Papillon Người tù khổ sai (Phần 5)

PAPILLON NGÛÚÂI TUÂ KHÖÍ SAI (quyïín 5) 1
MUÅC LUÅC
XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ ...................................................................................................2
XII. GEORGETOWN .............................................................................................................9
http://ebooks.vdcmedia.com
Henry Charrieâre 2
XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ
Chuyïën vûúåt nguåc cuãa “dên têìu”

Töi xuöëng taâu sau cuâng vaâ nhúâ Sö-cö-la àêíy, chiïëc taâu tiïën vïì
phña söng. Khöng coá giêìm, chó coá hai maái cheâo töët, möåt do Quyách
cheâo phña trûúác, möåt töi cheâo phña sau. Chûa túái hai giúâ sau, chuáng
töi ra àïën söng.
Mûa àaä hún möåt giúâ. Töi lêëy möåt bao böåt mò àïí che mûa.
Quyách-Quyách vaâ anh cuåt cuäng laâm nhû vêåy, nûúác söng chaãy siïët vaâ
xoaáy nhiïìu. Nhúâ nûúác ruát, ba giúâ sau, chuáng töi àaä ài ngang hai
cêy àeân pha. Töi biïët laâ àaä gêìn ra àïën biïín vò hai cêy àeân pha naây
úã moãm ngoaâi cûãa söng. Chuáng töi keáo buöìm chñnh vaâ buöìm muäi,
chuáng töi àaä ài qua Kourou maâ khöng gùåp trúã ngaåi gò Gioá thöíi phña
bïn traái maånh àïën nöîi töi buöåc phaãi buöng buöìm cho gioá trûúåt ài.
Taâu chuáng töi lao maånh ra biïín nhû möåt muäi tïn, chuáng töi loåt
qua cûãa laåch vaâ rúâi khoãi búâ rêët nhanh. Trûúác mùåt chuáng töi, cêy
àeân pha cuãa àaão Royale àaä chó àûúâng cho chuáng töi. Mûúâi ba ngaây
trûúác töi coân úã phña sau cêy àeân êëy, úã Àaão Quyã. Chuyïën ra khúi vaâo
luác ban àïm, viïåc mau choáng rúâi khoãi Àêët liïìn khöng àûúåc hai baån
Taâu cuãa töi ùn mûâng nöí trúâi. Nhûäng tay con trúâi naây khöng quen
löëi böåc löå tònh caãm löå ra ngoaâi.
Ra àïën biïín röìi, Quyách-Quyách chó bònh thaãn noái:
- Chuáng ta àaä ài ra àûúåc, rêët töët.
Anh cuåt noái thïm:
- Phaãi, chuáng ta àaä ra àïën biïín maâ khöng gùåp möåt khoá khùn
naâo.
- Töi khaát quaá, anh Quyách-Quyách, cho töi xin möåt ñt rûúåu.
Sau khi àûa töi uöëng, caã hai cuäng uöëng möåt chêìu rûúåu rhum.
Töi ài khöng coá la baân, nhûng trong chuyïën vûúåt nguåc àêìu tiïn, töi
àaä hoåc caách àõnh hûúáng cùn cûá vaâo mùåt trúâi, trùng, sao vaâ gioá. Vaâ
töi khöng ngêìn ngaåi lao ra biïín khúi, cöåt buöìm hûúáng vïì sao Höm.
Taâu rêët töët, noá vûúåt soáng möåt caách dõu daâng vaâ hêìu nhû khöng bõ
troâng traânh. Gioá thöíi rêët dûä, buöíi súám chuáng töi àaä úã rêët xa búâ vaâ
caác àaão Salut. Nïëu khöng phaãi laâ laâm liïìu, töi àaä hûúáng cho taâu
chaåy xñch gêìn àaão Quyã àïí tûâ ngoaâi khúi, vûâa thoaãi maái ngùæm vûâa
vûúåt qua noá.
Roâng raä saáu ngaây, biïín luön coá soáng lûâng nhûng khöng mûa
vaâ khöng coá giöng baäo. Gioá rêët maånh àaä àêíy chuáng töi ài rêët
nhanh vïì hûúáng têy. Quyách-Quyách vaâ Vên Huï laâ nhûäng baån
àûúâng tuyïåt vúâi. Caã hai khöng luác naâo phaân naân vïì trúâi xêëu, vïì
nùæng, vïì àïm laånh. Chó coá àiïìu laâ khöng anh naâo muöën cêìm laái vaâ
coi taâu lêëy vaâi giúâ àïí töi àûúåc nguã. Haâng ngaây hoå nêëu bïëp àïën ba
böën lêìn. Coá bao nhiïu gaâ chuáng töi àaä ùn hïët trún. Höm qua, töi
noái àuâa vúái Quyách-Quyách.
- Bêy giúâ chuáng ta ùn con heo chûá?
Anh ta àau khöí thûåc sûå.
- Con vêåt naây laâ baån töi vaâ trûúác khi ùn thõt noá phaãi giïët töi
àaä.
Caác baån töi cuäng sùn soác àïën töi. Hoå khöng huát thuöëc àïí töi
muöën huát bao nhiïu thò huát. Luác naâo cuäng coá traâ noáng. Hoå laâm têët
caã maâ khöng cêìn phaãi baão. Chuáng töi ra ài àaä àûúåc baãy ngaây. Töi
khöng chõu àûång nöíi nûäa. Nùæng gay gùæt àïën nöîi caã hai anh baån
Taâu cuãa töi cuäng bõ luöåc chñn nhû töm. Töi phaãi nguã. Töi buöåc laái
laåi vaâ chó cùng möåt chuát buöìm. Taâu cûá ài theo hûúáng gioá thöíi. Töi
nguã say nhû chïët gêìn ba giúâ. Töi giêåt mònh tónh dêåy do bõ xö
maånh. Khi rûãa mùåt töi ngaåc nhiïn vaâ vui veã thêëy laâ trong luác töi
nguã anh baån Quyách àaä caåo rêu cho töi maâ töi khöng biïët. Mùåt töi
cuäng àûúåc anh böi dêìu.
Tûâ chiïìu qua töi laái qua hûúáng Têy Nam vò töi caãm thêëy ài
quaá xa vïì hûúáng Bùæc. Taâu nùång nïn coá caái lúåi laâ noá khöng dïî bõ
trïåch hûúáng. Do àoá, töi thêëy noá ài quaá vïì hûúáng Bùæc thêåt ra coá leä laâ
khöng àuáng. Kòa, coá chiïëc khinh khñ cêìu! Àêy laâ lêìn àêìu tiïn trïn
Henry Charrieâre 4
àúâi, töi àûúåc tröng thêëy noá. Noá khöng coá veã àang bay vïì phña chuáng
töi, vaâ noá úã quaá xa, khoá ûúác lûúång àûúåc kñch thûúác cuãa noá.
AÁnh nùæng phaãn chiïëu trïn lúáp nhöm laâm noá aánh lïn maâu
baåch kim vaâ choái àïën nöîi mùæt khöng nhòn thùèng vaâo àêëy àûúåc. Noá
böîng àöíi hûúáng, hònh nhû bay vïì phña chuáng töi. Quaã vêåy, noá to
dêìn rêët mau, vaâ chó hai mûúi phuát sau, noá àaä úã trïn àêìu chuáng töi.
Quyách vaâ anh cuåt vö cuâng ngaåc nhiïn khi thêëy chiïëc khinh khñ
cêìu, cûá noái huyïn thuyïn vúái nhau bùçng tiïëng Taâu.
- Caác anh noái bùçng tiïëng Phaáp àïí töi nghe mêëy chûá.
- Khñ cêìu cuãa Anh - Quyách noái.
- Khöng, àêëy khöng phaãi laâ khñ cêìu troân maâ laâ möåt chiïëc
dirigeable: loaåi khñ cêìu naây coá thïí àiïìu khiïín nhû maáy bay.
Chiïëc khñ cêìu rêët to, bêy giúâ chuáng töi àaä thêëy àûúåc raát roä vò
noá haå thêëp vaâ lûúån trïn àêìu chuáng töi thaânh nhûäng voâng nhoã. Coá
nhûäng laá cúâ nhoã àûúåc àûa ra phaát tñn hiïåu. Chuáng töi khöng hiïíu
gò nïn khöng traã lúâi. Khñ cêìu vêîn ra hiïåu vaâ àïën gêìn chuáng töi
hún, chuáng töi thêëy àûúåc caã ngûúâi trong khoang taâu. Röìi noá bay vïì
phña àêët liïìn. Möåt giúâ sau möåt chiïëc phi cú bay túái vaâ lûúån nhiïìu
lêìn trïn àêìu chuáng töi. Böîng nhiïn biïín nöíi soáng dûä hún, gioá cuäng
maånh hún. Chên trúâi boáng phña àïìu quang vaâ khöng thïí coá mûa.
- Tröng kia, anh cuåt noái.
- ÚÃ àêu?
- Àùçng kia, hûúáng naây, coá thïí laâ àêët liïìn úã phña êëy. Àiïím àen
kia, laâ möåt chiïëc taâu.
- Sao anh biïët?
- Töi àoaán vêåy, töi coân cho àêëy laâ möåt taâu khu truåc.
- Vò sao?
- Vò noá khöng coá khoái.
Àuáng vêåy, möåt giúâ sau chuáng töi thêëy roä möåt chiïëc taâu chiïën
maâu xaám, coá veã àïën thùèng taâu chuáng töi. Noá lúán dêìn: chùæc noá phaãi
ài nhanh ghï gúám, muäi taâu hûúáng vïì chuáng töi, töi súå noá ài saát
chuáng töi quaá, seä rêët nguy hiïím vò biïín àöång vaâ vïåt soáng cuãa noá
ngûúåc vúái soáng biïín coá thïí laâm taâu chuáng töi bõ àùæm.
Àoá laâ möåt taâu phoáng ngû löi loaåi nhoã, khi noá lûúån quanh nûãa
voâng phúi caã vïì ngang thên taâu chuáng töi àoåc àûúåc tïn taâu laâ
Tarpon. Chiïëc taâu nùång, treo cúâ Anh phêëp phúái úã muäi taâu, àaä lûúån
voâng vaâ tûâ phña sau chêìm chêåm àïën gêìn chuáng töi. Noá thêån troång
ài soáng àöi, cuâng töëc àöå vúái taâu chuáng töi. Möåt phêìn lúán thuãy thuã
àoaân úã trïn boong mùåc quêìn aáo maâu xanh cuãa Haãi quên Anh. Tûâ
àaâi chó huy, möåt sô quan mùåc àöì trùæng noái qua chiïëc loa.
- Stop! You - Stop.
- Quyách, haå buöìm xuöëng ngay.
Hai phuát sau buöìm chñnh, buöìm foc vaâ buöìm muäi àaä àûúåc haå
xuöëng. Khöng coá buöìm, taâu gêìn nhû dûâng hùèn laåi, chó coá soáng xö
taâu quay ngang. Töi thêëy khöng thïí àïí lêu nhû vêåy, vò seä nguy
hiïím lùæm. Möåt chiïëc taâu maâ khöng coá xung lûúång riïng cuãa mònh
do àöång cú hay do gioá, khöng thïí giûä àûúåc àuáng hûúáng. Àûa hai
tay lïn miïång laâm loa, töi kïu to:
- Caác öng coá ngûúâi noái àûúåc tiïëng Phaáp khöng haã thuyïìn
trûúãng
Möåt sô quan khaác cêìm lêëy chiïëc loa trïn tay viïn sô quan
trûúác.
- Coá töi noái àûúåc tiïëng Phaáp.
- Caác öng muöën gò?
- Lïn taâu cuãa caác anh.
- Khöng àûúåc, nguy hiïím lùæm, töi khöng muöën caác öng àêm
hoãng taâu cuãa töi.
- Chuáng töi laâ taâu chiïën ài kiïím tra biïín, caác anh phaãi tuên
lïånh.
- Töi khöng cêìn biïët, vò chuáng töi khöng ài àaánh nhau.
- Caác anh khöng phaãi laâ nhûäng ngûúâi söëng soát cuãa caái taâu bõ
bùæn chòm?
Henry Charrieâre 6
- Khöng chuáng töi laâ nhûäng tuâ vûúåt nguåc tûâ möåt traåi giam tuâ
khöí sai cuãa Phaáp.
- Traåi giam tuâ khöí sai laâ caái gò, traåi khöí sai nghôa laâ gò?
- Nhaâ tuâ, tuâ nhên, tiïëng Anh laâ Convict Hard labour.
- AÂ, töi hiïíu röìi. ÚÃ Cayenne haã?
- Phaãi, úã Cayenne.
- Caác anh ài àêu?
- Sang Honduras thuöåc Anh.
- Khöng àûúåc, caác anh phaãi theo hûúáng Têy Nam vaâ ài vïì
thaânh phöë George. Àêy laâ lïånh, caác anh phaãi theo.
- Àûúåc! Töi baão Quyách keáo buöìm lïn vaâ chuáng töi ài vïì hûúáng
maâ chiïëc taâu phoáng ngû löi àaä chó cho chuáng töi
Chuáng töi nghe coá tiïëng àöång cú úã phña sau. Àêëy laâ möåt chiïëc
xuöìng maáy àûúåc taách khoãi taâu chiïën. Noá àuöíi kõp chuáng töi ngay.
Möåt thuãy thuã, suáng àeo cheáo qua vai, àûáng úã muäi xuöìng. Noá àïën tûâ
phña bïn phaãi vaâ ài saát kïì bïn chuáng töi maâ khöng dûâng laåi, cuäng
khöng bùæt chuáng töi dûâng laåi. Ngûúâi thuãy thuã nhaãy phoác sang taâu
chuáng töi. Chiïëc xuöìng tiïëp tuåc ài trúã vïì vúái chiïëc taâu chiïën.
- Good afternoon! - ngûúâi thuãy thuã noái.
Anh ta ài vïì phña töi, ngöìi xuöëng caånh töi röìi àùåt tay lïn cêìn
laái vaâ hûúáng taâu vïì phña Nam, chïëch nhiïìu hún so vúái hûúáng töi ài.
Töi àïí cho anh ta laái, vaâ quan saát caách laâm cuãa anh. Anh laái rêët
gioãi, khöng coá gò phaãi nghi ngúâ. Tuy thïë, töi vêîn ngöìi taåi chöî cuãa
töi. Biïët thïë naâo àûúåc.
- Thuöëc laá?
Anh lêëy ra ba bao thuöëc laá Anh vaâ àûa cho chuáng töi möîi
ngûúâi möåt bao.
- Trúâi úi! - Quyách noái, hoå vûâa àûa thuöëc laá cho anh naây àuáng
luác anh xuöëng xuöìng, vò chùæc anh ta khöng phaãi luác naâo cuäng
mang ba bao thuöëc laá trong ngûúâi.
Töi cûúâi vïì lúâi nhêån xeát cuãa Quyách, röìi töi laåi chuá yá àïën ngûúâi
thuãy thuã Anh: anh ta biïët laái taâu gioãi hún töi. Töi coá àuã thò giúâ àïí
suy nghô. Lêìn naây, viïåc vûúåt nguåc àaä thaânh cöng hoaân toaân, töi àaä
laâ möåt ngûúâi tûå do, thêåt sûå tûå do. Cöí töi noáng ran, töi caãm thêëy
nûúác mùæt traâo ra. Thêåt vêåy, töi àaä dûát khoaát àûúåc tûå do vò tûâ khi coá
chiïën tranh, khöng nûúác naâo traã tuâ vûúåt nguåc vïì núi cuä.
Trûúác khi chiïën tranh chêëm dûát, töi coá àuã thò giúâ àïí àûúåc
àaánh giaá töët vaâ bêët cûá nûúác naâo maâ töi àõnh cû cuäng seä hiïíu roä töi.
Àiïìu bêët lúåi duy nhêët laâ, do chiïën tranh, coá leä töi khöng àûúåc lûåa
choån nûúác töi muöën úã laåi. Cuäng khöng sao, úã bêët cûá núi naâo töi
söëng, töi cuäng seä mau choáng laâm sao àïí àûúåc dên vaâ caác nhaâ cêìm
quyïìn úã àêëy quyá mïën vaâ tin cêåy, caách söëng cuãa töi seä khöng ai chï
traách vaâo àêu àûúåc. Hún thïë, caách söëng êëy phaãi laâ gûúng mêîu nûäa.
Caãm giaác an toaân laâ cuöëi cuâng töi àaä chiïën thùæng àûúåc con
àûúâng thöëi rûäa laâm töi khöng coân nghô àïën viïåc gò khaác. Papillon,
thïë laâ cuöëi cuâng, maây àaä àûúåc cuöåc. Sau chñn nùm, maây àaä toaân
thùæng. Caãm ún Chuáa loâng laânh, coá thïí ngûúâi àaä laâm nhû vêåy tûâ
trûúác, nhûng con àûúâng ngûúâi vaåch ra rêët bñ êín, con khöng oaán
traách ngûúâi vò nhúâ ngûúâi giuáp àúä, con vêîn coân treã, coân laânh maånh
vaâ tûå do.
Chñnh luác àang nghô túái con àûúâng maâ töi àaä vûúåt qua trong
chñn nùm bõ tuâ àaây khöí sai cöång vúái hai nùm tuâ úã Phaáp töíng cöång
laâ mûúâi möåt nùm laâ luác töi àaä tröng theo tay ngûúâi thuãy thuã àang
chó vaâ noái vúái töi:
- Àêët liïìn kia kòa.
Höìi mûúâi saáu giúâ, sau khi ài ngang möåt ngoån àeân biïín àaä tùæt,
chuáng töi vaâo möåt con söng lúán. Söng Demerara. Chiïëc xuöìng laåi
xuêët hiïån, ngûúâi lñnh thuãy taãa tay laái cho töi vaâ ra phña trûúác. Anh
ta bùæt möåt cuöån thûâng to àûúåc neám túái vaâ buöåc vaâo ghïë bùng phña
trûúác. Chñnh tay anh àaä haå buöìm vaâ cheâo xuöìng nheå nhaâng keáo
chuáng töi khoaãng hai mûúi kilömeát ngûúåc gioâng con söng nûúác
vaâng vaâng naây, theo sau àöå hai trùm meát laâ chiïëc taâu phoáng ngû
löi. Sau möåt khuác quanh, möåt thaânh phöë lúán hiïån ra, ngûúâi lñnh
thuãy Anh reo to: “Àïën thaânh phöë George röìi”.
Henry Charrieâre 8
Àuáng laâ chuáng töi àaä àïën thuã àö cuãa nûúác Guyane thuöåc
Anh, do chiïëc xuöìng keáo. Coá rêët nhiïìu taâu chúã haâng, thuyïìn maáy
vaâ taâu chiïën. Coá nhiïìu àaåi baác àùåt trong caác taâu chiïën cuäng nhû
trïn àêët liïìn.
Chiïën tranh laâ nhû thïë. Chiïën tranh nöí ra àaä hai nùm röìi
maâ töi khöng hay biïët gò. Thaânh phöë George, thuã àö cuãa Guyane
thuöåc Anh, caãng quan troång trïn söng Demerara, úã trong tònh
traång coá chiïën tranh möåt trùm phêìn trùm. Caái caãnh möåt thaânh
phöë àûúåc vuä trang laâm töi thêëy buöìn cûúâi. Chuáng töi vûâa gheá saát
möåt cêìu taâu quên sûå thò chiïëc taâu phoáng ngû löi ài theo chuáng töi
cuäng tûâ tûâ gheá túái vaâ cùåp bïën. Quyách vúái con heo, Huï vúái caái boåc
nhoã trong tay vaâ töi tay khöng, chuáng töi lïn bïën. Khöng coá möåt
ngûúâi dên naâo trïn cêìu taâu daânh cho Haãi quên naây. Chó coá lñnh
thuãy vaâ quên nhên. Möåt viïn sô quan ài túái. Töi nhêån ra öng ta.
Öng laâ ngûúâi noái tiïëng Phaáp vúái töi tûâ trïn taâu phoáng ngû löi, öng
ta tûã tïë chòa tay cho töi vaâ noái vúái töi:
- Anh coá khoãe khöng?
- Thûa thuyïìn trûúãng khoãe
- Töët. Duâ sao anh cuäng phaãi qua y tïë àïí chñch ngûâa vaâi muäi.
Caã hai baån cuãa anh nûäa.
XII. GEORGETOWN
Buöíi chiïìu, sau khi àûúåc chñch nhiïìu thûá thuöëc vùæc- xin khaác
nhau, chuáng töi àûúåc chuyïín sang àöìn caãnh saát cuãa thaânh phöë,
möåt thûá truå súã lúán coá haâng trùm caãnh binh têëp nêåp ra vaâo khöng
ngúát. Giaám àöëc caãnh saát cuãa thaânh phöë George, ngûúâi cêìm quyïìn
töëi cao, chõu traách nhiïåm vïì sûå an toaân cuãa haãi caãng quan troång
naây, tiïëp ngay chuáng töi taåi phoâng laâm viïåc cuãa öng. Quanh öng laâ
caác sô quan Anh mùåc àöì ka-ki, quêìn cöåc, bñt têët trùæng, tröng chûâng
chaåc khöng chï vaâo àêu àûúåc. Öng àaåi taá ra hiïåu cho chuáng töi
ngöìi xuöëng trûúác mùåt öng. Bùçng tiïëng Phaáp chñnh cöëng, öng hoãi
chuáng töi:
- Luác ngûúâi ta bùæt gùåp caác anh trïn biïín, caác anh tûâ àêu túái?
- Tûâ traåi tuâ khöí sai úã Guyane thuöåc Phaáp.
- Caác anh cho töi biïët nhûäng àiïím chñnh xaác maâ tûâ àoá caác
anh vûúåt nguåc ài.
- Töi úã àaão Quyã. Caác anh naây úã möåt traåi giam úã àêët liïìn, möåt
nûãa laâ tuâ chñnh trõ, taåi Inini, gêìn Kourou trïn àêët Guyane thuöåc
Phaáp.
- Anh bõ kïët aán thïë naâo?
- Tuâ chung thên. Lyá do: giïët ngûúâi.
- Coân baác ngûúâi Taâu?
- Cuäng giïët ngûúâi.
- AÁn ra sao?
- Chung thên.
- Nghïì nghiïåp?
- Thúå àiïån.
Henry Charrieâre 10
- Coân caác anh kia?

- Nêëu bïëp.
- Caác anh theo Degaulle hay Peátain?
- Chuáng töi khöng biïët gò. Chuáng töi chó laâ nhûäng tuâ nhên
muöën tòm caách söëng lûúng thiïån trong tûå do.
- Chuáng töi seä àïí caác anh úã möåt xaâ-lim àûúåc múã cûãa suöët
ngaây àïm. Chuáng töi seä traã tûå do cho caác anh sau khi xeát lúâi caác
anh àaä khai. Nïëu caác anh noái thêåt, caác anh khöng phaãi súå. Caác anh
phaãi hiïíu laâ chuáng töi àang coá chiïën tranh, nïn chuáng töi buöåc
loâng phaãi thêån troång hún thúâi bònh nhiïìu.
Taám ngaây sau, chuáng töi àaä mau choáng àûúåc traã tûå do.
Chuáng töi lúåi duång taám ngaây úã laåi Àöìn caãnh saát êëy àïí trang bõ
quêìn aáo tûúm têët. Chñn giúâ saáng mai anh Taâu vaâ töi àaä ùn mùåc
chónh tïì ra àûúâng vúái giêëy vùn cûúác coá daán aãnh.
Caác nhaâ trong caái thaânh phöë 250.000 dên naây hêìu hïët laâ
bùçng göî, kiïën truác kiïíu Anh: têìng trïåt bùçng xi- mùng, phêìn coân laåi
bùçng göî. Àûúâng xaá vaâ àaåi löå chêåt nñch nhûäng ngûúâi thuöåc àuã caác
chuáng töåc: da trùæng, da àen, ÊËn Àöå, coá caác phu phen, thuãy thuã
Anh, Myä, hoùåc ngûúâi phûúng Bùæc. Chuáng töi húi say sûa thêëy
mònh àûúåc úã giûäa àaám àöng sùåc súä naây. Möåt niïìm vui maänh liïåt
traân ngêåp loâng chuáng töi, maånh meä àïën nöîi noá löå roä trïn mùåt
chuáng töi, kïí caã hai anh ngûúâi Taâu, laâm nhiïìu khaách böå haânh nhòn
chuáng töi vaâ móm cûúâi vui veã.
- Chuáng töi ài àêu bêy giúâ? - Quyách hoãi.
- Töi biïët sú sú àõa chó vaâi ngûúâi. Möåt caãnh saát da àen àaä cho
töi àõa chó cuãa hai ngûúâi Phaáp úã àûúâng Penitence Rivers.
Hoãi thùm kyä thò àêëy laâ möåt khu àùåc biïåt chó coá ngûúâi ÊËn Àöå
cû nguå. Töi àïën gùåp möåt caãnh saát viïn ùn mùåc àöì trùæng, tröng
chûäng chaåc, töi àûa àõa chó cho anh ta coi. Trûúác khi traã lúâi, anh
hoãi giêëy túâ cuãa chuáng töi. Töi haänh àiïån lêëy ra àûa cho anh. “Rêët
töët, caám ún”, vaâ anh ta söët sùæng àûa chuáng töi àïën möåt chiïëc taâu
àiïån vaâ noái gò vúái ngûúâi laái. Chuáng töi ài ra ngoaâi thaânh phöë vaâ hai
mûúi phuát sau, ngûúâi laái taâu baão chuáng töi xuöëng. Chùæc laâ àïën núi
röìi. Chuáng töi hoãi àûúâng. “Anh laâ ngûúâi Phaáp haã?” Möåt thanh niïn
ra hiïåu cho chuáng töi ài theo anh ta. Anh ta àûa chuáng töi àïën
thùèng möåt cùn nhaâ thêëp. Töi vûâa túái núi thò thêëy coá ba ngûúâi ài ra,
àiïåu böå niïìm núã:
- Sao laåi thïë naây, Papi, anh úã àêy aâ?
- Vö lyá, ngûúâi giaâ nhêët, toác baåc trùæng noái. - Vaâo ài! Àêy laâ nhaâ
töi. Hai ngûúâi Taâu naây ài vúái anh àêëy?
- Phaãi.
- Vaâo ài, múâi caác anh vaâo caã.
Ngûúâi tuâ giaâ naây tïn laâ Guitto Auguste, coân goåi laâ Le
Guittou, dên Marseille chñnh cöëng. Chñn nùm trûúác, nùm 1933,
anh lïn taâu La Martinieâre cuâng möåt chuyïën vúái töi. Sau möåt
chuyïën vûúåt nguåc thêët baåi, anh àûúåc tha töåi chñnh vaâ àaä boã tröën ài,
caách àêy ba nùm, theo nhû lúâi anh noái. Hai ngûúâi kia, möåt laâ Louis
Nhoã, ngûúâi úã Ardes, möåt ngûúâi dên Toulouse tïn laâ Julot. Caã hai
cuâng tröën ài sau khi maän haån tuâ, àaáng leä hoå phaãi úã laåi Guyane
thuöåc Phaáp möåt thúâi gian tûúng àûúng vúái thúâi gian hoå bõ giam,
mûúâi nùm vaâ mûúâi lùm nùm (goåi laâ thúâi gian quaãn thuác).
Cùn nhaâ coá böën gian: hai phoâng, möåt cùn bïëp, kiïm phoâng ùn
vaâ möåt xûúãng nhoã. Hoå àoáng giaây bùçng balata, möåt thûá cao-su thiïn
nhiïn kiïëm úã trong rûâng, cûá boã vaâo nûúác noáng laâ coá thïí nhaâo nùån
thaânh àöì duâng rêët dïî daâng. Nhûúåc àiïím cuãa noá laâ àïí lêu ngoaâi
nùæng thò bõ chaãy, vò àoá laâ thûá cao su chûa àûúåc lûu hoáa. Ngûúâi ta
khùæc phuåc khuyïët àiïím àoá bùçng caách cho nhûäng lúáp vaãi xen keä vúái
caác lúáp balata.
Chuáng töi àûúåc tiïëp àoán nöìng hêåu, vúái têëm loâng cao thûúång
cuãa möåt ngûúâi àaä tûâng àau khöí, Guittou àaä thu xïëp cho ba chuáng
töi möåt vùn phoâng vaâ àïí chuáng töi úã nhaâ anh khöng hïì do dûå chuát
naâo. Chó coá möåt vêën àïì laâ con heo cuãa Quyách-Quyách, nhûng Quyách
baão àaãm laâ noá khöng laâm dú nhaâ vaâ chùæc chùæn laâ noá biïët ra ngoaâi
möåt mònh àïí ài àaái.
Guittou noái: “Àûúåc, röìi seä tñnh sau, bêy giúâ anh em cho noá úã
vúái anh”.
Taåm thúâi chûáng töi lêëy ba têëm chùn cuä cuãa lñnh traãi ra àêët
laâm giûúâng nùçm.
Saáu ngûúâi chuáng töi ngöìi trûúác cûãa, huát vaâi àiïëu thuöëc, töi kïí
cho Guittou nghe nhûäng chuyïån gian truên cuãa töi trong chñn nùm
qua. Hai ngûúâi baån cuãa anh vaâ anh hïët sûác chùm chuá lùæng nghe vaâ
nhû cuâng söëng laåi nhûäng biïën cöë àoá vaâ hoå cuäng qua nhûäng kinh
nghiïåm thûåc tïë cuãa baãn thên àïí caãm thöng àûúåc. Coá hai ngûúâi biïët
Sylvain, àaä than vaän vïì caái chïët cuãa anh ta. Trûúác mùåt chuáng töi,
rêët nhiïìu ngûúâi thuöåc àuã caác chuãng loaåi ài qua ài laåi. Thónh
thoaãng coá ngûúâi vaâo mua möåt àöi deáp hay möåt cêy chöíi, vò Guittou
vaâ caác baån anh coân laâm caã chöíi àïí kiïëm söëng. Qua hoå töi biïët laâ
trong söë tuâ khöí sai vaâ ài àaây coá chûâng ba chuåc ngûúâi vûúåt nguåc àaä
àïën úã thaânh phöë George. Ban àïm, hoå gùåp nhau taåi möåt quaán rûúåu
úã trung têm thaânh phöë àïí uöëng rûúåu rhum hay bia. Julot noái vúái
töi laâ têët caã àïìu laâm viïåc àïí sinh söëng vaâ àa söë coá thaái döå töët.
Trong khi chuáng töi ngöìi hoáng maát úã cûãa coá möåt ngûúâi Taâu ài
qua, Quyách liïìn goåi anh ta laåi. Röìi khöng noái gò vúái töi, anh vaâ anh
cuåt ài theo ngûúâi noå. Chùæc hoå khöng ài xa vò con heo cuäng theo
sau. Hai giúâ sau, anh vïì cuâng möåt chiïëc xe ba gaác nhoã do con lûâa
keáo. Anh vïnh vang nhû Artaban, ghòm con lûâa dûâng laåi vaâ noái vúái
noá bùçng tiïëng Taâu. Con lûâa coá veã hiïíu àûúåc thûá tiïëng naây. Trong
xe, coá ba caái giûúâng sùæt, ba têëm nïåm, göëi vaâ ba chiïëc va-li. Anh àûa
cho töi möåt chiïëc va li àêìy trong coá aáo sú-mi, quêìn àuâi, aáo loát cuâng
hai àöi giaây, v.v.:..
- Anh kiïëm ra nhûäng thûá naây úã àêu vêåy, Quyách?
- Caác baån àöìng hûúng cuãa töi cho töi àêëy. Ngaây mai chuáng ta
àïën thùm hoå nheá?
- Àöìng yá.
Chuáng töi tûúãng Quyách laåi dùæt con lûâa vaâ chiïëc ba gaác ài,
nhûng khöng. Anh thaáo lûâa ra, buöåc noá úã trong sên.
- Hoå tùång töi caã con lûâa vaâ chiïëc xe naây. Hoå noái, vúái nhûäng
thûá êëy, töi coá thïí kiïëm söëng dïî daâng. Saáng mai, möåt ngûúâi cuâng
quï vúái töi seä àïën àêy chó cho töi.
Dên Taâu, laâm gò cuäng mau thêåt.

Guittou bùçng loâng cho chiïëc xe vaâ con lûâa àûúåc úã taåm trong
sên. Ngaây tûå do àêìu tiïn cuãa chuáng töi tröi qua töët àeåp. Buöíi töëi,
saáu chuáng töi ngöìi quanh baân laâm viïåc, ùn ngon laânh moán xuáp
rau, do Julot nêëu, vaâ möåt àôa mò öëng.
- Lêìn lûúåt, möîi ngûúâi thay phiïn nhau doån nhaâ vaâ rûãa baát
cheán - Guittou noái:
Bûäa ùn chung naây tûúång trûng cho möåt têåp thïí nhoã àêìy
nhiïåt tònh. Caãm giaác biïët mònh àûúåc giuáp àúä trong bûúác àêìu cuãa
cuöåc àúâi tûå do laâm chuáng töi vûäng loâng. Quyách, anh cuåt vaâ töi thêëy
sung sûúáng thêåt sûå vaâ hoaân toaân. Chuáng töi coá möåt maái nhaâ, möåt
caái giûúâng, nhûäng ngûúâi baån haâo phoáng, tuy ngheâo nhûng cuäng coá
tinh thêìn cao thûúång àaä giuáp àúä chuáng töi. Coân cêìn àoâi hoãi gò hún
nûäa?
- Àïm nay, cêåu coá muöën laâm gò khöng, Papillon? - Guittou
hoãi töi. - Cêåu muöën àïën quaán rûúåu úã trung têm, núi caác tay tuâ vûúåt
nguåc àïìu túái khöng?
- Töi thñch úã nhaâ àïm nay hún. Anh muöën ài thò cûá ài. Mùåc
töi.
- Àûúåc töi seä ài vò töi cêìn gùåp möåt ngûúâi.
Töi seä úã laåi vúái Quyách vaâ anh cuåt.
Louis nhoã vaâ Guittou ùn mùåc chónh tïì, thùæt vaâ vaåt vaâ ài vïì
phña trung têm. Chó coá Julot úã laåi àïí laâm nöët vaâi àöi giaây cho xong.
Caác baån töi vaâ töi ài möåt voâng quanh caác àûúâng phöë lên cêån cho
biïët. Têët caã dên úã àêy àïìu laâ ngûúâi ÊËn Àöå. Rêët ñt ngûúâi da àen, hêìu
nhû khöng coá dên da trùæng, raãi raác coá vaâi tiïåm ùn Taâu.
Penitence Rivers, tïn khu phöë naây, laâ möåt goác nûúác ÊËn Àöå
hay xûá Nam Dûúng. Caác thiïëu phuå vaâ thiïëu nûä àïìu rêët àeåp, vaâ caác
öng cuå àïìu mùåc aáo daâi trùæng. Nhiïìu ngûúâi ài chên àêët. Khu phöë
ngheâo nhûng moåi ngûúâi àïìu ùn mùåc saåch seä. Àûúâng phöë thiïëu àeân,
nhûäng quaán ùn, uöëng, àïìu àöng ngheåt ngûúâi, àêu àêu cuäng nghe
thêëy êm nhaåc ÊËn Àöå.
Möåt ngûúâi da àen böì hoáng mùåc àöì trùæng, thùæt vaâ vaåt chùån töi
laåi:
- Öng laâ ngûúâi Phaáp phaãi khöng, thûa öng?
- Phaãi.
- Àûúåc gùåp ngûúâi àöìng hûúng, töi mûâng lùæm. Múâi öng muöën
möåt ly vúái töi.
- Cuäng àûúåc, nhûng töi coân hai ngûúâi baån.
- Khöng sao, hoå coá noái àûúåc tiïëng Phaáp khöng?
- Àûúåc.
Caã böën chuáng töi vaâo ngöìi möåt baân kï bïn lïì àûúâng, trûúác
möåt quaán rûúåu. Anh chaâng Martinique naây noái möåt thûá tiïëng Phaáp
coân choån loåc hún chuáng töi. Anh baão chuáng töi phaãi àïì phoâng boån
da àen Anh, vò theo anh, hoå àïìu noái döëi. “Chuáng noá khöng nhû
ngûúâi Phaáp chuáng ta àêu, chuáng ta chó noái möåt lúâi, boån chuáng
khöng nhû vêåy”.
Töi cûúâi thêìm vò thêëy anh chaâng àa àen Tombouctou naây tûå
xûng laâ ngûúâi Phaáp chuáng ta, song töi laåi thûåc sûå luáng tuáng. Àuáng
me xûâ naây laâ möåt ngûúâi Phaáp, chñnh cöëng hún töi, töi nghô vêåy, vò
anh ta nhêån quöëc tõch mònh möåt caách àêìy nhiïåt tònh vaâ tin tûúãng.
Anh ta coá thïí chïët vò nûúác Phaáp, coân töi thò khöng. Do àoá anh ta
Phaáp hún töi. Cho nïn töi cuäng phuå hoåa theo anh.
- Àûúåc gùåp àöìng hûúng vaâ noái tiïëng meå àeã töi rêët thñch vò töi
noái tiïëng Anh töìi lùæm.
- Coân töi, töi noái àûúåc, töi noái tiïëng Anh thaåo vaâ àuáng vùn
phaåm nûäa. Anh cêìn gò, töi sùén saâng giuáp anh. Anh úã thaânh phöë
George naây àaä lêu chûa?
- Múái àûúåc taám ngaây, khöng hún.
- Anh úã àêu àïën?
- ÚÃ Guyane thuöåc Phaáp.
Khöng thïí thïë àûúåc, anh laâ dên vûúåt nguåc hay laâ ngûúâi coi tuâ
chaåy theo De Gaulle?
- Töi vûúåt nguåc.

