\A[kdcsufrjzifh 0ifa&mufwkdufcwfcHcJhaom {&m0wDwkdif;wGif?
zGiMhf unf&h m? jyefzrf;rdaeonf/ txdtcdkuftysuftpD; vltaotaysmuf rsm;jym;cJh&m? vyGwåmNrdKUe,f
pma&;oluvnf; cyfwHk;wHk;/ *sme,fawG xHk;pHtwdkif;xGufMuvdrfh yef;Nidrf;aus;&GmrS rdbaqGrsKd;rsm;ESifh armifi,fwpfOD; aoqHk;um? nDrESifh
rnf[x k ifNy;D ? b,f*sme,frmS b,faqmif;yg;a&;rnf[k pdwu f ;l aerdonf/ armifi,fwkdYukd apmifha&Smuf&ef csufcsifvufiif; ykcHk;vTJwm0ef,lcJh&NyD;?
rD;rvmvQif bmrQvkyfvkdYr&aMumif; rawG;rdvkdufay/ business as usual rdbrJjh zpfco
hJ nfh touf 11 ESpt f &G,f at;at;pk;d ESihf awGUqHak r;jref;xm;
qkdwmrsKd; yHkrSeftwkdif;vnfywfaevdrfhrnf[kawG;NyD;? aqmif;yg;awGa&;zkdY rIukd? aumufEkwfazmfjytyfygonf/
om pdwful;aerdonf/ ZeD;jzpfolu ]xrif;pm;r,f}[k atmfac:oHwGif
aqmifhBuD;atmifhBuD;av tenf;i,fygonfukd tuJcwfrd&mrS? ]owif; ar; orD;emrnfeJh aewJhaus;&Gmemrnfav; ajymjyygOD;/
ESixhf rif; b,foif;ta&;Bu;D ovJ} acgif;pOfonf? aqmif;yg;a&;vkYd aumif; ajz orD;emrnf at;at;pkd;yg/ vyGwåmNrdKUe,feYJ tawmfBuD;a0;wJh
aomtaMumif;t&m jzpfvdrfhrnf[k xifvkdufrdonf/ yef;Nidrf;aus;&Gm wmxdyfrSmaeygw,f/

armifpl;prf; ar; rdom;pkb,fESpfa,muf&SdvJ/


6 ar 2008 ajz ajcmufa,muf/ oHk;a,muf&Sifw,f/ taz&,f? tar&,f?
10 ESpfom; armifav;&,f rkefwkdif;xJrSmaooGm;wm/ tazh t
avmif;yJ jyefawGUw,f/ aqGrsKd;awGvnf; tm;vHk;aoukefw,f/
82 83
ar; orD;wkdY oHk;a,muftwlwl ajy;wmvm;/
ajz [kwfw,f/ orD;wkdYoHk;a,muf rcGJbl;/ orD;armifav;udk orD;
yku
d Nf y;D ? vufwpfzufu nDrav;uku d idk x
f m;wm/ orD; vufrvTwf
bl;/ aoao&Sif&SifqkdNyD; ukdifNyD;ajy;wm/
ar; u,fq,fa&;pcef;rSm yef;Nidrf;uvlawG awGYvm;/
ajz awGUw,f/ yef;Nidrf;u wpf&GmvHk;ygoGm;wm/ vl&mausmf&Sdwm 12
a,mufyJ&Sifw,f/ 12 a,mufxJrSm rdef;ru orD;wkdYeJYqkd oHk;
a,mufyt J ouf&iS w
f ,f/ uav;xJrmS vnf; orD;wkYd oH;k a,mufyJ
touf&iS w f m/ yef;Nird ;f u aqGrsK;d awGtm;vH;k aoukefw,f/
ar; u,fq,fa&;pcef;a&mufNyD; orD;wkdhukd bmawGa0ay;vJ/
ajz qefa0w,f/ qeffjyKwfa0&ifawmh oGm;awmif;Ny;D ? orD;wkYd rQpm;
w,f/ orD;u 500? orD; nDrav;eJYarmifav;u wpfa,muf
250 eJY wpfaeY wpfaxmif&w,f/ &wm rMumao;bl;/ orD;
ar; touf&iS af ewJh armifav;eJY nDrav;&JU toufeeYJ mrnf ajymjyay;ygO;D / armifav;ukd ykdufqH&Sd&if rkefY0,fauR;w,f/ xrif; aeYwkdif;
ajz nDrav;u at;jrrGef 6 ESp?f armifav;u &Jxufausmf 3ESpyf g/ pm;&ygw,f/
ar; orD; ausmif;wufvm;/ ar; armifav;ukd aq;cef;vmjywmvm;/
ajz rwufb;l / orD;atmufu 10 ESpf armifav;u ausmif;wufw,f/ ajz [kwfw,f&Sifh/ armifav; aeraumif;vkdY q&mrvmjywm/ q&mr
orD;u taraumufpkduf&if armifav;xdef;ay;&w,f/ ay;wJh "mwfqm;a&awmif rukeaf o;bl; raeYnurS pjzpfwm/
ar; rkefwkdif;wkdufwJUaehujzpfpOf orD;odoavmuf ajymjyygvm;/ wpfcsdefvHk; tefaewm/ reufusawmh armifav;u rkeq Yf idk u
f dk
ajz tJ'DaeYu orD;wkdYarmifESr av;a,muf&,f? tar&,f tdrfrSm vufnd§K;xk;d ayr,fh rauR;Ekid b f ;l / ck wtm;tefaevkYd vmjywm/
&Sdaew,f/ rkefwkdif;rwkdufcif taru tazqDu qefoGm;,lwm/ ar; orD;bmajymcsifao;vJ/
tarvnf;jyefa&mufa&m rkefwkdif;wkdufwmyJ/ avrkefwkdif;aMumifh ajz nDrav;eJY armifav;ukd orD; wwfEkdiforQumuG,af y;r,f/ orD;
orD;wkdYtdrfBuD; NydKoGm;a&m? NydKvJNydKa&m taru tazhukdoGm;ac: wkuYd dk q&mru vmac:r,fw/hJ ckq&mru tusÐvuf&Snf 0rf;
r,fqkdNyD;? orD;wkdYukdxm;cJhwm/ olrsm;tdrfu ta':Bu;D awG tdrf qufwpfpHk&,f? armifav;twGuf apmif&,f tusÐwpfxnf&,f
awGNyKd awmh ajy;Muwmvnf;jrifa&m? orD;wdYk armifErS av;a,muf 0,fay;w,f/ vlBu;D awGu ajymawmhajymw,f/ 'gayrJh orD; bmrS
vnf; xGufajy;Muw,f/ orD;armifav;ukd vlBuD;wpfa,mufu rvkyfwwfbl;/
ac:oGm;wm aooGm;w,f/ rk;d csKyaf v a&u wufvmavyJ/ orD; jrESif;at;
wkv Yd nf; rajy;wwfawmhb;l / opfyifay:wufwm b,fvrdk S wuf
vkdYr&bl;/ aemufqHk; orD;wkdY a&xJrSmjrKyfvu dk af y:vku
d ef YJ yef;Nird ;f
u OD;Bu;D wpfa,mufu? orD;wku Yd dk uke;f ay:wifay;wm/ wifay; ( The Voice Weekly , IV, xxi, Monday, May 26, 2008 rS
NyD;? olYukd vIdif;u½kdufcsoGm;wm? a&xJu jyefay:rvmawmhbl;/ ul;,lazmfjyygonf)
rkd;vif;rS tavmif;awGUwm/
84 85
em * pf ES ifU q uf p yf t a wG ; rsm ;

uyfab; 14 yg;ESifU
,kww
dÅ &m;
OD;csrf;at;

uyfw&m;rsm; tusK;d qufawG arG;xkwo


f nf/ Consequences in Global [kac:onf/
Apocalypse qkdaom pum;onf? urÇmysufudef; umvysufudef; wjcm;pDomc&D;oGm;onf tjyeftvSef tusKd;jznfhqnf;rIum; jyif;xef
tjzpf? bmomw&m;wkdYu a[mMuonf/ þxuf t&G,ftpm;i,fvQif? onf /
Catastrophe Bu;D rm;vSaomuyfab;[k oH;k pGo J nf/ tcsKUd bmomu uyfBu;D
oH;k yg;? tcsKUd bmomu uyfBu;D av;yg;ponfjzihf? trsK;d rsK;d a[monf/ c&pf uyf 14 yg;
,mefbmomü uyfBuD;av;yg;ukd? jrif;pD;ol&Jav;a,muftjzpf wifpm; 21 &mpkü jzpfyGm;onfh? jzpfyGm;rnfhuyfBuD;wkdYonf? atmufyg
onf / twkdif; jzpfonf/
jrif;pD;ol&Jav;OD;onf jrif;ukd NydKifwlpD;Muonf r[kwf/ wpfae&m (1) urÇm&h moDOwkuyfab; t&G,af jymif;vJrI
wnf; OD;wnfpD;onfr[kwf/ vrf;trsKd;rsKd; cGJpD;Muonf/ umvtrsKd;rsKd; (Cata-strophic Global Changes in climate)
tcsed t f rsK;d rsK;d jzifh c&D;ESio
f nf/ jrif;pD;ol&aJ v;OD;tjzpf wifpm;aom uyf (2) jrpfacsmif;ESifh a&atmif;vTm cef;ajcmufrI
BuD;av;yg;rSm (3) yifv,fork'&´ mwküYd ouf&rdS sm; ysupf ;D rI
(1) obm0ab;tEÅ&m,f (4) zGUJ pnf;rInzhH si;f aomEkid if w H w
Ydk iG f vltrsm;tjym; iwfrw G af cgif;yg;rI
(2) ppf (5) a&m*gtopfrsm;jzpfay:í wm;qD;vkdYr&atmif ul;pufjcif;
(3) pD;yGm;ysufuyfESifh (6) cku d ;dk &mrJEh idk if w
H o
Ydk nf? tvGeq f ;dk &Gm;aom qif;&JraJG wrIab;xJ?
(4) a&m*gab;tEÅ&m,fwkdYjzpfMuonf/ usa&mufoGm;jcif;
odjYk zif?h ,ck þuyfBu;D av;yg;jzifo h m 21 &mpkEpS \ f teuft"dymÜ ,f (7) ajymif;a&TUtajccsaexkdifrIrsm;? urÇmwpf0ef;ü rwm;Ekdif
ukd? azmfaqmifvYkd &, r& ar;cGe;f xkwv f monf/ uyfab;onf av;yg;xuf rqD;Ekdif? jzpfay:jcif;
ykad csNy/D vlrEI iS o hf bm0odyyHÜ nm&Siw f u Ydk ? 21 &mpkEpS \
f xl;jcm;rIEiS hf teuf (8) vlawG tajrmuftjrm;aoapEkdifaom vufeufrsm;? xkwf
t"dymÜ ,fudk aqmifMuOf;rnft h a&;wko Yd nf? 14 yg;&Sv d rd rhf nf[k wGujf yxm; vkyrf Ip&dwf oufomvmjcif; (Weapons of mass destruc-
Muonf/ jrif;ppfonfawmf av;OD;r[kwf/ 14OD;jzpfonf/ jrif;onfawmf tion becoming inexpensive)
14 OD;onf ukd,fhvrf;ESifhukd,f oD;jcm;pDc&D;oGm;Muaomfvnf;? urÇmvH;k csD (9) tpGe;f a&muftMurf;zufrEI iS hf qif;&JraI wG xlxyfaygrsm;aom
86 87
wJtdrfpkrsm; BuD;xGm;vmjcif; vlom;wk\
Yd oEé|d mefu ykNd y;D jyif;xefvmonf/ uyfab;ESihf ¤if;rSarG;xkwf
(10) tMurf;zuf taocHA;kH cGw J u
dk cf udk o
f w
l u
Ydk dk trsm;tjym; aomjyóemwkdYukd &ifqkdifajz&Sif;&ef? oEéd|mefrsm; jyif;xefvmonf/
pk½kH;odrf;qnf;jcif;
(11) EsLuvD,m;ESifhZD0vufeufoHk; tMurf;zuf0g' u½kPmESihf ppftajcpku
d f
(12) rGwq f vifEiS hf c&pf,mefwMYdk um; bmoma&;ppfyJG uyfab;BuHKvQif vlvlcsif; ydkpmemMuonf/ EkdifiHtcsif;csif; ykdNyD;
(13) EsLuvD,m;ESifh ZD0vufeufoHk;urÇmppfBuD; jzpfzkdY yl;aygif;aqmif&GufMuonf/ wpfenf;ajymvQif &efvdkrIuif;aomqufqHrI
jzpfEkdifajctvm;tvmESifh (non hostlie relations) awG ay:vmonf/ Eki d if t
H csi;f csi;f qufqrH üI om
(14) tpGe;f a&mufoyd yHÜ nmu tEÅ&m,fopfrsm;arG;xkwjf cif; &efvkdrIuif;onfr[kwf/ bmomw&m;csif;? ,Ofaus;rIcsif;? qufqHrIwkdYü
(Exposure From Extreme Science to new Dangers) vnf; &efvkdrIuif;ukefonf/ arwåmu½kPm a&SUxm;Muonf/ tjyeft
wkdY[líjzpfonf/ vSefav;pm;rI tjyeftvSef½kdif;yif;ulnDrIawG? us,fjyefYeuf½Idif;vmjcif;
onfyif tqkd;xJu taumif;jzpfonf/ qufvufxdef;odrf;oGm;jcif;jzifh
oEd|é mef jyif;xef uyfab;wkdYukd yl;aygif;ulnDajz&Sif;Mujcif;ukd erlem,lí? urÇmhjyóem
uyfab;qkdufjcif;ukd acsmufurf;yg;BuD;xJ usa&mufjcif; t&yf&yfukd Nidrf;csrf;pGmajz&Sif;a&;qDokdY OD;wnfoGm;Ekdifonf/
tjzpf wifpm;onf/ þuyfBuD; 14 yg;onf 21 &mpkESpf ESpf0ufü 'Dyvkad rpDpum;ajymvQif? azmfjycJyh g 21 &mpkEiS fh uyfab; 14 yg;onf
ay:Ekdifaom acsmufBuD;rsm; (Midcentury Canyon)wkdY jzpfonf/ jzpfyGm;vQif? tvGefqkd;&Gm;pGmjzpfyGm;onf/ okdYaomf jzpfyGm;rIwkdYxJrS ]t
&moDOwkzpd ;D rIEiS hf vlO;D a&xlxyfrI aygif;qHrk ad omtcgwGi?f acsmuf aysmhxnf yg0g}(Soft Power)onf tm;aumif;vmojzifh? pdwfat;p&m
u tawmf BuD;Ekdifonf/ okdYjzpf&m? þuyfab;BuD;wkYdukd ajz&Sif; &Sdonf/ uyfonf tyloabmaqmifaomfvnf;? u½kPmukd tajccHMu&
&efenf;vrf;awG &S,d r&S?d tajzawG &Sd, r&Sd ar;cGef;xkwfMuonf/ ojzifh at;onf/ þonfyif em*pfqkdifuvkef;\,kwåd jzpfonf/ tusKd;
enf;vrf;awG? tajzawG &SMd uonf/ jyóemrSm apmapmajz qufjzpfonf/
&Si;f &ef jzpfonf/ BuKd wifajz&Si;f Ekid &f ef jzpfonf/ jzpfrS tajz&Smwm orkdif;wGif vluzefwD;aomuyf(odkYr[kwf) ppfjzpfyGm;vQif tar&d
rsKd;awG rjzpfxkduf/ enf;vrf;ESifh tajz&SmazG&efwkYd aemufusvQif uefp;D yGm;a&;ukd ppftajccH (warfooting) ay:wGif pk½;Hk zGUJ pnf;&onf/ okjYd zifh
ykdqdk;&Gm;Ekdifonf/ EsLuvD,m;vufeufESifh ZD0vufeufwkdYukdom armfawmfum;? a&eH? ausmufrD;aoG;vkyfief;wkdYonf ppftajccHjzifzh UJG pnf;
toH;k jyKí wku d Mf ucku
d Mf uaomppfyrJG sK;d uk?d a&Smif&mS ;Ekid of nf[k ajym í wk;d wufc&hJ onf/ ,ck ppfjzpfr?S pD;yGm;a&;ukd ppftajccHay: qGJwifonf
Ekdifonf/ r[kwfawmh/ &moDOwk azmufjyefajymif;vJrIaMumifhvnf;? pD;yGm;a&;ukd
okdYaomf? &moDOwkazmufjyefrIrsKd;wkdYukdrl BudKwifod&Sd&ef t ppftajccHay:qGw J ifNy;D ? armif;vm&onfu h ed ;f BuKH vmNy/D odjYk zif?h obm0
vGecf ufco J vk?d BuKd wifwm;qD;&efvnf; tvGecf ufonf/ uyfab; uyfab;wko Yd nf Ekid if t
H csi;f csi;f ? vltcsi;f csi;f qufqaH &;ukd u½kPmay:
wGif vluzefw;D aomuyfab;ESi?hf obm0uzefw;D aomuyfab;wkYd wGif tajcpkdufap½kHrQru? pD;yGm;a&;ukdvnf; ppftajccHay: qGJwifbdo
[lí ESprf sK;d &Sad v&m? vluzefw;D aomuyfab;wku Yd dk ykíd vG,u f pl mG uJhokdY jzpfvmonf/
jrifEidk af omfvnf;? obm0zefwD;aomuyfab;ESifh ¤if;wkdY\tusKd;
qufwkdYukd BudKwifjrifEkdif&ef cufcJvSonf/ armifpl;prf;
rnfokdYyifjzpfap? uyfab;wkdYukd BudKwifjrifEkdifonfjzpfap?
Ref: The Meaning of 21st Century
rjrifEkdifonfjzpfap? uyfab;wdkY\ tpGef;a&mufqkd;&Gm;rIwkdYaMumifh?
88 89
em * pf ES ifU q uf p yf t a wG ; rsm ;

uyfab;rSonf
tcGit
Ufausmfvrf
0if;
;ok
hd

0efcH&vQif? pma&;olrSm obm0ywf0ef;usifta&;ukd? wav;w usifqkdif&m pdefac:csufrsm;atmufwGif? tpdwfpdwft>rm>rm


eufpdwf0ifpm;ol r[kwfyg/ vlwkdY\ pm;0wfaea&;? EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; NydKuGJoGm;Ekdifonfh *&dtvGrf;ZmwfBuD; jzpfzG,f&Sdonf[k? ]21
onfom vltzGJUtpnf;\y"meudpö[k? oabm,lcJhonfu rsm;ygonf/ &mpkt"dymÜ ,f} (Meaning of 21st Century) usr;f ukjd yKpck o
hJ l *srd ;f
aeyl? avyl? tnmawmwGif arG;zGm;BuD;jyif;cJholwpfa,muf jzpfonfESifh rmwifu? owday;xm;onf/
tnD? urÇmBuD;ylaEG;vmrIESifh ywfoufvQifvnf;? ]'gav;rsm;}[k cyfaygh trSefpifppf? pma&;olwkdY t&G,fawmfawmfrsm;rsm;rSm?
aygh,q l cJo
h nfom jzpfygonf/ okEYd iS w hf idk ?f ,ckEpS rf sm;twGi;f obm0uyf ]orkdif;\wpfckwnf;aom t<uif;rJhtrSef} (absolute truth of
ab;Bu;D rsm;ukd qufwu dk q
f o
dk vkBd uKH c&hJ &m? (yxr qlemrD? aemuf uufx history) qkdonhf tdkif'D,mrsKd;ukd? tpGJoefolawGjzpfaeNyDvm;
&Dem? ,ck em*pf) qkdcJhyg taumuft,lrsm;ukd jyefpOf;pm;&rvkd &Sdvm pOf;pm;rdonf/ rsufarSmufacwf jzpfpOfjzpf&yfrsm;url? ]pifNydKif
onf/ ,ckaemufqHk;? udk,fwkdif 'kwf'kwfxd&ifqkdifcJh&aomem*pfrSm? urÇm trSef} (parallel truth) bufokdY zkd;uyf(p)a&GUvsuf&Sdonf/ þ
BuD;ylaEG;vmrI\ tusKd;quf[laom? ylylaEG;aEG;Ekdb,fqk&Sif t,f(v)*kd; pifNydKiftrSefrSm? wpfckwnf;aomtrSefavmuf &Sif;&Sif;vif;
\ aumufcsufpum;ukd Mum;&aomtcg? rpOf;pm;bJ raeEkdifawmh/ vif;&SdvSonf r[kwf&m? ]armf'efAvHk;AaxG;} (modern inco-
,cifu? urÇmBuD;taMumif; ajymMuqkdMu&mwGif? ]tiftm; csdef herence) [k qkdMuonfrsm;vnf; &Sdonf/ rwwfEkdif? acwfudk
cGif} (balance of power) taMumif;ukdom ]wnf} pOf;pm;Muonfu? rsm; u AvHk;AaxG;jzpfae&m t&Sif;BudKuf? tvG,fBudKufaevkdY rjzpf
ygonf/ urÇmhEkdifiHrsm;Mum; tiftm;csdefcGifvQm tcif;tusif; onfyif? awmhay/
urÇmhEkdifiHa&;½Icif;ukd yHkazmfay;aom t"dutaMumif;t&if;[k? em;vnf
cJh&onf/ ,ckaemufykdif;wGifrl? aemufxyfcsdefcGifwpfvufu ykd a&SUa&muf bvdrf;*drf; r[kwf
vmonfukdawGU&onf/ ]pD;yGm;a&;wdk;wufrIESifh obm0uyfab;BuD;rsm; tiftm;csdefcGifvQmwGif tusyftwnf;qkdufvmvQif?
Mum; csdefcGif} (balance between growth and diaster) jzpfonf/ þcsed cf iG f wpfzufESihfwpfzuf? olYaMumifh? ighaMumifh? ponfjzifh ]tjypfzkdY
uko d m qufvufvspv f sL½Ixm;rnfqv dk Qi?f 21 &mpkrSm obm0ywf0ef; pum;qkdenf;} (blame game)jzifh? wHkYjyefavh&SdMuonfu rsm;
90 91
onf/ xm;awmh.../ obm0uyfab;qkdif&m csdefcGifvQmESifh ywfouf aqmufttHkawG tm;vHk;eD;yg;ysufpD;ukefonf/ pmoifausmif;awGvnf;
vQifrl? þokdYaom bvdrf;*drf;jzifh tvkyfjzpfEkdifonf r[kwfyg/ obm0 ygonf/ e,l;atmfvif;rS pmoifausmif;awGrSm yk*¾vduykdif r[kwfao;/
ywf0ef;usiq f ikd &f m uyfab;Bu;D rsm;rSm? vly*k Kd¾ vwf pfO;D (odrYk [kw)f tzGUJ t tpkd;&ausmif;awG jzpfonf/ ajym&vQif ynma&;e,fy,fukd aps;uGuf
pnf;wpfckck\ ya,m*aMumifh jzpfay:vmonfr[kwf/ vlom;tm;vHk; abmif roGif;&ao;onfhtaetxm; jzpfonf/
wGifom wm0ef&SdEkdif&m? yk*¾vdu"d|mefoabm tjypfzkdYaevkdYrjzpf? pkaygif; ,ck uufx&DemESifhBuHK&aomtcg? qHk;½IH;epfemrI BuD;onfrSm rSef
wm0ef,Ml u&rnfom jzpfonf/ txl;ojzifh uyfab;Bu;D rsm;\a&SUarSmuf onf/ tvGrf;Zmwfjzpfonf/ okdYaomf? tvGrf;ZmwftkwfyHkMum;rSyiftcGifh
wGif? b0wlawGygvm;qkdaom oabmxm;ukd ESvHk;oGif;EkdifzkdY vkdrnfxif tvrf;xGufay:vmonf/ NydKusoGm;aom tpkd;&ausmif;rsm;ae&mwGif?
yg onf/ csmwmausmif;rsm;jzifh tpm;xk;d Ekid o f nft h cGit
hf vrf; jzpfonf/ wpfenf;qkd
em*pfveG cf gpaeYrsm;u? ]bvdr;f *dr;f } toHtcsKUd Mum;cJ&h &m? yGiyhf iG hf &vQif uyfab;(tqkd;)ukdt&if;cHí? aps;uGufabmifoGif;jcif;(taumif;)
vif;vif;0efcH&vQif pdwfysufrdonf/ qlemrDumvtwGif;? ESpf&Snfvrsm; ukd jrefjrefqefqefzefwD;Ekdifjcif; jzpfonf/ þonfyif? ab; 'ku©t&if;cH
vufeufpGJukdif wkdufcdkufaeMuaom? b*Fvm;a'h&Sftpkd;&wyfzGJUrsm;ESifh t&if;&Sifpepf\ xif&Sm;aomom"u[k qkdygonf/ þonfESifhqufpyf
olykefwyfom;wkdY? twlvufwGJNyD; ulnDa&;vkyfief;rsm; aqmif&GufcJhMu NyD;? em*pf'PfrS cufcJpGm½kef;x&awmhrnfh jrefrmhv,f,mpD;yGm;a&;
zl;onfukd? vIdufvIdufvSJvSJ owd&aerdonf/ aemufawmh... tpkd;& \tem*wfukd? pma&;olu pdwful;(,Of)Munhfrdonf/
tzGJUtpnf;rsm;a&m? tpkd;&r[kwfonfh tzGJUtpnf;rsm;a&m? EkdifiHwum em*pf'Pfukd tvl;tvJcHvkduf&onfrSm? jrefrmjynf\ pyg;usD[k
tzGUJ tpnf;rsm;a&m? Xmeqkid &f mrsm;a&m? yk*v ¾ u d pD;yGm;a&;ukrP Ü rD sm;a&m? qkdEkdifaom {&m0wDwkdif;ESifh jrpf0uRef;ay:a'ojzpfaeonf/ jynfwGif;
apwem&Sifvlxkrsm;yg? wufwuf<u<u ylaygif;aqmif&GufvmMuonfukd jynfytiftm;pkrsm;\ yl;aygifaqmif&GufrIaMumifh? ueOD; u,fq,fa&;
awGU&aomtcg? jyefvnftm;wufvm&ygonf/ þ tm;wufpw d Ef iS yhf if? vkyfief;rsm;ukd t&Sdeft[kefjzifh aqmif&GufEkdifNyDjzpfonhfwkdif? jyefvnfxl
zwfcJhrSwfcJhzl;aom t,ltqwpfckukd? zswfceJtrSwf&vkdufonf/ axmifa&;twGufrl a&&SnfqufvufBudK;yrf;&ygvdrfhOD;rnf/ tpkd;&ykdif;
þt,ltqu vlzefwD;aomtusyftwnf;rsm;a&m? obm0 a&m yk*v ¾ ud bdZeufyidk ;f rSmyg? 0dik ;f 0ef;ulnzD Ydk vkyd gvdrrhf nf/ þwGif pku d f
ab;tEÅ&m,frsm;wGifyg aMuuGJp&mrsm;&Sdovdk? tcGifhtvrf;rsm;vnf; ysKd;p&dwfESifh taxGaxGvkdtyfcsufrsm;? r,wnfay;Ekdifaom yk*¾vdu bd
&So
d nf[k a[monf/ aMuuGpJ &mrsm;twGuf 0rf;enf;ylaqG;aeonfxuf? Zeufyidk ;f (oD;ESwH ifyo
Ydk nfu
h rk P
Ü rD sm;? yd;k owfaq;ukrP Ü rD sm; ponfjzif)h ESi?hf
tjypfzkdYpum;qkdMuonfxuf? tcGifhtvrf;rsm;ukd qkyfukdifEdkifzkdY BudK;pm; vkyt f m;ESiahf jr,mom&Sad om v,form;xkudk tpk;d &rS csw d qf uf? qufpyf
MurnfqkdvQif? tqdk;rS taumif;okdY ajymif;vJEkdifonf[kqkdonf/ þ ay;Ekid vf Qif jyefvnfxal xmifa&;twGuo f mru? v,f,mvkyif ef;udk aps;
t,ltqukdtajccHí ]ab;'ku©t&if;cH t&if;&Sifpepf}(Disaster Capi- uGufabmifoGif;a&;twGufyg tusKd;rsm;vdrfhrnfxifygonf/
talism) qkdaom t,ltqwpf&yfyif? ay:xGufvmonf/ pdwf0ifpm;zkdY trSepf ifppf? þonfrmS ynm&Sirf sm;ESiahf y:vpDrw d uf mrsm;\ t
aumif;ygonf/ &mom jzpfygvdrfhrnf/ zwf&rSwf&oa&GU jyefvnfazmufonfcs½kHrQom
wwfEkdifaom pma&;oltaejzifh? pdwful;,OfMunhfjcif;rQom jzpfonfukd
ab;'kut
© &if;cH t&if;&Sipf epf 0efcHvkdonf/
pma&;oltaejzifh? þt,ltqudk pwifjrnf;prf;cGifh&cJhonfrSm?
uufx&Demrkefwkdif;owif;ESifhtwl jzpfonf/ tm;vHk;odMuonfhtwkdif;? ausmf0if;
uufx&DemrSm tar&duefawmifyidk ;f e,l;atmfvif;wGif 0ifarTcahJ om uyf
ab;BuD;jzpfonf/ þuyfab;BuD;wGif vltaotaysmufrsm;ovkd? t
92 93
em * pf ES ifU q uf p yf t a wG ; rsm ;

uyfab;ukdb,fvdk½IjrifovJ
72rlESifU tifzav;&Sif;
armifpl;prf;

em*pfqkdifuvkef; rkefwkdif;BuD;onf? {&mr BuD;rm;vSaomuyfukd wpfOD; (odkYr[kwf) tkyfpkwpfpk (non-state actors [kac:onf)u
jrefrmEkdifiHtwGuf rBuHKpzl; arG;xkwfvkdufonf/ bmomw&m;toD;oD;ü tEkjrLvufeufudktoHk;jyKNyD;? ½l;½l;rkdufrkdufwkdufckdufaomppfyGJrsKd;
vnf; uyfESifhuyfausmfw&m;awG a[mxm;onf/ urÇmysufudef;? umv jzpf o nf / 'k w d , ppf y G J t rsKd ; tpm;onf ray:ayguf a o;ay/
ysuu f ed ;f (end of world and end of time) w&m;wku Yd dk bmomwkid ;f u a[m wpfaeYjzpfvmEkid o f nf[k wGufxm;½Hkom&Sdonf/ tMurf;zuf0g'
xm;&m? þysufudef;wkdY\ r[maMuuGJ 0rf;enfzG,faumif;rIwkdYukdvnf;? orm;wkYdu wku d af omppfyEJG iS ?hf tMurf;zuf0g'qefu
Y siaf &;ppfyw
JG u Ydk ?
edrdwfzwfxm;cJhMuonf/ uyfausmfenf;wkdYukdvnf; "r®w&m;wkdYjzifh vrf; wu,fjzpfaeonf/ 9^11jzpf&yf? tmz*efppfy?JG tD&wfppfyw JG u Ydk dk
ñTefonf/ ñTef;onf/
obm0odyyHÜ nm&SiEf iS hf vlro I yd yHÜ nm&Siwf u
Ydk vnf;? urÇmysuu f ed ;f ?
umvysufudef;wkdYukd edrdwfzwfMuonf/ olwdkYu ppf(aemifqkdvQif tEkjrL tmrcHukrÜPDwkdh
ppfy)JG ? pD;yGm;ysuu f yfEiS hf ivsi?f rkew
f idk ;f ? ul;pufa&m*g paom? obm0ab; xkdYaMumifh ynm&SifwpfOD;u? tMurf;zuf0g'ESifhywfoufí
tEÅ&m,fwkdYonf vlom;wkdYawGU&rnfhuyfab;BuD;rsm;[k? owfrSwfxm; jzpfyGm;aomppfyGJu zefwD;aom vlawGtajrmuftjrm; aoaus
onf/ þokdYowfrSwf&if;? uyfab;BuD;tvkduf yrmPukdwkdif;xGmEdiI ;f ,SOf ysupf ;D qH;k ½H;I rIEiS ?hf &moDOwkab;tEÅ&m,fuyfqu dk rf uI zefw;D aom
Munhfonf/ ppfESifhobm0ab;tEÅ&m,f (ivsif? rkefwkdif;? a&BuD;jcif;? vlawGtajrmuftjrm; aoausysufpD;rIwkdYukd EIdif;,SOfMunhf&m?
rk;d acgifa&&Sm;jcif;) wkEYd pS yf g;teuf? rnfonfah b;u ykNd y;D tysut f pD; tqH;k obm0uyfab;u zefwD;aomysufpD;rIu? tMurf;zuf0g'ppfyGJu
t½IH;rsm;rnfenf;[k ykpämxkwfxm;cJhonf/ zefwD;aomysufpD;rIwkdYxuf ydkNyD;BuD;rm;onf[k wGufjyonf/
þykpämESifhywfoufí? ppfonf ESpfrsKd;om&SdEkdifawmhonf/ *&dwf obm0uyfab;ESifh ppfukdEIdif;,SOfí? obm0uyfab;ysufpD;rIu
yg0gcsi;f ? Ekid if t
H csi;f csi;f wkud Mf ucku
d Mf uaom ppfyrJG sK;d wko dY nf? rjzpfEikd af wmh ykdí BuD;us,fonf/ ysufpD;rIwGif ½kyfaum? pdwfyg yg0ifonf/
[k aumufcsuq f xJG m;onf/ xkaYd Mumif?h jzpfEikd af omyxrppfyo JG nf tMurf; pD;yGm;a&;ysuu f yf\ ysupf ;D qH;k ½I;H rIu? vlEiS yhf pön;f tqH;k t½I;H
zuf0g'orm;wkdYu wkdufaomppfyGJ? wpfenf;ajymvQif tMurf;zuf0g' r&Sbd J ypön;f wefz;dk ? ½kyw f efz;kd ? pdww f efz;dk awG usqif;avsmeh nf;oGm;
qeYfusifa&;ppfyGJ jzpfonf/ 'kwd,ppfyGJonf ½l;½l;rkdufrdkufacgif;aqmif jcif;ukd t"duñTe;f onf/ vlom;wko Yd nf þuyfBu;D oH;k yg; (ppf? pD;yGm;
94 95
ysufuyfESifh obm0ab;tEÅ&m,f) ESifhywfoufí? toifhrjzpfMuay/ r&Sday/ xkdYaMumifh? EkdifiHwumESifh tjyifty tultnDwkdYudk ,lMu&onf/
toifhjzpfMuaomolwkdYrSm tmrcHukrÜPDwkdY jzpfMuonf/ uyfab;Bu;D awGqu dk o
f nfEiS hf u,fq,fa&;ESihf jyefvnfxlaxmifa&;wkdYukd
tmrcH u k r Ü P D w k d Y u ab;tEÅ & m,f t rsKd ; rsKd ; twG u f tmrcH tjrefBudK;yrf;&onf/ ao;ao;auG;auG; BuKd ;yrf;&onfr[kw/f xkxnf
vufcHonf/ þtmrcHwkdYudk tmrcHavmuü mega-cats (rD*guuf)[k Bu;D Bu;D ESiBhf uKd ;yrf;&onf/ okjYd zifh? orkid ;f wGif rm&S,fpDrHudef;vkd xkeYJxnfESifh
ac:onf/ mega-catastrophes ukd twkdcsKH;xm;jcif;jzpfonf/ r[muyf u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&; pDrHudef;tBuD;pm;rsm;csrSwfí?
Bu;D rsm;[k t"dymÜ ,fxu G o f nf/ þrD*guufwx Ydk w
J iG f avrkew
f idk ;f wkv
Yd nf; aqmif&GufMuonf/ uyfab;onf {&mra&Smhcfjzpfonhftavsmuf? u,f
yg0ifav&m? a':vmbDvsH 40 zkd;ysufpD;qHk;½HI;rI&Sdvdrfhrnf[k? wGufqxm; q,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;onf {&mrjzpf&rnf/
cJo
h nf/ 2002 ckEpS üf ? avrkew f idk ;f aMumifh tysut f pD;onf? a':vm 55
bDvsHzkd;? 2003 ckESpfü a':vm 60 bDvsHzkd;txd&SdcJhonf/ ukvor*¾\ 72 rl
cefYrSef;csuft&? 2010 jynfhESpfwGif rkefwkdif;aMumifh tysuftpD; tqHk; em*pfrkefwkdif;onf rarQmfvifhaom r[ma&Smhcf (mega-shock)BuD;
t½IH;wefzkd;onf? a':vm 150 bDvsHausmf &Sdrnf/ jzpfonf/ a&Smhcfwkdif;ü tqHk;t½IH;awG BuD;BuD;jzpfovkd? tcGifhtvrf;wkdY
vnf; tBu;D tus,t f rsm;tjym;ay:onf/ tusyt f wnf;rS tcGit hf vrf;
wpfem&D rkdif 160 wkdYukd arG;xkwfonf/ u,fq,fa&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&;onf pD;yGm;
rkewf idk ;f aMumifh tysut f pD;tqH;k t½I;H onf? wpfEpS Nf y;D wpfEpS f wk;d a&;pef;yGirhf uI dk arG;xkwrf nf/ aqmufvyk af &;ukrP Ü ?D aqmufvyk af &;ypön;f
wufrsm;jym;vmav&m? wpfESpf a':vm 300 bDvsHzkd;txd jrifhwufvm a&mif;0,folawG? pm;eyf&du©mpkdufysKd;olESifh a&mif;0,folawG? vrf;yef;
vdrfhrnf[k? cefYrSef;xm;onf/ þrQtxd tysuftpD; tqHk;t½IH;awGrsm; qufoG,fa&;ESifh tjcm;qufoG,fa&;vkyfief;&SifawG? tvkyfjzpfEkdifMu
vmvQif? tmrcHukrÜPDwkdY avsmfEkdifMuawmhrnf r[kwfay/ xkdYaMumifh onf/ BuD;yGm;EdkifMuonf/ uefx½dkufwmawG BuD;yGm;Murnf/
2065 ckESpfavmufü? tmrcHukrÜPD tawmfrsm;rsm; a'0gvDcHMu&zG,f wpfzufü? em*pfrek w f idk ;f \a&Smch af Mumifh &if;ES;D jrKyEf o
HS El iS hf pD;yGm;a&;
&Sdonf[k? jrL;epftmrcHukrÜPDu a[mudef;xkwfvkdufonf/ vkyif ef;&Siw f oYdk nf? pGepYf m;Ny;D pD;yGm;a&;vky&f rSmukd wGeq Yf wk Mf urnf/ pGeNYf y;D
þtajctaewGi?f tmrcHurk P Ü w D u Ykd xyfqift h mrcHxm; (rein- pD;yGm;a&; rvky&f b J J aernf/ Risk averse awG rsm;rnf/ wpfcsed w f nf;üyif
suring) wkdYukd? jyKvkyfvmonf/ wkdufwmtdrf&mwkdYukd avrkefwkdif;'Pf? a&Smch u
f Bu;D rm;ojzif?h tifzav;&Si;f vnf; tvGeBf u;D rm;rnf/ rD*gjzpfrnf/
ivsif'PfcHEkdif&ef aqmufvkyfMuzkdY? wkdufwGef;rIawG ajymonf/ vuf&Sd aps;EIef;t&yf&yf xkd;axmifwufjcif;ukd qkdvkdonf/
wuúEdkvkd*sDESifh ypönf;tiftm;? aiGaMu;tiftm;wkdYt& wpfem&D rkdif 160 tifzav;&Sif; wkdufzsufenf;ESifhywfoufí? b@ma&;yg&*lwdkUu
EIef;wkdufaom avwkdufEIef; (tqifh5 rkefwkdif;)ukd cHEkdifaom taqmuf ]72 rl} (principle of 72) ukd ñTef;onf/ þrlukd ESpfxyfwkd;\yg0g (power
ttHkwkdYukd? aqmufvkyfEkdifpGrf; &SdMuonf/ odkY&mwGif wwfEdkifolwkdYuom? of compounding) [kac:onf/ 72 ukd yHa k oxm;í wpfEpS t f jrwfEeI ;f ESihf
þvkt d aqmufttHak wG aqmufvyk Mf urnfjzpfNy;D ? NrKd UjyifZeyk'f aus;vuf pm;&efjzpfonf/ wpfESpftjrwfEIef;u ysrf;rQ ukd;&mckdifEIef;jzpfvQif? 72ukd
wküYd aexkid af om bDvsEH iS chf s&D adS om vltaygif;wkrYd mS rl? rkew f idk ;f 'Pfudk ikwf udk;&mckdifEIef;jzifh pm;ygu &Spf&rnf/ &SpfESpftMumü t&if;ausEkdifonf/
wkwfcH&rnfhtajctae &Sdaeonf/ tifzav;&Sif;umvü? vkyfief;&Sifrsm; vrf;ñTeftjzpf toHk;jyKaomrl[k?
rkefwkdif;ESifhivsifwdkYonf? qkdcJhygtwkdif; tmrcHukrÜPDwkdYukdom qkdonf/
tuJprf;onf? r[kw/f Ekid if w H EYkd iS hf Ekid if thH zGUJ tpnf;wkuYd v
dk nf;? Bu;D pGmtuJ armifpl;prf;
prf;onf/ uyfqkd;BuD;rsm;jzpfMuaom ppf? pD;yGm;ysufuyfESifh obm0ab; Ref: Straits Time, May 13, 2008 and
tEÅ&m,fwjYdk zpfwidk ;f ? rnfonfEh idk if rH qkd rdr\ d pGr;f yum;onf zlvo kH nf[í l The Meaning of 21st Century

