1

Tr n D n

th
3

ai ? ai bi t nh ng m n cht chn my trn b n bi n l r r m ?

L IT A
N c m t t bao gi - bi t cch ch y vo trong? - Tr n D n vi t nh v y trong m t s nh t k - ph n nh t k, nh m t cu gi i thch gi n d cho nh ng c tho i - ph n c tho i c a ng, cho nh ng khng yn n th ng tr c c a ng v th, cho c nh ng th di Th ti c 30 nm ng chai. N c th ch . Th m thot 10 nm n a, k t khi ng v v i bn kia, ph n l n di c o th Tr n D n v n ti p t c s ph n n m. V n c m t xa c a nh th v n m th m ch y ng c vo trong. Ng i bin so n cu n sch ny, v i t t c nh ng nn nng c a m t nhn ch ng tnh c b t c d tr c m t i th nhi u thng kh, ch mong mu n v hy v ng lm sao em t i cho ng i c d ch m t ph n khng hon thi n c a di c o - m cho n hm nay v n hon ton vi su d i nh ng l p sn d y c ng c a th i gian, c a giai tho i, v trn h t c a nh ng ng nh n chnh tr khng nhi u t nh khng t n o.

Trong khun kh vi trm trang gi y ny ti khng c nh ti n hnh m t cu c t ng tuy n t p th Tr n D n, ti cng khng th g i tn cu n sch l ton t p, l ch n l c ho c m t ci g tng t . Ph n l n di c o s khng gip c g cho nh ng nhu c u d hi u, i chng, cho nh ng thi quen n nhanh, c nhanh ngy cng ph bi n ni ng i c. Cng s ch ng th tham gia vo cu c ch y ua khng cn x ng ngy hm nay, Vi t Nam ta, gi a ngh thu t v cc b mn tuyn truy n thng tin i chng. Ti ch trng l y l i nh ng v d n m trong nh ng dng th nghi m 45 nm th c a ng (ti xin nh n m nh, v d ch khng ph i l tuy n ch n), cng nh ng tc ph m g n b nh t v i nh ng b c ngo t v i nh ng thng tr m c a 45 nm trong i ng - ti cho r ng cu c i Tr n D n v th Tr n D n c hai ng ho nhau trong ch ngo i l . N u ch ng xin ng hy l ch thi p s ng nh chng ta, th cng ng m t cng tm ni ng m t cu vn chu n ng php nh m i ng i. N u ch ng b t ng ph i tin yu vo cu c i, th cng ng ch ng nh ng bi th th m ng, cng ng yu th ng nh yu m t b hoa xinh m t bi k ch tr tnh. C l ph i ch thm r ng t t c nh ng tc ph m c tham gia vo cu n sch ny c n p ng m t nguyn t c: c th trnh by l i c b ng nh ng cch nh my thng th ng, trn my ch ho c my vi tnh s ng v ph thng. Ch m t nguyn t c n gi n ny lo i b ra ngoi ph n l n di c o th Tr n D n, nhng ti khng tm c m t cch trnh by no khc. Khi bin so n cu n sch ti cng t cu h i: c th xy d ng l i c khng chn dung c a nh th b ng th, thng qua nh ng i tho i bao gi cng c a m t ng i? C th s d ng nh ng tc ph m ny theo m t cch x p x p no y k l i

m t cu c i m t s nghi p? C th cung c p c cho nh ng ng i khng bi t chuy n m t vi thng tin c n thi t v c ch cho th? Cu n sch v l do c chia thnh nhi u chng, v a tun theo trnh t th i gian ( i theo nh ng thng tr m c a th i cu c l i d u n trong nh th), v a xo tr n tr t t th i gian ( h th ng l i nh ng dng th nghi m th v lu nh ng s ki n mang tnh then ch t trong ton b ti n tri n c a cu chuy n) Ti cng ch trng u tin khai thc m t b ph n c a di c o: th ch khng ph i vn xui ho c d ch thu t. u trong m t s b i Tr n D n cng vi t nh th ny: Th l m ng s ng, l l l ch th t i ti, nh ng th nghi m tri t v c c oan hn c u c ng th c hi n trn a h t c a th. Tri ng c v i nh ng tuy n t p th ng khp l i m t cu c i vn s, ti hy v ng vi c cng b m t ph n di c o l n ny v i b n c Vi t Nam s m ra nh ng cu n sch khc, s l l i g i xc th c nh t v Tr n D n, v trn h t s khi n c gi ph i r i b nhi u thi quen c c a mnh. Hy c cu n sch ny nh m t cu chuy n, m m i m t o n th, m t bi vi t, m t trang nh t k s l m t m t xch c a ton b dy truy n, m t l i gi i cho nh ng l i gi i khc. Hy c l i nhi u l n, m i m t l n c s l m t khm ph m i, v m t con ng i m t cu c i, v nh ng kh nng c a ch c a l i, v nh ng quan ni m khc c a th.

V Vn Kha

10

PH N I
Hy i mi !

11

Ti yu

y c c hoa lm ch ng Ti yu ch ngha ny c ci cho ti

tm

12

I.1

1955

13

14

Th Nguy n

nh Thi g i Tr n D n

15

16

Nh t

nh th ng

Ti

ph Sinh T

Hai ng i M t gian nh ch t. R t yu nhau sao cu c s ng khng vui ? T qu c hm nay tuy g i s ng ha bnh Nhng m i ch l nm th Chng ta Ngy lm vi c, m th lo y gi c V con au th r i ru t thu c men Khi m ng vui - khi ch t nh - ch t qun Trm ci b n hng ngy nhay nh t. Chng ta v n lm n chiu ch t Ta bi t u bn M mi c tt m Chng cn ng by k h i i ta ? nh t Chng ta cn mun vi c r i tinh...

Ti i gi a tr i ma
B ng nhi ngang lng

tB c

t hm nay t m t ma phn mu r xu ng bn Lng ti c tn no chm tr m ?

17

A ! Ci l i dao cn ! Khng Chng t c - m au ! nh chm ti lm hai m nh

i c n c ! N u m lng t l nh Hy nhn xem: c ph i v t dao ? Khng t c m au ! Lng T Qu c hm nay r m mu

Ti s ng r r i cn no
Qung th i gian nhng nh c chuy n i Nam Nh ng cn ma ri mi t i x m H l ch th ch m nhau i t ng m ng Ti tr nn ng i m gi n Ti em thn lm - D ng l i ! i u ? - Lm g ? H ku nh ng thi u ti n, thi u g o Thi u cha, thi u Cha, thi u vn vn C c anh nam ch n y kht gi, thm my... hay ! Tr i c a chng ta g p ngy my r Nhng tr i ta sao b n m i ? Sau m my kia l c mi n Nam Sao n t ng non b ng c a M ! ku bu n c n ng i

18

Ti mu n khc gi

t ng em b

- B ti ? - t ng v t o - gt chn Ti mu n ku ln - nh ng ti ng c c c n... - Khng ! Hy M nh Cng cn hn non b ng M tri u l n... M nh t d m qun ? H i b n i Nam Thi u g ? Sao ch ng ni th c th ? Ch l: - thi u qu tim, b c ! Nh ng l i ni s p thnh ni c c Nhng b ng dng ti ch khc m thi Ti n c n gi a tr i ma bo. H v n ra i. - Nhng sao b c r r i ? Sao h khc ? H c g th t v ng ? t nu chn i, gi c n o quay v . Xa t B c t ng nh r i ci s ng. T ng nh y l pht cu i cng Trng tr i l i : - M i lm cy - h c - M i cn v n - g c v - cy sung Khng ni c, ch cn n c n Tr ng con ngi nhn l i t tr i Nhn cn n ng l i, nhn h t ma sa Nhn con ng c, nhn ngi sao m l i!

t ta hm nay d t i

19

t y - qun lm sao c ?

Qun sao ni m l nh ng t bi Hm nay y ma gi d p vi - Ma Ai d n h i? Ai ? D n i u ? - m h khc mi thi Tr i v n qu t mun vn t ng gi B c Nam i, Ch t ru t chia i uh - Kh nhi u r i ! H x u s - Ch hnh thm h n a V n ru ng hoang s - C a nh v ng ch Mi n Nam mun d m, non n c bu n thng H i i nhng trt l i tm h n t B c ! Hy gi gn cho h . Ti ci xu ng - qu xin ma bo thm ln mi ln ng i xa t B c...

Ti

ph Sinh T

Nh ng ngy y bao nhiu thng xt Ti b c i khng th y ph khng th y nh Ch th y ma sa trn mu c G p em trong ma Em i tm vi c M i ngy i l i ci - Anh , h v n b o ch ... uv .

20

Ti khng g ng h i, ni g ? Tr i ma, tr i ma Ba thng r i Em i S ng b ng tng lai Ngy v m nh l tr m ci L l t d t nhau i bu n b Em i trong ma ci u nghing vai Ng i con gi m i m i chn tu i

Em i. Em c bi t u Ta kh th ny v sao ? Em bi t u M mi c, Ng ngh g ? Kh thn em ma n ng i v l i th i Bng chng ln s ph n t ng ng i Em ci u i, ma ri

Nh ng ngy y bao nhiu thng xt Ti b c i khng th y ph khng th y nh Ch th y ma sa trn mu c .

21

t n c kh khn ny sao khng th m c vo Th ? Nh ng t knh ti d ng chn dn mi Cc th hng m i ng i mua Nhng m sch - hnh nh kh ch y quy n kia c a b n ny - b n y Quy n c a ti t l S nt m m N ang m : - N u thm c mi n Nam c gi s tng dm b y tri u nh ki n vi c nh Ti bi n thnh ng i i th ng nh t ph i i t -T ci n ci ng chuy n ring t -T suy ngh n ng con v tn v . Tr i ma mi ly ry ng ph V B c Nam ti cha vi t cht no Ti v n quy t Th ph i khua bo gi Nhng hm nay ti b ng ci Th n i u ? Sao nh ng v n th Chng khng chuy n, khng xoay tr i Sao chng khng ch p c ci b ? Non n c s t si ma Ti mu n b th lm vi c khc t? u

Ti c ao t t c m i ng i ta

22

Nhng hm nay ti m m i gi a tr i ma Cht ti m n ti lm th chnh tr . Nh ng ngy y bao nhiu thng xt Ti b c i khng th y ph khng th y nh Ch th y ma sa trn mu c .

Em i ! - ta

ph Sinh T em m ng c !

Em ng c chuy n g vui h ci tin trn bo Hm nay b n M mi c, l Ng ngh Chng ang ph i d m chn V t qua u chng n, m i th Nh ng t n th, ti li u V n xo qua mu n dn ta l l c s kh ng l c chng m xa nha gi i tuy n Dn ta mu n tr i kia cng chuy n Nhng Tr i ma to l t c gian nh Em t t t che ma c n gi Con ch m c nghe ma l r Ti ng n lu nay nh kh n em Thng n nh - n g y - lng x u qu N thi u n - Hay l gi t i ? u chng, gi i danh g ? hng

Nh ng t n g o v n v t i

23

kh - C em

kh .

Em thng n -

thi chuy n nh ki n

Nhng hm nay em m i ngh ra Anh bi n thnh ng i M c i! ng on ch , M c !

Nh ng ngy y bao nhiu thng xt

Ti b c i khng th y ph khng th y nh Ch th y ma sa trn mu c . tB c i m .

Ti i gi a tr i ma

Tai b ng nghe nh ng ti ng th th m Ti ng ng i ni xen ti ng - Chng ph hi p thng - Li u c hi p thng - Li u c tuy n c - Li u t ng hay ch ng t ng ? - Li u ng k hay ch m vi nm ? Nh ng cu h i i gi a i l ng ch ng. i xa nay Ng i v n thi u tin Ng i Ng i v n th ng kinh ho ng tr c tng lai Ng i qun m t M l s t gi y Ng i v n v i - Ng i cha kin nh n m y Gan ng i ta cha ph i ng cng nng Ng i ch a c d lim tr s t Ng i m to i m t m trng ! A ti ng kn vang qun i anh hng

24

Bi n sng r ng l b t ngn con m t Qun ta i t p tr n v qua Bng c bay L c ph nh... y l c bch th ng

on qun kia mun tr n ch ng s n gan Bao thng nm i rt nh c nh n T t d y ln l qun v s n M i b c i l i m t b c tr ng thnh Th ng c chi n tranh gi c ha bnh Gi c c ch t - l i lo gi c m i on qun y - k th s hi Cha bao gi lm m t b ng dn yu Dn ta i ! chim nghi m nhi u Ai c L ? V ai c L C ? Ti bi t r on qun sung s c y Bi t nhn dn Bi t T Qu c Vi t Nam ny Nh ng con ng i t c tri u nm nay Khng bi t nh c Khng bi t thua Khng bi t s !

Hm nay
C n c ch c m t l i h: TH NG NH T Chng ta tin kh u hi u ta i - Gi mi n Nam ! Ti ng a m t ln tr i

25

Ku m t ti ng - b ng mu tr i ri xu ng Vi ba tia mu Dn ta i ! Nh ng ti ng ta h C s c m tr i ch y mu. Khng ch no c ng n i ta t kh ng l Chng ta i - nh qu Hm nay Nh ng v n th ti vi t gi ng l i l : m Gi ng vin n : x Gi ng bo ma : go Gi ng tnh yu : th m Ti th ng tin Ti l ng i v cu c u tranh y r t vo ti

Hi n h u l m - nhng m i qu quy t...

C n c b u ti ton phi u ch c a lng tin. Sao b ng m nay, ti ci m t tr c n ? Gian nh v ng chu t m n rc. Bi t bao nhiu lo l ng hi n hnh ra. H ! Chng bi n thnh t ng ch n ng ta ! Em i th ra Ng i tin t ng nh t nh anh v n c nh ng pht giy ng v c Ai c l ? V ai c l c ? Ai ng i tin ? Ai k ng lng tin ? Em i Cu c u tranh y c n c c hon c u

26

C m i ng i m ng v n lo u C l n mu, c xt thng, lao l c. Anh g ch xa trang th h n nt m c B ng m t anh nhn th y ! l lng thay ! T ng ch n ng ny ! Mun tri u con ng i mun tri u bn tay B t c mu y ln xu ng v c ! Anh ngh : khng c ng no khc em ng lng ra m th ng nh t B c Nam ? Khng khng ! em s c gn ra ! Em i em ! Ci ny l m, g i l TIM u tranh ginh TH NG NH T. Anh cho cu c

Hm nay
Tr i thi ma thi gi N ng ln ph nh m i bu ng tim l ph i Em i By gi Em khun Em nh c ra phi ng qun phi n ng h t. m th bao nhiu ngy ma !

Em khun t t c tim gan chng mnh

27

Em nhn cao tt tr i xanh D i ph bao nhiu c ! Hm nay em c vi c lm Lng t - s ng cn kh khn ! Cng l may Chnh ph mun lo nghn l ng Th c c ti u i bo xua ma khng th cn kh ! Em treo c L c tr ma l cng s c c a dn ta la my u i gi Nh ng v t thng khng chi n mm mi ng, ln da ln th t. Ti b ng nhi Em i Chng t ph Ga-li--ni v nhi u ph khc. Anh s ng Chng Si-Gn thu tr c C nh mi n Nam thnh m t gc tim anh t t n u m l a xm tim mnh Tim n b thui en m t n a T d o y m em ch ng r. - Em hy ng y M t lc! cho anh kh i ng ni l ng ng c lm u nh

Xua c bng en chng n ng r i !

28

C bay ph nh Mu c kia l thang thu c ch a cho anh. Em c th y bay trn tr i xanh Hng tri u tm h n? Em i Hm nay tr i xanh xanh N ng ln ph c c

Ta

ph Sinh T

Em ny Hm nay ng c a C nh ra ph mt tinh Chng ta i n i bo bi u tnh Vung c ht h v ph i. H i nh ng ng i thnh ph , thn qu i no lnh rch Ng i ang vui Ng i s ng ang bu n

29

T tc ! Ra ng! i! hng on hng on i l y tng lai: HO BNH TH NG NH T CL P DN CH l tim l mu Nh t i mnh L cm o! L i tnh nh th ng!

1955

30

G i em K*, nh ng ngy ph i xa nhau anh b gi l i gio d c v nhi u chuy n v c chuy n yu K n a.

Tnh Yu

Em i
anh khng ng c b n m r i! Nh em ng ph Sinh T en c mi mi than mi b i. Nh gian nh by gi li li m t mnh em Em , Tnh yu khng ph ng l ng bao gi N sng, ma, n i bo... Tnh yu khng ph i chuy n a cho nhau ngy m t b hoa

K: tn vi t t t c a b Bi Th Ng c Khu, sau ny l v c a nh th.

31

N l chuy n nh ng m ging khng ng tc tai b nh nh ng r ng cy to n v t v nh ng m tr i ng gi.

Tnh yu khng ph i l k vai m s u m ng d i trng mn m ph i s ng ph i c i tr n ma n ng ph i m hi ch y m t n bu ng gan.

Tnh yu khng ph i chuy n ngn nm k st m m b ng dng m t qu tim chung ph i b n lm i ng i m t n a ng i m m t n a... Tnh yu khng ph i l nh ng chi c toa en con tu cu c s ng

32

ty chuy n i m c t b ho c n i thm M t n l m t U TU H A

c nghn toa bu i - sng bu i khng n Tri u m l c con tu in tu d i n m b a gy c ng ngy m n h ch t th i gian kho ng cch n r ln trn tri t cha ng i cha x h i cha lun th ng c l ... Tnh yu khng ph i chuy n b sao yu cng c n l lng nh gi a m t tr i sao tri u tri u nh Ch c anh kh n ti ng ku go

33

m ig i c v sao em hay khc V c em i mi n m ng i

m i d ng l i m mnh anh bu n t i v sao anh r cl a xm bn tr i... Tnh yu khng ph i c ho c khng cng c ! m n nh l nh ng v n th nh ng b p th t nh ng ng gn t qu c

Em i
em l i khc em ? Gian nh v ng con ch n m n r... Anh m i m ln tr i dm qu m

by gi anh ng i ch t m t gian bu ng

34

b n b c t ng n gi ch t ng i anh gio d c anh v nhi u chuy n v chuy n yu - l cu chuy n chng mnh... Em Em ck trang th ny nh m xem bao ch bao v n

cng t a bao m em ng m tr i sao em th y m t v sao ng t ng ng v sao anh n chuy n b n bn tr i ui n chy - ng l v sao d Anh cho php em khc nhi u khc n a Em i tnh yu em khng c tu i bao gi mi th k v sao anh v n chy...

35

B n m t t ng
(ou le novateur chati)

g i L

T m xa nhau cha bi t t i bao lu

By gi b n i ph m t mnh ht h t b i m ra th ra th n Nh ng con ng ti v i b n i chng c ngh i u g khng nh ? ! lm sao cn c m t mnh b n? Ti y cng ch c m t mnh.

M t cn bu ng.

36

M t b n b c t ng tr tr n m t ti. Nm ci m t nhm nhau kh ch u! Tr i i! Cu c i ti ti t i tnh g? i giam hm h ?

Sao l i b cu c

Tnh hai a b n li thi hn ch ? Nhng hm nay b nv n c Tr i n n ng? Tr i n ma? Hay gi? Ti thm qu nh ng r ng cy b tc nh ng my n ma l i mnh i nh ng cu chuy n tn tn t t ... Ti n m ch t trong bu ng giam l n Khng c cm ch c th i gian ngoi

37

M i m t pht nh t ng t ng n ri hnh ri h ch bu ng tim B n ni sai cha ? Ch m i khng b t t t ng... im t m t b c t ng n b o :

Ti

G m m t anh trng m i s lm sao ? gn g qu m u s u cng qu ! H i i thi no c h c theo ti: m t l nh nh ti n t t hn h t i ph i th Ti pht b n nh y ln m t n ch i li n: Tao v i my hai m t khc nhau

38

M t my l nh v my khng c m t... Bu n xu ng u ti t ng m ng c m l

u n au mng m

Ti v i t ng ci v vi cu Bu t c m u Khng khc c cng au Ti v t xu ng ng nh con bo ng ... y o n m t chuy n ny cha k t lu n.

39

Ht sao
Cng m t , d ch ra hai th th khc nhau, n tr thnh hai mu s c khc nhau. Tuy v y khng khc h n. K t lu n: m t ng i p c th m c nhi u ki u o, nhi u mu. Xong v n c m t mu, m t ki u o tn ng i nh t.

I. Ai phn cng tc trn tr i cho sao th p m t nhoi t ng m ? m nay l m y tri u m V n sao b c u r i n kh sai V n bu n chnh ch ch sao Mai S m khuya thn ph n gc tr i m ci Hy ca! Hy ht! Sao i! ng than th n a! ng ri vi hoi! Ai phn cng tc trn tr i cho sao th p m t nhoi t ng m ? II. Ai phn cng tc trn tr i nh cc v sao th c m t nhoi ? Hng mun th k r i sao V n u ng soi n ki p kh sai!

V n cn : sao Mai chnh ch ch M t bn tr i, thn ph n m ci. Hy ca ht! Sao i! ng khc! ng li u thn ri vi ph hoi! Ai phn cng tc trn tr i nh cc v sao th c m t nhoi ?

40

M t tia hy v ng
t ng ng i tuy t v ng
Nh ng m khng trng sao Nh ng ngy khng ni n ng Nh ng ng i ang kh khn Nh ng k ma bo lu Nh ng qu ng con m t su Nh ng bn tay v i ln Nh ng th i gian t i en Nh ng Em i em Nh ng khc s ng ang d m ma di gi Khi ng i ta ch cn ch t m thi Ta hy gi ch m t tia hy v ng m th ng v yu. M t tia thi i khng nh n.

41

Xin ngh php

ou le novateur incompris
Ti xin ngh ba thng Cho c n yn N gi i quy t vi v n

c a n

Hm nay ti b c chn i kh i c c tuyn truy n Sung s ng g u ? Nhng bu c lng thi! C c ch ng m ti ph i ngh t n c hm nay ang c nh ng chuy n g? Th t tri ng c, Ti c ngh m i hi u su vi c n c Thng h i l m Ti bu n r xu ng ci u Ti i nh m t g m t u lu Ch t m t m nay cn ch t nh ng m sau

42

C ai i tm h n khng h ? Bi n ti thnh m t g bi t s t si. ti khc cho nh lng mi m t... L i b n y n la: Con ng i m i khng bu n N u qu v y thi ! khng lm ng i m i Ti s ng m nay s ng th c t i h n Nh ng xc ch t cn s ng hn ti s ng Ba thng n a ! s ra sao? Li u c d p yn tr n bo trong ng i ? Em i! Kh l m! Ti s i trong cc ph kinh thnh

Cc ng xm m t lng no ... Khng ph i b c run run nh anh md

43

M i nh m t tr n cu ng phong Nh nh ng l p ng i ln trn m t tr n! Em i! Kh l m! Hm nay anh nt tm gan dm b y v n Ba thng gi i quy t xong L i nt bt tri u v n m i n a... V anh bi t nghe m ch

Nghe sng d m bo tp trn

i ng i

Nn kh i c khng bao gi l ng bo... Chng trnh ngh : c sch lm th suy ngh g n em s ng thm t thn qu, thnh th .

44

Em i! nh th c ph i ngh khng em? Sao anh ph i dy cng xin ngh ? Anh n m tc cu c i ch t v n: n bao gi ? n ki p no? Ng i ta m i bi t nui thi s? Ch no dm b h n m t nm

Cho anh lm m t bi th? ba thng c g qu ng? Anh s chy hn mun m chy Ngh lm sao? Sao l i ngh ? B nh g? Ti b b nh? X h i ny b b nh?

45

th khng g i
ngy 22 thng 9 nm 1955
K. em, B l i cho anh. Em kh s cng nhi u r i. Ng i ta c th kh no nhng anh s i m i c th c au. lm quen v i m i th , c cho em thay

kh , ng i ta khng nn quen v i kh

Ph i c m t ci khng thay quanh chng ta s bi n Khi ng i ta kh d l hy v ng, m i s ng anh kh c i h t. c.

lm ci tr c

i m i ci khc. Tnh yu chng ta cng v ng, xung m i v , ph i c m t ci g sung s ng, m bo bi n t nh t ph i

cn m t v sao trn tr i, hay trong lng thu th . By gi l m, anh ph i c em gi a bi n kh , anh ph i c l m Nhng m t v sao trong tm h n. Em cng m t nhi u l m, m t ti ng c i, cu c s ng h n nhin. Anh c em c th th y anh nh m t tia n ng gi a tr i my en thay em t t c .

khng? N u m c th , anh mu n kh Cho em sung s ng ph n no.

46

H i nh ng ng i ph trch cu c s ng Vi t Nam, cc ng i c ng v y khng?

47

Con ng i Tr n D n
(trch h i k)

Hong C m
... Thm vo , cu chuy n tnh cha c cng nh n. Bng ng i con gi hi n lnh, hay khc, ng i yu c a Tr n D n b ng thnh m t th g m nh: M t bng ma ng s . Ng i no mu n t ra l p tr ng v ng ch c khng b t s n t n cng u ph i ght ng i con gi y i. Tnh c m day d t n c c , nh m t cnh cy non b qu t ln qu t xu ng trong tr n bo kh ng l , Tr n D n khng cn bi t b c b ch cng ai. Ni g by gi cng kh l t tai nh ng ng i v ng l p tr ng lng lim d s t. Tr n D n g n nh pht in. H t ng l i ng i, l i ch y ra ph , l i v n v , u anh cng th y nh ng dy tri v hnh m i ngy m t tht ch t vo tri tim anh. Cng m t th i gian y, nh ng s ki n l n trong phong tro Vn ngh r n r p t i: Ph bnh t p th Vi t B c, Tr n D n nh n nh th T H u nh b nh t nh o tr c cu c s ng v i v m c

48

m t sai l m nghim tr ng l sng bi c nhn, th n thnh ho lnh t . ... T m th m k ch i n m t ch th t nt qu n qu i. Ng i yu c a anh b t u c mang. V t nhin anh b gi n v ki m th o cng v i T Phc, quanh qu n trong m t gian phng. M t thng, r i hai thng, ba thng. Nh ng ngy u tin, nh cn s t rt t ng t n, anh ku rn: - Ti c t i g? Ti c t i g m gi ti l i? Ng i yu anh b ng th y anh khng v n a. Nh ng tr n m nghn u tin qu t ch xu ng nh con b nh n ng. M t cho t l i, ng i ch cn da v i xng. M t mnh m t cn nh b a b n v i m t con ch g y cm, khng cha m , khng anh em, khng b n b, ch c b hng xm bn thu c th nh tho ng ch y i ch y l i n u cho bt cho. Ti n g p ch m u mo, trng gi i hng ch c tu i. Ch h i: - Sao anh D n khng v v i ti n a h anh? Ti gi i thch: - Anh y b n cng tc t lu thi. Ch c n g, chng ti s gip ch . Ch o ln khc: -B i c cho ti l y anh y khng? Ti l i khuyn nh : - C ch ! Ai c m u! Ch b ng khc to hn: - Ph i r i, khng ai c m ti v anh y l y nhau. B i ng i ta khng c m nhng anh D n b ti r i! Ti b ng mang d ch a th ny, anh y b ti r i! ang m, c

49

R i ch go ln: - B c nh vi y gi i i! Anh y khng mu n n v i ti n a th c b o cho ti bi t, vi c g ph i l y c cng tc ny cng tc n . Ti th y chua cht l lng, nhng ch ni trnh i: - Anh y b n cng tc th t y m! Ch v n m t m c: - Anh y ni d i! C anh n a anh cng ni d i! Thi ti ch t i! Ti ch t i cho anh y b n! M phi n c cc anh... M t s b n thn c a Tr n D n ph i c t canh nhau n y, gi i thch, an i, gip m t ng i con gi m i yu l n u m b dao c t ru t gan. *** Trong nh ng ngy u u t , anh khng c bi t tin ng i yu, ng i v v trong phng ki m th o. Qua lc u tin t ng t, tm tr anh d n d n bnh tnh l i. Ba thng h t n m l i ng i, anh tr i qua m t o n i au kh . Nhng Tr n D n lun c tnh yu s s ng r t mnh li t n ngn anh khng n ch hu ho i cu c i cn r t tr c a mnh. Anh vi t bi th Nh t nh th ng (vo kho ng thng t nm 1955). M t l n ti vo thm anh, v i m t mn qu nh : m t tm nhn ti mua ngoi ph . Anh v l y n ng u nghi n r i c i oang oang: Thi ua v i cc c u lm th nh! Th y ti rm r m n c m t, anh b ng h th p gi ng:

50

ng bu n cho mnh. Mnh cng nhi u khuy t i m l m: c t kiu, c nng n y, c t do v k lu t th t. Nhng khng bao gi khng trung thnh v i ng, d b m c ti ng oan d b k lu t. v mnh tin nh ng ci c on c a m t vi c nhn r i y s khng cn n a. ng l m t kh i sng su t. tng lai chng mnh, ng s m b o, d by gi ng c th l cha hi u mnh. Anh l i c th Mai-a, c truy n S-c p, Goc-ki. Anh l i n m nghi n ng m t p truy n t v hoang v Trn sng ng m m c a S-l-c p. Cnh c a c ch n song s t khp l i, ti li ra v c m th y gian phng kia khng cn ch t h p, t hm n a i v i m t con ng i y lng tin nh Tr n D n. *** H t 3 thng ki m th o, anh l i c v v i ng i yu. Ch u cn gi n d i: y lc

- Thi anh i u th i, m c xc ti. Nhng ch ng bao lu, m t l i sng, m l i trn, ti ng c i tr l i v trong gian nh b b n nh ng bn gh qu n o v ng ch , dao ko. Ch b t u may s n o cho a con ang c a trong b ng. Ch xin c vi c lm: Tr i thi ma ... thi gi th y n ng ln trn mu c R i Tr n D n i tham quan C i cch Ru ng t. Bi th Nh t nh th ng g i L t gi t lu, anh cng g n nh qun i, c

51

cn m i ngh v nh ng m t khc c a cu c s ng nh ng bi th khc s ra i.

chu n b cho

g n n T t ta. M t s anh em th y say sa sng tc. Ti ch y i ch y l i gom gp sng tc c a dm ba ng i b n v ngh r ng ph i xu t b n m t t p vn th ma Xun ng gp v i ma xun m i c a vn ngh ang s p n . V nh n th y ci k lu t c m sng tc do 1 vi ng i cng b i v i Tr n D n l m t i u v l, sai chnh sch c a ng, v ang lc Tr n D n i cng tc xa ti khng bi t anh c sng tc g m i khng, ti bn tm l i bi th Nh t nh th ng v cho ng vo ci Giai ph m ma xun m ti l ng i so n bi. C bng hoa n th no h i g ai m c th c l i. Nhng hoa cha k p n , th b r p vi. Giai ph m ma xun b k t t i, bi th Nh t nh th ng b k t t i. Ng i ta cho r ng ci b phi c quy n trong gi i vn ngh b cng kch b t u t cu c ph bnh th Vi t B c tm cch gi th: Tr n D n T Phc u b t ng giam.

Ci nt th hai kh c li t hn, c a t m th m k ch Tr n D n. Nh ng ngy ma xun 1956, ti au n nh c ba n n vo c, c inh ng vo tim, v c gi y tri ch t chn tay. Mng hai T t, ti n b a cm cu i cng v i Tr n D n. Gi a hai t p r u, th y nh ng con bo e do , m l n ny ch c gh g m hn l n tr c. Ch K... khng hi u bi t g v n vui v ng i bc bnh, r i x p d n ba l cho ch ng anh n xong th l i i cng tc. Khng kh gi i vn ngh nh s p s a c tr n bo. Khng bi t t u ci tin Tr n D n ph n ng , trong Giai ph m c m y tn ph n ng b ng truy n ra r t nhanh. Nh ng tin khng hay

52

r n n, b vy ti v anh Tr n D n cn ang n d mi ng bnh trng T t ch K... ti m t, ri i a, n c m t vng quanh: - Th no th cc anh? Phen ny l i b b t n a th ti s ng th no c? Cc anh r nhau lm nh ng chuy n g m kh s th khng bi t! Tr n D n cng ti m t, anh c n ch t mi, s c ba l ln vai, an i v : - Em ng lo. Tin n b y b y thi. Anh i cng tc y. G n n thng , em ng lo ngh g c . Nhng ch K... khng th bnh tnh c. Ch ti n ch ng ra c a, khc o ln: - Anh i... anh c v n a khng, anh i! C ti b ng ngh n n c m t. Ti c c i: - ci ch ny l n th n. Thi anh y i no... Tr n D n ng ng m t b c i. Nhn anh i r i, ru t ti b ng th t l i: - Chuy n ny m n c lm sao th ch t i mnh. ang t dng by ra ci giai ph m. Nhng bn c nh ci lo s , ring ti v n th y t ho v Giai ph m . Tuy cha ph i l nh ng sng tc xu t s c, nhng t ra n cng nu c m t v n g C v n x h i trong th Vn Cao, c v n ch ng cng th c trong th L t. V tuy ti khng hon ton thch bi th Nh t nh th ng c a Tr n D n, ti cng a in, v ti th y t ra n cng khc v i l i lm th m t chi u. D sao th t ra cng c vi ba con c qu y m nh trn m t ao t b y lu ph ng l ng ...

Nhn vn, ngy 20 thng 9 nm 1956

53

54

I.2

chn nm tr c...

55

M i chn tu i, Tr n D n l p nhm thi s T ng Trng cng Tr n Mai Chu, inh Hng, V Hong ch, V Hong Chng. T p ch D i ra s 1 ngy 16-11-1946, ng b n tuyn ngn c a nhm. S 2 cha k p ra m t th khng chi n bng n .

56

D i
B n tuyn ngn t ng trng

Chng ti m t m .

on th t th

u thai nh m lc sao cho tn suy nh ng thi

Cho nn bu i chng ti xu t hi n, chng ti gi c m c a nh ng ng i thu tr c. S p : lu i phong nguy t, v mai m t: t

nhn m nh trng m thc. Chng ti khng cn khc, khng cn mu n khc v ng i ta danh v th s . Chng ti khng cn nhn my, khng cn mu n nhn my v ng i ta nhn mi my chi u cng n ng s m. Chng ti xu ng Th go tht nh ng Nhn. Chng ti m thu, v rn la nh ng ngy u v nhn tr l i di d ng d c. Chng ti nhn ln Tinh khc mi i tnh, cng

gi a non su

nh ng bnh nguyn hoang l nh. Chng ti c nh ng hnh th c dng tr n, s u vui nhn lo i.

s ng, s ng h t

au kh h t c nh ng m i

Cho nn lc chng ti nhn l i tm t l i l lc chng ti nhn v mun trng bi n l . T ng th tim k t hnh th ch nh v ton thn bi n i ch t m u. ng v i tr n tm, lu lu chng ti khng cn rung V l i, lm sao ng i ta c

chng ti ch ng cn bi t thng yu m ng gi n. l n l i mi trong m i th t tnh eo khc mi, than mi, rung ng mi ng c? Lm sao ng i ta c b y dy tnh nt n a u? Chng ta h p? Lm sao ng i ta c theo nh ng con nhn mi v tr

ng rung

ba chi u, v thu h p tm t

c m! Chng ta cn c ngho nn th mang n ng: nh ng th h tn vong

nh ng tri u nh

57

-trm nghn l p ph hng. Chng ta sao v ng v c nh ng s v t m lin t c. Bi t bao chuy n tang

thm c m: nh ng tr i mn m i c a ngy xo ng t m tr m t! Bi t bao i n

iu tn s

hnh hi nhn th ! Bi t bao nhiu th k nhiu ni l chng ta non tn ph i tr

b t bu c chng ta ph i s u thng, l i chng ta m t t ng! Chng ta suy m t Conn s

ngh nhi u r i, chng ta suy ngh qu nhi u r i ng-tuy t-v ng.

B i v y chng ta ch ng cn l ci chng ta qu vng thu n phc n a: chng ta lng chng ta Th gp gom hnh y ln chu ng c.

nh tinh c u v

cho nn chng ti -thi s t ng trng- chng ti c ni c. n i lo n v ra i c a m t Rimbaud nh, vi t ln: qu o

cng ch l ni ci tm tr ng c a th i nhn, c a nh ng th i nhn c ngy c Chng ti s n i l i: nghi p d c a m t Baudelaire tm s

c a m t Nguy n Du s Chng ti s l n c th sang b

n i c n c a nh ng nh th lng m n. vn cao b c mn nhn ng v c a trng sao trn ci ch t. Chng ti s ng, hoen.

b n u huy n, cho nn bu i chng ti quay v i thay t t c nh ng hnh sng vc ni. m my bay, t ng bng ng i qua l i. n m u chi u vng v t. th y nh ng ci ng i n sau

t c, chng ti nhn hoa l v i nh ng c p m t m t ng

Nh n ti n b ng th y Chng ti l : l Chng ti l t Chng ti l , l

s c n ng bnh minh t t c . V chng ti

ta ch ng th y. Chng ti Chng ti

th y mun nghn th c t i

ci th c t i c m thu b ng nh ng nng khi u nng g n. th y: th gi i bn kia, nh ng th gi i bn kia l n ngay trong m b i dng tr n m t giy pht c th b ng ln nh Th c C nh. V ci s c rung ng c a m t bi th ch c th t. Chng ta vo su v lan r ng n u thu gp c ci s c rung ngha l c a mun nghn ci ng c a v bin, chn ng t ci

58

thi ca nng h p, nhai nh ng tm tnh th xa thin gic ng,

i nh c l i nh ng phong c nh tr n gian, t c. Chng ta t nhin tr nn kh i

tnh: chng ta mu n vo su ngo i v t, n i tm v mu n a ng c. Hy cho b n cy. n ngho. nho ci cng vi c cho b n n b con tr

cho ti n nhn nh ng c m n gi u n i hay ci cng

lng nh t nh o c a h trong gi n c, c m ng d dang. c n y.

trong n i lng chung thin h

vi c than khc th m thng trn m t k hoa t , trn m t gi c cho nh ng th h n m yn ci ti nng

Chng ta mu n nh ng c m gic thm u m chng ta m i ch c nh ng thi s c a lng. Th n lc chng ta i nh ng thi s c a linh h n, nh ng thi s c a ci ti th m kn. cho nn, chng ti thi s t ng trng chng ti c gi i im lm ng n m ng trong lng v , chng ti b n nng con ng th c hi n m t cu c tr o L nh th c ci th

nhn lo i. Chng ti c Ng i ta kham kh xu ng: th tm mi

c tr l i ci chng ti v i t m lng khi nh c hnh. Chng ta s l ng thin nng quay l i tm

t tr i khai l p. o L

ng ln: ghm gi

am m v khoi l c. Nh ng tri t ? V nh ng phong tro ng g ng v u tin, tr l i con ng i

nhn ch ng ku g i s s c tr c

x h i? Chng ta ch ng nh n th y r ng ng i ta l i con ng i ci trinh b ch tnh che

cy huy n m c, sng ni hoang s? Chng ta hy tr

ci b n nng m th

y. Hy m nh ng gi c m

c m th. Hy g i ln nh ng ci s ng m th m. Hy nh th c h khng, ngha l c t m lng xa man r . V th , th cng ph i m u nh c nh gi i c a ci ti th m l ng. Khng th rung c m chng ta n a ci vn chng c t, m t tm tnh. gi i th gi i, c tch ch c m t chi u, ch nh c g i m t ci hi n trn hng ch , ph i

Th ph i c u t o b ng tinh ch t c a v bin. Sau ci th n gi u mun nghn th gi i ng thnh v ng h y.

59

Nhng thi c m ph i gy trong th c t i. Nh ng cu chuy n hoang ng, hy dnh l i cho nh ng n em b nh . B n n m c h khc than lng m n, sau khi chi xong n c m t l i l m nh m ni chuy n nh ng nng tin. Chng ta hy c trn tnh tnh c a h . Chng ta ph i nh r ng chng ta c tch cho nh ng ng i ng nh ng ci g khng kh hoang ng k nh ng cu chuy n hai ng tu i nghe. Ph i gy nn c

ng v hi n th c. M t bi th ph i ch a c, nhng ph i mang tr ng thi ti m v t la tan

tng nh ng ci g c th c v c nh ng ci g khng c n a. M t nh sao bng: nhng nh ng khu tr i xa l . Ph i xo tr n c Thanh Tuy n, sa. Chng ta cng khng th i a tr n b ng m t b tch l p c h n th c h, v chia i th m tr n cng ci t chng ta y. M t u sao r r t. Ci m ng v ci nhi u ni th c h. c: V n L Tr ng Thnh, A v khng c: thuy n b n Phng Cung, Kim T Thp. C th y l mun nghn s

n ni Thin C nh. Hy n m d i m t tr i sao

m trng v th t c. Hy ca ln trong k ni v ht gi a bnh

thm nh p vo nhi u ni, v khng: nh ng v ph c ng l i c

nhau trong m t cu c giao ho b m t. C thi ca l ph i khai thng con n, m t con

, nh ng v sao huy n o! Nhi m ng giao c m th c. mu thu n phi th ng thot kh i m cho m i ch ? . Chng ci tm nh ng phong

ng thm th m: t t c c s

c nh tr n gian s ph i h ln v s Lm sao m gi i quy t ta ch c th dung h p l p l i ngn ng Chng ta ch c m t con ng i

c th c v h b ng hnh t ng. Ph i

tr n gian, ph i g t b

tnh dung t c c. M t cu th s c m t ngha ci ngha r t th ng nhng s mang n ng bi t bao nhiu ngha m u v khc l . M i m t th gi i s n m trong m t t ng l p c a t ng hnh: t t c tr n gian s i thay trn b m t, nh ng

60

c nh gi i hoang vu s huy n Chng ta nh ng ci c u vn

n m gi u bn trong. Th c t i v u th hnh duy nh t . c: ci t chng ta, c u vn c:

g p nhau v ch g p nhau t ngoi kia, v c u vn

c b ng s c g i c m

m th m hnh t ng. V nh ng hnh t ng cn t o tc c nh ng m thanh huy n di u n a. m nh c trong th khng ph i ch k t h p hon ton b i nh ng c mang tai sau khi ch th c cng l n l do s c rung i u s h c, nh ng lu t l tr c b ng. Bi t nh n n m bao nhiu cu th nim lu t r t ch nh t cu i cng v a m v n t t ng m

c h t. Ch m t s

t ch ng r ng m nh c c a m t bi th ph n ng Tm L c a bi th y. Ni n s c g i khu c a ch . V nh ng c xong s cn i mi trong t n y su Ti m

nh c trong th l ph i ni cng mang Th c. Th ng

hnh t ng mang n ng nh ng tnh nn m nh c gy nn y m s c. Cu th t ng ng v ng linh h n v s t t ngh

cho nn chng ti thi s t ng trng chng ti s ni ngn ng tn k, ngn c a nh ng th gi i yu ma, c a nh ng th gi i th n nhn k l i nh ng cu chuy n xa n. Chng ti s em tr c m t ng c a g

ln v ch ni ln b ng hnh t ng, th

m cng l c a ci th gi i u s u y n a. B ng hnh t ng, chng ti s ng i ta k cho chng ti nghe d i ng n ng c a tr

tm hi u linh h n c a nh ng ca dao, t c ng . Chng ti s t ng trng ho ci s c rung chuy n c tch hoang nng phu tr c nh ng b n l tr, khng nng no ng v ci s c rung ng dao thu n phc. c ch c a t

C m thu nh ng bi th siu th c, chng ta khng c dng c dng c m tnh, ngha l khng em t t c linh h n, hy m dng c m t quan nng tch b ch c a chng ta d l quan i n a. Hy t t c ngch c a tm t m l h i. Tr n gi s nhin, v th khng c n l lu n. ln: t c kh c v

61

Thi x u c a ph n

ng nh ng ng i t

c th l tm ngha

tr c khi tm c m gic. H

tay ng c a lu i; m c

xu ng h l i ch nh than v ku g i. n ci hnh th c cao nh t, th khng cn l lu n, v cng khng cn ph i t dinh d ng b ng nh ng thi r r t. Ch ang c n c nh ng pht m Im L ng rung ln. V trong im l ng c t t c : nh ng thnh quch v . Th ch c n b t nh ng hnh m h nh s ca no huy n m c. R i c cho h t lc s ang xy, nh ng tinh c u c ci m ua nhau i u kh i hnh c a m t bi nh lu t dan du d k, ti p nh n th t nh m t cn

theo nh ng

y x trong m t b n khiu v l mnh

cng nhau t t th . V k

s c t nh, c nh xao

l i cng ch cn nh im l ng

m. V hai b n b

giao nhau v qung th i gian tm t, nh ng giy c a chng ti l

ng khng cn di r t l i m t khe h khng c n t i thi r ng ri. , v thi

pht v ra khng cn m t minh xc. Chng ti t t c m t v tr mun chi u, v thi li u c a chng ti l t t ni thay ng

c m ngn t i gi a b

b n U Huy n v Hi n Th c, chng ti s

cho ti ng ni nh ng loi ma. Chng ti s khc ln cho nh ng n i on h n cha gi i. Chng ti s b t hi n ln nh ng l i u minh. Chng ti s nh ng th gi i m th m s C th mu n qun v c n qun th l c ng i ta k v t. s ng. Thi ca thu tr c, th truy n thi ca p m t ng l i nh ng cu c vi n du trong

em l i cho chng ta m t cht ni m qun? V chng ta m t h n ci

d ng xy trong ci quan ni m tnh c ln trn ci tr t t

r i. Chng ta ch cn th y ngho nn, v n v t, b t thi nhn cng s v t ph i ng yn

n thu n, ci l tr. Bi t bao nhiu th k

i m khng gian b ng ph ng v trong m t giy pht

ngng. Ng i ta ch ng bi t r ng m t hnh nh tnh ch lm cho chng ta nh thng v h i ti c. M t chi c nh c a ng i con gi khi xa g i l i m t qung i h p h i. M t ng i s

62

khc mi v n

i ng i i, khc mi ci s t. V hnh th c cao

ch ng v run s

i thay c a gc v i m t c m

p nh t c a n, m t hnh nh

im lm ch lm cho chng ta run s lu ng rung ng hun ht

gic nng ngho. Chng ta ho ng h t gi a non su, nh ng i qua nh i qua m t khe c a h ng. Tr ng thi cn V th , ci thi ca c ch ng c th y y ch l m t tr ng thi ph ng b ng,

m t tr ng thi v cng n s v nh t nh o. rch, ci thi ca tnh c a ti n nhn ngm a chng ta theo nh ng nh p i u b ng n b t v nh, c a b n lng m n khc b n ch ng lm chng ta qun, v bnh c a b n thanh m hon v. Th cho nn chng ti thi s t ng trng chng ti s v y t t c nh ng th gi i quay cu ng, chng ti s i, m t ch ng. m t v ng trng ph i l n, m t nh sao ph i m ph i tn vong v m t bi th ph i v cng linh Chng ta c th m Hy ci s qun dy rng bu c? Chng ta c th a chng ta i. qun

c chng: ci x h i u s u v i m t c chng trong

n i ti p u huy n c a nh ng thanh m, m u s c? a chng ta ng c v d vng, qua b i cho h t ci dng tr n, i cho h t cc a c c chng ta s ng mun ngn ci s ng. c: k c c a nh ng ci i xa th m, a chng ta t l .

tng lai,

nh ng tr i xa

chng ta c hng tri u nm gi v v vn k nh ng dn t c tn vong, k k c c a nh ng th k ch t ch ng ln k li xa.

cho mun ngn k c bi thng, ci k

c chng ta, ci k

n ngho l m thu b ng nh ng gic quan tr n t c.

1946 Tr n D n Tr n Mai Chu V Hong ch

63

64

I.3

y Vi t B c
1957

65

trch

y ! Vi t B c ! Sng L n c xanh trng trnh m nh nguy t ! Bnh ca sng xu ng l c con ! y d th i gian cn ng nh ng tn

Nh N Ph c Ph Thng o thng Khau vc Ti nh n Rm khi xa ni ta ng xu ng Tr i sao p !

66

y khe su i c n ni b n ta n m. Ch c h n khu A.T.K beo g m c r m B n xa chim chc ph c h i cha ? Ng i khch n! Thuy n ln b nl . M i vui sng ni trng gh nh Tm u d u v t ngy xa ? u bom n t i tnh thu y?

R ng ch ng ni l ri vng v ! Thc b c ph u mi g t xanh !

Nhng hy tin nhi u m bn b p l a,

67

l tr

u xanh nghe chuy n ng i xa,

cng m m i nh ta nghe c tch ! y ta long ong chn ma xun x m l a, n nh ru i bu kn gt chn i ! y ln B c l i v ng v v chn tr i kh u sng. M i m t bi t m t qu hng ! y ta d y nghi p nh c nh n Hai tay tr ng mu c t nt o m i lm nn t n c by gi . Chnh chi c ni Vi t B c b b ng ta

68

qua t tc thng nm

y l a,

nui ta nui cch m ng l n khn. Ta b u b n c khoai mn nng s n B n con chim m t ng r ng gi. B n sng sng M ch y sao

B n hang ni l vng ri kh c kho i. y mu i m n ta king thng xt i con kht n c Tng lai ta th t b ng v my ! Ta nh n nh ng i lnh nh n. Nh n ma xun l i n nh n ma ng Nh n i u thu c nh n t ng vung v i

69

Nh n no nh n m nh n tnh yu ! y my s m qu n sng chi u. ub n hm ku kh n gi ng n bom ch u ch c b n bn nh. Ta s ng gi a b n hng ca nguy hi m. y manh o v i chung nhau. Gi c ng cng chung chi u Hnh qun chung khi b i ng tr ng Con mu i c chung nhau cn s t. chung d u di T i khi ng l i chung nhau tm . t

Chi n tr ng n bom.

70

Hy chia x cho nhau gi b c ! Chia ma phn n c l cm thiu. n lc m c trng vy l i chia nhau nh ng th i y ta m c n ni r ng, m t mn n kh b trang tr i. Vi t B c cho ta vay a th ! Vay t b c i n m tn. Vay t nh ng hang su ni hi m. C trm bi mng ng nui ta. Ta m c n nh ng r ng xim bt ngt. N b n m ng heo ht chi u sng. ch,

n cu i cng.

71

N c khoai mn n chim mung nng r y. N tre v u bng bt r ng su. N con su i d trong d c, N nh ng ng i ng khng tn ! i th k mun qun ngn nh ! N ny u d tr m qun ! i! T tc ! D quen tay v n cng ch bao gi v n nhn dn !

72

IV

Ti m t qu hng
t M t n c ph sa sng H ng M t v nh H Long M t Hu con sng Hng tnh t M t c a bi n H i phng M t mi C Mau ! Ti m t nh ng ma thu khng n li ng. M t ma xun nh t nh o cnh o. Ngy m t nh ng m t tr i khng m n a. m l i cn m tn t chim bao. Ti i t do nh nh ng b n tu, khi m i .

73

i hng ho i thuy n khi i bi n. C n v n ngy d dy kh ng l ti cha c b a no no !

Ti i nh ng chn tr i n ng s i. i nh ng mi nh c i cht tnh thng. i nh ng hn o l m nng tin n m trong hoa d i. i nh ng chuy n tu i thm hi m tr i xa. Ti i m i ci g ti ch a bi t, m i kht khao hy v ng loi ng i C th l m ! Ti x p hng bn c nh, nh ng ai kh n kh nh t a c u ta

74

Cng khng sao ! Ti d tr tnh yu nh con l c d tr n c,

b qua sa m c thng ngy, i tm nh ng qu hng nhi u bng mt. Chnh Vi t b c l ni h h n, nh ng ng i i kht nh ti ! i! i! D s c l c ki t mn Tay h p h i v n gi v pha tr c ! i! nh n nh tn nh i v h nh phc i! nh i tm v tm ch ng ! Ta u ng no n n c nghn con su i b c !

75

Chm ng v n tre v u ! n vn v n r ng mng ! i ! nh ng ngy tr c m t bom rnh sau lng n np. Chn ta b c chen nhau vo l a, i m i ci g thi u th n nh t i ta, nh cm o v i tnh thng nh qu hng v b b n. ....

76

T t!th , thm m t t t ! Ti qu ng n vu v vo m t x lng, ni l kho m t ng nt

ng T t xa nh r han ln...

Chao i ! chu i ngy m th t nt t t nin, au nh m t nt th ng th t c ! V u ? Con tu cu c s ng b neo ln b n ngh hng nm ? C l cu c i th m m i !

77

Ph i s a sang ci v con tu, y t nhi u hoen r ? m nay ci t i t i ba mi Cc v sao ih p cu i nm ph r ng trn tr i t t i n. Bn b p l a rt rnh c h i, l n vo trong n tr m hi ng i. Chng ti ng i ng l a ng i bn. V r u m rt trn sang bt v i Mm c linh nh. Ch thi u t khi nhang ? L i qun kh n ng i xa cng bc m ? ...

78

Ng i ta t trng pho c i v t n. Nhng r i ti ng c i g c xu ng quanh mm. R i k -ni m-ma-d m ln ti ng g i. R u au mi ! Men vo

ng ph i !

Ti c tn xun v n ch a sang cho ... Ngoi kia nm c s p i tung ci l nh ph r ng ph b n. T ng nh qu kh cn ph tn tr c gi suy s p h n. Ti ch y tr n c nh tan hoang bn ti c. Ng i u ng tr khan bn c a s m toang. h t nhi m k

79

L ri nh ti ng n c th i gian, n c bin - thy - nm - c. Ci rt lm ng mi ng ti t b u tr i ! Cn t i g au hn l t i nh thng ?

Hay l ng
nh ng i lnh tr n, qu t ng tnh ring nh qu t ng k th ? Nhng chnh i-mi nh ng-vinm tr t ch cng ku cng ng ! n-d n-dy

Hay l khc
nh ng i con gi hy cn khc c m i khi au ?

80

Nhng ta khng quen chm chch nh t tim bu n cho n ch y mun dng l !

N c m t c bao gi khuy kh a c ng i ta ? ...

Hay l
rn r gi ng heo may ? Nhng gi y i phen n c n lm au thm tri t kh au ny !

Hay l
giang tay bp c m i l i than nh m tk st-nhn-tnh-c m ? Nhng bn tay khng ch u r n anh !

81

Qu

m ch i t khng m ng c !

Ng i ta ch ng th l y km km k p nt bu n thng ...

Hay l
i gi i tr ? nh l a tim vi i u ma dm b n n nh n nh p ? Nhng chnh ta l ng i i gi i tr ng i ta. Cy n th ng khi thi thc nh c, b ng dng nay treo c cu i gian nh !

Ti v n
chuyn ngh cung c p m i ni m vui

82

M ch ng th ba ln cng k ni m ... Ti ng i ha gi a giao th a m t pho t ng c b ng au kh Khng ! Hy i i ! D i bu n Con tim d hoen nh thng ! i! D bi t kh c a tri au cn l lu t

t ru t

t ny khi n chuy n mnh i !

Hy th ght m i ao t ni thn ta r a m c, m i thi quen n p ngh - m la ! Hy s ng nh nh ng con tu ph i lng mun h i l, m i ngy b sau lng nghn h i - c ng - ma - bu n !

83

M t cht v Tr n D n
Trch h i k bin t p

Vn Long
u giai o n i m i vn h c, ti chuy n t bo c L p sang lm bin t p th cho nh xu t b n H i Nh vn. Cng vi c m i bu c ti ph i i m t v i nh ng vi c cng lu n ang ch n. Th d : xu t b n nh ng n ph m c a nh ng tc gi lu nay b treo bt . Ngoi vi c chnh Nh xu t b n, ti cn lm c ng tc vin bin t p cho t p ch Tc ph m m i. Vi c u tin nh d u s tr l i quy n cng b tc ph m cho cc tc gi Nhn vn-Giai ph m l hy in vi bi th trn t t p ch c a H i Nh vn. Ti c c nl y bi c a cc nh th Tr n D n, Hong C m v in. Ti n nh ng Tr n D n ngay ci ph nh g n nh xu t b n. ng ng i trong m t gc nh thi u nh sng. n t ng c a t i hm y l c ci g kh ng d ng, hi ha gi a tm tr ng, tnh kh ng v th ng v i gc nh ny . Gng m t ru ria, khng c i m Tr c khi a th cho ti c b ng m t, ng c c vi cu th xen trong cu chuy n, c hai cu lm ti gi t mnh :
C nh ng chn tr i khng c ng i bay L i c nh ng ng i bay khng c chn tr i.