- Coân caác baån anh?
- Cuäng vêåy.
- Henri úi, töi khöng muöën biïët quaá khûá cuãa anh, bêy giúâ laâ
luác phaãi giuáp àúä nûúác Phaáp àïí chuöåc töåi. Töi theo De Gaulle vaâ töi
àang chúâ taâu àïí sang Anh àêy. Ngaây mai anh laåi tòm töi úã Cêu laåc
böå Martiner nheá. Àõa chó àêy. Töi rêët sung sûúáng nïëu anh cuâng
tham gia vúái chuáng töi.
- Anh tïn laâ gò?
- Homeâre.
- Me-xûâ Homeâre úi, töi khöng thïí quyïët àõnh ngay àûúåc. Töi
phaãi tòm hiïíu tònh hònh gia àònh töi vaâ suy xeát kyä trûúác khi quyïët
àõnh möåt viïåc quan troång nhû vêåy. öng Homeâre úi, nûúác Phaáp àaä
laâm töi àau khöí vaâ àöëi xûã vúái töi vö nhên àaåo lùæm.
Anh chaâng Martinique àaä cöë thuyïët phuåc töi vúái têët caã nhiïåt
tònh söi nöíi vö haån àöå cuãa traái tim anh. Nghe nhûäng lyá leä cuãa con
ngûúâi naây ài baão vïå nûúác Phaáp àaä bõ taân phaá cuãa chuáng töi, thêåt vö
cuâng caãm àöång.
Chuáng töi vïì nhaâ rêët muöån vaâ khi ài nùçm, töi nghô laåi rêët caã
nhûäng gò ngûúâi dên Phaáp lúán àoá àaä noá vúái töi, töi phaãi suy nghô
àûáng àùæn vïì àïì nghõ cuãa anh ta. Noái cho cuâng thò boån caãnh saát,
boån quan toâa, chñnh quyïìn nhaâ tuâ àêu phaãi laâ nûúác Phaáp. Töi caãm
thêëy mònh vêîn coân rêët yïu nûúác Phaáp. Thïë maâ laåi coá boån Àûác trïn
àêët Phaáp. Trúâi úi, nhûäng ngûúâi thên cuãa töi àau khöí biïët bao
nhiïu, vaâ àöëi vúái têët caã nhûäng ngûúâi dên Phaáp, thêåt laâ nhuåc nhaä
biïët chûâng naâo.
Khi töi tónh dêåy, con lûâa, chiïëc xe ba gaác, con heo, Quyách vaâ
anh cuåt àaä biïën àêu mêët.
- Cêåu nguã ngon chûá? - Guittou vaâ caác baån anh hoãi.
- Nguã say lùæm, caãm ún.
- Cêåu muöën uöëng caâ phï sûäa hay traâ?
- Caâ phï vúái baánh mò phïët bú.

- Caãm ún!
Töi vûâa ùn vûâa xem hoå laâm viïåc.
Julot chuêín bõ balata dêìn dêìn theo nhu cêìu cêìn thiïët, anh ta
boã thïm nhûäng taãng balata rùæn chùæn vaâo nûúác noáng vaâ nhaâo lêîn
vúái caái khöëi àaä mïìm.
Louls nhoã chuêín bõ sùén nhûäng maãnh vaãi, coân Guittou hoaân
têët chiïëc giaây..
- Caác anh laâm àûúåc nhiïìu khöng?
- Khöng. Boån mònh laâm àuã kiïëm hai mûúi àö-la möåt ngaây.
Traã tiïìn nhaâ vaâ ùn nùm àö-la. Coân laåi cho möîi àûáa nùm àö-la laâm
tiïìn tuái, may mùåc vaâ tiïìn húát toác
- Caác cêåu baán hïët aâ?
- Khöng, thónh thoaãng, möåt àûáa trong boån mònh phaãi ài baán
giaây vaâ chöíi úã caác àûúâng phöë: Ài baán daåo nhû vêåy, dûúái nùæng, gay
lùæm.
- Nïëu cêìn, túá cuäng muöën cuâng laâm vúái caác cêåu úã àêy túá khöng
thñch laâ keã ùn baám. Túá cuäng phaãi goáp phêìn vaâo bûäa ùn chûá.
- Töët thöi, Papi.
Suöët ngaây, töi ài daåo úã khu phöë ngûúâi ÊËn cuãa thaânh phöë
George. Töi tröng thêëy möåt baãng quaãng caáo chiïëu boáng vaâ thêëy
theâm xem möåt phim maâu, coá tiïëng noái, lêìn àêìu tiïn trong àúâi.
Chiïìu nay töi seä baão Guittou dêîn töi ài coi. Töi ài trïn àûúâng
Penitence Rivers suöët caã ngaây. Thaái àöå lõch thiïåp cuãa nhûäng ngûúâi
dên úã àoá laâm töi mïën hoå vö cuâng. Hoå coá hai àûác tñnh: hoå rêët saåch
vaâ rêët lïî àöå. Caái ngaây thú thêín möåt mònh taåi àûúâng phöë úã khu naây
cuãa thaânh phöë George àöëi vúái töi coân lúán lao hún nhiïìu so vúái ngaây
töi àïën Trinidad chñn nùm trûúác.
ÚÃ Trinidad, giûäa nhûäng caãm giaác kyâ diïåu do àûúåc ài lêîn
trong àaám àöng, töi luön luön tûå nhuã: möåt ngaây naâo, trong hai
tuêìn lïî nûäa laâ nhiïìu nhêët, töi laåi phaãi ra ài trïn biïín. Nûúác naâo seä
vui loâng nhêån töi? Coá quöëc gia naâo cho töi cû truá khöng? Tûúng lai
seä ra sao? úã àêy khaác hùèn. Töi àûúåc hoaân toaân tûå do, vaâ nïëu töi
muöën, töi coá thïí sang Anh, tham gia caác lûåc lûúång tûå do nûúác
Phaáp. Töi phaãi laâm gò? Nïëu töi quyïët àõnh ài theo De Gaulle, ngûúâi
ta coá thïí noái laâ töi chùèng biïët ài àêu nïn phaãi àêm àêìu vaâo àêëy!
Giûäa nhûäng ngûúâi laânh maånh, biïët àêu hoå seä chó coi töi nhû möåt
tïn tuâ khöí sai chùèng êín naáu àûúåc vaâo àêu, nïn phaãi àïën vúái hoå?
Ngûúâi ta àöìn laâ nûúác Phaáp bõ chia ra laâm haäi, möåt bïn theo Peátain
vaâ bïn kia theo De Gaullï. Sao möåt thöëng chïë phaáp laåi khöng biïët
àêu laâ danh dûå vaâ quyïìn lúåi cuãa nûúác Phaáp nhó? Nïëu töi tham gia
caác lûåc lûúång tûå do sau naây, töi coá phaãi bùæn vaâo nhûäng ngûúâi Phaáp
khöng? úã àêy thêåt laâ khoá, rêët khoá taåo cho mònh möåt chöî àûáng taåm
chêëp nhêån àûúåc. Guittou, Julot vaâ Louis nhoã khöng phaãi laâ nhûäng
thùçng àêìn, maâ hoå vêîn laâm viïåc àïí kiïëm nùm àö-la möåt ngaây. Trûúác
hïët, töi phaãi têåp söëng tûå do àaä. Tûâ nùm 1931 - bêy giúâ laâ 1942 - töi
laâ tuâ nhên. Töi khöng thïí giaãi quyïët àûúåc nhûäng êín söë trong ngaây
tûå do àêìu tiïn. Töi khöng coân biïët coá nhûäng vêën àïì gò àûúåc àùåt ra
cho möåt ngûúâi muöën taåo cho mònh möåt chöî àûáng trong cuöåc söëng.
Töi chûa bao giúâ laâm viïåc bùçng tay cuãa mònh. Töi chó laâ möåt anh
thúå àiïån queân. Töi chó tûå hûáa vúái mònh möåt àiïìu duy nhêët: söëng
sao cho saåch seä, ñt ra cuäng saåch seä nhêët trong khuön khöí àaåo àûác
cuãa riïng mònh.
Töi vïì àïën nhaâ thò àaä mûúâi böën giúâ.
- Thïë naâo Papi, lêìn àêìu tiïn hñt khöng khñ tûå do khoaái chûá?
Cêåu ài chúi vui haã?
- Hay lùæm, Guittou úi, töi cûá quanh di quêín laåi maäi trïn caác
àûúâng phöë úã vuâng ngoaåi ö lúán naây.
- Anh coá gùåp boån Taâu khöng?
- Khöng.
- Hoå úã ngoaâi sên. Caác baån anh rêët thaáo vaát. Hoå àaä kiïëm böën
mûúi àö-la vaâ hoå nhêët àõnh bùæt töi phaãi nhêån hai mûúi àö. Têët
nhiïn, töi khöng chõu. Anh ra maâ xem.
Quyách àang thaái möåt cêy bùæp caãi cho con heo cuãa anh ùn.
Anh cuåt àang kyâ coå con lûâa. Noá cûá àûáng yïn, coá veã thñch cho lùæm.
- Thïë naâo Papillon?

- Töët, coân caác anh ra sao?
- Chuáng töi thñch lùæm, chuáng töi àaä kiïëm àûúåc böën mûúi àö-
la.
- Caác anh laâm gò?
- Chuáng töi ài tûâ ba giúâ saáng vïì vuâng quï vúái möåt ngûúâi àöìng
hûúng àïí anh ta chó dêîn cho. Anh ta mang theo hai trùm àö-la. Vúái
söë tiïìn êëy, chuáng töi mua caâ chua, rau saâ-laách, caâ tñm, nghôa laâ caác
loaåi lau tûúi vaâ xanh. Vaâi con gaâ, trûáng vaâ sûäa dï. Chuáng töi mang
ra chúå úã gêìn bïën taâu vaâ thoaåt tiïn chuáng töi baán cho ngûúâi úã àêy
baán leã ñt möåt, sau baán cho thuãy thuã Myä. Hoå bùçng loâng vïì giaá caã vaâ
hoå baão töi laâ ngaây mai, töi khöng phaãi vaâo chúå nûäa, töi cûá àúåi úã
cöíng trûúác bïën. Hoå seä mua têët caã cho. Tiïìn àêy. Anh laâ ngûúâi chó
huy, anh cêìm lêëy tiïìn.
- Quyách, anh biïët laâ töi cuäng coá tiïìn, töi khöng cêìn àïën moán
tiïìn naây.
- Anh cûá giûä lêëy. Nïëu khöng, chuáng töi khöng laâm viïåc nûäa.
- Caác anh haäy nghe töi. Ngûúâi Phaáp coá nùm àö-la laâ söëng
àûúåc röìi. Chuáng ta möîi ngûúâi cuäng lêëy nùm àö-la àïí riïng cho
mònh, nùm àö-la goáp tiïìn ùn. Coân laåi ta cêët ài àïí traã núå cho àöìng
hûúng caác anh söë hai trùm àö-la maâ hoå cho anh mûúån.
- Àöìng yá.
- Ngaây mai, töi muöën ài vúái caác anh.
- Khöng, anh cûá nguã. Nïëu anh muöën, baãy giúâ saáng anh tòm
chuáng töi trûúác cöíng bïën taâu.
- Àûúåc.
Moåi ngûúâi àïìu vui veã. Trûúác tiïn, chuáng töi thêëy àaä kiïëm
söëng àûúåc, khöng coân laâ gaánh nùång cho caác baån. Sau Guittou vaâ
hai anh kia, hoå tuy töët thêåt, nhûng hoå cuäng phaãi lo khöng biïët bao
nhiïu lêu nûäa chuáng töi múái coá thïí tûå ài kiïëm söëng àûúåc.
- Àïí ùn mûâng viïåc laâm phi thûúâng naây cuãa baån anh, Papillon
úi, chuáng ta phaãi uöëng hai lñt rûúåu.
Julot ài möåt laát thò vïì, mang theo rûúåu mña trùæng vaâ àöì
nhùæm: Möåt giúâ sau, chuáng töi uöëng rûúåu nhû úã Marsille. Rûúåu vaâo
lúâi ra, vaâ nhûäng tiïëng cûúâi vui àúâi vang lïn roân raä hún thûúâng lïå.
Nhûäng ngûúâi ên haâng xoám nghe noái úã bïn nhaâ ngûúâi Phaáp coá tiïåc
cuäng sang chúi tûå nhiïn, coá ba ngûúâi àaân öng vaâ hai cö gaái. Hoå
mang nhûäng xiïn thõt gaâ vaâ thõt dï àûúåc têím rêët nhiïìu tiïu úát. Hai
cö gaái àeåp laå thûúâng, caã hai mùåc toaân trùæng, ài chên àêët, cöí chên
trùæng àeo voâng baåc. Guittou noái vúái töi:
- Cêín thêån, con gaái trinh nguyïn caã àêëy. Anh àûâng vò thêëy
hoå àïí ngûåc trêìn dûúái têëm voan moãng trong maâ ùn noái saâm súä vúái
hoå. Àöëi vúái hoå thïë laâ tûå nhiïn. Töi thò khöng sao, töi giaâ röìi. Höìi
múái túái àêy, Julot vaâ Louis nhoã àaä thûã búâm xúm chuát àónh, caã hai
àaä laänh àuã. Caác cö naây khöng chõu sang àêy tûâ lêu röìi.
Hai cö gaái ÊËn Àöå naây àeåp tuyïåt trêìn. Vïët xùm giûäa traán laâm
cho caã hai coá möåt veã gò kyâ aão. Hai cö noái chuyïån tûã tïë vúái töi, vaâ vúái
vöën liïëng tiïëng Anh ñt oãi cuãa mònh, töi cuäng hiïíu rùçng hai cö hoan
nghïnh viïåc töi àïën thaânh phöë George naây.
Àïm nay, Guittou vaâ töi àaä ài vaâo trung têm thaânh phöë. Àïën
àêëy tûúãng nhû ài vaâo möåt nïìn vùn minh khaác, hoaân toaân xa laå vúái
núi chuáng töi söëng. Thaânh phöë àöng ngheåt ngûúâi. Da trùæng, da
àen, ngûúâi ÊËn Àöå, Trung Hoa, quên nhên vaâ lñnh thuyã mùåc quên
phuåc cuâng möåt söë thuãy thuã caác thûúng thuyïìn. Rêët nhiïìu quaán
rûúåu, tiïåm ùn, tiïåm giaãi khaát vaâ höåp àïm vúái aánh àeân gay gùæt laâm
àûúâng phöë saáng nhû ban ngaây.
Sau buöíi xem phim (lêìn àêìu tiïn trïn àúâi töi àûúåc biïët phim
maâu, loaåi coá caã tiïëng noái nûäa), coân àang ngêy ngêët vúái caái muâi àúâi
múái àûúåc hûúãng àoá, töi ài theo Guittou vaâo möåt quaán rûúåu rêët lúán.
Hún hai mûúi ngûúâi phaáp chiïëm möåt goác phoâng. Hoå uöëng “Cu ba tûå
do” (rûúåu cöìn pha Coca cola).
Têët caã nhûäng ngûúâi naây àïìu laâ tuâ vûúåt nguåc, dên anh chõ caã.
Coá ngûúâi àaä maän haån, àûúåc thaã röìi nhûng coân bõ “quaãn thuác” taåi
chöî. Àoái khöí khöng coá viïåc laâm; laåi bõ dên chñnh quöëc vaâ caã dên àõa
phûúng Guyan khinh reã, hoå àaä tòm àïën möåt xûá súã maâ hoå cho laâ seä
söëng khaá hún. Nhûng úã àêy hoå vêîn rêët cûåc, hoå kïí laåi vêåy.
- Töi vaâo rûâng chùåt cuãi cho John Fernandaz lêëy hai àö la rûúäi
möåt ngaây - Thaáng naâo töi cuäng vïì thaânh phöë George chúi taám
ngaây. Töi tuyïåt voång röìi.
- Coân anh?
- Töi sûu têìm bûúám. Töi vaâo rûâng sùn bûúám vaâ khi coá àûúåc
möåt lö kha khaá nhûäng con bûúám caác loaåi, töi xïëp chuáng vaâo möåt caái
höåp kñnh röìi àem baán caã böå sûu têåp
Coá ngûúâi ài böëc dúä haâng úã bïën caãng. Ai cuäng laâm viïåc khöng
chó vûâa àuã ùn. “Cûåc àêëy nhûng àûúåc tûå do, hoå noái thïë. Tûå do quyá
lùæm”.
Töëi nay, coá möåt ngûúâi tuâ biïåt xûá tïn laâ Faussarà àïën thùm
chuáng töi. Anh múâi têët caã cuâng uöëng. Anh laâm trïn möåt chiïëc taâu
Canaàa chúã böëc-xñt (bõ truáng ngû löi úã cûãa söng Demerara). Anh
söëng soát vaâ àûúåc trúå cêëp àùæm taâu. Thuãy thuã àoaân chïët gêìn hïët.
Anh may mùæn lïn àûúåc xuöìng cêëp cûáu. Anh kïí laåi rùçng chiïëc taâu
ngêìm Àûác àaä nöíi lïn mùåt nûúác vaâ noái chuyïån vúái nhûäng ngûúâi coân
söëng soát sau khi taâu àùæm. Chuáng hoãi coá bao nhiïu têu coân àêåu úã
bïën chúâ àûúåc xïëp böëc-xñt vaâ sùæp rúâi caãng. Têët caã àïìu traã lúâi laâ
khöng biïët, thùçng cha hoãi hoå liïìn cûúâi vaâ noái: “Höm qua, töi coân
xem chiïëu boáng úã raåp nêy raåp noå trong thaânh phöë George. Caác anh
coi àêy töi coân giûä àûúåc nûãa taám veá vaâo cûãa àêy naây”: Röìi chó vaâo
aáo veát ngoaâi, hùæn laåi noái: “Böå quêìn aáo naây cuäng mua úã thaânh phöë
George àêëy”. Coá nhûäng ngûúâi hoaâi nghi kïu laâ chuyïån bõa nhûng
Faussard nhêët àõnh baão laâ àuáng nhû vêåy thêåt. Chiïëc taâu ngêìm coân
baáo trûúác cho nhûäng ngûúâi àùæm taâu biïët laâ taâu naâo seä àïën vúát hoå.
Vïì sau àuáng chiïëc taâu êëy àaä àïën àoán hoå thêåt. Ai cuäng noái chuyïån
mònh.Töi vaâ Guittou ngöìi caånh möåt öng giaâ dên Pa ri, úã Khu Chúå.
Öng ta noái tïn öng laâ Louis Nhoã úã àûúâng Lombards.
- Anh baån Papillon úi, töi nghô ra möåt meåo àïí chùèng laâm gò
maâ vêîn söëng àûúåc. Hïî trïn baáo úã muåc “hy sinh vò vua” hay “vò nûä
hoaâng” (töi cuäng chùèng roä nûäa), coá tïn möåt ngûúâi Phaáp, laâ töi tòm
àïën möåt cûãa haâng baán möå chñ bùçng àaá, thuï chuåp möåt têëm hònh coá
töi àûáng bïn möåt têëm bia coá sún tïn taâu, ngaây taâu àùæm vaâ tïn
ngûúâi Phaáp noå. Sau àoá töi àïën caác biïåt tûå sang troång cuãa ngûúâi
Anh, töi noái laâ hoå phaãi goáp tiïìn xêy möå cho ngûúâi Phaáp kia àaä hy
sinh cho nûúác Anh àïí lûu laåi laâm kyã niïåm taåi nghôa trang. Cho àïën
tuêìn vûâa qua, coá möåt thùçng ngöëc ngûúâi Bretagne àûúåc àùng laâ chïët
trong möåt vuå àùæm taâu vò truáng ngû löi, laåi söëng nhùn rùng ra maâ
trúã vïì. Thùçng cha êëy ài thùm mêëy baâ, àuáng laâ nhûäng ngûúâi töi àaä
quyïn nùm àö-la àïí xêy möå cho hùæn. Thùçng cha ài àêu cuäng reáo
lïn laâ noá coân söëng súâ súâ ra àêëy, coân töi thò chùèng laâm têëm bia naâo
caã. Phaãi kiïëm caách khaác àïí söëng thöi, vò vúái tuöíi töi töi khöng laâm
gò nöíi röìi.
Rûúåu vaâo ai cuäng lúán tiïëng kïí àuã caác chuyïån bêët ngúâ nhêët,
tûúãng úã àêy chó coá chuáng töi biïët tiïëng Phaáp. Möåt ngûúâi kïí :
- Töi laâm buáp bï vaâ tay ghi-àöng xe àaåp bùçng balata. Chùèng
may mêëy con beá àïí quïn buáp bï úã ngoaâi vûúân dûúái nùæng, thïë laâ
buáp bï chaãy ra, hay ruám roá laåi. Anh tûúãng tûúång khi töi quïn
khuêëy laâ mònh àaä baán úã àûúâng phöë naâo, thò chuyïån ruâm beng àïën
àêu khöng. Àaä möåt thaáng nay, ban ngaây töi khöng daám ài àêu àïën
nûãa caái thaânh phöë George naây. Xe àaåp cuäng vêåy, thùçng naâo ài xe
ngoaâi nùæng, khi lêëy xe laâ tay bõ dñnh chùåt vaâo tay laái laâm bùçng
balata mua cuãa töi.
Möåt ngûúâi khaác kïí:
- Coân töi, töi laâm roi ngûåa, coá gùæn àêìu àaân baâ da àen, cuäng
bùçng balata. Vúái thuãy thuã Anh, töi noái töi àaä thoaát chïët úã trêån
Mers-el-Kebir*(*Mers-el-Kebir laâ möåt thaânh phöë caãng cuãa Algeárie
coân laâ thuöåc àõa Phaáp höìi àaåi chiïën thïë giúái lêìn thûá hai. Luác Peátan
àêìu haâng Àûác, coá möåt haåm àöåi Phaáp boã neo úã quên caãng Mers-el-
Kebir àaä khöng chêëp nhêån caã hai àïì nghõ cuãa haåm cuöåi Anh úã Àõaå
Trung Haãi: hoùåc chiïën àêëu chöëng phaát xñt Àûác, hoùåc phaãi àïí haãi
quên Anh tûúác khñ giúái àïí khoãi rúi vaâo tay boån Àûác. Caác taâu Phaáp
khöng chõu, haãi quên Anh àaä nöí suáng ngaây 3.7.1940 àaánh chòm
caác taâu Phaáp úã àoá laâm chïët 1297 thuãy thuã Phaáp - ND) nïn hoå phaãi
mua cho töi vò nïëu töi söëng soát àûúåc, àiïìu êëy khöng phaãi laâ löîi cuãa
hoå. Mûúâi ngûúâi thi coá àïën taám ngûúâi àaä mua.
Töi khoaái nhûäng keã àêìu tröåm àuöi cûúáp hiïån àaåi, nhûng àöìng
thúâi cuäng thêëy rùçng kiïëm àûúåc miïëng ùn quaã laâ gian nan.
Coá ngûúâi múã maáy thu thanh úã quêìy rûúåu: De Gaulle àang àoåc
lúâi kïu goåi. Têët caã àïìu nghe tiïëng noái cuãa Phaáp àang tûâ London
hiïåu triïåu ngûúâi Phaáp söëng taåi caác thuöåc àõa vaâ àêët haãi ngoaåi. Lúâi
kïu goåi cuãa De Gaulle thöëng thiïët laâm moåi ngûúâi im phùng phùæc
lùæng nghe.
Böîng, möåt tay anh chõ àaä quaá cheán àûáng phùæt dêåy noái:
- Meå kiïëp. Noái nghe àûúåc lùæm, caác baån úi. Thïë laâ tûå nhiïn, túá
hoåc àûúåc tiïëng Anh, túá hiïíu hïët têët caã nhûäng gò caái laäo Churchill
àoá noái.
Moåi ngûúâi cûúâi phaá lïn, chùèng ai thiïët vaåch ra cho tay êëy biïët
hùæn lêìm caã.
Àuáng laâ trûúác tiïn töi phaãi tòm caách kiïëm söëng, vaâ qua
nhûäng ngûúâi khaác, töi thêëy viïåc àoá khöng dïî chuát naâo. Töi khöng
lo mêëy. Tûâ nùm 1930 àïën 1940, töi àaä hoaân toaân khöng coân traách
nhiïåm vúái mònh vaâ cuäng khöng phaãi cho lêëy loâng ai. Möåt con ngûúâi
bõ giam cêìm lêu nhû vêåy, khöng phaãi lo viïåc ùn uöëng, lo chöî úã, lo
chuyïån may mùåc, möåt con ngûúâi àaä bõ keã khaác àiïìu khiïín, xoay túái
xoay lui, khöng àûúåc tûå yá laâm bêët cûá viïåc gò phaãi tuên theo nhû
maáy àuã caác mïånh lïånh linh tinh nhêët maâ khöng àûúåc suy nghô gò.
Con ngûúâi nhû vêåy chó trong vaâi tuêìn böîng rúi toäm vaâo möåt thaânh
phöë lúán, röìi phaãi têåp laåi caách ài trïn heâ phöë maâ khöng xö àêíy ai,
qua àûúâng maâ khöng bõ xe caán, thêëy ngûúâi khaác hêìu haå viïåc ùn
uöëng cuãa mònh, nghe theo lïånh cuãa mònh, con ngûúâi êëy phaãi têåp laåi
caách söëng. Chùèng haån, ngûúâi êëy coá nhûäng phaãn ûáng bêët ngúâ. Giûäa
nhûäng dên anh chõ naây, ngûúâi thò àûúåc phoáng thñch, keã bõ ài àaây
àaä vûúåt nguåc, noái tiïëng Phaáp thónh thoaãng laåi pha vaâi tiïëng Anh
hay tiïëng Bêy Ban Nha, töi doãng tai nghe chuyïån hoå kïí. Böîng
nhiïn, trong caái quaán rûúåu Anh naây töi muöën ài tiïíu. Vêåy maâ, thêåt
khöng sao tûúãng tûúång nöíi, chó thoaáng qua thöi, töi àõnh tòm giaám
thõ àïí xin pheáp ài. Chó thoaáng qua rêët nhanh, nhûng nhêån ra àiïìu
àoá, töi thêëy nûåc cûúâi, Papillon úi, bêy giúâ mi khöng phaãi xin pheáp
ai khi muöën ài tiïíu hay laâm bêët cûá viïåc gò.
ÚÃ raåp chiïëu boáng cuäng vêåy, khi cö nhên viïn tòm chöî cho
chuáng töi ngöìi, töi thoaáng coá yá muöën noái vúái cö ta: “Xin cö cûá àïí
mùåc töi, töi chó laâ möåt tïn tuâ khöng àaáng phaãi bêån têm àêu”, ài
ngoaâi àûúâng, tûâ raåp chiïëu boáng àïën quaán rûúåu, töi cûá ngoaái nhòn
phña sau: Guittou vöën biïët thoái quen àoá àaä baão töi:
- Sao cao cêåu cûá quay nhòn laåi phña sau luön thïë? Cêåu xem
lñnh coá ài theo cêåu khöng chûá gò? úã àêy khöng coá lñnh ài theo cêåu
àêu, Papi. Cêåu àaä àïí chuáng úã laåi traåi giam röìi.
Theo löëi noái hònh tûúång cuãa dên tuâ, thò phaãi truát boã böå caánh
cuãa dên tuâ ài. Coân hún thïë nûäa, vò quêìn aáo tuâ khöí sai chó múái laâ
möåt vêåt tûúång trûng. Khöng phaãi chó löåt böå caánh laâ xong, phaãi rûát
ra khoãi têm höìn vaâ trñ oác caái dêëu tuâ àûúåc khùæc bùçng lûãa ö nhuåc.
Möåt àöåi tuêìn tra Anh toaân lñnh da àen, ùn mùåc chûâng chaåc
vaâo quaán rûúåu. Hoå ài tûâng baân, hoãi theã cùn cûúác. Àïën goác chuáng töi
ngöìi, àöåi trûúãng nhòn kyä mùåt moåi ngûúâi. Coá möåt khuön mùåt ngûúâi
àoá chûa biïët, àêëy laâ töi.
- Xin öng cho xem cùn cûúác.
Töi àûa giêëy cho anh ta. Anh liïëc nhòn qua röìi àûa traã töi
ngay, vaâ noái:
- Xin löîi, töi chûa àûúåc biïët öng, thaânh phöë George rêët vui
mûâng àûúåc àoán tiïëp öng.
Röìi anh ài ra.
Khi anh ta àaä ra hùèn, Paul Savoie noái:
- Boån caãnh saát úã àêy hay tuyïåt, nhûäng ngûúâi nûúác ngoaâi àûúåc
hoå tin cêåy laâ tuâ vûúåt nguåc trùm phêìn trùm. Laâm sao chûáng minh
cho nhaâ cêìm quyïìn Anh biïët àûúåc cêåu laâ tuâ vûúåt nguåc, thïë laâ cêåu
àûúåc tûå do ngay tûác khùæc àêëy.
Maäi khuya múái trúã vïì nhaâ. Múái baãy giúâ saáng, töi àaä coá mùåt úã
cöíng caãng. Nûãa giúâ sau Quyách vaâ anh cuåt àaä chúã àïën möåt xe ba gaác
àêìy rau tûúi vûâa haái luác saáng súám, laåi coá caã trûáng vaâ vaâi con gaâ.
Chó coá hai ngûúâi thöi. Töi hoãi ngûúâi àöìng hûúng àaä chó dêîn hoå caách
laâm ùn àêu röìi. Quyách àaáp:
- Höm qua, anh ta àaä chó cho töi, thïë laâ àuã. Bêy giúâ chùèng
cêìn ai daåy baão nûäa.
- Anh ài kiïëm nhûäng thûá naây úã xa lùæm haã?
- Phaãi ài mêët hún hai tiïëng rûúäi. Boån töi ài tûâ ba giúâ saáng,
bêy giúâ múái túái àêy.
Quyách kiïëm ngay àûúåc traâ noáng vaâ baánh traáng, anh nhû
ngûúâi àaä úã àêy hai mûúi nùm röìi. Chuáng töi ngöìi bïn lïì àûúâng,
caånh xe ba gaác, ùn uöëng vaâ chúâ khaách túái mua.
- Boån Myä höm qua àaä mua, liïåu höm nay coá àïën khöng?
- Töi hy voång hoå seä túái, nïëu hoå khöng túái, ta baán cho ngûúâi
khaác.
- Coân giaá caã thò sao? Anh tñnh thïë naâo?
- Töi khöng noái vúái hoå: Caái naây giaá bao nhiïu. Töi hoãi hoå: anh
traã bao nhiïu?
- Nhûng anh coá biïët tiïëng Anh àêu?
- Àuáng, nhûng töi biïët duâng tay chó troã, dïî lùæm. Anh noái àûúåc
tiïëng Anh àuã àïí mua baán, anh laâm trûúác ài, - Quyách noái vúái töi.
- Àûúåc nhûng töi muöën xem anh laâm möåt mònh àaä.
Khöng bao lêu, möåt chiïëc xe jeep lúán àûúåc goåi laâ com-mùng-
ca túái. Möåt laái xe, möåt haå sô quan vaâ hai lñnh thuãy úã trïn xe ài
xuöëng, viïn haå sô leo lïn xe ba gaác, xem têët caã caác thûá haâng hoáa,
rau xaâ laách, caâ tñm, v.v. sau khi kiïím tra kyä caác moán kia, y nùæn
mêëy con gaâ.
- Têët caã bao nhiïu?
Thïë laâ hai bïn bùæt àêëu maâ caã.
Tïn lñnh thêëy noái gioång muäi. Töi chùèng hiïíu y noái gò. Quyách
buáng buáng noái nûãa tiïëng Taâu nûäa tiïëng Têy.
Thêëy hai bïn khöng ai hiïíu àûúåc ai, töi keáo Quyách ra möåt
bïn.
- Anh mua têët caã hïët bao nhiïu?
Anh ta moác tuái thêëy coân mûúâi baãy àö la