96 97
Features onf/ aemifvmrnfrh sK;d qufrsm;\ t"du
wm0efrSm þudpöyifjzpfonf/ ESpfaygif;
98 urÇmhtpDtpOfESifUEkdifiHwumtzGJYtpnf;rsm; ESpf&mausmf? EkdifiHa&;qifhuJjzpfpOfBuD;\
104 tawG;rSm;t,lrSm;rsm;tpGJrSm;rsm;\tMurf;zufrI(4) tusK;d quftaeESi?hf aumif;rGeaf om tzGYJ
108 wwd,vrf; tpnf;wpfck rnfow Ydk nfaqmuf&rnfuk?d
118 'ku©wdkhuif;&mukef&m twkdif;twmwpf&yftxd oabmayguf
International Relation em;vnfcJhNyD;jzpfygonf/ aumif;rGefaom
Ekid if w
H umtzGt YJ pnf;qko d nfrmS ? pnf;rsO;f
urÇmth pDtpOfESifh pnf;urf;ESifhtnD vkyfwwfukdifwwfNyD;?
wm0efcHEkdifpGrf;vnf; &Sd&ygvdrfhrnf/ wpf
NydKifeufwnf;rSmyif? trsKd;om;EkdifiHrsm;\
EkdifiHwumtzGJYtpnf;rsm; a'gif v k d u f q uf q H a &;tay:wG i f v nf ;
vufawGYusaomoufa&mufrI &SdzkdYvdkygonf/ tqkdyg trsKd;om;EkdifiHrsm;
„ rkd ; a u m if ; Mum;? tvsm;vkdufoabmaqmifaom wm0efcHrItwGufum;? vkaH vmuf
aomtzGt YJ pnf;rsK;d ,ckxufwidk rf &Sad o;[k qk&d rnfomjzpfygonf/
,ckpmpkrSm? z&efppfzlul,m;rm;\ ]eD,kduGeftvGef} (After the
qkcd yhJ g? tvsm;vku d o f abmaqmifaom wm0efcrH rI mS vwfwavm
Neocons) pmtkyfrS xkwfEIwfbmomjyefqkdxm;jcif;jzpfygonf/
taMumif;&if;ESp&f yfaMumif?h txl;ta&;Bu;D onfv h t kd yfcsuf jzpfvm&onf/
tD&wfppfyu JG ? tar&duefjynfaxmifpEk iS hf ywfoufonfh ]apwem yxrtaMumif;&if;rSm? acwfNydKif *vdkb,fvkdufaZ;&Sif;udk,fwkdifyif jzpf
ESifh,SOfaomvTrf;rkd;rI}qkdonf\ tuefYtowfrsm;udk? vSpfjyvkdufovdk&SdcJh onf/ *vdb k ,fvu dk af Z;&Si;f \t"dymÜ ,frmS ? vlt Y zGt YJ pnf;rsm;? pD;yGm;a&;
ygonf/ xkdrQru? wnfqJ EkdifiHwumtzGJYtpnf;rsm; (txl;ojzifh ukv ESifh,Ofaus;rIt& ydkíydkí tjyeftvSefxkd;azmufysHUESHYvmonfh oabm
or*¾)\ tueft Y owfrsm;udyk g? vSpjf yvdu k o
f vdjk zpfco hJ nf/ trSepf ifppf? jzpf&m? wu©Ekdvdk*sDtajymif;tvJwpfck (okdYr[kwf) rkdifaygif;axmifcsDa0;
ukvor*¾tzGJYBuD;rSm w&m;0if EkdifiHwum ta&;,laqmif&GufrIrsm;t aom wpfae&mrS &if;ESD;jr§KyfESHrIwpfcku? rdcifEkdifiHwGif tvkyftukdifqkH;½IH;
wGuf avsmfuefoifhjrwfaom? taqmufttkHtjzpf Oa&myEkdifiHrsm;u rIrsm;? ,Ofaus;rI"avhqkdif&m MoZmvTrf;rkd;rIrsm;? obm0ywf0ef;usif
vdvk m;ESpNf cKd uMf uaom? Ekid if w H umtzGt YJ pnf;jzpfygonf/ okEYd iS w hf idk f? þ ysupf ;D rIrsm;... ponfwu Ydk kd OD;wnfomG ;apEkid yf gonf/ wkid ;f jynfrsm; (ydí k
tzGBYJ u;D rSm tar&du\ ppfyq JG ifEaJT &;qk;H jzwfcsuu f kd twnfrjyKEidk cf o hJ vd?k wdwu d susq&dk vQi?f tqkyd gwkid ;f jynfrsm;twGi;f rS yav,mrsm;)\ vkyu f idk f
tar&du\ olo Y abmESio hf l ta&;,laqmif&u G rf uI vkd nf;? rwm;qD;Ekid cf hJ EkdifpGrf;rSm? oufqkdif&mwkdif;jynf\ tcsKyftjcmtmPmESifh w&m;pD&ifcGifh
ygacs/ rnfonfhtjrifbufrS MunfhvQifjzpfap? atmifjrifrIr&cJh[k qkd& abmif\ tjyifbufrS vltrsm;tay:? ydkíydkí tusKd;oufa&mufrIrsm;
rnfom jzpfygonf/ &Sv
d maeNyjD zpfygonf/ qkv d o dk nfrmS ? trsK;d om;Ekid if rH sm;Mum; qufqaH &;rSm?
,aeYurÇmwGif? w&m;0if pkaygif;ta&;,laqmif&GufrIudk wm0ef orm;½kd;us a'gifvkdufudkausmfí tvsm;vdkufoabmaqmifvmNyDudk od
ay;tyfESif;Ekdifonfh? EkdifiHwumtzGJYtpnf;rsm; vkHavmufpGmr&Sdao;yg/ rSwfvufcHMuzkdYjzpfygonf/
w&m;0ifjzpfrIvdktyfcsufESifh? vufawGYaqmif&Guf&mwGif xda&mufrIwkdYudk 'kwd,taMumif;t&if;rSm? tar&duefjynfaxmifpk\ wpfzuf
csdefcGifvQmrQay;Ekdifrnfh tzGJYtpnf;opfrsm;? zefwD;wnfaqmufzkdYvdkyg apmif;eif; MoZmtmPmtav;omrI? jzpfygonf/ w&m;0ifonfjzpfap?
98 99
aumif;rGeaf om Ekid if w
H umtzGt YJ pnf;qko d nfrmS zefwD;wwf&m? vuf,mtkyfpkrsm;u þtzGJYBuD;ESifhtwl urÇmvkH;csD tkyf
pnf;rsO;f pnf;urf;ESit Uf nD vkyw f wfuidk w
f wfNy;D csKyaf &; taumuft,lwpfcv k ;Hk udyk g? uefu Y uG jf iif;y,fvmMuonf/ trSef
pifppf? ,aeYurÇmwGif urÇmvkH;csDtkyfcsKyfa&;oabmrsKd;? renf;raem&Sd
wm0efcEH idk pf rG ;f vnf; &S&d ygvrd rUf nf/ aeNyD jzpfygonf/ okdYaomf? ukvor*¾ESifh ¤if;\r[mrdwaf t*sipf rD sm;\
wpfNyKd ief ufwnf;rSmyif trsK;d om;Ekid if rH sm;\ ywfvrf;twGi;f wGi?f r[kw/f tqkyd gywfvrf;\tjyifbufr?S tpOftvm
a'giv
f udk q f ufqaH &;tay:wiG v f nf; Ekid if w
H umyl;aygif;aqmif&u G af &; t"dymÜ ,fuakd usmNf y;D ? vkyaf qmifaeMu
vufawGYusaom oufa&mufrI&Sdzkdh vdkygonf/ onfh acwfrq D ef;Mu,faomtzGJYtpnf;opfrsm;\ tcef;u@rsm;? jzpfyg
onf/ þtzGJYtpnf;rsm;\ vkyfaqmifrIrsm;wGif bPfpm&if;&Sif;onfrS
r0ifonfjzpfap ,ltuf(p)yg0grSm? urÇmhZmwfckHxufwGif wpfzufapmif; tp? qufoG,fa&;y½kdwkdaumrsm;tv,f? tifwmeuftrnf vkHNcKHa&;pH
eif; jzpfaeonfrSmum;? trSefyifjzpfonf/ tar&dutaeESifh urÇmhEkdifiH rsm; owfrSwfa&;txd? acwfopf\tjcif;t&mtm;vkH; tusKH;0ifonf/
trsm;pktay: MoZmvTrf;rkd;xm;Ekdifaomfvnf;? xkdEkdifiHrsm;url tar&du EkdifiHwumqufqHa&;e,fy,f&Sd ykHpHa[mif;o½kyfrSefrkd',ft&rl??
tay: tjyeftvSeMf oZmanmif;Ekid Mf uonf r[kwyf g/ þtcsuu f kd ppfa&; urÇmBu;D rSm wpfo;D woefaY 'gifvu dk w f nf&adS eaom tcsKyftjcmtmPmykdif
e,fy,fwiG f xifxif&mS ;&Sm;awGEY idk yf gonf/ tar&dutaeESihf ¤if;rS rkdif trsKd;om;EkdifiHrsm;\ tpkta0;oufoufrQomjzpfonf/ þt"dyÜm,f
aygif; 8ç000 a0;aom EkdifiHwpfckwGif? tpkd;&tajymif;tvJvkyfEkdifonfh t&qkdvQif? ukvor*¾rSm pum;ajymqkdifxufrydk/ ydkvnf;rykdoifh/ pifppf
taetxm;wGif &Sdaeonf/ ppfa&;rSmavmuf rxif&Sm;onfhwkdif? tjcm; þtjrifrSm? ukvor*¾ pwifxlaxmifpOfumvESifh vkdufavsmnDaxGjzpf
aome,fy,frsm;wGiv f nf;? þenf;ESiEf iS o f mjzpfygonf/ Oyrm- tar&du aumif;jzpfEidk o f nfwh idk ?f topfjzpfxeG ;f vmaom ,aeYacwfNyKd iu f rÇmESirhf ?l
\ pkdufysKd;a&;vkyfief;udk? trawmfaMu;jzifh usm;uefvkdufonfh ay:vpD pa&G;rukdufawmhygacs/ aemifvmrnfhta&;,laqmif&GufrIrsm;\ w&m;
(okdYr[kwf) ukefoG,fa&; pnf;rsOf;pnf;urf;wpf&yfudk ajymif;vJvkdufjcif; 0ifrIESifh xda&mufrIvdktyfcsuftwGufvnf;? jynfhpkHvkHavmufrI &Sdvdrfhrnf
u? zGHYNzdK;qJpD;yGm;a&;rsm;&Sd oufqkdif&mu@wpfckckudk jyif;jyif;xefxef r[kwfygacs/
xdcu dk af povdrk sK;d jzpfygonf/ þokaYd om wpfzufowftajctaeatmuf tjcm;wpfzufwGifrl? tar&duefvuf0Jtiftm;pkrsm;ESifh Oa&my
wGif? tar&dutaeESifh rdrd\wpfzufapmif;eif;yg0gudk trsm;aumif;usK;d om;wkYd &Sod nf/ olww Ydk pfawGu? ukvor*¾tzGBYJ u;D \ta&;ygrIEiS hf pGr;f aqmif
twGu?f apwemESi, hf OS Nf y;D tok;H jyKvrd rhf nf[k ,kHMunfaomEkdifiHqkdí r&Sd &nfu?kd ydw k uG af vh&MdS uonf/ urÇmv h NHk cKaH &;ESihf urÇmph ;D yGm;a&;jyóemrsm;
oavmufyif &Sm;yg;vdrfhrnf/ qkdonfrSm? vuf&SdEkdifiHwum qufqHa&; udk? ukvor*¾tzGJYBuD;rSwpfqifh atmifjrifpGmajz&Sif;Ekdifvdrfhrnf[k? arQmf
\ a'gifvkduf0if½kd;ay:wGif? tar&durSm xdyfqkH;u &yfaeonfhoabm vifhcsufrsm;pGmxm;cJhMuonf/ trSefpifppf ukvor*¾rSm? Nidrf;csrf;rI xdef;
jzpfygonf/ odr;f a&;? Ekid if wH nfaqmufa&;paom tckid t f rmjyóemtcsKUd twGu?f t
ajymMupwrf;qkdvQif? ukvor*¾tzGJYBuD;wnf&Sdaejcif;udku vuf okH;wnfhonfrSm trSefyifjzpfygonf/ okdYjzpfvifhupm;? EkdifiHwumta&;
,mbufua&m? vuf0Jbufuvlrsm;twGufyg? tm½kHaemufp&mvdk jzpf ,laqmif&GufrIrsm;\ w&m;0ifjzpfrIESifh xda&mufrItwGufrl? zGJYpnf;ykHt&
ae[ef&Sdonf/ urÇmvkH;csD tkyfcsKyfa&;ESifh EkdifiHwumtzGJYtpnf;rsm;ESifh yif tuefYtowfrsm;pGm&Sdaeonf/ ,ckavmavmq,f pOf;pm;aeMu
ywfoufvQif? &Sif;&Sif;vif;vif;rpOf;pm;Ekdifatmif [efYwm;xm;ovdkjzpf aom jyKjyifajymif;vJa&;rsm;jzifh? ukvor*¾tzGJYBuD;\ jyóemtaxG
aeonf/ vuf,morm;rsm;taeESi?hf urÇmvk;H cst D yk cf sKyaf &;udk ukvor*¾ axGudk? ajz&Sif;Ekdifvdrfhrnfqkdaom arQmfudk;csufrSmvnf;? oHo,jzpfp&m
tzGUJ Bu;D ESihf ES;D EG,q
f ufpyfMunfah vh&o dS nf/ ukvor*¾u, kd w
f ikd u
f ? rMum taetxm;wGifom &SdaeqJjzpfygonf/
cPqkdovdk udk,hfudk,fudk tvG,fwulypfrSwfjzpfaponfh tjyKtrlrsKd; w&m;0ifNyD;? xda&mufonfh EkdifiHwumta&;,laqmif&GufrIrsm;
100 101
ay:xGufvmEkdifa&;twGuf? vufawGYusaom ajz&Sif;enf;rSm wnfqJ trsm;pkrSm? qkdcJhygtajccHrlrsm;udk pum;t&mwGifom tjrKyfxGufrwwf
Ekid if w H umtzGt YJ pnf;rsm;ud?k tajctaeopfEiS hf vku d af vsmnDaxGjzpfap&ef ajymcJhMuNyD;? pum;aemuf w&m;rygcJhMuygacs/ okdYjzpfvifhupm;? olwkdYESifh
jyKjyifajymif;vJzkdYESifh? aemufxyftzGJYtpnf;opfrsm; azmfxkwfzefwD;MuzkdY ywfoufvQif &yfwnfrIaumif;rGefaom tzGJY0ifrsm;tjzpfom? qufvuf
jzpfygonf/ topfjzpfxGef;vmaom tajctaersm;atmufwGif? vuf&Sd qufqHcJhMuygonf/ onfvdkESifh? qD;&D;,m;vdkEkdifiHrSm ukvor*¾vlYtcGifh
ukvor*¾tzGJYBuD; tNyD;wkdif uG,faysmufoGm;vdrfhrnfawmh? r[kwfygacs/ ta&;aumfr&SiftzGJY0if jzpfvmNyD;? 2003 ckESpfta&mufwGif? vpfAsm;rSm
w&m;0ifNy;D ? xda&mufrnfh Ekid if w H um ta&;,laqmif&u G rf rI sm;udk tm;ay; xkdtzGJYBuD;\Ouú| jzpfvmcJhygonf/
jri§ w hf ifMurnf?h rsm;jym;vSaomtzGt YJ pnf;rsm;xJr?S wpfct k jzpf qufvuf ukvor*¾tzGBYJ u;D \ 'Dru dk &ufwpf tcsKyt f jcmtmPm? tm;enf;
wnf&SdaeOD;rnf jzpfygonf/ okdYESifhwkdif vuf&Sdukvor*¾tzGJYBuD;ESifhum;? rIESifhywfoufvQif t"dua0zefaxmufjyonfrSm? Oa&myEkdifiHrsm;xuf
zGJYpnf;ykHt&a&m? wm0efcHrIwGifyg wlEkdifawmhrnfr[kwfygacs/ tar&duefjynfaxmifpo k m jzpfygonf/ ajym&vQi?f tqkyd g'Dru dk &ufwpf
,aeY ukvor*¾tzGBYJ u;D &ifqidk af e&onft h "du jyóemwpfcrk mS ?? tcsKyt f jcmtmPm\ t"dymÜ ,fEiS yhf wfoufvQiyf if? tar&duESihf Oa&my
w&m;0ifa&;ESifhywfoufaom ykpämyifjzpfygonf/ pifppf? þjyóem\ Mum;wGif ta&;Bu;D aomuGm[csurf sm; &Syd gonf/ tar&durSm? zGpYJ nf;tkyf
a&cHajrcHrSm ukvor*¾pwifzGJYpnf;pOfuwnf;u? oaE¨wnfcJhNyD;jzpfyg csKyyf t Hk ajccHOya'qkid &f m 'Drudk a&pDonfom? w&m;0ifr\ I a&cHajrcH[k
onf/ ukvor*¾tzG0YJ ifjzpfa&;rSm? ajcajcjrpfjrpf t"dyÜm,fzGifhqkdxm;aom pGJpGJNrJNrJ,kHMunfoljzpfonf/ þ,kHMunfrIESifhyif ukvor*¾udk Munfhjrif
w&m;rQwa&;tay:? tajccHonfr[kw/f tpOftvmtcsKyt f jcmtmPm onf/ Oa&myurl tcsKyftjcmtmPmoabmudk? olYcsnf;oufouf
ykid rf tI ay:om tajccHcjhJ cif;jzpfonf/ pwifxal xmifpOfumvuyif? renf; rMunfh/ ukvor*¾ESifh wGJMunfhonf/ tcsKyftjcmtmPmykdifEkdifiHrsm;ESifh
vSaomtzG0YJ ifrsm;rSm tmPmykid pf epf usio hf ;Hk onfEh idk if rH sm;? vlyY ikd cf iG *hf P
k f zGJYpnf;xm;aom ukvor*¾udkvnf;? w&m;0ifonf[k a,bk,soabm
odu©mrsm;udk csKd;azmufonfhEkdifiHrsm;? 'Drkdu&ufwpfudk,fpm;jyKrIr&Sdonfh xm;onf/
EkdifiHrsm; jzpfaecJhMuonf/ okdYtwGufaMumifhyif? ukvor*¾tzGJYBuD;tae trSefpifppf? Oa&my\tjrifrSm? 20 &mpkacwfOD;ppfyGJBuD;rsm;udk
ESifh ¤if;\tzGJY0ifEkdifiHrsm;tay: 'Drkdu&ufwpfEkdifiHa&;pepf usifhokH;zkdY? jzwfoef;cJhaom? 4if;\tawGYtBuKHrsm;rS jrpfzsm;cHvmjcif;jzpfonf/ 'Drkd
tajccHvlYykdifcGifhrsm;udk av;pm;vkdufemzkdY vufawGYusus awmif;qkdykdifcGifh u&ufwpfjzpfap? tifwD'Drkdu&ufwpfjzpfap? tcsKyftjcmtmPmouf
r&Sdovdk? jzpfcJh&onf/ uRefawmf wkdY BudKufonf,rBudKufonftyxm;? oufukd a&SUwifvu dk yf gu? y#dyu©EiS phf pfyrJG sm;qDoYdk OD;wnfomG ;Ekid o
f nf[k
þonfrSm ukvor*¾A[kdjyK? ,aeY urÇmhEkdifiHa&;\ wu,fhtppftrSef cH,o l nf/ okt Yd wGuaf Mumifyh if? Oa&myEkid if t H rsm;pkrmS ukvor*¾EiS ahf &m?
tajctaeyif jzpfawmhonf/ Oa&myor*¾ESifhyg? 4if;wkdY\tcsKyftjcmtmPmudk wGJpyfxm;onf/ þ
ppfat;\ tkdif'Dtkdvkd*sDy#dyu©rSm? tqkH;pGeftm;jzifh w&m;rQwa&; onfyif ? tD&wfppfyrJG wkid rf D a&S;ya0oPDuwnf;u&Sad eaom? tar&du
qkdif&m tajccHrlrsm;tay:wGif uGJvGJcJhMujcif;jzpfonf/ okdYtwGufaMumifh ESifh Oa&mywkdY\ ukvor*¾ESifhywfoufonfh? rwljcm;em;aom oabm
yif? ppfat;acwfvkHNcKHa&;jyóemrsm;udk ukdifwG,fajz&Sif;&mwGif? ukv xm;tjrif jzpfygonf/
or*¾tzGJYBuD;rSm rMumcPqkdovdk? a&SUrwkd;om,aemufrqkwfom tajc qufvufazmfjyygrnf/
taersm;ESihf &ifqidk cf &hJ onf/ xdxad &mufa&muf rpGrf;aqmifEkdifjzpfcJh&onf/
ppfat;wku d yf NJG y;D oGm;aomtcg? 'Dru dk a&pDEiS hf vlyY idk cf iG t
hf ajccHrrl sm; tay: rkd;aumif;
a,bk,soabmwlnDrI&vmNyDjzpfí? ukvor*¾tzGJYBuD;taeESifhvnf;
topftopfaom xda&mufpGrf;aqmifrIawG &Sdvmvdrfhrnf[k? arQmfvifh pmnTef; - After the Neocons : America at the Crossroads.
cJhMuonf/ okdYESifhwkdif arQmfvifhovdkum;jzpfrvmcJhyg/ ukvor*¾tzGJY0if (By Francis Fukuyama),

102 103
Identity

tawG;rSm; Feature tMurf;zufr\


e,fy,faygi;f pHw
I a&cHajrcHrmS
k iG &f odS nfw
U idk f
t,kHrSm; (tpövmrfjzpfap? c&pf,mefjzpfap)
tpGrJ mS ;rsm;\ qGx
J w
k cf sw
bmoma&;wpfcw
d qf ufjyvku d o
k nf;ukd
f nfuu dk
tMurf;zufrI(4) ½Iyaf xG;rIrsm;\ rlvtp
THE VIOLENCE OF ILLUSION
jzpfaumif;jzpfomG ;Ekid yf gonf/
0 if ; a e m if
,cifvrStquf zkYd BuKd ;yrf;aeMuaom taemuftyk pf k ay:vpDrw d u
f mrsm;xJrS ynm
bmoma&;ESifh ,Ofaus;rIukd ausmfí wwftokid ;f t0dik ;f uk, d w
f idk u f yif? þoabmukd em;vnf[efr&Syd g/
ombma&;tajccH tkypf ck jGJ cm;owfrw S rf t
I ay: ykí
d ykí
d tm;jyKvm jyóemukd rsufESmpmaygif;pHkrS csOf;uyf&rnfhtpm;? tpövmrfbm
jcif;u? taemuf\ urÇmvHk;csDtMurf;zufrIESihf y#dyu©rsm;tay: wkHUjyef omw&m;ukd t"dyÜm,fzGifhzkdY (odkYr[kwf) jyefvnft"dyÜm,fzGifhzkdYom
rIu?dk vkt
d yfonfxufyadk om tvGet f uRrH sm; jzpfay:apygonf/ tjcm;ol vQif? t"duxm; BudK;yrf;vsuf&Sdaeonfukd awGUae&onf/
rsm;tay: av;pm;aMumif;jyo&mrSmyif? tjcm;aom taMumif;jcif;&m qkdcJhygtwkdif;? bmoma&;tajccH tkyfpkcGJjcm;owfrSwfenf;
rsm;xuf oufqkdif&mbmoma&;pmtkyfrsm;ukd csD;rGrf;cef;zGifhjy½kHrQjzihf? wpfckwnf;udo k m tm;jyKvu dk of nfEiS ?fh tjcm;aome,fy,frsm;&Sd tkid f
vHkavmufNyD[kxifaeMu[ef&Sdonf/ trSefpifppf tjyeftvSeftrSDo[J 'D,mrsm;ESifh tav;xm;p&mudpörsm;ukd ypfy,f&m a&muf½kHrQru?
jyK&rIrsm;ESifh ruif;EdkifawmhaomurÇmBuD;wGif? rwljcm;em;aom vlaygif; tjcm;aom&nf&G,fcsufjzifh bmoma&;ukdtoHk;cszkdY BudK;yrf;aeMu
rsm;pGm\ bufaygif;pHkqufpyfywfouf&rIrsm;rSm? bmoma&;e,fy,fwGif aom? bmoma&;qkdif&m tmPmykid q f o
dk rl sm;\tmabmfuydk g toH
omru bmoma&;r[kwfonhf e,fy,frsm;wGifyg &Sdaeonfom jzpfyg csUJ pufwyfay;vku d o
f vkd? jzpfvm&onf/ tusKd;qufum; tpGef;
onf/ þtajctaewGif bmoma&;e,fy,fwpfckwnf;ukdom qGJxkwf a&mufrv l mBu;D tcsKUd onfyif? tpövmrfrpfurÇmwpfcv k ;kH \ ajyma&;
NyD;? jyóemajz&Sif;a&;odkY OD;wnfvkdufrnfqkdvQif? ykdrkdBuD;rm;aom ½Iyf qkcd iG &hf o
dS rl sm; jzpfvm&awmhonf/ trSefpifppf? rGwfpvifbmom
axG;rIrsm;yif ay:xGufvmEkdifp&m&Sdygonf/ 0iftrsm;pk vlxkBuD;ESifh? tqkdygtpGef;a&mufrlvmBuD; wpfOD;,ESpOf ;D
,aeYacwfNydKif urÇmvHk;csDEkdifiHa&;wGif? wGifus,fvsuf&Sdaom \tmabmfMum;wGif? tvGefBuD;rm;euf½Idif;aom uGJvGJcsufrsm; &Sd
]tpövmrfrpf tMurf;zuf0g'}qkad om pum;vH;k ukd pdppfMunhv f u
dk v
f Qiyf if? aeonfomjzpfygonf/ axGjym;onfESihftrQ odrfarGUaom tqkdyg
vkd&mqGJ aumuf,lEkdifaom r&Sif;vif;rIrsm;&Sdaeonfukd awGU&ygvdrfhrnf/ ya'ompHkjzpfrIukd? em;vnfoabmaygufEkdifpGrf; r&SdawmhonfESifh?
tMurf;zufrI\a&cHajrcHrSm e,fy,faygif;pHkwGif&Sdonfhwkdif? (tpövmrf (ynmwwfrsm;tygt0if) taemufrS ay:vpDrdwfumrsm;rSm? rGwf
jzpfap? c&pf,mefjzpfap) bmoma&;wpfckwnf;ukd qGJxkwfcsdwfqufjy pvifbmom0ifqkdvQif olvkd,igvkd omrefvlpkvla0;tjzpf rjrif
vkdufonfukdu? ½IyfaxG;rIrsm;\rlvtp jzpfaumif;jzpfoGm;Ekdifygonf/ Ekid af wmhb?J bmoma&;ESifh ,Ofaus;rIzuf'a&;&Si;f tjzpfom? Munfh
ajym&vQif? tqkdyg tpövmrfrpftMurf;zuf0g'qkdonfukd &ifqkdifwkHYjyef jrifvmMuawmhonf/ þMunhfjrifrIuyif? topfopfaomjyóem
104 105
awGudk rD;xGef;&Smovkd? jzpfukefawmhonf/
þokdYaom A&rf;Awm tjrifrsm;\ rvSyaom tusKd;qufrsm;ukd?
0g&ifo h rÇm&ihf 'Dru dk &ufwpfEidk if BH u;D wpfcjk zpfaom *&dwNf Awd ed rf mS yif? BuKH bmoma&; (okdhr[kwf) ,Ofaus;rI
cJh&zl;onf/ vlrsKd;aygif;pHk vlYtzGJUtpnf;jzpfap&rnfqkdaom &nf&G,fcsuf tajccHtkyfpkcGJjcif;rSm vkd&mqGJ
jzif?h NAw d o
d Qtpk;d &u rGwpf vifausmif;rsm;? [dEL´ ausmif;rsm;? qpf(c)ausmif;
rsm;ukd c&pf,mefausmif;rsm;ESihftNydKif aiGaMu;axmufyHh tm;ay;cJhonf
rrSefruefajymqkdrIrsm;okdh OD;wnfEkdifovkd
rsm;vkyfcJhonf/ tpdk;&taeESifh bmoma&;t& cGJjcm;rIr&Sb d ?J wef;wlnrD Q trke;f rD;yGm;rsm;twGuf
pGm tm;ay;vko d nfah pwemrSm av;pm;zG,&f mtrSeyf ifjzpfygonf/ okaYd omf? a&cHajrcHvnf; jzpfEkdifygonf/
tqkdygausmif;rsm;tay: t&yfbufvlYtzGJUtpnf;tjzpf rMunhfjrifbJ?
bmoma&;zuf'a&;&Sif;tjzpf MunhfjrifcJhaom tjrifaoGvJGrIu? apwem bmomw&m;toD;oD;rSm Nidrf;csrf;a&;ukdOD;wnfonhf arwåmw&m;
trSm;rsm;ukd OD;wnfapawmhonf/ tNydKif&Sdaeaom bmoma&;trSwf uk?d oleY nf;ol[Y efjzifh jzefcsMd uonfom jzpfygonf/ odEYk iS w
hf idk f rnf
tom;o½kyfrsm;tay:? qifjcifwkHw&m;jzifh ESvHk;oGi;f Ekid af vmufatmif onhfbmom0ifjzpfap? ykxkZOfvlom;rSefvQif avmb? a'go?
zGUH NzKd ;rIr&Sad o;onfh uav;oli,frsm;\ Eke,faomOD;aESmufrsm;xJo?Ydk wpfck arm[ rsm;ESifhuif;EdkifMuonf r[kwfyg/
wnf;aom trSwftom;o½kyfrsm; rsKd;aphcsay;ovkd jzpfcJh&onf/ tusKd; tMurf;zuf0g'rSm avmb? a'go? arm[rsm;tay: tajccH
qufum;? bmoma&;ESihfqufpyfaeaom vlrIa&;rNidrfoufrItcsKdUESifh? ay:xGuo f nfjzpf&m? ¤if;\a&cHajrcHrmS bmoma&;xuf bmom
&ifqkdifcJh&jcif;yif jzpfygonf/ ajrmufykdif;tkdif,mvefwGifBuHKcJh&aom w&m;r[kwfaom e,fy,frsm;ESihfom? oufqkdifygonf/ rnfonhf
uufovpfESifh y½kdwufpwifhMum; wif;rmrIrsm;rSm? qdkcJhyg tjrifaoGvJG bmomyifjzpfap? avmuDbHkom;wkdif; tMurf;zuf0g'D jzpfaumif;
rIrS jrpfzsm;cHvmcJhonf[k qkdEkdifygonf/ jzpfEkdifonfjzpf&m? jyóemajz&Sif;a&;rSm bmomw&m;rsm;ESihf t"d
bmoma&; (okdYr[kwf) ,Ofaus;rI tajccHtkyfpkcGJjcif;rSm? vkd&mqGJ upyfqkdifaom avmukwå&me,fy,fwGif r&Sd/ avmuDe,fy,fwiG f
rrSefruefajymqkdrIrsm;okdY OD;wnfEkdifovkd? trkef;rD;yGm;rsm;twGuf a&cH om &Sdygonf/ qkdvdkonfrSm tMurf;zuf0g'\ Zmpfjrpfrsm;onf
ajrcHvnf; jzpfEkdifygonf/ þokaYd om rku d rf oJ nfh wpf,ol eftajymtqkd bmoma&;ESifhrqkdifbJ EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;wkdYESihfom wkduf½kdufquf
rsm;rSm? todOmPfynmuif;rJhaMumif; vSpfjy&moma&mufygonf/ qif pyfaeonf[k qkdvkd&if; jzpfygonf/ okdYtwGuf? bmoma&;tajccH
jcifwHkw&m;uif;rJhaom xHkxHkxkdif;xkdif;tcsKdUukdom qGJaqmifEkdifp&m&Sdí? tkyfpkcGJjcm;jcif;abmifxJrS? rxGufEkdifao;aom qkdcJhyg rluGJtjrif
tuefYtowfESifhomtEÅ&m,f&Sdygonf/ Oyrmqkd&vQif yJhxdef;rygaom ukdvnf;? a&&SnftwGuf tajzrSefr[kwf[k qkd&jcif; jzpfygonf/
'kH;usnfvkdomjzpf&m? avxJwGifomuGJzkdY rsm;ygonf/ a&SUvtqHk;owfygrnf/
a&&Snw f iG f ykí
d tEÅ&m,fBu;D Ekid af om (Oyrmqk&d vQif yJx h ed ;f ygaom 0if;aemif
'Hk;usnfvkd) yHkpHuGJwpfck&Sdao;onf/ ¤if;u ykdíynmom;ygovkd ykdodrfarGU
onf/ okdYESifhwkdif? bmomw&m;tajccHtkyfpkcGJenf;xJrS azmufxGufEdkif pmñTef; - Identity and Violence (By Amartya Sen)
onfawmh? r[kwfyg/ þyHkpHuGJu ,ckvkd qkdonf/ ]tpövmrfrSm Nidrf;csrf;
aombmomw&m; jzpfonf/} Nidrf;csrf;a&;ukd OD;wnfonfjzpfí? BudKqkd
tyfonfw h idk f jyóemukd a&qH;k a&zsm;ajz&Si;f Ekid af &;twGurf ?l jynfph kH vHk
avmufaomtajz r[kwfyg/ trSefpifppf? tpövmrftygt0if urÇmh
106 107
Alternative Trend
Oyrm-vG w f v yf a omaps;uG u f ' óeuk d axmuf c H