84

Tr i i ! M y ch c nm n m trong bng t i m ng vi t ton nh ng cu nh v y th gh g m th c ! Nhng khi c b ng m t c lo t bi th khng nh v y. Nhi u bi di n t hi r i, khc m c. Cu i cng bi a in d nh t l i l m t chng trch trong tr ng ca Vi t B c vi t nm 1957. H i ny gi ng th c a ng r t s ng khoi, sung s c, c nh ng lin t ng, so snh th t m i m :
M t ng T t xa nh r han ln

Hy s ng nh nh ng con t u ph i lng mun h i l M i ngy b sau lng nghn h i-c ng-ma-bu n

Cng v i C ng t nh (th-ti u thuy t) in sau , cng vi t nm 1959 ( c t ng th ng H i nh vn 1995), ti c m th y ng v nh th H u Loan gi ng nhau ch : giai o n sng t o sung s c nh t c a hai ng l giai o n 15 nm sau cch m ng Thng Tm. C ph i s thi u giao lu bnh th ng sau ny lm r i m ch t duy sng t o c a hai ng. Vo cu i nm 1989, b c vo giai o n tc gi c th b ti n t in v is ng c p gi y php c a Nh xu t b n, th gia nh nh th Tr n D n mang t p tr ng ca Bi ca Vi t B c t i nh xu t b n H i Nh vn. L ng i bin t p th, ti ph i c l n u c ki n v i tc gi v t ng bin t p. Bi ca Vi t B c lc g m 13 chng. Ti c k : hi th v cc cu th u nh t kh m t m ch vi t kh e kho n, m i m . V hnh th c leo thang, ng i ta c th lin h n th Maiakovxki, nhng

85

v t ng sng t o trong cu ch th ch Tr n D n m i vi t c nh v y. Nh th m u chng I v i nh ng cu tr tnh, g i k ni m v m nh t l ch s :

y Vi t B c Sng L n c xanh trng trnh m nh nguy t

v ng i lnh coi khinh ci ch t :

y Ta long ong Chn ma xun x m l a n nh ru i bu kn gt chn i

ng c nh ng cch ni r t m i :
Vi t B c cho ta vay a th Vay t b c i n m tn

d n

n : c vay th c tr :
D quen tay v n Cng ch bao gi v n nhn dn !

Nh ng hnh t ng c th giu pht hi n :

86

tl n m tm a nh N chi li t ng h nh phc n s

Qu

Nh ng t ng mnh li t khi qut c nhi u hon c nh :

Nh ng ngy chn tr i th p lm cnh chim hn h

c th Tr n D n, th y c s ngang tng trong suy ngh c a ng :

Ch ng cch no d y ng tr i cao tt m kia s lao ng ng cay trn m t t

Con ng i ngang tng y tr c thi u th n vi trung on, vi thng khng cm Vi t B c, tr thnh :

Ti bi n thnh ci que g y kh ng gi a bao nhiu que c i b n b ti

ng tr i qua nhi u n i au nhng l ng i c xu h ng c p ti n, ng c n i au cn l n hn l th y nh ng s c , gy c n tr :

Ch ng c g au hn l ci s

87

Tm c v i nh ng cu th nh th , ti nng mu n t o i u ki n cho ra m t b n c c s m (m s m g n a sau hn ba th p k n m trong bng t i). Nhng c n chng 12, ti b ng gi t mnh : l ton b bi th Nh t nh th ng* Trong xu th i m i, th i h n treo bt v i m t s tc gi c ch m d t, nhng co vn b n no nh gi s ng, sai th i gian y ! Tc ph m c a anh u tin c in ra, l i cng b ng tc ph m b ph phn k ch li t m t th i, ai dm duy t ! Sau th i gian b ght b , c con du hm u tin tr l i nh ch ng, thay cho ti ng cho b ng cu M m ng con l m sai ! : chng Nh t nh th ng in xen vo tr ng ca s c ci g tng t nh v y. N u ti c t c trch a duy t, t p tr ng ca ny khng ra m t c th ch thi t thi cho tc gi v cho c gi , cho n n vn h c khng chi n. Ti c m t cy, c th b ph m t cnh r ng ! Anh Tr n D n v n l m t ng i t giao ti p, khng c n hi u c n k nh ng s c thi tinh t v nh ng vi c qua, mnh ph i anh th y r Ngh v y ti bn g p nh th Tr n D n, phn tch r, v ni thm : N u anh khng ng , ngy mai ti c a duy t nguyn v n, ch ki n t ng bin t p ! . S c m t Tr n D n t i l i, ng h n ngy mai tr l i. Hm sau, ch ng ba toong ln gc Nh xu t b n, ng ni v i ti : Thi c ! Anh st tnh hnh hn ti, anh c b chng ra ! . Ti bi t ng khng vui, nhng khng bi t ng c hi u s chn thnh c a ti, ch v s ra i thu n l i c a tc ph m, s ti xu t giang h c a ng v i b n c. Vi c ny ti cng trnh by v i t ng bin t p lc l anh V T Nam. Anh cho cch x l c a ti l th a ng.

chng b c t b l chng 13. K t thc Bi th Vi t B c khng ph i l Nh t th ng, m l Hy i mi.

nh

88

Tr ng ca Bi ca Vi t B c c in ra ( nghe ni anh Dng T ng b ti n ra in) v i s chng c nh s th t l i, cn 12 chng. Cu n th tc gi em t ng ti c nh ng dng th ny :

i! y Vi t

G i Vn Long ng i bin t p l i i m i ki m duy t ? Ti sang c a texte intgral. i s

B c ! thng minh v cng phu ! song ti v n ph n cng b ng trong Tr n D n .

(texte intgral : nguyn b n ton v n. ca theo tn c i! y Vi t B c).

y tc gi v n g i tr ng

c nh ng dng ti m ra suy ngh : v y l c v n cn h n mnh ? Mnh l qun t t en xa nay, v hnh chung b mang ti ng l ng i ki m duy t ? D c khen l ng i bin t p thng minh cng phu, nhng sao d u ch m than l i m nh d u h i b ch a l i ? C khen m a chng ? Ti li n ch y sang nh tc gi h i l i ng. Nh th ch m ri : Lc u, ti c b c mnh th t. Nhng sau th th y anh ng, chn tnh v i ti ! M y cu y l ti khen th t ! Cn ng i vi t bao gi ch ng mu n texte intgral ! Nghe cu ni , ti m i th c yn lng ! V pha ng, sau khi C ng t nh c t ng th ng, h n th y thm v s cng b ng ang c l p l i.

Trch Vn Ngh ngy 25.1.1997, H N i.

89

ng chn tr i g i mi ! ng khi sng m im c n hai l n !

1957

90

I.4

C ng t nh
1960

91

th - ti u thuy t
d khc tr ng thin

(trch)

KHAI T !
K ni m! a ti v ch n c!

ng ng i my che t ng cy s bu n r u! ng ng i m trong lng vi khung c a nh thng! Ti s ng l l m ch ng nh Trong i ti c th ngy k c vi su! Ti c i ngy nh d i Hy chm man mc cc d ng n t y c ph i b i C a Tr ng? M t cu ng nhau chn tr nh lng ph m ! ... y c ph i ng Hng Song xanh l m t m sao chi u? M t cht sng ln ... ln v a l nh Thi th l nh: ti ch ng c ai yu! 16 tu i !!! y l m Ngoi c ng y l ngy Th i gian l p i l p l i nh ng chi u vng v t nh nhau lao tim ... sao m c h ng h ...

92

17 ! Ti n i mu in Ti ch m v ng B y Ti 18 ! Ti c n ch t nhi u ngy ma Ti ng x x b n tu bn Th hy l y mi soa m chi i m t kh Hn l m i rng nhai ru r u v a h. 19 ! Kh to r i! Khng c cng n vi c lm trn tri Ti nh y ch m m i lc gi ln Mau mau! L y tnh yu xch tn r kia l i! K o n nh y t V m t ph D vng! gc m i t ng n ln i i! S ng! t ng l m l m nh m t ci chi m

Ci ngh ny ai ai cng th o Ch m i mnh ti khng th o m thi! Ti b v B v ph i u l t i nh Ai? Ai k v may khi t ch ng t? ac u Nh ng ngy tr tr i - ai cho lo cho ti? Th l xch va li tim i thui th i Cc b n ! Ti khng th thot b v n u khng nh cc b n ... N u khng Thi-m nh b c m ... i! ph m ! Ti t o m t ti v ph m m t d t ru t qua Ti v t o m x qu ti ...

93

m t d i kh cha h t d i ...

Ph i! Ti ki m th o b n thn cng m t th i m xu ng t mui r i Sng khuya t tm v i thi! k ni m! C l xa kia l ph ti sinh C sng s m T v th i! D khc kh i u. ng trn n mu n i bu n r u

B N C
Ti bi t ra n c m t r i Ti th u b ng th ng gi y l i. Tu i th u qua nh m t ng i khng Th gi i xm b d ng thanh nin: khng M t b n i ra t d l u ng cng x ch m xu ng hy m i lng c u t h t v sao vi n qun ch m! M t b n i vo c ng g m phu xa Ai n a? L i ng a lng tay vm tr i xanh Hay tm m t ph h m Leo ngang c t n nh u ng t i khi m b xu ng lao m l nh! Thng i! Trong tr ng thu ngy xa

B n c? M t ma l vng theo gi tung h!

94

Th chi c thuy n con theo dng c ng ch y Ti cn m t mnh khng c Ti L i v bu ng g c v i mng mnh ng th ng tr ng i m ng b y u thng l ng v i c n!

Ti cn tr ! Cho ti m t ng gi Cho ti ng hoa thim thi p n chi u Hay b t c c ng no lm i l a cho tim ti tha h cho l y h t l y! Mu n l y g

Ti ch c n m t cht tnh thng m t cht m thi Hay na n cht tnh thng cng c.

GI TRAI THNH QUCH BN C

(ti p) Ph n t v - ph ri voan Ph no thm d h p Ph no nn n t n d lan? Ph ngch xin vo ph Bi t u ph no Thnh quch bn c c u bi t ph no trong? ng Chm ch p n mi lam t bng m ph .

VN S HOI
(k ch 3 mn) Mn 1 u thu c tr ng sinh h i khoa h c gi lo? Thi ta tm b t t vn chng

95

nh v bn o n 5 so ru ng t Hoi i. Mn 2 Tu vi n l u xanh trng trnh l Thnh ng ti m ht x c xo sng T t t t t t ? Sao l i t t ? M t kinh thnh xc pho M t t m thn au gi th i ng B Mn 3 m cu i nm nh xc Ng i bc s gi ci m m t thy ma ng m ! Hoi cng! u ph i vi trng giang mai T t nh t hy ra an i Khn nhi u tm - c ng nh thng Ng i thi u ph , v Hoi. cs ?

B V
Ph c t m vo ph c t Ti m ngang ph Hng u? Rm che nho c a s ? u cn m t ph th son st l a th? Gi may i ng n i l nh! n vng ti ph i ch y ph ng m b xu ng B sng u c ng m n xanh

96

Ch y d c ph Ma b i!

n nu

ng ri!

Ti th c ng t khuya Hng n c thm thm qu ng ph v ng B m c ch phin r i - c ng g kho t Th i thi! C ph no xanh Hoa lay hng d u tm? C ph no ch tha thi t n a t ti kh i ph i b v B v? Ti? M t ng i c tri u ng i thn d c quanh nghn b bi n Ti c h hng nghn b l c chu Phi Ti c tnh yu ng cay ng cay u? Nghn l m t m yu cha tho s c Ti c th a No k p ngy xa? lu

Sao cho ti nh ng ph xo x c? Sao ghi ti vo mp s bu n r u? Ti bi t g i v Ai? Ai c i l i an i ? Ai k v v tri t b ci ? ti ? Ti c n Ti c n tr i xanh c n tr i ta C n n ng o c n ma ti nh t C n lang thang trong cc m ng Trn qu ng tr ng nham nh gi C n lng ng ng r ng trng chnh C n sn ga tu ch y t c hnh Khng l i cc cu c i x l C n tr ng tr ng chi u u u?

a ra kh i x lim l p h c

97

C n pho nh trng l p. i tch ht a o kp c. C n on th m i ci t m

ma xun

L gu c g c ng xng tan nh my C n khi b xc ph m Ng i xiu m t cu c ng t tm h n C n nh ng cn m c ch t non N m hiu h t b ng quan ti s C n s c nghe canh ba tuy t D ch m t mi nh khng c i l a D ch m t ng ba en ch t cng hng n C n l th xanh xao Ch yu u tm run run m c u b ng C n ph bo t c ph phng

Ta ci xu ng i mi toc n Hn mt l i m t h p m nheo nh t tr n tru ng

i c n! i c n! Hy l y m nay lm t n th ! Hy qun xc l kh lng th m quan ti! Gi l c! ng ln v a h m ng Nh nh then lim kho xch Chao i ti! M t k vc s t mnh Ti ch ng c ai yu! ti c ph i nm h c thia lia sng ng tn ti Ti ph i m t mnh gh vai knh chn thnh Thi thi! Khng cu c tm-b-la vui no m i i thi ! Hy Dm Ti i! Ti i! R i hy ng ph ng ng t bu n p n sng ... Man mt ru t n b n tu en u lui cn trn s t

98

C NG T NH
C ng t nh ng i i ng snh tong tong c ng ch y Ma thu mi ph chm Gi th i hu hu qu ng tr ng nheo nhc l quanh qu t ng m n m rn Bn v t ng gi

C NG T NH (ti

p)

C ng t nh! Ng i i nho C ng t nh! L r c vng h Ph ho ng i i L ma i! Ng i i manh chi u rch Ng i i tay o qu t i my Nm tn r i Ai? Ai b t ng i i nho C ng t nh Ai? Ai treo c r ng n trn dy ph b ci?

99

C U NGUY N
Ai ln c ng n? ng ch p gi t ! ng ging tr ng

Hy nh n cn ging Hy b o chi canh Ai qua c ng ch ? Hy nh heo may v ng qut ph

Ai v xui dy nh quan?

au cy!

NAM
5

NH

V tr ! M t ng i khing ch ng n i! G i n l ch y ai chi? Ng l t bng ai g m i cho ra? V tr ! M t ng i khing ch ng n i Ai b i chn cho b t xu dng sng? K m t tr n chn my Ai ng i vu t m Ru t x nm tn ai nh h n i au xa?

100

M I B Y TU I

Ti cng l n cng si Ti cng ng b v

n u C ng t nh

u cng ta nh n khuya Ti lang thang trong cc t i x b L ng l n d i vm sao nh n nhc m ti b v t Bng m t ci u i! u tm v c th m ng ga u to ln lc qu ng tr ng. Ti ng c c trn h ng B y X x gi a mnh mng nhi u gi th i Bng h i! Ti l n Ti m t tn n l vng m t Ti v n rong chi bn m y c t n m V ! V chu ! V chu u! V tu i u th ! V t t c ! Ti bi t h p v Ti ph i 10 gi ! 11! u ? Tan tc h t ! v i mng mnh. khng thung by gi ti ph i khng c ng l l ba ng gi m s p xu ng m hai tay mu xm

m nay cng b n t n gi ng m qua Gi ng m tr c! Ch chnh nhau vi l ng S p! S p! Ti cu n th ng t H t m nh! c t i hai tay m ri s m ph l nh

Ti b v qua b n ph tha ma Nh ba c ng ti l c chung vo c ng nh Ng chy c u ch Hnh lang tai n n i n Ti lo ng cho ng v bu ng qua m t ci sn thm

101

M t t ng ti ng i B n m t t ng vng - b n m t ng h 12 gi s p r i Lm g? Thnh lnh m t p B le Ch nh y nh trong nh in - v t sch! th u v v lc ny. M i th ng

Ci s cn ch a g? S g m thi! Ngu ch m t nt ch cng t en sa m c t gi y B ng hi n trong ti m t t p l Ti v m t ci g nh c M t nt V c m: m t ng i C l ti chng? u xu ng v c u trn bi ct b ng m n c b ng b nh m n c c n ng d y u m li tim. m ti nh ng tch t c Ti b v sao run B mi t i khi ov R p? hnh m

Nhng c g gi i kht n i ti khng? V t bt! S m s m Tch t c ng h Ti l i ri trn gh ngo o

Ti vng ln l n xu ng trong bu ng C chuy n g x y ra y? 17 tu i! n i n gi a nh ma tuy t tr ng Ti m t mnh trn m t ci ton bng 1 gi t xa ti ng tht m t on tu Tht nh b mnh mng ch c ti t. Ti ch m ln trong ng c th t cn bu ng M t ci u trn t ng ti v i quay i u kinh kh ng L n l i v n ci M t ci b c tai Lc ny my ri khng ai nh t qu ng tr ng. By gi mu n g ti? u h i?

102

u i! C g an i c hn th? C m ng t ng? Cho ti m t ng m? Thi anh m r i! m th t! m to! m no cng ln cn r d i! Bng i! Ti r d i th c ? Ti m m? Khng, m ch u nh ng a ch y. Ti cng ch ng r hn m i nh thng thi th i nay! V i s c ti ti c th s ng g p m i ng i Ti c th nhng thi! C n kp nh t! Hy ch cho ti ch no Ti b t c ti i. ng h s t ru t u ti ng ch m Hai ti ng boong boong N n hai v

Ti g c gi a m en g ch a gy

BNG
(ti p) N u qu th c anh khng l ng Hy tr au thng Cho mn h n lm ng i! Ti tr gi r u b Ng i ta a thu c o c i tru o

Ti u ng t ng chum t ng ch t ng v Nh ng man r t dm th h n lm le Chu h i! Ti i y! Ti khng c n ai c ! Ti s tr v cng h n h u gi ng khi i

103

D con m t tr ng d D da th t ng hun D s m st en thui c ng k nh ti l a Hung d ! Ti v n khng c n ai c i thi! Ti ch ph ci Vnh bi t t t c - Ti i ac u

V NG
Ph nh m thng sang ph nh m Ai ln ph Hng Knh? ng b c trng trnh i h ph Ai v ng ch ? ng u ng cng tm ng c c ng ci thm Ai ng b n Quan h tra b n v ng? ng h! ng h! ng

Khng bi t l nh c m ? Cn rt c g i sang sng?

TR NG CON GI
Khch qua ng Gi thm a t l a u? u? V n hng bng tn l xanh qu M t l qu vng hi qu leo cy. ng nhn gi u tm!

Ng c bp, i t lng ma ng cho

104

U SAO TR NG QU XA?
rch y m r i lng B ch Th t lng m g x o m con B o khi i khng cn m nh v n u? Sao tr ng qu xa? u? u? m h i cho m t nam chm m t n om m m h nhu nh ng c ... m sen

u, u? Sao oi om cho ti i ngy th u y? Sao cho ti trong tr ng lm g? trong tr ng l i qua i?

NG CNG
Ti v n th ! V t nhn b d c trn Chm m t m m t m t mi n Kh n m t chi u cong l Ni y ti con tim Ti ln cn! My b ph Hng Song m t v t chn bu n cha ng v y Ti ch y th ng t i b n tu i m t c c vo m Ti c g au? au c v g? Ai b o ti cch no ti thot kh i ch n song ti? Ti b ti ng c leng keng ph s m Ti ng c lao xao xo x c ng chi u Ti b tim nh nh chung nh th

105

h n n s u di c Ngang tr i ku xu ng Ti b gi t ma m lch chch th m tim ng h c k c ca tch t c Gi th i t v ru t ph tn thu Ti b n th ng i t ng Ba l

on nh c s gi m chi n tranh Phm phum ti m ng xinh kinh thnh c . M t s on nhe rng c n m t vi n b o tng. Mu ch y ho Rm-brng Ti b i u thu c chy xo mi

Huy t m chn m t ng i h con m t M t ng n n m ch y m ph v khuya

Ti b

m n

t o xanh

Tra h v n hoa v ch qu n b t r n n t t m t nh tu kn trong m B ng t n m n t n m n B d trang kinh ng i c y v y M t n i bu n xa cha kn mi ng bn lng Ti b Thuy n i bi m u Giang chu nghe ngh m t chm

Sng khuya chung cha x ru t ng r i! T m o tm! Khc i thi! Ti b m nu Ai C p u xanh thp chi trung c i di

V thm Hr it tr n tru ng S a tr ng ban mai con nhi H i c ng Bom-bay t l a ph

106

Ti b ai xui em

p?

ph chi u du d t n xanh xo x c m ng nh t n m m ng Ti b - ti khng c t ngha n i Cha yu ti th t v ng Ti ra b n t u ti qu y qu dng sng Ai? Ai c th thu x p cho ti M t th gi i ho thu n ? Ai c th b c c u vo ci sao bay? Hy cho ti m t ngy - m t ngy th u h n! Hy cho ti m t gc ph no sng xu ng th t th ngy Ti khng th khng th n a! ng b t ti n v i chu u n o Ton nh ng thnh ph

Ti ph i Bhm m Abxanht Ti ph i nh y tru ng n v n ng b t ti n ng b t ti g c v i chu u m xa m c l c B i c thnh ti c i l a i cc ph tr m t C ph i chu Phi khng nh ? Thi thi! Ti r i tr Chia g be bt nh ng nm chu? Ti khng Ti ch m xu m i l ng Ti th ti l m t th

m m i ci g khng qu m t.

Ti ch thi thi! Ti khng chi v i cc anh n a. Ti i y! Vnh bi t t t c ! Ti s i v m t b bi n no xa

107

Ti s

t xm ti nh con b thui m t tr i xch

o.

Ti - m t k chung thn ng i th k 20 ti yn! Ti khng c Ti khng c Yu tri tl c ti yn! au thng cho mn h n s ng. tnh yu c th ny

L y t t c ! Tha cho ti C nh ng l i ti lm C nh ng l i ng i khc ph m Tha cho ti. Ti cha nh v g c Ti ch nh v c a m i ng i m t m nh s ng: i ti. Vnh bi t! Vnh bi t! Ti khng cng n g h t Nh th ti qun ti c n ai g l n sau. ! Con i Cho ti kh t! M i ! Thi ! m

N u l n sau cn c n a!

NG I V T NHAU V I TH GI I TN B O
V ng trn hai n p nhn r i ng t M t ci Ci en hm xanh u ti ch y u khi ng Su kho Ti vc ci

Khi ng c ngo i th gi i xm u ny ch th c c a ti lm le rnh n tr m u em? Ng i ta c

Chi gc tm Sm i! K ni m man mc ph Em gi cho anh m t n a

Anh d t theo d c ng phng nh nh ng khi ma

108

C l thu r i em nh Em ch khc nhi u vng anh i, Ong ng n nu m H i phng N ng b ng tra h ch ngh Lng Bng m t thm rp Sng Hng n chi u sng Hu tm bng qu Qu hng ti i tr n Chnh ph Flngxa i tm Eo i ti khi p cc ng l m Cc ng c nhi u kinh nghi m b cgi ti np m nh sm. Th y Th ng ch Ptanh eo ki m gy - nh Bn mi b n t ng hng i gi M . Ti nh ra v a h m t gc kn v n hoa Th l i g p Pcca ch u h u i kho mu i c n! H tim! Ti r vo nh th Ng .... u Cha Jxu i u gi ng ng t xa

NH
Chi gc tm, Sm i! Em ch khc v m cho em Em hy hn con nhi u hn th ng l Em c th nh c y hng Bng ma l Em h i nh au! Ph i u au l i u c m ch ng n i? Em nh! n h t l ng vng! ng khu!

109

NG I PH T
.... ng ch ng. Trn bia ng ch y . Nu i thng hy kh c m t dng Cho tr n v n xt xa, cho bn khon Ni y yn ngh m t ng i. ng ch ng. Hy yn tm! D yn tm l i u ch ng th D con th cn b d i. D sng m rm r m ng t xa. D ng i thi u ph o en nh khng g an D trn m khng khi th p khng bia. Ng i o tm ch m ln c p thnh M ! Tu! Me! Ngm! Di! C u! Ch s mb c i! Chn bn ng chim. in i

Cao B c L ng! H N i! Hu ! C Mau! Si Gn! M Tho! m xu ng d cu i cng, m xu ng v n t ng nong. Ng i n l kh S m! m p thnh gi. n ng n Tay l m m ng gy b tan ph xch Cng nghn n i kh nghn cn. Ngy ln V ti i T ti i Ti i gi a m tan ngy m c Xa xa l non sng dy d y r ng ng Ti ng chim chim chi p sng. Ti i

110

Nh ng ngy vi t C ng t nh (Trch nh t k Tr n D n 1960)

18-3 i Thi Nguyn. S m mai i!

19-3 Xe Thi ph i ghi tn, g i tn, x p hng mua v G i qua tn l nh xe. Qu c nh m t chuy n. S m th b y ma phn ... Con Kha th ng Cm khng bi t bi t ly. May cho cc con! Mun nm tu i th ngy! Xe l c. ng x u. Ma lp nhp y m i l vng t . M t ci c ng cho to, l p l vi c thi u n gang thp. Lu x r i!

22-3 n i lao ng 1. Ch L Minh gi i thi u c n k : k lu t lao ng ngy 8 ti ng, chia i ra 4 ti ng lao ng chn tay, cn th cng tc g do CHNG TA giao cho ANH Y, m b o ngy 8 ti ng Giao th a i n Tm hi u B ng l m t c m gic ta nn thu n l i. Ti thm: thn m t, m m cha c. i c n thay m t ng i b k lu t! Th i i v tinh r i: ti c kh nng l n hn c n, chi n th ng c n.

111

26-3 Th b y lao ng thng t m. Ti lm kp sng. Tinh m d y: 4 gi ! Xu ng b p lm t cm. R i ra hi n tr ng i pht thanh ln, ti lm n 10 gi . Hm nay khoi tr ng ch T (ti n ti n) gip ti lm m t ci bn. ng ch Nhin gi gip ti chuy n gi ng Th l tm : c m t ch lm vi c v n n m d ch u X h i i! Ng i l b n c a ng i khoan khoi th t! Lao ng chn tay c a ng i khc em l i cho ti h nh phc hm nay. Ti i! My ch g? Bi cn trn 10 chng n a.

20-7 Th i gian tri nhanh: hn 1 thng. Ti sng sng i lm: 5 ti ng. Bu i chi u ng i ch a th. thnh: . B n th o l n 2, ng s ng s ng, cao hn b n th o1, c vi mt. Ti nh nh nhi u. Ni ki u Trung Qu c, ti ang g p k t kh : 1- kh lao ng n ng. 2- kh i x . 3- kh nh . 4- kh n ng ma b t nh t, ng n ng i. T kh c th thnh t khoi khng? Ti v n c: 1- khoi lm th. 2- khoi thu ti li u. 3- khoi d nh vi t. 4- khoi nhn, nghe, ng m ng i v hy v ng.
   

7-8 Kh h u khu Gang Thp cng nh mu n luy n ng i cho thnh thp. ng n ng ng ma. T i b c nh l hun, 3 gi sng, rt v t ng t, p l nh nh ng anh ng qun khng chn. Cng vi c d o ny n ng kh ng khi p. C th ni, y l m t qung ngy 2, 3 t n tr ln. V d gnh, 1 gi 12 gnh x 30 cn, v chi 3 t 6 / gi . M t bu i sng 5 gi : 18 t Qu n chng,

112

Ph ng cha? Ti m t. Lng, hen, bu t c. Cc th b nh nh vo ci lc m t. 3 gi m rt, ng i m ng c th suy n. T ny t khc m la li t. Gi ti ngh th cng ph i. Khng hi u lm sao, khng mu n ngh . Ch l , 5 ti ng, cn ngh ! V l i, s m d y khng l c, nh ngh , th y t ngh nhi u, 3, 4 ng i c l n, th l ti l i i, ng u v i m t ngy m i, khng bi t l 6 hay 2 t n 4? C t th xem, s c ch u ng c a ci dy thp ny, lc no th t s t?

17 8 Th l m. St lng : coup de reins , hay au th n ? C l c hai. M t tu n cha ng t. Bu t c. B nh c l n l i, thm h i nhau. 49 : m t cn ! 55 : m t cn ! By gi 60 : l i m t cn ! Li u my to hay b? Chng hay lu? M y nm nay n ph c kch trong s , thi tho ng l ra m t vi gi , m t vi ngy By gi n t n cng y, qun ra xem ch ng k ch li t m u m xe hc ch y trong s ! C ph i v ci , m t s m t c ko di ngt m t nm nay khng? M t ci n v H i. M t ci n ln cng tr ng. Cho i u tr Gia sng hay Kp le, hay v H i? Tu! ng no cng c. Kh ci b nh ti ti pht sau ci b nh nh c c a L t! Lnh o li u nhn nh n v n ra sao? i lnh o! R t d nhn y l: quy lu t t t ng! Kh lng nhn khch quan hn: quy lu t th l c! Hy ti hon thnh ! c nh, ch u kh ch u ng, g ng g i ln, m t t ngy gi ! Sau , dy thp th n kinh c t, th c t, tha h !

113

18-8 Xin ngh . Kh nh xin ngh . D sao, au qu, ti c xin i cho i u tr . M t tu n qua! i tr l i : Lm n! R i ng ch i b o : Anh ph i xin chuyn mn gi y ch ng nh n! Ti g p ng Su : - Gia Sng, Kp le khng i u tr ! Gi ng ng nh ng t ng ngoi m t tr n. - V y cho ti v H N i i u tr . Anh c th cho ti gi y ch ng nh n? - c, c. Mai anh ln l y! ... T dng ng Su l i m m d o, v i v. Mai ti ln. - Khng! ng Su l i ni nh ng t ng: Khng! ti ph i h i lin chi ! i chao! Lin chi b o ti h i chuyn mn! Chuyn mn b o h i lin chi Tinh th n y cng d hi u thi: m vo ti anh no cng gh gh. Ti i! Hy vi t phng! V my l m t con b nh! Hy van t, hy l y tr i! Hy au thng ra vi ch u! Hay c l ra qu cc ng t! V t i my to l m: My l m t con b nh!

114

Vng Tr Nhn
   " o    a  o 4    o 4 o  a B &    C ( 3   &

n nh n Cch m ng thng Tm tu i 19, Tr n D n cng nh m t s cy bt cng l a s m nh n ra r ng mnh s l n ln cng nh ng bi n i c a t n c sau ma thu y. Cch m ng nh cch ni c a Maiakovsky l c a h . H mu n lm t t c cho cu c cch m ng y, theo ng cung cch c a cu c cch m ng y. B i l i u t lu h mong i. Th nhng, lm g by gi ? Tho t u cch hi u c a nh ng ng i thanh nin ny cn c ph n l thuy t thu n tu. Ch ng h n, c th d on trong nh ng nm 45-50, ngh chi ph i Tr n D n v b n b qui g n l i m t i m: Tng ng v i cu c cch m ng trong x h i ph i c m t cu c cch m ng trong vn chng. Cch m ng ch ng nh l i cho php ng i ta vi t nh c? T cch b tr m t dng th tr i, cng ph i thay i. Th vn chng vu t ve mn tr n, th vn chng c a nh ng chng nng l i cng ph i thay i. Ngh thu t ph i c lm l i! i u ng ni y l khng ch th i gian 45-46 ci nm u tin h h i m m y nm sau, khi khng chi n b c sang

115

 # 

$ 4 a 0  B  A )

a  a  ( 2 A

 @

 9 '

 & 

 8 3   

%  &

a $

  7 

 2

 ' " o  o 

a  

 ( a

a  4 $

 6  

1 

 

  #

9  

a  

  2 D '

nh ng ngy gian lao nh t, gi a ni r nghi m ngh thu t v n l ci ch l n t bo c a trung on Sn La ni ng cn tr cho in nh ng bi th nh kh by theo l i hnh v m t tm ti c l phi hnh th c ch ngha bn Php.
Chu M ng La t u c TRONG bao nhiu h i tr ng m mun ti ng h l m M NG LA KH I NGHA

ng Vi t B c, nh ng th Tr n D n theo u i . cng tc, nh th khi y u hi u, v th c trnh c g i t cc tr ng

Khng c m no nh m nay 12 GI Chng ta nh M ng La.

i u th v l t t c nh ng th nghi m ny trnh lng ngay trn nh ng t bo in b ng th gi y th cng th nhm v gi m nh tay l rch! C sao u? Cch m ng c m! Tinh th n Cch m ng - y l cch m ng trong ngh thu t - u c ch i nh ng d p thu n l i m i b c l ? Nhng cu c cch m ng x h i ang di n ra trn t n c cu c cch m ng m m i l n ni t i, Tr n D n nh cn run r y cu c cch m ng y cha c n t i nh ng th nghi m Tr n D n ang tm. Nh ng vi c ng c coi l c p bch nh t lc ny, gi n d hn nhi u: ng vin qu n chng tham gia khng chi n. Ng i ta khng r nh ng bi n chuy n no n trong c m t ngh s ng th i l m t cn b chnh tr nh Tr n D n vo nh ng nm

116

y. Ch bi t l nh ng yu c u ny c ng s m ch p nh n, v y n a, ng l i v a lo ph c v cch m ng m t cch t n tu , v a loay hoay tm ra ngn ng ngh thu t c a ring mnh. Hy nh l i cc tc ph m c vi t ra khi ng cha y ba mi tu i v m i khi ni l i, Tr n D n v n th y t ho, l Ng i ng i l p l p. Thin ti u thuy t c hoi thai trn ng hnh qun t i i n Bin Ph y, khc v i nhi u ti u thuy t khc, ngay ci i m xu t pht; nhn v t c a tc ph m ph n l n l nh ng con ng i thu c t ng l p d i y trong x h i c , nh ng ng i m ng i ta ph i l p t c ngh t i, m i khi ni n cch m ng. Ch l m t i u l theo l i Tr n D n k (bi in trong cu n Cch m ng, khng chi n v i s ng vn h c 1945-1954, H, 1995) d l T Vnh Di n, l anh L c, anh Sm th h u l cc nhn v t v hnh, hi n thn c a m t tnh c m v th c, c nhn v t m n tn ng i n ng i kia ngoi i m th c ra l i hon ton do tr t ng t ng c a tc gi sng t o. Ho ra tr c sau Tr n D n v n l mnh. ng khng th i theo nh ng ng mn. ng s n sng lm ci vi c m ng ngoi nhn, ng i ta c th b o l i u ho nh ng ci t ng khng th i u ho n i mi n vi c ny theo ng l c ngha cch m ng th c s . D bi t r ng Tr n D n r t tha thi t v i nh ng tm ti ni trn trong Ng i ng i l p l p, ng i ta cng ph i d d t khi nh gi tc ng c a n t i i s ng ngh thu t ng th i. Nhi u tn hi u tc gi pht ra, cha c ai n nh n. Suy r ng ra, cn c th b o, gi a nh n th c c a m t con ng i m cch m ng l m t nhu c u n i t i ng i cch m ng g c, nh bn Thin cha gio, ng i ta b o nh ng ng i o g c v i th c t cch m ng hnh nh cn c s so le?! Nhng l l i xem xt c a m t ng i ngoi cu c. V i Tr n D n, khng c chuy n v a i v a tnh ton xem mnh c thu n m t chung quanh hay khng, c hoan nghnh hay b ch bai. Th m ch, ng cn khng bu n i u ch nh b n thn ngay c trong nh ng hon c nh gay c n hn nhi u.

117

sang m t bn cu chuy n c a nhm Nhn Vn, ch bi t r ng, t 1957 tr i, d ng nh ng b g t ra kh i sinh ho t bnh th ng c a vn h c cch m ng. M c! trong hon c nh , ng v n trung thnh v i chnh mnh, nh t l khng xa r i ci t ng m mnh theo u i t khi cn tr . Ni cch khc, cch m ng v n l tm th chnh c a con ng i kh phch y. V ng v n vi t, vi t nh b t c chnh mnh i cho n ng. Vi t nh n n tr ngha nh ng ng i gi i phng cho tu i tr c a mnh. Vi t nh rung l i h i chung cch m ng thi ca kh i s t thu cn tu i m i chn i mi. T p th C ng t nh (1994) th t ng l m t hi n t ng , c nh i thuy n lu ng lu ng sng th ch. Ni v ci au n c a con ng i bi t suy ngh trong m tr ng m t n c nhi u cu th c l i trong m t n i xt xa mu a.
Ti c n tr i xanh c n tr i tm C n n ng o c n ma ti nh t ... V tu i u th! v t t c Ti bi t h p v Ti ph i u? Tan tc h t, v i mng mnh by gi ti ph i khng c u .

ng l l ba ng gi

B ng t t c nh ng phng ti n ngn ng s n c, tc gi nm ra t i t p hng lo t hnh nh, c t ni cho h t, ni b ng c ci bi t, ci v v ng c a con ng i mu n c thay i

Khc ph ngang khc ph qu

Ph ho c ph h thnh tr p p Th u tho tr ng m t bung canh Im l ng. Im l ng bp c hng n treo Xa xa m t chi c l ku. Ku vng L chy rng rng qua cc ph l i hong hn. il

118

Cch m ng bng ln l ho gi i bao nhiu v l n lm s t m qu qu t nh ng h n ng i, nh ng ph x, cch m ng t i l ch m d t ci mnh mng c a m t i hoang d nh th , h i lm sao m t thi s nh Tr n D n th cho c? Ni bao nhiu, v i ng , cng l cha tho . Trong khi s d ng nh ng v t li u c v khng thi v cht no, th c t l ng l i bi t mang l i m t ch t th ring cho cng cu c cch m ng m ng dnh h t tm huy t ca ng i. Tr c m t ng i c th y hi n ln r nt m t nh th s , m cng l m t nh cch m ng b m sinh, con ng i c a d n v t trn tr , con ng i quy t li t, i g n t i th t c, c c c n, con ng i cm th x h i c v t t c nh ng g tr tr , mn m i, n m c s n sng ch i th , p ph, song l i cng l con ng i c tri tim run r y, c p m t rng rng tr c ci m i ang sinh thnh. t bn c nh nh ng k n theo, nh ng gi ng vo ha, nh ng nh th cng ch c, Tr n D n l m t th gi i hon ton ng c l i. Mi n l ci t t ng m ng theo u i c ni ra, v ng c b c l m i si m, m i m u i v n, th l c r i, cn c h g l nh ng au kh ring ng ph i ch u! Ng i ta ch c t ngha c s xu t hi n c a nhi u dng th tru n ng tm tnh trong C ng t nh khi bi t r ng n c vi t ra m t tm th nh v y. Chn v c trong bn, song ng i thi s ny m t v n h ng v nh sng v gi a nhi u hnh nh c a con ng i cch m ng trong th k XX , cu i cng ng v n l m t trong nh ng hnh nh g i ra s c m ph c cng nh ng n t ng th m thi t.

L n

u in trong tuy n t p bi bo mang tn Cnh b m v a h ng dng (1999 )

119

Ai m a sao m y cc ng h m h p b hi cn s t ph v m?
1959

120

I.5

Chi u v l
1960 -1964 121

C t n cm
Vo t tc ch c v: m i th ng h ng c quy n u i

s c s a b t cng.

Ti c v tinh r i c nh ga xanh nh ga tm trong m t v tr ch ng hi n lnh. Ci l ng chim qu ch t ti bay u cng ng u.

Ti c kh nng im l ng nh m t c t n cm u ph th ngy.

B c chn tm
Ph c c ng i thi s tm c b c t ng xm ng n n b qun b c chn i tnh nhn g p l i.

122

Yu
Em qun ? lng ng t ma l ng nh ng c t i n. Tnh yu c a anh nh cu c tch k trong m t t i ma d m.

Tnh yu xm
Ti s chn su nh ng k ni m xm linh c u m t mnh ti vc m ma. Ti s chn c t tnh yu ny nh chn c quan ti k m m t mnh ma h h i tha ma.

ng yu
G ch ngi ru i rong nh ng m m ng nh thng. Cc v sao, ai b t vt trn tr i? nh ng inh vt long lanh b ng b c. Em nh! ng yu! i l gi! . Ma ma. ng yu nh ng Cn nh thi s

Ph ny. Hng cy ny. C t i n.

123

Ch
Khc nh gi ng - au va em - l i y! ti tr cho anh nh ng t n ph i ch . n rch l r ng hoa. Cn ma r m r tr n v - cn ma ngoa tr n sung.

124

Ng t xa
Anh mu n rao ln cho lng n c bi t hm nay em b c i m t ng i. Nhng em i! anh ch anh n ng t xa ng d i m t ngi n b .

125

Khch b hnh
Ph m i - n c sn ti Ng i i dng d ng c a s Vi nh d y non Run l y b y - n ng Khch b hnh ! Thu r i Sng xu ng ng m cng vin ng nhn gi u h !

N-en
Phin c ph m Gi t ri thm th m Nh ng v t N-en L mc m N-en ! ... ng l ng N-en th ph i ! Chung khnh th n th L ng c ng ng t xa ... i nhau i em ! ... N-en ! ...

126

i l khi
Ti bi t nh c i m c a m ng N di v di v n ... Gi th i t th ng r V t tr i hng cy ... L ng - gi ng i il cu i cng Ng c th khi dim sinh. Sng bay lm nhm

Ngang ph - ti chm i u thu c

Ph v l
Hai chn ch ch V n hoa v l C p i v Ngi sao v v Ph di v l Chi u xanh v ngha ... i chao ! Thu r i ! ... B t t i-l -thi-s Sng sa lia l a Hnh trnh ...

127

Chi u v ngha
Gi th i qu tay L nh cy Bng b ... Chi u thu c l s Cng vin ng ch Sng sa c kh a Cho ti m t ngy ch c nng v l! ti ng i v ngha nh t V tri ...

128

129

Bi ht ng i l n
i ch i ! i chi !

u tr c bnh vi Hai tay hai hn s i i chi ! i ch i ! Hai tay hai hn s i u tr c bnh vi ... i ch i ! i chi !

130

131

Ma k h
Ma ri xanh

Lanh tanh ng nh a ... Pha l mnh mnh c a l a Cho ti ng i chi gh bnh mua thu n ! ... K h lng l la ... Tr ng sinh.

Ng t
Hy nghe im l ng th ! Gi ng t to Hai c t n g M hm ! B cu ! Ka nhn i n kh c C c n thu ! il

132

Chn b c ma th

Em i ! Ai xui nh m chn mi ?
T ngm chn v i Du xanh chn bi T m ng - chn nong Ai xui c a chn ch n song ng v ph em n ln chn ng Th i ng ngng chn ng... V n hoa chn c a i ch - chn m

Ai xui h chn l sen ?

Thuy n bi chn s i Ca m chn ng i ch y Ci t m chn ng g i H n nhau chn t i X ng xa chn ng khi Chn ng i - tm th

Ai xui ch n chn ng t ?
Ch m gi chn pht Ai xui chn knh t Ngoi tr i l b t Chn c n gi l c Chn dy n Chn t gi y - v t t Chn bng cc - ng t

133

Chn nng n i - nh c Chn khc - lay l t Chn m nh chai - s t Chn ng n n - th c Chn gi t ma - n c Chn khuy o - t c Chn bnh hoa - n t Chn b c th - l c Chn trang - m c nhe

Ai xui chn ng ma khuya ?

X ng lm chn kp C u lim chn nh p ln khng k p Chn c a sng khp Nh m chn bu thi p Nh ngu i chn b p Bu ng xa - ma nn Dng c m chn phm H n i chn h n Chn l n l c th

Ai xui ?
Ai xui chn ph quanh co ? Ch n tu chn o n Anh i chn s m Ma to chn qu n n mu n chn ng n Anh tm chn x ng Chn th khng ng i nh n Anh v chn ng l m Chn ln khi cu n Nh tr chn ph n

134

Chn gc cng vin sng ng m Anh v chn khch s n Chn con ng xm Chn ng t v ng Qua nh chn b n Anh v h i h n Anh v nn l ng Ma d m - chn m... i em !

Ai xui ?
Ai xui khch s n chn t ng ? Th m ln chn b c Nh cao chn nc C a quay chn gc Anh tro chn gc Hnh lang chn c t Chn ng n n b t Chn bu ng vo l c Bnh phong chn b c Thu c ng chn c c T i i chn xc Chn xe c u thng rc

Anh v cu i gc
L m chn ch qu t C a ng chn ch t Chn c h u bu ng th c Chn thang my t c Anh v l ng ng t Ma g chn nc Chn c u ch t Chn c xc x c m t

135

Anh ng i khng v n nh c
Xng s ng chn n cm chn n t Chn mi tim ng t Chn i u thu c Chn b c th l c Chn s a ch nt Chn dy i n tho i c t Chn t ng khch s n Ma g chn o n Anh ng i nn l ng Anh ng i h i h n Ma d m - l c th t c Chn quy n sch khng t

Em i !
Em i ! Th ! ... Th ! ... Th !... Th ! ... a ch - ma t

Chn l n - th ma ...

136

 ng v t n
Nm c t l thin N a trn b ng th ng Thi t k ng ln v t n m i ba Ma phn l m b m Xt xa chm n hoa mu ng C u thang trn c v n Tng t m! Hy cho anh ta i mng

137

Chi u lam
Sng xu ng t nm gi chi u Nh ai b t i n s m ? Hiu h t n ng l m g i l sao i n b t hi lam x c xo il L r bay vo thao tc c a thu sang!

Bi th ph
H nh phc khng tm Lau s ch m t bn lim Bt t bi nho trang th t u b ch Ngoi ng - Ph th v a h to Vm l pha chim Xo cnh chi cht ht

Khng
Em

s 1

p nh em v a m i n

Rt i nn n t l a i hoa cau t s a. hay ! Tay non che b nh Khng l sng ti v a nhu nh n T ra em

138

Khng
i len m v

s 2
p!

ng l em khng nn

Tri n lm v n hoa lo th Anatomie l h i chao! Ngn chn th ng l ! Mng non phi l Em mang ch c nng b t Ti ng th n th

i l ngu si.

Khng

s 3
nv i

Em hy cho anh au

i em! Ti n nghi t d i ng cong Tm i m ly tm ng n ng i Pht minh sinh l h c c u v ng. i em! L do bu i chi u vi v i ng siu m thoai tho i Ngy ng t k cng sinh v t no nng

139

Khng

s 4

Ma ri phay phay Ng t nm ngoi Bi t ti kh d i Em i khng sao ch ng c i l tai h i Em di man d i Em di qun che Em di t ti Em di qun cn Em di b i r i Em di v t i Em di - kh tm ... i y n i

140

o nk t
C p c u! C p c u! t ch t l ch t M t c p i ngang ng b t Hy ti i tm tia trng v n qut! i n tho i ku tht Con c c i xa Chng ba ti u thuy t Hnh trnh! Hnh trnh! Khng th y sng bay thnh v t

141

142

PH N II
ngo i lu t

143

Th lnh trong bng t i

Ph m Th Hoi
ng m i nm tr c ti c a n ra m t Tr n D n, sau khi ng c b n th o m t s truy n ng n u tay cha cng b c a ti. Lng vn H N i khi y, trong m tr c c a cu c c i tri ng n ng i, c m t khng kh nh n nh p nh t nh. Dn vn ch y ng c xui trong vn, khng t t t vi c khc nh by gi . C ng i vi t l n ng i c u ch m t ci g khng r, nhng s n, v c l v th m ho h c, khng lnh- m-bi t-r i nh hi n t i. Khi cha nh no c i n tho i ring, mu n tr chuy n ph i tm nhau t n m t, r u ty cha ph bi n, th c nh m cn ngho nn, thu c l Lin X n l sang, i xe my l ngo i h ng, v m i ng i u vi t tay trn gi y x u ... C nh hn vi nui l n m t th ch ngha lng m n gi n d , y tnh l t ng v cng y o t ng m gi y bi n m t. H N i, khi Tr n D n qua i, khc xa m i nm tr c, khi ti h i h p n g p ng nh g p m t th lnh vn chng trong bng t i. Khng ng i vi t no mu n thu c v pha t i c a i s ng vn h c, song khi pha c chi u sng qu t m th ng th c khu t m t c th l m t hnh di n chnh ng. Tr c khi ng t ng v hu c a Nguy n Huy Thi p i no lng vn th Nhn Vn Giai Ph m v i m i huy n tho i c a mnh lun l m t trongnh ng ci ch u i c s c m ho c l n hn c a hng vn h c m u d ch nhi u. Vn h c c a NVGP t p trung nh ng tc gi v tc ph m c th c a nhm y th i y, nhng ti quan ni m tinh th n NVGP r ng hn, bao trm m t s quan ni m, phong cch, nguyn t c,

144

thi ng x , ti ... nh t nh, c th tm th y nh ng ch khc th i khc, c gi , cc nh ph bnh, th m ch nh ng ng i t ng quy t li t ch ng NVGP ho c r t s dnh vo . Nguy n Tun l m t trong nh ng nh vn lun k tn hng u trong cc b n n ch ng NVGP, song chnh ci tinh th n NVGP trong ng c k t h p th chn ki ng v i ti nng v lng bi t s t o cho ng m t c cch trong vn h c chnh th ng. t t c cc n c x h i ch ngha tr c y cng tng t nh v y. Song sau nhi u ch c nm, s tc ph m ra i trong nh ng hon c nh nh th khng cn ng l i bao nhiu. Nh th khng ai ch t c nhi u l n, m trong tinh th n NVGP y, cc chi n s u t nh t ng xu ng cho nh ng l t ng khc tr c khi k p hi sinh cho ngh thu t. Khi ti p xc v i th gi i c a h , ti hy v ng l s tro qua nhanh ci n c thang th nh t ng nhin l r t quan tr ng, v n u khng th ch ng vo v i nhau c: l bi k ch m ai cng bi t t nhi u v NVGP. Tro qua nhanh, v b n tm vo th khng th ch r n c m t vo r a nh ng v t thng bn ngoi. Ti hnh dung r ng nh ng v t v o r t ght k no ch y lng xng quanh n i au c a h , n theo nh ng thng tr m c a h . M ti l i ch tm vo nh ng bi k ch vn h c hn, cho nn n c thang sau v sau n a l ci ch c a ti. Vn h c khng ch sinh ra t cu c i bn ngoi, m cn sinh ra t chnh vn h c. Khi b c vo ngh vn, ti mu n bi t ci n i vn m ti ang n u, ho c nh n u, c k b ng ci g, c un b ng ci g. Tr ngo i l l n nh t v b n b nh t l Tr n D n cng m t vi ng i ch u nh h ng tr c ti p c a ng, ti lun c c m gic r ng gi a nh ng ng i theo tinh th n NVGP v ti c tr chuy n, nhng h u nh khng c m t i tho i th t s , v nh ng cu c tr chuy n gi a i bn bao gi cng ch d ng m t chi u su l ch s , d ch u, khng th i qu m t cht no, v lun lun quanh qu n ci n c thang th nh t kia. D ng nh th i gian ch h t lu l m r i khng nhch thm gang t c no, ti th y

145

s nn nng c a tu i tr , m l i ph i r t c n th n khng lm t n thng ai. Lu t c a chng ta d ng nh l v y. y a, thanh tr ng, xo s k khc th c, nhng lm m t lng th khng. Ti khng th ni th ng v i h , r ng ti khng nh t thi t ph i c h ch bi t r ng, nh vn c n yu ai c ni l yu, ght ai c ni l ght, i u ti c h c nhi u ch khc r i, m khng ph i l h c qua vn chng. Ni nh th l b c, l ph n b i, l r tr ng m i kh au en ngm c a ng i khc. Nhng c l ti k v ng h nhi u qu. Khi tu i tr b b t ng ln pha tr c th n ngo nh l i pha sau mi nh v y v thnh nh ng ng c b c non. Ti tm m t l i thot kh i vn h c Vi t Nam ng i. Ci vn h c bu n t , nhng cu i cng th l i thot c a n khng ph i l gi t li v nh cao c a nh ng nm 50. Cng nh v y, vn h c i m i hi n t i ch ng cn g ng ni nhi u n a, song n khng nn ngo nh l i ti c nu i cao tro 1988-1989. Trong nh ng i m c t y u, vn h c c a nhm NVGP cng m t b n ch t v i vn h c chnh th ng sau ny. C th coi l s k c a vn h c hi n th c x h i ch ngha. Cn ph n l n cc tc ph m cu i nh ng nm 80 m trong n c tuy g i a, nhng c l c a n, l Nhn Vn 2, ngoi n c g i l vn h c ph n khng, l m t k c a vn h c hi n th c x h i ch ngha. Th c ra nh ng ng i lm nhi m v duy tr v b o v vn h c hi n th c x h i ch ngha c th yn tm lu di: m t m t k c th ko thm c th k , m theo ti th vn h c hi n th c x h i ch ngha ho c m t ci g na n nh v y cn c tng lai v t n Vi t Nam. 500 h i vin ny c a H i nh vn Vi t Nam c th c thay b ng 500 h i vin khc, song 50 tri u ng i c th khng bi i b u m i nhanh nh v y c. N n vn h c ny cng ra m t s ti nng v nh ng tc ph m c th xc ng lng ng i. Nhng cc tc gi v tc ph m c a n gi ng nhau, hon ton khng c c tnh, ng nh Tr n D n nh n xt, nm 1955, v t p th Vi t B c c a T H u, r ng th m ch nh ng cu hay c a T H u cng khng c ch k

146

ring, c th k d i l Nguy n Du, T n , hay Ca Dao u c. Nh ng ng i c tn tu i th i NVGP cng khng trnh c i u . M t s bi th c a L t v Phng Qun thu y c th k l n cho nhau, sau ny th L t tch h n ra c m t ch k c o cho ring mnh, v l ch s qu th t thch a khi ng b Tr n M nh H o, m t nh th hi n th c x h i ch ngha m t k ph u, chnh v o n sau ny. Bn Kia Sng u ng c a Hong C m, hay Mu Tm Hoa Sim c a H u Loan i vo lng ng i v nh ng l do khc, ch khng ph i v t t i ci m Tr n D n i h i, ngay t thu y, r ng nh th tr c h t ph i c c ci ch k ring c a mnh. ng cng chua ngay r ng ng nhin cn ph i xem k ci ch k y n nh th no, nhng m c t i thi u l ph i t c nh v y. L ch s vn h c Vi t Nam n a th k qua cho th y, ci t i thi u m Tr n D n yu c u y h u nh khng t c. Cho nn ph n l n tc ph m c a ng, m i dng l m i ring m t ci, cng lc cng ring, ring t i m c c c oan, ring t i m c b hi m ph i gi i m, ph i c n n m t t i n Tr n D n, khng c cch no khc l lm ph n b n-th o-n m. ng l m t bi k ch vn h c l n m ci bi k ch chnh tr c a NVGP ch l m t trong nh ng b m, cn m t s ng i khc th NVGP l sn kh u, th m ch c s trnh di n c a cc vai n n nhn, vn chng ch ng m t vai r t ph . Cho nn, ni v ng by gi m khng qua ci n c thang th nh t kia cng l t ti minh oan, t ti ph c h i, t ti thng c m, th khc no nh s s vi ng n c cho s ch vi phn vch , nhng ng sau l ng-co, dng l i m t bi u t ng m ng a dng. B t h nh l n c a Tr n D n l NVGP, nhng b t h nh cn l n hn c a ng l ng qu ng gnh NVGP t lu l i sau lng, cn ng i i th v n lng ra gnh mi. S nghi p c a ng khng ch m d t v i nm 1958, m m u t , v t t i cao tro trong kho ng 15 nm, t gi a nh ng nm 70, ngha l lin quan khng nh t i vi c Si Gn th t th , n cu i nh ng nm 80, khi ng ng b nh.

