RHINOCEROS 3.

0
19 Dakikada Rhinoceros 3.0 reniyorum El Kitab

Hazrlayan: Gemi n. ve Gemi Mak.Mh.Ali ZEN Selah Mak.ve Gem.End.Tic.A.. aliozen@selahshipyard.com

Sayfa No. 1

1. Rhinoceros Giri
Rhinoceros program, aldnda aadaki ekildeki ekran karnza gelecektir. Komut Satr st Toolbarlar

Sol Toolbarlar alma Alan Tabaka Ayarlar Para Ayarlar Alt Menler

1.1.

Dosyalarn Almas

Komut satrnn stndeki, ana mendeki File / Open diyerek veya st Toolbarn en st srasnda, soldan ikinci dmeye tklayarak nceden kaydedilmi bir dosyay aabilirsiniz.

Dosya Tipi
Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 2 Dosya tipi seildikten sonra, ekranda sadece o tipten dosyalar grnecektir. 1.2. Dosya Tipleri

Dosya tiplerinden genel olarak kullanabileceimiz bazlarn sralarsak, 3DM ; Rhino 3d Model dosyas, 3DS ; 3D Studio Max dosyas, IGES ; International Graphics Exchange dosyas, DWG ; AutoCADin DXF kurallarna uymayan normal drawing dosyalar, DXF ; AutoCADin Drawing Exchange File, standart dosya deiim uzants. 1.3. Dosyalarn Kapatlmas

Dosyalar, File / Exit ile kapatlr. Ancak bu seenein, program tamamen kapataca unutulmamaldr. Dosyalar kapatlacanda, Save changes to #dosya ad# ? eklinde sorulan soruya, yaplm olan deiikliklerin dosyaya ilenmesi isteniyorsa, Evet, dosya deitirilmeden kapatlmak isteniyorsa Hayr eklinde yant verilmelidir. Kapatmaktan vazgeildiyse, Cancel tklanarak programa geri dnlr. 1.4. Programn Ayarlarnn Yaplmas

Program ayarlar, File / Propertiese tklanarak yaplr. Dikkat edilmesi gereken en temel ayarlar: - Units alt balnda; Model Units, Milimetre (veya el ile koordinatlar hangi birimde girilecek ise o birim) olarak seilmi olmaldr. - Grid alt balnda, alma alannn klavuz izgilerinin lleri belirlenmelidir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 3 Colors alt balnda; alma alanndaki her elemann standart renkleri tayin edilir. Arka plana siyah renk verilerek, AutoCAD benzeri allabilir. General alt balnda; Never Repeat These Commands boaltlarak, AutoCADdeki gibi Erase, Undo gibi komutlarn da tekrarlanabilir hale gelmesi salanabilir. Keyboard alt balnda; klavye zerindeksyol tular oluturulabilir. Bunlar, kiinin tercihine gre deiebilecek olup, kullanm rahatl asndan nem tarlar. Aliases alt balnda;

kiiye zel komutlar hazrlanarak, programda kullanm rahatl salanabilir. Rhinoceros, toolbarlardaki dmelere tklayarak alt gibi, komut satrna komutlarn yazlmasyla da kullanlabilir ve bu kullanmda, her bir izgi iin uzun uzun _Lines veya benzeri ekilde her bir dikdrtgen iin _Rectangle yazmakla uramamak iin, bunlarn yerine L, REC gibi ksa komutlar oluturulur. Yukarda rnei grd gibi, her bir Aliasn hangi Command macro yerine getii tanmlanmtr. Bu tanmlar, Export vastasyla Txt dosyalarna aktarlabilir ve Import ile geri arlabilirler. Not: Bu CDde bulunan Alias.txt dosyasn Import ederek, AutoCAD benzeri komut tanmlaryla, hzl bir balang yapabilirsiniz. Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 4 1.5. Men ve Toolbarlarn Belirlenmesi ve Kullanm

Menlerdeki dmelerin temel olarak er fonksiyonlar bulunur. - zerlerine dorudan sol fare tuuyla tklanrsa, o dmenin en belirgin zellii aktif hale gelir. - Sa alt kesinde ufak beyaz ok bulunan dmelere, fare sol tuu ile zerine basl tutulursa veya sa tuu ile tklanrsa (bu ancak sa tua ayr bir komut tanmlanmamsa geerli olur), bir alt menleri ortaya kacaktr. rnein, ember izmek iin tklanan dmenin alt mensnde, deiik trden ember izme yntemlerine giden farkl dmeler belirecektir.