wwd , vrf ;
aqmfMocJMh uolrsm;ukq d vdk Qi?f 19 &mpku vuf0[ J o k wfrw S cf MhJ u
ygonf/ ,cktcgwGiu f m;? trsm;pku olww Ydk pfawGudk vuf,m
[k owfrSwfvsuf&SdaeMuayNyD/ trSefpifppf? ]qif'Dudwf0g'}
(Syndicalism) tm;aumif;vmaom 1890 jynfhvGefESpfrsm;
The Third Way avmufuwnf;u? vuf0J,vuf,m cGJjcm;enf;rsm;rSm tm;ukef
tefaxmfeD*D'if a&;í ausmf0if; bmomjyefonf/ pjyKcJhNyDjzpfonf/ (qif'Dudwf0g'qkdonfrSm pD;yGm;a&;vkyfief;
rsm;ukd oufqkdif&mtvkyform;or*¾rsm;u? ykdifqkdifcsKyfukdif&
,cifvrStquf rnf[k a[maomt,ltq jzpfygonf/) xkdpOfrSpí ]vuf0J,
vuf,mqkad om cGjJ cm;enf;awG acwfr&Sad wmh} qko d nht
f oHu?dk
(3) vuf0JESifUvuf,m rMumcPqkdovkd Mum;cJh&ygonf/ 1960 jynfhvGefEpS rf sm;u
18 &mpkaESmif;ykdif;? vuf0J,vuf,mqkdaom ynwfcsufrsm;pwif qkdvQif? trsm;u vuf0Jorm;[kowfrSwfxm;Muaom ,ef;
ay:xGuv f muwnf;uyif? þcGjJ cm;owfrw S ef nf;rSm teuft"dymÜ ,ft&? ayghqwf ukd,fwkdifuyif? þoabmrsKd; ajymcJhao;onf/
&Sif;&Sif;vif;vif; &SdvSonfr[kwfyg/ odkYESifhtrQ? b,f[m vuf0J, b,f okdYjzpfvifhupm;? xkdtcsdefavmufxd ]vuf0JawG, vuf
[m vuf,mpojzifh twdtuszGifhqkd&Sif;jyzkdY? cufvSygonf/ okdYESifhwkdif ,mawGacwfrrDawmhb;l }[k trsm;qH;k ajymavh&o dS nfrmS ? tpOf
vuf0J,vuf,mqkad om tpGu J m;? ,aeYxufwidk f ruRww
f wfao;/ acgif; tvmtm;jzihf vuf,mbufu vlawGom jzpfavh&Sdygonf/
rmpGm pGJNrJvsuf&Sdaeao;onf/ þudpöESihfywfoufNyD;? orkdif;q&m tifrvDcsmwD&mu? ,ckvkd
oHk;oyfjyzl;onf/ ]vuf0J,vuf,m cGJjcm;enf;awG[m? tckcsdef
tjyeftvSefa&TYajymif;rIrsm; rSmt"dyÜm,f&Sdao;&JUvm;vkdY uRefawmhf
jyifopforkid ;f q&m Zd(Af)pwef[(J v)url? ]vuf0J, vuf,mqkad om uk d a r;Muw,f A s/ tJ o vk d t ar;cH &
cGJjcm;enf;rSm b,fwkef;urS avsmfuefoihfjrwfrIr&SdcJh}[k qkdcJhzl;onf/ wkdif;? uRefawmhfpdwfxJ yxrqHk;a&muf
orkdif;pOfwpfavQmuf ay:xGufcJhzl;aom vuf0Jvnf;r[kwf? vuf,m vmwJhtodu? 'Dar;cGef;ukdar;wJhol[m
vnf;r[kwo f nfh Ekid if aH &;tiftm;pkrsm;,ygwDrsm;ukd om"uwifNy;D ? þokYd vuf0b J ufu rjzpfEidk b f ;l qkw d myJ...}
qkdcJhjcif;jzpfonf/ olYtqkdukd tomxm;? aocsmonhftcsufukdqkd&vQif [l\/ ol þrSwfcsufukdcscJhonfrSm?
]vuf0J,vuf,m} qkdaom t"dyÜm,fowfrSwfcsufrsm;rSm? tcsdefESifhtrQ 1930 jynfhESpfu jzpfygonf/
ajymif;vJaejcif;yif jzpfygonf/ EkdifiHa&;tawG;tac:rsm;\ jzpfay:wkd; 1994 ck o k d Y a &muf a omtcg?
wufrIordkif;ukd wpfcsufrQMunfhvkdufvQifyif? þoabmukd txift&Sm; tDwvD EkdifiHa&;'óeynm&Sif aemf
awGUEkdifygonf/ wlnDaom tkdif'D,mwpfckwnf;yifjzpfap? tckdiftrm bwfwkdabmhbD,dk\ pmtkyfwpftkyf
umvwpfcEk iS fh tckid t f rm qufpyftajctaewpfcak tmufwiG f vuf0[ J k xGufvmonf/ olYpmtkyfrSm? xkdpOfum
owfrSwfEkdifaomfvnf;? aemufxyf umvwpfckESihf aemufxyfqufpyf vay:xGucf ahJ om vuf0J,vuf,mudpö
tajctaewpfcak tmufwiG rf ?l vuf,mbufa&mufaeonfudk awGU&wwf rsm;ESihf ywfoufae&m? tBuD;tus,f
ygonf/ tjiif;yGm;cJh&ovkd? tBuD;tus,fvnf;
108 109
aygufoGm;cJhonf/ tDwvDbmomjzihfxkwfa0aom rl&if;pmtkyfonfyif? wlnDaomtkdif'D,m wpfckwnf;yifjzpfap?
wpfESpftwGif; apmifa& 200,000 NydKufceJukefonf[k od&onf/ abmh tckid t
f rmumvwpfcEk iS Uf tckid t
f rm
bD,dkurl ]vuf0J,vuf,m cGJjcm;enf;rsm;rSm? ,ckxufwkdif toHk;wnfh qufpyftajctaewpfckatmufwGif? vuf0J[k
aeqJ}[k tckid t f rmqkv d udk o
f nf/ þwGif tcsKd Uu olu Y adk xmufcíH ? tcsKUd owfrw S Ef idk af omfvnf;
u olUukduefYuGufMuonf/ axmufcHoltrsm;pkrSm vuf,mbufu
r[kwf/ vuf0JESihfEG,folawGom rsm;onf/
aemufxyfumvwpfcEk iS Uf aemufxyfqufpyf
rnfokdYyifqkdap abmhbD,kd\tqkdrSm? pdwf0ifpm;zkdYaumif;onfrSm tajctaewpfcak tmufwiG rf ?l vuf,mbuf
um; trSefyifjzpfonf/ olu? ]vuf0J,vuf,m paomowfrSwfcsufrsm; a&mufaeonfudk awG&Y wwfygonf/
rSm? EkdifiHa&;t& pOf;pm;awG;ac:&mwGif MoZmBuD;qJ toHk;wnfhqJ}[kqkd
onf/ þokdYjzpf&onfrSm? EkdifiHa&;\oabmobm0ukd,fwkdifu bDvl;
pnf;,vlYpnf;? &ef,ig cGJjcm;zkdYvkdaomaMumihf[k? rSwfcsufcsonf/ olYtvkd (synthesis) azmfpyfum? toufqufEkdifzkdY BudK;pm;vmMujcif;
t& EkdifiHa&;\tESpfom&rSm? qefYusifbuftjrifrsm; qefYusifbuf jzpfygonf/
ay:vpDrsm; wkdufyGJqifjcifyif jzpfonf/ vuf0JESihf vuf,mqkdonfrSm þoabmukd? orkdif;acwfrsm;ESihf,SOfí om"uwifEkdif
tqkdygqefYusifbufrsm;rS xGufay:vmaomowfrSwfcsufawG jzpfonf/ p&m? renf;raem&Sdygonf/ Oyrm-'kwd,urÇmppftNyD;wGif
b,f[mujzihf vuf0J, b,foif;ujzihf vuf,mpaom t"dyÜm,fowf vuf,mtpGef;[kqkdEkdifaom zufqpf0g' NydKusoGm;onf/ ppf
rSwfcsufawGrSm? tcsdefESifhtrQ ajymif;vJEkdifonfrSm rSefonf/ okdYaomf? ESifhawmfvSefa&;rsm;ukd jzwfoef;cJhMuaom vuf0JygwDrsm;ESihf
vlwpfa,muf (odkYr[kwf) tiftm;pkwpfckrSm? tcsdefwpfcsdefwnf;wGif? vuf0Jtdkif'Dtkdvkd*sDwkdY a&SUa&mufvmonf/ tiftm;csdefcGifvQm
vuf0Ja&m,vuf,ma&m wpfNydKifwnf;rjzpfEkdif[k? ,wdjywfajymonf/ vuf0b J ufoYdk tav;omcsed jf zpfygonf/ þwGif vuf,mygwD
vuf0J,vuf,m cGjJ cm;jcif;tay: ar;cGe;f xkwMf uonfh wl½lcsufrSm? rsm;taeESifh? tajctaeopfwGif vkdufavQmnDaxGaom? 0wf
qefYusifbuftkyfpkESpfck\ tiftm;csdefcGifvQm tay:wGifvnf;? rlwnf pHkopf ajymif;vJzkdYvkdvmonf/ vuf0JbufrS wefzkd;tcsKdUukd
avh&Sdonf[k abmhbD,kdu qkdygonf/ qeYfusifbuf EkdifiHa&;tiftm;pk arG;pm;,lvmMuNyD;? ,cif vuf0J[k,lqcJhMuaom a&Tjynfom
ESpfck (okdYr[kwf) tkdif'Dtdkvkd*sDESpfck? tenf;ESihftrsm;qkdovkd tiftm;csdef EkdifiHrsm;vrf;aMumif;\ tajccHrlabmifrsm;ukdyif? vufcHvm
cGiv f iG ?f vuf0,J vuf,m cGjJ cm;enf;tay: qDavsmrf I &Sd,
f QmwlnaD ecsed w Muonf/ þtcsed w f iG ?f vuf0,J vuf,m owfrw S cf surf sm; rIef
r&Sd? ar;cGef;xkwfavhr&SdMuyg/ ukd,fhrlESihfukd,f ckdifckdifrmrm&yfwnfMu 0g;oGm;Ny[ D k qkMd uolrsm;rSm? tqdyk g vuf,mtiftm;pkrsm; jzpf
onfu rsm;ygonf/ tqkyd g qeYu f sib f uftiftm;pkEpS cf k teuf? wpfcck uk Muygonf/
tm;BuD;vmvQif (wpfenf;? tiftm;csdefcGifvQm usKd;aygufoGm;vQif)rl? 1980 tvGefESpfrsm;um;? qkdcJhygtajctaeESihf qefY
vuf0J,vuf,m cGJenf;rsm;rSm qDavsmfrIr&Sdawmh[k? ESpfzufvHk;rS (olY usifbufjzpfonf/ uGefjrLepf0g'NydKusoGm;ovkd? vpfb&,f
txkdifESifhol)qkdvmMuawmhonf/ tm;BuD;olbufrS ]vuf0JawG,vuf,m tkdif'D,mrsm;? jyefvnf&Sifoefvmcsdef jzpfonf/ urÇmhEkdifiHa&;
awG ajymraeESi?fh tjcm;a&G;cs,pf &m bmrQr&S}d [k qku d m? rdrad y:vpDuo dk m tiftm;csdefcGifvQmrSm? vuf,mbufokdY tav;omcsdef jzpfyg
wpfckwnf;aomtrSeftjzpf a&SUwifavh&Sdonf/ tm;enf;aombufu onf/ þaemufct H cif;tusi;f rSmyif ]bvJr0l g'} ay:xGuv f m
vnf; qeYfusifbuftjriftcsKdUukd qGJ,lNyD;? rdrdukd,fykdiftjzpf yGJxkwfavh jcif; jzpfygonf/ t*FvefEkdifiHa&;wGif tpOftvmt& vuf0J
&SdMuonf/ vuf0JESihf vuf,mukd a&musdKNyD; ]orl[azmfenf;um;rsm;} bufrS[k,lqMuaom avbmu? tpOftvmt& vuf,m
110 111
bufrS[k ,lqMuaom? wkd&D\oufcsm0g'tjriftcsKdUukd arG;pm;NyD;? trSefpifppf? wef;wlnDrQrIa&m
avbmtpOftvmESihf orl[vkyv f monf/ þonfyif wked b D vJ\rl0g' vGwv f yfro
I nfyg? t<uif;rJo
h abmxuf
jzpfygonf/ þtcsdefwGif? vuf0J,vuf,m cGJjcm;enf;rsm;rSm acwfESihf EIdif;&oabmu uJygonf/ b,folawGtwGuf?
rqDavsmaf wmhNyD[k qkdMuolrsm;rSm? vuf0JbufrS jzpfvmMuygonf/
bmawGu?dk b,favmuftwkid ;f twmtxd?
abmhbD,dk\tjrift& vuf0JESifhvuf,mMum;wGif? pnf;jcm;xm;
aom t"duusonfh]pH}wpfckrSm? ]wef;wlnDrQrIESihfywfoufaom t
wef;wlnDrQap&rnf? (okdYr[kwf)
aumuft,l} jzpfygonf/ vuf0Ju wef;wlnDrQrIukd OD;pm;ay;vkdonf/ vGwfvyfap&rnfenf; pojzifU
vuf,mbufu ql usKH edrfh jrifh rnDrQrIrsm;rSm? vlYtzGJUtpnf;wkdif;\ ar;cGef;xkwfp&mrsm; &Sdonf/
obm0usaomtjcif;t&m[k cH,o l nf/ obm0t&&Sad eaom rnDrQru I dk
ZGwftwif;nDrQatmifvkyfvQif? vGwfvyfrIukd paw;&vdrfhrnf[k apm
'uwufonf/ trSepf ifppf? wef;wlnrD QraI &m vGwv f yfro I nfyg? t<uif;rJh xkdifrIukd wm;qD;vmjcif;ESihf? ]trsKd;om;a&; wpfoD; woefY0g'}
oabmxuf EIdif;&oabmu uJygonf/ b,folawGtwGuf? bmawGukd? (national isolationism) a&SUwifvmjcif;wkdY jzpfygonf/
b,favmuftwkdif;twmtxd? wef;wlnDrQap&rnf? (okdY r[kwf) vGwf þtajctaewGif qk&d , S v
f pf'rD u
dk a&pD (wpfenf; vuf
vyfap&rnfenf; pojzifh? ar;cGef;xkwfp&mrsm;&Sdonf/ þwGif ajymvkd 0Ja[mif;) taeESihf? acwfopfESihf vkdufavsmnDaxGjzpfatmif
onfrSm? qufpyftajctaersm;ESihfcsdefxkd;NyD;rSom? wef;wlnDrQrIESihf vGwf rnfokdY BudK;yrf;MuHaqmifMurnfenf;/
vyfrIukd owfrSwfEkdifygvdrhfrnf/ wef;wlnDrQrIESihf vGwfvyfrIqkdaom
vuf0J,vuf,m pHrsm;rSm (abmhbD,kd\tjrift&) uG,af ysmufroGm;Ekid f vuf0J,vuf,mukd ausmfí . . .
onhw f idk ?f rwlaom qufpyftajctaersm;t& rwl aomtwkdif;twm ,ckavmavmq,f qk&d , S v f pf'rD u
dk a&pDtwGuf tajccH
ESihf rwlaom&yfcHrIrsm;? &SdMuonfom jzpfygonf/ wpfcgwpf&H? EIef;pH tusqHk;ar;cGef;rSm ]tpOftvm vuf0J,vuf,m cGJjcm;rIrsm;
wefzkd; wpfckESihfwpfck tpGef;csif;xyfoGm;onfrsm;yif? &SdEkdifygonf/ taeESihf rsufarSmufacwfEdkifiHa&;tcif;tusif;ukd tjynhf
uGefjrLepf0g' NydKuGJoGm;jcif;ESifh? *vkdb,fvkdufaZ;&Sif; t&Sdef&vm t0 xif[yfEkdifygawmhrnfavm}qkdonhf tar;ykpämyif jzpfyg
jcif;wkdY aygif;pyfjzpfay:aeaom rsufarSmufacwfodkY a&mufvmaomt onf/ abmhbD,dk\ tvkdt&rl? vuf0,J vuf,m cGJjcm;rIrsm;rSm
cg? vuf0JESihfvuf,mMum; uGefwkdrsOf;rSm wpfrsKd;wpfzHka&GUvmonfukd qufvuf&SdaeOD;rnf jzpfonhfwkdif? rlvowfrSwfcsuftwkdif;
awGU&jyefonf/ pufrIzGHUNzdK;NyD;EkdifiHtrsm;pkwGifrl tpGef;a&muf vuf0Jtif um; rjzpfEkdifawmh[kqkdygonf/ rmu©f(p)0g' MoZmouf
tm;pkqkdí? ajymyavmufatmif rawGU&awmhygacs/ vuf,mbufwGif a&mufrIatmufrS vuf0Jjzpfap? rmu©f(p)0g'MoZmoufa&muf
um; acwfNyKd i*f vkb d ,fvu dk af Z;&Si;f ukd wkjYH yef&if;? tpGe;f a&muf yHo k P²mef rIEiS u
fh if;aom vuf0jJ zpfap? vuf00J g'Dtrsm;pktaeESirfh ?l orkid ;f
opfrsm; pkzGJUvmonfukd? awGUae&onf/ tar&duefjynfaxmifpkrS yuf \jzpfay:wkd;wufrItjrifukd qufvufpGJukdifxm;qJ jzpfyg
bGwf(cs)eef? jyifopfrS ,efarm*pfhvDyef? MopaMwvsrS aygvif;[efqef onf/ wpfNyKd ief ufwnf;rSmyif acwfopf\tjcif;t&mjzpfaom
paom vuf,mEkdifiHa&;orm;rsm;? OD;aqmifonhfpkzGJUrIrsm; jzpfygonf/ odyÜHESihfenf;ynm (txl;ojzifh tifazmfar;&Sif;wu©Ekdvkd*sD)\
þtpkrsm;\ jrifomxifomaom wdrf;ñGwfrIrsm;rSm? pD;yGm;a&;ESihf ,Of vlrIa&;tusKd;qufrsm;ukdvnf;? odrSwfvufcHxm;Muonfom
aus;rIe,fy,fwiG f uk, d uf sK;d pD;yGm;umuG,af &;0g' usio hf ;kH vmjcif;? wif; jzpfygonf/ okdYESifhwkdif? odyÜHESihfenf;ynmwdkY\ ESpfzufoGm;
usyfaom vl0ifrIBuD;Muyfa&;Oya'rsm;jzifh? vGwfvyfpGm a&TUajymif;ae vu©Pmudkvnf;? arhavsmhxm;írjzpfyg/ odyÜHESihfenf;ynm
112 113
rsm;taeESihf vlYtzGJUtpnf;twGuf tusKd;pD;yGm;rsm;pGmukd arG;xkwfay;Ekdif
onfjzpfaomfvnf;?? ra&&mrIrsm;ESihf tEÅ&m,frsm;ukdvnf; jzpfay:ap
Ekdifygonf/ acwfopf\ ta&;BuD;aomtjcif;t&mwpfckrSm
qk&d , S v f pfpepf usq;kH oGm;jcif;ESit
fh wl? qk&d ,
S v
f pfp;D yGm;a&;oDt&dk D tpOftvm vuf0v J uf,mt,ltqrsm;jzifU
rsm; uRJul;a&yg ygoGm;onfhtwGuf? vuf0J,vuf,mMum; t"dupnf;
b,fvkdrS csOf;uyfvdkhrjzpfEkdifaom
aMumif;wpfckrSm uG,faysmufoGm;cJhNyD jzpfygonf/ tpOftvmoabm
t& ajym&vQif? rmu©f0g'Dvuf0Jorm;rsm;taeESihf t&if;&Sifpepfukd vHk;0
jzpfxGef;rItopfrsm;?
NzdKcsNyD;? ¤if;\ae&mwGif qdk&S,fvpfpepfESifh tpm;xdk;zdkYjzpfonf/ qdk&S,f ay:xGufvmjcif;jzpfygonf/
'Dru kd &ufrsm;url? t&if;&Sipf epfukd jyKjyifajymif;vJNy;D ? ¤if;\qkd;usKd;rsm;ukd
z,f&Sm;Ekdifvdrhfrnf[k ,HkMunf&if;pGJ&SdcJhonf/ wu,fvufawGUukd umv
wpfck jzwfoef;NyD;aomtcgwGifrl? t&if;&Sifpepf(wpfenf;-aps;uGuf)ukd rnfenf;/ tMurf;zuf0g'ukd b,fvkd&ifqkdifMurnfenf;/ t
tpm;xk;d Ekid rf nhf rnfonhaf tmfvwmae;wpfurdk ?S ESpzf ufv;kH &SmazGrawGU vkyo f nf b0\A[kt d csut f csm wefz;dk ae&mwGif &Sdygao;\
jzpfcJh&onf/ odkYESihftrQ ESpfzufvHk;uyif t&if;&SifpepfbufokdY olYtwkdif; avm.../ A[kdcsKyfukdifrIrsm; avQmusvmjcif;ukd BudKqkdrnf
twmESihfol vSnhfajymif;vmcJhMuonf/ þjzpfpOft&MunhfvQif vuf0JESifh avm? uefYuGufrnfavm.../ Oa&myor*¾\tem*wfonf
vuf,mMum; tuefYrsm; rIef0g;oGm;NyD[k? (tedrfhqHk;) qkdEkdifygvdrhfrnf/ bmjzpfrnfenf;? bmjzpfoihfoenf;.../ tpOftvm vuf0J,
acwfopf\ ta&;BuD;aom tjcif;t&mwpfckrSm? tpOftvm vuf,mtñTef;rsm;jzifh? b,fvkdrS tajzrxkwfEkdifaom tar;
vuf0J,vuf,m t,ltqrsm;jzihf? b,fvkdrS csOf;uyfvdkYrjzpfEkdifaom ykpämrsm; jzpfygonf/ okdYtwGuf ]b0EkdifiHa&;}qkdaom wefzkd;
jzpfxGef;rItopfrsm;? ay:xGufvmjcif;jzpfygonf/ a*[aA'jyóemrsm;? opfukd xyfjznfhzkdYvkdvdrfhrnf[k qkd&jcif;jzpfygonf/
vl? rdom;pk? tvkyfESihf ,Ofaus;rIqkdif&m trSwftom;o½kyfrsm; ajymif; þpOf;pm;csuu f tqkjd yKvu dk o
f nfrmS ? qk&d ,S 'f rD u
dk &uf
vJvmrIwkdY jzpfygonf/ þjzpfxGef;rItopfrsm;rSm vlrIa&;rQwrI? vlrIa&; rsm;taeESihf EkdifiHa&;tv,fA[kdukd tjrifopfjzifhMunhfjrifMu
vGwfvyfrIpaom qkd&S,fvpf'Drkdua&pD\ tpOftvmEIef;pHrsm;ESifh quf zkdY jzpfygonf/ ykdí&Sif;&Sif;vif;vif; zGihfqkd&vQif? qkd&S,f'Drkd
pyfaeonhw f idk ?f þonfwu Ydk dk tjynfth 0ukid w
f ,G af jz&Si;f zkq
Yd v
dk Qi?f aemuf u&ufwpfygwDrsm;taeESihf rdrd\rlvtxkdif? tpOftvm
xyfwefzkd;opfrsm;vnf; xyfrHjznfhpGufzkdY vkdygvdrfhrnf/ þokdY xyfjznhf vuf0JrScGmí acwfopfESihfykdít[yfnDaom? ykdítcGifhom
oihfonhfwefzkd;rsm;ukdNcHKiHkí ]b0EkdifiHa&;} (life politics) [k uRefawmf apEkdifaom tv,fA[kdokdYa&TUMuzkdY jzpfygonf/ þae&mwGif
oH;k EI;H cJzh ;l ygonf/ þa0g[m&rSm taumif;qH;k jzpfaumif;rSjzpfygvdrrhf nf/ tpOftvm vuf0J,vuf,m owfrSwfcsufrsm;t&? pGJrSwfxm;
uRefawmf&nfñTef;csifonfrSm b0tcGifhtvrf;rsm;? b0ESihfqufpyfae aomtv,fA[kd r[kwfonfukdrl? owdcsyfzkdYvkdygvdrfhrnf/
aom tqHk;tjzwfrsm;? trSwftom;o½kyfrsm;ukd qkdvkd&if; jzpfygonf/ pOf;pm;enf;ta[mif;t& tv,fA[kdqkdonfrSm? vuf0JESihf
wpfenf;qkd&vQif a&G;cs,frI\EkdifiHa&;? trSwftom;o½kyf\EkdifiHa&;? vuf,mMum; tv,fwnfhwnfhtrSwfukd ñTef;onf/ ajzmifh
tjyeftvSeftrSDo[J jyK&rIrsm;\EkdifiHa&;jzpfygonf/ ajzmihfBuD;qefYusifaeaom vuf0JESifhvuf,mt,ltqrsm;ukd?
rsufarSmufacwfjzpfxGef;rIrsm;xJrS jrifomxifomt&SdqHk;t&m a&musKdvkdufjcif;om jzpfonf/ rlvvuf0JbufrS tqkdyg A[kd
rsm;ukd Munfhvkdufyg/ urÇmBuD;ylaEG;vmrIukd uRefawmfwkdY b,fvkdwkHYjyefMu odaYk &GUvmvQif A[k-d vuf0(J center-left)[kowfrw S í f ? vuf,m
rnfenf;/ EsLuvD,mpGrf;tifrsm;ysHUESHYvmrIukd b,fvkdoabmxm;Mu bufrSvmvQif A[kd-vuf,m(center-right)[k owfrSwfavh
114 115
&Sdygonf/ þae&mwGifvnf;? topfjyefvnfjyKjyif ajymif;vJxm;
tjrifopfjzifh tv,fA[kdokdYa&GUvmaom qkd&S,f'Drkdua&pDrSm? aom a&TjynfomEkdifiHa&;vrf;aMumif;ukdyif? Oyrmtjzpf Munhf
tpOftvm A[kv d uf0EJ iS hf rwlyg/ tpOftvm em;vnfc, H xl m;Muaom jrifEkdifygonf/ tpOftvmt&? qdk&S,f'Drkdu&ufrsm;u vlrIzl
vuf0J,vuf,mrsm;ukd ausmfpOf;pm;Munhfjcif; jzpfygonf/ tpOftvmukd vHka&;toHk;p&dwfukd? twwfEkdifqHk;jr§ihfxm;vkdonf/ eD,dkvpf
azmufxGufMunfhvkdufaom ]&,f'Du,fA[kd}(radical center) jzpfygonf/ b&,frsm;url vlrzI v l akH &;vHNk cKH a&;yku
d uf eG u
f kd tedrfhqHk;om jzefY
tpOftvmvuf0JpGef;? vuf,mpGef;rsm;ESihfuif;aom ]t,ltq rjyif; xm;vdo k nf/ ,ck? þt,ltqESpcf v k ;kH rvToJ mra&Smifom &if
xefonhf (wpfenf;) ajymif;vG,fjyifvG,fonhfA[kd} (moderate center) qkdifvm&onfhbHkwlnDcsufwpf&yf? ay:vmonf/ wkd;yGm;vm
jzpfygonf/ b0EkdifiHa&;EIef;pHtopfrsm;jzihf tm;jznfhxm;onhf ]wuf<u aom oufBuD;&G,ftkdjyóemukd? b,fyHk&ifqkdifMurnfenf;qkd
aomA[kd}(active center) jzpfygonf/ aomudpö jzpfygonf/ tjrifopfu? þudpu ö dk yifpifvpmowf
topfyHkazmf,lvkdufaom qkd&S,f'Drkdua&pDopfu? OD;wnfa&GUvm rSwfa&;oufouftjzpf rMunhfjrif/ oufBuD;&G,ftkdrsm;\
onfrSm qkdcJhygA[kdrsKd;jzpfygonf/ tpOftvm vuf0,J vuf,m owfrw S f ajymif;vJvmaom oabmobm0ESihf? topfjzpfxGef;vmaom
csufrsm;\ Mum;trSwfoufoufr[kwfyg/ vlrIa&;w&m;rQwrIESihf vlrI usef;rma&;ESifh a&m*gb,yHkpHrsm;ukd jzefYMuufMunhfum? b0
vGwfajrmufa&;ukd rpGefYvTwf½kHrQru? tjrKawwefzkd;tjzpf qufvuf EkdifiHa&;wefzkd;opfrsm;jzihf csdefxkd;pOf;pm;onf/ ajym&vQi?f t
ukid pf x
JG m;onhjf zpfí? (tpOftvmowfrw S cf sut
f &) vuf0eJ ,fy,fwiG ;f usyftwnf;qkdufaeaom vuf0J,vuf,mtxkdifrsm;rS? cGmí
rSmyif&Sdonf[k ,lvkdu ,lEkdifygonf/ odkYaomf? tpOftvm vuf0Je,f Munhfvkdufjcif; jzpfygonf/
y,foufoufum; r[kwf/ acwfopfESifhavsmfnDaom b0EkdifiHa&;wefzkd; qufvufaz:jyygrnf/
opfrsm;jzihfvnf; jznhfpGufxm;onf/ ya'ompkHaerIpwkdifBudK;rQif rsm;jzihf ausmf0if;
&uf&S,fxm;aom? qkd&S,f'Drkdu&ufwpfr[mrdwfpkzGJUrI jzpfygonf/ þ
twGuf om"uwif&rnfqkdvQif? ]topfjyefvnfyHkazmfxm;aom a&T pmñTef; - The Third Way (By Anthony Giddens)
jynfomEkdifiHvrf;aMumif;}(reformed welfare state)ukd MunhEf idk yf gonf/
¤if;wGif vlrIa&;w&m;rQwrIEIH;pHukd pGJpGJNrJNrJqkyfukdifxm;onfhwkdif? wuf<u
aomaerIpwkdif a&G;cs,frIrsm;ukd vspfvsLr½Iyg/ topfjzpfxGef;vmaom
tEÅ&m,f½IjrifuGif;rsm;ukd wkHYjyefEkdif&eftwGuf? a*[aA'qdkif&m r[m
4009700807
AsL[mrsm;ukdvnf; aygif;pyfjznhfoGif;xm;ygonf/

qko
þae&mwGif? qkd&S,f'Drkdua&pDopfu OD;wnfaom &,f'Du,fA[kd
d nfrmS ? tpOftvm]&,f'u D ,f0g'}(Radicalism)ESifh rwlonfuv dk nf;
ausmf0if;
owdcsyzf v Ydk ydk gvdrrhf nf/ tpOftvm&,f'u D ,f0g'rSm tpOftvm vuf0J,
vuf,m owfrSwfcsufrsm;tay: tajccHygonf/ vuf0J&,f'Du,fu?
vuf,mqkv d Qif tNy;D wkid zf suo f rd ;f zkjYd zpfovk?d vuf,m&,f'u
vuf0JqkdvQif tjrpfygrusefacsrIef;zkdY jzpfonf/ ,ck uRefawmfwkdY &nf
D ,fuvnf;? t jiif ; oef wJh r Zösd r om ;
THE ARGUMENTATIVE INDIAN
ñTef;aom &,f'u D ,fA[ku d ? tpOftvm vuf0,J vuf,m qkdaom eH&H
wHwidk ;f rsm;ukd ausmMf unhjf cif; jzpfygonf/ azmufxu G Mf unhjf cif; jzpfygonf/ Amartya Sen
116 117
Traveller's Tale

'ku©wkdY
uif;&mukef&m
AN END TO SUFFERING
PANKAJ MISHRA a&;í vif;xufaZmf bmomjyefonf/

,cifvrS tquf rm(p)[kb d &mwGirf l avat;pufr&Syd g/ okjYd zpfvifu h pm;?


trSefpifppf? a'vDESifh uRefawmftom;usaeonfrSm? uRefawmf\ aiGay;0,fp&mrvkdaom obm0av &Sdonf/ wpfa,mufESifh
a'opGJaMumihf jzpfEkdifovkd? NrdKUjya'o\ topftopfaom pGefYpm;cef; wpfa,muf pum;pjrnfajymzdyYk if tcsed rf &avmufatmif? okwf
rsm;uk?d tmomrajyao;aomaMumihv f nf; jzpfaumif;jzpfygvdrrhf nf/ a'vD ajcwifaeMuaom vlawGvnf; r&Syd g/ &Gmv,fvrf;wpfavQmuf
wGif? uRefawmfh[',ukdzrf;pm;Ekdifaom oD;oefYtpkta0;wpfck? trSefyif at;at;aq;aq;avQmuf&if;? wpfOD;ESifhwpfOD; OD;ñGwf*g&0jyK
&So
d nf/ pmMunfw h ukd Bf u;D awG&o dS nf/ pmtkyq f idk Bf u;D i,fawG &So
d nf/ xkrd Q NyD;? ]emrpaw;}[k ½kd½dkaoaoEIwfqufMuNrJ awmom;awGom
ru? oH½;kH toD;oD;u zGix hf m;aom ,Ofaus;rIpifwmawGvnf;? &Sad o;onf/ &So
d nf/ olww Ydk pfawGu? uReaf wmfv h w dk pfe,fom; vlprd ;f olprd ;f
pmzwftoif;awG&Sdovkd ½kyf&SifyGJawmfawGvnf;&Sdonf/ tu,fí aiG ukdyif? &if;&if;ESD;ESD;EIwfqufMuNrJ jzpfonf/ yJtdwf? *sHKtdwf?
aMu;omwwfEkdifvQif? ewfbHkewfeef;wrQ crf;em;BuD;us,faom? Mu,f qeftdwfrsm;Mum;wGif tvkyf½IyfaeNrJjzpfaom ukefpHkqkdifykdif&Sif
ig;yGifhtqifh[kdw,fBuD;awGyg &Sdygao;onf/ rsm;uyif? azmfazmfa&Ga&G tvkt,ufEIwfqufwwfMuonf/
okdYESihfwkdif? þt&mtm;vHk;u ay;Ekdifaomtaysmfrsm;rSm? xm0& rpöwm&Sm;rm;\ rdwfaqG[k odxm;MuvdkYvm; rod/ olwdkYu
r[kwf/ w'*FrQom cHonf/ avat;pufwyfxm;aom ½kyf&Sif½HkxJrSxGuf uReaf wmfEiS afh wGUwkid ;f ? olwaYdk 'oEkid if aH &;taMumif;ukd aqG;aEG;
vkdufonfESifh? aeylavylu qD;BudKvdrfhrnf/ xkdYaemuf aygufNyJusKd;ysufae ajymqkv d Mdk uonf/ Mumawmhvnf;? a'vDEiS hf b,fvrdk rS wlaom
aom yvufazmif;tkd/ rsufESmrGJrGJ acR;oHw&TJ&TJESifhvlawG? ililikdifikdifBuD; þ,Ofaus;rIopfEiS yfh if? uReaf wmfhrSm wpfpp,Ofyg;vm&awmh
&yfaeNrjJ zpfaom bwf(p)um;rSww f idk /f xko
d nf\ aemufbufwiG rf l acR;eH?Y onf /
zHek EYH iS fh taygpm;aygif'geHw Y Ydk a&m>yrf;aeaom bwf(p)um;tkBd u;D rsm;xJoYdk rpöwm&Sm;rm;wkdYrdom;pkrSm? olwkdY\½kd;&Sif;aomb0ukd
wkd;wkd;acGUacGU? tajy;tvTm; wuf&ayOD;awmhrnf/ onfvkdESifh? ½kyf&Sif½kH wdwq f wd pf mG jzwfoef;aeMuolawGom? jzpfonf/ wpfEpS w f pfcg
wGif? ESpfem&DpmrQ aiGay;0,f,l&&SdcJhaom avat;puftawGUESifh pdwful; usif;yNrJjzpfaom yGJawmf&ufrsm;rSvGJí? olwkdYtdrfBuD;rSm wdwf
tdyfrufrsm;rSm? aysmufjcif;rvS aysmufukef&awmhonf/ rm,mrsm;vS qdwfNidrfoufaewwfonf/ yGJawmf&ufqkdvQifrl &yfa0;&yfeD;
aom NrdKUjy,Ofaus;rIygwum;/ rSaqGrsKd;om;csif;awG? wpfpkwa0; pka0;avh&SdMuonf/ þvdk
118 119
yGJawmf&ufokdYa&mufwkdif; ykd;zJa&mif? qDrD;a&mifjzifh wpftdrfvHk;0if;yNydK; ½kyf&Sif½kHwGif ESpfem&DpmrQ aiGay;0,f,l&&SdcJUaom
jyufvmawmhonf/ atmf[pf&,farmoH? uav;ikdoHrsm;jzifhvnf; qla0
vmwwfonf/ yl&DaMumf&mrSxGufay:vmaom qD',ftkd;rS w&JS&SJtoHukd
avat;puftawGYESifU pdwful;tdyfrufrsm;rSm? aysmufjcif;rvS
vnf;? wpfaeukef rjywfMum;ae&onf/ yGJawmfNyD;oGm;vQifrl? cgwkdif;vkd aysmufukef&awmUonf/ rm,mrsm;vSaom
jyefvnfwdwfqdwf NidrfoufoGm;awmhonf/ NrdKY jy,Ofaus;rIygwum;/
rpöwm&Sm;rm;\nDrrSm? eHeufrkd;vif;onfESihf olr tvkyfvkyf&m
NrdKU&Sd ½Hk;okdYxGufoGm;NyD;? ae0ifNzdK;zsrS jyefvmavh&Sdonf/ olwkdYwlav;rSm wa*smif;a*smif;½kdufawmhonf/
vnf; ta':ESifh ra&S;raESmif;yif tdrfrSxGufNyD;? opfoD;NcHxJ wpfaeukef ]a'0,Z,kw d }D rSm apmifa&ig;&mrQom&So d nf[?k rpöwm
a&mufaewwfonf/ rpöwm&Sm;rm;\zcif yef'pfBuD;url? 'kwfaumuf &Sm;rm; ukd,fwkdifajymjyí od&ygonf/ tdEd́,wpf0ef;&Sd ooF
wpfacsmif;ESifh &Gm½dk;ukd;ayguf avQmufaeNrJjzpfonf/ yef'pfBuD;rSm emrnf u½dkufaumvdyfrsm;? wuúokdvfrsm;okdY ykdYay;&onf[k qkdonf/
ausmf aA'ifq&mwpfO;D vnf;jzpfay&m? olEiS ahf wGUMuonfo h w l idk ;f u olq
Y D r*¾Zif;yg aqmif;yg;tm;vH;k avmufudk olwpfa,mufwnf; a&;
wGif Zmwmppfavh&SdMuonf/ rm(p)[kdb&mESihf odyfra0;vSaom &rfyl&m [efwyl gonf/ ol bmtaMumif;awGa&;onfudk uReaf wmfrar;yg/
c½kdifwGif? tdrfedrfhpHaeaom r[m&mZma[mif;wpfOD;qkdvQif? yef'pfBuD;\ uReaf wmfu h dk olajymjyavh&adS om vlraI &;? Ekid if aH &; taMumif;awG
yifwkdifazmufonfyif jzpfonf/ olu r[m&mZma[mif;\uHMur®mukd yif j zpf y gvd r h f r nf / bD p D i g;&mpk u ? ooF u ½d k u f o '´ g usrf ;
zwfNyD;? ,MwmacsonfhtaeESifh rD;ewfukdylaZmfay;onf/ wpfapmifEiS yhf wfoufí aqmif;yg;wpfyk'fvnf;? taotcsm
onfvkdESihf? &Snfvm;vSonfh aeYcif;wpfavQmufvHk; wdwfqdwfNird f yg0ifygvdrfhrnf/ þo'´gusrf;ukd rpöwm&Sm;rm; wpfa,muf
oufaeNrJ tdrBf u;D wGi?f rpöwm&Sm;rm;wko Yd m;trdom usef&pfawmhonf/ rMumcPqkdovkd w,kw,ukdifwG,fzwf½Iavh&Sdonf/ ol\
þtcsdefonfyif? uRefawmhftwGuf t"dupmzwfcsdef? jzpfawmhonf/ tqkdt&? þo'´gusrf;wGif? ooFu½kdufbmompum;\ tEk
rpöwm&Sm;rm; uk, d wf idk o
f nfvnf;? olpw d 0f ifpm;&mpmtkyaf wGudk wpfae tvSawGtm;vHk;ygonf[k? od&ygonf/
ukef zwfaeavh&Sdonf/ okdYr[kwf pma&;aewwfonf/ pae? we*FaEGaeY rpöwm &Sm;rm;u? aqmif;yg;awGukd wpfvwm\ yxr
rsm;wGifrl? olwkdYtdrfokdY NrdKUrS{nhfonfawG wpfcgwpf&Hvmavh&Sdygonf/ q,f&uftwGif;? tNyD;a&;onf/ q,f&ufausmfonfESihf ol\
olwYkdvmvnfMuwdik ;f ud, k yf ikd u
f m;awGEiS v hf mvnfMuonfjzpf&m? txdu k f yHEk ydS fvyk if ef;pwifawmhonf/ opfo;D Nc\ H vlomG ;vrf;usO;f av;
toifah csmifvnfaom vlvwfwef;pm;awG jzpfrnfxifygonf/ rm(p)[kd wGi?f pmrlawGwayGUwykduf ukdifvmavh&Sdaom olESihfuRefawmf
b&mrS ukefpHkqkdifykdif&Sifrsm;url olwkdYukd ai;pkdufMunfhaeMuNyD;? olwkdYt eHeufcif;wkdif; qHkjzpfMuygonf/ þokdYqHkjzpfwkdif;? olu cGwD;
aMumif; wD;wd;k ozef;yk;d pyfpak vh &SMd uonf/ rpöwm&Sm;rm; ukd,fwkdifurl? cGusNyHK;jyavh&Sdonf/ olYtvkyftay: *kPf,lpdwfESifh apmifa&
ol\ NrdKUjy{nfhonfrsm;ukd pdwfrygvufrygjzifhom? {nfhcHavh&Sdygonf/ ig;&mrQom&SdaomolYr*¾Zif;twGuf? odrfi,fpdwfwkdY a&m,Suf
rpöwm&Sm;rm; twGuf wpfvwpfBurd f tvky½f yI w f wfaomumv aeaomtNyHK;[k uRefawmfem;vnf&ygonf/ xkdonf\aemuf
wpfckawmh &Sdonf/ ol\ ooFu½dkufbmomjzihfxkwfa0aom r*¾Zif; wGirf ?l olu Y dk uReaf wmf wpfaeukerf awGU&awmhyg/ wpfaecif;vH;k
]a'0,Z,dkwD} yHkESdyfcsdefjzpfygonf/ þumva&mufwkdif; rpöwm&Sm;rm; arSmifrkdufaom tcef;usOf;av;xJrS? rxGufpwrf; olYpmrlawG
rSm olYtdrfBuD;wGifr&Sd/ uRefawmhftdrfatmufxyfrS arSmifrdkufaom tcef; y½kzwfaernfrSm aocsmygonf/
av;xJokdY a&mufaewwfonf/ þtcef;xJwGif olYukd,fykdifa&S;a[mif; vwpf0ufusK;d q,fih g;&ufaeYa&mufvQi?f rpöwm&Sm;rm;\
yHkESdyfpufBuD;wpfvHk; &Sdonf/ þpufBuD;jzifh? olYr*¾Zif;ukd wpfaeukef wpfOD;wnf;aom yHkESdyfpufq&m? a&mufvmygawmhonf/
120 121
olYtrnfu 'g,lvmx&rf/ ]aysmfaysmfaeaocJ} qkdolrsKd; jzpf[ef&Sdonf/ yHkESdyfpufoH wa*smif;a*smif;Mum;rS
olYrsufESm0kdif;0kdif;wGif tNrJNyHK;aysmfaeonfukdom awGU&onf/ tcef;usOf;
av;xJrSmyif oDcsif;wat;at;jzifh aeukefaecef; tvkyfvkyfavh&Sdonf/
ol\aqG;aqG;ajraU jro U cD si;f oHrmS
olYywf0ef;usifwGif cJpmvHk;cGufrsm;? *,fvDy½krsm;? owåKacsmif;rsm;jzifh uReaf wmht
f wGuf xku d mv\
½IyfyGvsuf/ olYvufacsmif;xdyfrsm;wGifvnf; yHkESdyfrifawG tNrJpGef;ay edpö"l0*Dwjzpfygonf/
vsuf/ yHkESdyfpufoH wa*smif;a*smif;Mum;rS ol\aqG;aqG;ajrUajrUoDcsi;f
oHrmS ? uReaf wmht f wGuf xku d mv\edpö"l0*Dwjzpfygonf/ r*¾Zif;wpfckvHk; rlw;l rSm? vlu00zkid zhf idk ?hf oGm;vmvIy&f mS ;awmhvnf; tdyhJ
yHkESdyftNyD;? aumfyDpm&GufawGukdykdufum oDcsif;wat;at;ESifhyif? awmif tdy/hJ olZeD;um; olEiS fh qefu Y sib
f uf ydeyf ed u
f idk ;f ukid ;f / okaYd omf
ay:wufoGm;aom olausmjyifBuD;ukdai;&if;? uRefawmhfrSm vGrf;usef&pfcJh pdwjf refvufjref? olw\ Ydk wpfO;D wnf;aomom;av; eD&yf(*s)rSm?
awmhonf/ ,Ofaus;azmfa&Gaom oli,fav;wpfa,mufjzpfonf/ olwkdY
ÄÄÄ rdom;pk\a*[mrSm trk;d edrehf rd rhf kd;xm;aom? ESpfcef;wGJ wJi,f
av;om jzpfonf/ a&SUtcef;ukd xrif;qkid zf iG x hf m;onf/ xrif;
onfvkdESifh? aeY&ufawGrSm yHkrSefe&Dpnf;us ukefvGefoGm;onf/ qkdifESifhtdyfcef;ukd pkwfjywfaeaom apmifwpfxnfESifh umxm;
reuftm½kv H monfEiS hf uReaf wmf tdy&f mrS Ek;d onf/ wpfaeYwm\ yxrqH;k onf/ a'vDu Mu,fig;yGifh[kdw,frsm;ESihfum;? bmrQ rqkdif/
aejcnfwef;rsm;u? jywif;cef;qD;zsifjympukd xkd;azmuf0ifa&mufNyD;? odkYaomf? uRefawmhfvuf&Sdb0\ em;ckdp&mwpfae&m[k? ESvHk;
uReaf wmhu f Edk ;dI vku
d af omaMumihf jzpfygonf/ odyrf MumrDrmS yif wHcg;acguf oGif;EkdifcJhNyD jzpfygonf/
oHwpfcsufMum;&NyD;? rpöwm&Sm;rm;\wlav;0ifvmvdrfhrnf/ olv Y ufxJ &SD0\yHkawmf ½dkufESdyfxm;aom? jyu©'defa[mif;wpfck
wGif uRefawmfhtwGuf eHeufpmygvmrnf/ eHeufpmrSm ygy&maMumfESihf atmufwnfw h nh&f pdS m;yGwJ iG ?f uReaf wmf 0ifxidk vf u dk of nf/ ,ckvdk
o&ufoD;oeyf/ rpöwm&Sm;rm; rdcifBuD;\vuf&m jzpfygonf/ eHeufpm aeYv,faeYcif;qkdvQif? olwkdYqkdifwGif rnfonhf{nfhonfrQ r&Sd/
pm;NyD;onfESifh? &Snfvsm;vSaomwpfaeYwmukd? [mvm[if;vif; jzwf pm;yGtJ m;vH;k vGwaf eNrjJ zpfonf/ rnfo&Ydk adS p? uReaf wmfuawmh
ausmf&ayOD;awmhrnf/ onfvkdESihf nukd;em&Dxkd;vQif? wpf&GmvHk; wdwf xkdifNrJpm;yGJwGifom? xkdifonf/ xkdYaemuf pm;yGJay:wGif xm;NrJ
qdwfoGm;rnf/ uRefawmfvnf; tdyf&m0if&awmhonf/ jzpfaomowif;pmukd? aumufvSefMunhfonf/ owif;pmrSm
ESpfaygif;ajrmufjrm;pGm a'vDnrsm;ukd tdyfpufjcif;rjyKcJhaom uRef [dE´Lbmomjzihfxkwfa0aom a'owGif;owif;pmjzpfonf/
awmfhrSm? ,cktcgwGifum; ]apmapmtdyfxjyKusifhu wGif;yukd,fcE¨m} a'o owif;awGukdom OD;pm;ay;azmfjyonf/ NyD;awmh? ayguf
qkdaom? i,fi,fu qkdcJhzl;onfh oHaygufav;twkdif;? jyKrlaexkdifwwfyg wwfu& t,ltqawGukd? uabmufwduabmufcsm a&;
NyD/ uRefawmhftwGuf pmzwfcsdeftrsm;BuD;&í? tavhtxopfukdyif xm;aomaqmif;yg;wpfyk'f ygNrJjzpfonf/ Oyrm ]rmpwm ab;
ESpfoufoabmusvmonf/ wpfreufcif;vHk; pmzwfjzpfonf/ wpfykd'f &Sif;vkyfvQif rsufaphrIefwwfonf/ rkd;jyma&mif*sif;pu aoG;
csi;f ? wpfaMumif;csi;f ? wpfv;kH csi;f ukd wpfaeukef at;at;aq;aq;? awG; vnfywfrIukd xdckdufaponf} ponfrsKd;/
cGifh&onf/ pmzwf&if;? rsufaphanmif;í OD;aESmufxdkif;vmvQif? vom uRefawmf owif;pmzwfvkdYrqHk;rDrSmyif? eD&yf(*s)u csm
aqmifwGif xGufxkdifrnf/ okdYr[kwf? xif;½SL;yifawG pD&&Daygufaeaom ygwDESifh wmvayg[if;ukd? 'efyk*Hjym;BuD;ESifh o,fvmvdrfhrnf/
awmifay:vrf;wpfavQmuf? vrf;avQmufrnf/ Adu k q
f mvmvQif vrf;ab; uReaf wmf csmygwDwpfzwf,ESpfzwfpm;NyD;vQif? ]t&om&Sd&JUvm;
&Sd ]rlwl;}\ xrif;qkdifav;wGif 0ifem;&if; Adkufjznhfrnf/ tpfukd}[k ar;vdrfhrnf/ bmt&omrSr&Sdonhfwkdif ]odyfaumif;}
122 123
[k? uRefawmfhbufu xHk;pHtwkdif;jyefajz&rnf/ rlwl;\qkdifwGif? 'D csmyg aEG&ufrsm;um; &Snfvsm;ygbdonf/
wDESihf 'Dwmvaygom &Ekdifonfukd? uRefawmf odNyD;jzpfygonf/ wmvayg
[if;qko d nfrmS tmvl;? yJ? jiKwo f ;D ? [if;&Gupf ojzif&h orQudk oyÜemaygif;pHk
wpfcgw&HwGifrS? awmifavESifhtwl
a&mBudKxm;aom[if;vsmjzpfonf/ bmt&omrSef; rodavmufatmif ysHoef;a&muf&Sdvmaom? a&mifpHkiSufuav;
yif? &Gwf&GwfcRHcRH nHhygayonf/ okdYaomf? eD&yf(*s)av;ukd tm;emí wcsKdYwavukd jrif&onf/
]odyfaumif;} [líomajym&pNrJ? jzpfygonf/ rlwl;ukd,fwkdifurl olY[if;\
tajctaeukd? aumif;aumif;od[efwlonf/ ]rwwfEkdifbl; q&mav;a&?
'Dukefaps;EIef;eJY 'D[if;rsKd;yJ &Ekdifr,f} ajym&if;? tdyJhtdyJhjzihf tdyfcef;xJ pmawGukd vkdvkdcsifcsifyif,loGm;avh&Sdygonf/ tdrfjyefa&muf
0ifoGm;wwfpNrJjzpfonf/ awmhrS? rpöwm&Sm;rm;wkdYtdrfBuD;\ 'kwd,xyf jywif;ayguf
rlwl;qkdifrSjyefwkdif;? uRefawmfhtwGuf xHk;pHwpfckvkd jzpfaeonfrSm? ab;wGif? wpfaeukef Zmxkd;aeaomtarudk ay;&onf/ þ
rm(p)[kdb&mpmwkdufwGif wpfaxmufem;wwfjcif; jzpfygonf/ trSef tzGm;tkdrSm eHeufcif; reufpmpm;NyD;uwnf;u? þae&mwGif
pifppf pmwkduf[kqkd&onfhwkdif? zkefawGxkwufaeaom tcef;us,fBuD; xkid af ewwfNy;D ? awmifp, G f aeuG,af wmhrS xavh&o dS nf/ pmawG
wpfckom jzpfygonf/ þtcef;BuD;xJrSmyif toHk;rjyKawmhaom w,fvD a&mufvmvQifrl vufwkefwkefjzihfvSrf;,lwwfNyD;? &ifbwfxJ
zkef;½Hkwpfckvnf; &Sdonf/ b,facwfb,ftcgurSef;rodaom em&Dysuf ayGUxm;wwfonf/ olYom;BuD; vmrS zwfjyEkdifygvdrhfrnf/
BuD;wpfvHk;ukdvnf; awGU&onf/ pmwkdufodkY yHkrSefvma&mufolqkdívnf; þvkdyHkpHrsKd;ESihfyif &ufowåywfaygif;rsm;pGm ukefvGef
rsm;rsm;pm;pm; &SdvSonfr[kwfyg/ awmifay:&Sd tdrfBuD;&ckdifrsm;ukd xdef; oGm;cJyh gonf/ aEG&ufrsm;um; &Snv f sm;ygbdonf/ wpfcgwpf&H
odrf;apmihfa&SmufaeMuaom? &yfa0;rS tvkyform; oHk;,av;,ig;a,muf wGirf ?S awmifavESit hf wl ysoH ef;a&muf&vdS maom? a&mifpikH u
S f
avmufom &Syd gonf/ olw&Ydk mS &orQ aiGpav;rsm;uk?d ZmwdajrwGif use&f pf uav; wcsKUd wavukjd rif&onf/ þiSuaf &mifpakH v;awG tkyzf UJG
aom om;r,m;rsm;twGuf aiGvmvTJMujcif; jzpfonf/ aiGykdYvTm\ vGwf ysHoef;vmonfukdawGU&NyDqkdvQifrl? aqmif;OD;0ifawmhrnf[k
aeaomuGufvyfrsm;wGif? rdom;pktwGuf trSmpum;rsm;ukda&;vkdwkdif;? rpöwm&Sm;rm;u ajymjyygonf/ uReaf wmht f wGuf yxrOD;qH;k
olwkdYu uRefawmfhukd tultnDawmif;wwfMuonf/ uRefawmfuvnf; rm(p)[kdb&m aqmif;OD;aygufrSmyif? [dr0EÅmtwGif;ykdif;okdY
vdIufvdIufvSJvSJ tultnDay;avh&Sdygonf/ ]tppt&m&m tqifajyyg pwifc&D;xGufcJhjcif;jzpfonf/ þc&D;pOftwGif;rSm yif? wpfck
w,f/ rif;wkdYqDu owif;r&wmMumNyD? igpdwfylaew,f? pmjyefygOD;...} aomawm&ausmif;rS wpfyg;aombkef;BuD;tkdBuD;ESihf? qHkpnf;cJh
pojzihf/ wpfcgwpf&HwGifvnf; ,ckvkda&;ay;&onf/ ]ykdYvkdufwJhaiGeJY jcif;jzpfygonf/ þonfyif Ak'¨\"r®ukd? uHxl;pGmjrnf;prf;cGifh
aq;0,faomufjzpfatmif aomufyg/ rMumcif aiGxyfyyYdk gOD;r,f} pojzif?h &vkdufonhf rZÑdrc&D;onfwpfOD;\ tzGifhed'gef;vnf; jzpfyg
(okdYr[kwf) ]aiGrsm;rsm; rykdYEkdifvdkY pdwfraumif;bl;/ usef;rma&; *½kpkdufyg} awmhonf/
pojzihf/ qufvufazmfjyygrnf/
uRefawmhftwGufrl bmpmrSrvmonfu rsm;ygonf/ rdbrsm;qD vif;xufaZmf
uawmh aiGrSefrSefydkYonf/ r*¾Zif;wkduftcsKdUrS pmrlcvnf;? &Sm;&Sm;yg;yg; pmñTef; An End to Suffering
a&mufvmwwfygonf/ odEYk iS w fh idk f yk(Yd p)rif;tkBd u;D um;? uReaf wmfEiS afh wGUwkid ;f (By Pankaj Mishra)
aysmaf ewwfonf/ rpöwm&Sm;rm;wkrYd o d m;pktwGuf pmawGu?dk uReaf wmfEiS fh
vlBuHKyg;EkdifaomaMumihf jzpfonf/ uRefawmfuvnf; olay;vkdufaom
124 125
Desk Reference ESifoGm;onfukd awGUEkdifonf/
AD,uferfEidk if \
H NrKd Uawmf [kcd srD if;rSmyif? rmpD';D armfawmfum; xkwf
126 zGHY NzdK;wdk;wufa&;ESifUwnfNidrfrI vkyfonfhpuf½kHwpf½kH wnfaqmufxkwfvkyfvsuf&Sdonf/ xkdpuf½kHrSm
131 rpfvwef z&D;(')rif; vnf;? ig;vpm BudKwifrSmxm;onhfatmf'grsm; vufcH&&Sdxm;onf[kqdk
144 aps;uGufpD;yGm;a&;qdkwmbmvJ (5) onf/ EkdifiHykdifowif;pmrsm;rSm? wpfcsdefu uGefjrLepftpkd;&tmabmfESifh
ygwD0g'a&;&mvrf;ñTefrIrsm;ukdom azmfjycJhonf/ ,ckawmh? xkdowif;pm

