You are on page 1of 19

ADtikd v

f eD if
rmhupf 0f g'.
a&aomuf_rpf (3) oG,Ef iS hf
yg0if&mtydik ;f (3) &yf
um;vfrmhupf o
f ifjum;csu.f
ordik ;f qdik &f muHjurRm

TpmtkyfrSm
1951 ckEpS f Edik if jH cm;bmom xkwaf 0a&;Xme/ armfpudk r@rS
t*Fvdyfbmomjzifh xkwfa0aom V.I. LENIN << MARX ENGELS - MARXISM>> pwkwK yHEk ydS jf cif;rS THE THREE
SOURCES AND THREE COMPONENT PARTS OF
MARXISM ESihf THE HISTORICAL DESTINY OF THE
DOCTRINE OF KARL MARX wd@k ukd Armbmomod@k jyefqkd

xkwaf 0jcif; jzpfygonf?

yxrt}udryf EkH ydS jf cif;? ? 1980 - pufwifbm?


'kwd,t}udrfyHkESdyfjcif;? ? 2007 - Zefe0g&D?

A[d k b momjyef X me
Armjynf u G e f j rLepf y gwD

rmh u f p f 0 g'. a&aomuf j rpf (3)oG , f E S i f h


yg0if&m tydkif; (3) &yf
rmhupf .
f oif=um;csurf sm;onf ,Ofaus;aom urBmw0Sr;f
vH;k wGif rmhupf 0f g'udk tvGet
f EW&m,f }uD;aom*d%
k ;f wrsK;d tjzpf
,lqxm;aom "e&Si0f Zd m ynm&yf (w&m;0ifEiS hf vpfb&,f) tm;vH;k .
tvGet
f rif;&efrjl cif;ESihf rke;f wD;jcif;wd@k ukd cHc&hJ onf? rSwyg; tjcm;
aom oabmxm;udk ar#mv
f ifI
h rjzpfEikd af cs? tb,fa=umifq
h akd omf
vlwef;pm;wdu
k yf t
JG ay: wnfaqmufxm;aom vl@tzG@J tpnf;twGi;f
wGif bufrvdu
k f onfh vlr0_ Zd m ynm r&SEd ikd af oma=umifyh ifjzpf.?
w&m;0ifEiS hf vpfb&,f 0dZm ynm&yf tm;vH;k onf vkycf pm;u|epf epfukd
wenf;enf;jzifh tumtuG,fay;aeonf? rmhupf 0f g'url Tvkycf
pm;u|efpepftay: t=uifemuif;pGm ppfa=unmcJhonf? vkyfcpm;
u|epf epf vl@tzG@J tpnf;twGi;f 0dZm ynmudk bufrvdu
k &f ef ar#mv
f ifh
jcif;onf t&if;tES;D . tjrwftpGe;f udk av#mch s+yD; tvkyo
f rm;rsm;.
vkycf udk wd;k ay;&efoifrh oif[
h al om jy\emwGif tvkyf ykH ikd &f iS rf sm;u
bufrvdu
k &f ef ar#mv
f ifjh cif;uJo
h @kd yif rdu
k rf I
J &,fb,
G &f m aumif;avpG?
od@k aomf Tr#EiS rhf +yD;ao;ay? tbd"rRmordik ;f ESihf vlr0_ Zd m
ynmordik ;f wd@k u jynfph x
kH if&mS ;pGm jyocJo
h nfrmS rmhupf 0f g'wGif *d%
k ;f
1

*%0g' qefaom t&m[lI tv#i;f ryg&b


dS J onf urBm,
h Ofaus;r_
jzpfay:wd;k yGm;&m vrf;r}uD;ESiu
hf if;uGm+yD; ay:ayguv
f maom txD;
usefjzpfI toufrJhaom oif=um;csuf r[kwfay? qef@usifpGmyif
rmhufpf. ^m%fxufjrufr_um; vlom;wdk@. a&S@wef;a&mufaom
awG;ac:r_u wifjycJo
h nfh jy\emrsm;udk ajz=um;onft
h csuw
f iG f
wnfonf? ol.oif=um;csurf sm;onf tbd"rRmq&m}u;D rsm;/ Edik if aH &;
abm*aA'ESifh qdk&S,fvpf0g'udk udk,fpm;yonfh t}uD;jrwfqHk;
yk*Kd~ vfrsm;. oif=um;csurf sm;. wdu
k f u
kd f qufvufrt
_ jzpf ay:xGuf
vmjcif; jzpfonf?
rmhufpf. oif=um;csufonf teEWwefcdk;ESifh jynfhpHkonf?
tb,fa=umifq
h akd omf onf rSeu
f efaoma=umifjh zpf.? onf
uHv
k jkH ynfph I
kH nD!w
G o
f nf? rnfonft
h ,lo;D r_/ azmufjyefrE_ iS jhf zpfap/
"e&Sizf Ed ydS rf u
_ kd rnfonft
h umtuG,af y;r_EiS jhf zpfap rajy+idr;f Edik o
f nfh
+yD;jynfph akH om urBmt
h jrifw&yfukd vlom;wd@k xH ay;tyfcahJ yonf?
rmhupf 0f g'onf 19 &mpkEpS t
f wGi;f vlom;wd@k taumif;qH;k zefw;D cJah om
toGijf zpfonfh *smreftbd"rRm/ t*Fvyd Ef ikd if aH &;abm*aA'ESihf jyifopf
qd&k ,
S v
f pf0g'rsm;. w&m;enf;vrf;usaom tarGqufco
H l jzpfayonf?
,ck rmhupf 0f g'. a&aomufjrpf (3) oG,Ef iS hf . yg0if&m
tydik ;f (3) &yfukd u|eaf wmfw@kd tusO;f csKyftm;jzifh azmfjyrnfjzpf.?
(1)
rmh u f p f 0 g'. tbd " rR m onf kyf0g'jzpf. ? Oa&my.
acwfopf ordkif;wavsmufvHk;wGif txl;ojzifh 18 &mpkESpftukef
jyifopfjynfY tv,facwf tr_dufodkufrSefor#udkvnf;aumif;/
2

