You are on page 1of 417

aoaomfrSwnfh aBomf . . .

aumif;\
&efukefbaqG
odCFwefaqmif? bkef;awmfarSmif
ukef;abmifaerD;? rxdefNiD;u
wdkif;BuD;NynfBuD;? tcsnf;EDS;vQif
xD;okOf;eef;okOf;? NrdKUokOf;okn
okOf;oHk;0ESifh? okOf;&NyefvSpf
oknacwfwGif? Nzpfvm&ay
wdkYwawGonf? aoaomfrSwnfh aBomf . . . aumif;\/
(qD;befeDq&mawmf)

yHkESdyfrSwfwrf;
NrefrmusL;ypfpmtkyfpif
2011 ckESpf? arv
yxrtBudrf
pmpDpmdkuf
badinf, born41987
PDF NyKvkyfol
born41987

2011 ckESpf arvwGif NrefrmusL;ypfzdk&rfrS


yxrtBudrfwifqufonf/

NrefrmusL;ypfpmtkyfyHkpHopftrSwfpOf 1

pma&;ol\ trSm . . .
acwfonf ESpftcsdefMumanmif;onfESifhtrQ wdk;wuf&\/
rsufjrifjzpfonf/ jiif;cHkr&/
vlom;wdkYonf ESpftcsdefMumanmif;onfESifhtrQ? pm;? 0wf?
ae? awG; trIwdkY acwfESifhtwl wdk;wuf&\/ rsufjrifjzpf
onf/ jiif;cHkr&/
odkYaomf . . .
tqdkjyKcsufonf acwfwpfckvHk;udk vTrf;NcHKqdku [kwf
\/ xdkodkYrqdkyJ taMumif;jzpf&yfwpfckpDwdkif; bmrqdk Mumav
wdk;wufavjzpf&rnf[k ,HkMunfvQifrSm;\/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

acwfwpfckwpfck ta&twGufrsm;vSaom taMumif;jzpf&yf


awGwkdif; wdk;wufrISdonf rSef\/ odkYaomf . . . tcsdKUaom t
aMumif;jcif;&mwpfckESpfckwdkYonf acwfESifhtwl toHk;r0ifawmh
NyDjzpfaomaMumifhif;?

ta&;wBuD;

rvdktyfawmhNyDjzpfaom

aMumifhif; aysmufqHk;usef&pfcJhwwf\/
xdkaysmufqHk;rIonf acwfwpfckvHk;ESifh NcHKMunfhaomf wdk;
wufonfqdkjcif;udk rnfodkYrQ rxdcdkufEdkifaomfvnf; tMumif;
jzpf&yfwpfckcsif;taeESifhawG;vQif ESajrm0rf;enf;zG,f aumif;\/
qdkMuygpdkY/ aoewf? tajrmuf? armfawmfum; ponfh ppf
ypnf;wdkYudk tm;jyKwdkufcdkufae&onfh ,ckacwfrsdK; ppfAdkvfppf
om;wpfpHkwpfa,mufonf qifpD;jrif;pD; "m;ckwfvHSxdk; trsdK;rsdK;
wdkYudk toHk;rvdkawmhNyDjzpfaomaMumifh wwfajrmuf&ef cJ,Of;
\/ odkYaomf . . . twwfwdkYonf rdrdwdkYvlrsdK;ESifh wdkif;jynf
udk ESpfaygif;Snfvsm;pGm xlaxmif*kPf,lEdkifcJhapaom twwfrsdK;

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkYjzpfaomaMumifh toHk;r0if[kqdkapOD;? ,Ofaus;rIwpf&yftae


ESifh xdef;odrf;xm;oifh\/ raysmufqHk;apoifh . . .
,ck armfawmfum;? av,mOfpaom wkd;wufonhf c&D;oGm;
,mOfrsm; xGef;um;aeonfhacwf ArmwpfpHkwpfa,mufonf
xdkif;EdkifiH[kac:aeMuonfh ,dk;',m;udk oGm;vdkonfjzpfap? &
cdkif? tmoH? rPdyl&odkY oGm;vdkonfjzpfap. . .
c&D;p&dwfaiG&atmif SmzdkYomvdk\/ bk&ifhaemif? tavmif;
bk&m;?

r[mAEKvpaom

ppfacgif;aqmifBuD;wdkY\aemufu

vdkufcJhMuonfh aS;ArmBuD;rsm;\ tqif;&JcHEdkifrIrsdK;? tm;xkwf


EdkifpGrf;SdrIrsdK;? ZGJSdrIrsdK;ESifh 0Hh&Jjcif;SdrIrsdK;awG rvdkawmh . . .
xdkYaMumifh

,ckArmwdkYonf

aS;ArmBuD;rsm;SdMuaom

tqif;&JcHEdkifrIrsdK;? tm;xkwfEdkifpGrf;SdrIrsKd;? ZGJSdrIrsdK;ESifh 0Hh&Jjcif;


SdrIrsdK;awG avsmYyg;aysmufqHk;ukefMu&\/ twdkif; vlwdkY\
cHEdkif&nfESifh ZGJ? 0Hh&JrI ponfwdkYonf acwfrDvloHk;ypnf;rsm; wdk;
wufvmonfESifhtrQ avsmhyg;qkwf,kwfukefMu&\/

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkqkwf,kwfrIonf tu,f vloHk;ypnf;rsm; wdk;wuf


aygrsm;pGm xkwfvkyfwwf? xkwfvkyfEdkifonfhvlrsdK;ESifh wdkif;jynf
wdkYtzdkY qkwf,kwfukefMuonfqdkaomf raxmif;wm . . . rdrdwdkY
wdkif;jynf rnfonfh acwfrDvloHk;ukefypnf;udkrQ rxkwfvkyfEdkif
ao;ygyJESifh olwpfyg;wdkif;jynfxkwf toHk;ypnf;rsm;udk tm;udk;
rdrdwdkY\ udk,fydkifcHEdkif&nfSdrI? 0Hh&JrI? ZGJaumif;rIwdkYudk pGefY
ypfvdkufMurnfqdkaomf xdkodkYaomwdkif;jynfESifh vlrsdK;wdkYonf
...
a'gif;awmifudkiSm; <um;0gaom usD;uJhodkYvnf;aumif;
...
zm;udkwkvsuf ckckefbdodkYvnf;aumif; . . .
ig;udkwk ckyGufonfodkYvnf;aumif;? xyfwlrQxyfrQjzpf
\/

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkodkYjzpfwwf? jzpfMu? jzpf&aom wdkif;jynfESifh vlrsdK;rsm;t


xJ ArmvlrsdK;wdkYu aSUqHk;rSyg\/
xdkYaMumifh ,ckArmwdkYonf acwfESifhnDaom vloHk;ypnf;
rsm;udk rxkwfvkyfwwf rxkwfvkyfEdkifMuapumrl acwfESifhnD
aom vlaerItqifhtwGif;um; aexdkifwwfMuNyD;? aexdkifcsif
MuNyD; jzpfae\/
rdrdwdkYydkifypnf;? rdrdwdkYydkifvkyfief;tm;jzifh pufbD;wpfpD;?
armfawmfum;wpfpD;rQ tjzpfSdatmif rvkyfwwfMuao;aomf
vnf; ajcvsifoGm;Edkifonfhtiftm;? ajcvsifoGm;vdkonfh tusifh
rsdK;wdkYudk pGefYypfESifhMuNyD;jzpfae\/
odkY pGefYypfxm;ESifhMuaomaMumifh rdrdwdkYtzdkY armfawmf
,mOfrsm;vnf; tvHktavmufrSdEdkif? roHk;Edkif . . .
aS;ArmBuD;rsm;uJhodkY qif;&Jyifyef;cHEdkifrI? tm;xkwfEdkifpGrf;
SdrI? ZGJSdrIESifh 0Hh&JrIwdkYvnf; rSdawmhyJ tpp vlnHhvlzsif;awG jzpf

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vmMu&\/ jzpf&yftwdkif; taMumif;udprsdK; t&yf&yfwdkY


vnf; nhHzsif;atmufwef;usvmMu&\/
,if;odkY jzpfwwf jzpf&onfh taMumif;rsm;aMumifh rnfonfh
wdkif;jynfESifhvlrsdK;rqdk wdk;wufacwfrDaom vloHk;ukefypnf;rsm;
udk,fwdkifrvkyfEdkifao;orQ xdkukefypnf;toHk;ESifhywfowfonfh
aS;a[mif;t&nftcsif;wdkYudk rpGefYypftyf rpGefYypfoifh[kxif\/
rdrdwdkYwdkif;jynf? rdrdwdkYvlrsdK;? rdrdwdkYxD;ydkifeef;ydkif MuiSef;ydkif
ESifh &mZ0ifpmwifvmcJhMuaom wdkif;jynfwdkYrS vlrsdK;wdkif;wdkY
onf . . .
ajymprSwfjyKavmufonfhcHEdkif&nf? ajymprSwfjyKavmufonfh
ZGJ? ajymprSwfjyKavmufonfh0Hh&JrIrsdK; SdcJhMuonfcsnf;jzpf\/
xdkolwdkYtxJ Armonf aSYwef;wdkif;jynf? aSUwef;vlrsdK;
xJrS yg0ifcJhMu\/
c&pfou&mZf 1045 ckESpf eef;wufcJhaom Armbk&if t

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aemf&xmonf xdkacwfxdktcsdefuyifvQif cHNrdKU 43 NrdKUudk wnf


aqmuf wkwfw&ufwdkY\&efudk umuG,fEdkifcJholjzpf\/ v,f
,mvkyfief;twGuf qnfBuD;ajrmif;BuD;rsm;udk azmufay;EdkifcJh\/
ArmvlrsdK;wdkY\ ,Ofaus;rIrsdK;aphjzpfaom udk;uG,f&efbmomudk
SmazGaqmifMunf;ay;EdkifcJholjzpf\/ t*FvdyfwdkY\ yxr0DvsHbk
&ifonf taemf&xmeef;pHouf 21 ESpfajrmufaom c&pfou
&mZf 1066 ckESpfwGif eef;wuf\/ xdkbk&if William 0DvsHonf
vnf; taemf&xmbk&ifuJhodkYyifvQif rdrd\ nDaemifawmfrsm;jzpf
Muaom Harold [mdkESifh Tostig awmhpwpfwdkYudk wdkufcdkuf
owfjzwf eef;wufvmcJh&aomfvnf; taemf&xmbk&ifuJhodkY rdrd
\wdkif;jynfudk rxlaxmifEdkifcJh/
c&pfou&mZf 1113 ckESpfwGifeef;wufaom Armbk&if t
avmif;pnfolrif;onf toufBuD; vufarmif;vufHk;wdkY t
a&jym;BuD;rsm; wvIyfvIyfwGJvsm;usaeonfhtcsdeftxd rSL;rwf

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkY xdwfvefYaMumufGHYvmavmufatmif jrif;pD;aumif;ao;\/


xdkrif;vufxuf avtm;udktoHk;jyK oGm;aomavSjzifh yif
v,fc&D;rS oD[dkVfESifh rav;uRef;qG,fponfwdkYudk ta&mufoGm;
cJh\/ qifpD;vnf;uRrf;usif\/ tpG,fudkqGJudkifvsuf qifay:
odkY wufEdkif\/ qifausmh&ef0goemxHk\/ rSL;rwftvHk;t&if;
ESifhqifausmh&m oefjrefaom qifdkif; taumifwpf&mrS ckepf&m
wpfaxmiftxd

&onfcsnf;jzpf\/

wpfESpfoHk;oD;pm;Edkif&ef

qnfajrmif;a&uefwdkYudk wl;ap\/ bmomomoemudkvnf; dk


aoudkif;dIif;\/ eef;pH 55 ESpf? c&pfou&mZf 1168 ckESpf ewf
xD;pH\/
Armbk&iftavmif;pnfolrif;ESifh xD;NydKifeef;NydKif t*Fvdyfbk
&ifonf Stephen pwDzifjzpf\/ c&pfou&mZf 1135 ckESpfrS
54 ckESpftxdom eef;oufSnf\/ xdkrif;vufxuf t*Fvef
EdkifiH vlwdkY tvGefaoausysufpD;Mu&\/ tcsKdU wefcdk;BuD;
aomtrwfBuD;wdkYonf qif;&Jom;wdkYtm; nOf;yef;ESdyfpufaiG

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aMu;awmif;,ljyKMu\/ tcsKdUwdkYudk tpmiwfxm;jcif;? aZmuf


xdk;qGJ rD;IdUNrdKufjcif;? vufomvQifBudK;csnf wGJvGJqGJjcif;?
qHyifOD;acgif;om BudK;jzifhcsnf wGJvGJqGJjcif; ponfwdkYudk jyK
\/
odkYaomf xdkaS;aS;ArmBuD;wdkYvufxufuyif ArmvlrsdK;rsm;
uRefjzpfcJhMu&onf/
uRefjzpfMu&zdkYtaMumif;uvnf; vHkavmufvS\/ aS;aS;A
rmBuD;wdkYonf rdrdwdkYqnf;uyfMuaom bmoma&;\ oGefoif
csuft&avmbenf;\/ olwpfyg;pnf;pdrfudk wyfrufvdkcsif
aomaMumifh ppfrwdkuf? trsdK;rmefjzifh rdrdwdkYudk rusdK;EGHrdkao
aomaMumifhom ppfwdkuf\/ usdK;EGHdkaoygonf[kajymvsuf
wpfESpfwpfESpftzdkY qifwpfaumifESpfaumif? jrif; oHk;av;aumif
ESifh aiGom;tenf;i,fydkYvmvQif NyD;ae\/ odkYaomtaMumif;
aMumif;wdkYaMumifh wdkif;wpfyg;wdkYESifh ul;vl;qufqHrIenf;\/

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ppfypnf;pkaqmif;rI? wyfrufrIrSd? rdrdwdkY\ yifudkvlpGrf;vlpudk


tm;udk;vGef;\/
xdktcg wkd;wufvmaom vloHk;ukefypnf;? wdk;wufaom
vloHk;ukefvkyfud&d,m? wdk;wufaom ppfvufeufwdkYudk rawGYzl;
rjrifzl; jzpf&\/ rSd&roHk;&jzpf&\/ tm;vHk;NcHKvdkufaomf rdrd
wdkif;jynfuGufuGufuav;ESifh ywf0ef;usifwdkY\ taMumif;udkod
vsuf urmYwdk;wufrIudkrod&? rawGY&yJ jzpf&\/ ,if;t
aMumif;wdkYum; ArmwdkY olYuRefjzpfvdkuf&onfh tajccH t
aMumif;t&if;yifjzpf\/
odkYaomf xdkaS;ArmBuD;wdkYonf rdrdwdkYudkifaeonfh vufeuf
ESifh urmudk vSnfhvnfwdkufcdkufe,fcsJUvmMuolwdkY\ vufeuf
wdkY vufeufcsif;r,SOfomatmif uGmjcm;aeMuNyDjzpfaomfvnf;
...
&efptjypfSm? vufeufjyNcdrf;ajcmuf? pum;jzifhvSnfh
ywfvdrfnm Muufuav;iSufuav;udk zrf;,loGm;ouJhodkY rd

10

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdwdkYbk&iftm; tvG,fwulzrf;,loGm;NyD; jzpfaomfvnf; . . .


rdrdwdkYxD;eef;? rSL;rwf? ppfwyfwdkY upOfhu&J NydKvJysufpD;cJhNyD
jzpfaomfvnf; tvG,fwul tIH;ay;vdkufMuonfr[kwf . . ./
xdkYaMumifh ocifvkyf&ef a&mufvmMuukefaom t*FvdyfwdkY
onf rdrdwdkY\ udk,fydkifppfwyfrsm;tjyif vSHpGyfaoewfudk,fpD
udkifaom ppfykvdyf 20000 cefYudk zGJYpnf;iSm;&rf; toHk;jyK&
ao;\/
odkYaomf tEdkifrcHtIH;ray;onfhpdwfZGJjzifh wpfjynfaxmifvHk;
vIyfvIyfGGjyKvsuf wpfzufrS aoewfvSHpGyfBuD;rsm;udk "m;jzifh
ckwf? wkwfjzifhdkuf&if; ig;ESpfausmfausmfrQ Arm[laom rdrdwdkY\
rsdK;dk;pdwf"mwfudk aS;aS;ArmBuD;rsm;u jycJhMuonf/
vdkjycJhonfrSm tBudrfomvQifr[kwf? ,cifh,cif t
BudrfBudrfuvnf; jycJhonfcsnf;jzpf\/

11

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,ckazmfjytHhaomtaMumif;onf

odkYaom

wu,fht

aMumif;jzpf&yfrsdK;awGxJrS wpfckaomtaMumif;jzpf\/
xdktaMumif;jzpf&yfudkodSd&ef pma&;olonf ESpfaygif;rsm;pGm
Sm&\/ vlaygif;rsm;pGmar;&\/ pmtkyfaygif;rsm;pGmzwf&\/
,ckvdk SmazGar;jref;xm;onfhtxJrS xkdwpfckaom t
aMumif;udk acsmacsmarGYarGYjzpfatmif qufpyfoDuHk;xm;\/
xdktaMumif;jzpf&yfxJrS aS;aS;ArmBuD;wdkY\ cHEdkif&nfSdrI?
ZGJSdrI? 0Hh&JrI? trsdK;cspfrIwdkYudk pmzwfolwdkYu t&dyft>rufrQ tuJ
cwfEdkifMurnfqdkvQif pma&;oltzdkY 0rf;omvSygNyD/
&efukefbaqG

12

NrefrmusL;ypfzdk&rf

olwdkYay:aygufvm&jcif;\
taMumif;t&if;
a&pD;aeaom acsmif;i,fwpfckwGif 0HykavGu txufbufu
a&aomufae\/ odk;i,fwpfaumifu atmufbufwGif twef
uGmuGmrS a&aomufae\/
0HykavGonf odk;i,fudkjrifaomf rdrd0rf;udkjznfhwif;&eft
wGuf udkufowfpm;csifvm\/ onftwdkif;zrf;pm;vQif rdrdudk r
w&m;bl;[k ajymMurnf/ xdkYaMumifh odk;i,fSd&modkY rsufarSmif
MuKwf Munfhvdkuf\/
]]a[h . . . odk;i,faumif . . . 'DrSm iga&aomufaew,f
. . . rif;bmvdkY igha&udk aeSmufae&wmvJ . . . }}

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]uRefawmf aESmufr&yg . . . a&[m tSif0HykavGBuD;


qDu uRefawmfhqDudk pD;qif;ae&onfhtwGuf uRefawmfhqDrSm
om a&awG aemufvmEdkifygw,f . . . }}
0HykavGu awGpOf;pm;NyD;aemuf odk;i,fbufodkY &efvdkaom
[efyefjzifh aS;IvSnfh&yfvkduf\/
]]at; . . . tJ'g xm;vdkuftHk; . . . rif; rESpfuqdk&if
ightaMumif;udk raumif;avQmufajymaewmyJ r[kwfvm; . . . }}
]]r[kwf&ygbl;cifAsm . . . uRefawmf rESpfu rarG;ao;ygbl;
. . . tckrS uRefawmfhtouf oHk;vom;Sdygao;w,f . . . }}
]]rif; rESpfu rarG;ao;bl;qdk&ifvJ rif;tazjzpfrSmaygh . . .
rif;wdkYodk;aumifawG[m twlwlcsnf;yJ . . . aemif ightaMumif;
raumif;ajymcifMutHk; . . . uJ . . . }}
0HykavGBuD;onf odk;i,fudk udkufowfvdkuf\/

14

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

yHkjyifxJwGifygaom 0HykavGESifhodk;i,f tm;vHk;aygif; ESpf


aumifSdonfhteuf ArmwdkYu odk;i,fae&mae t*FvdyfwdkYu
0HykavGae&mudk t&,lxm;onfhtcsdef . . .
Armou&mZf 1213-14 ckESpf? c&pfou&mZf 1852 ckESpf yk
*Hrif; vufxufjzpf\/
&efukefNrdKUudk NrdKU0efOD;tkyfu tkyfcsKyfonf? ArmNrdKU0efonf
w&m;ydkif? "m;ydkif? toufOD;qHydkifjzpf\/ w&m;pD&ifydkifcGifh? ao
'Pftjypfay;ydkifcGifh? udk,fwdkifowfydkifcGifhSd\/
ArmhOya'? Armh&mZowf? Armh"rowfESifh tkyfcsKyf\/ Arm
NrdKU0eftkyfcsKyfonfh Armhajray:aeolrSeforQ ArmNrdKU0efudk av;
pm;kdaoMu&\/ ArmNrdKU0eftdrfxJodkY rnfolrQ jrif;pD;r0if&?
onfum; ArmhxHk;wrf;pOfvm? Armhdk;&m,Ofaus;rIjzpf\/
ArmjynfArmNrdKUjzpfaom &efukefNrdKUvmaeonfh t*Fvdyf

15

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aps;onf oabFmuyDwef Mr. Shepherd rpwmSufywfESifh


Mr. Lewis rpwmvl0pf trnfSdolESpfOD;onf rdrdwdkYuJhodkYyif A

rmjynf rSDcdkaeMuonfh tdEd,om;wdkYESifh tcsif;rsm;Mu\/


t*FvdyfSufywfonf jrefrma&aMumif;jywpfa,mufudk o
abFmaomifwifapatmif jyKonf[k &efjzpfypfowf\/ t*Fvdyf
vl0pfonf tNydKifukvm;rnf;ukefonfrsm;ESifh tcsif;rsm;vsuf A
rmjynfayguf ukvm;ukefonfwpfa,mufudk yifv,ftwGif;
owfcJh\/
xdkYtjyif b*FgvDtrsdK;om;wdkYuvnf; vlowfrI? tjcm;t
caMu;aiG &oifhonfwdkYudk ray;ao;aomtrIwdkYjzifh vl0pftm;
pGyfpGJvsuf &efukefNrdKU0efudkwdkif\/ &efukefNrdKU0efOD;tkyfu tvGJ
oHk;pm;rI? tcaMu;aiGray;rIESifh vlowfrIwdkYudk yl;aygif;vsuf
t*Fvdyfaps;onf SufywfESifhvl0pfwdkYtm; EdkifiHjcm;om;rsm;jzpf
onfhtwGuf tvGefoufnmpGm ArmaiGusyfudk;axmif 'Pfkduf

16

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

\/
,if;'PfaiGonf towfcH&olwdkYtwGuf toufzdk; oHk;yd
mpDay;avsmf&efESifh rdrdwdkYvSnfhoHk;xm;MuonfhaiGrsm;? cdkif;ap
xm;Muaom vkyfcaiGrsm;udk ay;qyfvdkuf&efrQomjzpf\/
onfudkyif t*Fvdyfaps;onfwdkYu rauseyfMu? rdrdwdkY
t*Fvdyfrsm;onf tom;rnf;ukvm;awGudk rqdkxm;bd? ArmawG
udkowfvQifvnf; tjypfrSdEdkif[kxif\/ odkYygvsuf &efukefjrdKU
0efu tjypfSdonf[k rdrdwdkYtm; 'PfaiGudk;axmifusyf wyf
kdufjcif;rSm oufouf rw&m;nif;yef;jcif;omjzpf\/ odkY
nif;yef;tEdkifusifhrIrsdK;udk rcHr&yfEdkifjzpf&um; rdrdwdkY\ t*Fvdyf
tpdk;&Sd&modkY vSrf;wdkiftultnDawmif;Mu\/
t*Fvdyftpdk;&uvnf; urmwGif rdrdwdkYom ppfvufeuf
tiftm; tawmifhqHk;taumif;qHk;jzpfaeonfh xdkodkYaom acwf

17

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
tcsdefqDu

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
rdrdwdkYvlrsdK;rsm;

wdkif;wpfyg;

tESdyfpufcHae

&ygonfqdkvQif vspfvsLjyKaeavhrSd? xdkYaMumifh . . .


]][Hom0wDSdaom t*FvdyfukefonfwdkYudk &efukefNrdKU0efOD;
tkyfu nif;yef;aeonf . . . xdkYaMumifh t*Fvdyfukefonfrsm;
auseyfatmifjyKvkyfay;yg . . . xdkYjyif &efukefNrdKU0efOD;tkyfudk NrdKU
0eftjzpfrS EIwfy,fay;yg . . . }} [lonfhpmudk Armbk&ifhxHodkY
ydkYvdkuf\/
t*Fvdyftpdk;&\ay;pmESifh ywfowf Armbk&ifu pum;
enf;&efpJ jzpfvdk\/
pifppf Armbk&ifeSifh ArmtrIxrf;t&mxrf;wdkYonf t*Fvdyf
rsm;u &efpapmfum;vdkaeMuonfudk odMuNyD;jzpf\/ xdkYaMumifh
rIxrf;&mxrf;i,frsm;ESifh dk;dk;t&yfolt&yfom;wdkYudk wif;wif;
MuyfMuyf rsufjcnfrjywfatmif xdef;odrf;xm;&onfuyif t
vkyfwpfckvdk jzpfaeMu\/ rvkyfvQifrjzpf/

18

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ArmESifht*FvdyfwdkYonf ,Ofaus;rIcsif;rwlMu? ,if;odkYrwl


nDMuonfudk wpfzufESifhwpfzuf vdkufvdkufavsmavsm jyKEdkif
MuvQif jzpf\/ odkYaomf &efpvdkaom t*FvdyfwdkYu ArmwdkY rcH
r&yfEdkifatmif wrifjyKwwfMu\/
ArmvlrsdK;wdkYonf oufBuD;0gBuD;ESifh rdrdwdkY\ tSifocif
rsm;udk av;pm;dkaoMu&\/ NrdKU0efrif;vmvQif vrf;ab;rS dk
aoorIjyK &yfwefYaeMu&\/ NrdKU0efrif;vGefoGm;rS rdrdwdkYoGm;
vdk&mudk oGm;Muonf/ tjyKtrlum; ArmwdkY\ dk;&m,Of
aus;rIpnf;urf; . . .
onfudk odaeMuaom Arm&nf0onfh t*FvdyfwdkYu w
rifroda,mifjyKvsuf NrdK0efrif;vmrnfhvrf;rS tcsdefudkuf &if
qdkifvmwwfMu\/ awGYonfESifh c&D;vrf;z,fay;jcif; rjyKHkrQ
ru aSUwnfhwnfhrS qD;qdkY&yfvsuf . . .

19

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]a[m . . . aumif;aomeHeufygyJvm; NrdKU0efrif;BuD;cifAsm;


. . . Owk&moDuvnf; w,fom,mwmudk;As . . . cifAsm;vnf;
wpfaeYwpfjcm; usef;rm0NzdK;vmygyaum . . . cifAsm;udk jrif&wJh
twGuf 0rf;omoAsm; . . . }} [k ta&mw0ifajymqdk NrdKU0ef
rif;\ Adkufudk vufjzifhykwfoGm;vdkMu\/
odkYjyKrljcif;onf rdrdwdkYu NrdKU0efrif;BuD;udkcspfcif rdrdwdkY
"avhtwdkif; jyKvkyfygonf[k t*FvdyfwdkYu qifajcay;Muaomf
vnf; pifppf ArmwdkYrcHr&yfEdkifrSef;odaomaMumifh wrifvkyfMu
jcif;jzpf\/
t*FvdyfwdkY\ apmfum;&efpenf;onf ArmvlrsdK;wdkYtzdkY t
oufESifhvJ vlrsdK;ygtaysmufcHcsifavmufonfh apmfum;&efp
enf;rsdK;jzpf\/
&efpjyKrlcsufrsdK;udk ArmwdkYu rcHr&yfEdkif? rdrdwdkYav;pm;
dkao&onfh tSifocif oufBuD;0gBuD;udk dkif;ysapmfum;&

20

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;vm;[k ae&myif "m;jzifh0ifydkif;&ef wuJuJjzpfaeMu\/


rsufESmvTJvdkufonfESifh kdif;ysapmfum;aom t*FvdyfwkdYtm;
"m;jzifhydkif;Muayawmhrnf/ "m;jzifhydkif;rdonfESifh t*Fvdyf-Arm
ppfjzpf&ayawmhrnf/ ppfjzpfonfESifh vufeuftiftm;csif;r,SOf
omonfh ArmwdkYtzdkY olESdyfpufwdkif; cH&ayawmhrnf/ 0HykavG
onf odk;i,fudk &efpaeavNyD . . .
taMumif;jzpf&yfwdkYudk Armbk&ifESifhwuG rSL;BuD;rwfBuD;?
NrdKUtkyf? NrdKUcsKyftm;vHk;wdkYu od\/
xdkYaMumifh ,ckvufSdNrdKU0efOD;tkyfudk t&mEIwfodrf; jynf
aTawmif0efjzpfaom OD;rIefudk &efukefNrdKU0eftjzpf cefYtyfvdkuf
aMumif;? t*Fvdyfukefonfrsm; auseyfonftxd trItcif;wdkYudk
ppfaq;pDrH&ef OD;rIeftm; trdefYay;vdkufNyDjzpfaMumif; Armbk&if
u t*Fvdyftpdk;&xHodkY pmjyef\/

21

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

odkYaomf t*Fvdyftpdk;&onf Commodore Lambert uGef


rif'dkvif;bwfqdkoltm; wdkufoabFmwpfpif;ESifhtwl &efukefodkY
apvTwfvdkufNyDjzpf\/
vif;bwfudk apvTwf&jcif;taMumif;um; t*Fvdyfukefonf
rsm;ESifh ArmwdkY tqifajypGm qufqHEdkifa&;twGuf &efukefNrdKU0ef
xHodkY pmwpfapmif . . .
tu,f &efukefNrdKU0efu xdkpmygtwdkif;vufrcHcJhaomf A
rmbk&ifxHodkY oGm;a&mufay;&ef pmwpfapmif? aygif; pmESpfapmif
ay;&eftwGufjzpf\/
xdkodkY pmrsm;udkay;tyfaqmifGuf&m auseyfrI&onfjzpfap?
r&onfjzpfap? aemufxyftrdefYwpfpHkwpf&mr&yJ ArmawGudk
roifhrwifhatmifrjyK&? &efrjyK&[k trdefYpmESifhwuG t*Fvdyft
pdk;&wdkYu vif;bwfudk apcdkif;vdkufjcif;jzpfonfqdk\/

22

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

okdYaomf vif;bwfonf &efukefqdyfurf;odkY0ifvdkufonfESifh


oabFmay:rSae rSefajymif;jzifhMunfhrdaomtcg rdrdtm; trdefY
ay;vdkufaom txuftpdk;&tay: tawmfa'gojzpfae\/
rdrdawGY&onfum; qHyifudk i,fxdyfay:wnfhwnfh xHk;zGJY
vsuf t0wfwpfxnfjzifh acgif;udk&pfywfxm;onfh EIwfcrf;arT;
um;um;? aMu;eDndKa&miftom;ESifh a,mufsm;BuD;rsm;udk awGYae
&aomaMumifhjzpf\/
xdka,mufsm;BuD;rsm;onf udk,fay: tusvHk;0rSd/ Snf
vsm;aom t0wfwpfckudk cg;ywfum ukvm;jynfawGY&aom
[dELwdkYuJhodkY atmufydk;usdKufxm;Muonfudk trsm;tjym;awGY&
\/ tcsdKUwdkYurl rGwfpvifukvm;rsm; vHkcsnf0wfouJhokdY ydwf
Snfpudk cg;wGifywfvsuf ydkaomtpudk ausmjyifxuf NcHKxm;
Mu\/
rdef;rrsm;udk jrif&vQifvnf; trsm;tm;jzifh tusrSd? cg;0wf

23

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

udk &ifbwftxd zHk;vTrf;0wfqifxm;Mu\/ aTwHk;BuD;rsm;ESifh


ausmufrsufGJrsm;udk vnfqGJxm;Mu\/ BuD;rm;aom aTem;
awmif;BuD;rsm;udkvnf em; yefqifxm;Mu\/ wcsdKU i,fG,f
olrdef;uav;wdkY tusSdyg\/ odkYaomf &ifcGJtusSnfrsm;jzpf
vsuf xdktuswdkY Mu,foD;ESifhwlonfht&m[l wpfckwpfav
rQrygSdMu/
vif;bwf\pdwfxJ

tusr0wfao;aom

rQdkif;pdkif;

onfh vlrsdK;udkrsm; rdrdwdkYt*Fvdyftpdk;&onf bm&nfG,fcsufESifh


,ckuJhodkY ta&;w,l jyKvkyfae&ygvdrfh[k awG;\/
rSefajymif;wpfckESifh 0J,mjrpfurf;qDodkY pl;pdkufMunhfrdwdkif; rd
rdwdkYoabFmtm; ajy;xGufMunfhaeMuonfh tusrygaom EIwf
crf;arT;um;um;ESifh Arma,mufsm;BuD;rsm;udk awGUjrifae&\/
odkYjrifvdkuf&wdkif; avSmiftdrfwGif;rS acsmufjyonfharsmufudk
awGYae&aom uav;i,fuJhodkY vif;bwf\pdwf wkwfjzifh xdk;

24

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdkufcsifpdwfrsdK;awGay:vm\/
vif;bwfonf yg;pyfrSavudk 0SL;ceJ rIwfxkwfvdkufNyD;
aemuf rdrdudk,fudkrdrd jyefMunfh\/ &mxl;tqifhtwef;tvdkuf
crf;em;vSyaom xlxJonfh ppftaqmifta,miftusonf acR;
&nfwdkYjzifh pdrfhpdrfhpdkae\/ aqmif;xm;onfhOD;xkyf\ ab;wpf
zufwpfcsufrS pD;,dkusvmaom acR;pDaMumif;BuD;wdkYonf pif
Mu,fatmif&dwfxm;onfh ar;aph toD;toD; pD&&DwGJcdkus\/
rdrdwpfudk,fvHk;onf zufpdrf;jzifh txyfxyfxkyfvsuf rD;zdkxJ
tzkwfcH&onfh tom;xkyfuJhodkY taiGYSdefSdef xGufaeonf[k
xif&\/
urf;xufSd a&pyfopf&dyfwGif tus[if;vif;Sdaomudk,fESifh
at;at;vlvl&yfMunfhaeMuaom Arma,mufsm;BuD;rsm;udk awGY
vdkuf&aomtcg xlxJaomtustwGif;Sd avSmiftdkufaeonfh rd
rdudk,fudk roufrom owd&vm\/

25

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]apmuf . . . ylvdkufwm . . . }}
vif;bwfonf urf;em;opfyifwdkYESifhwuG ywf0ef;usifwpf
ckvHk;udk Munfhr&atmifjzpfae&mrS a&Gwfvdkuf\/
jrpfwGif;Sda&onf THUESpfa&miftwdkif; 0gMuefYMuefYSdvsuf
aemufusd\/ urf;ajcSdopfyifwdkYu xlydef;IyfaxG;vS\/ ta0;
wGifjrifae&aom v,fuGif;jyefYBuD;u rsufpdwqHk;us,fvsuf
aumufjywfawGaMumifh 0g0if;vGef;\/ aea&mifuvnf; usJusJ
awmufyljyif;Edkiftm;\/ jrifjriforQt&m0wKtm;vHk; rsufpdpl;
usdef;atmif ta&mifjyif;vGef;\/ w[l;[l;wdkufcwfonfh avu
vnf; yl&ufvSbdawmif; . . .
jrpfoHk;cGqdkifodkYa&mufvmonfESifh uGefrif'dkvif;bwf pD;vm
onfh Fox azmufpf trnfSdaom oabFmonf aemufcyfvSrf;
vSrf;rSygvmonfh Tenasserim weoFm&DtrnfSdaom ppfrD;

26

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oabFmBuD;udk acw&yfapmifh\/ oabFmESpfpif; taetxm;us


onfESifh tuGmta0;rysufapyJ &efukefqdyfurf;odkY aS;Iarmif;
ESif\/
vif;bwfonf ppf0wfwefqmtaqmifta,mif t0wfrsm;
udk acR;wvHk;vHk;jzifh 0wfqifxm;vsuf vl,Ofaus;wdkY\[ef
yefESifh udk,fudkawmifhawmifh&yfum rdrd\rSefajymif;udk &efukef
qdyfurf;qDodkY aTUvdkuf\/ &efukefqdyfurf;ra&mufrD urf;ajc
wpfae&m taqmuftOD;tcsdKUESifhtwl MuufvQmpGef;oHk;ckyg
onfh a'gif;tvHwpfckvTifhxm;onfudk awGUvdkuf&\/
vif;bwfonf xdkae&mudk *kwpdkuf Munfhvdkufonf/ jrpf
onfxdkae&m tjcm;ae&mxufusOf;ae\/
EIwfcrf;arT;wum;um;ESifh

a,mufsm;BuD;wpfa,mufonf

Snfvsm;yg;vTmaom tusjzLudk0wf ycHk;ay: wbufwpf


xnf wifxm;NyD;vQif vufrS,yfawmifwpfacsmif;udk udkifum

27

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NidrfoufpGm&yfae\/ a,mufsm;BuD;0wfxm;aom tustjzL


aTcsnftem;ywfBuDrsm; uGyfxm;onfudkawGY&\/
]]tr,f . . . tuseJYbmeJY . . . }}
vif;bwfonf yg;pyfrSa&Gwf&if; xdkvlBuD;Sd&modkY aoao
csmcsmxyfMunfh\/ tjcm;a,mufsm; cyfG,fG,fwpfa,mufu
xdkvlBuD;udk BuD;rm;aomxD;eDBuD;jzifh rdk;ay;xm;\/ xD;BuD;\
xdyfzl;SdaomaTa&mifonf 0if;0if;vufvuf awmufyae\/
xdkvlBuD;\ ab;wpfzufwpfcsuf "m;vGwfudkif vlav;
a,mufwdkY rwfrwf&yfaeMu\/ xdkvlBuD;ESifhreD;ra0; b,fnm
wpfzufwpfcsufwGif tvGefa[mif;EGrf;aS;usaom tajrmuftdk
BuD;ESpfvuf Sd\/ tajrmuftdkBuD;wpfvufwpfvuf\ab;
vl 15 a,mufcefYpD SdaeMu\/ xdk jrif&orQvltm;vHk;wdkYonf
rnfolrQ tus0wfrxm;Mu/ xdkYaMumifh uspfvpfwkwfckdifaom
udk,fvHk;udk,fxnfBuD;rsm;udk jrifae\/

28

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vif;bwfonf rsufESmcsif;wu,fqdkifae&ovdk rSefajymif;


\xdyf0rSjrifae&aom EIwfcrf;arT;um;um;ESifh wnfwnfNidrfNidrf
ArmBuD;tm; rsufawmifrcwfMunfhae&mrS ]apmuf&l;} [k a'go
wBuD; atmfvdkuf\/
xdkpOf tvGefyDoaom t*Fvdyfpum;jzifh vSrf;ajymvdkuf
onfhtoHwpfck jrpfwGif;rSay:vm\/
]]EdkifiHjcm;om; rdwfaqGrsm;cifAsm; . . . taumufHk;&JU cGifh
jyKcsuftrdefYudk,lNyD;rS &efukefjrpfwGif;udk 0ifcGifh&Edkifygw,f . . .
'gaMumifh rdwfaqGrsm; tcuftcJrSdap&ef &efukefqdyfurf;odkY
0ifEdkifcGifhtrdefYpmcRefrsm;udk rdwfaqGrsm; vdkcsifvdrfhrnfxifojzifh
vmydkYygw,fcifAsm; . . . }}
vif;bwfonf rSefajymif;udkz,fvdkufNyD; toHvm&mbufodkY
vSnfhMunfh\/ xdkYaemuf rSefajymif;jzifhMunfhjyef\/

29

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wkwfcdkifaom a,mufsm;BuD; 9 a,mufwdkY ryifryef; avSmf


vmMuonfh wpfpif;vHk;eDaeaom avSi,fay:rS atmfajymvdkuf
jcif;jzpf\/
avS\ OD;xdyfESifhaemufNrD;wdkYwGif NydK;NydK;jyufjyuf ta&mif
xGufaom a&mifpHkausmufrsm;udk aTwdkYjzifh a&mpyfjc,fvS,fxm;
\/ avS\ ig;ydkif;avmuf ydwfjzLtusSnf0wfxm;onfh a,m
ufsm;wpfa,mufu avSay: rwfrwf&yfvsuf vufESpfzufudk
a0SY&rf;NyD;vQif tqufrjywf xyfcgxyfcg atmf[pfae\/
]]tr,f . . . 'Dtdkif;aumifawGu 'gavmufvSwJh avSudk
rsm;pD;NyD; igwdkYpum;awGudkrsm; yDyDooajymvdkY . . . }}
vif;bwfonf pl;pl;pdkufpdkufMunfh&if; tvdkvdk rvdkwrm
jzpfvm\/ rdrdwdkYESifhwdkufcdkuf&rnfh tdkif;aumifBuD;rsm;udk rkef;
rkef;wD;wD; tao;pdwf avhvmrSwfom;\/

30

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wpmpm[pfatmfaeaom avSonf rdrdwdkYoabFm\ aSU


wnfhwnfh uefYvefYjyK&yfxm;\/ avSavSmfaom a,mufsm;
BuD; 9 a,mufwdkYonf avSmfwufudk a&xJodkY ESpfjrKyfvsuf Nidrf
oufaom rsufESmESifh oabFmSd&modkY MunfhaeMu\/
xdkvlBuD;wdkY\ udk,f tusrSd/ &ifbwfaemufausm? vnf
yif; ponfwdkY aq;eDuGif;BuD;rsm; xdk;jc,fxm;Mu\/ acgif;
eD&Jaom ydwfpudk qHyifESifhtwla&m zGJUpnf;xHk;aESmifxm;\/
tuGufwHk;azmfxm;onfh wdkif;&if;jzpftxnfudk cg; tvGefuspf
vspfpGm &pfywfxm;Mu\/ cg;rS 'l;txd aygifwHBuD; ESpfzufvHk;
aq;rifaMumiftjynfhxdk;xm;ojzifh abmif;bDwdk0wfxm;bd
odkY jrifae&\/
]]pufudktukefzGifh . . . oabFmOMoay;? tJ'DavSudk &yfatmf
aewJhvlwnfhwnfhu 0ifwdkuf . . . }}

31

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vif;bwfonf rdrdvlrsm;tm; trdefYay;NyD;onfESifh rdrdzef


wD;ay;vdkufonfhMurmudk avSay:utdkif;tpdkif;rsm; rnfodkYcHMu
avrvJ[k a&wyfAdkvfBuD;\odumjzifh tvGefwnfNidrfpGmMunfh
\/
vif;bwf\pdwfxJ igwdkYoabFmBuD; teD;odkYa&mufonf
ESifh Armqdkaom a,mufsm;dkif;BuD;rsm; txdwfwvefYjzpf xGuf
ajy;Murnfudk Munfhvdk\/ xdkodkYxGufajy;vQif oif;wdkY avSmf
xGufEdkifyghrvm;? oif;wdkY\ vSyaomavSonf vSyoavmuf
toHk;0ifygrnfvm;? rnfrQjrefjrefqefqef avSmfxGufaGUvsm;Edkif
ygrnfenf;/
oabFmonf azG;azG;xaom a&yef;a&zGm;rsm;udkjzpfap
avSi,fqDodkYOD;wnfvsuf wpfpxufwpfpeD;oGm;\/
avSay:Sd vl 9 a,mufwdkYonf avSmfwufudk a&xJodkY ESpf
NrJESpfvsuf NidrfoufNrJNidrfoufae\/

32

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oabFmonf avSi,fay:Sd vufrsm;udka0SY,rf;jyaeonfh vl


Sd&modkY wnfhwnfh0ifwdk;\/ uefYvefY&yfxm;aom avSi,fonf
oabFmOD;\atmuf epfjrKyfoGm;\/ avSay:Sd vltm;vHk;wdkY
onf wdrf;aSmiful;cyfjcif;udkrQ rjyKMuyJ avSESifhtwl a&maESm
epfjrKyfMu\/
vif;bwfonf epfjrKyfoGm;aomavSudk iHkYMunfh&mrS rdrdvl
rsm;bufodkYvSnfhvsuf NyHK;aomrsufESmESifh ycHk;ESpfzufudk usHKUjy
\/
xdkpOf tajrmufusnfqefESpfvHk; a&xJodkYusvmNyD;aemuf
ukef;xufrS tajrmufoHESpfcsufay:vm\/
]][.... ypfy[ ....}}
vif;bwfonf toHcyfus,fus,f atmf[pfrd&mrS rdrdwdkY
oabFmudk tajrmufypf&mESifh cyfa0;a0;odkYae&m,lvdkuf&ef t

33

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdefYay;\/
vif;bwfpD;vmaom
ajrmuf

azmufpfoabFmay:

av;vufomygSd&m

oHk;vufudk

usnfxdk;t

tvHxlxm;aom

taumufqdyfSd&modkY csdefap useftajrmufwpfvufudk tjcm;


wpfzufurf;odkY csdefxm;ap\/ xdkYaemuf rdrdwdkYaemufrS uyf
vsufygvmonfh weoFm&DppfrD;oabFmudkvnf; tvHxlxm;
aom ArmhtaumufqdyfSd&modkY tajrmufjzifh wHkYjyefypfcwf&ef
ae&m,lzdkY tcsufjytrdefYay;\/
xdkYaemuf tajrmufusnfqefESpfvHk; a&xJodkY aemufxyfus
vmNyD;aemuf ukef;ay:rS tajrmufoHESpfcsufMum;&jyef\/ Arm
tajrmufusnfqefwdkYonf rdrdwdkYoabFmSd&modkY ESpfBudrfvHk;vHk;
wnfhwnfhrwfrwf a&mufvmMuaomfvnf; tvSrf;rrDbJ udkuf
40 tuGmavmuf a&xJus\/

34

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xlxlylyljzpfoGm;aom vif;bwfonf aemufwpfBudrf t


ajrmufqHawGusvmonfudk jrif&aomtcg ArmhtajrmuftdkBuD;
rsm;rS tajrmufqHwdkY rdrdwdkYoabFmSd&modkY b,fenf;ESifhrQ r
a&mufrrSefEdkifaMumif;odvm\/
]]uJ . . . 'dkYtajrmufawGvJ ypfjyvdkuf&ao;wmayghuGm . . .
}}
vif;bwfonf tajrmufawGudk ypfcwf&eftrdefYay;vdkuf\/
wcPtwGif; oabFmESpfpif;vHk;u rdk;xpfcsKef;bdodkY tkef;tkef;
NcdrfhNcdrfh jrnf[D;\/ jrpfdk;wpfavQmufvHk; rD;cdk;jzifh zHk;vTrf;\/ yJh
wifdkufxyf vdIif;abmifbifcwfvsuf urf;pyfSdopfyiftrsm;
usdK;jywfusukef\/
vif;bwfonf Armtaumufqdyfurf;qDodkY rSefajymif;jzifh
Munfh\/ rdrdwdkYypfcwfvdkufMuaom tajrmufusnfqefwdkYonf

35

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

taumufqdyfurf;wpfckvHk;udk ae&mtESHYtjym; xdcdkufysufpD;ap


\/
pdrf;pdrf;pdkpdkSdaeaom tkef;yifrsm;onf cg;v,frS axmif;
axmif;jywfus\/ tkef;yifrsm;atmufSd tdrfi,fwdkYonf rGrGaMu
ysuf\/ tdrfi,fuav;rsm;aSUSd urf;pyfajrjyifwpfckvHk; t
uGif;tuGif; usif;csdKifhBuD;rsm;jzpf\/ apmapmu toHxGufvm
aom tajrmuftdkBuD;ESpfvufwdkYonf NydKvJvsufSdaeavNyD . . .
Armvldkif;rsm;onf rQypfcwfaeonfhtMum;uyif xGuf
ajy;wdrf;aSmifjcif;rjyKMu? toHk;r0ifaom oif;wdkY\ tajrmuf
tdkBuD;rsm;udk ykGufqdwfrsm;0dkif;tHkaeMubdodkY tvGefrdkufrJpGm
0dkif;tHko,faTUaeMu\/ xD;eDBuD;atmuf rwfrwf&yfaeaom
vlBuD;uvnf; rdrd\vlrsm; jyKvkyfaeMuonfudk NidrfoufMunfh
ae\/ xdkvlBuD;udk xD;rdk;ay;ae&aom oluaomfrQ ,ckavmuf

36

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdcdkufatmif ypfcwfaeonfh oabFmawGzufqDodkY vSnfhMunfh


azmfrQr&av/
]]ae&maumif;aumif;,lNyD; tJ[dkukef;ay:u xD;eDBuD;eJUvl
awGudk xdatmifypfprf; . . . }}
vif;bwf\trdefYt& oabFmonf Armtaumufqdyfurf;
ESifh ydkeD;onfh oifhawmf&modkY aTUajymif;ae&m,l\/ xdkpOf o
abFmyJhydkif;qDrS vIyfvIyfSm;Sm; ajym;vTm;qlnHoHMum;&\/ csuf
csif; aoewfoHawG xGufvm\/ rarQmfvifhxm;aom Mum;&
csufjzpf\/
aocsmNyD/

rdrdwdkYoabFmay:

&efolESifh

wdkufyGJjzpfae

aMumif; vif;bwf csufcsif;od\/


]]&efolawG b,fvdkrsm; oabFmay: a&mufvmygvdrfh . . . }}
vif;bwfonf oabFmom;rsm; toifhjzpfap&ef tcsufay;

37

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

acgif;avmif;udk twD;ckdif;\/ wpfoabFmvHk; ydk qlnHvm\/


vufaxmufrmvdefrSL;onf rdrdwdkYoabFmudk &efolrsm;u wdkuf
cdkufvmNyDjzpfaMumif; aemufoabFmrSod&ef OMorIwf\/ wpf
NydKifwnf;vdkvdkyif aemufoabFmuvnf; tvm;wl OMorIwf\/
]][,f . . . b,fvdkrsm; wdkYoabFmESpfpif;vHk;ay:udk &efol
aumifawG a&mufvmMuygvdrfh . . . }}
vif;bwfonf rdrdudk,fwdkif vHkNcHK&m ae&m,lvsuf ao
ewfESpfvufudkudkif toifhapmifh\/ rdrdSd&modkY qlqlnHnH ajy;
wufvmonfh toHawGudk Mum;&\/
]]vmayhap . . . vmayhap . . . vmMuayhap . . . }}
xdk;awmhrnfhqifuJhodkY aS;I&mudk pl;pdkufMunfhvsuf &efol
ESifh&ifqdkif&ef tmHkjyKxm;\/ aoewfESpfvufudk wif;wif;qkyf
tumtuG,f,lvdkuf\/

38

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]bmvJa[h . . . bmjzpfMuwmvJ . . . }}
]]i&JoGm;r,fh 0ufdkif;oHk;aumifcifAs . . . tck udpacsmoGm;
ygNyD . . . uRefawmfwdkYbufu ig;a,mufusNyD; oHk;a,muf'Pf
&m&w,f . . . }}
]]wdwfprf; . . . rif;wdkY tvum;vlnhHawG . . . }}
vif;bwfonf rdrd\t0wfrsm;udk ydkoyf&yfcHhnm;atmif
jyKjyifvdkufNyD;aemuf

tcsif;jzpfyGm;&mae&modkY

cyfokwfokwf

xGufoGm;\/
[if;vif;yGifhaom&ifrsm;? tydkif;ydkif;jywfaomudk,frsm;ESifh r
IrvSusqHk;ae&onfh rdrdoabFmom;rsm; . . .
aoG;csif;csif;vl;aom"m;udk uspfuspfygatmifqkyf aoewf
aygufrsm;jzifh wpfudk,fvHk; qefcgaygufawG jzpfaeygvsuf ckef
x&efrlawmhrnfuJhodkY rsufvHk;tyGifhom;SdaeMuaom Armtdkif;

39

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumifoHk;a,muf . . .
vif;bwfonf rdrdaSUjrifae&aom Icif;udkMunfhvsuf r
ESpfNrdKU? GHSmvm\/
]]a[; . . . 'D i&JaumifoHk;aumifudk a&xJuefcsvdkufprf;
. . . [dkrSm usaewJhvlawGudk wpfae&m&mrSmpkNyD; t0wfeJY zHk;
xm;vdkuf . . . bmvJ . . . rif;wdkYtvSMunfhaeMuwmvm; . . .
}}
vif;bwf\atmfoHaMumifh oabFmom;awGtm;vHk; jymoGm;
\/ vif;bwfonf rarQmfvifhyJ odkYtjzpfcHvkduf&onfht
wGuf ydkpdwfwdkae\/ Armtdkif;aumifoHk;aumifwdkYonf rdrd
wdkYoabFmu wdkufjrKyfvdkufaomavSay:rS tdkif;aumifrsm; jzpf
Mu\/
b,ftcsdefu rdrdwdkYoabFmay:odkY wufa&mufvmonf[k

40

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rodvdkufMu&yJ tay:a&mufvmonfESifh tqkwftqdkif;rSd? eD;


&mvludk twif;0ifa&mufxdk;ckwfonf[kqdk\/ "m;ajrmifudkifESpf
a,mufonf 0dkif;ypfaeonfhMum;xJu OD;wnfxm;aom vlqD
odkY ta&mufajy; cg;udkayGYum &ifudkcGJcsvdkufNyD;rS twlwla&m
aESmvJusonfqdk\/
"m;Snfudkifxm;aomoluvnf; &efoludk wdkufvmonfESifh
rwlyJ uaebdodkY ckefysHum xdk;ckwfydkif;xpfoGm;onf/ rdrdwdkY
bufom;rsm; trSwfrxif tydkif;ydkif;tckwfcHvdkuf&onf/ tm;
vHk;aygif; qm*sifqrpfESifh tdEd,ppfrsufESmemrnf& ppfom;
aumif; av;a,mufwdkY usqHk;Mu&onf/ ESpfa,muf tjyif;t
xef'Pf&m& wpfa,muf rsufESmwGif yg;wpfjcrf; tvTmvdkuf
ckwfcscHvdkuf&onfqkd\/
xdkoludk vif;bwfudk,fwdkif awGYcJhNyD;jzpf\/ rdrdwdkY oabFm
udk,fvHk;udk,fxnftBuD;qHk; toefpGrf;qHk; a&wyfom;BuD; q

41

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

arm*sufyifjzpfavonf/
]]aumif;NyDav . . . 'dkYuvnf; 'Dtdkif;aumifawGudk b,fvdk
tajrmufpmjyefauR;vdkufr,f qdkwmudk Munfh&ao;wmaygh . . .
}}
vif;bwfonf 0rf;xJrSBudrf;&if; rdrdwdkYoabFmtm; t
aumufqdyfESifh ydkeD;onfhae&modkY twifh&JpGm taTUckdif;\/ xdkY
aemuf urf;ay:Sd Armtdkif;aumifrsm; rnfodkY ajy;vTm;xdcdkuf
ukefMuonfudk aocsmpGmjrif&Edkif&ef rSefajymif;jzifhMunfh\/
]]uJ . . . ypfckdif;prf; . . . }}
vif;bwf\trdefYtwdkif; oabFmtajrmufrSL;u tajrmuf
av;vufvHk; taumufqdyfqDodkY typfcdkif;\/ rdrdwdkY oabFmrS
omvQif ypfonfr[kwf? rdrdwdkYaemufrSygvmaom weoFm&Dppf
oabFmuvnf; 0dkif;ypf\/

42

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Arm,rf;rIefYxkd;tajrmufwpfvuf wpfcsufypfvdkufwdkif; rdrd


wdkY usnfxdk;tajrmufwpfvufonf tcsufaygif; 20 ausmf ypf
Edkif\/ xdrSef&m wpfqifhaygufuGJaom ,rf;rIefYtoifhxnfhNyD;
usnfawmifhrsm;udk toHk;jyKaomaMumifh ArmtajrmufwdkYxuf t
qaygif;rsm;pGm jyif;xefvS\/ xdkYjyif ArmwdkYbuf ,rf;rIefYxdk;
tajrmuftdkBuD;ESpfvufom Sd\/ rdrdwdkYurl rdrdwdkYoabFmay:
av;vuf? weoFm&DppfoabFmay: tajrmufajcmufq,f? tm;
vHk;aygif; ajcmufq,fhav;vufjzpf\/
]]uJ . . . MunfhMuao;wmayghuGm . . . }}
vif;bwfonf atmifEdkifolwdkY\ &ifhusufwnfNidrfaom
rsufESmjzifh urf;xufodkY pl;pdkufMunfh\/ urf;xufSdaom
tkef;yif? xef;yifESifh tjcm;opfyifrsm;? tdrftaqmuftOD;u
av;rsm; tpSdonfh tm;vHk;wkdYonf axmif;axmif;nufnuf
aMuvsuf avayGaqmif,laom trdIufopfGufwdkYuJhodkY aumif;

43

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uif vGifhpOfwnf\/ tajrmufqHwdkYrS aygufuGJonfh ,rf;


rD;cdk;rsm;xdrSef&mrS axmif;axmif;xonfh jrLzHkrIefYrsm;jzifh urf;
yg;opftkyfwpfckvHk; csufcsif; tarSmifxkjzifhzHk;tkyf\/
Armtdkif;aumifrsm; rnfodkY txdwfwvefY jzpfukefMu
onfudk Munhfvdkjrifvdkaom vif;bwfonf rdrdwdkYtajrmuf
wyfom;rsm;bufodkY vufumvdkuf\/
tawmfBuD;MumrS urf;yg; rD;cdk;zHkrIefYSif;\/ Icif;onf
rsufvSnhfjyvkdufbdodkY csufcsif;ajymif;vJoGm;\/ cyfapmapmu
jrifvdkuf&aom pdrf;pdrf;pdkpdkopftkyfESifh tdrfuav;wdkYonf ajymif
wvif;cgvsuf ajrjyif jym;jym;0yfukef\/ vwfvwfqwf
qwfusdK;usukefaom opfyifwdkYrS <uif;usef&pfonfh yifpnfikwf
wdkwdkYonf zdkz&JjyefYusJaeMuaom trdIufyHkwdkY\tMum; xkd;
xdk;axmifaxmif rif;rlaeMu\/ tcsKdUaomae&mwdkYwGif tdrf
ysufrsm;udk rD;pGJavmifaeaomaMumifh rD;cdk;aiGYwvlvlxae\/

44

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdepfydkif;twGif; rQ acsrIef;zsufqD;jyvdkufEdkifjcif;twGuf
vif;bwfu *kPf,lauseyf\/ Armtdkif;aumifrsm; rnfrQ zdefY
zdefYwkefatmif aMumufGHUoGm;MuvdrfhrnfvJ[k awG;vsuf 0rf;
omae\/ odkYaomf vif;bwfonf csufcsif; tHtm;woifh jzpf
vm&jyef\/
usif;rsm;csdKifhrsm; jzpfaeonfh ajrjyifxJrS vlwpfpkonf av;
yifaom t&m0wKwpfckudk 0dkif;tHko,frvmMu\/ oif;wdkYudk
Munfh&onfrSm pm;aomufzG,fwpfckudk ykGufqdwfrsm; 0dkif;tHkcsD
rvmouJhodkY jrifae&\/ rMumrD oif;wdkYo,f,lvmMuaom t
&monf toHk;r0ifaom oif;wdkY\ tajrmuftdkBuD;jzpfaMumif;
vif;bwf odvm\/ onfArmawG bmrsm; qufvkyfMurwHk;[k
apmifhMunfh\/
olwdkYonf av;vHBuD;rm;aom olwdkY\tajrmuftdkBuD;udk
tjrifhqHk;urf;ezl;xdyfodkY ,lvmMu\/ xdkYaemuf vlaygif;rsm;pGm

45

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkYonf tajrmuftdkBuD;udk ausmjzifhvnf;aumif;? av;zuf0yf


vnf;aumif;? ukef;vnf;aumif; oifh&moifh&m tvdkufoifh
xrf;ydk;xm;Mu\/
]]bk&m;a& . . . awmfawmfrdkufrJNyD; Pfenf;wJh tdkif;
aumifawGygvm; . . . }}
vif;bwf\EIwfrS trSwfwrJhxGufvm\/ xdkYaemuf odkY
xkwfazmftHhMordonfhtwGuf rdrdwdkYt*FvdyfvlrsdL;wdkY\ *kPfod
umudkrsm;

xdckdufavrvm;[kawG;&if;

ab;ywf0ef;usifudk

vSnfhywfMunfh\/ rnfolrQ odyHkMum;yHkr&ojzifh awmfao;\/


vif;bwfonf urf;qDodkY rSefajymif;jzifhxyfMunfh\/ xdkpOf rdrd
wdkY\ weoFm&DppfoabFmqDrS tajrmufoHk;vuf wpfNydKufeuf
ypfvkduf&m xdkvltkyfqDodkY wdkufdkufxdrSef\/
jrifuGif;udk tyfusrwfusjrifvkduf&aom vif;bwftzdkY
t&omSdvS\/ vif;bwfonf toufrIyJ pdwfaZmBuD;pGmjzifh

46

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdIufvdIufoJoJMunfh\/ rD;cdk;rsm;Sif;oGm;onfESifh wHk;vHk;yuf


vufvJusaeaom Armrsm;udk awGY&\/ tcsdKUolwdkYonf oif;
wdkY\ tajrmufBuD;atmuf r&IrvSydaeMu\/
odkYaomf xEdkifolu csufcsif;vl;vJx\/ xD;eDBuD;jzifh
aqmif;ay;xm;jcif;cH&aom EIwfcrf;arT;um;um;ESifh ArmBuD;
onf ajErysuf rvIyfSm;aomrsufESmjzifh wpfpHkwpf&mudk ajym
qdkpDrHae[efSd\/ xdkvlBuD;\aemufyg;rS xD;rdk;ay;aeolum; rd
rdvufxJSdaom xD;BuD; wpfjcrf;vHk;vHk; pkwfNyJoGm;NyDjzpfonfh
wdkifatmif rdrd\wm0efudk rvpf[if;apyJ xkdxD;pkwfBuD;jzifhyif
aea&mifudkumNrJumay;ae\/
weoFm&DppfoabFmrSypfvdkufaom tajrmuf'PfaMumifh vl
tawmfrsm;rsm; aoausysufpD;oGm;onfhwdkifatmif aemuffxyf
vlpm;rsm; csufcsif;a&mufvmMu\/ aemufa&mufvmolwdkYonf
apmapmu vlrsm;enf;wl tajrmuftdkBuD;udk 0dkif;0ef;xrf;xm;

47

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Mu\/
vif;bwfonf Armvldkif;rsm; jyKvkyfonfudk Munfhvdkaom
aMumifh weoFm&DoabFmESifhwuG rdrd\oabFmudkyg tajrmuf
rsm;rypfao;yJ &yfxm;&ef trdefYay;ckdif;\/ xdkYaemuf rsufjcnf
jywfrcHbJ qdyfurf;Sd&modkY qufMunfh\/
xdktcsdef ArmwdkYonf tajrmufBuD;\ ajymif;0twGif;odkY
,rf;rIefYrsm; avmif;xnfholuavmif;xnfh\/ wkwfjzifh xdk;ol
axmif;olwdkYu xkd;Muaxmif;Mu\/ avvHkap&eftwGuf tkef;
qefcGHESifh tjcm;t&m0wKrsm;udk xnfholaxmif;olwdkYu xnhfMu
xmif;Bu\/
]]ysif;vSNyDAsm . . . tJ'DvlawGudk uRefawmfwdkY wpfcsuf
avmuf wG,fvdkufOD;pdkY . . . }}
]]SD; . . . tomaeprf; . . . 'Dtdkif;aumifawG b,favmuf

48

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

PfwHk;ovJ . . . jrnf;awGvdkyJ rdkufrJMuw,fqdkwm 'dkY tck


awGYMu&r,f . . . }}
vif;bwfu rSefajymif;ESifhrsufvHk;rcGmyJ pum;jyefvdkuf\/
urf;ay:vnf; vif;bwfajymxm;onfhtwdkif; jrifae&\/ vl
ig;q,fausmfcefYwdkYonf tajrmufBuD;udk 0dkif;0ef;xrf;xm;Mu
&if; xD;aqmif;ay;jcif;cH&aomvlBuD;\ trdefYay;csuftwdkif; t
ajrmufajymif;0udk ESdrfhjcif;jrifhjcif;? b,fnmaTUjcif; ponfwdkYudk
jyKvkyfaeMu\/ cdkif;olonf rdrdoabmus &SdonfESifh rD;pwpf
pudk udkifum peufwHudk udk,fwdkifrD;IdU\/
tajrmufBuD;\ aSUaemuf ab;ywfywfvnfwdkY csufcsif;
rD;cdk;awG zHk;vTrf;oGm;NyD;vQif vlawGtm;vkHk; vGifhpifvJNydKukefMu
\/ vif;bwfu xdkjrifuGif;udk MunfhNyHK;\/ vif;bwfNyHK;ae
qJtcsdefodkYa&mufrS tajrmufusnfqef oHvHk;BuD;ESifh tajrmuf
oHu aSUqifhaemufqifha&mufvm\/ tSdefukefvmaom t

49

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ajrmufusnfqefoHvHk;BuD;onf vif;bwf\rsufESmab;rS yGwf


uyfvsuf oabFmukef;ywfay:odkYusvm&m Burf;jyifoHk;acsmif;
usdK;apNyD;aemuf ab;odkYvdrfhoGm;\/
urf;txufum; ArmwdkY\tajrmufBuD;onf vHk;0 uGJ
oGm;NyD;aemuf tajrmufvHk;BuD;udk xrf;xm;Muonfh vlrsm;
vnf; teD;tem;wGif vGifhpifvJNydKaeMu&mrS xvmEdkifonfudk
rawGU&awmh . . .
Icif;udkjrifvdkuf&aom vif;bwfonf tajrmufusnf
qefBuD; rdrdrsufESmteD;rS jzwfoGm;ojzifh vefYoGm;&ao;onfudk
csufcsif; arhavsmhum ratmifhEdkifrqnfEdkif NyHK;rd\/
xdkpOf rsufESmwpfjcrf;vHk; rnf;aeNyDjzpfaom EIwfcrf;arT;
um;um;Sdonfh vlBuD;onf wpfpHkwpf&mudktrdefYay;vsuf ukef;
jrifhjrifhwpfae&mudk nTefjy\/

50

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

av;yifaomt&mwpfckudk o,frvm[efSdaom b,fu


a&mufvmonfrod&onfh vlpkvla0;wpftkyfonf csdKifhxJrS wpf
pwpfp ay:vm\/ vJNydKaeaom usefao;onfh tajrmuf
wpfvkH;udk o,fr vmMujcif;jzpf\/
]]onftdkif;aumifawG oif;wdkY[moif;wdkY i&JoGm;zdkYvkyfae
MujyefygNyD . . . onfaumifawG vefYajy;oGm;atmif ab;ywf
ywfvnfeJU urf;pyfatmufajcudk tajrmufeJU ypfxnfhvdkufMu
prf; . . . oif;wdkYudk rxdapeJU . . . }}
vif;bwf\trdefYtwdkif; tajrmufAdkvfuwpfqifh trdefYay;
\/ azgufpfoabFmay:ygaom tajrmufav;vufvHk;u 0dkif;
tHkypfvdkufMu\/ tcsufaygif; oHk;q,fausmfavonf/
vif;bwfonf rdrdwdkY\tajrmufwyfzGJYudk typf&yfapvsuf
urf;xdyfodkY *kwpdkufMunfh\/ tajrmufqHrsm; aygufuGJ&mrS
xGufay:vmonfhrD;cdk;vHk;rsm; Sif;vif;oGm;onfESifh rdrdwdkYo

51

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

abFmudk jyefvSefypfcwf&ef toifhjzpfaeMuaom Armtdkif;


aumifrsm;udk awGYae&jyef\/
]]Munfhprf; . . . onfaumifawG oif;wdkYab;rSm tajrmuf
qHawG 'gavmuf0dkif;0dkif;vnf aygufuGJaewmawmif xGufr
ajy;Muao;bl; . . . uJ . . . odMu&atmif wpfcsufavmuf
wnfhwnfhwD;xnfhvdkufMuprf; . . . }}
tajrmufAdkvfonf vif;bwf\trdefYudk omomxkd;xdk; em
,lvsuf 2 csufypfcsvdkuf\/ 2 csufvHk; wnfhwnfhrwfrwf xd
rSefaomaMumifh

tajrmufvHk;BuD;ab;SdArmrsm;

tm;vHk;vdkvdk

'Pf&m&ukefMu\/ odkYaomf 'Pf&mtemw& rBuD;us,folwdkY


vJNydK&mrSm csufcsif;x&yfMu\/ tajrmufvHk;BuD;udk quf r
csDMu\/
taumufqdyfurf;\ tBuD;tuJjyKvkyfol EIwfcrf;arT;onf
rdrdOD;acgif;wGif &pfywfxm;onfh y0gpudkjzKwf rdrd&ifokdYpnf;

52

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

\/ xdkYaemuf rdrdvlrsm;Sd&modkY vSrf;Munhf\/


]]ig'dkYvlawG 'gtukefyJvm;a[h . . . 'Dvltm;eJUawmh 'dkY
tajrmufBuD;udk rvdkY&r,f rxifbl;uGJY . . . }}
EIwfcrf;arT;BuD;\pdwf tBuH&usyfae\/ rdrdteD;ywf0ef;
usif SdorQaomvlrsm;vnf; ukefavNyD . . .
tajrmufBuD;udk Sd&if;twdkif; atmufcs xdxdrxdxd t
&rf;ypfaevQif ukvm;awGu txifao;rnf/ rxdrnfhtwlwl r
xl;bl;[k rypfyJ&yfvdkufvQif oif;wdkYudkaMumufNyD; rypf0Hh &yf
oGm;onf[k xifrnf/ aMumufonf[kxif,HkrQqdku udprSd?
EdkifaeusMuufuJhodkY

tEdkifusifhvdkpdwfjzifh

ArmwpfrsdK;vHk;udk

qufvufESdyfpufvmacsaomf . . .
rcHcsdrIrsm; aygufuGJxGufbdodkY us,favmifpGm wuf wpf
csufacgufvdkuf\/ tajrmufBuD;ab;Sd BudK;pm; rcsDaeMuaom