zGHY NzdK;wkd;wufa&;ESifUwnfNidrfrI rsm;wGif tcsr;f omqH;k pawmh&, S , f mvkyif ef;&SiBf u;D 20 ESi?hf tcsr;f omqH;k
AD,uferftrsKd;orD; 50 wkdY\ trnfpm&if;ukd? *kPfjyKazmfjyvmMuonf/
½k;d &GKd upf af rmfawmfum;opf atmf'grSmpD;onfh olaX;r *sLtGeo f b D uf',D uf
„ OD ; [ ef xG ef ; \trnfonfyifvQi?f tcsr;f omqH;k trsK;d orD;pm&if;\xdyq f ;kH (10) tqifh
urÇmwpf0ufc&D;ukd av,mOfp;D vmcJ&h onfh a':vm wpf xJrSmyif r&SdEkdifao;ay/
oef;cGwJ ef ½kd;&GdKufpfarmfawmfum;opfwpfpD;? AD,uferfEkdifiHavqdyf NrdKUBuD;rsm;rSomru aus;vufawme,frsm;rSmyg? csrf;om<u,f0rI
odkY qkdufa&mufvmcJo h nf/ armfawmfum;ykid &f iS o f al X;r *sLtGeo f D oauFwvu©Pmrsm;ukd? txifu&jrifawGUvm&onf/ pdrf;nKdUnKdUv,f
buf', D ufu? av,mOfxrJ x S u
G v
f maom wzdwzf w d v f ufaeonfh uGif;jyifus,frsm;\ tv,frSm&Sdaeonhf? awmifykdif; awmNrdKUuav;rSm
armfawmfum;opfu?dk 0rf;omtm;&jzifah tmf[pfBuKd qo dk nf/ avqdyf yif trkd;zGifh zkdY'farmfawmfum;opfpD;Ekdifol awmolaX;rsm;ukdawGU&onf/
rSm wm0efxrf;aqmifaeMuonhf taumufceG Ef iS hf vHNk cKH a&;0efxrf; xkNd rKd Uuav;rSm bPf½;Hk cGt J csKUd ukv
d nf; zGix hf m;ao;onf/ ,ckEpS rf mS pyg;
rsm;xHokdYyg? taysmf"mwful;pufoGm;ojzifh? xkd0efxrf;wkdYuvnf; aps;aumif;&vmMuojzif?h bPfEiS q hf ufo, G o f t
l rsm;pkrmS v,form;awG
raeEkdif,rxkdifEkdif vufckyfvuf0g;wD;um BudKqkdMuavonf/ jzpfaeonf/ acwfay:zuf&iS f t0wftxnf? toH;k taqmifypön;f a&mif;
]AD,uferfEidk if [ H m qif;&JraGJ wNy;D ? ppfrufxal jymwJEh idk if jH zpf onhf pwkd;qkdifrsm;udkvnf;? e,fNrdKUwkdif;vkdvkdrSm awGUvm&onf/
vkdY yifv,fork'´&mawGxJrSm avSpD;'ku©onfawGtjzpf? wkdif;jynf AD,uferfEkdifiH\ csrf;om<u,f0rIoauFwrsm;ukd ae&mwkdif;rSm
ukd pGecYf mG xGuaf jy;cJMh u&w,f/ tckawmh... tJ'yD &kH yd af [mif;awG awGUjrifae&wmjzpfaomfvnf;? w&m;0ifxkwfjyefazmfjyxm;onhf udef;
tpm;? AD,uferfEkdifiH[m tcGifhtvrf;aumif;awG a0qmzl;yGifhae *Pef;rsm;uawmh? xkdrQavmuf <u,f0raeay/ AD,uferfEkdifiHom;wpfOD;
wJhaps;uGufBuD; jzpfaeNyDqkdwm? urÇmuodatmif aMunmvkduf csif;\ wpfESpfwmxkwfvkyfrIwefzkd;(*sD'DyD)rSm? 839 a':vmom &Sdonf/
wmygyJ} [k? olaX;r 'D,ufu qkdonf/ aexkdifpm;oHk;p&dwf oufomonfhEkdifiHtjzpf? EkdifiHom;wkdY\0,f,lpm;oHk;
w½kwfEkdifiHuJhokdYyif AD,uferfEkdifiHonfvnf;? trnfcH EkdifpGrf; (Purchasing Power) jrifhrm;onfqkdaomfvnf;? EkdifiHom;wpfOD;
taejzifh uGefjrLepfEkdifiHjzpfaeaomfvnf;? wkdif;jynf\jrifuGif;wkdY csif;\wpfESpf0ifaiGukd a':vm 3300 om&Sdonf[k? urÇmhbPfu owf
rSm vHk;0ajymif;vJoGm;cJhNyD/ AD,uferfajray:okdY ½kd;&GdKufpfarmfawmf rSwfxm;onf/ xkd0ifaiGyrmPrSm? tmz&duwkdufrS qm[m&wpfykdif;EkdifiH
um;ra&mufvmrD ESpfvausmftcsdefuyif? ydka&S; (Porsches) armf tcsKUd \ Ekid if o H m;wpfO;D csi;f wpfEpS &f &Sod nhf 0ifaiGxufyif? enf;aeao;onf/
awmfum; yxrtokwfa&mufESifhcJhNyD;jzpfonf/ AD,uferfNrdKUawmf okdYqkdvQif? AD,uferfEkdifiHom; wpfOD;csif;\0ifaiGukd ysrf;rQMunhf
BuD;rsm;\ oauFwjrifuGif;[kyifqkdEkdifonhf? qlyguyf armfawmf &mrSm? tawmfrsm;rsm; avsmhusoGm;onhfoabm jzpfaeonf/ armfawmf
qkid u
f ,frsm; tkypf v k u kd pf ;D arsmaeonfh vrf;rBuD;rsm;wGif? opfvGif um;opfp;D Ny;D csr;f om<u,f0aeMuolrsm;ukd ae&mwkid ;f rSmawGUae&ygvsu?f
awmufajymifonfh rmpD'D;armfawmfum;opfrsm; jzwfoef;armif; wpfO;D csi;f ysr;f rQ0ifaiGusawmh avsmeh nf;aeonf/ xko d Ydk avsmeh nf;atmif
126 127
qJGcsypfolrsm;rSm? tifrwefqif;&JrGJawaeqJ EkdifiHom;rsm;om jzpfEidk f \toHk;p&dwfrSm? tdrfaxmifpk0ifaiGtjzpf xkwfajymonhfyrmPxuf
onf/ ,ck xkq d if;&JraJG wolwu Ydk dk b,frmS &SmazG&rvJ ar;ae&onf/ ckepfqykad eayonf/ tdraf xmifp0k ifwidk ;f vkv d rdk mS ykHrSeftvkyftukdiftjyif?
aus;vufrS NrdKUBuD;jyBuD;rsm;odkY ajymif;a&TU0ifa&mufvmolawG t tao;pm; pD;yGm;a&;vkyfief;wpfckukd? wGJzufvkyfukdifvsuf &SdMuonf/
rsm;tjym;&Sdaeaomfvnf;? NrdKUBuD;rsm;rSm yHsususL;ausmf&yfuGufrsm;ukd yk*v ¾ ud vkyif ef;rsm;ukd w&m;0iftodtrSwjf yKco hJ nhf 2000 jynfEh pS t f xd?
rawGU&ay/ awmom;awG NrdKUa&mufvmaomfvnf;? tajctaerJhuyfyg; vlcsrf;omtrsm;pkrSm rdrdwkdY\csrf;om<u,f0rIukd w&m;0ifxkwfazmfcGifh
rsm;tjzpf wJxkd;NyD; raeMu[k qkdvkdonf/ NrdKUBuD;rsm;\vrf;rrsm;ay:rSm r&Scd ahJ y/ okEYd iS yhf if? zH;k zdoodk yd x f m;&onft h usirhf mS t½k;d pGv J u
kfd af eawmhonf/
awmif;&rf;pm;aomufol enf;yg;onf/ yvufazmif;ay: ntdyfnae aus;vufa'o vQyfppf"mwftm;jzefYjzL;a&;pDrHudef;\ aus;Zl;
uyf&yfrSDckdolvnf; rsm;rsm;rawGU&/ a'owGif;rS csrf;om<u,f0ygonfqkd aMumihf? AD,uferfaus;vufaetdrf 90 &mckdifEIef;ausmfrSm? vQyfppfrD;&&Sd
aomEkdifiHtcsKdU\ urÇmausmfNrdKUBuD;rsm;rSmxuf? awmif;&rf;pm;aomufol vmcJhonf/ rlvwef;ynmukd uav;oli,fwkdif;oif,lcGifh&&SdMuNyD;? rlv
enf;yg;onf/ wef;atmifjrifol oHk;yHkESpfyHkcefYrSm? tv,fwef;ausmif;odkY qufvufwuf
AD,uferfEidk if w H iG f aps;uGuo f ak woevkyaf eonfh ukrP Ü w
D pfc\ k a&mufEkdifMuonf/ tvGeftrif;qif;&JrGJawolqkdí a0;vHacgif;yg;aom
tBu;D tuJu? w&m;0ifxw k jf yefxm;onhf ude;f *Pef;rsm;rSm wpfcck ak wmh awmifay:a'oae vlrsKd;pktzGJUtpnf;rsm;twGif;rSmom awGUEkdifawmh
vGJaewmjzpfrnf[kqkdonf/ xkdukrÜPDu? awmacgifacgifaus;vufrsm; onf/ usef;rma&;0efaqmifrIukdvnf; csJUxGifvsuf&Sdonf/ Lancet aq;
txduGif;qif;NyD; ppfwrf;aumufMunhfcJh&m? xkda0;vHoDacgif&m t&yf ynm*sme,f\ vwfwavmavhvmcsufrsm;t&? touf 5 ESpfatmuf
a'orsm;rSmyif pm;oHk;rItqif hjrifhjrihfrm;rm;wkd;wufvmonfukd? awGU& uav;oli,f oHk;yHkwpfyHkcefYom? tm[m&csKdUwJhrIaMumihf owfrSwfxm;
onf[q k odk nf/ xkrd Qa0;vHacgif;yg;&mt&yfüyif a'ocHww Ydk iG f oH;k yHw
k pfykH onhft&yftarmif;ukd? ra&mufEkdifao;aMumif; awGU&onf/
rSm rkvd b f idk ;f zke;f &SMd uonf/ rkv d b f idk ;f zke;f wpfv;kH rSm a':vm 100 cefY ay;& emzsm;ruse;f rmjzpfjcif;? tvkyEf iS rhf awmfwq xdcu dk rf jd cif;rsm;ESi?hf
ojzih?f xkad 'oae jynfow l pfO;D \wpfv0ifaiGEiS hf nDrQonf[?k w&m;0if tNidrf;pm;vpmwkdY tygt0if vlrIzlvHka&;pepfukd? EkdifiHykdifu@omru?
xkwjf yefcsuw f iG f awGU&onf/ xkjYd yif? aus;vufawm&Gmrsm;wGif q,ftrd rf mS yk*v ¾ ud ykid u
f @rS tvkyo f rm;rsm;yg tusK;H 0ifvmap&ef? 2003 ckEpS w f iG f
ukd;tdrfü? vQyfppfxrif;aygif;tkd;ESifh ½kyfjrifoHMum;pufwkdY &Sdaeonf[k wk;d csUJ jy|mef;ay;cJo h nf/ a&SUvmrnfEh pS w f iG ?f wpfEidk if v H ;Hk ütvkyv f ufrjhJ zpfrI
vnf;? ppfwrf;u azmfjyonf/ tmrcHpepfudk pwifusio hf ;kH awmhrnf jzpfonf/ AD,uferfEidk if \ H vlrIzlvHk
EkdifiHom;wpfOD;csif; ysrf;rQ0ifaiGukd qGJcsypfonhf? tvGefqif;&J a&;ESihf tvkyv f ufrt hJ mrcHpepfwrYdk mS ? Oa&myEkid if rH sm;wGif usio hf ;kH aeonfh
EGr;f yg;oluv dk nf; &SmrawGUEkid b f ?J jzpfaeonf/ xkyd a[Vdu&dk iS ;f jyzkt Yd wGuf oufomacsmifcsda&;tpDtpOfrsm;ESifh? xyfwleD;yg;jzpfvmonf/ AD,uferf
AD,uferfvlrsKd;wkYd\ t½dk;pGJxHk;wrf;"avhukd axmufjyzkdYom &Sdawmhonf/ trsK;d om;vlro I yd tHÜ u,f'rD\ 2006 ckEpS f avhvmcsupf pfwrf;ü? AD,uferf
AD,uferfwkdYonf? rdrdOpöm"eukd odkokdodyfodyfzHk;zdodk0Sufwwfonhf tpOf EkdifiHtaejzihf oufBuD;&G,ftkd tNidrf;pm;tusKd;cHpm;cGifhrsm;? jznfq h nf;ay;
tvm? BuD;rm;pGmtjrpfwG,fcJholrsm; jzpfonf/ txl;ojzifh? tmPmykdif Ekid af wmhrnht f aetxm;ok?Yd a&muf&v dS mcJNh y[D k aumufcsucf sazmfjycJhonf/
rsm; odrSmjrifrSmpkd;&drfjcif;aMumifh? rGJcsifa,mifaqmifcJhMu&onfh ESpfumv wkdif;jynf\pD;yGm;a&; jrefqefpGm zGHUNzdK;wkd;wufvmcJhaomfvnf;?
rsm; renf;&SnfMumcJhonf/ AD,uferfEkdifiH\ qif;&Jcsrf;omrnDrQrI wkdif;wmazmfjyonhf? *Dedajr§muf
aps;uGufokawoe ppfwrf;aumufolwkdYu? erlemaumuf,lonfh azmfudef; (Gini Coefficient) rSmrl q,fpkESpftwGif; ajymif;vJrI r&SdvSay/
pm;oHk;olwpfOD;csif;\ 0,f,lpm;oHk;rI'kdif,m&Dpm&if; vkyfMunfhonf/ *Dedajr§mufazmfudef;rSm? 0ifaiGjcm;em;csuftm;vHk;ukd wpfpkwpfaygif;wnf;
tawmfyifqif;&Jonf[k qkdEkdifonfh? tdrfaxmifpk\0ifaiG,xGufaiGukd jyKum? udef;*Pef;wpfvHk;wnf;jzifh azmfjyEkdif&ef wGufcsufjcif;jzpfonf/
aeYpOfrSwfwrf; a&;Munhfonf/ okdYwkdifatmif? xkdtqif;&JqHk;tdrfaxmifpk okdYtwGuf q,fESpfMumonhfwkdif? tajymif;tvJr&Sdonfhtcsufu 0ifaiG
128 129
tvwfwef;&&SdaeolOD;a& wkd;yGm;aeonfhoabmukd jyonf/ vlvwf
wef;pm;OD;a& ykdrsm;vmjcif;aMumifh? qif;&J,csrf;omuGm[rIukd jyñTefonhf
ajrm§ ufazmfued ;f uk?d wnfNird af eapjcif;jzpfrnf[k qkv d o dk nf/ okw Yd idk af tmif
xkdokdY jrefjrefqefqef wkd;yGm;vmonfh ysrf;rQvlvwfwef;pm;wkdYta&;rSm?
tpk;d &twGuf ylyefaMumihMf ujzpfp&m r[kwaf y/ wu,fyyl ef&rnft h a&;
rSm? 0ifaiGpau;\tpGefqHk; tzsm;ykdif;ESpfykdif;jzpfonf/ vwfwavm
umvtwGi;f urÇmukeaf ps;EIe;f rsm;jrifw h ufvmNy;D ? AD,uferfEidk if H\pD;yGm;
a&;rSmvnf; t&SdefjrifhzGHUNzdK;vmcsdefjzpfí? jynfwGif;aps;EIef;rsm;ukd wGe;f
wifay;ovkjd zpfaeonf/ ,ckEpS t f wGi;f pm;aomufuek af ps;EIe;f 30 &mckid f
EIef;jrifhwufvmNyD;? aetdrfESifhaqmufvkyfa&;p&dwfwGif 20 &mckdifEeI ;f
ausmf wufvmcJo
tvkyo
xkt d vkyo f rm;wkt
h nf/ aus;vufrS NrKd Uokw
f rm;rsm;rSm pyg;rpku
Yd ufvmonhf 0ifaiGenf;aom
d Mf uawmhaomfvnf;? qefukdpm;aeMuqJjzpfí
Yd wGuf pm;a&;aea&;wGif tcufawGUvmEkid o f nf/ okEYd iS ?hf
rpfvwefz&D;(')rif;
0ifaiGenf;aom NrdKUaeatmufajc vlwef;pm;opfwpf&yf? ay:xGufvm Milton Friedman (1912 - 2006)
zG,f&Sdaeonf/ „ a z jr ifU
urÇmhtaumif;qHk; xdyfwef;armfawmfum;opfawG 0,fpD;Ekdifonfh
armfarmf<um;<um;oef;<u,fola|;rsm;ESifh? atmufajcvlwef;pm;opfwkdY pD;yGm;a&;ynm&yfESihfpyfvsOf;í? rpfvwefz&D;(')rif;
tMum; vlrIa&;wnfNidrfatmif xdef;ausmif;zkdY jzpfvmEkdifonf/ vlwkdif; pl;prf;avhvmwifjycJhonfrsm;teuf txif&Sm;qHk;taMumif;
vlwidk ;f yif tajctaewk;d wuf aumif;rGev f mcJMh uonfqadk omfvnf;? 0ifaiG t&mESpf&yfu? (1)aiGonf ta&;BuD;onf [laomtcsufESihf
pau;\tpGe;f ykid ;f rsm;u rwnfrNird jf zpfapEkid af Mumif;? csr;f om<u,f0onfh (2)vGwfvyfrIonf ta&;BuD;onf [laomtcsufrsm; jzpf
Ekid if tH rsm;tjym;wGi?f awGUBuKH cMhJ uNy;D jzpfonf/ vlrzI v l akH &;twGuf vHkNcHKa&; onf/ ]aiG} ta&;Mu;D onf[q k &kd mü? taMumif;wpfcu k aiGaMu;
ykdufuGefrsm; (Social Safetynets) zefw;D umuG,af y;xm;onfw h idk ?f tpGe;f yrmP (money supply) tajymif;tvJonfom? pD;yGm;a&;
ykid ;f ESpzf sm;ukd xde;f ausmif;&rnfw h m0efrmS vG,u f al yghyg;Edik rf mS awmh r[kwaf y/ wpf&yf\ vIyf&Sm;&SifoefrItwuf,tusudk tqHk;tjzwfjyKEdkif
aomaMumifjh zpfNy;D ? aemufwpfcrk mS pD;yGm;a&;wpf&yftwGi;f aiG
OD;[efxGef; yrmPrsm;vGef;vQif? aiGazmif;yGrI (inflation) ay:aygufaom
aMumifjh zpfaMumif; olqo kd nf/ vGwv f yfrI (freedom) ta&;Bu;D
Ref: The Economist
&onfhtaMumif;rSmrl? tpdk;&wdkYu aps;EIef;rsm;? aiGvJvS,fEIef;
rsm;udk xdef;csKyfjcif;? ynm&SifwdkY\tvkyfrsm;xJ 0ifa&mufpGuf
zufjcif;ponfrsm; rjyKvkyfrSom? wdkif;jynfpD;yGm;a&;rsm; oGuf
vufacsmarGUpGm vnfywfEikd o f nft h jyif? vGwv f yfr[
I ol nf olY
csnf;oufoufyif wefzdk;&SdaomaMumihfvnf; jzpfonf[k ol
cH,layonf/
130 131
z&D;(')rif;udk? e,l;a,mufNrdKU b&Gwfuvif; e,fajrü? 1912 ck onftwGif; z&D;(')rif;onf? rifeDqdk;wmwuúodkvfü acwårQ 0if
ESpfwGifarG;onf/ olYrdbrsm;rSm MopBwD;,m;-[efa*&D tifydkif,mrS a&TU a&mufvkyfudkifcJhao;onf/ odkYaomf 1946 ckESpfwGif &SDum*dkwuúodkvfodkY
ajymif;vmMuonfh *sL;vlrsK;d rsm;jzpfí? qif;&JcsKUd wJMh uonf/ z&D;(')rif;tm; jyefvnfajymif;a&TUvmNyD;? tjcm;xif&Sm;aom pD;yGm;a&;ynm&SifwpfOD;jzpf
arG;NyD;pwGif? e,l;*smqDjynfe,f &ma0; (Rahway) NrKd Uod?Yk ajymif;a&TUMu ol a*smch spf wpf*vm (George Stigler) ESiyfh ;l wGu J m? &Su
D m*dpk ;D yGm;a&;ynm
onf/ &ma0;txufwef;ausmif;ü ynmqnf;yl;pOf? ocFsmbmomudk tkyfpk (Chicago School of Economics) udk xlaxmifonf/ aemufydkif;
z&D;(')rif;pdwf0ifpm;NyD;? wpfaeYwGif tmrcHocFsmynm&Sif (insurance wGif z&D;(')rif;onf pD;yGm;a&;ynmusrf;rsm;? trsm;zwfEdkifonfh pD;yGm;
actuary) wpfa,mufjzpfvmzd?Yk ol arQmr f eS ;f cJo
h nf/ aemufyikd ;f ü? &yf(w)*g;pf a&;&m pme,fZif;aqmif;yg;rsm;? trsm;tjym;a&;om;cJo h nf/ 1962ckEpS u f
aumvdyfwufa&mufpOf pD;yGm;a&;ynmudkyg pdwf0ifpm;vmNyD;? ocFsmESihf xkwfa0cJhonfh ol\ Capitalism and Freedom pmtkyfrSm ta&mif;&qHk;
abm*aA'bmomESpcf v k ;kH udk t"dubmomtjzpfoif,&l ef qH;k jzwfco hJ nf/ pmtkyfpm&if;0if jzpfcJhNyD;? 1980 jynfhESpfwGif ½kyfoHrS 10 ydkif;cGJí xkwf
1933 ckESpfwGif bDatbGJU&&SdNyD;aemuf? &SDum*dkwuúodkvfodkY oGm; vGifhcJhonfh? ol\ Free to Choose trnf&Sd pD;yGm;a&;&mxkwfvTihfcsufrSm
a&mufum? pD;yGm;a&;ynmbGJUvGefwef; wufonf/ onftwGif; ynmoif vnf; vlBudKufrsm;cJhonf/ xdkYjyif? urÇmhxdyfoD;pmapmifwpfck jzpfonfh
qkaMu;rsm; rsm;pm;pm;&&So d jzih?f udv
k b
H , D mwuúov kd of Ykd ajymif;a&TUonf/ e,l;(p) 0dcrf *¾Zif;Bu;D wGiv f nf;? 1966 ckEpS rf S 1984 ckEpS tf xd tywfpOf
udkvHbD,mwGif oifcef;pmrsm;NyD;onfhtcg &SDum*dkodkYjyefvmNyD;? xdkpOfu aqmif;yg;rsm;a&;om;cJh&m? pD;yGm;a&;&mESihfywfoufvmvQif rpfvwef
xif&Sm;aom pD;yGm;a&;ynm&SifBuD;wpfOD;jzpfol [ife&D½IZf (Henry z&D;(')rif;udyk if ajy;jrifMuonf[q k &kd avmufatmif? trsm;jynfoMl um;ü
Schultz) xHü? okawoevufaxmuftjzpf vkyu f ikd of nf/ aemufwiG rf l ESpfaygif; 30 ausmfrQ a&yef;pm;cJhonf/
0g&SifwefodkYa&muf&SdNyD;? or®w ½kZAJh (Franklin D. Roosevelt) tpd;k &\ 1967 ckEpS wf iG ?f z&D;(')rif;onf tar&duefp;D yGm;a&;ynm toif;
pD;yGm;a&;tpDtpOfopf (New Deal) taumiftxnfazmfonfhumv BuD;\Ouú|tjzpfaqmif&Guf&NyD;? 1976 ckESpfwGifrl pD;yGm;a&;ynmqdkif&m
yxrydik ;f ü pm;oH;k rIpm&if;Z,m;rsm;jyKp&k mwGiv f nf;aumif;? xdaYk emufwiG f Edkb,fqk &&SdcJhonf/ olYtm; qkcsD;jr§ihf&mü? Edkb,faumfrwDu pD;yGm;a&;
trsK;d om;pD;yGm;a&; okawoeAsL½dük vnf;aumif; wm0efxrf;aqmifonf/ ynmqdkif&m ol\aqmif&GufcsufoHk;&yfudk? txl;jyKazmfjyonf/ ¤if;wdkYrSm?
AsL½dkü&SdpOf tjcm; pD;yGm;a&;ynm&SifwpfOD;jzpfol ul;Zeuf(p)(Simon (1) pm;oHk;rIrSDcsuf (consumption function) (vlyk*¾dKvfwpfOD; odkYr[kwf
Kuznets) ESifhyl;wGJvsuf? a&SUae? q&m0ef? pm&if;udkif ponfh oD;jcm; wdkif;jynfwpfjynf\ pm;oHk;rIyrmPtay: oufa&mufonfhtcsufrsm;)
udk,fydkifvkyfudkifEdkifonfhynmonf (professional) wdkY\aps;uGufrsm;ESihf taMumif; pl;prf;avhvmcsuf? (2) wnfwHhaprIay:vpD (stabilization
pyfvsOf;í okawoejyKonf/ ¤if;avhvmcsufudk tajccHum udkvHbD policy) usihfoHk;jcif;aMumihfjzpfay:onfh jyóemtcuftcJrsm;taMumif;
,mwuúodkvfodkY wifoGif;rnfh yg&*lbGJU,lpmwrf;wpfck jyKpkEdkifcJhouJhodkY? a0zefaxmufjycsurf sm;ESifh (3) aiGaMu;oDt&kd ?D aiGaMu;ordik ;f wdEYk iS pfh yfvsO;f
ul;Zeuf(p)ESihfyl;wGJum Income from Independent Professional Prac- onfh ol\a&;om;wifjycsufrsm; ponfwdkY jzpfonf/
tice trnf&Sd pmtkyfwpftkyfvnf; a&;om;jzpfcJhNyD;? 1946 ckESpfwGif ÄÄÄ
yHkESdyfxkwfa0EdkifcJhonf/ ¤if;okawoejyKcsufü? q&m0efrsm; vpm0ifaiG
jrifhrm;pGm&&SdMujcif;onf? aq;ynm&SifavmuwGif;odkY awmf½HkESifhr0ifEdkif z&D;(')rif;onf 1977 ckESpfwGif &SDum*dkwuúodkvfrStem;,lNyD;?
atmif twm;tqD;jrifhrm;pGm csxm;aomenf;tm;jzihf? q&m0efOD;a& u,fvDzdk;eD;,m;&Sd [l;Ag;odyÜHwGif tqihfjrihfokawoDynm&Siftjzpf? quf
(a&mif;vdt k m;)enf;yg;atmif uefo Y wfxm;aomaMumihjf zpfaMumif; aumuf vufaqmif&Gufonf/
csufwpfckyg&Sd&m? ,if;udpöESihfpyfvsOf;í tjyif;txeftjiif;yGm;Muojzihf? pD;yGm;a&;ynm&Sifavmuü z&D;(')rif;tm;? udef;(p)awmfvSefa&;
pmtkyfyHkESdyfxkwfa0a&;yif aESmifhaES;cJh&onf/ (Keynesian revolution) udk tjyif;txef a0zefqefu Y sio
f t
l jzpf? a,bk
132 133
,sodrSwfMuonf/ ol\a0zefcsufrsm;teuf t"duwpfcku? aiGazmif;yG udef;(p)oDtdk&DESihf rnDrnGwfjzpfaeonf/
rIESihf tvkyfvufrJhjyóemwdkYudkxdef;csKyf&ef? wnfwHhaprIay:vpDrsm; oHk;pGJrIonf? a&&SnfarQmfrSef;Edkifonfh0ifaiGay:wGif t"durlwnf
usihf \oHk;MuonfhudpöESihf ywfoufonf/ taMumif;tcsufrsm;pGmudk onf[k½Ijrifonfh? z&D;(')rif;\t,ltqt&rl txufujyóemrSm
tajccHum? z&D;(')rif;u tpdk;&wdkY\tcGefb@ma&;ay:vpD (fescal &Sif;vif;oGm;onf/ onfuaeY vpm0ifaiG wdk;wuf&&Sdvmaom vlwpf
policy) rsm;onf tvkyr f jzpfaMumif;? aiGaMu;ay:vpD (monetary policy) a,mufonf? a&SUwGif onfhxufwdk;wuf&&SdzdkYom arQmfrSef;aernfjzpf&m?
rsm;csrSwfjcif;uvnf;? pD;yGm;a&;oHo&m (business cycle) udk ydkíom aemifwpfaeY pm;oHk;&eftwGuf rsm;rsm;pm;pm; pkaqmif;aevdrfhrnfr[kwf
qd;k 0g;apNy;D ? aiGazmif;yGrI ydrk jkd rihrf m;vmapaMumif;? axmufjyajymqdo k nf/ [laomoabm jzpfonf/
pm;oHk;rIrSDcsuf? pD;yGm;a&;wGif aiGaMu;\tcef;u@? tvkyfvufrJh pm;oH;k rIqikd &f mt,ltqwGif uGv J o
JG uJo
h ?Ykd ,if;t,ltqay:wGif
obm0EIef;xm; (natural rate of unemployment) ponfwEYkd iS pfh yfvsO;f rlwnfícsrSwfcJhonfh ay:vpDjy|mef;csufrsm;ay:wGifvnf;? udef;(p) ESihf
onfh ol\a&;om;wifjycsuftm;vHk;yif? udef;(p)ESihf aemufvdkufaemufyg z&D;(')rif;wdkY uGJvGJcJhonf/ udef;(p)u pD;yGm;a&;uyfi,f(recession) jzpf
wd\Yk pD;yGm;a&;wGif tpd;k &u 0ifa&mufpu G zf ufa&;t,ltqrsm;udk qefY ay:aomumvrsK;d wGi?f tpd;k &u rlvxufw;kd csUJ oH;k pGaJ &;ESifh tvkyt f udik f
usifvsuf&SdNyD;? wpfcsdefwnf;wGif? pD;yGm;a&;wpf&yfonf pD;yGm;a&;ay:vpD rsm; wdk;wufcefYxm;a&;ay:vpDudkusihfoHk;&ef wdkufwGef;onf/ odkYaomf
orm;wdkY\ aESmihf,SufpGufzufjcif;uif;rJhonfh taetxm;wGifom? t z&D;(')rif;url? ,if;tpDtpOftwdkif; tpdk;&u aqmif&Gufojzihf 0ifaiG
aumif;qH;k vnfywfvyI &f mS ;Edik o f nf[al om ol\oD;jcm;tjrifu?kd axmufcH rsm;wdk;vmMuaomfvnf;? pm;oHk;olwdkYu 0ifaiGwdk;rIonf ,m,Domjzpf
twnfjyKvsuf&Sdonf/ onf? a&&Snfr[kwf[k ½Ijrifygu oHk;pGJrIyrmPwdk;wufvmvdrfhrnf r
pm;oHk;rI (consumption) ESihfpyfvsOf;í udef;(p)u? ]pm;oHk;olwdkY\ [kw[ f k jrifonf/ odq Yk v
kd Qi?f tpd;k &\tcGeb f @ma&;ay:vpD ajymif;jcif;
aiGaMu;oH;k pGrJ o I nf ¤if;wd\ Yk vwfwavm0ifaiG (current income) ay:wGif aMumihf? wdkif;jynfpD;yGm;a&;wGif oufa&mufrIwpfpHkwpf&m &Sdvdrfhrnf r
rlwnfonf} [líqdck &hJ m? z&D;(')rif;u ¤if;t,ltqudv k ufrcHay/ olu? [kwf[k? ol aumufcsufcsonf/
pm;oH;k olwo Ykd nf a&&Snu f mvwpfct k wGi;f &&SEd ikd o
f nf0h ifaiGtaetxm; z&D;(')rif;u tcGefb@ma&;ay:vpDxuf? aiGESihfaiGaMu;ay:v
udk csiw fh u
G u f m? oH;k pGrJ jI yKMuonf[k ½Ijrifonf/ permanent income hy- pDu ydkíwdkif;jynfpD;yGm;a&;wGif oufa&mufrI&Sdonf[k ,lqonf/ olu?
pothesis [k ac:a0:onfh olYt,ltqopfudk? 1957 ckESpf xkwfa0onfh aiGaMu;yrmPoDt&kd D (quantity theory of money)wGif tajccHum? aiG
A Theory of the Consumption Function usrf;wGif? taxmuftxm; aMu;\ta&;ygyHu k kd wifjyonf/ aiGaMu;yrmPoDt&kd t D vdt
k &? pD;yGm;a&;
om"ursm;pGmjzihf olwifjycJhonf/ ol\t,ltqopfonf udef;(p) wpf&yftwGif;&Sd aiGaMu;yrmP (M) ESihf? wpfESpftwGif; ¤if;aiGtm;vnf
oDtdk&DrS xGufay:vmonfh tajz&Sm&cufaomjyóemtcsKdUudkvnf; ywfoHk;pGJonfhtBudrf ta&twGuf (V) wdkY\ajr§mufv'fonf? wpfESpfwm
ajz&Sif;ay;EdkifcJhonf[kqdkonf/ twGif; a&mif;csonfhukefxGufyrmP(Q)ESihf aps;EIef;(P)wd\ Yk ajrm§ ufv'f
Oyrmtm;jzih?f ude;f (p)oDt&kd t D wdik ;f pOf;pm;ygu? tu,fí 0ifaiG ESiw
fh nl &D rnf (MV=PQ) [kqo kd nf/ onfwiG ?f aiGvnfywfEeI ;f (V) ESifh
rsm;wd;k vmaomf pm;oH;k rItydik ;f ude;f (fraction)onf avsmv h mNy;D ? pkaqmif; pyfvsOf;í tpOftvm aiGaMu;oDtdk&Dorm;wdkY\t,ltqrSm? vnfywf
rItydik ;f ude;f u wd;k vmvdrrfh nf[í l ? aumufcsucf sp&m&Sad eonf/ odaYk omf? EIef;onf tpdk;&Xmersm;? ukrÜPDvkyfief;BuD;rsm; ponfhtzGJUtpnf;wdkY\
tar&duefwdkY\0ifaiGrsm;? pm;oHk;rIESihf pkaiGrsm;udk wu,fvufawGU pl; vkyaf qmifcsuaf y:wGif rlwnfonf (institutionally determined) [lí
prf;avhvmonfhtcg? q,fpkESpftawmfrsm;rsm;twGif; tar&duefwdkY\ jzpfonf/ z&D;(')rif;url? vnfywfEIef;onf twdk;EIef;? aiGazmif;yGEdkifajc
0ifaiGrsm; ododomomwdk;vmcJhaomfvnf;? pkaiGtydkif;udef; (pkaiG 0ifaiG (expected inflation) ponfh pD;yGm;a&;taMumif;tcsuf (economic fac-
tcsKd;tpm;) u wdk;wufrvmbJ? wpfajy;nDom&SdaecJhonf[k qdk&m? tors) rsm;ay:wGif rlwnfEdkifonf[kjrifonf/ onfhtjyif vlwdkYtaejzihf