- Möåt trùm taám mûúi ba àö-la, - Quyách noái vúái töi
- Hoå traã bao nhiïu?
- Hònh nhû laâ hai trùm mûúâi àö-la, töi thêëy chûa àuã
Töi tiïën vï phña viïn haå sô, y hoãi töi coá noái àûúåc tiïëng Anh
khöng. Töi noái laâ àûúåc chuát ñt.
- Öng noái chêìm chêåm nheá, - töi noái vúái y.
- Àûúåc.
- Caác öng traã baáo nhiïu? Hai trùm mûúâi àö la khöng àûúåc
àêu. Phaãi hai trùm böën mûúi.
Y khöng chõu.
Y giaã böå boã ài, quay laåi, röìi laåi boã ài röìi ngöìi lïn xe jeep,
nhûng töi caãm thêëy y àang àoáng kõch. Àûáng luác y xuöëng xe lêìn
nûäa thò hai cö baån ÊËn haâng xoám vúái töi, vêîn che nûãa mùåt, ài túái.
Chùæc caác cö àaä quan saát caãnh buön baán cuãa chuáng töi, vò caác cö
laâm nhû khöng biïët chuáng töi. Möåt cö leo lïn xe ba gaác, xem xeát söë
haâng röìi hoãi chuáng töi.
- Têët caã bao nhiïu?
- Têët caã hai trùm böën mûúi àö la, töi àaáp.
Cö ta noái: “Àûúåc röìi”.
Nhûng tïn lñnh Myä àaä lêëy hai trùm böën mûúi àö-la ra àûa
cho Quyách vaâ noái vúái caác cö gaái ÊËn rùçng y àaä mua nhûäng thûá àoá
röìi. Caác cö baån laáng giïìng cuãa töi cuäng khöng chõu ài maâ àûáng xem
boån Myä böëc haâng trïn xe ba gaác chêët lïn com-mùng ca. Phuát cuöëi
cuâng, möåt tïn lñnh thuãy vúá luön caã con heo, tûúãng noá cuäng thuöåc
múá haâng àaä àûúåc thoãa thuêån baán. Têët nhiïn, Quyách khöng chõu àïí
hoå bùæt heo ài. Thïë laâ bùæt àêìu möåt cuöåc caäi coå trong àoá chuáng töi
khöng laâm sao giaãi thñch nöíi cho hoå hiïíu rùçng con heo khöng úã
trong lö haâng àem baán.
Töi cöë laâm cho caác cö gaái ÊËn hiïíu nhû vêåy, nhûng khoá quaá.
Chñnh caác cö cuäng khöng hiïíu gò. Boån lñnh thuãy Myä thò khöng chõu
rúâi heo ra, Quyách khöng chõu traã laåi tiïìn, coá leä xaãy ra àaánh löån
mêët. Anh cuåt àaä ruát möåt thanh göî xe ba gaác ra, thò möåt xe jeep
quên sûå ài ngang. Viïn haå sô thöíi coâi. Boån Quên caãnh àïën gêìn. Töi
baão Quyách haäy traã laåi tiïìn nhûng anh nhêët àõnh khöng chõu. Boån
lñnh thuãy àaä giûä con heo cuäng nhêët àõnh khöng traã heo. Quyách
àûáng chùæn trûúác xe dñp, khöng àïí cho xe ài. Möåt nhoám khaá àöng
nhûäng ngûúâi hiïëu kyâ vêy quanh caái caãnh huyïn naáo naây. Boån
quên caãnh Myä bïnh boån lñnh thuãy, vaã laåi, hoå cuäng chùèng hiïíu
chuáng töi noái gò. Hoå tûúãng laâ chuáng töi àõnh àaánh lûâa caác thuãy thuã.
Töi chûa biïët xoay xúã ra sao thò sûåc nhúá coá ghi söë àiïån thoaåi
Cêu laåc böå Thuãy thuã cuâng tïn anh chaâng ngûúâi Martinique. Töi
àûa cho viïn sô quan quên caãnh vaâ noái: “Goåi phiïn dõch”. Y àûa töi
àïën möåt caái maáy àiïån thoaåi. Töi goåi maâ may laâm sao, toám àûúåc anh
baån theo phaái De Gaulle cuãa töi. Töi nhúâ anh giaãi thñch cho viïn sô
quan quên caãnh hiïíu rùçng àêëy laâ con heo àaä àûúåc thuêìn hoáa, noá
nhû con choá cuãa Quyách, rùçng chuáng töi àaä quïn khöng noái trûúác
vúái caác thuãy thuã laâ noá khöng thuöåc vaâo lö haâng àem baán. Sau töi
àûa öëng nghe cho viïn sô quan quên caãnh. Chó ba phuát sau laâ y
hiïíu caã. Tûå tay y cêìm con heo àûa traã Quyách, laâm anh ta sung
sûúáng quaá, öm noá vaâo loâng vaâ vöåi àûa noá lïn xe ba gaác ngay. Sûå
viïåc àaä chêëm dûát vui veã, vaâ töëp lñnh Myä cûúâi nhû nùæc neã. Ai ài
àûúâng ngûúâi nêëy, vaâ thïë laâ xong.
Buöíi töëi úã nhaâ, chuáng töi caãm ún caác cö baån ÊËn Àöå. Mêëy cö
cuäng cûúâi rêët dûä vïì chuyïån naây.
Chuáng töi úã Georgetown àaä àûúåc ba thaáng. Höm nay, chuáng
töi vïì úã phêìn nhaâ cuãa caác baån ÊËn Àöå nhûúång cho chuáng töi. Hai
phoâng saáng suãa röång raäi, möåt phoâng ùn, möåt bïëp nêëu ùn nhoã àun
than vaâ möåt caái sên röång mïnh möng, trong goác coá maái tön àïí gia
suác truá. Chiïëc xe ba gaác vaâ con lûâa cuäng coá chöî chu àaáo. Töi àûúåc
nguã möåt mònh möåt giûúâng to coá nïåm êëm. Hai anh baån Taâu úã phoâng
bïn, möîi ngûúâi möåt giûúâng riïng. Chuáng töi coân möåt caái baân vaâ saáu
ghïë tûåa cuâng böën ghïë àêíu. Trong bïëp coá àuã duång cuå nêëu nûúáng.
Sau khi caám ún Guittou vaâ caác baån vïì nhaâ chuáng töi, nhû lúâi
Quyách noái. Trûúác cûãa söí phoâng ùn nhòn ra àûúâng chïîm chïå chiïëc
ghïë phö-túi quaâ tùång cuãa caác cö baån ÊËn. Trïn baân ùn, trong bònh
thuãy tinh, coá cùæm hoa tûúi do Quyách mang vïì.
Caãm giaác coá cùn nhaâ riïng àêìu tiïn cuãa mònh, xoaâng xônh
nhûng saåch seä, cùn nhaâ saáng suãa tinh tûúm, kïët quaã àêìu tiïn cuãa
ba thùçng cuâng kiïëm ùn chung, laâm töi tin tûúãng vaâo baãn thên vaâ
vaâo tûúng lai.
Mai laâ chuã nhêåt, khöng coá chúå, vêåy laâ chuáng töi àûúåc tûå do caã
ngaây. Ba chuáng töi quyïët àõnh nêëu möåt bûäa múâi Guittou vaâ caác
baån anh, múâi caã caác cö baån ÊËn Àöå vúái mêëy ngûúâi anh, em cuãa hoå.
Khaách danh dûå laâ baác ba Taâu àaä giuáp Quyách vaâ anh cuåt, àaä tùång
hai ngûúâi chiïëc xe ba gaác vúái con lûâa, laåi coân cho chuáng töi mûúån
hai trùm àö-la àïí khúãi àêìu chuyïån buön baán cuãa chuáng töi. Baác ta
seä thêëy trïn àôa àùåt trûúác mùåt baác, möåt caái phong bò trong coá hai
trùm àö la, vaâ möåt têëm giêëy cuãa caã ba chuáng töi caãm ún baác, viïët
bùçng chûä Haán.
Sau con heo maâ anh yïu dêëu, Quyách daânh têët caã tònh baån
cuãa anh cho töi. Anh luön luön chùm chuát töi tûâng ly tûâng tñ.
Trong ba ngûúâi chuáng töi, töi laâ ngûúâi ùn mùåc tûúm têët nhêët, vaâ ài
àêu anh cuäng thûúâng mang vïì cho töi möåt caái aáo sú mi, möåt chiïëc
caâ vaåt hay möåt caái quêìn daâi. Anh mua nhûäng thûá doá bùçng tiïìn
riïng cuãa anh. Möîi ngaây caã ba chuáng töi kiïëm àûúåc tûâ hai mûúi
lùm àïën ba mûúi àö la, cuäng chùèng laâ bao, nhûng chuáng töi haâi
loâng vò thêëy àaä mau choáng tûå kiïëm söëng àûúåc. Khöng phaãi luác naâo
töi cuäng ài mua haâng vúái hai anh, tuy töi ài thò mua àûúåc reã hún.
Bêy giúâ töi chuyïn baán haâng, nhiïìu lñnh thuãy Myä vaâ Anh àûúåc cûã
lïn búâ àïí mua haâng cho taâu cuãa mònh, àaä quen biïët töi. Chuáng töi
noái chuyïån giaá caã vúái nhau rêët tûã tïë, khöng noáng nêíy. Coá möåt gaä
cao lúán phuå traách bïëp ùn cuãa sô quan Myä, möåt chaâng Myä göëc YÁ, chó
noái vúái töi bùçng tiïëng yá. Y sung sûúáng ra mùåt khi thêëy töi traã lúâi
bùçng tiïëng meå àeã cuãa y vaâ chó mùåc caã cho vui. Cuöëi cuâng, y mua
vúái giaá töi àoâi tûâ khi bùæt àêìu gùåp nhau.
Chûâng taám giúâ rûúäi àïën chñn giúâ saáng, chuáng töi àaä vïì nhaâ.
Caã ba chuáng töi ùn möåt bûäa nheå röìi anh cuåt vaâ Quyách ài nùçm, coân
töi sang tòm Guttou, hay caác cö laáng giïìng sang chúi bïn töi. Viïåc
nhaâ chùèng coá mêëy, chó queát nhaâ, giùåt àöì, laâm giûúâng, doån deåp nhaâ
cho saåch seä, hai chõ em haâng ngaây laâm viïåc àoá cho chuáng töi rêët
chu àaáo maâ chùèng lêëy bao nhiïu, coá hai àö la möîi ngaây. Töi àaä biïët
àêìy duã thïë naâo laâ tûå do, khöng coân phaãi kinh hoaâng lo nghô àïën
tûúng lai nûäa.
Gia àònh ÊËn àöå cuãa töi

Phûúng tiïån ài laåi àûúåc duâng nhiïìu nhêët trong thaânh phöë
naây laâ xe àaåp. Töi cuäng mua möåt chiïëc àïí ài àêy ài àoá cho thuêån
tiïån. Vò thaânh phöë vaâ vuâng lên cêån úã núi àêët bùçng phùèng, nïn coá
thïí ài nhûäng àoaån àûúâng daâi maâ khöng cêìn mêët nhiïìu sûác. Xe àaåp
coá hai caái àeâo haâng rêët khoãe, möåt úã àùçng trûúác, möåt úã àùçng sau.
Cho nïn, cuäng nhû nhiïìu ngûúâi àõa phûúng, töi coá thïí chúã hai
ngûúâi möåt caách dïî daâng.
Ñt nhêët hai lêìn möåt tuêìn, chuáng töi thûúâng daåo chúi möåt hai
tiïëng àöìng höì vúái caác cö baån ÊËn Àöå. Caác cö sûúáng mï túi vaâ töi bùæt
àêìu nhêån thêëy möåt trong hai cö, cö treã, àang yïu töi.
Töi chûa gùåp öng böë cö bao giúâ, höm qua öng àaä sang töi. Öng
úã khöng xa nhaâ töi mêëy, nhûng öng khöng bao giúâ àïën thùm chuáng
töi, vaâ töi chó biïët caác anh em trai cuãa cö. Öng ta laâ möåt cuå giaâ cao
lúán coá böå rêu rêët daâi, trùæng nhû cûúác. Toác öng cuå cuäng baåc trùæng àïí
löå möåt vêìng traán thöng minh vaâ cao quyá. Öng chó noái tiïëng êën, con
gaái öng dõch laåi. Öng múâi töi àïën nhaâ öng, öng baão con gaái öng, maâ
töi goåi laâ naâng cöng chuáa nhoã, noái vúái töi rùçng ài xe àaåp khöng xa
lùæm. Töi hûáa seä àïën thùm öng möåt ngaây gêìn àêy.
Sau khi ùn vaâi chiïëc baánh ga tö vaâ uöëng traâ, öng ra vïì,
nhûng töi àaä kõp nhêån xeát laâ öng àïí yá àïën tûâng chi tiïët nhoã trong
nhaâ. Naâng cöng chuáa nhoã sung sûúáng thêëy öng böë haâi loâng vïì cuöåc
viïëng thùm naâng vaâ vïì chuáng töi.
Töi ba mûúi saáu tuöíi, vaâ sûác khoãe töi rêët töët, töi caãm thêëy
mònh coân treã, vaâ cuäng àûúåc caái may laâ têët caã moåi ngûúâi àïìu coi töi
laâ coân treã, têët caã caác baån töi àïìu noái laâ tröng töi chûa túái ba mûúi.
Thïë maâ cö naây múái mûúâi chñn, cö laåi coá caái veã àeåp thanh thaãn
cuãa noâi giöëng cö cuâng caách suy nghô cûåc àoan tin vaâo söë mïånh. Àöëi
vúái töi, àûúåc cö gaái löång lêîy naây yïu laâ moán quaâ quyá baáu cuãa trúâi
cho.
Khi chuáng töi ài chúi caã ba, bao giúâ cö cuäng leo lïn giaá àeâo
haâng phña trûúác, cö biïët rêët roä laâ cö cûá ngöìi rêët thùèng ngûúâi trïn
xe, töi cöë dêën lïn baân àaåp, húi cuái àêìu vïì trûúác laâ mùåt töi kïì saát
mùåt cö. Nïëu cö ngaä àêìu vïì phña sau, töi seä àûúåc hûúãng troån veån
quang caãnh àöi vuá xinh àeåp àïí trêìn dûúái têëm voan moãng maâ nïëu
veán lïn chùæc coân àeåp gêëp böåi. Àöi mùæt àen cuãa cö rûåc chaáy möîi lêìn
xaãy ra nhûäng sûå va chaåm nhoã naây vaâ àöi möi àoã thùæm trïn nïìn da
maâu laá traâ, heá múã veã theâm khaát muöën àûúåc hön. Haâm rùng trùæng
boáng rêët àeåp tö àiïím thïm cho caái miïång tuyïåt vúâi..
Töëi nay, chó coá hai àûáa chuáng töi ài xem chiïëu boáng, hònh
nhû cö chõ nhûác àêìu, möåt cún nhûác àêìu maâ töi cho laâ giaã taåo, cöët àïí
hai àûáa töi àûúåc ài riïng vúái nhau. Cö ta mùåc aáo ngoaâi bùçng
mousseline trùæng, daâi àïën têån goát chên trêìn, möîi khi bûúác laåi àïí löå
ba chiïëc voâng baåc. Cö ài deáp coá quai vaâng löìng vaâo ngoán chên caái
laâm chên cö duyïn daáng thïm. ÚÃ löî muäi phaãi, cö gùæn möåt haåt kim
cûúng maâu vaâng rêët nhoã. Têëm voan mousseline che àêìu ngùæn vaâ
nheå nhaâng ruã xuöëng quaá búâ vai möåt chuát, möåt daãi ru bùng vaâng
giûä têëm voan àñnh trïn àêìu. Tûâ giûäa traán, trïn daãi bùng àoá, ruã
xuöëng ba súåi chó gùæn nhûäng viïn àaá àuã maâu. Kiïíu trang àiïím laâm
nöíi bêåt caái chêëm xanh thêîm trïn traán nhûäng khi cö luác lùæc caái àêìu.
Caã gia àònh ÊËn lêîn gia àònh töi, trong àoá coá caã Quyách vaâ anh cuåt,
àïìu mùåt maây tûúi tónh nhòn hai chuáng töi ài ra, sung sûúáng thêëy
gûúng mùåt chuáng töi traân trïì haånh phuác. Hònh nhû ai nêëy àïìu biïët
chùæc chuáng töi xem chiïëu boáng vïì laâ àaä àñnh hön vúái nhau röìi.
Naâng ngöìi yïn võ trïn nïåm ghïë àeâo haâng röìi, töi múái cho xe lùn
baánh vïì phña trung têm thaânh phöë.
Trong khi töi thaã chiïëc xe chaåy möåt quaäng daâi, trïn con
àûúâng röång dûúái aánh àeân lúâ múâ, cö gaái àeåp löång lêîy naây àaä àùåt lïn
möi töi möåt caái hön nheå nhaâng. Cûã chó chuã àöång naây bêët ngúâ àïën
nöîi töi suyát ngaä xe.
Ngöìi tñt phña sau trong phoâng chiïëu boáng, tay nùæm tay, töi
noái vúái naâng bùçng mêëy ngoán tay vaâ naâng cuäng àaáp lúâi töi bùçng
ngön ngûä cuãa ngoán tay. Cuöåc têm tònh àêìu tiïn cuãa chuáng töi
trong khi xem phim - maâ chuáng töi cuäng chùèng biïët laâ phim gò nûäa
- laâ möåt cuöåc noái chuyïån thêìm lùång. Mêëy ngoán tay moáng daâi àûúåc
chaãi chuöët vaâ tö son haát lïn möåt khuác tònh ca say àêëm, noái cho töi
roâ möëi tònh àùçm thùæm cuãa naâng coân minh xaác hún caã ngön ngûä.
Naâng ngaã àêìu vaâo vai töi àïí töi coá thïí hön khuön mùåt thanh khiïët
cuãa naâng.
Möëi tònh e êëp, qua nhiïìu thúâi gian múái naãy núã, nhanh choáng
biïën thaânh möåt niïìm say àùæm troån veån. Trûúác khi naâng thuöåc vïì
töi, töi àaä noái cho naâng biïët laâ töi khöng thïí cûúái naâng àûúåc, vò töi
àaä coá vúå úã Phaáp. Àiïìu àoá cuäng chùèng laâm naâng phiïìn loâng mêëy.
Möåt àïm, naâng àaä úã laåi vúái töi. Naâng noái vúái töi rùçng naâng muöën
töi vïì söëng vúái naâng taåi nhaâ böë naâng, nhû vêåy tiïån cho caác anh em
trai cuãa naâng, vaâ cho vaâi gia àònh nhaâ ngûúâi ÊËn laáng giïìng. Töi
nhêån lúâi vaâ doån vïì nhaâ böë naâng. Öng cuå vêîn söëng möåt mònh, coá
möåt cö chaáu hoå xa hêìu haå öng vaâ doån deåp nhaâ cûãa. Núi naây caách
nhaâ Quyách khöng xa bao nhiïu, chó chûâng nùm trùm meát. Cho nïn
hai baån töi töëi naâo cuäng sang chúi vúái chuáng töi hún möåt giúâ.
Chuáng töi vêîn tiïëp tuåc buön baán rau coã úã bïën taâu. Töi ra ài
tûâ saáu giúâ rûúäi vaâ gêìn nhû luác naâo naâng cuäng àeo theo töi. Möåt
bònh thuãy lúán àûång traâ, möåt bònh mûát vaâ möåt öí baánh mò nûúáng, têët
caã úã trong möåt tuái xaách to àaä àúåi sùén Quyách vaâ anh cuåt àïí chuáng
töi cuâng uöëng traâ vúái nhau. Naâng tûå tay laâm caác thûác ùn saáng vaâ
tuên thuã tuyïåt àöëi nghi thûác: böën ngûúâi phaãi cuâng ùn bûäa àêìu tiïn
trong ngaây. Trong tuái xaách cuãa naâng, coá àuã moåi thûá cêìn thiïët: möåt
têëm chiïëu nhoã viïìn àùng ten, maâ naâng trõnh troång àùåt xuöëng vóa
heâ sau khi àaä duâng chöíi queát saåch chöî àoá, böën böå taách nhoã coá caã
àôa. Ngöìi úã lïì àûúâng, chuáng töi ùn àiïím têm, rêët nghiïm tuác. Ngöìi
lïì àûúâng maâ uöëng traâ nhû úã nhaâ kïí cuäng buöìn cûúâi, nhûng caã naâng
vaâ Quyách àïìu coi thïë laâ tûå nhiïn. Hoå chùèng cêìn àïí yá àïën nhûäng
ngûúâi ài qua vaâ thêëy laâm nhû vêåy laâ bònh thûúâng. Töi khöng muöën
caãn naâng. Naâng thñch hêìu haå chuáng töi, luön tay phïët mûát lïn
baánh, töi maâ khöng ûng laâ naâng rêët buöìn.
Thûá baãy vûâa qua, coá möåt viïåc xaãy ra àaä cho töi biïët àûúåc möåt
àiïìu bñ mêåt. Chuáng töi ùn úã vúái nhau àaä àûúåc hai thaáng, vaâ naâng
thónh thoaãng laåi cho töi möåt ñt vaâng. Cuäng chó laâ nhûäng maãnh tû
trang gaäy, vúä, möåt nûãa caái nhêîn vaâng, möåt chiïëc böng tai, möåt
àoaån dêy chuyïìn, möåt phêìn tû hay möåt nûãa chiïëc huên chûúng
hoùåc möåt àöìng tiïìn. Tuy naâng baão töi cûá baán ài, nhûng töi khöng
cêìn àïën, cûá cho têët caã vaâo möåt caái höåp. Töi coá gêìn böën trùm gam
vaâng. Khi töi hoãi naâng vaâng úã àêu ra, thò naâng keáo tay töi, hön töi
röìi cûúâi nhûng khöng chõu noái gò.
Höm thûá baãy êëy, vaâo luác mûúâi giúâ saáng, naâng baão töi lêëy xe
chúã böë ài, töi cuäng khöng biïët ài àêu. Naâng noái :
- Ba em seä chó àûúâng cho anh. Em phaãi úã nhaâ àïí uãi àöì.
Töi toâ moâ nghô laâ öng giaâ chùæc ài thùm ai úã xa, vaâ vui veã
nhêån lúâi.
Öng laäo ngöìi lïn giaá àeâo haâng phña trûúác vaâ khöng noái gò, vò
öng ta chó noái àûúåc tiïëng ÊËn. Töi ài theo hûúáng öng ta chó. Àûúâng
xa, töi àaåp àaä gêìn möåt giúâ. Chuáng töi àïën möåt khu phöë giaâu coá bïn
búâ biïín. Nhaâ toaân laâ biïåt thûå àeåp. Öng “böë vúå” vûâa ra hiïåu, töi
dûâng laåi ngay vaâ töi àïí yá quan saát. Öng laäo lêëy trong tuái aáo ngoaâi
ra möåt viïn àaá troân vaâ trùæng röìi quyâ trïn bêåc thïìm thûá nhêët cuãa
nhaâ àêìu tiïn. Öng laäo vûâa lùn hoân àaá trïn bêåc thïìm vûâa haát. Vaâi
phuát tröi qua. Möåt phuå nûä mùåc quêìn aáo ÊËn tûâ trong biïåt thûå ài ra,
laåi gêìn öng giaâ vaâ lùèng lùång àûa cho öng möåt vêåt gò àêëy. Öng cûá ài
tûâ nhaâ noå sang nhaâ kia, diïîn laåi caãnh êëy cho àïën mûúâi saáu giúâ. Cûá
thïë keáo daâi maâ töi vêîn khöng hiïíu gò. Àïën biïåt thûå cuöëi cuâng möåt
ngûúâi àaân öng vêån toaân àöì trùæng ra gùåp öng. Ngûúâi naây baão öng
àûáng dêåy, quaâng lêëy tay öng röìi dêîn öng vaâo nhaâ. Öng cuå úã àoá hún
mûúâi lùm phuát röìi múái ra, vêîn coá öng kia ài keâm. Trûúác khi chia
tay nhau, öng naây coân hön traán öng giaâ, àuáng hún laâ hön maái toác
baåc cuãa öng.
Chuáng töi ài vïì, töi cöë sûác àaåp àïí vïì cho mau vò àaä hún böën
rûúäi chiïìu.
Cuäng may, chuáng töi vïì àïën nhaâ trûúác khi trúâi töëi. Indara cö
gaái ÊËn xinh àeåp cuãa töi, dêîn böë vaâo trûúác röìi nhaãy lïn öm cöí töi
hön hñt vaâ keáo töi vaâo vúái gûúng sen àïí töi tùæm. Quêìn aáo saåch seä
chúâ sùén, sau khi tùæm rûãa, caåo mùåt, thay quêìn aáo, töi múái ngöìi vaâo
baân ùn. Naâng tûå tay doån cho töi ùn nhû thûúâng lïå. Töi muöën hoãi
naâng nhûng naâng cûá xùng xúã ài laåi laâm ra veã bêån röån àïí lêín traánh,
keáo daâi thêåt lêu luác phaãi traã lúâi caác cêu hoãi cuãa töi. Töi noáng loâng
muöën biïët sûå viïåc. Nhûng töi cuäng biïët laâ khöng bao giúâ nïn eáp
ngûúâi ÊËn hay ngûúâi Taâu noái. Cêìn phaãi tön troång möåt thúâi gian
nhêët àõnh. Luác àoá tûå hoå seä noái vò hoå àoaán biïët rùçng anh àang chúâ
nghe möåt àiïìu têm sûå cuãa hoå: nïëu anh xûáng àaáng, thò hoå seä noái.
Àöëi vúái Indara cuäng àuáng nhû vêåy. Sau khi cuâng nguã chung vúái
nhau, naâng múái aáp caái maá coân noáng höíi vaâo hoäm vai töi vaâ noái maâ
khöng nhòn töi:
- Mònh ài, mònh coá biïët rùçng khi ba ài kiïëm vaâng, ba khöng
laâm gò xêëu khöng, traái laåi kia àêëy. Ba goåi caác thêìn linh àïën phuâ höå
cùn nhaâ maâ ba àaä lùn hoân àaá. Àoá laâ möåt phong tuåc rêët cöí xûa cuãa
nûúác Nam Dûúng chuáng em.
Naâng cöng chuáa cuãa töi kïí cho töi nghe nhû vêåy. Nhûng möåt
höm möåt cö baån cuãa naâng noái chuyïån vúái töi úã chúå. Buöíi súám êëy, caã
naâng lêîn caác chuá Taâu chûa ai túái. Vaâ cêu chuyïån cö gaái xinh àeåp
Nam Dûúng noái cho töi nghe laåi khaác:
- Sao anh laåi phaãi ài laâm, möåt khi anh àaä söëng vúái con gaái
öng phuâ thuãy? Chõ êëy bùæt anh dêåy súám, caã khi trúâi mûa, maâ khöng
thêëy xêëu höí aâ? Vúái söë vaâng maâ ba chõ êëy kiïëm ra, anh chùèng cêìn
laâm gò cuäng söëng àûúåc. Chõ êëy khöng yïu anh, àaáng leä chõ khöng
nïn àïí anh dêåy súám nhû thïë múái phaãi.
- Thïë böë cö êëy laâm gò? Cö noái cho töi biïët ài, vò töi chùèng hiïíu
gò caã.
- Öng böë chõ êëy laâ phuâ thuãy Nam Dûúng. Öng coá thïí goåi thêìn
laâm cho anh hay gia àònh anh chïët nïëu öng muöën. Chó möåt caách
thoaát khoãi buâa pheáp maâ öng yïím cho anh bùçng hoân àaá ma laâ àûa
cho öng kha khaá vaâng, öng seä lùn hoân àaá ngûúåc vúái chiïìu öng àaä
lùn àïí goåi thêìn chïët àïën. Bêëy giúâ, öng seä gúä hïët caác buâa yïím, ngûúåc
laåi coân laâm anh vaâ nhûäng ngûúâi trong nhaâ àûúåc khoãe maånh, söëng
lêu.
- Indara kïí cho töi khöng phaãi nhû vêåy.

Töi tûå nhuã seä àöëi chiïëu xem trong hai ngûúâi, ngûúâi naâo noái
àuáng. Vaâi ngaây sau, töi àûáng cuâng vúái öng “böë vúå” coá böå rêu baåc daâi
bïn búâ möåt con suöëi chaãy ngang qua àûúâng Penitence Rivers röìi àöí
vaâo söng Demerara. Neát mùåt caác ngû dên êën laâm töi hiïíu roä hïët.
Möîi ngûúâi biïëu öng möåt con caá röìi vöåi vaä traánh cho xa búâ. Töi àaä
hiïíu. Chùèng cêìn phaãi hoãi ai nûäa.
Öng böë vúå phuâ thuãy chùèng dñnh daáng gò àïën töi. Öng chó noái
tiïëng ÊËn Àöå vúái töi vaâ cho töi hiïíu. Töi khöng bao giúâ biïët öng àõnh
noái gò. Thïë cuäng coá mùåt hay. Cûá coi nhû laâ àaä àöìng yá vúái nhau. Duâ
sao öng cuäng kiïëm àûúåc möåt viïåc cho töi laâm, töi xùm traán têët caã
caác cö beá gaái tûâ mûúâi ba àïën mûúâi lùm tuöíi. Thónh thoaãng, öng laåi
vaåch ngûåc caác cö beá gaái àoá ra cho töi xùm laá hay hoa maâu laá xanh
ve, höìng, lú àïí àêìu nhuä hoa nhö lïn nhû nhuåy möåt böng hoa. Vò
xùm rêët àau, cho nïn chó coá nhûäng cö gaái can àaãm múái baão töi xùm
àêìu nhuä hoa bùçng maâu hoaâng yïën. Coá möåt vaâi cö (söë naây ñt lùæm) laåi
xùm àêìu vuá maâu vaâng.
Trûúác cûãa nhaâ, öng giaâ treo möåt têëm biïín quaãng caáo bùçng
chûä ÊËn, viïët nhûäng gò àaåi loaåi laâ: “Nghïå sô - xùm ngûúâi – giaá phaãi
chùng - cöng viïåc baão àaãm”. Laâm viïåc naây àûúåc traã hêåu, vaâ töi laåi
coá hai caái khoaái: ngùæm böå ngûåc àeåp cuãa gaái Nam Dûúng vaâ kiïëm ra
tiïìn. Quyách biïët úã gêìn bïën taâu coá möåt quaán ùn àang muöën baán,
anh haänh diïån baáo tin àoá cho töi vaâ àïì nghõ chuáng töi cuâng mua.
Giaá phaãi chùng, coá taám trùm àö-la. Baán vaâng cuãa öng phuâ thuãy
cöång vúái tiïìn tiïët kiïåm àûúåc cuãa chuáng töi, àuã mua àûúåc caái quaán
ùn àoá. Töi àaä àïën xem. Noá úã möåt con àûúâng nhoã nhûng rêët gêìn bïën
luác naâo cuäng luác nhuác nhûäng ngûúâi laâ ngûúâi. Möåt gian phoâng
vuöng vûác khaá to, laát gaåch àen trùæng, möîi bïn àïí àûúåc taám baân, úã
giûäa coá thïí kï möåt caái baân troân to baây nhûäng moán ùn khai võ vaâ
traái cêy. Cùn bïëp röång raäi khang trang. Coá hai loâ àun vaâ hai loâ nêëu
rêët to.
Quaán ùn vaâ Buúám