53

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vlrsm;onf wufacgufoHMum;&modkY vSnfhMunfhrdMu\/


cspfcspfylaom aea&mifjcnfatmuf a,mufsm;yDyD usm;usm;
vsm;vsm; um;um;BuD;&yfaeaom EIwfcrf;arT;BuD;\ &ifpnf;yk
0gwGif aoG;jcif;jcif;pdrfhpdkae\/ xD;awmfrdk; rif;csif;vkvifonf
aoG;tdkifxJrS rxawmh/ aTydef;txGwfwyfaom xD;eDBuD;onf
ajrjyifwpfae&m trdIufzkefrIefYwdkYjzifh a&maESmvsuf pkwfpkwf
jywfjywfvJNydKae\/
]][,f . . . taumufawmf0efaxmufbk&m; &ifbwfrSm . . .
}}
cspfMunfndKaeaom wpfa,mufaomolu rdrdudk,fwdkif em
usifpGmcHpm;&bdodkY txdwfwvefY toHjyK\/
toHrsdK;onf pdwf"mwfudkusvG,fapaom toHrsdK;jzpf
onfhtwGuf taumufawmf0efaxmufBuD;u vufrcH/

54

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]uJ . . . uG,fwdkY . . . tapmfum;cHNyD; toufSifaeMu&


wmxuf taocHNyD;wHkYjyefEdkifatmif BudK;pm;MuOD;pdkYvm; . . . A
rmhaoG;a[h . . . tm;cJNyD; xvdkufMutHk; armifwdkY . . . }}
taumufawmf0efaxmufBuD;\toHaMumifh

tawmftwef

'Pf&mtemw&SdolwdkYyg aoG;oHpufpuf pD;,dkusaevsuf tm;


cJx&yfMu\/ tajrmufBuD;udk <uajrmufvmatmif 0ifa&muf
ulnDxrf;Mu\/ odkYaomf tajrmufonf wnfhwnhfrwfrwf
wefY&yfEdkifjcif;rSdyJ [kd,drf;onf,dkif ,rf;cgae\/ &Jrufawmf
om;wdkYvnf; vltm;enf;vSaomaMumifh rEdkifreif;jzpfae\/
]]onftwdkif;qdk&if ukvm;wdkY Iwfcswmudk igwdkYcHMu&awmh
raum . . . }}
taumufawmf0efaxmufBuD;\toH rcHcsdvSonfh nnf;
nLoHrsdK;ygae\/ xdkpOf reD;ra0;ukef;jrifhtuG,fwdkYrS ykef;
atmif;MunfhaeMuaom trsdK;orD;wdkU rdrdwdkY\ om;i,frsm;udk

55

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ypfcsum a,mufsm;awG\tMum;odkY0ifvsuf tcsdKUOD;acgif;jzifh


Guf\? tcsdKUcg;apmif;wif\? tcsdKUu ausmjzifhaz;r\/
Arma,mufsm;BuD;rsm;onf rdrdwdkYtm; vma&mufulnDMu
onfh rdcifrsm;? r,m;rsm;jzpfMuaom trsdK;orD;rsm;udk Munfh
rdMu&mrS wpfzufodkY rsufESmvTJvdkufMu\/ ar;aMumBuD;rsm;
axmifxvmatmif tHBudwfaeMu\/ olwkdYonf rdrdwdkYqDodkY
rvm&ef? rulnD&ef rdrdwdkY\rdcifrsm;? r,m;rsm;udk rnfolwpfpHk
wpfa,mufurQ wm;qD;jcif;rjyKMuav . . .
tajrmufvHk;BuD;onf ckHay:wifxm;bdodkY vHk;0rvIyfSm;yJ
vdk&modkY wef;wef;rwfrwf csdefqNyD; toifhSdae\/
atmf[pfidkvdkufonfh om;i,f\toHudk Mum;&aom rdcif
i,fwpfOD;onf

toHvm&mqDodkY

kwfjcnf;vSnfhMunfhrd&mrS

rsuf&nfzHk;onfhrsufvHk;udk rSdwfvsuf csmueJ acgif;udk&rf;vdkuf


NyD; rMum;bdodkYNidrfouf\/ taumufawmf0efBuD;onf csKyf

56

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdef;xm;&onfh rsufESmjzifh peufwefudkrD;nd&ef vIyfSm;vdkuf


onf/ xdkpOf taumufawmfqdyfurf;odkY jrif;oHk;pD; tjyif;pdkif;
ESifvm\/ jrif;apausmfwdkYonf jrif;r&yfrD jrif;ay:rS ckefqif;
Muvsuf taumufawmf0efBuD;udk kdaopGmOD;nTwf yk0geDjzifh&pf
ywfonfh trdefYawmfpmyk&ydkufudk qufo\/
]]udk,fwdkYu rypfcwfMuESifhawmh . . .
udk,fwdkYu rypfcwfygawmhbl;[kvnf; ukvm;wdkYudk t
aMumif;rMum;avESifh . . .
oif;wdkYtEdkifxuf ydkrdkjyKusifhvmygvQif vGwfatmifaSmif
qkwf? w&m;a&; oif;wdkYvGefonfudk zHk;uG,fr&? odomNyD . . .
}}
taumufawmf0efaxmufBuD;onf ypfcwf&eftoifhjyifxm;
aom tajrmufvHk;BuD;udk csap\/ xdkYaemuf rdrd&JrufvlolwdkYudk

57

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&efolYvufeufrxdraygufEdkifonfhae&m pkpkpnf;pnf;aeav[k
trdefYay;\/
]]a&0efrif;BuD;trdefYaMumifh igwdkY&yf&onf . . . puwnf;
u oif;wdkY tEdkifxufjyKusifh0ifvmMuaomaMumifh IH;rnfod
vsuf i'dkYtaocHNyD; wm;qD;wkdufcdkuf aeMujcif;jzpfonf . . .
wHcg;rSd"m;rSd rwm;&JrqD;&Jaom EdkifiH[k oif;wdkYtxifa&muf
rnfpdk; i'dkY wdkufMuypfMuonf . . . ,ck igwdkY typf&yfvdkuf
onfESifh . . .
]oif;wdkYukvm;awGvmonfudk Armrsm;u wm;qD;ypfcwfMu
onf . . . wkHYjyefvdkufonfESifh rD;udk a&jzifhNidrf;owfbdodkY Arm
awG wkwfwkwfrvIyfyJ NidrfoufoGm;Mu\ . . . } [k oif;wdkY
ukvm;jzL&mZ0if aemuftcg pmwef;xdk;csdrfhrnf . . . odkYaomf
a&0efrif;BuD;\trdefYudk igrvGefqefvdk . . . onftrdefYudkemcH&
onfxuf ukvm;wdkY\oabFmay:odkY wufwdkuf&if; usqHk;[ef

58

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Sdaom ighaoG;aomufBuD;ysHcsDuJhodkY ao&onfurS aumif;ao;


\ . . . }} [k taumufawmf0efaxmufBuD;u qufajym\/
taumufawmf0efaxmufBuD;onf

atmufEIwfcrf;pGef;wpf

zufudk udkufvsuf rsufvHk; rsuf&nfrsm;a0h&pfvm\/ 'dkYEdkifiH


eJYvlrsdK;yg tapmfum;cH&avNyDaum[laom todonf EIwfcrf;
arT;um;um;ESifh a,mufsm;BuD;wpfa,muftwGuf rsuf&nfrsm;
&pf0dkif;vmp&m taMumif;rsdK;yifjzpf\/
taumufawmf0efaxmufBuD;onf rauscsrf;aom rsufESm
BuD;Nzifh ta0;odkYai;arQmfMunfhae&mrS &ifpnf;xm;onfh yk0gp
udkajzcsvdkuf\/ &xm;aom'Pf&mtaygufBuD;rS aoG;wdkYonf
oGefcsvdkufbdodkY a[mceJxGufus\/ aoG;tus&yfonfESifh r
aS;raESmif;yif opfyifBuD;vJNydKouJhodkY vJNydKus\/
rSefajymif;wpfvufjzifh oabFmay:rS taotcsmMunfhae
aom vif;bwfonf rSefajymif;udk rsufESmrScGmvdkufNyD;aemuf rdrd

59

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oabFmom;rsm;buf vSnfhvdkuf\/
]]tdkif;aumifawG 'dkYujyefypfvdkufawmh tuefcH&wJh acG;vdk
tNrD;ukyfNyD; wdwfoGm;wmyJ . . . uJ . . . 'dkYoabFmudk quf
armif;Muawmh . . . b,folYtrdefYrS awmif;cHp&mrvdkbl; . . .
BudKufwJhae&m&yf? BudKufwJhae&muyf . . . 'gyJ . . . }}
rMumrwif azgufpfoabFmESifh weoFm&DppfoabFmBuD;onf
wpfpif;ESifhwpfpif; ruGmra0; aSUaemufqifhvsuf tvHwvlvl
vTifhxlum &efukefqdyfurf;Sd&modkY aS;I0ifoGm;Muonf/
]]uJ . . . udkaqGquf . . . usLyfwdkY a&0efrif;BuD;qDjyefNyD;
oHawmfOD;wifMuacstHk;pdkY . . . }}
jrif;apausmfwdkY\tBuD;tuJjzpfol aqGqufonf vJusae
aom taumufawmf0efaxmufBuD;\rsufESmudk ykqdk;pjzifh vTrf;
ay;vdkuf\/ xkdYaemuf 0dkif;0ef;aeMuaom &JrufawmfwdkYtMum;rS

60

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdk;a0SYxGufvm\/
jrif;apausmfoHk;a,mufom; a&0efrif;BuD;tdrfodkY a&mufMu
aomtcg a&0efrif;BuD;onf ausmufarmfNrdKU0ef r[mrif;ausmf
&mZm? ta0;a&mufpma&; r[mrif;ausmfrif;xif&mZm? "Ekwf
uGif;tkyfvIdifolBuD;? oDv0gapmifh oHk;cGyJheif;OD;acG;jzL? &JAdkvf
armifydkwdkYESifh acgif;csif;dkufwdkifyifae&mrS kwfcsnf;ac:ar;\/
ukvm;oabFmuypfonfh tajrmufusnfqHoifh taumuf
awmf0efaxmufBuD;ESifhwuG ysHcsDtygt0if &Jrufvlol rdef;r
a,mufsm;uav;rsm;yg tm;vHk;pkpkaygif; oHk;&mcefYrQusonf/ t
aumufqdyf&Jrufawmf0if;wpfckvHk; ysufpD;onf/ opfyifrsm;
ydkif;ydkif;jywf ukef;ajymifajymifjzpfonf[k aqGqufuavQmuf
\/
xkdYjyif taumufawmf0efaxmufBuD;onf odkYjzpfrnf[k
BudKwifodaomaMumifh &efukefjrpfqdyfodkY ukvm;jzLrsm; 0if

61

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

a&mufvmuwnf;u 0ifEdkifcGifhtrdefYpmudk oabFmodkYta&muf


ay;ydkYap\/ odkYygvsuf ukvm;jzLwdkYu trdefYpmudkr,l/ EdkifiHudk
todtrSwfrjyKyJ pmvmydkYonfh ysHcsD\avSudk oabFmjzifhwdkuf
ESpf wHcg;"m;uif;rJhouJhodkY twif;csOf;eif;0if\/
o[mudkcHaevQif oif;wdkYonf rMumrwif EdkifiHudkyg tEdkif
usifhNcdrfhrnf/ odkYaMumifh aornfaMurnfudk odvsufypfcwf
wm;qD;&onf[k

taumufawmf0efaxmufBuD;u

ajymoGm;

aMumif; aqGqufuavQmuf\/
a&0efrif;BuD;? ausmufarmfNrdKU0ef? ta0;a&mufpma&;awmf
BuD;? vdIifolBuD;? okH;cGyJheif;BuD;ESifh &JAdkvfarmifydkwdkYonf wpfOD;
rsufESmwpfOD;Munhfvsuf NidrfoufaeMu\/
taumufawmf0efaxmufBuD;onf

wdkif;jynfESifhvlrsdK;t

wGuf rdrd\toufESifhwuG om;r,m;tacRt&H tdk;tdrfpnf;pdrf


wdkYudkyg pGefYvTwfylaZmfoGm;\/ ,ck taumufawmf0if;BuD;wpf

62

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ckvHk; jyKef;jyKef;ysufpD;cJh&\/ usefolwdkYvnf; rMumrwif a&mif;


&if;buf0efaxmufBuD;\aemufodkY vdkufMu&rnfjzpf\/ odkY
vdkufMu&jcif;u ta&;rBuD;? ta&;BuD;onfum; . . .
a&0efrif;BuD;onf rdrd\vlolvufeufrsm;udk tajy;tvTm;
pm&if;cswGuf\/ ,ckwavm rdrdwdkY "m;udkifvSHudkif trIxrf;
Spfq,fausmfrQom Sdonf/ ukvm;jzLwdkYbufu rnfrQSdae
onf[k rod&ao;/
rnfonfhenf;ESifhrqdk vufeufum; ukvm;jzLwdkYbufrS om
rnfjzpfonf/ "m;"m;csif;vSHvSHcsif; wdkuf&rnfqdkvQif onfuk
vm;jzLawG vlaumifjrifhrm; vlvHk;vlxnfBuD;aomfvnf; oif;
wdkYig;a,mufESifh Armwpfa,muf ,SOfEdkif\/ ,ckrl oif;wdkYu
aoewfvufeufawGcsnf;udkifMu\/ cg;ydkufaqmif aoewfi,f
uav;rsm;vnf; ygao;\/ oif;wdkYaoewfonf ArmwdkY\
aoewfESifhrwl? kwfcsnf;kwfcsnf; ypf&\/ ArmwdkY aoewf

63

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uJhodkY ,rf;rIefYxnfhodyf? tkef;qHzwfxnhfodyf? cJqHxnhfodyfNyD;rS


ypf&aom aoewfrsdK;jzpfygu oif;wdkYaoewfajymif;awGudk qGJ
udkif wpfa,mufNyD;wpfa,muf ckwfcsypfEdkif\/
,ckvnf; IH;rnfaornfudk aMumufr[kwf/ rdrdwdkYao
aMuNyD;aemuf? IH;MuNyD;aemuf? EdkifiHtvHk; ukvm;jzLwdkYvuf
usef&pfrnfpdk;aomaMumifhom csdefqaeMujcif;jzpf\/ odkYaomf
bmyJjzpfjzpf wdkuf&awmhrnf? Edkifatmifvnf; wdkuf&awmhrnf/
oif;wdkYudkEdkifrnfqdkvQif oif;wdkYtoufudk ArmwdkYu touf
aygif;ESpfq,fESifhvJvdku vJ&yap . . . /
olwpfyg;apmfum;wdkif;cH&onfh olYtEdkifcH&aom vlrsdK;jzpf&
jcif;xuf tEdkifrcHwdkufcdkuf&if; aoaMu&onfu rjrwfygavm
.../
]]onfudpudk a&mif;&if;wdkYusKyfwdkYtoufeJU vJ&efyJusef
awmhonf . . . odkYayrifh EdkifiHwpfckvHk; ta&;jzpfaomaMumifh

64

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aejynfawmfudk taMumif;Mum;zdkY vdktyfonf . . . onftwGif;


ckupNyD; vlolvufeufpkMu&rnf . . . tiftm;csif; EIdif;csdefNyD;
taocH&Jrufrsm;SmMurnf . . . oif;wdkYukvm;jzLawGu t
aMumif;pum;pvmvQif

NrdKU0efBuD;om

ta&;ydkifoljzpfaom

aMumifh NrdKU0efBuD;qdkufa&mufrS ta&;ydkifoltcsif;csif; pum;


ajymyg&ef tcsdefqGJxm;rnf . . .
xdkYjyif ukvm;jzLwdkYu &efpapmfum;vmonfhwdkif ukvm;jzL
wdkYESifh

cdkuf&efrjzpfyGm;Mu&ef

[Hom0wD&efukefNrdKUom;wdkYudk

wdwfwqdwftrdefYxkwfxm;rnf . . . xdkodkYrjyKxm;u ukvm;jzL


wdkYonf ArmwdkYrcHr&yfEdkifatmif &efp ArmwdkYuwHkYjyefvdkuf
onfESifh onfudk taMumif;tjypfSmvsuf igwdkYudk wdkufcdkuf
Edkif&ef vHk;yrf;Muvdrfhrnf . . .
taumufqdyfvnf; oif;wdkYonftwdkif; jyKusifhMuonf
. . . xdkYaMumifh igwdkY ckcHwdkufcdkufEdkif&ef tiftm;rjynfhpHk? rpk

65

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqmif;rdao;orQ oif;wdkYESifh cdkuf&efrjzpfyGm;Mu&ef igwdkYvlrsm;


udk tEdkifxdef;Mu&rnf . . . onftwGif; owif;taMumif;pHk
ay;ydkY&ef aqGqufwdkYudk aejynfawmfodkYapvTwfrnf . . . udk,f
wdkY yodkYoabm&owHk; . . . }}
a&0efrif;BuD;\pDpOfcsufudk

tm;vHk;oabmudkufnDaom

aMumifh ,if;onhftwdkif; pDpOfaqmifGuf&ef wm0eftoD;oD;udk


cGJa0,loGm;Mu\/
,if;onhftwGif; [Hom0wD&efukefNrdKUSd vltcsdKUonf &ef
ukefqdyfurf; qdkufuyfxm;Muonfh ukvm;jzLoabFmay:odkY
t0iftxGuf tquftqHvkyfMu\/ ukefpnfzvS,frIrsm;jyKMu
\/ rdrdwdkYwpftdk;pkwpftdrfaxmif tjrwftpGef;&Muonfudk aus
eyfoabmusMu\/
onfudk vli,fvlG,frdef;ri,fESifh trsm;tjym;aomol
wdkYu avSmifajymifysuf&,fjyKjcif;? uJh&JUIHUcsjcif;? GHSmpufqkwf

66

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

[efjyKjcif;? tEltGJuJhodkY rdrdwdkY tem;tuyfrcHyJ ta0;rSuGif;


aSmifoGm;Mujcif;rsdK; jyKvkyfMu\/
xdktcg tcsif;csif;cdkuf&efjzpfyGm;Mu&mrS ukvm;jzLwdkYudkyg
a&maESmxdyg;ukefMuvQif ukvm;jzLwdkYu Armrsm;udk pwifwdkuf
cdkuf&ef taMumif;tp&vmrnf pdk;aomaMumifh [Hom0wD&efukef
qdyfurf; qdkufuyfxm;aom ukvm;jzLoabFmodkY Armrsm; t
0iftxGufrvkyf&? oabFmSd&modkYqif; ul;oef;oGm;vmjcif;?
a&mif;0,fazmufum;jcif;rjyK&[k a&0efrif;BuD;u trdefYjzifhwm;
jrpf\/
wGif wdkif;jynfESifhvlrsdK;udkrMunfh? rdrdwdkYwpftdk;wpftdrf
axmif tjrwftpGef;udkom MunfhwwfMuaom ukefonfwdkYu
...
]]usKyfwdkY rdwfaqGBuD;rsm; oabFmodkY ukefpnfzvS,fa&mif;
0,f&ef vmvdkMu\ . . . odkYaomf usKyfwdkYa&0efrif;BuD;u wm;

67

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

jrpfxm;aomaMumifh rvm0HhMuyg . . . }} [k ajymMu\/


wGif [Hom0wD&efukefNrdKU SdaeMuaom ukvm;jzLukef
onfrsm;ESifh ukvm;jzLa&wyfAdkvfrSL; uGefrif'dkvif;bwfwdkYu A
rmpum;ajymwwfonfh ukvm;jzLtuf'Gyf Edward udk a&0ef
rif;BuD;xHodkY apvTwf trdefYtm; csufcsif; kyfodrf;ay;&
rnf[k awmif;qdk\/
a&0efrif;BuD;u xdktrdefYudk csufjcif; kyfodrf;ay;vdkuf&\/
onfrSp

[Hom0wD&efukefNrdKUawmf

ArmukefonfyGJpm;

tcsdKUESifh oabFmom;ukvm;jzLwdkY ta&mw0ifjzpfMu&jyefonf/


wpfzufESifhwpfzuf ulvl;qufqHjyKMujyefonf/ tcsdKU odk;pyf
aom ukvm;OD;xkyfaqmifjcif;? ukvm;qHjzwfjcif;? ukvm;wdkYuJh
odkY abmif;bD0wfjcif; ponfwdkYudkyif jyKMu\/ ukvm;jzLwdkY\
toHk;taqmif txnfypnf;wdkYudk 0wfqifNyD;vQif yyvTm;vTm;
oGm;Mu\/ xdkpOfwaygifoDcsif; wpfyk'fay:vm&onf/

68

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]odk;abmif;bD teDuGyf? a&mh0wfawmhay;/ r0wfvdkufu


rdkufvdkYxif? 0wfvdkuf&ifvnf; BudKufvdkYxif? abmif;bDSif ol
vmcdkuf? arSmifrdkufuawG; . . . }}
[Hom0wD&efukefNrdKUawmfolNrdKUawmfom;wdkYonf

bmt"d

ym,f[k rnfrnf&&rodaom xdkoDcsif;udk vlwdkif;vdkvdk ESpfESpf


oufouf oDqdkvmMu\/ xdkoDcsif;ESifhraS;raESmif; xl;qef;
onfh taMumif;jzpf&yfwdkYvnf; ay:vmcJh\/
xdktaMumif;jzpf&yfwdkYonf xdkpOftcgu vlwdkif;\ EIwfzsm;
yef;aoG;a&mifuGrf;&nfpGJouJhodkY pGJcJhajymcJhMuonfh taMumif;
jzpf&yfjzpf\/
aS;ArmBuD;wdkYonf xdktaMumif;jzpf&yfwdkYudkom ajymaeMu
&rnfqdkvQif pm;&rnfhtcsdef? tdyf&rnfhtcsdefwdkYudk arhavsmhukef
Mu\/ xrif;ypf[if;ypfxdk;aeaom ppfwk&ifyGJudkyif &yfxm;
vsuf . . .

69

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]t*Fvdyf-Arm'kwd,ppfyGJjzpfMuwkef;uayghuGm . . . 'dkYArm
awGqdkwm aovdkufMuwJhjzpfjcif; . . . b,fajymaumif;rvJ
. . . }} [k tpcsDwwfMu\/
xdkYaemuf ajymjyonfhjzpf&yfwpfckvHk; ArmawGu tHI;buf
csnf;jzpf\/ ArmawG vufeufrSdyHk? avhusifhoifMum;xm;
aom ppfom;qdk wpfa,mufwpfavrQrSdMuyHk? ArmawGESifh
wdkufMurnfh ukvm;jzLwdkYu vufeuftiftm; aumif;vSyHk? Uk
vm;jzLrSeforQ avhusifhoifMum;xm;aom ppfom;awGcsnf;jzpf
aeMuyHk . . .
aS;ArmBuD;rsm;\ ajymqdkcsuft& xdkpOfu jzpfcJhonfh t*F
vdyf-Arm 'kwd,ppfyGJ t*FvdyfwdkYonf NrdKUtESHYe,ftESHY vSnfh
ywfowfvmcJhMuaom uRrf;usifonfh aMu;pm;vufa0SYorm;
BuD;ESifhwlonf/ ArmwdkYu rdrdwdkYGmxJ tcsif;csif;roihfjrwf
onfhtcgrS wpfBudrfESpfBudrf &efjzpfxdk;owfzl;&onfh vufyef;

70

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vufa0SUvHk;0rwwfaom Gmumvom; aygufuav;ESifhwlonf


[kqdk\/
xdkESpfa,mufwdkY awGYMuaomtcg aMu;pm;vufa0SYorm;
BuD;u Gmumvom;aygufuav;udk Munfh . . .
]]a[haumif . . . rif; w,fAvaumif;ygvm;uG . . . owdSd
&if rif;eJUig wpfcsDwpfyGJavmuf vufa0SUowf&atmif . . . }}
]]rowfcsifbl;Asm . . . usKyf vufa0SYvJrxdk;wwfygbl; . . .
}}
]]rif; vlaMumufyJ . . . rif;wdkYtrsdK;u 'DvdkyJ ol&Jabm
aMumifwwfovm; . . . rif;eJYig Avcsif;twlavmufyguG . . .
vmyg . . . igvJrxdk;wwfygbl; . . . wpfcsDavmuf taysmfxdk;
Munfh&atmif . . . }}
]]usKyfrowfcsifbl;Asm . . . cifAsm;bmomcifAsm; at;at;

71

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aeprf;yg . . . }}
]]igu at;at;raeawmh rif;ubmvkyfcsifvJ . . . rif;u
bmrSrvkyf0HhwJh EGm;vdktaumifqdkwm igodom;yJ . . . rif;wdkY
wpfrsdK;vHk; rif;vdk vlaMumufawGcsnf;yJrIwfvm; . . . 'Dvdkqdk
,if rif;ESreJU rif;wdkYtrsdK;awGudk ig ,lzdkYpdwfrul;awmhbl; . . .
awmfawmfMum rif;vdkvlaMumufuav;awG arG;vm&if b,fES,fh
vkyfrvJ . . . }}
]]uJ[m . . . apmfum;tHk; acG;BuD; . . . }}
umvom;aygufuav;u vufa0SYorm;BuD;udk vufwHkYjyef
vdkuf\/
wGif vufa0SYorm;BuD;u umvom;aygufuav;udk t
rJzsufEdkif&ef taMumif;tcsufay:vmojzifh usm;NyHK; NyHK;vdkuf
\/

72

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]tdrf; . . . tJ'Dtwdkif; ig'dkYArmawGu umvom;aygufu


av;ae&mrSm,lNyD; ukvm;jzLawGudk tHI;BuD;HI;cJhMuwmaygh . . .
}}
xdkppfyGJ yudk;wvdkif;EdkifiHBuD;wpfckvHk;ESifhwuG &cdkifbdk;
acgifawmifxdyfrS taSUwnfhwnfh ajrxJNrdKUtxd rsOf;aMumif;jyK
xdkrsOf;aMumif;\ atmufydkif;wpfckvHk;udk ppfawmif;jrpfESifh u
&ifeDe,fpyftxd ArmwdkYu ukvm;jzLwdkYudkay;vdkuf&onfqdk\/
,if;okdY ay;vdkufygonfqdkaompmcsKyfudk ukvm;em&D (24)
em&DtwGif; ArmwdkYu vufrSwfxdk;&rnf/ vufrSwfrxdk;vQif A
rmEdkifiHwpfckvHk;udk wdkufodrf;vsuf ArmxD;eef;udkyg zsufypf
rnf[k ukvm;jzLAdkvfcsKyf avmh'gv[kdZD Lord Dalhousie t
rdefYt& ArmjynfppfaMumif; ukef;wyfwm0efcH *sife&,fa*:vf'Gif
General Godwin ESifh a&wyfwm0efcHvif;bwfwdkYu ajymvm

\/ ArmwdkYu pmcsKyfpmwrf;jyK ray;yg&apESifh? onftwdkif;

73

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,lyg[k ausmufarmfNrdKUpm; 0efBuD; owdk;rif;BuD; r[mrif;vSoD


[olwdkYu ajyvnfatmif tBudrfBudrf ajymqdkay;cJhMu&onfqdk
\/
]]ukvm;Arm

'kwd,ppfyGJBuD;wkef;u

i'dkYArmawG

tJo

avmuf SufzG,faMumufzG,f qHk;IH;aeMu&wJhtcsdefrsdK;rSm olwdkY


av . . . olwdkY . . .
ArmvlrsdK; Armjynfom;awG&JUtaMumif;udk oif;wdkY ukvm;
jzLawGodatmif taMumif;jyvdkufEdkifMuwJh olwdkYwawGaygharmif
&,f . . . olwdkY . . . olwdkY . . .
olwdkYtaMumif;awG[m rif;a&;pdk;&mr[kwfvdkY Armh&mZ0if
awGxJrSm rygayr,fh ukvm;jzLawG&JU tcsdKUrSwfwrf;awGrSmawmh
tusOf;Hk;NyD; SdaeowJhuG,f . . . }}
aS;ArmBuD;rsm;onf xdk ]olwdkY} qdkolrsm;\taMumif;udk

74

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

qufvufajymwwfMu\/ xdkYaemuf rsufvHk; rsuf&nfrsm; &pf


0dkif;vmMuvsuf ab;vlwdkYudk arhoGm;wwfMu\/ twefMumrS
...
]]wu,fawmh olwdkYraoMuygbl;av . . . olwdkYwawG
ckxd 'dkYeJYtwl SdaeMuygw,f . . . }} [k cyfwdk;wdk; ajymwwfMu
\/
aS;ArmBuD;rsm;onf ]&Jaomfrao} [lonfh pum;twdkif;
wdkif;wpfyg;om;wdkYu vma&mufapmfum;jcif;udk cHMu&onfESifh
teD;wGif ]olwdkY}wawG raoyJSdaeouJhodkY tNrJowd&wwf tm;
wufwwfMu\/
olwdkY . . . raoMuaom ]olwdkY . . . } teuf . . .

75

NrefrmusL;ypfzdk&rf

1/

t*Fvdyf-Arm 'kwd,ppfyGJ jzpfvkvktcsdefavmufqDu [H


om0wD&efukefNrdKUonf tdrfajcenf;vS\/ NrdKUuGufusOf;\/ NrdKU
ESifhreD;ra0; taemufajrmufpl;pl; Munfhjrifwdkif (aMu;jrifh'dkif)
Gmi,fSd\/
NrdKU\taSUajrmuf,Gef;,Gef;wGif ykZGefawmifacsmif;urf;yg;
wHigGmi,fSd\/ yudk;rSvmonfh ukefa&mif;0,favSrsm;qdkuf
uyf&m aps;qdyfGmuav;jzpfonf/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrdKU\tpGef; taemufpl;pl; o&ufawmBuD;ESifh bkef;awmf


BuD;ausmif;Sd\ (,cko&ufawmausmif;wdkufae&m)/ NrdKU\t
pGef;taSUpl;pl;jrpfurf; ukvm;jzLwdkY&yfuGufESifh bk&m;i,fwpf
qlSd\ (,ckAdkvfwaxmifapwDESifh &yfuGufae&m)/ NrdKU\tpGef;
ajrmufbufpl;pl; ql;avukef;ESifh ql;avapwDSd\/ NrdKU\
awmifbuf jrpfwpfzufurf; 'vGmi,fSd\/ NrdKU\ajrmuf
buf BuD;rm;xlxyfaom yifapmufopfawmBuD;Sd\/ xdkopf
awmBuD;twGif; taemuf,Gef;,Gef;wGif A[ef;Gmi,fESifh od*Fkw
&ukef;Sd\/ xdkukef;ay: Armjynf\ tausmfMum;qHk;aom aT
wd*HkapwDawmfSdonf/
jrpfqdyfurf;Sd tcsdKUaom taqmuftOD;tenf;i,frSvGJ
[Hom0wD&efukefNrdKUudk ta0;rSMunfhrjrifMu&/ NrdKUwGif;NrdKUjyif
tm;vHk; opfyifrsm;zHk;vTrf;xm;bdodkYSd\/ tkyfqdkif;aeaom opf

77

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

yif0g;yifBuD;rsm;atmuf Gufykef;oD;rSnfhaeaom opfoD;uJhodkY


tvGefpnfum;\/
oabFmqdyfurf;NrdKUjzpfaomaMumifh

ukefpnfo,fzdkYtwGuf

vSnf;rsm;oGm;Edkif&ef vrf;us,fBuD;rsm;Sd\/ zHkaxmif;axmif;x


aom vrf;us,fBuD;rsm;ay: ukefonfrsm;? c&D;a0;rS aps;0,f
vmMuolrsm;? ArmjynfrSDckdaexdkifMuaom EdkifiHjcm;om;rsm;?
rif;rIxrf;rsm;? xdkolwdkY\jrif;rsm;? ukefwifvSnf;BuD;rsm; ponf
wdkYonf &ufaeaom &ufuef;piftwGif;Sd vGef;rsm;uJhodkY vl;
vmwkHYacgufoGm;aeMu\/
jrpfqdyfvnf; ukvm;jzLwdkY\oabFmrsm;? ,Gef;wdkY\o
abFmrsm;? b0Sifrif;w&m;BuD;\oabFmrsm;? EdkifiHawmfSd ukef
onfolaX;wdkY\oabFmrsm;? a&;? Nrdwf? xm;0,f? weoFm&DoGm;
oabFmrsm;? ykodrfajrmif;jroGm; oabFmrsm;? ydef;aumBuD;rsm;?
avmif;udkBuD;rsm;? xef;ygavSBuD;rsm;\ Gufwdkifrsm; ponfwdkY

78

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onf bD;oGm;udk vSefaxmifxm;bdodkY jrpfurf;wpfavQmuf


tpDpDtxyfxyfSdMu\/ tvHk;pHkNcHKvdkufaomf aejynfawmfuJhodkY
rus,f0ef;aomfvnf; aejynfawmfxufyif ta&mif;t0,f pnf
um;onf? at;csrf;om,monf? yifv,fESifheD;aomaMumifh &m
oDOwknDrQonf[k qdkEdkif\/
odkYaomf vGefcJhonfhwpfywfcefYtwGif; &efukefjrpfxJodkY0if
vmonfh ukvm;jzLoabFmwdkYonf ArmwdkYu ay;tyfvmonfh
0ifcGifhtrdefYudk todtrSwfrjyKr,lyJ jiif;qef ArmwdkYu wm;
qD;ypfcwfMuaomtcg ArmtaumufqdyfwpfckvHk;udk jymyHkajr
jzpfatmif ypfcwfwdkufcdkuf [Hom0wD&efukefqdyfurf;odkY t
wif;0ifa&mufqdkuf&yf\/
xdkrSonfp [Hom0wD&efukefNrdKU yg;pyfowif;rsdK;pHk jzpf
vm\/ vlawG aeYwxdwfxdwf? nOfhwxdwfxdwfSd\/ vlpnf
um;&mjzpfonfh aps;rsm;? vSnf;qdyfavSqdyf? &yfuGufrsm; wpf

79

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aeY oHk;av;BudrfvefYvsuf ajy;MuvTm;Mu? qdkifawGtdrfawG


ydwfMu rMumrMumjzpf\/
vlawGom vefYonfr[kwf? usD;awGuvnf; cPcPNydK\/
vrf;ay: vloluif;Sif;vsuf vrf;ab;0J,mSd 0if;wHcg;rsm;
tm;vHk;ydwfxm;Mu\/ 0if;wHcg;twGif; vSef;xm;onfh xrif;
ajcmufzsmrsm; tdrfwdkif;vdkvdkawGY&\/
xrif;ajcmufzsmwdkY\ab; xrif;ajcmufodrf;jcif;? topf
vSef;jcif;? arTjcif; ponfwdkYudk jyKvkyfaeMuonfh tdrfolrdef;r
BuD;wpfa,mufESpfa,mufwdkYudkvnf; tdrfwdkif;tdrfwdkif;\ 0if;
wdkYawGUMu&\/ tcsdKUaomtdrfab; tdrfaSUujyifponfwdkY
jrm;wHoyfaeaom a,mufsm;? vSHtdk;wyfaeaom a,mufsm;?
"m;aoG;aeaom a,mufsm;wdkYudk awGU&wwf\/
[Hom0wD&efukefNrdKUolNrdKUom;rsm;onf vrf;ray:oGm;vm
aeMuonfh wpfa,mufwpfavrQaom vrf;oGm;vrf;vmwdkYudk

80

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

yif aMumufGHUouJhodkYif;? &efrlcsifaeouJhodkYif; pdrf;pdrf;um;


um; MunfhaewwfMu\/ tdrfaSUwHcg;wdkYudkvnf; tm;vHk;ydwf
vsuf wHcg;wpfGufrQom vSyfxm;Mu\/
vGefcJhonf oHk;av;&uftwGif;url vrf;ay: rQvlol r
Sif;ao;? &efukefNrdKUSd Arm? ukvm;? wkwfukefonf tenf;
pkwdkYonf qdkufuyfvmonfh ukvm;jzLoabFmESifh ukefpnfcsif;
zvS,frI? a&mif;0,fazmufum;rIwdkYudk jyKvkyfaeMuojzifh vrf;
ay: vSnf;rsm;? jrif;rsm; O'[dkoGm;qJSdao;\/
tjcm;aom trsm;pkjzpfMuonfh Arm? ukvm;? wkwfwdkYu
Armqdyfurf;udk tEdkiftxuf twif;0ifa&mufqdkufuyfaom
ppfoabFmrSygvmonfh ukefpnfrsm;udk ta&mif;t0,fvnf; r
jyK? ukvm;jzLwdkYudkvnf; rqufqHyJaeMu\/ xdkYaMumifh t
a&mif;t0,fjyKolwdkYtzdkY tNydKifvk,uf0,f,la&mif;csrnfholrsm;
rSdonfhtwGuf tjrwftpGef; cyfjrufjruf&Edkifonfh tcsdef

81

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;tcGifhaumif;rsdK; jzpfae\/ odkYtwGuf ukvm;jzLwdkYESifh t


ciftrifaygif; ta&mif;t0,fjyKvkyfolrsm;u jyKvkyfMu\/
okdYjyKonfudk [Hom0wD&efukefNrdKUom;wdkYESifh ukefonft
rsm;pkwdkYu aemufajymifjyuf&,fjyKMu\/ IHUcsjypfwifMu\/ ]]rd
rdwdkY wpftdk;wpftdrfaxmif aumif;pm;a&;udkom Munfhaom
rsdK;zsufrsm;? olcdk;udk "m;dk;urf;onfh opmazmufrsKd;zsufrsm;? 'g
avmuf aMu;aiGpHkrufvQif eifwdkYorD;rsm;? ESrrsm;? r,m;rsm;?
ratrsm;udk ukvm;jzLoabFmSd&modkY oGm;ydkYMu . . . }} [k qJa&;
&efpMu\/
xdkYaMumifh cdkuf&efjzpfyGm;Muojzifh [Hom0wD&efukefNrdKUudk
acwtkyfcsKyfae&aom a&0efrif;BuD;u Armbk&ifydkifeuf rSDcdk
aexdkifoltm;vHk; ukvm;jzLwdkYESifh qufqHrIrjyK&? ukvm;jzLo
abFmSd&modkY txGuft0ifrjyK&[k trdefYxkwf\/

82

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkodkYtrdefYxkwfonfudk ukvm;jzLwdkYESifh ulvl;qufqHae


Muonfh Arm? ukvm;? wkwfukefonftenf;pkwdkYu rauseyf?
xdkYaMumifh &efukefaeukvm;jzLukefonf rpwmSwfyufwdkYESifh yl;
aygif; ukvm;jzLoabFmtkyf uGefrif'dkvif;bwfudkwdkif\/
wGif uGefrif'dkvif;bwfu [Hom0wD&efukefudk acwtkyf
csKyfae&aom a&0efrif;BuD;qDodkY ukvm;jzLpum;jyef tuf'Gyfudk
apvTwf ,if;trdefYudk csufjcif;kwfodrf;ay;&rnf[k awmif;
qdk\/
ta&;onf ukvm;jzLwdkYu taMumif;Smvsuf taumuf
awmfqdyfurf;udk ajrvSefypfouJhodkY &efukefwpfNrdKUvHk;udk t
vG,fwdkufcdkuf odrf;,lypfEdkifonfh ta&;rsdK;jzpf\/ tu,f ck
cHwdkufcdkufMurnfqdkvQif rdrdwdkYbufrS ckcHwdkufcdkufMu&ef vlol
vufeuf bmrQtoifhrSdao;/

83

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkYaMumifh a&0efrif;BuD;u rdrdxkwfxm;aomtrdefYudk csuf


csif;kwfodrf;ay;vdkuf&\/ xdkYjyif ukvm;jzLwdkYESifh ta&mw0if
0ifxGufqufqHMuonfh ukefonfwdkYudk tjcm;rauseyfolwdkYu
ajymqdkaemufajymif&efpMu&mrS ukvm;jzLwdkYyg0ifvmvsuf uk
vm;jzLESifh ArmwdkY tcsif;jzpfyGm;EdkifaomaMumifh . . . ]]ukvm;
jzLwdkYESifh qufqHa&mif;0,fonfh ukefonfwdkYudk aemufajymif
&efpjcif;rjyK& . . . }} [k trdefYxkwf&ao;\/
wGif ukvm;jzLwdkYESifh a&mif;0,fqufqHMuonfh Arm? uk
vm;? wkwfukefonfwdkYonf ab;vlwdkY rsufpdaemufatmif
axmifaxmifvTm;vTm;vkyfvmMu\/ vrf;rBuD;ay: ukvm;jzL
wdkYESifh wGJwGJ wGJwGJ vkyfjyMu\/ ukefpnfvSnf;BuD;rsm;ab;u
<um;<um;0g0g atmfus,f[pfus,fajymqdk&,farmum oGm;vm
Mu\/
okdYaomf tjyKtrlrsdK;udk MumSnfrvkyfvdkufMu&acs . . .

84

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Munfhjrifwdkif (aMu;jrifh'dkif) Gmi,frS Armola|; ukefonf


BuD;OD;wifxGef;\om; rsKd;rif;onf tar&duefvlrsKd; ukvm;jzL
bkef;BuD; rpwmuif;udwf Mr.Kincaid ESifh &if;ESD;\/ ukvm;
jzLwdkYESihfvnf; taygif;rsm;\/ uif;udwf oifMum;ay;aom
aMumifh ukvm;jzLpum;vnf; aumif;pGmwwf\/
xdkYaMumifh tcGifhaumif;BuHKBudKufwkef; ukvm;jzLoabFmt
xnf tawmfrsm;rsm;udk tjcm;ukvm;wkwfwdkYESifh tNydKif0,f
Mu&mwGif aps;csif;wlnDygvsufESifh rsKd;rif;u&\/ okdYtwGuf
ukvm;jzLukefonfESifhwuG ukvm;jzLAdkvfi,frsm;? ukvm;jzLppf
om;rsm;? ukvm;jzLbkef;BuD;uif;udwfponfwdkYudk npmauR;arG;
&ef wpfygwnf; ac:aqmifvm\/
ukefpnfwifxm;aom rsKd;rif;\vSnf;wef;BuD;onf [Hom0
wD&efukefNrdKU\ taemufbuf o&ufawmBuD;xJrS jzwf Munfh
jrifwdkifGmqDodkY aS;IoGm;&rnfjzpf\/

85

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukefpnfvSnf;BuD;rsm;\ aSU Sm;yg;vSonfh pmOajymuf


EGm;ajy;EGm;acsm qifwlESpfaumifuaom vSnf;,OfwpfpD;? EGm;
ndKacsmuav; ESpfaumifuaom vSnf;,OfwpfpD;? EGm;jzLodk;
ESpfaumifuaom vSnf;,OfwpfpD;ESifh jrif;q,faumifSd\/
vSnf;,OfoHk;pD;ay: vufeufudkif ukvm;jzLppfom;rsm;?
ukvm;jzLwdkif;jynfjzpf 0DpuD? b&ef'Dt&ufrsm; SdMu\/ vSnf;
,OfwdkYaSU ukvm;jzLbkef;BuD;uif;udwf? ukvm;jzLukefonfvl
i,f? ukvm;jzLAdkvfi,frsm;ESifh npmpm;zdwfolrsKd;rif;wdkY jrif;
udk,fpDpD;vsuf toifhSdaeMu\/
rsKd;rif;wdkYonf oabFmqdyfurf;rS xGufoGm;Mu&m Munfh
jrifwdkifGmi,fodkY wef;wef;rwfrwf roGm;Mu? jrif;q,faumif?
vSnf;oHk;pD;? ukefpnfvSnf;aygif;ig;q,fjzifh [Hom0wD&efukef
NrdKUtwGif;odkY zkHaxmif;axmif;xatmif vl;vmwHkYacguf oHk;Budrf
wdkif vSnhfywfvdkufao;\/

86

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uif;udwfrSwpfyg; rsKd;rif;onfvnf;aumif;? ukvm;jzLwdkY


onfvnf;aumif;? tawmftwefrl;aeMuNyDjzpf&m vSnf;,Ofrsm;
jrif;rsm;ay:rS atmfBuD;[pfus,f pum;ajymMu\/ opfyifrsm;t
Mum; yJhwifoHdkufcwfusef&pfatmif w[m;[m; w0g;0g;&,f
Mu\/ [Hom0wD&efukefNrdKUwpfckvHk; oif;wdkYtoH\ yJhwifoH
rsm;jzifhvnf;aumif;? oif;wdkYvSnf;rsm;aMumifh xaom zkHwdkYjzifh
vnf;aumif; zHk;vTrf;usef&pfcJh\/ oif;wdkYurl MunfhjrifwdkifGm
i,fodkY oGm;&mvrf;Sdonfh NrdKUtaemufbuf o&ufawmtkyf
BuD;xJodkY 0ifoGm;Mu\/
rsKd;rif;wdkY o&ufawmBuD;twGif;odkY 0ifoGm;Muonfhtcsdef
onf MuufpmauR;csdef aecsKdHkrQSdao;\/ aevHk;us EGm;dkif;
oGif;csdefa&mufonfESifh [Hom0wD&efukefESifhwuG teD;tyg; Gm
i,fuav;awGtm;vHk;odkY txdwfwvefYowif;wpfcka&mufvm
\/

87

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]Munfhjrifwdkifola|;om; rsKd;rif;udk vlqdk;awGu o&uf


awmBuD;xJu apmifhNyD;zrf;oGm;MuowJh . . . twlygoGm;wJh uk
vm;jzLppfom; ESpfusdyfausmfeJY ukefwifvSnf;ig;q,fausmfudkyg
ac:oGm;vdkufao;owJh . . . }}
xdkowif;onf awmrD;avmifovdk ae&mtESHY kwfcsnf;jyefY
\/ ]]jzpfEdkifyghrvm; . . . rjzpfEdkifwmBuD; . . . }} [k wcsKdUu
qdkMu\/ ]]qdkEdkifbl; . . . [kwfcsif[kwfrSm . . . 'Daumifu uk
vm;jzLawGeJY aygif;aeawmh tjrifuwfvdkY wrifvkyfwmvnf;
jzpfcsifjzpfrSmaygh . . . }} [k wcsKdUuajymMu\/ ]]oif;tzrf;cH&
wm rcH&wmu ta&;rBuD;ygbl; . . . aoewfoHwpfcsuf r
Mum;vdkuf&yJeJY ukvm;jzLawGyg tm;vHk;ygoGm;Muw,fqdkvdkY ig
wdkYu tHhMovGef;vdkY . . . }} [k tcsKdUutHhMoMu\/
[Hom0wD&efukefwpfNrdKUvHk; vIyfvIyfGGjzpfae\/ &efukef
NrdKUudk acwtkyfcsKyfae&onfh a&0efrif;BuD;tzdkY Munfhjrifwdkif

88

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ola|;om;rsKd;rif;udk vlqdk;awGu zrf;oGm;onfhtwGuf ta&;r


BuD;? ta&;BuD;onfum; . . .
xdkvlqdk;wdkYonf Armbk&ifrif;w&m;BuD;udk axmifxm;x
<urnfh vlqdk;awGvm; . . .
ukvm;jzLawGudkyg zrf;oGm;onfhtwGuf ukvm;jzLoabFm
udk tkyfcsKyfonfhAdkvfESifh rnfodkY ajyvnfatmif jyKvkyf&yghrvJ
. . . [laomudpawGjzpf\/
ykZGefawmifGmi,fSdonfh oDv0gapmifh oHk;cGyJheif;BuD;tdrf
odkY rif;vkvifrsm;udk apvTwf&\/ "EkwfuGif;rS vIdifolBuD;udk t
ac:cdkif;&\/ ausmufarmfNrdKU0ef r[mrif;ausmf&mZmudk yifhzdwf&
\/ ta0;a&mufpma&; rif;ausmfrif;xifudk ac:,l&\/ &JAdkvf
armifydk olYtvdkvdk a&mufvmojzifh a&0efrif;BuD; tvkyfouf
omoGm;\/ tm;vHk;rsufESmcsif;qdkifrdMuonfESifh . . . ]]yodkYjyK&
ygNcdrfh . . . }} [k a&0efrif;BuD;u pwiftBuHawmif;\/

89

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

owif;udk ukvm;jzLbkef;BuD;uif;udwfu vmajymjcif;


jzpf\/ vlqdk;wdkYu rSmMum; tajymtqdkvTwfvdkufaomaMumifh
uif;udwf vGwfvm&jcif;jzpfonfqdk\/ vlqdk;qdkolwdkYrSm tm;
vHk; q,hfoHk;a,mufrQomSd\/ oif;wdkY vkyf&nfBuH&nf vlpGrf;
vlpSdoolcsnf; jzpfyHk&\/
uif;udwfajymcsuft& oif;wdkYonf ukvm;jzLawGxJrS t
BuD;tuJjzpfaom Adkvfi,fuav;rsm;udk odESifhMuonfqdk\/ o
&ufawmBuD;twGif;odkY jzwf0ifvmMu prf;acsmif;i,fuav;udk
ausmfrdMuonfESifh toifhapmifhaeMuaom oif;wdkYvlpku ukvm;
jzLAdkvfi,fajcmufa,mufESifh rsKd;rif;udk jzKwfcsnf; jrif;ay:ckef
wufzrf;MuNyD; vnfrsKdudk "m;jzifhaxmufvdkufMu\/ usefvlwdkY
u ab;ESpfbufESifhaemufbufrS wm0efcGJ ydwfnyfapmifhMu\/
]]rdwfaqGrsm; ckcHMu&if rvTJraSmifomyJ rdwfaqGwdkY&JU Adkvf
rsm;udk owf&yghr,f . . . rckcH&if rdwfaqGwdkYudk usKyfwdkYu zdwf

90

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ac:oGm;yghr,f . . . rdwfaqGwdkYudk uyGJwpfckckeJY {nfhcHNyD; ab;r


oD&efrcapyJ csufcsif; jyefydkYay;ygr,f . . . }}
rsufESmudkzHk;tkyfxm;onfh vlqdk;AdkvfESifhwlolu ukvm;jzLp
um;jzifh ,Ofaus;zG,f&majymvdkufNyD; csufcsif; rdrdaemufSdol
wdkYudk tcsufay;vdkuf\/ tcsufay;cH&olwdkYu ukvm;jzLppf
om;wdkYtxHSdaom vufeufwdkYudk tomwMunf vufjzefY
awmif;Mu\/
ukvm;jzLppfom;rsm;u ray;vkdyJ av;av;uefuef vkyfae
MupOf ukvm;jzLAdkvfwdkY\vnfrsKdukd "m;jzifh axmufxm;olrsm;
u cyfzdzdjyKvkdufMu\/ ukvm;jzLAdkvfwdkYu rdrdwdkYppfom;rsm;
tm; vufeufawG ay;vdkufMu&ef trdefYay;\/ vlqdk;AdkvfqDrS
&,foHxGufvm\/
]]acw odrf;qnf;xm;wmyg . . . rdwfaqGwdkYvufeufawG
udk jyeftyfyghr,f . . . }}

91

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vlqdk;Adkvf\wynfhwdkYu vufeuftm;vHk;udk oHk;pkcGJpnf;


vsuf jrif;oHk;pD;ay:odkY wif\/ NyD;vQif toifhygvmMuaom
0efwifEGm;rsm;ay:odkY vSnf;xufrS ukefpnfrsm;udk o,fwifMu
\/ vSnf;orm;wdkYuvnf; ulnDwifay;Mu&\/ vSnf;wdkYrS
EGm;rsm;udkvnf; jzKwf,lMu\/ xdkYaemufvSnf;orm;rsm;ESifhwuG
ukvm;ppfom;wdkYudkyg vrf;rSdaomawmwGif;odkY ajcvsif ac:
oGm;Mu\/ uif;udwfudkrl awmxJodkY wpfwdkifcefY twlac:
oGm;NyD;rS . . .
]]ukvm;jzLawGudk cknwGif;csif; [Hom0wD&efukefNrdKUodkY jyef
ydkYay;rnf . . . tu,f rdrdwdkYaemufodkY vdkufvHaxmufvSrf;
onf? SmazGonf[kod&vQif ukvm;jzLawGudk wpfaumifrSjyefr
vTwf . . . ukvm;jzLAdkvfvif;bwfESifh a&0efrif;BuD;wdkY tcsif;
rsm;Mupdrfhrnf . . . }} [k a&0efrif;BuD;udk taMumif;Mum;ay;&ef
vTwfvdkufonfqdk\/

92

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]onftwdkif;yJ ukvm;jzLbkef;BuD;uif;udwfu vmajymo


Asm; . . . o[mawmif oif;wdkY ukvm;jzLAdkvfudk t&ifajymNyD;rS
onfvmajymwm . . . }}
a&0efrif;BuD;\rsufESm rBuHwwfrpnfwwf jzpfae\/
rnfolrnf0gawG jzpfvdrfhrnf[lrQyif rcefYrSef;wwf . . .
]]ig'dkYu vkdufoGm;&ifvJ oif;wdkYajymonfhtwdkif; ukvm;
jzLawGudk owfypfMu&iftcuf . . . rvdkufbJ aejyef&ifvJ oif;
wdkY b,folb,f0gawGrSef;rod ajc&majcaMumif; aumufr&wm
u tcuf . . . onfta&;t&m armifydkeJY qdkifrSwfoaum . . .
}}
&JAdkvfarmifydkvnf; a&0efrif;BuD;rsufESmudkMunfh acgif;
,rf;\/ [Hom0wD&efukefNrdKUESifh teD;wpf0dkufwdkY okdY jyK&J?
jyK0Hholvlqdk;wdkY rSdMu? &JAdkvfarmifydkqDrS tajzr&ao;rD pum;
jyef tuf'GyfESifh ukvm;jzLAdkvfwdkY a&mufvmMujyef\/

93

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;jzLAdkvfwdkYu a&0efrif;BuD;udk rma&ausma& rwefr


qajymMu\/ ]]rdrdwdkYvlrsm; tzrf;cH&onfhudptwGuf rnfodkY
aqmifGufNyD;yvJ . . . udprsdK; jzpfyGm;&jcif;onf a&0efrif;
BuD; vHk;0wm0efSd\ . . . ,ckn ukvm;puf 12 em&DtwGif;
rdrdwdkYvlrsm; jyefrvmvQif a&0efrif;BuD;wdkYu oabmwl wrif
zrf;qD;cdkif;xm;jcif;jzpfonf[k ,lqrnf . . . }} ponfjzifhajym
\/
a&0efrif;BuD;uvnf; . . . ]]rdrdwdkY ta&;,laeMuonf . . .
tzrf;cHae&onfqdkaom ukvm;jzLAdkvfi,frsm; jyefrvmrSom rd
rdwdkYudk ajymoifhonf . . . rdrdwdkY ta&;,laqmifGufqJ odkY
rajymoifhyg . . .}} [k jyefajym\/
ukvm;jzLAdkvfwdkY rausreyfESifh qlqlnHnHjyK jyefoGm;Mu
aomtcg a&0efrif;BuD;u tzrf;cH&onfqdkolwdkY\ aemufodkY
vdkufoifhrvdkufoifh qufaqG;aEG;\/

94

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdIifolBuD;? oHk;cGyJheif;BuD;? &JAdkvfarmifydkESifh ta0;a&mufpm


a&;BuD;wdkYu ukvm;jzLAdkvfwdkYudk pdwfrausrcsrf; atmifhtif;ae
vdkuf&aomaMumifh bmrQtwdkiftyifjyKr&? tBuHPfray;
Edkif/
ausmufarmfNrdKU0ef r[mrif;ausmf&mZmwpfa,mufom vl
BuD;yDyD uGrf;wcRwfcRwf0g;&if; uGrf;aoG;udk yufceJ axG;vdkuf
NyD; pdwfylae[efSdaom a&0efrif;BuD;udk vSrf;Munfh\/
]]o[mavmufvJ ylyifraeygeJUav . . . oif;wdkY vkyf&nf
BuH&nf Munfh&o[m vlqdk;ayrifh ynmtqiftjcifSdyHk &ygbd
oESifh . . . oif;wdkY uwdysufMur,f rxifbl; . . . usKyfwdkY
vkyf&r[mu tu,fvdkY taMumif;roifhcJhaomf ukvm;jzLawG
vmwdkufo[mudk b,fyHkb,fenf; ckcHMur,fqdko[m toifh
jyifxm;Hk Sdoy . . . }}

95

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ausmufarmfNrdKU0efBuD;\tqdkjyKcsufudk tm;vHk;oabmBudKuf
nDojzifh ta&;Sdu ukvm;jzLwdkY\wdkufcdkufrIudk ckcHEdkif&ef wm
0efcGJa0Mujyef\/
wGif tjiif;tcHk jzpfMu&jyefonf/ ukvm;jzLwdkYu p
wdkufvQif rdrdwkdYu oufoufckcHaejcif;xuf oif;wdkYudk jyef
wdkufjcif;u ydkxda&mufonf/ odkYr[kwfvQif oufoufckcHae
Murnf? rdrdwdkYu oif;wdkYSd&mudkBudKwdkufvQif oif;wdkY ponfudk
rdrdwdkYu pwdkufygonf[k jzpfvmEdkifonf/ ESpfcsufjzpf\/
jiif;cHkaeMu& awmfawmfESifh pum;rNyD;jywfMu/
xdkpOf nOfhukvm;pufem&D 11 em&DausmfausmfwGif &JAdkvf
armifydk\ [Hom0wD&efukefNrdKUapmifh rif;vkviftcsdKUwdkY jrif;
udk,fpDjzifh a&mufvmMu\/
vlqdk;wdkYzrf;qD;oGm;aom ukvm;NzLppfom;awGESifh vSnf;o
rm;rsm; tm;vHk;Nyefa&mufvmBuNyD[k taBumif;vmBum;\/

96

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aemufaeYwGif xdkowif;onf [Hom0wD&efukefNrdKUESifhwuG


ywf0ef;usifGmi,fuav;rsm;yg aNymrqHk;atmif SdaeBuonf/
aoewfudk,fpDygaom ukvm;NzLESpfq,fausmf? vSnf;orm;
ig;q,fausmfESifh rsKd;rif;wynhf vlrdkufrsm;tygt0if rsKd;rif;wdkY
udk wpfq,fhoHk;a,mufwnf;Sdaom vlqdk;wdkYu zrf;qD;oGm;yHk
...
vlqdk;Adkvfu rsufESmudkzHk;xm;yHk? ukvm;NzLpum;wwfyHk? vl
i,fvlacsm[k xif&yHk? olaX;om;rsKd;rif;udk xbD0wfapvsuf
...
]]cgomyg;ESifh rsufESmcsKdavh . . . ukvm;Nynfudk vdkufr,fh
rdef;r . . . }} [k qdk ukvm;NzLwdkYaSU ucdkif;yHk? xdkYaemuf uk
vm;NzLwdkYaSUyif acgif;uGufusm;&dwfay;Buvsuf tNrD;wyf
arsmufuJhodkY Nc,fvS,fay;NyD; . . .
]]a[vm arsmufBuD; . . . aSmufoD;pm;rvm; . . . ukvm;

97

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aSmufoD; . . . csOfNzHK; csOfNzHK; . . . }} [k oDqdk ukvm;NzLwdkY


pm;aomufaeonfhtcsdef olaX;om;rsKd;rif;u qufvufuNy
ae&yHk . . .
ukvm;NzLwdkYudk oif;wdkY,laqmifvmBuonfh 0DpuD? b&ef
'DwdkYNzifh Nyef {nfhcHauR;arG;yHk . . . xdkYaemuf ukvm;NzLwdkY udkif
aqmifvmBuonfh aoewfawGxJrS ukvm;NzLwdkYa&mif;csaom
aoewftcsKdUudk aps;BuD;ay; 0,f,lxm;vdkufyHkwdkY Nzpf\/
xkdYNyif vlqdk;wdkYu olaX;om;rsKd;rif;\ezl; ]rsKd;zsuf}[k
rsufcHk;txufem;wGifuyf aq;eufESifh xdk;ESHvTwfvdkufyHk . . .
odkYrNyKyg&ef rsKd;rif;u awmif;yefaomtcg rsufESmzHk;xm;
onfhvlqdk;u . . . ]]'gawmh Sufwwfovm; . . . }} [k aNym
yg;udk 2 csufwdwd dkufvdkufao;yHkwdkYudkvnf; aNymqdkaeBuao;
\/

98

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]'Dvdkqdk&if ykpGefawmifGm oHk;cGyJheif;BuD;&JUorD; ]NrGuf} u


b,fBudKufygawmhrvJ at&JU . . . }} [k rdef;rtcsif;csif; awGYqHk
Bu&m ysuf&,faNymBu\/
]]aumif;ygavhawmf . . . oif;pnf;pdrfOpm tSdeft0geJY [H
om0wD&efukefNrdKUBuD;udkawmif vSnf;awGeJY tacgufacgufywf
oGm;ao;orIwfvm; . . . onfvdkNzpfwm aumif;w,f . . . }}
[k tcsKdUu 0rf;omBu\/
[Hom0wD&efukefNrdKU xdktNzpfonf xdkrQESifh&yfraeyJ uk
vm;NzLwdkYESifh qufoG,f0ifxGuf a&mif;0,fazmufum;aeBuol
tm;vHk;wdkYudk qufumqufumNzpfvm\/ vrf;wGifif;? tdrfodkY
if; vma&mufwdkufcdkufNcif; cH&wwf\/ ArmEdkifiH Armbk&if\
bkef;&dyfatmufwGif SdaeolrSeforQ oif;wdkYukvm;NzLawG tcsif;
csif;rSwyg; ukvm;NzLawGESifh qufqHaevQif twdkuftvkcH&

99

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfcsnf; Nzpf\/ wpfBudrfxufwpfBudrf ydkydk twifh&Jvm


\/
ukvm;NzLwdkYxHrS oif;wdkYwawG wpfpwpfp 0,f,loGm;Bu
aom vufeufwdkYuvnf; renf;NyD/ xkdYaBumifh onfta&;udk
vspfvsLNyKraeEdkifawmhyJ &JAdkvfarmifydkwdkY vkdufvHaxmufvSrf;Mu
&\/
axmufvSrf;aomfvnf; aNc&maNcaBumif; xifxifSm;Sm;r
awGY&/ avSmfum;tdkifBuD;tpyf awmifukef;i,ftcsKdU oif;wdkY p
cef;csxm;onfhae&mudkom awGY& vdIifNrpfbufodkY Nzwfqif;
avovm;? 0g;eufacsmif;bufodkY vSnfhqif;avovm; awG;
awmr& . . .
xdkpOf &efukefNrdKU0efrif;BuD;tdrfESifh ra0;vSaom taemuf
buf yef;qdk;wef;xJ 0ifa&mufpD;eif;oGm;aom trIwpfckNzpf
\/

100

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

yef;qdk;wef;vrf; OD;om'Gef;onf aBu;&wwfxdyfoD;ukef


onfwpfa,muf Nzpf\/ EdkifiHNcm;ukefrsm;udk odkavSmifa&mif;cs
\/ EdkifiHNcm;rS 0,f,lwwfaom ukefrsm;udkvnf; odkavSmif
a&mif;cs\/
xdkodkY a&mif;csa&; 0,f,la&;twGuf OD;om'Gef;\orD; rrdk;
olESifh rrdk;NzLwdkYonf aps;ac:aumif;rsm;NzpfBu\/ OD;om'Gef;\
tdrfokdY ukvm;NzLukefonfrsm; t0iftxGufSd\/ OD;om'Gef;\
orD;tBuD; rrdk;oluvnf; rdrdwdkY Armtcsif;csif;udkyif txif
ao;oa,mifa,mif Sd\/ ukvm;NzLwdkYwdkif;NynfNzpfaom a&
arT;rsm;udk tNrJqGwfNzef;\/ ukvm;NzLwdkYwdkif;NynfNzpfaom u
o,frIefYrsm;udkrS vl;Nc,f\/ rrdk;olu vlxifqufqHaom A
rmvli,fa,musmf;um; &JAdkvfarmifydkwpfOD;wnf;om Nzpf\/ &J
Adkvfarmifydkuvnf; rrdk;ol\tdrfodkY ukvm;NzLrsm; 0ifxGuf
onfudkyifrBudKuf? rwwfomraSmifomaomaBumihfom Bunhf

101

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ae&\/ ukvm;NzLrsm;udk tpdrf;vdkufpm;vdkaeonfh taBumif;


rsm;xJ rrdk;ol\tdrfodkY ukvm;NzLrsm; 0ifBuxGufBuaom t
aBumif;wpfckyg\/
xkdaeYeHeufu rrdk;olonf tkPfqGrf;uyf&eftwGuf qGrf;
awmfAef;udk aq;ae\/ xkdpOf &JAdkvfarmifydk vrf;avQmufvm
onfudkNrifoNzifh EIwfqufvkdufao;\/
qGrf;awmfAef;aq;NyD;oNzifh

tdrfxJodkY

0ifvkdufaomtcg

b,ftcsdefu 0ifvmonfrodaom vloHk;a,mufwdkY rdrd\


aemufrS uyfvsufygvm\/ rrdk;oludk ukvm;NzLwdkYudkifaqmif
wwfonfh cg;ydkufaqmifaoewfrsKd;Nzifh csdefxm;NyD;aemuf tdrf
om;tm;vHk;wdkYudk EdI;,l\/
xdkYaemuf ,aeYaeYv,f ukvm;NzLwdkYudk ukefzdk;ay;acsrnfh
aiGrsm;udk awmif;\/ r&vQif tdrfom;tm;vHk;udk BudK;ESifhwkwf

102

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

\/ yg;pyfxJodkY t0wfrsm;xnhf tay:rSpnf;aESmif\/ vlqdk;


Adkvfvkyfolonf aemufqHk;wGif rrkd;oludk Bunhfvdkuf\/
]]eif vif o[mavmuf Sm;ovm; . . . ukvm;eJY yvl;&rS
wif;wdrfovm; . . . eifyvl;p&mNrefrmawG wyHkBuD;Sdoaum
. . . }}
vlqdk;Adkvfu rrdk;ol\yg;udk Nzef;Nzef;Nrnfatmif dkuf\/
xdkYaemuf . . . ]eifvJ owdxm; . . . } [k rrdk;NzLudk wpfcsuf
vSrf;uefNyD;aemuf aemufvdkufwdkYESifhtwl tdrfxJrSxGufoGm;\/
rrdk;olESifh rrdk;NzLwdkYu csufcsif; tdrfaSUodkYxGuf atmf\/
xdkpOfyif tdrftNyifbufrSapmihfae[efSdolwpfa,mufESifh aygif;
vlav;a,mufwdkY Nrif;udk,fpDpD;vsuf taSUbufodkY pdkif;oGm;
Bu\/
tNzpftysufonf aexef;wpfzsm;cefYrSdrD [Hom0wD&ef
ukefwpfNrdKUvHk; ysHUESHYoGm;\/ rdrdxGufvm uGrf;wpf,mnufrQ

103

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rBumrDtwGif; ,if;odkY NzpfysufoGm;&aomaBumifh &JAdkvfarmifydk


uvnf; rausrcsrf; Nzpfae\/ xdkYaemufwGifrl [Hom0wD&ef
ukefNrdKU ukvm;NzLwdkYESifh tquftqHNyKvkyf0Hholrsm; rSdawmh
...
rdk;rcsKyfrD aecsKdonfESifh vrf;ay:wGif vloluif;Sif; wdwf
qdwfaewwf\/ wpfcgwpf&H ukvm;NzLwdkYpD;oGm;Buaom Nrif;
cGmoHrsm;? ig;a,mufwpfwGJ? aNcmufa,mufwpfwGJ tpkvdkufp
um;aNymoGm;Buaom &JAdkvfarmifydk\ NrdKUapmifhrif;vkvifrsm;
\ toHwdkYrSwpfyg; wdwfqdwfNrJ wdwfqdwfaewwf\/
[Hom0wD&efukefwpfNrdKUvHk; rQaNcmufNcm;wdwfqdwfaeqJ
ae0if&Doa&m wpfckaomnaewGif kwfkwfoJoJtoHawG Bum;
vm&\/ tdrfwdkif;tdrfwdkif;wdkYrS txdwfwvefYx wHcg;wpf
csyfudk rodrom [BunhfBu\/ vrf;ay: rsm;pGmaom vlol
qifNrif;wdkYudk awGYBu&onf/ topfBuGcsDvmaom &efukefNrdKU0ef

104

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

owdk;rif;BuD;r[mrif;vSrif;acgifausmf OD;rIH\ taNcGt&H aemuf


vdkufaemufygwdkY NzpfBuownf;/
[Hom0wD&efukefNrdKU0efopf OD;rHIonf . . .
ewfpkvuf0JAdkvfr[mrif;vSrif;acgifESifh "m;udkifvSHudkifwdkuf
vl 1000 . . .
ewfpkvusfmAdkvfr[mrif;vSrif;acgifESifh "m;udkifvSHudkifwdkuf
vl 1000 . . .
aG;vusfmAdkvfr[mrif;vSrif;ausmf&mZmESifh "m;udkifvSHudkif
wdkufvl 1000 . . .
aTNynfrSefuif;Adkvfr[mrif;xif&mZmESifh

"m;udkifvSHudkif

wdkufvl 1000? pkpkaygif; vl 3500 ESifhtwl &efukefNrdKUodkY


a&mufSdvmcJhBuonf/
[Hom0wD&efukefNrdKU0efopfOD;rIH a&mufSdvmonfESifh NrdKUudk
acwwm0ef,lxm;&aom a&0efrif;BuD;ESifh ausmufarmfNrdKU0ef

105

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rif;BuD;wdkYu &efukefNrdKU\ taNctaet&yf&yfudk avQmufxm;oH


awmfOD;wifBu&\/ &efukefNrdKU0efrif;BuD; OD;rIHuvnf; csufcsif;
ta&;w,lwkdifyifaqG;aEG;vsuf ausmufarmfNrdKU0efrif;BuD;ESifh a&
0efrif;BuD;udk yk*Hrif;vlawGvm;? rif;wkef;rif;vlawGvm;[k t
uJcwf\/
pum;tawmftwefaNymNyD;onfESifh wpfOD;udkwpfOD; tuJ
cwf&Buaomtcg &efukefNrdKU0efrif;BuD;udk,fwdkifu rdrdwdkY
vkyfaqmifBu&rnfhtaNctae? xm;tyf&rnfhpdwfxm;wdkYudk Sif;
Ny\/
]]usKyfwdkYArmEdkifiHudk ESpfSnfvrsm;uwnf;u apmfum;odrf;
ydkuf&ef BuHpnfvmcJhBuaom ukvm;NzLwdkY ,ck tifESifhtm;ESifh
0ifvmBuNyD . . . onfvdktcsdefrsKd;wGif usKyfwdkY b0Sifrif;w&m;
BuD;ESifh nDawmfom;awmfwdkYonfvnf; rif;dk;rif;rsKd;tcsif;csif;
aemufvdkufaemufygrSL;rwfwdkY rvdrmaomaBumifh NywfvkvkBudK;

106

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uJhodkY wnf;wnf;rQSdBuonf . . .
pifppf b0Sifrif;w&m;BuD;\ta&;? nDawmf rif;wkef;ESifhu
aemifwdkY\ txiftNrifvGJrSm;aeBuaomta&;onf EdkifiH\t
a&;r[kwf . . .
udk,fwdkY usKyfwdkYaus;uRef[lonf ocifudkcspfvQif EdkifiHudk
cspf&rnf . . . EdkifiHwnfwHhrSom ukd,fhocifwnfwHhrnf . . .
EdkifiHrSdyJ ocifSdae usKyfwdkYocifudk yodkYxm;rnfenf; . . .
,ck ukd,fwdkYusKyfwdkYtdrfudk rD;avmifaeacsNyD . . . rD;udkt
vsifrNidrf;yJ rnfolYtm; tdrfudkay;oifh\[k Niif;ckefcdkuf&efNyK
aeBu rNzpf . . .
b0Sifrif;w&m;BuD;wkdYnDaemifonf tvdkvdkuftBudKufudk
wifBuaom rif;yg;uyfaNrmifwdkY\avQmufxm;rIudk em;0ifvsuf
nDaemiftcsif;csif;NydKifqdkif&efom &JrufvlolpkaeBuonf . . .