Bir dier ihtimal ise, ift komut tanml dmelerdir. Bu dmelerin zerinde durulup, henz tklanmadnda, yardmc bilgi aadaki gibi grnecektir. Bu bilgilerde, eer fare sol tuuyla tklanrsa yahut sa tuuyla tklanrsa, hangi komutun alaca belirtilir. Bir dme hem ift fonksiyonlu hem de sol tu ile zerine basldnda alt mens alacak ekilde olabilir.

Programda hazr bulunan toolbarlar, en stlerindeki veya sol taraflarndaki, beyaz izgilerden tutularak tanabilir. Tanan ve yerinden oynatlan toolbarlarn sa st kesinde x belirecektir. Buna tklanarak o toolbar (gereksiz grld taktirde) kapatlabilir. Tools / Toolbar Layout...a tkland taktirde, btn Toolbarlar listelenecek, ekranda grntlenmek istenenlerin iaretlenmesi beklenecektir. Bu sayede, kapatlan toolbarlar tekrar tekrar alp kapanabilir ve gereksiz grlen toolbarlarn kapatlmasyla alma alan geniletilebilir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 5

Not: Denemek amal, ana menlerin zerlerine basl tutarak, dmelere tklayarak vs. alt menler incelenebilir, bylece, hangi komutlarn nerelerde olduklar ile ilgili ainalk salanabilir.

2. Tiriz (Spline) Erileri ve zellikleri Genel

Rhinoceros, AutoCAD vb. programlar; MS Paint, Adobe Photoshop gibi programlardan ayran en temel zellik, bu programlarn piksellerin boyanmas ve ekranda grntlenmesi eklinde deil, koordinatlar belli vektrlerin grntlenmesi eklinde alyor olmasdr. Bu durumda eri izgiler, matematiksel olarak ifade edilmelidir ki yerleri, dorultular vs. kesin olsun. Bunun en temel yolu uluslararas kabul grm; Spline, B-Spline, NURBS (ki bu B-Splinen geniletilmi bir eklidir) gibi eri tipleri kullanlmasdr. Bu konularda detayl bilgiler, T Gemi naat ve Deniz Bilimleri Fakltesi, Yrd. Do. Ebru N. Sarzn ders notlarnda (nternette, www.gidb.itu.edu.tr/staff/ebru/HandoutB-splines.pdf adresinden ulalabilmektedir.) veya Prof. Dr. mer Grenin el yazs ders notlarnda (Faklteden temin edilebilir.) bulunmaktadr. Rhinoceros program, NURBS (Non-uniform rational B-Spline) tr erilerin ve yzeylerin kullanm iin ideal bir programdr. Detayl bilgi ders notlarnda bulunmak zere, bu eri/yzeyler, kontrol poligonlar (bir tr mknats grevi gren noktalarn oluturduu a-yap) ile temsil edilmekte, dzgn yzeylerin elde edilmesini salamakta ve IGES gibi dnya standard bir dosya deiim format tarafndan tannmas ile ANSYS, Maxsurf gibi programla bir arada allabilmesine imkan tanmaktadr. Not: Bu notlarn devamnda NURBS ile ilgili temel bilginin edinildii kabul edilecektir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 6