Chuáng töi àaä thu xïëp xong viïåc naây, Indara baán hïët chöî vaâng
chuáng töi coá àûúåc. Öng böë giaâ ngaåc nhiïn thêëy töi khöng àuång àïën
nhûäng mêíu vaâng vuån maâ öng cho con gaái àïí hai chuáng töi cuâng
duâng. Öng noái:
- Töi cho anh chõ àïí anh chõ xaâi. Cuãa hai anh chõ àêëy, anh chõ
sûã duång thïë naâo tuây yá, khöng phaãi hoãi töi, anh chõ cûá viïåc laâm.
Kïí ra öng “böë vúå phuâ thuãy” cuãa töi cuäng khöng àïën nöîi naâo.
Cö naâng cuãa töi laâ loaåi àùåc biïåt röìi, vûâa laâ nhên tònh, vûâa laâ vúå,
vûâa laâ baån. Khöng coá chuyïån caäi coå vò töi noái gò naâng cuäng “vêng”.
Naâng chó húi khoá chõu chuát xñu khi töi xùm vuá cho caác baån àöìng
hûúng cuãa naâng.
Thïë laâ töi àaä trúã thaânh chuã tiïåm ùn “Thùæng Lúåi”, nùçm trïn
àûúâng Water Street àuáng ngay giûäa bïën caãng Georgetown. Quyách
nêëu bïëp, anh thñch vêåy vò àoá laâ nghïì cuãa anh. Anh cuåt ài chúå vaâ
nêëu “mò hoaânh thaánh” möåt thûá mò Taâu. Moán àoá laâm nhû sau: lêëy
tinh böåt mò, tröån vúái loâng trùæng trûáng röìi nhaâo cho nhuyïîn. Àöëng
böåt àûúåc nhaâo khö rêët lêu, rêët kyä, nhaâo böåt rêët nùång, àïën nöîi anh
cuåt phaãi nhaãy lïn trïn àöëng böåt, àuâi tûåa vaâo möåt cêy gêåy nhùén
boáng gùæn chùåt úã giûäa baân. Möåt àuâi gaác lïn trïn caái gêåy, caánh tay
àöåc nhêët nùæm chùæc lêëy caái gêåy àoá, anh nhaãy möåt chên quanh baân
àïí nhaâo böåt. Laâm nhû vêåy coá àûúåc möåt thûá böåt höì nheå rêët ngon.
Sau cuâng, cho thïm chuát bú vaâo, võ cuãa noá tuyïåt vúâi.
Quaán naây, chuã trûúác bõ vúä núå, àaä nhanh choáng nöíi tiïëng.
Indara coá möåt cö gaái ÊËn treã vaâ rêët xinh tïn laâ Daya phuå giuáp, àaä
phuåc vuå àöng àaão khaách haâng cûá xö àïën tiïåm chuáng töi àïí nïëm
moán ùn Taâu. Têët caã dên tuâ vûúåt nguåc àïìu tòm àïën. Ai coá tiïìn thò
traã, ai khöng coá thò múâi ùn khöng. Quyách noái “Cho ngûúâi àoái ùn seä
gùåp vêån may”.
Chó coá möåt àiïìu phiïìn phûác: hai cö phuåc vuå (trong àoá coá
Indara) laåi quaá hêëp dêîn. Caã hai àïìu phö baây àöi vuá trêìn dûúái laân
aáo voan moãng. AÁo cuãa hai cö laåi xeã bïn höng tûâ àuâi àïën goát chên.
Nhûäng khi cûã àöång, hai cö àïí löå hïët chiïìu daâi cuãa àöi chên, lïn àïën
têån àuâi.
Lñnh thuãy Myä, Anh, Thuåy Àiïín, Canada vaâ Na Uy coá ngaây
àïën ùn hai lêìn àïí àûúåc ngùæm caãnh êëy. Caác baån töi goåi tiïåm ùn cuãa
töi laâ tiïåm ùn cuãa nhûäng keã nhoâm gaái. Töi laâ àaåi diïån chuã. Àöëi vúái
têët caã moåi ngûúâi töi laâ “öng chuã”. Khöng coá quêìy thu tiïìn, ngûúâi
chaåy baân àûa tiïìn cho töi, nhêån tiïìn xong töi boã tuái, khi cêìn töi lêëy
tiïìn leã ra thöëi laåi.
Tiïåm ùn múã cûãa tûâ taám giúâ töëi àïën nùm saáu giúâ saáng höm
sau. Khöng cêìn phaãi kïí ai cuäng biïët rùçng vaâo khoaãng ba giúâ àïm,
têët caã boån àô àiïëm trong khu àaä kiïëm khaá tiïìn trong àïm àïìu keáo
keáp hay khaách cuãa chuáng àïën tiïåm chuáng töi ùn moán gaâ caâ-ry hay
rau xaâ laách vúái mêìm àêåu. Khaách coá uöëng bia nûäa, nhêët laâ bia Anh,
rûúåu rhum mña cuãa àõa phûúng rêët ngon, soda hay cö-ca cö-la. Vò
quaán laâ àiïím heån cuãa dên Phaáp vûúåt nguåc, töi àaä trúã thaânh ngûúâi
giuáp núi êín naáu, laâ cöë vêën, laâ ngûúâi phên xûã, laâ baån têm sûå cuãa têët
caã dên tuâ àaây úã àêy
Nhûng tònh traång àoá cuäng laâm töi nhiïìu lêìn gùåp chuyïån rùæc
röëi. Möåt ngûúâi chuyïn sûu têåp bûúám àaä cùæt nghôa cho töi nghe caách
sùn bûúám trong rûâng. Trûúác hïët anh ta cùæt hònh möåt con bûúám
trong möåt miïëng bòa cûáng röìi daán vaâo àêëy àöi caánh möåt con bûúám
thuöåc caái giöëng maâ anh àõnh sùn. Têëm bòa àûúåc gùæn vaâo àêìu möåt
cêy gêåy daâi möåt meát. Khi sùn bûúám tay anh cêìm gêåy vaâ cûã àöång
laâm sao cho bûúám giaã coá veã nhû àang bay lûúån. Anh phaãi sùn úã
nhûäng khoaãng tröëng, coá aánh nùæng trong rûâng. Anh phaãi biïët giúâ núã
trûáng cuãa tûâng loaåi bûúám. Coá nhûäng loaâi chó söëng àûúåc böën mûúi
taám giúâ. Vaâ möîi khi aánh nùæng chiïëu vaâo chöî quang àaäng, nhûäng
con bûúám múái núã lao vaâo vuâng aánh saáng àoá, àïí tòm bûúám caái cho
thêåt nhanh. Khi chuáng thêëy con bûúám möìi, tûâ rêët xa, chuáng êåp
àïën. Nïëu con bûúám möìi laâ bûúám àûåc, thò bûúám àûåc seä lao àïën àïí
àaánh. Thïë laâ anh cûá viïåc duâng caái vúåt nhoã cêìm úã tay traái àïí bùæt
bûúám.
Caái lûúái vúåt coá möåt chöî thùæt coá laâm ngûúâi sùn bûúám coá thïí cûá
tiïëp tuåc bùæt thïm bûúám maâ khöng súå nhûäng con àaä loåt lûúái bay ài
mêët.
Nïëu con möìi laâm bùçng caánh cuãa bûúám caái, thò caái con àûåc
cuäng tòm àïën àïí êëp con caái vaâ kïët quaã vêîn laâ möåt.
Bûúám àeåp nhêët laâ loaåi bûúám hay bay àïm nhûng vò chuáng
thûúâng va phaãi caác vêåt chûúáng ngaåi cho nïn rêët khoá bùæt àûúåc con
naâo coân àöi caánh nguyïn veån. Hêìu hïët caánh cuãa loaåi bûúám naây àïìu
bõ sûát nham nhúã. Àöëi vúái loaåi bûúám àïm, phaãi lïn têån gêìn ngoån
möåt cêy cao, röìi giùng möåt têëm vaãi trùæng to löìng trong khung,
àùçng sau àïí möåt cêy àeân àêët thêåt saáng. Nhûäng con bûúám àïm to,
saãi caánh, daâi tûâ mûúâi lùm àïën hai mûúi centimeát, bay dñnh vaâo
têëm vaãi trùæng. Thïë laâ chó cêìn àeâ lïn ngûåc noá thêåt nhanh cho noá
chïët ngaåt. Phaãi laâm sao noá khöng dêëy duåa, nïëu khöng caánh cuãa noá
seä bõ hû haåi vaâ keám giaá trõ.
Töi coá möåt caái tuã kñnh nhoã trong àoá coá nhûäng böå sûu têåp
bûúám, ruöìi, rùæn nhoã vaâ dúi huát maáu. Haâng töi coá khöng àuã baán cho
khaách cho nïn giaá rêët cao. Möåt ngûúâi Myä chó cho töi thêëy möåt con
bûúám phña sau caánh maâu xanh biïëc coá aánh theáp, phña trïn thò maâu
lú nhaåt. Ngûúâi àoá bùçng loâng traã töi nùm trùm àö-la nïëu töi coá àûúåc
möåt con bûúám thuöåc loaåi naây maâ laåi laâ lûúäng tñnh. Töi kïí laåi vúái
ngûúâi sùn bûúám, anh ta noái coá möåt lêìn, anh àaä coá trong tay möåt
con naây, rêët àeåp, àûúåc ngûúâi ta traã nùm mûúi àö-la, sau nhúâ möåt
ngûúâi sûu têåp àûáng àùæn khaác anh ta múái biïët laâ möåt mêîu bûúám
nhû vêåy trõ giaá àïën hai ngaân àö-la.
- Thùçng Meäo êëy muöën xoã anh àêëy, anh Papillon aå. Noá coi anh
laâ àöì ngöëc. Cûá cho laâ moán haâng hiïëm àoá chó àaáng giaá möåt ngaân
nùm trùm àö-la, thò coá cuäng lúåi duång àûúåc sûå ngúá ngêín cuãa anh maâ
laäi to.
- Cêåu noái àuáng, àêëy laâ möåt thùçng xoã laá. Hay ta chúi laåi noá
möåt vöë!
- Laâm thïë naâo?
- Chùèng haån nhû gùæn vaâo thên möåt con bûúám caái àöi caánh
möåt con bûúám àûåc hoùåc ngûúåc laåi. Caái khoá laâ laâm sao gùæn maâ
khöng ai nhòn ra àûúåc.
Sau nhiïìu lêìn laâm thûã thêët baåi, chuáng töi àaä gùæn àûúåc rêët
kheáo, hai caánh möåt con àûåc vaâo thên möåt con caái àeåp tuyïåt trêìn,
chuáng töi àuát nhûäng àêìu caánh nhoån vaâo möåt àûúâng raåch nhoã xñu
röìi gùæn laåi bùçng nhûåa balata. Noá dñnh rêët chùåt, coá thïí cêìm àöi
caánh daán nhûåa maâ nhêëc caã con bûúám lïn. Duâ coá tinh mêëy cuäng
khöng sao nhêån ra àûúåc: Chuáng töi löìng kñnh con bûúám naây cuâng
nhiïìu bûúám khaác trong möåt böå sûu têåp thöng thûúâng giaá hai mûúi
àö la, laâm nhû töi khöng quan têm àïën noá. Chuáng töi tñnh khöng
trêåt chuát naâo. Chaâng Myä vûâa àïí yá thêëy àaä trú traáo cêìm hai mûúi
àö la trong tay àïí mua böå sûu têåp àoá cuãa töi. Töi traã lúâi y laâ töi àaä
nhêån baán röìi, möåt ngûúâi Thuåy Àiïín àaä mua caã höåp, vaâ moán naây laâ
cuãa ngûúâi êëy.
Trong hai ngaây, gaä ngûúâi Myä cêìm caái höåp lïn tay àïën mûúâi
lêìn. Sau khöng chõu nöíi, y noái vúái töi:
- Töi mua con bûúám úã giûäa hai mûúi àö la, coân anh giûä laåi têët
caã.
- Con bûúám êëy coá gò khaác thûúâng vêåy? - Vaâ töi chùm chuá xem
xeát rêët kyä. Röìi töi reo lïn - Nhûng maâ naây, àêy laâ bûúám lûúäng tñnh
maâ.
- Öng noái gò vêåy? ÛÂ, àuáng thêåt, trûúác töi chûa daám chùæc,
ngûúâi Myä noái. Tröng qua kñnh, khöng roä lùæm. Öng cho pheáp nheá? Y
xem xeát kyä cún bûúám, rêët tó mó, röìi noái: “Öng baán bao nhiïu?”
- Coá lêìn chùèng phaãi öng àaä noái vúái töi rùçng thûá mêîu hiïëm
naây àaáng giaá nùm trùm àö la sao?
- Töi àaä nhùæc ài nhùæc laåi vúái nhiïìu ngûúâi sùn bûúám rùçng töi
khöng muöën lúåi duång sûå khöng hiïíu biïët cuãa ngûúâi àaä bùæt àûúåc con
bûúám naây.
- Nïëu vêåy thò giaá laâ nùm trùm àö hay laâ thöi.
- Töi mua, öng cûá giûä noá cho töi. Àêy, töi mang theo coá saáu
mûúi àö la, töi àùåt trûúác coi nhû viïåc mua baán thïë laâ xong. Öng cho
töi möåt têëm giêëy biïn nhêån, mai töi seä àem nöët tiïìn laåi, öng nhúá
lêëy con bûúám naây ra khoãi höåp nheá.
- Àûúåc röìi, töi seä àïí riïng noá ra chöî khaác. Biïn nhêån cuãa öng
àêy.
Àuáng giúâ múã cûãa tiïåm, chaâng trai gioâng giöëng Lincoln*
(*Lincoln Abraham laâ tïn töíng thöëng thûá 16 cuãa Myä) àaä coá mùåt. Y
laåi xem xeát con bûúám lêìn naây vúái möåt caái kñnh luáp, töi súå hïët höìn
khi y xem mùåt sau con bûúám. Thoãa maän röìi, y traã tiïìn, àùåt con
bûúám vaâo möåt caái höåp y mang theo, àoâi töi laâm cho y möåt giêëy biïn
nhêån khaác röìi ra ài.
Hai thaáng sau töi bõ caãnh saát bùæt. Àïën Súã caãnh saát caãnh saát
trûúãng giaãi thñch bùçng tiïëng Phaáp cho töi hay laâ töi bõ bùæt vò coá
möåt ngûúâi Myä töë caáo töi àaä lûúâng gaåt öng ta.
- Vïì chuyïån möåt con bûúám maâ öng gùæn caánh, - caãnh saát
trûúãng noái. - Do viïåc laâm gian traá àoá nïn öng múái baán àûúåc nùm
trùm àö-la.
Hai giúâ sau, Quyách vaâ Indara àaä àïën súã vúái möåt luêåt sû noái
tiïëng Phaáp rêët thaåo. Töi noái vúái luêåt sû laâ töi khöng biïët gò vïì
bûúám caã, töi khöng phaãi laâ ngûúâi chuyïn sùn bûúám, cuäng khöng
sûu têåp bûúám. Töi baán nhûäng höåp sûu têåp bûúám laâ baán giuáp
nhûäng ngûúâi sùn bûúám vöën laâ khaách haâng cuãa caái tiïåm ùn cuãa töi,
röìi chñnh ngûúâi Myä kia àoâi mua vaâ àùåt giaá trûúác laâ nùm trùm àö-
la, chûá khöng phaãi töi naâi baán cho öng ta, vaâ nïëu àêëy àñch thûåc laâ
möåt con bûúám thuöåc loaåi nhû öng ta noái thò chñnh öng ta múái laâ
ngûúâi ài lûâa, vò öng àaä coá àûúåc möåt vêåt trõ giaá hai ngaân àö-la.
Hai ngaây sau, töi ra trûúác toâa. Luêåt sû cuãa töi kiïm caã viïåc
phiïn dõch cho töi. Töi nhùæc laåi luêån cûá cuãa töi.
Möåt àiïìu lúåi cho luêåt sû cuãa töi laâ öng coá möåt cuöën Catalogue
coá kï giaá bûúám caác loaåi. Möåt con bûúám nhû thïë àûúåc àõnh giaá trong
saách laâ trïn möåt ngaân nùm trùm àö-la. Gaä ngûúâi Myä kia phaãi chõu
tiïìn phñ töín cuãa phiïn toâa. Thïm vaâo àoá y phaãi traã tiïìn thuâ lao cho
luêåt sû cuãa töi cöång hai trùm àö-la nûäa.
Dên anh chõ vaâ dên ÊËn têåp trung laåi àïí ùn mûâng töi àûúåc thaã
vïì, bùçng möåt chêìu rûúåu cêët lêëy. Toaân böå gia àònh Indara àïìu àïën
toâa aán xem xûã. Moåi ngûúâi àïìu tûå haâo vò trong gia àònh - sau khi töi
àûúåc xûã trùæng aán - coá möåt siïu nhên. Búãi hoå khöng bõ bõp, hoå biïët
thûâa laâ chñnh töi àaä gùæn caánh con bûúám.
Cuöëi cuâng chuáng töi phaãi baán tiïåm ùn ài, viïåc êëy têët nhiïn seä
phaãi túái. Indara vaâ Daya quaá àeåp, vaâ caái kiïíu thoaát y àoá, luác naâo
cuäng chó bùæt àêìu heá ra röìi khöng ài xa hún, laåi caâng laâm cho caác
thuãy thuã àêìy maáu noáng phaát àiïn lïn, coân hún caã khi àûúåc thêëy
möåt caãnh trêìn truöìng thêåt sûå. Caác cö nhêån thêëy laâ caâng àïí nûãa kñn
nûäa húã gêìn muäi caác thuãy thuã bao nhiïu, thò caâng àûúåc tiïìn puöëc-
boa nhiïìu bêëy nhiïu, cûá nhoaâi ngûúâi trïn baân ùn laâ caác cö khöng
bao giúâ tñnh àuáng àûúåc töíng söë tiïìn, hay thöëi àuã àûúåc tiïìn leã. Sau
thúâi gian trûng baây böå ngûåc laâm chaâng lñnh thuãy mï mêín hoa caã
mùæt, caác cö múái àûáng thùèng lïn hoãi: “Coân tiïìn puöëc-boa nûäa?”: “AÂ,
chïët suyát quïn”, töåi nghiïåp cho mêëy anh chaâng êëy. Hoå rêët haâo
phoáng, nhûäng gaä daåi gaái êëy, lûãa tònh àûúåc nhen lïn nhûng khöng
bao giúâ àûúåc thoãa maän, khöng coân biïët trúâi àêët gò nûäa.
Möåt höm xaãy ra möåt viïåc maâ töi àaä lûúâng tûâ trûúác. Möåt thùçng
cha cao to toác hung, mùåt àêìy taân nhang nhòn böå àuâi húã hang chûa
thoãa, vûâa thoaáng thêëy boáng chiïëc quêìn loát hùæn àaä àûa tay ra vaâ
nhûäng ngoán tay thö baåo cuãa hùæn keåp chùåt cö beá Nam Dûúng cuãa
töi nhû trong caái ï-tö. Tay àang cêìm möåt bònh nûúác bùçng thuãy
tinh, cö beá phang caã bònh vaâo àêìu noá. Bõ àaánh nhû vêåy noá giêåt
maånh caái quêìn loát röìi guåc xuöëng, töi vöåi chaåy àïën àïí nêng noá dêåy
trong khi caác baån noá laåi tûúãng töi àïën àaánh noá, nïn chûa kõp laâm
gò, töi àaä bõ möåt quaã àêëm trúâi giaáng àuáng giûäa mùæt. Khöng biïët
thùçng cha lñnh thuãy kiïm böëc-xú êëy thêåt sûå bïnh baån hay chó
muöën chúi möåt vöë thêåt àaä àúâi cho chöìng ngûúâi àeåp ÊËn phaãi chõu
traách nhiïåm naây! Coá trúâi biïët àûúåc! Duâ sao töi cuäng nhêån àûúåc möåt
cuá àêëm thùèng vaâo mùæt. Quaá tin vaâo thùæng lúåi, noá àaä àûáng thuã thïë
trûúác mùåt töi vaâ quaát:
“Àaánh naâo, àaánh ài, maây”. Töi àaá phöëc vaâo haå böå noá, tiïëp
theo laâ möåt caái huác nhaän hiïåu Papillon, noá àaä nùçm thùèng cùèng.
Trêån àaánh nhau trúã thaânh möåt cuöåc loaån àaã. Anh cuåt tûâ
trong bïëp xöng ra cûáu töi, anh cêìm caái gêåy laâm mò hoaânh thaánh
vuåt tûá tung. Quyách cêìm möåt caái phuöëc- seát daâi coá hai chaåc àêm lia
lõa vaâo àaám àöng. Möåt tïn lûu manh dên Paris chuyïn dûå caác buöíi
khiïu vuä theo nhaåc trûúâng Lappe àaä vïì hûu duâng möåt ghïë tûåa laâm
vuä khñ. Indara coá leä bõ boá tay vò mêët xi-lñp nïn chùèng tham gia vaâo
cuöåc chiïën.
Kïët cuåc laâ nùm gaä ngûúâi Myä bõ thûúng nùång úã àêìu, hai gaä
khaách bõ nhûäng vïët àêm coá hai löî do phuöëc-seát cuãa Quyách gêy ra úã
nhiïìu chöî trïn thên thïí, maáu àöí tuâm lum. Möåt viïn caãnh saát da
àen ngûúâi Brazzaville chùån úã cûãa khöng cho ai ra. Thêåt laâ may, vò
vûâa luác êëy möåt chiïëc xe jeep cuãa Quên caãnh túái. Chên ài ghïåt
trùæng duâi cui giú cao, hoå àõnh duâng voä lûåc aâo vaâo tiïåm ùn, vaâ tröng
thêëy caác thuãy thuã cuãa hoå maáu me bï bïët nhû vêåy chùæc chùæn laâ hoå
seä traã thuâ. Nhûng ngûúâi caãnh saát da àen àaä àêíy toaán quên caãnh
lui, tay cêìm gêåy chùæn cûãa vaâ noái : “Àaä coá caãnh saát Hoaâng Gia àêy”.
Vaâ khi caãnh saát Anh túái, chuáng töi múái phaãi lïn xe chúã töåi
phaåm àïí vïì súã caãnh saát, chó möåt mònh töi mùæt bõ àaánh sûng huáp
hñp, coân khöng ai trong boån töi bõ thûúng, nïn khöng ai tin àûúåc laâ
chuáng töi àaánh nhau àïí tûå vïå möåt caách chñnh àaáng.
Saáu ngaây sau, trong phiïn xûã quan toâa chêëp nhêån luêån àiïím
cuãa chuáng töi, vaâ cho chuáng töi àûúåc tûå do trûâ Quyách bõ ba thaáng
tuâ vò àaánh ngûúâi coá thûúng tñch. Cuäng khoá baâo chûäa nöíi vö söë
nhûäng vïët thûúng hai löî maâ Quyách àaä ban phaát rêët röång raäi cho
caác àöëi thuã cuãa anh ta.
Sau àoá, trong nûãa thaáng trúâi coá àïën saáu vuå êíu àaã, chuáng töi
caãm thêëy khöng thïí naâo keáo daâi àûúåc nûäa. Boån lñnh thuyã nhêët
àõnh khöng chõu coi chuyïån naây nhû àaä kïët thuác, nhûäng khaách múái
laåi cûá tiïëp tuåc àïën, laâm sao phên biïåt àûúåc ai laâ baån cuãa keã thuâ cuãa
chuáng töi, ai khöng phaãi?
Vêåy laâ chuáng töi àaä baán tiïåm ùn, vúái giaá reã hún luác mua. Quaã
tònh tai tiïëng àïën nhû vûâa röìi thò khaách mua cuäng chùèng àûúåc bao
nhiïu.
- Anh cuåt úi, ta laâm gò bêy giúâ?
- Trong khi chúâ Quyách àûúåc thaã, ta cûá nghó ngúi àaä. Cuäng
khöng thïí lêëy laåi chiïëc xe ba gaác vúái con lûâa àûúåc vò ta àaä baán caác
thûá àoá cuâng caác möëi mua haâng röìi. Töët nhêët laâ khöng laâm gò, cûá
nghó, sau seä hay.
Quyách àaä àûúåc vïì. Anh kïí laåi rùçng hoå àöëi xûã vúái anh cuäng tûã
tïë. Coá möåt àiïìu phiïìn laâ anh ta phaãi úã caånh hai tuâ nhên bõ aán tûã
hònh. Vaâ ngûúâi Anh laåi coá caái thoái dúã laâ: hoå baáo cho töåi nhên biïët
böën mûúi lùm ngaây trûúác khi thi haânh aán laâ hoå seä bõ treo cöí ngaây
naâo, giúâ naâo vaâ Nûä Hoaâng àaä baác àún xin ên xaá cuãa hoå. Thïë laâ cûá
möîi saáng, Quyách kïí hai ngûúâi tûã tûâ cûá reáo lïn vúái nhau: “Laåi qua
ài möåt ngaây nûäa röìi, Johnny úi, chó coân tûâng naây ngaây nûäa thöi”.
Vaâ ngûúâi tûá tuâ kia khöng ngúát chûãi toâng phaåm cuãa y suöët caã buöíi
saáng. Ngoaâi chuyïån àoá ra, Quyách àûúåc yïn öín vaâ àûúåc troång nïí.
Quaán tre
Pascal Fosco tûâ khu moã böëc-xñt xuöëng. Y laâ möåt trong nhûäng
keã àaä êm mûu duâng voä khñ cûúáp bûu àiïån Marseille. Toâng phaåm
vúái y àaä bõ cheám àêìu. Pascal laâ ngûúâi töët nhêët trong boån chuáng töi.
Tuy laâ thúå maáy gioãi, anh chó kiïëm àûúåc böën àö-la möåt ngaây, nhûng
vêîn tòm caách nuöi möåt hay hai tuâ nhên gùåp khoá khùn.
Khu moã àêët nhöm naây úã rêët sêu trong rûâng. Xung quanh moã,
hònh thaânh möåt laâng cuãa cöng nhên vaâ kyä sû. Trïn bïën, chêët
quùång àûúåc àöí suöët ngaây xuöëng nhiïìu taâu àïí chúã ài. Töi chúåt naãy
ra yá nghô taåi sao ta khöng múã quaán úã caái núi khó ho coâ gaáy naây nhó?
Töëi àïën, nhûäng ngûúâi söëng úã àêëy chùæc buöìn àïën chïët.
- Àuáng àêëy. - Fosco noái vúái töi, - quaã laâ chùèng coá quaái gò àïí
giaãi trñ.
Vaâ vaâi höm sau, möåt caái thuyïìn nhoã, sau hai ngaây ngûúåc
söng, àaä àûa Indara, Quyách-Quyách, anh Cuåt vaâ töi àïën moã
Mackenzie.
Núi caác kyä sû, quaãn àöëc, vaâ thúå chuyïn mön úã thò goån gaâng
saåch seä, coá nhûäng cùn nhaâ nhoã àuã tiïån nghi, nhaâ naâo cuäng chùng
lûúái theáp àïí muöîi khöng vaâo àûúåc. Trong laâng thò laåi töìi taân quaá.
Khöng coá nhaâ naâo bùçng gaåch, àaá hay xi-mùng, chó coá nhûäng tuáp
lïìu vaách àêët vaâ tre, maái bùçng laá coå rûâng, hoùåc lúåp tön keäm laâ cuâng.
Böën quaán nûúác coá baán caã thûác ùn, àïìu dú bêín khuãng khiïëp maâ vêîn
àöng nghõt khaách. Caác thuãy thuã àaánh löån vúái nhau àïí mua möåt ly
bia khöng ûúáp laånh. Khöng quaán naâo coá tuã laånh.
Pascal noái coá lyá, coá rêët nhiïìu viïåc laâm àûúåc úã chöën heão laánh
naây. Noái cho cuâng thò töi àang úã trïn àûúâng vûúåt nguåc; àêy vêîn laâ
möåt chuyïën phiïu lûu, nïn töi khöng thïí söëng bònh thûúâng nhû
caác baån khaác àûúåc. Laâm viïåc laâ àïí kiïëm sao vûâa àuã söëng, chûá töi
chùèng mêëy àïí têm. Vò úã àêy hïî trúâi mûa laâ àûúâng xaá lêìy löåi, nïn
töi choån möåt àõa àiïím tûúng àöëi cao úã phña sau khu trung têm. Töi
tin laâ duâ trúâi mûa núi töi úã cuäng khöng bõ nûúác vaâo trong nhaâ hay
xung quanh nhaâ.
Trong mûúâi ngaây, àûúåc thúå möåc da àen úã moã giuáp, töi àaä
dûång lïn möåt phoâng hònh chûä nhêåt daâi hai mûúi meát, röång taám
meát. Ba mûúi baân möîi baân coá böën ghïë coá thïí chûáa àûúåc möåt trùm
hai mûúi ngûúâi ngöìi thoaãi maái. Möåt caái buåc cao àïí caác nghïå sô lêëy
chöî biïíu diïîn, möåt quêìy rûúåu, röång àuáng bïì ngang quaán vaâ coá hún
möåt chuåc ghïë cao. Bïn caånh quaán rûúåu laâ möåt cùn nhaâ khaác coá taám
phoâng, vûâa àuã cho mûúâi saáu ngûúâi úã röång saäi.
Khi töi vïì Georgetown àïí mua caác duång cuå, ghïë, baân v.v.....
töi mûúán luön böën cö gaái da àen àeåp ngûúâi àïí phuåc vuå khaách haâng.
Daya àaä laâm úã tiïåm ùn, cuäng quyïët àõnh theo chuáng töi. Möåt ngûúâi
phu seä goä trïn cêy àaân piano maâ töi múái thuï àûúåc. Chó coân lo viïåc
tiïët muåc trònh diïîn.
Sau nhiïìu khoá khùn vêët vaã vaâ ba hoa hûúu vûúån, töi cuäng
thuyïët phuåc àûúåc hai cö gaái Nam Dûúng, möåt cö Böì Àaâo Nha, möåt
cö Taâu vaâ hai cö toác nêu boã nghïì laâm àiïëm àïí trúã thaânh nghïå sô
thoaát y. Möåt têëm reâm àoã cuä meâm mua laåi úã möåt tiïåm laåc-son àûúåc
duâng laâm maâu sên khêëu.
Töi töí chûác àûa têët caã nhûäng ngûúâi naây lïn khu moã bùçng möåt
chuyïën ài àùåc biïåt trïn möåt chiïëc thuyïìn cuãa ngû dên Taâu. Möåt
tiïåm rûúåu nhêån baán chõu cho töi àuã caác thûá àöì uöëng coá thïí coá àûúåc.
Tiïåm àoá tin töi, töi seä traã tiïìn haâng thaáng nhûäng gò töi àaä baán
àûúåc, sau khi kiïím haâng. Vaâ tiïåm àoá seä gûãi dêìn cho töi nhûäng thûá
rûúåu töi cêìn. Möåt caái maáy haát cöí löî sô vaâ nhûäng àôa haát àaä moân seä
phaát nhaåc khi anh nhaåc sô àaân pianö cuãa töi ngûng haânh haå cêy
àaân. Àuã loaåi aáo ngoaâi, vaáy loát bñt têët àen vaâ maâu, nõt treo têët, coân
rêët töët, töi choån mua vò maâu sùæc sùåc súä cuãa chuáng taåi nhaâ möåt
ngûúâi êën àaä gom tûâ àoáng àöì boã ài cuãa möåt gaánh haát rong, seä laâ
“trang phuåc” cuãa caác “nghïå sô” tûúng lai cuãa töi.
Quyách àaä mua göî cêy vaâ giûúâng. Indara thò mua ly taách vaâ
nhûäng gò cêìn cho möåt tiïåm rûúåu, töi lo rûúåu vaâ vêën àïì nghïå thuêåt.
Goái gùæm xong nhûäng viïåc àoá trong möåt tuêìn, phaãi cöë gùæng cêåt lûåc.
Cuöëi cuâng röìi cuäng xong, duång cuå vaâ ngûúâi chiïëm caã möåt thuyïìn.
Hai höm sau, chuáng töi àïën núi. Sûå coá mùåt cuãa mûúâi cö gaái úã
giûäa rûâng thùèm naây laâ möåt cuöåc caách maång thêåt sûå. Möîi ngûúâi
xaách theo möåt goái àöì àaä leo lïn “Quaán tre”, tïn töi àùåt cho höåp àïm
cuãa töi. Nhûäng cuöåc têåp dûúåt bùæt àêìu. Daåy caác “nghïå sô” cuãa töi cúãi
aáo quêìn khöng phaãi laâ dïî. Trûúác hïët töi noái tiïëng Anh vaâ nhûäng lúâi
chó dêîn cuãa töi khöng àûúåc hiïíu kyä, sau nûäa laâ vò caác cö chó quen
thay quêìn aáo thêåt mau cho xong röìi töëng khaách ài cho nhanh. Coân
bêy giúâ thò traái hùèn, caác cö caâng laâm tûâ tûâ bao nhiïu, laåi caâng hêëp
dêîn bêëy nhiïu. Àöëi vúái möîi cö, laåi phaãi coá möåt chiïën thuêåt khaác.
Caách laâm cuäng phaãi phuâ húåp vúái quêìn aáo. Cö naâng “Hêìu tûúác phu
nhên” mùåc cooác-xï höìng vaâ vaáy phöìng, trong laâ quêìn röång viïìn
àùng-ten trùæng, thoaát y chêìm chêåm, sau têëm bònh phong coá caái
gûúng to phaãn chiïëu àïí khaán giaã coá thïí ngùæm lêìn lûúåt tûâng maãng
da cuãa naâng.
Röìi cö “Mau lïn” möåt cö gaái coá caái buång phùèng nhùén, toác nêu,
da maâu caâ-phï nhaåt, möåt baãn mêîu tuyïåt àeåp cuãa möåt cuöåc lai maáu,
chùæc hùèn laâ giûäa möåt gaä da trùæng vúái möåt cö da àen maâu saáng.
Nûúác da cö naây nhû haåt caâ-phï múái bùæt àêìu rang húi vaâng chuát xñu
caâng laâm nöíi bêåt thên hònh cên àöëi cuãa cö. Múá toác daâi xoùn tûå
nhiïn ruã xuöëng àöi vai troân trônh tuyïåt vúâi cuãa cö böå ngûåc cao àêìy
àùån, tuy húi nùång maâ vêîn khöng keám phêìn höëng haách, chôa ra hai
àêìu vuá maâu chó húi xêîm hún maâu da möåt chuát, giûúng cao lïn
ngaåo nghïî, àeåp vö cuâng. Àêëy laâ cö “Mau lïn”. Têët caã quêìn aáo cuãa
cö naây àïìu múã bùçng khoáa keáo “feác-mú-tuy”. Cö mùåc quêìn cao böìi àïí
trònh diïîn, àêìu àöåi möåt caái muä röång vaânh vaâ möåt caái aáo ngùæn, tay
aáo coá tua bùçng da. Theo tiïëng nhaåc quên haânh, cö xuêët hiïån trïn
sên khêëu vaâ thaáo giaây bùçng caách àaá tung tûâng chiïëc lïn. Quêìn daâi
cö mùåc xeã hai bïn. AÁo cheän àûúåc múã ra thaânh hai maãnh bùçng khoáa
keáo úã möîi bïn tay.
Vúái khaán giaã, caách laâm naây taác àöång thêåt dûä döåi vò böå ngûåc
trêìn bêåt lïn, nhû caái loâ xo bõ neán quaá lêu. Àuâi vaâ thên trêìn truåi, cö
dang hai chên, tay chöëng naånh, veã thaách thûác, cö nhòn thùèng vaâo
àaám khaán giaã, röìi löåt muä, neám lïn möåt chiïëc baân gêìn sên khêëu
nhêët. Höm khai trûúng, Quaán Tre àöng tûúãng muöën vúä. Ban tham
mûu cuãa moã àïën àuã mùåt. Àïm vui kïët thuác bùçng khiïu vuä vaâ khi
caác khaách cuöëi cuâng ra vïì thò trúâi àaä saáng. Thùæng lúåi hoaân toaân,
khöng thïí naâo ûúác mong àûúåc hún thïë. Cuäng phaãi chi phñ töën keám
nhûng giaá cao nïn buâ laåi àûúåc, vaâ quaán úã giûäa rûâng, cho nïn töi
hoaân toaân tin chùæc laâ coá nhiïìu àïm khöng coá àuã chöî cho khaách.
Böën cö gaái chaåy baân cuãa töi phuåc vuå khöng xuïí. Caác cö naây
mùåc vaáy rêët ngùæn, cöí aáo khoeát sêu, àêìu buöåc khùn ma-àra àoã, cuäng
laâm khaách mï mêín. Indara vaâ Daya möîi ngûúâi giaám saát möåt phña,
khaách trong quaán goåi gò, thò àaä coá anh cuåt tay vaâ Quyách úã quêìy
rûúåu cho àûa túái ngay. Coân töi phaãi coá mùåt úã khùæp núi, chöî naâo
truåc trùåc thò chónh àöën ngay, chöî naâo coá gò luáng tuáng thò chó dêîn
kõp thúâi.
- Ùn chùæc röìi - Quyách noái khi chó coân laåi caác cö gaái phuåc vuå,
caác nûä nghïå sô vaâ chuã quaán trong gian phoâng röång. Chuã vaâ ngûúâi
laâm ai cuäng mïåt laã nhûng vui mûâng vò thêëy kïët quaã. Têët caã moåi
ngûúâi sûãa soaån ài nguã.
- Papillon, dêåy ài chûá?
- Mêëy giúâ röìi?
- Saáu giúâ chiïìu röìi. - Quyách noái vúái töi. - Cö cöng chuáa cuãa
anh àaä giuáp chuáng ta àêëy. Naâng dêåy tûâ hai giúâ doån deåp xong xuöi
sùén saâng àïí àïm nay laåi bùæt àêìu nûäa.
Indara mang möåt bònh nûúác noáng àïën. Sau khi tùæm rûãa, caåo
rêu tûúi tónh vaâ khoan khoaái, töi öm ngang lûng Indara röìi cuâng
bûúác vaâo Quaán Tre, moåi ngûúâi xuám laåi hoãi han röëi rñt.
- Öng chuã úi, tònh hònh khaá chûá?

