AFFE JALE

(1902, stanbul - 24 Temmuz 1941, stanbul), ilk Trk kadn tiyatro oyucusudur. Hicaz makamndaki o Selahattin Pnar bestesindeki gibi, "Bir bahar akam", rastlatlar. stanbul Kudili ayrnda... Hafz Burhan konserinde... Selahattin Pnar, stadn arkasnda tambur alyordu. Nicedir saz salonlarnn en sevilen besteci ve icraclarndan biriydi. Afife Jale ise Darlbedai'de sahneye karak "Tiyatrodaki ilk Mslman kadn oyuncu" olarak tarihe gemi, ancak tiyatro zaptiye tarafndan baslnca kap nne konulmutu. siz, sahnesiz ve kimsesizdi. Acsn yattrc haplarla dindirmeye alyordu. kisi de 25 yandayd. Belki de gftedeki gibi "imde uyanan eski bir arzu/ dedi ki yllardr aradm bu/ imdi soruyorum bkp boynumu/ Ah, daha nceleri neredeydiniz" dediler. Ve evlenmeye karar verdiler. Genliklerini aclar iinde harcamlard. Evlenince hayat boyu skaladklar her eyi birlikte yapmaya altlar. Evde saklamba oynadlar. Bahede enginar yetitirip yartrdlar. "Bir ocuk resmi" kvamnda iirler yazdlar. Pnar ald; Afife dinledi. Ancak gzel gnler uzun srmedi. Afife, tiyatrosuz yaayamyordu ve tiyatronun boluunu uyuturucularla dolduruyordu. Suriyeli bir eczac onu morfine altrmt. Selahattin Pnar, bir gn einin le uykusu iin ekildii odasnn anahtar deliinden ieri baktnda, damarna morfin rnga ettiini grd ve kt. Morfin iin eczacyla ilikiye girmiti Afife... Ama Pnar, eine fkeden ok, merhamet duyuyordu.Onu hayata dndrebilmek iin rpnmaya balad. Srekli melankolik besteler yapar olmutu. rpndlar, bu gidii geri evirebilmek iin... Olmad! Selahattin Pnar, kendisi de morfin tuzana der gibi oldu. Bunun zerine Afife, "Terk et beni" diye yalvard ona... "Yoksa sen de mahvolacaksn, brak beni gideyim" dedi. Pnar, 6 ay sonra Afife Jale'yi terk etti. imdi ikisi iin de en kt yllar balyordu. Afife, kimsesiz ve be parasz, tenha parklarda yatp kalkar, aevlerinde karnn doyururken ayrld einin kendisinin ardndan yazd arklar ta plaktan dinleyip alad. Ayrlk acsn yeni bir evlilikte dindirmeyi deneyen Selahattin Pnar ise hi birlikte yatmayaca bu kadndan ksa srede ayrld. Afife Jale, kimsesizliinin, terk edilmiliinin, yoksulluunun son dura Balkl Rum Hastanesi'nde, bir deri bir kemik veda etti hayata... lm, gazetelere haber bile olmad. Cenazesine 4 kii katld. Mezar yeri de mektuplar ve fotoraflaryla birlikte kaybolup gitti. Unutuldu... Selahattin Pnar, Afife'nin lmnn ardndan paralad kendini... Nice lmsz, hicran dolu besteye imza att. Son katld radyo programnda "Hatralar" arksn seslendirdi: "Beni de aln koynunuza hatralar/ dolanp kalaym bir an boynunuza hatralar" Bir sre sonra mdavimi olduu Todori meyhanesine gitti; doktorlarn yasak ettii ne varsa hepsini smarlayp sofray detti. Raksn yudumlarken son nefesini verdi. "Her yl lm yldnmmde mezarma bir byk rak dkn" diye vasiyet etti. Son yolculuuna mezarlkta kendi bestesi alnarak uurland: "Snd yadmda akisler gibi akn seheri..." Nereden sevdim o zalim kadn Bana zehir etti hayatn tadn Sylemem sormayn asla adn Bana zehir etti hayatn tadn Gnmzde Yap Kredi Sigorta tarafndan dzenlenen ve geleneksellemi hale gelen Afife Tiyatro dlleri her yl sanatnn ansna dzenlenmektedir. lm Babas onun tiyatrocu olmasna karyd ve Afife'nin oyuncu olmasn hafiflik olarak grmekteydi. Afife evden ayr yaamak zorunda kald. Bu arada Darlbedayi'deki cretli grevine de son verildi. Gvencesiz ve parasz kald. Yaad skntlar nedeniyle iddetli ba arlar ekmeye balad. Doktoru morfinle tedavi yoluna giderek byk bir yanllk yapt ve Jale morfin bamls haline geldi. Yaamnn son yllarn Bakrky Ruh ve Sinir Hastalklar Hastanesi'nde geirdi ve 39 yandayken burada ld.