107

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkY\ab;&efukdrl BuD;onf[k rxif? trIvnf;rxm;


...
rdrdwdkY\teD;uyfaom ta&;tcif;udkom pdwfyg0ifpm;Nzpf
aeBuaomaBumifh ]eifdkU aBumufBuoavm} [k qdkrnfpdk; uk
vm;NzLwdkY tiftm;vufeufrsm;ygonf aumif;onf[l rnf
olrQ trSefudkravQmufwif0HhBu . . .
onfta&; udk,fwdkYusKyfwdkYonf ukd,fwdkYocifESifh udk,f
wdkYEdkifiHtwGuf udk,fwdkYusKyfwdkY tnDtnm tpGrf;ukefBudK;yrf;
Bu&efom Sdawmhonf . . . usKyfwkdYArmEdkifiHom; Srf;? u&if? W
vdkif;? *sdrf;azmtm;vHk; pnf;pnf;Hk;Hk;NyKBu usL;ausmf&efvm
a&mufBuonfh ukvm;NzLwdkYudk udk,fwdkYusKyfwkdY ukd,fpGrf;udk,f
pESifh ckcHEdkifatmif BudKwifNyifqifxm;BupdkY . . . }}
&efukefNrdKU0efrif;BuD;onf ausmufarmfNrdKU0efrif;BuD;? a&0ef
rif;BuD;? ppfuJ? emcH paom rIxrf;&mxrf;toD;oD;wdkYESifh odkY

108

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

awGYqHkaNymqdkNyD;onfhaemuf csufcsif;vdkyif [Hom0wD&efukefNrdKU


ESifhwuG atmufArmEdkifiHwpfckvHk; vlolvufeufwdkY vIyfvIyfSm;
Sm;NzpfvmBu\/ "m;aoG;vSHaoG;NyKvmBu\/ aus;vufawmGm
uav;awGtm;vHk;vdkvdkyif pnf;dk;? 0g;wyf? opfwyfrsm; um&H
Buukef\/ NrdKUaetrIxrf;wdkYvnf; rdrdwdkYuRrf;aom e,fy,fwpf
avQmufodkY a&mufaeBu\/ Nrif;onfausmf ]aqGquf} udkrl &ef
ukefNrdKU0efopfu ESpfoufoabmusoNzifh ukd,f&HvufpGJawmft
Nzpf rdrdteD;wGif trIxrf;ap\/

109

NrefrmusL;ypfzdk&rf

2/
NrdKU0efopfonf tem;rSd aeYnraG; tvkyfvkyf\/ &ef
ukefodkYa&mufNyD; 2 &uftwGif; rdrdta&;wBuD;a&mufvm&onfh
udp&yfudk pudkif\/
ta0;a&mufpma&;awmfBuD; rif;ausmfrif;xif&mZmudk ap
vTwf &efukefNrdKU vma&mufpD;yGm;SmaeBuonfh t*FvdyftrsKd;
om;rsm;twGuf t*FvdyfwdkYbufrS ta&;qdkrnfh t*FvdyfAdkvft
BuD;tuJNzpfonfh vif;bwfudk tdrfodkYBuGa&mufyg&ef [Hom0wD
&efukefNrdKU0efrif;BuD;u zdwfBum;\/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uGefrif'dkvif;bwfonf ta0;a&mufpma&;awmfBuD; rif;


ausmfrif;xif&mZmudk udk,fwdkiftawGYrcHyJ pum;Nyeftuf'Gyfudk
apvTwf taBumif;Nyefcdkif;\/ tuf'Gyfonf puLGufwpfckudk
vufuudkifvmvsuf pma&;awmfBuD;tm; zwfNy\/
]]urmhEdkifiHBuD; wdkif;NynfBuD;taNrmuftrsm;udk t*FvefuRef;
\e,fy,frsm;tNzpf pdk;rdk;ydkifoxm;onfh 0dwkd&d,bk&ifrBuD;\
bk&ifha&wyfrawmfudk tkyfcsKyfvmcJhaom uREkfyf uGefrif'dkvif;
bwfonf . . .
tif'dkcsKdif;em;uRef;qG,fSd awmeufBuD;twGif;rS &efukeft
rnfSdaom oabFmqdyfpcef; vma&mufaexkdifBuonfh Oa&my
wdkufom; wdkif;BuD;NynfBuD;om;wdkY\ ta&;udpESihfywfowf
rnfodkYaqmifGuf&rnf[laom nTefBum;csufudk uREfkyf\pum;
Nyef tuf'GyfESifh uREfkyfvufatmufSd Adkvfi,fuav;rsm;ESifht
wl toif&efukefolBuD;xHodkY ay;ydkYcdkif;vdkufrnf . . .

111

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

toif&efukefolBuD;onf uREfkyf\vufatmufAdkvfi,frsm;
ESifh aNyvnfonfhtxd aqmifGufaqG;aEG;Edkifaom tcGifhta&;udk
uREfkyf uGefrif'dkvif;bwfu oufnmpGmay;vdkufrnf . . . }}
]]tJ'g 0dwdk&d,bk&ifrBuD;\ aus;Zl;opmudk apmifhoddkao
aom bk&ifha&wyfrawmfAdkvfrSL;&JU NyefBum;csufyJ . . . }}
ta0;a&mufpma&;awmfBuD; rif;ausmfrif;xifonf pum;Nyef
tuf'Gyf\rsufESmudk pl;pdkufBunhfvsuf tom;qwfqwfwkef\/
aNcmufaoGYvmaomEIwfcrf;udk vQmESifhodrf;vkdufNyD;aemuf twef
Bumvmonfhwdkifatmif rdrdpdwfudkwnfNidrfap&ef aqmufwnfae
\/ wkwf? Nyifopf? ylwau(ay:wl*D) paom oHBuD;wrefBuD;
wdkYESifh qufqHaeusNzpfaomaBumihfom aNErysufatmif rdrd
pdwfudk rdrdxdef;Edkif&\/ pma&;awmfBuD;u pum;Nyeftuf'Gyfudk
BunhfNyHK;vdkufonf/
]],ck &efukefwGif t*FvdyfwdkYbuf vif;bwfonf t*Fvdyf
bk&ifrBuD;uapvTwfaom tBuD;tuJNzpfygonf . . . ArmwdkY

112

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

buf &efukefNrdKU0efrif;BuD; OD;rIHonf Armbk&if b0Sifrif;w


&m;BuD;u apvTwfvdkufaom tBuD;tuJNzpfygonf . . . wdkif;
NynfwpfckESifhwpfck qufqHBu&mwGif rdrdwdkYbk&ifu wm0efay;
tyfcdkif;apNcif;cH&ol r[kwfolwdkYu 0ifa&mufwm0ef,laqmif
Guf&ef oifhrnfr[kwfyg . . . tu,f 0ifa&mufwm0ef,l
aqmifGufaNymqdkBurnfqkdvQifvnf; xdkolwdkYaNymqdkonfhpum;
udk wpfbufwdkif;Nynfu bk&if\ukd,fpm; aNymqdkaqmifGuf
Ncif;Nzpfonf[k todtrSwfNyK0HhBuvdrfhrnfr[kwfyg . . . xdkY
aBumihf wm0efwu,fSdol t*FvdyfAdkvfvif;bwfukd,fwdkifrvm
yJ pmydkYvdkufrnfqdkvQif pum;Nyeftuf'GyfwpfOD;wnf;ESifh tay;
tydkYvTwfyg . . . ta&;udp wm0efrSdaom Adkvfi,fwdkYESifh
wdkifyifaqG;aEG; t&mxifrnfr[kwfaomaBumifh Adkvfi,fwdkY
vdkufvm&efrvdkyg . . . }} [k pma&;awmfBuD;u aNymNyefcJh\/
taBumif;wdkYudk NrdKU0efrif;BuD;OD;rHItm; taBumif;NyefBum;
aomf rif;BuD;OD;rHIonf tawmfESvHk;romr,mNzpf\/

113

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]ukvm;NzLwdkYum; ig'dkY\rsKd;dk;? ig'dkY,Ofaus;rIudkyg apmf


um;armfum;NyKBuawmhrnf . . . i'dkYonf i'dkYwdkif;Nynfudk um
uG,f&eftwGuf BudKwiftpDtrHNyKxm;Buaomfvnf; ukvm;NzL
wdkYESifh ppfNzpf&vQif i'dkYHI;rnf[k odBu\ . . . raSmifom Nzpf
Bu&aomf toifhSdap&efom BudKwifNyifqifae&Ncif;Nzpf\/ pif
ppf ig'dkYu ppfrNzpfvdk . . . xdkYaBumihf ig'dkYwdkif;NynftwGuf ig
'dkYudk ukvm;NzLwdkYuapmfum;vQif BudwfrSdwfcHBu&awmhrnfom
Nzpf\ . . . }}[k nnf;nLyifhoufcs\/
NrdKU0efrif;BuD;pum;aBumihf tdrfawmfom;tm;vHk; pdwfrcsrf;r
aNrhNzpfBu\/ NrdKU0efrif;BuD;u tdrfSd trIxrf;rsm;bufodkY vSnhf
Bunhf\/
]]ig'dkYtrIxrf;awGudk enf;enf;rSmxm;csifw,fa[h . . . i'dkY
trIxrf;awG[m ukvm;NzLawGeJY qufqHBu&wJhtcgrSm tpGrf;
ukefonf;cHNyD; qufqHBuyg . . .

114

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'Dvdkonf;cHwm[m ukvm;NzLawGudk aBumufvkdYGHUvdkYr[kwf?


wdkif;Nynf olYvufatmufa&mufrnfpdk;wJhtwGuf wrifonf;cH
ay;Bu&rSmyJ . . .
ukvm;NzLawGu rcHr&yfEdkifatmif pvmvdkY wpfckckNyKcsifwm
eJYwpfNydKifeuf i'dkYwdkif;Nynf i'dkYvlrsKd;avmuf ighukd,f[m tzdk;r
wef? ighudk oif;wdkY vkyfcsifovdkvkyfBuygap? i'dkYwdkif;Nynfawmh
oif;wkdYvuf ray;bl; qdkwJhpdwfxm;rsKd; xm;Buyg . . .
i'dkYvlrsKd;awGrSm ]tSufudk toufeJYvJr,f} qdkwJh pum;Sd
w,f . . . tpOftvmvJSdw,f . . . toufudktaocHcsifcHr,f
. . . tSufuGJcHavhrSdBubl; . . . toufxuf rdrdukd,fa&;
udk,fwm*kPfodumudk ydkcspfBuw,f . . .
tck i'dkYNyKusifhBu&rSmu i'dkYudk,fa&;ukd,fwm*kPfodum
xuf i'dkYwdkif;Nynfudk ydkcspfBu&r,f . . .

115

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLawG[m i'dkYudk,fa&;udk,fwm*kPfodumawGudk xd
cdkufatmif&efpBuvdrhfr,f . . . igwdkYu rcHr&yfEdkifvdkY wHkYNyef&if
tJ'gudk taBumif;NyKNyD; ig'dkYEdkifiHwpfckvHk;ukd wkdufcdkufBur,f
...
'gaBumifh ig'dkYawG[m oif;wdkYapmfum;vm&if i'dkYudk,fa&;
udk,fwm*kPfodumudk txdcdkufcH tSufwuGJtNzpfcHNyD; i'dkYEdkifiH
udk umuG,fay;BuygrS . . . }}
vdIufvJSxdckdufoHygvSaom

&efukefNrdKU0efrif;BuD;\toH

onf epf0ifoGm;\/ pum;aNymNyD;onfESifh tcsdeftcgr[kwfyJ


bk&m;aqmifodkY0ifoGm;\/

tdrfawmfoltdrfawmfom;wdkYonf

acgif;idkufpkdufESifh rdrdwdkYwm0efxrf;aqmif&modkY Nyefvmonf/


xrif;tdk;wpfvHk;csufcefYtBumwGifyif tdrfaSSUrS qlqlnHnHtoH
awG Bum;vm&\/
ukvm;NzLpum;Nyef tuf'Gyf? ukvm;NzLbkef;BuD; uif;udwf
ESifh ukvm;NzLAdkvfi,fav;a,mufwdkY Nrif;udk,fpDNzifh rif;BuD;\

116

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tdrf0if;wHcg;aSU a&mufaeBuonf/ 0if;wHcg;apmifhu wm;qD;


xm;onf/
]]NrdKU0efrif;BuD;tdrf0if;xJodkY rnfolrQ Nrif;pD;r0if&yg . . .
xdkYaBumifh Nrif;ay:uqif;yg . . . uRefawmfrsKd;BuD; 0if;wHcg;
zGifhay;ygrnf . . . }} [k 0if;wHcg;rSL;u tdktaoNyKaNym\/
t&ufrl;aeBuaom ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYonf 0if;wHcg;rSL;
bmawGaNymaeonfukd pum;Nyeftuf'Gyftm; ar;Bu\/ tuf'Gyf
Sif;Nyonfudk em;axmifNyD;rS Nrif;udktwif;pdkif;vsuf 0if;wHcg;
rSL;ESifh 0if;wHcg;udk Nrif;Nzifhwdkuf twGif;odkY0if\/
0if;wHcg;ESifhwuG 0if;wHcg;apmifhudkyg Nrif;Nzifhtwif;wdkuf
tdrfawmf0if;xJodkY pdkif;0ifvmBuaom ukvm;NzLrsm;udk aqG
qufonf avSum;xdyfrS &yfBunhf\/ ukvm;NzLwdkYonf tdrf
awmfavSum;aSUodkY a&mufvmBuvsuf aqGqufudk armhBunhf
\/

117

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]a[; . . . uRefaumif . . . rif;wdkY&efukefolBuD;udk ac:


vdkufprf; . . . 'dkY &efukefolBuD;eJY pum;aNymzdkY vmw,fuG . . .
'dkYbk&ifrBuD;&JU a&wyfrawmfuwyfrSL;uvJ pmay;vdkufw,f . .
. }}
ukvm;NzLwdkY\aNymqdkyHk? pum;toHk;tEIef;onf tawmfBuD;
awmqefvsuf dkif;ys\/ aqGqufu pum;aNymvdkufol ukvm;
NzLAdkvfi,f\rsufESmudk ai;Bunhfaeonf/ xdkpOf pum;Nyeftuf
'Gyfu Armpum;Nzifh twdtusNyefaNym\/ aqGqufonf avS
um;ay:rS wpfvSrf;csif; aNE&&qif;vm\/ xkdYaemuf tvGef
,Ofaus;odrfarGYaom[efyefNzifh ukvm;NzLwdkYudk Bunhf\/
]]&efukefNrdKU0efrif; owdk;rif;BuD; r[mrif;vSrif;acgifausmf
OD;rIH tdyfaeygw,fcifAsm . . . rdwfaqGwdkY aus;Zl;NyK Nrif;
ay:uqif;NyD; {nfhcef;aqmifudkBuGBuyg . . .
uRefawmfwdkYNrdKU0efrif;BuD;&JU vufatmuft&mSdrsm;NzpfBuwJh
a&0efrif;BuD;? ppfuJawmfrif;BuD;wdkYeJY awGYqHkNyD; rdwfaqGwdkYay;

118

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdkwJhpm? aNymvdkwJhtaBumif;t&mrsm;udk ay;Edkif? aNymEdkifygw,f


. . . }}
aqGqufaNymaompum;onf ukvm;NzLpum;Nzpf\/ toH
aetoHxm; av,lavodrf; yDorSefuef\/ pum;vHk;toHk;t
EIef;vnf; ,Ofaus;eef;qef\/ aoQmifxHk;BuD;ESifh tom;ndKaom
vlwpfa,mufu odkY rdrdwkdYpum;udk yDyDoo ,Of,Ofaus;
aus;aNymonfudk awGY&aomtcg ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYu vlyg;
0onf[kxifvsuf a'goNzpfBu\/
]]a[; . . . apmufl; . . . igaNymaew,f . . . rif;&JU&ef
ukefolBuD;udk tck 'Dac:vmcJh . . . tdyfae&if aNcaxmufeJY uef
EdI;cJh . . . igaNymwm em;vnfvm; . . . }}
]]rdwfaqGwdkY wm0efeJYvmBuw,fqkd&if aus;Zl;NyKNyD; Nrif;
ay:uqif;yg . . . NyD;awmh {nfhcef;aqmifrSm NrdKU0efrif;BuD;&JU
vufatmuft&mSd a&0efrif;BuD;eJY wufawGYBuyg . . . apmfum;
&atmifvmwmqdk&ifawmh onftdrf0dkif;xJu xGufoGm;BuzdkY t

119

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oifhawmfqHk;tcsdef a&mufaeygNyD . . . usKyfwdkYxHk;pHt& rif;BuD;


tdrf0kdif;xJudk Nrif;pD;r0if&ygbl; . . . }}
ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYu [m;wdkuf&,fBu\/ xkdYaemuf uk
vm;NzLAdkvfi,fwpfa,mufu npfnpfywfywf qJa&;wdkif;xGm
vsuf tdrfaSU0if;xJSd yef;cif;twGif;odkY Nrif;udkNzwfpdkif;vdkufNyD;
aemuf aqGqufSd&modkY OD;wnfaNy;vm\/ ab;rStazmfrsm;u
&,farmtm;ay;Bu\/
aqGqufonf ae&mrSrvIyfyJ rdrdqDodkY eD;vmonfhNrif;udk
pl;pkdufBunhfae\/ &,foHrsm; wNznf;Nznf;wdwfoGm;\/ r
aSmifraNy; rvIyfSm;aom aqGqufudk ukvm;NzLwdkY pdwfapm
vsuf tHhtm;woifhBunhfaepOf r'&yfppfNrif;BuD;onf aqGquf
Sd&mudk t[kefNyif;pGm0ifwdk;\/
odkYaomf ydkthHtm;oifhzG,faumif;onfum; aqGqufonf
Nrif;BuD;ay:odkY aNrmufceJa&mufoGm;NyD; Nrif;pdkif;vmaom ukvm;

120

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NzLAdkvfi,f\vnfrsKdukd "m;aNrmifNzifh axmufNyD;Nzpfae\/ aqG


qufu Nrif;ZufBudK;udk owfvdkufNyD;aemuf . . .
]]Nrif;ay:urqif;Bubl;qdk&if cifAsm;wdkYtm;vHk; aus;Zl;NyK
NyD; tdrf0if;tNyifrSm apmifhaeBuyg . . . usKyfwdkY &efukefNrdKU0ef
rif;BuD;Edk;vm&if cifAsm;wdkYapmifhaeaBumif; taBumif;Bum;ay;
r,f . . . 'gygyJ . . . }}
ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYonf NAKef;ceJ aoewfrsm;udk xkwf
vdkufBuaomfvnf; aqGquf\vufxJ rvIyfr,SufEdkifatmif
csKyfudkifcH&NyD; vnfrsKdudk "m;NzifhtaxmufcH&NyD;Nzpfaeaom rdrd
wdkYvludkBunhf aoewfrsm;udk Nyefodrf;vdkufBu\/ ukvm;NzL
bkef;BuD;uif;udwfuvnf; tdrf0if;tNyifodkY xGufaeBuzdkY aNym
\/ xkdpOf &efukefNrdKU0efrif;BuD;\ tdrf0if;tNyifbuf ArmNrif;
pD;vSHudkifppfom;oHk;q,fausmfcefY a&mufSdvmBu\/
]]rdwfaqGwdkY tdrf0if;tNyifudk Nrif;ay:uqif;NyD; oGm;Bur,f
qdk&if uRefawmf aus;Zl;trsm;BuD;wifygw,f . . . }}

121

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkYonf pum;wpfcGef;rQr[BuawmhyJ aqGquf


aNymonfhtwdkif; Nrif;ay:rS rausreyfqif;Bu\/ aqGqufESifh
twlSdaom ukvm;NzLudkrl aqGqufu atmufodkY cyfBurf;Burf;
qGJcsonf/ aNrNyifodkYa&mufonfESifh xdkukvm;NzL\cg;Sdaom
cg;ydkufaqmifaoewfi,fonf aqGquf\vufxJ a&mufae\/
tdrf0if;tNyifodkYa&mufrS ]aus;Zl;wifygw,f} [k aNymvsuf xkd
ukvm;NzLAdkvfi,fSd&modkY aoewfudk ypfay;vdkufonf/ ukvm;
NzLwdkYonf 0if;NyifodkYa&mufonfESifh rdrdwdkYNrif;rsm;ay:odkY wuf
vdkufBu\/
vrf;ab;wpfzufwpfcsufwGif ArmNrif;pD;vSHudkifppfom;rsm;
NidrfoufpGm&yfaeBu\/ ukvm;NzLAdkvfi,fwpfa,mufu uGefrif
'dkvif;bwfay;vdkufonfqdkaom pmudk vrf;ray:odkY ypfcscJh\/
xdkYaemuf rauseyfaomrsufESmwdkYESifh oabFmqdyfSd&mbufodkY
cyfrSefrSefxGufoGm;Bu\/ tdrfrS tawmfvSrf;vSrf;odkY a&muf

122

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfESifh atmf[pfqJqdkBuum rdk;ay:odkY aoewftcsufaygif;


rsm;pGm ypfazmufBu Nrif;udk 'kef;pdkif;oGm;Buonf/
wu,ftdyfaeNcif;r[kwfaom &efukefNrdKU0efrif;BuD;OD;rIHESifh
wuG a&0efrif;BuD;? ausmufarmfNrdKU0efrif;BuD;? ppfuJBuD;ESifh oHk;
cGyJheif;BuD;wdkYonf NrdKU0efrif;BuD;\ tdrfxufrSae tNcif;t
&mtm;vHk;udk awGYNrifBum;odNyD; Nzpf\/ aqGqufonf vif;
bwfuay;onfqdkaom ukvm;NzLwdkY vrf;ay:ypfcsoGm;onfh
pmudk &efukefNrdKU0efrif;BuD;odkY ay;quf&if; . . .
]]rif;BuD;rSmBum;xm;ygvsuf nHhzsif;pGm pdwfrcsKyfwD;Ekdifaom
aBumihf odkYNzpf&ygonf . . . xdkufwefonfhtNypfudkom ay;
yg . . . }} [k &efukefNrdKU0efrif;BuD;tm; avQmuf\/
]]armif rrSm;av . . . tckavmufrS rwHkYNyefvQif ukvm;NzL
wdkY ydkrdkapmfum;vmNcdrfhrnf . . . ,ckvnf; oif;wdkYudk aoG;wpf
aygufpGef;ao;onfr[kwf . . . o[mayrifh onfhtwGuf armif
tepfemcH&rnfxifonf . . . taBumif;ay:rS qufNyD;temcH

123

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

awmh . . . }} [k aNymvsuf vufolBuG,f 0wfxm;onfhvuf


pGyfudk cRwf &efukefNrdKU0efrif;BuD;u aqGqufudkay;\/
xdkYaemuf &efukefNrdKU0efrif;BuD; aNymonfhtwdkif;vnf; Nzpf
vm&onf/ xkdnOfhyif ukvm;NzLoabFmwdkYonf &efukefNrpf
urf;rS xGufcGmoGm;BuNyD;aemuf b0Sifrif;w&m;BuD;\ ]a&eef;
,Ofom}oabFmudk oif;wdkY\oabFmESpfpD;Nzifh 0J,mnyf oH
vsufpGef;bufqDodkY qGJ,loGm;Bu\/
ArmwdkYuvnf; csufcsif;odaomaBumifh "EkwfuGif;vdIifol
BuD;? oDv0goHk;cGyJheif;BuD; OD;acG;NzL? &JAdkvfarmifydkwdkY vufeuf
vloltenf;i,fESifh tNyif;vdkufoGm;Bu\/
oDv0grD;Nyuif;aSUwGifrD twif;qD;qdkYwkdufcdkufBu&m uk
vm;NzLoabFmrS av;NrdKU0efAdkvfukvm;wpfa,mufESifh ppfAm&Dt
rsm; usqHk;\/ odkYaomf ukvm;NzLppfAdkvfwdkYonf ArmwdkY qD;qdkY
xm;onfudk twif;azmufxGufEdkifcJh\/ vufeuftiftm;csif;
r,SOfEdkifaom ArmwdkYuvnf; "m;rsm;vSHrsm;udk tm;udk;Buum

124

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkY\oabFmodkY twif;wufa&mufxdk;ckwfBu\/ uk
vm;NzLrsm;a&m Armrsm;yg aoaBuysufpD;Bu&\/ &JAdkvfarmifydk
ESifh vltenf;i,fom NyefvmEdkifcJh\/ "EkwfuGif;olBuD;eJY oHk;cGyJh
eif;BuD;wdkY qHk;HI;cJh&onf/ ukvm;NzLwdkYonf a&ckepfvH0 oH
vsufpGef; ausmufcs&yfpGJaeBu\/
&efukefNrdKU0efrif;BuD;OD;rHIu a&0eft&mSdrsm;ESifh 'vNrdKU0ef r
[mrif;acgif&mZmwdkYudk apvTwf vif;bwfacgif;aqmifaom
ukvm;NzLwdkYtwif;vk,loGm;onfh ]a&eef;,Ofom}oabFmBuD;udk
Nyefawmif;onf/ ukvm;NzLwdkYu Nyefray;Bu/
udpudk &efukefNrdKU0efrif;BuD;onf txufb*Fvm;tpdk;&
odkY pmay;ydkYvTwfwdkifqJ ukvm;NzLAdkvfrI;vif;bwfxHrS tcsuf
oHk;csufygaom taBumif;Bum;pmwpfck a&mufvm\/ xdkpm
...
1/ rpwmSufywfESifh rpwmvl0pfwdkYxHrS ,cif&efukefNrdKU
0efa[mif;u 'Pfdkufaom 'PfaiG 9000 usyfudk Nyefay;&rnf/

125

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

2/ ,ckNrdKU0efxHodkY pmvmydkYaom pum;Nyeftuf'GyfESifh Adkvf


i,fuav;rsm;udk NrdKU0efu tawGYrcHaomaBumifh tSuf&onf/
,if;udpudk Adkvfi,fuav;rsm;auseyfatmif NyKvkyfay;&rnf/
3/ ,cifuNzpfyGm;cJhaom t*Fvdyf-Nrefrm ppfyGJwGif csKyfqdk
Buaom &EydkpmcsKyfyg owrtcsuft& ArmNynf t*Fvdyf
udk,fpm;vS,fcefYxm;onfudk ,if;\*kPfESifh tnDtnGwf ae&m
xdkifcif;ay; vufcH&rnf/
oHk;csufudk ArmwdkYu vdkufemNyKvkyfrS ArmwdkY\oabFm
udkNyefay; uREfkyfwdkY\wdkufoabFmrsm;udk EIwfodrf;NyefoGm;rnf
[laom t"dyg,fwdkYygSd\/
&efukefNrdKU0efrif;BuD;OD;rHIu BuHcif;NrdKUolBuD;OD;NrwfomxGef;
atmifudk apvTwf oif;wdkY\pmudk aTz0g;awmfatmufodkY t
a&mufydkY\/ aTeef;awmfBuD;rS ukvm;NzLwdkY\pmtwdkif; auseyf
atmifaqmifGufay;&ef trdefYawmfNrwfcsrSwfvdkuf\/

126

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&efukefNrdKU0efrif;BuD;OD;rHIonf &efukefNrdKUae ukvm;NzLSuf


ywfESifh vl0pfwdkYtay: ,cifNrdKU0efa[mif; wyfdkufxm;onfh
'PfaiG 9000 usyfudk pm&if;ESifhwuG Nyefay;\/
rdrdtdrfodkYvmBuaom ukvm;NzLAdkvfi,frsm;udk taqmift
a,mifESifhwuG zdwfac: oHwrefBuD;rsm; {nfhcHouJhodkY {nfhcH
auR;arG;\/ xkdYaemuf ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYvmpOfu rdrdrod
vdkufyJ

rNzpfoifhonfwkdYNzpfysufoGm;&aomaBumihf

0rf;enf;

aBumif;aNymqdk\/
ukvm;NzLAdkvfi,fwdkYu rdrdwkdYtm; Armaus;uRefwpfa,muf
u "m;aNrmifNzifhxdk;rnfNyKygonf[k qdk\/
&efukefNrdKU0efrif;BuD;OD;rHIonf ukvm;NzLwdkYtm; "m;aNrmif
Nzifhxdk;rnf[k Ncdrf;aNcmufonfqdkaom aqGqufudk ac:,l\/
xdkYaemuf NrdKU0efrif;BuD;trdefYt& oif;wdkYaSUyif vufa0SY
awmfBuD;wpfOD;u aqGquf\a&mifudkudkif avxJ oHk;ywfqGJ

127

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&rf;vSnhfywfNyD; aNrodkYypfcs&\/ xdkYNyif aqGqufudk aNrarSmuf


vsufvJusapNyD;aemuf rsufESm&ifbwfponfwdkYudk aNrBuD;ESifh
xdcdkufemusifapvsuf tdrfawmf0if;tNyifodkYa&mufonftxd qH
yifzsm;rS&pfudkif 'GwfwdkufqGJxkwfoGm;ap\/
NrdKU0efrif;BuD;onf rvIyfSm;aomrsufESmNzifh wdwfqdwfpGm
tptqHk;NidrfoufBunhfaeNyD;rS ukvm;NzLAdkvfvif;bwfodkY ay;
tyf&ef ukvm;NzLAdkvfi,frsm;udk pmwpfapmifay;tyf\/
xdkpmonf ukvm;NzLbmomNzifh oabFmpuLwGif a&;xm;
onfhpmNzpf qifpG,fBuKwfwGifxnfhvsuf tay:rS uwDyg
tdwfeDpGyfxm;\/
pmwGif &EydkpmcsKyfyg owrtcsuft& Armrif;wdkYonf
t*FvdyfvlrsKd;wdkY\ ukd,fpm;vS,fxm;Sda&;twGuf wpfBudrfrQ
tuefYtuGufrSdcJhzl;yg/ ,cifuvnf; t*FvefEdkifiH\ udk,f
pm;vS,fawmftNzpf ume,fbmae;wdkY vma&mufaexdkifBu A
rmwdkYu xdkufxkdufwefwef ae&mxdkifcif;ay; av;pm;pGmquf

128

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

qHBuygonf/ t*Fvdyfudk,fpm;vS,fawmfwdkYu tvdktavsmuf


kyfodrf;oGm;BuaomaBumifhom rSdNzpf&onf/ ,ckvnf; ruefY
uGufyg[laom t"dyg,fygSd\/
ukvm;NzLAdkvfi,fwdkY NyefoGm;Buaomtcg &efukefNrdKU0ef
rif;BuD;u ]a&eef;,Ofom}oabFmudk NyefydkYay;yg&ef rSmBum;
vdkufao;\/
rif;BuD;onf ukvm;NzLwdkYxGufoGm;BuNyD;onfESifh ]]aqGquf
rnfonhfae&mrSmSdovJ . . . }} [k ar;\/
tdrfawmftwGif; taemufaqmifSdaom tcef;wpfcef;xJodkY
a&mufaeonf[k od&aomtcg &efukefNrdKU0efrif;BuD;udk,fwdkif
BuGa&mufIpm;\/
qGJudkifarTU,rf;cJhaom vufa0SYawmfBuD;onf om;i,ftm;NyK
pkouJhodkY aqGquf\'Pf&mrsm;udk aq;xnfhNyKpkay;ae\/

129

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrdKU0efrif;BuD;onf rom,maomrsufESmNzifh ]]armif tepfem


cH&rnfxifonfvdkY igaNymcJhzl;oaum . . . }} [k nnf;nL&if;
rdrdudk,fwdkif cHpm;ae&bdokdY aqGquf\'Pf&mudk Bunhf\/
aqGqufu ]]rdrdonf rQcH&Ncif;Nzifhvnf;aumif; rQ&Sd
aom 'Pf&maBumifhvnf;aumif; rnfodkYrQrwkefvIyfyg . . . odkY
aomf rdrdtm; tdrfawmf0if;tNyifbufrS 0dkif;0ef;BunhfaeBuaom
t&yfolt&yfom;wdkYtxJ oHk;cGyJheif;BuD;\orD; NrGufudk awGY
&aomtcgrSom rsufpdNymoGm;&ygonf . . . }} [k qdk\/
aqGquftzdkY rdrd odkYNzpf&Ncif;udk NrGufawGYoGm;&onfht
wGuf tu,fyifSufaBumuf\/ xdkYaBumifh vrf;zHkavmufatmif
aeYpOfoGm;aeusNzpfaom ykpGefawmifGmi,fqDodkY aNcOD;rQrvSnfh
awmh/
odkYaomf owif;onf [Hom0wD&efukefwpfNrdKUvHk; [dk;
[kd;ausmfae\/

130

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

[Hom0wD&efukefNrdKU0efrif;BuD;tdrfodkY ukvm;NzLwdkYu apmf


um;armfum; tdrf0if;xJta&muf Nrif;pD;0ifBuyHk . . .
xdkpOf NrdKU0efrif;BuD;\ vufoHk;awmfaqGqufu ysHcsDbGJY&ol
rsm;uJhodkY r'&yfppfNrif;BuD;ay:odkY ckefysHwuf ukvm;NzLAdkvf\
vnfrsKdudk "m;Nzifhaxmufvsuf Nrif;ay:rSqif;BuapNyD; tdrf0if;
xJu xGufoGm;cdkif;yHk . . .
xdkYaemuf ukvm;NzLrsm;auseyfatmif NyK&rnf[laomtrdefY
aBumifh ukvm;NzLrsm;\aSUyif aqGquf\a&mifudkudkif tdrf
0if;tNyifodkYta&muf 'GwfwdkufqGJxkwfNcif;cH&yHkwkdY Nzpf\/
owif;rsKd;wdkYaBumihf [Hom0wD&efukefNrdKU0efrif;BuD;onf
aqGqufudk rdrdxH qufvufxm;Sdygu ukvm;NzLwdkY pGyfpJGp
&m taBumif;wpfckrsm;Nzpfvmavrvm;[k awG;awm\/
NrdKU0efrif;BuD;\pdwf rnfonfhtaBumif;aBumifhNzpfap uk
vm;NzLwdkYESifh raNyrvnfrNzpfap&/ ukvm;NzLwdkYESifh raNyvnf

131

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

BuvQif t*FvdyfESifh ArmwdkY 'kwd,tBudrf ppfNzpfBu&rnf/ ppf


NzpfBu&vQif . . .
avNynfokwfaeaom om,monfh [Hom0wD&efukefNrdKU\
naecif;yifvQif &efukefNrdKU0efrif;BuD;\rsufESm acR;oD;acR;
aygufBuD;rsm; pdkYae\/

132

NrefrmusL;ypfzdk&rf

3/
vufa0SYawmfBuD;udk

tBudrfBudrfrSmBum;vdkufonfqdkaom

aBumifh ykpGefawmifGmi,fbufodkY Nrif;wpfpD;ESifh xGufvmcJh\/


tNyifodkYrxGufyJ tdrfwGif;ykef;vkyfaeaom aqGquftzdkY rsuf
ESmrxm;wwfatmif Nzpfae&\/ rsufESm &xm;onfh'Pf&mwdkY
uvnf; vHk;0raysmufao; . . .
onf'Pf&mwdkYaBumifh roGm;yJae&rSmuvnf; ema&;udpNzpf
ae\/ xdkYxufydk oGm;oifhonfum; oHk;cGyJheif;BuD;OD;acG;NzL
onf wdkif;Nynf*kPfudkq,f,l&ef wdkufcdkuf&if; ylylaEG;aEG;usqkH;
oGm;cJhonf r[kwfygvm;/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdrdwdkYtzdkY OD;acG;NzLudkvnf; *kPfNyK&ayrnf/ usef&pfaomNr


Gufudkvnf; tm;ay;pum; oGm;a&mufaNymBum;oifhonf/
NrGufonf rdcifudk,fESifh zcifpdwfNzpf\/ rdcif u&ifrBuD;
wlvQif tvGefat;csrf;wdwfqdwfpGm Sdayrnf/ odkYaomf NrGuf
um; xdkodkYr[kwf . . .
udk,fvHk;udk,fxnfurl rdcifudkwlaomaBumihf xkxnfBuD;
\/ wkwfcdkifoefpGrf;\/ zcif\vHk;uspfrIuvnf; yg0ifaygif;
pyfxm;ao;onf/
rsufESmurl rdciftEG,fodkYvdkufvsuf xifay:aomar;dk;Sd
\/ rdcif\tom;ta&rsKd;vnf; Sd\/ tG,fa&mufonfESifh u
&ifpyfrav;yDyD BunhftvGefvS\/
&efukefol&efukefom;wdkYonf ukvm;NzLwdkYESifh ta&mif;t
0,f tquftqHrsm;aomaBumifh &efukeftaemufzsm;Sd u&if
ausmif;odkY

134

rdrdwdkYom;orD;rsm;udk

tyfESHavhSdBu\/

NrefrmusL;ypfzdk&rf

u&if

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ausmif;wGif ukvm;NzLbkef;BuD;ESifh u&ifq&mBuD;wdkY SdBu\/


ukvm;NzLpmESifh Armpmudk oifay;\/ Armenf; u&iftrsKd;
om;rsm;avonf/
NrGufESifh aqGqufwkdYonf u&ifausmif;xGufrsm;NzpfBu\/
i,fpOfuwnf;u upm;zufvnf;Nzpf\/ &efNzpfzufvnf; Nzpf
\/
NrGufu cifrifvdkaomfvnf; aqGqufu NrGuf rcHr&yfEdkif
&ef tNrJ aNymqdk&efpwwf\/ NrGuf rcHr&yfEdkifatmif u&ifykyf
r? u&ifykyfr[k ac:\/ ]]onfaumifrav; rqdk;yJ aeyghrvm;
. . . a&vufBum; vluNym;wJh . . . }} [kvnf; rBumrBumaNym
wwf\/
vdkaNymwdkif; NrGufonf NidrfcHaeavhrSd? aqGqufudk t
wif;0ifvHk;owfykwfwwf\/ odkYaomf aqGqufu Nyef owf

135

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ykwfdk;rSd/ ]]eifu rdef;ryJ . . . eifeJYzufowf&rSm igSufygw,f


. . . }} [k aqGqufu qdkwwf\/
NrGuf tawmfuav;BuD;vmaomf . . . ]]igwkdYu&ifvJ 'DaNr
BuD;ay:arG;? 'DaNrBuD;uxGufwJh toD;tESHawGpm;NyD; 'DNrpfxJu
a&awGaomuf BuD;vmwmyJ . . . eifwdkYArmvJ 'DaNray:arG;? 'D
aNrBuD;uxGufwJh toD;tESHpm;NyD; 'DNrpfxJua&awGaomuf BuD;
vmwmygyJ . . . }} [k aNym\/
]]at; . . . [kwfw,f . . . igvJ 'DvdkyJ awG;rdwmyJ . . . 'dkY
'DaNray:arG;? 'DaNray:ae? 'DaNrayguftoD;tEHSawGpm;? 'Da&awG
aomufNyD; BuD;vmBuwJhvlawG[m twlwlcsnf;ayghuGm . . .
wpfwdkif;wpfNynfpDu aNray:rSmBuD;vmBuwJh vlawGrSr[kwfyJ
. . . }}
]]at;aygh[Jh . . . tJ'gayhg . . . eifu tm;BuD;aoG;cJGpum;
aNymwwfw,f . . . 'dkYtm;vHk; wpfaNrxJwpfa&xJ BuD;Nyif;vm

136

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Buwm rIwfvm; . . . }}
]]at; . . . ig tck t&ifvdkraNymawmhygbl; . . . 'dkYArmvJ
'DaNray:BuD;vmwmyJ . . . eifwkdYu&ifvJ 'DaNray:BuD;vmBuwm
yJ . . . 'dkY twlwlyJrIwfvm; . . . 'gaBumihf eifhtar &D;t"keJY
eifhtaz OD;&D;acG;NzLwdkY twlwlaeBuwmaygh . . . }}
]]at;aygh . . . at;aygh . . . 'dkYtbu b,fawmhrSrcGJbl;
. . . }}
]]at; . . . igvJ eifhtbvdkyJ b,fawmhrSrcGJyJ eifeJYigeJY t
wlaecsifvmNyD . . . }}
]]Bunhfprf; aocsif;qdk; . . . igu taumif;aNymaewmrSwf
vkdY . . . uJ . . . uJ . . . }}
NrGufonf aqGquf\ausmNyifBuD;udk tkef;tkef;Nrnfatmif
xk\/ aqGqufu rnfodkYrQrNzpfyJ rsufESmuav;eD&Jaeaom Nr
Gufudk pdrf;pdrf;pl;pl;Bunhf\/

137

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkonfhaemufrSp aqGqufESifhNrGufwdkY rowfBurykwfBu


awmhyJ NrGufvnf; aqGqufrvmvQif warQmfarQmfaewwf
aqGqufuvnf; NrGufqDodkY wpfaeYwpfacgufroGm;&vQif r
aeEdkifNzpfvm\/ q,fausmfoufu NzpfysufcJh&yHkrsm; Nzpf\/
tG,fuav;a&mufonfESifh aqGqufESifhNrGufwdkY a0;cJhBu&
onf/ aqGqufonf aeNynfawmftxd oGm;a&muftrIxrf;ae
&aom rif;vkvifwpfa,mufNzpfae\/ aqGqufra&mufzl;aom
t&yf[l rSd/ aqGqufrvdkufygzl;aom ppfaNrNyif[l rSd/
te,fe,ft&yf&yfudk ESHYpyfcJhNyD;rS trIawmfxrf;b0ESifhyif [H
om0wD&efukefNrdKUodkY Nyefa&mufvm&\/
a&mufonfESifh NrGufudk owd&onf/ odkYaomf tvm
aumif;aomfvnf; tcgaESmif;ovdk xif&\/ NrGufudk Bunfh
NrifwdkifolaX;om; rsKd;rif;u BudKufaomaBumihf rdbudkylqmo
Nzifh

138

BunhfNrifwdkifolaX;u

aBumif;vrf;em;azmufaeonf[k

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Bum;&\/ NrGufrdb oHk;cGyJheif;BuD;OD;acG;NzLwdkYu rnfodkYrQt


aBumif;rNyefao;/
aqGqufu NrGufudk oGm;a&mufawGYqHkaomtcg pdwfxJrS
&nfG,fxm;ouJhodkY 0rf;yrf;womEIwfrqufEkdifyJ ai;armae&
\/
]]rxdkuf&yfom? NrdKifpkHom0,f? olZmrdk;ae? bHkuaBuGodkY? qH
auSifNr? xHk;GGvnf;? ,k,rNyif? vufoifNrdwfvGwf? oG,fEGJY
nTwfudk . . . }}
aqGquf\acgif;xJ ewfoQifaemif\ &wkuAsm ay:vm
onf/ ESpfa,mufom; twefBumatmif rsufvHk;csif;qdkifvsuf ES
vHk;om;csif; ayGYzufEIwfcGef;qufrdBu\/ NrGufonf aNESdpGm
NyHK;vdkuf\/
]]tdk . . . tpfudkquf . . . }}

139

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGuf\rsufvHk; awmufyvmonf/ rvIyfrSm; ausmuf


om;odkYNzpfaeaom aqGqufudk Tef;vJhvJhrsufvHk;Nzifh xyfBunhf
\/
]]BuGyg . . . av . . . }}
aqGqufonf vIyfSm;aomESvHk;Nzifh tdrfay:odkYwufcJhonf/
NrGuf\zcifBuD; oHk;cGyJheif;udk ar;onf/ xkdYaemuf rdcifudk ar;
onf/ rdcif &D;t"k qHk;yg;cJhNyD[k od&\/ xdkYaemufum; rdwqdk;
rdef;racsmav;udk ESri,fyrm qufqHcJh\/ yJheif;BuD;OD;acG;NzLu
vnf; aqGquf oGm;vm0ifxGufaeonfudk auseyf\/ ,ckt
cdkuftwefYtwGif;rl ta&;awmfIyfaxG;aeoNzifh aNy;vTm;ae&
aomaBumihf q,f&ufwpfBudrf ig;&ufwpfBudrfrQom a&mufEdkif
SmcJhonf/
wdrfysHonf oGm;aeusvrf;twdkif; ocifudko,fydk;vsuf Nr
GufwdkYtdrfaSU tvdktavsmuf&yf\/ acgif;idkufpdkufESifh Nidrf

140

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oufygvmaom aqGqufonf EkysKdolwdkY\ tawG;O,smOf0,f


tdyf&mrSEdk;vmbdokdY owd&\/ ]][,f . . . NrGufwdkYtdrfaSU
awmif a&mufvmygyaum . . . }} [k awG;&if; rdrdudk,frdrd Suf
GHUpGm Nrif;ay:rSqif;\/
NrGufu

tdrfaSU@yftNyifodkYta&muf

xGufvmBudK\/

r@yftwGif; ykpGefawmifGmoltysKdacsmrsm; BuufoGefvSD;aeBu


onf/ ykpGefawmifGmoltysKdwdkYonf 'Pf&mraysmufao;onfh
aqGquf\rsufESmudk 0dkif;BunhfaeBuaomaBumihf aqGqufu
rsufESmrxm;wwfatmif SufGHUvsuf zsmpudk cvkwfwdkuf\/
taBumif;pHkudk

odxm;NyD;aomNrGufu

aqGquftwGuf

tm;emoem;ae\/ tdrfxJodkYa&mufaomtcg NyefawmhrnfhqJqJ


NyKaeaom OD;BuD;wpfa,mufu NrGufudk EIwfqufvmonf/
NrGufESifh xdkvlBuD; twefBumatmif acgif;csif;uyf pum;
aNymBuNyD;aemuf xdkvlBuD;u xGufoGm;awmhrnfuJhodkY NyKNyD;rS

141

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NyefvSnfh&yf\/
]]taBumif;ay:vmvdkYoma[h . . . wu,fawmh eufNzefcg
ig SdzdkYaumif;wm . . . 'gayr,fh ighwlrBuD; pdwfraumif;rNzpfeJY
. . . }}
]]udprSdygbl; bBuD; . . . NrGufem;vnfygw,f . . . aBomf
. . . 'gxuf . . . }}
NrGufu NyHK;awmhrvdkvdkNyK&if; cyfvSrf;vSrf; Nidrfouf&yf
apmifhaeaom aqGqufudk vSnfhBunhf\/ xdkYaemuf aqGquf
Sd&modkYoGm; vufarmif;&if;rS udkifqGJac:vmNyD;aemuf xdkvl
BuD;aSU&yfap\/
]]'g uRefrwdkYbBuD; tazhtpfudkwpf0rf;uGJ OD;NrwfxGef;wJh
. . . a[m'gu NrGufwdkYi,fi,fu ausmif;aezuf &efNzpfzuf
tpfudkaqGquf . . . }}

142

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vlBuD;onf aqGquf\rsufESmudk pl;prf;aomrsufvHk;Nzifh


Bunhf\/
]]wpfaeYu aNymaNymaewJh aqGquf qdkwmvm; . . . }}
NrGufu nifompGmacgif;ndwfNy\/ vlBuD;u 0rf;aNrmuf
cspfcifaom[efyefESifh aqGquf\vufarmif;ESpfzufudk qkyfudkif
zspfnpf\/
]]Bo . . . armif&ifyJudk; . . . usKyfu NrwfxGef;wJh . . . r
Bumcif armifeJYusKyfeJY wpfaeYavmufqHkBuOD;pdkY . . . }}
pum;aNymNyD;onfhwdkifatmif vlBuD;onf aqGquf\rsufESm
udk pl;pdkufBunhfaeao;\/ xdkYaemuf wnfNidrfaomtNyHK;ESifhyif
EIwfrqufyJ vSnhfxGufoGm;\/ vlBuD;\ pum;aNymyHk BunhfI
yHkwkdYrSm vdIufvdIufvSJvSJ av;av;eufeufSd\/
aqGqufESifh NrGufwkdY Bunhfaecdkufyif ykpGefawmifacsmif;t
wGif;a&qdyf toifhqdyfuyfxm;aom avSxufodkY vlBuD;

143

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

a&mufoGm;\/ avStG,fnD tm;aumif;armif;oefaom avS


avSmfom;q,fhESpfa,mufwkdY SdaeBu\/ xdkolwdkYonf vlBuD;
avSay:odkYa&mufNyD;onfESifh av;rSvTwfvdkufonfhNrm;uJhokdY t
wHkYtqdkif;rSd avSudk avSmfxkwfoGm;Bu\/ ykpGefqDaoG;ESihf vl;
Nc,fay;aeonfhaumif;uifaBumihf

aTndKa&mifxaom

vdIif;

BuufcGyfrsm;ESifh wvufvufvSaeonfh ykpGefawmifacsmif;a&


,Ofonf NzwfausmfoGm;vdkufaom avmif;avSi,faBumihf kwf
kwfoJoJ&,faebdodkY vdIif;xvIyfSm;\/
aqGqufonf NrGufESifhtwl &yfai;ae&onfudkyif wodrfh
odrfhBunfEl;ae\/ ai;armaeaom aqGquf\rsufESmudk NrGuf
u Bunhfvdkufonf/ aeavmifaomaBumihf &ifhusufaeonhf
tom;? ay:vGifaomESmwH? nDnmaomezl;? cRefaomyg;dk;? cdkif
rmaomar;dk;wdkYESifh yDoxifSm;onfh rsufvHk;? ESmacgif;? yg;pyf
wdkY Sd\/ rsufESm xdcdkufyGef;yJhaeonhf 'Pf&mwdkYonf &ifh

144

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

usufaom a,musfm;wpfa,muf\ yDyDoorsufESmudk rzsufqD;


EdkifHkru vSycefYnm;atmif xyfqifhtrTrf;wifay;aeouJhodkY Sd
\/
]]Bunhfprf; . . . trSwfrxif aevmcJhrdwmudk; . . . wu,f
awmh olu a,musfm;yDyD cefYacsmBuD;acsmwJh vlwpfa,mufyJ
. . . }} [k pdwfxJuawG;vdkufrd\/
xdkodkY ai;armawG;rdqJ aqGqufu zswfceJ NrGufrsufESmudk
Bunhfvkdufonf/ raSmifvTJvdkufEdkifyJ ai;Bunhfaeonfudk trdcH
vdkuf&Hkomru aqGqufrsufvHk;udk NyefBunhfaerd&ao;\/ zdk
aom&ifNzifh aNEysufpGm rsufESmvTJvdkufrd\/
]]vmav . . . tdrfxJudk oGm;r,f . . . }}
NrGufonf rdrdtoHudk rdrdrrSwfrdavmufatmif toHysufae
aBumif; owdxm;rd\/ csufcsif; reufNzefrS zcifBuD;\&uf
vnfqGrf;udk uyf&rnf/ ,ck rdrdu odkYNzpfae&onfrSm oifh

145

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

avsmfygrnfvm;[k awG;awm\/ rdrdukd,frdrd tNypfwif puf


qkyfSufHGUrd\/
odkYaomf cufaeonfum; zcifBuD;us&onfudk pdwfxdcdkuf
onfrSef\/ rsuf&nfurxGuf? 0rf;enf;vnf;r&/ ]]igwkdYtb
ukvm;NzLawGudkwkduf&if; us&wmyJ . . . bmNzpfovJ . . . }} [k
*kPfawmif,lvdkufcsifao;\/ odkYayrifh vlawGu uJh&JUwwfBu
onf/
zcifaoqHk;vQif zcifudk wu,fcspfcifaom Adkif;aumif;
ausmufzdNzpfaom rdef;uav;wpfa,mufonf 0rf;enf;ylaqG;&
rnf? rsuf&nfpufvufNzpfae&rnf? ylyHkyef;kyfuav;ESifh oem;
pzG,fNzpfae t&yfu 0dkif;0ef;BuifemNcif;? tm;ay;pum;aNym
Ncif;udk cHae&rnfNzpf\/
NrGufonf t&yf\uJh&JUNcif;udk rcH&avatmif tenf;t
usOf; [efaqmifNidrfoufBunhf\/ xdkodkY [efaqmifae&if; 0rf;

146

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xJu &,fcsifvmaomaBumihf dk;dk;yifukd,ftwdkif; yGifhyGifhvif;


vif;aevdkuf&onf/
oem;csifaeBuaom taygif;toif;rsm;ESifh t&yfuta':
BuD;rsm;? &yfrd&yfzrsm;ponfwdkYonf NrGufudkBunhfvsuf raus
reyfNzpfBu\/ rdrdwdkYoem;&rnfholu oem;p&mkyfrsKd;rSdav
aomtcg pdwfqdk;Bu\/
tG,fa&mufcgrS rdwqdk;uav;Nzpfvsuf 'Dtaz'DorD;ESpfOD;
wnf; usef&pfcJh&m ,ck taumif;om;trGefom; tusef;rmom;
ESifh 'DorD;uav;udk wpfaumifBuGufxm;ypfcJhum ukvm;NzLwdkY
ESifhwdkuf&if; tazu usqHk;oGm;cJh&\/
'gxuf oem;p&m? vGrf;p&m? pdwfxdckdufp&mtNzpfrsKd;onf
rSd/ 'gawmif 'DorD;u rsufESmw,frndK;vS? aNEw,frysuf
vS/

147

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

odkYaomf ArmwdkYonf Buifemwwfolrsm;Nzpf&um; roem;&


vQifraeEdkif . . .
]]oem;ygw,f[,f . . . olYcrsm u&ifaoG;upyfaeawmh
bmrSvJ vla&;vl&mrodbl; . . . 0rf;enf;&aumif;rSef; pdwfyl&
aumif;rSef; rodSmbl; . . . rsufESmodyfrysufvSbl;[Jh . . . }}
NrGufudk odkYaomtBunhfrsKd;Nzifh BunhfBu\/ odkYaom
tNrifrsKd;Nzifh NrifBu\/ tcsKdUu wpfaumifBuGuf wpfrsufESm
usef&pfcJh&aom NrGufudk,fpm; NrGuf\aSUa&;udk awG;awmyl
yefBu\/
]]vlqdkwm wpfbufu ukodkvfqdk;&if wpfbufu ukodkvf
aumif;wwfBuw,f[Jh . . . NrGufudk BunhfNrifwdkifolaX;om;u
BudKufvdkufwmrS zsyfzsyfudkvl;vdkY . . . vlBuD;csif; em;awmif
azmufNyD;BuNyDyJ . . . tckqdk&if tom,lvdkufNyD; olaX;uawmf
vkyfaevdkufHkaygh . . . }}

148

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]nnf;wdkYaNymovdkawmh vG,fom;yJath . . . 'gayr,fh Nr


Gufua&m NrGufwdkYtazua&m tJ'DolaX;om;udk olwdkYtdrf t
0iftxGufvkyfvkyfaewmawmif vlBuD;awGu tvdkuftxkdufae
ayr,fh NrGufu armif;awmifcsowJh . . . }}
]][dkwkef;uawmh [kwfcsif[kwfBurSmayghat . . . 'gayr,fh
olYcrsm tckawmh tm;udk;&mrJh . . . wpfaumifBuGufr[kwfvm;
. . . }}
odkY NrGufESifh olaX;om;taBumif; aNymaecsdefyif Bunfh
NrifwdkifolaX;om; a&mufvm\/ aemufvdkufaemufyg tacRt
&HESifh pDpDnHnHSdvS\/
olaX;om;onf ykodrfyk0gudk rsufcHk;pyftxdzHk;tkyfvsuf t
aBumhtarmh acgif;udk&pfaygif;xm;\/ vGef;BuD;csdwfykqdk;Snfudk
0wfqifxm;onfNzpf&m r@yf0odkY0ifvmonfESifh ydk;ykqdk;rS w
Trf;Trf;NrnfoHudk tdrftay:xyfrSBum;&\/ olaX;om;\aemuf

149

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rS uGrf;tpfudkif? aq;tpfudkif? "m;vG,fudkif vlSpfa,mufcefY yg


vmBuonf/ olaX;om;\Nrif;wdkYudk r@yftNyif tdrf0if;x&H
wef;pDcsdwfxm;Bu\/
{nhfonfawG0ifvmonfudkNrifaomaBumihf NrGufESifh pum;
aNymaeonfhaqGqufu ae&mrSxvdkufonf/
]]usKyfNyefr,f rNrGuf . . . eufNzefrSvmawmhr,f . . . }}
]]aeOD; tpfudkquf . . . NrGufyg atmufur@yfxJudk
vdkufcJhtHk;r,f . . . }}
]]tdk . . . [dkrSm {nhfonfawG vmaeBuw,fav . . . tdrf
Sifqdkwm udk,fhema&;udpudka&mufvmwJhvlqdk&if 0w&m;aus
atmif {nfhcH&w,f . . . NyD;awmh 'D{nhfonfuvJ wpfaeY udk,fh
tdrfOD;ewfNzpfvm&r,fh . . . }}
]]tdk . . . tpfudkqufuvJ . . . }}

150

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGufonf aqGquf\pum;udkrS qHk;atmifem;raxmifyJ


r@yfSd tysKdazmfrsm;qDodkY qif;oGm;\/
tqif;twuf NrGufESifh olaX;om;rsKd;rif;wdkY qHkvdkufrdBu
aomfvnf; NrGufu rNrifbdokdYNyKvsuf rdrdoGm;rnfhvrf;udk aS;
Iqif;oGm;\/
olaX;om;rsKd;rif;onf ae&mwGif&yfvsuf NrGufudk vnfNyef
vSnfhBunhfae&mrS vlBuD;0dkif;rS rdrdtm; qD;BudKEIwfqufvdkuf
onfhae&modkY tSufaNyxdkif&ef oGm;\/
aqGqufonf vrf;z,fay;vsuf ab;wGif&yf\/ xdkYaemuf
wnfwHhazmfaGaomtNyKH;ESifh olaX;om;rsKd;rif;udk Bunhf\/
rsKd;rif;onf aqGqufudk rsufapmif;Nzifh wpfcsufBunfh
vdkufNyD;aemuf rwlrwef rodbl;oluJhodkYNyKvsuf vlBuD;0dkif;Sd
&modkY oGm;\/ olaX;om;ESifh tacRt&HwdkY vGefoGm;BurS aqG
qufonf &yfae&mrS r@yfwGif;odkY qif;vmcJhonf/

151

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ikwfoD;axmif;aeBuonfh tysKd0dkif;xJrS NrGufu rwfwyf


xvkdufonf/
]]tpfudkquf . . . reufNzef b,ftcsdefvmrSmvJ . . . }}
]]usKyfvmEdkif&if cyfapmapmyJ vmcJhr,fav . . . }}
]][kwfw,f . . . NrGufuvJ tpfudkqufudk cyfapmapmvm
apcsifw,f . . . [dk . . . [kd . . . }}
NrGufonf pum;ukdqufraNymyJ twefBumatmif ai;ae
\/ teD;0ef;usif tvkyfvkyfaeBuaom tysKdrsm;? umvom;
rsm;u rdrdwdkYvkyfaeBuonfhtvkyfudk &yfvsuf NrGufaNymrnfhp
um;udk apmifhqdkif;em;axmifaeBu\/ aqGqufuvnf; em;pGifh
ae\/ NrGufonf teD;ywfvnfodkY rsufvHk;wpfcsufupm;
vdkufNyD;aemuf aqGqufSd&modkY Bunhf\/
]]eufNzefcg bBuD;wdkYvJ rvmEdkifBubl; . . . NrGufuyJ vl
BuD;vkyfNyD; a&pufcs&rSm . . . 'gu udprSdbl; . . . reuf

152

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

apmapm bBuD;wdkYqDudk oGm;r,fhavSBuHKSdw,f . . . tJ'g tpfudk


qufeJY NrGufwkdY wpfaeYoGm;&atmif tac:vTwfvdkufygvdkY b
BuD;qDudk rSmvdkufcsifw,f . . . tJ'g wdkifyifcsifvdkY . . . }}
]]b,folvJ bBuD;qdkwm . . . ckevlBuD; OD;NrwfxGef;qdkwm
vm; . . . usKyfwdkY bmvkyfzdkYoGm;BurSmvJ . . . NrGufudk vdkufydkY
ay;&rSmvm; . . . }}
]]ydkYzdkYcsnf; r[kwfygbl; . . . NrGufwpfa,mufxJvJ oGm;Edkif
ygw,f . . . tpfudkqufudk bBuD;eJY pum;aNymapcsifvdkYyg . . .
}}
teD;ywf0ef;usifrS tvkyfvkyfonfudk &yfem;axmifaeBu
aomolwdkYonf b,fvdkrS xl;Ncm;onfhpum;rsm; r[kwfaom
aBumihf rdrdwdkYNyKvkyfptvkyfrsm;udk qufvufvkyfudkifaeBu\/
xdktwGif; olwdkY\rsufpdonf aqGqufESifh NrGufwdkYSd&mrS t

153

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Ncm;bufodkY a&mufoGm;\/ vSD;vufpBuufoGef? axmif;vufp


ikwfoD;axmif;Ncif; tvkyfrsm;udk &yfypfvdkufBu\/
aqGqufESifhNrGufab;rS olaX;om;rsKd;rif; 0ifa&muf&yfvm
onf/ aqGqufonf wnfNidrfaomtNyHK;ESifh rsKd;rif;udk vSnfh
BunhfvdkufNyD;aemuf oHk;a,mufqdkif&yfomatmif ae&mz,fay;
vdkuf\/
rsKd;rif;u z,fay;onfhae&mudk 0if,lvdkuf&if; NrGuf\
rsufESmudk wchHwnm; pdrf;pdrf;pm;pm;Bunhf\/
]]tazBuD;vJ rwkNydKifoifhwmudk wkNydKifwdkufcdkufrdvkdY qHk;yg;
oGm;&SmygNyD . . . 'geJYawmifrS Nrav;wpfa,muf[m b,folY
tm;udk;eJY rmerdk;BuD;aumif;ae&wmygvdrfh . . . }}
NrGufu rvIyfrSm;vSnhfrBunhfyJ Nidrfoufae\/ xdkYaemuf
aqGqufbufodkY vSnfhvdkuf\/

154

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]enf;enf;apmapmvmapcsifwmyJ tpfudkquf . . . uJ . . .
tpfudkqufvJ NyefcsifaeNyD . . . NrGufvJ tdrfay:Nyefwufawmh
r,f . . . }}
NrGuf vSnhfxGufoGm;awmhrnfNyKpOf tm;wHkYtm;emNzpfae
aom aqGqufbufodkY rsKd;rif;uvSnhfvdkuf\/
]]b,fheJY . . . udk,fha&mif;&if;rsufESmvJ ol&Jaumif;wHqdyf
awGtNynfheJY vSvdkYygvm; . . . 'gaBumihf Nrav;wdkYu 'gavmuf
ta&;ay;aewm rSwfw,f . . . }}
NrGuf\aNcvSrf;onf wHkYoGm;\/ aqGquf\rsufESmonf
wif;ceJNzpfoGm;\/ odkYaomf rsKd;rif;\rsufESmudk wpfcsufrQ
BunhfNyD;aemuf rnfodkYrQrwHkYNyefyJ vSnhfxGufvdkuf\/
]]aeygOD; udk,fhvl& . . . usKyf udk,fhvludk q&mwifcsifvdkYyg
. . . EdkifiHNcm;om;awGaSUrSm qHyifuudkifNyD; 0if;Nyifta&muf aNr
BuD;ay:u wGwfwdkufqGJxkwfcH&vdkY rsufESmrSmwHqdyf&vmwJh

155

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ol&Jaumif;a,musfm;rsKd;ukd rdef;rysKdawGu BudKufwwfovm;


. . . [kwfvm; . . . }}
aqGqufonf apmfum;armfum;NyKvSaom rsKd;rif;udk wpfpHk
wpfckNyKvkyfawmhrnfuJhodkY vIyfSm;vdkufrdNyD;rS 0dkif;BunhfaeBu
aom rdef;rysKdrsm;ESifh {nhfonfa,musfm;rdef;rwdkYudk rsufpdupm;
vdkuf\/ xdkYaemuf yg;pyfryGifhaomtNyKH;ESifh EIwfcrf;wpfNcrf;
wnf;NyHK;vdkuf\/
]]tJ'gawG usKyfwdkY GmNyifa&mufrSaNymBupdkY . . . vmAsm . . .
tdrfSifu {nfhrcHwJhtwlwl usKyfeJYNyefvdkufcJhygvm; . . . }}
aqGquf\toHonf cyfat;at;cyfwdk;wdk;yifNzpf\/ rsKd;
rif;u toHus,favmifpGm [m;wdkuf&,fvdkuf\/
]]udk,fha&mif;&if;u aemufxyfwHqdyfBuD;BuD;awG xyfvdkcsif
aew,frSwfw,f . . . }}

156

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkpOf NrGuf\vufonf rsKd;rif;\acgif;rS ykodrfyk0gpudk


NAKef;ceJqGJNzKwfcsvdkuf\/
]]SifhwHqdyfrsKd;eJY b,foif;uomovJ . . . SifhwHqdyfu uk
vm;NzLawGudk arsmufu uNyvdkY&wJhwHqdyf . . . [dkwHqdyfu uk
vm;NzLvnfrsKdudk "m;aNrmifeJYaxmufNyD; NrdKU0efBuD;tdrf0if;xJrSm
apmfum;armfum;vkyfwJhukvm;NzLawGudk armif;xkwfcJhvdkY . . .
ukvm;NzLawGudk aBumufae&wJhArmawGu ukvm;NzLawG
auseyfatmif ay;vdkuf&wJh wHqdyf . . .
tJ'DwHqdyfESpfck b,foif;uwefzdk;Sdw,fqdkwm SifhvdkrsKd;
zsufuawmh b,fodrvJ . . . }}
0dkif;0ef;BunhfaeBuolwdkYonf NrGuf\pum;qHk;onfESifh rsKd;
rif;\rsufESmudk vSnhfBunfh\/ rsKd;rif;\ezl; ]rsKd;zsuf} [l
aom pmvHk;eufBuD;onf a&;xGif;xm;bdokdY txif;om;ay:ae
\/

157

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rsKd;rif;onf kwfw&uf bmvkyf&rnfrodyJ ae&mwGif&yf


um BuufaoBuD;aoae\/ xdkYaemuf owdNyef0ifvmvsuf yk0g
pudkudkifxm;aom NrGuf\vufaumuf0wfudk vSrf;qkyfvkduf
\/
]]Sif . . . vTwfprf; . . . usKyf vufoew,f . . . }}
NrGufu yk0gudkqkyfudkifxm;&if; vufudkkef;\/ rsKd;rif;u
a'goESifh NrGufvufudkqGJrvdkufNyD; tNcm;vufwpfzufNzifh Nr
Guf\vufxJSd yk0gpudkaNz,l\/ wGif NrGuf\vufwGif
0wfxm;aom ausmufuRwfaeonfhvufpGyfudk Nrifonf/
rsKd;rif;onf yk0gudk vufrSaNzr,lawmhyJ NrGuf\vufudk
aNrmuf,lBunfh&if; ol&JtaNcmufcH&ol\rsufESmuJhodkY wNznf;
Nznf; txdwfwvefYNzpfvm\/
xkdYaemuf NrGuf\rsufESmudk NyL;NyJBunhfvsuf aemufqkwf
aemufqkwfNyK&if; vufnKd;Nzifhxdk;xm;\/

158

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]eif . . . eif . . . eif . . . }}


rsKd;rif;onf pum;udkrSqufraNymEdkifatmifNzpfvsuf aemuf
qkwfaemufqkwfNyK tawmfuav; tvSrf;uGmoGm;rS&yf\/
ab;SdaeBuaomolwdkYvnf; rsKd;rif; rQtxd txdwfw
vefYNzpfaeonfudkBunhf bkrodbrod a&maESmaemufqkwfBu
\/
rsKd;rif;onf NrGufrsufESmrS vHk;0rcGmyJ cg;xJ vdyfxnhf
xm;aom txkyfwpfckudkEIduf,l\/ xdkYaemuf xkdtxkyfudkr
BunhfyJ aNz,lNyD; NrGufudkNy\/
]]Bunhfprf; . . . 'DrSmBunhfprf; . . . 'g eifh[mrIwfvm; . . .
eif . . . "m;Ny . . . olcdk;"m;Ny . . . }}
rsKd;rif;\vufrESifh

vufnKd;Bum;wGif

ZD;uif;cefYSdaom

aBumifausmufwpfvHk;Sd\/

159

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGuf\vufonf Buufuav;udkokwfvdkufaom odef;pGef


uhJodkY rsKd;rif;\vufxJrSausmufudk zswfceJvk,lvdkuf\/
]][kwfwmaygh . . . 'g NrGufvufpGyfu ausmufaygh . . .
aq;txdk;cH&rSm Sufw,fqdkvdkY Sifhudkyg;dkufwkef;u uRwfus
usef&pfwmNzpfrSmyJ . . . 'g bBuD;uay;xm;wJh ausmuf . . . }}
NrGufu aNymaNymqdkqdk rsKd;rif;\ykodrfyk0gudk aNrodkYypfcs
vdkuf\/ xdkYaemuf vufxJSdausmufudk yg;pyfwGifiHkvdkufNyD; rsKd;
rif;\rsufESmbufodkY wnfhwnfh&ifqdkif\/
rsKd;rif;onf rdrdaemufvdkufrsm;tBum;odkY aNy;0if&if; rdrd
aemufvdkufwpfa,muf\"m;vG,frS iSufBuD;awmifaqmif"m;udk
qGJxkwfqkyfudkifvdkuf\/
]]rdNyD . . . rdNyD . . . usKyfvSnf;awGudkwdkufwJh 'Nrr . . .
oif; acgif;aqmifyJ . . . oif;udk usKyfwdkY tckzrf;&r,f . . .