147

Bi k ch c a Tr n D n l bi k ch c a m t nh cch tn, c l l nh cch tn l n nh t v su s c nh t trong vn h c mi n B c Vi t Nam n a th k qua. Vi c ng i theo cu c cch m ng c a ng c ng s n cho n NVGP l vi c d hi u, b i i bn khi y cng chung nhau m t ch cch: cch m ng, cch tn, cng chung nhau m t t ng i m i. Vi c di n ra sau i v i ng, theo ti, cng l m t t t y u. Ti khng cho r ng ng b hi u nh m, m ng b khng hi u. Khng hi u ch khng ph i hi u nh m. Hi u nh m cn ch a l i c, khng hi u th kh thay i hn nhi u. M t ng i nh th s ng b t k u cng kh. Cn m t ni m tnh i chng l tiu chu n t i th ng c a vn chng ngh thu t, m t ni m s ph c tng t ch c, quy n uy, th l c l kim ch nam cho m i hnh vi vn chng th m t ng i nh th ph i b y a, b t y chay, ho c nh nh t l b b qua. Trong vn h c Vi t Nam, ti cha bi t m t tr ng h p no m ham mu n sng t o v cch tn quy t li t nh Tr n D n. Ngha l ham mu n v t qua, ho c t nh t l khc i v i ci c, ho c ci tr thnh c, bn ngoi mnh nh, l i cn lin t c t m i v i chnh mnh, t v t qua mnh, m l i lm i u y trong t ng chi ti t, cho n t n nt ch ch ng h n. ng c 4 ki u ch hon ton khc cch nhau: cho giai o n n NVGP nh ng nm 50 l m t, giai o n ng n sau , u nh ng nm 60 l hai, giai o n n u nh ng nm 80 l ba, t n nay tuy chung m t ki u ch l b n, nhng ngay trong m t ki u ny cng c nhi u pht tri n khc nhau, km theo m t khoa chnh t khc th ng v m t th php, hay th h a r t c trng Tr n D n. Ch ring i u c th coi l nh nh t trong ci kh i kh ng l l ng- dng l i ch c a Dng T ng- lm vi c c ng r t ph c t p, m l i cng khng th cng b nhi u tc ph m c a ng d ng in n b ng nh ng con ch thng th ng. Tr n D n ng nhin l kh hi u. Nhng ng ni v s kh hi u m t cch h t s c gi n d : T t c m i gi tr Chn Thi n M u l kh hi u. Khi ng tuyn b : Ci m p gi t ch t ci p, th

148

m t cu sng r nh v y qu l t i tm m m v i nh ng ai cha bao gi ngh ng i v ci m p. Ci xinh xinh khng th p, ny c th c a ai khc, c th t t duy trong ti ng nu c ngoi, song vo tay Tr n D n th thnh cch ni c bi t Tr n D n, nhanh, m nh, l t tr n, c o, khng l p l i ai v khng t l p, r t Vi t v r t hi n i. ng nghi p c a ng yu cch ni ny th t, m s th nhi u. Nguy n Kh i t v hai con m t hi p p thin h c a Tr n D n. Khng t ng i su t i h m h c v m t l i ph th ng c c l c nghi t ng c a ng. Song m t nh n nh pht ra t bng t i v ci im l ng c a Tr n D n c ci uy dng m ng i ta tuy hi nhng thm. Ai ch u tr n c th mang n ng mi. Ti c ng u i khi v a mon men vo ngh , ph n kh i l m, nhng nh ng l i e c a ng sau ny m i th c cho ti nh ng bi h c cng lu cng ng m. Ng i ta coi Tr n D n l l p d . Nhng trong m t mi tr ng m ch ring chi c ba toong c a c Nguy n ch ng trn v a h H N i c coi l bi u t ng c a khc th ng, th s l p d c a Tr n D n l v t ra m i cch. Chng ta c th tn sng k ng u m t cch, nhng k v t ra m i cch th khng c ch ng. Cho nn Tr n D n n m. Th ng l th n m. M i b n th o c a ng l b n th o n m. Hng ch c s th c a ng l s n m, ng t tn l s b i, v khi h t s ph i dng n v t khu, th y l v b i. V l i, kh ch t c a Tr n D n l ci kh ch t khng thu n v i m i cch, may ra ng g n hn c , g n ch khng thu n, v i cch thi trung h u q y, v t g i mnh l m t thi t c. Ti cha th y ai trong l ch s thi ca Vi t Nam dm nh v y, ng hong nh v y: Thi t c! Th ca c a chng ta c hay th c t hay-mi-ngn-nm theo h ng thnh thi, tin thi, o thi, c p th p theo cch trn y nh nh n m Tr n D n tuy ghi nh n nhng khng rung ng. N u ai ho ng s tr c ci khi ni m thi t c y th t t nh t ng c Tr n D n. Cn quy t nh n v i ng th xin ng coi tr ng qu nh ng hnh trang tinh th n m mnh ng nhin khun theo,

149

v Tr n D n th t l m b t ng . V nh t l, ng s gi i thi u m t th ngn ng khc, m t th ti ng Vi t khng ch cho l tai m cn cho con m t, khng tri ngha vo ch , khng bi ch vo ch tr ng c a v ngha. T 1958 n nay Tr n D n lm ci vi c m ng g i l lm qu c ng , trong bng t i, cch b c v i nh ng phong tro gi gn s trong sng c a ti ng Vi t c th nh tho ng l i n o d y ln bn ngoi. Cng trnh qu c ng c a m t c nhn l loi l ng l nh Tr n D n hon ton khc. Con ch no qua tay ng l mang m t cu c i m i. Nh ng ng i xung quanh ng, ng i no cng xin c, c khi tr m c, t nh t l m t vi con ch t ci l luy n ch c a Tr n D n nh v y. Nh ng ch r t hi n i v y truy n th ng. Cch ng i x v i ca dao ch ng h n l cch c a m t ng i bi t yu sao cho c pha c yu l n pha mnh u l n b ng ln, khng ph i cch yu ai th ng i nh l i nh ng t ng ph r t ch ng m t nh th n i ti ng. L nh ng ch r t hn lm uyn bc m c c nm. Ci s ng nm c a ng, nm hi n i c a 1 bt s o 1 l o v 1 b t 1 lt nch, ly m nh sang nh ng ng i xung quanh, thnh nh ng ca v cng c s c, thnh m t th ti ng Vi t hi n i v y phiu lu k th. ng th m duy m m su xa v c m t gic quan khng th nh l a cho m i gi tr th c. i u ko theo s trn tr ng v ng ng m , r t b t ch p, r t h n nhin c a ng tr c nh ng ti nng v nhn cch th t. ng nng niu th ng nh Hng nh th ru t, d quan h i bn khng ph i lc no cng m. ng th i, s th ng th n n ph phng c a ng tr c nh ng th c a r m cng khng ch a b n b thn thch. Tr c nh ng con ch , lng ng khng khng trong s ch. Ch c i u, t t c nh ng th y ng kn tr c m t s ng, m t s r t ng, khng ph i c a ring th i NVGP, m c by gi v s r t lu sau ny v n th . By gi , n u m t ph n di c o c a ng c c a ra nghin c u v s d ng, cng ch m c trn u ngn tay s ng i c th c xuyn qua c nh ng trang b n th o y. Sau ba mi lm nm, m t trong hn ba ch c tc ph m c a Tr n D n m i ra m t ng i c, t p th-ti u thuy t C ng T nh, v

150

 c nh n gi i th ng c a H i Nh Vn Vi t Nam. S cng nh n mu n m n ny d ng l i m c m t c ch thi n ch, v i m t qu kh oan khin, v i m t nh th l n khi y g n t xa tr i. Song n khng mang l i cho Tr n D n nhi u ng i c hn. Khi ci l i c a m ng hon ton thoi ho th cao lng m v by ra cho ai? M t ph n ba th k vn v n qu c doanh, vn xui m u d ch trn mi v trong lng ng i c Vi t Nam khi n t ai v t qua ch ci t a C ng T nh. Ti m trang u, c nh ng dng u m nh m m c m c:
K ni m! a ti v ch n c! ng ng i my che t ng cy s bu n r u! ng ng i m trong lng vi khung c a nh thng...

qua nh ng dng b ng b t l l m:
Th hy l y mi soa m chi i m t kh Hn l m i rng nhai ru r u v a h...

nh ng dng ng t l m:
C l xa kia l ph ti sinh C sng s m ng trn n mu n...

nh ng dng Tr n D n huy n tho i:

Gi th i kn ma ma thui lng ng h p .. m i nh m t c quan ti...

nh ng dng tha thi t:

u? u c ng m n xanh

151

Rm che nho c a s ?... Nn i thi. Nn i thi cc ng sa st l ta cn khuyn gi...gi ng rung cy... i l nhi u cy

nh ng dng khinh b c quay qu t:

Ti i! Ti i!... Ti v n rong chi bn m y c t n m... Ti cng ng b v u c ng t nh..

Ti khng c Ti khng c Yu tri tl c

au thng cho mn h n s ng tnh yu c th ny...

r i l i ng t
Gi i

ng:
ng v i t i hom sng...

Khuya r i! Hy t i khc C l thu r i em nh Em ch khc nhi u vng

ng t xa...

Ch no ng cng th i m t s s ng khc th ng vo nh ng con ch , ch no cng dnh cho ta m t b t ng . Bi t bao gi s ng ng i c Vi t Nam m i d n lng, dnh cho ti nng gh gh j jo cx ny m t ch ? S ph n c a Tr n D n l s ph n hon ton c n v trong bng t i theo m i ngha c a m t ng i d c h t mnh vo th a ru ng th

152

nghi m c a vn h c, c bi t l c a thi ca, m t ng i, dng l i ch c a NVGP m ch c sau ny ng cho l mauvais gout l m, moi tim moi c lm th, m t T M-nh tn ng t cho mnh v b n b- su t n a th k khng ch u li m t ly ch , lm ci vi c m ng g i l th th t x ny ln. M t ng i i su t vn chim bao c a nh ng ci b n v t n , nh su t m t vn i v i ci bi t v ci cha bi t. ng ni r ng, ci bi t l ngha, ci cha bi t l ch . Lm cu chm ngn hay nh Kh ng T l cha ph i th, ngh ch l nh Lo T cha ph i th. Nh y qua bng mnh m i l th. Mnh cha hi u th v kh m nh y qua bng mnh.Ti khng dm ni ng thnh cng trong bao nhiu ma th nghi m c a mnh. Ch bi t r ng, nh ng ai may m n n l y m t h t gi ng ng, r i em v t c a chnh mnh, s c c a chnh mnh vo th t l thnh cng, trong nh ng tr ng h p hi m hoi nh ng nh Hng th l m t thnh cng l n. Cn n u khng cng c m t ma, theo ch c a ng, l ma s ch. Tr n D n t ng ni, ti s t ru t i l p tr l n ln chn chng ti, nh chng ti chn ti n chi n. Nhng trong m t s b i ng l i t h i: l p tr li u c cn c m t c h i m y ch c nm qu c n n nh mnh khng lm ci vi c y? ng ng b nh nhi u nm tr c khi qua i, c l cng linh c m nhng khng cn th i gian nhn th y nh ng hnh d ng m i c a qu c n n. Vn chng by gi c v nh cha c n y a ng c ngo i t h y, cha sinh ra k huy t. Th chn ai? Ti thu c l p tr , n ng m t lng u i, mang theo l i c k t r t Tr n D n: nhn cch c a nh vn chnh l vn cch c a anh ta.T i thi u ti ph i c c m t vn cch.

( ng l n

u trn t p ch Vn H c, California, 1997)

153

Ti lc nhc c ngy t pha cu- -b-t n s . Nh ng c c tch song song xe c ng i gi .

1963

154

II.1

bi n t u ch bi n t u m

155

Ba bi t p
1963

Qu

Ti nh t thch cng tc X t qu t

Khi th t ng i l t x l t x t Khi x t ngy x n x t Thoang i cha b n l t Th ng chi u m t s t Ti nhn x n x t ng th c Th n chn hon ho t b hnh

Qu

Ti nh t thch cng tc x t qu Qu Qu t oc o c t

L t ma trn qu

156

t ng i l t x t Tho th c nh t M t tr i l t Ti i phn qu Ti tht qu qu qu ot qu c t o c t

Ti tht cm tt n t cht kht mt nu t chu t hu t qu o t

Qu
qu tho t

ti ht - ti mt - ti x t ti ng t - ti th t - ti ti ph t - ti l c t c ti tc vc - ti x c l c ti thc - ti mc - ti xc ti c - ti kh c - ti p c ti ti c - ti oc c ti nhn g m g t ti tt - ti t t - ti v c ti gh x n x t qu t t

157

Trn qu

t ma

Ti nh t thch cng tc

qu

t ma

Mi n mi n s m u t th thnh ma B hnh nh gio mc t a ma Tu ma t p n p ci ma Trong mt m t tr i ma Ng c ma len l a ph mi ma Ti nh t thch cng tc qu t ma

Khi n t chn ma dy d y gi ma Gi t i n ma l y b y n ma ng h ma tri ch y tu i ma G p g ma rong ru i ng ba ma Ti nh t thch cng tc qu t ma

Khi n c i ma mt r i ph ma Ngy ngh ma chi cht gi trai ma Hoa vin ma ve v y i ma Tcxi ma ngoe ngo y chi u ma Ti nh t thch cng tc qu t ma

Khi ba ma chi cht x ng ma Li m ma d t do t g t ma

158

Bt ma x t xo t tnh ma Khi ma trong l a b p ma n ma chm ch lu ma Cm tr ng nu t bn ma Bi n ma ng n ng n c ma B n ma tua t a thuy n ma i l i ma lo t xo t ng ma

Khi i u thu c ma chm c a s ma Que dim ma xo ng n l a ma Xoong ch o n i niu ma l ch k ch bu ng ma C a ng ma r c r ch sao ma Nhn dn ma r n r ch mi n ma Ti nh t thch cng tc qu t ma

II

Ti nh t thch cng tc Ga ma l c x c tu ma

Vi t Nam ma

B ma lc nhc nng tr ng ma Chi u ma l c b c s m ma T nh ma l c t c g t ma M ma gieo ma Sao ma v ng v c ngo i thnh ma Xm ma l c x c cy ma Ma Vi t Nam trn qu t ma

159

Ti nh t thch cng tc Ni b c cu ma Ni ngm h t ma Ni chm t m ma Ni b a ni ma Ni v t bi n ma Xo x c gi ma Ma Vi t nam trn qu Ti nh t thch cng tc Ma cau n n tr u ma

Vi t Nam ma

t ma Vi t Nam ma

Ma duyn h h n trng ma Ma na d n d n v n ma Ma sen trong v t m ma t ma Vi t nam ma Ma Vi t Nam trn qu Ti nh t thch cng tc

Ma sao x i b t chi u ma Ma tem n nu t th ma Ma giao thng xon xo t tu ma Ma len lo t xo t n i thnh ma Ma Vi t Nam trn qu Ti nh t thch cng tc t ma Vi t Nam ma

Ma chim chim chp t ma Ma c i xin b c nh p c u ma Ma d xoan nh n nh p thuy n ma Ma h i c y thi chim chi p m ma Ma Vi t Nam trn qu Ti nh t thch cng tc t ma Vi t Nam

Ma phn x t x t cng tr ng ma Ma ca sn s t lm tr ng ma

160

Ma luy n qun khin kht Ma Vi t Nam trn qu Ti nh t thch cng tc

n ma t ma Vi t Nam ma

Ma quanh nm l m li t gi trai ma

Ma xy t i t p g ch ma Ma than t p n p m ma Ma dn qun r n r p bi ma Ma xu t binh s m s p s m ma Ma Vi t Nam trn qu Ti nh t thch cng tc t ma Vi t Nam ma

Ti cng tc trong v t k c nh ng ngy thm ng d ng may l o x o n i thnh ma Ti nhn trong v t c nh ng pha th t bt ma Nh ng pha x c bn ma Ti nh t thch cng tc Vi t Nam ma

Chng ti gieo h t mu ma Chng ti b t su ma trng ma u i chim xt ma M i k ph ma Chng ti cho chng chi c quan ti ma! m l nh cng nhn dn nm l c Ti nh t thch cng tc Ti nh t thch cng tc a ma t ma Chng ti h n h u ngm gieo c y hi trn qu Vi t Nam ma qu t ma

(l y t Ma S ch, 1964)

161

Thch ton ma

Ti thch ma sen g m c sen ma G m c cnh tem ma G m c l t nem ma G m c c c kem ma G m c c t n ma

Ti thch ma my g m c my ma G m c cy ma G m c n t gi y ma G m c c y ma G mc g y y ma G m c ci ay ma G m c c i chy ma G m c bnh gi y ma

162

Ti thch ma l g m c l ma G m c v ma G m c gi t gi ma G m c n ma G m c g ma

Ti thch ma mun g m c mun ma G m c phun ma G mc ch ln ma G m c phn ma G m c bn ma

Ti thch ma n m g m c n m ma G m c s m ma G m c th ph n ma G m c l m ma G m c th tr n ma G m c chuy n v n ma G m c nh n ma G m c sen m n ma G m c b n ph n ma

163

Ti thch ma ngu g m c ngu ma G m c tr u ma G m c nh p c u ma G m c n c m u ma G m c chm cau ma G m c phau phau ma G m c r du ma G m c c du ma G m c ph du ma G m c ph r ma G m c hai h ma G m c xm ma G m c ru ri c d ma G m c l c x c ch bc ma G m c c i xin linh nh ma

Ti thch c trong h ngoi lng ma C trong h ngoi lng ma ti thch

(l y t Ma S ch, 1964)

164

L i b t Ma s ch
Dng T ng

Trong di c o c a Tr n D n c s b so n thnh 186 h s x p trong 24 c p l n, Ma S ch c nh s 21. Di c o ny vo ch ng no trong hnh trnh vn h c y bi n thin c a Tr n D n? N c vai tr nh th no trong tri n di n c a nhn cch vn h c Tr n D n? Nhi u ch c nm g n gi Tr n D n cho php ti d dng nh v Ma S ch vo giai o n anh d t khot r b nh h ng c a th b c thang v kh u kh Maiakovski m ngay c trong Bi th Vi t B c v ph n no trong C ng T nh, ta v n cn g p nhi u ch . C th ni y l m t b c ngo t nh d u m t chn m i trong phong cch a b i Tr n D n. ng thi th ny c g tng ng v tng ng v i tm ti c a Nguy n T Nghim trong m thu t, cng vo th i k y: trong khi Nghim quay v v c c m xc t iu kh c v ki n trc nh cha i n m t ngn ng t o hnh hi n i th Tr n D n tr m mnh vo su i ngu n ca dao - ng dao t o nn m t hn ph i k th gi a truy n th ng v hi n i. Tr ng ca Ma S ch l k t qu c a nh ng c g ng cch tn . V i tinh ch t ca dao - ng dao nh l v t li u, tc ph m c t o d ng theo c u trc c a nh c giao h ng. M t t khc giao h ng l y b n t trong - s ch - sng - ma lm ch chnh (leitmotiv) c pht tri n thnh nhi u bi n t u, t o m t n n m - ch siu ng ngha, th ng tr c v da di t hay, dng m t

165

thu t ng m nh c, m t basso ostinato (b tr m tr t c). Ph i, h i ti th ng hay bn v i D n v basso ostinato. , tao s cho ch y m t basso ostinato su t t p th m i, anh ng v i ti. Tr n D n l ng i i l i t i cng. Anh th m ght nh ng demimesures - anh quen dng t Php ny ch thi n a v i. Anh yu thch cch i p t i p m trong ca dao t c ng Vi t Nam v khai thc v n d ng tri t th php trong Ma S ch. Cch no , basso ostinato l m t ngn i p t y ln c c , ln ly th a n, anh nh ngha. Ring ti cha th y trong th Vi t Nam cng nh th th gi i tr ng h p no m t c v n duy nh t ch y su t hng ch c trang th nh trong cc chng o n Ma S ch. Cch no , c th ni, Ma S ch l m t tr ng ca b n t nh Bolro c a M. Ravel l m t ki t tc m t cu v y. Ci b tr m tr t c y khi d y bi t bao n i ni m, bi t bao xao xuy n, bi t bao khao kht.
... Ti nh t thch cng tc qu t ma Khi n t chn ma dy d y gi ma Gi t i n ma l y b y n ma ... Khi n c i ma mt r i ph ma Ngy ngh ma chi cht gi trai ma Hoa vin ma ve v y i ma T cxi ma ngoe ngu y chi u ma ... Khi i u thu c ma chm c a s ma Que dim ma xe ng n l a ma ... Ti nh t thch cng tc Ma cau n n tr u ma Ma duyn h h n trng ma Ma na r n r n v n ma Ma Vi t Nam trn qu t ma Vi t Nam ma

166

Danh t ma y lc gi nguyn t lo i, lc bi n ha thnh t nh tnh cho m i khi ni m, cho v n v t! Tr n D n kht khao s ch, kht khao trong c c p vi m l n v m, c ci c th l n ci tr u t ng: qu s ch, di c m s ch, cy tre s ch, duyn s ch, t duy s ch, bt s ch, n s ch, ... ph trong, gi trong, hnh tinh trong, sao trong, a c u trong, (c ) t i (cng) trong, (c ) bn (cng) trong... Tn vinh t m Vi t Nam, Tr n D n ln l ch cho m i ph m tr: l ch xun, l ch h, l ch thu, l ch ng, l ch h hng, l ch con ci, l ch ti, l ch sng, l ch sao, l ch t, l ch la, l ch h t... Nh ng trang l ch lp bp c a ph n th c ch sinh si - phi ch , h t ch , m m ch n la ta trong d t do hi th c a ca dao - ng dao. V i lng tm m t ng i lm v n qu c ng , Tr n D n t n t y m ch cho m t ma ch Vi t sng - s ch - trong. Dng cu i b n th o Ma S ch ghi nin i sng tc l nm 19641965. Nhng th c ra, anh hoi thai n t ma thu Qu Mo, ngha l g n nh cng th i k ch Khu c mang a b m nay l h a s Tr n Tr ng V ti danh. Ti nh h i gip T t nm y, khi ch Khu tr d , vt c nh cn cha y ch c b c, b n b gp l i c 30 ng a ch vo nh h sinh. Trong nh ng i u ki n nh v y - nh c a v con nheo nh ch, s nghi p dang d , hng ch ng b n th o v n n m khng bi t bao gi m i c ra i - Tr n D n v n:
... nhn trong v t c nh ng pha th t bt ma

Ng i vi t l i b t ny mu n m n c a P.Valry v S. Mallarm m r ng: Ci nhn trong v t y c a Tr n D n nng trang th ln b c ly th a c a m t tr i sao.

H N i 1998

167

S ch
(m t bi t p)

Cng vin chi u s ch th ch ngy thm gi y my mi lai bn chun qu n - thn m n gng tr n mm i ma chi mui nhi co ci ng h - th xoong n i vai mi dui ko kheo c - l rm tim phn bn sen men n Cng vin chi u s ch th ch ngy sao mt ng t nhot - so t nch - h ch thot - ngo t x ch l ch vt ht ngt ct tht vt - v t tha ma kha ta la pha ti ngi - qu t tho t - lo t h t lath nh t - l c loc - ngo c lc ln nhn sao s t so t th ch ngy Cng vin chi u s ch

168

Sau ma
i l sau ma thu m c Hoa vin lng l c b hnh Xng x c tu ln s ch m t m ch C t n ma s ch Con chim s s ch Ti i snh s ch ...... B nb Tia m t s ch nhn nhau

(l y t Ma S ch,1964)

Tm em
I

Anh v n tm em qua thnh ph s ch Qua tinh m xe c s ch Qua chi u sng t a l nh s ch Tm em Anh v n tm em qua khu nh n Qua ty vn ha s ch s ch

169

Qua tr ng h c s ch Qua nh th y t s ch Tm em Anh v n tm em qua c a hng m u d ch s ch Qua cng ty du l ch s ch Qua t m tan tr ng k ch s ch Qua on phin d ch s ch Tm em Anh v n tm em qua phng tri n lm s ch Qua khu s qun s ch ng s ch Qua s m mai tr ng Qua nha kh t ng s ch Qua ca ba phn x ng s ch Tm em Anh v n tm em qua th vi n s ch Qua bu i n s ch Qua ng c xui dng tu i n s ch Qua m trnh di n s ch Tm em Anh v n tm em qua nh in s ch Qua khu Kim Lin s ch Qua ng Thanh Nin s ch Qua sn truy n s ch Qua h sen s ch Qua nh thuy n s ch Qua nh n s ch Qua nh kn s ch Qua nh dim s ch

Qua B Cng nghi p n ng s ch

170

Qua nh thng tin s ch Qua x ng phim s ch Qua x ng d t kim s ch Qua ng nh Ti n s ch Qua tr ng n Qua Tm em di n vin s ch u ging nm s ch

II

Anh v n tm em qua chi u ch nh t s ch Qua cng vin trong v t s ch Qua n hn h t s ch Qua lng vai thn th t s ch Qua ngy ngn ng t s ch Tm em Anh v n tm em qua chi u th Qua i mi m i s ch Qua H Ty my s ch Qua nh i ng i s ch Qua thi th i ngy s ch Qua i gi y s ch Tm em Anh v n tm em qua chi u th Qua Qua nh ga s ch Qua mng 8 thng 3 s ch Qua tia m t ngn nga ba s ch hai s ch

i h c bch khoa s ch

171

 ng B Tri u s ch Qua vng B H s ch Tm em Anh v n tm em qua chi u th Qua C Ng s ch Qua v n su su s ch Qua blud s ch Qua b nh vi n Vi t X s ch Qua dng th s ch Tm em Anh v n tm em qua chi u th Qua r p Cng Nhn s ch Qua v n m s ch Qua gt chn tn chi u s ch Qua n Ng c Sn s ch Qua Gia Lm s ch Qua ma dn d n s ch Qua ng Xun s ch Tm em nm s ch t s ch

Anh v n tm em qua chi u th Qua ta bo s ch Qua dng xe pho s ch Qua h B y M u s ch Qua hoa vin t o s ch Qua nh m u gio s ch Qua khu g o s ch Qua ng long no s ch Qua v n bch th o s ch Tm em

su s ch

172

Anh v n tm em qua chi u th Qua t cxi hy h y s ch Qua khu Tm Mi s ch Qua b hnh qua l i s ch

b y s ch

Qua d ng n ng my my s ch

Qua bn pinhpng nh my s ch Qua dng ng i v i v i s ch Qua ng thnh thoai tho i s ch Qua nh cy c y s ch Tm em i em ! Anh s c em k nm thng s ch C em k khuya sng s ch K mi ng c s ch K thao tc s ch K K i s c s ch i K trm tu i s ch

Anh s c em k tm l c s ch K g n xa lu l s ch K anh em bc m s ch K li n hoa li n K nhau Anh s c em k K K K K i my s ch i i s ch i b n ph n s ch i ng i s ch i tay s ch s ch K khi sng sa tu n l s ch

K vai

173

Anh s c em k thn t s ch K gu ng se s ch K tay ng s ch K khi tua rua nga nga c a s s ch K khi chn i tua t a s ch K anh Anh s c em k se ch s ch K bng nh y s ch K khi l nh k nh n i niu xoong ch o s ch K khi hnh trnh qu K em i em ! K thuy n s ch K n s ch K sen s ch K phm s ch Anh tm em qua ma tu n l s ch Tm em qua ban mai thnh th s ch Tm em qua chi u t t nh l s ch Em nh k i nm th s ch thng th ging t s ch K khi da m i tc b c s ch

(l y t Ma S ch,1964)

174

Tc ph m MA S CH c a Tr n D n qua gc nhn c a ngh thu t khi ni m

Nguy n Nh Huy

C th ni tc ph m MA S CH c a Tr n D n chnh l m t tc ph m tr n v n nh t c a Ngh Thu t Khi Ni m (conceptual art). Tr n D n chnh l nh Khi Ni m (conceptualist) u tin c a vn ngh Vi t Nam. Trong bi vi t Sentences on conceptual art c a Sol Lewitt, bi vi t t ng c nh ph bnh Peter Shjeldahl nh gi l m t trong nh ng bi vi t m vang v phi th ng nh t v tri t l m

175

h c t th i Aristot (Nicole Baume, The music of forgetting). Sol Lewitt vi t: Ch ng c m t hnh th c ngh thu t no, v b n ch t l cao hn hnh th c ngh thu t no c v ng i ngh s c th s d ng b t c hnh th c no, t th hi n b ng ngn t cho t i v t ch t ha tc ph m, t t c u ngang nhau (Sol Lewitt, "Sentences on conceptual art", Critical Texts). Thng qua pht bi u , Sol Lewitt m t trong nh ng nh ngh s quan tr ng b c nh t c a ngh thu t khi ni m qu th c coi t duy c a ngh s tr c khi b t u ti n hnh tc ph m quan tr ng hn tc ph m sau cng. T duy y chnh l ci t ng ng m ngh s , t , s d ng t o nn tc ph m. Ni cch khc, l ci li c a tc ph m. u c xy T t c m i tc ph m c a d ng trn m t c u trc nh v y, t m t t ng u tin, c tri n khai v nng c p thng qua nh ng , th m ch v vn bi n th d i s ki m sot c a ngh s trong vi hnh thi g c v thng qua , t ra quy t c ki m sot t ng th . Trong phng php t o nn m t tc ph m ngh thu t Khi Ni m, ngoi i u v cng quan tr ng l ci li g c u tin c a , v khng th a hi p c a tc ph m, th s ngh s trong ti n trnh t o nn tc ph m c a mnh cng l m t y u t v cng quan tr ng. Cng trong bi vi t Sentenses on conceptual art c a mnh, Sol Lewitt ni: N u trong lc th c hi n tc ph m, ng i ngh s thay i ki n, chnh l lc anh ta th a hi p v i k t qu v quay tr l i v i nh ng hi u ng xa c. C th ni vi c khng thay i v th a hi p trong ti n trnh t o nn tc ph m chnh l m t trong nh ng ti n c a Ngh Thu t Khi Ni m.
 9  '    4  0   1 8 )     B 1  

176

T tro lu ngh thu t hi n i kh i ngu n t Cezanne c a th k 19 cho t i nh ng nh tr u t ng bi u hi n M th k 20 tr c khi Ngh Thu t Khi Ni m ra i d hnh th c t o nn tc ph m c khc nhau n m y i n a, nhng nh ng thnh t chnh t o nn ngh thu t c a h v n khng n m ngoi m y i u sau: 1 - Tnh ng u nhin ho c s tnh c (trong lc t o nn tc ph m). 2-S ng bng c a chnh ngh s khi lin ti p thay h ach trong vi c t o nn tc ph m. ik

3 - T t c m i m c ch c a tc ph m nh m vo c s c th gic u tin c a ng i xem khi ch m vo tc ph m. 4 - Khi u th m m c a ngh s . Do 4 thnh t chnh trn y, d v i b t c m c ch g, i u quan tm chung c a cc ngh s - b t u t Cezanne, cha c a ch ngha hi n i cho t i cc nh tr u t ng M - lun l tc ph m. R t c c, tc ph m s trng ra sao? p hay x u, m nh hay nh , gy n t ng hay khng? v.v v v.v... V i cc ngh s Khi Ni m th hon ton tri l i. Trong m t bi vi t khc Paragraphs on conceptual art (Theories and documents of contemporary art University of California Press, 1996 ) Sol Lewitt t ng vi t: "R t c c, tc ph m cu i cng trng ra sao khng ph i l i u ng quan tm, d sao i n a, khi tc ph m c v t ch t ho, n s ph i mang m t hnh dng no , tuy nhin, v n khng ph i l cu i cng dng v c a tc ph m s trng ra sao, m v n ch , tc ph m ph i c b t u b ng t ng. Tc ph m

177

ph i l m t hnh trnh c a khi ni m v nh n th c, chnh l nh ng g m ng i ngh s nn quan tm" V i cc ngh s k t ch ngha hi n i cho t i tr u t ng bi u hi n ni trn, m t k ho ch chu o c chu n b v th c hi n khng thay i cho t i lc hon t t tc ph m l m t i u g khng t ng b i v b n ch t, ngh thu t c a h xy d ng trn nh ng quy t nh n y sinh thng qua tnh c v ng u nhin h tin vo cch gi i quy t khi g p b t ng c a h , h ch is b t ng . H gieo nhn m t cch ng u nhin v b ng cch gi i quy t khi g p v n (nh ng v n do chnh h t o ra m t cch ng u nhin v i khi khng t bi t) h g t l i qu . C th ni, tc ph m c a h l m t lin ti p c a nh ng thay i k ho ch ni theo ngn ng nh Ph t, tc ph m c a h c t o ra trong nghi p v l nh ng tc ph m t o nghi p. V i nh ng nh ngh thu t Khi Ni m, vi c l p k ho ch k l ng cho tc ph m t ban u v th c hi n n m t cch khng thay i cho t i khi k t thc l m t trong nh ng kha c nh quan tr ng nh t. Tc ph m c a h hon ton khng h d a vo tnh v th ng v ng u nhin, khi u th m m hay nh ng quy t nh th a hi p - nh ng ci l n n mng t o nn ton b hnh trnh m thu t tr c h . C th ni, b ng cch nh n n i th c hi n k ho ch c a mnh t ban u, tc ph m c a nh ng ngh s c a ngh thu t khi ni m lo i b ton b nh ng y u t chi ph i nh ng tro lu ngh thu t tr c h nh: c m xc c a ngh s , s tnh c ng u nhin trong qu trnh lm vi c, tnh nhn qu c a hnh ng, v tnh v th ng m m t c a quy t nh. V i s t kh c nh ng y u t ni trn, ngh thu t khi ni m tr nn khng n thu n ch cn l m t tro lu ngh thu t ti n phong m qu th c n chnh l m t c p c nng cao c a nh n th c con ng i v chn l thng qua vi c lo i b nh ng o gic c a chnh h (nh ng o gic n y sinh t s va ch m c a l c cn v i i

178

s ng) khi i di n v i th gi i bn ngoi cng nh i di n v i ngh thu t. Cc tc ph m c a Ngh Thu t Khi Ni m th t s d t kh i nghi p t o nn s gic ng sau cng cho ng i xem. Tr l i v i nh th Tr n D n, c th th y t p th MA S CH c a ng l m t b c i k l n u so snh v i t t c cc t p th c a cc nh th khc cng th i (tr c th i, th m ch sau th i) v c nh ng bi th l , t p th khc c a ng. V i m t li xuyn su t trong cc bi th c a mnh (ci m ng g i l h t nhn-th h t nhn), Tr n D n t o nn s d ng ci li y nh m t ci my s n xu t ngh thu t "a machine that makes art" (ch c a Sol Lewitt, "Paragraphs on conceptual art").
$ 8 D & )  0  

T m t h t nhn c t p th c a ng pht tri n thnh m t c a v s bi n th . C th ni r ng, v i tc ph m MA S CH Tr n D n s d ng h th ng module b i s "multiple modular method" (ch dng c a Sol Lewitt, "Paragraphs on conceptual art") cho ngh thu t c a mnh. c i m c a h th ng module b i s ny l v s cc bi n th lun c b t u t m t n v g c, chnh t nh ng n v g c u tin y m cc bi n th c hnh thnh, b ng cch ly th a ti n nh ng n v g c cng v i nh ng phng n thay i xuyn su t c a chnh n v g c y. Tuy nhin, th a mn vi c nh ng bi n th ph i c m t v tri ch y v ton b tc ph m ph i c c u trc cng m t ng php trong sng (ci m Sol Lewitt coi tr ng v r t nhi u l n lu trong cc bi vi t c a mnh), nh ng n v g c c l a ch n ly th a ph i l nh ng n v c tnh n gi n, d c v m t th gic (v i Tr n D n l n gi n v d hi u v m t ngha t v c a
8  a

 

179

t h t nhn m ng ch n), ngh s ph i trnh (d l v tnh hay ch ) t o nn s h p d n th gic - c a n v g c (v i Tr n D n l vi c trnh nh ng ch , cu h t nhn a ngha, a thanh r c r i) - ci s lm ng i xem l c kh i m c ch chnh c a tc ph m l: s bi n th - ch khng ph i l ci bi n th , l hnh trnh ch khng ph i v xa hoa c a nh ng tr m d ng. Nh ng h t nhn trong nh ng bi th c a Tr n D n t p MA S CH hon ton th a mn m t cch cao nh t nh ng yu c u v n v g c . C th c m t so snh r t th v tc ph m MA S CH c a Tr n D n v i tc ph m "Nh ng hnh l p phng m khng hon t t ("Incomplete open cubes") c a Sol Lewitt. C hai tc ph m u c b t u t m t n v r i (li, h t nhn) v tr n v n c a c hai tc ph m u l m t b i s c a nh ng bi n th t n v y. Tr n D n, li tc ph m l nh ng ch h t nhn cng v i cc phng n l p ghp danh t , cn v i Lewitt, l m t hnh l p phng m ang trong hnh trnh t hon t t. C hai tc ph m u th hi n m t s nh n chm ton b m i o gic v ci g i l c m xc c a ng i xem (bao g m chnh ngh s ) trong m t ti n trnh nh n n i c a hnh ng nh m t t i nh ng th a mn v tr tu , v t thot kh i l c cn nh n chn s th t. C hai tc ph m u t ra m t s lnh m c ch v i th gi i bn ngoi (v i Tr n D n l m t s lnh m ch khi c p t i th gi i bn ngoi) quay ng c vo bn trong, ng l c cn l i tm t i s tnh l ng tuy t i c a gic ng . Tnh t tr c a c hai tc ph m c m b o tr n v n thng qua vi c hon ton khng c s can thi p c a ngh s vo trong qu trnh t o nn tc ph m. V i c hai tc ph m MA S CH c a Tr n D n v nh ng hnh l p phng m khng hon t t c a Sol

180

Lewitt, c hai ngh s ch gi vai tr ng i cung c p t ng cn b n thn hai tc ph m u t t o nn mnh. n v g c c a tc ph m nh ng hnh l p phng m khng hon t t c a Sol Lewitt l m t hnh vung m (thi u c nh) trong hnh trnh l ng l t tm cch nh v m t gc m cu i cng. n v g c c a tc ph m MA S CH c a Tr n D n l m t t v nh ng bi n th c a n v g c y l hnh trnh khng khng c a chnh t trong m i tng quan v i v s t khc t o ra v s c a nh ng phng n ng ngha k l . Theo thi n c a ng i vi t bi ny - t p th MA S CH c a Tr n D n lm m t cu c v t v mn ngo n m c thot kh i ch ngha lng m n, ch ngha hi n i v c nh ng cch tn l t v t c a ngh thu t Vi t Nam tr nn m t trong r t hi m tc ph m ngh thu t tin phong nh t, hon h o nh t v tr tu b c nh t c a ngh thu t Vi t Nam, th m ch, tnh c t i th i i m c a nh ng nm thng ny nh ng nm thng b t u c a th k 21.

(Xin lu thm m t s th t l - c 2 bi vi t quan tr ng v conceptual art cng nh tc ph m incomplet open cubes c a Sol Lewitt c ti d n ch ng trong bi vi t ny u c sng tc vo u th p k 70 trong khi t p th Ma S ch c a Tr n D n lm vo nm 64)

181

con

OEE

1967
16 / 100 th b n cu Rck - bi n t u m

1
Oe nhau t Mai gai v a L choe choe v th ch p V he nhe g o n

2
Yu em chi u lnh ngh Tuy xa mnh mnh th L lng g ng c n the Ngi chim ghm m y thc

182

3
Cho to bn h t mt Gi i ng i mnh ngy Mi chanh lnh gh ng t Me chn la tm mt

4
Tu i u i chu i m t nh t Ti khng ng de v T th nghe t i nch Ma tch h t knh h t

5
Chua me nh s My gh treo lo Tho nh cu c c leo Ng c ngy chay n gh

6
a ma tia nhia nhia L t bu ng c ng c a H sn loe chn lia Thnh em b nh c a ng a

183

7
Tua gai ngi x d B h n che v Ngi nhn kin kn m Ch p m y nhe

8
Nt s m d du ti Rc da xy l ng v ch Ch m chm me u p nch L lu bc k chim

9
Thm ti ng i m s a Gi a th a a tha la R g te bu i n a R g te

184

10
Long thong lng thng ng Em ra tay ngng ngng Song song trng m t trong Vng nh hi h l

11
Kn kn thang em t bn b n Ngu ng lu ng tem tu i pha Toang phen phng n th n T ng ki n ki n

12
Ph lu nhu lu nhu ng i Vivu i ng ng thi Ngong chim loi choi li chi Thi thoi ti ngy v t vi

185

13
B hnh toanh l t L u lu nin tht vt Ghem tem em vvv v t t i chim t

14
n ngot X o t xoo em Em vot Tho t tho em

15
No xo xo Thil thil thn l Ngh t ngn nghit ng Tho tho cro

16
Em to f Lo nk l nk lo l no f To nk t nk ngo l do f O fo f

186

H u con

OEE
1988

1
Ba que nhau t h th ng qu qoe qo qu ng trng gi ng c n ch . m m m m.

2
m ti khi to h lm li b c n ch ma i ng i m m. X x xe.

3
Xu x x tr bng? t ng tng tong sng ngng thng thng thong m ng m ng. Ng ng ngng ngong.

187

4
i nuit lng ng su m m ng m chinh ph c mu ty m m m i n quy n. Nu nu - nuit.

5
Chm chm em t qu qu e kh kh ng ba ch ng ba khe. h

6
Nhung nhng nhau t t t ph? t? to? h

7
Khuy mi khuya uya uya nhau mng ? t t ti. nh ? nh nh nhi.

188

Con I
1975 th b

i i i ici Terr i i Companhi i i i Companhii Terr i i Valizekhii i i i

iii.Q

T KHC NH Ri i i

icii Terr Cmbanhi Terr Valize khi i i i i Ci-Tvisignfrijiirde

KHC NH Ri i i NGY

i .. i i ..

Calker Terr i e Valize lmlabque khi i i i nin hi u y u ii

F . F NG ... TH JAN

i .. i i ..

i i mi mini liti Valizekhe khi utimini pi ici pis pipi ici Terr h i i i

NH Ri ... THi S
pitiii cratie Tcn bur -

i .. KHI

i ..

m mliin pluma i patie! i i anti

i i ... CH

... F NG .. TH J I

i i i i i paradiz khi Valize khe Frijide loe plumi Tvi Companhi i

KHC NH Ri .. KHi .. i i ..
i i ... c p s - fng trnh - lu th a Cratie khi i i ici Terr

TH J I HM QA

ng i ta mu n li Hn a oa oa khi Juliet Graisse Gressoysse

189

i i .. CHU FI. TH J I HM

i ..

pan pan vng vo o o Paradizz Pizizicat Pipicratie khi i i i i

BNG ..
v n Terr Cie i i i i i

NH .. KHI .. i i ..
v n fng trnh Cratie nh t khi i i i i i

Q
iii Terr Cie

T KHC-K NH Ri .
iii iii iii iii Cie ici iii iii

TH JAN
i nh ri ici iii

i i i .. Q
iii iii

T NH L
Terr i i i ici bas i i

TH JAN
i i i i i i i

i i i ..
i i i i i i i i

DNG JAN QUN . CH

Terr i i i ici i

BNG ..
i i Cie

L KA ! V N TH ZN
nh ri ii ii ici ii

i.
ii bas

NG H
i ii iii i i

NH Ri i i
i iiii i i i i iiiii i i

TICTC NH Ri i i ...
Terr Cie i i i i i i ici

i i i .. i i .. JULIET HM QA
i i i ici i i

i
Cie i

THI S

THIC NGi

190

nh ri

Cie

Terr

KH N C P KHC NH Ri i i .. i i
chnh ni Hmlt ch t ai ho s m c a ti bao nng Juliet a ?

i i I MA ! I L U !
bao j hmlt m i ln ngi? i

NG H
i

TH J I
i i

NHN TH CH Y VNG QUANH

ii ii ii bao j ? ii ii ii

NG I
ici Cie i i i

i . NGY
i i

i . L KA
m i ng h v n khc nh ri

NG H
m i

QU

T
ng h ) u tham ja ma r rc .. i

ng h th j i (n u

CH Y NH Ri i i
ici Cie i tictc nh ri i ng h u uv n

CH
ici

.. F NG .. Li Ti
i i i i i i i i i i i

terr terr i

TH J I V N KHC NH Ri
ici i i i i i i i i i i ici

KHNG i KHNG THC NGi .

nh ng k ch y kinh dinh qu t ang lm le ch y v n v vt h ng bt c a mnh vo nhn danh v tr nh ng kia?

191

192

II.2

cc c u trc

193

194

Th ng th t
1962

Nh ni,
ti l m t c t th t l c c.

T duy nh t
pha t. Ni cch khc ti b c h ng nh h ng t ng cu c s ng. Ti m to t ng ng c th ng ng s ng, c ci

n ng bnh n ng, n ng h p x ng, bi t l nh, nng, cng, n ng, l m lc l i cn i c n a.

Ch t th t, ti bi t i
i th cync qu. Ti th n th n tr ng kaki, d i th t, o, ti, t ng ch ng v ng trong v t. Ch t th t th a m , m t mi, h l t v t.

Ti v i.

195

Vm vm ton b nh y

ph ,

i ch ng h n, v cng

i a

ng, th ng th t. Con th t. Trng thng th ng,

no v n tinh khi t, ngilc Ti th th t, th m tha nhn t, m h nht, bao g m n ln c n t ng t ng s ng. Cha qu Cha gh hn, hy hy ngh ra n, n n n, Ev c ngy m vo y.

Kinh hn: khng cho n xilp.

V y th th t.
Mt su t l t ma h ch hoa ardoa n th t. Vi hoa sen ng

th t - l a ht - nn tht n t nn nt - b n t m th t. Con cua th t b sn, min man cng th t. M t c t th t v t ng n tr ng - th n th n ao th t.

ng h

i m gi th t

M t c p th t v t th t ivng cng co tt to c n nh th t. Ma x th t s n s t c n n n b n sng ng n. Dng c m mm phm - h r b nm ct mt. Ht - th t ng t t m t l t - h t - h p - x ng - v ng l n ng c th t.

196

Tp

nuy m, bu ng th t m n m c a s sao th t. Con th t m nh th t nhy x nh x c n c m tu t.

d t nt t

Thng xun pha ma phn, phun phun th t mn. Nh ng tr m ngh th t, nun nt, u ng bia, tia, trn th t m t i. M t jt th t ng t t n c m t xt. Tht vt vt m c - th t c. t. Cao vt vng dnh b t h t m t l t th t. Ti vi t, v t, nh nh t, bt mt, nn

Con bng r th t n t ch y ong cong

ma vng qu n c m l m.

Th ng jngl th t nn bn b n gt
mt. Gl b th t - con th t xo c toc tu t xc h t b t l c bc thc.

Ti lun lun hay hay nhn th t. Ch ng h n r ng hng sng n t ng ngm son m t tr i li m m n . Th t m t con m en th t c i gi v c m vng nh

ch n th t lc c t c s ng n c ho s th t. Ti xu ng ao th t, gi t m t th t t r ng ng khng kh th t l ng. sng n t i, ng ng

Thm th m m t con th t
i kp c i xlp thn th n qu oh .

197

Nhoe nhot. To to t thi s th t ch n th t nho qu t qu t bn th t lng l c bc trong mu t su t. M t mng th t cng da nhn qua qu n lt th t.

Thi ch t Luna Park!

Th ng th t lng l t nh n h t sao th . Ti n ng. V ng v ng n ng. N ng t th t. lai lng m t th t t chi mm m t v t th t, n n sptnc l n

i gi y th t kh n th t c ma.

Ti dnh nhem nhp m i ch , vc hai chn th t, qu n qu t v t ph , be bt kilmt. Nho nho t h t.

i im
phn phn

u cu i ph ,

h ma tha, th t n phn,

tia sng th t. Ti c. c c

ng c

Ti i thn th t
Kilma ti i i m t th t t m

198

Con tr ng
th h i k c b m

1967

K ni m I
Ti qua ph Ti en tr ng gi T, h tr ng. TI TR NG KHU TR NG. en tr ng. NH NG n, n th ng T hai dy di l ch n,

KILMR TH NG KA TH

l c, lam nh ng li u s a, M T en tr ng. GI TR NG r , L I h ng en, r ... TI en

TR NG THI HO, ph ng me chi u. Nh THM EM xe sao nh

GI I TR NG. B n t u bi c, lam lam ng i lam lam he he... b t th TR NG. Nh ng b t th nh , h nh me xe

tr ng. EM EM ! EM... r

tri. Nh ng tia Luna Nga, lam lam

199

ng cng vin nh . R nh ng

r , M I L N TI R

TR NG. R

ng u

en tr ng. Nh. Chi u, th ng T ? Khng? ng h

ng... bu ng NGUY N DU NG T L NG T . N? TI BI T C TRU NG EM CON TR NG. n! Sng, th ng T , TR NG SNG ph nh en tr ng. T , m t mnh tr ng, bu ng... chnh l

NG TR NG. Bu ng bn, c sn tr ng sn. Gi a nh, TR NG. nh nh ng tr ng

bn. Trn nh, bn. Trn bn, mu. Nh ng mu. Quanh mu, nh. Quanh nh, mu. Tr ng en. TI CH V nh ng ph tr ng. TI S NG TR NG u cm nhng ngy nh ng ngy S TN TR NG. Bo th ng T . SNG TR NG KHU TR NG.

ng. Tr ng thng,

m, ngy tr ng, tra,

CHI U TR NG EM V . Bu ng m t mnh, T . Tru ng. C L Bn. Ti PHEN NY TI HT TR NG? Nh. Tru ng sn.

tr ng tranh tru ng. Trn sn, bn tru ng. Trn

bn, m u tru ng. EM, CON TH TR NG sng tru ng quanh tru ng nh tru ng tru ng m u tranh tru ng. Ngoi nh, bng tru ng tr ng en. H m tru ng. T u ng i bn. M T TRU NG NG TRU NG. Khi x y KA TH GI I TR NG THI HO TRU NG. S m tr ng sng g? S m c a sng sng TRU NG! ng. L

K ni m II
A n-h ! v th ng T DN S T hi th . CHN TR I TH T. V t i tr ng. Tr ng c a t i. V t i. L i. D i c a v. T i TR NG PHAU B l i. NH NG

BI N TR NG. Ti ng tr ng sng t i. ng. V im. th

l i GI

TR NG. L i c a l i. Tr ng tru ng U

L i c a mng. TR NG

NG. Mng im. L i th

200

c a mng. Th t c a l i. L i im. Mng th . TH T C A GI . Tr ng v . Th t im. Tc t c tr ng CON TRU NG Tru ng im. Thng ny tiu to. sch, pnixilin, tr i tr i m A NG H TR NG THI U, s EN. T u tr ng, h m, cng on nhi u th , mua. 69 c NG. Tru ng lng. Tc t c ng.

KINH TUY N TR NG. N a thng tim U MA NGU 4 cn n p, c TR NG, d u, x phng, s NH ... cam h

au, tr i bn nn. TU N L h t lng. Th t, c n, NH NG C T S lng l n, c EN c mua. C T S

trn tr i d i nhi u

cam, nh ng s t xe cam. Ma ... mua. N I THNH ca. TR NG th t ba ph , kim ch qu t, ti n nh. ng n th ny? TRU NG LNG. L i tr ng m n, c i kinh kh ng c i. d m tr ng, th t s 3 anh mua m , th tho bc Ngha. Mi xoa ng mua lm g, k o THNG 10 ng b , s tai voi. cha ? nm ch Ch ng c qu. Rt r i nh t. Nh ng con K NH NG KILOMT RT ch 71, 72 ng mua NG TR NG. o bng ti c nh t. Ti tr ng quanh tr ng. ng

ng thm con tr c tr i m c ch Y TR NG KILOMR nh THN T , 19 nh ng con A

nh t. Kil mt tr ng THU nh t tr ng. I TH gi i tr ng. l p tr c a, trn, th co, hm

i ba khi, ma tr ng. Con b, h c u i. A M T U L NH... N bo en s tn i n... KINH m t. L p tr ng tr ng ng m t.

v khc. M t hp. Th y y, c

tr ng. C L PHEN NY TI c kh, l c anh Cu. B n sau cu thu. Bn ch i, m v b t n. Thu c

TR NG. L i bt, gu c, khu ph ,

c, n c m m ng vo !

TUY N TR NG T M, n c, quai dp, lng kh cng l nh. i m s i. o nhu m. S mi l n c, c thu, anh u s A c h n c 6 em ng i, m i l n c . TH TR NG. M m tm anh con mnh pho. nh rng, pin,

U GI... l i k o bnh,

ui. GI. Anh Knh, s a, k o, bicquy anh Knh, tr, r u

201

tem, m rm. GI. V

v ! L I KA TH

GI I TR NG T M. u th t. Bck b

Th c n chn. Bia. Khch. Bu ng xa ma tr ng. Chu i m u d ch xanh. Chu i chn. ng ch. Khch. ch . Ch i a, tru ng bu ng, ti u b t tr ng. L i thm con, ti n gi ng khu ph . Bia b t qu nh a. L p, chi u, sm c ch t. TR NG anh Knh, m chnh, t t, c i. Tr ng m ma CHI U en. X gan ng

Y SAO B T. Bia r u ba thng 11 Kim

Cc. Vay ai nh ng tem tem, ba ph ? TR NG TU N L b y ngy KHNG MA...

TH:
TI TR NG KHU TR NG T

NH NG KILMR TH NG M T TR NG THI HO GI TR NG

L I KA TH GI I TR NG TI THM EM EM EM ! EM M I L N TI R TR NG BU NG NGUY N DU NG T L NG T TI BI T C TRU NG EM CON TR NG TR NG SNG NG TR NG TI CH V TR NG S TN TR NG S NG TR NG SNG TR NG KHU TR NG TR NG

202

CHI U TR NG EM V

C L PHEN NY TI HT TR NG? TI TR NG EM, CON TH TR NG M T TRU NG THI HO TRU NG NG TRU NG L KA TH GI I TR NG TRU NG !

CHN TR I TH T NH NG DN S TR NG PHAU B BI N TR NG GI TR NG TR NG TH T C A GI CON TRU NG NG H TR NG EN NG U NG

KINH TUY N TR NG TU N L THI U A U MA NGU NH NG C T S TR NG C T S NH N I THNH TR NG EN TRU NG LNG THNG 10 NG TR NG NH NG KILMT RT THU Y

203

TR NG KILMR I TH K THN T M T A U L NH TR NG C L PHEN NY TI

KINH TUY N TR NG T M TH TR NG A GI GI L I KA TH GI I TR NG T M CHI U KHNG MA Y SAO B T TR NG TU N L TR NG U GI

K ni m III
Th ng T , M T Chi u ma tr c c a. D tuy n. Sng I, cng m t tc gi : i: tuyn ngn, v , trng v thanh in. Nh ng bi bo. in. i in.

in. H n xanh d k. in. V bo.

. Gi i phng Ty B c. Gi i phng bin gi i. Qun v . Ng i ng i l p l p. m bn n c h in.

nhn dn...

Ti ng tr ng tng lai. trch in. Maia d ch. Tm em. Chuy n m t thi s ng i c th ng. in. Cch m ng thng 8.

in. M t l th: Gm. nh

Sut in. Hai ng i du kch vi t theo nhau, v.v. Nh t in. C l m. Lo R ng. d ch,

y Vi t B c. trch t.

in. M t l truy n. Ch b lm vn. in. Nh ng ng i chn t, d ch, t. C ng

sut in. Bi bo l . Ti u lm.

in. T i c v tr ng ph t. c a

t nh. g i. S a. ti u thuy t. Cn c

nguyn t , c a Laxmex,

204

d ch,

in. Truy n ng n Php. d ch, s p in. Th tnh: Thu b t em i l y ch ng. Nh m 9 mi. C g. Em di. au n v i. v.v. Con malem ti. Jo cx. th ti u thuy t, c b m. Bi

tr . Bao gi

N en. Em hy cho anh t. Th ng th t. b . J

t p I, II...IV. d . B J ck. thi u nhi. Ma s ch. Bin s : Ti bn. V n 1,2,3... Sng thuy t, tr ng

g i. Che.

ti u thuy t. Th ba ch : Ma l a kh a. V la cha, v.v. d . i tr. Khu tr ng, v.v. n. ti u tuy t. V . d . Diu l p. thi u nhi. Nh ng ng t v nh ng c t g i. Ch . th ti u lu n. Oee. 100 bi t en, d . V . b t m u, d . V . tr ng m, d . Kinh. d

en, d . Con tr ng.

th h i k, c b thm. thch. .....

nh. Ti u thuy t trinh

Th ng T , L I KA TH

GI I D .

ng h

tr ng mua vui,

Nguy n Du cng tr ng canh, chnh n TR NG CANH.

K ni m IV TH:
M T I in - in - in - in v in - trch in - in - sut in in - in - trch in - sut in in c a t m t, d ch, t- g i ti u thuy t - d ch, in - d ch, s p in b - th ti u thuy t, c b

205

d thi u nhi - g i ti u thuy t - d - d thi u nhi ti u thuy t, g i - th ti u lu n 100 bi t tuy t m, d tr ng en, d - b t m u, d tr ng en, d - th h i k, c b d thch L I KA TH GI I D TR NG CANH. nh

K ni m V
Gi. Gi ... Gi ... HNH GI ... H , h A U TR NG ... gi. ng trong. Tong, B . ... H ... gi EN - TR NG. H T ng th ng H , gi n d qu ra. Gi

TH:
A U TR NG

B HNH GI EN - TR NG TERMINUS A U RT B HNH B I NG H GI

206

B HNH RT A NG UB I A U

NG B HNH T--M-- - -A- - -U T--M--B- -H--N-H V TUY N NGANG KINH TUY N NGANG B HNH CHO.

i lm. TERMINUS C l i d thch bia T i tm bia A i u ng bia

dy

A bia.

U RT. Ga gi HNH B I. NG H GI bia. Gi B

m ga, C Gi. T tr ng ... C

cng bia. Gi ga

m B

m, ngoi ga g p C U B I.

m, ngoi ga g p T

HNH RT. C T , Gi. Gi. Gi. Terminus ... gi.

Terminus 4. Gi nh ng kils tr ng. Gi C T b HNH. Ao lao nhao sao. Ma...r r ga c t M-- - -A- - -U. T i Ti v

NG

U. H NG B

hnh tr ng. Gi tr ng cm nhng,

n m t chn, T--

ng trong T--M--B- -H--N-H. Gi.

Ph. C u. Terminus 4 gi ga, ph, c u nm ngoi. ngi sao b t ... ... h ... V TUY N NGANG v n th . sao gi n d KINH TUY N NGANG. Gi l i tr ng. HNH CHO. i HNH NG M - T U, tr ng KINH HNH - THU. Gi v n th

Gi kinh v I, J, K B XIMACAI, m t

Gi gi ga. Terminus 59. Cao b i gi LNG C, m t i gi, B TUY N THU, V TUY N THU, tr ng B

207

TH :
LNG C XIMACAI B HNH NG M - T U KINH TUY N THU V TUY N THU B HNH - THU C NG I TR NG V N TH B HNH QUN B T.