v,fu|epf epf taqmuftOD;rsm;ESihf v,fu|epf epf awG;ac:r_rsm;udk


vnf;aumif; qef@usiaf om ,wdjywfwu
kd yf w
JG iG f ky0f g'onf wckwnf;
aom pG+J rJcikd rf monfh obm00dZm ynmoif=um;csuf tm;vH;k tay:
opPm&Sad =umif;/ t,lo;D r_/ vdrn
f mr_ ponfw@kd EiS hf &efbufjzpfaom
tbd"rRmjzpfa=umif; oufaoxlco
hJ nf? xd@k a=umifh 'Dru
kd a&pD. &efol
rsm;u ky0f g'udk acsy zsuq
f ;D &ef/ tykycf s&ef tpGr;f ukef u;pm;cJ+h yD;
bmoma&;udk wenf;enf;jzifh umuG,af y;avh&adS om tbd"rRmqdik &f m
pdw0f g'omef trsK;d rsK;d udk axmufct
H m;ay;=uonf?
rmhupf Ef iS hf tde*f ,fw@kd onf tbd"rRmqdik &f m ky0f g'udk tvGef
jywfom;pGm umuG,fcJh=uonf? xdk@jyif TtajccHrS aoGzDoGm;r_
rSeo
f r#. tvGet
f rif;}u;D av;aom trSm;udk t}urd }f urd f &Si;f jycJo
h nf?
olw@kd . tjrifrsm;udk tde*f ,fa&;om;xm;aom (vl0pfjzL;0g;bwf) ESihf
('l;&if;qef@usiaf &;) usr;f rsm;wGif t&Si;f vif;qH;k tjynfph q
kH ;kH azmfjy
xm;onf? Tusr;f ESpaf pmifonf (uGejf rLepfa=unmpmwrf;) uJo
h @kd yif
vlwef;pm; tod&o
dS nfh tvkyo
f rm;rSeo
f r#twGuf vufpu
JG sr;f rsm;
jzpfayonf?
od@k aomf rmhupf o
f nf 18 &mpkEpS &f dS ky0f g'wGif &yfwrhH aebJ
tbd"rRmudk a&S@o@kd weG ;f wifvu
kd o
f nf? olonf *smrefpw
H iftbd"rRm.
toD;tyGirhf sm;/ txl;ojzifh jzL;0g;bwf ky0f g'od@k a&muf&o
dS mG ;aponfh
[D*Jvfpepf. toD;tyGifhrsm;jzifh tbd"rRmtm; u,f0apcJhonf?
wd@k teuf t"dutusq;kH toD;tyGirhf mS tEkyk davmr jzpfonf?
rSm tjynfph q
kH ;kH teufid_ ;f qH;k omefaqmif+yD; wzufowfusr_
uif;pifonfh jzpfay:wdk;yGm;r_qdkif&m oif=um;csufjzpfonf? rSm
xm0pOf jzpfay:wd;k yGm;aeaom ky0f wKudk a&mifjyef[yfjyonfh vlom;
wdk@. todynmonf E_dif;,SOfcsuft&om jzpfonf[k ,lqaom
3

oif=um;csuf jzpfayonf? "e&Siftbd"rRmq&mrsm;. a[mif;EGrf;


aqG;ajr@aom pdwf0g'odk@ topfwzef jyefvnfoGm;a&mufa&;
qdo
k nfh oif=um;csurf sm; rnfr#yif&adS pumrl obm0 0dZm ynm.
aemufq;kH &SmazG awG@&cdS sujf zpfaom a&'D,rf/ tDvufx&Ge/f "mwfpif
rsm;ajymif;vJr_ ponfwdk@u rmhufpf. tEkydavmrkyf0g' rSefuef
a=umif; xif&mS ;pGm oufaojyvdu
k o
f nf?
rmhupf fonf tbd"rRmqdik &f m ky0f g'udk eufeufid_ ;f _id ;f jzpfay:
wdk;yGm;apvdkufonf? udk obm0qdkif&m odjrifr_rS vlom;vl@
tzG@J pnf;qdik &f m odjrifrt
_ xd us,jf yef@apjcif;jzifh ukepf ifjynfph akH pcJo
h nf?
rmhufpf. ordik ;f ky0f g'onf 0dZmenf;us awG;ac:r_wGif t}uD;rm;
qHk;aom atmifjrifr_ jzpfonf? ordkif;ESifh EdkifiHa&;tay: ,cifu
v$rf;rdk;cJhaom tvGefy&rf;ywmjzpf+yD; xif&mqGJ,laom tjrifrsm;
ae&mwGif xl;jcm;pGm jynfph n
kH !
D w
G af om 0dZm enf;us oabmw&m;u
tpm;xd;k vdu
k o
f nf? xdo
k abmw&m;u xkwv
f yk af &;tiftm;pk jzpfay:
wd;k yGm;vmjcif;a=umifh vlrb
_ 0 tqmuftODw&yfrS tjcm;ydrk jkd rifrh m;
aom taqmuftODw&yfo@kd jzpfay:wd;k yGm;vmjcif;/ Oyrm - v,fu|ef
pepftwGi;f rS t&if;&Sipf epf }uD;xGm;vmjcif;udk !ejf yvdu
k o
f nf?
vlw@kd EiS hf trScD u
kd if;pGm wnf&adS eaom obm0 (um; jzpf
ay:wd;k yGm;aeaom ky0f wK) udk vlw@kd . odjrifru
_ a&mifjyef[yfonfh
enf;wl vlwdk@. vl@tzG@J tpnf;qdik &f modjrifr_ (rSm tbd"rRm/
bmoma&;/ Edik if aH &; ponfh vlw@kd .tjrifEiS hf oif=um;csut
f rsK;d rsK;d )
onfvnf; vl@tzG@J tpnf;. pD;yGm;a&;pepfukd a&mifjyef[yfxm;onf?
Edik if aH &;pepfrsm;onf pD;yGm;a&;tkwjf rpfay:&Sd txuftaqmuftOD
jzpfonf? Oyrm - acwfopfOa&myEdik if rH sm;&Sd Ekid if aH &;pepfomef
trsKd;rsKd;wdk@onf ypPnf;rJhvlwef;pm;tay: "e&Sifvlwef;pm;tkyfpdk;r_
4