160

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

a[h . . . 'dkYvlawG . . . bmvkyfaeBuwmvJ . . . oif;udk 0dkif;


ygvm; . . . oif;udkzrf;Bu . . . onf'Nrrudk zrf;Bu . . . }}
rsKd;rif;onf tl;uJhodkY rsufvHk;NyL;NyL;NyJNyJNzpfaevsuf w
armwyef; a'gowBuD;atmf[pf\/ r@yftwGif; vlawG w
Nznf;Nznf;tHkvmvsuf NrGufwdkYudk 0dkif;ydwfxm;ouJhodkY Nzpfae
\/ BuufoGefvSD;ol? ikwfoD;axmif;olwdkYuvnf; wNznf;
Nznf;aemufqkwfoGm;Buum 0kdif;BunhfaeBuaom vlawGtBum;
a&mufae\/
rsKd;rif;\aoG;xdk;cdkif;apcsuft& rsKd;rif;\wynhfwyef;wdkY
uvnf;

"m;wazG;azG;Nzifh

0dkif;0ef;ckwfxpfBuawmhrnfuJhodkY

wpfpwpfp NrGufteD;odkY vSnfhywf0ef;&HvmBu\/


vlBuD;0dkif;Sd vltcsKdUwdkYu rqGJ0Hh? rwm;qD;0HhESifh [kwfonf
r[kwfonfudkvnf; r,Hk&J,Hk&JNzpfaeBu\/ tcsKdUvlBuD;rsm;u
odkYNzpfaeonfudk rBunhf&uf/ yJheif;BuD;omSdvQif oif;wdkY 'g

161

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

avmufSd acgif;eJYudk,feJYawmif tdk;pm;uGJukefBuNyD[k awG;\/


]]armif&if udkirsKd;rif;wdkY&JU . . . BunhfIvJvkyfBuyg[Jh . . .
[kwf&ifvJ at;at;csrf;csrf;? r[kwf&ifvJ at;at;csrf;csrf;vkyf
BurSaygh . . . bmrSrSdwJhrdef;rwpfa,mufudk "m;awGeJY0dkif;aeBu
wmuawmh tkyfqdk;vGef;vSygw,f . . . }}
vlBuD;wpfa,mufu wm;qD;vdkufaompum;onf wpfcsdef
vHk; NidrfouftHhtm;oifhaeaom aqGqufudk vSefYEdI;vdkufbdodkY Sd
\/ aqGquftHhtm;oifh&aom taBumif;&if;onf rsKd;rif;ESifh
rsKd;rif;vlrsm;u ckwfrnfxpfrnf[k "m;udk,fpDESifh 0kdif;aeBu
aomaBumifhr[kwf? ukvm;NzLwdkYESifhwuG [Hom0wD&efukefNrdKU
om;wdkY tHhtm;woifh wkefvIyfaBumufGHUcJhBu&onfh rsufESmzHk;
xm;aom "m;NyAdkvfBuD;onf . . .
wifhvSay[ef? bufr&efwnfh? aNcmufwefewfGm? bkHuvm
odkY? NymNymvwfvwf?rTwfrTwfxifxif? NzKwfcsnf;Nrifu? ewf

162

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

yifdk;rSm;? 0dk;0g;awG;cRwf? pdwfvHk;nTwfonfh? bkHxGwfusouf?


SifNrGuf . . . rS vmNzpfae&aomaBumifhNzpf\/
aqGqufonf rdrdwdwfwcdk;cspfaerdaom NrGufvdkrdef;rrsKd;
u "m;NyAdkvfBuD;NzpfaeaomaBumihftxifrao;? rkef;wD;roGm;? Ydk
*kPf,l\/ ydkoabmus\/ ZrLwGif wvlrtNzpfESifh Bum;
zl;HkrQyif Bum;zl;&efcJ,Of;vSaom wu,fhcsD;usK;zG,frdef;rygay
wum;[k awG;awm0rf;aNrmuf\/ odkYaomf owd&vmonfESifh
NrGufu aSUu0if&yfvdkuf\/
]]tpfudkquf tomae . . . tomae . . . ab;z,f . . .
wu,fhol&Jaumif;a,musfm;BuD;awGu

vufeufrJhrdef;uav;

wpfa,mufudk "m;eJY0dkif;ckwfzdkYvkyfaeBuwm b,favmufBunhf


aumif;ovJ . . . 'Dvdka,musfm;BuD;rsKd;awG Sdae&ufeJYawmif Nr
GufwdkYwdkif;Nynfudk ukvm;NzLawGu tEdkifusifh&JBuw,fqdkawmh
. . . }}

163

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGuf\pum;rqHk;rDyif rsKd;rif;\wynhfoHk;a,mufwdkY t
rSwfrJh "m;Nzifh ckef0ifckwfxpfBu\/
NrGufonf aBumifruJhodkY vsifNrefpGm nifnifomomwdrf;
aSmifvsuf teD;Sd aNrtifwHki,fxJrSa&rsm;Nzifh oHk;a,mufom;
wdkY\rsufESmodkY yufrdatmifyuf\/ xdka&onf rdef;rysKddwdkY i
kwfoD;BuufoGefrsm; *sif;rsm; axmif;NyD; ikwfqHkwdkYudk aq;
oGefxnfhxm;onfh vufaq;a&Nzpf\/
r@yfwkdifudk ckwfxpfrdaevsufom;NzpfaeBuaom rsKd;rif;\
wynfhoHk;a,mufwdkYonf rsufESmudkvufNzifhydwfvsuf acgif;w
,rf;,rf;NzpfaeBu\/ xdkpOf NrGufu vlESpfa,mufvufrS "m;
ESpfvufudk tvG,fvk,l\/ aqGqufuvnf; usefwpfa,muf
vufxJSd"m;udk tvG,fqGJ,lvdkufonf/ xkdYaemuf NrGuf\aSU
rS0if&yfvsuf rsKd;rif;udk &ifqdkifvdkufonf/

164

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]tpfudkwdkY pOf;pm;yg . . . NrGuf tpfudkwdkYudk wriftGJU


wdkufNyD; aNymcsif&ifaNymrnf . . . [kwfcsif&ifvnf;[kwfrnf
. . . olcdk;'Nr[lu aBumufGHUorI rppfraq;yJ [kwfygonf[k
aNymavhrSd . . . [kwfonfxm;OD; . . . tpfudkwdkYtckvkyfwm
tkyfqdk;vSonf . . . NrGuftwGuf uRefawmfwm0ef,lrnf . . .
b,frSraNy;ap& . . . tpfudkwdkY NrGufudk BudKufovdkpGyfpGJEdkif
onf . . . romr,mudpNyD;wJhtcg NrdKU0efrif;Hk;rSmavQmufxm;
NyD; pGyfpGJzrf;qD;Edkifonf . . . onfvdkr[kwfyJ tckvkyfenf;rsKd;
udkvkyfvQif tpfudkY*kPfvnf; xdcdkufrnf . . . uRefawmfwkdYu
vnf; Bunhfraeom . . . }}
xdktcgwGif wkef;kef;wvIyfvIyfESifh 0dkif;BunhfaeBuoltm;
vHk;wdkYu wpfa,mufwpfayguf 0dkif;0ef;axmufcHBu\/ vlBuD;
awGudk,fwdkif aqGqufwkdYSd&modkY wkd;0ifa&mufvmBu\/ rdef;r
ysKdtcsKdUESifh ykpGefawmifGmi,frS tysKdacgif;wdkYuvnf; NrGuf\

165

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ab;odkY 0dkif;vmBu\/ tcsKdUuvnf; rsKd;rif;udk twif;qGJac:


vsuf Nyefyg&ef aNymBu\/
rsKd;rif;onf rNiif;qefEdkifyJ rdrdvlrsm;udkac:\/ aqGqufu
rdrdvufxJSd"m;udk aNrNyifodkY xdk;pdkufypfay;\/ NrGufuvnf;
,if;twdkif;ypfpdkuf\/ "m;oHk;acsmif;wdkYonf wpfwef;wnf;aNr
pdkufvsuf "m;dk;oHk;ckyl;aeBuonf/
rsKd;rif;wdkYvlpkonf "m;rsm;udk EIwf,lxGufoGm;Bu\/ rsKd;
rif;wdkYxGufoGm;BuNyD;onftxd r@yftwGif; vlawG pkHk;pkHk;
aNymaeBu\/ tcsKdUu ckcsdefrsKd;rSm ckvdkNzpf&wJhtwGuf pdwfr
aumif;[k rsKd;rif;wdkYu aNymoGm;&rnfhtpm; ,if;wdkYu 0ifaNym
aeBu\/
tcsKdUrdef;uav;wdkYu . . . ]]olaX;om;rsKd;rif;udkaNymvdkuf
wm wu,fvm; . . . odyftm;uswmyJ . . . aemufwpfcg tJ

166

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'grsKd;qdk&if uRefrygac:yg . . . }} [k tm;wufoa&m aNym


Buar;Bu\/
NrGufu [kwfovdkvdkr[kwfovdkvdk wdwdusustaNzray;
yJ . . . ]]rBumcif tm;vHk;odvmBurSmaygh . . . }} [kaNym\/
aqGqufNyefrnfNyKaomtcg rsKd;rif;wdkYvlpk apmifhaeBurnf
pdk;aomaBumihf 0dkif;wm;xm;Bu\/ tcGifhomonfESifh aqGquf
u NrGufudk ]wu,fvm; . . . } [k ar;onf/ NrGufu acgif;
ndwf0efcH\/
]]rdkufvScsnfvm; NrGuf&,f . . . [kwf&ifvJ bmvdkYaNym&
wmwHk; . . . }}
]]bBuD;ay;xm;wJh aBumifausmufuav;udkESaNrmvdkY . . . tJ
'gav;xkwfNyatmif wrifaNymvdkufwm . . . NyD;awmh NrGufrSm
tbvJqHk;cJhNyDr[kwfvm; . . . tbudkaoatmifwdkufwJh ukvm;

167

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NzLawGudk bBuD;eJYtwlvdkufoGm;NyD; oif;wdkYudkNyefwdkuf&r,f


. . . onfrSmaevdkY bmxl;tHk;rSmvJ . . . }}
]]NrGuf&,f . . . eifhES,f . . . }}
aqGqufu rnnf;omnnf;om nnf;&onf/ NrGuf\t
pDtpOfudk r[kwfzl;[krqdkom . . .
aqGqufNyefvmcsdef tawmfnOfheufcJhavNyD/ NrGufonf
aqGqufudkpdwfrcsaomaBumihf ab;qD;&efum,loGm;&ef "m;
vG,fwpfacsmif;ay;vdkuf\/ ]]tb onf"m;vG,frygoGm;wmeJY
"m;wHk;vG,fvdkYus&wm . . .}} [kvnf; EIwfrS aNymvdkufao;\/
aqGqufu NrGufonf wdkufyJGtaBumif;? "m;ckwfvSHxdk;t
aBumif; tawmfcsnf; t&nf0aeNyD[k rSwfcsufcsvdkuf\/ xdkY
aemuf NrGufudkEIwfqufvsuf ykpGefawmifGmi,frS xGufvmcJh
onf/

168

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
aumif;uif

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
Bu,fa&mifrQSdonf/

vqef;&ufNzpfaom

aBumihf v0ifESifhNyD;Nzpf\/ opfawmBuD;twGif;odkY0ifoGm;aom


aNrNzLvrf;aBumif;uav;udk Nrif;ay:rS a&;a&;Nrif&onf/ wdrfysH
onf vrf;udkodonf/ bmrSyl&efrvdk . . .
tkyftkyfqdkif;qdkif;Sdaeaom Nrifhrm;vSonfh opfyiftdkBuD;wdkY
\atmuf tvif;a&mif vHk;0uif;rJhae\/
Nrifhrm;aomopfawmBuD;\ tNyifab;Sd csKHydwfaygif;wef;
wpfavQmufwGif ydk;pkef;BuL;wdkYonf 0if;ueJvufueJ wpfcsdef
wnf;wpfnDwnf; rSefrSefvif;ae\/ xdkykd;pkef;BuL;tvif;a&mif
wdkYaSUrS rJrJt&m0wKrsm; NzwfvmaeBuonf/ rsKd;rif;\wynfh
rsm; Nzpf[efwl\/
BudKwifaSmifSm;vdkonfhoabmESifh aqGqufu Nrif;udk cyf
okwfokwfESif\/ wpfbufrSrJrJrsm;u aqGqufSd&modkY 'kef;pdkif;
vmBu\/ &efolawGNzpfaBumif; aocsmonfESifh aqGqufonf

169

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Nrif;udk'kef;pdkif;\/ opfawmtkyftNyifodkYxGufaomtpyf Nrif;


csif; reD;ra0;vmqHkBu\/
&efolwdkY\Nrif;onf SpfaumifSd\/ aqGqufonf Nrif;Spf
aumifwdkY0ef;&Honfudk aSUrSBudKaNy;vdkuf? aemufodkYvSnfhaNy;
vdkuf? ,modkYywfaNy;vdkuf? 0JodkYywfaNy;vdkuf? yl;acscGmacsNyK
vdkuf ponfNzifh Nrif;SpfaumifwdkY zrf;rrdEdkifatmifNyK\/
BudKvdkuf Nzwfvdkuf yef;vdkufBuaom Nrif;wdkYESifh Nrif;csif;
qHkwdkif;

toifhxkwf,lxm;aom"m;vG,frS"m;Nzifh"m;csif;qdkif

ckwf\/ "m;"m;csif;vnf; ckwf&\/"m;ESifhvSHESifhvnf; ckwf&\/


"m;ESifhaqmufykwfESifhvnf; ckwf&\/ wpfa,mufESifhwpfa,muf
csif;vnf; ckwf&wdkuf&\/ wpfa,mufESifhESpfa,mufvnf; ckwf
&wdkuf&\/ odkYckwfBuwdkufBu&if; &efNyKolwdkY 'Pf&m&vsuf
Nrif;xufrSusBu\/

170

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aemufqHk; &efolbufrS oHk;a,mufomusefawmh\/. &efol


oHk;a,mufwdkYonf oHk;a,mufom;vHk;axG;vsuf aqGqufudk
vdkufBu\/ aqGqufu oHk;a,mufvHk;udk vGwfatmifaNy;&\/
odkYaomf wdrfysHonf armvSNyDNzpf&um; aumif;pGm vGwfatmif
raNy;Edkifawmh/ &ifqdkifrdvQif aqGqufu oHk;a,mufESifhwpf
a,muf ckcHwdkufcdkuf&if; aemufodkYwHkYaNy;Ncif;? ab;odkYNzwfaNy;
Ncif; ponfwdkYudk NyKae\/
a&mifeDvmcJhavNyD/ vdkufvHwdkufcdkufaeonfh Nrif;oHk;pD;udkck
cH&if; &efolNrif;wpfpD;ay:rSwdkufcdkufol Nrif;ay:rStus aqG
qufu Nrif;udk aemufodkYwHkYaNy;\/ xdkpOf aqGqufrsufESmrl
&mt&yfrS Nrif;av;aumifxGufvmBu\/ aqGqufonf Nrif;
udkwefY&yfvsuf ab;odkYvSnhfNzwfaNy;rnfNyK\/
xdkpOf aqGqufaemufrSvdkufvmonfh &efolNrif;ESpfaumif
wdkYu qufrvdkufBuawmhyJ &yfBunhf\/ xdkYaemuf aemufodkY

171

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wHkYaNy;\/ wGif aqGqufu aNy;rnfNyKNyD;rS rdrdNrif;udkwHkY&yf


vdkufNyD;

rdrdSd&modkYvmaeBuaom

Nrif;av;pD;udk

apmifh&yf

Bunhf\/
NrGufESifh a,musfm;BuD;oHk;a,mufwdkYNzpfaeBu\/
]]tpfudkqufudk

&efolwdkY

0dkif;0ef;wdkufcdkufaeBuonf[k

tdyfrufNrifrufqJ bBuD;qDrSvlrsm; a&mufvmBuaomaBumifh


ac:aqmifvdkufvmcJhonf . . . }} [k NrGufuaNym\/ aqGquf
onf a&;a&;rQNrifae&aom NrGuf\rsufESmudk pdrf;pdrf;vJhvJh
Bunhf\/
]]NrGufvdkufvmawmh NrefNrefoufomwmayghav . . . Nr
GufvdkufrvmvJ olwdkYudkawmh EdkifatmifwdkufEdkifrSmygyJ . . . Nr
Gufay;vdkufwJh"m; ygayvdkYaygh . . . "m;uvJ NrGufaNymovdk
wu,faumif;ygw,f . . . }}

172

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGufwdkYu bmrSraNymBuyJ aqGqufudkvdkufydkYBu\/ [H


om0wD&efukefodkY 0ifawmhrnfNyKrS NrGufwdkY &yfaecJhBuonf/
aqGqufonf Nrif;udk&yfvsuf "m;vG,fudkcRwfay;onf/ Nr
Gufu aqGqufudk Tef;Tef;vJhvJhBunhf\/
]]onf"m; tpfudk,lawmh . . . }}
aqGqufonf"m;udkayGYydkufvsuf

NrGufudkwHkYBunhfonf/

xdkYaemuf wdkwaovG,fvdkuf\/ taSUbufrS aevHk;BuD;xGuf


vmavNyD . . .
]]tpfudkquf . . . uRefrwdkYNyefr,f . . . tpfudkquf apm
apmvmygavh . . . }}
NrGufwdkYonf aqGqufBunhfaepOfyif aemufodkYvSnhfNyef
oGm;Bu\/ aevHk;BuD;udkaemufcHNyKvsuf Nrif;ESifpdkif;oGm;Buaom
NrGufwdkYudk rsufpdwqHk;Bunhfae\/ NrGufwdkYu ta0;rS&yf

173

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vsuf vufaNrmufNyBuao;onf/ aqGqufuvnf; Nrif;xuf


rScg;qefY "m;udkcRwfvsuf 0rf;yef;wom "m;udkaNrmufNy\/
aT&nfvl;aom wufopfpaea&mifNcnfatmuf aBu;Nzifh
oGef;avmif;NyD;pkyfwkuJhokdY aNrmufxm;aom"m;ESifhvdkufzufvS
onfh a,musfm;yDovSonfh aqGquf\kyfoGifudk NrifawGYaeBu
&aomtcg NrGufonf ESvHk;om;xJuaEG;vmatmif BunfEl;ESpf
odrfhae\/ xkdYaemuf auseyfaomtNyKH;Nzifh ayghyg;TifNrL;pGm Nrif;
udk qufvufESifonf/
aqGquf NrdKU0efrif;tdrfawmfodkYa&mufaomtcg &efukefNrdKU
0efBuD; tdyf&mrSxESifhavNyD/ NrdKU0efBuD;onf aqGqufudk vSrf;
ac:vdkuf\/ xdkYaemuf . . .
]]tdrfawmftwGif;odkY ukvm;NzLrsm; Nrif;pD;0ifvmBupOfu
aqGqufuarmif;xkwfvdkufonfudk

&efukefNrdKUom;wdkYtm;vHk;

odaeBuonf . . .

174

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfhaemuf ukvm;NzLwdkYauseyfatmif aqGquftm; tdrfrS


wpfygwnf; tNypfay;ESifxkwfvdkufonfht[ef NyKvkyf&onfudk
vnf; &efukefNrdKUom;wdkYtm;vHk; odaeBuonf . . .
odkYaBumifh aqGqufonf tdrfawmfSdaerSef; &efukefNrdKUom;
wdkYodBuvQif ukvm;NzLwdkY\vlrsm;vnf; &efukefSdaeBuaom
aBumihf ukvm;NzLwdkYygodBurnf . . .
onfodkYodvQif ukvm;NzLrsm;u Armrsm; vdrfvnfauGY
aumuf oif;wdkYudkqufqHonf[k pGyfpGJBucsdrfhrnf . . .
o[maBumihf tarmifonf vufa0SYawmfBuD;ESifhtwl trdefY
tnTef;cefYtyfvTmudkyg ,lvsuf atmufbufwpfcGifwpfNyifodkY
vlolvufeufpkaqmif;&ef oGm;av . . . tarmif pkaqmif;&
aom vlolvufeuftm;vHk;wdkYtay: &onfhvlolvufeuft
vdkuf tarmifu ttkyftcsKyfAdkvfNyK vufa0SYawmfBuD;udk wyf

175

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

a&;wyfaxmufNyKvkyf&ef wpfygwnf;cefYtyfvdkufrnf . . . t
armifoGm;avavmh . . . }} [k qdk\/
aqGqufonf vufa0SYawmfBuD;ESifhtwl xdkaeYeHeufyif &ef
ukefNrdKU0efrif;BuD;tdrfrS xGufcJh&\/ xdkYaemuf NrGufwdkY qGrf;
oGyfudpNyD;onfESifh NrGufESifhtwl NrGufbBuD;Sd&modkY a&mufcJh
Bu\/
NrGuf\bBuD; OD;NrwfxGef;onf 'vGmawmifbuf wGHaw;
awmwef;ESifh uGrf;NcHukef;tpyfwGif vl 7000 udk tkyfcsKyf t
oifhSdaeaom trI;ttkyfNzpfonf/ OD;NrwfxGef;udk uaemifrif;
om;BuD;\vl,Hkawmf[kom omrmefrQod&aomfvnf; bmhaBumihf
uJhodkY

vufeufvlolESifh

ae&mwGif

wdwfwqdwfvm

a&mufaexkdifonf[k OD;NrwfxGef;u xkwfraNym/


OD;NrwfxGef;tNyif OD;NrwfxGef;\i,faygif;a&mif;&if; OD;aT
yef;vnf;yg\/ OD;aTyef;onf wGHaw;awmeufprf;a&wGif; vl

176

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

2000 ESifh toifhSd\/ NrGufudktaBumif;NyK OD;NrwfxGef;ESifh


aqGqufwdkY awGYBu&aomtcg OD;NrwfxGef;uqdk\/
]]armif tyifyef;NyK vufeufvloltopf pkaqmif;raeav
ESifh . . . usKyfqDu vl 1000 udk cGJ,l . . . armifhoabmtwdkif;
oD;oefYwyfzGJYNyD; wnfavawmh . . . armifh NrdKU0efrif;BuD;\ w
&m;0iftrdefYSdonf . . . usKyfwdkYuJhodkY ykef;vQKd;ae&efrvdk . . . }}
OD;NrwfxGef;onf aNymonfhtwdkif; tm;aumif;armif;oef vl
i,f vufeufudkifvl 1000 udk aqGqufodkYay;\/ aqGquf
onf xdkvl 1000 ESifh ausmufwef; wyfcs&yfwnf\/
NrGufonf rdrdbBuD;OD;NrwfxGef;ESifhtwl usef&pf\/ aqG
qufwyfwnf&modkY NrGufygrvmawmh . . ./

177

NrefrmusL;ypfzdk&rf

4/
aqGqufwdkYtzdkY wyfopfxlaxmif&onfrSm vG,fonfr
[kwf/ ydkcufcJonfum; rdrdoabmtwdkif; pnf;Hk;&aomwyf
qdkvQif awmfao;\/ ,ckum; rdrdocifESifh rdrdSdNyD;aomwyfudk
qGJ,lvm&aomaBumihf xdef;odrf;pnf;Buyf&ef cufcJ\/
wyfwpfckvHk; tNrJ kwfkwfoJoJqlnH\/ xdef;odrf;
atmf[pfr&/ ,cif OD;NrwfxGef;vufatmufSdpOfu ,if;wkdY
qdkif&mqdkif&mwdkYudk aBumufGHU&aomaBumifh av;cefY\/ ,ck
,if;odkYaBumufGHUBu&aomolwdkYvnf; ygrvm/ G,fwlwef;wlrQ
Nzpfaom rdrdwdkYxufyifi,fao;aom aqGqufudkvnf; r
aBumufGHU . . .

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkYxufqdk;onfum; wyfom;wdkYonf rdrdwdkYpcef;cs&m


NidrfNidrf0yf0yfrae? teD;em;Gmi,fuav;rsm;udk oGm;a&mufarT
aESmufBu\/ wvdkif;ruav;? u&ifruav;rsm;ESifhwuG Armr
uav;wdkYudkvnf; csrf;omray;yJ twif; oGm;a&mufqGJvGJBu
\/
wyfom;wdkY odkY&rf;um;aeonfudk Gmom;wdkYuvnf; Nidrf
oufcHaeBuonfr[kwf . . . oif;wdkYwawGudk "m;? vSH? wkwf?
av;? 0g;cRef ponfwkdYNzifh ckcHdkufykwfxdk;ckwfypfvTwfBuonf/
xdktcg oif;wdkYu vlpkvla0;NzifhoGm; GmvHk;acsypfBu\/ u
av;rdef;rrusef wkyfaESmifowfNzwfvsuf GmvHk;rD;wdkufypfBu
\/
rdrdwdkYaNymif;vmBu wpfywfrSrNynhfao;rD Gmi,fESpfGm rD;
wdkufNyD;ae\/ xdktNyKtrludk acgif;aqmifNyKvkyfolum; rdrdukd,f
rdrd Adkvfzm;[kac:aom izm; Nzpfavonf/

179

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

izm;onf om,m0wDe,f ewfwvif;NrdKUtaemuf wmyGef


Gmom;Nzpf\/ t&yfig;awmifeD;yg;Sd\/ t&yfSnfoavmuf vl
aumifvnf;BuD;xGm;\/ t&yfSnfvlaumifBuD;HkrQr[kwf/ wkwf
"m;? rD;aygufNyD;onf[kvnf; wpfwyfvHk;ausmfBum;\/
izm;wdkYpdwfxvmNyDqdkvQif . . . ]]rdk;ay:odBum;? vlYNynfi
zm;wJhuG . . . izm;wJhuG . . . }} [k Budrf;0g;atmf[pfvsuf 0g;
ydk;vHk;udkyif uGJausukefatmif vufoD;qkyfBuD;Nzifh xkacsypf
wwfonf[k qdk\/
aqGqufonf izm;ESifhwuG rdrdwyfwpfwyfvHk;udk pkHk;ap
vsuf rdrdwdkYaus;Gmrsm;udk rdrdwdkYu NyefrzsufqD;BuzdkY em;0if
atmifwm;Nrpf\/ rdrdwdkYudk,fwdkifvnf; uJhodkYaomaus;Gm
rsm;rS ,ckuJhodkY pkaygif;a&mufSdaeBuolrsm;Nzpf&m rdrdwdkYu ,
ckuJhodkYrpkrdyJ rdrdwdkYaus;GmwdkYaexdkifwkef; tNcm;olwdkYu ,ck

180

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdrdwdkYuJhodkY vma&mufzsufqD;BurnfqdkvQif rdrdwdkYpdwf b,f


vdkaeBurvJ[k ar;\/
xdkYNyif rnfolYudkrqdk aBumufHGUae&aom qif;&Jdk;om;
oem;cspfcifzG,faumif;onfh rdrdwdkYtrsKd;om;tcsif;csif; rdrdwdkY
uNyef apmfum;NyBuOD;rnfqdkvQif tNcm;aomwdkif;wyg;om;
wdkYonf rdrdwdkYxufyif ydkapmfum;NyBuvdrfhrnf . . .
rdrdwdkY ,ckuJhodkY vufeufudkiftzGJYtpnf;Nzpfvmatmif zGJY
pnf;xm;Buonfhrlv&nfG,fcsufonf oem;cifrifzG,faumif;
aom rdrdwdkYaus;Gmom;rsm;udk apmfum;nOf;qJ&efr[kwf/ rdrdwdkY
aus;Gmom;rsm;udk apmfum;nOf;qJ&ef a&mufvmBurnfh wdkif;w
yg;om;wdkYudk wdkufcdkufESifxkwfypf&ef pkpnf;xm;BuonfhtzGJYNzpf
\/ ,ck ukvm;NzLwdkYonf Armaus;Gmom;rsm;ESifhwuG ArmEdkif
iHudkyg usK;ausmf&efpvmNyDNzpfaBumif; tm;vHk;todNzpf\/ onf
vdktcsdefrsKd;wGif tEdkifrcHtHI;ray;yJ ukvm;NzLawGudkwdkufcdkuf

181

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&ef zGJYpnf;xm;onfh ArmwyfawGu ukvm;NzLawGudkrwdkufyJ


vkyfwdkif;cHae&rnfhArmawGudk tcsif;csif;tEdkifusifhESdyfpufaeBu
onfqdkonfrSm Sufp&maumif;vS\/ xdkYaBumihf aemufwpfBudrf
odkYNyKvQif vHk;0onf;rcHawmh[k aqGqufuaNymxm;\/
odkYaNymxm;NyD;rSrBumao;rD izm;wdkYvlpkonf ukef;dk;
wef;ay:Sd GmwpfGmudk rD;wdkufaeBuNyD[laomowif; a&muf
vm\/ aqGqufonf pdwfvnf;ysuf\/ a'govnf;xGuf\/
onfvlawGESifh Nzpfygawmhrvm;[kvnf; awG;\/
]]uJ . . . tba& . . . 'DaeY usaemfwdkYawmh udk,fhtcsif;csif;
wpfyGJwpfvrf; tuJprf;Bu&awmhrSmyJ . . . }}
vufa0SYawmfBuD;u rxDw&D NyHK;a,mifa,mifNzpfvm&mrS
yg;pyfxJSd aq;GufzwfBuD;udk wpfcsufESpfcsufvSdrfh0g;&if; aq;
&nfudk ]Aspf}ceJ axG;xkwfvdkuf\/

182

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]tysif;aNyoy vlav;&m . . . 'grSvJ aemufudk 'dkYaNym&if


tvG,fwuleJY em;axmifvmBury . . . }}
vufa0SYawmfBuD;ESifhaqGqufwkdY tcsdefrDyif tcsif;NzpfyGm;&m
GmxJodkY Nrif;udk,fpDNzifha&mufvm\/ GmxJu izm;wdkYzrf;qD;
ac:aqmifxm;olrsm;rSwpfyg;

tNcm;&yfolGmom;rsm;

rSdBu

awmh/
tdrfawGtwGif;rS qGJ,larTaESmuf,lxm;aom ypnf;wdkYonf
Gmvrff;ray: zdkz&JNyefYusJae\/
tcsKdUae&mrsm; NymyHkrsm;? rD;avmifwdkifikwfrsm;rS rD;cdk;aiGY
rsm; wvlvlxGufae\/ tcsKdUae&mSd tdrfBuD;tdrfaumif;wdkYonf
rD;[kef;[kef;awmufvsuf Nzef;Nzef;aNzmif;aNzmif;Nrnfae\/ Gm\
txuf rD;cdk;vHk;BuD;rsm;arSmifvsuf xdkrD;cdk;vHk;BuD;rsm;tBum;
wGif iSufpGefwdkYuvnf; 0JaeBu\/

183

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vloluif;aom tdrfay:tdrfatmufwdkY izm;\taygif;t


oif;wdkYonf txkyftydk;BuD;rsm;vG,fvnf;aumif;? Buufrsm;
bJrsm;udkqGJvnf;aumif;? uRJrsm;EGm;rsm;udkqGJvnf;aumif;?
0ufrsm;udkwkyfxrf;? qdwfrsm;udkqGJvnf;aumif; wpfae&m
rSwpfae&modkY ul;oef;oGm;vmaeBu\/
uGrf;pm;vdkaomolonf

uGrf;oD;wpfvHk;vdkumrQNzifhvnf;

uGrf;oD;yifudkckwfvSJcs rdrdvdkaomuGrf;oD;udk qGwf\/ t&uf


ESifhpm;aomuf&ef tNrnf;pm;vdkoluvnf; csnfxm;aomEGm;\
aygifom;udk tSifvwfvwfvSD;,lvsuf xif;rD;&ap&eftwGuf
tdrfwpfaqmifvHk;udkrD;wifdIU xdkrD;Nzifh tom;udkzkwf\/
izm;ESifh tausmftarmfrdkufzufwdkYonf Gmv,f aysmfyGJBuD;
usif;yaeBu\/

olwdkYonf

opfyifBuD;rsm;tkyfqdkif;aeaom

us,f0ef;vSonfhaNruGufvyfBuD;ay: NzJNzJum;um; aNcqif;vJ


vlxdkifaeBu\/

184

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

olwdkYvufxJ t&ufcGufrsm; udk,fpDSdBu\/ olwdkY\aSU


prJ[if;vsmrsm;udk AsyfBuD;Nzifhxnfh oHk;acsmif;axmufay:wif
xm;\/
i,fEkEkrdef;rysKdav;rsm;onf izm;wdkY\ NzJum;xm;aomaNc
axmufBuD;rsm;udk wkefvIyfaomvufuav;rsm;Nzifh qkyfe,fay;
aeBu\/ rnfolrQ rsufvTmryifh0Hh/ xdwfaom&if wkefvIyfaom
udk,fvufrsufESmwdkYNzifh tNrJwrf; rsufvTmcsxm;Bu\/
izm;onf AswfxJSd prJ[if;vsmwHk;udk vSHNzifhxdk;,lvdkuf\/
xkdYaemuf t&ufwpfusKduf? tom;wpfudkuf udkufae&mrS rdrd
aNcaxmufudkESdyfay;aeonfh rdef;rysKd\rsufESmudk iHkYBunhf\/ vSH
oGm;Sdaomtom;wHk;udk rdef;uav;\yg;pyfem;odkYa&mufatmif
NAKef;ceJxdk;ay;\/

rdef;uav;u

txdwfwvefYrsufESmNzifh

aemufodkYwGefY\/ izm;u oGm;wpfNyHKvHk;ay:atmif yg;pyfBuD;


NzJ &,f\/

185

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]a&mh . . . pm; . . . }}
rdef;uav;u acgif;,rf;vsuf tvGefaBumufGHUpGm aemuf
odkYwGefY\/ rl;aom izm;\rsufESmonf wif;rmvm\/
]][Jh . . . pm;prf; . . . }}
rdef;rysKdu rdrdyg;pyfteD;odkYa&mufvmonfh vSHzsm;udkBunhf
vsuf vefYatmfrdawmhrnfuJhokdY yg;pyfudk[vdkuf\/
]]uJ[m . . . }}
tom;wHk;ESifhwuG vHSoGm;udkyg rdef;rysKd\yg;pyfxJodkY xdk;
oGif;vdkuf\/ xdkYaemuf rsufESmudk aNcaxmufNzifhuefvsuf vSH
oGm;udkEIwf\/
]]a[; . . . aNy;r,fhtxJudk 'Daumifryg qGJxnfhvdkufprf;
. . . }}
izm;\tazmfwpfa,mufu yg;pyfrS aoG;rsm;pD;usaeonfh
rdef;rysKdudk kyfao;kyfudkqGJ,loGm;bdodkY vufwpfzufudkudkif

186

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vsuf wGwfwdkufqGJoGm;\/
izm;u xdkif&mrSxvsuf ,pfaomrsufvHk;Nzifh wpfzufodkY
vSrf;Bunhf\/
]]b,folYtvSnfhvJa[h . . . }}
]]iusm; . . . }}
]]tm; . . . iusm;vm; . . . iusm;qdk&if b,fESpfaumifvJ
a[h . . . }}
]]rif;qDuaumifryg&if aNcmufa,mufuGm . . . }}
]]aNcmufa,mufenf;w,fa[h . . . ckepfa,muf . . . }}
]]&&if rif;bmay;rvJ . . . }}
]]&om&ygapuGm . . . igukd,fwdkif t&ufwpfcGufiSJYNyD; rif;
qDudk dkdkaoaovmay;r,f . . . }}
]]wu,faemf . . . rif;pum; rif;rSwfxm; . . . }}

187

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]rSwfw,fuGm . . . }}
]]pdrfvdkuf . . . }}
]]at; . . . pdrfw,f . . . rif;om &ygap . . . }}
izm;ESifh iusm;wdkYNyKvkyfaeBuonfh tavmif;tpum;um;
q,fvHywfvnfcefYSdaom uGufvyf\tv,fodkY zrf;qD;xm;
onfh GmxJuvlawGudkac:vm\/
xdkYaemuf ]aNy;Bu} [katmf taNy;cdkif;\/ xdkpOf tNyifrS
rdrdtvSnhfusa&mufolu uGufvyftwGif;odkY Nrif;udk 'kef;pdkif;
0ifvmvsuf uGufvyftwGif;Sdaeao;onhf aNy;vTm;aeBuol
rsm;udk wpfa,mufrSrvGwfatmif xdk;ckwf&\/ uGufvyftNyif
odkYa&mufatmif aNy;Edkifoludk rxdk;&? rckwf&? vGwf\/
rckwfEdkifrxdk;Edkif

wpfa,mufESpfa,mufvGwfxGufoGm;

vQif xdk;ckwfol tSuf&\/ wpfa,mufrusef xdk;ckwfowfNzwf

188

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

EdkifvQif vlawmfNzpf\/ wpfBudrfvQif vltrsm;qHk; aoaBuysuf


pD;atmif ckwfEdkifxdk;Edkifav *kPfSdav . . .
avmif;aBu;um; vlwpfa,mufydkckwfEdkifvQif HI;olu t
&ufwpfcGufiSJYay;&Ncif;yif Nzpf\/
,ckvnf; iusm;onf vlckepfa,mufudk rvGwfatmifckwf
rnf[k qdk\/
txkd;tckwfcH&rnfhGmom;rsm;udk uGufvyftv,foldY qGJ,l
oGm;\/ iusm;u uGufvyfab;wGifNrif;pD;vsuf vSHrudkudkif
vsuf toifhapmihf\/
]]vTwfya[h . . . }}
BudK;aNzay;xm;olrsm;udk uGufvyftv,fwGif wpfNydKifeuf
vTwfay;vdkufBuNyD; vTwfolwkdYu ab;odkY pk&yfaevdkufBu\/ I
usm;u Nrif;udk 'kef;pkdif;0ifvm\/

189

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

toufvkaNy;aeBu&onfh vufeufrJhvlrsm;udk iusm;u t


wif; Nrif;ESifhwdkuf vdkufvHxdk;ckwf\/ tcsKdUaomaNy;&olrsm;
onf uGufvyftNyifodkYa&mufatmif wef;wef;rwfrwfraNy;yJ
wHkYumNyefum a0hum0kdufumNzifh uGif;BuD;xJwGif vSnhfywfaNy;
aeBu\/
iusm;onf vlig;a,mufrQomvQif rvGwfatmifxdk;ckwfEdkif
olNzpf\/ ig;a,mufuydkvQif tNrJvGwf\/ ,ckrl raNy;Edkif
aom'Pf&mNzifh rdef;uav;ygaomaBumihf aNcmufa,mufaNy;ap
\/ 'gudkodaom izm;u ckepfa,muf[k tavmif;tpm;NyK
vdkufNcif;Nzpfonf/
iusm; Nrif;udk'kef;pdkif;0ifvmuwnf;u tazmftcsKdUu ]i
usm;}uG[k toHukef atmf[pftm;ay;\/
]]aNy;ygawmhvm; . . . vGwfatmifaNy; . . . aovdrfhr,faemf
. . . vmNyD . . . vmNyD . . . taemufbufudk auGYaNy; . . . [dkr

190

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

om bmvkyfaewmvJ . . . tckae NzwfxGufygvm; . . . [kwfNyD


. . . [kwfNyD . . . vGwfawmhr,f . . . iusm; vdkufavuGm . . .
a[m . . . vGwfNyD wpfa,muf . . . iEGm;uG . . . iEGm; . . .
tvum; iEGm; . . . }}
uGufvyfxJ av;a,mufcefYrdvdkufonfh iusm;onf rdrdnHh
zsif;onfudk vufeufrJhaNy;olwdkYtay: tNidK;xm;um raNy;
Edkifrnfholudk &uf&ufpufpufNyKusifh\/ rsufESmwpfckvHk; aoG;t
vl;vl;ESifh raNy;EdkifSmaomrdef;uav;onf vJNydKvdkuf xvdkuf
Nzpfae\/
iusm;onf xdkrdef;ri,f\&ifnGefYqDodkY vSHrNzifhcsdefvsuf
Nrif;udk 'kef;pdkif;0if\/
xdkpOf Nrif;wpfpD;onf uGufvyfxJodkYaNy;0ifvmum iusm;
\vSHdk;udk "m;NzifhNzwfcs\/ iusm;vnf; tSdefvGefvsuf Nrif;
ay:rS uRrf;NyefusoGm;&onf/

191

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tm;vHk; kwfkwfoJoJNzpfvsuf vufeufudk,fpDtoifhNyifNyD;


ae&mrSx&yfBu\/
]]uJ . . . uRefawmf SnfSnfa0;a0;rar;bl; . . . tck cif
Asm;wdkYvmBuwJhtxJrSm b,folacgif;aqmifvJ . . . }}
tm;vHk;u kwfcsnf;a&mufvm ar;aeaom aqGqufudk
Bunhfae&mrS izm;\rsufESmbufodkY vSnfhBunhfvdkuf\/ izm;
onf rl;,pfaom &Da0a0rsufvHk;Nzifh &efvkyfawmhrnfuJhodkY aqG
qufudkBunhf\/ aqGqufu Nrif;ay:rSckefqif;vdkufNyD; izm;Sd
&modkY aS;IoGm;\/
]]Bumw,fAsm udkzm; . . . cifAsm; acgif;aqmifyJrIwfvm;
. . . cifAsm;wdkYudk usKyf bmaNymxm;vJ . . . }}
izm;onf aqGqufudk rcdk;rcefYBunfhvsuf NyHK;\/
]]aeygtHk; AkdvfrSL;uav;&JU . . . EdkYtyfapmfrSraysmufao;wJh
AdkvfrSL;uav;aNymwmudk em;axmifyghr,fvdkY b,fwkef;u 0efcH

192

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xm;vdkYvJ . . . rIwfbl;vm;uGm oli,fcsif;wdkY&m . . . }}


izm;onf cyfaomaomav;aNymvsuf ab;ywfvnfSd rdrd
tazmfrsm;bufodkY aNymifysufysufvSnhfar;\/ xdkYaemuf w[m;
[m;&,f\/ izm;\tazmfrsm;uvnf; 0dkif;&,fBu\/ tJ'gyJ[l
aom trlt&mNzifh aqGqufudk rsufvHk;NyL;Ny\/
]]'DrSm . . . AdkvfrSL;av;u uav;Sdygao;w,f . . . usKyf
u usKyfq&mu vdkufoGm;qdkvdkY vdkufvmcJhwm . . . AdkvfrSL;u
av; odaumif;avmufw,f . . . usKyfvdk wkdufyGJaygif;pkHawGY
vmwJh 0g&ifha,musfm;BuD;wpfa,mufu SifvlxGufuav;wpf
a,mufudk q&mwifae&r,fqdk&if . . . oli,fcsif;wdkYa& . . .
BunhfvkyfBuygOD;[dkU&JU . . . }}
]][kwfw,f Adkvfzm; . . . [kwfwmy . . . tm;vhk;uvJ
onftwdkif;yJy . . . }}

193

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]at; . . . [kwfw,f . . . oli,fcsif;wdkYawmfw,f . . . 'D


rSm . . . rdk;ay:odBum; vlYNynfizm;wJh . . . avmurSm Adkvfzm;
udk BoZmay;EdkifwJhol[m q&mOD;NrwfxGef;wpfa,mufyJ Sdw,f
. . . tJ'Dawmh em;rvnf&if at;at; ab;uxdkifBunhfae . . .
Adkvfzm;wdkYay;wm tom,lxm; . . . a[m[dkrSm t&uf
aomufcsifoGm;aomuf . . . a&mh . . . cGuf . . . }}
]]'DrSm udkzm; . . . cifAsm;eJYuRefawmfeJY b,folYpum; b,f
olem;axmif&r,fqdkwm tckodatmif vkyf&rSmyJ . . . cifAsm;
[m toufBuD;aeayr,fh cifAsm;vkyfwJhtvkyfawG[m qifNcifrI
rygyJ pmemrIuif;w,f . . . ukd,fuapmihfaSmufay;&r,fh udk,fh
wdkif;Nynfom;awGudk vufeuftm;udk;eJY udk,fu t&ifOD;atmif
ESdyfpufNyaew,f . . . uJav . . . 'gawG z,fvdkufyg . . . cif
Asm;eJYuRefawmf b,foluq&mqdkwm uRefawmfwdkY tckaG;Bu
wmaygh . . . cifAsm;vJ oabmusrSmygyJ . . .

194

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'Dvdkvkyf . . . 'DuGufvyfBuD;tv,frSm uRefawmfu vuf


eufrygyJ vlcsnf; oGm;&yfaer,f . . .
tJ'Dawmh apmapmu Gmom;awGudkvkyfwJhtwdkif; cifAsm;u
Nrif;pD;NyD; BudKuf&m"m;wdkYvSHwdkYeJY uRefawmfhudkwdkufaygh . . .
tJ'Dtcg uRefawmfu uGufvyftNyifa&mufatmif vGwf
atmifaNy;Edkif&if aemufwpfvSnfh cifAsm;vGwfatmifaNy;Bunhf
aygh . . . cifAsm;vJ uRefawmfhvdkyJ vGwfatmifaNy;Ekdifr,fqdk&if
cifAsm;[m uRefawmfhq&myJ . . . [kwfvm; . . . }}
izm;onf aqGquf\ r,HkBunfEdkifp&maumif;aom ,SOf
NydKifrIudk 0rf;xJ wtHhwBoNzpfae\/ onfaumifav; olaNym
wmudkrS olod&JUvm;[k rsufarSmifBuKwfBunhf\/
]]b,fvdk . . . AdkvfrSL;uav;u [kduGufvyfBuD;xJrSm &yf
r,f . . . usKyfu Nrif;eJYvdkuf&r,f . . . [kwfvm; . . . Adkvf
rSL;av;u vGwfatmifxGufoGm;Edkif&if usKyfuvJ AdkvfrSL;av;

195

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdkyJ uGufvyfBuD;xJrSm oGm;&yf&r,f . . . AdkvfrSL;av; vGwf


atmifaNy;Edkifovdk

usKyfuvJ

vGwfatmifaNy;Edkifw,fqdk&if

usKyfudk q&mwiftHk;r,f . . . [kwfvm; . . . }}


]][kwfw,f . . . tJ'Dtwdkif;yJ . . . }}
izm;u tm;yg;w& us,fus,favmifavmif&,f\/ xkdY
aemuf rdrdtazmfrsm;udkSif;Ny&if; xyf&,f\/
]]onfrSm pOf;pm;ygtHk;av . . . usKyfvdk wdkuf&nf0aewJh vl
BuD;wpfa,mufu EdkYtyfapmfrSraysmufao;wJh AdkvfrSL;uav;udk
Nrif;eJYvdkufwdkufNyD;wJhaemuf usKyfuwpfvSnfh uGif;xJrSm&yfay;
awmh b,folu usKyfudk vmwdkufrvJ . . . usKyf&yfay;zdkYt
vSnfhudk rSdEdkifawmhbl; . . . NyefpOf;pm;prf;ygtHk; . . . }}
aqGqufonf izm;\rsufESmudk pl;pl;pdkufpdkufBunhf\/
]]udkzm; . . . cifAsm; pum;raNymeJY . . . vufawGYvkyfNy
prf;yg . . . }}

196

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
aqGqufu

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
rdrdudk,fvG,fxm;onfh

"m;vG,fudkNzKwf

vufa0SYawmfBuD;bufodkY ypfay;\/ xkdYaemuf uGufvyf\t


v,fqDodkY aNz;aNz;avQmufoGm;\/
]]cufwmyJ . . . awmfawmfBum ighq&mu tNypfwifp&mNzpf
ukefawmhrSmyJ . . . 'gayr,fh rwwfEdkifygbl;av . . . uJ . . .
0g;&if;wkwfwpfacsmif;avmuf ay;Buprf;yguGm . . . "m;awGvSH
awGeJYqdk&if rawmf yGJcsif;NyD;aooGm;rSNzifh . . . }}
izm;u nnf;nnf;nLnLaNymvdkuf&m izm;\tazmfrsm;u
yGJusoGm;\/ xkdYaemuf csufcsif;yif izm;Sd&modkY 0g;&if;wkwf
wpfacsmif; a&mufvm\/ 0g;&if;wkwfonf cyfwkwfwkwf cyf
av;av;Nzpf\/
uGufvyfBuD;ab; vlawG wNznf;Nznf;rsm;vm\/ tcsKdUu
odkYNyKvkyfNydKifqdkifBurnfudk rodaomaBumihf trSwfrxifae
BuolwdkYtm; taNy;tvTm; oGm;ac:vdkufBuao;\/

197

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]ighcsnf;yJBunhf&NyD; rif;wdkY rNrifvdkuf&rSmpdk;vdkY[ . . . w


u,fhyGJBuD;yGJaumif;yJa[h . . . }} [k tarmwaumaNymBu\/
izm;onf 0g;&if;wkwfudk vufxJ qBunhfNyD;aemuf reD;r
a0; pm;cGufwGifcsnfxm;aom EGm;BuD;Sd&modkY [efyefwus
avQmufoGm;\/ xkdYaemuf EGm;BuD;\i,fxdyfudk wpfcsufwnf;
dkufcsvkduf&m EGm;BuD; ]]wHk;}}ceJ vJav\/
izm;u aqGqufSd&modkY vSnhfBunhfNyHK;Ny\/ izm;\vlrsm;
&,fvdkufoH xGufay:vm\/ EGm;BuD;onf wpfcsufwnf;ESifhyif
xrvmawmhyJ qefYiifqefYiifNzpfvsuf ao\/
]]rwwfEdkifbl;av . . . "m;eJYvSHeJY ckwf&xdk;&r,fqdk&if r
awmf aooGm;rSmpdk;&awmh wkwfeJYyJ dkuf&awmhrSmy . . . }}
izm;\vlrsm;u izm;\ysufvHk;udk oabmus&,farmBu
\/ izm;onf rdrdpD;&ef,lvmaom Nrif;ay:odkY Nznf;Nznf;aq;

198

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aq;wuf&if; BudwfBudwfwdk;0dkif;tHkaeonfh rdrdvlrsm;bufodkY


vSnfhywfvSrf;arQmfBunhf\/
]]a[h . . . b,folavmif;BuOD;rvJ . . . 'dkY&JUAdkvfrSL;ayguf
pav;udk a[m'DNrif;eJY igvdkufvdkY rdrrd avmif;ButHk;rvm; . . .
}}
]]avmif;r,f . . . avmif;r,f . . . avmif;r,f . . . }}
toHawG qifhumqifhum [def;xGufvm\/ Nrif;BuD;ay:odkY
a&mufaeNyD;aomizm;u tvGefauseyfESpfodrfhpGm vufumNy
vdkufrS toHawG&yfoGm;\/
]]avmif;Bur,fhvlawGu w,frsm;wmudk; . . . uG . . .
'Dvdkqdk&if aBu;odyf&awmhrSm r[kwfygbl; . . . rif;wdkYavmif;rSm
rdwJhbufuvm; . . . rrdwJhbufuvm; . . . }}
]]aor,fhbufu . . . aor,fhbufu . . . }}

199

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdrdvlrsm;ESifhrdrd tay;t,lodyfnDaeBuaomaBumihf izm;u


w[m;[m;&,farmoabmus\/ xdkYaemuf ]b,fheJYvJuG} [l
aomrsufESmrsKd;Nzifh aqGqufudkvSrf;Bunhf\/ aqGquf\rsuf
ESmonf wnfwnfNidrfNidrfESifh izm;udk pl;pdkufBunhfae\/ izm;
u rdrdudk,fudk Nyifxkdif\/ 0g;&if;wkwfudk Nyifudkif\/
]]uJ . . . aNy;awmha[h . . . }}
izm;\vlrsm;u ]]a0;a[;a[;}} [k vufckyfvuf0g;wD;
vsuf nmoH0dkif;ay;\/ izm; aSUodkYxGufvmNyD;rS izm;\Nrif;
onf ckefqGckefqGESihf wefY&yfoGm;\/ aqGqufu rnfodkYrQr
vIyfSm;yJ ae&m NidrfaeaomaBumihf Nzpf\/ izm;onf rdrdae&m
odkY rdrdNrif;udk ae&mNyef,l\/
]]b,fhES,f . . . usKyfwdkYAdkvfrSL;av; . . . aNy;av . . . r
aNy;0Hhbl;vm; . . . }}

200

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]cifAsm; Nrif;rpD;wwfbl;vm; . . . cifAsm;tvkyfudk cifAsm;


vkyfyg . . . uRefawmfhtvkyf uRefawmf odw,f . . . }}
]]at; . . . [kwfw,f . . . tckodrSmyJ . . . uJ . . . aNy;
. . . }}
izm;u atmfatmf[pf[pf aqGqufSd&modkY Nrif;udk'kef;pdkif;
\/ 0dkif;0ef;nmoHay;vdkufBuaom izm;\taygif;tazmfrsm;xH
rS toHwdkYonf qlnHvmNyef\/ aqGqufurl ae&mrSraGU/
izm;u 0g;&if;wkwfudk tm;ESifhvTJvdkuf\/ aqGqufonf
b,faNcwpfuGufrQqkwfNyD; cg;EGJUvdkuf\/ 0kdif;atmfaeBuonfh
nmoHrsm; kwfcsnf;&yfvsuf ][,f}[laom tHhtm;oifhoHwdkYay:
vm\/ 0g;&if;wkwfaum Nrif;yg aqGqufudk rxdrwdkufrdyJ t
eD;odkYuyfvGwfoGm;\/ 0g;&if;wkwfBuD; avxJrSNzwfoGm;onfh
toHudk ab;rS0dkif;&HBunhfaeolwdkYyif Bum;Bu\/

201

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf aNErysuf? vIyfSm;rIrSd? izm;Sd&modkYrsuf


ESmrlvsuf toifh&yfNrJ&yfae\/
izm;\pdwf Za0Z0gNzpfoGm;\/ ig odyfrl;aevdkYrsm;vm;[k
awG;\/ ,ufuef,ufuefESifh ZufrNidrfao;onfhNrif;udk tao
tcsm wmplvdkuf\/ Bunhfaeaom izm;\vlrsm;onf nmoHr
ay;EdkifawmhyJ wpfa,mufwpfayguf qlnHaNymqdk xifNrifcsuf
ay;aeBu&mrS wdwfoGm;\/ izm;onf 0g;&if;wkwfudk toifh
csdefG,f aNrmufudkifxm;\/ Nrif;udk aqGqufSd&modkY wnfhwnfh
OD;wnf\/ Nrif;udkzaemifhNzifhwdkYvdkufNyD; tm;oGef'kef;pkdif;aNy;ap
\/
aqGqufu ae&mrSraGU? &yfNrJ&yfae\/ Bunhfaeonfh
vufa0SYawmfBuD;onf aq;zwf0g;Ncif;udk &yfvdkuf\/ izm;\
tazmfrsm;vnf; toufI&yfoGm;\/ 0g;&if;wkwfonf aqGquf

202

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

acgif;xufrS oDoDuav;vGwfvsuf Nrif;ESifhaqGqufwdkY axG;


ceJNzpfoGm;\/ aNrBuD;ay: aqGqufrSdawmh/
Nrif;taNy;rysufao;rD csufcsif; zkef;ceJ vlwpfa,mufvdrfh
usoGm;\/ xdkol rnfolrSef;rod&ao;rDyif Nrif;onf uGufvyf
tNyifodkYa&mufoGm;\/ Nrif;ay:u toHxGufvm\/
]]uJ . . . udkzm; . . . 'Dwpfcg cifAsm;aNy;zdkYtvSnhf . . . }}
0dkif;BunhfaeBuaom izm;\tazmfrsm;onf tHhBovGef;aom
aBumihf yGifhaomyg;pyf? NyL;aomrsufvHk;Nzifh Nrif;ay:Sd aqGquf
udk wdwfwdwfqdwfqdwf ai;BunhfaeBu\/ tm;vHk; xdwfvefY
rsufESmysufaeBu\/ xkdYaemuf ukef;aNymifaNymifwGif ,cktxd
xr&Edkifao;aom izm;Sd&modkY rsufpda&mufoGm;Buonf/
vufa0SYawmfBuD;onf xdwfvefYrsufESmysufaeBuaom izm;
\taygif;tazmfrsm;aSUrS Nzwfvsuf aqGqufSd&modkY wdrfysHudk
qGJ,loGm;\/ aqGqufonf rdrdpD;xm;aomNrif;ay: x&yf

203

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vsuf wdrfysHay:odkY vSrf;ul;vdkuf\/ xdkYaemuf vufa0SYawmf


BuD;ypfay;onfh "m;vG,fudk rwf&yftwdkif;yifzrf;,lvsuf udk,f
pvG,fvG,fvdkuf\/
]]uJ . . . a,musfm;BuD;yJAsm . . . 'gavmufeJY bmrSrNzpfEdkif
ygbl; . . . xvdkufprf;yg . . . }}
izm;onf ykyfykyfndKndKrsufESmNzifh wNznf;Nznf;x&yfae&if;
wpfckck rdk;rom;NyKawmhrnfuJhodkY Nrifae&\/
aqGqufu wdrfysHudk aNczsm;NzifhwdkYvdkufNyD; wdrfysHxGufoGm;
aeonfudkyif rodouJhodkY "m;vG,frS"m;udkxkwfvsuf *kwpdkuf
Bunhf\/ xdkYaemuf"m;udk"m;tdrfwGif;odkYNyefoGif;NyD; wdrfysHay:
xdkifcs&if; rdrdSd&mbufodkY tNrJrsufESmrlvsufSdaeonfh izm;
bufodkYvSnfhvdkuf\/ wdrfysHonf izm;udk qDqHkvSnfhouJhodkY
tvSrf;cyfuGmuGmrS Nznf;nif;pGm 0dkif;ywfoGm;ae\/ aqGquf
u izm;udkBunhf&if; NyHK;vm\/

204

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]udkzm; . . . cifAsm; xm;wJhuwdrwnfcsifbl; . . . cifAsm;


rsufESmrSm npfcsifaumufcsifwmawG ay:aew,f . . . a,m
usfm;qdkwm 'Dvdkrvkyf&bl; . . . }}
izm;u rnfodkYrQraNymyJ 0g;&if;wkwfudk uspfuspfygatmif
qkyf&if; aqGqufSdae&modkYom vlwpfukd,fvHk; vSnfhywfrsuf
ESmrlxm;\/ aqGqufu Nrif;udk tenf;i,f tNrefoGm;ap\/
izm;onf vlygvSnfh aqGqufudk rsufaNcrNywf &ifqdkifr
BunhfEdkifawmhyJ rsufESmESifhvnfyif;omvQif vSnfhywfvdkufBunhf
Edkif\/ izm;\rsufESm acR;aygufBuD;rsm;pdkYvm\/ izm;\vIyf
Sm;[efonf xdwfvefY[efay:ae\/ aqGqufu izm;\tNzpf
udkBunhfvsuf NyHK;\/
]]tck cifAsm;vufxJuwkwfBuD;udk vufurcs0Hhawmhbl;rIwf
vm; . . . a,musfm;qdkwm olrsm;udkvkyf&JHkeJYcsnf; rNynhfpHkao;
bl; . . . ukd,fcH&r,fhtvSnfhrSmvJ wnfwnfNidrfNidrf owdSdSdcH&J

205

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&w,f . . . tJ'gtNyif udk,fuEdkif&&ifvJ Edkifwdkif;rNyKyJ cGifh


vTwfEdkif&J&w,f . . . tck cifAsm;vufxJuwkwfBuD;[m cifAsm;
twGuf b,fvdkrStoHk;r0ifawmhbl;qkdwm od&JUvm; . . . tck
cifAsm; uRefawmfvkyfwdkif; cH&awmhr,f . . . cifAsm; uRefawmhf
aSUu ig;vSrf;Nynhfatmif roGm;Edkifawmhbl; . . . cifAsm; ,Hk&JU
vm; . . . }}
xkdpOf wdrfysHonf ocifvdktyfovdk trSwfrJh izm;ab;rS
NzwfaNy;&if; izm;udk,fvkH;BuD;udk wifyg;Nzifhdkuf\/ izm;onf
ESpfvHrQaNrmufwufNyD; 0g;&if;wkwfwNcm;? vlwNcm; NydKvJoGm;
\/
aqGqufonf Nrif;udk&yfvsuf vJusaeaomizm;udk Nidrf
oufBunhf\/ izm;xdkifrdonfESifhwNydKifeuf uGif;\wpfzufodkY
Nrif;udk tom;usaNy;apvsuf Nrif;ay:rSrqif;yJ izm;vGwfus

206

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xm;onfh0g;&if;wkwfudk cyfayghayghaumuf,loGm;\/ xdkYaemuf


izm;\aSU reD;ra0;wGif Nrif;udk &yfNrJ&yfNyef\/
izm;onf aqGqufrsufESmudk txdwfwvefYarmhBunhf&if;
tultnD&vdk&Nim; rdrdtazmfrsm;Sd&modkY tm;udk;wBuD;Bunhf\/
rdrdtazmfrsm;onf rsufvSnhfq&mudk Bunhfae&onfodkY aqG
qufudk ai;pdkufBunhfaeBu\/
aqGqufonf izm;udkrBunhfyJ rdrd\"m;vG,frS"m;udkxkwf
,lNyef\/ xdkYaemuf rdrdvufxJSd 0g;&if;wkwfBuD;udk ocGm;oD;
vSD;csovdk tuGif;vdkuftuGif;vdkuf vSD;csypf&if; wpfpHkwpfckudk
pOf;pm;aeouJhodkY ai;pdkufNidrfouf\/ cPtwGif; vufxJSd
0g;&if;wkwftwdkudk ta0;okdYypfvdkuf\/ "m;udk"m;tdrfodkYNyef
oGif;\/ Nrif;ay:usaeaom 0g;csyfuav;rsm;udk pkaumuf
vdkufNyD;aemuf vufckyfxJodkYxnfhvsuf izm;\rsufESmudk ypf

207

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aygufvdkuf\/ txdwfwvefYarmhBunhfvdkufaom izm;\rsuf


ESmudk rsufvHk;csif;qdkifvsuf aqGqufu pl;pdkufBunhf\/
]]uJ . . . udkzm; . . . cifAsm;eJYuRefawmf b,folq&mvJ
. . . }}
izm;onf bmrSNyefraNymyJ Nidrfae\/ aqGqufonf wdrf
ysH\ZufBudK;udk wHkYaNrmufqGJvkduf\/
wdrfysHu Nrnf[D;oHNyKvsuf ywyf&yfvdkuf\/ xdkYaemuf
aSUvufESpfbufwdkYonf izm;udk aygufrnfeif;rnfuJhodkY izm;
\b,fbufab;odkYvnf;aumif;? izm;\,mbufab;odkYvnf;
aumif; aNrBuD;rsm; wzGm;zGm;vGifhpifukefatmif ayguf\/ xdkY
aemuf &yfonfESifh izm;\&ifbwfudk wdrfysHu vufwpfbuf
Nzifh wGef;zdvSJ\/ wdrfysH\vufatmuf vJusaeaom izm;\e
zl;wGif acR;aygufBuD;rsm; pdkYxGufae\/
]]udkzm; . . . cifAsm;eJYuRefawmf b,folq&mvJ . . . }}

208

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]q . . . q . . . q&mav;u q&myg . . . }}


aqGqufonf wdrfysHudk aemufodkYqkwfap\/
]]x . . . cifAsm;vlawGtm;vHk; pkvdkuf . . . }}
aqGqufonf izm;wdkYvlpkudk uGufvyfBuD;xJ tm;vHk;pkap
\/ vlawGrsm;aomaBumihf rD;avmifNyD; NymusptdrfaNrae&mt
pyftxd wdk;csJUae&m,lBu&\/ xdkYaemuf ,lxm;orQypnf;tm;
vHk;udk wpfae&mwnf; pkyHkcsxm;apNyD; qHk;rpum;aNym\/ rdrd
ESifhtwlaeBuvQif

rdrday;aompnf;urf;udk

wpfoa0rwdrf;

vdkufemBu&rnf[k qdk\/
]]"m;aumif;wpfvuf&NyD; Nrif;pD;aumif;HkeJYawmh q&mrwif
Edkifao;bl;uG . . . }}
wdwfaeaomvlawGBum;rS ay:vmonfhtoHNzpf\/ toHSif
onf rl;ae[efwl\/ aqGqufu toHSifudk vSrf;arQmfBunhf\/
]]aSUudkBuGcJhygvm;cifAsm . . . }}

209

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wkwfwkwfcdkifcdkif *ifwdkwdk udk,fvHk;Asufus,fus,f vlwpf


a,muf tusryg?abmif;bDteufESifh Nzpf\/ abmif;bDudk wpf
zufu aygif&if;txdvdyfwifxm;aomaBumihf tom;NzLNzLwGif
pdrf;aeonfhxdk;uGif;rsm; tuGif;vdkufay:ae\/ EIwfcrf;wpfpHkvHk;
aya&eDusHvsuf oGm;rsm;rnf;\/ eDaBumifaBumifEIwfcrf;arT;u
Snfaomfvnf; yg;\/ wpfudk,fvHk; aq;eDaq;euftNynhfESifh
Srf;"m;vG,fwpfck vG,fxm;onfhtNyif "m;aNrmifudkvnf; cg;
xdk;xm;ao;\/ xdkvlonf aqGqufESifh rsufESmcsif;qdkifwGif
vufa0SYowfawmhrnfhtoGifNzifh vm&yf\/ rdk;eJom; Srf;BuD;
OD;eENzpf\/
OD;eEonf OD;NrwfxGef;\wyfzGJYBuD;wpfckvHk;wGif EIwftenf;
qHk; tausmfBum;qHk;vlwpfa,muf Nzpf\/ OD;eEESifhawGYvQif I
zm;vdkvlrsKd;awGu aSmifoGm;&onfcsnf;Nzpf\/

210

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

EIwfenf;oavmuf pum;uvnf; wJhwdk;usvS\/ wpfvHk;


xGufvQif wpfvHk;eifhceJae\/ ayvnf;ay\/ Gwfvnf;Gwf
\/ tvGefNyD;pD;onf/ "m;NzifhBudwfvDS;yifr&[k aNymBu\/
OD;eEudk,fwdkifuvnf; tNyD;tpD; t[efYtaqmif 0goemyg\/
wpfcgrQrawGYzl;olNzpfap tNyD;tpD; t[efYtaqmifaumif;vQif
OD;eEu csufcsif;wynhfcHwwf\/ OD;NrwfxGef;udkvnf; t[efY
twm;aumif;vSonf[k ,HkaomaBumihf q&mwifxm;Ncif;Nzpf
\/ odkYr[kwfu r&av/ aqGqufonf OD;eE\oGifNyifudk pdrf;
pdrf;Bunhf\/
]]uRefawmf OD;wdkYudk q&mrvkyfbl; . . . 'gayr,fh uRef
awmfeJYtwlae&if uRefawmfhpum; em;axmif&r,f . . . }}
]]at; . . . rif;vdkaumifi,fi,fuav;uaNymvdkY ig b,f
em;axmifrvJuG . . . ightazaNymwmrS igem;raxmifvdkY 'D
a&mufvmwmaygh . . . }}

211

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]'gNzifh em;raxmifcsif&if 'DrSmraeeJYayghAsm . . . NyefoGm;


aygh . . . }}
]]'DrSmraevdkY b,fNzpfrvJ[ . . . OD;NrwfxGef;u 'DrSmoGm;
aezdkY xnfhvdkufwmyJ . . . }}
]]'gNzifh cifAsm; uRefawmfhpum;em;raxmifvdkY b,fNzpfrvJ
. . . }}
]]rif;pum; b,fheJYem;axmifrwHk; . . . rif;u ighxufvJ
rNyD; . . . rif;u ighxufvJrrdkuf . . . rif;u vlvdrmyJ . . . 'dkY
vdkvlrdkufawGBum;rSm rif;xGufoGm;zdkYaumif;wm . . . }}
aqGqufonf tBuH&Buyfae\/ onfvlBuD;udk b,fheJYvkyf
&rvJ[k awG;awm&if; tBuHtdkuftdkufNzifh [dk[kdonfonf
Bunhf\/ rD;avmifNyifxJ&Jaeao;onfh tvsm;wpfawmifwpf
rdkufcefY tvHk;oHk;rwfcefYSdaom oHwlGif;BuD;wpfacsmif;udk awGY
\/ aqGqufu OD;eE\rsufESmudk vSrf;Bunhfvdkufonf/