... Terminus C a bi n. Lo to gi tr ng. C xanh tre, C NG I TR NG c b hnh tr ng. Terminus Z xi xi sao b t, V N TH gi tr ng H Ti v H tr ng, bia b t C T C T tr ng B b HNH. Terminus HNH B T hnh o o m t tr ng v tuy n b t. B

QUN B T

kinh tuy n b t ... v n b t.

TH :
B HNH B T C T S CHT NGI SAO B T TERMINUS NG T S T SO T SAO B T.

208

Terminus t m. C T S

CHT. NGI SAO B T ng i l t hnh S T SO T. Tin

th t. TERMINUS NG T. Cxmx mt. B cu i cng: gi xa SAO B T tr ng.

K ni m VI
Ti v tin cu i cng ngi sao b t.

K ni m VII
Ch p le con tr ng tru ng. B NG TH T ch p m t b ng th t tht tht en tr ng. Anh thch nh t g thu qu p em t?

A-n-h ! ... con tr ng hi th . Em m t. L i. D i c a l i. Th . Th t l i EM TNG HNG TI B NG M T. L i c a th t S N S T th tr ng. H i tr qu Thuy n t tr ng. Xa nm y sng Hng. Xa. B ng ng c. n , m EM TEM TI MA N C H C sao thuy n. Xa con tr ng th , n xanh xa, xa thuy n

B NG NG C, C xa h tr ng ...

Anh thch nh g thu

qu

t? Ti sinh, ma ... thng 7, m ... x t i vong a ng c tr ng. R m qua 16. C?

r m... PH P PH NG TRNG TA. 3 gi nhn. Ti ln vong nhn Khng? Ma d m.

Nai. Em thch. B ng vai. Thch. Anh. Trn c: EM CHOAI TI B NG VAI. Ch ng tay. Lu c. B ng nai. Ch ng tay c. Xt.

209

M y tay. Em. Mng. Lng. EM NHOAI TI B NG NHAY. Lu c. B ng tay. u ng. qu t? Vinh ph ln B NG NG C.

Anh thch ba g thu

Htel Vinh sn nh EM NG C. Tra h N T. Cu i n c v l c. Ga Vinh m y ng c ng c. Htel Vinh. H ... con tr ng th . L i . D i l i B NG V: EM NEM v. Tr ng ng T I . ga. TRU NG L M d i trn c a ga. Toa trn TI B NG TH T N. Con h n th t t Ga khng nh

toa EM GHEM TI B NG GH M. Toa bn b n. L i d i gh m. D i c a toa. Ga B NG TH M. Anh thch nh t g c a nh t thu qu t? Ma ti i xa B NG

C A NG A. Ma d i c a EM THEM TI B NG C A NG A. Xa nh em, c a chi u m. Ti d i c a, ma b ng BU NG C A NG A. Ma tr c c a, chi u HM MA TR NG C A. Ma EM GHEM TI B NG TR NG NG A. Ngy xa ti ng a. Cu th V thu u ... t ti b ng

ma tr c c a ma d i c a. Ch p m t B NG LNG. Gy qu t? Ch , B NG M C N . Ti n nem ct t n, l t EM U U TI B NG N . Ti

m t ch p EM HNG TI B NG MNG. Anh thch nh g c a nh gi g t n. B NG N . Ti n b th n cu n n cua b T T. Ch N M C

ng. Ti n V L T, ch hng L c ti n

c L v ng ti n B NG S T. Ti t canh ba ba TI S T. Chn gi b ng m c s t ti n.

TH:
B NG TH T EM TNG HNG TI B NG M T S NS T

210

EM TEM TI B NG NG C C MA N C H C PH P PH NG TRNG TA 3 GI A NG C EM CHOAI TI B NG VAI EM NHOAI TI B NG NHAY B NG NG C EM NG C N T B NG V EM NEM TI B NG TH T N T I TRU NG L M EM GHEM TI B NG GH M B NG TH M B NG C A NG A EM THEM TI B NG C A NG A BU NG C A NG A HM MA TR NG C A EM GHEM TI B NG TR NG NG A B NG LNG EM HNG TI B NG MNG B NG M C B NG N EM U U TI B NG N V L T T T B NG S T TI N M C S T. N

211

K ni m VIII:
Con Tr ng.

TH:
L I LO T SO T TR NG T M TUY N RT C T S NH L I KA TH GI I D B HNH BN NG CH HN N XCH I LO NG I KHI ON

OAN NG NG I LOI SOI NH NG-TH GI I M NG-TANG NOEN HN LO T SO T TIN CU I. I

212

K ni m IX:
L I ng LO T SO T m u b c c c, TR NG T M Nen ... nh ng khng nh k ni m-c a-k gi i gi ni m, TUY N NH hnh l o x o gi d t th d t. C T S

nh ng nh RT b

lo t ... so t ... L I KA TH GI I D . So t so t thin tuy n gi. B i LO NG. V v . Ti n bn ch N I KHI. Ti n t t huy t s XCH OAN NG , NG I a hnh HNH BN a tuy n gi. Nhi t I

NG CH 36 ch tuy n, b

hnh lo t so t. HN

O N . Ti n m t tr i ng a, i-qu n-nh i-th t, tinh t tc. Ti n h t g o, sinh nh t, l rm nm. LOI SOI. Gat kem, NH NG-TH GI I M NG-TANG. Cf, I. hnh

v c l c, ng c s ng. Ti n thin tuy n ngc ti n b v c. Cng vin by n m hoa ti n NOEN HN L hnh tr ng. Sao sao sao y

kinh v gi. Ti b

LO T SO T sao. L TIN CU I.

213

C u trc c a Con Tr ng
V Vn Kha

C th ni Con Tr ng l m t trong nh ng tc ph m vn h c b c l th ng th n v cng khai nh t quan ni m c a Tr n D n v TH v LM TH. Trong ph m vi bi vi t nh ny ti ngh kh o st m t s chuy n ng tiu bi u v th v di n ra trong tc ph m: l nh ng chuy n ng c a CH xuyn qua vn xui v th (n u c th chia c nh v y) - cng nh ng chuy n ng c a cc chng m c.
CHUY N NG C A CH

Con Tr ng c vi t b ng hai ki u ch : m t ginh cho nh ng

ph n tnh, m t cho nh ng ch x d ch c, m t

ghi H i K,

214

m t lm B m. Nh ng ch di ng ny n m l n l n y trong m ng h i k d i hnh th c vn xui, n khi ng c l p chng tr thnh TH. V d :

Vn xui :
Ti qua ph Ti en tr ng gi T, h tr ng. TI TR NG KHU TR NG. en tr ng. NH NG n, n th ng T hai dy di l ch n,

KILMR TH NG

l c, lam nh ng li u s a, M T

TR NG THI HO, ph ng me en tr ng.

Cc ch

c x d ch tr thnh :

Th :
TI TR NG KHU TR NG T NH NG KILMR TH NG M T TR NG THI HO

Nhi u ch di chuy n trong su t tc ph m, r t gi ng v i phng th c c t-dn-copy trong th c hnh vi tnh, r t gi ng ng tc nh p con chu t tuy n ch n cc cu ch , em chng v m t v tr khc. Th c hnh ny hon ton xa l v vi n t ng nm 1967 khi Tr n D n vi t Con Tr ng. Ch c ch n phng th c lm th b ng copy theo ki u cng nghi p nh v y d b xem l ph n sng t o. TH c a Con Tr ng, k t qu c a k thu t sao-chpc t-dn, l m t thch th c v i quan ni m c a i a s v n my mc coi Th nh s n ph m c quy n c a tm h n . Nh ng chuy n ng ch b ng copy ny c th c hi n trong hai hnh trnh ng c chi u nhau: ho c chng c tuy n ch n v copy t vn xui ho c t m t b n th ng k tc ph m r t t m

215

th ng s n xu t th, ho c chng l i c l y ra t th dn vo vn xui. Nhng t p h p c a hai hnh trnh ng c nhau ny l i gip cho tc ph m ti p t c pht tri n, gi ng nh cc k t lu n bi n ch ng quen thu c: m i ti n b u ph i c lm t cc mu thu n n i b . C th xem nh ng ch di ng ny nh nh ng phn t s ng, chng c m t m i ni v tham gia vo m i c u trc vn h c (th, vn...) ho c khng vn h c (bo co l l ch...). c tnh u tin v tiu bi u nh t c a cc phn t l CHUY N NG, n u khng chng ch l nh ng phn t ch t. Cng c th ni theo cch khc: th ph i c l y t m i ni, t cu c s ng, t k c, k ni m, tnh yu, tnh d c, m u s c, t nh ng b n bo co kh khan, t nh ng chuy n d m d ch ng ra chuy n.

C nhi u chuy n ng khc l trnh khc: tiu bi u nh t l chuy n ng c a ch Tr ng . N u nh k thu t c t-dn-copy em l i nh ng b n sao b t bi n th cch l p l i c a ch Tr ng l i cho php r t nhi u nh ng bi n i ng m. Hnh th c l p l i ny d nhn th y ngay nhng nh ng bi n i c a ch th l i kn o hn nhi u. Ai cng bi t ch Tr ng c m t trong t t c cc chng m c, tham gia c vo vn xui l n th, vi t b ng c hai ki u ch . Nhng khng ph i ai cng nh n th y ngay r ng ch Tr ng khi l danh t , khi l tn ring, lc l i bi n i thnh tnh t , ho c tr ng t , khi mang ngha lc khng c ngha, lc th v l... n m c khng th hi u u m i l b n g c, khng th bi t c m t hay nhi u b n g c, ho c khng h c b n g c. L p l i m khng l p l i l nh v y. L p l i ng ngha sng t o l nh v y.

&

&

216

Nhi u cu ch khc cng th c hi n nh ng chuy n ng tng t , trong lng nh ng h i k v th, bn trong nh ng chng o n khng x d ch c, c trong nh ng s n ph m xong c a k ngh c t-dn. M i hnh th c chuy n ng c a ch trong tc ph m khng ti n hnh ring l , m th ng xuyn ch m vo nhau, ho c chung nhau m t vi o n ng ng n m t vi kho nh kh c ng n. Ton b tc ph m do v y, b t c chng o n no, cng ch a trong n nh ng chuy n ng n i t i th ng tr c nh v y.

CHUY N

NG C A CHNG

Nh ng m c l n u mang tn K Ni m, l p l i nhau nhng c nh s theo th t tng ti n t 1 n 9. Nh ng con s ny xc nh di n bi n c a Con Tr ng: cc k ni m c l n d n ho c b i tr ng l ng, ho c b i v n t c, ho c b i th i gian. Nh ng tr ng o n nh d i hai hnh th c: vn xui v th th c hi n m t chuy n ng khc. Chuy n ng ny khng theo m t ng th ng nh cc con s , m xoay chi u r t nh p nhng nh vo cng ngh copy c a ch . N u tun th theo ng tr t t c a cng ngh ny: u l v tr ban u c a ch , u l v tr c a copy, ta s c s c a t p h p nh ng mi tn. Khi cc ch c copy t ph n vn xui dn vo ph n th, mi tn s xu t pht t vn xui v k t thc th . Chi u c a mi tn ny c ngha: VN XUI cho ra i TH. V ng c l i, khi cc ch c copy t th dn vo vn xui, mi tn s ch y theo chi u ng c l i v mang ngha: TH cho ra i VN XUI.

217

Sau y l s c a nh ng chuy n bi t c a Con Tr ng :



ng v cng l c u trc

K ni m 1 & 2

Vn xui & Vn xui Th. B n khai l l ch nh vn Th. Vn xui Th Vn xui Th Vn xui Th Vn xui

K ni m 3

K ni m 4

K ni m 5

K ni m 6

Vn xui hay Th Vn xui

K ni m 7

K ni m 8

Vn xui Th Vn xui

K ni m 9

Nhn vo s trn ta th y: - Th c trong vn xui, vn xui cng c trong th, c hai u vay m n CH l n nhau. - Th c th l y c nhi u phn t t m t b n khai l l ch, nhng m t b n th ng k ch ng th l y c g t th. y cng l ci danh gi i c a Vn h c v Khng vn h c. Cng l l i nh n nh c a Tr n D n : TH c th s d ng b t c nguyn li u no, p d ng b t c phng php no, nhng i u khng c ngha ci g cng tr thnh th.
H N i 2006

218

u c

Th.

K K
1976

- Ni c u ui cho ng i khc bi t. - Ni ra l n l t t ng i u cho ng i khc bi t r. - c vn v n thu c lng b ng gi ng ngm nga cho m i ng i nghe. - Bi vn v n gi ng m t o n kinh Ph t. - Bi vn do m t v s ch t l i.
(theo t i n ti ng Vi t c a Vi n ngn ng h c 2003)

1. 2. 3.

Cch nh s cng

n t cc bi kinh k .

Th gi i th B l nh

ba. My tr ng qua. u gi. m ma hoa.

My tr ng qua. Ng ng u gi.

219

4.

Tha th

pha l c

a vng. Ngh bng hong.

5. 6. 7. 8.

Th gi i th

ba. Xng pha.

Oa Oa. H r ng gi. Ng i kht ht b i ct. Tu i th ba t c pha u hoa. y ng. qu n trnh.

9. 10. 11. 12.

Ma vung. Chung. Ng i Ti nghe k k m t mnh. T S m khuya bi b i k .

Mm tim laghim. Ng i tm hoa sim. B t ngy? Ai thch k ? Nhn sinh? ng ng. L ng li ng t m t tr i b ti. My bay li hi pha. B t ngy ng h khng ch s . Trng sng. Phng n c L B ch. Ng i ci ut c hng. u gi hn qu a. i m t vn.

13 .
14. 15. 16. 17.

18.

Dung tha cao p pha. T Cho

vng qua l c, ta. Ch p canh ba. t my m vi t k ! i tu i v ng.

19.

20. 21. 22. 23. 24.

B neo sng eo eo. Th gi i

D nh lgic chim chch. Nin l ch m ch. L ng y u th ng. Ng i m ng m nh. My qua. Th a ba ba. Th gi i hm qua. ba? y? Nh? Th gi i th

Ch b t n b, d n r i

25.

Th gi i ti . Ph l thin. Ng i l thin. ng. Nh. B hnh l thin. My tr ng b y nghn mi n.

220

 c: Hy a ci l thin vo s Ph m vi h u hi u: t t h t, nh c h i tru ng
26.

d ng!

a h t, hoa, hu , hoa l,

Th m m chnh ra tru ng, m vn ha ngu ng i hay m qu n o. Ni: thi t tha thin a m i, tru ng dn Ch ng: m wood tood i? Khng nh , u hai v n tru ng th ngy m t b hoan h i nh c.

27.

B y su ph . B y su b hnh. Qunh.

28.

H nh phc t

tm. Chn l

am tm.

L nh: thi i nh ng h nh phc-qu n i may s n! gi y dp- ng s n! s ? c ? H nh phc ch ng mua cng ti-may m c-s n? Nh ng silip sch ch ng v a ... Coc s gio khoa ca m th t h ...
29. 30.

Ch tm im, m b l ng, bo ngn. T m t hoen d u l i ki m? Bi t: Khng li m th vui, khng ph i s Ch v khng th th vui ng i. t l i.

31.

Th gi i th

ba. ng sao ta!

. Hm qua hooaaa.
32.

Rao v t: C n nhi u dn k th p. tu i tr ng. Lng b ng : Khng cng. Ghi ch : Ng i k th p t

a i m:

. R ng en. Cao nguyn vng. tc hai b a, m t i.

33. 34.

Ma dong. Th

n ma dong.

Ba b . Bt tam b . Cho nh ng sinh linh sinh n

221

ngoi k ho ch, v th a nh n. Nh ng linh h n vng v t, ngo i kh , m i s b ng i.

35. 36. 37. 38.

Tu i th

ba. Vn minh ngoi da. Sao Ba. y. C a sinh rnh c a t .

X t i vong nhn. Gi i vn minh. n m ng mu i. Thi t k m t nhn sinh.

39.

Nh t nguy t minh. Ti i. V a i v a pipi k nguyn. V r ng tin, t th s , l i nguy n. u. V n c s u. Tuyn th bng x . Qua thnh t a h . L .

40.

Trng khng m u. K s c t u au?

V cu mau. 76 ni m au thu c lu. Cao lu.

41.

Tr c sau nh nhau.

t r b ng nhau. Cao th p

ngang nhau. Vo ma Tam B o V. V ch .

42.

du thu hm

a tr i vng.

H qu : tr i vng ri l st. H i: Sao l ch t ch ng c n tang l ? G i: C l ch c nng thu l ha ki p l? C nh: Gi thu. Ph . My thu.

43. 44. 45. 46.

M ng du ngy. B t my. Ng i hai th p nin ng i. B i Nhn i. My. N c i ru i ngy. ch no dm d m gc. y nh ng s o heo may. ba. L i no ra? n m.

Khng gian

47. 48. 49.

Nhn ph n th gi i th

Rao: C n m t lo nin th o ngh

Thng bo: Tuy n ngh bng hong.

222

i u ki n: v tch s
50. 51.

h ng poa lua. bo th i ti t: bi t.

Hoa r v cng. D G i .

a ci thi n ta vo tiu th hng ngy.

52. 53.

M ng du ngy. M t tr ng nh my. c sch khng nhi u ch ng t. Thu v m i ch l nh. Nh Lai nh Th gi i ng khung en. My tr ng mi n mi n. Nng l ng khc. L d c. H m c. L c. Ti ngui ng i l d c. ch n nh i. Nh c. Khng nh.

54. 55. 56.

57. 58. 59.

Ng ba tr i. Vn r . U hoi ng di. M i l ri lu ni m s o Tu c u? ku. Ni m th m. K nh. Hnh. Ti ng c v tr c cn lu b n s o?

60. 61.

H s v tr tr ng. Ti b t c nhn sinh ln b c chng sinh. u gi. Ma tr c c a. M s ng tu c u.

62. 63. 64.

Vai xm.

Ai b t t i cc v sao -y n--y? Hnh tinh no chy. Canh ba?

65. 66.

Anh au ln, nha t

ch no? Ch no? lc ngy xa. ch no ? Ch no ? Ai bi t ch no au ?

l sao, l -y n--y thu m. Anh au

67. 68.

Nh ng thnh ph tr ng phau, tnh hnh m nghn b bi n l

223

69. 70. 71. 72.

Gi tha ng i, Anh au

cc ng ba.

Thu phong vng tr n. L bay hng xm l bay sang. ch no? No? au u, a ta ch a. Ng i kh i Th no l au ?

ngay. Ng i cha kh i t c cha mu n kh i. C nhin. V my cha mu n kh i.

73. 74. 75. 76. 77.

An tng l. Bng bong vng. D trng. Lm sng ch . Ung th thu. L ng . C u: M i ng ba no Chn tr i ... phi ... B nh s ng v n t u c bng Dng Chu. ng h . m.

78. 79.

ch a v

Em hy i v c ng c . M vng.

80.

Th gi i r. M t tr i m. Qu Ng i m ng du. B ii. Ai? Sng th t

a b phu?

i m t. Sng t m. ny, vnh n, tu hun

81.

chng?
82.

Ng i. K m ng du ngy. Ti v n b t tay th gi i t i xa ci. Hm nay vi th gi i ?

83. 84.

M i xc su t L K du

u c quy n khng

n.

b no. Thm sn cng c c ch . Dn k l . vi t. k .

ch- . D g p khng thch khng. L i v khng l i

khng
85.

Nn bi gi ti k

86. 87.

Ng ba my qua. Ng i bu n tm t ng rm.

224

88. 89.

N c i ru ng . kinh v

Rao: C n m t n , qu n loe, i ph bo, tr n N, ng kh sao H a.

90. 91. 92. 93.

Sng x b h pha th gi i. i i. Trng n ng . u. Sng ti n ng. My ging. Khn i vai. C n th n ! C ba tia m t G u. Vy Xun Hng.

94.

Tuy n: Cng tc b h xa. N . Nhi m v : chiu i 36 n m, nem. Nh c h i sao kim. i u ki n: ng c khng l i, mi khng nh i. Th lao: phong bao th tho.

95.

Nh n. Via Ngn H, mua h t. T my.

96.

Xi qu y. Em v a vn nh c h i, b ng th y vn ngh s. - Th y ? k h c Xi qu y. Tr cho 36 m d tr . , l m vn ngh s. M y hm ng s ch nh n c, v a ra qu ng tr ng, th l i dong

97.

Anh c th khng? Ti ch ng th thch nghi m i tr . T tr nghim hn m i tr . B xlp. Ca kp ch n thay ca ch m ch th gi i. T i.

98.

M i nh m t m m t m t th gi

m m. M i hi nhi m t b u s a. M i ti con. M i nhn m t ngha. M i i. M i

i u ki n nui. M i ng i m t may m n. M i

trn tr n m t tng lai. M i ngy m i thay

tr i d y m t ng i nng. M i b t b ng m t can

225

thi p. M i n hi p m t s a sang. M i lng m t minh cha. M i ma m t di n m t ni s tr. M i ph c c b ng i. M i vai m t . M i m m t m i l c. n c gnh vc. M i xc m t ng i chn. M i linh h n t nh. M i l a ph nh m t l i ph. M i ngh m i ch

M i thm sn cng c c m i thm d. M i

u. M i sn kh u m t vai tr. M i b c

m t nn hng. M i tr ng m t th c l c. M i ng c m t tim. M i tim m t c v. M i gi m t nng. M i th ng m t ch c. M i bu n b c m t gi i khuy. M i cy m t chn qu . M i ng m t nng. M i t ng cao m t leo. M i keo m t bi v t. M i ch t m t tin dng. M i vng m t d ng. M i v d ng m t gia cng. M i sng m t thuy n. M i quy n m t c sot. M i ht m t tm tnh. M i ng m t ng i khai phng. M i h p sang. n tn. o trnh khng m x a. M i v a m t min. M i th m i lu ng. M i ng tr ng. M i phng m t m tr ng m t m sng. M i

ng m t khng ph i s c phn. Qu c sch s a

99.

Th gi i th Ng ng h c

ba u gi.

My tr ng qua.

- Thay b c. B n t c thng dng. Ng ng mong t xt. Ng i ch t s ng l i. Ng i d i l i khn. Sng l ng bo ngn. Sao long-lanh. ng khng lo cm, lo ch c, ban m cao o di cho ai, ring ai. Cm lo ngn nh. n treo l i g y. Vai g y l i lnh. m r m. Xanh. S ch. Thanh. Trng trn vnh.

226

100. 101.

K h c g p mi n thi n. K nguyn in. Ngy da en. M t tr i hn. Khng thch r c n- en. V p th ng. H th c. M t tr i l . D ng ng. n hoa.

102. 103.

Ma l p phng. Ng i ng tr ng. Ma ngo ng Cnh b ng xanh.

104.

105. 106. 107. 108. 109.

m i. Ngy

n. B n. K cnggg.

Ma m. V ng i ngy. Chu vi my. Ph . B hnh trong. Nhe h t b n k c. M t bn tay. V y. Ng ba my. Vn l c m i. K h c nh p. Ch ngha Mac tr i nghi m. B n a nng dn. Thng tin v m, x n . Bi n ch ng b ba. Dn nh o thot xc. Cxmx ngy b t.

110.

111. 112.

113.

Vi t m t roman-cancer. B t thnh nhn m m. M t tu vng. Lin quan ma ro. D trng vng. H t ct l p i dng. M t tr i thng m i. Con om m l php. B b t. Gc Nh t.

114. 115.

X t

v . Sng thng m i. v th ? E b cn khoa h c h o b?

Ai b o em che t

116. 117. 118. 119.

Ph s i tm ma. 76 cta xa. Kn hen. M en bn b n. Bm. T ch k tr khn. D t thnh. H nh b tr. Quy t nh lm th ng v d ng nh t.

227

120.

Ngha n nh trong nh in! Th ng tr c c. Lu l ng ngn ng . N . B n b Li m. i h i ki m li m

n phin my. m ki m nghi m.

121.

i thnh cng.

122.

D quang ma. M t nguyn s. R ng l ng t . H. Bi n l. M t tr i kh . X . Th ng tr n s m sng C m m l quang v .

123. 124. 125.

nh.

nh.

nh. B nh c a ni. en. Tr ng l ng. Honh r ng.

Im l ng rc rch. Ma ngoi v ng t i. Sau my.

126.

Qo n qo i ni. Nh c ni. Ma t i. T u c p khi. B i-c u m i. Hy v qu - ch ng - t i.

127.

Qua thm ng i nghn ni. B n l i i Ma nghn d m l i.

128. 129. 130. 131.

Qu au. Hn s ngh. Kinh nghi m chng mnh quan tr ng Rch nh ti. Con y. ng thm rch l dn.

Ti t chng sinh. Ti bnh thng y v i mu i. Rn. , v i ngi sng sao, l m c m , t t , t t. V i s i c v tnh chn d m a.

132. 133.

Ch m t t ! n m ng mu i. S i c ! Ti n : Con c cm lng bi n m i qu y u ng i dng.

228

134.

Ti n

: Tu c u lm vi c ngy 26 ti ng. N ghi, l c, . Mo. cng c

t p trung, phn tch, s t ng 76 nghn t ng thng tin. Nh ng thng tin c . Bng. Khi. Tru. D. Hoa. H t. Sng. H t quang t ch ku c a mnh. G chu t s t vi t ng ng i y. C n th n.

ang ki n loi

ng i n ta g n xa kia v v hnh. Ngay trong v th c t

135.

76 nghn v ta o

i r i. Con ki n v n theo ki n tr i . ba cng.

136. 137. 138. 139.

M t tr i cm. Tr m tch bi n. Hm a vng th gi i th a? K c tr v c nghi p mu i.

a di n gic 76 c a sinh. H n mu i l i i ng

140. 141. 142. 143. 144.

V t thng nhi u. V n ngy cao p - l ng. Ma t i chm ba chm chn chn. Ng i t kh i t, cn th gi i th ba. Cn vng. i. Cn 76. Cn chuyn ch proletkul. Thn ph n qu Cn nhi t

Cn th. Cn h u chi n.

145. 146. 147. 148. 149.

Ti th ng xe ti vo k ch . Hng b h Cao p a. Ngha s ng - s ng. hn. M t c tai. Lo l ng ngha. xi bel nhn gian ng Ngha qon. Ch hn. Rao: nh phn !

229

150.

C khng gian m t v t c n b i s m nhn sinh s o tr ng en vng. Ti. My. N. Khi ci nghi p s o trong ngoi. L i cn qu c t cy. Gian chung cng v s nh

s o thm x. M s o sng. Ni s o. C Anh au

151.

i m t s o buck hoa. V t thng b i s . ch no? m nh:

Bn ti c s o.

152.

L m n u vi t l ph s o. An i cng khng ph i bng b n i chng n i ngo i. Khng gian thng tch ch t ch ng.

153. 154.

V su i gi i tm bng b v t thng ngn h i l s o. D nhn bi n Nam. Anh ch bung s o Hi n h u hong ? no c l c ng s o. ng h khng tic tc hi n h u hnh thin l s o

155. 156. 157.

V v h t ct d trng. Sng t p h n ma bng qu . th p g su? Sao th p t i? C b eo c b n ph u. a ng. n chm ba n chm b y su. nh. Nh ng

u? Ch c my ngn d m tr ng nhn sinh

158.

C ng kh u. C ng kh u. Ti b c p tr ng Nh ng ph th p Nh ng c ng v ng t u th p kh a thn tay chiu m ti yach th y tin n m.

i t u khi. Nh ng n

i nch. Sch.

159.

Ch , cng c c a con d c, no , th hng vn ngh s, ch

vn thi s, th

vn thi s i

vn thi s khc, khng ri xu ng thnh cng c tm linh,

s ng h n linh, ng thng thin.

230

160.

Ch

i , ti m i, nhi u trnh, th p con d c, nh ng t ng - h ng, b n nng, nhu

th vui, cc h

c u, ng c l i, b b t, b c thang ln h i ng tr i n c i huy n m c gi a nhn sinh. (Ta c i xu ng k tnh nhn t c ph )

161.

Ch

khng tr c tham d tc b

i thay khng 2 tay xa, v th c v tr , v

8 gm vng! Ch th c x h i. Ch nghn t ng h i l.

th y ba ng m. Xoy d i m i

162. 163.

Hy r ci m u tr ng. B t u t ng th ng. Thng tch heo may. 7. 8. , c a ma thu. xanh y by 9. Thng chn m i r. Tc ph m gi

Xanh ha vng. Ci xanh hm n . S

ch ng ch t nh ng thng tch heo may t c g i

l vng, chi n cng c a thu. Kh cy vng l. Thnh gi chi cht s o heo may.
164.

Cho nn v t thng b i s .

231

M t ng m t ci m i ton di n, tho mn m t tri u th t t ng, m t tri u v n ngh thu t l m t i u v l, nh c i m t trng. (1958)

232

II.3

JO CX
1963

233

Pome Roman Accompagnement

Th - Ti u thuy t

M t b

i u m c:
. . t s o ng nh Hng

t a j jo cx

. 17 thin j jo cx

234

-s o

ng nh Hng

th ng nh ng vin c a khng kh s c s o h a chng

n xuyn qua ng c lun

m xem khng kh khng

u v l nh ng ci s o c a tnh ci m t) l th bn

m u t , v m t ng i (ton b trong. c l t th ra m xem.

s o ngoi c a nh ng ci s o c

Th

ng nh Hng

235

T a J Jo cx
Jo c j jr ... vng trn th ng TRU NG b vy trong vng trn ti khng hi u ti b hai chn trn s o jo c j no ? sao c thun tht nh ng s o ma j c ji ng nh b u ma ? ch ti u ph i th ng quc-ss ? m ti v n b ng a th j

t ma jng ma j c n t jo c v n j ch ng c jo t i j m mi ji lng. ti bi t jnh j ch s i. hm n l th bnh minh ti bc l c m ch ngy ti i song k c nh ng lu ng phn m c l c ng i

song cn ma to junh ju ch j ng ng ti g p m t con n t j t ton thn ch y jo ch vng ma jng jng 1 - 9 - 6 - 3 min mt n j j chx n jn j t.x v n ng vin

236

chnh ja ti thc ci y m nn ci n t th t c a cc kilmt jo cx. Ti gng trong j p mng i s o n . ti l m t ci s o mng m c khoi j a cc s o bn gh nam n cx.

i t

ti lc nhc c

ngy t

pha cu-

-b-t,

n s

nh ng h t c c tch song song xe c -ng i-gi . ti ti. ti c c ju ti p ma n c. ti chi c t mui sinh v t - 4 - chn bon trong jn j t s o 2 - chn nam n ng h jo c b hnh. s o j c v n hoa k c chi c n ti qu n khng slip n ng chai bia xui vai s o mt h t

eo tay l h t s o jo c j

nhng lm j c th j ch c ngy m l s o ngh ngoi j . ti t thi s. j ch khi tru ng ma lo l o b u phn. ti khng thi hi n a v i th ng TM. v j c i tr n m p c m ng i 1-96-3 n t s o-mn-ma ? ch c ti n s. ph ti n s. s k. chn l. th m m.

ti c t j n l th ng TI. ti ti ja t sinh ci c ng h v tr n s o khc ja ja nh s o h

237

ti iu nh ng chi c n n bu ng j .

may jnh ng n. Cap t n . J ng c

ton thn ti l m t chi c sinh th c kh j t thnh b tr c a t t c nam n . ti th ng tr c j c c i jao c u ph . bu ng. ngy. ma. ng. ng i.

ti thc nh ng ci titi t qu n lt th t n t ng t s o n hn h t t cuphn t n t n -b-t ch ng h n ji jc ph s o ma mn b hnh jo c i n t t... i n tho i j c vnh tai t m t Mng c ti ja ngoi vng trn j . lai s o

t t c xi ti s o c a knh j ch x chx c a nhn. t b n t m n

ch c

Rimb voyou.u.u - voy ng j ? j h n jo c j khi khng c n ti cng m lun vo bu ng

con A ma ang t t qu n. vng. Ti phi sinh v t h ng bt joe jot b g 1-9-6-3 chn st jm im. th ti thc s ng khng s ng 1 t - 6 - 3 t cn n a nhi u t ti tho i mi ci c ng ch y ng c n c s ng. t! ng a. ti thi chn l v i ci ti ch thng minh b ng con b

238

ti bnh

ng con n

tt j t ji je jot s o ch a v t

ti chi thn v i ci bn ch i ci b sinh v t k ngh

nh n km k ni m v k thu t ci j ng j n j n s o l xo.

ti thc s ng ti ci s o j a v t x c n c m mt j ch l c b ti ci thn chai vung vai ng i nhai joi joi mm m m v t l n ti 1 l c ng c 1 ch c joc 1 to c jch 1 l ch jup 1 j p v 1 n nc 1 j c s ti thc th t jy n t tht mt m t j n ng h m m t th ch th t nn nt mt Jsss k

ti thc th a 1 ng a c n 1 n n mm 1 thm nch 1 j ch phm 1 j m nm 1 j m sch 1 l ch joc 1 xo c bc ti thn ph c ci mi ng h t v t ve ln thn j th y t ti xin c tr th ca j c l c th j c ng-n i b t c hi nhi bn gh t ! i j jo cx s chxxx! ti v n m tru ng ti tung joe joe confetti - vo - cn - ma - chu vi. tru ng-v -xinh-cng-

239

17 thin

J Jo cx
Th - Ti u thuy t M t b m

Nhn v t chnh v a b t chnh J - j c j ch. jo c S o - Ma 1963 - V n l c - Phn - Jao c u 17 - N - Ng a s k Th t -

cx -

Ti u thuy t x y ja trong m t m 1963 nm j ng ng trn nh ng a i m:

. Bu ng th ng TRU NG (thin X I II IV - V VI - VII - VIII - IX - XVI) . Ph (X - XV) . Sn th v n (III - XVII) . Bi t th n k s (XI -XII -XIII - XIV)

tm l i v n trong bu ng th ng TRU NG theo ng lu t con s vng TAM DUY NH T

240

Thin I.
Ma quanh quanh phunvngphn

Th ng TRU NG i i trong bu ng tru ng Quanh chu vi l ton t ng tru ng ch t b ng th t c a k chi c qu n lt n Ti khng hi u ti no ti li n tra c u h u ji i i n th ng TRU NG m t chi c n N B v j t trang tr

c ng c ma n c. Ti iu nh ng vng trn sn bu ng bnh th ng. ang b 2 chn trn j jo cx qu n

ng t t c l khi c m nh m c a 17 tu i

ng a l c thin nhin m t ng i

ng i ta th ng l p t c xoa xoa 2 tay vo h hi thnh m t lu ng s o b ji hnh nh ch ny s k ng a ma ng?

241

l i ti

ang b n hi u

nh quy n L c-j c-

cx m.

g m 6-3 thin 17 tu i ma ji tia hoa chu vi c j t u ch y. 17 thin gi ma h

17 thin bnh minh. 17 thin ma mu n. 17 thin xe v hi nhi. 17 thin th ti t sng mu i v s o n . chi c t n chui mui vo c n la hi m ti c ga ra j Tm t t thu n l s o c ngy mn mn cng ch trn s o ch

ni hm h p hn trn sinh l th t m i ng i ...

t i c a trng tu n l jp sng s o cng vin. Thnh th trn t ng khi treo ui xui Picasso y l s o h i h a - by j binh c a m khi treo ng c cc chi n s ng v y trn

th ch c s o th ng im l ng c M th l i c a i chn

cn nh ng thng ng thnh s o

ma phun phun vng phn

nn ti gy l ph i trng thia tiag m j ng cn j m hi u nue... nh n a. Cu i cng ti ng i u ng ji ji ti bi t m t n k s

nhau v i li j u n

II.
ma hoa ti iu nh ng chi c bl c n t n ca p t n cx m ng h n

bust t ng tru ng tr n trng quy n l c j c m ng i t ng c ng bu ng ti li 3 t ng ch

ma th mn cn ti j i ja ton thn cng ch l m t

242

s o l cng j n j n n hnh lang.

ti ng chn tru ng trong

j h nn

tr v li j u n

m t h t ma n

tr ma hn l ch

h t c a ngoi phn ti c m li j u n

c ng j c ji v u ng n joe joe vnh th y tinh xinh

ma ju ti ji ngoi khch s n ph i k m t ci chai vung vai ng i oai oai n v hm n t nh khinh t y s o j u mi vy jt say xong b c c a s ci chai lt 9 j

ti n j i j c g m gh

mu n ton ng i tru ng chai joi joi s o b ch inh (CHNH JA N L CI S O JNG J I)

phn phun phun vng phn quy n l c j c bn gh t u cx th i m tnh ti li nhi u h t h t u vo ti tho thch nhn s c a

quay n t j c ng i

ja juss joacss ... mng m c m t n phn ma ... t ng c ng 1-9-6-3 t ng l ph p ph ng j th t j i j i ... v t ng c m s o ci n t jo cx ng c ... ti nh b hnh trong bc l c

CHM

(s o)

thu c l th t s o mi jao c u ht j n j tx

243

CHM

jao c u thinnipipd j c l c ch fc

m -

s o chn h t mt. bu ng xa ma nn ... CHM

3

jao c u j t jt s o thu c j n n i u ... ... th m mi m k s mi ... L S O

4

ngha

a j i tro ng ng khi g t tn ...

... tia ma 9 j t i ... CHM S O

5

chi c sng

an so s o c a ...

a tr

m m

n o thai ngy Pques ... cy n l n thn ng c n CHM

6

th p c l n

lo l o nm chanh a s o ma h ... v tr k nhi u cx s ch

CHM S O

jao c u tr ng b ch

nh j

bt.

Ma ...

mun ... phun ... mn phn ... CHM

8

s o lain n n h bnh ji L
9

th ng TRU NG ng i ng i nch o n

g oj

244

s o - m i

? k s l k c b n 10 j .

khng ... ... m t n

khng c l

j h t k

ti ci t

s o k lo l o j a j n j tx sn gc i nhng cn

jao c u jo j t

cx h t bn gh

jo cx ... sng xu ng hai ma xoa xa s o ng ... th ti v n u ng nhau cng li j u n

*

thn hoa tuy lp n v n phn th li u h t l th ng j jng j c s o m y vng ma? ... i ci y m nn c a h n j ch ng ti ng i lnh lng t j a nh m. n ...

III.
n n K ni m bao j cng l m t s o ju ti . . Khch jng . . s n . . . . . . . . phun . . j c . . nc . . . . jng ng c a ch

cx

phn

hoa Tulipe Aragon

245

IV.
ti j t t chi c n may jn tr t th t n t

l i mi mi c m s o bu ng phn CHM
m 13

con n

t t jao c u jng nh n chi c ca p t cao

su jnh th t ln thn v t j o j c ngy glb h t l u CHM

m 14

joe jot qu jng jng ma h n CHM

m 15

joi qu

m n ng

nt j

trn jus ng c

m t mi ng m t b j c mi che s n s n ch y j a v n sao julit th p CHM

m 16

ng std tinh sng jm j m s o cng vin h h n . bust ma mng m c ... l c jng lng

246

CHM v

m 17

l c j c ch

nh y

cx jo t je joe khch

s n s o vng phn n h t t C MS O
dng 18

th ng TRU NG m m chu vi t ng tru ng ji tia . -

ngoi phn ma t n CHM

m 19

ti jnh tr t th t mi li j u n

trn vnh ...

V.
m t h s ching non la l a s o v chng gt n c lu ng ... ma ma t n c j t ton thn... CHM fil n jo cx ... j b ng
m 20

u ging ...

joai joai sn th v n ma l c th ph t u hon h n s o ja i ...

ma m ng my o m

h t

i n kinh nh y kp jc

ng hoa tuy lp n ... nhng ti

u ? ... hai m t Mng C

lai quay l i jo c nhn.

247

t he

ti jo c h

hnh lang con n

k s h n

b n 10 j jnh j chx c a joc m t x ch-xxx -JU JUPX? ... th u a ch c a j ma ? ng j y song song ci l i

th ng TRU NG

- THI M I CI N HY NG I CHI . . . . b ng . . . . . . . . . . . .

sau lng c ti ng

ng h .

VI.
t m t MNG C n ma xa g o j chn j ng lai trong v t x chx j ch nhn ... j ng ng ... m t cu c px tung cx ti v t m t lc 1-9-6-3- s o khen

ch trong l c j c jo cx j - JA JCC SSS ? ai jn s o tem th nh nh t ng c phong b? HAY CHA CON N b i v ch gng tay lu j K S TRU NG J C C I !!! j c j ch ch a

t u ch y v lu ng xe c ng. v bn gh us on t ... t

v hi nhi ma u

v l s i v

cx v jm c a. drap v bt t tx ... m t n

248

- JU JCSSS ? v c i m khn m t v g o v xoong n i mua j i v ng ch v jy ct v tr m hng xm v

t lt ti t c u thang

- JU JSSS JA ? v j y jp len cha i n v v n tr ng v nh a an v qu cp h h p v th i i m cx v tu nilng cx

bu i s m v bnh tri

v thu c l v chlrcid v con ci j ch jcx v ti n nh mng mi n t t v v v k ho ch trn m i s n a t mi xoa b ch v v n tr n tru ng ... lng h hng v n nhi ng v chia lng ja v ch u t m cho con ma n c v hi u h v ti n v sinh v ... v v v ... j b c l a 2 l n

TI NN SSS SSS SSS. ... ch t l t sn ga pha s o t u ma ...

- JA J C XXX! TI S LN M. v n cn th hi m t ci tt tri ni ng hn m t jao

c u je jo t b ng ci s o tay nue

249

VII.
Ci tt ... H nh phc thu n lm b ng l cj t thin thu t ji trn sn tru ng ... i l c i ti m c s k v i n k s tru ng cx k c l p vnh vi n nu nu c a m t s o th ji ... chi c n

... lng b j c jm gng. t c nh ti n s o n v t i l i nh ax k h p ng lu ng t u quy n l c j c j ng t c s

thu n h nh phc xanh ch o v k c n ngoi ca p t.

ho ch h t h t v hi nhi sinh .

j p mng j ng ... - pt - n

t ng c ng v n v t jao c u a v a j i m t tinh m mili g s o nh t

cx v tr ng ph tx l c

s o n m - vng phn... phun... phun...

n... phn... m ti hon h n m t t

j ng th ng thng c n nh nxx b nx ph nxx. TH X S K N K S TRU NG U TH N I ?

TH M NH SNH ? TH L A I U?

T I SAO N M TI KHO N S O ? T I SAO C H NG H t i sao lu ng t u i n v th j xe c v bng m c 1 9 - 6 - 3 mn n s o v c h m phch j p ht v n t th t ? ... xe n bn gh ci t c u h a t i ph m cx li u c ci v tr ... m khng n ny cn ja

ng sng V n l c j ?

250

m t hi nhi sao ang t p l y j c ma ngu ... Ti ja ci l m c m j ? s o j ? c j ? A - L ! . . . . . . . MA !

ti j t jy ni Al ! s oj cho ti n k s tru ng

( bis bis) A l ! i mi xanh m u V n l c

VIII.
n u i theo m t ng jy ma
sao cng g p m t n h t no xe c ph ? h t no t u i n ? h t no knh j ch v n hoa ? ti t m 2 m t MNG C vung s o n c b u phn lai j c nhn 1 9 6 3 mt i n tho i ni ma bi t u

251

... bi t th ti

xa xa kn ba c ng n

...

i sau jm phn nh ng t

c nh t u ln v chen

chc em b jt m t v c a knh lu ng ng i ch y v v t n c bng long nh i n lo ng v ng nh ax JON JNH MA NH V NG I J ... JNG JNH NG N NH EM

... 17 ph ti 13 c t i n h ... ... ti ... li u c n TI

1

k s tru ng g p j t b u m?

an lt ph

d c chi cht s o nh c m t t ng v chn

ch n ji t ng... TI vi s o b
2

hnh tha g n xa v joen jot s o t c xi

j n j t n c il m TI
3

t th t j a ng t m t ng i vnh tai dnh trn dy i n s o A l! Cho ti th ng TRU NG ! (bis) th ng TI ! J c sss. n . . . . k s tru ng g i ng a s . . . . k . . .

A l ! i ti ng vang im s o n m trong tc t c ... nhng v 63 - 63 l s o s Guypou n V n l c th th ng tr c k c t

i n tho i - mmx j trong khi s

252

i n j c ma?

ng phn bao nhiu V n l c g c vng

ti v t jo ch ng nghe ng i l nh 1 j khuya ...

IX.
ma tru ng j i jch jus ju ... th k ci tt 1 bt s o 1 l o v 1 b t 1 lt nch 1 j ch tc 1 mc h ng 1 n ng th n kn 1 nn xc 1 es pc 1 hc b n 1 l m ngut 1 qut hng 1 j ng sng 1 thng hc 1 j c i 1 mi mi 1 ch i vai 1 nhi n t 1 tht mng 1 l ng m m 1 thm h t t t c ngoi t 1 - 9 - 6 - 3 h t hi nhi xin cung ni lng h ng V n l c. . . . jy n i n tho i joai joai l s i i v u ti 1 h j n 1 n m nn 1 mm ng c 1 ch c c n 1 n n th n 1

k CI TT ngu i

Ma .

. ma .

. ma

ma ti i thn th tx ph ma t m i m t th tx

253

X.
l c j c hn h t jus . . . ti ti ja j a chm chm

mm ma mn phn ng m tr b j c lng m t b tr ma xinh m t lm ti n trinh. TI

4 5.6.7.8.9.

s o ho che c a m t c tu i j ti t ng c p lng bng l o ma j m j v n hoa ... ma tru ng h n h t ...

m n m n s o

th ng tr c nh h sinh nh s o khc ja ja mi ng s o hi nhi ... nhng b n n tru ng li u c ma? TI phn. l i m tS O N

(2.) 11

bu ng

l ng l ng j ng ma im treo n c s o

m t v t chm ji s o th t lu ng ma. Mi soufre ...

254

2 cjac

n S O N
3

xe

p vnh ma s o trn joen jot bnh

balcng s o l i S O N
4

t c t

ng h cng tc s o ch j

ti s j t khot cc tc t c S O N
5-6

j us t s o ji jch l m t jng j a tu n l l m S O N
7

o i ma ng i jon jo t n c.

a ng a xu x n m s o n ... S O N
8

pha chn xanh V n l c ti j

nh y

sang m t v a h phn ng t nm ngoi.

S O

TI TI ton b m t th ng TRU NG m s o tr c nh em . . . . . . . jus ju ma tia hoa

255

XI.
th l tnh s b i v h ... 17 l i v n 17 s o trng non thin l th ng TRU NG n k th . . . . . . . . s o .

n c m t l

c a ng i tr c m ph m l c s kho n l i ng i sau .

a tnh jao c u

ma j c h nh em l n l n s o n c .

ti i qua c ng c ng s o vo nh BU NG JO C ... c a s jm h b nt mn mmn n ng ten n chm nem BU NG JO C

6 5

m ng t ng m n inh khng b ng khng kh c mi ng i th BU NG JO C t g paralllipipde s o ch u tp nuit nue su t ngy m . . BU NG JO C

8 7

ng ti n chinh

ng

256

ba chn h t mt n m hn h t ch a j a j a tch s ch m t m ch BU NG JO C t lt c a hi nhi bn gh t h n

9

... ngi i

ti ng i ngh th khi.

n a

i u thu c ng

th

nghing s o

ti ngh v j quy t t c cho s o b i v ng i ta th ng jng 1 - 9 - 6 - 3 rp floris ph t lng s o n khuy y m n cx ? th j chn chi u n i niu bng qua 1 - 9 - 6 - 3 lu ng kim ch v may m c cx ... ... m ai ch y u chi ti t ch ng l

XII.
nh khng . Khng c n j j c ti ti j a t lt cx j ch j o ti b c jong jo ng m t lu ng s o V n l c j ch th ng l ng l ng nh. jn j t ti ng chn ma ch nh

257

ti BU NG JO C s o gh n n sn bu ng BU NG JO C ph ti ji loe loe bnh s o BU NG JO C mn mng . chn n m c j c nn n t n . BU NG JO C

4 3 2 1

l c n

khng jnh ba s i tc

ngn ko li tem th so s o ng c phong b. n j m t c u chi n binh h px cng khng lch

mnh v a m t l s o nh kh i hon mn jng j c h t h o a ma. . th u n k s tru ng ?

258

XIII.
BU NG JO C
1

b u phn tia n c h t bust i s o ng i . . BU NG JO C

2

bust ng c piscine tinh sng BU NG JO C

3

bust b n . s o ng a BU NG JO C
4

bu st v n BU NG JO C
5

ji n vin nue

bust mi. BU NG JO C
6

bust s o l s i h h i s o c i BU NG JO C
7

ch nh i v ng

l i trong gng m t j c s o lng tr n.

259

tru ng A ma c i o mi khng thay tru ng B ch m c khng qu n n m xem sch s o. nch n tru ng C bo i i l i l i trong mng l i s t c a m t con

m 16 tu i j i ti iu nh ng j l ng l c n ...

tru ng D v a h p ban ngy

p m ng chn l p th

ngn tay ca p t

th t c a ma xun o n n t j m cnh... tru ng E k lng my cho m t nch hng v s k tru ng F t m t h t G? H? ng h eo tay cx

th j i bn kia n m h s s o ngay y . . .

tru ng J t cong mi blng pha c ph nue jng c m mm phm s 9 th ng tru ng bi albom th t vo m t MNG C ch li j i ti sang bu ng cx khc. ma thia tia hoa lia lai

260

BU NG JO C

bust t hoa poa lua m cl c c ng ng nh b ng n hnh lang m tj tl c BU NG JO C

9

ng h

j ng j c j nh j nh m K NI M S O L SO xa xa - s m

ng v n vng phn

th ng TRU NG v i ti ng i ngh hi mn m t jc j c vo gc lc j p long ch p . . ( ) ti lu s n bi t th k th ng TRU NG jsss c ng cx . . n c je j n j n loang

t i sao ph ti ng i V n l c ? t i sao jn j sss th t ? cho n u s m mai ngy l Ph t Pques TH li u m m mu i tinh m-x u m ai che ch k p l tx i u cho h ng h ng janh thi p n cx ? s o j ng i xa ? h nim phong n c a hi nhi v -

261

th ng TRU NG b c t i tr mi m t khuy hoa bnh bn.

b ng c bust nh je j tht gt ji ma s o M Ty C ... - k c p ss ! k c p ss !

XIV.
T ng n ...
*

KHNG TI KHNG C N AI C ji u tru ng sn th v n

u jing

ch nh k v s o u Phi ti cng kh j sung tc ng v y 17 l c a c v cx V n l c n tru ng A ti ja qua gng lng - ja j j a j s o c a m t n - v ng - nh jm phn

C ng t nh

262

tru ng B ng i lp sch
**

i non trn m t b n h

s - c m t xi

j c n t th t ma vi ni lng ma n l c vng lng

tru ng D - Em m i 17 tu i l s i j i . tru ng C n ph i j p mng xinh thn i th y t . j ng ... m t j c

tru ng E la l a jup hn the - Em cha ja lng ... b t m n ...

tru ng F - Em l tu i bust c a qu n lt tru ng J n m t cong nht c c ph b pu vo m m

jng n

v n

ng v a

i v a j c h t g o tm t

th ng TRU NG c i jsss hai tay chn l n bn gh th t tru ng . tia ch p j n j t c a c u v ng ma ...

c v jao c u k ni m v i m t lcx chnxx con

**

xilp: m t n v

o l ng n vo kho ng 63 th vi n

263

ti quay ng i theo

ng cmpa 1 9 6 3 cta ...

ti ng chn ma - c u thang ngn chn n b ng h jao th a bust lo l o ! -s o m jo cx - j chx - Ju jupsss ? he h s o hoa non V n l c ng m ti n ... th ng TRU NG v v a t s k l y ti ng b jun jsss c a ng . .

l n l n s o ong trong t ng l ch n

k s thn the j

ng

i mi

ngoi phn. u ging ma l trc j ch lan ao ... th l bo

th jao c u - j c - 6 - 3 - bn.

XV.
th p thong s o n m trong k c ... i l s ch .

ti v a i v a j s o

t ng l l chm s o ji ju n ju t . ng v y s o bong bng . jp jp ng nh a lo ng . ma ji jn j t CHM

20 th ph i

s o h cng vin hoa mu ng ch m chm n.

264

CHM

21

m t th t MNG C m t chm sao

lai mun mt m t

s o c a sn ga l khch mu n t u. CHM
22

bust cy nhu nh l . mi th t bu i s m CHM

23

gu c - - gt - - t n u c s o ng t ma nn c s o ng i ch ... CHM L
24

m t c b l ma ju - hnh v - tr CHM
25

j c ph . . . .

. s o ji.

gh n CHM
26

nh t nh t ti ng khc.

n ch t

c long

tru ng v sinh cng c ng. n . CHM

27

c t n m t chn cmic ph l c CHM

28

con s t

c hm n

ngp bch th nhn

h nh phc ja nh ch nh t nhn mnh?

265

tc j ng m t c p CHM
29

i kilmt j c l n ma.

ma m hnh nh . ng i . c t n l n l n lu ng n c th c j c ti i m ti tnxx lm li t n cng ma 1 l n j c 2l n L c 3l n B c 4 l n Lo c 5 L N NGO C . ngo ch 6 l n Th chx 7 l n S chx 8 l n J chx 9 l n Jo cx ... m t mm t tru ng ch y j c j ma ngy nhu n c a ma nhu n - - nm - - s k .

TI V SUNG S NG S O - TON THN.

XVI.
. hy nh n t vo th ng n gara j . . . . . . . . . . . . . . . . . Ni 36 cch khc

266

ti v n ng i bu ng chu vi ma u ng nhau cng li j u n . v tr c n thm t c l con n cx m c. k jao c u t - ism l

k s tru ng n m j a x s cc mng

trn ti v th ng TRU NG - -

ng c jy . truy n nch m t l m c h ng . t u i n ln bn trn . tan sng . . .

G GY V n l ch trong 36 md bnh minh c a quy n l c j c cx xong (h n) m ng l i lm 1 9 6 3 nm t mu n j t u ch y v c a nh ng thin qu

thin hi nhi v n tr ma ng . xe c l th - j . m chu vi t ng tru ng l n l n j ng sng lm bn gh t pha c c ti vo khng cn v t s o no j m a s o m t tr i lo l o ng m t mu s m ngoi chi c b u phn. g gy l n 3. s on m.

hm y l ngy h t c a lng th c thng cu i. t i l i c a bnh minh l t pha s o - ng i i ...

267

thin XVII.
. ma ji chim chi p . . . con n v n ng vin xu ng sn bu i s m c i qu n

lt m c l c m t tr i ln t i gt . xe c tinh sng . .

bo ch m m s m ng th i a tin j i cc m c nh t k bt k ho m jao v t nh t l nh v lc k mu n . m t tr i leo leo ngang t m b n j c. s th m c snh ti n ng a s

TIN S O
(ton
<

vn)

cx 23 j

ct TI bc s ang hi u

m. To ma m m k s

h t v a j i

nh l c j c - th j i jt n

tru ng t i j c c i tt tri. .m t tr i l c m c v n ngang leo.

268

< m t vnh vi n sau ng m x nh c 15 pht s o ng i. Dr. TI t c th ng TRU NG li n mang c 1 9 6 3 k ni m bn gh t t i n bi t th . V bo th n k s jao-c ucnmatot i ch . b

.m t tr i ngang leo t i j i mng c a m t n hnh. < n k s tru ng tho mn s k sau

b o Dr.

TI b t cc c b n mnh ng a tnh s c u n sng. .m t tr i leo t i ng c g o j con n

em v nh jao

b hnh ma . . .

< jo g gy j p 3 hai hm t i s p xe c ti n - ng c - n v n a tha th xong quy n l c j c ng v a k p 36 - lc c - cta - snh

M t tr i v a m c j c t i ngang mng con n ng t tx qu n xilp l cx. sn ga t u s m

m i ng i . c i h n h t cn ma to bnh minh ti n trinh

cx ch ng ch l c j c

269

juy c vi ng i khng thng minh ngi x tri t l th m m a l s l c a ci tt h u x b tx . s o n c vng phn phun

nhi u t i

k sinh l taychn

t u

ch y

lu ng lu ng J t cu c j hi u m i ng i m qua c jao . c u - t - pha - th t . m t tr i m c l c j a h o a ma . . . Ja J - c . xxxxxxxxxxxxxxxx i khng h t s ng u ng

ti s ng h t con n -

v n

ng vin ti n trinh l i

l n mnh n

t j t vng ma. hnh n phng lao l n l n pist c - - - - - - - - - - - -

mn jm

H TX

270

n v i J JO CX
ng nh n

Khi Tr n D n g i J Jo cx l , ng cho chng ta chi c cha kho n v i th gi i vn h c c a ng. C th c J Jo cx nh m t tc ph m TH. Cng c th c n nh m t TI U THUY T. V nh t l ng qun M T B M. Nhng J Jo cx ch c c m th m t cch tr n v n khi n c c b ng c ba gi ng song song v i nhau. Th c ra J Jo cx c vi t, c k t r t nhi u ngu n khc nhau: nhn v t xng ti, th ng Tru ng, c t Ti, ng i vi t b m, tin ng t i trn bo m tc gi g i l tin s o. J Jo cx cng c chia x gi a h i c, c tho i, k chuy n, t c nh, di n bi n tm l, trong m t c u trc ph c t p, n m c ng i c b t bu c ph i c trang b tr c m t cch c khng ch cho ba gi ng, m cho nhi u cu c ti p c n vn h c s di n ra ng th i .
    