ckid rf ma&;udk tvkyt


f au|;yaea=umif; u|eaf wmfw@kd awG@jrif=u&onf?
rmhupf t
f bd"rRmonf vlom;rsm;tm; txl;ojzifh tvkyf
orm; vlwef;pm;udk pGr;f tm;}uD;rm;aom odjrifrv
_ ufeufw&yf ay;
tyfco
hJ nfh jynfph akH om tbd"rRmqdik &f m ky0f g'jzpfonf?
(2)
pD;yGm;a&;pepfonf Edik if aH &;txuftaqmuftODukd wnf
aqmufxm;aom tkwjf rpfjzpfonf[k ,lqonft
h avsmuf rmhupf f
onf TpD;yGm;a&;pepfukd txl;tmHpk u
kd +f yD; avhvmcJo
h nf? rmhupf .
f
t"du a&;om;csujf zpfaom t&if;usr;f onf acwfopfv@l tzG@J
tpnf; qdv
k o
kd nfrmS t&if;&Sif vl@tzG@J tpnf;. pD;yGm;a&;pepfukd txl;
avhvmxm;jcif; jzpfonf?
rmhupf rf wdik rf D pHwifEikd if aH &; abm*aA'onf t&if;&Sipf epf
txGe;f um;qH;k wdik ;f jynfjzpfonfh t*FvefjynfwiG f jzpfwnfvmcJo
h nf?
t'rfprpfEiS hf a';Apf&u
D m'dw
k @kd onf pD;yGm;a&;pepfukd pl;prf;avhvmjcif;rS
tvkyfwefzdk;oabmw&m;. tajccHtkwfjrpfudk csrSwfcJhonf?
olw@kd .vkyif ef;udk rmhupf u
f qufvufvyk cf o
hJ nf? Toabmw&m;udk
olonf tcdik t
f rmoufaoxl+y;D ukepf ifjynfph o
Hk nftxd jzpfay: wd;k yGm;
apcJo
h nf? rnfonfu
h ek pf nf. wefz;kd rqdk tqdyk guek pf nf xkwv
f yk &f mY
toH;k yxm;aom vl@tzG@J tpnf;qdik &f m vdt
k yfaom tvkycf sed f ta&
twGuu
f tqH;k tjzwfay;onf[k olu jyocJo
h nf?
"e&Sif abm*aA'ynm&Sirf sm; jrifae=uaom t&m0wKrsm;
t=um; qufqaH &; (ukepf nfcsi;f zvS,af &;) Y vlvcl si;f qufqaH &;udk
rmhufpfu xkwfazmfvdkufonf? ukefpnfzvS,fa&;onf wOD;csif;
xkwv
f yk o
f w
l @kd t=um;&Sd qufo,
G rf u
_ kd aps;uGurf w
S qifh azmfjyjcif;
5

jzpf.? tojymonf tqdkygqufoG,fr_ ydkIeD;uyfvma=umif;ESifh


wOD;csi;f xkwv
f yk o
f w
l @kd . pD;yGm;a&;b0wckv;kH wvH;k wpnf;wnf;tjzpf
cGrJ &atmif aygi;f pnf;vma=umif;udk azmfjyvdu
k o
f nf? t&if;tES;D onf
tqdkygqufoG,fr_ qufvufwdk;yGm;a=umif;udk azmfjyonf? qdkvdk
onfrmS vkyt
f m;onf ukepf nfjzpfvmonf? tcpm; tvkyo
f rm;onf
ajr,m/ tvkyf EkH iS hf tvkyu
f &d ,
d mwefqmyvmrsm; ydik q
f ikd o
f x
l o
H @kd
rdr.
d vkyt
f m;udk a&mif;pm;&onf? tvkyo
f rm;rsm;onf rdrEd iS hf rdrd
rdom;pk. b0wnfwHha&;pm;&dwf (vkyfc) udk axrdap&eftvdk@iSm
tvkyfcsdef. wpdwfwydkif;udk toHk;y&if; tvkyfcsdef. usefwpdwf
wydik ;f udrk l tcrJh tvkyv
f yk af y;&onf? Tod@k tm;jzifh tjrwf. a&
aomufjrpfvnf;jzpf t&if;&Sifvlwef;pm; OpPm"e. a&aomuf
jrpfvnf;jzpfaom tpGe;f xGuw
f efz;kd udk t&if;&Sit
f wGuf zefw;D ay;
vdu
k af y.?
tpGef;xGufwefzdk; oif=um;csufonf rmhufpf pD;yGm;a&;
oabmw&m;. tajccHtw
k jf rpf jzpfonf?
tvkyo
f rm;. tvkyu
f zefw;D vdu
k af om t&if;tES;D onf
vkyif ef;ydik &f iS u
f av;rsm;udk zsuq
f ;D +y;D tvkyv
f ufrw
hJ yfrawmfukd zefw;D
vdu
k u
f m tvkyo
f rm;rsm;udyk if zdEydS cf o
hJ nf? pufrv
_ yk if ef;twGi;f wGif
t}uD;pm;xkwv
f yk af &;u atmifycJG aH eonfukd txif;om; awG@jrif
Edik o
f nf? xd@k tjyif v,f,mvkyif ef; twGi;f wGif tvm;wltjcif;t&m
udyk if u|eaf wmfw@kd awG@jrif&onf? t}u;D pm; t&if;&Siv
f ,f,mvkyif ef;
tompD;&r_ wd;k yGm;vm+y;D pufu&d ,
d moH;k pGrJ _ wpwp wd;k rsm;vmonf
ESit
hf r# v,form;pD;yGm;a&;onf tojymt&if;tES;D . u;uGi;f xJo@kd
usa&mufomG ;.? onf acwfaemufusaom twwfynm. zdp;D r_
atmufY usqif;ysupf ;D oGm;.? v,f,mwGif tao;pm;xkwv
f yk af &;
6