- Em thoaát y coá àûúåc khöng? Theo öng chuã thò chöî naâo khöng
àûúåc naâo?
- Em haát gêìn àuáng, phaãi khöng öng? Cuäng may laâ khaán giaã
dïî tñnh caã.
Caái nhoám múái thaânh lêåp naây rêët dïî mïën. Luä àiïëm biïën thaânh
nghïå sô naây rêët coi troång cöng viïåc cuãa mònh vaâ toã ra sung sûúáng
tûâ boã àûúåc nghïì cuä. Viïåc buön baán khöng thïí naâo khêëm khaá hún
thïë naây àûúåc. Chó coá àiïìu khoá khùn duy nhêët laâ quaá nhiïìu khaách
àaân öng leã loi maâ quaá ñt àaân baâ. Têët caã caác khaách haâng àïìu muöën
àûúåc ngöìi keâm möåt cö gaái, nhêët laâ möåt nghïå sô nïëu khöng àûúåc caã
àïm thò cuäng phaãi lêu hún bêy giúâ. Thïë laâ hoå ganh ty nhau. Thónh
thoaãng, lúä ra coá hai phuå nûä ngöìi cuâng möåt baân, laâ khaách haâng
phaãn àöëi ngay. Caác cö gaái da àen cuäng àûúåc quyá chuöång, trûúác hïët
caác cö cuäng àeåp, nhûng chuã yïëu laâ vò úã trong rûâng naây khöng coá
àaân baâ. Tuy bêån úã quêìy, thónh thoaãng Daya cuäng chaåy ra baân vaâ
troâ chuyïån vúái têët caã moåi ngûúâi.
Khoaãng hún hai mûúi khaách àûúåc thûúãng thûác sûå hiïån diïån
cuãa cö gaái ÊËn naây vò sùæc àeåp cuãa cö quaã laâ hiïëm coá. Àïí traánh sûå
ganh tyå vaâ àaáp ûáng yïu cêìu cuãa khaách àoâi phaãi coá möåt nghïå sô ngöìi
taåi baân mònh, töi baây àùåt troâ söí söë. Sau möîi tiïët muåc thoaát y hay ca
haát, möåt baánh xe to coá ghi söë tûâ 1 àïën 32, - möîi baân möåt söë, riïng
quêìy rûúåu laâ hai söë - seä quyïët àõnh cö gaái vûâa biïíu diïîn seä phaãi
àïën baân naâo. Muöën chúi xöí söë, phaãi mua möåt veá, giaá tûúng àûúng
vúái tiïìn möåt chai whisky hay sêm banh.
Töi cho laâ laâm nhû vêåy coá hai àiïìu lúåi. Thûá nhêët laâ traánh
àûúåc nhûäng sûå khiïëu naåi. Ai truáng söë seä àûúåc nghïå sô ngöìi caã giúâ
taåi baân mònh maâ chó phaãi traã tiïìn möåt chai rûúåu, àûúåc phuåc vuå
theo caách sau àêy: trong khi nûä nghïå sô chó coân caái quaåt löng che
thên thò töi cho baánh xe quay. Noá chó vaâo söë naâo thò cö gaái àûáng
lïn möåt caái mêm göî sún baåc vaâ böën chaâng trai khoãe maånh nhêëc
böíng mêm lïn, àûa túái caái baân may mùæn truáng söë. Cö naâng múã chai
sêm banh vaâ, vêîn cûá trêìn truöìng nhû vêåy chaåm cöëc möåt lûúåt röìi
xin löîi vaâ ài vaâo àïí nùm phuát sau trúã laåi ngöìi vaâo chöî, lêìn naây ùn
mùåc àaâng hoaâng.
Trong saáu thaáng cöng viïåc chaåy àïìu, nhûng muâa mûa àaä
qua, möåt loaåt khaách múái àïën. Àoá laâ nhûäng ngûúâi ài tòm vaâng vaâ
kim cûúng àûúåc tûå do ài thùm doâ trong rûâng úã caái àêët phuâ sa maâu
múä naây. Ài tòm vaâng vaâ àaá quyá bùçng nhûäng phûúng tiïån cöí huã cûåc
nhoåc vö cuâng. Hoå thûúâng cheám giïët hay lêëy cùæp cuãa nhau. Cho nïn
têët caã coá vuä khñ vaâ khi àaä coá möåt tuái vaâng nhoã hay möåt nùæm kim
cûúng laâ hoå khöng cûúäng àûúåc sûå caám döî, lao vaâo ùn tiïu nhû àiïn.
Baán àûúåc möåt chai sêm-banh, möîi cö gaái cuäng àûúåc hûúãng möåt tyã
lïå khaá lúán. Tûâ àoá, vûâa hön khaách, vûâa àöí sêm banh hay whisky
vaâo xö àûång àaá cho chai mau hïët, laâm chó trong nhaáy mùæt. Coá vaâi
ngûúâi tuy àaä uöëng röìi, nhûng vêîn thêëy àûúåc caái maánh naây vaâ phaãn
ûáng dûä döåi àïën nöîi töi phaãi cho gùæn chùåt baân vaâ ghïë xuöëng saân
nhaâ.
Vúái loaåi khaách múái naây, àiïìu phaãi xaãy ra àaä xaãy ra. Cö gaái êëy
àûúåc ngûúâi ta goåi laâ “Hoa Quïë”. Da cö cuäng giöëng maâu cêy quïë
thêåt. Cö gaái múái túái naây, àûúåc töi vúát tûâ khu ngheâo khöí cuãa thaânh
phöë George, coá löëi thoaát y laâm cho khaách phaát cuöìng lïn.
Khi àïën lûúåt cö ta biïíu diïîn, phaãi àem möåt caái ghïë traâng kyã
lïn sên khêëu, cö ta khöng chó cúãi quêìn aáo vaâ nhûäng kyä xaão àùåc biïåt
tinh vi, maâ sau khi àaä trêìn nhû nhöång, laåi coân nùçm daâi ra ghïë vaâ
tûå vuöët ve mún trúán mònh. Nhûäng ngoán tay thon daâi cuãa cö lûúát
trïn da thõt trêìn tuåi cuãa mònh, mên mï thên thïí mònh tûâ toác àïën
ngoán chên. Khöng möåt chöî naâo trïn thên thïí maâ cö laåi khöng moá
maáy àïën. Khoãi phaãi noái roä caách phaãn ûáng cuãa nhûäng con ngûúâi thö
löî cuãa miïìn rûâng ruá naây, nhêët laâ khi hoå àaä sùåc suåa húi men.
Tñnh vöën vuå lúåi. Hoa Quïë bùæt khaách mua veá xöí söë cho tiïët
muåc cuãa cö ta vúái giaá hai chai sêm banh chûá khöng phaãi möåt nhû
nhûäng cö khaác. Sau khi mua veá nhiïìu lêìn hoâng daânh àûúåc Hoa
Quïë maâ khöng àûúåc lêìn naâo, möåt gaä thúå moã vaåm vúä, coá böå rêu àen
rêët rêåm, khi cö gaái ÊËn cuãa töi ài múâi moåi ngûúâi mua veá söë cho lêìn
thoaát y cuöëi cuâng cuãa Hoa Quïë, chó coân caách mua caã ba mûúi veá xöí
söë (tûác chó trûâ hai veá cuãa quêìy rûúåu). Sau khi traã tiïìn saáu mûúi
chai rûúåu sêm-banh, tin chùæc laâ mònh seä truáng, chaâng rêåm rêu tin
tûúãng chúâ Hoa Quïë thoaát y röìi àúåi quay söë. Hoa Quïë cuäng bõ kñch
thñch rêët maånh vò tûâ töëi àaä uöëng quaá nhiïìu. Khi cö ta biïíu diïîn lêìn
cuöëi thò àaä böën giúâ saáng. Ngêëm rûúåu, cö laåi caâng toã ra dêm àaäng vaâ
coá nhûäng cûã chó trùæng trúån hún bao giúâ hïët. Vuâ vuâ! Baân coâ quay àaä
bùæt àêìu chaåy vaâ con coâ bùçng sûâng seä chó söë truáng.
Chaâng rêåm rêu, sau khi xem cö beá Hoa Quïë biïíu diïîn, àaä bõ
kñch thñch àïën töåt àöå. Anh chaâng ngöìi àúåi, tin chùæc laâ ngûúâi ta sùæp
àûa cö ta trêìn truöìng, trïn caái khay baåc, àïën cho y, chó coá caái quaåt
löng che thên, hai chai sêm banh àûúåc keåp giûäa hai caái àuâi tuyïåt
àeåp. Nhûng tai haåi thay, anh chaâng mua ba mûúi veá laåi thua. Söë
31 truáng, nghôa laâ quêìy rûúåu àûúåc. Thoaåt tiïn y chûa hiïíu ra, maäi
àïën khi cö nghïå sô àûúåc nhêëc lïn àùåt úã quêìy rûúåu y múái vúä leä. Thïë
laâ caái gaä ngöëc êëy phaát àiïn lïn, xö baân nhaãy ba bûúác túái quêìy rûúåu.
Y ruát suáng luåc bùæn ba phaát vaâo cö gaái, têët caã sûå viïåc naây diïîn ra
trong khoaãng chûa àêìy ba giêy.
Hoa Quïë àaä chïët trong tay töi. Töi àïën àúä cö ta lïn sau khi
àaánh guåc thùçng thuá vêåt êëy bùçng möåt cêy duâi cui cuãa quên àöåi Myä
maâ luác naâo töi cuäng mang trong ngûúâi. Do töi bõ vêëp phaãi möåt cö
chaåy baân àang cêìm khay nïn töi can thiïåp chêåm, laâm thùçng suác
sinh coá àuã thò giúâ gêy ra chuyïån röì daåi naây. Kïët quaã laâ caãnh saát
bùæt Quaán Tre phaãi deåp tiïåm vaâ chuáng töi phaãi trúã vïì Georgetown.
Chuáng töi ai trúã vïì nhaâ ngûúâi êëy. Indara, cö gaái ÊËn chñnh
cöëng àõnh mïånh chuã nghôa, chùèng thay àöíi tñnh nïët chuát naâo. Vúái
cö, sûå suåp àöí naây chùèng coá gò quan troång. Tòm viïåc khaác maâ laâm, coá
vêåy thöi. Caác chuá Taâu cuäng thïë. Chùèng coá gò thay àöíi trong nhoám,
chuáng töi vêîn ùn yá vúái nhau. Chùèng ai traách möåt lúâi vïì caái saáng
kiïën kyâ cuåc cuãa töi lêëy gaái ra àïí múã söë, caái saáng kiïën àaä laâ nguyïn
nhên cuãa sûå tai tiïëng. Chuáng töi gom goáp tiïìn nong daânh duåm
àûúåc, àïí traã têët caã caác moán núå vaâ àûa àúä möåt moán tiïìn cho baâ meå
Hoa Quïë. Chuáng töi chùèng bùn khoùn lo lùæng gò. Töëi naâo chuáng töi
cuäng àïën quaán rûúåu, núi caác cûåu tuâ nhên vêîn tuå têåp. Caác buöíi töëi
vêîn vui, nhûng thaânh phöë George trong hoaân caãnh chiïën tranh bõ
haån chïë nhiïìu àaä laâm töi mïåt moãi. Thïm vaâo àoá naâng cöng chuáa
cuãa töi khöng bao giúâ ghen nïn töi luác naâo cuäng àûúåc tûå do. Bêy
giúâ cö naâng àeo töi tûâng bûúác vaâ ngöìi haâng giúâ caånh töi bêët cûá töi úã
àêu
Nhûäng khaã nùng buön baán úã thaânh phöë George trúã thaânh
phûác taåp. Vaâ coá möåt ngaây, töi böîng naãy ra yá muöën rúâi àêët Guyane
thuöåc Anh naây sang möåt nûúác khaác. Chùèng coá gò phaãi súå, luác naây
àang coá chiïën tranh, khöng nûúác naâo traã chuáng töi vïì chöî cuä, ñt ra
àêëy cuäng laâ àiïìu töi ûúác àoaán.
Tröën khoãi Georgetown

Le Guittou cuäng taán thaânh. Anh ta cuäng nghô rùçng chùæc phaãi
coá nhûäng nûúác töët hún vaâ söëng dïî chõu hún úã Guyane thuöåc Anh.
Chuáng töi bùæt àêìu chuêín bõ möåt cuöåc tröën chaåy khoãi thaânh phöë
George. Àuáng laâ ài khoãi àêët Guyane thuöåc Anh laâ phaåm möåt töåi
nùång. Chuáng töi àang úã trong thúâi chiïën maâ khöng àûáa naâo trong
boån töi coá höå chiïëu.
Chapar, sau khi àûúåc thaã, àaä tûâ Cayenne tröën ài vaâ àaä úã àêy
àaä ba thaáng. Y laâm kem cho möåt hiïåu baánh cuãa ngûúâi Taâu vaâ àûúåc
traã cöng möåt àö-la rûúäi möåt ngaây. Y cuäng muöën ài khoãi thaânh phöë
Georege. Möåt anh tuâ ngûúâi Dijon, tïn laâ Deplanque, vaâ möåt dên
Bordeaux cuäng muöën tham dûå cuöåc vûúåt nguåc. Quyách vaâ anh cuåt
thò thñch úã laåi. Caã hai thêëy úã àêy töët hún.
Vò cûãa söng Demerara bõ kiïím soaát rêët ngùåt ngheâo vaâ nùçm
trong têìm caác öí suáng maáy, phoáng ngû löi vaâ àaåi baác, chuáng töi seä
laâm möåt taâu àaánh caá y hïåt möåt chiïëc taâu àùng kyá úã thaânh phöë
George vaâ chuáng töi seä giaã laâm chiïëc taâu àoá àïí ra ài. Töi tûå traách
mònh àaä khöng biïët ún Indara, vaâ àaä khöng àaáp ûáng laåi cho xûáng
àaáng vúái tònh yïu tuyïåt àöëi cuãa naâng àöëi vúái töi.
Nhûng töi khöng thïí laâm khaác àûúåc, naâng cûá àeo dñnh lêëy
töi, laâm töi khoá chõu, töi àêm bûåc böåi. Nhûäng con ngûúâi giaãn dõ, roä
raâng laâ khöng kiïìm chïë nöíi ham muöën cuãa mònh, khöng chúâ ngûúâi
mònh yïu phaãi àoâi hoãi múái hiïën thên: Cö gaái ÊËn Àöå naây xûã sûå àuáng
nhû hai chõ em Anh-àiïng úã Guagira àaä tûâng xûã sûå vúái töi. Khi
tònh duåc caác cö naãy núã, caác cö tûå hiïën mònh. Vaâ nïëu ta khöng
chiïëm àoaåt caác cö thò àoá laâ àiïìu rêët nghiïm troång.
Möåt nöîi àau thêåt sûå, dai dùèng naãy núã trong baãn ngaä thêìm
kñn nhêët cuãa hoå vaâ viïåc êëy laâm töi phaát bùèn vò töi khöng muöën laâm
khöí Indara cuäng nhû hai chõ em Anh-àiïng kia, vaâ töi phaãi eáp
mònh àïí trong voâng tay töi, Indara àûúåc thoãa maän àïën mûác töëi àa.
Cuöåc àaâo têíu cuãa chuáng töi àûúåc chuêín bõ rêët kyä. Möåt chiïëc thuyïìn
röång vaâ daâi coá möåt laá buöìm töët, coá caã buöìm muäi vaâ baánh laái loaåi töët
nhêët àûúåc sûãa soaån rêët thêån troång àïí caãnh saát khöng àïí yá thêëy
àûúåc. ÚÃ Penitence Rivers, nhaánh söng nhoã àöí vaâo söng Demerara,
chuáng töi dêëu thuyïìn cuãa chuáng töi vïì phña xuöi so vúái khu chuáng
töi úã. Noá àûúåc sún vaâ mang söë nhû möåt thuyïìn àaánh caá àaä àùng kyá
taåi thaânh phöë George. Nïëu àeân pha chiïëu vaâo thò chó thêëy coá thuãy
thuã laâ khaác. Àïí gaåt moåi ngûúâi, chuáng töi khöng àûáng lïn, vò nhûäng
ngûúâi Taâu trïn thuyïìn maâ chuáng töi àöåi löët àïìu nhoã vaâ gêìy, coân
chuáng töi thò cao lúán vaâ khoãe maånh.
Moåi viïåc diïîn ra ïm ru, vaâ chuáng töi ra khoãi söng Demerara
ïm thêëm. Tuy vui mûâng vò àaä ra àïën biïín maâ khöng bõ löå, àiïím
duy nhêët laâm töi khöng têån hûúãng troån veån thaânh tûåu naây, laâ caái
töåi àaä ài tröën nhû möåt thùçng ùn tröåm khöng baáo trûúác àûúåc cho
naâng cöng chuáa ÊËn cuãa töi. Töi khöng vûâa loâng vïì mònh. Cö em, böë
cö vaâ caã gioâng giöëng cö chó laâm àiïìu töët vúái töi, coân töi töi àaä böåi
baåc. Töi khöng tòm nhûäng lyá leä àïí biïån minh cho thaái àöå cuãa mònh.
Töi chó thêëy nhûäng gò töi laâm laâ khöng lõch sûå vaâ töi khöng haâi
loâng vïì töi chuát naâo. Töi cöë tònh àïí laåi trïn baân saáu trùm àö-la,
nhûng nhûäng thûá töi àaä nhêån àûúåc khöng thïí traã bùçng tiïìn baåc.
Chuáng töi phaãi ài hûúáng Bùæc - Bùæc böën mûúi taám giúâ. Töi laåi
trúã vïì vúái yá nghô trûúác àêy cuãa töi laâ àïën Honduras thuöåc Anh.
Muöën vêåy, phaãi vûúåt biïín hai ngaây. Cuöåc àaâo têíu göìm nùm ngûúâi:
Le Guittoun, Chapar, Barrieâre, möåt gaä ngûúâi Bordeaux,
Deplanque, möåt gaä ngûúâi Dijon, vaâ töi Papillon, thuyïìn trûúãng.
Chuáng töi ài àûúåc àöå ba mûúi giúâ thò gùåp möåt trêån baäo kinh
khuãng tiïëp theo laâ möåt trêån gioá xoaáy. Sêëm, chúáp, mûa, soáng lúán
höîn àöån, gioá trïn biïín quùng quêåt àiïn cuöìng, keáo chuáng töi ài möåt
caách thaãm haåi, chuáng töi khöng sao chöëng àúä nöíi. Töi chûa tûâng
thêëy, hay tûúãng tûúång thêëy caãnh naâo tûúng tûå nhû thïë. Theo kinh
nghiïåm baãn thên, àêy laâ lêìn àêìu tiïn, gioá vûâa thöíi vûâa xoay chiïìu
àïën àöå caác luöìng gioá alizeá bõ xoáa saåch hoaân toaân vaâ trêån gioá àiïn
cuöìng laâm chuáng töi xoay tñt nhû chong choáng. Cûá thïë naây àöå taám
ngaây kheáo chuáng töi laåi trúã vïì traåi giam mêët. Sau naây, àïën
Trinidad, töi múái àûúåc öng Agostini laänh sûå Phaáp cho biïët laâ cún
baäo naây rêët àùåc biïåt. Noá àaä cûa gaäy hún saáu ngaân cêy dûâa úã àöìn
àiïìn öng. Cún baäo hònh muäi khoan naây àaä tiïån caã vûúân dûâa cuãa
öng úã ngang thên. Coá nhûäng cùn nhaâ bõ böëc lïn cao, àûa ài xa, röìi
rúi xuöëng àêët hoùåc xuöëng biïín. Chuáng töi mêët hïët: thûåc phêím àöì
àaåc cuâng nhûäng thuâng nûúác ngoåt. Cöåt buöìm bõ gaäy úã àöå cao hai
meát vaâ nghiïm troång hún caã laâ baánh laái cuäng bõ vúä. Phuác laâm sao,
Chapar vúát àûúåc möåt caái cheâo nhoã tröng nhû möåt thûá xeãng, vaâ töi
àaä duâng caái xeãng àoá àïí laái thuyïìn. Ngoaâi ra chuáng töi phaãi úã
truöìng löåt hïët quêìn aáo àïí gheáp laåi thaânh buöìm. Têët caã aáo veát, sú
mi, quêìn daâi àïìu àûúåc àem ra duâng. Caã nùm chuáng töi àïìu mùåc xi-
lñp. Caái buöìm laâm bùçng quêìn aáo vaâ vñu laåi vúái nhau bùçng möåt cuöån
dêy theáp nhoã coân soát trïn thuyïìn, àûúåc àem gùæn vaâo mêíu cöåt buöìm
cuåt, àaä àêíy cho thuyïìn chuáng töi taåm ài àûúåc.
Gioá alizeá laåi thöíi àuáng hûúáng, vaâ töi lúåi duång noá, laái thùèng vïì
phña Nam àïí túái bêët cûá núi naâo, kïí caã Guyane thuöåc Anh. ÚÃ àêy,
hònh phaåt gò àöëi vúái chuáng töi cuäng àûúåc hoan nghïnh. Thaái àöå cuãa
têët caã caác baån chuáng töi trong vaâ sau caái maâ töi khöng goåi laâ baäo,
vò goåi thïë chûa hïët yá, maâ phaãi noái laâ cún tai biïën, cún höìng thuãy,
hay cún cuöìng nöå, àïìu chûäng chaåc. Chó saáu ngaây sau, trong àoá coá
hai ngaây gioá yïn soáng lùång hoaân toaân, chuáng töi múái thêëy àêët liïìn.
Vúái mêíu buöìm thuãng löî chöî, nhûng vêîn àûúåc gioá àêíy ài, chuáng töi
khöng thïí laái thuyïìn theo yá mònh àûúåc. Caái giêìm con cuäng khöng
giuáp chuáng töi laái àûúåc vûäng vaâng, chùæc chùæn. Laái phaãi úã trêìn, toaân
thên chuáng töi chaáy xeám laâm sûác àïì khaáng cuãa chuáng töi cuäng
giaãm suát. Muäi àûáa naâo cuäng troác hïët da, trú caã thõt. Caã möi, chên,
da giûäa hai àuâi vaâ bùæp vïë àïìu cuäng troác hïët da. Cún khaát nûúác
haânh chuáng töi àïën nöîi Deplanque vaâ Chapar uöëng caã nûúác mùån.
Sau khi uöëng, hai àûáa laåi caâng khöí hún. Mùåc duâ khaát vaâ àoái cuâng
cûåc, coá möåt àiïìu töët laâ khöng ai, hoaân toaân khöng möåt ai kïu ca.
Cuäng khöng àûáa naâo khuyïn nhuã àûáa khaác àiïìu gò.
Àûáa uöëng nûúác mùån cuäng nhû àûáa döåi nûúác biïín lïn ngûúâi
noái laâ cho maát röìi tûå nhêån thêëy rùçng laâm nhû vêåy caác vïët thûúng
laåi caâng loeát sêu hún vaâ khi nûúác bay húi thõt da laåi caâng àau nhûác
hún.
Chó möåt mònh töi laâ coân möåt mùæt múã àûúåc vaâ laânh lùån, mùæt
têët caã caác baån àïìu mûng muã, vaâ phaãi nhùæm nghiïìn vò mi mùæt cûá
dñnh bïët vaâo nhau. Mùæt tuy àau nhûng vêîn phaãi rûãa vò bùæt buöåc
phaãi múã mùæt àïí nhòn cho roä. AÁnh mùåt trúâi chiïëu thùæng àûáng caâng
laâm cho caác vïët thûúng cuãa chuáng töi àau vö cuâng, tûúãng chûâng
khöng sao chõu àûång nöíi. Deplanque sùæp phaát röì, àoâi nhaãy xuöëng
nûúác.
Àaä gêìn möåt giúâ, töi thêëy lúâ múâ àêët liïìn úã phña chên trúâi. Têët
nhiïn, töi hûúáng ngay vïì phña àoá maâ khöng noái gò, vò töi chûa chùæc
laâ àuáng. Chim choác lûúån quanh chuáng töi, nhû vêåy laâ töi àaä khöng
lêìm. Tiïëng chim àaä baáo cho caác baån töi biïët. Bõ aánh nùæng vaâ sûå
mïåt moãi laâm cho u mï ài, hoå nùçm daâi úã loâng thuyïìn lêëy tay che
mùåt cho àúä nùæng.
Guittou sau khi suác miïång àïí cöë noái cho àûúåc àaä baão töi:
- Papi, cêåu coá thêëy búâ khöng?
- Thêëy röìi.
- Theo cêåu àoaán thò àöå bao nhiïu lêu chuáng töi túái búâ àûúåc.
- Àöå nùm baãy giúâ nûäa. Caác cêåu úi, túá cuäng chõu hïët nöíi röìi. Túá
cuâng bõ phoãng da nhû caác cêåu, möng àñt túá coân trú caã thõt vaâ bõ coå
saát vúái ghïë vaâ nûúác biïín. Gioá khöng maånh, thuyïìn khöng ài nhanh
àûúåc, caánh tay túá luön bõ chuöåt ruát, baân tay túá cuäng tï cûáng, tûâ lêu
khöng nùæm nöíi giêìm laái nûäa. Caác cêåu coá bùçng loâng laâm thïë naây
khöng? Ta haå buöìm xuöëng, che laâm maái àïí traánh nùæng nhû thiïu
nhû àöët naây cho àïën töëi. Cûá mùåc cho thuyïìn tûå noá tröi vaâo búâ. Phaãi
laâm nhû vêåy, nïëu khöng, möåt cêåu naâo haäy ra cêìm laái thay túá.
- Thöi ài Papi, àûâng laâm vêåy. Cûá laâm nhû cêåu noái vaâ têët caã
vaâo nguã trong boáng rêm, chó àïí möåt ngûúâi canh thöi.
Töi lêëy quyïët àõnh chung cuãa anh em luác trúâi àang nùæng, vaâo
höìi mûúâi ba giúâ. Àûúåc thoãa thuêån möåt caách tûå nhiïn nhû con vêåt,
töi nùçm daâi ra loâng thuyïìn, vaâ thïë laâ cuäng àûúåc úã trong boáng rêm.
Caác baån töi daânh cho töi núi töët nhêët úã àùçng muâi àïí hûáng àûúåc gioá.
Ngûúâi gaác phaãi àïìu chòm ngay vaâo coäi hû vö. Mïåt nhoaâi, laåi coá
boáng rêm che aánh nùæng gay gùæt, chuáng töi àaä nguã thiïëp ài.
Möåt tiïëng coâi theát lïn laâm chuáng töi choaâng dêåy.
Töi veán buöìm lïn, bïn ngoaâi laâ àïm töëi. Khöng biïët mêëy giúâ?
Khi töi vïì chöî ngöìi, bïn baánh laái, möåt laân gioá maát mún trúán thên
thïí bõ troác hïët da cuãa töi, vaâ töi thêëy laånh. Nhûng khoan khoaái
biïët bao vò khöng bõ chaáy da thõt nûäa.
Chuáng töi dúä buöìm ra. Sau khi lêëy nûúác biïín rûãa mùæt - may
cho töi laâ töi chó bõ möåt mùæt àau vaâ mûng muã - töi àaä nhêån thêëy
rêët roä àêët liïìn úã bïn phaãi vaâ bïn traái töi. Chuáng töi àang úã àêu
vêåy? Töi nïn ài vïì phña naâo bêy giúâ? Chuáng töi laåi nghe tiïëng coâi
ruác möåt lêìn nûäa. Töi biïët laâ tñn hiïåu tûâ phña phaãi túái. Khöng biïët
ngûúâi ta muöën noái caái quaái vò vúái chuáng töi?
- Cêåu baão chuáng ta úã àêu nhó? - Chapar hoãi.
- Thêåt sûå túá cuäng khöng biïët gò. Nïëu miïìn naây khöng phaãi laâ
núi trú troåi vaâ laâ möåt caái võnh thò coá leä chuáng ta úã moãm àêìu cuãa
Guyane thuöåc Anh, phêìn àêët daâi àïën têån söng Orenoque laâ biïn
giúái tûå nhiïn vúái Venezuela. Nhûng nïëu miïìn àêët bïn phaãi laåi bõ
cùæt khoãi phña bïn traái búãi möåt quaäng húi röång, thò caái baán àaão naây
laåi laâ möåt hoân àaão vaâ àêëy laâ Trinidad. Bïn traái seä Venezuela, vaâ
chuáng ta àang úã trong võnh Ria. Trñ nhúá cuãa töi vïì caái baãn haãi àöì
maâ töi àaä coá dõp nghiïn cûáu àaä cho töi thêëy àûúåc tònh traång nûúác
àöi naây. Nïëu bïn phaãi laâ Trinidad vaâ bïn traái laâ Venezu ela, chuáng
töi seä choån phña naâo àêy? Quyïët àõnh naây liïn quan àïën vêån maång
cuãa chuáng töi. Vúái gioá nheå nhû thïë naây, ài vaâo búâ khöng khoá lùæm.
Luác naây, chuáng töi chûa ài vïì hûúáng naâo caã. Àïën Trinidad, laâ gùåp
“dên ùn thõt boâ raán” cuäng möåt chñnh quyïìn nhû úã Guyane thuöåc
Anh.
- Chùæc chùæn seä àûúåc àöëi xûã tûã tïë, - Guittou noái.
- Phaãi, nhûng hoå seä quyïët àõnh thïë naâo khi ta rúâi khoãi laänh
thöí cuãa hoå trong thúâi chiïën möåt caách leán luát vaâ khöng coá giêëy pheáp
nûäa?
- Thïë Venezuela thò sao?
- Cuäng chûa biïët seä ra sao - Deplanque noái - Dûúái thúâi Gomez
laâm töíng thöëng, tuâ nhên phaãi laâm àûúâng vö cuâng cûåc khöí, röìi bõ hoå
traã cho nûúác Phaáp, úã àêëy hoå goåi töi laâ dên Cayenne.
- Nhûng bêy giúâ khöng nhû vêåy nûäa röìi, àang laâ thúâi chiïën
maâ.
- Theo nhû töi nghe àûúåc úã Georgetown thò hoå khöng tham
chiïën, hoå trung lêåp.
- Chùæc khöng?
- Chùæc chûá!
Nïëu vêåy thò rêët nguy hiïím cho chuáng ta. Chuáng töi àaä nhêån
ra aánh saáng àeân trïn búâ phaãi vaâ caã bïn búâ traái nûäa. Laåi tiïëng coâi,
lêìn naây huá ba lêìn. Nhûäng aánh àeân tñn hiïåu tûâ búâ biïín bïn phaãi
hûúáng vïì chuáng töi. Àùçng trûúác, hai moãm àaá nhoån rêët to, àen
ngoâm nöíi trïn mùåt biïín. Chùæc vò vêåy maâ hoå huá coâi àïí baáo cho
chuáng töi biïët laâ coá nguy hiïím.
- ÖÌ phao nöíi kòa! Coá caã möåt chuöîi daâi. Sao ta khöng neo vaâo
möåt caái àïí chúâ trúâi saáng nhó. Haå buöìm xuöëng ài Chapar.
Y haå ngay nhûäng mêíu quêìn vaâ aáo sú mi maâ töi goåi möåt caách
húåm hônh laâ buöìm. Töi duâng giêìm haäm thuyïìn, cho muäi tiïën saát
gêìn möåt caái “phao” àêìu muäi thuyïìn, may coân möåt àoaån thûâng buöåc
chùæc vaâo voâng sùæt nïn baäo khöng dûát dûát àûúåc. Chuáng töi àaä neo
xong thuyïìn khöng neo vaâo caái phao kyâ cuåc naây vò noá nhùén thñn
chùèng coá chöî naâo àïí buöåc, maâ neo vaâo súåi dêy caáp nöëi noá vúái möåt
phao khaác. Thuyïìn chuáng töi àaä àûúåc buöåc chùæc vaâo súåi caáp hùèn laâ
duâng àïí phên ranh giúái möåt luöìng nûúác gò àoá. Chùèng bêån têm àïën
nhûäng tiïëng coâi tûâ búâ bïn phaãi cûá tiïëp tuåc reáo lïn, têët caã chuáng töi
nùçm trong loâng thuyïìn, duâng buöìm àùæp lïn ngûúâi àïí che gioá.
Ngûúâi töi bõ gioá laånh ban àïm laâm tï coáng àaä êëm dêìn lïn, rêët dïî
chõu, vaâ chùæc töi laâ möåt trong nhûäng ngûúâi àêìu tiïn àaä ngaáy lïn
nhû sêëm.
Khi töi thûác dêåy, trúâi àaä saáng roä vaâ rêët quang àaäng. Mùåt trúâi
àang moåc, soáng húi to, vaâ nûúác biïín trong vùæt maâu xanh ve chûáng
toã àaáy biïín toaân san hö.
- Ta laâm gò bêy giúâ naâo? Phaãi lïn búâ chûá? Túá chïët vò àoái vaâ
khaát mêët thöi.
Àêy laâ lêìn àêìu tiïn coá ngûúâi phaân naân sau nhûäng ngaây nhõn
nhuåc, àïën höm nay àuáng laâ baãy höm.
Chuáng ta úã quaá gêìn búâ, nïn coá lïn búâ cuäng chùèng coá töåi! -
Chapar noái vêåy.
ÚÃ chöî töi ngöìi, tröng xa vïì phña trûúác, qua hai taãng àaá to tûâ
dûúái biïín nhö lïn, töi thêëy rêët roä chöî búâ biïín bõ nûát àöi. Nhû vêåy
bïn phaãi àuáng laâ Trinidad röìi, vaâ bïn traái laâ Venezuela. Hùèn laâ
chuáng töi àang úã trong khu vûåc võnh Paria, vaâ nïëu nûúác maâu xanh
chûá khöng phaãi vaâng do àêët phuâ sa cuãa doâng söng Orenoque, thò
nhû thïë tûác laâ chuáng töi úã trong luöìng nûúác cuãa caái laåch chaãy giûäa
hai quöëc gia röìi àöí ra biïín.
- Ta laâm gò bêy giúâ? Caác cêåu biïíu quyïët ài, viïåc naây rêët quan
troång nïn töi khöng daám tûå quyïët möåt mònh. Bïn phaãi laâ àaão
Trinidad cuãa Anh, bïn traái laâ Venezuela. Caác cêåu muöën ài phña
naâo? Cùn cûá vaâo tònh traång thuyïìn cuãa boån ta vaâ tònh hònh sûác
khoãe chung, chuáng ta phaãi lïn búâ caâng súám caâng töët, trong chuáng
ta coá hai ngûúâi àaä àûúåc tûå do laâ Le Guittou vaâ Corbieâre coân laåi ba
ngûúâi: Chapar, Deplanque vaâ túá coá thïí gùåp nhiïìu nguy hiïím nhêët,
cho nïn chuáng túá phaãi quyïët àõnh. Caác cêåu thêëy thïë naâo? Àïën
Trinidad laâ khön ngoan hún, Venezuela laâ xûá laå.
- Chuáng ta chùèng cêìn phaãi tûå quyïët àõnh dêu: chiïëc haãi
thuyïìn kia seä quyïët àõnh cho chuáng ta, - Deplanque noái.
Àuáng laâ coá chiïëc haãi thuyïìn àang tiïën nhanh vïì phña chuáng
töi. Noá àaä dûâng laåi caách chuáng töi ngoaâi nùm mûúi meát. Möåt ngûúâi
trïn thuyïìn àoá cêìm loa. Töi tröng thêëy möåt laá cúâ, khöng phaãi laâ cúâ
Anh. Laá cúâ coá nhiïìu sao rêët àeåp, caã àúâi töi chûa thêëy noá bao giúâ.
Chùæc àêëy laâ cúâ Venezuela. Sau naây laâ “cúâ cuãa töi”, cúâ cuãa töí
quöëc múái cuãa töi, àöëi vúái töi vaâ àöëi vúái bêët cûá ngûúâi bònh thûúâng
naâo khaác àoá laâ vêåt tûúång trûng caãm àöång nhêët, têåp trung trong
möåt maánh vaãi nhûäng àûác tñnh cao quyá nhêët cuãa möåt dên töåc lúán,
dên töåc töi.
- Quien son vosotros? (Caác anh laâ ai?)
- Chuáng töi laâ ngûúâi Phaáp
- Es tan locos? - (Caác anh coá àiïn khöng?)
- Sao vêåy?
- Porque son amarados a minas (Vò sao anh neo thuyïìn vaâo
mòn)
- Vò thïë maâ caác öng khöng daám àïën gêìn phaãi khöng?
- Phaãi, cúãi dêy ra ngay ài.
- Xong röìi àêy.
Trong nhaáy mùæt, Chapar àaä cúãi dêy thûâng ra. Chuáng töi àaä
neo thuyïìn vaâo möåt chuöîi mòn nöíi, khöng hún khöng keám.
- Phuác töí caác anh khöng bõ nöí tung lïn àêëy, - thuyïìn trûúãng
chiïëc haãi thuyïìn sang keáo thuyïìn cuãa chuáng töi, giaãi thñch vúái töi
nhû vêåy. Röìi tûâ haãi thuyïìn, hoå chuyïín cho chuáng töi caâphï, sûäa
höåp vaâ thuöëc laá.
- Caác anh àïën Venezuela ài, caác anh seä àûúåc àöëi xûã tûã tïë töi
baão àaãm vúái caác anh nhû vêåy. Chuáng töi khöng thïí naâo keáo caác
anh vaâo têån búâ àûúåc, vò chuáng töi phaãi cêëp töëc ài àoán möåt ngûúâi bõ
thûúng nùång úã haãi àùng Barimas. Nhûng caác anh nhêët thiïët àûâng
cöë àïën Trinidad, vò mûúâi phêìn chùæc chñn laâ caác anh seä va phaãi mòn,
thïë laâ...
Sau cêu taåm biïåt “Adios, buena suerte” (chuác caác anh may
mùæn) chiïëc haãi thuyïìn quay ài. Hoå àïí laåi cho chuáng töi hai lñt sûäa.
Chuáng töi sûãa sang laåi buöìm. Àaä mûúâi giúâ saáng röìi, daå daây chuáng
töi àaä phoãng phao lïn, do coá caâ phï vaâ sûäa, röìi phò pheâo àiïëu thuöëc
trïn möi, töi cho thuyïìn xö aâo vaâo baäi caát mõn, úã àoá àöå nùm mûúi
ngûúâi àaä tûåu têåp àïí xem nhûäng ai ài trïn chiïëc thuyïìn kyâ laå: cöåt
buöìm thò cuåt, buöìm laâ aáo sú mi, aáo veát vaâ quêìn gheáp laåi vúái nhau.
XIII. Nûúác Venezuela - Caác ngû dên úã Irapa

