Professional Documents
Culture Documents
Yaoe,
Yaoe
Yaa,
Poeihcaihmaila,Haihawmtangkiik, Caamingunawh,Caathoemthaiunawh, Cabukhuehunawh,Cabeeltoenunawh, Thlawkathlingahakhoemu,Thinkawlungbueiahakuemu, Aruemaramkah,Suenyannkah, Ciilawlciilkaa,Awlthuikaathui, Phungayaa,Akawngalam,Khawsakciil,Ramsakciil, TingtoengraailaLumalaa,Reenglungtaailaathinthiprahlung, Thlolungtaamlung,Yawnlaatlunglaa, Yuusukseelpellaa,Aihaaiaibaekhulaalaa, Lobahkhawtheen,Caangtheencaangpaailaa, Kirangngaltaangtlungaaallaa, Buulabop,yehakah, Pawlawkawsi,mueirihtamyiin, Khawniingtuikaakhongyuusawlbawng, Amingboeihta,atuungboeihta, Toemtumbeeltum,ThaangpaCingkuei, Tingtoengphiviit,Phungdingriingding, Athaiboeihta,athoemboeihta, NuhaamPahaam,NumcaPumca, NuruemParuem,NutuerPatuer, Cehtaaktlaihnawh,Paihtlaihnawh, Yaah Akhuenuboeihpoen.
Kaiaihe;
Kamingohla,katungohla, Kadoettohla,kadapohla, Kathoelohla,Klaangohla, Aphuawmta,Aphutlota, Kangoedeta,Kangaihdeta, Tulakasaknawh,Tulakangaainawh, Kapoeknawh,Kasamnawh, Kahaaahkathuunnawh,Kakawahkasangnawh, Kathuinawh,Kacingnawh, Kaiaihe;Kamingthamhalhohla.
Mueihuhah;
Hiinlawngboeih,Kumlawngkhum, LukiiahRaaivangpaai,Haipeahrawsongkawii, Mikhaiahhumri, Pumtaksahinyahkap,vuenakokhimyawl, MueihuhahMingkoemkoeih.
Apanoei;
Apanoei Ngaihangahkapaingoe, Kawmoetahngawlsutkabukbu, Yarauahbuemkhoepkahaibuem, Poektloelahkamikhoelh, Thuivoetahkaawlkhawl, Yutlawiahkawsidung, Thinphatahkamikphilawng, Kathlawngpoenkasingkayoe, Kathlauhpoenkathlaangphunpaihuen, Khawmapsut: N'tukathuiai, N'TUKATHUIPEAI. Vanthuilah,Yaanciilawl, Vanteenglah,tatukawl, Vanthoellahkhuialam, VanthlaailahThloaithlaai, Vansalah,Lumalaa, Vantumla,Huidiiringding, Mingkangaihta!
Khawmapsut;
By:Yomaw
sakhi lawng malpawn a lawh tih, a khawme laklaw ah a kek. Tecoengah malnang a lawh tih, hai a thah. Sakhi lawng a khawme dawngah hai a thah khueng atah, malpawn dawngah hai te cu tih, hlip nala, Hawh, hai he khuen loeih, a tina. Tevengah, hlip lawng, Kamah kut kamah khaw dawngah hai awm van, a tina tih , hai te lawh ouhla a ceh taak. Teatah, sakhi tah yut tih, Hlaangca lawng a mik ni a buem van pai de, na mik moenih ka tina hau, ti tih yut. Hlip te mel koep tih, hlaang tengla te a pha vengah, hlaang hli lawng a ngaiuuep hauh u tih, Ntuah hai na van khuen nawh? Metih na ti? a tina u. Tevengah hlip lawngah, Mah kut mah khow dawngah hai awm van, a tina. Tecoengah, hlip lawng tangboek a lawh tih, thingkouh a tloek. Khat ben te rak a cek tih, a laklaw ah thingkik oen tlap a kalh. Malpawn a lawh tih, thing laklaw ah te a kek. Tecoengah malnang a lawh tih, sakhi kah haithah angla tloep a thah van. A ling khuek atah, hai te malpawn dawngah cu tih, hai a toeih u. (Tecoeng kalawng tah tahe toeah, hlaanghing lawng hai a khueh thai tila a thui u. Yaan veng Matu hlaang lawng thingboeng dawng hai a thah te sakhi haithah tila a thui u.) Khawhin san hlang a awm raih coengatah, rawnu khawtlan te duem tih, tui khawh kak rawih poen. Amah im amah lo la te mel koep ham khawh a ngaih u poen. Tedawngah, tui kak poen kai nuem ti u tih, vang-aak a tuih u tih, a bueh sak u. Tui te kak tangloeng poen tih, dilai khawh tueng boeih poen. Tuikeng langdai yun ah, hlaang duekrawk oen ramsaa duekrawk hli te moen awm. Vang-aak lawng mehrawk oen hlaangrawk hli te a tuk yulh tih, hlaang tengla mel tlaih nawh. A ringda u ti, hlip te a ceel u tih, koep a tuih u. Ahih lawng, Tui kak poen; Vang-aak tah mehrawk