usqif;aer_rsm;onf omeftrsKd;rsKd; &Sdaomfvnf; Tusqif;r_


onfum; jiif;uG,I
f r&Edik af om tcsuw
f &yfyifjzpf.?
tao;pm; xkwfvkyfa&;udk zsufqD;vdkufjcif;jzifh t&if;
tES;D onf tvky.
f xGuEf e_ ;f udk wd;k rsm;ap+y;D t&if;&Si}f u;D rsm;. tzG@J
tpnf;rsm;twGuf vuf0g;}uD;tkyf tqifah e&mudk zefw;D cJah yonf?
xkwv
f yk af &;onfyifv#if ydI
k ydI
k vl@tzG@J tpnf; vuQ%maqmifvm.?
qdv
k o
kd nfrmS oef;aygi;f rsm;pGmaom tvkyo
f rm;wd@k onf pepfusaom
pD;yGm;a&;taqmuftODwiG f aygi;f pnf;vm=uonf? od@k apumr_ pkaygi;f
tvky.
f txGuyf pPn;f udk vufwqkypf m t&if;&Sirf sm;u tydik pf ;D
vdu
k =f uonf? xkwv
f yk af &;rif;rJrh _ wd;k yGm;vmouJo
h @kd usyw
f nf;r_uyf/
aps;uGut
f wGuf tirf;r& vdu
k v
f rH E_ iS hf jynfov
l x
l .
k b0wnf&rdS u
_ kd
tmrcHcsuf ay;Edik rf w
_ @kd onfvnf; }uD;xGm;vmonf?
t&if;tES;D ty: tvkyo
f rm;wd@k . rScD rkd u
_ kd wd;k rsm;vmap
onfEiS hf wcsed w
f nf;rSmyif t&if;&Sipf epfonf yl;aygi;f xm;aomtvky.
f
}uD;rm;aom pGr;f tm;udyk g zefw;D Edik cf o
hJ nf?
rmhufpfonf t&if;&Sifpepf. jzpfay:wdk;yGm;r_udk ukefpnf
pD;yGm;a&;. ueOD;ta!mift
h wuf/ omrefzvS,af &;wd@k rS tpcsI
D
. tjrifq
h ;kH omefjzpfaom t}uD;pm;xkwv
f yk af &;txd pl;prf;
avhvmcJo
h nf?
t&if;&Siw
f ikd ;f jynf topfEiS t
hf a[mif; tm;vH;k &Sd tawG@
tuHu Trmhupf o
f if=um;csuf jynfph rkH eS u
f efa=umif;udk wESpx
f uf
wESpf ta&twGuw
f ;kd rsm;vmaeaom tvkyo
f rm;wd@k tm; &Si;f vif;pGm
azmfjyaeayonf?
t&if;&Sifpepfonf urBmhw0Srf;vHk;wGif atmifyGJcHcJhay+yD?
od@k &mwGif onf t&if;tES;D tay: tvkyu
f &,lrnfh atmify.
JG
7

a&S@awmfajy;omv#if jzpfayonf?
(3)
v,fu|efpepfonf wGef;vSefzzsufjcif;cH&+yD; rdk;atmuf
ajrjyifwiG f vGwv
f yfaom t&if;&Sif vl@tzG@J tpnf; ay:ayguv
f m
onfEiS hf wyifeuf TvGwv
f yfro
_ nf vkyo
f m;rsm;tay: zdEydS af oG;pkyrf _
pepfopfjzpfa=umif; xif&mS ;vm.? TzdEydS rf u
_ kd a&mifjyef[yfjyI T
zdEydS rf u
_ ykd if qef@usiaf =umif; azmfjyaom qd&k ,
S v
f pfoif=um;csuf trsK;d
rsK;d onf rqdik ;f rwG ay:ayguv
f m=u.? od@k apumr_ ueOD;qd&k ,
S v
f pf
0g'onf pdwu
f ;l ,Of qd&k ,
S v
f pf0g'jzpf.? Tqd&k ,
S v
f pf0g'u t&if;&Sif
vl@tzGJ@tpnf;udk a0zefcJhonf? jypfwif_H@cscJhonf? usdefqJcJhonf?
t&if;&Sif vl@tzG@J tpnf; usq;kH ysupf ;D a&;udk tdyrf ufrufc=hJ uonf?
ydrk akd umif;rGeaf om pepfw&yf ay:ayguv
f ma&;udk pdwu
f ;l ,Ofc=hJ uonf?
aoG;pkyjf cif;onf vl@usi0hf wfEiS hf rudu
k n
f aD =umif;udk vlcsr;f omwd@k tm;
azsmif;zsajymqdck o
hJ nf?
odk@aomf Tpdwful;,Of qdk&S,fvpf0g'onf ppfrSefaom
xGu&f yfvrf;udk r!ejf yEdik cf ahJ cs? tqdyk g qd&k ,
S v
f pf0g'onf t&if;&Sif
pepfatmuf&Sd tcpm;u|efpepf. tESpfom&udkvnf; &Sif;rjyEdkif/
t&if;&Sipf epf jzpfay:wd;k yGm;r_ w&m;udv
k nf; razmfxw
k Ef ikd f vl@tzG@J
tpnf;opfukd zefw;D Edik pf rG ;f &Sad om vlrt
_ iftm;pkuv
kd nf; &SmrawG@
Edik cf =hJ uay?
od@k &mwGif Oa&myae&mtES@H tjym; txl;ojzifh jyifopfjynfY
ya'o&mZfpepf/ v,fu|epf epf ysupf ;D ,d,
k iG ;f aer_EiS t
hf wl ay:xGuf
vmaom awmfveS af &;rkew
f ikd ;f rsm;u vlwef;pm; wdu
k yf o
JG nf jzpfay:
wd;k yGm;r_w&yfv;kH . tkwjf rpfEiS hf wGe;f tm;jzpfa=umif; ydI
k ydI
k xif&mS ;pGm
8