3. Rhinoceros Kullanm izim zellikleri

Rhinoceros, interaktif olarak kullanlan bir izim programdr. Bunun en belirgin gstergesi olarak, izim ekrannda, Perspective dnda farenin sa tuuyla ekrana basl tutarak, fareyi hareket ettirmek suretiyle ekranda 2-B gezinilebilir (Pan) ve perspektif ekrannda benzer ekilde 3-B olarak gezinilir (3-B). Bunun dnda, komutlarla allmaya balandktan sonra, bir ekranda, sa tua tek sefer tklanmasyla, en son allan komut tekrar altrlabilir. Not: Bu notlarda, karkl nlemek amacyla, programda ingilizce olarak geen kelimeler, tanmlar verildikten sonra, ingilizce halleriyle kullanlacaktr. 3.1 Viewport Ekran Ayarlar Modelin, grntlendii ana ekrann her bir parasna viewport denmekle birlikte, program standart olarak, bir st, bir sa, bir kar ve bir perspektif olmak zere drt viewport ile almaktadr. Bu say mensnden deitirilebildii gibi, viewportlarn ekranda kaplad alanlar, kelerinden tutarak ekmek vastasyla ayalanabilir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 7

Bir viewportun sol st kesindeki ismine sa tula tklayarak yukardaki menye ulalr. Burada dikkat edilecek nemli unsurlardan bazlar aadaki gibidir. - Set View, alt mensnden, o grntnn izometrik veya dorudan hangi grnt olduu belirlenir. - Ksayol tular da grnen; Wireframe, Shaded, Ghosted vs. grntleme ekilleri seilerek, ekranda modelin o viewportta nasl grntlenecei seilir. Programn hzl almas asndan, wireframe ( izgilerden oluan ve yzeylerin zel bir ekilde grntlenmedii) modu tercih edilmelidir, bunun yansra biraz fikir vermesi asndan, Shaded, ve shadedda grnmeyen ksmlar grebilmek iin transparan olarak modeli gsteren ghosted grntleme ekilleri de kullanlabilir. Fakat, ilem tamamlandktan sonra, wireframee dnlmesi nerilir.

(1)

(2)

Birinci ok ile gsterilen ksmdaki dme, standart sayda (1,3 veya 4) viewport ayarlanmasn, dier ok ile gsterilen dme ise el ile yeni bir viewport eklenmesini salamaktadr. Her bir viewportun sol kedeki ismine ift tklayarak, ekranda sadece o viewportun grnmesi salanabilir, ayn ekilde dier viewportlar tekrar ift tklanarak geri getirilir. Ayrca, programda bir komut alrken de bu zellik kullanlabilir. Bu sebeple, ok (3 veya4) viewport ile alarak, gerektiinde, tek viewportlara gidipgelerek allmas uygun bir yntem olur. 3.2 Tabakalar (Layer) ile almak Ana ekranda, sa alt tarafta bulunan Layerlar ksm, tpk Para zellikleri ksm gibi, istendii taktirde, srekli sa altta aktif halde veya istenmedii zaman grnmez halde (ekran yerinden tasarruf amal) kullanlabilir. Tabakalar, topolojik veya benzeri Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 8 bir alakas olan, paralarn zelliklerini her seferinde ayarlamamak iin, ortak ayarlar kullanmalarn salayan, resmin iin istendii zaman saklanabilen, kilitlenebilen katmanlardr. Fakat bir parann bir layerda olmas o parann, o layern zelliklerini ille de kullanaca anlamna gelmez. Paralara ayrca bir sonraki ksmda bahsedilecei gibi zel olarak ayarlar verilebilir. rnein, bir yatn modeli yaplacanda, tekne bir layer, gverteler bir layer, perdeler bir layer, elemanlar bir layer, camlar, kaplar vb. bir layer eklinde layerlar halinde model oluturulabilir. Bylece, bir kere ayarlandktan sonra fazla deimeyecek tekne layer grntlenmeyerek, gereksiz program zorlanmas ortadan kaldrlabilir. Bu ve benzeri ekilde, layerlarla almak ok sayda avantaj salayacaktr.

Yukardaki balk teknesi modelinde; tekne, gverte, vin ve styap layerlar aktr. Aadaki resimde, rnek olarak, styap layerlar kapatlacak olup, geriye kalan layerlar alacaktr.