271

B ng cch nhn v t ti t ch c ti n s. ph bc s. s k. Chn l. th m m. / thi s m thi chn l v i ci jm im, b ng cch ch thch khng thng ti c: xilip : m t n v o l ng n vo kho ng 63 th vi n, J Jo cx l l i nh o bng th ng th ng t t c ci c g i l tr th c, chn l ng th i. C th tm th y l do c nu trong trang cu i ti u thuy t:
m i ng i. c i h n h t ma to bnh minh ti n trinh. juy c vi ng i khng thng minh ngax tri t l th m m ci tt h u x b tx. a l s nhi u t i k sinh l tay-chn l c a cx ch ng ch l c j c cn

L thuy t r m, b ng c p, ch c v , chn l c gip cho vi c c m th ngh thu t hay khng v nh th no ? J Jo cx c nh co. B n mi nm qua, l i c nh co ny v n cn ngha v c n thi t cho nh ng cu c ti p xc gi a tc ph m v c gi .

Khi ni m ph i c c p n tr c tin khi c J Jo cx. Nhi u ch c a J Jo cx c bi n hnh xung quanh ch J, t ch c th nh n c nguyn b n c a chng (v d : J , Jng J, Jt Ja, chi u J c), n lc khng cn tm c ch g c n a (v d : Jo c, J c J ch, Ja J cc sss, Ju Jc sss, Ju Jsss). Cc cu cng thay i c u trc ng php, t ch hon ton c vi t theo tr t t ph thng (v d : th ng Tru ng b vy trong vng trn), t ch c th hi u c (v d : hm n l th bnh minh ti bc l ch m ch ngy ti i), n m c khng cn xc nh n i u l cc nguyn t c ng php (v d : ti 1 l c ng c 1 ch c joc 1 to c jch 1 l ch jup 1 j p v 1 n nc 1 j c s k).
 ) $ 

272

'

Cc nhn v t cng v y. Nhn v t ti lc tch ra xa th ng Tru ng, lc i vo trong th ng Tru ng, lc l i n ng i c nh h n, u ng cng nhau. Nhn v t ti khi ni h th ng Tru ng, khi k chuy n th ng Tru ng, khi tr thnh chnh th ng Tru ng, r i th ng Tru ng l i bi n thnh c t Ti. Khng th xc nh n i u l b n cn c c c a nhn v t ny. Nhn v t n k s ch t n t i trong l i k v b n tin s o, khng bao gi chnh th c b c vo ti u thuy t, cng bi n ho t con n k s tru ng n m t ph n c g i l em r t u y m, r i l i tr l i con n k s nue. Ci tn Ti cng i t th ng Ti n c t Ti. Ngay c hai m t Mng c lai cng c th hi u l c a nhn v t ti, c a th ng Tru ng hay c a c n k s. Th r i, ton b cu chuy n cng khng c nguyn b n . Chuy n c k l i qua nh ng l i kp c a nhi u nhn v t trn th c t cng l i ch l m t nhn v t: Theo l i nhn v t ti, th ng Tru ng ng i ch c k s t 9 gi t i, g i i n tho i m khng c, i tm c bi t th n k s m khng g p, quay tr l i nh, l i ng i ch n lc g gy l n 3. Nhng theo b n tin s o, nhi u tnh ti t thay i : C k s t i nh th ng Tru ng lc 23 gi m, gi c c i, tt vo m t h n, 15 pht sau th ng Tru ng n tm c bi t th , c hai quay l i nh th ng Tru ng v ng i bn nhau t i g gy j p 3. Phng php ny nh v y hon ton c th ng nh t trong su t tc ph m, t c u trc n bt php, t ci c k n ci cch k l i. Nguyn b n v khng nguyn b n khng ph i l i m n i m i c a J Jo cx. Nhng chng m ra nh ng cu c phiu lu v t n c a ch , c a ngha. Ch khi thot c nh ng thi quen i tm nguyn b n , nh h ng , quy lu t , nguyn t c trong vn h c, ng i c m i c th tham d vo nh ng cu c phiu lu y c a J Jo cx. C n ph i hi u r ng nh ng ch S O, N , TH T,
 ) $    9

273

CX n m kh p ni trong tc ph m chnh l nh ng i m m c khc nhau trong cu c hnh trnh vn h c gi a nguyn b n v khng nguyn b n . Chng v a mang ngha c h u c a chng, v a t ch i nguyn b n , v a t ch i khng nguyn b n . N u kh o st k , chng b t u t v tr g n nguyn b n , r i c i xa d n, tr thnh nh ng m nh th ng tr c. Ch N u tin trong J Jo cx : con n v n ng vin, khng c g ph i th c m c. Ch N th hai : ch y jo ch vng ma / jng jng / 1-9-6-3 min mt n , khi n c gi ph i suy ngh tm cch l gi i qua nh ng thu t ng trong th thao : ch y 100 mt n , ch y 1963 nghn mt n Nhng n ch N th ba : j p mng i s o n , khng ai cn tm c b n g c gi i thch n a. C th th y s pht tri n c a ch TH T cng trong nh ng th t xu t hi n c a n : t ci c th (ci n t th t, hay qu n lt th t t n t) n ni m (th t c a k c ng c ma n c hay sinh l th t m i ng i), cu i cng tr thnh nh ng day d t th t : th t c a ma xun o n n t j m cnh, xilip sch j c n t th t, albom th t Tng t , hy kh o st cu c phiu lu c a ch S O. Trong ph n t - s o ng nh Hng, ch S O th nh t hon ton mang ngh thng th ng : s m xem khng kh khng c s o. Ch S O ny c th c coi l g n ngha v i nguyn b n : s o l k t qu c a m t v t thng. Ch S O th hai : u v l nh ng ci s o c a tnh m u t , b t u i ra ngoi nguyn b n v l m t cch n d . Ch S O sau : m t ng i (ton b ci m t) l s o ngoi c a nh ng ci s o c th bn trong, mang ngha t ng trng v li ra xa hn nguyn b n ban u. Trong ph n T a j jo cx, ch S O tr nn tr u t ng hn: ti khng hi u ti b 2 chn trn s o jo c j no ? sao c thun tht nh ng s o ma j c ji ng nh b u ma ? n 17 thin j jo cx, ch S O thnh m t thi quen h t s c t nhin : t t c nh ng g th ng Tru ng c th s m c, nhn th y c, g i tn ra

274

 c, u tr thnh S O. D ng nh ton b th gi i c a J Jo cx u mang s o , v vi c mang s o ny qu ph bi n nn S O m t h t tnh ch t bi k ch ban u c a n, khng cn l k t qu c a tai n n, b o l c, v t thng hay qu kh . S O cng khng cn c nh gi l m t th m m hay c th m m . S O tr nn m t l ng nhin khi ng i ta ph i ch ng ki n chng h ng ngy, ph i ch p nh n chung s ng v i chng.

J Jo cx g m ba ph n : t - s o, T a j jo cx, v 17 thin j jo cx. M T B M khng c ch r, khng c ng ring thnh m t chng. Ch khi tc ph m c c xong, ng i c m i t h i u l b m ? Nhng cng chnh Thin WVII cu i c a J Jo cx l i l m t g i r nh t cho ci b m y. B n tin s o trn bo k l i cu chuy n m tr c, l ra nh ng o n in nghing t m t tr i m c v c nh sinh ho t bu i sng, song song v i hnh ng c bo. Tch ring nh ng o n in nghing v in th ng, ta s c hai bi vn c l p nhau. Tng t , c l i 17 thin j jo cx, ta cng s th y l i nh ng cu vn nh c in nghing n m xen k r i rc kh p ni, i theo su t chi u di c a ti u thuy t. Nh ng cu vn nh ny c th c l y ra, x p vo nhau theo ng trnh t tr c sau, s t p h p l i thnh m t bi th di khc, ch y u k v cn ma dai d ng, r i v m t nhn v t ti, v m t c nh tr, m t a i m, v sn ga, nh ng ng t, sn v n ng C th lm vi th d . Theo cch x p g n l i nh ng cu in nghing n m nh ng v tr r t xa nhau ta s c :

275

Thin I
Ma. quanh quanh phun vng phn Ti iu nh ng chi c qu n lt n bnh th ng. m t chi c n t u ji i in ng t vng trn sn bu ng

hnh nh ch ny l s

k ng a ma ng ?

ma ji tia hoa chu vi m chi c t n chui mui vo c n gara j t i c a trng tu n l jp sng s o cng vin. ma phun phun vng phn trng thia lia g m j ng Ti bi t m t n k s nue

VIII
n u i theo m t ng jy ma bi t th li u c n il m i ti ng vang im s o n m trong tic tc. n xa xa kn ba c ng n k s tru ng g p j t b u m? 17 ph ti 13 c t i n h

XI
17 l i v n. 17 s o trng non. ma j c h nh em l n l n s o n c.

276

c a s jm h ng ten n chm nem khng kh c mi ng i th tp nuit nue su t ngy m ngi i khuy y m n

Khng th t ng t ng r ng nh ng bi th ny l k t qu l p ghp c a m t ng i c. Cng chnh nh vo nh ng o n vn in nghing ny c gi m i hi u r ng ti u thuy t c di n ra trong khi bn ngoi tr i ma v cn ma phn ny khng bao gi ch m d t. M T B M do v y c th v a l ma, v a l th, v a n m trong ti u thuy t, v a n m ngoi ti u thuy t. M T B M tr c h t lm giu thm cho di n bi n c a ti u thuy t, lm tng ho c gi m nh p i u c a cu chuy n. M T B M cng c th tr thnh tr chi tm l :
th ng TRU NG b c t i tr mi m t bnh hoa bn. b ng c bust nh je j tht gt ji ma s o M Ty C - k c p ss ! k c p ss !

N u b i b m, o n th s m t tc d ng tm l. khng cn ph i nng lng ch i ci g s x y n:

c gi

277

th ng TRU NG b c t i tr mi m t bnh hoa bn. b ng c bust nh je j tht - k c p ss ! k c p ss !

R rng, i v i o n trch th hai, vi c c tr nn l i bi ng hn. Khng cn tr chi tm l n a, v c gi cng khng c n ph i t h i u m i l ti ng tht th c s je j. M T B M y chnh l th php ngh thu t th v c a J Jo cx. Nhng bi t u M T B M, n l t mnh, l i c m b ng chnh ti u thuy t ? M T B M c J Jo cx x nh thnh nh ng cu th mini v tnh ph c t p v di c a cu n th-ti u thuy t s lm n i b t s gi n d , c ng c a nh ng cu th m y. c J Jo cx khng th khng gi l i m t vi cu th mini nh th ny n m l n trong ti u thuy t : th u a ch c a j ma ? / ai jn s o tem th nh nh t ng c phong b ? / b ng sau lng c ti ng ng h / s o c a sn ga l khch mu n tu / n u c s o ng t ma nn c s o ng i ch / ma vi ni lng ma n l c vng lng / he h s o hoa non V n L c ng m ng ti n / xe n c u ho t i ph m / t i l i c a bnh minh l t pha s o ng i i c J Jo cx khng th khng gi l i cn ma phn dai d ng c a M T B M. c J Jo cx khng th khng th y tnh c m c a ng i vi t dnh cho M T B M: khi nhn v t ti i ra ph g p ma, ti u thuy t cng n v i b m, l nh ng chng o n m m nh t c a J Jo cx. Chnh cu c g p g ny, nhn v t ti ho thn thnh th ng Tru ng v c n k s nue c h n g i b ng em. M T B M c ti u thuy t M l i m t cch kn o v d u dng nh th . Ba ph n t s o, T a j jo cx v 17 thin j jo cx c x p theo trnh t tng

278

d n v nh p i u v c ng . T khng nhn v t n c nhn v t. T khng c chuy n n c c t chuy n. T m t l i k n nhi u l i k . T th v ti u thuy t n c thm M T B M.

L ik u tin c a nhn v t ti trong T a j jo c l m t cu h i : ti khng hi u ti b 2 chn trn s o jo c j no ? L i k u tin c a nhn v t ti trong 17 thin j jo cx ( n sau l i nhn v t ti c a M T B M) l m t cu kh ng nh : ti khng hi u ti ang b 2 chn trn j jo c qu n no. Nhn v t ti c a T a j jo cx th l : ti lc nhc c ngy t pha cu b - t. n s h s nh ng h t c c tch song song xe c . ng i. j . Nhn v t ti c a 17 thin j jo cx th c s b n r n v khng t h i, ho c b h i nh th : v l i ti ang b n hi u nh quy n L c-jiccx g m 6-3 thin 17 tu i 17 thin bnh minh. 17 thin ma mu n. 17 thin xe c j tu ch y. 17 thin gi ma h v hi nhi. 17 thin th ti t sng mu i v s o n . Nhn v t ti c a T a j jo cx khng quan tm l m n th ng Tru ng. Nhn v t ti c a 17 thin j jo cx l i chi thn v i th ng Tru ng, tra c u h th ng Tru ng, ng i ngh cng h n, lu s k cho h n, v nh t l c m t lc hi m hoi : ti ti/ ton b m t th ng Tru ng/ m s o tr c nh em. Ti c a T a j jo cx th th ng tr c j c c i, cn ti c a 17 thin j jo cx l i b con n k s tru ng j c c i, n n i ngay l p t c ph i ha thn thnh m t ng i n ng s c gia nh v i nh ng lo l ng th ng ngy: bn gh t v l s i v a ch

279

cx v jm c a. drap v bt t tx v c i m khn m t v g o v xoong n i mua j i v t lt ti t ng ch v jy ct v tr m hng xm v c u thang v j y jp len cha an v qu cp h m cx v tu i n v v n tr bu i s m v bnh tri nilng ng v nh a h p v th i i cx v thu c l v chlorocid v con ci j ch jcx v ti n nh mng mi n t t v v lng h hng v n nhi ng v chia lng ja v ch u t m cho con ma n c v k ho ch trn m i s v hi u h v ti n v sinh v n a t mi xoa b ch , cu i cng nh n m t ci tt tri m t.

Hai nhn v t ti tri ng c ny c th l m t ? Kh c th ni chnh xc ton b J Jo cx c k b i bao nhiu nhn v t ti, ngay c trong M T B M cng c m t ng i xng ti c t ti ng xen k v i l i k c a nhn v t ti trong ti u thuy t. T t c b n h u cng chung s thch ph n , t v ng, ng php, cng m t cch pht m, cng khng c tn, cng v ngh nghi p ho c b ngh , cng c c p m t Mng C lai, cng g p m t con n v n ng vin, cng thch th t, cng thch u ng, cng thch c i tru ng, cng c ha thn thnh m t nhn v t khc. Ti c a 17 thin j Jo cx l th ng Tru ng nhng th ng Tru ng chnh l c t Ti, r i cu i cng l th ng Ti khi h n t ch c c p v ti n s. Trong kh , nhn v t ti c a T a j jo cx cng t th nh n l th ng Ti. Khi nhn v t c a J Jo cx c Tr n D n g i l nhn v t chnh v a b t chnh, c th hi u theo nhi u cch : nhn v t v a chnh v a ph , ho c, nhn v t chnh l k b t chnh, ho c n a, nhn v t v a chnh tr c v a b t chnh D cch no i n a, nhn v t c a J Jo cx cng l m t tr ng h p c bi t v nn c hi u cng m t lc trong nhi u cch. Nhn v t ti c m t th ng tr c trong

280

tc ph m nh m t nhn v t chnh, th ng Tru ng v th ng Ti ch xu t hi n nh ng th i i m nh t nh, nh nh ng nhn v t ph . Hai hnh ng t ch c ti n s. ph bc s. s k. chn l. th m m. / thi sv v t 1-9-6-3-s o khen ch trong ic j c jo cx j c a nhn v t ti b c l m t b n tnh chnh tr c. Nhng m t k v a khng cn c c v a nhi u cn c c, m t k j t thnh b tr, ch thng minh b ng con b ng a, chi thn v i ci bn ch i ci b sinh v t k ngh , m c qu n khng xilip, thch khiu dm v nhn tr m, khng th khng b coi l b t chnh . Nhn v t c a J Jo cx do v y v a chnh v a b t chnh, trong m i cch di n gi i.

J v JO CX n t m t ch kp khng mang m t ngha chnh xc no : J JO CX ho c JO C J , trang u c a tc ph m, sau nhi u l n chng tch ra, trong hai cu c phiu lu khc nhau, hai l trnh khc nhau. J c th g i l i gi , c th mang ngha c a gi , v ngha ny khng thay i trong su t tc ph m, trong cc h p t gi n d khng c JO CX : th j , ngh ngoi j , vng trn j , 9 j t i, j ma, 11 j khuya, j j c, 23 j m. N u nh J c s d ng ch th i gian - th JO CX v n khng c nguyn b n v cng nh r t nhi u con ch khc c a J Jo cx, n khng th tm c bng dng c a mnh trong cc t i n ti ng Vi t. JO CX c dng l n u trong h p t cc kilomt i jo cx, i y l c a nhn v t n c tn l con n v n ng vin. Sau JO CX tr thnh JO C trong c m t bu ng jo c c l p i l p l i r t nhi u l n nh ng thin t phng ring c a con n k s tru ng, m t nhn v t n khc c a

'

281

ti u thuy t. Nh th JO CX hay JO C c v c s d ng nh m t m t tnh t ginh cho phi n . Nhng kh c th xc nh c ngha chnh th c c a JO C trong m i tm l n xu t hi n, m il n bo tr c m t hay vi chi ti t khc nhau m nhn v t ti l n l t khm ph trong phng ring c a n k s. V y, c th ni, n u J i t v ngha trong c m t j jo cx n c ngha trong cc h p t khc - th JO CX v JO C i t v ngha n a ngha, v chnh v a ngha m chng v n khng c cn c c, v n ti p t c l nh ng con ch t do. Ci hay c a JO CX v JO C l chng kch thch tr t ng t ng c a c gi , h t l n tm ngha c a chng, v b ng cch y, tham gia vo vi c sng t o c a tc gi . J jo cx, do v y, khng gi i h n trong m t vn b n, n s l k t qu c a v s b n d ch v c th r t nhi u trong s n m ngoi d nh c a b n thn Tr n D n. Tr n D n khng t tn ti u thuy t l Chuy n tnh th ng Tru ng v c k s hay Chuy n tnh m t m , ho c m t ci g tng t . ng ch n J Jo cx nh t p h p l i cc cu c hnh trnh nhi u chi u trong tc ph m, nh m t l i g i r ng vi c c n tr c nh t ph i thng qua nh ng cu c du l ch c a cc con ch . Ngoi S O, N , TH T, CX, J v JO CX, nh ng chuy n ng khng bo tr c c a cc con s , cc ly th acng l nh ng v d l th c th tm th y trong tc ph m l ny.

282

II.4

283

284

36 th zi
1980

285

TH

CU

36

th zi t i ch :

286

1.
HM NAY TI V N CRUCI IX M M

AH

TI S T SO T sng ng n J A Z T ZO T m ng v n
m ng zi

TAM

THI

N TH

J I.

287

2.
TI KHNG CH N KHNG XUNG F

ONG B

I H NG

TI

THAI

L M

BROUILLGE

ANG

CRO Z D PO TM KHN L

incass HAY THI TH C T I NGE RAO

CH V TI

EM-BAARQUEZZ ?
l pt c

TI - ngay

J - JE SUIS EM-BAR-QU - e - es - ez s

288

3.
ngyZ

TI LN TRI TRONG SU N O - NG I - TR I - ATULA - SC SINH - NG QU A NG C.

via via s b i th y tinh thi b ch z kim tinh trong 1 univers

khng v m nv h u linh bi b i m ng tinh vn v n v ,

so

h ng h thin h z

zo

h ng h nh t

nguy t, via

U - TI CNG TH ZI.
3. lo

-BAARQUEZS Z T ZO T T kh p TAM THIN

RAO xo x c m ng

T I

Y B N SU N O nge ti nge A

NG I TR I ATULA SC SINH NG NG C ch k: T M s t so t qu INCASS NGOI TON CH t.

QU XUNG FONG B I H NG -

Ngay l p t c

i u ki n: inx CRUCIFIX

NG H

V TC S

HON

TH . Lng:

KHNG CNG

- thin tr

hn h u. H a: V - tr n ngy cng v . TY THI CI CH T BARCAROLL V . EMBAR-QUEZ. NG N SNG TI a - L I CHNH CH NGAY L P T C T N I - m c li khc barcaroll thuy n

TY THI

CI

CH TZ.

289

4.
Z

T ZO T

NGYZ NGYH

ngo ng t KH P

TAM THIN
MAY U uniprix CNG

T N CI KI N QU ZN V TR STASE C XC C

NI H T C

- V N JAO T N M NG - MY MA NHAU SEKH N tu C C L C c - TAM THIN

HOT NHIN

i ba khi alert vaprs

1 MI

HIH

hi cy co? ch hi z ? khnz multi, mains sales N

1 MI ? 1 MI HIH
ALERT MI NG I MI ALARM ALARM

VAPR TR

1 S T SO T .
NHI U

mi tr n

T n

H TAM THIN Y

S TH SO TH

NG I.

290

5.
ngyH

IH

MA

NG I
i I I -

FAUX j NH T CON NY - ng CHNH TR NH T TRONG M LOI ln tri - L C N O: NG - TR I - ATULA - SC SINH NG QU - A NG C

U H

C - NG I

i 2

NH FE.

291

6.
r n

IH MI NG I IH MA NG I
2 fe-R 2 calve-R 3 enfe-R

TI CRUCIFIX M M ENFER.

292

7.
t h t nguyn t

T I ng

(M NH

J I L A - ti ng i mi by thng thi terriens) BAO KI P TI LN TRI L C

CHNH SCH MI:

N O TI V N NG I MI 1 ACCORD - 1 NG I B N - 1 CU TH - MI 1 CNG TH C. B T K NHN KIT F T L C - K.MC M I NH TH .

SAO L I

NH L A TI

t i? TRONG 9 T
i, NG I

NG U?

TR I 10 T NG

T 8 T NG c

inh

BAO J

XU T HI N NG I?

Ti ng i 1 TH A,

NGI M H NG TRONG LABORATOIR chimr THIN HO C L 1 TAI QUI HASARD ? KHNZ KHNZ.

TAM THIN khnz nh

t thi t

I SINH NG IH.

293

8.
(t h t nguyn t

via

ng i)

TI

LN TRI t n l c n i chm

SU N O: NG I - TR I ATULA SC SINH - NG QU tr c khi A NG C

T SO

T via M

M I FA H

T I

Y TI M I TH

ZI *...

*Ti c tnh ph m l i lgic ny:

th di (Tr n D n)

chng 3 ti cng

294

9.
(via h t nguyn t via ng i)

TI l

vng TAM n vng LN TRI l n con T

con NHN con

HIN. TI MANG 1 THI TH C th n th c SU N O. T K 1 Z T TH C M TI 1 KH TNH l c chi ng T K 1 K C TAM THIN. FI

NHN
ngy ngy bruir bruir qel trong th m th c t n ti

1 Z T ZO T T N QEL KEL KEL 1 Z T ZO T V N ZUNG THA M I BRUITGE 1 Z T ZO T T L L MULTI T N NH

T.

295

10.
TI CRUCIFIX

via

ENFER.

2 fe

- khnz ph i b n ph n ti

ni

-X
I.

- CON
ang

TON NAN I SU CHU SONG V N TON B j i. CHA UNG TH RU T B N B L I

NGOI

2 fe
C

- ti ni CON TON CANCER C

LAI XIN QUA

via

-X HI N J , CNG CANCER T NG CON TON (v n

T TR

I,

i 1 vn minh inter hnh tinh no j i)

2 fe - C H
(z z

N.

i 36 l nho-che, 36 cch sexe)

y dch

VAPR TR

H
y ch

MI - NG I?

296

11.
TI HM NAY CRUCIFIX ENFER IFAH
ch t k t

TI CH NG B M B M QU B

HAI

LM CH , CNG KHNG

HOAN H LM N.

(cha ai bi t ti l ai u) TI L J - TH J I L AI ngay ti cng ch ng bi t.

TI CH SINH RA TI CH LM RA CRUCIFIX ch CH

TK T

Tk T

J A MA NG I.

11.
lo

IH

MA NG I !

GRIBOUILLGE NG I. CHUNG KUH. NG I KUH. CHUNG - K U TI. K UH? NG I KUH CHUNG ?

nhng

TH J I KHNG LM

AI K U AI C

297

11.
lo i
ENFER TRNH SAO CH NG C CH ? CON

MONSTRE FROID NH N C C.PEO. ANH CULI XM Z I GRI

fff C

A N. TAM TH

J I BY J

BI T H N ?

.
1oooooo ooo oooooo ooo oooooo ooo ooo-ooo 1ooo oooooo ooo oooooo ooo oooooo ooo ooo 1ooo ooo oooooo ooo oooooo ooo ooo-ooo ooo 1ooo MAINS SALES TENTACULES sang sue SALES

N M z tam th p

f fr fr fr fr
a TN B N IFAH

fr chuyn chnh n ng
NG I - B T QU T.

- V A TH TU C T N T NG NH BU NG n t m bu ng a - T NG BN N - J NG T NG CH P (la dictature du proltariat T M S T SO T est dj trop dpasse)

AI CH NG C NH N C C A MNH KH -L -L V I N.
T M I U THO

C MA NG I ?

298

12.
TI KHNZ I U U CNZ B I NG I ! B I H NG - th
iH

NG I H
iH

NG ? Y.

B IH - ng

QUA

TC CH CN . n

T.

299

13. AI XUI T M CRUCIFIX M M IFAH ?

QU KHNG T T TI KHNG N N NZ PARIS FLORIDA ? TI BZ TKI TH SIGN - T I J HN I ?

NGHI P T M CN AI XUI S T SO T ? TABLI NO V A MI TH NG TH ? QU T TI KHNG FN ZA MU - M I TR NG T U CH Y MU TH. 36 NH N THI S. NH Y FP TNH HAI CH KHNG CHO

EL LAI M I VNG. M I N C JI T TIN TRI. H V B T TI J H

-L TH L I

TRN TAY 1 NH ZAO CI SAU LNG - CNG L ZO THM - L TI - L V I M I VNG.

(ti l mx ? bao j ti cnz l mxx)

incise

13. cu xen
TI C LNG NO - QU T ? (con c TH T au l b ch

cazao). TI C LNG NO - CC NG I. TH T RA TI SUR TOUTE LA LIGNE KHC H Y khc trn m i gramer (NHN NGE N M NG I H N).

HN NO H

CH NG KH

TI

300

14.
ZUN Z I CH - N t m NG HNH 1 Z M B I H NG. VO V O TI.

T I C T b i h ng NG CH (cy co tu cha

vn ha l u ln lm NG I - th a

c tt ln lm CH , h cha c t cu ng nhau v i n o TH, v x fanh thy u ng mu)

TI

U Z C N TR M TH NH ?

14. lo

NGAY KHI B T C N TI V N C thng A S IM L NG.

au

TI C bo ng TRONZ MNH - S C INCASS VI T I N U LINH (KHI N TI HAY CHI THUA ? C PH I TI THCH CHI THUA ?) C T b i h ng: NG CH C A GY I GRIFFF (KHNG C B N) CHUY N Y X Y M T RNG

YH

I VO TH M N.

301

15.
IH TH
C
M N khi l nho che

KHI KHNG

1 PH N 3 MI XOA CCH SEX !

BAO TH M N

1 MA NG

I?

massacre I/56 36 T M ng. massacre II/66 ng b i m i

360 T M l ch ng.
(C L C

AI M CH

NG ZM HO)
s t so t qu t)

(thu n nh ng T M

HAI TH M N HAI VNG M T TH P. CN M T N TH NO CHN SU I HN KHNG ?

302

16.
ngyH

IH MA NG

IH

TI TH
ZI T CH NG

ZI

TH

IH

U CH

C QUY N PPT 75

BAO ZI T CH NG TH C A BAO NH N C KHC HIT 40 XIT 30 MAO 60 CPEO 56-66 C PARIS avantgard u k XX.

NHNG C H

Y
ch su i vng

NG KU G 1 TI N - TH KH KHNG M T TI NG BT

N KU.

303

17.
M T tr (MA NY TI CH A KHC ... MA HAI TI M I KHC) T M NG N NGO

MA z BA R I T M TR N TR C J BI U J MAIA

A Z NAO ?

V N

KHC T NG LIN X J

THNH 1 CU TH.
(t h t nguyn t via ng i)

304

18.
M

TTT

N-H-I- -U

XA NAY V N TI KHC H V J H HU NG CH V TI?

MISANTHROP RCIPRQ TI THAO LO

z nin ba th p

2M

T CANH SU
iH

NHN th

M TTT - NHI U.

305

19.

( J
20 NM SAU T M KT

M
H

- Im )
mnm-th TRONG

Khi im y v n ni cng v n c .

THANH V NG VI T- I N-U-LINH

(NG 1 NGN NM S NG L I CH 1 JY TRONG BNG N C - 1 TIA NHN)

( Y TH T CAY VINH QUANG C A TH NG POT)

Dans leau dun regard

NG

j
M
-

IM

IM)
Y NI CNG CANH SU CNG TRNG SAO L CH con NG I ?

KHI IM

306

20.
M T T T-NHI U ?
M i

T T T M QUN-FNG

chm ngang lng tu i tr i j a tr n. M Ti n. M zu th

T T T M QUANG-ZNG
u khng m c tc Ty

u vng h u tr n - v n ci tr c

T T T M H

U-LOAN

ng i j a l a bom k u 1 mu tm hoa sim nay v bu con xe bi t tm chn ni than Hoa x bi n Nga Sn anh cha c ch t T au CH s ? n ra sao? no? Ti h i T n vu v n u qu M by j

T TL

T M MAI-HANH

l m ng z c xu ng tr n l lun m ng xui honh sn vi n

CH

T T

BAO T M KHC H C-S NGH -S V L

BAO K -S N N-S?

CH T T T-NHI U. 20.
thon B IH NG IH QUA Y H C

thi u H A NH C TH thi u VN HA

V T C CH CN THNG KH THI.

307

21.

AI CH NG C M T

THNG KH

n?

Thng Kit nng Ki u thng kh Quan m thng kh anh A ch H - THNG KH B N BI N L .

(V FC NH

AI NG

Y C TH

SUNG S NG

S NG HO C MU TOAN SUNG S NG S NG)

TRNG C U N I TH M M XEM ! CH Y THNG KH.

ENFER TI S T SO T TH

ZI.

308

22.

CNG U

I TI NHI U

Y CH

25 NM

H S T SO T multi-mains-sales NGY / V N JY

I 1:

TI C V N JY / NGY mi n KHNG S T SO T multi-mains-sales TN SNG CNG H .

309

23.

TNG BILI NG I TA NGY/V N JY th

l CNG

TH C ZIN AN (CHI M LNH TR N NGI T NG JY T NG FT)

A T T NG KHNG

u i 2:
Z 26 NM Y TI H NG TNG BILI C V N JY/NGY. NGY B NGY KHNG ST M T NGY sng khng ku.

310

24.
V N NGY Z V N NGY (m t ngy c a ng i ta to c a l m ch ) CPEO L I L M TORV TORTUR

u i 3:
Z 26 NM Y KHNG M T TORV TORTUR XA X BAO KI P NO TI CH NG N M. TI SC SINH-NG QU CHA BAO J TI CH

TRONZ LN TRI SU N O (NG I-TR I-ATULA A NG C)

TH NY.

TT B
24.

thng

trc
1 MNUY TORV TORTUR CPEO: mise en torvtorturtorvcltutorvtorv censuretorv brlurtorv cuircuir mise en non susrenonmurmr non bruirbruirjamais plus luirjamais plus soupir mise en closen sans mailloten systme closmise en huis clos mise en piceen diteen pitr disetteen pitr baonnette en mitte mise en planaubanen branl granlen souffranceen pante lanc mise en entonnoiren purgatoiren dboir en broir broir du noiren dsespoirmise en touffoir

311

25.
HM V A NAY M CH Y B NUY TR MN C C BI T PLAT

XTINAT M T B T BU C T T

GRATIS

(1 MISE EN PEAU DE CHAGRIN)

C
NG

N C

t TRN M

MI NG ZA-L A

I NG I TRN

1 MI

NG ZA-L A

n ng NG

NG

NG

bng

i l a to

i l a nh

MI NG ZA L A

TEO MI KHNG THI.

(b n

ng

n thm qu ti chuyn chnh thnh hi n php)

312

26.
TI 30 nm N CUNG C P T I JA

MU I TRONG NH V C N A V C LIVRAISON A DOMICILE MOUSTIQUES DOMESTIQUES (DEMI-STOCK)

Khng k nhi u n l c khc : flics domestiques (automatique) mass mdia (obligatoir) hng t trn ng i m i ngy. Sch bo khiu khng f i zm m khiu n. a i tivi i n nh l n ny khiu ngu m l t vng. bao nhiu tri u n ng n ng tri u u

Z 30 NM TI V N TH ZI.

313

27.
MISE EN

ARRACH

(ngy nh km nh rng m i ngy nh tim ti vi b n)

ARRACH ARRACH ARRACH

TC

MM

NG NG

QU X GAN GY UF I I - KT SANS BILE

ARRACH FACE

MI FACE CBALT CHM CH T N A M T T FC M T OLIVIER T UM T TH NG FIER CH CU I M I L TH T ULTIME LUMIER M NG T A L I T U

ARRACH VIE L
CHNG TI MANG N F I

K M Y T M KHNG CH T TI CNG V Y F I THNG KH S NG

S NG

I C NGHI P CRUCIFIX TH ZI TRONG THNG KH C - XUNG QUANH.

314

28.
TI S T SO T CH CH V N Y M NGY -L V I

ZI Z 30 NM

TI KHNG B HOA TRN TAY L I H A TRN TAY TI C TNG TRN TAY M CH V T THNG R T NHI U ( Anh AU ch no? AU kh p xung quanh )

TI V N Z T ZO T NGY NGY

THNG KH C CHU VI.

315

29.
( T M cha ch t) H MR NG CH NG T NG T t I KHI N I LNG TM T

NG M T ZM KHE T VR CN PHNG thn mi:

KHNG BI T CH T.

GY

R I V N INCASS. R U JI TNG BILI V N INOX. I N

TRONG ETOUFFOIR V N DE CHOCK? CNG L ZO THM TNG TORVTORV NINH NH

(Z T ZO T v n zi TRONG MUN T NG XO X C U LINH)

316

30.
(t 30 NM Z th p Z I t i n chong S B I)

TI CH TI TH

TH ZI ZI M I NG

I NH TH

T NH TH ZI L 1 HO T NG X H I T ZI L 1 TU I P C A TAM THIN ?

30 NM Z TI V N TH ZI
m t mnh khi TRILT CHM BA HO C CHM T CHM NM T KHI SU, DIXTLT DODECA TOLET CHM M I BA R T HI M KHI BA MI UNISONIQ V LUN LUN DUOLET (THNG KH CHM HAI) BNG I BNG I

B.

317

31.

B (t
(bao j

INCASS DE CHOCK INX C A S t i T B I) v n 1 th ng IN hyper khng th ng xuyn IN hyper th ng xuyn) KHNG CNG QUY T K CNG VI T I N U TINH

bn 1 th ng LINH

2 M T THNG KH J

KB 1 TH
CHM BA B RU FONG KHI L NH

P THNG KH TRIOLET T

SNG - KT

I BNG - T M KT I N U LINH

THNG KH mnmth TRONG VI T

B
CANH SU Z inx TH )

V N B THAO LO 2 M T I N U LINH (THIN A

TR NG VI T

H B VR TI ? THING VI N CHO TI NH NG T M

318

32.
n c

B + C T M HONG C LNG fA CN MAR

LC QUARTOLET ( T M +

M (t

KINH B C t i UJ) M T

C CCH NH T S T CCH TAM BCH NH T

BC) THNG KH TH T HAY T H I HM NAY

P CHM T, THNG VUA

QUAN ZN NO, V H A NH NG KILMR C T T HAY RI RI TONNER BAQUER LIRIC N A NG.

Z t zo t TI N E t m t bi n th ln nh ng cnh tay tm h ng TI L I

TH

ZI.

319

33.
( ng th i) T AS NGHN T M. V n m t n t n bung T M ZNG T NG - t ma t i TRANG TRANG - RT V qun c f y. cng ni inx

IM L NG

TH RA NH NG CNH TAY

B hai m

t canh su z 33 nm y n

chong v a ch y b tr c trong m i n o nhng c nh

TR I T H B V TI A S IM L NG TI C C VNH H NG TR C M T.
TI K HM NAY TH ZI:
NG I.

320

34.
AU N BAO NHIU:

S NG ?

THNG KH y: S NG ? TI TH ZI CC NG ? TH J I EO I CC NG ? CC NG S NG CH Y MU THI S TH ? TR I CAO T ZY L M CH ? S NG ? NGUY HI M

CH T NG

I:S NG

321

35.
(NGY S T SO T V
SO M N

JY

NGY -

IS

T 3 TRI U 6 JY/ I thu n nh ng jy t c fm C K T CH T K T trong S T SO T - CH TH )

S

C KIM NG M Y AI V

?
tri u

(anh c 1 jy thing no khng trong c 3 fm toi cng f n j tr y)

6 jy

JY THING - LC NG I TA ICAR R NG BNG CNH SP LC BRUN LN ZN H A ROSTRAT T N LC NG I TA Z M LN CHNH VAI MNH I F NG C BASTILL JY

THING?
ANH C L Y 1 JY HING KHNG? (i ng i cc anh qu)

KIM

S NG M Y AI V

322

36.
(T M s
t so t qu t)

TI TR N NGY CNG CHA?

KHNG F I VI C THIN TO TI JY THING

TON S

TI CH
C CANH SU T I U TI CNG TH ZI

MANG

THI TH

(via chn su i via S ZO

T SO T h

ng h thin h Z

Th

ng h nh t nguy t via)

CHA
-L CHA

CH-L M CHIM BAO TI

TM V
via ng i z t i ah

TI

-L
M M M

(via h t nguyn t t th p

TI CH TH (loanh qianh kia ti h

I via j n chong S ZI M I NG I
TI TH ZI CH TH

B I)

KU KO NG tm v t TH zi)

- u ch c v bn

BN KIA KHNG CON S KHNG NG H BN KIA T T C UNIPRIX CI KI N QU NI CON SU U TRANG B I, NG TEN U CNG ZN V TR
M T M T N RING

BN KIA M I HI N H U U TON H N TON XC TON POTLATCH TRN TAY, TON RV TRN TAY -L V I
HI N H U KHC TU

TRONG M T TON THING TON

N.

TON SEK-STASE TON XC TON H

323

36.
thng ui chm ba

triolta Postlud I.t t n

Th bay (s t so t h ng h thin h Z T ZO T h ng h nh t nguy t) f f lu i bay a bay (h ng h thnh f ang bay) nh ng CROAZAD vn minh tinh ang tm b n th ngo i hnh u - KH P TAM THIN?

II. regrett
M t tr i r m (zm ba BUJI cng t pin nh ng M T TR I B v n qu n tri n th n f. TI g i m t tr i n y) z i kia vua quan zn

III. dacap
Tin cu i cng: hm nay ti v n CRUCIFIX m m AH ti s t so t sng ng n j a z t zo t V N ZI Tam Thin Th J i.

324

Gi thi t cho 36 th zi
V Vn Kha

Hy b t u b ng ch thch c a tc gi : th 1 cu 36 th zi nh m t g i . r i chnh l i g i kh khn ny trong cu c ti p c n tc ph m s lm b n bn khon khng bi t u m i l th 1 cu, u m i l 1 cu th, u l nh ng th di? B n s ch tm th y nhan 36 th zi - cu th duy nh t ng c l p l c i u ki n c g i l th 1 cu. B n cng s nhanh nh u kh ng nh 36 chng n i theo nhau nh 36 khc bi n t u y ho thn vo 36 th di. n y, ti ngh b n hy th kh o st l i con s 36:

325

Khng ph i ng u nhin m H N i ngy xa c 36 ph ph ng, n Tam Th p L c c 36 dy, trn r ng quan h c 36 th chim, ca dao c 36 ci nn n ng, Ch Bt Gi i h c c 36 php bi n ho, qu ng tr ng Vosges Paris c vy quanh b i 36 to nh gi ng nhau. Khng ph i ng u nhin m n dng c m c 36 phm en. Khng ph i ng u nhin m ng i Php thch phn nn khng c 36 gi i php. Cng khng ph i ng u nhin m Tr n D n ch l y l i v n v n 36 th di trong mun vn th di khc. B n d dng NHN TH Y r ng con s 36 c Tr n D n u i nh c l i nhi u l n: 36 th zi, 36 l nho che, 36 cch sex, 36 nh n c gi t tin tri, 36 T M ng. Con s 36 ny sau c c p s nhn ln thnh: 360 T M ng, r i: 3 tri u su jy/ i, 3 tri u su jy fm toi cng f n j tr .

Nhng con s 36 KHNG NHN TH Y m i tham gia vo c u trc c a tc ph m. C m t trng l p l n: qung th i gian k t nh ng bi th u tay (1944) n khi vi t 36 th zi (1980) l 36 nm. Con s 36 nh v y c th l con s c a 36 nm. Cng c th th v th di kh i u cng nhau, nh nh ng b n ng hnh t t y u. N u tnh m i chng l m t nm (gi a 1945 v 1980) s c r t nhi u trng h p gi a s chng c a tc ph m v i nh ng m c th i gian c a 36 nm y: khi Tr n D n ln t u (nh cch g i c a ng: embarqu) theo Cch M ng chng 2, khi ng g p ho n n n chng 11 (1955), khi ng c nh ng b n th cng ch h ng, khi c n c s ng th i bao c p, khi ng thng xt c nh t m t bi n th ln nh ng cnh tay tm h ng chng 32 (s

326

ki n nh ng ng i v t bin 1976) v.v. 36 th di v v y chnh l h i k, t s , b n ki m i m 36 nm c a nh th.

Cn c m t hnh trnh th v hn n a c a con s 36 O ny. chng 3 c ch th zi u tin, nhng n chng 8 Tr n D n vi t: t i y ti m i th zi (km theo ch thch c a chnh tc gi lu s v l ny). D ng nh c hai th di c tnh khc nhau: m t th di c h u c a nh th, sau b thay th b ng m t th di khc n t nhn th . N u xem xt k cc chng ti p theo, ta c nhi u chng c c ng thm nh ng chng b sung: chng 11 c thm 2 chng n a, chng 13 c thm 1, chng 14 c c ng thm 1, chng 20 thm 1, chng 24 cng thm 1, v chng 36 c ko thm 1 ph n v thanh. N u c ng c cc chng chnh v b sung, k t chng 8 ti m i th zi ny n h t, ta s l i c s 36. Th di th hai y tr n th ny m i l ci th di CH CHNH c a tc ph m. B gi u kn b i con s 36, b i 36 nin i. c nh c l i 36 l n, t chng 8 n chng 36. L c u trc n quan tr ng nh t c a tc ph m m ng i c c th b qua. Vng, u ph i c n gi n m i nm nh th l i ph i lm m t th di. V u ph i b t c th di no cng ph i c t ng cho m i u n khc c a th.

H N i thng 4-2006.

327

328

II.5

L I

&

KHNG L I

329

Con I

3t u

V VI EXTRAVI (1982)

BI N 1 VI M

330

331

332

333

334

335

i 70 ngn kinh

n a

336

337

338

339

340

BN NY song m i con i ti kho n th t v n BN KIA xa khn t i - thnh Bl i.

341

chong

m/ i m g - gy - bA cAnh
m tr i

342

343

344

345

346

Lg nde:
Con

v t l

en d

fng rung p nh y

i f ng s qua bng r p c a mnh. Con i khn l ng c t larves trng sAo c a n r

ng ba ng tr

cng t t

ng

ii i

Ti khng ph

i th zn qu
347

V sao th c ho ?
Nguy n Lin

Khng

, m u n c trn gi y nh ng nm 60, 11cm x20cm

348

Thng ging nm 1997, nh ng ngn ko b m t trong cn nh s 7 ph V L i l n u tin c m ra b i nh ng bn tay khc khng ph i Tr n D n. Cng v i J Jo cx, Ma s ch, Th 63-64, Nh ng ng t - Nh ng c t n, Con Tr ng, 177 hng ca, Th khng l i - My khng l i, Thin thanh - 77 - Ngy ngy, nh ng ng i thn c a Tr n D n cn tm th y r t nhi u tranh v v k h a n m r i rc gi a th mini v cc ghi chp d i d ng nh t k th. Chng h u nh u c th c hi n b ng nh ng ch t li u n s: gi y c a s tay v n bn gi r th i v mu th a t cng vi c t nh mu m Tr n D n th ng lm nh ng nm 60, 70 ki m s ng. Tranh v giai o n nh ng nm 60 c a Tr n D n l nh ng tranh h u hnh. Nhng khng chp l i ci m ng nhn th y, theo l i t th c, m trnh b y l i cch nhn th gi i c a ng. Cch nhn ny t p h p nh ng c p quan h i l p thu n tu thi gic, gi a tc ph m v th c t , gi a nhi u y u t c b n trong m t tc ph m h i ho . Hy xem cc tranh v c a Tr n D n, chng u h t s c gi n d , b ng pha m u c a ng khng c lin h no v i nh ng m u s c chi chang r c r c a x nhi t i. ng ngh m t gam m u tr m l nh, i khi n s c, i khi bi n i kn o xung quanh nhi u m u xm r t khc nhau. Th nhng b ng m u khim t n d u dng c a ng l i i ng c v i nh ng ng nt r t cch i u, m nh m v kh ng nh, v i nhi u ng cong l n cho nh ng b c c n gi n, v v i nhi u ng th ng u n l p y m t tranh cho nh ng b c c ph c t p. Nh ng chi ti t lm nn s ph c t p ny khng bao gi l nh ng v t cv l i t bn ngoi nh l hoa, bnh tr, con mo, ho c bn ho c gh nh nhi u ho s khc, m chnh l s bi n ho c a ng nt thu n ty. Nh ng c p mu thu n ny lm ng i xem ng c nhin khng t tr c tranh v c a Tr n D n, v khng bi t nh

349

tnh chng nh th no: vui hay bu n, yu hay ght, thng minh hay ngy th, h u tnh hay v , kho lo hay v ng v ? Kh c th tin r ng chng khng ph i l tranh v c a m t ho s chuyn nghi p. V s thnh th c trong nt bt, trong cch t m u lm sao l i d ng c ch t li u gi y x p, trong cch s d ng nh ng kho ng tr ng, trong cch t c nh nhau v cng nhau nh ng m ng m u xa nhau v ch t: m n ho c th, nh n ho c x p Tranh c a ng quay lng l i v i m thu t Vi t Nam chnh th ng, v ng hn n ti p n i vo cole de Paris c a nh ng th p nin u th k 20. Cu c hnh trnh ring l v b m t c a ng trong h i ho cng c th chia x nh ng quan i m t o hnh c a Nghim, Lin, Phi, Sng, nh ng ci tn t i ng ngoi n n h i h x h i ch ngha Vi t Nam th i y. Kh c th hnh dung n i m t nh th v nh ng tranh ny, v th c ra tr ng phi h i ho c a Paris k trn lo i b cc tnh ch t khc nh vn h c, tn gio . Tr n D n lo i tr th kh i tranh v c a ng l v nh v y. Nhng ng c l i, khi n v i th, ng l ra ng i h s trong th. T cch a nh ng kho ng tr ng vo Nh t nh th ng, Bi th Vi t B c, ng c khng t trng l p v i con ng c a Maakovski: nh th Nga t ng n v i h i h tr c khi n v i th, v chnh ng i ho s trong Maakovski ngh hnh th c th b c thang cho th. T cch a m u s c vo C ng t nh: Ti m t tn n l / Ti l n m t u Th i gian l p i l p l i nh ng chi u nh nhauNhng m qu ng tr ng sng xu ng t luTi n b bm rnh c ng/ Ti vy m nh tr i trong vng n c c ng u ng hng Song l m t m sao chi u n ch ng i ho s l n t c nh th trong nh ng b c chn dung ph n , v i
e


350

&

nh ng ng nt y ng u h ng, t do v phng tng. Ng i ho s y lm kh tm ngay c nh th, v b c hnh ho thi u cn i:

Em di man d i Em di qun che Em di t ti Em di qun cn Em di b i r i Em di v t i Em di - kh tm ... i y

o n th trn c trch t g m nh ng tm ki m v v p c th nhi u hn l v p c tnh hay n i tm. Ng i ph n c a giai o n ny t ch i s cn i, m t tiu chu n c a th m m c i n. Tnh t di c nh c b y l n lin ti p m t m t cng khai nh n m nh tnh khng hi ha c a c th nhn v t n nhng m t khc, l i t o nn v quy n r r t g i c m, r t hi n i m Tr n D n khng ng n ng i g i tn l ci p:
ng l em khng nn i len m v Tri n lm v n hoa la th Anatomie l h i chao ! Ngn chn th ng l ! ... Mng non phi l Em mang ch c nng b t ...

Khng c d u v t c a cc c gi bn hoa hu tao nh sang tr ng m cc b c th y m thu t ng Dng l i. Khng c d u v t c a cc n cng nhn, o du kch, thnh qu c a hi n th c X h i ch ngha. Cng khng cn d u v t c a h i h a L p th khi n Tr n D n ph i thuyn chuy n cng tc, nm 1950, kh i nhm Sng . Ph n trong tranh Tr n D n b c l r t nhi u nh ng

351

p!

c i m d nh n th y: ki u tc, cch ng i, nt m t v c m... D ng nh ng lun tm cch ph ci tr tnh, l l t trong h i h a v th: nh ng s i tc c ng, lng my to, c p mi r ng, ci mi l ch, khun m t mo m, ci c to b, i i qu kh , i vai to r ng nh vai n ng Xem tranh ng, c th ng nh ng nm 60, ng i ta b qua nh ng bn khon thng th ng: y l ai, c quan h nh th no v i tc gi , bi u t ng cho ci g, ti n n nh ng suy ngh mang tnh ngh thu t thu n khi t : ng l i con ng i v th gi i nh th no?

C th ni, Tr n D n, th v h a th ng c m i quan h kh tng ng. N u nh ng nm 70, 80 Tr n D n b l i sau lng T p th 63-64, Ma s ch, J Jo cx n v i Th khng l iMy khng l i, th c b n, 36 th di, T M dng sao th ng cng b t u m t giai o n m i trong h i h a: tranh c hnh nh ng ch cho tranh khng hnh. . C th g i nh ng trang ho ny l trang th cng c. C th m c c trm trang h a nh v y. C nh ng quy n s t u n cu i bao g m nh ng con ch c v , c tr thnh k hi u, nh ng k hi u tr thnh ch , nh ng cu th c v trong nhi u tr t t m i v i s tham gia c a cc ng cong, ng th ng, cc d u ph y, d u ch m phng i nh nh ng con sinh linh nh b, lm thnh nh ng bi th, ho c nh ng b c tranh khng th xc nh c th lo i. Khi Tr n D n g i ch l con ch , ch c ch n ph i c s chia s ki n gi a nh th v h i ho . Con ch chnh l nh ng c th s ng, hon ton c th nhn th y c, ng i ho s l y lm i t ng sng tc cho mnh. Ecole de Paris l i di n m thu t phng Ty cu i cng n c Vi t Nam tr c cch m ng. Sau trong nhi u ch c nm di khng th tm c

352

'

&

'

"

nh ng thng tin v ngh thu t th gi i n a. Khng ai mi n b c Vi t Nam hi u r ng h i ho th gi i sau Paris khng cn n thu n l m t lnh v c th gic, h i ho i ra kh i ph m vi c a hnh v m u, m r ng c a ti p n cc th lo i ngh thu t khc, cc tnh ch t khc t nhi u b mn nh k thu t, chnh tr , khoa h c, x h i Cu c hnh trnh chung c a th v h nt b n thn m t mnh Tr n D n v tnh mang gi tr ng i. D ng nh ng cng c m th y n lc ph i t gi cole de Paris . D ng nh vi c trao cho h i ho nh ng tnh ch t m i ph i l m t t t y u c a l ch s m thu t, khng ch c pht hi n ra nh ng trung tm ngh thu t th gi i, m c nh ng c nhn c c sang trang s ng trong nh ng vng ngho i, c m v n v c l p. Nhng Tr n D n, khng ch h i ho m th cng c ng m r ng c a n nh ng tnh ch t th gic c a ngh thu t t o hnh. Ni cch khc, c Th c H cng c ng xo i ci bin gi i tr ng t n v kh khn, cng gia nh p m t ci tn chung, cng kh khn, cng nguy hi m cho ng i sng t o, l n ng i th ng th c. Ci tn y l Ngh Thu t.

2003

353

354

PH N III
Vn thu khng

355

Thng i ! Trong tr ng thu ngy th ! Th chi c thuy n con theo dng c ng ch y !

1960

356

III.1

s b i
1973 - 1989

357

au lng s b i ... nh ng b c th khng g i

(Tr n D n, 1987)

Tr n Tr ng V
Nm 1993 ti c c l n u Paul Auster qua b n d ch ti ng Php Linvention de la solitude . Cu n ti u thuy t mang nhi u t s , nh t k v h i k. Sau khi cha ng m t, nh vn tr l i cn h ni gia nh ng s ng nhi u nm tr c, ng i l i trong phng ring c a cha, nh n ra r ng ng khng bi t g nhi u v cha ng, l c tm nh ng v t c, g n h i qu kh , hi u

358

hn v con ng i ny. Th i y, h s ng ngay c nh nhau, trong cng m t cn h , nhng m i ng i trong phng c a mnh, nhng khng c nh ng chia s thn thi t. V n i c n c a m i ng i qu l n. Cu c tm ki m qu kh c a nh vn l i ko di kho ng cch c a h . Nh ng s ki n n t qu kh m i lc m t thm c th th hnh nh cha ng ngy cng m nh t, n lc d ng nh cha ng cha bao gi t n t i trong cu c i c a ng.

Nm 1997, b ti, nh th Tr n D n m t t i H N i. Ph i i nhi u th i gian sau ti m i c m th y s n sng m l i di c o c a ng. Nhng khng ph i v i hy v ng c xch l i g n v i ng hn, khng ph i hi u ng hn. Cng khng ph i v s m t ng. Ti khng th s s c nh trong vn h c. Quan h ch t h p c a chng ti cha bao gi sng gi cho php ti l a ch n ph n ring t nh t trong hng trm b n th o v tnh ph t nhi u ch k d nhin khi n ti, m t cch t m th ng nh t, ch gi l i nh ng g lin quan n con ng i Tr n D n, v nh th Tr n D n. T t c nh ng s nh t k c a ng u cn nguyn v n, n i li n nh ng nm nh ng thng, rng r t nm 1954 t i 1989. N u nh nh ng s tay u mang t a Ghi v t, c th gip ti c l i c nh t k c a m t ng i b , m t ng i ch ng, m t ng i yu, thng qua nh ng s ki n th ng nh t th t nm 1973 nh ng s nh t k tr thnh nh ng s th v t nm 1979 l nh ng s b i ho c v b i. Khng cn nh ng chuy n i th ng, c th em k l i cho m t ai cung c p b m t v cc nhn v t c th t ho c lm t n thng danh d c a m t vi ng i. Khng cn cch no khc l ph i c cu c i c a ng b ng vn h c.

359

Nhng m t l n n a tnh ch k c a lng hi u l i cho php ti c x p tr vo di c o m t ph n r t l n c a nh ng s th v s b i ny. l khi nh th vi t l i nh ng suy ngh ch ng cho c a ng v m t cu n sch, m t o n trch, m t tc gi , m t bu i ni chuy n vn h c, m t ki n tri t h c ho c Ph t h c, ho c Kinh d ch, trong nh ng php chnh t c a ring ng, i khi trong nh ng k hi u th gic cha ai c th gi i m c. Ti ch c th l y ra nh ng cu th ho c bi th n m r i rc kh p ni trong ba mi t s tay-nh t k vn h c c a ng, nh nh ng h t b i trong mun vn cn ma b i.