zGiv
hf pS jf yovsu&f .
dS ?
v,fu|eyf ikd &f iS f vlwef;pm;tay: tEdik &f &Scd ahJ om Edik if aH &;
vGwfvyfr_ atmifyGJwdkif;wGif taotvJ ckcHr_ESifh rawG@uH&aom
atmify[
JG I
l r&Scd zhJ ;l acs? t&if;&Siw
f ikd ;f jynfwikd ;f wGif t&if;&Siv
f @l tzG@J
tpnf;. vlwef;pm;toD;oD;=um;Y aoa&;&Sifa&; wdkufyGJr&SdbJ
tenf;ESit
hf rsm; vGwv
f yf+yD; 'Dru
kd a&pDtajccHay:wGif wnfaqmuf
xm;aom wdik ;f jynf[I
l r&Scd zhJ ;l acs? rmhupf .
f ^m%fxufjrufrr_ mS ol
onf urBmo
h rdik ;f u !ejf ycJah om ed*;kH csKyfcsuu
f kd tjcm;olrsm;xuf
apmpGm xkwEf w
k Ef ikd cf jhJ cif;ESihf Ted*;kH csKyfcsuu
f kd pG+J rJpmG usio
hf ;kH Edik cf jhJ cif;
[lonfh tcsuaf y:wGif wnfonf? Ted*;kH csKyfcsuo
f nf vlwef;pm;
wdu
k yf JG oif=um;csuyf if jzpfonf?
vlw@kd onf usi0hf wfw&m;/ bmoma&;/ Edik if aH &;ESihf vlra_ &;
toH;k tE_e;f rsm;/ a=unmcsurf sm;/ uwdc0H efcsurf sm;tm;vH;k . aemuf
uG,fwGif&Sdaeaom vlwef;pm;w&yf odk@r[kwf tjcm;vlwef;pm;
w&yf&yf. tusK;d pD;yGm;udk razmfxw
k Ef ikd o
f r#umvywfv;kH Edik if aH &;
wGif vdrv
f nfjcif;wd@k . rdu
k rf o
J nfh om;aumif jzpf+rJjzpfaeayvdrrhf nf?
rnfr#yif dik ;f pdik ;f =urf;uwfI ykyo
f ;kd aqG;ajr@[ef&o
dS nfh pepfa[mif;yif
jzpfygap tcsK@d aom tkypf ;kd olvw
l ef;pm; w&yf&yf. tiftm;pkrsm;u
xde;f odr;f xm;a=umif;udk oabmrayguo
f r# umvywfv;kH yjyifa&;ESihf
aumif;rGev
f ma&; bufawmfom;rsm;onf pepfa[mif;udk umuG,f
ae=uaom olrsm;. vdrv
f nfvn
S zhf sm;jcif;udk cH+rJcaH e&vdrrhf nf? T
vlwef;pm;rsm;. ckcrH u
_ kd wdu
k zf suv
f ykd gu enf;wenf;omv#i&f o
dS nf?
rSm wdu
k yf q
JG if&eftwGuf u|eaf wmfw@kd ywf0ef;usi&f dS vl@tzG@J tpnf;
twGi;f rS tiftm;pkw&yfukd &SmazG+yD; wdu
k yf 0JG ifa&;twGuf ynmay;
pnf;Hk;&rnfjzpf.? xdktiftm;pkonf rdrd. vlr_tqifhae&mt&
9

pepfa[mif;udk okwo
f if&iS ;f vif;+yD; pepfopfukd zefw;D Edik pf rG ;f &So
d nfh
zefvnf;zefw;D &rnfh tiftm;pk jzpf&ayrnf?
rmhufpf. tbd"rRmqdkif&m kyf0g'uomv#if ypPnf;rJhvl
wef;pm; tzdEydS cf v
H w
l ef;pm;tm;vH;k ,ae@wikd f pdw"f mwft& u|ef y
cH&jcif;rS xGwf&yfvrf;a=umif;udk !efjyonf? rmhufpf. pD;yGm;a&;
oabmw&m;uomv#if t&if;&Sipf epfw&yfv;kH twGi;f &Sd ypPn;f rJh
vlwef;pm;. tqifah e&mrSeu
f kd &Si;f jyonf?
ypPn;f rJw
h @kd . trScD u
kd if;aom tzG@J tpnf;rsm;onf tar
&duefrS *syef/ qG'D ifrS awmiftmz&dutxd wurBmvH;k Y qxufxrf;yd;k
wd;k rsm;aeonf? ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;onf vlwef;pm;wdu
k yf u
JG kd qifEJ$
jcif;tm;jzifh todynmyGifhvif;r_/ ynmay;r_&&SdcJh=u+yD; "e&Sifvl@
tzGJ@tpnf; tpGJtvrf;rsm;rS tvGwfkef;xGufae.? onf rdrd
wyfz@JG ukd wae@wjcm; odyo
f nf;pGm pk;kH +yD; rdr.
d atmifjrifrr_ sm;tm;
rnfo@kd rnfykH tuJjzwf&rnfukd oif,al eonf? rdr.
d tiftm;pkrsm;udk
xkom;ayom; &&Sad p+y;D wm;qD;r&Edik af om t&Sed t
f [kejf zifh }u;D xGm;
aeayownf;? ?
1913 ck/ rwfv?