Töi àaä khaám phaá ra möåt thïë giúái múái, nhûäng con ngûúâi, möåt
nïìn vùn minh hoaân toaân xa laå àöëi vúái töi. Nhûäng phuát àêìu tiïn
trïn àêët Venezuela vö cuâng caãm àöång, vaâ phaãi möåt taâi nùng hún
hùèn caái vöën liïëng chûä nghôa ñt oãi cuãa töi múái giaãi thñch, diïîn àaåt, veä
lïn nöíi caái khöng khñ tiïëp àoán nöìng nhiïåt maâ nhûäng ngûúâi dên haâo
hiïåp úã àêy àaä giaânh cho chuáng töi. Àaân öng, da trùæng hay da àen,
nhûng àa söë laâ da maâu saáng nhû maâu da trùæng bõ raám nùæng vaâi
ngaây, hêìu hïët mùåc quêìn xùæn àïën àêìu göëi.
- Töåi nghiïåp, sao tröng caác öng thaãm haåi àïën vêåy - caánh àaân
öng noái.
Laâng dên chaâi núi chuáng töi àïën laâ laâng Irapa, möåt cöng xaä
thuöåc möåt bang tïn laâ Sucre. Caác cö gaái vaâ caác thiïëu phuå, húi nhoã
ngûúâi nhûng duyïn daáng vö cuâng, vaâ caã caác baâ giaâ nûäa khöng trûâ
möåt ai, àïìu biïën thaânh nûä y taá, xú tûâ thiïån hay meå baão trúå chuáng
töi
Hoå têåp hoåp úã möåt cùn nhaâ àaä mùæc sùén nùm caái voäng len, kï
sùén baân cho chuáng töi, hoå lêëy dêìu ca-cao xoa lïn thên thïí chuáng
töi tûâ àêìu àïën chên, khöng boã soát möåt centimeát da bõ troác. Chuáng
töi laã ài vò àoái vaâ mïåt, vò phaãi nhõn ùn quaá lêu ngaây nïn bõ mêët
nhiïìu nûúác. Nhûäng ngûúâi vuâng ven biïín naây biïët laâ chuáng töi cêìn
nguã nhûng cuäng phaãi cho ùn chuát ñt möåt.
Möîi àûáa chuáng töi nùçm trïn voäng, vûâa nguã, vûâa àûúåc caác nûä
y taá bêët ngúâ boán cho ùn tûâng miïëng. Töi quaá mïåt moãi, khi àûúåc àùåt
lïn voäng, nhûäng chöî da bõ trú thõt ra àûúåc xoa dêìu ca-cao röìi, sûác
lûåc cuãa töi àaä hoaân toaân tan biïën àêu mêët vaâ töi cûá mú mú maâng
maâng nguã, ùn vaâ uöëng maâ khöng biïët gò hïët.
Möåt moán gò giöëng chaáo böåt sùæn úã quï töi khöng àûúåc daå daây
röîng tuïëch cuãa töi tiïëp thu. Maâ khöng phaãi chó mònh töi nhû vêåy.
Têët caã chuáng töi àaä nhiïìu lêìn nön ra möåt phêìn hay têët caã nhûäng
moán ùn maâ caác baâ caác chõ àaä àûa vaâo möìm chuáng töi tûâng muöîng
möåt.
Dên trong laâng naây ngheâo xaác xú. Nhûng têët caã moåi ngûúâi,
khöng trûâ möåt ai, àïìu giuáp àúä chuáng töi. Ba ngaây sau, do àûúåc têåp
thïí naây sùn soác vaâ do tuöíi coân treã, chuáng töi àaä gêìn laåi ngûúâi.
Chuáng töi ngöìi dêåy haâng giúâ dûúái maái laán lúåp bùçng laá dûâa rêm
maát, caác baån töi vaâ töi àaä troâ chuyïån vúái ngûúâi laâng. Hoå khöng dû
daã àïí lo chuáng töi coá quêìn aáo mùåc ngay möåt luác. Vaâ nhûäng nhoám
nhoã àaä àûúåc hònh thaânh. Nhoám naây chuyïn lo cho Guittou, nhoám
noå, cho Deplanque. Àöå gêìn mûúâi lo cho töi.
Nhûäng ngaây àêìu, hoå cho chuáng töi mùåc àuã thûá àöì huá hoåa, cuä
kyä nhûng rêët saåch. Bêy giúâ, möîi khi coá àiïìu kiïån, hoå mua cho
chuáng töi chiïëc aáo sú-mi múái, caái quêìn daâi, súåi thùæt lûng hay àöi
giaây vaãi. Trong söë phuå nûä sùn soác töi coá nhûäng cö gaái treã, dên töåc
Anh-àiïng pha tröån vúái maáu Têy Ban Nha hay Böì Àaâo Nha. Möåt
cö tïn laâ Tibisay, cö kia laâ Nenita. Caác cö àaä mua cho töi möåt caái
aáo sú mi, möåt caái quêìn daâi, möåt àöi giaây vaãi maâ hoå goåi laâ
“aspargate”, àïë giaây bùçng da, khöng coá goát, phêìn che chên laâ súåi
vaãi tïët laåi. Chó coá cöí chên vaâ goát chên àûúåc bao boåc coân ngoán chên
thò àïí húã.
- Khöng cêìn hoãi caác anh tûâ àêu àïën. Cûá tröng caác anh xùm
mònh, chuáng töi cuäng biïët laâ caác anh àaä vûúåt nguåc tûâ traåi giam cuãa
Phaáp.
Àiïìu àoá laåi caâng laâm töi caãm àöång hún. Chao öi! Biïët chuáng
töi laâ tuâ vò àaä phaåm töåi nùång, laåi vûúåt khoãi möåt traåi tuâ maâ saách baáo
àaä mö taã tònh traång khùæc nghiïåt cuãa noá, nhûäng ngûúâi dên bònh
thûúâng naây cho viïåc cûáu trúå, giuáp àúä chuáng töi laâ tûå nhiïn sao? Khi
ngûúâi ta giaâu coá hay khaá giaã maâ ài cho quêìn aáo, khi gia àònh vaâ
baãn thên mònh khöng thiïëu thöën gò maâ cho möåt ngûúâi laå ùn uöëng,
thïë cuäng àaä laâ töët lùæm röìi. Àùçng naây chia àöi möåt mêíu baánh ngö
hay baánh sùæn nûúáng lêëy úã loâ nhaâ, trong luác chñnh mònh vaâ gia àònh
mònh cuäng chûa àuã ùn, röìi chia seã bûäa ùn àaåm baåc khöng àuã nuöi
söëng àûúåc gia àònh mònh, vúái nhûäng ngûúâi xa laå, hún thïë nûäa, vúái
nhûäng keã tröën traánh. cöng lyá nhû chuáng töi, laåi caâng àaáng khêm
phuåc.
Saáng nay, têët caã moåi ngûúâi, àaân öng lêîn àaân baâ, àïìu nñn
lùång. Hoå coá veã bûåc böåi vaâ lo êu. Coá chuyïån gò vêåy? Tibisay vaâ
Nenita àang úã caånh töi. Sau mûúâi lùm ngaây, lêìn àêìu tiïn töi àaä coá
thïí caåo rêu. Chuáng töi úã cuâng nhûäng con ngûúâi hïët sûác têån tònh
naây àaä àûúåc taám ngaây. Caác vïët boãng cuãa töi àaä lïn da non cho nïn
töi múái daám caåo. Vò böå rêu cuãa töi, caác cö caác baâ chùèng biïët tuöíi taác
cuãa töi ra sao. Khi thêëy töi coân treã. Hoå rêët mûâng vaâ noái thùèng àiïìu
àoá ra möåt caách chêët phaác. Töi àaä ba mûúi lùm tuöíi nhûng tröng chó
àöå hùm taám, ba mûúi. Phaãi, àuáng laâ nhûäng ngûúâi àaân öng, àaân baâ
mïën khaách naây coá chuyïån gò lo lùæng cho chuáng töi, töi caãm thêëy
thïë.
- Coá chuyïån gò vêåy Tibisay, noái cho töi nghe, coá chuyïån gò
vêåy?
- Caác quan chûác úã bïn Quiria sùæp túái àêy: úã àêy khöng coá uãy
viïn dên sûå. Chùèng hiïíu taåi sao, nhûng caãnh saát úã bïn êëy àaä àûúåc
tin caác anh úã àêy. Hoå sùæp túái.
Möåt ngûúâi phuå nûä da àen, cao vaâ àeåp, ài vúái möåt thanh niïn
mònh trêìn, quêìn xùæn túái àêìu göëi, àaä àïën gùåp töi. Anh thanh niïn
coá möåt thên hònh lûåc sô cên àöëi, chõ da àen, “La Negrita” (úã
Venezuela khöng hïì coá phên biïåt chuãng töåc hay tön giaáo vaâ àêëy laâ
möåt löëi goåi êu yïëm rêët thöng duång àöëi vúái phuå nûä da maâu) àaä hoãi
töi:
- Öng Henri úi (Senor Enriquez) caãnh saát sùæp àïën àêy. Töi
khöng biïët hoå seä laâm àiïìu töët hay xêëu cho öng. Öng coá muöën tröën
möåt thúâi gian vaâo nuái khöng? Em töi coá thïí dêîn öng àïën möåt cùn
nhaâ nhoã maâ khöng ai tòm àûúåc öng. Tibisay, Nenita vaâ töi coá thïí
haâng ngaây àem thûác ùn cho öng vaâ tin cho öng biïët tònh hònh.
Caãm àöång àïën töåt àöå, töi muöën hön tay ngûúâi con gaái cao
thûúång naây nhûng chõ àaä ruát tay laåi, vaâ chõ nheå nhaâng giaãn dõ hön
maá töi.
Laát sau, möåt töëp ngûúâi ngûåa phi nûúác àaåi àïën. Têët caã àïìu
mang möåt con dao daâi, loaåi dao àùén mña, àeo bïn traái nhû àeo
kiïëm, möåt thùæt lûng to baãn àûång àêìy àaån vaâ möåt khêíu suáng ngùæn
to àûång trong bao àeo bïn phaãi. Hoå xuöëng ngûåa. Möåt ngûúâi mùåt
nhû Möng Cöí mùæt xïëch kiïíu ngûúâi Anh-àiïng, da maâu àöìng àoã, cao
vaâ gêìy, chûâng böën mûúi tuöíi, àêìu àöi muä rúm to, tiïën vïì phña
chuáng töi.
- Chaâo caác öng. Töi laâ xïëp dên sûå, caãnh saát trûúãng àêy
- Chaâo öng.
- Coân caác ngûúâi kia, sao caác ngûúâi khöng baáo cho chuáng töi
biïët laâ coá nùm ngûúâi dên Cayenne vûúåt nguåc àïën úã àêy? Ngûúâi ta
noái laâ hoå úã àêy àaä àûúåc taám ngaây. Traã lúâi ài!
- Chuáng töi chúâ khi naâo hoå ài laåi àûúåc vaâ caác vïët boãng cuãa hoå
laânh àaä.
- Chuáng töi àïën àïí dêîn hoå vïì Guiria àêy. Seä coá xe taãi àïën
ngay.
- Öng uöëng caâ phï nheá?
- Àûúåc, caám ún öng.
Têët caã ngöìi thaânh voâng troân uöëng caâ phï. Töi nhòn caãnh saát
trûúâng vaâ caác nhên viïn cuãa öng. Hoå khöng coá veã aác. Töi coá caãm
giaác laâ hoå phaãi laâm theo lïånh cuãa cêëp trïn maâ khöng taán thaânh
lïånh àoá.
- Caác öng vûúåt nguåc tûâ Àaão Quyã phaãi khöng?
- Khöng, chuáng töi tûâ Georgetown úã Guyane thuöåc Anh àïën.
- Taåi sao caác öng khöng úã àêëy?
- Chöî êëy kiïëm ùn cûåc lùæm.
Öng ta móm cûúâi noái:
- Caác öng cho laâ úã àêy dïî chõu hún laâ úã vúái ngûúâi Anh?
- Phaãi, vò chuáng töi cuäng göëc La-tinh nhû öng.
Möåt nhoám baãy, taám ngûúâi tiïën laåi voâng troân cuãa chuáng töi.
Àûáng àêìu laâ möåt ngûúâi traåc nùm mûúi tuöíi, toác baåc trùæng, cao hún
möåt meát baãy mûúi lùm, da maâu sö-cö-la rêët saáng: Àöi mùæt to àen
biïíu löå trñ thöng minh vaâ möåt sûác maånh tinh thêìn khaác thûúâng.
Tay phaãi öng ta àùåt trïn caán con dao daâi àeo bïn àuâi.
- Öng caãnh saát trûúãng àõnh laâm gò àöëi vúái nhûäng ngûúâi naây?
- Töi seä giaãi hoå vïì nhaâ tuâ úã Guiria.
- Sao öng khöng àïí hoå söëng vúái gia àònh chuáng töi? Möîi gia
àònh seä nhêån möåt ngûúâi.
- Khöng thïí àûúåc, vò àêy laâ lïånh cuãa tónh trûúãng.
- Nhûng hoå coá phaåm töåi gò trïn àêët Venezuela àêu?
- Töi cöng nhêån àiïìu àoá. Duâ sao àêy cuäng laâ nhûäng ngûúâi rêët
nguy hiïím vò hoå phaåm töåi rêët nùång múái phaãi ài àaây úã nhaâ tuâ khöí
sai. Ngoaâi ra hoå coân vûúåt nguåc khöng coá giêëy túâ cùn cûúác, chùæc
chùæn caãnh saát nûúác hoå seä àoâi hoå khi biïët hoå úã Venezuela.
- Chuáng töi muöën giûä hoå laåi vúái chuáng töi.
- Khöng thïí àûúåc, vò àêy laâ lïånh cuãa tónh trûúãng.
- Caái gò cuäng coá thïí àûúåc. Öng tónh trûúãng biïët gò vïì nhûäng
con ngûúâi khöën khöí naây? Khöng coá ai laâ àöì boã. Duâ coá phaåm töåi gò,
àïën möåt luác naâo àoá trong àúâi ngûúâi ta, cuäng coá cú höåi phuåc höìi
nhên phêím àïí trúã thaânh ngûúâi töët, coá ñch cho xaä höåi, coá phaãi thïë
khöng caác öng, caác baâ?
- Àuáng vêåy - àaân öng, àaân baâ àïìu àöìng thanh àaáp - caác öng
cûá àïí hoå úã laåi vúái chuáng töi, chuáng töi seä giuáp hoå laâm laåi cuöåc àúâi.
Taám ngaây qua, chuáng töi àaä hiïíu hoå khaá àuã : chùæc chùæn àêy laâ
nhûäng ngûúâi töët.
- Coá nhûäng ngûúâi vùn minh hún chuáng ta àaä giam hoå vaâo
nguåc àïí hoå khöng laâm gò coá haåi, - viïn caãnh saát trûúãng noái.
- Theo öng thò thïë naâo laâ vùn minh, thûa öng caãnh saát
trûúâng? - Töi hoãi - öng tûúãng coá thang maáy, maáy bay, xe àiïån
ngêìm, laâ ngûúâi Phaáp chuáng töi vùn minh hún nhûäng ngûúâi àaä tiïëp
àoán vaâ sùn soác chuáng töi? Öng nïn biïët rùçng theo nguå yá cuãa töi,
vùn minh cuãa nhên loaåi laâ coá àûúåc möåt têm höìn cao thûúång, sûå
thöng caãm vúái con ngûúâi. ÚÃ laâng naây, söëng giûäa thiïn nhiïn, àuáng
laâ ngûúâi ta thiïëu nhûäng lúåi ñch cuãa nïìn vùn minh maáy moác, nhûng
àöëi vúái con ngûúâi, ngûúâi ta laåi coá têm höìn cao thûúång hún, coá sûå
thöng caãm hún; tuy khöng àûúåc hûúãng lúåi ñch cuãa sûå tiïën böå, hoå laåi
coá yá thûác vïì loâng kñnh Chuáa thûúng ngûúâi cao hún têët caã nhûäng keã
tûå nhêån laâ vùn minh úã trïn àúâi naây. Töi quyá möåt ngûúâi thêët hoåc úã
xoám naây hún laâ möåt cûá nhên vùn hoåc taåi trûúâng Sorbonne úã Paris,
nïëu anh cûã nhên kia möåt ngaây naâo àoá àêìu oác giöëng nhû viïn biïån
lyá àaä kïët töåi töi. Möåt àùçng laâ con ngûúâi thêåt sûå coân keã kia àaä quïn
mêët mònh laâ ngûúâi röìi.
- Töi hiïíu anh. Nhûng töi chùèng qua cuäng laâ caái phêån chó àêu
àaánh àêëy. Xe àïën röìi. Töi xin têët caã haäy giuáp töi sao cho moåi viïåc
àïìu ïm àeåp.
Möîi nhoám phuå nûä öm hön ngûúâi maâ hoå chùm soác, Tibisay,
Nenita La vaâ Negrita vûâa hön töi vûâa khoác nhû mûa nhû gioá. Àaân
öng àïìu bùæt tay chuáng töi, biïíu löå nöîi àau khöí cuãa hoå khi thêëy
chuáng töi phaãi vaâo tuâ.
- Xin taåm biïåt, dên laâng Irapa, gioâng giöëng cûåc kyâ cao thûúång
àaä can àaãm àûúng àêìu vúái chñnh quyïìn cuãa nûúác mònh àïí baão vïå
nhûäng keã khöën khöí höm qua coân xa laå vúái mònh. Miïëng baánh maâ
töi ùn úã nhaâ caác võ, miïëng baánh maâ caác võ àaä daám nhõn àïí daânh
cho chuáng töi, miïëng baánh tûúång trûng cho tònh nhên loaåi anh em,
àöëi vúái töi laâ têëm gûúng cao caã cuãa thúâi xûa: “Khöng àûúåc giïët
ngûúâi, haäy laâm àiïìu laânh cho nhûäng ngûúâi àang àau khöí duâ coá vò
vêåy maâ phaãi thiïëu thöën, haäy luön luön giuáp ngûúâi bêët haånh hún
mònh”.
Sau naây nïëu coá ngaây töi àûúåc tûå do, töi seä cöë sûác giuáp àúä
ngûúâi khaác, nhû nhûäng ngûúâi àêìu tiïn töi gùåp úã Venezuela àaä daåy
töi. Töi coân gùåp nhiïìu ngûúâi nhû thïë trong tûúng lai.
Nhaâ lao El Dorado

Hai giúâ sau, chuáng töi àïën möåt khu laâng lúán úã cûãa biïín, tûå
xûng laâ thaânh phöë vaâ lêëy tïn laâ “Guiria”. Xaä trûúãng àñch thên trao
chuáng töi cho caãnh saát àõa phûúng. Taåi Súã caãnh saát chuáng töi àûúåc
àöëi xûã cuäng taåm àûúåc, nhûng laåi bõ hoãi cung, vaâ ngûúâi hoãi cung,
chùèng hiïíu biïët gò, nhêët àõnh khöng cöng nhêån laâ chuáng töi tûâ
Guyane thuöåc Anh, núi chuáng töi àaä àûúåc tûå do, àïën àêy. Ngoaâi ra
khi y baão chuáng töi giaãi thñch cho y biïët taåi sao chuáng töi àïën
Venezuela trong tònh traång cuâng quêín vaâ kiïåt lûåc àïën thïë naây, sau
chuyïën ài ngùæn nguãi tûâ phöë George àïën võnh Paria, y cho laâ chuáng
töi àaä giúän mùåt y khi chuáng töi kïí chuyïån gùåp baäo úã biïín.
- Hai taâu chúã chuöëi àaä bõ àùæm mêët tiïu caã ngûúâi lêîn haâng,
trong cún gioá löëc, möåt taâu haâng chúã böëc-xñt cuâng bõ àùæm, têët caã
thuãy thuã àïìu chïët, thïë maâ caác anh trïn caái thuyïìn daâi coá nùm meát,
bõ mûa baäo vuâi dêåp, laåi thoaát àûúåc? Ai tin nöíi chuyïån naây? Ngay
ngûúâi àiïn ài ùn xin úã chúå cuäng khöng nghe àûúåc. Caác anh noái döëi.
Coá möåt caái gò aám muöåi trong nhûäng àiïìu caác anh vûâa kïí.
- Xin öng cûá hoãi tin tûác úã thaânh phöë George thò biïët.
- Töi khöng muöën ngûúâi Anh cûúâi töi.
Viïn thû kyá hoãi cung àêìn àöån vaâ ûúng bûúáng, àa nghi vaâ
kiïu cùng, khöng biïët àaä baáo caáo thïë naâo, vaâ gûãi baáo caáo ài cho ai.
Duâ sao thò möåt buöíi súám kia, chuáng töi cuäng bõ goåi dêåy tûâ nùm giúâ,
bõ xñch tay vaâ àûa lïn xe àïën möåt àõa àiïím xa laå.
Laâng Guiria nùçm trong võnh Paria, àöëi diïån vúái Trinidad nhû
töi àaä noái. Noá coân coá lúåi thïë laâ úã cûãa söng Orenoque möåt con söng
rêët lúán, gêìn bùçng söng Amazon. Nùm àûáa chuáng töi bõ xñch trong
möåt chiïëc xe taãi trïn àoá coân coá mûúâi caãnh saát viïn, ài vïì hûúáng
Ciudad Bolivar, thuã phuã quan troång cuãa bang Bolivar. Chuyïën ài
trïn nhûäng con àûúâng àêët hïët sûác nhoåc nhùçn caãnh saát cuäng nhû
tuâ, bõ xoác lïn xoác xuöëng, xö ài xö laåi nhû nhûäng bao taãi àûång höì
àaâo trïn maái xe, coân lùæc lû hún ngöìi trïn cöå lïët, cuöåc haânh trònh
keáo daâi nùm ngaây. Àïm thò moåi ngûúâi nguã trïn xe, saáng höm sau
laåi tiïëp tuåc phoáng nhû àiïn àïën möåt núi naâo chùèng biïët. Cuöåc haânh
trònh àïën suån xûúng söëng naây, vûúåt qua hún möåt ngaân ki-lö-meát
caách búâ biïín àïën möåt vuâng rûâng nguyïn thuãy, theo möåt àûúâng löå
bùçng àêët tûâ Guidad Bolivar àïën El Dorado. Khi àïën laâng El Dordo,
thò caã lñnh lêîn tuâ àïìu phúâ phaåc.
Nhûng El Dorado laâ gò? Trûúác hïët àoá laâ niïìm hy voång cuãa
dên Têy Ban Nha ài chinh phuåc Chêu Myä, thêëy dên Anh-àiïng úã
vuâng naây coá vaâng, àaä chùæc mêím laâ úã àêëy coá möåt nuái vaâng, hay ñt ra
cuäng laâ nuái nûãa àêët, nûãa vaâng. Cuöëi cuâng, El Dorado chó laâ möåt
laâng nùçm trïn con söng àêìy nhûäng giöëng caá chuyïn ùn thõt, chó
trong vaâi phuát coá thïí ùn nghiïën ngêëu hïët möåt con ngûúâi hay möåt
con thuá, nhûäng con caá àiïån, goåi laâ trembladores, cûá lûúån quanh
möìi, ngûúâi hay vêåt, truyïìn àiïån rêët nhanh vaâo möìi àïí röìi huát maáu
cuãa naån nhên maâ thõt xûúng àaä bõ gioâng àiïån phên huãy. ÚÃ giûäa
söng coá möåt hoân cuâ lao, vaâ trïn cuâ lao coá möåt traåi giam. Àoá laâ nhaâ
tuâ khöí sai El Dorado cuãa xûá Venezuela. Khu giam tuâ khöí sai naây
laâ núi cûåc nhoåc, man rúå vaâ vö nhên daåo nhêët maâ töi àûúåc thêëy
trong àúâi, vò úã àêy tuâ nhên bõ àaánh àêåp taân nhêîn. Àoá laâ möåt khuön
àêët vuöng vùæn möîi bïì daâi möåt trùm nùm mûúâi meát löå thiïn, coá dêy
theáp gai bao quanh. Gêìn böën trùm nhên maång nùçm giûäa trúâi trong
mûa nùæng vò quanh khu àêët naây chó coá vaâi têëm tön keäm.
Khöng nghe chuáng töi noái lêëy möåt lúâi, khöng giaãi thñch gò vïì
quyïët àõnh naây, hoå töëng chuáng töi vaâo traåi giam El Dorado, ba giúâ
trûa, khi chuáng töi coân chïët mïåt vò chuyïën ài xa vaâ bõ xñch trong
xe. Ba giúâ rûúäi, chuáng hoãi tïn vaâ ghi tïn chuáng töi, hoå goåi chuáng töi
laåi giao cho hai àûáa trong boån töi möîi àûáa möåt caái xeãng, ba àûáa kia
möîi àûáa möåt caái cuöëc. Nùm tïn lñnh, suáng vaâ roi gên boâ trong tay,
coá möåt haå sô chó huy, àûáng vêy quanh chuáng töi, buöåc chuáng töi
phaãi àïën núi laâm viïåc, nïëu khöng seä bõ àaánh. Chuáng töi hiïíu ngay
rùçng àêy laâ do chó huy traåi giam muöën ra oai vúái chuáng töi. Luác
naây maâ khaáng lïånh laâ rêët nguy hiïím. Cûá laâm àaä, röìi sau seä hay.
Àïën chöî laâm viïåc cuãa tuâ nhên, hoå bùæt chuáng töi àaâo möåt
àûúâng haâo ra phña àûúâng giao thöng maâ hoå àang múã úã giûäa rûâng.
Chuáng töi laâm tuây theo sûác tûâng ngûúâi, khöng noái gò, cuäng khöng
ngêíng àêìu lïn. Chuáng töi nghe thêëy tiïëng chûãi ruãa vaâ nhûäng tiïëng
àaánh àêåp àaä man maâ tuâ nhên luön luön phaãi chõu àûång. Khöng
möåt ai trong boån chuáng töi bõ àaánh möåt roi gên boâ.
Buöíi laâm viïåc ngay khi vûâa àïën traåi giam laâ àïí cho chuáng töi
thêëy roä caác tuâ nhên bõ àöëi xûã ra sao. Höm êëy laâ thûá baãy. Sau giúâ
laâm, coân àêìy möì höi vaâ buåi àêët, chuáng töi bõ àûa vaâo traåi, vêîn
khöng qua möåt thuã tuåc naâo.
- Nùm thùçng dên Cayenne laåi àêy. - Tïn haå sô giaám thõ goåi.
Tïn naây laâ ngûúâi lai, cao möåt meát chñn mûúi, tay cêìm möåt cêy roi
gên boâ. Noá laâ möåt tïn àêìn àöån thö löî chó chuyïn giûä trêåt tûå úã bïn
trong traåi giam. Hoå chó cho chuáng töi chöî mùæc voäng úã núi tröëng traãi
gêìn cöíng ra vaâo traåi giam, nhûng taåi àêëy cuäng coá möåt caái maái tön,
ñt ra chuáng töi cuäng àûúåc che nùæng che mûa.
Àa söë tuâ nhên laâ ngûúâi Colombia, söë coân laåi laâ dên
Venezuela. Khöng möåt traåi caãi höëi naâo cuãa tuâ khöí sai coá thïí vñ vúái
caái caãnh ghï túãm cuãa traåi lao àöång khöí sai naây. Möåt con lûâa bõ àöëi
xûã nhû nhûäng ngûúâi úã àêy chùæc phaãi chïët mêët. Nhûng gêìn nhû têët
caã moåi ngûúâi àïìu khoãe maånh, vò thûác ùn thûác uöëng úã àêy rêët döìi
daâo vaâ ngon laânh.
Boån chuáng töi hoåp ngay möåt cuöåc höåi nghõ quên sûå nhoã. Nïëu
coá ai trong boån chuáng töi bõ lñnh àaánh, töët nhêët laâ chuáng töi ngûng
laâm viïåc, nùçm ra àêët vaâ duâ bõ àöëi xûã ra sao cuäng khöng àûáng dêåy.
Thïë naâo cuäng phaãi coá möåt ngûúâi chó huy àïën vaâ chuáng töi seä hoãi taåi
sao chuáng töi khöng phaåm töåi gò maâ laåi phaãi úã trong traåi giam khöí
sai naây? Hai ngûúâi àaä maän haån tuâ laâ Guittou vaâ Barrieâre àaä lïn
tiïëng àoâi phaãi raã hoå vïì Phaáp. Röìi chuáng töi quyïët àõnh goåi haå sô
giaám thõ àïën. Töi seä noái chuyïån vúái y. Y àûúåc mïånh danh laâ Negro
Blanco (Moåi Trùæng). Guittou ài kiïëm y. Tïn àao phuã túái, tay vêîn
cêìm roi gên boâ. Caã nùm chuáng töi vêy quanh y.
- Caác anh muöën gò?
Töi noái:
- Chuáng töi chó noái vúái anh möåt lúâi thöi, chuáng töi seä khöng
phaåm möåt löîi gò traái vúái quy chïë úã àêy, do àoá anh khöng coá lyá do gò
àïí àaánh bêët cûá ai trong chuáng töi. Vò chuáng töi thêëy anh àaánh bêët
kïí ai, àöi khi chùèng coá lyá do gò, chuáng töi múâi anh àïën àïí noái vúái
anh rùçng ngaây naâo anh àaánh möåt ngûúâi trong boån chuáng töi anh seä
chïët ngay. Anh hiïíu chûa?
- Röìi, - tïn Moåi Trùæng noái.