134 135
a&SUa&; pdwfrat;ojzihfvnf;aumif;? pawmhaps;EIef;rsm;ESihf tjcm; taejzihf aiGaMu;yrmPudk wdkif;jynfpD;yGm;a&;\ yHkrSefzGHUNzdK;rIEIef;xm;
ydkifqdkifypönf; (asset) aps;EIef;rsm; usqif;vmzG,f&Sdonf[k ,lqojzihf twdkif;? ESpfpOf 3 &mcdkifEIef;rS 5 &mcdkifEIef;txdom wdk;jr§ihfay;yg[lí
vnf;aumif;? bmrQr0,fbJ aiGudkodrf;qnf;xm;jcif;rsKd;&SdEdkifonf [l jzpfonf/ þodkYwdk;jr§ihfay;jcif;jzihf? topfwdk;vdktyfrnfhukefypönf;rsm;udk
aomtcsufudkvnf; todtrSwfjyKonf/ odkYaomf? onftcsufrsm;ESiphf yf 0,f,l&ef vHkavmufaomaiGaMu;yrmP &&SdrnfjzpfNyD;? ,if;aMumihf aiG
vsO;f í wu,fvufawGU okawoejyKMunfo h nft h cgürl? aiGvnfywfEIef; azmif;yGrIvnf; jzpfapvdrfhrnfr[kwf[k oluqdkonf/
tay: pD;yGm;a&;taMumif;tcsufrsm;\ oufa&mufrIyrmPonf t 1963 ckEpS x f w
k ?f A Monetary History of the United State [Anna
vGefao;i,f½HkrQru? tcsdefumvMumonfESihftrQ wjznf;jznf;avsmhyg; J. Schwartz ESihfyl;wGJa&;om;ESihf? 1992 ckESpfxkwf Money Mischief:
oGm;aMumif;? olawGU&S&d onf[q k okd nf/ wpfenf;qd&k aomf? aiGvnfywfEeI ;f Episodes in Money History usr;f rsm;wGi?f z&D;(')rif;u? aiGaMu;tmPm
onf tjcm;t&mrsm;ESihfEIdif;pmaomf? wnfNidrfrI&Sdonf[k ol aumuf,l ydik rf sm;taeESifh aiGaMu;yrmPudx k ed ;f csKy&f ef BuKd ;pm;&mü wvGw J acsmaf wG
jcif;jzpfonf/ aiGvnfywfEeI ;f wnfNird o f nf[qk v kd Qi?f pD;yGm;a&;wpf&yf\ vkyfudkifcJhMuojzihf? wdkif;jynfü pD;yGm;a&;uyfrsm;? aiGazmif;yGrItygt0if
vIy&f mS ;rItwuftusukd t"dutqH;k tjzwfjyKaomt&monf? aiGyrmP tjcm;rvdv k m;tyfaom pD;yGm;a&;jyóemrsm; ay:aygufc&hJ aMumif; a&;om;
(M) omjzpfonf[k qdk&ayawmhrnf/ cJhonf/ olu? 1930 ckESpf0ef;usifu jzpfay:cJhonfh pD;yGm;ysufuyfBuD;
onftydkif;wGif qufvufí olu? pD;yGm;a&;vIyf&Sm;rItay: aiG (Great Depression) ESip fh yfvsO;f í? tar&duefA[db k Pf (Federal Reserve)
yrmP\oufa&mufrI[lonf a&wdkwGifomjzpfay:NyD;? a&&Snfürl ouf tzGUJ udk a0zefjypfwifonf/ xdpk Ofu A[db k Pfonf? tpydik ;f ü pawmhaps;
a&mufrIysufjy,fonf[k qdkonf/ pD;yGm;a&;wpf&yftwGif;odkY aiGaMu; uGufwGif aps;upm;rIrsm; wdk;yGm;vmrSmpdk;ojzihf? aiGaMu;yrmPudk wif;
ydkrdk0ifa&mufvmjyD; 6 vrS 9 vcefY tMumwGif? ukefxGufyrmPtay: usyx f m;cJah Mumif;? aiGtyfEx HS m;olwu Ykd rdrw d tYkd yfaiGrsm;udk tajy;tvTm;
onfaiG\oufa&mufrI pwifjzpfay:onf/ odkYaomf? aemufxyf 6 vrS vmxkwMf uonfh 1930 ESifh 31 ckEpS rf sm;twGi;f vnf;? bmrQ rvkyaf qmif
9 vcefY MumNyD;onfhaemufwGifrl? wdk;vmaomaiG\oufa&mufrIonf cJhaMumif;? 1931 ckESpf pufwifbmvwGif NAdwdefu a&TpHcsdefpepfrS Ekwf
ukefxGufbufodkY roGm;bJ? aps;EIef;bufodkYom oGm;awmhonf[k olu xGufoGm;onfhtcgusrSom? twdk;EIef;rsm;udk jr§ifhwifay;cJhaMumif;? onf
qdkonf/ pD;yGm;a&;wpf&yftwGif; aiGaMu;yrmPwdk;vmNyD; 12 vrS 18v vkyfaqmifcsufrsm;tm;vHk;u tar&duefjynfaxmifpk&Sd aiGaMu;yrmP
xdMumaomtcg aps;EIef;rsm;wufvmNyD;? aiGazmif;yGrIjyóem ay:ayguf udk xdk;usoGm;apNyD;? ,if;aMumihf oHk;pGJrIavsmhusum pD;yGm;ysufuyfBuD;
vmrnf[laomt"dyÜm,f jzpfonf/ tpOftvmtm;jzihf pD;yGm;a&;ynm ay:ayguf&aMumif; ol axmufjyonf/ xdkYaemuf olu txufrS t
&SifwdkYu? aiGazmif;yGrIESifhpyfvsOf;í ukefusp&dwfu wGef;wifonfh aiG axmuftxm;rsm;t&? A[dkbPfwpf&yftaejzihf rSefuefaomay:vpD
azmif;yGrI (cost-push inflation) ESi?fh 0,fvt
kd m;u qGw J ifonfh aiGazmif;yG rsm; csrSwfEdkifvdrhfrnf[k ,HkMunfudk;pm;xm;Edkifaom taetxm;r&Sd&m?
rI (demand-pull inflation) [lícGjJ cm;ajymqdak vh&MdS u&m? z&D;(')rif;u vuf ,if;wdt Yk m; aiGaMu;yrmPudk tNrJ wvGw J acsmf pDrcH efYcGJcGihf jyKxm;rnfh
rcH/ olu aiGazmif;yGrItm;vHk;onf ukefypönf;rsm;tay: 0,fvdktm; tpm;? aiGaMu;qdkif&m pnf;rsOf;pnf;urf;wpf&yftwdkif; wdwdusus vdkuf
tvGeftuRHwufjcif;aMumihfomjzpfNyD;? ,if;odkY 0,fvdktm; tqrwef emvkyfaqmif&efom? xdef;odrf;uGyfn§yfrIjyKoifhonf[k tBuHjyKajymqdk
wufjcif;onfvnf; aiGaMu;yrmP rsm;vGef;jcif;aMumihfom jzpfonf[k onf /
qdkonf/ wpfzef? aiGaMu;ay:vpDrsm; rMumcP wdrf;apmif;vGJacsmf&onfh
onfoabmt&rl? aiGazmif;yGrIjyóemudk ajz&Sif;vdkvQif? pD;yGm; taMumif;onf? vufiif;pD;yGm;a&;jyóemESifh ,if;udu k pk m;&efvyk af qmif
a&;twGi;f aiGaMu;yrmPwd;k yGm;vmaejcif;udk xde;f csKyaf y;&rnf[í l om? onfh aiGaMu;yrmP ajymif;vJrt I pDtrH\ pD;yGm;a&;tay: oufa&mufrI
tajzxGuv f monf/ onftwGuf z&D;(')rif; tBujH yKonfu? A[kb d Pf wdkYtMum;? tcsdefumvuGm[aejcif; (odkYr[kwf) tcsdefaESmif;onfhtcgrS
136 137
oufa&mufrI jzpfay:jcif;aMumihf jzpfaMumif;? z&D;(')rif;u qdo k nf/ 1953 ol (,ckrS tvkyf pwif&mS azGo)l rsm;rSmvnf;? csucf si;f vufiif; tvkyf
ckEpS xf w k f Essays on Positive Economics usrf;wGif? olu tcsed af ESmif;rI r&&SdEdkifaomaMumifh jzpfaMumif;? olu qdkonf/ qufvufNyD; olu
oH;k rsK;d udk azmfjyxm;onf/ ,if;wdrYk mS ? pD;yGm;a&;jyóemwpfck ay:aygufae obm0tvkyfvufrJhEIef; (odkYr[kwf) rQajcEIef;[lonf? vkyfom;tiftm;
aMumif; A[kdbPfu tcsdeftwefMumrSod&Sdjcif;? aiGaMu;yrmPwGif t pkESihf vkyfom;aps;uGufwdkY\ xl;jcm;aom taetxm;trsKd;rsKd;wdkYay:wGif
ajymif;tvJwpfckjyKvkyfjzpf&ef tcsdeftwefMum,l&jcif;ESihf? ,if;aiGaMu; rlwnfaMumif;? Oyrmtm;jzihf tvkyfvufrJhaxmufyHhaMu; (odkYr[kwf)
yrmP tajymif;tvJu pD;yGm;a&;wGif oufa&mufrIjzpfay:&ef tcsdef tjcm;vlrIzlvHka&; tusKd;cHpm;cGifhwpfckck &&SdMuolwdkYtaeESihf? tvkyo f pf
twefMumapmifhqdkif;&jcif;? ponfwdkYjzpfaMumif; olu cGJjcm;jyonf/ wpfcu k kd tcsed ,f í l &SmazGEikd Mf uaMumif;? ZeD; (odrYk [kw)f cifyeG ;f u tvkyf&Sd
xdkYaemuf xdkaESmihfaES;rIoHk;ckaMumihf aiGaMu;ay:vpDonf (1) jyóemu aevQifvnf; tvkyfaumif;awGUonftxd apmihfqdkif;EdkifMuaMumif; p
vdt k yfonft h wdik ;f tqESifh tH0ifciG u f srjzpf? (2) jyóemu vdktyfonfh onfjzihf? erlemrsm;jyum taMumif;&if;cH trsKd;rsKd;jzihf tvkyfvufrrhJ sm;
ay:vpDrsK;d vnf;rjzpf? xdjYk yif? (3) ¤if;ay:vpDtmedoif oufa&mufonfh wnf&adS eEdik yf ukH kd &Si;f vif;jyonf/ xdaYk emuf z&D;(')rif;u? xdo k t
Ykd m;jzihf
tcsdefü? ,if;u ajz&Sif;&ef rlv&nf&G,fcJhonfhjyóemonf r&Sdawmh? &Sad eonft h vkyv f ufrOhJ ;D a&udk obm0EIe;f (odrYk [kw)f rQajcEIe;f xuf avQmh
[lí olu ajymqkdonf/ cs&efBudK;pm;ygu? aiGazmif;yGrIjyóemESihf &ifqdkif&vdrfhrnf[k qdkonf/
wpfzufwGif? aiGaMu;tmPmydkifwdkYtaeESihf tcGefb@mqdkif&m aiGazmif;yGaomf ukefypönf;rsm; aps;EIef;wufojzihf vlawG r0,fEdkifMu?
tmPmydik rf sm;ESifh Edik if aH wmfb@mwdu k wf \
Ykd MoZmvTr;f rd;k rIuvkd nf;? cHae vlwdkYoHk;pGJrIavsmhvmaomf xkwfvkyfrIvnf; avQmhcsvm&vdrfhrnf?? þ
Mu&onf[k olu axmufjyonf/ A[dkbPftBuD;tuJrsm;rSm tpdk;& odkYjzihf pD;yGm;a&;usKHUvmum? tvkyfvufrJhOD;a&vnf; obm0EIef;xm;qD
tBuD;tuJucefYtyfNyD;? Oya'jyKvTwfawmf\twnfjyKcsufjzihf &yfwnf odkY jyefusvmrnf[lí? olu wGufjyonf/
Mu&olrsm;jzpf&m? tpdk;&ydkif;u aiGaMu;yrmPudk wdk;csJUaomenf;jzihf tvkyfvufrJhqdkif&m obm0EIef;xm;t,ltqu? udef;(p)abm*
pD;yGm;a&;jynfhwif;apvdkonfqdkvQif? EdkifiHa&;zdtm;udk rvGefqefEdkifaom aA'rS ta&;BuD;aom t,ltqwpf&yfudkvnf; pdefac:aomoabm
taMumif;aMumihf ¤if;twdkif; aqmif&Gufay;aeMu&onf/ onfudpöudk oufa&mufonf/ ,if;u? aiGazmif;yGrIESihf tvkyfvufrJhyrmPtMum;
wm;qD;vdyk gu? vkyaf qmif&efenf;vrf;rSm a&SUbufwiG fajymcJo h nfth wdik ;f ? tay;t,l tavQmhtwif; (trade-off) &Sdonf[laom t,ltqjzpfí?
A[db k Pfu aiGaMu;yrmPudk ESppf Of 3 &mcdik Ef eI ;f rS 5 &mcdik Ef eI ;f txdom zdvpf(y)(p)rsO;f auG;qufE, G rf I (Phillips Curve relationship) trnfjzih?f
wd;k jri§ afh p&rnf[?k uefo Y wfxed ;f csKyaf omenf;yif jzpfaMumif; oluqdo k nf/ pD;yGm;a&;ynme,fy,fü vlodrsm;onf/ z&D;(')rif;u xdkESpfcktMum;
ÄÄÄ vJvS,favQmhwif;rIonf a&&SnfrjzpfEdkif[k jrifonf/ tvkyfvufrJhOD;a&
avsmhyg;atmifvkyfaom tpDtrHrsm;onf? aiGazmif;yGrIudk wdk;jrihfap
tvkyv f ufrjhJ yóemESifh pyfvsO;f ívnf;? z&D;(')rif;onf obm0 vdrhfrnf/ odkYaomf? tcsdefwefvQif tvkyfvufrJhOD;a&u obm0EIef;qDodkY
tvkyv f ufrEhJ eI ;f (natural rate of unemployment) [laom t,ltqopf jyefa&mufoGm;rnf/ ay:vpDorm;wdkYonf tvkyfvufrJhEIef;xm; a&&Snf
wpf&yfudk wifjycJhonf/ tar&duef pD;yGm;a&;ynm&Siftoif;wGif rdefYcGef; usqif;aeatmif vkyfrxm;Edkif? twif;vkyfrnfqdku aiGazmif;yGjcif;om
ajymMum;pOf? xdkt,ltqudk pwifxkwfazmfcJhjcif; jzpfonf/ olu pD;yGm; tzwfwifrnf[lí olu qdkonf/ aemufydkif;ü onftcsufESihfpyfvsOf;
a&;e,fy,fwpfcktwGif; rQajctvkyfvufrJhEIef;xm;wpfck &SdaMumif;?? rnf í aemufwpfqihfwufum? aiGazmif;yGrI ydkíydkíjrihfrm;vmvQif? azmif;
onfhtcsdeftcgüjzpfap tvkyfr&SdolwcsKdU &SdaernfomjzpfaMumif;? t yGEIef; twuf,tuswdkYvnf; ydkíjrefqefvmum pD;yGm;a&; rwnfrNidrfjzpf
aMumif;u? tcsKUd vlrsm;onf tvkyw f pfcrk S aemuftvkyw
f pfco
k Ykd ul;ajymif; vdrfhrnf? onftcg obm0tvkyfvufrJhEIef;yg e*dkxuf jrihfwufvmvdrhf
&ef pDpOfaeaomaMumifhjzpfNyD;? tvkyfaps;uGufwGif; pwif0ifa&mufvm rnf/ þenf;tm;jzihf? aiGazmif;yGrIESihf tvkyfvufrJhjyóemwdkY tjyef
138 139
tvSefrxdef;Edkif½Hkru? ESpfckvHk;yif vm;&mwpfckwnf;qDodkY a&GUvsm;oGm; tavsmuf xdef;nd§ajymif;vJoGm;rnf jzpfonf/
Muvdrfhrnf[k ol wGufjyonf/ xdkYaMumihf? udef;(p)\enf;tm;jzihf tvkyf wwd,rSm? avsmhwif;ajymif;vJEdkifaom vJvS,fEIef;pepfonf? aiG
vufrJhjyóemudkajz&Sif;&ef BudK;pm;vQif? &nfrSef;csuf ratmifjrif½Hkru azmif;yGrIudk wdkif;jynfwpfjynfrSwpfjynfodkY ul;pufjcif;r&Sdatmif? xdef;
aiGazmif;yGrIjrihfrm;jcif;tjyif? tvkyfvufrJhOD;a&vnf; avsmhroGm;bJ ay;Edkifonf[laomtcsuf jzpfonf/ yHkaovJvS,fEIef;pepfwGifrl aiG
ydkíom wdk;yGm;vmonfhjyóemudk &ifqdkifMu&vdrfhrnfjzpfaMumif;ESihf? azmif;yGrI&Sdaeaom wdkif;jynfonf? rdrdjynfwGif;jzpfESihfpmvQif ydkíaps;
1970 ausmEf pS rf sm;u tar&duefjynfwiG jf zpfymG ;cJo
h nfh tvkyv
f ufrEhJ eI ;f oufomaeonfh EdkifiHjcm;ukefrsm;udk? wdk;wuf0,f,loHk;pGJvdrfhrnf/ onf
a&m aiGazmif;yGrIyg? wpfNydKifeufjrihfrm;rIjyóem (stagflation) onf tcg wpfzufwdkif;jynfrsm;üvnf;? ukefypönf;rsm;twGuf aiGaMu;oHk;pGJ&rI
udef;(p)\ pD;yGm;a&;tjrifrsm;wGif tajccHonfh vGJrSm;aomay:vpDrsm; ydrk v
kd mrnfjzpfNy;D ? xdrk q
S ufum aiGazmif;yGrI jzpfay:vmEdik af yonf/ ajymif;
aMumihfjzpfaMumif;? olu owday;ajymqdkonf/ vJEdkifaom vJvS,fEIef;pepfwGifrl? xdkjyóemrsKd; ray:aygufEdkif/ t
ÄÄÄ aMumif;u? aiGazmif;yGrIjzpfay:aeaomwdkif;jynfwGif aiGwefzdk;uvnf;
,if;ESihfavsmfnDpGm usqif;aernfjzpf&m? EdkifiHjcm;ypönf;rsm; aps;oufom
EdkifiHwum aiGaMu;u@wGifvnf;? udef;(p)\t,ltqrsm;udk p&m taMumif;r&SdaomaMumihf jzpfonf/
z&D;(')rif; qefYusifonf/ udef;(p)u yHkaoaiGvJEIef; (fixed exchange ÄÄÄ
rate) pepfudkESpfoufí? 'kwd,urÇmppftNyD;wGif xdkpepfudk taumif
txnfazmfay;cJhonf/ z&D;(')rif;url avsmhwif;Edkifaom aiGvJEIef; txufwiG af zmfjycJo
h nfh ruú½akd bm*aA'qdik &f m jznfq h nf;csurf sm;
(flexible exchange rate) pepfonf yHkaopepfxuf? bufaygif;pHku ydkí tjyif? pD;yGm;a&;ynmtwGuf ta&;ygaom z&D;(')rif;\ tjcm;vkyaf qmif
aumif;rGefonf[k,lqNyD;? ,if;udk taxmuftyHhjyKonfh taMumif;t csuftrsm;tjym; &Sdygao;onf/
csufrsm; ol wifjyonf/ ,if;teuf wpfckrSm? pD;yGm;a&;ynmordkif;wGif xif&Sm;vSonfh
yxrtcsuf? yHkaovJvS,fEIef;pepf usihfoHk;rnfqdkvQif wdkif;jynf enf;emaA'qdkif&mjiif;cHkyGJ (methodological dispute) wpfcw k iG ?f olyg0if
rsm;taejzihf? rdrdwdkYEdkifiHoHk;aiGudk tqdkygyHkaoEIef;twdkif; xdef;xm;Edkif&ef cJhjcif; jzpfonf/ jiif;cHkaomtaMumif;t&mrSm pD;yGm;a&;ynm&SifawG r
twGu?f aiGaMu;ay:vpDjzihf Muyfrwfvyk af qmifzv Ykd v
kd rd rhf nf[k ol axmuf MumcP a0zefcH&avh&Sdaom tcsufwpf&yfESihfywfoufonf/ pD;yGm;a&;
jyonf/ onftcg? Edik if jH cm;aiGrsm;0,f,El ikd &f eftwGuf A[kb d Pfwt Ykd ae ynm&Sirf sm;onf pl;prf;avhvmrIwpfpw kH pf&m jyKMuonft h cgwdik ;f yif? vuf
jzihf? rvTJra&Smifom aiGyrmP ydkrdkpGmxkwfvkyfay;&jcif;rsKd; &Sdvmrnf/ awGUrusaom (t&Syd uwdr[kwaf om) rSw, f cl suf (unrealistic assump-
EIef;&Sif (floating rates) arQmxm;rnfqdkvQifrl? aiGaMu;tmPmydkifwdkY t tion) rsm;? csrSwfwwfMuonf [laoma0zefcsufjzpfonf/ onfae&mü
aejzihf? EdkifiHoHk;aiG\wefzkd;twuf,tusudk xnfhwGufaep&mrvdkbJ? rdrd pD;yGm;a&;ynm&Sirf sm;udk oa&mfavSmifajymifonfh [mowpfy'k u f kd azmfjyvdk
wdkYaiGaMu;ay:vpDüom tm½Hkpl;pdkufEdkifMuvdrfhrnf[k olqdkonf/ onf/ wpfcgü? bmom&yfqdkif&m ynm&SifrsKd;pHkwdkY? uRef;wpfuRef;ay:wGif
'kwd, z&D;(')rif; axmufjyonfu? avsmhwif;ajymif;vJEdkifaom aomifwifaeMuonf/ olwdkYrSm pm;p&m pnfoGwfAl; trsm;tjym;&Sdaomf
vJvS,fEIef;pepfaMumihf EdkifiHcsif;csif;ukefoG,frI ydkrdkwdk;wufapEdkifonf vnf;? onfAl;awGudkazmuf&ef ud&d,mwefqmyvmr&Sd jzpfaeonf/
[laomtcsuf jzpfonf/ yHkaoEIef;rsm;ESihfqdkvQif ukefoG,fa&;jyóem ynm&SiftoD;oD;u rdrdwdkYbmom&yfqdkif&m ynmrsKd;pHkjzihf BudK;pm;tm;
wpfpw kH pf&may:wdik ;f ? ydwyf ifuefo
Y wfaomenf; (trade restriction) jziho f m xkwfNyD;? vHk;0atmifjrifrIr&Muonfhtcsdef pD;yGm;a&;ynm&Sifu onf
wkHYjyefwwfMuonf/ EIef;&Sifpepftm;jzifhqdkvQifrl ukefoG,fa&;uGm[rI jyóemajyvnfoGm;aprnfh enf;vrf;wpf&yfudk? ,HkMunfrItjynfht0ESihf
(trade deficit) &Sv d Qivf nf;? vJv, S Ef eI ;f u ,if;uGm[rIEiS ahf vsmn f pD mG tvdk xíwifjyonf/ olYpum; tpcsDyHku? ]uJ? uRefawmfwdkYrSm pnfoGwfAl;
140 141
azmufwHwpfck&Sdw,fvdkY ,lqMunfhMu&atmif...} [lowwf/ rSefrSefxnfhoGif;ae&NyD;? tvkyfrvkyfEdkifcsdef tdkrif;csdefü jyefvnfcHpm;
tJonfv?kd r&So d nfth &mudk &So
d nf[k pOf;pm;jcif;rsK;d aMumihyf if? pD;yGm; &rnfhtpDtpOfrsKd;onf rjynfhpHkolrsm;xHrSaiGudk pD;yGm;jynfhpHkojzihf t
a&;ynm&SifawGonf vufawGUrusaomrSwf,lcsufrsm;? csrSwfwwfMu ouf&Snf&Snfae&olrsm;odkY? a&TUajymif;ay;&ma&mufonf[k a0zefjcif;rsKd;
onf [k ta0zefcH&jcif;jzpfonf/ odkYaomf? 1953 ckESpfxkwf Essays jzpfonf/ tvm;wlyif? tqihfjrihfynmoifMum;a&;twGuf tpdk;&u
on Positive Economics usr;f wGir f ?l z&D;(')rif;u tJonfvpkd Of;pm;onfh taxmuftyHah y;jcif;rsK;d onfvnf;? jynfph akH omolrsm;udyk if t"duyHyh ;kd ul
enf;emaA'udk umuG,fajymqdkonf/ olu? odyÜHenf;uscGJjcrf;pdwfjzmrI nD&ma&mufonf[k olu axmufjyonf/ odkYaomf wpfzufwGifrl? rdb
rsm;jyKvkyf&mü rSwf,lcsuf(assumption)rsm;onf yuwdt&Sday:wGif t wdik ;f udk ynma&;wGio S f (voucher) rsm; xkwaf y;Ny;D ?
f ;kH pG&J ef aiGaMu;vufrw
ajccHovm;? rcHb;l vm; pOf;pm;p&mrvd[ k k qdo
k nf/ oDt&kd rD eS of rQonf rdrw d oYkd m;orD;tm; ESpo
f uf&mausmif;odYk a&G;cs,t f yfEcHS iG jfh yKrnfh tpDtrH
w&m;udk,foabmudkxkwf,ljcif; (abstraction) rsm;csnf;jzpf&m? ,if; rsKd;udk? ol vdkvm;aMumif; axmufcHwifjycJhonf/
oDtdk&DtpjyK&m rSwf,lcsufrsm;onfvnf; yuwdt&Sd r[kwfEdkif? ta&; ÄÄÄ
BuD;onfu ,if;oDtdk&DrS xGufay:vmonfhaumufcsufrsm; rSef,rrSef?
vufawGUtvkyfjzpf,rjzpfESihf? toHk;0ifaom BudKwifcefYrSef;csufrsm; xkwf rpfvwef z&D;(')rif;um;? ynm&Sifavmua&m trsm;jynfol
ay;Edik jf cif; &Sd,r&Sd qdkwmyJjzpfonf[lí olu usKd;aMumif;jy ajymqdkonf/ avmuwGifyg xif&Sm;atmifjrifonfh? &Sm;yg;aom pD;yGm;a&;ynm&Sif wpf
ÄÄÄ a,mufjzpfygonf/
ynm&Sit f csi;f csi;f Mum;wGif ydí
k Bu;D us,jf rihrf m;aom yk*Kd¾ vwf pfO;D
a&SUydik ;f wGif azmfjycJo
h nft h wdik ;f ? z&D;(')rif;\ pmtkypf mwrf;rsm;u tjzpfodrSwfcH&NyD;? taxGaxGy&dowfMum;wGifrl vltrsm; em;vnfzwf½I
pD;yGm;a&;ynm&Siaf vmu wpfcw k nf;twGurf [kw/f trsm;jynfoyl &dowf Edik o
f nfh pmtkypf mwrf;ajrmufjrm;pGm a&;om;ay;cJo h w l pfO;D tjzpf? av;pm;
zwf½IEdkifMu&efvnf; ol trsm;tjym;a&;om;cJo h nf/ ,if;teuf? xl;jcm; ESpfoufjcif; cH&onf/ The Economist pmapmifurl? z&D;(')rif;onf
xif&mS ;aom pmwpftyk u f Capitalism and Freedom usr;f jzpfonf/ 1962 20 &mpk 'kwd,ydkif;umvtwGif; MoZmvTrf;rdk;rItBuD;rm;qHk; pD;yGm;a&;
ckESpfuxkwfa0onfh ¤if;pmtkyfwGif? wpfO;D csi;f aomjynfow l Ykd vGwv
f yf ynm&Sijf zpfonf? ..20 &mpk wpfcv k ;kH twGuyf if? ¤if;twdik ;f ajymaumif;
cGi&hf &dS efvtkd yfykH taMumif;ESi?fh pD;yGm;a&;wGif tpdk;&yg0ifpGufzufrIrSeforQ ajymEdkifrnf[lí? *kPfjyKrSwfwrf;wifcJhayonf/
udk? ol vufrcHaMumif; txift&Sm;azmfjyxm;onf/ xdkYjyif olu? t&if; azjrihf
&Sifpepfonf taumif;qHk;pD;yGm;a&;pepfjzpfaMumif;? taMumif;u onf
pepfonf EdkifiHa&;vGwfvyfcGifhudk tm;ay;jr§ifhwifNyD;? EdkifiHa&;tmPm
\vTrf;rdk;rIudkvnf; aps;uGuftiftm;jzihf axEdkif,acsEdkifaomaMumihf ausm0f if;
jzpfaMumif; qdkcJhonf/
z&D;(')rif;u? vlwpfO;D csi;f wd\ Yk qH;k jzwfyikd ;f jcm;ydik cf iG u
tpdk;&tpDtpOfrSeforQudkvnf;? qefYusifoljzpfonf/ 1975 ckESpfxkwf
fh kd xdyg;onhf
tawmifygaompum;vHk;rsm;
There’s No Such Thing as a Free Lunch pmtkyfwGif olu vkyfcESihf
Word Power,