10

um;vf rmh u f p f oif = um;csuf .


ord k i f ; qd k i f & m uH = urR m

rmhupf o
f if=um;csu.
f t"dut&mrSm qd&k ,
S v
f pf vl@tzG@J
tpnf;udk wnfaqmufot
l jzpf ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;. ordik ;f qdik &f m
tcef;udk &Si;f vif;jyocsuyf if jzpfayonf? Toif=um;csuu
f kd rmhupf u
f
&Si;f vif;wifjy+yD;onfh aemufyikd ;f wGif urBmt&yf&yf&dS jzpf&yfrsm;.
wd;k wufru
_ oufaojyvdu
k yf govm;?
Toif=um;csuu
f kd rmhupf u
f 1844 ckEpS w
f iG f yxrqH;k wifjy
cJo
h nf? 1848 ckEpS u
f xkwaf 0cJah om rmhupf /f tde*f ,fw@kd . uGejf rLepf
a=unmpmwrf; xJwiG f Toif=um;csuu
f kd jynfph o
kH nf/h pepfusonf/h
,ae@xufwikd f taumif;qH;k tjzpf wnf&adS eonfh &Si;f vif;csujf zifh
azmfjy+yD;av+yD? Ttcsed rf pS +yD; urBmo
h rdik ;f onf t"du umv 3 ck
tjzpf &Si;f vif;pGm uGjJ ym;oGm;onf? (1) 1848 ckEpS f awmfveS af &;rS
yg&pfbHktzGJ@ (1871 ckESpf) txd? (2) yg&pfbHktzGJ@rS k&Sm;awmfvSefa&;
Taqmif;yg;udk um;vfrmhupf f uG,v
f eG o
f nfh tESpf 30 ajrmufae@ukd
txdrf;trSwfyI a&;om;cJhjcif; jzpfonf? 1913 ckESpf rwfv 1
&ufae@xw
k f y&mA'g; owif;pmtrSwf 50 wGif xnfo
h iG ;f azmfjyonf?
11

(1905 ckEpS )f txd? (3) k&mS ;awmfveS af &;rS aemufyikd ;f wd@k jzpfygonf?
umvtoD;oD;&Sd rmhufpfoif=um;csuf. uH=urRmudk
qef;ppf=unfh =_ uygp@kd ?
(1)
yxrumv. tpydik ;f Y rmhupf o
f if=um;csuo
f nf rnfonfh
enf;ESirhf # v$r;f rd;k onfh tqifah e&mod@k ra&muf&adS o;ay? onf
tvGerf sm;jym;vSaom qd&k ,
S v
f pf0g'*d%
k ;f od@k r[kwf wdr;f !wrf r_ sm;xJrS
wcktjzpfom &Sad eao;onf? v$r;f rd;k xm;onfum; u|eaf wmfw@kd qrD S
ea&mepf0g'ESihf tajccHtm;jzifh wlnaD om qd&k ,
S v
f pf0g'omefrsm;
jzpfonf? wd@k onf ordik ;f v_y&f mS ;r_. ky0f g'tajccHukd em;rvnf
=uacs? t&if;&Sifvl@tzGJ@tpnf;&Sd vlwef;pm;toD;oD;. tcef;ESifh
t"dym` ,fukd rcGjJ cm;Edik b
f J jynfol / w&m;r#wr_/ tcGit
hf a&;
ponfh twkta,mif qd&k ,
S v
f pfpum;vH;k trsK;d rsK;d ESihf 'Dru
kd a&pD yjyif
a&;. "e&Sit
f ESpo
f m&udk zH;k uG,x
f m;=uonf?
1848 ckEpS f awmfveS af &;u atmf}uD;[pfus,f vkyaf eaom
a&mifp&kH o
dS nfh rmhupf f rwdik rf D qd&k ,
S v
f pf0g'omefrsm;udk emvef
rxlEikd af tmif xd;k ESuyf pfvu
kd o
f nf? awmfveS af &;u wdik ;f jynftm;vH;k rS
vl@tzG@J tpnf;&Sd vlwef;pm;toD;oD;udk wd@k . yr_vy_ &f mS ;csujf zifh
Zmwdyk rf sm; yGiu
hf somG ;aponf? 1848 ckEpS f ZGev
f yg&pfta&;tcif;
twGi;f orRw*d%
k ;f "e&Siv
f w
l ef;pm;u tvkyo
f rm;rsm;udk ypfowf
cJjh cif;u ypPn;f rJv
h w
l ef;pm; wckwnf;om qd&k ,
S v
f pfvuQ%m&So
d nf
qdo
k nft
h csuu
f kd aemufq;kH tcdik t
f rm yvdu
k o
f nf? xdv
k w
l ef;pm;.
trScD u
kd if;r_ukd vpfb&,f "e&Siv
f w
l ef;pm;onf rnfonfh azmufjyefa&;
rsK;d xufrqdk tqw&mydI
k a=umuf&@HG =uonf? ol&aJ bma=umifaom
12