212

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]][kwfw,f . . . uRefawmfhtom;awGu oref;GufS&if


awmif aoG;xGufw,f . . . }}
]]at;y . . . [kwfrSmy . . . }}
OD;eEonf

yg;pyfxJrSuGrf;aoG;rsm;

xGufusrnfpdk;aom

aBumifh atmufEIwfcrf;udk twGif;odkYukyfvsuf cyfNyHK;NyHK;&,f\/


aqGqufu OD;eE&,fNyD;onfhtxd apmihfae\/
]]'gayr,fh cifAsm;udk uRefawmfNyr,f . . . vm . . . }}
OD;eEonf aqGqufac:&modkYvdkufoGm;vsuf aqGqufteD;
&yf\/
]]a[m[dkrSm rD;avmifxm;wJhr,feBuD; . . . awGYvm; . . .
tJ'Dr,feBuD;eJY uRefawmfhacgif;udkdkufprf;yg . . . }}
OD;eEu aqGqufNy&modkYvSrf;BunhfNyD; &,fNyef\/
]]at; . . . tJ'Dr,feBuD;eJY ,ldkufBunhfvkduf&if rif;acgif;
BuD; uGJoGm;rSmy . . . tckawmh b,fudkifvdkY&rvJ . . . rD;awG&J

213

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aewmyJ . . . }}
]]'gNzifh uRefawmf OD;BuD;acgif;udkdkufBunhfr,f . . . }}
aqGqufonf aNymaNymqdkqdk oHacsmif;BuD;udk b,fvufNzifh
qkyfudkifvdkufNyD; OD;eE\acgif;udk cyfNyif;Nyif;dkufvdkuf\/ OD;e
EvJoGm;onfudk BunhfNyD;rS oHacsmif;BuD;udk rD;avmifNyifxJodkY
Nyefypfcsvdkufonf/
qHyifrD;avmifeHYrsm; anmfvsuf OD;eE\OD;acgif; wpfvufr
cefYuGJNyD; aoG;rsm;pD;usvm\/
OD;eEonf acgif;udk vuf0g;Nzifhtkyf&if; aNrBuD;ay:rSx&yf
\/ xdkYaemuf rdrdvufNzifh pD;usvmaomaoG;rsm;udkokwf&if;
Bunhf\/
]]odyfrsm;rSm r[kwfygbl; . . . OD;BuD;NyD;w,fqdkvdkY uRefawmf
enf;enf;uav; ydkNyif;atmif dkufvdkufwmyJ . . . }}
aqGquf\pum;aBumihf aqGqufrsufESmudk vSrf;Bunhf\/

214

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]Nyprf; rif;vuf . . . }}
aqGqufu b,fbufvufudk NzefYNyvdkuf\/ dk;dk;avmifHk
rQr[kwf? ta&cHGrsm;uRrf;vsuf tom;usufae\/ OD;eEu aqG
quf\rsufESmudk xl;xl;qef;qef;xyfBunhf\/
]]armifu b,foefvm; . . . }}
]]r[kwfbl; . . . nmoefyg . . . }}
OD;eEonf aqGqufrsufESmudk xl;xl;qef;qef;xyfBunhf
&if; idkovm;&,fovm;rod&aomrsufESmrsKd;Nzifh &,f\/
]][kwfw,f . . . [kwfw,f . . . armif&if usKyfq&mNzpfNyD
. . . }}
Srf;BuD;OD;eEonf rdrdtazmfrsm;bufodkY vSnfhvdkuf\/
]]oli,fcsif;wdkY . . . 'dkYq&mOD;NrwfxGef;u 'dkYeJYawmfwJhq&m
av;udk ay;vdkufwmy . . . i'dkYxufPfSdNyD; i'dkYxufrdkufwm
yav . . . tdk . . . &D; . . . }}

215

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfrSp oif;yif;Adkvfxk nDnmpkvsuf NynfBuD;twGif;


vlcyif;udk twif;NyK cdk;vkwdkufcdkufaeBuaom vl 1000 wdkY
aqGqufudk aBumufGHUav;cefYvmBuukef\/
aqGqufonf xdkvlwdkYvk,ufxm;Buaom ypnf;rsm;udk xdk
vlwdkY\tzrf;cHae&aom Gmom;wdkYtm; Nyeftyfxm;cJh xdkvl
tm;vHk;wkdYudk pkHk;ac:iifoGm;\/
rdrdpcef;odkYa&mufonfESifh txufatmuf trdefYemcH&aom
Armhwyfrawmf zGJYdk;zGJYpOftwdkif; . . .
ig;a,mufudk wpftdk;pm;zGJYap\/ wpftdk;pm;vQif wif;wdrf
apmifBuD; 1 xnf? oHpkdY 4 acsmif;? aBu;tdk;BuD; 1 vHk;? "m;r 1
acsmif;? ykqdef 1 vuf? wl;Gif; 1 vuf? aqmufcHk;? aqmufNym;?
pl;? vGef;? vufkduf 1 ckpD ygSdap\/
ESpftdk;pm;wpfpk tBuyfwpfa,muf cefYtyfxm;\/ tBuyf
udk ppftaqmifta,miftNzpf atmif;vSHESifh armif;wpfvHk; udkif

216

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

pGJap\/
ig;Buyf\txufwGif aoG;aomufBuD;wpfa,mufudk tkyf
csKyfap\/
aoG;aomufESpfa,muftxufu wyfrSL;wpfa,mufudk tkyf
csKyfap\/
wyfrSL;ig;a,mufudk Adkvfwpfa,mufu tkyfcsKyfap\/ Adkvf
ESpfa,muftay:urS ppfemcH? wyfa&;? wyfaxmufwdkYESifhwGJ
vsuf aqGqufutkyfcsKyf\/
wyfom;? tBuyf? aoG;aomuf? wyfrSL;? wyfAdkvfwdkYESifhwuG
aqGquftygt0if wyfom;tm;vkH; vlwpfudk,fvQif ESpfNynf0if
qefpvG,ftdwfSnf 1 ck? qm;usnfawmifhi,f 0g;bl;ESifh 1 bkl;?
ql;xGiftyf 3 acsmif;? aomufa&bl;cg; 1 bl;? vTmzdeyf 1 &H?
cg;csyf"m;aNrmif 1 vuf? oufqdkif&mwyfzGJYudkifvufeufwdkY
ygSdap&\/

217

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aoewfudkif&Jrufwpfa,mufvQif tSnfckepfawmifSd usif


NyefYabG;BudK; oHk;vGef;? em;cGufaq;csdef wpfq,fom;? ,rf;wpf
ydom? cJoD;usnf vHk;a&wpf&m? rD;ausmufNym; 5 Nym;? 'Hk;uk
vm;ausmufxyfNym; 1 Nym;ESifh tkef;qHcGHxkaxmif;oifNyD;om;rsm;
ygap\/
aqGqufonf rdrdwyftvHk;udk odkYtkyfpD;uGyftkyfcefYxm;
NyD; . . .
wyfESifhoufqdkifonfhypnf;rsm;udk pkaqmif;ap\/ wyfyg&J
ruftm;vHk;udk tckeftvTm;? "m;a&;vSHa&;? tzrf;tkef;? t
aSmiftwkduf? vufa0SYvufusifrsKd;wdkYudk q&mtqifhqifh cefY
tyfavhusifhap\/
odkYaomf &Jrufom;wdkY vk,ufwdkufcdkufNcif; rNyKBu&aom
aBumifh taetpm; qif;&Jyifyef;Bu\/ xdktxJ wyftNynhfNzpf
apvdkaomaBumihf wyfpGJ&mt&yfSd pdwfBudKufool u&if&Jruf

218

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rsm;? wvdkif;&Jrufrsm;udk xyfNznfhxm;oNzifh AdkvftBuyf&Jruf


tm;vHk; 1136 a,mufSdae\/
aqGqufonf rdrdwdkYwyfom;? &Jruftm;vHk;wdkYtwGuf tae
tpm;qif;&Jyifyef;rIrS uif;vGwf&ef wyfrSL;q,fa,muf? wyf
AdkvfESpfa,muf? emcHwyfa&;? wyfaxmufwdkYESifh wdkifyifaqG;aEG;
NyD;vQif vufa0SYawmfwyfaxmufBuD;EsihfwuG wyfrSL;oHk;a,muf
wdkYudkac: [Hom0wD&efukefNrdKUodkY wufcJh\/
&efukefNrdKUolNrdKUom;wdkYonf ukvm;NzLwdkYu taumufqdyf
wpfckvHk;udk taNrmufNzifh ypfcwfzsufqD;cJhonfrSm &uftawmf
BumoGm;NyDNzpfaomaBumihf tm;vHk;arharhaysmufaysmufNzpfukefBu
vsuf ,ciftwdkif; a&mif;a&;0,fwm aumif;rGefpnfum; w
aysmfwyg;NzpfaeBuNyef\/

219

NrefrmusL;ypfzdk&rf

5/

&efukefNrdKU0ef owdk;rif;BuD; r[mrif;acgifausmfonf aqG


qufwdkYa&mufvmaomaBumihf om;i,fNyefvmbdodkY 0rf;om\/
aqGquf vlaxmifhwpf&mausmfyg0ifaom wyfBuD;zGJYpnf;NyD;ESifh
NyDqdkaomaBumihftm;&0rf;aNrmuf\/
]]tdrf; . . . armifhqDuowif;uawmh 0rf;aNrmuftm;&p&m
ayy . . . ighqDuowif;u rvSaybl; . . . }}

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkYonf ArmwdkYu ppfrNzpf0Hh? ppfrNzpfvdkBu tp


p vdkufavsmay;aeonf[k ,HkBunfodSdvmBuaomtcg aemuf
wpfBudrf auGYvnfqef;Nym;pum;ydkvmBuNyefonfqdk\/ ukvm;
NzLa&wyfAdkvf vif;bwfu . . .
1/ ,ck rdrdwdkYcsDwufvmcJhoNzifh ukefus&onfhp&dwfaiG
wpfoef;udk rdrdoabFmSd&modkYta&muf &efukefNrdKU0efu vmydkY&
rnf/
2/ rdrdAdkvfi,frsm; &efukefNrdKU0eftdrfoGm;&m NrdKU0efu t
awGYrcHvdkufaomaBumihf tSuf&cJhonfrSm raNyvnfao;/ xdkY
aBumihf &efukefNrdKU0efudk,fwdkif t*FvdyfppfoabFmSd&modkYvm
t*FvdyfppfAdkvfav;rsm; auseyfavatmif awmif;yef0efcs&rnf/
tcsufESpfcsufudkvdkufavsmrS rdrdwdkYu ArmwdkY\a&eef;
,OfomoabFmudk ArmwdkYtm;Nyefay; rdrdwdkYa&wyfudkvnf;
kyfodrf;NyefoGm;rnf[k wpfqifhwufawmif;vmonf qdk\/

221

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkYu odkY usL;usL;vGefvGef xyfqifhawmif;qdk


vmaomaBumihf trdefYawmfNrwfemcH&ef aTeef;awmfBuD;odkY Nrif;
apaNcNref apvTwfvdkuf&onf/ ta&; udp rdrdxifNrif
csufudk aNym&aomf . . .
aTeef;awmfBuD; eef;wGif;a&; rnfrQIyfaxG;aeBuapOD; . . .
ArmwdkY vufeuf&JrufrSdaomaBumifh ukvm;NzLwdkYESifh zuf
NydKifwdkufcdkuf&ef rnfrQ rNyKvdk rNyK0HhyJNzpfaeBuapOD; . . .
ArmwdkY\rsKd;dk;Zmwd*kPfudk xdyg;atmif rQ usL;usL;vGef
vGefapmfum;vmvQif HI;umrSHI;Buap . . . b0Sifrif;w&m;BuD;
u wdkufvdrfhrnfxifonf . . .
xdkYaBumihf rdrdu aNErysufapyJ &efukefNrpfqdyfudk rodr
omydwfxm;ESifh&onf/ ta&;tcif;udk qdkif&mwm0efSdolwdkYrS
wpfyg; t&yfolt&yfom;rsm;udk todray;0Hhao;[k &efukefNrdKU
0efBuD;u aNym\/

222

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLawGuvnf; rdrdawG;xifxm;ouJhodkY Armrif;u


oif;wdkYudkwdkufvdrfhrnf[k BudKwifwGufqxm;yHk&onf/ oif;wdkY
0,fxm;onfhukefawGudk

oabFmay:odkYrwifyJ

ukvm;NzL&yf

uGufSd ukefavSmifHkom xm;onf/ oif;wdkY cJ,rf;vufeufo


abFmudk ,cifu &efukefqdyfurf; xm;ypfcJh&mrS ,ck oif;wdkY
oabFmtkyfpkSd&modkY Nyef,loGm;onf/
xdkYNyif eef;awmfBuD;rStrdefYawmfudk rod&ao;rD ukvm;NzL
awGudk rxdyg;BuESifhOD;? rdrdawG;xifovdkr[kwfyJ NyD;aNyatmif
NyK&rnf[k trdefYawmfSdvQif NyD;aNyatmifNyK&efcufcsdrfhrnf[k &ef
ukefNrdKU0efrif;BuD;u trdefYSd\/
&efukefNrdKU0efrif;BuD;u odkYtrdefYSdvdkufoNzifh aqGquf
wdkYtzdkY tcufawGY&onf/ aqGqufwdkY [Hom0wD&efukefNrdKUay:
odkY wufvmBuonhf ta&;BuD;qHk;aomtaBumif;&if;um; rdrdwdkY
&JrufwyfzGJYtwGuf pm;0wf&dum? vufeufcJ,rf;pkaqmif;Edkif&ef

223

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkY\ukefavSmifHkrsm;ESifh ukvm;NzLwdkY\oabFmudk pD;


eif;Bu&ef tpDtpOfNyKvkyfzkdY a&mufvmBuNcif;Nzpf\/
,ckrl aTeef;awmfBuD;rS owif;r&rD tNyKtrlrsKd;udk NyK
vkyfESihfrNzpf[k odxm;&oNzifh rdrdwdkYBuHpnfvmcJhorQ tcsnf;
ESD;NzpfoGm;&\/ xdkYaBumihf aqGqufwdkYonf aTeef;awmfBuD;rSo
wif;udk OD;pGm&ESifh&efESifh OD;NrwfxGef;wdkYudkawGYEdkif&ef Nrif;apaNc
Nrefrsm; apvTwfvdkufBu\/
ttm;raevdkonfhtwdkif; aqGqufacgif; todwpfck0if
vmonf/ rdrdwdkYtcsif;csif; tNrJqufoG,faeEdkifzkdY vdkonf/ vdk
tyfonfhae&mudk ta&;SdonfNzpfap? ta&;rSdonfNzpfap t
vG,faygufa&mufatmif oGm;Edkif? oGm;wwfBuzdkYvdkonf[k awG;
\/ odkYoGm;wwfvQif odkYoGm;vrf;vmvrf;odvQif NrGufSd
&modkY tm;vyfwdkif; aqGqufa&mufaernfNzpf\/ xdkYNyif ]wGif;}
ykef;atmif;aeaomow0gonf

rdrdywf0ef;usifae&mt&yf&yf

okdY 0ifxGufoGm;vmEdkif&ef rvG,f*,faygufxm;ouJhodkY rdrdwdkY

224

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vnf; rvG,f*,faygufESifhwlaom oGm;dk;oGm;pOfr[kwfonfh


Nzwfvrf;rsm;udk odxm;? azmufxm;&efvdktyf\/
aqGqufonf [Hom0wD&efukef vufa0SYawmfBuD;udk xm;
ypfcJhNyD;aemuf udpt&yf&yfudk rdrdudk,fwdkifpDrH\/
'vodkYul;vsuf

taemufzufodkYNzwf?

wGHaw;bufcsKd;?

awmifodkYNzwf? ]iSufatmfprf;} OD;aTyef;\wyfodkYa&muf? OD;aT


yef;pcef;rS taSUawmif,Gef;,Gef;Nzwfqif;? uGrf;NcHukef;teD;
wyfpGJxm;onfh OD;NrwfxGef;pcef;a&muf? xdkrSwqifh taSU
aNrmufodkY taSUbuf,Gef;,Gef;Nyefwuf? oHk;cGqdkif&efukefNrpf
wpfzufurf;ul;? ausmufwef; rdrdwdkYpcef;odkYa&muf . . .
twdkif; vrf;xGifap\/
xdkYNyif ausmufwef;pcef;rS oHk;cGqdkif&efukefNrpfudk wnfh
wnfhul;vsuf taemufpl;pl;NzwfvQif iSufatmfprf;? taemuf
awmifudkNzwfvQif OD;NrwfxGef;pcef;? taemufbufodkY aNrmuf
,Gef;,Gef;NzwfvQif &efukefwpfzufurf; 'vNrdKU/ odkYvnf;

225

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vrf;xGifxm;ap\/ xdkYNyif ausmufwef;rS oHvQifudkausmfvsuf


aNrmufpl;pl;odkYwuf? yJcl;acsmif;ul;NyD; taemufawmifbufSd
&efukefNrdKUodkYNzwfqif; . . . twdkif;vnf; vrf;Smxm;ap\/
odkY vrf;toD;oD;udk Smxm;odxm;NyD;aemuf ukvm;NzL
wdkY tm;udk;wpfckNyKvmaom a&vrf;c&D;wdkYudkvnf; vSnhfywf
BunhfI\/ ukvm;NzLoabFmrsm; 0ifEdkifaomacsmif;? r0ifEdkif
aomacsmif;? a&wdrfa&euf a&wufa&uswdkYudkvnf; plprf;\/
xdkodkYpl;prf;BunhfqJ yifv,furf;aNcwHigGmom;wdkY aNymNy
csuft& taSUbufurf;wpfcGif ukvm;NzLoabFmrsm; trsm;t
Nym;Sdaeonf[k

Bum;&aomaBumihf

rdrdwdkYrnfonfht&yfodkY

xGufoGm;BuaBumif;udk vufa0SYawmfBuD;wdkYtm; taBumif;Bum;


apNyD;vQif tBuyfig;q,f? aoG;aomufBuD;q,fa,muf? wyfrSL;
ig;a,muf? wyfAdkvfwpfa,mufygonfh &Jrufig;&mwkdYESifh &ef
ukefNrdKU0efrif;BuD;cefYtyfaom trdefYpmcRefudkyg,l GufESpfvuf

226

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wyf ig;ref;vdkufwHigavS ESpfq,fhSpfpif;wdkYNzifh &efukefNrpf0rS


taSUpl;pl;odkYul;\/ rkwrodkY aeYcsif;qdkufuyf\/
rkwrwGif vusfm0if;rSL; owdk;rif;BuD; r[mrif;vS&mZoludk
awGY\/ vusfm0if;rSL;BuD;u rdrdonf wydkYwGJvqef; 14 &uf?
1852 ckESpf azazmf0g&Dv 4 &ufaeYurS aeNynfawmfuxGufvm
onf/ wydkYwGJvuG,faeYusrS rkwrodkY qdkufa&mufEdkifonf[k
qdk\/
vusfm0if;rSL;BuD; rkwrodkYqdkufa&mufaomtcg ukvm;NzL
oabFmtaNrmuftrsm; NrdwfuRef;pk pcef;cs&yfaeESifhNyD;onf[k
odSd&oNzifh tqdkif;t&yfSd rkwrNrdKUudk tcdkiftcHh NyKvkyfwnf
aqmuf&onf/ qefpyg;&dum? a&? rdk; NrdKUwGif;odkY xnhfoGif;
pkaqmif;&onf/ qifcvkwf Nrif;cvkwf? i&Jopfikwf pdkufxl&
onf/ odkY rem;raeNyKcJh&m ,aeY waygif;vqkwf 10 &uf
aeYrS vHk;0NyD;pD;pdwfcs&onf/ oif;wdkYukvm;NzLoabFmawGvnf;
wufvmBuNyD[k ,aeYeHeufuyif owif;&aomaBumihf NrdKUwGif;

227

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrdKUNyifqdyfurf;wdkYudk tapmifhtBuyf toifhxm;ESifhonf/ armif


wdkYudkyif taNrmufESifhypfrnfNyKqJ a'gif;vHawmfBuD;udkawGYaom
aBumihf rypfyJ qdkif;vdkuf&onf[k vusfm0if;rSL;BuD;u aNym\/
aqGqufonf rdrdwdkYwyfpGJonfhae&mudk aNymNy\/ [Hom0
wD&efukefNrdKU0efrif;BuD;ESifh ukvm;NzLoabFm a&wyfAdkvfvif;
bwfwdkY raNyrvnfSdaomaBumihf aTeef;awmfBuD;odkY trdefYawmf
NrwfemcH&ef taBumif;Bum;xm;&aBumif;wdkYudk aNym\/
vusfm0if;rSL;BuD;\ rdefYBum;csuft& rdrdwdkYrkwrbuf uk
vm;NzLwdkYonf a&wyfcsnf;oufoufr[kwfyJ ukef;wyfawGudk
yg o,f,lcsxm;ESifhNyD;Nzpfonf[k od&aBumif;? r'&yfNrif;qGJt
aNrmufBuD;rsm;ygaom ukef;wyfwdkYudk ukvm;NzLAdkvf *sife&,f
a*:'Gifu tkyfcsKyfonf[k od&aBumif;? ukvm;NzLwdkYonf rnf
onfhenf;ESifhrqdk ArmwdkYudk wdkufcdkufBuvdrfhrnfxifaBumif;
...

228

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdrdwdkYvl,Hktaxmufawmfrsm;xHrS Bum;od&onfrSm ukvm;


NzLwdkYonf 1213 ckESpf waygif;vqkwf 9 &uf 1852 ckESpf
rwfv 15 &ufaeYyif Armbk&ifrif;w&m;BuD;xHarSmufodkY t*F
vdyf-Arm raNyrvnfNzpfae&onfhta&; ArmwdkYu aNyvnf
atmifrNyKvQif oif;wdkYukvm;NzLou&mZf 1852 ckESpf {NyDv 1
&ufaeY? Armou&mZf 1214 ckESpfokdYt0if aESmif;wefcl;vqef;
11 &ufaeY pwifwdkufcdkufawmhrnfNzpfaBumif; pmtydkYvTwf
onf[k owif;Bum;&aBumif; rdefYBum;\/
vusfm0if;rSL;BuD;ESifh aqGqufwdkYonf ukvm;NzLwdkYu t
wif;wdkufcdkufvmBuawmhrnfqdkaomf rdrdwdkYonf HI;rnfudkod
vsuf tSifhuRefrsm;yDyD ArmwdkY\rsKd;dk;*kPfudk apmihfaomtm;
Nzifh taocHtHI;cH rqkwfrepf wdkufBu&awmhrnf[k aNymBu
\/ xdkYaemuf wdkufa&;cdkufa&; vkyf&nfBuHrIYwdkYudk aqG;aEG;ae
Bu&aomaBumihf tawmfnOhfeufrS vlcsif;cGJBu\/

229

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf qdyfurf;qdkufuyfxm;onfh rdrdwdkYwHigavS


BuD;rsm;udk &efoloabFmwdkY a&mufvmydwfnyfcJhonfSdaomf oH
vGifNrpf0 tqD;tqdkYrcH&ap&ef yifv,fauGYodkY nwGif;csif;Nyef
xGuf\/ xdkYaemuf oHvGifNrpf0aNrmufbuf txufoHk;av;wdkif
tuGmSd vdIif;avtwdkuftcdkufvHkNcHKaom acsmif;auGY zHk;uG,f
qdkufuyf\/ rdrd&JrufppfonfwdkYudk aeom;wus pcef;cspGJ&yf
apNyD; aNcvsifc&D;Nzifh csufcsif;Nyef\/ aqGquf rkwrodkY Nyef
a&mufvmaomtcg eHeuf tmkPfwufaeavNyD/ vusfm0if;rSL;
BuD;vnf; ,ckxufwdkif rtdyfao;/ aqGqufudkNrifaomf rdrduJh
odkY vHkYv0D&d,Sdol[k xifNrifaomaBumihf ESpfoufoabmus
\/ vufzuf&nfNzifhvnf; {nfhcHap\/ aqGqufwdkY&Jrufrsm;
cs&yfwyfpGJaeonfh ae&mudkar; rkwrNrdKUodkY tul;toef;wGif
toHk;NyK&eftwGuf Nrif;q,fhig;aumifudk txdef;tausmif;t
NynfhtpHkNzifh acway;xm;\/

230

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]uJ . . . armifwdkYvJ yifyef;vSNyD . . . usKyfvJ wpfa&;awmh


arS;OD;ry . . . }}
taqmifapmihfwdkYonf

aqGqufwkYdwnf;cdktdyfpufrnfhtdrf

odkY vdkufydkYBu\/ toifhNyifxm;aomtdyf&mxufodkY vSJvdkuf


onfESifhwpfNydKifeuf NrGufudkrS owdr&EdkifawmhyJ tdyfaysmf\/
taNrmufoHawG qlnHvmawmhrS Edk;\/
Edk;onfESifh

"m;tqifoifhvG,fvsuf

Nrif;ay:odkYwufNyD;

vusfm0if;rSL;BuD;tdrfqDodkY tNyif;pdkif;\/ 0if;rSL;BuD;u avSum;


xdyf &yfaeESifhonfudk awGY&\/ 0if;rSL;BuD;u qD;BudK&,f
arm\/
]]b,fheJYvJ armifwdkY . . .
onfukvm;NzLawGu

oif;wdkYtvdktwdkif;rvdkufavsm&if

vmr,fh wefcl;vqef; 11 &ufaeYrSm pwdkufr,fvdkY waygif;v


qkwf 9 &ufaeYurS aTz0g;awmfatmufudk pmydkYw,f . . .

231

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfaeY waygif;vqkwf 10 &ufaeYrSm pwkdufNyD . . .


b,fvdkvJuGJY . . . vufeuftiftm;aumif;wJhukvm;NzLawG
u oif;wdkYuyJEdkifatmif bmrSrSdwJh igwdkYwawG NyifqifcGifhr&
atmif aumufaumufuspfuspfNyKo[m . . . igwdkYppfHI;&rSmu
udprSd? onfavmufol&JabmaBumifwJhaumifawGeJY zufNydKif
wdkuf&rSm igwkdY odyfSufzkdY aumif;o[ . . . r[kwfbl;vm;
armifwkdY . . . }}
aqGqufu NyHK;&,fae\/ xdkYaemuf tawGYtBuHKSdcJhzl;olyDyD
vusfm0if;rSL;BuD;ESifh

twlvdkufvsuf

uwkwfopfwyfwdkYudk

ausmufrsm; aNrrsm; qifhzdkYap\/


aqGqufu ukvm;NzLtaNrmufrsm;\ Nyif;xefyHk? tNrefypf
cwfEdkifyHkwdkYudk aNymNy\/ rvG,fwHcg;rSxGufvsuf rdrdwdkYpcef;cs
&modkYvnf; rBumrBumoGm;\/ tNyifcs&yfaeBuonfh ukvm;
NzLaNcvQifwyfom;wdkY\ tiftm;vufeufudk odEdkifap&ef rdrd\

232

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&JruftcsKdUtm; Buufa&mif;? bJa&mif;? toD;tGufa&mif;ol


aus;vufawmom; aus;awmfrsKd;wdkYtoGifESifh oGm;a&mufpHkprf;
cdkif;\/ ukef;ay:wGifcsnf; ukvm;NzL&Jrufrsm; 8000 ausmfcefYSd
onf[k od&\/
aqGqufu vusfm0if;rSL;BuD;tm; ukvm;NzLwdkYESifh,SOfNydKif
wkdufcdkuf&m ta0;ypfaoewfrD;aygufcsif; ,SOfNydKifrypfyJ oif;
wdkYypfonfudk &JrufwdkYtxdtcdkufrSdapavatmif tcdkiftcefY
tumtuG,fNyK wdwfwqdwfae&efom oifhaBumif; . . .
xdkYaemuf rdrdwdkY&Jrufrsm;tm; toHrNyKapyJ oif;wdkY teD;
a&mufonfhtxd ykef;vQKd;csOf;uyfNyD;aemuf NzKwfcsnf; 0ifa&muf
xdk;ckwfBuvQif oif;wdkYukvm;NzLawG vlaumifBuD;aomfvnf; r
xdk;rckwf rwdkuf&JyJ aNy;Buonfcsnf;NzpfaBumif;udk avQmuf\/
xdkYNyif rdrdwkdYonf ukvm;NzLwdkY\wyftcsKdUudk kwfw&uf
0ifa&mufpD;eif;NyD; [Hom0wD&efukefNrdKUodkY NyefBuawmhrnfNzpf

233

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aBumif;? [Hom0wD&efukefNrdKU0efBuD;udk taBumif;Bum;&OD;rnf


NzpfaBumif; aNym\/
vusfm0if;rSL;BuD;u twif;wm;qD;aomaBumihf 0if;rSL;BuD;
ESifhtwl uwkwfNrdKUapmihfwdkYudk ulnDuGyfnyf wkdufcdkufay;&
ao;\/
ESpf&ufoHk;&uf wdkufcdkufrdonfESifh ukvm;NzLwdkY\ wdkuf
cdkufyHkwdkufcdkufenf;udk udk,fawGYodvmBu&\/ rkwrNrdKUvHk;udk
0dkif;&Hvsuf tm;aumif;onfh taNrmufpdefaNymif;wkdYNzifh rdk;Gmbd
okdY aNzmaNzmoGefypf wpfzuf tdk;tdrfvlol? uwkwfNrdKUdk;
axmif;axmif;aBuysufNyD;rS c&moHESifhtwl &J&JeDaom aoewf
udkifppfom;rsm; wpfvSrf;csif; wnDwnf; twef;vdkufwuf\/
wpfzuf&efoludk rsufESmrlvsuf wnDwnf;xdkif\/ wnDwnf;
aoewfarmif;wif\/ wnDwnf;ypf\/ twdkif; xdkifvdkuf?
ypfvdkuf? wufvmvdkufNyK wzuf&efolwdkYESifh tvGefeD;uyfBu
rS us,fus,favmifavmifrIwfvkdufonfh c&moH? tNrefwD;

234

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdkufonfh oif;wdkYukvm;NzLpnfoHESifhtwl taNy;wuf &if


qdkifwdkufcdkufBu\/
oif;wdkY onfvdk wnDwnf; wpfcsdefwnf;wdkufcdkuf&ef
atmf[pftrdefYay;olvnf; oif;wdkYESifh twlyg\/ trdefYay;ol
onf oif;wdkYAkdvfESifhtwl aemufrScsDwufvdkufvmaom oif;wdkY
ppfpnfoHudk em;axmiftrdefYay;aeNcif; Nzpf\/
xdkYaemuf wdwfwdwfcdk;ykef;aeonfh Arm&JrufwdkYu oif;wdkY
ppfpnfwD;olESifh c&mwkwfolwdkYudk 0ifa&muf wkdufcdkufowf
NzwfvQifaomfvnf;aumif; . . .
oif;wdkYtwef;vdkufcsDwufvmpOf

Arm&Jruftenf;i,fpD

ab;ESifhbufESifhaSUwdkYrS NAHK;ceJ teD;uyfay:vmNyD; twif;0if


a&mufxkd;ckwfBuvQifvnf;aumif; . . . oif;wdkYppfonfrsm; t
axG;axG;Iyfvsuf bmrSrNyKvkyfwwfBuawmhyJ qkwfaNy;wwf
onf[k odvmBu\/ wpfzufESifhwpfzuf rnfokdY wdkufwwf
cdkufwwfBuonf[k tuJcwfrdvmBu\/

235

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]uJ . . . onfrSmvJ tom;usNyD; ck oif;wdkYukvm;NzLawG


vufeufaumif;awGeJY rkwrudk 0ef;&Hwdkufcdkufvmwm oefbuf
cgqdk&if oDwif;wpfywfSdawmhrnf . . . armifwdkYvJ yifyef;Bu?
NyefcsifvSNyD . . . [Hom0wD&efukefNrdKUwGifvnf; rnfodkYt
aBumif;ay:aeonf[k rBum;rod& . . . armifwdkY Nyefvdku
NyefBuav . . . }}
vusfm0if;rSL;BuD;u trdefYay;oNzifh aqGqufwdkY NyefzdkYtpD
tpOfNyKvsuf 1213 ckESpf? aESmif;wefcl;vqef; 2 &ufaeY? 1852
ckESpf? rwfv 23 &ufn NyefvmBu\/
aqGqufwdkY&Jrufwpfpk NyefvmBuonfqkd&m dk;dk;at;at;
NyefvmBuonfr[kwf? rdrdwdkY rkwrudkvm&usKd;eyfavatmif p
cef;cs&yfxm;onfh ukvm;NzLzsifwJwdkYudk wdkufcdkufpD;eif; Nyef
vmBuNcif;Nzpf\/
wdkufcdkufpD;eif;onfqdk&mwGifvnf; BuD;BuD;us,fus,f cJcJ
,Of;,Of;r[kwf/

236

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGquf\ wynhf&JrufwkdYonf aqGquf\cdkif;apcsuft&


pcef;cs&yfxm;onhf ukvm;NzLwdkYtxHodkY teD;tyg;aus;Gmom;
rsm;toGifNzifh [if;oD;[if;Gufrsm;? BuufOrsm; oGm;a&muf
a&mif;cswwf\/ aNraygufNcif;? xif;rsm;NzwfawmufNcif; p
onfwdkYudkNyKvsuf tNrJwapvkdvdk ukvm;NzLpcef;aeNyD; rdk;csKyf
tcsdefukefrS NyefvmwwfBu\/
enf;Nzifh ukvm;NzLwdkY\taetpm;? ukvm;NzLwdkY\pdkuf
tm;vHk;wdkYudk odxm;Buonfh aqGquf\&JrufwdkYonf ukvm;
NzLpcef;wpfckwpfck wpfaeYwpfaeYvQif ESpfusdyfeD;yg;cefY tvkyf
oGm;vkyfavhSdBu\/ ukvm;NzLpcef;wpfckwpfck zsifwJaygif;
tvHk;Spfq,fcefY Sd\/ wJwef;wpfwef;vQif wJtvHk;aygif; ESpf
q,fSdvsuf wJwef;aygif; av;wef; tnDtnGwfpDvsuf Sd\/
xdkwJwef;BuD;av;wef;\ ,mbufxdyf &JrufwdkYudktkyfcsKyf
onfh ukvm;NzLAdkvfrsm;aeBuaom wJBuD;wpfvkH;Sd xdkwJBuD;
ESifhwnfhwnfh wJwef;BuD;av;wef;\wpfzuf ukvm;NzL&Jruf

237

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rsm; tpmpm;Buonfh BuD;rm;aomzsifNzLwJHkBuD;wpfck Sd\/


xdkwJpkBuD;wpfckvHk;udk aqGquf\vlrsm;u opf0g;wdkYNzifh
0if;cwfay;xm;&\/ 0if;\tNyifav;zufwdkY acgufwHkYacguf
NyefNyK

apmihfae&aom

vufeufudkifukvm;NzL&Jrufq,f

a,muf Sd\/
ukvm;NzL&JrufwkdYonf rdrdwdkYpcef;twGif; 0ifonfESifh at;
at;vlvlaeBuavhSd\/ vufeufudk zsifwJxm;cJhBuvsuf rdrd
wdkYtcsif;csif; oifh&moifh&m pkHk;aewwfBu\/ c&mwGwfoNzifh
tpmpm;&eftcsdefusaomaBumihf tpmpm;onfhzsifHkBuD;odkY oGm;
Buaomtcgvnf; rdrdwdkYvufeufrsm;udk rdrdwdkYzsifHkxJxm;
ypfcJhBuum vlcsnf;oufouf oGm;wwfBu\/
pcef;wpfckwpfck uJhodkYaomzsifHktpkrsKd; ESpfpkoHk;pktxd
Sd\/ wpfpkESifhwpfpkonf wpfNyomomavmufuGma0;\/

238

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rkwrNrdKU odkYaompcef;rsKd;oHk;ck 0ef;&HwyfpGJxm;\/ NrdKU


\awmifbufrsufESm wpfpk? taSUbufrsufESm wpfpk? T
aemufbufrsufESmwGifrl NrpfqdyfNzpfaomaBumihf ukvm;NzLwdkY\
oabFmwyfSd\/
aqGquf\vlrsm;onf NrdKU\taSUbufrsufESmSdaom p
cef;wGif tvkyfvkyfBuNcif;Nzpf\/ xdkpcef; wJpkESpfpkSd\/ wJ
pkwpfckESifhwpfcktBum;wGif udkif;NrufyifSnfBuD;rsm; aygufae
\/
aqGqufwdkY pD;eif;BuonhfaeYu ukvm;NzLwdkY\wJpcef;
tvkyfvkyfaeBuaom aqGquf\wynhftcsKdUonf ukvm;NzL
rsm; nbuftpmpm;csdef xdk tpmpm;onfhzsifHkBuD;bufSd av
txufrS tpGefqHk;zsifwJwpfvHk;udk rD;wifdIUvdkufBu\/
xdkYaemuf rD;wifdIUolwdkYuyif atmf[pfNidrf;owfBu&if; av
atmufSdzsifwJrsm;udkyg rD;pGJatmifNyKBu\/ ,if;uJhodkYaomt

239

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

csdef npmpm;aeBuonhf ukvm;NzLwdkYu taNy;tvTm; vm


a&muf0kdif;0ef;Nidrf;owfBu\/
xdkpOf toifhapmihfaeBuaom aqGqufESifh&JrufwdkYu tpkcGJ
vsuf tcsKdUu tNyifrS tapmihf&Jrufq,fa,mufudk wpfNydKif
euf wdkufcdkufowfykwfBu\/ tcsKdUu rD;Nidrf;owfaeonfh uk
vm;NzLrsm;udk xrif;pm;HkBuD;\ rSmbufSd zsifwJwef;rsm;qD
odkY rvma&mufEdkifBuap&ef qD;qdkYydwfckwfBu\/ tcsKdUu wJpk
BuD;ESpfckBum;dS udkif;NrufaNcmufawmBuD;udk avtxufrSae
aNcmufae&mcefYNzefYvsuf wpfNydKifeufrD;dIY\/ tcsKdUu vlrSd
aomzsifwJrsm;twGif;rS aoewfvufeufwdkYudk odrf;,l\/
]]vufeufrJhigwdkYaus;GmawGudk wdkufcdkufr,fhtpm; 'Dvdk
wdkufyGJrsKd;udkwdkuf&JrS a,musfm;aumif;uG . . . udk,fhvlwdkY rD;dIU
0goemygvSwm . . . rif;wdkYvdkwm&&if rD;wdkufypfcJh . . . }}
aqGquf\ atmf[pfaNymqkdaeoH Nzpf\/ xdktcsdef aevHk;
aysmufNyD;cJhavNyD . . .

240

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vrf;yef;SmazG uRrf;usifNyD;onfhtavsmuf rdrdwdkYavSqdyfSd


&modkY at;at;vlvlNyefvmEdkifBu\/ avSqdyf rdrdrSmxm;cJho
Nzifh vdkufygvmBuaom vusfm0if;rSL;BuD;\ &JrufwdkYtm; rdrdwdkY
wdkufcdkufatmifNrifcJhonfhowif;pHkudk avQmufxm;&ef aNymqdkrSm
Bum;vsuf Nrif;q,fhig;aumifudk Nyefay;cJh\/
rdrdwdkYbufrS usqHk;oNzifh o,f,lvmaom &JrufESpfa,muf
udk urf;xdyfyif xif;rD;SmazG oN*dK[fBu\/ xdkYaemuf yif
v,f0arSmifarSmifwGif GufpHkzGifhvsuf urf;rScGmBu\/
avSxufSd &JrufwdkYonf urf;xufavmifNrdKuf&if; w
Nznf;Nznf;a0;usefcJhaom rD;awmufudk ai;BunfhaeBu\/
yifv,favaNyonf xdkolwdkY\ tqDNyefaeaomrsufESmrsm;
udk zufvSJwuif; wdkufcdkufwdk;a0SYonf . . .

241

NrefrmusL;ypfzdk&rf

6/

eHeufvif;onfESifh &efukefNrpf0odkY Nyefa&mufBu\/ wHig


GmodkYqdkufrdvQif vdkufydkYay;onfh wHigavSSifwdkYtm; ukvm;NzL
wdkYxHrS&vmonfh pm;eyf&dumtcsKdUudk ay;ypfcJhBuvsuf OD;Nrwf
xGef;pcef;rSwqifh rdrd\aemufyg&JruftcsKdUudk ausmufwef;odkY
Nyefap\/ tcsKdUudk rdrdESifhtwl &efukefodkYac:\/
OD;NrwfxGef;pcef; OD;NrwfxGef; Nyefra&mufao; . . .

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf rkwrwGif ukvm;NzLwdkYu ArmwdkYudk pwdkuf


aeNyDNzpfaBumif;? OD;NrwfxGef;\ &JrufAdkvfpkwdkYudk taBumif;
Bum;\/ OD;aTyef;\pcef;udkvnf; wpfqifhtaBumif;Bum;ay;ap
\/ xdkYaemuf &efukefNrdKUodkY tem;rSdoGm;\/ nae aercsKdrD
&efukefodkYa&mufonf/

[Hom0wD&efukefol&efukefom;wdkYum;

oGm;NrJvmNrJ ta&mif;t0,frysuf pnfum;NrJ . . .


]]uJ . . . ta&;awmfawmh pyaum tba& . . . uRefawmf
wdkYpDrHcefYcGJxm;wJhtvkyfawGudk cknyJ pBupdkY&JU . . . uRefawmf
wdkY&JrufawG rdk;csKyfwmeJY wpfcsKdU a&mufvmBuvdrfhr,f . . .
wpfcsKdU oHvsufpGef;udk oGm;vdrfhr,f . . . uRefawmfu 'vul;
NyD; oHvsufpGef;u apmihfae&r,f . . . ta&;udpNyD;rS NyefawGY
BupdkY&JU . . . ta&;taBumif;Sd&if 'vbufudkvTwf . . . 'veJY
oHvsif uRefawmfwdkYaNcNrefawG ul;acsoef;acs vl;vmwHkYcwfSd
vdrfhr,f . . . }}

243

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vufa0SYawmfBuD;onf 0rf;aNrmuf0rf;om vufyef;ayguf


cwfvdkuf\/ xdkYaemuf odvkdvGef;vSoNzifh rnfodkY ta&;awmf
pNyDvJ[k ar;\/ aqGqufu rkwrwGif ukvm;NzLwdkYu pwdkuf
vmNyDNzpfykH? rdrdwdkY ulnDwdkufcdkufae&yHk? tNyef ukvm;NzLwyf
udk0ifpD; NyefvmcJhBuyHk? ukvm;NzLwdkY aoewf 300 ausmfESifh
tNcm;&dum a&Al;ponfwdkY &vmcJhBuyHkwkdYukd tm;yg;w&aNym\/
xdkYaemuf taBumif;wdkYudk OD;NrwfxGef;ESifh OD;aTyef;wdkYpcef;
rsm;udk taBumif;Bum;cJhaomfvnf; OD;NrwfxGef;a&m OD;aTyef;yg
Nyefa&mufrvmBuao;aomaBumihf OD;NrwfxGef;ESifh OD;aTyef;\&J
rufrsm;u oif;wdkYocifrsm;xHrS trdefYr&oNzifh onftwdkif; r
vIyfrSm;aeBuvdrfhrnfNzpfaBumif; . . . rdrdurl rdrdwdkYpcef;Sd &J
ruftm;vHk; oHvsufpGef;odkY ,ckn vma&mufBu&ef rSmxm;cJhNyD
NzpfaBumif; . . . eHeufu toHk;NyKcJhaom wHigavSrsm;udkyg Nyef

244

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,lvmBurnfNzpf ,ckn a&twuf ukef;a&tm;vHk;pHkum oH


vsufpGef;rS rdrdtm; apmifhaeBuvdrfhrnfNzpfaBumif;wdkYudk aNym\/
aqGqufonf vufa0SYawmfBuD;em;axmifae tm;r&ao;
rD pum;tqHk;owfvsuf &efukefNrdKU0efrif;BuD;Sd&modkY oGm;\/
rkwr awGYBuHKcJh&onfhtaNctaetm;vHk;wdkYudk avQmufxm;NyD;
aemuf rdrdwdkYNyKvkyfaqmifGufrnfh taBumif;&yfwdkYudk raNymyJ
wdwfwdwfqdwfqdwfNyef\/
xdkaeYn ukvm;pufem&D 9 em&DausmfausmfwGif ukvm;
NzLwdkY&yfuGufSd ukefavSmifaomwdkufwpfckudk rD;avmifonf/
rD;BuD;vSoNzifh &yfuGufwGif;Sd ukvm;NzLtm;vHk; 0kdif;0ef;
Nidrf;owf&\/ &JAdkvfarmifydkESifhtzGJYwdkYvnf; a&mufvmBu\/
ukvm;NzLwdkYESifh xGuf0ifaygif;oif; zufvSJwuif;a&mif;0,fae
oltm;vHk;wdkYvnf; vma&mufulnD Nidrf;owfBu\/ &efukef
rD;a&mifNrifaomaBumihf

245

ukvm;NzL&yfuGufqDu[k

NrefrmusL;ypfzdk&rf

rSef;xm;&

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfESifh oHvsufpGef; a&ckepfvH0 ausmufcsxm;onfh uGefrif'dk


vif;bwfwdkYoabFmtrsm;vnf; qefwufvmcJh\/
xdkpOf wpfNydKifeufNzpfvdkufonfum; ukvm;NzL&yfuGufodkY
oGm;a&mufulnDaeBuonfh vlBuD;rdbrsm;? a,musfm;om;rsm;udk
apmifharQmfaeBuaom tdrftm;vHk;wdkY 0ifa&muftpD;eif;cHBu&
onf/ ukvm;NzLwdkY\ tNcm;ukefavSmifHkwpfckudk vlwpfpkwdkYu
cyfaNymifaNymifzGifhvsuf ukeftm;vHk;vdkvdkudk avSBuD;rsm;ay:odkY
o,fcsqefwufoGm;Bu\/ aemufqHk;avSwpfpif;ay:odkY ukef
rsm;o,fcsaepOfrS ukvm;NzLwdkYodBu\/ xdkpOf o,f,laeolwdkY
u aoewfvufeufaumif;wdkYNzifh ckcHwdkufcdkufNyD; qdyfurf;rS
xGufcGmvsuf wpfzufurf;odkYul; qefwuf\/ ukvm;NzLwdkY
u vif;bwf\oabFmESifh vdkufvHypfcwf\/ pD;eif;wdkufcdkuf
oGm;Buonfh vlqdk;wdkYonf raNy;omBuaomaBumihf avSudk Nrpf
urf;xdk;qdkuf\/ tcsKdUu ckcHypfcwf\/ tcsKdUu aumif;Ekd;&m

246

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&mukefypnf;wdkYudk o,fcsNyD; ukef;xufodkY wufaNy;Bu\/


vif;bwfwdkYoabFmonf xdkavSudk ukeftcsKdUESifh Nyef&Bu\/
xdkYaemuf txufodkYqufwuf tNcm;avSrsm;udk vdkufSm\/
ukefypnf;wpfckwpfavrQ rygawmhyJ avScGufcsnf;arsmvmonfh
avSBuD;rsm;udk [kdem;wpfpif; onfem;wpfpif; awGYBu&\/
vif;bwfwdkYoabFmu odkY avSBuD;rsm;udk vdkufvHypf
cwfaepOf oHvsufpGef;usefcJhaom oabFmi,fwpfpif;udk Arm
wdkYu pD;eif;wdkufcdkufBuonf/
rnfonfhtcsdefu oabFmay:odkY wufa&mufvmBurSef;rod
aom ArmoHk;q,fausmfwdkYu NAKef;ceJ aNy;vTm;ckwfxpfBuonf/
ArmwdkYu a&xJrSul;vmBuvsuf oabFmay:odkY wdwfw
qdwfwufa&mufvmBuNcif; Nzpf\/ xdkodkY wufa&mufckwfxpf
aeBupOf ArmwHigavS tpif;ESpfq,fcefY kwfw&uf oabFmudk
uyfcg ulnDwkdufcdkufBu\/ oabFmom;ukvm;NzLtrsm; ao

247

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ausysufpD;Buonf/ tcsKdU vlvGwfoufouf a&xJodkY ckefqif;


aNy;Bu&onf/ tenf;tusOf;rQom aoewfNzifh ckcHwdkufcdkuf
EdkifBuonf/ ArmwdkYonf oabFmudk ausmufEIwfvsuf urf;odkY
qGJ,loGm;Bu\/
oabFmay:Sd ukefypnf;tcsKdUudk avSBuD;rsm;ESifhuJh ukef;
ay:odkY o,f,lBu\/ tcsKdUudk avSygtwdkif; avSmfcwfoGm;Bu
\/ ArmwdkYonf ukvm;NzLwdkY\oabFmudkyg avSvGwfrsm;Nzifh
qGJoGm;Buao;onf/ Gufa&mpufyg toHk;NyKonfh oabFmNzpf
aomaBumihf Gufrsm;udkzGifhBu\/ xdkYaemuf pufwdkYudkvnf; [kd
vSnfhonfvSnfhNyKBuonf/ rnfodkYrQ NyKvkyfr&? bmrS rvkyf
wwfrudkifwwf NzpfaeBu\/
xdkpOf ta0;rS ukvm;NzLoabFmrsm; vdkufvmBuonhfrD;
a&mifudk awGYBu&\/ ArmwdkYonf oabFmudk urf;odkY twif;qGJ

248

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,lvsuf oabFmay:rStaNrmufrsm;udk BudK;qdkif; Nrif;NzifhqGJ


wifBuonf/
vltcsKdU taNrmufrsm;udk csufcsif; urf;xdyfae&maumif;odkY
ta&mufqGJ,loGm;Buvsuf vdkufvmonfh ukvm;NzLoabFmwdkY
udk csdefG,fxm;Bu\/ usnfxdk;taNrmufrsm;vnf;Nzpf? tG,f
csif;vnf; rwlnDaomaBumihf olYtaNrmufESifh olYusnfqHrSef
uefatmif prf;w0g;0g; aG;cs,fBu&\/
ukvm;NzLwdkYoabmF eD;vmaomtcg rypfwwfyJ [dkvSnhf
onfvSnhf [dk[mqGJonf[mqGJ Nzpfae\/ taNrmufaemufydwf
udk rD;NzifhyHkdIU\/ aSUuaNymif;buf iHkYBunhfoluBunhfaeqJ
aemufrSBudK;wef;vef;udk rsufaphaemufonf[k aqmifhqGJolu
qGJ\/ wGif taNrmufusnfxGufoGm;vsuf aSUrSiHkYBunhfae
aom rdrdwdkYvludk xdrSef&\/

249

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

taNrmufypfolwdkYu rdrdwdkYvlwpfa,mufvHk; xdrSefaoqHk;&


onfudk udprSd? taNrmufypf&Ncif;ESifh usnfcGH tvdkvdkNyef
xGufusvmonfudkyif oabmusaeBu\/
xdkYaemuf usnfqHrsm; wpfqHNyD;wpfqHxnhfvsuf vdkufvm
onfh ukvm;NzLoabFmwdkYudk ypfcwfBuawmh\/
xdkolwdkYtxJ acgif;aqmifonf aqGqufNzpf\/ oabFm
ay:Sd taNrmufrsm;? usnfqHcJ,rf;rsm;udk Nrif;rsm;Nzifh twif;
qGJcdkif; wifcdkif;aeolrSmvnf; aqGqufyifNzpf\/
teD;&yfaeaom Srf;wyfrSL;OD;eEu ukvm;NzLoabFmrsm;
eD;vmNyDNzpfaBumif;udk aqGquftm; owday;onf/
aqGqufonf ukef;xufodkYa&mufNyDNzpfaom taNrmufESihf
usnfqHukefpnfrsm;udk o,f,loGm;ap\/ xkdYaemuf oabFudk
Nrpfv,fodkYwGef;xkwf a&pkefokdYarsmapvsuf avSBuD;rsm; 0dkif;&H
vdkufygap\/ xdkYaemuf oabFmay:Sdao;aom taNrmufusnf

250

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
qHrsm;udk

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

avSrsm;ay:odkYo,fcsapNyD;

avSwpfpif;NyD;wpfpif;

xGufcGmap\/
tcsKdU ukef;xufrS&JrufwdkYudk aemufrSvdkufvmonfh ukvm;
NzLoabFmwdkYtm; 0g;bavmufaomufrS qD;qdkYwdkufcdkuf&ef t
rdefYay;\/
xdktwGif; rdrdwdkYoabFmonf 0g;bavmufaomufudk ausmf
vGefarsmygvmvsuf acsmif;usOf;wpfae&m qufrarsmyJ uefY
vefYcH\/
ukvm;NzLoabFmwdkYonf 0g;bavmufaomufrS qD;qdkYypf
cwfonfudk wHkYNyefypfcwf&if; twif;ausmfvGefvdkufvm\/
arsmwifaeaom aqGqufwdkYoabFmonf a&pD;aBumif;
apmif;wif\/ aqGqufonf avSrsm;udk qkwfcGmap\/ xdkY
aemuf usefaeao;onfh taNrmufusnfqHwdkYudk yHkvsuf rdrdao
ewfudkif&JruftxHrS Arm,rf;rIefYrsm;udk oGefcs\/ xdkYaemuf xdk

251

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ol\ NyefYaAGBudK;udkqGJNzwfNyD;aemuf tpwpfzufudk ,rf;rIefYxJ


odkYNrKyfvsuf tpwpfzufudk rD;ndcJh\/ NyD;onfESihf rdrd&Jruf
ESifhtwl ESpfa,mufom; oabFmay:rS ukef;xufodkY ckefqif;Bu
\/ xdkYaemuf urf;ay:rS toifhapmihf vkdufygvmcJhaom rdrd&J
ruftcsKdU qGJ,lvmcJhonfhNrif;ay:odkY wuf\/
Nrif;ay:odkYa&mufonfESifh oabFmudkvSrf;Bunhf\/ rnfodkYrQ
taBumif;rxl;? tkPfOD; oabFmBuD;onf cyfrJrJBuD; NidrfNrJ
Nidrfvsuf . . .
xkdpOf ukef;xufGmpyfrS aoewfoHrsm; wpfnDwnf;wpfnm
wnf; aNzmif;ceJaNzmif;ceJ xGufvm\/ c&moHESifh ukvm;NzLwdkY
\ppfpnfwdk(bif)oHudkvnf; Bum;vmBu&\/ aqGqufonf rd
rdtm;apmihf vkdufvmcJhBuonhf rdrd&Jruf Nrif;onfawmfwdkYudk
Nrm;OD;o@mef &yfwnfapNyD;aemuf rdrdudk,fwdkifaSUaqmifvsuf

252

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
wef;pDwufvmBuonfh

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
ukvm;NzLwyfom;rsm;udk

tNyif;eif;

azmufxGuf\/
ukvm;NzLwdkYu tpkvdkuftNyKHvdkuf aoewf 2 csufrQom
ypfazmufEdkifBuNyD;aemuf usef&pfcJhBu\/
Nyif;xefaomaygufuGJoHBuD;udk Bum;&aomaBumihf Nrif;wdkY
udk&yf aemufodkYvSnfhBunhfaomtcg BuD;rm;aomrD;awmufBuD;
udk awGYBu&\/ oabFmBuD; aygufuGJavmifuRrf;oGm;Ncif;Nzpf
\/
]]oabFmBuD;udkNyefqGJ,lzdkY tem;uyfvmwJhoabFmeJY oabFm
xJuukvm;NzLawGyg ygoGm;Bua&m[ . . . rSwfxm; . . . }}
aqGquf\pum;oHrqHk;rDyif aemufxyfaygufuGJoHudk qifh
Bum;Bu&onf/ aqGqufonf 0rf;aNrmuf0rf;om rdrdab;odkY
vSnhfBunhf\/ rdrdwkdYESifhtwlygvmaom Nrif;ESpfaumifay: vl
rSdawmh . . .

253

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NyHK;aeaom aqGquf\rsufESmonf wnfoGm;\/ xdkYaemuf


tNcm;Nrif;wpfaumifay: acgif;idkufpkdufNzifhukef;aeonhf rdrdESifh
twl oabFmay:rSqif;vmaom rdrd\&Jrufudk awGY&\/ aqG
qufu Nrif;csif;uyfvsuf az;rvdkuf\/ xdkolu acgif;idkuf
pdkufSdae&if; EIwfrSa&Gwfvdkuf\/ wdk;vGef;aomaBumihf em;r
vnf/ aqGqufu acgif;csif;uyf em;axmif\/
]]ukvm;NzLawG . . . oif;wdkYoabFm . . . ayguf . . . uGJ
. . . }}
aqGqufonf xdkvludkayGY rsufESmudkarmhapvsuf rD;
avmifae&modkY nTefNy\/
]]uGJwmaygh . . . [dkrSmBunhfav . . . tJ'g rif;&JU,rf;rIefY
awGaBumifh awmufaewJhrD; . . . }}

254

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkol\rsufESmonf NyHK;ae\/ xdkol\ cyfarS;arS;yGifhaom


rsufvHk;onf ydwf\/ xkdol\vnfwdkifonf acGus\/ odkYaomf
. . . xkdol\EIwfcrf;um; NyKH;aeqJ . . .

&efukefNrdKU0efrif;BuD;onf udprsm;twGuf Sif;rNyD;Edkif


atmifNzpfae\/ ukvm;NzLwdkYu &efukefNrdKU0ef owdk;rif;BuD;
r[mrif;vSrif;acgifausmf OD;rIHudk vlqdk;olcdk;wdkYESifh aygif;oif;
wdkufcdkufaeolNzpfonf/ vlqdk;olcdk;rsm; arG;pm;aeonf/ vl
qdk;wdkYudkvnf; zrf;qD;ay;tyf&rnf/ vlqdk;wdkY wdkufcdkuf,l
iifoGm;onfh ypnf;rsm;udkvnf; Nyefay;&rnf/ vlqdk;wdkY rD;
dIUzsufqD;oGm;aomaBumihf vHk;0aBurGysufpD;oGm;&aom oabFm
wpfpif;ESifh vHk;0oHk;r&atmif rD;avmifuRrf;Ncif;cH&aom oabFm
wpfpif;? aygif; oabFmESpfpif;wdkY\wefzdk;udkvnf; ay;avsmf&
rnf/

255

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&efukefNrdKUay:wGif rD;tavmifcH&onfh t*FvdyfwdkY\ukef


avSmifwdkufESifh wHcg;udk zsufqD;vk,loGm;Ncif;cH&onfh ukef
wdkufrsm;\ wefzdk;udkvnf;aumif;? ukefpnfwdkY\wefzdk;udkvnf;
aumif; ay;avsmf&rnf[k ukvm;NzLa&wyfAdkvfrI;vif;bwfu
pGyfpJGawmif;qdk\/
&efukefNrdKU0efrif;BuD;tzdkY Nzpf&yfwdkYudk vHk;0NyefBum;Ncif;
pdwfxdcdkufNcif; Nzpfraetm;yJ &efukefNrpfudk ydwfqdkYxm;&efESifh
ukvm;NzLwdkYwufvmvQif rnfodkYckcH&rnfwdkYudkom vsmxm;pD
pOfae&\/
aTeef;awmfBuD;qDodkY trdefYawmfNrwfemcH&ef apvTwfvdkufol
wdkY bmaBumihf ,cktacguf rQBumae&onfudkvnf; awG;r&
atmif Nzpfae&\/ qD;qdkYwdkufcdkuf&ef vlolvufeuf pkaqmif;
Nyifqifaeonfh BuHcif;olBuD; iNrwfomxGef;vnf; ay:rvm/

256

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'vNrdKU0ef r[mrif;acgif&mZmvnf; aeYrtm;nrtm;yJ &efukef


Nrpf0udk qD;qdkYEdkif&ef oif;wpfa,mufwnf; wm0ef,lae&\/
,ck ta&;wBuD;vdktyfonfum; [Hom0wD&efukefNrdKUteD;
aus;GmwdkYudk NzefYcsxm;aom rdrdESifhtwlygvmonfh . . .
ewfpkvuf0JAdkvf rif;vSrif;acgif\ axmifwyf . . .
ewfpkvusfmAdkvf rif;vSrif;acgif\ ig;&mwyf . . .
aG;vusfmAdkvf r[mrif;vSrif;acgifausmf&mZm\ axmifwyf
...
aTNynfrSefuif;Adkvf r[mrif;xif&mZm\ axmifwyfwdkYudk
Nyefac:pkpnf;xm;rSNzpfrnf[k awG;\/
odkYaomf [Hom0wD&efukefNrdKUokdY twdtvif;ac:,lxm;r
Nzpfao;? ukvm;NzLwdkdYNrifvQif odNcdrfhrnf/ xdkYaBumihf [Hom0
wD&efukefESifh reD;ra0;awmawmiftwGif; wdwfwqdwfwyfpGJcs
xm;apvQif oifhavsmfrnf[k twdkif;pD&if\/

257

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

odkY pD&ifcsrSwfapNyD;rS [Hom0wD&efukefNrdKU0efrif;BuD;tzdkY


ydkqdk;Gm;aom taBumif;owif;wpfck Bum;vm&\/
NrdKU0efrif;BuD;onf vlqdk;"m;NywdkYudk arG;NrL t*Fvdyfukef
onfrsm;ESifhwuG ArmukefonfwkdYudk vk,ufzsufqD;aponf[k
vif;bwfacgif;aqmifaom ukvm;NzLwdkYu pGyfpGJ&m [Hom0wD
&efukefNrdKUawmfSd ukvm;NzLwdkYESifhaygif;oif; ta&mif;t0,fNyKae
Buonhf ArmukefonfwdkYu [kwfayonf rSefayonf[k ukvm;
NzLwdkYpGyfpGJNcif;udk csD;usL;axmufcHcJhBu\/
,if;odkY ArmukefonftcsKdU ukvm;NzLwdkYudkaxmufcHNcif;
aBumihf b0Sifrif;w&m;BuD;\ taNrmufaoewfwyftrIxrf;wdkY
u aygufzGm;aom ArmNynfayguf [mSif? rmruflpGwf? rlvm
tDNAm[ifwdkY rcHr&yfEdkifSdBuoNzifh [Hom0wD&efukef yGJpm;vSnf;
wef;&yf tcsif;rsm;Bu? dkufBuESufBu\/ cdkuf&efNzpfyGm;vsuf
vTwfHk;odkYa&mufcJh&\/

258

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,if;onfhudpvnf; ArmukefonfwdkYu armufarmufrmrm


dkif;yspGm aNymqdktppfcH\/ vTwfHk;udk rav;rpm;NyK\/ ArmNzpf
vQuf rdrdwpftdk;wpftdrfaxmif pD;yGm;csrf;oma&;udkaS;Ivsuf
ukvm;NzLwdkYudk txifBuD;pGm ukvm;NzLwdkY\aus;uRefvkyfvkd
aom toHk;tEIef; tNyKtrlwdkYudk awGY&aomaBumihf vTwfHk;u
,if;wdkYudk 'Pfxm;vsuf w&m;pD&ifcJh\/
onfwdkYudk rausreyfSdaeBuaom ArmukefonfaBu;&
wwfwkdYu [Hom0wD&efukefNrdKU0ef\ Arm&JrufwdkYonf ,ck [H
om0wD&efukef0ef;usif wdwfwqdwf cs&yfwyfpGJvmBuNyD[k od
&aomtcg xkdArm&JrufwdkYonf rdrdwdkYtm; vk,ufzsufqD;&ef
a&mufvmBuNcif;Nzpf[efSdonf[k

ukvm;NzLoabFmukefonf

SufywfESifh vl0pfwdkYudk tm;udk;wpfckNyKBuvsuf oGm;a&muft


aBumif;Bum;Bu\/ t&yfxJodkYvnf; owif;rsm; NzefYcsdaNymqdk
Bu\/

259

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]ArmNrdKU0efonf &efukefwpfNrdKUvHk;udkydwfqdkYvsuf ukvm;NzL


wdkYudk wdkufcdkufarmif;xkwfawmhrnf . . . ukvm;NzLwdkY\ukef
pnfrsm;ESifhwuG rdrdwdkYukefpnfrsm;udkvnf; twif;wdkufcdkuf
odrf;,lNyD; ukvm;NzLwdkYudk tNyD;tydkif wpfcgwnf; armif;ESif
xkwfawmhrnfNzpfaomaBumihf aemufaemifwGif rdrdwdkYonf uk
vm;NzLwdkif;Nzpfukefypnf;wdkYudk a&maESmazmufum;EdkifNcif;? oHk;pGJ
EdkifNcif; Sdvdrfhrnfr[kwfawm . . . }}
owif;rsKd;NzpfvmaomaBumihf ukvm;NzLukefpnfrsm; csuf
csif;aps;wufoGm;Bu&\/ ,cifu ukvm;NzLzsifacsmESpfawmif
udk yJwpfwif;aps;Sd&m ,ck ukvm;NzLzsifacsmESpfawmifudk yJSpf
wif;ESifhvJrS &\/
&efukefNrdKU0eftzdkY odkYab;usyfeHusyfNzpfaeqJ aqGquf
a&mufvmNyefonf/
aqGqufonf rdrd&vmonfhowif;qdk;udk avQmuf\/

260

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkowif;um; 1214 ckESpf uqkefvNynhfausmf 1 &uf? uk


vm;NzLou&mZf 1252 ckESpf arv 5 &ufaeYu rkwrusqHk;&
onf[laom owif;Nzpf\/ xdkYaBumihf *sife&,fa*:'Gif\ aNc
vsifNrif;pD;wyfrsm;ESifhwuG ydkpmydkif; Proserpine ? rkdZl;zm;
Mozuffer ? zdkZD Feroze ? aq;aqmhx&pf Sesostris ? zav*

oHk Phlegethon ? r[me'D Mahanuddy trnfSdaom t


aNrmufwifwdkufoabFmBuD;rsm;ESifhwuG oabFmtrsm;tNym;wdkY
csDwufvmBuNyDNzpfaBumif; avQmufxm;\/
]]armif . . . i'dkYwm0efxrf;aqmifaeolwdkYtzdkY aTeef;awmf
BuD;uusvmrnfhtrdefYudk rapmifhyJ ,ckuJhodkY wdkif;NynfwpfckESifh
wpfck qufqHBu&onfhta&;wGif udk,fhoabmtavsmuf NyK
vkyfaqmifGufrNzpf? oif;wdkYuprwkdufyJ igwdkYu bmrQrNyif
qifomav . . . }}

261

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf pdwfrcsrf;aNrhpGmNzifh NrdKU0efrif;tyg;rS cGmcJh\/


aqGquftzdkY cufaeonfum; OD;NrwfxGef;ESifh OD;aTyef;wdkY\
wyfzGJYrsm;udk wdkufwGef;apcdkif;r&Ncif;yif Nzpf\/
OD;NrwfxGef;ESifh OD;aTyef;wdkY\ trdefYr&yJ rdrdwdkYonf ae
&mrS b,frSraTUEdkif? b,folYudkrSvnf; rwkduf[k wGifwGifom
Niif;qefaeBu\/ xdkolwdkYonf ,if;wdkYacgif;aqmifrsm;xHrS t
rdefYr&vQif onfae&mrS ukwfNzifhaumfxkwf &rnfrxif . . .
OD;NrwfxGef;? OD;aTyef;wdkYESifhwuG NrGufwdkYonf aeNynf
awmfodkY wufoGm;Bu\/ &efukefNrdKU0efrif;BuD;\ Nrif;apausmf
wdkYuvnf; aeNynfawmfodkY trdefYawmfNrwfcH&ef wufoGm;Bu
\/ aqGqufwdkY\aNcNref&JruftcsKdUvnf; aTeef;awmfBuD;rScs
rSwfonfh trdefYawmfNrwfudkodSdEdkif&ef aeNynfawmfzufodkY vdkuf
oGm;Bu\/ odkY xGufoGm;avorQaomolwdkYonf plVvdyfudk
a&xJvTwfvdkufbdokdY wpfa,mufwavrQ ay:rvm/ owif;tp

262

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

te rBum;& . . .
odkYqdkaomf ,ck ta&;awmfeD;vmcsdef aeNynfawmfrSNyef
vmBurnfholrsm;udk apmihfaerNzpf/ taet&yfpcef;omaom?
Nrif;pm? a&wdkY aumif;rGefaomae&mudk aG;cs,fvsuf wyfpcef;cs
&yfrS oifhrnf[k [Hom0wD&efukefNrdKUawmfrS taemufzufodkYt
enf;i,f,Gef;onfh xef;wyift&yfudk opfwyftcdkiftcHh aqmuf
vkyfwyfpGJ\/
wyfywf0ef;usif Nrif;cvkwf? qifcvkwf? i&JopfikwfwdkY
txltyspfpdkuf\/ rdrdwdkY0ifvrf;xGufvrf;udk tzkH;tuG,fNzifh
oD;oefYxm;\/ teD;ywf0ef;usifodkY qufoG,foGm;vmEdkifonfh
qkwfvrf;wufvrf;udk SmazGckwfxGifxm;\/ [Hom0wD&efukef
NrdKUodkYvnf;aumif;? vSnf;ul;rSwpfqifh yJcl;odkYvnf;aumif; c&D;
vrf;tNrTmNrTm SmazGckwfxGif\/

263

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xkdpOf [Hom0wD&efukefNrdKUudk ukvm;NzLwdkYpwdkufBuNyDqkd


onfh owif;udk Bum;&\/ 1214 ckESpf aESmif;wefcl;vNynhf
ausmf 7 &uf oBuFeftBudKaeY? ukvm;NzLou&mZf 1852 ckESpf
{NyDv 12 &ufaeYNzpf\/
ukvm;NzLtaNrmufwif ppfrD;oabFmBuD;rsm;Nzpfaom aq;
aqmhx&pf? rdkZl;zm;? zdkZDwdkYaSUaqmif aemufygwkdufoabFmt
rsm;tNym;ESifh ukvm;NzLa&wyfAdkvf uGefrif'dkvif;bwfudk,fwdkif
uGyfuJvsuf rD;NyoDv0gqdyfESifh uif;wyfrsm;udk ypfcwfwdkuf
cdkuf\/
wGif &efukefNrdKU0efBuD;onf teD;tyg; toifhapmihf&H
xm;cJhaom wyfrsm;udk csufcsif; NrdKUwGif;odkYac:oGif;\/ ta&;
ay:vmNyDNzpfaomaBumihf aqGqufvnf;a&mufoGm;\/
NrdKU0efrif;BuD;u tvGefwnfNidrfpGmNzifh tqHk;tNzwfay;vdkuf
onf/

264

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]ig'kYdrEdkif? HI;BurnfomNzpf\ . . . okdYaomf Armwdkif;&if;


om;wdkYonf olwpfyg;u tEdkifhtxuf vma&mufESdyfpufaomf
ESvHk;cdkifpGm taocHBu\ . . . uGJaomOD;xdyfonf nTwfrus?
NywfaomOD;acgif; rsufvHk;onf ESdyfpufolwdkYudk pl;pl;Bunhf\?
rnfolrSrrSdwf[k oif;wdkYukvm;NzLrsm;udk i'dkYtpGrf;ukefwdkufcdkuf
&if; taocHNyBu&rnf . . . ig'dkY &efukefu tpGrf;ukefcHrnf
. . . i'dkYudk taoowf oif;wdkY txufudkvGefvmcJhaomf
armifhwm0efSdyap . . . armif ukef;bufu wm0ef,lawmh . . .
a&vrf;u BuHcif;NrdKUolBuD;udk qD;BudKwdkufcdkuf&ef apmihfaprnf
. . . armif yJcl;teD;w0dkufu apmifhvQifwefoifhNyD . . . }}
&efukefNrdKU0efBuD;trdefYtwdkif; aqGqufonf tcdkiftrmxm;
onfhpcef;udk pGefYypfcJhvsuf yJcl;teD;w0dkuf wyfpGJonf/ yJcl;
acsmif;rSwufvmrnfh oabFmwdkYudk qD;BudKwdkufcdkufEdkif&ef ae&m
,l opfwyfaqmuf\/ acsmif;twGif;vnf; i&Jopfikwfrsm;

265

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tNynfhpdkufaxmif\/ wufvrf;rSeforQudkvnf; anmifhusif;rsm;?


usm;vefokwfukdif;rsm;? *srf;rsm; ae&mtuGufcs axmif\/
xdktwGif; &efukefowif;udk Bum;&onf/ Arm&JrufwdkYonf
aSUaqmifwufvmonfh

ukvm;NzLoabFmoHk;pif;udk

Armt

aNrmufBuD;oHk;vufwkdYNzifh qD;BudK ypfcwfwdkufcdkufBu\/ Armt


aNrmufwpfcsufypfvQif ukvm;NzLwdkYu tcsufig;q,fcefY puf
taNrmufwdkYNzifh oabFmoHk;pif;qdkif ypfBu\/ ArmwdkY tpk
vdkuftNyHKvdkufaoaomfvnf; rrIBuyJ rqkwfraGUwdkuf\/ Arm
taNrmufBuD;oHk;vHk; uGJukefrS typf&yf\/
1214 ckESpf aESmif;wefcl;vNynhfausmf 8 &uf oBuFeftus
aeY? ukvm;NzLou&mZf 1852 ckESpf {NyDv 13 &ufaeYwGif &ef
ukefqdyfurf;odkY wuf\/ 1214 ckESpf aESmif;wefcl;vNynhfausmf
9 &uf oBuFeftBuwfaeY? ukvm;NzLou&mZf 1852 ckESpf {NyD
v 14 &ufaeYwGif &efukefNrdKU0efrif;BuD;tdrfawmfESifhwuG &ef

266

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukefwpfNrdKUvHk;udk ukvm;NzLwdkYodrf;\/ 1214 ckESpf aESmif;wef


cl;vNynhfausmf 12 &uf? ukvm;NzLou&mZf {NyDv 17 &ufaeY
wGif &efukefNrdKU0efrif;BuD;udk,fwdkif NyefYBuJaeaom vlolvuf
eufwdkYudkpkpnf; aTwd*Hkawm&ausmif;rS &yfwefYcHonf[laom
owif;wdkYudk Bum;vm&\/
xdkYaemuf wyftcdkiftrmSdonfhae&mwdkY wdkufyGJrNzpfyGm;?
ywf0ef;usifteD;tem;odkY

ukvm;NzLwdkYxGufBuonfESifh

Arm

wdkif;u vpfvQifvpfovdk xdk;ckwfwdkufcdkuf\/ ukvm;NzLwdkYESifh


ul;vl;qufqHaeBuaom NrdKUawmfom;ukefonfaBu;&wwfwdkYrS
ty Armwdkif;&if;om;tm;vHk;u ukvm;NzLwdkYonf igwkdYArm
Nynfukd vma&mufapmfum;Buonf[k rnfolrQ roGefoifrnTef
Bum;yJ tvdkvdkodBu\/
xkdYaemuf ukvm;NzLwdkY av;ig;q,fa,mufcefY tpki,frsKd;
ESifh xGufvmBuonfESifh Armaus;awmom;wdkYu &&mvufeuf

267

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rsm;Nzifh xdk;ckwfdkufykwf owfNzwfypfBuaomaBumihf ukvm;NzL


wdkYonf ArmwdkY\wyfrsm;udk axmif;axmif;ausatmif taNrmuf
pdefaNymif;wdkYNzifh wdkufzsufEdkifaomfvnf; wyf\0ef;usiftNyif
bufodkY rxGufEdkif rxGuf&JBu . . .
,if;odkY ppfEdkifaeonfhukvm;NzLwdkY aESmifhaES;vsufSdpOf [H
om0wD&efukefNrdKUudk qkwfay;NyD; aTwd*Hkawm&ausmif; wyfpGJ
ae&aBumif; 1214 ckkESpf uqkefvNynhfausmf 1 &uf? 1852 ckESpf
arv 5 &ufaeY aeNynfawmfodkY owif;ydkY\/
xdkYaBumihf aeNynfawmfrS wy,if;NrdKU0ef owdk;rif;BuD; r
[mrif;acgifoD[ol wpfwyf . . .
t0NrdKU0ef r[mrif;acgif&mZm wpfwyf . . .
ppfudkif;NrdKU0ef r[mrif;acgifrif;xif wpfwyf . . .
&JbufNrif;wyfAdkvf wk&ifrif;vSrif;acgifausmf wpfwyf . . .