156^2003(2)
aps;EIe;f xde;f csKyrf rI sm;? tedrq hf ;kH vkycf Oya'jy|mef;jcif;? vlrzI v l akH &;tpDtrH Ref:
rsm;csrSwfjcif; ponfwdkYtm;vHk;udk usKd;aMumif;jycsufrsm;tm;jzihf jypfwif by Edward Debono
a0zefonf/ Oyrmtm;jzihf tvkyfvkyfEdkifcsdefwGif vlrIzlvHka&;&efyHkaiG
142 143
vkyfcrsm; xkd;usoGm;cJhzl;onf/ þtcsdefrSmyif? armfawmfum;
pufjyifq&mrsm;\vkycf rSmrl? axmifwufomG ;cJo h nf/ okEYd iS tfh rQ?
yef;yJorm;ESifh ukef;ESD;csKyfolawmfawmfrsm;rsm;? tvkyftukdif
ajymif;a&TUvkyfukdifvmMu&onf/
vGecf ahJ omq,fpt k enf;i,f twGi;f uvnf;? aps;uGuf
pD;yGm;a&;pepfusio hf ;kH onfh Ekid if t
H rsm;pkwiG ?f tvm;wltajymif;
tvJrsKd; ay:xGufvmcJhygonf/ bdZeufvkyfief;trsm;pkrSm?
acwfrDqef;Mu,faom wu©Edkvkd*sDrsm;ukd toHk;jyKvmMu&
onfjzpfí? wuúokdvf aumvdyfbGJU& tvkyform;rsm;\ 0,f
vkdtm;rSm? vkyftm;aps;uGufwGif ododomomtwufjyvmcJh
onf/ a&mbwfwpfa,muf uGefysLwmy½kd*&rfrmtvkyfukd
ajymif;vkyfzkdYpOf;pm;aeonfrSm? þtajymif;tvJukd jrifaom
aMumifhjzpfygonf/ vkyfief;opf (uGefysLwmy½kd*&rfrmonf)
\a&SUtvm;tvmudk wGufqEkdifaomaMumihf jzpfygonf/
aps;uGufpD;yGma&;qkdwmbmvJ (5) EkdifiHwumukefoG,fa&;onfvnf;? wpfckvHk;0,fvkd
tm;tay: owfrSwfjy|mef;aom? ta&;BuD;onfhzufwmwpfck
What Is a Market Economy? jzpfonf/ EkdifiHwumaps;uGufodkY atmifjrifpGmwifydkYa&mif;cs
t,f'DwmtzGJY Edkifaomvkyfief;rsm;ESifh ukrÜPDrsm;rSm? tvkyform;rsm;twGuf
,cifvrStquf ykdrkdrsm;jym;aomtvkyftukdifrsm;ESifh? toufarG;0rf;ausmif;
tcGit hf vrf;rsm;ukd ykrd zdk efw;D ay;Ekid yf gonf/ okEYd iS t
fh rQ? tqkyd g
aps;EIef;ESifUvkyfc vkyfief;rsm;wGif vkyfukdifMuaom tvkyform;rsm;\vkyfcrSm?
vkyftm;aps;uGuf&Sd? tvkyform;rsm;\ tvkyftukdifa&G;cs,fa&; jynfwGif;aps;uGufwGifom vufvSrf;rDaom vkyfief;rsm;rSm
qHk;jzwfcsuftay:? tBuD;tus,fMoZmoufa&mufaponfh tcsufwpfck xuf? ykdrkdjrifhrm;avh&dSygonf/
rSm? aps;EIef;jzpfygonf/ txl;ojzifh vkyftm;\aps;EIef;? wpfenf; vkyfc tESpfcsKyfazmfjy&vQif? aps;uGufpD;yGm;a&;pepf&Sd tvkyf
yifjzpfonf/ tqkyd gvkycf tay: aemufxyfMoZmoufa&mufaponfrmS ? orm;rsm;\tvkyftukdifa&G;cs,frIrSm? t"dutm;jzifh ¤if;wkdY\
oufqkdif&mtvkyform;u xkwfvkyfaomukefpnfESihf 0efaqmifrIrsm;\ t&Snaf rQmMf unhEf idk pf rG ;f tay: rlwnfygonf/ a&&Snw f iG ?f rnf
0,fvkdtm;yif? jzpfonf/ odkYtwGuf? ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;\0,fvkd onfhvkyfief;u 0,fvkdtm;aumif;Ekdifonfukd? rSefrSefuefuef
tm; twuf,tusay:rlwnfNyD; vkyfc tenf;,trsm;&SdEkdifovkd? tqkdyg wGufqwwfzkdY txl;ta&;BuD;ygonf/ xkdokdYwGufqNyD;? rdrd
vkyfc tenf;,trsm;tay:rlwnfNyD; tvkyform;rsm;\tvkyftukdif &nfrSef;xm;aomtvkyftukdifukd uRrf;uRrf;usifusif vkyfukdif
a&G;cs,fa&;qHk;jzwfcsufrsm;vnf;? tajymif;tvJ&Sdwwfygonf/ Oyrm- Ekdif&ef? rdrdt&nftaoG;udkvnf; jr§ifhwifMu&ygonf/ þokdYrS
,ck&mpk(20&mpk)\ tapmykdif;avmufu? jrif;vSnf;rsm;ae&mwGif armf rjr§ifhwifEdkifvQif? rdrd\a&SUtvm;tvmrSm b,fvkdrS raumif;
awmfum;rsm;jzifhtpm;xkd;vmcJh&m? yef;bJq&mESihf ukef;ESD;csKyfolrsm;\ Ekdifawmhb?J tqifroifv h Qif tvkyv f ufryhJ if jzpfaumif; jzpf
144 145
oGm;Ekid yf gonf/ qkdcJhygtwkdif;? rdrdwkdY\uRrf;usifrI t&nftaoG;ESifh ynm pepfu pD;yGm;a&;vGwfvyfcGifh tajrmuftjrm;ay;ygvdrfhrnf/
a&;a&csdefukd pOfqufrjywf jr§ifhwifay;Ekdifa&;onfyif? aps;uGufpD;yGm; pGrf;aqmif&nfjynhf0aom xkwfvkyfa&;pepfwpf&yfESifhvnf;
a&;&Sd tvkyform;rsm;\ ta&;tBuD;qHk; b0tmrcHcsufjzpfygonf/ taxmuftyHhjyKygvdrfhrnf/ þpepfu tqkdyg aumif;aom
tvkyfrsm; vkyaf &;wGif toH;k jyKEkdifap&ef? <u,f0aom ukefpnf
tcef; (5) ESifh0efaqmifrIrsm;ukdvnf; zefwD;ay;ygvdrrhf nf/ tu,fí vl
aps;uGufrsm;\pepf onf wpfu, dk af umif;qef? avmbBu;D (okrYd [kw)f ysif;&dvQif
A System of Markets aum bmjzpfrnfenf;/ wpfukd,faumif;orm;? avmbaZm
wkdufolrsm;? vlysifrsm;ESifhqkdvQifaum...? aps;uGufpD;yGm;a&;
trSefpifppf? aps;uGufpepf&Sd pmoHk;olrsm;? xkwfvkyfolrsm;ESifh pepf tvkyfjzpfEkdifygrnfavm.../
tvkyform;rsm;rSm? rdrdwkdYukd,fusKd;pD;yGm;twGuf ½kef;uefvIyf&Sm;aeMuol vlaumif;jzpfap? vlqkd;jzpfap? avmbBuD;oljzpfap?
rsm;om jzpfygonf/ tjrifhqHk;tusKd;pD;yGm;ukd &&Sd&eftwGuf? oufqkdif&m a&mifh&Jwwfoljzpfap? vlysif;jzpfap? 0D&d,&Sdoljzpfap? rnfol
pD;yGm;a&;t&if;tjrpfrsm;ukd (wwfpGrf;orQ) taumif;qHk; toHk;csaeMu rqkd ydkrkdrsm;jym;aumif;rGefaom ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;ukd?
onfom jzpfonf/ þenf;jzifhyif? trsKd;om;pD;yGm;a&;wpfckvHk;ukd wGef; cHpm;oHk;aqmifcsifMuonfom jzpfygonf/ þonfukd? twå
wifvkduf&mvnf; a&mufygonf/ tedrfhqHk;tm;jzifh? vltrsm;vkdtifqE´ ayrpdwf[k ac:vkdu? ac:Ekdifygonf/ aps;uGufpepfwiG f þ
rsm;ukd (twwfEikd q f ;kH ) auseyfatmif? jznfq
h nf;ay;Ekid yf gonf/ þonfyif twåayrpdwu f yi?f rufv;kH rsm;pGmukd zefw;D ay;jcif; jzpfygonf/
aps;uGufpD;yGm;a&;pepf\tESpfom&ESifh a,bk,stvkyfvkyfyHkjzpfonf/ tvkyfBudK;pm;vkyfukdifcsifatmif? *½kwpkdufoHk;pGJwwfatmif?
þoabmukd yxrqHk; pepfwusaxmufjycJholrSm? paumhvlrsKd; pkaqmif;Ny;D &if;ES;D jry§ Ef cHS siv
f matmif aphaqmfay;aom rufv;kH
'óeynm&Sif t'rfprpf jzpfygonf/ prpfrSm usrf;½kd;abm*aA'*dkPf;ukd rsm;jzpfygonf/
pwifco hJ jl zpfovk?d acwfopfabm*aA'ynm&yf\ acgif;ukid zf cifBu;D [lí OyrmtaeESi?hf xkwv f yk o
f w
l pfa,muf\txdik rf S pOf;
vnf;? qkdEkdifavmufoljzpfonf/ ol\tausmfMum;qHk;ESifh ta&;BuD;qHk; pm;Munhfygrnf/ ol\p½kdufobm0u rnfokdYyif&Sdap? bdZeuf
usr;f ? ]Ekid if rH sm;\"e} (The Wealth of Nations) ukd 1776 ckEpS u f xkwaf 0 orm;wpfa,muftaeESifh olYvkyfief;ukdatmifjrifapcsifonf
cJhonf/ þusrf;rSmyif? prpfu aps;uGufpepf\tmedoifukd ,ckvkd azmf rSm aocsmygonf/ aumif;NyD? atmifjrifzkdY olbmvkyfrnfenf;/
xkwfcJhygonf/ ]vlyk*¾KdvfwpfOD;csif;taeESifh vHkYv0D&d,&Sdonfjzpfap? ysif;aevdkY rjzpfyg/ tvkyf vkyf&ygvdrfhrnf/ (wpfenf;qkdvQif?
ysif;&donfjzpfap? olusifvnf&aompD;yGm;a&;rSm vGwfvyfNyD; NydKifqkdifrI vlawGvkdcsifaomypönf;ukd xkwfvkyf&ygvdrhfrnf)
&Sdaom aps;uGuftay:om tajccHvQif? pD;yGm;a&; pGrf;aqmif&nfukda&m þokdYxkwfvkyfEkdif&ef tvkyform; iSm;&rf;ygvdrfhrnf/
wpfOD;csif;vGwfvyfrIukdyg (oltwkdif;twmESifhol) zefwD;ay;Ekdifp&m&Sdyg þae&mwGif wpfu, dk af umif;pdwjf zifh vkycf udak vQmah y;vkrYd &yg/
onf/ þokdYjzpfonfrSm aps;uGuftiftm;pkrsm;\ukd,faysmufvuf aps;uGufaygufaps;twkdif; vkyfc&Sif;&ygvdrhfrnf/ xkwfvkyfNyD;
(invisible hand) u tvkyfvkyfay;aomaMumifh jzpfonf/...} vQif &&Sdaomypönf;ukd aps;uGufwifa&mif;cs&ygvdrfhrnf/ þ
ae&mwGifvnf; avmbBuD;NyD; aps;wifa&mif;vkdYr&yg/ aps;
ukd,faysmufvuf uGufaygufaps;twkdif;om a&mif;cs&rnf jzpfygonf/ þodkY
tu,fí? vlonf obm0t&yifaumif;rGefNyD; Muifemwwfonf a&mif;cs&mwGif azmufonfrsm;ESifhvnf; ½kd;om;jzLpifpGm quf
qkv
d Qi?f olww
Ykd pfawG\ aumif;aomtvkyrf sm;ukd vkyEf ikd af p&ef? aps;uGuf qH&ygvdrfhrnf/ pdwf,kwfpdwfykyfESifh uvdrfuuspfvkyfvQif?
146 147
azmuf onfrNrJEkdifyg/ ol\vkyfief; qufvufvnfywfap&eftwGuf onf r[kwf/ NydKifqkdifrIjzifh? a&mif;vkdtm;ESifh0,fvkdtm;wdkYukd
vnf;? &&SdaomtusKd;tjrwfrsm;ukd pkaqmif;Ny;D ? &if;ES;D jrK§ yEf &HS ygvdrrfh nf/ qkwf,wuf vIyf&Sm;apNyD;? wnfNidrfajcwpfckqDokdY OD;wnfap
oH;k csi&f m avQmufoHk;vdkY rjzpfyg/ uyfap;enf;aumfw&m vkyfaevkdYvnf; jcif;jzpfygonf/
rjzpfyg/ qkcd yhJ g NyKd iq
f idk rf I (wpfenf;uk, d af ysmufvuf) tvkyjf zpf
þwGif ajymvkdonfrSm? vlwkdY\tjyKtrlESifh"avhp½kdufrsm;ukd? aps; zkdYqkdvQif? yk*¾vduykdifqkdifrI &SdzkdYvkdygonf/ yk*¾vduykdifqkdifrI
uGufu yHkoGif;ay;Ekdifonfqkdaom tcsufjzpfygonf/ þodkY tjyKtrlESihf r&Sv d Qi?f yk*v ¾ ud rufv;kH r&Sad wmhí? NydKifqkdifrIvnf; &SdEkdifawmh
"avhp½kdufajymif;vJa&;ukd? t"duyHkoGif;ay;aom taMumif;&if;rSm? NyKd if rnfr[kwfygacs/ NydKifqkdifrIudk tm;aumif;armif;oef &Sifoef
qkid rf jI zpfygonf/ Oyrm-&yfuu G w f pfuu G f (odrYk [kw)f aus;&Gmwpf&mG wGi?f aezkdYqkdvQif? vGwfvyfzkdYvnf; vkdygonf/ aps;EIef;xdef;csKyfrI
om;owform; awmfawmfrsm;rsm; &SdonfqkdygpkdY (NydKifqkdifrI&Sdonfh o tygt0if yHkpHrsKd;pHkjzifh&SdEkdifaom xdef;csKyfrIrsm;u? NydKifqkdifrIukd
abm)/ wpfa,mufaom om;owform;rSmavmbBuD;NyD;? aps;wif pdfwf&Sdvuf&Sd rvIyf&Sm;Ekdifatmif? wkyfaESmifxm;wwfygonf/
a&mif;vQif (odkYr[kwf) pdfwf,kwfrm&Sdojzifh tom;ykyfrsm;ukda&mif;vQif? odkYESihftrQ? pm;oHk;olrsm;\vkdtyfcsufukd tjynhft0jznhfqnf;
xko d m;owform;xHrS tom;ukd b,forl 0S ,fMuawmhrnf r[kwyf g/ olY Ekdifa&;wGif? tcuftcJ&SdEkdifovkd wpfckvHk;pD;yGm;a&;wkd;wufrI
NyKd ib
f uf tjcm;om;owform;rsm;uko d m? tm;ay;Muawmhrnf jzpfygonf/ ukdvnf; xdckdufaponf/ xkwv f yk o
f rl sm;Mum; NyKd iq
f idk rf rI mS ? pm;
onfvkdESifh aemufqHk;? xkdyk*¾Kdvf\om;owfvkyfief; &yfpJoGm;vdrfhrnfjzpf oH;k olrsm;twGuf taumif;qH;k rdwaf qGjzpfygonf/ pD;yGm;a&;
ygonf/ NyKd iq f idk rf u
I ol\ avmbpdwEf iS phf w d ,
f w k pf wd yf yk uf ?dk qH;k racRcRwf wkd;wufrItwGufvnf; t"dutusqHk;tif*sifwpfck jzpfyg
vkdufonhfoabm jzpfonf/ onf /
tu,fí? xkdaus;&GmwGif om;owform; wpfa,mufwnf;om&Sd
vQif (wpfenf; NyKd iq f idk rf rI &Sv d Qi)f ? olawmif;oavmufaps;jzifh olay;orQ wpfpdfwfwpfydkif;rS wpfckvHk;okdh
tom;ukdom &&Sdawmhrnfjzpfygonf/ pm;oHk;olrsm;bufrS epfemovkd? trSepf ifppf? wpfO;D csi;f pm;oH;k olrsm;ESihf wpfO;D csi;f xkwf
om;owform;\ rawmfavmbudkvnf;? qHk;racscRwfrnfholr&Sd jzpfoGm; vkyfolrsm;rSm? olwkdY bmvdkcsifonf? bmawGukdxkwfvkyfí
ygvdrrfh nf/ aps;uGuaf e&mwGi?f tpk;d &u wpfO;D wnf;wm0ef,v l u dk af om b,faps;ESifh a&mif;cs&rnfqkdonfukd? trdefYay;pD;yGm;a&;rsm;
trdeaYf y;pD;yGm;a&; (qk&d , S v f pfp;D yGm;a&;) usq;kH &onfrmS ? t&if;cHtm;jzifh wGif&dSaom A[dkpDrHudef;aumfrwDxuf ydkíodem;vnfMuyg
þtcsuaf Mumifh jzpfygonf/ NyKd iq f idk rf u
I odk m z,fxw k vf u dk vf Qi?f aps;uGuf onf/ aps;uGufpD;yGm;a&;pepf usifhoHk;aomEkdifiHrsm;&Sd? rD*g
pepf rrnfawmhyg/ NyKd iq f idk rf t I m;aumif;aerSom aps;uGurf sm;&Sio f efEidk frnf tqifNh rKd UBu;D rsm; edp"ö 0l yHrk eS v
f nfywfaeonfudk Munfv h udk fvQi?f
jzpfygonf/ tar&duefjynfaxmifp&k d S ]vuf0g;Bu;D tkyrf I qefu Y siaf &;Oya'rsm;} þtcsufukd xifxif&Sm;&Sm;awGU&ygvdrfhrnf/ tqkdyg rD*gNrdKU
(anti trust laws) rSm? NyKd iq f idk rf u
I kd tNr&J iS o f efaeapa&;twGuf &nf&G,f&if; Bu;D rsm;wGi?f vlO;D a&oef;ESichf s&D o dS nfw
h idk f b,foal wGudk tom;
jzpfygonf/ b,favmufay;rnf? aygifrkefYb,favmufay;rnf? [if;oD;
trSefpifppf aps;uGufpepftvkyfjzpfaeonfrSm? NydKifqkdifrIu aps; [if;&Guf b,favmufay;rnf pojzif?h cGw J rf;csay;aom pDru H ed ;f
uGuftiftm;pkrsm; (a&mif;vkdtm;ESifh0,fvkdtm;) wkdYukd tNrJvIyf&Sm;ae at*sifpDrsm; r&Sdyg/ odkYESifhwkdif? NrdKUolNrdKUom;tm;vHk;ukd 00
ap&ef? xde;f ñSad y;aeaomaMumihf jzpfygonf/ okt Yd wGuf tqkyd g NyKd iq f idk rf I vifvifauR;xm;Ekdifygonf/ bmaMumifhenf;/ þNrdKUBuD;rsm;
udkyif? prpfu ukd,faysmufvuf[k trnfay;vkdufjcif;jzpfygonf/ trdefY tpptqifajyatmif b,fyHkvnfywfaeMuygoenf;/
ay;pepfrSmvkd? jrifomxifomaom vufBuD;rsm;ESifh 0ifa&mufjc,fvS,f pm;aomufqkdifrsm;? pwdk;qkdifrsm;taeESifh rdrdwkdY azmuf
148 149
onfrsm; tvkd&Sdonfhypönf;ukd? aps;NydKifpepfjzifh tNydKiftqkdifa&mif;csMu uGeo f m,m
ygonf/ pm;oH;k olrsm;bufrv S nf; rdrw d t Ydk wGuf taumif;qH;k ypön;f ud?k ordik ;f tkyaf qmif;pmpOf trSw(f 1)
toufomqHk;aps;EIef;jzifh &&Sdap&ef? a&G;cs,f0,f,lMuygonf/ þtajc
taewGif? t&nftaoG;rjynfhrDaomypönf;ukd a&mif;csonfh? (odkYr[kwf)
aps;wifa&mif;onfh? (okdYr[kwf) qufqHa&;nhHzsif;onfh qkdif&Sifrsm;t
wGuf? tem*wfr&SdEkdifyg/ aps;uGufNydKifyGJwGif wpfcsdefr[kwfwpfcsdef vef
oef;xGe;f &Spq
f ,fjynfh
usoGm;rnfom jzpfygonf/ pm;oHk;olrsm;bufrSvnf;? rdrdwdkUtvdk&Sdaom
oef;xGef;a&;wJhpm
ypönf;udk twwfEdkifqHk; oufomonfhaps;EIef;jzifh? 0,f,l&&SdEdkifygonf/ trSmpm
ajym&vQif? rnfonfhA[dkpDrHudef;aumfrwDrS rygbJ? a&mif;vdktm;ESifh a&S;a[mif;okawoeu az:xkwfay;wJhjrefrmh"avh
0,fvdktm;wdkY wdkuf½dkufxdawGUqufqHNyD;? tvkyfjzpfaejcif; jzpfygonf/ ysL? jrefrm? rGef? &cdkifawG&JY jAm[®PeJYAk'¨ udk,fpm;awmf
Brahmanical and Buddhist Icnographs of {NyD 2003? 4^2003 (1)
þoabmudkyif? jzpfpOftvdkuf pOf;pm;Munfhygrnf/ rkefYzkwform;
Pyu, Mon,Rakhine and Myanma
rsm;u? rkefYqdkifrsm;odkY aygifrkefYawG NydKifa&mif;Murnf/ rkefYzkwfud&d,m yk*HpmMunfhwdkuf^ The Bagan Libraries
a&mif;olrsm;u? rkezYf w k of rm;rsm;odYk 4if;wdyYk pön;f udk tNyKd iaf &mif;csMurnf/ ppfwrf;ac: e,fpyftkyfcsKyfa&; tpD&ifcHpm
oH? oHrPdESifh tjcm;ukefMurf;a&mif;csMuolrsm;u rkefYzkwfud&d,mvkyfol The Provincial Adminstrative Reports of
rsm;od?Yk ¤if;wdyYk pön;f rsm;udk tNyKd iaf &mif;csMurnf/ tqift h oD;oD;&Sd a&mif; Myanma: Sittans
pmtkyfa0zefcsuf? a*:'Gif[ifqefvkpf yk*HacwfOD;-a&S;jrefrm (3 wGJ)
ol,0,fot l m;vH;k rSm? jzpfpOfBu;D wpfcv k ;kH &Sd 0,fvt kd m;ESihf a&mif;vdt
k m;rsm;udk Review of Gordon H. Luce's ; Old Burma-Early Pagan,I,II &III.
tukeftpifrodonfhwdkif? rdrdwdkY yg0ifywfouf&mtydkif;udkrl? aumif; e,fpyfa'otkyfcsKyfa&; jzpfxGef;vmyHk(1885-1948)
aumif;oabmayguf em;vnfMuonf/ þodkYaom od&Sdoabmayguf (wifarmif&ifa&;wJh pmwrf;udk oef;xGef; csHKkUa&;w,f/)
Tin Maung Yin;Development of Frontier Adminstration
em;vnfraI Mumifo h m? jzpfpOfBu;D wpfcv k ;kH yHrk eS v
f nfywfaejcif;jzpfygonf/
(1885-1948), abridge by Than Tun
wpfenf;qdk&vQif? rdrdwdkYudk,fusdK;pD;yGm;twGuf rdrdwdkYoufqdkif&mu@ rnfonft h cgrS wdraf umaysmufu, G rf nfr[kwo f nfh jrefrmvuFm oHk;yk'f
wGif? wwfpGrf;orQ BudK;yrf;vkyfudkif&if;jzifh wpfckvHk;pD;yGm;a&;BuD;udk t&Sdef (vSaz? vSoed ;f eJY cifacsma&;wmudk oef;xGe;f jrefrmjyefw,f/)
rysufarmif;ESifaeMujcif; jzpfygonf/ þonfyif aps;uGufpD;yGm;a&; 1900 jynfhESpf0ef;usifu &efukefaumvdyf ^ ,leDAgpDwDaumvdyf
&efukefwuúodkvfrSm t*Fvdyfpm oifMum;yHk ^ ae&Sife,fausmif; t*Fvdyfpm
pepf\ a,bk,stvkyfvkyfyHk jzpfygonf/
wdkYq&mawG
aoEdkif½dk;vm; avbmwD
qufvufazmfjyygrnf- eef;e*g;a0
oef;xGef;taMumif;a&;wJhpm
t,f'DwmtzG J Y usKyfwdkUobmywdBuD;
f rQ uReaf wmhq&m(oef;xGe;f )taMumif;? [0if;armif (ordik ;f )]
uReaf wmfajymcsio
oef;xGef;pmpkpm&if;
pmñTef; - What Is a Market Economy ? 2002 ckESpftwGif; oef;xGef;a&;cJhorQ pmpkpm&if;
(By Michal Watts)
Plastic Rainbow Book Publication
trSwf 217? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f) ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY/
zkef; - 095193106 ^ 384199
150 151
Special Section