vpfb&,frsm;onf azmufjyefa&;. a&S@arSmufwiG f c,0yfwmG ;ae


=uonf? v,form;rsm;onf ya'o&mZf tuif;tuserf sm;udk zsuf
od r f ; ypf j cif ; tm; auseyf E S p f o d r f h u m pepf w usjzpf a &;buf o d k @
ul;ajymif;oGm;=uonf? wd@k onf tvkyo
f rm;'Dru
kd a&pDEiS hf "e&Sif
vpfb&,f0g' t=um;wGif wcgw&H awGa0,dr;f ,dik w
f wf=ujcif;om
&Sdonf? vlwef;pm;ESifh rqdkifaom qdk&S,fvpf0g'ESifh vlwef;pm;ESifh
rqdik af om Edik if aH &;qdik &f m oif=um;csurf eS o
f r#rmS r[kwrf [wf ajym
aejcif;omjzpfa=umif; oufaojyvdu
k o
f nf?
yg&pfbHktzGJ@ (1871 ckESpf) u "e&Sif yjyifa&; jzpfay:
wd;k yGm;r_ukd +yD;qH;k apvdu
k o
f nf? orRwEdik if H qdv
k o
kd nfrmS vlwef;pm;
quf q H a &;rsm;ud k ajAmif t usqH k ; omef E S i f h azmf j yxm;onf h
Edik if aH wmfz@JG pnf;yHk omef. awmifw
h if;cdik rf mr_rmS ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;
. &J&ifrh a_ =umifo
h m jzpfayonf?
Oa&mywdkuf&Sd wjcm;wdkif;jynftm;vHk;rS ydkrdk_yfaxG;aom/
rjynfhpHkao;aom jzpfay:wdk;yGm;r_onfvnf; tvm;wlwduspGm
zGJ@wnfvmonfh "e&Sifvl@tzGJ@tpnf;qDodk@ a&muf&SdoGm;aponf?
rkew
f ikd ;f rsm;ESihf awmfveS af &;umvjzpfonfh yxrumv (1848 ckEpS rf S
1871 ckEpS f txd) . tukeyf ikd ;f wGif rmhupf rf wdik rf D qd&k ,
S v
f pf0g'rSm
Zmwford ;f oGm;av+yD? trScD u
kd if;onfh ypPn;f rJv
h w
l ef;pm; ygwDrsm;
jzpf=uaom yxrtifwmae&Sief ,f (1864 ckEpS rf S 1871 ckEpS t
f xd)
ESihf *smref qd&k ,
S 'f rD u
kd &ufwpf ygww
D @kd ayguzf mG ;vm=uonf?
(2)
'kw,
d umvydik ;f (1872 ckEpS rf S 1904 ckEpS t
f xd) ESihf yxr
umvydik ;f wd@k . jcm;em;csurf mS +ird ;f csr;f aom vuQ%mESihf awmfveS f
13

a&;rsm; rjzpfymG ;jcif;yif jzpfonf? taemufwikd ;f . "e&Siaf wmfveS af &;


rsm;onf +y;D qH;k cJah v+y?D ta&S@wikd ;f rSmrl TuJo
h @kd aom awmfveS af &;rsm;
&ifrh n
S rhf vmao;ay?
taemufwikd ;f rSm tem*wftajymif;tvJ umvtwGuf
+ird ;f csr;f pGm jyifqifa&;tqifo
h @kd 0ifa&mufvmonf? tajccHtm;jzifh
ypPn;f rJjh zpfaom qd&k ,
S v
f pf0g'ygwrD sm; ae&mtES@H ay:xGuv
f monf?
wd@k onf "e&Siyf gvrD efpepfukd toH;k y&efaomfvnf;aumid;/ rdrw
d @kd .
ae@pOfowif;pm/ ynma&;Xme/ tvkyo
f rm;or*~rsm;ESihf or0g,rrsm;
wnfaxmif&efaomfvnf;aumif; oif,v
l m=uonf? rmhupf o
f if=um;
csuo
f nf vH;k 0atmifjrifr&_ um us,jf yef@pmG jyefE@HS vmonf? ypPn;f rJh
vlwef;pm; tiftm;pkrsm;udk a&G;cs,pf pk nf;r_EiS hf ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;.
aemifvmrnfw
h u
kd yf JG jyifqifrj_ zpfpOfonf jznf;!i;f apumrl a&S@o@kd reS rf eS f
wufvrS ;f aeonf?
rmhufpf0g'. oabmw&m;atmifyGJa=umifh . &efol
rsm;onf rmhupf 0f g't
D jzpf ta&cHvu
kd =f u&awmhonf? Tonfum;
ordkif;. tEkydavmryif jzpfonf? twGif;Y v_dufpm;aeaom
vpfb&,f0g'onf qd&k ,
S v
f pf tacsmif0g' toGiEf iS hf jyefvnftouf
oGi;f &ef u;pm;=uonf? tacsmiform;rsm;onf }u;D jrwfaom wdu
k yf JG
rsm;twGuf tiftm;pkaqmif;aeonfh umvudk wdu
k yf rJG sm;tm;
pGef@y,fjcif;tjzpf t"dy`m,f zGifhqdk=uonf? tcpm;u|efpepfudk
qef@usio
f nfh wdu
k yf t
JG wGuf aus;u|erf sm;. tajctaeaumif;rGef
vmatmif vkyjf cif;tm; aus;u|erf sm;onf olw@kd . vGwv
f yfciG u
hf kd
ydu
k q
f H 5 jym;ESihf a&mif;pm;vdu
k jf cif; jzpfonf[k ajym=uonf? vl@tzG@J
tpnf;+idr;f csr;f a&;/ qdv
k o
kd nfrmS aus;u|eyf ikd &f iS pf epfEiS hf +idr;f csr;f a&;/
vlwef;pm;wdu
k yf JG pGe@f vw
$ af &;ponfw@kdukd wd@k u a=umufa=umuf&@HG&@HG
14