- Möåt kiïën nghõ cuöëi cuâng nûäa.
- Gò thïë - Y noái, gioång nghe àuâng àuåc.
- Nïëu nhûäng gò töi vûâa noái vúái anh cêìn àûúåc nhùæc laåi cho
ngûúâi khaác, thò ngûúâi àoá phaãi laâ möåt sô quan chûá khöng thïí laâ lñnh
àûúåc.
- Àöìng yá, - y noái röìi ài. Sûå viïåc naây xaãy ra ngaây chuã nhêåt laâ
ngaây maâ tuâ nhên khöng phaãi ài laâm. Möåt sô quan túái.
- Tïn anh laâ gò?
- Papillon.
- Anh chó huy nhûäng ngûúâi dên Cayenne naây aâ?
- Chuáng töi coá nùm ngûúâi, ai cuäng laâ chó huy caã.
- Thïë thò taåi sao ngûúâi noái chuyïån vúái giaám thõ laåi laâ anh?
- Vò töi noái tiïëng Têy Ban Nha khaá hún moåi ngûúâi kia.
Àêëy laâ möåt àaåi uáy quên caãnh vïå quöë gia. Y noái vúái töi rùçng y
khöng phaãi laâ chó huy àún võ naây. Coá hai sô quan cao cêëp nhûng hoå
khöng coá mùåt úã àay. Kïí tûâ khi chuáng töi àïën, y giûä quyïìn chó huy.
Hai viïn sô quan kia thûá ba múái vïì.
- Anh àaä nhên danh anh vaâ nhên danh caác baån anh, doåa giïët
giaám thõ nïëu caác anh bõ y àaánh. Coá àuáng thïë khöng?
- Àuáng thïë àêëy, vaâ lúâi àe doåa àoá cêìn àûúåc coi laâ möåt lúâi hûáa
chùæc. Bêy giúâ töi noái thïm cho öng biïët laâ chuáng töi seä khöng bao
giúâ taåo ra lyá do àïí caác öng trûâng phaåt thïí xaác chuáng töi. Àaåi uáy
cuäng biïët laâ khöng coá toâa aán naâo xeát xûã chuáng töi vò chuáng töi
khöng phaåm töåi gò úã Venezuela caã.
- Töi khöng biïët. Caác öng àïën traåi khöng coá giêëy túâ gò hïët, chó
coá möåt giêëy cuãa giaám àöëc úã laâng viïët laâ “nhûäng ngûúâi naây phaãi laâm
viïåc ngay sau khi àïën núi”.
- Vêåy thò öng haäy àöëi xûã cho cöng bùçng, vò öng laâ quên nhên,
vaâ öng phaãi àúåi cêëp chi huy cuãa öng àïën àaä. Öng phaãi baáo cho lñnh
cuãa öng biïët vaâ àöëi xûã vúái chuáng töi khaác vúái caác tuâ nhên khaác. Töi
nhùæc laåi àïí öng biïët chuáng töi khöng phaãi vaâ khöng thïí laâ nhûäng
keã bõ àem ra toâa xûã vò chuáng töi khöng hïì phaåm töåi gò úã Venezuela.
- Àûúåc, töi seä ra lïånh nhû vêåy. Töi mong rùçng caác öng khöng
noái döëi töi.
Töi coá thò giúâ nghiïn cûáu caác tuâ nhên suöët buöíi chiïìu chuã
nhêåt àêìu tiïn naây. Àiïìu thûá nhêët laâm töi ngaåc nhiïn laâ têët caã tuâ
nhên àïìu khoãe maånh vïì thïí xaác. Àiïìu thûá hai laâ hoå bõ àaánh nhû
cúm bûäa nïn hoå quen chõu àûång àïën nöîi ngay caã chuã nhêåt laâ ngaây
nghó, hoå coá thïí dïî daâng traánh àûúåc viïåc àoá bùçng caách giûä mònh cêín
thêån, nhûng hònh nhû hoå ài tòm möåt khoaái caãm bïånh têåt trong khi
àuâa vúái lûãa möåt caách ngöng cuöìng. Hoå khöng ngûâng phaåm nhûäng
àiïìu cêëm kyå: chúi xuác xùæc, vaâo nhaâ tiïu hön hñt möåt cêåu pï-àï, ùn
cùæp cuãa baån, ùn noái thö tuåc vúái nhûäng ngûúâi àaân baâ trong laâng vêîn
mang quaâ baánh hay thuöëc laá cho tuâ nhên. Mêëy ngûúâi àaân baâ naây
cuäng trao àöíi haâng hoáa vúái hoå. Möåt caái röí àan, möåt àöì vêåt chaåm
àûúåc àem àöíi lêëy ñt tiïìn hay vaâi bao thuöëc laá. Thïë maâ cuäng coá
nhûäng tuâ nhên tòm caách cûúáp giêåt qua haâng raâo dêy theáp gai
nhûäng thûác maâ caác baâ àûa ra múâi chaâo röìi chaåy biïën lêîn vaâo àaám
àöng, khöng chõu àûa ra moán haâng maâ leä ra hoå phaãi àem àöíi. Kïët
quaã laâ nhûäng hònh thûác roi voåt, àûúåc aáp duång bûâa baäi chùèng àêu
vaâo àêu àaä laâm cho da thõt hoå chai lò, taåo nöîi khiïëp súå trong traåi
giam maâ chùèng coá lúåi gò àöëi vúái trêåt tûå xaä höåi, cuäng nhû chùèng caãi
taåo àûúåc nhûäng con ngûúâi khöën khöë naây.
Nhaâ giam cêëm cöë úã àaão Sant-Joseph vúái caãnh im ùæng cuãa noá
coân ghï rúån hún thïë naây. ÚÃ àêy, sûå súå haäi chó trong chöëc laát, tuâ
nhên coá thïí noái chuyïån vúái nhau ban àïm, ngoaâi giúâ laâm viïåc vaâ
ngaây chuã nhêåt, laåi àûúåc ùn uöëng àêìy àuã, cho nïn rêët coá thïí chõu
àûång àûúåc aán tuâ cuãa mònh, vöën khöng hao giúâ quaá nùm nùm.
Chuáng töi huát thuöëc, uöëng caâ phï vaâ troâ chuyïån vúái nhau cho qua
ngaây chuã nhêåt. Vaâi tuâ nhên ngûúâi Colombia mon men àïën gêìn.
Chuáng töi gaåt hoå ài möåt caách nhaä nhùån nhûng kiïn quyïët, phaãi àïí
cho moåi ngûúâi thêëy chuáng töi laâ möåt loaåi tuâ àùåc biïåt, nïëu khöng thò
hoãng hïët.
Saáu giúâ saáng höm sau, ngaây thûá hai, ùn xong bûäa saáng thõnh
soaån, chuáng töi ài laâm cuâng caác tuâ khaác. Sau àêy laâ caách khúãi àêìu
cöng viïåc, hai haâng ngûúâi àûáng àöëi diïån vúái nhau, nùm mûúi tuâ
nhên, nùm mûúi lñnh, möîi tïn lñnh phuå traách möåt tuâ nhên. Giûäa
hai haâng ngûúâi laâ nùm mûúi duång cuå, cuöëc, xeãng hay ròu.
Hai haâng ngûúâi theo doäi nhòn nhau. Haâng tuâ nhên thò lo
lùæng, haâng lñnh thò hung haän.
Viïn àöåi hö: “Tïn Möî... lêëy cuöëc”.
Keã khöën khöí àoá höëi haã vaác cuöëc lïn vai, vaâ àêm àêìu chaåy ài
laâm viïåc. Viïn àöåi laåi hö “numeáro” coá nghôa laâ (àöåi viïn söë möåt, hai
ba v.v....” tïn lñnh mang söë àoá lao theo ngûúâi tuâ vaâ lêëy roi gên boâ
quêët y. Caãnh tûúång haäi huâng naây diïîn ra möi ngaây hai lêìn. Trïn
àûúâng tûâ traåi giam àïën núi laâm viïåc, ngûúâi ta coá caãm giaác àêëy laâ
nhûäng keã chùn lûâa chaåy theo àaánh con lûâa cuãa mònh chùn.
Chuáng töi chúâ àïën lûúåt mònh, lo súå àïën laånh ngûúâi. May thay,
noá khöng nhû thïë.
- Nùm ngûúâi Cayenne, laåi àêy! Caác anh treã, cêìm cuöëc, coân hai
ngûúâi giaâ kia cêìm hai caái xeãng àêy.
Chuáng töi bùæt àêìu ài khöng phaãi chaåy nhûng cuâng laâ raão
bûúác, coá nùm tïn lñnh vaâ möåt tïn cai giaám saát, vaâ cûá thïë chuáng töi
àïën cöng trûúâng lao dõch cuãa traåi. Ngaây lao àöång höm nay daâi vaâ
naãn hún ngaây àêìu tiïn. Nhûäng ngûúâi bõ chuá yá nhiïìu nhêët àaä kiïåt
sûác, la heát nhû àiïn vaâ quyâ xuöëng laåy van, xin lñnh àûâng àaánh hoå.
Buöíi chiïìu, hoå phaãi gom nhûäng múá cuãi chaáy dúá thaânh möåt àöëng
lúán. Möåt söë phaãi queát doån úã phña sau. Möîi tïn lñnh duâng roi gên boâ
quêåt ngûúâi tuâ y phaãi giaám saát àïí ngûúâi naây nhùåt caác maãnh vuån röìi
chaåy àem àïën khu trung têm traåi. Phaãi chaåy nhû ma àuöíi, möåt söë
tuâ phaát àiïn thêåt sûå vaâ trong luác vöåi vaä àöi khi hoå cêìm cuãi úã àêìu
coân chaáy àoã. Tay bõ boãng, bõ quêët roi túái têëp, nhiïìu khi hoå dêîm caã
baân chên àêët lïn àöëng than höìng hay möåt caânh cuãi coân böëc khoái úã
dûúái àêët, caânh tûúång quaái dõ naây keáo daâi ba giúâ. Khöng ai trong
boån töi phaãi tham gia viïåc doån saåch baäi àêët múái khai quang naây.
Cuäng laâ may, vò chuáng töi vûâa cùæm àêìu cuöëc àêët, vûâa nhùæn nhau
bùçng nhûäng cêu ngùæn goån laâ möi àûáa chuáng töi seä nhaãy xöí vaâo
nùm tïn lñnh, kïí caã giaám thõ, cûúáp suáng cuãa chuáng vaâ bùæn vaâo luä
man rúå àoá.
Höm nay thûá tû, chuáng töi khöng ra chöî laâm viïåc. Hai sô
quan chó huy àöåi caãnh vïå quöëc gia goåi chuáng töi lïn baân giêëy. Hai
quên nhên naây rêët ngaåc nhiïn khi thêëy chuáng töi àïën El Durado
maâ khöng coá taâi liïåu gò chûáng toã laâ coá möåt toâa aán naâo àaä gûãi chuáng
töi àïën àêy. Hoå hûáa vúái chuáng töi laâ ngaây mai seä hoãi lïn giaám àöëc
cú quan hònh sûå. Cuäng khöng lêu la gò, hai viïn thiïëu taá chó huy
àöåi caánh vïå traåi giam naây quaá laâ nghiïm khùæc, coá thïí noái laâ trêën
aáp, nhûng laåi àûáng àùæn, vò hoå àoâi giaám àöëc traåi phaãi àñch thên àïën
giaãi thñch cho chuáng töi roä. Öng ta àaä àïën, cuâng ài vúái ngûúâi em rïí
tïn laâ Russian vaâ hai sô quan àöåi caãnh vïå quöëc gia:
- Francese. Töi laâ giaám àöëc traåi El Dorado àêy. Caác anh
muöën noái vúái töi àiïìu gò vêåy?
- Trûúác hïët, toâa aán naâo àaä ra lïånh giam chuáng töi vaâo traåi lao
àöång khöí sai naây? Bao nhiïu lêu vaâ vïì töåi gò? Chuáng töi àïën Irapa
úã Venezuela bùçng àûúâng biïín. Chuáng töi khöng phaåm möåt töåi nhoã
naâo. Vêåy thò chuáng töi úã àêy vò leä gò? Vaâ caác öng bùæt chuáng töi phaãi
laâm khöí sai laâ nghôa lyá gò?
- Trûúác hïët, hiïån nay àang laâ thúâi chiïën, vêåy chuáng töi phaãi
biïët roä caác anh laâ ai.
- Àuáng, nhûng àiïìu àoá khöng giaãi thñch àûúåc viïåc chuáng töi
bõ töëng vaâo traåi giam naây.
- Caác anh àaä tröën traánh phaáp luêåt cuãa nûúác Phaáp vò vêåy
chuáng töi cêìn phaãi biïët roä hoå coá àoâi laåi caác anh khöng.
- Töi thûâa nhêån àiïìu àoá, nhûng töi vêîn cûá hoãi: taåi sao laåi àöëi
xûã vúái chuáng töi nhû chuáng töi àang phaãi chõu aán?
- Bêy giúâ caác anh taåm úã àêy cùn cûá vaâo àiïìu luêåt vïì “vagueseát
maleantes”* (*vegueset maleantes (tiïëng Têy Ban Nha): luêåt àöëi
vúái nhûäng ngûúâi vö cû ài lang thang) trong khi coân àiïìu tra thïm
vïì caác anh.
Cuöåc tranh luêån seä coân keáo daâi nïëu möåt sô quan khöng àûa yá
kiïën riïng cuãa mònh ra àïí cùæt àûát vêën àïì.
- Thûa öng giaám àöëc, thêåt ra chuáng ta khöng thïí àöëi xûã vúái
nùm ngûúâi naây nhû caác tuâ nhên khaác. Trong khi chúâ baáo caáo vïì
Caracas vïì hoaân caãnh àùåc biïåt naây, töi àïì nghõ sûã duång nhûäng
ngûúâi naây vaâo viïåc khaác chûá àûâng bùæt hoå laâm àûúâng.
- Nhûäng ngûúâi naây nguy hiïím lùæm, hoå àe doåa seä giïët giaám thõ
nïëu hoå bõ àaánh. Coá àuáng khöng?
- Thûa öng giaám àöëc, chuáng töi khöng chó àe doåa ngûúâi àoá
àêu: chuáng töi seä giïët ngay bêët cûá keã naâo daåi döåt àaánh möåt ngûúâi
trong chuáng töi.
- Nïëu laâ lñnh thò sao?
- Cuäng vêåy thöi. Chuáng töi khöng laâm gò àïí phaãi chõu möåt
chïë àöå nhû thïë naây. Luêåt lïå vaâ chïë àöå lao tuâ cuãa nûúác chuáng töi coá
thïí khuãng khiïëp vaâ vö nhên àaåo hún cuãa caác öng, nhûng bõ àaánh
nhû suác vêåt, chuáng töi quyïët khöng chêëp nhêån.
Viïn giaám àöëc àùæc yá quay vïì phña caác sô quan cuãa mònh: “Caác
öng àaä thêëy hoå laâ nhûäng ngûúâi nguy hiïím chûa?” Viïn thiïëu taá lúán
tuöíi hún ngêåp ngûâng möåt chuát röìi kïët luêån, laâm moåi ngûúâi kinh
ngaåc:
- Nhûäng ngûúâi Phaáp vûúåt nguåc naây noái coá lyá, khöng àiïìu gò úã
Venezuela chûáng minh àûúåc laâ hoå phaãi chõu àûång caác hònh phaåt
tuên theo luêåt lïå cuãa traåi giam naây. Töi cöng nhêån hoå noái àuáng.
Cho nïn coá hai diïån, thûa öng giaám àöëc: hoùåc öng cho hoå laâm viïåc
gò khaác vúái caác tuâ nhên thûúâng, hoùåc hoå khöng ài laâm viïåc. Àïí hoå
chung vúái moåi ngûúâi, coá ngaây hoå seä bõ lñnh àaánh thöi.
- Chuáng ta seä xeát viïåc àoá sau. Bêy giúâ, cûá àïí hoå úã laåi traåi.
Mai, töi seä cho caác öng biïët phaãi laâm gò.
Viïm giaám àöëc cuâng ngûúâi em rïí ra vïì.
- Töi caãm ún caác sô quan.
Hoå cho chuáng töi thuöëc laá vaâ hûáa trong buöíi àiïím danh töëi seä
thöng tri cho sô quan vaâ binh lñnh laâ tuyïåt àöëi khöng àûúåc àaánh
chuáng töi bêët cûá vò lyá do gò.
Chuáng töi úã àêy àaä àûúåc taám ngaây. Chuáng töi khöng phaãi
laâm viïåc. Höm qua chuã nhêåt, àaä xaãy ra möåt sûå viïåc khuãng khiïëp.
Nhûäng ngûúâi tuâ Colombia àaä ruát thùm àïí xem aái phaãi giïët tïn
giaám thõ Moåi Trùæng. Thùm rúi vaâo möåt ngûúâi traåc ba mûúi tuöíi. Hoå
àaä laâm cho anh ta möåt caái muöîng bùçng sùæt, caán àûúåc maâi trïn nïìn
xi- mùng thaânh möåt muäi xiïn rêët nhoån, hai caånh àïìu sùæc. Ngûúâi êëy
àaä can àaãm nhêån lúâi cam kïët. Anh àêm tïn Moåi Trùæng ba nhaát úã
gêìn tim. Viïn giaám thõ àûúåc cêëp töëc àûa ài bïånh viïån, thuã phaåm
giïët ngûúâi bõ troái vaâo möåt cêy cöåt úã giûäa traåi. Boån lñnh ài tòm caác vuä
khñ khaác Nhû möåt luä àiïn, chuáng duâng roi voåt quêët tûá tung.
Trong cún tûác giêån söi suåc, do töi chûa cúãi quêìn kõp cho noá
soaát, möåt tïn lñnh àaä quêåt möåt roi gên boâ vaâo àuâi töi. Barrieáre liïìn
cêìm möåt chiïëc ghïë daâi vaâ giú lïn toan phang vaâo àêìu noá. Möåt tïn
lñnh khaác duâng lûúäi lï àêm suöët qua caánh tay anh trong luác töi
cuäng àaá vaâo buång tïn lñnh àaä àaánh töi laâm y nùçm soáng soaâi ra àêët.
Töi vûâa nùæm lêëy khêíu suáng rúát dûúái àêët thò möåt coá tiïëng hö
lúán:
- Ngûâng laåi têët caã! Khöng àûúåc àuång àïën mêëy ngûúâi Phaáp.
Anh ngûúâi Phaáp cuäng boã suáng xuöëng! - Àoá laâ àaåi uáy Floran àaä gùåp
chuáng töi höm àêìu tiïn chuáng töi àïën traåi.
Öng ta can thiïåp àuáng vaâo luác töi sùæp bùæn vaâo àaám lñnh.
Khöng coá öng, chuáng töi chùæc coá thïí giïët àûúåc möåt hai tïn lñnh,
nhûng chuáng töi cuäng boã xaác möåt caách ngu ngöëc úã caái xûá Venezuela
sún cuâng thuãy têån naây, trong khi chuáng töi àaä ài gêìn túái àñch.
Nhúâ coá sûå can thiïåp kiïn quyïët cuãa viïn àaåi uáy, boån lñnh rúâi
nhoám chuáng töi àïí ài haânh hung chöî khaác. Vaâ àïën àêy chuáng töi
àaä chûáng kiïën möåt chuyïån ghï túãm cûåc kyâ khoá loâng coá thïí tûúãng
tûúång àûúåc.
“Töåi nhên” bõ troái vaâo möåt caái cöåt úã giûäa traåi giam vaâ bõ ba
ngûúâi, möåt tïn giaám thõ vaâ hai tïn lñnh, àaánh liïn tuåc àïën nhûâ tûã,
tûâ nùm giúâ chiïìu àïën saáu giúâ saáng höm sau. Àaánh àêåp möåt con
ngûúâi cho àïën chïët cuäng mêët khaá nhiïìu thúâi gian. Nhûäng luác
ngûâng àaánh (chó mêëy giêy thöi), laâ àïí hoãi töåi nhên xem toâng phaåm
laâ nhûäng ai, ai àaä àûa caái muöîng, ai àaä maâi sùæc noá. Anh ta khöng
töë giaác ai, mùåc dêìu ngûúâi ta àaä hûáa vúái anh laâ hïî anh noái ra, cuöåc
tra têën seä ngûng ngay. Anh ta ngêët ài nhiïìu lêìn. Hoå àöí haâng xö
nûúác cho anh tónh laåi. Mûác àöå cao nhêët laâ luác böën giúâ saáng. Nhûäng
keã tra têën thêëy da thõt naån nhên khöng phaãn ûáng nûäa duâ chó laâ co
laåi khi bõ àaánh, nïn hoå àaä dûâng laåi.
- Noá àaä chïët chûa? - Möåt sô quan hoãi.
- Khöng biïët nûäa.
- Cúãi troái ra, bùæt noá quyâ sêëp xuöëng
Bõ böën tïn lñnh giûä chùåt, ngûúâi tûåa quyâ úã tû thïë gêìn nhû boâ
böën chên. Bêëy giúâ möåt tïn àao phuã lêëy roi gên boâ quêët möåt phaát
thùèng theo caác khe giûäa hai möng àñt, àêìu ngoån roi chùæc coân ài xa
túái quaá böå phêån sinh duåc. Cuá àaánh cuãa keã tra têën àiïu luyïån naây
laâm töåi nhên cuöëi cuâng phaãi rïn lïn möåt tiïëng. Viïn sô quan noái:
- Tiïëp tuåc àaánh. Noá chûa chïët.
Anh ta bõ àaánh cho àïën saáng. Trêån àoân xûáng àaáng vúái thúâi
Trung Cöí naây, coá thïí laâm chïët möåt con ngûåa, laåi khöng laâm töåi
nhên chïët hùèn. Sau khi hoå àïí anh ta yïn möåt giúâ khöng àaánh, vaâ
sau khi hoå döåi vaâi xö nûúác vaâo ngûúâi, anh ta vêîn coân sûác àïí àûáng
dêåy, tuy cuäng àûúåc boån lñnh àúä thïm. Anh ta àûáng thùèng möåt laát,
khöng cêìn tûåa vaâo ai, viïn y taá àïën caånh, tay cêìm möåt ly nûúác:
- Uöëng tñ thuöëc xöí ài, maây seä höìi laåi, - möåt sô quan ra lïånh.
Töåi nhên do dûå röìi uöëng liïìu thuöëc möåt húi. Möåt phuát sau,
anh ta ngaä vêåt ra, vônh viïîn nùçm xuöëng. Trong cún hêëp höëi, tûâ
miïång anh thöët ra möåt cêu: “Àöì ngöëc, chuáng noá àêìu àöåc maây röìi”.
Têët caã caác tuâ nhên, kïí caã chuáng töi, khöng coá yá àõnh laâm gò,
duâ àöång àêåy möåt ngoán tay. Moåi ngûúâi, khöng trûâ ai, àïìu khiïëp súå.
Àêy laâ lêìn thûá hai trong àúâi, töi muöën chïët ài cho xong. Trong
khoaãng vaâi ba phuát, töi chuá yá àïën khêíu suáng cuãa möåt tïn lñnh
àûáng gêìn töi cêìm húâ hûäng. Töi chó kòm laåi àûúåc khi nghô rùçng coá
thïí chûa kõp lïn qui-laát vaâ bùæn vaâo àaám lñnh thò mònh àaä chïët röìi.
Möåt thaáng sau. Moåi Trùæng laåi trúã vïì, vaâ hún bao giúâ hïët vêîn
laâ nöîi khiïëp súå cuãa traåi giam. Tuy nhiïn söë noá àaä àûúåc àõnh àoaåt laâ
phaãi chïët úã El Dorado. Möåt àïm, möåt ngûúâi lñnh gaác àaä chôa suáng
vaâo noá khi thêëy noá ài qua.
- Quyâ xuöëng, - ngûúâi lñnh ra lïånh.
Moåi Trùæng tuên theo.
- Cêìu kinh ài, maây seä chïët.
Ngûúâi àoá àïí noá cêìu möåt baâi kinh ngùæn röìi haå noá bùçng ba phaát
suáng. Coá nhûäng tuâ nhên noái rùçng ngûúâi lñnh kia ghï túãm thêëy tïn
dao phuã naây àaánh caác tuâ nhên quaá û man rúå nïn àaä giïët noá. Laåi coá
ngûúâi kïí rùçng Moåi Trùæng àaä töë giaác ngûúâi lñnh noå vúái cêëp trïn cuãa
anh ta, noái rùçng noá àaä biïët anh ta tûâ höìi úã Caracas trûúác luác ài
quên dõch theo noá höìi êëy anh ta laâ möåt thùçng keã cùæp. Noá àaä àûúåc
chön cêët gêìn ngûúâi tuâ töåi nhên, chùæc hùæn àaä tûâng laâ keã cùæp nhûng
cuäng laâ möåt con ngûúâi coá loâng duäng caãm vaâ möåt phêím giaá khaác
thûúâng.
Têët caã nhûäng sûå viïåc êëy àaä laâm cho quyïët àõnh vïì chuáng töi
bõ chêåm laåi. Caác tuâ nhên khaác cuäng khöng àûúåc àûa ài laâm viïåc
trong mûúâi lùm ngaây. Barrieâre àûúåc möåt baác sô trong laâng chûäa cho
khoãi vïët thûúng do lûúäi lï àêm.
Luác naây chuáng töi àaä àûúåc kñnh nïí. Höm qua Chapar àaä ài
laâm àêìu bïëp cho giaám àöëc úã trong laâng. Guittou vaâ Barrieâre àaä
àûúåc traã tûå do vò tin tûác vïì chuáng töi àaä àûúåc thöng baáo tûâ Phaáp.
Vò hai ngûúâi àaä maän haån tuâ nïn hoå àûúåc thaã. Töi àaä khai möåt tïn
yá. Tïn thêåt cuãa töi cuâng vúái dêëu tay vaâ aán tuâ chung thên cuãa töi àaä
àûúåc thöng baáo. Deplanque vúái aán hai mûúi nùm cuäng nhû aán cuãa
Chapar àïìu àûúåc thöng baáo, võ giaám àöëc coá veã tûå haâo khi cho
chuáng töi biïët tin tûác nhêån àûúåc tûâ bïn Phaáp, öng noái:
- Tuy nhiïn, vò caác anh khöng laâm viïåc gò xêëu úã Venezuela,
nïn caác anh chó bõ giûä möåt thúâi gian, sau àoá caác anh seä àûúåc traã tûå
do. Nhûng muöën àûúåc vêåy, caác anh phaãi laâm viïåc, coá thaái àöå töët:
caác anh àang úã trong thúâi kyâ cêìn theo doäi.
Nhiïìu lêìn noái chuyïån vúái töi, caác sô quan phaân naân vïì viïåc
khoá kiïëm ra rau tûúi úã trong laâng. Traåi coá möåt khu nöng nghiïåp
nhûng khöng coá rau, maâ chó tröìng luáa, bùæp, àêåu àen thöi. Töi àïì
nghõ seä tröìng cho hoå möåt vûúân rau nïëu töi coá haåt giöëng. YÁ kiïën
àûúåc chêëp thuêån ngay.
Àiïìu lúåi nhêët: Deplanque vaâ töi àûúåc ra khoãi traåi, vaâ vò coá
thïm hai ngûúâi tuâ biïåt xûá bõ bùæt giûä úã Luidad Bolivar, nïn hoå àaä
nhêåp boån vúái chuáng töi. Möåt ngûúâi tïn Toto, laâ dên Paris, ngûúâi
kia dên Corse. Böën chuáng töi àaä laâm hai cùn nhaâ nhoã bùçng göî töët,
maái lúåp laá coå Deplanque vaâ töi úã möåt cùn, hai cêåu noå úã cùn kia.
Toto cuâng töi laâm nhûäng caái baân cao, böën chên baân àùåt trong
nhûäng caái lon àöí dêìy dêìu höi àïí kiïën khöng lïn ùn haåt giöëng.
Chuáng töi àaä coá ngay nhûäng cêy caâ chua, caâ tñm, àûa têy vaâ àêåu
xanh. Chuáng töi bùæt àêìu cêëy lïn trïn nhûäng têëm vaán vò cêy con àaä
àuã sûác chöëng àûúåc kiïën. Àïí tröìng caâ chua múái, chuáng töi àaâo möåt
caái höë luác naâo cuäng coá nûúác úã bïn vûúân. Laâm nhû vêåy cho cêy luön
coá àöå êím vaâ ngùn caách loaåi kyá sinh vöën rêët nhiïìu úã núi àêët chûa
àûúåc khai thaác naây.
- Caái gò thïë naây nhó,- Toto goåi töi. - Anh thûã xem hoân àaá cuöåi
naây, noá saáng biïët chûâng naâo.
- Cêåu rûãa saåch ài xem.
Rûãa xong cêåu ta àûa cho töi coi. Àoá laâ möåt viïn thaåch anh, to
bùçng gaåt àêåu. Rûãa saåch röìi, mùåt cùæt cuãa noá boáng hún nhiïìu vò noá
coá möåt lúáp voã kïët rêët cûáng bao quanh.
- Coá phaãi laâ kim cûúng khöng nhó?
- Cêm miïång ài Toto, nïëu laâ kim cûúng thò khöng phaãi ba
hoa, maây khöng thêëy nïëu chuáng ta may mùæn vúá àûúåc möåt caái moã
kim cûúng thò seä ra sao aâ? Giêëu ài, àïí töëi vïì xem sao.
Buöíi chiïìu, töi daåy toaán cho möåt viïn haå sô àang chuêín bõ thi
lïn cêëp sô quan. Con ngûúâi rêët mûåc cao thûúång vaâ thùèng thùæn êëy
(anh àaä chûáng toã nhûäng àûác tñnh êëy trong tònh baån daâi hai mûúi
lùm nùm vúái töi), bêy giúâ laâ àaåi taá Frsnciseo Bolsgno Utrera.
- Franclsco, coá biïët cai gò àêy khöng? Coá phaãi thaåch anh
khöng?
- Khöng phaãi - Sau khi xem xeát rêët tó mi anh noái - - Àêy laâ
kim cûúng. Anh giêëu kyä àûâng cho ai tröng thêëy. Anh tòm thêëy noá úã
àêu?
- Dûúái göëc caâ chua.
- Laå thêåt. Coá phaãi anh lêëy nûúác úã söng lïn tûúái caâ chua
khöng? Khi muác nûúác söng anh coá caâo xuöëng àaáy laâm cho caát lêîn
vaâo nûúác khöng?
- Rêët coá thïí nhû vêåy.
- Vêåy thò àuáng röìi. Viïn kim cûúng naây anh àaä mang tûâ dûúái
söng Rio Caroni lïn àêëy. Anh coá thïí tiïëp tuåc kiïëm dûúái söng ài,
nhûng cuäng àïí yá xem trong vûúân coá coân nhûäng viïn khaác khöng, vò
khöng bao giúâ ngûúâi ta laåi chó tòm àûúåc coá möåt viïn àaá quyá. Àaä
kiïëm ra möåt viïn úã àêu thò thïë naâo cuäng coân nhûäng viïn khaác.
Toto bùæt tay ngay vaâo viïåc.
Chûa bao giúâ cêåu ta laâm nhiïìu nhû vêåy, àïën nöîi hai anh baån
kia, vöën khöng àûúåc chuáng töi kïí laåi viïåc naây, phaãi noái:
- Laâm vûâa vûâa töi Toto, xaách nûúác söng kiïíu àoá thò chùèng bao
lêu seä lao lûåc maâ chïët. Àaä thïë laåi coân tha caã caát vïì nûäa.
- Àïí cho àêët tûúi hún caác cêåu aå, - Toto àaáp, - Àêët coá lêîn caát,
loåc nûúác töët hún.
Mùåc cho chuáng töi trïu choåc. Toto cûá tiïëp tuåc xaách nûúác
khöng ngûâng. Möåt höm vaâo luác giûäa trûa cêåu ta bõ ngaä ngay trûúác
chöî chuáng töi àang ngöìi úã boáng rêm. Trong àöëng caát vùng tûá tung,
coá möåt viïn àaá to bùçng hai haåt àêåu. Möåt lêìn nûäa lúáp voã böåc bõ vúä,
nïëu khöng cuäng chùèng ai biïët. Cêåu ta vöì lêëy viïn àaá möåt caách quaá
vöåi vaä.
- Naây, coá phaãi kim cûúng khöng? - Deplanque noái boån lñnh
baão laâ dûúái söng coá kim cûúng vaâ vaâng àêëy.
- Búãi vêåy töi múái xaách nhiïìu nûúác thïë chûá. Caác anh cuäng thêëy
laâ töi khöng ngöëc chûá. - Toto noái, maän nguyïån vò àaä biïån minh
àûúåc cho sûå hùng haái cuãa mònh.
Noái toám laåi trong saáu thaáng Toto àaä coá àûúåc saáu baãy ca-ra
kim cûúng. Töi coá àöå mûúâi hai ca-ra cöång thïm hún ba chuåc viïn àaá
nhoã, vaâ nhû vêåy àaä laâ haâng kinh doanh àûúåc röìi, theo löëi noái loáng
cuãa dên thúå moã. Nhûng möåt höm töi kiïëm àûúåc möåt viïn hún saáu
ca-ra sau naây àûa vïì Caracas duäa ài coân àûúåc gêìn böën ca-ra. Hiïån
töi vêîn coân giûä noá vaâ àeo thûúâng xuyïn úã tay. Deplanque vaâ
Antartaglia cuäng gom goáp àûúåc vaâi viïn àaá quyá. Töi vêîn coân caái
plan trong nhaâ giam cuä, vaâ töi àaä cêët caã vaâo àêëy. Boån hoå thò lêëy
nhûäng khuác sûâng trêu nhoån àêìu àïí laâm chöî giêëu caác vêåy baáu nho
nhoã êëy.
Chùèng ai biïët gò vïì viïåc naây, trûâ öng àaåi taá tûúng lai, luác naây
àang laâ haå sô Francisco Bolagno. Caâ chua vaâ caác cêy khaác moåc àïìu,
caác sô quan traã tiïìn rêët soâng phùèng söë rau maâ haâng ngaây chuáng töi
àem lïn bïëp cuãa hoå.
Chuáng töi àûúåc tûúng àöëi tûå do. Khöng coá ai canh gaác khi
chuáng töi laâm viïåc vaâ nguã úã hai cùn nhaâ nhoã. Chuáng töi khöng bao
giúâ ài vaâo traåi giam. Chuáng töi àûúåc kñnh nïí vaâ àöëi xûã tûã tïë. Têët
nhiïn möîi lêìn gùåp giaám àöëc laâ chuáng töi laåi nùm nó àïí öng cho
chuáng töi àûúåc hûúãng tûå do. Lêìn naâo öng cuäng àaáp: “Sùæp sûãa röìi”.
Nhûng chuáng töi úã àêy àaä àûúåc taám thaáng maâ vêîn chùèng coá gò
thay àöíi. Töi àaä bùæt àêìu tñnh chuyïån tröën ài. Toto khöng chõu, caã
mêëy cêåu kia cuäng vêåy. Àïí nghiïn cûáu gioâng söng, töi kiïëm àûúåc
möåt cuöån dêy vaâ caái lûúäi cêu.
Töi baán caá caá, àùåc biïåt loaåi caá Caribes chuyïn ùn thõt, coá con
nùång àïën möåt kyá, haâm rùng böë trñ nhû rùng caá mêåp, vaâ cuäng
khuãng khiïëp nhû thïë.
Höm nay, coá chuyïån naáo àöång, Gaston Duranton, coân goåi laâ
thùçng Khoeâo, àaä tröën biïåt mang theo baãy mûúi ngaân bolivar trong
keát sùæt cuãa giaám àöëc. Cêu chuyïån vïì gaä giang höì naây khaá àöåc àaáo.
Khi coân nhoã, noá àaä úã nhaâ trûâng giúái úã àaão Cleron, laâm thúå úã
xûúãng giaây taåi àoá. Möåt bûäa, súåi dêy cu-roa duâng àïí chuyïín chiïëc
giêìy àùåt trïn àêìu göëi àûa xuöëng dûúái chên noá bõ àûát. Noá bõ gaäy
xûúng höng. Vò chûäa chaåy khöng chu àaáo, caái xûúng höng chó liïìn
coá möåt nûãa: suöët quaäng dúâi niïn thiïëu vaâ möåt phêìn tuöíi trûúãng
thaânh chên noá cong queo, ngûúâi noá veåo möåt bïn. Nhòn noá ài thêåt laâ
khöí têm. Thùçng nhoã gaây öëm, thên hònh veåo voå, khoá nhoåc keáo lï caái
chên khöng coân àiïìu khiïín àûúåc nûäa. Noá vaâo traåi giam nùm hai
mûúi lùm tuöíi. Vò phaãi söëng nhûäng thúâi gian daâi úã caác traåi caãi taåo,
nïn khöng coá gò laå khi ra khoãi àêëy, noá trúã thaânh keã cùæp.
Ai cuäng goåi noá laâ thùçng Khoeâo. Khöng mêëy ngûúâi biïët tïn noá
laâ Gaston Duranton. Noá khoeâo, vêåy ngûúâi ta goåi noá laâ thùçng Khoeâo
coá sao àêu. Tuy vêåy veåo voå nhû vêåy, nhûng noá cuäng vûúåt nguåc ra
khoãi traåi giam vaâ àïën àûúåc Venezuela. Chuyïån êëy xaãy ra dûúái thúâi
laäo àöåc taâi Gomez. Rêët ñt tuâ khöí sai thoaát khoãi sûå àaân aáp cuãa laäo
ta. Chó coá vaâi trûúâng húåp ngoaåi lïå, trong àoá phaãi kïí àïën trûúâng húåp
baác sô Bougrat vò baác sô àaä cûáu àûúåc têët caã dên chuáng àaão ngoåc trai
“Margarita” khoãi bïåch dõch söët vaâng da.
Thùçng Khoeâo bõ boån “Sagrada”, tûác àöåi caãnh saát àùåc biïåt cuãa
Gomez bùæt vaâ àûa ài laâm àûúâng úã Venezuela. Caác tuâ nhên Phaáp vaâ
Venezuela bõ xñch vaâo nhûäng hoân lï coá in loäm hònh hoa huïå
Toulon. Möîi khi tuâ nhên khiïëu naåi àiïìu gò, thò ngûúâi ta laåi noái vúái
hùæn: “Nhûng maâ nhûäng thûá dêy xñch, xò ga ma-ni, hoân lï naây laâ tûâ
trûúác cuãa maây àem sang àêëy chûá? Tröng böng huïå kòa!”*(*Hoa huïå
vöën laâ biïíu trûng cuãa Vûúng quöëc Phaáp kïí tûâ triïìu àaåi nhaâ Capet)
Toám laåi, thùçng Khoeâo tröën khoãi traåi lûu àöång laâm àûúâng. Vaâi
ngaây sau, noá bõ bùæt, vaâ bõ àûa traã vïì núi giam lûu àöång noå. Trûúác
têët caã tuâ nhên, noá phaãi nùçm sêëp trêìn truöìng àïí chõu möåt trùm roi
gên boâ.
Rêët hiïëm ngûúâi chõu àûång nöíi trïn taám mûúi roi. Àiïìu may
cho noá laâ noá gêìy öëm, vaâ khi noá nùçm buång saát àêët roi khöng àaánh
vaâo gan, böå phêån dïî bõ dêåp nïëu bõ àaánh maånh. Lïå thûúâng úã àêy,
sau möîi lêìn bõ roi voåt hai möng àñt bõ bùm naát, laâ phaãi xaát muöëi
vaâo vïët thûúng röìi àïí nùçm ngoaâi nùæng. Nhûng ngûúâi ta cuäng lêëy laá
cêy daây àïí che àêìu cho noá, vò ngûúâi ta chêëp nhêån chú noá chïët vò
àoân roi chûá khöng thïí àïí cho noá chïët nùæng àûúåc.
Thùçng Khoeâo laåi söëng soát àûúåc sau nhuåc hònh kiïíu thúâi
Trung cöí naây vaâ lêìn àêìu tiïn noá àûáng lïn, thò laå thay, noá khöng
coân “khoeâo” nûäa. Trêån àoân àaä laâm cho chöî xûúng nöëi lïåch laåi trêåt
khúáp vaâ trúã vïì àuáng chöî. Lñnh vaâ tuâ àïìu reo lïn coi àoá laâ möåt pheáp
mêìu, vaâ chùèng coân ai hiïíu ra sao nûäa. ÚÃ caái àêët nûúác mï tñn naây,
ngûúâi ta cho laâ Chuáa àaä thûúãng cho noá vaâ àaä chõu àûång sûå tra têën
möåt caách xûáng àaáng. Tûâ ngaây êëy, noá khöng bõ xñch, cuäng khöng
phaãi àeo hoân lï nûäa. Noá àûúåc che chúã vaâ chuyïín sang viïåc phên
phöëi nûúác cho caác tuâ khöí sai. Thên hònh noá àaä mau nhúân núã nang
vaâ ùn àûúåc nhiïìu, noá trúã thaânh möåt thanh niïn cao lúán nhû lûåc sô.
Nûúác Phaáp biïët laâ coá nhûäng tuâ khöí sai phaãi laâm àûúâng úã
Venezuela. Cho rùçng nhûäng nùng lûåc naây seä àûúåc aáp duång töët hún
hïët úã Guyane thuöåc Phaáp, thöëng chïë Franchet d’Esperey àûúåc cûá
ài cöng caán àïí àïì nghõ vúái võ àöåc taâi àang vui vò khöng phaãi boã tiïìn
vaâ cuäng coá nhên cöng - traã laåi nhûäng ngûúâi àoá cho nûúác Phaáp.
Gomez chêëp nhêån, vaâ möåt chiïëc taâu àaä cêåp bïën Puerto Cabelle àïí
àoán nhûäng ngûúâi naây vïì. ÚÃ àêëy, coá nhûäng pha haâi hûúác kinh