268

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uonf;Nrif;wyfAdkvf r[moD["r&wftkyfpkESifh Nrif;wpf


wyf . . .
aTvSHtpkESifh aTvSHAdkvf wpfwyf . . .
qif0efaxmuf rif;vSO'def&mZm wpfwyf . . .
Nrif;pkBuD;trIxrf;wdkYESifh Nrif;pma&;BuD; r[mrif;vSrif;xif
ausmf wpfwyf . . .
'dkif;pma&; aersKd;oD[&efEdkifESifh pdkYav;q,f'dkif;trIxrf;wdkY
u wpfwyf . . .
,Gef;pkpma&; aersKd;pnfol&mZm wpfwyf . . .
aumif;[efpma&; aersKd;oD[&efatmif wpfwyf . . .
tvkH0efBuD; trIxrf;taqmifNrJESifh ol&Jvlwpf&mausmf pkpk
aygif; 11 wyf? wyfygtrIxrf; 4800 ausmf?wdkufqif 50? Nrif;
1000? taNrmuf 100? pdefaNymif; 500? aq;? cJ,rf;rD;ausmuf
wyf ud&d,mtpHk . . .

269

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkonfwkdYudk oHk;q,fNrdKUpm;0efBuD; owdk;rif;BuD; r[mrif;


acgif&mZmudk AdkvfrSL;tNzpfcefYtyfvsuf csDwufap\/
txuf[Hom0wDaBumif;csD vufSd&efukefNrdKU0efrif;BuD; o
wdk;rif;BuD; r[mrif;vSrif;acgifausmfESifh aG;vusfmAdkvf r[m
rif;vSrif;ausmf&mZmwkdYudk ppfuJcefY? r[mrif;acgifausmfxifESifh
r[mrif;acgifausmfwdkYudk emcHcefY? pma&;BuD; r[mrif;vSrif;xif
ausmfESifh r[mrif;vSausmfxifwkdYudk wyfa&;cefY[k trdefYpmcRef
ESifhwuG apvTwf\/
xdkwyfonf 1214 ckESpf e,kefvqef; 6 &uf? ukvm;NzL
ou&mZf 1852 ckESpf arv 25 &ufaeYrSp aeNynfawmfu
xGufcGmvmcJhBuaomfvnf; [Hom0wD&efukefe,ftwGif;odkY csOf;
eif;0ifa&mufrdaomtcg ukvm;NzLwdkYu yJcl;teD;odkY tvHk;t
&if;Nzifh a&mufESifhaeBuavNyD . . .

270

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkwyfrawmfBuD;ESifhtwl OD;NrwfxGef;? OD;aTyef;? aqGquf


wdkYvTwfvdkufaom Nrif;apausmfrsm; ygvmBu\/ NrGufudkrl r
awGY&awmh . . .
OD;NrwfxGef;\aNymBum;csuft& aeNynfawmfwGifvnf; eef;
wGif;ta&;IyfaxG;vSonf/ aTeef;Sif nDawmfaemifawmfwdkYt
Bum; wpfa,mufcsrf;om udk,fusKd;SmaeBuonfh rif;aNrmif
uyfyg;rsm;Nzpfaom awmifxm;0,fAdkvf iwkwfESifh yk@m;0ef i
ukvm;wdkYtodkuft0ef;aBumifh aTeef;awmfBuD;twGif; tpdwf
pdwfuGJ&efNrifonf/ aemufxyf wyfawmfapvTwfEdkif&ef rNrif/
xdkYaBumihf ukvm;NzLwdkYwufvmrnfhvrf;udk qD;qdkYwdkufcdkuf
&ef rdrdwdkY ae&maG;cs,f&rnf/ uwkwfcHwyf tcdkiftNzD;NyK&
rnf[k qdk\/
aqGqufonf OD;NrwfxGef;ESifhvdkufygoGm;vdkaomfvnf; rkw
rrS qkwfcGmvm&onfh vusfm0if;rSL;BuD;ESifh yJcl;awGYaeaom

271

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aBumihf vusfm0if;rSL;BuD;u rdrdwdkYtm;ulnDyg&ef twif;qGJxm;


\/ aTz0g;awmfatmufrS rkwrodkYcsD&efygvmonhf awmifwGif;
BuD;NrdKUpm; AdkvfrSL;rif;&Jrif;acgifausmfwdkYuvnf; vusfm0if;rSL;
BuD;aNymNycsuft& aqGqufudk 0dkif;wm;\/ xdkYaBumihf ukvm;
NzLpuftaNrmufSpfvuf? ukvm;NzLusnfxdk;aoewf 500 ausmf
ydkifqdkifxm;aom aqGqufonf OD;NrwfxGef;wdkYESihftwl rvdkuf
ygEdkifcJh . . .
OD;NrwfxGef;ESifhaqGqufwdkY

vlcsif;cGJvdkufBu&aomfvnf;

aqGqufonf b0ifrusEdkifNzpfae&\/ NrGuf b,frSmusef&pf


cJhonfudk ar;vdk\/ odkYaomf NrGuf\bBuD;awmfwpfa,muf
vHk;NzpfaomaBumihf

rav;cefY&ma&mufrnfpdk;oNzifh

ar;vdkyg

vsuf atmifhae&\/ odkYNzifh bmrSrar;vdkuf rodvdkuf&yJ w


tHkaEG;aEG; rsKdodyfae&\/ ydk rauseyfzG,faumif;onfum; rdrd
txHrS vdkufygoGm;olwdkYudkyg ar;r&Ncif;Nzpf\/

272

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]tuREkfyfwdkYvnf; ar;rBunfhrdyg . . . aeNynfawmfodkY


a&mufrS wpfcgrSvnf; rawGY&yg . . . }} [lonfh taNzwpfrsKd;
wnf;udkom aNzqdkaeBu\/
]]at;uG,f . . . armifwdkY aepdrfhBu&efaum . . . bBuD;OD;
NrwfxGef;wdkYESifhawGYumrS wpfenf;enf;od&ef vkyf&rnfy . . . }}
aqGqufu 0rf;xJrSBudrf;0g;&if; rdrdwdkY NrefNrefwdkufyGJNyD;
vQif NrefNrefyif OD;NrwfxGef;Sd&modkYul;Edkif&efom pdwfapmae\/
OD;NrwfxGef;wdkYwyfpcef;csrnfhae&mudk od&efvnf; &JrufaNcNref
20 ausmf xnfhvdkufao;\/
xdkYaemuf ppfuJvusfm0if;rSL;ESifh AdkvfrSL;rif;&Jrif;acgifausmf
wdkY wdkifyifvsuf yJcl;ywfywfvnfSdaom aus;Gmom;wvdkif;
rsm;udk BudKwifpnf;Buyfxm;onf/ &dum? a&? oGm;vrf;vmvrf;
wdkYudkrNyyJ ukvm;NzLwdkYwufvmvQif tawGYrcH wdrf;aSmifaeBu
&ef aNymBum;\/

273

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aus;Gmom;wdkYu aqGqufwdkYESihf oabmBudKufnDBu\/


wpfaNrwnf;wpfa&wnf;om;csif; wpfavSwnf;pD; c&D;oGm;
Bu&ouJhodkY igwdkYavS igwdkYzmrnf/ rnfolYae&muaygufayguf
igwdkY0kdif;ax;&rnf/ wvdkif;ae&muayguf BunhfaevQifvnf;
onfavSpHk;pHk;epfrnf/ Armae&muayguf BunhfaevQifvnf;
onfavSpHk;pHk;epfrnf[k tm;ygw&aNymBu\/ odkYaomf yJcl;NrdKU
aewvdkif;wdkYurl xdkodkY tm;yg;w&rSd/
,if;odkY vlolpkHk;aoG;ndqJ 1214 ckESpf e,kefvNynhfaeY? uk
vm;NzLou&mZf 1852 ckESpf ZGefv 3 &ufaeY yJcl;udk uk
vm;NzLwdkY vmwdkufonf/
ukvm;NzLwdkY taNrmufqGJNrif;BuD;rsm; anmifhusif;xJodkYus
\/ okwfudkif;rsm; *srf;rsm;xdaomaBumihf ukvm;NzLtrsm;ao
\/ aSUodkY rwdk;0Hhrwuf0Hhatmif aBumufGHUBuukef\/ twef;
vdkuf twef;vdkufpD wufvmaom ukvm;NzLwdkYtwGuf tqifh

274

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

qifhNyKvkyfxm;aom axmifacsmufrsm;? *srf;rsm;? anmihfusif;rsm;


onf tvGefc&D;a&muf\/ ppfudk tqHk;tNzwfay;awmhrnfuJhokdY
yif Nzpfvm\/ usm;rsm;qifrsm;udkyif vJEdkifpGrf;? zrf;EdkifpGrf;Sd
aom *srf;rsm; axmifacsmufrsm;onf ukvm;NzLwdkYudkvnf;
'kuay;EdkifpGrf;\/ xdkrQruao; . . . yJcl;acsmif;twGif;0ifvm
aom ukvm;NzLoabFmzdkZDudk aqGquf\&Jrufrsm;ESifh AdkvfrSL;
rif;&Jrif;acgifausmf\ aoG;aomufBuD; rif;xif&JacgifwdkYtpku
vuf&zrf;rdvkdufBuonf/ xdkYaBumihf xdkaeYu ukvm;NzLwdkYqkwf
cGmoGm;Buonhf oabFmygtaNrmufwdkYudk aoG;aomufBuD;rif;
xif&JacgifwdkYu ,l\/ aoewfvufeuftenf;i,fudkom aqG
qufwdkYu &vdkufBuonf/
aqGquftaeNzihf rdrdOD;pD;wdkufcdkufonfudk rdrd\tpDtrH
atmufrS vma&mufulnDNyD; ,ckuJhodkY ,laqmifoGm;Ncif;udk
rauseyf/ rdrd\oabmtwdkif;om AdkvfrSL;rif;&Jrif;acgifausmfxH

275

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

odkY ay;qufvdk\/ odkYaomf aoG;aomufBuD;ESifh rdrd rwl . . .


aoG;aomufBuD;um; b0Sifrif;w&m;BuD;\ trdefYawmfNrwf
twdkif; zGJYpnf;tyfaomwyfrawmfrS aoG;aomufBuD;Nzpf\/ rdrd
um; ukvm;NzLwdkYaSUarSmuf tNypfay;cH&NyD;aemuf rdrdudk &ef
ukefNrdKU0efrif;BuD;tdrf aemufwpfBudrf ukvm;NzLwdkYu rawGYr
Nrifap&ef vlolvSnfhvnfpkHk;apcJh&m xdkvlolwdkYudk NrdKU0efrif;
BuD;u wyfzGJY&eftwGuf tNcm;wyfAdkvfwyfrSL;wdkYvufodkYvnf;
tyfESHay;&ef tcsdefr&vdkufaomaBumihf rdrdutkyfcsKyfae&onhf
wyfNzpf\/
xkdYaBumihfvnf; aoG;aomufBuD;u rdrdtm; tEdkifusifh&JNcif;
Nzpf\/ aqGqufonf raNymomawmhyJ rausrcsrf; Nidrfoufae
&\/
xdkrQruao;/ aoG;aomufBuD;onf yJcl;acsmif;zufrS rdrd
wdkYonfom OD;aqmifwdkufcdkufrnf[k ae&m,lvm\/ xdkYNyif

276

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
AdkvfrSL;rif;&Jrif;acgifausmf\

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
oabmwlnDcsufudkawmif;,l

vsuf rdrdwdkYonf ukvm;NzLoabFmudkyif zrf;qD;&,lEdkifaBumif;


b0Sifrif;w&m;BuD;Sd&modkYyif oGm;a&mufavQmufxm;vdkufao;
\/ b0Sifrif;w&m;BuD;u ay;oem;vdkufonfh qkvmbfawG
,lvmvdkufao;\/
aqGqufonf&efolwdkYudk twlwGef;vSefaeBu&m pdwf0rf;r
uGJvdkaomaBumihf rdrdwyftm;vHk;udkaTUvsuf aTarmfa"mbk&m;&if
Nyif0ef;usif wyfpGJcs&yf\/ uwkwf? &ifwm;?qifcvkwf? Nrif;
cvkwf txltaNympdkuf\/
xdktcsdef aoG;aomufBuD;wdkY\atmifyJG&wyfrsm;onf yJcl;
acsmif;teD;w0kdufodkY wvTm;vTm;oGm;Bu\/ teD;tyg;Sd aus;
GmvlolwdkYudkvnf; armufrmdkif;yspGm qufqH\/ &efolYtwGuf
aqGqufwdkYaxmifxm;cJhonfh anmifhusif;? *srf; ponfwdkY
vnf; rBumrBum xdyg;rdBu\/ xdktcg teD;tyg;aus;GmwdkUrS

277

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wvdkif;rkqdk;wdkYudkac:,l rdrd&JrufwdkYtm; rBumcPxdyg;ao


ausonfh anmifhusif;rsm;? axmifacsmufrsm;udk wpfckrusef
NzKwfcdkif;\/
,if;onhfaemuf ukvm;NzLAdkvf *sife&,fa*:'Gif\ wyfom;
8000 yg0ifaom Nrif;pD;aNcvsifwyfrsm;? a&wyfAdkvf uGefrif'dk
vif;bwf\ 2500 ygaom urf;wufwyfom;rsm;onf tm;vHk;
vdkvdkpkaygif;vsuf ppfoHk;aBumif;NzefYvsuf yJcl;odkY csDwufwdkuf
cdkuf\/
Nrefrmrsm;bufrS aS;OD;pGm yJcl;acsmif;ESifhteD;uyfqHk;aom
aoG;aomufBuD;wdkYwyfrsm;NydKvsuf

aemufodkYqkwfvm&\/

aemufqkH; aqGqufwdkYSdaom aTarmfa"m tm;vHk;aygif;vsuf


cHwyftBuD;tus,faqmufvkyf ckcHwdkufcdkufBu&\/ ArmwdkYu
tm;vHk;pkpnf;rdBuvsuf

tNydKiftqdkifxGuf

wdkufBuaom

aBumihf ukvm;NzLwdkY teD;ruyfEdkifyJSdBu\/ cs&yfxm;onhfwyf

278

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkYudk Arm&Jrufrsm; twif;0ifa&mufckwfxpfBuaomaBumihf uk


vm;NzLwdkY taxG;taxG;us\/ xdktwGif; aus;Gmom; yJcl;
wvdkif;wdkYuvnf; ukvm;NzLwyfwdkYudk vpfvQifvpfovdk "m;pm
auR;Bu\/
ukvm;NzLwdkY

odkYtusyftwnf;awGYaecdkuf

ukvm;NzL

ukef;wyfAdkvfcsKyf *sife&,fa*:'Gifu ArmawGudkwdkufEdkifvQif yJ


cl;tm; wvdkif;wkdYvufodkYtyfrnf[k aNym\/
xdktcg rI;rwfrsKd;dk;wvdkif;wdkYESifh aBu;&wwfukefonfw
vdkif;wdkYu ArmawGonf ,cifuvnf; tcsif;csif; igwdkYudk
tEdkifusifhBuwdkufcdkufBuonf/ ,ckvnf; oif;wdkYEdkifvQif bmrQ
taBumif;xl;rnfr[kwf? igwkdYudk wdkufcdkuftEdkifusifhBurnfom
Nzpfonf[kqdkvsuf ukvm;NzLwdkYESifhyl;wGJwdkufcdkufBu\/ ukvm;
NzLwdkY teD;ruyfEdkifatmif pdkufxlxm;onfh qifcvkwf? Nrif;c
vkwf? i&Jopfikwf? &ifwm; ponfwdkYudk EIwfy,fay;Bu\/ xdkY

279

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aBumihf taNrmufrsm;udk teD;odkYqGJ,lvmNyD; ypfcwfEdkifaom


aBumihf aTarmfa"mcHwyf uscJh&\/ ukvm;NzLwdkYu aNymonfht
wdkif; yJcl;udk wvdkif;wdkYvufodkYtyfvsuf wvdkif;wdkYudk tkyfcsKyf
cdkif;\/
aqGqufonf aTz0g;awmfatmufSdwyfrsm;ESifh wGJzufwkduf
cdkuf&ef pdwfrygaomaBumihf OD;NrwfxGef;wdkYSd&modkY xGufcGmvmcJh
onf/
xdkpOf rdk;eJvG,fvifbufrSvnf; Srf;apmfbGm;rsm;vIyfSm;vm
aomaBumihf aTz0g;awmfatmufrS wyfawmfrsm;udk ydkYay;ae&\/
ykodrfzufvnf; ArmwdkYu pD;pD;eif;eif;wdkufcdkufckcHEdkifyg
vsuf ukvm;NzLwdkYu NrdKU0efcefYtyfay;rnfqdkaomaBumihf py,f
HkyJheif; OD;aTydku vloHk;&mausmfESifhxGufoGm; ukvm;NzLbuf
okdY0if\/

280

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwdkYu NrdKU0efcefYvdkufNyD;aemuf ukvm;NzLcefYxm;


aom NrdKU0eftNzpfESifh ArmNynfudk ukvm;NzLwdkYydkifavatmif uk
vm;NzLbufrS 0ifa&mufwdkufcdkufay;&ef ukvm;NzLwyfESifhtwl
&Jrufvlol vSnfhvnfpkHk;ay;\/
ArmESifh u&ifaus;Gmom;wdkYu ukvm;NzLcefYNrdKU0ef OD;aTydk
ESifhwuG ukvm;NzLwyfudkyg 0kdif;0ef;wdkufcdkuf ckwfxpfypfvdkuf
BuaomaBumihf OD;aTydkESifhwuG ukvm;NzLAdkvfwpfa,muf? &Jruf
trIxrf;oHk;&mcefY usqHk;Bu&\/ odkYaomf aemufqHk; ykodrf uk
vm;NzLvufodkYus\/
onhfaemufydkif; ArmwdkY NzpfNzpfaNrmufaNrmuf ckcHwdkuf
cdkufEdkifNcif;rSd? typftcwfrSdyJ ukvm;NzLwyfrsm; Nynftxd t
vG,fwul wufvmEdkifcJh\/
ukvm;NzLwdkYonf Nynfudk tcdkiftrm wyfpGJxm;EdkifBuNyD;
aemuf 1214 ckESpf ewfawmfvqef; 9 &uf? ukvm;NzLou&mZf

281

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

1852 ckESpf Edk0ifbmv 21 &ufaeY wvdkif;awGvufxJodkY tkyf


csKyf&eftyfxm;onfh yJcl;NrdKUudk ukvm;NzLwdkYu tvG,fwul Nyef
odrf;,lvdkuf\/
wGif yJcl;Sdwvdkif;rsm; pdwf0rf;uGJBu&onf/ igwkYd uk
vm;NzLuRefNzpf&ef ukvm;NzLbufu 0dkif;0ef;wdkufcdkufay;Bu&
onf[k tcsKdU dIufBuD;wiif idk,dkBu\/ tcsKdUu rdrdwdkYtm; vm
a&mufaoG;aqmifonfh wvdkif;tBuD;tuJwdkYudk &efrlBu\/ xdk
tcg ukvm;NzLwdkYu wvdkif;tBuD;tuJwdkYudk &mxl;tmPmay;
vsuf wvdkif;aus;Gmom;wdkYudk tESdrfcdkif;\/ ukvm;NzLuReft
Nzpf wnfwhHcdkifrmap&ef wvdkif;rI;rwfwdkYudkyif Nyefapcdkif;
vdkufBu\/
odkY wdkif;wyg;om;rsm; vma&mufusL;ausmfapmfum;ae
onfh ppfrD;awmufBuD;txJyif 1214 ckESpf Nymodkvqef; 8
&uf? ukvm;NzLou&mZf 1852 ckESpf 'DZifbmv 19 &ufaeY

282

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

nDawmfrif;wkef;rif;om;ESifh uaemifrif;om;wdkY ukef;abmifrif;


udk axmifxm;xBuG&ef eef;wGif;rS xGufoGm;Buonf/
awmifxm;0,fAkdvf iwkwfESifh yk@m;0ef iukvm;wdkYu
vufeufvlolpkHk; xyfcsyfvdkufBu&onf/ twdkif; ukvm;
NzLwdkY\&efrD;udk

ypfxm;cJhum

nDawmfaemifawmftcsif;csif;

wdkufBuNyD;aemuf nDawmfrif;wkef;rif;om;u eef;&NyD;vQif usK;


ausmfvmonfh wNynfom;ukvm;NzLwdkYudk qufrwdkufEdkifBu
awmhyJ ukvm;NzLwdkY awmif;qdkvmonfhtwdkif; . . .
&cdkif bdk;OD;awmiftaSUrSwnfhwnfh rsOf;aBumif;NyK ar*sm
tmvH Major Allan wyfpkduf&mXmaeNzpfaom aNrxJNrdKUSd tmvH
\wyf tvHwdkifaNrmufzuf ukvm;rdkif 6 rdkifuGmae&mtxd Arm
Nynf\ awmifzuftydkif;BuD;wpfcGifwpfNyifvkH;udk ukvm;NzLwdkY
tm; ay;tyfvdkufBu&onf/ ArmNynf\ oHk;yHkESpfyHkudk ukvm;
NzLwdkYu wdkufcdkuf,liifvdkufBuNcif; Nzpfownf; . . ./

283

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Armbk&ifu vG,fvG,fay;vdkufaomfvnf; Armwdkif;&if;


om;wdkYu rQvG,fvG,fray;vkdBu/
]]awmuf . . . 'Dukvm;awGuGm . . . }} [k idkoHygBuD;ESifh r
ausrcsrf; ]]awmuf}} acgufBu\/ a,musfm;BuD;wefrJh rsuf&nf
0kdif;vmBu\/
]]oif;wdkYukvm;NzLawG b,f onfvdkeJY NyD;Bu&rwHk; . . . }}
[k vufoD;udk uspfuspfqkyfvdkufBu\/
pdrf;pkdxlxJaom Armhopfawm Armha&aNrwdkYonf xdka,m
usfm;BuD;wdkY\ rsuf&nf0JaomrsufvHk;aSU ava0SYwdkif; ,drf;
,dkifNrL;BuGvsuf . . .

284

NrefrmusL;ypfzdk&rf

7/

vlawGudkBunfh&onfrSm rkefxaomqifuJhodkY NrifNriforQ


acszsufypfBurnfhtoGifudkaqmifae\/ Nrif;ukd,fpDpD;xm;aom
oif;wdkYrsufESmonf ,if;wkdY\Nrif;rsm;uJhodkY ][l;[l;I;I;} toH
NrnfaebdokdYSd\/ Nrufcif;a&mifESihfwlaom wqifwnf;waoG;
wnf;

0wfpkHpdrf;udk0wfxm;\/

ukvm;NzLwdkYxHomSdonfh

usnfxdk;aoewfudk,fpDvG,fxm;\/ vlrsKd;tvdkufudkifaom "m;


ukd,fpDESifhNzpf\/ vlrsKd;uvnf; pHkvS\/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

,if;onfholwdkYum; ,cifa&mufESifhaeBuaom OD;NrwfxGef;


\vlrsm;ESifhrwlBu/ ydkvufeufaumif;\/ ydk t0wftqif
awmufaNymif\/ ydki,fG,folrsm;\/ ydka'goBuD;\/ ol
wdkYonf avNyif;usovdk GmxJodkY Nrif;awGESifh'kef;pdkif;0ifvmBu
NyD;aemuf Gmom;tm;vHk;udk bkef;awmfBuD;ausmif;odkYqifhac:\/
xdkYaemufArmNynf\wpf0ufausmfausmfudk b0Sifrif;w&m;BuD;
u ukvm;NzLwdkYvufodkYay;tyfvdkuf&NyDNzpfaBumif; idkoHygBuD;
ESifhaNym\/
odkYaNymvdkufNyD;aemuf yg;pyfta[mif;om;ESifh ai;idkifae
BuonfhGmom;rsm;udk tm;rvdktm;r&NyefBunhf\/ rdrdwdkYpum;
udkBum;BuygvsufESifh Gmom;wdkYonf rvIyfrSm;aeEdkifBu&ef
aum[k rausreyfNzpfBu\/ acgif;aqmifESifhwlolonfNrifhudk
aSUodkY tenf;i,fwdk;vdkuf\/

286

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]'DrSm . . . em;axmifBuprf; . . . usKyfwdkY&JUarG;zGm;&m? usKyf


wdkY&JUxGef,ufvkyfpm;&m? usKyfwdkY&JUem;ae&m? usKyfwdkY&JUtdyfpuf
&mNzpfwJh a[m'DaNreJY a[m'Da&udkusKyfwdkYbk&ifu ppfHI;vdkY uk
vm;NzLawGvufxJudkay;ypfvkduf&NyD . . . tJ'Day;ypfvdkufwJhaNr
BuD;awGxJrSm usKyfwdkY&JUaoG;aBumBuD;eJYwlwJh a[m'DNrpfBuD;eJY
a[m'Durf;wpfavQmufu GmawGtukefvHk;ygw,fqdkwm odBu
&JUvm; . . . }}
Gmom;wdkYurnfokdYrSrvIyf? NidrfNidrfaeBu\/ pum;aNymol
u Gmom;awGudkausmf ta0;odkYarQmfBunhfvdkuf\/ ol\ ai;
NidrfaomrsufESmem;xifaBumar;aBumBuD;rsm; wif;ceJwif;ceJ
vIyfSm;axmifBuG\/ olonf Gmom;rsm;udk arhoGm;ovkdNidrf
oufae&mrS aTa&mif0if;aomv,fuGif;Nyif? oGifoGifpD;aeaom
{&m0wDNrpfa&Sd&modkY ESaNrmpHkrufonfhrsufvHk;BuD;ESifhBunhf\/
ol\rsufESma'goNzpfNcif;? 0rf;enf;Ncif;wdkY vTrf;rdk;ae\/ ol

287

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onf tdyf&mrSEdk;vmbdodkY qwfceJ aus;Gmom;rsm;bufodkY


vSnfhBunhf\/
]]oif;wdkYukvm;NzLawGusKyfwdkYaNrBuD;udkr&ygbl; . . . usKyf
wkdYbk&ifub,fvdkyJay;ayr,fhusKyfwdkYwawGutay; cHrSoif;wdkY
&BurSm . . . tJ'DawmhusKyfwdkYtay;cHBurvm; . . . rsKd;rwlwdkif;
Ncm;wJhukvm;NzLawG&JUuReftNzpfcHBurvm; . . .
a,musfm;BuD;awGNzpfNyD; tSufuif;rJhwJhrsufESmeJY oif;wdkY
vufatmufrSm uReftNzpfcHaeBu&Ncif;xuf usKyfwdkY oif;wdkYuk
vm;NzLawGudk wkduf&if;aor,f . . .
tJ'DvdkwdkufwJhtcg a[m'DNrpfurf;ab;uGmawG[m usKyfwdkY
udk apmfum;armfum;vmvkyfBuwJh ukvm;NzLawG&JU em;ae&m? t
umtuG,fNyK&m? vrf;Nyr,fhvlawGSd&mpcef;rsKd; tNzpfrcHEdkifbl;
...

288

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'DNrpfurf;uaus;GmawG ukvm;NzLpcef;NzpfwmeJY ukvm;NzL


udkwdkufaewJh

usKyfwdkYwawG[m

twkduf&cufcJoGm;Edkifw,f

...
tJ'Dawmh usKyfwdkYudknmwmwJhtaeeJY usKyfwdkYudkulnD wJht
aeeJY usKyfwkdYGmom;awGu a[m'DtdrfawGeJYwuG GmudkygzsufNyD;
'DNrpfurf;ab;u tckcsufNcif;aNymif;aTUay;Buyg . . . aNymif;
aTUBuzdkY tcsdefig;&ufay;r,f . . .
tJ'DvdkrSr[kwfyJ usKyfwdkYudkrnmbl;? wkdif;NynfudkvJrBunhf
ukd,fhvlrsKd;awGudkvnf;rBunhf ukd,fhtdk;udk,fhtdrfudkomBunhfNyD;
&efoltm;ay;tNzpfeJY ZGwfayaeBur,fqdk&if usKyfwdkYuvJ rnm
bl; . . . 'gyJ . . . }}
olwdkYonf aus;Gmom;rsm; tHhtm;oifhaecsdefyif avwdkuf
ouJhodkY GmrSxGufoGm;Bu\/ twdkif;yif {&m0wDNrpfurf;wpf

289

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

zufwpfcsufSd aus;Gm[lorQudk rtlyifrS txufZvGeftxd


wpfGm0ifwpfGmxGufNzifh vSnfhvnfaNym\/
GmodrfGmi,ftrsm;pkwdkYu rdrdwdkYtdk;tdrfudk zsuf,laNymif;
aTUBuaomfvnf; tcsKdUGmBuD;rsm; rzsufraNymif;olrsm;SdBu\/
raNymif;raTUHkomr[kwf? v,fBuD;acsmif;BuD;ESifh tdrfBuD;&ifh
cdkifESifh taptayg;taNcGt&HESifh SdaeBuolwdkYu wdkif;wyg;om;
ukvm;NzLwdkYSd&modkY oGm;a&mufwdkifwef;Buao;\/
owif;udkBum;od&aomaBumihf

aNymif;aTU&eftcsdefay;

xm;onfh ig;&ufaphonfhaeYyif ,cifvmcJhzl;aomNrif;wyfBuD;


onf raNymif;raTUaeNrJaeBuonfh aus;Gm[lorQESifh "EkNzLNrdKU
wpfNrdKUvHk;udkyg rD;wdkufzsufqD;ypfBu\/
{&m0wDNrpfurf;wpfavQmuf

rD;[kef;[kef;awmufaeonfh

aus;Gmrsm;udk ai;pkdufBunhf&if; aqGqufonf EIwfcrf;udkwif;


wif;udkuf\/

290

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ae&D&DwGif ykpGefqDtaoG;rsm;zsef;yufxm;onfh aumif;uif


Nyif {&m0wDNrpfurf;wpfavQmufrSwufvmonfh rD;cdk;vHk;BuD;
rsm;u aNrNyifESifhwpfom;wnf;Nzpfatmif rIef;Nc,fa&;pyfay;\/
Nrif;onfawmfwdkYonf

v,fuGif;NyefYBuD;tv,frS&yfvsuf

rIef&Dqdkif;qdkYonhf {&m0wDNrpfurf;rS vGrf;csifhpzG,fIcif;udk ai;


armBunhfBu\/ aqGqufonf dIufiifrdaomyifhoufudk yg;pyf
rS ][l;}ceJrIwfxkwfvdkuf\/
]]ig'dkYtrsKd;om;tcsif;csif;awmhESdyfpufNyD;BuNyD . . . ESdyfpuf&
usKd;eyfatmifukvm;NzLawGvm&if

0hH0hHpm;pm;wkdufEdkifBurSa[h

. . . uJ . . . oGm;pdkY . . . }}
rD;cdk;aiGYrsm;NzifhrIef&Daeaom Nrpfurf;udk ausmcdkif;vsuf aqG
qufuNrif;udk'kef;pdkif;xGufvdkufonf/

usefNrif;onfawmfwdkY

onf y'ltHkrSxGufvdkufaomy'laumifuJhokdY aqGquf\aemufudk


pkNyHK0dkif;0ef;ygoGm;Bu\/

291

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf Nrpfurf;ab;SdGmrsm;udk aNymif;aTUapNyD; rD;


wdkufNyD;aemuf ukef;ydkif;SdaomGmrsm;udkvnf; aNymif;aTUcdkif;
\/ xdkae&mwpfcGifwpfNyifvHk;udk ukef;Nyif[if;vif;Nzpfap\/
]]oif;wdkYvufatmufrSmraeavESifh . . . ig'dkYArmbk&ifydkif&m
udkoGm;Bu . . . }} [k Nrefrmwdkif;&if;om;tm;vHk;udkESifvTwf\/
xdkYaemuf"EkNzLNrdKUae&m\ taemufbufcyfvSrf;vSrf;Sd usKd
upif;Gmywfywfvnfudkvnf;

ododausatmifarTaESmuf\/

onfae&mum; awmifukef;? onfae&mum; acsmif;dk;? Onf


ae&mum; uRJpm;usuf? onfae&mum; tif;? onfae&mum;
v,f? onfae&m THUnTefxlxyfonf? onfae&maNrrmonf? T
aSUtaemufawmifaNrmuft&yfwdkY rnfonfhNrdKUe,fGme,fy,fSd
onf? rnfrQa0;onf? vrf;yef;tquftoG,f rnfodkYSdonf p
onfwdkYudkrdrdukd,fwdkifvnf; odatmifNyK\/ wyfAdkvfwyfom;&J
rufwdkYudkvnf; odap\/

292

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

usKdupif;Gmopfwyfudkvnf; aygufvG,fBuD;vG,faomopf
yif? NyefYyGm;vG,fzHk;tyfvG,faomEG,fyifwdkYudkpdkufvsuf opfwyf
[k rodatmifNyK\/
xdkYaemuf usKdupif;GmteD;odkY aygufa&mufvmEdkifaom yef;
waemfacsmif;? uGif;upif;acsmif;wdkYudkvnf; oabFmr0ifvmEdkif
ap&ef vdkovdkydwfqdkYap\/ avStkdBuD;rsm;udk ausmufoJtNynhf
xnfhNrKyf\/ pdkYrsm;aNimifhrsm;udkpdkuf\/ urf;wpfavQmufSd
usOf;aNrmif;&mt&yfwdkY udkif;yifcsKHykwfwdkYtBum;wGif cHuwkwf
i,frsm; aqmufvkyf\/
oabFmqdkufuyf&ef aumif;aomae&mwdkY ausmufaqmifcs
\/ oabFmrStwuf oGm;vrf;vmvrf;aumif;onfh ukef;aNymif
aNrrmwdkYwGifvnf; *srf;rsm;? axmifacsmufrsm;? anmihfusif;rsm;
NyKvkyf\/

293

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vlBuD;rsm;NzpfBuonfh OD;NrwfxGef;ESifh OD;aTyef;wdkYurl aqG


qufvkyforQudkbmrSraNymBu/ rdrdwdkY&Jrufrsm;udkyif aqGquf
tvdkSdu ulnDBu&rnf[k trdefYay;xm;\/ xdkrQru OD;Nrwf
xGef;onf rdrd\om;ESpfa,mufudkyg aqGquf\wyfxJodkY ydkY
xm;\/ xkdYNyif tNcm;aomrdrdwdkYwyfom;rsm;udkvnf; ttm;r
xm;BuyJ bl;? zHk? [if;oD;[if;Guf? c&rf;? ikwf? csOfaygif? Hk;
ywD? BuufoGef? aNymif;? yJ? uefpGef;? ydef;O? aNrmufO? pyg;
ponfwdkYudk oifh&moifh&maNrwdkY pkHk;pdkufysKd;ap\/
atmufom;trsm;tNym;yg0ifonfh OD;aTyef;\wyfurl rdrd
wdkY&Jruftm;vHk;tm; acsmif;BuD;acsmif;uav;? dk;uav;SdorQ
wpfckrusef tif;rsm;azmifrsm;Nzifh ig;ykpGefzrf;onfhvkyfief;wdkYudk
vkyfap\/ ig;ydig;aNcmuf? ykpGefaNcmufrsm;udk &oavmufNyKvkyf
ap\/

294

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkYNyif okH;yGifhqdkifwnfaqmufxm;Buaom opfwyfoHk;ck


vHk;odkYvnf; a&? xif;? &dumtvHktavmuf odkavSmifodrf;qnf;
ay;\/
odkYtoD;oD; rdrdwdkY&Jrufrsm;ESifh aeYrtm;nrtm; BudK;pm;
wnfaqmufaeBu\/
a&mifeDvmp wpfckaomtkPfOD;\eHeuf taemufawmif
t&yfSd tarSmifvkaomawmaNcrS Nrif;pD;a,musfm;wpfa,muf
onf iSufysHouJhodkY awmcsKHykwfwdkYudk vTm;ceJvTm;ceJNzwfausmf
vm\/
ukvm;NzLoabFmtcsKdU csDwufvmaeNyDNzpfaBumif;udk o
wif;vmydkYNcif;Nzpf\/ xdkaeYonf 1214 ckESpf waygif;vqef; 9
&uf? ukvm;NzLou&mZf 1853 ckESpf azazmf0g&Dv 17 &ufaeY
Nzpf\/ acsmif;bufrSta,mifNy ukef;bufrScsDwufvmBurnf
pdk;aomaBumihf "EkNzLNrdKUbufodkYvnf; wyfykef;rsm; [dkwpfpkonf

295

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wpfpkcs\/ taxmufaNcvQifNrif;onfwdkYudkvnf; {&m0wDNrpf


urf;wpfavQmufodkY vTwfxm;\/ yef;waemfacsmif;? uGif;upif;
acsmif;wdkYudkvnf; wyfykef;rsm;cGJydkY\/
csufcsif;yif OD;NrwfxGef;? OD;aTyef;ESifh aqGqufwdkY acgif;
csif;dkufBu\/ ArmNynf\oHk;yHkESpfyHkudk Armbk&ifu t*Fvdyf
vufxJodkYxdk;ay;vdkuf&NyD;onfhaemuf xdk;tay;cHBu&onfh t*F
vdyfydkifArmhe,faNrxJrS yxrqHk; ArmhaoG;udk t*FvdyfwdkY ezl;
awGY'l;awGYNrnf;prf;Bunhf&ef taBumif;Ny&rnfhyGJNzpfaomaBumihf
acgif;aqmifoHk;OD;pvHk; pdwftm;wufBuGaeBu\/ ppfOD;Nzpfaom
Bumihfvnf; tEdkif&&efBudK;pm;vdkBu\/ rnfodkYwdkuf&rnfudk oHk;
a,mufom; acgif;csif;qdkifqHk;Nzwf\/
a&aBumif;tm;udk;aom t*FvdyfwdkYvmvrf; wyfykef;wdkY
onf wdkufomonfhae&mrSp 0ifvmBuonhfoabFmwdkYudk qD;
BudKwdkufcdkuf&rnfNzpf\/

296

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkae&mrS oabFmwdkYu ausmfvGefwufoGm;BuonfESifh ,if;


wyfykef;onf aemufwpfae&mtoifhapmihfaeBuaom rdrdwdkY\
tNcm;wyfykef;Sd&modkY oabFmawGxuf OD;pGma&mufatmif ukef;
vrf;rS NzwfoGm;Bu&rnfNzpf\/ xdkYaemuf rdrdwkdYodcJh&aom
wdkufyGJtawGYtBuHKwdkYudk aNymNyNyifqif yl;aygif;wdkufcdkufBu&
rnfNzpf\/
twdkif; 0ifvmonfhukvm;NzLoabFmwdkYudk taESmifht
,Sufay;&if; wpfqifhpDwpfqifhpD qkwfvmcJhBuav rdrdwdkYbufrS
tiftm;vnf; wpfpxufwpfp tcsif;csif;yl;aygif;rdvsuf rsm;
rsm;vmavNzpfatmif tpDtrHNyK\/
odkY Nznf;Nznf;csif; ukvm;NzLwdkY\wdkuftm;udk avsmh
enf;yifyef;vmatmifNyK&if;

oabFmrvSnhfomavmufonfh

acsmif;usOf;wGif ausmufoJtNynhfwif ESpfNryfxm;aomavSBuD;


rsm;ESifh ydwfqdkYwm;qD;xm;onfhae&modkY &efolrsm;a&mufSdvm&

297

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rnfNzpf\/ xdkae&m rdrdwkdYuvnf; taNrmuf? aoewf? vuf


eufrsKd;pHkNzifhapmihfaeBurnfNzpf&m ,if;odkYapmihfaeaom rdrdwdkY
wyfrSd&modkY aemufqHk;tcsdef wdkuf&if; wrifqkwfqkwfvmBu
onfh rdrdwdkYwyfpkuav;rsm;tm;vHk; pkNyHKa&mufvmBu&rnfNzpf
\/
a&mufonfESifh wdkufyGJtaNctae? ukvm;NzLwdkY\wdkufyHk
wdkufenf;? vltiftm; vufeuftiftm;wdkYudk wyfrodkYtpD&ifcH
NyD;aemuf wyfrutrdefYay;onfhtwdkif; qufvufwdkufyJG0ifBu
&rnf Nzpf\/
xdktcsdefESifhraS;raESmif; aemufrSvdkufvmonfh ukvm;NzLo
abFmwdkYonf acsmif;usOf;wifaeBuawmhrnfNzpf&m csufcsif;vdk
yif toifhNyKvkyfxm;aom rD;azmifBuD;wdkYu Nyif;pGmavmifNrdKuf
onfh rD;awmufrD;vQHBuD;rsm;ESifh acsmif;vHk;ydwfarsmvmBuawmh
rnf Nzpf\/ rD;azmifwdkYrSrD;onf wifaeonfhukvm;NzLoabFm

298

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkYtm; 0dkif;ywfpGJavmifonfESifh oabFmrSxGufvmonfh ukvm;


NzLwdkYudk Arm&JrufwdkYu wdkufBu&rnf/ uGif;rD;avmif&m xGuf
aNy;vmBuaom BuGufi,f? zm;i,fwdkYudk odef;pGef&Jonf aumif;
uifrSapmihf xdk;okwf,lbdodkY . . .
ukef;NyefYNzpfap? acsmif;ab;Nzpfap enf;ESifESifwkdufBu
&rnfNzpf&m opfwyfESifhukef;bufwpfcGifwpfNyif OD;NrwfxGef;
\&Jrufrsm;u ae&mtaoxm; tiftm;BuD;pGmNzifh wm0ef,l
...
acsmif;tusOf;qHk;? a&twdrfqHk;? rD;dIY&eftoifhNyKvkyfxm;
aom rD;pmazmifrsm;ESifh ESpfNrKyfxm;onfh avSBuD;rsm;Sd&m OD;aT
yef;\&Jrufrsm;u ae&mtao&yf wm0ef,l . . .
ukef;wpfcGifwpfNyifvnf;aumif;?

acsmif;dk;wpfavQmuf

vnf;aumif; wpfae&mrSwpfae&modkY aGUvsm;wdkufcdkuf&rnfh


wm0efrSeforQudk aqGquf\Nrif;pD;&Jrufrsm;u wm0ef,l . . .

299

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

acgif;aqmifoHk;a,mufwdkYonf twdkif; tpDtpOfNyKvkyf


wm0efcGJ,lBu\/ tpDtrHESifh vufawGYaqmifGufcsufwdkY
onf aqGquf\&Jrufrsm;tzdkY em&DtNcm;rSd? ,if;aeY ukvm;
NzLpufem&D 9 em&DcefYuyifpwifwdkufcdkufBu&\/
ukvm;NzLoabFmSpfpif;wdkYonf yef;waemfacsmif;twGif;rS
wufvmcJhBu\/ acsmif;us,f&moabFmwpfpif;ESifhwpfpif; 16
wmcefYuGm ckwfarmif;vmBuaomfvnf; wNznf;Nznf; acsmif;
usOf;odkYa&mufaomtcg oabFmwpfpif;ESifhwpfpif; SpfwmcefY
omuGm\/ odkYygvsuf aSUqHk;rSoabFmESifh aemufqHk;rSoabFm
\ tuGmta0;onf oHk;Oobausmfausmf tuGmta0;Sdae&m
ukvm;NzLwdkY\ ppfrsufESmESifhppfxkxnfonf tawmfBuD;xlxJ
onf[k qdkEdkif\/
odkYaomf ukvm;NzLwdkYonf rdrdwdkYarQmfvifhrxm;onfhwdkufyGJ
ESifh &ifqdkifwdk;ae&\/

300

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

acsmif;urf;ab;wpfavQmufvHk;

opfyifcsKHykwfrsm;xlxyf

vsuf acsmif;uvnf; wNznf;Nznf; usOf;usOf;vm\/


ukvm;NzLppfAdkvf uyDwdefavmuf'ftkyfcsKyfvmaom ppfo
abFmwyf aqGqufwdkY\ rD;dIUzsufqD;Ncif;udk cHvdkufBu&onhf
GmwdkYrS NrefrmawG trsm;tNym;yg0ifvmBu\/
xdkNrefrmwdkYonf ukvm;NzLrsm;udk rsufESmcsKdaoG;EdkifBuaom
aBumihf xdkt&yfSd vlraeawmhonfh tzsuftqD;cHaus;GmwdkYt
wGuf ylylaEG;aEG;olBuD;rsm;tNzpf cefYtyfxm;Ncif;udkvnf; cHBu
&\/ xdkYNyif ,if; olBuD;topfwdkY qESdaeBuonfhtwdkif; {&m
0wDNrpfdk;wpfavQmufudk rD;wdkufoGm;Buonfh aqGqufwdkYtm;
ukd,fwdkifukd,fus vufpm;acs&eftwGufvnf; ukvm;NzLppfwyf
ESifhtwl vdkufygcGifh&vmBu\/
oif;wdkYonf OD;NrwfxGef;\ opfwyfpcef;Sd&m usKdupif;Gm
ESifh xdkt&yfxdke,faNr a&vrf;ukef;vrf;wdkYudk uRrf;usifpGm od

301

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Bu\/ xdkYaBumihfvnf; "EkNzLqdyfurf;bufodkY tmHkpdkufaeBu


[efSdaom OD;NrwfxGef;wdkYtm; "EkNzLqdyfurf;bufrS wufr
vdkufapyJ trSwfwrJhcyfayghayghxm;vdrfhrnfNzpfaom yef;waemf
acsmif;dk;xJrS teD;uyf wufa&mufwdkufcdkufEdkif&ef ukvm;NzLwkdY
udk vrf;Nyac:aqmifvmEdkifBuNcif; Nzpf\/
ukvm;NzLwdkYtzdkY olwdkYtm;NyKvmaom oabFmrsm;Nzifh OD;
NrwfxGef;wdkYudk wdkufcdkuf&eftwGuf ,ckxufaumif;aomvrf;
onf rnfonfhbufurS rSdavawmh . . ./
odkYygvsuf uyDwdefavmuf'fonf yef;waemfacsmif;twGif;
odkY oabFmrsm; tawmfuav;0ifvmrdonfESifh rdrdcefYtyfac:
aqmifvmcJhaom NrefrmolBuD;vwfvwfqwfqwfawGudk r,Hko
uFmNzpfvm\/ 'DNrefrmawG[m olykefNrwfxGef;&JUvlawGrsm; Nzpf
aeavrvm;[k awG;\/ rdrdwkdYudk acsmifydwfwdkuf&ef wrif

302

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vSnfhywfac:aqmifvmBuNcif; Nzpf[efwlonf[k xifrSwfvm


\/
olwdkYonf aqGqufESifh OD;NrwfxGef;wdkYudk tpdrf;pm;csif
Buonf/ rdrdwdkYGmrsm;tdrfrsm;udk oif;wdkYrD;wdkufBuovdk oif;
wdkYudkvnf; tSifvwfvwf pkNyHKrD;wdkufcsifvSygonf/ oif;wkdY
udkom

tSifvwfvwfzrf;rdprf;ygap[k

aNym\/

uyDwdef

avmuf'fu . . . ]]onfolykefawGSd&modkY tvG,fa&mufEdkifatmif


vrf;omNyay;ygawmh . . . awm0ufwpfaumifudk tSifrdatmif
rypfzrf;Edkifaomfvnf; olykefawGudk tSifrdatmifzrf;Nyrnf . . .
}} [k qdkonf/ odkYNzifh tSifvwfvwf olykefawGudk rD;wdkuf
owfNyrnfh NrefrmolBuD;rsm;ESifh olykefawGudk tSifvwfvwf
vuf&zrf;Nyrnfh uyDwdefavmuf'fwdkY twlvmcJhBuNcif;Nzpf\/
rdrdudk,fwdkif wkdufoabFmSpfpif;ESifh vdkufvmcJhaomtcg
acsmif;\wpfzufwpfcsuf xlxyfonhfopfyifcsKHykwfawGudkom

303

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

awGY&\/
acsmif;uvnf; usOf;vSonf/ vlaetdrfaNcudkvnf; rawGY
&/ vloHoloHudkvnf; rBum;&/ awmtvHk; wdwfqdwfae\/
wpfcgwpf&H

ta0;rSatmfNrnfvdkufaom

a&BuufuawmfoH?

awmBuufwGefoHESifh bkwftDoHwdkYudk cyfoJhoJhBum;&\/


acsmif;urf;yg;wpfavQmufvHk;
opfyifBuD;rsm;uqD;BudK\/

pdrf;pdkxlydwfaomcsKHykwfrsm;

qif;rdvQif

vlwpfukd,fvHk;NrKyf

atmifepfuRHrnfh vwmNyifBuD;rsm;u ysuf&,fNyK\/ vwmpyf


rdk;rdk;rwfrwfaygufaeBuaom ]i'efNydef;}yifwdkYu tHwk[ef&yfae
Bu\/
uyDwdefavmuf'fonf oufSdow0g uif;rJhae[efSdaom
urf;wpfzufwpfcsufudkBunhfvsuf tvGefNiD;aiGYpGm vdkuf ygvm
pOf acsmif;usOf;\ auGYwpfae&modkYa&mufonfESifh urf;ESpfzufSd
xlxJaomopfyifcsKHykwfwdkYtxJrS aoewfoHawG wpfNydKifwnf;

304

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xGufvm\/ aoewfoHawGBum;vdkuf&onfESifh aSUqHk;uckwf


armif;oGm;onfh oabFmoHk;pif;rS ppfAdkvfppfom;trsm;tNym; us
ukef&onf/ rarQmfvifhyJ twkdufcHvdkufBu&Ncif; Nzpfonf/
cyfememuav; wHkYNyefvdkufrSNzpfrnf[k uyDwdefavmuf'fu
xdkae&mwpf0dkufudk tpkeftqefNyKvsuf urf;ESpfzufpvHk;aBurG
atmif taNrmufNzifhypf\/ urf;ay:Sd opfyiftm;vHk; tdk;NydKif;
NydKif;usapNyD;rS . . .
]]onfae&myJvm; . . . armifrif;wdkYbmaBumihf onfrSm &ef
olSdaeonfudk raNymovJ . . . }} [k rdrdoabFmygvmonfh rd
rdcefYxm;aomNrefrmolBuD;wdkYudkBudrf;\/
olBuD;wdkYu . . . ]]onfae&mr[kwfyg . . . NrwfxGef;wdkYae
&monf ta0;BuD;vdkygao;onf . . . naeavmufrS a&mufEdkif
ygvdrfhrnf . . . }} [k aNymBu\/

305

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
odkYaomf

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
uyDwdefavmuf'fu

r,Hk?

rdrd\urf;wuf

wyfom;rsm;udk urf;ay:odkY wufBunhfap\/


ukvm;NzLurf;wufwyfom;wdkYonf avSxufrS vwmay:
odkY wufvdkufBuonfESifh vwmNyifxJodkY aygifv,faygif&if;
epfNrKyfukefBu\/ THUnTeftvl;vl;Nzifh vwmrSvGwf urf;xuf
csKHpyfodkY 0ifvdkufrdonfESifh tSdefNyif;pGm pkNyHKypfxdk;vdkufBuaom
vSHrsm;\pl;0ifNcif;udk cHBu&\/
&efolonf rnfonfhae&mrS apmihfypfcwfvdkufonf[k r
odrNrifvkduf&/ rdrdwdkYtazmfrsm;\ tNzpfqdk;udk NrifvdkufBu&
aom ukvm;NzLppfom;wdkYonf rdrdwdkY\ aSUaemuf0J,m opfyif
csKHykwfrsm;twGif;odkY aoewfrsm;Nzifh rdk;oD;rdk;aygufGmovdk ypf
cwfBu\/ xdkYaemuf tpkvdkuftpkvdkuf vlcsif;rcJGyJ awmwGif;
odkY aNy;0ifpD;eif;\/

306

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tcsKdUaom ukvm;NzLtkyfpkSd&modkY &efoludkrNrifvdkuf&ygyJ


vsuf ypfcwfvdkufaomqdyfvl;Nrm;wkdYonf oJNzifhqkyfyufNcif; cH
&bdouJhodkY tNyHKvdkuf vma&mufxdrSefukefBu\/
ukvm;NzLppfom;wdkYtzdkY o&JaNcmufvSefYNcif; cH&ouJhodkY
xdwfvefYGHUaBumuf\/ opfyifcsKHykwfwdkYuvnf; wu,fxlxJ
vSonfr[kwf? acsmif;urf;yg;om ydwfqdkYaygufaeBuNcif; Nzpf
\/ ukef;bufodkYwufvdkufvQif NyefYNyefYus,faom v,fuGif;
NyifudkomawGY&\/ vlol[l t&dyfta,mifrQrNrif&/ tm;vHk;
wdwfqdwfae\/ avwdkufoNzifh vIyfSm;aom opfGufcwfoH?
awmcsKHykwftwGif;om aeavhdSonfh ta0;rSatmfNrnfvdkuf
aom iSufi,fwdkY\toHudkom cyfoJhoJhBum;&\/
ukvm;NzLppfom;wdkYonf ae&mraTU0Hh? rvIyfSm;0HhBu? &efol
[krNrif&onfh ae&mrSeforQ? &efol\vIyfSm;oHrsKd; rBum;&onfh
ae&mrSeforQ &efolay:vmEdkifonhfae&mawGcsnf; Nzpf\/ rNrif

307

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&av aBumufzG,faumif;av? wdwfqdwfav aBumufzG,f


aumif;av Nzpfae\/ taSUtaemuf awmifaNrmuf0J,mwdkYSd
oufSdow0g[l bmrSrNrif&onfhae&m[lorQudk rsufvHk;0dkif;
atmif Bunhfae&\/ oufSdtaumif wpfaumifwpfavudkrQ r
NrifrBum;&onfhae&mwdkif; &efolSdaeaomae&mawGcsnf; Nzpfae
\/ avESifhzufNydKif ppfwdkufae&ovdkNzpfae\/ xdkYaBumihf t
xufvlBuD;Sd&moabFmodkY

csufcsif;owif;ydkY\/

uyDwdef

avmuf'f\trdefYt& rdrdwdkYESifhtwlygvmonfh NrefrmolBuD;rsm;


csufcsif; ukef;ay:odkYa&mufvmBu\/
bmtaBumif;[lrodyJ ukvm;NzLwdkYvrf;nTef&mudk ukvm;
NzLcefYNrefrmolBuD;wdkYu aSUuoGm;Bu\/ ukvm;NzLppfom;wdkY
onf NrefrmolBuD;wdkYaemufrS udkuf 20 cefYcGmvsuf rsufvHk;
t0dkif;om;ESifh rsufNcnfrNywf wxdwfxdwfvdkufBu\/ rBumrD
yif pl;0g;eufus,faom atmfoHESifhtwl aNrmufceJ vGifhwuf

308

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oGm;aom NrefrmolBuD;wpfa,mufonf opfyifwdkYxdyfzsm; av


xJ aZmufxdk;,rf;cgae\/
wpfNydKifeufwnf;yif aNrNyifrSvSHysHtcsKdUvnf; xyfBuyfruGm
xGufvmBuvsuf aZmufxdk;vIyf,rf;aeonfh vlaumifBuD;udk
tSdefNyif;pGm tpktNyKHvdkuf pl;0ifukefBu\/
tvHk;pHkNrifawGYBu&aom

ukvm;NzLppfom;wdkYonf

aemufodkYif;? ab;odkYif; xdwfvefYwBum; atmf[pfqkwfaNy;


Bu\/ xdkpOf ukvm;NzLig;a,muf vGihfaNrmufwufoGm;BuNyef
vsuf NrefrmolBuD;\ vrf;pOftwdkif; opfyifxdyfzsm; aZmuf
xdk;vIyf,rf;ae\/ tpkvdkuftNyKHvdkuf pl;0ifaeBuaomvSHwdkYrS
aoG;aygufwdkY wpufpuf,dkus\/
,if;onfwdkYudkBunhfvsuf rsufpdrsufESmysuf aemufodkY
qkwfrSef;rod qkwfaeBuqJ . . .