Not: Grntler, belirgin olmas iin, Shaded view olarak alnmtr.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 9 3.3 Paralarn zellikleri Paralarn zelliklerini, iki ana balkta toplayabiliriz. Bunlar, nesne (object) ve malzeme (material) ayarlardr. - Nesne ayarlar, ekranda alrken, izme ilemi devam ettii srece, o parann hangi layerda ve ne renkte olduunun ayardr. nceki ksmlarda bahsi getii gibi, parann layerinin seilmesi, o layerin standart rengini paraya atar ve parann renginin belli olmas iin yeterlidir. Ancak, para topolojik olarak uygun bir grupla layerlatrlmsa ama farkl bir renge atanmak isteniyorsa, bu durumda, Color (renk) ByLayerdan farkl bir renk seilerek, Layern renk ayar yok saylr. Ancak buradaki rengin sadece, model ekranndaki renk olduu ve malzeme zellikleriyle alakas olmad unutulmamaldr. Yani, nesne zelliklerinde yeil olan bir para, malzemesi ayrca seilmedii srece, sadece izim ekrannda yeildir ve render resmi alndnda, beyaz mat renkte olacaktr. kinci zellik tr, malzeme zellikleri dir ve nesne zelliklerinin tersine, maddenin resmi alndnda nasl grneceinin tercihidir. Ayn ekilde, bu ayarlar, ekranda modelin zerinde bir deiiklie sebebiyet vermeyecek sadece render alndnda, parann malzemesini belirleyecektir. Malzeme zellikleri kendi iinde en genel haliyle eittir: Birincisi Layer, yani madde bulunduu layern malzeme zelliklerini tar. kincisi Plug-in, yani zel bir malzeme eklentisi programa nceden yklenmise, bunu arr. Browse tklanarak, malzemeye ahaptan, suya kadar ok eitli malzeme zellikleri verilebilecei grlr. ncs ise Basictir. Yani temel renklere sahip, matl ve seffafl el ile belirlenen temel malzemedir. Paralara temel (basic) malzemelerle renk verilerek, basit ama grsel olan ktlar alnabilir ve bu durumda, ok zellikli malzemelerle alnacak ktlardan, ok nemli miktarlarda zaman tasarrufu yaplm olacaktr.

3.4 Rhinoceros ile izgi izmek ve Alt menlerin kullanm Rhinoceros programnda izgi izebilmek iin, ncelikle hangi bak asndan baklaca tespit edilmeli ve o viewporta ift tklanarak aktif hale getirilmelidir. Sonrasnda, sol taraftaki ilk men stununun ikinci dmesine sa fare tuuyla (Line Segments) veya sol fare tuuyla (Polyline) tklanarak komut balatlr. Rhinocerosta komutlar balatldktan sonra yukardaki komut satrnda, devam etmek iin gerekli talimatlar grnecektir. Balang noktasna ve biti noktasna tkladktan sonra komut otomatik olarak kapanacaktr. Rhinocerosta farkl izgi komutu bulunur. Bunlardan Line, tek bir balang noktas ve biti noktas olan doru parasdr. Line Segments, tek bir komutla arka arkaya Line izmeye yarayan bir komuttur. izgiler izildikten sonra seilirlerse grlecektir ki, her bir izgi ayr bir nesnedir. Polyline ise Line Segments gibi tek seferde izilir ve farkl olarak, seildiinde tek para olduu grlr. Polylinen noktalarn izerken, dnp dolatktan sonra, balang noktasna tekrar tklanrsa, komutun otomatik olarak kapand grlr ve bu ekildeki polylinelara kapal (closed) ad verilir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 10 izgilerle ilgili temel komutlar aadakilerdir: L: Line (veya Line Segments olarak Alias tanmlanabilir.) (bkz. Blm 1.4) PL: Polyline Dier tm eri eitleri iin Line dmesine sol tula basl tutup, inceleyebilirsiniz. Bir izgiyi izerken, istenen noktalar semenin eitli yollar vardr. Bunlardan ilki fare ile resmin zerindeki herhangi bir yere tklamaktr. Bu durumda, boyutlu uzayda z karar bir noktadan izgi gemi olur. Yine gz karar olmasna ramen, alt mende Snap zellii aktif ise, milimetrik olarak tamsay koordinatl bir noktaya izgi ulaacaktr. Snap zellii F9 ksayol tuuyla aktif hale getirilebilir ve kapatlabilir. izginin getii noktay belirlemenin bir dier yolu, boyutlu koordinat, aralarna virgl koyarak el ile ekrana girmektir. (rn. 0,0,0 veya 1.23,3.13,4.9) rnekte grld gibi, program ondalk say ayrmn nokta ile yapmaktadr. izgi izmenin bir dier yolu, balang noktas belli ise, eksenlere paralel olarak elle girilecek bir miktar kadar bir ynde ilerlemek eklinde olur. rnein, bir noktaya tklandktan sonra el ile 300 yazlp tklanrsa, ve sonrasnda fare ile 300 mm ilerlenecek dorultuya tklanrsa, izgi o dorultuda 300 mm ileride son bulacaktr.