TI v CHO TI
N u nh cc nhn v t xng TI c a Nh t nh th ng, C ng t nh, Bi th Vi t B c , J jo cx, Ma s chc th g i ng i c lin t ng t i Tr n D n th ch TI c a cc s b i c kh ng nh l tc gi khi ng g i chng l journal sauvage, l nh t k anti-t s . Ph n t s khng c ngha khng c t s , m tri l i t s l m t trong nh ng v tr trung tm c a nh t k. Khng c t s th lm sao ph n c t s ? Nhng nh t k theo ki u Tr n D n l i v t kh i m i gi i h n c a t s , tr thnh VN H C. T s b ph n b i b i chnh nh th v vn h c khng bao gi thu c s h u c a m t ng i. Ch TI c a ng, t s th n s b i, khng dng lm i tho i. Nh ng h i tho i vn h c c bnh l i trong nh t k th ng khng c ch TI. R t kh tm th y y nh ng i t nhn xng m ng i Vi t a dng nh v tr, ng c p c a nhau, v t thi v i nhau. Khi thu t l i m t cu c ni

360

chuy n ba ng i di su t c m t cu n s th (1976) ng b t th ny:

M t hm, v h i, v th ng v ph t, nh m i hm v v v mi: BNG : C khi c n m t travail symbolique ? I: CT : BNG : Khng, khng, m i thi t , lm qui g ? nh ! Khng ? Lm qui g, travail thorique ?

(Bng = Tr n D n. i = ng nh Hng. Ct = on Chc : ch thch c a ttv). Khng th y ai xng danh c . V nh ng trang tho i di nh th i c gi i m, ch ngay t nh ng ci tn ng i. Nhng ti khng ngh t t c nh ng c tho i ny u ch n thu n l nh ng ghi chp? M l m t hnh th c c a vn lu n? N u c ch TI trong nh ng tranh lu n ny th l nh ng cu trch th c a ng, l y l i t chnh nh ng trang khc c a nh t k. TI c a s th c a s b i l ch dnh ring cho t s , v cho th. TI khng th ng chung v i m t ng i no khc. TI bo tr c m t c th c c. C th d ng l i chn dung v cu c i c a ng i xng TI, m t cch hon ch nh, t lc sinh t i khi ch t, thng qua r t nhi u ch TI nh th ny:
Ti chn rau t n tr i sao. (S th 1973) Ti ch ng ph i t binh qu t. (S b i 1979) Ti leo nhi u ng c t c i n. (S b i 1979) Ti khng bao gi h v i ch si Ch m t t i ny h ch ng th tha ti. (S b i 1982) Ch t i, ti v n m t ng . (S b i 1988)

361

TI bao gi cng ng o ng , y kh phch, nhng cng khng t mu thu n, khng t d n v t, khng km ph c t p. Nh ng cu c g p g trong vn chng Vi t Nam th ng xuyn ch cho ti lm quen v i nh ng ci ti o c nh ng n c , ho c d ch u nh m t v anh hng khng c th t. t th y u c ai dm t mnh bn c nh qu t, v tr , nhn lo i, chn tr i, ci ch t, v sao bay, ho c t i nh t th cng dm ng g n ch si, su b , nh t TI c a s b i khng bao gi cn i cng m t ci tn c th , d ch l m t a ch nh Ti ph Sinh T c a nm 1955. Cng v i th i gian ph Sinh T b c ra kh i cu c i nh th, ra kh i b n hnh chnh thnh ph H N i, ba mi hai nm sau ng vi t : Ti s ng hai chn tr i m t tr i honh t, m t tr i sao bay ? Ch TI c a s b i th ng xuyn c t cng v i nh ng y u t tch c c, lun thay i, lun chuy n ng, khng kch th c: chn tr i, chn my, gi, ma, cc v sao. ng n r t nhi u chn tr i bi t r ng m i thay i chn tr i/ m t thay i nhn sinh, bo tr c m ma ti : hm y- l ch su chn tr i, l ch su chn my . V cng th nh n r ng ng m i ngy thay o m y chn my. V cc chn tr i cng i ng c nhau lm sao. N u c m t lc no ng ni: m t chn tr i ti m nh ng chn my, n u c m t lc no ng phn nn: nh ng gi pht v ng chn my ? bao nhiu l p h ng khng v a, th cng nhi u khi chn tr i l i lm ng th t v ng: b n c ng ch y t i chn tr i ? khng b ? khng b ? v t v m t canh cnh chim bao. Ch TI c v b t bi n, nhng pha sau lc no cng hi n r m t con ng i, cng au, cng m, cng bu n, cng n , cng hy v ng, cng n i lo n. V ci au y, con b nh y khng cn n m

362

trong khun kh nh ng t s c a ng i ghi nh t k, khng cn l ci au v t ch t i th ng:

Ti m ton ti f cy ng n lc ma l l m (S th 1973) Nhng au au. Ti l i au r i. Zng th bi t khng ? Nhng ni lm g ? ti ch bi t au thi ? (S b i 1982) Ti au m i ng i l m t v n ? m i ng i chn s ng - m t chn my ? (S b i 1988) Ti au ti th th vn t x ny ln. (S b i 1988)

hoa tr i sao v tn hi u l .

R i c m t l n, ng ni v h nh phc, nhng khng c ch TI, v b n thn h nh phc cng kh khn th no : Thi i nh ng h nh phc - qu n i may s n! gi y dp - ng s n! S ? C ? H nh phc ch ng mua cng ti-may m c-s n ? nh ng si lip sch ch ng v acoc s jo khoa ca m th t h (S th k k 1976) Ho c nh ng pht hi m hoi nh th ny cng c k l i theo cch vi t r t ring c a ng :
Ti c ngho u, trng sao l ng li ng. v tr sao bay. Ti di a l c a c a

My phi d ng d c kh p chn tr i. Hng h a c a ti, kho no ch a xu ? h c i (S b i 1979) l i cho ai gi ? T ng t ng my, l c

363

Nhng c khi TI tr thnh CHO TI. C p quan h ti cho ai v ai cho ti c m t trong th ng t th i C ng t nh, ch ng bao gi c tr l i. CHO TI th c ra l ci v l m trong TI khng th hi u c, l ci khng th m TI khao kht, l nh ng tnh th m TI khng th y l i ra. N u nh TI c m t th ng tr c su t cu c i th c a ng, th CHO TI l i ch t p trung nh ng th i gian nh t nh, c v ng bng, c h i ng :
sao l i cho ti qu cho l. qun cha qun m . qun ngy h i. qun ch m ng. c i xin. chn c t. tang ch ng khng cho ti v . tang x... ngy chong bng x . cho ti d i Ta. c

v qu M . to lao gi c tr ng pho pho... sao l i cho ti nhi u xng s ng th ? tr c quy n khng bi t lom khom ? (S b i 1979) Ai xu t ti n m t cho ti ? (S b i 1982) cho ti ng i f li ng sn ga ? (S b i 1989) khi ? ga khi c a lng? b m khi

Ch TI ki m i m b n thn cng m t th i i bu n r u c a C ng t nh nm 1960 n nh ng s b i khng cn x p cng v i th i i c a ng n a. TI nh ng nm tm mi t ch i bn ngoi :

Nhn lo i- ti khng chi v i cc anh n a Vn no anh cng n jan (S b i 1982)

364

Bi t bao nhm ch TI KHNG ny c s d ng TI c quay v v i TI. N u quan h TI v TI cn nhi u hoi nghi trong C ng t nh khi ng vi t ti c ti lm g, th t i nh ng s b i cu i quan h ny l i c v m m hn :
Ti r ti i vo c a kh d n, d ng siu l m pht ng v t d dng (S b i 1987) Ti b c l ng bn ti khng m t hai- m v n b c cho n lc- say nu (S b i 1988) Ti r vo f l ng. u

Ng i c cng c th hi u c r ng con ng t TI n TI u ph i ch khp l i trong c n, m l k t qu c a r t nhi u nm lao ng: T ti t i mnh? v n l tr ng chinh..? m y ai i h t l trnh? n a ng ri r ng sinh linh? (S b i 1987). Ng i c cng c th c l gi i v sao ch TI c a th mini 1988 v a kho m nh, v a au n, l i v a kiu hnh, n m lng:
Ti khc nh ng chn tr i khng c ng i bay L i khc nh ng ng i bay khng c chn tr i

C th y l m t trong nh ng l do v sao nh ng bi th ng n v c c ng n , b t u t cc s th 1973 i khi ch c nh s th t , ph n nhi u ch c g i l nh ng bi th l , ph i i n nm 1988 nh ng bi th ng n m i c g i l th mini .

365

TH v KHCH TH
Khi c b ti vi t tc ph m l b n g c, i l b n sao (S b i 1988) ti cho r ng hai mi ba nm s ng c nh ng ti m i ch h c thu c b n sao c a ng. B n sao ny cng khng tr n v n. Ti khng c cng b ti tm nm cu i c a ng. Sau khi ng m t, b n sao ny d n d n c thay th b ng m t ci g khc, m t ci g m cho n t n by gi ti v n khng dm kh ng nh c ph i l TH c a ng, l di c o c a ng. Ti v n mu n lm sao gi l i c b n sao y, d ch l b n sao, d n khng hon thi n. Nhng n u cu c Nhng n u cu c vi t? i ng c ng em t ng cho TH? i ng chnh l m t tc ph m khng c

Tuy nhin ti khng mu n bn khon tm hi u v l do g cu c s ng gia nh v nh ng thng tr m c a x h i khng c tham gia tr c ti p vo nh t k c a ng t 1973. ng cn c m t m i n khc v cng ring t, m i n v n i theo ng t Bi th Vi t B c, t Nh t nh th ng, t C ng t nh:
Ti nh c l i h a cha xong. C l i nguy n cha tr n. C cu th cn trn tr ni tim- th l tr r c a nh ng k nh ti. (S th 1976) Th l thu c ch a cho ta, b nh s ng. Ch ng b nh g u, ch m i b nh s ng. Khng th, l y j ch a ch y jp dm ta ? (S th 1975)

366

Th v i ti nh tn gio khng nh th ch . Ch ng tng s ? ti v n ch t ch . Th l m ng s ng, l l l ch th t

-khng gio n Bay-on i ti.

(S b i 1988)

M i n c a ng l TH. M c d TI c a s th s b i c ng em t ng h t cho TH v n c nh ng lc ng n ng i TH tch ra kh i TI cng gi ng nh t m x p l i nh ng tnh b n tuy th m thi t nhng l i t d ch u c a h ,. Nh ng lc y ng hi u r ng: Th v th, tuy t i. H v b t c g khc, d cao qu m y, th s ch ng cn l th. V v y, th khn th v chim gi ch ng h n. Nh ng th tnh, th chnh tr , b t k tnh t no, u v ngha, v i ti. (S b i 1988). V TH khng c TI l p t c v t b m i rng bu c v gi i h n, c a ngn t v kch c , c nh th chim ng ng t xa, v cng say sa :
Th l ci thm th m. (S b i 1988) C m t vng th tn g i khng l i. (S b i 1988) Vng m vng t c a vng th. (S b i 1984)

Tuy nhin, vi c phi th ng ch ng i phi th ng, c nh th m i c th (S b i 1984), nh th c ng g i l ng i th, thi s v khch th. KHCH TH mang nhi u trng l p v i con ng i Tr n D n, c hai cng b l c t i qu t, v ng quan st KHCH TH v i nhi u thng xt. B n thn ng l ng i chn rau t n tr i sao, b n thn ng cn xa l qu qu t, c th c m thng v i v khch l c, ni nhng khng r v i ai:

367

Khch th ch ng thch g qu r i ! T i nghi p !

t. Anh l c hnh tinh (S th 1975)

Trong cng m t s th, ng g p nh ng con ng cng bi t c m, g p m t sn ga im l ng tr ng, g p nh ng v sao bi t l y ny h v ai, g p khch th nhng khng bao gi , v bao gi , khch th c ch , trong huyn no a d-ng i. ng trch : Trng m t tr i u u ch ng chi u. Vo ch no l ch khch th au. Trong nh ng s th v s b i sau ny khng th y KHCH TH quay tr l i qu t n a. KHCH TH gi ng nh m t cu c vi ng thm khng l i, n t m t vng th khng l i, v v i vng khp l i. Ch c Tr n D n, v nh th, v ng i th v n cn y. Hnh nh KHCH TH t i nghi p c thay th b ng nh ng nh th l i tr n th , m nh m hn, nh ng nh th bao gi cng m trn s c ng i, ngoi kh nng ng i, v t i u ki n ng i (S b i 1984). B n nm sau khi g p KHCH TH ng vi t :
Thi s l g ? ng i ch t hai bung tay v n y sao. m p

V m t nm sau n a :
T t th tay m p y sao ? ng i y khng ch t.

n th i gian lm th mini 1988 nh th c a ng c lc khng cn mang bng dng c a ng i khch th im l ng v thi s y kht v ng, m gai gc kh ch u: M i nh th mang m t a ng c. khng ai ng i chung s ng n i v i nh th . Nhng nhi u khi nh th y l i i th ng bi t bao, v ngay ci i th ng l i ngh ch l n t m th ng. Ti khng th m m c i c tr c

368

nh ng bng hoa khng c r c n c hoa, b i bi th chnh l quan ni m c a ng v TH v NH TH:

ng i th khng r c n c hoa ln nh ng bng hoa mnh tr ng.

Cn con ng i Tr n D n, nhn v t TI, c th thu x p cho ng m t cu c s ng ho thu n v i nh th trong ng ? C hai th c ra cng chia s m t s ph n, cng s ng ngoi ra x h i, cng khng ch p nh n v khng c ch p nh n, b i c b n thn v x h i. C hai cng chung m t s m nh TH, lm sao xy m t t p th l ph m t nh t (S th 1974). V ph i chng t t c h , nh th, ng i th, thi s, khch th, v nhn v t ti u mang m t ci tn Tr n D n ? u l Tr n D n nh ng giy pht khc nhau, hy v ng ho c th t v ng, y u u i hay l c quan, d ch l l c quan en ? Bi k ch l n b t u khi con ng i TI c a ng m t lc no cng ho thn thnh nh th ?

CH

v NGHA. BN NY v BN KIA

Khng ph i ng u nhin m thi quen ng i i trong kh u ng t CH ln tr c NGHA, BN NY r i m i n BN KIA. Khi ni m v kho ng cch a l khng gy nhi u tranh ci, v s h p l y hon ton c th c th ho c. L ng nhin l g n r i m i n xa. Th t ny l b t bi n, khng th ph nh n. Nhng khi b c vo lnh v c ngh thu t thi quen nh v c a CH v NGHA l i th ng xuyn b nh m l n, th t c a chng lun b xo tr n, m i th i, m i n n vn ho. Cng chng khi ng tr c m t tc ph m h i ho th ng i hi u ngay l p t c ci ny mu n ni g, khi nghe m t bi ht th ng phn nn khng nghe c h t l i, khi c vn h c th ng ch

369

c NGHA m qun CH , ho c kh hn m t cht th NGHA ln tr c CH .

Ngay trong hng ng nh ng ng i lm ngh thu t v ph bnh ngh thu t quan h CH v NGHA ny cng quay trn nh chong chng g p gi, gi chi u no quay chi u y. Cha k n nh ng tho hi p gi a h v cng chng. Th m nh ng bi gi i thi u bnh lu n tc ph m, NGHA bao gi cng c phng to nhi u l n, d gi i thch hn, v cng d hi u hn. Thi x u ny tr nn qu ph bi n, n m c i v i ph n ng c NGHA khng c CH l m t t p qun, t hn n a l m t nguyn t c b t di b t d ch. n m c ch c n ngh thi t l p l i v tr c a CH v NGHA theo ng nh trong thi quen ni, khng h l m t pht hi n thng minh no, snh ngang c m t cu c cch tn l n. Khi Tr n D n vi t : ai ch c m t cc v sao (S th 1976), m t ng i khc cng c th vi t : Ti anh no c dng c m c kh nng ti nng phng ti n tro ln c t n cc v sao t t chng i y ! . Cu th hai ngha, r rng m ch l c, nhng l i ng c a m i t ng t ng, v m t h t m i s c m nh. Khi ng vi t : H c vu oan m t tr i ng (S th 1976), ti khng th hnh dung c ai y c th vi t n i cu vn th hai c th mang cng m t ngha. Cu th qu n s, CH no cng d hi u, m ton b cu th l i m ra r t nhi u NGHA, r t nhi u lin t ng, hnh nh, m thanh. Cu th c v d lm, nhng khng th thm ho c b t CH c a n, khng th thay i ch c a chng. V trn h t, cu th l m t kinh ng c. M t kinh ng c l i ch a nhi u kinh ng c khc. T h n m t tr i, t m t tr i n m t tr i ng , t vu oan m t tr i n vu oan m t tr i ng v

370

m t tr i ng r rng l m t hnh nh th gic. Ti c hnh dung th y m t m t tr i vng v cng oai v n m ng nh m t con ng i, th thi, ch ng m ng m , ch ng lo l ng. Nhng ti b l a, hnh nh c a ti ch l o nh, v bi t u m t tr i l i khng ng , ng b vu oan. Ng i nhi u t ng t ng hn c th i t cu th n nh ng thn ph n ng i, nh ng s ph n oan nghi t. Ng i nhi u kh nng t ng h p hn c th ngh n nh ng m ng l i suy ngh, v n l i suy ngh. Nhng h khng bi t r ng chnh nh ng con CH ny cho h ham mu n c ti p t c gi i ngha nh ng g cn gi u ng sau cu th. Bi n gi u su. Tr i gi u r ng. Ch gi u ngha (S th 1976) l nh v y. Nhng ti khng c nh gi CH c a s b i l i BN NY, NGHA c a th c g i sang BN KIA m c d c lc ng vi t : ng vi t ci g khng rm r m bn kia , m c d bn kia ? ai r i cng n - bn ny ? ai r i cng qua (S b i 1983). Ti khng ngh c gi i tm bin gi i c a CH v NGHA nh c th l y ph n tr ng m phn chia a ph n c a BN NY v i BN KIA. Th c ra BN NY v BN KIA c a nh ng s nh t k khng c Tr n D n s d ng cho khng gian ho c a l. Nhng ti xin c t chng song song v i ci s ng v ci ch t. Khi vi t v s s ng v s ch t ng t chng vo m t quan h , nh g i v i v , nh d ng v th , nh t s v m u s . BN NY v BN KIA c nh th th ng xuyn n thm. Nhng v i hai thi : i v i BN NY :

371

S ng ? Eo i s ng ? Xa nay. T s ng m y ai v ? (S b i 1988)

Cn v i BN KIA:
Cng ch t ti cng - b t t Eo i Ch t v n khng yn. (S b i 1988)

C hai bi th mini u dng ch Eo i, nhng n u Eo i u, m c k t gi a hai ch s ng, c v i nhanh hn th Eo i sau, ri vo trong kho ng tr ng, l i ko di hn. Ch th nh t v a i km ch s ng, v a t ch i ch s ng. Ch th hai khng dnh cho ch t, m cho ch b t t . C hai bi u c vi t t xo t , cu bc cu, l ng ngha l ng ngha. S ng m y ai v l c m t v l v ng c i. Ng i ta hay ni: T ch t m y ai v , cng hay an i: Ch t l yn thn. Ng i i cng m y ai khng thch b t t ? Cn nh th, ng kinh t m s s ng l n s b t t , ch khng h s ci ch t. Hai bi th qu ng n nhng ch a r t nhi u suy ngh v m tr n c cu c i c a ng, v nh th trong ng. Nh ng con CH c a Tr n D n nh v y ph i l nh ng t n t i a, nhng ng th i ph i em v ci , ci , ci , ph nh n ngay c nh ng g ng v a m i vi t, ch khng th l nh ng . CH no vo tay ng u tr thnh TH. ng ch trng con CH t n lm NGHA. Nhi u ng i, k c b n b ng, sau ny lun ni v CON CH , nhng ph n ng l i a ra nh ng so snh l c , i lo i nh: nh ng con ch l p lnh trong tay ng, nh ng con ch gi ng nh n g con chim chi p g i m , theo ti l xuyn t c Tr n D n.

372

&

L i v n ni v BN NY v BN KIA, nhng b t u t ch b ng lng. y l bi th ng n c l p y b i nm l n b ng lng:

b ng lng s ng - b ng lng qu chi c l - heo may. b ng lng ch t? khng b ng lng h t. i chi c l vng trong bt ngt cn khn. (S b i 1987) t? b ng lng lm

Nm l n khng l n no gi ng l n no, nh vo nm v tr khc nhau. S s ng c gi i ngha l qu t, qu t tr v chi c l trong gi ng. Ch b ng lng do v y c nh d n l i, nhng thm c th hn. Gi ng nh ba chi c h p l ng nhau nhng ch b ng lng th ba l i tiu di t nh ng hoi bo l n ban u. S s ng nh l i thnh chi c l heo may. Ch b ng lng th t l m t nghi v n. Ch th nm b ph nh n. R i qu b t ng , ngay sau ch h t, khng gian c m r ng n nao lng. Chi c l ma ng c mang m u vng, c t trong ci v cng, c nh th chim ng ng n ph i b t th t ln thn ph c. Chi c l c a BN NY v BN KIA m i khc nhau lm sao! V ci bt ngt cn khn c l chnh l vng th thm th m ngy no? Cho nn BN NY v BN KIA khng ch n thu n nh ti mu n gi i ngha l hai th gi i s ng v ch t, m chnh l hai vng th, m t vng y nguy hi m, m t vng lm ng thng nh khn ngui. Ti ch mong sao c c t m h chi u a ti vo vng th c a nh th. khng cn b ng day d t khi c trong s b i c a ng: S ng t i hm nay, b ng nh qu. S c nh . Day d t nh bn kia. Ni ch ng ng h khng s l ng.

373

khng cn bn khon v i cu h i c a ng: B t t lm g? n u ph i mi mi s ng u hiu. c th yn tm c nh ng: Hy m u i i vo bng t i.

S b i CU I
Ti khng t h i, khi l c tm di c o, u l nh ng dng vi t cu i c a b ti? Ti b t u b ng nh ng tc ph m n m, l nh ng tr ng ca, nh ng t p th hon ch nh, nh ng ti u thuy t, tranh v v th v khng c l i m ng g i l Th c b n, r i nh ng t p th c l i m ng l i g i l Th khng l i. B n nm sau khi ng m t, ti m i c nh ng s th v s b i. Ti ngh thu x p cho mnh bnh tnh c nh t k c a ng i khc. Ti c ba mi t s tay, khng theo trnh t , khng hi u h t, khng nh h t, v khng bi t ti c nh ng dng vi t cu i c a ng t lc no. Ti khng th t ng t ng c nh t k c a i ng ch m h t vo ng qung th i gian ti r i xa H N i, cu i nm 1989. Ti khng mu n ngh r ng cu c ra i kh n n v nh c nh c a ti lm ki t s c ton b cn nh nm ng i c a chng ti, khi n b ti ph i t x p cnh l i, khng mu n bay n a. Ti khng c thin h ng vn h c c th g n h i qu kh , ho c khng c n li ra xa kh i cu c i b ti nh Paul Auster b tr n vo Linvention de la solitude. Ti khng tm c nh ng trang vi t sau 1989. Nm 1987, cng v i th i i m i pht ng b i t ng b th Nguy n Vn Linh, v i nh ng h a h n c a h i nh vn, v i s ph c h i h i t ch cho nh ng nh vn b b ra kh i lng vn chnh th ng ba mi nm tr c, ng vo Hu v Si Gn. Nh ng s

374

b i 1987, 1988 ny trn y th mini v ch d n th, v i mun vn chn tr i, chn my. Nhng r t nhanh, ng hi u khng c i m i no c . V Si Gn m ng xa cch t nm mi nm, gi m i g p l i, khng cho ng. Sau t t c nh ng s ki n ny ng tr v H N i. y l qung th i gian ng vi t: b n c ng ch y t i chn tr i? khng b? khng b? v t v m t canh cnh chim bao. Nm 1989 b t u, v th t k l , y l trang s b i duy nh t c ghi ngy thng, n m l n vo trong nh ng trang cu i c a s b i 1988:
Ngy 23 thng 1 nm 89, t c ngy mng 10 Ch p Thn. Dng 89. m v n ch a sang trang K T . th i gian chu v n tiu sm ti ch ng mu n mang sang g c . N i bu n ga cu i cn nguyn.

S 1988 h t trang, ng sang s m i. y m i l cu n nh t k cu i cng c a ng, s b i 1989. ng b t u nh th ny:

Canh b c giao th a thua cng c? i au thi cch r rng

R i c nh ng bi th mini:
tia m t chim bao ng t ngo quanh th . Ng i v bang c c bu n khng? c nhn bang m i bu n nh khi. T m lng ga cu i l ng nh m? ng ba en? ng ba en? s v t khng n? ai khc?

ng ba tim?

375

V r t nhi u ch CU I, cha bao gi cng t t p l i nh th ny:

hoa soi? hoa si. hoa si. hoa khi ? ga cu i c a lng. tim cu i? hai bn chn cu i? y r i ph cu i khc i thi tu i cu i? hai bn chn cu i v n ra i.

x g khi khi - cu i

bay

i? my cu i c a lng?

con m t cu i v n chong chong? tu i cu i? ga cu i c a lng. Nghe ht thng hoa

m t trang khc, l chnh ng ng ch ng g y ngoi ph . Ngoi ng ba ph hay ng ba tim? y chnh l hnh nh ng m ai bi t ng u nh n ra. y cng chnh l m t ng gi t p t nh trong m t ng i i, trong con m t tr con, b tr con tru. Khng th c m t cch bnh th n c:
ng ba tim - t ng ba tu i - t n ng ba? ng

gi ho? ng ko? ti iu ng gi ho? khng iu ng gi ko? ti iu ng j ko! ti iu ng j ho!

Nhng r i nh ng day d t c a ng l i nhanh chng nh ng ch cho m t ma thu r t xanh v m t cn ma m ng g p t h i Nh t nh th ng, t h i C ng t nh:

cho ti ng i f khi? ga khi c a lng? b m khi i ng i

li ng sn ga? t u khi. chung nhau mu tu i khi? u d m t khi chim bao. my bay? chung k ny. m t khi cho ai? khi? ma r t xa m thu r t xanh. m t khi th

376

Ti khng cho r ng m t ma thu r t xanh c th ng l i ton b nh ng sng tc c a ng. Ti v n bi t khng bao gi ng b ng lng v i nh ng g ng lm. Khng hi m khi ng t trch mnh: tu i 60 r i? khng vi t n i m t cu th? Anh 60 r i ch ng c qu? Cho d i v i ng ghi tr nn m t hnh ph t (1958) ng v n ti p t c vi t nh ng b c th khng g i cho nh ng s tay, nh ng au lng s b i. Ph i lu l m ti m i tm l i c trong s b i 1988, khi ng ni v th mini, nh ng dng ch sau: ti thch vi t ci cha bi t, m c cc ng vi t ci bi t. 90 c hon thnh khng? c thnh cng khng m t i? Ti t ti i khng ph i ch i l n ci cha bi t ci kh - th m ch ci b t kh thu ht v m u i ti. D u v t nh b ny cho php ti t cu h i c ph i ng t chu n b cho mnh ngy ng c a b n mi su nm ghi nh t k t m t nm tr c? C ph i nh ng nm sau 89, ng khng cn mu n nh y qua bng c a mnh? C ph i ng c linh c m khng lnh v ci m i, v b nh t t s c p i tr nh v s minh m n c a ng nm nm cu i i ? C ph i ng hu ton b ph n sau c a s b i tay khng m i sang BN KIA. Nh ng v n ni: Ti ch ng mu n mang sang g c . N i bu n ga cu i cn nguyn.

Paris thng 4 nm 2003

377

378

1973 1974 S th

xy m t t p th l ph m t nh t

379

m
Ti m ton - ti ph cy

ng n lc ma l l m hoa tr i sao v tn hi u l .

1
Ti chn rau l b u tr i sao xa th m y ni khng ph ph ng khng ch ba ch ng ng ngang ng d c tu b xe pho cng khng. t n

2
Ti - m t ng i chuyn thch nh ng gi ln nh ng cnh bu m bt ngt by gi ti n m li t n a ng i b t ng nh k mi ng h tr c c a nh ti gi th i d t du.

380

3
i nh ng i m tinh anh g i l nh t nguy t trn cao l ng lo i nhn gian d i l mun v sinh linh lun l c - m t cn khn.

4
T t c trng sao bn kia cng d ng hng ngy Thm m t nh n cho cc ng xm u hiu Thm bt canh ngon cho mm cm ngho c a ng i tu i tc Thi i nh ng m i ho m i huy n nh ng ao c cha c xong l it t Tr c c a nh ti gi th i. u im t t.

381

Nm m i
Nm m i i my s m i nh th no ? my ng m i i bi trn di n t v chc t ng ng m i iu toa bi bc l y dm ngy xong l i c c nhn nheo nh ci c. C hn ci mo tha l i ch tha i. H i nm m i ! hy m i c ra sao th m i thnh th t. b

Qu
N u nh qu d cn ma eo

t ma
t xm

cng c n anh ti p xc trong veo khc c v o kho yo t yo ng khoo.

382

ng m
ng m t th di nhi m hnh tinh ng m t lo bu n tch bo. ng nui h i h n trong ng i

nu i ti c cng khng ngui. ng nui ai on trong ng i

thm mu n cng khng ngui.

Bu n nhi t

Bu n nh chi c nh n kim cng trn ngn tay xc ch t My m l nh n ng tr i sao nhi t Thi em i ng m t cng i v t nh chi u t. i

383

Ma

Tr ma mi d i mi hin m t m i thnh f ho hon Nh ma lng mi bi nho th nh ch nh t t ph di m t nt khot nh ng chm arpeze ma bi nh c hn h t caxtanhet h t x t l t x t nh ng h t ma u i nhau nh nh ng n t nh c t u khc i tho i c a ma l m b m cu i tu n

Ti ng ph x r r m nh m t c u nguy n l n t dng.

384

1975 S th

Heo may. Chia tay. Em v khng ph - heo may

385

Sao l i cho ti qu ti g n

a t i ch ? bao j

ti g

cho

xong ? Sao l i cho ti m t tan nt nhn l ! ti hn n bao xong ? Sao l i cho ti m chn fa ? c h n b c l i h t n chong ?

386

Thu tr n gian
m chn pha. Ngy chn ngha. V v xa - chi u l a x a. L la ta - ch tr i u th au. ng ngo nh l i i chn. G p m t sn ga im l ng tr ng - khng bao gi ! v khng bao gi no ? khch th c ch , trong huyn a d-ng i? ng sau. Con ng in v t s o u ch ng chi u, vo ch a - gi la khch

l . Trng m t no l ch

KHCH TH CH NG THCH G QU

T.

ANH L C HNH TINH R I ! T I NGHI P !

H i qu
Trn kia n n th p cc v sao. c n thi t N--Y- bi t l y ny h v ai?

t
t sao y ph i cho ai

y! M t m tr i sao ch l -Y N--Y -Y

387

L i

m th m trng sao. L i n ng nn s m t i. L i t ... ai bi t ngu n

nh ng ng i b t h p tc qu cn c a h . Ai a ti

n ch ny? Bn kia tr i bn ny tr i

u. Tr i no cng m t mu su. Ch no cng m t ngh n ngo khn ngui. Ai cng c hnh tinh v tr u bu n b qu. Ai b t ho - m a c u m t

ch ng ch ng b ng gang ... phong c nh loi ng i khng ng i kh i n i l i ca. phi bu n r u? Anh bi n?

nh m nh hong hn c mi qu hay khng?

t? Ai b t anh sn ca s

Th t c g l s

Ti v n s ng ch ng kh u ph n yu, khng kh u ph n m ng. Ai chia ph n thu n vt Anh c a, cho ta. a u ... s ng, b c hai c a s ng. S ng b ng yu,

b ng m ng, b ng th. R i lc g p nhau, tr n gian ... h i qu

v tr . Kinh v tuy n cxmic. Ta cng n l i thu t, b n mnh eo c th ma b ng sng gi mng qu nh l nh ... C nh ng con ng cng bi t c m. Th k cn ng, loi ng i i l i. Cng

m t th o. Sao cn khua kho ng l m chim bao? M t c p - thin cu c ny.

CHN CI NGH

GY S

CH . CN M I A C U.

QUAN TM: KHNG H P TC

388

Th o v lu n
1. L m ! N u ng ph n g, 2. L m. N u ng anh c th trn qu lm g, hay c b n t. t h t b i, l i c th

ni KHNG-X

m nh danh qu

x y ra m t ci g, hn l h t b i. 3. Ng i ta th y ti ci v v i ai? Ai ph i lm vi c v i nh ng ai. ? Ai ci? Ci g? i n Nh ng ci v, v khng-ci v, tr n gian. Bi t ai t v n u? Qui chi u vo u, m ci? 4. Vn minh hi n gi nh r i ! tm th n, ang sang trang, nh Xza di: m nh ko binh v t sng Rubicng, th t th

5. Hy tr h t khc c i cho cc v ng trng c ... 6. M i ng i mang trong mnh 1 v tr c nh t. m t d n, th m ch tan v tr th t ny, khng bi t tho ni m tho hi p n m c nh t v song ... ch v tho hi p, m y. V th c, ci ti hi p, nhn nh ng, hay m i i u kh n qu n

giao ko. N khng li 1 milimet, 1 micrn. Khi t t c c a con ng i, m mi tn ch l i theo h ng cng kh n qu n thm, kh n qu n hn, kh n qu n khng c ng ra. Con ng t o: tho hi p, ni ch t bao ti nng, thin ti, nh tri t, nh tr , m i nh... Thi cng ng th o lu n n a, v i trng sao. a ti, ngh s, v

389

Nm lu th a
J n ng ln. Fa tm quen. M t b m sen. Mi trn. i tho i im. im. en. Bng ti ghen. Ho chm len. Cnh tem. en. Mi u tin. J m

Bt len.

N n en. Tm im. Fa tm im. Ho ti ghen. M t tr i en. Ngi Bl i. J c tr i im. Cu rt bt j m nh ti ghen. S o ng Ma hong lin. Bng l u in. Mi xanh tin. B t bo i. Tc li n. Chn tr i Bl i. Nrn phi. o ng h phi. Th ng c i tr i. M t i. B t sao ci. bung en. V t chn quen. en. Mi u

ri. Thuy n bi. Ki n trc phn

i. Ma khng l i. V n

li. Lu th a b c ngi. Tinh khi my. L l bay. J ngi trong thi. L i. Bi mi. Ph ng vi. Ma phi. Paradiz khi. Trng i. L ch k. Ma ri ri.

Sao vu quy. Thnh uy nghi. L m l ch k. Cie khi. Psycanaliz con i. Ch p th. Bng thu. Ma chu vi. Ch nh t chu k. Pha gc. lm li. Pian Phi. Mi dia. L k. a ka. tia. Sng thia. Thnh khuya. B L l si. 1 con si. huy t duy. N gh. T t c u ch. H p qu. N

si. Bn kia t duy. Ga ghi. T l. F ng . Tr i ch. F ng en t duy. Une nuit. i phi. en bia. Pha tia. . K thu t k.

Bn kia chia. Kh u ph n ch u ra. Hoa lia. V a h khe. B i ch. Bng

Lao c u qua bn kia. C ng n c c u k. Khi lia thia. Ma thia tia hoa lia. Con tm si. Nuni gh. B n chu vi. Sng mi. Usi uini. T duy tvi. Nm chu chi li. M mini. T n nng xu t nhi m k. K. Chim bao hoa l. Con li nuy. Vo thnh nuit. F ng nue. Pizzicati con pluie ma nue mini pluie.

390

C u

n chim bao? Sao lao xao. Ngao ngao. Sng ao o. Ho

thao thao. Mi cao. Dao su. Mu thu. Ma lao ao. Quen phao. Nho tay. Vay sao. chi u. Siu yu. Mi niu. Liu iu. Nhi u nga. Tha

ma. Hm qua ga gaz. Laxaca. Klaoxao. V ng h . R tu n. Ng n ch . M t n. Th n. L n m . Trng m r . Ng tu n ng h ng h

th n. V n v ng i. C i ng . Th li m. Xim y phi. Nghi. Ng r v ng h . Thg j . Kh ! ng h .

ngy. By

kh. Bn c u m . Qu bn c u r . Ton c u ch . ac um .

391

1976 S th

392

ng V ts

bng h t l i trong s

xanh. L

long lanh.

xanh. Thuy n chnh. L s

xanh. An Dng

Vng i RU thnh b i c .

Ri ri l m t. L m t. L hai ri. M t. L m t. Mai m t lo. ng sng. Vng l m t. M T. C T ng h t . N CH T. H t nhin - hoa hm qua. Ng ba ga - m

thin ma. C

th

ma. Fa la tha. vn ban

tra. K chua.

m st m nh trng tha. Canh c i tr i

Lo cm ngn ngn nh c nh ng i my tr ng qua. Tn sao ci. Ng ba tr i ng i. m a d ng i. Th ng

Gi ma b nh tr i. S ng - b nh ng i. N c my tri - ch l b nh s ng ng i ngi ma ng i. y m thi. Bng sao ci ng di. Chung chi u li. My du h i a l khc c i. Nn tr i.

B nh i b nh h i h i. n on 3 nm r i. Lu luy n lc chia fi. B nh ch hnh ai khc. Chia tay v i a d ng i. Nh nhau vi cu ny. Bao lu sao v n tu i bng hong. Ngh m s ng ai hnh ? Chim bao s c sng m t. Khng ph i ch d i m con ng i m i lm m i cho su b c khot. My tr ng u i nhau.

393

Ti

th y chn tr i h

- c a c i. i thay

ng th i ang s a

nguy c vn ho mass mdia - nh ng ki n th c tvi k ch ph bnh. Ti so n ln th y ng. L nh k nh hnh l, v, gi y t ,

bal. V c m t tm tnh j l ng.

Ti

th y m t chn tr i h

c a c i. Ng c len. hoa. C

Khng kh m t ng t l . Nh ng Juliet v Citron bng l n. Nh ng lu i bng long gi nh ng phng trnh m m ng.

Ti c l i h a cha xong. C l i nguy n cha tr n. C cu th cn trn tr ni tim. Th l tr r c a nh ng k nh ti.

Th

j i kh

. Chim bao l bng b t h

c a

ng i.

n lc th p nh ng MI N XA trong m i

con ng i. Th p nh ng kinh v ni ng i kh c kho i. Ni cu th trn tr bng n khuya.

Anh hy th t v ng h n qu v i t t c

t. Khng cn g thu

ht y n ti c, d c tnh, c a c i. Qua r i ma xun m i loi hoa. Sao anh l m chim bao ? ? Khng c lm sao b t y l y th a hy v ng th

ai chong th u sng ng ba - ng i ?

Ai ki n trc tr i sao long lanh. Mun thu i ib t

y nh ? nh l m t x khn d xong m - m t

m t y.

ng m t phng trnh.

394

ai

c m sao tr i. y ny d m di - trn

d ng i - y ny xa v i - d chong i - thi - rong chi qu

khc Bl i - ra khi ng tri o o no - l ng-

hnh tinh bi - tinh t l y c a xa v i -

c t u l o x o - th m th u bn kia vo huyn no bn ng i.

B o r ng sao

u b n thin h - nh ng con tu

C x M x m ng du xa. Nhng v tr ch no l b n u. 76 ng v n khng b - m tinh t l y gi a h v - t ng s b khng ch m nh t ng sinh linh cng v y. Khng n ch ng ni i. Nh ng tc ngha li t - Nam to B c

ti - g i l ni, l ng i, l qu u, Marx, Jupiter.

Z c mi

u thng.

n d l nh

tr ng a

u ng

m n i ng h i

mi n sng. Dng th ng.

f ng. T ng

t ng sng. Lu ng lu ng sng -

Gi c

ng m m c i v i k ch b n m mng. Chi u

ng - m ng thu khng. Ma quanh dn d t h t ph . My tr ng s nh en. H t n thu n .

i ti ghp t ngo, v

v ngha th ? Tay chn ng u nguyn t c no n. . B tr i

m t m t s

ma v v pha. B x h i b t

395

B qua sa m c thng ngy ... C ch t vi trm sa m c. Cng thu v c lng go n c m thi. Nhng i i ch quay nhn v t mu sau chn.

G i kht khao v

a ch xa xm. Ti cng tc ch ng h j ng i nhn ngang

- l ng nhn sinh. M y lt lo l ng ? Sao khng n sng l ng c ng ? Lao ph m: hoa t gh. Cho nn: l v ng. N ng ph . Em v

tch bo ho thanh nam n h ng j ng t m.

Thu 1976
Cu i thu i. Vng l i ph . Cao p tnh hu ng s t ng xa. L l trnh snh. K thu t d hng. M nh m i. Cu c ch l a cha by xo. Nh k l o d a o ho ng xa. hnh sa m c u lu bu mi t

t tranh. Ma m nh

gi a lng. M i m t v n nhn lng xt thng.

C BNG NG I NO

ANG NP D I CHN

MY. C NG I NP D I CHN MY. Tch bo fa. Ng t 100 ngy bn kia chn my - phi a tr n

ng h g y. L bay. Khng jan heo may y. Th ng c i tr i.

396

Heo may gy gy loi thoi ngy ngy. Bo ry. Chn t ng my - l hnh gy.

Am tm th m th m. Sao ln t ng t ng. Am tm an thn. Sao ln di m di m. Khc d li n. Lu ng huy n. Trng da thanh tuy n. Chn su i huy n. tim. ng h d kim. H i m i m. thuy n. H t li n en tuy n. Am en. Sao quen. Ng a l

b n da chim. Sao ln

14 bi th r t ng n
V tuy
n a nhn v kinh tuy n ho

M t vng trng Qu n m t Sao anh l t v t m t ?

Qu

t u

Anh au

ch no ?

V t thng ngn d m l nh.

Th

j i t ci chn u ...

ko ui h

ch kn m t ph n ba.

397

ka ang s ng l ma cc ng ba

m no cng xa x sao sa gi tha ng i,

My bi

t khng ?

t i nghi p Harlem vng. Anh th p chm tinh no ? en. vng. tr ng. .

Ti bi

t v t thng ngn

a l.

Hy kinh f h t th j i ny i Chu vi li.

Ai s

n tr i sao l th ?

sao no cng a- n-y chung thn.

Ai gi

s tr i tai c th ?

a d vng eo c gi ma.

398

AI CH C M T CC V SAO ?

Bi
ch

n gi u su - tr i gi u r ng gi u ngha. Khng thch

nh ng th ng s ng d .

nh s ng v n t

ch a v

m:

CHIM BAO.

Ph

kho thn ma

In hnh vng m c n c L p l khe l d c To cnh xanh nt mc Th m nh i ng xo c Kho thn ma ...

a l tr ng vng en ni no keo b n nh t ? anh v xa x c m

399

VU OAN M T TR I NG

400

1977 1978 S th

401

i k

thc sinh l m nhi t

i I?

qua bao ch

xuy n bu n. m

nh khng my - by th y qu -

ti ng g bu n hn ti ng RA

Ti v n KHC QU. KHC X . Ti tam bch d nin ti x Bng heo may. Ti i trong m ngy.

ch

khc ngy.

Khng my. M

Bn kia nguyn l th vui ti ch ng th th vui g n a. Hay th vui i khng a ch l i ?

ng c u dao tr i r i ... my m s m th t t ng. C ng gi. Trong th b ng . Ng i k kh. Tha th n ng l a cho h. Rt cho ng. Hc cho t jc. Tha cho th tnh nhn tnh. SAO C NG MI. BI T U CON S CHO TI CHN NG T ?

Ai b t t i cc v sao m no sao cng

y nh ?

th p. Thu canh ti v n t i ngn cao bng nhn gian. M t th v n khng m t php - ti v n b ng vai. Tha th a u thng.

Bng ma i bng l u i dung tha a u.

402

Bng ma. i bng l u ti bng l a u.

Ngay. M..y.

y. V n. L. Khng.

Di. V n. Khng. My. Di. Kil. V. . S . Khng. My.

Ngy. Ngy.. Di kil v m....y.y.y. L . a. u. c t a s . Khng

i. Ma. i. L u.

Khng lm ng i nh ng h n h d i g c cy du.

Ai i. V l ng tr ng ng ng ng ng t ac u u ?

Ngy nh t xui theo ngy nh t nh nh ng ngi sao cho khng ng ng qu b i h ng: b n iv k s V ngy thay v ...

403

1979 S b i

404

TI CH NG PH I T BINH QU ti c ngho no ch a xu

T ?

u, trng sao l ng li ng. my phi ? h v tr sao bay. ti di l i cho al c ac ac i

d ng d c kh p chn tr i. Hng h a c a ti, kho ai gi ? t ng t ng my, l c ti cht tm con s

c a ma. ti khng ch n

con s c a thnh cng - c a tnh ton r ng bao v ng trng c ? c u nguy n bao k

nh t th c ? i nh ng trang nghim nguy t th c nh ng chm sao y ny. AI LAU MUN M T L TON C U ? ng b m t ki p c l bao ? Sao no m c - sao

no tn ? v ai ? V g sao tn sao m c? th i gian ba o no. y ti, con m t t m. G p m t ngi sao

t l , m t ngi sao khc tr m ngm. Ngi sao th

z qu

tz

t.

a c u l t v t. nh ng ch tuy n

l t nh t. ni m vui v l c th ng t. ngi sao st. C t n cao gt. ngy ngt. ti ng ni b t

SAO CN BY BI N MI TR I LAM ? ng i m ng du d bu i sng, l i b khc. th khc bu i chi u. M i th c d y neo ta, m t b n t u t l ch

nm. ch nh t. Ny, n

405

m t thu khng l ng gi. ti ti sinh trong n c bn kia. Ni ch ng ng h

m t tia nhn. S ng t i hm nay, b ng nh qu. s c nh . day d t nh khng s l ng. Hy m th t lu. gi i ny, tha th cho n. Hy th p t t l i

sng m i chm sao c ! C

nh ng v sao

THUA, S , V T NHAU V I CON ZR ? ng ph ma, nh ng d u chn a. ho h t ngoi th i mnh. T i ti. n, li n cho m t Eva, li u l ng. Cho nn khc! bao ban cng n c ?

thng tu n. V l m ki p. v i ring ti, ti khng ch g h t. ti t i

Cha thng A am c c n thm cho khc bao nhiu Julit, c

m t b c t ng gi tri. Th ng LEO TRO - tro u my m xem s v t ? kh i b chnh mnh

qua vai b n thn? v t qua bng mnh - leo ln chnh che khu t mnh nhn.

AI BU N. LI N BU N NG I KHC ? T t i. Khng chi u. a ch l i nh t nh t mi xoa

Cn r t t hoa, r t t chim ca. tuy v y nhi u

NG C A GI A CH NG M T CU

406

bu i sa c qu

t - d trng m d

n chong. m p

Thi s l g ? ng i ch t hai tay bung v n CH T m t THI NHN.

y sao - ng i m t - gi th i - khng t t - ci

TH

GI I HM NAY TH T R T BU N

ti ki p tr c t i g th nh ? Sao c qu hng th t r t bu n sao c qu hng chn thi s ? Sao c qu hng b nh nh t cu ng. Sao l i cho ti nhi u Pp t th ? t u ng qua

vi n. Sao l i cho ti nhi u Pp t th ? Sao l i cho ti bu n ch tuy n ? ti c t i g ki p tr c. Sao l i cho ti bu n vi n ? Sao l i cho ti qu cho l - qun cha qun m c t - tang ch ng khng tang x. -

qun ngy h i - qun ch m ng - c i xin - chn

V N M T CI G TING TI C KHI R I QU nh t qu ti - bu n - nh t hon c u. sao bu n b th ? qu n a

T ANH ? t hm nay k -

m trong th

m g cha gy - sang canh. Tr n tr c qu anh sao v n sng - ci c ci c nh) u anh v n trong veo. c nh c ngu (nhn

u trong veo gi a s

407

ti m i b n chu du vng quanh th

gi i. ch ng c

u bu n b ng qu ti. Bu n Sahara cn c c ph

o. Bu n Ba Lan c nh c Vc-s-va. Bu n B-linh B-linh. Bu n H-li-t l bu n xi n. Bu n ng T u cng c ngu n bu n. c duyn do i m sang canh. Bu n qu ti g Pa-ris bu n sng m i. Bu n B c Kinh b n Bnh. Bu n

cn c . Th gi i bu n. n a m r i trong th k . y g gy ch ng gy. canh h n c m t bu n ai pht i. vnh vi n ch ng sang canh ...

Bu n ch ng bu n nm bu n thng. Bu n lun c

ng bu n ny khng bu n cn bu n i ng qua n t i chu bu n di. t t t t ch ng

c . Bu n

Chn khng tr

ng A b Z - t

ai - khng tha d bng hoa. S i c . i quanh th

ng i bu n phng bt th chi. Ti

gi i. Bu n i nhn c nh th gian ny.

Bu n g o. Bu n khng ho / nhi u ho - bu n h t m. Bu n NPi. Bu n thng 5. Bu n nm qua Marin Bad. Bu n qu n b t ngy. Bu n vung ch m i th t - ng n ng. 10 o Goulag. Bu n - cho nh th ng. Bu n c ng knh en. Bu n c a s - 20 bu n ! Bu n khng t ng v nh t - H ng S ch l ch. Bu n gi c

- v t- mi tn - ra thng ny -

- nh ng i m t c p. u ng i. bu n phi u

Bu n bobo - m ba que - m s n - c c ong m t cn g o

ng - tiu chu n - m chnh - x phng

qu h nm ng i / m t bnh.

408

ng k ba su md bu n. Bu n tc di. Bu n loe. Bu n lot. Bu n rch. c Ci s ng c m hn ch k nh l n - ng c - Bikini. khng bu n n. ng i / i i. ch t /

khn xong. m c k t kh p pha:

s ng. Lm / khng lm. Nh n / t

ch i. Ch u / b t

ph c. Ni / im. thu n nh ng l ng nan khn gi i. i - tr cha t ng. m t ci bu n (ngn nm c m t) i tr i t p trung th gi i. Nh. Ph . Tr ng.

X ng. C quan. Dy thp gai kh p. Tr i kh p. C v n hoa. R p. Qun tr. Hi u n. Ngy h i. Tr i v lin-tr i. Lc nhc. ti kh t t cho ta th j i. Mn u. m chy. Chy. ai cho m i l a tr i ny. Ai d p m chy th gi i. vn minh chy. Tnh. B n. Ng i yu. Ng i thn. Chy tu t. H ng h c u h a khn xong. nhu c u tr gi. choai l ng l n x h i. Cho nn chi. B I NH.

con B I NH. Th ng. ng. Th m ng gi b i nh. Khng ai cn c chez soi. Th no. Th no. khng ai cn nh. ai cng lang thang. con b hem. Cho nn chi B I NH.

th gi i v ng tanh. Ai h u trch tr i th ny. hon cn dy thp gai. Nh ng nh n c cai ng c. quan ch c ng c t i - ng qu n tr i i. ta thng ng l m. ng cn kh qu t nhn.

AI XU T B N NHI U

M TH

NH ?

409

Mi m t lam l ti m n. ti vay cng. ng khc em i l cay cung n tr thng. ng l m. Ti mu n b bi nm ngy t m tru ng ngy. i nh ng tr i mi ti. i tay ng. vai h . T t c a em ph i vo c th ti. k ni m khng

BAO TI NG S M la

NGHE l courbette. vn

courbettrature-littrature

chng lom khom. bao nin d m t ku i ku i. ch

a z ng i.

ru i. B hnh canh c i pha.

cho ti v d i TA. c ngy trong bng x . Cho ti v qu M . to lao gi c TR NG pho pho. nh ng phn t c u. khng vnh c u m i ph du s ngha-non sens. ti s hi n lm g. thng kh cho ai. Sao l i t thnh khngch s ng m t ph n giy y - vnh

cho ti nhi u xng s ng th ? tr c QUY N khng bi t lom khom ? ti m m t th ch i. tuy n m t con ng-khng-d nn- u-h t. ti thin

t t i m t l c

a khng ng i. m t tinh c u t t. u tu ng sao t t i m t ha bnh

gi i ch t. m t ngha trang t m c tua rua em xa tc cy du. ti i i a ch . m t chn tr i

h. m t hnh tinh v ng. ti

sa. M t cn gc h t n chong l i.

410

L I L KHNG-L I. TH-KHNG-L I R T C L I. I KHI NHI U a z ngy. i. a

vo m t mi n ma mi mi. Ma xa My m a z tr i. M t tr ng a z tri. Tri-tri. Anh bi t t i sao cha ? mi mi tua rua l m mn tuyn ma t i th ph t i. K h quen. b y.

a z ma. Tu n

a z ma. Ti ng tr ng khua khua. a z chy. mi l ch

L I M T MA THU TI NG TR NG ti leo nhi u ng c t c h u ng i n. trang bi b i bao t tm th n. Trang n n c ch c S A

trang trang t m i EN hn.

gi y tr ng qu. TR NG qu.

Cy bng th huy t m t ch u x x Tr i ti lam. LAM con Tr ng. TR NG v n cha v h ch ? Con tr ng b c i tr ng. TR NG i m n n l lng

l Ph bng ho EN. hn. J

heo may. Khng gi. khng ma. khng b i.

n n i ch mu m i

n n i ch bng t c

n m i TM hn. Th i

hanh kh -

m t chn tr i ch v i m t que dim. VI T. M T CCH CH T T N H NG

411

ng m thao lo m t tr i thao lo sao. Thnh f thao lo n. C t n m. hi u thu c. ng t. y. nghn sau d u qua Nghn nin tr c ti qua

n a. V n ng t. hi u thu c. c t n m. khng gi. khngAI I. V i-thay. a l b y nh y.

L NG TR NG ?

54 kilmt hoa nin. 54 kilmt j ti j ng xa qu m i tu i gi. v t m i t giam t t kho ng cch. j chuyn v t ng c. M i bin thy. tr i Bnh bn-kia. ti no ng tu i m khng ng j. v phc tm h n nh lam mu Bnh nh. gi v hm

s m tm lam hn. Nh nh. nh qu. Cn nh nh t

ng j. M mi p xc cn g.

J BAO GI ng xa c a

CNG NH

NG-XA

ng xa. ai bi t l c thao c a gi.

Bao gi cng t i c ng xa. Sao ti n ng n nh ? i m t gi-th i-khng-t t.

Sao l m m t-gi-th i-khng-t t. Con s no l nh ? bu t tuy t fm tr n ? Con s

no im hn thc ? im hn im l ng ? - Cho ti ? ti mu n th p 1 vng sao v ch. V cng. V d ng. V c u. ti th p m t vng sao v s . V

412

tm. v v . V sinh. ti th p m t vng sao v t i. V u. V cu i. V danh. ti th p m t tr i sao v . V t. V t . V t . ti th p m t tr i sao v s . V s. V sch. V b . ti th p m t tr i sao v b . V mu v tnh v mi. V x . V qu. V s c . ti th p m t tr i sao khng ch. Khng nm khng thng. Khng ngy. ti th p m t tr i sao khng sng . khng xanh. Khng long lanh. ti th p m t tri sao khng k Khng cu. c. Ch ng t khng t n. Khng nhc Ch l sao. Ai th p tr i sao v l i. V hng v tr t t . V phng. ti th p dng sao khng c php. khng can khng ph y. ch l sao. Ai th p tr i sao ngi th Kh ng. V ngi. V minh. V j. ti th p nh n c. 1 chi u. ngi sao y-ny. khng tn. khng mu n. Khng thm. Ai th p tr i sao ngn ng b . 79 ngi. 1 ngi. 1 ngu si. Ti th p ng sao loe 79 fa. 79 c, khng qu khng y. nh . Ch t khng l i. Ai th p tr i sao v d ng

hoa. ti th p dng sao

u khng cu i. Ch l sao.

Khng cng. Cng kh ng. Ai th p tr i sao nhao y. Khng ca khng nh c. ti th p dng sao khng xn xao. Khng Lo Vi t. Khng th p cao.

B i n i. My qua. Ni no bao j Anh n ng tnh my n c th ? N TH C I V CH. N FO SNG NI

cng l by j .

C I M I ANH !

413

1980 1981 S b i

414

TI M T

A CH TI. TH

I CH NG T I

sinh ti lm g / ti khng h p grammaire no c / sinh ti c grammaire cho t t c / t l khng c l / zut cho ti / ti khng thch m i grammaire qu n i may s n / v d m t ngy ti l i KHNG / ai cng c ngy / ngy c a mnh / ti khng c ngy no h t ? / b t cng ny. Ti ki n ai y / khng ai s ki n cho ai / t t c u mu n i ki n m / khng quan ta. khng lu t. Cng khng php nh. ti s ng ? hay ti tri ? khng ai tr ng i u b n ngi p ln tri. qu c u l i ti c . M i

ti khng h p m i ci g . M sinh ti r i. ti h t ch u n i nh ng con tr -kinh t .

ng v t kinh t . chnh

ng v t ng i m i ng i hng - ng i

csmic. Lm ng i - l i khng mu n lm ng i. Cho nn ti ch n T M. TI TRI VO V K NG K ti i. ch n 1 s m nh khng th ng. Th y. By j xt x y ti

nh ng vi c tr n ti lm. th

tr i By j th

chia cho ti 1 ngi t m nh khng ch n t ti y. By j zo th fn x y h i ti qu qu t. t i. ti xong vi c

th ng. Ti y. Th

ngim x

i. ti xong f n

415

qu

t ... th

y. Th . by j

n x . Quy t

n ti i.