a tuk yulh tih, hoeng a toei nawh, a tina. Tecoengatah, amami kah a im a lo la te mel koep u tih, atheen la awm u. Tetihla, tuilivpui law tih, bawi-ava oen ramsaa hli duek pheng te khawh, hlaang te yawng la a coeng te khawh, khawdeng a ming u te khawh, a ming rep u poen dawngah a rih u. Tuilivpui he law koep bal la te a poek u. Tedawngah, tuiliv a law koep atah, loeihna hamla sumngawl a tlingtloen u tih, imtloensang (tower) te a sak u. Asaw kah aka awm hlaang lawng sumngawl van thak hang a tina awl te, sumngawl van khap tila a yaak hau tih, sumngawl a tlingtloen u te a khah houh atah, imtloengsang te rup tlim. Tuilivpui a law coengatah, hlaang lawng awmtheen awmyaal bueng te a booen u poen dawngah, khatsut lawngtah rah a hue u. Hin at atah vahlou duekrawk pakhat te a lawh u tih, reep khuiah a helh u. Ruisam, cang-en (likngo), awi-naak oen a tuen a vaang ohla a caam u. Im ah awm uh, vahlo rawk te a reng u. Rah aka hue soeh, nutong patong hli lawngah conghol pawm oen reep tengkah thingkong te a deeng u tih, rap yaai u. Tevengah, HLAANG pakhat lawng khawimu te a tuih tih, A-u nuem aka duek, bueh lah! a tina. Khawimu lawng cet tih a bueh vengah, asaw ahan ah a dan doek tih, hu heet nawh tih, meel koep. A pha vengatah, A-u khawh a duek moenih, reep dawng ah ruisam, cang-en oen awi-naak abee la a sang kueng u tih, a rah u mai ni; A-u hlaangduek khawh ka hu nawh, a tina.
Teatah, HLAANG lawng, Amawng amai nawh ah, hlaang rap manawh; A-u nuem hlaang a duek ah macawi a rah u? a tina. Teatah, pilyaang te a tuih tih, A-u nuem aka duek oh kai! Cet langtah bueh lah, a tina. Pilyaang tah cet tih, imkhui la kun. Reep tengla tang cet tih, a bueh. Ahih lawng khawh hu van nawh. Tede reep khui la kun tih, ralh ralh a tlap. Hukhueng atah vahlo rawk te a huh tih, mel koep. Aka tuih kung HLAANG tengla te a pha vengah, Hlaang a duek moenih, vahlou duekrawk ni a reng u tih, a rah u, a tina. Teatah, HLAANG lawngah, hekah hlaang hli lawng he duek nawh aw a hue soeh u pai he; Tahe kalawng tah dilai dawng ah duekna he awm loeih seh, duek tahaw a hlah pe tih, hlaang broela duek. Tevengatah, rung a rah khawh a ngak u talai tih, lakueng u. Teveng kalawng duekna he dilai dawng ah poe awm tila ciil awl la a thui u. He tah duekna a puetna kawng ni. Hekah ciil awl dawng kah he ataktang boeih ni tila poek ham tah awm nawh de, dilai dawng ah tuilivpui law tangtang ti he tah, atak tang la awm tih Matu cakaw lawng a ming u van he kawpoek rai ham pakhat ni. Dilai han ah tuilivpui va law tih, dilai pum a khuk ti he Baibal bueng ohla, yaan hlaang hli kah a kawng aka ming hlaangcuih (archaeologists) hli oen dilai kawng aka ming hlaangcuih (scientists) hli lawng khawh ataktang la a thui. Baibal dawng kah Noah dung veng kah tuilivpui kawng he ahawng nawh ni ti he, hekah ciil-awl rangoen ming thaila awm. Tede, hekah ciil lawng poek ham koei a tloe a thoeng sak. Suen ayaan vengah, mami Matu khaw kah nutuer patuer hue he, mekah a huen a mawl ah a awm u tih, he kah ciil -awl he a ming u kai? Amami kah a huh oen a tawng ceet aw a thui u kai? Nawtah, hlaangtloe a thui hli te a yaak u patoeng tih aw a thui u kai, ti he poek ham koei la awm. Noah san vengah hlaang boeih he ana milh tih, Noah cakaw bueng te ni aka sueng hlaanghing la ana awm taktak kawi nih, Matu cakaw he khawh Noah kah cadil nauha la nawm van roe dawngah macawi, he ciil he ana thui u van tila poek ham awm.