ekilde grlen beyaz ksm, dorultunun doru grnmesi iin olup, 300 mm kadarlk ksm koyu renkte ayrt edilmitir. izgi izerken, bir dier kolaylk ise daha nceden izilmi izgi ve yzeylerin noktalarndan hiza almak veya dorudan onlara tklamaktr. Programn bu noktalar

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 11 tam olarak tanyabilmesi iin, hangi trden noktalarn tannaca aada Osnap ayarlarndan belirlenmelidir. Buradaki zellikleri ksaca aklamak gerekirse, End: Balang ve biti noktalar, Near: izgiler zerindeki herhangi noktalar, Point: Ekranda salt nokta olarak bulunan eler, Mid: izgi ve yzeylerin orta noktalar, Cen: ember ve yaylarn merkez noktalar, Int: Birden ok izgi ve yzeylerin kesiim noktalar, Perp: Balanm olan izginin ilgili elemana dik uzants, Tan: ember ve yaylara teet uzantlar, Quad: ember ve yay elerinin eyrek snrlar, Knot: Eri ve izgilerin dm noktalar. Osnap ve Snap dnda alt mende iki dme daha bulunmaktadr. Ortho dmesi seili olduunda izim ortogonal devam edecektir. Yani bir izgi izilmeye balandktan sonra, bir sonraki noktas (Osnap ile baka bir dorunun bir noktas yakalanmad srece) 90 derece ve katlar bir dorultuda gitmesine izin verilir. Ara alarda hareket kstldr. Bu zellie hzlca erimek ve kaldrmak iin ksayol tuu F8dir. Planar dmesi ise ad zerinde Dzlemsel almak iindir. Yine Orthoda olduu gibi, Osnap ile yakalanmad srece, balanan izgi ayn iki boyutlu dzlemde izilmeye devam edecektir. rnein, Top viewportunda (yani x-y dzleminde ve belirli bir sabit z deerinde) balayan bir eri ayn z deerini koruyarak, x-y dzleminde iki boyutlu olarak izilmeye devam edecektir. 3.5 Spline ve Benzeri Erilerin izilmesi Soldan ikinci mennn ikinci dmesi eri dmesidir. Bu dmeye sol tula tek sefer tkland taktirde, bir B-Spline erisi kontrol noktalar tklanmak suretiyle, ayn bir nceki ksmda izgi izerken yapld gibi eri izilebilir. B-spline erisi kontrol noktalarn birer mknats gibi kullanyor olup, noktalar tam eri zerinde olmayacaktr. Erinin tam olarak tklanan (veya el ile girilen) noktalardan gemesi istendii taktirde, eriler alt mensnde Curve Interpolate Points dmesine tklanmaldr.