TI KHNG IN

N V I TI. MAY M N QU

hm nay chi ti 1 lt

ng. 7 kil cay. 10 m t

tr i r. 100 hnh tinh ch t. ti khng tr th l i h 1 cu th ? Ti khng m chiu h nh fc. H nh fc c n chi nhi u th k ? 1 t ru. 1 h t ct sa m c. Khng g v n bt ngt kht khao - v n x c xo th - v n k c ch ch . ti ng i dsert. u, y canh su. Ch y di m t v t

hy chi vi n cho ti thng xt n t n o ngy t. khi kh p th Th ng th nhai nh ch . c nh ng bnh minh m c

bi tm

s ng nhai nhau.

t hun. M t bnh minh

bu n d y gi a chi u hm. M t n i bu n ngn nm c m t. Hm nay chuy n t ti qua ngy no. tu n. Nin hi u ? TR I CU I THU R I RT U ?

anh c

m th

m t d u ph y vn ph m x h i. nguy hn. ng h ng

Vu t ru hm xm cn

Th l ngy T T-C A LNG. V n

416

xuyn, ng i ta ni. ch n cch ni kh cy vng l. ti ni a

ng h ng xuyn ti ni. thnh. nt ni sng.

a l y. By j sm h i sao y.

TI V N VI T CI G TI CH NG-BI T . lm g i v n zng cmic nh ng x

ma l a. 3 b i 5 b i j a sng lng h ng h thin h lai lng h ng h nh t nguy t? lm j b n m t m tr i sao t z khc via . lm j my vn c u g b i b p tro tr i xm x xm x n ? lm j j tr n tr c l hng cy b x tc bng t i ? ni ux lm j ch m nh n z n z mu quan san L ng ? i v thu -y-n--y

i t i v chung v n -y-n--y ?

lm j th ? S ng ? ch t ? 3 xa x n - lm tnh xa x ch t ? lm j khi t t c 1/3 ? i nh ng ? Th no ? nh ng u tin -

lm j. Hy thi z

nguyn l d u ti n. Nh t tin. tr c tin

tin - z n tin - thanh tin xui nh m i nh. lm j nhi nha nhi nhc b c t ti n v n nh ng

l t v t khi ci

l n l i kho mi ng b t m m.

Sng khng ku x t. Xo.

417

AI CNG C NH NG G AI AI

U C

ai cng c lc ng t lc bi / ring ti khng c. C ngy c chn ng m thi.

y mi ng za l a ngy ngy teo nh mi. M i ng i cng teo theo. nh b l i. Teo theo.

TI M T I

Y TI U TH.

ANG

NG KIA. TRN NO C

KIA. D I N

TI

M I CH

HAI M T

EN NGN L

NH TI V N NG NG I

THNG TAY TRONG CH

B I

418

12 THNG NM TH TU T. 6 gi i khc. v LNH NH v n nh t i T Fc

T, 19 THNG T NHM i ... i la, con bi t, h.

QUAY T. B n b n khc. on

(Tr n d n. L trc z v ng, t

t . Hong c m. Trc lm.

vi n E khc ra. Zng t ng. Vv)

13 nh p quan 8 j sng 14 Vn i n. Thi th , hy ng bn kir ... C xe tang ... ch n thng h u v v hnh. Thng tch hnh chm m t c Thng tch. Hnh chm. S ng ngh n ti ng. En sourdine hn nm ... b t o. i ... ton t u. Tutti-tut xe tang. Xe tang. yn. T M ... h n h ... m t f

BAO J

T T C

QUN ANH ?

419

420

1982 S b i

421

TI KHNG BAO GI M T T I NY H

H V I CH SI CH THA TI. k qu t. ti cn chia cho ti / 5 canh -

CH NG TH

ti gh s nh ng anh n no ng

tr . ti cn thao lo. Ho qu canh su des chimres au del de la 6e veille. C nh ng con Ho no match Ho cu i k . ti cn tr ti cn i v i ma qu . C chia cho ti au u nh t c

nh ng ma qu no hung d ti thch nh ng

nh t nm canh. i vai, c i

n ng v n c

mnh, gnh vc m t ki n, m t gi c m. ti mu n nh ng g ti ch ng mu n ch / l thay i / khi - ch-im b-a-o ti th di 7000 nm - tho t ng i mi? s p 2000 / khng

l vnh vi n c

TI

NH TH BY GI

NHI M K QU XT X TI I

T.

T T C

ai gi

tha kha bn kia ? ngn hng ti ai qu n

l ? ti k sc th no ? ai xu t ti n m t cho ti ? t t i thi nh ng v sao khng ng c tu nng th c t ng l

th u sng. Nh ng v sao 5 buji 2-3 buji nh ng v sao b t x ng. sao ? long lanh m

422

ng tha th

cho ti n u m t chi u no y u

u i.

Ti t t ti i trong dn nh c y n-y cc v sao. ng i m ti v i vng khi cha th u sng.

KHNG AI

V SAO T T ? anh c dm c i vai, c cu c i, gnh vc m t

ki n, m t cu th ? m t m i khi tr n Ph

xu t chn my ?

- ng i ta l i nh c t i ng i tm v n tr chi - ng i ta v n

chi thua Ph

nh c t i ng i-chi-thua

ng i bu n k

m i tr chi - k

ngang k

d c k

ng i chi thua ch p b y ci th i. Vn c thua v n c hoi nm

canh ? c vn c thua thu ho ch b i h ng ? m t gi c chim bao m t gi c / ng m t tr i - khng tru b Ngn h ch ng b ng m t i t c m t

s i m t chi u l nh chn ng l, v n.

n c i ru ng ng bn chn a nm xa

423

u ng m t v sao l Sao y ra i tr c khi g gy sng C ng i l ng l ng ai bi t trn kia trong khuya s a so n va li ?

Nhn Lo i - ti khng chi v i cc anh n a VN NO ANH CNG N GIAN ? ng i cc ng i v

LO QU PH I LN THIN

NG

M T MNH / H T S C M T MNH. ti au. Ti l i au r i - anh bi t khng ? ti h mi mi cc anh nhai gan mnh u - khng ph i eo gai i

ph i Promtho - m t c th m y. nhng thi ? au -

thnh ? ti c m t ci

khng th t lng bu c b ng - m t

u ch u - ch hi sanh ? / ti khng hi sanh cho

au - ti l i

au r i. Zng th

bi t au

khng ? nhng ni

lm g ? ti ch bi t

NG I TA JEO MNH VO H V anh tm m t ngha Quyn Sinh. M t ngha cho anh. m/zng ti c kh p h p ngi anh ? u ngha y T anh. ZO.

424

Camus ni -b t quy t khng v

bn bao trong

-lo l ng-tr hon i

m t hm Camus li t

phn vn h u du

bi t

u Camus nh con

Stoique - khng thch m t Quyn Sinh qu ng co tai ti ng b ng m t Quyn Sinh th m l ng-kn o-tc d t n vi hn. v c vi gi t

hai mi nm sau Camus tr

n c m t T M khc mnh. Ngh g. N u khng ph i d t khot Quyn Sinh l n n a. l n ny d t khot h n. cht l t. khng v v . h n. Khng bao gi

CH

NO T M CNG B V CH NH C L GI M T

R I M T HM - L BU I CHI U CHNG TRNH /NH M ng i sau

T M C TANG AU ngoi v mun tr c

kh coi v n m t tr ng i ... ti v ng ti h u c ngy. i lt jy ni t b i mnh - g p - mnh khng mu n ni nng chi. ti t i m t chi u nhi u. k hoang l-iu. cu i k hoang liu.

vn minh l n lo. ti khc cn ma nhi u. Khc c

425

TI CHA MU N KH C T ti khng th ng v t z zng qu lu

J C TR xin t tu i th . c i

T b ng an. T th vui tr n t c f . ti khng n gh j i. ti ch bi t tr y ny 5 canh. N nham nh nh n c. ti s ng z u bn kia 2000 ... / v n k c ch tc ngi ... th di ng v t t ng trng thi. TI CH NG L TA ? TA L TI ? TA L TI...? TI CH NG L TA...?

NGU SI MI NG NGU M MI NG NGU SI MI NG NGU I MI NG

vng m g y khc z ti n nh ng n rr ...

m ... t b m ... nh ng c 1 ng i qua

on thm c c mu n j ?

y ... khng r qu hng. Tu i. Ku c t ch ... ngay d u chn in tuy t ch ng cn. Ln l u ... c i s i trong hang ... hn o n ... c m t ng i qua ng i y f i l - anh? y... t 300 k c ... c n j u rau ... khuy ng

Sao khng C N ng i y f i l ti ? ti c m c c m d b n m t tr i t H p m ... ... ti c nh s ... n trng- huy n n xanh c Icar ... k c

mu i thu ... b n cng c canh g. m no cng d h i ng n

ngy ngy. Ti c v a 3. ti c l n 5 ...

ngy ... ti khng thi t y n h i t ... hoa

426

M ng c n

N NH T

T N TH

n t - ng c n

lm chi ? t m nh ng nhn

lo i c - hoa - n - bi n ti yu nhn lo i n m . ti su x u h t ngn ti m th c ... en tim. M XU NG QU D I R N. CHI C Y M SLIP Y.

t t c hy nh l t t c ? o thm ci ngi lm j? M I J TR U S C MI QU T.

VI T
VI T NH XA NGAY CI MNH V A Vi t th no m t xa t . m nh A RA. xa nhau. cu l ng

bc cu. ngha phn vn l ng ngha ngha . anh, 1 m t b h t d u di n t i

ngha m nghi ngha. T i ngha. ph m khng

i m t nhn

thm d u? V c m cng l m t c m ... m c m ng i ta l m. Ri vo ngha Tr ng Thi Th 3. en c a n, v th p? M c m dc n. C u cnh v b n th ... ch g n g n

427

HI N TH C v n 3 t ng. Th c + T ng t ng + T ng trng. nghi p tr t ti hi n th c c. Z t n t b n ngy ng zuy th c t i 1 ngi duy v t ngy th. t ng 3 v a c 3 t ng. Khng lo i cng

nh ng t ng khc. khn ki m sot. bao j chnh xc ton ...

thi php BI TH. Ti mu n thi php CU TH - c a s k ban ngy. V NH CAM RANH EM

o n tuy t. Nging v h vo vnh vi n: n i

Y NY. CHO M THM.

428

1983 1984 V b i

429

L I LANG THANG NGHA TRANG - TRANG

vi c phi th ng ch TH m i c TH ? AI ANH NH C P T C NH

ng i phi th ng ? c NH

DO ANH ? C P T

- ng i khc ! DO NG I KHC

KHNG ? anh m ci g anh lm Pote bao gi c ? anh l NON-POET.

cng M trn s c ng i - ngoi kh

nng ng i - v t i u ki n ng i ? l m - L Y CH T - lm - thy k t anh M T th ngy

HI N TH C l m t H C U t d i ln u?

u ch cu i - t

vi t theo quan ni m , tm ni m, hay hi n th c c c t t. V hi n th c gi m t quan ni m - tm ni m khng c a m t b l c ? (con b u a ta bi t - chnh l ta ? ng c l i l hi n th c

ng h n quan ni m ch c l

kia khng c ? hi n

th c i rch kia th t thi t ?)

VNG M VNG T tm l y tu t m i tu t v n ngoo c

C A VNG TH ? vi t nh kh c nh th c u thnh th

m i i u t c lai t

430

y nh ng kh khn tim ... khng s ng n i kh kh ?

n a th ? Khng nhi t

tr n tr . zi hn 7 ng

? Th

gi i thu khng ... i nh ng ngy

... h ng . N c i ru.

m t ? Bu i chi u ... n c i ru ? AI EM GI U VNG TRONG GI THU ? n m . lm chi ?

x. x . gai. x. Ti th p m cho i qu mu n nh ?

tim - nhi u ny ? E khng ch no

V N CN T L M ANH I nh ng t i tnh ng i ta gieo v ? ai r c nhi u sao th nh ? h ng h ch m m li ti chong v n th lm g ? ai r c nhi u sao v ch th sao no chong th gian ? ? m khng sao im m - im m - BN KIA t t h t n i ng ? ch ng

tr i chi u ai th p chn my nh ng con l m th m v b i ? bao gi m tu ln ngi ? Th i ? khng ph i ci g l i th i u v t tu t ? ?

chn l l m t l i th i khng bung tha nhn th l y g nui. Rau cho chim bao ?

Hi u - cn s ng ti ch ng hi u. M g h t ? cho n khi b ng hi u t t trong m ?

431

NGN CHO NH NG VN

N NG . KHNG

HN NH NG KI P ANH HNG - LOM KHOM ?

NG HT ? NGY MAI I -

NG HT

432

1985

S b i V b i

433

BN KIA ? AI R I CNG

N ?

BN NY ? AI R I CNG QUA ?

c m t Bn Kia ? khng m y khch tr n lui t i. Vi t nh m t tng t t m cao. tng t Bn Kia ? v a th i b t t c ny. K vi t ? p chn tr i ? x ng xch cc chn m i ngha l b th i tr n h bn

my ? K vi t c m ch c m dng trong tay ? khng vui ?D c? c m ? Tu

khng bu n ? ngoi m i ngha ? bn kia b y t c c m ? M ? N ? Ai ? L c ? i ? K vi t rung m t a

ma x ? Tu

tm ? Tu c ? K vi t c t to lao man r ? khng c t ty th i

ci ng a ? K vi t b t bi t th phi ch-khen ? th phi hi u ?

m i th phi cng ty khng nhn nghe ? NG VI T CI G KHNG RM R M BN KIA ? KHNG NG C NHIN CHNH MNH ?

434

ANH C L

SINH L M

A CH ? M T TR I

H P HY M T CHN MY NH TH NG N C P. MU N KHUA M T M TR C KHI CHU N ? y l ng x

i nh ng nh ng m t tr i Nam y ? ni o ch

gian manh. i nh ng nhn gian

chi u ? lm g trong ch ng v ng Nam y ?

sinh ra ti chuyn l m t tr i ? nh ng om m ma chi ? r i ra ti s

th t v ng m i ng i ? g i n pin b ti. Nh ng l p le

bu n nh Ni ? l ng l

nh Ngy

au u nh My ? ti khng thch m i ngho hn an ph n hy bi t x. x . Nh n c th ng c p khng c a m i ng i c ti l i ng n trng thanh gi mt. nh ngy m i ? khi cn ? h n chn

my? ti l i ng nh ngy m i

GI G G G

U L NHO CHE

435

Th

gi i ? ni con Ch

l m b m - bu i chi u l m

b m ? ni T M l m c m ? ti ch ng thch nh ng bn tay nng ru t. N u anh ph i h ch ton v i thin khc ? anh v thin n ngay t a m i kho n i n n c ? khi m i ngh v tr n? s nh nh nh t nguy t sng sao gi a vn n ch sch nh tr i khng h ch ton ? t nm rng a v n cho khng ? kinh t Potlach h ch ng l m t m hnh ng i khn noi theo ? tnh ton ng i mu n cng bnh ? tnh ton tr i mu n cho khng ? nh ng thin ng v ch ? n mua khng c

tr i

ang

au bo nghn tia ch p ? xanh ch ng

bu n xanh. th m ch ng h ng ? ch nh nhem mu b ng ch ng ? mu vng l i ch ng ? C T KHNG I ? sng tc t p th N CHN N U u v t i ? d ? d c ? d

bn trn ? d ng u nhin hay c chi ? khng TR N H TH c chu n to lao ?

T M KHNG BAO GI N A ?

NG T I KHE XIM TM L TM ? HOA TM k t iv ? THUNG XIM

LU

KHNG C VNH TRNG MM ? KHNG CN T M tm chim thung xim mm l i phen

436

ngoi kia - hai ti ng ngoi kia ? nghe nh m t adieu t p th ? ngoi kia phong nguy t m khng thi t ? c th ng kh th n m t ng n h nh ? ch n m ? u ph i m t t n l khng h p c nh thi nhi nh thu n ? bn b th t ? - v n

chng ? ti t i bn b

r i ? - ngoi kia cho d t n th

cn hong hn chnh ch ch nh t ? - ti ch ng c tai nghe B- -le. Ch y ! ch y ! t i r i ? ch y nhanh ? t nh t v t m t nh t hun ? ti khng c n c y ? sao l i v t ? v i t nh t m t t hun v t t cng l m t nh t mu n r i ? t i r i ? ch y t i chn my ? ba chn b n c ng ch y ? hun ?

t t th ch t ?

tay m

y sao ? ng i

y khng

xc qun au n hn ?

tha ma Ngn H ? con m t v n c g

chong m t k anh ch ng t ng t ng ti n u ch t ch t t y ? by gi

ch s ng qun

thi ? m t di nh ph c Ho Nhai ? M T DI NH PH V NG ?

th th p m t tia khan. KI P NY QUA K TAY ?

om

m ? cn hn ng i th di -

TAY ? NGY NGY QUA K DI ? KI P NY QUA K

SAO ANH KHNG TH TAY ?

437

th c khuya m i bi t cu th ? khng l ca ? i anh c qu ? nh

m ng n ? k ng

m di l

ch a th c khuya ? tu i 60 r i ? khng vi t n i m t

th ? - Ch l c qu

c a th

nhng khng ? khng g thn

thi t n a ? mu n qu r i ? d mu n qu ? d mu n thua thm vn cu i ? d ch ng cn vn cu i thua ? m

b i ? b i ?

i b i ?

anh su mi r i ch ng c t qu c li t hn ?

qu ? cng l l do anh n - ng tam a ?

khng chi v i B N KHNG QU - v n ng i ? CON KHOANH TAY ? con t t t d trng ? th l con ph thc ? chng sinh m ? d i m lo m t nhn ra ? ? ... m i thao -

khng th y chn tr i ch th y chn chim. chim nhi u che khu t c chn my ? cha - GI C n bu i chi u kh n c p gi ? TU N CHAY? H

u ph i

NI L N NY

CHNG TI KH v n nh ng chi u tn khao kht gi ? - NG I TH , LM SAO CH T N I ? TIM CHI U KHAO KHT CHN MY.

438

sao Ch i nm ?

m qua qua

u ph

l nh.

xa cch

600 nm ? gi

l i m t l n xa cch n a 600

lng s u THM TH M ? m ng nh chim ? khng bi t xanh tr i M ng v n xanh. Xanh nh t Khc th m xnh xanh ? ph i chng ti ph i hnh tinh L khng bi t da tr i L v n xanh

VINH D T NG

L N NG C

NG XNG

Thu ton thu r ng ? tr

sao cho h t v ng

trng c ? th di cho h t tu n thu - mu n. THU TI NG I ? Y TH DI NH TI NG M I RA

439

1986 S b i

ni tao bi t my VI T th no - tao s ni my S NG - CH T ra sao.

440

BU I TIM

AU V K

ch m t ngy - ch m t ngy thi. Cho ti ngh m t ngy th gian.

mu n qu r i chng ? b t k g cng mu n. Anh l i ? khng ch m t i anh ?

i ki t cng tr i m i th y chn my ? m i c

i h t

ng i n bn

ng ? - cha c n l th cha c l -

c u cnh cu i cng m i c KHC ? - khc CHIM S M

kia m i l ? bn kia m i tr i ? - I NH NG CNH I CHN MY. Nh ng bay bay ngh ngh nh y nht nht c a by chim s ? nh ng gi tr chim s cu i k .

m t xe th

nh ng lo l ng tr ng ? t t c

i vo

Tu n M ng. KHNG C G CH qua ct ct b i hnh ? hu ng k nhi u bo ct ?

M T SN GA.

i hi m l m. Kh l m. nh ng ai s ? m t c t m c gi a bnh sa ? nhi u bo ct ? d vi chn

l i m t d u chn - m t cung cch ? m t dng m t bia k d xa m

M H C L N. O L

I H I CC D U DI M V TH NG I H I BI U L V TR NG PH T

D U DI M.

441

1987 S b i V b i

442

T DO L VI PH M CH KHNG TUN THEO T T Y U .

chn n o t ch t ch i trong su phng my. ch t ch i tr n ai ? ti c c ng th ng. Cha vn vai ti

u tr n tr i - ngay khi cha a ny ch ng ph i

cho ti ? I U L NG

NH NG G TA M T TRI U BNG CHIM

M T - CHNG TA M T C EN ?

M T TH I. HNG

ti s ng thin ?

hai chn tr i m t tr i honh o t, m t

tr i sao bay ? khng. Hai tr i y m th - hai tr i l o

ti r ti i vo c a kh d n d ng siu l m pht ng v t d dng ti khng l y h t may m n c a ai c ? d l k th c ch s m t c a mnh ? qun t y - d thnh th t - c ng m t xu khng ? m t chn tr i th t ? ti lm nhi m v . Chi c l r ng ? ch l theo tp l c heo may ?

443

B NG LNG S NG - B NG LNG QU B NG LNG LM CHI C L - HEO MAY.

T?

B NG LNG CH T? KHNG B NG LNG H T? I CHI C L VNG TRONG BT NGT CN KHN.

l i lang thang - ph ? ph ? ti t m. s m s t ma sa. chi u th bin.

i? hai m t -

u j ? nge to r ng ... hai bn chn a i u? i u ra kh i TR N GIAN BA t - bt ngt ? in r . M i ng i yn in r thm kht v

CHI U ? m t khao kht chi u th t khao kht ? tm trong h u h n ? mnh l i

m t nh sng ch ng sng cng l nng th t. T m y ai linh? i h t l trnh ? n a

cho nh ng ti

ti t i mnh ? v n l tr ng chinh ? ng ri r ng sinh

M C C M TRUNG BNH CNG GI T NG I KHNG KHC NH NG M C C M KHC ? Hy c ci U i ng c BO ? m t ci tn mi mi khng ra khng hi n mn ? quan ni m ng t ngo Andersen (nng tr ng h ng hoa ti nng) ngy cng t th c m t t?

u nh nh ng ng i khng 37 ? v n c ng i khng 37 ch c n m nho che ka nh ng. m t m coi ? - hy l t l a khng 37.

444

anh hy cho ti ch nh ng K L c kh u l kh ph m i quan ngha . v t c a ring anh. i m ti n ch ph n

luy n l n i nh ng t ch

c p nng cao nh ng l y ng n nui di ngha t

I. NH NG NH NG

N O

I V TR

N O NGUY H I CHO TH

I NH NG HN LM D DY C A M T TH I D D DY DY

chn v n chn ch ng trn m i b c nhn sinh. Khi m i con ng u nhi m nhn gian. Ft t: ti ch ng f i bi u c m t ng h i tu n du qu th dn tr n gi i.

s ng th

i v i ch t nh G I v i V s

? nh d ng v i ? nh

? nh tr v i tr ? nh t

v i m u s ?

t ng khc v i dng sng k cng ? nh nh ng bi n c a m t b t bi n ? nh bi n t u v ch m i m tn mm ra ra i no khng tr nh d u m t ra gi. Ch ng

i khng m t t ch ng r . M i au

i kh u t i m t chn tr i kh u t i m t

thng.

AI AI

U THCH B T T

? M I MNH TI

KHNG THCH M THI.

445

Chn tr i

& (bi n t u)

Chn my

AI L P H NG CHN MY ? KHNG AI CHO TR tr cho th i tr cho m i chn my. ti v n a c u. V n trng sao ? v n chn v n chim bao. Ngt m t c bay xo x c - nh ng x n xc m h. Nh ng ngao ngn xn xao R NG r ng n t nh ng l st ? khng bo bo m ch ng ngc su - phng my. t thm mu ? C CHO AI CHN TR I ?

tr h t cho cc v ng trng c

nh ng gi

pht V NG chn my ? bao nhiu l p PHT H NG CHN MY. ? ti cng khng b ng DO L VI

h ng khng v a NH NG GI

nhng ti h ph i hn lng d c . C a?

v n z m tr n my. T

PH M M I CHN TR I. ti t i ph m c tr n my chn tr i u ? m i chn my Tn C u L c

446

Ai b s n chn tr i

y nh - m t chn tr i chan

ch a nh ng chn my. m t cu c mi n du ch ng duyn? t t c nghn l m t chn my ? chn my nh chn thn ? - bi minh tru d m nt b i ? i eo i ? t o m m t ng i ? t o m m t i ? chn my ? th t nt xng tan - b d m tru n c ch y chn c u u ph i n c hm xa ? m thuy n ? v v y v t i mi n ? m t

duyn may ng

m t pha v duyn ? - ai ng i t o m

Trm nm bn b t sao chi u SAO CHI U NAY sao th p ng n ng hn th ng l ? U L CH V ? mnh anh th p m t mi n sao. th p ng sao s m au lng sao khuya. Sao th p qun sao lu ? - sao lu qun th p ? sao m qun khu ? th p l i m t chn tr i rnh r ch sao sa t ma th c ? t lng lng

ng i th p sao sa. i ma mu nh cha bao gi i ti ng khc tri m ? tri m i ti ng t lng ? ai xui ng i th p tr i sao ?

ng c

long lanh

v i g i l sao ? cn ph i long

lanh cho khng cu i tr i ? cn ph i ai y ny su canh thu ?

447

t o m

m t nhn thn

u ph i chuy n d

hu ng h t o m nh ng chn my ?

h t m t chn tr i r p r p chn my - l i chn my r p ra p chn tr i ? m t chn tr i ti m nh ng chn my ?

n m t m t

chn my ? ti m nh ng chn tr i. ti thc thn vo m t chn tr i am-m chn my ? k thc ? - s t so t ? m t chn tr i-chan-ch a-nh ng chn my? con sng a ch K Cng ? m t chn tr i ngung ngc nh ng chn my? un horizon des horizons? Un horizon cligninquitude des horizons - m t chn tr i ay-y ny nh ng chn my ? nh nh ng

M T CHT NGH

MA G I NG I CHA

G P ? M I NGY - THU D N M T CHN MY.

hm

y - l ch su chn tr i ? l ch su chn

my ? ( m ma ti ?) au lng s b i ? nh ng b c th khng g i ? l i ngh n khng lm

au n a nh ng bi th tnh s nhi u kilmt chn my. TI TH TH T T T NH NG T I NNG. C

m i ng i bp ch t b n chn my ? Bp ch t

CHNG

MNH

448

Gi c Si
NGY NGY M T H N THIN THU GI Y TR NG H . Nh ng m c trn b m i lo l ng b v. L ch t t l r ng a h h nh ng thin c ? phong c nh ph Si ? t ng b . M i ngy m i ngy ... ri m t mong ch . Khng c vi c g d fng tranh su th ng xch th ng l ng nh ng ... v ng v ng v ng. Thin c ... Bao v l 30 nm ? 30 nm y by gi thu khng. Nh ng canh khuya thanh v ng c a lng ? - nh ng lnh lng ng n

ngo - khng nn l y i c a l a tr m i ho huy n

ch y nhng ? bng xng v sinh ? ch ng b ng k c ch ch n m . Sao l i m t tu i th khng v ub c?

u b c ? n v

bnh

. U sn cng c c

ba cho s m s s m s t ? tr i ? ng n v bnh sinh ? l trnh

khng m nh l ng ?

449

ng i sau khng bi t quan h cc th ny ? ng i ta ch ng th nay ? cay ng tay

au ng i tr c ? c au y vo

ma sa thuy t l nh lng ? h ? rt lng au lng

duy th t ? - chng trnh t i i - t i m bnh phng - c au thng ? chng AU N V I? bi t

m t chng trnh chia x trnh EM HY CHO ANH

Em khng m nh ng di chc ? nh ng t b i ? th r ng ta c BAO GI

nh ng vnh bi t nh ng l i cu i cng ? m i th t NHO s ng nhn nhn ? C CHN TR I DI CHC NH NG CHN

MY ? trm nm xc x c bn ny nh m t hng cy di chc l lm chi ? ti ch ng mu n nh cy s t si di chc l.

Gi t
V ? nh ng chu n b GI ? i v u kh nh

nhau. V ng tuy n thn thng ? ph ru Ti ng i lm sao nh ng thm h i d t . Bong bng gi c Si ? khng nh t khng thng - gi c Si ? m, v a m m ng lm bilan. mu i ? gi t Nh t mi ng ? mn son tri u n t chn ru ? c mnh l n

nh ng b n m n ? ph

mn b n m n n t chn

m nhu nh ng i-v ? hay m t b

nourisse no cho nh ng TH N M ?

450

1988 S b i

451

TI KINH T M L KHUY N NG. KHNG V TH , BI KH C V TR M T TR I C A CHNG. F I C C J I. F I C C K T M I LM NN TH TH I I.

FN B C FN TRU B ... M I

LM NN M T CHU NG CH

452

nhn sinh nh ng Khi v Ch

(nhn lo i cn c khi m tin)

Thu khng b c l ng ti v CI l ng. Gi t mnh. ti c ci u vng cch

lm b ng 88 qu cch. Thm mi HI NCH nhn sinh. ti c ci u c i tng

i t i HNG. Nh ng b c x lng.

ti tr n H trong khi H ...

453

H v khi Hu
MA KHO TRI HAI A

TRONG SA M C T NGY ng Ba c gi fng sng t p thng tm hu T p bu n tm lam t p v n vng tm bu n t p bu n tm xim.

tm Hu Sao mi nguy hi m th ? tm Hu ? My tm lm g ? tm ch t ai y ? V m t tr i l GI T MU CHA KH.

454

Tnh s
xin m t gi t ma thu tr i cu i thu r i em u?

Ti

ng tr i tr ng tr c c ng nh em

nh th g i l tnh s . Em bi t th no l ni l a ng ? Th no l l c thin en ? Vui tr i - vui t my en. p th

ng l em khng nn T M v g t l VO TRONG. a nhau V z i trng ng ging huy n th em V chy khi j c k en. Cu c chia n c m t nh th g i l tnh s . (Im l ng hm nay l t ti ch ng bao gi mang t i c quyn sinh)

p qu bn kia - t n th .

y tay st

B c chn s m nh ngi ngi C N TAY I Cn cch no hn V v i loi ng i.

455

Th
Th nh th . c th c th t i ngy t n th . Khi cu c Th Bu n b t i v ph n Th . sng th ?

ti v n i trong m i bi u tnh i sng th nhn sinh. Bu n b nhn tnh ? ti v n i trong m i bi u tnh m i bu n b nhn sinh. Bu n b qu c ng ?

TI V N K C CH CH . N i bu n qu c n n cn nguyn. Chuyn ch ? c ch ? m i c ng ch ? ti v n vo vin m i b o ch . Nht vo ch nht. Th . ti khng c - ci th nh th ? v n th t i ngy t n th . N i bu n nhn th cn nguyn. Th t v h n ? th t b ng h n ? h n b ng th t ? chng ta i v Tu . ng lau m t l . N i bu n nguyn ki p cn nguyn. u c u th ?

456

Vi t ?
m t c c c n thi t. M t tai ngi t nhu c u. M t o lu sa m c. s c s xa. v t v n ph c v tr u . C nh ng ng i d i d , d vi c hi u. H khng hi u m i s tnh

v t t ng ai i

u kh, v n ph c v tr u ? m t bi n dng th ng khng d n b t c

ch ng d

I NI CHUY N VN V I B N THNG VI T CHA TH O. G I CN NGI HN. sao tm b n nh ng ci ch ng ? ti mua t t i h a x

C CHA U

I THO I

ng b n tm ? z . l a no.

a ng c tha th Ti cng tha th

en. b v. ng en. canh ba

H i chung Thin M

? ti nge t

no. ti cng chung t i r. Th t

a ng c ? ti b kinh c i t l c x c i c

n lu.

u cng

A NG C m i ng i. b kinh khc -

a ng c khc c i ? nhng ti

m ?

a ng c ? l c sc thanh ph. Hang t

khng. Ti mc. M t lc nhc. B tc. B He.

457

a ng c ? th ti ch cn m i cch n m. Lm m i cho f bnh c a m i m t v vng th i gian. Ng i khu y i i Th v Th i. B o quy n v Th. v n c TH M S U. ti lun tr c, ti

trong ti - NH NG H I DNG CON TON i tr c ti. Bt khng t khng vi t. M ng-m nh-mnh. Ch t l . Mu m t b n b gi i thot tr c s

ti v n m t ng . Bn kia ti v n m ng du ngy. N c m t b n b M T T t BAO GI l . N C khng ? vng - BI T CCH CH Y VO do khng t i ch ng t i b t mu m t. Th o no ti v n

TRONG ? ngi c th do ngoi t t y u. T

ch p t t y u. Ng n bao hc ton - ng n n s u - ng n bao ra r l c quan en. TH TI C 30 NM ... CH .

NG CHAI. N C TH

HY

U I

I VO BNG T I
a ng c ? khng ai ng i EN:

m i nh th mang m t

chung s ng n i v i nh th ? KHNG KHC KHNG C I TI V N CH L C QUAN khi cy khc h t l tr i ch ng ln n. Thnh ph tr sao en th l ti v n l c quan en u ph i ti bi m en. Vo nh sng m i i n n ?

458

Vi t ? gi t m t ci g ? r i lun

u tin l quan ni m vi t ?

, m t vi ci khc - trong ngoi mnh ? ci ji cng tham gia sng nh Th ng !

n u khng vi t lm g ? Sng t o l m t hnh vi t ng l c v b t ng . C t o: l i Tr n D n h i Nh t

M I GI TR

U MUA B NG NH NG M T NG I - TI V N M T NG ?

CHN MY. CH T

ti vc CI U MA X qua nh ng ng t m ng du ma hai m t t m lm m t ngi ng i n ch t ? VI T - KHN NGUI.

B T T LM G ? N U PH I MI MI S NG U HIU. - CON c th NG L N ? c u trc s i ng nh . Nh v t ? ng i ta i ng l n

l n m

th khng bao gi

459

NG I ? - CON CI TR I. nh ng ci l i nh ng ci u ch t u xong v n cha m m t ?

u do m m t ph i ch t

u lu.

Khng ph Bastille - khng

b t lm ng i. Sao

g i l ng i - k ch ng m chn my ?

ti yu nh ng ng i kh c t quy n c l i chnh

ngay c

nh ng ng

ng c a mnh. ti v n

chn tr i cu rt ? Ti than khc nh ng ngu dn cn u m bi t ng ? g c qu tr c nh ng t ng ma lem - t ng qu - t ng c ma

ti v n ch t

chn tr i Bayon ch

? ti ch th con -

Ch . Th v i ti nh tn gio khng nh th khng gio ch . Ch ng tng s. ti v n ch t l l l ch th t lu n.

u Bayon ch . Th l m ng s ng, i ti ? T M ni tm thay ti k t

ti khng ph i m t du khch hnh gi - ch no ti cng t nh th thi m ? c th thi m ? ngy. Nh ng cu h i chn my. Khng

ti h i c

bi t sng sao lm b ng nh ng sao no ? ng c ng chim bao bn Lo.

li tn c vng sao trng m i t Ai th p x chim bao ?

460

th l ci thm th m. L i ni bao gi h i h n ? th ngoi - ngn ng ngoi ngn ng . Khng ai l ng song Orphe i y, bn ha thnh TH.

cng l m t

? c nh ng th c v i thi nhn.

n u - m vo ci g, ci y, ni

C M T VNG TH TN G I KHNG L I.

b n c ng ch y t i t n chn tr i ? khng b ? khng b ? v t v m t canh cnh chim bao. m i j c ng - m t m ng zu ? Thao lo m t - t m my tri. B hnh c

m. Khng l i - nh ng

nh c ? bu i chi u im phng ph c. ngy nh t ko v sm s m nh t. v t i nh t -

thng vo m nh t. Nh t thng thnh.

NG I TH KHNG R C N C HOA LN NH NG BNG HOA MNH TR NG.

ti khc trn nhn sinh. ti c ci u

c ck - nhn tnh. Trn ck

ck

a ng c ? h huy n trng nho l c um i ? .

en. Nh th g i l tnh s . ti c ci m i t i khi. Khng c n bi ph m

461

ti c ci ti c ci th

u m i vng. V a u m i m. V a

i v a ht - ti nht. i v a l l m. Nh u m i chi ? v a chi l m i

ti bt ngt nht. C lng ti cng ht. g i l l c s . ti c ci

v a b i. Tr chi khng m i. ti khng s m ci

t c c. Nh th zo. V a t

u m i-t

zo v a lo.

TI THCH VI T CI CHA BI T M C CC NG VI T CI BI T

90 c hon thnh khng ? c thnh cng khng ? hay th t b i ph i ch m t i ? ti t ti khng i l n ci cha bi t - ci kh - th m ch m u i ti.

ci b t kh - thu ht v

c vn c thua gi a s m chi u b c l ng ti i s m t i v n l ng i c vn c thua ? b c l ng ti v ci l ng ? m t tr i ti v n l c quan en ? ti b c l ng bn ti khng m t hai - m v n b c cho n lc - say nu ti r vo f l ng. u

462

u n khc

ga

cu i

GA CU I C A LNG CH NG NI S S R NG NH KHI - NI BAY R NG NH NI - KHI BAY GA CU I C A LNG I... I

ngy 23 thng 1 nm 89. t c 10 ch p thn. dng 89 - m v n ch a sang trang k t . Th i gian chu v n tiu sm ... TI CH NG MU N MANG SANG G C . N I BU N GA CU I CN NGUYN.

463

S b i cu i 1989

464

CANH B C GIAO TH A - THUA CNG I AU - THI CCH R RNG

C ?

Kon th - con m t chim bao ? tia m t chim bao ng t ngo quanh th . Ng i v khng ? c lng GA CU I l ng nh m ? Ba bang ch ng c ng i ch khng. Tu i ? Cha b ng con m t chim bao. Ma cn l ch n i au th tr n ? ? khng ai chung p bang c c bu n nhn bang m i bu n nh khi. T m

mng ma chn vng ? no nng GA CU I thu

I CI MI NG I. MI H I H

NHN SINH.

c f ti n s - ng th c s - anh b n - c T. ai i u n ch m i u vn mu n - ng i CU I k - m n m mi ng m n. mi ng chay ? - chay chay. mn m n - m n m sau ma ? thc l . Thung ru. z u z t. Gc thc. da hun. Thin ng k nh cng. Bi n CU I li m chn tr i thung m cc gi t l c a ma ? - l trnh tu i CU I? tc t c m b n L sng M ? l CU I. Bu i CU I. Mu i. N i lng ng i ru. T i sao ma da th t vng hun. L

chn ru. Ngc ng c - l

th qu LTh. Tu i CU I l m . X .

465

3/4 c tri v bi n ? 3 f n 99 c tri v bi n ti

ng.

F n m ng cn l i chy kh vng ct chy. c chy. i ma c chy. L i tm m t fp c u chng ma ?

BU I CHI U NGUY HI M V I NH NG KHI CHI U C A N. ng ba en ? ng ba en ? s v t khng n ? ai

khc ? ng ba tim. Tm mnh nh th

tm chim.

bng chim - bng khi. Bng mnh - ng ba ? bi t p z man ? t l trnh ? t l - trnh ? l l ng

trnh r i. T M Gy ? khc khc tu i.

i thi. Ai l

? ai

khng? khc ai ? j ? ti khc tu i - anh i ?

Ti khc thu khng - nhng thu khng khng khc? Cng khng c i ? Khng kn ? Khng tr ng? Ch l l ng l ng thu khng. Ti khc nh ng chn tr i ng i th . Anh khc nh ng chn tr i phai nh t chn my. L i khc nh ng chn my nh nh t chn tr i. Chng ta v n m t a v l i? t a v i v l i ho h t m i jy ho h t m i

thing. L i khc nh ng jy thing

c. 88 chn tr i v l i ? 99 chn my mng trinh tn u t tm i

tn trang mng trinh. Tr i tin t

trang t i 1989 l n ... b i v th t trinh r i - tr i u tin ? m i nm nhi u l n. C tn trang.

466

C TH

CHI U THM TH M TH M - KHI

KHNG EM? Hy c can m ch l con b m ph n. m t cnh ng l m t anh kp-j. m

f du hay m t xc v .

Hy chn s ng ti ? chn s ng ti. Ngay ngn. Ti s v chim bao trong vnh c u t

nay? ti n m thnh thang. D i sao th p - b t

D I M T TR I AY Y NY SAO BAY?

467

hoa soi ? hoa si. hoa si. hoa khi ? ga CU I c a lng. Tim CU I ? hai bn chn CU I ? < y r i ph CU I - khc i thi> tu i CU I ? hai bn chn CU I v n ra CU I i v x tim CU I l v tan i ? tu i

CU I. C cn tia CU I no khng ? ph CU I. Hay l tia khi CU I bay i ?

i ? ngh g. X g khi khi - CU I

my CU I c a lng. Con m t CU I v n chong chong. m x u i CU I - CU I chn my ? khi CU I cay i m t CU I ? tu i CU I ? GA CU I c a lng.

Nghe ht thng hoa

bng CU I ? CU I ? CU I ? nh y qua bng CU I c a mnh. ma qu CU I - cho nhau ngy h CU I ? - chn

tr i bng CU I chung i ? - ng ba tim ng i tu i CU I n c c ng i CU I tu i ? l t l t ngy - nm thng h c h bay ? - mli ml g khc CU I thng hoa - v t mu ng ba tim ? ng ba tim - t ng ba tu i - t n ng ba ? - ng

gi he ? ng gi ke ? ti iu ng gi he ? khng iu ng gi ke ? - ti u ng gi ke ? ti iu ng gi he ?

468

tm g ? rng l c ng ba tim ? tm g ? tm ? c l ng ba tim ? tm g ? T M ng ba tim ? tm g ? nam n - ng ba tim ? r ng bn i ? ng

mng khi ? ba sinh - mng khi ? ng khi bay i ? ng r ng khi bn bay i ? r ng l-khi

bay

ba sinh mng khi ?

u d l-khi ch ng bay

i ?

u d bn khi ch ng bay i ? cho ti ng i ph khi ? chung khi ? ga khi c a lng ? b m

khi li ng sn ga ? tu khi - chung nhau mu tu i u d m t khi chi chim bao. My bay ? i ng i k khi ? ma r t xa m thu r t cho ai ?

xanh - m t khi th ny - m t khi

1989

469

470

ti bi t nh ng ci s o cn r mu

i con

III.2

Th mini
1988 - 1989

471

CH D N M
- thu c m t ng h n ?

U TH MI NI
? x

th ng cn tr x tim-c qu c ng

- thnh ph n 100% paranoa critique + sinh th c kh z t thnh b hnh v tr . CCH ng tr c a t t c qu c m. khng c n n bc s tr l ? tr c nam n . - hnh th c - vin n lng son ? vin nng l ng du

DNG:

dng - nh t nh ng s k - h Ng m ngi ngi ? . GI :

i m c m th y mnh qu n no

cn ba mi n ? li u l ng ty cn nghi p.

ni cao ro thong. Trnh m i ti p xc cn.

th p h .F

N CH

NH:

ng v t b

b t l tr - nng ng dng.

chon tnh ton ton ngo i t v t cng danh. Nh t l nh ng

- nh t l nh ng ng v t d

B N

C?
c c a my.

n u my khng tr c hi u ? my hy ch i v my khng c n a. M t quy n cng dn

CC NGI CRITICACOUAILLE?
n u khng l ng i th t ? ch t hy l th. ng v t th t

472

59 m i n i
t t c di n ra trong khi m t tia nhn ...

473

tc ph m l b n g c ? i i.

i l b n sao ?

lun lun tam sao th t b n

474

t tc -t

m ts ic .

u c v tr m t tr i. thu khng

Ai v ch n y ?

475

Ti khc nh ng chn tr i khng c ng i bay L i khc nh ng ng i bay khng c chn tr i

476

ti ht nh ng ngy mai - khng ht by gi ? ti ht - l c quan en

477

ti t t n t nh ng m t tr i r Trn r r nh ng m ng en

478

ti

n t

zo -

y xu ng t t y u

Lao t ny ti f ng c khn ngui

479

ti khng th p Ti

c m t tr i r

i hai m t t m

480

la c su khi nhn sinh Khi no khng m t mnh ?

481

ti khc nh ng chn tr i - b i : v ng ng i khng c ng i bi t khc cc chn my

482

t t c

nh ng g ti c u zo ti t s m l y

b ng-nhi u-m t-ng -chn-my

483

y XIN cc ng i cho ti im l ng

484

THI - v k o v ch

nh

cm !

485

v t nh thu

ngy xa

Nhn m t v sao bu n bn ng ng c a

486

Anh v m y t c

cnh nh th c ng tr ng ?

m bay xa

487

cha h ng ma xun ph i CH U ma h

488

Ti

b ch

ngha c nhn hnh t i n. n sng f

ti bnh v c bu n r u bnh v c c Bnh v c nh ng ng n nh ng ngi sao l i th i gc tr i.

489

ti cht d i

l m h i c ng

con t u thi u mu xanh xao

490

trong chng ta cn nh ng th ng n c p ta v n c n kho tri c a t ng m

491

VN MY M M I TH Y TR I XANH

492

F I CH U

AU R I M I H T

AU

493

TI V N

I TRONG BU I CHI U RNG

EN.

494

KHNG MUA NH NG KHIM T N TRN R N.

495

m i ng i m t v n? m i ng i chn s ng m t chn my.

496

MA RI KHNG C N PHIN D CH

497

i i - ng i i Cc ng ni g ? trn khi l ng ng i i.

ng i

i - ng i

i i

Ti khng ni g trn bng l ng ng i

bng sng - ng i a s

i i

im l ng ni g ?

trn bng sng - ng i

i ?

i ? N T L NG I

Ti khng ni g B C L NG trn n t b c l ng NG I

498

v n c nh ng m chm en a m m tang en ?

499

Ti truy t nh ng m t tr i m trn cc m ng en.

500

Cng ch t ti cng - b t t EO I ? ch t v n khng yn.

501

chng mnh cng m t chim bao Hi m m t th m tho - s c mi?

502

c g m y b ch ng cha ?

503

Anh au

ch no ?

ti au

x x

nh ng

LOM ZOM

m t tr i ba b n buzi.

504

anh

AU

ch no ?

ti au

ti th

VN

ny ln

505

T tc

n v i ti - ph i

nt

ng tr c.

ng sau c g ? ton L - CH T nh ng ngy qua

506

Xun qua ng t i vo trong L c cn u m vi ngo i ? Bao nhiu n c m t-CH Y-vo trong

507

khng ai ? vn minh lo l ng fn f i l ng nh ng lo l ng tr ng hng n. Trong nh ng l ng v ng ng t en

508

Em hy gi

gn i m t l .

ng lau m t l h huy n. N i bu n sng th cn nguyn.

509

M t ng hng n Trong m t th en?

510

i nh ng ph c tnh v ng v ... khi h.

511

KHNG THC NH NG NH TH NHANH TR - KHN. NHANH TR KHN.

512

ng phun thu c mu i. Ch t thuy n quyn. Dn ch kh m t r i. H ng c v i da ngon.

513

Ti c ci

u th ng cch

th ng t i thch khng c n nh lng nch.

514

yu bng cc ch bng cc. Ci lc nhc.

khng hi u bng cc.

Ti thch l trc. c cnh trc. b i trc.

515

Ti nh k

y trn xa m c t

gi y

516

Ti khng th a nh n m t th m khng c kh

th no nhn t o

au - v n i lo n.

517

m t ci ch R t nhi u ru i

518

khng gian tr ng phau C m t dn chng b n ch n

519

TH th

L k m t m t anh !

520

AI PHN PH I ? khi b ch hng trong khi NG T M.

521

VI T T

TRUNG TM

AU KH

VI T RA

522

ng i ta th ng ni THI S Nhng n u anh c o tr c ng i ta l i ni: NH TH u

U B U TR C

523

Ai ? Ai khu y ng nh ng h i dng bu n ? ng ? nh ng chn tr i bi n nh ng gi c k en ?

Ai khu y nh ng chim bao hong tuy n

Ai ? Ai s a sang c u Trng Ti n - qu c ng ph - cch dch - m i sang sng. ?

Ai ? Ai n u i n cho - nh ng thnh thoi thp i n ? Cho th gi i bu n phi n ai n u gi c k en ?

524

Nguy hi m ch t ng i : s ng Xa nay t s ng m y ai v ?

525

Khi cy khc h t l ngy khc h t khi Ti v .

526

Ti cn qua m y ga n a ? n tuy n chuy n t u Ga cu i g i Bn Kia.

527

Ci

u d khc

Th giao th a. M t dy mini. ch v thu khng - t i ch

Khng ph i ch i k TU I S M ? ti k m t ci u d khc.

Sm s m s m ci D u KHC THU KHNG

Ti ht nh ng ngy mai - khng ht Tm n o ngo o ng ng Ti ht - ngo t thu khng.

528

con ch M T

c th

i khng ? S M.

- Sao khng ? K MNH ti

ng v i sao khng.

THI: ng song sc cng danh en song sc ch y n hn NGE ? H ? tu i s m THU KHNG ? /mng v ...

V ? K v Khng K ? ZR v ZR. c h n. M t s i c

cng c v tr m t tr i. Khng c h n ... Tin H u Loan: ch ng nn bu n i - x s ng ch v n b y lu nay cay tr i. Ngay t n y. KHNG nay ai v C H N.

dnh cho anh m t v tr m t

529

Mng v L CH L - v khng.

BU N B ? TH ? M T CI TI KHNG - BI T CI G ? UN JE NE SAIS - QUOI. TI V N V TC S I - GI C M T VN ? QUY T CON CH

V N C M K C M C CH CI G KH L TH ? PROBABLE ? CHN POESIE UNE

- Nh - Ti s

sao ? Th cng ch l m t thui th i m t mnh thui

vn chim bao ? th i chim bao - t i ngy t n th .

530

L I LANG THANG VN CHIM BAO. VN CHIM BAO K TH T I NGY T N TH . M I NG I THM TH M M T CHIM BAO.

531

V th mini
Ci g ng i ta bi t: khng bi t: nh ngha, vn Lo T ang t vv h nh nhn v nng l ng l n t nh ng y l ci ch p m t. Ci g ng i ta ang t nh. hnh thnh ang t kh ng

y l THIN THU. Th mini cn

N khng mu n gi ng th Hai ku, hay m i ci g khc,

Th mini nh n h t CH

c c thi u. n, ch hm 1 tri t v ng, 1 tri t s ng, t c

T i sao th mini ? T l ng. Ti ni

ng l ti nn im. Nhng

chn s ng nh ti. C khi im l m t t i c. Fn bi t imtri t. Im h ng n i. Im l ng nge siu th c bn trong v i im-hn nht. im ng lo c v a gy t i c. Khng ph i im no cng l vng. M t VI T di ru sinh ra m t t l - l i hay - hnh nh gi n d ng nh t TH vo CH . C di ru. Th c lai p - m t

i u ru h n. Ti

C cng s nhi u nh

VI T s nhi u. Ti u tin tc ngha ? con CH c u tin b n con

NGHA ph i su pha ru i bu, vo ve quanh con CH . CH ch vo s nh m st s d ng. v t, t ra NGHA m i. Ch m t cng trnh cha th i

c vt cha kh p l ton b

532

Ti vi t - t c l ti

con CH

mnh lm NGHA.

Th mini ph i thch th c, thnh th t: ti nh thn thn - con bng gy cnh. V n cn thn thn - khinh m n bo ma. Ph i hi ng c l: t ch t - khng ai v , nh. Nhng y ng c l l i: c lai - t Th v th tuy t m y, th s i. H v b t c s ng - m y ai v ? g khc, d cao qu a c v i th.

ch ng cn l th. Khng no,

V v y, th khng th v chim gi ch ng h n. Nh ng th tnh, th chnh tr , b t k tnh t ti. u v ngha, v i

Tr n D n
(s b i 1988)

533

TRONG TI CN M T TIA HI V NG M

CI

534

G p g Tr n D n:

i tho i m t ng

Hong Ph Ng c T ng

Thng nm, anh Tr n D n v chi Hu , cng i v i Phng Qun. Tr n D n n Hu l n u tin vo nm 1946, lc b y gi anh m i 21 tu i : y l chuy n giang h dnh ring cho tnh yu, v i m t ng i p nay bi t tch trong i. V a n Hu , trong m t tu n l Tr n D n ti p xc v i cng chng hai l n, H i Vn H c Ngh Thu t Bnh Tr Thin v nh vn ha Thanh nin Thnh on Hu . c hai ni , Tr n D n th nh n, lc u ti c m th y rt v ph i i di n v i m ng, sau l i qu xc ng v tnh ch t th ng th n c a nh ng cu h i t ra cho ti. C hai cu c i tho i sau u lm ti m t ng . Ti th y trong lc ni chuy n Tr n D n th ng d ng l i t ng t v g c pc p vo micr, d n v n ho t ng t t: ha ra l t ba ch c nm nay anh khng h bi t t i ci micr, v by gi th nh tho ng anh ch t th y im b t, khng nghe c ti ng ni c a mnh. L n th ba trong tu n, chng ti g p l i Tr n D n trong m t cu c r u b y tm anh em vn chng nh Ng Minh ni d c B n Ng , g n khu v n c c a Phan B i Chu. Chng ti quy t nh ti p t c cu c i tho i v i thi s, trn nh ng v n g i m t hai cu c g p g tr c. Sau y l cu h i c a t ng ng i v ki n ring c a Tr n D n, d i nh n d u t m (v cp i n) ti ghi l i. (m u): Tha anh, con ng i s ng ai cng c n c nhn cch, nh vn l i cng ph i c nhn cch. Theo anh nhn cch nh vn quan tr ng nh t l ch no?
 # B   

'

535

: Nhn cch nh vn chnh l vn cch c a anh ta. Ti khng th y m- en no cho vn cch c . Vn cch khng chung cho ai. Vn l mnh, khng th ng no gi ng th ng no. N ph i t kh ng nh ci ti c a n, khng li m t ly. H Xun Hng, Cao B Qut l chnh mnh, khng li m t ly. : Xin h i th t anh: qua th i Nhn Vn, anh t th y anh c ci g nhi u nh t?
 

: c ci ho n n n. (Thi s ch t im l ng, v t t c chng ti cng im l ng trong n i xc ng. R i anh ti p:) Do c ci ho n n n nn c khng d i ba ch c tc ph m trong ba mi nm. [Ti xin ghi l i y m t s tc ph m c a Tr n D n trong y u m c sng tc c a tc gi : Chi u ma tr c c a (1943), H n xanh d k (1944), D i (1946), v v vi t bo Sng , Gi i Phng Ty B c, Gi i Phng Bin Gi i vv...(1946-1949), Ti ng tr ng tng lai (1954), Ng i ng i l p l p (1954), Nh t nh th ng, Cch m ng thng Tm (1955), Bi th Vi t B c (1957), 17 tnh ca (1957-1958, n m), C ng t nh (1960, thi t p, n m), m nm sen (1961, ti u thuy t, n m), Nh ng ng t v nh ng c t n (1965, ti u thuy t, n m), Ma s ch (1964-1965, thi t p n m), M t ngy C m Ph (1965, ti u thuy t, n m), Con tr ng (1967, th h i k, n m), 177 c nh (1968, hng ca l a, n m), ng t tm th n (1974), Th khng l i-My khng l i (1978), Thin thanh-77-Ngy ngy (b tam, 1979), 36-Th di-T m dng sao (b tam, 1980), Th mini (1987)...] (ti p): C d lu n cho r ng cc anh lm d bo t t. Nhng vn cch th cc anh cha thnh cng, theo ti. V b n c cha hm m nh tr ng h p Bc s Jivag.
 

(m t chn b li t c l i ph i ng i trn n, ng d y v n gh cho m i): Ngay c gi c a mnh cng cha bi t mnh mu n ci g. H ni th nhng h xc nh b ng ci g? Ti n chi n ch quan tr ng khi h cha bi t chng ti l ai. Ti cha c c gi . Tc ph m c a ti s m b o cng chng c a ti.
4 B

4 4

B B

536

: Nh t B n c th haiku, anh c th mini ng n hn. C ng i ni th haiku ng n nhng d hi u. V y th mini nh b t ng i c t i u? ( m tr c h i Vn Ngh , Phng Qun c d p gi i thi u th mini c a Tr n D n, bi ch c m t, hai cu. Th d nh th ny: Ma ri khng c n phin d ch, ho c M i ng i m t v n / M i ng i chn s ng m t chn my, vn vn.) ( ng m ngh): Th haiku m i ng i bi t r i. Th mini nay ai cng cha bi t. Chnh ti cng cha bi t n l g. Nn khng th so snh. (M t lt, ti p). Ch ng cng th c l i tm ci cha bi t. Ci m i l ci cha bi t. Ti i tm ci m i nn ti cng cha bi t th mini l g. : M t i u anh em r t trn tr , nhn th mini c a anh Tr n D n. Mnh mu n ch cho t cho hay th th l i m t i ci l a. Ch trong th yu c u r t c. N u khng c l a th th khng xc ng, n u vi t theo tnh th ch l i dn tr i qu. m t b c tranh th .
4 B  

: N mu thu n nhau r t d , ci bi t r i l ngha, ci cha bi t l ch . Ci cha bi t l ci thm th m. Anh lm cu chm ngn hay nh Kh ng T cha ph i l th, ngh ch l nh Lo T cha ph i l th. Nh y qua bng mnh m i l th. Mnh cha hi u th, v kh m nh y qua bng c a mnh.
 # B   

: Lo T ni: V danh thin a chi th y - H u danh v n v t chi m u (V danh l kh i u c a tr i t - H u danh l m c a v n v t). Nh th c g khc v i th mini khng ?
 ' o

: l tri t h c. Tri t h c cng thm th m.