omrefa0g[m& bmomjyefjcif;*
„ OD;0ef

bmomjyef&mrSmtajccHjzpfwJh omrefa0g[m& bmomjyefqkdjcif; trIjzpfvYdk &efuek rf mS trIqidk &f ygowJ/h wpfaeYawmh e,frmS &Sw d o hJ rYl cd ifxu
H dk
taMumif;ukd uReaf wmfajymcsiyf gw,f/ c&pf,mefusr;f pmrsm;[m bmom taMumif;tm;avsmfpGm olu oHBudK;pmwapmif ykdYvkdufygowJh/ ]Maung
jyeftcH&qHk;usrf;pm jzpfw,fvkdY od&ygw,f/ or®musrf;pmudk tjynfh Maung Suspended} wJ/h oHBuKd ;pmuk& d awmh rdcifBu;D [mxdwx f w d jf ymjymeJY
tpHkwcsKdU? wpfpdwfwpfykdif;wcsKdU bmomaygif; wpfaxmifhwpf&mausmfeJY t*Fvdyfpmwwfolukd zwfckdif;wmaygh/ tJonfvluvnf; Suspendedukd
bmomjyefNy;D jzpfw,fvYdk od&ygw,f/1 tJonf c&pf,mefusr;f pm bmom rodvkdY? tbd"mefvSefMunfhNyD;awmh ]OD;armifarmifukd wJGvJqGJxm;onf}vkdY
jyefawGukd avhvmNyD;awmh? Bible translating2 ac:wJh pmwpftkyfukd bmomjyefvkdufygowJh/ tJ'gukdvJMum;a&m rdcifBuD;[m ]tr,fav;
Dr. Eugene A Nida u a&;ygw,f/ tJonfpmtkyfxJrSm (6-2-1-1) awmh usKyfom;BuD;ukd BudK;ay;vkdufygayghvm;} vkdYqkdNyD;? &ifywfpnfwD;
olajymwJh tcsufwpfcsuf[mjzihf? tajccHoabmwpf&yftaeeJY tvGef ikdygava&mwJh/ tJonfcPrSm? t*Fvdyfpmwwfwpfa,muf aemufxyf
rSwfom;zG,f aumif;ygw,f/ a&mufvmNyD;? oHBudK;pm;ukdMunhfawmh bmomjyefrSm;aewmodwmeJY....
'The translators must have a thorough knowledge of both ]OD;armifarmifudk BuKd ;ray;ygbl;/ &mxl;u acwåcsxm;wmyg}vkYd ajymawmhrS?
languages: the text language and the native language.' rdcifBuD; touf½SLrSefvmNyD;? ]&mxl;ucswmawmh acwåyJcscs? wpf
]bmomjyefo[ l m bmomjyef&m bmompum;ukad &m bmomjyefcH oufvHk;yJcscs? udpör&Sdygbl;/ BudK;ray;wmrSef&if NyD;wmygyJ} vkdYqkdNyD;
bmomjyefpum;ukda&m uRrf;usifpGm od&r,f} wJh/ tck bmomjyefaeMu &,f & S m ygowJ h / tJ o nf t jzpf t ysuf u av;[m wu,f j zpf w mvk d Y
wJh uRefawmfwkdYtwGufawmh? t*Fvdyfbmompum;ukda&m jrefrmpum; uRefawmfod&ygw,f/ [kdacwf[kdtcgu jrefrmjynfaus;vufykdif;rSm?
ukdyg uRrf;usifpGmodzkdYvkdw,fvkdY? qkdvkdw,fvkdY ,lqygw,f/ t*Fvyd pf mwwfwv hJ l tifrwef&mS ;ygw,f/ wwfjyefawmhvnf;? oHBuKd ;pm
tck? uReaf wmf wifjycsiw f muvnf;? bmompum;uRr;f usirf eI YJ zwfwwf½kHavmuf wwfw,fvkdY? ajymavh&Sdygw,f/ okdYaomfvnf; tck
qdik w
f t hJ aMumif;ygyJ/ okaYd omfvnf;? bmompum;uRr;f usirf u I dk ajymr,fh uRefawmfwifjywJhtjzpfukdaxmuf&if? oHBudK;pmukdawmif rSefuefatmif
tpm;? bmompum; ruRrf;usifrIaMumihf trSm;awGU&yHkukd ajymjy&&if? zwfwwfol &Sm;w,fvkdY? ,lrSwf&ef&Sdygw,f/
wkw
d u dk sO;f usO;f eJY oabmaygufEidk Mf uvdrrhf ,fvYdk xifryd gw,f/ tJ'gaMumifh aemufwpfck uRefawmfajymcsifwmu? t*Fvdyfpm tvGefwwfwJh
trSm;taMumif;uk?d om"utenf;i,fxw k jf yNy;D uReaf wmf ajymjyyg&ap/ yk*¾dKvf? t*FvefEkdifiHrSm ESpfESpfvHk;vHk; ynmawmfoiftjzpfeJY? ynma&;bm
a&S; t*Fvyd af cwftcgu? OD;armifarmifqw dk hJ NrdKUtkyfrif;wOD;[m? om&yfavhvmcJhwJhyk*¾dKvfwpfOD;? owdvpfyHkuav; jzpfygw,f/ tJonf
* JBRS, XLIII, ii, Dec. 1965, 79 - 82. yk*Kd¾ v[
f m *syefacwftwGi;f u? tpk;d &udpw ö ckeYJ *syefjynfuodk mG ;&ygw,f/
152 153
jyefvmwJhtcgusawmh olawGUcJh& BuHKcJh&wJhtaMumif;awGukd aqmif;yg; pdwf0ifpm;zG,f aumif;ygw,f/ orkdif;pmtkyfwpfckrSm South-East Asia
wpfckrSm? ]tmvl;csKd}awG *syefjynfrSmtoHk;0ifaMumif; ygvmygw,f/ Relief Fund qkw d m ygygw,f/ tJ'gukd bmomjyefou l ? ]ta&SUawmiftm&S
uReaf wmfu tbd"meform;qkad wmh? ]tmvl;csK}d qkw d mukad wGU&wJt h cg odyf ½kyaf zmif;½ky<f u&efyakH iG} vkYd jyefvu dk yf gw,f/ trSerf mS awmh Relief qdw k hJ
Ny;D odcsiyf gw,f/ wpfaeYaomtcgrSm tJonfy*k Kd¾ vef q YJ akH wmh uReaf wmfu pum;vHk;[m? onfpum;pyfrSm ]oufomacsmifcsda&;}ukd qkdvkdygw,f/
ar;w,f/ ]aemifBu;D ? *syefjyefaqmif;yg;xJu tmvl;csKq d w dk m b,f[mrsK;d aemufwpfck/ pD;u&ufAl;awGxJrSm pD;u&ufukd cJpuúLeJYavvHk
vJAs}vdkY uRefawmfu ar;w,f/ ]uGm? Sweet Potato ukdajymwmygwJh} atmifxyk &f ygw,f/ cJpuúLukd t*Fvyd v f dk tin-foil vkaYd c:ygw,f/ odyyHÜ nm
oluajzw,f/ onfawmh? uReaf wmfu ]tk?d aemifBu;D uvJ? Sweet Potato bmomjyefpmrlwpfckrSm ]cJrjzLrsufyg;} qkdwJha0g[m&ukdawGUawmh? uRef
qkdwm uefpGef;Oukdac:wmyJ}vkdYajymawmh? ]rodygbl;uGm? vrf;ñTefpmtkyf awmftvGefpdwf0ifpm;NyD;? t*Fvdyfpum;ukd&SmMunhfw,f/ Tin-foil ukd
rSmzwf&vkdY bmomjyefNyD; a&;vkdufwmyJ}vkdY jyefajzygw,f/ awGU&ygw,f/ onfawmh Tin-foil qkd&if? vltrsm;ac:wJhpum;eJY ]cJpuúL}
aemufwpfck uRefawmf\wifjycsifwmu? owif;pmwpfapmifrSm vkdYrac:bJ? ]cJrjzLrsufyg;}vkdY bmaMumifh ac:ygvdrfhrvJ/ toHk;tpGJrsm;
zwf&wJh udpöwpf&yfyg/ wpfaeYaomtcgrSm jrefrmowif;pmwapmif &Sad va&mhovm;qkNd y;D ? tbd"meftwGuf pkxm;wJah 0g[m&awGrmS &SmMunhf
xJu? EkdifiHjcm;owif;wpf&yfrSm ]jrif;cGm*Pef;aumif} qkdwmudk zwf&yg ygw,f/ rawGUygbl;/ ]rsuyf g;}qkw d mu bk&m;rSma&TcswhJ a&Tqidk ;f ukad c:wJh
w,f/ uRefawmfuvnf; odcsifwmeJY? t*Fvdyfowif;pmrSm tJonf pum;wpfrsKd;yg/ a&Trsufyg;ac:ygw,f/ t*Fvdyfvkdawmh gold leaf ac:
owif;&yfu&dk mS Munhaf wmh horse-shoe crab qkw d hJ tar&duefpum;vH;k uk?d Muwmaygh/ ]cJpuúL}eJY ]rsufyg;}[moabmcsif;rwlbl; xifygw,f/ ]cJrjzL
awGU&ygw,f/ tJ'gaMumihf? tar&dueftbd"mefukdvSefMunhfawmh king- rsuyf g;} qkw d phJ um;vH;k uk?d b,fursm; &ygvdrrhf vJqNdk y;D ? [k[ d okd nfonfrSm
crab ukd horse-shoe crab vkdYvnf;ac:w,fvkdY od&ygw,f/ king-crabukd &SmMunhfwJhtcg? OD;xGef;Nidrf;tbd"mefrSm oGm;awGU&ygw,f/ Tin-foil udk
jrefrmvkd ]yDvm;aumif}vkdY ac:wmukdawmh? uRefawmf e*dkuodxm;NyD;yg/ ]cJrjzLqdik ;f ? cJrjzLrsuyf g;} vdYk t"dymÜ ,faz:xm;ygw,f/ tJonfpum;awGu?
tJonfrmS bmomjyefo[ l m jrefrmpum;ukd rpHpk rf;bJ? wku d ½f u
dk b
f momjyef jrefrmbmomrSm wu,f&w dS phJ um;awG r[kwyf gbl;/ tbd"mefrSmt"dyÜm,f
vku d w
f thJ wGuf jrefrmrIrmS ½Iyaf xG;oGm;&jcif;jzpfygw,f/ tu,fí? ol[m ay:atmif azmfzkdY&ef? tbd"mefq&mu zefwD;&wJh pum;vHk;awGyg/
tar&duef t*Fvdyfpum;ukda&m jrefrmpum;ukdyg? uRrf;uRrf;usifusif tJonftcsufukd owdrrlrdwJh bmomjyefq&mu? tbd"meftzGifhukda0g
em;vnfv&Ydk &dS if onfvdk arhrmS ;a&;rdvrd rfh ,f rxifygbl;/ tJonfvdk rSm; [m&vkyfNyD; oHk;vkdufwJhtwGuf? ae&mrusjzpf&w,fvkdY xifrdygw,f/
wwfwJhtwGuf? ]jrif;cGm*Pef;eJY tmvl;csKd}qkdNyD; aqmif;yg;wpfapmifukd aemufwpfck uRefawmfwifjycsifygao;w,f/ odyÜHynmrSm toH
]aiGwm&Dr*¾Zif;} trSwf29 rSm uRefawmf azmfjyzhl;ygw,f/ taMumif;udk bmomjyefxm;wJhpmwpfck ygvmygw,f/ tJonfpmxJrSm
Oya'bmomjyef&mrSm awGU&wJh jzpf&yfwpfckukdvnf; wifjycsifyg awGU&wmu? ESw J Ydk yavGwrYdk mS usL½d;k ygw,fvYkd jzpfygw,f/ uReaf wmfvnf;
w,f/ The Urban Control Act, Section 14 (1) rSm ejectment from the oabmraygufwmeJY t*Fvdyfpmrlukd Munhfawmh? reed qkdwJh pum;vHk;ukd
premises on any of the grounds specified in clause (d) of sub-section (1) oGm;awGUygw,f/ Reed ukd OD;xGef;Nidrf;tbd"mefu? ]usL? usLyif? usL½kd;?
uk?d bmomjyefou l ]yk'rf cGJ (1) tyk'd f (* i,f) wGif oD;jcm;azmfjyxm;onfh ...usLa>ytcif? cifa>y} ponfjzifh teufay;xm;ygw,f/ tJonf ay;
ajrrsm;ay:&Sd OypmrSESifxkwfjcif;} vkdY jyefvkdufygw,f/ tJonfrSm on xm;wJt h euftrsK;d rsK;d xJu ESw J Ydk yavGwt Ydk wGu?f ]tcif}qkw d hJ pum;vH;k ukd
any of the grounds ukd ]ajrrsm;ay:&Sd} vkdY bmomjyefvkdufjcif;ygyJ/ a&G;&rSmukd ra&G;bJ? ]usL½dk;}ukd oGm;a&G;awmh onfbmomjyefq&m[m?
Grounds [m onfpum;pyfrmS ]taMumif;tcsur f sm;}vkYd teuf&v
dS rd rhf ,f bmomjyefpum;udak &m? bmomjyefcH bmompum;ukad &m rodem;rvnf&m
xifygw,f/ a&mufw,fvkdY xifrdygw,f/
wuúokdvf orkdif;bmomjyefq&mwpfOD;&JU jzpf&yfwck[mvnf;? aemufwpfcsuf uReaf wmfajymcsiaf o;wmu? oHvu dk t f aMumif;ukd
154 155
bmomjyef&mrSm awGU&wJh? ckd;vkd;ckvk wpfcsufygyJ/ oHvkdufeJY qkdif&mrSm
secular variation qkdwJh toHk;tEIef;&Sdygw,f/ tJ'gukd wuúokdvf bmom Dr. Than Tun
jyefq&mwpfOD;u? ]avmuDESifhqkdifaom ajymif;vJrI} vkdY jyefvkdufygw,f/ (memoirs & observations)
b,favmufrSefvkdY b,favmufrSm;w,fqkdwmukdawmh? odyÜHynm&SifawG 157 zwfpmtkyfordkif;
qifjcifMunhfMuygawmh/ 178 A Modern History of Myanma
aemufwpfck wifjycsifygao;w,f/ wuúokdvfbmomjyef wpf&yf
rSm? uGe'f ifqmxJrmS ]rSeu
f if;} wyfxm;w,fvYdk awGU&ygw,f/ uReaf wmfwYdk
tzkdYawmh tvGefxl;qef;wJh pum;wpf&yfygyJ/ rSefuif;qkdwmrsKd;[m
jymom'ftcReftwufawGrSm wyfqif&wJh? tqifwefqmwpfrsKd;yg/ a&S;
acwfu eef;awmf? tdrfawmf? ausmif;awmfawGrSm oHk;ygw,f/ tckacwf
awmh oH;k MuyHrk &ygbl;/ 'gayrJ?h uGe'f ifqmxJrmS rSeu
f if;wyfqifxm;w,f
qdkawmh? bmrsm;ygvdrfhrvJvkdY t*Fvdyfpmukd,fukd zGifhMunhf&ygw,f/
onftcg VANE qkdwmukd oGm;awGU&ygw,f/ VANE ukd OD;xGef;Nidrf;
zwfpmtkyo
f rdik ;f *
tbd"mefu ]avjytvHi,f/ iSufjrwfem;/ rSefuif;} vkdY teufay;xm;yg „ o ef ; xG ef ;
w,f/ bmomjyefo[ l m tJonftbd"mef pum;awGxu J ? olxif&m wpfck
ukda&G;NyD; bmomjyefqkdvkdufyHk&ygw,f/ uGef'ifqmxJrSm ]iSufjrwfem;} a&S;jrefrmpepfeYJ pmoifay;aewmu? 19 &mpkEpS &f UJ yxr
wyfqifxm;w,fvkdY rjyefwmukdyJ? aus;Zl;wif&rvkd jzpfaeygw,f/ ESpftpdwf vGefwJhtcg? t*FvdyfpepfeJYoifMum;csifawmh
tJonfawmhum? uRefawmf tprSmwifjycJhwJh a'gufwmEkduf'g&JU zwfpmtkyf[m aygif;ul;wHwm; jzpfw,f/ 'DzwfpmtkyfudkyJ
tqk[ d m? tifrwefreS yf gw,fvYdk qkcd siyf gw,f/ bmomjyefr,fh yk*Kd¾ v[
f m? pepfa[mif;udkNzdKcGif;wJh vufeuftjzpfeJY oHk;w,f/ bmjyK
ukd,fhpum;udka&m, olYpum;ukda&m y,fy,fe,fe,f uRrf;uRrf;usifusif vdv Yk q
J adk wmh? a&S;pepfrmS zwfpmtky&f ,fvYdk r&Sb d ;l / oifyek ;f
wwfr?S jzpfygvdrrfh ,f/ tJonfrmS ? a'gufwmEku d 'f gu olpY mtkyf pmrsuEf mS Bu;D &Ny;D &if? y&dwBf u;D yJ wpfy'k pf t
D &Gwcf ikd ;f tusucf ikd ;f awmh
8 rSm a&;xm;wJh pum;wpf&yf[mvnf;? tifrwef rSwfzG,faumif;yg wmyJ/ tJ'guaeNyD;? Ak'¨pmayxJu tqifhqifhjrifhwJh oif
w,f/ In all the press of duties the translator must be a word-hunter,wJ/h cef;pmawG? ay;oGm;awmhw,f/ t*Fvdyf,lvmwJh taemuf
[kwfygw,f/ bmomjyefq&mqkdol[m? awmvkdufrkqkd;vkd a0g[m&awG EdkifiHpepfuawmh? zwfpmtkyfudkoHk;NyD; pma&;enf; pmzwf
ukdajc&mcHNyD; tNrJvkdufvH &SmazGpkaqmif;EkdifrS? a0g[m&<u,f0wJh a0g enf;udo k ifw,f/ tJ't D cg? uav;i,f&UJ toufuv kd dkufNyD;
[m&olaX;BuD;? jzpfEkdifygvdrfhr,f/ ukd,hfbufqkdif&ma0g[m&? olYbuf pum;vHk;vG,f&w,f/ 0guszGJUyHk½dk;&w,f/ NyD;awmh? 'Dt&G,f
qkdif&ma0g[m&awGeJY jynfhpHkuHkvHkwJhtajcukda&muf&if? bmomjyefrIrSm rSm 'DtaMumif;awmhodoifhNyDqdkwJh? A[kokwudkvnf; ay;
aq;pufus&m t½kyfjzpfEkdifygvdrfhr,fvkdY? uRefawmf ,HkMunfrdygaMumif;/ w,f/ wpfrsKd;ajymawmh pma&;pmzwfoifwJhae&mrSm? oif
ykef;BuD; tvGwfusufaewmxuf aeYpOfjrifawGUae&wJh
OD;0ef ]rD;eDrD;0g? tvDvDtvmvm? q&mrdb} qdkwmawGudk? pmeJY
rSwfpk 1/ On Translation. Harvard, 1959. awGU&&if ydkaumif;r,fqdkwJhoabmeJY? ywf0ef;usif tjzpf
2/ Bible Translating. New York, 1947. tysuu f kd zwfpmtkyx f rJ mS a&;xnfhay;xm;w,f/ tJ'gu
156 157
wpfqifw h ufNy;D ? a&S;vlBu;D olrqH;k rwJph um;udk yHjk yifew YJ pfrsK;d ? vuFmeJw Y pfrsK;d ? qufqaH &;½H;k )pmMunfw h u kd ?f jrefrmpmtkyf uufwavmufxu J vnf; zwf
pum;ajyeJYwpfrsKd; a&;xnfhay;xm;ygao;w,f/ tJ'gtjyif acwf&UJ tajc pmtkyfemrnfwcsKdU&w,f/ 'DvdkeJYyJ tm;vHk;pHkwJhpm&if;&NyDvdkY rajymEdkif
taeudt k uJcwfEikd af tmif? ud, k jhf ynfwiG ;f rSm NrdKUBuD;jyBuD;awG BuD;us,f awmif? tawmfrsm;rsm;jynfhpHkwJhpm&if;udk &ygw,f/ Oyrm? 0ef&Sifawmf
pnfum;Ny;D a&mif;cif;0,fcif;wkd;wufyHk? aus;vufawm&GmrSm om,m rif;BuD; tmomz,f&m&JU 26 'DZifbm 1864 aeYpGJeJY tdEd́,jynfxJa&;
Nird ;f at;Ny;D aysmpf &maumif;yH?k 0w¬Kypön;f xkwv f yk o f ;kH pGyJ ?kH aumufyJoD;ESH Xmeudk tpD&ifcHwJhpmxJrSm...
pdkufysKd;pm;aomufyHk? jynfy wjcm;EdkifiHawGrSm wkd;wufBuD;yGm;aeyHk? jynf t*Fvdyf jrefrmEdkifiHom;awG[m? t*Fvdyftpdk;&udk (rIcif;zrf;wJh)
axmifcsif;csif; qufoG,ftusKd;jzpfxGef;yHkqkdwmawGudk? a&;xnfhxm; ykvdyf? tcGefcHwJht&m&Sd? (axmifcswJh)w&m;olBuD;vdkY odxm;wm
w,f/ tem*wfarQmrf eS ;f csuv f nf; xnfah y;vku d af o;w,f/ pmzwfaewJh uvGJNyD;? wjcm; (t&nftaoG;awGudk) odyfrodbl;/ olwkdYEdkifiHrSm
uav;[m? igwdBYk u;D vm&if 'grsK;d vkyrf ,fqw kd phJ w
d f 0ifpm;vmatmif? urÇm t&ifBuHKzl;wJh tmPmydkifawGxufwmh? t*FvdyftmPmydkif[m
rSmBuD;us,fxif&Sm;wJh yk*¾dKvfBuD;awG? udk,fhjynfu trsm;av;pm;wJh acgif; pnf;pepfusNy;D zdp;D ESyd pf ufwo hJ abm uif;w,fvaYdk wmh odMuygNy/D
aqmifBuD;awG&JUtw¬KyÜwådawGudk zwf&if? 'Dpdwfjzpfw,fvkdY odavawmh jrefrmvdak jymwwfwhJ Oa&myom;u enf;&wJt h xJ? twGi;f ydik ;f us
'Dvdktw¬KyÜwådvnf; tenf;tyg;xnfhay;xm;w,f/ jrefrmEdkifiHrSmvdk wJhae&mawGudk ta&muftayguf r&Sdoavmuf enf;Muavawmh?
avmu"mwfynmtaMumif; tckrSrSpNyD; ajym&qdk&wJhtcg? pmoifom; awmifov l ,form; aus;awmom; trsm;[m? t*Fvyd t f mPmydik f
uav;i,fukd odyyHÜ nmtaMumif; wpfpw d w f pfyikd ;f oifay;OD;rSyv J ,
Ydk ql Ny;D ? awGu igwkdYudk ynmoifay;csifw,f? ,Ofaus;rItqifhjrifhvm
aemiftcg pmoifausmif;awGrmS taxGaxGoyd v HÜ aYkd c:wJh ynm&yfu?kd zwf atmif ulnDcsifw,fvkdY ? rodMuawmhbl;aygh/ 'Dvdk&nf&G,fcsuf&Sd
pmtkyfxJrSm 'kwd,ydkif;qdkNyD;? xnfhay;xm;w,f/ wmudk odatmif b,fvv kd yk Mf urvJ/ oabmaygufatmif b,fvkd
tck ajymNyD;wmawG enf;enf;pDjyefajym&&if? zwfpmtkyfqdkwm ajymrvJ/ oabmusvufcHvmatmif b,fvkdaoG;aqmif&rvJ?
t*Fvyd af &mufraS y:wm jzpfw,f/ uav;i,f&UJ toufvu kd Nf y;D pum;vH;k tJ'Dvkyfief;u tajccHygyJ/ 'DtajccHyEéuf ryg&if? bmvkyfvkyf
i,fi,f? 0guswdkwdkuaeNyD; wjznf;jznf;cufvmwJh pma&;enf;? pmzwf tvum;jzpfrmS yJ/ wu,fxad &mufr,fh enf;wpfenf;yJ jrifw,f/
enf;udkoifwJhpmtkyf jzpfw,f/ 'DvdkoifwJhtcg pdwfyg0ifpm;p&mjzpf c½dkifwpfckpDrSm ususeexdef;odrf;tkyfcsKyfEdkifwJh? A[dkausmif;wpf
atmif? uav;&JUtoufudkvdkufNyD; odoifhodxdkufwJhA[kokw ay;oGm; ausmif;pD zGifhzdkYygyJ/ 'Dvdkausmif;rsKd;u todynmvnf; jzefYr,f/
w,f/ a&S;vlBuD;olr&JUqHk;rpum;vnf; ygr,f/ ywf0ef;usifavhvma&; tm;usvmatmifvnf; qGJaqmifEdkifr,f/ t*FvdyftmPmydkif[m?
ygr,f/ tem*wfBuD;yGm;wkd;wufa&;udk arQmfudk;whJtaMumif;tcsufvnf; aus;awmfrsK;d uReaf wmfrsK;d awGu?kd ynmoifay;vdpk w d &f adS Mumif;vnf;
ygr,f/ wdkif;jynftkyfcsKyfaewJhtpdk;&u vli,fawGudkoGif;ay;csifwJh pdwf xif&Sm;vmr,f/ 'Dausmif;rsKd;? c½dkifwkdif; NydKifwlzGifhvdkufzkdYawmh
"mwfwpfrsK;d rsK;d udvk nf;? zwfpmtkyu f aeNy;D oGi;f vdu k yf gw,f/ tpd;k & 0g' rvG,faybl;/ &nfcsif;jynfhq&mu vdkoavmuf&zkdY cufr,f/
jzefYvufeufwpfckqdk&if jiif;r&ygbl;/ ausmif;awG[m odyfrBuD;Edkifao;bl;? (ausmif;tkyfudk wpfv aiG
zwfpmtkyf pkMunfhygw,f/ zwfpmtkyfpm&if; vkyfMunfhygw,f/ 300d ay;NyD;? vufaxmuf 3? 4 a,mufeJY tck armfvNrdKifu
rdwfaqGtrsm;u zwfpmtkyfta[mif;av;awG ydkYay;ygw,f/ tpdk;&yHkESdyf ausmif;rsdK;)udk yxrqifhtrsdK;tpm;? (ausmif;tkyfudk wpfv aiG
wdkuf pmtkyfaMumfjimawG? tpkd;&a*Zufyg pmtkyfpm&if;awG? ynma&; 250d ay;NyD;? vufaxmuf 3? 4 a,mufeJY tck ppfawGu ausmif;
Xme ESpfcsKyftpD&ifcHpmawGxJrSmvnf;? jy|mef;wJhzwfpmtkyftaMumif; rsKd;)udk 'kwd,tqifhtrsKd;tpm;xm;NyD;? yxrtrsKd;udk ykodrfrSm
ygw,f/ NAdwdoQjywdkuf jrefrmpmtkyf uwfwavmufxJrSmvnf; zwf zGiahf y;vdu
k wf ,f/ aemuf jynfrmS zGio hf ifv
h nf; zGiwhf maygh/ 'kw, d
pmtkyef mrnfwcsKUd awGUw,f/ vef'efrmS &Sw d t hJ Ed , d´ ½H;k (tck "eo[m, trsKd;udk awmifil? [oFmw? jrefatmif? xm;0,frSm zGifhMunfhr,f/
158 159
Nrdwf? a&Tusif? oHwGJrSm zGifhoifhovm; qufpOf;pm;wmaygh? ausmif; pdeyf ef;ausmif;opfq&mawmfu? pma&;Ny;D xifjrifcsuaf y;zl;ygw,f/ xif
tkyfudk aetdrfvnf; wpfygwnf;aqmufay;&r,f/ oifcef;pm jrifcsufuawmh h h h
oifwt hJ cg jrefrmpmudrk ypfy,fb;l qkw d m xif&mS ;ap&r,f/ 'gayrJh xrif;pm;vQif 0onf? ao&nfaomufvQif rl;onf? wpfESifhwpf
(jrefrmpmuvGJvdkY usefbmomawGudk) t*FvdyfpmeJY oifay;oifh aygif;aomf ESpjf zpf\/ *Gr;f jzL\/ qifrmS tpG,Ef pS cf &k \dS / oabFm
w,f/ t*Fvdyfbmomudk qdyfurf;NrdKUawGu ydkNyD;oifcsifMuw,f/ rSm &Gufrsm;&Sd\/ yifv,fxJwGif uRef;rsm;&Sd\/ iSufrSm tawmif
'Dawmh a'o&JUqE´vdkufNyD;? t*Fvdyfbmom tenf;trsm; csdefEdkif ESpfck&Sd\/ ajrBuD;ay:rSm zkwf&Sd\/ opfyifrsm;rSm tjrpf&Sdonf?
ygw,f/ 'DpDrHudef;rSm? wynfhawGtwGufa&;xm;wJh wcsKdUpmtkyf jrif;rSm csdK(*sKd)r&S?d tp&So
d nfph um;rsK;d ? ae v eu©ww f m&mrsm;udk
awGudk? bkef;BuD;ausmif;u &[ef;awmfawG ESpo f ufvufcaH tmif? urÇmajrBu;D u vSnyhf wfaeonftp&So d nfh t,ltqrsK;d rsm;onf
wjznf;jznf; a[m& ajym&rSmuvJGNyD;? wjcm; vkyfp&m r&Sad o; tusKd;r&Sdaom taMumif;w&m;rsKd;omjzpfí? avmu,wusrf;ü
ygbl;/ jrefrmvdak &;xm;wJh ausmif;oH;k pmtkyaf umif;aumif;av;awG tusHK;0ifonf/ ocsFm? yx0D0if? t*Fvdyfpm ponfhbmomrsm;
&SdaeygNyD/ pm&if;csajym&&if... onf? wd&päme0dZÆmrnfaom twwfynmrsKd;yifjzpfonf/
(1) q&ma[mufa&;wJh yx0D0if (ajryHk vdkaeao;w,f) (ñGefñGefYa0? awmifcGifomoemydkifvufxufta&;tcif;rsm;(1930-38)
(2) Bwd*HzGJUxHk;eJY ajr,mwkdif;wmykHtaMumif;pm yHkrESdyf&ao;onfhr[m0dZÆmusrf;? pmrsufESm 71-2)
(3) pwDvqifa&;wJh *Pef;ocsmF pmtky?f 'Dpmtkyaf &;yH[ k m zwfpmtkyfta[mif;awGrSm bmawG oifcef;pmzGJUxm;ovJvdkY ppf
cs;D rGr;f avmufatmif aumif;ygw,f/ NyD;awmh h h h aq;Munfhrdw,f/ ta[mif;udk&Sm&wmuawmh vGwfvyfa&;&NyD;wJhtcg?
(4) ]igaewJt h rd }f emrnfeYJ vlcE¨mtaqmufttHt k aMumif; emrnfwlzwfpmtkyfrSmyJ wjznf;jznf; a&;yHkacwfqefatmif jyifqif
pdwfyg0ifpm;p&maumif;atmif a&;xm;wJhpmtkyfi,f vdkufvkdYygyJ/ wcsKdUoifcef;pmawG ajymif;xnfhxm;wmrsKd;vnf; awGU&vdkY
udk jrefrmjyefxm;wm&,f ygyJ/ yxrqH;k 1901 u yHEk ydS w f hJ jrefrmbwfpm yXrwGJ taMumif; ajym
(5) q&mpwDAifa&;wJh a&S;&mZ0iftMurf;&,f csifw,f/ uRefawmf&Sm&wJh zwfpmawGxJrSm ta[mif;qHk;jzpfw,f/ uuf
(6) a[*sef'&pfa*smfrufx&D wavmuft&ajym&&if 1891 u tJ'Djrefrmzwfpm pokH;w,f/ 1911
qdkwmawGygyJ/ tajccHeu©wfynm pmtkyfom 'DtxJyg&if? tck ckrSm? 'Dpmtkyf[m 11 Budrfajrmuf tkyfa&wpfaomif; yHkESdyf&wJh pmtkyf
pDrHudef;pzkdY pmtkyfjynfhpHkNyDvkdY qdkEdkifw,f/ Ak'¨omoem0if &[ef; jzpfaeNyD/ ed'gef;rSm h h h
awmfawGvufczH q Ykd wdk m awmfawmford af rGUwJu
h pd ?ö trIaqmif&u G wf hJ yJcl; weoFm&D {&m0wD &cdkif EdkifiHBuD;av;&yftwGif; ynmoif
vl[m tifrwefyg;eyfoGufvuf&r,f/ Mum;jcif;ESifhpyfaom t&yf&yfausmif;wdkYü bwfoifxdkufaom
'DaumufEw k cf surf mS ? wef;ausmif;om;udk olwo Ydk ifay;csiw
f hJ zwf pmtkyfjzpfatmif BuHaqmifpDuHk;Muapjcif;iSm? ynm0efrif;BuD;
pmtkyftukefygoGm;NyD/ bkef;BuD;uvnf; vG,fvG,fvufrcHbl;vdkY olwkdY ocifb&k m;(1866 rSm 'Dt&m&Su d kd vcwpfaxmifeYJ yxrpNy;D cefw
Y ,f)
odw,f/ trdefYxkwfjyefaMumfjimawmfrl&m emcH&ygonftwkdif;? csifhEIdif;
wpfzufu? &[ef;awmfawG&JUt,ltqrSmawmh ocsFm? yx0D0if a0bef? jrefrmwdu Yk sr;f *efrS ÓPftavsmufxw k Ef w I í
f yk't f u©&m
qdkwmawGoifzkdY rvkdvm;wm aocsmygw,f/ tJ'Daemuf 43 ESpfMumNyD;rS rcsKdU? &efukefNrdKUyd#uwfwdkuftkyf &pfyvDocifESifhwuG tpdk;&
awmifcGifomoemydkifqDudk? 'Dudpö 1907 ck ESpfv,favmufrSm wufvm ausmif;awmfBuD; t*Fvdyfpmoifq&m qmADocifwkdY wkdifyifa&;
wJhtcgrSmawmif? avmuDynmudk bkef;BuD;awGu cg;cg;oD;jiif;y,fwkef;yJ om;Muaom bwfpmudk? ynm0efrif;BuD; ocifbk&m; ½Hk;awmfodkYydkY
&Sdao;w,f/ q&mawmfawGeJY omoemydkifu wdkifyifygw,f/ tJ'Dtcg quf&m? ynm&Sdvlaygif; 30 cefYwkdYqufydYkMuaom pmtkyftaygif;
160 161
wkdYwGif? þpmomvQif OD;pGmtp yxrbwfpmjzpfxdkufonf[lí pdwo f abmxm;&SMd u\/ 4if;wdo Yk nf w&m;Oya'udk apmifph nf;vdu k f
oabmwl>rufabmfvsuf? aumfrDwDvlBuD;toif;wkdY? ESpfvdkcsD;rGrf; em jyKusiMhf uaomvlrsKd ;rsm; jzpfMuonft h wdik ;f ? 4if;wdYk oGm;a&muf
jcif;udkcH&? qkawmfaiGOD;pGm&onfjzpfí aocsmyHkESdyfaom jrefrm aexdkifavorQt&yfa'owdkYü? ESdyfpufn§Of;yef; qD;wm; uefYuGuf
bwfpm yXrwGu J ?kd ynmvdv k m;oltrsm;vlwt Ydk m; ESpo f uf Munf½h I r&S?d vGwv f yfpmG aexdik &f jcif;tjzpfukd vltaygif;wdYk &&Scd pH &H atmif
Muapaom0f/ jyKvkyfwwfMu\/ xdkYaMumifh þurÇmajray:wGif? NAdwdoQydkifEdkifiH
vkaYd wGU&ygw,f/ oifcef;pmawGuawmh? Zmwfeyd gwfukd pum;vG,v f , G ef YJ uJoh Ykd rnfonfEh ikd if rH Q vGwv
f yfpmG aexdik &f jcif;tcGiu hf ?kd vlwYkd r&
jyefa&;xm;wm rsm;w,f/ r*Fvokwfudk jrefrmpum;oufouf a&;xm; Muacs/ (pmrsufESm 88-89)
wmvnf; awGUw,f/ ykawåm0g'aumufEw k cf suvf nf; ygw,f/ aemufyikd ;f tcsKyfoabmuawmh? t*FvdyftkyfcsKyfwJhvufatmufrSm ae&
rSm? txift&Sm;oGwo f iG ;f vmwJh t*Fvyd u f kd auseyfEpS o f uf txifBu;D ap wm[m taumif;qHk;jzpfw,fvdkY? touf q,fESpf? q,fhwpfESpf &SdwJh
wJ?h tifyg,mpGpJ w d "f mwfuo kd iG ;f ay;wJh ta&;tom;rsK;d a&;xm;wm rawGU uav;udk wpfoufpGJatmif ajymjyvdkufwmyJjzpfygw,f/
&ao;bl;/ yÍörwef; jrefrmbwfpmopf jy|mef;csupf mtkyfqNdk y;D 1912ck a'gif;wHqdyf jrefrmzwfpmtkyftopfwpfpHkudk? 1911 ESpfv,f
yHEk ydS pf mtkyw f pftyk v f nf; awGUzl;ygw,f/ apmapmuajymwJ?h &pfyvDeYJ qmAD avmufrmS tpd;k &jy|mef;pmtkyaf umfrwDu jyifqifMujyefw,f (OD;a&TMuL;
wdkYa&;wJh zwfpmtkyfpmpOfxJu? r[kwfawmhbl;/ olu ]bwfpmopf}qdk eYJ q&mvif;wkdYpDrHwmjzpfr,fxifw,f)/ ]jrefrmvlrsKd;wkdY t½dk;tpOftvm
wJh0daoo ygaeNyD/ tJ'DpmtkyfxJrSmawmh? tifyg,mpGJpdwf"mwfoGif;ay; bmomxHk;pHtwkdif;} jzpfapcsifygw,f/ jyifqifokwfoifay;ygvkdY 28
whJ ta&;tom;rsKd;ygaeNyDqdkwm awGU&ygw,f/ ]N*dwfNAdwdeEf ikd if o H m;wdYk {NyD 1911 &ufpGJpmeJYtwl? wwd,wef;zwfpmtkyfudk 7 ZGef 1991?
ESihf wkid ;f jynfrpI rD t H yk cf sKyef nf;rsm;taMumif;} qdkwJh oifcef;pm 13 rSm... pwkw¬udk 15 Edk0ifbm 1911? yÍörudk 16 azazmf0g&D 1912? q|rudk
NAw
d o d QuRe;f om;wko Yd nf vkv YH 0D&, d rsm;pGm&Sí d ? tyifyef;tqif;&Jukd 28 {NyD 1912 rSm ydkYw,fvkdY od&ygw,f/ q&mawmfu axGaxGxl;xl;
tjcm;olwdkYxuf ydkrdkonf;cHEdkifjcif;owåd &SdMu\/ Munf;wyf rjyifbl;/ owfyHkyJ jyifw,f/ aumfrwDu owfyHkudkrjyifygeJY/ taMumif;
a&wyf ESpfzufpvHk;ü? ¤if;vlrsKd;wkdY\ ppfonfwyfom;wkdYonf? t&mudo k ma0zefygvkYd pma&;ayr,f?h q&mawmfu ra0zefb;l / tJ'w D ek ;f u
rdrwd t Ydk oufukd yrmPrjyK? oufpeG BYf uKd ;yef;&J0phH eG pYf m;í? &Gy&f yG cf RcH RH a&;om;jyifqifwpJh mtkyx f u J ? 1913 rSmyHEk ydS x
f wk af 0wJh 'kw, d wef; jrefrm
xrf;&GufMuaom *kPfodwif;onf? urÇmajrjyiftvHk; tESHYtjym; bwfpm a'gif;wHqdyfwpftkyfudk? tif;av;&Gmru &zl;ygw,f/pmtkyf
xif&Sm;ausmfaZmjcif;&Sd\/ urÇmajray:t&yf&yfwdkYü udkvdkeDac: trSmpum;xJrSm &[ef;ausmif;awGrSm? pmtkyfxJu uAsmvuFmudk roif
ta0;e,fy,fBuD;rsm;udk wnfaxmiftkyfpdk;&onftwdkif;? xdek ,f vdv k Qif csex f m;ygvk?Yd a&;xm;w,f/ jrefrmawmifoal wGtwGuf EI;d aqmfpm
y,fwdkY\tus,ft0ef;ESifh ¤if;e,frsm;twGif; rSDwif;aexdkifMu wpfyk'fudk...
aom vlOD;a&wkdYonf? NAdwdoQuRef;pkrSmxufyif us,f0ef;rsm;jym; v,f,mpdkufysKd;olESifh ukefonfwdkYonf? ,cktcg aiGpkaiGacs;
pGm&SMd u\/ ,if;uJo h Ykd t*Fvyd rf if;wkyYd ikd f Edik if NH rKd U&Gme,fy,fwo Ykd nf toif;rsm;udk zGJUpnf;wnfaxmifMuNyD;? tpktoif;jyKvkyfa&mif;
tvGefus,f0ef;ESHYjym;&SdaomaMumifh? ¤if;wkdYEdkifiHwGif ae r0if[lí 0,fvkyfudkifolwkdYom tusKd;xl;cHpm;&onfjzpfí? þaiGpkaiGacs;
qdkMu\/ (pmrsufESm 87-88) toif;taMumif;udk pmoifom;wdkYonf aumif;pGmrSwfom;vsuf?
tJ'Dvdk tiftm;aumif;yHkudka&;jyNyD;awmh? wpfcg t*FvdyftkyfcsKyf toif;tyif;jyKvkyfzGJUpnf;&ef vkdvm;Mu&monf/(pmrsufESm 15)
a&;El;nHhyHk? w&m;rQwyHkudk qufajymjyefw,f/ vkdYzwf&ygw,f/ t&if;&Sif&JUzdpD;ESdyfpufwhJ'Pfudk? awmifolawGu aiGpk
NAdwdoQvlrsdK;wdkYudk,fwdkifyif? t&mcyfodrf;wdkYü w&m;ESifhtnD? aiGacs;toif;avmufecYJ ck zH Ydk ajymaewmyJjzpfw,f/ wu,fwrf; ratmif
ajzmifrh wfreS u f efpmG jyKusiv hf o
kd nf?h aumif;jrwfaom tmomqE´ jrifawmhvnf;? rif;wdkYrvkyfwwfvdkY ratmifjrifwmvkdYajymcJhwmudk? tm;
162 163
vk;H todyJ jzpfygw,f/ tJ'zD wfpmtkyx f rJ mS txl;jcm;qH;k uawmh ]awm&Gm tmoHESifh rPdyl&jynfwkdYrS oHkYyef;vlwdkYudk &ufpufpGm ESdyfpufowf
rsm;udk tkycf sKyjf cif;taMumif;}qdw k ?hJ oifcef;pm (23) yJ jzpfygw,f/ aemuf jzwfchzJ ;l aomfvnf;? t*Fvyd Ef iS hf NyKd iq
f ikd w
f u kd cf u
kd &f m? jrefrmoHyYk ef;
yHkESdyfwJhpmtkyfawGrSmawmh? tJ'Doifcef;pmudk jzKwfypfvdkufygw,f/ tJ'D rsm;ESifh vufeufxdcdkufolrsm;udk? t*Fvdyfu aumif;pGmMunfh½I
txJrmS &GmolBu;D &JUwm0ef0wå&m;awGukd &Si;f jyxm;w,f/ olBu;D [m tcGef auR;arG;aMumif;udkMum;vQif? ppfolBuD; AE¨Kvonf t*FvdyfoHkYyef;
awmif;&w,f? ray;wJhvludk w&m;pGJ&w,f? cdkuf&efrjzpfatmif wm;& rsm;ESifh vufeufxdcdkufolrsm;udk? owfjzwfn§Of;yef;ESdyfpufjcif;
w,f? vifuGm r,m;uGmrIudk qHk;jzwf&w,fvkdY qdkw,f/ jzpfaom jyKNrJtavhtusifhudk rjyKapbJ? aumif;pGmMunfh½IauR;
&GmolBu;D u tjypf'Pfay;Edik af omtrdet Yf mPmrSm? wpf&uf tusO;f arG;&ef rdrdwyfütrdefYxkwfjyefavonf/ (pm? 24)
csKyfxm;jcif;ESifh ig;usyfxufrydkaom aiG'Pfxm;jcif; jzpfonf/ vdkY awGU&w,f/ 'Dae&mrSm? t*Fvdyftpdk;&&JUqufqHa&; El;nHhodrfarGUwm
tkyfcsKyfpDrHqHk;jzwfjcif;udk uRrf;usifí trIxrf;aumif;aom &Gm udk? azmfxkwfvkdwJhoabmygyJ/ NyD;awmh jrefrmawmifolv,form;awG
olBu;D wktYd m;? w&m;qH;k jzwf&ef txl;tmPmudk tpd;k &rif;u tyf bmhaMumifh odyfqif;&JovJvdkY taMumif;&SmMuwJhtcgrSm...
ESif;ay;oem;awmfrlonf/ (pmrsufESm 36) a&S;txufausmfumv jrefrmrif;wdkYvufxufu píyifvQif?
vkdY a&;xm;w,f/ olBuD;udk vefYaerSaumif;r,fqkdwhJ &nf&G,fcsuf jzpf qif;&Jom;wdo kY nf Opömpnf;pdrf aygrsm;<u,f0aomolwx Ydk rH ?S aiGukd
w,fvkdY xifw,f/ tqrweftwk;d Bu;D ay;í acs;iSm;vkyu f ikd Mf u&onf wpfaMumif;?
wwd,wef;zwfpmrSmawmh ? tckxd [kwf-r[kwf jiif;ae&wJh tavmif;tpm; taysmftyg;udkvdkufpm;í toHk;zGmMuonfwpf
jyóemwpfckudk wifcJhw,f/ aMumif;? þuJo h aYkd omtaMumif;rsm;aMumifh wa&GUa&GUwjznf;jznf;
jrefrmtp? waumif;u? ajymMupOftvm? omuDEG,f&if;? 0if wdk;íom qif;&JEGrf;yg;jcif;odkY? a&mufvmMuacsonf/(pm? 33)
a&mufjcif;? rif;tbd&mZm vdkY a&;jyw,f/ t*Fvdyfe,fcsJUESdyfpufvkdY qkdwJhtcsufudk rjrifap&bl;aygh/
(jrefrmbwfpmopf? wwd,wef; ocFPf;pm 4) tajztaeeJY ...
tJ't D jzpftysu[ f m orkid ;f aMumif;eJaY jym&if rrSeaf yr,f?h 'Dzwfpm jynfyikd t
f pd;k &rif;wdo Yk nf qif;&Jom;rsm;udk oem;ojzif?h ,ckxuf
eJY pmoifBu;D jyif;vm&wJv h ul akd wmh? tifrwefpv JG rf;atmif vkyEf ikd cf w
hJ ,f/ wkd;íqif;&Jjcif;rjzpfap&atmif aiGpkaiGacs;toif;rs;udk rMumrD
vdrfNyD;tEdkif,lwJh uH&mZmi,fudk tm;usapcJhw,f/ wpfzufuawmh? uyif wnfaxmifzGifhvSpfí? tmrcH tcdkiftvHkay;Edkifaom v,f
zwfpmtkyfxJrSm av,mOfysHtaMumif;udkajym&if;? odyÜHynmudk csD;usL; vkyform;rsm;tm;? tzkd;aiGtenf;i,fESifh acs;iSm;ojzifh qif;&J
w,f (w? 6)/ jrefrmEdkifiHawmfudk pD&iftkyfcsKyfjcif;taMumif;rSmvnf;? om;wkdYonf rSefuefaumif;rGefwnfMunfpGm vkyfudkifay;qyfu?
t*Fvdyfaumif;aMumif; tjynfhygw,f (w? 18)/ oHk;wef;avmuf a&muf rMumrDtwGif; tusKd;cHpm;&acsrnf... (jrefrmEdkifiHxGuf) ukef
aewJhuav; 0g'jzefYvdkY&NyDaygh/ jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd wkdif;&if;om;rsm; pnfrsm;onf? tjcm;wdkif;EdkifiHwdkYodkY wifaqmifa&mif;csEdkifavmuf
taMumif; (w? 24) rSm? c&pf,mefomoemjyKq&mawG&JUaus;Zl;udk azmf atmif rsm;rSomvQif? jynfoljynfom;wkdY <u,f0csrf;omjcif;jzpf
xkwx f m;w,f/ vGwv f yfa&;&Ny;D 'Dpmtkyu f qkd ufyEkH ydS af wmh? 'Doifcef;pm &monf/...v,form;wkdYonf rkd;CfESifhaqmif;Owkrsm;ü v,f
udk wkid ;f &if;om;cspMf unfa&;yko H iG ;f Ny;D ? tm;vH;k topfjyefa&;xm;wm awGU xGefjcif;trIudk jyKvkyf½HkrQjyKvkyfMuí...? (aqmif;tcg)tjcm;
ygw,f/ tvkyftudkifrsm;udk qufvufírvkyfudkifbJ Nidrf;csrf;pGmaeavh&Sd
av;wef;zwfpmtkyrf mS awmh &efuek t f aMumif; zwf&w,f (p? 1)/ Mu\/... opfckwfjcif;? aps;ema&mif;jcif;? awmif; zsm &ufvkyf
t*FvdyfaqmufwJh jrefrmEdkifiH&JUtBuD;qHk;NrdKUjzpfw,fvdkY tm;&yg;& ajym jcif;...xGefwpfvSnfh? vufwpfcg qkdbdouJhodkY OpömpD;yGm;udk&Sm
jyw,f/ aemuf qufNyD;? AE¨KvtaMumif;ajymwhJtcg h h h azGvsuf? t0wftpm;? toHk;tpGJudkqifjcifí 0wfpm;oHk;pGJMuygrS?
164 165
vHvYk 0D&,
d ESijhf ynfph akH om tjcm;jynfom; w½kwf ukvm;wkaYd tmuf vrf;cif;w,f(ajcmuf? 12)/ uAsmcef;rSm ]yÍörajrmuf a*smhbk&ifrif;jrwf
odkY rusa&mufbJ&Sdacsrnf/ (p? 33) bke;f awmfbUJG &wyk'd pf }kH (ajcmuf? 17)&,fvYkd ygvmw,f/ bdou d fcHwJh&ufu
vdkYqdkw,f/ tckawmh? tJ'gawG[m wu,fh tjzpfppfr[kwfbl;vkdY? odMu 12 'DZifbm 1911 qkdawmh? zwfpmtkyfxGufp a&yef;pm;wJh tjzpftysuf
NyDaygh/ [dkwkef;u odr,fr[kwfbl;/ w½kwf ukvm;udkyJ &efvkyfcsifatmif BuD;rkdY? zwfpmtkyfxJ ygvmwmjzpfw,f/ tifydkif,mwnfwHha&;rSmvnf;
tqHk;owfxm;awmh? &efolBuD;[m t*FvdyfvdkYrjrifatmif zHk;whJoabm taxmuftuljzpfw,faygh/ ,dk;',m;EdkifiHtaMumif; ajymwJhtcg...
yJvkdY qkd&r,f/ eef;pHvsuf&Sdaom ,dk;',m;bk&if (24 atmufwkdbm 1910 rSm
ig;wef;zwfpmtkyaf &mufwt hJ cg t*Fvyd &f efuek ef EYJ idI ;f ,SOzf Ydk jrefrm xD; arG&wJh r[m0ZD&0k'd̈bGJUcH q|r&mr 1 *sefe0g&D 1881zGm;?
rEÅav;taMumif; a&;jyw,f (yÍör? 1)/ aemuf vGwfvyfa&;&NyD;rS 'D 26 Edk0ifbm 1925 vGef) t*Fvefwdkif;wGif odyÜHausmif;BuD;toD;
pmtkyfudkjyef½dkufwJhtcg? jzKwfypfcH&wJh oifcef;pmawGuawmh ]yÍör oD;wküYd ESpaf ygif;rsm;pGm ynmawmfoifczJh ;l aomaMumifh? (aumif;pGm)
ajrmuf a*smhbk&ifrif;jrwftaMumif;} (y? 5)? ]ZyefuRef;taMumif;} (y? tkyfcsKyfrnfhrif;jrwf jzpfayonf/ (ajcmuf? 21)
21)eJY? ]jrefrmjynf\ ypöKyÜefacwftaMumif;}(y? 31) jzpfygw,f/ 'Doif vkdY a&;w,f/ t*Fvdyfay;wJhynma&;? aumif;w,fqkdwhJoabmudk xif
cef;pmuawmh? jrefrmawG[m t&if avS vSnf;acwfu? tck rD;&xm; &S m ;atmif ajymjywmygyJ / wd k i f ; &if ; om;bl Z G m ay:vma&;twG u f
rD;oabFmacwfudk a&mufcJhNyD/ 'g t*Fvdyfaus;Zl;vkdY axmufjywmjzpfyg ]Opöm<u,f&ef enf;vrf;taMumif;}qkdNyD;? oifcef;pmESpfck xnfhay;vdkuf
w,f/ t&ifuMum;zl;wJh pMum,mOfysH[m tckav,mOfysHaygh/ rMumcif ao;w,f/ (ajcmuf 32-33)/
av,mOfysHacwfa&mufawmhr,fvdkY arQmfvifhcsufay;xm;ygao;w,f/ 'Dpmwrf;rSm? zwfpmtkyfqkdwm pmoifwef;udkifpmtkyftm;vHk;udk?
pD;yGm;a&;bufu pdkufenf;wkd;wufatmif vkyfoifhaMumif; wkdufwGef; &nfñTef;ygw,f/ qkdvdkwmu? jrefrmzwfpmtkyf wpfrsKd;wnf;r[kwfbl;/
w,f/ tpdk;&pdkufysKd;a&;Xmeu ulnDaeNyDvdYkqdkw,f/ (yÍör? 'kwd,ydkif; 5) t*Fvdyfu ]wef;ausmif;} rSmoifay;csifwJh ocsFm? ajrwdkif;? yx0D0if?
ajcmufwef;pmtkyfxJrSm aemuftjzKwfcH&wJh oifcef;pmawGu? &mZ0if? avmu"mwfynm qkdwmawGvnf; yg ygw,f/ tJ'DpmtkyfawG
]yÍörajrmuf a*smhbk&ifrif;jrwf bkef;awmfbGJU&wkydk'fpHk} (ajcmuf? 17)eJY taMumif; tckqufNyD;wifjyyghr,f/
],dk;',m;jynftaMumif;} awGygyJ/ pmayoifMum;jcif;&JU &nf&G,fcsuft armfvNrdKif tufAmwdkufZm; pmyHkESdyfwdkufrS 1869 u yHkESdyfwJh?
aMumif;udk ajymjywJhtcg... ynma&; 1868-9 ESpfcsKyftpD&ifcHpmxJrSm rif;BuD;csKyf (0ef&Sifawmf
,ckacwfor,ü qif;&JEGrf;yg;aom ausmif;om;rdbwdkYonf? rif;BuD;) t,fvfAwfzdkufu ed'gef;a&;wJhtcg? ynmrif;BuD;tjzpfeJY yxr
jynfydkiftpdk;&rif;wdkY owfrSwfjy|mef;xm;aom pmar;yJGwkdYudk? rdrd qH;k 1866 u *sDa[muf (G. Hough) udk cefYcJhvkdY? yxrESpfcsKyftpD&ifcHpm
wdkYom;orD;rsm;onf atmifjrifí pma&;pmcsD? a&SUae? NrdKUtkyf? xGufcJhNyD;aemuf? 1867 ukefcgeD;rSm yDa[m'ef (P.Hordern)ukd ynm
0efaxmuf ponfwkdY jzpfpdrfhaomiSm? om;orD;rsm;udk ausmif;ü rif;BuD;cefYvdkY? tck 'kwd,ESpfcsKyftpD&ifcHpm xGufvmygw,f/jyóem
tyfESHMuavonf/ (ajcmuf? 9) uawmh bkef;BuD;ausmif;rSm yx0D0if? ocsFmeJY ajrwkdif;ynm oifay;zkdY
tJ'Dvdk olwkdYxnfhay;xm;wJhtpGJtvrf;[m? ckxd tawmfrsm;rsm; yJjzpfw,f/
usefaeao;w,fvkdYqkd&r,f/ wef;ausmif;rSmaerS vcpm;tvkyfaumif; bke;f Bu;D awGu rouFmpdwu f if;uif;eJ?Y tqifjcif oabmxm;awG
aumif; &r,f/ ynmwwfvlwef;pm;qdkwm &mxl;&zkdYyJ? tmoDoxm;& udk y,fazsmufNyD;? tckay;wJhpmtkyfawGudk vufcHzdkYvdkw,f/ 'D
r,f/ t*FvdyfarG;xkwfay;whJ jrefrmynmwwf[m 'Dtwkdif;awG;r,f? pmtkyfawGudktoHk;csNyD; oifMum;cGifhjyKzdkY vdkw,f/ 'Dvdkjzpfvm
vkyrf ,fvYdk ajymjyaewmyJjzpfw,f/ ]abmufum;a&mif;0,fjcif;ESihf t atmif? owdeYJ qifqifjcifjcifajyma[m&if &r,fv?Ydk t&ifrif;Bu;D
vkyftudkiftaMumif;} oifcef;pmu? wkdif;&if;om;blZGmjzpfajrmufa&;udk csKyf (z,f&m)u xifw,f/ a0iSvdkufwJhpmtyf 170 rSm yx0D0if
166 167
19 tkyfyJ yg ygw,f/ 'Dae&mrSm? ynmrif;BuD; a[m'efajymwJh \taMumif;pmudk t&m&mtm;jzifh xyfro H wG o f iG ;f &ef topfjyKysif
twdkif;? ocsFmeJY ajrwkdif;ynmpmtkyfawGvdk yx0D0ifpmtkyfudk aom yx0D0ifcsKyf/
awmh? vG,v f ,G v
f ufcMH urSm r[kwb f ;l / 'guawmh? t*Fvyd jf refrm tpdk;&ausmif;awmfrSpí? tjcm; pmoifausmif;rsm;wkdYwGif oif
EdkifiHrSm wkdif;&if;om;pmoifausmif;qkd&if? 'Dtwkdif;yJ awGUr,f/ Mum;avhusufaom wynfhausmif;om;rsm;tjyif? Munfh½Izwf&Gwf
ausmif;udk Oa&mywdu k of m;tkycf sKyrf ,f/ 'grSr[kwv f nf; oif½;kd udk vdkorQaomolwkdYESihfvnf; awmfoifhonfjzpfí? tusKd;jzpfyGm;thH
twdtusñTef;xm;r,fqkd&ifawmh 'grsKd;rjzpfEdIifbl;aygh/ 'gayrJh aomiSm ¤if;pmapmifudk pD&ifa&;om;í xkwfxm;ygonf/ &efukef
wpfzufu ynmrif;Bu;D axmufjywJt h wkid ;f ? tckvkd ynmay;MuwJh tar&duefomoemjyKyHkESdyfwdkuf? pD? Adeuf 1874/
y"me&nf&, G cf suuf tpd;k &XmerSmjzpfjzpf? ukew f u
dk rf mS jzpfjzpf cdik ;f tJ'pD mtkyef 'd gef;rSm vlwrYkd sujf rifu, kd af wGUudyk J a&;w,f/ ud;k uG,f
EIdif;½HkavmufyJ r[kwfvm;/ 'DtvkyfrsKd;twGuf *Pef;ocsmF wwfzYdk ,HkMunfrIeJYrqkdifvdkY aMunmw,f/ urÇmvHk;w,f? vdrfhw,fqdkwmu pNyD;
trSev f w dk ,f/ uke;f wGi;f ydik ;f uvlawGukyd J cdik ;f &r,fh tpdk;&tvkyf a&;w,f/ aeudk vSnfhywf&w,f/ 'gaMumifh aeY? n? &moDOwkay:
tzkaYd wmh? ajrwkid ;f ynmu toH;k wnfq h ;kH yJ/ yx0D0ifynmu csuf aygufyHkudk ajymw,f/ NyD;awmhrS rGef;wnfhwef;(Longitude)eJY tNydKifwef;
csif;roHk;&ao;bl;aygh/ (Lattitude)udk toFm? vdwåm? ADZemeJY wdkif;&yHkudkajymw,f/ ajrrsufESm
(ynma&; 1868-9 ESpfcsKyf? ed'gef;? 17) jyifeJY wkduftydkif;tjcm;udkajymw,f/ NyD;awmh? udk;uG,f,HkMunfrIawG
tJ'Dvdkzwf&wmrSm? yx0D0ifpmtkyfudk bkef;BuD;awGu rBudKufbl; taMumif; tusOf;ajymvdkufw,f/ 'DvdktajccHNyD;rS Oa&mywdkuf t
qdkwm? od&w,f/ yx0D0ifpmtkyfuvnf; ajryHkrygbl;? a&;yHkuvnf; aMumif;pkH ygw,f/
zwfcsifp&m r[kwfbl;wJh/ 'Dpmtkyfudk rBudKufMubl;qkdwm? ynma&; t*Fvyd t f aMumif;a&;wJt h cg ydik ef ufBu;D rm;yHek YJ ppft*FgBu;D rm;yHu k kd
1867-8 ESpfcsKyf wkef;uvnf;? a&;cJhNyDvdkY qkdw,f/ 'Dawmh jyóem[m? wcrf;wem;azmfjyw,f/ orkdif;tajccHvnf; ygw,f/
awmifcGifomoemydkifvufxufrSm topfrqef;r[kwfbl;/ tenf;qHk; vGecf aJh omtESpf 250 twGi;f wGi?f t*Fvw d Ef ikd if oH m;wdo Yk nf ajr
tESpfav;q,favmuf &SdaeNyD/ wpfrsKd;ajym&&&if urÇmvHk;w,f? aeudk BuD;wjyifvHk;ü? ESHYjym;MuonfESifh? tjcm;wdkif;jynfwdkYwGif? ppfwdkuf
urÇmywfw,fqkdwJhtodudk? jrefrmEdkifiHrSm tESpfig;q,favmuf ajym odrf;,lMuojzifh? tpdk;&aom wkdif;jynfe,fy,ftrsm;wkdYudk &Mu
a[m,l&w,f qkdygawmh/ avNy/D ¤if;wdu Yk ohJ Ykd tpd;k ydik af om e,fy,ft&yf&yfwu Ykd pkd v
k Qi?f ud,
k f
yx0D0ifynmudk 'gavmufckcHcJhMuvkdYyJ? &[ef;ausmif;qdkwJh bkef; ae&if;EdkifiHxuf 45 qrQ BuDus,fownf;/ ¤if;jyif qdkcJhaom
Bu;D tkycf sKypf rD w
H ahJ usmif;awGrmS ? roifbaJ eEdik w f ,fvYkd ynma&;ud"k Oya' t*Fvdwfrif;ydkif? wwdkif;wjynfwkdYwGifae vltaygif;um; ta&
(1910? tydk'f 172) rSm awGU&ygw,f/ tJ'Dausmif;rsKd;u pmoifom;[m? twGuftm;jzifh 17 uka#cefY&SdMu\/ t*Fvdwfbk&if tpdk;ydik af om
yx0D0iftpm; ygVdbmom,lMu&w,f/ tpd;k &jy|mef;wJph mtkyu f a[muf t&yfrsm;um;? Oa&mywdkuft0ifjzpfaom pygejynfaxmifpGef;ü
ocif pD&ifaom yx0Dum&P jzpfygw,f/ (ynma&;Xmevufp?JG 1886? *sDjAmvwmNrdKU &Sd\/ ¤if;ajrxJyifv,f armfvwmuRef;&Sd\/ ¤if;
aemufquftcef;-c)/ tJ'Dpmtkyfwpftkyfudk (OD;armifarmifwif &Smay; tar&duwdu k f taemufzufurf;wGif rsm;pGmaoma'ot&yfwEYkd iS ?hf
vdkY) uRefawmf awGUzl;ygw,f/ rsufESmzHk;rSm 'DvdkawGUw,f/ awmifbufpGef;ü udyfjynfESifhaewvfe,f&Sd\/ ¤if; twfvEÅdwf
t*Fvdwfrif;ydkif jrr®mjynfwGif ynmoGefoifjcif;trIta&;ü? yJhysif ork'´&mwGif pH[aveuRef;ESifh tmpif&SHuRef;&SdMu\/ ¤if; tm&S
aom ynm0efBuD;u cefYxm;awmfrlonfhtwkdif; armfvNrdKifNrdKUae? wdkufBuD;üum; tm&yfjynfwGif {'ifNrdKU? £E´Ljynf? tmoHjynf?
omoemjyKq&m Zdr[ f maZGv (Rev. Jas. R. Haswell) onf? q&m &cdkifjynf? yJul;jynf? weoFm&Djynf? p*ÐylNrdKU? £E´L yifv,fwGif
BuD; a[mufocif (G. Hough) pD&ifyHkESDyfxm;cJhaom? yx0DajrBu;D uRef;trsm;ESifh? w½kwfjynfta&SUbufurf;ESifh teD;wGif [kefukef
168 169
uRef; &SdMu\/ ¤if;jyif ypdzdwfork'´&mwGif? MopMwmvsuRef;ESifh BuD;EdkifiHonf? ork'´&mtpdk;&ownf;? [lítqkd&Sday\/ ¤if;
EkZDvHuRef;&SdMu\/ ¤if;ajrmuftar&duwdkufBu;D wGif ajrmufbuf t*FvdwfEdkifiHydkifaom ppfoabFmwkdY\taMumif;rSm? &GufoabFm
wydkif;ESifh taemuf£E´LuRef;pkwGif? uRef;i,ftrsm;rSpí? t*F udkrqdkbJ? ouú&mZf 1866 ckESpf pm&if;t&? wdkufrD;oabFmaygif;
vdwfrif;ydkife,fjzpfMuukef\/ t&twGufum;? tpif; 419 aywnf;? ¤if;wdkYwGifyg&Sdí? wpif;
ppfrt I a&;tcif;tvH;k pHw k üYdk A&dwefBu;D [lom t*Fvw d Ef ikd if H vQif csed 0f efwefaygif; 6 aomif;ruwifEikd í f Bu;D ojzif¤h if;? oabFm
awmftpdk;&wkdYonf? tvGefuRrf;usifwwfpGrf;ojzifh? wyg;aom udk,fvHk;üvnf; 6 vufrtxl&Sdaom oHjym;ESifhqif&ifvsuf t
Edik if wH umwkx Yd uf? tuketf pifwwfajrmufí t&Sed w f efc;kd tmPm uG,ftum&SdMuojzifh¤if;? &JwdkufppfoabFm[lí ac:tyfaom
Bu;D aomEdik if jH zpfonf[?k qkb d ,G &f m&Sad vownf;/ ¤if;Edik if t
H wGi;f ppfrD;oabFmBuD; 36 pif; yg0ifav\/ ¤if;jyif toifhprD v H suf
wnf&Sdí &efolab;rS uG,fumqD;wm;&ef? rsm;jym;pGmxm;vsuf&Sd ppfoabFmom;ta&twGuf vlaygif; 6 aomif; 8 aomif;cef&Y MdS u
aom &Jwdkuf? ausmufwyftrsKd;rsKd;wdkYudkrqdkbJ? &J;rufAdkvfajc av\/ 1866 ckEpS t f wGuf cGx
J m;vsu&f adS om wdu k o
f abFmp&dwf
taMumif;ud¤k if;? wdu k o
f abFmtaMumif;ud¤k if;? c&pfEpS f 1865 ckEpS f aiGum; usyfoHk;'*Fg;jym;a& 10 uka# 3 oef; 8 odef; 8 aomif;
\pm&if;t& tenf;i,fazmfjyaytHh/ aywnf;/ (a[muf? yx0D0ifcsKyf ? &efukef? tar&duef omoem
toifhpDrHvsuf tNrJppfrIxrf;&efxm;aom? t*FvdwftrsKd; jyKyHkESdyf? 1874? pmrsufESm 40-2)
ppfonfw\ Ydk ta&twGuf vlaygif;um;? 2 ode;f 3 aomif; 4 &m 'grsKd;awGa&;xm;wJh yx0D0ifpmtkyfyJjzpfw,f/ 'DpmtkyfxJrSm
cefYwnf;/ ¤if;jyif ESpfpOftwkdif; ppfa&;oifjy&ef? cdkif;xm;vsuf&Sd (1)t*Fvdyfudk cefYnm;atmifeJY (2) ae v urÇm udk? Ak'¨0g'DawG ,Hkovdk
aom ol&JwkdY\ta&twGufum;? 1 odef; 2 aomif; 9 axmifcefY r[kwb f ;l qdwk m? rlvxm; a&;ygw,f/ qdv k w kd mu? rEÅav;u jrefrmbk&if
wnf;/ ¤if;rSwyg; ppft*FgjynfhpHkvsuf ppfrIaqmif&Guf&ef rdrd vnf; aMumufatmif? c&pf,mefomoemjyK&wmvnf; vG,fatmifygyJ/
tvdktavsmufjzifhoif;zGJUMuaom wkdif;oljynfom;wkdY\ta&t trsKd;om;jrefrmEdkifiHtaMumif; ajymwJhtcg? vlOD;a& av;oef;
wGufum;? vlaygif; 4 odef; 9 aomif; 5 axmifausmf&SdMuavo avmufyJ&SdNyD; a&S;qefvdkY wdk;wufrIr&Sd? 'gayrJh tckwavmawmh Oa&my
wnf;/ ,cifqdkcJhaom ppfrIxrf;oHk;wef;wdkYrSm? yXrwef;wkdYum; enf;awGeJY wdk;wufa&; paeygNyD/ rD;oabFm? aMu;eef;? '*Fg;? pmyHkESdyfpuf?
taMumif;ta&;ay:&SdvQif? rnfonfhwkdif;jynfodkYrqdk? ½kwfw&uf oH&nfusKdpufqdkwmawG &SdaeNyDvdkY qkdygw,f/ rEÅav;taMumif;udkawmh
tvsiftjref ppfcsDoGm;&Muay\/ ¤if;aemufqdkaomESpfwef;wkdY 'DvdkawGU&w,f/
um;? rdrdwkdY\wdkif;jynfudk &efolab;rS umuG,fapmifhr&ef? toifh ref;'av;NrdKUawmfonf? {&m0wDjrpfta&SUbufurf;ESifh reD;ra0;
pDrv H su&f MdS uav\/ ¤if;rSwo f m;bG,&f m t&mwpfc[ k ol nfum;? wGif tif;0NrKd Uawmfa[mif;txuf? ajrmufbuftNyKd iw f ef; 22 H
qdkcJhaomppfAdkvfajcrsm;wkdYonf ppf0wfppfpm;? vufeufu&d,m? H
ESifh ta&SUbufrGef;wnfhwef; 96 10' wkdY\&Suf&mü wnf&Sd\/
toHk;taqmifwkdYwGif jynfhpHkapjcif;iSm? tpdk;&wdkYonf 1866ckESpf ,ck&Sdaom rif;wHk;rif;onf c&pfouú&mZf 1853 ckESpfwGif eef;
wESpftwGuf? cGJxm;Muppfp&dwfaiGaygif;um; usyfoHk;'*Fg;jym;a& wufípdk;pHawmfrlonf aemufrsm;rMum? xkdNrdKUudk wnfaxmifjyKpk
10 uka# 9 odef; 5 aomif;aywnf;/ awmfrlaví NrdKUaevlaygif; 100000 cefY&Sdownf;? eef;awmf
yifv,fork'´&may:wGif ppfwkdufjcif; trIta&;t&mwkdYü tdrfawmf (rSwyg;) rSwfom;avmufaom wdkufBuD;tdrfBuD;trsm;
vnf;? t*FvdwfEdkifiHonf EdkifiHwumwkdYxuf? txl;ojzifh tpGrf; r&Sd/ (pmrsufESm 156-7)
owåt d &Sed wf efc;kd tm;Bu;D aomEdik if jH zpfavownf;/ ¤if;udak xmuf rEÅav;taMumif; tckvakd &;xm;wmeJY? t*FveftaMumif; txuf
½Iojzifh? MumjrifhpGmtqkd&Sdaom yHkpum;wcsufurlum; A&dwef ua&;cJhyHkudk? [dkwkef;u trsKd;om;jrefrmEdkifiHuvlawG zwfrdMuNyD; owd&Sd
170 171
Mur,fq&kd if? t*Fvyd [ f m wd&Yk UJ tpGr;f tpudk enf;enf;rS*½krxm;bl;qdw k m? rif;wko Yd nf vufeufuikd f ponfwu Ydk kd &efuek f NrdKUodkY csDapawmfrlí?
awG;rdMur,faygh/ jrefrmydkifeufudkausmfNyD; w½kwfEdkifiHbufeJY a&mif;0,f yJu;l ? [Hom0wD? rkwrå paom? ¤if;e,f&yfrsm;udk atmifawmfr\ l /
vdkpdwf olwkdYrSm&SdvkdY? txufydkif;udk odrf;rSmygyJqdkwmvnf; odNyD;om;jzpf ¤if;ESpf 'DZifbmv t&uf 20 wGif? qdkcJhaome,frsm;udk t*Fvdwf
r,f/ bmjyKvdkYvJqkdawmh Aef;armftaMumif;a&;wJhtcg... rif;u tydkifodrf;,lawmfrlaMumif;udk ausmfnmapawmfrlonf/
jrr®mjynfajrmufydkif;wGif barmfonfNrdKUrjzpfí? ref;'av;NrdKU t xkad emufrsm;rMum? ,ckp;kd pHawmfral om &Sib f &k if rif;wH;k rif; eef;
xufodkY wdkifaygif; 300 cefYtuGmwGif {&m0wDjrpftaemufbuf wufawmfrlav\/ udk,fawmfonfvnf;? vGefcJhaomjrr®mrif;wkdY
urf;ay:ü wnf&Sdav\/ ¤if;NrdKUwGif tdrfajcaygif; 4000 cefY&Sd xuf rdrEd ikd if t
H usK;d pD;yGm;udk axmufawmfro l jzif?h t*Fvw d rf if;wdEYk iS hf
onf[k qkdMu\/ NrdKUaevlwdkYwGifvnf; w½kwfvl? &Srf;vl trsm; toift h wifah evdak ompdwf &Sad wmfrí l ? c&pfEpS f 1826ckEpS f ü¤if;?
&SdMuonfjzpfí? t*Fvdwfta&;ydkifrif;vnf; xkdNrdKUü aeav\/ 1867 ckESpfü¤if;? r[mrdwfpmwkdYudk txyfxyfcsKyfawmfrlav
¤if;NrdKUodkY w½kwfukefonftrsm;wkdYonf? ,leefe,frS ESpfpOfrjywf onf/ (pmrsufESm 163-4)
jrnf;0efwifwdkYjzifh a&mufvmí? ydk; ,rf;pdrf;paom ukefrsKd;wdkYudk 'Dta&;tom;udMk unf&h ½Hek ?YJ jrefrm&Sib f &k ifukd t*Fvyd u f oem;ygrS
,lcJhwwfMu\/ w½kwfjynfwGif rdkrdkif[laomNrdKUBuD;onf teD;qHk; eef;ouf&Snfr,fvdkYqdkwm tifrwefxif&Sm;aew,f/ 'DpmtkyfrsKd;udk
jzpfí barmfNrdKUrS 7 &uf c&D;tuGmwGif&Sdav\/ w½kwfvlwkdYwiG f omoemydik u f tp? jrefrmbke;f Bu;D awGu Edik if aH &;tjrif&v dS Ydk uefu Y u
G wf m
ppfrIaMumifhrndrfr0yf&Sdí txufuuJhodkYyif ukefpnfrsm;pGm r r[kwfayr,fh? a&SUydkif;rSmygwJh urÇmvHk;w,fqdkwhJtcsufudk uefYuGuf&if;?
a&mufEdkif? ,ckumvrSm rD;oabFmwdkYonfvnf; rjywf barmf? wpftkyfvHk;udk uefYuGuf&ma&mufw,fvkdY aumif;ovdk&Sdygw,f/ 'gayrJh
ref;'av;? &efukef ¤if;oHk;NrdKUtwGif;ü pHkqefoGm;í vlolrSpaom odyt HÜ odÓPfay;r,fh bmom&yfwpfcu k u
kd efu Y uG Mf uvk?Yd olwu Ydk kd axmuf
ukefpnftrsKd;rsKd;wkdYudk o,fydk;&Gufaqmifvsuf &SdMuav\/ barmf cHajymzdkY cufaeygw,f/ NyD;awmh ÓPf&Sdr,fqkd&if? 'Dpmtkyf[m toHk;0if
NrdKUonf a&SUodkY a&mif;0,fazmufum;jcif;trIü tvGef BuD;us,fOD; Edkifygw,f/ *syefpwJh wjcm;EdkifiHawGrSm? tm;usp&m BuD;yGm;yHkudkvnf;
rnf[k arQmfvifhp&m&Sday\/(pmrsufESm 159-60) awGUEdkifygw,f/ tJ'Dwkef;u jy|mef;wJh orkdif;pmtkyfudkvnf;? wpfvufp
vkdY a&;xm;w,f/ trsKd;om;jrefrmEdkifiHudkodrf;NyD;? w½kwfeJYukefoG,fzkdY wnf; enf;enf;ppfaq;Munfhoifhygw,f/ &efukef? [Hom0wDyHkESdyfwdkufu
t*Fvyd pf w d uf ;l xm;wmud?k 'DrmS awGU&ygw,f/ jrefrmbk&iftwGuf t*Fvyd f 1890 rSm [EÅocif a&;wJh tdE´d,om;wkdh\&mZ0ifcsKyfudk ausmif;oHk;
eJY&efrjzpfzkdY[m ta&;tBuD;qHk;yJjzpfw,fvkdYvnf; yx0Dq&mu rSwf jy|mef;cJyh gw,f/ jrefrmEdik if u H vkd nf; tdE, d´ t0iftygvd, Yk q l Ny;D t*Fvyd f
om;xm;NyD;ygyJ/ ppftaMumif;ukv d nf; xnfah &;w,f/ arQmv f ifx h m;wht J wdik ;f yJ? jrefrmqd;k vkYd
c&pfEpS f 1852 ckEpS w f iG f jrr®mwkoYd nf? txufpmcsKyt f wkid ;f rwnf? olwkdYu qHk;r&wJhoabm? a&;cJhygw,f/ yxrppftaMumif;udk 'Dvdka&;
azmufjyefaomaMumifh? ESpfwdkif;ESpfjynftopfxyfrHí ppfwdkuf w,f /
Mu&jyef\/ &efukefrif;BuD;onf t*FvdyfuyÜDwefoabFmolBuD; yXrjrefrmppf? 1824-1826
rsm;xef aMu;aiGwu Ykd kd twif;vQijf zwfí,lojzif?h t*Fvyd v f tl csKUd tavmif;rif;w&m;BuD;tquftEG,fwkdYonf jrefrmjynftvHk;udk
wkdYudkvnf;? tvGefn§if;yef;ESdyfpufjyKaomaMumifh? £E´sukrÜPD ESdrfESif;í? rif;oD;jcm;tkyfpdk;aom tmoefjynfudkyif wdkufcdkufodrf;
t*Fvdyfrif;onf ¤if;aMu;aiGwdkYudk jyefíawmif;awmfrl&m jrr®m ydkufNyD;vQif? b*Fvm;e,f t*Fvdwfydkifa'owdkYudk pnfqufwdkuf
rif;wkdYu ¤if;awmif;onfaiGudkray;bJ? ckcHajymqkdaomaMumifh zsuf&ef tpjyKavonf/ NidrfoufpGmaeMu&ef taMumif;jzifh
£E´surk P Ü D t*Fvw d rf if;Bu;D ud,
k af wmfonf/ ¤if;wkid ;f jynfukd ppf t*FvdyfwdkY pwifajymqdkorQtcsufwdkYudk? jrefrmrif;u rxDrJhjrif
rwdu k bf rJ aeom? xkaYd Mumifh c&pfEpS f 1852 ckEpS t
f qH;k wGif t*Fvw d f jiif;y,favaomaMumif?h vwfbUJG awmf& tr[d &fowonf? 1824
172 173
ckESpf? &efppfjyK&avonf/ jrefrmvlrsKd;wkdYudk Edkif&aomfvnf;? t v twGif;? &efukefNrdKU jynfNrdKUtxd {&m0wDjrpfpnfwavQmuf
*FvdyfwdkYpdk;&drfaMumuf&GHUaom wkdif;jynf\tzsm;a&m*gxlxyfjcif; t*FvdyfppfonfwkdY vufeufEdkifiHjyKxm;avonf/ tif;0bk&if
aMumifhom? rdrdwdkYbkef;wefcdk;Muufoa& BuD;jrifh&eftaMumif; r&Sd onf r[mrdwfpmcsKyf rjyKvkyf[kjiif;y,fjcif;aMumifh? 1852ckESpf
ay/ t*Fvyd pf pfonf wwdik o f nf wdu k o
f abFmrsm;udpk ;D eif;í jA[® 'D Z if b mv 20 &uf a eY aMumf j impmxk w f j yef a wmf r l í ? yJ c l ;
ykMw jrpfaMumif; tmoefjynfow kYd ufMuavonf/ wwdik o f nfum; trnfjzif?h 1826 ckEpS u f &tyfNy;D aom t*Fvyd yf ikd f &cdik f weoFm&D
b*Fvm;e,fpDyg[dwkdY yifv,faMumif;roGm;[lí jiif;y,fjcif; jynfwkdYESifh ¤if;e,fudkaygif;pnf;avonf/(pmrsufESm 432-3)
aMumif?h ppfwaumif;e,fuakd zmufí &cdik jf ynfukd Munf;aMumif;pD; vdkY jrefrmay:rSmyJ tjypfvHk;vHk;yHkcsNyD;a&;w,f/ &efjzpfMuw,fqdk&if wpf
avonf/ tvHk;t&if;BuD;ao wwd, wwdkifrlum;? r'&wfrS OD;wnf; qkd;vdkYr[kwfbl;qkdwm? vlydef;awG; awG;½HkeJYodEdkifw,f/ jrefrm
oabFmpD;eif;xGufMuí {&m0wDjrpf0odkY wdkuf½dkufvmMuonf/ Edik if aH tmufyikd ;f udk cGx
J w
k ,
f o
l mG ;Ny;D awmh? tifrwef pnfum;wk;d wufvm
¤if;ppfudk 2 ESpfywfvHk;wdkuf&ojzifh? t*FvdyfwkdYrSm p&dwfaiGawmf w,f qdkwmudkawmh? olwkdY *kPf,lNyD;ajymcsifw,f/
140000000 ukeu f svsu?f vlaygif;ESpaf omif;aoqH;k onfteuf
rsm;pGmaomol&JwdkY a&m*gjzifhqHk;yg;&avNyD;aemuf? tif;0bk&if NAdwdoQjrefrmjynf wdk;wufpnfyif0ajymjcif;
onf 1826 ckESpf &efwydkpmcsKyfudk vufrSwfa&;xkd;avonf/ odkYaygif;pnf;onfhaeYrSpí? &efukef&SdNrdKUolNrdKUom;taygif;wkdYonf
þpmcsKyft&? jrefrmrif;onf tmoefjynfudk rydkifNyD[k 0efcHí? q,fqwdk;yGm;vsuf? tdrfajcvlae pnfyifjzpfxGef;Muavonf/
t*Fvyd w f Ykd vufeufEikd if jH yKvyk x
f m;aom &cdik jf ynfEiS hf weoFm&De,f ¤if;NrdKUudkodrf;NyD;aemuf 4 ESpfausmfvGefí? 1857-1858 ckESpf
wkdYudk t*FvdyfwkdYtm; tydkifay;tyf&avonf/ {&m0wDjrpfpnf usa&mufumv? ¤if;NrdKU qdyfurf;ta&mif;t0,fonf? aiGawmf
wavQmuf? &efukefNrdKUyifv,f0txdom jrefrmbk&if ydkif&awmh 21310550 xdí? 1881-82 ckESpfü 117237810 aiGawmf
onf/ (pmrsufESm 408-9) txd wk;d wufavonf/ tjcm;NrKd UBu;D rsm;ESihf awmaus;&Gmwdv Yk nf;?
oabmtcsKyfudkajym&&if? jrefrmudk olwdkYt*Fvdyfu ppfwkduf& ¤if;enf;tnDtrQyif pnfum;jyefYyGm;Muavonf/ 1826 ckESpf
wm[m rwdik rf aD &mufr?DS usKu
d r© pD &D ifpok nf ,d;k ',m;bk&ifEiS yhf cJ ;l bk&ifwYdk
(1) jrefrmu apmfum;vdkYjzpfw,f/ rjywfppfjzpf&mXmejzpfaomaMumifh? NrdKUol&Gmom; wa,mufrQr&Sd
(2) jrefrmEdkifiHrSm aMumufp&mqdkvdkY iSufzsm;a&m*gyJ &Sdw,f/ jzpfavonf/ 1827 ckEpS f azazmf0g&DvtwGi;f rGeftBuD;trSL;
(3) olwkdYppfom; awmfawmfrsm;rsm;[mvnf; tzsm;aMumifhyJ ao wa,mufonf aemufygvlaygif;waomif;ESifh usKdu©rDpD&ifpkü
&w,f/ twnftNrJ 0ifa&mufaexdkifavojzifh? rsm;rMumrDyif vlaygif;
(4) jrefrmEdkifiH&vdkY olwdkYrSm b,fvdkrS*kPfrwufbl;wJh/ 2 aomif;wkdYvnf; xyfrH0ifa&muf aexdkifvmMujyefavonf/
'kwd,ppfudk a&;wJhtcg 1855 ckESpf usKdu©rDpD&ifpkvlOD;a&onf? 83146 a,muf jzpfav
onf/ 1860 jynfhESpfü 130953 a,muf wkd;wufjyefavonf/
'kwd,jrefrmppf 1852 1881 ckESpfüum;? vlOD;a&aygif; 301086 wdkif wkd;avonf/
&efuek Nf rKd U&Sd Oa&mywdu
k o
f m; ukeo
f nftcsKUd wdu
kY kd n§O;f yef; ESyd pf uf wzefwHkvnf; yifv,fqdyfurf;? wckudk qdk&jyefaomf? 1826ckESpf
jcif;? odkYtcsufudk xkwfazmfjypfwif ta&;pum;ajymqkd&ef ap &cdik jf ynfukd t*Fvyd w f oYkd rd ;f pumv? ppfawGNrKd Uonf wHigwHpyG w f Ydk
vTwfol wdkufoabmuyfweftm; rav;rcefYjyKjcif;? xkdYaMumifh qif;&JpGmaexdkifMuaom &Gmodrfi,frQomjzpfavonf/ 1830
1852 ckESpf 'kwd,jrefrmppfjzpf&avonf/ tenf;i,frQ &uf jynfhü? xkd&Gmi,fü NrdKUuav;wNrdKUjzpfvmí? ta&mif;t0,f
174 175
ukefwkdY\tbkd;aiG '*Fg;jym;a& 70000 xuf ajrmufavonf/ azmfjyw,f/ olqdkvdkwmu? jrefrmrif;[m wdkif;oljynfom;udk tNrJ
1881 ckEpS üf a&mif;0,fabmufum;aom ukeb f ;kd aiGrmS ? 2750000 ESyd pf ufaevd?Yk tm;vH;k aMumuf&UHG ae&wJo h abmyJ/ &mZ0if tapmifapmifudk
wdkif wkd;wufavonfjzpfaomaMumifh? ppfawGNrdKUü a&mif;0,f Munfh&if? vlrIvludpöawG wdk;wufwmyJ awGUr,f/ jrefrm&mZ0ifuawmh?
abmufum;jcif;onf? tESpf 50 twGif; tq 400 eD;urf; wdYk t*Fvyd f ra&mufcifu qkw, f w
k yf sujf ym;wmyJ awGUr,f (pm rsufESm
wkd;wufcJhavonf/ NAdwdoQjrefrmjynfü vlOD;a&aygif;onfvnf;? 160) vdkY a&;cJhygw,f/ aiGn§pfenf;pHkvdkY ydkufqHcsrf;omatmif rBudK;pm;0Hh
1855ckESpfü 1250000om&Sdvsuf? 1881ckESpf usa&mufumv bl;vkdY qkdw,f/ tck t*Fvdyfvufxuf? vGwfvyfpGm t&if;tES;D jrK§ yEf cHS iG hf
3750000 wdkif wkd;wufavonf/ (pmrsufESm 433-4) acwfrmS ? wkid ;f &if;om;blZmG ay:Edik rf ,fvYdk arQmrf eS ;f wJo
h abm&Sd[ef wl
tJ'gvdk twkd;tyGm;pm&if;udkjyNyD; *kPf,lw,f/ txufydkif;trsKd; w,f/ pmtkyf&JUaemufqHk;pmaMumif;uawmh...
om;jrefrmEdkifiHudk&&if? 'DvkdyJ wkd;yGm;atmifvkyfay;r,fvkdY tmrcHwJh taemufwdkif;tawG;tac:u vTrf;rdk;vmwJhtcg? jrefrm[m ol
oabmyJ jzpfw,f/ 'Dpmtkyu f 1890 rSm yHEk ydS af yr,f?h 1885 rSm oDayg ud;k uG,wf o
hJ moemeJY wd;k wufa&;vrf;pOfu?kd n§w d ufvmr,fh t&dyf
rif;udzk rf;wJt h cef; rygbl;/ 1880 rSmyJ &yfw,f/ jrefrm&mZ0ifoufouf ta,mif&ydS gw,f/ olY (rSm bmvkad ew,fqw kd m)udk todq;kH jzpfwhJ
a&;wJhpmtkyfuawmh? apmapmuajymcJhwJh a'gif;wHqdyfjrefrmbwfpm Oa&myom;awGu?kd tck olu(q&mwify;D ) tifrwefvv kd v
kd m;vm;
opf eJY tNydKifay:w,fvdkYqkd&r,f/ tufp'Avlaumufa&;wJh jrefrm eJY (tJ'Dq&mawG&JU) enf;emrSeforQudk twkcdk;aew,f/ 'Dvdk vkyf
&mZ0iftusO;f [m 1910 rS Ny;D ygw,f/ 1912 rSm yHEk ydS Nf y;D vkYd ausmif;awGrmS wmrSefaMumif; rMumrD xif&Sm;vmygvdrhfr,f/
okH;&ygNyD/ t*Fvdyfe,fcsJUwmudk vHk;0rajymbJ jrefrmu ½dkif;yswm? &cdkif (pmrsufESm 162)
tmoH rPdyl&txd wdkufcdkufodrf;oGif;NyD;? b*Fvm;e,fpyfudkyg apmfum; vdkY a&;xm;ygw,f/ 'Dpum;awGu wdkif;&if;om;blZGmudkarG;wJhpum;?
wmudkyJ tus,fcsJUajymw,f/ t*Fvdyfu a&Smifr&wJhtqHk;rS yxrppfudk trsKd;om;opömazmufudk zdwfac:tm;ay;wJhpum;awGygyJ/
wkduf&w,f (pmrsufESm 102) vdkY a&;ygw,f/ 'kwd,ppfudkvnf;? jrefrm wpfvufpwnf; tufpf'Avlaumufa&;wJh &mZ0fpmtkyfavrsKd;
bufu tvDvD&efpapmfum;vkdY (pmrsufESm 123) wdkuf&wmyJvdkY? a&; eJaY &;wJh aemufwpftyk x f J a&;yHuk kd jycsiyf gw,f/
w,f/ wwd,ppfusawmhvnf;? t*Fvdyfopfukefonfudk jrefrmu qufvufaz:jyygrnf-
zdpD;ESdyfpufvkdY t*Fvdyftpdk;&u 0ifa&mufpGufzuf&w,f (pmrsufESm oef;xGef;
142-3) vdkY a&;w,f/ tJ'DpmtkyfrSm ta&;tygqHk;tcef;u aemufqHk; 8 'DZifbm 1972
tcef; (24) jzpfygw,f/ ]tavmif;rif;w&m;tquf rif;rsm; vufatmuf
vlrIa&;ESifhtkyfcsKyfyHk} vkdY acgif;pOfwyfxm;ygw,f/ yxrqHk; &Sifbk&if[m ordkif;tkyfaqmif;pmpOf trSwf ( 9 )
oufOD;qHydkifjzpfyHkudk a&;w,f/ aemuf vTwfawmfeJY 0efBuD;awGtaMumif;? (oef;xGef;a&;wJh pmwrf;eJh aqmif;yg;rsm; pkpnf;rI)
NAw
J ukd ef YJ twGi;f 0efawGtaMumif;? tcGet f aumuftaMumif;? NrKd UolBu;D
&GmolBu;D awGtaMumif;awG a&;wJt h cgrSm? t&m&Su d jynfolqDu aiGn§pf
,lyHk ydky"mexm;a&;w,f/ ppfom;taMumif; a&;wJhtcg? vufeufnHhNyD;
acgif;aqmifawG zsif;w,f/ 'gawmif jrefrmppfom;[m? ywfvnfEdkifiH
tdE´d, cspfMunfa&;c&D;
awGu ppfom;xufawmh omygw,f/ pnf;urf;rJhNyD;? wpfNyKd iw f nf; yl; oef;xGe;f