khuãng vò coá nhûäng ngûúâi tûâ caác nöng trûúâng laâm àûúâng úã khùæp núi
àïën chûa biïët chuyïån thùçng Khoeâo.
- A! Marcel khoãe chûá!
- Cêåu laâ ai nhó?
- Thùçng Khoeâo.
- Cêåu rúän mùåt vúái töi àêëy haã! - Têët caã nhûäng ai àûúåc Gaston
chaâo hoãi àïìu traã lúâi nhû vêåy khi thêëy chaâng trai cao àeå p vûäng
vaâng trïn àöi chên thùèng tùæp naây. Thùçng Khoeâo coân treã vaâ thñch
àuâa nïn luön miïång goåi nhûäng ai noá quen trong khi moåi ngûúâi
xuöëng taâu, vaâ dô nhiïn, khöng ai thûâa nhêån laâ thùçng Khoeâo laåi coá
thïí àûáng thùèng dêåy àûúåc. ÚÃ traåi tuâ khöí sai, töi àûúåc chñnh noá vaâ
nhûäng tuâ khaác úã àaão Royale kïí laåi chuyïån naây.
Noá laåi vûúåt nguåc nùm 1943, vaâ tröi giaåt vïì El Dorado. Vò noá
àaâ söng úã Venezuela röìi, nïn dô nhiïn noá khöng àïí löå chuyïån noá
coân laâ tuâ, vaâ noá àûúåc giao viïåc nêëu bïëp thay cho Chapar chuyïín
sang laâm vûúân. Noá úã trong laâng cuâng vúái giaám àöëc, nghôa laâ úã bïn
kia söng.
Trong phoâng laâm viïåc cuãa giaám àöëc coá möåt caái keát sùæt àûång
tiïìn cuãa traåi. Ngaây höm àoá, noá lêëy cùæp baãy mûúi ngaân bolivar,
tûúng àûúng vúái gêìn hai mûúi ngaân àö-la luác bêëy giúâ. Do àoá xaãy ra
chuyïån naáo àöång úã khu vûúân chuáng töi: öng giaám àöëc, öng em rïí vaâ
hai viïn chó huy àöåi caãnh vïå laâm rum beng lïn. Öng giaám àöëc
muöën àûa chuáng töi vaâo traåi. Hai viïn sô quan khöng chõu. Hoå baão
vïå chuáng töi cuäng laâ baão vïå viïåc tiïëp tïë rau xanh cuãa hoå. Chuáng töi
cuöëi cuâng cuäng thuyïët phuåc àûúåc öng giaám àöëc laâ chuáng töi khöng
cung cêëp àûúåc cho öng tin tûác gò caã; nïëu chuáng töi biïët àûúåc thò
chuáng töi coá thïí cuäng àaä ài vúái noá, rùçng muåc àñch cuãa chuáng töi laâ
àûúåc tûå do úã Venezuela chûá khöng phaãi úã Guyane thuöåc Anh, àõa
àiïím duy nhêët maâ noá coá thïí àïën àûúåc. Lêìn theo vïët àaân kïìn kïìn
àaä ùn xaác noá, ngûúâi ta tòm thêëy thùçng Khoeâo chïët trong rûâng caách
traåi baãy mûúi ki-lö-meát, rêët gêìn biïn giúái Guyane thuöåc Anh.
Caách giaãi thñch thûá nhêët, caách giaãn tiïån thûá nhêët, laâ noá àaä bõ
ngûúâi Anh-àiïng giïët. Vïì sau, coá möåt ngûúâi bõ bùæt úã Giudad bolivar
trong khi àang àöíi nhûäng túâ giêëy baåc nùm trùm bolivar múái tinh.
Nhaâ Ngên haâng àaä phaát söë tiïìn cho giaám àöëc traåi El Dorado nùæm
àûúåc söë hiïåu cuãa têåp giêëy baåc vaâ thêëy àêëy chñnh laâ söë tiïìn bõ mêët
cùæp. Tïn kia thuá nhêån vaâ töë giaác hai tïn khaác. Nhûng khöng sao
bùæt àûúåc hai tïn naây. Àoá laâ cêu chuyïån vïì cuöåc àúâi vaâ caái chïët cuãa
anh baån thên cuãa töi, Gaston Duranton, coân goåi laâ thùçng Khoeâo.
Möåt söë sô quan leán luát duâng tuâ nhên vaâo viïåc moâ vaâng vaâ kim
cûúng úã doâng söng Rio Caroni. Cuäng coá kïët quaã khaã quan, khöng
nhiïìu lùæm nhûng cuäng àuã àïí kñch thñch nhûäng keã ài tòm kim
cûúng. Phña dûúái vûúân töi coá hai ngûúâi laâm viïåc suöët ngaây vúái caái
noán kiïíu Taâu lêåt ngûãa, àêìu nhoån úã dûúái, vaânh troân úã trïn. Vò kim
cûúng nùång nhêët nïn noá lùæng xuöëng àaáy noán. Àaä coá möåt ngûúâi chïët
vò àaä lêëy cùæp cuãa “chu”. Chuyïån tai tiïëng naây laâm viïåc khai thaác
“moã” leán luát phaãi chêëm dûát.
úã traåi coá möåt ngûúâi, xùm khùæp caã thên trïn. Tay phaãi y bõ
liïåt. Miïång y meáo xïåch vaâ caái lûúäi to thûúâng theâ leâ ra, dúát daäi chaãy
doâng doâng laâm ai cuäng thêëy laâ y bõ chûáng liïåt nûãa ngûúâi. Y laâ
ngûúâi úã àêu? Khöng ai biïët. Y àïën àêy trûúác chuáng töi. Y úã àêu túái?
Coá àiïìu chùæc chùæn y laâ tuâ khöí sai hay laâ dên bõ biïåt xûá àaä vûúåt
nguåc. Trïn ngûåc y coá xùm doâng chûä Bat d’Af (tûác Bataillon
d’Afrique - tiïíu àoaân Phi chêu viïët tùæt). Doâng chûä caái àoá cuäng nhû
“Àuâ meå thúå cùæt toác” úã phña gaáy, laâm ngûúâi ta biïët ngay maâ khöng
súå lêìm rùçng y laâ tuâ khöí sai.
Lñnh vaâ tuâ àùåt tïn cho y laâ Picolino. Y àûúåc àöëi xûã tûã tïë vaâ
ngaây ngaây nhêån ba lêìn xuêët ùn chu àaáo, coá caã thuöëc laá. Àöi mùæt
xanh cuãa y rêët sinh àöång, vaâ caái nhòn cuãa y khöng phaãi luác naâo
cuäng buöìn. Khi y nhòn ngûúâi naâo y mïën, àöìng tûã mùæt y long lanh
lïn vò vui thñch. Ai noái gò vúái y, y hiïíu hïët, nhûng y khöng noái
àûúåc, cuäng khöng viïët àûúåc; tay phaãi y bõ liïåt coân baân tay traái cuãa
y laåi mêët ngoán caái vaâ hai ngoán khaác nûäa.
Caái thên taân ma daåi naây àûáng baám lêëy haâng raâo dêy theáp gai
haâng giúâ liïìn, àúåi töi mang rau ài ngang, vò àêëy laâ con àûúâng ngaây
ngaây töi qua laåi àïí mang rau àïën bïëp cuãa sô quan. Buöíi saáng, möîi
lêìn àem rau àïën àoá, bao giúâ töi cuäng dûâng laåi noái chuyïån vúái
Picolino. Y àûáng dûåa vaâo dêy theáp gai, nhòn töi bùçng àöi mùæt xanh
rêët àeåp, àêìy sûác söëng, trong möåt thên thïí gêìn nhû àaä chïët. Töi ön
töìn noái chuyïån vúái y, vaâ y duâng àêìu vaâ mi mùæt àïí löå cho töi thêëy laâ
y àaä hiïíu chuyïån cuãa töi. Böå mùåt tï liïåt cuãa y loáe saáng lïn möåt
chuát, vaâ àöi mùæt long lanh êëy muöën noái vúái töi biïët bao nhiïu àiïìu.
Bao giúâ töi cuäng cho y möåt vaâi moán quaâ: möåt múá caâ chua, rau diïëp,
hay dûa leo, ùn ngay àûúåc vúái nûúác söët dêìu giêëm, hay möåt quaã dûa
boã nhoã, möåt con caá nûúáng loâ than. Y khöng àoái, vò thûác ùn úã nhaâ tuâ
Venezuela rêët döìi daâo, nhûng nhûäng moán cuãa töi cuäng laå miïång so
vúái bûäa ùn chñnh thûác. Cuâng vúái quaâ tùång àoá, bao giúâ töi cuäng keâm
theo vaâi àiïëu thuöëc. Viïåc thùm hoãi ngùæn nguãi cuãa töi vúái Picolino
àaä trúã thaânh möåt thoái quen cöë àõnh laâm cho lñnh vaâ tuâ goåi y laâ
“Con trai cuãa Papillon”.
Tûå do
Àiïìu laå thûúâng, ngûúâi dên Venezuela coá sûác löi cuöën vaâ hêëp
dêîn töi àïën mûác töi quyïët àõnh tin tûúãng hoå. Töi khöng vûúåt nguåc
nûäa. Laâ tuâ nhên, töi chêëp nhêån hoaân caãnh bêët thûúâng naây, hy
voång coá ngaây töi seä àûúåc laâ möåt phêìn tûã trong dên töåc hoå. Noái ra coá
veã ngûúåc àúâi. Tuy caách hoå àöëi xûã vúái tuâ nhên man rúå nhû vêåy
khöng khuyïën khñch töi söëng chung vúái hoå àûúåc nhûng töi hiïíu
rùçng hoå coi caác hònh phaåt àöëi vúái thïí xaác laâ bònh thûúâng vúái tuâ
nhên cuäng nhû vúái lñnh. Lñnh phaåm löîi cuäng bõ quêët roi gên boâ. Röìi
vaâi ngaây sau, vêîn ngûúâi lñnh àoá laåi noái chuyïån vúái viïn giaám thõ,
cai àöåi hay sô quan àaä àaánh mònh bònh thûúâng nhû khöng coá
chuyïån gò xaãy ra.
Chïë àöå taân baåo êëy laâ do tïn àöåc taâi Gomez thöëng trõ nhiïìu
nùm trûúâng àaä àïí laåi cho hoå. Têåp quaán naây coân töìn taåi àïën mûác
möåt ngûúâi àûáng àêìu möåt àún võ dên sûå cuäng phaåt dên chuáng trong
phaåm vi cuãa mònh bùçng caách cho vaâi roi gên boâ.
Nhúâ möåt cuöåc caách maång maâ töi àaä àïën gêìn vúái tûå do hún.
Möåt cuöåc àaão chñnh nûãa dên sûå, nûãa quên sûå àaä laâm töíng thöëng
nûúác Cöång hoâa, tûúáng Angarita Medina, möåt trong nhûäng ngûúâi
theo chuã nghôa tûå do lúán nhêët cuãa Venezuela, phaãi ruát khoãi võ trñ
cuãa mònh. Öng ta quaá töët vaâ quaá dên chuã, àïën nöîi khöng biïët caách
hay khöng núä chöëng laåi cuöåc àaão chñnh. Hònh nhû öng dûát khoaát
khöng chõu àïí xaãy ra möåt cuöåc àöí maáu giûäa nhûäng ngûúâi
Venezuela vúái nhau chó àïí öng duy trò àûúåc chûác võ cuãa mònh. Chùæc
chùæn laâ ngûúâi quên nhên dên chuã lúán naây khöng hay biïët nhûäng gò
diïîn ra úã El. Dorado. Duâ sao thò möåt thaáng sau ngaây Caách maång,
têët caã caác sô quan àïìu àûúåc thay àöíi. Möåt cuöåc àiïìu tra vïì caái chïët
“cuãa töåi nhên” do thuöëc xöí àûúåc tiïën haânh. Öng giaám àöëc cuâng
ngûúâi em rïí cuãa öng biïën mêët, vaâ möåt nhaâ cûåu luêåt sû kiïm nhaâ
ngoaåi giao àïën thay thïë.
- Àûúåc röìi, Papillon, ngaây mai töi seä traã tûå do cho anh, nhûng
töi muöën anh àem cêåu Picolino khöën khöí êëy theo anh vò anh vêîn lo
cho cêåu êëy. Cêåu ta khöng coá giêëy cùn cûúác, töi seä cêëp. Coân giêëy cùn
cûúác (ceádula) cuãa anh àêy laâ húåp lïå, vúái tïn thêåt cuãa anh. Àiïìu
kiïån nhû sau: anh phaãi söëng möåt nùm úã möåt laâng nhoã röìi múái àûúåc
àïën úã möåt thaânh phöë lúán. Àêy khöng phaãi laâ quaãn thuác maâ laâ àïí
ngûúâi ta coá thïí xem anh söëng ra sao vaâ xem caách anh chöëng choåi
vúái àúâi nhû thïë naâo. Nïëu trong voâng möåt nùm, ngûúâi chuã sûå haânh
chñnh úã vuâng àoá cêëp cho anh giêëy chûáng nhêån vïì haånh kiïím töët
thïë laâ öng ta àaä chêëm dûát tònh traång cû truá bùæt buöåc
(confinamiente) cuãa anh. Töi cho rùçng Caracas seä laâ möåt thaânh
phöë lyá tûúãng àöëi vúái anh. Duâ sao anh cuäng àûúåc pheáp cû truá húåp
phaáp úã nûúác naây. Chuáng töi khöng cêìn biïët quaá khûá cuãa anh. Chó
cêìn anh chûáng minh vúái moåi ngûúâi laâ anh xûáng àaáng àûúåc trúã
thaânh möåt ngûúâi àaáng kñnh nïí. Töi hy voång trong nùm nùm nûäa,
anh seä laâ àöìng baâo cuãa töi do anh xin nhêåp tõch àïí coá möåt töí quöëc
múái. Cêìu Chuáa seä úã bïn anh! Caãm ún anh àaä caáng àaáng caái thên
taân ma àaåi cuãa Picolino. Töi chó coá thïí traã tûå do noá nïëu coá ai kyá
nhêån seä àaãm nhêån noá. Mong rùçng nïëu àûúåc nùçm bïånh viïån noá seä
khoãi àûúåc.
Thïë laâ baãy giúâ ngaây mai, Picolino vaâ töi àûúåc traã tûå do thêåt
sûå. Tim töi noáng ran lïn, töi àaä vônh viïîn chiïën thùæng “Con àûúâng
cuãa sûå thöëi naát”, luác àoá laâ thaáng 8 nùm 1944. Töi chúâ àúåi ngaây naây
tûâ mûúâi ba nùm. Töi lui vïì cùn nhaâ nhoã úã khu vûúân. Töi xin löîi caác
baån töi, töi muöën àûúåc ngöìi laåi möåt mònh. Caãm xuác cuãa töi quaá
maänh liïåt, quaá àeåp àeä nïn töi khöng thïí böåc löå trûúác mùåt ngûúâi
khaác àûúåc. Töi xem ài xem laåi têëm cùn cûúác maâ öng giaám àöëc trao
cho töi: hònh cuãa töi úã goác traái, trïn laâ söë 1728629, cêëp ngaây 3
thaáng 4 nùm 1944. Àûáng giûäa laâ töi, phña dûúái laâ tïn tuåc. Phña sau
laâ ngaây sinh: 10 thaáng 11 nùm 1096. Giêëy cùn cûúác hoaân toaân húåp
lïå, coân àûúåc giaám àöëc Súã Cùn cûúác kyá tïn vaâ àoáng dêëu àaâng hoaâng.
Tònh traång: laâ “cû dên”. Tûâ “cû dên” thêåt laâ tuyïåt vúâi, thïë coá nghôa
laâ töi àûúåc cû truá úã Venezuela. Tim töi àêåp maånh. Töi muöën quyâ
xuöëng taå ún trúâi. Töi khöng biïët cêìu nguyïån, cuäng chûa àûúåc rûãa
töåi. Töi cêìu trúâi naâo chûá? Vò töi coá theo àaåo naâo àêu? Chuáa loâng
laânh cuãa nhûäng ngûúâi theo àaåo Cú àöëc û? Hay àaåo Tin laânh? Hay
àaåo cuãa ngûúâi Do Thaái? Cuãa ngûúâi Höìi? Töi seä choån öng Trúâi naâo
àïí hiïën dêng lúâi cêìu nguyïån maâ töi phaãi hoaân toaân tûå àùåt ra vò töi
khöng biïët troån veån möåt baâi kinh naâo? Nhûng taåi sao höm nay töi
laåi phaãi hoãi xem nïn cêìu öng Trúâi naâo nhó? Trong àúâi töi àaä chùèng
luön luön cêìu nguyïån (cuäng coá luác nguyïìn ruãa nûäa) Àûác Chuáa haâi
àöìng Giïsu nùçm trong caái gioã caånh böën con lûâa vaâ con boâ? Coá phaãi
trong tiïìm thûác, töi coân thuâ oaán caác xú baâ töët buång úã Colombia
chùng? Vêåy thò sao khöng chó nghôa àïën Àûác giaám muåc cao caã coá
möåt khöng hai úã Curacao, Àûác Cha Ireneáe de Bruyne, hay xa hún
nûäa, võ linh muåc nhên hêåu úã nhaâ tuâ Conciergerie?
Ngaây mai töi seä àûúåc tûå do, hoaân toaân tûå do. Nùm nùm nûäa,
töi seä nhêåp quöëc tõch Venezuela vò chùæc chùæn laâ töi seä khöng phaåm
möåt löîi naâo trïn àêët nûúác àaä cho töi núi êín naáu vaâ àaä tin töi. Trong
àúâi, töi phaãi lûúng thiïån gêëp àöi têët caã moåi ngûúâi.
Quaã thêåt súã dô töi khöng phaåm töåi giïët ngûúâi maâ vêîn coá möåt
ngaâi chûúãng lyá, mêëy tïn caãnh saát vaâ mûúâi hai viïn böìi thêím bõ thõt
töëng töi ài tuâ, chùèng qua vò töi laâ möåt keã du àaäng. Vò töi thêåt sûå laâ
möåt keã giang höì nïn ngûúâi ta múái dïî daâng thïu dïåt quanh nhên
caách cuãa töi möåt múá höí löën nhûäng àiïìu bõa àùåt. Múã keát baåc cuãa
ngûúâi khaác khöng phaãi laâ möåt nghïì àaáng tin cêåy, vaâ xaä höåi coá
quyïìn cuäng nhû coá böín phêån phaãi tûå baão vïå. Súã dô töi àaä coá thïí
neám vaâo con àûúâng cuãa sûå - thöëi naát, - töi phaãi thaânh thêåt thuá
nhêån nhû vêåy laâ vò töi söëng nhû möåt keã thûúâng xuyïn coá khaã nùng
rúi vaâo àêëy. Caách trûâng phaåt töi nhû vêåy khöng xûáng àaáng vúái möåt
dên töåc nhû dên töåc Phaáp, xaä höåi coá quyïìn tûå vïå chûá khöng coá
quyïìn traã thuâ möåt caách heân haå nhû vêåy - têët caã nhûäng viïåc àoá laåi
laâ chuyïån khaác. Khöng thïí xoáa saåch quaá khûá cuãa töi bùçng caách lêëy
möåt maãnh gieã lau ài, töi phaãi tûå khöi phuåc danh dûå cuãa mònh àöëi
vúái baãn thên mònh trûúác àaä, röìi sau àoá, àöëi vúái moåi ngûúâi xung
quanh. Vêåy thò húäi Papi, haäy caãm ún Chuáa loâng laânh cuãa nhûäng
ngûúâi Cú àöëc ài, haäy hûáa vúái Ngûúâi möåt àiïìu gò cûåc kyâ quan troång.
Laåy Chuáa, xin ngûúâi tha töåi cho con nïëu con khöng biïët cêìu
nguyïån nhûng Ngûúâi haäy tröng vaâo con, Ngûúâi seä thêëy laâ con
khöng àuã chûä nghôa àïí baây toã loâng biïët ún cuãa con àöëi vúái Ngûúâi àaä
àûa con àïën chöën naây. Cuöåc àêëu tranh thêåt laâ khoá khùn, vûúåt qua
nöîi àùæng cay maâ ngûúâi ta àaä bùæt con phaãi chõu khöng phaãi dïî
daâng, nïëu con vûúåt qua àûúåc têët caã moåi trúã ngaåi vaâ söëng khoãe
maånh cho àïën ngûúâi laânh höm nay, chùæc chùæn laâ coá baân tay Ngûúâi
àaä phuâ höå cho con. Con biïët laâm gò àêy àïí chûáng toã con thaânh thêåt
biïët ún Ngûúâi?
- Tûâ boã viïåc traã thuâ.
Töi àaä nghe thêëy hay tûúãng chûâng nghe thêëy cêu traã lúâi naây?
Töi khöng roä, nhûng noá àaä taát maånh vaâo mùåt töi khiïën töi phaãi
cöng nhêån laâ hònh nhû töi coá nghe traã lúâi nhû vêåy thêåt.
- Khöng! Àiïìu êëy thò khöng! Ngûúâi àûâng bùæt con laâm nhû
vêåy. Nhûäng keã àoá àaä laâm con àau khöí quaá nhiïìu. Laâm sao con coá
thïí tha thûá cho boån caãnh saát gian xaão, cho tïn laâm chûáng àiïu toa
Polein? Thöi khöng cùæt lûúäi laäo chûúãng lyá vö nhên àaåo? Khöng thïí
àûúåc. Khöng, khöng vaâ khöng! Con rêët ên hêån àaä laâm traái yá ngûúâi
nhûng bùçng bêët kyâ giaá naâo, con seä traã thuâ.
Töi ài ra ngoaâi, töi súå yïëu loâng, töi khöng muöën thoaái chñ. Töi
ài vaâi bûúác trong vûúân. Toto sûãa sang cho thên cêy àêåu cuöën
quanh mêëy caái saâo. Toto, dên thuã àö Paris chûáa chan hy voång àöëi
vúái haå lûu úã àûúâng Lappe, Antartaghia, tïn moác tuái, sinh ra úã àaão
Carse nhûng trong nhiïìu nùm àaä nêîng tuái tiïìn cuãa dên Paris, vaâ
Deplanque, tïn saát nhên ngûúâi Dijon àaä giïët möåt thùçng cuäng laâm
ma-cö nhû noá, caã ba ngûúâi àïën gêìn töi. Hoå ngùæm töi, mùåt maây hoå
raång rúä vò thêëy töi cuöëi cuâng àaä giaânh àûúåc tûå do. Chùèng bao lêu
nûäa cuäng seä àïën lûúåt hoå.
- Cêåu khöng mang vïì chai rûúåu vang hay rûúåu rum naâo àïí
ùn mûâng viïåc cêåu ài aâ?
- Xin löîi, túá bõ xuác àöång quaá nïn quïn. Caác cêåu tha thûá cho túá
nghe.
- Khöng, Papi úi, khöng coá gò phaãi tha thûá caã, töi seä pha caâ
phï noáng cho têët caã àêy!
- Anh Papi, anh bùçng loâng nheá, bêy giúâ anh àaä àûúåc hoaân
toaân tûå do sau bao nhiïu nùm àêëu tranh. Chuáng töi àïìu mûâng cho
anh.
- Töi hy voång röìi cuäng àïën lûúåt caác cêåu. Chùæc chùæn laâ nhû vêåy
röìi, - Toto noái. - Àaåi uáy noái vúái töi rùçng cûá mûúâi lùm ngaây, öng laåi
traã tûå do cho möåt ngûúâi trong boån ta. Àûúåc tûå do röìi, anh àõnh laâm
gò àêy?
Töi do dûå möåt hai giêy, röìi tuy súå bõ nhûäng keã cuâng caãnh tuâ
àaây kia thêëy mònh löë bõch, töi cuäng can àaãm àaáp:
- Túá seä laâm gò aâ? Cuäng chùèng coá gò phûác taåp lùæm: túá bùæt àêìu
lao àöång vaâ seä luön luön laâm ùn lûúng thiïån. Àêët nûúác naây àaä tin
cêåy túá, túá maâ phaåm töåi gò thò xêëu höí lùæm.
Tûúãng seä nhêån àûúåc möåt lúâi móa mai, ai deâ caã ba ngûúâi àïìu
cuâng thuá thêåt:.
- Töi cuäng vêåy, töi quyïët àõnh seä söëng cho àuáng àùæn. Papillon
aå, anh noái àuáng, seä khoá àêëy, nhûng phaãi laâm nhû vêåy vaâ dên
Venezuela cuäng xûáng àaáng àûúåc chuáng mònh kñnh nïí.
Töi khöng tin úã tai töi nûäa. Toto, tïn lûu manh haå lûu úã khu
Bastille cuäng coá nhûäng yá nghô nhû thïë û? Thêåt laâ bêët ngúâ,
Antartaglia suöët àúâi chó ài moác tuái ngûúâi khaác cuäng phaãn ûáng nhû
vêåy sao? Thêåt tuyïåt vúâi. Vaâ Deplanque ma cö chuyïn nghiïåp laåi
khöng dûå àõnh tòm möåt ngûúâi phuå nûä naâo àïí lúåi duång khai thaác hoå
û? Caái àoá coân laå hún. Têët caã chuáng töi cuâng phaá lïn cûúâi.
- Chaâ! Laåi coá chuyïån nhû vêåy nûäa sao. Thêåt laâ àaáng giaá ngaân
vaâng, nïëu nay mai cêåu trúã vïì khu Montmartre, ra Quaãng trûúâng
Trùæng maâ kïí laåi chuyïån naây thò chùèng ai tin àêu.
- Nhûäng tay anh chõ trong giúái chuáng ta seä tin àêëy. Hoå hiïíu
maâ. Chó coá boån trûúãng giaã múái khöng chõu tin. Àaåi àa söë dên Phaáp
khöng chõu thûâa nhêån rùçng möåt ngûúâi coá quaá khûá nhû chuáng ta coá
thïí trúã thaânh ngûúâi töët vïì moåi mùåt. Àêëy laâ àiïìu khaác nhau giûäa
dên Venezuela vaâ dên chuáng ta. Túá àaä kïí cho caác cêåu nghe luêån
àiïím cuãa möåt ngû dên ngheâo úã Irapa: baác ta àaä giaãi thñch cho khu
trûúãng rùçng khöng coá ngûúâi naâo laâ àöì boã caã vaâ phaãi taåo cú höåi cho
ngûúâi ta trúã thaânh lûúng thiïån. Nhûäng ngû dên hêìu hïët laâ muâ chûä
úã võnh Paria, bïn lïì thïë giúái, loåt thoãm vaâo giûäa caái cûãa söng
Oreánoque mïnh möng, coá möåt triïët lyá nhên vùn maâ nhiïìu àöìng
baâo cuãa chuáng ta khöng coá nöíi. Quaá nhiïìu tiïën böå vïì maáy moác, möåt
cuöåc söëng bon chen, möåt xaä höåi chó theo àuöíi möåt lyá tûúãng duy
nhêët laâ laâm sao coá àûúåc nhiïìu phaát minh vïì maáy moác, tiïën túái möåt
cuöåc söëng ngaây caâng dïî daäi hún, tiïån nghi hún. Thûúâng thûác caác
phaát minh vïì maáy moác cuäng giöëng nhû muát kem, chó löi cuöën
ngûúâi ta theâm khaát nhiïìu tiïån nghi hún nûäa vaâ àêëu tranh liïn tuåc
àïí àaåt túái caái àñch àoá. Nhûäng caái àoá giïët chïët têm höìn, loâng trùæc
êín, sûå thöng caãm, vaâ sûå cao thûúång. Ngûúâi ta khöng coân thò giúâ àïí
quan têm àïën ngûúâi khaác, laåi caâng ñt thò giúâ hún àïí quan têm àïën
nhûäng keã phaåm töåi. Ngay caác nhaâ cêìm quyïìn úã chöën naây cuäng
khaác úã nûúác ta, vò hoå chõu caã traách nhiïåm vï sûå yïn tônh cöng cöång.
Duâ hoå coá thïí bõ gùåp nhiïìu àiïìu phiïìn phûác lúán lao nhûng hoå cuäng
nghô rùçng cûá phaãi laâm liïìu möåt chuát àïí cûáu lêëy möåt con ngûúâi. Vaâ
nhû thïë thêåt tuyïåt vúâi.
Töi coá möåt böå àöì xanh nûúác biïín do hoåc troâ cuãa töi bêy giúâ laâ
àaåi taá, tùång: Anh ta àaä vaâo trûúâng sô quan àûúåc möåt thaáng, sau khi
loåt vaâo söë ba ngûúâi àöî dêìu trong cuöåc thi tuyïín. Töi sung sûúáng
thêëy mònh cuäng goáp phêìn vaâo thaânh cöng cuãa anh bùçng caác baâi töi
àaä giaãng cho anh. Trûúác khi ài, anh àaä tùång töi mêëy böå quêìn aáo
coân múái cuãa anh, vûâa khñt vúái töi. Töi ra ài, ùn vêån chûäng chaåc nhúâ
Francisco Bolagno, haå sô cuãa quên caãnh vïå quöëc gia, nay àaä laâ chuã
gia àònh vaâ àaä laâ böë.
Viïn sô quan naây, ngaây nay àaä laâ àaåi taá, trong hai mûúi saáu
nùm liïìn àaä daânh cho töi möåt tònh baån chên thaânh vaâ khöng bao
giúâ phai nhaåt. Öng laâ biïíu trûng chên chñnh cuãa tñnh cûúng trûåc,
cao thûúång, vaâ cuãa nhûäng tònh caãm cao caã nhêët maâ möåt con ngûúâi
coá thïí coá àûúåc. Tuy úã möåt àõa võ cao trong thûá bêåc quên sûå, öng
luön luön biïíu löå tònh baån trung thaânh cuãa öng àöëi vúái töi vaâ sùén
saâng giuáp töi bêët cûá viïåc gò. Töi àaä chõu ún àaåi taá Francisco
Bolagno Utrera rêët nhiïìu.
Phaãi, töi seä laâm hïët caách àïí trúã thaânh ngûúâi lûúng thiïån vaâ
giûä sao cho mònh maäi lûúng thiïån. Chó coá möåt àiïìu phiïìn phûác laâ
töi chûa laâm viïåc bao giúâ, töi khöng biïët laâm gò caã. Töi phaãi laâm
bêët cûá viïåc gò àïí kiïëm söëng. Cuäng khöng dïî, nhûng chùæc chùæn laâ
töi seä laâm àûúåc. Ngaây mai töi seä trú thaânh möåt ngûúâi nhû nhûäng
ngûúâi khaác. Cöng töë viïn! Ngûúi àaä thua ta röìi: ta àaä thoaát hùèn ra
khoãi con àûúâng cuãa sûå thöëi naát.
Töi trùn trúã höìi lêu trïn voäng, thao thûác trong àïm cuöëi cuâng
cuãa cuöåc àúâi tuâ töåi long àong. Töi ngöìi dêåy, ài ra thùm caái vûúân maâ
töi àaä boã biïët bao nhiïu cöng sûác àïí sùn soác trong nhûäng thaáng
qua. Trùng saáng nhû ban ngaây. Nûúác söng lùång leä chaãy ra biïín.
Khöng coá tiïëng chim: chuáng àang nguã. Trúâi àêìy sao, nhûng trùng
saáng quaá, phaãi àûáng quay lûng laåi phña trùng múái thêëy àûúåc sao.
Trûúác mùåt töi laâ boáng töëi cuãa rûâng, chó coá möåt àiïím saáng múâ múâ laâ
laâng El Dorado. Caãnh tônh mõch sêu lùæng cuãa thiïn nhiïn laâm cho
töi thû thaái. Nöîi böìn chöìn àaä lùæng dõu dêìn vaâ àïm thanh vùæng àaä
àem laåi cho töi sûå thanh thaãn maâ töi àang cêìn. Töi tûúãng tûúång
thêëy rêët roä núi maâ ngaây mai töi tûâ xaâ-lan àùåt chên lïn maãnh àêët
cuãa Simon Bolivar, ngûúâi àaä giaãi phoáng nûúác naây khoãi sûå thöëng trõ
cuãa Têy Ban Nha vaâ àaä àïí laåi cho caác thïë hïå sau nhûäng tònh caãm
nhên àaåo vaâ sûå thöng caãm àaä laâm cho töi coá thïí bùæt àêìu àûúåc söëng
laåi.
Töi àaä ba mûúi baãy tuöíi, töi coân treã. Thïí traång cuãa töi hoaân
haão. Töi chûa bao giúâ öëm nùång, thêìn kinh töi hoaân toaân bònh
thûúâng. Töi daám noái vêåy. Con àûúâng thöëi naát maâ khöng àïí laåi
trong töi nhûäng dêëu vïët sa àoåa. Töi cho àoá chuã yïëu laâ do töi khöng
bao giúâ thûåc sûå thuöåc vïì noá caã.
Trong nhûäng tuêìn tûå do àêìu tiïn, töi khöng nhûäng phaãi tòm
caách kiïëm söëng cho mònh, maâ coân phaãi sùn soác vaâ nuöi söëng
Picohno. Àöëi vúái töi, traách nhiïåm êëy thêåt nùång nïì. Tuy cêåu ta laâ
gaánh nùång àöëi vúái töi, töi seä giûä lúâi hûáa vúái giaám àöëc traåi giam, cho
àïën khi naâo àûa àûúåc Picolino vaâo bïånh viïån, núi coá nhûäng ngûúâi
chuyïn mön gioãi chûäa bïånh cho cêåu, múái thöi.
Töi coá nïn baáo tin cho böë töi biïët laâ töi àaä àûúåc tûå do khöng?
Àaä nhiïìu nùm, öng cuå khöng biïët gò vïì töi. Khöng biïët bêy giúâ öng
cuå úã àêu? Nhûäng tin tûác duy nhêët maâ öng cuå coá àûúåc vïì töi laâ do
caãnh saát àïën hoãi möîi lêìn töi vûúåt nguåc. Khöng, töi khöng àûúåc hêëp
têëp. Töi khöng coá quyïìn laâm vïët thûúng coá leä seä àaä thaânh seåo sau
bao nhiïu nùm nay, laåi rúám maáu. Töi seä viïët thû cho öng cuå khi
naâo töi àaä öín àõnh, àaä coá möåt võ trñ nhoã vûäng vaâng, khöng coá vêën
àïì gò rùæc röëi, khi töi àaä coá thïí noái vúái öng cuå: “Thûa ba, con cuãa ba
àaä àûúåc tûå do, àaä trúã thaânh möåt ngûúâi töët vaâ lûúng thiïån. Con àaä
söëng nhû thïë naây, bùçng caách naây. Ba khöng phaãi cuái àêìu khi nghô
vïì con nûäa, vaâ cuäng vò thïë cho nïn con múái viïët thû naây àïí noái vúái
ba laâ con luön luön yïu thûúng vaâ tön kñnh ba”.
Àang coá chiïën tranh, khöng biïët quên Àûác coá chiïëm àoáng
laâng chuáng töi khöng? Ardeâche khöng phaãi laâ möåt vuâng coá chuát gò
quan troång vïì chiïën lûúåc cuãa nûúác Phaáp. Chùæc chuáng cuäng chùèng
chiïëm àoáng hïët caã tónh naây. ÚÃ àêëy phoãng chuáng kiïëm àûúåc caái gò
ngoaâi haåt deã ra? Phaãi, chó khi naâo töi tûå thêëy mònh àaä xûáng àaáng
töi múái viïët thû, hay noái cho àuáng hún múái tòm caách viïët thû vïì
nhaâ.
Töi seä ài àêu bêy giúâ? Töi seä àõnh cû úã möåt laâng gêìn moã vaâng
tïn goåi laâ Le Callao. Töi seä söëng úã àoá möåt nùm - thúâi gian ngûúâi ta
àoâi hoãi töi phaãi söëng trong möåt cöång àöìng nhoá. Röìi töi seä laâm gò? Ai
maâ biïët àûúåc: Mi àûâng àùåt trûúác nhûäng vêën àïì nhû vêåy. Duâ phaãi
cuöëc àêët àïí kiïëm miïëng ùn, mi cuäng phaãi laâm, coá thïë thöi.
Töi phaãi têåp söëng tûå do, viïåc naây seä khöng dïî àêu. Mûúâi ba
nùm röìi, khöng kïí mêëy thaáng úã Georgetown, töi khöng phaãi lo àïën
chuyïån kiïëm ùn. Duâ sao höìi úã Georgetown, töi cuäng àaä xoay xúã
àûúåc. Cuöåc phiïu lûu vêîn tiïëp tuåc, töi phaãi nghô ra phûúng kïë àïí
maâ söëng, dô nhiïn laâ khöng laâm haåi àïën ai. Röìi seä tñnh sau! Naâo,
cûá àïën Le Callao àaä.
Baãy giúâ saáng. Anh nùæng àeåp vuâng nhiïåt àúái, bêìu trúâi xanh
khöng gúån möåt boáng mêy, chim hoát lñu lo caác ngoái niïìm vui söëng.
Caác baån töi àaä vïì tûåu úã cöíng vûúân. Picolino mùåc quêìn aáo thûúâng,
caåo rêu saåch seä. Têët caã moåi thûá: caãnh thiïn nhiïn, vêåt vaâ ngûúâi
àïìu toaát lïn niïìm vui vaâ àïìu mûâng cho töi àûúåc tûå do. Coá möåt
thiïëu uáy cuâng àïën vúái nhoám baån beâ töi: anh ta seä cuâng ài vúái chuáng
töi àïën laâng El Dorado.
- Chuáng ta haäy hön nhau, röìi anh ài ài, - Toto noái. Nhû vêåy
seä töët hún cho têët caã moåi ngûúâi.
- Tûâ biïåt caác baån thên mïën, nïëu coá dõp ài qua Le Callao caác
baån àïën tòm töi nheá. Nïëu töi coá nhaâ riïng thò àoá cuäng laâ nhaâ cuãa
caác baån.
- Tûâ biïåt Papi, chuác anh gùåp may mùæn nheá!
Chuáng töi ài nhanh xuöëng bïën vaâ lïn xaâ-lan. Picolino ài khaá
vûäng vaâng. Cêåu ta chó bõ liïåt tûâ höng trúã lïn, chûá chên thò khöng
sao. Mûúâi lùm phuát sau, chuáng töi àaä qua söng.
- Giêëy túâ cuãa Picolino àêy. Anh baån Phaáp, chuác anh may mùæn
nheá. Tûâ giúâ phuát naây anh àûúåc tûå do Adios!
Rûát boã nhûäng xiïìng xñch àeo àùèng mònh àaä mûúâi ba nùm
cuäng chùèng khoá khùn gò. “Anh àûúåc tûå do tûâ giúâ phuát naây”. Ngûúâi
ta àaä quay mùåt ài, khöng giaám saát anh nûäa. Chó coá thïë thöi.
Chuáng töi leo nhanh con àûúâng àaá cuöåi tûâ búâ söng ài lïn. Chuáng
töi chó coá möåt goái nhoá, úã trong coá ba caái aáo sú-mi vaâ möåt caái quêìn
daâi àïí thay àöíi. Töi mùåc böå com-lï maâu xanh haâng haãi, sú-mi
trùæng, thùæt ca-vaát xanh cuâng maâu vúái aáo ngoaâi.
Nhûng dô nhiïn laâm laåi cuöåc àúâi khöng phaãi nhû khêu laåi
chiïëc khuy aáo. Vaâ nïëu giúâ àêy, hai mûúi lùm nùm sau, töi àaä coá vúå,
coá möåt con gaái, àaä söëng sung sûúáng úã Caracas, àaä laâ cöng dên
Venezuela, thò àoá laâ do traãi qua biïët bao nhiïu chuyïån khaác, bao
nhiïu thaânh cöng vaâ àöí vúä, nhûng laâ cuãa möåt ngûúâi tûå do vaâ möåt
cöng dên àûáng àùæn.

Papillon Người tù khổ sai (Phần 5)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Papillon Người tù khổ sai (Phần 5)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PAPILLON NGÛÚÂI TUÂ KHÖÍ SAI (quyïín 5) 1

XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ ...................................................................................................2

XII. GEORGETOWN .............................................................................................................9

XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ

Chuyïën vûúåt nguåc cuãa “dên têìu”

- Coân caác anh kia?

Dên Taâu, laâm gò cuäng mau thêåt.

- Töi vûúåt nguåc.

- Caâ phï vúái baánh mò phïët bú.

- Thïë naâo Papillon?

Anh ta moác tuái thêëy coân mûúâi baãy àö la

Gia àònh ÊËn àöå cuãa töi

- Indara kïí cho töi khöng phaãi nhû vêåy.

Quaán ùn vaâ Buúám

- Öng chuã úi, tònh hònh khaá chûá?

Tröën khoãi Georgetown

XIII. Nûúác Venezuela - Caác ngû dên úã Irapa

Nhaâ lao El Dorado

- Röìi, - tïn Moåi Trùæng noái.

You might also like