B B

(b sung): N u ch c ch hay th ch l p anh trnh by b ng ch . C l ng nh

537

: Lc ny anh D n ni s d v y l v anh cha c c gi . Nhng th i cc anh c c gi , ai cng t ng bi t Ng i ng i l p l p v V t Cn o, vvTi xin h i: nhi u ng i ni, n u in l i nh ng tc ph m th c gi t d n i. V y l vn cch cha s ng v i th i gian. Anh D n ngh sao ? : Th i l c gi ti n chi n. Chng ti c p c gi ti n chi n v sau h c m chng ti, nn chng ti cha k p c c gi . By gi chng ti s ph i chi m l i c gi . Chng ti ba mi nm khu t bng.
  

: Ba mi nm tr c cc anh c c gi . R i im b t. Ba mi nm sau anh l i ra, li u c c gi hay khng? : Chng ti s t ru t in, ti mong in xem. T c by gi nhanh l m, ba mi nm ba th h , chng ti ch l m t nh p c u t i th h m i. l m t thch th c. Aragng i mi v i th h tr . Chng ti cng hy v ng nh v y. : c V t Cn o c a Phng Qun, th y l t ng cao l n, nhng vn cch th th h tr by gi l n hn nhi u. Vn cch V t Cn o r t v lng, d ti r t knh tr ng v l t ng. Nguy n Quang L p ch ng h n, by gi , vn cch l n hn nhi u... : N u L p n ch vi t b ng ti th ti ph i cho n v m t...
 # B   

: Gi nh Truy n Ki u v a m i c vi t xong by gi , do m t tc gi tr no tr ng Nguy n Du c a H i Nh Vn em n p b n th o cho nh Tc Ph m M i. Li u ng i ta c thm in hay khng? Du ch !

'

  

B B

ng qu. By gi ph i vi t hay hn Nguy n

538

Du n i. V n
4 B

: Khng th vi t hay hn Nguy n l ph i vi t khc Nguy n Du.

 # B

: Th gi i by gi mong n u anh c c m t gi l s ng r i, c hai ba c l may qu.

 

: Ti ch vi t cho nh ng ng i b ng vai, anh Tr n D n c l n ni nh th . V y c ph i anh ch trng ngh thu t phi giao ti p, ho c ngh thu t dnh cho nh ng ng i c tuy n hay khng?
 a

: Khng. Nhng qu n chng vn h c c a anh nh th no th l do anh t o ra. Do , ti cho r ng, ti vi t cho nh ng ng i b ng vai. : Krapchenk c ni r ng khng nn nh ng tnh d hi u v i s t m th ng; nhng tnh d hi u cng l m t c trng c a vn h c. Anh ngh th no v i u ?
 

: Ti khng coi Krapchenk l ci g c . T t c m i gi tr Chn Thi n M u l kh hi u, tr t bng ngh thu t cng kh hi u. : c gi H i h i anh: Th gi i anh thch ai nh t? Ti n chi n ai nh t? Th i anh, anh n ai nh t? Sau anh, anh c ai?


: Th gi i nhi u l m nhng ti ni v vn h c Php. Xu t pht ti yu Mallarm, Baudelaire r i nh t l Rimbaud. Ti ti p t c c, nhng ci g c l pha tr c. Dng Rabelais ti p t c cho n by gi l Cline, h s en s m t c a Lin X th i Stalin. Cline l tc gi c a ti u thuy t i n t n cng m. Ti n chi n Vi t Nam ti thch V Hong Chng, inh Hng, V Tr ng Ph ng, v t vt thm th cn Th ch Lam. Th i b n ti, ngoi b n Nhn Vn th ti ch ng cn thch ai. Hong C m l tn lng m n. Xun Di u v n l lng m n ti n chi n.
4 B

 

' o    4 4

B B

539

Th h tr ? Ti c i mi. N b trong vng vy c a vn chng cung nh, ti s t ru t i l p tr s c l n ln chn b n ti, nh chng ti chn ti n chi n. : Cho php ti quay l i tr c m t cht. Ti e r ng anh nh gi inh Hng hi qu, ngo i tr vi c thch ho c khng thch. Ti c d p c inh Hng kh nhi u, xin l i anh, ti th y vn chng ng ta le lo t, c ci g gh gh, nh l son ph n. N u ti nh khng nh m th ngay trong Thi nhn Vi t Nam, Hoi Thanh cng ch x p inh Hng ng i Chi u ba trong lng vn lc
 # B   

: inh Hng th i l khng c chi u g. Nhng Ng B (g n B ch Mai, th i l nh ng inh Hng v V Hong Chng) l trung tm thu ht. Ai cng th y inh Hng l thi s t ng trng u tin c a Vi t Nam trong M h n ca, L c h n ca, vv Th inh Hng nh th ny: N a m t ph sinh np h u tr ng. Ti thch l v y. : Ti r t th v v ci quy t tm chn ti n chi n c a th h cc anh. c l i vn c a cc anh th i , in ho c trn b n th o, ti l lng th y cc anh lm n i ci vi c kh ng khi p y, l v a nh i n Bn Ph , v a chn ti n chi n. Ti bi t, cho n by gi nhi u ng i trong cng chng vn h c v n cha h t b m nh v ci l ng ng v i nh ti n chi n. D r ng, ai cng bi t ti n chi n t o ra c nh ng thnh t u l n lao cho i sng vn h c, so v i th i tr c c a n. Ti cng s t ru t mong cho sch c a cc anh vi t th i , ho c vi t th m l ng trong ba mi nm qua, s nhanh chng c ti b n ho c cng b , c th nhn l i s i M i ch th c c a vn h c sau ti n chi n. Ti cho r ng lc cu chuy n vn chng minh h a hay khng minh h a ch c l i cn nhi u i u h h i phn gi i.
 # B   $ 

: Tha anh ca dao nh th no ? Ti nh th anh ni: S m con gi La con gi. Th cng nh La non ng p ngh u b , h nghe ti ng s m ph t c m ln V y chnh Tr n D n cng l ca dao.
 

' '

o o

540

: l di s n dn t c, m t ng th y ph i t ngang nh Nguy n Du, Cao B Qut. Ph i h c m chn i. : Cc anh ti p xc v i Tr n D n vi bu i th y b ng vai, th ngay anh em mnh tr c cng khng hi u Tr n D n. Nay hi u, v t l n hi u nhau chnh l v n b ng vai.

(Nghe Phng Qun dng ch v t l n, ti nhn l i: T t c t bao gi u nh tr n, tr ng Tr n D n v n m c o, tay no tay y m hi rng r. m nng, i n cp, ni nh k o phi n hng xm, nhng m i c p m t u c v g quy t li t) ng d y, ch ng hai tay vo hng cho nng): Ti mu n h i l i, cc anh b a ra kh i H i Nh Vn ba nm, sau thnh ba mi nm. T i sao khi ng i ta yu c u cc anh vi t n c vo l i, th cc anh l i vi t ? : Lc y ti th t kh x . N u theo m ch c a ti, th ti ghi vo ph n-nh t-k, l t h t v ch t lun, nh nh s t thiu. Nhng ngh l i, mnh tu i gi h t ci mu y r i. Su mi ba tu i, n u c ho t ng hai nm n a cng qu r i, c m ra kh i . Nhng ti bi t, ph c h i th cng v th ng v ph t, ch l hnh th c thi. Sau nhi u ng i ch t v n ti m ti khng tr l i c. Nh th qu l hn th c. ng l l m t Silence de la mort. l cch tr l i mini nh t. (Tan cu c, nhn l i g n m i hai gi khuya.) (ch ng g y kh p khi ng ra c ng, l u b u): L i m t ng !
4 B 4  

(B n Ng , m 14-5-1988. T p ch Sng Hng s 31 - thng 5 v 6 nm 1988)

B B

541

542

Ph l c

543

hai bi th u tay

H n xanh d k

Ta t bi n v ng v y m ng G p lc Thng Long l i nh n Nh ng ng n n m trn ph l nh ! i ng yn gi c - bi t ai tm ? i k xa chi l trc nh Qu nh ai khc ? L ai xanh ? H n em my ch v u nh ? C g p Bu n trong cu c l trnh Ka ni C Sn h n tu nguy t ! Ka v ng trng ho n o ra i ! N a m tr gi c trong phng l nh ... Ch t th y h n xanh n d k !

1944

544

Chi u ma - tr c c a
I. Anh i nh ng chi u ma - tr c c a N ng - l th vng v t t a tnh yu ... Ngy g p m trong i m t l ki u Anh khc tr c ... thng lng anh d i. Chi u h nh ng ... anh l chng Do Thi V n lang thang trong nh ng ph khng n Anh i theo h n v sao hi n ! c u nguy n cho bi ca y . Nhng em tnh n ngy l d T hm nay trong c p m t em xanh T hm nay trong c p m t xun tnh Chng Do Thi h t bng qu tm m ng ...

II. G th ng s ng trong h n ngi nh c Th ng th ngy theo tri n n c v xui Xm qu nh ngy d i m c i tri ! H n du m c lang thang chi u ti t o. G th ng s ng trong h n ngi nh c Phng g l nh ai t dm ng n l a ? ... Thi em Thi em Phng g Thi em ... Anh

! ! l nh - ai ! t dm ng n l a ?

i nh ng chi u ma - tr c c a. 1944

545

Nin k
1926 Tr n D n sinh ngy 23-8 (t c 16-7 nm Bnh D n) trong m t gia nh kh gi t i ph Nng Tnh, thnh ph Nam nh. H c ti u h c, cao ng ti u h c v u b ng Thnh Chung t i Nam nh H c trung h c t i H N i, u T Ti Php. B t u lm th. Yu thch th Baudelaire, Verlaine v phi T ng Trng. Lu Tr ng L xu t b n Ti ng Thu; Bch Kh: Tinh huy t; T n qua i. V Hong Chng xu t b n Th say; Huy C n: L a thing; Thm Tm: T ng bi t hnh; Hn M c T qua i. Hoi Thanh v Hoi Chn xu t b n Thi nhn Vi t Nam 1932-1941. Arthur Koestler xu t b n Nh t th c. Mao Tr ch ng ni chuy n t i h i ngh Din An v i cc nh vn Trung Qu c v ng l i vn ngh ph c v chnh tr . inh Linh b ki m i m v bi vi t nhn Ngy Ph N 8-3-1942. Tr n D n b t u quan h v i nhm vn ngh cnh t xung quanh nh xu t b n Hn Thuyn: Trng T u (t c Nguy n Bch Khoa), Lng c Thi p...

1939 1940

1941

1942

1943

546

Tr ng Chinh cng b b n Nam. 1944

cng vn ho Vi t

Thng 9, H Ch Minh t Trung Qu c (Qu ng Ty), tr v Vi t Nam (Cao B ng). T Hoi, Nam Cao vv... gia nh p H i Vn Ho C u Qu c do ng C ng s n ng Dng lnh o. Tr n D n Vi t Chi u ma - tr c c a (th) H n xanh d k (th).

1945

Ngy 19-8, kh i ngha ginh chnh quy n t i H N i. Ngy 2-9, Cch M ng Thng Tm thnh cng, ch t ch H Ch Minh c Tuyn Ngn c L p, khai sinh n c Vi t Nam Dn Ch C ng Ho. Chi n tranh th gi i II k t thc.

1946

Ngy 18-4, Nguy n T ng Tam (Nh t Linh), b tr ng b ngo i giao Chnh Ph Lin Hi p d n u phi on Vi t Nam n H i Ngh L t. Cng tham d c Huy C n v i t cch chuyn vin canh nng. Thng 8, BCHT CS Lin X ra ngh quy t ph phn Zoshtshenko, Achmatova, Eisenstein, Pudovkin, Shostakovitsh, Prokofiev ... G. Orwell xu t b n Tr i th. Nguy n Tun xu t b n Cha n. Tr n D n l p nhm thi s t ng trng cng Tr n Mai Chu, inh Hng, V Hong ch, V Hong Chng... Vi t V n o thanh tuy n (th, in l i trong t p Th M i 1932-1945, NXB H i Nh Vn, 1999). T p ch D i ra s 1 ngy 16-11-1946, ng b n tuyn ngn c a phi T ng Trng do Tr n D n ch p bt. S 2 cha k p ra m t th khng chi n bng n . Ngy 19-12, H N i m Php. u cu c khng chi n ch ng

547

Ngy 20-12, H ch t ch khng chi n. 1947

c L i ku g i ton qu c

Xun Di u, Th L , Lu Tr ng L, Ch Lan Vin, Nguy n Cng Hoan vv... gia nh p ng CS D. Khi Hng m t tch t i H N i. Nguy n T ng Tam sang H ng Kng. Tr n D n v Nam nh tham gia khng chi n, m nh n cng tc tuyn truy n. John Steinbeck sang thm Lin X.

1948

Tr n D n gia nh p V Qu c on, lc u tham gia chi n u Th ng Lo v bin gi i Ty B c, sau lm cng tc tuyn truy n, ch v n cng V Khiu, V Hong ch. Tr ng Chinh c b n bo co Ch ngha Mc v vn ho Vi t Nam H i Ngh Vn Ho ton qu c l n th 2 t i Vi t B c. i H i Vn Ngh l n th nh t t i Vi t B c. Tito ly khai v i Stalin. J.P. Sartre xu t b n Nh ng bn tay b n th u. i H i vn ha v s n th gi i t i Breslau v i s tham d c a A. Nex, I. Ehrenburg, M. Frisch, F. Lger, P. Picasso..., t ng th k h i nh vn Lin X A. Fadejev cng kch tr th c phng Ty. Tr n D n c phn cng ph trch vn cng trung on Sn La v c k t n p vo ng C ng s n ng Dng (Ngy 3-3-1951 i thnh ng Lao ng Vi t Nam). V v vi t cho cc bo Sng , Gi i Phng... Thng 9, T H u c tham lu n Xy d ng n n vn ngh nhn dn, Nguy n nh Thi c tham lu n v

1949

548

ch ngha hi n th c x h i ch ngha t i h i ngh tranh lu n vn ngh t i Vi t B c. Ngy 1-10, n c C ng Ho Nhn Dn Trung Hoa ra i. Trong b c th n i ti ng g i Fadejev, nh vn M U. Sinclair vi t: Lin X, ai dm ph phn nh ng khuy t i m c a ch hi n hnh, gi ng nh ti cng kch nh ng m t b t c p t i chnh t n c ti, l l p t c b x b n nh hng ngn ng i khc. G. Orwell xu t b n 1984. 1950 Tr n D n tham gia sng l p nhm Vn Ngh Qun i u tin: nhm Sng , v i Tr n Th, Hoi Ni m... Tranh v b i theo l i l p th v th b c thang c a Tr n D n b ch l kh hi u. Do b t ng ngy cng r rng v i cc cn b chnh tr trung on, ng xin chuy n cng tc v Phng Vn Ngh Qun i thu c T ng C c Chnh Tr . Thnh l p chnh ph B o i. Trung Qu c thn tnh Ty T ng, ti n hnh ch nh phong v c i cch ru ng t.

1951-1953 Tr n D n tham d cc kho tuyn hu n ton qun v ch nh hu n chnh tr . V nh n cng tc m i t i c c Qun Hu n v y Ban Trung ng H i Vn Ngh Qun i, ph trch cc l p o t o v t p hu n chnh tr cho vn cng trong qun i. 1951 1952 Nam Cao ch t trn ng cng tc. inh Linh o t gi i th ng Stalin lo i nh v i tc ph m M t tr i chi u trn sng Tang Cn. Stalin ra l nh x b n 26 vn ngh s Do Thi. Lu t c i cch ru ng t c ban hnh.

1953

549

Stalin qua i. Ngy 17-6, n i d y t i CHDC c, B. Brecht v J.R. Becher ph phn chnh sch vn ngh chuyn chnh c a ng v nh n c. Tr n D n b ph bnh l gi ng sai chnh sch vn ngh c a ng trong cc kho o t o cn b vn cng do ng ph trch. 1954 Ngy 13-3, chi n d ch i n Bin Ph b t u. Tr n D n tnh nguy n tham gia chi n d ch cng v i nh c s Nhu n v ho s T Ng c Vn, th tr ng n v l t ng Tr n . Ci ch t c a T Ng c Vn trong chi n d ch tc ng m nh m n Tr n D n. Trn ng hnh qun ng vi t m t hi ti u thuy t Ng i ng i l p l p, cu n ti u thuy t duy nh t c a vn h c Vi t Nam th i k v i n Bin Ph (xu t b n cng nm, NXB Qun i Nhn Dn). Ngy 7-5, chi n d ch i n Bin Ph ton th ng. C i cch ru ng t t I. Ngy 20-7, Hi p nh nh ch chi n s Vi t Nam c k k t t i h i ngh Genve. Ng nh Di m thnh l p chnh ph Vi t Nam C ng Ho t i Si Gn. V Hong Chng, inh Hng, Bng B Ln, ng H , Nguy n Hi n L,... di c vo mi n Nam. Trong 700 000 ng i mi n B c di c c cc nh vn mi n Nam sau ny: Mai Th o, Thanh Tm Tuy n, Nguyn Sa, Duyn Anh, Don Qu c S , Dng Nghi m M u, ... Thng 7, H Phong cng b b c th ng g i BCHT CS Trung Qu c ph phn nm l i dao m vo c cc nh vn cch m ng.

550

J.P. Sartre v S. de Beauvoir sang thm Lin X. Ngy 10-10, chnh ph khng chi n ti p qu n H N i. Tr n D n c c sang Trung Qu c vi t truy n phim i n Bin Ph , cng i c Nhu n. Ngy 10-10 kh i hnh. Ngy 14-10 n Nam Ninh. Sau i B c Kinh. Vi t Anh th y (th), Ti ng tr ng tng lai (th, trch ng trong Vn Ngh Qun i s ... 1954). Ngy 12-12, Tr n D n tr v H N i. 1955 Thng 1, H Phong cng khai t ph bnh. Thng 51955, H Phong b b t v b k t n lao c i. Sartre v Beauvoir sang thm Trung Qu c. 63 nh vn Hung-ga-ri ln ti ng ph n i ch c quy n. Thng 3, Tr n D n tham gia ph bnh t p th Vi t B c c a T H u. Thng 4, Tr n D n cng Nhu n, Hong Tch Linh, Hong C m, Trc Lm, T Phc trnh D th o ngh cho m t chnh sch vn ho yu c u t do sng tc, tr quy n lnh o vn ngh v tay vn ngh s, th tiu h th ng chnh tr vin trong cc on vn cng qun i, s a i chnh sch vn ngh trong qun i. Tr n D n vi t n gi i ng v n xin ra kh i ng, ng th i quy t nh k t hn v i b Bi Th Ng c Khu b t ch p s ph n i c a cc c p lnh o. T 13-6 n 14-9, Tr n D n b giam theo qun k ki m th o. Vi t Cch m ng thng Tm (th), Nh t nh th ng (th). T 2-11 n gi a thng 2-1956, i tham quan c i cch ru ng t t 5 t i B c Ninh.

551

1956

Cu i thng 1, trong lc Tr n D n B c Ninh, Hong C m cho ng bi th Nh t nh th ng trong Giai Ph m Ma Xun. T t p ch b t ch thu. Gi a thng 2, Tr n D n tr v H N i. H i Vn Ngh t ch c h i ngh ph bnh bi th Nh t nh th ng v i 150 vn ngh s tham d . Tr n D n b k t n l c a H Phong, m t l p tr ng giai c p, i ng c l i ng l i c a ng v b giam 3 thng. Ngy 24-2, i H i 20 CS Lin X ch ng Stalin. Fadejev t t . Ph c h i danh d cho cc vn ngh s b gi t v k t n d i th i Stalin. Ngy 7-3, bo Vn Ngh s 110 ng bi V ch tr n tnh ch t ph n ng trong bi th Nh t nh th ng c a Tr n D n c a Hoi Thanh. Tr n D n dng dao c o c a c nh t t trong t. Tr n Th Bng Kha, con gi u lng c a Tr n D n ra i. Thng 4, d lu n H N i b t bnh v vi c trao gi i th ng vn ngh 1954-1955. Ngy 26-5, Mao Tr ch ng pht ng chi n d ch Trm hoa ua n , trm nh ua ti ng . Ngy 28-6, n i d y t i Poznan (Ba Lan). Thng 7, hon thnh c i cch ru ng t mi n B c. Thng 8, l p h c 18 ngy c a H i Vn Ngh Vi t Nam v ng l i c i cch ch ng t sng bi c nhn Stalin t i Lin X. Ngy 29-8, Giai Ph m Ma Thu t p I xu t b n, c ng bi Ph bnh lnh o vn ngh c a Phan Khi. Thng 9, h i ngh l n th 10 BCHT sai l m trong CCR . v s a ch a

552

Ngy 15-9, bo Nhn Vn ra s 1, do Phan Khi lm ch nhi m, Tr n Duy lm th k to so n, Minh c xu t b n, ban bin t p g m Nguy n H u ang, Tr n Duy, L t, Hong C m, c ng bi Con ng i Tr n D n - Ti n n vi c xt l i m t v n vn h c: Tr n D n c a Hong C m. Ngy 30-9, bo Nhn Vn ra s 2. Ngy 2-10, ban th ng v H i Vn Ngh Vi t Nam ra thng co th a nh n sai l m trong vi c ph bnh bi th Nh t nh th ng. Ngy 8-10, ti b n Giai Ph m Ma Xun v i bi th Nh t nh th ng. Ngy 15-10, bo Nhn Vn ra s 3. Giai Ph m Ma Thu t p II xu t b n. t M i s 1 (s duy nh t) xu t b n. T ng Nguy n Sn (ng t ng vn ngh Khu IV) qua i. Thng 10, 11, n i d y t i Hung-ga-ri, chnh ph dn ch Nagy tuyn b Hung-ga-ri trung l p. Lin X can thi p v trang vo Hung-ga-ri. Laxness, Sartre, Beauvoir, Vercors... ph n i. Thng 10, nhm vn h c Sng T o ra i t i Si Gn v i Mai Th o, Thanh Tm Tuy n, Don Qu c S ... Ngy 5-11, bo Nhn Vn s 4 xu t b n. Ngy 20-11, bo Nhn Vn s 5 xu t b n. Thng 12, Giai Ph m Ma ng xu t b n Ngy 9-12, H ch t ch k S c l nh v ch bo ch. Ngy 15-12, y ban hnh chnh H N i ra thng bo ng c a bo Nhn Vn. S 6 (s cu i cng) c a Nhn Vn khng c in. Boris Pasternak hon thnh Bc s Zivago.

553

1957

Ngy 20-28/2, i H i vn ngh ton qu c l n th 2 t i H N i v i g n 500 i bi u. Tr ng Chinh ni chuy n, ku g i u tranh p nt lu n i u ph n ng Nhn Vn-Giai Ph m. Thnh l p H i Lin Hi p vn h c ngh thu t Vi t Nam. Ngy 1-5/4: H i ngh thnh l p H i Nh Vn Vi t Nam, T Hoi lm t ng th k, c quan ngn lu n l bo Vn, do Nguy n Cng Hoan lm ch bt, Nguy n Tun ph ch bt, Nguyn H ng t ng th k to so n. Ngy 10-5, bo Vn ra s 1. Thng 7/8, Nguyn H ng, Nguy n Tun, T Hoi tranh lu n nhn vi c bo H c T p (c quan l lu n c a BCHT CSVN) ph phn bo Vn. Ngy 27-9, bo Vn s 21 ng bi th L i m d n c a Phng Qun. Ngy 15-11, bo Vn s 28 ng bi th Hy i mi c a Tr n D n. Tr n D n vi t i! Vi t B c (tr ng ca, xu t b n nm 1991) inh Linh b khai tr kh i CS Trung Qu c sau 25 nm l ng vin. (B cn c php lm lao cng m t th i gian trong tr s H i Nh Vn Trung Qu c, tr c khi b y i lao c i v ng i t cho n nm 1975.) Ch nh hu n vn ngh t i Lin X, Ba Lan, CHDC c. Nhm Bch Khoa ra i t i Si Gn.

1958

Ngy 6-1, B Chnh Tr BCHT L VN ra ngh quy t s 30 NQ/TU v vi c ch n ch nh cng tc vn ngh . Ngy 10-1, bo Vn s 36 (s cu i cng) ng truy n ng n ng Nm Chu t c a Phan Khi.

554

Thng 2, l p h c u tranh t t ng v i 272 vn ngh s ng vin tham d . T 3-3 n 14-4, Tr n D n tham d l p h c u tranh t t ng t i Thi H v i 304 cn b vn ho vn ngh tham d . Ngy 4-6, h i ngh ban ch p hnh H i Lin Hi p VHNTVN h p t ng k t cu c u tranh ch ng Nhn Vn-Giai Ph m. Ngy 5-6, ngh quy t c a 800 vn ngh s hoan nghnh k t qu th ng l i c a cu c u tranh ch ng Nhn Vn-Giai Ph m. Tr n Tr ng Vn, con trai Tr n D n ra i. Ngy 2-7, b u ban ch p hnh m i c a H i Nh Vn, t ng th k l Nguy n nh Thi. Ngy 7-7, thng bo k lu t cc vn ngh s tham gia Nhn Vn-Giai Ph m. Tr n D n b khai tr kh i H i Nh Vn v nh ch xu t b n trong th i h n 3 nm. T 22-8 n 2-1959, Tr n D n i lao ng c i t o t i nng tr ng Ch Linh cng v i L t, ng nh Hng, T Phc. Nh t Linh thnh l p nhm Vn Ho Ngy Nay t Si Gn. Mao Tr ch ng pht ng chi n d ch i nh v t. Pasternak, nh vn x vi t u tin c trao gi Nobel, song khng c sang Th y i n nh n gi th ng. 1959 i y i i

Tr n D n vi t S c l nh 59 (th), Con t u x h i (th), 17 tnh ca (th). B t u vi t C ng t nh (th-ti u thuy t).

555

Thng 11, Tr n D n c phn cng d ch t i ga-ra H i Nh Vn cng v i L t, Phng Cung, Nguy n Kh c D c. Ngy 10-12, khai m c phin to x Th y An v Nguy n h u ang (c hai b k t n 15 nm t). Phan Khi qua i. Cch m ng Cu Ba v i Fidel Castro v Ch Guevara th ng l i. Hemingway, G.G. Marquez cho m ng cch m ng Cu Ba. 1960 T 19-3 n 11-5, Tr n D n i lao ng c i t o t i khu gang thp Thi Nguyn cng v i L t. Sau v H N i ngh php. T 13-6 n 18-8, Tr n D n l i i lao ng c i t o t i Thi Nguyn. Sau m n ng. Hon thnh C ng t nh (xu t b n nm 1994). T s ng m th m t i H N i b ng ngh d ch sch, ng ngoi m i sinh ho t vn ngh chnh th ng. Mi n B c hon thnh k ho ch 3 nm c i t o v pht tri n kinh t vn ho (1958-1960). Xung t Trung-X b t u. 1961 Mi n B c b t u k ho ch xy d ng XHCN 5 nm l n th nh t (1961-1965). Ngy 13-8, CHDC c xy b c t ng Berlin. Tr n D n vi t m nm sen (ti u thuy t). A. Solshenizyn xu t b n M t ngy trong Denissovitch . i Ivan

1962 1963

o chnh t i Si Gn. Ng nh Di m v Ng nh Nhu b gi t. Ngy 7-7, Nh t Linh t t t i Si Gn. Tr n D n vi t J Jo cx (th).

556

1964

M chnh th c ti n hnh chi n tranh qun s t i Vi t Nam. M nm bom mi n B c l n th nh t. Nh th Josip Brodski b k t n v t i n bm, t c ho t ng vn h c ngoi ph m vi c a H i Nh Vn Lin X. Tr n Tr ng V, con trai t c a Tr n D n ra i. Tr n D n vi t Ma S ch (th, xu t b n nm 1998), Nh ng ng t v nh ng c t n (ti u thuy t). Sholokhov c trao gi i Nobel. Tr n D n vi t M t ngy C m Ph (ti u thuy t). Mao Tr ch ng pht ng cu c i Cch M ng Vn Ho. Ch Guevara ly khai v i F. Castro. i H i cc nh vn Ti p Kh c cng b th ng c a Solshenizyn g i i H i cc nh vn x vi t. B. Russel, J. P. Sartre, Peter Weiss tham d Di n n Vi t Nam t i Stockholm. Tr n D n vi t Con tr ng (th h i k). Ma xun Praha. Ngy 21-8, Lin X can thi p qun s vo Ti p Kh c. Hng lo t vn ngh s Ti p Kh c r i kh i t n c, ph n l n gi i tr th c b treo ngh . Milan Kundera sang t n n t i Paris. Phong tro sinh vin v tr th c cnh t phng Ty ph n i M v ng h cu c khng chi n ch ng M c a Vi t Nam. A. Sacharov xu t b n cu n h i k V ti n b , chung s ng ho bnh v t do t t ng. T ng ti n cng qun s T t M u Thn t i cc thnh ph l n mi n Nam. Tr n D n vi t 177 c nh (hng ca l a).

1965 1966

1967

1968

557

1970 1973

A. Solshenizyn c trao gi i Nobel. Hi p nh Paris v vi c ch m d t can thi p qun s c a M t i Vi t Nam. Tr n D n b xu t huy t no l n th nh t, n a tri c th mang d t t cho n cu i i.

1974 1975

A. Solshenizyn b b t v tr c xu t kh i Lin X. Tr n D n vi t ng t tm th n (nh t k-th). A. Sacharov c trao gi i Nobel. Ngy 30-4, chnh ph Dng vn Minh Hng lo t vn ngh s mi n Nam di t n. u hng.

1976

Mao Tr ch ng qua i. Ngy 2-7, n c Vi t Nam th ng nh t, i tn thnh C ng Ho X H i Ch Ngha Vi t Nam. Tr n D n v Dng T ng th nghi m Th th gic. Dng T ng vi t n, Tr n D n kh i th o Th khng l i. ng Ti u Bnh c ph c h i, pht B n hi n i ho t i Trung Qu c. ng chi n d ch

1977

Chi n d ch bi tr ng i Hoa t i Vi t Nam. 1978 1979 1980 Tr n D n vi t Th khng l i - My khng l i (thho ). Tr n D n vi t b tam Thin Thanh - 77 - Ngy ngy. Chi n tranh bin gi i Vi t-Trung. Nh vn Ti p lu vong C. Milosz c trao gi i Nobel. Tr n D n vi t b tam 36 th di - T M dng sao. Gorbachev c b u lm t ng b th CS Lin X. Thng 12, i H i VI sch i M i. CSVN ra ngh quy t v chnh

1985 1986

558

Dng Thu Hng vi t Nh ng thin ng m. 1987 Ngy 6-7/12, t ng b th CSVN Nguy n vn Linh h p v i g n 200 cc nh ho t ng vn ho Vi t Nam t i H N i. Lu Quang V v Xun Qunh t n n. Nguy n Tun qua i. Nguy n Huy Thi p vi t T ng v hu . Tr n D n vo Nam cng v i Phng Qun. Tr n D n vi t Th mini. H Phong c ph c h i danh d . Tr n D n, L t, Hong C m,... c m i tham gia sinh ho t vn h c tr l i. Thng 5, Tr n D n vo Hu g pg ng nghi p v b n c. Ph m Th Hoi hon thnh ti u thuy t Thin s . Thng 6, th m st t i qu ng tr ng Thin An Mn, phong tro dn ch t i Trung Qu c b n p m mu. B c t ng Berlin s p . L t & Dng T ng ra t p 36 bi tnh. Dng Thu Hng b b t giam 6 thng. B o Ninh vi t N i bu n chi n tranh. Tr ng ca Bi th Vi t B c c xu t b n t i H N i, NXB Tc Ph m M i. Bi Ng c T n hon thnh ti u thuy t M ng du sau i tn thnh Chuy n k nm 2000. Tr n D n vo Nam thm b n b vn ngh s cng Dng T ng. Ti u thuy t-th C ng t nh (1960) c xu t b n t i H N i, NXB H i Nh Vn. L t xu t b n Bng ch .

1988

1989

1990 1991

1992 1994

559

1995 1997

C ng t nh c trao gi i th ng c a H i Nh Vn Vi t Nam. Tr n D n t tr n h i 10 gi 30 sng ngy 17 thng 1 t i H N i.

1998 2001

T p th Ma s ch c xu t b n t i H N i, NXB Vn H c. Tr n D n Ghi (1954-1960) do Ph m Th Hoi bin t p v hi u nh, xu t b n b i TD mmoire v NXB Vn Ngh , California, USA. Ti u thuy t Ng i ng i l p l p c ti b n t i H N i, NXB H i Nh Vn.

2004

560

D lu n v Tr n D n
Trch THNG CO C A BAN TH NG V H I VN NGH VI T NAM NGY 2-10-1956: Trong bi th Nh t nh th ng ng trong t p Giai Ph m Ma Xun u nm 1956, ban th ng v nh n th y c nh ng khuynh h ng t t ng sai l m nghim tr ng c n ph i ph bnh. Thng 2-1956, ban th ng v t ch c ph bnh bi th . Vo lc y, anh Tr n D n ang c m t s v n trong qun i cha c r rng... T H U: ... b n Tr n D n, T Phc - nh ng a con h h ng c a H N i c nay l i tr v v i nh ng "c nh c ng i xa" b ng c m th y i s ng trong qun i "ngh t th ", ch v thi u ci t do tr l i i s ng tru l c c. i v i chng, i s ng trong qun i cch m ng ch cn l "nh ng s i dy xch tri bu c ph i ph m ra". c tim thm t nhi u ch t ph n ng c a H Phong, Tr n D n ging ln "Ti ng tr ng tng lai", ch i cn b chnh tr l "ng i b nh", "ng i di", "ng i ". Cng T Phc khiu khch nh ng anh em khc, h n t ch c m t cu c u tranh "bu c lnh o th c hi n m i yu c u" c a h . H i th c hi n nh ng g? "Tr quy n lnh o vn ngh v tay vn ngh s. Th tiu ch chnh tr vin trong cc on vn cng qun i. Thnh l p trong qun i m t Chi H i Vn Ngh tr c thu c H i Vn Ngh , khng qua C c Tuyn Hu n v T ng C c Chnh Tr " ... (Trch: Bo co t ng k t cu c u tranh ch ng nhm ph ho i Nhn Vn Giai Ph m trong h i ngh ban ch p hnh H i Lin Hi p VHNTVN h p l n th III ngy 4-6-1958 t i H N i) HUY VN: ... Tr n D n cng i vo khng chi n, nhng v n khng ch u t b nh ng quan i m ngh thu t sa o c a h n. Trong "nhm vn ngh Sn La", h n v ton l i t i tm kh hi u, bi n hnh nh anh dng v p c a b i ta thnh

561

nh ng hnh th r t qui g , lm th cng v y. Sn La, ci l i s ng v quan ni m sng tc a Tr n D n n nhi u sai l m, b thi hnh k lu t. (Trch bi: "M t tm h n 25-4-1958) i tru : Tr n D n", Nhn Dn ngy

H NG CHNG: ... Cng nh Tr n D n ngy nay m ng c go tht "ph i sng t o", "hy i mi!". Nhng th h i i tm ci m i nhng l ci m i no? Hy sng t o nhng sng t o lm g? Hy i mi nhng i n u? N u ch m i m m i, sng t o m sng t o, i m i, th chnh l ang i vo con ng c, r t c, con ng "ngh thu t v ngh thu t" c hng trm nm nay, khng c m t cht g l sng t o c . l th ngh thu t c rch v i tru . (Trch, Vn Ngh , s 10, thng 3-1958)

NGUY N LY: ... V nh ng vn b n c a Tr n D n m chng ta ang c, ti thi t ngh khng c n tr l i v i nh ng Nh t nh th ng, Ng i ng i l p l p, v gi tr ngh thu t t i c a nh ng tc ph m ny l i u kh i c n ch ng minh. Tuy nhin, nh ph bnh no ch ra c i u ng c l i, h n l nhi u ng i c cng nh ti, s r t sung s ng lnh h i. Cn l i l C ng t nh, Ma s ch, S b i, J jo cx nh ng tc ph m c a Tr n D n m i c ra m t m y nm g n y (ti ch k nh ng tc ph m ch y u). Theo phng php lo i suy, ti b t u t C ng t nh. y l m t tc ph m khng c g ph c t p, c th x p vo dng hi n th c x h i ch ngha, v ngay trong dng hi n th c ny, n cng khng ph i l m t tc ph m xu t s c. Khng c m t cch tn no trong tc ph m ny. Chng ta cn i u g bn thm v C ng t nh n a khng? ... (Trch m c "Th o Lu n" trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

562

THANH NAM : ... Ti cng khng dm ch c b n thn Nguy n Ly c C ng t nh c a Tr n D n .... Khng bnh lu n m t t no c a C ng t nh, Nguy n Ly gn ngay cho n ci nhn hi u tc ph m "khng xu t s c" c a "dng hi n th c x h i ch ngha" m ng i c no cng chn ng y n m c ch m i nghe thong t xa v i vng b ch y. Ch p nhong, Nguy n Ly ginh cho C ng t nh ba dng k t t i: " y l m t tc ph m khng c g ph c t pChng ta cn i u g bn thm v C ng T nh n a khng? " Vng, "kh i c n ch ng minh", "chng ta cn i u g bn thmn a khng?" chnh l phng php nh tr ng l ng c a Nguy n Ly: ng ni n a, cho ng i ta qun i Tr n D n, b i v "n u ch ng ai bi t n n th n ch ng c ch c nng no h t"! (Trch m c "Th o Lu n" trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

L D TH O : ... Th hai l "n ". Trong J Jo cx, b t c ci g, b t c ai cng l n , cng thnh n . C m t ti n trnh n ho! y, khng ph i ch l m nh tnh d c m chnh l m c c m b thi n ho n. V sao c m c c m ny? M t ngh s c kh nng sng t o, ang trong tu i sng t o m b "treo bt" th c khc no m t ng i ang trong tu i sinh v c kh nng sinh m b thi n ho n? y chng ti khng bn t i quan ni m c a Tr n D n v qu trnh sng t o, v quan h gi a tc gi , tc ph m v cng chng m ch c p t i m nh c a ng khi cng vi c sng tc ang th i k sung mn b ngng tr t ng t. N i au kh y c khc no T M Thin ng i vi t S k sau khi b cung hnh? Ci khc l s h i p c a ngi bt sau bi n c . T M Thin b cung hnh th t cn Tr n D n ch b cung hnh " o"! C l v th m J Jo cx mang m c c m thi n ho n chng? c gi c nh n th y m c c m trong S k khng?... (Trch m c "Th o Lu n" trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

563

NG NH N : ... Ti th y c n thi t ph i gp v i L D Th o (LDT) v thi tranh lu n khng ng hong v thi u vn ha c a LDT. V l do no m LDT ph i gn cho Tr n D n "m c c m b thi n ho n"? Theo ti, l m t cu vng t c khng nn c trong tranh lu n vn h c... (Trch m c "Th o Lu n" trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

MINH TU N : ... Trong thi thi ca c a Tr n D n c dng d p lam l t i nghi p c a b m nng dn Vi t Nam ngho, ang lau s ch t ng v t, ki m k tnh m t ng v t, c nh ng ci ch i cn r rch cng v cng g n b v qu gi, khng th b i, khng ci g th a. l ci vn minh b o tng c a nh ng ng i ngho n ng tnh n ng ngha. N i l p v i ki u vn minh c a nh giu k thu t cao, s n khn gi y, bt bi v nh ng th h p l nh lng dng xong v t b khng lu luy n, khng k ni m, cng khc h n v i vn minh my gi t cho t t c vo lm s ch ng lo t b ng m t c b m nt nh nhng, n gi n, d ng dng. Ci k l tham tham c a Tr n D n l pht l ci tm l trn tr ng ci c th c a ng i Vi t, ci g n b n tnh c a ng i nng dn v i nh ng v t ngho c rch theo mnh ng ng bao nm. Khng th l y v t ny thay v t kia, l y ng i ny thay ng i kia, v m i v t, m i ng i l m t vng qu c ring m t k ni m ring y gi tr v mu th t. N u c m t Ma s ch tr i cho, th ci s ch ph i n v i t ng ng i t ng v t ... (Trch m c "Th o Lu n" trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

ON C M THI : C l chnh v qu lo u v "ngha" m vn h c pht tri n ch m hn cc hnh th c ngh thu t khc? Tr c m t b c tranh tr u t ng, t ng i t cu h i v "n i dung",

564

"tnh c m", "t t ng", n gi n v h i ho hi n i v t ra kh i nh ng v n ny, ln ng tm ki m nh ng cu c phiu lu m i. Tnh tr u t ng , Tr n D n mu n em l i cho th. ng o ng c hon ton khi ni m v th, v ch . Ma s ch khng c cc y u t c m xc, tm l. Ma s ch khng "k chuy n", khng c "n i dung", khng mang " ngha ch o", khng hm ch a "tnh t t ng". B ng ch ng l n khng th di n nm c v kh h c thu c lng. Cc chi ti t c a n khng lin quan n nhau, khng gi i thch cho nhau m t cch logique, h p l. Nh th t ch i lm "vn v n". V v y, m i phn tch tm l v c php nh m "hi u", "gi i ngha", "gi i m" th Tr n D n, s d n n th t b i. ... Ma s ch c a Tr n D n g n gi v i nh ng tm ki m c a nhi u ngh s cng th i v i ng. Cch ng l p i l p l i m t t (ma, s ch, trong, thu...) hay m t c m t ("Ti nh t thch cng tc Vi t nam ma", v.v) lm ng i ta ngh n tc ph m mang tn Marylin Moroe (1962) trong chn dung c di n vin M c A. Warhol v theo l i ch p nh v i nt bt v mu m c th, r i nhn ln hng trm l n... (Trch Thu Tr n D n, ng trong chuyn Ti n V , 2003) Tr n D n, bo m ng

NGUY N H U H NG MINH : ... Tr n D n l m t trong s t cc nh th cn nhi u b n Vi t Nam. Nh ng tc ph m th c a ng nh C ng T nh, Ma S chr t l c loi nhng t n c m t i s ng ring trong dng ch y vn ngh . N cng ch ng c n g ci dng ch y phong tro n i nnh, ph du y. Ti nghi ng t t c cc bi vi t v th Tr n D n. Nh ng bi vi t m nh ph bnh t cho r ng y ta hi u h t vn cch v nhn cch c a Tr n D n. Y "v t" Tr n D n nh m t con c giy nh ch trn ci l i. Tr n D n v t qua kh i nh ng cch ph bnh th c c v p t b i n gi n l tc ph m ng r i b th i i m

565

chng ta ang mn m i v hy v ng nh gi t "cn ong o t lu. (Trch V i m t nh th, ng trong chuyn m ng Ti n V , 2003)

m"

Tr n D n, bo

NG MINH : ... V khi ti p xc nhi u l n v i ng, nghe ng k chuy n v c th vn ng, ti nh n ra m t i u l th: Ngn ng c a ng cng long lanh nh sng r t n t ng nh m t ng! (Trch Ba bu i sng v i Tr n D n, Hu thng 2-1997)

PHONG L: ... ch nu ci hi n t ng Tr n D n v i bi th Nh t nh th ng kh n o v n t ng m chng ti c tr c ti p nghe - hi u, c - hi u, thnh sau thnh m t s im l ng c a Tr n D n, ko di trn ba mi nm, t 1956 n cu i nh ng nm 80. Trong im l ng l nh ng b n d ch khng tn, sau ny ti m i bi t l c a Tr n D n. Ch ng h n b n d ch m t ti u thuy t hi n i Ru-ma-ni Nh ng ng i chn t c a Xtng-cu d y nh n a ci g i m khng tn ng i d ch. (Trch Tr n D n : - "ci ni bao gi v ch Sng Hng s 112, thng 6-1998) u cng hi m" , t p

NAM DAO: ... L t nh c k ni m xa, gi ng ti c nu i: "D n n c t cch ch ng mn! Cn mnh th khng, c bng ln ba lng nhng"... Ti l i hnh dung ra con c p ngy, m t r ng r c, quy t li t tuyn ngn, r ng ci kho ch l ti s n qu nh t c a m t dn t c. Anh nh ch mp, ru rung rinh a h i ti, ci mn kinh t h c c a c u n c d y th khng? Khng h , anh

566

c i, th th "h ng". Nh ng gi pht y th t hi m. anh l i tr m ngm.

a xong,

(Trch t t p Nh ng con ng i, nh ng bng ma, nh xu t b n Vn M i , 2005) THU N: ... N i ni m Ph c a Tr n D n ch c th v c v i s t n tm m Bi Xun Phi trong cng cu c tm ki m h i h a dnh cho Ph . N u Ph Tr n D n l nh ng cu th x x gc c nh kh c coi l th ca th Ph Phi v i nh ng nt v to en nghu ch ngo c cng khc th ng so v i n n m thu t ng th i v n m m i ngh thu t trang tr t th c v hi n lnh. S g n gi ny gi i thch l do hai ng i lc sinh th i tuy khng ph i l b n ch c t nhng lun tr ng nhau, gi i thch ci danh hi u "ng i Qu c h a" m Tr n D n t cho Bi Xun Phi. ... Th tch Tr n D n ra kh i nh ng bi k ch cu c i a ng vo m t bi k ch khc, bi k ch c a nh th. Cng v sau, sng tc c a ng cng tr nn kh c. Ngy nay nh ng ai hi m hoi c d p c ti p xc v i chng v n khng lm sao quen c phong cch khng ng ng m i v y b t ng c a ng. Trong khi c gi Vi t Nam cn nh mi nh ng cu th v Ph Sinh T , v "ma sa trn mu c ", v c gi H N i, th Nh t nh th ng b t ch i lu l m r i b i chnh tc gi c a n. (Trch Ti ph Sinh T , ng trong chuyn m ng Ti n V , 2003) Tr n D n, bo

HONG C M: ... T nh ng ngy T t ma l ch, ci b phi c quy n trong vn ngh b t u h p ng h p ng i tm cch i ph v i ci Giai Ph m. M t khng kh ng t th n ng ln nh ng anh em c bi trong t p sch . R i n m t m, bi th Nh t nh th ng b em ra lu n t i...

567

K no h ra hai ti ng ph n nh ch t Tr n D n?

ng

u tin

g i c lng ra

Ti c suy ngh mi, lng nh dao chm Thi th l m lu n t i ny ng ci n t hnh xu ng m t bi th, xu ng m t con ng i, ng th i l m t s e do n ng n chung cho anh em vn ngh s ang mu n tm nh ng l i sng tc khc v i ci b phi kia. Sau cu c ln n , ti khng c bi t tin g v anh. Ti on bi t l n ny th anh s th c s ng i t. V anh g n n thng c , v t v khc ngy khc m v qu nhin, sau ci ngy mng 2 T t y, anh i khng v n a. Ti cng n h n h t ngy y qua ngy khc, lun lun th y mnh l th ng lm h i b n: - D n i, by gi my n m trong nh t no, my c trch tao khng? Lc ny ti lo s hn l n tr c anh b giam l ng hn ba thng. L n ny ci b phi c quy n vn ngh kia n quy t li t hn tr c, trong khng kh vn ngh nghe th y mu, l a. Ti lo ngy lo m n con ng i anh. L n tr c, anh cn ch u c v cn c th bnh tnh. n l n ny, li u anh c can m ch u ng hay khng? Ti ngh n ci pht au n c c , anh khng thi t s ng n a th m t l i dao, m t ci p u vo t ng... ti s m t m t ng i b n, v chng ta m t tc gi Ng i ng i l p l p , tng lai m t m t nh th. Khi ch K... m nghn, b v trong m t cn nh, ch ng g y sang nh hng xm xin t ng ng m n c, l lc ng i yu c a ch i 3 thng khng v . Khi ch K... au qu n qu i, cho ra i a con gi u tin c a m t m i tnh cay ng, l lc ng i yu c a ch l i i... khng bi t bao gi v .

568

a b ra i, cm rom nh m t con mo m. N qu t qu o, si n m y l n t ng ch t. Ch K... nui con b ng n c m t nhi u hn b ng s a. Tin anh v n m t m. L n ny ch khng cn hi u l m anh l ph b c n a, ch bi t s th c. Ch khng on thn n a, ch m con m khc. C l n ti n thm, ch k l : - Gi ng bi t nhau, ng yu nhau th anh y kh , ti cng kh v khng n n i ph i cho ra i m t a b kh s th ny. Li u n c m t b khng h anh? Li u ti c go ch ng s m khng h anh? Ti nh b kim chch vo tim. B a b th y nh b ng, m t mi n nhn nhm, mo m, ti khc v suy ngh r t lu v gi tr con ng i. t tn chu b l g k ni m nh ng ngy b chu v c nhn ph m vn ngh s b tr p xu ng bn en? Hm nay Tr i thi ma thi gi N ng ln ph nh m i bu ng tim l ph i Em i! m th bao nhiu ngy ma ... Sau khi h c t p ngh quy t c a i h i l n th 20 s n Lin X, ci tin vui t lng ti t dng to ra: - Tr n D n ch c s c v ! ng C ng

Qu nhin, m t bu i chi u sang h anh v . Tin n v i ti khng t ng t l m, v ti tin ch c nh sng ng C ng s n Lin X, tin chn l m ng ta n m r t v ng. Anh v . G p anh, ti khng ni g c. V m t anh v n vui, nhng c h n thm nh ng nt kh c kh . Da m t xanh, ng i g y r c. Ni cha c m t cu, anh c i, v n gi ng c i h n nhin, khoe v i ti 4 bi th anh lm trong lc b giam, v

569

khoe r ng s d anh c v l nh c s sng su t c a Trung ng ng. Ti c k b n bi th , v nhn anh kinh ng c. Ti khng th ngh c r ng trong c nh b giam au n th , anh l i c bnh tnh lm nh ng bi th sng s a chan ch a lng yu i, yu ng nh th ny. Ti th y qu v knh ph c ng i b n m ti cho l r t anh dng. Ti khoan khoi c to m y o n th c a anh, anh ng a m t ln, ti ch t nhn th y c anh m t v t s o di n m ngang cu ng h ng, th t m i li n, cn ti. Ti hi u c , khng h i thm anh i u g... Tr c m t ti, l m t ng i c s c m nh ch ng ch i v i t i nh c, v i thnh ki n, c n nh ng l i vu co anh thp nh t cng r ng d i chn anh nh c ho. Tr c m t ti l m t ng i ch tnh, tha thi t, c nh ng pht y u u i, tiu c c, c nh ng pht b c ln qu nng n y c c c n, t do b a bi nhng khng lc no ng ng ho t ng v ti n r c r c a Vn ngh . Tr c m t ti l m t ng i con dng c m c a ng, c thu c chung, bi t tin yu ng v b b n, bi t cm ght nh ng ci th i nt ang lm h i n uy tn c a ng, c a Qun i. Tr c m t ti l Tr n D n. Tr c m t ti lc vi t bi ny l m t chuy n ko b vu co tr ng tr n, m t v n vn chng v cng oan c, m t ti nng v m t tm h n trong s ch b d y xo. Tr c m t ti l lng tin vo nh sng c a ng. nh sng s soi r i vo b t c ch no ang c n b o v gi tr con ng i.
(Trch Con ng i Tr n D n, Nhn vn, ngy 20 thng 9 nm 1956)

570

M cl c
L i t a .......................................................... Trang 7

PH N I. HY I MI ! ...................................... . 11 I.1. 1955 ............................................................... .13

- Th Nguy n nh Thi g i Tr n D n ............... 15 - Nh t nh th ng ............................................... .17 - Tnh yu ........................................................... 31 - B n m t t ng ................................................. .36 - Ht sao.............................................................. 40 - M t tia hy v ng ............................................... .41 - Xin ngh php.................................................... 42 - Th khng g i ................................................. .46 - Con ng i Tr n D n ......................................... 48

I.2. CHN NM TR C........................................ 55

-D i b n tuyn ngn t ng trng ................ .57

I.3:

Y VI T B C ........................................ ... ..65 - I......................................................................... 66 - IV ..................................................................... 73

571

- X ......................................................................77 - M t cht v Tr n D n...................................... 84

I.4. C NG T NH ................................................... 91
- Khai t ............................................................ 92 - B n c ............................................................. 94 - Gi trai thnh quch bn c ............................ 95 Vn s Hoi - B v .............................................................. 96 - C ng t nh ........................................................ 99 C ng t nh (ti p) - C u nguy n. ...................................................100 Nam nh - M i b y tu i ................................................ 101 - Bng .............................................................. 103 - V ng. ..............................................................104 Tr ng con gi - u sao trng qu xa? .............................. .. 105 ng cng - Ng i v t nhau v i th gi i tn b o .............. 108 - Nh ................................................................ 109 - Ng i ph t .......................................... ....... 110 - Nh ng ngy vi t C ng T nh .................. ..... ..111 - Khi cch m ng l nhu c u n i t i c a m t thi s ............................................... .115

I.5. CHI U V L .................................................121

- C t n cm ...................................................122 B c chn tm - Yu ............................................................... 123 Tnh yu xm ng yu - Ch ................................................................124 - Ng t xa .....................................................125 - Khch b hnh ...............................................126 Noen

572

i l khi ........................................ ............127 Ph v l - Chi u v ngha ...............................................128 - Bi ht ng i l n............................... ...........130 - Ma k h. ....................................................132 Ng t - Chn b c ma th .........................................133 - ng v t n.................................................137 - Chi u lam. ....................................... ..............138 Bi th ph Khng s 1 - Khng s 2................................................139 Khng s 3 - Khng s 4 ...............................................140 - o n k t ........................................................141

PH N II. NGO I LU T ....................................143

Th lnh trong bng t i .................................144

II.1. BI N T U CH . BI N T U M ...............155
- Ba bi t p.......................................................156 - Trn qu t ma.............................. .............158 - Thch ton ma ............................................. 162 - L i b t Ma S ch ............................ .............165 - S ch ...............................................................168 - Sau ma .................................................. ......169 Tm em - Tc ph m Ma S ch c a Tr n D n qua gc nhn c a ngh thu t khi ni m .........175 - Con OEE ......................................................182 - H u con OEE .................................................187 - Con I ..............................................................189

573

II.2. CC C U TRC ..........................................193

- Th ng th t ........................................... ..........195 - Con tr ng ......................................................199 - C u trc c a Con Tr ng ................................214 - K k .............................................................219

II.3. J Jo cx ............................................. .............233

- T J Jo cx .................................... .............236 - 17 thin J Jo cx ............................. ............240 n v i J Jo cx .......................... . ..........271

II.4............................................ .............. . ..............283

- 36 th zi ....................................... .. ....... ....285 - Gi thi t cho 36 th zi ............ ....... . ......... .325

II.5. L I & KHNG L I .................... ...............329

- Con I. 3 t u V VI EXTRAVI .......................330 - V sao th c ho ? ........................................348

PH N III. VN THU KHNG ...........................355 III.1. S B I...........................................................357

- au lng S B i ... nh ng b c th khng g i ...............................358 - S th 1973 - 1974 ........................... .. ..........379 - S th 1975 ..................................... .. ...........385 - S th 1976. ..................................... .... ........392 - S th 1977 1978 ........................... ..........401 - S b i 1979 ........................................ ...........404 - S b i 1980 1981 ........................................414

574

-S -V -S -S -S -S -S

b b b b b b b

i 1982 ....................................................421 i 1983 1984 .......................................429 i. V b i 1985 .................... ...............433 i 1986 .......................................... .........440 i. V b i. 1987......................... ... .........442 i 1988 ............................................. ......451 i cu i 1989 ......................... ...... ............464

III.2. TH MINI ....................................................471

- Ch d n m u th mini ................................472 - 59 mini ...........................................................473 - Ci u d khc .............................................528 - V th mini ....................................................533 - G p g Tr n D n i tho i m t ng ....... ......535

PH L C ............................................................543
- Hai bi th u tay ........................................544 - Nin k ..........................................................546 - D lu n v Tr n D n .....................................561 - M c l c .........................................................571

T t c nh ng b n v , hnh minh ho cho ba sch v cho ton b cu n TH u c l y tr c ti p t DI C O Tr n D n.

575

Gia nh Tr n D n v nh ng ng i xu t b n cu n sch ny xin c bi t c m n nh th Dng T ng v nh vn Ph m Th Hoi trong vi c b o t n v ph bi n di c o Tr n D n, cng ton b nh ng b n b thn h u gip chng ti thu th p ti li u xung quanh cu c i v tc ph m c a nh th.

Bin so n: V Vn Kha H N i 2006.

576