309

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aNrNydKovdk a0gueJNrnfvsuf kwfcsnf; usif;BuD;wpfckay:


vmum ukvm;NzLSpfa,muf usif;BuD;xJodkYus\/ wpfNydKifeuf
wnf; opfoD;rsm;a<uusouJhodkY vSHawGwpfNyHKBuD; aumif;uifrS
tSdefNzifhpdkufus\/ eufausmausmatmfoHBuD;rsm; csufcsif;wdwf
vsuf usif;0 zHkrIefYrsm; rD;cdk;a0hovdk a0hae\/
zkefrIefYrsm;Sif;oGm;onfESifh txufatmuf wHpdkYESifhxdk;xm;
bdokdY rIrvSusqHk;aeBuNyDNzpfaom ukvm;NzLSpfa,mufwdkYudk
awGY&\/ ukvm;NzLwdkYonf aoG;ysufrwwf xdwfvefYaBumuf
GHUukefBu\/ rdrd&yfae&mrS raGU0HhrvIyf0HhNzpfukefBu\/
]]ocif . . . uRefawmfrsKd;BuD;rsm;aNc&mudk wnfhwnfheif;NyD;
vdkufcJhyg . . . 'DrSm okwfudkif;awG? *srf;awG? usif;awG trsm;
BuD;axmifxm;w,f . . . }}
ukvm;NzLcefYaomolBuD;wdkYonf ukvm;NzLwdkYudk rsufESmcsKd
aoG;vsuf oabFmay:odkYNyefwuf&ef vrf;Nyac:aqmif\/ uk

310

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vm;NzLppfom;wdkYum; olBuD;wdkYudkyif qJa&;Budrf;armif;vsuf


aemufrSvdkufygvmBu\/
uyDwdefavmuf'fvnf; &efolwdkY\tiftm;taNctaeudk r
odyJ ae&mrS wpfvufrrSraTUvdk/ xdkYaBumihf ArmolBuD;wdkYudk
Budrf;\/ bmhaBumihf ae&m &efolSdonfudk raNymowHk;?
b,favmufSdowHk;[k ar;\/
olBuD;rsm;u rodyg[kaNymvnf; cGifhrvTwf? ,ck &efol
awG b,fokdYoGm;onf? b,favmufSdonfudk olBuD;awGukd,f
wdkif qif;NyD;Sm&rnf? pHkprf;&rnf/ rodvQif? r&vQif? xGuf
aNy;vQif tm;vHk;ypfowfrnf/ aoukefNyD;aom rdrdppfom;t
avmif;awGudkvnf; tm;vHk;Nyef,lay;&rnf[k aNym\/ xdkY
aemuf udpwdkYudk aqmifGuf&eftwGuf vufaG;pifppfom;
oHk;q,f xnfhay;vdkuf\/ raqmifGufvQif ypfowfBu[k t
rdefYay;vdkufao;\/

311

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uyDwdefavmuf'fESifh vdkufygvmBuaom ukvm;NzLcefYol


BuD; aNcmufq,fausmfwdkYonf urf;wpfzufwpfcsufokdY ESpfpkcGJ
aSUrSwuf&\/ aSUrSoGm;&\/ Nrefrmppfom;rsm;axmifxm;aom
usif;rsm;? *srf;rsm;? okwfudkif;rsm;udk aNz;aNz;oufom SmcGifhr&/
ukvm;NzLppfom;wdkYu aemufrS aoewfrsm;Nzifhcsdefvsuf t
wif; wGef;wGef;xdk;xdk;NyKBu\/ tNrefoGm;cdkif;\/ tusKd;oifht
aBumif;oifh aNymNyr&/ Sif;NyNcif;udkvufrcH/ NyefaNymonfESifh
yg;em;dkuf\/ vufoD;Nzifhxdk;\/
vlrsKd;Ncm;udk ocifvkyfvdkaomaBumihf i'dkY tckvdkcH&onf[k
ukvm;NzLcefYolBuD;tcsKdUu

aemifw&vmBuonf/

odkYaomf

aemufuscJhavNyD . . .
ukvm;NzLwdkYESdyfpufrIudkcHvsuf rxl;NyD? igwdkY ukvm;NzL
uReftNzpfcHae&Ncif;xuf aoonfrSaumif;ao;\[k ukvm;NzL
wdkYcdkif;onfhtwdkif; aorif;apmihfae&modkY ZGwfwdk;0ifBu\/ uk

312

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vm;NzLwdkYuvnf; aemufrS xyfBuyfruGmvdkuf\/ twlwuG


anmihf? usif;wdkYodkY usaoukefBurS ukvm;NzLwdkY xdwfvefY
ukefBuonf/ *kwpdkuf owdESifhSmazGoGm;vmcGifh NyKBuonf/
tcsdeftawmfBuD;zifhNyD;rS ab;&efrSdyJ oGm;vmEdkifaom Nref
rmppfom;wdkYtoHk;NyKonfh trSwftom;Nyxm;aomvrf;aBumif;
udk awGY\/
opfaNrcHuwkwfi,frsm;NyKvkyfvsuf

ukvm;NzLoabFmrsm;

udk ypfcwfBuNcif;NzpfaBumif; awGY&\/ Nrif;acs;rsm;? xrif;


xkyftptersm;udk awGYBu&aomaBumifh Nrpfurf;wpfzufvQif t
Buyf 2 a,mufcefY tkyfcsKyfonfh Nrefrm&Jruf 20 cefYavmufu
ypfcwfwdkufcdkufoGm;BuNcif;NzpfaBumif; od&\/
uyDwdefavmuf'fonf tcsdeftzifhcHNyD;aemuf usqHk;ukef
aom rdrdppfom;wdkYudk NrKyfESHNyD;rS oabFmwyfudk aSUodkY quf
vufcsDwufap\/

313

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aemufxyfwpfem&DcefYtBum

xyftwkdufcHBu&Nyef\/

aemufqHk;oabFmudk pwifypfcwfNcif; cH&\/ xdkYaemuf csuf


csif;vdkyif oabFmSpfpif;vHk;udk urf;ESpfzufrS nyfypf\/ o
abFmwdkif;vdkvdk tustqHk; txdtcdkufSd\/
uyDwdefavmuf'fu urf;ESpfzufvHk;udk taNrmufNzifhxk\/
opfyifcsKHykwfwdkY vHk;vHk;usKd;NywfusukefrS typf&yf\/ rdrdo
abFmygonfh NrefrmwdkYudk aSUrSoGm;apvsuf urf;xufodkYwuf
Bunhfcdkif;\/ NrefrmoHk;av;a,mufcefY axmifacsmufokwfudkif;
rd ao\/
,cifxuf &efolOD;a&rsm;aomfvnf; urf;wpfzufwpfcsuf
Nrefrm&Jruf 40 cefYrQomSdonf/ tm;vHk; acwfrDusnf
xdk;aoewfrsm; udkifBuonf/ Nrif;udk,fpDESifhNzpfonf/ vludkom
ru Nrif;awGxm;&eftwGufyg taNrmufusnfqHrsm; rxdrSefEdkif
atmif aNruwkwfBuD;rsm; NyKvkyfxm;Buonf[k od&\/ Nrif;

314

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

pdkif;xGufoGm;Bu[efSdaom vrf;aBumif;BuD;udkawGY&aomfvnf;
wyfudkrcGJa0EdkifaomaBumihf rvdkufyJ vTwfxm;vdkuf&\/ Nrefrm
olBuD;rsm; aNymNycsuft& xdkvrf;onf yef;waemfacsmif;zsm;
bufodkY wufoGm;[efSdaom vrf;Nzpfonf[k od&\/
uyDwdefavmuf'fonf oabFmrsm;udk aSUodkYckwfarmif;ap
\/ tcsKdUae&mwdkY NrefrmwdkYu ae&mcyfpdyfpdyfrS ypfcwfwdkuf
cdkufBu\/ tcsKdUae&mwGif ae&mcyfusJusJ NzpfvmNyefonf/
odkYaomf oabFmygukvm;NzLppfom;tm;vHk; tNrJ owdNzifh
ae&\/ acsmif;urf;ESpfzufab;Sd pdrf;pdrf;pdkpdkNrifae&aom opf
yifcsKHykwfrSeforQudk rsufvHk;0dkif;atmif rsufaNcrNywfBunhfae&
\/ odkY rvIyfrSm; ysif;&dNiD;aiGYzG,faumif;aom pdrf;NrNropf
yifcsKHykwfawGtBum;rS ae&mraG; aoewfusnfqHawG xGufvm
wwfBu\/ xdkusnfqHwdkYonf wpfae&mxufwpfae&m ydk
tiftm;rsm;rsm;vm\/

315

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oabFmu taNrmufESifh NyefrypforQ &yfonfrSd/ oabFmrS


ukef;xufodkYwufvdkufvQifvnf;

wpfcgwpfavrQ

t&dyft

a,mifudk rNrifBu&/ ukef;xufodkYwufolrsm;om axmifacsmuf


rsm;? *srf;rsm;? okwfudkif;rsm;? anmihfusif;rsm;rdBu aNcmuf
a,mufrSq,fa,mufcefYtxd usqHk;usef&pfcJhBuonfcsnf; Nzpf
\/
ukef;xufodkYrwufyJ taNrmufrsm;Nzifh urf;yg;wpfavQmuf
xkacsrypfvdkufvQifvnf; NrefrmwdkY\aoewfusnfqHawGu o
abFmoGm;&maemufodkY waNzmufaNzmufvdkufvmwwfBu\/ uyD
wdefavmuf'fonf oabFmygvmaom NrefrmolBuD;rsm;udk ol
ykefwdkYae&ma&mufzdkY b,frQavmufa0;ao;oenf;[k tNrJwap
ar;Nref;\/ xdkYaemuf rdrdwdkYoabFmudk aSUqHk;rSwuf oGm;ap
\/ tumtuG,ftwGif;rSae ab;ywfywfvnfodkY udk,fwdkif
rSefaNymif;Nzifh tNrJBunhf\/

316

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wpfckcufaeonfum; urmwGif pnf;urf;tao0yfqHk;Nzpf


aom rdrdwdkYwyfom;rsm;onf tNrJ*kpdkuf tumtuG,f,lae&
rnf[k trdefYay;xm;aomfvnf; rvIyfrSm; wdwfqdwfat;csrf;
aeaom pdrf;NrNropf&dyfudk tcsdeftawmfBum awGYNrifae&onf
ESifh trSwfrxif tav;rrlNzpfvm\/ xdkpOf opfyifcsKHykwfawG
txJrS aoewfusnfqHrsm;xGufvmBuum oHk;av;a,mufqdko
vdk tNrJusqHk;ukefBu&Ncif;Nzpf\/ odkYESifh NyefvSefwdkufcdkuf&if; r
ouFmzG,f&maomae&mwdkY urf;ay:odkYwufSmazGNcif;rsm;udk
NyKvkyfBuaomaBumihf c&D;rwGifyJ rdk;csKyfcJh&\/
0D&d,Sdaom uyDwdefavmuf'fonf rdrd\oabFmtkyfpkudk
&yfem;Ncif;rNyKyJ owdSdaom ukvm;NzLppft&mSdwpfOD;yDyD tpm
pm;&myifvQif tapmifhcsvsuf tvSnfhuspm;ap\/ nbufwGif
udk,fESifhvufeufruGmapyJ oabFmtm;vHk; tapmihfcs tvSnfh
ESifhtdyfap\/ odkYNzifh wnOfhvHk; qufvufckwfarmif;\/

317

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

urf;xufrS tywftcwftwdkuftcdkufrsm;onfhae&mwdkY o
abFmSpfpif;vHk; ae&m,lapvsuf urf;ESpfzufvHk; nufnufaus
atmif taNrmufNzifhxkacsNyD;rS aSUodkY qufvufckwfarmif;ap
\/ ukef;ay:odkY wufa&mufwdkufcdkufapNcif;udk vHk;0rNyKawmh/
1214 ckESpf waygif;vqef; 10 &ufaeY? eHeuf 4 em&Dt
csdefcefY uyDwdefavmuf'f tdyf&mrSEdk;vmaomtcg yef;waemf
acsmif;a&Nyifonf rSefom;uJhokdY NidrfoufBunfvif\/ a&Nynhf
ae[efSdaomaBumihf wpfaeYvHk;NrifvmcJh&onfh vwmNyifwdkYudk
rawGY&awmh . . .
wpfnOfhvHk; vwmNyifay:usa&mufaom Bu,fa&mifvJhvJh
udk rSwfrdvmcJh&m ,ck rawGY&aomtcg Icif;onf wpfrsKd;
aNymif;oGm;onf[k xifrd\/ acsmif;usOf;vmaomfvnf; Nidrf
oufwdwfqdwfvsuf urf;yg;wpfavQmufwGif aygufavhSdaom
vrkyif? vazsmfyif? oHowfyif? ppfyif? usLyif? udkif;yifp

318

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfrsm; ydkrdkxlxyfvsuf tqifhqifhSdaeonf[k xif&\/


uyDwdefavmuf'f\pdwfxJ GmBuD;awGrsm;vm;[k awG;xif
vsuf oabFmudk urf;odkY uyfarmif;ap rD;Nzifhxdk;Bunhf\/
NrefrmolBuD;wdkYudk ac:ar;\/ rnfonfhGmrSrSd? ukef;xuf
vnf; v,fuGif;rSd? NAdKufawmBuD;omNzpfonf/ rdrdwdkYonf &ef
olSd&mESifheD;vmNyD; EIef;twdkif; taESmifht,SufrSd ckwfarmif;
oGm;BuvQif aemuf ukvm;em&D 4 em&DcefYckwfarmif;u &ef
olSd&modkYa&mufrnf[k aNym\/
uyDwdefavmuf'fonf rdrdodvdkorQudk ac:ar;NyD;aemuf ol
BuD;wdkYudk armif;xkwf\/ xdkYaemuf oabFmSpfpif;vHk;Sdonfh
ppfom;tm;vHk;udk tdyf&mrSx vufeuftoifhpGJudkifaeBu&ef
aqmfBoap\/ rdrdukd,fwdkif ppf0wfpHktoifh vufeuftoifhNzpf
apNyD;aemuf tkPfpmudk pm;\/ NyD;vQif rSefaNymif;wpfvufNzifh
oabFmOD;rSae ywf0ef;usifudkBunhf\/

319

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;uifrS,dkusaom ykpGefqDa&mifeDapG;apG;onf yef;w


aemfacsmif;dk;a&NyifwpfckvHk;udk vSypGmayvl;ae\/ urf;wpfzuf
wpfcsufSd arSmifndKUndKUopftkyfrsm;udk rdk;BudK;a&mifuGyfay;xm;
bdokdY Nrifae&\/ ykpGefqDa&mifqdk;Nc,fxm;aom Icif;xJrS at;
NrNravonf uyDwdefavmuf'f\rsufESmudk wdwfqdwfpGm yGwf
oD;yGwfoyfwdk;a0SY\/
nOfhESpfem&DausmfrStdyfvsuf 4 em&D tdyf&mrSxcJh&maom
uyDwdefavmuf'fonf xdkIcif;om\qD;BudKrIaBumihf vwfqwf
Tifvef;&\/ tm;opfaom ukd,fpdwfESifh ywf0ef;usiftwGif;odkY
tcdkuftwefYepfaNrm&\/ odkYaomf t&nftcsif;Nynhf0aom wyf
rSL;wpfa,mufyDopGm csufcsif;owd0ifvm\/
rdrdwdkYoabFmonf acsmif;zsm;acsmif;usOf;odkY wufvmonf
Nzpfvsuf a&pkefckwfarmif;ae\/ pifppf a&onf acsmif;0odkY pD;
ae&rnfNzpfvsuf bmaBumifh acsmif;0odkYrpD;yJ txufodkY NyefpD;

320

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ae&oenf;/ xdkYNyif xaomvdIif;udkBunhfvsuf acsmif;usOf;HkrQ


r[kwf? a&vnf;wdrfvmonf[k od\/ urf;xufvnf; acsmif;
zsm;Nzpfvsuf ukef;Nrifhoufoufr[kwf/ tif;tdkifrsm;? EGHrsm;?
NAdKufawmBuD;rsm;SdaBumif; od&\/
uyDwdefavmuf'f xdkodkYpHkprf;avhvmqJ pnf;urf;Sdaom ppf
wyfyDyD rdrdwdkYvufusefSdaom cJ,rf;usnfawmifhpm&if;? us
qHk;aom ppfAdkvfppfom;? vufusef ppfAdkvfppfom;wdkYpm&if;rsm;
a&mufvm\/ tdyf&mrSxpuwnf;u BunfEl;Tifvef;vmonfh
uyDwdefavmuf'fonf pdwfrcsrf;raNrhNzpfoGm;\/ aemufxyf rdrd
trdefYr&yJ rnfonfhoabFmurS taNrmufrypf&[k trdefYay;
vdkuf\/
rdrdwkdY wyfcsKyfwyfaxmufrsm; xGufoGm;BuNyD;aemuf Nrefrm
olBuD;rsm;udk ac:\/ ]]bmaBumihf oabFma&pkefoGm;ae&ovJ
. . . &efolYae&m b,favmufa0;ao;ovJ . . . }} [k ar;\/

321

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]acsmif;onf "EkNzLNrpfodkYaygufaomaBumihf acsmif;zsm;


odkYa&mufvmoNzifh ydkus,faom "EkNzLNrdKUrS acsmif;a&qGJ o
abFmrsm;a&pkefae&ygonf . . . ,ck &efolESifh tawmfeD;aeygNyD
. . . aemufrBumrD &efolpcef;odkY wuf&rnfhae&mudk a&mufyg
rnf . . . }} [k aNymBu\/
]]armifrif;wdkYaNymw,f . . . &efoleJYeD;NyD . . . tck &efolt
wdkufrcH&ao;bl; . . . &efoleJYa0;wkef;u twdkufcH&w,f . . .
armifrif;wkdY&efol b,foGm;vJ . . . }} [k aNymvsuf uyDwdef
avmuf'fu NrefrmolBuD;wdkYudk Budrf;armif;vTwf\/
uyDwdefavmuf'f aNymonfhtwdkif; tawmfcyfapmapmu
wnf;u twdkuftcdkufrcH&yJ tawmfBumBum at;aq;Nidrf
oufvm\/ ukvm;NzL&Jruftm;vHk;vdkvdkwdkYonf om,maom
eHeuf? om,maomIcif;udkBunhfvsuf at;Nraomavudk I
dIufum odkYvGrf;zG,feHeufwGif t*FvefuRef;usef&pfonfh rd

322

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdwdkYtdrfoltdrfom;rsm;udk owd&aeBu\/
xdkpOf aSUqHk;uckwfarmif;aeaom uyDwdefavmuf'f\o
abFmonf odrfhceJvIyfSm;oGm;um wpfpHkwpfckay:odkY xdk;wifNyD;
om;Nzpfvm\/ aNrmufceJBuGvmNyD; oabFmwpfckvHk; apmif;oGm;
\/ wpfcsdefxJvdkvdkyif urf;ESpfzufwdkYrS 0dkif;nyfypfcwfNcif;udk
cH&\/
uyDwdefavmuf'fonf aemufbufSdoabFmrsm;udk rdrdbuf
odkY vGefrvmap&ef trdefYay;\/ ae&monf &efolrsm;u rdrd
wdkYudkwdkuf&ef NyKvkyfxm;aomaxmifacsmuf[k csufcsif;&dyfrdvm
\/
urf;ESpfzufodkY taNrmufrsm;Nzifh xkacsNyD;aemuf urf;ay:odkY
wuf ae&m,lBu&ef trdefYay;\/ uyDwdef\oabFmwdkYonf
urf;zufodkYuyfr&? tcsKdUaomoabFmwdkYonf ikwfrsm;pdkYrsm;
pl;vsuf oabFmxJodkY a&0ifukefBu\/ urf;wufcyfabmufwl

323

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rsm;yif uyfr&yJ urf;ab;wpfavQmuf pdkufaxmifxm;onfh


i&JopfikwfBuD;rsm;ay:wifvsuf

aSUwdk;r&?

aemufqkwfr&

NzpfaeBu\/
xdkpOf urf;xufSdNrefrmwdkYu xdkcyfabmufwlay:Sd ukvm;
NzLwdkYudk opfawmtwGif;rSae ypfcwfwdkufcdkuf\/ ukvm;NzL
wdkYtwGuf wpfzufowfqHk;HI;ae&onfhtcsufum; rdrdwdkYtzdkY t
umtuG,fvHk;0rSdyJ xif;xif;BuD;tNrifcHae& rdrdwdkYu wpf
zuf&efoludk vHk;0rNrifBu&Ncif;yif Nzpf\/
uyDwdefavmuf'fu ]urf;ay:odkY&atmifwufae&m,l . . .
} [k trdefYxyfay;\/ oabFmtoD;oD;rS pnf;urf;ao0yfvS
aom ukvm;NzLppfom;wdkYonf urf;wyfcyfabmufwlwdkYNzifh
urf;Sd&modkY wpf[kefxdk;csnf;uyfBu\/ abmufwltm;vHk; Nref
rmwdkYpdkufaxmifxm;onfh opfcRefopfikwfrsm;tBum; wifnyf
\/

324

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLtcsKdUu a&xJodkYqif;vsuf rdrdwdkYabmufwlrsm;udk


urf;odkYqGJ,l&ef BudK;pm;\/ odkYaomf r&? a&uvnf; eufvS\/
opfikwfwkdYuvnf; NcHpnf;dk;umbdodkY urf;dk;tNynhfSd\/
xdkYaBumifh tpDtpOfwpfrsKd;aNymif;vsuf cyfabmufwlay:Sd
ukvm;NzLppfom;wdkYu urf;xufodkYypfay;\/ a&xJSd ukvm;
NzLppfom;wdkYu urf;Sd&modkYul;cwf\/
odkYaomf wpfa,mufwpfavrQ urf;ay:odkYra&muf/ urf;
wpfavQmufvHk;

pl;anmifhaxmifacsmufrsm;

tNynhfcsxm;\/

urf;aNcTHUnHGrsm;twGif; toGm;xufaom rD;oif;0g;cRefrsm;?


Sm;opfikwfBuD;rsm; Sd\/ xdkopfikwf? 0g;cRefwdkYonf ukvm;NzL
wdkY\ om;a&zdeyfrsm;udk xdk;azmufpl;SBu\/ xdkYNyif wpfpHkwpf
a,mufonf THUnGHtwGif;odkY vJusonfESifh eHBum; oyfvQKdNyD;
om;Nzpf\/

325

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&efoludkrNrif&aom urf;yg;opfyiftkyfwdkYtBum;rS tywft


cwfwdkYuvnf; xlaNymvS\/ oabFmay:rSypfaom taNrmuf
usnfqefonf NrefrmwdkY tumtuG,fNyKvkyfxm;onfh cHu
wkwfudk wdkufdkufrxdrSefavorQ NrefrmwdkYu rnfodkYrQrNzKH? Opf
yifcsKHykwfwdkYESifh zkH;vTrf;aeaom NrefrmwdkY\cHuwkwfudkvnf; o
abFmay:rS rnfodkYrQrNrifBu&/ a&atmufSdaomig;udk a&ay:
rS rSdef;Nzifhxdk;ouJhodkY xdvdkxdNim; t&rf;ypfaeBu&\/
xdktxJyif ukvm;NzLppfom;wkdYonf 0g;ikwfSm;ikwfrsm;
raorSif pl;0ifkef;uefaeBuaom rdrdwdkYtaygif;tazmfrsm;t
Bum;rS urf;ay:odkY ta&mufwufBuao;\/ odkYaomf xdkodkY t
a&mufwufEdkifBuolwdkif; wpfa,mufwpfavrQrvGwfyJ okwf
udkif;wGifrdBuvsuf wef;vef;pl;0ifaomvSHrsm;Nzifh aoG;tvl;vl;
wefqmqifBu uav;i,f\vuf0,fSdaom kyfao;kyfuJhodkY
avxJ vIyf,rf;,drf;xdk;aeBu\/

326

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkNrifuGif;onf aemufrSwufvmBurnfh ukvm;NzLppfom;


wdkYtm; aNcmufvSefYNybdodkYSd\/ xdkpOf acsmif;vHk;NynhfrQ avmif
NrdKufvsufarsmvmaeaom rD;azmifBuD;udkawGYBu&\/ w[D;[D;
Nrnfvsuf ta0;uyif rD;SdefaBumihf ylaEG;vmBu\/ 'k',fBuD;
rm;aom rD;awmufrD;vQHwdkYonf urf;ab;Sd tcsKdUaomopfyif
wdkYudk avmifNrdKuf\/ acsmif;dk;wpfckvHk;udk tqifhqifhydwfvsuf
oabFmawGSd&modkY a&pD;twdkif;arsmvmBuNcif;Nzpf\/
uyDwdefavmuf'f\oabFmonf aSUqHk;rS acsmif;udkydwf
vsuf wpfpif;vHk;ay:atmifwifae\/ aemufrS rD;azmifBuD;u
ydwfarsmvm\/ oabFmtm;vHk; aSUwdk;r& aemufqkwfr&? urf;
xufodkYvnf; rwufEdkifyJ ikwfwkwf rD;avmifwdkuftoGif;cH&
rnfuJhodkY Nzpf\/
uyDwdefavmuf'fonf rdrdoabFmygaom NrefrmolBuD;rsm;
tm;vHk;udk BudK;NzifhwkwfaESmifap\/

327

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
]]armifrif;wdkY

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
usKyfwdkYudkac:vmNyD;

armifrif;wdkYaxmif

acsmufxJrSm csw,f . . . usKyfwdkYu armifrif;wdkYudkowfNyD;


wdkuf&if;aor,f . . . }}
uyDwdefavmuf'fonf rdrdppfom;tcsKdUudkac:vsuf oabFm
ygvmonfh Nrefrmtm;vHk;wdkYudk owfap\/ NrefrmwdkYu t
wefwefawmif;yefaomfvnf; r&/ odkYaomf wpfNynfom;ukvm;
NzLwdkYudk ocifac:vdkaomaBumifh rdrdwdkY odkYtowfcHBu&
onf[k aemifwr&yJ NrefrmolykefawG ,ckuJhodkYwdkufcdkufaom
aBumihfom rdrdwdkYtm; ukvm;NzLawGowfonf[k Nrefrmtcsif;
csif; a&GwfusdefqJ&if; ukvm;wdkYtowfudk cHoGm;Bu\/
uyDwdefavmuf'fonf ppfom;tm;vHk; rdrdwdkYoufqdkif&mo
abFmudk NyefwufBu[k trdefYay;\/ xdkYaemuf arsmvmaeonfh
rD;azmifBuD;udk oabFmtm;vHk;SdonfhtaNrmufrsm;Nzifh wpfNydKif
eufwnf;ypfcwfBu[k trdefYay;\/

328

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

taNrmufwdkY\'PfaBumihf rD;azmifBuD; ysufpD;oGm;\/ t


pdwfpdwfNydKuGJvsuf rD;awmufrD;vQH tydkif;tpi,frsm;tNzpfESifh
om oabFmawGSd&modkY arsmvmBuawmh\/ acsmif;a&Nyifwpfck
vHk; rD;usD;rsm; rD;awmufi,frsm; rD;aoG;rsm;Nzifh zHk;vTrf;oGm;\/
uyDwdefavmuf'fu xdkrD;awmufrsm;tBum;rS oabFmtm;vHk;
ckwfarmif;oGm;Bu[k trdefYay;\/
ukvm;NzLoabFmwdkYonf rD;vQHacsmif;BuD;uJhodkY &J&Jawmuf
avmifaeaom rD;NyifBuD;tBum;rS pGefYpm;ckwfxGufBu\/ o
abFmodkYul;pufuRrf;avmifonfh rD;awmufrsm;udkvnf; tifESifh
tm;ESifh 0dkif;0ef;Nidrf;owfBu\/ aygufuGJapwwfonfh taNrmuf
usnfqHrsm;? ,rf;rsm; ponfwdkYudkvnf; acsmif;xJodkY ypfcsBu
\/ twdkif; wpfpif;NyD;wpfpif; 'k',fxlxyfaom rD;awmuf
rD;usD;wdkYtBum;rS oabFmckepfpif;pvHk; cJ,Of;pGm vGwfaNrmuf
Bu&\/

329

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdktcsdef a&v,fwGif wpfpif;vHk;wifaeaomaBumihf vHk;0


vIyfSm;ckwfarmif;r&aom rdrdwdkYwyfrI; uyDwdefavmuf'f\o
abFmrS taNrmufoHvnf; wdwfoGm;avNyD/ oabFmudkvnf; rD;pGJ
avmifaeavNyD/
ypfcwfwdkufcdkufoHrsm;udk Bum;aeBu&aomaBumihf Nrefrmol
ykefwdkY wufa&mufwdkufcdkufaeBuavNyD[kvnf; rSef;q,l&\/
rBumrD oabFm0ef;usifrS NrefrmavSBuD;avSi,fwdkY cGmxGufoGm;
Buonfudkvnf; awGYvdkufBu&\/ raS;raESmif;yif oabFmwpf
pif;vHk;aygufuGJvsuf BuD;pGmaom rD;awmufBuD;Nzpfvm\/
ukvm;NzLoabFmckepfpif;onf rdrdwdkYoabFm vTifhxlxm;
onfhtvHwdkYudk xuf0ufcsvsuf vmvrf;twdkif; tNrefqkwfcGm
cJhBu\/
wkdufyGJ ukvm;NzLwyfrI; uyDwdefavmuf'fESifhtwl uk
vm;NzLppfom; 300 cefY usqHk;\/ oabFmwpfpif; rD;avmif

330

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ysufpD;\/ taNrmufSpfvufqHk;yg;\/ oabFmrD;avmifaeqJ


yif NrefrmwdkYu ukvm;NzLtaNrmuf tBuD;qHk;ESpfvufudk o
abFmay:rS &atmifo,f,loGm;EdkifBu\/
t*Fvdyf-Arm 'kwd,ppfyGJtNyD; NrefrmEdkifiH\oHk;yHkESpfyHkcefYudk
ukvm;NzLvufodkY Nrefrmbk&ifrif;wkef;rif;u ay;vdkufNyD;onfh
aemuf ukvm;NzLrsm;tkyfcsKyf oHk;vrQrNynhfao;rDtwGif;rSmyif
yxrqHk;tBudrf ukvm;NzLwyfudk ckcHwdkufcdkufvdkufaom uRef
rvkyfvdkBuonfh Nrefrmwdkif;&if;om;wdkY\ qENywdkufyJGNzpf\/
xdkwdkufyGJudk NrefrmwdkYu tEdkifBuD;EdkifvdkufBu\/ Srf;?
u&if? ucsif? Arm? wvdkif; vlrsKd;pHkyg0ifaom wyfrSL;BuD;aqG
quf\ Nrif;pD;&JrufwdkYum; aysmfvdkufBuonfNzpfNcif; . . .

331

NrefrmusL;ypfzdk&rf

8/
wdkufyGJonf aqGqufwdkYNrif;wyfom;rsm;\ wdkufyGJwdkYvdk
csnf; Nzpf\/ odkYaomf OD;aTyef;\&JrufwkdY NyKvkyfay;Buaom
*srf;rsm;? axmifacsmufrsm;? okwfukdif;rsm;? anmifhusif;rsm;
aBumihf Edkifonf[kqdkvQifvnf; rrSm;/
OD;NrwfxGef;url . . . ]]tarmifwdkY odyfaysmfraeBuESifhOD; . . .
ukvm;NzLwdkYonf ykGufwdkYuJhodkY aemufwpfBudrf vmBuvdrfhOD;
rnf . . . rEdkifrcsif; BudK;yrf;BuvdrfhOD;rnf . . . ppfwdkYrnfonf
tNrJEdkifvdrfhrnfr[kwf . . . HI;onfhtBudrfvJ BuHKBu&wwf\/

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ppfom;[lonf tEdkif&onfhtcg HI;oludkzd vdkuf&Jwdkuf&Jonf


xuf tHI;ESifhBuHKaomtcg tpkttkyfrysuf wnfNidrfaomppf
om;pdwfNzifh aNE&& qkwfoGm;EdkifzdkY ydkvdktyf\ . . . }} [k
oGefoif\/
xdkYaemuf vdktyfvQiftoHk;NyK&ef[k 0dkif;xm;onfh&efolwdkYt
Bum;rS &efoludktl;vkyfvsuf qkwfoGm;Bu&rnfhvrf;aBumif;wdkY
udkvnf; toifhSmxm;ap\/ xdkvrf;aBumif;wpfavQmuf wpf
&ufpcef;cs&m nOfhtdyf&mt&yfwdkif;wdkY pm;eyf&dumwdkYudkvnf;
toifhpkaqmif;xm;ap\/

zswfvwfonfhvli,fawGcsnf;vdkvdk

Nzpfaom aqGquf\Nrif;wyfonf vkyfief;[lorQudk wm0ef


,l&\/ odkYaomf csufcsif;vdkvdkyif aqGqufwkdY NyefvmBu&
onf/
ukvm;NzLwdkY\ ppfXmecsKyfNzpfaom NynfNrdKUrS qm*Refcsdyft
rnfSdaom ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;wpfa,muftkyfcsKyfonfh ppfwyf
wpfwyfqif;vmBuonf[k Bum;&aomaBumihfNzpf\/

333

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf armfvNrdKifom;ESifh &efukefom;rsm;NzpfBuaom


rdrd\&Jrufig;a,mufudk yef;awmif;txd BudKwifapvTwfvdkuf
\/ xdk&JrufwdkYum; rkwr ukvm;NzLwyfwGif;odkY 0ifxGufoGm;
vmBuzl;NyDNzpfaom ukvm;NzLpum;wwfonfh &Jrufrsm;NzpfBu
onf/
usKdupif;opfwyfodkY aqGqufwdkYa&mufBuNyD; ESpf&uft
wGif; apvTwfxm;aom&Jrufig;a,mufteuf ESpfa,mufNyefvm
\/
rdrdwdkYonf yef;awmif; ukvm;wyfudk rrSDvdkufBu? atmuf
odkYNyefvSnfhvm NrefatmifuapmihfBu&onf/ Nrefatmif uk
vm;NzLwyfESifhawGY\/ ukvm;NzLwyf ESpfa,mufomvQif ulvD
tNzpf tvkyfvkyfBu&\/ r'&yfNrif;qGJ taNrmufwyfom;wdkYESifh
twl ygoGm;Bu\/ usefwpfa,mufu Nrif;oHk;aumifESifh ta0;
rSvdkufoGm;NyD; tvkyf&olESpfa,mufESifh aeYpOfoGm;awGY\/ uk
vm;NzLwdkYonf ukef;wyfa&m a&wyfyg csDwufvmBuNcif;Nzpf\/

334

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLwyf trSwf (18) tJ&pfwyfrS ukvm;NzL 200? trSwf


(51) wyfrS a*:&m 200? trSwf (67) wyfrS ukvm;euf 200?
qyg;rdkif;em;wyfrS ukvm;NzLtkyfcsKyfonfh ukvm;euf 70? arSmf
0dZmac:onhf Nrif;qGJtaNrmuftBuD;pm; wpfvuf? taNrmuf
vwf wpfvuf? taNrmufi,f Spfvuf? taNrmufqGJr'&yfNrif;
BuD; aumifa& av;q,fausmf? ukvm;NzLukvm;euftaNrmuf
wyfom; aNcmufq,f? tm;vHk;aygif; vufeufudkifppfom;csnf;
730 ausmf yg0ifonf[k qdk\/
1214 ckESpf waygif;vqef; 13 &ufaeY usefaom aqG
quf\Nrif;onfausmfoHk;a,mufwdkY NyefvmBu\/
ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD; qm*Refcsdyfonf [oFmwwyfpGJvsuf
NrefrmolykefwdkYSdonfhae&mudk pHkprf;\/ rnfolYudkrQ ar;r&
aomtcg rdrdwyfom;tcsKdUudkapvTwf pHkprf;ap\/
a*:&mppfAdkvfESpfa,muftkyfcsKyfaom ukvm;eufppfom; 30
cefYwdkYonf u&ifGmi,fwpfGmudk Nrefrmolykefrsm; rnfonfhae

335

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&mSdovJ[k ar;\/ u&ifGmi,fu raNymaomtcg olykefESifh


twlwlNzpfonf[k wpfGmvHk;udkrD;wdkuf\/ Gmom;rsm;udk ypf
owfvsuf u&iftrsKd;orD;rsm;udk rk'drf;usifh\/ aNy;Edkifolrsm;
om vGwfBu\/
xdktzGJYonf aemufxyfNrefrmGmi,fwpfGmudkvnf; t
wdkif;NyKusifh\/ aemufqHk; NrefrmGmBuD;wpfGmodkY a&mufvm\/
xdkGmBuD;u Gmi,fuav;rsm; odkYrD;wdkufcH&aomowif;udk
Bum;NyD;Nzpf\/ xdkYaBumihf xdkGmBuD;Sd tdrfBuD;&cdkifNzpfaeBuaom
NrefrmwdkYu usKdupif;opfwyf wnfSdonfhae&mudk nTefNyBu\/
oHk;&ufcefYoGm;vQifa&mufEdkifonf[k aNymvdkufBu\/
xdkYaBumihf owif;tpHk&NyD;Nzpfaom ukvm;NzLAdkvfrI;BuD; qm
*Refcsdyfonf oHk;&ufc&D;twGuf pm;eyf&dum Spf&ufpmudk EGm;
vSnf;rsm;Nzifhwifaqmifvsuf eufNzefrSp xGufBuvdrfhrnf[k
aqGqufudk aNymNy\/

336

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufonf OD;NrwfxGef;? OD;aTyef;wdkYESifh wdkifyif\/ xdkY


aemuf ,ciftwdkif; Nrpfacsmif;wdkY tapmihftenf;tusOf;cs
xm;? &efolcsDwufvm&modkY pkaygif;ckcH? usKdupif;cHwyfudk t
cdkiftrm tvHk;t&if;ESifhSdap . . .
rdrdwdkYurl csDwufvmaom ukvm;NzLwdkYudk aESmihfaES;atmif
wdkufcdkufrnf/ vrf; Gm[lrSdaomaBumihf &dumrEdkif? &dumr
SdvQif oif;wdkYNyefBu&rnf/ twdkif; oHk;a,mufom;wdkY o
abmwlBu\/ xdkokdYoabmwlNyD;onfESifh xdknaeyif aqGquf
wdkY c&D;xGufBu\/ ,ckwpfBudrfc&D; aqGqufonf vuf a0SY
awmftbudk wyfxm;cJh\/ Srf;BuD;OD;eEESifh izm;wdkYtygt0if
Nrif;pD;&Jruf 100 udkif;? OD;aTyef;wyfrS *srf;uyfwwfol?
anmihfusif;axmifacsmufNyKvkyfwwfol rkqdk; 50 udkif; Nrif;
udk,fpDay; vdktyfaomypnf;wdkYNzifh ac:aqmifoGm;\/
xdkYaemuf aSmifuGif;ywfauGYoGm;&ef cufcJonfhae&mwdkif;
wkdY anmihfusif;rsm;? vSnf;? EGm;? qif? Nrif;cvkwfrsm; NyKvkyf

337

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ap\/ ab;rS auGYywfvrf;SmolwdkYtwGuf uyf*srf;rsm;? axmi


acsmufrsm; NyKvkyfxm;ap\/
odkYNyKvkyfxm;NyD;aemuf rdrdwdkYNrif;rsm;oGm;&ef? qkwf&ef?
wuf&eftwGuf vrf;aBumif;trSwftom;udkvnf; NyKvkyfap\/
aqGqufonf rdrd\&Jrufrsm;udk oHk;pkcGJvsuf rdrduwpfpk? Srf;
BuD;OD;eEuwpfpk? izm;uwpfpk acgif;aqmifBu wpfpkcsif;
aomfif;? oHk;pkqdkifif;? Buufaumif;udk wnifcGyfbdodkY rBum
rBum 0ifa&mufwdkufcdkufvdkuf aSmifxGufaNy;vdkuf NyKvkyf&rnf
[k pDrH\/
tpDtrHtwdkif; tem;ttdyfrSd aNy;vTm;NyKvkyfaeBuqJ
1214 ckESpf waygif;vqef; 14 &uf? ukvm;NzLou&mZf 1853
ckESpf? azazmf0g&Dv 22 &ufaeY nae 5 em&DcefYwGif ukvm;
NzLAdkvfrSL;BuD; qm*RefcsdyftkyfcsKyfvmaom ukvm;NzLwyfzGJYESifh
aqGqufwdkYvlpk pwifawGYBu\/ [oFmwtaemufawmifbuf
uGif;acsmif;Gmae&m ukef;wef;uav;wpfavQmuf Nzpf\/

338

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkae&monf NrefrmwdkYzsufoGm;Buaom uGif;acsmif;Gmae&m


NzpfaomaBumihf ukef;wef;uav; armufarmufrdkYrdkYSdvsuf oGm;
vrf;vmvrf;aumif;\/ opfyiftkyfpkuav;rsm; [dkem;onfem;
wpftkyfpD pdrf;pdrf;ndKUndKUSd\/ Nrifhrm;pGmzdkYxm;aom wmvrf;
BuD;Sd\/
naeuav;&D&D om,maomukef;acsmuav;ay:odkY uk
vm;NzLppfom;rsm; at;at;vlvl wufvmaeBu\/ xdkpOf uk
vm;NzLwdkY\ aSUaNy;wyfOD;udk aqGqufwdkYu awmpyftuG,frS
teD;uyf ypfcwfwdkufcdkuf\/
trSwfrJhtwdkufcHvdkufBu&aom ukvm;NzLwdkYonf ukef;acsm
uav;rS ab;zufodkYaNy;qif;tumtuG,f,lBu\/ wGif
ukef;acsmuav;\ ab;ESpfzufSdaeBuaom anmifhusif;xJodkY
ukvm;NzLppfom;awG tpkvdkuftNyKHvdkuf usukefBu\/
ukvm;NzLwdkYonf ZGJravQmh? ukvm;NzLwyfOD;AdkvfwpfOD;onf
upOfhu&JNzpfaeonfh rdrdppfom;rsm;udkpkpnf;vsuf wmdk;twdkif;

339

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

bifc&moHpkHwD; aSUodkY twif;wufvm\/


opfawmpyftwGif;rS aoewfusnfqHwdkYonf oJNzifhqkyf
yufvdkufbdodkY tNyHKvdkuftNyKHvdkuf xGufvm\/ tumtuG,f
uif;aomwmdk;ay: ukvm;NzLppfom;wdkY vlcsif;taxG;axG; vJ
NydKusqHk;\/
ukvm;NzLAdkvfonf aemufqHk;ygaom taNrmufwyfSd&modkY
rdrdwdkYwyfOD;Sd opftkyfndKUndKUudk taNrmufNzifhypfay;yg&ef o
wif;ydkY\/
odkYaomf xdktcsdefyifvQif ukvm;NzLwyf\ aemufqHk;t
ydkif;Sd taNrmufwyfudkif;? taNrmufwyf\aSUSd &dumvSnf;wyf
BuD;udkif;? rdrdwdkY trSwfrJhausmfvGefvmcJhBuonfh teD;qHk;awm
Nywfuav;twGif;rS NrefrmwdkYu tNyif;txef ypfcwfvmBu
Nyef\/

340

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aSUydkif;wyfOD; NydKysuf&ouJhodkYyif ukvm;NzLwyfaemufydkif;


vnf; kwfw&ufNydKysuf&\/ wmdk;BuD;ay:rSqif;rdBuaom vl
rsm;? vSnf;rsm;? Nrif;rsm;? EGm;rsm;tm;vHk; NrefrmwdkYaxmifxm;
onfh anmifhusif;rsm;? xl;usif;rsm; usa&muf aoausysufpD;
Bu\/
ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;csdyfonf rdrdwyfom;tm;vHk;wdkYudk vrf;
ay: BuhHBuhHcHap\/ &efolwdkY\ aoewfusnfqHvm&mt&yfodkY
NyefvSefypfcwfap\/ xdkYaemuf rdrdwkdY\taNrmufrsm;udk vm
vrf;twdkif; aSUodkYif;? aemufodkYif;? qGJ,lae&mcsapvsuf Nref
rmwdkYcdkatmif;aeonfh awmwef;rsm;udk ypfcwfap\/
odkYaomf xdkodkYrypfcwfrD taNrmufawGudk ae&mcsxm;aTY
aNymif;aeuwnf;u awmwef;ESpfcktwGif;rS NrefrmtcsKdU Nrif;
udk,fpDNzifh 'kef;pdkif;xGufcGmoGm;Bu\/ wpfpkvQif NrefrmoHk;q,f
ausmfcefY ESpfpkNzpf\/

341

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLAdkvfrI;BuD;csdyfu awmwef;rsm;twGif; NrefrmwdkY


usefSdaeao;tHh[k xif\/ xdkYaBumihf SdvdkSdNim; tqkdygawm
wef;ESpfckESifhwuG teD;tyg;Sd awmwef;awGudkyg taNrmufNzifh
tawmftwef ypfacsay;vdkuf\/ &dumwifonfhvSnf;rS EGm;t
rsm; xdwfvefYkef;uefvsuf tcsKdU wmab;odkYqif;aNy;oNzifh
anmihfusif;wGifusukefaomaBumihf taNrmufypfNcif;udk &yfvdkuf
&\/
wkHYNyefonfhaoewfoHudk vHk;0rBum;&aomaBumihf rdrd\ t
pkrSL;rsm;? tBuyfrSL;rsm;udk oGm;a&mufBunhfap\/ awmwef;Sd
&modkY oGm;a&mufBunhfBuaom ukvm;NzLwdkYonf opfwHk;rsm;?
aNrrsm;NzifhNyKvkyfxm;onhf cHuwkwfi,frsm;udkvnf; awGYBu&
\/ NrefrmwdkYaxmifxm;onfh okwfudkif;axmufacsmufwdkY rd
vsufvnf; tcsKdU opfyifay: aZmufxdk;usef&pfcJh\/
arSmifpysKd;aomtcsdef odkY rIrvS taocHvdkufBu&
onhf tNzpfqdk;rsm;onf ukvm;NzLppfom;wdkYtwGuf aBumuf

342

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

GHUrI? ESvHk;rom,mrIwdkY vTrf;rdk;vmapaom Nzpf&yfNzpf\/ odkY


aomf wdkuf&nf0aom AdkvfrSL;BuD;csdyfonf rdrdwyfudk wmdk;
ay:yif pcef;cs&yfem;ap\/ wyfpktcsKdUudk vmvrf;twdkif; t
aNrmufwyfzGJY\aemufodkY aTUap\/ xdkYaemuf wmdk;BuD;ay:rS
wpfyg; aSUaemuf0J,mudk rqif;&? roGm;&[k trdefYxkwf\/
nbufwGif ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;csdyf arQmfvifhxm;onfht
wdkif; wnOfhvHk; NrefrmwdkYu wazsmufazsmufypfcwfaeBu\/
ukvm;NzLwyfom;rsm; rnfolrSrtdyf&? rnfonfhtcsdef tvHk;
t&if;ESifh pD;eif;BurvJ[k wxdwfxdwfapmihfae&\/ ESpfBudrf
wdkifwdkifvnf; twif;0ifa&mufpD;eif;Ncif;udk cHBu&\/
tkPfOD;rwdkifrD tarSmifvkaeonfhtcsdef NrefrmwdkYvm
a&mufpD;pOfu ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;csdyfukd,fwdkif pdk;&drfvIyfSm;
oGm;&\/ ukvm;NzLwyftm;vHk; odrfhodrfhvIyf&\/ taNrmuf
wpfvuf NrefrmwdkYvufodkYygoGm;\/ vGwfatmifro,f,loGm;
EdkifaomaBumihf usqHk;aeonfh NrefrmwpfOD;ESifhtwl xdktaNrmuf

343

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

usef&pfcJh&onf/ taNrmufqGJonfh r'&yfppfNrif;BuD;rsm; wpf


0ufausmfausmf NrefrmwdkYvufodkY ygoGm;\/
AdkvfrSL;BuD;csdyfonf aetawmfNrifhNyD;rS pcef;uxGuf\/
awG;xifxm;onfhtwdkif; wmdk;ay:rS wnfhwnfhqufoGm;r&/
NrefrmwdkYonf tawmfcyfvSrf;vSrf;ae&mwdkYrScGm wmdk;ay:
xl;usif;rsm; axmifacsmufrsm; NyKvkyfxm;Bu\/ xdkYaBumifh
AkdvfrSL;BuD;csdyfonf nu c&D;rqufNcif;Nzpf\/ ,ckyifvQif t
vGefowdBuD;pGmxm;vsuf c&D;qufvm&\/
cPtBumyifvQif NrefrmNrif;wyfonf rarQmfvifhaomae
&mu kwfw&ufay:vmNyD; 0ifa&mufwdkufcdkufoGm;Nyef\/ t
aNrmufqJGaomNrif;rsm;? &dumo,faqmifvmonfhvSnf;rS EGm;
rsm;udk'kuay;vsuf vQufwNyufxGufcGmoGm;BuNcif; Nzpf\/ aeY
0ufrSrusKd;rD ckepfBudrfcefY 0ifa&muftwdkufcH&\/

344

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

cHuwkwfrsm;NyKvkyfxm;onfh

awmwef;tuG,fav;rsm;rS

apmihfBudKypfcwfNcif;? tumtuG,fSdonfhae&mwpfcsKdUrS kwfw


&ufay:xGufvmNyD; wyfwpfckvHk; txdwfwvefYNzpfHkrQ twif;
0ifa&mufwdkufcdkuf xdxda&mufa&mufrwHkYNyefvdkufEdkifrD Nrif;
'kef;pdkif;vsuf awmpyfaysmufuG,foGm;Ncif;? oGm;BuNyD[k cyf
at;at;cyfayghaygh

pdwfat;vufat;NzpfvmBuqJ

csufcsif;

aemufwpfBudrf trSwfrJh vma&mufwdkufcdkufNcif;paom trIrsm;


udk NyKBu\/
ukvm;NzLppfom;wdkYonf Nrefrmrsm;uJhodkY twifh&JpGm roGm;
EdkifrvmEdkif? raNy;EdkifBu/ oGm;vdkufrdonfESifh usif;rsm; axmif
acsmufrsm; tuscHBu&onfcsnf; Nzpf\/
twdkif; vlolvHk;0rSdyJ &efolESifh axmifacsmufBuD;rsm;?
xl;usif;BuD;rsm;wdkYu tzufzufrS tcsdefNynhfapmihfaeBuonfh
i&JoGm;&mvrf;aBumif;BuD;ESifhwlaom c&D;SnfBuD;udk ukvm;
NzLAdkvfrSL;BuD;csdyfonf oHk;&ufvHk;vHk; udk,fpdwfyifyef;pGm Nzwf

345

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oef;vmcJh\/ odkYaomf NrefrmolykefwdkY aexdkifonfqdkaomae&m


udkrl t&dyfta,mifrQ rawGYBu&ao;/
ywf0ef;usifIcif;onf ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;udk avSmifaNymif
oa&mfae\/ rdrd\ppfom;wdkYonfvnf; yifyef;EGrf;e,fvsuf
tvGefpdwf"mwfysufNym;aeBu\/ olwdkYonf vGefcJhonfhESpfnrS
tcktcsdeftxd vHk;0rtdyfBu&ao;ay/
oHk;&ufc&D;om SdonfqdkoNzifh Spf&ufpm,lvmcJhaom &d
umvSnf;wdkYvnf; xm;ypfcJh&rI? ysufpD;,dk,Gif;rIwdkYaBumihf ESpf
&ufpmrQom usefSdawmh\/
xdkYaBumihf ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;onf rdrdwdkYcsDwufvmcJhBu
onfh vrf;aBumif;twkdif; c&D;Nyif;Nyefqkwf\/ odkYaomf [oFm
wudk ,cktwdkif;Nyef&rnfhtwGuf BuD;pGmtSuf&ae\/ xdkY
aBumihf [oFmwSdoabFmrsm;udk ZvGefodkYvdkufcJhBu&ef apvTwf
aNymBum;ap {&m0wDNrpfurf;udkNrifBuonfESifh ZvGefbufodkY
wyfwpfckvHk; Nzwfqif;vmBu\/

346

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

1853 ckESpf azazmf0g&DvukefaomaeY ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;


onf ZvGefodkYa&mufvm\/ [oFmwrSpkefvmaom rdrd\o
abFmrsm; a&mufESifhaeonfudk awGY&\/ NynfrS tulppfo
abFmrsm; xyfvdkufvmBuvdrfhrnf[k Bum;od&oNzifh aemufwpf
aeY qufapmihf\/
ukvm;NzLAdkvfrI;BuD;onf rdrdqkwfcJh&onfh tawGYtBuHKudk
Nyefvnfppfaq;\/ rdrdwdkYtaNrmufudk 0ifa&mufwdkufcdkuf,l
oGm;&if; usqHk;usef&pfcJhonfh Nrefrmolykef\vufxJrS &Sdxm;
aomaoewfudk awmif;,lBunhf\/
xkdaoewfonf NrefrmwdkYudkifaom ,rf;rIefYxdk;aoewfr
[kwf/ 0dwdk&d,bk&ifrBuD;\ a&wyfrawmfrS taumif;qHk;wyfr
awmfom;rsm;om udkifaqmifBu&onfh trsKd;aumif;aom usnf
xdk;aoewfNzpf\/ xl;qef;onfum; rdrdwdkY tck&ifqdkifaeBu&
onfh olykeftm;vHk; aoewfrsKd;awGcsnf; udkifaeBuNcif; Nzpf
\/

347

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;onf wpfaeYvHk; pum;raNymEdkif? tem;


r,lEdkifyJ oabFmay: acgufwkefYacgufNyefavQmuf&if; ukvm;
NzLwdkif;&if;Nzpft&ufudkcsnf; aomufae\/
NynfrS ppfuloabmFrsm; a&mufvmBuonfESifh &efukefrSppf
uloabFmrsm; a&mufvmBuvdrfhrnf[k owif;Bum;od&Nyef\/
AdkvfrSL;BuD;onf taNrmufrsm;? taNrmufqGJNrif;rsm;? vSnf;vGwf
rsm;tm;vHk;wdkYudk ukvm;eufwyfom; 200? tkyfcsKyfol a*:&m
ppfAdkvf 11 a,mufwdkYESifhtwl ukef;vrf;twkdif; "EkNzLNrdKUodkY
o,f,lvm&ef apcdkif;\/ xdkYtNyif awGYorQNriforQ oefoef
rmrm Nrefrma,musmf;rdef;rwdkYudkvnf; rdrdwdkYppfcsDwuf&m t
oHk;csEdkifap&ef &orQtm;vHk;ac:oGm;Bu&rnf[k trdefYay;vdkuf
\/ usefaom ukvm;NzLwyful? wyfaxmuf? wyfom;tm;vHk;
wdkYudk oabFmwGifwif "EkNzLNrdKUodkY pkefqif;\/
xdktcsdefu "EkNzLNrdKUonf rD;avmifuGufrQom Nzpf\/ vlo
t&dyfta,mif[l wpfa,mufwpfavrQrNrif&? urf;xuf oD

348

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wif;oHk;onfhyk*dKvfrSdaom bkef;awmfBuD;ausmif;tcsKdUomvQif
xD;xD;usef&pf\/
ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;onf &efukefrSwufvmBurnfh ppful
rsm;udkapmihf&if; ukvm;NzLwyfom;wyfAdkvftm;vHk;wdkYudk a&v,f
SdoabFmrsm;ay:wGif aeap\/ tdEd,wdkif;om; ukvm;eufppf
om;rsm;udkrl twif;tBuyfac:aqmifvmBuonhf Nrefrmrsm;ESifh
twl ukef;ay:Sdbkef;awmfBuD;ausmif;rsm; ae&mcsxm;\/
aeYvnfaeYcif;tcsdefwdkY AdkvfrSL;BuD;udk,fwdkif ukef;ay:odkY
wufvmvsuf ukvm;eufwkdYudktkyfcsKyfonhf a*:&mtBuyfwyf
AdkvfwdkYESifh wdkifyifaqG;aEG; oabFmodkY NyefoGm;avhSd\/
ukvm;eufwdkYu twif;t"r Ncdrf;aNcmufac:aqmifvmBu
oNzifh awGY&mae&mrS vdkufygvmcJhBu&Smaom NrefrmwdkYonf r
BumrDtwGif; rdrdwdkYonf ukvm;NzLwyfrsm;csDwuf&modkY vdkufyg
oGm;Bu&rnfNzpfaBumif; odvmBu&\/

349

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xyfod&onfum; NrefrmwdkYonf ukvm;NzLwdkYwufvm&m


vrf;wpfavQmufvHk; axmifacsmufrsm;? xl;usif;rsm; axmif
xm;avhSdBu\/ xkdYaBumihf ,ck zrf;qD;ac:aqmifvmonfh Nref
rma,musfm;rdef;rtm;vHk;wdkYudk ukvm;wdkY\aSUrS oGm;aprnf/
NrefrmwdkYaxmifxm;onhf axmifacsmufrsm;twGif;odkY Nrefrmrsm;
udkyif usap&rnf[k pDpOfBuNcif;Nzpf\/ xdkowif;udk Bum;od
vmBuaomtcg ukvm;NzLwdkYvufxJ a&mufaeBuonhf Nrefrm
tm;vHk;wdkY xdwfvefYwkefvIyfaeBu\/
odkYaomf xdkowif;&SdNyD; 2 &uftBum tzrf;tqD;cHae&
aom NrefrmtkyfpkxJrS Nrefrma,musfm;BuD;rsm;u ukvm;NzLwdkY\
ppfNrif;BuD;rsm;udk

,lvsuf

xGufaNy;vGwfaNrmufoGm;Bu\/

aemufwpfaeYwGif ukvm;NzLvufeufudkifwyfudk vma&mufpD;


eif;Bu\/ NrefrmwdkYonf a&v,foabFmrSukvm;NzLrsm; urf;
ay:odkYrwufa&mufEdkifap&ef urf;aNc tapmihfcswdkufcdkuf\/
xdkYaemuf ukvm;eufwkdY\ tzrf;tqD;cHae&onfh NrefrmwdkYudk

350

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

cGJNcm;wdkuf,l\/ ukvm;eufwdkYum; taNrmufrsm;ESifh taNrmuf


qJGNrif;rsm;udk umuG,fapmihfBuyfaeBu&aomaBumihf zrf;qD;ac:
aqmifvmonfh NrefrmwdkYudk vufvTwfvdkufBu&\/
odkYaomf vma&mufwdkufcdkufonfh NrefrmwdkYtzdkY atmifNrif
oifhoavmuf ratmifNrifBu/ ukvm;NzLwdkY zrf;qD;ac:aqmif
vmBuonhf Nrefrmrsm;teuf trsm;pkNzpfaom Nrefrmrdef;rESifh
a,musfm;tcsKdUwdkYonf Nrefrmtcsif;csif;\ ac:aqmif&maemuf
odkY rvdkuf0Hhatmif NzpfaeBu\/ vma&mufpD;eif;Buonhf Nrefrm
olykefwdkYonf tvGefpdwfrcsrf;aNrhpGmNzifh NyefvnfqkwfcGmcJhBu&
onf/
ukvm;NzLAdkvfrI;BuD;csdyfonf ukvm;NzLvufaG;pifwyfom;
500? ukvm;rnf;wyfom; 500? ppfaNrNyif 0efayghtaNrmuf 2
vuf? 'kef;ysHtaNrmuf 2 vuf? pdefaNymif; 2 vuf? wHwm;
aqmufvkyf vrf;azmufvkyfa&; qyg;rdkif;em;wyfom; 70? wyf
OD; rS aSUaqmifvrf;NycsDwuf&ef zrf;vmaom Nrefrma,musfm;

351

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdef;r 300? vSnf;tpD; 500 ESifh vSnf;armif;ol 500? Xdk


oltm;vHk;wdkYtwGuf &dumckepf&ufpmwdkYudk o,faqmifvsuf
1853 ckESpf? rwfv 7 &uf? Nrefrmou&mZf 1214 ckESpf? w
aygif;vNynhfausmf 12 &ufaeYrsm; "EkNzLNrdKUqdyfurf;rS Nrefrmol
ykefwdkYSd&modkY csDwuf\/
wyfcsD&m NrefrmtrsKd;orD;rsm;? Nrefrma,musfm;rsm;u uk
vm;NzLwdkY\txkyftydk;? tav;tyifwdkYudk xrf;BuGufBuvsuf
aSUqHk;rSoGm;Bu&\/ xdkolwdkY\aemufrS ukvm;rnf;wyfom;
rsm;? ukvm;rnf;wyfom;rsm;\aemufrS ukvm;NzLwyfESifh t
aNrmufwyf? xdkYaemufrS &dumvSnf;? xdkYaemufrS a*:&mtapmihf
wyf . . . tpDtpOftwdkif; wufBu&\/
NrefrmwdkYonf xl;usif;rsm;? axmifacsmufrsm;udk vHk;0rNyK
vkyfawmhyJ

tumtuG,faumif;&mt&yf?

qD;qdkYwkdufcdkuf&ef

oifh&mt&yfwdkYrS apmihfBudKwdkufBu\/ xkdYaemuf usKHwaemfrS

352

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGqufudk,fwdkifOD;pD;vsuf opfwyfxlaxmifum tvHk;t&if;


NzifhckcH\/
usKHwaemfrSqkwf&vQif usKdupif;GmrSd OD;aTyef;Sd&modkY t
wla&maESmyl;aygif;ckcHrnf? xdkurSqkwf&vQif OD;NrwfxGef;Sd&m
usKdupif;O,smOfopfwyfrS tm;vHk;pkaygif;ckcHrnf[k tpDtpOfNyK
xm;Bu\/
aqGqufwdkYonf xdktpDtpOfNyKxm;onfhtwdkif; wpfqifhpD
wpfqifhpD ckcHvmBu&\/ ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD; qm*Refcsdyfonf
a&Snf0ef;&Hwdkufcdkufonfhpepfudk oHk;\/ yxrqHk; NrefrmwdkY
vufrS&Sdvdkufonhf 0dwdk&d,bk&ifrBuD;\ a&wyfrawmfom;wdkY
udkifaomaoewfudk aNrmufNyvsuf . . . ]]'DrSmBunhfprf; . . .
a[m'DaoewfawG[m NrefrmolykefawGvufxJudk a&mufaeBu
w,f . . . b,favmuftrsKd;aumif;wJh aoewfawGvJ . . . 'g
ayr,fh rif;wdkYodxm;&rSmu 'DaoewfawG[m usnfqHomrSd&if
tm;vHk; 'kwfNzpfoGm;rSmyJ . . . }} [k aNym\/

353

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;aNymonfrSm [kwfav\/ aqGquf\


Nrif;wyfBuD;wpfckvHk;onf rBumrD tqdkygaoewfrsm;udk ausm
tydkav;yifatmif vG,fxm;&onfh taqmifta,mifwpfckuJhokdY
Nzpfvm\/
OD;aTyef;wdkYudk qufvufwdkufcdkufaeonfh ukvm;NzLAdkvfrSL;
BuD;onf cefYrSef;xm;onfh&uftwGif; tNyD;tydkif rwdkufcdkufEdkif
aomtcg ukvm;NzLwyfom;oHk;&mudk usKHwaemfodkYapvTwfvsuf
&orQ&dumwdkYudk qufvufpkaqmif;,lvmap\/
aemufqHk; 1215 ckESpf? aESmif;wefcl;vqef; 9 &uf? 1853
ckESpf {NyDv 19 &ufaeY OD;NrwfxGef;Sd&m NrefrmolykefwdkY\
aemufqHk;opfwyfodkY a&mufvmEdkifcJhBu\/
xdktcsdef NrefrmwdkYuvnf; rD;ukef,rf;ukef tm;ukefoGef
vsuf ypfcwfwdkufcdkufBu\/ opfwyfxdyf tustewifxm;
aom oabFmay:rS&Sdxm;onfh taNrmufBuD;ESpfvufNzifh Adkvf
rSL;BuD;csdyfwdkYudk toufIrSm;atmif xk\/ odkYaomf BumSnfr

354

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wdkufcdkufEdkifBu/ rBumrD NrefrmwdkYbufrS cJ,rf;usnfqHukefBu


&\/
wGif ukvm;NzLAdkvfrI;BuD;csdyfonf ,rf;rIefY 24 aygif
xnhfaom usnfqefNzifhypf&onfh a[m0dZmtrnfSdaom t
aNrmufBuD;udk NrefrmwdkY\opfwyfESifh tawmifig;q,fuGmt
wGif;xd qGJ,lvmap\/ NyD;vQif opfwyfBuD;usKd;aygufonhft
xd qufumqufum ypfcwfap\/ NrefrmwdkYum; wkwfwkwfrQr
vIyfyJ NidrfoufaeBu\/ opfwyfBuD; ausrGusKd;aygufoGm;onfh
txd wkwfwkwfrQrvIyfBu/
a*:&mppfAkdvfESpfa,muftkyfcsKyfonfh

ukvm;rnf;wyfwpf

wyfonf opfwyftwGif;odkY wdk;0ifoGm;\/ rBumrD pDceJ toH


Bum;vdkuf&NyD;onfhaemuf csufcsif;vdkvdkyif 'k',ftumtuG,f
Sdaeao;aom opfwyf\wpfzufab;odkY ukvm;rnf;ppfom;
rsm; acgif;NywfaNcNywfNzifh toufuif;vsufusvm\/ wpf

355

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

qufwnf;vdkvdkyif taNrmufypfcwfaeBuaom ukvm;NzLrsm;udk


aoewfusnfqefrsm; xdrSefukefBu\/
taNrmufwyfom;ukvm;NzLwdkY taNcysufaeBupOf opfwyf
twGif;rS kwfw&uf Nrif;wyfwpfck pdkif;xGufvmBuum xdkt
aNrmufBuD;udk twif;qGJ,lBu\/ ukvm;NzLwdkYu taotvJ ck
cHwdkufcdkuf\/ odkYaomf taNrmufBuD;rSm NrefrmwdkYvufodkYygoGm;
vsuf opfwyftwGif;odkY qGJoGif;onfhae&ma&mufrS tayguf0
xpfcHae\/ wGifrS ukvm;NzLwdkY tvHk;t&if;Nzifh ypfcwfwdkuf
cdkufvsuf taNrmufBuD;udk NyefqGJ,l&onf/ taNrmufBuD;udkNyef
&aomfvnf; NrefrmwdkYu "m;NzifhxGufckwfBuaomaBumihf ukvm;
NzLukvm;rnf; tawmfrsm;rsm; usqkH;ukefBu&ao;\/ nOfht
awmfeufvmNyDNzpf&m ukvm;NzLAdkvfrSL;BuD;csdyfonf taNrmufBuD;
udk aemufodkYNyefqkwfapvsuf NrefrmwdkY\opfwyfodkY wpfnOfh
vHk; ypfcwfxkacsap\/

356

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

eHeufvif;aomtcg opfwyfBuD;wpfckvHk; wdwfqdwfaeNyef


onf/ ukvm;NzLAdkvfrI;BuD;onf Nrefrmrdef;ri,foHk;q,fcefYwdkY
udk usKd;aygufaeonfh opfwyftwGif;odkY 0ifa&mufBunhfap\/
rBumrD pl;pl;0g;0g;atmfvdkufoHESifhtwl axmifxm;onfh0g;
okwfudkif;wdkY rdef;ri,faNcmufa,muf vGifhysHygoGm;Bu\/ usef
tazmfwdkYu txdwfwvefYarmfBunhfrdBuonfESifh 0g;eufudkif;
BuD;rsm;\xdyfzsm; vSHawGtNyGwfvdkuf pl;0ifNcif;cHae&onfh OD;
apmufuRrf;Nyef vIyf,rf;aeBuaom tazmfwdkYudk awGY&\/
rdef;ri,fwdkYonf vdyfNympifrwwf atmf[pfxGufaNy;vmBu
\/ odkYaomf olwdkYonf opfwyftwGif; rnfolwpfpHkwpf
a,mufrS rSdawmhNyDNzpfaBumif;udkvnf; odvmcJhBuonf/

357

NrefrmusL;ypfzdk&rf

9/
ukvm;NzLwdkYonf NrefrmolykefwdkY\ tpteudkrQ rNrifvdkuf
Bu&/ a&atmufSdaomig;udk a&ay:rSBunhfae&ouJhodkY rrSef;
qwwfatmif NzpfaeBu\/
odkYaomf tydkif;tydkif;uefYvsuf wpfoefYpD wpfoefYpD ydkuf
pdyfwdkuf awmacsmufovdk aNcmufxkwf\/ tdEd,rS vufeuf
udkifppfAm&DwyftaNrmuftrsm; rSm,lzGJYpnf;vsuf rdrdwdkYydkifaom

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrefrmhaNrBuD;tESYH NzefYcsapmihfcdkif;\/ xdkodkYapmihfcdkif;&onfh ppf


tiftm;onf NrefrmNynf\oHk;yHkESpfyHkudk wdkufcdkufodrf;,lvdkuf&
onfh ppftiftm;xuf ta&twGuftm;Nzifhvnf; ESpfqausmfrQ
rsm;Nym;\/ ukefusp&dwfvnf; ESpfqausmfrsm;Nym;\/
xdkokdY vltm;aiGtm;Nzifh zdESdyfwdkufcdkufaeygvsuf [dkae&m
onfae&mwdkY ukvm;NzLtpdk;&wyfrsm;udk 0ifa&mufwdkufcdkufpD;
eif;&JolwdkY ay:NrJay:ae\/ pD;eif;wdkufcdkufrIrsm;uvnf; avQmh
onf[lrSd/
ukvm;NzLwdkYonf ukvm;BuD;vmNyDqdkHkrQNzifh Nrefrmuav;
i,frsm;udk tidkwdwfaponfhtxd xdwfvefYaBumufGHUatmifNyK
\/ vufeufrJhaom t&yfolt&yfom;wdkYtm; ukvm;rnf;wyf
BuD;rsm;Nzifh apvTwfESdyfpufcdkif;\/ Nrefrmrdef;rwdkYudk om;? vif?
armif? tzNzpfonfh Nrefrma,musfm;wdkY\aSUyif rk'drf;usifhap
\/ vIyfSm;rsufESmndKolSdvQif owf\/ Nrefrma,musfm;wdkYudk
yifvQif a,musfm;tcsif;csif; tEdkiftxufqGJudkif rk'drf;usifhNyNyD;

359

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rS owf\/ aemufqHk; rvdkvm;[ef? rBunfom[efrsufESmSdol


wpfa,mufwpfavudk awGYHkrQNzifh uav;i,frsm;tygt0ifNzpf
onfh a,musfm;rdef;rtm;vHk;wdkYudk pdwfSdwdkif;NyKusifhnif;yef;NyD;
rS owfNzwfypf\/ Gmudkyg rD;wdkufzsufqD;\/ oif;wdkYvuf
atmufodkYa&mufaeBuonfh NrefrmrSeforQudk NrefrmwdkY\rsKd;dk;?
NrefrmwdkY\owd? NrefrmwdkY\Zmwdrmefudk ysufokOf;ap\/ b,f
aomtcgrS rvl;0Hh? rxlrx0Hhatmif dkif;pdkif;aom ukvm;rnf;
wyfBuD;rsm;Nzifh csKd;ESdrfacszsufap\/
odkYaomf vufeufuif;rJhaom aus;Gmolaus;Gmom;wdkYudk
xdkrQ 0Hh0Hhpm;pm;ESdyfpuf&JBuonfh ukvm;rnf;wyfzGJYBuD;wdkYonf
]&mr} [k toHBum;HkrQNzifh em;aBumupdrfhvmatmif aBumufGHU
ae&aom ]'o*D&d}uJhodkY . . .
toHBum;HkrQNzifh toufb,fuxGuf&rSef;rodatmif oif;
wdkYaBumufBu&aom

Nrefrmrsm;vnf;Sdao;\/

xdkolwdkYum;

oif;wdkYuJhokdYyifvufeufudkifvsuf oif;wdkYSdonfhae&mokdY vSnfh

360

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ywfwdkufcdkufaeBuaom NrefrmrsKd;cspfolykefwkdY\wyfzGJYrsm; Nzpf


Bu\/ xdktxJ ukvm;wdkYtaBumuf&qHk;aom wyfzGJYESpfckum;
OD;NrwfxGef;wdkYwyfzGJYESifh a*gif;BuD;? a*gif;uav;wkdY\ wyfzJGYESpf
ckNzpfonf/
xdkwyfzGJYESpfckonf Nrefrmaus;Gmolaus;Gmom;wdkYtm; &uf
&ufpufpufvSnfhvnfESdyfpufaeBuonhf

ukvm;NzLwyfwdkYudk

&if;pm;ausatmif wHkYNyefvufpm;acsavhSdBu\/
Nrefrmuav;i,fwdkYonf ukvm;BuD;vmNyD[k aNymoHBum;Hk
rQESifh tidkwdwfBubdodkY xdkukvm;BuD;wyfwdkYonfvnf; OD;Nrwf
xGef;wyfvmaeNyD? a*gif;BuD;a*gif;uav;wyfvmaeNyD[k Bum;&
HkrQNzifh

Bum;&onfhpum;rqHk;rD

aqmufwnf&mr&atmif

ao;zsef;zsef;ygBuonf?

vufwkefwkefaNcwkefwkefNzpfukefBu

onf[k tqdkSd\/ xdkwyfESpfwyfwdkYonf ukvm;NzLukvm;rnf;


wdkYudk toufIcsdefr&atmif tNyif;txef 0dkif;0ef;wdkufcdkuf
BuNyD;aemuf kwfw&uf aNc&maNcaBumif;Smr&atmif aysmuf

361

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

oGm;avhSd\/
xdkYaemuf rdk;ay:uusvmovdk kwfw&ufay:aygufvmum
wdkufcdkufBuNyef\/ odkY ay:vdkuf? aysmufvdkuf? wdkufvdkuf Sd
aeBu&mrS ,ckwpfBudrf aysmufuG,foGm;onfhtcgwGif ukvm;
NzLbk&ifcHESifhwuG txuft&mSdBuD;rsm;onf udptwGuf t
ylwNyif; acgif;csif;dkufaqG;aEG;Bu\/ BudKwifpDrHudef;awG NyK
vkyfBu\/ xdkYaemuf b,ftcsdefb,fae&mu Nrefrmolykef
awG ay:vmyghrvJ[k wxdwfxdwfapmihfarQmfaeBu\/ odkYaomf
NrefrmrsKd;cspfwdkYum; awmfawmfESifhay:rvmBu . . .

ae0ifvkvktcsdefNzpf\/
tr&yl&aeNynfawmf\ awmifbufrsufESm rif;vrf;rBuD;rS
Nrif;wyfBuD;tygt0ifNzpfaom rsm;Nym;vSonhf vlpkvla0;wef;
BuD;wpfck 0ifvmae\/

362

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

olwdkY\ta&miftqif;onf olwdkYavQmufvmoNzifh xaom


zkHESifh wpfom;wnf;Sd\/ odkYaomf olwdkY\ pkwfNywfaomykqdk;
tuswdkYonf olwdkY\ oefrmaom udk,fvHk;udk,fxnf tdk;t
qpfwdkYudkvnf; zHk;vTrf;ay;Ncif;iSm rwwfEdkif/ olwdkYudkNrifolwdkY
txifao;avatmifvnf;

NyKvkyfNcif;iSmrpGrf;Edkif/

olwdkY\

usm;vsm;aomtoGifudk *kPfwifay;&ef pkwfNyJae&bdodkYSd\/


olwdkYonf Nrefvnf;rNref? aES;vnf;raES;? pGefndKBuD;rsm;uJh
okdY wnfNidrfaomodumESifh 0ifa&mufvmBuonf/ xkdYNyif olwdkY
onf rnfolYudkrQvnf; &efNyKvdkyHkr& . . .
odkYaomf olwkdYtm;vHk; vufeufrsKd;pHkudk,fpDpGJukdifxm;Bu\/
olwdkYrsufESmonf wnfwHh\/ olwdkYrsufvHk;onf &J&ifh\/ ol
wdkYEIwfcrf;onf wif;wif;aph\/ olwdkY\oGifNyif[efyefonf
yifyef;Ncif;? qmavmifNcif;? Owk&moDwdkY\ tyltat;Nzifh &uf
pufNcif;wdkYudk xDrxifyJ tHwktEdkif,lvmBuaom oHrPdESvHk;
om;ydkifSif a,mufsm;aumif;wdkY\ oGifNyif[efyefrsKd;Sd\/

363

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

odkYygvsuf olwdkYrsufESm awGai;xdcdkufonfhtoGiftNyif


wdkY ay:vGifae\/ olwdkYonf aSUwllodkY ai;armvmBuonf/
tr&yl&aTNrdKUawmf\ aumif;uifNyifwpfckvHk; NrLqdkif;ae
\/ 0ifaomaeonf BunfvifrIuif;vsuf rNzLreD rIef&Daomt
a&mifwdkYNzifh Nc,frIef;\/ rdIif;tHkYysysNrif&aom tr&yl&aTNrdKU
awmf\ aNreef;Nyom'ftxGwfonf aumif;uifpGef;odkY xGef;
xGufae\/
rif;vrf;rBuD;twdkif;

wdwfwdwfqdwfqdwf0ifvmBuukef

aom vlpkvla0;BuD;wpfckvHk;rS rsufESmwdkYonf xdkaNreef;Nyom'f


\txGwfudk ai;BunhfvmBu\/ Nrifaeus dk;vSNyDNzpfaom
aTa&mifusKd;usJNc,fvl;onfh xkdrIefrIefysysNrif&aom aNreef;Ny
om'ftxGwfonf tr&yl&aTNrdKUawmfol aTNrdKUawmfom;rsm;\
pdwfukd rnfodkYrQ rxl;Ncm;rxdcdkufapEdkifaomfvnf; . . .
xdkaNreef;Nyom'ftxufrS

NrefrmNynfBuD;\wpf0ufausmf

ausmfudk apmfum;rif;rlvmonfh ukvm;NzLwdkYtm; &uf&ufa&m

364

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

a&mBuD; ay;pGefYvdkufaomaBumifh . . .
tEdkifusifhrif;rlvmBuonfh ,if;ukvm;NzLwdkYudk ylylaEG;aEG;
toufNzifhvJ wdkufcdkufvmcJhBu&onfh ,if;vlpkvla0;BuD;tzdkY
xdcdkuf\/
olwkYdonf rdIif;rdIif;ysysNrifae&aom aNreef;Nyom'f\txGwf
udk Bunhfvsuf rsuf&nf0kdif;Bu\/ ar;aBumBuD;rsm; wif;ceJ
wif;ceJaeatmif tHBudwfrdBu\/
ukd,fhxD;udk,fheef; udk,hfBuiSef;ESifh udk,fhrif;ukd,fhcsif;aeae
Bu&aom vGwfvyfonfhNrefrmwdkY\b0onf aNreef;Nyom'f
\ txGwfuJhodkYyif rIef&Dysysom usefSdae&ygNyDaum . . .
vlwdkYonf tvGefxdcdkufaomESvHk;Nzifh ,lusKH;r&Nzpfvsuf
eef;NrdKUSd&modkY OD;wnfoGm;aeBu\/ odkYaomf vGwfvyfaysmfTif
aeBuaom t0aTNrdKUawmfol aTNrdKUawmfom;wdkYum; xdkolwdkYudk
vefYaBumufpdk;&drfaeBu\/