a[majym=uonf? ygvrD efxrJ S qd&k ,


S v
f pftrwfrsm;/ tvkyo
f rm;
v_y&f mS ;r_twGi;f &Sd tm%mydik t
f rsK;d rsK;d ESihf pmempdw&f adS om ynm
wwfrsm;t=um;wGif wd@k tm; =unf!o
kd l trsm;tjym; &Sad yonf?
(3)
tacsmiform;rsm;u vl@tzGJ@tpnf; +idrf;csrf;a&; udk
cs;D usL;cef;zGiI
hf 'Dru
kd a&pD atmufrmS rkew
f ikd ;f qif&ef rvdak wmh[k
ajymr+yD;rDwiG f urBmrh ek w
f ikd ;f }uD;. opfviG af om tpycsuo
f nf tm&S
wdkufY ay:xGufvmonf? k&Sm;awmfvSefa&;+yD;onfh aemufwGif
wl&uDjynf/ yg&mS ;jynfEiS hf wkwjf ynfawmfveS af &;rsm; jzpfvm=uonf?
u|eaf wmfw@kd a&muf&adS eonfrmS Tod@k rek w
f ikd ;f rsm; qifaeaom umv
ESihf rkew
f ikd ;f rsm;u Oa&mywdu
k u
f kd wk@H jyefu
kd cf wfaom umv
yifjzpfonf? ,Ofaus;aom 0HykavGtrsKd;rsKd;u tHw}udwf}udwf
jzpfaeaom }uD;jrwfonfh wkwo
f rRwEdik if .
H uH=urRmrnfo@kd yif&adS p
urBmay:&Sd rnfonfh tiftm;urS a[mif;EGr;f onfh v,fu|epf epfukd
tm&Swu
kd w
f iG f jyefvnfxal xmif Edik v
f rd rhf nf r[kw?f tm&SEiS hf tm&S
wydik ;f wdik ;f jynfrsm;rS jynfov
l x
l .
k &J&ifah om 'Dru
kd a&pDa&;udk okwo
f if
&Si;f vif;Edik v
f rd rhf nfvnf; r[kwaf y?
vlxw
k u
kd yf JG jyifqifrE_ iS hf wd;k wufrt
_ ajctaersm;udk owd
rrlr=d uonfh vltcsK@d onf Oa&mywdu
k .
f t&if;&Sipf epf qef@usiaf om
tqH;k tjzwfwu
kd yf JG tcsed &f n
S =f umaeonfukd awG@jrif+y;D pdwyf sujf cif;ESihf
rif;rJ0h g'bufo@kd a&mufuek =f uonf? Trif;rJ0h g'. pdwyf surf _ rnfr#
tjrifwI
kd rnfr#o&l aJ bma=umifonfqo
kd nfukd ,ck u|eaf wmfw@kd
awG@jrifEdkifyg+yDd?
Oa&my pdwu
f ;l pHEiS w
hf al om wdu
k yf x
JG o
J @kd tm&Swu
kd rf S oef;
15

aygi;f 800 &Sad om jynforl sm; yg0ifvm=uonfh jzpf&yfonf u|eaf wmf


wd@k twGuf pdwyf supf &mr[kw/f owW&d v
dS mp&mom jzpfonf?
tm&Swu
kd f awmfveS af &;rsm;u vpfb&,f0g'. aysmn
h rhH E_ iS hf
odrzf si;f r_uv
kd nf;aumif;/ 'Dru
kd a&pDvx
l .
k trScD u
kd if;pGm v_y&f mS ;r_.
xl;jcm;aom ta&;ygru
_ v
kd nf;aumif;/ ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;ESihf "e&Sif
vlwef;pm;rsK;d pHk t=um;&Sd jywfom;aom pnf;a=umif;udv
k nf;aumif;
tvm;wlyif jyovdu
k af yonf? Oa&mywdu
k Ef iS hf tm&Swu
kd f tawG@
tuHrsm;udk &&S+d yD;onfah emufwiG f vlwef;pm;ESihf rqdik af om Edik if aH &;/
vlwef;pm;ESihf rqdik af om qd&k ,
S v
f pf0g' ta=umif;ajymol rnfou
l kd
rqdk avSmiftrd x
f YJ xnfx
h m;I =opa=w;vsm; om;ydu
k af umifEiS t
hf wl
jyoxm;&efom &Sad wmhonf?
Oa&mywdu
k o
f nf tm&Swu
kd .
f aemufrmS vl;vGe@f vy_ &f mS ;
vmonf? od@k aomf tm&SypkH t
H wdik ;f r[kwaf y? 1872 ckEpS rf S 1904
ckEpS t
f xd +idr;f csr;f aom umvonf jyefrvmpwrf; ukev
f eG o
f mG ;
av+yD? aexdkifr_p&dwf }uD;jrifhr_ESifh x&yfpftzGJ@rsm;. zdESdyfr_a=umifh
rupH zl;jyif;xefaom pD;yGm;a&;wdu
k yf rJG sm; ay:xGuv
f monf? vpfb&,f
0g'. v_u
d pf m;xm;jcif;udk trsm;qH;k cH&aom t*Fvyd t
f vkyo
f rm;rsm;
onfyif Twdu
k yf x
JG o
J @kd yg0ifvm=uonf? acgi;f trm qH;k "e&Sif
vlwef;pm; ajr&Sirf sm;. wdik ;f jynfjzpfaom *smr%DwiG yf if Edik if aH &;
tusyt
f wnf; &ifrh n
S v
hf maeonfukd u|eaf wmfw@kd awG@jrifae&onf?
aoG;l;aoG;wef; vufeufwyfqifrE_ iS hf e,fcs@J 0g' ay:vpDw@kd u acwfopf
Oa&mywdu
k u
f kd ,rf;td;k }uD;ESihf yd+k yD;wlaom vl@tzG@J tpnf; +idr;f csr;f
a&; qDodk@ ydk@aqmifay;vdkufonf? wcsdefwnf;rSmyif "e&SifygwD
tm;vH;k . ysupf ;D ,d,
k iG ;f r_EiS hf ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;. &ifu
h suv
f mr_w@kd
onf rSerf eS }f uD; wd;k yGm;vsu&f o
dS nf?
16

rmhupf 0f g' ay:xGuv


f m+yD;onfah emuf urBmo
h rdik ;f . umv
}u;D 3 ckpvH;k wGif rmhupf 0f g'onf oufaojycsuo
f pfrsm;ESihf atmifjrifr_
opfrsm; &&Sv
d mcJ+h yD jzpfonf? r=umrDqu
kd af &mufvmawmhrnfh ordik ;f
umvwGif ypPn;f rJv
h w
l ef;pm;. oif=um;csujf zpfaom rmhupf 0f g'tm;
ydrk }kd uD;rm;onfh atmifjrifrr_ sm;u apmifh uaeayonf? ?
1913 ck/ rwfv 1 &uf?

17

You might also like