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 12 Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: SPL: Curve Interpolate Points (AutoCADdeki spline ile ayn mantkla alr.) CRV: Curve 3.6 Dikdrtgen, Elips, ember ve Yaylarn izilmesi Rhinoceros programnda dikdrtgen, elips, ember ve yaylarn izilmesi, nceki ksmlarda deinildii gibi, sadece doru komutun tercih edilmesi ve komut satrnda istenen verilerin, istendii srayla verilmesinden ibarettir. En temel Circle komutuna tklandnda, ncelikle merkez noktas sonrasnda emberin yarap istenecek ve komut sonlanacaktr. Temel olarak Arc komutunda ise, merkez nokta ve yarap deerinden ziyade, herhangi noktadan, yalnzca bir yay parasnn geebilecei gerei kullanlr. noktaya arka arkaya tklanarak, yay izilir. Rectangle komutunda, izilmek istenen drtgenin iki apraz kesine tklanr ve komut sonlandrlr. Ellipse komutunda, elipsin nce merkezine, sonra iki dorultudaki yarap deerlerine tklanr ve elips izilir. Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: A: Arc C: Circle EL: Ellipse REC: Rectangle Dier benzeri komutlar iin, sol ana mendeki 3. ve 4. dmelerin alt menleri ile, soldan ikinci mendeki 3. ve 4. dmelerin alt menleri incelenmelidir. Komut tanmlar Alias tanmlama ksmnda yaplarak, izimde sk kullanlaca ngrlen komutlara ksa isimler verilebilir. 3.7 Paralarn telenmesi, Kopyalanmas ve Dizi Haline Getirilmesi izimi yapan kii, ayn paray tekrar tekrar izmek yerine, varolduu bir noktadan dierine bunu tayabilir veya kopyalayabilir. Bunun iinkomut altrldktan sonra, telenecek/kopyalanacak paralarn seilmesi istenecektir. Sonrasnda komutun referans noktas ve hedef noktalar seilerek, boyutlu uzayda, bu iki noktann her dorultudaki uzakl kadar, paralarn her noktas, izgisi ve yzeyi de telenecek/kopyalanacaktr. Bir para eit aralklarla kopyalanmak istendiinde, o para Array komutu ile, her iki dorultuda adeti ve mesafesi seilerek, o mesafe kadar aralkla ve o adette kopyalanr. Paralar telemenin, en bata deinilmesi gereken en temel yolu, o para seili iken, o parann zerindeki bir noktaya basl tutarak, paray hareketli hale getirmek ve istenen noktaya srekleyerek brakmaktr. Fakat bu yol yine gz karar, milimetrik almaktan uzak bir yol olduu iin tercih edilmez.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 13 Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: M: Move CO: Copy AR: Array 3.8 Paralarn leklenmesi, Dndrlmesi ve Aynalanmas Scale komutu ile paralar 1/2/3 boyutlu olarak, istendii taktirde belli bir lek katsays kadar veya bir referans uzunluuna orantl baka bir uzunluk kadar leklenebilir. Komut altrldktan sonra, paralar seilecek, referans noktas seilecek, a) Oran el ile girilecek b) Referans dorultusu ve sonrasnda hedef uzunluk kadar noktaya tklanacaktr. Aadaki resimlerde 1,2 ve 3 boyutlu leklerin fark grlmektedir.