365

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tNyiftqifyHkoGifrusaom rwlrlaBumufzG,fhvlrsm;
onf igwdkYeef;udk xdyg;aESmifh,Suf&ef 0ifa&mufvmBuolrsm;
avvm;[k NyL;NyL;NyJNyJBunhfBu\/ tdrf0if;wHcg; ponfwdkYudk
ydwfvsuf kwfkwf&uf&ufaNy;Bu\/
NrdKUa&;Gma&;vHkNcKHa&;wdkYudk ukd,fwdkif zdzdpD;pD; tkyfcsKyfpDrH
aqmifGufaeaom uaemiftdrfaSUudk,fawmfBuD;qDodkY avQmuf
wif&ef olYxufig ta&;wBuD;oGm;aeBu\/
trsKd;trnfrod aBumufzG,fBuD;? vefYzG,fBuD;? BudK;Burf;
&ufpuf[efSdaomvlawGcsnf;ygvmonfh

olykefwyfBuD;wpfck

0ifa&mufvmaomaBumihf rdrdwdkYonf wm0efodod opmSdSdNzifh


vma&mufavQmufBum;ygaBumif;? rdrdwdkYudk,fwdkif ukd,fawmfBuD;
aemufyg;rS wpfz0g;rSrcGmyJ toufpGefYwdkufcdkuf&ef toihfSdae
NyDNzpfygaBumif;Nzifh xJ0ifNyifxGufSdool tr&yl&aTNrdKUawmf
om; rif;yg;pdk;aNrmifwdkYu olYxufig tvkt,ufavQmufBu\/

366

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xdkowif;udkBum;vdkuf&aom uaemifudk,fawmfBuD;\rsuf
ESmonf 0if;ceJvif;vm\/ xdkYaemuf ausmufarmfNrdKU0efESifh pm
a&;awmfBuD;ia&;udkac:apvsuf . . .
]]ighvlawGvmBuNyD . . . pma&;awmfBuD;wdkY taxmuftaz;
nHhvSygbd . . . ighvlawGudkBudK,lNyD; NrdKU0efBuD;tbeJY pma&;
awmfBuD;wdkYu oD;oefYae&mcsay;Buygcsdrfh . . . }}
ausmufarmfNrdKU0efrif;BuD;onf

OD;NrwfxGef;ESifhywfowf

aqGqufudkvnf; rsufrSefwef;rdolNzpf\/
xdkYaBumihf tvGef0rf;aNrmufpGm BudK,lvmvsuf tdrfaSUudk,f
awmfBuD;\ twGif;vl,HkawGcsnf;SdBuaom Nrif;cHbkwfGmodkY
aqmifoGm;\/ csufcsif; wpfGmvHk; yJGvrf;tvI NyKvkyfaeBu
bdodkYNzpfapvsuf xrif;[if;vsm? tazsmft&nfwkdYNzifh vdkav;
ao;rSd {nfhcHauR;arG;? em;aeavsmif;puf&efay;NyD; tawmfBuD;
nOfheufrSNyef\/

367

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

GmolGmom;wdkYonf ausmufarmfNrdKU0efBuD;ESifh pma&;awmf


BuD;wdkY pDrHcJhBuonfhtwdkif; eHeufapmapm tom;>yef;,m*kudk
{nhfonfwdkYtm;wdkufauR;\/ xdkYaemuf aTzDzl;vufzuf&nf
Burf;? rkefYcsKd? xef;vsufNzLqkyf? vufzuftaBumfpHk? uGrf;? aq;
vdyfwdkYNzifh {nfhcHauR;arG;\/ xkdpOf ausmufarmfNrdKU0efBuD;ESifh
tdrfaSUudk,fawmfBuD;\ pma&;awmfacgif;BuD;wdkY tBudKtaxmuf
a&mufvmBu\/ a>c&Hoif;yif;trsm;vnf; awmufaNymifaomt
0wftqifwdkYNzifh ygvmBu\/
ausmufarmfNrdKU0efBuD;u . . . ]]tdrfaSUudk,fawmfBuD;udkzl;
awGY&ef vdkufBuygvSnfh . . . }} [k qdk\/ rdrdwdkYudkifaqmifonfh
vufeufpHkwdkYNzifhawGYvdkonf[k udk,fawmfBuD;trdefYSdvkdufonf
qdkaomaBumihf yg&if; "m;vSH? aoewfudk,fpDudkifpGJBuvsuf oGm;
Bu&\/ pkwfNyJaom tusykqdk;wdkYrSmvnf; vm&if;twdkif;Sdae
BuaomaBumihf xdktusykqdk;wdkY\ tpkwftNyJBum;rS tom;qdkif
tom;cJBuD;rsm; NyLxGufaeBu\/ Nymodkv\eHeufcif; ESif;rIef

368

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

xkESifh tat;"mwfonf xdktom;qdkiftom;cJBuD;rsm;udk &uf


&ufpufpuf c&D;OD;BudKNyKESifhBu\/ odkYaomf OD;NrwfxGef;wdkY\ &J
rufawmfom;wdkYum; bmrQrodBuav . . ./
aZmif;uavmukodkvfawmfaSU aNruGufvyfBuD; tvsm;t
vH Spf&mhSpfq,f? teHtvH ESpf&mhESpfq,ftus,ft0ef;Sdaom
aNruGufvyfBuD;NyKvkyfxm;\/ xdkaNruGufvyfBuD;\ wpfzuf
wpfcsuf tvStyNyKNyifaqmufvkyfxm;Buaom r@yfrsm;SdBu
\/ r@yfwdkYESifhwuG uGif;BuD;ywfywfvnfESifh uGif;BuD;\wpf
zufxdyf . . .
t0gatmufcHNyKaom av;axmifhydk;om; a'gif;tvHBuD;? teD
atmufcHNyKaom ydk;om;a'gif;tvHBuD;? t0gatmufcHNyKaom
BuufvQmpGef;wpfckygonfh ydk;om;a'gif;vHBuD; ponfwdkY Buuf
awmifysHBuGovdk tpDt&Dpdkufxlxm;Bu\/ odkYaomf NymodkvESif;
rIefxkonf xdka'gif;vHwdkYudk acwusDp,f zHk;0Sufxm;aeaom
aBumihf wdkifaNcudkomNrifBu&\/

369

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aea&mifNcnf xGufNyLvmNyDNzpfaomfvnf; ESif;vTmHkudk NcHK


xm;ao;\/ ydkodyfonf;pGmusvmaeonfh ESif;xkwdkYatmuf
awmom;{nfhonfwpfpk uGif;BuD;xJodkYa&mufvmBu\/ uGif;
BuD;xJ tr&yl&aTNrdKUawmfol aTNrdKUawmfom;wdkY r@yfBuD;rsm;
\ tNyifvnf;aumif;? r@yfBuD;rsm;\ twGif;vnf;aumif;
vl;vmwHkYcwfaeBu&mrS r@yfaSUokdY pkHk;xGufvmBuvsuf pkwf
csmaomt0wftqifwdkYNzifh 0ifvmBuonfh awmom;vlwef;BuD;
udk txl;tqef;BunhfBu\/
]]cg;ywfawmfrSm aTNcnfpHk . . . rdIif;vHk;aT0wfvHk . . . rvHk
om csrf;at;Nr . . . rdk;aomufu a&mifeDvmudk . . . xdyfyefi,f
Nrif;cif;BuGygvkdYav; . . . }}
apmif;Nzifhif;? nif;Nzifhif;? a>yNzifhif;? pnf;qkyfNzifhif;?
0g;Nzifhif;? cyfrSdefrdSefwNidrfhNidrfh tcif;tcHNyKvsuf xdktay:rS
om,mEGJYaESmif;csKdat;onfhtoHudk b,fnmaNymif; Nidrfhanmif;

370

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

pGmoDqdkvdkufonfh Nrif;cif;bJGYBudK;onf uGif;BuD;wpfckvHk;udk pdk;


rdk;awmhra,mif ysHUvGifhvm\/
{nhfonfawmom;trsm;pkwdkY\pdwf . . . ]]i'dkYudk tdrfaSU
ukd,fawmfBuD;NyKvkyfaom bk&m;yGJawmfSd&modkY ac:vmBu[efwl
&JU . . . }} [k awG;xifBu\/ xkdpOf uGif;xdyfteD; r@yfBuD;Sd
&mrS aTxD;rsm;NzefYusufvsuf xGufBudKawmfrlvmaom tdrfaSU
ukd,fawmfBuD;udk awGYBu&\/
ausmufarmfNrdKU0efBuD;ESifh pma&;awmfBuD;wdkYonf awmom;
{nfhonfrsm;udk tdrfaSUudk,fawmfBuD;aSU wefY&yfap\/ wpfOD;
\t&dyftNcnfudk wpfOD;uBunhfvsuf tcsif;csif;oGefoifvdkuf
BuaomaBumihf Nrif;wyfSdolwdkYtygt0if awmom;{nfhonf
wpfpkvHk; aNrNyif'l;axmuf tdrfaSUudk,fawmfBuD;udk OD;nTwf
tdktaoNyKNyD; NzpfaeBu\/
]]tdrf; . . . ighvlawGBunhf&o[m w,fvJtm;&p&maumif;
ayoudk; . . . ausmufarmfNrdKU0eftbBuD; . . . oif;wdkYudk onf

371

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

t0wftqiftwdkif; xm; . . . yGJxJrSmtpGrf;NyNyD; aeNynfawmf


u csdwfykqdk;BuD;wvTm;vTm;eJY bmrStoHk;rusyJ [efa&;NyaeBu
wJh aoG;aomuf? tBuyf? wyfAdkvf? wyfrSL;qdkwmawGudk tSuf
&apNyD;rS a[monf usKyfvlawGudk usKyfcsD;Nrifhxm;onfht0wf
rsm; vJyap . . . tck r@yfxJa&mufa&mufcsif; rvJapeJYtHk;
. . . b,frvJ usKyfvl udkNrwfxGef;aum . . . }}
uaemifudk,fawmfBuD;onf

OD;NrwfxGef;udk

taqmift

a,mif odumawGNyKvkyfraeyJ &if;&if;ESD;ESD;ar;\/ aNym\/


]]onfvdktcsdefrsKd;rSm usKyf&JUoHk;cGyJheif;BuD;eJY taumufawmf
qdyfrS ukvm;NzLawGeJYwdkuf&if; usoGm;wJhysHcsDudk owd&&efaum
. . . }} [k aNym\/
]'gxuf usKyfwdkYyJheif;BuD;orD;u usKyforD;tNzpf taqmif
ta,mifeJY NrdKUpm;Gmpm;cefYay;xm;ayr,fh raysmfbl;wJh . . . tJ
av . . . aemufrS udkNrwfxGef;eJY wkdifyif&OD;r,f . . . 'ghxuf
udkNrwfxGef;vlawGxJrSm wu,ftpGrf;NyEdkifr,fhvlawGvJ yg

372

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;yg&JU . . . }}
uaemifukd,fawmfBuD;onf tm;yg;w& ar;vnf;ar;\/
aNymvnf;aNym\/ xdkYaemuf AdkvfrI;rsm;Nzpfonfh OD;aTyef;ESifh
aqGqufwkdYudkvnf; ac:awGYEIwfquf\/ ta&;w,l pum;
aNym\/ NyD;vQif . . . ]]ighvlawGudk atmifoaNyyef;uav;rsm;
urf;vdkufBuygtHk;uGJY . . . }} [k trdefYay;NyD;aemuf xGufvm
onfhr@yfodkY Nyef0ifoGm;\/
wGif tdrfaSUukd,fawmfBuD;ESifh rvSrf;rurf; vlwef;BuD;
NyK apmihfaeBuaom eef;wGif;tysKdawmf ESpf&mausmfwdkYu wpf
OD;ESifhwpfOD; vufqifhurf;Buvsuf OD;NrwfxGef;wdkYvlpkudk tarT;
eHYoma&rsm;yufzsef; oaNycufwpfnGefYpD urf;vdkufBu\/
r@yftwGif;odkY OD;NrwfxGef;wdkY a&mufvmBuaomtcg wpf
zufwGifuyfvsufSdaom r@yf OD;a*gif;BuD; OD;a*gif;av;wdkY
vlpkrsm;Sdonf[k od&\/

373

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

usKdupif;wkdufyGJNyD;onfhaemuf OD;a*gif;BuD; OD;a*gif;av;wdkY


tzGJYESifh awGYqHktuRrf;0ifBu& ukvm;NzLwyfawGudk ESpfBudrfoHk;
Budrf yl;wGJwdkufcdkufcJhzl;BuoNzifh &Jruftcsif;csif; wpfzufESifh
wpfzuf tm;vHk; oduRrf;cifrifaeBu\/ xdkYaBumihfvnf; t
vGef0rf;aNrmufvSpGm r@yfwpfckrSwpfckodkY ul;aNymif;aysmfTifae
Bu\/ OD;a*gif;BuD; OD;a*gif;av;wdkY\&Jrufrsm;um; t0wfopf
ykqdk;opfawGESifh aysmf<um; toHus,favmifpGm pum;aNymBu
vsuf . . .
]]o[m bk&m;yGJawmfr[kwfbl; ighvl& . . . Nrif;cif;puf
oGif;obifqdkvm; . . . tJovdkac:w,f . . . }}
aSUua&mufESifhaeBuonfh awmom;wdkYu aemufusa&muf
vmBuonfh awmom;wdkYudk awmom;tcsif;csif; Nrif;cif;obif
taBumif;? rif;w&m;BuD;r@yf rdef;rawGcsnf;SdonfhtaBumif;?
rif;w&m;BuD; Oykofaqmif0ifaeoNzifh rvmaomaBumifh u
aemiftdrfaSUukd,fawmfBuD;u

yGJudk

BuD;rI;usif;y&onfht

374

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aBumif;? yGJudk ESpfpOfvkyfNrJNzpfaomfvnf; ESpftawmfBumBum


NywfaecJh&mrS ,ck 1215 ckESpf? uaemiftdrfaSUudk,fawmfBuD;
vufxufodkYa&mufrS

BuD;us,fcrf;em;pGm

usif;yNyKvkyfEdkif

aBumif;? aTNrdKUawmfolawG [eftvGefrsm;aBumif;? eef;wGif;ol


awG pdwfysufzdkYaumif;atmif ysHvGef;vSaBumif; wpfa,mufwpf
aygufaNymBu\/
aNymolu

tm;yg;w&aNymoavmuf

em;axmifolrsm;u

vnf; tai;om;em;axmifaeBu\/ ESif;tawmfuGJoGm;NyDNzpf


aomaBumihf rNrifzl;rawGYzl;Buaom tqiftNyif xD;rleef;[ef
rif;om;pdk;om;awGtBum;odkY

a&mufae&aBumif;odvmBu\/

xkdYaBumihf tm;vHk;vdkvdk aysmfaeBu\/


xdktxJ raysmfolwpfOD;omSdonf/ aqGqufonf uaemif
tdrfaSUudk,fawmfBuD;\ pum;wpfcGef;udk xyfwvJvJ em;xJ yJh
wifxyfouJhodkY Bum;ae\/

375

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]usKyfwdkY&JU yJheif;BuD;orD;u usKyforD;tNzpf taqmift


a,mifeJY NrdKUpm;Gmpm;cefYxm;ayrifh raysmfbl;wJh . . . }}
uaemifudk,fawmfBuD;\ trdefYoHaBumihf aqGquf\ES
vHk;om;wGif xlydef;pGmzHk;aecJh&aomNymonf wpfrIefYrusef vGifh
pifoGm;\/
aqGquf\ESvHk;om;onf

cspfcspfawmufylavmifvm\/

aqGquf\rsufvHk;onf crf;em;aom? qef;us,faom? vSy


opfvGifaom vlawG? r@yfawG? tqiftNyifawGudk wpfckrS
owdrxm;rd/
aqGqufowdNyKaeonfum; vIyfceJNrifvkduf&aom orD;u
nmrSeforQ NrGufrsm;Nzpfavrvm; . . . NrGuf b,frSmygvdrfh
. . . ,cktcsdef NrGufonf rnfodkYrsm; aNymif;vJaeygvdrfh . . .
rif;orD;BuD;NzpfaeaomaBumihf rdrdudk todrQ vkyfyghrvm;
. . . rdrdudk NrGufu rSwfrS rSwfrdyghrvm; . . .

376

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdrduaum rif;orD;BuD;Nzpfae&onfh NrGufudkNrifvQif rSwf


rdygOD;rnfvm; . . . bmyJNzpfNzpf rdrduawmh ESvHk;xJ tonf;xJ
rSm pGJvmcJh&wJhNrGufudk rSwfrdrSmygyJ[laom tawG;awGay:ae
\/ xdkYaBumihf pnfwdkESufoH? tcrf;tem;zGifhoH? Nrif;cif;wD;oH
wdkYudkyif rBum;vdkufrd . . .
vufa0SYawmftbBuD;u . . . ]]xav . . . }} [k aNymaNym
qdkqdkNzifh qGJac:rS tdyfrufaepOfvefYEdk;vmoluJhodkY a,mifwd
a,mifuef;xvdkuf\/
OD;NrwfxGef;udk,fwdkif Nrif;ay:odkYa&mufESifhaeNyD/ aqGquf
onf vufa0SYawmftbBuD; toifhqGJ,lvmaom wdrfysHay:odkY
wuf\/ xdkYaemuf trsm;ESifhtwl ygoGm;\/
uGif;NyifBuD;\ywfywfvnfSd r@yfwdkif;\aSU tr&yl&
NrdKUawmfolNrdKUawmfom;wdkY wNydKifwnf; rwfrwf&yfvdkufBu\/
xdkYaemuf tkwftkwfusufusufNzpfvmBuonf/ vSypGmNzefYusuf
xm;aom ta&mifSdonfhydwftrdk;wdkYrS azmufxGif;0ifa&mufvm

377

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

onfh aeNcnfonf Bunfaomta&mifNzifh atmufSdolwdkYay:odkY


pD;,kdus\/ aTNrdKUawmfolaTNrdKUawmfom;wdkYonf tuefYtuefY
a&mifpkH[yfaeonfh trdk;&dyfrS wpfa,mufESifhwpfa,muf tvS
csif;NydKifaeBuovdk tpGrf;ukef 0wfpm;qif,if TifNyaeBu\/
Nrif;pD;ol&Jaumif;wdkYonf

wufvifhaomaea&mifNcnfudk

rsufESmrlvsuf awmufaNymifonfhcsyf0wfwefqmwdkYudk 0wfqif


pufuGif;teD;aqmufvkyfxm;aom rif;pifSd&modkY uefYvefY
Nzwf twef;vdkuftwef;vdkuf csDwufvmBu\/
rif;pifay: rif;w&m;BuD;\eef;rawmf qifNzLrSifrdzk&m;
BuD;? uaemiftdrfaSUukd,fawmfBuD;? tdrfaSUrdzk&m;? tdrfaSUukd,f
awmfBuD;\ nDawmf? ESrawmfESifh arG;pm;orD;awmfwdkY SdBu\/
Nrif;pD;ol&Jaumif;wdkYonf yifv,faomifNyif dkufcwfwuf
a&mufvmonfh vdIif;vHk;uav;rsm;uJhodkY rif;pifSd&modkY twef;
vdkuftwef;vdkuf vma&mufOD;nTwfNyD; twef;rysuf rdrdrlvae
&modkY NyefBu\/

378

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rif;pifSd&modkY vma&mufOD;nTwfBuyHkNcif; wpfpkESifhwpfpk r


wl/ tcsKdUtpku 'kef;pdkif;vmvsuf rif;pifSd&modkY wpfnDwnf;
OD;nTwfNyD; rdrdae&modkY wpfnDwnf; Nrif;udktvSpD; Nyef\/
tcsKdUu tvSpD;vmNyD; 'kef;pdkif;Nyef\/ tcsKdUu 'kef;pdkif;
pD;vmvsuf 'kef;pdkif;Nyef\/ tcsKdUu tvSpD;vmvsuf tvSpD;
vsufNyef\/ tcsKdUu 'kef;pdkif;vm tvSpD;vsufNyef\/
0ef;&HBunfhaeBuaom r@yfwdkYtxJrS rif;om;pdk;om;? rI;
om;rwfom;ESifh tvSNyaeBuukefaom eef;awmfolorD;unm&
wemrsm;? tr&yl&aTNrdKUawmfolrsm; ponfwdkYonf rdrdwdkYESpfvdk
onfhtzGJY csDwufvmBuonfESifh ydkrdkwufBuGpGm vufckyfBobm
ay;Bu\/ wyfzGJYtrnfudkvnf;aumif;? wpfOD;csif;wpfa,muf
csif;\ emrnfudkvnf;aumif;? ac:atmf[pfa<u;vsuf aumif;
csD;ay;Bu\/
wpfzGJYNyD;wpfzGJYvmaeBuonhf tzGJYrsm;teuf rif;om;rwf
om;? rI;om;rsm;acgif;aqmifBuonfh awmufaNymifvSyBuGBuGcsD

379

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vsufSdaom aeNynfawmfol&Jaumif;wyfzGJYtm;vHk;wdkY\aemufrS
OD;a*gif;BuD;wdkYwyfu vdkuf&\/
OD;a*gif;BuD;wdkYwyfzGJYonfvnf; a&mufvmonfhaeYu pkwf
Nywfonfht0wftqifwdkYESihfyif Nzpf\/ odkYaomf txl;taxG
"m;a&;vSHptNyaumif;aomaBumihf tdrfaSUukd,fawmfBuD;u 0wf
pHkopfrsm;udk vJvS,f0wfqif&ef ay;oem;vdkufoNzifh ,cktcg
awmufawmufyy opfvGifvm\/
xdkYaBumihf uefYvefYNzwftwef;BuD; aNcmufwef;NyKvsuf rif;
pifSd&modkY Nrif;udk'kef;pdkif;0ifvmBuaom OD;a*gif;BuD;wdkYwyfudk
NrifonfESifh ]rodk;0wfvJESifh awmu&JrufawG} [k aTNrdKUawmfol
wdkYu ysuf&,fNyKBu\/ odkYaomf OD;a*gif;BuD;wdkYr@yfESifh OD;Nrwf
xGef;wkYdr@yfurl rdrdwdkYtcsif;csif; wpfuGif;vHk;[def;oGm;atmif
0dkif;0ef;tm;ay;Bu\/
rif;pifudk OD;nTwfNyD;onfESifh Nrif;wef;BuD;aNcmufwef;vHk;
BudK;vdrfouJhokdY ESpfaumifwpfwGJ b,fnmaNymif;vsuf 'kef;pdkif;

380

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NyefvmBuaomtcg odumvkyfaeBuaom aTNrdKUawmfol aTNrdKU


awmfom;wdkY vufckyfBobmray;yJ raeEdkifBuawmh . . .
aemufqHk;ydwfwyfzGJYNzpfaom OD;NrwfxGef;wdkYwyfzGJY 0ifvmBu
\/ ta&twGufvnf; rsm;vS\/ Nrif;awGuvnf; acsmvS\/
vlawGuvnf; awmifhvS\/ OD;NrwfxGef;\tpDtrHtwdkif; Nrif;
awGudk wpfnDwnf; tvStupD; 0ifvmBu\/
kyfao;Nrif; uaebdouJhodkY vufawGaNcawGudk BuGBuGGG
aNrmufvsuf Nrif;awGtm;vHk; wpfnDwnf;0ifvmBuNcif; Nzpf\/
Nrif;ay:SdvlawGu Nrif;vIyfavwdkif; wpfnDwnf; udk,fudk b,f
nm,drf;vsuf ygvmBu\/ aTNrdKUawmfolaTNrdKUawmfom;wdkYtzdkY
aS;OD;pGm ai;\/ xkdYaemuf tHhBo\/ xdkYaemuf wpfcJeuf vuf
ckyfBobmay;Bu\/ vlyHkawGtNrifBurf;oavmuf NyKvmyHktxGif
qef;vSoNzifh vufckyfoHonf awmfawmfESifhrpJ . . .
tEkt,OfBudKufaom aTNrdKUawmfolwdkYu ydkoabmus\/
rif;pif\0J,m pdefqkdif;ESifh Nrqdkif;wdkYu wD;rIwfaeBu\/

381

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]. . . Nrwfqif&m atmifcsmaTeef; Nref;aysmfNref;aysmf . . .


Tif{Bunf . . . &moDcgrnfomonfwnfh Nrif;cif;yJG . . . NzdK;
NzdK;uJ . . . Adkvfygol&JacgbPDatmif . . . acRaG&Haqmif . . . }}
tqdkESifhESJwdkYonf ywfvHk;oH aBu;vHk;oHwdkYNzifhwGJvsuf wpf
vSnhfpD ausmhcgausmhcg wpfuGif;vHk;udk ysHUvGifhvm\/ Nrif;rsm;
onf vlvdkyif pnf;0g;udkem;vnfaeBuavovm;[k xifrSm;&
\/ awmom;vlBurf;BuD;wdkYuvnf; oif;wdkY\yHkyef;kyf&nf
rsKd;ESifh oif;wdkY\ukd,fBuD;rsm;udk EGJYumEGJYum NyKrlvmBuonfrSm
rcsifhr&J tonf;,m;p&m . . .
aTNrdKUawmfolwdkY\

vufckyfoHrdk;aygufonf

tqHk;rSdyJ

ausmhumausmhum xGufay:GmapG\/ xkdYaBumihf tr&yl&aTNrdKU


awmfom;wdkYu Bumaomf remvkdNzpfBu\/
]]awmu Sifavmif;xdef;awGu tuawmh wwfBuygbd
. . . }}

382

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aTNrdKUawmfom;wdkYu

aTNrdKUawmfolrsm;Bum;avmufatmif

wrifaNymvdkufBuNcif;Nzpf\/ xdkpOf OD;NrwfxGef;wdkYtzGJYonf


rif;pifaSUodkYa&mufvsuf tm;vHk;wpfnDwnf; Nrif;ay:rSqif;
vdkufBu\/ xdkYaemuf wpfnDwnf; 'l;axmufvdkufBu\/ xdkpOf
Nrif;awGuvnf;

vlwdkYESifhwpfnDwnf;

aSUvufESpfacsmif;ukd

axmufvdkufBu\/ xkdYaemuf vlawGu OD;nTwfvdkufBuonfESifh


Nrif;awGuygwpfNydKifwnf; OD;acgif;aNrodkYpif;\/
vufckyfBobmoHrsm; wpfuGif;vHk;nHoGm;qJyif vltm;vHk;
Nrif;ay:odkY wpfNydKifwnf;wufvdkufBuonf/ Nrif;a&mvla&mNidrf
vsuf rif;pifSd&modkY ai;arQmfBunhfvkdufBu\/ eef;rawmf qif
NzLrSifESifhwuG tdrfaSUudk,fawmfBuD;tygt0if rif;pifay:Sdvl
tm;vHk;wdkYu tm;yg;w& vufaNrmufa0SY,rf;vsuf tm;ay;Bu
\/ xdkpOf Nrif;wyfBuD;wpfwyfvHk; wpfnDwnf; ywyf&yfvdkuf
\/ Nrif;tm;vHk;udk wpfnDwnf; [DoHNyKapNyD;rS aSUvufESpf
acsmif;udk aNrodkYusap\/

383

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

uav;i,fuJhodkY NrL;wl;Tifysaom vewforD;onf wdrfO


,smOftwGif;rS acsmif;aNrmif;BunhfbdokdY NrGuf\rsufESmonf
rif;pifwpfae&mrS 0if;ypGmay:vm\/
aqGqufonf tcdkuftwefYtm;Nzifh ai;armaerd&mrS trsm;
ESifhtwl Nrif;udkwHkYvSnfh\/ xdkYaemuf vlrvIyfapyJ tous
(tom;us) GGNrefNrefpD;vsuf rdrdwdkY,lxm;onfhae&modkY Nyef
a&mufvm\/
]]ol rNrifvdkufbl; . . . ol rNrifvdkufao;bl; . . . }} [k
awG;&if; umvom;aygufuav;rsm;uJhodkY aqGquf\&ifxJ
w'dwf'dwfNrnfum ckefae\/
cPtwGif; tdrfaSUukd,fawmfBuD;ESifh aemufygig;a,mufcefY
Nrif;ukd,fpDESihf a&mufvm\/ &yfaeaomNrif;wyfzGJY\aSU vl;
vmacgufwHkYNyK\/

384

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]armifdkU&JU csyfrdefndKeJY armufwdkarmufSnfawG? 'dkif;awG


vTm;awG ta&mifaNymifovdk armifdkU&JU "m;a&;vSHa&;eJY vla&;vl
pudkvJ NyBuprf;ygtHk; . . . }}
tdrfaSUudk,fawmfBuD;\aemufawmfyg;rS Nrif;pD;ol&Jaumif;
wdkYu tdrfaSUudk,fawmfBuD; trdefYawmfSdaepOf Nrif;wyfzGJYtm;
vHk;wdkYudkBunhfvsuf NyKH;a,mifa,mifNyKaeBu\/ xdkolwdkYtxJ
wpfa,mufwnf;aomtrsKd;orD;\rsufESmonf

txif;om;t

0if;om; ay:vGifvS\/
aqGqufonf rdrdudk Nrifavrvm; Nrifavrvm;[k rdrdrsuf
ESmudkNrifap&ef cg;qefYvsuf rif;orD;BuD;NrGuf\rsufESmudk w
armharmhBunhf\/ NyHK;aeaom NrGufonf aqGqufudk cJGNcm;
vnf;rNrif? cGJNcm;Nrif&atmifvnf; SmazGBunhfIyHkr&/ tm;vHk;
ESifhwpfom;wnf; wNym;wnf;NyK Bunhf\/
vSyaomtNyHK;udk tm;vHk;ESifhtwl wpfnDwnf;ay;&ufav
tm;onfh rif;orD;BuD;NrGufonf rdrdtm; arhavNyDaum[k aqG

385

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

quf\&if [mwd[mwmNzpfvm&\/ xdkpOf pdefqdkif;Nrqdkif;


wdkYu wD;vHk;wD;uGufwdkYudk aNymif;vdkuf\/
tdrfaSUukd,fawmfBuD;ESifh aemufygig;a,mufwdkYonf puf
0ef;wdkifrsm;Sd&modkY Nrif;OD;vSnfhvdkufBu\/ Nrif;cif;obifuGif;
\ vusfmzuf tJarmif;vSHysHvTwf&ef puf0ef;wdkifrsm;Sd\/ xkd
puf0ef;wdkifwdkY tNrifhtawmif 25 Sdaomwdkif wyfqifxm;
onfhpuf0ef;wpfrsKd;? tNrifhtawmif 40 Sdaomwdkif wyfqif
xm;onfhpuf0ef;wpfrsKd;? tNrifhtawmif 60 Sdaomwdkif wyf
qifxm;onfhpuf0ef;wpfrsKd;? aygif; okH;rsKd;oHk;pm;aom wdkifrsm;
Sd\/ xdkwkdifwdkYonf Nrif;cif;obifuGif;\ taSU,Gef;,Gef;
bufSdaomaBumihf eHeufcif;pufoGif;olrsm;onf aeudkrsufESm
rlvsuf cufcJpGm pufoGif;Bu&\/
odkYaomf tdrfaSUudk,fawmfBuD;udk,fwdkif tcsufNyvdkufonf
ESifh wpfOD;wnf; Nrif;udktvSpD;xGufoGm;olum; NrGufNzpf\/
awmifzuf? aNrmufzufSd r@yfwdkYtwGif;rS ]tdrfaSUorD;awmf

386

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

ybm0wD} [laomtoHBuD;onf wpfuGif;vHk;[def;vsuf xGuf


ay:vm\/
Nrif;awmfcHonf tdrfaSUukd,fawmfBuD;\ vusfmbufab;
wGif tdk;tSnf ig;awmifcefYSdvsuf tzsm;wGif vSyonfhyef;
zGm;eDBuD;wyfqifxm;aom vSHudkudkif apmihf\/
NrGufonf uGif;udkwpfywfywfvsuf tauGYt0ef;nDpGm t
ous(tom;us) tvSpD;vmNyD;aemuf Nrif;awmfcH\vufxJrS
vSHudk toGm;rysuf qGJ,lvdkufonfESifh wpfuGif;vHk; aumif;
csD;BobmoHrsm;[def;vm\/
xdkpOf Nrif;onf puf0ef;wdkifSd&modkY vTwfvdkufonfhNrm;uJh
okdY wpfSdefxdk;aNy;\/ BunhfaepOfyif NrGuf\vufrS vHSwH
onf Nrif;OD;wnf&modkY wef;ceJ aSUrSxGufoGm;NyD;aemuf t
awmif 25 Nrifhonfh puf0ef;teD;odkYa&mufumrS rsufaphygoluJh
odkY txufudk,Gef;armhvsuf puf0ef;\tvnfwnhfwnhf pGJ\/

387

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vufckyfBobmoHwdkYum; wpfuGif;vHk;zdwfvQHvsuf aumif;


uifodkY ysHUwufoGm;\/ NrGufonf Nrif;ZufrowfyJ uGif;udk
ywfvsuf tdrfaSUudk,fawmfBuD;\aSUodkY &yfvmNyD;rS OD;nTwf
rdrdae&modkY 0if\/
tdrfaSUukd,fawmfBuD;\vufpGJawmfonf NrGufukd tNyHK;Nzifh
BudK&m NrGufuvnf; NrL;Tif0rf;aNrmuf[efNzifh wHkYNyef\/
wGif vufpGJawmfonf Nrif;udk wufBuGpGmESifxGufvdkufNyD;aemuf
tawmif 40 Sdpufudk vSHwHpGJapNyD; NrGuf\ab; Nrif;csif;
,SOf&yf\/ xdkYaemuf tcsif;csif; NyHK;TifpGm BunhfvdkufNyef\/
aqGqufonf tdrfaSUukd,fawmfBuD;udk,fwdkif tawmif 60
Sdonfhpuf0ef;odkY vSHpGJatmifvTwfvdkufonfudkrQ rNrifrodvdkuf
awmh/ txyfxyf r&yfrem; qufumqufumay;vdkufBuaom
csD;usL;vufckyfoHwdkYtBum; tdrfaSUukd,fawmfBuD;ESifh aemuf
awmfygwdkY rif;pifSd&modkY Nrif;pdkif;oGm;BurS tdyf&mrSEdk;oluJhodkY
owd&\/

388

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

'DaeYtzdkY rnfolawG rnfodkYtpGrf;NyaeBuonfudk aqGquf


bmrQrrSwfrd/ aqGqufBunhfaeonfum; rif;pifay: crf;em;
BuD;us,fpGm taqmifta,mif tacRt&HwdkYESifh wifhwifhw,f
w,f xdkifaeavNyDNzpfaom rif;orD;BuD;rNrGuf . . .
xdkrif;orD;BuD;\aemufzufcyfvSrf;vSrf;u

awmufyopf

vGifaom tqiftNyif? NyHK;TifaomrsufESmay;Nzifh taNy;tvTm;


0w&m;ausyGefvGef;aeaom tdrfaSUukd,fawmfBuD;\ vufpGJudk,f
&HvlysKdawmfom; . . .
rsufpdaSU Nrif;wdkYonf aNy;ae\/ em;ESpfzuf wpfcJ
eufaom aumif;csD;oHwdkYonf 0ifa&mufvmBu\/ odkYaomf xdk
t&mwdkYonf aqGquf\OD;aESmufu cH,lvTwfaeaomaBumihf
Bum;&Nrif&aomfvnf; aqGquf\ESvHk;om; wpfckrQ pGJxifNcif;
rSd/
aqGquf\ESvHk;om;onf ysufNyKef;ausrGae[efwl\/ aqG
quf\&ifwGif cHpm;&Edkifpaumif;onfh ESvHk;om;SdtHhrxif . . .

389

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG
aqGqufonf

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\
toufuif;rJholuJhodkY

NyL;aBumifaBumif

Bunhf\/ aqGquf\rsufESm 0rf;enf;rI? 0rf;omrI? &,farmNyHK;


TifrIrSd? cHpm;rItoGiftNyif uif;\/
aqGquf\rsufpd?

em;wdkYrS0ifvmukeforQaom

tmHkwdkY

onf aqGquf\ uRrf;aNrhaysmufqHk;aeaom ESvHk;om;ae&mudk


ausmfNzwfvsuf [if;vif;yGihfaom&ifrS tNyifodkY xGufusukef
[efSd\/ aqGquf\rsufvHk;onf tNyL;om;tyGifhom;Nzifh bm
rQrNrif&ovdk ai;idkif\/
]]xGufav . . . }} [lonfhtoHudk Bum;vdkuf&aomaBumihf
aqGqufonf Nrif;udk'kef;pdkif;vsuf xGufoGm;\/ aqGquf\
Nrif; wdrfysHonf rdk;wdrfudkysHrnfhES,f uGif;udkywfvsuf 'kef;pdkif;
ae\/
wpfywf? ESpfywf? okH;ywf? av;ywf? ig;ywf . . .

390

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aqGquf\em;xJ &,foHawG0ifvm\/ wpfuGif;vHk; tkef;


tkef;uRufuRufnHatmif avSmifaNymifoa&mfaeBu\/ odkYaomf
aqGqufonf wpfckrSrod? rdrdESifhrqdkifovdk Nrif;udk'kef;pdkif;
vsuf uGif;udk ywfNrJywf\/ rBumrD Nrif;wpfpD; rdrdESifh,SOf
vsuf ygvm\/
]]vlav; . . . vlav; . . . vlav; . . . bmNyKaewmwHk;
. . . pufoGif;&r,fav . . . }}
vufa0SYawmftbBuD;\toH[k trSwfxm;rd\/ xdkYaemuf
tJarmif;vSHwHNzifh rdrdpufypf&rnf[k owdNyKrd\/ aSU toifh
&yfaeaom vlwpfpHkwpfa,muf\vufxJrS vSHudkqGJ,lvsuf t
NrifhqHk;puf0ef;odkY ypfxdk;\/
pufypfolwdkYonf puf0ef;odkYvSHpGJonfESifh rdrdypfaomvSH pGJ
aeNyDNzpfaBumif;odap&ef uGif;udkywf Nrif;tvSpD;Ny&\/ xdkpOf
rif;aqGrif;om;? rI;rwfrsm;\orD;unm&wemwdkYESifh eef;awmf
olrsm;u rdrdwdkYacgif; pdkufxm;onfhyef;rsm;Nzifh ypfayguf

391

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;csD;ay;Bu&\/ pufoGif;olonf Nrif;ay:rSae zrf;rdorQ


yef;rsm;udk em; yefqifBuGm;0gBu\/ xdktcsdefwGif puf0ef;
apmihfwdkYonf puf0ef;wdkiftoifhSdaomBudK;udk vIyf,rf; vSH
udk puf0ef;rSNzKwfcsBu&\/
xdkodkY puf0ef;SdvSHudk NzKwfcs&eftcsdefay;NyD;rS aemufwpf
Budrf puf0ef; vSHpdkufatmifypfBu&Ncif;rSm tpOftvmwpfckuJh
odkY Nzpfae\/ odkYr[kwfu t0ef;t0dkif;usOf;aNrmif;vSaom puf
0ef;pdkufaeonfh vSHwHu IyfaeaomaBumihf aemufwpfBudrfvSH
pdkufxdk;&ef rvG,ful . . .
odkYaomf aqGqufum; xdkokdYr[kwf/ oHywfay;xm;onfh
pufkyfuJhodkY toduif;pGm vIyfSm;ae\/ t&yftem;rSd Nrif;udk
wpfywfNyD;wpfywf ywfae\/ toifhapmihfay;aeorQvSHudk qGJ
vsuf wpfacsmif;NyD;wpfacsmif; ypfpdkuf\/ tawmifaNcmufq,f
Nrifhaom puf0ef;tv,fwnfhwnfhSd teD0ef;wpfckvHk; pdkufaom
vSHrsm;Nzifh ydwfae\/

392

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aumif;csD;ay;oHrsm;onf &yfem;Ncif;rSd wpfqufwnf;Nrnf


[D;ae\/
]]vlav; . . . vlav; . . . armifaqGquf . . . rif;udk
aumif;csD;ay;aeBuw,fav . . . em;NyD; r@yfaSUudk cyfNznf;
Nznf; wpfywfavmufywfvdkufOD; . . . }}
twl,SOfvdkufvmaomNrif;ay:rS vufa0SYawmfBuD;u aNym
vdkufNcif;Nzpf\/ aqGqufonf vufa0SYawmfBuD;udkrQ vSnhfr
BunhfyJ aNymonfhtwdkif; Nrif;udk taNy;avQmhvdkuf\/
eef;wGif;oltysKdwkdY\OD;acgif;rS oZifESifhwuGaom awmf0if
yef;wdkYonf aqGquf\Nrif;ay:odkY yef;rdk;GmbdokdY us\/ odkY
aomf aqGqufu wpfyGifhwavrQ rzrf; . . .
Tifvef;vSyaom tr&yl&aTNrdKUawmfolwdkY\ NyHK;aomrsuf
ESm? BunfaomrsufvHk;wdkYudk Nrif&aomfvnf; wHkYNyefNyHK;&,frIr

393

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NyK? aus;Zl;wifrIrNy? wnfNidrfaom toduif;onfhrsufESmNzifh


om r@yfwpfckNyD;wpfck vGefvmcJh\/
rif;pifaSUodkYa&mufonfESifh eef;rawmfrdzk&m;BuD; qifNzLr
Sifu ykcHk;wifaomyk0gudk ypfay;\/
]]ighuRef pGrf;ayonf . . . wpfckck NyKNyprf;ygtHk; . . . }}
aqGqufonf rif;pifwpfckvHk;udk toufuif;rJholuJhodkY
ai;Bunhf\/ NrGufonf aysmfTifrItNynhfNzifh 0rf;aNrmufTifNypGm
rdrdtm; wHkYNyefBunhfaeaomfvnf; ,cifu &if;ESD;cspfcifcJhBuzl;
onfh rsufESmrsKd;udkrNy? aNEodumESifh 0ifh0gvSaomtoGift
Nyifudkom aqmif\/
wGif emusnf;rIESifhtwl tdyf&mrSvIyfEdI;Ncif; cHvdkuf&bdodkY
tm;vHk; owdw&Nzpfvm\/ xdkYaemuf qifNzLrSif ay;oem;
onfhyk0gudk &ifpD;vsuf tawmifaNcmufq,fNrifhonfhpuf0ef;
udk vSHNzifhypfpdkuf\/ xdkYaemuf Nrif;udk uGif;wpfywfpdkif;vsuf

394

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

puf0ef;wdkifrSBudK;udk vIyfNyD;aemuf Nrif;tpdkif;rysuf usvmonfh


vSHudkzrf; qifNzLrSifdS&modkY oGm;a&mufOD;nTwf\/
wpfuGif;vHk; BobmoHawG vQHwufvm\/ aqGquf\0rf;
xJu wpfckNyD;wpfck armoGm;atmif NyKvkyfNycsifae\/ xdkodkY
NyKvkyfNyvdkNcif;onfvnf; wpfckwpfckudk tNidK;ESifhNyKvkyfNyvdkae
Ncif; Nzpf\/ xdktNidK;um; rdrd&if Nzpfay:pGJrufrdcJhaom tcspf/
aqGqufonf tdrfaSUudk,fawmfBuD;ypfay;onfh &ifpnf;yk0gudk
vSrf;,lvdkufNyD;aemuf uGif;wpfywfywfNyD; aemufxyfvSHwpf
acsmif;udk qGJ,lvm\/
aqGquf\[efyefonf ,ckrS touf0ifvm\/ aqGquf
\rsufvHk;rsm;onf ,ckrS ta&mifawmufvm\/ aqGqufonf
tawmifaNcmufq,fpuf0ef;udk aemufwpfBudrf vSHpGJapNyD;aemuf
uGif;udk wpfywfywfNyD;onfESifh vufusefaeao;onfhvSHNzifh
puf0ef;wGifpGJonfhvSHudk ypfcwfNyKwfap\/ xdkYaemuf ,cifenf;
wl uGif;wpfywfcefY Nrif;udkpdkif;ywfNyD;aemuf Nrif;tpdkif;r&yfyJ

395

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NyKwfusvmonfhvSHESpfacsmif;udk

zrf;,lNyD;vQif

rif;pifaSUodkY

oGm;a&muf&yf\/
csD;usK;oHawGrpJrDyif orD;awmf ybm0wD ac: NrGufu
tdrfaSUudk,fawmfBuD;\ udk,f&HvufpGJawmfSd&modkY t"dyg,fygyg
rsufvHk;ESifh apmif;iJhBunhf\/ xdkYaemuf ESpfa,mufom; acgif;
ndwfvnfndwfNyKvkyfNyD;aemuf ykcHk;xufSdyk0gudk aqGqufSd&m
odkY ypfcsay;\/
&ifeifhaeaomaqGqufonf usvmonfhyk0gudk rzrf;r,lyJ
aNrodkYusapNyD;rS vSHNzifhxdk;aumuf\/ xdkYaemuf rdrd&if rpnf;
raESmifyJ rdrdpD;aomNrif;\vnfodkY pnf;aESmifay;\/
uaemifudk,fawmfBuD;onf aqGquf\ a,musfm;yDoaom
xDrxifonfhtNyKtrludk vGefpGmESpfouf\/
]]a,musfm;[lonf G,fwltrsKd;orD;wdkYu aNrmufyifhcsD;usK;
Buwdkif; auseyf0rf;aNrmuf&rnfavm . . . }}

396

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGufurl xdkodkYrawG;/ rdrdypfay;onfhyk0gudk aNrodkYusap


NyD;rS vSHNzifhxdk;aumufvdkufNcif;twGuf pdwf xifhceJNzpf\/ ol
bmt"dyg,fESifh odkYNyKrl&wmvJ[k awG;&if; aqGquf\rsuf
ESmudk pdrf;pdrf;Bunhfrd\/ xdkYaemufrS aNEqnfvsuf ab;ywf
vnfokdYvSnhfNyHK;\/ xdkpOf aqGqufonf Nrif;udk 'kef;pdkif;xGuf
oGm;\/
a,musfm;yDyD oHcsD0ifhBuGm;aom usm;qdkrSusm;onfh tm*ol
&Jaumif;wpfOD;[k wpfuGif;vHk;u todtrSwfNyKxm;Buaom
aBumihf aqGquf uGif;v,fodkYxGufvmonfESifh BobmoHrsm;
qlnHvm\/
aTNrdKUawmfolwdkY\EIwfrS rav;wdkYarmif? ysKdwdkYarmifBuD;? ysKdU
OD;&if? ysKdUudk&if? ysKdUol&Jaumif; [laom toHpmpmuav;rsm;
uGif;vHk;nHvm\/
xdkpOf aqGqufonf tawmifaNcmufq,fpuf0ef;udk ,m
vufNzifh A[dkcsufSd&modkY vSHpGJapvsuf 0JvufrSvHSNzifh pGJaom

397

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vSHudk ypfcwfNyKwfusap\/
vSHESpfacsmif;onf twl,SOfvsuf toGm;OD;pdkufus\/ aqG
qufonf usvmonfhvSHESpfpif;teuf vSHwpfpif;udk &if0Nzifh
if;? usefaomvSHwpfpif;udk zGifhxm;onfhyg;pyfNzifhif; Nrif;xuf
rS armhcH\/
]]vlav; . . . }} [katmfvdkufaom vufa0SYawmfBuD;\ pdk;
&drfoHESifhtwl r@yfawGaSU xdkifSdaeorQvltm;vHk; ]0kef;} ceJ
rwfrwf&yf\/
vSHwpfacsmif;onf aqGquf\&ifbwfif;? usefvSHwpf
acsmif;onf

aqGquf\yg;pyfif;

wnfhwnfhrwfrwfpdkuf

axmifae\/
aTNrdKUawmfolwdkY\ pl;pl;0g;0g;atmf[pfvdkufoHonf wpf
uGif;vHk;zHk;vTrf;oGm;\/ NrGufonf wkefvIyfaomukd,fvuf?

398

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

wkefvIyfaomEIwfcrf;wdkYNzifh

aqGqufSd&modkY

pdwfaZmBuD;pGm

Bunhf\/
aqGqufonf &ifbwfxufuyfwifxm;onfh ,mvuf
wGifqkyfxm;aomvSHoGm;udk ab;odkYwdrf;NyvdkufNyD; yg;pyfukduf
xm;onfhvSHoGm;udk 0JvufNzifh qGJ,lNyvdkuf\/ xdkYaemuf vSH
wpfpif;udk toGm;NrKyfatmif pufodkYNyefypf\/ usefaomvSHwpf
pif;udk rif;pifaSUodkY,lvmNyD;aemuf toGm;NrKyfatmif aNrodkY
pkduf\/
wdwfqdwfthHtm;oifhaeBuaom rif;y&dowfBuD;onf ,ckrS
owd&vmBuvsuf rNyD;qHk;Edkifaom aumif;csD;oHwdkYNzifh tqufr
Nywf aumif;csD;vufckyfay;\/
xdkaeYyGJum; aqGquf\yGJyif Nzpfawmhonf/ cyfapmapm
ydkif;url rif;y&dowfwdkYtBum; . . . ]]OD;NrwfxGef;u om
onf? OD;a*gif;BuD;u omonf . . . awmom;awG vlpGrf;vlp
dSBu\ . . . }} [k NrdKUawmfolNrdKUawmfom;wdkYu aNymBu\/ ,ck

399

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

aemufydkif;rlum; . . .
]]armifBuD;aqGquf . . . }} [laomtoHwdkYu zHk;vTrf;vm\/
a,musfm;wdkYuyif eef;wGif;olESifh aTNrdKUawmfolwdkY\avoHudk
vdkufvsuf . . .]]armifBuD;aqGquf . . . }} [k cspfpEdk; aNymif
avSmifac:a0:Bu\/
yGJtNyD;wGif aqGqufonf eef;rawmf qifNzLrSifrdzk&m;BuD;
\ yk0gokH;qifh&\/ tdrfaSUudk,fawmfBuD;\ yk0goHk;qifh&\/
uaemiftdrfaSUudk,fawmfBuD;udk,fwdkif vufurf; Nrif;ay:rS cs
ay;Ncif;cH&\/ eef;awmfolESifh aTNrdKUawmfolwdkYudk,fwdkif rdrdwdkY
acgif;rSyef;udk aqGqufem;odkY vma&mufyefay;Bu\/ aqGquf
\ vufarmif;vufHk;wdkYudk w,kw, udkifwG,fyGwfoyfBunhf
Bu\/
]]csyfrdefndK? armufwdkarmufSnf? aNymifaNymifvufvufawG
0wfqifxm;wdkif; ol&Jaumif;r[kwf . . . ol&Jaumif;[lonf
a[monfvkvifudk eifdkUBunhfxm;Bu . . . onfvkvifonf

400

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

&efoluif;aom onfvdkyGJrsKd;om ol&Jaumif;Nzpfonfr[kwf


. . . atmuftaBuu ukvm;NzLawGudkvnf; tEdkifrcHtHI;ray;
zdefYzdefYwkefatmif ol&Jaumif;vkyfvmcJhoaum . . . }}
tdrfaSUudk,fawmfBuD;\ aNrmufpm;onfhtrdefYaBumihf aqG
qufonf wcPcsif; tr&yl&aeNynfawmf ausmfapmxifSm;
vm&\/ odkYaomf aqGquf\rsufvHk;um; qifNzLrSif\aemuf
yg;rS acR&Hoif;yif;wdkYESifhtwl rdrdudkrodouJhodkY ygoGm;avNyD
Nzpfaom ybm0wD bJGYcH SifNrGufudkom ai;arQmfaerdaom
aBumihf tdrfaSUukd,fawmfBuD; rdefYawmfrlonfhpum;udkrS em;r
vnfvdkuf . . .

aemufwpfaeYeHeufapmapm aqGqufonf vloltenf;


i,fESifhtwl tr&yl&aTNrdKUawmfBuD;udk ausmay;vsuf atmuf
NynfatmufGmodkY xGufcGmvmcJh\/

401

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rdIif;ysaom ESif;rIefwdkYtBum; aTNrdKUawmfonf wNznf;


Nznf; a0;uGmusefcJh\/
aeNynfawmf aTxD;aTeef; aTBuiSef;Sd\/ aeNynf
awmf Nrefrmrif;wdkY pdk;pHqJNzpf\/ aeNynfawmf rdrdudk ol
&Jaumif;[k owfrSwfBu\/ aeNynfawmfolwdkYonf rdrdtm;
armifBuD;aqGquf[k csD;usK;axmyemNyKBu\/ aeNynfawmf
wGif rdrd &efolrSd? aNrmufpm;olomSd\/ odkYaomf ae
Nynfawmf rdrdaerNzpf . . .
aeNynfawmf t&mtaxmifaom orD;unmwdkYonf rdrd
udk cspfcifcsD;usL;aevifhBuupm; wpfa,mufaomcspfolonf rd
rdtm; ausmcdkif;aeavNyD/ xdkYaBumihf aeNynfawmfwGif rdrdtm;
vspfvsLNyKaomcspfoludk aeYpOfESifhtrQ Nrifae&vdrfhrnfNzpf\/
xdkokdY Nrifae&Ncif;aBumihf rdrdonf ylavmifaomESvHk;om;udk t
NrJwap &if arGYxm;&ayvdrfhrnf/

402

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

taBut&yf NrefrmwdkY\ aTxD;aTeef; aTBuiSef;wdkYrSd?


xD;&dyfeef;&dyfokOf;\/ NrefrmawGwpfNyHKvHk; ukvm;NzLuRefNzpfukef
Bu&\/ rdrdtm; &efolwdkY tNrJwap0ef;&Hae\/ olykefvlqdk;t
Nzpf tpGyftpGJcH&\/ tNrJwap touftE&m,fSd\/ ukvm;
NzLawGESifh olaoudk,faowkdufcdkuf&ef tcgrvyf wmplae&\/
odkYaomf taBut&yf rdrdtm; vspfvsLNyKaeaomcspfoludk r
Nrif&/ xdkYaBumihf rdrd\ESvHk;om;onf ylavmifNcif;rSoufom\/
rdrdonf aTxD;aTeef;ESifh xdkufwefolr[kwf? ukvm;NzLwkdYESifh
wdkufcdkuf&ef taBut&yfESifh xdkufwefolNzpf\/ THUEHGql;aNimihf
cvkwfuefoif;wdkYESifhom xdkufwefolNzpf\/ rdrdxdkufwef&modkY
om rdrdoGm;awmhthH . . .
Nrif;eufBuD;aSUaqmifaom
csnf;Nzpfonfh

vufeufudkifNrif;pD;a,musfm;

Nrif;tkyfpkwpfpkonf

ae0ifdk;&Dtcsdefomom

e,fNcm;ausmufwdkifteD;odkY a&mufvm\/
xdkpOf xdkNrif;tkyf\aSUrS vlwpfpk NAKef;ceJay:vmBuonf/

403

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]a[h . . . b,folawGvJ . . . e,fNcm;udk rNzwf&bl;aemf


. . . rif;w&m;BuD;trdefYuG . . . }}
aqGqufonf xdkol\atmfoHudkrBum;? rdrdtawG;ESifhrdrd
oGm;NrJoGm;\/
]]a[; . . . [dkaSUuaumif . . . rBum;bl;vm; . . . rif;w
&m;BuD;trdefYeJY aNymaewmuG . . . }}
aqGquf\vlrsm;u Bum;vdkufovdkvdkSdaomaBumihf bm
rSef;rSrodyJ wefY&yfvdkuf\/ xdkpOf aqGqufonf Nrif;eufBuD;
o,faqmif&modkY acgif;idkufpdkufESifhygoGm;\/ atmfolwdkYuatmf
\/ wm;olwdkYuwm;\/ aqGquf\vltcsKdUu bk&ifhwyfr
awmfom;qdkolwdkYSd&modkY a'gowBuD;Nrif;pkdif;0if\/ xdkpOf ao
ewfoHwpfcsufay:vmum aqGqufonf Nrif;eufBuD;ay:rS OD;
apmufusoGm;\/
Srf;BuD;OD;eEonf "m;vG,fudk tdrfrSxkwfvsuf xdkvlpkvl

404

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

tkyfSd&modkY Nrif;udktNyif;ESif\/ vufa0SYawmftbBuD;u vSrf;


atmfwm;qD;\/
]]armifeEwdkY izm;wdkY . . . aeBuOD;yav . . . o[m usKyf
wdkYtcsif;csif;awGy . . . }}
vufa0SYawmftbBuD;onf odkYwm;qD;&if; aqGqufus
&modkY oGm;a&mufayGYxl\/ aqGquf\vltm;vHk; Nrif;ay:rSqif;
um aqGqufab; 0dkif;&HaeBu\/ xdkolwdkYtNyifrS rif;w&m;
BuD;\ wyfrawmfom;qdkolrsm;u xyf0dkif;&Hxm;\/
]]eifwdkY taBubuf ukvm;NzLe,fudkoGm;NyD; wdkufcdkufvk
,ufBur,fhvlawG r[kwfvm; . . . eifwkdYaBumihf rif;w&m;
BuD;eJY ukvm;NzLbk&ifcHwdkY roifhrwifhSdBuawmhrnfaum . . . }}
e,fNcm;apmihfwyfrS aoG;aomufBuD;qdkolonf rma&ausma&
SdvS\/ aqGqufESifhtazmfwpfpkudk &mZ0wfawmfusL;vGefolrsm;
[k zrf;rnfqD;rnfwuJuJNyK\/

405

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

Srf;BuD;OD;eEESifh izm;wdkYuvnf; e,fNcm;apmihfwyfom;


qdkolrsm;udk EkyfEkyfpOf;vdkaevSNyD/ vufa0SYawmftbBuD;url aqG
qufudk NyKpkayGYydkuf&if; ESpfOD;ESpfzuf aus&mausaBumif; aNyaNy
vnfvnfaNym\/ rdrdwdkY Nrif;cif;yGJawmfrS NyefvmBuolrsm;Nzpf
aBumif;? ,cifuwnf;u taBut&yfSdukvm;e,f aeBuol
rsm;NzpfaBumif; Sif;Ny\/
]]'gaBumihfcufaewmaygh . . . bk&ifhaSUarSmufrSmawmh ol
awmfaumif;vkyf? uG,f&ma&mufwmeJY cdk;? qdk;? vk,uf . . . eif
wdkYvdkvlawGzsufaevdkY wdkif;Nynfysuf&wm . . . }}
aoG;aomufBuD;\pum;onf wNznf;Nznf; ydkrkd&ifhoD;vm
\/ Bumaomf vufa0SYawmftbBuD;yifvQif onf;rcHEdkifawmh
...
]]onfrSm aoG;aomuf . . . Nrefrmhwdkif;NynfoHk;yHkESpfyHk uk
vm;NzLvufxJa&mufwm eifwdkYvkd wpfudk,faumif; emrnf&zdkY
BunhfNyD; trIxrf;aewJh ol&JabmaBumifolawGaBumihf . . . em;

406

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vnf&JUvm; . . . eifwdkY[m wdkif;NynfeJYvlrsKd;tay:rSm wu,f


apwemrSdyJ ig 0w&m;ausyGefolqdkwJh emrnfaumif;av;wpfck
&NyD; &mxl;tqifhqifhwdk;zdkYtwGuf wdkif;NynfBuD;ysufcsifysufy
apvdkY [kwf[kwfr[kwf[kwf cdkif;wJhtwkdif; Nzpfcsif&mNzpf ukef;
vkyfaeBuwJh wpfzdkYxJorm;awG . . . 'DrSm . . . eifwkdYudk 'dkYw
u,fwdkufr,fqdk&if eifwdkY tcktcsdefrSm wpfa,mufrSrusefbl;
. . . od&JUvm; . . . }}
vufa0SYawmftbBuD; aNymaeqJyifvQif Nrif;awGpdkif;vm
onfhtoHudk Bum;vdkuf&NyD; csufcsif;yif Nrif;tkyfBuD;wpftkyf
a&mufvm\/ xdkNrif;tkyfBuD;xJ aoG;aomufBuD;\wyfrSL;yg
yg vm\/
aoG;aomufBuD;u wyfrSL;Sd&modkY rdrd\aqmifGufcsufESifh
&mZ0wfaumifrsm;u rdrdtm; tHwkaNymqdkaeBuyHkudk wkdifBum;
aNymqdk\/ wyfrI;onf aoG;aomufBuD;udk aNcaxmufESifhuef
vdkuf\/

407

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]'kuyJ . . . tJ'grS 'kuyJ . . . NrdKUpm;rif;orD;BuD;udk,fwdkif


ygvmw,f . . . eif aozdkYomNyifayawmh . . . }}
xdkodkY wyfrSL;unnf;nLaeqJ OD;NrwfxGef;ESifhwuG ybm0
wDbJGYcH rif;orD;BuD;NrGuf a&mufvm\/ tusKd;taBumif;od&
onfESifh tvGefpdk;&drfBuD;pGm aNEodumawGudk rqnfawmhyJ
aqGqufudk aNy;,layGY\/ aqGquf\'Pf&mudk Bunhf\/ ykcHk;
nyfdk;atmufodkY xdrSefoGm;Ncif;Nzpfvsuf aoG;vGefae\/ t
xufodkYvnf;aumif;? atmufodkYvnf;aumif; tenf;i,fwdrf;
vJGoGm;ygu toufudkrS rSDEdkifzG,frSd/
NrGufonf aqGqufudk vIyfumvIyfum ac:Bunhf\/ odkY
aomf aqGqufu oJhoJhrQomxl;Edkif\/
]]NrdKUpm;rif;orD;BuD; . . . vlem ydkyifyef;ygvdrfhrnf . . .
,ck pum;aNymEdkifao;rnf r[kwfyg . . . orm;awmfrsm;Sd&modkY
tNrefac:oGm;rS awmfygNcdrhfrnf . . . }}

408

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

NrGufonf vufa0SYawmftbBuD;udk tm;xm;pGmvSnfhBunhf


\/ xdkYaemuf teD;qHk;Sdaom orm;awmfrsm;udk yifhac:vm&ef
trdefYay;\/ NyD;onfESifh vlemudk tNiifomqHk; csxm;cJhNyD;
aemuf e,fNcm;apmihfwyfrSL;Sd&modkY oGm;\/
]]b,folvJ . . . AkdvfrSL;aqGqufudk aoewfeJYypfwm . . . }}
&JrufESpfa,mufonf

tvGefwkefvIyfae[efSdaom

aoG;

aomufBuD;udk NrGufaSUodkY wGef;ydkYvdkuf\/


]]uRef . . . uRef . . . uRefawmfrsKd;BuD; rif;w&m;BuD;&JUt
rdefYudk OD;xdyfGufyefqifNyD; opmSdSd trIawmfxrf;rdwmyg NrdKU
pm;rif;orD;BuD;ocifbk&m; . . . }}
]]'DtoH igBum;zl;w,f . . . ,lcJhprf; . . . rD;pD;wpfck . . . }}
NrGufonf aoG;aomufqdkol\rsufESmudk &JrufwpfOD;\rD;
wkwfNzifh aoaocsmcsm teD;uyfBunhf\/ armufwdkyg;umESifh
wuG ,Grf;carmufudk qGJcRwf\/ twGif;cHOD;&pfudk qGJcRwf

409

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

vdkufonfESifh ezl;NyifwGif ]rsKd;zsuf} [laom pmvHk;eufBuD;onf


txif;om;ay:vm\/
]]Bo . . . Sifudk; . . . Sif usKyfudkodvm; . . . }}
aoG;aomufBuD;onf vHk;0wkefYNyefNcif;rNyKyJ tvGef wkef
wkefvIyfvIyfNzpfae\/
]]SifraNym&if usKyfaNym&rSmaygh . . . usKyfu oHk;cGyJheif;BuD;
orD; NrGufav . . . Sifu &efukefu olaX;om;rsKd;rif;qdkwJh
ukvm;uRefr[kwfvm; . . . Sifhvdkvlpm;ursm; rif;w&m;BuD;&JU
trdefYudk OD;xdyfyefqifNyD; opmSdSdtrIxrf;w,fqdkawmh awmf
awmfvJ &Dp&maumif;wmyJ . . . Sifhvdk ukvm;uRefopmazmuf
u 'Dvdk trsKd;om;e,fNcm;apmihfwyfxJudk b,fvdka&mufvmwm
vJ . . . Sif rSefrSefaNymprf; . . . olYudk aqGqufrSef;odvdkY w
rifypfwm r[kwfvm; . . . }}

410

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]r . . . r . . . rod&ygbl; ocifrbk&m; . . . uRefawmfrsKd;


olYudk aemufuyJ Nrifvdkuf&ygw,f . . . trdefYawmftwkdif;om
. . . }}
NrGufonf

aoG;aomufBuD;rsKd;rif;\yg;udk

zsef;ceJdkuf

vdkuf\/
]]bmtrdefYawmftwdkif;vJ . . . opmazmufrsKd;zsuf . . . uk
vm;uRefu . . . Bumw,f . . . udkifprf; eifh"m; . . . }}
rsKd;rif;onf vHk;0rudkif0HhyJae\/ NrGufu "m;Nym;Nzifhdkuf
vsuf rsKd;rif;\"m;udk txkwfcdkif;\/
]]NrGuf . . . eifh[m rawmfbl;xifo[ . . . }}
NrGufonf OD;NrwfxGef;bufodkY vuf,Sufvdkuf\/
]]bBuD; . . . onfwpfcgawmh uRefrudkcGifhvTwfyg . . . }}
a,musfm;ESifhrdef;ryifNzpfaomfvnf; "m;yGJrSm odyfrBumvS
acs/ Bu,fa&mifvufvuf wcPomvQif cRifcRifNcufNcuf

411

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

rnfvQuf rBumrDyif NrGufonf rsKd;rif;\vufaumuf0wfudk


ywf"m;ESifhqwfvdkufNyD; wpfqufwnf; pvG,fydkif;vdkuf\/
]]opmazmufrsKd;zsuf . . . xdk;? ckwf? yuf? ydkif;? wGuf qdkwJh
"m;a&;tpOfudkrS rumwwfyJeJY . . . 'geJYrsm; trIawmfvmxrf;
ae&ao;w,f . . . }}
NrGufu rausrcsrf;aNymvdkufonf/ xdkYaemuf orm;awmf
BuD;wdkY a&mufvmBuoNzifh aqGquf\'Pf&mudk Bunhfap\/
twGif;om;udkrxd? ukd,ft*FgrcsKdUwJhyJ aysmufuif;Edkifonfqdk
aomaBumihf aq;xnfhpnf;aESmifvsuf ,loGm;Bu\/ ESpf&uft
wGif; 'Pf&moufomvmaomaBumihf aqGqufESifhNrGufwdkY p
um;aNymEdkifBu\/
aqGqufu NrGufudk tcJraus/ rodovdk xnfxnf0g0g
aeaomaBumihf emusnf;onfqdk\/ NrGufu uaemifudk,fawmf
BuD;\ arG;pm;orD;taeESifh aNEudk toufESifhxyfwl apmihf
xdef;ae&ygonf[k qdk\/

412

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

]]tEdkY . . . 'gNzifh [dk vufpGJukd,f&HvlysKdawmfom;awmhaum


. . . }}
]]Bunhfprf; . . . ol 'gudko0efwdkaewm . . . tJ'gu tdrf
aSUukd,fawmfBuD;ucdkif;vdkY NrGufudk "m;ckwfvSHxdk;? puf0ef;ypf
oifay;wJhq&m . . . awmhf . . . }}
]]odbl;av . . . rif;orD;BuD;NzpfaevdkY eef;wGif;om;awGudkrS
oabmusNyD; onfuawmom;udk rodcsifa,mifaqmifaeovm;
vdkY . . . }}
]]Bunhfprf; . . . Bunhfprf; . . . xkvdkuf& temBuD;u em
oGm;Nyefa&mhr,f . . . tJonfh awmom;vlpGrf;aumif;BuD;aBumihf
rif;orD;b0eJY a[monfe,fBuD;wpfckvHk;udkyg pGefYNyD; tck tNyD;
vdkufvmcJhwm awmf&JU . . .
tdrfaSUukd,fawmfBuD;u a[m'De,fpyfBuD;wpfavQmufvHk;udk
armifBuD;aqGqufwdkYvdk rsKd;cspfol&Jaumif;awG 0ifxGufvdkwJht

413

NrefrmusL;ypfzdk&rf

&efukefbaqG

aoaomfrSwnfhaBomfaumif;\

cg tultnDay;EdkifatmifqdkNyD; NrGufudk tydkifpm; ay;oem;


xm;wmawmf&JU . . .
tckawmh

tultnDay;Hkwifr[kwfyJ

rsKd;cspfarmifBuD;&JU

aemufawmfyg;u udk,fwdkifvdkufygaqmifGufcGifh&vdkY 'De,fBuD;


wpfckvHk;udkyg bBuD;OD;NrwfxGef;vufxJudk vTJtyfay;cGifh&cJhNyD
. . . od&JUvm; . . . }}
,ckwpfBudrfomvQif awGYzl;BuHKzl;&aom NrGuf\ rdcif
avmif;qefqef&efawGYaeyHkudk aqGqufonf wtHhwBo ai;arm
Bunhf&if; aEG;aom&ifSdESvHk;om; csrf;aNrhae\/
ESif;rIefwGif;rSNzwfoef;wdkufcwfvmaom avonf cspfolESpf
a,mufwdkY\ ESvHk;om;udk ydkcsrf;aNrhatmif ,k,ydkufaxG;vdkuf
\/
&efukefbaqG

414

NrefrmusL;ypfzdk&rf

You might also like