«3100630608»
aygif;wdu k cf u
kd w f t
hJ avh r&Sv d oYkd m? t*Fvyd w f yfuakd wGU&if ½I;H &w,fvYdk a&;
M.A.,B.L.,Ph.D.,D.Lit.(London)
w,f/ jynfou l &eforl sK;d ig;yg;xJrmS ]rif;} udv k nf; xnfx h m;Muw,fvYkd
176 177
A Modern History of
the King. The King died in 1763 at an early age of 29. He left 7
children and was succeeded by his next brother.
Myanma MYAYDU MIN (SINBYU SHIN) (1763-1776)
Myaydu Min (Sinbyu Shin)was equal to his father in
[1752-1948] energy. But he used his energy in a wrong way. The country
was in need of peaceful administration. On the contrary, he made
Than Tun a series of wars. He led the invasion of Manipur in December
M.A.,B.L.,Ph.D.,D.Lit.(London)
1764, because he wanted the captives of Manipur to populate
TABAYIN MIN (1760-1763) his new city at Ava.
He was called Naungdawgyi as he was the eldest son of Shwebo or Moksobo was the capital of Alaung- mintaya,
Alaungmintaya and he was made Crown Prince before but Myaydu Min (Sinbyushin) moved to Ava in 1766. This
Alaungmintaya died. A crown prince is often called Upayaza. transfer of capital was a wise step because of all the capitals in
When news of Alaungmintaya’s death reached him he took Upper Myanma, Ava is the best situated place. It stands on the
the throne. His next brother Myaydu Min rebelled. But it was Ayeyawady, the main highway of the country. The city is also in
only a very weak attempt. Myaydu Min submitted and was easy access to Kyaukse rice fields, the main rice producing area
forgiven. Then the King sent for two generals he disliked and of Myanma. Yet Ava is really not the best place for a capital in
executed them. When he sent for Mingaungnawyahta, the Myanma. Since Vasco de Gama, a Portuguese opened the sea
general sensed danger and rebelled. Mingaung- nawyahta had route to the East in 1498, the delta is the best place for trade and
12,000 soldiers and most of them were armed with muskets. foreign contact of Myanma. If either Yangon or Tanyin be made
He was also the most popular general and therefore many the capital , it will be much better. Unfortunately none of the
soldiers joined him. He captured Ava and made a stand from Konbaung Kings thought of having a capital with an easy access
within the city. The King sent his ministers to negotiate peace to the sea.
but Mingaungnawyahta refused to offer terms, because he Myanmas felt that the delta was a foreign land and
distrusted the King. He was determined to die as man. The considered it unsafe for them to live among the Mons. Still it
King surrounded Ava but was not able to take it. He came to was not a good excuse. Mons as a people were peace loving
Sagaing to lead the attack on Ava. and it was only a few of them who wanted trouble and it would
Mingaungnawyatha had decided to fight till the end. He be all right to move the capital to the delta. If the kings had
accepted no terms but as the city was surroun- ded he was concentrated their attention to give good administration instead
unable to get food supply. Therefore at last he and a few of his of making continuous wars with neighbouring countries, all
followers broke out and fled west. He was killed in a battle near people living in the Kingdom would suffer and the country would
Kyaukse. There was also another rebellion by the Governor of not have a chance to develop on modern lines. They thought
Taung U, who was the King’s uncle and he surrendered and and acted in the same way as their ancestors had thought and
was forgiven. There was still another rebellion. Mon general acted long ago. The idea of building new religious places and
Talaban, after his unsuccessful attack on Madama retreated to repair the old ones and to wage wars occasionally seemed
into Chiengmai. The Myanma troops followed and took Chie- to be their only function in the late 18th century.
ngmai. Talaban escaped but his family was captured. So Talaban To be continued
surrendered. He was pardoned and taken into the service of Than Tun
178 179

You might also like