(1B)

(2B)

(3B)

Rotate komutu, ayn ekilde almakla beraber, bu komutta lekleme miktar yerine dndrme miktar derece cinsinden belirlenmeli veya yine referans dorultusuna hedef dorultusu arasnda kalan dnme miktar belirlenmelidir. Mirror komutu, parann ayna grntsnn oluturulmasn salar. Komut altrldktan sonra, ayna dorultusu seilmelidir. Sonrasnda, ilk paralarn silinip silinmeyecei sorulur. Bu soruya Y(es) veya N(o) eklinde verilecek cevapla komut son bulur. Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: MI: Mirror MI3: Mirror3D SC: Scale3D SC1: Scale1D SC2: Scale 2D RO: Rotate RO3: Rotate3D 3.9 Paralarn Trim/Splitlenmesi ve Bu Komutlarn Olas Zararlar Rhinocerosta paralar genel haliyle drt ekilde dnlebilir. Bunlar a) tek para eri veya izgiler (curve, line, arc segment vs.), b) Birden ok izginin bir araya

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 14 gelmesi (polyline), c) Tek para olan yzeyler (surface) ve son olarak d) Birden ok yzeyin bir arada alt paralar (polysurface). Trim ve split komutlar bir paray birden fazla paraya ayrrr. Ayrlan ksm yok edilecekse buna Trim denir, ki ayr para olarak ayr ayr kullanlacaksa Split ad verilir. Bu komutlardaki temel kural; izgilerin, izgilerle veya yzeylerle; yzeylerin ise kesen yzeylerle veya tam olarak bnyesinde bulunan ve iki paraya ayrmaya yarayacak izgilerle trim/split edilebileceidir. (rn. bir kesici izgi, bir yzeyi trimlemeyemez.) Komut altktan sonra, ncelikle kesici yzey (komut bitince hibir deiime uramam olacaktr) seilir ve devam edilir. Sonra kesilecek yzeyler seilir. Sonrasnda kesilecek yzeyin, kesici yzeyin hangi tarafnda kalan ksm kesilecek o seilir ve komut tamamlanr. Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: TR: Trim SP: Split Bu komutlarn kt yan, yzeylere uygulandklarnda, o yzeylerin esasnda gerekten trimlenmemi olup, sadece kaybolan ksmnn grntlenmiyor olduudur. Bunun anlam, trim edilen yzeyin kontrol noktalar incelendiinde, aynen duruyor olduklar gzlenir, fakat trimli ksmn sadece grsel olarak ekrandan ayrld grlr. Bu sebeple, bir yzeyin ii nihayilendirilmeden nce trim yaplmamaldr. Aksi taktirde, bir hata durumunda, yzey komple batan modellenmek zorunda kalabilir. 3.10 Yaz Trleri

Yazlar, ikiye ksmda incelenir. Birincisi, yaz grnmne sahip gerek nesneler oluturan Textobject komutudur. Bu yazlar,sonradan dzenlenemez, nk yazld andan itibaren, izgiler ve yzeylerden oluuyor olacaktr. Dieri ise, Text komutundan gelen, grsel amal, gerek bir para olmayan ve dolaysyla resim renderlenecek olsa grnmeyecek olan basit yaz trdr. Bu yazlar, istendii zaman tklanarak dzenlenebilir, deitirilebilir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 15

3.11

lendirme ve Analiz

izilen model ile ilgili analizler, eitli ekillerde olabilir. Bu, bir yzeyin eriliinin incelenmesi olabilir veya herhangi bir parann eitli llerinin kontrol edilmesi olabilir. Bunun iin kullanlabilecek en genel alt men, sol taraftaki ikinci ana mennn en son dmesine basl tutmak suretiyle elde edilebilir. Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: DI: Distance LEN: Length AA: Area VOL: Volume llendirme ise, bu yaplan analizlerin grsel amal llendirilmesidir. Bu ller, modelin renderi alndnda grnmeyecek olup, izim ekrannda kolaylk salarlar. Yazc kts alnacanda, viewportun grnts bask alnacak eklinde seildiinde, ktda grnecektir. Bu komutlarn mensne ulamak iin, st menlerin en yukarsndakinde, sondan bir nceki dmeye sol fare tuuyla basl tutulmaldr. Temel olarak aadaki komut tanmlar kullanlabilir: DIM: Dimension DA: DimAligned (90 derece olmayan al l) DR: DimRadius (Yarap ls) 3.12 izgilerin Dzenlenmesi

Varolan bir NURBS izgi veya yzeyin kontrol noktalar, NURBS tanmnda olduu zere, yzeyin matematiksel olarak nereden getiini belirleyen ancak o izgi veya yzeyin tam zerinde bulunmayan noktalardr. Bu noktalar grntlemek iin Pon komutu kullanlr. Daha sonra bu noktalar istendii taktirde fare yardmyla tutulup ekilerek yaklak olarak oynatlabilir veya o noktalar adeta birer cisimmi gibi seilip yukarda anlatlan teleme (MOVE) yntemiyle matematiksel olarak da yer deiimine tabi tutulabilir. Her komuttan kamaya yarad gibi, bu noktalarla da iiniz bittii taktirde ESC tuuna basarak grnmemelerini salayabilirsiniz.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 16

4. alma Dzlemi
Rhinoceros programnda nceden tanml Top, Front vb. alma dzlemleri yerine, yine dik kartezyen 3 boyutlu olmak zere kullanc tarafndan ayarlanacak, orijin ve alma dzeleminde allabilir. alma dzlemi, Rhinocerosta z=0 olan x-y dzlemi anlamnda kullanlmaktadr. Tools / Toolbar Layouta tklanarak, menler ayarlanabilir. Burada, Set Cplane mens etkin hale getirilmelidir.

En ok kullanlan dmeleri tantmak gerekirse; lk dme, orijin noktasnn yerini, halihazrdaki koordinat takmna gre yeniden belirlemekte kullanlr. Tantldktan sonra, 3-B koordinatlar, yeni eksen takmna gre girilmelidir. Dier dmeler, eksen takmn dndrmeye, tamaya vs. yaramaktadr. Yukar dmelerden soldan 8nci sradaki Set Cplane by 3 Points, 3 nokta ile yeni alma dzleminin belirlenmesidir. Buna gre, yeni eksen takmnn x-y dzlemini oluturacak 3 nokta (ayn doru zerindeki 3 nokta olmamaldr) halihazrdaki koordinat eksenine gre belirtilmelidir.

ki farkl alma dzleminde ayn parann grn yukardaki gibidir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 17

5. Yzeylerin Oluturulmas
Rhinoceros, 3-B NURBS yzey programdr. Bu programda yzey oluturmann aadaki gibi eitli yollar vardr.

Yukardaki mende grnen dmeleri incelersek; 5.1 veya drt noktadan yzey oluturulmas Mende en sol stteki dmedir. Koordinat ekseninde, yzeyi oluturan 3 veya 4 nokta girilerek, yzey oluturulur. 3 noktadan oluan yzey, tam dzlemdir.

Drt noktadan oluan yzey ise, ke noktalarn lineer olarak birletiren, geri kalan yzeyi de uygun ekilde oluturan yzeydir. 5.2 veya drt izgiden yzey oluturulmas Mende yukarda soldan ikinci dmedir. Bir yzeyin kenar ksmlarn oluturan 3 veya 4 para izgi, en uygun biimde yzey hazrlanmasn salar. 5.3 Dikdrtgen Yzey PLN komutu ile de altrlabilen, herhangi dzlemsel bir drtgenin izilmesi ve iinin dolu olarak yzey oluturmasna yarayan, mende yukarda soldan 4. sradaki dmedir.

Hazrlayan: Ali zen - 2009

Sayfa No. 18 5.4 Loft Mende yukarda soldan altnc dmedir. Daha nceden kesit resimleri izilmi olan paralarda, Loft komutuyla bu paralarn arasndan yzey gemesi salanmaktadr. stenen kesitlerden tam olarak geen, 3. derece NURB erisi izilmektedir. 5.5 Sweep1 ve Sweep2 Mende alt taraftaki ilk dmelerdir. Kesit resimleri izilmi, bunlarn bir kesit resminden dierine nasl geileceinin belirtilecei durumlarda, Sweep1 ve Sweep2 komutlar kullanlr. Rail Curve gidi yolu anlamnda kullanlmaktadr. Kesit resimleri de seildikten sonra, yzey oluturulur.

5.6 Dier Yzey Oluturma Yntemleri Mendeki dier yzey oluturma yntemlerini deneyerek kolayca kullanabilirsiniz. Bu yntemlerin mant iki veya daha ok eriyi, kesit veya yol kabul ederek bunlarn en uygun ilikilendirilecekleri ekli tespit ederek uygulamaktr. nemli Not: Bu notlarda, bahsi geen komut tanmlar, Rhinocerosun standart komut tanmlarndan farkllklar gsterebilir. Komutlar Aliases.txt dosyasndaki komut tanmlardr ve her komut ayrca kullanc tarafndan ayarlanabilir. Bu ayarlar yukarda 1.4. ksmnda aklanmtr. Bu notlar amatrce hazrlanm olup, izinsizce kullanm, kopyalanmas, hatta iinden bilgi araklanp, kaynak gstermeden kullanlmasnda hibir saknca yoktur. Faydal olmas dileiyle.

Hazrlayan: Ali zen - 2009